Cenubî Garbi Kafkas Hükümet-i Cumhuriyesi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Cenubi Garbi Kafkas Hükümeti Cumhuriyesi, Mondros Mütarekesi’nden sonra, Doğu Anadolu'da kurulan bir yerel hükümettir. Birinci Dünya Savaşı sonunda imzalanan Mondros Mütarekesi, Osmanlı ordusu birliklerinin Güney Kafkasya’dan çekilmesini öngörüyordu. Osmanlı Devleti bu hükme uyarak askerlerini hayli ilerlemiş oldukları bu bölgeden çekmek zorunda kaldı. Elviye-i Selase denen Kars, Batum ve Ardahan, böylece Ermeni işgaline açık bir hale geldi. Bunun üzerine Elviye-i Selase ileri gelenleri, 5 Kasım 1918’de önce Kars Milli İslam Şûrası adıyla örgütlendiler. 14 Kasım’da yapılan kongrede Milli İslam Şûrası Merkez-i Umumisi adıyla bir hükümet oluşturuldu.
Şûra, 17 Ocak 1919’da yerini Cenubi Garbi Kafkas Hükümeti Muvakkate-i Milliyesi’ne bıraktı. Bu geçici hükümet ertesi gün, 18 maddeden oluşan anayasasını ve beyaz, yeşil ve siyah dilimler üzerinde ay-yıldızın yer aldığı bayrağını belirledi. Hükümet başkanlığına Cihangirzade İbrahim Bey getirildi. Bu arada oluşturulan meclis, 1 Mart 1919’da çalışmalarına başladı. Cenubi Garbi Kafkas Hükümeti Muvakkate-i Milliyesi, 25 Mart 1919’da Cenubî Garbi Kafkas Hükümet-i Cumhuriyesi adını aldı. Kars’ın dışında Artvin, Ardahan, Batum, Gümrü, Sarıkamış, Nahcivan ve Ordubad bu cumhuriyetin sınırları içinde sayılıyordu. Bölgede bulunan İngilizler, yerel hükümetin çalışmalarına bir süre göz yumdular. Ancak 13 Nisan 1919’da Kars’ı işgal ederek hükümetin varlığına son verdiler. Hükümetin 12 üyesini tutuklayarak önce Batum’a, sonra da Malta’ya sürdüler.
İngilizlerin Ermenilere devrettiği Kars, 1920 sonbaharında Kazım Karabekir komutasındaki Türk birliklerinin bölgeyi ele geçirmesine kadar bir buçuk yıl işgal altında kaldı.