Wikipedia:Taríxqa küzätü/Febräl

From Wikipedia

Ğínwar – Febräl – Mart – Äpril – May – Yün – Yül – August – Sentäber – Öktäber – Nöyäber – Dekäber

Taríxqa küzätü üzgärtü tärtibe
Bügen Yäkşämbe, 26. Nöyäber, 2006. yıl; xäzer 11:30 (UTC)

[üzgärtü] 2004. Febräldä küpkönle bäyräm/yallar

ĞínFebrälMar
Çr Pn Cm Şm Yk
  1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
2004. yıl waqíğaları
Bar könnär
  • ...


[üzgärtü] Febräl öçen saylanğan yıllıqlar

1. Febräl: İrlandiädä Imbolc häm İzge Brigid Köne

  • 1936 – Räsäy berençe präzidente Boris Yeltsin tua.
  • 1958 – Mísır belän Süriä Berläşkän Ğäräp Cömhüriätenä quşılalar.
  • 2003 - NASAnıñ Columbia ğäläm sosası (space shuttle) Cir atmosferasına kergändä Texas kügendä häläkätkä duçar bula.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


2. Febräl: AQŞ häm Kanadada Baybaq Köne

  • 1848Guadalupe Hidalgo solıxında imza quyudan soñ Meksikan-Amerikan Suğışı betä, Meksika Amerikağa küp cirlär tapşıra.
  • 1943 – Böyek Watan Suğışı: Stalingrad suğışı näticäsendä 91 000 qamap alınğan Alman soldatlar Qızıl Armiäse äsirlekkä ala.
  • 1990 – Könyaq Afrika präzidente F.W. de Klerk Apartheid'qa tämam belderä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


3. Febräl: Yaponiädä Setsubun

  • 1488 – Portugal Bartolomeu Dias Afrikanıñ iñ könyaq noqtası Ömet Borını äylänäsendä yözep bara häm Mossel Qultığında cirgä töşä.
  • 1867 – Yapon prinse Mutsuhito atası Yapon İmperatorı Kōmei'ne almaştıra, Meiji titulın ala.
  • 1966 - Sovet ğäläm qorabı Luna 9 Ayğa töşä häm berençe tapqır Ay öslek küreneşen Cirgä tapşıra.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


4. Febräl: Sri Lanka'da Bäysezleí Köne (1948)

  • 1945 – İosif Stalin, Winston Churchill häm Franklin D. Roosevelt Yalta Konferensiäsendä oçraşalar.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


5. Febräl: Meksikada Konstitusiä Köne (1917)

  • 1859 - Prins Alexander John Cuza Wallaxiä häm Moldaviä kenäzlekläre Romaniä Patşalığına quşa.
  • 1885 – Belgiä patşası Léopold II Kongo Azat Däwläten üz şäxsi bilämäse bulıp iğlan itä.
  • 1924 – BBC berençe tapqır säğät sayın Greenwich waqıt signalları tapşıra başlí.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


6. Febräl: Yaña Zelandiädä Waitangi Kön (1840)

  • 1819Thomas Stamford Raffles Britan Ost İndiä Kompaniäseneñ yaña säwdä postı Singapurğa nigez sala.
  • 1820 – Qara tänle Amerikan immigrantlar bügenge Liberiädä berençe bistä nigezlilär.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


7. Febräl: Grenadada Bäysezlek Köne (1974)

  • 1940Pinocchio, Academy Award ciñgän Disney multfilme, premiera bulıp kürsätelä.
  • 1992 – Awrupa Berlegen oyışturuğa alıp baruçı Maastricht kileşüe Niderlandnıñ Maastricht şähärendä imza quyıla.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


8. Febräl:

  • 1904 – Port-Arturda (xäzerge Lüshunkou, Qıtay) toruçı Räsäy qorablarğa qarşı Yapon torpeda höcümennän Urıs-Yapon Suğışı başlí.
  • 1971NASDAQta, dönyada berençe elektron bírjada säwdä başlí.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


9. Febräl:

  • 474 – Cide yäşle Leo II baliğ bulmawı säbäbennän atası Zeno imperatordaş bulıp Bízantiä İmperiäse tacı kiä.
  • 1895 - Holyoke'ta, Massachusetts, AQŞ, voleybal uyını uylap tabıla.
  • 1943 – İkençe Bötendönya Suğışı: Söläyman Utırawlarında Guadalcanal suğışı tämamlana, bu ciñü Tın Okean xärbi teatrında Anti-Hitler koalisiäse öçen töp ciñüe bula.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


10. Febräl:

  • 1258 – Monğol xanı Hulagu Bağdadnı basıp alalar.
  • 1962 - FBI qulına alınğal Sovet şpionı "Rudolf Abelne", atıp töşerelgän Amerikan şpion oçqıçı U-2-nıñ pilotı Gary Powers belän almaştıralar.
  • 1996Deep Blue, şahmat uynawçı sanaq, Xalıqara Grandsmeister wä Dönya Şahmat Çämpionın, Garri Kasparovnı, Şahmat taríxında berençe tapqır ciñä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


11. Febräl:

  • 1873 – İspan patşası Amadeo I Cortes Generales'tä İspan xalqı idarä itelmi torğan dip äytep, täxettän baş tarta häm ilne taşlí.
  • 1919Friedrich Ebert Weimar Cönhüriäteneñ berençe Reichspräsident bulıp kilä.
  • 1929 – Berençe Lateran şartnamäse imza quyıla, Vatikannı bäysez suveren İtaliädäge anklav däwläte bulıp bilgelänep.
  • 1963 – The Beatles berençe albomnı, Please Please Me, yazıp alırğa başlılar.
  • 1979 - Ayatolla Ruhollah Khomeini İranda xakimiätkä kilä häm Íslam Cömhüriäteneñ Yuğarı Başlığı bulıp kilä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


12. Febräl: Darwin Köne (1809)

  • 1818 - General Bernardo O'Higgins, Çile İspaniädän bäysezlegen iğlan itä.
  • 1912 – Qıtaynıñ soñğı imperatorı, Mancur Qing näselennän imperator Xuantong täxettän baş tarta.
  • 2001NEAR Shoemaker Eros asteroidına töşep, asteroidkä töşkän berençe kosmik qorab bula.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


13. Febräl:

  • 1880 - Thomas Edison Edison effekten küzätä, soñraq bu effekt vakuum diodlarında qullanılaçaq.
  • 1945 - Dresden'ne Bombağa Totu. Bombağa totu häm annan başlağan yanğın näticäsendä 25-35,000 keşe häläk bula.
  • 1984Konstantin Çernenko Kommunistlar Firqäseneñ General Sekretäre Yuri Andropovnı almaşa.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


14. Febräl: İzge Valentin Köne

  • 1876Elisha Gray häm Alexander Graham Bell telefonnı patentlilär.
  • 1989Şaytançan Şiğerlär autorı Salman Rushdie'gä cäza birü öçen fätwa çığarıla.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


15. Febräl: Kanadada Äläm Köne, Serbiädä Milli Kön

  • 1898 – İspan-Amerikan Suğışı barışında Maine Amerikan submarinası Havanada, Kuba, şartlap häm batıp 260 keşe üterä.
  • 1942 – Yapon generalı Tomoyuki Yamashita Singapurnı basıp alırğa alıp kitä.
  • 1989Sovetlar Berlege Äfğanstannan üz ğäskärlären tulısınça çığaruı turında belderä.
  • 2003Ğíraqnı basıp aluına qarşı dönya taríxında iñ küp sanlı protest belderü aksiäläre ütälär.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


16. Febräl: Lituada Däwlätçelek Köne (1918)

  • 1249 – Fransiäneñ Louis IX Longjumeau'nıñ André'sın ilçe bularaq Monğollarğa cibärä.
  • 1923Howard Carter Unsigezençe Näselennän faraon Tutankhamunnıñ törbäsen aça.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


17. Febräl: Tanis Diena

  • 1854 - Böyekbritaniä Oranj Azat Däwläten, bügenge Tönyaq Afrika Cömhüriäteneñ Free State Provinsiäsen, tana.
  • 1895 – Çaykovskineñ Aqqoş Küle baletı Sankt-Peterburgta berençe tapqır tulı versiäsendä kürsätelä.
  • 1959Vanguard 2, berençe hawa torışı yasalma iärçene bolotlarnıñ taratuın ülçärgä cibärelä.
  • 1979 – Qıtay Xalqı Azatlıq Armiäseneñ 120 000 soldat tönyaq Vietnamına bärep kerälär, Qıtay-Vietnam Suğışın başlap..

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


18. Febräl: Gambiädä Bäysezlek Köne (1965)

  • 1861 - Piedmont, Savoy häm Sardiniä patşası Victor Emmanuel II, İtaliäne berläşterüdän soñ, İtaliä Patşası bulıp iğlan itelä.
  • 1932 – Yaponiä İmperiäse Qıtay-Yapon Suğışı barışında Qıtaynıñ tönyaq-könçığışında Manchukuo marionetik däwläten nigezli.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


19. Febräl:

  • 1594Sigismund III, Rzeczpospolita Patşası Şwedsiä patşası tacı kiä.
  • 1942 – Tönyaq Australiädäge Darwin şähären 242 Yapon bomba oçqıçı xarap itä.
  • 1986 – Ğäläm stansiälärdän iñ ozaq eşläyäçäk Mir stansiäse Sovetlar Berlege tarafınnan orbitağa cibärelä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


20. Febräl:

  • 1472 – Şotland patşası James III Daniä-Norwegiäneñ Orkney häm Shetland Utırawların basıp ala.
  • 1810 – Tyrol patriotı häm Napoleonğa qarşı fetnä citeşterüçe Andreas Hofer cäzalap üterelä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


21. Febräl: Xalıqara Tuğan Tel Köne

  • 1613 – Romanovlar näselennän berençe Räsäy patşası Mixail I Zemski Soborda saylana.
  • 1848 - Karl Marx häm Friedrich Engelsneñ Kommunistlar Manifeste bastırılıp çığa.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


22. Febräl: Saint Lucia'da Bäysezlek Köne (1979)

  • 1997 – Şotlandiädäge Roslin İnstitutı Dolly isemle sarıqnı clone itüe turında belderä .

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


23. Febräl: Räsäydä Watan Saqlawçısı Köne (1918), Guyanada Cömhüriät Köne (1970)

  • 1455 – Mainz'ta Johannes Gutenberg Gutenberg Bibliäsen bastıra başlí.
  • 1893 - Rudolf Diesel diesel etärgeçenä patent ala.
  • 1903 – AQŞ Kubadağı Guantánamo Bay'nı mäñgegä arendağa ala.
  • 1947Xalıqara Standartlaw Oyışması (International Organization for Standardization) nigezlänä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


24. Febräl: Estoniadä Bäysezlek Köne (1918)

  • 303 – Rom İmperatorı Galerius Xristiannarnı ezärli başlı.
  • 1582 – Rom Papası Gregori XIII Inter gravissimas färmanı çığarıp, Gregorian täqwimen iğlan itä, MA 45. yıldan qullanışta bulğan Julian täqwimen almaştırıp.
  • 1848Louis-Philippe, Orléanist Fransiä patşası täxettän baş tarta häm Angliägä qaça.
  • 1946Juan Perón Argentina Präzidente urınına berençe märtäbä saylana.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


25. Febräl: Kuwäittä Milli Kön ([[1950])

  • 1836 - Samuel Colt altatarğa (revolvergä) patent ala.
  • 1912Marie-Adélaïde, William IV-neñ altı qızlarınnan berençe qız, Lüksemburgnıñ berençe xatın-bäk bulıp kilä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


26. Febräl: Kuwäittä Azat İtü Köne (1991)

  • 1815Napoléon Bonaparte Elba utırawı sörgenennän qaça.
  • 1935 - Daventry'dä, Andliä, Robert Watson-Watt berençe tapqır radar eşe kürsäta.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


27. Febräl: Dominikan Cömhüriätendä Bäysezlek Köne (1844)

  • 1594 - Navarra Patşası Fransiäneñ Henry IV patşası bularaq Chartres Cämiğ Çirkäwendä tac kiä, Bourbon näselen başlap.
  • 1617 – Şwedsiä Stolbovo solıxına imza quya, Räsäygä qarşı İngriä Suğışın tämamlap, şunnan Räsäy Şwedsiägä küp Baltíq buyı cirläre tapşıra.
  • 1933Reichstag'ta yanğın kilep çığa, bu Almaniädä Nazist rejime urnaştıruda töp waqíğalardan berse.
  • 1976Könbatış Saharada Sahrawi Ğäräp Demokratik Cömhüriäte iğlan itelä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


28. Febräl:

  • 1935 - Nylon was invented by Wallace Carothers tarafınnan nílon uylap tabıla.
  • 1947 Taiwandağı Taipei häm Keelung şähärlärendä kilep çıqqan xalıq çualışları Qıtay Millätçe ğäskärläre tarafınnan qatı çaralar belän bastırıla.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


29. Febräl: Gregorian täqwimendä käbisä yıldağı östämä kön.

  • 1940Hattie McDaniel Oscar'nı ciñgän berençe Afroamerikan bulıp kilä.
  • 2004Jean-Bertrand Aristide xalıqnıñ baş kütärüe başlağaç Haiti präzidentlığınnan baş tarta.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


Ğínwar – Febräl – Mart – Äpril – May – Yün – Yül – August – Sentäber – Öktäber – Nöyäber – Dekäber

Taríxqa küzätü üzgärtü tärtibe
Başqa tellärdä