Niall MacLeòid

As a'Wikipedia

Clàr-innse

[deasaich] Niall MacLeoid, Am Bàrd Sgitheanach

Rugadh Niall MacLeoid ann an Gleann Dail, An t-Eilean Sgiathanach, anns a' Mhàrt ochd ceud deug dàichead 's a trì. Bha 'athair, Dhòmhnaill MacLeòid, 'na cheannaiche. Bha e cuideach 'na bhàrd ainmeil - theireadh Dòmhnull nan Òran ris - agus dh'fhoillseach e leabhar bàrdachd ann an 1811. Bha croit bheag aig saor o chisean le còir-sheilbh ri leantail d'a bhanntraich 'chionn's gu'm bu bhàrd e, agus is dòcha gur i sin a' chòir-ghabhaltais dheireannach dhe'n seòrsa ud ann an Albainn.

Cha d'fhuair Niall òg móran teagaisg riaghailteach – direach na dh'ullaich sgòil a' bhaile bhig – ach dh'ionnsaich e Beurla a leughadh agus a sgrìobhadh gun chus dorradais, foghluim a bha gu math feumail 'san ám. Bho 'athair fhuair e eolas air bàrdachd nan Gàidheal, agus bhiodh e 'dol gu céilidhean na sgire far an do chluinn e òrain is sgeulachdan 'gan seinn is 'gan innse.

Mu thimcheall air 1865 leig e ealdhainean dùthchail is thog e 'Dhùn-Eideann air, a dh'obair 'na reiceadair-siubhail ann am buidhinn-ghnothaich Ruairidh MhicLeoid a bha 'na chomh-ogha dha. Anns an dreuchd a bha sin rachadh e mar is trice do dh'EarraGhaidheal agus do'n Eilean Sgiathanach, ged a bha e uaireannan 'san taobh deas. Thainig sgiorradh carbaid-eisg air is e a' fàs aosd, agus beagan na dheidh sin leig e 'dhreuchd. Chaocail e an 6mh latha dhe'n t-Sultain 1913.

Thoisich MacLeoid air bàrdachd 's e òg. Chaidh iomadach òran aige 'fhoillseachadh ann am paipear-naidheachdan Gaidhealach agus dh'fhàs a phoibleachas. Ann an 1883 chaidh "Clarsach an Doire", cruinneachadh de dh'òrain aige, fhoillseachadh agus fhuair an leabhar caithream mhór, chan ann amhain ann an Albainn ach thall thar sàile cuideachd. Chuireadh dàrna eagran a-mach ann an 1893, anns an robh nas mó dhe dh'òrain agus ceithir sgeulachd, treas eagran (air a mheudachadh a-rithist) ann an 1902, agus ceathramh (le tuilleadh meudachaidh) ann an 1909; agus mar sin b'e MacLeoid an aonar bàird Ghàidhlig a chunnaic ceithir eagrain de leabhar aige 'na latha fhéin. Thaing coigeamh eagran ann an 1924, agus siathamh ann an 1975. Chuir MacLeoid leabhar eile, "Wallace", a-mach ann an 1896.

[deasaich] Dàin agus òrain poilitigeach

[deasaich] Dàin agus òrain air a chanain Ghàidhlig agus a taic

[deasaich] Dàin agus òrain eile

[deasaich] References

Macleoid, Niall Clarsach an Doire Gairm, Glasch, 1975 <&nbsp>ISBN 0-901771-48-1

MacLeod, Donald John Twentieth Century Publications in Scottish Gaelic Scottish Academic Press, DunEideann, 1980 ISBN 0-707302-84-6}}

MacKinnon (Professor) Neil MacLeod in Celtic Review volume 9 1913

Cainntean eile