Doks van Glentana

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Die Doks van Glentana is 'n bekende droogdok wat op Saterdag, 1 November 1902, om 18H20 sy laaste rusplek gevind het by Glentana, 'n pragtige strandgebied ‘n paar kilometer oos van Mosselbaai, naby Haroldsbaai.

Die strand is relatief smal met spierwit sand, afgewissel met rotse en omring deur hoë landmassas. Dit is hier waar die droogdok lê wat onder die plaaslike bevolking bekend as die "Doks",

'n Historiese foto van die gestrande droogdok by Glentana. (1902)
Vergroot
'n Historiese foto van die gestrande droogdok by Glentana. (1902)

Hierdie droogdok was vanaf die skeepswerwe van Newcastle-on-Tyne, Engeland op sleeptou na Durban, toe 'n geweldige storm op see losgebars het. 'n Sterk noord-westewind, wat later suid-wes gedraai het, het die dok en die stoomskip, Barolong, wat dit op sleeptou gehad het, landwaarts gedwing.

Die Barolong was nie opgewasse teen die krag van die storm nie, en die kaptein was verplig om die verbindingskabels te verbreek om ten minste die skip te red. Die dok met sy bemanning was aan sy lot oorgelaat en die bemanning het hulle voorberei, deur van die reddingsbote laat sak en reddingsgordels aan te sit. Die uitsonderlike hoë deining het egter die splinternuwe dok oor die rotse gelig en mooi regop, tussen "Adam-se-bank" en die "Platbankies", bo-op 'n skerp rots neergesit, waar dit steeds na 103 jaar lê.


'n Ander aansig van die wrak kort na die stranding. Let op die enkele reddingsboot op beide fotos.
Vergroot
'n Ander aansig van die wrak kort na die stranding. Let op die enkele reddingsboot op beide fotos.


Verskeie pogings is later aangewend om dit weer vlot te maak, maar te wyte aan die ingeduikte bodem en krake in die dryftenks, was alles tevergeefs. Op 7 Januarie 1903 word tenders aangevra vir die aftakeling van die dok, en die tender word toegeken aan Mnr. George Parkes, 'n houtnyweraar van Knysna.


Dit was 'n moordende taak wat jare geduur het en onverpoosd voortgegaan het. Drie groot stoomketels het in die proses verlore gegaan, deurdat hulle een nag oorboord gespoel het, maar die res van die afgetakelde onderdele is teen die steil bult uitgekatrol.

Mnr. Parkes het besluit om 'n petrolsloep, Clara, teen groot koste aan te koop om die afgestroopte onderdele eerder per see na Mosselbaai of Knysna te vervoer. Die boot se skipper, Gierhardt, word egter deur 'n brander oorboord geslaan en verdrink. Die beskadigde sloep met die ander twee bemanningslede word aan wal gebring. Die boot word later met groot moeite deur 'n span van 56 osse die steil bult uitgesleep, en deur middel van ‘n verlengde wa word dit na Knysna vervoer vir herstelwerk.


Of die sloep later weer ingespan is om onderdele te vervoer is onduidelik, maar die wrak droogdok het daarna nog twee keer van eienaar verwissel. Die onderdele wat verwyder is, is op daaropvolgende vendusies verkoop en uiteindelik is die wrak van die dok kaalgestroop agtergelaat.

Hierdie foto dateer uit die vyftigerjare
Vergroot
Hierdie foto dateer uit die vyftigerjare


Deur die jare het die dok as 'n heerlike platvorm en kunsmatige rif gedien. Die seelewe daar rondom het toegeneem en selfs kransduiwe het begin nesmaak in die wrak. Ester(sien onderste foto) se pa, Hermanus (Manie) Swart, het as kind op hierdie dok gespeel terwyl sy pa, die bekende oom Doors Swart, sy familie en vriende daarvandaan af visgevang het. Hy het self later daar geleer visvang en vertel van die groot galjoene, kolsterte, hottentotte, wildeperde, elwe, mosselkrakers, kabeljoue en baie ander vissoorte wat daar in oorvloed gevang is. Daar was ook geen ‘n gebrek aan verskillende soorte aas, soos bv. witmossels, krappe, rooiaas, seekat, swartmosselwurms en baie ander nie.


Ester Swart poseer op die dok. Let op die dik materiaal waarvan die romp gemaak is.
Vergroot
Ester Swart poseer op die dok. Let op die dik materiaal waarvan die romp gemaak is.


[wysig] Bronne

Sarie Marais (2 Desember 1970)