Cogadh na Naoi mBliana

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.

Sa bhliain 1594, thosaigh cogadh, Cogadh na Naoi mBlian, a mhair ar feadh naoi mbliana. Uaireanta glaotar Réabhlóid Thír Eoghain air, toisc an cheannaire Ó Néill, a tháinig ón chontae. Bhí an cogadh idir na nGael agus na Sasanaigh. Ar feadh naoi mbliana choinnigh comhghuaillithe an Tuaiscirt cúl ar phleananna plandála na Sasana. Cé go raibh arm Shasana i bhfad níba mhó ná arm na nGael, chaill na Sasanaigh cath i ndiaidh catha.

Faoi threoir straitéiseach Uí Néill agus díograis agus diongbháilteacht Uí Dhomhnaill, bhí sé ar éirí amach den chuid ab fhearr a tharla riamh in Éirinn.Aodh Ó NéillContae Thír Eoghain) agus Aodh Rua Ó Dónaill ó Thír chonaill nó (Contae Dhún na nGall) a bhí i gceannas ar forsaí na Ghaeil agus bhí cúpla comhghuaillí acu Ó Súilleabháin Béir ina measc, agus forsaí eile i gCúige Mumhan.

Thósaigh an cogadh i gCúige Uladh ach de réir a chéile scaip an réabhlóid ar fud na tíre go háirithe i Cúige Mumhan, freisn bhí talamh agus forsaí ag Ó Dhónail i gCúige Chonnacht.

Le Mag Uidhir ó Fhear Manach lena dtaobh, ghlacadh siad seilbh ar a gcuid tailte féin agus níos faide ar shiúl. Tógadh ó Néill i gcúirt na Sasana, áit a bhfuair sé oiliúint i mbeartaíocht na cogaíochta agus in ealaín na taidhleoireachta. Bhain sé úsáid mhór as an dá scil seo. Tá díospóracht le staraí cén fáth a throid na hÉireannaigh, go stáiriúl bhí sé i gcomahiar cosaint na Caitiliceas sa tír ach freisin don chúltur agus a thalaimh a bhí faoi ionsaí ó na Sasnaigh agus an bhanrí Sasanach Eilís I.

Sa deireadh thiar thall, theip orthu ina n-iarracht. Bhí cumhacht na Sasana ró-láidir agus tháinig cabhair ó Rí na Spáinne ró-mhall agus ró-shuarach. Tháinig deireadh leis an chogadh sa bhliain 1603, tar éis briseadh ar na Gaeil ag Cath Chionn tSáile i 1601agus gheilleadh Ó Néill ag an Mhainistir Mellifont. De bharr Teitheadh na nIarlaí i 1607 chuir na Sasanaigh Phlandáil Uladh ar bun.





Vicipéid
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.


I dteangacha eile