Guinea-Bisau - Guiné-Bissau
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
|
|||
Lema: Unidade, Luta, Progresso (en portugués) |
|||
![]() |
|||
Idioma oficial Outro (não oficial) |
Portugués Crioulo do Portugués |
||
Capital | Bissau | ||
Presidente | Henrique Rosa (dende o 28 de setembro de 2003) |
||
Primeiro-ministro | Aristide Gomes | ||
Área | 36.2120 km² | ||
Poboación estimada | 1.345.479 (2002) | ||
Independencia
|
(de Portugal)
|
||
Moeda | Franco CFA | ||
Hora | UTC (Greenwich) | ||
Himno nacional | Esta é a Nossa Pátria Bem Amada | ||
TLD (Internet) | .gw | ||
Código telefónico | 245 |
Guinea-Bissau, con 36 125 km² de superficie, sitúase na Costa Occidental de África e estendese dende o Cabo Roxo ata á ponta Cagete, no litoral. Ten fronteira, a norte, co Senegal, a leste e sureste coa Guinea e a sur e oeste co Océano Atlántico. Alén do territorio continental, o país ten tamén unhas 40 illas que constituen o Arquipélago dos Bixagós, separado do continente polas canles de Geba, Pedro Álvares, Bolama e Canhabaque.
Índice |
[editar] Historia
- Ver artigo principal: Historia da Guinea Bisau.
Guinea Bisau foi previamente unha parte do reino de Gabú, pertecente ao Imperio Malí; partes do reino existiron ata o século XVIII. A pesar dos rios e costa desa área teren sido unha das primeiras partes colonizadas polos portugueses, o interior só foi explorado a partir do século XIX. Unha rebelión comezada en 1956 polo Partido Africano pola Independencia da Guiné e Cabo Verde (PAIGCV) consolidou o seu control sobre o país en 1973. A independencia foi declarada unilateralmente o 24 de setembro de 1973, e só recoñecida na Revolución dos Cravos, en 1974. O país foi controlado por un consello revolucionario ata 1984. As primeiras eleccións pluri-partidarias aconteceron en 1994, mais un golpe militar en 1998 depos o presidente e mergullou o país nunha guerra civil (1998-1999). Eleccións novamente ocorreron e en 2000, Kumba Yala foi eleito.
En setembro de 2003, outro golpe militar aconteceu, e desta vez o presidente Yala foi preso, alegandose que el era incapaz de resolver problemas. Despois de ter sido adiada por inúmeras veces, eleicións lexislativas aconteceron en abril de 2004. Un motín en diversas faccións das forzas armadas en outubro de 2004 resultou na morte do comandante mor das forzas do país, causando comoción por todo o país.
[editar] Política
- Ver artigo principal: Política da Guinea Bisau.
Na Guinea Bisau, en 1989, o partido no poder (PAIGCV-Partido Africano pola independencia da Guinea e do Cabo Verde) baixo control do presidente Vieira comezou o un programa de liberalización política, reformas que abriron camiño para unha democracia pluri-partidaria que incluiu a exclusión de varios artigos da constitución que privilexiaban o papel de lideranza exercido polo PAIGCV. As leis permitiron a formación doutros partidos políticos, prensa libre, e sindicatos independentes, con permiso de folga.
As primeiras eleicións pluri-partidarias a presidente e parlamento na Guinea Bisau aconteceron en 1994. Logo despois do fín da guerra civil 1998-1999, unhas novas eleicións foron convocadas, levando ao poder Kumba Ialá, líder da oposicion e o seu partido, PRS. O PRS actualmente ocupa 28 dos 102 asentos na Asemblea Nacional e 18 dos 25 gabinetes de goberno. Ialá foi deposto nun pacífico golpe en setembro de 2003; Henrique Rosa asumiu o posto. A transición da Guinea Bisau á democracia será complicada pola súa debilitada economía, devastada pola guerra civil.
[editar] Subdivisións
A Guinea Bisau é dividida en 9 rexións:
•Bafata (Capital: Bafatá)
•Biombo (Capital: Quiñámel)
•Bisau (Capital: Bisau) – Rexión Autonoma -
•Bolama (Capital: Bolama)
•Cacheu (Capital: Cacheu)
•Gabu (Capital: Gabú)
•Oio (Capital: Farín)
•Quinara (Capital: Quinara)
•Tombali (Capital: Catió)
[editar] Xeografía
- Ver artigo principal: Xeografía da Guinea Bisau.
O país ten baixa altitude; o seu ponto máis alto está a 300 metros (sempre acima do nivel do mar). O interior é formado por sabanas, e a costa é unha planicie pantanosa. O seu período de chuvas alternase con períodos de calor, seca vida do Sahara. O arquipélago de Bixagos estendese ao longo da costa.
[editar] Clima
Tropical; normalmente quente e húmido; estación chuvosa (do tipo
mansonica) (xuño a novembro) con ventos sudoestes; estación seca
(decembro a maio) con ventos noroestes do tipo harmattan (secos vindos
do Sahara). Terreno
En xeral planicies que soben para savanas a leste.
[editar] Elevacións máximas
•Ponto máis baixo: Océano Atlántico (0 m)
•Ponto máis alto: Lugar sen nome no canto nordeste do país (300 m)
[editar] Recursos Naturais
Peixe, madeira ,fosfatos, bauxita, depósitos aínda non prospectados de petróleo.
Uso da terra:
•Terra arable: 11%
•Plantacións permantes: 1%
•Pastos permanentes: 38%
•Florestas e bosques: 38%
•Outros: 12% (estimativa de 1993)
Terra irrigada:<br> 17 km² (estimativa de 1993)
[editar] Problemas naturais
Néboa quente, seca e empoeirada vinda do deserto que reduce a visibilidade durante a época seca; Queimas.
Problemas ambientais:
Deforestación; erosión do chan; sobrepastoreo; pesca predatoria.
[editar] Economía
É un dos 10 países máis pobres do mundo, situación que ficou pior cunha guerra civil no 1998. O principal produto exportado é o anacardo (en portugués, caju, un tipo de fruta tropical) que responde por 70% das exportacións. Tamén exporta camarón, peixes, arroz e madeira. A industria casi non existe, e o turismo carece de divulgación e infraestructuras para receber visitantes. O país ten dificuldade ata de realizar un Censo Demográfico por falta de recursos.
A moeda do país é o Franco CFA, moeda tamén do Senegal, co valor fixado ao Euro a 655,96 Francos CFA por 1 Euro.
[editar] Xeografía
Véxase tamén: Xeografía de Guinea-Bisau
[editar] Ligazón externa
- Guiné-Bissau.com - axencia de noticias en portugués
Países do mundo | África |
Alxeria | Angola | Benín | Botsuana | Burkina-Faso (Ex-Alto Volta) | Burundi | Cabo Verde | Camerún | Chad | Cimbabue (Zimbabwe) | Comores | Congo | Costa do Marfil | Xibutí | Exipto | Etiopía | Eritrea | Gabón | Gambia | Gana | Guinea | Guinea-Bisau | Guinea Ecuatorial | Lesoto | Liberia | Libia | Madagascar | Malaui | Malí | Marrocos | Mauricio | Mauritania | Mozambique | Namibia | Níxer | Nixeria | Quenia | República Centroafricana | República Democrática do Congo (ex-Zaire) | República Sudafricana (África do Sur, Sudáfrica) | Reunión | Ruanda | San Tomé e Príncipe | Senegal | Serra Leona | Seixeles | Somalia | Suacilandia | Sudán | Tanzania | Tunisia | Togo | Uganda | Zambia |
Outros territorios Canarias | Ceuta | Madeira | Melilla | Sáhara Occidental | Mayotte | Illa de Reunión |