Esperanto

E Vicipaedia

Lingua Esperanto
(Esperanto)
IPA /es.pe.ˈran.to/
Locutores inter 100 000 et 2 000 000
Usus Lingua Auxiliaria Internationalis
Fons Linguae Linguae Germanicae, Linguae Romanicae et phonologia e Linguis Slavicis
Scriptura Abecedarium Latinum (cum altero litterae)
Vicipaedia eo:Ĉefpaĝo
Procuratio linguae eo:Akademio de Esperanto
Notae ISO linguae
1
2
3
SIL
eo
epo
epo
nulla
Vexillum Linguae

Esperanto sive Lingua Zamenhofiana[1] est lingua artificiosa, quam loquuntur multi homines per totum orbem terrarum. Latine potest fortasse "Lingua Sperantica" dici.

Index

[recensere] Lingua artificiosa

Ab antiquissimis temporibus, homines unam linguam communem omnibus intelligibilem desiderabant. Lingua nomine Esperanto creata est a Doctore L. L. Zamenhof, qui medicus originis Iudaicae erat et linguas multas callebat. Vivebat in urbe Białystok, quae illo tempore erat imperii Russiani pars. In ea urbe, pleraeque linguae callebantur, in qua re Zamenhof animadvertit fontem multarum rixarum. Difficultatem eam putavit (vel minime speravit[2]) solvi posse per adsuetudinem unae linguae, qua homines uterentur iuxta suas proprias linguas. Anno 1887, librum descriptionem linguae novae suae continentem in lucem protulit.

[recensere] Historia linguae

Esperantonis tempus primum non erat facile. Adepti primi acte publice ligantur.

[recensere] Exemplum

Aesopus:

RANA RUPTA ET BOS
(La rano, kiu krevis, kaj la bovo)

Inops perit dum vult imitari potentem.
Malfortulo pereas, kiam li volas imiti potenculon.
Quondam rana conspexit bovem in prado,
Iam rano vidis bovon sur prato
et inflavit pellem rugosam,
kaj blove ŝveligis haŭton malglatan
takta invidia tantae magnitutis;
tuŝite de envio pro tiom da grandeco;
tum interrogavit suos natos,
tiam ĝi demandis al siaj idoj
an esset latior bove.
ĉu ĝi mem estas pli granda ol bovo.
Ili negarunt.
Ili neis tion.
Rursus intendit cutem maiore nisu,
Denove ĝi larĝigis la haŭton kun pli da klopodo
et simili modo quaesivit quis esset maior.
kaj sam-maniere volis ekscii, kiu estas la plej granda.
Ili dixerunt, bovem.
Illi diris: la bovo.
Novissime indignata, iacuit corpore rupto,
Denove furioza, ĝi pereis ĉar la korpo krevis
dum vult inflare esse validius.
dum ĝi strebis fariĝi pli dika.

_____________


Interpretatio poetica (Kálmán Kalocsay)

LA RANO KAJ LA BOVO

Sur kamprando rano sidis,
grasan bovon ĝi ekvidis.
Ties grandon rigardante,
ekenviis ĝi, kaj vante
sian haŭton ĝi plenblovis,
eĉ pli granda esti provis.
“Ĉu mi dikas pli impone?”
La ranidoj diris: “Ho, ne!”
Ĝi pli streĉas sin, demandas:
“Jen do, kiu nun pli grandas?”
“Ankoraŭ ĉiam nur la bovo!
En furioz’ laŭ tuta povo
ĝi blovege streĉe strebis,
kaj ĝi krevis.

____

[recensere] Notae

  1. http://users.adelphia.net/~florusc/anglice/AnglicePage23.html
  2. 'Esperanto' significat namque 'is qui sperat'.

[recensere] Etiam

'Esperanto' significat namque 'sperator' (id est, aliquis qui sperat).

[recensere] Vide etiam

[recensere] Nexus externi

Anglica simplex | Esperanto | Ido | Interlingua | Latino sine Flexione | Lingua Franca Nova | Loglan | Novial | Románico | Solresol | Tociponica | Volapük

Linguae ficticiae

Clingonea | Latina mercatoria | Lingua Mordoris | Martiana | Nadsat | Newspeak | Quenya | Sindarin | Speedtalk | Venedica