Kulak zarı perforasyonu
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kulak Barotravması :
Kulağın yapısı hakkında bir hatırlatma yapmak gerekirse kulak üç kısımda incelenebilir.
Dış kulak: Kulak kepçesi ve dış kulak yolundan oluşur.
Orta Kulak: Kulak zarı ve arkasındaki orta kulak boşluğundan oluşur. İçinde çekiç, örs, üzengi gibi kulak kemikçikleri vardır. Orta kulağın havası genizden(burun arkasından) arta kulağa açılan östaki (Eustachi) borusundan gelir.
İç Kulak: İşitme hücrelerinin bulunduğu “salyangoz”u (koklea) ve iç kulağın denge kısmını (Vestibül) barındıran ve iç içe iki özel sıvı ile dolu kısımdır Kulağın hava dolu boşlukları dalgıcı gerek alçalma gerekse yükselme sırasında oluşan basınç değişikliklerinden çok etkilenirler.(Boyle-Mariot Yasası). Böylece oluşan basınç travmalarına barotravma denir.
Dış Kulak Barotravmaları:
Dalıcının alçalması sırasında oluşabilen bir Barotravması türüdür. Oluşmasında dalıcının dış kulak yolunu tıkayan bir tıkaç (kulak kiri ya da silikon tıkaç) nedeniyle, tıkaç ile kulak zarı arasında, dış ortamla ilişiği olmayan bir hava cebi oluşması sorunun sebebidir. Dalgıcın dış kulak yolu girişini kapatan çok sıkı bir Bu durumlarda, dalgıcın alçalması sırasında, dış ortam basıncı arttıkça, bir yandan kulak kepçesi tarafındaki dış kulak basıncı artarken, diğer yandan da ağız ve burun boşluklarındaki havanın artan basıncı Eustachi borusundan geçerek orta kulak basıncını arttırır. Buna karşın arada hapis kalan hava cebinin basıncı,hala yüzeydeki basınç kadardır. Dış yandaki tıkaç sert olduğundan sabit kalır, iç yandaki kulak zarı orta kulakta artan basınç nedeniyle dışa doğru itilir. Zarda şiddetli ağrı hissedilebilir.
Orta Kulak Barotravmaları:
Normal kulakta çevre basıncına eşit bir basınç vardır. Dalış sırasında, dalgıcın alçalma ve yükselmelerinde değişen çevre basıncına uyum sağlamak üzere orta kulaktaki basıncı eşitlemenin tek yolu Eustachi borusudur. Eustachi borusunun geniz tarafındaki ağzı normalde kapalıdır. Eustachi borusu, genizde basınç artması olursa ya da yutkunma, çiğneme, esneme gibi hareketlerle açılır. Alçalma sırasında Eustachi borusu valf seklinde çalışır ve basınç arttıkça kapalı kalır. Böylece oluşan basınç travmasına orta kulak Barotravması (middle ear squeese) adı verilir. Dalış sırasında Eustachi borusu tıkalı ise bu sorun ilk birkaç metrede oluşur. Çünkü Boyle Yasasına göre gaz hacmi değişikliklerinin en çok en çok etkili olduğu derinlikler yüzeye en yakın derinliklerdir. Orta kulak basıncı ile çevre basıncı farkı 80-120 cm. H20 ise “Trapdoor” etkisi olur, Eustachi borusu hiç açılamaz. Bu durumda tekrar yükselip eşitleme yapılması gerekir. Yükselme sırasında orta kulağın hava hacmi arttığından, Eustachi borusu kolay açılır ve böylece hava tahliye olur. Eustachi borusunun açılamadığı durumlarda dalgıç yükseldikçe orta kulak basıncı artar ve orta kulak ters barotravması oluşur. Dalgıç ağrı, baş dönmesi, kulakta tıkanıklık hissedebilir. Tekrar alçalıp kademeli yükselmeli ve Toynbee manevrası uygulamalıdır.
Kulak Eşitleme Teknikleri: Dalışın değişik safhalarında değişen çevre basıncına uygun olarak, orta kulak hava basıncının da değişmesi ve çevre basıncına eşitlenmesi gerekir. İnsanlarda, çok yavaş alçalma ve yükselmelerde doğal olarak oluşabilen bu eşitlenme, dalış koşullarında sıklıkla oluşamaz, bazı manevralarla bu eşitlemeyi geçekleştirmek gerekir. Bu manevraların temelinde yatan prensip, orta kulak havasının basıncının çevre basıncına göre düşük olduğunda(alçalmalarda) burun ve geniz boşluklarındaki havayı Eustachi borusu yoluyla orta kulağa pompalamak ya da orta kulak havasının basıncının çevre basıncına göre yüksek olduğu durumlarda(yükselmelerde) emme yapmaktır. Bu manevraları dalış öncesi karada tekrarlamak, dalış sırasında eşitlemeler için kolaylık sağlar.
Valsalva Manevrası: Ağız ve burun kapalı iken dışa nefes vermeye çalışmak. Bu durumda dışarıya çıkamayan hava eustachi borusuyla orta kulağa gidecektir. Eksik orta kulak basıncını tamamlamak için kullanılır.
Frenzel Manevrası: Ağız ve burun kapalı iken ağız tabanındaki adaleleri kasarak genizdeki havayı Eustachi borusu yoluyla orta kulağa yollamak. Eksik orta kulak basıncını tamamlamak için kullanılır.
Edmons Tekniği: Valsalva ya da Frenzel manevralarını yaparken alt çeneyi öne doğru çıkartmak. Manevraların etkisini arttırır.
Toynbee Manevrası: Ağız ve burun kapalı iken yutkunmak. Fazla orta kulak basancını azaltır. Dalgıçlar sıklıkla Valsalva Manevrasını kullanırlar. Ancak bu teknik aşırı zorlamalı bir tekniktir, kulak zarında ve iç kulakta yırtılmalara yol açabilir. Alçalmada kullanılabilecek en iyi teknik Frenzel Manevrası ya da buna ek olabilecek Edmons Tekniğidir. Valsalva Manevrası son çare alarak kullanılmalıdır. Sorunu olan dalgıçlar için ayaklar aşağıda dik alçalma sorunu azaltabilir. Hava, Eustachi borusundan daha yukarıda olan orta kulağa kendiliğinden daha kolay gidebilir. Baş aşağı dalışlarda ise eşitleme için havayı zorla yollamak gerekir.
Ayrıca, eşitlemeyi dalışın hemen başlangıcında kulakta henüz ağrı hissetmeden ve sık sık yapmak daha yararlıdır ve böylece “Trapdoor” etkisinden kaçınılmış olunur. Yükselmede daha çok Toynbee Manevrası yararlı olacaktır. Tabi ki ilkin basınç ağrısı ortadan kalkana kadar alçalıp sonra tekrar yükselmek daha uygundur.
Vertigo:
İç kulak gaz içermediği için herhangi bir barotravmaya maruz değildir. Ama iç kulak, ortakulak deliğinin yanında olduğu için, orta kulak sıkışmalarından etkilenir. Orta kulak, tıkanık östaki borusu sebebi ile sıkışmaya maruz kaldığında, nazik iç kulağın sıvısı ve zarı etkilenir ve basınç arttıkça zarda bir yırtılma meydana gelebilir. İç kulağın iki görevi vardır; Cochlea, Vestibular apperatusda meydana gelen hasarlar vertigo hastalığına neden olurlar. (Baş dönmesi) vertigo genellikle iç kulağa özel bir durumdur. Vertigo bazı anlaşılmayan, fark edilmeyen semptomlara sahiptir. Denge kaybı, hızlı göz hareketleri. Vertigo iç kulak sıkışması dışında gaz embolizmi veya Tip-İİ dekompresyon hastalığında da görülebilir. Ara ara, zor kulak açma ile meydana gelen orta kulaktaki basınç değişimi geçici bir vertigoya (alternobarik vertigo) sebep olabilir. Bu tip vertigo genellikle en zor yapılan yani dibe ulaşıldığı anda yapılan zor valsalva manevrasından sonra olur. Kısa sürelidir. Bu alternobarik vertigo aynı zamanda yükselme sırasında orta kulağın fazla basınca maruz kalmasından da meydana gelebilir. Bu anda vertigoyu kulakta bir doluluk hissi ya da fazla basıncın dışarı çıkamamasından doğan bir acı hissi takip eder. Bu vertigo birkaç metre alçalmakla hemen geçer. Orta kulak ve dış basınç arasındaki basınç farkı eğer çok fazla ya da çok ani ise daimi bir hasara sebep olabilir. Bu barotravma da genellikle kulak zarı yırtılır ve iç kulağın pek çok mekanizması hasar görür. Böyle bir durumla karşılaşan dalgıçlar dalış sonrasında mutlaka KBB mütehassısına gözükmeli ve gerekli tedaviyi olmalıdırlar.