Πρεσόβ
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το Πρεσόβ (σλοβακικά: Prešov) είναι πόλη της ανατολικής Σλοβακίας, πρωτεύουσα ομώνυμης περιφέρειας (Prešovský kraj). Ο πληθυσμός του είναι 91.621 κάτοικοι (απογραφή 31/12/2005), πράγμα που το κατατάσσει τρίτο σε πληθυσμό ανάμεσα στις πόλεις της Σλοβακίας. Η έκταση του δήμου του Πρεσόβ είναι 71,09 km². Οι γεωγραφικές συντεταγμένες της πόλεως είναι βόρειο πλάτος 49°00’ και ανατολικό μήκος 21°14’. Σημερινός δήμαρχος είναι ο Pavel Hagyari.

Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Ονομασίες
Η πόλη έφερε πολλά διαφορετικά ονόματα, πράγμα που αντανακλά τον πολυπολιτισμικό της χαρακτήρα. Οι Γερμανοί την αποκαλούσαν Eperies ή Preschau, οι Ούγγροι Eperjes, οι Ρωμαίοι Fragopolis, ενώ γενικώς στις σλαβικές γλώσσες είχε το ιδιο περίπου όνομα (κοινή ρίζα): Preszów στους Πολωνούς και Пряшів/Пряшyв (Priashiv/Priashuv) στους Ουκρανούς.
[Επεξεργασία] Θέση
Το Πρεσόβ είναι χτισμένο στην κοιλάδα του ποταμού Τορύσα, στη συμβολή του με τον παραπόταμο Sekčov. Απέχει μόνο 33 χιλιόμετρα βόρεια του Κόσιτσε.
[Επεξεργασία] Χαρακτήρας
Η βιομηχανία του Πρεσόβ περιλαμβάνει εταιρείας κατασκευής μηχανών και ηλεκτρικών ειδών, ενώ η Solivary, η μόνη επιχείρηση εξορύξεως και επεξεργασίας ορυκτού άλατος στη Σλοβακία σήμερα, επίσης έχει την έδρα της εδώ.
Πάνω από 10.000 φοιτητές και σπουδαστές παρακολουθούν μαθήματα στο Πανεπιστήμιο του Πρεσόβ, που έχει 8 σχολές, και στη Σχολή Μεταποιητικών Τεχνολογιών, παράρτημα του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Κόσιτσε. Το Πρεσόβ είναι έδρα επισκοπής των Ουνιτών, των Λουθηρανών και των Ορθόδοξων Χριστιανών.
Η πολιτιστική παράδοση του Πρεσόβ του έδωσε το προσωνύμιο «Αθήναι επί του Τορύσα». Πολλές συναυλίες, όπερες, οπερέτες και θεατρικά έργα ανεβαίνουν στο θέατρο Jonáš Záborský της πόλεως (Divadlo Jonáša Záborského), τόσο στη νέα, όσο και στην παλαιά του στέγη. Το Πρεσόβ αποτελεί αληθινή βιτρίνα Μπαρόκ, Ροκοκό και γοτθικής Αρχιτεκτονικής. Στην παλιά πόλη, η κεντρική οδος πλαισιώνεται από ναούς και άλλα οικοδομήματα αυτών των αρχιτεκτονικών ρυθμών. Στα προάστια, αντιθέτως, η Σοβιετική επίδραση είναι εμφανής, με τις ογκώδεις τσιμεντένιες πολυκατοικίες.
[Επεξεργασία] Ιστορία
Η περιοχή κατοικείται από την Παλαιολιθική εποχή. Τα αρχαιότερα εργαλεία και οστά από μαμούθ που ανακαλύφθηκαν έχουν ηλικία 28.000 χρόνια. Οι Σλάβοι εποίκισαν την περιοχή από τον 4ο ή τον 5ο αιώνα μ.Χ..
Πριν το τέλος του 11ου αι.μ.Χ., το Πρεσόβ είχε καταστεί τμήμα του Βασιλείου της Ουγγαρίας, και Ούγγροι στρατιώτες εγκαταστάθηκαν στην πόλη. Τον 13ο αι. πολλοί Γερμανοί εποικιστές ήρθαν από την περιοχή του Spiš.
Το πρώτο γραπτό κείμενο του Πρεσόβ ανάγεται στο 1247. Το 1299, η πόλη απέκτησε τα προνόμια δήμου, ενώ το 1374 ανακηρύχθηκε ελεύθερη βασιλική πόλη. Αυτή η εξέλιξη οδήγησε στην άνθηση των πρακτικών τεχνών και του εμπορίου (ιδίως στην εξαγωγή κρασιών από την περιοχή του Τίσα προς την Πολωνία). Τον 15ο αιώνα το Πρεσόβ έγινε μέλος της Pentapolitana, μιας συμμαχίας πέντε πόλεων της ανατολικής Σλοβακίας (Μπαρντέγιοφ, Λεβοτσά, Κόσιτσε, Πρεσόβ και Σαμπίνοβ).
Η πρώτη μνεία σχολείου ανάγεται στο 1429. Το 1572 άρχισε η εξόρυξη ορυκτού αλατιού στο Solivar (σήμερα μέρος της πόλης του Πρεσόβ). Η αυξημένη σημασία του Πρεσόβ οδήγησε στο να γίνει πρωτεύουσα της επαρχίας Šariš το 1647. Ονομαστή ως σήμερα είναι η ζυθοποιία Šariš στην πόλη.
Το 1667 ιδρύθηκε το Ευαγγελικό Λουθηρανό Κολέγιο του Πρεσόβ. Το 1687, 24 εξέχοντες πολίτες και ευγενείς εκτελέσθηκαν ως υποστηρικτές της εξεγέρσεως του Imre Thököly.
Στην αρχή του 18ου αιώνα ο πληθυσμός αποδεκατίσθηκε από επιδημία πανούκλας και πυρκαϊές σε μόλις 2.000 κατοίκους. Μέχρι το 1750 η πόλη είχε συνέλθει, οι τεχνίτες και οι έμποροι δραστηριοποιήθηκαν και πάλι, και κτίσθηκαν εργοστάσια. Το 1752 το αλατωρυχείο στο Solivar πλημμύρισε, και από τότε μέχρι σήμερα το αλάτι εξάγεται από την άλμη που προέκυψε, με βρασμό.
Το 1873 ήρθε ο πρώτος σιδηρόδρομος. Στο τέλος του 19ου αιώνα, η πόλη είχε ήδη ηλεκτρισμό, τηλέφωνο, τηλέγραφο και αποχετευτικό σύστημα. Το 1887 φωτιά κατέστρεψε και πάλι μεγάλο μέρος της πόλεως. Το 1918 το Πρεσόβ υπάχθηκε στην Τσεχοσλοβακία. Μετά το 1948, η πόλη έγινε βιομηχανικό κέντρο και ο πληθυσμός της αυξήθηκε γρήγορα από 28.000 το 1950 σε 52.000 το 1970 και 91.000 το 1990.
[Επεξεργασία] Δημογραφική σύνθεση
Οι κάτοικοι του Πρεσόβ, κατά την απογραφή του 2001, είναι 93,7% Σλοβάκοι, 1,4% Ρομά, 1,2% Ρουθηνοί, 1,1% Ουκρανοί, 0,8% Τσέχοι και 0,2% Ούγγροι. Από θρησκευτικής πλευράς, το 66,8% είναι Ρωμαιοκαθολικοί, το 13,6% άθεοι, το 8,9% Ουνίτες και το 4,8% Λουθηρανοί.
[Επεξεργασία] «Αδελφές» πόλεις
Το Πρεσόβ είναι «αδελφοποιημένο» με τις παρακάτω εννέα πόλεις:
Nyíregyháza Ουγγαρίας
Πίτσμπουργκ των ΗΠΑ
Νόβισατς Πολωνίας
Mukacheve Ουκρανίας
Πράγα Τσεχίας
Remscheid Γερμανίας
Κερατσίνι Ελλάδας
La Courneuve Γαλλίας
Comune di Brugherio Ιταλίας
[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι
-
- Το άρθρο αυτό βασίζεται στο αντίστοιχο της αγγλόγλωσσης Wikipedia, με πρόσθετες πληροφορίες.