Μετάφραση
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ως μετάφραση μπορεί να οριστεί η διαδικασία κατά την οποία γίνεται απόπειρα ανασύνθεσης της ακριβέστερης ισοδύναμης προσέγγισης του μηνύματος της γλώσσας-πηγή στην γλώσσα-στόχος, πρώτα σε επίπεδο εννοιών και κατόπιν σε επίπεδο ύφους. [1] Σκοπός της μετάφρασης είναι να επιτευχθεί μία σχέση ισοδυναμίας όσον αφορά τον σκοπό μεταξύ γλώσσας-πηγή και γλώσσας-στόχος. Δηλαδή, αμφότερα τα κείμενα πρέπει να μεταδίδουν το ίδιο μήνυμα στον μεγαλύτερο βαθμό που τους το επιτρέπουν οι φυσικοί περιορισμοί. Τέτοιοι περιορισμοί είναι το συγκείμενο, οι γραμματικοί κανόνες και των δύο γλωσσών, το συντακτικό, οι συγγραφικές συμβάσεις, οι αντίστοιχοι ιδιωματισμοί και τα παρόμοια.
[Επεξεργασία] Ο όρος μετάφραση και τα «ισοδύναμά» του
Μετά-φρασις ουσιαστικά σημαίνει μετα-φορά της ομιλίας. Στην Λατινική γλώσσα, ο ισοδύναμος όρος είναι translatio, από το transferre, το οποίο κυριολεκτικά σημαίνει μεταφέρω. Όλες οι σύγχρονες ευρωπαϊκές γλώσσες έχουν κάποιον ισοδύναμο όρο ο οποίος να αντιστοιχεί στην έννοια του λατινικού. Από την άλλη μεριά, ο ελληνικός όρος μετάφραση έχει δώσει στην αγγλική γλώσσα το metaphrase, το οποίο αναφέρεται σε μία λέξη προς λέξη απόδοση της γλώσσας-πηγή στην γλώσσα-στόχος, σε αντιδιαστολή με την παράφραση («paraphrase»), δηλαδή την διατύπωση με διαφορετικό λόγο.
[Επεξεργασία] Η φύση της μετάφρασης
Η μετάφραση είναι ταυτόχρονα επιστήμη, δεξιότητα και τέχνη. Είναι επιστήμη, διότι η μεθοδολογία της μπορεί να μελετηθεί και να περιγραφεί συστηματικά. Είναι δεξιότητα, διότι το επίπεδο της μετάφρασης εξαρτάται από την εμπειρία του μεταφραστή. Είναι τέχνη διότι μόνον ο καλλιτέχνης μπορεί να μεταδώσει αποτελεσματικά κάθε επικοινωνιακή χροιά και πτυχή ενός μηνύματος. Επομένως η μετάφραση είναι ταυτόχρονα αντικειμενική και υποκειμενική.
Αντίθετα με την κοινή άποψη, η μετάφραση δεν αποτελεί ακριβή επιστήμη. Δηλαδή, δεν υφίσταται ποτέ ακριβής αντιστοιχία μεταξύ λέξεων ή φράσεων μεταξύ των γλωσσών. Κατά συνέπεια, η μετάφραση δεν μπορεί ποτέ να είναι προδιαγεγραμμένη.
Οι απόψεις μεταξύ των μεταφραστών διίστανται αναφορικά με το ποια είναι η ελάχιστη μεταφραστική μονάδα. Σύμφωνα με την σχολή του Παρισιού, «σημασία έχει μόνον το μήνυμα. Όσο για τις λέξεις, θα βρουν την θέση τους μόνες τους» [2] [3]. Απεναντίας, ο Peter Newmark δήλωσε: «Πολλοί μεταφραστές υποστηρίζουν ότι δεν πρέπει να μεταφράζεις μεμονωμένες λέξεις, αλλά φράσεις, ιδέες και μηνύματα. Εγώ λέω ότι [...] τα κείμενα της ΓΠ [γλώσσας-πηγή] αποτελούνται μόνον από λέξεις. Αν ρίξεις μια ματιά στο χαρτί, θα δεις ότι δεν υπάρχει τίποτε άλλο» [4].
[Επεξεργασία] Παραπομπές
- ↑ E. A. Nida and C.R. Taber, The Theory and Practice of Translation (Leiden: Brill, 1974), σελ. 77.
- ↑ Danica Seleskovich, Sense and Language (1978)
- ↑ Jean Delisle Translation: An Interpretative Approach (Translation Studies 8; Ottawa: University of Ottawa Press, 1988)
- ↑ P. Newmark, A Textbook of Translation (New York: Prentice Hall, 1988), σελ. 36