Манӯчиҳрӣ

From Википедиа

Манӯчиҳрӣ (хатти ниёгон: منوچهری) Соли вафоташ 1040 — 1041 аст. У дар дарбори Масъуд умр ба сар бурдааст. Манучехри устоди касидахои васфи мебошад. У касидахояшро бо васфи бахор ё тирамох сар мекунад. У танхо манзарахои бахору хазонро тасвир мекунад.

Бештар у куху дашт, бог, паррандахо, гулу баттахо абру борон аст.

Манучехри яке аз шоирони машхури аввалхои асри ёздахуми милоди аст.

Таърихи таваллуди уро дар охири карни чахоруми хичри дар Домгон, вафоташро соли 431х.- 1040м. тахмин карданд. Меросе, ки аз шоир боки мондааст, ягона девони у мебошад, ки аз касоид, газалиёт, рубиёт ва китъаот иборат аст.

Манучехри соли 1000-дар Домғон ба дунё омадааст. Номаш Аҳмад, номи падараш Қавс ва тахаллусаш Манучеҳрист. Пас аз касби камол ба дарбори Ғазнавиён меояд. Азбаски Манучеҳри шоири ҷавону боғайрат буд, дар дарбор ба максади хосидон гирифтор шудааст. Аз руи гуфти худи у чохилони камфазл аз нотавонбини хостаан, ки уро беобру сохта аз хизмат дур намояд. Вале Манучехри дар касидахояш ин гурухи бадандешро фош намуда ва аз онхо касд гирифтааст. Ба пайдоиши ходисаи нохуши хасадхури замонаи нобаробару ихтилофчуй шоир айбдор буд. Манучехри дар айни чавони, дар чилсолаги, соли 1040- вафот кардааст.J Дар девони шоир касидаи, китъа ва газалхои у гирд омадаанд. Назари ичтимойии у ба оламу вокиахои замона нисбат ба муосиронаш Унсурию Фаррухи амик ва вусъатнок аст. Яъне Манучехри мухокимахои танкидию ичтимоии зиёд дорад ва бо хасби холлу шикоят низ ба мазаммати нобаробарию чавру ситами рузгор кушидааст. Дар ин маъни касидаи ба ном {Шамъият}-и у ахамиятбахш аст. Шоир ба шамъ ру оварда аз гаму кулфат, татхои, дардхои айём ва беокибатию бемехри сузу гудох намудааст:

Ту маро монию ман хам мар туро монам хаме,
Душмани хешем хар ду бар-дустдори анчуман.
Хештан сузем хар ду бар муроди дустон,
Дустон дар рохатанд аз мову мо андар хазан.

Дар шеърхои бахоронаи Манучехри тавсифи гулу парандагон мавкеи хос дорад. Камтар гулу парандае мондааст, ки у ном нагирифта ва бо хусусиятхои хосу фарки байнихамиашон тасвир накарда бошад. Дар банди мусаммате сифати кабк хусусият ва дунъёи асрорангези ин паррандаи хушилхомро ин андоза зебо ва реалии нигоштааст.

Хангоми бахор асту чахон чун бути Фархор,
Хез, эй бути Фархор, биёр он гули бехор.
Он гул, ки мар онро битавон хурд ба хушши,
В-аз хурдани у руй шавад чун гули пурбор.
Он гул, ки маро уро бувад ашчор, ба ангушт,
В- омад шуданаш бошад ашчор ба ашчор.
Он гул, ки ба гирдаш-дар нахланд фаровон
Нахлаш маликонанд ба гирд андару ахрор.
Хамвора ба гирди гул тайёра бувад нахл,
В-ин гул ба суи нахл бувад доим тайё.
Дар сояи гул бояд хурдан маи чун гул,
То булбули кавволат бархонад ашъор.
бо забонҳои дигар