Abadan
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Abadan, İran'da bir kenttir. Huzistan ilinde, Basra Körfezi'nin kıyısında, Şattülarap'ta bir adada denizden 53 km kadar içeride yer alan Abadan, Isfahan'ın yaklaşık 402 km güneybatısındadır.
Nüfusu 315.000 civarındadır. İran'daki petrol yataklarından gelen boru hatlarının ulaştıkları kentte, dünyanın en büyük petrol arıtma tesislerinden biri kurulmuştur. Bir adet uluslararası havaalanının bulunduğu şehirde ayrıca 1939'da kurulan bir teknoloji enstitüsü yer alıyor.
1047'de kurulan Abadan, 1908'de petrol bulunup bir yıl sonra da ilk rafineriler kurulmaya başlayıncaya kadar küçük bir kasaba olarak kaldı. İran'ın en işlek limanlarından biri olan Abadan, Osmanlı İmparatorluğu ile İran arasında sürekli bir tartışma konusu olmuştur. 1847'de yapılan Erzurum Antlaşmasıyla İran'a bırakıldı. 1909'da Anglo Persian Oil Company, adayı kiralayarak burada dünyanın en büyük rafinelerinden birini kurdu. 1973'te İran tarafından devralındı. 1951'e kadar dünyanın en büyük petrol arıtma tesisleri olan rafinerilerde, 1980'de İran-Irak Savaşı başlayıncaya kadar yılda 18 milyon ton ham petrol işleniyordu, bu savaşta büyük zarar gördü. Irak'ın 1983'te düzenlediği saldırı sonucunda Basra körfezinin tarihindeki en büyük petrol kirlenmesi ortaya çıktı.