Οιστρογόνο
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τα οιστρογόνα είναι μια ομάδα στεροειδών χημικών ενώσεων, ονομαζόμενα για τον ρόλο τους στον οιστρικό κύκλο, και που εργάζονται ως οι κύριες γυναικίες φυλικές ορμόνες.
Τα οιστρογόνα χρησημοποιούνται ως μέρος αντισυλληπτικών που χορηγούνται απο το στόμα. Επίσης δίνονται για αναπλήρωση οιστρογόνων σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και σαν ορμονική θεραπεία σε τρανσεξουαλικές γυναίκες.
Όπως όλες οι στεροειδείς ορμόνες, τα οιστρογόνα περνούν εύκολα την κυτταρική μεμβράνη. Μέσα στο κύτταρο, αλληλεπιδρούν με οιστρογόνους υποδοχείς.[1]
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Είδη Οιστρογόνου
Τα τρία κύρια φυσικά οιστρογόνα στις γυναίκες ειναι η οιστραδιόλη, η οιστριόλη και η οιστρόνη. Μέσα στον οργανισμό και οι τρείς παράγονται από ανδρογόνα μέσω της δράσης ενζήμων.
- Από την εμμηνοαρχή μέχρι την εμμηνόπαυση το κύριο οιστρογόνο στις γυναίκες είναι η 17β-οιστραδιόλη. Μετα την εμμηνόπαυση, περισσότερη οιστρόνη είναι παρούσα παρά οιστραδιόλη.
- Η οιστραδιόλη βιοσυντείθεται από την τεστοστερόνη ενω η οιστρόνη απο την ανδροστενοδιόνη.
- Η οιστρόνη είναι πιο αδύνατη ορμόνη από την οιστραδιόλη.
Έχουν ταυτοποιηθεί πολλές φυσικές αλλά και συνθετικές ουσίες που επίσης έχουν οιστρογονική δραστηριότητα.[2] Συνθετικές ουσίες αυτού του τύπου ειναι γνωστές ως ξενοοιστρογόνα και φυσικές ουσίες φυτικής προέλευσης έχουν ονομαστεί φυτοοιστρογόνα.
[Επεξεργασία] Παραγωγή Οιστρογόνων
Το οιστρογόνο παράγεται κυρίως από πρωτογενή ωοθυλάκια κατά την διάρκεια της ωρίμανσης τους, το ωχρό σωμάτιο, και τον πλακούντα. Η ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη (FSH) και η ωχρινοτρόπος ορμόνη (LH) διεγείρουν την παραγωγή οιστρογόνου στις ωοθήκες. Σε μικρότερες ποσότητες, οιστρόγονο παράγεται σε ιστούς όπως το ήπαρ, τα επινεφρίδια και τον μαστό. Αυτές οι δευτερεύουσες πηγές οιστρογόνου είναι ειδικά σημαντικές σε γυναίκες που έχουν περάσει την εμμηνόπαυση.
Η βιοσύνθεση του οιστρογόνου αρχίζει στα κύτταρα τοθ ωοθυλακίου, με την σύνθεση ανδροστενοδιόνης από χολεστερόλη. Η ανδροστενοδιόνη ειναι ουσία με μέτρια ανδρογεή δραστηριότητα. Αυτή περνά τον βασικό υμένα και μπαίνει στα κύτταρα της κοκκιώδους στοιβάδας της ωοθήκης, όπου μετατρέπεται σε οιστρόνη και οιστραδιόλη, είτε κατ'ευθείαν είτε μεσω τεστοστερόνης. Το ένζυμο υπεύθυνο για αυτή την μετατροπή ονομάζεται αρωματάση.
[Επεξεργασία] Λειτουργείες
Οιστρογόνα κυκλοφορούν στο αίμα και των δύο φύλων αλλά βρίσκονται σε πολύ μεγαλύτερες συγκεντρώσεις σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Προωθούν την ανάπτυξη γυναικείων δευτερευόντων φυλετικών χαρακτηρηστικών, όπως τους μαστούς, και είναι επίσης υπεύθηνα για την πάχυνση του ενδομητρίου και άλλες πτυχές της ρύθμησης του εμμηνορροϊκού κύκλου. Στους άνδρες τα οιστρογόνα ρυθμίζουν διάφορες λειτουργείες του αναπαραγωγικού συστήματος που έχουν να κάνουν με ωρίμανση του σπέρματος [3] [4] και ειναι συνδεδεμένα με κανονική σεξουαλική επιθημία. [5].
Επίπεδα της οιστραδιόλης μεταβάλλονται κατά την διάρκυα του εμμηνορροϊκού κύκλου με περίοδο αιχμής αμέσως πριν την ωοθηλακιορηξία.
- Δομή
- πρωοθούν την διαμόρφωση των γυναικείων δευτερευόντων φυλετικών χαρακτηρηστικών
- διεγείρουν διόγκώση του ενδομητρίου
- διατηρούν αγγεία και δέρμα
- ελαττώνουν την επαναρρόφηση των οστών και αυξάνουν την δημιουργία νέου οστικού ιστού
- Βιοσύνθεση πρωτεϊνών
- αυξάνουν ηπατική παραγωγή σταθεροποιητικών πρωτεϊνών
- Πήξη Αίματος
- αυξάνουν κθκλοφορούντα επίπεδα των παραγόντων 2,7,9,10, αντιθρομβίνης ΙΙΙ και πλασμινογόνου
- αυξάνουν την προσκόλληση αιμοπεταλίων
- Λιπίδια
- αυξάνουν επίπεδα λιποπρωτεϊνων υψηλής πυκνότητας, τριγλυκεριδίων, απόθεση λίπους.
- μειώνουν επίπεδα λιποπρωτεϊνων χαμηλής πυκνότητας
- Ομοιοστασία
- συγκράτηση άλατος και νερού
- Γαστρεντερικός σωλήνας
- μειώνουν κινητικότητα εντέρου
- αυξάνουν χοληστερόλη στη χολή
- Καρκίνος
- Περίπου 80% όλων των καρκίνου του μαστού βασίζονται σε οιστρογόνα για ανάπτυξη[6].
[Επεξεργασία] Παραπομπές
- ↑ Nussey and Whitehead: Endocrinology, an integrated approach, Taylor and Francis 2001
- ↑ Fang H, Tong W, Shi L, Blair R, Perkins R, Branham W, Hass B, Xie Q, Dial S, Moland C, Sheehan D (2001). "Structure-activity relationships for a large diverse set of natural, synthetic, and environmental estrogens.". Chem Res Toxicol 14 (3): 280-94. PMID 11258977.
- ↑ http://www.scienceblog.com/community/older/1997/B/199701564.html
- ↑ http://www.sciencenews.org/pages/sn_arc97/12_6_97/fob1.htm
- ↑ http://www.phimr.monash.edu.au/news/media_releases/estrogen_vital_for_male_sex_drive.htm - 20k
- ↑ http://www.breastcancer.org/tre_sys_hrt_idx.html