Engelli

Vikipedi, özgür ansiklopedi

3 Aralık Dünya Engelliler Günü ::

Uluslararası Engelli Simgesi
Uluslararası Engelli Simgesi

Konu başlıkları

[değiştir] Dünya Engelliler Günü (3 Aralık) :

Engelli sorunlarının topluma dile getirilidiği gündür.

[değiştir] Engelli, ( ,yada Engellenen.!) :

Engelli, 1-) Engelle karşılaşan 2-) Doğuştan veya sonradan meydana gelen hastalıklar, sakatlıklar (vücudun görsel/işlevsel/zihinsel/ruhsal farklılıkları) öne sürülerek, toplumsal/yönetsel tutum ve tercihler sonucu yaşamın birçok alanında kısıtlanan, engellerle karşılaşan kişi.

[değiştir] Engelli; Özürlü; Sakat : ( Tanım Kavramı Kargaşası )

Her biri farklı anlam ifade etse de, toplumun geneli tarafından aynı anlamdaynış gibi kullanılmaktadırlar. Oysa 'sakat' kelimesi vücudunda hasta veya eksik bir uzuv/organ olma halini (yani fizyoanatomik bir durumu) ifade ederken, 'engelli' kavramı, günlük yaşama dair temel (eğitim, ulaşım, erişim vb) planlamalar yapılırken (herkesin göz önüne alınmaması sonucu) sakatların mağdur duruma düşürülmesini ifade eder. Bir başka ifadeyle, herkesin kolayca yararlandığı (Negatif) haklardan (toplu ulaşım, eğitim, kamu binalarından/hizmetlerinden vb.) yararlanamama durumunda sakatlığın değil, engellenmişliğin/engelleyenin sorunsallaştırılması için 'engelli' kavramı yaratılmıştır.

Günümüz sosyal bilimlerinde konuyla ilgili iki temel bakış açısı vardır. Bunlardan biri Medikal Model, diğeri ise Sosyal Model'dir. Medikal Model, 'sakatlığı olan bireye' ya da sakat kişinin yaşantısına değil, 'sakatlığa' odaklanır. Yani sakatlığı daha en baştan sorun olarak ele alır ve sakatlığı düzeltmeye çalışır. Sosyal Model'de ise sakatlık hali ikinci plana itilerek, 'çevresel, fiziksel, mekansal koşullar toplumsal tutumlarla birlikte bireyi engelli kılmaktadır' denir. Yani Sosyal Model sakatlığı değil, engellenme halini sorunsallaştırır ve o hali düzeltmeye çalışır. Bir anlamıyla Sosyal Model, Medikal Model'in antitezi gibidir.

[değiştir] Engelli Hakları :

Engelli hakları kavramı engelli kişilerin yaşam kalitesini artırmayı amaçlar. Amerika'da 1970'lerde ortaya çıkıp başka ülkelere yayılan Bağımsız Yaşam (Independent Living) hareketi, engelli kişilerin kendileri hakkındaki imajlarını, örgütlenmelerini ve ülkelerinin toplumsal politikalarını etkilemiştir. Bu yönde mücadele veren bazı kişiler, sağlıklı pek çok kişinin de hayatlarının bir noktasında kaza, hastalık veya geç gelişen kalıtsal bir durumdan dolayı engelli duruma düşebileceğini hatırlatmak için "geçici olarak gücü kuvveti yerinde" (İngilizce temporarily able-bodied ) terimini kullanırlar.

Kalkınmış ülkelerde engellilikle ilgili gündemde artık engellilerin bakımının mali boyutu değil, onların toplum hayatının her boyutuna katılıp katkıda bulunabilmesine olanak sağlama konusu vardır.

[değiştir] Engelli okulları :

İşitme Engelliler İlköğretim Okulları :

Afyonkarahisar Karahisar İşitme Engeliler İlköğretim Okulu

Amasya Merkez Lokman Hekim İşitme Engelliler İlköğretim okulu

Antalya Merkez İşitme Engelliler İlköğretim Okulu

Çanakkale Gelibolu Anafartalar İşitme Engelliler İlköğretim Okulu

Kırıkkale Mevlüt Hiçyılmaz İşitme Engelliler İlköğretim Okulu

Kırşehir Kaman Yelek İlköğretim Okulu

Ordu Nuriye Halit Çebi İşitme Eng.İlköğr.Ok.

Sivas Merkez Buruciye İşitme Engelliler İ.Ö.O

daha fazla bilgi için : http://www.meb.gov.tr/baglantilar/okullar/linkdetail.asp?LINK_ID=28


Görme Engelliler İlköğretim Okulları :

Ankara Altındağ Göreneller Görme Engelliler İlköğretim Okulu

Diyarbakır Yenişehir İlköğretim Okulu

daha fazla bilgi için : http://www.meb.gov.tr/baglantilar/okullar/linkdetail.asp?LINK_ID=24


Zihin Engelliler Okulları :

Ankara Altındağ Çağdaş Eğitim-Uygulama ve İş Eğitim Merkezi

Bilecik Bozüyük Şehit Zafer İpek İlköğretim Okulu ve İş Okulu

Bilecik Eğitim Uygulama Okulu ve İş Eğitim Merkezi

Bilecik İlköğretim Okulu ve İş Okulu

Bolu Emine Mehmet Baysal Eğt-Uy.Ok.ve İş Eğt.Merkezi

Bolu Özel Gürtan İlköğretim Okulu

Edirne Keşan Zafer İlköğretim Okulu

Eskişehir Cemal Mümtaz Anadolu Öğretmen Lisesi

Karabük Safranbolu Hasan Gemici Eğitim Uygulama Okulu ve İş Eğitim Merkezi

Kırıkkale Mehmet Işıtan Eğt-Uyg.Ok.ve İş Eğitim Mrk.

Kırklareli Eğitim Uygulama Okulu ve İş Eğitim Merkezi

daha fazla bilgi için : http://www.meb.gov.tr/baglantilar/okullar/linkdetail.asp?LINK_ID=27


[değiştir] Türkiye'de Engelliler :

Engellilerin engelsiz yaşama taleplerinin artması ve toplumun giderek bilinçlenmesine paralel olarak toplum hayatına katılmalarını kolaylaştıracak kanun, yönetmelik ve kurumlar çoğalıp gelişmektedir. Türkiye Sakatlar Derneği toplumu bilinçlendirmek ve bilgilendirmek üzere çalışan başlıca kuruluştur, sakat haklarına yönelik kanunların yürürlüğe girmesinde önemli rolü olmuştur. Bu kanunlardan bazıları şunlardır:

  • İş Kanunu, orta boy işletmelere, engelli işçilere uygun iş verme zorunluluğu getirir;
  • İl Özel İdaresi Kanunu, özürlülerin oy kullanmasına yönelik kolaylıkları düzenler;
  • 25369 sayılı yönetmelik, işyeri bina ve eklentilerinde alınacak sağlık ve güvenlik önlemlerini belirtir.

İstanbul'da Bakırköy ve Kadıköy yerel yönetimleri engellilere yönelik hizmetler sunmaktadır.

Türkiye Bedensel Engelliler Spor Federasyonu ve İşitme Engelliler Spor Federasyonu engellilerin spor faaliyetlerine katılmalarına önayak olan kuruluşlardır. Başkent Görme Engelliler Spor Kulübü ve Bursa Sağırlar Spor Kulübü Derneği de engellilerin spor faaliyetlerine olanak sağlayan kurumlar arasındadır.

Türkiye'de engellilere yardım amacıyla kurulmuş pek çok vakıf mevcuttur (Vakıf listesi).

[değiştir] Tıp

Tıpta fizik tedavi (fizyoterapi rehabilitasyon) sakatlıkların fiziksel yolla, ortopedi de cerrahi yolla tedavisiyle ilgilenir. Biyomedikal mühendisliğin ilgi alanlarından biri sakatlar için protez tasarımıdır. Engelli kişilerin yapamadıkları işleri yapmalarına olanak sağlayan cihazlar Destek teknolojisinin konusudur. Faaliyet terapisi (occupational therapy ) engelli kişilere gündelik hayatlarını bağımsız bir şekilde yaşamaları için yetenekler kazandırır.

[değiştir] Engel Türleri :

Engelliliğin çeşitli şekilleri olabilir. Bunlar arasında fiziksel engellilik, zihinsel engellilik, öğrenme engelliliği, gelişimsel engellilik, görünmeyen engellilik, gıda alerjisi, madde bağımlılığı sayılabilir. Fiziksel veya zihinsel sakatlıkları olmayan bazı kişiler de dış görünüşleri veya davranışlarının farklılığına gösterilen tepkiler yüzünden toplumsal yaşantıda sınırlanabilirler.

Dünya Sağlık Örgütü, hastalık ve sakatlığın sonuçlarını sınıflandırmak için 2001 yılında İşlevsellik, Sakatlık ve Sağlığın Uluslararası Sınıflandırması (International Classification of Functioning, Disability and Health) ile bu konuda standart bir dil oluşturup sağlık sorunlarını hem bireysel hem toplumsal düzeyde sınıflandırmaya başlamıştır.

[değiştir] Ünlü engelliler

Engelli pek çok kişi gerekli desteğin sağlanması sayesinde topluma değerli katkılarda bulunmuştur. ABD başkanı Franklin D. Roosevelt, fizikçi Stephen Hawking, müzisyen Stevie Wonder, yazar ve siyasi eylemci Hellen Keller örnek verilebilir.

[değiştir] Malûlen erken emeklilik :

Malûlen emeklilik : http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5489.html ( 25. MADDE )

[değiştir] Dış bağlantılar