Wikipedia:Efemérides Destacadas/Decembro
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
- 1640, Xoan IV é coroado Rei de Portugal, provocando unha guerra con España.
- 1822, Pedro IV de Portugal é coroado primeiro Emperador de Brasil.
- 1918, Transilvania intégrase en Romanía.
- 1919, Lady Astor convértese na primeira muller en tomar posesión do seu asento no Parlamento Británico.
- 1979, morre Eduardo Blanco Amor (n. 1897), escritor e xornalista galego.
- 1989, o Parlamento da República Democrática de Alemaña derroga o artigo da constitución que lle garante ó Partido Comunista o liderato do país.
- 2002, manifestación en Compostela que marca o inicio do movemento Nunca Máis coa lectura dun manifesto na praza do Obradoiro por Manuel Rivas.
Hoxe é o Día da Unidade en Romanía (1918) e o Día Mundial contra a SIDA.
Ver
- 1547, morre Hernán Cortés, conquistador de México.
- 1805, as tropas francesas de Napoleón derrotan as aliadas de Austria e Rusia en Austerlitz.
- 1814, morre o Marqués de Sade (Donatien Alphonse François), escritor francés.
- 1915, Albert Einstein publica a teoría xeral da relatividade.
- 1971, a sonda Mars 3 é o primeiro vehículo que se pousa en Marte.
- 1894, morre Robert Louis Stevenson, novelista escocés (n. 1850).
- 1922, nace Sven Nykvist, director de fotografía sueco.
- 1930, nace Jean-Luc Godard, cineasta francés.
- 1984, en Bhopal, na India, un escape de gases tóxicos nunha planta de pesticidas da empresa Union Carbide causa a morte de miles de persoas.
- 1866, nace Wasily Kandinsky, pintor ruso, autor das primeiras obras abstractas (1944).
- 1982, morre Louis Aragon, poeta e escritor francés que participou no dadaísmo e no surrealismo (n. 1897).
- 1993, morre Frank Zappa, músico e compositor estadunidense (n. 1940).
- 1993, primeira acción dos GAL (Grupos Anti-terroristas de Liberación).
- 1996, lanzamento da Mars Pathfinder coa misión de explorar Marte.
- 1791, morre Wolfgang Amadeus Mozart, compositor austríaco.
- 1901, nace Walt Disney, produtor de películas de debuxos animados e creador da factoría Disney (m. 1966).
- 1906, nace Otto Preminger, director de cine austríaco emigrado aos Estados Unidos (m. 23 abril 1986).
- 1933, fin da Lei Seca nos Estados Unidos de América.
- 1926, morre Claude Monet, pintor impresionista francés (n. 1840).
- 1974, emítese o derradeiro episodio do Monty Python's Flying Circus na BBC.
- 1983, morre Robert Aldrich, cineasta estadounidense.
Hoxe é o Día do Pai en Tailandia e o Día Internacional do Voluntariado.
Ver
- 1768, pubícase a primeira edición da Encyclopædia Britannica.
- 1778, nace Louis Joseph Gay-Lussac, químico e físico francés.
- 1905, o senado francés aproba a separación entre a Igrexa e o Estado en resposta ás críticas do Papa Pío X.
- 1929, nace Alain Tanner, cineasta suízo.
- 1932, en Barcelona constitúese o Parlamento de Cataluña, Lluís Companys é elixido presidente.
- 1994, morre Gian Maria Volontè, actor italiano.
Hoxe é o Día da Constitución en España e o Día da Independencia en Finlandia (1917).
Ver
- 1924, nace Mário Soares, presidente de Portugal entre 1986 e 1996.
- 1928, nace Noam Chomsky, lingüísta e crítico político norteamericano.
- 1949, nace Tom Waits, cantante, compositor e actor estadounidense.
- 1972, lanzamento da misión Apollo 17.
- 1985, morre Robert Graves, escritor inglés.
- 1854, o Papa Pío IX proclama o dogma da Inmaculada Concepción.
- 1907, Gustaf V accede ó trono sueco.
- 1942, durante a Segunda Guerra Mundial, Estados Unidos e China declaran a guerra a Xapón polo seu ataque a Pearl Harbour.
- 1980, Mark David Chapman asasina a John Lennon.
- 1991, os líderes de Rusia, Bielorusia e Ucraína deciden disolve-la URSS e creala Comunidade de Estados Independentes.
- 1900, en Francia autorizan ás mulleres exercer como avogados.
- 1916, nace en Nova York o actor Kirk Douglas.
- 1925, morre Pablo Iglesias, fundador do PSOE e da UGT.
- 1929, nace John Cassavetes, actor e cineasta independente.
- 1966, a NBC comeza a emitir a serie Star Trek (TOS).
- 1989, morre Dolores Ibárruri « la Pasionaria », dirixente do Partido Comunista español (n. 12 de novembro 1895)
- 1990, vitoria de Lech Wałęsa nas eleccións presidenciais polacas.
- 2005, nos centros de ensino secundario galegos celébrase o Día da Declaración Universal dos Dereitos Humanos.
Hoxe é o Día da Independencia en Tanzania (1961).
Ver
- 1844, Horace Wells descobre as propiedades anestésicas do óxido nitroso.
- 1896, morre Alfred Bernard Nobel, químico sueco, fundador da institución que leva o seu nome (n. 1833)
- 1901, primera vez na que se entrega o Premio Nobel.
- 1938, nace Liv Ullmann, actriz noruega.
- 1948, na sede das Nacións Unidas en Nova York a ONU proclama a Declaración Universal dos Dereitos Humanos.
- 1954, Ernest Hemingway obtén o Premio Nobel de Literatura.
Hoxe é o Día da Constitución en Tailandia (1932) e o Dia Internacional dos Dereitos Humanos
Ver
- 1927, comeza o Erguemento de Guangzhou en Guangzhou, China.
- 1937, Italia abandona a Liga das Nacións.
- 1941, durante a Segunda Guerra Mundial, Alemaña e Italia declaran a guerra ós Estados Unidos.
- 1946, as Nacións Unidas crean UNICEF.
- 1958, o Alto Volta declara a súa independencia de Francia.
- 1981, 900 persoas son asasinadas no Salvador durante a masacre de El Mozote.
- 1999, o concello de Pontevedra recoñece a Alexandre Bóveda coa Medalla de Ouro da Cidade e a distinción de Fillo Adoptivo.
Hoxe é o Día da República en Burkina Faso (1958) e o Día do Tango en Arxentina.
Ver
- 1911, a capital da India móvese dende Calcuta a Nova Delhi.
- 1915, Yuan Shikai, Presidente da República de China, reinstaura a monarquía e autoproclámase Emperador de China.
- 1925, Reza Pahlavi convértese en Shah de Irán.
- 1939, durante a Guerra de Inverno, Finlandia derrota á Unión Soviética na Batalla de Tolvajärvi.
- 1941, durante a Segunda Guerra Mundial, Hungría e Romanía declaran a guerra a Estados Unidos e a India declara a guerra a Xapón.
- 1979, Rhodesia cambia o seu nome polo de Cimbabue.
Hoxe é o Día da Independencia en Quenia (1963).
Ver
- 1545, comeza o Concilio de Trento en Trento, Italia.
- 1937, durante a Segunda Guerra Chinesa-Xaponesa remata a Batalla de Nanjing coa vitoria das tropas xaponesas, dando comezo á Masacre de Nanjing.
- 1959, Makarios III, arcebispo da Igrexa Ortodoxa Chipriota, convértese no primeiro Presidente de Chipre.
- 1981, o xeneral Wojciech Jaruzelski declara a Lei Marcial en Polonia para impedir que Solidaridade desmantele o sistema socialista.
- 1996, Kofi Annan é elixido Secretario Xeral das Nacións Unidas.
- 2003, Saddam Hussein, ex-presidente de Irak, é capturado preto de Tikrit polas tropas Estadounidenses.
Hoxe é o Día da República en Malta (1974),
Ver
- 1911, Roald Amundsen e o seu equipo son as primeiras persoas en chegar ó Polo Sur.
- 1939, a URSS é expulsada da Liga de Nacións.
- 1946, a Asemblea Xeral das Nacións Unidas aproba establecer o seu cuartel xeral na cidade de Nova York.
- 1981, Israel anexiónase os Altos do Golán.
- 1995, asínanse en París os Acordos de Dayton para rematar cas guerras en Iugoslavia.
- 1675, nace Johannes Vermeer pintor holandés.
- 1832, nace Gustave Eiffel, enxeñeiro francés.
- 1852, J. R. Hind descubre o satélite Talía.
- 1916, na Primeira Guerra Mundial Francia vence na Batalla de Verdún.
- 1937, comezo da Batalla de Teruel na Guerra Civil Española.
- 1976, en España celébrase o referendo para a reforma política.
- 1994, versión 1.0 do navegador web Netscape Navigator.
- 2003, coa inauguración do tramo a Ferrol remata a construción da autoestrada AP-9, despois de 30 anos.
- 1902, nace o poeta español Rafael Alberti.
- 1917, nace Arthur C. Clark, escritor inglés, autor de 2001, unha odisea do espazo, novela na que se baseou Stanley Kubrick para filmar a película homónima.
- 1928, nace Philip K. Dick, novelista estadounidense (m. 1982).
- 1943, nace Steven Bochco, produtor e guionista de televisión norteamericano.
- 1965, morre William Somerset Maugham, escritor británico (n. 25 de xaneiro de 1874).
- 1990, Jean-Bertrand Aristide é elixido presidente de Haiti despois de 30 anos de ditadura.
- 2003, en Barcelona o parlamento catalán elixe a Pasqual Maragall presidente da Generalitat de Catalunya.
Hoxe é o Día Nacional en Bahrain (1971), o Día da Vitoria en Bangladesh (1971) e o Día da Independencia en Casaquistán (1991).
Ver
- 1770, nace Johann Wolfagang von Goethe, escritor alemán.
- 1830, morre Simón Bolívar, libertador da Colombia, Venezuela e outros países de América do Sur (m. 1783).
- 1903, en Kitty Hawk, Carolina do Norte (Estados Unidos), Orville Wright efectúa o primeiro voo controlado dun avión autopropulsado, o Flyer I, construido xunto co seu irmán Wilbur.
- 1987, morre Marguerite Yourcenar, escritora, primeira muller membro da Academia francesa.
- 1989, celebránse as elecccións da terceira lexislatura do Parlamento de Galicia.
- 2001, chegada da terceira expedición á Estación Espacial Internacional.
Hoxe é o Día Nacional en Bután (1907)
Ver
- 1879, nace Paul Klee, pintor (m. 1940).
- 1917, Vicente Risco pronuncia o seu primeiro discurso en galego, nun acto de apoio a Francesc Cambó.
- 1945, Uruguai convértese en estado membro da ONU.
- 1946, nace Steve Biko, militante do movimento anti-apartheid en Sudáfrica (m. 1977).
- 1987, publícase Perl, linguaxe de programación deseñado por Larry Wall.
- 1997, sae á luz a versión 4.0 de HTML froito dos traballos do World Wide Web Consortium.
- 1999, morre Robert Bresson, cineasta francés, director de Pickpocket (1959) e L'Argent (1983).
Hoxe é o Día da República en Níxer (1958).
Ver
- 1808, remata a ocupación británica en Macau; que fora iniciada o 21 de setembro deste mesmo ano.
- 1915, nace en París Édith Piaf, cantante francesa (m. 1963).
- 1915, morre Alois Alzheimer, neurólogo alemán que descobriu a enfermidade que leva o seu nome (m. 1864).
- 1944, publícase por primeira vez o xornal Le Monde en Francia.
- 1963, Zanzíbar obtivo a súa independencia como monarquía constitucional, pero o 26 de abril de 1964 logo do derrocamento do sultán, uníuse con Tanganika para formar o novo estado de Tanzania.
- 1972, o Apollo 17 regresa á terra, a súa cápsula caeu ó Pacífico as 2:25 PM, non moi lonxe de Samoa, a 6,4 quilómetros do punto previsto.
- 1996, morre Marcello Mastroianni, actor italiano (n. 1924).
- 1582, comeza a utilizarse o calendario gregoriano en Francia.
- 1922, formación da Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas (URSS) pola reunión de repúblicas de réxime socialista.
- 1955, independencia de Sudán.
- 1959, as Nacións Unidas suscriben a Convención sobre os Dereitos Políticos da Muller.
- 1975, os últimos soldados españois abandonan o Sáhara Occidental, tras a ocupación marroquí.
- 1989, EEUU invade Panamá.
- 1996, morre Carl Sagan, astrónomo e escritor norteamericano (n. 1934).
- 1999, fin da administración portuguesa en Macau.
- 1375, morre Giovanni Boccaccio, escritor e humanista italiano (n. 1313).
- 1471, os portugueses descubren a illa de Santo Tomé.
- 1898, Marie e Pierre Curie descubren o radio.
- 1940, sae a venta o primeiro número do Capitán América, personaxe de cómic creado en setembro de 1940 por Joe Simon, Jack Kirby e Martin Goodman para a revista Timely.
- 1940, nace Frank Zappa, músico estadounidense.
- 1937, estréase Brancaneves e os sete ananiños o primeiro filme de animación producido por Walt Disney Pictures.
- 1942, nace Hu Jintao, presidente da República Popular de China dende o 15 de marzo de 2003 e secretario xeral do Partido Comunista de China.
- 2002, morre José Hierro, poeta español.
Hoxe é o Solsticio de inverno no Hemisferio Norte, o Solsticio de verán no Hemisferio Sur e a Feira do Capón de Vilalba
Ver
- 1849, a execución de Fyodor Dostoevsky é cancelada no último segundo.
- 1885, o samurai Ito Hirobumi convértese no primeiro Primeiro Ministro do Xapón.
- 1944, fúndase o Exército Popular Vietnamita para loitar contra a ocupación xaponesa.
- 1989, durante a Revolución Rumana, Ion Iliescu proclámase presidente de Romanía rematando coa ditadura comunista de Nicolae Ceauşescu.
- 2001, Burhanuddin Rabbani, líder político de Alianza Afgana no Norte, cede o poder sobre Afganistán ó goberno interino encabezado polo Presidente Hamid Karzai.
- 1888, Van Gogh córtase unha orella.
- 1909, Albert I sobe ó trono de Bélxica.
- 1954, os doutores Joseph Murray e J. Hartwell Harrison realizan con éxito o primeiro transplante de órganos entre humanos.
- 1976, o goberno das Filipinas e a Fronte Islámica de Liberación Moura firman un tratado de paz en Trípole, Libia.
- 1990, a República de Eslovenia vota a favor da secesión da República Federal Socialista de Iugoslavia.
Hoxe é o Aniversario do Emperador no Xapón e o Ziemassvetki en Letonia.
Ver
- 1865, varios veteranos confederados da Guerra Civil Americana constitúen o Ku Klux Klan
- 1906, primeira emisión de radio, que consistíu na lectura dun poema, un solo de violino e unha alocución.
- 1914, comeza a "Tregua de Nadal" durante a Primeira Guerra Mundial.
- 1968, a tripulación do Apollo 8 entra en órbita arrededor da Lúa, os primeiros humanos en logralo.
- 1979, a Unión Soviética invade o Afganistán en apoio do seu goberno.
- 2001, Sharon impide a Arafat a súa habitual asistencia á Misa do Galo en Belén.
- 1599, fundación da cidade de Natal, capital de Río Grande do Norte, Brasil.
- 1642, nace Isaac Newton, físico e matemático inglés (m.1727).
- 1899, nace Humphrey Bogart, actor (m. 1957).
- 1954, nace Annie Lennox, cantante (Eurythmics).
- 1943, nace Hanna Schygulla, actriz alemá.
- 1963, morre Tristan Tzara, fundador do dadaísmo.
- 1977, morre Charlie Chaplin, actor (n. 1889).
- 1983, morre Joan Miró, pintor catalán (n. 1893).
- 1991, dimite Mikhail Gorbachev e desaparece a Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas.
- 1791, nace Charles Babbage, inventor dunha das primeiras calculadoras.
- 1898, Marie Curie anuncia o descubrimento dun novo elemento químico: o radio.
- 1977, morre Howard Hawks, director de cine nado en 1896.
- 1985, asasinan a Dian Fossey, investigadora da vida dos primates e defensora dos gorilas e o seu hábitat.
- 2004, un terremoto no Océano Índico provoca un tsunami que se converte nun dos máis mortíferos da historia moderna, matando entre 240.000 e 300.000 persoas.
- 1571, nace Johannes Kepler, astrónomo (m.1630).
- 1822, nace Louis Pasteur, científico francés (m. 1895).
- 1831, Charles Darwin embarca no HMS Beagle nunha viaxe que duraría cinco anos, na que recalou nas illas Galápagos e que o levou a formular a Teoría da evolución.
- 1925, nace Michel Piccoli, actor francés.
- 1948, nace Gérard Depardieu, actor francés.
- 1978, España recupera a democracia despois de 40 anos de ditadura.
- 1065, fúndase en Londres a abadía de Westminster.
- 1836, España recoñece a independencia de México.
- 1895, os irmáns Lumière exhiben unha película ao público por vez primeira.
- 1978, publícase no BOE a actual Constitución Española.
- 1993, O Banco de España intervén o Banesto, dirixido por Mario Conde.
- 2002, morre Man, "o alemán de Camelle".
Hoxe é o Día da Proclamación en Australia do Sur (1836) e o Día dos Santos Inocentes en iberoamérica.
Ver
- 418, San Bonifacio I é elixido Papa.
- 1788, nace Tomás de Zumalacárregui, xeneral na Primeira Guerra Carlista.
- 1845, os Estados Unidos anexionan o estado mexicano de Texas.
- 1891, Thomas Alva Edison patenta a radio.
- 1997, Hong Kong comeza a matar todos os polos da illa para evitar a propagación da gripe aviaria.
- 1922, constitúese a Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas.
- 1947, o Rei Miguel de Romanía abdica para proclamar a república.
- 1953, véndese a primeira televisión en cor nos Estados Unidos.
- 1993, Israel e o Vaticano establecen relacións diplomáticas por vez primeira.
Hoxe é o Dia de José Rizal nas Filipinas.
Ver
- 1936, morre Miguel de Unamuno, escritor e filósofo español.
- 1991, disólvese a Unión Soviética.
- 2001, a peseta española deixou de cotizar e é sustituida polo euro.
Hoxe é Noitevella. Ver