Dmanisi

Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا

Dmanisi - Gürcüstan Respublikasının Borçalı bölgəsində rayon inzibati-ərazi vahidi və onun mərkəz şəhəri. 1947-ci ilədək Başkeçid adını daşımışdır.

Mündəricat

[redaktə / تحریر] Tarixi

1917-ci ilədək rayonun ərazisi Tiflis quberniyasının Borçalı mahalına, 1917-1930-cu illərdə birbaşa Tiflis quberniyasına, 1930-1933-cü illərdə Zalqa rayonuna daxil olmuş, bundan sonra müstəqil rayon olaraq təsis edilmişdir.

[redaktə / تحریر] Fiziki-coğrafi oçerk

Dmanisi rayonu Borçalının ən hündür dağlıq rayonu hesab olunur. Ərazisi təqribən dəniz səviyyəsindən 1000 mertdən başlayaraq Qaraxaç yaylasında hündüylüyü 3196 metrə çatan Axçalı dağınadək yüksək dağlıq relyefə malikdir. Digər hündür zirvələri Leyli (3154 m.), Yemlikli (3055 m.), Əyriqar (2973 m.), Sənəkuçan (2923 m.), Şindi dağı (1897 m.) və s.-dir.

[redaktə / تحریر] İnzibati bölgüsü

1 şəhər və 58 kənddən ibarət olan rayonda 1 şəhər bələdiyyəsi (Dmanisi), 13 icma bələdiyyəsi (Hamamlı, Qantiadi, Qomareti, Ququti, Didi Dmanisi, Dmanisi, Qəmərli, Kirovis, Maşavera, Sarıkənd, Aşağı Orzoman, Qarabulaq və Qızılkilsə) və 2 kənd (Yırğançay və Səfərli) bələdiyyəsi fəaliyyət göstərir. Yaşayış məntəqələrinin demək olar ki, hamısı dəniz səviyyəsindən 1000 metrdən yüksəkdə yerləşir. Ən hündür kəndi Yırğançaydır (1600-1650 m.).

[redaktə / تحریر] Əhalisi

2006-cı ilin əvvəlinə olan məlumata görə rayonun əhalisi 28,4 min nəfər təşkil etmişdir. Əlverişsiz dağlıq şəraitlə əlaqədar olaraq rayonda yüksək emiqrasiya müşahidə olunur. Belə ki, 1989-cu ildən ötən 17 il ərzində əhalinin sayı 45% azalmışdır. Rayon mərkəzində isə bu azalma 61% təşkil etmiş, nəticədə cəmisi 3400 nəfər əhali qalmışdır. 2002-ci il siyahıyaalmasının yekunlarına əsasən rayon əhalisinin 67%-ni azərbaycanlılar, 31%-ni gürcülər, qalan 2%-ni isə yunanlar, ruslarermənilər təşkil etmişdir.

[redaktə / تحریر] İqtisadiyyatı

Dmanisi Gürcüstanın aqrar rayonu hesab olunur. 2006-cı ildə respublika üzrə süd istehsalının 2,3%-i, taxıl və kartof istehsalının isə 2,4%-i bu rayonun payına düşmüşdür.

[redaktə / تحریر] Mədəniyyəti

2006-cı ilin əvvəllərinə olan məlumata əsasən rayonda fəlaiyyət göstərən 45 məktəbdə, o cümlədən 12 orta, 12 bazis və 18 ibtidai məktəbdə 3817 nəfər şagird təhsil alır və onların təlim-tərbiyəsi ilə 474 nəfər müəllim məşğul olur. Məktəblərin 29-u azərbaycan, 14-ü gürcü, 2-si isə rusdillidir. Ölkədə keçirilən 2005-ci il dövlət imtahanında rayondan 60 abituriyent iştirak etmiş, onlardan yalnız 23-ü tələbə adını qazanmışdır.

Hazırda rayonda 1 teart, 21 kitabxana fəaliyyət göstərir və 1 qəzet nəşr olunur.