धुळे जिल्हा
From Wikipedia
हा लेख धुळे जिल्ह्याविषयी आहे. धुळे शहराच्या माहितीसाठी येथे टिचकी द्या
धुळे जिल्हा भारतातील महाराष्ट्र राज्यातील एक जिल्हा आहे.
धुळे जिल्हा हा उत्तर महाराष्ट्रातील एक प्रमुख जिल्हा मानला जातो. धुळे जिल्हा हा इथल्या शुद्ध दुधाकरीता सर्वत्र प्रसिद्ध आहे. असे म्हणतात की, कधी काळी, दिल्ली मधील ग्राहक धुळ्याच्या दुधाकरीता वाट पाहत असत. धुळे जिल्ह्यातील दोंडाईचा हे महाराष्ट्रातील एकमेव शहर आहे की जिथे, मक्यापासून ग्लुकोज साखर आणि अन्य पदार्थ बनवले जातात. लळिंगचा किल्ला, शिरपुरचे बालाजीचे मंदीर, नकाणे तलाव, राजवाडे संशोधन मंडळ हि धुळे जिल्ह्यातील काही पर्यटनाची स्थळे आहेत. धुळे जिल्हा कापूस, मिरची, ज्वारी, ऊस ह्यांच्या उत्पादनाकरीता सर्वत्र प्रसिद्ध आहे.
अनुक्रमणिका |
[संपादन] तालुके
धुळे जिल्ह्यात चार तालुके आहेत.
- धुळे
- शिरपूर
- साक्री
- शिंदखेडा
[संपादन] चतुःसीमा
- एकूण क्षेत्रफळ: ८०६१ चौ. किमी.
- जवळचे जिल्हे: जळगांव, नासिक, नंदुरबार
- लगतची राज्ये: मध्यप्रदेश
[संपादन] लोकसंख्या
- एकुण: १७,०८,९९३
- पुरुष: ८,७८,५३८
- महिला: ८,३०,४५५
[संपादन] साक्षरता
- टक्के: ७२.०८%
- एकुण: १०,५४,९७९
- पुरुष: ६,१४,१५९
- महिला: ४,४०,८२०
[संपादन] भाषा
धुळे जिल्ह्यात मराठी व अहिराणी भाषा बोलल्या जातात.
[संपादन] लोककला
- कीर्तन
- टिपरी नृत्य
- लोकनाट्य (तमाशा)
[संपादन] हवामान
- तापमान
- कमाल: ४५ डिग्री. सेल्सिअस
- किमान: १६ डिग्री. सेल्सिअस
- पाऊस ५९२ मिमी.
[संपादन] शेती
पाण्याच्या अभावामुळे धुळे जिल्ह्यात मोठया प्रमाणावर कोरडवाहू शेती केली जाते. बागायती शेतीचे प्रमाण फक्त १८१३ हेक्टरपुरतं मर्यादित आहे. शासनाच्या ११ मध्यमवर्गीय जलसिंचन प्रकल्पामुळे ५१,५९७ हेक्टर जमीन जलसिंचनाखाली आली आहे. अनेक गावात जिल्ह्यातील प्रमुख नद्यांमधून शेतीला पाणी पुरवठा केला जातो.
[संपादन] प्रमुख पिके
ज्वारी, बाजरी, हरभरा, तूर, मूग, उडीद, कापूस, मिरची, गहू, ऊस
[संपादन] औद्योगिक विकास
- मोठे उद्योग संख्या: २
- मध्यम उद्योग संख्या: ९
- लघुद्योग संख्या: १३२
[संपादन] दळणवळणाची साधने
- रेल्वे स्थानकांची संख्या: १२ (मध्य रेल्वे.-५, पश्चिम रेल्वे-७)
- रस्ते: राष्ट्रीय महामार्ग: २ (रा.म.क्र. ३ आणी रा.म.क्र. ६)
- बस मार्ग: १०२४
- बस संख्या: ६८१
[संपादन] जवळच्या महानगरांपासुन अंतर
- मुंबई: ३६० किमी.
- पुणे: ३५० किमी.
- नागपूर: ५५० किमी.
- नासिक: १८० किमी.
- औरंगाबाद: १८० किमी.
- सुरत: ३०० किमी.
- इंदौर: २७० किमी.
[संपादन] शासकीय आरोग्य सुखसोयी
- पी. एच. सी. : ३६
- ग्रामिण रुग्णालये: ४
- जिल्हा रुग्णालये: १
- कॊटेज रुग्नालये: २
- शासकिय वैद्यकीय महाविद्यालये: १
[संपादन] शिक्षण संस्था
- महाविद्यालये: १९
- माध्यमिक विद्यालये: ३२४
- प्राथमिक शाळा: ११८४
[संपादन] पर्यटनाची स्थळे
लळिंग किल्ला, लळिंग कुरण, शिरपूरचे बालाजी मंदिर, धरणे, बिजासन देवी मंदिर, नकाणे तलाव, एकवीरा देवी मंदिर, राजवाडे संशोधन मंडळ, इत्यादी!!
महाराष्ट्रातील जिल्हे |
---|
अमरावती विभाग : अकोला - अमरावती - बुलढाणा - वाशीम - यवतमाळ |
औरंगाबाद विभाग : औरंगाबाद - बीड - हिंगोली - लातूर - उस्मानाबाद - जालना - नांदेड - परभणी |
कोकण विभाग : मुंबई - ठाणे - मुंबई उपनगर - सिंधुदुर्ग - रत्नागिरी - रायगड |
नागपूर विभाग : नागपूर - गोंदिया - चंद्रपूर - भंडारा - गडचिरोली - वर्धा |
नाशिक विभाग : नाशिक - जळगाव - धुळे - नंदुरबार - अहमदनगर |
पुणे विभाग : पुणे - सातारा - सांगली - कोल्हापूर - सोलापूर |