1 de xaneiro
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Dec - Xaneiro - Feb | ||||||
lu | ma | mé | xo | ve | sa | do |
1 | ||||||
2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
30 | 31 | |||||
2006 |
||||||
lu | ma | mé | xo | ve | sa | do |
1 | 2 | |||||
3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
31 | ||||||
2005 |
||||||
lu | ma | mé | xo | ve | sa | do |
1 | 2 | 3 | 4 | |||
5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | |
2004 |
O 1 de xaneiro é o primeiro día do ano do Calendario Gregoriano. Quedan 364 días para finalizar o ano, 365 nos ano bisestos.
31 de decembro < 1 de xaneiro < 2 de xaneiro
Índice |
[editar] Acontecementos
[editar] Ata 1900
- -753, Rómulo funda a cidade de Roma.
- -45, entra en vigor o calendario xuliano, que será usado até 1582.
- -42, o senado decide darlle divindade ao defunto Xulio César.
- 990, Rusia adopta o calendario xuliano.
- 1325, aniversario da fundación de Tenochtitlan (México).
- 1369, Luís II, o Bon, duque de Borbón, institúe a Orde do Escudo de Ouro.
- 1432, Yusuf IV é proclamado sultán de Granada tras unha sublevación popular que destrona a Muhammad IX.
- 1492, o visir Jusef Aben Comixa é portador dunha carta de Boabdil para os Reis Católicos, concertando a entrega de Granada para o seguinte día, e non o 6, coma se conviña.
- 1501, data que tradicionalmente se considera como o remate dos libros impresos chamados incunábeis.
- 1502, Brasil: Américo Vespucio descobre a baía de Guanabara, onde se fundaría a cidade do Río de Xaneiro.
- 1504, entrada triunfal do Exército español en Gaeta, co que remata a guerra por Nápoles entre Francia e España.
- 1515, Francia: O rei Francisco I sucede no trono a Luis XII por falta de descendencia.
- 1554, ten lugar en Chile a Batalla de Tucapel e morte de Pedro de Valdivia. Os mapuches, ao mando de Lautaro, derrotan os españois e dan morte a Valdivia.
- 1559, sobe ao trono o rei Federico II de Dinamarca e Noruega.
- 1567, pragmática de Filipe II contra a actitude levantisca dos mouros en Granada, orixe da guerra das Alpuxarras.
- 1568, como ampliación da Pragmática do ano anterior, decrétase por Filipe II que os musulmáns deberán entregar os seus fillos en idades comprendidas entre 3 e 15 anos ás autoridades eclesiásticas para a ensinanza da relixión cristiá e a lingua castelá.
- 1574, Bolivia: O conquistador español Santiago Barba de Padilla funda a cidade de Oropesa, que foi chamada Cochabamba a partir de 1786.
- 1575, fúndase en México a vila de Celaia.
- 1584, o frade mexicano Martín Durán pronuncia un discurso a favor dos aborixes mexicanos, motivo polo que a "Santa Inquisición" dá orde de que sexa queimado vivo.
- 1600, celébrase a primeira conmemoración do Aninovo en Escocia.
- 1618, bautizo do pintor español Bartolomé Esteban Murillo, nado nos derradeiros días de decembro do ano anterior.
- 1622, os Estados Pontificios adoptan o 1 de xaneiro coma inicio do ano.
- 1644, en Francia aparece a primeira publicación de Jean-Baptiste Poquelin na que firma baixo o alcume de Molière.
- 1652, o físico Johann Lorenz Bausch funda a Academia Naturae Curiosorum.
- 1679, en Brasil, Francisco Gil de Araújo en calidade de virrei ordea a fundación dunha vila na beiras do río Guarapari; correspondente o estado de Espírito Santo.
- 1707, os países de Escocia e Inglaterra, asinan unha carta magna de proteción mútua, o que provocará de cara o resto de Europa a unión destos dous paises.
- 1727
- - Créase na Charité de Berlín unha unidade de obstetricia cunha "sala independente onde se acollen as mulleres licenciosas pouco antes de parir".
- - A poboación brasileira de Arraial do Bom Jesús de Cuiaba (correspondente a o estado de Mato Grosso) recibe o nomeamento de vila.
- 1730
- - En Uruguai fundase o primeiro cabildo na cidade de Montevideo.
- - O compositor alemán, Johann Sebastian Bach, bautiza o seu décimocuarto fillo; tratase dunha nena a que lle porá de nome, Christiana Benedicta Louise.
- 1764, Mozart toca en Versaies á idade de 8 anos.
- 1772, o futuro presidente de Estados Unidos, Thomas Jefferson casa con Martha Wayles Skelton.
- 1777
- 1785, publícase a primeira edición do xornal "Daily Universal Register, Times of London".
- 1788, publicación en Londres do primeiro número do xornal The Times.
- 1791, Perú, aparece en Lima o primeiro número do xornal O Mercurio Peruano, dirixido por Hipólito Unanue.
- 1797, a cidade de Albany sustitúe a Nova York coma capital de estado do mesmo estado homónimo.
- 1799, o presidente americano, John Adams recibe a visita do xornalista e economista brasileiro (exiliado en Inglaterra), Hipólito da Costa.
- 1801
- - Descubrimento do primeiro asteroide: Ceres decuberto polo astrónomo italiano Giuseppe Piazzi no seu observatorio de Palermo.
- - Fórmase o Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda.
- - O indio "Mariano" pronunciase en México contra das autoridades virreinais na serra de Nayarit, e pretende restablecer o reinado de Moctezuma.
- - A rexión chilena de La Serena é sacudida por un forte sismo, non se coñecen a intesidade nin aparecen reflexados se provocou mortes.
- - A fragata estadounidense Chesapeake logra capturalo navio pirata francés La Jeune Creole.
- 1804, Jean-Jacques Dessalines proclama a independencia de Haití, resucitando o antigo nome indio da illa.
- 1806, restablecemento en Francia do calendario gregoriano.
- 1807, o revolucionario e libertador venezolano, Simón Bolívar chega a os Estados Unidos.
- 1808, Sierra Leona transformase nunha colonia británica.
- 1818, o libertador e político, Bernardo O'Higgins proclama a independencia de Chile.
- 1820
- - O tenente coronel Rafael del Riego reponse contra o absolutismo nas Cabezas de San Xoán, (Sevilla), e proclama a Constitución do 1812.
- - Un tribunal chino condena a execución o misioneiro xesuita Francis Regis Clet.
- 1821, A rexión norteña do Pará brasileiro sumase a Revolución Constitucionalista de Portugal.
- 1822
- - Por iniciativa de Pedro Domecq Lembeye, as bodegas Domecq, as máis antigas de Xerez da Fronteira (Cádiz), cambia a denominación da empresa á de "Pedro Domecq e Compañía", comezando a fraguarse os cimentos dunha empresa que revolucionaría o mundo bodegueiro.
- - O monxe carmelita brasileiro, Frei Caneca recibe o nomeamento de mestre de xeometría no instituto de Recife (en Pernanbuco).
- 1823, Arxentina: publicación do primeiro número de O Argos de Buenos Aires, que sinala unha nova etapa no xornalismo arxentino.
- 1824, en México a xunta gubernativa aproba a Acta Constitutiva da Federación.
- 1826, Cuba: Pídese apoio do pobo e do goberno para fundar a Academia de Ciencias Médicas, Físicas e Naturais da Habana.
- 1829, o xeneral, Jose Miguel de Velasco resulta elexido novamente para un segundo mandato no goberno boliviano.
- 1830
- - Guillerme I, rei de Wutemberg instaura a Orde de Federico.
- - Anastasio Bustamante, asume a Presidencia de México.
- 1831, sae ás rúas da cidade de Boston (nos Estados Unidos) o xornal "The Liberator".
- 1841, Honduras elixe o primeiro presidente da república, o xeneral Francisco Ferrera.
- 1845, o militar Henry Wagner Halleck recibe por parte do Goberno o ascenso a primeiro tenente do grupo de enxeñeiros zapadores do exército.
- 1849, en Brasil publicase o chamado "Manifiesto a o Mundo" que daría lugar a Revolución da Praia.
- 1850, establécese en España un novo sistema de franqueo da correspondencia, o selo adhesivo.
- 1852, o goberno brasileiro publica unha acta polo que a provincia do Amazonas muda o nome pola de Río Negro.
- 1854, Cuba: Imprímese o primeiro número do xornal Gaceta Médica da Habana, adicado a Medicina, Cirurxía, Farmacia e Ciencias Auxiliares.
- 1855, edítase o primeiro censo escocés que recolle os casamentos, os nacementos e as mortes da xente do país.
- 1858, unha acta da Institución arxentina permite a fundación do centro social na vila de Salta.
- 1860, Guerra de África: Victoria das tropas españolas ao mando do xeneral Prim, na batalla dos Castillejos.
- 1863, Estados Unidos: entra en vigor a Acta de Emancipación para os escravos do sur, asinada polo presidente Lincoln.
- 1865, Chile: establécese o sistema métrico decimal.
- 1866, o Grupo Internacional da Unión de Telecomunicacións formada por membros dunhos paises reciben o ingreso de dous novos: Alemaña e Austria.
- 1867
- - O químico sueco Alfred Nobel obtén por primeira vez a dinamita de forma industrial.
- - O investigador Allan Kardec publica unha nota nos xornais de Francia sobre o espitismo, pero, ademáis a mesma nota tamén se refire as intrigas das amizades, os odios dos inimigos e as calunmias.
- 1868
- 1869
- - O Grupo Internacional da Unión de Telecomunicacións recibe un novo membro, trátase de India.
- - A cidade paraguaia de Asunción é asalta e saqueada por tropas insurrectas.
- 1871
- 1872
- - Entran en vigor os páragrafos 218 ao 220 do Código Penal alemán, que regulan a interrupción da preñez.
- - Novas eleccions en Liberia dan por segunda vez a presidencia do goberno a Joseph Jenkins Roberts.
- 1876, Francia logra entrar a formar parte da Unión Postal Universal.
- 1877, India: Disraeli consegue o título de "Emperatriz das Indias" para a Raiña Victoria.
- 1879, reedítase en Barcelona o semanario satírico republicano L'Esquella da Tortaza.
- 1880, Panamá: comezan os traballos para a construción do Canal de Panamá.
- 1882
- 1883, a Unión Postal Universal recibe un novo membro nas súas filas: Costa Rica.
- 1884
- - Unha carta magna do goberno arxentino permite a transformación da vila de Esperanza en cidade.
- - En Brasil ten lugar na cidade de Río de Xaneiro a creación da primeira Federación Espiritista de xeito oficial.
- 1885, entra en vigor o primeiro regulamento do Ateneo de Madrid.
- 1888
- - En España ten lugar a súa Primeira Exposición Universal na cidade de Barcelona.
- - Iniciase a construción do submarino español (o que se lle chamará "Peral"), que non rematará ata o 8 de setembro de 1888.
- 1889
- - Dase a coñecer en Estados Unidos a primeira lexislación que premite a execución dos presos utilizando a silla eléctrica.
- - Arxentina é admitida coma membro do Grupo Internacional da Unión de Telecomunicacións.
- 1890, ábrese en Monterrei a primeira institución bancaria, do Banco Nacional de México.
- 1892, ábrese Ellis Island, o máis famoso centro de inmigración dos Estados Unidos.
- 1893, Xapón adopta o calendario gregoriano.
- 1894
- - Arxentina: Aparece o Diario "La Vanguardia".
- - Realizace a apertura en Inglaterra do Canal de buques de Manchester.
- 1896
- - Wilhelm Rentgen anuncia o descubrimento dos raios X.
- - En Brasil ten lugar na rexion de Minas Gerais a creación da Corporación Musical de Santa Cecília.
- 1897
- - No Ecuador da lugar o establecemento da Loja Luz del Guayas.
- - Ten lugar a inauguración polas autoridade brasileiras do telégrafo submariño que pon en contacto as cidades de Río de Xaneiro e Pernambuco.
- 1898
- - Cuba: O Goberno autónomo asume as súas funcións e comeza a gobernar.
- - Grazas o goberno belga ten lugar a creación da Koninklije Atletiek Associatie Gent, na que no primeiro ano recibe a inscripción de preto dun cento de atletas.
- 1899
- - O exército español entrega a illa de Cuba a Estados Unidos, que asumiu o seu goberno durante tres anos.
- - Sae á rúa o xornal "La veu de Catalunya".
- 1900
- - Prodúcese un derrubamento nas obras do metropolitano de París.
- - Unha nova acta do goberno arxentino permite a creación da Escola Superior de Guerra.
- - A Cámara de lores inglesa da o visto bo para o inicio dos preparativos dunha expedición militar contra Nixeria.
- - O goberno brasileiro autoriza as tendas a venda dos selos que conmemoran o cuarto centenario do descobrimento de Brasil.
- - O goberno dos Estados Unidos concede permiso a Issaquah State Bank para a apertura e xestión dos cartos e intereses do estado.
[editar] 1901 - 1950
- 1901
- - Nixeria convértese en protectorado británico.
- - Debido á nobre e abnegada conduta do pobo malagueño con motivo do naufraxio da fragata alemá "Gneisenau", concedéselle a Malaga, polo Real Decreto, o título de "Moi Hospitalaria".
- - Establécese a Commonwealth de Australia mediante a unión de seis colonias.
- - Empeza a rexer en España o horario oficial polo meridiano de Greenwich.
- - Inaugúrase en Madagascar a primeira autopista do mundo, cunha lonxitude de 200 km.
- - O relixioso italiano, de nome: Padre Pío de Pietrelcina, sofre a súa segunda visión apocaliptica pola que emprende a batalla contra o mal.
- 1902
- - Inaugúrase en Charlottenburg (Alemaña) o Licht-Luft-Institut, fundado pola iniciativa de persoas que pretenden reformar o modo de vida.
- - "A Nación" (diario arxentino) publica o seu primeiro número extraordinario, con avisos en cores.
- - Xógase o primeiro partido no Rose Bowl de Pasadena, California.
- - En Brasil inaugúrase o Asilo de Mendicidade para os sen teito en Sao Paulo, concretamente no barrio de Sorocaba. Este mesmo día tamén, na rexión de Mato Grosso, ten lugar a presentación oficial da cámara municipal de Ituiutaba.
- 1903
- - Aparece o primeiro número do xornal español ABC de periodicidade semanal.
- - Na localidade brasileira de belem, correspondente o municipio de Pará, constitúese a Tuna Luso Brasileira.
- - En Suiza ten lugar a apertura do Buró Internacional de relacións para arquitectos e constructores.
- 1905
- - Arxentina: Fúndase o Clube Atlético Independente.
- - Novo goberno formado polo Paul F. Gautsch von Frankenthurn en Austria tras unhas segundas votacións.
- - O Papa Pío X beatifica a Agatangelo Noury; recoñece asi o martirio sufrido por este fraile capuchino.
- - Durante a Guerra Ruso-Xaponesa: tropas rusas rendense na localidade de Port Arthur.
- 1907
- 1908
- - Chile logra a aprobacion para entrar no Grupo Internacional da Unión de Telecomunicacións.
- - O sesto rexemento de cabaleiría lixeira brasileiro recibe a un novo superior, tratase do tenente coronel Fredolin José da Costa.
- 1909, en Inglaterra a cámara de lores remite o goberno a visto bo da acta que permitirá que os ancians teñan dereito a cobrar unha pensión de xubilación.
- 1910
- 1911
- - En Australia levase a cabo o servizo militar obligatorio coa posibilidade que que os soldados se poidan reenganchar cumprindo un máximo de 30 anos o servizo da patria.
- 1912
- - O Goberno revolucionario chinés proclama a República e designa como presidente provisional o líder nacionalista Sun Yat-Sen.
- - Arxentina: Fúndase o Clube de Football Centenario, hoxe chamado Clube Atlético Temperley.
- - Nunhos novos comicios lexislativos Daniel E. Howard acada a presidencia de Liberia.
- 1913, dimite o xefe do Partido Conservador de España, Antonio Maura.
- 1914
- - Entra en servizo a primeira liña aérea regular do mundo, entre St. Petersburg e Tampa, ambas no estado de Florida (Estados Unidos).
- - A partir da data, os suecos non poderán comprar máis de 12 litros de licores por trimestre.
- - En Portugal fundase o Clube Académico de Futbol.
- - Constructores brasileiros fundan en Mato Grosso a Unión Araguarina, na vila de Araguari.
- - Nixeria constitúese nunha colonia británica.
- 1915
- - O submarino alemán U-24 afunde o navío de liña británico Formidable diante de Plymouth.
- - O presidente americano, Theodore Roosevelt publica o escrito "America and the World War".
- 1916
- - Revolución de México, o político Venustiano Carranza chega co seu séquito a Querétaro, cidade á que proclama capital da república.
- - Durante o pasado ano, no fronte occidental, perderon a vida un total de 848.228 soldados alemáns, 313.027 ingleses e 1.300.000 franceses.
- - Unha obra do escritor, Clóvis Beviláqua resulta ser o detonante para que o goberno de Brasil cree o Código Civil Brasileiro.
- 1917, Arxentina: Fúndase o Clube Atlético Os Andes.
- 1918
- - Estados Unidos, o actor británico Charles Chaplin inaugura os seus propios estudios cinematográficos en Hollywood; será coñecidos como "United Artists".
- - O sexto rexemento de cabaleiría lixeira brasileiro recibe a un novo alto cargo, trátase do maior Manuel Virgilio de Abreu Coelho.
- - Finlandia celebra o derradeiro día do calendario xuliano.
- 1919
- - Fundación do Partido Comunista alemán, por Rosa Luxemburgo, Karl Liebnecht e Guillerme Pieck.
- - Edsel Ford, fillo de Henry Ford faise cargo da presidencia das fábrica de coches Ford Motor Company.
- - O xornalista e escritor americano, John Reed publica o prefacio do seú libro "Os 10 días que espantaron o mundo".
- - Establécese o República Socialista Soviética en Belarus (na antiga Bielorrusia).
- - Na rexión brasileira de Mato Grosso fundase a Instituto de Historia e Xeografía.
- 1920
- 1921
- - Nicaragua, Diego Manuel Chamorro comeza o seu mandato presidencial, caracterizado pola constante axitación.
- - Publícase en La Gaceta a autorización para construir na Moncloa a Facultade de Medicina e o Hospital Clínico de Madrid.
- - En Portugal fundase o Clube Unión Deportiva Punta Delgada.
- - O Grupo Internacional da Unión de Telecomunicacións inclue nas súas filas a Polonia.
- - A cidade brasileira de Acre ten novo gobernador, chamase Epaminondas Jácome.
- 1922
- - Aparece en varios xornais a estimación de que 33 millóns de persoas padecen fame en Europa.
- - A Unión Postal Universal recibe o engrosamento de dous novos membros: Lituania e Filipinas.
- - Unha monxa polaca de nome Edith Stein, bautizase cristianamente baixo o nome de Teresa Benedetta de la Croce; correrá martirio e Auschwitz e será elevada a categoría de santa.
- 1923
- - O aviador Sadi Lecointe establece unna nova marca mundial de velocidade en Istres, cunha media de 348 km/h.
- - Arxentina: Inauguración do Museo Colonial.
- - Crease en toda Rusia a Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas que se dará a coñececer cara o occidente baixo as siglas URSS.
- 1924
- - Estados Unidos cerra a entrada á inmigración xaponesa.
- - En Australia contrúese o primeiro telescopio respaldado polo presuposto da Commonwealth Solar Observatory. Tamén se constitúe a Asociación Automovilistica Australiana.
- 1925
- - A capital de Noruega, Cristiana, pasa a chamarse Oslo.
- - Estrea no teatro Español da obra Hernani, adaptación dos irmáns Antonio e Manuel Machado.
- - En Gran Bretaña e a vista do resultado da I Guerra Mundial o goberno adoita medida e forma as defensas aéreas.
- 1926
- 1927
- - Na rexión brasileira de Sao Paulo aparece unha publicación xornalistica de caracter quincenal, trátase do xornal "A Verdade".
- - Primeira emisión da Cadea de Noticias BBC (British Broadcasting Corporation).
- - Arabia Saudita entra a formar parte da Unión Postal Universal.
- - Segundo as estatísticas de Estados Unidos, 449.595 indios viven no norte do país.
- - A causa de certas discrepancias, Costa Rica deixa de ser membro da Liga das Nacións.
- 1928
- - O boxeador español Uzcudun gaña por K.O. ao estadounidense Pat Lester, no Newark (Estados Unidos).
- - En Suiza entra en vigor o novo Código Penal Militar.
- 1929
- - Entra en vigor un novo Código Penal en España.
- - Nicaragua, Xosé María Moncada, do Partido Liberal, asume a presidencia.
- - Estrease en Arxentina o novo aeroporto; Arxentina S.A.
- - Na localidade brasileira de Birigui (en Sao Paulo) ten lugar a fundación e creación da Terence Industrial de Máquinas Agrícolas Ltda.
- 1930
- 1931
- - Comeza a folga de mineiros no País de Gales.
- - Fúndase o Esporte Clube Bahia, de Salvador, Brasil.
- 1932, en Turquía ten lugar a apertura do primeiro Banco Central da República turca.
- 1933
- - Inaugúrase a mostra da Casa Block (Barcelona).
- - O Chanceleiro alemán, Adolf Hitler recibe o 15% dos dereitos editoriais sobre o seu libro "Mein Kampf".
- 1934
- - Entra en vigor a lei dictada polo goberno do Reich "para a prevención da descendencia con enfermidades hereditarias".
- - Tras novas eleccións, Libia terá un gobernador xeral italiano, Italo Balbo; que dividirá o pais en catro provincias: Tripoli, Benghazi, Derna e Misurata.
- - Alcatraz convértese oficialmente en cárcere federal.
- 1935, a "Associated Press" inaugura o servizo de radiofotos.
- 1936, o goberno brasileiro designa a Érico Ennes Torres para a Presidencia do Tribunal de Santa Catalina.
- 1937
- 1938, Brasil, Getulio Vargas inicia o Estado Novo, de tendencia fascista.
- 1939
- 1940
- - Segundo datos oficiais, nas cárceres españolas hai 270.917 reclusos, entre homes e mulleres.
- - O tenente militar alemán, Wilhelm Canaris ascende a almirante.
- 1941, o crego e filósofo español Manuel García Morente celebra a súa primeira misa no seminario onde levaba estudando dende 1938.
- 1942
- - Durante a II Guerra Mundial, o exército ruso ofrece unha contra ofensiva na fronte leste os alemáns aproveitando os rigores do inverno.
- - En Alemaña viven aínda 131.823 xudeus.
- - Inaugúrase en Nova York unha exposición do pintor neerlandés Piet Mondrian.
- - Australia recibe a visita do porta-avións estadounidense USS Langley.
- - Estréase en París o ballet Bolero, de Ravel.
- - Por primeira vez aparece empregado o termo "Nacións Unidas" baixo un discurso emitido polo presidente norteamericano Franklin Roosevelt.
- 1943
- - Segunda Guerra Mundial, finaliza a batalla de Guadalcanal, coa vitoria dos estadounidenses sobre os xaponeses.
- - A vila de Jaguarao (na rexión brasileira do Rio Grande do Sul) rexistra a súa maior temperatura: 42'6º C.
- 1944
- - Franco negase a recoñecer a república fascista de Salò, constituida por Mussolini.
- - Erwin Rommel é nomeado subcomandante en xefe do grupo de exércitos en Francia.
- - Estrease nos Estados Unidos a película Going my way, dirixida por Leo McCarey.
- - Descóbrese a tumba do faraón Menes no Cairo (Exipto).
- - O goberno de Estados Unidos abre un espedente de comisionamento para investigar irregularidades no submariño Pintado SS-387.
- - Crease a Institución brasileira de Rolandia (na rexion do Paraná); tamén se crea a Escola Militar de Resende que será a futura Academia Militar das Aguías Negras.
- - Durante a II Guerra Mundial o piloto alemán, Heinz Lange derriba o avión número 50; dun total de 70 que derribará durante a contenda. Seguiralle así o temido "rei dos ases"; Erich Hartmann, un comandante alemán que logrou derribar 352 avións.
- 1945
- - O XIV Exército británico inicia unha ofensiva no norte de Birmania.
- - O Comité de Lublin declarase Goberno provisional polaco.
- - Avións xaponeses bombardean o navio estadounidense John M. Clayton; pola contra Estados Unidos leva a lugar o desplegue dun novo submaniño, o USS Requin SS-481.
- 1946
- - Comeza a súa publicación a revista literaria Ínsula.
- - Nunha alocución radiofónica, o emperador Hirohito explica a xénese do mito do emperador en Xapón.
- - Inglaterra abre un espedente de comisionamento para o submariño HMS Aeneas.
- 1947
- - Reino Unido, o Goberno laborista de Clement Attlee nacionaliza as minas de carbón.
- - Nixeria obtén certa autonomía administrativa.
- 1948
- - Entra en vigor o Acordo Xeral sobre Tarifas Aduaneiras e Comercio (GATT).
- - O Goberno decreta a suspensión dos salvocondutos para circular polo interior de España.
- - Estrease a primeira ópera catalana da posguerra, El giravolt de maig, de Toldrá.
- - No Reino Unido nacionalízase o ferrocarril.
- - Entra en vigor o Benelux, como acordo da unión aduaneira entre Bélxica, Luxemburgo e os Países Baixos.
- - Etiopía logra entrar coma membro na Organización de Agricultura e Alimentación (FAO).
- - 23 paises asinan o convenio que lles permite un acordo no comercio de produtos manufacturados.
- 1949
- - A produción mundial de petróleo pasou de 285 millóns de toneladas en 1939 a 470 millóns en 1948.
- - Os enfrontamentos entre zulús e mercaderes hindús no mercado oeste de Durban (Sudáfrica) causan a morte de setenta e cinco persoas.
- - O doutor Xoán Manuel Gálvez toma posesión da presidencia de Honduras.
- - Tailandia entra como membro da UNESCO.
- - Indonesia é o novo membro que entra no Grupo Internacional da Unión de Telecomunicacións.
- - En Brasil, na rexion de Mato Grosso crease o subgoberno de Itueta.
- 1950
- - O Reino Unido recoñece a República Popular de China.
- - Xoán Domingo Perón proclama o comezo do Ano do Libertador Xeneral San Martín.
- - Fundase a brasileira lonxa de Serranía Jaraguense, na localidade Jaraguá (da rexión de Goiás)
[editar] 1951 - 2000
- 1951
- - Créase o Alto Comisionado das Nacións Unidas para o Refuxiado (ACNUR).
- - En Tonkín (Indochina) o xeneral De Lattre de Tassigny interrompe a evacuación de civís.
- 1952, Xavier de Borbón Parma autoproclámase rei perante un grupo de carlistas.
- 1953, ponse en marcha o primeiro plan quinquenal na China.
- 1954, un gran incendio destrúe en Santiago de Chile o teatro Coliseo.
- 1956, Sudán independízase do Reino Unido.
- 1957
- 1958
- - Lánzase o Explorer 1, primeiro satélite norteamericano.
- - O Exército venezolano rebélase contra o Goberno.
- 1959
- - Cuba: triunfa a rebelión socialista. O ditador Fulxencio Batista refuxiase nos Estados Unidos.
- - Comeza a rexer o Tratado de Roma, base da CEE.
- 1960
- - Cuba, a revolución socialista nacionaliza a United Fruit Co.
- - Benín independendizase de Francia.
- - Camerún independendizase de Francia.
- - Salvador Espriu publica o seu libro La pell de brau.
- - Nacionalízase en Cuba a United Fruit Co.
- - Concédese a Pilar Primo de Rivera, delegada nacional feminina de FET e da JONS, o título de condesa da Mota.
- - Estados Unidos lanza ao espazo o Tiros I, primeiro satélite meteorolóxico.
- - Entra en vigor en Francia a reforma monetaria: 100 francos antigos equivalen a 1 franco novo.
- 1961 - a taxa de analfabetismo absoluta (segundo as cifras oficiais) sitúase en España nun 10,35% da poboación.
- 1962
- - República Dominicana, tras a morte do ditador Trujillo, asume o poder o Consello de Estado, presidido por Xoaquín Balaguer.
- - Samoa alcanza a súa independencia.
- 1963
- 1964
- - Iniciase o I Plan de Desenvolvemento en España.
- - Entra en vigor a lei de frutas e verduras para o Mercado Común
- 1965, permítese en España a lectura directa do Evanxeo e as epístolas nas linguas vernáculas.
- 1966, República Centroafricana: David Dacko e deposto do seu goberno polo seu curmán, o coronel Jean Bedel Bokassa.
- 1968, comeza a reforma económica na Hungría.
- 1969
- - Checoslovaquia: Crease un estado federal no que os eslovacos gozan dunha ampla autonomía por parte do estado checo.
- - Os enfrontamentos entre católicos e protestantes en Londonderry (Irlanda do Norte) causaron 120 feridos
- 1970
- - No Reino Unido fíxase a maioría de idade nos 18 anos.
- - Entra en vigor na República Federal Alemaña unha lei sobre a percepción do xornal no caso de enfermidade.
- - Arxentina: Aniversario da primeira aterraxe dun Hércules C-130 na Base Aérea Vicecomodoro Marambio da Antartida Arxentina.
- 1971
- 1973, nace a "Europa dos nove", ao meterse na CEE o Reino Unido, Irlanda e Dinamarca.
- 1974, asínase un acordo pesqueiro hispanomarroquí polo cal 200 barcos españois poderán faenar nas augas próximas a Marrocos.
- 1975
- - Declarado Ano Internacional da Muller, auspiciado pola Asemblea Xeral da ONU.
- - Entra en vigor a nova Constitución sueca.
- - O papa Pablo VI inaugura o Ano Santo.
- 1976, Venezuela, o goberno de Carlos Andrés Pérez nacionaliza a explotación de petróleo.
- 1978, morren 213 persoas ao estourar en Bombay un avión Boeing 747.
- 1979
- - Estados Unidos e a República Popular China establecen relacións diplomáticas.
- - A ONU proclama o Ano Internacional do Neno.
- - China: Adopción do sistema de transcrición chamado "Pinyin".
- - Camboia: O exército vietnamita, apoiado pola URRS, lanza unha ofensiva xeralizada contra Camboia, apoiada pola China.
- 1980, manifestantes afgáns e iranís asaltan en Teherán a embaixada da URSS, nunha protesta pola ocupación de Afganistán.
- 1981, Grecia ingresa na CE, converténdose no décimo membro desta organización.
- 1982, Xavier Pérez de Cuéllar asume o cargo de Secretario Xeral das Nacións Unidas.
- 1984
- - Independízase Brunei.
- - Constituido o Banco Urquijo Unión.
- - AT & T divídese en 8 compañías.
- 1985
- - Jacques Delors substitue a Gaston Thorn como presidente da Comunidade Europea.
- - 2.500 persoas son desaloxadas en Arkansas (Estados Unidos) tras a fuga dun vagón cisterna de gas fabricado pola Union Carbide.
- 1986
- 1987
- 1989
- - Entra en vigor o Protocolo de Montreal, ratificado por 29 países e a CE, para protexer a capa de ozono.
- - Felipe González asume a Presidencia da Unión Europea, sendo o primeiro gobernante español que o fai.
- - Aumento da ira dos colonos na Cisxordania, expúlsanse 13 palestinos dos territorios ocupados cara o Líbano-sur.
- - Na República Federal Alemaña apróbase a Lei de Reforma Sanitaria.
- 1990, o presidente do Consello de Salvación Nacional de Romanía anuncia a legalización do multipartidismo e outras medidas para acabar co réxime comunista de Ceaucescu.
- 1991
- 1992, Arxentina, o peso rempraza o austral como moeda arxentina.
- 1993
- - Checoslovaquia deixa de existir tras 74 anos de historia e divídese en dous novos Estados: Chequia e Eslovaquia.
- - O motorista Jordi Arcarons queda séptimo en motos no prólogo de 3,5 km do rally París-Dakar
- - Entra en vigor o Mercado Unico Europeo.
- 1994
- - Europa, entra en funcionamento o Espazo Económico Europeo (EEE) e o Tratado de Libre Comercio (TLC) de Canadá, Estados Unidos e México.
- - Guerrilleiros do Exército Zapatista de Liberación Nacional (EZLN) inician unha rebelión no estado mexicano de Chiapas contra a pobreza do indíxena campesino.
- - Asasinados en Gandía a dona e catro empregados dun restaurante chinés. Tres das víctimas aparecen mutiladas e amoreadas na bañeira e outra no frigorífico do propio restaurante
- 1995
- - Creación da Organización Mundial de Comercio.
- - Cuarta ampliación da Unión Europea, que conta a partir de hoxe con quince países membros ao integrarse oficialmente Austria, Finlandia e Suecia.
- - As tropas rusas toman Grozni durante a primeira guerra con Chechenia.
- - Tregua de catro meses en Bosnia.
- 1996, o rei Fahd de Arabia é substituido polo seu medio irmán Abdula.
- 1997
- - O ghanés Kofi Annan toma posesión como secretario xeral da ONU, en substitución do exipcio Butros Ghali.
- - Violentos ataques a estacions e comisarías vascas tras a detención dun comando Y.
- - Pedro Roselló, gobernador de Porto Rico, aposta pola anexión plena de Porto Rico a Estados Unidos.
- 1998
- - Centos de persoas, na súa maioría de orixe kurda, chegan ás costas italianas nun barco abandonado pola tripulación.
- - Dimite o ministro de Exteriores israelí David Levy.
- - Morren degolados 78 civís no primeiro día do ramadán en Alxeria.
- 1999
- 2000
- - Celebrase a fin de ano e a entrada do milenio con alivio, ao non cumprirse os peores augurios relacionados cos posibles erros informáticos polo denominado "Efecto 2000". Ademais, millóns de persoas en todo o mundo reciben con grandes festas o novo milenio. Fanse multitudinarias as celebracións na Porta de Branderburgo (Berlín), Torre Eiffel e a Praia de Copacabana (na cidade do Río de Xaneiro).
- - Entra en vigor a Unión Monetaria Europea.
- - O Real Betis Balompé inaugura a primeira e segunda fase do novo estadio, que por votación popular de todos os aficionados leva o nome do presidente Manuel Ruiz de Lopera.
- - Juan Jose López Martos, ex conselleiro de Obras Públicas da Xunta de Andalucía, é absolto no "caso Ollero"
- - O Ministerio de Industria e Enerxía anuncia unha baixada das tarifas eléctricas do 2,1% para o próximo ano.
- - O Índice Xeral da Bolsa de Madrid rexistra unha revalorización anual do 15%
- - O antigo membro dos Beatles George Harrison é apuñalado na súa mansión por un fanático.
- - O Barcelona de baloncesto perde fronte ao Lobos Cantabria por 80 a 81.
[editar] 2001 -
- 2001
- - Suecia asume a presidencia de turno da Unión Europea.
- - Dez xoves morren en Holanda cando celebraban a Noiteboa.
- - O Ministerio de Interior consegue detectar problemas económicos no entramado de ETA e teme que poida realizar un novo secuestro.
- - O presidente dos Estados Unidos, George W. Bush, estuda a posibilidade de retirar dos Balcáns as tropas americanas destinadas na zona.
- - A Bolsa española cerra no exercicio da década ao rexistrarse unha caída dos valores superior o 20%.
- - Case 800.000 españois consumiron cocaína durante a celebración da festa de Fin de ano.
- - Comenza o rally París Dakar con Nani Roma e Serviá entre os favoritos.
- 2002
- - Entrada en vigor o Euro como moeda única para 12 Estados da Unión Europea.
- - Unhas 5.000 persoas maniféstanse en Floresta en petición de xustiza pola morte de tres xoves.
- - Tres polícias feridos e máis de 30 vehículos incendiados en varios incidentes en Estrasburgo.
- - Zapatero advirte de que o Goberno de Aznar "meteu o seu redondeo do euro" coa subida de impostos.
- - Zamora sofre probabelmente o primeiro atraco bancario en euros de España.
- - Rexistrados entre 15.000 e 30.000 casos de Sida en Irán.
- 2003
- - Lula da Silva xura coma presidente do Brasil.
- - Ana Botella entra na política. Podería ser concelleira de Asuntos Sociais do Concello de Madrid.
- - Grecia inicia a sua presidencia semestral da Unión Europea.
- - España ingresa no Consello de Seguridade da ONU para un período de dous anos.
- - Un cargueiro turco, con 70.000 toneladas de gasóleo a bordo, choca cos restos do casco do buque Tricolor, afundido en augas do Canal da Mancha o 14 de xaneiro tras ser arremetido por outro mercante.
- - Constituese en Motril (Granada) a Asociación Coral Armiz que até a data funcionara baixo o auspicio da Asociación Musical Acorde.
- - Corea do Norte ameaza con probar novos misís de longo alcance.
- - Crise do Prestige. Segue chegando fuel ás costas galegas.
- - O inspector xefe Blix adianta á ONU que non entrou nengunha arma prohibida en Irak.
- 2004
- 2005
- - Un novo sismo rexístrase no sur de Sumatra, mentres a choiva agrava o risco de epidemias.
- - Rexístrase un terremoto de 5,3 graos no leste do Xapón, sen causar vítimas.
- - As inundacións obrigan a desaloxar 2.000 persoas en Sri Lanka.
- - A axuda internacional comprometida para as víctimas do maremoto alcanza os 2.000 millons de dólares.
- - EEUU libera 260 prisioneiros iraquís tras comprobar que non supoñen unha ameaza para a seguridade.
- - Morren polo menos doce soldados nunha emboscada dos maoístas nunha rexión montañosa do leste de Nepal.
- - A principal produtora de cervexa de Sri Lanka empeza a producir auga potábel para atender aos supervivintes.
- 2006, entra en vigor en España a Lei Antitabaco.
[editar] Nacementos
- 1431: - Papa Alexandre VI, de nome Rodrigo Borja
- 1449: - Lorenzo de Medici (el magnífico), poeta, filósofo, mecenas e diplomático italiano
- 1481: - Huldrych Zwingli, reformador alemán
- 1617: - Bartolomé Esteban Murillo, pintor español
- 1665: - Christian Thomasius, xurisconsulto alemán
- 1728: - Manuel María Trujillo Jurado, bispo español
- 1729: - Edmund Burke, estadista e filosofo britanico
- 1735: - Paul Revere, estadista estadounidense
- 1816: - Manuel Murillo Toro, político e escritor colombiano dúas veces Presidente da República de Colombia
- 1823: - Sandor Petofi, escritor hungaro
- 1854: - James George Frazer, antropologo britanico
- 1862: - Rodrigo Vigil de Quiñones e Alfaro, médico e militar español
- 1863: - Pierre de Coubertin, francés, promotor dos Xogos Olímpicos da era moderna
- 1873: - Mariano Azuela, narrador mexicano
- 1879: - Edward Morgan Forster, Novelista e ensaista inglés
- 1883: - Alberte Gerchunoff, autor arxentino de "Os gauchos xudeus".
- 1885: - Antonio Cañero, rexoneado e toreiro español
- 1895: - John Edgar Hoover, funcionario e criminologo estadounidense
- 1900:
- - Xavier Cugat, compositor e director de orquestra español
- - Aurora Redondo, actriz española
- 1903: - Manuel García de la Mata Pérez, futbolista español
- 1906: - Manuel del Pozo "Rayito", toreiro español
- 1908: - Manuel Moral Mozas, artista, pintor e escritor español
- 1909: - Dana Andrews, actor estadounidense
- 1910: - David Niven, actor británico
- 1912: - Harold Addrian Rusell Philby, xornalista e axente secreto de orixe británica o servizo da URSS
- 1915: - Stanley Matthews, delanteiro inglés; Stoke City, Blackpool
- 1916:
- - Alfonso Escámez, banqueiro español
- - Luis Adolfo Sierra, escritor e avogado francés
- 1919:
- - Antonio Sierra Díaz, futbolista español
- - Jerome David Salinger, escritor estadounidense
- 1926:
- - José Manuel Estepa, arcebispo español
- - Manuel Otero Luna, empresario hosteleiro e presidente de Sevillana de Electricidade
- 1927: - Maurice Bejart, bailarín e coreógrafo francés
- 1928: - Carlos Barral, poeta e editor español
- 1940: - Simón Andreu, actor español
- 1942:
- - Leocadio Bueso Zaera, deputado por Teruel
- - Country Joe McDonald, músico estadounidense
- 1944:
- - Tomás Manuel Rodríguez Bolaños, membro do Grupo Territorial Socialista de Castela-León
- - Xosé Manuel Díaz Novoa, entrenador de fútbol español
- 1945: - Betty Missiego, cantante española
- 1947: - Francisco Luzón, director xeneral adxunto do Banco Santander
- 1948:
- - Francisco Luzon López, economista español
- - Enrique Serafín Cobo Fernández, politico español
- - Nativel Preciado, xornalista española
- 1951: - Francisco Lobatón "Paco Lobatón", xornalista e presentador de RTV español
- 1954: - Jesús Zamora, futbolista español retirado
- 1956: - Sergio Víctor Palma, boxeador arxentino
- 1958: - Flash, músico de orixe basileira
- 1967: - Juanma Bajo Ulloa, director español de cine
- 1968: - Davor Suker, futbolista croata
- 1969: - Sergéi Kiriakov, futbolista ruso
- 1975: - José Romero Santiago, toureiro español
[editar] Mortes
- 898: - Eudes, rei de Francia
- 1387: - Carlos II, rei de Navarra
- 1515: - Luís XII, rei de francia
- 1578: - Catalina de los Ángeles, relixiosa española
- 1617: - Hendrick Goltzius, pintor e grabador flamenco
- 1717: - Esteban Bellido Guevara, bispo español
- 1864: - Juan Chassaing, poeta, avogado, lexislador e politico arxentino
- 1894: - Heinrich Rudolf Hertz, físico alemán
- 1936: - Lucas Álvarez Cerice, militar e médico cubano
- 1937: - Eduardo Ladislao Holmberg, naturalista e escritor arxentino
- 1943: - Antonio Alice, pintor arxentino
- 1953: - Hank Williams, músico estadounidense
- 1962: - Diego Martínez Barrio, ex presidente da II República Española
- 1972: - Maurice Chevalier, cantante e actor francés
- 1974: - Manuel Peyrou, novelista e xornalista arxentino
- 1975: - Kiusaku Ogino, xinecólogo xaponés
- 1980: - Pietro Nenni, político italiano
- 1984:
- 1986: - Alfredo Binda, ciclista italiano
- 1993: - Jean Mayer, investigador francés
- 1994:
- - César Romero, actor estadounidense
- - Thomas O;Neill, político dos Estados Unidos
- - Samuel Bronston, produtor estadounidense de orixe rusa
- - Federica Montseny, política española
- - Zino Davidoff, tabaqueiro ucraino
- - Telly Savalas, actor estadounidense
- - Oscar Hermes Villordo, poeta, novelista e xornalista arxentino
- 1995:
- - Eugene P. Wigner, científico estadounidense de orixe húngaro, Premio Nobel de Física en 1963
- - Ted Hawkins, músico estadounidense
- - Manuel Rivera, fundador español do grupo O Paso
- - Agustin Piru Gainza, futbolista español
- - Gabriel Aragón, Gaby, pallaso español
- - Miguel Torga, escritor portugués
- - Rose Kennedy, decana do clan Kennedy.
- 1997: - Townes Van Zandt, músico estadounidense
- 1998: - Helen Wills Moody, tenista estadounidense
- 2000: - Matías Palau, pintor e escultor español
- 2001: - Xosé Luis González Marcos, ex diputado socialista español
[editar] Santoral
- Santa María, Nai de Deus. Oitava de Nadal (Manuel, Xesús); A Circuncisión do Señor; San Agripino, Odilión, Frodoberto e Xustino (Bispos); Almaquio, Odilión, Concordio e Almaquino (Martires); Eufrosia, Beatriz e Eufrosina (Virxes); Martiña (Virxe e Mártir); Ada, Fulxencio de Ruspe, Ponfilio e Vicente María Strambi (Confesores); Odilo e Guillerme (Abades). Calendario Romano: Calendas de Xaneiro.
[editar] Festas e celebracións
- Aninovo (na maioría dos países do mundo)
[editar] Outros: Crónicas e agoiros
[editar] Crónicas: O punto de partida
Os días do ano son como potas con buracos expostas á intemperie. Neles van caendo líquidos, follas e pedras. Estas permanecen alí para sempre e sofren poucos cambios. As follas convértense en humus, e os líquidos mestúranse con outros, ou escapan polo buraco despois dun tempo. Tras repetirse unha e outra vez este proceso, sempre que vemos unha data apercibimos que é o que estaba séculos antes e que é o que está agora. Houbo elementos que estiveron alí e aos que nunca accederemos porque gotearon polo buraco. No percorrido que se inicia hoxe non seguiu sempre esta orde e del quedan restos momificados doutras datas. Este será o obxectivo destas páxinas das efemérides: remexer o contido de cada pucheiro, descubrir onde hoxe aparece un personaxe burlón, antes había un sacrificio humano, e onde hoxe se fai unha romaría, onte era unha asemblea de ritual. A chegada dos santos cristiáns agocha debaixo (e non precisamente das sotanas) unha cerimonia pagá, pero en ocasións a potencia permite que sobreviva. O culto precristián ás augas segue vixente nas "fontes santas", e hai pedras que foron obxecto de pregarías durante máis de vinte séculos. O ciclo da vida está presente nos límites de cada cunca: os noivados, os casamentos, a descendencia, as colleitas, as festas e a morte teñen unhas datas máis significativas que outras, e por moito que as novas exixencias acheguen outras cousas, todos haberán de axustarse as leis que veñen rexindo o proceso desde a primeira data do ano, e desde a primeira folla do calendario do ser humano. Galicia non é un observatorio como outro calquera, pois reune cousas que a fan sumamente interesante: a influencia celta, a presenza romana, Prisciliano, os suevos, o camiño de Santiago, Fisterra, e na suma, a xeografía e o carácter dos galegos promete unha andanza apaixonante.
[editar] Agoiros: Como é e que ocorre?
Este é un tempo para o cal os que naceron entre o 22 de decembro e o 20 de xaneiro corresponde o signo do zodíaco chamado Capricornio (pero a ter sempre en conta na actualidade, que debido á precesión dos equinocios, contén as constelación de Saxitario), de aí, que o resumo que imos expoñer para os nados neste día non corresponda na súa totalidade, tan só é de carácter orientativo. Os nados no 1 de xaneiro acostuman posuir un considerable magnetismo persoal. A súa xenerosidade e empuxe valerialles en moitos casos para facer fortuna, pese á súa tendencia ao empecinamento e aos rebotes temperamentais. Considerable creatividade artística, particularmente na rama máis propia dos Capricornio: a música e a pintura.
Ver tamén: xaneiro, febreiro, marzo, abril, maio, xuño, xullo, agosto, setembro, outubro, novembro, decembro