Iuppiter (planeta)

E Vicipaedia

-4 (corrigenda) Latinitas huius paginae corrigenda est. Si potes, corrige vel rescribe. Vide {{latinitas}}.
Juppiter, Jupiter

Inventio
Inventus a nota antiquis
Inventus anno nota antiquis
Proprietates orbitales
Axis semimaior 5 ua
Radius 778.412.027 km
Perihelion 740.742.598 km
Aphelion 816.081.455 km
Eccentricitas 0,048 392 66
Periodus orbitalis 11,86 a
Inclinatio orbitalis 1,305 30°
Satellites 63
Satellitum nomina Io, Europa eqs.
Proprietates physicales
Diametrus 142.984 km (11,209 Terrae)
Area 6,14×1010 km2
Massa 1,899×1027 kg (317,8 Terrae)
Densitas 1,326 g/cm3
Gravitas 23,12 m/s2
Velocitas Fugae 59,54 km/s
Periodus rotationis 9 h 55 min 29,685 s
Inclinatio axialis 3,13°
Albedo 0,52
Temperatura
min med max
110 K 152 K  ? K
Proprietates atmosphericae
Pressio atmosphaerica 70 kPa
Hydrogenium ~86%
Helium ~14%
Aqua 0,1%
Alii 0,1203%

Iuppiter (Iovis, m.) quintus Systematis Solaris planeta est in distantiae a Sole ordine, et maximus massivissimusque. Suus puteus gravitationalis praecipuum munus in aliorum planetarum minorumque corporum (praesertim cometarum et asteroidum) orbitarum determinatione in Systemate Solare obit; cujus massa omnium aliorum planetarum junctorum massae fere dimidium est.

De gigante gasioso agitur: solidam superficiem non possidet, sed simpliciter de gasio constituitur, eo densior quo major descensus versus planetaria intestina se faciens usque eo donec se liquefaciat. Causa suae naturae e magnae rotationalis velocitatis, sua forma rotationalis ellipsoidis in polis complanati videtur.

Suus symbolus astronomicus stylizata dei fulminis imago. (Jovis astronomicus symbolus).

In Sinica, Japonica, Coreana Vietnamieseque cultura planeta ligni aster, quinque Sinicorum traditionalium elementorum unus, scitur; curiose, Jovis aspectus per parvum telescopium reapse ligni recordatur, gratia Magnae Maculae Rubrae, geniculi imaginem elicientis, praesentiae.

Index

[recensere] Historica data

Juppiter ex Antiquitate notus est, nudo oculo in Tellurico caelo visibilis; Romani eum dei Jovis nomen dederunt.

Anno 1610 Galilaeus Galilaei planetae praecipuos quattuor satellites invenit, notos ex illo tempore satellites Galilaeanos, gratia telescopii; individuata in orbita circum alium planetam prima caelestia corpora Telluris dissimilia. Quod elementum ad Copernicanae theoriae partes transibat.

Anno 1672 Roemer Jovianos satellites observans tempus inter eclipsem (imprimis Ius) brevius se facere, Tellure Jovi appronpinquante, et longius, Tellure discedente, percepit. Hic rarus effectus ad velocitatem lucis ligatus est, determinato sic primum exacto valore.

[recensere] De Tellure observatio

Juppiter praecipue per telescopium observando splendidus est. Atmospharicas formationes faciliter visbiles ostendit, stratos et zonas notas, primas obscuras et secundas claras. Cum profunda visione non solum simpliciter parallelae inter se videri possunt, sed etiam prodire velut incisae structurae vorticum ubrae, velut Magnae Maculae Rubrae, stabilis typhonis, bis dimidioque Telluricae magnitudinis, se longitudinaliter fere metrum pro secunda moventis.

Crebro planetae Galilaeanorum satellitum, umbram in Jovianum discum proicientium, transitus observari potest.

[recensere] Atmosphaera

Jovis atmosphaera, Saturnianae similes, potissime hydrogenio helioque, duobus eisdem praecipuis elementis Solem et, generatim, Universum constituentibus, componitur. Quae ventis maxime violentis, velocitates inter 500 et 600 km/h consequi potentibus, transigitur.

Juppiter super se ipsum rapidior omnibus aliis Systematis Solaris planetis rotat. Super superficiem macularum progressione observanda, planeta profecto solidum corpus non rotare invenitur. Nihilominus, Solaris differentialis rotationis, rotationalis de aequatore ad polos velocitatis gradualem variationem ostendentis, dissimilis, Joviana rotationalis periodus zonales variationes possidet, multo Telluricae atmosphaerae earum recordatas. Inter ±10° de aequatore amplexa in fimbria, rotationalis periodus fere 9h 50m est.

[recensere] Intestina structura

Subter atmosphaeram hydrogenium de gasioso statu liquidum fit, dum fere 24000 chiliometrorum altum hydrogenium metallicum liquidum fit; hic status valde singularis istius Solaribus in intestinis consecuti similis est, sed cum temperatura admodum minore. Quod enormis Joviani campi magnetici responsale esse supponitur. Inter diversos status subdivisio exacta non est, et diversae hydrogenii phases gradatim una in alteram concinnantur.

Planetae nucleus parvus saxosusque est.

In Jove adens gravitas, super liquidam superficiem, valde ingentissima, in Systemate Solare maxima, excluso naturaliter Sole. 2,64 vicibus in Tellure adentis par esse calculatur. Quod hominem, inter alia, supra Tellurem 80 chilogrammatum gravem, in Jove fere 200 chilogrammatum gravem esse significat. Praeter transformativas inventiones aut portentosas solutiones (velut astronauta aquario ambitu, in singulare naviculae sideralis piscina contento, immersus), hodiernus homo Jovis liquidam superficiem visitare nequit. Sed gasiosa atmosphaera explorari potest.

Alii gasiosi planetae (aut melius "liquidi"), id est, Saturnus, Uranus et Neptunus, Tellurici similem gravitatis valorem habent, et ergo theorice explorabiles ab homine sunt. Saturnus, praeter, quamquam valde magnus sit et volumen Jovis simile habeat, tamen massam valde minorem possidet, ut gravitas in superficiem Tellurica minor sit.

[recensere] Naturales satellites

Quattuor satellites Galilaeani: Io, Europa, Ganymedes, Callisto
Quattuor satellites Galilaeani: Io, Europa, Ganymedes, Callisto

Juppiter subtillimorum anulorum serie circumdatur parvis saxosis particulis compositorum.

Circum planetam 63 satellites rotant, quorum solum 16 nominantur. Maximi ponderis hi, etiam Galilaeani aut Medicei appellati, Galilaeo Galilaei inventi sunt et ab hoc dedicati Cosimo II Mediceo, et sunt :

  • Io: intensae vulcanicae activitatis proprius, parva Jovis distantia et sua eccentrica orbita provocatae. Satelles continenter mutat propter vulcanicae materiae emissionem.
  • Europa:saxosum nucleum spisso glaciei strato, craterum carente, opertum habet. Unum Systematis Solaris corpus, insuper Tellure, in quo in liquido statu aqua, subter spissum superficialis glaciei stratum latens, inveni potest, est. Continui gelidae corticis super satellitis superficiem motus causa meteoritici crateres, in omnibus aliis Jovis satellitibus bene visibiles, inveni nequiunt.
  • Ganymedes: maximus satellitum, glacie saxisque formatur.
  • Callisto:glacie saxoque composito, superficiem plurimis cum crateribus habet.

Alius ponderis satelles est :

  • Amalthea

[recensere] Anuli

Jovianorum anulorum photographiarum musivum Statunitense speculatorio Galilaeo captarum
Jovianorum anulorum photographiarum musivum Statunitense speculatorio Galilaeo captarum

dum in Joviano cono umbrae erat.]]

Et Juppiter anulorum systema anno 1979 siderale speculatorio Viatore 1 (Anglice ‘’Voyager 1’’) inventum habet qui prope planetam supervolavit. Debilis structura videri de Tellure nequit, cui continenter aliae siderales missiones studuerunt.

[recensere] Collisio cum Shoemakero-Levyo

Cum Shoemakero-Levyo (Anglice ‘’Shoemaker-Levy’’) super Jovianam superficiem impactus effectus
Cum Shoemakero-Levyo (Anglice ‘’Shoemaker-Levy’’) super Jovianam superficiem impactus effectus

Inter 16º die et 22º die Julii anni 1994, cometae Shoemakero-Levyi fragmina revera pyrobolice super Jovem prolapsa sunt. Eventus diu praevisus erat, sed praevisiones eius quod visum esset ancipes erant. Numerosa telescopia planetae collineata, seu professionalia seu studiosa, photographias ceperunt quas omnes spectaculares definiverunt. Propter cometae irruptionem causatae explosiones et utiles Jovianae atmosphaerae proprietati subter immediata superficialia strata investigandae.

Primi fragminis collisio 16º die Julii decima et quadrante p.m. facta est, ob suam commotivitatem observatores stupefaciens. Fragmen Jovem 216.000 chilometra pro hora velox, 200.000 megatona pariter potens attigit: temperatura post impactum 30.000 gradus centigrados crevit. Relictus crater tam magnus quam Telluris dimidium est. De prima collisione cometae fragmina non solum gasio, glacie grandineque, velut exspectatis, sed etiam elementis firme sic robustioribus componi affirmari potuerunt, ut permiserint eisdem fragminibus non dissolvi contactu cum Jovis atmosphaera.

Viator 1 (Anglice Voyager 1) planetae Jovis hanc photographiam 24º die Januarii amplius 40 miliones chilometrorum distans cepit.
Viator 1 (Anglice Voyager 1) planetae Jovis hanc photographiam 24º die Januarii amplius 40 miliones chilometrorum distans cepit.

[recensere] Jovis exploratio

Multae siderales missiones prope Jovem speculatoria tulerunt.

[recensere] Missiones Praecursor

Praecursor 10 (Anglice Pioneer 10) mense Decembris anni 1973 Jovis supervolatum effecit, exacte anno antea quo Praecursor 11 (Anglice Pioneer 11) idem effecerit. Prima speculatoria gasiosum planetam supervolantia, primum superficiem photographantia, fuerunt.

[recensere] Missiones Viator

Viator 1 (Anglice Voyager 1) Martio anni 1979 supervolatum effecit, ante Viatorem 2 (Anglice Voyager 2) Junio ejusdem anni. Missiones Viator immense meliorem satellitum Galilaeanorum comprehensionem fecerunt et Jovis anulos invenerunt. Etiam planetariae atmosphaerae primas vicinas imagines ceperunt.

[recensere] Missio Ulixes

Februario anni 1992, solare speculatorium Ulixes (Anglice Ulysses) circum Jovem appropinquationem 450.000 chilometrorum (6,3 Jovianos radios) distans effecit. Supervolatus opus erat ut polaris orbita circum Solem obtineretur, fructus captus est ut studia de Joviana magnetosphaera implerentur. Quia speculatorium machinam cinematographicam inscensam non habebat, nullam imaginem cepit. Februario anni 2004 speculatorium denuo Jovi appropinquavit, adhuc cum majore distantia hac vice, fere 240 miliones chilometrorum.

Jovis tabula
Jovis tabula

[recensere] Missio Galilaeus

Adventus Jovem anno 1995, speculatorium Galilaeum (Anglice Galileo) mensuras photographiasque circum planetam perfecit usque ad annum 2003 cum suo abitu in atmosphaera.

[recensere] Missio Cassinius

Anno 2000 speculatorium Cassinium (Anglice Cassini), versus Saturnum peregrinatum, Jovem supervolat, aliquas planetae imaginum maximae definitionis Telluri transmittens. Gratia redituum in radioelectrici instrumenti detectorii radiometrico modo, primum in taenia Ku synchrotronicae circum planetam radiationis mensura fit.

[recensere] Missio Novi Horizontes

Speculatorium Novi Horizontes (Anglice New Horizons) gravitationale auxilio fruitum est Jovem pridie Kalendas Martias anni 2007 supervolans ut necessaria velocitas ad remotissimum Plutonem anno 2015 attingendum obtineatur. Novi Horizontes prima navicula versus Jovem directe ejecta post Ulixem est.

Speculatoria instrumenta imagines capere et Joviani systematis data colligere pridie nonas Septembres coeperunt.

Telluri mirabiles Joviani systematis, praecipue satellitum Galilaeanorum, imagines transmisit, data quae cum majore subtilitate orbitalia aliquorum satellitum parametra obtinere permiserunt remittens.

[recensere] Futurae missiones

NASA propositum missionis studio Jovis de orbita polare habet. Missionis Junonis ejectio anno 2011 proponitur.

Propter oceani liquidi super unum Jovianorum satellitum Europam possibilitatem, magna juncunditas ut gelidis satellitibus singulatim studeant est. Missio NASA destinata eorum studio inserviebatur. Missionis Orbitri Jovianorum Gelidorum Satellitum (Anglice Jupiter Icy Moons Orbiter, JIMO) ejectio anno 2012 exspectabatur. Quodam modo, missio ambitiosior putata est et sua pecuniaria suppeditatio abrogata est.



Systema solare nostrum
Sol

planetae: Mercurius | Venus | Tellus (Terra) | Mars | Iuppiter | Saturnus | Uranus | Neptunus

planetulae: Ceres | Pluto | Eris

corpora alia: Luna | Asteroides | Planetoides zonae Kuiperi

Vide etiam corpora astronomica atque systematis solaris indicem corporum redactum secundum radium vel massam.