Balakən

Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا

Balakən
Enlarge
Balakən

Balakən, Azərbaycanın rayonlarından biridir. Respublikanın şimal-qərb qurtaracağında yerləşir.

Məbədlər diyarı - Antik yunan coğrafiyaçısı Strabon qədim Balakən ərazisini məhz belə adlandırmışdır. Balakən rayonu 1930-cu ildə təşkil olunmuş, 1963-cü ildə ləğv edilərək Zaqatala rayonuna verilmiş, 1965-ci ildə yenidən müstəqil rayon olmuşdur. Şimalda Dağıstanla, qərbdə Gürcüstanla həmsərhəddir.

Sahəsi - 923 kvadrat kilometrdir.

Əhalisi (sıxlıq) - 84,8 min nəfərdir.
Rayon etnik tərkib baxımdan zəngindir. Burada əhalinin böyük əksəriyyətini (təqribən 50 000 nəfər) Azərbaycan türkləri təşkil etsə də digər etniklər də kifayət saydadır. Etnik azlıqlar içərisində avarlar ən böyük çəkiyə malikdir (25 000 nəfərdən artıq). Rayonda avarlardan başqa yengiloylar, qaraçılar, saxurlar, ruslar, ukraynalılar da yaşayır.

Rayondakı yaşayış məntəqələri - Rayonda 1 şəhər, 1 qəsəbə, 56 kənd vardır.


Yerli Media - "Balakən" qəzeti
Siyasi partiyalar - Balakən rayonunda aşağıdakı bir sıra siyasi partiyaların yerli təşkilatları fəaliyyət göstərir.


Mündəricat

[redaktə / تحریر] İqtisadiyyat

Balakən çoxsahəli təsərrüfata malikdir. Burada tütünçülük, baramaçılıq, arıçılıq, meyvəçilik (əsasən qərzəkli meyvəçilik) inkişaf etmişdir. İqtisadiyyatında heyvandarlıq və taxılçılıq da mühüm yer tutur. Balakən ölkənin ən çox qarğıdalı tədarük edən rayonudur. Sənayesi əsasən kənd təsərrüfatı məhsullarını emal edir. Rayonda tütün fermentləşdirmə, konserv zavodları, fındıq emalı müəssisəsi, kərpic zavodu, istehsalat və meşə kombinatları vardır.

[redaktə / تحریر] Mədəniyyət, Təhsil və Səhiyyə Müəssisələri

Rayonda 10 məktəbəqədər uşaq müəssisəsi, 40 ümumtəhsil məktəbi, texniki-peşə və musiqi məktəbləri, 44 kitabxana, 25 klub, 5 mədəniyyət evi, 23 kinoqurğu vardır.

[redaktə / تحریر] Memarlıq Abidələri

  • Qullar kəndində Pəriqala (XII-XIII əsrlər),
  • Tülü kəndində "Nur Kilsə" və bir neçə ədəd ay məbədi,
  • Qazma kəndində "Darvazbinə məbədi",
  • Katex kəndində dördbucaqlı bürcləri olan qala (XII əsr), məscid (1912), ibadətgah,
  • Balakən şəhərində unikal minarəli məscid (XIX əsr) mühafizə olunmuşdur.

Balakənin tarixi haqqında ən müfəssəl məlumatları tarixçi-etnoqraf Akif Məmmədlinin aşağıdakı kitablarından almaq olar:

  • "Tarixin yaddaşı: qırmızı bataqlıqda yaşıl ruhlar". 1994
  • "Balakən: uzaq və yaxı tarix". 1995
  • "Məbədlər diyarının tarixi".
  • "Balakən-Zaqatala bölgəsi: tarixi, etnoqrafiyası".
  • "Legionerin şərəf kitabı".

[redaktə / تحریر] İqlimi

Əsasən rütubətli subtropik və dağ-tundra iqlimi səciyyəvidir.

[redaktə / تحریر] Təbiəti

Balakən rayonu əsrarəngiz təbiətə malik rayonlardan biridir. Böyük rekreasiya-turizm resurslarına malikdir. Zəngin meşə örtüyü ölkənin meşə ehtiyatlarının 5 %-ni təşkil edir. Meşələrində palıd, vələs, fıstıq, qızılağac, akasiya və s. ağaclar bitir. Qanıx (Alazan) çayı boyunca tuğay meşələri vardır. Dərman bitkiləri ilə zəngindir. Maraqlıdır ki, dünyada Şuşadan başqa heç yerdə bitməyən Xarı Bülbül adlı məşhur gül Balakən rayonunda bitir. Heyvanat aləmi də zəngindir. Dağ və düzənlik meşələrində qonur ayı, dağ keçisi, canavar, çaqqal, tülkü, qaban, dovşan, cüyür və s. heyvanlar yaşayır. Böyüklüyünə görə Azərbaycanda ikinci olan Zaqatala qoruğunun 3/4-ü Balakən rayonunun ərazisinə düşür.

Ən iri çayları Qanıx (Alazan), Balakənçay, Katexçay və Mazımçaydır.

[redaktə / تحریر] Gəzməli, görməli yerləri

Rayon gəzməli, görməli yerlərlə çox zəngindir. Katexçay şəlaləsi, İmambulaq, Arılıq, Qaraçay, Mazımqara, Mirovoy Voda və s. belə yerlərdəndir.

[redaktə / تحریر] Rayondakı yaşayış məntəqələri

Balakən şəhəri

Qabaqçöl qəsəbəsi

  • Abjit kəndi
  • Acılıqbinə kəndi
  • Ağkilsə kəndi
  • Bayrambinə kəndi
  • Bedağar kəndi
  • Biçaqarbinə kəndi
  • Böyüktala kəndi
  • Cillik kəndi
  • Cincartala kəndi
  • Çederovtala kəndi
  • Çorçorbinə kəndi
  • Darvazbinə kəndi
  • Əyritala kəndi
  • Gərəkli kəndi
  • Gülüzənbinə kəndi
  • Hetovlar kəndi
  • Hənifə kəndi
  • İsaqlıgərmə kəndi
  • İtitala kəndi
  • Katex kəndi
  • Kilsəbuqov kəndi
  • Kortala kəndi
  • Mahamalar kəndi
  • Mazımqara kəndi
  • Mazımqarışan kəndi
  • Mazımçay kəndi
  • Meşəşambul kəndi
  • Məlikzadə kəndi
  • Mollaçıbinə kəndi
  • Murğuztala kəndi
  • Öküzovtala kəndi
  • Poçtbinə kəndi
  • Püştətala kəndi
  • Qamıştala kəndi
  • Qaracalarbinə kəndi
  • Qarahacılı kəndi
  • Qaravəlili kəndi
  • Qasbinə kəndi
  • Qaysa kəndi
  • Qazma kəndi
  • Qızlartala kəndi
  • Qoztala kəndi
  • Qullar kəndi
  • Roçəhməd kəndi
  • Sarıbulaq kəndi
  • Solban kəndi
  • Şambulbinə kəndi
  • Şambul kəndi
  • Şərif kəndi
  • Talalar kəndi
  • Tülü kəndi
  • Xalatala kəndi

[redaktə / تحریر] Mənbələr


Azərbaycanın rayon və şəhərləri Flag of Azerbaijan
Rayonlar: Abşeron | Ağdam | Ağdaş | Ağcabədi | Ağstafa | Ağsu | Astara | Babək* | Balakən | Bərdə | Beyləqan | Biləsuvar | Daşkəsən | Dəvəçi | Füzuli | Gədəbəy | Goranboy | Göyçay | Hacıqabul | İmişli | İsmayıllı | Cəbrayıl | Cəlilabad | Culfa* | Kəlbəcər | Kəngərli* | Xaçmaz | Xanlar | Xızı | Xocalı | Xocavənd | Kürdəmir | Laçın | Lənkəran | Lerik | Masallı | Neftçala | Oğuz | Ordubad* | Qəbələ | Qax | Qazax | Qobustan | Quba | Qubadlı | Qusar | Saatlı | Sabirabad | Sədərək* | Salyan | Samux | Şahbuz* | Şəki | Şamaxı | Şəmkir | Şərur* | Şuşa | Siyəzən | Tərtər | Tovuz | Ucar | Yardımlı | Yevlax | Zəngilan | Zaqatala | Zərdab
Şəhərlər: Əli Bayramlı | Bakı | Gəncə | Xankəndi | Lənkəran | Mingəçevir | Naftalan | Naxçıvan* | Şəki | Sumqayıt | Şuşa | Yevlax
Ulduz şəkilli mətbəə nişanı olan (*) Naxçıvan Muxtar Respublikası
Başqa dillərdə