უოლტ დისნეი

ვიკიპედიიდან

უოლტ დისნეი
უოლტ დისნეი

უოლტ ელიას დისნეი დისნი (Walter Elias Disney); (* 5 დეკემბერი, 1901, ჩიკაგო ― † 15 დეკემბერი, 1966, ბერბანკი) — ამერიკელი კინოპროდიუსერი, რეჟისორი, სცენარისტი, გამხმოვანებელი, ანიმატორი და ფილანტროპი. უოლტ დისნეი პროდაქშენზის თანადამფუძნებელი (მის ძმა როისთან ერთად) მსოფლიოში ყველაზე კარგად ცნობილი მოძრავი ფილმების მწარმოებელი გახდა. მის მიერ დაფუძნებულ კომპანიას, ამჟამად უოლტ დისნეი კომპანი, ყოველწლიურად დაახ. $30 მილიარდი დოლარის შემოსავალი აქვს.

უოლტ დისნეი განსაკუთრებით ცნობილია როგორც კინოპროდიუსერი, პოპულარული შოუმენი, ინოვატორი მულტიპლიკაციაში და თემატური პარკების დიზაინში. ის წამოყენებული იყო ოსკარის ნომინაციებზე 48-ჯერ, ხოლო ემიზე 7-ჯერ, რაც დღემდე რეკორდულია. მას შექმნილი აქვს რამდენიმე მსოფლიოში ყველაზე განთქმული პერსონაჟი, მათ შორის მიკი მაუსი, რომელსაც დისნეის ალტერ ეგოდ მიიჩნევენ. მისი სახელი ჰქვია დისნეილენდს და უოლტ დისნეი უორლდ რიზორტ თემატურ პარკებს აშშ-ში.

სექციების სია

[რედაქტირება] 1901–1937: პირველი წლები

[რედაქტირება] ბავშვობა

დისნეის წინაპრები ირლანდიელი ემიგრანტები იყვნენ.არუნდელ ელაიას დისნეი, უოლტის დიდი ბაბუა, დაიბადა კილკინის საგრაფოში 1801 წელს.უოლტის მამა, ელაიას დისნეი, ოხაჯთან ერთად გაემგზავრა ამერიკაში, რადგანაც მამამისმა სხვადასხვა სახის ბიზნესს მოჰკიდა ხელი.ფლორიდაში, სადაც მოგვიანებით დისნეილენდი აშენდა, ელაიასი ფოსტალიონად მუშაობდა.1800-იანი წლების ბოლოს იგი, მეუღლეს ფლორა კოლთან ერთად საცხოვრებლად გადავიდა ჩიკაგოში.სწორედ იქ დაიბადა უოლტი.

1906 წლის აპრილში ჩიკაგოში ძალადობის ფაქტებით შეწუხებული ოჯახი გადავიდა მისურის შტატში, ქალაქ მარსელინში, სადაც ელაიასის ძმას უძრავი ქონება გააჩნდა.ელაიასმა იქ შეიძინა სახლი და 45 აკრიანი ფართობი.აქ უოლტს გაუჩნდა ინტერესი ხატვის მიმართ.ერთ-ერთი მეზობელი, "დოკ" შერვუდი, დაინტერესდა მისი ნიჭით და თანხაც კი გადაუხადა თავისი ცხენის დახატვაში.ქალაქში ასევე გადიოდა რკინიგზა და უოლტი დიდი ინტერესით უსმენდა ხოლმე მის ხმაურს.მოგვიანებით მან საკუთარი ბავშვობის მოგონებების ობიექტები გამოიყენა დისნეილენდის მშენებლობისას.

მარსელინში ოთხწლიანი ცხოვრების შემდეგ დისნეის ოჯახი 1910 წელს საცხოვრებლად გადავიდა კანზასის შტატში.იქ სკოლაში უოლტმა თავისი სეხნია, უოლტ პფაიფერი გაიცნო.პფაიფერების ოჯახის წევრები თეატრალურ საზოგადოებასთან დაახლოებულები იყვნენ.სწორედ მათ გააცნეს უოლტს რიგი ვოდევილებისა და კინოფილმების.მოგვიანებით იგი ხშირად სტუმრობდა მათ, ხოლო უოლტ პფაიფერთან ერთად სასკოლო სპექტაკლებიც დადგა.

[რედაქტირება] ჩიკაგო

სასწრაფო დახმარების მანქანის მძღოლი უოლტი
სასწრაფო დახმარების მანქანის მძღოლი უოლტი

1917 წელს ელაისმა შეიძინა ჟელეს დამამზადებელი ქარხნის წილი ჩიკაგოში და ოჯახი დაბრუნდა იქ.წლის ბოლოს უოლტი ჩაირიცხა მაკკინლის სკოლაში, საღამოს კი დადიოდა ჩიკაგოს სამხატვრო ინსტიტუტში.პარალელურად უოლტი მუშაობდა კომიქსების მხატვრად სკოლის გაზეთში.მისი კომიქსები პატრიოტული სულით იყო სავსე და მეორე მსოფლიო ომს ეხებოდა.16 წლისას მან დატოვა სკოლა და ჯარში გადაწყვიტა წასვლა, თუმცა უოლტი არ აიყვანეს, რადგანაც ასაკით იგი ჯერ ახალგაზრდა იყო.

უოლტმა და მისმა მეგობრებმა ალტერნატიული გზა აირჩიეს და "წითელ ჯვარში" დაიწყეს მუშაობა.მიუხედავად იმისა, რომ მინიმალური ასაკი "წითელ ჯვარში" ჩასარიცხად 17 წელი უნდა ყოფილიყო, უოლტის დედამ შეცვალა დაბადების მოწმობა, რომელშიც დაწერა, რომ უოლტი 1900 წელს დაიბადა.ამრიგად, უოლტი 17 წლის ითვლებოდა და "წითელმა ჯვარმა" იგი საფრანგეთში გააგზავნა ერთი წლით.მთელი წლის განმავლობაში იგი მათი მანქანის მძღოლად მუშაობდა და საყვარელ საქმიანობასაც ეწეოდა - ხატავდა სასაცილო პერსონაჟების მანქანებზე.

ამის შემდეგ უოლტი კანზასში დაბრუნდა, სადაც მისი მხატვრის კარიერა დაიწყო.მისი ძმა როი მუშაობდა ბანკში და მეგობრის მეშვეობით მოიძია უოლტისთვის სამუშაო პესმენ-რუბინის სამხატვრო სტუდიაში.იქ უოლტი ხატავდა რეკლამებს გაზეთებისათვის, ჟურნალებისათვის და კინოთეატრებისათვის.იქ მან ასევე გაიცნო მორცხვი კარიკატურისტი იუბ აივერკსი.ორივე მხატვარს ძალიან მოსწონდა ერთმანეთის ნამუშევრები და დამეგობრდნენ.მოგვიანებით მათ საკუთარი ბიზნესის წამოწყება გადაწყვიტეს.

დისნეიმ და აივერკსმა 1920 წლის იანვარში ჩამოაყალიბეს კერძო კომპანია "აივერკსი-დისნეი - კომერციული მხატვრები".სამწუხაროდ, გამოუცდელი წყვილი არავის აინტერესებდა და აივერკსმა დროებით დატოვა კომპანია.იგი სამუშაოდ გადავიოდა კანზას სიტის ფილმების სარეკლამო კომპანიაში.დისნეის პრობლემები გაუჩნდა და სასამართლოსთან ჰქონდა საქმე მას შემდეგ, რაც ბიზნეს გაერთიანება მიითვისეს ნიუ იორკელმა ფინანსისტებმა უინკლერმა და მინცმა.

[რედაქტირება] ჰოლივუდი

ლოს ანჯელესში ჩასულ დისნეის სულ 40 დოლარი და ერთი დაუსრულებელი ანიმაციური ფილმი ჰქონდა ჯიბეში.მაშინ მან პირველად გაიფიქრა, რომ ვერ შესძლებს ანიმაციის სფეროში მუშაობას.დისნეის თქმით, თავდაპირველად მას სურდა ფილმების რეჟისორად მუშაობა.მან ყველა სტუდია შემოიარა და თავისი თავი შესთავაზა, მაგრამ მათ უარი განაცხადეს მის მიღებაზე.

რადგანაც კინოფილმების გადაღება არ ანდეს, იგი დაუბრუნდა ანიმაცია.პირველი სტუდია მან მოაწყო ბიძამის რობერტის ფარდულში.დაუსრულებელი ფილმი გაეგზავნა ნიუ იორკელ მარგარეტ უინკლერს.პროექტით დაინტერესდნენ და დისნეიმ დაიწყო მოკლემეტრაჟიანი ანიმაციური სერიების "ალისას საოცრებათა ქვეყანა" გადაღება, სადაც ანიმაციის გარდა აგრეთვე მონაწილეობდნენ რეალური ადამიანებიც.

პარალელურად უოლტი უვლიდა თავის ძმას როის, რომელსაც წარსულში ტუბერკულოზი ჰქონდა.დისნეიმ იგი ჩართო მომავალი სტუდიის ჩამოყალიბების პროცესში, ასაბუთებდა რა ამას იმით, რომ როის გარეშე ფინანსურ მხარეს ვერ მოერევა.დისნეის თხოვნით, ვირჯინია დევისის (ალისა) ოჯახი საცხოვრებლად გადავიდა სტუდიასთან უფრო ახლოს.ჰოლივუდში, სილვერ ლეიკთან 1939 წლამდე განლაგდა დისნეის ძმების ახალი სტუდია.

1925 წელს დისნეიმ სტუდიაში მოიყვანა ლილიან ბაუნდსი, რომელსაც ფერი უნდა ჩაესხა ნახატებში და ცელულოიდზე.დისნეის შეუყვარდა იგი და ისინი დაქორწინდნენ.ლილიანი მოგვიანებით მდივნის როლსაც ასრულებდა უოლტის სტუდიაში.

[რედაქტირება] ალისას კომედიური სერიალი

ალისა ჯუნგლებში - 1925
ალისა ჯუნგლებში - 1925

ახალი სერიალი, "ალისას კომედიები" წარმატებული იყო.ალისას როლი ითამაშე დოუნ ო'დეიმ და მერჟი გეიმ - მას შემდეგ, რაც ვირჯინია დევისის მშობლებმა აღარ დაუშვეს ბავშვი გადაღებებზე შემცირებული ჰონორარის გამო.როლი ასევე მოსინჯა ლუის ჰარდვიკმაც.1927 წლისათვის, როდესაც სერიალის წარმოება დასრულდა, ყურადღება გადატანილი იქნა ანიმაციურ პერსონაჟებზე, განსაკუთრებით კატა ჯულიუსზე, რომელიც კატა ფელიქსის პროტოტიპად იქცა.ასე რომ დისნეიმ მაინც გადაწყვიტა ანიმაციის გზით წასულიყო.