Sosiologiya
Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا
Sosiologiya (lat. societas-cəmiyyət, yun. logos-elm.) qlobal və xüsusi sosial sistemlərin inkişafı və fəaliyyət qanunauyğunluqları haqqında elm. Sosiologiyanın tədqiqat predmeti cəmiyyət-insanlardır.
Cəmiyyət çox qədim zamanlardan tədqiqat predmetidir, lakin sosiologiya bir elm kimi XIX əsrin I yarısında əmələ gəlmişdir. Sosiologiyanın banisi kimi fransız filosofu Ogüst Kont götürülür.
İctimai biliyin dərinləşməsi, digər elmlərin yüksək diferensiasiyası həmçinin cəmiyyətin tədqiqində emprik tədqiqat metodlarının labüdlüyü Sosiologiyanın ayrıca elm kimi formalaşmasına şərait yaratdı.
Sosiologiyanın yalnız nəzəri biliklərdən ibarət olmaması üçün Sen-Simonun xidmətləri böyükdür. Məhz o, Sosiologiyanı "müşahidəyə əsaslanan elmlər pilləsinə" qaldırmışdır.
Sosiologiya özü bir-sıra cərəyanlara bölünmüşdür:
- Pozitivizm.
- Coğrafi cərəyan.
- İrqi-antropoloji məktəb - J.Qobino, X.Çemberlen, O.Ammon, J.Lapuj.
- Bioloji məktəb - P.Liliyenfell, A.Şeffle, R.Vorms, A.Fulye.
- Sosial-darvinizm.
- İqtisadi materializm.
XX-əsrin əvvəllərində Qərb Sosiologiyasında idealist sosial-cərəyanlar meydana gəldi:
- Yeni kontçılıq.
- Həyat fəlsəfəsi.
- Freydizm.
Psixoloji məktəbin daxilində:
- İnstinktivizm.
- Biheviorizm.
- İntrospeksionizm.
Sosiologiyanın ümumi cəmiyyətlə yanaşı muxtar tədqiqat sahələridə mövcuddur:
- Ailə sosiologiyası.
- Şəhər sosiologiyası.
- Sənayenin hər hansısa sahəsində işləyən işçi qruplarının Sosiologiyası.
- Cinayət sosiologiyası.