Χρύσαφα
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο ΧΩΡΟΣ
Η Χρύσαφα είναι ένα χωριό της Λακωνίας, ημιορεινό, χτισμένο σε υψόμετρο 550μ. σε μια δυτική πλαγιά του Πάρνωνα, 15 περίπου χιλιόμετρα ανατολικά της Σπάρτης. Βόρεια και ανατολικά το χωριό περιβάλλεται από υψηλότερους λόφους που σκεπάζονται κυρίως με πουρνάρι. Στα νότια και στα δυτικά του χωριού και σε χαμηλότερο υψόμετρο βρίσκονται οι καλλιέργειες του χωριού. Σήμερα καλλιεργούνται κυρίως ελιές.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο οικισμός φαίνεται να έχει χτισθεί στην παρούσα θέση πριν χίλια περίπου χρόνια, λόγω της ύπαρξης πηγής (Άγιο-Θανάσης). Προηγήθηκε παλαιότερα άλλη θέση πιο νότια κοντά στην Παναγία τη Χρυσαφίτισσα και σε αρχαία και προχριστιανικά χρόνια ο οικισμός βρισκότανε ακόμα νοτιότερα στη θέση Πικρομυγδαλιά. Η ευρύτερη περιοχή της Χρύσαφας έχει κατοικηθεί για χιλιάδες χρόνια, στην ουσία από τη Νεολιθική Εποχή. Η Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή που έκανε έρευνες γύρω από το χωριό κατά τη δεκαετία του 1980, μας παρέχει έναν απίστευτα μακρύ κατάλογο με τοποθεσίες όπου βρέθηκαν ίχνη ιερών, μικρών οικισμών και άλλων αρχαίων εγκαταστάσεων. Για τη μακρόχρονη παρουσία ανθρώπων στην περιοχή συνηγορούν και τα πολλά αρχαιόθετα τοπωνύμια που διασώζονται μέχρι σήμερα. Τέτοια είναι τα: Κούνος, Φαγιάς, Βωμός, Μεγαλίμνα, Καστόρι, Πολυζεύι και άλλα. Οι λέξεις αυτές είναι η μεγάλη απόδειξη οτι ο τόπος κατοικήθηκε συνέχεια από την αρχαιότητα. Αλλιώς, αν είχε δηλαδή υπάρξει διακοπή, θα είχανε ξεχαστεί.