Chronologie vun der Astronomie (20. Joerhonnert)
Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.
- 2. Juli 1900: Mat dem Start vum LZ 1 vum Groof von Zeppelin ass um Ufer vum Bodensee den éischte Flug vun engem Starrloftschëff.
- 19. Juli 1900: De Paräiser Métro gëtt ageweiht..
- 19. Oktober 1900: De Max Planck gëtt virun der Deutschen Physikalischen Gesellschaft zu Berlin säi Strahlungsgesetz bekannt.
- 20. Abrëll 1902: Dem Marie a Pierre Curie gelengt d’Isoléierung vum Radium.
- 28- Juni 1903: De "Verein Deutscher Ingenieure" grënnt op senger Generalversammlung zu München den Däitsche Musée fir Naturwëssenschaften a Technik.
- 30. Abrëll 1904: Den Christian Hülsmeyer kritt e Patent op säi Telemobiloskop, engem Virleefer vum Radar.
- 26. September 1905 : Den Albert Einstein verëffentlecht seng speziell Relativitätstheorie an den Annalen der Physik.
- 27. September 1905 : Den Aufsatz Ist die Trägheit eines Körpers von seinem Energieinhalt abhängig? vum Albert Einstein erschéngt. An him steet d’Formel E = mc² (Äquivalenz vun Mass an Energie).
- 5. Oktober 1905: Dem Wilbur Wright geléngt mat der Wright Flyer III e Fluch iwwer 38,6 km an 39,5 Minutten, de bis dohi längste Fluch mat engem Motorflieger.
- 31. Juli 1906: An der Nuecht vum 1. August gi an dem nei a Betrib gesaten Observatoire vun Ondřejov (haut an Tschechien), déi éischt wëssenschaftlech Observatiounen duerchgefouert.
- 12. September 1906 : Dem Dän Jacob Christian Hansen Ellehammer geléngt mat séngem Fluchpparat Ellehammer No. 1 e Flug vun 42 Meter.
- 6. Abrëll 1909: De Robert Edwin Peary erreecht no eegenen Aussoen mam Matthew Henson an véier Inuit als éischt Mënschen den Nordpol. D’Richtegkeet vun sengen Aussoen gët vu villen Experten bezweifelt.
- 25. Juli 1909: De Fransous Louis Blériot iwwerflitt als éischte Mënsch mat engem Fliger den Äermelkanal mat sengem Eendecker Blériot XI.
- 28. Mäerz 1910: Den Henri Fabre flitt als éischten en Waasserfliger.
- 24. Juli 1911: An de peruaneschen Anden entdeckt eng Expeditioun ënnert der Leedung vum Hiram Bingham d’Ruinestad Machu Picchu aus der Inkazäit.
- 17. Abrëll 1912: Eng "Rengförmeg Sonnendäischter" iwwerzitt an der Mëttesstonn Mëtteleuropa.
- 4. Juli 1913: De Chemiker Fritz Klatte kritt d’Patent fir seng Erfindung, den haut masseméisseg wichtegsten Konschtstoff vun der Welt, de PVC.
- 3. Mäerz 1915: An den USA gëtt d’NACA, Virleefer-Organisatioun vun der NASA, gegrënnt.
- 19. Mäerz 1915: De Pluto gëtt fir d’éischt fotograféiert, awer nët als Planéit erkannt.
- 20. Mäerz 1916: Den Albert Einstein verëffentlecht seng Allgemeng Relativitéitstheorie.
- 3. Abrëll 1916: De Meteor vu Treysa schléit a Nordhessen an.
- 1919 – Grënnung vun der Internationaler Astronomëscher Union, ofgekierzt IAU. Si ass eng weltwäit Vereenegung vun den Astronome mat Sëtz zu Paräis. Hir d’ Ziel ass d’Förderung vun der Astronomie duerch international Zesummenaarbecht.
- 6. Juli 1919: Dat britescht Loftschëff R-34 land zu New York a mecht domat deen éischten transatlantesche Fluch fir Loftschëffer.
- 14. September 1922 : Fuerscher vum US Naval Aircraft Radio Laboratory (Anacostia/USA) entdecken d’ Reflexioun vum Funksignal u Gebäier aus Eisebetong. Dës Erkenntnës ass grondleeënd fir déi spéider Radartechnik-entwécklung.
- 4. September 1923 : Jungfernfahrt vum éischten US-amerikanesche Starrloftschëff an dat éischt mat Drogas Helium gefëllte Loftschëff, d’ USS Shenandoah.
- 12. Oktober 1924: Den Hugo Eckener start mat séngem Zeppelin LZ 126 fir den éischten Atlantikiwwerfluch.
- 21. Juli 1925: Am Scopes-Prozess zu Dayton (Tennessee) gëtt de Schoulmeeschter John T. Scopes zu $100 veruerteelt, well hien d’Evolutiounstheorie vum Darwin geléiert huet.
- 14. Mäerz 1926: Éischte Start vun enger Flëssegkeetsrakéit vum Robert Goddard an den USA.
- 5. September 1928 : De britesche Bakteriolog Alexander Fleming entdeckt, datt de Schimmelpilz Penicillin notatum de Wuesstum vu Bakterien hemmt.
- 4. September 1929 : D' Weltfahrt vum däitsche Loftschëff LZ 127 Graf Zeppelin hällt no 35 Deeg op mat der Landung zo Friedrichshafen.
- 1. August 1930: Éischt Televisioune sinn op der 7. groussern däitscher Funkausstellung am Virféierungsstadium.
- 18. August 1932: De Auguste Piccard an de Max Cosyns fuere mat engem Stratosphäreballon an eng Weltrekordhéicht vun 16.940 Metern erop.
- 22. Mäerz 1935: Vum Funktuerm Berlin gëtt deen éischte reguläre Televisiounsprogramm vun der Welt ausgestraalt.
- 28. Oktober 1937 : De Karl Wilhelm Reinmuth entdeckt en Planetoid , spéider Hermes genannt.
- 26. Abrëll 1939: Mam Fliger, Messerschmitt Me 209, stellt de Fritz Wendel een neie Geschwindigkeets-Weltrekord (755,138 km/h) op.
- 20. Abrëll 1940: Dat éischt Elektronenmikroskop gët zu Philadelphia virgefouert.
- 3. Oktober 1942: Mat dem éischten erfollegräiche Start vun der A4-/V2-Rakéit zu Peenemünde mat enger Gipfelhéicht vu 84,5 Kilometern an enger Räichwäit vun 190 Kilometer gëllt dës Rakéit als dat éischt vun Mënschenhand gebauten Gerät, wat bis an de Weltraum gestouss ass.
- 1. Mäerz 1945: De Pilot vum éischten senkrecht ofgeschossenem bemannten Rakéitefliger, eng Bachem Natter, kënnt beim Start ëm d’Liewen.
- 14. Oktober 1947: De Chuck Yeager duerchbrëcht als éischte Mënsch erwisenermoossen d’Schallmauer mat enger Bell X-1 an ongeféier 15.000 m Héicht.
- 20. September 1951 : E Fliger, eng Boeing B-47 flitt vir d’éischte Kéier iwwer de Nordpol.
- 3. Oktober 1952: Déi éischt Atombom vu Groussbritannien (Vereenegt britesch Kinneksräich) gëtt gezünd.
- 3. August 1954: Eischte Fluch an England vun engem mat Düsen ugedriwwene Senkrechtstarter (den eischte Fliger deen ënner de Begrëff VTOL fällt). Et war de Rolls-Royce Thrust Measuring Rig a gouf vum Captain R.T. Shepherd, Chefpilot déizäit bei Rolls Royce, geflunn. Well en sou komesch op senge véier Been ausgesinn huet krut en de Spëtznumm Flying Bedstead.
- 1. August 1955: Den ORF strahlt an Ësterreich seng éischt Fernsehiwwerdroung aus.
- 13. September 1956: IBM stellt déi éischt Festplatt vir. D’Kapazitéit bedréit sechs Megabyte (IBM 350).
- 17. September 1956 : Dat éischt Radioteleskop vun Däitschland op dem Stockert bei Bad Münstereifel gët ageweiht.
- 21. August 1957: Déi weltwäit éischt Interkontinentalrakéit, d’sowjetesch R-7, mecht hiren éischten erfollegräichen Testflug.
- 4. Oktober 1957: Sputnik-Programm: D’Sowjetunioun bréngt mat dem Sputnik 1 deen éischten künstlechen Satelliten an d’Äerdëmlafbunn.
- 14. Abrëll 1958: De Sputnik II verglitt an der Äerdatmosphär.
- 3. August 1958: D’Atom-U-Boot USS Nautilus erreecht als éischt Waassergefiert den geographeschen Nordpol.
- 1. Oktober 1958: D’NASA (National Aeronautics and Space Administration)gëtt gegrënnt als Reaktioun op déi fréih Erfolleg vun der Sowjetunioun an der Raumfahrt aus der Virgängerorganisatioun NACA (National Advisory Committee for Aeronautics).
- 26. Oktober 1958 : D’Fluggesellschaft PanAm hëllt de Linienbetrieb mat Düsenfligeren iwwer den Atlantik op.
- 8. Oktober 1958: Zu Stockholm gëtt engem Mënsch den éischten Häerzschrëttmacher agepflanzt.
- 11. Oktober 1958: D’NASA start mat Pioneer 1, déi éischt unbemannte Mondsond, wou d’Sond allerdéngs d’Äerdanziehungskraaft nët iwwerwannen kann.
- 13. September 1959 : Déi sowjetesche Raumsond Lunik 2 schléit als éischten künstlechen Flugkierper op dem Mound op.
- 4. Oktober 1959: Déi sowjetesch Mondsond Lunik 3 ëmkreest den Äerdmound a funkt éischtmols Biller vun der Äerdmoundrécksäit.
- 12. August 1960: Mat dem Ballonsatellit Echo 1 gëtt een éischten passiven Kommunikatiounssatellit an eng Äerdëmlafbunn bruecht.
- 19. August 1960: Den Sputnik 5 start mat den zwee Hënn Belka a Strelka sowéi e Koup Mäis a Planzen u Bord an eng Ëmlafbunn a land deen nächsten Dag nees secher op der Äerd.
- 12. Abrëll 1961: De sowjetesche Kosmonaut Juri Gagarin flitt u Bord vun der Wostok 1 als éischte Mënsch an de Weltraum. Domatt fänkt déi bemannte Raumfahrt un.
- 21. August 1961: Als éischte Verkéiersflieger duerchbrecht eng Douglas DC-8 beim „Sinkflug“ d’ Schallmauer.
- 4. Oktober 1961: Den éischten aktiven Norichtensatellit vun den USA, Courier 1B start an de Weltraum.
- 1962: Fir d’éischte Kéier erreecht mat der Ranger 4 eng Raumsond de Mound. Leider konnt d’Sond keng Biller iwwermëttelen. Nëmmen plangméisseg op der Moundoberfläch futti fueren hat geklappt.
- 12. August 1962: De Kosmonaut Pawel Popowitsch startet u Bord vun der Wostok 4 an de Weltraum. Genau 24 Stonnen no Wostok 3 mat dem Andrijan Nikolajew. Domatt befannen sech éischtmols zwou bemannten Raumgefierter gläichzäiteg an enger Äerëmlafbunn.
- 19. August 1964: Vun der NASA gëtt d’Syncom 3 als éischte geostationäre Satellit vu Cape Canaveral mat enger Delta-Trägerrakéit gestart. No bei der Internationalen Datumsgrenz stationéiert kann hie d’ Olympesch Summerspieller 1964 vun Tokyo an d’USA iwwerdroen an domatt déi éischt Televisiounsiwwerdrohung iwwer den Pazifik erméiglechen.
- 12. Oktober 1964: Déi sowjetisch Raumkapsel Woschod 1 start mat den Kosmonauten Wladimir Komarow, Boris Jegorow an Konstantin Feoktistow u Bord. Et ass deen éischten Raumflug mat méi Persounen.
- 18. Mäerz 1965: De Kosmonaut Alexei Archipowitsch Leonow verléisst als éischte Mënsch eng Raumkapsel am Weltraum.
- 23. Mäerz 1965: D’Gemini 3, éischt bemannte US-Missioun verleeft erfollegräich.
- [[21. August] 1965: Beim zweeten Versuch gléckt de Start vun Gemini 5. Mat 190 Stonnen am Weltall stellen de Gordon Cooper an de Charles Conrad een neie Laangzäitrekord op.
- 18. September 1965 : Déi japanesch Amateurastronomen Ikeya a Seki entdecken de [[Koméit deen spéider hiren Numm kritt, nämlech Ikeya-Seki. De Koméit gëtt esou hell, datt en dagsiwwer niewend der Sonn gesinn kann ginn. Hie gëlz als deen opfällegsten Koméit vum zweeten Joerdausend no Christus.
- 18. Oktober 1965: Zwee japanesch Amateurastronomen entdecken, deen spéider no hinnen benannten Koméit Ikeya-Seki.
- 3. Abrëll 1966: Mat der Raumsond Luna 10 schwenkt fir d’éischt e Satellit an eng Ëmlafbunn ëm de Mound.
- 12. September 1966 : Gemini 11 mam Charles Conrad an Richard Gordon un Bord start vun Cape Kennedy aus an de Weltraum. Dräi Deeg méi spéit landen si nees op der Äerd.
- 20. September 1966 : Déi 995,2 kg schwéier Raumsond Surveyor 2 start Richtung Mound. No engem Fehler vun enger Bunnkorrektion gëtt d’Sond dräi Deeg duerno zerstéiert.
- 23. Abrëll 1967: Start vun der sowjeteschen Raumkapsel Sojus (Raumkapsel) Sojus 1
- Bei der Landung 24. Abrëll 1967 geet de Fallschiirm nët richteg op, an d’Kosmonauten Wladimir Komarow kommen ëm d’Liewen.
- 18. Oktober 1967: Déi sowjetesche Sond Venera 4 kritt en éischte Bléck ënner d’Wollekendecken vum Planéit Venus.
- 11. Oktober 1968: Mat Apollo 7 gët deen éischte bemannten Flug vun engem Apollo-Raumschëff duerchgefouert. U Bord befannen sech d’Astronauten Walter Schirra, Donn Eisele an Walter Cunningham.
- 22. Oktober 1968: No 163 Äerdëmkreesungen land d'Apollo 7 mat den Astronauten Walter Schirra, Donn Eisele an Walter Cunningham u Bord sëcher am Atlantik.
- 7. Abrëll 1969: D’RFC 1 mat dem Titel Host Software gët verëffentlëcht. Dest kann als d’Gebuertstonn vum Internet bezeechent ginn.
- 2. August 1969: D’Raumsonde Mariner 7 maachen Fotoen beim Lanschtfléien vum Mars .
- 13. Abrëll 1970: E Sauerstofftank vum Raumschëff Apollo 13 explodéiert op dem Wee zum Mound. D’Mission gët ofbebrach, déi dräi Astronauten kommen onverletzt op d’Äerd zeréck.
- 24. Abrëll 1970: China schéckt säin éischten künstlechen Satelliten Dong Fang Hong I an de Weltraum.
- 17. August 1970: D’Venus-Missioun vun der sowjeteschen Raumsond Venera 7 gëtt gestart. De 15. Dezember land si als éischt Sond erfollegräich op der Venus (Planéit).
- 28. Oktober 1971 : Zu Woomera start Groussbritannien erfollegräich deen bis haut eenzegen Satellit mat enger briteschen Trägerraket, den Testsatellit Prospero.
- 1. Abrëll 1972: Intel stellt säin éischten 8-Bit-Prozesser, den 8008 vir.
- 16. Abrëll 1972: Start vun der Apollo 16 Missioun.
- 20. Abrëll 1972: D’Apollo 16 land op dem Mound.
- 1. August 1972: Dat mat 100 m Duerchmiesser (bis 2000 dat gréissten fräi beweglechte Radioteleskop vun der Welt), gëtt bei Effelsberg a Betrieb geholl.
- 21. August 1972: Start vum Ultraviolett- an Röntgen-Teleskop Orbiting Astronomical Observatory 3 och Copernicus Observatory genannt.
- 5. Abrëll 1973: D’NASA start mat der Pioneer 11 hier zweet Jupiter-Sond .
- 6. Abrëll 1973: D’Raumsond Pioneer 11 start mat enger Atlas-Centaur-Rakéit zur Erfuerschung vun de Planéiten Jupiter an Saturn.
- 27. September 1973 : D’Sowjetunioun start dat bemannten Raumschëff Sojus 12.
- 26. Oktober 1973 : Déi unbemannten Raumsond „Explorer 50“ gëtt vun den USA gestart.
- 11. September 1974 : Charles Kowal entdeckt den Jupitermound Leda (Jupiter XIII).
- 30. Mee 1975 : Grënnung vun der europäescher Weltraumorganisatioun ESA European Space Agency mat Sëtz zu Paräis (Frankräich).
- 20. August 1975: D’Raumsond Viking 1 vun der NASA start op de Wee zum Mars.
- 7. August 1976: D’Raumsond Viking 2 schwenkt an d’Ëmlafbunn vum Mars an.
- 18. August 1976: Déi sowjetesch Raumsond Luna 24 land op dem Mound a kënnt den 22. August nees zeréck.
- 3. September 1976 : D’Raumsonde Viking 2 land erfollegräich am Flaachland Utopia Planitia op dem Mars.
- 20. August 1977: D’amerikanesch Raumsond Voyager 2 start op de Wee zum Planéit Jupiter, Saturn, Uranus an den Neptun.
- 5. September 1977 : Start vun der amerikaneschen Raumsond Voyager 1, déi den 5. Mäerz 1979 den Jupiter an den 12. November 1980 den Saturn passéiert.
- 1. September 1979 : Pioneer 11 flitt als éischt Raumsond beim Saturn lanscht an entdeckt dobäi een neien Saturnmound.
- 7. August 1980: No iwwer véier Joer an der Ëmlafbunn vum Mars räisst de Kontakt zur Mammesond Viking 1 of.
- 7. August 1980: Den éischten Solarenergie-Fliger Grossamer Penguin mecht säin éischte Flug.
- 12. Abrëll 1981: Éischte Start vun engem Space Shuttle, d’Raumfähr Columbia.
- 14. Abrëll 1981: Mat der erfollegräicher Landung vun der Raumfähr Columbia, dem éischten Space Shuttle, héiert déi éischt Space-Shuttle-Missioun vun der NASA op.
- 26. September 1983 : Kuerz virum Start vun enger sowjeteschen Sojus-Raket brëcht Feier aus. D’Kosmonauten kënnen sech retten, nodeem si sech mat der Kapsel ofsprengen.
- 20. Oktober 1983: De Meter gëtt nei definéiert als Streck, déi d'Liicht am Vakuum an 1/299.792.458 Sekonnen zeréckleet.
- 2. August 1984: An der Universitéit Karlsruhe gëtt Däitschlands éischt E-Mail empfaangen.
- 11. September 1985 : D’Raumsond ISEE-3/ICE passéiert de Koméit Giacobini-Zinner . Éischtmols ass dat e Koméit deen vun engem Satellit erfuerscht gëtt.
- 11. September 1988 : Den Asteroid Polydoros aus der Grupp vun den Jupiter-Trojaner gëtt vum Carolyn Jean Spellmann Shoemaker entdeckt.
- 19. September 1988 : Israel start mat der Shavit-Raket den Satellit Ofeq 1.
- 18. Oktober 1989: Déi amerikanesch Raumsond Galileo start op hire Wee zum Jupiter.
- 24. Abrëll 1990: D’Hubble-Weltraumteleskop gëtt vun der Space Shuttle Discovery an den Orbit bruecht.
- 10. August 1990: D’Raumsond Magellan trëtt an eng Ëmlafbunn ëm d’Venus an, fir d’Uewerfläch vum Planéit ze kartéieren.
- 2. Oktober 1991: Den ësträicher Franz Viehböck start zesummen mat den Kosmonauten Alexander Wolkow an Toktar Aubakirow zur russescher Raumstatioun Mir. De Viehböck ass domadden den éischten Ësträicher am All.
- 30. Abrëll 1993: Dat WWW, dat heitegt multimediale Internet, (op HTML-Grondlag) gëtt fir allgemeng Benotzung weltwäit fräi ginn.
- 21. Abrëll 1994: Den éischten extrasolare Planéitesystem gëtt vun dem polneschen Astronom Alexander Wolszczan entdeckt.
- 23. Abrëll 1994: Physiker am Fermilab (USA) entdecken den Top-Quark.
- 15. September 1994 : De Schwäizer Astronom Didier Queloz entdeckt den éischten Planéit ausserhalb eisem Sonnensystem.
- 12. Oktober 1994: Déi US-amerikanesche Raumsond Magellan verglitt an der Venusatmosphär.
- 1998: Vun Cape Canaveral gëtt d'Raumsond Deep Space 1 als éischte Satellit mat engem Ionenundriw an de Weltraum geschoss.
- 18. September 1997 : No bal 60 Joer flitt nees een Zeppelin-Loftschëff iwwert de Bodenséi.
- 27. September 1997 : De Kontakt zu der amerikaneschen Mars-Sond Mars Pathfinder brëcht zesummen.
- 11. August 1999 : Total Sonnendäischter iwwer Lëtzebuerg bei ziemlech schlechten Beobachtungs-bedingungen.