კიტა აბაშიძე

ვიკიპედიიდან

კიტა (ივანე) გიორგის ძე აბაშიძე (* 16 იანვარი, 28 იანვარი, 1870, სოფ.ლესა, ახლანდელი ლანჩხუთის რაიონი ― † 17 დეკემბერი, 30 დეკემბერი, 1917, თბილისი), ქართველი ლიტერატურათმცოდნე, კრიტიკოსი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე. სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტიის ერთ-ერთი ლიდერი.

ქუთაისის კლასიკური გიმნაზიის დამთავრების შემდეგ (1889) პარიზში ისმენდა ლექციებს ფილოსოფიასა და ხელოვნების თეორიაში. 1890-1895 წლებში სწავლობდა ოდესის უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე. 1895-იდან მუშაობდა თბილისის "საკონტროლო პალატაში", შემდეგ - მომრიგებელ მოსამართლედ ჯერ რაჭის მაზრაში, მერმე ჭიათურაში. 1901-იდან იყო ჭიათურის შავი ქვის მრეწველთა საბჭოს "საურთიერთო ნდობის ბანკის" თავმჯდომარე, შემდეგ - შავი ქვის მრეწველთა საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილე, ბოლოს - თავმჯდომარე. 1917 წლის თებერვლის რევოლუციის შემდეგ იყო ამიერკავკასიის საგანგებო კომიტეტის წევრი და ამიერკავკასიის განათლების კომისარი.

აბაშიძე სალიტერატურო სარბიელზე 1893 წლიდან გამოდის და იმდროინდელ პრესაში სისტემატურად აქვეყნებს ლიტერატურულ-კრიტიკულ წერილებს XIX-XX საუკუნეების ქართული, რუსული და ევროპული ლიტერატურის საკითხებზე, თეატრალურ რეცენზიებს, თარგმანებს, პუბლიცისტურ სტატიებს და სხვა.

აბაშიძის მსოფლმხედველობის ჩამოყალიბებაში განსაზღვრული როლი ითამაშა "თერგდალეულების" ეროვნულ-განმათავისუფლებელმა იდეებმა. აბაშიძის თვალსაზრისზე ხელოვნებისა და ლიტერატურის ზოგადთეორიული პრობლემებისა და ქართული მწერლობის ზოგიერთი საკითხის შესახებ გავლენა მოახდინა ფ. ბრიუნეტიერის ევოლუციურმა მეთოდმა, რომლის მიმდევრადაც იგი თვლიდა თავს.

აბაშიძის ლიტერატურული-კრიტიკული მოღვაწეობა ახალ, აღმავალ ეტაპს ქმნის ქართულ კრიტიკის აზროვნების ისტორიაში. მისმა სტატიებმა თანამედროვე მწერალთა შესახებ (საერთო სათაურით "ცხოვრება და ხელოვნება") და ყოველწლიურმა კრიტიკულმა მიმოხილვებმა, რომელიც მან დაამკვიდრა ჩვენში, მნიშვნელოვანი გავლენა იქონია ქართული ლიტერატუტის განვითარებაზე.

აბაშიძის ფუნდამენტურმა ნაშრომმა "ეტიუდები XIX საუკუნის ქართული ლიტერატურის შესახებ" საფუძცელი ჩაუყარა XIX საუკუნის ქართული ლიტერატურის მეცნიერულ შესწავლას.



სტატიაში გამოყენებულია ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია.
სხვა ენებზე