კოლუმბიის უნივერსიტეტი
ვიკიპედიიდან
დაფუძნდა | 1754 |
---|---|
ტიპი | კერძო |
პრეზიდენტი | ლი ბოლინგერი |
მდებარეობა | ნიუ-იორკი, ნიუ-იორკის შტატი, აშშ |
ფერები | ცისფერიცისფერი |
მასკოტი | კოლუმბიის ლომები |
ვებგვერდი | www.yale.edu |
![]() |
|
კოლუმბიის უნივერსიტეტი (ინგ. Columbia University) კერძო უნივერსიტეტია მორნინგსაიდ ჰაიტსის უბანში ზემო მანჰეტენზე, ჰარლემთან, ნიუ-იორკი. დაფუძნდა 1754 წელს, როგორც კინგის კოლეჯი, და სიძველით მე-5 ქარტია მინიჭებული უმაღლესი სასწავლებელია აშშ-ში. ადრეულ წლებში აქ სწავლობდნენ ალექსანდერ ჰამილტონი, ჯონ ჯეი და რობერტ ლივინგსტონი.
უნივერსიტეტი აივი ლიგის წევრია. მისი იურიდიული სახელია კოლუმბიის უნივერსიტეტი ქალაქ ნიუ-იორკში. უნივერსიტეტის საბაკალავრო სკოლებია: კოლუმბიის კოლეჯი, ფუს ფონდის საინჟინრო და ტექნიკური მეცნიერების სკოლა, საერთო სწავლების სკოლა. უნივერსიტეტს საფილიალო კავშირები აქვს ბარნარდის კოლეჯთან (საბაკალავრო ლიბერალურ ხელოვნებათა კოლეჯი ქალთათვის), ტიჩერსის კოლეჯთან, ებრაულ თეოლოგიურ სემინარიასთან და გაერთიანებულ თეოლოგიურ სემინარიასთან. შეთანხმებით ბარნარდისა და ტიჩერსის კოლეჯების კურსდამთავრებულებს დიპლომსა და ხარისხს კოლუმბიის უნივერსიტეტი ანიჭებს.
სექციების სია |
[რედაქტირება] კამპუსი

კოლუმბიის საბაკალავრო და სამაგისტრო სკოლათა უმრავლესობა განლაგებულია მის მორნინგსაიდ ჰეიტსის გვიანდელი მე-19 საუკუნის კამპუსზე. ამ კამპუსის დიზაინი ეკუთვნის გამოჩენილ არქიტექტორებს მაკკიმს, მიდსა და უაითს და მოიაზრება მათ ერთ-ერთ საუკეთესო ნამუშევრად.
კოლუმბიის მთავარ კამპუსს ქალაქის ექვს ბლოკზე მეტი ფართობი უჭირავს (132.000 კვ.მ.), მორნინგსაიდში, აკადემიური უბანი, რომელიც ზემო ვესტ-საიდსა და ჰარლემს შორის მდებარეობს მანჰეტენზე. უნივერსიტეტს საკუთარ მფლობელობაში აქვს 7300 საცხოვრებელი ბინა ამავე უბანში, სადაც განთავსებულია პროფესორ-მასწავლებლები, სამაგისტრო სტუდენტები და სხვა პერსონალი. სამედიცინო სკოლები განლაგებული კოლუმბიის უნივერსიტეტის სამედიცინო ცენტრში, დაახლ. 50 ბლოკში მთავარი კამპუსიდან აპტაუნის მიმართულებით.
კოლუმბია ასევე ფლობს 26 აკრს ბეიკერ ბილდზე, სადაც განთავსებულია სასპორტო დაწესებულებები, სტადიონები და სანიჩბოსნო ზოლი მანჰეტენის კუნძულის ჩრდ. ბოლოში. მესამე კამპუსი განლაგებულია ჰუდზონის დასავლეთ სანაპიროზე - 157 აკრი ლამონ-დოჰერტის მიწის ობსერვატორია პალისადესში, ნიუ-იორკის შტატი.
კოლუმბიის საბიბლიოთეკო სისტემა მოიცავს 8,7 მილიონ აკინძულ მოცულობას [1]. ერთ-ერთი გამორჩეული მათგანი მთავარ კამპუსზე არის ევერის ბიბლიოთეკა (Avery Library), რომელიც უდიდესი არქიტექტურის ბიბლიოთეკაა აშშ-ში, და ერთ-ერთი უდიდესია (თუ ყველაზე დიდი არა) მთელ მსოფლიოში (იხ. ბრიტანეთის არქიტექტორთა სამეფო ინსტიტუტი).
ამ ბიბლიოთეკის კოლექციის ანარიცხები შეყვანილია, ე.წ. ”ევერის ინდექსში”, რომელიც ხელმისაწვდომია ინტერნეტით მთელი მსოფლიოდან, და რაც ინფორმაციის მოძიების საშუალებას იძლევა არქიტექტურულ პერიოდულ გამოცემებში.
[რედაქტირება] ისტორია
კოლუმბია უძველესი უმაღლესი სასწავლებელია ნიუ-იორკის შტატში. დაარსებული და ქარტიამინიჭებული 1754 წელს როგორც კინგს კოლეჯი, კოლუმბია დაარსების თარიღით მეექვსია, ხოლო ქარტიის მინიჭების თარიღით კი სიძველით მეხუთე უმაღლესი სასწავლებელია. ამერიკის რევოლუციური ომის შემდეგ კინგს კოლეჯს კოლუმბიის კოლეჯი დაარქვეს 1784 წელს, ხოლო 1896 წელს ის უკვე კოლუმბიის უნივერსიტეტი გახდა. დროთა განმავლობაში კოლუმბია გაიზარდა და ამჟამად ოც სკოლასა და ასოცირებულ ინსტიტუტს მოიცავს.
[რედაქტირება] კინგს კოლეჯი: 1754-76
ნიუ-იორკში კოლეჯის დაარსების შესახებ განხილვა 1704 წლიდან დაიწყო, თუმცა სერიოზულად ამაზე 1750-აინ წლებამდე არ უფიქრიათ, როცა იელის ადგილობრივი კურსდამთავრებულები და სამების ეკლესიის (იმჟამად ინგლისის ეკლესია, ამჟამად ეპისკოპალური) წევრები შეაშფოთა ნიუ-ჯერსის კოლეჯის დაარსებამ (ამჟამად პრინსტონის უნივერსიტეტი); იმიტომ, რომ ის ევანგელისტი "დიდი გამოფხიზლების" ზეგავლენით "ახალი სინათლის" პრესბიტერიანელებმა დააფუძნეს და ასევე იმიტომ, რომ ის მდ. ჰუძონის გადაღმა პროვინციაში მდებარეობდა, და ასევე იმიტომაც, რომ ეს ნიუ-იორკს კულტურულად და ინტელექტუალურად ჩამორჩენილი ქალაქის იმიჯს შეუქმნიდა. სწორედ ამიტომ მათ დააარსეს საკუთარი "მოპაექრე" დაწესებულება "კინგის კოლეჯი" და პირველ პრეზიდენტად სემუელ ჯონსონი აირჩიეს. კლასები 1754 წლის 17 ივლისს დაიწყო და ერთადერთი მასწავლებელი ჯონსონი იყო. რამდენიმე თვის შემდეგ 1754 წლის 31 ოქტომბერს, დიდი ბრიტანეთის მეფე ჯორჯ II-მ კოლეჯს ოფიციალურად გადასცა სამეფო ქარტია. 1760 წელს კინგის კოლეჯი გადავიდა ახალ შენობაში პარკ პლეისში, დღევანდელი მერიის შენობის შორიახლოს, და 1767 წელს ის პირველი ამერიკული სამედიცინო სკოლა გახდა, რომელმაც მედიცინის დოქტორის ხარისხი გასცა.
ნიუ-იორკში ახალი კოლეჯის დაარსებას საკმაო წინააღმდეგობა შეხვდა, ვინაიდან იგი სრულიად ინგლისის ეკლესიის დაწესებულება იყო, რომელსაც სამეფო გვირგვინის ოფიციალური პირები მფარველობდნენ, მათ შორის კენტერბერის არქიეპისკოპოსი და პლანტაციებისა და კოლონიების სამეფო მდივანი. თუმცა იმის შიში, რომ კინგის კოლეჯის მეშვეობით ამერიკაში ინგლისური საეპისკოპოსა და გვირგვინის გავლენა დამყარდებოდა მიიჩქმალა მისი უსაზღვრო სიმდიდრით, რომელიც ბევრად აღემატებოდა ყველა სხვა კოლონიური კოლეჯისას ამ პერიოდში.
ამერიკის რევოლუცია და შემდგომი ომი კატასტროფული აღმოჩნდა კინგის კოლეჯისთვის. 1776 წელს სწავლება შეწყდა რვა წლით: ამ წლის გაზაფხულზე კონტინენტური არმიის მოსვლასთან ერთად და გრძელდებოდა ქ. ნიუ-იორკის ბრიტანელთა ჯარების ოკუპაციის პერიოდში მათ 1783 წელს წასვლამდე. კოლეჯის ბიბლიოთეკა გაიძარცვა, ხოლო მიის ერთადერთი შენობა სამხედრო ჰოსპიტალის დანიშნულებას ასრულებდა ჯერ ამერიკელთა, შემდეგ კი ბრიტანეთლა ჯარებისთვის. ამასთან, ომის შემდეგ კოლეჯის მრავალი კურსდამთავრებული კანადაში ან დიდ ბრიტანეთში გაიქცა, რითაც სათუო გახდა კოლეჯის მომავალი მართვისა და დაფინანსების საკითხი.
მიუხედავად იმისა, რომ კოლეჯი თორისტების ბასტიონად ითვლებოდა, მან შეძლო აღეზარდა რევოლუციური თაობის მრავალი წამყვანი ლიდერი - ადამიანები, რომლებმაც გადამწყვეტი როლი შეასრულეს კოლეჯის აღორძინებაში. კინგს კოლჯის ადრეულ სტუდენტთა შორის იყვნენ: ჯონ ჯეი, რომელიც პარიზის ტრაქტატის მოლაპარაკებაში მონაწილეობდა აშშ-სა და დიდ ბრიტანეთს შორის, რომლითაც რევოლუციური ომი დასრულდა, ადამიანი, რომელიც მოგვიანებით აშშ-ის პირველი იუსტიციის მინისტრი (Chief Justice) გახდა; ალექსანდერ ჰამილტონი, გენერალ ჯორჯ ვაშინგტონის სამხედრო ატაშე, ფედერალისტური წერილების უმრავლესობის ავტორი და ხაზინის პირველი მდივანი; გუვერნერ მორისი, აშშ-ის კონსტიტუციის ბოლო ვარიანტის ავტორი; და რობერტ ლივინგსტონი, ხუთკაციანი კომიტეტის წევრი, რომელმაც დამოუკიდებლობის დეკლარაცია დაწერა.
კინგს კოლეჯის ყველაზე განთქმული ალუმი უდაოდ ალექსანდერ ჰამილტონია. ჰამილტონის პირველი შეხება სამხედრო საქმეთან 1775 წლის ზაფხულში სტუდენტობის დროს იყო, ბოსტონთან ბრძოლის დაწყების შემდეგ. ნიკოლას ფიშთან, რობერტ ტრუპთან და კინგსის სხვა სტედენტთა ჯგუფთან ერთად ის მოხალისედ შეუერთდა შეიარაღებული მილიციის კომპანიას, რომელსაც "მუხის გული" (Hearts of Oak) ერქვა, სადაც ჰამილტონმა ლეიტენანტის რანგი მიიღო. ჯგუფს გამორჩეული უნიფორმა ჰქონდა, რომელსაც კეპზე ამშვენებდა წარწერა "თავისუფლება ან სიკვდილი" და ყოფილი ბრიტანეთის ოფიცრის მეთაურობით სენტ პოლის კაპელის სასაფლაოს მორიგეობდა. 1775 წლის აგვისტოში ბრიტანეთის სამხედრო ხომალდის "აზია" ცეცხლის ქვეშ მუხის გულები (ასევე "კორსიკელები") წარმატებით ახერხებენ მოწინააღმდეგეებისგან ტყვიამფქვრევის წართმევას, რის შემდეგაც არტილერიული ნაწილი ხდებიან. ირონიულია, რომ 1776 წელს კაპიტანი ჰამილტონი მონაწილეობდა ბრძოლაში ჰარლემ ჰაიტსზე, რომელიც სწორედ იმ ადგილას გაიმართა სადაც ერთი საუკუნის შემდეგ მისი ალმა მატერი დაიდებს ბინას.
[რედაქტირება] ადრეული კოლუმბიის კოლეჯი: 1784-1857
მიუხედავად იმისა, რომ კოლეჯი მისი ომამდელი ლოიალისტური დამოკიდებულის გამო დისკრედიტირებული იყო, შტატში დარჩენილი კურსდამთავრებულები, მათ შორის ჰამილტონი, ჯეი და განსაკუთრებით კინგის კოლეჯის მმართველობის მაძიებლები, დიდი ენთუზიაზმით ბჭობდნენ მისი ხელახლა გახსნის შესახებ. თუმცა, ეს სავარაუდოდ შესაძლებელი გახდა მხოლოდ ერთი ფაქტის გამო — ნიუ-იორკის შტატის გუბერნატორ ჯორჯ კლინტონს საკუთარი ძმისშვილის დევიტისთვის კოლეჯის განათლების მისაცემად შტატის გარეთ გაგზავნა მოუწია (ნიუ-ჯერსის კოლეჯში) — ადგილობრივი საზოგადოება დადებითად განეწყო ქალაქში კოლეჯის არსებობაზე, ხოლო განახლებული კინგსი, რომელსაც თავისუფალდ შეეძლო საჭირო დაწესებულებების უზრუნველყოფა, ლოგიკური არჩევანი იყო.
1784 წელს სკოლა ხელახლა გაიხსნა როგორც "კოლუმბიის კოლეჯი" — რომანტიულად პატრიოტული სახელი, რომელიც ახალი რესპუბლიკისადმი ლოიალურობას უსვამდა ხაზს. თუმცა ეს გახსნა ისე განხორციელდა, რომ კოლუმბიის კოლეჯი განსხვავებული უნდა ყოფილიყო როგორც ხასიათით ისე სახელითაც. ახალ ქარტიაში კოლეჯის ყოფილი ინგლისის ეკლესიასთან ასოციაცია არ ფიგურირებდა. მისი მმართველობა რეგენტთა საბჭოს უნდა ჩაბარებოდა, რომლებიც ნიუ-იორკის შტატის ყველა საგრაფოს წარმოადგენდნენ, ხოლო გუბერნატორი კლინტონი კი კანცლერი იქნებოდა. როგორც შტატის ქონება შტატის კონტროლს ქვეშ, კოლუმბია უნდა გამხდარიყო მთელი შტატის საზოგადოებრივი განათლების სისტემის ბაზისი.
ვინაიდან შტატმა ამ დაწესებულების დაფინანსებით დიდად თავი არ შეიწუხა, ამგვარი გარიგება ორივე მხარისთვის სწრაფად მიუღებელი ხდებოდა. რეგენტთა ექსპანსიამ 20 ახალი ნიუ-იორკის მოქალაქით ჰამილტონსა და ჯეის უპირატესობა მისცა და ისინი, ნიუ-იორკის მერ ჯეიმს დუეინთან ერთად, კოლეჯის პრივატიზაციას აწვებოდნენ. 1787 წელს კოლეჯის ახალი ქარტია მიიღეს, რომელიც დღემდე ძალაშია, და რომელმაც კერძო რწმუნებულთა საბჭოს უფლებამოსილება მიანიჭა. სემუელ ჯონსონის ვაჟი, უილიამ სემუელ ჯონსონი მისი პრეზიდენტი გახდა.
1790-იან წლებში ნიუ-იორკის ფედერალური და შტატის დედაქალაქად გამოცხადების პერიოდში განახლებული კოლუმბია ყვაოდა ფედერალისტი ჰამილტონისა და ჯეის ხელმძღვანელობის ქვეშ. 1790 წელს სემესტრის გახსნას ჯორჯ ვაშინგტონი დაესწრო. იმავე წლიდან გაღვივდა ინტერესი იურიდიულ განათლებაში პროფესორ ჯეიმს კენტის ხელმძღვანელობით. შტატისა და ქვეყნის ჯეფერსონის ერაში შესვლასთან ერთად კოლეჯის იღბალმა ნელ-ნელა უკუღმა შებრუნება დაიწყო. უმთავრესი სირთულე დაფინანსება იყო; კოლეჯი, რომელიც უკვე ნაკლებ ფულს იღებდა შტატიდან პრივატიზაციის გამო, სულ უფრო ღრმა ფინანსურ კრიზისში ვარდებოდა მოქიშპე პოლიტიკოსთან ძალაუფლებაში მოსვლის გამო და ასევე ახალი აპსტეიტის კოლეჯები ჰამილტონი და იუნიონი უფრო ეფექტურად ახერხებდნენ სუბსიდიების მიღებას. ის რაც კოლუმბიას შეხვდა იყო მანჰეტენის უძრავი ქონება, რაც მხოლოდ მოგვიანებით გახდა მომგებიანი.
კოლუმბიის რეპუტაცია ძირს ვარდებოდა მე-19 საუკუნის მთელი პირველი ნახევრის განმავლობაში. იურიდიული ფაკულტეტის წარუმატებლობის გამო 1807 წელს სამედიცინო ფაკულტეტი სკოლას გამოეყო და მედიკოსთა და ქირურგთა დამოუკიდებელ კოლეჯს შეუერთდა. წინააღმდეგობამ სტუდენტებსა და პროფესორ-მასწავლებლებს შორის პიკს მიაღწია 1811 წლის "ჯანყიანი გახსნისას", როდესაც სტუდენტებმა აურზაური მოაწყვეს მმართველობის გადაწყვეტილების გამო ხარისხი არ მიენიჭებინა ჯონ სტივენსონისთვის, რომელმაც მის სიტყვაში წინააღმდეგობრივი ფრაზები შეიტანა.
მიუხედავად იმისა, რომ კოლეჯმა საბოლოოდ შეძლო სტრუქტურული სიტლანქის გამო მისი სამარცხვინო რეპუტაციის შეფერთხვა კოლეჯ ჰოლისთვის რამდენიმე ფრთის დამატებით იმჟამად მოდურ ბერძნული აღორძინების სტილში, ამ მცდელობამ ვერ შეძლო კოლუმბიის ხანგრძლივი დაღმასვლის პროცესის შეჩერება და ის მალე დაჩრდილა 1854 წლის გიბსის საქმემ, რომელშიც განთქმულ ქიმიის პროფესორ ოლივერ ვოლკოტ გიბსს კოლეჯში, რომელიც მან დაამთავრა, პროფესორის სტატუსი არ მისცეს, მისი უნიტარული ასოციაციის გამო. ეს შემთხვევა ბევრისთვის ამ ორგანიზაციის ვიწრო მფოსლმხედველობას მიანიშნებდა. 1854 წლის ივლისში ბოსტონის "ქრისჩიან ეგზემაინერი" სტატიაში "ბოლოდროინდელი სიძნელეები კოლუმბიის კოლეჯში", აღნიშავდა, რომ სკოლა "ძლიერი იყო კლასიკაში", თუმცა "სუსტი მეცნიერებაში" და "ძალიან ცოტა გამორჩეული კურსდამთავრებული ჰყავდა".
[რედაქტირება] ექსპანსია და გადასვლა მედისონ ავენიუზე
1857 წელს კოლეჯი პარკ პლეისიდან გოთური აღორძინების სტილის კამპუსზე გადავიდა 49-ე ქუჩასა და მედისონ ავენიუზე, სადაც ის მომდევნო 50 წელს დარჩა. ეს გადასვლა დაემთხვა კოლეჯის ახალ გარდასახვას; იმ წლის დასაწყისში კოლეჯის პრეზიდენტმა ჩარლზ კინგმა კოლუმბია უნივერსიტეტად გამოაცხადა. მე-19 საუკუნის ბოლო ნახევარი პრეზიდენტ ფ. ბარნარდის ხელმძღვანელობით ორგანიზაცია სწრაფად იძენს ნამდვილი თანამედროვე უნივერსიტეტის სახელს. კოლუმბიის იურიდიული სკოლა 1858 წელს დაარსდა, ხოლო 1864 წელს ნაღმების სკოლა, რაც პირველი ასეთი სახის დაწესებულება იყო და წინამორბედი გახდა დღევანდელი ფუს ფონდის საინჟინრო და გამოყენებით მეცნიერების სკოლის. ბარნარდის ქალთა კოლეჯი კოლუმბიის პრეზიდენტმა დააარსა 1889 წელს; კოლუმბიის უნივერსიტეტის ექიმებისა და ქირურგების კოლეჯი უნივერსიტეტის ნაწილი გახდა 1891 წელს, მას მოჰყვა ტიჩერსის კოლეჯი 1893 წელს. პოსტსაბაკალავრო ფაკულტეტებმა პოლიტიკურ მეცნიერებაში, ფილოსოფიაში და წმინდა მეცნიერებაში პირველი ფილოსოფიის დოქტორის ხარისხი გასცეს 1875 წელს. ეს პერიოდი გახდა მოწმე კოლუმბიის კოლეჯთაშორის სპორტში მონაწილეობის ინაუგურაციის, 1867 წელს ბეისბოლის გუნდის შექმნით, 1870 წელს ფეხბურთის გუნდის ორგანიზაციით და 1873 წელს ნიჩბოსანთა გუნდის ჩამოყალიბებით. კოლუმბიის პირველი კოლეჯთაშორისი საფეხბურთო მატჩი რატგერსთან ჩატარდა ანგარიშით 6-3 (წაგება). გაზეთი "Columbia Daily Spectator" ამავე პერიოდში იწყებს გამოცემას (1877).
[რედაქტირება] მორნინგსაიდ ჰაიტსი
[რედაქტირება] განათლება
[რედაქტირება] რესურსები ინტერნეტში
ბრაუნი (დათვები) · კოლუმბია (ლომები) · კორნელი (დიდი წითელი) · დართმუზი (დიდი მწვანე) · ჰარვარდი (კრიმსონი) · პენი (ქუოკერები) · პრინსტონი (ვეფხვები) · იელი (ბულდოგები)