Braille alfabesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Braille alfabesi, Körler alfabesi olarak da bilinir, 1821 yılında Louis Braille tarafından geliştirilmiş görme özürlü insanların okuyup yazması için kullanılan bir alfabe metodudur. İki kolon taşıyan dikdörtgen düsen üzerine dizilmiş altı kabartılmış noktadan oluşur. Her iki kolonda üçer nokta bulunur. Noktalardan her biri altmışdört farklı kombinasyondan birini oluşturması için farklı şekillerde dizilir.

Bu harfleri isimlendirmek için noktaların bulunduğu her bir pozisyon, yerlerine göre söylenir;

  • yukarıdan aşağıya, sol yanda 1'den 3'e kadar (temsilî L harfi)
  • sağ ve sol yandan birinci (temsilî C harfi)

Braille sistemi aslında Charles Barbier'in Napolyon'un talebi doğrultusunda, askerlerin gece karanlığında ışık olmaksızın anlaşmalarını sağlamak için geliştirdiği sisteme dayanır. Barbier'in sistemi çok karışık ve öğrenilmesi zordu zira askeriye tarafındanda reddedilmişti. 1821 yılında Charles Barbier Paris Millî Enstitüsü'nin körler bölümünü ziyaret etti ve Louis Braille ile tanıştı. Braille, Barbier'in en büyük hatâsının, alfabesinin sahip olduğu temsilî harflerin insanın parmağını hareket ettirmedikçe anlaşılamaması olduğunu söyledi ve bu yüzden sembolden bir diğerine hızlıca geçilemiyordu. Kendisinin değişikliği, kör alfabesinde devrim yapan 6'lı nokta sistemiydi.

Konu başlıkları

[değiştir] Braille alfabesi

Braille yazım sistemi, karakterleri dünyada ilk kez ikili şema ile gösteren yazı sistemidir. Ana dili Fransızca olan Braille'in Fransızca'daki aksan harflerini göstermekte kullandığı gibi, Braille yazı sisteminde, örneğin Türkçe için Ö, Ü, Ğ, Ç, Ş seslerini göstermek için de yeni semboller oluşturulur. Bunun haricinde kullananlarına sadece 64 mümkün seçenek sunan yazım sistemi, matematik ve müzik sembolleri içinde tasarlanan işaretleri kapsayabilir. Ayrıca öğrenenlere daha hızlı okuma teknikleri de öğretilir.

[değiştir] Harfler ve sayılar

[değiştir] Diğer imler

[değiştir] Lâtin alfabesinde olmayan harfler

Braille yazım sistemine yapılmış bir harf ilâvesi vardır.

Türkçe'deki Ş, Ç, Ğ, Ö, Ü, İ, ı ;

Fransızca'daki Ô, É;

Esperanto'daki Ĉ, Ĝ, Ĥ, Ĵ, Ŝ;

Lehçe'deki Ę, Ą, Ń, Ś, Ć, Ź, Ż

gibi harfleri belirtmek için alâkalı olduğu harfte küçük değişiklikler yapılır. Örneğin Ŭ harfini göstermek için U sembolünde bulunan birinci nokta ikiye geçer. Bu eklenik harfler her dilde değişiklik gösterebilir.

[değiştir] Lâtin alfabesi kullanmayan diller

Braille sistemi Lâtin harflerini kullanmayan birçok dile de uyarlanmıştır. Rusça, Arapça, Yunanca, Ermenice, İbranice, Japonca ve Çince gibi dillerde harflerin alfabeler içindeki sıralarına değil orijinalde sahip olduğu sese göre eşlendirme yapılır. Örneğin Yunanca harf Γnın Yunan Alfabesi'nde üçüncü sırada yer almasına rağmen C sesini değil G'yi temsil eder.

[değiştir] Braille'den önce

Yaklaşık 600 yıl önce de Suriye'li seçkin bir Arap profesör olan Zain-Din el Hamidi notlarını tutmak ve kitaplarını yazmak için kendi geliştirdiği bir sistemi kullandı. Doğduktan kısa bir süre sonra görme yetisini kaybeden profesör buna rağmen hukuk ve yabancı diller konusunda kendisini, kendi hazırladığı alfabeye çevirttiği kitapları okuyarak oldukça geliştirdi.


[değiştir] Dış bağlantılar