Μεσοχώρα Τρικάλων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Μεσοχώρα Τρικάλων
Ας δούμε τη συγκεκριμένη προσπάθεια και έτσι: ως ένα πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με θέμα Τοπική Ιστορία μιας περιοχής, Μεσοχώρα Τρικάλων. Ένα τέτοιο πρόγραμμα οφείλει να εξετάζει τη συνολική (γεωμορφολογική, κοινωνική, πολιτισμική, οικονομική και πολιτική) ιστορία του συγκεκριμένου τόπου. Επίσης πρέπει να να έχει κατά το δυνατόν άμεση συνάφεια με την Ιστορία του ευρύτερου γεωγραφικού χώρου στον οποίο βρίσκεται(νομός, διαμέρισμα) αλλά και με την εθνική και την παγκόσμια Ιστορία.
[Επεξεργασία] Γεωμορφολογικά στοιχεία
(πρώην Βυτσίστα, μετονομάστηκε το 1928 ). Οικισμός του νομού Τρικάλων. Σήμερα Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Πινδαίων με έδρα τα Στουρναρέικα. Είναι χτισμένη στο ΝΔ τμήμα του νομού ανάμεσα στις κορυφές Μύτικας και Αυγό της Νότιας Πίνδου στα αριστερά του ποταμού Αχελώου, 73 χμ. από τα Τρίκαλα.
Πληθυσμός: κάτοικοι το 1940: 541, 1951: 189, 1961: 284, 1971: 245, 1981: 249, 1991: 459, 2001:
Υψόμετρο: 800 μ.
[Επεξεργασία] Ιστορικά στοιχεία
Η Μεσοχώρα βρίσκεται ριζωμένη στην αγκαλιά της Πίνδου, επί του Ασπροπόταμου (Αχελώου) ποταμού, 60 km από την πόλη των Τρικάλων, επί της "εθνικής " οδού Τρικάλων-Αρτας, "μέσα" στην υπό κατασκευήν τεχνητή λίμνη. Περιβάλλεται από τις κορφές της Πίνδου - Αυγό, Αλαμάνος, Τσιγκόρι - με υψόμετρο 800μ. Κατοικείται χειμώνα-καλοκαίρι, διαθέτει Δημοτικό Σχολείο, Γυμνάσιο, Αγροτικό Ιατρείο, Ταχ. Γραφείο, Αστ. Σταθμό. Ανήκει στον καπποδιστριακό Δήμο Πινδαίων με έδρα τα Στουρναραίικα.
Μετά την Επανάσταση του 1821 αναπτύσσεται οικονομικά και πληθυσμιακά και η μέρα της ελευθερίας(25 Αυγ.1881) βρίσκει τη Βυτσίστα ως το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής. Η διοικητική διαίρεση της περιοχής ορίζει τη Βυτσίστα (503 κατ.) πρωτεύουσα του δήμου Κοθωνίων (3.700 κατ.) με έμβλημα " κριόν πίνοντα ύδωρ εκ λεκάνης" και για τα επόμενα εξήντα χρόνια θα γνωρίσει τη μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική ακμή( 1940, κάτ.1049). Από το 1912 καταργούνται οι ορεινοί δήμοι και η Βυτσίστα γίνεται κοινότητα, ενώ το 1928 μετονομάζεται σε Μεσοχώρα. Η περίοδος της δεκαετίας του '40 είναι μια δραματική περίοδος που στοίχισε στη Μεσοχώρα δραστήριο έμψυχο δυναμικό και υλικές καταστροφές αλλά σήμανε κυρίως μια κλιμακούμενη παρακμή. αφού ποτέ πια δεν απέκτησε το μόνιμο πληθυσμό του 1940.Στο διάβα των αιώνων η Μεσοχώρα αναπτύχθηκε, άκμασε ως κεφαλοχώρι της περιοχής, υπέφερε στη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου, ανασυγκροτήθηκε τη μεταπολεμική περίοδο, οργανώθηκε και μετά τη μεταπολίτευση η βελτίωση του δρόμου έδωσε ελπίδες για ανάπτυξη της περιοχής και αρχές του 21ου αι. κινδυνεύει να εξαφανιστεί από τον κατακλυσμό της ομώνυμης λίμνης. (βλ. Κώστα Γ. Μπαρούτα, Μεσοχώρα, Ηρόδοτος, 1998).Η έναρξη όμως του υδροηλεκτρικού έργου Μεσοχώρας δημιουργεί στασιμότητα, αναταραχή στους κατοίκους και αβέβαιο μέλλον.
Η ανασύσταση δήμων το 1997σχέδιο Καποδίστριας βρίσκει τη Μεσοχώρα υπαγόμενη στο δήμο Πινδαίων με έδρα τα Στουρναραίικα. Η έλλειψη ανάπτυξης και η αδυναμία προώθησης των συμφερόντων του χωριού, έχει δημιουργήσει μια απαισιοδοξία και αβεβαιότητα παρά τις ελάχιστες προσπάθειες που γίνονται για τη διατήρηση της Μεσοχώρας.
[Επεξεργασία] Αρχαία και βυζαντινά χρόνια
Η ιστορία της Μεσοχώρας χάνεται στα βάθη των αιώνων. Στην αρχαιότητα η περιοχή αποτελούσε τμήμα της χώρας των Αθαμάνων. Πολλοί μύθοι συνδέονται με το μυθικό βασιλιά Αθάμαντα, ενώ συναρπαστικοί είναι και οι μύθοι για τον Αχελώο, το θρυλικότερο και ομορφότερο ποτάμι της Ελλάδας. Από το Μεσαίωνα, ο άνω Αχελώος ονομάζεται Aσπρος ή Ασπροπόταμος, λόγω της άσπρης (από κροκάλες και χαλίκια) κοίτης του. Και εδώ η λαϊκή φαντασία έπλασε το μύθο της διαφορετικής πορείας των τριών ποταμών που πηγάζουν από το όρος Περιστέρι - του Aραχθου, του Πηνειού(Σαλαμπριάς) και του Aσπρου. Στα ιστορικά χρόνια οι κάτοικοι της περιοχής ακολουθούν την ιστορική πορεία των Αθαμάνων. Σύμφωνα με τις τελευταίες αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή εντοπίστηκαν αραιοκατοικημένοι παραποτάμιοι οικισμοί των πρώτων ρωμαϊκών χρόνων στην περιοχή "Λούτσες" και πιθανόν στο "Παλιχώρι". Αργότερα το χωριό μεταφέρεται στη σημερινή του θέση και από τότε (6ος-7ος αι) κατοικείται ανελλιπώς. Όλα αυτά τα χρόνια η Βυτσίστα γνώρισε επιδρομές από Ρωμαίους, Νορμανδούς, Φράγκους και Τούρκους. Την περίοδο της τουρκοκρατίας η Βυτσίστα ακολουθεί την τύχη της άλλης Ελλάδας. Το ορεινό της περιοχής "φιλοξενεί" κλέφτες και αρματολούς, με ονομαστότερο το Ν. Στορνάρη, και ευνοεί επαναστατικές δραστηριότητες.
Μυθολογία: Αθαμανία , Αίολος, Νεφέλη, Φρίξος και Έλλη, Ινώ, Δελφοί, τραγωδοί,Μύθος Αχελώου, Ηρακλής και Δηιάνειρα Αρχαία: Αμφικτιονίες, Δελφοί, Μολοσσοί, Φίλιππος Β΄, χάλκινο νόμισμα, Ρωμαίοι,Γότθοι,Χριστιανισμός, Θέμα Ηπείρου, Νικόπολη, Επισκοπή Σταγών,Σλάβοι, χρυσόβουλο, σιγίλλιο
[Επεξεργασία] Τουρκοκρατία και απελευθερωτικοί αγώνες
Τουρκοκρατία:κεφαλοχώρια, Κλέφτες και αρματολοί, αρματολίκια, Αλή Πασάς,Κατσαντώνης,Νικόλαος Στορνάρης
[Επεξεργασία] 1940 ως σήμερα
[Επεξεργασία] ελληνοϊταλικός πόλεμος,Κατοχή,Εθνική Αντίσταση
- Η μάχη της Μεσοχώρας
Η εκκαθαριστική επιχείρηση των Γερμανών εναντίον των αντάρτικων ομάδων της Πίνδου άρχισε στις 17 Οκτωβρίου του 1943. Η εξόρμησή τους έγινε από τη Κόνιτσα, Γιάννενα, Άρτα και Τρίκαλα. Η διάταξή τους είχε ως τελικό στόχο την κατάληψη του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ στο Περτούλι Τρικάλων. Οι συγκρούσεις που ακολούθησαν στην περιοχή Νεράιδας-Θεοδώριανων προκάλεσαν μεγάλο αναβρασμό στους ορεινούς πληθυσμούς. Ο Ναπολέων Ζέρβας με τη βοήθεια του Ν. Χονδρού, ο οποίος τον κάλυψε στη Νεράιδα, κατάφερε να διαφύγει με πολλά γυναικόπαιδα προς τους Μελισσουργούς της Άρτας.
Η Μεσοχώρα γίνεται για λίγο η έδρα της Εθνικής Αντίστασης. Εδώ συναντιούνται οι κορυφαίοι ηγέτες του ΕΛΑΣ Στέφανος Σαράφης , Άρης Βελουχιώτης, Σαμαρινιώτης και άλλοι και επίσης καταφτάνουν οι Άγγλοι σύνδεσμοι της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής που ήταν στο αρχηγείο του Ζέρβα. Το στρατηγείο του Άρη Βελουχιώτη στεγαζόταν στα Σακαίικα, στο συνοικισμό Σπίτια. Αυτός ανέθεσε την υπεράσπιση των γεφυρών Μεσοχώρας και Μυρόφυλλου στον ίλαρχο Γ. Ζαρογιάννη (Καβαλάρη). Οι κάτοικοι της Μεσοχώρας ζουν στιγμές αγωνίας. Άλλοι πιστεύουν ότι δεν θα σπάσει η άμυνα στο στενό της γέφυρας, άλλοι πιστεύουν στο αήττητο των Γερμανών, όλοι όμως σκέπτονται τις οικογένειές και τις περιουσίες τους.
Ο ίδιος ο σεμνός αξιωματικός γράφει:«(…)το τάγμα κατέλαβε θέσεις χιαστί της γέφυρας, επί των υψωμάτων, τα οποία προσφέρονταν για την άμυνά της (…)Χαράματα, την 1η Νοεμβρίου, άρχισε να εμφανίζεται η εμπροσθοφυλακή και η φάλαγγα υπολογίστηκε σε δύναμη συντάγματος, συνοδευόμενη από ορειβατική πυροβολαρχία. Μόλις έφτασαν σε απόσταση 200μ. άρχισε η μάχη, χωρίς να μπορούν να πλησιάσουν τη γέφυρα απ’ τα διασταυρούμενα πυρά. Το ποτάμι ήταν αδιάβατο, το μόνο τρωτό μας σημείο ήταν το αριστερό μας προς τα Σακαίικα. Μέχρι τις 2 μ.μ. οι Γερμανοί βρίσκονται καθηλωμένοι με αρκετές απώλειες. Το πυροβολικό τους έβαλε συνεχώς εναντίον μας. Μια ομάδα Γερμανών προσπαθεί να περάσει το κατεβασμένο ποτάμι. Εμείς είχαμε τοποθετήσει στο αριστερό της διάταξής μας ένα στοιχείο οπλοπολυβόλου που μετά από μια ώρα σίγησε. Πήγα με το Βασίλη Κανάκη να δω τι συμβαίνει και βρεθήκαμε μπροστά σε Γερμανούς. Το στοιχείο είχε αιχμαλωτιστεί. Γυρίσαμε και δώσαμε εντολή σύμπτυξης των τμημάτων και στο βαρύ πολυβόλο στο κέντρο της διάταξής μας να μας καλύψει. Πράγματι ο σκοπευτής Στέλιος Μπέικος καθήλωσε τους Γερμανούς και συμπτύχθηκαν οι δυνάμεις μας.(…)Δικές μας απώλειες νεκροί και αγνοούμενοι 12, των Γερμανών 19 νεκροί από πληροφορίες των κατοίκων(…)»
Πρέπει να προσθέσουμε πως οι Γερμανοί, αφού νίκησαν τις δυνάμεις του Ν Ζέρβα στη Νεράιδα, κατηφόρισαν στον Αχελώο, έκαψαν το εκκλησάκι της Αγίας Κυριακής, όπου ο ΕΔΕΣ είχε εγκαταστήσει πρόχειρο νοσοκομείο, μαζί με τους 12 τραυματίες-αντάρτες. Τότε σκοτώθηκαν και ο Βασ. Μαγγίνας από τη Μεσοχώρα και ο Κ. Χονδρός από την Κορυφή που προσπαθούσαν να διαφύγουν μετά τη μάχη. Το βράδυ της 31ης Οκτωβρίου οι Γερμανοί διανυκτέρευσαν στη θέση Λογγιές του χωριού Αετός. Το πρωί ξεκίνησαν από τη «Βρύση του Παππά», έφτασαν στο «Πετράλωνο», δηλαδή ψηλότερα από τις θέσεις των ανταρτών, κατάφεραν με εύστοχα πυρά να εξουδετερώσουν το πολυβόλο στη θέση «Κατσαούνο» και τελικά να υπερφαλαγγίσουν τους αντάρτες κατεβαίνοντας από τον Πλάτανο και τα Βαρκά. Οι αντάρτες, όπως είδαμε, αναγκάστηκαν να συμπτυχθούν προς το Στουρνάρι.
Η μάχη της Μεσοχώρας, παρά την ήττα και τις απώλειες, έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στον αντιστασιακό αγώνα, αφού η καθήλωση για 24 ώρες των Γερμανών επέτρεψε στην 1η Μεραρχία του ΕΛΑΣ να ανασυγκροτηθεί και να συγκεντρώσει τους σκόρπιους άντρες της. Όμως η Μεσοχώρα ήταν πλέον στο έλεος των Γερμανών. Εκεί έφτασαν, μετά από γενναία απόφασή τους και παρουσιάστηκαν ως εκπρόσωποι των κατοίκων, οι Αθαν. Δ. Σακκάς, Νίκ. Δ. Σακκάς, Μάνθος Καραγεώργος, Θόδωρος Γιαννούλας και Ηλίας Γλαβάς, προερχόμενοι προφανώς από τα Σπίτια και υψώνοντας λευκή σημαία, παρακάλεσαν τους Γερμανούς να μην κάψουν το χωριό. Αυτοί τους πήραν μαζί τους, ως ομήρους προς το Περτούλι, αλλά κατάφεραν μες στο δάσος να δραπετεύσουν και να γυρίσουν στο χωριό.
- Η πυρπόληση του χωριού από τους Γερμανούς
Οι Γερμανοί μπήκαν στο χωριό την 1/11/1943, ημέρα Δευτέρα, γύρω στις 4 μ.μ. Διανυκτέρευσαν στο χωριό αφού πρώτα έκαψαν μερικά σπίτια. Εγκατέστησαν το αρχηγείο τους στο σπίτι του Γιαννακούλα Τσιμπίδα, ενώ είχαν τοποθετήσει σκοπιές γύρω από το χωριό. Μετά από έρευνα βρήκαν και σκότωσαν τον υπερήλικα Νίκο Παπαχαράλαμπο και έκαψαν ζωντανή στο σπίτι της την Ελένη Παπαευθυμίου. Το ίδιο απόγευμα είδαν σε μονοπάτι του υψώματος «Πύργος», απέναντι από το Παλιχώρι, το Λάμπρο Καλατζή τον οποίο σκόπευσαν και τραυμάτισαν θανάσιμα.
Το επόμενο πρωί άρχισε η πυρπόληση του χωριού. Κάηκαν το σχολείο, το αρχείο της κοινότητας και 125 σπίτια, δηλαδή το 80% του συνόλου, αφού πρώτα λεηλατήθηκαν από τους ίδιους και Έλληνες συνεργάτες τους. Σεβάστηκαν την εκκλησία που σώθηκε μαζί με το πολύτιμο τέμπλο της. Μετά την πυρπόληση του χωριού οι Γερμανοί έχοντας μαζί τους ομήρους προχώρησαν προς Τυφλοσέλι και Περτούλι.
Οι κάτοικοι είχαν διαφύγει τις προηγούμενες μέρες στις ρεματιές του Βακαριώτη, στα δάση κοντά στις Αρμύρες και το Στουρνάρι, στον Ίταμο και το Ξηροβούνι. Μόλις απομακρύνθηκαν οι Γερμανοί, επέστρεψαν στο χωριό ενώ τα ερείπια ακόμη κάπνιζαν. Θρήνοι και σπαραγμοί ακούγονταν παντού. Μάταια έψαχναν να βρουν κάτι χρήσιμο μες στα χαλάσματα. Ζώα, υφαντά, κεντήματα, περιουσίες που είχαν φέρει από τα ξένα χάθηκαν για πάντα. Η καταστροφή ήταν σχεδόν ολοκληρωτική. Ο χειμώνας πλησίαζε και οι περισσότεροι δεν είχαν σπίτι να ξεχειμωνιάσουν. Μοιραία όσοι δεν είχαν συγγενείς που τα σπίτια τους δεν κάηκαν να φιλοξενηθούν, έφτιαξαν πρόχειρες καλύβες και καταλύματα. Πολλοί όμως πήραν το δρόμο της προσφυγιάς για τα χωριά του θεσσαλικού κάμπου.,.
Πηγές:
Κώστας Μπαρούτας, Μεσοχώρα, Ιστορία- οικονομία- κοινωνία- πολιτισμός, εκδ. Ηρόδοτος, 1998.
Γ. Ζαρογιάννης, Αναμνήσεις από την Εθνική Αντίσταση 1940-44(ΕΛΑΣ), εκδ. Αφοί Τολίδη, Αθήνα
Διονύσης Χαριτόπουλος, Άρης ο αρχηγός των ατάκτων, Ελληνικά Γράμματα, οριστική έκδοση, Αθήνα 2003
Εκπομπή: Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα
http://www.rwf.gr/episode1.php?id=171&interview=1&interview_id=466
[Επεξεργασία] Μεταπολεμική περίοδος
[Επεξεργασία] Οικονομική ζωή - δραστηριότητες
[Επεξεργασία] Κτηνοτροφία - Γεωργία
Η κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν η κτηνοτροφία. Το καλοκαίρι βοσκούσαν το κοπάδια τους στο πλούσιο χορτάρι της περιοχής και το χειμώνα κατέβαιναν στην πεδιάδα της Θεσσαλίας. Ακόμα στα παραποτάμια χωράφια καλλιεργούσαν φασόλια, καλαμπόκια και κτηνοτροφικά φυτά(τριφύλλι).
[Επεξεργασία] Επαγγέλματα και ασχολίες κατοίκων,Οικοτεχνία
Φωτογραφίες με καθημερινές ασχολίες των κατοίκων: Στον αργαλειό[1], Γνέθοντας[2], Στο λανάρι[3], Στο όργωμα[4], Στο μανάβικο[5], Στο σπίτι[6],
Άλλα θέματα για ανάπτυξη στο Οικονομία΄-ασχολίες κατοίκων: κυνήγι, ιχθυοκαλλιέργειες, πέστροφα
[Επεξεργασία] Απόδημοι
Στις αρχές του 20ου αι. μια ομάδα Μεσοχωριτών (Βιτσίστα τότε) αναζήτησε μια καλύτερη τύχη στην μακρινή Αμερική. Όσοι έφταναν τότε στην Αμερική καταγράφονταν από τις αρχές καθώς και από τις εταιρείες των πλοίων που τους μετέφεραν σε καταστάσεις επιβίβασης. Σήμερα το κέντρο Μεταναστών στο Έλλις Άιλαντ είναι Μουσείο και τα αρχεία της περιόδου εκείνης έχουν δημοσιευτεί στο Internet (www.ellisisland.org/ ). Εντοπίστηκαν καταγεγραμμένοι οι: Νικόλαος και Λεωνίδας Κατσούδας, Μπρέλλας Γεώργιος, Τσιμπίδας Γεώργιος και Λεωνίδας, Σακκάς Στυλιανός, Διαμαντής Παναγιώτης, Αθανασούλας Δημήτριος, Χαλιμούρδας Δημήτριος ενώ αναφέρονται και τα ονόματα των Δ. Παπαδημητρίου, Αθ. Γλαβά.
[Επεξεργασία] Λαογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία] Θρησκευτική ζωή
Το νερό στην αρχαία ελληνική θρησκεία και στη χριστιανική θεωρείται ότι έχει ιδιότητες καθαρμού και εξαγνισμού σώματος και ψυχής. Το πλύσιμο του σώματος στα ιερά νάματα ή ο ραντισμός από το νερό της ιερής πηγής ήταν μέρος της ιεροτελεστίας στα αρχαία μυστήρια και απαραίτητη ενέργεια, για όσους προσήρχονταν στα μαντεία, να πάρουν χρησμό. Στη χριστιανική θρησκεία η καθαρτική και εξαγνιστική ιδιότητα του νερού εξακολούθησε να υπάρχει στη ζωή των πιστών. Στην Αγία Σοφία η περίφημη γούρνα με την καρκινοειδή γραφή δήλωνε καθαρά τη διπλή καθαρτική ιδιότητα του νερού: "Νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν" Το βάπτισμα στο νερό της κολυμβήθρας είναι το μυστήριο της εκκλησίας που επισφραγίζει την επίσημη είσοδο του βαπτιζομένου στην πίστη του Χριστού. Ο αγιασμός είναι η τελετή που μ'αυτή αρχίζει κάτι πολύ σπουδαίο . Σε κάποια μοναστήρια και σε πολλά ξωκλήσια, όπου το νερό συνδέεται με κάποιο θαύμα, οι πιστοί το προμηθεύονται ως αγίασμα.
εκκλησίες, τέμπλο, εικόνες, Δεκαπενταύγουστος
Διαβάστε περισσότερα για τις εικόνες στο [[7]]
[Επεξεργασία] Εκκλησίες και Ξωκλήσια
1. Η Κοίμηση της θεοτόκου. 2. Η Αγία Τριάδα. 3. Αη-Λιάς: Ξωκλήσι κοντά στο συνοικισμό Σπίτια. Η μνήμη του εορτάζεται στις 20 Ιουλίου και οργανώνεται και μικρό πανηγύρι. 4. Αη-Γιάννης: Ξωκλήσι προς τιμήν του Ιωάννη του Βαπτιστή. Η μνήμη του εορτάζεται με λειτουργία στις 24 Ιουνίου. 5. Άγιοι Απόστολοι: Ξωκλήσι στο νεκροταφείο του χωριού. Η μνήμη τους εορτάζεται στις 30 Ιουνίου.
[Επεξεργασία] Ήθη και έθιμα
[Επεξεργασία] Γιορτές και Πανηγύρια
[Επεξεργασία] Παραδοσιακή μουσική-λαϊκοί οργανοπαίχτες
Πλανόδιοι οργανοπαίκτες[8].
[Επεξεργασία] Φυσικό περιβάλλον
[Επεξεργασία] Χλωρίδα και πανίδα
Η χλωρίδα είναι ιδιαίτερα πλούσια με δάση ελάτης και κέδρου, βελανιδιές, κουμαριές, δασική φτέρη αλλά και χιλιάδες καρποφόρα δέντρα, ήμερα και άγρια, όπως καρυδιές, κερασιές φουντουκιές (λεπτοκαρυές), κορομηλιές, μηλιές, κρανιές, αγριαχλαδιές (γκορτσιές) κ.ά. Η ποικιλία άγριων βοτάνων είναι ιδιαίτερα πλούσια, με τη ρίγανη να επικρατεί, γεγονός που ευνοεί την παραγωγή μυρωδάτου ανθόμελου.
Η πανίδα αποτελείται από οικόσιτα ζώα. Στην περιοχή υπάρχουν λαγοί και πέρδικες γι΄ αυτό δεκάδες κυνηγοί την επισκέπτονται συχνά. Αρπακτικά πουλιά όπως ο σταυραετός, ο γύπας (όρνιο) και το γεράκι φωλιάζουν στις γύρω απόκρημνες κορυφές. Λύκοι εμφανίζονται συχνά, όπως αλεπούδες και κουνάβια καθώς και πολλά τρωκτικά όπως οι βερβέρες. Αραιά εμφανίζονται αρκούδες και μάλλον είναι το νοτιότερο σημείο εμφάνισής τους στον ελλαδικό χώρο. Πολλά πουλιά φτερουγίζουν στα γύρω δάση.
[Επεξεργασία] Βουνά - Oρεινές διαδρομές - Εναλλακτικός τουρισμός
- Διαδρομή Μεσοχώρας-Χατζή
Δείτε τη διαδρομή στη σελίδα: "Εναλακτικές προτάσεις"
[Επεξεργασία] Ο ποταμός Αχελώος
[Επεξεργασία] Μυθολογικά στοιχεία
Ο θρυλικότερος και ομορφότερος και ομορφότερος ποταμός της Ελλάδας πηγάζει από το οροπέδιο της Βερλίκας στο όρος Λάκμος (Περιστέρι)και μετά από διαδρομή 220 χμ. χύνεται στο Ιόνιο. Το όνομά του προέρχεται από την ινδοευρωπαϊκή ρίζα «αχ ή αχε, λατιν. αque = νερό» και το συγκριτικό επίθετο λώων = καλύτερος, μεγαλύτερος, πιο ευεργετικός. Αναφέρεται και ως Θόας, Άξενος και Θυέστιος. Ο Αριστοτέλης έγραψε: «Ελλάς έστιν η περί την Δωδώνην και τον Αχελώον» και αλλού «…ώκουν γαρ οι Σελλοί» . Γιος του Ωκεανού και της Τηθύος (Ησίοδος, Θεογονία, 340). Ήταν πατέρας των Νυμφών και των Σειρήνων ( Πλάτων, Φαίδρος 263 και Παυσανίας, ΙΧ, 34,3). Είναι πολύ γνωστός ο μύθος της πάλης του με τον Ηρακλή για χάρη της Δηιάνειρας. Μεταμορφώθηκε σε φίδι και στη συνέχεια σε ταύρο, όμως ο Ηρακλής του έσπασε το ένα κέρατο. Το πήρε πίσω ανταλλάσσοντάς το με το «Κέρας της Αμάλθειας», το σύμβολο της αφθονίας.
Οι κάτοικοι των παραποτάμιων περιοχών τον ονομάζουν Άσπρο ή Ασπροπόταμο λόγω της καθαρότητας των νερών του ή λόγω της κάτασπρης κοίτης του. Η φαντασία του λαού μας έπλασε και τον παρακάτω μύθο: τα τρία ποτάμια Αχελώος, Πηνειός και Άραχθος, που πηγάζουν από το όρος Περιστέρι, ήταν αδέρφια. Ο Αχελώος ήταν ζαβολιάρης. Όταν κοιμήθηκε, οι άλλοι δύο έφυγαν. Ο Αχελώος ξύπνησε και άρχισε να τους ψάχνει φωνάζοντας, εκδοχή που δικαιολογείται από τη βουή του ποταμού μετά από καταιγίδα. Τελικά «έσκισε» τα βουνά, ώσπου συνάντησε τον πατέρα του Ωκεανό. Ο Αχελώος προσωποποιείται συχνά στους μύθους, τις παραδόσεις αλλά και σε αρκετά δημοτικά τραγούδια.
- Διαβάστε για τα ελληνικά ποτάμια στη μυθολογία μας:[9]
[Επεξεργασία] Οικοσύστημα του ποταμού
Ο ποταμός Αχελώος ρέει κατά μήκος της οροσειράς της Πίνδου με κατεύθυνση από βορρά προς νότο. Η ροή του γίνεται μέσα από εντυπωσιακά βουνά συχνά απόκρημνα και σχηματίζει βαθιές στενές κοιλάδες αλλά και απότομα φαράγγια.
Αχελώος, κοίτη, παραποτάμια βλάστηση, υδρόβια φυτά και ζώα, αλπικά λιβάδια
Βρείτε ενδιαφέρουσες πληροφορίες και συνδέσεις για το περιβάλλον στο:[[10]]
[Επεξεργασία] Τοπωνύμια
[Επεξεργασία] Βρύσες
[Επεξεργασία] Καλλιτεχνικές αναζητήσεις
- [11], Ο Ηρακλής, ο Αχελώος και η γιαγιά μου. Ταινία μικρού μήκους του βραβευμένου σκηνοθέτη και συντοπίτη μας Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου
- Ο γιος του φύλακα, ταινία μεγάλου μήκους του Δημήτρη Κουτσιουμπασάκου. Γυρισμένη στην περιοχή.
Βραβεία: - Βραβείο Κοινού JAMESON για το Διαγωνιστικό Τμήμα
- Το 2ο Βραβείο ταινίας Μυθοπλασίας Μεγάλου Μήκους
- Το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη
[Επεξεργασία] Σύγχρονη εποχή-προβλήματα-προοπτικές
[Επεξεργασία] Τα μεγαλόπνοοα(;)σχέδια της ΔΕΗ
ΔΕΗ, τεχνητή λίμνη, υδροηλεκτρικό εργοστάσιο, υποσταθμός
[Επεξεργασία] Η εκτροπή του Αχελώου και το φράγμα
Μολονότι έχουν κατασκευαστεί υδροηλεκτρικά και αρδευτικά έργα στον Αχελώο πολλές από τις οικονομικές δυνατότητες που προσφέρει παραμένουν αναξιόπιστες. Μια από τις πιο πρόσφατες προτάσεις των Ελλήνων επιστημών αλλά και των Ελλήνων πολιτικών όσον αφορά την αξιοποίηση του Αχελώου είναι η εκτροπή του μέσω μιας σήραγγας που οδηγεί προς των Θεσσαλικό κάμπο που αντιπροσωπεύει το 14% του συνόλου του καλλιεργούμενου έδαφος της χώρας μας. Με την εκτροπή αυτή λύνεται σε μεγάλο βαθμό το αρδευτικό πρόβλημα της Θεσσαλίας γιατί θα αρδευτούν ακόμη 2.000.000 στρέμματα. Παράλληλα θα γίνει δυνατή η παραγωγή 500.000 κιλοβατώρων ηλεκτρικής ενέργειας και θα αναζωογονηθεί με ένα μέρος των υδάτων του Αχελώου, ο Πηνειός, που κινδυνεύει να γίνει ξεροπόταμος με όλες τις αναπόφευκτες επιπτώσεις στο κλίμα, στην οικολογία και στις καλλιέργειες της περιοχής. Η εκτροπή του Αχελώου είναι αντίθετη με την αναθεωρημένη Κοινή Αγροτική Πολιτική, αφού θα στηρίξει εντατικές καλλιέργειες επιδοτούμενων προϊόντων με ευρεία χρήση χημικών εισροών. Αντί να ενισχύονται οι παραδοσιακές μορφές ορεινής γεωργίας και η ανάπτυξη του ήπιου τουρισμού, η κατασκευή του έργου αυτού θυσιάζει φυσικούς πόρους, άγρια όνειρα τοπία και έναν ολόκληρο πολιτισμό που έζησε επί αιώνες σε αρμονία με τη φύση. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις της Ευρώπης ζητούν από τη Σύνοδο Κορυφής της Κέρκυρας να ληφθεί σοβαρά υπόψη αυτός ο προβληματισμός: η Ευρωπαϊκή ΄Ένωση πρέπει να σταματήσει να υποστηρίζει κοντόφθαλμες προσπάθειες, όπως η εκτροπή του Αχελώου και να στραφεί σε νέο μοντέλο ανάπτυξης που έχει ως πρωταρχικό στόχο την προστασία των φυσικών πόρων και την ουσιαστική κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών. Προσφέρουν επίσης τη συνεργασία τους για την προσέγγιση αυτής της νέας πραγματικότητας που μπορεί να φέρει την Ευρώπη σε πρωτοποριακή θέση στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα. Η καταδίκη του έργου ως ασύμφορου οικονομικά και οικολογικά ήταν η ετυμηγορία του άτυπου δικαστηρίου που συστήθηκε από πέντε οικολογικές οργανώσεις στις 5 Δεκεμβρίου 2005 για να εκδικάσει την πολύκροτη υπόθεση της εκτροπής του Αχελώου. Το αποτέλεσμα αυτής της δίκης δεν ήταν άλλο παρά να υπενθυμίσουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις πως η έλλειψη υδάτων στο Θεσσαλικό κάμπο δεν οφείλεται στην μη εκτροπή του Αχελώου, ο οποίος αν και δεν έριχνε τα νερά του στη Θεσσαλία από την αρχαιότητα μέχρι προ λίγων χρόνων υπήρχε άφθονο νερό(!), αλλά στην μη ορθή διαχείριση των υδατικών αποθεμάτων. Αυτό είναι και το πρόβλημα που παρουσιάζεται σε πολλές ακόμη εστίες ανά την υφήλιο και που αν δεν αντιμετωπιστεί γρήγορα θα αποτελέσει μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ανθρωπότητας στην πορεία της εξέλιξής της!
Πηγές: Πρόγραμμα Π.Ε. 3ο Τ.Ε.Ε. Αγρινίου - Ελευθεροτυπία - Καθημερινή (Επεξεργασία:Μιχάλης Μπλέκας)
οικολογικές οργανώσεις, λαϊκή συνέλευση, ψηφίσματα, Ευρωκοινοβούλιο,
[Επεξεργασία] Περιβαλλοντικές επιπτώσεις
Απόψεις για το έργο εκτροπής του ποταμού και την κατασκευή του φράγματος.
- Διαβάστε:
- "Περιμένουν τον κατακλυσμό" του Γιώργου Βουνάτσου,"Τα ΝΕΑ",12 Ιουνίου 2004
- [12]
- [13], άρθρο στην "Προλεταριακή σημαία"
- [14], οι αντιδράσεις των κατοίκων της Αιτωλοακαρνανίας,
- [15],άρθρο του Γ. Χονδρού σε οικολογική ιστοσελίδα
- "Σύσκεψη για το έργο", ιστοσελίδα "ENERGY TIMES", Τεύχος 5,9-11-2005
περιβαλλοντικές μελέτες, επιπτώσεις,
[Επεξεργασία] Σύνδεσμοι
- Ιστοσελίδα για το χωριό και όχι μόνο...[16]
- Δήμος Πινδαίων[17]
- Ο νομός και η πόλη των Τρικάλων[18]
[Επεξεργασία] Πηγές
- Εφημερίδα "Μεσοχώρα", τριμηνιαία έκδοση του Συλλόγου Μεσοχωριτών Πρωτευούσης
- Κώστας Μπαρούτας, Μεσοχώρα, Ιστορία-Οικονονία-Κοινωνία-Πολιτισμός,Η καταστροφή μιας γεωργοκτηνοτροφικής κοινωνίας,Εκδόσεις Ηρόδοτος, 1998
Η Μεσοχώρα είναι χωριό της Πίνδου. Βρίσκεται επί του Αχελώου ποταμού, 60 χιλιόμετρα από την πόλη των Τρικάλων, επί της εθνικής οδού Τρικάλων-Αρτας, μέσα σε υπό κατασκευή τεχνητή λίμνη. Αποτελεί έδρα του ομώνυμου δημοτικού διαμερίσματος του δήμου Πινδαίων. Περιβάλλεται από τις κορφές της Πίνδου - Αυγό, Αλαμάνος, Τσιγκόρι - με υψόμετρο 800μ. Έχει περίπου 400 κατοίκους. Κατοικείται χειμώνα-καλοκαίρι. Το πρώτο όνομα του χωριού ήταν Βιτσίτσα. Την περίοδο της τουρκοκρατίας ο ορεινός όγκος του χωριού φιλοξενεί κλέφτες και αρματωλούς με πιο ονομαστό το Ν.Στορνάρη. Το 1912 καταργούνται οι ορεινοί δήμοι και το 1928 μετονομάζεται σε Μεσοχώρα. Ακολουθεί ο Β' παγκόσμιος και ο εμφύλιος πόλεμος που στοιχίζει στο χωριό σε ανθρώπινο δυναμικό και υλικές καταστροφές . Με το σχέδιο Καποδίστριας υπάγεται στο Δήμο Πινδαίων.