Beda
From Wikipedy
Beda of Baeda, byneamd Venerabilis (= de earbiedwurdige) (Northumbria, 672 of 673 - Jarrow, 25 maaie 735) wie in Ingelse monnik, bibellearde en skiedskriuwer. Hy waard yn 1899 troch paus Leo XIII as tjerkelearer erkend. Syn fiering troch de Roomske Tsjerke falt op 25 maaie.
[bewurkje seksje] Libben
Neffens eigen sizzen kaam Beda op sânjierige leeftyd al te wenje by de Benediktinen yn it kleaster fan Wearmouth. Hy brocht der it grutste part fan syn libben troch. Doe er 19 jier ald wie, waard er diaken en alve jier letter waard er ta priester wijd.
In grut part fan syn libben spandearre er oan studzje, skiedskriuwerij en bibelûnderrjocht. Hy helle in soad kennis út de bibel en de skriften fan de tjerkelieders. Beda beskikte oer in soad kennis fan de Latynske taal en koe him der goed yn úterje. Fierder koe er in bytsje Gryksk en Hebrieuwk. Hy wurdt beskôge as in learde mei gânse kanten, dy't him op it mêd fan de Tjerke-skiednis tige ferstsjinstlik makket hat.
[bewurkje seksje] Wurken
Syn bekendste wurk is Historia ecclesiastica gentis Anglorum (Tsjerklike skiednis fan it Ingelske folk), dêr't Beda de (tjerke)skiednis fan it Angelsaksyske folk yn beskriuwt fan de tiid fan Caesar oantenmei it jier 731. Dat wurk is fan grut belang foar ús kennis oer it polityke en deistige libben út syn tiid.
Fierder hat hy twa hânboeken opstelt foar de tydrekkening yn de Tjerke: it Liber de temporibus en De temporum ratione. Dizze wurken oer kronology hie grut gesach yn de Midsieuwen. Fan grut skiedkundich belang is syn wurk oer de peaskesyklus, oan de hân hjirfan koene alle takomstige Juliaanske datums fan Peaskesnein festlein wurden. Beda skreau ek in natuerwittenskiplik wurk: De natura rerum (Oer de natoer fan de dingen). Wat opfalt yn dit boek is dat Beda skreau dat de ierde rûnd wie as 'in spylbal' en net as 'in skyld'. Fierder skreau er foar syn learlingen ferhandelings oer de spraaklear. Oar skiedkundich wurk oanbelanget biografieën fan de abten fan de kleasters fan Wearmouth en Jarrow, en oer it libben van Sint Cuthbert fan Lindisfarne.
Syn lêste wurk, dat pas foltôge waard op syn stjerbed, wie in oersetting yn it Angelsaksysk fan it Evangeelje nei Johannes.