Μπαγλαμάς
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο μπαγλαμάς ή μπαγλαμαδάκι, (εκ του τουρκικού baglama), είναι νυκτό μουσικό όργανο, συγγενές του μπουζουκιού (αλλά μικρότερο σε διαστάσεις), που χρησιμοποιείται στην ελληνική λαϊκή μουσική. Κατά κανόνα έχει τρεις διπλές χορδές. Ο ήχος του μπαγλαμά είναι οξύς. Κάθε χορδή κουρδίζεται μία οκτάβα υψηλότερα από την αντίστοιχη στο μπουζούκι.
Η αναγκαιότητα της δημιουργίας αυτού του οργάνου οφείλεται κυρίως στη χρήση ναρκωτικών ουσιών. Είναι γεγονός ότι κατά τη χρήση τέτοιων ουσιών ορισμένες αισθήσεις του ανθρώπινου οργανισμού αναπτύσσονται "κατ΄ άμυνα" υπέρμετρα όπως η όραση και ιδίως η ακοή. Ειδικά οι ήχοι της κιθάρας ή του μπουζουκιού ακούγονται από τους χρήστες ως εκκωφαντικοί. Έτσι εφευρέθηκε ο μπαγλαμάς όπου οι ήχοι του είναι λιγότερο οξείς και ακούγονται ευχάριστα.
Χαρακτηριστικοί και οι στίχοι του λαϊκού τραγουδιού "παίζουν τα μπαγλαμαδάκια, μάνα μου κάτι μεράκια".
[Επεξεργασία] Λαογραφία
Πολλά είναι τα ελληνικά λαϊκά τραγούδια που έχουν ώς τίτλο τους τον μπαγλαμά ή αναφέρονται σ΄ αυτό το όργανο. Σημαντικότερα και γνωστότερα εξ αυτών είναι:
- «Άχ ο μπαγλαμάς» (Λ. Παπαδόπουλου), «Ο Μπαγλαμάς» (Λ. Παπαδόπουλου), «Θα βρω μουρμούρη μπαγλαμά» (Ευτ. Γιαννακοπούλου), «Μ΄ αργιλέ και μπαγλαμάδες» (Περπινιάδη), «Το Μπαγλαμαδάκι» (Καπλάνη), «Μπαγλαμαδάκια» (Θωμαΐδου), «Όταν καπνίζει ο λουλάς» (Μητσάκη), «Της μαστούρας ο σκοπός» (Τσιτάνη), «Στη ζούλα μ΄ ανακάλυψαν» (Σκουρτέλη), «Βαρέθηκα τον αργιλέ» (Παπάζογλου), «Κανείς εδώ δεν τραγουδά» (Πάπάζογλου;), «Μπούκαραν μάγκες στο τεκέ» (;), «Καραντουζένι κούρδισα», (μάλλον του Γενίτσαρη), «Νρίγκι-ντρίγκι τα μπαγλαμαδάκια» (Καραμπεσίνη), κ.ά.
[Επεξεργασία] Εκφράσεις
Ο όρος "μπαγλαμάς" χρησιμοποιείται στις ελληνικές δημώδεις εκφράσεις ως χαρακτηρισμό συνήθως ανόητου ανθρώπου και για περιπτώσεις που στερείται πρωτοβουλίας, π.χ. Ρε μπαγλαμά!, ή Α ρε μπαγλαμά!