Fisigoatyske Ryk
From Wikipedy
It Fisigoatyske Ryk wie in Jeropese keninkryk tusken de 5e en de 7e ieu, dat yn Súd-Galje stifte waard troch it Germaanske folk fan de Fisigoaten doe it Romeinske Ryk healwei de 5e ieu harren gesach bûten Itaalje kwyt rekke.
Ynhâld |
[bewurkje seksje] Opkomst
Yn de 4e ieu waarden de Fisigoaten, troch de ynfallende Hunnen ferdreaun út Daasje en krige sy fan de Romeinen tastimming om harren yn it Romeinske Ryk te festigjen. Lykwols ferrûn de yntegraasje fan de Fisigoaten as bûnsmaten min; hja waarden striemin behannele en der hearske hongersneed. Under lieding fan Fritigern kamen de Fisigoaten yn opstân en der bruts in oarloch út dy't einige mei in skitterjende oerwinning op de Romeinen op 9 augustus 378 yn de slach by Adrianopel. Nei de oerwinning hienen de Fisigoaten frij spul op de Balkan omdat it Romeinske leger ferneatigje wie. Mei de nije keizer Teodosius I waard in frede sletten dy't gruttendiels stan hâlde soe oant 395.
Under it bewâld fan kening Alarik, wiksele in ûnrêstige frede him ôf mei konflikten tusken Alarik en de machtige Germaanske generaals dy't befel fierden oer de Romeinske legers, en dy't feitlik foar it sizzen hienen yn it Ryk. Nei de moard op de westlike genereaal Stilicho yn 408 rekke Alarik yn it foardiel. Hy foel Itaalje yn en teach op nei Rome dat op 24 augustus 410 troch him ynnommen waard.
[bewurkje seksje] Keninkryk yn Aquitaanje
Neidat inkele jieren letter de frede opnij wersteld wie, stie keizer Honorius de Fisigoaten yn 418 ta harren yn de provincie Aquitaanje te fêstigjen. Neigeraden dat de Romeinske machtstruktuer hieltyd fierder ynstoarte en dertroch de ynfloed fan Rome lytser waard, wie fan 425 ôf ûnder kening Diderik I al sprake fan in folwurdich keningryk. Under syn bewâld ferspraten de Fisigoaten harren oer hieltyd gruttere parten fan Galje en lutsen sy de Pyreneeën oer, nei Spanje ta. Yn Spanje troffen sy inselde situaasje. De Fandalen en Alanen hienen de leegte opfult dy't it ynstoartende Romeinske Ryk efterlitten hie. Yn in rige skermutselings waarden de Alanen yn 426 troch de Fisigoaten ferpletterjend ferslein en lutsen de Fandalen harren tebek nei Andalúsje. Fan der út stutsen hja lang-om-let yn 420 oer nei Noard-Afrika wat it lân frijliet foar de Fisigoaten. Yn it bercheftige noarden fan Spanje koenen de Basken en de Sueven harren lykwols handhavenje.
[bewurkje seksje] Grutste útwreiding
Noch foardat it West-Romeinske Ryk yninoar stoarte, waard ûnder de twadde grutte kening fan de Fisigoaten, Eurik, al folsleine ûnôfhinklikens ôftwongen. Under syn bewâld foarme it Fisigoatyske ryk it machtigste ryk yn West-Jeropa. Sa om 500 hinne berikte it keninkryk syn grutste útwreiding.