Cəfər əl-Sadiq

Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا

Cəfər ibn Məhəmməd ibn Əli ibn Hüseyn və ya sadəcə Cəfər əl-Sadiq (miladi tarixin 702-765). İslamın ən böyük alimlərindən biri və altıncı şiə imamı. Dini elmlərlə yanaşı zəmanəsinin dünyəvi elmlərinə də dərindən bələd olmuşdur.

Hicrətdən 83 il sonra Rəbiəvvəl ayının 17-si Mədinə şəhərində şiə müsəlmanlarının beşinci imamı Məhəmməd əl-Bağırın ailəsində dünyaya gəlmişdir.

İlk təhsilini babası Əli ibn Hüseyndən almiş və onun ölümündən sonra atası Məhəmməd əl-Bağırın tələbəsi və sonralar (m.t.733) xələfi seçilmişdir.

Qısa müddət ərzində İslamın hədis, sünnə, və Quran elmlərini dərindən mənimsəyən Cəfər əl-Sadiq dünyəvi-riyaziyyat, fəlsəfə, astronomiya, anatomiya, kimya və digər elmlərə də dərindən yiyələnir. Kimyanın "atası" hesab olunan Əbu Musa Cabir ibn Həyyan (Avropada sadecə Geber kimi tanınır) Cəfər əl-Sadiqin tələbəsi olmuşdur.

Tanınmış İslam alimlərindən biri - Əbu Hənifə ən-Nümman da Cəfər əl-Sadiqin tələbəsi olmuşdur. Deyilənə görə Əbu Hənifə tələbə olduğü vaxt tələbə yoldaşlarında biri ondan yaşını soruşmuş və Əbu Hənifə cavabında: "2 yaşım var" deyə bildirmişdir. Tələbə dostu onu iki ildən artıq müddətdə tanıdığı halda bunun necə mümkün olduğunu soruşduqda isə Əbu Hənifə ömrünün Cəfər əl-Sadiqdən aldığı elmlə başlandığını bildirmişdir.

Cəfər əl-Sadiqin elmə verdiyi töhfələr onun Günəş sisteminə, işığın fiziki-optik xassələrinə, insan bədənin anatomiyasına və s. dair fikirlərində göstərmişdir. Onun elmi fəaliyyəti sonralar Avropa alimləri, elecə də İslam alimlərindən İbn əl-Həzum, tələbəsi Cabir ibn Həyyan və başqa alimlər tərəfindən daha geniş öyrənilmişdir. Strasburqda yerləşən İslam Tətqiqatlar Mərkəzi Cəfər əl-Sadiqin irəli sürüdüyü elmi nəzəriyyələri nəşr etdirmişdir.

[redaktə / تحریر] Müdrik kəlamları

  • 1. Məsələlərə elmiz yanaşan kəs sanki öz burnunu kəsmiş kimidir.
  • 2. Zəka mömünün bələdçisidir.
  • 3. Zəkanın kamilliyi üç şeydədir: təvazökarlıq, doğru-dürüstlük və az danışma
  • 4. Savadsızlıq üç şeylə ölçülər: təkəbbürlük, əsassiz mübahisə aparma və Allahın varlığına şəkk etmə
  • 5. Elm bir qifıldır və bu qıflı aça biləcək yeganə açar Sualdır.
  • 6. Mömün iki halda diqqətli olmalidır : bir qəzəblənəndə gərəkdir ki, qəzəbi onu həqiqətdən sapdırmasın və ikinicisi qəzəbi soyuduqda isə bu onu yanlışlığa sövq etmsin.
  • 7. Cahilin bəzi əlamətləri: sualı sona qədər dinləmədən ona cavab verməyə çalışması, başa düşmədən müxaliflik etməsi və bilmədiyi şeyə əsaslanıb mühakimə etməsi.


[redaktə / تحریر] Lətifə

Günlərin bir günü cahillərdən biri Cəfər əl-Sadiqdən ona Allahı göstərməsini tələb edir. İmam cavabında ona başını qaldırıb Günəşə baxmasını istəyir. Həmin şəxs isə Günəşin həddindən artıq parlaq olması səbəbindan ona baxa bilmədiyin bildirir. Belə olan halda Cəfər əl-Sadiq ondan yaranmışı görə bilmədyi halda yaradanı necə görə biləcəyini soruşur.

SӘKKIZINCI MӘSUM

IMAM CӘ᾽FӘR SADIQ ӘLEYHISSALAM

IMAMIN ŞӘXSIYYӘTI

Adı: Cəfər

Ləqəbi: Sadiq

Künyəsi: Әbu Abdullah

Atası: Həzrət Məhəmməd Baqir (ə)

Təvəllüd tarixi: Hicri 80-cı il

Imamlıq müddəti: 31 il

Ömrü: 68 il

Şəhadət olduğu tarix: Hicri 148-ci ildə Abbasi xəlifəsi Mənsurun əmri ilə zəhərlənərək şəhid oldu.

Məzarı: Mədinədə Bəqi qəbristanlığı.