Πολιτική οικολογία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Πολιτική ή κοινωνική οικολογία, είναι ένα σύνολο πολιτικών θεωριών, που αναπτυχθήκαν από τη δεκαετία του 70 και μετά, και στηρίζουν την ανάλυσή τους στις σχέσεις αλληλεπίδρασης του φύσικου περιβάλλοντος και κοινωνίων.

Σε αντίθεση με τη κυρίαρχη λογική που επικρατούσε στο δυτικό κόσμο οτι η φύση βρίσκεται έξω απο τον πολιτισμό (διάκριση nature/culture) και επομένως ήταν λογικό και αναγκαίο ο άνθρωπος να μετατρέπει το περιβάλλον του, η πολιτική οικολογία στηρίζεται στην υπόθεση ότι αυτή η μετατροπή στη σημερινή της έκταση μπορεί να έχει άμεσες και καταστροφικές συνέπειες στη λειτουργία των ανθρώπινων κοινωνιων και εισάγει έτσι την διάσταση της βιωσημότητας στις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Με την ίδια λογική υποστηρίζει την άναγκη για αποκέντρωση και διαφοροποίηση του συστήματος παραγωγής και κατανάλωσης σε μικρότερη κλίμακα (τοπική οικονομία) και σε περισσότερες από μία εναλλακτικές (πολυκαλλιέργια, πολλαπλές μορφές ενέργειας και μετακίνησης κ.α.). Τα πιο ριζοσπαστικά ρεύματα, επεκτείνουν την αναλυσή τους στους θεσμόυς και τις σχέσεις στο εσωτερικό της κοινωνίας και στον πολιτισμό. Με αυτό τον τρόπο διεκδικούν και πειραματίζονται, τρόπους εναλλακτικής οργάνωσης της κοινωνίας, όπως εναλλακτική εκπαίδευση, πολυπολιτισμικότητα, κλπ.

Ανάμεσα στους πολλούς θεωρητικούς της πολιτικής οικολογίας μπορούμε να διακρίνουμε δύο κυριώτερα ρεύματα το πρώτο με κύριο εκπρόσωπο τον Nicholas Geogescu-Roegen στηρίζεται σε μια κρίτική της οικονομίας μέσω της επιστήμης της οικολογίας, κι ένα δεύτερο αντιπροσωπευόμενο από τους Ιβάν Ίλιτς, Αντρέ Γκόρζ που εισάγει την διάσταση της κοινωνικής οργάνωσης και σχέσεων εξουσίας στην οικολογική τους κριτική της πολιτικής οικονομίας.

Η πολιτική οικολογία συχνά συμπεριλαμβάνεται στην παράδοση των ανθρωπιστικών κοινωνικών κινημάτων, όπως το εργατικό και σοσιαλιστικό κίνημα, το δημοκρατικό κίνημα, ο φεμινισμός και άλλα. Θεωρήται δε ένα από τα νέα κοινωνικά κινήματα που γεννήθηκαν μετά τα γεγονότα του Μάη του 68 και της πετρελαικής κρίσης του 73, μέσα στις μεταβιομηχανικές κοινωνίες(Αλαίν Τουραίν), και από την αντίδραση ορισμένων ανθρώπων (οργανισμών) μπροστά στην καταστροφή του περιβάλλοντος (το χώρο τους). Είναι εξάλλου και το μοναδικό από τα λεγόμενα νέα κοινωνικά κινήματα που στηριζόνταν σε μια γενικότερη κριτική της οργάνωσης της κοινωνίας και τρόπου παραγωγής, κάθως τα υπόλοιπα εξέφραζαν συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες (νέοι, εθνικές μειονότητες, γυναίκες, ομοφυλόφιλοι κ.α.). Εξάλλου η ιδέες της πολιτικής οικολογίας έγιναν βάση του πράσινου κινήματος και των πράσινων κομμάτων.

Ορισμένοι ακόμα από τους θεωρητικούς της πολιτικής και κοινωνικής οικολογιάς: Μάρεϋ Μπούκτσιν,Αλαίν Λιπιέτς, Jean Zin, James O'Conor ενώ μεγάλη επιρροή ασκησαν και το έργο του Κορνήλιου Καστοριάδη και του Εντγκάρ Μορέν.