Γεννάδιος Σχολάριος
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Γεννάδιος Σχολάριος (κατά κόσμον Γεώργιος Σχολάριος) ήταν ο πρώτος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης.
Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη γύρω στο 1400 με 1405 και ανήκε σε οικογένεια ευκατάστατη με θεσσαλική καταγωγή. Το όνομα Σχολάριος θεωρείται ότι προέρχεται από αξίωμα μέλους της οικογενείας του στο στρατό ή στα ανάκτορα.
Το γεγονός ότι η οικογένειά του ήταν εύπορη, του έδωσε τη δυνατότητα να αποκτήσει σπουδαία μόρφωση. Δεν έχουμε μαρτυρίες για το εάν σπούδασε σε κάποια σχολή. Σε επιστολή του ο ίδιος αναφέρει ότι υπήρξε αυτοδίδακτος. Παρά ταύτα, πρέπει να μαθήτευσε κοντά σε κάποιον δάσκαλο της εποχής του, όπως τον Γεώργιο Πλήθωνα Γεμιστό. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη ρητορική, την τακτική, τη φιλοσοφία, τη θεολογία και τη νομική και εντρύφησε ιδιαίτερα στο έργο του Αριστοτέλη. Ήταν επίσης γνώστης της λατινικής γλώσσας. Σε νεαρή ηλικία, άνοιξε σχολή, έγραψε ελληνική γραμματική και μετέφρασε φιλοσοφικά έργα της Δύσης.
Είχε ιδιαίτερο δεσμό με το Μητροπολίτη Εφέσου Μάρκο τον Ευγενικό, του οποίο έγινε πνευματικό τέκνο και τον διαδέχτηκε στον αγώνα που εκείνος είχε ξεκινήσει κατά της Ένωσης των Εκκλησιών.
Γρήγορα απέκτησε φήμη, και διορίστηκε από τον Αυτοκράτορα Ιωάννη Η' Παλαιολόγο «Καθολικός Κριτής των Ρωμαίων» (δικαστικό αξίωμα) και «Καθολικός Σεκρετάριος του Βασιλέως». Με τα αξιώματα αυτό συνόδευσε τον Αυτοκράτορα στη Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας, όπου συζητήθηκε η Ένωση των Εκκλησιών.
Το 1444 πέθανε ο Μάρκος ο Ευγενικός και ο Γεώργιος Σχολάριος τέθηκε επικεφαλής του αγώνα κατά της Ένωσης, όπως του είχε υποσχεθεί. Φαίνεται ότι μετά το θάνατο του Ιωάννη Η΄ και την άνοδο στο Θρόνο του Κωνσταντίνου του Παλαιολόγου, ο Σχολάριος απογοητεύτηκε, καθώς ο νέος Αυτοκράτορας αμφιταλαντευόταν για το θέμα της Ένωσης. Έτσι το 1450 αποφασίζει να μονάσει, γνωστοποιεί την απόφασή του στον Αυτοκράτορα (σώζεται σχετική επιστολή του) και κείρεται μοναχός στη Μονή Χαρσιανείτου, παίρνοντας το όνομα Γεννάδιος.
Κατά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης συνελήφθη από τους Τούρκους και μεταφέρθηκε ως σκλάβος στην Αδριανούπολη. Εκεί τον βρήκε ο Σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής όταν εξελέγη από τη Σύνοδο στο αξίωμα του Οικουμενικού Πατριάρχη στις 6 Ιανουαρίου 1454. Ο Σουλτάνος του παραχώρησε το Ναό των Αγίων Αποστόλων, προκειμένου να εγκατασταθεί εκεί το Πατριαρχείο, στο οποίο παραχώρησε και προνόμια, ως θεσμού που εκπροσωπούσε πλέον τους υπόδουλους Χριστιανούς.
Την άνοιξη του 1454 παραιτήθηκε για λόγους υγείας και υπό το βάρος των προβλημάτων. Αποσύρθηκε στη Μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους και κατόπιν στη Μονή του Τιμίου Προδρόμου κοντά στις Σέρρες. Εκλήθη δύο ακόμη φορές στον Οικουμενικό Θρόνο, το 1462 και το 1464, χωρίς όμως να αποδειχθεί με βεβαιότητα ότι ξαναάσκησε τα καθήκοντα του Οικουμενικού Πατριάρχη.
Πέθανε στη Μονή του Τιμίου Προδρόμου, όπου είχε αποσυρθεί, μετά το 1472. Η Πατριαρχεία του, αν και σύντομη, θεωρείται σπουδαιότατη, καθώς έθεσε τα θεμέλια για τη συνέχιση της ύπαρξης του Οικουμενικού Πατριαρχείου στα πλαίσια πλέον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
![]() |
---|
Απόστολος Ανδρέας | Στάχυς | Ονήσιμος | Πολύκαρπος Α΄ | Πλούταρχος| Σεδεκίων | Διογένης | Ελευθέριος | Φήλιξ | Πολύκαρπος Β΄ | Αθηνόδωρος | Ευζώιος | Λαυρέντιος | Αλύπιος | Περτίναξ | Ολυμπιανός | Μάρκος Α΄ | Φιλάδελφος | Κυριακός Α΄ | Καστίνος | Ευγένιος Α΄ | Τίτος | Δομέτιος | Ρουφίνος | Πρόβος | Μητροφάνης Α΄ | Αλέξανδρος | Παύλος Α΄ | Ευσέβιος | Μακεδόνιος Α΄ | Ευδόξιος | Ευάγριος | Δημόφιλος | Γρηγόριος Ναζιανζηνός | Μάξιμος Α΄ | Νεκτάριος | Ιωάννης Α΄ Χρυσόστομος | Αρσάκιος | Αττικός | Σισίνιος Α΄ | Νεστόριος | Μαξιμιλιανός | Πρόκλος | Φλαβιανός | Ανατόλιος | Γεννάδιος Α΄ | Ακάκιος | Φραβίτας | Ευφήμιος | Μακεδόνιος Β΄ | Τιμόθεος Α΄ | Ιωάννης Β΄ | Επιφάνιος | Άνθιμος Α΄ | Μηνάς | Ευτύχιος | Ιωάννης Γ΄ | Ιωάννης Δ΄ | Κυριακός | Θωμάς Α΄ | Σέργιος Α΄ | Πύρρος| Παύλος Β΄ | Πέτρος | Θωμάς Β΄ | Ιωάννης Ε΄ | Κωνσταντίνος Α΄ | Θεόδωρος Α΄ | Γεώργιος Α΄ | Παύλος Γ΄ | Καλλίνικος Α΄ | Κύρος | Ιωάννης ΣΤ΄ | Γερμανός Α΄ | Αναστάσιος | Κωνσταντίνος Β΄ | Νικήτας Α΄ | Παύλος Δ΄ | Ταράσιος | Νικηφόρος Α΄ | Θεόδοτος Α΄ | Αντώνιος Α΄ | Ιωάννης Ζ΄ | Μεθόδιος Α΄ | Ιγνάτιος | Φώτιος Α΄ | Στέφανος Α΄ | Αντώνιος Β΄ | Νικόλαος Α΄ | Ευθύμιος Α΄ | Στέφανος Β΄ | Τρύφων | Θεοφύλακτος | Πολύευκτος | Βασίλειος Α΄ | Αντώνιος Γ΄ | Νικόλαος Β΄ | Σισίνιος Β΄ | Σέργιος Β΄ | Ευστάθιος | Αλέξιος | Μιχαήλ Α΄ | Κωνσταντίνος Γ΄ | Ιωάννης Η΄ | Κοσμάς Α΄ | Ευστράτιος | Νικόλαος Γ΄ | Ιωάννης Θ΄ | Λέων | Μιχαήλ Β΄ | Κοσμάς Β΄ | Νικόλαος Δ΄ | Θεόδοτος Β΄ | Νεόφυτος Α΄ | Κωνσταντίνος Δ΄ | Λουκάς | Μιχαήλ Γ΄ | Χαρίτων | Θεοδόσιος Α΄ | Βασίλειος Β΄ | Νικήτας Β΄ | Λεόντιος | Δοσίθεος | Γεώργιος Β΄ | Ιωάννης Ι΄ | Μιχαήλ Δ΄ | Θεόδωρος Β΄ | Μάξιμος Β΄ | Μανουήλ Α΄ | Γερμανός Β΄ | Μεθόδιος Β΄ | Μανουήλ Β΄ | Αρσένιος | Νικηφόρος Β΄ | Γερμανός Γ΄ | Ιωσήφ Α΄ | Ιωάννης ΙΑ΄ | Γρηγόριος Β΄ | Αθανάσιος Α΄ | Ιωάννης ΙΒ΄ | Νήφων Α΄ | Ιωάννης ΙΓ΄ | Γεράσιμος Α΄ | Ησαΐας | Ιωάννης ΙΔ΄ | Ισίδωρος Α΄ | Κάλλιστος Α΄ | Φιλόθεος | Μακάριος | Νείλος | Αντώνιος Δ΄ | Κάλλιστος Β΄ | Ματθαίος Α΄ | Ευθύμιος Β΄ | Ιωσήφ Β΄ | Μητροφάνης Β΄ | Γρηγόριος Γ΄ | Αθανάσιος Β΄ | (Ισίδωρος Κιέβου) | Γεννάδιος Β΄ | Ισίδωρος Β΄ | Σωφρόνιος Α΄ | Ιωάσαφ Α΄ | Μάρκος Β΄ | Συμεών Α΄ | Διονύσιος Α΄ | Ραφαήλ Α΄ | Μάξιμος Γ΄ | Νήφων Β΄ | Μάξιμος Δ΄ | Ιωακείμ Α΄ | Παχώμιος Α΄ | Θεόληπτος Α΄ | Ιερεμίας Α΄ | Ιωαννίκιος Α΄ | Διονύσιος Β΄ | Ιωάσαφ Β΄ | Μητροφάνης Γ΄ | Ιερεμίας Β΄ | Παχώμιος Β΄ | Θεόληπτος Β΄ | Ματθαίος Β΄ | Γαβριήλ Α΄ | Θεοφάνης Α΄ | Μελέτιος Α΄ | Νεόφυτος Β΄ | Ραφαήλ Β΄ | Κύριλλος Α΄ | Τιμόθεος Β΄ | Γρηγόριος Δ΄ | Ανθιμος Β΄ | Κύριλλος Β΄ | Αθανάσιος Γ΄ | Νεόφυτος Γ΄ | Παρθένιος Α΄ | Παρθένιος Β΄ | Ιωαννίκιος Β΄ | Κύριλλος Γ΄ | Παΐσιος Α΄ | Παρθένιος Γ΄ | Γαβριήλ Β΄ | Παρθένιος Δ΄ | Διονύσιος Γ΄ | Κλήμης | Μεθόδιος Γ΄ | Διονύσιος Δ΄ | Γεράσιμος Β΄ | Αθανάσιος Δ΄ | Ιάκωβος | Καλλίνικος Β΄ | Νεόφυτος Δ΄ | Γαβριήλ Γ΄ | Νεόφυτος Ε΄ | Κυπριανός Α΄ | Αθανάσιος Ε΄ | Κύριλλος Δ΄ | Κυπριανός Α΄ | Κοσμάς Γ΄ | Ιερεμίας Γ΄ | Καλλίνικος Γ΄ | Παΐσιος Β΄ | Σεραφείμ Α΄ | Νεόφυτος ΣΤ΄ | Κύριλλος Ε΄ | Καλλίνικος Δ΄ | Σεραφείμ Β΄ | Ιωαννίκιος Γ΄ | Σαμουήλ | Μελέτιος Β΄ | Θεοδόσιος Β΄ | Σωφρόνιος Β΄ | Γαβριήλ Δ΄ | Προκόπιος | Νεόφυτος Ζ΄ | Γεράσιμος Γ΄ | Γρηγόριος Ε΄ | Καλλίνικος Ε΄ | Ιερεμίας Δ΄ | Κύριλλος ΣΤ΄ | Ευγένιος Β΄ | Άνθιμος Γ΄ | Χρύσανθος | Αγαθάγγελος | Κωνστάντιος Α΄ | Κωνστάντιος Β΄ | Γρηγόριος ΣΤ΄ | Άνθιμος Δ΄ | Άνθιμος Ε΄ | Γερμανός Δ΄ | Μελέτιος Γ΄ | Άνθιμος ΣΤ΄ | Κύριλλος Ζ΄ | Ιωακείμ Β΄ | Σωφρόνιος Γ΄ | Ιωακείμ Γ΄ | Ιωακείμ Δ΄ | Διονύσιος Ε΄ | Νεόφυτος Η΄ | Άνθιμος Ζ΄ | Κωνσταντίνος Ε΄ | Γερμανός Ε΄ | Μελέτιος Δ΄ | Γρηγόριος Ζ΄ | Κωνσταντίνος ΣΤ΄ | Βασίλειος Γ΄ | Φώτιος Β΄ | Βενιαμίν | Μάξιμος Ε΄ | Αθηναγόρας | Δημήτριος | Βαρθολομαίος |