Həsənağa Turabov

Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا

HƏSƏNAĞA TURABOV
"Qəm Pəncərəsi" filmindən kadr. H. Turabov-Mirzə Cəlil rolunda

"Qəm Pəncərəsi" filmindən kadr. H. Turabov-Mirzə Cəlil rolunda
Tam Adı Həsənağa Səttar oğlu Turabov
Doğum Tarixi 24 Aprel, 1938
Doğum Yeri Bakı
Ölüm Tarixi 23 Fevral, 2003
Ölüm Yeri Bakı
IMDB səhifəsi


Mündəricat

[redaktə / تحریر] Adlar və Mükafatlar

  1. Azərbaycan Dövlət Mükafatı Laureatı (1972)
  2. Azərbaycan Xalq Artisti (1982)

[redaktə / تحریر] Həyatı

Həsənağa Turabov 1938-ci il aprelin 24-də Bakı şəhərində anadan olub. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan İncəsənət İnstitutuna daxil olub və 1960-cı ildə aktyorluq ixtisası üzrə ali təhsilini başa vurub. Elə həmin ildən Azərbaycan Dram Teatrında aktyor kimi fəaliyyətə başlayıb və ömrünün sonuna qədər bu teatrda çalışıb. Həsənağa Turabov 1987-2001-ci illərdə teatrın direktoru və bədii rəhbəri vəzifələrində işləyib.

Mənalı ömrünü Azərbaycan milli teatr və kino sənətinin inkişafına həsr etmiş bu məşhur aktyorun teatr və kino tariximizdə silinməz izləri var. O, klassik və müasir aktyor sənəti ənənələrindən bəhrələnərək öz yolunu, öz məktəbini yaratmışdı.

[redaktə / تحریر] Səhnə Fəaliyyəti

Səhnə fəaliyyətinə başladığı ilk illərdən lirik-psixoloji üslubu ilə seçilən Həsənağa Turabov qısa müddətdə Azərbaycan və dünya dramaturqlarının əsərlərində baş rolların ifaçısı kimi teatrın aparıcı sənətkarlarından birinə çevrilib. O, Azərbaycan aktyorluq məktəbinin ənənələrini ləyaqətlə davam etdirərək fitri istedadı, zəhmətsevərliyi və yüksək səhnə mədəniyyəti sayəsində yaratdığı rəngarəng və dolğun obrazlarla milli teatr sənətimizi zənginləşdirib. Həsənağa Turabov bir çox əsərlərin qəhrəmanlarına səhnə həyatı verərək ədəbiyyatın daim diqqət mərkəzində olan insan problemini bütün çalarları ilə tamaşaçıların yaddaşına həkk edib. Aktyorun böyük məharət və sənətkarlıqla yaratdığı obrazlar sənətsevərlər tərəfindən daim dərin rəğbət və məhəbbətlə qarşılanıb.

İncəsənət İnstitutunu bitirmişdi, məşhur sənət adamlarından dərs almışdı. Həsən Turabovun gəncliyindən yaratdığı rollar teatrsevərlərin qəlbinə asanlıqla yol tapmışdı. Dramatik aktyor idi. Yaratdığı obrazlarda həmişə bütövlük olardı. Adətən baş rolları ifa edərdi. 1960-ci ildən Akademik Milli Dram Teatrında çalışırdı. Kimlərlə işləməmişdi: Ağasadıq Gəraybəyli, İsmayıl Dağıstanlı, İsmayıl Osmanlı, Mehdi Məmmədov, Adil İsgəndərov və neçə-neçə qüdrətli sənətkarlarla tərəf-müqabil olmuşdu. Həsən Turabovun yaradıcılığında qəribə özünəməxsusluq var idi. “Mahnı dağlarda qaldı” tamaşasında Kamran onun ifasında necə də gözəl görünürdü. Gözəl diksiyası, səhnə hərəkətləri, obrazı özününküləşdirmək qabiliyyəti onu sevdirmişdi.

Həsən Turabovun səhnədə yaratdığı rolları sadalamaqla qurtaran deyil. Hansının adını çəkəsən: Vahidimi (“Kəndçi qızı”), Azərimi (“Yaxşı adam”), Hamletimi (“Hamlet”), Lionelimi (“Orman qızı”), İsgəndərimi (“Ölülər”) Xəyyamımı (“Xəyyam”) deyim, hər biri teatrımızın tarixində öz yeri, öz mövqeyi olan əsərlər və rollar idi. Həsən Turabov 60-80-ci illər Azərbaycan teatrına yeni bir ruh gətirmişdi. Onun oynadığı tamaşalarda qəribə nikbin bir ruh hakim olardı, tamaşaçı axıra kimi onun qəhrəmanlarının aqibətini gözləyərdi. Çılğın aktyor idi. Səsində də bir özünəməxsusluq duyulurdu. Həm də çox məhsuldar aktyor idi, gecəli-gündüzlü məşqlərdə, çəkilişlərdə, radio-televiziya verilişlərində işləməkdən yorulmazdı.

[redaktə / تحریر] Kino Fəaliyyəti

Azərbaycan kinematoqrafiyasının inkişafında da Həsənağa Turabovun xidmətləri böyükdür. Aktyorun bir sıra bədii filmlərdə, o cümlədən, televiziya filmlərində yaratdığı maraqlı və yaddaqalan surətlər onun aktyor həyatının böyük bir hissəsini təşkil edib və yüksək sənətkarlıq bacarığını bariz şəkildə nümayiş etdirib. Onun iştirakı ilə çəkilmiş filmlər tamaşaçılar tərəfindən həmişə böyük maraqla qarşılanıb və Azərbaycan kinematoqrafiyasının qızıl fonduna əbədi daxil edilib.

Kinoda da özgə bir aləm yaratmışdı. Gəray bəyin (“Yeddi oğul istərəm”) misilsiz obrazı onun ifasında kinomuzun nadir qəhrəmanlarından biridir. Bu rol elə bil onun boyuna biçilmişdi. Həsən müəllim bu rolundan söz düşəndə həmişə təvazökarcasına — “bu rejissorun seçimidir”, — deyərdi, — “mən yalnız onun dediklərini etmişəm”. Yox, elə deyildi, Həsən müəllim rejissorun istəyindən qat-qat üstün ifa edərdi rolları. Onunla səhnəyə, yaxud kamera qarşısına çıxan aktyorlar həmişə ehtiyatla hərəkət edərdilər. Çünki onun sənəti məktəb idi. Öyrəniləsi o qədər şeylər var idi ki, Həsən müəllimin sənətində. Xalq artisti idi, xalq onu sevirdi. Hansı əyalətdə, hansı şəhərdə olurdusa görüşünə minlərlə tamaşaçı yığılırdı. Mən dəfələrlə bunun şahidi olmuşam.

Kinonu da teatr qədər sevirdi. Hətta, mənfi rolları da ustalıqla oynayırdı. Afşin (“Babək”), Gəray bəy (“Yeddi oğul istərəm”) rolları nə qədər mənfi tiplər olsa da, sənətkarlıq baxımından yadda qalan idi. O, müsbət rollarını sevdirə bildiyi qədər də mənfi obrazlara tamaşaçıda kəskin nifrət hissi yarada bilirdi.

Həsən Turabovun “Axırıncı Aşırım”, “Ürək... Ürək...”, “Sevinc Buxtası”, “Çarvadarların İzi ilə”, “Qəm Pəncərəsi” və başqa filmlərdəki rolları da öz ifa tərzilə seçilirdi. Amma Kəbirlinskini (“Dantenin yubileyi”) özgə bir gözəlliklə yaratmışdı. Gəray bəy nə qədər çılğın, enerjili, hirsli-hikkəli obraz idisə, Kəbirlinski bir o qədər mülayim, sakit bir insandır. O, hər iki obrazı öz xarakterinə uyğun şəkildə çox məharətlə yaratmışdı. Hətta rejissorluq etmək fikrinə də düşmüşdü. “Bəyin Oğurlanması”nda rejissor rolunda çəkilmişdi. “Qaçaq Nəbi”ni isə rejissor kimi çəkmişdi. Hər ikisində Həsən Turabovun yaradıcılıq xüsusiyyətləri aydın hiss edilirdi. Son çəkildiyi filmlər isə Rüstəm İbrahimbəyovunAilə” və Eldar Quliyevin "Nə Gözəldir Bu Dünya..." filmləri olmuşdu.

[redaktə / تحریر] Pedaqoji Fəaliyyəti

Həsənağa Turabovun Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin professoru kimi pedaqoji fəaliyyəti də səmərəli olub. O, zəngin təcrübəsinə əsaslanaraq, gənclərin bu nəcib, eyni zamanda mürəkkəb sənətin incəliklərinə yiyələnməsi və Azərbaycan teatrının ənənələrini davam etdirə biləcək sənətkarların yetişdirilməsi işində əlindən gələni edib.

[redaktə / تحریر] Rəhbərlik Fəaliyyəti

O, həm də gözəl təşkilatçı idi. Son illər Akademik Milli Dram Teatrına rəhbərlik etmişdi. Böyük bir kollektivin dərin rəğbətini qazanmışdı. Onun rəhbərliyi dövründə teatr əsaslı təmir edildi, neçə-neçə klassik və müasir əsərlər səhnəyə qoyuldu. Axır vaxtlar xəstəliyi ona məhsuldar işləməyə imkan vermirdi. Axırıncı dəfə onunla rəhbərlik etdiyi Teatr Xadimləri İttifaqında görüşdük. Hiss olunurdu ki, amansız xəstəlik Həsən müəllimi tamam taqətdən salıb. İşləmək istəyirdi, müsabiqələr, görüşlər təşkil etmək arzusunda idi. Bir də Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin “Ağa Məhəmməd Şah Qacar” faciəsində baş rolu oynamaq istəyirdi. Deyirdi: “Məndən olsa, hər gün məşhur aktyorların xatirə gecələrini təşkil edərəm. Bizim teatrın çox güclü aktyorları olub, onları unutmaq olmaz.” Sən saydığını say... Çox arzuları var idi, hamısı yarımçıq qaldı. Ömür vəfa etsəydi, hələ teatrımız, kinomuz üçün Həsən müəllim böyük işlər görəcəkdi. Əfsus... (Azeriart.net)

[redaktə / تحریر] Filmoqrafiya

[redaktə / تحریر] Çəkildiyi Filmlər


  1. Qara Daşlar (1956)-Hüseyn (Tammetrajlı Bədii Film)
  2. Telefonçu Qız (1962)-Hüseyn (Tammetrajlı Bədii Film)
  3. İstintaq Davam edir (1966)-Quliyev (Tammetrajlı Bədii Film)
  4. Sən Niyə Susursan? (1966)-Milis mayoru (Tammetrajlı Bədii Film)
  5. Sevil (1970)-Rüstəmov (Tammetrajlı Bədii Film)
  6. Yeddi Oğul İstərəm (1970)-Gəray bəy (Tammetrajlı Bədii Film)
  7. Axırıncı Aşırım (1971)-Xəlil (Tammetrajlı Bədii Film)
  8. Gün Keçdi (1971)-Oqtayın iş yoldaşı (Tammetrajlı Bədii Film)
  9. Qızılqaz (1972)-Fazilov (Tammetrajlı Bədii Film)
  10. Xatirələr Sahili (1972)-Kamran (Tammetrajlı Bədii Film)
  11. Skripkanın Sərgüzəşti (1972)-Ştandartanfürer (Tammetrajlı Bədii Film)
  12. Var Olun, Qızlar (1972)-Şəmsi (Tammetrajlı Bədii Film)
  13. Ömrün İlk Saatı (1973)-Mehdi (Tammetrajlı Bədii Film)
  14. Səmt Küləyi (1973)-Biçeraxov (Tammetrajlı Bədii Film)
  15. Çarvadarların İzi İlə (1974)-Adil (Tammetrajlı Bədii Film)
  16. Qatır Məmməd (1974)-Səlimov (Tammetrajlı Bədii Film)
  17. Dörd Bazar Günü (1975)-Nicat (Tammetrajlı Bədii Film)
  18. Çətirimiz Buludlardır (1976)-Sədr (Tammetrajlı Bədii Film)
  19. Dərviş Parisi Partladır (1976)-Rəşid bəy (Tammetrajlı Bədii Film)
  20. Ürək...Ürək... (1976)-Murad (Tammetrajlı Bədii Film)
  21. Sevinc Buxtası (1977)-Əlizadə (Tammetrajlı Bədii Film)
  22. Bayquş Gələndə (1978)-Rəşid (Tammetrajlı Bədii Film)
  23. Dantenin Yubileyi (1978)-Kəbirlinski (Tammetrajlı Bədii Film)
  24. Babək (1979)-Afşin (Tammetrajlı Bədii Film)
  25. İstintaq (1979)-General (Tammetrajlı Bədii Film)
  26. Qəribə Adam (1979)-Arif (Tammetrajlı Bədii Film)
  27. Qızıl Uçurum (1979)-Usta Bağır (Tammetrajlı Bədii Film)
  28. Mən Mahnı Qoşuram (1979)-Xudayar (Tammetrajlı Bədii Film)
  29. Anlamaq İstəyirəm (1980)-Həsən (Tammetrajlı Bədii Film)
  30. Gözlə Məni (1980)-Böyük bəy (Tammetrajlı Bədii Film)
  31. Əlavə İz (1981)-Əli (Tammetrajlı Bədii Film)
  32. Qorxma, Mən Səninləyəm (1981)-Cəfər (Tammetrajlı Bədii Film)
  33. Qaladan Tapılan Mücrü (1982)-"Qəyyum" (Tammetrajlı Bədii Film)
  34. Nizami (1982)-Müzəffəri (Tammetrajlı Bədii Film)
  35. İlıq Dənizdə Buz Parçası (1983)-Təqaüdçü (Tammetrajlı Bədii Film)
  36. Park (1983)-Mədən müdiri (Tammetrajlı Bədii Film)
  37. Gümüşgöl Əfsanəsi (1984)-Ağazəki (Tammetrajlı Bədii Film)
  38. Qoca Palıdın Nağılı (1984)-Nurcabbar (Tammetrajlı Bədii Film)
  39. Tənha Narın Nağılı (1984)-Əli (Tammetrajlı Bədii Film)
  40. Qanlı Zəmi (1985)-Nəbi (Tammetrajlı Bədii Film)
  41. Bəyin Oğurlanması (1986)-Əsəd (Tammetrajlı Bədii Film)
  42. İşarəni Dənizdən Gözləyin (1986)-Baş nazir (Tammetrajlı Bədii Film)
  43. Qəm Pəncərəsi (1986)-Mirzə Cəlil və Cəlilin atası (Tammetrajlı Bədii Film)
  44. Şəhərli Biçinçilər (1986)-Səlim (Tammetrajlı Bədii Film)
  45. Gənc Qadının Kişisi (1988)-Rauf (Tammetrajlı Bədii Film)
  46. Yaramaz (1988)-Qəzənfər (Tammetrajlı Bədii Film)
  47. Gecə Qatarında Qətl (1990)-Nağıyev (Tammetrajlı Bədii Film)
  48. Girişmə, Öldürər (1990)-Həsən (Tammetrajlı Bədii Film)
  49. Şahid Qız (1990)-Polkovnik (Tammetrajlı Bədii Film)
  50. Nakəs (1991) (Tammetrajlı Bədii Film)
  51. Təhminə (1993)-Dadaş (Tammetrajlı Bədii Film)
  52. Ailə (1998)-İsmayıl (Tammetrajlı Bədii Film)
  53. Nə Gözəldir Bu Dünya... (1999)-Müstəntiq (Tammetrajlı Bədii Film)

[redaktə / تحریر] Səsləndirdiyi Filmlər


  1. Əmək və Qızılgül (1962)-Milis işçisi (Tammetrajlı Bədii Film)
  2. Əhməd Haradadır? (1963)-Əhməd (Səyavuş Şəfiyev) (Tammetrajlı Bədii Film)
  3. Möcüzələr Adası (1963)-Kamran (Oleq Xabalov) (Tammetrajlı Bədii Film)
  4. Romeo Mənim Qonşumdur (1963)-Səməd (Səyavuş Aslan) (Tammetrajlı Bədii Film)
  5. Cazibə Qüvvəsi (1964)-Teymur (Xəyal Axundzadə) (Qısametrajlı Bədii Film)
  6. Ulduz (1964)-Şubay (Səyavuş Aslan) (Tammetrajlı Bədii Film)
  7. Zirvə (1964)-Saşa (B. Levkoviç) (Qısametrajlı Bədii Film)
  8. Arşın Mal Alan (1965)-Süleyman (Hacımurad Yegizarov) (Tammetrajlı Bədii Film)
  9. Qaraca Qız (1966)-Yusif (Oleq Xabalov) (Qısametrajlı Bədii Film)
  10. Dağlarda Döyüş (1967)-Sərhədçi (Tammetrajlı Bədii Film)
  11. İnsan Məskən Salır (1967) (Tammetrajlı Bədii Film)
  12. Mən ki Gözəl Deyildim (1968)-Çingiz (Eldar Əliyev) (Tammetrajlı Bədii Film)
  13. Bir Cənub Şəhərində (1969)-Cahangir (Hacımurad Yegizarov) (Tammetrajlı Bədii Film)
  14. Bizim Cəbiş Müəllim (1969)-Əsgər (Tammetrajlı Bədii Film)
  15. Dəli Kür (1969)-Çernyayevski (Vyaçeslav Kovalkov) (Tammetrajlı Bədii Film)
  16. O Qızı Tapın (1970)-Xosrov (Hacımurad Yegizarov) (Tammetrajlı Bədii Film)
  17. Ən Vacib Müsahibə (1971)-Zaur (Hacımurad Yegizarov) (Tammetrajlı Bədii Film)
  18. Gün Keçdi (1971)-Oqtay (Həsən Məmmədov) (Tammetrajlı Bədii Film)
  19. Tütək Səsi (1975)-Kadrarxası Mətn (Tammetrajlı Bədii Film)
  20. De ki, Məni Sevirsən (1977)-Rayon prokuroru (Oqtay Mirqasımov) (Tammetrajlı Bədii Film)
  21. Qərib Cinlər Diyarında (1977)-Kadrarxası Mətn (Tammetrajlı Bədii Film)
  22. Od İçində (1978)-Xoşev (Muxtar Maniyev) (Tammetrajlı Bədii Film)
  23. Gözlə Məni (1980)-Çekist (Tammetrajlı Bədii Film)
  24. Onun Bəlalı Sevgisi (1980)-Sabirov (Tofiq Mirzəyev) (Tammetrajlı Bədii Film)
  25. Üzeyir Ömrü (1981)-Aparıcı (Tofiq Mirzəyev) (Tammetrajlı Bədii Film)
  26. İşgüzar Səfər (1982)-Dəfndəki adam (Tammetrajlı Bədii Film)
  27. Sizi Dünyalar Qədər Sevirdim (1985)-Kadrarxası Mətn (Tammetrajlı Bədii Film)
  28. Özgə Ömür (1987)-Fariz Əmiroviç Rzayev (Aleksandr Kalyagin) (Tammetrajlı Bədii Film)
  29. Alman Klinikasına Şəxsi Səfər (1988)-Qafarov (Kazım Abdullayev) (Tammetrajlı Bədii Film)
  30. Doğma Sahillər (1989)-Yaşlı əcnəbi (Algimantas Masulis) (Tammetrajlı Bədii Film)

[redaktə / تحریر] Rejissor Olduğu Filmlər


  1. Tənha Narın Nağılı (1984) (Tammetrajlı Bədii Film)
  2. Qanlı Zəmi (1985) (Tammetrajlı Bədii Film)

[redaktə / تحریر] Daxili Keçidlər

  1. Kino Təqvimi-Aprel
  2. 1938-Doğulanlar və Vəfat edənlər
  3. Bakıda Doğulanlar və Vəfat edənlər
  4. Kino Təqvimi-Fevral
  5. 2003-Doğulanlar və Vəfat edənlər
  6. Azərbaycan Dövlət Mükafatı Laureatları
  7. Azərbaycan Kinosu-Azərbaycan Xalq Artistləri
  8. Azərbaycan Kinosu-Aktyorlar və Aktrisalar
  9. Azərbaycan Kinosu-Film Səsləndirənlər
  10. Azərbaycan Kinosu-Rejissorlar