შვეიცარია
ვიკიპედიიდან
შვეიცარია |
|
შვეიცარიის დროშა | შვეიცარიის გერბი |
ფართობი: 41 285 კმ² |
|
სექციების სია |
[რედაქტირება] სახელწოდება
ოფიციალური - შვეიცარიის კონფედერაცია. ეროვნული – Schweiz; Schweizerische Eidgenossenschaft (გერმანულად); Suisse; Confederation suisse (ფრანგულად); Confederazione Svizzera (იტალიურად); Confederaziun Svizera (რეტორომანულად). ქვეყანას სახელი ეწოდა კანტონ Schwyz-ის მიხედვით, რომელიც თავის მხრივ ძველგერმანულ სიტყვას Schweitz-ს უკავშირდება (მისი მნიშვნელობაა „ჭაობი“). შვეიცარიას ადრე ჰელვეციას უწოდებდნენ, რაც ჰელვეტთა ტომებისაგან მომდინარეობს. ქვეყნის ამჟამინდელი კოდი CH სწორედ მისი ძველი ოფიციალური სახელწოდებიდანაა ნაწარმოები - Confederatio Helvetica.
[რედაქტირება] გეოგრაფია
ქვეყანა მდებარეობს ცენტრალურ ევროპაში. ფართობი - 41.300 კვ.კმ. მისი მოსაზღვრე ქვეყნებია: საფრანგეთი, გერმანია, ავსტრია, ლიხტენშტაინი, იტალია.
[რედაქტირება] სახელმწიფო
სახელმწიფო სისტემა - ფედერაციული საპარლამენტო რესპუბლიკა. სახელმწიფოს მეთაური - პრეზიდენტი. საკანონმდებლო ორგანო - ორპალატიანი პარლამენტი (46+200 წევრი).
[რედაქტირება] ადმინისტრაციული დაყოფა
26 კანტონი (canton; cantone; kanton). შვეიცარიის კანტონები ლინგვისტური არეალების მიხედვით:
- გერმანული ენობრივი არეალი: აარგაუ - აპენცელი - ბაზელი - ბრუნენი - გლარუსი - დისტალი - ზოლოტურნი - ლუცერნი - ნიდვალდენი - ობვალდენი - სანკტ-გალენი - ტურგაუ - უნტერვალდენი - შაფჰაუზენი - შვიცი - ციურიხი - ცუგი - ჰერისაუ
- გერმანულ-ფრანგული ენობრივი არეალი: ბერნი - ვალე
- გერმანულ-რეტორომანული ენობრივი არეალი: გრაუბიუნდენი
- ფრანგული ენობრივი არეალი: ვო - ნოშატელი - ჟენევა - ჟურა - ფრიბური
- იტალიური ენობრივი არეალი: ტიჩინო
[რედაქტირება] დემოგრაფია
მოსახლეობა - 7,4 მლნ (2003), მათ შორის 61,5% გერმანო-შვეიცარიელები, 17,1% ფრანკო-შვეიცარიელები, 6,4% იტალიელები, 3,4% იტალო-შვეიცარიელები, 2,5% გერმანელები. სახელმწიფო ენები - გერმანული (65%), ფრანგული (18%), იტალიური (12%) და რეტორომანული (1%). რელიგია - კათოლიციზმი (50%), პროტესტანტობა (48%). დედაქალაქი - ბერნი (123 ათასი). ქალაქები - ციურიხი (348), ჟენევა (179), ბაზელი (163), ლოზანა (117).
[რედაქტირება] ეკონომიკა
რესურსები - ჰიდროენერგია, საშენი ხე-ტყე, მარილი. ერთობლივი ეროვნული პროდუქტი - 305 მლრდ $. ეროვნული შემოსავალი ერთ სულზე - 40.630 $. ექსპორტი - მანქანათმშენებლობის პროდუქცია, ქიმიკატები, საათები, კვების პროდუქტები, შოკოლადი. ვალუტა - შვეიცარიული ფრანკი (CHF).
[რედაქტირება] ისტორია
1648 წელს საღვთო რომის იმპერიას გამოეყო რამდენიმე კანტონი, რომელთაც დამოუკიდებელი სახელმწიფო შექმნეს. 1815 წელს შვეიცარიამ გამოაცხადა მუდმივი ნეიტრალიტეტი და არ მონაწილეობდა არც ერთ ომში.
[რედაქტირება] მემკვიდრეობა
შუა საუკუნეების ქალაქები ბერნი, ჟენევა, ლუცერნი, ბაზელი; ალპებისა და ლემანის ტბის რაიონები.
[რედაქტირება] წარმომადგელობა
- შვეიცარიის საელჩო საქართველოში: კრწანისი 11, თბილისი 0114, საქართველო; ტელ: 00995 32 753001/02; ფაქსი: 00995 32 753006; ელ-ფოსტა: tif.vertretung@eda.admin.ch
შვეიცარიის ელჩები საქართველოში: შტეფან შპეკი (2001); ლორენცო ამბერგი (2006–2007).
- საქართველოს საელჩო შვეიცარიაში: რიჩარდ ვაგნერის 11202, ჟენევა, შვეიცარია; ტელ: 022/9191010; ფაქსი: 022/73390; ელ-ფოსტა: geomission.geneva@bluewin.ch
საქართველოს ელჩები შვეიცარიაში: ა.კავაძე (1997–2003); ა.ჩიკვაიძე (2003–2005); ვ.ჩეჩელაშვილი (2005–2005); ლ.მიქელაძე (2006–2007).
[რედაქტირება] ბმულები
ავსტრია · აზერბაიჯანი1 · ალბანეთი · ანდორა · ბელარუსი · ბელგია · ბოსნია და ჰერცეგოვინა · ბულგარეთი · გერმანია · დანია3 · დიდი ბრიტანეთი3 ესპანეთი3 · ესტონეთი · ვატიკანი · თურქეთი1 · ირლანდია · ისლანდია · იტალია · კვიპროსი2 · ლატვია · ლიტვა · ლიხტენშტაინი · ლუქსემბურგი · მაკედონია · მალტა · მოლდოვა · მონაკო · ნიდერლანდი3 · ნორვეგია3 · პოლონეთი · პორტუგალია · რუმინეთი · რუსეთი1 · საბერძნეთი · სან-მარინო · საფრანგეთი3 · საქართველო1 · სერბეთი · მონტენეგრო · სლოვაკეთი · სლოვენია · სომხეთი2 · უკრაინა · უნგრეთი · ფინეთი · ყაზახეთი1 · შვეიცარია · შვედეთი · ჩეხეთი · ხორვატია ·
1 ტერიტორიის დიდი ნაწილი აზიაშია.
2 მთლიანად აზიაში, მაგრამ კულტურულ-სოციალური კავშირები აქვს ევროპასთან.
3 აქვს დამოკიდებული და მსგავსი ტერიტორიები ევროპის გარეთ.