Nederduitse tale

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Die Nederduitse oorspronggebied
Vergroot
Die Nederduitse oorspronggebied

Die Nederduitse Tale is enige van 'n verskeidenheid Wes-Germaanse tale wat in Duitsland, Nederland, België en Suriname gepraat word. Dit sluit ook Afrikaans, wat in Suid-Afrika en Namibië gepraat word in, Plautdietsch, wat deur die Mennoniet gemeenskappe in Noord- en Suid-Amerika gepraat word.

[wysig] Eienskappe

Die Nederduitse tale word nie gekenmerk deur 'n gemene taalkundige verandering nie maar deur die feit dat dit uit Wes-Germaanse tale bestaan wat nie die Hoogduitse klankverskuiwing nog die Anglo-Friesiese palatalisering ondergaan het nie.

In die Hoogduitse klankverskuiwing het, /k/, /p/, /t/ in begin posisies /(k)x/, /pf/, /ts/ en /x(x)/, /ff/, /ss/ in middel en eind posisies geword. Meeste Hoogduitse variëteite het egter nie al die verskuiwings volledig ondergaan nie. In Nedersaksies en in Nederfrankies het die ou /k/, /p/, /t/ onveranderd gebly, soos byvoorbeeld in die Nederlandse en Afrikaanse beter teenoor Duitse besser (Engels better).


Nederlandse Nedersaksies: Ku'j my verteln wat disse zinne beteakent? Ik verstoa naemelik gin Leegduutse taeln.
Duitse Nedersaksies, Noord-Saksiese dialek: Kannst (du) mi (maal) vertellen (~ seggen), wat düsse Satz bedüüdt? Ik verstah näämlich keen nedderdüütschen Spraken (~ Talen).
Oos Nedersaksies, Molotchna Mennonite dialek (Plautdietsch): Kjenne jie mie (mol) saje, waut dise Sautz bediet? Ekj vestone nämlich kjeen Nadadietsche Sproake.
Nederlands: Kunt U mij vertellen wat deze zin betekent? Ik versta namelijk geen Nederduitse talen.
Afrikaans: Kan jy my vertel wat hierdie sin beteken? Ek verstaan naamlik geen Nederduitse tale nie
Standaard Duits (Hoogduits): Können Sie mir sagen, was dieser Satz bedeutet? Ich verstehe nämlich keine niederdeutschen Sprachen.
oostelike Jiddisj (Hoogduits): Kenstdu mir sogen woss der saz bedeit? Ich verschtei leider nischt [nit] kein niderige Deitsche schprachen.
(.קענסטו מיר זאגן וואס דער זאטץ באדייט? איך פארשטיי ליידער נישט [ניט] קיין נידעריג-דייטשע שפראכעןֿ)
Skots (Anglo-Friesies): Can ye tell us whit the meanin o this sentence is? Ah canna unnerstaund Leich Germanic leids, mynd.
Engels (Anglo-Friesies): Could you tell me what this sentence means? I don't understand Low German languages you see.

[wysig] Stamboom

Let daarop dat die skeiding tussen subfamilies van Germaans meestal nie presies gedefinieer kan word nie; meeste vorm kontinue gradiënte, met naburige dialekte wat onderling verstaanbaar is en die wat verder van mekaar is nie. In besonder was daar nooit 'n oorspronklike "Proto-Nederduits" nie. Die vroegste bekende vorm staan bekend as Oud-Nederfrankies (Oud-Nederlands), 'n lid van Nederfrankies.


  • Nederfrankies
  • Nedersaksies (ook Platduits, Plattdeutsch of Plattdüütsch)
    • Wes-Nedersaksies
      • Westfalies (in Westphalia, in Duitsland)
      • Noodelike Nedersaksies (in Oos-Frisia / Oostelike Friesland en ander dele van Duitsland)
      • Eastphalian language
      • Nederlandse Nedersaksies
        • Gelders-Overijssels en Urks
        • Midden-Drents (in Drenthe, in Nederland)
        • Zuid-Drents (in Drenthe, in Nederland)
        • Gronings (in Groningen, in Nederland)
          • Westerwolds (in oostelike Groningen, Nederland)
        • Stellingwerfs (in Stellingwerven, in Friesland, in Nederland)
          • Veenkoloniaals (in oostelike Groningen, Nederland)
        • Twents (in oostelike Overijssel, in Nederland)
        • Veluws (in Gelderland, in Nederland)
        • Kollumerlands
    • Oos-Nedersaksies
      • Mecklenburgisch-Pommersch (in Mecklenburg)
      • Oos-Pommerees (in Brasilië)
      • Brandenburgs (in Brandenburg)
      • Nederpruisies
      • Plautdietsch