Sida
From Wikipedia
![]() |
Sida (Syndrome d'immunodéficience acquise) epesamaka na ngenge.
Ngenge oyo epasaka bokɔnɔ bwa sida elimbisaka bokasi bwa makila ya moto. Ntango ngenge ena ekoti na nzoto ya moto, ekoboma bakengeli ya makila. Mpo bango nde bapekisaka bokɔnɔ bokoto o nzoto ya moto. Kobele bokɔnɔ bwa sida elingi koloba te ngenge yango ekoti na nzoto ya moto mpe sima ya mikolo akobele.
[kobalola] Sida ebombanaka mbula mingi o kati ya nzoto
Sima ya bokoteli bwa ngenge o nzoto, ekoki koleka mbula mingi liboso nzoto elaksi kobela. Yango wana, sima ya koyeba te ngenge ekoteli moto o nzoto, esengeli kokende noki komono móngana.
Soki na mokolo mwa lelo, minganga naino basukisi bokɔnɔ bwa sida te, kasi nkisi ezali mpo ya kolembisa bokasi bwa ngenge ena. Nkisi wana nde ekopekisa nzoto ya moto ebela noki bokɔnɔ bwa sida.
Sima ya bokoteli bwa ngenge o nzoto, tokoki kopesa ngenge ena na moto mosusu. Ngenge ekoki kopesama ataa soki nzoto ya mokumbi ngenge ena elakisi kobele te.
[kobalola] Ndenge nini ngenge ya sida epasamaka?
Ndenge ya sida ekoki kotela moto o nzoto ntango ya botamboli ya mwasi na mobali soki bamikebisi te na botii ekanga, to ntango ya bopesi makila, to ntango mwasi akumbi zemi, soki azali na ngenge ya sida akoki kopesa na mwana.
Ntango ya botamboli ya mwasi na mobali, soki tomikebisi na ekanga te:
- Mobali nyonso oyo azali na ngenge ya sida, akoki kopesa yango mwasi;
- Mwasi nyonso oyo azali na ngenge ya sida, akoki mpe kopesa yango ya mobali;
- Mpo ya baye bakendeke mibali na mibali, moko akoki kopesa moninga ngene ya sida.
Mwasi ya zemi, soki azali na ngenge ya sida na nzoto, akoki kopesa yango na ndenge misato:
- ntango mwana azali na libumu;
- ntango ya kobota;
- to ntango ya komelisa mwana mabele.
[kobalola] Ndenge nini tokoki komikebisa na ngenge ya sida?
Ntango ya botamboli ya mwasi na mobali: Kaka nde ekanga ekoki kopekisa ngenge ya sida. Tokoki kosomba ebateli na bisika biyike: esika batekaka nkisi, makaya masanga.