Polbo
Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Polbo | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() |
||||||||
Clasificación científica | ||||||||
|
||||||||
Familias | ||||||||
14 en dúas subordes, ver abaixo |
Os polbos son moluscos mariños da clase Cephalopoda e da orde Octopoda, que significa "oito pés" - a súa característica principal é unha coroa de oito tentáculos con fortes ventosas na cabeza, á volta da boca. Como o resto dos cefalópodos, o polbo ten un corpo mole mais non ten esqueleto interno (como as lulas) nen externo (como o nautilus. Como meios de defensa, o polbo posui a capacidade de botar tinta, camuflaxe (conseguida a través dos cromatóforos) e autonomía dos seus tentáculos.
É difícil decidir cal é o aspecto máis fascinante dos polbos. Poderíamos dicir que, variando amplamente os detalles, todos eles teñen a mesma estrutura básica, e todos son predadores. Ou poderíamos comezar dicindo que a única parte ríxida do seu corpo é o bico córneo co cal despedaza as suas presas. Tal vez fose mellor iniciar polos seus ollos, extremamente semellantes en estrutura aos nosos propios, aínda que teñan evoluído de forma enteiramente diferente; ou entón polo feito de posuir tres corazóns, ou pola combinación de inacreditable forza con delicadísimos sentidos de tacto e paladar presentes nos seus centos de ventosas, grazas ás cales practicamente calquera cousa quedará irremediabelmente capturada así que o brazo do polbo tocar a súa superficie.
Por outra banda, os polbos son moluscos, ou sexa, entre os seus parentes máis próximos podemos enumerar caracois, "danzarinas españolas" , un tipo de lesma do mar, e ostras - todos eles animais de movementos lentos e simples, en gran parte herbívoros, raspadores de detritos ou filtradores de plancton, seres que case invariabelmente pasan a vida agachándose dentro de carapazas e dificilmente dan a máis remota demostración de intelixencia.
Do mesmo tronco xurdiron, no Período Cámbrico, os cefalópodos, aparentemente a partir dos gastrópodes (caramuxos e os seus parentes). A semellanza é relativamente fácil de perceber, especialmente ao ver un náutilo, o máis primitivo dos cefalópodos vivos, que posui unha grande cuncha espiral da cal abrochan os seus innúmerabeis tentáculos e mailos seus ollos simples. Os tentáculos dun caracol de xardín, por exemplo, son catro: dous deles sustentan os ollos e dous os órgaos olfativos e gustativos. A "barriga" do caracol é na verdade o seu pé, que utiliza movimentos ondulantes para deslocalo coa sua coñecida lentitude. Gastrópodes mariños de estrutura semellante poden ter desenvolvido unha forma con nado libre, multiplicando o número de tentáculos e criando unha forma de propulsión a chorro (un sifón que execta auga por meio de músculos poderosos e así permite un deslocamento bastante rápido).

Máis tarde outros cefalópodos tiveron diferentes tipos de cunchas, con varios formatos, por veces extraños, e algunhas formas pasaron a dispensar a cuncha en favor dunha locomoción máis leve e maior liberdade de movimento. Xurdiron así as formas das xibas, que posuen unha pequena cuncha espiral escondida no interior do corpo, das lulas, calamares e potas, que conservan só unha lamina fina que sustenta o eixo do corpo, e dos polbos, que perderon (case sempre) todo resquicio de cuncha.
Mais esas mudanzas foron acompañadas de moitas outras, que acabaron xerando unha das formas máis intrincadas e adaptabeis que coñecemos. Os tentáculos desenvolveron ventosas e outras estruturas para coller ás víctimas, e tamén gañaron músculos máis potentes e movimentos máis áxeis (chegando a "botes" rápidos, como por exemplo o dos tentáculos da lula). Para permitir eses movimentos vigorosos, o sistema circulatorio (que forma o esqueleto hidrostático) foi amplamente mellorado; e para coordeálos o sistema nervoso aumentou de tamaño e eficiencia. Para mellor utilizar todos eses recursos, desenvolveron ollos de gran complexidade, capaces de focalizar, distinguir cores e producir a visión binocular (como a nosa, que dá mellor percepción de profundidade).
Non é realmente de extrañar que predadores que desas maneiras estaban gañando tamaño, axilidade e vida libre, e polo tanto tornandose máis visíbeis, acabasen desenvolvendo estratéxias de mimetismo. Os cefalópodos superiores (sépias, lulas e polbos) chegaran ao extremo de teren todo o corpo coberto por células pigmentadas ligadas a células musculares - os cromatóforos, que rexidas polo seu poderoso sistema neuronal producen mudanzas de cor e inclusive padróns móbeis (as ondulacións de negro-e-branco dunha sépia son tán asombrosas como as sucesivas mudanzas de tonalidade dun polbo).
O polbo, así, é membro dun grupo incribelmente orixinal, que criou as suas proprias estratexias de sobrevivencia en canto metade do reino animal innovaba ben menos nas solucións. De entre todolos cefalópodos, o polbo é tamén bastante único: tendo perdido todo resquicio de cuncha, o seu corpo é capaz de estreitarse para pasar por case calquer abertura, encanto os seus tentáculos desenvolveron independencia e axilidade ata o ponto de se tornaren verdadeiros brazos - oito deles (de onde o nome latino, Octopus, que é tamén o nome do xénero máis comun de polbos). Cada brazo é un órgao incribelmente versátil, dotado de ventosas e dunha musculatura poderosísima. Se fose perdido durante unha cazada (ou durante unha fuga), o brazo crescerá novamente. E incluso un dos brazos, nos machos fai as veces de pene, introducindo paquetes de esperma no manto da fémea.
A reprodución dos polbos, ademais, non é menos notable do que o resto das suas vidas. Despois do aparellamento, que pode durar varias horas entre o inicio da corte (durante a cal machos concorrentes poden competir de diversas formas para establecer dominación, sen necesariamente entrar en combate) e a fecundación, o macho e maila fémea separanse e esta última continua a vivir normalmente ata que chegue o momento de desovar. O niño, que xeralmente é un oco de pedra ou calquer outro local abrigado que ela limpa minuciosamente con seus tentáculos (dotados de sensores de paladar, os tentáculos poden identificar impurezas invisíveis ao ollo), recebe de centenas a millares de ovas, dependendo da especie da fémea; ela permanece mantendo o local limpo e soprando auga para dar oxixe aos fillos en desenvolvimento.
A maioria das especies de polbos nace enteiramente formada, sen pasar polo estádio larval: adultos en miniatura, incluso exhiben as mudanzas de cor lampexantes, desde antes mesmo de romperen a casca das ovas.
A fémea, que non se alimenta durante a incubación, xeralmente defiña e morre pouco tempo depois da eclosión. O macho vive o bastante talvez para se reproduzir unha ou dúas veces, envellecendo e morrendo pouco depois.