Castrimoenium
E Vicipaedia


Nomen Latinum: | Castrimoenium |
Nomen locale: | Marino |
Nomen Italicum: | Marino |
Despectus in Castrimoenium | |
![]() |
|
Indicia fundamentalia | |
Terra: | ![]() |
Provincia: | Roma |
Regio: | Latium |
Coordinata geographica: | 41° 46′ 0″Sept., 12° 40′ 0″ Ort. |
Altitudo: | 360 supra mare |
Area: | 26 km² |
Numerus incolarum: | 32.706 (tempus 2001) |
Spissitudo incolarum: | 1445 per km² |
Numerus cursualis: | 00047 |
Praefixum telephonicum: | 06 |
Numerus tributarius: | E958 |
ISTAT-Regio: | 058057 |
Pagina interretialis: | Pagina officialis |
Res aliae | |
Patronus: | Sanctus Barnabas |
Dies sollemnis: | 11 Iunii |
Castrimoenium (Italice Marino) est municipium in Provincia Romae, cum 32 757 incolis et 2610 hettara superficiis.
Index |
[recensere] Historia
[recensere] Antiquitas
Erant in Castrimoeniensi regioni, ante occupationem Romanorum, multa oppida: Mugillae, Bovillae atque Locus Ferentinus, ubi se tenebant Feriae Latinae. Etiam erat multae necropoles Latinae: in Pascolariis Castri Gandulphi, in Monti Cucco, in Divo Rocho.
Post distructionem Albalongae, Pontifices Albani, et Virgines Albanae et congregationes religiosae Albanae se refugiaverunt in Bovillae, et incolae civitatis dicti sunt Albani Longani Bovillenses.
Gens Iulia in Bovillae habebat initium. Proditor Coriolanus cum Volscis absediavit Bovillam in bello contra Romanos.
Lucius Cornelius Silla ordinavit centuriare agros Castrimoenienses, ut puniret Gentem Iuliam, hostem eis.
Clodius habebat villam sub Castrum Gandulphi, ante Viam Appiam. Milo necavit eum hostem apud Bovillam, cum Clodium in ea domo remeavisset. Cicero, in eo oratio "Pro Milonis", descrivet locos apud Bovillam.
Post mortem Octaviani Augusti, eius corpus espostus est in Bovillae, et Tiberius creavit novos ludos in Bovillae, dicti Sodales Augustales, in honorem Augusti et omniae Gentis Iuliae-Claudiae. Enim erectus fuit magnus circus in Bovillae, qui potebat ospitare 5000 homines. Apud circum erat teatrum, scholam actorum, templum Gentis Augusti, et templum deae Bonae et deae Veiovis.
Sed Bovillae dignitate deici cum Medioevo: et in saeculo XI solum ruderes civitatis rimanent.
[recensere] Nomen "Mareni"
Nullus studiosus sciet ut Castrimoenium nomen cambiavisset in Marino. Probabiliter on praesentiam parvi fluminis, dictum Maranum, sub abitatus. Aut ob unum terrae dominum dictus erat Marinus (aut Marina). Etiam aut ob cultum Virginis Mariae.
[recensere] Medievalis aetas
Anno 1090, Mareni a Agapito Comitati Tusculi donatur ab Oddonem Frangiapanem (sed passum Cronicae Sublacense qui documentat hoc donationem probabilter falsum esse). Sic Castrum gubernatum est a familia Frangipanis, et Iacopa Septisolis, uxor Grazianii Frangipanem, fecit erigere novam ecclesiam dicata Divae Luciae. Sed nepotes Iacopae sine filii morirunt, et familia Frangipanis se exstinguet anno 1254. Bona familiae divisa sunt inter monasterios Divae Sabae in Roma et Divae Mariae in Crypta Ferrata. Sed castrum Mareni anno 1266 aquistatum est a cardinali Matteo "Rubeo" Orsino. Sic terra Marini rimanevit sub dominium Orsiniatem per multos annos. Sed anno 1379 Iordanus Orsinus, dominus Marini, se posuit cum militiis Antipapae Clemens VII contra militas Papae Urbanus VI. Cum Urbano bellavit Iacobus Orsinus, filius Iordanus, et cum militiae Papae et Antipapae pugnaverunt apud Marinum, 30 aprili 1379, et militiae Antipapape disfactae sunt, Iacobus entravit in Marino et spodestavit eum patrem. Sic Iordanus dedit feudum Marini Onorato Caetani, nepos suus, qui bellavit contra Iacobum per multos annos ob gubernum terrae Marini. Sed in 1399 Bonifacius IX Pontefix Maximus tolsit Marinum Onorato et elevavit feudum ad Castellaniam sub gubernum directum Sanctae Sedis. Sed novus cambius guberni fuit: in 1417 Nicolaus et Iordanus Columnae aquistaverunt feudum a Cristofaro Caetani. Sic Marinum semper rimenent feudum familiae Columnae. Sedevit ad Solium Petri Martinus V, unicus Papa familiae Columnae.
[recensere] Dominium Columnense
In 1436 Martinus V decedevit et ad Solium sedevit Eugenius IV, qui bellavit valde contra potentissimos Columnas. Castrum Marini sic destructa fuit militiis cardinali Vitelleschi
[recensere] Monumenta
[recensere] Ecclesiae
Maior ecclesia in civitati est Basilica Divi Barnabae Apostuli. A fundamentis eretta ob volunctatem cardinalis Hieronimi Columnae, prima petra posata fuit 10 Decembris 1640, sedente Urbano VIII. Prima celebratio liturgicae celebrata est anno 1662, a Vicario Diocesis Albanensis cum Abbati Parroco.
Pius IX anno 1854 elevavit haec ecclesiam dignitati Basilicae Minoris. Aliae ecclesiae est:
- Ecclesia Trinitae (cum palatio Scolae Artis);
- Ecclesia Gratiarum Virginis (cum Ex-coenobio Religiosi Agustiniani);
- Ecclesia Rosarii (cum Coenobio Religiosae Domenicanae);
- Ecclesia Divi Antonii;
- Sanctuarius Virginis Aquae Sanctae, ubi etiam Divus Bonaventura ex Bagnoregii, Episcopus Albanensis, oravit.
[recensere] Palatia atque Villae
Maior palatium civitatis est Palatium Columnae, residentia familiae Columnae. Erectum fuit in saeculis XVI et XVII, ob volunctatem Agnesinae Montefeltri (uxorem Fabritii Columnae), suorum filium Ascanium, et Marcantonium Filippumque Columnam. Alia palatia sunt:
- Palatium Matteotti (ex-sedes Communitas Mareni, XIX saecolo);
- Palatium Capri (in Platea Matteotti, XIX saecolo).
Magnae villae sunt Villa Columna-Belpoggium-Desideri (hodie Ager publicus), Villa Columna in Canepino (hodie Villa Colizzae), Barcum Columnae (sub civitatem, apud Caput Acquae Ferentinum) et Casinum Columnae.
[recensere] Dies festivi
- Sagra Uvae: prima domenica oprtobris: processio matutina et corteum storicum post-meridianum, cum fons quae dant vinum;
- Divus Barnabae; Divus patronus civitatis; 11 Iunii: processio et Fiera;
- Diva Lucia; Diva cum-patrona civitatis; 13 decembris: processio virginellis cum albis tunicis vestitae et Fiera;
- Sagra ciambellae cum mosto; dua dominicae post Sagram Uvae; celebratio prodocti tipici marinensi.
- Festa Virginis Molae; in pago Virginis Molae, in medio septembri celberata est haec festivitas;
- Divus Antonius ex Paduae; in medio Iunio, processio.
- Corpus Domini; processio.
[recensere] Ars culinaria
Marino nota est in omniae mundo ob vinum suum bonissimum. Etiam Antiqui Romani bibent hoc vinum[1] et Carolus V, cum in 1536 ad Romam venisset, bibet maximo cum gaudio vinum Marini. In 1924 creata fuit Sagra Uvae, in honorem vini loci: et hosie omniae primae domenicae optobris celebrata est haec festam.
[recensere] Citationes
- Girolamo Torquati, Della prodigiosa figura di Maria SS. Del Rosario che si venera in Marino nella Basilica di San Barnaba”, Roma 1863.
- G. Del Pinto, Albano nel 1798, Roma 1918;
- Giuseppe Tomassetti, La Campagna Romana, Roma 1926;
- Giovanni Lovrovich e Franco Negroni, Lo vedi ecco Marino, Marino 1981;
- Vittorio Rufo e altri, Marino. Immagini di una città, Roma 1990;
- Ugo Onorati, San Barnaba Apostolo nella storia e nelle tradizioni di Marino, Marino 1992;
- Raimondo del Nero, Bovillae: Storia e mito di un grande crocevia, Frattocchie 1994;
- Saverio Petrillo, I Papi a Castelgandolfo, Velletri 1995;
- Antonia Lucarelli, Memorie Marinesi, Marino 1997.
- Ugo Onorati, La Sagra dell'Uva di Marino. Aspetti, vicende, curiosità di una delle più antiche e popolari feste d'Italia, Ciampino 2004.
- Maurizio Canestri (a cura di), Marino è Città – il simbolo della comunità marinese nella storia, Marino 2006;