Tatos
Ji Wîkîpediya
Navçeya Tatos (bi tirkî Tekman), giredaye Erziromê ye. Erdfirehiya wi 2200km² ye. Tekman, bi erdnigariye vediqete 3 besa. Tekmana Jer, Tekmana Jor u Şusar e. Li bakure wi de Erzirom, rojhilate bakure wi de Pasinan (Hesenqele), Rojhilate wi de Qereyazî, başure wi de Xinis u Varto, rojavaye wi de ji Çet u Kanîreş (Karliova) heye.
Ji deryayê orteleme 1800m bilindtir e, lewma ji seran seren navçe zozan u kanî ne. Zozanên wî gelek tê nasin u ji Eleziz, Dêrsim u Amedê havinan koçer tên.
Çeme Erez e ji herema Şusare Çiyaye Bingolê dize u diçe heya Azerbeycane dirîje bahra hezare.
Klîma Tekman, klima bejayiye u navçe heri sar erde Kurdistaneye. Salede 7 mehe berf li erde (li ciya 8-9 u ciyaye Bingole hertim) ye. Navenda Tekmane pişti komara tirkan bu navend, bere wi gundeki biçûk, bi nave Tatos bû.
Li erdnigariya Tekmane de şaristaniye kevn jiyane u niha binaxbune. Li Şusare di navbera Qeleyci, Qirikan, Klise u Bacar´de xirabeyen kevn bin axê derten u meriv dizane ku şaristaniya Urartuyan li vede re hikum kiriye. Paşe pe re Medan, Persan, Roman u Bizansan ji vedere kirine bin hikme xwe. Tekman di navberan persan u Bizansande buya ciheki tampon u gelek şer li vede re qewimine.
Tekman pişte istila Ereban, 1517 de ketiye bin hikme Osmaniyan u heya niha di bin dagirkeriya Tirkan de ye.
1946 de buye navçe u bi tevahi 35000 insan dijî. Ji Erzirom e 151 km dûr e, nêzîke 120 gund u mezraye wî hene.