Οξύ
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
- Ο όρος «Οξύ» ανακατευθύνει εδώ. Για άλλες χρήσεις, δείτε Οξύ (αποσαφήνιση).
Στην επιστήμη της Χημείας, oξύ καλείται κάθε ουσία που μπορεί να γίνει δότης πρωτονίων σε μια άλλη ουσία που ονομάζεται βάση (Θεωρία Brønsted-Lowry), ή σύμφωνα με την Θεωρία του Arrhenius, ορίζεται κάθε χημική ένωση που όταν διαλύεται στο νερό (διάλυμα) απελευθερώνει ιόντα υδρογόνου Η+. Γενικά μπορουμε να χαρακτηρίσουμε όξινο κάθε διάλυμα το οποίο έχει τιμή pH μικρότερη του 7 στους 25 oC.
Τα οξέα ταξινομούνται σε ανόργανα και οργανικά με τα ανόργανα να ταξινομούνται σε οξυγονούχα και μη οξυγονούχα. Τα οργανικά οξέα έχουν γενικό τύπο συμβολισμού CvH3vCOOH και τα ανόργανα HvA.
Είναι ενώσεις του υδρογόνου με τα αμέταλλα (F2, Cl2, Br2, I2, S) και η ονομασία τους αρχίζει με το "υδρο" καθώς και ενώσεις του υδρογόνου με τις αρνητικές ρίζες που η ονομασία τους τελειώνει σε "ικόν".
Πολλά στοιχεία μετάλλων όταν βυθίζονται σε οξέα διαλύονται. Αυτό συμβαίνει επειδή τα ιόντα υδρογόνου του οξέος προσλαμβάνουν ηλεκτρόνια από τα μεταλλικά άτομα σχηματίζοντας έτσι ένα άλας του μετάλλου ενώ απελευθερώνεται αέριο υδρογόνο. Όταν ένα οξύ έρθει σε επαφή με μια βάση τότε προκαλείται χημική αντίδραση, η οποία ονομάζεται εξουδετέρωση, που παράγει άλας και νερό, "οξύ + βάση → άλας + νερό".Η αντίδραση αυτή βασίζεται στην θεωρία του Arrhenius ότι : Η+ + ΟΗ- → Η2Ο
παράδειγμα : 2Al(OH)3 + 3H2SO4 → Al2(SO4)3 + 6H2O
- Όξινη καλείται κάθε ουσία που φέρει τις ιδιότητες του οξέος.
- Ορυκτά οξέα καλούνται τα ισχυρά οξέα που παρασκευάζονται από ορυκτά. Σ΄ αυτά περιλαμβάνονται το υδροχλωρικό, το νιτρικό και το θειϊκό οξύ.
- Όξινος χαρακτήρας ονομάζεται το σύνολο των κοινών ιδιοτήτων που αποδίδονται στα οξέα και οφείλεται στο γεγονός ότι περιέχουν κατιόντα υδρογόνου στα ανόργανα οξέα και στο καρβοξύλιο στα οργανικά.
Οι κοινές ιδιότητες που έχουν τα οξέα είναι:
η χαρακτηριστική ξινή γεύση.
η αλλαγή στο χρώμα των δεικτών.
η αντίδραση με μέταλλα δραστικότερα του υδρογόνου στην σειρά δραστικότητας των μετάλλων με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός άλατος και την έκλυση κατιόντων υδρογόνου.
παράδειγμα: H2SO3 + Mg → MgSO3 + H2
η αντίδραση με ανθρακικά άλατα με αποτέλεσμα την έκλυση διοξειδίου του άνθρακα.
παράδειγμα: HClO2 + CaCO3 → CaClO2 + H2CO3
(Επειδή το ανθρακικό οξύ είναι εύκολα διασπάσιμο, αναλύεται σε διοξείδιο του άνθρακα και νερό. Άρα σωστό είναι : HClO2 + CaCO3 → CaClO2 + H2O + CO2)
η αγωγιμότητα του ηλεκτρικού ρεύματος, που τα κατατάσσει στους ηλεκτρολύτες.
Γνωστά ανόργανα μη οξυγονούχα οξέα: (όταν είναι υδατικά διαλύματα λέγονται υδρο-xxxx-ικό οξύ)
υδροχλώριο HCl, υδροφθόριο HF, υδροϊώδιο HI, υδρόθειο H2S, υδροβρώμιο HBr.
Γνωστά ανόργανα οξυγονούχα οξέα:
υπερχλωρικό οξύ HClO4, χλωρικό οξύ HClO3, χλωριώδες οξύ HClO2, υποχλωριώδες οξύ HClO, υπεριωδικό οξύ HIO4, ιωδικό οξύ HIO3, ιώδες οξύ HIO2, υποϊώδες οξύ HIO, υπερβρωμικό οξύ HBrO4, βρωμικό οξύ HBrO3, βρωμιώδες οξύ HBrO2, υποβρωμιώδες οξύ HBrO, φωσφορικό οξύ H3PO4, φωσφορώδες οξύ H3PO3, θειικό οξύ H2SO4, θειώδες οξύ H2SO3, ανθρακικό οξύ H2CO3, νιτρικό οξύ HNO3, νιτρώδες οξύ HNO2,
Γνωστα οργανικά οξέα:
μεθανικό οξύ HCOOH, αιθαλικό οξύ CH3COOH, οξαλικό οξύ C2H204,
Κοινά είδη οξέων οργανικής προέλευσης συμπεριλαμβάνουν το ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C) και το ξύδι (οξικό οξύ). Άλλα κοινά οξέα είναι το θειϊκό (H2SO4), το υδροχλωρικό (HCl) και το φωσφορικό (H3PO4). Σύμφωνα με την θεωρία των Μπρόνστεντ & Λόρι οξύ ονομάζεται κάθε ουσία που μπορεί να γίνει δότης πρωτονίων. Έτσι για παράδειγμα η αμμωνία που το υδατικό της διάλυμα είναι βασικό(NH3 + H2O → NH4 + OH), σε άνυδρο περιβάλλον είναι οξύ αφού προσδίδει ένα πρωτόνιο σε μία οποιαδήποτε βάση.
πάραδειγμα : NH3 + NaOH → NH2- + NaOH + H+
[Επεξεργασία] Δείτε επίσης
Τα οξέα δεν προσβάλλουν τα ευγενή μέταλλα(χρυσός,άργυρος,χαλκός)αλλα μπορεί να τα προσβάλλουν ,<δυνατά> οξέα όπως το θεεικό οξύ,το νιτρικό και το σημαντικότερο το βασιλικό ύδωρ