Φολέγανδρος
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Νήσος των Κυκλάδων, μεταξύ της Σίκινου και Μήλου. Απέχει 15 μίλια (ανατολικά) της Μήλου και 22 μίλια ΒΔ. από τη Σαντορίνη.
Τη Φολέγανδρο οι ναυτικοί την αποκαλούν Πολύκαντρο. Είναι επιμήκης νήσος με δύο εκατέρωθεν κολπίσκους "Πόρτο Βαθύ" και "Πλάκα" που τη χωρίζουν σε δύο ισομήκη τμήματα ορεινά και άδενδρα. Οι ακτές της είναι περισσότερο απόκρημνες και σχηματίζουν πολλά ακρωτήρια όπως το Καστέλι, Κυπάρισσος, Ασπρόπουντα που φέρει Φάρο, Βιτσέντζος, Γκρότα κ.ά.
Το νησί είναι έδρα της Κοινότητας Φολεγάνδου, που αποτελείται από δυο Κοινοτικά Διαμερίσματα. Πρωτεύουσα του νησιού είναι το ομώνυμο χωριό (που λέγεται και Χώρα) με 316 κατοίκους, που περιλαμβάνει τους οικισμούς Κάστρο, που άρχισε να αναπτύσσεται στα χρόνια της Ενετοκρατίας γύρω από το κάστρο της Φολέγανδρος, Λιβάδι και Πετούση. Το άλλο Κοινοτικό Διαμέρισμα έχει την έδρα του στην Απάνω Μεριά, που αποτελεί και το χαρακτηριστικότερο (παραδοσιακό) κομμάτι του νησιού, και περιλαμβάνει άλλους δύο μικροτερους που κατοικούνται μόνο το καλοκαίρι, τον Καραβοστάσης (που είναι και το λιμάνι) και την Αγκάλη, που είναι στον όρμο Βαθύ.
Πρώτοι κάτοικοι της νήσου κατά τη παράδοση θεωρούνται οι Κρήτες υπό το γιο του Μίνωα Φολέγανδρο εκ του οποίου και το όνομά της. Από επιγραφές όμως που βρέθηκαν στη νήσο οι πρώτοι κάτοικοι πρέπει να ήταν Δωριείς από τη Σαντορίνη του γένους των Αιγιδών.
Το 425 π.Χ. φέρεται να έχει κυριευθεί και να σύρεται υποτελής των Αθηναίων. Οι Ρωμαίοι χρησιμοποίησαν τη νήσο ως τόπο εξορίας. Επί Φραγκοκρατίας η Φολέγανδρος ανήκε στο Δουκάτο Νάξου, που φέρεται να τη κατέκτησε ο Μάρκος Σανούδος το 1212 και ο οποίος ανήγειρε μεγάλο οχυρό φρούριο στο ψηλότερο σημείο όπου και η αρχαία πόλη. Στη κυριαρχία των Ενετών η νήσος έμεινε μέχρι το 1566 όπου τότε και ερημώθηκε από τους Τούρκους πειρατές. Το 1617 οι Τούρκοι κατέλαβαν τη νήσο οριστικά μέχρι το 1821, ενώ το 1715 η Φολέγανδρος υπέστη τη λεηλασία και την ερήμωση από τον πασά Τζανούμ Χότζα που εξανδραπόδισε τους κατοίκους της.