Nicolás Copérnico

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Astrónomo e matemática que viviu a cabalo dos séculos XV e XVI e que revolucionou a concepción do universo grazas á súa teoría heliocéntrica. Ata Copérnico, a ciencia e a Igrexa consideraban que a Terra estaba no centro do universo. Copérnico revitalizou as antigas teorías sobre o heliocentrismo pero, ademais, aportou as demostracións e cálculos astronómicos que apoiarían esta hipótese.

Mikołaj Kopernik
Mikołaj Kopernik

Índice

[editar] Astrónomo e coengo

Mikołaj Kopernik naceu o 19 de febreiro de 1473 en Torun en Prusia (na actualidade en Polonia). Era o menor de catro irmáns. En 1483 morreu o seu pai, quedando o neno na custodia do seu tío materno, o sacerdote Lucas Watzelrode, quen chegaría a bispo de Warnia e que tería unha influencia decisiva en Copérnico.

En 1491, entra na Universidade de Cracovia para estudar na Facultade de Artes Liberadas. O seu primeiro contacto coa astronomía débese ó astrónomo Alberto Brudzewo quen impartía as súas leccións nesta facultade. Durante esta época estudantil, latiniza o seu nome como Nicolas Copernicus.

Grazas ás influencias do seu tío Copérnico é nomeado coengo do capítulo de Warnia en 1495, polo que ten que abandonar Cracovia e instalarse en Frombork. Non obstante, axiña retoma os seus estudos e marcha a Bolonia, onde ingresa na súa famosa Escola de Xuristas. Nesta escola estuda Dereito Canónico. Ademais continúa ampliando os seus coñecementos sobre astronomía grazas ás leccións de Doménico María de Novara.

O 9 de marzo de 1497 Copérnico observa o tránsito da Lúa sobre a estrela Aldebarán da constelación de Tauro. Grazas a esta observación, Copérnico puido constatar que a teoría astronómica de Ptolomeo, entón dominante, estaba errada. Mediante o cálculo da paralaxe lunar puido determinar que a distancia entre a Terra e a Lúa era a mesma durante os cuartos (minguante e crecente) que durante o plenilunio, en contra do sostido pola teoría ptolomeica.

Mikołaj Kopernik
Agrandado
Mikołaj Kopernik

Copérnico comezou entón un estudo sistemático dos astrónomos clásicos dende Aristóteles. Axiña se interesou naqueles que refutaban o xeocentrismo de Ptolomeo como [[Aristarco de Samos], quen xa no 270 a. de C. afirmou que o Sol era o centro do universo. Tamén leu a Filalo, Heríclides, Ecfanto, Jabir de Sevilla, Nicolás Oresmes, Nicolás de Cusa, Georg von Peuerbach, Johan Müller (alcumado Regiomontano), etc.

En 1500 doutorase en Astronomía en Roma mentres continúa os seus estudos de Dereito Canónico en Padua. Finalmente, doutorase en Dereito Canónico en Ferrara en 1503. Ese mesmo ano regresa a Polonia, concretamente a Lidzbark, para ser o asesor e o médico persoal do seu tío.

[editar] Traballos astronómicos: De revolutionibus

En 1507 redacta os Commentariolus (Nicolai Copernici de hipothesibus motum coelestium a se constitutis commentariolus) na que expón sumariamente a súa teoría heliocéntrica. Sen embargo, os Commentariolus carecían da armazón matemática e das observacións necesarias para demostrar as súas teorías heliocéntricas. A este empeño consagrou a súa vida Copérnico.

A primeira obra publicada de Copérnico é, non obstante, unha tradución do latín das Cartas de Ética de Teofilatos de Simocrata, un filósofo que escribiu durante o século VII en Bizancio.

En 1512, trala morte do seu tío, ten que asumir o seu cargo canónico o cal obrígao a mudarse de novo a Frombrock. Ó longo dese ano realiza as minuciosas observacións de Marte que o levan a corrixir os seus Commentariolus.

Aínda que Copérnico se negaba sistematicamente a dar publicidade ás súas teorías sobre o universo, o seu prestixio como astrónomo era moi grande polo cal é chamado a participar no Concilio de Letrán para tratar sobre a reforma do calendario.

Durante 1517, no castelo de Olsztyn Copérnico redacta a súa Táboa Solar que estaría na base da demostración das súas ideas sobre o Sol.

Ademais, de coengo e astrónomo, Copérnico tamén era un líder político e militar. De feito, durante 1520 liderou a loita dos vilengos de Olsztyn contra os cabaleiros teutóns.

Tamén durante 1520 comeza a redactar De Revolutionibus, a súa obra cumio. Con todo, Copérnico, consciente das polémicas que ían espertar a súa revolucionaria concepción do universo, resistiuse a dar ó prelo este libro. Antes, en 1529 editou De octava sphaera (tamén coñecida como Carta a Wapowski, por ir dirixida ó seu amigo Bernard Wapowski) onde critica as teorías astronómicas contidas no libro Do movemento da oitava esfera de Xoan Werner de Nuremberg. Anos máis tarde, Copérnico está a piques de publicar un almanaque do sistema solar calculado a partir das táboas astronómicas nas que se baseaba De revolutionibus, pero a morte do seu editor, Bernard Wapowski, provoca a cancelación da publicación e que o almanaque se perda para sempre.


[editar] A azarosa publicación de De revolutionibus

De Revolutionibus
Agrandado
De Revolutionibus

A chegada a Frombork en 1539 do astrónomo Georg Joachim de Porris, máis coñecido por Rheticus, axudou a Copérnico a perfeccionar De revolutionibus. Rheticus traduce para Copérnico o Almagesto de Ptolomeo e o De triangulis omnimodis de Regiomontano, obras que deixarían unha importante pegada en De revolutionibus. Ademais, en 1540, Rheticus escribe De libris revolutionum Nicolai Copernici narratio prima, unha extensa compilación das descubertas de Copérnico. Pero en 1541 Rheticus debe regresar a Wittenberg onde é profesor. Con todo, en 1542, Rheticus viaxa a Nuremberg para imprimir De revolutionibus. Lamentablemente debe abandonar a cidade antes de que a impresión estea rematada. O manuscrito de Copérnico caeu nas mans do editor Andrés Osiander, quen publicará De revolutionibus orbium coelestium, introducindo no texto orixinal unha serie de modificacións debidas á súa fe luterana. En marzo de 1543 este libro ve a luz. Non se sabe se Copérnico chegou a velo antes do seu pasamento o 24 de maio de 1543. A lenda di que o recibiu a mesma mañá da súa morte.

[editar] A recepción das teorías de Copérnico durante o século XVI

Xa en vida Copérnico temeu que a súa teoría heliocéntrica fose mal recibida. Por iso, durante moitos anos negouse a publicar de forma completa os seus estudos. Só o fixo animado polos amigos e grazas, sobre todo, ó labor de Rheticus.

Os primeiros en opoñérense á revolución copernicana foron os protestantes. Lutero rexeitou o heliocentrismo por ser contrario á Biblia. En realidade, o heliocentrismo enfrontábase a unha tradición xeocentrista moi longa e remota e resultaba moi difícil cambiar as mentalidades.

Curiosamente, a Igrexa Católica mantivo durante os primeiros anos unha tímida aceptación dos postulados copernicanos. Por exemplo, Copérnico é invitado a participar nas discusións para a modificación do calendario durante o Concilio de Letrán. Ademais, o dominico Nicolás Schonberg, cardeal e procurador xeneral da orde de Santo Domingo, alentou a Copérnico para publicase as súas investigacións nunha famosa carta. Sen embargo, a tradición escolástica puido finalmente e o Papado mantivo na lista de libros prohibidos o De revolutionibus dende 1616 ata 1835.

Estatua diante da (Academia de Ciencias de Polonia)
Agrandado
Estatua diante da (Academia de Ciencias de Polonia)

É ben sabido que a posición dos luteranos e dos católicos ás teorías heliocéntricas expostas por Copérnico baséanse nun pasaxe da Biblia, concretamente do Eclesiastés, en que Xosué ordena ó Sol que se deteña o cal só sería posible se o Sol xirase en torno á Terra e non o revés.

De revolutionibus resultou ser finalmente un extenso e complexo libro formado por seis volumes, dedicados na súa maioría a demostrar a teoría que expón no primeiro destes volumes. Basicamente, as ideas de Copérnico consistían en afirmar que a Terra xira sobre si mesma e en torno ó Sol. Esta idea extendeuna ó resto dos planetas coñecidos do Sistema Solar co cal conseguiu explicar o aparente movemento retrógrado de Marte, Xúpiter e Saturno (debido a que os vemos dende a Terra e que están máis afastados que nós do Sol)

Copérnico tamén sostivo que o eixo de rotación da Terra está inclinado respecto ó plano da súa órbita arredor do Sol.

Sen embargo, o maior inconveniente do sistema copernicano era que aínda mantiña as órbitas circulares de Ptolomeo.

Commons
Commons ten máis imaxes sobre: