Нарымонт
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Нарымонт (Нарымунт, Нарымант, Глеб) Гедзімінавіч (каля 1294 – 2 лютага 1348) — другі сын Гедзіміна ад першага шлюбу.
Упершыню выступае ў гістарычных крыніцах у 1331 годзе, калі Гедзімін затрымаў на Валыні наўгародскага архіепіскапа Васіля, адпусціўшы з умовай абрання Нарымонта князем Вялікага Ноўгарада. Верагодна, тады ж ахрышчаны, атрымаў праваслаўнае імя Глеб. Прыбыў у Ноўгарад у кастрычніку 1333 году, атрымаў у “кармленне” Ладагу, Арэшак, Карэлу, палову Капор'я. Каля 1335 году паехаў з Ноўгарада, хутчэй за ўсё, каб заняць полацкі прастол пасля смерці Воіна. Пакінуў у Ноўгарадзе замест сябе сына Аляксандра. У 1338 годзе адмовіўся прыехаць на дапамогу наўгародцам для адбіцця шведскай агрэсіі і нават адклікаў Аляксандра з Арэшка. Намеснікі Нарымонта, аднак, заставаліся ў Арэшку да 1348 году. Каля 1338 году князь Глеб разам з полацкім епіскапам Грыгорыям падпісаў дагавор з Рыгай (захаваўся толькі дадатак, які абумоўлівае вольны гандаль; раней памылкова датаваўся 1330 годам). Пячатка Глеба на гэтым дагаворы — магчыма, першы вядомы прататып герба “Пагоня”, пра што было вядома і складальнікам беларуска-літоўскіх летапісаў, якія, аднак, блыталі Нарымонта Гедзімінавіча з міфічным князем Нарымонтам Рамунтавічам (Раманавічам). Ускосна згадваецца як полацкі князь (“кароль”) у дагаворы Смаленска з Рыгай (каля 1340 году). Паводле “Летапісца вялікіх князёў літоўскіх” па тэстаменце Гедзіміна атрымаў Пінскае княства “зо всеми околичностями над Припетю рекою аж до Днепра”, якое заставалася за яго нашчадкамі да канца XIV стагоддзя. Пад час княжання слабага вялікага князя Яўнута (1341 – 1345) быў буйнейшым землеўладальнікам і, відаць, самым уплывовым князем ВКЛ. Супраць яго і Яўнута выступілі браты Альгерд і Кейстут, пасля захопу Альгердам вялікакняскага прастола ў 1345 годзе Нарымонт уцёк да хана Залатой Арды Джанібека, а Альгерд перадаў Полацкае княства свайму сыну Андрэю Полацкаму. Нарымонт вярнуўся ў ВКЛ каля 1346 году, у 1347 годзе браў удзел у выправе супраць Тэўтонскага Ордэна. Верагодна, ўзначальваў войска ВКЛ у бітве з крыжакамі на рацэ Страве (2 лютага 1348 году), у якой і загінуў.
На думку польскага даследчыка Пузыны, князь Глеб быў сынам Нарымонта-Давыда (тоеснага нібыта Давыду Гарадзенскаму), сына Гедзіміна, але гэтае меркаванне не пацвярджаецца ніякімі крыніцамі.
- Крыніца: Алесь Белы, «Энцыклапедыя гісторыі Беларусі»
[рэдагаваць] Глядзіце таксама
[рэдагаваць] Знешнія спасылкі
[рэдагаваць] Літаратура
- Scriptores Rerum Prussicarum. II. Leipzig, 1863. ss. 75, 511.
- Сапунов А. Река Западная Двина. Витебск, 1893. сс. 276—277.
- Puzyna J. Narymunt Giedyminowicz // Miesiecznik Heraldyczny. R. 9, 1930. № 3.
- Tenze. Potomstwo Narymunta Giedyminowicza // Miesiecznik Heraldyczny. R. 11, 1932. № 10.
- Новгородская первая летопись. М.-Л., 1950. сс. 345, 349.
- ПСРЛ. Т. 25. М.-Л., 1949. сс. 170—176; Т. 32. М., 1975. сс. 41, 68, 138. Т. 35. М., 1980. сс. 68, 85, 97 і інш.
- Полоцкие грамоты XIII—начала XIV вв. Сост. А. Хорошкевич. Вып. 1. М., 1977. сс. 39—41; Вып. 3. М., 1980. сс. 127—132
- Krupa K. Ksiazeta litewscy w Nowogrodzie Wielkim do 1430 r. // Kwartalnik historyczny. R. C. 1993. № 1.