ელია (ღვთაება)
ვიკიპედიიდან
სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ ელია. |
ელია, ქართული წარმართული ღვთაება, წვიმა-სეტყვისა და ჭექა-ქუხილის განმგებელი. ხალხური წარმოდგენით, იგი ცაზე ეტლით დაგრიალება, ბრმა არის და ზოგჯერ უადგილო ადგილას დაუშენს სეტყვას. ამიტომ, სეტყვის ღრუბელი რომ გამოჩნდებოდა, თოფის სროლასა და ზარების რეკვას ატეხდნენ: ელია გაიგონებს, მიხვდება, აქ სოფელია და გაგვეცლებაო. ელიას სამსხვერპლო ცხოველი თხა (ციკანი), რაც ამ კულტუს წინაქრისტიანული წარმომავლობას მოწმობს. ქრისტიანობამ, მიუხედავად ოფიციალური ეკლესიის ცდისა, ვერ შეძლო ელიას კულტის მოსპობა და მხოლოდ ზოგიერთი ქრისტიანული ელემნტი შესძინა მას. ხალხმა წარმართული ღვტაება დაუკავშირა ცად ამაღლებულ ბიბლიურ წინასწარმეტყველ ელიას (წმინდა ილია), აგრეთვე წვიმისა და ჭექა-ქუხილის განმგებელს, რომლის ხალენი (ტყავუს მოსასხამი), ლეგენდის მიხედვით, უფლის კვარითთან ერთად საქართველოში ჩამოუტანიათ. ზოგი წარმოდგენის თანახმად, ელია ეშმაკეულია და, როგორც ბრმა და სასტიკი ძალა, სეტყვით ანადგურებს ყანებს, ებრძვის ხატებს და ანგელოზებს, მეხს უშენს მათ "დასაბრძანებელ" მაღალ ხეებს. ამ ოდესღაც ძლიერი ღვთაების სახელობის დღესასწაული - ელიაობა იმართბოდა საქართველოს სხვადასხვა კუთხეში.