ئه‌ده‌ب

Ji Wîkîpediya


Image:WikiLettreMini.png Ev gotara bi kurmancî: Edeb :ه‌ۋ گۆتارێ بی كرمانجی



ئه‌ده‌بی‌ شاعیر ناوی‌ ته‌واوی‌ عه‌بدوڵڵا كوڕی‌ ئه‌حمه‌د به‌گی‌ برایم به‌گی‌ رۆسته‌م به‌گی‌سه‌یفه‌دینه‌ ساڵی‌ 1859 له‌ گوندی‌ ئه‌رمه‌نی‌ بڵاغی‌ شاری بۆکان له‌ رۆژهه‌ڵاتی کوردستان له‌دایک بووه‌.‌ له‌ بنه‌ماڵه‌یه‌كی‌ خوێنده‌وار ، هه‌ر له‌منداڵیه‌وه‌ خراوه‌ته‌ به‌ر خوێندن ومامۆستای‌ تایبه‌تی‌ بۆ ته‌رخان كراوه‌ بۆ خوێندن و فێری‌ خوێندنه‌وه‌ و نوسین و فارسی‌ و عه‌ره‌بی‌ بووه‌ .

ئه‌ده‌بی‌ شاعیر له‌ته‌مه‌نی‌ بیست ساڵیدا باوكی‌ ده‌ینێرێت بۆ شاری‌ تاران بۆ خوێندن ، له‌ ته‌مه‌نی‌� ( 35 ) ساڵیدا توشی‌ نه‌خۆشی‌ له‌رزۆكی‌ ده‌بێت و بۆ چاره‌سه‌ر ده‌چێته‌ وڵاتی‌ روسیا پاش چاكبونه‌وه‌یه‌كی‌ كاتی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ، ساڵی‌ 1910 دێنه‌ ناوچه‌ی‌ شاره‌زور و ماوه‌یه‌ك ده‌مێنێته‌وه‌ و پاشان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ موكریان و نه‌خۆشیه‌كه‌ی‌ سه‌ری‌ لێ‌ هه‌ڵده‌داته‌وه‌ و ته‌واو ئیفلیج ده‌بێت.

ئه‌م شاعیره‌ شاره‌زایی‌ باشی‌ هه‌بووه‌ له‌ كاری‌ پزیشكی‌ و وێنه‌گری‌ و مۆسیقا ی‌ به‌باشی‌زانیوه‌ . شیعره‌كانی‌ ئه‌ده‌ب ته‌نها غه‌رامی‌یه‌ . هیچ خه‌یاڵ‌ و ئاره‌زویه‌كی‌ تری‌ نه‌بووه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ له‌گه‌ڵ‌ خۆشه‌ویسته‌كه‌یدا هه‌موو كات پێكه‌وه‌بن و گفتوگۆبكه‌ن . دیوانی‌ شیعره‌كانی‌ ئه‌م شاعیره‌ ساڵی‌ 1936 له‌ شاری‌ (ره‌واندز ) له‌ چاپخانه‌ی‌ زاری‌ كرمانجی‌ بۆ جاری‌ یه‌كه‌م له‌چاپ دراوه.

دیوانه‌ شیعریه‌كه‌ی‌ ساڵی‌ 1939 بۆ جاری‌ دووه‌م له‌ شاری‌ به‌غدا و بۆ جاری‌ سێ‌یه‌م ساڵی‌ 1966 له‌ هه‌ولێر له‌ چاپ دراوه‌ ، د.مارف خه‌زنه‌دار چه‌ند لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی‌ له‌سه‌ر شیعره‌كانی‌ ئه‌ده‌ب كردوه‌ و ساڵی‌ 1970 بڵاویكردۆته‌وه‌ .

ئه‌ده‌بی‌ شاعیر له‌ ته‌مه‌نی‌ ( 53 ) ساڵیدا و له‌ ساڵی‌ 1912 به‌نه‌خۆشی‌ كۆچی‌ دوایی‌ كردوه‌ و له‌ گۆرستانی‌ گوندی باخچه‌ی فه‌یزوڵابه‌گی بۆکان به‌خاك سپێردراوه‌ .