De sulveren rinkelbel

'De sulveren Rinkelbel' troch Waling Dykstra ( 1821 - *1914 )
"In wonderlike skiednis út'e lêste helte fan de achtsiende ieu".

Foarrede: De sulveren Rinkelbel krijt in lofspraak fan de resensinten. Waling Dykstra beslacht dat mei de gek: "Dy minsken ha der dochs gjin ferstân fan".


[bewurkje seksje] ynhâld

Pabe Roukes wurdt ek wol baas Hoattelstoat neamd omdat er him hieltiten oer alle lytse dingen opwynt. Hy wenne earder altyd by syn mem, mar no hat er Doutsen, fan tweintich jier, by him. Se leit it mei him oan, mar der sit gjin krissel frouljusfleis oan him. De skuonmakker lit him oerdonderje en hja trouwe, mar se ha lykwols in soad spul.
Op de Stienzer merk narje de jonges baas Hoattelstoat. In hynder skrikt hjirfan en giet mei de wein op'e loop. Op de wein sit it lytse jonkje fan (dikke boer) Lútsen en Hiske Tetmans. De wein wurdt letter sûnder it jonkje werfûn.
Jetske, de faam fan Hoattelstoat, har kistke mei jild en sieraden wurde stellen. At se der mei baas Hoattelstoat om siket 'trappearret' Doutsen harren. Jetske giet de hûs út. Doutsen wurdt no hiel stil en naait op in nacht út. Hja lit Baas mei dochter Tsjamke efter. Setske, it spoek fan Jiskenhuzen, wurdt no faam. Op in dei wurdt in pak brocht fan de prûkmakker fan It Nau, dy't net iens bestiet. Yn de doaze leit in lyts jonkje, se neame him Wouter. At baas hjirmei op in dei wer ris narre wurdt, jout er Jildert (de oannommene soan fan Lútsen Tetmans) op'e bealch. Ek Wouter wurdt hieltyd troch Jildert narre. Wouter groeit as koal, mar Tsjamske net. At se troch Klaaske holpen wurdt giet it better. Jildert wurdt fereale op Tsjamske. Wouter heart in petear tusken Jildert en Klaaske, dy't earne foar betelle wurde wol. Jildert komt in twadde kear om Tsjamke, wat Hoattelstoat wol goed ta liket, mar hy wurdt troch Wouter, Jildert en Setske bûtendoar setten. Jildert krijt yn Ljouwert fan Klaaske it advys om it oars te besykjen. Hy wurdt fan swankebast no in serieuze jongfeint. Hy set in fjochterij op, mar troch omkeaperij wurdt Wouter as skuldige oanwiisd. Dy moat no twa moanne Fryslân út. By de patriotte-opstân dûkt ynienen de echte Jildert Nolkes op. Doe't dy út it earmhûs kaam hie Hâns-fiter-en-bân him wiis makke dat der gjin Tetmans yn Stiens wenne. Hâns hie himsels foar Jildert útjûn. No't de saak útkomt, lapet Hâns ek Klaaske der by: dy hie Jetske har kiste stellen mei in bern der yn, dat moast wol in bern fan Pabe en Jetske wêze. Letter wiene se der mei oanklaud en hienen it bern werom brocht nei Hoattelstoat. Jildert blykt mei Jetske troud te wêzen. Tsjamke skriuwt no in brief oan Wouter dat hy har healbroer wêze moat. Wouter siket dan syn mem op, mar Jetske wit nearne fan. Hiske sjocht de sulveren rinkelbel dy't it bern fan Jildert en Jetske om hat. Dat is deselde as dy't har jonkje oan hie doe't dy sa hommels ferdwûn. Jetske hat dy rinkelbel fan in buorfrou krigen as ûnderpân. Dy buorfrou blykt Doutsen te wêzen, en no komt de moard út: Wouter is de soan fan Jildert en Hiske.
Wouter, Lútsen dus, trout mei Tsjamke en Setske komt by harren yn te wenjen. Jildert en Setske krije in saak yn'e buorren.

De patriotte-opstân dy't yn it ferhaal foar komt giet tusken patriotten en prinsgesinden. De earsten komme yn opstân, besette Frjentsjer en Stiens, mar ferlieze wol sûnder dat der eins fjochte wurdt.