Παντάνασσα Ρεθύμνου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Εισαγωγή

Η συγκεκριμένη προσπάθεια ευελπιστούμε να παρουσιάσει τη συνολική γεωμορφολογική, κοινωνική, πολιτισμική, οικονομική και πολιτική ιστορία του συγκεκριμένου τόπου.Σχεδιάζουμε να έχει άμεση συνάφεια με την Ιστορία του ευρύτερου γεωγραφικού χώρου στον οποίο βρίσκεται(νομός Ρεθύμνου, Κρήτη) αλλά και με την εθνική και την παγκόσμια Ιστορία.

[Επεξεργασία] Γεωμορφολογικά στοιχεία

[Επεξεργασία] Ιστορικά στοιχεία

[Επεξεργασία] Προϊστορία, Αρχαία και βυζαντινά χρόνια

[Επεξεργασία] Τουρκοκρατία και απελευθερωτικοί αγώνες

[Επεξεργασία] 1940 ως σήμερα

[Επεξεργασία] ελληνοϊταλικός πόλεμος,Κατοχή,Εθνική Αντίσταση

[Επεξεργασία] Μεταπολεμική περίοδος

[Επεξεργασία] Οικονομική ζωή - δραστηριότητες

[Επεξεργασία] Κτηνοτροφία - Γεωργία

[Επεξεργασία] Επαγγέλματα και ασχολίες κατοίκων,Οικοτεχνία

[Επεξεργασία] Απόδημοι

[Επεξεργασία] Λαογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία] Ήθη και έθιμα

[Επεξεργασία] Θρησκευτική ζωή

[Επεξεργασία] Εκκλησίες και Ξωκλήσια

  • Κοίμηση της Θεοτόκου
  • Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, πρόκειται για την εκκλησία στο κοιμητήριο του χωριού
  • Μεταμόρφωση του Σωτήρος κτισμένη επάνω σε λοφίσκο
  • ΄Αγιο Πνεύμα κτισμένη επάνω στη Βίγλα, ένα λόφο στα δυτικά του χωριού
  • Αγία Κυριακή κτισμένη στη θέση Ποταμοί
  • Αγία Σοφία μες στο χωριό, σήμερα είναι ερειπωμένη
  • Άγιος Στέφανος
  • Άγιος Γεώργιος, σήμερα είναι ερειπωμένη
  • Προφήτης Ηλίας, κτισμένη στη θέση Αϊ-Λιας
  • ΄Άγιος Ιωάννης ο Ριγολόγος (δηλαδή αυτός που φέρνει ρίγη), κτισμένη στην τοποθεσία Αρναούτη. Γιορτάζει στις 29 Αυγούστου.

[Επεξεργασία] Γιορτές και Πανηγύρια

[Επεξεργασία] Παραδοσιακή μουσική-λαϊκοί οργανοπαίχτες

Γιώργος Μουζουράκης

Αρχίζουμε κάπως ανάποδα αλλά από κάπου πρέπει να πιάσουμε το νήμα της ζωής αυτού του γνήσια παραδοσιακού καλλιτέχνη και συγχωριανού μας.
Ομιλία σε Μνημόσυνο για το Γιώργο Μουζουράκη

( Εκφωνήθηκε στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου, στους Αγίους Αναργύρους Αττικής το Νοέμβριο του 2003)

Αν θέλαμε να πούμε μόνο δυο λέξεις οι οποίες θα χαρακτήριζαν το Γιώργο Μουζουράκη αυτές θα ήταν όρεξη και πάθος για τη ζωή.
Αν ήταν αυτός στη θέση μου θα ξεκινούσε σίγουρα μ’ ένα δίστιχο, που μόνο αυτός μπορούσε να στήσει, έτσι απλά κι αυθόρμητα, από μια ιδέα, από μια εικόνα, από μια στιγμή. Εγώ όμως, μην έχοντας το ταλέντο του, θα προσπαθήσω να ξετυλίξω το κουβάρι μιας ζωής, σχεδόν ενός αιώνα.
Γεννήθηκε το 1905 σ’ ένα μικρό χωριό του Ρεθύμνου, την Παντάνασσα. Μια όμορφη, πράσινη πινελιά μέσα στο άνυδρο και ορεινό Αμάρι. Χρόνια τότε δύσκολα, σκληρά. Από μικρός βοηθούσε στις αγροτικές ασχολίες της οικογένειάς του. Ο αέρας του Ψηλορείτη, τα νερά που έτρεχαν τότε στα αυλάκια, οι ήχοι απ’ τα κρόταλα των Κουρητών, έσμιξαν μέσα του και έγιναν ήχοι, ρυθμός και λόγος.
Από 8 χρονών παίρνει στα χέρια του και παίζει χαμπιόλι. Ανάμεσα στις γεωργικές ασχολίες και τη φύλαξη των προβάτων έπαιζε το χαμπιόλι και η ψυχή του γέμιζε τέρψη. Ήταν 13 χρονών όταν άκουσε ένα βοσκό να παίζει λύρα. Την πήρε στα χέρια του και κατάλαβε πως του ήταν γνώριμη σαν να την κουβαλούσε μέσα του κι έψαχνε μόνο τη μορφή της. Αυτό ήταν ! Έγινε αναπόσπαστο κομμάτι της κατοπινής του ζωής!
Παρόλο που ήταν παιδί ακόμα, γύρω στα 15, άρχισε να παίζει σε γάμους και πανηγύρια. Μάλιστα στον πρώτο γάμο που έπαιξε πήρε ένα πενηντάρικο για μπαξίσι, όταν το συνηθισμένο ποσό μετριόταν σε δεκάρες.
Σε μια εποχή που ο πατέρας ήταν αφέντης του σπιτιού και η εξουσία του αδιαμφισβήτητη, ο νεαρός Γιώργης, κάνει μια κίνηση ανταρσίας. Μόλις 17 χρονών επαναστατεί και φεύγει από το σπίτι, επειδή ο πατέρας του, του ‘σπασε τη λύρα. Είχε μέλλον λοιπόν αυτός ο νέος και πολύ δρόμο μπροστά του!
Το 1925 κατατάσσεται στη Χωροφυλακή. Ίσως κι ο ίδιος να μη μπορούσε να ξεχωρίσει ποιο από τα δυο ήταν γι’ αυτόν το επάγγελμά του. Αν εννοούμε δουλειά αυτό που μας αποδίδει χρήματα τότε θα έλεγε Χωροφύλακας. Αν όμως εννοούμε την ασχολία που μας ευχαριστεί και μας γεμίζει, τότε σίγουρα θα δήλωνε μουσικός. Έχουν περάσει περίπου 5-6 χρόνια από τότε που κατατάχτηκε και ήδη είναι γνωστός στο ευρύ κρητικό κοινό. Τότε μάλιστα ακούγεται και η μαντινάδα :
Τέσσερις είν’ οι λεβεντιές απού’ βγαλε η Κρήτη Λαγός, Μουζούρης, Ροδινός κι Αλέκος Καραβίτης!
Η μουσική είναι κοινή γλώσσα όλων των ανθρώπων. Ενώνει άτομα που ίσως να μην έχουν κανένα κοινό σημείο κι οι δρόμοι συχνά για τους μουσικούς ανοίγουν εύκολα.
Ο Γιώργος Μουζουράκης γνώρισε σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής του. Αξίζει να σημειωθεί πως όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος έμαθε ότι κάποιος από τη φρουρά του γνώριζε λύρα, θέλησε να τον ακούσει. Πράγματι ο Μουζουράκης έπαιξε λύρα και ο Βενιζέλος τραγούδησε συγκινημένος.
Το1942 παντρεύεται την Ελένη Μακρή μετά από φλογερό έρωτα. Η γυναίκα του πάντα του παραστάθηκε και φαινόταν από το βλέμμα της πως ήταν πάντα πολύ περήφανη γι’ αυτόν. Η ευτυχία τους ολοκληρώνεται όταν αποκτούν τις δυο κόρες τους. Σ’ ένα σπίτι που πλημμύριζε από τη μουσική δεν μπορεί παρά και τα παιδιά να μεγαλώνουν μέσα στο ρυθμό και το τραγούδι. Η Ρούλα, η μεγαλύτερη, ήταν εμφανής ακόλουθος και διάδοχος του πατέρα της. Τραγουδούσε πολύ όμορφα και χόρευε το ίδιο καλά. Ο ίδιος όμως ο πατέρας τους είχε πει ότι η μικρότερη, η Τένια, τραγουδούσε εξίσου ωραία ίσως και καλύτερα.
Το 1962 άνοιξε ακόμη μια μεγάλη πόρτα. Είναι το συγκρότημα της Δώρας Στράτου. Για χρόνια μετά από την αποχώρησή του, οι χορεύτριες έλεγαν ότι δεν είχε άλλος οργανοπαίχτης τόσο ανεπτυγμένη την αίσθηση του χρόνου πάνω στο παίξιμό του. Μετά από λίγο καιρό μπαίνει στο χορευτικό συγκρότημα και η Ρούλα κι έτσι πατέρας και κόρη ταξιδεύουν σε διάφορα μέρη του κόσμου διαδίδοντας τη μουσική της Κρήτης και μεταφέροντας εικόνες και ακούσματα της γενέθλιας γης.
Ο Γιώργος Μουζουράκης ήταν πραγματικά υπερήφανος, γιατί είχε κάνει καταγραφή πολλών παραδοσιακών χορών άγνωστων στο ευρύ κοινό. Χοροί όπως ο Απανωμερίτης, ο Μικρός μικράκης, ο Κατσιπαδιανός, ξεχασμένοι στη μνήμη των γερόντων, τους αναβίωσε, τους χόρεψαν και τους χορεύουν και σήμερα αρκετά κρητικά συγκροτήματα. Συχνά έλεγε πως η Κρήτη φέρεται να καταλαμβάνει μια από τις τελευταίες θέσεις όσον αφορά το πλήθος των παραδοσιακών χορών και αυτό το θεωρούσε άδικο. Οι χοροί που κατέγραψε ο Γιώργος Μουζουράκης πλούτυναν την πολιτιστική κληρονομιά της Κρήτης και δεν πρέπει να ξεχαστούν. Η αγωνία του για το μέλλον της παραδοσιακής κρητικής μουσικής ήταν μεγάλη. Τον ενοχλούσαν τα στοιχεία εκμοντερνισμού που έχουν μπει είτε στον τρόπο παιξίματος της λύρας είτε στις χορευτικές φιγούρες. Τα θεωρούσε ξένα προς την παράδοση. Συχνά μιλούσε με νεότερους απ’ αυτόν και προσπαθούσε να τους μεταδώσει αυτό το πάθος και τη φλόγα που είχε μέσα του.
Πολλές φορές ήταν δύσκολο να συλλάβει κανείς τη σκέψη του. Βλέπετε ο καλλιτέχνης είναι συνήθως πέρα από τα ανθρώπινα όρια, πέρα από τα συνηθισμένα και τα καθημερινά. Ο καλλιτέχνης συχνά κάνει υπέρβαση ορίων, κινείται από εσωτερικές δυνάμεις που του λένε πώς να φέρεται. Βαρύτατο πλήγμα γι’ αυτόν και την οικογένειά του ήταν ο χαμός της πρωτότοκης και πολυαγαπημένης του κόρης, της Ρούλας, το 1992. Παρόλη την πίκρα και τη στενοχώρια του κατάφερε να μαζέψει τις δυνάμεις του και να συνεχίσει το έργο για το οποίο θεωρούσε πως ήταν ταγμένος. Άλλωστε η ίδια του είχε παραγγείλει πως δάκρυα και πένθος δεν της αρμόζουν.
Και τώρα στην ανατολή του νέου αιώνα ήρθε η δύση της ζωής του. Κάθε άνθρωπος θα ’θελε στο ταξίδι της ζωής του να ’χει μαζέψει χαρούμενες στιγμές, αναγνώριση, δόξα, επιτυχίες. Αυτό το ταξίδι σε έφτασε στον τελικό προορισμό. Μα δεν είσαι μόνος. Συνάντησες εκεί παλιούς καλούς γνώριμους. Συνάντησες το Ροδινό, τον Μπαξεβάνη, το Μουντάκη, το Σκορδαλό τους καλούς σου συνεργάτες Μαυροδημήτρη και Φουσταλιέρη και βέβαια τη Ρούλα. Έχεις πολλά να τους πεις! Έχεις να τους πεις πως οι πατριώτες σου συνεχίζουν να νοιάζονται για την παράδοση, αγωνιούν για τον τόπο τους και πως οι Κρητικοί δεν αλλάζουν. Ήταν ανέκαθεν και θα είναι πάντα πιστοί σε όσα τους αφήσατε παρακαταθήκη εσείς οι παλιότεροι.
Αιωνία σου η μνήμη, Γιώργο Μουζουράκη Αιωνία σου η μνήμη, Θείε Γιώργο.


Διαβάστε μία συνέντευξη του Γιώργου Μουζουράκη στο περιοδικό ΚΡΗΤΗ, λίγο πριν το θάνατο του στην οποία μιλάει για τη ζωή του και όχι μόνο.

Γενικές πληροφορίες για την Κρητική μουσική: http://www.cretan-music.gr

και ειδικά για τον καλλιτέχνη: http://www.cretan-music.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=174&Itemid=69

[Επεξεργασία] Φυσικό περιβάλλον

[Επεξεργασία] Χλωρίδα και πανίδα

[Επεξεργασία] Βουνά - Διαδρομές - Εναλλακτικός τουρισμός

[Επεξεργασία] Τοπωνύμια

  • Βένι
  • Ερημοκλησσιές
  • Ποταμοί
  • στου Αρναούτη
  • Σταυρός, λόφος στα δυτικά του χωριού
  • Πρησμένος δέτης, απότομος βράχος στα όρη που δεσπόζει στην κορυφή τους.Εκεί φυτρώνουν πολλά αγριοβότανα, μεταξύ αυτών και αυτοφυής δίκταμος. Δίπλα του βρίσκεται η περιοχή "Νερατζιές πλάι"
  • Μοναχός Πλάτανος, τοποθεσία στα όρη. Δεσπόζει ένα πλατάνι και στη ρίζα του αναβλύζει μια μικρή πηγή, η Χωστή Βρύση
  • Μουλαλή Λάκος, τοποθεσία στα ΝΔ του χωριού
  • Χοιροχάρου, τοποθεσία κοντά στο χωριό, στο δρόμο για την Πατσό
  • Κοπράνα, τοποθεσία κοντά στο φράγμα . Παλιά εκεί λειτουργούσαν καμίνια για την παρασκευή κάρβουνου
  • Λίμνη
  • Λιβάδι, πολύ εύφορη τοθεσία κοντά στο χωριό
  • Χαράκι δυτικά του χωριού, ένας ιδιαίτερα θαμνώδης λοφίσκος,
  • Πηλός, τοποθεσία με πλούσιους ελαιώνες
  • Φαράγγι, τοποθεσία δυτικά του χωριού, συναντάει το φαράγγι του Αγίου Αντωνίου
  • Μεγάλη Βρύση, τοποθεσία κοντά στου Αρναούτη. Εκεί βρίσκεται η βασική πηγή ύδρευσης
  • Ματσουκάδες, τοποθεσία στα όρη
  • Μαχή,
  • Παχές Λίμνη, τοποθεσία στα βόρεια του χωριού
  • Δέματα,
  • Λιγύρι, τοποθεσία στα όρη
  • Καστρί, λόφος στα δυτικά του χωριού
  • Μεζάρι, τοποθεσία στο δρόμο για τον Πηλό
  • στου παππά το αμπέλι, εύφορη περιοχή με πολλές καλλιέργειες
  • Λιβάδες,
  • Κατσογρίδου

[Επεξεργασία] Σύγχρονη εποχή-προβλήματα-προοπτικές

[Επεξεργασία] Σύνδεσμοι

Νομαρχία Ρεθύμνου: http://www.na.rethymnon.gr/

Δήμος Ρεθύμνου: http://www.rethymno.gr/

Δήμος Συβρίτου : http://na.rethymnon.gr/main/4/9/

Γραφείο Τουρισμού (ΕΟΤ): http://www.greek-tourism.gr/crete/rethimno/index.htm

Το Ρέθυμνο e-λεκτρονικά ! : http://www.rethimno.gr/

Ιστοσελίδα για το Αμάρι: http://www.amariotes.com/mapvillages/pantanassa.htm

Οδηγός για την πόλη και το νομό: http://www.e-city.gr/rethymno/home/view/view.php

Ο καιρός στο Ρέθυμνο: http://weather.pathfinder.gr/greece/crete/rethymnon.html

Τουριστικός οδηγός πόλης Ρεθύμνου: http://www.explorecrete.com/greek/Rethymnon-old-town_GR.html

Νέα για το φράγμα Ποταμών: http://www.cretetv.gr/news/newsf.php?ArtID=24065

Στιγμές, το Κρητικό περιοδικό: http://stigmes.gr/gr/grpages/kritever/rethimno.htm

[Επεξεργασία] Πηγές