Dinda qo'shiq
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Manba: http://www.bbc.co.uk/uzbek/news/story/2006/10/061026_turkey_islam_abidkhan.shtml
Obidxon qori: "har qanday ishning o'z me'yori bo'ladi"
Har qanday ish me'yorida bajarilgani yaxshi, deydi taniqli olim Turkiyada taniqli rok qo'shiqchisining Qur'oni Karim oyatlarini o'z ichiga olgan so'nggi qo'shig'i noroziliklarga sabab bo'lmoqda. Qo'shiqchi Murat Kekilli "Oxir zamon" nomli qo'shig'ida muqaddas kitobdan ikki oyat o'qishi ortidan ba'zi ulamolar tanqidi ostida qoldi.
Ammo u G'arbdagi rok guruhlari Injildan parchalar ijro etganiga ishora qilib: "musulmon bo'la turib, o'z kitobimdan uyalishim kerakmi?" - deya o'zini himoya qildi.
Islom Qur'oni Karim oyatlarining qo'shiqqa solinishiga izn beradimi? Bi-bi-si bu va boshqa savollar bilan o'zbekistonlik taniqli din olimi Obidxon qori Nazarovga murojaat etdi.
Obidxon qori: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Qo'shiqda oyatlarni ishlatish masalasi turib tursin, avvalambor Islomda qo'shiq yoki musiqa masalasi Islom ulamolari o'rtasida ma'lum mulohazalar va hatto munozaralarga sabab bo'lgan. Aksariyat ulamolar, juda ko'pchilik ulamolar qo'shiq va musiqani Islomdan emas deyishadi.
Qo'shiqning mazmun va mohiyati insonlarni Allohning yo'lidan, haq yo'ldan, halolu pokizalik yo'lidan chalg'itadigan bo'lishi kerak emas
Obidxon qori Nazarov
Illo musiqaga ruxsat berilgan o'rni bo'ladi. U narsa hayit bayramlarida, shodiyonalik kunlarida va nikoh to'yida cheklangan miqdorda, ma'lum shartlarga binoan ruxsat etiladi.
Bi-bi-si: Bu shartlar nimalardan iborat: musiqa asboblaridami yoki qo'shiq aytish uslubidami?
Obidxon qori: Musiqa asboblariga ham taaluqli. Qo'shiqning ohangi va uning so'zi, mazmun va mohiyatiga ham qaraladi. Qo'shiqning mazmun va mohiyati insonlarni Allohning yo'lidan, haq yo'ldan, halolu pokizalik yo'lidan chalg'itadigan bo'lishi kerak emas. Musiqa asboblariga taaluqli jihati shuki, har qanday musiqa asbobini qo'llash mumkin emas. Bu erda bilittifoq, masalan hech qanday ixtilofsiz aytish mumkinki, do'mbira va doira bilan aytiladigan bo'lsa, unda joiz bo'ladi. Ammo zamonaviy asboblar masalasida unday emas. Demak, faqat doiradan foydalanishgagina ruxsat etilgan xolos. Endi bu borada mana "Luqmon" surasining oltinchi oyatini e'tiborga olishimiz kerak. Alloh Ta'olo aytganki: "Odamlar orasida shunday kimsalar ham borki, ular bilimsizlik bilan Allohning yo'lidan ozdirish uchun va u (yo'lni) masxara qilish uchun behuda so'zni sotib olur. Ana o'shalar uchun xor qilguvchi azob bordur". Mana shu oyat ta'birida odamlar, demak, har xil fikrlarni aytganlar. Tabariy esa, bu o'rinda, odamlarni chalg'itadigan har qanday narsa, uning ichida musiqa ham bor, ta'qiqlangandir, degan. Kim bo'lishidan qat'iy nazar, agar Qur'on oyatlarini qo'shiq qilib, musiqaga soladigan bo'lsa, bu hech qachon muvaffaqiyatga erishadigan ish emas. Kim qancha dalil keltirmasin, ulamolar - ular qaysi mazhabda bo'lishlaridan qat'iy nazar - bu narsani qoralashlari tabiiy.
Bi-bi-si: Umuman bunday hukmning chiqarilishiga sabab nima deb o'ylaysiz?
Obidxon qori: Endi har qanday ishni ham o'z me'yori bo'ladi. Me'yori bilan, tartibi bilan bo'lgan ish foydali bo'ladi. Lekin, hattoki halol ishlarda ham me'yoridan o'tib ketgandan keyin o'sha narsa ziyonga aylanadi, zararga aylanadi, harom bo'ladi. Hatto halol pokiza ovqatni ham to'ygandan keyin eyish zarar, harom deyishgan. Musiqa masalasida ham shunday. Uni ham Islom ko'rsatgan chegarada e'tiborli munosabatlar bilan, o'rinli munosabatlar bilan ishlatish mumkin. Payg'ambarimiz Sallallohu Alayhi Vasallam: "Zamona oxir bo'lganida odamlar musiqani halol qilib oladilar, aroqni halol qilib oladilar. Aroqni, musiqani, zinoni halol qilib oladiganlar bo'ladi," - deganlar. Haqiqatdan ham, ba'zi insonlar bu narsalarni halolga aylantirib olganlar. Ular harom ishni qilayapmiz, deb aytishmaydi. Hatto, nauzambillah, o'sha fahsh ishni qiladiganlar ham yoki qimor o'ynaydiganlar ham bu ishni qilsa bo'ladi, deb o'zlariga fatvolar to'qib olishadi, o'zlariga yo'l topib olishadi. Siz aytganingiz yuqoridagi odam ham o'z ishini, demak, to'g'ri deb bilayapti. Noto'g'ri ish qilayapman, demayapti. Islomga, Qur'onga zid keladigan ishni qilayapman, demayapti. Mana Bibliyani shunday qilishadi, deb u, qaerdan bo'lsayam, o'zicha hujjat yasashga harakat qilayapti. Ammo u mutaxassislar, Islom olimlari bunga qanday baho berishadi, deb aytayotgani yo'q.