Oso polar

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Oso polar
Clasificación científica
Reino: Animalia
Filo: Chordata
Clase: Mammalia
Orde: Carnivora
Familia: Ursidae
Xénero: Ursus
Nome científico
Ursus maritimus
Coñeza toda a Bioloxía en Wikispecies, o directorio dos seres vivos


O oso polar (Ursus maritimus), tamén coñecido como oso branco, é un mamífero membro da familia dos Ursídeos, típico e nativo do Ártico e actualmente o maior carnívoro terrestre coñecido. Apesar de ser clasificado entre os carnívoros, o oso é un animal omnívoro.

Fáciles de tratar, son un dos animais máis populares nos xardíns zoolóxicos. O rei Ptolomeu II do Exipto (285-246 a.C.) tiña un exemplar no seu zoolóxico, en Alexandría.

Índice

[editar] Clasificación

Phipps (1774) foi o primeiro a describir este animal como especie distinta: Thalarctos maritimus (Phipps, 1774). Outros nomes xenéricos foron depois propostos, tais como Thalassarctos, Thalarctos e tamén Thalatarctos. Tendo como base feitos relativos ao cruzamento de osos pardos con osos polares, en xardíns zoolóxicos, estabeleceuse o nome Ursus (Thalarctos) maritimus para esta especie. Máis tarde, debido a interpretacións paleontolóxicas e evolutivas, foi proposta por Kurtén (1964), a integración de Phipps (1774), como a autoridade da especie. Finalmente, o nome Ursus maritimus pasou a ser utilizado até aos nosos días, debido a promoción feita por Harrington (1966), Manning (1971) e Wilson (1976) [1].

Pénsase que os procionídeos e os ursídeos se ramificaron hai perto de 30 millóns de anos. O oso de óculos formou un ramo a parte en torno de 13 millóns de anos atrás. As seis especies actuais do xénero Ursus se orixinaron hai uns 6 millóns de anos. O oso pardo e o oso polar diverxiron de un ancestro común hai cerca de 2 millóns de anos e o cruzamento entre as dúas especies xera descendentes fértiles. A perda de dentes molares típicos do oso pardo deuse hai 10 ou 20 mil anos. O fato de xerar híbridos fértiles pode levar á conclusión de que o oso polar é unha subespecie do oso pardo.

A maioría dos cientistas non recoñece subespecies de oso polar. O IUCN/SSC Polar Bear Specialist Group (PBSG) contabiliza 20 grupos populacionais, encanto que outros cientistas apontan os seis grupos abaixo:

  • Mar de Chukchi, Illa de Wranxel Island e Alaska ocidental.
  • Mar de Beaufort
  • Arquipélago Ártico Canadense
  • Groenlandia
  • Terra de Spitzberxen-Franz Josef
  • Siberia

Algunhas fontes citan estas dúas subespecies:

  • Ursus maritimus maritimus
  • Ursus maritimus marinus

[editar] Aparencia

O oso polar está presente no brasón de armas da Groelandia. Representa a fauna do país.
Agrandado
O oso polar está presente no brasón de armas da Groelandia. Representa a fauna do país.

Os machos desta especie pesan perto de 600 kg, mais poden atinxir 800 kg e miden até 2,60 m. As femias son de media ben menores, con 200 a 300 kg de masa e 2,10 m de comprimento. Ao nacer o fillote ten 0,6 a 0,7 kg. A camada de gordura subcutánea pode chegar a unha espesura de 15 cm.

Todo o seu corpo está adaptado para mellor desempeño na auga e para o frío. Tanto as orellas canto os ollos son pequenos e arredondados. As patas dianteiras son largas para facilitar o nado e o mergullo e as patas posteriores teñen 5 dedos. O cráneo e o pescozo son alongados. Non hai boza sobre os ombros. Todas esas adaptacións proporciónanlles un maior hidrodinamismo que facilita a natación. A pel e o fociño son pretos. As solas dos pés teñen papilas e vacúolos que auxilian a camiñada sobre o xelo.

A pelaxe dos osos polares é branca e cobre todo o corpo, inclusive a planta das patas, como isolamento do frío. Componse dunha densa camada de subpelo (cerca de 5 cm de comprimento) e unha camada de pelos externos (15 cm). O fíeo individual é transparente e oco, mais non presenta propiedades de fibra óptica, como afirma unha lenda urbana. No verán a pelaxe tórnase amarelada, talvez debido á oxidación producida polo sol. Ao contrário dos demais mamíferos árticos, os osos polares non sofren proceso de muda estacional. Os pelos nas solas das patas son duros e proporcionan excelente isolamento térmico e tracción sobre a neve. O isolamento térmico proporcionado pola pelaxe xeral é ton eficiente que torna o animal practicamente invisíbel a detectores infravermellos. Acima de 10° C, contodo, isto pode levar ao sobre-quecemento do animal. Outra característica de sua pelaxe é non reflectir a luz ultravioleta.

Algúns animais cautivos, expostos a climas quentes e húmidos, desenvolven unha cor verde grazas a algas que crecen nos seus pelos ocos. Tais algas non son nocivas ao animal e son eliminadas con baños de auga oxixenada ou sal.

[editar] Distribución

Unha femia e un fillote en Svalbard, territorio da Noruega.
Agrandado
Unha femia e un fillote en Svalbard, territorio da Noruega.

O oso polar é un animal do hemisfério norte que habita o círculo polar ártico. Pódese atopar no Alasca, no Canadá, na Groenlandia, na Rusia e no arquipélago noruegués de Svalbard. O habitat natural do animal é a camada fina de xelo, onde lle é posíbel cazar focas. É perfectamente apto para a vida no xelo, sendo encontrado durante o inverno nos mares conxelados de Chukchi e Beaufort ao norte do Alasca, mares Siberiano Oriental, de Laptev e de Kara na Rusia e no mar de Barents ao norte da Europa. Son comúns tamén na porzón norte do mar da Groenlándia, na baía de Baffin e en todo o arquipélago Ártico Canadense.

Apesar de o seu número diminuir a partir do paralelo 88°, os osos polares poden ser encontrados virtualmente en todo o Ártico.

[editar] Hábitos

Dous osos polares a enfrentárense. As loitas xeralmente son simuladas.
Agrandado
Dous osos polares a enfrentárense. As loitas xeralmente son simuladas.

Esta especie concéntrase xunto á costa unha vez que depende das auga para encontrar as suas presas. Os osos polares son excelentes nadadores e poden percorrer até 80 km sen descanso. Algúns animais migran desta forma do Norte para o Sul seguindo as marxes das xeleiras, mias poden deslocarse tamén por terra firme. O oso polar é un animal de hábitos diurnos e caráter solitario, que non forma outros lazos familiares que entre as fémias e as súas crías.

Os machos adultos, como todos os outros osos, poden atacar e matar fillotes. As fémias deféndennos mesmo frente a un macho que mida o duplo do seu tamaño. Aos seis meses de idade, un fillote é capaz de fuxir correndo dun adulto.

Os territorios, moitas veces enormes, non son defendidos. Apesar de non seren sociais, os osos son capazes, contodo, de dividiren unha carcasa de balea sen maiores conflitos.

Debido á abundancia de comida mesmo durante o inverno, o oso polar non hiberna no sentido estrito da palabra.entra nun estado de dormencia, no cal a súa temperatura corpórea non cae, pasando a subsistir das súas reservas de gordura corporal.

Os osos polares son animais moi preocupados coa propia hixiene. Após cada comida, dedican uns 15 minutos para eliminar a suxeira. Para se limparen, usan as patas, a lingua, auga ou neve. Isto se deve ao feito de que a suxeira interfere coa capacidade de isolamento térmico da pelaxe.

[editar] Reprodución

Unha mai e os seus dous fillotes.
Agrandado
Unha mai e os seus dous fillotes.

Os osos polares acasalan entre os meses de marzo e xuño, con implantació diferida dos óvulos fecundados, de modo que o período de xestación se torna moi longo, entre 200 a 265 días, variando de acordo coas condicións ambientais.

As crías nacen entre novembro e xaneiro, no abrigo invernal construído pela fémia, e non se separan da nai até completaren dous anos de idade. Nacen cegas e pesando moi pouco en relación ao peso adulto, sendo un dos fillotes menos desenvolvidos dos mamíferos euterios. As femias teñen catro mamas funcionais, ao paso que as outras osas presentan seis. Poden xerar até catro fillotes por xestación, ainda que a media sexa de dúas crías.

As femias están aptas para a reprodución unha vez a cada tres anos, sendo un dos mamíferos con menor capacidade reprodutiva. Cóntase que a osa polar teña apenas cinco niñadas na súa vida.

Atinxen a maturidade sexual entre os 5 e 6 anos e en condicións naturais, viven unha media de 15 a 18 anos. Algúns animais selvaxes marcados tiñan un pouco máis de 30 anos. Un espécime do zoo de Londres morreu aos 41 anos.

[editar] Dieta

Un oso busca comida nunha praia rochosa.
Agrandado
Un oso busca comida nunha praia rochosa.

De todos os osos, o oso polar é o que máis restritamente carnívoro. A dentición lembra máis a de carnívoros acuáticos do que outros osos. A súa principal presa é a foca (en especial a foca anelada), a cal tenta capturar quando estas emerxen en buracos no xelo para respirar. A súa taxa de éxito, contodo, é baixa. Só 5% das tentativas son exitosas. Un oso experiente captura unha foca a cada cinco días, o que lle proporciona enerxía suficiente para 11 días. Alén do método de tocaia, o oso polar emprega tambén o método de persecución para cazar, aproximándose moi lentamente da vítima e disparándose nos 15 m finais, a unha velocidade de até 55 km/h.

Aliméntase tamén de aves, roedores, moluscos, caranguexos, morsas e belugas. Ocasionalmente caza bois-almiscarados e até mesmo, ainda que raro, outro oso polar.

Oportunista, a especie pode comer carniza (como baleas encalladas) e materia vexetal, como raíces e bagas no final do verán. No depósito de lixo en Churchill, Manitoba, observáronse comendo, entre outras cousas, graxa e aceite de motor.

O oso polar é un nadador e un corredor capaz, o que o torna un cazador eficiente tanto na auga como na terra firme.

Esta especie é extremamente perigosa para o home, que encara como presa, especialmente se non houber abundancia dos seus alimentos habituais. Na Illa de Baffin, por exemplo, os xeólogos fan traballo de campo armados de cazadeiras como medida de protección contra os osos polares.

Ao contrario da crenza diseminada, nunca foi observado que o oso polar, en busca da camuflaxe perfeita, esconda o fociño cando está cazando.

[editar] Conservación

Uns osos inspecionan un vehículo en Churchill, Manitoba.
Agrandado
Uns osos inspecionan un vehículo en Churchill, Manitoba.

O oso polar é citado pela CITES sob baixo risco de extinción. Porén, algúns factores poden mudar esta situación para pior.

O encollemento das camadas de xelo e o prolongamento do verán están a obrigar os osos polares a buscaren comida en lugares habitados, colocando a especie en conflito co home. En 2005, afirmouse ter visto un total de cerca de 40 osos nadando centenas de quilómetros en busca dalgunha camada de xelo flutuante á cal pudesen subir.

Os pobos índixenas do Ártico cazan o oso pola súa graxa e pele. O Canadá permite a estranxeiros cazar, se van guiados por un inuit nos seus trenós de cans. Apesar de florecente no século pasado, este tipo de actividade está en declinio actualmente. O interese polas peles de oso diminuiu, así como os seus prezos. Unha pele que se vendía por 3.000 dólares atinxe hoxe o prezo máximo de 500 dólares.

Certas actividades humanas como explorazon de gás e petróleo, o turismo, a pesquisa científica e deportes na neve perturban o animal no seu ambiente. A contaminación ambiental é outra ameaza. Estando no topo da cadea alimentaria, o oso polar concentra substancias tóxicas no seu organismo. A cantidade de metais pesados e hidrocarbonos clorados tense mostrado en curva ascendente en mostras de tecidos.

Os derramamentos de petróleo tamén afectan os osos polares. O petróleo é altamente tóxico e de lenta decomposición, sendo inxerido pelo animal cando este se alimenta ou executa seu aseo.

A populación actual de osos polares estímase entre 22 000 e 27 000 individuos, 60% dos cais viven no Norte do Canadá.

[editar] Cultura e relixión

Cazador a caiaque transportando un oso na Groenlandia.
Agrandado
Cazador a caiaque transportando un oso na Groenlandia.
  • Os inuit reverencian o oso polar, a quen chaman nanuk, acreditando que o mesmo se deixa abater polos cazadores en troca de ferramentas que usaría após a morte. Poeticamente tambén o chaman Pihoqahiak, o eterno andarillo.
  • Os skalds, poetas nórdicos, cuñaban epítetos para os osos como "o terror da foca", "o matador de baleas" e o "cabaleiro dos icebergs", entre outros.
  • Os lapóns non pronuncian o seu nome por medo de ofendelos. Preferen chamar os osos "cachorro de Deus" ou "o vello de manto de pel".
  • Os ket da Siberia reverencian todos os osos e os chaman gyp ou qoi, que significa "avó" e "padrasto", respectivamente.
  • No leste da Groenlandia chámaselle Tornassuk, "o mestre dos espíritos prestativos".

[editar] Ligazóns externas

Webcams
  • Polar Cam, ao vivo do Zoolóxico de San Diego.
  • The Polar Bear Cam, ao vivo de Churchill, no Canadá. Funciona de outubro a novembro, cando os osos migran.
Commons
Commons ten máis imaxes sobre: