Вацлаў Ластоўскі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Ласто́ўскі Ва́цлаў Юсты́навіч (8 лістапада (27 кастрычніка па старым стылі) 188323 студзеня 1938) — беларускі пісьменьнік, гісторык, літаратуразнавец, публіцыст і палітычны дзяяч, адзін з пачынальнікаў нацыянальнага адраджэньня.

[рэдагаваць] Біяграфія

Некаторыя крыніцы лічаць днём нараджэньня 1 лістапада (20 кастрычніка па старым стылі) 1883 году.

Нарадзіўся у засьценку Калесьнікі Дзісенскага павету Віленскай губэрні (цяпер Глыбоцкі раён ці Мёрскі раён Віцебскай вобласьці) у сям'і безьзямельнага шляхціца. Скончыў на радзіме Пагосцкую пачатковую школу.

Ад 1906 году Ластоўскі жыў у Вільні. Працаваў хлопчыкам на паслугах у віннай лаўцы, канцылярыстам у Шаўлях (Летува), бібліятэкарам у студэнцкай бібліятэцы ў Пецярбургу, дзе наведваў лекцыі ва ўнівэрсытэце. Уступіў у Польскую сацыялістычную партыю. Рабіў канторшчыкам на таварнай станцыі ў Рызе. Далучыўся да беларускага нацыянальнага грамадзкага і культурнага руху. У 19061908 уваходзіў у Беларускую сацыялістычную грамаду.

Ад 1909 — сакратар рэдакцыі «Нашай Нівы» і загадчык першай беларускай кнігарні, у 19161917 — рэдактар газэты «Гоман», у 1918 выдаваў газэту «Krywičanin». У канцы 1918 узначаліў прадстаўніцтва ўрада БНР пры літоўскай Тарыбе, быў беларускім аташэ пры літоўскім пасольстве ў Бэрліне. З 1919 — у партыі беларускіх эсэраў, са сьнежня 1919 да красавіка 1923 узначальваў Раду міністраў БНР (быў прэм'ерам).

Удзельнічаў у арганізацыі антыпольскага партызанскага руху ў Заходняй Беларусі, быў старшынёй Сувязі нацыянальна-дзяржаўнага вызваленьня Беларусі. Быў зьняволены польскімі ўладамі, у 1920 яму дазволена выехаць ў Летуву. У красавіку 1923 г. выйшаў з урада БНР і адышоў ад актыўнай палітычнай дзейнасці. Выдаваў у Коўні літаратурна-навуковы часопіс «Крывіч» (19231927).

У красавіку 1926 пераехаў у БССР. У 1927 урад БССР дазволіў яму вярнуцца ў Менск. Працаваў дырэктарам Беларускага дзяржаўнага музэя. Ад 1928 году Вацлаў Ластоўскі – акадэмік і сакратар Інбелкульта і Акадэміі навук БССР.

У 1930 годзе Ластоўскага арыштавалі па справе «Саюза вызваленьня Беларусі», пазбавілі званьня акадэміка і саслалі на 5 гадоў у Саратаў. Там ён працаваў загадчыкам адзьдзела рэдкай кнігі ва ўніверсітэцкай бібліятэцы. Паўторна арыштаваны ў 1937, прыгавораны да вышэйшай меры пакараньня. 23 студзеня 1938 годзе яго расстралялі. Па першым прыгаворы рэабілітаваны 10 чэрвеня 1988, па другім — у 1958.

[рэдагаваць] Бібліяграфія

  • «Кароткая гісторыя Беларусі» (Вільня, 1910)
  • «Гісторыя беларускай (крыўскай) кнігі» (Коўна, 1926)
  • «Руска-беларускі слоўнік» (Коўна, 1924) (= «Расейска-крыўскі (беларускі) слоўнік»?)
  • «Творы» («Мюнхен, 1956)
  • Успаміны пра нашаніўскі перыяд.

Выступаў як паэт, празаік, публіцыст, крытык і літаратуразнавец. Выдаваў часопісы і газэты.

Гэты тэкст напісаны пры дапамозе матэрыялаў перадач Радыё Свабода (беларуская рэдакцыя).

[рэдагаваць] Зьнешнія спасылкі