რუსეთი

ვიკიპედიიდან

რუსეთი
Flag of Russia
რუსეთის გერბი
რუსეთის დროშა რუსეთის გერბი
დევიზი: (არ აქვს)
რუსეთის ფედერაცია
რუსეთის ფედერაცია
სახელმწიფო ენა რუსული
დედაქალაქი მოსკოვი
პრეზიდენტი ვლადიმირ პუტინი
პრემიერ-მინისტრი ვიქტორ ზუბკოვი
ფართობი
 - ხმელეთი
 - % წყალი
სიდიდით 1-ლი
17,075,200 კვ.კმ
0,5%
მოსახლეობა
- რაოდენობა
- სიმჭიდროვე
სიდიდით მე-7
144,600,400
9/km²
დამოუკიდებლობა
 - თარიღი
სსრკ-დან
26 დეკემბერი 1991
ვალუტა რუბლი
დროის ზონა დზკ +2-დან +12-მდე
სახელმწიფო ჰიმნი რუსეთის ჰიმნი
ინტერნეტის დომენი .ru
სატელეფონო კოდი 7

სექციების სია

[რედაქტირება] სახელწოდება

  • ოფიციალური: რუსეთის ფედერაცია.
  • ეროვნული: Россия, Российская Федерация.
  • ეტიმოლოგია: შესაძლოა სახელწოდება მომდინარეობდეს შვედური სიტყვისაგან rus, რაც ”მცხოვრებს” ნიშნავს. თვით რუსული ენით ეს ტერმინი არ აიხსნება.

[რედაქტირება] გეოგრაფია

ქვეყანა აღმოსავლეთ ევროპასა და ჩრდილოეთ აზიაში. ფართობის მიხედვით (17.075.400 კვ.კმ) მსოფლიოს უდიდესი სახელმწიფოა. გამოიყოფა დიდი გეოგრაფიული რაიონები - აღმოსავლეთ-ევროპის ვაკე, დასავლეთ-ციმბირის დაბლობი, ცენტრალური ციმბირის მაღლობი. ტერიტორიის ნაწილი მთიან რეგიონებს უკავიათ - ალტაი, ჩრდილოეთი კავკასია, კოლიმა, საიანი, ურალი. უმაღლესი მწვერვალია - იალბუზი, 5,633 მ. მთავარი მდინარეები - ამური, ანგარა, ირტიში, ლენა, ობი, ვოლგა, ენისეი. ტბები - ბაიკალი, კასპიის ზღვა, ლადოგა, ონეგა.

[რედაქტირება] სახელმწიფო

  • სახელმწიფო სისტემა - გარდამავალი.
  • სახელმწიფოს მეთაური - პრეზიდენტი ვლადიმირ პუტინი (2000 წლიდან).
  • მთავრობის მეთაური - პრემიერ-მინისტრი ვიქტორ ზუბკოვი(2007 წლიდან).
  • საკანონმდებლო ორგანო - ორპალატიანი ფედერალური კრება (ფედერაციის საბჭო - 178 წევრი და სახელმწიფო დუმა - 450 წევრი).
  • პოლიტიკური პარტიები - კომუნისტური პარტია (თავმ. გ.ზიუგანოვი), მოძრაობა "ნაშ დომ - როსია" (ვ.ჩერნომირდინი), ლიბერალურ-დემოკრატიული პარტია (ვ.ჟირინოვსკი), გაერთიანება "იაბლოკო" (ვ.იავლინსკი).

[რედაქტირება] ტერიტორიული მოწყობა

რუსეთის ფედერაცია 89 თანაბარუფლებიანი სუბიექტისაგან შედგება, მათ შორის - 21 რესპუბლიკაა (республика), 1 ავტონომიური ოლქი (автономная область), 10 ავტონომიური ოკრუგი (автономный округ), 6 მხარე (край), 49 ოლქი (область) და 2 ფედერალური ქალაქი (город – მოსკოვი, სანკტ-პეტერბურგი).

2000 წლის მაისში პრეზიდენტის დეკრეტით შემოღებულ იქნა ახალი ადმინისტრაციული დაყოფა - 7 ფედერალური რეგიონი:



რუსეთის ეროვნული რესპუბლიკები


რესპუბლიკა ფართობი
(ათასი კმ²)
მოსახლ.
(ათასი)
დედაქალაქი
ადიღეა 7,6 438 მაიკოპი
ალტაი 92,6 202 გორნო-ალტაისკი
ბაშკირეთი 143,6 4.044 უფა
ბურიატია 351,3 1.003 ულან-უდე
დაღესტანი 50,3 2.094 მახაჩკალა
ინგუშეთი 3.8 488 მაგასი
ყაბარდო-ბალყარეთი 12,5 788 ნალჩიკი
ყალმუხეთი 76,1 308 ელისტა
ყარაჩაი-ჩერქეზეთი 14,1 429 ჩერკესკი
კარელია 172,4 736 პეტროზავოდსკი
კომი 415,9 1.163 სიკტივკარი
მარიი ელი 23,2 735 იოშკარ-ოლა
მორდოვეთი 26,2 888 სარანსკი
სახა (იაკუტია) 3.103,0 887 იაკუტსკი
ჩრდილოეთ ოსეთი-ალანია 8,0 689 ვლადიკავკაზი
თათარსტანი 68,0 3.683 ყაზანი
ტივა 170,5 306 კიზილი
უდმურტეთი 42,1 1.596 იჟევსკი
ხაკასეთი 61,9 568 აბაკანი
ჩეჩნეთი-იჩქერია 8.6 490 გროზნო
ჩუვაშეთი 18,3 1.313 ჩებოქსარი

[რედაქტირება] დემოგრაფია

  • მოსახლეობა - 144,5 მლნ (2003), მათ შორის - რუსი 81,5%, თათარი 3,8%, უკრაინელი 3%, ჩუვაში 1,2%, ბაშკირი0,9%.
  • სახელმწიფო ენა - რუსული.
  • რელიგია - მართლმადიდებელი ქრისტიანობა, ისლამი, იუდაიზმი.
  • დედაქალაქი - მოსკოვი (8.368 ათასი).
  • დიდი ქალაქები - სანკტ-პეტერბურგი (4.582), ნიჟნი ნოვგოროდი (1,340), ეკატერინბურგი (1,257), ნოვოსიბირსკი (1,395), სამარა (1.147), ომსკი (1.132), ყაზანი (1.114), უფა (1.097), ჩელიაბინასკი (1.080).

[რედაქტირება] ეკონომიკა

რუსეთი ინდუსტრიულ-აგრარული ქვეყანაა. ქვეყანას აქვს ნავთობის, ბუნებრივი აირის, ქვანახშირის მნიშვნელოვანი მარაგები, საშენი ხე-ტყე, სხვა სტრატეგიული მინერალები, რაც ქვეყნის შემოსავლების ძირითადი წყაროა. მრეწველობის წამყვანი დარგებია: მანქანათმშენებლობა, შავი და ფერადი მეტალურგია, ქიმიური და ნავთობქიმიური მრეწველობა, სატყეო მეურნეობა და სხვა. მნიშვნელოვანი წილი აქვს სოფლის მეურნეობას. ექსპორტის ძირითადი ელემენტებია - ბუნებრივი გაზი, ნავთობი, მანქანათმშენებლობის პროდუქცია, ხე-ტყე, ქვანახშირი, კვების პროდუქტები. ეროვნული ვალუტა - რუსული რუბლი (RUR).

[რედაქტირება] უახლესი ისტორია

1991 წელს სსრ კავშირის დაშლის შემდეგ გახდა მისი სამართალმემკვიდრე. 1992 წელს ჩამოაყალიბა დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობა. 1993 წელს მიღებულ იქნა რუსეთის ფედერაციის კონსტიტუცია. 90-იანი წლების მე-2 ნახევარში გაურთულდა მდგომარეობა ფედერაციის სუბიექტებთან, განსაკუთრებით თათარსტანთან და ჩეჩნეთთან. ამ უკანასკნელთან საომარი მოქმედებები დღემდე გრძელდება. 1999 წლის ბოლოს პოლიტიკური კავშირი შეკრა ბელარუსთან.

[რედაქტირება] კულტურა

  • არქიტექტურა: პეტერბურგის ისტორიული ცენტრი, კიჟი პოგოსტი, კრემლი და წითელი მოედანი, ამაღლების ტაძარი მოსკოვში, ნოვგოროდი და მისი შემოგარენი, დიდი ნოვგოროდი, ვლადიმირისა და სუზდალის მონუმენტები.
  • სხვა ღირშესანიშნაობები: სოლოვეცკის კუნძულის ისტორიული ანსამბლი, ბაიკალის ტბა, კამჩატკის ვულკანები, კავკასიის მინერალური წყლები.
  • სულიერი კულტურა: რუსული ეპოსი - თქმულება იგორზე (XII ს.).

სხვა ენებზე