Robert Bruch

Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.

 De Robert Bruch, (c)Nationalbibliothéik
Vergréisseren
De Robert Bruch, (c)Nationalbibliothéik

De Robert Bruch, gebuer den 29. Januar 1920 zu Bouneweg a gestuerwen den 22. Juli 1959 an engem Autosakzident, ass ee vun deene lëtzebuerger Philologen an Dialektologen, déi am Ausland am meeschte bekannt sinn.

Inhaltsverzeechnes

[Änneren] Biographie

De Robert Bruch huet am Atheneum zu Lëtzebuerg studéiert an zugläich och déi béis Virkrichs- an nationalsozialistesch Annexiounsjoere materlieft. Kuerz agespaart, dunn ënner Opsiicht, konnt hie germanesch a romanesch Philologie studéieren, fir d'éischt zu München an dann zu Erlangen. Da koum d'Zwangsrekrutéierung an d'Wehrmacht, d'Russlandfront an d'Gefaangenelager zu Tambow. Enn 1945 koum hien an d'Land zréck. 1946 huet e Philologie zu Paräis op der Sorbonne studéiert. Zugläich gouf en och dee jéngste Member a Sekretär-Redakteur vun der nei ernannter Dictionnairescommissioun. 1951-1952 huet de Robert Bruch e Studiumsopenthalt beim Walther Mitzka am Archiv vum Däitsche Sproochatlas zu Marburg gemaach. 1953 gouf säin Haaptwierk Grundlegung einer Geschichte des Luxemburgischen publizéiert. De R. Bruch war ausserdeem Professer am Lycée de garçons um Lampertsbierg an huet och gär a pedagogesche Froen e Wiertche matgeschwat.

Den 22. Juli 1959 ass deen international bekannte Sproochwëssenschaftler an engem Autosaccident ëmkomm.

[Änneren] Thesen

De Robert Bruch ass speziell bekannt duerch seng ëmstridden, mä groussaarteg Dokterthees vum "westfränkesche Krees". An senger Dokteraarbecht Grundlegung einer Geschichte des Luxemburgischen huet hie sech fir d'West-Ost-Stréimungen an der europäescher Vëlkerwanderung agesat, an dat zousätzlech zu deem vum Süden aus gezeechente bekannte "rheinische Fächer", deen allgemeng ervirgehuewe gouf, a géint d'Opfaasung vun der Bonner Schoul, déi nëmmen op d' Ost-West-Stréimungen higewisen hat. Mat allméiglechen ethnokulturellen a sproochlechen Argumenter versicht de Bruch d'Thees vum groussen Abenteuer vun de Franken z'ënnerstëtzen. Engersäits wieren d' Ripuarier aus dem Nord-Osten de Rhäin an d'Musel erof bis an d'alemannescht Elsass an an d'Schwäiz komm. Anerersäits hätten d'Salier sech an Ost-West-Stréimunge duerch Nordeuropa beweegt an dann, no Süden hin, d' Île-de-France an de Paräiser Baseng vun haut besidelt, éier se nees, méi oder manner zweesproocheg, géint den Osten hi bis an d'Loutrengen an d'Saar virgestouss wieren. D'Franken hätten sech esou ëm d' 5. Joerhonnert erëm vereenegt (Clovis I. vu Frankräich!). E groussen Deel vun der Sproochegrenz a vun der méisproocheger Kultur an eise Géigenden léiss sech och domat erklären.

Dem imaginative Robert Bruch seng grandios Thees gouf ufanks vun däitschsproochege Spezialiste kritiséiert (Bach, Frings, Steinbach), mä si ass och begeeschtert vun aneren Experten vu Marburg (Mitzka) a Paräis (Fourquet, G. Zink) ugeholl ginn. Zu Lëtzebuerg ass se ganz gutt ukomm, esou datt se vill zur offizieller "mythescher" Opfaassung bäigedro huet, déi aus dem Ländchen a senger Sprooch e "Land an der Mëtt", en "Etat d'entre-deux", en Uert von der "Koexistenz vun de romanesch a germanesche Welten", kuerz e "multikulturelle Mikrokosmus am Häerz vum Europa" mécht. Dës Mischkultur als "lëtzebuergescht Bestëmmungs- an Identitéitszeechen" géif sech dann och am Lëtzebuergeschen als spezifesche germaneschen Dialekt refletéieren, deen sech eng Hellewull vu romaneschen, wallouneschen a franséische Charakteristiken agegliddert hätt.

Dat ass näischt Aneschtes wéi eng Emblematiséierung vum Philolog an Dialektolog Robert Bruch, eng kulturpolitesch Konstruktioun, déi dacks mëssbraucht gouf a gëtt. (Cf. Jean-Paul Hoffmann: "Dëm Robert Bruch séng Geschicht vum Lëtzebuergeschen ass am Laf vun de Jorzéngten zu engem regelrechte Mythos ginn, - dëm Grënnungsmythos vun der sproochlecher Identitéit als däer eegentlecher Basis vun deem, wat ët heescht, Lëtzebuerger ze sinn").

[Änneren] Säi Wierk

[Änneren] Säin Haaptwierk

  • Grundlegung einer Geschichte des Luxemburgischen Teil 1-3, Luxemburg, Linden, 1953-1954 2 Bände. - Band 1: Teil 1. Das Zeugnis der Geschichte. Teil 2. Das Zeugnis der Luxemburger Mundarten. VIII-262 S. 1953. - Band 2: Teil 3. Das Luxemburgische im westfränkischen Kreis. VII-154 S. 1954. Publications littéraires et scientifiques du Ministère de l'Education nationale 1. 2.

[Änneren] Seng Kuerzgrammatik

  • Précis populaire de grammaire luxembourgeoise. Luxemburger Grammatik in volkstümlichen Abriß, Luxembourg, Linden, 1955 / 1956 / 1968 / 1973 123 pages (zweesproocheg; méi diachronesch orientéiert)

[Änneren] Seng Iwwersetzung

  • Dem Decimus Magnus Ausonius seng Rees op d'Musel op lëtzebuergesch erzielt, Luxembourg, Imprimerie Bourg-Bourger, 67 S., 1960

[Änneren] Posthum

  • Luxemburgischer Sprachatlas. Laut- und Formenatlas (herausgegeben von Ludwig Erich Schmitt, für den Druck vorbereitet von Jan Goossens). Publications Nationales du Ministère des Arts et Sciences. Marburg, Elwert, 16 S 175 Karten. (Am Internet: Digitaler Luxemburgischer Sprachatlas www.luxsa.info/ )
  • Glossarium Epternacense. Spätalthochdeutsche Glossen aus Echternach. Tatsachen und Quellen, Wörter und Namen. Publications Nationales du Ministère des Arts et Sciences. Luxemburg, Linden, 1964/1965
  • Bruch, R., Gesammelte Aufsätze. Hrsg von C. Hury und F. Hoffmann. Luxemburg, 1969. (Mat enger detailléierter Bibliographie vum Robert Bruch: 237-245)

[Änneren] Artikelen: Dialektologie

(Bäiträg iwwer Literatur a pädagogesch Froe fënnt een och in: Hess J., Robert Bruch, Bulletin Linguistique et Ethnologique, Luxembourg, Institut Grand-Ducal..., fasc. 10 (1963), 42 à 50)

  • 1963: Germanische und romanische ê- und ô- Diphtongierungen.
  • 1949: La vélarisation ripuaire des occlusives dentales.
    • Zur Diminutivbildung im Luxemburgischen.
  • 1950: La famille <Back>, <Bootsch>, <Bok>.
  • 1952: Die Mundart des Nordöslings.
  • 1953: Luxemburger Linguistik.
    • Mittelfränkische Relikte des Zwischenstadiums der Affrikata in der Lautverschiebung zur Spirans (kraits <Kreis>.
    • Les travaux de la Commission de rédaction du Dictionnaire luxembourgeois.
    • Chemin de fer et patois. Essai de sémantique ferroviaire luxembourgeoise.
  • 1954: Aspects linguistiques du Luxembourg.
    • Luxemburger Sprache, Luxemburger Eigensinn.
  • 1955: Die Lautverschiebung bei den Westfranken.
    • Der Pflug in der Mundart.
  • 1956: Miselesch. Kleiner Atlas der Luxemburger Mundarten.
    • Sprache und Geschichte.
    • Westfränkische Sprachströmungen in Mitteldeutschland.
  • 1957: Sprachliches vom Grummet.
  • 1958: Hol iwer! Sprachgrenzen und Mundartbrücken zwischen Eifel-Saargau, Lothringen und Luxemburg.
    • Siebenbürgen, End- und Höhepunkte westfränkischer Sprachexpansion.
  • 1966: Die Mundart von Schässburg in Siebenbürgen".

[Änneren] Éierung

Nom Robert Bruch ass e Gebai am Centre Culturel de Rencontre Neumünster an der Stad benannt.

[Änneren] Kuckt och

[Änneren] Um Spaweck