Galés
De Uiquipedia
galés (cymraeg) | |
---|---|
Faláu en : | Reinu Xuníu |
Rexón: | Gales |
Falantes: | 600.000 |
Clasificación: | Indoeuropéu Célticu |
Estatus | |
Idioma oficial en: | Reinu Xuníu |
Códigos llingüísticos | |
ISO 639-1 | KW |
ISO 639-2 | COR |
SIL | CRN |
El galés (tamién nomáo cámbricu o címbricu) ye una llingüa céltiga d´orixe brytónicu qu´entá se fala nel país de Gales (oesti del R.Xuníu).
Tabla de conteníos |
[editar] Hestoria
La so hestoria y evolución tan dixebraes en tres dómines:
- Dómina antierga (fasta el sieglu XII), del que finquen delles pallabres isllaes, nomes y versos, Asina como un códigu llegal del sieglu X.
- Dómina media (sieglos XII al XVI).D´esta dómina caltiénense textos dos poetes Aneirin y Taliesin (poetes del sieglu VI).
- Dómina d´angüanu (dende´l sieglu XVI), de magar el sieglo XIX añíciase una rebiltación lliteraria.
Angüanu, esti idioma d´igual qu´otros tien enfluencias dos pueblos que pasaron per eses tierres (llatín, anglusaxón, normandu y posteriormente del inglés). El númberu de falantes según dalgunes fontes sedría de más de mediu millón (un cuartu dos galeses), magar que nun toós lu falaríen davezu.
[editar] Muesa textual
San Xuan V 1-8
- 1. Yn y dechreuad yr oedd y Gair, a'r gair oedd gyd a Duw, a Duw oedd y Gair.
- 2. Hwn oedd yn y dechreuad gyd a Duw.
- 3. Trwyddo ef y gwnaethpwyd pob peth; ac hebddo ef no wnaethpwyd dim a'r a wnaethpwyd.
- 4. Ynddo ef yr oedd bywyd; a'r bywyd oedd oleuni dynion.
- 5. A'r goleuni sydd yn llewyrchu yn y tywyllwch; a'r tywyllwch nid oedd yn ei amggyffred.
- 6. Yr ydoedd gwr wedi ei anfon oddi wrth Dduw, a'i enw Ioan.
- 7. Hwn a ddaeth yn dystiolaeth, fel y tystiolaethai am y Goleuni, fel y credai pawb trwyddo ef.
- 8. Nid efe oedd y Goleuni, eithr efe a anfonasid fel y tystiolaethai am y Goleuni.
[editar] Autores
Güei, na producción lliteraria en llingua galesa destáquense autores como: Thomas Gwynn Jones, Robert William Parry y William John Gruffydd (en poesía), Islwyn Ffowc Elis, Saunders Lewis y Kate Roberts (en rellatu).