Διάλυση της Γιουγκοσλαβίας
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η διαλυση της Γιουγκοσλαβιας είναι μία εξελισσόμενη ιστορική διαδικασία που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Αποτελειται απο μια μακρα σειρα επεισοδιων βιαιων και μη, που ξεκινησε το 1991. Ως σημερα εχει οδηγησει στην δημιουργια 5 ανεξαρτητων κρατων, φερνοντας ομως και πολλες καταστροφες, πτωση του εισοδηματος και των συνθηκων διαβιωσης και εξαρση των εθνικιστικων παθων.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Ιστορικα συμφραζομενα
Η Γιουγκοσλαβια σχηματίστηκε το 1918 από την ένωση του Βασιλείου της Σερβίας με τις περιοχές της Σλοβενίας, Κροατίας και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης που έως τότε ανήκαν στην Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία. Η αρχική της ονομασία ήταν Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων και μετονομάστηκε σε Γιουγκοσλαβία το 1929. Μετα τον Β ΠΠ επεσε στα χερια του ανατολικου μπλοκ, αν και η συνθηκη της Γιαλτας προεβλεπε ιση επιρροη των δυο ψυχροπολεμικων συνασπισμων.
Μετα την ρηξη του Τιτο με τον Σταλιν η Γιουγκοσλαβια βγηκε απο την αμεση επιρροη της ΕΣΣΔ αν και παρεμεινε χωρα με κατα μεγαλο βαθμο κομμουνιστικο συστημα. O Τιτο αν και Κροατης, πιστευε στην ενοτητα της Γιουγκοσλαβιας την οποια και διετηρησε με αριστοτεχνικο τροπο εως τον θανατο του το 1980.
Με τον θανατο του Τιτο και την αργη παρακμη του ανατολικου μπλοκ η Γιουγκοσλαβια αρχισε να εχει σοβαρα οικονομικα προβληματα. Παρομοια οικονομικα προβληματα ειχαν αρκετες χωρες. Στην Πολωνια οδηγησαν σε σοβαρη πολιτικη αναταραχη, στην ανοδο της σολινταρνοσκ (αλληλεγγυη) η οποια τελικα το 1989 θα κερδιζε στις πρωτες ελευθερες εκλογες του ανατολικου μπλοκ και θα ηταν η αρχη του τελους για το Σιδηρουν Παραπετασμα.
Τα οικονομικα προβληματα της Γιουγκοσλαβιας εφεραν και αυτα δυσαρεσκεια και αναταραχες οι οποιες ομως δυστυχως με την σειρα τους εδωσαν χωρο στην αναβιωση των εθνικιστικων παθων της περιοχης. Αυτο που επακολουθησε ηταν χειροτερο απο τις προσδοκιες ακομα και των πιο απαισιοδοξων αναλυτων, που δεν περιμεναν να ξαναδουν πολεμο στην καρδια της Ευρωπης. Ειδοποιες διαφορες με τις αλλες χωρες οπως η Τσεχοσλοβακια που μπορεσαν να διαλυθουν αναιμακτα ειναι οι μεγαλες ιστορικες διαφορες των Σερβοκροατων αλλα και η ατυχια της υπαρξης ατομων οπως ο Μιλοσεβιτς και ο Τουτζμαν στις ανωτερες θεσεις την λαθος στιγμη[1].
[Επεξεργασία] Στηνοντας το σκηνικο
Το 1981 εγινε η πρωτη διαμαρτυρια των αλβανων του Κοσσυφοπεδιου που ζητουσαν ανακηρυξη της περιοχης ως αυτονομης Δημοκρατιας, μερους της Γιουγκοσλαβιας. Η εξεγερση καταπνιγηκε απο κομμουνιστες ολων των εθνικοτητων ως αντιδραστικη.
Το 1983 καταδικαζονται για διαδοση "εθνικιστικού μίσους" μια ομαδα μουσουλμανων ακτιβιστών με αρχηγο τον Αλιγια Ιζετμπεκοβιτς.
Απο το 1986 εως το 1989 ο εθνικισμος αρχιζει να ανεβαινει στην Σερβία και δημοφιλέστερος πολιτικός της χώρας γίνεται ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς ο οποίος υποστήριζει ανοικτά ένα εθνικιστικό πρόγραμμα. Μετα απο διαμαρτυριες των Σερβων του ημιαυτόνομης επαρχίας του Κοσσοβου οτι καταπιεζονται απο την αλβανικη πλειονοτητα αποτέλλονται στην περιοχή αστυνομικές δυνάμεις. Τον Μάρτιο του 1989 η Σερβική Βουλή αποφασίζει να μειώσει δραστικά το βαθμό αυτονομίας του Κοσσόβου και της Βοϊβοντίνας. Τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου ο νέος Πρόεδρος της Σερβίας Σλόμπονταν Μιλοσεβιτς με την ευκαιρία των εορτασμών των 600 χρόνων από τη Μάχη του Κοσσυφοπεδίου εκφωνεί στο χώρο της μάχης λόγο παρουσία ενός εκατομμυρίου Σέρβων υποσχομενος οτι "κανεις δεν θα τους νικησει".
Οι αλβανοι ζητανε την βοηθεια Κροατων και Σλοβενων.
Οι σχεσεις Σλοβενιας/Σερβιας και Κροατιας/Σερβιας διαρκως χειροτερευουν. Το 1990 η Ένωση Γιουγκοσλάβων Κομμουνιστών διασπάται σε εθνικά κόμματα. Διεξαγονται οι πρωτες ελευθερες εκλογες σε 45 χρονια. Οι εθνικιστες κερδιζουν σε ολες τις περιοχες.
Η Κροατια αρχιζει να συσωρευει κρυφα οπλισμο. Εικονες απο αυτο προβαλλονται στην σερβικη τηλεοραση, προκαλωντας την κοινη γνωμη.
[Επεξεργασία] Αρχη
Μετα τις εκλογες υπαρχει αυξανομενη εθνικιστικη βια, κυριως στις περιοχες με αναμικτο πληθυσμο οπως στην Κραϊνα. Το 1991 η Σλοβενια και η Κροατια κηρυσσουν την ανεξαρτησια τους.
[Επεξεργασία] Επεισοδια
[Επεξεργασία] Σλοβενικη αποσχιση
Η Σλοβενια καταφερε να αποσχιστει σχεδον αναιμακτα, μετα απο μολις 10 ημερες πολεμου με τον Γιουγκοσλαβικο στρατο.
[Επεξεργασία] Κροατικη αποσχιση
Λογω της μικροτερης εθνικης ομογενιας του ομοσπονδιακου κρατους της Κροατιας και λογω της χειροτερης παραδοσης μεταξυ Κροατων και Σερβων, ο Γιουγκοσλαβικος στρατος δεν αφηνει την Κροατια ανεξαρτητη χωρις μαχη. Συντομα η μαχη αποκτα τα χαρακτηριστικα πολεμου μεταξυ Σερβων και Κροατων.
[Επεξεργασία] Πολεμος της Βοσνιας
Το 1992 η Βοσνια κηρυσσεται ανεξαρτητη. Αρχιζει το βιαιοτερο επεισοδιο της ιστοριας. Η περιοχη χωριζεται συντομα σε δυο μετωπα, τους Σερβους και τους Βοσνιους μουσουλμανους μαζι με τους Κροατες.
[Επεξεργασία] Ο ρολος της Ελλαδας
Η Ελλαδα για ιστορικους, γεωπολιτικούς και πολιτισμικους λογους πηρε συντομα το μερος της Σερβιας στους πολεμους της Γιουγκοσλαβιας. Οντας στο ΝΑΤΟ, το οποιο ηθελε να ειναι ουδετερο, δεν μπορουσε να παρασχει καμμια αμεση βοηθεια. Συνεδραμε ομως την Σερβικη πλευρα με υλικο, ενώ μεμονωμένοι ιδιώτες υπηρέτησαν ως εθελοντές στο πλευρό των Σέρβων.
[Επεξεργασία] Πηγες
Warren Zimmerman Origins of a Catastrophe: Yugoslavia and Its Destroyers- -America's Last Ambassador Tells What Happened and Why, 288 pages, Three Rivers Press
Τάκης Μίχας Ανίερη Συμμαχία: Η Ελλάδα και η Σερβία του Μιλόσεβιτς Εκδόσεις Ελάτη, σελίδες 302