უზბეკეთი

ვიკიპედიიდან

უზბეკეთი
Flag of Uzbekistan
უზბეკეთის დროშა უზბეკეთის გერბი
დევიზი: (არ აქვს)
Location of Uzbekistan
სახელმწიფო ენა უზბეკური
დედაქალაქი ტაშკენტი
პრეზიდენტი ისლამ კარიმოვი
პრემიერ-მინისტრი შავკატ მირზაევი
ფართობი
 - ხმელეთი
 - % წყალი
სიდიდით 55-ე
447,400 კვ.კმ
5%
მოსახლეობა
- რაოდენობა
- სიმჭიდროვე
სიდიდით 41-ე
25,563,000
57/km²
დამოუკიდებლობა
 - თარიღი
სსრკ-დან
1 სექტემბერი 1991
ვალუტა სომი
დროის ზონა დზკ +5
სახელმწიფო ჰიმნი უზბეკეთის ჰიმნი
ინტერნეტის დომენი .uz
სატელეფონო კოდი 998

სექციების სია

[რედაქტირება] სახელწოდება

  • ოფიციალური: უზბეკეთის რესპუბლიკა.
  • ეროვნული: Ozbekiston Respublikasi.

[რედაქტირება] გეოგრაფია

უზბეკეთის რესპუბლიკა
უზბეკეთის რესპუბლიკა

ქვეყანა მდებარეობს ცენტრალურ აზიაში. მისი მოსაზღვრე ქვეყნებია: ყაზახეთი, ყირგიზეთი, ტაჯიკეთი, ავღანეთი, თურქმენეთი. ფართობი - 447.400 კვ.კმ. ტერიტორიის მხოლოდ 10%-ია სოფლის მეურნეობისათვის გამოსადეგი. მთავარი მდინარეებია სირ-დარია, ამუ-დარია და ზარაფშანი. აქ მდებარეობს არალის ზღვის სამხრეთი ნაწილი. უზბეკეთი არის ერთ-ერთი იმ ორი ქვეყნიდან (მეორე ლიხტენშტეინია), რომელსაც არა აქვს ზღვაზე გასასვლელი არც უშუალოდ, არც მოსაზღვრე ქვეყნების მხრივ.

[რედაქტირება] სახელმწიფო

  • სახელმწიფო სისტემა - განვითარებადი დემოკრატია.
  • სახელმწიფოს მეთაური - პრეზიდენტი ისლამ ქარიმოვი (1990 წლიდან).
  • საკანონმდებლო ორგანო - ერთპალატიანი პარლამენტი (250 წევრი).

[რედაქტირება] ტერიტორიული მოწყობა

ქვეყნის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულებია: 12 რეგიონი (viloyat), 1 ავტონომიური რესპუბლიკა (respublika – ყარაყალპაყეთი) და 1 ქალაქი (shahar – ტაშკენტი).

[რედაქტირება] დემოგრაფია

  • მოსახლეობა - 25.981.000 (2003), მათ შორის 80% უზბეკი, 5,5% რუსი, 5% ტაჯიკი, 3% ყაზახი, 2,5% ყარაყალპაყი, 1,5% თათარი.
  • სახელმწიფო ენა - უზბეკური. სხვა ენები - რუსული, ტაჯიკური.
  • რელიგია - ისლამი.
  • დედაქალაქი - ტაშკენტი (2.155 ათასი).
  • დიდი ქალაქები - სამარყანდი (375), ანდიჯანი (354), ნამანგანი (432), კოკანდი (136), ბუხარა (272), ნუკუსი (262), კარში (226), ფერგანა (220).

[რედაქტირება] ეკონომიკა

უზბეკეთი მდიდარია მინერალური რესურსებით - ბუნებრივი აირი, ნავთი, ქვანახშირი, ოქრო, ურანი, ვერცხლი, სპილენძი, ტყვია და თუთია, ვოლფრამი, მოლიბდენი. იგი ამჟამად სიდიდით ბამბის მე-3 ექსპორტიორია მსოფლიოში. მის საექსპორტო კალათაში მნიშვნელოვანია გაზი, ოქრო, ქიმიკატები, ასევე კვების პროდუქტები, ლითონები, საფეიქრო ნაწარმი. ეროვნული ვალუტა - სუმი (UZS);

[რედაქტირება] უახლესი ისტორია

1991 წელს გამოცხადდა უზბეკეთის დამოუკიდებლობა. იგი არის დსთ-ს, სუუამის და სხვა რეგიონული და საფინანსო ორგანიზაციების წევრი.

[რედაქტირება] კულტურა

  • არქიტექტურა: იჩან-ყალა, ბუხარის და შაჰრისიაბზის ისტორიული ცენტრები, სამარყანდი;
  • ლიტერატურა: უზბეკურ-ყაზახური ეპოსი - ალფამიში (XIX-XX სს.).