Seferên Xaçiya
Ji Wîkîpediya
Seferên Xaçiya an Seferên Xaçparêz seferên xiristîyanan ji bo xakên Pîroz ji misilmanan bistînin navbera 1095an-1291an de hatî bû dar xistî bûn. Ji bo Orşelîm û xakên pîroz ji destên misilmanan bifilitînin ew bi gelemperî pê banga Papa, serê xiristîyanên Ortodoks, re dihat derxistin.
Di wê demê de 9 Seferên Xaçiya hat der xistin. Ji seferan bi tunî na ji bo Felestin hembera misilmanan bûn. Wek wek Sefera Xaçiyayê Çaram hembera Bîzans hat der xistin.
[biguherîne] Sedem
[biguherîne] Ol
Sedema bingeh ji bo seferan olî bû. Belavbûna misilmanan rawestinin û xakên pîroz ji misilmanan bistînin. Di sedsala 7'an şunda îslamiyet li Asya Navîn de derket û li Efrika, Anatoliya û Endulus, spanya bû. Paş di Cenga Malazgîrt de Bîzans bin ket şunda anatoliya bi piranî kete bin destên Selçukan û Misilmanan.
[biguherîne] Polîtik
Kengê Selçukan Anatoliya dest xwe xistin Bîzans û Konstantinopolis jî keta hereşekê mezin. Ji bo Bîzans xakê xwe biparêza, wek Sefera Xaçiyayê Yekem banga arîkarîya Xiristîyanan dike.
[biguherîne] Sefer
[biguherîne] Sefera Xaçiyayê Yekem(1096–1099)
Paş Anatoliya dest Selçukan ket Bîzansê ji bo alîkarîyê banga Ewropa û xiristîyanan kir. Di 1095an de banga Papa şunda şovalyan çûna seferê û Orşelîm di 1099an de dest xwe xistin û li wir Keyatiya Orşelîm û hin dewletên din saz kirin. Anatoliya bi piranî şunda ji Selçukan stand.
bibîne:Sefera Xaçiyayê Yekem
[biguherîne] Sefera Xaçiyayê Duyem(1145–1149)
Paş ûrfa dest misilmanan ket şunda ji bo seferaka din Papa bang kir. Heta di 1147an de gehîştina Orşelîm artêşa xaçiyan bi piranî birêwa kêm bûbû. Ji bo Şamê ji misilmanan êrîş kirin jî ew bê serkeftî xelas bû.
bibîne:Sefera Xaçiyayê Duyem
[biguherîne] Sefera Xaçiyayê Sêyem(1189–1192)
Ji bo sê keyên dewletên we demêyê mezinên Ewropa îngiltere, Fransa û împaratoriya Romaya Pîroz beşdarî bûbûn ew wek Sefera Keyan jî tê zanîn. Friedrich I(Barbarossa), Richard I(dilşêrî) û Philipp II paş Silhedînê Eyûbî di 1187an de Orşelîm vegirt şunda dîsa bi banga Papa hat der ketina sefer e. Friedrich Barbarossa hîn ku na gehişta Felestine mir. Xaçiyan Akka ji Silhedin standin jî Orşelîm nakinîn bistandîn e.
bibîne:Sefera Xaçiyayê Sêyem
[biguherîne] Sefera Xaçiya Çaram(1201–1204)
Ew bi banga Papa ji Orşelîmê hel girin û bi peşangiya Venedikan hat der xistin. Lê ewna çerxa ser Konstantinopolis û li wir Împaratoriya Latinî saz kirin.
bibîne:Sefera Xaçiyayê Çaram
[biguherîne] Sefera Xaçiyayê Pêncem(1217–1221)
Ew dîsa ji bo Orşelîmê hel girin hat der xisitn. Lê bê serkeftî ew xelas bû.
bibîne:Sefera Xaçiyayê Pêncem
[biguherîne] Sefera Xaçiyayê Şeşem(1228–1229)
Friedrich II ew sefar der xist. Lê, bi ceng wî Orşelîm û hin bajarên in ji bo çend salan li misilmanan stand.
bibîne:Sefera Xaçiyayê Şeşem
[biguherîne] Sefera Xaçiyayê Heftem(1248–1254)
Ew bi peşangiya keyê Fransa Louis IX hembera Misir hat der xistin.
bibîne:Sefera Xaçiyayê Heftem
[biguherîne] Sefera Xaçiyayê Heştem(1270)
Ew dîsa bi peşangiya keyê Fransa Louis IX hat derxistin.
bibîne:Sefera Xaçiyayê Heştem
[biguherîne] Sefera Xaçiyayê Nehem(1271–1272)
Ew bi peşengiya keyê îngiltere Edward I hat der xistin. Lê bê serkeftî xelas bû.
bibîne:Sefera Xaçiyayê Nehem
[biguherîne] Dawî
Armanca hîmî Orşelîm dest misilmanan de ma jî wan seferan hem Ewropa hem jî li misilmanan bandorên mezin kirin.