Άνθρωπος
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
homo sapiens | ||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ανώτερη Παλαιολιθική | ||||||||||||||||||||||||
Ταξινόμηση | ||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||
Διώνυμη ονοματολογία | ||||||||||||||||||||||||
Homo sapiens |
Ως Homo sapiens (H. s. sapiens τριώνυμη ονοματολογία) ορίζεται η ανθρωπίδα που εμφανίστηκε κατά την Ανώτερη Παλαιολιθική (35.000-10.000 π.π.), ο σύγχρονος άνθρωπος, του οποίου διακρίθηκαν δύο τύποι:
- ο τύπος Cro-Magnon (Δ. Ευρώπη) με πλατύ πρόσωπο και χαμηλό κρανίο
- ο τύπος Bruenn (Κεντρ. Ευρώπη) με στενό πρόσωπο και μακρύ κρανίο.
Ίχνη του Homo sapiens sapiens εντοπίστηκαν εκτός από την Αφρική, την Ευρώπη και την Ασία, επίσης στην Αμερική και την Ωκεανία, για τις οποίες μαρτυρείται πρώτη κατοίκηση περίπου το 35.000 π.π.
Έως τώρα επικρατούσε η πεποίθηση ότι ο σύγχρονος άνθρωπος (Homo sapiens sapiens) είναι άμεσος απόγονος του Homo sapiens neanderthalensis. Ωστόσο, συγκριτικές μελέτες του DNA οστών νεαντερτάλιων και σύγχρονων ανθρώπων και η κλωνοποίηση του DNA των οστών από την κοιλάδα του Νεάντερ, απέκλεισαν τη γενετική συγγένεια των δύο ειδών. Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, ένα ανθρώπινο κύμα Homo sapiens μετανάστευσε πριν από 100.000 χρόνια από την Αφρική και συνυπήρξε για κάποιο διάστημα με τους Nεαντερτάλιους, οι οποίοι σταδιακά εξαφανίστηκαν. Σύμφωνα λοιπόν με τις κλιματολογικές αλλαγές που συντελέστηκαν κατά το τέλος της Πλειστόκαινου και τα ανθρωπολογικά δεδομένα, ο σύγχρονος άνθρωπος προήλθαν από μια σχετικά πρόσφατη ομάδα ανθρωπιδών.
Ο άνθρωπος σοφός είναι θηλαστικό. Κατατάσσεται στους Ανθρωπίδες και όπως και αυτές χαρακτηρίζεται από την δίποδη (όρθια) στάση όταν περπατά,διαθέτει αντιτακτά δάκτυλα που είναι κατάλληλα για την χρήση εργαλείων.
[Επεξεργασία] Ετυμολογία
Επί πολλά χρόνια η ακριβής ετυμολογική ανάλυση του όρου έχει αποτελέσει πρόβλημα και η ιστορική γλωσσολογία έχει καταλήξει σε δυο-τρεις πιθανότερες εκδοχές. Στο Ετυμολογικό Λεξικό τής Αρχ. Ελληνικής τού P. Chantraine (1999, β΄ έκδ.) αναφέρεται: «Le mycénien a-to-ro-qo rend quasi-certaine l’existence d’un second terme -okwo- (exprimant l’idée de visage ou d’aspect), cf. οψ, πρόσωπον, et apporterait un petit appui par ex. à l’explication par *άνδρ-ωπος» (σ. 91).
Η ανάλυση *άνδρ-ωπος «αυτός που έχει όψη ή πρόσωπο άνδρα» είναι αυτή που τείνει να γίνει περισσότερο αποδεκτή στη σύγχρονη γλωσσολογία. Ας σημειωθεί ότι το αρχ. ουσ. ανήρ, ανδρός σήμαινε συγχρόνως «άνδρας, άνθρωπος», πράγμα που αποτελεί κοινό τόπο για πολλές σύγχρονες γλώσσες (λ.χ. αγγλ. man, γαλλ. homme, γερμ. Mann «άνδρας» - man «κάποιος (άνθρωπος)», ισπ. hombre, ιταλ. uomo κ.ά., που όλα συνδυάζουν τις σημ. «άνδρας, άνθρωπος», αντανακλώντας έτσι το γνωσιακό σύστημα των ομιλητών).
Δημοφιλείς παραμένουν ορισμένες παρετυμολογικές αναγωγές, οι οποίες δεν στηρίζονται σε επιστημονικά κριτήρια. Περισσότερο γνωστή είναι η εικαζόμενη αναγωγή σε ἄνω + θρώσκω («αναπηδώ»)+ ὄπωπα (αρχαικός παρακείμενος του ὁρῶ «βλέπω»), βάσει της οποίας ο άνθρωπος είναι το όν που κοιτάζει και κινείται προς τα εμπρός, άρα είναι γεμάτος αισιοδοξία και στόχους. Η άποψη αυτή προσκρούει στους μορφολογικούς κανόνες τής Ελληνικής, διότι παρουσιάζει τονισμό που δείχνει ότι πρόκειται για παράγωγο και όχι για σύνθετο, το δε ρήμα θρώσκω δεν έχει δώσει παράγωγα επίθετα τέτοιας μορφής.
Ανθρώπινη εξέλιξη |
---|
Sahelanthropus tchadensis - Orrorin tugenensis |
Ardipithecus: A. kadabba - A. ramidus |
Αυστραλοπίθηκος |
Australopithecus : A. afarensis - A. africanus - A. anamensis - A. bahrelghazali - A. garhi |
Παράνθρωπος: P. aethiopicus - P. boisei - P. robustus |
Άνθρωποι και Πρωτάνθρωποι |
Kenyanthropus platyops |
Homo: H. antecessor - H. habilis - H. rudolfensis - H. rhodesiensis - H. cepranensis - H. georgicus - H. erectus - H. ergaster - H. heidelbergensis - H. neanderthalensis - H. floresiensis - H. sapiens idaltu - H. sapiens sapiens |
Κατηγορίες: Επέκταση | Άνθρωπος | Θηλαστικά | Παμφάγα