Χρωματικά μοντέλα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Τα μοντελα αυτα εχουν αναπτυχθει για την περιγραφη των χρωματων με μαθηματικη μορφη, καταλληλη για την επεξεργασια τους απο ψηφιακα μεσα. Ετσι κατ' αρχην η εικονα αναλυεται σε εικονοστοιχεια, το καθενα απο τα οποια ειναι ομοιογενες. Τα παρακατω μοντέλα αφορουν αυτην την κωδικοποιηση του χρωματος ενος εικονοστοιχειου.

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Μοντέλα Ψηφιακών Ηλεκτρονικών Μέσων

[Επεξεργασία] Χρωματικο μοντελο RGB

Γραφική απεικόνιση του 8bit χρωματικού μοντέλου RGB.
Γραφική απεικόνιση του 8bit χρωματικού μοντέλου RGB.

Η ονομασία προέρχεται από τα αρχικά Red Green Blue (Κόκκινο Πράσινο Μπλέ). Με τα βασικά αυτά χρώματα κωδικοποιεί όλα τα χρώματα που μπορεί να εμφανιστούν σε μία οθόνη υπολογιστή. Στην 8bit μορφή του χρωματικού αυτού μοντέλου κάθε χρώμα μπορεί να παρασταθεί με μία τριάδα αριθμών από 0 έως 255. Το μοντέλο βασίζεται στο γεγονός ότι όταν μία οθόνη δεν εκπέμπει φως εμφανίζεται μαύρη. Τα υπόλοιπα χρώματα δημιουργούνται με υπέρθεση των τριών βασικών με συγκεκριμένη αναλογία. Τα βασικά, τα δευτερογενή χρώματα και μερικά παραδείγματα δίνονται παρακάτω στην 8bit αυτή έκδοση του μοντέλου:

  • Μαύρο: (0,0,0)
  • Λευκό: (255,255,255)
  • Κόκκινο: (255,0,0)
  • Πράσινο: (0,255,0)
  • Μπλε: (0,0,255)
  • Κίτρινο: (255,255,0)
  • Γαλάζιο: (0,255,255)
  • Μωβ (Magenta): (255,0,255)
  • Πορτοκαλί: (255,102,0)

Το μοντέλο αυτό μπορεί να παρασταθεί με έναν κύβο χρωμάτων σε ένα καρτεσιανό σύστημα αξόνων. Στην αρχή των αξόνων είναι η κορυφή του κύβου που αντιστοιχεί στο μαύρο χρώμα, ενώ στις κορυφές του κύβου που βρίσκονται πάνω στους άξονες βρίσκονται τα βασικά χρώματα (Κόκκινο, Πράσινο, Μπλε). Τα δευτερογενή χρώματα βρίσκονται στις τρεις κορυφές του κύβου που βρίσκονται απέναντι από τα αντίστοιχα βασικά χρώματα και στην κορυφή απέναντι από το μαύρο βρίσκεται το λευκό. Κάθε χρώμα στο σύστημα αυτό προσδιορίζεται από ένα σημείο στον κύβο με τρεις συντεταγμένες. Στη διαγώνι μεταξύ μαύρου και λευκού βρίσκονται όλες οι αποχρώσεις του γκρι. Στην 16bit μορφή της μεθόδου τα δυνατά χρώματα ειναι 2^16=65536 αντι 256 του 8bit.

[Επεξεργασία] Χρωματικο μοντελο CMYK

CMY – Βασικά και δευτερογενή χρώματα.
CMY – Βασικά και δευτερογενή χρώματα.

Στην εκτύπωση των εντύπων χρησιμοποιείται ευρέως το σύστημα CMY που είναι συμπληρωματικό μοντέλο του RGB. Τα τρία βασικά χρώματα στο CMY είναι: Γαλάζιο (Cyan) – Μοβ (Magenta) – Κίτρινο (Yellow). Με τα τρία αυτά χρώματα δημιουργούμε τα δευτερογενή Κόκκινο – Πράσινο – Μπλε ως εξής:

  • Κόκκινο: Μοβ(Magenta) + Κίτρινο
  • Πράσινο: Κίτρινο + Γαλάζιο
  • Μπλε: Γαλάζιο + Μωβ(Magenta)

Το μοντέλο αυτό βασίζεται στο γεγονός ότι το υπόβαθρο της εκτύπωσης είναι το λευκό χαρτί που ανακλά όλα τα χρώματα (μήκη κύματος). Κάθε βασικό χρώμα που προστίθεται με ένα μελάνι απορροφά ορισμένα χρώματα και αποδίδει τα υπόλοιπα. Για παράδειγμα το κίτρινο μελάνι απορροφά το μπλε χρώμα και αφήνει το πράσινο και το κόκκινο να ανακλαστεί. Εδώ ο συνδυασμός των τριών βασικών χρωμάτων δίνει το μαύρο χρώμα (πλήρης απορρόφηση των ακτινοβολιών). Μαύρο χρώμα επίσης προκύπτει από το συνδυασμό ενός βασικού και του αντίθετού του δευτερογενούς:

Γραφική απεικόνιση του χρωματικού μοντέλου CMY.
Γραφική απεικόνιση του χρωματικού μοντέλου CMY.
  • Μαύρο: Γαλάζιο + Μοβ(Magenta) + Κίτρινο
  • Μαύρο: Γαλάζιο + Κόκκινο
  • Μαύρο: Μωβ(Magenta) + Πράσινο
  • Μαύρο: Κίτρινο + Μπλε

Τα μελάνια όμως από τη φύση τους δεν μπορούν να αποδώσουν συγκεκριμένα μήκη κύματος – χρώματα (όπως τα εικονοστοιχεία (pixels) μίας οθόνης) αλλά μία ευρεία περιοχή του χρωματικού φάσματος. Το αποτέλεσμα είναι συνδυασμός των τριών βασικών χρωμάτων να δίνει ένα καφετί χρώμα αντί για το μαύρο. Για το λόγο αυτό προστέθηκε στο μοντέλο CMY και το μαύρο μελάνι με αποτέλεσμα να προκύψει το χρωματικό μοντέλο CMYK (Cyan – Magenta – Yellow – Black). Πρακτικά στην εκτύπωση δεν χρησιμοποιείται σήμερα το CMY μοντέλο αλλά το CMYK. Το μοντέλο CMY μπορεί να παρασταθεί όπως και το RGB με ένα κύβο σε ένα καρτεσιανό σύστημα αξόνων με το λευκό χρώμα στην αρχή των αξόνων και τα βασικά χρώματα πάνω στους άξονες.

[Επεξεργασία] Χρωματικο μοντελο Lab

Αναλυει το χρωματοστοιχειου σε τρεις διαστασεις: Ενταση φωτεινοτητας (Luminocity). Χρωματικη θεση αναμεσα σε Κοκκινο και το συμπληρωματικο του Πρασινο (a). Χρωματικη θεση αναμεσα σε Μπλε και το συμπληρωματικο του Πορτοκαλι (b). Ειναι στην πραγματικοτητα δυο μοντελα, το CIE 1976 και το Hunter. Το πρωτο χρησιμοποιει συντεταγμενες "κυβικης ριζας" (\sqrt[3]{x}), ενω το δευτερο "τετραγωνικης ριζας" (\sqrt{x}). Πιο διαδεδομενο ειναι το CIE μοντελο. Η διαβάθμιση του ειναι απο τις πλησιεστερες προς την ανθρωπινη αντιληψη.

[Επεξεργασία] Χρωματικο μοντελο RYB

Οπως το RGB αλλα με χρηση Κίτρινου αντί για Πράσινο.

[Επεξεργασία] Χρωματικο μοντελο HSV

Αναλυει το χρωμα σε τρεις παραμετρους:

Χροια (Ηue), δηλαδη θεση στον χρωματικο κυκλο (τιμες απο 0-360)

Κορεσμος (Saturation), δηλαδη ενταση του χρωματος, με τιμες απο 0-100%.

Αξια (Value), δηλαδη ενταση της λαμπροτητας του χρωματος, με τιμές απο 0-100%

Επιτρεπει 3,564,000 διαφορετικα χρωματα συν 101 διαβαθμισεις του γκρι.

[Επεξεργασία] Χρωματικο μοντελο HSL

Οπως το HSV αλλα με διαφορετικο ορισμο του κορεσμου και της εντασης. Ετσι εδω χρησιμοποιειται η φωτεινοτητα (Luminocity), αντι της λαμπροτητας. Επισης οι τιμες αναφορας για μαυρο γκρι κλπ ειναι διαφορετικες.


[Επεξεργασία] Μοντέλα αναλογικών ηλεκτρονικών μέσων

[Επεξεργασία] Χρωματικα μοντελα τηλεορασης

Στην μεταδοση του σηματος τηλεορασης χρησιμοποιουνται τα χρωματικα μοντελα:

YUV στο συστημα Pal

YDbDr στο συστημα Secam

YIQ στο συστημα NTSC


[Επεξεργασία] Άλλα Μοντέλλα

[Επεξεργασία] Χρωματικό μοντέλο RYB ζωγραφικής (μπογιές)

Παραδοσιακός χρωματικός τροχός του συστήματος RYB. Π – πρωτογενή, Δ – δευτερογενή, Τ – τριτογενή χρώματα.
Παραδοσιακός χρωματικός τροχός του συστήματος RYB. Π – πρωτογενή, Δ – δευτερογενή, Τ – τριτογενή χρώματα.

Στην παραδοσιακή ζωγραφική χρησιμοποιείται το χρωματικό μοντέλο RYB με βασικά χρώματα τα Κόκκινο (Red) – Κίτρινο (Yellow) – Μπλε (Blue). Με τα τρία αυτά βασικά χρώματα δημιουργούμε τα δευτερογενή ως εξής:

  • Πορτοκαλί: Κόκκινο + Κίτρινο
  • Πράσινο: Κίτρινο + Μπλε
  • Μωβ: Μπλε + Κόκκινο

Στο μοντέλο αυτό υπάρχουν και τριτογενή χρώματα που δημιουργούνται από τα πρωτογενή και τα δευτερογενή. Τα πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή χρώματα φαίνονται στον χρωματικό τροχό. Το χρωματικό αυτό μοντέλο περιγράφει σε πολύ αδρές γραμμές τη συμπεριφορά των χρωμάτων που παράγονται από ανάμειξη των χρωστικών που χρησιμοποιούνται στις μπογιές ζωγραφικής και παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα στην εφαρμογή του. Το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένες οι μπογιές περιέχει χρωστικές που ανακλούν μεγάλες περιοχές του ορατού φάσματος που διαφέρουν ανάλογα με την εταιρεία που παρασκευάζει τις μπογιές. Με άλλα λόγια όλες οι κόκκινες μπογιές δεν είναι ίδιες και δεν παρουσιάζουν τις ίδιες ιδιότητες όταν αναμειχθούν με άλλες μπογιές. Για το λόγο αυτό στη ζωγραφική δεν είναι δυνατόν να παρασκευάσουμε όλα τα χρώματα από τα παραδοσιακά πρωτογενή. Έτσι κάθε παρασκευάστρια εταιρεία δημιουργεί μία δικιά της γκάμα βασικών χρωμάτων που περιλαμβάνουν τα πρωτογενή, τα δευτερογενή, ορισμένα τριτογενή ή άλλα χρώματα, το λευκό και το μαύρο. Με τα χρώματα αυτά μπορεί να δημιουργηθεί κάθε επιθυμητό χρωματικό αποτέλεσμα.

[Επεξεργασία] Δείτε επίσης

[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι