Deliilyas, Sivas
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Deliilyas Sivas'ın Altınyayla ilçesine bağlı şirin bir kasabadır.
[değiştir] Tarih
Kasabanın ne zaman kurulduğu hakkındaki elimizdeki bilgiler yetersizdir ancak bu bilgilerin Osmanlı arşivlerinde mevcut olduğu tahmin edilmektedir. Selçukluların Anadoluya yayılma ve Türkleştirme sürecinde kurulmuş olması pek muhtemeldir. Ancak, kasabanın tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Meşhur Kral Yolunun Deliilyas'ın güneyinden geçtigi gezilip incelendiginde görülen kalıntılardan anlaşılmaktadır. Kral yolu Efes-Sart-Uşak-Gordiyon-Ankara-Çorum-Mecitözü-Tokat-Zile-Sivas-Altınyayla-Malatya-Harput-Diyarbakır-Ninova-Erbil-Suda yörelerinden geçmektedir.
1546-1550’li yıllar Beldenin bilinen ilk kuruluş yıllarıdır. Osmanlı İmparatorluğu’nun Kanuni Sultan Süleyman Han döneminde yapılan Osmanlı – İran savaşları sonrasında Anadolu’ dan kaçıp gelen üç ailenin birleşiminden meydana gelmiştir. Osmanlı ticaret yolu olan İpek Yolu’nun bir kolu üzerine yerleşen bu üç aile daha sonra Deliilyas’ın bugünkü yerleşim yerine gelerek ilk defa yerleşimin başlamasını sağlamışlardır. İlk zamanlar ticaret yolu üzerinde başlayan yaşam, zamanla ticaret yollarının canlılığını ve önemini yitirmesi üzerine köy, sulak bir mevkii olan “Ellez Öreni” denilen yere taşınmıştır. Bir süre burada devam eden yaşam , nüfusun çoğalması ve daha sulak bir yer olması bakımından tekrar “Örenin Suyu” denilen yere kaymış ve bir zaman da burada devam etmiştir. Burada da fazla tutunamayan halk bir çay yatağının etrafına yerleşmeye başlamıştır. İlk zamanlar Ermeni ve Cingan (Çingene) larla devamlı birliktelik daha sonra sadece Deliilyas’ın bugünkü halkına kalmıştır ki halkın geneli birbirine akrabadır.
Deliilyas Belediyesi 1965 yılında kurulmuş ve ilk Belediye Başkanı İsmail Hakkı AKBULUT zamanında elektrik ve suya kavuşmuştur. Geçmişte parlak dönemler yaşayan Deliilyas’ta Karakol halkın rahatsız olması nedeniyle kaldırılmış, Siyasi nedenlerle ilçe olma hakkını kaybetmiş, Önemini yitirmesi nedeniyle bezir yağı fabrikası kapanmış ve birçok kurum kapatılarak Deliilyas’ın gelişmesine darbe vurulmuştur. Geçmiş Dönemlerinde Belediye Benzinliği, Hamam, Fırın, Kaynak Atölyesi, Halı Kursu, Marangoz Atölyesi, PTT Şubesi, TEK Şubesi, Halk Kütüphanesi gibi kurumlar hizmet verirken bugün hiç biri kalmamış ve tarihin karanlık sayfalarında yerini almıştır. Deliilyas’ta Şu anda Belediye, İlköğretim Okulu, Tarım Kredi Kooperatifi ve Sağlık Ocağı dışında resmi kurum bulunmamaktadır. Beldede yedi bakkal, bir tüpçü, bir hırdavatçı hizmet vermektedir. Beldenin önemli sorunlarından biri işsizlik, diğeri de doktor ve sağlık personelinin olmamasıdır. İl özel idaresine ait halı kursu binası beş yıl süreyle okula devredilmiştir.
Kasaba halkının çoğu tarım ve hayvancılıkla uğraşır. Belde ve il dışına çok sayıda göç veren Deliilyas’ın göç sebeplerinin başında işsizlik ve öğrenciler gelir. Gençlerin büyük bir çoğunluğu iş için İstanbul’u tercih eder. Altın ve asfalt, beldenin gözde meslekleri arasındadır. 2005 yılı içerisinde Yeşilyurt mahallesine kurulan pompa istasyonu nedeniyle de bir çok gencimiz geçici de olsa çalışma imkanı bulmuştur. Bunun dışında Sarissa (Kuşaklı) kazısı da bazı gençlere iş imkanı sunmaktadır.
Beldenin iki barajı ve ağaçlık alanları piknik yapmaya gelenleri ağırlamaktadır. Belediye Değirmeni haftanın yedi günü, gece gündüz hizmet vermekte, son sistem makinelerle un, bulgur, yarma ve hayvan yemi öğütülmektedir.Beldede bir cami ve kuran kursu bulunmaktadır. İlçe Müftülüğü tarafından her yıl bayanlar için bayan hoca getirilmektedir.
Beldemizin eğitim düzeyi oldukça iyidir, birçok öğretmen, doktor, hâkim, avukat ve hatta milletvekili yetişmiş, devletin çeşitli kurumlarında görev almışlardır.
Beldede bulunduğu bölge itibariyle kışlar çok soğuk geçer. Yazlar ise sıcaktır ama fazla uzun sürmez. Tarım ürünü olarak en fazla Buğday, arpa, çavdar ve pancar yetiştirilmektedir. Sulama göletlerinin yapılmasından sonra Pancar ekimi köylünün geçim düzeyini bir miktar artırmıştır. Nadir olarak patates ekimi yapılır. Halkın hayvancılıkla uğraşması nedeniyle yem bitkileri yetiştirilir. Son yıllarda sera ürünleri de yetiştirilmektedir.
Toprak evler zamanla yerini betonlaşmaya bırakmaktadır. Hayvancılık ile uğraşan halkın yerleşim yeri içerisinde bulunan ahırları birçok sorunu beraberinde getirmekte ve hem görüntü, hem de sağlık açısından zararlı olmaktadır.
Deliilyas’ın tanınmasında önemli unsurlardan birisi de Celal Oğlan (İpek Mendil) Türküsünün bu topraklardan doğmasıdır. Ayrıca çok sayıda Türkü, Ağıt ve şiir derlenmeyi beklemektedir.
Köyümüz, Altınyayla ilçesine 8 km, Sivas iline 85 km, tipik bir Anadolu köyü görünündedir. Altınyayla ilçemizin kuzeyinde yer alır.
quote:www.deliilyas.com