Gjekë Harabeli
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
Gjek Harabeli (1592-1628)
Gjek Harabeli ka qene nje explorator i famshem ne shkeullin e 17-te. Ka qene nga nje familje shqiptare qe ksihte emigruar ne Itali (arbereshe me nje fjale). Gjyshi i tij, Antonio Albanese, i lindur ne Brindisi ne vitin 1534, levizi ne Angli per t’i shpetuar gjakmarrjes. Atje e ndryshoi mbiemrin ne Sparrow (Harabeli). Ai filloi te punonte si zdrukthtar ne kantieret e anijeve ne Portsmuth, ku edhe u martua me Mary Philips dhe solli ne drite cunin e vetem, Marc-Antonion, ne vitin 1566. Babai i Gjekut, Marc-Antonio Harabeli, kreu shkollen e mesme te Portsmuthit si matematicien dhe filloi te punonte si pergjegjes i kantierit te nderimit te anijeve ku kishte punuar me pare i ati, Antonio. Ne vitin 1590, ne moshen 24-vjecare, Marc-Antonio u martua me Mrike Porridge, nje vajze e re Londineze, mamaja e se ciles vinte nga Dukagjini. Pas vdekjes se atit, ne vitin 1591 Marc-Antonio u be marinar dhe mori rruget e detit drejt Surinames se larget. Prandaj Gjek Harabeli nuk u lind n'Angli, pasi i ati (ai marinari i famshem) pasi kishte pire mire e mire nje nate ne nje klub nate ne Paramaribo te Surinames, u njoh me nje vendalie (te zez) e cila quhej Elizabeth, shkoi te kasollja e saj prej kashte (pra trathtoi gruan), dhe kjo e fundit 9 muaj me vone lindi Gjeken, po ne Paramaribo. Prandaj esht dhe i cik i zi Gjeka, pjo kjo s'ka rendesi shum. Niset e i shkru Elizabetha nje e-mail Marc-Antonios ne Portsmuth (ne vitin 1592 ky muhabet). Per fat te keq te Marc-Antonios the gruas se tij, Mrikes, deri ne ato kohe cifti s'kishte pasur femije, se ksaj i ishte kalb nji na kto vezoret, kshuqi venosen me shku ne Paramaribo me marr kopilin me vete. Gjate rruges ne anijen Perla e zez, Mrika semuret rende dhe vdes nga saramonella, duke mos arritur ta shohe nojhere cunin e burrit. Ky i funit e varros kur mberrijne ne Paramaribo, dhe vendos te martohet me ate zezaken qe i kishte pjell cunin. Pas dasmes, ata kthehen ne Angli, ku blejne nje shpi buz lumit Tamiz ne Londer. Gjeka e la shkollen ne moshen 8-vjecare (ne vitin 1600) dhe pasi dogjen shpine ne Londer bashk me plaken e zeze brenda (se e kishte zon Marc-Antonio ty e trathtu), filloi jeten e detit me te atin, te cilin e honri peshkaqeni 2 vjet me von, kur po perpiqeshin te zbulonin Antarktiden. Kur u rrit, Gjeka mori komanden e anijes se atit, Perles se Zeze. Gjate udhetimeve ai zbuloi nje numer te konsiderueshem ishujsh dhe kontinentesh. Nder ishujt dhe kontinentet qe zbuloi, me te njohurit jane: - Ishulli Pashkeve (zbuluar: 1615) -qe ja vuri keshtu per nder te Pashko Vases - Tasmania (zbuluar: 1623) -ja vuri keshtu se banoret ishin te fiksuar mbas tasave dhe mbanin modelin e flokeve stil tasi - Zelanda e Re (zbuluar: 1624) -per nder te katundit ku banonte ne ANgli, se i ngjante shume - Papua & Guinea e Re (Zbuluar: 1625) -e para e ka ashtu per nder te Papunes, se Gjeku e njifte kete po harroi me i vu nje N kurse emri te dytes është nje mister akoma i pazbuluar ne ditet e sotme Gjek Harabeli vdiq (ose me mire me thon u ekzekutua) ne Indonezi ne moshen 36 vjecare (viti 1628) pasi e kapen duke qi nje grup te madh femrash minorene (me e madhja e moshes 14 vjec) gje qe ligji Indonezian e ndalonte asokohe por jo ne ditet e sotme dhe qe kur ndryshoi ky ligj Kapiteni Gjek Harabeli rifitoi statusin e vet te heroit te punes Socialiste.