ქაიხოსრო (ქაქუცა) ჩოლოყაშვილი
ვიკიპედიიდან
სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ ქაიხოსრო ჩოლოყაშვილი. |
ქაიხოსრო (ქაქუცა) ჩოლოყაშვილი დაიბადა 1888 წლის 14 ივლისს სოფელ მატანში. სწავლობდა ტფილისის სათავადაზნაურო გიმნაზიაში. 21 წლის ასაკში ქაქუცა ჩოლოყაშვილი ჯარში გაიწვიეს, მსახურობდა ტვერის დრაგუნთა პოლკში. 1913 წელს ცოლად შეირთო ნინო მეღვინეთუხუცესი.
სექციების სია |
[რედაქტირება] პირველი მსოფლიო ომი
1914 წელს, პირველი მსოფლიო ომის დაწყებისთანავე, ქაიხოსრო ჯარში გაიწვიეს. 1914 წელს იგი ავსტრიის ფრონტზე დაიჭრა, ამის შემდგომ იგი კავკასიის ფრონტზე იქნა გადაყვანილ. აქ იგი ბრძოლას ოსმალების წინააღმდეგ აგრძელებს და სრულად გამოჯანმრთელების შემდგომ ერთ-ერთი პირველი ეწერება ქართულ ცხენოსანთა რაზმში. თავისი ასეულით ჩოლოყაშვილი ასრულებს დიდებულ სამხედრო რეიდს და მესოპოტამიის უდაბნოს გავლით უერთდება ინგლისელებს. ამასობაში საქართველო აცხადებს დამოუკიდებლობას და ქაიხოსრო უკვე თავის საამაყო სამხედრო კარიერას სუვერენული სამშობლოს ჯარში აგრძელებს. სამწუხაროდ, მას დიდხანს არ დასცალდა მამულისადმი მსახური.
[რედაქტირება] საქართველოს ოკუპაციის შემდგომ
ბოლშევიკების შემოჭრის შემდეგ, 1921 წლის 17 მარტს ბათუმს ნავსადგურიდან გადის გემი, რომელშიც პრაქტიკულად საქართველოს მთელი მთავრობა სრული შემადგენლობით იმყოფება. გემს არ გაჰყოლია ერთგული მამულიშვილი ქ. ჩოლოყაშვილი, რომელიც ამ დროისთვის სამეგრელოში იმყოფება და ადგენს გეგმებს საქართველოს გასათავისუფლებლად. ამ პერიოდიდან იწყება გულანთებული მამულიშვილის ბრძოლა ბოლშევიკების წინააღმდეგ. 1922 წლის 12 მარტს ქ. ჩოლოყაშვილი თავის შეფიცულებთან ერთად ქიზიყიდან ტყეში გადის და იწყებს პარტიზანულ ბრძოლას.
1922 წლის ივნისში სიღნაღთან მოხდა პირველი შეტაკება წითელი არმიის ნაწილებთან. 1922 წლის ზაფხულს ამბოხებამ იფეთქა ხევსურეთში, რომელიც რუსის ჯარმა სისხლში ჩაახშო. უამრავი ადამიანი იქნა გაჟლეტილი, მაგრამ მტარვალებმა ქაქუცას კვალს მაინც ვერ მიაგნეს. ამასობაში იგი ჩეჩნეთში იმყოფება იმ მიზნით, რომ აგრესორის წინააღმდეგ იბერო-კავკასიელებმა ერთობლივი და კოორდინირებული ბრძოლა აწარმოონ. შემოდგომით ქაქუცა საქართველოს უბრუნდება. 1924 წლის 17 აგვისტოსთვის დანიშნული იქნა უმთავრესი ამბოხება, რომელშიც მონაწილეობა დასავლეთ საქართველოსაც უნდა მიეღო. ანტიბოლშევიკური აჯანყება 29 აგვისტოსთვის გადაიდო.
1924 წლის 29 აგვისტოს, ჩოლოყაშვილის მცირერიხცოვანმა რაზმმა მთლიანად აიღო მანგლისი. 1924 წლის 3 სექტემბერს, დალაშქრა დუშეთი. 1924 6 სექტემბერს, სვიმონიანთ-ხევში მოხდა სახელგანთქმული ხევ-გძელას ბრძოლა, სადაც ქ. ჩოლოყაშვილმა თავისი უბადლო სამხედრო ტალანტი გამოავლინა და ასეულობით რუს ჯარისკაცს ერთმანეთი დაახოცვინა. ამ ბრძოლის მრავალ სახელოვან მხედართმთავარს შეშურდებოდა.
[რედაქტირება] ემიგრაცია
მიუხედავად მრავალი მცდელობისა, ქაიხოსრო მიხვდა რომ, ამგვარი ბრძოლებით იგი საწადელ მიზანს ვერ მიაღწევდა და 1924 წლის სექტემბერში მან თანამებრძოლებთან ერთად ტრაპიზონიდან გეზი საფრანგეთისკენ აიღო. დიადმა პატრიოტმა, რომელმაც ყველაფერი გააკეთა ქვეყნის საკეთილდღეოდ, სამშობლო გულმოკლულმა დატოვა. ქაქუცა ჩოლოყაშვილმა, უბადლო რაინდმა და ვაჟკაცობის ზოგადსაკაცობრიო ეტალონმა თავისი ერთგულებით იმდენი შესძინა თავის მრავალჭირნახად ერს, რომ მისი საქმეებით მარად იამაყებს მადლიერი ქართველი ერი.
1930 წლის 27 ივნისს, ხანგრძლივი ავადმყოფობის შედეგად გარდაიცვალა საქართველოში ლეგენდად ქცეული ადამიანი. იგი დაკრძალეს სენტ-უანის (პარიზის მახლობლად) სასაფლაოზე. მოგვიანებით, ქაქუცა ჩოლოყაშვილის ნეშტი გადაასვენეს ლევილის ქართველთა სასაფლაოზე. თუმცა, ამ იდეას მრავალი დევნილობაში მყოფი პატრიოტი ეწინააღმდეგებოდა იმ მოსაზრებით, რომ ლევილის სასაფლაოზე დაკრძალული იყო საქართველოს პირველი რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარე ნოე ჟორდანია.
[რედაქტირება] სამშობლოში რეაბილიტაცია
კომუნისტების მმართველობის ჟამს სასტიკად იკრძალებოდა ჩოლოყაშვილის სახელის ხსენებაც. მრავალი ათეული წლის მანძილზე დიდი მებრძოლის ნათესავები, ახლობლები და მეგობრები დევნა–შევიწროებას განიცდიდნენ საბჭოთა საქართველოს მესვეურთაგან. რეპრესიული ქმედებები ჩოლოყაშვილის თანამოაზრეთა წინააღმდეგ არ შემწყდარა მეოცე საუკუნის 80–იან წლებამდე. და მხოლოდ, 1988 წლის შემოდგომაზე, ეროვნულ–განმათავისუფლებელი მოძრაობის ლიდერებმა ზ.გამსახურდიამ და მ.კოსტავამ თბილისის იპოდრომზე გამართულ მიტინგზე, შინდისფერ დროშებთან ერთად ააფრიალეს დიდი ქართველის, ქაქუცა ჩოლოყაშვილის სურათები.
1989 წლის 14 ივლისს, სოფელ მატანში ეროვნული მოძრაობის ლიდერებმა ფართო საზოგადოებასთან ერთად აღნიშნეს სამშობლოს სიყვარულით დაფერფლილი რაინდის დაბადებიდან 101 წლისთავი.
მხოლოდ 75 წლის შემდეგ ახდა საქართველოს ეროვნული გმირის ოცნება და მისი სხეული მშობლიურ მიწას მიაბარეს. 2005 წლის 20 ნოემბერს პარიზიდან სპეციალური ავიარეისით ჩამოაბრძანეს ქ.ჩოლოყაშვილის ნეშტი. დღის 15:23 საათზე მისი სასახლე დაასვენეს თბილისის ზ. გამსახურდიას სახ. საერთაშორისო აეროპორტში და მის პატივსაცემად აჟღერდა სახელმწიფო ჰიმნი (თავისუფლება). ეროვნული გმირის ცხედარს ეახლნენ პრეზიდენტი მ.სააკაშვილი და სხვა ოფიციალური პირები. მოგვიანებით, მისი ნეშტი მოტოციკლებისა და მხედართა ესკორტის თანხლებით გადაასვენეს წმ. სამების საკათედრო ტაძარში ელიას მთაზე (ავლაბარი), სადაც მისი სულის მოსახსენიებელი პარაკლისი გადაიხადა სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქმა ილია მეორემ.
მეორე დღეს, ქართველმა ერმა ღირსეული პატივი მიაგო თავის საამაყო შვილს. ათიათასობით ადამიანმა უკანასკნელ გზაზე გააცილა ქაიხოსრო ჩოლოყაშვილი, რომლის ცხედარიც ჯერ მამადავითის მონასტერში დაასვენეს, ხოლო პანაშვიდის გადახდის შემდეგ იგი დაკრძალეს მთაწმინდის მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში.
2005 წლის 21 ნოემბერს, თბილისში, 15:15 საათზე, თავისუფლებისთვის მებრძოლი რაინდის, დიდი მამულიშვილის ქაიხოსრო( ქაქუცა) ჩოლოყაშვილის მრავალტანჯული სხეული მშობლიურ, ქართულ მიწას მიაბარეს.
[რედაქტირება] სხვა ემიგრანტები
იმ პირთა სია, რომლებმაც ქ. ჩოლოყაშვილთან ერთად დატოვეს სამშობლო:
- ჭავჭავაძე, სპირიდონ გენერალი
- ვაჩნაძე, ელიზბარ
- ერისთავი, რაფიელ
- სულხანიშვილი, ალექსანდრე
- მაისურაძე, სერგო
- ბადურაშვილი, ალექსანდრე
- ქარუმიძე, ილია
- ცხვედაძე, ალექსანდრე
- პავლიაშვილი, გოლა
- ჯორჯაძე, მერაბ
- ნებიერიძე, შალვა
- ჩიქოვანი, ლელო
- ლაშქარაშვილი, მიშა
- რევაზიშვილი, დავით
- ბერბიჭაშვილი, გაბო
- მარჯანიშვილი, ვასო
- ფეიქრიშვილი, ალექსი
- ალიმბარაშვილი, სიკო
- ჯავრიშვილი, შალვა
- ჯავრიშვილი, ლევან
- ამირეჯიბი, შალვა
- მაყაშვილი, ელიზბარ
- დადიანი, ჯონჯი
- კუჭავა, სარდიონ
- ბექაური, თომა
- კარგარეთელი, ალექსანდრე