Σεργκέι Ραχμάνινοφ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Σεργκέι Ραχμάνινοφ
Μεγέθυνση
Σεργκέι Ραχμάνινοφ

Ο Σεργκέι Ραχμάνινοφ ( Сергей Васильевич Рахманинов, Sergej Vasil’evič Rahmaninov, ο ίδιος έγραφε το όνομά του Sergei Vasilievich Rachmaninoff, 1 Απριλίου 187328 Μαρτίου 1943) ήταν Ρώσος συνθέτης, πιανίστας και διευθυντής ορχήστρας. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους πιανίστες του 20ου αι., εξ αιτίας των εξαιρετικών τεχνικών δυνατοτήτων του. Υπάρχουν πολλές ηχογραφήσεις με τον ίδιο να εκτελεί έργα δικά του αλλά και άλλα σημαντικά έργα του πιανιστικού ρεπερτορίου. Η ποιότητα των συνθέσεών του συχνά αμφισβητήθηκε, παρ’ όλο που η δημοτικότητά του ήταν πολύ μεγάλη. Στα έργα του συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, 4 κοντσέρτα για πιάνο, 3 συμφωνίες, 2 σονάτες για πιάνο και 3 όπερες. Το ύφος των περισσότερων συνθέσεών του είναι το ύφος του ύστερου ρομαντισμού, συγγενικό με την μουσική του Τσαϊκόφσκι, αλλά διακρίνονται και επιδράσεις από τον Σοπέν και τον Λιστ.

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Βίος

[Επεξεργασία] Παιδικά χρόνια και σπουδές

Γεννήθηκε στο Semyonovo, κοντά στο Novgorod , στην βορειοδυτική Ρωσία. Ο πατέρας του κατασπατάλησε με κακή διαχείριη την περιουσία της γυναίκας του και το 1882 η οικογένεια αναγκάστηκε να πουλήσει και το τελευταίο οικογενειακό κτήμα στο Oneg και να μετακομίσει στην Αγία Πετρούπολη. Εκεί γράφτηκε στο Ωδείο με υποτροφία, αρχικά όμως δεν ενδιαφερόταν για την μουσική και οι επιδόσεις του ήταν κακές. Με την συμβουλή του πιανίστα Alexander Siloti, που ήταν ξάδερφός του και είχε υπάρξει μαθητής του Φραντς Λιστ, η μητέρα του τον έγραψε στην τάξη πιάνου του Nikolay Zverev, στο Ωδείο της Μόσχας.

Ο Ραχμάνινοφ πήγε στην Μόσχα με την μητέρα του το 1885 (οι γονείς του είχαν χωρίσει), και έμενε στο σπίτι του Zverev, ο οποίος προσέφερε στέγη σε ταλαντούχους μαθητές του, και μάλιστα δεν ζητούσε αμοιβή για την διδασκαλία του. Ήταν όμως απαιτητικός δάσκαλος και είχε επιβάλει αυστηρή πειθαρχία στους μαθητές. Το 1888 ο Ραχμάνινοφ άρχισε να φοιτά στην προχωρημένη τάξη πιάνου του Siloti και παράλληλα να αφιερώνεται στην σύνθεση. Την ίδια περίοδο έφυγε από το σπίτι του Zverev επειδή εκεί δεν είχε την απαραίτητη ησυχία να συγκεντρωθεί στην σύνθεση.

[Επεξεργασία] Πρώτες επιτυχίες

Το 1891 αποφοίτησε από την τάξη πιάνου και ένα χρόνο αργότερα από την τάξη σύνθεσης, ενώ είχε ήδη ολοκληρώσει το 1ο κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα. Για την αποφοίτησή του από την τάξη της σύνθεσης του ανατέθηκε να γράψει την μονόπρακτη όπερα Aleko. Η εξεταστική επιτροπή ενθουσιάστηκε τόσο από το αποτέλεσμα, που του απένειμε το Χρυσό Μετάλλιο. Η πρεμιέρα της όπερας έγινε στις 27 Απριλίου του 1893 και το έργο έγινε δεκτό με ευνοϊκές κριτικές.

Η επιτυχία του διακόπηκε προσωρινά μετά την πρεμιέρα της 1ης συμφωνίας, στις 15 Μαρτίου 1897 στην Αγία Πετρούπολη, υπό την διεύθυνση του Αλεξάντερ Γκλαζούνοφ, για τον οποίον λέγεται ότι διηύθυνε το έργο μεθυσμένος. Η υποδοχή του έργο από τους κριτικούς ήταν αρνητική και προκάλεσε στον συνθέτη μεγάλη απογοήτευση που εξελίχθηκε σε κατάθλιψη. Τότε διέκοψε προσωρινά την ενασχόληση με την σύνθεση και εργαζόταν μόνο ως διευθυντής ορχήστρας, ενώ παράλληλα υποβαλλόταν σε ψυχοθεραπεία μέσω υπνωτισμού από τον πρωτοπόρο τότε Nikolay Dahl. Τα αποτελέσματα της θεραπείας ήταν άμεσα και σύντομα άρχισε να επεξεργάζεται το 2ο κοντσέρτο για πιάνο, που παρουσιάστηκε στις 27 Οκτωβρίου του 1901 υπό την διεύθυνση του Siloti, με τον ίδιο τον συνθέτη στο πιάνο, και είναι ακόμα και σήμερα ένα από τα δημοφιλέστερα έργα του.

Στις 29 Απριλίου 1902 παντρεύτηκε την ξαδέρφη του, Natalia Alexandrovna Satina. Το ζευγάρι απέκτησε δύο κόρες, την Ιρίνα και την Τατιάνα.

Το 1904 ανέλαβε την θέση του διευθυντή ορχήστρας στο Θέατρο Μπολσόι. Παρέμεινε στην θέση αυτή για δύο χρόνια˙ ήταν αυστηρός διευθυντής και πολύ επιτυχημένος και οι κριτικές για τις συναυλίες του ήταν πολύ θετικές. Από το 1906 και για τα δύο επόμενα χρόνια ο συνθέτης και η η οικογένεια περνούσαν τους χειμερινούς μήνες στην Δρέσδη. Εκεί συνέθεσε την 2η Συμφωνία op. 27, την 2η Σονάτα op. 28 και το Συμφωνικό ποίημα Το νησί των νεκρών, το οποίο εμπνεύστηκε από τον ομώνυμο πίνακα του Arnold Böcklin.

Το 1909 επέστρεψε στην Ρωσία για να εγκατασταθεί οριστικά και παράλληλα άρχισε να προετοιμάζεται για περιοδεία στις Η.Π.Α.. Για τον σκοπό αυτό συνέθεσε το 3ο Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα, που έγινε αμέσως ένα από τα δημοφιλέστερα έργα του. Με το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου η Ρωσία αποκόπηκε από την υπόλοιπη Ευρώπη και οι περιοδείες του συνθέτη διακόπηκαν. Όταν, τον Δεκέμβριο του 1917, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, έλαβε μια πρόσκληση για συναυλίες στην Σουηδία, χωρίς να διστάσει εγκατέλειψε την Ρωσία με την οικογένειά του, δεν γνώριζε όμως ότι δεν επρόκειτο ποτέ να επιστρέψει.

[Επεξεργασία] Μετανάστευση στις Η.Π.Α

Έπειτα από εμφανίσεις στην Σουηδία και την Δανία είχε πολλές προσκλήσεις για να εμφανιστεί ως διευθυντής ορχήστρας στις Η.Π.Α.. Δεν αποδέχθηκε όμως καμία μόνιμη θέση και προτίμησε να εργάζεται ελεύθερα ως πιανίστας. Εγκαταστάθηκε στην Αμερική το 1918 και έγινε ένας από τους δημοφιλέστερους και πιο καλοπληρωμένους βιρτουόζους της εποχής τους. Αυτό του προσέφερε μεγάλη οικονομική άνεση που του επέτρεπε να ζει με πολυτέλεια. Η νοσταλγία όμως όλης της οικογένειας για την πατρίδα τους ήταν μεγάλη. Ζούσαν αποτραβηγμένοι, δεν είχαν επαφές με τα Μέσα και οι γνώσεις του στην αγγλική γλώσσα παρέμειναν περιορισμένες.

Το 1930 αγόρασε στην Ελβετία μια μεγάλη έκταση και έκτισε μια πολυτελή βίλα την οποία ονόμασε Senar (=Σεργκέι + Νατάλια Ραχμάνινοφ). Εκεί περνούσε τους καλοκαιρινούς μήνες και μόνο εκεί μπόρεσε να ασχοληθεί συστηματικά με την σύνθεση. Αγάπησε την Ελβετία σαν δεύτερη πατρίδα του, όμως αναγκάστηκε να την εγκαταλείψει κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

[Επεξεργασία] Τελευταία χρόνια και θάνατος

Το 1942 εγκαταστάθηκε στο Baverly Hills και το Φεβρουάριο του 1943 πήρε την Αμερικανική υπηκοότητα. Έδωσε το τελευταίο του ρεσιτάλ στις 17 Φεβρουαρίου του 1943. Πέθανε από καρκίνο στις 28 Μαρτίου της ίδιας χρονιάς, λίγες μέρες πριν τα εβδομηκοστά γενέθλιά του, και ετάφη στο Κοιμητήριο Kensico της Νέας Υόρκης.

[Επεξεργασία] Εργογραφία (επιλογή)

[Επεξεργασία] Συμφωνικά έργα

[Επεξεργασία] Για πιάνο και ορχήστρα

  • 4 Κοντσέρτα για πιάνο
  • "Ραψωδία σε ένα θέμα του Παγκανίνι"

[Επεξεργασία] Μουσική δωματίου

  • Τρίο αρ.1 σε σολ ελασ. «Trio élégiaque»
  • Τρίο αρ. 2 σε ρε ελασ. op.9
  • 2 Κομμάτια για βιολοντσέλο και πιάνο op. 2
  • Σονάτα για βιολοντσέλο και πιάνο op. 6
  • 2 κουαρτέτα εγχόρδων σε σολ. ελας.
  • Μελωδία για βιολοντσέλο και πιάνο
  • Ρομάντσα για βιολοντσέλο και πιάνο

[Επεξεργασία] Έργα για πιάνο

  • 2 Σονάτες για πιάνο
  • 24 Πρελούδια για πιάνο
  • Etudes-Tableaux για πιάνο
  • 5 Morceaux de Fantaisie op. 3
  • Σουίτες για 2 πιάνα, op. 5 & 17
  • 6 κομμάτια για τέσσερα χέρια op. 11
  • 6 Moments Musicaux Op. 16
  • Παραλλαγές σε ένα θέμα του Σοπέν op. 22
  • Παραλλαγές σε ένα θέμα του Κορέλλι op. 42

[Επεξεργασία] Όπερες

  • Aleko
  • Francesca da Rimini, op. 25

[Επεξεργασία] Θρησκευτική μουσική

  • Λειτουργία του Χρυσοστόμου op. 31


[Επεξεργασία] Πηγές

Το άρθρο βασίζεται στα αντίστοιχα άρθρα της αγγλικής και της γερμανικής Wikipedia.


[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Εφαρμογή για τον Ραχμάνινοφ στο Εργαστήριο Πολυμέσων του ΤΕΙ Αθήνας

Commons logo
Τα Κοινά έχουν βίντεο και φωτογραφίες σχετικά με το άρθρο