Σύνδρομο Γονικής Αποξένωσης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το Σύνδρομο Γονεϊκής Αποξένωσης ή Αλλοτρίωσης είναι φαινόμενο που παρατηρείται σε παιδιά τα οποία δεν επιθυμούν επαφή με κάποιον από τους δύο γονείς. Αυτό εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά χωρισμένων.

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Ιστορικό

Στις αρχές του 1980, όταν τα διαζύγια βρισκόταν σε υψηλούς βαθμούς στον δυτικό κόσμο, ο Gardner ερεύνησε βαθειά το θέμα των επιπτώσεων στα παιδιά των διαζυγίων. Δεν ήταν εύκολο να εξηγηθούν φαινόμενα όπου το παιδί στρεφόταν ενατίον του γονέα που δεν είχε την επιμέλεια δίχως λόγο. Αυτό μπορούσε να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Δεν ήταν απλή συκοφαντική δυσφήμιση του άλλου γονέα, δεν ήταν απλή πλύση εγκεφάλου του παιδιού, δεν ήταν απλό ψυχολογικό του πρόβλημα. Κάτι το διαφορετικό, το ανεξήγητο συνέβαινε.

Ήταν φόβος; Ήταν ψυχιατρικό φαινόμενο; Είχε σχέση με δικαστικές αποφάσεις; Είχε σχέση με την ψυχολογία, τις μεθόδους και την ψυχική κατάσταση του γονέα με τον οποίο μένει το παιδί; Μήπως όλα αυτά;

Πρώτος μίλησε γ'αυτό ο Gardner (PAS : Parental Alienation Syndrome) αλλά και οι Turkat, Nichols, κτλ. Στην Ελλάδα, Ο ΣΥ.Γ.Α.Π.Α. (Σύλλογος Για την Ανδρική και Πατρική Αξιοπρέπεια) πραγματοποίησε ημερίδες όπου γ'αυτό μίλησαν οι: Σπιτάλας Ν., Χριστοδουλάκης Θ.

Πράγματι, ο Gardner και ο Turkat μετά από έρευνες νομικών και ψυχολογικών θεμάτων και περιπτώσεων παιδιών διαζευγμένων, απέδειξαν ότι αποτελεί σύνδρομο βαθιά ριζωμένο στη συνείδηση και τον ψυχικό κόσμο του παιδιού και δεν αποβάλλεται. Υπάρχει σε ήπια, σε μέτρια και σε βαριά μορφή. Στην τελευταία κατηγορία, το παιδί δεν έχει ενοχές, δεν θέλει καμία σχέση με τον άλλο γονέα (ούτε και τηλεφωνική), τρομάζει και απεχθάνεται τον γονέα. Μάλιστα μπορεί και να πάει σε δικαστήριο εναντίον του επειδή το έπεισε ο γονέας με τον οποίο διαμένει.

Το 2002, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγνώρισε το Σύνδρομο Γονεϊκής Αποξένωσης (Parental Alienation Syndrome * P.A.S.)σε μια Διεθνή Διάσκεψη. Η κυρία Mary BANOTTI (διαμεσολαβήτρια για τις διεθνείς απαγωγές παιδιών), γράφει στην έκθεσή της, ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V ότι: αυτό το φαινόμενο αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο ως πρόβλημα των παιδιών στα οποία δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στον ένα ή στον άλλο γονέα. Ο γονέας που έχει την επιμέλεια φροντίζει να αποξενώσει τον γονέα που δεν έχει την επιμέλεια από τα παιδιά του και αυτή η πρακτική είναι δυστυχώς πολύ συνηθισμένη και έχει καταστροφικές συνέπειες για το παιδί. Είναι σημαντικό οι δικαστικές αρχές και οι κοινωνικοί λειτουργοί που αναλαμβάνουν παιδιά σε αυτή την κατάσταση να γνωρίζουν ότι υπάρχουν τέτοιες συμπεριφορές και δεν πρέπει να κάνουν διακρίσεις κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με την πρόσβαση και τα δικαιώματα επίσκεψης.

[Επεξεργασία] Συμπτώματα

Αγχος, νευρικότητα, κατάθλιψη, αδιαφορία προς τον γονέα που δεν έχει την επιμέλεια, εχθρότητα, απέχθεια, δεν θέλει τηλεφωνική ή άλλη επαφή, φοβάται να εκδηλώσει τα συναισθήματά του μπροστά στον γονέα από τον οποίο εξαρτάται με δικαστικά απόφαση. Σίγουρα προηγήθηκε το Σύνδρομο της Στοκχόλμης και συκοφαντική δυσφήμιση.

[Επεξεργασία] Παραδείγματα

Παιδί πέντε ετών άκουσε την μητέρα του να κατηγορεί τον πατέρα για παρενόχλησή του και ενδεχόμενη κακοποίησή του. Αυτό το φανταστικό γεγονός ενσωμάτωσε στο υποσυνείδητό του και μίσησε τον πατέρα (βαρειά μορφή). Μητέρα κατηγόρησε τον πατέρα, κατά τη στιγμή του διαζυγίου, για δική της κακοποίηση. Η συκοφαντία αυτή άγγιξε την ψυχή του παιδιού και αυτό δεν θέλει να δει και να μιλήσει στον πατέρα. Η μητέρα όμως συνεργάζεται με ψυχολόγο (μέτρια μορφή). υπάρχουν κατηγορίες ενάντια στον πατέρα. Το παιδί φοβάται, οδηγείται σε παιδοψυχίατρο. Μετά από χρόνια, η πάθηση αυτή είναι ανατρέψιμη.

[Επεξεργασία] Θεραπεία

  1. Απεμπλοκή απο δικαστήρια, δικαστικές αποφάσεις επικοινωνίας.
  2. Να παρακολουθείται το παιδί από παιδοψυχίατρο
  3. Να υπάρχει επιθυμία ψυχολογικής-ψυχιατρικής βοήθειας από τους γονείς

[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία

(Τα ελληνικά κείμενα του Gardner μεταφράστηκαν από τους: Χριστοδουλάκη Θεοδόση, ψυχίατρο, Σιγανό Δημήτρη, ιατρό, και Γκολφινόπουλο Χαράλαμπο, καλλιτέχνη) και βρίσκονται στην ιστοσελίδα του ΣΥΓΑΠΑ : www.sos-sygapa.eu καθώς και goneas2005@yahoogroups.com. Εγινε θέμα μικροδιδασκαλίας για δασκάλους στο Ε.ΚΕ.ΠΙΣ.

  • Jeffrey P. Wittmann: Custody Chaos, Personal Peace
  • Richard A. Warshak: Divorse Poison
  • Carleen Brennan, Michael Brennan: Custody for Fathers
  • Eekelar J and Sandford K, 1978, Family Violence, an international and interdisciplinary study, Canada.
  • Council of Europe, 1980, Legal Affairs, Criminological aspects of the ill treatment of children in the family, Strasbourg.
  • Martin Herbert, Χωρισμός και διαζύγιο-αντιμετώπιση προβλημάτων παιδιού και εφήβου, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.
  • Λάνσκι Βίκυ, Αντιμετωπίζοντας το παιδί μετά το διαζύγιο (σελ 125-127 παρεμπόδιση της επικοινωνίας από τη μητέρα, ψευδείς κατηγορίες για παρενόχληση).
  • Αγάθωνος- Γεωργοπούλου Ε., εκδόσεις Γρηγόρη, Ινστιτούτο υγείας του παιδιού, σελίδες 254 (έκπτωση από τη γονική μέριμνα* αρ. 1537 ΑΚ), 262 (συναισθηματική κακοποίηση), 250-256 (κακή άσκηση γονικής μέριμνας (αρθ. 1532). Μελέτες
  • Elkman, O’Sullivan, 1991, Ποιος μπορεί να πιάσει ένα ψεύτη. Αμερικανός Ψυχολ., Νο 46, σελ 913-920.
  • Gardner, 1987, Το γονικό σύνδρομο αποξένωσης και η διαφοροποίηση μεταξύ της κατασκευασμένης και γνήσιας κατάχρησης φύλων παιδιών.
  • Gardner, 1989, Οικογενειακή αξιολόγηση στις μεσολαβήσεις επιτήρησης παιδιών, διαιτησία και προσφυγή στο δικαστήριο
  • Hodges 1991, Επεμβάσεις για τα παιδιά του διαζυγίου, Νέα Υόρκη
  • Shepard, 1992, Παιδί- επίσκεψη και εσωτερική κατάχρηση. Ευημερία παιδιών, Νο 71, σελ 357-367.

Turkat, 1993, Το διαζύγιο αφορούσε το κακόβουλο σύνδρομο μητέρων. Περιοδικό της οικογενειακής βίας.

  • The American Psychiatric Association (1994), Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition (DSM* IV). ΅
  • Washington, D.C.: American Psychiatric Association.

(1985), Recent trends in divorce and custody litigation.

  • Academy Forum (a publication of the American Academy of Psychoanalysis), 29(2):3-7. (1986), Child Custody Litigation: A Guide for Parents and Mental Health Professionals.
  • Cresskill, New Jersey: Creative Therapeutics, Inc. (1987a), The Parental Alienation Syndrome and the Differentiation Between False and Genuine Child Sex Abuse.
  • Cresskill, New Jersey: Creative Therapeutics, Inc.

(1987b), Child Custody. In Basic Handbook of Child Psychiatry, ed. J.D.

  • Noshpitz, Vol. V, pp. 637-646. New York: Basic Books, Inc.

(1989), Family Evaluation in Child Custody Mediation, Arbitration, and Litigation.

  • Cresskill, New Jersey: Creative Therapeutics, Inc.

(1992), The Parental Alienation Syndrome: A Guide for Mental Health and Legal Professionals.

  • Cresskill, New Jersey: Creative Therapeutics, Inc.(1998), The Parental Alienation Syndrome, Second Ed.
  • Arditti, 1992, Παράγοντες σχετικά με την επιτήρηση, την επικοινωνία και την υποστήριξη παιδιών για τους διαζευγμένους πατέρες.
  • Turkat D, 1995, Διαζύγιο σχετικό με το σύνδρομο της κακόβουλης μητέρας, Περιοδικό της Οικογενειακής Βίας, Τόμος 10, αριθμός 13, ΙΙ, σελ 253* 264.
  • Turkat D, 1994, Παρεμπόδιση Επικοινωνίας των παιδιών μέσα στο διαζύγιο, Ιδρυμα της Φλώριδας, Ψυχολογίας και Πανεπιστήμιο του Κολεγίου της Φλώριδας.
  • Η Αμερικανική ψυχιατρική ένωση (1994), Διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο των διανοητικών διαταραχών, τέταρτη έκδοση (δσμ- IV) . Ουάσιγκτον, DC: Αμερικανική ψυχιατρική ένωση.
  • Gardner (1986), Προσφυγή στο δικαστήριο επιμέλειας παιδιών: Ένας οδηγός για τους γονείς και τους ψυχοθεραπευτές.
  • Gardner (1987a), το γονικό σύνδρομο αλλοτρίωσης και η διαφοροποίηση μεταξύ της ψεύτικης και αληθινής κακοποίησης παιδιών.
  • Gardner (1998), το γονικό σύνδρομο αλλοτρίωσης, δεύτερη έκδοση.
  • Το Συμβούλιο Δικαιωμάτων Παιδιών, 1994, Ετήσιο Φυλλάδιο Συμβάσεων, Ουάσιγκτον.

Abarbanel A: shared parenting after separation and divorce: a study of joint custody. Am. J Orthopsychiatry 49:320- 329,1979 Emery R : The truth about children and divorce. Penguin group,2004 Friedman HJ,the father's parenting experience in divorce. Am.J Psychiatry 137:1177- 1182,1980 Gunsberg L, Hymovitz P : divorce and custody, The analytic press, Inc. 2005. Stewart Rein: betrayal of the child, Lotus press 2003.