Χρήστης:Siga/Werkstatt
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
![]() |
- υπό κατασκευή - chantier - en construccion - baustelle - under construction - υπό κατασκευή -
|
![]() |
Όλα όσα γραμμένα εδώ είναι πρόχειρα και μπορεί να έχουν και λάθη
Όλα τα γραμμένα εδώ είναι πρόχηρα και μπορεί να έχει και λάδι
SigaΣυζήτησηWerkstatt Αφού δεν είμαι Έλληνας και τα ελληνικά μου δεν είναι καλά, το θεωρώ καλύτερo να προετοιμάζω τα άρθρα μου εδώ, πριν γραφτούν στην Βικιπαίδεια
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Πτέρυγα (έντομα)
[Επεξεργασία] Ονομασίες στις πτέρυγες
[Επεξεργασία] Λειτουργίες των πτερύγων
[Επεξεργασία] Πτήση
[Επεξεργασία] Είδη πτήσης
Στα αεροπλάνα και στα πουλιά λόγου του κυρτό δομή των πτερύγων η πτήση συνήθως συνδέεται με γρήγορα κίνηση προς τα προστά. Και τα έντομα μπορούν να αποκτήσουν σχετικές μεγάλες ταχύτητες, π.χ. σε μερικά Οδοντόγναθα μετρήθηκαν μέχρι 54 χμ την ώρα. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι η επιτάχυνση σε αυτήν την ταχύτητα σε σχεδόν ένα τίποτα.
Λόγου των επίπεδων πτερύγων στα έντομα η πτήση δεν συνδέεται αυτόματα με μια κίνηση προς τα μπροστά. Με την κλίση της πτέρυγας κατά την κίνηση μπροστά ο αέρας μπορεί να πιέσει εναλλάξ στην πάνω ή στη κάτω πλευρά της πτέρυγας. Π. χ. στο γένος Phormia στη πτήση μπροστά με ταλαντώσεις γυρισμάτων αλλάζει το σημείο της γωνίας επίθεσης μερικές χιλιάδες φορές κατά δευτερόλεπτο.
Εάν η κλίση της πτέρυγας ρυθμίζεται ανάλογα, η δύναμη προς τα πίσω ή προς τα μπροστά μπορεί να μηδενίζεται και να παραμένει μόνο ή ανυψωτική δύναμη. Έτσι ή Tipula (Δίπτερα) μπορεί να ανεβεί όρθιο προς τα πάνω.
Βέβαια σε μερικά έντομα συναντάμε και την πτήση χωρίς καμία μετακίνηση όπως την ξέρουμε από τα κολιμπρί. Η ικανότητα για τέτοιο έιδος πτήσης βλέπουμε ιδιαίτερα στα Ανισόπτερα και στις Συρφίδαε (Εικόνα 5.2). Αυτά τα ζώα μπορούν επισης να πετούν προς τα πίσω.
Άλλη μια φόρμα πτήσης είναι ή ανεμοπορεία, όπου οι πτέρυγες κινούνται καθόλου ή μόνο για την αλλαγή της γωνίας επίθεσης. Αυτή θέλει σχετικά μεγάλα φτερά και γιαυτό πραγματοποιείται μόνο στα Ανισόπτερα και στις μεγάλες πεταλούδες. Μικρότερες πεταλούδες επίσης μπορούν να πετούν χωρίς να κινούν τα φτερά τους, αλλά μόνο με καλές συνθήκες αέρου. Η αμερικάνική πεταλούδα Danaus plexipus μπορεί να καλύπτει την διάστημα από την Βόρεια Αμερική μέχρι την Μεξικό και πίσω με περίπου 4000 χμ. Αυτό το καταφέρει μόνο με την βοηθεια της ανεμοπορείας [1] [2][3]
[Επεξεργασία] Πλεονεκτήματα της πτήσης
Από την ανθρώπινη σκοπιά πρώτο σκοπό της πτήσεως είναι η γρήγορη μετακίνηση. Από την σκοπιά της Βιολογίας η πτήση πρώτα πρώτα ανοίγει την δυνατότητα στα έντομα, να κατακτήσουν καινούργια βιότοπους. Αυτό σημαίνει όχι μόνο, πως μπορούν να φτάνουν στη άλλη πλευρά ποταμού και να εκμεταλλεύουν τις τροφές που βρίσκονται εκεί ή να φτάνουν και το μέλι στα λουλούδια σε υψηλό δέντρο. Μόνο τα πτερωτά έντομα μπορουν να εκμεταλλεύουν συστηματικά της πηγές τροφών, όπως το ξέρουμε λ.χ. από την μέλισσα. Η γρήγορη προσαρμογή σε καιρικές συνθήκες όπως καταιγίδα ή ξηρασία είναι δυνατόν. Πολλά έντομα τις ζεστές περιοχές του χρόνου πετάνε από την Νότια Ευρώπη στη Βόρεια Ευρώπη. Άλλα εντομα πετάνε στη Νότια για να αποφεύγουν το κρύο του χειμόνα. Μεγάλο πλεονέκτημα είναι επίσης, πως οι διάφοροι κύκλοι της συμπεριφοράς μπορούν να διαχωρίζονται σε διαφορετικούς τόπους, λ. χ. αναζήτηση τροφών στα φύλλα ενός δέντρου, αναζήτηση ταιριού στο αέρα και τοποθέτηση αυγών σε κρύψομα στο έδαφος.
Στα πτερωτά έντομα ανοίγονται όχι μόνο νέες δυνατότητες να βρούν αλλά και να τσακώνουν τη λεία. Παράλληλα για την λεία είναι δυνατόν να αποφεύγει αυτή μια επίθεση με την γρήγορη φυγή που της επιτρέπουν οι πτερύγες της. Έτσι εξελίχτηκαν οι δυνατότητες για γρήγορες μανούβρες στον αέρα, αλλά και καλύτερες οπτικές δυνάμεις, στις πεταλούδες της νύχτας τη δυνατότητα να γελούν το σύστημα αναγνώρισης με υπερήχους κ. α.. Από τις περιοχές δυο διαστάσεων όπου ζούσαν τα άπτερα έντομα έγιναν περιοχές τρία διαστάσεων με όλες τις συνέπειες για την απόκτηση, την συμάδευση και την άμυνα μιας τέτοιας περιοχής.
Στο κάτω κάτω ή δυνατότητα πτήσεως είναι η αιτία για την έκρηξη στην εμφάνιση καινούργιων ειδών (radiation) στα έντομα αφού μπορούσαν να πετούν[4].
[Επεξεργασία] Προστασία
1. Μηχανική προστασία. Η τοποθέτηση των πτερύγων πίσω πάνω στην κοιλία στη στάση ησυχίας έχει δυο συνέπειες. Στη μία σημαίνει πλεονέκτημα πως η απαιτήσεις χώρου είναι πιο μικρές, που ανοίγει καινούργιες πηγές τροφής και δυνατότητες για κρυψώνα. Στη άλλη αυξάνεται ο κίνδυνος πως το έντομο τραυματίζεται όταν σπρώχνεται στο κρυψώνα. Γιαυτό είναι πλεονέκτημα, όταν οι μπροστινές πτερύγες που με την λογική της δίπλωσης τοποθετούνται πάνω στις πισινές, αναλάβουν την λειτουργία της προστασίας των πισινών πτερύγων και τις μόνο λίγο χιτινισμένες πάνω πλευρές της κοιλίας. Αυτή η προστασία μπορεί να παίρνει διάφορες παραλλαγές. Ένας απλός τρόπος είναι η φόρμα που δείχνουν τα μπροστινά φτερά στη στάση ησυχίας , που μπορεί να ευνοεί, πως τα εμπόδια γλιστράν στις πλευρές, πότε το έντομο χώνεται σε κρυψώνα (Εικόνα 5.3). Άλλος τρόπος μηχανικής προστασίας είναι, πως οι πλευρικές ακμές των φτερών κάμπτονται προς τα κάτω και μέσα, έτσι που στη στάση ησυχίας οι ανεκτές φλέβες λειτουργούν σαν περιφέρεια του κορμού (Εικόνα 1.2). Στα είδη με κακή ικανότητα να πετούν ή που έχασαν και πάλι την ικανότητα αυτή, οι μπροστινες πτερύγες μπορεί να παίρνουν το ακριβό σχήμα της κοιλίας και να την καλύπτουν τελείως, να γίνονται βαρύ χιτινισμένα και με συμφύσεις μεταξύ τους. Στις διάφορες ομάδες βρέθηκα διάφορους συμβιβασμούς μεταξύ το ελάττωμα που φέρει η βαρύ θωρακισμένη μπροστινή πτέρυγα στη πτήση και το πλεονέκτημα που φέρει μια τέτοια πτέρυγα στη στάση ησυχίας. Έτσι οι μπροστινές πτερύγες μεταμορφώθηκαν σε έλυτρα ή ημιέλυτρα ή και ψευδέλυτρα ή Tegmina.
Μια μηχανική προστασία άλλου τύπου έχουμε όταν ή δομή τωω πτερύγων δυσκολεύει το πιθανό θηρευτή να αρπάξει το έντομο (Εικόνα 5.4).
2. Άλλο είδος προστασίας που δίνουν οι πτερύγες είναι το καμουφλάρισμα. Αυτή μπορεί να βελτιώνεται αποτελεσματικά με το χρώμα ή με το σχήμα των πτερύγων(Εικόνα 5.5)
3.Το σχήμα των ελύτρων σε μερικά κολεόπτερα μοιάζει πολύ με το σχήμα της κοιλίας των σφιγγών. Γιαυτό επίσης πιθανόν σπανιότερα θεωρείται επιθυμητή λεία. Αυτό το φαινόμενο συναντούμε συχνά στη φύση και θεωρείται είδος προστασίας.[5][6].
[Επεξεργασία] Σηματοδότηση
Στη διαφοροποίηση των εντόμων κατά την φυλογενετική εξέλιξη βρέθηκαν διάφοροι τρόποι να διαβιβάζονται μνήματα γενικού ή ιδιαίτερου τύπου με τις πτέρυγες. Στα ακόλουθα κατατάσσουμε αυτούς τους τρόπους με το χρωματισμό, τη στάση και την κίνηση των πτερύγων.
[Επεξεργασία] Χρωματισμό
Τα χρώματα των πτερύγων στα έντομα μπορεί να προέρχεται
- από την αποθήκευση χημικών ουσιών (χρωστικών) στη χιτίνη της πτέρυγας ή στις τρίχες ή στα λέπια που καλύπτουν την πτέρυγα ή
- από την γεωμετρική δομή της χιτίνης, δηλαδή τις διαστάσεις και αποστάσεις των ινών χιτίνης ή τριχών ή λεπιών (Εικόνα 5.6).
Τα χρώματα και το σχέδιο που σχηματίζουν μεσα σε ένα είδος εντόμων μπορεί να έχει παραλλαγές, αλλά σε βασικές γραμμές είναι όμοια σε όλα τα έντομα ενός είδος, πολλές φορές στα αρσενικά διαφορετικά από όπου στα θυλικά. Στο χρωματισμό των πτερύγων πολλά έντομα αναγνωρίζουν πιθανά ταίρια για σύζευξη ή ανταγωνιστές του ίδιου γένος. Μπορεί ο χρωματισμός να προκαλεί αλυσίδες συμπεριφοράς. Γιαυτό η ένταση του χρωματισμού μπορεί να αυξάνει την πιθανότητα αναπαραγωγής και ευνοείται κατά την εξέλιξη (Εικόνα 5.6).
[Επεξεργασία] Στάση πτερύγων
Ο τρόπος που κρατιούνται οι πτέρυγες στα έντομα πολλές φορές δείχνει την προθυμία για σύζευξη. Κατά κανόνα το θηλυκό κρατάει τα φτερά της με μοναδικό τρόπο που επιτρέπει την σύζευξη. Αυτό παρατηρούμε εύκολα στις πεταλούδες. Και η θηλυκή Δροσόφιλα δείχνει την προθυμία για σύζευξη με το να ξαπλώνει τα φτερά λίγο στις πλευρές και με αυτό ξεσκεπάσει τα γεννητικά όργανα. Επίσης είναι γνωστές στάσεις απειλής των πτερύγων πριν πραγματοποιείται μια επίθεση.
![]() |
Εικόνα 5.7 Acheta domesticus και παράδειγμα ήχου |
[Επεξεργασία] Κίνηση πτερύγων
Η κίνηση των πτερύγων βέβαια καταλαβαίνεται πιο εύκολα και παραπάνω δίνει περισσότερες δυνατότητες για παραλλαγές. Την βρούμε συχνά όταν τα έντομα οργώνουν. Με την κίνηση των πτερύγων μερικά έντομα μπορούν να γνέφουν στο ταίρι, να σημαδεύουν την περιοχή της η να απειλούν τους ανταγωνιστές.
Η ξαφνική άνοιξη των πτερύγων έτσι πως φαίνονται το χτυπητό χρωματισμό κάτω από τα φτερά που εκφοβίζουν πιθανούς θηρευτές γνωρίζουμε από ακρίδες, πεταλούδες και μαντίδες.
Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η κίνηση των πτερύγων με το σκοπό να δημιουργούνται ήχους. Μπορεί να βρεθεί στα θηλυκά και στα αρσενικά. Το όργανο αποτελείται από μια ούγια και μια άκρη, που τουλάχιστον ή μια έχει παράλληλες χαραμάδες. Αυτοί τρίβονται η μια στην άλλη. Η μια ή και τα δυο μπορεί να βρίσκεται στις πτέρυγες, και οι πτέρυγες μπορούν να λειτουργούν σαν αντηχείο και να ενισχύουν τους ήχους. Οι ήχοι σε πολλά έντομα είναι τυπικό για το είδος, έλκουν το ταίρι και διώχνουν τους ανταγωνιστές. Ιδιαίτερα στις ακρίδες (Εικόνα 5.7) θα βρούμε την σηματοδότηση μέσα ήχους που προκαλούνται με την κίνηση φτερών, αλλά αυτός ο τύπος σηματοδότησης συναντούμε και στα κολεόπτερα κ. α..
[Επεξεργασία] Άλλες λειτουργίες
Πολλές κατατάξεις εντόμων χρησιμοποιούν τις πτέρυγες τους για την ρύθμιση της θερμοκρασίας του κορμιού. Αυτό σημαίνει κυρίως πως παίρνουν ζέστη από τον ήλιο για να ζεσταίνουν το κορμί περισσότερα. Αφού τα έντομα είναι εξώθερμα ζώα, σε σχετικές χαμηλές θερμοκρασίες κινούνται μόνο με δυσκολία και για την απόκτηση τροφής και να αποφύγουν θηρευτές σημαίνει πλεονέκτημα, να ζεσταίνονται το πρωί όσο πιο γρήγορα είναι δυνατόν. Γιαυτό τοποθετούν το κορμί τους έτσι, πως η επιφάνεια των πτερύγων είναι καθέτως στις ακτίνες ηλίου. Όταν έχουν ζεσταθεί, αυτή η στάση παίρνεται πιο σπάνιο[7].
Σε μερικές κατατάξεις εντόμων οι πτέρυγες χρησιμοποιούνται σαν ανεμιστήρας. Π.χ όταν η θερμοκρασία στο κυψέλη των μελισσών ανεβαίνει πάνω από 35° το κερί αρχίζει να λιώνει. Τότε μερικές μέλισσες συγκεντρώνονται κοντά στην είσοδο και κινούν τα φτερά για να αυξάνουν το ρεύμα αέρος στο κυψέλη που μαζί με την εξάτμιση νερού μειώνει την θερμοκρασία. Επίσης γενικά γνωστά είναι η διαμονή μυρουδιάς που παράγει το θηλυκό του μεταξοσκωλήκου και που έλξει το αρσενικό. Αυτή η πεταλούδα κατά την μακρύ πορεία της μεταξοσκωληκοτροφίας έχασε την ικανότητα να πετάει, αλλά με τα υπόλοιπα των πτερύγων μέσο αερισμού διαμένουν τις σεξουαλικά παρελκυστικές ουσίες. Αυτά πολλές πεταλούδες κάνουν με τα φτερά. Για την παραγωγή τέτοιων ουσιών υπάρχει στις πτέρυγες ειδικευμένα λέπια που κατά κανόνα σχηματίζουν περιοχές από τέτοια λέπια μαζί με τούφες τριχών. Λιγότερα γνωστά είναι ο αερισμό κατά την προξενιά της Δροσοφίλας. Το αρσενικό γυρίζει το θηλυκό με τα πόδια, ενώ κινάει τα φτερά του. Αυτό όμως δεν επιδρά στο θηλυκό όχι μέσο του ματιού, αλλά το ρεύμα του αέρα ερεθίζει το θηλυκό και προχωρά την αλυσίδα συμπεριφοράς που οδηγεί στη σύζευξη [3][8].
Μερικά έντομα χρησιμοποιούν τις πτέρυγες για την αποθήκευση αερίου. Αυτό συμβαίνει συχνά στα έντομα που ζουν στο νερό για διάφορους σκοπούς. Μερικά κολεόπτερα αντλούν με τις κεραίες κατ ευθείαν αέρα κάτω από τις πτέρυγες. Σε αυτές τις φούσκες αερίου διαχύνεται και το οξυγόνο λυόμενο στο νερό. Και από τις φούσκες το οξυγόνο φτάνει στα στίγματα του αναπνευστικού συστήματος. Έτσι το έντομο μπορεί να παραμένει κατά πολύ κάτω από την επιφάνεια του νερού. Η ποσότητα αερίου μπορεί να βοηθάει, πως το έντομο ανεβαίνει ή κατεβαίνει μέσα στο νερό. Συνήθως είναι τέτοια, πως σαλεύει. Η πεταλούδα Hydrocampa nymphaea πριν από το ενήλικο στάδιο ζει στο νερό. Στο στάδιο της πλαγγόνα κολλάει στα φυτά κάτω από την επιφάνεια νερού και μαζεύει αέρα στο κάλυμμα του. Κατά την έκδυση ο αέρας αυτός κρατιέται κάτω από συστήματος. Γιαυτό το νέο ενήλικο σαν φελλό πετάει πάνω στη επιφάνεια νερού. Τα Υμενόπτερα των γενών Limnodites και Polynema χρησιμοποιούν συστήματος τους σαν κουπί στο κολύμπι κάτω από την επιφάνεια του νερού. [9][10][11] Αλλά μερικά κολεόπτερα και έξω από το νερό κρατάν μια φούσκα αερίου κάτω από τα μπροστινά φτερά που είναι συμφυώμενα. Υποτίθεται πως αυτή η φούσκα λειτουργεί σαν προστασία εναντίων την τροπική ζέστη και την αποξήρανση [12]..
Λίγο γνωστό είναι το γεγονός, πως η μέλισσα που με την χορό της δείχνει την απόσταση και την διεύθυνση όπου βρίσκεται τροφή, με την ταχύτητα που κινεί συστήματος κατά το χορό μπορεί να παράγει ήχους, και το ύψος του ήχου επίσης εξαρτάται από την απόσταση τροφής και αναγνωρίζεται από τις άλλες μέλισσες, που το χρησιμοποιούν για να βρούν τις προέλευση του μελιού[9].
Μπορούμε να υποθέτουμε πως υπάρχει άλλες λειτουργίες των πτερύγων, που ακόμα είναι άγνωστες. Τα παραδείγματα όμως αρκούν να δείχνουν, πως με τις πτέρυγες τα έντομα μπορούσαν να κατακτήσουν αρκετούς καινούργιους βιότοπους και να εξελίχτηκε απίστευτη ποικιλία ειδών.
[Επεξεργασία] Αναφορές
- ↑ Migration of the caterpilla Danaus plexippus
- ↑
- ↑ 3,0 3,1
- ↑
- ↑ Peter Detzel Die Heuschrecken Baden-Württembergs Verlag Eugen Ulmer Stuttgart 1998 ISBN 3-8001-3507-8
- ↑
- ↑
- ↑ Roger Philips, David Carter: Kosmos Atlas Schmetterlingsführer, Europäische Tag und Nachtfalter, Frankh-Kosmos Verlags-GmbH & Co, Stuttgart 1991 ISBN 3-440-06306-2
- ↑ 9,0 9,1
- ↑
- ↑ Wolfgang Engelhardt: Was lebt in Tümpel, Bach und Weiher. Kosmos, Franckh'sche Verlagshandlung Stuttgart 1955
- ↑ Bernhard Klausnitzer: Wunderwelt der Käfer. Herder Verlag Freiburg ISBN 3-451-19630-1
[13] [14] [15] [16] [17] [18] [10] [19] [20] [21][21] [22] [23] [3]
- [24] liefert schwarzen Pfeil
[Επεξεργασία] Weblinks
[Επεξεργασία] Έτοιμα & links
- Σελίδες αποσαφήνισης: έλυτρο, σκαθάρι, πόδι
- οικογένεια, τάξη, τάξεις, είδος, είδους, ειδών, είδη, βασίλειο
- έλυτρα, έλυτρο, ελύτρου, θυρεός, ραφή
- πρόνωτο, προνώτου
- εξωσκελετός, εξωσκελετού, στερνίτες, τεργίτης
- έκδυμα
- έκδυση
- Häufigkeit und Dauer fehlen
- Krill stößt Exoskelett zur Rettung ab
- πόδι, ποδιών, πόδια, κνήμη, ισχίο, μηρός, ταρσός, τροχαντήρας
- Σύνθετος οφθαλμός
- χιτίνη, χιτίνης, χιτινισμένο
- έντομα, έντομο, προνύμφη, πλαγγόνα, τέλειο
- κολεόπτερα, κολεοπτέρων
- αρθρόποδα
- Λείπει ακόμα μύθοι Αισόπου
[Επεξεργασία] Εργαλεία
- Gallerie:
- Tabelle
[Επεξεργασία] Taxobox
[Επεξεργασία] Taxobox Klasse
?Έντομα | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
![]() ξυλούργημα: 41 έντομα
|
||||||
Συστηματική ταξινόμηση | ||||||
|
||||||
|
||||||
Insecta |
Έντομα | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Συστηματική Ταξινόμηση | ||||||
|
||||||
Υποδιαίρεση της ομοταξίας | ||||||
|
||||||
Επιστημονική ονομασία | ||||||
Insecta |
[Επεξεργασία] Taxobox Ordnung
?κολεόπτερα | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() Calver Käferbuch
|
||||||||
Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||
|
||||||||
|
||||||||
Coleoptera |
Κολεόπτερα | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Συστηματική Ταξινόμηση | ||||||||
|
||||||||
Υποδιαίρεσεις της ομοταξίας | ||||||||
|
||||||||
Επιστημονική ονομασία | ||||||||
Coleoptera |
[Επεξεργασία] Taxobox ArtArt
?Cicindela hybrida | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() Cicindela hybrida
φοτογραφία: Holger Gröschl |
||||||||||||||
Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
|
||||||||||||||
Cicindela hybrida Linnaeus 1758 |
Cicindela hybrida | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() |
||||||||||||||||
Συστηματική Ταξινόμηση | ||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
Επιστημονική Ονομασία | ||||||||||||||||
Cicindela hybrida Linnaeus 1758 |