ფიზიკა

ვიკიპედიიდან

ფიზიკა არის მეცნიერება ბუნების შესახებ, რომელიც შეისწავლის მატერიალური სამყაროს ზოგად თვისებებს და კანონებს. ამ ზოგადობის გამო, ფიზიკა და მისი კანონები საფუძვლად უდევს მთელ ბუნებისმეტყველებას. მე–20 საუკუნემდე ფიზიკას ნატურფილოსოფიას უწოდებდნენ. შესასწავლი ობიექტების ტიპის მიხედვით ფიზიკა მრავალ დისციპლინად იყოფა. ფიზიკა გახდა ახალი იდეების წყარო, რომელთაც გარდაქმნეს თანამედროვე ტექნიკა: ბირთვული ენერგეტიკა, ქვანტური ელექტრონიკა, რადიოლოკაცია და ა.შ.


სექციების სია

[რედაქტირება] ეტიმოლოგია

ტერმინი "ფიზიკა" ბერძნული წარმოშობისაა, φύσις (physis) ნიშნავს "ბუნებას" ან "სხეულს", ხოლო φυσικός (physikos) – "ბუნებრივს".

[რედაქტირება] ზოგადი მიმოხილვა

ფიზიკა თავისი არსით ექსპერიმენტული მეცნიერებაა. მისი კანონები ემყარება ცდის საფუძველზე დადგენილ ფაქტებს. ეს კანონები რაოდენობრივი თანაფარდობებია და ჩამოყალიბებულია მათემატიკურ ენაზე. განასხვავებენ ექსპერიმენტულ ფიზიკასა და თეორიულ ფიზიკას. ნებისმიერი მოვლენის შესწავლისას ცდა და თეორია თანაბრად აუცილებელია და ურთიერთკავშირშია.

ფიზიკური მატერიის საკვლევი ობიექტებისა და მოძრაობის ფორმების ნაირსახეობათა შესაბამისად ფიზიკა დაყოფილია სხვადასხვა დისციპლინად (დარგებად), რომლებიც ასე თუ ისე დაკავშირებულია ერთმანეთთან. ფიზიკის დაყოფა ცალკეულ დისციპლინებად პირობითია და შეიძლება მოხდეს სხვადასხვა კრიტერიუმებზე დაყრდნობით.

შესასწავლი ობიექტების მიხედვით ფიზიკის დარგებია ელემენტარული ნაწილაკების ფიზიკა, ბირთვული ფიზიკა, ატომებისა და მოლეკულების ფიზიკა, აირებისა და სითხეების ფიზიკა, მყარი სხეულების ფიზიკა, პლაზმის ფიზიკა.

შესასწავლი პროცესების ან მატერიის მოძრაობის ფორმების მიხედვით განარჩევენ მექანიკურ მოძრაობას, სითბურ პროცესებს, ელექტრომაგნიტურ მოვლენებს, გრავიტაციულ ურთიერთქმედებებს.

ამის შესაბამისად ფიზიკაში გამოყოფენ მატერიალური წერტილებისა და მყარი სხეულების მექანიკას, უწყვეტი გარემოს მექანიკას, თერმოდინამიკასა და სტატიკურ ფიზიკას, ელეტქროდინამიკას, გრავიტაციის თეორიას, და ველის კვანტურ თეორიას.

კვლევის მიზნების მიხედვით ხანდახან ცალკე გამოყოფენ გამოყენებით ფიზიკას. ცალკეა აგრეთვე გამოყოფილი მოძღვრება რხევებსა და ტალღებზე, რომელიც მექანიკურ, აკუსტიკურ, ელექტრულ და ოპტიკურ რხევებს განიხილავს ერთიანი თვალთახედვით.

თანამედროვე ფიზიკა შეიცავს ფიზიკის ყველა დარგის მომცველ რამდენიმე ფუნდამენტურ ფიზიკურ თეორიას, რომელთა საფუძველია კვანტური მექანიკა და ფარდობითობის თეორია.

[რედაქტირება] ფიზიკის მეცნიერებათა სისტემა

[რედაქტირება] ფიზიკის დარგები

აკუსტიკა
ატომური ფიზიკა
ბირთვული ფიზიკა
ელემენტარული ნაწილაკების ფიზიკა
ელექტროდინამიკა
თერმოდინამიკა
კვანტური ფიზიკა
კინემატიკა
მექანიკა
ოპტიკა
სტატიკა

[რედაქტირება] მეცნიერებათაშორისი დისციპლინები

ასტროფიზიკა – ბიოფიზიკა – გეოფიზიკა – მათემატიკური ფიზიკა – ფიზიკური ქიმია


[რედაქტირება] მონათესავე მეცნიერებები

ბირთვული ელექტრონიკა – ბირთვული ენერგეტიკა – კოსმოსური ტექნოლოგია


[რედაქტირება] ფიზიკის ისტორია

უძველესი დროიდანვე დიდი იყო ადამიანის ინტერესი ბუნებისა და ბუნებრივი მოვლენების მიმართ: მას აინტერესებდა თუ რატომ ვარდებოდა მიწაზე სხეულები, რატომ ჰქონდა სხვადასხვა ნივთიერებებს სხვადასხვა თვისებები, რისგან შესდგებოდა დედამიწა და ციური სხეულები და ა.შ. იმ პერიოდში შეთხზული თეორიემის უმრავლესობა მცდარი იყო, ვინაიდან მხოლოდ ფილოსოფიურ ჭრილში იყო გააზრებული და არ იყო შემოწმებული სისტემური ექსპერიმენტული ხერხებით.

ფიზიკამ განვითარება დაიწყო ჩვენს წელთაღრიცხვამდე (დემოკრიტე, არქიმედე და სხვები). მე-17 საუკუნეში იქმნება კლასიკური მექანიკა (ი.ნიუტონი), ხოლო მე-19 საუკუნის ბოლოს დასრულდა კლასიკური ფიზიკის ფორმირება.

იხ. სრული ტექსტი.


[რედაქტირება] ფიზიკის საერთო ცნებები და ტერმინები

ატომიაჩქარება – ბგერა – გაზი – გამტარები – დენი – დრო – ელექტრობაელექტრონი – ელექტრული ველი – ენერგიაველივექტორი – მაგნიტური ველი – მასა – მიზიდულობა – მოლეკულა – მოძრაობა – მუხტი – მყარი სხეული – ნეიტრონი – პლაზმა – პროტონი – სითხე – სიმკვრივე – სიმძლავრესინათლესიჩქარე – ტალღა – ტემპერატურა – ფარდობითობა – ფიზიკური მუდმივა – ფიზიკური ერთეული – ძალა – ძაბვა – წინაღობა - ხახუნი


[რედაქტირება] ფიზიკის ძირითადი კანონები

თერმოდინამიკის კანონები – მიზიდულობის კანონი – მოძრაობის კანონი – ფარდობითობის კანონი


[რედაქტირება] გამოჩენილი ფიზიკოსები

აინშტაინი, ალბერტ – ამპერი, ანდრე მარი – ბეკერელი, ანტუან - ბორი, ნილსდირაკი, პოლ – კიური, პიერ – კულონი, შარლ ოგიუსტენ – მაქსველი, ჯეიმზ კლარკ – ნიუტონი, ისააკპლანკი, მაქს – რენტგენი, ვილჰელმ კონრად – ფარადეი, მაიკლ – ჯოული, ჯეიმზ – ჰიუიგენსი, კრისტიან

იხ. სრული ნუსხა.

[რედაქტირება] ქართველი ფიზიკოსები

დოღონაძე, რევაზ


[რედაქტირება] ფიზიკის დაწესებულებები

  • ფიზიკის ინსტიტუტი
  • ფიზიკოსთა საერთაშორისო კავშირი


[რედაქტირება] იხილეთ აგრეთვე

[რედაქტირება] ქართული რესურსები ინტერნეტში


რედ. ფიზიკის ზოგადი დარგები

აკუსტიკა | ბირთვული ფიზიკა | კლასიკური მექანიკა | ელექტროდინამიკა | თერმოდინამიკა | ელექტრომაგნეტიზმი | კვანტური მექანიკა | კინემატიკა | ნაწილაკების ფიზიკა | კვანტური ველების თეორია | ოპტიკა | სტატიკური მექანიკა | ფარდობითობის თეორია

სხვა ენებზე