Đàn Nam Giao triều Nguyễn
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
- Xin xem các di tích các đàn Nam Giao khác tại Đàn Nam Giao (định hướng).
Đàn Nam Giao triều Nguyễn là nơi các vua Nguyễn tế trời.
Mục lục |
[sửa] Thông tin chính
Đàn Nam Giao được xây dựng vào năm 1803, đặt tại làng An Ninh, thời vua Gia Long. Năm 1806, đàn được dời về phía nam của kinh thành Huế, trên một quả đồi lớn thuộc làng Dương Xuân, nay thuộc địa phận phường Trường An, thành phố Huế.
[sửa] Cấu trúc
Đàn gồm 3 tầng, xây chồng lên nhau, tượng trưng cho "tam tài": thiên, địa, nhân; xung quanh là các bó gạch xếp chắc chắn.
Nền đàn có kích thước 340×265 mét.
- Tầng trên cùng: hình tròn – Viên Đàn – tượng trưng cho trời, xung quanh có lan can quét vôi màu xanh. Đường kính 40,5 m cao 2,8 m. Trên nền Viên Đàn có lát những phiến đá Thanh được khoét lỗ tròn. Đến kỳ tế lễ, những lỗ này được dùng để cắm cột dựng lều vải màu xanh hình nón, gọi là Thanh Ốc.
- Tầng tiếp theo: hình vuông – Phương Đàn – tượng trưng cho đất, lan can quét vôi màu vàng.Kích thước 83×83 m, cao 1 m. Khi tế, người ta dựng lều vải màu vàng, gọi là Hoàng Ốc.
- Tầng dưới cùng: hình vuông, lan can quét vôi màu đỏ, tượng trung cho con người. Có kích thước 165x165 m, nền cao 0,85 m.
Cả ba tầng đều trổ cửa và bậc cấp ở 4 mặt Đông, Tây, Nam, Bắc.
Xung quanh ba tầng đàn này còn có các công trình như Trai Cung (dành cho vua vào nghỉ ngơi trai giới trước khi tế vài ngày), Thần Trù (nhà bếp, nơi chuẩn bị các con vật cúng tế), Thần Khố (kho chứa đồ dùng cho cuộc tế) và một số công trình phụ khác.
[sửa] Nghi lễ
Theo quan niệm xưa "Vua là Thiên tử" (con trời) nên chỉ có vua mới được quyền cúng tế trời đất (cha mẹ của vua), cầu cho mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an, tạ ơn trời đất. Lễ Tế Giao đầu tiên dưới thời Nguyễn được tổ chức năm 1807 và từ đó trở đi được tổ chức vào mùa xuân hàng năm cho đến thời Thành Thái, vào năm 1907, thì đổi lại 3 năm một lần.
- Chủ tế: nhà vua và các quan phải trai giới 3 ngày trước khi tế. (Dưới thời Bảo Đại, thời gian trai giới rút xuống còn 1 ngày).
- Vật tế: Được gọi là những "con sinh", đó là những con vật như trâu,heo,dê.
- Dọc đường từ Đại Nội đến Giao Đàn, nhân dân phải kết cổng chào, lập hương án đón đám rước nhà vua đi qua.
[sửa] Xem thêm
Ðàn Nam Giao trên đỉnh Ðốn Sơn, Thanh Hóa Nguồn Báo Nhân Dân Ngày 9/11/2006, 09:45
Nhà Hồ (1400-1407) để lại những di sản kiến trúc-văn hoá giá trị. Tiêu biểu nhất là Thành Hồ và đàn Nam Giao ở phía nam thành, trên núi Ðốn Sơn (Thanh Hóa).
Sử chép: Năm 1402, mùa thu, Hồ Hán Thương làm lễ tế Giao (tế trời đất) rất long trọng, gồm lễ lớn, lễ vừa, lễ nhỏ. "Lễ tế Giao suốt thời Trần không cử hành, nay Hán Thương mới đắp đàn Giao ở Ðốn Sơn...".
Ðốn Sơn dân gọi núi Ðụn, có hai đỉnh, đàn Giao đắp ở giữa. Di tích đàn Nam Giao, Thanh Hóa hiện cách quốc lộ 1A chừng 20km về phía tây, cách cổng nam thành Tây Ðô khoảng 2,5km về phía tây nam. Hiện có con đường có thể nằm trên đường thời ấy, chạy từ cổng nam thành tới chân núi. Khi nâng cấp đường này, người ta tìm thấy nhiều tảng đá lớn có thể là để lát đường dẫn đến đàn Nam Giao thuở trước.
Cuộc khai quật giữa năm 2004 của Sở VH-TT Thanh Hóa và Viện Khảo cổ học Việt Nam trên tổng diện tích các hố hơn 300m², phát hiện nhiều dấu tích quan trọng. Bên cạnh địa danh như "ruộng Nam Giao", "nền hạ", là nhiều dấu tích vật chất cho thấy đàn được đắp theo ba cấp nền cao dần (nền hạ, nền trung, nền thượng). Nền thượng cao 20m so mực nước biển, kích thước 120mx60m. Nền trung cao 17m, kích thước 130x40m. Nền hạ cao 15 m, kích thước 140x35m.
Các dấu tích cũng cho phép bước đầu xác định được gò trung tâm và linh đạo (đường trục trung tâm dẫn tới đàn). Gò trung tâm gần vuông, kích thước 24mx25m, sát chân núi. Vẫn còn thấy được hàng đá kè chắn lở đất khi tôn gò. Mép ngoài bờ đá kè là dải gạch ngói vụn rộng tới 3m, bới lớp vật liệu này thấy lộ ra nền lát gạch vuông cỡ lớn (50cmx50cm). Linh đạo cũng hé lộ bước đầu. Khối lượng gạch ngói vỡ khá lớn có niên đại thế kỷ 14 cùng nhiều đồ gốm sứ đương thời và dấu tích giếng nước trùng hợp với truyền tụng dân gian về "giếng vua"... góp thêm những bằng chứng quý.
© Copyright 2004 Trung tâm Tin học - Tổng cục Du lịch (TITC)