Escala de tempo xeolóxico
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
- Este artigo debe ser combinado con xeoloxía histórica
A escala de tempo xeolóxico é a liña do tempo desde o presente ata a formación da Terra. Esta escala divídese en éons, eras, períodos, épocas e idades, que se basean nos grandes eventos xeolóxicos da historia do planeta. Aínda que debese servir de marco cronolóxico absoluto á Xeoloxía, non hai acordo entre os científicos en canto aos nomes e limites das súas divisións. A versión aquí presentada basease na edición de 2004 do Cuadro Estratigráfico Internacional da Comisión Internacional sobre Estratigrafía da Unión Internacional de Ciencias Xeolóxicas.
Éon | Era | Período | Época | Idade | Duración |
Fanerozoico | Cenozoico | Neoxeno | Holoceno | 0 – 11,5 Ka | |
Pleistoceno | Superior | 11,5 – 126 Ka | |||
Medio | 126 – 781 Ka | ||||
Inferior | 0,781 – 1,806 Ma | ||||
Plioceno | Xelasiano | 1,806 – 2,588 Ma | |||
Piacenciano | 2,588 – 3,6 Ma | ||||
Zancleano | 3,6 – 5,332 Ma | ||||
Mioceno | Mesiniano | 5,332 – 7,246 Ma | |||
Tortoniano | 7,246 – 11,608 Ma | ||||
Serravalliano | 11,608 – 13,65 Ma | ||||
Langhiano | 13,65 – 15,97 Ma | ||||
Burdigaliano | 15,97 – 20,43 Ma | ||||
Aquitaniano | 20,43 – 23,03 Ma | ||||
Paleoxeno | Oligoceno | Chattiano | 23,03 – 28,4 Ma | ||
Rupeliano | 28,4 – 33,9 Ma | ||||
Eoceno | Priaboniano | 33,9 – 37,2 Ma | |||
Bartoniano | 37,2 – 40,4 Ma | ||||
Lutetiano | 40,4 – 48,6 Ma | ||||
Ypresiano | 48,6 – 55,8 Ma | ||||
Paleoceno | Thanetiano | 55,8 – 58,7 Ma | |||
Selandiano | 58,7 – 61,7 Ma | ||||
Daniano | 61,7 – 65,5 Ma | ||||
Mesozoico | Cretáceo | Superior | Maastrichtiano | 65,5 – 70,6 Ma | |
Campaniano | 70,6 – 83,5 Ma | ||||
Santoniano | 83,5 – 85,8 Ma | ||||
Coniaciano | 85,8 – 89,3 Ma | ||||
Turoniano | 89,3 – 93,5 Ma | ||||
Cenomaniano | 93,5 – 99,6 Ma | ||||
Inferior | Albiano | 99,6 – 112 Ma | |||
Aptiano | 112 – 125 Ma | ||||
Barremiano | 125 – 130 Ma | ||||
Hauteriviano | 130 – 136,4 Ma | ||||
Valanxiniano | 136,4 – 140,2 Ma | ||||
Berriasiano | 140,2 – 145,5 Ma | ||||
Xurásico | Superior | Tithoniano | 145,5 – 150,8 Ma | ||
Kimmeridxiano | 150,8 – 155,7 Ma | ||||
Oxfordiano | 155,7 – 161,2 Ma | ||||
Medio | Calloviano | 161,2 – 164,7 Ma | |||
Bathoniano | 164,7 – 167,7 Ma | ||||
Baxociano | 167,7 – 171,6 Ma | ||||
Aaleniano | 171,6 – 175,6 Ma | ||||
Inferior | Toarciano | 175,6 – 183 Ma | |||
Pliensbachiano | 183 – 189,6 Ma | ||||
Sinemuriano | 189,6 – 196,5 Ma | ||||
Hettanxiano | 196,5 – 199,6 Ma | ||||
Triásico | Superior | Rhaetiano | 199,6 – 203,6 Ma | ||
Noriano | 203,6 – 216,5 Ma | ||||
Carniano | 216,5 – 228 Ma | ||||
Medio | Ladiniano | 228 – 237 Ma | |||
Anisiano | 237 – 245 Ma | ||||
Inferior | Olenekiano | 245 – 249,7 Ma | |||
Induano | 249,7 – 251 Ma | ||||
Paleozoico | Permiano | Lopinxiano | Changhsinxiano | 251 – 253,8 Ma | |
Wuchiapinxiano | 253,8 – 260,4 Ma | ||||
Guadalupiano | Capitaniano | 260,4 – 265,8 Ma | |||
Wordiano | 265,8 – 268,0 Ma | ||||
Roadiano | 268,0 – 270,6 Ma | ||||
Cisuraliano | Kunguriano | 270,6 – 275,6 Ma | |||
Artinskiano | 275,6 – 284,4 Ma | ||||
Sakmariano | 284,4 – 294,6 Ma | ||||
Aseliano | 294,6 – 299 Ma | ||||
Carbonífero | Pennsylvaniano | Gzheliano | 299 – 303,9 Ma | ||
Kasimoviano | 303,9 – 306,5 Ma | ||||
Moscoviano | 306,5 – 311,7 Ma | ||||
Bashkiriano | 311,7 – 318,1 Ma | ||||
Misisippiano | Serpukhoviano | 318,1 – 326,4 Ma | |||
Viseano | 326,4 – 345,3 Ma | ||||
Tournaisiano | 345,3 – 359,2 Ma | ||||
Devoniano | Superior | Famenniano | 359,2 – 374,5 Ma | ||
Frasniano | 374,5 – 385,3 Ma | ||||
Medio | Xivetiano | 385,3 – 391,8 Ma | |||
Eifeliano | 391,8 – 397,5 Ma | ||||
Inferior | Emsiano | 397,5 – 407,0 Ma | |||
Praxiano | 407,0 – 411,2 Ma | ||||
Lochkoviano | 411,2 – 416 Ma | ||||
Siluriano | Pridoli | 416 – 418,7 Ma | |||
Ludlow | Ludfordiano | 418,7 – 421,3 Ma | |||
Gorstiano | 421,3 – 422,9 Ma | ||||
Wenlock | Homeriano | 422,9 – 426,2 Ma | |||
Sheinwoodiano | 426,2 – 428,2 Ma | ||||
Llandovery | Telychiano | 428,2 – 436 Ma | |||
Aeroniano | 436 – 439 Ma | ||||
Rhuddaniano | 439 – 443,7 Ma | ||||
Ordoviciano | Superior | Hirnantiano | 443,7 – 445,6 Ma | ||
? | 445,6 – 455,8 Ma | ||||
? | 455,8 – 460,9 Ma | ||||
Medio | Darriwiliano | 460,9 – 468,1 Ma | |||
? | 468,1 – 471,8 Ma | ||||
Inferior | ? | 471,8 – 478,6 Ma | |||
Tremadociano | 478,6 – 488,3 Ma | ||||
Cambriano | Superior | ? | 488,3 – ? Ma | ||
Paibiano | ? – 501 Ma | ||||
Medio | ? | 501 – ? Ma | |||
? | ? – 513 Ma | ||||
Inferior | ? | 513 – ? Ma | |||
? | ? – 542 Ma | ||||
Proterozoico | Neoproterozoico | Ediacarano | 542 – 630 Ma | ||
Crioxeniano | 630 – 850 Ma | ||||
Toniano | 0,85 – 1 Ga | ||||
Mesoproterozoico | Steniano | 1 – 1,2 Ga | |||
Ectasiano | 1,2 – 1,4 Ga | ||||
Calymmiano | 1,4 – 1,6 Ga | ||||
Paleoproterozoico | Statheriano | 1,6 – 1,8 Ga | |||
Orosiriano | 1,8 – 2,05 Ga | ||||
Rhyaciano | 2,05 – 2,3 Ga | ||||
Sideriano | 2,3 – 2,5 Ga | ||||
Arqueano | Neoarqueano | 2,5 – 2,8 Ga | |||
Mesoarqueano | 2,8 – 3,2 Ga | ||||
Paleoarqueano | 3,2 – 3,6 Ga | ||||
Eoarqueano | 3,6 – 3,85 Ga | ||||
Hadeano | 3,85 – 4,57 Ga |
Escala de tempo (antes do presente):
- 1 Ka = 103 (un millar de) anos;
- 1 Ma = 106 (un millón de) anos;
- 1 Ga = 109 (mil millóns de) anos.
[editar] Notas
- A escala de tempo xeolóxica está distorsionada en “perspectiva”, ampliandose en dirección ao presente. Iso dáse, en parte, porque hai máis informacións nas capas de rochas recentes, que así requeren estudos máis detallados. Mais tamén porque, cando se estuda o pasado, tendese a sobrevalorar o que está máis próximo do presente.
- As datas son aproximadas, debido á incerteza da datación radiométrica e ao problema de que os depósitos nen sempre son examinados no lugar apropriado da capa xeolóxica que se desexa datar. Os limites dalgunhas divisións máis antigas carecen aínda de definición. Algunhas divisións sequer foron oficialmente nomeadas.
- Os períodos do Proterozoico non se dividen en épocas, así como as eras do Arqueano non o son en períodos. Canto máis se retrocede no tempo, menos informacións as capas xeolóxicas revelan para necesitar subdivisións detalladas.
- O Hadeano, en rigor, non se pode considerar como éon xeolóxico, porque non hai rochas tan antigas para caracterizálo axeitadamente. A pesar de non constar do Cuadro Estratigráfico Internacional, é recoñecido como o marco cero da Escala de Tempo Xeolóxico por varias outras fontes.
- O conxunto dos éons anteriores ao Fanerozoico – Proterozoico, Arqueano e Hadeano – é tradicionalmente chamado Pre-Cambriano. A pesar de constar do Cuadro Estratigráfico Internacional, non é un éon nen unha era, como costumeiramente se costuma atopar na literatura especializada, mais si un conxunto de éons.
- Os antigos períodos Terciario e Caternario da era Cenozoica foron abolidos, e as súas épocas redistribuídas entre os novos períodos Paleoxeno e Neoxeno.
- O antigo período Vendiano do Neoproterozoico foi renomeado para Ediacarano.