Dicionario bilingüe
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Denomínase dicionario bilingüe a un dicionario que presenta as relacións léxicas de equivalencia entre dúas linguas. Os dicionarios bilingües poden ser simples listas a dúas columnas ou produtos máis elaborados, coa marca da categoría gramatical das entradas e das palabras equivalentes, equivalencias de locucións, de fraseoloxía e mesmo cadros, gráficos e deseños. Normalmente fanse para relacionar as dúas linguas nos dous sentidos (bidireccionais), aínda que existen dicionario bilingües monodireccionais. As relacións sociolingüísticas entre as linguas comparadas poden servir coma motivación para a creación do dicionario (non esquezamos que normalmente son produtos comerciais): para relacionar dúas linguas cuxos falantes aínda están afastados entre si, outras cuxos usuarios comezan a manter intercambios socioeconómicos nos que se aprecian dificultades de intercomprensión, outras que teñen igual estatus legal e polo tanto deben ser respectadas polas entidades nacionais ou internacionais correspondentes (por exemplo a EFTA, a OTAN, a Unión Europea, a FAO, a UNESCO ou directamente a ONU) ou outras que manteñen unha relación de diglosia onde o dicionario serve para dignificar a lingua B.
[editar] Caso galego
A abrumadora maioría de dicionarios bilingües que combinan o galego con outra lingua fanno co castelán. Os poucos exemplos que son excepción deste panorama son:
Benigno Fernández Salgado (1999) Diccionario elemental inglés-galego galego-inglés. Vigo: Edicións Xerais de Galicia; ISBN 84-8302-417-9 (case 400 páxinas, con 3000 entradas e 6000 acepcións)
Joe Vikin (2000) Galician-English/English-Galician (Galego) Dictionary. A language of Northwestern Spain. New York: Hippocrene Books (171 Madison Avenue, NY 10016) ISBN 0-7818-0776-X (con 8000 palabras en 600 páxinas xustas)
Isabel González (2000) Diccionario italiano-galego. Santiago de Compostela: CIRP-Xunta de Galicia. (arredor de 650 páxinas) ISBN 84-453-2937-5
Xavier Carro Rosende (2000) Vocabulario galego-valenciano valencià-gallec. San Vicente (Alacante): Editorial Club universitario (pouco máis de 50 páxinas) ISBN 84-8454-025-1
Takekazu Asaka (1996) Vocabulario básico da lingua galega. Tokyo: Daigakusyorin. ISBN 4-475-01231-7. (con equivalencias en xaponés, editado en Xapón)
- Existen noticias tamén de dous dicionarios en proceso de creación, inéditos (aínda que parece ser que poderían estar circulando versións dixitais) e actualmente a un nivel de progreso descoñecido. As linguas que se combinan co galego son:
Como caso excepcional, hai un dicionario en liña:
- Bilingüe galego:
Galego-inglés e viceversa, do SLI
Por outro lado, están outros dicionarios especializados, normalmente polilingües, coma poden ser por exemplo:
- Xavier Gómez Guinovart & Anxo Lorenzo Suárez (1994) Vocabulario de informática: galego-inglés-castelán. Vigo: Servicio de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo.
- Xosé M. Masa Vázquez (1995) Vocabulario de matemáticas (galego-español-inglés-portugués). Santiago de Compostela: Servicio de Normalización Lingüística da Universidade de Santiago.
- J. Mirò Balawe & X. Fuentes Arderiu (1997) Diccionario castellano-catalán-euskera-gallego de bioquímica clínica. Barcelona: Sociedad Española de Bioquímica Clínica y Patología Molecular. (62 páxinas) ISBN 84-920967-8-0
- J. Mirò Balawe & X. Fuentes Arderiu (1997) Diccionario inglés-castellano-catalán-euskera-gallego de biología y patología moleculares. Barcelona: Sociedad Española de Bioquímica Clínica y Patología Molecular.
- Mario León Rodríguez Román (1997) Diccionario políglota del tren alemán-catalán-euskera-francés-gallego-inglés. Madrid: Ediciones Luna. ISBN 84-86618-08-8 (case 700 páxinas).
- Xoán Guitián Rivera (2002) Vocabulario de química (galego-español-inglés). Santiago de Compostela: Servicio de Normalización Lingüística da Universidade de Santiago.
Estes textos poden ocupar un volume propio e enteiro ou ben introducirse dentro dunha revista con diferentes tipos de artigos, nomeadamente en revistas filolóxicas:
- B. Posada Sáez (1999) Glosario trilingüe do léxico da gaita: galego-castelán-inglés, publicado no número 5 da revista Viceversa (páx. 85-110)
Para un listado máis completo, véxase aquí ou na base de datos de Bilega. Noutros textos pódense dar tamén indicacións sobre equivalencias, coma por exemplo en:
- Takekazu Asaka (1993) Gramática do galego moderno (bilingüe xaponés-galego). Tokyo: Daigakusyorin. (195 páxinas)
Por outra banda, existe literatura bilingüe, como se pode comprobar nesta selección. É ben coñecida neste aspecto a colección Clásicos do mundo froito dun convenio entre Editorial Galaxia e a Xunta de Galicia, que editou por exemplo As Metamorfoses de Ovidio en galego e latín (ISBN 84-8288-775-0). Para rematar quedan os léxicos multilingües que hai en internet, que relacionan moitas linguas, tanto en temas específicos (coma este para o xadrez) coma xerais ou mesmo de citas (era coñecida no ámbito das linguas románicas minorizadas a páxina de verba volant, agora situada en logosquotes e que conta tamén cun dicionario). Os catro últimos exemplos son produtores masivos de combinacións galegas con outras linguas de moi diverso tipo:
- o Galicionario, pois permite navegar mediante ligazóns ata os seus equivalentes noutras linguas;
- os traballos de documentación e proxectos da carreira de Tradución e Interpretación da Facultade de Filoloxía e Tradución da Universidade de Vigo, publicados dispersos e ás veces en distintos departamentos;
- no referente a textos técnicos, o CLUVI;
- no referente a textos literarios, a biblioteca virtual de tradución ó galego da Asociación de Tradutores Galego (ATG);