Πολεοδομία
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πολεοδομία, στην απλούστερη και ετυμολογικά ακριβέστερη σημασία του όρου, είναι η τέχνη που έχει σαν αντικείμενο τη δόμηση, δηλαδή το χτίσιμο, της πόλης. Η πολεοδομία ξεκίνησε ιστορικά ως μια εφαρμογή της αρχιτεκτονικής σκέψης στην κλίμακα της πόλης, σε χώρο δηλαδή πολύ ευρύτερο απ' αυτόν του κτιρίου ή του κτιριακού συγκροτήματος.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Ιστορική πορεία
Με την πρωταρχική της έννοια η πολεοδομία υπάρχει από τους αρχαίους χρόνους και μάλιστα πατέρας της θεωρείται ο Ιππόδαμος ο Μιλήσιος. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες η πολεοδομία παρουσίασε τόσο ραγδαία εξέλιξη, που σήμερα το αρχιτεκτονικό-τεχνικό-καλλιτεχνικό στοιχείο μέσα σ' αυτήν αποτελεί μία μόνο -και όχι πολύ σημαντική- από τις πολλές διαστάσεις μιας νέας σύνθετης επιστήμης.Ο όρος «Πολεοδομία» εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1910 και σήμαινε την απλή ανάπτυξη των πόλεων. Μόνο μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η πολεοδομία άρχισε να παίρνει την έννοια της συστηματικής επέμβασης της Πολιτείας για την παραγωγή του τεχνητού περιβάλλοντος. Η πρώτη συγκροτημένη διατύπωση του περιεχομένου της έγινε το 1933 από τους συγγραφείς της «Χάρτας των Αθηνών» (en:Athens Charter, fr:Charte d'Athènes) οι οποίοι της έδωσαν το χαρακτηρισμό της επιστήμης της οργάνωσης των πόλεων. Ακολούθησαν άλλες προσεγγίσεις σύμφωνα με τις οποίες η πολεοδομία είναι η επιστήμη που συνδέεται με το φαινόμενο της αστικοποίησης που προκαλεί ταχεία ανάπτυξη των πόλεων σε βάρος των επαρχιών. Μάλιστα εκφράστηκε και το δίλημμα αν η Πολεοδομία είναι επιστήμη ή τέχνη. Έχοντας όμως υπόψη τη συγγένειά της με την αρχιτεκτονική που είναι πράξη δημιουργίας και πρόβλεψης αλλά και την υποχρέωσή της να δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη του ατόμου και της κοινωνίας που προϋποθέτει αφομοίωση δεδομένων άλλων επιστημών μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι και τέχνη όπως η αρχιτεκτονική αλλά και επιστήμη.
Η νέα πολεοδομία, ή καλύτερα ο πολεοδομικός σχεδιασμός, προϋποθέτει γνώσεις και ικανότητες, που προέρχονται από ένα μεγάλο φάσμα άλλων επιστημών, κοινωνικών και τεχνικών, θεωρητικών κι εφαρμοσμένων. Όμως η πολεοδομία εξακολουθεί να ανήκει στις ειδικότητες που ασχολούνται με το «Φυσικό Σχεδιασμό». Έτσι δε χάνει τη συγγένεια της με την αρχιτεκτονική, όπως και με τη χωροταξία, που αναφέρονται αντίστοιχα σε μικρότερο ή μεγαλύτερο αντικείμενο στο χώρο πέρα από την παραπάνω διεύρυνση του γνωσιολογικού της περιεχομένου, τη νέα πολεοδομία χαρακτηρίζει η αναζήτηση μιας ιδιαίτερης φυσιογνωμίας που θα της εξασφαλίσει μια θέση στο χώρο των επιστημών.
[Επεξεργασία] Αντικείμενο και σκοπός
Επομένως η πολεοδομία είναι η τέχνη και επιστήμη εκείνη που ασχολείται με το Σχεδιασμό και Προγραμματισμό των πόλεων και γενικότερα των οικισμών. Η πολεοδομία περιλαμβάνει ένα σύνολο τεχνικών, οικονομικών, κοινωνικών και διοικητικών μέτρων που έχουν ως στόχο μια αρμονική λογική και ανθρώπινη ανάπτυξη των πόλεων. Προκειμένου να επιτύχει τους προαναφερθέντες σκοπούς επικαλείται πολλές επιστήμες όπως το δίκαιο, την οικονομία, την κοινωνιολογία κλπ. Επιπλέον υπάρχει και μια διάκρισή της σε τρεις βασικές κατευθύνσεις: την Πολιτική(αντανάκλαση της δεδομένης κοινωνίας), την Τεχνική(ίδρυση κανόνων) και την Νομική (σχηματοποίηση των κανόνων ώστε να αποκτήσουν αναγκαστική φύση όσον αφορά τη διοίκηση και τους πολίτες).
[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία
- Αραβαντινού Αθαν., Πολεοδομικός σχεδιασμός, για μια βιώσιμη ανάπτυξη του αστικού χώρου, Συμμετρία, Αθήνα 1997
- Internationale Sittuationiste, 1958-1969, Χωροταξία, Εκδ. Άκμων, Αθήνα 1979
- Σκουρή Βασ., Χωροταξικό και Πολεοδομικό Δίκαιο, Β΄ Έκδοση, Σάκκουλας, Θεσσαλονίκη 1991.
- ΥΠΕΧΩΔΕ, Έκθεση-Εισήγηση για το Γενικό πλαίσιο του Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, Εποπτεία: Ηλίας Μπεριάτος, ΓΓ ΥΠΕΧΩΔΕ. Συντονισμός: Χρίστος Ζαμπέλης, προϊστάμενος Δ/νσης Χωροταξίας, Ιανουάριος 2000
- Χριστοφιλόπουλου Δημ. Γ. Αστικός και Χωροταξικός Σχεδιασμός-Προγραμματισμός. Εκδ. Αφοι Σάκκουλα, Αθήνα 1990
- Χριστοφιλόπουλου Δημ. Γ., Χωροταξία-Πολεοδομία, Β΄, Θεσμοί, Εκδ. Αφοι Σάκκουλα, Αθήνα 1984