Wikipedia:Chiàⁿ-jī-hoat
Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...
Chit-phiⁿ bûn-chiuⁿ chú-iàu sī chiam-tùi chit-ê Wikipedia só·-iōng ê pe̍h-oē-jī chò kui-hoān. Ē-sài kóng sī wikipedia ê pe̍h-oē-jī chiàⁿ-jī-hoat. Chit-ê Wikipedia ê hōng-hiàn chiá, èng-kai chīn-liāng àn-chiàu chit-ê chiàⁿ-jī-hoat lâi siá pe̍h-oē-jī, î-chhî bûn-jī siá-hoat ê it-tì-sèng.
Bo̍k-lo̍k |
[siu-kái] Pe̍h-oē-jī jī-bó
Wikipedia tēng-gī ē-kha chit 27-ê jī-bó sī pe̍h-oē-ji jī-bó (toā-siá/sió-siá), àn-chiàu pe̍h-oē-jī Collation sūn-sī pâi:
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | |
Toā-siá | A | Aⁿ | B | CH | CHH | E | Eⁿ | G | H | I | Iⁿ | J | K | KH | L | M | N | NG | O | O· | Oⁿ | P | PH | S | T | Th | U |
Sió-siá | a | aⁿ | b | ch | chh | e | eⁿ | g | h | i | iⁿ | j | k | kh | l | m | n | ng | o | o· | oⁿ | p | ph | s | t | th | u |
Chù-ì:
- Thaû-jī toā-siá (Chi̍t-kù oē ê tē it-jī, bûn-chiuⁿ ê tê-bo̍k, téng-téng) ê sî, ch ê thâu-jī toā-siá siá-chò Ch. (ch, chh, kh, th, ph iōng kāng-khoán ê kui-chek).
[siu-kái] Khó-lêng ê cheng-pó·
IPA | Douglas | Tēⁿ Liông-úi kap Tiuⁿ Jū-hông | Wikipedia |
---|---|---|---|
ɨ | Ü/ü | I·/i· | ?/? |
ə | Ö/ö | E·/e· | ?/? |
[siu-kái] Pe̍h-oē-jī siaⁿ-tiāu hû-hō
Nâ-sek ( ) ê lāi-té piáu-sī beh phiat siaⁿ-tiāu ê bó-im. Âng-sek ê hû-hō piáu-sī siaⁿ-tiāu hû-hō.
Siaⁿ-tiāu | Hû-hō | Lē |
---|---|---|
Tē 1-siaⁿ | ( ) | a |
Tē 2-siaⁿ | (ˊ) | á |
Tē 3-siaⁿ | (ˋ) | à |
Tē 4-siaⁿ | ( )h | ah |
( )k | ak | |
( )p | ap | |
( )t | at | |
Tē 5-siaⁿ | (ˆ) | â |
Tē 6-siaⁿ | (ˊ) | á |
Tē 7-siaⁿ | (ˉ) | ā |
Tē 8-siaⁿ | (ˈ)h | a̍h |
(ˈ)k | a̍k | |
(ˈ)p | a̍p | |
(ˈ)t | a̍t |
Chù-ì:
- Jī-boé ê h, k, p, t sǹg siaⁿ-tiāu hû-hō ê chi̍t-pō·-hūn.
- Àn-chiàu chit-ê goân-chek, ū phīⁿ-im ê tē 4-siaⁿ ê jī, ài siá-choè chhiūⁿ eⁿh
[siu-kái] Pe̍h-oē-jī Collation Algorithm
[siu-kái] Goân-chek
Pe̍h-oē-jī Collation Algorithm kui-tēng án-choáⁿ pâi pe̍h-oē-jī ê sūn-sī.
2-ê pe̍h-oē-jī A kap B, beh àn-chiàu pe̍h-oē-jī Collation Algorithm pí toā-sè
- Tē 1-pō·: The̍h-tiāu siaⁿ-tiāu hû-hō kap jī-boé ê -h -k -p -t (chiam-tùi tē 4 siaⁿ kap tē 8 siaⁿ ê jī).
- A->A', B->B'
- Tē 2-pō·: A' kap B' iōng 26 ê pe̍h-oē-jī jī-bó choè jī-bó Collation Sorting.
- Nā-sī A' ≠ B', kiat-sok. Nā-sī A'=B', chìn-ji̍p tē 3-pō·.
- Tē 3-pō·
- Iōng A kap B ê siaⁿ-tiāu pâi sūn-sī.
- 1 < 2 < 3 < 4h < 4k < 4p < 4t < 5 < 7 < 8h < 8k < 8p <8t .
- Lē: a < á < à < ah < ak < ap < at < â < ā < a̍h < a̍k < a̍p < a̍t .
[siu-kái] Lē
- A=páng, B=pa̍k
- Tē 1-pō·: A=páng->A'=pang, B=pa̍k->B'=pa
- Tē 2-pō·: A'=pang=p+a+ng, B'=pa=p+a, -> B' < A' -> B < A.
[siu-kái] ASCII Pe̍h-oē-jī
ASCII Pe̍h-oē-jī sī ka-nā iōng ASCII lāi ê jī-bó lâi siá pe̍h-oē-jī (POJ) ê hong-sek. ASCII lāi-té bô piáu-sī phīⁿ-im ê n-superior (ⁿ), bô O·/o·, bô phiat-im hû-hō. Kiàn-gī iōng ē-kha ê ASCII POJ kui-chek.
[siu-kái] Goân-chek
- O·/o· iōng OU kap ou tāi-thè.
- Phīⁿ-im iōng NN/nn tāi-thè. Tī ū hoat-tō· khu-hun toā-sió siá ê sî, iōng nn. Aⁿ->Ann; ANN, aⁿ->ann.
- It-poaⁿ tiāⁿ-tiāⁿ iōng toā-siá ê N, m̄-koh, án-ne Aⁿ kap AN iōng ASCII siá lóng sī AN, bē-tàng khu-piat.
- Siaⁿ-tiāu iōng sò·-jī siá.
- 1 (ē-sài mài-siá), 2, 3, h4, k4, p4, t4, (iā-sī h,k,p,t,) 5, 7, h8, k8, p8, t8.
[siu-kái] Lē
- Tâi -> Tai5
- Choáⁿ -> Choann2
- Lu̍t -> Lut8
- Âng-eⁿ ->Ang5-enn
[siu-kái] Siaⁿ-tiāu hû-hō ê phiat-hoat
[siu-kái] Goân-chek
Chhiáⁿ 1-pō· 1-pō· àn ē-ka ê goân-chek koat-tēng siaⁿ-tiāu hû-hō ê phiat-hoat:
- Tōa-siá kap sió-siá ê phiat-hoat sio-siâng.
- Ū bó-im (a,e,i,o,o·,u) ê jī:
- Thâi-tiāu thaû-chêng ê siaⁿ-bó kap aū-piah ê phīⁿ-im (ⁿ), phīⁿ-im-bóe (m,n,ng), kap ji̍p-siaⁿ-bóe (p,k,t,h). Chhun-ê ka-na ū 1: tan-bó-im, 2: siang-bó-im, 3: saⁿ-bó-im, chit 3-chióng khó-lêng.
- Tan-bó-im
- Phiat tī tan-bó-im téng-koân.
- Siang-bó-im kap saⁿ-bó-im
- Nā tē 2-ê bó-im m̄-sī i, phiat tī tē 2-ê bó-īm,
- Nā tē 2-ê bó-im sī i, phiat tī tē 1-ê bó-im.
- Bô bó-im, ka-na ū im-chat-hoà bó-im (m, ng) ê jī
- Phiat tī m ê téng-koân (ḿ) kap ng tiong ê n ê téng-koân (ńg ).
[siu-kái] Lē
- Hiap-->ia-->iá-->Hiáp
- Thiaⁿ-->ia-->ià-->Thiàⁿ
- Goan-->oa-->oâ-->goân
- Hiong->io-->iô-->Hiông
- Tai-->ai-->âi-->Tâi
- Hoa-->oa-->oâ-->Hoâ
- Nng-->ng-->n̄g-->Nn̄g
Chhiáⁿ khoàⁿ Pe̍h-oē-jī ê chiàⁿ-jī-hoat.