Σκωτία
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η Σκωτία (Αγ Scotland; Σκ Alba) ; επίσης Σκοτία, χώρα των Σκώτων) είναι χώρα που καταλαμβάνει την βόρεια περιοχή της Βρετανίας και μια από τις συνιστώσες χώρες του Ηνωμένου Βασιλείου.
Χωρίζεται βασικά σε δύο περιοχές: Στις τις ορεινές περιοχές (Highlands), και στις πεδινές περιοχές (Lowlands). Αντίστοιχα, οι κάτοικοί της (που είναι κυρίως κελτικής προέλευσης) χωρίζονται σε ορεινούς (Highlanders) και πεδινούς (Lowlanders). Οι Highlanders είναι αυτοί που θεωρούν τους εαυτούς τους τους πιο γνήσιους Σκωτσέζους, ζούνε στα ορεινά, κυρίως στα βόρεια της χώρας, και στη γλώσσα τους θα βρει κανείς πάμπολλα ιδιωματικά στοιχεία, σίγουρα περισσότερα απ' ό,τι στην καθομιλουμένη των Lowlanders, των κατοίκων των πεδινών περιοχών κυρίως στο νότο της χώρας και των μεγαλύτερων πόλεων, του Εδιμβούργου και της Γλασκώβης που δέχθηκαν λόγω γεωγραφίας και γειτνίασης με την Αγγλία πιο εύκολα την αγγλική επιρροή.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Ετυμολογία
Ένα Αγγλοσαξονικό Χρονικό του 10ου αιώνα είναι η αρχαιότερη πηγή με τη χρήση της ονομασίας "Σκωτία". Προέρχεται από το λατινικό Scoti, αγνώστου προελεύσεως, που αναφερόταν στους Γαλάτες της Ιβερνίας, στη σημερινή Ιρλανδία. Η ύστερη λατινική ονομασία Scotia (χώρα των Γαλατών) χρησιμοποιόταν μόνο για τις περιοχές της Σκωτίας όπου ομιλούνταν η γαελική γλώσσα, ενώ κατά τον Ύστερο Μεσαίωνα περιλάμβανε ολόκληρη την περιοχή της Σκωτίας. Στο παρόν, ο όρος χρησιμοποιείται για να δηλώσει οποιονδήποτε κάτοικο της περιοχής, ανεξάρτητα της εθνικότητας των προγόνων του.
[Επεξεργασία] Ιστορία
[Επεξεργασία] Αρχαία Σκωτία
Συχνοί παγετώνες στην περιοχή της σύγχρονης Σκωτίας κατέστρεψαν οποιαδήποτε ίχνη ανθρώπινων εγκαταστάσεων πριν τη Μεσολιθική Περίοδο. Πιστεύεται ότι, μετά τους παγετώνες, οι πρώτες ομάδες κυνηγών έφτασαν στη Σκωτία πριν 11.000 χρόνια. Οι πρώτες κατοικίες κατασκευάστηκαν πριν 9.500 χρόνια περίπου, ενώ οι πρώτοι οικισμοί πριν 6.000 χρόνια.
Η γραπτή ιστορία της Σκωτίας ξεκίνησε με την άφιξη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στη νότια και κεντρική Μεγάλη Βρετανία, όταν κατέλαβαν τα τωρινά εδάφη Αγγλίας και Ουαλίας και τα μετέτρεψαν στη ρωμαϊκή επαρχία Britannia. Η κατοχή της Σκωτίας από τους Ρωμαίους γνώρισε σύντομα διαλείμματα. Οι Ρωμαίοι έχτισαν το Τείχος του Αδριανού για να ελέγξουν τις τοπικές φυλές και από τις δυο πλευρές, αλλά τελικά αποτέλεσε το βόρειο σύνορο των Ρωμαίων στη Βρεταννία.
[Επεξεργασία] Μεσαιωνική Σκωτία
Το Βασίλειο των Πικτών ήταν το κράτος που έγινε τελικά γνωστό ως Άλμπα ή Σκωτία. Στις αρχές του 8ου αιώνα, το βασίλειο των Πικτών ήταν σε μεγάλο βαθμό όμοιο με το βασίλειο των Σκώτων υπό τη βασιλεία του Αλέξανδρου Α' της Σκωτίας (1107–1124). Ωστόσο, μέχρι το 10ο αιώνα, οι Πίκτοι επηρρεάστηκαν από τη γαελική κουλτούρα και ανέπτυξαν ένα μύθο με ιρλανδικές ρίζες γύρω από τον πρόγονο της τότε βασιλικής δυναστείας, τον Κένεθ Α' της Σκωτίας. [1]
Μέχρι το 12ο αιώνα, οι βασιλείς της Άλμπα απέκτησαν τα αγγλόφωνα εδάφη στα νοτιοανατολικά και κυρίευσαν το Γκάλογουεϊ και το Caithness, ενώ στο τέλος του 13ου αιώνα διαμορφώθηκαν τα σύνορα Αγγλίας-Σκωτίας όπως είναι γνωστά περίπου σήμερα. Ωστόσο, οικονομικές και πολιτισμικές αλλαγές μετέβαλαν τη Σκωτία κατά τα ύστερα μεσαιωνικά χρόνια. Στα χρόνια του βασιλιά Ντέιβιντ Α' της Σκωτίας, ξεκίνησαν η φεουδαρχία, η αναδιοργάνωση της κυβέρνησης και η ίδρυση των πρώτων (από νομικό ορισμό) πόλεων, που ονομάζονταν burghs. Συν τοις άλλοις, η μετανάστευση Γάλλων και Άγγλων ιπποτών και κληρικών έφερε πολιτισμικές αναμείξεις: ο πολιτισμός και η γλώσσα των παράκτιων περιοχών στα ανατολικά και νοτιοανατολικά δέχτηκε αγγλικές επιρροές, ενώ η υπόλοιπη χώρα διατήρησε τη γαελική γλώσσα.
Ο θάνατος του Αλέξανδρου Γ' της Σκωτίας το 1286 και της εγγονής του, Μαργαρίτας της Νορβηγίας, έσπασε τη διαδοχή των βασιλιάδων της Σκωτίας, με αποτέλεσμα να παρέμβει ο βασιλιάς Εδουάρδος Α' της Αγγλίας, ο οποίος τοποθέτησε τον Ιωάννη της Σκωτίας σαν υπο-βασιλιά. Η σχέση αυτή διεκόπη, οδηγώντας σε μια αποτυχημένη προσπάθεια των Άγγλων για καθολική κυριαρχία. Πρόκειται για το γνωστό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας, με επιφανείς το Γουίλιαμ Γουάλας και άλλους, ενώ στη διαρεμένη χώρα έγινε βασιλιάς ο Ρόμπερτ Μπρους. Ο πόλεμος συνεχίστηκε για κάποιες δεκαετίες μέχρι τα μισά του 14ου αιώνα. Η έλλειψη διαδόχου του Ντέιβιντ Β' της Σκωτίας οδήγησε τον ανιψιό του, Ρόμπερτ Β', στο θρόνο και στην καθιέρωση της δυναστείας των Στιούαρτ, που βασίλεψαν στη Σκωτία μέχρι τα τέλη του Μεσαίωνα. Η χώρα γνώρισε μεγάλη ευημερία κατά τη Σκωτσέζικη Αναγέννηση και το Διαφωτισμό.
[Επεξεργασία] Σύγχρονη Σκωτία
Το 1603, ο Τζέιμς ΣΤ' της Σκωτίας κληρονόμησε τον αγγλικό θρόνο. Η Σκωτία παρέμεινε, εκτός μιας σύντομης περιόδου, ξεχωριστό κράτος, παρά τη σύγκρουση μεταξύ στέμματος και Πρεσβυτεριανής Εκκλησίας περί εκκλησιαστικής διακυβέρνησης. Το 1707, αγγλικές απειλές για πάγωμα του εμπορίου και της ελεύθερης διακίνησης από τα σύνορα Αγγλίας-Σκωτίας οδήγησαν στην υπογραφή της Ενωτικής Πράξης του 1707 μεταξύ των κυβερνήσεων των δυο κρατών και στη δημιουργία του Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας.
Η Σκωτία έγινε ένα από τα μεγάλα εμπορικά, βιομηχανικά και πνευματικά κέντρα της Ευρώπης μετά τη σκοτσέζικη Αναγέννηση και το Διαφωτισμό. Παρουσίασε μια βιομηχανική κάμψη μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και τις τελευταίες δεκαετίες παρουσίασε κάποια οικονομική και πολιτιστική επανάκαμψη. Το 1998, εγκαθιδρύθηκε το Κοινοβούλιο της Σκωτίας από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου.
Αρχηγός κράτους στη Σκωτία είναι ο Βρετανός μονάρχης, επί του παρόντος η βασίλισσα Ελισάβετ Β'.
[Επεξεργασία] Γεωγραφία
Η Σκωτία αποτελεί το βόρειο τμήμα του νησιού της Μεγάλης Βρετανίας. Στα νότια συνορεύει μόνο με την Αγγλία, ενώ οι δυτικές ακτές της βρέχονται από τον Ατλαντικό Ωκεανό και οι ανατολικές ακτές της από τη Βόρεια Θάλασσα.
Η γεωγραφική έκταση της Σκωτίας γενικότερα είναι όπως καθορίστηκε το 1237 στη Συνθήκη του Γιορκ μεταξύ Σκωτίας και Αγγλίας[2] και το 1266 στη Συνθήκη του Περθ μεταξύ Σκωτίας και Νορβηγίας.[3]
[Επεξεργασία] Κλίμα
Το κλίμα της Σκωτίας είναι εύκρατο ωκεάνιο και, γενικά, ευμετάβλητο. Επηρρεάζεται από το Ρεύμα του Κόλπου από τον Ατλαντικό κι έτσι έχει πιο ήπιους χειμώνες, αλλά πιο δροσερά και υγρά καλοκαίρια σε σύγκριση με άλλες περιοχές στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος, όπως το Όσλο ή ή Μόσχα. Ωστόσο, παρατηρούνται χαμηλότερες θερμοκρασίες σε σύγκριση με το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο.
[Επεξεργασία] Δημογραφικά στοιχεία
Το 2001, ο πληθυσμός της Σκωτίας ανερχόταν στα 5.062.011 κατοίκους. Αν και πρωτεύουσα της Σκωτίας, το Εδιμβούργο δεν είναι η μεγαλύτερη πόλη της χώρας, αλλά η Γλασκόβη, που συγκεντρώνει το μισό σχεδόν πληθυσμό της Σκωτίας στην ευρύτερη αστική περιοχή της.
Τα κεντρικά Lowlands συγκεντρώνουν τις περισσότερες μεγάλες πόλεις. Η Γλασκόβη βρίσκεται στα δυτικά, ενώ στην ανατολική ακτή βρίσκονται οι άλλες τρεις μεγάλες σκοτσέζικες πόλεις: το Εδιμβούργο, το Ντάντι και το Αμπερντήν. Στα Highlands, σημαντική ανάπτυξη έχει παρουσιάσει το Ινβερνές. Μόνο τα μεγαλύτερα και πιο εύκολα προσβάσιμα νησιά διατηρούν πληθυσμό, ενώ τα νότια Uplands είναι κυρίως αγροτικές περιοχές, όπου αναπτύσσεται η γεωργία και η δασοπονία.
Λόγω της μετανάστευσης μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γλασκώβη, το Ντάντι και το Εδιμβούργο έχουν εθνικές ομάδες από την Ασία, καθώς και σημαντικό πληθυσμό από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Η Σκωτία έχει τρεις επίσημα αναγνωρισμένες γλώσσες: τα αγγλικά, τα σκοτικά και τη σκωτική γαελική γλώσσα (30% των Σκώτων μιλάει γαελικά).
[Επεξεργασία] Πολιτισμός
Η σκωτσέζικη μουσική είναι μια σημαντική πλευρά της σκωτσέζικης κουλτούρας, που ενσωματώνει παραδοσιακά και μοντέρνα στοιχεία. Παραδοσιακό μουσικό όργανο της Σκωτίας είναι η γκάιντα, καθώς και το βιολί και το ακορντεόν, που χρησιμοποιούνται σε συγκροτήματα σκωτσέζικης κάντρι συνήθως μουσικής, που αποτέλεσε τη βάση για την ανάπτυξη της κάντρι μουσικής στις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω των μεταναστών, που έφεραν μαζί τους τη μουσική από την αρχική τους πατρίδα.
Η σκωτσέζικη λογοτεχνία περιλαμβάνει κείμενα γραμμένα στα αγγλικά, στα Σκοτσέζικα γαελικά, στα γαλλικά και στα λατινικά. Ο ποιητής και στιχουργός Ρόμπερτ Μπερνς έγραφε στα Σκοτικά, αλλά και στα αγγλικά με σκωτσέζικους ιδιωματισμούς, που απευθύονται σε σαφώς μεγαλύτερο κοινό. Παρομοίως, τα γραπτά των Ουόλτερ Σκοτ και Άρθουρ Κόναν Ντόιλ έγιναν παγκοσμίως γνωστά το 19ο και 20ό αιώνα.
[Επεξεργασία] Εθνικά σύμβολα
- Η Σημαία της Σκωτίας χρονολογείται, σύμφωνα με το θρύλο, από τον 9ο αιώνα κι είναι έτσι η παλαιότερη εθνική σημαία που χρησιμοποιείται ακόμα. Αποτελεί επίσης τμήμα του σχεδίου της σημαίας του Ηνωμλενου Βασιλείου.
- Ο μονόκερος χρησιμοποιείται σαν σύμβολο της Σκωτίας στην εραλδική. Ο βασιλικός θυρεός της Σκωτίας, που χρησιμοποιόταν πριν το 1603 από τους βασιλείς της Σκωτίας, απεικόνιζε ένα λιοντάρι ανάμεσα σε δυο μονόκερους.
- Τα Πετράδια του Στέμματος της Σκωτίας βρίσκονται στην αίθουσα του θρόνου του Κάστρου του Εδιμβούργου και μετακινούνται μόνο σε κρατικές περιστάσεις.
- Γουίλιαμ Γουάλας, εθνικός ήρωας και ηγέτης του Πολέμου Ανεξαρτησίας της Σκωτίας.
- Flower of Scotland, θεωρείται ο εθνικός ύμνος της Σκωτίας.
- Το ταρτάν είναι συγκεκριμένο είδος ραφής υφάσματος, το οποίο χρησιμοποιείται στα κιλτ και δηλώνει κάποια συγκεκριμένη σκωτσέζικη φατρία.
- Η Εθνική γιορτή είναι στις 30 Νοεμβρίου, ανήμερα της γιορτής του Αγίου Ανδρέα.
[Επεξεργασία] Παραπομπές
- ↑ Dauvit Broun, "Dunkeld and the origin of Scottish identity", in Innes Review, 48 (1997), pp. 112–124, repr. in eds. Dauvit Broun and Thomas Owen Clancy (eds.), Spes Scotorum: Hope of Scots, (1999), pp. 95–111; Dauvit Broun, "Kenneth mac Alpin", in M. Lynch (ed.), The Oxford Companion to Scottish History, (New York, 2001), p.359; Sally Foster, Picts, Gaels and Scots: Early Historic Scotland, (London, 1996); Simon Taylor, "Place-names and the Early Church in Eastern Scotland", in Barbara Crawford (ed.), Scotland in Dark Age Britain, (Aberdeen, 1996), pp. 93–110; David N. Dumville, "St Cathróe of Metz and the Hagiography of Exoticism," in John Carey et al (eds.), Irish Hagiography: Saints and Scholars, (Dublin, 2001), pp. 172–176; Maire, Herbert, "Rí Érenn, Rí Alban, kingship and identity in the ninth and tenth centuries", in Simon Taylor (ed.), Kings, Clerics and Chronicles in Scotland, 500–1297, (Dublin, 2000), pp. 63–72.
- ↑ National Archives. [1] Retrieved 21.11.06
- ↑ Mackie, J.D. (1969) A History of Scotland. London. Penguin.
[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Το παρόν άρθρο βασίζεται στο αντίστοιχο άρθρο της αγγλικής Wikipedia.