Ağrı dağı
Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا
Ağrı dağı | |
---|---|
![]() Ağrı Dağının şəkli |
|
hündürlüyü | 5 165 m |
coğrafi enliyi: | 39° 42′ 0″ şimal |
coğrafi uzunluğu: | 44° 17′ 0″ şərq |
yerləşdiyi ölkə: | Türkiyə, Ağrı vilayəti |
aid olduğu dağ sistemi: | Kiçik Qafqaz |
növü: | vulkanik |
Ağrı dağı Səlçuqlular dövründə: Eğri dağ, Qərb dillərində Ararat), Türkiyənin ən yüksək dağıdır. Türkiyənin şərq ucqarında, Ağrı ilinin (vilayətinin) ərazisində yerləşir. Dağ İrandan 16 km şimal-qərbdə, Ermənistandan 32 km qərbdədir.
Ağrı dağı 2 yanaşı vulkan konusundan ibarətdir: 5165 metr hündürlüyə malik olan Böyük Ağrı dağı Anadolu yarımadasının və Kiçik Qafqaz dağ sisteminin ən yüksək zirvəsidir. Dağ 4000 metrədək [[Kaynozoy tipli bazalt, daha sonra andezit süxurlarından təşkil olunmuşdur. 4250 metrdən başlayaraq zirvəsi sayı 30-dan çox daimi buzlaqlarla örtülmüşdür. Ən iri buzlağın uzunluğu 2 km.-ə çatır. Böyük Ağrı dağının yamaclarında Sərdarbulaq yaylası və 3896 m. yüksəkliyə malik Kiçik Ağrı dağı yerləşir. Hər iki dağın ətəyinin birlikdə çevrəsi təqribən 130 km. təşkil edir.
Rəvayətlərə görə, Nuhun gəmisinin saya oturduğu ilk torpaq bu dağın zirvəsi olmuşdur. Müqəddəs kitablarda da Ağrı dağının müxtəlif dillərdə işlədilən Kuh - i Nuh, Cebel ül Haris kimi adlarına rast gəlinir.
Marco Polonun çıxılması mümkün olmayan kimi qiymətləndirdiyi bu dağa mənbələrə görə ilk dəfə 9 oktyabr 1829-cu ildə prof. Frederik von Parat qalxa bilmişdir. İlk qış solo çıxışı isə 21 fevral 1970-ci ildə Türkiyə Dağçılıq Federasiyasının sabiq sədri Dr. Bozqurt Ergör tərəfındən gerçəkləşdirilmişdir. 1980-ci illərdə minlərlə alpinist Ağrı dağını ziyarət etmişdir. 1990-cı ildən etibarən dağa qalmaq qadağan olunsa da, 1998-ci ildə bu qadağa aradan qaldırılmışdır.