Ένωση του Κάλμαρ
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η Ένωση του Κάλμαρ (Δανικά/Νορβηγικά/Σουηδικά: Kalmarunionen) ήταν μια σειρά ενώσεων (1397-1520) κάτω από κοινή μοναρχία των τριών βασιλείων της Δανίας, Νορβηγίας και Σουηδίας. Τα κράτη είχαν αποποιηθεί την ανεξαρτησία τους αλλά όχι και την αυτονομία τους, ενώ αποκλίνοντα συμφέροντα (ιδιαίτερα η σουηδική δυσφορία για τη δανική κυριαρχία) οδήγησαν σε σύγκρουση που παρακώλυε την Ένωση από τη δεκαετία του 1430 μέχρι την τελική της διάλυση το 1523.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Ένωση
Η ένωση σχηματίστηκε από την Βασίλισσα Μαργαρίτα Α’ της Δανίας (1353-1412) στη Σουηδική πόλη του Κάλμαρ, τότε κοντά στα δανικά σύνορα, μετά τη νίκη των δανικών και σουηδικών στρατευμάτων το 1389 επί του Σουηδού βασιλιά Αλβέρτου του Μεκλεμβούργου, και την επακόλουθη αδυναμία του να πληρώσει τον απαιτούμενο φόρο των 60.000 ασημένιων μάρκων εντός τριών χρόνων από την απελευθέρωσή του. Ο βασιλιάς Άλμπερτ, γεννημένος στη Γερμανία, δεν ήταν αρεστός στη Σουηδική αριστοκρατία και η επανάστασή της εναντίον του βοηθήθηκε από τους Δανούς, που σκόπευαν η ένωση να λειτουργήσει ως αναχαίτιση στην αυξανόμενη δύναμη της Γερμανικής Χανσεατικής Ομοσπονδίας. Η βασίλισσα Μαργαρίτα, που ήταν κόρη του Δανού βασιλιά Βάλντεμαρ Άττερνταγκ και σύζυγος του αποθανόντος Νορβηγού βασιλιά Χάακον ΣΤ’, κατάφερε να αναγνωριστεί ο μικρανεψιός της, Ερρίκος της Πομερανίας, διάδοχος του νορβηγικού θρόνου, και μετά να εκλεγεί βασιλιάς των δύο χωρών. Η Μαργαρίτα υποσχέθηκε να προστατεύει την πολιτική επιρροή και τα προνόμια της αριστοκρατίας στην Ένωση, αλλά ο Ερρίκος επιθυμούσε ενδυνάμωση της μοναρχίας.
[Επεξεργασία] Σύγκρουση
Οι Σουηδοί ήταν δυσαρεστημένοι με τους συχνούς πολέμους των Δανών στο Σλέσβιγκ, Χόλσταϊν, Μέκλενμπουργκ και Πομερανία, οι οποίοι αποτελούσαν ενόχληση για τις σουηδικές εξαγωγές (κυρίως σιδήρου) στην ηπειρωτική Ευρώπη. Επιπλέον, η συγκέντρωση της κυβέρνησης στη Δανία ανέγειρε υποψίες. Το Σουηδικό Συμβούλιο Θρόνου ήθελε να διατηρήσει έναν επαρκή βαθμό αυτο-κυβέρνησης. Η ενότητα της ένωσης διαβρώθηκε τη δεκαετία του 1430, ακόμη και μέχρι του σημείου ένοπλης επανάστασης (η επανάσταση Ένγκελμπρεχτ), πράγμα που οδήγησε στην έξωση των δανικών δυνάμεων από τη Σουηδία. Ο Ερρίκος εκθρονίστηκε (1438-1439) ως βασιλιάς της Ένωσης και τον διαδέχτηκε ο άκληρος Κρίστοφερ της Βαυαρίας. Στο κενό εξουσίας που ακολούθησε τον θάνατο του Κρίστοφερ (1448), η Σουηδία εξέλεξε τον Κάρολο Η’ βασιλιά με το σκοπό της επανεγκατάστασης της Ένωσης υπό το Σουηδικό στέμμα. Ο Κάρολος εξελέγη βασιλιάς της Νορβηγίας τον επόμενο χρόνο, αλλά οι κόμητες του Χόλσταϊν διέθεταν μεγαλύτερη επιρροή απ’ ό,τι οι Σουηδοί και οι Νορβηγοί και ανάγκασαν το Δανικό Συμβούλιο του Θρόνου να ορίσει τον Χριστιανό Α’ του Όλντενμπουργκ βασιλιά. Κατά τη διάρκεια των επόμενων επτά δεκαετιών η πάλη για την εξουσία και οι πόλεμοι μεταξύ Σουηδίας και Δανίας θα κυριαρχούσαν στην Ένωση.
Μετά την επιτυχή ανάκτηση της Σουηδίας υπό τον Χριστιανό Β’ και το επακόλουθο λουτρό αίματος της Στοκχόλμης το 1520, οι Σουηδοί ξεκίνησαν άλλη μία επανάσταση που εκδίωξε άλλη μια φορά τις δανικές δυνάμεις το 1521. Ενώ η ανεξαρτησία της χώρας είχε επιτευχθεί, η εκλογή του βασιλιά Γκούσταβ των Βάσα στις 6 Ιουνίου 1523, αποκατέστησε την αυτονομία και εθνική κυριαρχία για τη Σουηδία και τελικά διέλυσε την Ένωση.
[Επεξεργασία] Τελική διάλυση
Οι τελευταίες δομές της Ένωσης του Κάλμαρ παρέμειναν μέχρι το 1536, όταν το Δανικό Συμβούλιο του Θρόνου, ως επακόλουθο ενός εμφυλίου πολέμου, ανακήρυξε μονομερώς την Νορβηγία Δανική επαρχία, χωρίς να συμβουλευτεί τους Νορβηγούς ομολόγους τους. Καθώς η Νορβηγία αποτελούσε κληρονομικό βασίλειο, ήταν προς το συμφέρον του βασιλιά να παραμείνει το επίσημο στάτους της Νορβηγίας ως ημι-ανεξάρτητη, γεγονός που θα εξασφάλιζε πως τα μελλοντικά μέλη της δυναστείας Όλντενμπουργκ θα εκλέγονταν στον Δανικό θρόνο. Η Νορβηγία διατήρησε κάποιους ξεχωριστούς θεσμούς και το νομικό της σύστημα, αλλά οι πρώην νορβηγικές κτήσεις Ισλανδία, Γροιλανδία, και Νήσοι Φερόες μετέβησαν στην κυριότητα του Δανικού στέμματος. Το 1814 ο βασιλιάς της Δανίας-Νορβηγίας αναγκάστηκε εκχωρήσει τη Νορβηγία στο βασιλιά της Σουηδίας. Στα μέσα του 19ου αιώνα, αυτό θα πυροδοτούσε το Σκανδιναβικό κίνημα, που επεδίωξε την επανένωση των χωρών της Ένωσης του Κάλμαρ, εκτός από τη Φινλανδία, υπό έναν κοινό μονάρχη.
[Επεξεργασία] Εξωτερικές συνδέσεις
- Η Σημαία της Ένωσης του Κάλμαρ - Σημαίες του Κόσμου
- Η Ένωση του Κάλμαρ - Χάρτες της Ένωσης του Κάλμαρ
Κατηγορίες: Νορβηγία | Δανία | Σουηδία