ഗോദാവരീ നദി

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.

ഗോദാവരീ നദി
ഗോദാവരീ നദിയുടെ രൂപരേഖ
ഗോദാവരീ നദിയുടെ രൂപരേഖ
ഉത്ഭവം ത്രിയംബകേശ്വര്‍, മഹാ‍രാഷ്ട്ര
നദീമുഖം/സംഗമം ബംഗാള്‍ ഉള്‍കടല്‍, ധവളീശ്വരം
നദീതട സംസ്ഥാനം/ങ്ങള്‍‍ ആന്ധ്രാപ്രദേശ്, മഹാരാഷ്ട്ര‍
നീളം 1450 കി.മീ. (900 മൈല്‍)
നദീമുഖത്തെ ഉയരം സമുദ്ര നിരപ്പ്

ഇന്ത്യയിലൂടെ ഒഴുകുന്ന നദികളില്‍ ഏറ്റവും നീളംകൂടിയ രണ്ടാമത്തെ നദിയാണു ഗോദാവരീ നദി. "ദക്ഷിണ ഗംഗ"യെന്നും "പഴയ ഗംഗ"യെന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. പശ്ചിമഘട്ടത്തില്‍, കൃത്യമായി പറഞ്ഞാല്‍ മഹാരാഷ്ട്രയിലെ നാസിക് ജില്ലയിലുള്ള ത്രിയംബകേശ്വര്‍ എന്ന സ്ഥലത്തു നിന്നാണു ഗോദാവരി ഉത്ഭവിക്കുന്നത്. ഉത്ഭവ സ്ഥാനത്തു നിന്നും അറബിക്കടലിലേക്ക് 380 കിലോമീറ്റര്‍ ദൂരമേയുള്ളുവെങ്കിലും ഈ നദി കിഴക്കോട്ടൊഴുകി ബംഗാള്‍ ഉള്‍ക്കടലിലാണു പതിക്കുന്നത്. മഹാരാഷ്ട്രയില്‍ തുടങ്ങി ആന്ധ്രാപ്രദേശിലൂടെ സഞ്ചരിക്കുന്ന ഗോദാവരിക്ക് ഏകദേശം 1450 കിലോമീറ്റര്‍ നീളമുണ്ട്. നാസിക്, നിസാമാബാദ്, രാജമുണ്ട്രി, ബലാഘട്ട് എന്നിവ ഗോദാവരിയുടെ തീരത്തുള്ള സ്ഥലങ്ങളാണ്.

മണ്‍സൂണ്‍ കാലങ്ങളില്‍ മാത്രം നിറഞ്ഞൊഴുകുന്ന നദിയാണു ഗോദാവരി. ജൂലൈ, ഒക്ടോബര്‍ മാസങ്ങള്‍ക്കിടയിലുള്ള മഴക്കാലത്താണ് ഈ നദി പൂര്‍ണമായും ജലപുഷ്ടമാകുന്നത്. മണ്‍സൂണ്‍ കാലങ്ങളില്‍ നദിയിലെ വെള്ളത്തിനു ചെങ്കല്‍ നിറമായിരിക്കും. മറ്റു സമയങ്ങളിലെല്ലാം തെളിഞ്ഞ വെള്ളമാണ്.

ഡെക്കാന്‍ പീഠമേഖലയില്‍ കാര്‍ഷികാവശ്യങ്ങള്‍ക്കാണു ഗോദവരിയിലെ വെള്ളം കൂടുതലും പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്നത്. ഗോദാവരിയുടെ നദീതട പ്രദേശം ഇന്ത്യയില്‍ ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ നെല്‍കൃഷിയുള്ള പ്രദേശങ്ങളിലൊന്നാണ്. ആന്ധ്രാപ്രദേശിലെ ദൌവ്ലീശ്വരത്ത് 1850-ല്‍ പണികഴിപ്പിച്ച അണക്കെട്ടുവഴിയാണ് ഗോദാവരിയില്‍ നിന്നുള്ള വെള്ളം ജലസേചനത്തിനായി പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്നത്. ഏകദേശം 4,04,685 ഹെക്ടര്‍ കൃഷിഭൂമി ഗോദാവരീ നദി ഫലഭുയിഷ്ടമാക്കുന്നു.

ഹിന്ദുമത വിശ്വാസികള്‍ക്ക് ഗോദാവരി പ്രധാനപ്പെട്ട പുണ്യനദികളിലൊന്നാണ്. ഗോദാവരിയുടെ തീരത്ത് പന്ത്രണ്ടുവര്‍ഷം കൂടുമ്പോള്‍ പുഷ്കാരം എന്ന സ്നാനമഹോത്സവം അരങ്ങേറാറുണ്ട്. പുഷ്കാരനാളുകളില്‍ ഗോദാവരിയില്‍ മുങ്ങിക്കുളിക്കുന്നത് ഗംഗയിലെ സ്നാനത്തിനു സമാനമായാണു ഹിന്ദുക്കള്‍ കരുതുന്നത്.

ഗോദാവരീ നദി, ആന്ധ്രാപ്രദേശിലെ കൊവ്വൂരില്‍ നിന്നുള്ള ദൃശ്യം
Enlarge
ഗോദാവരീ നദി, ആന്ധ്രാപ്രദേശിലെ കൊവ്വൂരില്‍ നിന്നുള്ള ദൃശ്യം

[എഡിറ്റ്‌] പോഷക നദികള്‍

  • ഇന്ദ്രാവതി
  • പ്രണാഹിതാ
  • വൈഗംഗ
  • വാര്‍ധ
  • മഞ്ജീര
  • കിന്നേരശാനി
  • ശിലെരു
  • ശബരി



ഭാരതത്തിലേ പ്രമുഖ നദികള്‍ Flag of India
ഗംഗ |ബ്രഹ്മപുത്ര | സിന്ധു |നര്‍മദാ | കൃഷ്ണ | മഹാനദീ | ഗോദാവരീ | കാവേരി | സത്‌ലുജ് | ഝേലം | ചേനാബ് | രാവി | യമുന | സരയു (ഘാഗ്ര) | സോന്‍ | ഗന്തക് | ഗോമതീ | ചംബല്‍ | ബേത്വാ | ലൂണി | സാബര്‍‌മതി | മാഹി | ഹൂഗ്ലീ | ദാമോദര്‍ | തപ്തി | തുംഗഭദ്ര | ഭീമ | പെണ്ണാര്‍ | പെരിയാര്‍ | വൈഗൈ