Río Xate

De Biquipedia

Xate

O Xate, en a par de Saruiset, de tot chelato en un maitín d'ibierno.
Longaria 14 km
Altaria d'o naxedero 1960 m
Cabal meyano {{{cabal}}} m³/s
Superfizie d'a cuenca {{{cuenca}}} km²
Naxedero Faixa de l'Estallo, Sierra d'as Cutas
Desembocadura Río Ara, en Saruiset.
Estatos per an pasa {{{estatos}}}
Territorios per on pasa Aragón
Río

O Xate u Ixate (en castellán río Chate) ye un río d'o norte d'Aragón, afluyent de l'Ara á man de Saruiset. O Xate naixe d'a man meridional d'a Sierra d'as Cutas, en a faldada d'a Punta Cuta (2236 m) que per o canto norte tien ya bien a Faixa de Pelai d'a balle d'Ordesa. A crestera d'as Cutas s'achunta per astí con l'Estatón d'a Noguera (2133 m) e ro Zerro d'a Caña (2004 m) e tranca per a man oreiental una cul conoixita como á Faixa de l'Estallo d'on que ro río ne baixa con a forma d'un chicot barranco, dito Glera de Borrué (Glera' Borrué) ent'a Plana d'as Glozes, en a par de Fanlo, con una trayeutoria cuasi de tot linial, per a dita Plana Truxana.

De bez que sopera Fanlo e ent'adebant, o río chira cuasi 300º ta acomodar-se con as auguas que baixan d'o barranco' solano e altros que s'irán unindo enta er dica que desaugue en l'Ara. Ye en ixe transeuto cuan a carretera Fanlo-Saruiset en resigue o camín.

En a par d'a suya desembocadura, en o trianglo d'entre Saruiset, as faixas d'As Comas e ra Ermita de Sant Chorche, o Xate ha formato una planeta alubial de gleras e cantizos, per á on que se gosa á desbrancar, fendo dibersas ramas en es suyos zagueros metros. D'ista desposizión d'a suya desembocadura es sarbisianos n'han dito siempre Os Xates, como si talment estasen més d'uno es ríos.