Karahanlı Devleti
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Tarihteki Türk Devletleri: | |
İmparatorluklar ve Büyük devletler | |
Büyük Hun İmparatorluğu |
|
Diğer devletler | |
|
Karahanlılar Devleti, 840 - 1212 yılları arasında Orta Asya ve günümüz Çin toprakları üzerinde hüküm sürmüş Türk devleti.
Kuruluş dönemi ile ilgili pek fazla bilgi bulunmayan Karahanlılar Devleti, Karluk, Çiğil, Yağma ve diğer Türk boylarından oluşmuştur.
Devlet, 840 yılında Uygur Devleti'nin, Kırgızlar tarafından yıkılmasıyla Bilge Kül Kadir Han tarafından kurulmuştur. 893 yılında Kaşgar devletin başkenti olmuştur.
Bilge Kül Kadir Han'dan sonra devleti oğulları, Bazır Arslan Han ve Oğulçak Kadir Han yönetmişlerdir. Balasagun ve Taraz merkezli iki ana idari bölgeye ayrılan devlette; Bazır Arslan Han, Balasagun'da Büyük Kağan olarak ve Oğulçak Kadir Han Taraz'da Ortak Kağan olarak yönetimi paylaşmışlardır.
10. yüzyıl sonlarında Oğulçak Kadır Han'ın yeğeni Satuk'un (Satuk Buğra Han) savaş halinde bulundukları Samani sığınmacıların etkisi ile İslam'ı kabul etmesi devletin tarihinde yeni bir sayfa açmıştır. İslam'ı kabulunden sonra Abdülkerim adını alan Satuk Han, devletin sürekli savaş halinde olduğu Samaniler'den de aldığı destek ile amcasına karşı mücedele ederek devletin yönetimini ele geçirmiştir.
İslamiyet'i devlet dini olarak benimseyen Satuk Han döneminde Karahanlı Devleti'nin tamamına yakın bir bölümü bu dine geçmiştir. Karahanlı Devleti ilk Müslüman Türk devleti olmuştur.
Devlet 1042 yılında hanedan içindeki kavgalar sonucunda Doğu ve Batı Karahanlı devletleri olarak ikiye bölünmüştür.
[değiştir] Doğu Karahanlı Devleti
1042-1211 yılları arasında hüküm süren devletin merkezleri; Balasagun, Talas ve Kaşgar olmuştur. İlk hükümdar Tamgaç Buğra Han'dır. Doğu Karahanlıları Karahitaylar yıkmıştır.
[değiştir] Batı Karahanlı Devleti
1042-1212 yılları arasında hüküm süren Batı Karahanlı Devleti'nin ilk başkenti Özkent olmuştur. Devlet, Harzemşahlar tarafından 1212 yılında yıkılmıştır.
[değiştir] Kültür ve Uygarlık
İslam'ın kabulu sonrasında Karahanlılar Arap abecesini benimsemişlerdir.
Yusuf Has Hacib'in Kutadgu Bilig, Kaşgarlı Mahmud'un Divanü Lügati't-Türk, İmam-ı Ebü'l-Fütuh Abdülgafur'un Tarih-i Kaşgar adlı çalışmaları bu dönemin en önemli yapıtlarıdır.
Tarihteki büyük Türk devletleriBüyük Hun İmparatorluğu | Batı Hun İmparatorluğu | Avrupa Hun İmparatorluğu | Ak Hun İmparatorluğu | Göktürk Kağanlığı | Avar İmparatorluğu | Hazar İmparatorluğu | Uygur Devleti | Karahanlı Devleti | Gazne Devleti | Büyük Selçuklu Devleti | Harzemşahlar | Altın Orda Devleti | Osmanlı İmparatorluğu | Büyük Timur İmparatorluğu | Babür İmparatorluğu |