Pápa Pius XII

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.

Pápa Pius XII
Ainm Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli
Tús a Réimis 1939
Deireadh a Réimis 1958
Réamhtheachtaí Pius XI
Comharba Eoin XXIII
Dáta Breithe 2 Márta, 1876
Áit Breithe An Róimh, An Iodáil
Dáta báis: 9 Deireadh Fómhair, 1958
Áit bháis: Castel Gandolfo, An Iodáil

Bhí Pius XII ina cheannaire ar an Eaglais Chaitliceach ó 1938 tar éis bháis Pius XI go dtí 1958. Chaith sé a shaol i sheirbhí láirneach na hEaglaise, ag chaitheamh tréimhsí mar Nuntius don Baváir i München, don Ghearmáin i mBerlin agus ina Chairdinéal Rúnaí Stáit ('príomh-aire na hEaglaise').

Rugadh Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli sa Róímh ar 2 Márta 1876 de shíol uasail. Ba é an Rómhánach deireannach a thogadh mar Easpag na Róimhe. D'oirníodh ina shagart é i 1899 agus fuair sé doctúíreacht i 1901. Bhí sé ag obair i Rúnaíocht Stáit ó shin amach tar éis dó staidéar agus taighde a dhéanamh ar Eaglais agus Stáit.

Choiscríodh ina easpag é ar 13 Deireadh Fómhair 1917 agus sheoladh é chun München mar Nuntius Aspalda an Phápa don Baváir. Ag an am, bíodh Nuntius faoi leith ag an Baváir scoilte ón Nuntius i mBerlin. Chuireadh chun Berlin é i 1925. Cé go raibh an Iodáil i gcoinne an Ghearmáin san Chéad Cogadh Domhanda nuair a chuireadh an Ardeaspag Pacelli chun na Baváire in 1917, d'fhás mór-chion idir é agus muintir na Gearmáine agus ba ghnáth leis Gearmáinis ag labhairt go príomháideach go dtí a laethanta deireannaigh.

Rinneadh cairdinéal dó i 1929 agus ceapadh é ina Rúnaí Stáit ag Pius XI i 1930. Bhí lámh mór aige sa Choncordat idir an Vatacáin agus an Ghearmáin i 1933 tar éis do Adolf Hitler teacht i gcumhacht ansin. Tar éis an Concordat a bheith sínithe, bhí an-chuid scéalta ag an Eaglais faoi shárú an Choncordat ag na Naitsithe. Sheol Pius XI an tréad litir Mit brennender Sorge chuig muintir na Gearmáine ina chuir i gcoinne gníomharta agus fealsúnacht na Naitsithe. Bhí lámh ag an Cairdinéal Pacelli i scríobh an tréad litir.

Togadh mar phápa é ar 2 Márta 1938 agus bhí sé ina phápa le linn an Dara Cogadh Domhanda. Cé go bhfuil an-chuid scríobhtha i gcoinne polasaithe Pius i leith an Ghearmáin, ag an am d'athníodh é mar an t-aon guth a bhí á chloisteáil san Eoraip. Ar ndóigh, cheap roinnt daoine gur imigh sé thar fóir. Tar éis an Chogadh, bhí sé an láidir i gcoinne an Chumannachais agus d'fhás na hionsaithe air ó shin i leith.

Bhí bá aige i diagacht i gcónaí agus scríobh sé tréadlitreacha tábhachta tar éis an Chogadh: Humani Generis, á dheileáil le teoiricí Darwin in 1950, mar shampla. Scaoil Divino Afflante Spiritu scoláirí scrioptúir i 1943. I 1950, d'fhógáir sé Deasghabháil Mhuire i neamh mar dhogma na hEaglaise.

Bhí dhroch-shláinte ag Pius XII ar feadh i bhfad agus fuair sé bás i gCastel Gandolfo ar 9 Deireadh Fómhair 1958.