จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ซอฟต์์บอล (Softball แปลตามตัวว่า บอลนุ่ม) เป็นกีฬาประเภททีมที่ใช้ลูกบอลในการเล่น ลูกซอฟต์บอลมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 11 ถึง 12 นิ้ว (ประมาณ 28-30.5 เซนติเมตร) ผู้ขว้างบอลเรียกว่าพิทเชอร์ (pitcher) ส่วนผู้เล่นฝ่ายรุกที่ตีบอลเรียกว่าแบตเตอร์(batter)หรือตัววิ่ง แบตเตอร์จะตีบอลด้วยไม้ตีทรงกระบอกอ่อนนุ่มที่เรียกว่าแบต (bat) การทำคะแนนจะเกิดขึ้นเมื่อแบตเตอร์วิ่งผ่านจุดสี่จุดที่เรียงกันตามลำดับบนพื้นสนาม ที่เรียกว่าเบส (base) ซอฟท์บอลได้รับอิทธิพลโดยตรงมาจากเบสบอล (baseball) จนบางครั้งเราก็เรียกเบสบอลว่า ฮาร์ดบอล (hardball) (แปลตามตัวว่า บอลแข็ง)
สมาพันธ์ซอฟต์บอลนานาชาติ (International Softball Federation) เป็นผู้ควบคุมดูแลกีฬาและจัดการแข็งขันในระดับโลกทุกๆ 4 ปี
[แก้] รูปแบบการเล่นของซอฟต์บอล
ซอฟต์บอลมีรูปแบบการเล่นมาตรฐานอยู่ 3 รูปแบบ: สโลว์พิทซ์, ฟาสต์พิทซ์, และ โมดิฟายด์พิทซ์
- ฟาสต์พิทซ์ เป็นรูปแบบการเล่นในเชิงรับ พิทเชอร์เป็นผู้เีริ่มเปิดการเล่น โดยการขว้างบอลออกไปด้วยความเร็วสูงสุด เพื่อให้แบตเตอร์ตีบอลได้ยาก แบตเตอร์จะถูกให้ออกจากสนามเป็นจำนวนมากเนื่องจากไม่สามารถตีลูกได้ คะแนนจะต่ำ พิทเชอร์ที่ดีจะถือเป็นผู้เล่นที่มีความสำคัญ
- สโลว์พิทซ์ เป็นรูปแบบการเล่นที่ทำให้แบตเตอร์มีโอกาสในการตีลูกที่มากขึ้น การเล่นแบบสโลว์พิทซ์ยังมีอีกสองชนิด ซึ่งใช้ลูกบอลต่างขนาดกัน รูปแบบการเล่นที่ใช้ที่ลูกบอลขนาดใหญ่กว่าบางครั้งเรียกกันว่า ซูเปอร์สโลว์พิทซ์ ถูกนำออกจากกฎกติกาของสมาพันธ์ซอฟต์บอลนานาชาติในปีพ.ศ. 2545 (ค.ศ. 2002) แต่ก็ยังมีการเล่นกันอยู่ในนัดที่แข่งแบบไม่เป็นทางการ
- โมดิฟายด์พิทซ์ เป็นรูปแบบการเล่นที่ไม่มีการกำหนดความเร็วในการขว้าง แต่อย่างไรก็ตามเทคนิกต่างๆก็ต้องเป็นไปตามกฎกติกาที่มีการวางเอาไว้
ในบทความนี้จะอ้างอิงถึงการเล่นแบบฟาสต์พิทซ์ที่ผสมผสานกับโมดิฟายด์พิทซ์ และอ้างอิงถึงการเล่นแบบสโลว์พิทซ์ที่รวมถึงการเล่นโดยใช้ลูกบอลขนาดใหญ่ (16 นิ้ว)
[แก้] สนามซอฟต์บอล
รูปแบบสนามซอฟต์บอลรูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน
สนามที่ใช้ในการเล่นจะูแบ่งเป็นสองส่วนคือ เขตแฟร์(Fair territory) และ เขตฟาวล์(Foul territory) เขตแฟร์ยังถูกแบ่งออกเป็นสองส่วนคือ อินฟิลด์(infield), เอาท์ฟิลด์(outfield), รวมถึงบริเวณที่อยู่เหนือรั้วของเขตเอาท์ฟิลด์ด้วย
สนามแข่งขันถูกกำหนดไว้โดย เบสไลน์(baselines) สองเส้น หรือ ฟาวล์ไลน์(foul lines) ที่มาทำมุมกันที่ โฮมเพลท(home plate). ความยาวขั้นต่ำของเบสไลน์จะถูกกำหนดตามประเภทของผู้เล่น รั่วซึ่งมีการล้อมไว้ระหว่างเบสไลน์ทั้งสองจะเป็นตัวบ่งบอกขนาดของสนาม รั้วนี้จะมีระยะห่างจากโฮมเพลทเท่ากันไม่ว่าจะวัดมาจากจุดใดบนรั้วก็ตาม
จุดที่อยู่ด้านหลังโฮมเพลทจะเรียกว่า แบกสต็อป(backstop). ซึ่งจะมีระยะห่างจากโฮมเพลทประมาณ 25 ถึง 30 ฟุต (7.62 และ 9.14 เมตร)
โฮมเพลทนั้นทำมาจากยาง เป็นรูปทรงที่มีห้าด้าน คล้่ายกับการผสมผสานกันระหว่างสี่เหลี่ยมผืนผ้าและสามเหลี่ยม กว้าง 17 นิ้ว (43 เซนติเมตร) ยาว 8.5 นิ้ว (22 เซนติเมตร) สามเหลี่ยมจะมีขนาดพอดีกับมุมของเส้นที่ไปเชื่อมกับเบสไลน์ โฮมเพลทเป็นมุมด้านหนึ่งของสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูนที่มี เบส(bases) อยู่ที่มุมของสี่เหลี่ยม เบสอื่นๆที่ไม่ใช่โฮมเพลทจะเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัสมีขนาด 15 นิ้ว (38 เซนติเมตร) ทำจากเบาะมวยปล้ำหรือยาง และหนาไม่เกิน 5 นิ้ว (13 เซนติเมตร) เบสจะถูกรั้งไว้ให้อยู่กับที่เสมอ เบสจะถูกนับตามเข็มนาฬิกาเป็น เบสที่หนึ่ง เบสที่สอง และเบสที่สาม ด้านนอกเบสแรก (ซึ่งอยู่ในเขตฟาวล์) จะมี "ดับเบิลเบส(double base)" หรือ "เซฟตี้เบส(safety base)"อยู่ติดกันกับเบสแรกเพื่อขั้นกลางระหว่างเบสแมน(baseman) และตัววิ่ง ตัววิ่งจะวิ่งเข้าไปในเขตฟาวล์ที่อยู่ในส่วนของดับเบิลเบสหลังจากที่ตีบอล ระหว่างที่ทีมที่อยู่ภายในสนามกำลังขว้างบอลสู่เบสแรก ก่อนที่ตัววิ่งจะเข้าไปถึงเซฟตี้เบส แต่อย่างไรก็ตาม ไม่ใช่ทุกสนามที่จะมีเซฟตี้เบส และในสนามของผู้หญิงจะมีอยู่มากกว่าผู้ชาย ดับเบิลเบสนี้ต้องมีในการแข่งขันของสมาพันธ์ซอฟต์บอลนานาชาติ
เขตอินฟิลด์คือส่วนที่อยู่ภายในสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูนและบริเวณที่ประชิดตัวกับอินฟิลเดอร์(Infielder) เขตเอาท์ฟิลด์คือเขตที่อยู่ระหว่างเบสไลน์ รั้ว และอินฟิลด์ อินฟิลด์มักเป็นบริเวณที่ชื้นแฉะแต่เอาท์ฟิลด์จะมีการปลูกหญ้าในส่วนที่ใช้แข่งขัน
บริเวณจุดศูนย์กลางของวงกลมจะมีพิทชื่งเพลท(Pitching plate) เป็นแผ่นยางรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ในฟาสต์พิทซ์ พิทซิ่งเซอร์เคิล(Pitching circle)จะมีเส้นผ่านศูนย์กลางยาว 8 ฟุต (2.44 เมตร) พิชชิ่งเซอร์เคิลจะอยู่รอบพิชชิ่งเพลท
ในสนามจะต้องมีช่วงบริเวณประมาณ 15 ถึง 12 ฟุต (5 และ 4 เมตร) จากรั้วเพื่อเตือนให้ผู้อยู่ในบริเวณนั้นระมัดระวังเรียกว่าวอร์นนิ่งแทรก(Warning track) แต่เกมที่เล่นในสนามใหญ่กว่าอาจไม่จำเป็นต้องมีวอร์นนิ่งแทรกหากรั้วสนามนั้นเป็นรั้วที่จัดขึ้นชั่วคราว
ในเขตฟาวล์ด้านนอกเบสไลน์จะมี โค้ชบ็อกซ์(Coach's boxes)ซึ่งเป็นบริเวณของผู้ฝึกสอนอยู่สองจุด แต่ละจุดจะห่างจากเบสไลน์ 15 ฟุต (5 เมตร) ยาว 12 ฟุต (3 เมตร) บนเบสไลน์ทั้งสองเส้น
[แก้] มาตรฐานความยาวของเบสไลน์
ฟาสพิทซ์เบสไลน์ |
สโลว์พิทซ์เบสไลน์ |
ประเภทหญิง |
ประเภทชาย |
ประเภทหญิง |
ประเภทชาย |
60ฟุต (18.29เมตร) |
60ฟุต (18.29เมตร) |
65ฟุต (19.81เมตร) |
65ฟุต (19.81เมตร) |
[แก้] ระยะการขว้างของฟาสต์พิทซ์
ประเภทผู้ใหญ่ |
ประเภทอายุต่ำกว่า 18 ปี |
ประเภทอายุต่ำกว่า 15 ปี |
ประเภทหญิง |
ประเภทชาย |
ประเภทหญิง |
ประเภทชาย |
ประเภทหญิง |
ประเภทชาย |
43ฟุต (13.11เมตร) |
46ฟุต (14.02เมตร) |
40ฟุต (12.19เมตร) |
46ฟุต (14.02เมตร) |
40ฟุต (12.19เมตร)หรือ 35ฟุต |
46ฟุต (14.02เมตร) |
[แก้] ระยะการขว้างของสโลว์พิทซ์
ประเภทผู้ใหญ่ |
ประเภทอายุต่ำกว่า 18 ปี |
ประเภทอายุต่ำกว่า 15 ปี |
ประเภทหญิง |
ประเภทชาย |
ประเภทนักศึกษา |
ประเภทหญิง |
ประเภทชาย |
ประเภทหญิง |
ประเภทชาย |
46ฟุต (14.02เมตร) |
50ฟุต (15.24เมตร) |
50ฟุต (15.24เมตร) |
46ฟุต (14.02เมตร) |
46ฟุต (14.02เมตร) |
46ฟุต (14.02เมตร) |
46ฟุต (14.02เมตร) |
[แก้] อุปกรณ์การเล่น
อุปกรณ์ที่จำเป็นต้องใช้ในการเล่นซอฟต์บอล ประกอบด้วยอุปกรณ์ป้องกัน ไม้ตี ถุงมือ ลูกบอล หมวกป้องกันพร้อมตัวป้องกันใบหน้า และเสื้อผ้าสวมใส่
[แก้] ลูกบอล
ขนาดของลูกบอลจะเปลี่ยนแปลงไปตามประเภทของการเล่น ขนาดมาตรฐานที่ใช้ในการแข่งขันนานาชาติคือ12 นิ้ว(30 เซนติเมตร) และ 11 นิ้ว (28 เซนติเมตร ลูกบอลมักถูกหุ้มด้วยหนังสีขาว2ชิ้นเย็บติดกันเป็นรูปทรงที่มีแปดด้านและเย็บติดกันด้วยด้ายสีแดง แต่การหุ้มด้วยวัสดุอื่นก็สามารถทำได้เช่นกัน แกนกลางของบอลจะถูกหุ้มด้วยเส้นใยนุ่น ,ไม้ก๊อกกับยาง ,โพลียูรีเทน หรือวัสดุอื่นๆ ในปีค.ศ. 2002(พ.ศ. 2545) ลูกซอฟต์บอลสีเหลืองที่มองเห็นได้ง่ายก็ได้รับการเปิดตัว
[แก้] ไม้ตี
ไม้ตีทำมาจากไม้เนื้อแข็ง เหล็ก หรือวัสดุอื่นๆที่ได้รับการรับรอง มีความยาวไม่เกิน 34 นิ้ว(86 เซนติเมตร) เส้นผ่านศูนย์กลาง 2.25 นิ้ว (6เซนติเมตร) และมีน้ำหนัก 38 ออนซ์ (1 กิโลกรัม)
[แก้] ถุงมือ
ผู้เล่นฝ่ายรับทุกคนจะต้องสวมถุงมือที่ทำจากหนังหรือวัสดุที่ใกล้เคียงกัน ถุงมือนี้จะทำหน้าที่รัดนิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้ให้ติดกัน เบสแมนคนแรกและผู้รับลูกบอลจะต้องสวมมิตต์ มิตต์นั้นต่างจากถุงมือตรงที่มีที่รองอุ้งมือเสริมเข้ามาและไม่มีที่สวมนิ้วมือ ส่วนพิทเชอร์นั้นไม่ต้องสวมถุงมือ ถุงมือจะต้องไม่เป็นสีขาวหรือเทาซึ่งจะทำให้เกิดความสับสนกับแบตเตอร์ ถุงมือและมิตต์จะเป็นสีอื่นๆได้ทั้งหมด ถุงมือที่ใช้ในซอฟต์บอลจะมีขนาดใหญ่กว่าที่ใช้ในเบสบอล
[แก้] ชุดแข่งขัน
แต่ละทีมจะมีชุดแข่งขันของตนเอง ชุดแข่งขันจะประกอบด้วย หมวกแก๊บ เสื้อแข่งขัน เสื้อชั้นใน และกางเกงขาสั้นเป็นองค์ประกอบมาตรฐาน
หมวกนั้นแทบจะเป็นอุปกรณ์คู่กายของผู้เล่นชาย ส่วนผู้เล่นหญิงต้องมีหมวกและมีกระบังหมวกและที่รัดศีรษะเพิ่มเข้ามา และหมวกทุกใบจะต้องมีสีเหมือนกัน ส่วนผู้เล่นที่ต้องสวมหมวกป้องกันจะไม่ต้องสวมหมวกนี้
ที่ด้านหลังของชุดจะต้องมีเลขอารบิกตั้งแต่ 0-99 ปรากฎอยู่ เช่นหมายเลขเช่น 2 หรือ 02 ส่วนชื่อของผู้เล่นจะมีหรือไม่มีก็ได้
เครื่องประดับยกเว้นสร้อยคอที่ใช้ในการแพทย์ไม่สามารถสวมใส่ในขณะลงแข่งขันได้
ผูู้เล่นทุกคนจำเป็นต้องสวมรองเท้า และรองเท้าจำเป็นต้องมีหมุดใต้รองเท้า หมุดใต้รองเท้าจะต้องมีความยาวไม่เกินสามในสี่นิ้ว (1.9 เซนติเมตร) จากพื้นรองเท้า หมุดใต้รองเท้าจะต้องทำมาจากพลาสติกหรือวัสดุสังเคราะห์อื่นๆ หมุดที่ทำมาจากเหล็กนั้นถือเป็นสิ่งผิดกฎหมาย หมุดที่ทำจากเหล็กไม่ได้รับอนุญาตในการเล่นทุกประเภท
[แก้] อุปกรณ์ป้องกัน
[แก้] ผู้เล่น
[แก้] ฟาสต์พิทซ์และโมดิฟายด์พิทซ์
[แก้] สโลว์พิทซ์
[แก้] ตัวสำรอง
[แก้] การตัดสิน
[แก้] การดำเนินการเล่น
[แก้] การขว้างลูก
[แก้] การตีลูก
[แก้] การให้แบตเตอร์ออกจากสนาม
[แก้] การสัมผัสเบส
[แก้] กรณีศึกษา
[แก้] การนับคะแนน
[แก้] การจบการแข่งขัน
[แก้] การดัดแปลงกฎกติกา
[แก้] การเล่นในร่ม
[แก้] การแข่งขันในระดับโลก
[แก้] ความนิยมและการมีส่วนร่วม
[แก้] ประวัติ
[แก้] ลิงก์ภายนอก
ข้อมูลเกี่ยวกับ ซอฟต์บอล ในภาษาอื่น สามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ๆ ด้านซ้ายมือ