Αεροπλανοφόρο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Αμερικανικό πυρηνοκίνητο Αεροπλανοφόρο τύπου Νίμιτς
Αμερικανικό πυρηνοκίνητο Αεροπλανοφόρο τύπου Νίμιτς

Το αεροπλανοφόρο είναι πολεμικό πλοίο, ειδικά κατασκευασμένο για την μεταφορά, απονήωση και προσνήωση πολεμικών αεροπλάνων. Ουσιαστικά είναι ένα πλωτό στρατιωτικό αεροδρόμιο, που προσφέρει επίσης και επισκευές επιπέδου πίστας (επιπέδου 1) στα αεροσκάφη που μεταφέρει. Το ανώτερο κατάστρωμά του, πάνω από 300 μ., αποτελεί διάδρομο αποπροσνήωσης για τα αεροπλάνα, που βρίσκονται σ΄ αυτό και στα κύτη (αμπάρια) του, και τα οποία φτάνουν στο κατάστρωμα με σύστημα ανελκυστήρων. Λόγω του μικρού σχετικά μήκους του διαδρόμου χρησιμοποιούνται ειδικοί εκτοξευτήρες ή καταπέλτες για την απονήωση και ειδικό σύστημα σύλληψης των αεροσκαφών, που φέρουν ειδικούς γάντζους κατά την προσνήωσή τους.

Στα πρώτα αεροπλανοφόρα η ασφαλής απονήωση αεροσκαφών, που απαιτούσε αρκετό μήκος διαδρόμου, γινόταν πάντα με ταχύτητα πλοίου την μεγίστη δυνατή και "κόντρα" στον άνεμο προκειμένου να δημιουργηθούν οι κατάλληλες αεροδυναμικές συνθήκες. Τα πρώτα πλοία της κατηγορίας αυτής κατασκευάστηκαν (στη πραγματικότητα μετασκευάστηκαν) από το βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό καθώς και από το Αμερικανικό αμέσως μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ηταν συνήθως πλοία θωρηκτά ή μεγάλα εύδρομα που τους είχε αφαιρεθεί μεγάλο μέρος των υπερκατασκευών με το υφιστάμενο σ΄ αυτά βαρύ πυροβολικό τους φέροντας αντ΄ αυτών νέο "κατάστρωμα πτήσεων" υπεράνω του κυρίου καταστρώματος. Αργότερα λόγω της αυξανόμενης σημασίας του αεροπλάνου ως πολεμικό όπλο στον κατά θάλασσα πόλεμο άρχισαν και οι μεγάλοι ναυτικοί στόλοι (σχηματισμοί) να ενισχύονται με αεροπλανοφόρα από αρχική κατασκευή (ναυπήγηση) αφού θα έπρεπε να εξυπηρετούν ανάγκες ναυτικών αεροπορικών βάσεων με επαρκή μέσα συντήρησης, επισκευής, εφοδιασμού, ενδιαίτησης προσωπικού κ.λπ.

Η σημασία του αεροπλανοφόρου καταδείχθηκε κυρίως στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και κυρίως σ΄ εκείνον του Ειρηνικού Ωκεανού όπου και αναδείχθηκε ανώτερο του θωρηκτού με αποτέλεσμα βαθμηδόν να το υποσκελίσει. Έτσι στη ναυτική τακτική ενώ μέχρι τον Α΄ Π.Π. οι στόλοι παρουσίαζαν πολυάριθμες μοίρες θωρηκτών που αποτελούσαν και τον "πυρήνα" των πλοίων μάχης, στο Β΄ Π.Π. (1939-1945) η ναυτική τακτική διαμορφώνεται σε παράταξη μικρότερων ομάδων πλοίων που ονομάσθηκαν "δυνάμεις επιχειρήσεων" (ναυτικές). Κάθε τέτοια δύναμη συγκροτούταν και με κάποιο αριθμό αεροπλανοφόρων καθώς και με κάποια θωρηκτά ή εύδρομα που ουσιαστικά αποτελούσαν τους φρουρούς «επιφανείας» αυτών των αεροπλανοφόρων. Έτσι η αύξηση της επιχειρησιακής σημασίας αυτών (στη περίοδο Β΄ Π.Π.) οδήγησε σε επιμέρους κατηγορίας αυτού του τύπου όπως κατά αρχικές ονομασίες:

Βαρέα αεροπλανοφόρα στόλου: εκτοπίσματος 30.000 τόνων με δυνατότητα μεταφοράς 130 Α/Φ. (Η Αμερική διέθετε 3 τύπου "Ρούσβελτ" και η Αγγλία 1 (το "Αρκ Ρόουγιαλ").
Μέσα αεροπλανοφόρα στόλου: εκτοπίσματος 20.000 - 27.000 τόνων, με 90 Α/Φ
Ελαφρά αεροπλανοφόρα στόλου: εκτοπίσματος λιγότερο από 20.000 τόνων και δυνατότητα μεταφοράς μέχρι 50 Α/Φ
Αεροπλανοφόρα συνοδείας: Που ήταν κυρίως μετασκευασμένα φορτηγά περιορισμένων δυνατοτήτων για κάλυψη νηοπομπών. Μετασκευάσθηκαν περίπου 100.

[Επεξεργασία] Ιστορικά στοιχεία

  • Από την έναρξη του πολέμου το 1939 η Βρετανία είχε 7, οι ΗΠΑ 6, η Ιαπωνία 6 και η Γαλλία 1. Τα δε βρετανικά αεροπλανοφόρα βυθίστηκαν σχεδόν όλα κατά τα τρία πρώτα έτη του πολέμου με την ακόλουθη σειρά: το "Κορέτζιους" (17 Σεπτεμβρίου 1939), το "Γκλόριους" (Ιούνιος 1940), το "Ιλλούστριους", (Ιανουάριος 1941), το "Αρκ Ρόουγιαλ", (14 Νοεμβρίου 1941), ο "Ερμής", (7 Απριλίου 1942), και το "Ηνγκλ" (6 Αυγούστου 1942). Οι ΗΠΑ απώλεσαν το "Λέξιγτον" στην αεροναυμαχία των Κορραλίων (Μάιος 1942), το "Γουορκτάουν" στην αεροναυμαχία του Μιντγουαίη (7 Ιουνίου 1942) και το "Γουόσπ" (15 Σεπτεμβρίου 1942). Οι Ιάπωνες απώλεσαν το ένα στη ναυμαχία των Κορραλίων και άλλα 4 στη ναυμαχία του Μιντγουαίη (1942).
  • Το 1947 οι ΗΠΑ διέθεταν 27 αεροπλανοφόρα και 2 υπό ναυπήγηση. Η Μεγάλη Βρετανία είχε 12 και η Γαλλία 1. Μετασκευασμένα (συνοδείας) οι ΗΠΑ είχαν 79, η Αγγλία 2, η Γαλλία 1 και η Ολλανδία 1.

[Επεξεργασία] Δείτε σχετικά


Η αρχική έκδοση του άρθρου αυτού βασίστηκε σε αντίστοιχο άρθρο της Live-Pedia.gr δημοσιευμένο με την GFDL. (ιστορικό)