Γεώργιος Αβέρωφ (θωρηκτό)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Φωτογραφία του θωρηκτού Γεώργιος Αβέρωφ (Μάιος 2006)
Φωτογραφία του θωρηκτού Γεώργιος Αβέρωφ (Μάιος 2006)

Το Αβέρωφ είναι θωρηκτό του Ελληνικού Ναυτικού το οποίο ναυπηγήθηκε στα ναυπηγεία του Ορλάντο στο Λιβόρνο της Ιταλίας την περίοδο 1909 - 1911. Η κυβέρνηση του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη δαπάνησε 22.300.000 δρχ. για την απόκτηση του. Τα 8.000.000 δρχ. προέρχονται από την κληρονομιά του Γεωργίου Αβέρωφ στο Ταμείο Εθνικού Στόλου σύμφωνα με την οποία όριζε ότι το διατεθημένο ποσό παραχωρείται για την ναυπήγηση πολεμικού πλοίου που θα φέρει το όνομα του και θα χρησιμοποιείται ως Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Το υπόλοιπο ποσό πληρώθηκε από το Δημόσιο Ταμείο.

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Ιστορία

Στις αρχές του 20ου αιώνα, η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να ενισχύσει τον στόλο του (τότε) Βασιλικού Ναυτικού, ιδιαίτερα καθώς τα υπάρχοντα πλοία είχαν καταστεί απαρχαιομένα με την ραγδαία εξέλιξη της ναυτικής τεχνολογίας. Έγιναν αγορές αντιτορπιλικών και τορπιλοβόλων από το εξωτερικό, αλλά η πιο σημαντική κίνηση ήταν η αγορά του "Αβέρωφ". Το πλοίο, ναυπηγούμενο στα ναυπηγεία "Ορλάντο" στην Ιταλία, είχε παραγγελθεί αρχικά από τη Βραζιλία, αλλά η παραγγελία του ακυρώθηκε λόγω περικοπής των κονδυλίων. Αξίζει να σημειωθεί ότι και οι Τούρκοι είχαν ενδιαφερθεί για την αγορά του πλοίου, αλλά άργησαν να καταθέσουν την προσφορά τους.

Το πλοίο καθελκύστηκε στις 12 Μαρτίου 1910, και μετά από δοκιμές και ένα εκπαιδευτικό ταξίδι στην Αγγλία, κατάπλευσε στο Φάληρο στις 11 Σεπτεμβρίου 1911. Ο "Αβέρωφ" ήταν εκείνη την εποχή το πιο σύγχρονο και ισχυρό πλοίο στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο και ιδιαίτερα στο Αιγαίο. Το πλοίο πήρε μέρος στον Α' Βαλκανικό Πόλεμο ως ναυαρχίδα του Στόλου, υπό τον Υποναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη. Κυβερνήτης του πλοίου ήταν ο Πλοίαρχος Σοφοκλής Δούσμανης. Ο "Αβέρωφ" συμμετείχε στις επιχειρήσεις απελευθέρωσης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στις ναυμαχίες της Έλλης (3 Δεκεμβρίου 1912) και της Λήμνου (5 Ιανουαρίου 1913), ενάντια στον Οθωμανικό Στόλο, όταν, αξιοποιώντας την ανώτερη ταχύτητά του, αποσπάστηκε από τον υπόλοιπο ελληνικό στόλο, και αναλαμβάνοντας αυτόνομη δράση έτρεψε τον εχθρικό στόλο σε φυγή και τον κατεδίωξε. Η τακτική του Κουντουριώτη, παρότι ριψοκίνδυνη, έδωσε την νίκη και τον αδιαμφισβήτητο έλεγχο του Αιγαίου στην Ελλάδα, και μετέβαλε πλοίο και ναύαρχο σε ζωντανούς μύθους. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι, λόγω έλλειψης πυρομαχικών, ο "Αβέρωφ" έβαλλε πρώτη φορά τα πυροβόλα του κατά την Ναυμαχία της Έλλης! Για τους Έλληνες ήταν ο "Τυχερός μπάρμπα-Γιώργος", ενώ για τους Τούρκους "Το Διαβολόπλοιο" (Σεϊτάν παπόρ).

Κατά από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, στον οποίο η υπηρεσίες του ήταν ελάχιστες καθώς ο Τουρκικός Στόλος παρέμεινε κλεισμένος στα Δαρδανέλλια λόγω της ναυτικής υπεροχής των Συμμάχων. Με το τέλος του πολέμου εισέπλευσε στην Κωνσταντινούπολη, όπου αποθεώθηκε από τον ελληνικό πληθυσμό της περιοχής. Κατά τις επιχειρήσεις στην Μικρά Ασία, η κύρια προσφορά του ήταν η μεταφορά στρατιωτών και η κάλυψη των αποβατικών επιχειρήσεων στην Ανατολική Θράκη. Μετά την Καταστροφή, το 1922, μετέφερε πρόσφυγες από την Μικρά Ασία. Το 1926 το θωρηκτό αναβαθμίστηκε για να ανταποκρίνεται στις καινούργιες απαιτήσεις, κυρίως με την προσθήκη αντιαεροπορικών πυροβόλων, και τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων του.

Μετά την εισβολή και ραγδαία προέλαση των γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 1941, λόγω της παλαιότητάς του, το ΓΕΝ σχεδίαζε να το βυθίσει, αλλά το πλήρωμά του εξεγέρθηκε και με δική του πρωτοβουλία διέφυγε στην Αλεξάνδρεια. Το Αβέρωφ ήταν ένα από τα λίγα ελληνικά πλοία που κατάφεραν να φτάσουν σώα στην Αλεξάνδρεια, καθώς τα περισσότερα βυθίστηκαν από της επιδρομές γερμανικών αεροπλάνων. Κατά την διάρκεια του πολέμου το θωρηκτό έκανε περιπολίες στον Ινδικό Ωκεανό. Στις 17 Οκτωβρίου του 1944, επικεφαλής για άλλη μια φορά του Στόλου, μετέφερε την τότε ελληνική κυβέρνηση από την εξορία στην απελευθερωμένη Αθήνα. Το πλοίο αποσύρθηκε το 1952 και μέχρι το 1983 ήταν αγκυροβολημένο στον Πόρο.

Το Παρεκκλήσιο του Θ/Κ Γ.Αβέρωφ αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο.
Το Παρεκκλήσιο του Θ/Κ Γ.Αβέρωφ αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο.

Το 1984 το Πολεμικό Ναυτικό αποφάσισε να το μετατρέψει σε πλωτό μουσείο και το μετέφερε στο Φάληρο. Εκεί βρίσκεται από τότε και τιμάει με την παρουσία του το Ελληνικό Ναυτικό και την ναυτική κληρονομιά της Ελλάδος. Τα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού που εισέρχονται στο λιμάνι του Φαλήρου πρέπει να τιμήσουν το "Γ. Αβέρωφ". Ο κυβερνήτης διατάζει το πλήρωμα "προς το Θωρηκτό Αβέρωφ Ακινησία Αριστερά (ή δεξια ανάλογα με την πλευρά του πλοίου που φαίνεται τοι θωρηκτό)" και με το σχετικό σφύριγμα το πλήρωμα στέκεται σε στάση προσοχής πάνω στο κατάστρωμα κοιτώντας προς την πλευρά του θωρηκτού και οι αξιωματικοί χαιρετούν το θρυλικό θωρηκτό (ακούστε σε αυτή τη σύνδεσητο σχετικό παράγγελμα και το σφύριγμα). Το 2003 βραβεύτηκε για τις υπηρεσίες που προσέφερε με το χρυσό μετάλιο της Ακαδημίας Αθηνών

[Επεξεργασία] Χαρακτηριστικά

Αρχική διαμόρφωση (1911-1926):

  • Διαστάσεις : μήκος μεταξύ ορθίων 140,5 μ., πλάτος 21 μ., βύθισμα 7,5 μ.
  • Εκτόπισμα: 10.118 τόνοι
  • Μηχανή προώθησης: 2 τετρακύλινδρες παλινδρομικές ατμομηχανές τριπλής εκτόνωσης, 2 προωστήρες, 22 λέβητες υδραυλικού συστήματος Belleville, ενδεικιτική ιπποδύναμη 19000 ίπποι.
  • Ταχύτητα: 23 κόμβοι (την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είχε μειωθεί στους 16 κόμβους) με καύσιμη ύλη 1500 τόνους άνθρακα.
  • Πλήρωμα : 670 άνδρες.
  • Οπλισμός:
    • 4 πυροβόλα 9,2 ιντσών (234 χιλιοστών) συστήματος Armstrong σε δύο δίδυμους πύργους κατά μήκος, σε πλώρη και πρύμνη
    • 8 πυροβόλα 7,5 ιντσών (190 χιλιοστών) σε 4 δίδυμους πύργους εκατέρωθεν των πλευρών στο ύψος της μέσης
    • 14 ταχυβόλα των 75 χιλ., 2 ταχυβόλα ανταεροπορικά των 75 χιλ., 4 ταχυβόλα των 47 χιλ.
    • 3 τορπιλοσωλήνες, 2 υποβρύχιοι πλευρικοί και 1 υποβρύχιος πρυμναίος κατά μήκος, 17 ιντσών (430 χιλιοστών)
  • Οπλισμός την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (1940-1941) :
    • 2 δίδυμοι πύργοι των 23,4 εκατοστών κατά το διάμηκες
    • 8 πυροβόλα των 19,5 εκατοστών σε 4 δίδυμες πλευρικούς πύργους
    • 8 πυροβόλα των 7,6 εκατοστών
    • 4 Α/Α πυροβόλα των 7,6 εκατοστών και 6 πυροβόλα των 37 χιλιοστών (δύο υποβρύχιοι Τ/Σ πλευρικοί και ένα κατά το διάμηκες πρύμνης αφαιρέθηκαν κατά την μετασκευή του μεταξύ 1925-1926).
  • Θωράκιση: Ατράκτου 200 χιλ. μεσαία και 80 χιλ. ακραία, καταστρώματος 50 χιλ. πλευρικά, 175 χιλ. στη μέση και στα άκρα 100 χιλ., του πυροβολείου 175 χιλ., οι πύργοι των πυροβόλων 190 χιλ.
  • Ακτίνα ενέργειας: 7125 μίλια με ταχύτητα 10 κόμβων, 2489 μίλια με ταχύτητα 18 κόμβων

[Επεξεργασία] Δικτυακοί τόποι

[Επεξεργασία] Πηγές

  • Περιοδικό Παγκόσμια Πολεμική Ιστορία τευχος 8
Άλλες γλώσσες