Джон Лок

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

[рэдагаваць] Педагагічная дзейнасць

Джон Лок (1632-1704)

Напісаў педагагічны трактат "Думкі аб выхаванні", складанне "Аб кіраванні розумам". Самае галоўнае ў чалавеку — выхаванне фізічнае, разумовае і маральнае. Канчатковую мэту выхавання Лок уяўляў у забеспячэнні здаровага духу ў здаровым целе. Усе складальнікі выхавання павінныя быць узаемазлучанымі. Уяўленні Лока аб выхаванні складаліся на аснове ўласных назіранняў як настаўніка ў шляхецкіх сем'ях. Ім распрацаваныя прыёмы і спосабы развіцця разважання чалавека. Паводле тэорыі Лока, у чалавека няма прыроджаных ўяўленняў і ідэяў. Ён з'яўляецца на свет "чыстай дошкай", гатовы ўспрымаць наваколле сродкам сваіх пачуццяў, праз унутраны досвед — рэфлексію. Вялікае значэнне Лок аддаваў дысцыпліне: дзіцяці трэба караць толькі за ману, блюзнерства і ўпартасць. Караць можна любым спосабам, але лупцаваць павінны не бацька і не выхавальнік, а наймальнік. Лок быў перакананы ў мэтазгоднасці сацыяльнай (саслоўнай) дэтэрмінацыі школьнай адукацыі. Ён апраўдваў розныя тыпы навучання: паўнавартаснае выхаванне джэнтльменаў і абмежаванае выхаваннем працавітасці і рэлігійнасці немаёмных. Лок пашырыў межы сфераў ведаў, якія павінны вывучаць джэнтльмен (бухгалтэрыя, рахункаводства...), паказаў на неабходнасць выкладання навыкаў сацыяльных паводзінаў — "добрыя манеры і веданне свету". Навучанне, паводле Лока, — гэта працэс фармавання грамадскіх і маральных асноваў асобы. У "Думках аб выхаванні" (1693) утрымліваецца праграма выхавання джэнтльмена, дзелавога чалавека новага грамадства. Аддаючы даніну традыцыям свецкага выхавання — навучанне танцам, фехтаванню, верхавой яздзе і г.д., Лок настойваў на практычнай скіраванасці навучання, неабходнага "для дзелавых заняткаў у рэальным свеце". Для ўдасканалення розуму Джон Лок лічыў неабходным вызначыць кола літаратуры для самастойнага вывучэння. Параены ім круг чытання ўтрымліваецца ў ягоных "Думках аб тым, што чытаць і вывучаць джэнтльмену" (1703), якія з'яўляюцца нібыта бібліяграфічным дадаткам да "Думак аб выхаванні". Сюды ён уключыў кнігі па гісторыі, геаграфіі, логіцы, маралі і філасофіі, мастацтву кіравання (палітыцы), мастацтву правільнага пісьма і маўлення і г.д. "Думкі аб выхаванні" адчыняюцца раздзелам аб фізічным развіцці і выхаванні дзіцяці, і толькі пасля гэтага разглядаецца разумовае і маральнае. Лок лічыў, што фізічная праца — розныя выгляды рамесных і сельскагаспадарчых працаў — здымае стомленасць ад вучэбных заняткаў, умацоўвае здароўе. Праект "Працоўныя школы" (1696). У гэтай нататцы Лок прапаноўваў ствараць у кожнай абшчыне выхаваўчыя ўстановы для дзяцей бядноты ад 3 да 14 гадоў, свайго роду лучнасць дашкольных устаноў і элементарных школ. Там павінныя навучацца пачаткам рамёстваў, прывучацца да працавітасці. Лок раіў паказваць дзецям на навочных прыкладах, як ім паступаць і чаго варта пазбягаць. Практыка, паўторныя дзеянні, замацаванне станоўчага досведу паводзінаў.