Ayerbense

De Biquipedia

Bariedaz de l'aragonés
Ayerbense
Nombre local:
Charradors: ?
Localizazión cheografica: Semontano d'Ayerbe
Lugar(s) prenzipal(s): Agüero, Ardisa, Ayerbe, Biscarrués, Conzilio, Erés, Fontellas, Os Anglis, Linars de Marcuello, Lobarre, Murillo de Galligo, Piamorrera, Puendeluna, Riglos, Sarsamarcuello, Santolaria, Santa Engrazia y San Felizes
Rasgos dialeutals:
Bitalidá:
Escritors prenzipals:

l'Ayerbense u semontanés d'Ayerbe ye la bariedat d'aragonés que se charra en a redolada d'Ayerbe: Agüero, Ardisa, Ayerbe, Biscarrués, Conzilio, Erés, Fontellas, Os Anglis, Linars de Marcuello, Lobarre, Murillo de Galligo, Piamorrera, Os Corrals, Riglos, Sarsa Marcuello, Santolaria, Santa Engrazia y San Felizes. Tiene más bitalidat en Agüero y Lobarre.

[Editar] Fonetica

  • Encara que no predomina a sonorización de a P, T, K latinas, d'alcuerdo con a suya localización meridional, esisten bels casos de conserbazión de xordas interbocalicas: forato, betiello, capino, y mesmo casos que no se troban a ormino en redoladas más a o norte: allaca, chinipro.
  • Encara esisten casos de conserbazión de a x aragonesa, por exemplo se conserba en ixe, ixa, ixos, ixas.

[Editar] Morfolochia

    • L'articlo cheneral en aragonés, o, os, a, as se contrae con as preposizions: d'a, ent'a:
    • baxaron t'o patio, ent'ande bas, pa remate d'as fainas
  • A preposizión de se fa i (cuan a palabra primera remata en bocal): un baso i bino
  • O plural de bel ye bels.
  • En a parella a ormino / asobén se diz a ormino
  • O partizipio ye o más común en aragonés: -au, -iu, pero existen bels repuis de partizipios en -ato, -ito lexicalizatos: cazata, colorito, forato, y en Lobarre escupito.
  • O berbo fer prene formas castellanas: fazer, tu fazes, el faze, nosotros fazemos, etc..en cuenta de fer, fas, fa, femos.
  • L'achiquidor -et se pronunzia -er.


Dialeutos de l'aragonés
Aisino | Altorribagorzano | Ansotano | Aragüesino | Ayerbense | Belsetán | Benasqués | Bergotés | Baxorribagorzano | Campés | Chaqués | Cheso | Chistabín | Chodigoaragonés † | Estadillano | Fobano | Fonzense | Grausino | Nabalés | Nabarro |Panticuto | Ribagorzano | Semontanés | Tensino