Suriya

Wikipediya ra, ensiklopediya xosere

الجمهوريّة العربيّة السّوريّ
Cumhuriyeti Suriya Erebi
Flag of الجمهوريّة العربيّة السّوريّ Coat of arms of الجمهوريّة العربيّة السّوريّ
Desmale Arma
Location of الجمهوريّة العربيّة السّوريّ
Paytext Şam
Suka tewr gırde Şam
Zıwan Erebki
Hıkumet Cumhuriyet
Erd  
 - Pêro-pia 185,180
 - % awe (%) 0.6
Nıfus  
 - Pêro-pia 19,043,000
 - Sıxletina nıfusi serê km² 99/km²
Yewiya Perey Pound (SYP)
Warey Saete +2
Kılmkerdışê pela interneti .sy
Kodê têlefoni +963

Suriya mıntıqa ra rocawanê (ğerbê) qıta Asya dera. Zımeyê (şımalê) Suriya de Tırkiya; veroc (cenub) de Urdun; rocawan (ğerb) de Lubnan u İsrail; rocakewtene (rocvetış, şerq) de Iraq estê. Paytextê Suriya suka Şamo. Suriya ezaê Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN), Yewbiyaenê Erebi u OPECia. Suriyê de sistemê idarey cumhuriyeta.

Tedeyi

[bıvurne] Tarix

Tarix u medeniyetê Suriya zaf dewletiya. Medeniyetan khuni Suriya u Iraq ra vejiya. Sumeran, Akkadan, Babilan u Asuriyan hem erdê Iraqi hem zi erdê Suriya de runuşti bi. Waxtê seserrê Şeşın (6.) de Ereban erdê Suriya de hıkum kerd. O waxt Suka Şam biya paytextê Emevi Ereban. Erdê Suriya zaf işğali diy: Moğolan, Tırkan u Fransıcan. Seserrê Puncyesın (15.) de, Moğolan amey Suriya u her cay xırap kerd. Seran 1517 - 1918 de İmparatorina Osmanıcan erdê Suriya xıkum kerd.

Ser 1920 de Fransizan erdê Suriya İşğal kerd u Suriye biya yew koloniya/mıstemera Fransa. Feqat Fransa ser 1940 de kontrol xu kerd vini. Ser 1946i de Suriya xo reyna ra, xoser ilan kerd. Feqat o waxt ra nat darbeyanê leşqeri, Suriya zaf xırap kerd. Ser 1963 de Ba’ath Parti Suriya de control guret. Ewro, bentê Suriye u İsrail hol niya.

[bıvurne] İklim u Suki

İklimê Suriya vuriyeno. Ğerbê Suriya tênıno (nemın), tım honıko, şarkê xo zaf germın u huşko. Çoli tey estê, zaf huşkê. Roê Fırati zerri erdê Suriya ra şun. Roê Fırati Suriya ya xeyat dano.

Sukê (Bacarê) Gırdi:

  • 1. Şam, Nıfuse: 4,5 Milyoni
  • 2. Halep, Nıfuse: 1,7 Milyoni
  • 3. Homs, Nıfuse: 700,000
  • 4. Latakai, Nıfuse: 554,000
  • 5. Hama, Nıfuse: 410,000

Sukayanê Suriya zaf peyser mend. Cengan sukeyanê Suriya zaf xırap kerd. Feqat Şam de zaf bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê. Şam merkezê iqtısad u siyasetê Suriyao.

Xarıtey Suriya
Xarıtey Suriya

[bıvurne] Nıfus

Nıfusê Suriya 19 milyonia. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê zey Şarê Ereban, Kurdan, Turkmenan, Asuriyan, Armeniyan u Fılıstınıc şarê bini. Zaf muhacirê Fılıstınıc Suriya de esta. Dinê Suriya İslamo, mezhebo resmi Şıiyo u Sunni. Ehlê Heqi, yew zi taê İsewiy/Xrıstiyani (%10) estê. Zıwanê resmi Erebkiyo, feqat xeylê merdumi Asurki, Kurdki, Tırki qısey kenê. Nuskar u wendoğê xo zaf niya.

[bıvurne] İqtisad

İqtısadê Suriya zaf qewetın niyo. Standardê xeyat zaf xirabo. Semedi Cengan xeyat xirap biya. Suriya zaf petrol u qaz roşena.

[bıvurne] Çımey


Asya Dewletê Asya
Azerbaycan • Bahreyn • Bengladeş • Bruney • Butan • Çin • Efğanıstan • Erebıstanê Seudi • Ermenıstan • Filipin • Gurcıstan • Hindıstan • Japonya • İndonezya • İran • İraq • İsrail • Kamboçya • Korya Veroci • Korya Zımey • Kuweyt • Laos • Lubnan • Maldiv • Malêzya • Mısır • Moğolıstan • Myanmar (Birmanya /Burma) • Nepal • Ozbekıstan • Pakıstan • Qazaxıstan • Qeter • Qıbrıs • Qırğızıstan • Rusya (Urusya) • Singapur • Sri Lanka • Suriya • Tacikıstan • Tayland • Taywan • Tırkiya • Tırkmenıstan • Umman • Urdun • VietnamYemen • Yewina Emiranê Erebi