Διδαχαί των αποστόλων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Με τον γενικό τίτλο Διδαχαί των αποστόλων ή Διδαχή των Αποστόλων ή Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων, αναφερόμαστε σε ένα ψευδεπίγραφο χριστιανικό κείμενο του 1ου αιώνα μ.Χ., που γνώριζε και τιμούσε ιδιαίτερα η αρχαία Εκκλησία και που αποτελείται από 16 σύντομα κεφάλαια. Το κείμενο αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα εγχειρίδιο της διδασκαλίας της Εκκλησίας, ένας σύντομος πρακτικός οδηγός για τους πρώτους χριστιανούς και τους κατηχουμένους.
Το κείμενο της Διδαχής ήταν άγνωστο μέχρι το 1883 οπότε ανακαλύφθηκε από τον μητροπολίτη Νικομηδείας Φιλόθεο Βρυένιο (1875-1910) στον υπ' αριθμ. 54 Κώδικα του Μετοχίου του Παναγίου Τάφου στην Κωνσταντινούπολη (σήμερα βρίσκεται στην Πατριαρχική Βιβλιοθήκη των Ιεροσολύμων), ο οποίος περιέχει συλλογή έργων των Αποστολικών Πατέρων και εκδόθηκε από αυτόν με τον τίτλο: "Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων, Κωνσταντινούπολις 1883".
[Επεξεργασία] Δομή του κειμένου και περιεχόμενο
Η Διδαχή δεν εκφράζεται σαν να εισάγει κάτι καινούριο. Είναι σύντομη και κατηγορηματική, όπως ακριβώς είναι κάποιος που διατυπώνει πράγματα τα οποία ισχύουν και είναι γνωστά.
Παρά το σαφή ιουδαϊκό χαρακτήρα της Διδαχής, το κείμενο δεν παρουσιάζει καμία έντονη πολεμική τάση και δεν αντιμετωπίζει ως οξύ το πρόβλημα των σχέσεων του Χριστιανισμού με τον Ιουδαϊσμό ή του ιουδαιοχριστιανισμού προς τον χριστιανισμό του Παύλου. Το κείμενο φανερώνει μια εκκλησία με ευρύτερο προσανατολισμό, αλλά και με πολύ έντονη ιουδαϊκή κληρονομιά στην παράδοση της.
Η Διδαχή χωρίζεται σε δύο διαφορετικά μέρη με χαλαρή σύνδεση.
-
- Τό πρώτο (1-6), περιλαμβάνει κυρίως την εκχριστιανισμένη διδασκαλία των δύο οδών (της ζωής και του θανάτου). Την κατήχηση αυτή, οι πρώτοι ερευνητές τη συσχέτιζαν με την κατήχηση των προσηλύτων στην ιουδαϊκή Συναγωγή, ενώ οι σύγχρονοι με την περί Δύο Οδών διδασκαλία του Εγχειριδίου Πειθαρχίας της κοινότητας των Εσσαίων.
-
- Το δεύτερο περιλαμβάνει οδηγίες περί βαπτίσματος, νηστείας και Ευχαριστίας (7-10), αλλά και οδηγίες (11-15) για το πώς να διακρίνουν οι πιστοί τους αληθινούς προφήτες από τους ψευδοπροφήτες. Το κεφ. 16 αναφέρεται στα έσχατα που "πλησιάζουν".
Η σπουδαιότητα της Διδαχής βρίσκεται στο δεύτερο μέρος, που υπογραμμίζει ότι η Εκκλησία μαστιζόταν από ψευδοπροφήτες και χρειαζόταν κριτήρια για να τους διακρίνει από τους αληθινούς. Είναι σημαντικό ότι το κείμενο μας δείχνει πως με την εντολή περί χειροτονίας επισκόπων η Εκκλησία περνούσε από την εποχή των αποστόλων και των χαρισματούχων, στην εποχή των μονίμων ποιμένων της.
Η δομή του κειμένου είναι η εξής:
-
- Οι δύο οδοί: Η οδός της Ζωής και η οδός του Θανάτου (κεφ. 1-5), Συμπέρασμα (κεφ. 6)
- Για το Βάπτισμα (κεφ. 7)
- Για τις ημέρες της νηστείας και της προσευχής (κεφ. 8)
- Για την Ευχαριστία (κεφ. 9-10)
- Για τους αποστόλους τους προφήτες και τους ψευδο-προφήτες (κεφ. 11-13)
- Για τη λατρεία της Κυριακής (κεφ. 14)
- Για τους Επισκόπους και τους Διακόνους (κεφ. 15)
- Εσχατολογία (κεφ. 16)
Εκτός των άλλων, το κείμενο της Διδαχής έχει εξαιρετική σημασία και για την ιστορία της λειτουργικής εκκλησιαστικής ποιήσεως, καθώς σώζει έμμετρους ύμνους που ήταν σε λειτουργική χρήση.