Ναργιλές
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο αργιλές ή ναργιλές είναι συσκευή καπνίσματος ασιατικής προέλευσης στην οποία ο εισπνεόμενος καπνός φιλτράρεται προηγουμένως σε νερό.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Ονομασία
Ο Ναργιλές είναι ασιατικής επινόησης για ανετώτερο και ταυτόχρονα ευχάριστο κάπνισμα. Η ονομασία του προέρχεται από τη περσική λέξη "ναργκιούλ" (=είδος ινδικής καρύδας) από την οποία στην αρχή κατασκευάζοταν πριν χρησιμοποιηθεί αργότερα γυάλινη σφαίρα.
[Επεξεργασία] Περιγραφή
Η συσκευή αυτή καπνίσματος αποτελείται από μία φιάλη νερού, συνήθως γυάλινη, που είναι και η βάση της συσκευής με ένα στόμιο στο πάνω μέρος όπου προσαρμόζεται, αεροστεγώς, μεταλλικός κατακόρυφος σωλήνας που από το βάθος της φιάλης απολήγει στο πάνω μέρος σε μικρή εστία από κέραμο με διάτρητο πυθμένα που ονομάζεται "λουλάς" εντός του οποίου τοποθετείται ο καπνός, λεγόμενος "τουμπεκί". Λίγο πιο πάνω από τη αεροστεγή σύνδεσή του, ο κατακόρυφος σωλήνας φέρει πλάγια ένα δεύτερο στόμιο (ή και περισσότερα, περιμετρικά), στο οποίο προσαρμόζεται ένας εύκαμπτος σωλήνας από δέρμα ή πλαστικό, που ονομάζεται "μαρκούτσι", που συνήθως είναι πλούσια στολισμένος χρυσοκέντητος, άλλοτε και με τεμάχια γούνας και που καταλήγει σε επιστόμιο συνήθως από ήλεκτρο. Το δεύτερο αυτό στόμιο προέρχεται από μικρό σωλήνα του οποίου η άλλη άκρη φθάνει μέχρι την αεροστεγή σύνδεση με το γυάλινο δοχείο χωρίς να εισέρχεται στο νερό. Επίσης προς αποφυγή ρύπων, στο άνω μέρος της συσκευής κάτω από τον λουλά φέρεται προσαρμοσμένος μικρός δίσκος για τη τοποθέτηση μικρών αναμμένων ανθράκων ή της τσιμπίδας. Τέλος φέρεται ειδική μεταλλική διάτρητη καλύπτρα με την οποία σκεπάζεται ο λουλάς για τη προστασία των ανθράκων, όταν φυσάει, σε χρήση στο ύπαιθρο.
[Επεξεργασία] Τρόπος χρήσης
Η γυάλινη φιάλη φέρει καθαρό νερό συνήθως μέχρι τη μέση. Μετά την αεροστεγή σύνδεση με τον κατακόρυφο σωλήνα τοποθετείται στη πάνω κατάληξή του, στο λουλά χαρμάνι καπνού που πωλείται στο εμπόριο και είναι εξαιρετικά ακίνδυνος,αντιθέτως με τον καπνο του τσιγαρου (ειδικά για ναργιλέ). Στη συνέχεια, με μια μεταλλική μικρή τσιμπίδα τοποθετούνται πάνω στο χαρμάνι, που προηγουμένως έχει συμπιεσθεί ελαφρά με το χέρι, τεμάχια αναμμένου κάρβουνου.
Έτσι μόλις ο καπνιστής αρχίζει να ρουφά, αραιώνεται ο εντός της φιάλης αέρας, δημιουργείται υποπίεση, και ο καπνός από το καιόμενο τουμπεκί μαζί με αέρα εισέρχεται δια του κατακόρυφου σωλήνα στη φιάλη προκαλώντας φυσαλίδες και αναταραχή στο νερό με υπόκωφο θόρυβο το λεγόμενο "γουργουρητό". Με αυτό το τρόπο ο καπνός φιλτράρεται από μέρος της ελάχιστης νικοτίνης και πλέον πολύ καθαρότερος και πολύ ακίνδυνος φθάνει από το μαρκούτσι στο στόμα του καπνιστή.
Το πέρασμα αυτό του καπνού μέσα από το νερό που τον φιλτράρει τον καθαρίζει απο τις βλαβερές ουσίες και τον ψύχει αποτελεί το βασικό χαρακτηριστικό το οποίο διαφοροποιεί τον ναργιλέ από τις άλλες συσκευές καπνίσματος.
[Επεξεργασία] Διάδοση
Ο Ναργιλές είναι συνηθισμένος στα μουσουλμανικά κράτη ενώ σχετικά διαφοροποιημένος απαντάται και σε άλλες ασιατικές χώρες όπως η Ινδία. Στην Ελλάδα η χρήση του ήταν διαδεδομένη κατά την εποχή της τουρκοκρατίας ενώ συνεχίστηκε και στις αρχές του 20 αιώνα. Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται μια αύξηση στα μαγαζιά που προσφέρουν αργιλέ "ναργιλάδικα" τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη αλλά όχι ως καθημερινή συνήθεια αλλά περισσότερο ως δείγμα διαφοροποίησης και στυλ.
[Επεξεργασία] Καπνός ναργιλέ
Το χαρμάνι το οποίο καπνίζεται στον αργιλέ δεν είναι καπνός τσιγάρου ή πίπας. Πρόκειται για ειδικό καπνό με υψηλή περιεκτικότητα σε νικοτίνη ο οποίος είναι υγρός και πολλές φορές αρωματισμένος και ο οποίος ονομάζεται τουμπεκί. Σε ορισμένες περιπτώσεις στο χαρμάνι προστίθεται και μια δόση χασίς.
[Επεξεργασία] Παράδοση
Το κάπνισμα του αργιλέ έχει περάσει στην Ελληνική παράδοση μέσα από τραγούδια, κυρίως ρεμπέτικα.
[Επεξεργασία] Σημειώσεις
- Όλες οι σωληνώσεις είναι αεροστεγώς συνδεδεμένες έτσι ώστε η υποπίεση που δημιουργείται από το ρούφηγμα του καπνιστή να αναγκάζει τον αέρα μαζί με τον καπνό από το χαρμάνι που καίγεται να μπαίνουν στο δοχείο περνώντας μέσα από το νερό.
- Στη προπολεμική Αθήνα ο ναργιλές ήταν το κύριο χαρακτηριστικό των "Καφέ Αμάν", κέντρων διασκέδασης και σχεδόν όλων των καφενείων. Σήμερα, μετά από απαγορευτική αστυνομική διάταξη στις αρχές της δεκαετίας του "70, σε χρήση βρίσκεται πολύ περιορισμένα σε καφενεία πλησίον της πλατείας Βάθης, της λεωφόρου Αγίου Κωνσταντίνου, στο Βοτανικό, στο Μεταξουργείο και σε όλα τα αραβικά καφενεία.
- Οι "θεριακλήδες" της εποχής, τον ναργιλέ τον αποκαλούσαν χαρακτηριστικά και "βάσανο", λόγω της πολυσύνθετης διαδικασίας του.
- Στο εμπόριο σήμερα πωλούνται και αρωματικοί καπνοί ειδικά για ναργιλέ. Στη χρήση τέτοιου καπνού σημειώνεται πως μετά τη τοποθέτηση του χαρμανιού στο λουλά αυτός καλύπτεται με μικρό τεμάχιο ασημόχαρτου και με μια οδοντογλυφίδα δημιουργούνται πολλές οπές, πάνω από τις οποίες και τοποθετούνται τα μικρά αναμμένα κάρβουνα. Πολλές φορές λόγω έλλειψης φωτιάς χρησιμοποιούνται και καρβουνάκια, όχι όμως τόσο επιτυχώς.
- Ο ναργιλές σε διαμέρισμα, μόνο ως διακοσμητικό είδος συνηθίζεται, η δε χρήση του καθίσταται απαγορευτική όχι όμως σε μπαλκόνι ή σε αυλή.
[Επεξεργασία] Ορολογία
Η ορολογία που σχετίζεται με το ναργιλέ:
- λουλάς (κεραμική, διάτρητη εστία)
- τουμπεκί (ψιλοκομμένος καπνός)
- μαρκούτσι (εύκαμπτος σωλήνας που καταλήγει στο επιστόμιο)