Ίνκα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Καλλιέργεια των Ίνκα
Καλλιέργεια των Ίνκα
Η πόλη Μάτσου Πίτσου
Η πόλη Μάτσου Πίτσου
Η επέκταση της αυτοκρατορίας (1438–1527)
Η επέκταση της αυτοκρατορίας (1438–1527)

Οι Ινκα ήταν ένας πολιτισμός και μια αυτοκρατορία της Νότιας Αμερικής, η οποία έπεσε με την καττάκτηση του Νέου Κόσμου από τους Ισπανούς. Πρωτεύουσα ήταν το Κούσκο στην σημερινή Περού. Σε μια έκταση από το Εκουαδόρ μέχρι την Χιλή και Αργεντινή ζούσανε πάνω από 200 έθνη.

Τα σημαντικότερα ευρήματα βρίσκονται στους αρχαιλογικούς τόπους Κούσκο, Μάτσου Πίτσου καθώς και στη λίμνη Τιτικάκα.

Η ονομασία Ίνκα προέρχεται από το έθνος Ίνκα και ερμηνευότανε ότι είναι από την ονομασία του θεού Ήλιος (Ίντι). Αργότερα το ίδιο όνομα, το έδωσαν και στους λαούς που υποτάχτηκαν στους Ίνκα. Η αυτοκρατορία των Ίνκα είναι αρχίζει περίπου από το 1200 π.Χ. και καταλύεται από τον Ισπανό Φρανθίθκο Πιζάρο.

[Επεξεργασία] Ιστορία

Σύμφωνα με τη μυθολογία των Ίνκα, ο βασιλιάς των Ίνκα Μάνκο Καπάκ ίδρυσε την αυτοκρατορία και είχε τον τίτλο του Αγυάρ. Το ίδιο όνομα είχε και ο τελευταίος βασιλιάς των Ίνκα Μάνκο Καπάκ ο Β' (1533- 1537). Το πρόσωπο του βασιλιά το θεωρούσαν ιερό, αφού με την ονομασία Ίνκα, βασικά ονόμαζαν το θρησκευτικό τους αρχηγό. Ο Ίνκα εθεωρείτο γιος του Ήλιου και ήταν υποχρεωμένος να παντρευτεί τη μεγαλύτερη αδελφή του για να εξασφαλίσει την καθαρότητα του βασιλικού γένους. Κάτι τέτοιο ήταν επιτρεπτό αλλά και επιβαλλόταν από τη θρησκεία τους, που ήταν λατρεία του Ήλιου.

[Επεξεργασία] Η επέκταση και η σταθεροποίηση του Tawantinsuyu

Παραδοσιακά ο διάδοχος του θρόνου ήταν και αρχηγός του στρατού. Ο διάδοχος Tϊpac Inca ηταν ο γιος του Pachacuti Tϊpac Inca και άρχισε τις κατακτήσεις στο Βορρά το 1463, και τις συνέχισε ως αυτοκράτορας μετά από το θάνατο του Pachucuti το 1471. Η σημαντικότερη κατάκτησή του ήταν το βασίλειο Chimor, ο μόνος σοβαρός ανταγωνιστής του Inca στην ακτή του Περού. Η αυτοκρατορία Inca Tϊpac επεκτάθηκε στο Βορρά μέχρι το σημερινό Εκουαδόρ και την Κολομβία. Ο γιος Huayna Cαpac Inca Tϊpac πρόσθεσε σημαντικό έδαφος στο νότο. Ο Tahuantinsuyu κατάκτησε το Περού, τη Βολιβία, το μεγαλύτερο μέρος του Εκουαδόρ, και μια μεγάλη μερίδα της Χιλής βόρεια του ποταμού Maule, όπου συνάντησαν την ισχυρή αντίσταση από τις φυλές Mapuche. Η αυτοκρατορία επεκτάθηκε επίσης στην Αργεντινή και την Κολομβία. Τα εδάφη της αυτοκρατορίας και οι τοπικοί πολιτισμοί δεν ενσωματώθηκαν πλήρως. Η αυτοκρατορία Ίνκα συνολικά ήταν μια οικονομική και εμπορική ένωση υπό τη διαχείριση των Ίνκα.

[Επεξεργασία] Η πτώση της αυτοκρατορίας

Οι Ισπανοί κατακτητές (conquistadores) που οδηγήθηκαν από τον Φρανθίθκο Πιζάρο και τους αδελφούς του, ερεύνησαν νότια του Παναμά, και φτάσανε στα έδαφη των Ίνκα το 1526. Ήταν σαφές ότι είχαν φθάσει σε ένα πλούσιο έδαφος με τις προοπτικές του μεγάλου θησαυρού, και μετά από μια δευτερη αποστολή του Πιζάρο (1529) με βασιλική έγκριση κατακτήσε την περιοχή. Ένα χρόνο μετα επέστρεψαν στο Περού και πεσανε σε ένα πόλεμο μεταξύ των δύο αδελφών Huascar Huayna Capac και Αταούαλπα για την εξουσία της αυτοκρατορίας (που είχε αποδυναμώσει αρκετά την αυτοκρατορία). Ήταν ένα άτυχο γεγονός για τους Inca ότι οι Ισπανοί έφθασαν στο ύψος ενός εμφύλιου πολέμου. Ο Πιζάρο δεν είχε μια τρομερή δύναμη (με ακριβώς 180 άτομα, 1 πυροβόλο και μόνο 27 άλογα). Ένας ισπανικός ιππέας, πλήρως θωρακισμένος, είχε τη μεγάλη τεχνολογική ανωτερότητα εναντίον τις δυνάμεις Ίνκα. Οι Ισπανοί είχαν αναπτύξει μια από τις λεπτότερες στρατιωτικές μηχανές στο κόσμο, και τακτική που μαθεύτηκε στη μακροχρόνια πάλη των αιώνων τους ενάντια στα μαυριτανικά βασίλεια στην Ιβηρική Χερσόνησο. Μαζί με αυτήν την τακτική και υλική ανωτερότητα, οι Ισπανοί επίσης είχαν αποκτήσει τις δεκάδες χιλιάδων εγγενείς σύμμαχους που επιδίωξαν να τελειώσουν τον έλεγχο των Ίνκα στο εδαφών τους. Αυτό, σε συνδυασμό με μια τολμηρή στρατιωτική επίθεση από τους Ισπανούς στο Cajamarca, τους επέτρεψε να συλλάβουν τον αυτοκράτορα. Ο Αταούαλπα διέταξε την δολοφονία του αντιπάλου του Huascar, και οι Ισπανοί εκμεταλλευτήκαν τις διάφορες φατρίες μέσα στο κράτος τον Ίνκα. Ήταν σε θέση επίσης να αυξήσουν συνεχώς τους εγγενείς συμμάχους τους και προώθησαν τελικά μια επιτυχή επίθεση στην πρωτεύουσα Κούσκο. Ο Πιζάρο ίδρυσε έπειτα την πόλη Piura που το 1532 και έστειλε τον Hernando de Soto για να συναντηθεί τον Αταούαλπα, οποιος είχε νικήσει τον αδελφό του στον εμφύλιο πόλεμο και στηριζόταν με 80.000 στρατεύματα στο Cajamarca. Ο Πιζάρο και μερικοι από τα άτομά του συναντήθηκαν με τον Αταούαλπα. Οι Ισπανοί απαίτησαν οι Ίνκα να δεχτούν την αυτοκρατορία του βασιλιά της Ισπανίας και να δεχτουν και τον χριστιανισμό. Λόγω του γλωσσικού εμποδίου και ίσως η λάθος ερμηνεία, ο Atahualpa μπερδεύτηκε από τη περιγραφή της χριστιανικής πίστης. Αφότου προσπάθησε ο Αταούαλπα την περαιτέρω έρευνα στα δόγματα της χριστιανικής πίστης κάτω από την οποία εξυπηρέτησε ο απεσταλμένος του Πιζάρο. Ο Αταούαλπα πρόσφερε στους Ισπανούς αρκετό χρυσό για να γεμίσει το δωμάτιο που φυλακίστηκε μέσα, και δύο φορές την ίδια ποσότητα ασημιού. Οι Ίνκα εκπλήρωσαν τα λύτρα αυτά, αλλά ο Πιζάρο τους εξαπάτησε και αρνήθηκε να απελευθερώσει τον Atahualpa.


Το άρθρο περιέχει υλικό της livepedia