Romeinske keizers

From Wikipedy

De Romeinske keizers wienen de hearskers fan it Romeinske Ryk fan 27 f. Kr. oant, yn it westen, likernôch 476. Formeel wie harren funksje dy fan prinseps, mar dêrmei kombinearre wienen ferskate oare funksjes dy't harren byelkoar de macht fan in keizer joegen. Der wie lykwols ien ferskil mei dy funksje: Om't it, erflike, keningsskip fan Rome ta grutte problemen laat hie, wie dizze nije foarm fan de prinseps-funksje net erflik.

Ynhâld

[bewurkje seksje] It prinsipaat

Julius Caesar hie foar syn dea de macht oer it Romeinske Ryk yn syn persoan ferienige. Dêrta wie er lykwols ta diktator beneamd, wat it normale funksjonearren fan de republyk stopsette. Hjirút kaam in protte wjerstân fuort, wat úteinlik late ta syn dea. Syn adoptyf soan, Augustus Oktavianus joech yn 27 f. Kr. in nije ynfolling oan it prinsipaat, wêrtroch er deselde macht yn ien persoan ferienigje koe sûnder de organen fan de republyk alle macht ôf te nimmen. Hy waard

  • Prinseps - earste fan de senaat
  • Augustus - ferheven bestjoerder
  • Tribún - korrektor fan it regear, hoewol't er net dy titel hie, om't er dy formeel net hawwe koe
  • Imperium maius - oerbefelhawwer
  • Pontifeks maksimus - oerpreester

Augustus sels lei klam op syn funksje fan prinseps en op it doel it ryk byelkoar te hâlden. Troch syn opfolger en adoptyf soan Tiberius waard de kombinaasje fan machten lykwols ta in fêste funksje makke, ûnôfhinklik fan de omstannichheden.

[bewurkje seksje] List mei Keizers fan Rome

Dizze list is opdield neffens dynastieën en op wichtige kearpunten.

[bewurkje seksje] Julysk-Klaudyske dynasty

  • Augustus Oktavianus 27 f. Kr.-14
  • Tiberius 14-37
  • Kaligula 37-41
  • Klaudius 41-54
  • Nero 54-68

[bewurkje seksje] Fjouwerkeizerjier

  • Galba 68-69
  • Oto 69
  • Fitellius 69

[bewurkje seksje] Flavyske dynasty

  • Fespasianus 69-79
  • Titus 79-81
  • Domitianus 81-96

[bewurkje seksje] Adoptyfkeizers & Antonynske dynasty

[bewurkje seksje] Boageroarloch fan 193-197

  • Pertinaks 193 (31 desimber 192-28 maart 193)
  • Didius Iulianus 193 (28 maart-2 juny)
  • (ûnder Septimius Severus)
    • Pessennius Niger 193-194 (yn eastlik deel, as rivaal)
    • Klodius Albinus 195-197 (yn Britannia, as rivaal)

[bewurkje seksje] Severyske dynasty

  • Septimius Severus 193-211
    • mei-keizer Karakalla 198-211
    • mei-keizer Geta 209-211
  • Karakalla 211-217
    • mei-keizer Geta 211
  • Makrinus 217-218
    • mei-keizer Diadumenianus 218
  • Elagabalus 218-222
  • Severus Aleksander 222-235

[bewurkje seksje] Romeinske krisis fan 'e 3e ieu

  • Maksimus de Traasjer 235-238
  • Gordianus I 238
    • mei-keizer Gordianus II 238
  • Pupienus 238
    • mei-keizer Balbinus 238
  • Gordianus III 238-244
  • Filippus de Arabier 244-249
    • mei-keizer Filippus II 247-249
    • Pakatianus de usurpator 248-249
    • Iotapianus de usurpator 248-249
    • Silbannakus de usurpator 249?
  • Traianus Desius 249-251
    • Priskus de usurpator 249-250
    • mei-keizer Herennius Etruskus 251
  • Trebonianus Gallus 251-253
    • mei-keizer Hostilianus 251
    • mei-keizer Folusianus 251-253
  • Aemilianus 253
  • Falerianus 253-260
    • mei-keizer Gallienus 253-260/(268)
    • Uranius Antoninus 253-254 de usurpator
  • Gallienus (253)/260-268
    • mei-keizer Saloninus 260
    • Ingenuus de usurpator 260
    • Regalianus de usurpator 260
    • Makrianus Maior, Makrianus Minor en Quietus 260-261 de usurpators fan it easten

[bewurkje seksje] Separatistyske riken

  • Gallo-Romeinske Ryk
    • Postumus 260-269
      • Laelianus 269, usurpator yn Mainz
    • Marius 269
    • Fiktorinus 269-271
      • Domitianus (usurpator) 271?
    • Tetrikus I 271-274
      • Tetrikus II 274 (wie Caesar 273-274, mooglik Augustus yn 274)
  • Keninkryk fan Palmyra
    • Senobia (keizerin) 267-272
      • Fabalatus (soan fan Senobia) 267-272
  • Britsk-Romeinske Keizerryk
    • Karausius 286/7-293
    • Allektus 293-296

[bewurkje seksje] Werstel fan de Romeinske krisis fan 'e 3e ieu

  • Klaudius Goatykus 268-270
  • Kwintillus 270
  • Aurelianus 270-275
  • Tasitus 275-276
  • Florianus 276
  • Probus 276-282
    • Prokulus 280 de usurpator
    • Bonosus 280 de usurpator
    • Saturninus 280/281 de usurpator
  • Karus 282-283
    • mei-keizer Karinus 283
  • Karinus 283-285
    • mei-keizer Numerianus 283-284
    • Iulianus I 284-285 de usurpator

[bewurkje seksje] De Tetrargy

  • Diokletianus 284-305
    • Maksimianus (mei-keizer, West) 286-305
  • Konstantius Klorus 305-306
    • Galerius (mei-keizer, East) 305-306/(311)
    • Severus II (mei-keizer, West) 306-307
    • Maksentius (usurpator) 306-312 en Maksimianus (op 'e nij, no as usurpator) 306-308
  • Konstantyn de Grutte 308-324 (324-337 ryk werenige)
    • Galerius (mei-keizer, East) (305)/308-311
    • Maksiminus Daia (mei-keizer, East) 310-313
    • Lisinius (mei-keizer, Oost) 308-324 mei Valens 316-317 en Martinianus 324
    • Domitius Alexander (usurpator Africa) 308-311
    • Maksimianus (nochris, wer as usurpator) 310

[bewurkje seksje] Dynasty fan Konstantyn

[bewurkje seksje] Ein fan 'e Konstantyn dynasty

[bewurkje seksje] Dynasty fan Falentinianus

[bewurkje seksje] Dynasty fan Teodosius

[bewurkje seksje] Keizers fan't West-Romeinske Ryk

[bewurkje seksje] Dynasty fan Teodosius

[bewurkje seksje] Ein fan Teodosius-dynasty

- Interregnum fan 18 moannen -