Virtual Bilim Supermarketi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Supermarket mohiyati


MANBA: http://www.bilimdon.uz/uzb/about/index.php?s=1

O`zbekiston umumjaxon integratsion jarayonning faol ishtirokchisi sifatida chet elda orttirilgan yangi ilmiy-texnikaviy, ta'limiy axborotlar, bilim va texnologiyalardan (Internet orqali) foydalanishda o`tkir ehtiyojni sezmoqda. Shuningdek, O`zbekistonning axborot manbalari boy tarixiy, madaniy merosxo`r mamlakat sifatida chet el auditoriyasi uchun muqarrar qiziqish uyg`otadi. Sanoati rivojlangan va ko`pgina rivojlanayotgan mamlakatlarda o`z mamlakatlarining ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishida, uning iqtisodiy potensialining o`sishida muhim ahamiyat kasb etadigan milliy information tarmoqlari yaratilgan va ulardan aktiv foydalaniladi. Etarli darajada shuni aytish mumkinki, miliy axborot tarmoqlari va tarmoq texnologiyalarning rivojlanishi, ayniqsa, rivojlangan mamlakatlarning tarmoq iqtisodida yangi ijtimoiy-iqtisodiy formatsiyaning ya'ni axborot jamiyatini va zamonaviy axborot va komp'yuter texnologiyalariga asoslangan yangi turdagi tashkiliy va ishlab-chiqarish munosabatlarini shakllanisniga ragbatlantirildi (olib keldi).

Shu munosabat bilan milliy ilmiy-ta'limiy axborot tarmog`ini yaratish masalasi juda dolzarb xisoblanadi. Zamonaviy milliy ilmiy-ta'limiy axborot tarmoq infrastrukturasini yaratish uchun esa turli vazirliklar va tashkilotlar faoliyatining birlashuvi, barcha mavjud axborot tarmoqlarining integratsiyasi (uyg`unlashuvi) zarur.

Shu kabi ilmiy-ta'limiy tartibini shakllantirish yo`lida quyidagi uch asosiy yo`nalishni ajratish mumkin:

• Elektron ilmiy-ta'limiy axborotni taqdim etish uchun dastur- texnikaviy asosi va tarkibini yaratish. Ushby yo`nalish masalasi asbob-uskunalar vosita va xizmatlar bazasini - axborot va ta'limiy manbalar va xizmatlardan foydalanuvchi va yaratuvchilari uchun universitet, kollej, litsiy, ilmiy tashkilotlarda xususiy axborot manbalari va xizmatlarini yaratish va foydalanish yo`lida texnik to`siqni olib tashlashda imkon beradigan navigatsiya mexanizmini amalga oshirish va xizmat tarmoqlarini tashkil qilishning dastur vositalarini yaratish bilan bog`liq. Bu butun tartibni ochishda vaqt sarfini pasaytirishda, uni yaratishdagi moliyaviy va moddiy harajatlarni kamaytirishda, yagona standart va yo`nalishdan foydalanishni ta'minlashda, tartibning ishlashi va undan foydalanish unumdorligini oshirishda imkon yaratadi.

• Electron nashrlar normativ-huquqiy bazasini yaratish. Bu masalani echishning muhimligi milliy electron axborot manbalari ilmiy-ta'limiy tarmoqni shakllantirish va ulardan foydalanish yo`lida qator muammolar – normativ-huquqiy, tashkiliy myammolar mavjydligi bilan belgilanadi. Jida muhim masalalardan biri esa electron nasnrlarni tashkil qilishda normativ-huquqiy bazasining yo`qligi bilan bog`liq. Mavjud qonuniy baza ushbu progressiv nashr usulining rivojlanishini ta'minlamaydi. Ayrim holda, rasmiy ilmiy nashrlar sifatida OAKda tasdiqlangan electron nashrlarning huquqiy mexanizmining yo`qligi. Bu esa electron nashrlarning mazmunini (ma'nosini), ularning ma'lumotlar almashinish tarmog`i orqali keng legal (qonuniy) tarqalishini ancha kamaytiradi. O`zbekistonda, shuningdek, electron nashrlar intellectual (aqliy) mulk huquqi himoyasi bo`yicha huquqiy bazaning yo`qligi electron nashrlarning noqonuniy ko`payishi va tarqalishiga olib keladi. O`zbekistonda electron nashrlarni rivojlantirish yo`lida turgan myammolarni aniqlamoq, bu sohadagi ilgor chet el tajribasini o`rganmoq, electron nashrlar intellectual (aqliy) mulk huquqi himoyasi masalalarini yo`lga qo`ymoq, electron nashrlarni tashkil qilishning tartibi va tadbirlarini ishlab chiqmoq, ilmiy attestatsiya maqsadida electron nashrlarni qonunlashtirish, hamda ularning kelgusidagi tasdig`i uchun tegishli normative-huquqiy hyjjatlar paketini tayyorlash zarur. Ko`rsatilgan masalalar echimining muhim omillaridan electron nashrlar texnologiyasini tatbiq qilish myammolarini aniqlash uchun davlat xizmatchilari, huquqshunoslar, o`qituvchilar, kutubxona xodimlari uchun dumaloq stollar o`tqazilishi, electron nashrlar tashkil qilishda ilg`or chet el tajribalaridan foydalanish, amaliy ishchilar uchun shu sohada malaka oshirishda seminarlar o`tkazish hisoblanadi.

• Portalning axborot kontentuni yaratish (axborot bilan to`ldirish). Ushbu yo`nalish vazifalariga tarmoq axborot infrastrukturasini shakllantirish, uning axborot manbalari va xizmatlar bazasini yaratish kiradi. Asosiy vazifalardan biri ko`pgina mavjud axborot manbalarini – vatan va chet el referativ va to`liq tekstli ma'lumotlar bazasini aktuallashtirishdan, universitet va ilmiy-tekshirish tashkilotlar kutubxonalari electron kataloglarini yaratish, bibliografik axborot, byulleten, vatan va chet el nashriyoti adabiyot yangiliklari, kutubxona tartibini tashkil qilishning zamonaviy texnologiyalari bilan tanisnishga imkoniyat yaratishdan iborat. Tarmoqni axborot bilan to`ldirishning asosiy manbalaridan asosan chet el ma'lumotlar bazasi ( referativ, to`liq tekstli EBSCO, eITL va boshqa ma'lymotlar bazasi), kutubxona tartibi kataloglari, electron kutubxonalar, shaxslar, ijtimoiy, davlat, tijorat tashkilotlari Internet saytining axborot materiallari, electron nashrlari va shu kabilar hisoblanadi. Shuni ta'kidlash kerakki, ilmiy va ta'limiy soha ahllarga axborotlarni electron saqlash joylarini shakllantirish texnologiyasi masalalari bo`yicha keng ma'lumot berish, vatan va chet el MBdan foydalanish zarur. Davlat xizmatchilari, huquqshunoslar, o`qituvchilar, kutubxona xodimlari uchun shu sohada malaka oshirishda seminar-o`quv mashg`ulotlarini o`tkazish, ilg`or chet el tajribalaridan foydalanish lozim.

Virtual bilim supermarketi axborot kontentini shakllantirishning asosiy yo`nalishlari:

  • O`zbekistonda ilmiy tadqiqotlarni (izlanishlarni) tashkil qilish
  • Ilmiy izlanishlarning ustivor yo`nalishlari
  • O`zbekistonning ilmiy-tadqiqot idoralari (tashkilotlari)
  • O`zbekistonning oily ta'lim tartibi
  • O`zbekistonning ta'limiy idoralari (tashkilotlari)
  • Ilmiy-texnikaviy rivojlanishning muammolari
  • Ilmiy-texnikaviy yutuqlar
  • Fan va texnika yangiliglari
  • Regional Internet-minitor
  • Elektron konferensiyalar va seminarlar
  • Elektron nashrlar
  • Ma'lumotlar bazasi va turli bilim sohalari bo`yicha axborot manbalari
  • O`zbekistonning taniqli olimlari, o`qituvchilari va kashfiyotchilari
  • O`zbekistonning ilmiy va ilmiy-ommabop jurnallari
  • Halqaro ilmiy aloqalar va loyihalar
  • O`zbekistonning fan tarixi
  • O`zbekiston olimlarining mehnat bibliografiyasi
  • Intellektual (aqliy) rivojlanish portali
  • O`zbekiston kutubxonalar assotsiatsiyasining portali
  • Supermarketning munozarali klubi
oʻzgartirishlar