Καταστροφή της Σμύρνης
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
![]() |
Η ουδετερότητα αυτού του άρθρου αμφισβητείται. Παρακαλούμε δείτε τη σχετική συζήτηση στη σελίδα συζήτησης του άρθρου. |
Mε τον όρο καταστροφή της Σμύρνης αναφερόμαστε στην σφαγή του χριστιανικού πληθυσμού ( Ελληνικού,αλλα και Αρμενικου) της Σμύρνης (την gavour izmir δηλ. πόλη των απίστων οπως την λέγαν οι Τούρκοι εξαιτίας του μεγάλου πλειοψηφικού χριστιανικού κυριοτατα ελληνικου πληθυσμού που την κατοικούσε) καθώς και στην καταστροφή της πόλης με την φωτιά που εκδηλώθηκε αρχικά στην αρμένικη συνοικία και κατέκαψε όλη την πόλη εκτός απο την μουσουλμανική συνοικία. Η φωτιά εκδηλώθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου(ν.ημ.) 1922, τέσσερις μέρες μετά την επανακατάληψη της πόλης από τους Τούρκους, και κράτησε έως τις 17 Σεπτέμβρη.
Στα απομνημονεύματα του ο Τσώρτσιλ έγραψε:«Ο Κεμάλ γιόρτασε το θρίαμβό του με τη μεταβολή της Σμύρνης σε τέφρα και την τεράστια σφαγή του εκεί χριστιανικού πληθυσμού».
Σύμφωνα με τους «Τάιμς Νέας Υόρκης» στις (5 π.μ) (18 ν.η) 1922. «Από την 11η νυκτερινή της Κυριακής 28ης Αυγούστου και ύστερα κανένα ελληνικό και αρμενικό σπίτι δεν έμεινε άθικτο, θύρες έσπαζαν, παράθυρα παρεβιάζοντο, γυναίκες ατιμάζονταν, άνδρες και παιδιά λογχίζονταν, αποκεφαλίζονταν, στραγγαλίζονταν, ως κουρέλια ξεσχίζονταν. Τούρκοι αξιωματικοί κατευθύνουν το πλιάτσικο των στρατιωτών. Συναντήσαμε πολλούς να μεταφέρουν κλοπιμαία με κάθε μέσο. Οι σφαγές παίρνουν διαστάσεις. Τα πτώματα άλλοτε ακέφαλα και άλλοτε ακρωτηριασμένα παραμένουν άταφα και αναδίδουν φοβερή δυσοσμία».
Στις 27 Νοεμβριου 1922,στην αγγλικη Βουλη των Κοινοτητων,ο Βρετανος υφυπουργος εξωτερικων Μακ Νιλ,απαντωντας σε ερωτηση του βουλευτη πλωταρχη Μπελερς,δηλωσε :"...κατα τας πληροφοριας τας οποιας εχει η αγγλικη κυβερνηση,τα ελληνικα στρατευματα συμπληρωσαν την εκκενωση της Σμυρνης το απογευμα της 8ης Σεπτεμβριου και το τουρκικο ιππικο εισηλθε στην Σμυρνη την 11η ωρα της επομενης.Συμφωνα με τις αποδειξεις ,απο καταθεσεις αυτπτων μαρτυρων,η πυρκαγια αρχισε απο την αρμενικη συνοικια,το δε πυρ τεθηκε απο Τουρκους στρατιωτες.."
Η προισταμενη του Αμερικανικου κολεγιου στην Σμυρνη Μιλς Μινι,κατεθεσε πως ειδε εναν Τουρκο λοχια η αξιωματικο να μπαινει στο κτιριο στο οποιο φανηκαν οι πρωτες φλογες της πυρκαγιας,κρατωντας μικρα τενεκεδενια δοχεια,τα οποια προφανως ειχαν παραφινη.Αμεσως με την εξοδο του το κτιριο τυλιχθηκε στις φλογες..Συμφωνα με την καταθεση της ξεκινησαν και οι υπολοιπες εστιες φωτιας να καινε την πολη...
Επιπλεον Ο ανταποκριτης της αμερικανικης εφημεριδας "Βημα του Σικαγου"τηλεγραφησε στις 15 σεπτεμβριου 1922 :"...δεν απομενει καμια αμφιβολια για την αιτια της φωτιας.Συμφωνα με ενορκη καταθεση του ανωτερου προσωπικου του Αμερικανικου Κολεγιου Σμυρνης,αυτοι που εθεσαν το πυρ ηταν Τουρκοι στρατιωτες.."
O Rene Puaux στο βιβλίο του «La Questiod' Orient devant le Parlement» αναφέρει τα πρακτικά της γαλλικής βουλής στα οποία ο γάλλος βουλευτής Soulier κατακεραυνώνει την γαλλική προσπάθεια απόκρυψης των γεγονότων της γαλ. κυβέρνησης φέροντας στο κοινοβούλιο τα στοιχεία που είχε για τον υπαίτιο της τραγωδίας(τουρκια).
Άλλοι αυτόπτες μάρτυρες όπως ο Παλμερ Κίλμπεργκ στο βιβλιο του "Το κορυφαιο εγκλημα πολιτισμου" περιγράφουν γλαφυρα τα συγκλονιστικα γεγονότα .
Ωστοσο απο την τουρκικη πλευρα εκφραστηκε διαφορετικη εκδοχη.Ο Τουρκος στρατιωτικος διοικητης δηλωσε στον ανταποκριτης της "Ντειλ Μειλ" Γουορντ Πραις πως την φωτια την βαλαν αρμενιοι.Η εκδοχη αυτη δεν εγινε διολου πιστευτη απο τους ξενους παρατηρητες διοτι δεν ηταν δυνατο να εξηγηθει πως οι Αρμενιοι θα πυρπολουσαν την δικη τους συνοικια αφηνοντας μαλιστα εντελως αθικτη την τουρκικη..Συμφωνα με τις μαρτυριες ο ανεμος τις δυο πρωτες μερες καταληψης της πολης απο τα τουρκικα στρατευματα επνεε προς την τουρκικη συνοικια.Ειναι χαρακτηριστικο οτι αυτοι που πυρπολησαν την Σμυρνη περιμεναν να πνευσει ο ανεμος προς τις χριστιανικες συνοικιες. Ο συμπολεμιστής του Κεμάλ Φαλίχ Ατάι εξηγώντας αρχικά οτι οι Τούρκοι καίγαν τα αρμένικα χωριά για να μην επιστρέψουν σε αυτά οι αρμένιοι αφήνει να εννοηθεί οτι το ίδιο έγινε και στην Σμύρνη.
Την φοβερη φωτια ακολουθησε σφαγη Ελληνων και επισης Αρμενιων.Ξεκινωντας απ την αρμενικη συνοικια καλυψε ολοκληρη σχεδον την πολη,την ιδια στιγμη τα πληρωματα των συμμαχικων πλοιων παρακολουθουσαν διχως να επεμβαινουν. Ο Τουρκος διοικητης Νουρεντιν μπεης εδωσε διαταγη 3 του σεπτεμβρη για αναχωρηση του χριστιανικου πληθυσμου εντος μιας εβδομαδας. Η διαταγη εξαιρουσε ολους τους ανδρες μεταξυ 18 ετων εως και 45 εως οτου τελειωσουν οι εχθροπραξιες.Ηταν ουσιαστικα μια διαταγη για την εξακολουθηση των σφαγων και της λεηλασιας της πολης.Τεραστια πληθη σε εξαλλη κατασταση συνερρεαν στην προκυμαια ευελπιστωντας σε βοηθεια των συμμαχικων πλοιων..
Οι αμερικανοι ανταποκριτες δινουν χιλιους σφαγιασθεντες χριστιανους την πρωτη μερα της πυρκαγιας..Ποσοι δολοφονηθηκαν τις προηγουμενες δεν ειναι ευκολο να διαπιστωθει ουτε βεβαια και το συνολο των θυματων να προσδιοριστει με ακριβεια.Συμφωνα παντως με υπολογισμους κυριως ξενων ανταποκριτων και των πρακτορειων ειδησεων θα πρεπει να θανατωθηκαν 100 χιλιαδες ανθρωποι, με τις υλικες ζημιες να κοστολογουνται στις 40 εκατομμυρια λιρες στερλινας.Καταστραφηκαν 55 χιλιαδες σπιτια,5 χιλιαδες καταστηματα,ολοι ορθοδοξοι ναοι,και τα σχολεια.
Ο προξενος στην Σμυρνη χορτον αναφερει"...Μια ανταποκριση στην εφημεριδα "Λοντον Ντειλι Κρονικλ"της 18 σεπτεμβρη 1922 αναφερει οτι ο συντηρητικοτερος υπολογισμος θυματων ειναι εκατον εικοσι χιλιαδες.Το πρακτορειο "Ροιτερ"σε ανταποκριση της ιδιας ημερομηνιας μεταδιδει:απο τις περιγραφες που εχουμε δεν ειναι δυνατoν να εξαχθει ακριβης αριθμος θυματων,αλλα υπαρχει φοβος οτι οπωσδηποτε υπερβαινουν τις εκατο χιλιαδες..."
Ολα τα ξενα προξενεια,οι τραπεζες και ολα τα επιβλητικα κτισματα της προκυμαιας καταστραφηκαν..Με εξαιρεση την τουρκικη συνοικια η σμυρνη δεν υπηρχε πια..
Ο οκταβιος μερλιε περιγραφει το ζοφερο κλιμα εκεινων των φρικτων στιγμων"...φυγη μεσα στον τρομο,στις φλογες,στους σκοτωμους εκατονταδων χιλιαδων ανθρωπων..Οι οικογενειες διασκορπιστηκαν κατω απο την φρικη της φυγης σε μια "Εξοδο"οπου μετα τις λεηλασιες,τις αγριοτητες,τους βιασμους παραμονευει ο Χαρος.Ο νικητης πολεμιστης δεν αλλαξε κατα τους αιωνες.Ο ηττημενος κατατρομαγμενος,τα δινει ολα,τα παραδεχεται ολα, δεν εχει πια ματια,ουτε αυτια για τα τρομακτικα απανθρωπα εγκληματα που κατασπαραζουν τον συνανθρωπο του,τον μιζερο συνοδοιπορο του..Μωρα μερικων μηνων ,που τα εγκαταλειψαν σαν αφορητο βαρος για την πορεια-παντα θυσιαζεται ο αδυνατος εις οφελος αυτων που ειναι αρκετα δυνατοι για να σωθουν..."
Αυτοπτες μαρτυρες οπως ο χορτον περιγραφουν αναλογες σκηνες"...χιλιαδες υποφερουν και πεθαινουν στην Σμυρνη.Η κατασταση των ανθρωπων αυτων ξεπερνα καθε περιγραφη,Δεν θυμαμαι αναλογο επεισοδιο στην ιστορια παρομοιων ανθρωπινων συμφορων.Εχοντας πισω τους τα φλεγομενα σπιτια τους ,οι ανθρωποι αυτοι μενουν επι ωρες,ημερες στην προκυμαια της Σμυρνης-γυναικες,ανδρες,παιδια-κραυγαζοντας και εκλιπαρωντας για να φυγουν.."
Ολες οι ξενες πηγες αποδεικνυουν πως παρα την ασαφη εντολη του ο Κεμαλ μουσταφα ειχε ουσιαστικα δωσει το σημα για τις σφαγες και την καταστροφη της πολης.Οι σφαγες κρατησαν αρκετες μερες μετα την εισβολη.ο Γαλλος συγγραφεας Εντουαρ Ντριο γραφει: "...χιλιαδες δυστυχεις υπαρξεις σωρευμενες κατα μηκος της προκυμαιας ριχτηκαν στην θαλασσα .σε μεγαλο μηκος του λιμανιου εκατονταδες πτωματων ειχαν γεμισει την θαλασσα ωστε να μπορει κανεις να βαδισει πανω σε αυτα .Τους επιπλεοντες τους αποτελειωναν οι Τουρκοι με σπαθια και ξυλα.Αναριθμητες οι υπαρξεις,προπαντος γυναικες,παιδια και γεροντες εσφαγησαν μεσα σε αισχιστες θηριωδιες.."
Το κεντρο Μικρασιατικων Σπουδων εχει περισυλλεξει εκατονταδες συγκλονιστικες μαρτυριες απο τις μερες της καταστροφης της Σμυρνης.Στο ιδιαιτερης σπουδαιοτητας εργο"Σμυρνη η Μητροπολη του Μικρασιατικου Ελληνισμου" εκδοσεις εφεσος περιλαμβανονται μεταξυ αλλων πολλα ιστορικα ντοκουμεντα και προσωπικες διηγησεις αναφορικα με την σφαγη στην Σμυρνη .
[Επεξεργασία] Πηγες
- Ιστορια του Ελληνικου εθνους ΙΕ τομος "Εκδοτικης Αθηνων
- ΣΜΥΡΝΗ,ΜΙΚΡΑΣΙΑ η ακμη,η εκστρατεια,η καταστροφη "εκδοσεις ιστορικων θεματων εφημεριδας ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ