Υποατομικό σωματίδιο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Τα στοιχειώδη σωματίδια και τα υποατομικά σωματίδια (πιο σύνθετες δομές) είναι οι δομικοί λίθοι της ύλης. Αν και τα γνωστότερα συστατικά των ατόμων είναι το πρωτόνιο, το νετρόνιο και το ηλεκτρόνιο, ωστόσο δεν είναι τα μόνα. Μετά τα μέσα του εικοστού αιώνα ανακαλύφθηκε ότι το πρωτόνιο και το νετρόνιο αποτελούνται κι αυτά από άλλα, πιο στοιχειώδη σωματίδια, τα κουάρκς. Ακόμα, η χρήση ολοένα ισχυρότερων επιταχυντών σωματιδίων για τη μελέτη της δομής της ύλης, αποκάλυψε την ύπαρξη ενός μεγάλου αριθμού ασταθών στοιχειωδών σωματιδίων.

[Επεξεργασία] Κατηγορίες σωματιδίων

Υπάρχουν τρεις κατηγορίες σωματιδίων: τα αδρόνια (hadrons), τα λεπτόνια (leptons) και τα σωματίδια φορείς των αλληλεπιδράσεων (force carriers).

Τα αδρόνια έχουν εσωτερική δομή, δηλαδή αποτελούνται από άλλα σωματίδια. Χωρίζονται με τη σειρά τους σε δύο κατηγορίες, στα βαρυόνια (baryons) που σχηματίζονται από 3 κουάρκς(όπως για παράδειγμα το πρωτόνιο: p=uud \,), και στα μεσόνια (mesons) που σχηματίζονται από ζεύγος ενός κουάρκ (quark) κι ενός αντικουάρκ (antiquark) (όπως για παράδειγμα το π-μεσόνιο: \pi^+=u \overline{d})

Τα λεπτόνια δεν έχουν εσωτερική δομή, δεν συμμετέχουν στον σχηματισμό άλλων σωματιδίων και δεν αλληλεπιδρούν με την ισχυρή πυρηνική δύναμη. Μπορούν όμως, και αλληλεπιδρούν ασθενώς.

Τα σωματίδια-φορείς των αλληλεπιδράσεων ανταλλάσσονται μεταξύ των σωματιδίων στις τέσερεις θεμελιώδεις αλληλεπιδράσεις της φύσης.

[Επεξεργασία] Αντιύλη

Για κάθε σωματίδιο ύλης υπάρχει ένα αντισωματίδιο (που ανήκει στην αντιύλη (anti-matter)).

Ένα σωματίδιο αντιύλης έχει την ίδια μάζα και σπιν με το αντίστοιχο σωματίδιο ύλης, αλλά αντίθετες τις άλλες του ιδιότητες: φορτίο, ομοτιμία, ελικότητα, κτλ. Συμβολίζονται με μία γραμμή πάνω από το όνομα του σωματιδίου ύλης. Μερικά σωματίδια είναι τα ίδια το αντισωματίδιο του εαυτού τους, όπως το φωτόνιο γ, το ουδέτερο μποζόνιο Ζο, και το μεσόνιο ηc=c.

Η αντιύλη είναι εξαιρετικά σπάνια στο σύμπαν γιατί έχει σχεδόν ολόκληρη αλληλεπιδράσει με την ύλη, δίνοντας φωτόνια. Όταν ένα σωμάτιο ύλης και ένα αντιύλης έρθουν σε επαφή εξαϋλώνονται αμοιβαία δίνοντας το αντίστοιχο της μάζας τους σε ενέργεια με την μορφή φωτονίων (φαινόμενο εξαΰλωσης).