Paretymologia
E Vicipaedia
Paretymologia (ab verbis Graecis παρά 'contra' + etymologia) vel falsa etymologia est vocabulorum originis explanatio quae a principiis in linguistica historica stabilitis observatisque abhorret.
Iam diu etymologia inter homines doctissimos male audivit. Itaque Voltarius fertur dixisse etymologiam esse scientiam, ubi vocales nihil et consonantes parum faciant.[1] Reapse de ea loquitur, quae hodie paretymologia appellatur. Saepenumero quidem paretymologia eadem esse putatur atque etymologia popularis, sed compluribus de causis errores etymologiarum aut exstiterunt aut facti sunt.
Index |
[recensere] De obsoleta ratione etymologica
Isidorus in Etymologiarum libro undecimo de origine nominis mortis ita explanat:[2] Mortem dictam esse mortem
- quod sit amara;
- a Marte, qui est effector mortium (item Etym. 8,11,51);
- a morsu hominis primi, quod vetitae arboris pomum mordens mortem incurrit.
Cunctae harum trium etymologiarum dependent a comparatione sonorum [mar]/[mor] auditu similium, et eodem tempore adduntur rationes, cur significatione congruant. Huius generis comparationes Theodisce "Kling-Klang-Vergleichungen" appellantur, sed re vera nullam aliam explanandi rationem habebat Antiquitas quam sonorum auditionem aut opinationem mutuationis vocabulorum.
[recensere] De legendis urbanis
Nonnumquam quaedam legenda urbana animum impellit ad etymologias fingendas. Apud antiquos fama percrebruerat ursas informes generare partus, qui "sunt candida informisque caro",[3] quam "lambendo mater in artus / fingit et in formam, quantum capit ipsa, reducit".[4] Hac fama ursus etiam etymologiam sibi contraxit, quae Isidoro intercessore ad nos pervenit: ursum esse quasi orsum, quod ore formet fetum.[5]
[recensere] De etymologiis nuntium ideologicum propagantibus
[recensere] De etymologiis per iocum factis
[recensere] De etymologiis aetiologicis
[recensere] De etymologia populari
[recensere] Notae
- ↑ "C'est une science où les voyelles ne sont rien, et les consonnes fort peu de chose."
- ↑ Isid.Etym. 11,2,31 Mors dicta, quod sit amara, vel a Marte, qui est effector mortium sive mors a morsu hominis primi, quod vetitae arboris pomum mordens mortem incurrit.
- ↑ Plin. Nat. 8, 126. Haec notio iam ab Aristotele profertur, qui tamen sententiam voce σχεδόν 'paene, fere' mitigat: Historia Animalium 579a24sq (Bekker) καὶ σχεδὸν ἀδιάρθρωτα τὰ σκέλη καὶ τὰ πλεῖστα τῶν μορίων ('et paene sine articulis crura plurimaque membra').
- ↑ Ovid. Met. 15, 380-381; cf. Petr. fr. (apud Anthologiam Latinam 690,3 Riese) "Sic format lingua fetum cum protulit ursa".
- ↑ Isid. Etym. 12,2,22 "Ursus fertur dictus quod ore suo formet fetus, quasi orsus. Nam aiunt eos informes generare partus, et carnem quandam nasci quam mater lambendo in membra conponit".
![]() |
Haec stipula ad linguam vel ad linguisticam spectat. Amplifica, si potes! |