მომხმარებელი:Gia D. Kvashilava

ვიკიპედიიდან

© გია დ. კვაშილავა, 2006. ყველა საავტორო უფლება დაცულია. "ფესტოსის დისკო _ კოლხური ოქროდამწერლობა"”_ სამეცნიერო ნაშრომის რომელიმე ნაწილის, ტექსტის და ქვემოთ ჩამოთვლილი მასალების სხვადასხვა ტექნიკური საშუალებებით გადაღება, გადაბეჭვდა, კომპიუტერულ სისტემაში შენახვა, გადატანა, გავრცელება და გამოქვეყნება საავტორო უფლებათა მფლობელის წერილობითი ნებართვის გარეშე აკრძალულია!




აფხაზეთის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი გია დ. კვაშილავა

giakvashilava@yahoo.com



ვუძღვნი ჰერბერტ ძებიშისა და აკაკი ურუშაძის ხსოვნას



"ფესტოსის დისკო _ კოლხური ოქროდამწერლობა"


სამეცნიერო საზოგადოებას და დაინტერესებულ პირებს მინდა მივაწოდო ინფორმაცია, რომელიც ეხება დაახლოებით ოთხი ათასი წლის წინანდელი, მსოფლიოში პირველი ბეჭდვითი რელიგიურ-ლიტერატურული დოკუმენტის _ საყოველთაოდ ცნობილი და დღემდე ამოუკითხავი "ფესტოსის დისკოს"”წარწერის ჩემს მიერ ქართველურ ენაზე, კერძოდ, კოლხურ ენაზე სრულ გაშიფვრას.


I. "ფესტოსის დისკოს" ისტორია

დისკო აღმოაჩინა იტალიელმა არქეოლოგმა, დოქტორმა ლუიჯი პერნიემ 1908 წლის 3 ივლისს, კუნძულ კრეტაზე, საარქეოლოგო ქალაქ ფესტოსში. იგი პირობითად დათარიღებულია ძვ.წ. 1850_1600 წწ-ით და წარმოადგენს თიხის ფირფიტას, რომლის დიამეტრი დაახლოებით 16 სმ-ია, წონა კი _ 380 გრ. ამჟამად დისკო ინახება საბერძნეთში, კრეტის მთავარ პორტ-ქალაქ ჰერაკლიონის არქეოლოგიის მუზეუმში (III გალერეა, 41 ყუთი, #EP-1358).

1992 წლის დეკემბერს ვლადიკავკაზში 1880 წლის შენობის სარდაფში ნაპოვნი იქნა "ფესტოსის დისკოს" მსგავსი თიხის ფირფიტის ფრაგმენტი (დიამეტრი: 10 სმ), რომლის შესახებ ისტორიის მეცნიერებათა კანდიდატმა ვლ. კუზნეცოვმა გამოაქვეყნა მეცნიერული გამოკვლევა და მას უწოდა "კავკასიის არქეოლოგიური გამოცანა"”(2001). თუმცა თავად ფირფიტის ორიგინალობა ზოგიერთმა მეცნიერმა ეჭვქვეშ დააყენა.

ამ დრომდე იყო "ფესტოსის დისკოს"”ნიშანთა კომპლექსის გაშიფვრის მცდელობები ძველ ენებზე (მაგ.: იონურ-ბერძნული დიალექტი, კვიპროსული, ხეთური, ლუვიური, ფილისტიმური, ეგვიპტური, სემიტური ენები და ა.შ.).

დისკო მეცნიერულად შეისწავლეს: სერ ართურ ევანსმა (ინგლისელი არქეოლოგი), ალესანდრო დელა სეტამ (იტალიელი არქეოლოგი), ელის კობერმა (ამერიკელი არქეოლოგი, კლასიკური ფილოლოგიის სპეციალისტი), მაიკლ ვენტრისმა (ინგლისელი მიკენოლოგი და არქიტექტორი), ჯონ ჩედვიკმა (ინგლისელი მიკენოლოგი), ჟან ფოკუნომ (ფრანგი მკვლევარი, პარიზის ლინგვისტური საზოგადოების წევრი, მათემატიკოსი), ჟან-პიერ ოლივიემ (ბელგიის სამეცნიერო კვლევების ნაციონალური ფონდის უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი), ვიქტორ კეანმა (გერმანელი მკვლევარი), ივ დიუომ (ბელიგიელი მკვლევარი), ლუი გოდარმა (იტალიელი მიკენოლოგი, ეგეოსური და პრებერძნული კულტურის სპეციალისტი), დიტერ რუმფელმა (გერმანელი მკვლევარი), ქრისტოფ ჰენკემ (გერმანელი მკვლევარი), გარეთ ოუენსმა (ბერძნული ენის, კულტურის, ისტორიისა და ცივილიზაციის სპეციალისტი), ტორსტენ ტიმმა (გერმანელი მკვლევარი), ქევინ და ქით მესებმა (ამერიკელი მკვლევარები), მარკო კორსინმა (იტალიელი მკვლევარი), ფრანსუაზა რუჟმონმა (საფრანგეთის არქეოლოგიისა და ეთნოლოგიის სახლის თანამშრომელი, ეგეოსური პროტოისტორიის სპეციალისტი) და სხვებმა.

განსაკუთრებული აღნიშვნის ღირსია ავსტრიელი მკვლევარისა და ინჟინერ-ქიმიკოსის ჰერბერტ ძებიშის ჰიპოთეზა "ფესტოსის დისკოს"” წარწერის სავარაუდო ენის თაობაზე, რომელიც მოცემულია მის წიგნებში: "იბერიული _ ღმერთების ენა", "პელაზგური _ იბერიული ენა"” და "პელაზგები: ისტორია და კულტურა მათი დროის წერილობითი ნიმუშებიდან". ძებიში ამტკიცებს, რომ წინარებერძნული მოსახლეობის ენა, კერძოდ, "პელაზგური ქართველურ ენათა დედაა". მან 1988 წელს ბუდაპეშტში, "ეირენეს" კომიტეტის XVIII საერთაშორისო კონგრესზე განაცხადა, რომ "ფესტოსის დისკოს"”წარწერის ენა პროტოქართული _ კოლხურია.

წინარებერძნული მოსახლეობის ენისა და კავკასიური ენების ნათესაობის შესახებ ჰიპოთეზები წამოაყენეს გამოჩენილმა პროფესორებმა: ვილჰელმ ჰუმბოლდტმა (გერმანელი ენათმეცნიერი, ფილოსოფოსი და სახელმწიფო მოღვაწე), პაულ კრეჩმერმა (ავსტრიელი ენათმეცნიერი), ანტონ მეიემ (ფრანგი ენათმეცნიერი), ედუარდ შვიცერმა (შვეიცარელი ენათმეცნიერი, ძველი ბერძნულისა და ბერძნული დიალექტების სპეციალისტი), ფრიც შახერმეირმა (ავსტრიელი ისტორიკოსი, არქეოლოგი და წარწერათმცოდნე), სიმონ ყაუხჩიშვილმა (ფილოლოგი), არლონდ ჩიქობავამ (ენათმეცნიერი, ფილოლოგი), სიმონ ჯანაშიამ (ისტორიკოსი), ვლადიმირ გეორგიევმა (ბულგარელი ენათმეცნიერი), აკაკი ურუშაძემ (ლიტერატურათმცოდნე და წყაროთმცოდნე), ედზარდ იოანე ფურნეემ (ჰოლანდიელი ენათმეცნიერი), თამაზ გამყრელიძემ (ენათმეცნიერი, აღმოსავლეთმცოდნე), რისმაგ გორდეზიანმა (კლასიკური ფილოლოგიის სპეციალისტი), ზვიად გამსახურდიამ (საქართველოს პირველი პრეზიდენტი, მეცნიერი-ფილოლოგი და მწერალი) და სხვებმა.


II. ჩემს მიერ "ფესტოსის დისკოს" წარწერის გაშიფვრის შედეგები

ქართველური ენების შესწავლითა და ხანგრძლივი მეცნიერული კვლევა-ძიებით მივედი შემდეგ დასკვნამდე:

1). კოლხი კორიბანტების მიერ შექმნილი "კირიბიშის", "კირბის",”ანუ წერილ-ფირფიტის _ "ფესტოსის დისკოს"”წარწერის ენა პროტოქართული, _ კოლხურია ("მეგრული და ლაზური კოლხური ენებია", ამბობს პროფ. აკაკი შანიძე);

"ანტიკურ წყაროთა ჩვენებით კორიბანტები მცირე აზიის ავტოხთონური ტომებისა და წინაელინურ პერიოდში კრეტაზე მოსახლე პელასგების მატრიარქალური ღვთაების კიბელეს ქურუმები იყვნენ. . . კორიბანტები, რომელთაც დამწერლობის _ კირბების შექმნა მიეწერებათ, კოლხთაგანნი არიან და მჭიდროდ უკავშირდებიან რკინის მეტალურგიის, მჭედელობის მფარველ ლემნოსელ კაბირებს"”(აკ. ურუშაძე).

"ტიტანებმა რეას გადასცეს კორიბანტები შეიარაღებულ მცველებად; მათზე ზოგიერთები ამბობენ, ისინი ბაქტრიანიდან/ბაქტრიიდან [ამჟამად ჩრდ. ავღანისტანი] არიან მოსულნიო, ზოგიერთები კი _ კოლხებისაგან არიანო" (სტრაბონი).

კირბებზე (ბერძ.: "კირბეის", მხ. რ."კირბის" <= კოლხ.: "კირიბი"”_ კრავი (ვლ. სიჭინავა); მეგრ.: "დოკირიბუა"”_ ამოტვიფვრა, დაბეჭდვა) ცნობა შემოგვინახეს ბერძენმა ავტორებმა: კრატინემ (490-423/421 ძვ.წ.), ლისიამ (459-380 ძვ.წ.), პლატონმა (428/427-348/347 ძვ.წ.), თეოპომპე ქიოსელმა (377/376-300 ძვ.წ.), ტიმეოსმა (356/352-260/256 ძვ.წ.), აპოლონიოს როდოსელმა (295-215 ძვ.წ.), არისტოფანე ბიზანტიონელმა (257-180 ძვ.წ.), ათენელმა (II ს. ძვ.წ.), სტრაბონმა (ძვ.წ. 64/63-ახ.წ. 23/24), აპოლოდორე პლუტარქემ (46/50-125/127), ფოტიოსმა (810/827-891/897), სვიდამ (X ს.) და ა.შ.

"[კოლხებმა] შემოინახეს თავიანთი მამათა ნაწერები, ამოკვეთილი კირბებზე, ქვის წერილ-სვეტებზე, რომლებზედაც ირგვლივ, ყოველ მხარეს მოგზაურთათვის დაბეჭდილია ზღვისა და ხმელეთის ყველა გზა და საზღვარი" (აპოლ. როდოსელი).

"კირკეს სურდა ქალწულის [მედეას] პირიდან მშობლიური ხმა გაეგონა. მართლაც, მრისხანე აიეტის ასულმა, კირკეს წყნარი ხმით უამბო ყველაფერი კოლხურ ენაზე" (აპოლ. როდოსელი).

"[მედეა] კოლხური ენით გრძელი ლოცვის წარმოთქმას შეუდგა" (დიოდ. სიცილიელი).

"ძვ. წ. II ათასწლეულის დასაწყისში უკვე არსებობდა მეგრულ-ჭანურის წინაპარი "ზანური" დიალექტი... აია-ქვეყნის მეფე აიეტი და მისი მემკვიდრენი... დასავლურ-ქართულ დიალექტზე მეტყველებდნენ, რომლის დღევანდელი გაგრძელებაა ჩვენთვის ცნობილი მეგრული და ლაზური" (თ. გამყრელიძე).

2). დისკოზე დაბეჭდილი ნახატ-ნიშნები "კოლხური ოქროდამწერლობაა";

"კოლხური ოქროდამწერლობის" (ბერძ.: "ხრისოგრაფია"”<= "ხრისოს"”; მეგრ.: "ორქო" _ ოქრო) შესახებ ცნობები უმთავრესად დაცულია ბერძენი ავტორების: ევჰემეროსის (ძვ.წ. IV ს.), ხარაქს პერგამონელის II-III სს.), იოანე ანტიოქელისა (VII ს.) და თესალონიკეს არქიეპისკოპოს ევსტათეოსის (1120-1194) თხზულებებში.

3). დისკოს ტექსტი წარმოადგენს საგალობელს _ "ნენანას", რომელიც ეძღვნება "აია-ნეშკარის"”მფარველ, პელაზგურ-კოლხურ მოდგმის მაკრონების ნაყოფიერების დიდ დედაღვთაება ნანას/რეა-კიბელეს;

მოგვიანებით, ქრისტიანულ ეპოქაში, "ნენანას", როგორც რელიგიის ისტორიიდან ცნობილია, ივირონის მონასტრის ბერები ათონის წმინდა მთაზე უგალობდნენ ვითარცა ღვთისმშობელს (ეპისკოპოსი პორფირი უსპენსკი, 1877 წ.; მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძე; პროფ. დ. სუმბაძე).

ლექსიკურ პარალელებთან ერთად ქვემოთ მოცემულია “ფესტოსის დისკოზე” ამოტვიფრული შემდეგი კოლხური სიტყვები:

I. ნენა/ნენანა”_ ახალი ნანა, პირველი დედა, წმიდა დედა;

ლაზ.: ნენა” _ ენა, სიტყვა; მეგრ.: ნინა _ ენა, მეტყველება; მეგრ.: ნე”; ლაზ.: აღანი”, აღანე”; ბერძ.: ნეოს”_ ახალი; მეგრ.: ნეში/ნეშა/ნეჩი/ნერჩი _ დედამიწისა და [სასახლის] ფუძე-ადგილის მფარველი დედაღვთაების ზეწოდება; ფუძისა და მიწის ღვთაება, დედამიწის ღვთაების სახელი, ადგილის დედა (ივ. ჯავახიშვილი); ქვედა [მიწის] კერძო (სულხან-საბა); კოლხ.: ნანა/ნანაია/ნაია/ნა” _ დედა; დედამიწის დედაღვთაება; შუმერ.: ინანნა”_ ცის დედოფალი; ხურიტული: ჰანნაჰ”_ დედა/ნანა; ჰანნაჰანნაჰ”_ დედამიწის დედაღვთაება და ხეთური ღვთაებების დედა/ნანა; სვან.: ნენე”_ დედა/ნანა; უდიური, ლეზგიური ქვეჯგუფის ენებიდან: ნანა”_ დედა.

II. ნეშკარ2”_ ახალი კარი, პირველი კარი, წმინდა კარი, მთავარი კარი; დედის კარი;

შეად.: ტოპონიმი “ნე[ნე]შკარი” (მარტვილის რ-ნი); ლაზ.: ნეკნა”_ კარი.

III. ფაგარ2თ2”_ 1. ძვირფასი ქვა (სულხან-საბა); 2. საამო; მშვენიერი; 3. პელაზგები; კრეტელები, ქეფთიუსი; ქაფთორელები; ქერეთელები;

IV. თ2რ2ნენაYო/თ2რ2ნენანაYო”_ გვარის დედაო, მოდგმის დედაო; გვარის არსებობის, სიცოცხლისა და ნაყოფიერების დედაო;

კოლხ.: თ2რ2/თ2რ2ნე”; ბერძ.: ტირენოი”; ეგვიპტ.: თურშYა/თულშYა“_ 1. მეგრ.: თური”_ გვარი, მოგვარე, სისხლით ნათესაობითი ერთობა; მოდგმა; მეგრ.: თურ2სკა/თ2სკა”_ ნათესავი ხალხი, ჩვენებურები; 2. ეტრუსკები, ტირსენელები; კოლხ.: ნაYო”_ 1. მეგრ.: ნოYო”_ ნაყოფი; 2. ნაყარი, განშტოება;

"პლუტარქეს გადმოცემით პელასგური წარმომავლობის ტირენები (ეტრუსკები) ჯერ თესალიაში მოსახლეობდნენ, მერე ლიდიაში გადასახლდნენ, ლიდიიდან კი იტალიაში გადავიდნენ. პლუტარქე ჩვენთვის უცნობ, უძველეს წყაროებზე დაყრდნობით გვიმოწმებს ამას და რომის დაარსების შესახებ ამბობს, რომ ძველი ცნობებით ეს ქალაქი დაფუძნებულია საბერძნეთიდან ლტოლვილი პელასგების ან კოლხთა წინამძღოლის აიეტის დის კირკეს ვაჟის _ რომანოსის მიერო. რომანოსი ოდისევსისა და კირკეს ძეა" ("რომულუსი", თ. 1.2; 2)” (აკ. ურუშაძე).

ძველბერძენი ლოგოგრაფოსი ჰელანიკე მიტილენელი (480-395 ძვ.წ.) თავის თხუზულებაში, "ფორონიდში" ამბობს, რომ თესალიის მეფე პელასგეს შთამომავლის, ნანას მეფობის დროს ელინების მიერ უწინ პელაზგებად წოდებული ეტრუსკები განდევნილ იქნენ იტალიაში.

V. გარ2ფ2/გარ2ფ2ნ2”=> Yორ2ფ2/Yორ2ფ2ნ2”_ 1. კორიბანტები;

ბერძ.: კირბანტეს”(მხ. რ. "კირბას"”_ "მფარავი/მფარველი ანგელოზი") _ კორიბანტები, ჰელიოსის შვილები და აიეტის ძმები, რეა-კიბელეს და ზევსის ქურუმები;

შეად.: ბერძ.: "კირბის"”_ კირბი, სამწახნაგოვანი პირამიდული წერილ-სვეტი; ებრ.: ქირიბ”_ ედემის ბაღის მცველი, მფარველი ანგელოზი; მეგრ.: კ2რბი/კ2რ2ბი/კირიბი” _ კრავი; ბერძ.: "კრიოს" _ ცხვარი, ვერძი.

2. კაბირები;

ბერძ.: "კაბეიროი"”(მხ. რ. კობეროს/კობალოს”_ "ფუძის ანგელოზი") _ კაბირები, ჰეფესტოსის შვილები;

შეად.: ხევს.: კოპალა”_ ძვ. ქართული ღვთაება; ძვ. მეგრ.: Yოფალ2ა”, Yობალ2ა”_ აყვავების/ნაყოფიერების ძვ. კოლხური ღვთაება; გვარები: კობალაძე”, კოპალიანი”, ქობალია”, ქობალავა”, კობერიძე”, კიბირია.

3. კურეტები;

ბერძ: "კურეტეს" _ კურეტები, რეა-კიბელეს და ზევსის ქურუმები;

4. კარიელები;

ბერძ.: კარეს”_ კარიელები; ბერძ.: კაროს”_ ”კარია” _ კარია, ქვეყანა მცირე აზიაში; ქართ.: კარიელთა მამამთავარი; ბერძ.: კარი”;

5. გარები/გალები => მა[ნ]გარელები/მი[ნ]გარელები”;

შეად.: ტოპონიმი მინგარიე/მიგარია” _ მთა მარტვილის რ-ნში, ეგრისის ქედზე; ბერძ.: მეგარა”_ ქალაქი კორინთოს უბესთან;

ბერძ.: "მეგარის" _ მხარე ძვ. საბერძნეთში; ბერძ.: მეგარეის”_ მეგარელები.

6. გოლხები/კოლხები, კოლები;

"კოლხებზე მეფობდა აიეტი, ჰელიოსისა და პერსეისის ვაჟიშვილი, კირკესა და მინოსის ცოლის პასიფაეს ძმა" (აპოლოდ. ათენელი).

"კოლები, ხალხი, რომელიც ცხოვრობს კავკასიაში... კავკასიის მთის ქედებს ეწოდება კოლის მთები, თვით ქვეყანასაც ეწოდება კოლიკე" (ჰეკატ. მილეტელი).

7. ეგრები/ეკრები => მეგრელები/მარგალეფი;

ბერძ.: მაკრიეის”(<= მაკრის/მაკრი”_ პელასგთა ღვთაება ჰელიოსის ვაჟიშვილი), მანრალოი”, მაგრალოი”, მაკრონეს”, მიგკრელოი”, მანგრალოი”, მაგკრალოი”, ეკგიტიკე/ეგრისიკე”_ მაკრისელები, მაკრელები, მაკრონები, მეგრელები, ეგრისელები;

შეად.: მეგრ.: მარგუ”/მარგუალი”_ დამრგველი; ბერძ.: “არგოს პელასგიკონ” _ არგოსი, პელაზგური ქალაქი თესალიაში (ჰომეროსი); ბერძ.: არგოს”_ 1. სწრაფი, მარდი; 2. თეთრი; 3. მბრწყინავი, მზინვარე, კაშკაშა. გამოთქმულია მოსაზრება, რომ არგ/აგრ/აგ2რ” ფუძიდან ნაწარმოებია მარგალი”_ მეგრელი, ეგრისელი (I. Megrlidze; აკ. ურუშაძე).

"სამეცნიერო ლიტერატურაში აღიარებულია, რომ მაკრონი”(სან-ი//ზან-ი) მეგრელთა სატომო სახელი იყო"”(აკ. ურუშაძე; ივ. ჯავახიშვილი; ს. ჯანაშია; ს. ყაუხჩიშვილი).

"ბერძნული წყაროების მიხედვით, მაკრონების უფრო ძველი სახელი უნდა იყოს დაცული _ ეს სახელია მაკრისელები ანუ მაკრელები" (აკ. ურუშაძე).

"მაკრისელების ლაშქარი პელასგურად მოიხსენია [როდოსელმა პოეტმა], ვინაიდან ისინი [მაკრისელები] ევბეელთაგან არიან გადმოსახლებულნი. [კუნძული] ევბეა [ანუ მაკრისი, ნეგროპონტი, ევია] კი მდებარეობს მახლობლად პელოპონესისა, რომელსაც ძველად პელასგია ერქვა" (აკ. ურუშაძე).

"პელასგთა ოდინდელი სამკვიდრებელი კორინთო _ ეფირე ძველი წყაროების ჩვენებით [ევმელოს კორინთელი (VIII ს. ძვ.წ.), ეპიმენიდე კრეტელი (VI ს. ძვ.წ.), სიმონიდე კეოსელი (556-469/468 ძვ.წ.), ლიკოფრონ ქალკიდელი (285-247 ძვ.წ.) და სხვ.] ჰელიოსის ძის აიეტის და მისი შთამომავლობის საგამგებელო მხარე იყო. იასონი და მედეა კორინთოში ჩადიან როგორც წილნახვედრ ქვეყანაში" (აკ. ურუშაძე).

"აიეტი ეფირესთან, ანუ წინაბერძნული ტომების გავრცელების ერთ-ერთ ძირითად რეგიონთან არის დაკავშირებული, კირკეს სამეუფო მისი კოლხიდიდან დასავლეთით გადასახლების შემდგომ ტირსენიის, ანუ ეტრუსკების ქვეყანაში მდებარეობს, ხოლო პასიფაე კრეტის მეფის, მინოსის მეუღლე ხდება. კრეტა კი წინაბერძნული მინოსური კულტურის გავრცელების ძირითად რეგიონს წარმოადგენს ძვ.წ. II ათასწლეულში. თანამედროვე გამოკვლევების მიხედვით, შესაძლებლად არის მიჩნეული, რომ ძვ.წ. III_II ათასწლეულთა მიჯნაზე კავკასიის ფარგლებიდან ქართველურ ტომთა ერთი ნაწილი ეგეიდაში გადასახლდა, რაც აქ პელასგური ეთნოსის ჩამოყალიბების საფუძველი გახდა. აქედან მოხდა ქართველიზებული ტომების ერთი ნაწილის კ. კრეტაზე, ხოლო მეორე ნაწილის იტალიაში გადასახლება. ამ ჰიპოთეზის საფუძველს წარმოადგენს ე.წ. წინაბერძნულ, მინოსურ და ეტრუსკულ ენობრივ მონაცემებში მნიშვნელოვანი, აშკარად ქართველური ელემენტების გამოყოფა" (რ. გორდეზიანი).

VI. 2ლ2მფ2/2ლ2მფ2[რ2]ნ[თ]ე/2[რ]ჩხ2მფ2ნე”_ 1. მიკენური ბერძ.: დაპურიტოიო” _ ლაბირინთი; განსაწმენდელი სასახლე, ტაძარი; 2. ოლიმპო;

მეგრ.: ოლ2ფურინთე”, ოფურინთე”, დოფურინთე”, დაფურინთე”, დობურინთე”, დაბურინთე”; ლაზ.: “დოფუთხინუ” (<= მეგრ.: დოფურინუა”_ დაფრენა; მეგრ.: ფურინი/ფურინუა”; აფხაზ.: “აფ2რრა”_ ფრენა, გაფრენა) _ დასაფრენი და ასაფრენი ადგილი (მაგ., ბერძნული მითიდან: დედალოსისა და იკარუსის ლაბირინთიდან გაფრენა);

მეგრ.: დაფურინთე”, დოფურინთე“, ოფურინთე”_ დასაფრენი და ასაფრენი ადგილი; მეგრ.: დაბურინთე”_ დაბურული, დამალული, დაფარული ადგილი; მეგრ.: “ბურინთი” _ დაბურული, დამალული, დაფარული;

VII. “ჩხოფა[2]2რ2ნენა/ჩხოფა[2]2რ2ნენანა”_ გაბრწყინებული/გასხივოსნებული/სხივოსანი/ცხებული [ახალი, პირველი, წმიდა] დედაღმერთი/სიტყვაღვთაება/ენაღვთაება;

შეად.: მეგრ.: ჩხორია”_ მზის სხივი; მზის შუქი; მეგრ.: ჩხონა/ჩხანა”_ მზე; ლაზ.: ჩხოფა”_ სიცხე, გვალვა; მზიანი; მეგრ.: ჩხონაფა _ ცხონება; ლაზ.: ჩხიმოლაფა, ცხიმოლაფუა, შხიმოლაფა”_ ბრწყინვა;

ძვ. მეგრ.: ორონი”, ორონე”, ორანი”; მეგრ.: ღორონთი”_ ღმერთი; შეად.: ორონი”_ ძეგლი წერილისა (სულხან-საბა); სვეტი (ბიბლია).

VIII. “ა2აბ2შ2ფ2 _ აია-ჭაბუკები;

ძვ. მეგრ.: აია”_ მზის ქვეყანა (აკ. ურუშაძე);

"წყაროებიდან, აია მხარეს გულისხმობს და არა ქალაქს! იგი კოლხეთის უძველესი სახელი ჩანს" (აკ. ურუშაძე).

კოლხ.: ბ2შ2; მეგრ.: ბოში”; სვან.: ბეფშu/ბობშ”; უბიხური (აფხაზურ-ადიღური ჯგუფის ენებიდან): მ2ზ2; დაღესტნური ჯგუფის ენებიდან: ანდიური: ვოშო”; თაბასარანული: ბიწი”_ ბიჭი;

IX. მა2ჩხ2”_ განმწმედელი/წინამძღოლი;

ძვ. მეგრ.: მა[რ]ჩხი”(<= ჩხუალა/რჩხუალა”_ რეცხვა) _ განმწმედელი; შეად.: მაჩხი”_ [თვალი] მოთეთრო და მშვენიერი (სულხან-საბა);

X. ჩხოფა[2]მა2ჩხ2”_ გაბრწყინებული/გასხივოსნებული/სხივოსანი განმწმედელი/წინამძღოლი;

XI. ნეთაფათ2”_ 1. ნათელი ჰეფესტოსი; 2. ნათელი ფესტოსი; 3. ნათელი ფოთი;

კოლხ.: ფათ2”; მეგრ.: ფუთი”; ლაზ.: fაში”; ბერძ.: ფასის”, ფასიდოს”_ ფოთი; მიკენური ბერძ.: ფაიტო”; ბერძ.: ფაისტოს” _ ტოპონიმი ფესტოსი; კოლხ.: ფათ2”; მეგრ.: ფუთი”_ 1. ვულკანის, ცეცხლის, დუღილის ღვთაება; 2. ფუზე” _ ფუძე, პირველი სამკვიდრო;

შეად.: ბერძ.: პოტის”_ ოსტატი (?); ბერძ.: ჰეფესტოს”; რომ.: ვულკანოს; ეგვიპტ.: ფუთიჰ _ ძვ. ბერძნული ცეცხლისა და ხელოვნების ღვთაება; დიდოსტატი _ ოსტატღვთაება, ცეცხლის ღვთაება;

მეგრ.: ნოთე”_ 1. ნათელი; 2. ჩირაღდანი; კვარი; ძვ. მეგრ.: თა, თო, თე” _ 1. სინათლე; 2. თვალი; ლაზ.: თე _ სინათლე; სვან.: თე”_ თვალი; მეგრ.: თანუა”_ [გა]თენება;

მეგრ.: ფუ”_ 1. ვულკანი; 2. ცეცხლი; 3. დუღილი; ფუნა” _ დუღილი; მეგრ.: ფუნუა,“ფუალა, ფუნაფა”_ ადუღება; დუღილი, დუღება;

"ბერძნული ფასისი მიგვანიშნებს ქართველური ენების განვითარების იმ დონეზე, როდესაც ქართულ-ზანური ა-ს ო-ში გადასვლა ჯერ კიდევ არ იყო მომხდარი. შესაბამისად, ბერძნულში გმირთა ეპოქაში სახელწოდება ჯერ კიდევ *ფათი ფორმით უნდა შესულიყო, რომელიც შემდგომ მეგრულ ფოთი-ში გადავიდა" (რ. გორდეზიანი).

"ძველ ეგვიპტელთა ღვთაებანი თითქმის ერთიანად კოლხური ჩამომავლობისა არიან, ფინიკიურთან და პელასგურთან ერთად, ეგვიპტური სახელები და ხალხის ხასიათი კი თვითონ შეუქმნეს"”(კ. ი. შპრენგელი, 1792), ხოლო "ელლადაში თითქმის ყველა ღმერთის სახელი ეგვიპტიდანაა შემოსული" (ჰეროდოტე).

XII. ნეოფაფალ2ჯ2”_ ქალღვთაების, დედის სპილენძის [ახალი] ტაძარი, შესაკრებელი სასახლე; ღმერთთა საკრებულო; მეგრ.: ოფაფალი, ოფაფინალი” _ ბევრი ხალხის რევის ადგილი; მეგრ.: ფაფინი/ფაფაფი/ფოფინი”_ ბევრის ერთად მოძრაობა; მეგრ.: ლინჯი”_ სპილენძი;

"ნე მდედრობითი სქესის აღმნიშვნელი მიმღეობის ოდესღაც ქართულში არსებული ფორმანტი ყოფილა" (ივ. ჯავახიშვილი).


ჩემი გამოკვლევით დადასტურდა:

1). სერ არ. ევანსის, ჯ. ჩედვიკის, ჟ.-პ. ოლივიეს, ჰ. რ. ძებიშისა და ფ. რუჟმონის უმთავრესი მოსაზრება, რომ "ფესტოსის დისკოზე"” აღნიშნული ნიშანთა ერთობლიობა ტექსტია;

2). ვ. ი. კეანისა და ჰ. რ. ძებიშის ჰიპოთეზა, რომ დისკოს A გვერდის ცენტრში წარმოდგენილი "აია"-მზის სიმბოლო, რვაფურცლიანი როზეტი დასაწყისის ნიშანია, ანუ საწყისი მარცვალია;

3). ლ. პერნიეს ჰიპოთეზა, რომ დისკოს A და B გვერდებზე წარმოდგენილი სიმბოლო ვერტიკალური ხაზი ხუთი წერტილით დასასრულის ნიშანია;

4). ლ. პერნიეს, ვ. გეორგიევის, ჰ. რ. ძებიშის, ვ. ი. კეანის, კ. აარტუნის, დ. ოჰლენოთის, ს. ვ. რიაბჩიკოვის, ად. მარტინის, ჰ. რულვინკის, ქ. და ქ. მესებისა და მ. გ. კორსინის არგუმენტები, რომ ნახატნიშნები იკითხება მარცხნიდან მარჯვნივ, ანუ ცენტრიდან ნაპირისკენ;

5). ჟ. ფოკუნოს, ბ. ფელის, ჰ. რ. ძებიშის, მ. გ. კორსინისა და ჩემს მიერ გაშიფრული მარცვლების ნაწილობრივი დამთხვევა;

6). სერ არ. ევანსის ჰიპოთეზა, რომ წარწერა საგალობელია და ეძღვნება ნაყოფიერების ქალღვთაებას.


ბოლოს, მივმართავ სამეცნიერო საზოგადოებას და დაინტერესებულ პირებს წინადადებებით:

ა). საქართველოში გაიმართოს სამეცნიერო კონგრესი "ფესტოსის დისკოს" გაშიფვრის თაობაზე;

ბ). "ფესტოსის დისკოს" წარწერისა და A-ხაზოვანი დამწერლობის დეშიფრირების საფუძველზე განხილულ იქნეს ქართული სახელმწიფოებრიობის საიუბილეო თარიღად 4000 წელი.


უფრო დაწვრილებით დაინტერესებულ მკითხველს შეეძლება იხილოს ჩემს წიგნში, რომელიც, სპონსორის გამოძებნის შემთხვევაში გამოქვეყნდება ახლო მომავალში.

P.S. მადლიერებით მინდა აღვნიშნო, რომ უკვე მივიღე უცხოელი მეცნიერების: ქით მესის (აშშ), მარკო კორსინის (იტალია), როსარიო ვიენის (იტალია), ივ დიუოს (ბელგია), ტორსტენ ტიმის (გერმანია), დიტერ რუმფელის (გერმანია), ჰედვიგ რულვინკის (ნიდერლანდის სამეფო), გარეთ ოუენსის (საბერძნეთი), კარინა ვამლინგისა (შვედეთი) და ჰერმან ძებიშის (ავსტრია) წერილები, რომლებშიც ისინი გამოხატავენ დაინტერესებას "ფესტოსის დისკოს" წარწერის ჩემს მიერ გაშიფვრის გამო.



დაახლოებით ოთხი ათასი წლის წინანდელი, მსოფლიოში პირველი ბეჭდვითი რელიგიურ-ლიტერატურული დოკუმენტის, საყოველთაოდ ცნობილი "ფესტოსის დისკოზე - კოლხური ოქროდამწერლობით" ამოტვიფრული საგალობლის პწკარედი თარგმანი:


A მხარე

აია-ჭაბუკნო, განმწმედელ(ნ)ო, დაფარული ტაძრი(ს) /ლაბირინთის/,

აია-ჭაბუკნო, სადარნ(ო), განმწმედელ(ნ)ო, დედის კარი(ს),

დაფარე(თ) თაღი გაღვთიურებულ(ნ)ო!

ქვეყნის სიმაღლისა(ნ)ო /სიცოცხლის ძალ(ნ)ო/,

წინმავალ(ნ)ო კორიბანტ(ნ)ო,1

ქვეყნის სიმტკიცე(ნ)ო /შემწე(ნ)ო/,

ჰქმე(ნ)თ დაფარული ტაძარი /ლაბირინთის/.

ქვეყნის სიმტკიცე(ნ)ო /შემწე(ნ)ო/,

მარადმავალ(ნ)ო კორიბანტ(ნ)ო,

გარდაქმენი(თ) აიას სიცოცხლე ყველანაირად.

შუაღამის მთვარ(ით) განათებულ(ნ)ო,

დედის ქვეყანა მუდამ დაფარე(თ)ო,

დაასხ(ნ)ი(თ) ხელ(ნ)ი დაფარულ(ად) სხივოსანო მფარველ(ნ)ო, . . .

ოჯახის ფუძ(ის), ჯიშის სვლა-ბრუნვ(ის) განმწმენდელ(ნ)ო.

დასასრული


B მხარე

ოჯახის წყაროვ, სულო მშობელო,

მოდგმის ნენანავ,

ააყვავე ხუთი შტო მშვენი,

ჯიშის სიწმინდით, ახლით ნირშემოსილი.

ერთო ძლიერო შტოვ,

ოჯახის წმინდავ, ძლიერო,

თავურო ხუთი შტო(ისა),

მფარველსხივოსანო ნანაღმერთო,2

წინამძღოლო,

ხანგრძელ ჰყავ დედის ტაძარი სპილენძისა.

მაყვავებელო თარხონო,3

ნათელო ჰეფესტოვ,4

მდნობელო, წინამძღოლო, განმწმედელსხივოსანო,

დაფარე(თ) მისი მოგიზგიზე სასახლე, _

ჩვენო მჭედელო, ახლითმოსილო მთვარისნაირო.

დასასრული


1. კორიბანტი - მფარავი, მფარაველი ანგელოზი

2. ნანაღმერთი - დედაღმერთი

3. თარხონი - ტაროსისა და ჭექა-ქუხილის ღვთაება

4. ჰეფესტო - ოსტატ-ღვთაება


მათემატიკოსი გია დ. კვაშილავა

giakvashilava@yahoo.com


გია დ. კვაშილავას სამეცნიერო მოხსენება გაიმართა:

"ფესტოსის დისკო _ კოლხური ოქროდამწერლობა", ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი _ 25.12.2006;

"ოთხი ათასი წლის წინანდელი ფესტოსის დისკო _ კოლხური ოქროდამწერლობა", "ფაზისის" მეცნიერებათა აკადემია _ 30.03.2007;

"ფესტოსის დისკო _ კოლხური ოქროდამწერლობა", ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის კლასიკური ფილოლოგიის, ბიზანტინისტიკისა და ნეოგრეცისტიკის ინსტიტუტი _ 17.05.2007;

"მსოფლიოში პირველი ბეჭდვითი დოკუმენტი, ფესტოსის დისკო _ კოლხური ოქროდამწერლობა", აფხაზეთის ა/რ მეცნიერებათა აკადემია _ 8.06.2007;

"ფესტოსის დისკოს წარწერის წაკითხვა", ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ზოგადი და შედარებითი ენათმეცნიერებისა და ფონეტიკის ინსტიტუტი _ 11.06.2007;

"ფესტოსის დისკო და ქართველური სამყარო", საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის აკად. ოთარ ლორთქიფანიძის სახელობის არქეოლოგიის კვლევების ცენტრი _ 29.06.2007;

"ფესტოსის დისკო _ ნენანას საგალობელი", საქართველოს პარლამენტის ილია ჭავჭავაძის სახელობის ეროვნული ბიბლოთეკა _ 20.07.2007.


გია დ. კვაშილავაზე სიუჟეტები გავიდა შემდეგ ტელე-რადიო კომპანიებში:

"იმედი"”_ "ქრონიკა", 17.06.2006 (ავტორები: თ. სიჭინავა, თ. შავშიშვილი);

"რუსთავი 2"”_ "კურიერი", 25.12.2006 (ავტორები: მ. ლომიძე, გ. მაღლაკელიძე);

"საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლობა"”_ "მოამბე", 25.12.2006;

"alania", 11.01.2007; 2.04.2007; 8.06.2007 (ავტორი: ვ. ჩოკორაია);

"საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლობის I რადიო"”_ “"ჩვენი საგანძური", თემა: "ფესტოსის დისკო გაშიფრულია", რადიოპროგრამის სტუმარი: გია კვაშილავა", 20.01.2007 (ავტორი: ივ. ჯაფარიძე);

"მზე"”_ "მზერა", 27.04.2007 (ავტორები: თ. ჩიხლაძე, ს. ბარამიძე).


იხ. სტატიები:

"ფესტოსის დისკო _ კოლხური ოქროდამწერლობა" (გ. დ. კვაშილავა), ისტორიულ-ეთნოგრაფიული ძიებანი, VIII ტომი, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტის სამეცნიერო კრებული, თბილისი, 2006, 331-347;

"ფესტოსის დისკო _ კოლხური ოქროდამწერლობა" (გ. დ. კვაშილავა), აფხაზეთის ა/რ მეცნიერებათა აკადემიის ყოველთვიური გამოცემა: "დიოსკურია", #37, 12.2006, გვ. 3;

გია კვაშილავას აღმოჩენას მიეძღვნა "დიოსკურია"-ს”სპეციალური ნომრები, #38, 43;

გადმოტვირთეთ ფაილები: http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%98:Dioskuria_-38.pdf

http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%98:Dioskuria_-43.pdf

Georgian Inscriptions on the Phaistos Disc”, Georgian Journal, 1-7.03. 2007, p. 12;

"ფესტოსის დისკო _ კოლხური ოქროდამწერლობა" (გ. დ. კვაშილავა), სამეცნიერო-პოპულარული და ლიტერატურული ჟურნალი "აია", გამომცემლობა "ეგრისი", #12, 2007, გვ. 3-40;

"ინტერვიუ ბატონ გია კვაშილავასთან" (გ. სიჭინავა), სამეცნიერო-პოპულარული და ლიტერატურული ჟურნალი "აია", გამომცემლობა "ეგრისი", #12, 2007, გვ. 41-42;

"ინტერვიუ ბატონ გია კვაშილავასთან" (თ. კობალაძე), საქართველოს საპატრიარქოს ჟურნალი "ჯვარი ვაზისა", #1-2, 2007, გვ. 182-192.

"მათემატიკოსი გია კვაშილავა ამტკიცებს, რომ ქართული ენა და სახელმწიფოებრიობა 4 ათასი წლისაა" (ჯ. ხუბუა), "ასავალ-დასავალი", #46(636), 13-19.11.2006; http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%98:Asaval-dasaval_-46%2C_gv._23.pdf


"აღმოჩენილია მსოფლიოში პირველი რელიგიურ-ლიტერატურული დოკუმენტი კოლხური საგალობელი"”(ჯ. ხუბუა), "ასავალ-დასავალი", #21(662), 21-27.05.2007; http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%98:Asaval-dasaval_21%2C2007%2C_gv.3.pdf


"ფესტოსის დისკოს”საიდუმლოებანი, ინტერვიუ ბატონ გია კვაშილავასთან" (ი. კალანდაძე), "საერთო გაზეთი", #6, 11-24 ივლისი, 2007;

"kartvelizacia oikumeni, ili etap cozidania miroboi civilizacia" (m. janelidze), "svobodnaia gruzia", 4 avgusta, 2007, st. 10;


გია დ. კვაშილავაზე ინტერნეტ-ფორუმებში მოთავსებულია შემდეგი წერილები:

"კვაშილავას აღმოჩენა", გვ. 1-19, "თბილისის ფორუმი";

"ყურადღება! _ სენსაცია, ფესტოსის დისკო გაშიფრულია", გვ. 1-5; gol.ge.forum”;



Copyright © 2006 by Gia D. Kvashilava. All rights reserved. No part of this work (“the Phaistos Disc _ Colchian Goldscript”) may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, including photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the author.


Mathematician Gia D. Kvashilava

giakvashilava@yahoo.com


Dedicated to Herbert Zebisch and Akaki Urushadze


THE PHAISTOS DISC _ COLCHIAN GOLDSCRIPT

This paper presents the information on deciphering by the author the complete text of the four-thousand year old first imprinted religious-literary document _ the Phaistos Disc. The document is widely known, and has not been read until today _ it has been read by the author in the Kartvelian language _ Colchian.


The History of the Phaistos Disc

The disc was discovered on the 3d of July of 1908 by an Italian archaeologist L. Pernier on the island of Crete, in Phaistos _ the town excavated by archaeologists. It was conventionally dated 1850-1600 BC; the disc is a clay plate of 6 inches (approximately 16 cm) in diameter, and weighs 380 grams. The disc is kept in the archaeological museum of Iraklion (Gallery 3, box 41, #EP-1358), the main port of Crete, Greece.

In 1992 a fragment of a clay plate that resembles the Phaistos Disc was found in Vladikavkaz. V. A. Kouznetsov published the results of his analysis of the fragment in his paper “Une Énigme Archéologique du Caucase.” (2001).

Some attempts of deciphering the set of the Phaistos Disc signs as the ancient languages signs (e.g. of Ionian-Greek dialect, Cypriote, Hittite, Luwian, Philistine, Egyptian, Semitic languages, etc) have been presented by a number of researchers.

The disc was studied by Sir A. J. Evans, A. Della Seta, A. Kober, M. G. Ventris, J. Chadwick, and V. J. Kean.

Special researches on the disc were written by Y. Duhoux, L. Godart, Ch. Henke, G. A. Owens, D. Rumpel, and others.

Of special interest is the hypothesis of an Austrian researcher H. R. Zebisch on the possible language of the Phaistos Disc; the hypothesis is presented in his book “Pelasgisch: Eine Iberische Sprache” (1988). Zebisch argues that the language of the pre-Greek population, namely, Pelasgian “is the mother of Kartvelian languages”. In 1988, in Budapest/Hungary, at the 18th International Congress of the Committee EIRENE, he declared that the language of the Phaistos Disc is proto-Georgian _ Colchian.

The hypothesis on the relationship of the language of the pre-Greek people and Caucasian languages was put forward by W. F. Humboldt, P. Kretschmer, A. P. Meillet, E. Schwyzer, F. Schachermeyr, S. Kaukhchishvili, A. Chikobava, S. Janashia, V. Georgiev, A. Urushadze, E. J. Furnée, T. V. Gamkrelidze, R. V. Gordeziani, Z. K. Gamsakhurdia, and others.


My Results of Deciphering the Phaistos Disc

A long time research and study of Kartvelian languages enabled me to draw the following conclusions:

1. The language of the “Cyrbis” created by Colchian Corybantes, that means that the plate-letter _ the Phaistos Disc is Kartvelian, namely Colchian _ Mingrelian-Laz;

“According to classical sources, Corybantes were priests of the matriarchal Goddess Cybele of the Pelasgians living in the pre-Greek era, in the period of autochthonous tribes and pre-Hellenic period on Crete... Corybantes, who were supposed to be the creators of the script _ Cyrbs, were Colchians closely connected with Lemnian Cabeiri, the protectors of iron metallurgy and smiths.” (A. Urushadze).

“Some call the Corybantes, and not the Curetes, "Phrygians", but the Curetes _ "Cretes", and say that the Cretes were the first people to don brazen armour in Euboea, and that on this account they were also called "Chalcidians"; still others say that the Corybantes, who came from Bactriana/Bactria [the present northern Afghanistan], some say from among the Colchians, were given as armed ministers to Rhea by the Titans.” (Strabo).

Some data on “Cyrbeis”/pillars (Greek: pl. kyrbeis, sing. kyrbis <= Colch.: k’iribi _ lamb (V. Sichinava); Colch.: dok’iribua _ print, imprint, stamp) were preserved by the Greek authors: Cratinus, Lysias, Plato, Theopompus of Chios, Timaeus, Apollonius of Rhodes, Aristophanes of Byzantium, Apollodorus of Athens, Strabo, Plutarch, Phoetius, and Suda, etc.

“Colchians preserve the writings of their forefathers, graven on pillars (kyrbeis), whereon are marked all the ways and the limits of sea and land as ye journey on all sides round.” (Apollonius of Rhodes).

Mingrelian-Laz (Colchian/Kolkhian) belongs South Caucasian, i.e. Kartvelian/Georgian family of languages spoken by the people of the Black Sea coast (the present West Georgia, provinces of Samegrelo/Samargalo _ Mingrelia/Megrelia/Mengrelia/Megralia, Abkhaz and north-east Turkey: Rize, Khopa, Arkabe, Vitse, Atina, etc). Mingrelians (“Margalepi” in Mingrelian) call their own language “Margaluri Nina”, and Laz (“Lazepi” in Mingrelian) _ “Lazuri Nina”. “Mingrelian and Laz are Colchian languages”, according to Professor A. Shanidze.

Colchian language was spoken by the pre-Olympic Titans, the Sun-god Helios and the daughter of the Oceanus, Perseis’ children: King Aeetes of the Aea-Colchis, Queen Pasiphae, the wife of king Minos of Crete, goddess Circe of the mythical island of Aeaea. Aeetes was the father of Medea, Chalciope, and Apsyrtus. “So Medea told all she [Circe] asked _ the daughter of Aeetes of the gloomy heart, speaking gently in the Colchian tongue.” (Apollonius of Rhodes).

“[Medea] began to say a long prayer in Colchian dialect.” (Diodorus Siculus).

“At the beginning of the 2nd millennium BC the ancestor of Mingrelian-Chan _ “Zan” dialect already existed... Aeetes, the king of the country of Aea and his successors... spoke west-Georgian dialect the continuation of which today’s Mingrelian and Laz.” (T. V. Gamkrelidze).

2. The pictorial signs imprinted on the disc are the specimens of “Colchian Goldscript”;

The dates about “Colchian Goldscript” (Greek: khrysographia <= khrysos; Georg.: okhro; Mingr.: orkho _ gold) are mainly given in the works of Greek authors: Euhemerus, Haraxes of Pergamum, Joannes of Antioch, and Eustathius of Thessalonica.

3. The text of the Phaistos Disc is a hymn “Nenana” dedicated to the protector of “Aea-Neshkari”, Great Mother Goddess Nana/Rhea-Cybele of Macrones/Macroneans of Pelasgian-Colchian tribes;

Later in Christian Epoch, the monks of the Iveron monastery on Mt. Athos in Greece chanted to “Nenana” as to the Holy Mother of God (Bishop Porphyri Uspenski, 1877).


My research confirms:

1. The basic idea of Sir A. Evans, J. Chadwick, J.-P. Olivier, H. R. Zebisch and F. Rougemont that the set of signs on the Phaistos Disc is a text;

2. V. J. Kean and H. R. Zebisch’s hypothesis that on side A of the disc the central symbol of the Aea-Sun _ the eight-petaled rosette is the initial sign/syllable;

3. L. Pernier’s hypothesis that the vertical line with five points on sides A and B denotes the end;

4. L. Pernier, V. Georgiev, H. R. Zebisch, V. J. Kean, K. Aartun, D. Ohlenoth, S. V. Rjabchikov, A. Martin, H. Roolvink, K. & K. Massey and M. G. Corsini’s arguments that pictorial signs should be read from left to right, i.e. from the centre to periphery;

5. The partial coincidence of the syllables deciphered by J. Fauconau, B. Fell, H. R. Zebisch, M. G. Corsini, and by myself;

6. The hypothesis of Sir A. Evans about the inscription being a hymn to the Goddess of fertility.

The details of my work in deciphering the Phaistos Disc can be found in my book that will be soon published in Georgian and English.



The Phaistos Disc _ Colchian Goldscript


Side A


1. Aea-young-men | purifiers | [of] the purgatory-concealed |

2. Aea-young-men | [who are of] mother’s door | purifiers-like |

3. conceal | the arch | [you] the divine-like |

4. [you] the country’s column-high-like |

5. [you] guide | Corybantes 1 |

6. [you who are] the country’s eagle-like [strength] |

7. found | the purgatory-concealed |

8. [you who are] the country’s eagle-like [strength] |

9. [you] ever-moving | Corybantes |

10. change | the life of Aea in all ways |

11. [you] by the moon at-night | illuminated |

12. mother’s country | always-conceal |

13. put [your] hand | [on it with] concealing [protection] | [you] radiant-concealers |

14. [of] the family-base | [of its] kind’s pulsation | [of its] revolve | [you] purifiers-like |

End


Side B


1. [you] family’s source | the birth-giving-soul |

2. Nenana2 -[of]-generation |

3. let be flowered | the five-branches-yes | beautiful |

4. with the purity-[of]-the kind | with novelty | covered-demeanour |

5. [you] one-powerful-branch-yes |

6. [you of] the family-purity powerful |

7. [you] the [strong] head | [of the] five-branches-yes |

8. [you] the concealer | radiant-Nana-goddess3 |

9. [you] the leader | prolong | mother’s temple-[of]-copper |

10. [you] flower-making | Tarhun4 |

11. [you] illuminated-Hephaistus5 |

12. [you] melting-yes | leader | radiant-purifier |

13. her blazing | hidden-palace | conceal-do |

14. [you] our smith | [you] novelty-covered | [you] moon-yes-like |

End


1 Corybantes _ the priest of Rhea-Cybele

2 Nenana _ Saint Mother

3 Nana-goddess _ Mother God, Rhea-Cybele

4 Tarhun _ God of thunder

5 Hephaistus _ Master God



Mathematician Gia D. Kvashilava

giakvashilava@yahoo.com

Word-for-word translation: Nana Shengelaia





Диск из Фестоса – Колхидское златописание


Хотелось бы представить научному обществу и заинтересованным лицам особенно радостную информацию, которая касается первого в мире печатного религиозно-литературного документа – всем известной и неразгаднной до сегодняшнего дня надписи «Диск из Фестоса» расшифрованной мной полностью на Картвельский, а именно Колхидский язык.


1. История «Диска из Фестоса».

В 1908 г. Итальянский археолог Луиджи Пернье обнаружил «Диск из Фестоса» в Греции, на острове Крит, в археологическом городе Фест. Обнаружение диска условно датируется 1850-1600 г. до н.э. данное время глинянный диск хранится в археологическом музее Ираклиона.

В 1992 г. во Владикавказе был найден фрагмент глинянной плиты похожии на «Диск из Фестоса», в котором Вл. Кузнецов опубликовал научное исследование «Кавказская археологическая загадка».

Были неоднократные попытки до сегодняшнего дня расшифровать комплекс знаков «Диска из Фестоса» на древние языки, например: Греческие диалекты, Хеттский, Египетский и Семитские языки и т.д.

Диск исследовали известные ученые Мира: Сер А. Эванс, Ел. Кобер, М. Вентрис, Дж. Чедвик и др.

Австрийский исследователь Герберт Зебиш в 1988 г. в Будапеште, на международном конгрессе Эйрена, заявил, что язык надписи «Диска из Фестоса» протогрузинский – Колхидский. Он в своем книге («Пеласгский – Иверийский язык») утверждает, что язык древнегреческого населения – «Мать Пеласгских Картвельских языков».

Гипотезы о родстве языков древнегреческого населения и Кавказских языков представили выдающиеся профессоры: В. Гумбольдт, П. Кречмер, Ан. Мейе, Эд. Швицер, Ф. Шахермейр, С. Каухчишвили, С. Джанашиа, Вл. Георгиев, Ак. Урушадзе, Эд. Фурнее, Т. Гамкрелидзе, Р. Гордезиани, З. Гамсахурдия и др.


2. Результаты моей расшифровки надписи «Диска из Фестоса».

Изучением Картвельских языков и длительным научным исследованием – поиска я пришел к следующему выводу:

I. Язык созданный Колхидскими Корибантами, надписи «Кирбис» или письма – плиты – «Диска из Фестоса» – Колхский (Менгрело-Лазский).

Жрецы – Корибанты Пеласгской Богоматери Кибелли населяющие Крит предэлинского периода являются Колхидцами и им приписывается создание писменности «Кирбы», как говорит Страбон (Ак. Урушадзе).

Сведения о «Кирбы» сохранили древнегреческие авторы: Кратинэ, Лисия, Платон, Теопомпэ из Киоса, Аполлоний Родосский, Аполодор Афинский, Страбон, Плутарх и др.

II. Напечатанные на диске знаки-рисунки – «Колхское златописания»;

Сведения о «Колхском златописание» в основном сохранили древнегреческие авторы: Эвгемерос, Харакс Пергамонский, Иоани Антиохский и Эфстатеос.

III. Текст диска представляет собой пение – «Ненана», которая поссвящается великой Пелаcгско-Колхской богоматери Нане.

Позднее, в христианскую эпоху, как известно из религиозной истории «Ненану» Монахи Иверонского монастырья на свт. Афонской ските пели и прославляли как богоматерь (Эпископ Порфирии Успенскии,1877г.).


В итоге, обращаюсь предложением к научному обществу и заинтересованным лицам:

I. Провести научный конгресс о расшифровке «Диска из Фестоса» в Грузии.

II. Это расшифровка факт национального значения на основании которого возможно обсуждение 4000-летнего юбилея Грузинской Государственности.


P. S. Сюжет о вышемупомянутой расшивровки вышел в эфир канала теле-радио компании («Имеди» _ 17.06.2006; «Рустави 2» и «ГОВ» _ 25.12.2006; «Алания» _ 11.01.2007; «I Радио-ГОВ» _ 20.01.2007), был опубликован научный труд в институте истории и этнологии им. Ив. Джавахишвили в научном сборнике (VIII том, 2006 г.), научно-исследовательских доклад в ТГУ (25.01.2006). А также было публикация в газетах и журналах («Цискари», №28; «Асавал-дасавали», №46; «Сарке», №51; «Диоскурия», №37; «Ритца», №3, 2006; «Гза», №2, 2007). Более подробно заинтересованный читатель сможет узнать из книги, которая в случае найдения спонсора опубликуется в ближайшем будущем.

Хочу отметить благодарностью, что я получил уже письма от иностранных ученых: K. Меcи (США), М. Корсини (Италия), Р. Виени (Италия), Ив Диуо (Белгия), Д. Румпел (Германия), Т. Тимм (Германия), Г. Рулвинк (Нидерланды), Г. Оуенс (Греция), К. Вамлинг (Швеция), Г. Зебиш (Австрия) и др., в которых они выражают заинтересованность моей расшифровкой надписи «Диска из Фестоса».


Математик Гия Д. Квашилава

giakvashilava@yahoo.com