Πενταγιοί Φωκίδος
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πανέμορφο γραφικό χωριό των Βαρδουσίων.
Η ΟΜΟΡΦΗ ΠΕΝΤΑΓΙΟΥ βρίσκεται στην ορεινή Δώριδα 80 χλμ περίπου ΒΔ από την πρωτεύουσα του νομού Άμφισσα,και ανήκει στο Δήμο Βαρδουσίων.
Ανατολικά βρίσκονται τα Βαρδούσια, χιονοσκεπή συνήθως, ενώ τη δύση οριοθετεί το Ξεροβούνι με το ονομαστό τσάι του. Τα έλατα το περιτριγυρίζουν μαζί με πλατάνια και άφθονα νερά. Η μεγάλη βρύση ειναι μια πηγή με άφθονο τρεχούμενο κρυστάλλινο νερό το οποίο περνά από τον μύλο του Πλέωρα .Η εκκλησία στη πλατεία συγκεντρώνει τους πιστούς στις λύπες και στις χαρές. Κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν η γεωργία και η κτηνοτροφία. Τα αμπέλια έδιναν το καλλίτερο κρασί ονομαστός ο Κώστας Αρμύρος ,για την τέχνη στην οινοποίηση. Tο κρέας και το τυρί άφθονα και αγνά προϊόντα αναφοράς ποιότητος του Πενταγιώτη του Γιάννη. Απο όπου και αν τη κοιτάξεις θυμίζει Ελβετικό τοπίο ιδίως το χειμώνα χιονισμένη.
[Επεξεργασία] Ιστορία
Το χωριό που συνδέεται με το θρύλο της Μαρίας της Πενταγιώτισσας, ιδρύθηκε το 16ο αιώνα. Η ονομασία του πρόηλθε ίσως από τους πέντε προστάτες αγίους του ή από τους πέντε δρόμους ‘’πέντε αγνιαί’’ που ξεκινούσαν από την πλατεία του προς τα άλλα χωριά, ενώ κατά το μελετητή Ιω.Παπαγεωργίου, πήρε το όνομά του από τους πέντε αδερφούς ‘’πέντε γιους’’ Καμπεραίους που πρωτοεγκαταστάθηκαν στο χωριό. Όταν το 1826,μετά την έξοδο του Μεσολογγίου, μια ομάδα αγωνιστών κατέφυγε στους Πενταγιούς,ο Μουσταφάμπεης με δυο χιλιάδες Τούρκους χτύπησε το χωριό. Έλληνες αγωνιστές με επικεφαλής τους Ράγκο και Τσόγκα τους καταδίωξαν προς τον Κόκκινο όπου και νικήθηκαν από το Σκαλτσοδήμο.