Timpeliers

From Wikipedy

De oarder fan de earme ridders fan Kristus en de timpel fan Salomo, better bekend as de Timpeliers of Timpelridders, is in Midsieuske geastlike ridderoarder dy't by in krústocht stiften is om pylgers yn it hillige lân te beskermjen. De namme Timpeliers is ôflaat fan de timpel fan Salomo, wêr't no de Al-Aqsa-moskee op de Timpelberch stiet. Ien fan de doarren dy’t der no noch altyd yn sit is fan de oarder west en is jûn troch kening Baldwyn fan Jerusalim. De oarder gie troch mei bestean ek nei de ein fan de hearskippij yn Jeruzalim.

De oarder is net allinnich in ridderlike oarder mar ek in soarte kleaster. De leden fan de oarder binne tagelyk ridder en muonts. Se wurde dan ek wol de soldaten fan Jezus neamd yn it Latyn Milites Christi. De geastlike regels binne ûntliend oan Bernardus fan Clairvauc en dy regels binne oanfold mei militêre regels.

It skyld fan de Timpeliers hat in swarte râne mei in read krús op in wite eftergrûn. In symboal wat betsjut dat se de eed fan earmoede ôflein hawwe. De militêre oarder is lykwols ryk en in machtige organisaasje, se wie ûnôfhinklik fan'e tsjerke en fan keningen. Dit soarge foar jaloezy en oergeunst by in oantal Jeropeeske hearskers. Sy lieten de oarder ûntbine en in soad ridders binne op de brânsteapel bedarre. De oarder bestie dêrnei yn Portegal fierder as de oarder fan Jezus Kristus. De Portugeeske kening, Hindrik de Seefarder, brûkte sawat hûndert jier letter jild fan de Portugeeske oarder foar de finansiering fan ûntdekkingsreizen.

In Timpelridder
In Timpelridder
De flagge fan de Timpeliers
De flagge fan de Timpeliers

Ynhâld

[bewurkje seksje] Stifting en machtsútwreiding

De oarder fan de Timpeliers is yn it jier 1118 of 1119 troch acht Frânske ridders ûnder lieding fan Hugo de Payens en Geoffroy de Sanin-Omer stifte. Dit dienen sy om de Kristlike pylgers yn it hillige lân tsjin ûnleauwigen of rôvers te beskermjen. De oarder wurdt troch de patriarch fan Jeruzalim en kening Boudewyn I ûndersteund. Se krigen it paleis dat boud is op de oerbliuwsels fan de timpel fan Salomon, dit waard harren haadkertier. De oarder wurdt yn it jier 1128 op de synoade fan Troyes erkend. Ek krije sy dan de regels en de wite klean fan de Sistersjenzers út de hannen fan Bernard fan Clairvaux. Paus Eugenius III docht yn 1146 it reade krús der by. De ridders fan de oarder wienen meastal eallju, wylst de adjudanten en oar personiel út de boargerij kamen. Ek leden fan de Jeropeeske klerus sleaten har oan by de oarder as geastlike.

De Timpeliers hienen wapens sûnder fersierings. De hollen fan de Timpeliers wienen gewoanlik keal mei in koart burdsje. De grutmaster en de ofsieren fan de oarder foarmen in soarte regearing. Mar wichtige besluten waarden allinnich naam troch de algemiene rie fan de ridders.

De oarder krige al gau in soad skinkingen fan allegear ferskillende kristlike keningen. Nei in heale ieu hie de oarder besittingen yn Jeropa en Aazje. De ynkomsten út dy lannerijen waarden bestege oan festingen en oan de striidmacht dy’t de krúsfarderssteaten ferdigenje moasten. De Jeropeeske hearskers en eallju wienen bliid mei it wurk fan de oarder, want in grut diel fan de finansjele lêsten foar de oarlochsfiering moasten se sels betelje.

Tsjin de twadde helte fan de 12e ieu wurde Timpeliers ek in Jeropeesk bankbedriuw en hat in skatkeamer yn alle grutte Jeropeeske stêden. Troch de hierargyske organisaasje en in militêre slachkrêft binne de Timpeliers ek tige geskikt om te fjochtsjen tsjin de moslims. Troch it grutte oantal soldaten en hege kwaliteit fan de harren oplieding fûnen de Jeropeeske hearskers de Timperliers stadichoan in grutte bedriging. De Timpeliers wienen sterk genôch om politike ûnôfhinklik te wêzen en sy soenen sels oprede kinne tsjin in Jeropeesk keninkryk.

[bewurkje seksje] De ein fan de oarder

Mei it ferlies fan alle Jeropeeske besittingen yn it Hillige Lân oan'e ein fan de 13e ieu tocht Paus Klemens V yn 1305 der oer nei om alle besteande ridderoarders te ferienigjen, dit om sadwaande in nije krústocht tsjin de moslems te begjinnen. Mar de oarders hienen gjin belang by in nije oarloch. De Timpeliers wienen rike en grutske minsken. Mar der gienen ek praatsjes rûn dat it harren skuld wie dat de lêste festing yn it hillige lân de stêd Akko ferlern gie omdat se net fjochtsje woenen. De Timpeliers krigen hieltyd mear fijannen.

De kening fan Frankryk Filips IV
De kening fan Frankryk Filips IV

De grutste fijân wie de Frânske kening Filips IV. Hy woe al jierren ôf fan de Timpeliers. Hy liet der sels twa Pauzen om fermoardzje. Hy liet in fertrouweling op de Pauslike troan komme (Paus Klemens V) Op freed 13 oktober 1307 stoarmen soldaten fan Filips de huzen en kastielen yn fan de Frânske Timpeliers, sy nammen de ridders finzen. Ditselde barde ek yn oare lannen, mar nearne sa fûl as yn Frankryk. De oarder waard fan alderhanne soarten misdieden beskuldige lykas hekserij, ferrie mei de moslims, de oanbidding fan frjemde goaden, skeining fan Kristlike symboalen en homoseksuele relaasjes. Troch middel fan martling hienen in oantal Frânske Timpeliers harren sels skuldich ferklearre. Wylst Timpeliers yn Itaalje, Ingelân en Dútslân wêr't gjin martelingen plakfûnen, harsels ûnskuldich ferklearren oan alle misdieden.

De Paus hat it marteljen fan de Timpeliers yn Frankryk keare wold, mar dit slagge net. Op befel fan Kening Filips binne 54 Timpeliers op 12 maaie 1310 ferbaarnd. Under grutte druk fan Kening Filips moast de paus de oarder ûntbine. Filips hat alle lân fan de Timpeliers yn Frankryk ynpikt. Yn oare lannen binne in soad leden en besittingen opnaam troch de Hospitaalridders.

De Timpeliers binne it slachtoffer wurden fan in komplot tusken Filips IV en Paus Klemens V.

De lêste grutmaster fan de oarder, Jacques de Molay, is op 19 maart 1313 op befel fan de Frânske kening en sûnder gerjochtlik ûndersyk libbend ferbaarnd.

[bewurkje seksje] Yn it geheim troch.

Yn rûnten fan de Frijmitselerij en leafhawwers fan esotearyske kennis giet it ferhaal dat de oarder noch ieuwenlang yn it geheim bestean bleaun is. Yn sommige boeken kin men lêze dat der noch yn dizze ieu in grutmaster fan de Timpeliers yn funksje west hat. Ek is der sprake fan grutte skatten dy’t troch Timpeliers ferstoppe binne, bygelyks yn Rennes- le- Chateau. Dêrfoar is gjin bewiis.

De segel fan de oarder
De segel fan de oarder
Jacques de Molay
Jacques de Molay

[bewurkje seksje] List fan grutmasters

  1. Hugo fan Payens (1120-1136)
  2. Robert de Craon (1137-1149)
  3. Evrard des Barres (1150-1152)
  4. Bernard de Tremelay (1152-1153)
  5. André de Montbard (1153-1156)
  6. Bertrand de Blanchefort (1156-1169)
  7. Philippe fan Nablus (1169-1170)
  8. Odo van St Amand-les Eaux (1170-1179)
  9. Arnoud fan Torroja (1179-1184)
  10. Geraard de Ruddervoorde (1184-1189)
  11. Robert de Sablé (1191-1193)
  12. Gilbert Erail (1194-1200)
  13. Phillipe de Plessis (1201-1209)
  14. Willem fan Chartres (1210-1219)
  15. Peter de Montaigu (1219-1232)
  16. Armand de Périgord (1232-1244)
  17. Richard de Bures (1244-1247)
  18. Willem fan Sonnac (1247-1250)
  19. Reinoud de Vichiers (1250-1256)
  20. Thomas Bérard (1256-1273)
  21. Willem fan Beaujeu (1273-1291)
  22. Thibaud Gaudin (1291-1293)
  23. Jacques de Molay (1292-1314)

[bewurkje seksje] Literatuer

  • Hosten, Jan: Tempeliers, De Tempelorde tijdens de kruistochten en in de Lage Landen, Amsterdam, Pearson Education, 2006, ISBN 90-430-1061- 8
  • Krück von Poturzyn, M.J.: Het proces tegen de tempelridders; een bericht over de vernietiging van de orde. Zeist, Christofoor, 1983.
  • Veen, Koert ter: De Tempeliers; afrekening met een legende. Soesterberg, Aspekt,, 2000; ISBN 90-74323-89-1

[bewurkje seksje] Keppeling om utens