Скалістыя горы
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Скалі́стыя го́ры (па-ангельску Rocky Mountains), усходні ланцуг Кардыльераў, акі расцягнуўся на 4 800 км, ад ракі Ліард у Брытанскай Калумбіі да ракі Рыа Грандэ ў штаце Нью-Мэксыка.
Горы збудаваны з асадкавыхі вульканічных парод. На поўнач ад Скалістых гор размяшчаецца ўзвышша Елоўстоун, на ўсходзе Вялікія Раўніны.
Наівышшая гара гэта Маўнт Элберт (4 401 м), у штаце Каларада. Наівышшая гара ў канадзкай частке гор гэта Маўнт Робсан (3 954 м).
[рэдагаваць] Геаграфія і геалогія
Некаторыя горы паўднёвай часткі гор фарміравалісь пад час дакембрыя (3 980 млн – 600 млн гадоў таму), а больш маланыя ланцугі Скалістых гор сфарміравалісь у крэйдавым перыядзе (140 млн – 60 млн гадоў таму). Скалістыя горы складаюцца з вульканічных і тэраморфных парод; больш маладая частка год (паўднёвая частка) з асадкавых парод, вульканічныя горы якія фарміравалісь у трэцічны перыяд (65 млн – 1,8 млн гадоў таму) размешчаны ў ланцугу гор Сан Хуан.
Лёдавы перыяд у Скалістых гарах цягнуўся ад эпохі плейстацэна (1,8 млн – 70 000 гадоў таму), да эпохі галацэна (11 000 гадоў таму). Мяжа абляднення ў апошні лёдавы перыяд праходзіла праз возера Бул узнікшае 150 000 гадоў таму, і раёна Пінедал, які хучэй за ўсё быў пакрыты лёдам аж да 15 000 – 20 000 гадоў таму. 90% Нацыянальнага парка Елоўстоўн было пакрыта лёдам пад час “малага абляднення”, якое доўжылась некалькі стагоддзяў ад 1560 да 1860 года.
Вада і лёд утварылі сённяшні выгляд Скалістых год. Леднікі і снег сілкуюць рэкі і азёры Скалістых гор, забяспечваючы вадой ¼ паверхні ЗША. Рэкі, якія выплываюць са Скалістых гор упадаюць у тры акіяны: Атлантычны, Ціхі і Арктычны. Гэта рэкі:
- Арканзас
- Атабаска
- Каларада
- Калумбія
- Фрэйзер
- Кутэнаў
- Місуры
- Піс
- Плат
- Рыа Грандэ
- Саскачэван
- Снэйк
- Елоўстоўн