ייִדיש
פֿון װיקיפּעדיע
ייִדיש (אפט גערופן מאמע לשון) איז אַ שפּראַך װאָס װערט היינט גערעדט דורך אַרום 4 מיליאָן ייִדן איבער דער װעלט, בעיקר פון אשכנזישן אפשטאם.
פאר דער צווייטער וועלט-קריג האבן ארום 11 מיליאן יידן גערעדט יידיש אלס מאמע-לשון. היינט צוטאגס רעדן יידיש ארום 3 מיליאן מענטשן, בעיקר אין ישראל און אמעריקע - ווען פאר א העלפט פון זיי איז יידיש די ערשטע שפראך.
די יידישע שפראך שטאמט איבערהויפט פון די הויכדויטש װאָס מען האָט אמאל גערעט אין אייראפע (וואס איז דאן געווען באקאנט אלץ אשכנז), וואס פון דעם שפראך האט זיך אויך געמאכט די דויטשע שפראך. (נישט אזוי ווי עס אוז אנגענומען אין די וועלט אז יידיש קומט פון דייטשיש).
יידיש איז א גלות שפראך, עס טוישט זיך און עס איז מושפע געווארן פון אנדערע פארשידענע שפראכן ווי פון לשון קודש און אראמיש, היינט איז דאס אויסגעמישט פון העבערעיש, ענגליש, רוסיש, פויליש און אזוי ווייטער.
די ערשטע אידיאם אויף יידיש באטרעפט אין "מחזור וורמס" ה'ל"ב: גוּט טַק אִים בְּטַגְא שְ וֵיר דִיש מחזור אין בית הכנסת טְרַגְא
- זעט אויך: יידיש גראמאטיק
אינהאַלט |
[בעאַרבעטן] תקופות פון דער שפראך
די יידישע שפראך באשטייט פון 3 גרונד-תקופות:
- אלט יידיש - פון 1000 ביז 1400 יארהונדערט.
- מיטל יידיש - פון 1400 ביז 1800 יארהונדערט.
- מאדערן יידיש - זינט 1800 יארהונדערט.
[בעאַרבעטן] יידיש היינטיגע צייטן
היינט צוטאגס רעדן יידיש אין אמעריקע, מאמע שפראך, איבערהויפט די פרומע חסידישע קרייזן.
ווי נאך רעדט מען יידיש? ארגענטינע, ארץ ישראל, פראנקרייך, אוקריינע, רוסלאנד, ענגלאנד, בעלגיע,
[בעאַרבעטן] צייטונגען און זשורנאלן
- דער איד (וואכענטליך, זאליס)
- דער בלאט (וואכענטליך, ארונים)
- דער אלגעמיינער זשורנאל (וואכענטליך, רעדאקטאר איז חבד)
- פארווערטס (וואכענטליך, אידישיסטן)
- מעלות (חודשליך, פרויען און קינדער)
- דער בליק חודשליך, זאליס)
- דער שטערן חודשליך, ארונים)
- די אידישע ליכט וואכענטליך, ירושלים)
- די צייטונג נייעס באריכט (וואכענטליך, סאטמאר דעמאקראטן)
- דער פלאם (חודשליך, קרית יואל, ארונים, איצט פרובירן זיי צו זיין אומפארטייאיש)
- צייטשריפט (אומפארטייאיש)
[בעאַרבעטן] דרויסנדיקע לינקן
- א לייבערי פון אלטע אידישע פאלקס מעשיות. [1]
- די ייִדישע שרײַבמאַשינקע
- פּאַריזער ייִדיש–צענטער - מעדעם–ביבליאָטעק. [http://www.yiddishweb.com
- לערנען ייִדיש פון העברעיש אין וויקיספר
- Google ייִדיש
- ייִדישע־ענגליש װערטערבוך online
- ייִדישע־ענגליש װערטערבוך (1910)
- די װעלט פֿון ייִדיש
- Gruppo04: literatura europejska i yiddish
- יידיש ראדיו פראיעקט. [2]
- אויפן שוועל אידישיסטישע אויסגאבע. [3]
- צייטשריפט