Núi Phú Sĩ (tạm)
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Tiêu bản:Infobox Mountain
Núi Phú Sỹ (富士山 Fuji-san?, IPA: [ɸɯʥisaɴ])
Núi Phú Sỹ là núi cao nhất ở Nhật Bản, có nguồn gốc là một núi lửa.
Núi Phú Sĩ trải dài trên địa phận tỉnh Shizuoka và tỉnh Yamanashi ở phía đông Tokyo. Nó nằm gần bờ biển Thái Bình Dương của trung tâm đảo Honshu.
Núi Phú Sĩ là một biểu tượng nổi tiếng của Nhật Bản và thường được mô tả trong tranh ảnh và nghệ thuật. Hàng năm có đến hàng trăm ngàn lượt người đến leo núi và ngắm cảnh.
Mục lục |
[sửa] Địa lý
Núi Phú Sĩ có 5 hồ ở xung quanh: Hồ Kawaguchi, Hồ Yamanaka, Hồ Sai, Hồ Motosu và Hồ Shoji. Cùng với Hồ Ashi ở gần đó, chúng tạo nên một cảnh quan tuyệt đẹp cho ngọn núi. Đây là một phần trong Công viên Quốc gia Phú Sĩ-Hakone-Izu.
[sửa] Địa chất
Các nhà khoa học đã xác định được 4 thời kỳ hoạt động núi lửa khác nhau hình thành nên ngọn núi Phú Sĩ. Thời kỳ đầu tiên là Sen-komitake, được tạo nên từ lõi anđêxit mới được phát hiện gần đây ở sâu bên trong núi. Cái tên Sen-komitake được lấy theo chữ "Phú Sĩ Komitake" là một lớp đá bazan được hình thành từ hàng trăm nghìn năm trước. Khoảng 100,000 năm trước, một ngọn núi "Phú Sĩ cổ" đã được hình thành trên đỉnh núi Phú Sĩ Komitake. Hiện tại, ngọn núi "Phú Sĩ mới" được cho là hình thành trên đỉnh núi "Phú Sĩ cổ" khoảng 10,000 năm trước. [1]
Hiện nay, ngọn núi lửa này thuộc loại đang hoạt động với nguy cơ phun trào thấp. Lần gần đây nhất ghi nhận được sự phun trào là năm 1707 trong thời kỳ Edo. Tại thời điểm này, có một miệng núi lửa mới, dọc theo đỉnh thứ 2 đã hình thành xuống nửa chừng bề mặt của nó. Miệng núi lửa này có tên là Hōei-zan, đặt theo tên của một triều đại.
Núi Phú Sĩ là nơi giao nhau của mảng lục địa Á Âu, mảng lục địa Okhotsk và mảng lục địa Philippine. Chúng lần lượt tạo nên phần phía tây, phía đông của nước Nhật và bán đảo Izu.
[sửa] Tên gọi
[sửa] Các tên gọi khác
Theo cách phiên âm chữ Kanji sang chữ Roman, Fuji-san đôi khi còn được gọi là Fuji Yama, do chữ thứ 3 trong tên của nó là 山, có nghĩa là "núi", cũng có thể được đọc là "yama". (Xem cách đọc chữ Kanji.) Tuy nhiên, tên này thường không được dùng ở Nhật. Phần hậu tố - san, có nghĩa là "núi", không liên quan gì đến cách gọi tên người trong tiếng Nhật (chữ "san" - 山 này trong tiếng Việt nằm trong chữ "giang san" - nghĩa là "sông núi", còn chữ "san" chỉ cách gọi tên người - anh/chị,.. đại từ nhân xưng ngôi thứ 3 trong tiếng Nhật - lại là một từ hoàn toàn khác, không phải chữ Kanji như trên).
Thêm vào đó, trong tiếng Nhật, từ "Fuji" có thể được phát âm thành "Huzi" do đặc trưng của âm ふ. Tuy nhiên, cách phát âm chuẩn vẫn là "Fuji".
Núi Phú Sĩ còn có các tên gọi khác cũ hơn hoặc thi vị hơn như: Fuji-no-Yama (ふじの山, the Mountain of Fuji), Fuji-no-Takane (ふじの高嶺, the High Peak of Fuji), Fuyō-hō (芙蓉峰, Đỉnh núi Hoa Sen - ), và Fu-gaku (富岳 hoặc 富嶽, chữ đầu tiên của 富士, Phú Sĩ, và 岳, núi).
[sửa] Từ nguyên gốc
Chữ Kanji hiện nay của tên gọi "núi Phú Sĩ", 富 và 士, có nghĩa là giàu có hay dư dả và chiến binh, nhưng có vẻ như các chữ này được áp dụng cho một cách đọc sẵn có.
Tên gốc của từ Phú Sĩ vẫn chưa được rõ, nhưng nó liên quan tới toàn bộ lịch sử với các chữ Hán khác nhau theo từ gốc dân gian. Một trong những từ gốc dân gian cổ nhất cho rằng từ Fuji xuất phát từ chữ 不二 (không + hai), có nghĩa là không sánh được. Một từ gốc dân gian khác cho rằng nó xuất phát từ chữ 不尽 (không + cạn kiệt), có nghĩa là không bao giờ kết thúc.
Có lẽ từ gốc phổ biến nhất là từ cho rằng tên của ngọn núi có nghĩa là abounding with warriors, có chữ Hán là 富士 (dư dả hay giàu có + chiến binh).
[sửa] Lịch sử
Người ta cho rằng người đầu tiên leo lên ngọn núi này là một nhà sư không rõ tên. Trước thời đại Meiji, vì Phú Sĩ là một ngọn núi thiêng nên phụ nữ bị ngăn cấm không được phép trèo lên đỉnh núi. Ngày nay, đây là một địa điểm du lịch nổi tiếng và là địa điểm lý tưởng cho rất nhiều nhà leo núi (xem bên dưới).
Núi Phú Sĩ là một ngọn núi lửa hấp dẫn và thường xuyên là chủ đề của các tác phẩm nghệ thuật Nhật Bản. Tác phẩm nổi tiếng nhất phải kể đến là kiệt tác "36 góc nhìn về núi Phú Sĩ" của họa sĩ Hokusai. Ngọn núi này cũng được miêu tả và là chủ đề của rất nhiều tác phẩm văn thơ Nhật Bản qua các thời kỳ.
Núi Phú Sĩ cũng là một địa điểm truyền thống của các chiến binh xưa: các samurai đã dùng chân núi như một địa điểm tập luyện ở xa, nơi gần thị trấn Gotemba hiện nay. Năm 2005, Cục Phòng vệ Nhật Bản và Lực lượng Hải quân Hoa Kỳ đã tiến hành tập trận ở gần chân núi Phú Sĩ.
[sửa] Leo núi
Khoảng thời gian mọi người thường leo núi Phú Sĩ nhất trong năm là từ mồng 1 tháng 7 đến 27 tháng 8. Có khoảng 200,000 lượt người leo lên ngọn núi này mỗi năm và 30% trong số họ là người nước ngoài. Thời gian leo lên có thể mất 3 đến 7 giờ trong khi thời gian đi xuống mất khoảng 2 đến 5 giờ. Đường đi có thể chia ra 10 trạm cơ bản, mở đường lên tới trạm thứ 15 - vị trí ở độ cao 2300 mét so với mực nước biển. Hàng nghìn người đã leo lên núi Phú Sĩ trong thời gian khoảng 2 tháng này. Hầu hết trong số họ leo suốt đêm để nhìn mặt trời mọc vào buổi sáng. Số lượng người leo núi rất lớn hàng năm gây ra các vấn đề về rác thải trên suốt đường đi. Tuy nhiên, điều này cũng không làm giảm đi sự hấp dẫn của ngọn núi.
[sửa] Rừng Aokigahara
Aokigahara là một ngôi rừng nằm ở chân núi Phú Sĩ. Có rất nhiều truyền thuyết nói về ngôi rừng này mà một trong số đó nói rằng đá ở ngọn núi này có hàm lượng trầm tích sắt rất lớn, có thể làm vô hiệu hóa la bàn và các thiết bị định vị toàn cầu khác. Do vậy, rất dễ bị lạc ở đây. Tuy nhiên, trường điện từ do sắt gây ra là rất yếu nên không có ảnh hưởng lớn; Cục Phòng vệ Nhật Bản và Lính thủy đánh bộ Mỹ thường luyện tập ở đây, xuyên rừng mà la bàn, các thiết bị định vị toàn cầu và các thiết bị điện tử khác vẫn hoạt động tốt.
Các hang động trong rừng thậm chí vẫn có đá (băng) ngay cả trong mùa hè. Theo truyền thuyết, ma quỷ, yêu tinh vẫn thường hiện về trong rừng, đem theo các điềm gở. Hơn nữa, Aokigahara Jukai còn là một địa điểm thường xuyên xảy ra tự tử tại Nhật Bản. Linh hồn của những người đã chết được cho là sẽ mãi mãi ám ảnh nơi đây. Người ta đã tìm thấy hơn 78 xác người tự tử tại đây, khiến các nhà chức trách phải đưa ra các dấu hiệu cảnh báo về tình trạng tự tử trong rừng.
[sửa] Chuyện ngoài lề
- Ca sĩ Kyu Sakamoto đã từng thuê người đem một cây đàn piano lên núi để thực hiện một buổi hòa nhạc.
- Logo của công ty Atari và Infiniti đều được thiết kế theo biểu tượng của núi Phú Sĩ.
- Núi Egmont ở New Zealand tương đối giống núi Phú Sĩ ở một số góc nhìn. Vì vậy nó đã được dùng thay thế cho núi Phú Sĩ trong một số phim, như phim The Last Samurai.
- Ngọn núi Volcan Osorno ở miền nam Chile cũng có những điểm hấp dẫn giống như núi Phú Sĩ.
- Một nhà hàng Nhật ở Tooting, London cũng được đặt tên là núi Phú Sĩ.
[sửa] Xem thêm
- Núi lửa
- Địa lý Nhật Bản
- Phun trào núi lửa Phú Sĩ ở thời đại Hoei