Batı Marksizmi

Vikipedi, özgür ansiklopedi






Marksizm
Sosyoloji ve Antropoloji
Burjuva
Emek gücü
Genç Marx
İnsan doğası
Sosyalizm
Komünizm
Kültürel hegemonya
Meta fetişizmi
Sömürü
Proletarya
Sınıf bilinci
Yabancılaşma
Ekonomi
Artı-değer
Değer yasası
Değişim Değeri ve Kullanım Değeri
Artı-emek
Marksist ekonomi-politik
Meta
Üretim biçimleri
Kapitalist üretim tarzı
Pre-kapitalist üretim biçimleri
Asya tipi üretim tarzı
Ücret
Üretim araçları
Üretim ilişkileri
Üretici güçler
Tarih
Dünya devrimi
Proletarya devrimi
Proletarya diktatörlüğü
Sermayenin ilkel birikim süreci
Sınıf savaşı
Emperyalizm
Felsefe
Diyalektik Materyalizm
Marksist felsefe
Tarihsel Materyalizm
Akımlar ve Eğilimler
Marksizm-Leninizm
Sol Komünizm
Troçkizm
Stalinizm
Maoculuk
Marksist hümanizm
Marksist otonomizm
Varoluşçu Marksizm
Yapısalcı Marksizm
Önemli Marksistler
Karl Marx
Friedrich Engels
Rudolf Hilferding
Karl Kautsky
Georgi Plehanov
Vladimir Lenin
Jozef Stalin
Leon Trotsky
Nikolay Buharin
Rosa Luxemburg
Antonio Gramsci
Theodor Adorno
Georg Lukács
Louis Althusser
Frankfurt Okulu
Karl Korsch
Praxis Okulu
Post-Marksizm

Batı Marksizmi, ilk olarak genel anlamda Perry Anderson'un Batı Marksizmi Üzerine Düşünceler kitabında bahsettiği anlamda, 19.yüzyıldan ve 20.yüzyıla Marksizmin Batı'daki hikaysinden oluşur. Bu anlamda Marks'ın eserinden bugüne kadarki gelişimi, ayrışmaları, iç bölümlenmeleri, farklılıklarıyla teorik ve politik bir sistematik öğreti olarak Marksizmin Batı düşünce ve pratiğindeki yeri değerlendirilir. Karl Kautsyk ve Lenin'in tartışmaları da bu bağlamda genel anlamdaki bu Batı Marksizmi içinde yer alır.

Konu başlıkları

[değiştir] Tarihçe ve konum

Daha özgül olaraksa 20.yüzyılın başlarından itibaren Fransa, Almanya ve İtalya'da ortaya çıkan Marksist düşünürlerin yönelimlerinden oluşan eğilimlerin bileşkesini ifade etmektedir Batı Marksizmi terimi. Antonio Gramsci, Georg Lukács, Karl Korsch ile başlatılan ve klasik-sonrası Marksizm olarak adlandırılan dönem, bir anlamda Batı Marksizmi'nin başlangıç evresidir. Onların ardından pek çok Marksist düşünür Marksizmin iç-kuramsal-politik sorunlarına farklı yönelimlerde cevaplar bulmaya çalıştı ve bunların genel ifadesi Batı Marksizmi olarak adlandırıldı. Pek cok ismi sıralamak mümkün olmakla birlikte, özellikle Frankfurt Okulu ve Louis Althusser'in bu isimlere eklenmesi zorunludur. Bazı İngiliz akademisyenleri (E.P.Thompson gibi) ve özgün bir Marksist olarak Sartre'ı buraya katmak mümkündür.

Bu yönelim, somut olmaktan çok soyut, politik olmaktan çok teorik nitelikte bir konumdan hareket etti ve bu alanda çalıştı. Tam da böyle olduğu için Batı marksizmini Marksizm içinde bir sapma ve zaaf olarak değerlednirmek genel bir eğilimdir; özellikle ana akım olarak kabul edilen Politik-pratik icindeki Marksizmler bu alanı tümüyle yok saymaktadır. Bununla birlikte, Batı Marksizmi içinde yer alan bu düşünürler, geliştirdikleri kuramsal argümanlarla yalnızca Marksizm içinde degil, Marksizm dışında da etkili oldular ve günümüze kadar uzanan teorik-politik tartışmaların merkezinde durdular.

Perry Anderson, Batı Marksizmi'nin ortaya çıkışını ve yaygınlaşmasını, bir dizi ekonomik ve sosyal olayla bağlantılandırır. Bu olgular sonucunda, Marksizmin siyasal alandan giderek üniversitelere ve araştirma merkezlerine kaydığını belirtir. Bu kayma sonucunda Marksizmin yalnızca etkinlikleri değil ilgileri de farklılaşmıştır der. Alt-yapının ve sınıfların analizinden, İdeolojinin ve kültür gibi üst-yapı kurumlarının analizine geçiştir kastedilen. Batı Marksizmini oluşturan teorisyenler, işçi hareketinden kopuk aydınlardır. Tüm bunların sonucunda batı Marksizmi genelde bir zaaf olarak değerlendirilmekte ve bu kişiler reformist olarak ele alınmaktadır. Batı Marksizmden beklenen yeniden politik alanda yer almaları ya da politik hareketlerle buluşmalarıydı, ancak bu düşünürler bir şekilde kuramsal düzlemde Marksizmi sınırlarına vardırdılar.

[değiştir] Batı Marksizmi'nin sonuçları

Bugün Gramsci, Frankfurt Okulu ve Althusser üzerinden Marksizm-dışına çıkış sözkonusudur, bu anlamda örneğin Post-Marksizm olarak bilinen eğilim tamamen Batı Marksizmi denilen alanın bir ürünüdür. Batı Marksizmi, Marksizmden Marksizm-sonrasına geçişin kuramsal evresini oluşturdu; ancak bu düşünürlerin etkilerinin ve önermelerinin Marksizm-içi meselerden çok daha ötelere gitmesinin sözkonusu olduğu da unutulmamalıdır. Kültür kuramı, İdeoloji teorisi, Özne, Kimlik, Hegemonya ev benzeri konular bu düşünürler olmaksızın bugünklü noktaya gelemezlerdi. Batı Marksizminin, Marksizmin sorunları olarak ortaya koydukları ve çözmeye çalıştıkları meseleler ve bu çözüm arayışında ürettikleri kavramlar bir andan sonra Marksizmi geçersizleştiren argümanlara dönüştü.

[değiştir] Batı Marksizmi'nin önemli isimleri

[değiştir] Kaynak

  • Batı Marksizmi Üzerine Düşünceler, Perry Anderson, Birikim Yayınları, çeviren;Bülent Aksoy.
Diğer diller