Aja, níxero-congolesa
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Se busca o artigo sobre a lingua que se fala en Sudán, vexa aja, nilo-sahariana
O aja é unha lingua níxero-congolesa do grupo kwa que se fala en Benín e Togo
ISO/DIS 639-3: ajg
Índice |
[editar] Falantes
740.400 (2002)
- 588.100 Benín
- 152.300 Togo
[editar] Distribución xeográfica
- Benin, fálase no suroeste do país, na ribeira do río Mono nas subprefecturas de Aplahoué, Djakotomè, Dogbo, Klouékanmè e Tovinklin da provincia de Couffo e nas subprefecturas de Athiémè, Comè e Houéyogbé da provincia de Mono. Fóra do seu territorio tradicional hai comunidades aja nas subprefecturas de Djidja e Agbangnizou, na provincia de Zou, pero viven en aldeas misturados con falantes doutras linguas. Tamén hai falantes en Cotonou e outras cidades do sur de Benín.
- Togo, fálase no sueste da rexión de Plateaux, ao norte e sur da selva de Togodo na prefectura de Moyen-Mono, tamén hai comunidades na prefectura dos Lagos e na prefectura de Yoto na rexión Marítima, e algúns falantes en Lomé
[editar] Dialectos
Todos os dialectos aja son comprensibles entre si
- Dogbo
- Hwe ( ou Ehoue) é o dialecto con maior número de falantes.
- Tado
- Sikpi
- Tala
[editar] Usos sociais
Os aja utilizan a súa lingua en todos dos dominios, agás a educación e a administración. En Benín o aja é dende comezo da decada de 1990 unha das seis linguas nacionais, polo que se beneficia da súa utilización en certos actos formais e na educación para adultos, e mesmo hai plans para a introducir no ensino formal. Tamén se emprega na radio.
[editar] Escrita
En 1965 o sacerdote católico R.Harguindéguy e un grupo de catequistas escribiron por primeira vez na lingua na vila de Azovè, en 1966 crean un alfabeto propio baseado no latino, revisado en 1969, editou tamén un dicionario aja-francés, unha gramática e varios outros materiais para a aprendizaxe da lingua.
Nos anos 1970s un grupo de estudantes da Universidade de Lomé creou un círculo de cultura aja, Akomabu, que publicaba regularmente un boletín e calendarios. En 1995 o lingüísta aja Tchitchi publicou un poemario, a primeira mostra de literatura moderna na lingua, e é o responsable da sección aja dunha publicación trimestral da Universidade de Cotonou.
A pesar do interese dos aja por ter unha forma escrita, aínda non hai unha escrita normalizada.