Karate
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
O Karate, tamén chamado Karaté ou karate-do (空手道) é unha Arte marcial xaponesa que se orixinou en Okinawa e foi introducida nas principais illas do arquipélago xaponés en 1922. O karate enfatiza as técnicas de ataque en vez das técnicas de loita corpo-a-corpo. O entrenamento en karate podese dividir en tres partes principais: kihon, kumite e kata. Kihon (基本) é o estudo dos movimentos básicos. Kumite (組手) significa loita e pode ser executada de forma definida ou de forma libre (randori). Kata (型) significa forma e é unha especie de loita contra un enimigo imaxinario expresa en secuencias fixas de movimentos.
Índice |
[editar] Historia
Orixinalmente a palabra karate escribíase cos ideogramas 唐手 (Tang e man) referindose a dinastia chinesa Tang ou, por extensión, man chinesa reflexando a influencia chinesa neste estilo de loita. Actualmente o significado máis común destes ideogramas é o de mán baleira. Karaté-do significa polo tanto camiño da mán baleira. O karaté é probabelmente unha mestura dunha arte de loita chinesa levada ata Okinawa por mercadores e mariñeiros da provincia de Fujian cunha arte propria de Okinawa. Os nativos de Okinawa chaman este estilo de te, mán. Os estilos de karaté de Okinawa máis antigos son o Shuri-te, Naha-te e Tomari-te, así chamados de acordo cos nomes das tres cidades en que foron criados.
En 1820 Sokon Matsumura fundiu os tres estilos e deu o nome de shaolin (en chinés) ou shorin (en xaponés), que son as diferentes pronuncias dos ideogramas 少林 (pequeno e bosque). Mentras os proprios estudantes de Matsumura criaron novos estilos adicionando ou subtraindo técnicas ao estilo orixinal. Jichin Funakoshi, un estudante dun dos discípulos de Matsumura, chamado Anko Itosu, foi a persoa que introduciu e popularizou o karate nas illas principais do arquipélago xaponés.
O karate de Funakoshi orixinouse da versión de Itosu do estilo shorin-ryu de Matsumura que é comumente chamado shorei-ryu. Posteriormente chamouselle ao estilo de Funakoshi como shotokan. Funakoshi foi o responsable da mudanza na forma de escreber o nome desta arte marcial. El fixo isto para para facer que o karaté fose aceptado pola organización de budo Dai Nippon Butokai, xa que nunha época ascención do nacionalismo xaponés era importante non facer do karate parecer unha arte de orixe estranxeira como a maneira antiga de escreber implicaba.
O karate popularizouse no Xapón e introduciuse nas escolas secundarias antes da Segunda Guerra Mundial.
Como moitas das artes marciais practicadas no Xapón, o karate fixo a súa transición para o karaté-do no inicio do século XX. O do en karaté-do significa camiño, palabra que é análoga ao familiar conceito de tao. Como foi adoptado na moderna cultura xaponesa, o karate está imbuído de certos elementos do budismo zen, sendo a práctica do karaté algunhas veces chamada “zen en movimento”. As aulas frecuentemente comezan e terminan con curtos períodos de meditación. Tamén a repetición de movimentos, como executado no kata, é consistente coa meditación zen pretendendo maximizar o autocontrol, a atención, a forza e velocidade, mesmo en condicións adversas. Profesores de karate diferen moito na maneira en que eles en recoñecen a influencia do zen nesta arte marcial.
A modernización e sistematización do karate no Xapón tamén incluiu a adopción do uniforme branco (dogi ou keikogi) e de cintos de cores indicadoras do estadio alcanzado polo alumno, ambos criados e popularizados por Jigoro Kano, fundador do xudó.
[editar] Estilos
No karate existe un número moi grande de estilos e escolas. Os máis coñecidos actualmente son: Shotokan-ryu, Goxu-ryu, Wado-ryu (camiño da paz) e Shito-ryu. Todos eles criados na primeira metade do século XX. O Kyokushin (verdade final) é outro estilo moito popular, a pesar de máis recente. Alén deses, existen: Shaolin, Shobayashi, Matsubayashi-ryu, Kobayashi-ryu, Matsumura Seito e Matsumura Motobu. Destes orixinaronse estilos como o Chito-ryu, Shorinxi-ryu (Kempo), Shorei-ryu. Outros estilos importantes incluen o Seido, Uechi-ryu, Shudokan, Shukokai, Ishin-ryu e Shindo xinen-ryu.
Así, é posible establecer a seguinte lista de estilos:
- Chito-ryu
- Goju-ryu
- Ishin-ryu
- Kobayashi-ryu
- Kyokushin (verdade final)
- Kyokushinkai
- Matsubayashi-ryu
- Matsumura Seito
- Matsumura Motubu
- Seido
- Shaolin
- Shindo xinen-ryu
- Shito-ryu
- Shobayashi
- Shorei-ryu
- Shotokan
- Shotokai
- Shorinxi-ryu (Kempo)
- Shudokan
- Shukokai (unha via para todos)
- Ueshi-ryu
- Wado-ryu (camiño da paz)
O estilo de karate Shotokan é caracterizado por posturas que dan estabilidade e forza aos movimentos. No outro extremo temos o Wado-ryu que dá preferencia a movimentos rápidos e sutis (coñecidos como tai sabaki) que permiten ao practicante esquivar ataques e promover rápidos contraataques. O estilo Wado-ryu foi introducido no occidente por Tatsuo Suzuki.
No Xapón moderno existen dúas correntes principais de karate : os estilos de karate tradicional como o Shotokan, Goxu-ryu, Wado-ryu e Shito-ryu, así chamados porque foron os primeiros, todos fundados antes da II Guerra Mundial, e os estilos de karate Full Contact como o Kyokushin-kaikan fundado por Masutatsu Oyama. O karate Full Contact é así denominado porque neste estilo é enfatizado a cantidade de dano causado ao oponente en vez da calidade da técnica demonstrada ( aínda que esta tamén sexa importante). A maioría dos estilos de karate Full Contact se orixinaron do estilo Kyokushin.
[editar] O karate como deporte
O karate tamén pode ser practicado como un deporte competitivo, aínda que non posua status de deporte olìmpico como o Judo e o Taekwondo. Isto debese ao feito de que non hai unha organización centralizadora para o karate, así como non existen regras uniformes entre os diversos estilos. A competición pode ser tanto de kumite como de kata e os competidores poden participar individualmente ou en grupo.
Na competición de kata pontos son concedidos por cinco xuíces, de acordo coa calidade da performance do atleta de maneira análoga a ximnasia olímpica. Son criterios para unha boa performance a correcta execución dos movimentos e a interpretación pesoal do kata a través da variación de velocidade dos movimentos (bunkai). Cando o kata é executado en grupo (usualmente de tres atletas) tamén é importante a sincronización dos movimentos entre os componentes do grupo.
No kumite dous oponentes enfrentanse por preto de dous a cinco minutos. Pontos son concedidos tanto pola técnica canto pola localización en que os golpes son desferidos. As técnicas permitidas e os pontos permisibles de seren atacados varian de estilo para estilo. Alén disto o kumite pode ser de semi-contato (como no Shotokan) como de contato direto (como no Kyokushinkai).
[editar] Dojo kun
É o conxunto de cinco preceitos (kun) que se recitan normalmente ao comezo e fín das aulas de karate no dojo (lugar/local de entrenamento). Estes preceitos representan os ideais filosóficos do karate e son atribuídos a un grande mestre da arte do século XVIII chamado "Karate" Sakugawa.
- Hitotsu jinkaku kansei ni tsutomeru koto
- Esforzarse para aperfeccioar o carácter.
- Hitotsu makoto no michi o mamoru koto
- Fidelidade ao verdadeiro camiño da razón.
- Hitotsu doryoku no seishin o yashinau koto
- Criar o espírito do esforzo e da perseveranza.
- Hitotsu reigi o omonjiru koto
- Respeitar por riba de todo.
- Hitotsu kekki no yu o imashimeru koto
- Conter o espírito de agresión.