Gottfried Glechner

Aus Wikipedia

Der Artikl is im Dialekt „Owaöstareichisch“ gschriem worn.
Gottfried Glechner, 1916 - 2004
Gottfried Glechner, 1916 - 2004

Da Gottfried Glechner, auf d Wød kema am 3. Juli 1916 in Freiling in da Gmõa Guatn bai Riad im Inngroas, gschdoam 10.Oktober 2004, woa a îfiadla Schriftschdöla, Mundoat-Dichda und Schbråchfoascha. Ea håd maistns in îfiadla Mundoat gschrim, am boarischn Dialekt dea genau an da Grenz zwischn Westmitlboarisch und Ostmitlboarisch dahõam is. Saine bekãntasdn Biacha san: Der Bairische Odysseus (1982), Die vertreibung aus dem Paradies (1986) und Meier Helmbrecht (1989).


Inhaltsverzeichnis

[dro werkln] Sâi Lém

Aufgwåchsn in ana Bauanfamilie mid nai Kinda, is da Gottfried Glechner, nåch dém da Doafpfoara saine Ötan lãng iwarén miassn håd, nåch Linz ins Gimnasium Petrinum gãnga, wo a 1936 d Matuara gmåcht håd. Danåch håd a Teologi schdudiad, bis a 1939 in daidsche Weamåcht âiruka miassn håd. Ea woa fole 6 Joa Soidåd bis zum end fum zwoatn Wødkriag. Nåchdém a im Soma 1945 hoam kema is, håd a in Innsbruk zum schdudian ãgfãngt und zwoa Latain und Daidsch, wås a a fia Joa drauf midn Leaãmtsdiplom und Doktoarat ågschlossn håd. Danåch woar a Leara im Gimnasium Kremsmünsda, in Riad und schbeda in Braunau. Ea woa fahairat und håd 5 Kinda und håd said 1960 in Braunau am Inn gwond.


[dro werkln] Da Schriftschdöla

Mundoat-Epos (1982)
Mundoat-Epos (1982)

Zum schraim håd a eascht recht schbåd ãgfãngt. Mea zufelig ois blant håd a im Joa 1979 sâi easchts Buach aussa bråcht, "Unser Dorf" mid Gschichtn ausn åidn Bauanlém auf Dialekt. Då woa da Gottfried Glechner søwa schã 62 Joa åid. Auf dés aufi san dãn in de negsdn zwoa Joa nu zwoa so enliche Biacha aussa kema, "Unser Haus" (1980) und "Unser Stubm" (1981).

Mid saim negstn Weak håd a dãn sâi Publikum iwaråscht und kõa tipischs Hoamadgedichtl-Buach gschrim, sondan auf sâi Åidfilologischs Wissn aufbaud und in Mundoat-Epos "Der Bairische Odysseus" gschrim (1982). Schbedastns sait dém woar a ois õana fu de wichtigstn Mundoatdichda fu saina Zaid bekãnt. Populea woan san saine Weak a daduach das a fü Lesungen gmåcht håd in Ésdaraich und Baian und wai a fü fu saine Biacha ois fu eam søwa glésns Heabuach aussa kema san.


[dro werkln] Da Schbråchfoascha

Da Gottfried Glechner woa jå gschdudiada Geamanist und Åidfilologe (Latain und Grichisch) und håd si néd neta litararisch mid n boarischn Dialekt fu saina Hoamad ausanãnda gsézt, sondan håd a fü iwa dé Schbråch gfoascht, is m Uaschbrung fum Boarischn aufn Grund gãnga und håd fu fü Dialektweata aussa gfundn wo s hea keman und wia si si in da Zaid und in eanara Fawendung faendant hãm.

A da Eahåit fum Boarischn in da modeanan Zaid woa eam recht a Ãnling und déswéng woar a a õana fu de Gründa fum Innviertler Kulturkreis und åb 1984 bis 2003 a da President. Aussadém woar a a Mitglid fum owaésdaraichischn Schdøzhãmabund (Stelzhammerbund), am Farain dea in Dialekt in Åidåg und in da Litaratua föadat.


[dro werkln] Sâi Schraibwais

Wia de maistn Geamanistn woa a da Gottfried Glechner schdoak fia a etimologische Dialekt-Schraibwais. Dés hoast am Uaschbrung fu de Weata, wo s fria amåi heakema san, zB ausn Mitlhochdaidsch, oarientiad si a d Schraibwais. Ma kintad in Gottfried Glechner sai Faschrischtlichung fum Boarischn ois Mitlding zwischn da Oarientiarung am Hochdaidsch und im åidn Mitlhochdaidsch ausn Mitlåita bezaichnan. A fonetische Schraibwais håd ea søwa nia woin und a in saine Biacha nia fawent.

S Gedicht Edlmann-Bedlmann ois Baischbü-Dext:

Oaginalschraibwais Gottfried Glechner fonétische Schraibwais
Der Graf mitn Rappnsuibergschirr,

der sprengt in der Kaleschn vür;
der Bauer braucht si áh net plagn,
er fahrt mit Roß und Loaterwagn.
An Häuslmann, den gfreit sei Kuah,
hat áh r a Kaiberl nuh dazua.
Der Schneider hat a dürre Goas,
áh wann ers schier net z'fuadern woaß.
Der Zimmermann, der huizer Kund,
der geht af d Ster mtin krötzign Hund.
Der Schuaster hat a Herigstkátzl,
a ganz a schwarzs mit weiße Prátzl.
Der Mesner in seinn Haus
hat nix aswia r a Maus.
Doh schauts, was si der Bedlmann
für'n Haufn Vicher leistn kann!
Er hat den erschtn Preis:
Sei Schädl is voi Leis!

Da Gråf mim Råpnsuiwagschia,

dea schbrengt in da Kaleschn fia;
da Baua braucht si a ned blång,
ea foad mid Ros und Loatawång.
An Haislmã, den gfraid sâi Kua,
håd ar a Kaiwi nu dazua.
Da Schnaida håd a diare Goas,
a wãn a s schia ned z fuadan woas.
Da Zimamã, dea huiza Kunt,
dea ged auf d Schdea min krezing Hund.
Da Schuasda håd a Hearigstkazl,
a gãns a schwoaz mid waisse Brazl.
Da Mésna in saim Haus
håd nix ois wiar a Maus.
Do schauz, wås si da Bedlmã
fia n Haufn Ficha laisdn kã!
Ea håd dén easchdn Brais:
Sâi Schedl is foi Lais!

[dro werkln] Saine Biacha

  • Unser Dorf (1979) - Gschichtn ausn Bauanlém
  • Unser Haus (1980) - mea Gschichtn
  • Unser Stubm (1981) - bsinliche Gschichtn
  • Der Bairische Odysseus (1982) - Epos in boarisch-ésdaraichischa Mundoat
  • Vertreibung aus dem Paradies (1983) - sai easchts Buach auf Hochdaidsch
  • Gold Regen Staub (1984) - sâi easchts Gedichtbuach
  • Edlmann-Bedlmann (1985) - Gschichtn und Gedichde
  • Hochwürdige Geschichten (1987) - Anekdotn fu am Pfoara
  • Klassische Geschichten (1988) - Gschichtn aus da antikn Mitologi
  • Meier Helmbrecht (1989) - Mitlåita-Epos auf Innfiatlarisch umdicht
  • Unser Haus (1990) - Mundoatgschichtn, eawaitate Auflåg fu 1980
  • Fortschritt von daheim (1991) - kritisches iwan Foatschrid
  • Unsere Namen (1992) - Oatsnãmen und Familiennãm um Braunau
  • Dorf und Stubengeschichten (1993) - eawaitate Auflåf fu "Unser Dorf" und "Unser Stubm"
  • Halblustiges Lesebuch (1994) - mea Gschichtn ausn Doaf
  • Weichbrunn und Schnaps (1996) - Bauangschichtn ausn Innfiadl
  • Geht scho wieder aufwärts (1997) - Ealébnisse aus da Soidådnzaid
  • Barfuß Laufen (1998) - Earinarungen an d Jugendzaid


[dro werkln] Wås nu intresant is

  • Õana fu saine Buam, da Wolfgang Glechner, is Måla in Wean und schraibt a Mundoat-Gschichtn, dé hauptsechlich in da ésdaraichischn Dialektzaidschrift "Morgenschtean" publiziad wean.
  • In Guatn im Îfia'l is nåch saim Dod a Schdråssn nåch eam benãnt woan (Gottfried-Glechner-Weg)


[dro werkln] Links

Glechner Homepage, Biografi und Biacha, bedraid fu saine Kinda Rotraud und Gottfried jun.
Wolfgang Glechner lést wås fum Gottfried Glechner, Youtube-Video