Чăваш Енĕн Муркаш районĕ
Материал из Wikipedia.
Муркаш районě, — Чăваш Енěн çӳрçěр енче вырнаçнă район. 1944 çулхи нарăс уйăхěн 10 туса хунă. Ытларах пайě Атăлăн сылтăм енче вырнаçнă, пěчěк пайě — сулахай енче. Çӳрçěр енче Мари Эл республикипе юнашар вырнаçнă, хěвелтухăç енче — Шупашкар районěпе, кăнтăр енче — Элěк районěпе, хěвеланăç енче Етěрне районěпе юнашар. Пěтěм лаптăкě 845,3 км2 танлашать, ку пěтěм республикăн лаптăкне илсен 4,6%. Администраци Муркаш ялěнче вырнаçнă.
1999 çулта (Кăрлач, 1) районта 37,5 пин çын пурăннă. 2002 çулта 37,1 пин çын, 2004 — 36,8 пин çын, 2005 — 36,8 пин çын пурăннă. Ытларахăшě вěсенчен ялсенче пурăнать. Халăх плотноçě — 45 çын км2 çине. Районта пěтěмпе 177 ял, вăтамран вěсенче 219 çын пурăнать. Ытларах пайě (98%) — чăвашсем.
Муркаш районě сăртлă тӳрěм вырăнта вырнаçнă. Çырмасем пить нумай, вăтамран вěсен тарăнăшě 20 метра çитет. Чи пысăк юханшыв — Атăл (район тăрăх 15 çухрăм юхать). Çавăн пекех Юнкă, Сĕнтĕр тата Сурăмпа Мăн Шетмě (Мăн Çавал юпписем) юханшывěсем юхаççě. Пěчěк кӳлěсемпе пěвесем пур.
Атăл хěррипе юман вăрманěсем вырнаçнă. Вěсенче клен, йěлме, çăка йывăçěсене тупма пулать.
[тӳрлет] Паллă çыннисем
- Быков Александр Артемьевич, — Мухтав орденĕн тулли кавалерĕ.
- Васильев Фёдор Семёнович, — кĕвĕçĕ, вĕрентекен, доцент.
- Виноградов Нестор Петрович, — драма актёрĕ.
- Владимиров Евстафий Владимирович, — критик, литературовед.
- Волков Павел Егорович, — чăваш халăх кĕвĕ инструменчĕсене тăвакан ăста.
- Гордеев Виталий Ильич, — юрăçă.
- Горшков Анатолий Ермолаевич, — чĕлхе тĕпчекенĕ, филологи ăслăлăхĕсен кандидачĕ, доцент.
- Григорьев Иван Григорьевич, — прозаик, очеркист.
- Дегтярёв Геннадий Анатольевич, — чăваш чĕлхи тĕпчевçи.
- Егорова Валентина Михайловна, — спортсмен.
- Ильин Александр Наумович, — юрăçă.
- Костин Михаил Кондратьевич, — агроном, журналист.
- Лазарева Александра Назаровна, — редактор, прозаик, куçаруçă.
- Михайлов Спиридон Михайлович, — пĕрремĕш чăваш историкĕ, этнограф, хăй тĕллĕн вĕреннĕ çыравçă.
- Никитин Иван Дмитриевич, — фольклор пухаканĕ, этнограф, куçаруçă.
- Никольский Николай Васильевич, — историк, этнограф.
- Пайраш Кузьма Ильич, — прозаик, драматург, хирург.
- Петтоки Андрей Трофимович, — сăвăçă, куçаруçă.
- Ржанов Василий Тимофеевич, — драматург.
- Романов Никита Романович, — этнолог, фольклор пухаканĕ, вĕрентекен.
- Сергеев Леонид Павлович, — чĕлхесене тĕпчекенĕ, филологи ăслăлăхĕсен тухтăрĕ.
- Скворцов Юрий Илларионович, — прозаик, сăвăçă.
- Смородинова Нинель Семёновна, — актриса.
- Столярова Дарья Максимовна, — актриса.
- Тимухха Хĕветĕрĕ, — чăваш чĕлхине тĕпчекенĕ.
- Токарев Аверий Матвеевич, — композитор, вĕрентекен.
- Яковлев Николай Лукич, — график.
- Ярдыкова Зоя Дмитриевна, — режиссёр.