Romanía - România

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

România
Lema nacional: non ten
Image:LocationRomania.png
Lingua oficial Romanés
Capital Bucaresti
Presidente Traian Basescu
Primeiro ministro Calin Popescu-Tariceanu
Área 238.391 km²
Poboación (2002) 21.698.181
Independencia
- Data
(do Imperio Otomano)
9 de maio de 1877
Moeda Leu
Hora UTC +2
Himno nacional Desteapta-te, Române!
ISO-3166 (Internet) .RO
Código telefónico 40

Romanía (en romanés România) é un país do leste de Europa limitado ó norte e este por Ucraína, ao leste por Moldavia e o Mar Negro, ao sur por Bulgaria e ao oeste por Serbia e Hungría. Romanía tamén posúe unha pequena costa marítima ó Mar Negro.

Índice

[editar] Nome

O nome Romanía ven de Roma ou do Imperio Romano (Oriental) e enfatiza ás orixes do país como unha provincia do Imperio Romano. Na Antigüedade Tardía, o Imperio Romano era frecuentemente chamado de Romanía en latín. Algúns historiadores discuten que o Imperio Bizantino medieval debería ser chamado propiamente de Rumanía, mais iso non foi acerto. Romanía e Moldavia son os únicos países de Europa Oriental con linguas oficiais latinas.

O nome "Romanía" tamén é usado para o grupo de terras europeas onde apareceron as línguas románicas.

[editar] Historia

Artigo principal: Historia da Romanía

Como na maioría dos países europeos, 1848 trouxo revolución à Moldavia, Valaquia e Transilvania, anunciada por Tudor Vladimirescu e a súa tentativa con pandurs en 1821. As metas dos revolucionarios - independencia completa para os dous primeiros e emancipación nacional para o terceiro - permaneceran non realizadas, mais foran a base de evolucións subsecuentes. Alén diso, o levante axudou a poboación dos tres principados a recoñecer a súa unidade lingüística e de intereses.

Pesadamente taxado e mal administrado polo Imperio Otomano, en 1859, o pobo tanto da Moldavia como da Valaquia elexíu o mesmo "dominator" (governante) - Alexandry Ioan Cuza - como príncipe.

[editar] Política

Artigo principal: Política da Romanía

Romanía é unha república democrática. O poder lexislativo do governo romano consiste de dúas cámaras, o Senat (Senado), que posue 137 membros (relativo a 2004), e a Camera Deputaţilor (Cámara dos Deputados), que posue 332 membros (relativo a 2004). Os membros de ámbalas dúas cámaras son escollidos en eleizóns realizadas a cada catro anos.

O presidente, xefe do poder executivo, tamén é eleito polo voto popular, a cada cinco anos (ata 2004 - catro anos). O presidente nomea um primeiro-ministro, que dirixe o governo, cuxos membros son á súa vez nomeados polo primeiro-ministro. O governo está suxeito a um voto parlamentario de aprovación.

[editar] Condados

Artigo Principal: Condados da Romanía

Romanía está dividida en 41 judeţe, ou condados, e o municipio de Bucarés (Bucureşti) - a capital.

Os condados son (na orde alfabética):

Mapa administrativo da RomaníaTransilvania está en verde, Valaquia en azul, a rexión da Moldavia en vermello e Dobruja en amarelo
Agrandado
Mapa administrativo da Romanía
Transilvania está en verde, Valaquia en azul, a rexión da Moldavia en vermello e Dobruja en amarelo
  • Alba
  • Arad
  • Argeş
  • Bacău
  • Bihor
  • Bistriţa-Năsăud
  • Botoşani
  • Braşov
  • Brăila
  • Buzău
  • Caraş-Severin
  • Călăraşi
  • Cluj
  • Constanţa
  • Covasna
  • Dâmboviţa
  • Dolj
  • Galaţi
  • Giurgiu
  • Gorj
  • Harghita
  • Hunedoara
  • Ialomiţa
  • Iaşi
  • Ilfov
  • Maramureş
  • Mehedinţi
  • Mureş
  • Neamţ
  • Olt
  • Prahova
  • Satu Mare
  • Sălaj
  • Sibiu
  • Suceava
  • Teleorman
  • Timiş
  • Tulcea
  • Vaslui
  • Vâlcea
  • Vrancea

[editar] Xeografía

Mapa da Rumanía coas cidades

Artigo principal: Xeografía da Romanía

Unha grande parte das fronteiras da Rumanía coa Sérvia e a Bulgaria seguen o curso do Danubio. No Danubio vai desaguar o río Prut, que serve de fronteira coa Moldova.

Os montes Cárpatos dominan a parte ocidental da Rumanía, con picos de ata 2 500 m. O máis elevado, o Moldoveanu, atinge os 2 544 m.

As principais cidades son a capital, Bucarés, Braşov, Timişoara, Cluj-Napoca, Constanţa, Craiova, e Iaşi (Jassy).

Vexa tamén:

  • Lista de Cidades romanas
  • Ríos da Romanía
  • Lagos da Romanía

[editar] Economía

Artigo principal: Economía da Romanía

Após do colapso do Bloco Soviético en 1989, a Romanía foi deixada cunha base industrial obsoleta e un padrón de capacidade industrial totalmente inadecuado ás súas necesidades.

En febreiro de 1997, a Romanía iniciou un abranguinte programa de reforma estrutural e estabilización macroeconómica. Os programas de reestruturación inclúen liquidar grandes industrias de enerxía intensiva e reformas importantes nos setores financeiro e agrícola.


[editar] Demografía

Evolución da demografía da Romanía (1961-2002)
Agrandado
Evolución da demografía da Romanía (1961-2002)

Artigo principal: Demografía da Rumanía

Grupos étnicos (2002 est.):

  • Romaneses 89.5%
  • Húngaros 6.6%
  • Cíganos 2.5%
  • Ucranianos 0.3%
  • Alemáns 0.3%
  • Rusos 0.2%
  • Turcos e Tártaros 0.2%
  • outros 0.4%

Relixións (2002 est.):

  • Ortodoxa Romena - 86.7%
  • Católica Romana - 4.7%
  • Protestante - 3.7%
  • Pentecostal - 1.5%
  • Católica Grega - Uniate - 0.9%

A lingua oficial é o romanés, unha lingua románica da subfamilia itálica da familia dos idiomas indo-europeos, e son falados por preto de 670 millóns de persoas en muitas partes do mundo, mais principalmente na Europa e no hemisferio occidental.

[editar] Cultura

Artigo principal: Cultura da Romanía

Vexa tamén:

  • Lista de romaneses
  • Poetas romaneses
  • Música da Romanía
  • Literatura da Romanía
  • Arte da Romanía
  • Tradiccións natais na Romanía
  • Turismo na Romanía


[editar] Tópicos variados

  • Comunicacións na Romanía
  • Transporte na Romanía
  • Forzas militares na Romanía
  • Relacións extranxeiras da Romanía
  • Lista de tópicos relacionados coa Romanía
  • Feriados na Romanía
  • Lista de parques nacionais da Romanía
Commons
Commons ten máis imaxes sobre:

[editar] Véxase tamén

[editar] Ligazóns externas

[editar] Ligazóns oficiais

[editar] Ligazóns de Referencia

[editar] Guieiros de Viaxes

[editar] Moeda



Unión Europea
Alemaña | Austria | Bélxica | Chequia | Chipre | Dinamarca | Eslovaquia | Eslovenia | España | Estonia | Finlandia | Francia | Grecia | Hungría | Irlanda | Italia | Letonia | Lituania | Luxemburgo | Malta | Países Baixos | Polonia | Portugal | Reino Unido | Suecia
Membros despois de 1 de xaneiro de 2007:
Bulgaria | Romanía
Países candidatos:
Croacia | Macedonia | Turquía


Países do mundo | Europa
Albania | Alemaña | Andorra | ARI Macedonia | Austria | Bielorrusia | Bélxica | Bosnia - Hercegovina | Bulgaria | Chequia | Chipre | Croacia | Dinamarca | Eslovaquia | Eslovenia | España | Estonia | Finlandia | Francia | Grecia | Hungría | Irlanda | Islandia | Italia | Letonia | Liechtenstein | Lituania | Luxemburgo | Malta | Moldova | Mónaco | Montenegro | Noruega | Países Baixos | Polonia | Portugal | Reino Unido | Romanía | San Mariño | Serbia | Suecia | Suíza | Ucraína | Cidade do Vaticano
Países con parte do seu territorio en Europa

Rusia | Turquía


Organización do Tratado do Atlántico Norte (OTAN)
Alemaña | Bélxica | Bulgaria | Canadá | Chequia | Dinamarca | Eslovaquia | Eslovenia | España | Estados Unidos | Estonia | Francia | Grecia | Hungría | Islandia | Italia | Letonia | Lituania | Luxemburgo | Noruega | Países Baixos | Polonia | Portugal | Reino Unido | Romanía | Turquía