Vittorio Gasman
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
Vittorio Gassman lindi në Xhenova, Italia më 1 Shtator 1922 si biri i një arkitekti gjerman dhe Luisa Ambron, shtepiake. Braktisi studimet per jurisprudence per tu regjistruar ne Akademine e Arteve te Bukura per Dramë. Qe nga viti shkollor 1941-42 debuton per krah Alda Borelli, ne teatrin "La nemica" (armikja) te regjisorit Nikodemi. Bie menjehere ne sy si pasoje e paraqitjes se tij teper te mire skenike dhe per temperamentin e tij. Fale ketyre afetsive do te mbiquhej “gjeniu”.
Me perkushtimin e treguar ne skene ai ishte nje nga aktoret e rinj me te vleresuar se bashku me Guido Salvini, Luigi Skuarcina dhe Lukino Viskonti (ne ate epoke ai ishte mbiquajtur nga te gjithe "Visconti"), deri sa ne sezonin artisik 1954-55) ai arriti te hapte nje kompani te tijen: shume e madhe krijimtaria e kesaj kompanie duke filluar qe nga filma te tille si " Nje tramvaj i quajtur deshire " i regjisorit Williams deri te "Oreste" e te madhit Alfieri, duke shtuar ketu dy kryevepra shekspiriane si "Hamleti" dhe "Otello" per te xhiruar me pas "Kean, gjeniu i parregullsise" i Dyma, e te tjere filma te sukseshem si "Adelki" i Alessandro Manzoni-it. Shume u vleresua dhe versioni skenik i drames se Pier Paolo Pasolini "Affabulacione" e vitit 1977.
Vlen per tu permendur eshte edhe aktiviteti i tij televiziv: ne 1959 me emisionin "Il mattatore", me regji te Daniele D'Anca, dhe zhvendosjet e shumta nga ekrani i vogel drejt teatrit dhe anasjeltas.
Në 1946 nisi karriera e tij e gjate dhe e lumtur ne kinema, pas te ciles u perkushtua gjithnje e me shume me kalimin e kohes: vlejne per tu permnedur "Te panjohurit" (1958), "Lufta e Madhe" (1959) dhe "Armata Brankaleone" (1966) me regji te Mario Monicelli, "Parakalimi" (1962) dhe "Mostrat" (1963) e regjisorit Dino Risi, "Alibia" (1969) ku eshte dhe bashkregjisor "Ne emer te popullit italian" (1971) dhe "Arome gruaje" (1974) e Dino Risi, "U deshem shume" (1974) e "Tarraca" (1980) nga Ettore Scola, "Shpirt i humbur" (1977) dhe "I dashur baba" (1979) perseri me Risi-n. Filmi i tij i fundit ishte "Po largoem" (1990) gjithnje me mikun dhe regjisorin Dino Risi.
Me karakter te forte megjithese teper i ndjeshem para cdo gjeje te vogel, Gasman ka rrefyer se ka pasur raste qe megjithe suksesin e jashtzakonshem eshte ndjere shume keq. Problemet e shumta nervore benin shpesh qe ai te pinte deri ne 5 antidepresibve ne dite. Ne nje nga keto here ai u ndje vertet keq dhe pa vdekjen nga afer sipas vet atij. Te tilla pervoja ai i ka rrefyer ne librin autobiografik "Memorie dal sottoscala". Ne vitet e fundit parpara se te vdiste ai filloi te interesohej mbi fene sepsee ai ndjente kureshti per cdo gje qe e rrethonte.
Vittorio vdiq më 28 Qershor 2000, në moshen 78 vjecare ne shtepine e tij ne Rome si pasoje e nje ataku ne zemer.
[redaktoni] Citata
«Nje aktor i shendetshem eshte paradoks.»
«Ne nje film nje budalla nuk mund te luaj rolin ebudallait, ne teater kjo gje mund te fshihet ndersa ne television dica e tille do te binte menjehere ne sy.»
«Te interpretuarit ne skene nuk eshte larg te qenurit i cmendur,nje aktor perzihet me turmen dhe kjo eshte nje lloj skizofrenie.»
«Instikti per t’iu larger te tjereve do te ekzistoje gjithnje: megjithse Paskal-I keshillonte qe jeta te kalohej mbyllur ne nje dhome»