Kelhurî
Ji Wîkîpediya
Kelhurî an jî Kirmaşanî li herêmên Kirmaşan, Loristan, Gûran û Îlamê tê axavtin. zaravêye kî kurdî ye, gelek be nêzîkê Hewramî, Soranî e. Bi taybetî pirr be Lekî nêzîkê.
Tabloya Naverokê |
[biguherîne] Nav
Kurde Kelhurîaxiv ji zaravê xwe re Goranî dibêjin, Zimannase modern, kurdîya jêrîn an jî kurmancîya jêrîn dibêjin ji Kelhurî re. Şerefxanê Bedlîsê jî de Şerefnamê xwe de, kurde-kelhurîaxiv ji Tipa Goran´an qetandîye, li gorî wî kurd ji çar tipan tên pektin; Kurmanc, Kelhor (Kelhur), Lor û Gor, yek jî wan jî kurde Kelhurin. Lêbelê gorî Şerefxan wî deme jî wan êlan bi navê "gûran" dahatin nasîn - Kelhur tene navê êla Mîrên wan bû.
[biguherîne] Tîpolojî
Zaravêye Kelhurî wek Zaravêye kurdî e din, li Başurê welat, bi Tîpen Erebî tên nivîsandin.
[biguherîne] Devokê Kelhurî
Kirmaşanî: Li Şehrê Kirmaşan tê axavtin, gelek ji devokê Kelhurî ye din cudaye.
Gûranî: Wa Devoka li Herêma Gûran, bi girsî ji ber Kurde-Yarsan tê axavtin.
Xaneqînî: Li devdorê Şehrê Xaneqîn tê axavtin.
Perêwendî : Li Bakure kirmaşan ji ber êla Perêwend tê axavtin.
Garrusî : Li Rojhilata perêzgeha Kurdistan tê axavtin.
Sencabî : Wa bi taybetî devokê Êle Sencabî û Babacanî ye, e ku li Herême Hawraman û Gûran dijîn.
[biguherîne] Kelhurî ligel zaravêye Kurdîye din
Kelhurî | Soranî | Lekî | Kurmancî | Kirmanckî | Hewramî | |
---|---|---|---|---|---|---|
Mi | Min | Min | Ez | Ez | Amin, Min | |
Ti | To | Tû | Tû | Ti, Tû | To, Etû, Tû | |
Mi kem | Min ekem | Min mekem | Ez dikim | Ez kenu | Amin/Min mekerû | |
Mi çim | Min eçim | Min Meçim | Ez diçim | Ez Şonu | Amin/Min Melû | |
Fire | Zor | Fira | Pir, Gelek, Zaf | Zaf | Zor/fira | |
Wet | Wut | Wat | Got | Vat | Wat | |
Îrênge | Esta | Eske | Niha, Nika | Nika | îse | |
Hat- | Hat- | Het- | Hat- | ame- | ame- | |
Hena | Bang, Deng | Hena | Deng | Veng | Deng | |
Kel´n | Gewre | Kel´n | Gir, Mezin | Girs, Pîl | Gewre | |
Wa | Ba | Wa | Ba | Va | Va/Wa | |
Waran | Baran | Waran | Baran | Varan | Baran | |
Gen | Xiraw | Gen | Xirab | Xirab | Xirab |
[biguherîne] Lîteratûr
- Prof. Dr. M. R. Izady, The Kurds