รายพระนามเจ้าผู้ครองนครน่าน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

รายพระนามเจ้าผู้ครองนครน่าน

[แก้] สมัยรัตนโกสินทร์

ในต้นรัชกาลที่ 1 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เมืองน่านยังมีเจ้า เมืองเป็นสองฝ่ายอยู่ คือ พระยามงคลวรยศเป็นเจ้าเมืองฝ่ายกรุงเทพมหานคร ตั้งอยู่ที่ท่าปลา ฝ่ายหนึ่งและเจ้าอัตถวรปัญโญ (ภายหลังโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาเป็นเจ้าฟ้า) ผู้เป็นหลาน เป็นเจ้าเมืองฝ่าย บุรรัตนอังวะ ตั้งอยู่ที่เมืองเทิงอีกฝ่ายหนึ่ง ทั้งนี้เหตุด้วยครั้งที่เมืองน่านขึ้นกรุงเทพฯ เจ้าอัตถวรปัญโญ ตกอยู่ในเมืองเชียงแสนกับพม่า ภายหลังเมื่อ พ.ศ. 2329 เจ้าอัตถวรปัญโญลงไปหาพระยามงคลวรยศที่เมืองท่าปลา ขอเข้าพึ่งพระบรมโพธิสมภารในกรุงเทพมหานคร พระยามงคลวรยศมีความยินดี จึงมอบบ้านเมืองให้เจ้าอัตถวรปัญโญครองครอง ครั้งล่วงมาอีกปีหนึ่งเจ้าอัตถวรปัญโญก็ลงไปเฝ้าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวยังกรุงเทพฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าอัตถวรปัญโญดำรงตำแหน่งเจ้า-เมืองน่านต่อไปตามเดิม ในสมัยกรุงเทพมหานคร ตั้งแต่ พ.ศ. 2325 เป็นต้นมา เมืองน่านมีเจ้าผู้ครองนคร 9 องค์ มีรายพระนามดังต่อไปนี้

  1. พระยามงคลวรยศเป็นเจ้าผู้ครองในรัชกาลที่ 1 เมื่อ พ.ศ. 2325
  2. พระยาอัตถวรปัญโญ (หลาน 1) เป็นเจ้าผู้ครองในรัชกาลที่ 1 เมื่อ พ.ศ. 2329 ทรงสถาปนาเป็นเจ้าฟ้าอัตถวรปัญโญ เมื่อ พ.ศ. 2347
  3. พระยาสุมนเทวราช (น้า 2) เป็นเจ้าผู้ครองในรัชสมัยรัชกาลที่ 2 เมื่อ พ.ศ. 2353 -พ.ศ. 2368
  4. พระมหามหายศ (บุตร 2) เป็นเจ้าผู้ครองนครในรัชกาลที่ 3 เมื่อ พ.ศ. 2368 - พ.ศ. 2378
  5. พระยาอชิตวงศ์ (บุตร 3) เป็นเจ้าผู้ครองในรัชกาลที่ 3 เมื่อ พ.ศ. 2379 ครองราชย์ 7 เดือนก็ถึงแก่พิราลัย
  6. พระยามหาวงศ์ (เป็นญาติทางฝ่ายมารดา) เป็นเจ้าผู้ครองนครในรัชกาลที่ 3 เมื่อ พ.ศ. 2381 - พ.ศ. 2394
  7. พระยาอนันตยศ (บุตร 2) เป็นเจ้าผู้ครองนครในรัชกาลที่ 4 ครองราชย์ระหว่าง พ.ศ. 2395 - พ.ศ. 2434 ทรงสถาปนาเป็นเจ้าอนันตวรฤทธิเดช เมื่อ พ.ศ. 2399
  8. พระเจ้าสุริยพงศ์ผริตเดช (บุตร 7) เป็นเจ้าผู้ครองในรัชกาลที่ 5 เมื่อ พ.ศ. 2436 ทรงสถาปนาเป็นพระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช เมื่อ พ.ศ. 2446 - พ.ศ. 2461
  9. เจ้ามหาพรหมสุรธาดา (บุตร 7) เป็นเจ้าผู้ครองนครในรัชกาลที่ 6 เมื่อ พ.ศ. 2461 ถึงแก่พิราลัยเมื่อ พ.ศ. 2474