Пастаялка
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Пастаялка — свежае пастаялае каровячае малако.
Гістарычна вылучэнне паняцця “пастаялка” звязана з тым, што ў старажытнасці свежае цёплае малако (сырадой) як прадукт харчавання не спажывалася. І цяпер у некаторых вёсках сырадой п'юць толькі як лекавы сродак. Цёплае, толькі што выдаенае малако зліваюць з даёнкі ў гладышы або слоікі, бляшанкі і ставяць у халоднае месца. Праз некалькі (5 – 6) гадзін яно ўжо называлася пастаялкай. Яе даюць піць дзецям, ядуць з хлебам, кашай, ёю забельваюць крупнік. Пры такім спажыванні пастаялку перабоўтваюць, каб тлусты вяршок быў перамешаны з усім малаком.
Паколькі нават за вельмі працяглы час знаходжання ў халодным месцы на версе малака ў гладышы (слоіку, бляшанцы) адстойваецца тлустая частка малака, то ў некаторых заходніх і цэнтральных мясцінах Беларусі пастаялкай называецца якраз вяршок, салодкая смятанка. Тады пастаялку зліваюць асобна. Яе п'юць, ёю забельваюць стравы, квасяць на смятану. Тут скажуць: “Злі пастаялку, а астатняе аддай парасяці”. Мажліва, сувязь слова пастаялка з першым або другім значэннем звязана з заможнасцю гаспадарак, колькасцю малака і мэтамі яго спажывання.
- Артыкул створаны з дапамогай матар'ялаў з: Галіна Вештарт, праект «Наша Ежа»