Boğaziçi, Baklan
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Boğaziçi kasabası, Denizli'nin Baklan ilçesine bağlı bir kasabadır. Eski adı Çalkebirdir.
Çalkebir kelime anlamı olarak büyük çal manasına gelir. Çal kelimesi Kayı boyu Türkleri arasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Yüksek yer, yaylak, mayalanmak, sürmek gibi anlamlar taşımaktadır. 1989 yılına kadar Çal ilçesine bağlı olan Boğaziçi kasabası bölgede önemli bir yerleşim yeridir.
Selçuklu döneminden kalan cami halen sağlam olarak koruma altındadır. Baklan ovasında bulunan Çalkebir höyüğü Helenistik döneme aittir.
TARİHÇESİ :
Kasabamız hakkında önemli bir araştırma yapılmamış olmasına rağmen tarihi Anadolu uygarlık
tarihleri kadar eski olduğu tahmin edilmektedir.Türk Anadolu tarihinde daha önceleri Türklerin
bu bölgelerde görülmüş olmasına rağmen başlangıç tarihi 1071(Malazgirt savaşı) yılı kabul
edilir.Denizli ve yöresine gelişleri ise 1072 yılıdır.Bölgemizde ise ilk olarak Çardak a
yerleşmiş buradan dağılmışlardır.Çal, Baklan yöresine geçen atalarımız ilk yerleşim yeri olarak
kasabamızı kurmuş buradan bölgeye dağılmıştır.O tarihlerde kasabamız önemli bir ticaret ve
uygarlık merkezi olmuştur.
Kasabamızı kuran atalarımız Oğuzların Kayı boyundan gelmektedir. Kuruluş itibarı ile o
tarihteki ismi Çal dır.Önemli bir ekonomik merkez olan kasabamız ilk osmanlı kağıtpara birimi Kaime yi(1872)
(Çal kayması adıyla)o tarihlerde kullanmıştı.Demircilik,dokuma (Asıçal bezi), kilim ve halı dokuma,
kağnı ve at arabası yapımı başlıca sanat dalları idi.Kasabamız eski camisi bu tarihler itibarı
ile Selçuklu Türkleri dönemine ait önemli bir yapıdır.Ürünlerini satmak için Kayı pazarına
(Şalvan köyü) giderlerdi.Bölgenin koruma sını Hüsamettin Dede(Baklan), Mahmut Gazi(Mahmutgazi köyü)
adlı akıncı komutanları yapmakta idi.Zaman içerisinde kasaba mızdan göçenler Kayı pazarı
bölgesine yakın olması itibarı ile Demirciköy ü (bugünkü Çal) kurmuşlardır. Zaman içerisinde
Demirciköy önemli merkezlere yakınlığı nedeni ile; özellikle Osmanlı devletinin kuruluşundan
sonra Aydın ili(Germiyan beyliği) ile tica ret bölgenin önemini artırmıştır.Bu tarihlerden(19.yy sonu)
sonra Çal ismi Demirciköy içinde kullanılmaya başlanılmış olduğunu tahmin etmekteyiz.Demirciköy de Çal
ismini kullanınca Kasabamıza Asıçal(Eskiçal) ve Çalkebir(Büyükçal)
isimleri kulanılmıştır.Belki bu tarih ler yaşanan büyük bir deprem toplu göçe sebep olmuş olabilir.
(Bölgede Veba salgını yüzünden 200.000 kişinin öldüğünden söz ediliyor."Çal Sempozyumu PAU 1-3/09/2006")
Osmanlı döneminde kasabamızdan saraya kız verilmesi ve kız alın ması konularıda
kasabamızın ilişkiler, konumu ve itibarı ile önemli bir merkez olduğunu anlatmaktadır. 1.Dünya
savaşı ve işgal yıllarına kadar kasabamızda Rumların da yaşadığını biliyoruz.Kurtuluş savaşı
sırasında Yunanlıların ve işgal kuvvetlerinin yerli halka yaptıkları zulüm dolayısı ile halkın
tepkisini çekmiş bundan korkan bir kısım Rum Kasabamızdan kaçmış,kaçamayanlar kasaba halkı
tarafından öldürülmüş, kasabanın Baklan istikameti, Kızılyer mevkii deresi(Gavur mezarlığı) ne gömülmüştür.
Cumhuriyet tarihinde ise kasabamız önemli bir gelişme kaydetmemiş eski parlak dönemlerinden
eser kalmamıştır. 1956 yılında belediye olan kasabamız, 1960 ihtilalinden sonra dönemin
kaymakamının tavsiyesi ve belediye meclisinin kararı ile Çalkebir olan ismi Boğaziçi olarak
değiştirilmiştir.1969 yılında dönemin Enerji bakanı olan Hüdai Oral' ın çabaları ile elektrik
kasabamıza girmiş Baklan ovası sulama projesi o tarihte yine Hüdai Oral tarafından
çizilmiştir.1989 yılında Baklanın ilçe olmasından sonra Çal 'a bağlı olan kasabamız Baklan 'a
bağlanmıştır.
SOSYAL YAPISI :
Başlıca ana gelir kaynağımız tarımdan olup bağcılık oldukça yaygındır.Yeterli otlak ve alt
yapı olmadığından hayvancılık yeteri kadar yaygın değildir.Yaklaşık 40.000 dönümlük tarım
arazimizin 10.000 dönümünde bağcılık yapılmaktadır.Uzun yıllardır umut bağlanan Baklan ovası
sulama projesi tamamlanamadığından ve sulama için gerekli suyun yeterli olmamasından dolayı
sulanabilir arazimiz yok denecek kadar azdır. Bu yüzdendir ki her yıl önemli bir ekilebilir
arazi nadasa bırakılmaktadır. Son yıllarda kent merkezinde artan sanayileşmeye de bağlı olarak
toprakların dan yeterli verimi alamayan kasaba halkı göç etmek zorunda kalmıştır.Geçmiş
yıllarda 3000 in üzerinde olan kasaba nüfusu son yapı lan nüfus sayımında 1700 lere düşmüştür.
Kasabamız kent merkezine 60 km. uzaklıkta olup Baklan ilçesine 7 km. mesafededir.Ulaşım
imkanları son zamanlarda artmış olup şehire ve ilçeye her saat yolculuk
yapılabilmektedir.Belediye hizmet binası, Sağlık ocağı, İlköğretim okulu, Çok amaçlı toplantı
salonumuz mevcuttur. Rakımı 900 olan kasabamızın yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve
yağışlı geçmektedir.Doğusunda Beşparmak dağı, kuzeyinde Karacadağ mevcuttur.Çardak ilçesi ve
Havaalanına 30 km.mesafededir.6000 ile 10000 ton şaraplık üzüm üretilmesine rağmen bu konuda
hiçbir tesisleşme yapılamamıştır.En önemli akar su kaynağı Değirmen deresi ve Çerkezlik
bölgesinde olmakla birlikte yazları genellikle kurumaktadır.Bu bölgede gölet projesi
uygulanmaya çalışılmış, neticelendirilememiştir.
Yeni kurulan hayvancılık ve süt üretim kooparatifi ile büyükbaş hayvancılık biraz kıpırdanma
göstermiştir. Üretilen 2000 litre sütün 1500 litresi kooparatif geri kalan ise özel sektör
tarafından toplanmaktadır.