Asfalt
Ji Wîkîpediya
Asfalt an jî hele xweyî çebuyî çimentoya asfaltê di xwezayêda an jî beşa mezin ji prosesa rafîneya petrolê wek berhemekî kêlekî tê destxistin. Avabuna kîmyevî a asfaltê, têkelangkî kompleks ya hîdrokarbonan e. Di hindurê wîde kêmzede ev element hene;
- C %70-85
- H %7-12
- N %0-1
- S %1-7
- O %0-5
Rêje ya C/H , bandorekî mezin li ser tevger u taybetmendîya asfaltê dike. Dema ev rêje kêmbu, giranîya molekullî u viskozita wî jî kêm dibe. Avabuna asfaltê avabunekî kolloîdal e u ji van endama pêk tê.
- Asfaltînan- Rêjeya C/H ji 0.8 tan mezin, reş, hişk, fireh, giranîya molekulêra bilind, molekulên hîdrokarbonên vîskoz.
- Rezînan- Rêjeya C/H di navbera 0.4-0.8 tan de tê guherandin, giranîya molekulêra navîn u molekulên hîdrokarbon ên navîn vîskoze.
- Run- Rêjeya C/H ji 0.4 an biçuk, giranîya molekulêra biçuk, herî reng vekirî u molekulên hîdrokarbon ên herî hindik vîskoze.
[biguherîne] Asfalta Xwezayî
Asfalten Gola- Asfaltên vî tîpê piranî li Venezuela (Bermudez), Trînîdad (Tobago) tê rastandin. Kanîyanda ji xîzê biçuk u bitumê kêmzede %39 bitum heye.Bi vî awayê meriv dikare wî di rêyande bikarbîne.
Asfalten Xîz-Asfalten vî tîpe di nava xîzande tevlihev tê ditin.Kanîyen heri girîng u mezin li Kanada (Alberta), Amerîka (Gîlsonîte) tê dîtîn.
Asfalten Zinaran-Asfaltên vî tîpê di nava qelişê zinaranda wek cuhe tên dîtîn.ji van zinaran re Asfaltît tê gotin u asfaltît li erdnîgarîya me de gelek tê ditin.Li cihanêde a herî mezin u girîng Amerîka Kentuck’e ye. Meriv dikare vana perçebike u bike melzemê rêya.
Asfaltîtan, bi metamorfîzma petrolê hatîye çêkirin u maddeyên xwezayî ên wekasfaltîye. Li Kurdîstanê nêzikî 200 mîlyon rezervê wî hene. Ev rezerve niha ji alîye kolonîstan tê derxistin u ji welatê me durdikeve. Alîyeki din de ji bo dadandinê jî te bikaranîn.