ბორობუდური
ვიკიპედიიდან
ბორობუდური (ასევე ბორობოდური) — XIX საუკუნის მაჰაიანა ბუდიზმის მონუმენტი ცენტრალურ იავაზე, ინდონეზია. მონუმენტი შედგება ერთმანეთზე ნაგები ექვსი მართკუთხა და სამი წრიული პლატფორმისაგან და შემკულია 2672 რელიეფური პანელითა და 504 ბუდას ქანდაკებით. მთავარი გუმბათი მდებარეობს ზედა პლატფორმის ცენტრში. მას ირგვლივ გარს აკრავს 72 ბუდას ფეხმორთმული ქანდაკება მოჩუქურთმებულ სტუპაში.
მონუმენტი მეუფე ბუდას უწმინდესი სალოცავი და ბუდისტ პილიგრიმთა ერთ-ერთი უმთავრესი მოსალოცი ადგილია. პილიგრიმთა აღმასვლა იწყება მონუმენტის ძირიდან და მიჰყვება ბილიკს, რომელიც მონუმენტის ირგვლივ შემოვლით ზემოთ მიიწევს ბუდისტური კოსმოლოგიის სამი დონის გავლით, სახელდობრ, კამადჰატუს (სურვილის სამყარო); რუპადჰატუს (ფორმების სამყარო); და არუპადჰატუს (უფორმო სამყარო). მოგზაურობის განმავლობაში მონუმენტი პილიგრიმებს გზას მიანიშნებს საფეხურებისა და კორიდორების სისტემის მეშვეობით, რომელთა გასწვრივ კედლებსა და ბალუსტრადებზე 1460 რელიეფური პანელია.
ისტორიული ცნობების თანახმად ბორობუდური XIV საუკუნეში იავაზე ბუდისტური და ინდუისტური სამეფოების დაკნინების შემდეგ მიტოვებულ იქნა. მონუმენტი 1814 წელს აღმოაჩინა სერ თომას რალსმა, იავას ბრიტანელმა მმართველმა. მას შემდეგ მონუმენტს რამდენიმე რესტავრაცია ჩაუტარეს. მათ შორის ყველაზე მასშტაბური იყო 1975 და 1982 წელს ჩატარებული სამუშაოები ინდონეზიის მთავრობისა და იუნესკოს მიერ, რის შემდეგაც მონუმენტი იუნესკოს მსოფლიო კულტურული მემკვიდრეობის სიაში შეიტანეს. ბორობუდური დღესაც პოპულარული ადგილია ბუდისტ პილიგრიმთათვის, სადაც წელიწადში ერთხელ ინდონეზიელი ბუდისტები ვასაკს დღესასწაულობენ. მონუმენტი ამჟამად ინდონეზიის ყველაზე პოპულარული ტურისტული ღირსშესანიშნაობაა.