Γ' Σταυροφορία
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σταυροφορίες |
Α' Σταυροφορία |
Β' Σταυροφορία |
Γ' Σταυροφορία |
Δ' Σταυροφορία |
Ε' Σταυροφορία |
ΣΤ' Σταυροφορία |
Ζ' Σταυροφορία |
Τελευταίες Σταυροφορίες |
Η Γ' Σταυροφορία (1189-1192) ήταν η απάντηση της Δυτικής Χριστιανοσύνης στην αντεπίθεση του Ισλάμ στην περιοχή της Παλαιστίνης και της Συρίας εναντίον των σταυροφορικών κρατών.Παρ'όλο που με την Γ' Σταυροφορία άλλαξε το πολιτικό σκηνικό στην ανατολική Μεσόγειο, όπως αυτό είχε διαμορφωθεί μετά την μάχη του Χαττίν (1187) και τη συντριβή του σταυροφορικού στρατού από τον Σαλαντίν, οι σταυροφόροι απέτυχαν να ανακτήσουν την Ιερουσαλήμ.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Η κατάσταση στην Ανατολή πριν το 1187
Τα χρόνια πριν το 1187 υπήρξε αύξηση της ισχύος ενός μουσουλμάνου ηγέτη, του Σαλαντίν, που κατάφερε μέχρι το 1186 να ενώσει όλούς τους μουσουλμάνους, από την Αίγυπτο μέχρι την Μεσοποταμία, και να αναδειχθεί στον πιο επικίνδυνο ηγέτη που είχαν να αντιμετωπίσουν οι σταυροφόροι μέχρι τότε. Αντίθετα με την πρωτοφανή σύμπνοια και ενότητα που είχαν οι μουσουλμάνοι, το Βασίλειο της Ιερουσαλήμ σπαρασσόταν απο εσωτερικές αντιπαλότητες. Ο Βαλδουίνος Δ' πέθανε το 1185. Μην έχοντας εμπιστοσύνη στον επ'αδελφή γαμπρό του, Γκι ντε Λουζινιάν, μετά την άρνησή του να τον βοηθήσει σε μία επίθεση κατά των μουσουλμάνων, είχε ορίσει διάδοχό του τον πεντάχρονο ανηψιό του, τον Βαλδουίνο Ε' το 1183.Ο Βαλδουίνος Ε' ανέβηκε στο θρόνο, αλλά επειδή ήταν ανήλικος ο θείος του πριν πεθάνει όρισε αντιβασιλέα, το Ραϋμόνδο της Τρίπολης.Το 1186, όμως, ο Βαλδουίνος Ε' πέθανε. Ο Ραϋμόνδος προσπάθησε να σταματήσει την άνοδο στο θρόνο της μητέρας του Βαλδουίνου, Σιβύλλας, και του συζύγου της, Γκι ντε Λουζινιάν.Σ'αυτό συμφωνούσαν οι περισσότεροι φεουδάρχες και αξιωματούχοι του βασιλείου.Ο υποψήφιος που πρότεινε για το θρόνο της Ιερουσαλήμ ήταν ο σύζυγος της Ισαβέλλας, αδερφής της Σιβύλλας και του Βαλδουίνου Δ', ο Ονφρουά ντε Τορόν. Η προσπάθεια του Ραϋμόνδου, όμως, δεν απέδωσε.Ο Ονφρουά δήλωσε πίστη στον Γκυ, και αυτό ανάγκασε τους περισσότερους φεουδάρχες να δεχθούν ως βασιλιά τους τον Γκυ.Ο Ραϋμόνδος αποσύρθηκε στην Τρίπολη.
Την ίδια περίοδο ένας από τους σημαντικότερους υποστηρικτές του Γκυ, ο Ραϋνάλδος του Σατιγιόν,κύριος του Κεράκ και παλαιότερα πρίγκηπας της Αντιόχειας, άρχισε να επιτείθεται στα καραβάνια των προσκυνητών που περνούσαν από το Κεράκ προς την Μέκκα και να τα λεηλατεί.Ο Σαλαντίν διαμρτυρήθηκε και ζήτησε από τον Γκυ να σταματήσει τις επιθέσεις του Ραϋνάλδου και να ελευθερώσει τους αιχμάλωτους προσκυνητές. Ο Γκυ συμφώνησε και διέταξε την απελευθέρωση των αιχμαλώτων, αλλά ο Ραϋνάλδος αρνήθηκε να υπακούσει.Έτσι ξεκίνησε νέα σύγκρουση μεταξύ του Σαλαντίν και των σταυροφόρων.
[Επεξεργασία] Η μάχη του Χαττίν
Στις αρχές του 1187, ο στρατός του Σαλαντίν στρατοπέδευσε στην Τιβεριάδα.Ο Ραϋμόνδος μπροστά στον κίνδυνο μιας νέας μουσουλμανικής επίθεσης συμφιλιώθηκε με τον Γκυ και τον αναγνώρισε σαν βασιλιά.Τότε ο Γκυ ποφάσισε να μαζέψει όλο το σταυροφορικό στρατό και να εκστρατεύσει εναντίον του Σαλαντίν.Ο Ραϋμόνδος προσπάθησε να τον αποτρέψει με το επιχείρημα ότι και ο Σαλαντίν αυτό ακριβώς περίμενε.Τον συμβούλεψε να συγκρατηθεί και να διατάξει το στρατό να κράτησει τις θέσεις του στα κάστρα.Έτσι οΣαλαντίν θα αναγκαζόταν να υποχωρήσει γιατί θα ήταν πολύ δύσκολο να συντηρήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα το στρατό του σε εχθρικό έδαφος.Ο Ραϋμόνδος κατηγορήθηκε για αυτές του τις συμβουλές για δειλία, και αναγκάστηκε να δεχθεί το σχέδιο του Γκυ.
Το σύνολο του σταυροφορικού στρατού με όλους τους σημαντικούς αρχηγούς του και τον Τίμιο Σταυρό προήλασε στην Τιβεριάδα.Όμως, στις 3 Ιουλίου του 1187, εγκλωβίστηκε από το στρατό του Σαλαντίν σε μία άνυδρη πεδιάδα.Την επόμενη ημέρα, οι μουσουλμάνοι άναψαν φωτιές γύρω από τις θέσεις των σταυροφόρων και προστατευμένοι από τον καπνό τους έριχναν συνεχώς βέλη. Όλες οι προσπάθειες του σταυροφορικού στρατού να σπάσει τον κλοιό των μουσουλμάνων απέτυχανκαι στο τέλος της ημέρας παραδόθηκαν όλοι, εξαντλημένοι από τη δίψα.Ελάχιστοι γλύτωσαν από αυτήν την καταστροφή. Ο Σαλαντίν, μετά από αυτή τη σημαντική του επιτυχία, κατέλαβε τα περισσότερα κάστρα και όλες σχεδόν τις πόλεις που κατείχαν οι σταυροφόροι, εκτός από την Τύρο, την Τρίπολη και την Αντιόχεια.Μπήκε θριαμβευτικά στην Ιερουσαλήμ στις 2 Οκτωβρίου, που παραδόθηκε μετά από σύντομη πολιορκία.88 χρόνια μετά την κατάληψη της πόλης, στη διάρκεια της Α' Σταυροφορίας, από χριστιανούς έπεσε ξανά στα χέρια των μουσουλμάνων.Ο Σαλαντίν είχε κάθε λόγο να είναι ευχαριστημένος.
[Επεξεργασία] Κύρηξη μίας νέας Σταυροφορίας
Τα νέα της πτώσης της Ιερουσαλήμ συντάραξαν την Ευρώπη. Όπως λέγεται, ο πάπας Ουρβανός Γ' πέθανε συγκλονισμένος από την είδηση αυτή. Ο νέος πάπας, Γρηγόριος Η', εξέδωσε παπικό διάταγμα (βούλλα) για μια νέα σταυροφορία και κάλεσε τους χριστιανούς σε νηστεία και μετάνοια. Ιταλοί υπό τον μαρκήσιο του Μομφερρα, Κορράδο, έσπευσαν να βοηθήσουν τους χριστιανούς της Παλαιστίνης, ενώ ο πάπας Γρηγόριος έστειλε τον καρδινάλιο-λεγάτο Ερρίκο του Αλμπάνο στη Γαλλία και στη Γερμανία. Ο αυτοκράτορας της Γερμανίας Φρειδερίκος Α' Βαρβαρόσσας, που ήταν και βετεράνος της Β' Σταυροφορίας, απάντησε θετικά στο κάλεσμα του πάπα και πήρε το σταυρό το Μάρτιο του 1188. Παράλληλα, ο αρχιεπίσκοπος της Τύρου, Γιόσκιους, πήγε στην Ευρώπη να ζητήσει βοήθεια. Στις 22 Ιανουαρίου του 1189 στη Νορμανδία, κύρηξε τη σταυροφορία μπροστά στο βασιλιά της Αγγλίας, Ερρίκο Β', το Γάλλο βασιλιά, Φίλιππο Αύγουστο, και άλλους ισχυρούς φεουδάρχες, από την Αλσατία, τις Κάτω Χώρες, και αλλού. Ο Άγγλος βασιλιάς άρχισε αμέσως τις προετοιμασίες για τη σταυροφορία, και μάλιστα επέβαλλε στους υπηκόους του έναν καινούργιο φόρο, τη δεκάτη του Σαλαδίνου, αλλά πέθανε πολύ σύντομα. Στο θρόνο τον διαδέχθηκε ο γιος του, Ριχάρδος Α', που συνέχισε τις προετοιμασίες.
[Επεξεργασία] Η πορεία των Γερμανών
Ο Φρειδερίκος Βαρβαρόσσας ξεκίνησε το Μάιο του 1189 επικεφαλής ισχυρού στρατεύματος, έχοντας προηγουμένως κάνει συμφωνία με το βασιλιά της Ουγγαρίας Μπέλα Γ' και το Βυζαντινό αυτοκράτορα Ισαάκιο Β'. Ο Φρειδερίκος διέσχισε ειρηνικά την Ουγγαρία, αλλά όχι και τα βυζαντινά εδάφη. Η καχ υποψία μεταξύ των δύο πλευρών και η αντιφατική πολιτική του Ισαάκιου διέλυσαν τις όποιες ελπίδες για κοινή δράση των δύο ηγεμόνων. Η καθυστέρηση των Γερμανών στην περιοχή ήταν μεγάλη, και έτσι αναγκάστηκαν να διαχειμάσουν στην Αδριανούπολη, όπου παρέμειναν ως την άνοιξη του 1190. Ο Φρειδερίκος σκεφτόταν να επιτεθεί κατά της Κωνσταντινούπολης και ζήτησε βοήθεια από τα ναυτικά κράτη της Ιταλίας για να αποκλειστεί η πόλη από τη θάλασσα, και από τον πάπα να κυρήξει σταυροφορία κατά των Βυζαντινών. Τελικά, όμως, δεν πραγματοποιήθηκαν αυτά τα σχέδια. Τα γερμανικά στρατεύματα πέρασαν στην Μικρά Ασία από την Καλλίπολη, με τη βοήθεια του βυζαντινού στόλου. Οι Γερμανοί συνέχισαν την πορεία τους με κάποιες μικροσυμπλοκές με τους Βυζαντινούς, μέχρι που εισήλθαν στην τουρκική επικράτεια. Ο Φρειδερίκος νίκησε τους Σελτζούκους του Ικονίου σε τρεις μάχες, στο Φιλομήλιο, στο Γιγκλάριο και στο Ικόνιο. Στις αρχές Ιουνίου οι Γερμανοί στρατοπέδευσαν στην όχθη του ποταμού Καλίκανδρου. Στις 10 Ιουνίου ο Φρειδερίκος πνίγηκε στο ποτάμι προσπαθώντας να το διαβεί έφιππος. Την ηγεσία του στρατεύματος ανέλαβε ο γιος του Φρειδερίκος της Σουηβίας, και με σημαντικές απώλειες από τον Σαλαντίν, οι σταυροφόροι κατάφεραν να φτάσουν στην Αντιόχεια. Από εκεί το μεγαλύτερο μέρος τους επέστρεψε στη Γερμανία. Ο Σαλαντίν και οι υπόλοιποι μουσουλμάνοι άρχοντες, που είχαν θορυβηθεί από τη σταυροφορία των Γερμανών, χάρηκαν με τον τρόπο που κατέληξε και τον απέδωσαν στο χέρι του Θεού.
[Επεξεργασία] Η πορεία των Άγγλων και των Γάλλων
Οι δύο άλλοι Ευρωπαίοι βασιλείς που πρόκειτο να συμμετάσχουν στη σταυροφορία, ο Ριχάρδος Α' και ο Φίλιππος Β' ήταν δύο ολότελα διαφορετικοί χαρακτήρες. Είχαν καταφέρει, όμως, να συμβιβάσουν τις αγγλογαλλικές διαφορές και ξεκίνησαν από τη νότια Γαλλία σαν φίλοι. Στη συνέχεια ακολούθησαν διαφορετικές πορείες και βρέθηκαν πάλι στην Μεσσήνη της Σικελίας. Ο Φίλιππος έφτασε τελικά στην Άκρα στις 20 Απριλίου 1191 για να ενισχύσει τους σταυροφόρους που πολιορκούσαν την πόλη. Ο στόλος του Ριχάρδου μετά από μία καταιγίδα προσορμίστηκε στην Κύπρο. Σύντομα συγκρούστηκε με τον Ισαάκιο Κομνηνό, τον άνθρωπο που έπαιξε τον κυριότερο ρόλο στην απόσχιση της Κύπρου από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Ο Ριχάρδος κυρίεψε την Κύπρο, αιχμαλώτισε τον Ισαάκιο Κομνηνό και πούλησε αμέσως το νησί στους Ναϊτες Ιππότες αλλά μετά απά ένα χρόνο αυτοί εκδιώχθηκαν από αυτό. Τότε ο Ριχάρδος το παραχώρησε στον έκπτωτο Γάλλο βασιλιά της Ιερουσαλήμ Γκι ντε Λουζινιάν, σαν αντάλλαγμα για την παραίτησή του από τα δικαιώματά του στο Βασίλειο της Ιερουσαλήμ.