Fonetik dil
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Fonetik dil kavramı dilin kendisiyle(konuşulduğu haliyle) ilgili değil yazıya geçirilişiyle ilgilidir. Fonetik olmaktan en uzak olarak nitelenebilecek Fransızcanın creole haliyle yazılışı örnek olarak fonetik sayılabilir.
[değiştir] Farklar
"okunduğu gibi yazılan diller" kavramı ile "fonetik dil" kavramı arasında fark vardır zira her dil kendi yazım stilini ve kurallarını üretmiştir ve o dilde yazılmış bir yazı o dilin okunuş kurallarına göre okunduğunda gayet yazıldığı gibi okunan(ya da tersi) bir dil olur. dolayısıyla yazıya aktarılmış her dil okunduğu gibi yazılan dillerdir ama bu onların fonetik dil oldukları anlamına gelmez.
Her dil ilk yazıya geçirildiğinde fonetik kurallara olabildiğince saygılı olduğu kabul edilir. Dilin yazımını fonetik olmaktan uzaklaştıran ise zamanla konuşulan dilde(spoken language) görülen değişikliklerdir. Konuşmada ortaya çıkan değişikliklerin anında yazıya yansıması hiçbir zaman söz konusu olamayacağından dolayı, yazım konuşulan dilin evrim hızına yetişemez, bu da zamanla yazıyla konuşulan dilin kopmasına, yazımın fonetik olmaktan uzaklaşmasına neden olur. Kimi dillerde bu evrim süreci çok dramtik yazım farklılıklarına yol açmışken(ing, fr) kimi dillerde daha az farklılık gözlenir(İspanyolca, Almanca vs).
Türkçe yazımı daha yeni adapte edilmiştir(1928). dolayısıyla herhalde günümüzde türkçe dünya üzerindeki en fonetik dillerden birisidir. dil evriminde 80 yıllık bir süre bir nefes alıp verme kadar olduğundan türkçe yazımı ile okunuşu arasında farklılıklar çok ama çok nadirdir. öte yandan süreç içerisinde her dil gibi türkçenin de yazımı ile okunuşları arasında farklar oluşacaktır, bu kaçınılmazdır. hatta şimdiden birkaç belirgin örnek ortaya çıkmıştır. Örneğin "değil mi" yerine "diğ mi", "geleceğim" yerine "gelcem", peki, abi gibi... bu sayılan örnekler her ne kadar gözümüze yanlış kullanım gibi gelse de zaman içerisinde oluşan okunuş kaymaları(pronunciation shift) böyle oluşmaktadır.
Bir de ilginç bir not olarak, fonetik dillerde rebus ilkesini uygulamak zordur. Fonetik olmayan dillerde ise bu ilke kullanılarak zevkli oyunlar veya sözcük oyunları üretilebilir.