ต่อมไทรอยด์
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
สารบัญ |
[แก้] กายวิภาคศาสตร์ของต่อมไทรอยด์
[แก้] ลักษณะทั่วไป
ต่อมไทรอยด์ (Thyroid gland) เป็นต่อมไร้ท่อที่อยู่ด้านหน้าของลำคอ โดยอยู่ด้านข้างและใต้ต่อกระดูกอ่อนไทรอยด์ (thyroid cartilage)และอยู่ลึกลงไปจากกล้ามเนื้อสเตอร์โนไฮออยด์ (sternohyoid), สเตอร์โนไทรอยด์ (sternothyroid) และโอโมไฮออยด์ (omoyoid) ต่อมนี้มี 2 พู แผ่ออกทางด้านข้างและคลุมพื้นที่บริเวณด้านหน้าและด้านข้างของหลอดลม (trachea)รวมทั้งส่วนของกระดูกอ่อนคริคอยด์ (cricoid cartilage) และส่วนล่างของกระดูกอ่อนไทรอยด์ (thyroid cartilage) ทั้งสองพูนี้จะเชื่อมกันที่คอคอดไทรอยด์ (isthmus) ซึ่งอยู่ที่บริเวณด้านหน้าต่อกระดูกอ่อนของหลอดลม (trachea cartilage) ชิ้นที่สองหรือสาม
[แก้] ระบบหลอดเลือดแดง(Arterial supplies)
หลอดเลือดแดงที่มาเลี้ยงโครงสร้างของต่อมไทรอยด์ จะมาจากหลอดเลือดแดงซุพีเรียร์ลาริงเจียล (Superior laryngeal artery) และหลอดเลือดแดงอินฟีเรียร์ลาริงเจียล (Inferior laryngeal artery)
- หลอดเลือดแดงซุพีเรียร์ลาริงเจียล (Superior laryngeal artery)เป็นแขนงจากหลอดเลือดแดงเอกซ์เทอร์นัลคาโรติด (external carotid artery) ซึ่งผ่านลงมาทางขอบด้านข้างของกล้ามเนื้อไทโรไฮออยด์ (thyrohyoid muscle) แล้วเข้าสู่ทางด้านบนของต่อม แล้วแยกออกเป็นสองแขนงย่อย คือแขนงทางด้านหน้า (anterior branch)ซึ่งเลี้ยงทางส่วนบนของต่อมและไปรวมกับเส้นเลือดอีกข้างที่บริเวณคอคอดไทรอยด์ ส่วนอีกแขนงคือแขนงทางด้านหลัง (posterior branch) ไปเลี้ยงทางหลังของต่อม และอาจไปรวมกับหลอดเลือดแดงอินฟีเรียร์ลารินเจียล (inferior laryngeal artery)
- หลอดเลือดแดงอินฟีเรียร์ลาริงเจียล (Inferior laryngeal artery)เป็นแขนงจากหลอดเลือดแดงใหญ่ไทโรเซอร์ไวคอล (thyrocervical trunk) ซึ่งมาจากส่วนแรกของหลอดเลือดแดงใต้กระดูกไหปลาร้า (subclavian artery) โดยจะผ่านเข้ามาจากขอบทางด้านในของกล้ามเนื้อแอนทีเรียร์สคาลีน (anterior scalene muscle)จากนั้นจึงอ้อมไปด้านหลังของกลุ่มหลอดเลือดบริเวณคอ แล้วจึงเข้าสู่ทางด้านล่างของต่อม แล้วแยกเป็นแขนงด้านล่าง (inferior branch) ไปเลี้ยงส่วนล่างของต่อม และแขนงด้านบน (ascending branch)ไปเลี้ยงต่อมพาราไทรอยด์ (parathyroid gland)
[แก้] ระบบหลอดเลือดดำและระบบน้ำเหลือง (Venous and lymphatic drainage)
สำหรับระบบหลอดเลือดดำที่นำเลือดออกจากต่อมไทรอยด์ จะผ่านทางหลอดเลือดดำไทรอยด์ (thyroid veins) ที่อยู่ด้านบน ตอนกลาง และด้านล่างของต่อม จากนั้นแขนงหลอดเลือดดำทางด้านบนและตอนกลางจะออกไปสู่หลอดเลือดดำใหญ่บริเวณคอ (internal jugular vein) ขณะที่แขนงด้านล่างไปรวมกับหลอดเลือดดำใหญ่บริเวณไหปลาร้า (brachiocephalic vein) ส่วนน้ำเหลืองในบริเวณต่อมไทรอยด์จะเข้าไปยังต่อมน้ำเหลือง (lymph nodes)ที่อยู่ใกล้เคียงคือต่อมน้ำเหลืองรอบหลอดลม (paratracheal nodes)และต่อมน้ำเหลืองในลำคอส่วนลึก (deep cervical nodes)
[แก้] ระบบเส้นประสาท (Nerve supplies)
เส้นประสาทที่อยู่ในบริเวณของต่อมไทรอยด์ คือ เส้นประสาทรีเคอร์เรนท์ลาริงเจียล (recurrent laryngeal nerve)ซึ่งเป็นแขนงของเส้นประสาทเวกัส (vagus nerve)ที่อ้อมรอบหลอดเลือดแดงใต้กระดูกไหปลาร้าด้านขวา (right subclavian artery) และโค้งหลอดเลือดแดงใหญ่จากหัวใจ (aortic arch)ทางด้านซ้าย แล้วขึ้นมาทอดอยู่ระหว่างหลอดลมกับหลอดอาหาร แล้วจึงผ่านขึ้นมาทางด้านหลังของต่อมไทรอยด์ทั้งสองพู ก่อนจะเข้าสู่กล่องเสียง (larynx) ทางขอบล่างของกล้ามเนื้อรอบคอหอยตอนล่าง (inferior constrictor muscle)
[แก้] การเจริญพัฒนา (Development)
ต่อมไทรอยด์มีต้นกำเนิดมาจากการบุ๋มตัวของของคอหอย (pharynx) ที่บริเวณโคนลิ้น บริเวณที่เริ่มมีการบุ๋มตัวลงไปเรียกว่า ฟอราเมน ซีกัม (foramen caecum)แล้วลงไปตามท่อที่เรียกว่า ท่อไทโรกลอสซัล (thyroglossal duct) ซึ่งปกติจะหายไปเมื่อโตเต็มที่ แต่อาจพบได้ในลักษณะของถุงน้ำ (cyst)หรือช่องเปิดที่ผิดปกติ (fistula) มีส่วนน้อยที่อาจเหลือเป็นเนื้อเยื่อต่อมไทรอยด์ที่โตผิดที่ (ectopic thyroid tissue) ซึ่งความผิดปกตินี้สามารถแก้ไขได้โดยการผ่าตัด
[แก้] การผ่าตัดต่อมไทรอยด์ (Thyroidectomy)
การผ่าตัดต่อมไทรอยด์ หรือ Thyroidectomy เป็นวิธีการทางศัลยกรรมที่ค่อนข้างพบได้ทั่วไป โดยปกติจะเป็นการผ่าตัดเอาบางส่วนของต่อมออก ซึ่งการผ่าตัดนี้มักจะใช้ในการรักษาเนื้องอกของต่อมไทรอยด์ แต่บางครั้งก็อาจใช้ในการรักษามะเร็งต่อมไทรอยด์ด้วย เนื่องจากตำแหน่งของต่อมไทรอยด์มีความสัมพันธ์กับโครงสร้างต่างๆ คือต่อมพาราไทรอยด์ (parathyroid glands)และเส้นประสาทต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวของกล่องเสียงและคอหอย จึงต้องระมัดระวังในการผ่าตัดเป็นพิเศษ ผลข้างเคียงของการผ่าตัดอาจทำให้เกิดอาการเสียงแหบ (hoarseness)หรืออาการกลืนลำบาก (dysphagia)เนื่องจากเส้นประสาทในบริเวณต่อมไทรอยด์ได้รับความเสียหายบางส่วน
[แก้] แหล่งอ้างอิง
- Drake, RL., Vogl, W. and Mitchell, AWM. Gray's anatomy for students. Philadelphia : Elsevier/Churchill Livingstone, 2005.
[แก้] หนังสืออ่านเพิ่มเติม
- Agur, AMR and Dalley, AF. Grant’s Atlas of Anatomy. 11th edition, Lippincott Williams Wilkins, 2005.
- Netter, FH. Atlas of Human Anatomy. 3rd edition. Icon Learning Systems, 2003.
- Moore, KL and Agur, AMR. Essential Clinical Anatomy. 3rd edition, Lippincott Williams & Wilkins, 2007.
![]() |
ต่อมไทรอยด์ เป็นบทความเกี่ยวกับ การแพทย์ ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น |