Γεώργιος Πυρουνάκης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο πατήρ Γεώργιος Πυρουνάκης υπήρξε θεολόγος και στη συνέχεια κληρικός, πρωτοπρεσβύτερος. Ο σταυρός που φορούσε στο στήθος του είχε δυο λέξεις σκαλισμένες πάνω, τη λέξη ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και τη λέξη ΑΓΑΠΗ. Στη συνείδηση πολλών υπήρξε ένας σύγχρονος Παπαφλέσσας τηρουμένων των αναλογιών της σύγχρονης εποχής (λόγια του Λυκούργου Κομίνη). Ο ιερός κλήρος, όπως ο ίδιος πίστευε και κήρυττε, πρέπει να αποτελείται από διακόνους του λαού και όχι του Θεού.

Γεννήθηκε στη Μήλο το 1910 από γονείς Σφακιανούς. Οι γονείς του διώχθηκαν από την Κρήτη ύστερα από ένα αποτυχημένο πραξικόπημα που έγινε εναντίον των Τούρκων και κατέφυγαν στη Μήλο. Από τη Μήλο θα μετακινηθούν πολύ γρήγορα στον Πειραιά, όπου ο Γεώργιος Πυρουνάκης θα τελειώσει το Δημοτικό Σχολείο. Υπήρξε συμμαθητής με σπουδαίες προσωπικότητες, όπως ο Γιάννης Τσαρούχης και ο Νίκος Καββαδίας. Ζω τη ζωή κι όπως τη ζω αυτή μου αποκαλύπτεται, έτσι έλεγε. Το 1928 εισήχθει στη Θεολογική Σχολή και ξεκίνησε να κηρύττει ακόμη από τα φοιτητικά του χρόνια. Δεν ήταν πάντοτε παπάς, έγινε παπάς σε αρκετά ώριμη ηλικία γύρω στα 40. Το τελευταίο του κήρυγμα στο Δαφνή, τον Απρίλιο του 1988, υπήρξε σημείο αναφοράς για την ορθόδοξη εκκλησία. Θεωρούσε πως αμαρτία δεν είναι μόνο το κακό που γίνεται αλλά και το καλό που δεν γίνεται. Ξύπνα παπά, ξύπνα λαέ φώναζε στα κηρύγματά του, μέχρι το τέλος.

Η δράση του ως λαϊκός ξεκινά από τον Πειραιά το 1932. Τον Οκτώβριο του 1932 δημιουργεί μαζί με άλλους έξι νέους ένα πρωτοποριακό κίνημα για τη νεολαία, μια οργάνωση, που την ονομάζει Φιλική Εταιρεία Νέων. Συγκεκριμένα, μέχρι το 1939, η Εταιρία είχε ιδρύσει τέσσερα νυχτερινά σχολεία για τους εργαζόμενους νέους άνδρες και γυναίκες, δύο επαγγελματικές σχολές και «Λαϊκό Πανεπιστήμιο». Ιδρύει το 1ο νυχτερινό Γυμνάσιο στον Πειραιά, το οποίο στεγάζεται μετά από πολλές δυσκολίες στη Ράλλειο Σχολή. Την ίδια εποχή ιδρύει τις πρώτες κατασκηνώσεις εργαζομένων παιδιών στο Πέραμα. Για να αναδείξει το ρόλο και τη σημασία της εργατικής τάξης και να ανυψώσει ψυχικά τους ανθρώπους που την αποτελούν ξεκινά την Γιορτή του Εργάτη Χριστού. Το 1938, στη γιορτή του Εργάτη Χριστού στον Πειραιά, θα παραβρεθούν πάνω από πέντε χιλιάδες εργαζόμενα παιδιά.

Μερικά μόνο από τα έργα του (εκτός από τα προαναφερθέντα) είναι οι νυχτερινές Δημοτικές Σχολές στη Δραπετσώνα, την Αγία Σοφία, τον Άγιο Νικόλαο και τα Ταμπούρια, ο Σύνδεσμος Νέων Πειραιώς, οι Φιλικές Εστίες, τα Σπίτια Στοργής, τα Φιλικά Αναρρωτήρια, η ίδρυση γραφείου για τη μελέτη και την καταγραφή των προβλημάτων των εργαζόμενων νέων, το Οικοτροφείο Σιβιτανιδείου. Το 1939, το καθεστώς του δικτάτορα Μεταξά, βλέποντας την ενέργεια και τη δημιουργικότητα με την οποία διακατέχεται ο Γεώργιος Πυρουνάκης του προτείνει να αναλάβει ρόλο στη νεολαία του κόμματος. Ο Γεώργιος Πυρουνάκης αρνείται και την ίδια χρονιά, το Νοέμβριο του 1939, το καθεστώς διαλύει την οργάνωση του. Μετά από 3 μήνες, η Ακαδημία Αθηνών τον βραβεύει για την προσφορά του στους νέους.

Την περίοδο της Κατοχής οργανώνει συσίτια για τα παιδιά και τους απόρους, οργανώνει αναρρωτήρια για παιδιά με προχωρημένες παθήσεις και συνάμα φτιάχνει κατασκηνώσεις. Η Φιλική Εταιρεία Νέων κατά τους χαλεπούς καιρούς της Κατοχής γλίτωσε 5.000 παιδιά και ισάριθμους, περίπου, ενήλικους (Χρ. Θεοχαράτος, «Εικόνες», 25-5-1988). Μετά την Κατοχή τον παύουν από Πρόεδρο της Φιλικής Εταιρείας Νέων. Αυτός αποφασίζει να στραφεί στην εκκλησία και γίνεται παπάς στα 39 του χρόνια. Πιστεύει στην επανάσταση που κάνει ο ίδιος ο Χριστός μέσα από το λόγο και το έργο του. Κηρύττει τη φιλαλληλία, τη συνεχή φιλανθρωπία και όχι την περιστασιακή.

Το 1949 ξεκινά τα βήματα του ως ιερέας στην Ελευσίνα μια περιοχή με πολλά και σύνθετα προβλήματα. Το 1952 οργανώνει τις πρώτες κατασκηνώσεις για όλα τα παιδιά και μαζί ξεκινούν και τα πρώτα ενοριακά συσίτια στην Ελευσίνα για όλους τους απόρους της πόλης. 55 χρόνια μετά, οι εγκαταστάσεις των κατασκηνώσεων στο Όρος Πατέρας φιλοξενούν παιδιά διαφόρων εθνικοτήτων, παιδιά που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα οικονομικά, οικογενειακά, επικοινωνιακά και κοινωνικά αφού προέρχονται από οικογένειες οικονομικών μεταναστών ή προσφύγων που ζουν κυρίως στην περιοχή της Ελευσίνας (περισσότερες πληροφορίες βρίσκονται στο site http://www.kataskinosi.gr).

Ο πατέρας Γεώργιος Πυρουνάκης ασχολείται με τα πολιτιστικά και έρχεται κοντά με ηθοποιούς και άλλους καλλιτέχνες. Κάνει αισθητή την παρουσία του σε λαϊκές εκδηλώσεις, εμφανίζεται σε κινηματογράφους και θέατρα. Οργανώνει εκδηλώσεις και συνεργάζεται με καταξιωμένους καλλιτέχνες, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης. Το διάστημα της Χούντας ο Γεώργιος Πυρουνάκης παύεται από την ενορία της Ελευσίνας και τοποθετείται ως βοηθός ιερέα στον Άγιο Στέφανο Αττικής. Απομακρύνεται με αυτό τον τρόπο από το ποίμνιό του, αφού για το καθεστώς της εποχής αποτελεί μεγάλο αγκάθι. Ανακρίνεται και διώκεται τα χρόνια εκείνα, αλλά δεν σταματά να κηρύττει το σωστό και να υπερασπίζεται έμπρακτα πολιτικούς κρατούμενους. Δηλώνει παρόν σε πολλές δίκες της εποχής υπερασπιζόμενος την αλήθεια και το δίκαιο.

Επανέρχεται στην Ελευσίνα το 1974 και τότε, ο πατέρας Γεώργιος Πυρουνάκης, ξεκινά τον αγώνα του για την κάθαρση μέσα στην Εκκλησία. Ο αγώνας αυτός θα διαρκέσει έξι ολόκληρα χρόνια, ώσπου το 1980 θα οδηγηθεί σε δίκη κατηγορούμενος από αρχιερείς της εποχής για τη δράση του. Μόνο για φόνο δεν τον κατηγορούν δηλώνει ο Γεώργιος Μαύρος μέσα στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Αθωώνεται και συνεχίζει το έργο του. Το 1987 είναι μέλος του Δ.Σ. του Οργανισμού Διαχείρισης Εκκλησιαστικής Περιουσίας (ΟΔΕΠ) υποστηρίζοντας τον «εκδημοκρατισμό» της Εκκλησίας (κείμενο: Καίτη Καρακνάκη). Την ίδια χρονιά, η Ιεραρχία της Εκκλησίας τον τιμωρεί με τον “μικρό αφορισμό”. Παρά τις συνεχείς διώξεις, εξακολουθεί τον αγώνα του ασυμβίβαστος. Το σύνθημά του “Ξύπνα Παπά - Ξύπνα Λαέ” αγκαλιάζεται από ευρύτερα κοινωνικά στρώματα. Εκδίδει περιοδικά, συμμετέχει σε όλους τους κοινωνικούς αντιστασιακούς και Εθνικούς αγώνες. Προβαίνει σε διαβήματα αγωνίας για τα πυρηνικά και τη μόλυνση του περιβάλλοντος (περισσότερες πληροφορίες βρίσκονται στο site http://www.kataskinosi.gr).

Έρχεται σε επαφή με το ποίμνιό του για τελευταία φορά τον Απρίλιο του 1988 (Κυριακή των Βαΐων), στο Δαφνί, σε μια άκρως συγκινητική Θεία Λειτουργία. Έφυγε από τη ζωή στις 16 Μαίου του 1988 αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο έργο και έναν ουσιαστικό και επαναστατικό λόγο να ακολουθεί τις επόμενες γενιές.

[Επεξεργασία] Σημειώσεις

  • Εκτός από τις πηγές που αναφέρονται μέσα στο κείμενο, πλουσία στοιχεία αντλήθηκαν από τις μαρτυρίες του Θεολόγου Αντώνη Καλλίτση. Οι περισσότερες από τις μαρτυρίες αποτελούν μέρος του αφιερώματος που πρόβαλε η ΕΡΤ 1 για τον παπά Γεώργιο Πυρουνάκη με τίτλο "Θυμίαμα" με τη συμπλήρωση δώδεκα χρόνων από την ιερή του μετάσταση.
  • Οι διαδικτυακές πληροφορίες για τον πατέρα Πυρουνάκη είναι πολλές και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα των δραστηριοτήτων του. Ανθρωπιστικά, εκκλησιαστικά, κοινωνικά και πολιτικά θέματα. Οι πληροφορίες που ακολουθούν αποτελούν ένα μικρό δείγμα της αγάπης και της εκτίμησης που έτρεφαν απέναντι στο πρόσωπο του παπά Γιώργη εξαίρετοι πνευματικοί άνθρωποι.
  • «Η επίσημη Εκκλησία λησμόνησε μετ' ανακουφίσεως τον φλογερό ιερωμένο, τον οποίο και η ίδια είχε διώξει και αφορέσει, όπως άγρια τον κυνήγησαν και τα ανελεύθερα πολιτικά καθεστώτα του τόπου μας. Όμως, εκείνος με ασυμβίβαστο πάθος είχε βρεθεί παρών σε πολύμορφους αγώνες...» (Αντ. Σανουδάκης, εφ. «Τα Νέα», 8-7-1998) (περισσότερες πληροφορίες βρίσκονται στο site http://ta-nea.dolnet.gr/print_article.php?e=A&f=16182&m=P03&aa=2),
  • «Ιδρύοντας το πρώτο νυχτερινό γυμνάσιο στη χώρα μας (1932) για τα εργαζόμενα παιδιά της φτωχολογιάς και δημιουργώντας εν συνεχεία τη Φιλική Εταιρεία Νέων, η οποία κατά τους χαλεπούς καιρούς της Κατοχής γλίτωσε 5.000 παιδιά και ισάριθμους, περίπου, ενήλικους» (Χρ. Θεοχαράτος, «Εικόνες», 25-5-1988),
  • «Βρέστε μου ένα παπά που να τον τρέμουν οι σκοταδιστές, να τον αγαπούν οι διανοούμενοι, να τον σέβονται οι αθεϊστές και να τον θαυμάζουν οι πολιτικοί αρχηγοί» (Δημ. Ιατρόπουλος, εφ. «Έθνος», 18-5-1988),
  • «Απλόχερα τον μοίραζε τον άρτο των αγγέλων» (Φάνης Κακριδής, εφ. «Το Βήμα», 8-6-1988),
  • «Μάταια θα ψάξει κανείς ανάμεσα στα μέλη του ανώτερου κλήρου να βρει ανθρώπους που τόλμησαν να διαφοροποιηθούν από τους συνταγματάρχες της "Ελλάδος των Ελλήνων Χριστιανών". Η αναζήτηση του ιστορικού θα σταματήσει σε καναδυό ιερείς, τον εξής έναν: τον Γεώργιο Πυρουνάκη» (εφ. Ελευθεροτυπία», 10/3/2001),
  • «Θα είναι για μας μεγάλη χαρά και τιμή αν μπορούσατε να πάρετε προσωπικώς μέρος στη συνάντηση κατά την οποία θα τιμήσουμε τους Έλληνες συγγραφείς που με τη στάση τους και τον λόγο τους αντιτάχθηκαν στο δικτατορικό καθεστώς των συνταγματαρχών. Η παρουσία σας θα έχει για μας και τη χώρα μας μια άκρως βαθυσήμαντη αξία, γιατί στο πρόσωπό σας, εκτός από τον πνευματικό άνθρωπο, διακρίνουμε τον ασυμβίβαστο αγωνιστή της ελευθερίας και της δημοκρατίας». Η πρόσκληση αυτή εστάλη τον Φεβρουάριο του 1979 στον αείμνηστο πρωτοπρεσβύτερο Γεώργιο Πυρουνάκη από το Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, όπου τον Ιούνιο του ιδίου χρόνου επρόκειτο να τιμηθεί για τη δράση του κατά της χούντας σε συνέδριο αντιστασιακών συγγραφέων (άρθρο της Σίλας Αλεξίου),
  • Σύμφωνα με το Ν. 1700 που δημοσιεύτηκε στις 6 Μαΐου 1987 (ΦΕΚ 61, τεύχος πρώτο), με θέμα ρύθμιση θεμάτων εκκλησιαστικής περιουσίας ξεκίνησε η προσπάθεια αξιοποίησης της περιουσίας του ΟΔΕΠ, την οποία διάφοροι αρχιμανδρίτες και "εταιρίες" της ιερωνυμικής χούντας, είχαν ξεπουλήσει. Με βάση το Νόμο, με ομόφωνη απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργικού Συμβουλίου, ορίστηκε το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο του ΟΔΕΠ, με Πρόεδρο τον κ. Γιώργο Ανωμερίτη, τότε Διοικητή της Κτηματικής Τράπεζας αλλά με πλούσια προοδευτική - χριστιανική παρουσία (Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών και ΧΑΝ) και γνώση των θεμάτων της εκκλησίας και τακτικά μέλη τον πατέρα Γεώργιο Πυρουνάκη, κ. Κ. Σοφούλη, κ. Κ. Γεωργουτσάκο, κ. Φ. Παναγιωτόπουλο και τους κοσμήτορες της Θεολογικής κ.κ. Β. Τσάκωνα και Ν. Ζαχαρόπουλο. Στόχος η χρηστή διαχείριση της περιουσίας του ΟΔΕΠ προς όφελος της εθνικής οικονομίας και της εκκλησίας. Το νέο Δ.Σ. του ΟΔΕΠ ανέλαβε τα καθήκοντά του στις 21.7.87. (περισσότερες πληροφορίες βρίσκονται στο site http://www.anomeritis.gr/ekklisia.htm),
  • Στις 28 Aυγούστου 1975 ο αείμνηστος ιερέας Γεώργιος Πυρουνάκης έγραψε ένα άρθρο στην «E» με τον τίτλο «Yψηλοί και Ωραίοι - Eλλάς Eλλήνων Bασανιστών». Kαι όπως σημείωνε, «πρέπει να πληροφορηθούμε ότι υπήρξαν και κληρικοί που μαρτύρησαν χωρίς να "μαρτυρήσουν" προδίδοντας ή συναγωνιστές τους ή τις πίστεις στον άνθρωπο και στην αξία του» (άρθρο του Θ.ΤΣ.) (περισσότερες πληροφορίες βρίσκονται στο site http://www.hri.org/E/2000/00-07-25.dir/stiles/politika.htm),
  • «Κατά την επταετή δικτατορία, δυστυχώς η πλειοψηφία της διοικούσας Εκκλησίας δεν κράτησε τη στάση, που της υπαγόρευε η παράδοσή της. Άλλοι Ιεράρχες έμειναν αδρανείς επειδή φοβήθηκαν μην κατηγορηθούν για πολιτικολογία, και άλλοι επειδή συμβιβάστηκαν με τις ιδέες των δικτατόρων. Υπήρξαν ωστόσο και τα πρόσωπα εκείνα που εξέφραζαν το ήθος της Ορθοδοξίας και αντιστάθηκαν, όπως ο Μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως Αμβρόσιος και ο ιερέας Γεώργιος Πυρουνάκης» (περισσότερες πληροφορίες βρίσκονται στο site http://www.apodimos.com/arthra/05/Feb/TI_PROSEFERE_H_EKKLHSIA_STOYS_ETHNIKOYS_AGONES/index.htm),
  • «Πίστευε ότι η Χριστιανική Επανάσταση είναι η λύση στα ανθρώπινα. Πάλεψε να ξαναβρεί η Εκκλησία την επαναστατικότητά της, να απαλλαγεί από τον Δεσποτισμό και να αναδιοργανωθεί με βάση τον Λαό της, εμπνεόμενη από τη ζωή της πρώτης Εκκλησίας. Αγωνίστηκε για την ελευθερία των ανθρώπων, μακριά από κάθε είδους ολοκληρωτισμούς, ψευδοπατριωτισμούς και υποκριτικούς παπαδισμούς. Ήταν μπροστά και παρών σε όλους τους σωστούς αγώνες του Έθνους και του Λαού. Παρά τις μύριες διώξεις, απειλές και ψυχολογικούς εκβιασμούς, έμεινε ανυποχώρητος σε όλη του τη ζωή, χωρίς φόβο και υπολογισμούς. Στον κόσμο μας, που έχει ορφανέψει από ηγέτες, οράματα και μαχητές η έλλειψη του πατέρα Πυρουνάκη είναι επώδυνη. Όμως ο επαναστατικός λόγος του “Παπά της Ελπίδας” μας επιτάσσει να συνεχίζουμε...» (περισσότερες πληροφορίες βρίσκονται στο site http://www.kataskinosi.gr).