Masedoanje
|
Masedoanje is in lân op de Balkan. De haadstêd is Skopje en de presidint fan de republyk is sûnt 2004 Branko Crvenkovski
Masedoanje wurdt begrinzge troch:
Ynhâld |
[bewurkje seksje] Skiednis
De Republyk Masedoanje is ûntstien op 8 septimber 1991 nei in referendum oer de unôfhinklikheid fan it eardere Joegoslaavje, dêr't it in dielrepublyk fan foarme.
De namme Masedoanje leit gefoelich by it buorlân Grikelân om't de streek Masedoanje ek in grut part fan it noarden fan Grikelân omfet. Dêrom brûke de Feriene Naasjes en in pear standarisaasjeynstituten foar de republyk de oantsjutting Former Yugoslav Republic Of Macedonia (Eardere Joegoslavyske republyk fan Masedoanje), yn ôfkoarte foarm F.Y.R.O.M.. De measte lannen brûke yn it ynternasjonale ferkear no lykwols gewoan de namme fan it lân. De Grieken neame it lân ienfâldichwei Skopje, nei de haadstêd.
De nije Republyk Masedoanje hie net folle te lijen fan de gefolgen fan de oarloggen as gefolch fan it útienfallen fan Joegoslaavje. Dat feroare doe't yn 1998 it ekstreem-nasjonalistyske ortodokse regear ûnder premier Gregoriefski oan de macht kaam, en der ek noch oarloch útbruts yn Kosovo. In protte etnyske Albanezen flechten fuort út Kosovo, en in part derfân kaam nei Masedoanje, dêr't al in etnysk-Albaneeske minderheid wenne. De Albanezen yn Masedoanje, organisearre yn de UCK-M, stribben nei unôfhinklikens. Dit late yn 2001 ta in koarte mar fûle striid tusken etnyske Albanezen en it Masedonyske regearingsleger. Dit einige dermei dat in ynterfinsjemacht fan de NAFO nei it gebiet stjoerd waard en dat it regear tasei dat de Albaneeske minderheid mear te sizzen krije soe.
[bewurkje seksje] Demografy
De Republyk fan Masedoanje is mar in part fan de gruttere streek Masedoanje. De rest leit foar in grut part yn Grikelân (likernôch de helte) en foar lytse parten yn Bulgarije en Albaanje.
It is meast rûch terrein, lizzend tusken de Šar en Rhodopeberchen dy't rûnom de fallei fan de Vardarrivier lizze. Oan de súdgrins mei Albaanje en Grikelân lizze trije grutte marren, de Orid Mar, de Prespa Mar en de Doiran Mar.
It gebiet is seismysk aktyf en der hawwe yn histoaryske tiden ferskate ierdbevings west, de meast resinte yn 1963 doe't Skopje bot skansearre waard troch in grutte ierdbeving.
Fierwei de grutste stêd fan de republyk is de haadstêd Skopje, mei in ynwennertal fan likernôch 600.000. Nei Skopje binne de grutste stêden Bitola, Kumanovo, Prilep en Tetovo mei ynwennertallen tusken de 50.000 en 12.000.
Oant novimber 1991 wie de republyk opdield yn 34 distrikten, hjirnei waard de bestjoerlike yndieling feroare ta 123 gemeenten (opštini), dy't yn augustus fan 2004 werombrocht waarden ta 84 gemeenten.
[bewurkje seksje] Stêden
De wichtigste stêden yn Masedoanje binne:
|
|
|
|
[bewurkje seksje] Etnyske groepen
Yn it lêtste grutte folksûndersyk beskôge 1.300.000 miljoen minsken harren as etnyske Masedoanjers. Hja binne mei 64.2% de grutste etnisiteit yn it lân. Likernôch in heal miljoen minsken sich sels Albanees te fielen. Hja wenje yn it noard-westen fan it lân en fertsjinwurdige 25.2% fan alle ynwenners fan Masedoanje. Oare minderheden binne Turken (78.000 of 3.9%), Roma (54.000 of 2.7%), Serven (36.000 of 1.8%) en Aromanen ek wol Vlachs neamt (9695 or 0.4%). 2.5% hat in oare nasjonaliteit, of is fan in oare minderheid.
[bewurkje seksje] Ekonomy
It wichtigste part fan'e Masedoanyske ekonomy leit yn de yndustrie, op it stuit net goed ûntwikkele mar wol waaksent. De oerheid hat oerienkomsten mei it YMF (Ynternasjonale Monetêre Fûns) en de wrâld bank. Nei it ein fan de Gryske boykot 1995 is de ekonomy waakst, mar noch hieltyd mei in 38% wurkleazens. Oannommen wurdt, dat in grut part fan'e wurkleazen op'e griize merke oan it wurk is.