Σταύρος Κουγιουμτζής

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Σταύρος Κουγιουμτζής είχε γεννηθεί το 1932 στη Θεσσαλονίκη, σ' έναν προσφυγικό καταυλισμό κοντά στο Γεντί Κουλέ. Τα πρώτα τραγούδια που άκουσε και αγάπησε ήταν αυτά που έφεραν οι πρόσφυγες μαζί τους. Το σμυρνέικο κι αργότερα το λαϊκό πότισαν τις πρώτες αναμνήσεις του. «Στην εποχή μου δεν υπήρχαν μόνο φτωχοί, υπήρχαν και «υπόφτωχοι». Σ' αυτήν την κατηγορία ανήκα», έλεγε κάποτε ο ίδιος. Κι όμως, παρά τις συνθήκες πενίας, η μάνα του, καπνεργάτρια, όταν εκείνος είναι 5 ετών, του χαρίζει ένα γραμμόφωνο και μερικές πλάκες. «Φαίνεται», εξηγούσε ο ίδιος, «πως κάτι είδε σε εμένα και την κέντρισε...».

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Με τους κλασικούς

Το μουσικό του παράθυρο ανοίγει για να μπουν οι μουσικές του Βαμβακάρη και του Τσιτσάνη πρώτα και αργότερα των μεγάλων κλασικών. Στα 15, ο Σταύρος Κουγιουμτζής, γοητευμένος από τον ήχο του πιάνου που άκουσε πίσω από ένα κλειστό παράθυρο στην οδό Παύλου Μελά, γράφεται στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης, μελετά πιάνο με τον Τώνη Γεωργίου και παίρνει πτυχίο αρμονίας, αντίστιξης και φούγκας με τον Σόλωνα Μιχαηλίδη. Αργότερα, στην Αθήνα πια, θα συμπληρώσει τις σπουδές του κάνοντας μαθήματα σύγχρονης μουσικής με τον Γιάννη Ανδρέου-Παπαϊωάννου.

«Δεν ήταν δυνατόν όταν αγαπούσα τον Τσιτσάνη να μην αγαπήσω και τον Μπαχ», έλεγε σε μια συνέντευξή του. Ούτε όμως και το αντίστροφο. Διότι παρότι στο ωδείο η λαϊκή μουσική ήταν απαγορευμένη, «σαν χολέρα ήτανε», ο νεαρός σπουδαστής δεν σταματά να ακούει λαϊκά και αρχοντορεμπέτικα. Από το 1952, για λόγους βιοπορισμού, αρχίζει να εργάζεται ως πιανίστας σε διάφορα νυχτερινά κέντρα της Θεσσαλονίκης.

Το 1960 γράφει σε δικούς του στίχους το πρώτο του τραγούδι, «Το Περιστεράκι», που το τραγουδά η Ζωίτσα Κουρούκλη. Οταν το ακούει ο (προ «Λύρας» ακόμα) Αλέκος Πατσιφάς, του λέει να γράψει λαϊκά τραγούδια. Κι αυτό ακριβώς κάνει: τα δύο πρώτα λαϊκά τραγούδια του, με δικούς του στίχους και πάλι, γίνονται αμέσως επιτυχίες. Ηταν το «Αν δεις στον ύπνο σου ερημιά», που το τραγουδά ο Μανώλης Καναρίδης και το «Μη μου θυμώνεις μάτια μου» που το λέει ο Γιάννης Πουλόπουλος.

[Επεξεργασία] «Να 'τανε το '21»

Το 1967 ο Σταύρος Κουγιουμτζής αποφασίζει να κατεβεί στην Αθήνα. Ετσι αρχίζει η μεγάλη του συνεργασία με τη «MINOS» και κυρίως με τον νεαρό κι ανερχόμενο τότε τραγουδιστή Γιώργο Νταλάρα. Εκείνος ερμηνεύει το τραγούδι που θα γίνει η πρώτη μεγάλη επιτυχία του Κουγιουμτζή: το περίφημο «Να 'τανε το '21», σε στίχους της Σιώτας Τσιώτου (που για λόγους λογοκρισίας αναμορφώνει έναν από τους στίχους του τραγουδιού, «και να κρατάω τις νύχτες με τ' άστρα μια τουρκοπούλα αγκαλιά», σε μια «ομορφούλα αγκαλιά»).

Αυτή είναι η πρώτη μιας αλυσίδας μεγάλων επιτυχιών, οι περισσότερες με τον Γιώργο Νταλάρα , αλλά και με τη Χαρούλα Αλεξίου («Χρόνια σαν βροχή», «Σου στέλνω χαιρετίσματα»), την Αννα Βίσση («Σ' αγαπώ», «Στα χρόνια της υπομονής»), τη Βίκυ Μοσχολιού, τον Αντώνη Καλογιάννη, τον Γιάννη Πάριο, τον Γιάννη Καλατζή, την Ελευθερία Αρβανιτάκη (στην οποία χαρίζει μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της, το «Κόκκινο φουστάνι») αλλά και τη σύντροφό του Αιμιλία Κουγιουμτζή. Αν και εξαιρετικός στιχουργός και ο ίδιος, συνεργάζεται και με άλλους κορυφαίους στιχουργούς (Μ. Ελευθερίου, Λ. Παπαδόπουλο, Ακο Δασκαλόπουλο, Μ. Μπουρμπούλη, Κ. Βίρβο κ.ά.). Και, λιγότερο συχνά, μελοποιεί και ποιητές. Σε ποίηση του Γιώργου Θέμελη, γράφει τα τραγούδια που περιλαμβάνονται στον δίσκο του «Ηλιοσκόπιο» και σε ποίηση Σεφέρη, Παπαδιαμάντη, Σαχτούρη, Χριστιανόπουλου και Ριτσιώνη τα τραγούδια του δίσκου «Μικραίνει ο κόσμος».

Τα τελευταία χρόνια είχε περιορίσει τη δραστηριότητά του από άποψη. Ανθρωπος χαμηλών τόνων, επέστρεψε το 1988 στη Θεσσαλονίκη, αναζητώντας μια «ήσυχη ζωή». Ζούσε σε ένα απλό διαμέρισμα στην Καλαμαριά με τη γυναίκα του Αιμιλία και τις κόρες του Δόρα και Μαρία. Αλλωστε, πλούσιος δεν έγινε ποτέ γιατί, όπως λένε όσοι τον γνώρισαν καλά, «πολύ απλά, αυτό δεν τον ενδιέφερε».

[Επεξεργασία] Τα τελευταία του

Το 1998 με προτροπή του Γιώργου Νταλάρα εμφανίστηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για τη βασισμένη στη βυζαντινή υμνογραφία μουσική του παράσταση «Ύμνοι αγγέλων σε ρυθμούς ανθρώπων» με ερμηνευτές τους Γιώργο Νταλάρα και Αιμιλία Κουγιουμτζή.

Η τελευταία του δισκογραφική παρουσία ήταν το 2001 με το «Εβρεχε ο κόσμος» και 11 τραγούδια που έγραψε για να τα πει η κόρη του, Μαρία Κουγιουμτζή, ο Γιώργος Χριστοδούλου και, ως συμμετέχων, ο τραγουδιστής των μεγάλων του επιτυχιών, ο Γιώργος Νταλάρας. «Και σήμερα βγαίνουν καλά τραγούδια, αλλά το όραμα του τραγουδιού, όπως το είχαμε από τον Θεοδωράκη ή τον Χατζιδάκι, έχει κατακερματιστεί. Τότε δίναμε σημασία στην ελληνικότητα του τραγουδιού που τώρα σχεδόν έχει εξαφανιστεί...», εξηγούσε τους λόγους της απουσίας του μιλώντας το 2001 στην «Ε» και στη Μαρία Βλαχοπούλου.

Η μουσική ως κεντρικός άξονας της ζωής του ήταν κι αυτός των γραπτών του, του αυτοβιογραφικού του αφηγήματος «Ανοιχτά παράθυρα με κλειστά παντζούρια» («Εντευκτήριο» 1998 - «Κέδρος» 2001) και της συλλογής διηγημάτων «Στα διώροφα έμεναν οι όμορφες» («Κέδρος» 2000).

Ο συνθέτης έφυγε το Σάββατο 12 Μάρτη 2005, στα 73 του χρόνια, από ανακοπή καρδιάς.

[Επεξεργασία] Δισκογραφία

Προσωπικοί Δίσκοι

Έτος Τίτλος Είδος Εταιρεία Αριθμός καταλόγου
1970
  • Νάτανε το 21

Studio

ΜΙΝΟΣ

MSM 118

1971
  • Όταν ανθίζουν πασχαλιές

Studio

ΜΙΝΟΣ

MSM 137

1973
  • Ηλιοσκόπιο

Studio

ΜΙΝΟΣ

MSM 169

1974
  • Μικρές πολιτείες

Studio

ΜΙΝΟΣ

MSM 210

1975
  • Στα ψηλά τα παραθύρια

Studio

ΜΙΝΟΣ

MSM 239

1976
  • Λαϊκές Κυριακές

Studio

ΜΙΝΟΣ

MSM 291

1977
  • Τραγούδια του καιρού μας

Studio

ΜΙΝΟΣ

MSM 312

1979
  • Όταν σε περιμένω

Studio

LYRA

3741

1982
  • Μικραίνει ο κόσμος

Studio

LYRA

3257

1985
  • Τα νυχτέρια μας

Studio

PHILIPS

826009

1986
  • Τρελοί και άγγελοι

Studio

ΜΙΝΟΣ

MSM 624

1993
  • Κάτι παιδιά που αγαπάνε το τραγούδι

Studio

ARTISTIC

122

1998
  • Ύμνοι αγγέλων σε ρυθμούς ανθρώπων

Live

ΜΙΝΟΣ

5314092

2000
  • Έβρεχε ο κόσμος

Studio

MINOS-EMI

5314092

2001
  • Λόγια της καρδιάς

Studio

EROS MUSIC/CORIFEO

80312


Συμμετοχές σε δίσκους

Έτος Τίτλος Είδος Εταιρεία Αριθμός καταλόγου
1969
  • Γιώργος Νταλάρας

Studio

ΜΙΝΟΣ

MSM 106

1970
  • Λαϊκή παρέλασις

Studio

PHILIPS

6331006

1971
  • Παραμυθάκι μου

Studio

ΜΙΝΟΣ

MSM 140

1971
  • Ο μέτοικος

Studio

ΜΙΝΟΣ

MSM 243

1973
  • Ένα ταξείδι

Studio

ΜΙΝΟΣ

MSM 171

1974
  • Πού θα παη πού

Studio

ΜΙΝΟΣ

MSM 195

1974
  • Νιάτα

Studio

ΜΙΝΟΣ

MSM 212

1976
  • Μην περιμένεις

Studio

ΜΙΝΟΣ

MSM 292

1986
  • Καλδάρας - Κουγιουμτζής

Live

CBS

450368

1997
  • Με τέχνη και με πάθος

Studio

ΜΥΛΟΣ

8


Συλλογές

  • Προσωπικές συλλογές
Έτος Τίτλος Εταιρεία Αριθμός καταλόγου
1979
  • 10 χρόνια τραγούδι

ΜΙΝΟΣ

MSM 335/6

1983
  • Σε πρώτη εκτέλεση - 14 τραγούδια

LYRA

3038

1984
  • Δεκαπέντε λαϊκά σε πρώτη εκτέλεση

ΜΙΝΟΣ

MSM 543

1994
  • Τα μεγάλα τραγούδια

MINOS-EMI

4802392

  • Συλογές που περιέχουν τραγούδια του Στ. Κουγιουμτζή
Έτος Τίτλος Εταιρεία Αριθμός καταλόγου
1992
  • Τα ωραιότερα τραγούδια μου - Ζωίτσα Κουρούκλη

UNIVERSAL/POLYDOR

513519

1995
  • Τρεις δεκαετίες ελληνικού τραγουδιού

PHILIPS/UNIVERSAL

528019

1996
  • Τα λαϊκά - Γιάννης Βογιατζής

UNIVERSAL/MERCURY

532755

2000
  • Οδοιπόρος συναισθημάτων, 15 "κρυφά" τραγούδια - Γιάννης Πάριος

MINOS-EMI (Δίφωνο #61)

5288542

  • Δίσκοι 45 στροφών
Έτος Τραγούδια Εταιρεία - Κωδικός
1961
  • Αν δεις στον ύπνο σου ερημιά (Μανώλης Καναρίδης)
  • Στο σπίτι που γεννήθηκες (Μανώλης Καναρίδης)

Fidelity - 7182

1961
  • Είχα ένα καραβάκι (Θάνος Βίνος & Μανώλης Καναρίδης)
  • Νύχτα βαθειά χωρίς αυγή (Μανώλης Καναρίδης)

Fidelity - 7148

1961
  • Περιστεράκι (Ζωίτσα Κουρούκλη)

Fidelity - 7742

1962
  • Έλα σαν άγγελος (Γιάννης Βογιατζής)
  • Ο ήλιος γέρνει (Γιάννης Βογιατζής)

Philips - 7830

1962
  • Η αγάπη μου (Μάριον Σίβα)
  • Φεύγει η χαρά (Μάριον Σίβα)

Philips - 7833

1962
  • Αν δεις στον ύπνο σου ερημιά (Μάριον Σίβα)
  • Όταν ήμουνα μικρή (Μάριον Σίβα)

Philips - 7835

1964
  • Κρυφός καϋμός (Χορωδία Φ.Ε.Μ.)
  • Ήσουνα φως και χάθηκες (Χορωδία Φ.Ε.Μ.)

Fidelity - 7340

1964
  • Αποχαιρετισμός (Μη μου θυμώνεις μάτια μου) (Χορωδία Φ.Ε.Μ.)
  • Γλυκοχαράματα (Χορωδία Φ.Ε.Μ.)

Fidelity - 7341

1965
  • Έρημος μες στην ερημιά (Φώτης Δήμας)
  • Ένας κρυφός καϋμός (Φώτης Δήμας)

LYRA - 1037

1965
  • Μη μου θυμώνεις μάτια μου (Γιάννης Πουλόπουλος)
  • Άναψε τώρα τη φωτιά (Γιάννης Πουλόπουλος)

LYRA - 1070

1965
  • Καλαμαριά (Γιάννης Πουλόπουλος)

LYRA - 1090

1965
  • Ας ήταν να 'χα (Αλέξης Γερωγίου & Έφη Καρρά)
  • Κυριακή χωρίς αγάπη (Αλέξης Γεωργίου)

LYRA - 1104

1967
  • Όταν θα 'ρθεις (Γιάννης Ζανιώτης)
  • Στο πρώτο γλυκοχάραμα (Γιάννης Ζανιώτης)

LYRA - 1211

1967
  • Πληγωμένο περιστέρι (Πόπη Αστεριάδη)
  • Ακριβό μου ταίρι (Πόπη Αστεριάδη)

LYRA - 1212

1967
  • Όταν θα 'ρθεις (Γιώργος Ζωγράφος)
  • Σαν ένα αστέρι (Γιώργος Ζωγράφος)

LYRA - 1262

1967
  • Δυο περιστέρια (Καίτη Θεοχάρη)
  • Καρτερώ (Καίτη Θεοχάρη)

LYRA - 1276

1967
  • Αν είναι να 'ρθεις (Χριστόφορος)
  • Ο μπάρμπα Θάνος (Χριστόφορος)

ODEON - 3315

1967
  • Στα μάτια σου έπεσε βροχή (Αλέκα Μαβίλη)
  • Μαύρισε ο ουρανός (Αλέκα Μαβίλη)

ODEON - 3316

1968
  • Κάτω στα Πετράλωνα (Γιώργος Νταλάρας)
  • Ποιό δρόμο να διαλέξω (Γιώργος Νταλάρας)

Margophone - 10

1968
  • Μα θα ξαναρθείς (Καίτη Χωματά)

LYRA - ?

1968
  • Πού 'ναι τα χρόνια (Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Χαρούλα Λαμπράκη)
  • Πήρες απ' τα μάτια μου (Γρηγόρης Μπιθικώτσης)

His Master's Voice - 3765

1969
  • Το λιμάνι (Είπες αντίο) (Γιώργος Νταλάρας)
  • Μου 'δωσ' ο πλάστης την καρδιά (Γιώργος Νταλάρας)

MINOS - ?

1969
  • Πού 'ναι τα χρόνια (Γιώργος Νταλάρας)
  • Ο ουρανός φεύγει βαρύς (Γιώργος Νταλάρας)

MINOS - 5033

1969
  • Νάτανε το 21 (Τουρκοπούλα) (Γιώργος Νταλάρας)
  • Κρυφός καϋμός (Γιάννης Πάριος)

MINOS - 5067

1969
  • Νάτανε το 21 (Τουρκοπούλα) (Γιώργος Νταλάρας)
  • Στα μάτια σύννεφο (Γιάννης Πάριος)

MINOS - 5067

1969
  • Νάτανε το 21 (Γιώργος Νταλάρας)
  • Κάπου στα Πετράλωνα (Γιάννης Πάριος)

MINOS - 5067

1969
  • Νάτανε το 21 (Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Βούλα Γκίκα)

His Master's Voice - 3897

1969
  • Νάτανε το 21 (Άγνωστος)

LYRA - 1342

1969
  • Νάτανε το 21 (Σταύρος Μιχαλόπουλος)

Pan Vox - 6209

1969
  • Νάτανε το 21 (Γιώργος Γερολυμάτος)

Zodiac - 8152

1969
  • Νάτανε το 21 (Λουκάς Δέλλιος)

Zodiac - 8176

1969
  • Ο ουρανός φεύγει βαρύς (Γιώργος Γερολυμάτος)

Zodiac - 8152

1970
  • Αν βαρέθηκες κυρία (Γιάννης Καλατζής & Πίτσα Παπαδοπούλου)
  • Ένα βράδυ στην Ομόνοια (Γιάννης Καλατζής)

MINOS - 5100

1970
  • Κάπου νυχτώνει (Γιώργος Νταλάρας)
  • Το σακάκι μου κι' αν στάζει (Γιώργος Νταλάρας)

MINOS - 5150

1970
  • Μέθυσα απόψε (Ο μεθυσμένος κι η πεντάμορφη) (Γιάννης Καλατζής & Λίτσα Διαμάντη)
  • ΟΠώς να μ' ακούσεις να με δεις (Γιάννης Καλατζής & Λίτσα Διαμάντη)

MINOS - 5154

1970
  • Το σακάκι μου κι αν στάζει (Σταύρος Μιχαλόπουλος)

Pan Vox - 6336

1971
  • Βασανάκι βασανάκι (Γιώργος Νταλάρας)
  • Είναι πια καιρός (Γιώργος Νταλάρας & Πίτσα Παπαδοπούλου)

MINOS - 5184

1971
  • Δίχως την καρδούλα σου (Γιώργος Νταλάρας)
  • Έτσι είναι οι ανθρώποι (Γιώργος Νταλάρας)

MINOS - 5206

1971
  • Ξενάκι είμαι και θα 'ρθω (Γιάννης Καλατζής)
  • Ήθελα να 'μουνα πουλί (Γιάννης Καλατζής)

MINOS - 5229

1971
  • Χάντρα στο κομπολόι σου (Γιώργος Νταλάρας)
  • Κάποιον άλλον φίλησες (Γιώργος Νταλάρας)

MINOS - 5241

1971
  • Όταν ανθίζουν πασχαλιές (Γιώργος Νταλάρας)
  • Αν ήτανε να σ' αρνηθώ (Γιώργος Νταλάρας)

MINOS - 5318

1971
  • Γειά χαρά καλή (Γιάννης Καλατζής)
  • Γιατί εγώ γεννήθηκα φτωχός (Γιάννης Καλατζής)

MINOS - 5311

1971
  • Ήθελα να 'μουνα πουλί (Μιχάλης Ιωαννίδης & Νίκη Αρβανιτίδου)

Venus - 5

1972
  • Ήσουν ωραία (Γιάννης Καλατζής)
  • Με τους καϋμούς δεν βρίσκεις άκρη (Γιάννης Καλατζής)

MINOS - 5340

1972
  • Πώς να μ' ακούσεις, να με δεις (Φώτης Φωτιάδης)
  • Τριαντάφυλλα θα κόψω (Φώτης Φωτιάδης)

MINOS - 5344

1972
  • Πιάστε κορίτσια τον χορό (Γιάννης Καλατζής)
  • Ρεμπέτικα τραγούδια (Γιάννης Καλατζής)

MINOS - 5385

1973
  • Έφυγε το τραίνο για τη δύση (Χάρις Αλεξίου)
  • Σαν λουλούδι τσακισμένο (Χάρις Αλεξίου)

MINOS - 5434

1973
  • Σαν τα πουλιά σκορπίσαμε (Γιάννης Πάριος)
  • Το Δεσποινάκι (Γιάννης Πάριος)

MINOS - 5447

1974
  • Ήταν πέντε ήταν έξη (Γιώργος Νταλάρας)
  • Αν σε δω σε ξένα χέρια (Γιώργος Νταλάρας)

MINOS - 5525

1974
  • Το πουκάμισο το θαλασσί (Γιώργος Νταλάρας)
  • Αυγερινό παράπονο (Γιώργος Νταλάρας)

MINOS - 5526

1975
  • Στα ψηλά τα παραθύρια (Γιώργος Νταλάρας)
  • Κάποιος χτύπησε την πόρτα (Γιώργος Νταλάρας)

MINOS - 5576

1975
  • Όλα καλά (Γιώργος Νταλάρας)
  • Σαν σβυσμένο καρβουνάκι (Γιώργος Νταλάρας)

MINOS - 5588

1977
  • Εσένανε θα διάλεγα (Χάρις Αλεξίου)
  • Τρεις η ώρα νύχτα (Χάρις Αλεξίου)

MINOS - 5821

1977
  • Μάτια μου, μάτια μου (Χάρις Αλεξίου)
  • Τα μαύρα κοροϊδεύεις (Χάρις Αλεξίου)

MINOS - 5822

1986
  • Τρελλοί και άγγελοι (Ντύλαν Τόμας)
  • Οι ελεύθεροι κι ωραίοι

ΜΙΝΟΣ - ?

Άλλες γλώσσες