Македонска азбука
Од Википедија, слободна енциклопедија
Современата македонска азбука (како и секоја друга словенска кирилична азбука) се заснова на кирилицата на Св. Кирил и Методиј; таа е адаптација на фонетската азбука на Вук Караџиќ.
Содржина |
[уреди] Историска позадина
- Главна статија: Македонски јазик
Македонскиот јазик е јужнословенски јазик со околу 3 милиони говорници во Република Македонија, Грција, Албанија, Бугарија, САД, Канада, Австралија и други земји. Македонскиот јазик станал службен јазик на Социјалистичка Република Македонија во 1944.
Од крајот на 16-тиот век говорниот македонски почнал да се јавува во пишана форма, иако неговата современа стандардна верзија е утврдена дури во 1945.
[уреди] Азбуката
Следнава таблица е дадена само со големи букви, заедно со ИФА-вредности за звукот на секоја буква:
А /a/ |
Б /b/ |
В /v/ |
Г /ɡ/ |
Д /d/ |
Ѓ /ɟ/ |
Е /ɛ/ |
Ж /ʒ/ |
З /z/ |
Ѕ /ʣ/ |
И /i/ |
Ј /j/ |
К /k/ |
Л /l/ |
Љ /ʎ/ |
М /m/ |
Н /n/ |
Њ /ɲ/ |
О /ɔ/ |
П /p/ |
Р /r/ |
С /s/ |
Т /t/ |
Ќ /c/ |
У /u/ |
Ф /f/ |
Х /h/ |
Ц /ʦ/ |
Ч /ʧ/ |
Џ /ʤ/ |
Ш /ʃ/ |
Оваа азбука претставува печатен облик на писмото, додека ракописното писмо е многу поразлично.
Освен вообичаените звуци на буквте ѓ и ќ, во некои наречја овие букви звучат како /ʥ/ и /ʨ/, односно.
[уреди] Уникатни букви
Македонскиот јазик содржи ред посебни фонеми (споредено со соседите); затоа, се јавува потреба од посебни македонски букви. Историски гледано, овие букви потекнуваат од 19-тиот век. Во своето дело За македонцките работи, јазичарот Крсте Петков Мисирков користи комбинации од г' и к' за да ги претстави фонемите /ѓ/ и /ќ/. Покрај тоа, буквата i тогаш се користела каде што денес се користи ј.
Буквите љ, њ и џ гледани по облик се од српско потекло, но нивните предци се јасно илустрирани во Мисирковата книга како л' и н', а во порани текстови како ль и нь, кои очигледно служеле како инспирација за современите адаптации. Изненадувачки, сè до крајот на Втората Светска војна, овие букви спарени со меки знаци се користеле наместо денес утврдените облици.
Денес, буквата ѕ е единствена на македонскиот јазик, но мора да се спомене дека истата е многу постара, бидејќи постоела во старословенското писмо.
Акцентираните букви è, ѝ и ô не се сметаат за посебни букви, нити за вистински акцентирани букви (како во францускиот, на пример), туку тие се стандардните букви е, и и о кои се акцентираат во зборови кои имаат хомоними, за нивно разликување.
[уреди] Видете исто така
- Транслитерација на македонскиот јазик
- Македонско ракописно писмо
- Македонски јазик