Nîqaş:Kercews
Ji Wîkîpediya
GERCÜŞ İLÇESİ (1.Kaynak 01.01.2000)
TARİHİ:
10 Mayıs 1926 yılına kadar Midyat ilçesine bağlı bir köy iken; bu tarihten sonra ilçe statüsüne kavuşmuştur. Gercüş adının ceviz memleketi anlamına geldiği sanılmaktadır. Önceleri Diyarbakır’dan Şam’a giden yol buradan geçtiği için eski adının “Şahmar” olduğu söylenmektedir. İlçeye bağlı Hisar, Arıca, Kırkat ve Yamanlar gibi tarihi M.Ö.sine dayanan yerleşim yerleri mevcuttur. Tarihi ile ilgili fazlaca yazılı bilgi ve belge mevcut değildir. 18.07.1987 tarihinde Batman iline bağlanmıştır.
COĞRAFİ YAPISI:
İlçe, Mardin-Midyat eşiği denilen 1100-1200 m yükseklikteki dağların kuzey eteğinde, etrafı dağlarla çevrili 850 rakımlı bir platoda kuruludur. Güneyinde Midyat, kuzeyinde Hasankeyf, doğusunda Dargeçit, batısında Savur ve Bismil ilçeleri ile çevrilidir. İlçe merkezi Batman iline 59 km mesafededir. Yüzölçümü 1070 km2 dir. Nüfus yoğunluğu km2 ye 26 kişidir. Ortalama sıcaklığı 20 C dir. Yaz aylarında sıcaklık 37-40 C ye kadar çıkar. Kış sıcaklıkları ise 2-6 C arasında değişmektedir. Yıllık ortalama yağışlı gün sayısı 90 olup metrekareye ortalama . . . . . . . . . . . kg yağış düşmektedir. İlçede karasal iklim hüküm sürmektedir.
GERCÜŞ İLİNİN GENEL İSTATİSTİK BİLGİLERİ:
GENEL BİLGİLER:
MERKEZ NÜFUS: 10. 384 TOPLAM NÜFUS: 29. 938 KÖY NÜFUSU: 19. 554 BELEDİYE SAYISI: 3 KÖY SAYISI: 56 KÖY ALTI YERLEŞİM BİRİMİ SAYISI: 19 BOŞ KÖY: 6 MAHALLE SAYISI: 8 YÜZÖLÇÜMÜ: 1. 070 km2 NÜFUS YOĞUNLUĞU: 28 RAKIM: 850
NÜFUSU:
1997 Nüfus sayım sonuçlarına göre; ilçe merkezi 10384, Kasabalar (Kayapınar, Hisar) toplam nüfusu 4334, Köyler toplam nüfusu 15220 olmak üzere toplam nüfus 29938 dir. Nüfus yılda ortalama %o16 azalmaktadır. Kadın nüfusu . . . . . . . . erkek nüfus. . . . . . . . . . . . . . . . Yaş ortalaması. . . . . . . . . . . . . . ile genç bir nüfusa sahiptir. Nüfusun azımsanamayacak bir bölümü ilçe dışında yaşamaktadır. Göç yönelimi önce İlçe merkezine; oradan il merkezine ve sonra Mersin ve Ege bölgesine doğru akmaktadır. Halkın büyük bir bir kısmı Müslüman şafi mezhebine mensuptur. Halk Türkçe ile birlikte Kürtçe konuşmaktadır.
İDARİ DURUM:
İlçede Kaymakamlığa bağlı olarak Malmüdürlüğü, Nüfus Müdürlüğü, Müftülük, Milli Eğitim Müdürlüğü ve Halk Eğitim Müdürlüğü, Tapu sicil Müdürlüğü, özel İdare müdürlüğü, Emniyet Amirliği, Jandarma Komutanlığı, Kütüphane Memurluğu, Tarım Müdürlüğü, Sağlık grup Başkanlığı, kuruludur.
Adliyesi,Merkez, Kayapınar ve Hisar Kasaba belediyeleri, Askerlik Şubesi Başkanlığı, T. C. Ziraat Bankası, Posta İşletmesi, Telekom Teknisyenliği,Tedaş Teknisyenliği, Köy Hizmetleri Şantiye Şefliği, Meteoroloji istasyonu kurulmuştur.
Kadastro Şefliği kurulu değildir. İlçede kadastro çalışması yapılmamıştır.
KAYMAKAMLIK:
1 zemin ve 3 kattan oluşan hükümet konağında hizmet vermektedir. Hükümet Konağı yeterli hacim ve büyüklüktedir. Ancak acil büyük onarıma ihtiyacı vardır.
Gercüş 6. sınıf bir ilçe olduğundan, Kaymakam kadrosu boş kalmamaktadır.
YAZI İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ:
SİVİL SAVUNMA MÜDÜRLÜĞÜ
NÜFUS MÜDÜRLÜĞÜ:
ilçemizde nüfus hizmetleri 1927 yılından itibaren yürütülmektedir. Hükümet Konağının birinci katında yeterli hacimli bir yerde hizmet vermektedir. 1 Müdür odası, bir servis ve 2 arşivde 1 müdür, 5 Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni (1 boş) ve 1 hizmetli kadrosu (boş) ile hizmet vermektedir. Mernis kapsamında otomasyona geçmiş olup entegrasyon tamamlanamamıştır.
Kayıtlı 118 nüfus aile kütüğü mevcuttur. 7 tür özel kütük tutulmaktadır. 2001 yılı içinde 17 adet saklı nüfus, 3510 doğum, 286 ölüm, 1087 evlenme, 72 yer değiştirme, 39 boşanma, 33 tashih 202 diğer olaylar, 587 sosyal güvenlik bildirimi olayı müracaatı intikal etmiştir. Nüfusta doğum oranının yüksek olmasına karşın, toplam nüfusta azalma göç olayını göstermektedir. Ancak yer değiştirme olaylarının azlığı göç sebebiyle meydana gelen yer değiştirmelerin bildirilmediği anlamını taşımaktadır.
Eşleştirme işlemleri olarak 10,084 kaydımızda hata tespit edilmiş olup, bunlardan 1650 si giderilmiş; kalan 8434 hatanın giderilme çalışmalarına devam edilmektedir.
İlçemizde 3500-4000 kişinin kayıtsız, 60 saklı, 300 nikahsız çift ve 600-700 ölüm olayının bildirilmediği anlaşılmaktadır.
SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA VAKFI:
Hükümet konağında 2 odada hizmet vermektedir. İş ve işlemleri 1 vakıf sekreteri tarafından yürütülmektedir. Nitelikli personel bulunamaması sebebiyle önceki yıllar iş ve işlemleri ile muhasebe kayıtlarında ciddi hata ve yanlışlar hemen göze çarpmaktadır. Bu hata ve yanlışların düzeltilmesi kolay görünmemektedir.
Vakıf 2002 yılında otomasyona geçirilmiş olup, yardımların daha sağlıklı ve kontrollü dağıtımı ile dataların sağlıklı ve güvenilir olarak saklanması sağlanacaktır.
TAPU SİCİL MÜDÜRLÜĞÜ:
Hükümet konağının 3üncü katında ve iki odada yeterli hacimde 1 müdür, 1 memur (boş) 1 hizmetli kadrosu ile hizmet vermektedir.
İlçemiz Bağlarbaşı mahallesi ve Kayapınar beldesi kısmen, Kantar köyünün ise tamamı kadastro görmüştür. Kalan yerleşim yerlerinin hiçbiri kadastro görmemiştir. Gayrimenkullerin hemen tamamı kadastro görmediğinden tapu işlemlerine ihtiyaç hissedilmemektedir.
2001 yılında . . . . . . . . . . . . . . . . . . tescil, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . işlemleri yapılmıştır.
MALMÜDÜRLÜĞÜ:
Hükümet Konağının birinci katında hacim olarak yeterli 9 odada 1 müdür (boş), 1 Muhasebe şefi, 1 Gelir Şefi, 2 Gelir Memuru, 2 Muhasebe memuru, 2 Yardımcı hizmetli, 1 veznedar (boş), 1 tahsildar (boş), 1 Yoklama Memuru (boş), 1 icra memuru (boş), 1 Milli Emlak memuru (boş), 1 Muhakemat memuru (boş), 1 Gece Bekçisi (boş) ile hizmet vermektedir.
Ayrıca Hasankeyf ilçesi Milli Emlak servisi iş ve işlemleri de Malmüdürlüğümüz tarafından yürütülmektedir.
Malmüdürlüğümüze kayıtlı 10 Kurumlar Vergisi mükellefi, 178 basit usulde, 125 gerçek usulde olmak üzere 313 Gelir Vergisi mükellefi bulunmaktadır.
2001 yılında 321,363,230,000 TL vergi geliri tahakkuk etmiş, 289,048,620,000 TL tahsilat yapılmıştır. Tahsilat oranı %89,9 dur. Tahsil edilemeyen kısmın büyük bölümü mahalli idarelere aittir.
2001 yılında bu gelire karşılık 3,522,405,840,000 TL cari harcamalar, 3,389,330,000 TL Yatırım harcamaları, 171,269,300,000 TL transfer harcamaları olmak üzere toplam 3,697,064,470,000 TL harcama gerçekleştirilmiştir. Buna göre gelirlerin giderleri karşılama oranı % 8,69 dur. Bu giderler içerisinde yine genel idare içerisinde yer alan Jandarma teşkilatı, Sağlık Grup Başkanlığı harcamaları yer almamaktadır.
6 adet lojman kullanılmaktadır. Ancak her birinin büyük onarıma ihtiyacı vardır. Yeniden üretmek daha ekonomik görünmektedir. Otomasyona geçmiştir.
TARIM MÜDÜRLÜĞÜ:
1720m2 lik alana kurulu kendi hizmet binasında 1 veteriner hekim, 2 veteriner sağlık teknisyeni, 1 ziraat teknisyeni, 1 ambar memuru, 1 şoför ve 2 daimi işçi ile hizmet vermektedir. 5 daireli lojmanı mevcuttur. Ayrıca Hisar Beldesinde 1665 m2 lik alana kurulu lojmanı ile birlikte Köy Grup Teknisyenliği (Geçici olarak Hisar Belediyesine verilmiştir.), Kayapınar Beldesinde 400 m2 lik alana kurulu 2 lojmanı ile birlikte Köy Grup Teknisyenliği (Geçici olarak Kayapınar Jandarma Karakoluna verilmiştir), Gökçepınar Köyünde 1050 m2 lik alana kurulu lojmanı ile birlikte Köy Grup Teknisyenliği (kapalıdır), Yemişli Köyünde 200 m2 lik alana kurulu lojmanı ile birlikte Köy Grup Teknisyenliği (kapalıdır) mevcuttur.
Gercüş ilçesi 1,062,400 Da arazi varlığına sahiptir. Bunun 117,110 Dekarı tarıma elverişli arazi, 762,725 dekarı tarıma elverişsiz arazi, 120,320 dekarı orman arazisi, 62,240 dekarı meradır. Tarımsal faaliyetlerde kullanılan alan toplam arazinin %16,88 dir.
19,120 dekar alanda üzüm, 6,667 dekar alanda sebze, 39,500 dekar alanda buğday, 16,000 dekar alanda arpa, 16,000 dekar alanda mercimek, 110 dekar alanda pirinç yetiştirilmektedir.
1500 adet yerli 20 adet kültür ırkı olmak üzere toplam 1520 adet büyükbaş hayvan ve 2900 adet yük ve binek hayvanı; 7500 adet koyun, 10000 adet keçi olmak üzere toplam 17500 adet küçükbaş hayvan; 21000 adet tavuk, 3000 adet hindi, 2000 adet kaz-ördek olmak üzere toplam 26000 adet kümes hayvanı; 600 adet eski ve 850 adet yeni olmak üzere toplam 1450 adet arı kovanı bulunmaktadır.
Ormancılık hizmet ve faaliyetleri de Tarım Müdürlüğünce yürütülmektedir.
MÜFTÜLÜK:
Hükümet Konağının üçüncü katında 3 odada 1 Müftü, 1 vaiz (boş), 1 Kuran Kursu öğreticisi (boş), 2 memur (1 boş), 71 İmam-Hatip (29 boş), 8 müezzin-kayyım (2 boş), 1 hizmetli ile hizmet vermektedir.
Merkezde 8, Kayapınar Beldesinde 4, Hisar Beldesinde 10, köy ve köy altı yerleşim birimlerinde 49 olmak üzere toplam 71 camii mevcuttur. Bir kısım camilerin onarım ve personel ihtiyaçları vardır.
SAĞLIK GRUP BAŞKANLIĞI:
Merkezde iki binadan oluşan kendi hizmet binasındadır. Merkezde 1, Kayapınar beldesinde 1, Hisar Beldesinde 1,Yolağzı ve Yemişli Köylerinde 1’er olmak üzere toplam 5 sağlık ocağı (Yolağzı köyü hariç 4’er adet lojmanları mevcuttur); Kozlu, Ulaş, Akyar, Güzelöz, Yayladüzü, Boğazköy Köylerinde 1’er olmak üzere toplam 6 sağlık evi mevcuttur. Ancak bu evler uzun süredir kullanılamadığından durumları iyi değildir. Akyar sağlık evinde köy sakinlerinden biri oturduğundan kısmen kullanılabilir durumdadır. Merkez ve Kayapınar Sağlık ocaklarında birer ambulans mevcuttur.
30 yataklı Gercüş Devlet Hastanesi inşaat halindedir. Ödenek yetersizliliğinden %75 seviyesinde kalmıştır.
Merkezde 2 doktor, 3 sağlık memuru, 1 Çevre sağlık teknisyeni, 3 hemşire, 3 ebe, 2 hizmetli, 1 sıtma işçisi, 1 geçici işçi olmak üzere toplam 17 personel; Kayapınar sağlık ocağında 1 doktor, 1 sağlık memuru, 1 ebe, 1 hemşire, 1 trahom savaş memuru, 1 şoför olmak üzere toplam 6 personel; Hisar sağlık ocağında 1 doktor, 1 ebe olmak üzere toplam 2 personel; Yolağzı ve Yemişli sağlık ocaklarında personel bulunmamaktadır.
2001 yılı itibariyle 200 BCG, 4088 DBT, 1226 Kızamık, 871 Tetanoz, 1860 Hepatit-B, 1252 DT, 10025 polio aşısı uygulanmıştır. Polio aşısı uygulama oranı %. . . . . . dır.
2001 yılı itibarıyla 68 doğum gerçekleştirilmiş olup; 8 loğusa, 11 gebe, 139 bebek, 337 çocuk takibi yapılmaktadır. Aile planlaması çalışmalarında 246 hap, 4718 kondom dağıtılmış ve 6 ria, 17 aylık ğine uygulanmıştır. Gebe ve çocuk izleme oranları ile aile planlaması hizmetleri zayıf kalmıştır.
Henüz izlemlerde otomasyona geçilememiştir.
Yeşil Kart uygulamasının başlamasından itibaren 20187 müracaat yapılmış olup, bunlardan 14049 kişiye yeşil kart verilmiştir.
KÜTÜPHANE MEMURLUĞU:
4 kattan oluşan kendi hizmet binasında 2 memur, 1 geçici işçi ile hizmet vermektedir. Çocuk okuma salonu, yetişkin okuma salonu, ödünç verme bölümü, kitap deposu, teknik hizmetler bölümü ve çok amaçlı salon bulunmaktadır.
Kütüphanede 3606 kitap bulunmaktadır. Hürriyet ve sabah gazeteleri günlük gazete olarak alınmaktadır, 14 adet süreli yayınlar olarak gelmektedir.
2001 yılı itibarıyla kitaplardan 6950 kişi, kendi kitapları ile gelen 2997 kişi, evlere ödünç kitap verme bölümündeki okuyucu sayısı 1864 kişi olmak üzere; kütüphaneden faydalanan kişi sayısı 11811 dir. Ödünç verme bölümüne 64 yetişkin erkek, 17 yetişkin kız, 156 çocuk erkek, 100 çocuk kız olmak üzere toplam 337 kişidir.
MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ:
Hükümet Konağının 3 üncü katında yeteli hacimde hizmet vermektedir. Yönetici kadroları (1 müdür, 2 şube müdürü 1 halk eğitim müdürü, 1 öğretmenevi müdürü) boş olup görevlendirme yolu ile ihtiyaç giderilmektedir.
Bünyesinde halk eğitim merkezi, 1 öğretmenevi (resmi değil, binası jandarmaya ait)1 lise, 1 YİBO, 2 ‘si merkezde 7 ilköğretim okulu mevcuttur.
Toplam okul sayısı:61 Eğitime açık okul sayısı: 49 Toplam derslik sayısı:196 Eğitime kapalı okul sayısı: 12 Toplam öğrenci sayısı:6156 Toplam öğretmen sayısı: 227 Sınıf öğretmeni sayısı:154 Branş öğretmeni sayısı: 65 Normal eğitim yapan okul sayısı:33 İkili eğitim yapan okul sayısı: 16 Toplam taşınan öğrenci sayısı:127 Lise Öğrenci sayısı: 152
12 okulumuz köy dağılımı ve öğrenci yetersizliği sebebi ile kapalıdır.
Yenice (26 öğrenci 2 araç), Gökçe (16 öğrenci 1 araç), Tepecik (16 öğrenci 1 araç), Doruk (16 öğrenci 1 araç) köyleri Kayapınar İlköğretim okuluna; Seki (17 öğrenci 1 araç), Gönüllü (36 öğrenci 2 araç) Gökçepınar İlköğretim Okuluna taşınmaktadır.
HALK EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ:
Geçici olarak Halk Kütüphanesinde hizmet vermektedir. Halk eğitim binası mevcut değildir. 1 müdür (boş), 1 müdür yard (boş), 1 memur (boş), 1 giyim öğretmeni, 2 hizmetli ile faaliyetlerini yürütmektedir.
Kurslar Kütüphane binasında, İlçe özel idare müdürlüğü binasında ya da şahıslardan kiralamak suretiyle temin edilen binalarda verilmektedir.
1 halıcılık atölyesi, 1 bilgisayar kursu, 1 giyim kursu, 15 okuma-yazma kursu faaliyetine devam etmektedir.
İLÇE JANDARMA KOMUTANLIĞI:
Kendine ait binada hizmet vermektedir. Binanın çok büyük oluşu bakımını zorlaştırmaktadır. Komanda birliği de aynı yerde konuşlanmıştır. Kayapınar, Yemişli ve Vergili karakolları dış karakol ve Kantar üs bölgesi bağlı olarak hizmet vermektedir. 651 GKK ve 64 GÖKK hizmet üretmektedir. Merkezde yeterli lojman mevcuttur. Ancak dış karakollardaki lojmanlar yetmemektedir.
EMNİYET AMİRLİĞİ:
TMK ya göre B tipine uygun olarak inşaa edilmiş kendi hizmet binasında 24 adet lojmanı ile hizmet vermektedir. TMK ya göre eksik personelle hizmetine devam etmektedir. Bünyesinde bir merkez karakolu bulunmaktadır. Binaların acil bakım ve büyük onarıma ihtiyacı vardır.
İlçemizde genellikle, hırsızlık, darp, yaralama gibi adi olaylar meydana gelmektedir.
POSTA İŞLETMESİ:
Kendi hizmet binasında 1 müdür, 4 memur, 3 güvenlik görevlisi, 7 dağıtıcı, 1 veznedar, 2 işçi olmak üzere toplam 18 personel ile hizmet vermektedir. Telekom hizmetleri de aynı binada verilmektedir. Bina yeterli hacimde olup, lojmanları ve misafirhanesi mevcuttur. Posta hizmeti Gercüş- Hasankeyf-Batman arası haftada 6 gün gidiş-dönüşlü olarak verilmektedir. Telgraf telem makinası ile Gercüş-Batman doğrudan çalışmaktadır.
TEDAŞ İŞLETME ŞEFLİĞİ:
Şahsa ait kiralık bir binada 5 memur 4 işçi olmak üzere toplam 9 personelle hizmet üretmektedir. Yeni binaya ihtiyacı vardır.
SOSYAL DURUM:
KONUT TİPİ:
Önceleri konut mimarisinde, tek katlı ve geniş aile yapısına uygun taş binalar tercih edilmiş. Ancak son mimari örneklerinde çekirdek aileye geçişle birlikte çok katlı, kargir ya da betonarme binalar inşa edilmeye başlanmaktadır.
AİLE YAPISI:
Ataerkil geniş aile yapısı etkisini sürdürmektedir. Sosyal dayanışma anlayışı zayıflamaya başlamıştır. Çok eşlilik ve çok çocukluluk kültürü etkisini sürdürmektedir. Ancak nüfus planlaması bilinci yavaş yavaş gelişmektedir. Kadının sosyal ve medeni değerlerden aldığı pay çok düşüktür. Sosyal ve ekonomik hayatın içine girememektedir.
ÖRF VE ADET:
Geleneklerin sosyal baskısı bireysel düzlemde hissedilmektedir. Bunların bir kısmı aileleri ve bireyleri ciddi yük altında bırakabilmektedir. Ayrıca Şeyhlik, Ağalık, Aşiret Reisliği gibi kavramlar önemini yavaş yavaş yitiriyor gibi görünsede; seyyidlik ve müridlik önemini korumaya çalışıyor.
OKUMA-YAZMA ORANI:
Okuma yazma oranı %90 seviyelerinde görünmektedir. Okuma-yazma oranını çoğunlukla kadın ve kızlar düşürmektedir. Özellikle köyaltı yerleşim birimlerinde ve köylerde kadınlar ve hatta az da olsa erkekler Türk dilini kullanma yetilerini geliştirmemişlerdir. Bunda kızları okula göndermeme eğilimi önemli sebeptir.
SOSYAL VE KÜLTÜREL ETKİNLİKLER:
Geçmişte yapılagelen halı ve kilim dokumacılığı kaybolmuştur. Sanatsal nitelik arz eden faaliyet yoktur. Kurulu bulunan Gercüş Spor Kulübü varlığını zorlukla muhafaza etmektedir. Erkek nüfus, vaktinin çoğunu kahvehanelerde geçirmektedir. Memurlar için lokaller bulunduğundan halkla sosyo-kültürel ortam paylaşılamamaktadır.
GENÇLİK VE SPOR:
Gercüş Spor Kulübü son zamanlarda ciddi başarılar elde etmektedir. Ancak zor ayakta durmaktadır. Yeterli oyun sahaları mevcut değildir. Bunun dışında halı saha oyunlarına rağbet hemen hergün mevcuttur. Sportif organizasyonlar mevcut değildir.
EKONOMİK DURUM:
Genel olarak ekonomi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Ancak sulanabilir alanların darlığı ve su kaynaklarının yetersizliği nedeniyle bu sektörlerdeki üretim günlük hane ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaktır. Üzüm, buğday, arpa, mercimek, nohut, sebze yetiştirilmektedir. . . . . . . . . . . . . . . adet çeşitli işkollarında küçük esnaf mevcuttur. İşletme büyüklüklerine ulaşmış iş yerleri mevcut değildir. Sanayi kuruluşları bulunmamaktadır. Ortalama gelir seviyesi . . . . . . . . . . . dır. Çoğunlukla genç nüfus inşaat sektöründe çalışmak üzere dışarı gitmektedir. Nüfusun bir bölümü kamusal alanda çalışan memur ve işçi olduğundan geçimini bu yolla temin etmektedir. Ancak ailelerin çok çocuklu olması geçimi zorlaştırmaktadır.
ULAŞTIRMA VE ENERJİ:
Yollar:
Devlet karayolu asfalt kaplama: 33 km Kasaba-köy yolu asfalt kaplama: 75 km Köy yolu sıkıştırma: 120 km Ham yol: 90 km Yolu olmayan köy: yok
Mevcut yolların bakım ve onarıma ihtiyacı vardır.
İletişim:
Santral sayısı: 9 Telefon hat kapasitesi: 5. 000 İlçe merkezi santral kapasitesi: 2. 000 Abone sayısı: 4. 155 Boş kapasite: 885
Santral ve bağlıları:
Yolağzı Köyü: 500 (260 abone boş) Erişti köyüne bağlanacak Kayapınar: 500 (50 boş) Hisar: 500 (150 boş) Kömürcü, Esentepe, Ekinli, Aydınlı, Sapanlı Kozlu: 500 (125 boş) Tepebaşı, Çardaklı, Kayalar, Rüzgarlı Ardıçlı: 500 (140 boş) Gökçe, Bağözü, Tepecik, Doruk, Bağlıca Gökçepınar: 500 (40 boş) Çukuryurt,Ardıç, Koçak, Ulaş Akyar: 500 ((120 boş) Behil,Kavaklı mezraları, Gürbüz, kesiksu, Gönüllü, Çiçekli, Seki Aydınlı Tepesi KTS Aydınlı, Boğazköy, Kırkat, Öteyaka
İlçe merkezi, Kayapınar beldesi, Hisar beldesi, Kozlu, Yolağzı, Gökçepınar, Akyar, Ardıçlı köylerinde telefon santralı bulunmaktadır. Yemişliye KTS kurulmalıdır. İlçe merkezinde belediyeye ait vericilerle sınırlı olarak TV yayınları izlenmektedir.
Enerji:
Trafo sayısı: 17 Merkez abone sayısı: 1271 Köyler abone sayısı: 3612 Köyler boş abone sayısı: 498 Toplam abone sayısı: 4883
İlçemizde boş köyler dışında elektriksiz köy bulunmamaktadır. Ancak elektrik sayaçları sağlam olamadığı için faturalandırmada sorunlar yaşanmaktadır. Bazı köylerdeki tarfo yetersizliği ve nakil hatlarının gevşek olması nedenleri ile enerji düzensiz ve zayıf gelmektedir.
GERÇÜŞ VE GERÇÜŞ'E BAĞLI BELEDİYE İSTATİSTİKLERİ:
GERCÜŞ BELEDİYESİ:
Yeterli hacimli kendi hizmet binasındadır.
HARCAMALAR:
Cari harcamalar: 111. 053. 000. 000 Yatırım Harcamaları: 70. 470. 000. 000 Transfer Harcamaları: 19. 710. 000. 000 T O P L A M: 201. 233. 000. 000
GELİRLER:
Vergi Gelirleri: 185. 753. 000. 000 Vergi Dışı Gelirler: 14. 895. 000. 000 Özel Yardım ve Fonlar: 15. 000. 000. 000 T O P L A M: 215. 648. 000. 000
Mahalle sayısı: 3 Kanalizasyon Uzunluğu: 14. 5 km Su Abone sayısı: 945 Su deposu sayısı: 5 (. . . . . . . . . . . . . . . tonluk) Verilen su miktarı: 1. 500 ton/gün Belediye parkı: 3 Dükkan sayısı: 8 Konut sayısı: 20 Kamyon sayısı: 1 Minibüs sayısı: 1 Traktör sayısı: 2 Arazöz: 1 (faal değil) Kepçe sayısı: 1 Binek otosu: 3 Kazıcı: 1 Memur sayısı: 9 Kadrolu işçi sayısı: yok Geçici işçi sayısı: 21
Şehir atık suları uzaklaştırılamamaktadır. İlave kanalizasyon hatları yapılarak atık sular şehirden uzaklaştırılmalıdır. Ayrıca atık su arıtma sistemleri kurulmalıdır. Şehir altyapısı yetersizdir.
İlçe genelinde yangına müdahale için itfaiye teşkilatı mevcut değildir. Acilen itfaiye teşkilatı kurulmalıdır. Şehir kadastrosu tamamlanmalıdır.
KAYAPINAR BELEDİYESİ:
Nüfusu:
HARCAMALAR:
Cari harcamalar: 31. 809. 845. 000 Yatırım Harcamaları: 4. 936. 695. 000 Transfer Harcamaları: 831. 490. 000 T O P L A M: 36. 777. 359. 000 GELİRLER: Vergi Gelirleri: 20. 543. 658. 000 Vergi Dışı Gelirler: 1. 266. 187. 000 Özel Yardım ve Fonlar: 15. 000. 000. 000 T O P L A M: 36. 809. 845. 000 Mahalle sayısı: 2 Su abone sayısı: 415 Su deposu sayısı: 1 Verilen su miktarı: 800 ton/gün Kanalizasyon uzunluğu: 2. 850 metre Memur sayısı: 6 Kadrolu işçi sayısı: yok Geçici işçi sayısı: 9 Bina: 3 katlı HRM binası Otobüs: 1 Traktör: 3 Kepçe: 1 Kazıcı: 1 Binek oto: 1
Şehir atık suları uzaklaştırılamamaktadır. Altyapı eksikliği giderilmelidir. Arıtma sistemleri kurulmalıdır.
HİSAR BELEDİYESİ:
Hisar, Kömürcü ve Sapanlı Köylerinin birleşmesi ile kurulmuştur. Kömürcü ve Sapanlı köyleri, merkez olan Hisar köyüne uzaktırlar. Bu nedenle medeni hizmetlerden istifade edememektedirler. Belediye Tarım Bakanlığına ait binada geçici olarak yerleşmiştir.
Şehir altyapısı mevcut değildir.
İLÇE ÖZEL İDARE MÜDÜRLÜĞÜ:
Mülkiyeti il özel idaresine ait binanın zemin katında iki daireye yerleşmiştir. 1 müdürden başka personeli yoktur.
KONUT SAYISI:
İl özel idaresinden ayrılan kaynak toplamı: Harcamalar Eğitim Hizmetleri: Müdürlük giderleri: Kaymakam Lojman Giderleri: Kaymakam Araç giderleri: Muhtar aylıkları: Köylere yapılan yardımlar: T O P L A M:
Özel idare müdürlüğü 2 personel ile takviye edilmelidir.
KÖYLERE HİZMET GÖTÜRME BİRLİĞİ:
Memur sayısı: Kadrolu işçi sayısı: Geçici işçi sayısı: Bina: Otobüs: Traktör: Kepçe: Kazıcı: Binek oto:
GELİRLERİ: HARCAMALAR:
KÖYLER:
Toplam köy sayısı: 56 Toplam köy altı yerleşim yeri sayısı: 22 Boş köy sayısı: 6 Boş köy altı yerleşim yeri sayısı: 14 Köyler toplam nüfusu: 15. 520 En yakın köyler: 5 km En uzak köyler: 44 km Telefonlu köyler: 45 Elektriği olan köyler: 45 İçme suyu yeterli olan köyler: 11 İçme suyu yetersiz olan köyler: 5 İçme suyu olmayan köyler: 29 İlköğretim okulu olan köy sayısı: 45
Köy bütçelerinin durumu köylerin işlerini çözmekten uzaktır. Köy bütçeleri formalite olarak hazırlanmaktadır.
Köylerin temel alt yapı sorunları çözülememiştir. İçme ve sulama suyu ciddi bir sorun olarak görünmektedir. Mevcut içme sularının büyük bir kısmı kapalı şebekeye alınamamıştır. Sorun daha çok su kaynağı yokluğundan ya da su kaynaklarının yetersizliğinden giderilememiştir. Telefonla çoğunlukla tek telefon şeklinde çalışmaktadır. Elektrik enerjisi yetersiz güçte iletilmektedir. Kanalizasyon sorunları çözülememiştir. Köy yollarının büyük bir bölümü sıkıştırmadır ve çok kısa sürede bozulmaktadır.
GERÇÜŞ ASAYİŞ VE GÜVENLİK DURUMU:
1984 –1994 yılları arasında çatışmalar artan oranda gözlenmiştir. Ancak son 3 yıldır bu çatışmalar görülmemektedir. Daha çok, hırsızlık, darp, yaralama, trafik kazası gibi adi olaylar cereyan etmektedir.
GERÇÜŞ'TE YÜRÜTÜLMEKTE OLAN YATIRIMLAR:
YATIRIMCI KURULUŞ PROJELERİ:
Toplam proje sayısı: 13 Ulaşım sektörü proje sayısı: 1 Sağlık sektörü proje sayısı: 1 İçme suyu proje sayısı: 8 İçme suyu (İller Bankası): 1
PROJELERİN GERÇEKLEŞME DURUMLARI:
Gecüş-yemişli karayolu (44 km): 10 km gerçekleştirildi Gercüş devlet Hastanesi: %80 gerçekleştirildi Yemişli, Kırkat, Nurlu, Koçak: içme suyu sondaj çalışmaları tamamlandı. Kapalı şebeke Güzelöz, Arıca: ihtiyacı var Gökçepınar, Hisar ve Kayapınar: 8 derslikli ilköğretim okulu tamamlandı Vergili, Erişti: Geçici kabulü yapıldı, bitme aşamasında
SORUNLAR VE ÖNERİLER:
1. İlçedeki en önemli sorun hızlı nüfus artışı olarak görünmektedir. Her ne kadar ilçe dışarıya göç veriyor ve kendi nüfusu azalıyorsa da başka kentsel alanlarda ciddi problemler yaratmaktadır. Ayrıca ilçede kişi başına düşen geliri azaltarak, kişisel geliri fakirlik sınırına ve hatta altına itmektedir. Eğitim seviyesini düşürmekte; özellikle kız çocukların, ataerkil aile yapısı sebebiyle eğitimden yeteri oranda faydalanmalarını engellemektedir.
Sorunun lokal olarak çözülmesi kolay görünmemektedir. Ancak bununla birlikte lokal düzlemde uygulanmak üzere nüfus planlamasına ağırlık verilmeli, bireylerin bu bilinç düzeyine erişmeleri sağlanmaya çalışılmalıdır. Bunun içi personel takviye edilmeli, gezici ekipler oluşturulmalıdır. Görsel eğitim programlarına ağırlık verilmeli, bunun için gerekli donanım sağlanmalıdır.
Yeşil kart uygulamaları ve Vakıf yardımlarının varlığı nüfus planlamasını kısmen olumsuz etkilemektedir. Çünkü az da olsa yeşil kart bir sağlık güvencesi sağlamaktadır. Bu nedenle ulusal düzlemde nüfus planlamasını teşvik edici kararlar alınmalıdır. Örneğin yeşil kart uygulamasına son verilerek; yeşil kart uygulamalarına ayrılan kaynak; muhtaç ailelerden 3 ve daha az çocuklu olanları için sağlık sigorta primi olarak yatırılabilir. Bu sınırı aşarsa primleri iptal edilebilir.
2. Tarım ve hayvancılık sektöründeki gerileme önemli bir diğer sorundur. İlçemizin yapısı gereği, yakın gelecekte sanayi sektörüne yatırım yapması mümkün ve makul değildir. Hizmetler sektöründeki yatırımları ise, ilçenin karşılayacak kaynakları bulunmamaktadır. İlçeyi üretici hale getirebilmek için Tarım ve hayvancılığa kaynak ayırmak gerekmektedir.
Lokal olarak vakıf kanalıyla projeler hazırlanmaktadır. Bu projelere destek verilmelidir. Ayrıca yatırımcı kuruluşlar konu ile ilgili projeler hazırlamalı gerçekleştirmeye çalışmalıdır.
3. Gençlerin ve öğrencilerin birikmiş enerjilerini harcayacakları sosyo-kültürel ve sportif mekanlar bulunmamaktadır. Sağlıklı bir toplumsal kalkınma ve gelişme için bu tür tesislerin yapımına önem verilmelidir. Mahalli idare kuruluşları ve yatırımcı kuruluşlar bu projeleri hazırlamalı ve yatırım programına almalıdırlar.
Okul öncesi çocuk gelişimi projeleri hazırlanarak uygulamaya konulmalıdır.
4. Devam etmekte olan Devlet hastanesi ödenek yetersizliğinden yarım kalmıştır. Bina boş haliyle bozulmaya terkedilmemelidir. Gerekli ödenek sağlanarak hizmete açılmalıdır. Boş sağlık ocaklarına personel takviye edilerek hizmette sürat ve verimlilik sağlanmalıdır. Personel bulunmaması sebebiyle kapalı olan sağlık evleri kullanılamaz hale gelmiştir. Bu binaların ayakta kalması için bu köylerde bulunan kamu görevlilerinin konut olarak kullanımına açılmalıdır.
5. İçme suları ciddi bir sorundur. Kullanılabilir su kaynakları aranarak; suyu bulunmayan yerleşim yerlerinin istifadesine sunulmalıdır.
6. Köy yolları grup asfalt programına alınarak bir program dahilinde asfaltlanmalıdır.
7. Telefon kullanımı şebeke haline dönüştürülmelidir.
8. Enerji faturaları gelişigüzel düzenlenmektedir. Çok miktarda kaçak elektrik kullanımı söz konusudur. Bu kaçakların bedeli herkese dağıtılmaktadır. Oysa masum olanlar da cezalandırılmaktadır. Bu, devlete olan güveni zedelemektedir. Tedaş etkin kaçak denetimleri yapmalıdır. Sayaçları kontrol ederek düzeltmelidir.
9. Hükümet Konağı, Emniyet Amirliği, maliye lojmanları gibi kamu kuruluşlarının binaları bakımsızlık nedeniyle ciddi sıkıntılar çıkarmaktadır. Ödenekleri temin edilerek sorun çözülmelidir.
10. İlçemiz şehir kadastrosu görmemiştir. Şehir kadastro çalışmalarına başlanmalıdır.
11. İlçemizde orman bulunmamaktadır. Ağaçlandırma çalışmalarına başlanmalıdır.
11. Kaymakam konutu bulunmamaktadır. Kaymakam evi inşa edilmelidir.
12. Belediyelerimiz temel altyapı hizmetlerine sürat kazandırmalı; içme suyu, kanalizasyon ve arıtması, yolların beton ya da parke yapılması gibi sorunları çözmelidir.
13. Lise talebelerinin barınabileceği yurt imkanı bulunmadığından; öğrenciler başka merkezlerde okumaktadırlar. Ekonomik gücü bulunmayan aileler çocuklarını liseye gönderememektedirler. Kayapınar Beldesine yurt inşa edilerek oradaki lise hizmete açılmalıdır.
• Günde kaç gazete satılıyor? • Kişi başına ne kadar elektrik tüketiliyor? • Kaç esnaf var ölçekleri neler? • İşgücü nerelerde istihdam ediliyor? • Gelir-gider dengesi
Ji "http://ku.wikipedia.org/wiki/Kercews" hatiye standin.
GERCÜŞ (2. Kaynak: www.gercusbelediyesi.com 16.05.2006)
TARİHCE
Gercüş yöresindeki yerleşim yerlerine bakıldığında, genellikle ya kurucusunun ya yörede hüküm süren devletlerin hükümdarları ile ordu komutanlarının yada yakınlarında bulunan ırmak, dağ ..... gibi coğrafi yerleri isim olarak almışlardır. Gercüşün de ismini bu şekilde almış olma olasılığı fazladır Gercüş isminin menşei konusunda çeşitli rivayetler vardır. Bu konu ile ilgili ulaşılabilinen tek yazılı kaynak tarihte"Şügrin","Selha" olarak geçen, bu gün Midyata bağlı bir köy olan Barış tepedeki bağlı bir köy olan Yakup Manastırı Tarihi adlı kitaptır. Yakup Manastırı Tarihine göre: M.S.400 Yıllarında Şügrin yöneticisi olan "KEFERGEVSON"un bazı insanları öldürmek istemesiyle halkta oluşan tepki sonucu Şügrini terk etmek (kovulmak) zorunda kalıp, bu günkü Gercüşün bulunduğu yere gelerek yerleştiğidir. YAKUP MANASTIRI TARİHİ ADLI KİTABIN GERCÜŞ İLE İLGİLİ BÖLÜMÜ Kefergevson olayı başka şekillerde de anlatılmaktadır. Buna göre M.S. 402 Yıllarında Roma, Pers ordularının yaptıkları savaşta ordu komutanı olan Kefergevsonun savaşta yenilmesi sonucu Gercüşe sürgüne gönderildiğidir. Burada Roma - Pers tabirleri doğru değildir. Çünkü 395 yılında Roma imparatorluğunun ikiye bölünmesiyle doğu Bizans adını almıştır. Pers imparatorluğu ise M.Ö.550 - 331 Yılları arasında hüküm sürmüştür. Kefergevson olayı ise M.S. 400 Yıllarında gerçekleşmiştir. Bunun Bizans - Sasani olması gerekir İster bazı insanları öldürmek istemesi sonucu köyden kovulan Kefergevson olsun, ister savaş alanında yenildiğinden dolayı sürgüne gönderilen Kefergevson olsun, Gercüş isminin Kafergevson dan geldiği diğer rivayetlere göre daha ağır basmakta dır. Çünkü en azından bir yazılı kaynağa ve bu gün kullanılan ismiyle benzerlik göstermektedir. Gercüş isminin menşei üzerinde diğer bir rivayet ise"KEFERCEVS"tir."KEFER" yer, "CEVS";ceviz anlamında kullanılmış olup ceviz beldesi, cevizin yetiştiği yer anlamında kullanılmış olup ceviz beldesi, cevizin yetiştiği yer anlamında kullanılmaktadır. Bu rivayetle ilgili yazılı belge olmadığından doğrulamak yada yalanlamak pek mümkün değil. Bu da halk arasında konuşulan bir rivayettir.
Gercüş isminin menşei konusu çoğu ansiklopedi ve broşürde "ŞAHMAR" olarak geçer."ŞAHMAR"isminin geçtiği kaynaklarda, bu ismin zamanında Gercüşün, Diyarbakır Şam ticaret yolu üzerinde bulunmasından dolayı verildiği rivayet edilmektedir. "Şahmar" isminin ticaret yolu geçtiği için almış olması almış olması pek mantıklı değil. Çünkü ticaret yolunun geçtiği için verilmiş olsaydı, o zaman ticaretle ilgili bir ismin verilmesi daha mantıklı olurdu. ŞAH hükümdar, yöneten anlamında,"MAR", yılan anlamında kullanılmaktadır. Buna göre "ŞAHMAR"yılanların hükümdarı, kralı anlamına gelir. Bu ismin ticaretle hiç bir alakası yoktur."ŞAHMAR" Gercüşte yaşayan ve iki kaya arasında sıkışarak ölen yılan efsanesinden gelmektedir. Bu ismin sadece bir rivayet ve halk arasında konuşulan bilgilerden ibarettir.
GERCÜŞÜ MİDYAT'A BAĞLAYAN ALT GEÇİT
Gercüşün tarihi incelenirken bölgenin tarihi içerisinde ele almak ve değerlendirmek gerekir. Dolayısıyla yörede var olan uygarlıkların tarihsel gelişim süreci içerisine Gercüş ilçesini de koyup değerlendirmek mümkündür.
Gercüş Ovası, iklim, coğrafi konum, tarım ve su açısından insanlara bahşettiği nimetler sayesinde medeniyetin ilk temellerinin atıldığı yerlerden biridir. Gercüşün ne zaman inşa edildiği bilinmiyorsa da çevresindeki yerleşim yerlerinin tarihi M.Ö.7000 yıllarına kadar geriye gider. Yakup Manastırı Tarihine göre Kefergevsonun M.S.400 yıllarında Gercüşe yerleştiği söylense de Gercüşün bu tarihten önce yerleşim yeri olarak kullanıldığı çevresindeki mağara ve alt geçitlerle sabittir. Bazı rivayetlere göre Gercüşün bu tarihten önce yerleşim yeri olarak kullanıldığı çevresindeki mağara ve alt geçitlerde sabittir. Bazı rivayetlere göre Gercüşün ilk kurulduğu yer M.Ö. 3000 yıllarında kurulan Gıre Tılhabatedir.
Gire Tıhabatenin yanında Gercüş Ovasında kurulan diğer yerleşim yerlerine bakıldığında: Hisar kasabasının Güneyinde yer alan Höyük M.Ö.7000 yıllarında , Şarişe (Şerşe) M.Ö. 3000 yıllarında kurulmuştur. Ayrıca Kantardaki kaya resimleri Antalya Beldibindeki mağara resimleri benzerlik göstermektedir. Antalya Beldibinin Kabataş Devrinden (M.Ö.10000-8000)kaldığı göz önünde tutulursa, bu kaya resimlerinin de Kabataş Devrinden kaldığı söylemek mümkündür. Gercüşünde içinde bulunduğu bölgeye ilişkin tarih öncesi döneme ait bilinen tek şey Hurrilerin M.Ö.3000 yıllarından başlayarak yerleşmiş olduğudur. Hurri anayurdu, en geniş sınırlarıyla Fıratın kolu olan Habur Çayı ile Asi Irmakları arsıydı. Hurrilerin M.Ö.3000 yıllarının sonlarında Subara Boylarını da egemenlikleri altına alarak Kuzey Mezopotamya, Halep ve Suriyeye yayıldıkları M.Ö.13. yüzyıla ait Asur kaynaklarında Nairi ülkelerinin batı bölümünde gösterilmiştir. M.Ö.7. yüzyıldan kalma Asur kaynaklarında da Şupriya adıyla söz edilir.
M.Ö.1240 yıllarından itibaren bölgeye eğemen olan Asur devleti, Gercüşün de içinde bulunduğu yöreye M.Ö.744 yılında üstünlük kurdu.(Gercüş Ovasında yer alan Zorravaya adıl yörede bulunan Asurlara ait mühür ve tablet Mardin Müzesinde sergilenmektedir).
ASURLAR DÖNEMİNDEN KALMA MÜHÜR ve ASURLAR DÖNEMİNDEN KALMA TABLET
Asurlar devleti, III. Salmanasar zamanında genişleme olanağı buldu. Kuzey ve Günez Mezopotamya. Suriye ve Filistine kadar yayılan Asur devleti tamamıyla yıkılınca Metler bölgeye tam anlamıyla egemen oldu. Orta Anadoluya kadar yayılmış olan Met Devletinin egemensizliğine Pers Devleti son verdi.
Pers İmparatoru I. Daraios döneminde (522-485) yapılan yönetsel bölünmeyle imparatorluk, merkeziyetçi bir yapıya dönüştü. Bu bölünmeye göre İmparatorluk 23 Büyük Satraplığa (Askeri Valiliğe) ayrılırken, Gercüşün de içinde bulunduğu Yöre Büyük Satraplığa bağlandı. Bu Satraplığın sınırları Batıda Kilikyadan, Doğudan Habur ırmağına, Kuzeyden Aras Sapraplığına ve Güneyden Mısıra dek uzanıyordu. Bölgeye hakim olan Büyük İskenderden sonra bölge toprakları için Roma ve Partlar karşı karşıya geldi.
M.S. 63 yılında Romalıların bölgede hakimiyeti sağlayarak Part egemenliğine son verdikleri görülür. Roma İmparatorluğu, II. Yüzyılın sonlarında İran yaylasından gelen sasani askeri güçleri ile sık sık savaşmak zorunda kaldı. İki imparatorluk arasında yapılan mücadeleler sırasında bölge iki güç arasında sürekli el değiştirdi. Bölge, Roma dünyasının 395 te ikiye bölünmesiyle Bizans olarak tarihe geçen Doğu Roma İmparatorluğugnun sınırları içinde kaldı.
Bizans - Sasani mücadelesinde sahne olan bölge, 7. yüzyılın ikinci çeyreğinin sonlarında bu kez başka güçleri misafir etti: Arap - İslam Kuvvetleri. Halife Ömer döneminde (634 - 644) bölgede başlayan İslam egemenliği dört halife dönemini izleyen emeviler döneminde de devam etti. 750 yıllarında yıkılan , Emevi saltanatından sonra Abbasi ve onlardan sonra Hamdanilerin eğemenliği başladı. Hamdanilerin kendi aralarındaki hakimiyet mücadelesinden faydalanan Mervaniler (990 - 1096) bölgede egemenlik kurdular.
Mervanilerin bölgeye hakim olduğu sıralarda, Malazgirtte Bizans ordusu yenilmiş ve bu yenilgi gücü ortadan kalkmıştı. Bu durumda Türkler Anadoluda büyük toprak parçaları ele geçirmeye başladılar. Selçuklu Devleti gücünün zirvesindeyken Mervaniler eski güçlerini yitirmişlerdi. Bu durumdan faydalanan Selçuklular Mervanilerin egemenliğine son verdiler. Böylece Gercüş Selçukluların egemenliğine geçti.
1071 Malazgirt savaşına katılan, Anadoluda büyük toprak parçaları alınmasında ve Mervani egemenliğine son verilmesinde büyük rol oynayan Artuk Beyi, Fahr üd Devlenin Melihşaha şikayet etmeye sonucu sultan ile arası bozuldu. Sultanla arası bozulan Artuk bey, Suriye Selçuklu sultanının Tutuşun hizmetine girdi. Tutuşun emrindeyken yaptığı hizmetler karşılığında Kudis valiliği verildi.
Artuk Beyin, 1091 yılında ölmesiyle birlikte yerine oğulları geçti. Artuk Beyin oğlu Sökmen Suriye Selçukluların adına Hasankeyfe egemenlik kuran Musanın öldürülmesi ile Hasankeyfi ele geçirdi. Böylece Hasankeyf Artuklu Devletinin temelleri atılmış oldu. (1101 - 1132). Hasankeyf Artukluların dışında Mardinde (1108 - 1408), Harputa (1185 - 1233) yılları arasında Artuklular Hüküm sürmüşlerdir.
Suriye, Mısır ve Yemende güçlü bir devlet kuran Eyübiler, gerek Mardin gerekse Hasankeyf Artukluları ile ilişki içerisinde olmuşlardır. 1232 yılında Eyübüler tarafından ortadan kaldırılan Hasankeyf Artukluları tarihçesinden silinmiş, olanların yerine Hasankeyfte Eyübüler dönemi başlamış oldu.
Moğulların doğuyu istila etmesiyle bölgede Moğol - İlhanlı egemenliğini görmek mümkündür. Timurun kazandığı başarılar bölgedeki devletlerin Timurun eğemenliğini kabul etmeğe zorladı. Timurdan sonra bölgenin hakimiyeti için Akkoyunlu, Karakoyunlu ve Eyübi Devletinin mücadelesi baş gösterdi. İran yaylasında güçlü bir devlet kuran Safeviler XVI. yüzyılın başlarında bölgeye hakim oldular.
Sefevilerin doğadaki faaliyetlerinden rahatsız olan Osmanlı Devleti doğu ile ilgilenmeye başladı. Anadolunun doğu toprakları için Sefevi - Osmanlı mücadelesi başladı 1514 yılında Çaldıran savaşında Sefevi güçlerini yenip Amasyaya dönen Yavuz Sultan Selim, İdrisi Bitlisiyi doğu anadolu halkını Şah İsmaile karşı ayaklandırmakla görevlendirdi. İdris-i Bitlisinin faaliyetleri sonucu halk Sefevilere karşı direnç gösterdi ve 1517 yılında yıkılışına kadar bölgede Osmanlı Devleti dönemi başladı.
XIX. yüzyılın başlarında Diyarbakır, Mardin sancağına bağlı Midyat kazasının bir nahiyesi olan Gercüş, 30 Mayıs 1926 yılında ilçe statüsünü kazanarak Mardin iline bağlandı. 16 MAYIS 1990 tarihine kadar Mardin iline bağlı bir ilçe olan Gercüş, bu tarihte bakanlar kurulunun aldığı kararla yeni bir il statüsü kazanan Batmana bağlandı. Gercüş, halen Batman iline bağlı bir ilçe olarak teşkilatlanmadaki yerini almaktadır.
10 Mayıs 1926 yılına kadar Midyat ilçesine bağlı bir köy iken; bu tarihten sonra ilçe statüsüne kavuşmuştur. Gercüş adının ceviz memleketi anlamına geldiği sanılmaktadır.Önceleri Diyarbakırdan Şama giden yol buradan geçtiği için eski adının Şahmar olduğu söylenmekte dir. İlçeye bağlı Hisar, Arıca, Kırkat ve Yamanlar gibi tarihi M.Ö. sine dayanan yerleşim yerleri mevcuttur.Tarihi ile ilgili fazlaca yazılı bilgi ve belge mevcut değildir.18.07.1987 günü Batmanın il olması ile birlikte Batmana bağlanmıştır.
Gercüş ilçesi eski bir yerleşim yeri olmasına rağmen pek gelişme gösterememiştir. İlçemizin en önemli eserleri taş devrinden kalma “ZAMPİRHAN” ve “AŞRİHAN “ Mağaraları ile ilçenin güneyinde bulunan ve Gercüş’ü Midyat’a bağlayan bir Alt Geçittir. İlçe evleri genellikle çevrede bol bulunan kalker taşlarından yapılmıştır. Eskiden evlerin üstü toprakla örtülüyken günümüzde bu toprak damların yerini betonarme evlere bırakmıştır. Gercüş’te aile hayatı esaslı temellere dayanır. Kırsal kesimde kadınlar tarla, bağ ve bahçe işlerinde kocalarına yardım ederler. Ailenin çevre ve sosyal bağları kuvvetlidir. Sevinçler ve kederler ortak yaşanır. İlçe merkezinin küçük olması, dışardan göç almaması nedeniyle geleneksel yapı bozulmadan korunabilmiştir.
Geleneksel yaşam biçimi olan aşiret, ağalık ve şeyhlik düzeninin izleri halen görülmekle beraber, son yıllarda halk bu eski adetlerini yavaş yavaş terk etmekte bunun yerine Gercüş ilçesinde sosyal kültürel ve folklorik yapı, çevre il ve ilçelerle aynı yapıya sahip olup bu yerleşim birimlerinde oynanan Delilo, Halay (Gövend), Üç Ayak(Sepe ) , Hurizi gibi oyunlar davul zurna ve kemençe eşliğinde oynanır. Son yıllarda il merkezinde oluşturulan müzik ekipleri modern çalgılarla düğünlere renk katmaktadır. Hızla değişen toplum yapımıza paralel olarak eski adetlerimiz de değişmektedir. Eski adetlerin yerini çağın şartlarına uygun sade ve modern davranışlar almaktadır.
Gercüş, tarihi eserler bakımından zengin sayılmaz. Gercüş’ün en önemli tarihi eserleri taş devrinden kalma ZAMPİRHAN ve AŞRİHAN Mağaralarıyla ilçenin güneyinde bulunan ve Gercüş’ü Midyat’a bağlayan bir alt geçittir. Gercüş ilçesinin tarihine ışık tutacak en önemli merkez ilçenin 18 km. kuzeyinde bulunan ve Batman’ın il olmasıyla birlikte Gercüş’ten ayrılarak ilçe olan HASANKEYF’tir. Gercüş’ün tarihini ortaya çıkarabilecek her hangi bir yapı belge olmadığından Gercüş’ün tarihi Hasankeyf tarihi ile özdeş olduğu anlaşılmaktadır. Gercüş’teki belli başlı tarihi eserler şunlardır:
GIRE TILHABATE: Gercüş ovasında yer Alan Gıre Tılhabate M. Ö. 3000 Yıllarında kurulduğu rivayet edilmektedir.
GIRE ERMUNE: Gercüş’ün 5 km. kuzeyinde yer almakta olup , eski bir yerleşim GIRKE Beyazıt yöresinden göç ederek gelen Celali Aşiretinin yerleştiği eski birleşim yeridir.
GERCÜŞ OVASI: Dünyada medeniyetin ilk temellerinin atıldığı yerlerinden biridir. Gercüş ovasında ilk yerleşim yeri M. Ö. 7000 Yıllarında kurulmuştur.
KIRKAT KALESİ: RomaBizans Dönemindenkalma eski bir yapıdır.
ZORAVA: Gercüş ovasında Asurlar zamanından kalma bir yerleşim yeridir. Bu yerleşim biriminde çivi yazılı metin ve mühür bulunmuş olup bu vesikalar Mardin Müzesinde sergilenmektedir.
KURIKA CASUSA: Gercüş’ün Güneydoğusunda yer alan Kurıka Casusa eskiden gözetleme kulesi olarak kullanılmıştır.
HİSAR KASABASI HÖYÜĞÜ: Hisar Kasabasının güneyinde yer alan höyük, M. Ö. 7000 yıllarında kurulmuştur.
ŞARİŞE (ŞERJE): Karalan Köyü civarında yer almakta olup , M. Ö. 3000 Yıllarında kurulmuş eski bir yerleşim yeridir.
ŞIKEFTA ZAROBİYE: Koçak Köyü yakınlarında bulunan eski bir mağaradır.
FOLKLOR (HALK OYUNLARI)
Gercüş’te oynanan halk oyunlarıyla komşu il ve ilçelerde oynanan halk oyunları arasında büyük bir benzerlik görülür. Davulzurna ve kemençe eşliliğinde oynanan oyunların başında Delilo oyunu gelir. Bu oyun Gercüş’ün öz malıdır. Kemençe ve davul zurna eşliğinde oynanan başlıca oyunlar: Raks (Gövend) Delilo , Sepe (Üç Ayak) , Kemal , Beylute ve Hurizi’dir. Mahalli oyunların hemen hemen tümü karmadır (Erkek –Kadın karışık) oynanmaktadır. Ancak son yıllarda diğer il ve ilçelerde olduğu gibi modern müzik ekip ve çalgılarıyla folklorumuz modernize olmuştur. Davul zurna yerini müzik ekiplerine bırakmıştır.
GELENEK VE GÖRENEKLER
Gercüş’te yaşanan gelenek göreneklerle , çevre il ve ilçelerdeki gelenek ve görenekler bir bütünlük gösterir. . Adetler , taziyeler, düğünler ve kılık kıyafet aynıdır. Halk , inancına ve geleneklerine çok bağlıdır. Yörede batıl inançlar eski özelliğini kaybetmesine rağmen hala mevcuttur. Muska yazdırmak, mezar ağaçlarına ve türbelere bez bağlamak , genel olarak kadınlar da yaygındır. Başlık parası okumuş aileler arasında terk edilmekle beraber, bazı köylerde özelliğini korumaktadır. İlçemizde kadın ve kızları birbirinden ayıran en önemli özellik, genç kızların eşarp, evli kadınların ise başlarına tülbent bağlamalarıdır. Erkek kıyafetleri ceket, pantolon, kırsal kesimde şapka da takılır. Kadınların giyimi erkeklerin giyimi gibi modern değildir. Genelde kadınlar Fistan giyer. Fistan olarak adlandırılan giysi topuklara kadar uzanır. Yöremizin bazı yerlerinde Kara çarşaf giyen kadınlara da rastlamak mümkündür . Kara çarşaf giyen kadınlar yüzlerini siyah bir peçe ile örtüp , ellerine de siyah eldiven takarlar.
Gercüş’te yapılan yemekler komşu il ve ilçelerde yapılan yemeklerle aynıdır. Bu yemeklerin başında etli bulgur pilavı gelmektedir. Etli bulgur pilavı genel olarak mevlutlerde ve taziyelerde yapılır. İçli köfte , Şam börek , İşkembe , Mercimekli Köfte, Saç Ekmeği çeşitleri , Kavurma , Tuzlanmış Et (Salamura) ve dolma(Sarma) önemli yemeklerdendir Geçmişte sosyal bir yara olan başlık parası bu gün hemen hemen ortadan kalkmıştır. Gençlerimiz beğendikleri kızları anne babalarına ve arkadaşlarına tarif etmektedir. Kız görme ve beğenme genel olarak düğünlerde , kır gezilerinde, bayramlarda ve komşu ziyaretlerinde kızın görülüp beğenilmesi ile başlar. Akraba evliliklerinde kız görme gibi bir durum mevcut değildir. Görücü usulü ile evlenilir. Kız isteme, beğenilen kızın evine oğlan ailesi, akrabaların gitmesi ile başar. olumlu cevap alırlarsa nişan hazırlıklarına başlanır. Nişan olayında akrabalar ve komşular başta olmak üzere tanıdık hemen hemen herkes çağrılır. Nişan bittikten sonra düğün hazırlıkları başlar. Düğün, evlenme sürecinin canlı ve heyecanlı merhalesidir. Nişan aşamasında olduğu gibi akraba ve komşular düğüne davet edilir. Gelin getirmeden bir gece önce kına gecesi yapılır. Yörede taziyeler uzun sürmektedir. Gercüş’te taziyelerin en büyük özelliği bir hafta boyunca, ikindi namazını müteakiben erkeklerin ölünün mezarını ziyaret etmesi ve orada bulunan imam tarafından Yasin okunmasıdır.
GELENEKSEL EL SANATLARI
Gercüş’te el sanatları yok denilecek kadar gerilemiştir. Bu gün Gercüş’te yapılan El sanatları hemen hemen hiçbir gelir getirmemektedir. Gercüş’te yapılan başlıca el sanatları Şunlardır:
HALICILIK: Sümer Halı ve Gercüş Kaymakamlığı tarafından hereke tipi el halısı dokunmaktadır. Halıcılıkta çalışan kızlar için bu uğraş önemli bir geçim kaynağıdır.
İĞNE OYASI: Bayanlar tarafından iğne ile yapılan süslerdir. Bunlar yazma ve tülbentlerin etrafını süslemek için yapılır.
NAKIŞ: Genç kızlar tarafından kumaş üzerine çeşitli süsler işlenir. Her genç kız kendi çeğizini hazırlamak için yapar.
KUMAŞ BOYAMA (BATİK): Halk Eğitimi Merkezi tarafından açılan kurslarda genç kızlara kumaş boyama sanatı öğretiliyor. Kızlar Hazırladıkları kumaşları yine kendi çeyizlerinde kullanırlar.
ÖRMECİLİK: Genç kız ve kadınlar tarafından yün veya orlon ipliği ile çorap, kazak, hırka gibi giysiler hazırlarlar. Hazırlanan bu giysiler kendileri veya aile fertlerinin giyimi amacıyla yapılır.
YÜN EĞİRME: Kırsal kesimde ve yaşlı kadınlar tarafından Teşi (Kirman) denilen aletle yapılır. Yün iplik haline getirilir. Bu iplik bazı giyeçeklerin yapımında kullanılır.
SOSYAL YAŞANTI
Gercüş ilçesinde sosyal yaşantı hareketli değildir. Nüfusun % 15’i ilçe merkezinde % 80’i ise kırsal kesimde yaşamaktadır. Merkez ve köylerde halkın çoğu tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. Halk ihtiyaçlarını karşılamak için Batman ve Midyat’a gitmektedir. İlçede küçük çapta ticarethaneler ve sanatkarlar halkın bazı ihtiyaçlarına cevap vermektedir. Devlet tarafından1977 yılında inşaatına başlanan Ayakkabı Fabrikası 1979 yılında tamamlanmış ve bu güne kadar hizmete açılmamıştır. Şu anda fabrikanın tümü askeri amaçla kullanılmaktadır. İlçede önemli mesire yerleri olmadığından halk ilçenin 5 km batısındaki Kırkat Göleti etrafında piknik yapmaktadır. İlçe halkı bahar ve yaz aylarında Hasankeyf ve Beyaz Suya piknik ve yüzmek amacı ile gitmektedir. İlçe merkezinde memur ve öğretmenlerin konut ihtiyacını devlet büyük ölçüde karşılamıştır.
ATASÖZLERİ VE HALK DEYİMLERİ
. Avlunun otu acıdır. . Kız baba evinin malı kalamaz, Nevruzla bahar olmaz. . Yemeğin tuzunu evin hanımı bilir. . Derin vadide uyuma ki korkulu rüya görmeyesin. . Acı konuşma ki acı işitmeyesin. . Alimin ameline göre değil, ilmine göre hareket et. . Horoz ölür , gözü çöplükte kalır. . Akan sudan korkma , durgun sudan kork. . Kara it beyaz olmaz. . Çömlekçi, kırık tastan su içer. . Can çıksa, huy çıkmaz. . Ucuz etin yahnisi tatsız olur. . Benden uzak dur, Mısır’a sultan ol. . Çingeneler aç kalınca eski düğünlerden bahsederler. . İş yol almakla, harman rüzgarla, değirmen suyla çalışır.
MAHALLİ YEMEKLER
Gercüş ve yöresinin mahalli yemekleri hemen hemen aynı yapım şekli ve özelliğe sahiptir. Gercüş insanı midesine düşkün olup, maddi imkanları elverdiği takdirde her gün en az bir öğün yemekte et kullanır. Gercüş ve yöresinde en çok yapılan mahalli yemekler şunlardır:
ETLİ BULGUR PİLAVI: Genellikle mevlütlerde , Evlenme düğünlerinde ve taziyelerde yapılır. Yumurta büyüklüğünde kesilmiş et parçaları büyük kazanlarda haşlanır. Et suyu ile pilav yapılarak sıcak olarak yenir.
SAC EKMEĞİ : Sac ekmeği 4050 cm. çapında yapılan kalın bir sac üzerinde yapılır. Mayasız hazırlanan hamurdan sac ekmeği, katmerli ekmek, Hilati ve Şılıki adları ile bilinmektedir. Yapılan ekmeklere yağ sürüldüğü gibi bazen de yumurta ve sarımsakta sürülmektedir.
ERİŞTE VE ŞEHRİYE : Eskiden ilçe merkezi ve köylerde ,özellikle bayramlarda kadınlar tarafından evlerde hazırlanan hamurdan elle yapılırdı.Erişte,sac ekmeği büyüklüğünde açılan hamurların biraz kuruduktan sonra bıçak ile kesilmesiyle yapılır. Şehriye ise bir kurşun kalem büyüklüğünde kesilen hamurların, baş ve işaret parmağıyla ince ince kesilmesiyle yapılır .Bu işlem bit tikten sonra kuruması için güneşe bırakılır. Makarna gibi pişirilir.
TATLILAR:Gercüş’te üzüm bol olduğundan genel olarak üzüm şırasından bazı tatlılar yapılır.Bu tatlıların başında; pekmez, pestil ve ceviz sucuğudur. Pestil yapmak için üzüm şırası orta hareketli ateşte kaynatılır.Daha sonra hazırlanan şıraya biraz un katılarak karıştırılır.Kıvamına geldikten sonra bezlerin üzerine serilir.Birkaç gün sıcakta bırakılır .Daha sonra bezlerin arkası ıslatılarak pestil bez den ayrılır.Demet haline getirilerek kışın yenilir Ceviz sucuğu yapmak için ceviz içi ipe geçirilir, kıvamına gelmiş şıranın içerisine birkaç kez batırılır ve güneşte kurumaya bırakılır.Daha sonra una batırılıp , kışa saklanır. Üzümden yapılan diğer bir tatlı olan kuru üzüm ise üzümlerin odun külünden yapılan karışıma daldırılarak kurutulmaya bırakılmasıyla yapılır.Birkaç gün güneşte kalan üzümlerin istenilen kıvama gelmesi ile kışın yenilen bir tatlı daha elde edilmiş olur.
İŞKEMBE: Koyun ve keçi işkembesi temiz olarak yıkandıktan sonra portakal büyüklüğünde kesilerek torba halinde dikilir. Daha önce pirinç, kıyma ve çeşitli baharatlarla hazırlanan harc , torba halinde dikilmiş işkembelerin içine doldurulup ağzı dikilir.Ateşte 2-3 saat pişirildikten sonra yemeğe hazır hale gelir.
KAVURMA : Her yıl kasım ve aralık aylarında kışlık olarak kesilen hayvan etinden kavurma yapılır. Parçalanan etler , kaynar suda iyice haşlanır. Haşlanan etler kemiklerden ayrılır orta hareketli ateşte, kuyruk yağı karıştırılarak kırmızı bir renk alıncaya kadar kaynatılır. Daha sonra testi , kova yada tencereye konarak kışa saklanır. Kesilen etin bir kısmı da tuzlanarak kışın yemeklerde kullanmak için saklanır . Bu tuzlu ete yörede Meksut denir.
İÇLİ KÖFTE : Köfte harcı ;kıyma, soğan, maydanoz , karabiber ve bazı baharatlarla hazırlanır. Köftelik bulgur hamur haline getirilir. Yumurta büyüklüğünde kesilen hamurun içi oyulur ve içine harc doldurularak ağzı kapatılır. Kaynar suda 1015 dk. haşlandıktan sonra yemeğe hazır hale gelir.
ŞAMBÖREK : Bu böreklerin harcı , kıyma, soğan yabani sarımsak ve yumurtadan yapılır. İnce açılmış sac ekmeğinin içine konarak üçgen şeklinde kenarları kapatılır. Sacta veya tavada pişirildikten sonra yemeğe hazır hale gelir.
GÜVEÇ (TIRŞIK ): Mevsimine göre domates, biber, patlıcan, sarımsak ve baharatlarla hazırlanır. Bu sebzeler doğrandıktan sonra bir karışım haline getirilir. fırında veya ateşte pişirilmeye bırakılır. Sıcak olarak yenir.
SARMA, DOLMA (EPREX): Et, pirinç, karabiber , salça, maydanozdan harcı yapılır. Hazırlanan harc asma yaprağı, lahana, hardal yaprağının içine sarılarak pişirilir.
EKONOMİ
Genel olarak ekonomi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Ancak sulanabilir alanların darlığı ve su kaynaklarının yetersizliği nedeni ile bu sektörlerdeki üretim günlük hane ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaktır. Üzüm, Buğday, Arpa, Mercimek, Nohut, Sebze yetiştirilmektedir. Çeşitli iş kollarında 262 adet küçük esnaf mevcuttur. İşletme büyüklüklerine ulaşmış işyeri mevcut değildir. Sanayi kuruluşu bulunmamaktadır. Ortalama gelir seviyesi Türkiye ortalamasının çok altındadır. Nüfusun ciddi bir bölümü mevsimlik işçi olarak dışarı gitmektedir. Hanelerin çok nüfuslu oluşu ise geçimi zorlaştıran başlıca etmenlerdendir.
Gercüş İlçesi, 1. 062. 400 dekar arazi varlığına sahiptir. Bunun 117. 100 dekarı tarıma elverişli arazi, 762. 725 dekarı tarıma elverişsiz arazi, 120. 320 dekarı orman arazisi, 62. 240 dekarı mezradır. Tarımsal faaliyetlerde kullanılan alan toplam arazinin %16. 88 idir.
19.120 dekar alanda üzüm, 6.667dekar alanda sebze, 39.500 dekar alanda buğday, 16.000 dekar alanda arpa, 16.000 dekar alanda mercimek, 110 dekar alanda pirinç yetiştirilmektedir.
1.500 adet yerli 20 adet kültür ırkı olmak üzere toplam 1.520 adet büyükbaş hayvan ve 2.900 adet yük ve binek hayvanı; 7.500 adet koyun, 10.000 adet keçi olmak üzere toplam 17.500 adet küçükbaş hayvan; 21000 adet tavuk, 3.000 adet hindi, 2.000 adet kaz-ördek olmak üzere toplam 26.000 adet kümes hayvanı; 600 adet eski ve 850 adet yeni olmak üzere toplam 1450 adet arı kovanı bulunmaktadır.
KADRO VE PERSONEL DURUMU: Belediyemizde 40 Memur ve 15 Daimi işçi kadrosu mevcuttur. Belediyemizde halen çalışan Memur sayısı Genel İdari hizmetler sınıfında Bir Şoför, Yardımcı Hizmetler sınıfında ise Dört hizmetli toplam olarak beş Memur hizmet yapmaktadır Belediyemizde Ondokuz Geçici işçi çalışmaktadır. Mevcut memur kadrolarından 35 i ve daimi işçi kadrosundan 15 i boştur. BİNA VE LOJMAN DURUMU:
Belediyemize ait eski belediye hizmet binası, yeni belediye hizmet binası, Beş blok(20 Daire) sosyal halk konutları eski Pazar yeri, yeni Pazar yeri 8 adet dükkan , 1 adet dinlenme parkı 2 adet Çocuk parkı 1 Adet mescit ve gassalhane, Yolağzı köyü civarında ikiztip terfi merkezi ve su toplama merkezi Kırkat Göletinde bir adet terfi merkezi ve su toplama deposu, Midyat Barış tepe mevkiinde Su Terfi Merkezi ve Su Toplama Deposu, İlçe merkezinde 5 Adet su toplama deposu bulunmaktadır.
ARAÇ MAKİNA PARKI VE TECHİZAT DURUMU:
Bir adet 1990 Model Fiyat Traktör Bir adet 2000 Model Renault megane marka hizmet otosu Bir adet 2000 Model Yarım otobüs Bir adet 2002 Model iveco marka çöp şıkıştırma kamyonuBir adet 2001 Model Fatih Damberli kamyon Bir adet 2004 Model Kazı ve yükleyici iş makinezi Bir adet 2005 model itfaiye aracı Sekiz adet yatay motopomp Altı adet dalgıç tipi motopomp İki adet İlaçlama makinesi Bir adet Kompektör Bir adet Kilitli taş üretme makinesi Bir adet komperasör
İMAR DURUMU:
Belediyemizin Hali hazır haritası ve imar planı mevcuttur. Fakat çok eski olduğundan yenilenmesi gerekmektedir. Bundan böyle yapılacak bina ve yapılara imar planına göre gerekli izin verilecek Belediyemizin imkanlarının olması halinde yeni sokak ve caddeler açılacaktır.
YOL DURUMU:
İlçemizin bütün cadde ve sokaklarının dar olmasından dolayı araçların sokaklara girmesi imkansızdır. Belediyemizin maddi imkanlarının olması halinde cadde ve sokakların genişletilmesine çalışılacaktır. İlçemizde cadde ve sosklarının büyük bir bölümü beton ve asfaltla yıpranmış cadde ve sokaklarda çukurlar meydana gelmiştir. Cadde ve sokakların asfaltlanması veya kilitli taş ile döşenmesi başkanmıştır. İlçemiz Yüce caddesi ve Bağcılar caddesi ve sokakların bir kısmı parke taşı ile döşenmiştir. Geriye kalan cadde ve sokakların kiltli taş ile döşenmesi devam etmnektedir.
KANALİZASYON DURUMU:
İlçemizdeki cadde ve sokaklarda kanalizasyon şebekesi mevcuttur. Yeni yapılan binaların kanalizasyon şebekleri yapılmakta. Eski olan kanalizasyon şebekesinde meydana gelen arızalar giderilmektedir. Kanalizasyon suları tarlalara ve dereye akmaktadır. İmkanlarımızı olması halinde Kanalizasyon sularının dereye ve tarlalara akması önlenecek fosseptik çukurlar açılacaktır.
BÜTÇE DURUMU:
Belediyemizin 2004 Yılı gider bütçesi 861. 000, 00 YTL Tahmin edilmiş<Yapılan harcamalar cari harcamalar 633. 576, 00 YTL Yatırım harcamaları 576. 000, 00 YTL Tarnsferler 23. 980, 00 YTl toplam olarak 806. 072, 00 YTL harcama gerçekleşmiştir.
2004 YILI BÜTÇESİ GELİR BÜTÇESİ:
VERGİ GELİRLERİ 713.628 YTL VERGİ DIŞI GELİRLER 101.537 YTL TOPLAM 815.165 YTL
2005 YILI BÜTÇESİ GELİR BÜTÇESİ:
Belediyemizin 2005 yılı gelir bütçesi 1, 584, 27, 00 YTL , gider bütçesi gelir bütçesi ile denkleştirilerek 1484, 27, 00 YTL olarak tahmin edilmiştir.
OCAK-HAZİRAN AYLARI İTİBARİ İLE:
Gelir: 593.840 YTL Gider: 557.550 YTL Personel Giderleri: 143.691, 00 YTL Diğer Cariler: 217, 699.00 YTL Toplam Cari Harcamlar: 359.390 YTL Yatırım Harcamaları : 191.510 YTL
SU DURUMU
İlçemizin bütün cadde ve sokaklarının içme ve kullanma suyu şebekesi mevcuttur. İlçemizde Tela Pınarından Yolağzı köy civarı ve Midyat Barıştepe mevkii civarında bulunan terfi merkezlerinde ilçeye su verilmektedir. İmkanlarımızın olması halinde daha verimli kuyuların açılmasına ve ilçede yaz aylarında meydana gelen su sıkıntısı giderilmeye çalışılacaktır.
TEMİZLİK DURUMU:
Belediyemizin temizlik işlerinde Bir şoför ve beş işçi çalışmaktadır. Hergün İlçenin cadde ve sokakları süpürülmekte Biriken ve toplanan çöpler sabah ve akşam olmak üzere günde iki sefer sıkıştırmalı çöp kamyonu ile atılmaktadır.
YÖNETİMİ DEVRALDIĞIMIZDA BELEDİYEMİZİN BORÇLARI
1 . Sosyal Sigortalar Kurumu 40.000 YTL 2. Maliye 5.000 YTL 3 . Emekli sandığı 120 YTL 4 . Tedaş 600.000 YTL 5 . İller Bankası 40.000 YTL 6. Piyasaya 70.000 YTL TOPLAM: 875.000 YTL
BELEDİYEMİZİN;
2004 MALİ YILI KESİN GİDER BÜTÇEMİZ: 806.072 YTL 2004 YILI CARİ HARCAMALAR : 633.576 YTL 2004 YILI YATIRIM YARCAMALARI: 150.000 YTL TRANSFER HARCAMALARI: 24.000 YTL
BELEDİYEMİZ;
2004 YILI KESİN GELİR BÜTÇEMİZ: 815. 165 YTL VERGİ GELİRLERİ: 712. 728 YTL VERGİ DIŞI GELİRLER: 116. 047 YTL ÖZEL YARDIM VE FONLAR : 0 YTL 2005 YILI BU GÜN TARİHİ İTİBARİ İLE GELİRİMİZ: 281. 000 YTL İLLER BANKASINDA AYLIK ORTALAMA: 60. 000 YTL İLE 70. 000 YTL ARASINDA HİSSE GELMEKTEDİR.
2005 YILI BÜTÇESİ:
1. 484. 270 YTL GELİR 1. 484. 270 YTL GİDER MAHALLE SAYISI: 3 KANALİZASYON UZUNLUĞU: 15 KM İHTİYAÇ DUYULAN KANAZLİZASYON ŞEBEKESİ: 10 KM SU ABONE SAYISI: 985 KİŞİ GÜNDE VERİLEN SU MİKTARI: 657. 000 M3
2004 MAHALLİ İDARELER SEÇİMİNDEN SONRA YENİ YÖNETİMİN GÖREVE GELDİĞİ İTABAREN YAPTIĞIMIZ HİZMETLER:
1-İlçemizin Lise caddesi Atatürk bulvarının 3000 metrelik bölümünün orta refuju Yapılmış olup toprak dolgusu , ağaçlandırılması ve boyaması yapılmıştır.
2-Belediyemizin ihtiyacı olan bir adet yeni iş makinesi Kazıcı, Yükleyi ve kırıcı alınmıştır.
3-İlçemizin bütün cadde ve sokakları temizlenmiş olup yıpranan cadde ve sokakların, Asfalt ve beton lamaları yapılmıştır.
4-İlçemizin Lise caddesinin Maliye lojmanlarından İlçe Jandarma taburuna kadar olan sol taraftaki kaldırım yapılmıştır.
5-Biz görevi devir almadan önce arızalı olan ve çalışmayan iki adet dağlıç tipi motopomp çıkarılmış ve yerlerine yenileri alınarak faaliyete geçirilmiştir.
6-Belediyemizin hizmet binası komple bakım ve onarımdan geçirilmiştir (Su deposu, Cam ve kapıları, Çatısı , İç boyası, Çevre düzenlemesi ve diğer eksiklikleri Eksiklikleri giderilmiştir.
7- Kanalizasyonu cadde ve sokak ortasında akan evlerin kanalizasyon şebekesi yapılmıştır. 8- Eski dönemlere ait Maliyeye olan 5. 000 YTL, Sosyal sigortalar kurumuna olan yaklaşık 40. 000 YTL, Piyasaya 70. 000 YTL Toplam olarak 150 Milyara yakın borç ödenmiş, İller bankasına olan borçlarımız hisselerimizden kesilmektedir. Tedaş ve Emekli sandığına kalan borçlarımızın ödenmesi için uzlaşma yoluna gidilmektedir.
9-İlçemizin mezarlıklarında kullanılmak üzere mezar taşları alınmıştır.
10-Belediye hizmet binasına yeni büro malzemeleri alınmıştır.
11-İlçemizin genel temizliği yapılmış arızalı olan araçların onarımı yapılmıştır.
12-Bir adet kilitli taş makinesi satın alınmıştır.
13-Bir adet tam donanımlı itfaiye aracı satın alınmıştır.
14-İlçemizin Lise caddesi orta refuju, kaldırım ve mezarlıklar ağaçlandırılmıştır.
15-İlçemize 10 Kanal kapasiteli Uydu vericisi kurulmuştur ve yayına başlamıştır.
16- İlçemizin Mehmet Nuri KAYA Caddesi ve Bağlantıları ile Bağcılar Cadde ve kaldırımları Kilitli taş ile döşenmiştir.
17-Gercüş--Hisar -Kayapınar yolu İlçe girişi genişletilmiştir.
18-Bir adet kompresör alınmıştır.
2005 YILINDA HEDEF VE PROJELERİMİZ
1-İlçemiz Lise caddesinin Geliş ve gidiş 3 KM’lik yolun asfaltlanması
2- Ana cadde ve garipler caddesinin Kilitli taş ile döşenmesi ve kaldırımların yapılmasına başlanılmıştır ve çalışmalarımız devam etmektedir.
3-Kanalizasyon şebekesindeki arazıları olan ve çalışmayan kısımların yenilenmesine başlanılmıştır ve çalışmalarımız devam etmektedir.
4-İlçemiz Bağlarbaşı ve Çukurçeşme mahallesinde bulunan çocuk parklarının düzenlenmesi ve çocukların hizmetine sunulmasına çalışılmaktadır.
5-Belediyemize ait eski hizmet binasının imkanlarımız dahilinde onarım ve bakımı yapılarak sosyal ve kültürel faaliyetlerde bulunmak üzere halkın hizmetine sunulacaktır.
2006 YILINDA HEDEF VE PROJELERİMİZ
1-İlçemiz ana caddesinin kanalizasyon şebekesinin yenilenmesi ve parke taşı ile döşenmesi
2-İlçemiz Garipler caddesinin Asfaltlanması yada parke taşı ile döşenmesi
3-İlçemiz Garip caddesinin özel idare binası ile Yeni çevre yoluna kadar olan kısmının genişletilmesi ve asfaltlanması
4-Belediyemize tarafından genişletilen lise caddesinin orta refuju ve kaldırımlarının yapılması ile asfaltlanması
5-İlçemiz Çukurçeşme, Pınarbaşı ve Bağlarbaşı Mahallelerinde taziye ve toplantı yerlerinin yapılması.
GERÇUŞ BELEDİYE MECLİSİ
ADI VE SOYADI BABA ADI DOĞUM TARİHİ CİNSİYETİ MEDENİ HALİ PARTİSİ KAÇINCI KEZ SEÇİLDİĞİ Mehmet Emin ÖNER FERHO 1941 ERKEK EVLİ CHP 2 Beşir KAYNAK SALİH 1949 ERKEK EVLİ CHP 2 Mehmet Selim SOYVURAL ŞEHMUS 1955 ERKEK EVLİ SHP 1 Ali ERİMAN HÜSEYİN 1950 ERKEK EVLİ SHP 1 Hüseyin ÖZSUNAR MEHMET 1978 ERKEK EVLİ SHP 1 Ayten GÖKMEN SÜLEYMAN 1966 KADIN EVLİ SHP 1 Mehmet Ziya KÜNKÜL NEZİR 1971 ERKEK EVLİ SHP 1 Mehmet Tayyip GÜNDÜZ ŞEHMUS 1965 ERKEK EVLİ AKP 1 İsmail ATILGAN MEHMET EMİN 1977 ERKEK EVLİ AKP 1
NÜFUS DURUMU
MERKEZ NÜFUS: 10.384 TOPLAM NÜFUS: 29.938 KÖY NÜFUSU: 19.554 BELEDİYE SAYISI: 3 KÖY SAYISI: 56 KÖY ALTI YERLEŞİM BİRİMİ SAYISI: 19 BOŞ KÖY: 6 MAHALLE SAYISI: 8 YÜZÖLÇÜMÜ: 1.070 km2 NÜFUS YOĞUNLUĞU: 28 RAKIM: 850
1997 NÜFUS SAYIM SONUÇLARINA GÖRE;
İLÇE MERKEZİ: 10.384, KASABALAR (KAYAPINAR, HİSAR) TOPLAM NÜFUSU: 4.334, KÖYLER TOPLAM NÜFUSU: 15.220 OLMAK ÜZERE TOPLAM NÜFUS 29.938 DİR.
Nüfus yılda ortalama %16 azalmaktadır. Kadın erkek nüfusu yaş ortalaması ile genç bir nüfusa sahiptir. Nüfusun azımsanamayacak bir bölümü ilçe dışında yaşamaktadır. Göç yönelimi önce İlçe merkezine; oradan il merkezine ve sonra Mersin ve Ege bölgesine doğru akmaktadır. Halkın büyük bir kısmı Müslüman Şafii mezhebine mensuptur. Halkın büyük çoğunluğu Türkçe ile birlikte Kürtçe konuşmaktadır.