Η θητεία στην Ελλάδα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μέχρι το 2004, η Ελλάδα είχε νομοθετήσει υποχρεωτική θητεία 12 μηνών, για όλους τους άνδρες άνω των 18 ετών. Ωστόσο, κινείται προς την ανάπτυξη ενός πλήρως επαγγελματικού στρατού, με στόχο την πλήρη κατάργηση της θητείας. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας έχει αναγγείλει τη σταδιακή μείωση στους 6 μήνες το 2008 και πιθανολογείται ότι μπορεί και να καταργηθεί τελείως. Παρόλο που γίνονται δεκτές αιτήσεις γυναικών που θέλουν να υπηρετήσουν, δεν είναι υποχρεωτικό. Η κίνηση αυτή δημιουργεί αντιρρήσεις από τους κύκλους που αντιτίθενται στην υποχρεωτική στράτευση, γιατί ενώ το Άρθρο 2 του Ελληνικού Συντάγματος καθιστά υπόχρεους όλους τους Έλληνες πολίτες να υπερασπιστούν την Ελλάδα, το καθήκον αυτό εναποτίθεται εξ ολοκλήρου στον ανδρικό πληθυσμό.

Νεοσύλλεκτος σμηνίτης ενώ σημαδεύει στο πεδίο βολής της 124 ΠΒΕ στην Τρίπολη με το G3A3 όπλο του.
Μεγέθυνση
Νεοσύλλεκτος σμηνίτης ενώ σημαδεύει στο πεδίο βολής της 124 ΠΒΕ στην Τρίπολη με το G3A3 όπλο του.

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Ιστορία της υποχρεωτικής στράτευσης στην Ελλάδα

Η θητεία στην Ελλάδα ξεκινάει στις αρχές του 20ού αιώνα. Ο πρώτος ελληνικός επαγγελματικός στρατός απαρτιζόταν από Γάλλους μισθοφόρους, εξ ου και η Γαλλική στολή της Σχολής Ευελπίδων.


[Επεξεργασία] Θάνατοι στρατεύσιμων κατά τη διάρκεια της θητείας

Κύριο άρθρο: Θάνατοι στρατεύσιμων κατά τη διάρκεια της θητείας τους

Τα τελευταία 15 χρόνια, σε καιρό ειρήνης δηλαδή, έχουν πεθάνει κατά τη διάρκεια της εκπλήρωσης των στρατιωτικών τους υποχρεώσεων πάνω από 150 μόνιμοι αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και οπλίτες.

[Επεξεργασία] Οικονομικές επιπτώσεις στους στρατεύσιμους

Οι κληρωτοί δεν λαμβάνουν ιατρική ασφάλιση κατά τη διάρκεια της θητείας τους, ούτε ο χρόνος της θητείας συνυπολογίζεται στα χρόνια εργασίας τους που θεμελιώνουν το συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Λαμβάνουν, όμως, πλήρη ιατρική και νοσοκομειακή περίθαλψη από τα κατά τόπους στρατιωτικά νοσοκομεία, εφ' όσον αυτά υπάρχουν στον τόπο που υπηρετούν, αλλιώς αναγκάζονται να μεταφερθούν στην Αθήνα. Η οικονομική αποζημίωση του κληρωτού είναι συμβολική (9 ευρώ το μήνα για τους οπλίτες, σμηνίτες και κληρωτούς, 11 ευρώ για τους στρατεύσιμους δεκανείς, υποσμηνίες και υποκελευστές και τους στρατεύσιμους λοχίες, σμηνίες και κελευστές), πράγμα που περαιτέρω επιβαρύνει οικονομικά τους γονείς των στρατεύσιμων, καθώς δεν επιτρέπεται στους στρατεύσιμους να έχουν άλλη εργασία. Οι δόκιμοι και των τριών σωμάτων λαμβάνουν 600 ευρώ το μήνα από την ορκωμοσία μέχρι την προαγωγή τους σε ανθυπολοχαγούς, αλλά υπηρετούν 5 μήνες παραπάνω από τους υπόλοιπους συναδέλφους τους. Ο μισθός και των δύο κατηγοριών στρατευσίμων, αντικειμενικά, δεν αρκεί για να καλύψει τα έξοδα των κληρωτών, ιδιαίτερα όταν ένας κληρωτός υπηρετεί μακριά από τον τόπο διαμονής του. Αποτέλεσμα είναι οι κληρωτοί να ζούνε από την οικονομική στήριξη των γονέων τους κατά την διάρκεια της θητείας τους.

Οι Έλληνες εργοδότες προτιμούν να μην προσλαμβάνουν άνδρες μεγαλύτερους των 32-35 ετών, γιατί συνδέουν αυτή την ηλικία με το αυξημένο κόστος μισθοδοσίας που αντιστοιχεί σε παντρεμένους υπαλλήλους, χωρίς ωστόσο πρώτα να ενημερωθούν, εάν ο υποψήφιος είναι παντρεμένος ή όχι. Ο αριθμός των φοιτητών στην Ελλάδα έχει διπλασιαστεί μέσα σε επτά χρόνια, από το 1997 έως το 2004. Αυτό, δυστυχώς, σε συνδυασμό με την γενικευμένη άνοδο της ανεργίας στη χώρα, οδήγησε στην αύξηση του ποσοστού ανεργίας των αποφοίτων ανωτάτων σχολών, αφού σε πολλούς τομείς της αγοράς εργασίας η προσφορά υπερβαίνει τη ζήτηση. Επίσης, λόγω της μετάθεσης της βαριάς βιομηχανίας σε γειτονικές χώρες της Ελλάδας, το γενικό ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα αυξήθηκε σημαντικά τα τελευταία 6 χρόνια (σημερινό ποσοστό ανεργίας, όπως καταγράφηκε το 2004, είναι το 10% της ενεργούς εργατικής δύναμης). Όλοι αυτοί οι παράγοντες – οικονομική εξάρτηση κατά τη θητεία, ηλικιακές διακρίσεις, καθυστερημένη ένταξη στην αγορά εργασίας, αύξηση της ανεργίας – έχουν ως αποτέλεσμα ο μέσος Έλληνας να αισθάνεται τις οικονομικές συνέπειες της θητείας για πολλά έτη μετά την υπηρέτησή του.

[Επεξεργασία] Αντιμετώπιση της θητείας από τους στρατεύσιμους

Η στρατιωτική θητεία στην Ελλάδα γενικά θεωρείται από πολλούς στρατεύσιμους χάσιμο χρόνου και χρήματος, καθόσον μετά την υπηρεσία στα Κέντρα Εκπαίδευσης, η Εκπαίδευση Β' και Γ' Κύκλου είναι συχνά μη ουσιαστική. Η στράτευση θεωρείται "αναγκαίο κακό", γιατί δεν μπορεί να αποφευχθεί χωρίς σοβαρές συνέπειες. Πιστεύεται επίσης από μερίδα του πληθυσμού ότι η υποχρεωτική στράτευση αποτελεί προσπάθεια των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων να έχουν λόγο και δύναμη στον πολιτικό και κοινωνικό βίο.

[Επεξεργασία] Εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία και αντιρρησίες συνείδησης

Κύριο άρθρο: Αντιρρησίες συνείδησης στην Ελλάδα

Το 1997, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε διάταγμα που εδραίωνε την εναλλακτική και άοπλη κοινωνική υπηρεσία για τους αντιρρησίες συνείδησης[1]. Το 2001, με την ανανέωση του Ελληνικού Συντάγματος αναγνώρισε το δικαίωμα στην συνειδητή αντίρρηση στράτευσης. Μέχρι το 2004, οι εναλλακτικές της στράτευσης μορφές κοινωνικής υπηρεσίας έχουν διπλή διάρκεια από την κανονική στρατιωτική θητεία, πλην ένα μήνα. Αυτού του είδους άοπλη υπηρεσία έχει διάρκεια 50% παραπάνω από την ένοπλη θητεία. Η διπλάσια διάρκεια θητείας έχει προκαλέσει την αντίδραση μη κυβερνητικών οργανισμών που υποστηρίζουν ότι η εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία στην Ελλάδα έχει «τιμωρητικό χαρακτήρα» και ότι δεν αποτελεί αντίστοιχο της στρατιωτικής θητείας ως προσφορά σε κάποιο κοινωνικό φορέα[2]. Ωστόσο οι στρατεύσιμοι στην Ελλάδα, σε αντίθεση με ξένα στρατιωτικά σώματα δεν απασχολούνται μόνο το πρωί αλλά ολόκληρο το 24ωρο με ολιγόωρες άδειες εξόδου, και απαγορεύεται να εξασκήσουν κάποιο επάγγελμα κατά την διάρκεια της θητείας τους.

Οι εκτελούντες εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία εργάζονται σε δημόσια ιδρύματα, και σε καμία περίπτωση κοντά στον τόπο κατοικίας τους. Το κράτος προμηθεύει στους εκτελούντες εναλλακτική υπηρεσία 210 ευρώ για τα έξοδα διαμονής που θεωρεί απολύτως στοιχειώδη. Το Μάρτιο του 2005 η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών κάλεσε την Ελλάδα να βελτιώσει την κατάσταση των αντιρρησιών συνείδησης, με βάση τις υποδείξεις της Διεθνούς Αμνηστίας[3]. Οι υπηρετούντες εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία κανονικά απασχολούνται μόνο κατά τις ώρες λειτουργίας των υπηρεσιών στις οποίες έχουν διατεθεί.

[Επεξεργασία] Ανυπότακτοι εσωτερικού και εξωτερικού

Μέχρι το 2002, οι έλληνες πολίτες που δεν είχαν ολοκληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις και ζούσαν στο εξωτερικό δεν είχαν το δικαίωμα να αποκτήσουν διαβατήριο όταν το πρώτο τους διαβατήριο είχε λήξει μια φορά. Τη χρονιά αυτή το ελληνικό κοινοβούλιο ψήφισε ένα νόμο που παραχωρεί το δικαίωμα σε όλους τους έλληνες πολίτες να αποκτούν διαβατήριο ανεξάρτητα από την στρατολογική τους κατάσταση.

Το 2004, το Κοινοβούλιο παραχώρησε αμνηστία στους ανυπότακτους Εξωτερικού, πάνω από 30 ημέρες σε ένα μονό ημερολογιακό έτος, επιτρέποντάς τους να επισκεφτούν την Ελλάδα κατά το διάστημα αυτό. Οι ανυπότακτοι Εσωτερικού (άτομα δηλαδή, που διάλεξαν να μην απαντήσουν στην πρόσκληση για στράτευση και που ζουν στην Ελλάδα) απαγορεύεται να βγουν από τη χώρα, χωρίς όμως να μπορεί να γίνει κανένας ουσιαστικός έλεγχος από την πλευρά των δημόσιων υπηρεσιών, καθώς η ανυποταξία δεν αποτελεί ποινικό αδίκημα εκτός Ελλάδας. Δεν επιτρέπεται ακόμα να αποκτήσουν διαβατήριο, αλλά λόγο ότι το Απολυτήριο Στρατού είναι προσωπικό δεδομένο, οι νομαρχίες έχουν πάψει να ζητούν αντίγραφο.

[Επεξεργασία] Παλλαϊκή Άμυνα

Το 1998, το Ελληνικό Κοινοβούλιο ψήφισε τον νόμο 2641 ο οποίος υποχρεώνει Έλληνες και Ελληνίδες ανάμεσα στα 18 και 60 να καταταχθούν στην Εθνική Φρουρά. Η φρουρά προβλέπεται να ανταποκρίνεται σε εχθρικές ενέργειες, να συμμετέχει στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και κάθε είδους επείγοντος περιστατικού. Ωστόσο, ο νόμος δεν ενεργοποιήθηκε ποτέ.

[Επεξεργασία] 28 χρόνια κάτω από γενική επιστράτευση

Η Ελλάδα κήρυξε γενική επιστράτευση στις 20 Ιουλίου, 1974 λόγω της κρίσης στην Κύπρο, καθεστώς που ήρθη την 18 Δεκεμβρίου, 2002.

[Επεξεργασία] Δείτε επίσης

[Επεξεργασία] Υποσημειώσεις

  1. ^  Βλέπε την Κωδικοποίηση διατάξεων νόμων στρατολογικής φύσης στον ιστότοπο των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών.
  2. ^  Στον «τιμωρητικό χαρακτήρα» της σημερινής εναλλακτικής κοινωνικής υπηρεσίας έχουν αναφερθεί κατ' επανάληψη οργανισμοί που ασχολούνται με το θέμα αυτό, όπως η Διεθνής Αμνηστία [4][5] και το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ελσίνκι [6].
  3. ^  Εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 4 Απριλίου 2006 [7].

[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Άλλες γλώσσες