Physica particularum minimarum

E Vicipaedia

-2 (dubium) Latinitas huius rei dubia est. Corrige si potes. Vide {{latinitas}}.
Simulatio bosonis Higgs creationis (ex CERN pagina domestica)
Simulatio bosonis Higgs creationis (ex CERN pagina domestica)

Physica particularum elementariarum est ramus physicae quae particulas minimas materiae et interactiones relativisticas inter eas describit. Etiam physica energiae magnae appellatur, quod particulae energiam permagnam in multis experimentis potiuntur cum eae fere usque ad velocitatem luminis ab acceleratorio particularum acceleratae sunt.

Index

[recensere] Theoria Commoda

Theoria Commoda (anglice: Standard Model) omnes particulas elementarias quas noscimus accurate describit. Omnes particulae ex particulis elementariis ortae sunt, sed non omnes particulae minimae sunt elementariae. Notum est, exempli gratia, proton particulam elementariam non esse sed ex quarciis orta est. Theoria Commoda solum particulas elementarias directe describit, quae in duabus speciebus distribuuntur:

  • Particulae Bosona elementariae quae sunt mediatores vis:
    • 8 gluona quae mediatores vis fortis sunt.
    • 3 bosona imbecillis (W+, W-, Z0) quae mediatores vis imbecillis sunt.
    • 1 photon quod mediator vis electromagneticae est.
  • Particulae Fermiona elementariae, in sequente tabla ostensa, quae non mediatores vis sunt:
    • leptona quae onus coloris non habent.
    • quarcia quae onus coloris habent.


Specius
Fermionis
Nomen Symbolum Onus electricum Onus imbecille Onus coloris Massa
Leptona Electron e- -1 -1/2 0 0,511 MeV/c2
Myon μ -1 -1/2 0 105,6 MeV/c2
Tauon τ -1 -1/2 0 1,784 GeV/c2
Neutrinum electronis νe 0 +1/2 0 < 50 eV/c2
Neutrinum myonis νμ 0 +1/2 0 < 0,5 MeV/c2
Neutrinum tauonis ντ 0 +1/2 0 < 70 MeV/c2
quarcia
up u +2/3 +1/2 R/V/C ~5 MeV/c2
charm c +2/3 +1/2 R/V/C ~1.5 GeV/c2
top t +2/3 +1/2 R/V/C >30 GeV/c2
down d -1/3 -1/2 R/V/C ~10 MeV/c2
strange s -1/3 -1/2 R/V/C ~100 MeV/c2
bottom b -1/3 -1/2 R/V/C ~4,7 GeV/c2
* - Particulae huius indicis onus imbecille (anglice: weak charge) tantum habent si sinistrae sint; antiparticulae si dexterae.


Quamquam alia particula boson Higgs nondum inventa est, theoria commoda eam maxime requirit, quia sine ipsa particulae elementariae massam non haberent. Ergo, firmiter Higgs esse creditur. In summa, theoria commoda suadet 61 particulas esse, ut facile videtur: 6 leptona, 6 antileptona, 18 = 6 x 3 quarcia, 18 = 6 x 3 antiquarcia (unumquodque quarcium 3 colores dissimiles habere potest, qui sunt: rubrum (R), viridem (V), caeruleum (C)), 8 gluona, 3 bosona imbecillis, 1 photon, 1 boson Higgs.

Omnes particulae aut boson aut fermion sunt. Uter a turbini (Anglice: spin) pendet: si particulae habet turbo numeri integri boson esse, si turbo est semi-integri fermion esse. Secundum theoriam commodam, omnia quarcia leptonaque (turbo = 1/2) sunt fermiona dum ceteri, et Higgs et particulae vis mediante, (turbo = 0) sunt bosona.

Theoria commoda postulat tres vires esse praeter vis gravitatis: electromagnetica, imbecille, et fortis. In sequente tabla, magnitudes virium ostensae sunt. Quamquam theoria commoda vim gravitatis non describit, difficultas non est seria propter imbecillitatem gravitatis vis (vide in tabula quam parva est gravitatis magnitudo relativa!). Quam ob rem, nulla experimenta usque hodie vim gravitatis inter particulas elementarias detegit, ideoque effecti gravitatis neglegi possumus.


Vis Magnitudo Theoria Mediator
Fortis 101 Chromodynamica (QCD) gluona
Electromagnetica 10 − 2 Electrodynamica (QED) photon
Imbecillis 10 − 13 Glashow-Weinberg-Salam (GWS) W + ,W ,Z0
Gravitatis 10 − 42 Relativitas generalis graviton


[recensere] Theoria Supersymmetrica

In phyisica particularum elementariarum, supersymmetria est symmetria hypothetica in quo bosona et fermiona se commutant. Sub anno 2007, non habent tamen experimentos ut veritas supersymmetriae demonstrare. Attamen physici magnae energiae ad complectendam supersymmetriam Theoria Commoda Supersymmetrica Minima (abbreviatio anglice: MSSM) creant. Ad hoc faciendum, rationes sunt multa: notissima est ut, cum supersymmetria, correctiones difficiles quadraticas non habent, propter cancellationem inter diagrammata feynmanis particularum bosonium aut fermionium in gyris habentium. Hoc modo supersymmetria solvit quod saepe nominatur difficultas hierarquiae.

Quamquam theoria commoda supersymmetrica multas problematas theoreticas solvit, notum est ipsum autem multas quaestiones generales expeditur, exempli gratia: Suntne particulae supersodales?. Mathematice sequitur omnis particula parem supersodalem habet cuius turbo a magnitudine 1/2 differet. Inde creditur, exempli gratia, electron habet sondalem supersymmetricum (sive supersodalem) selectron, quod autem nondum inventum est.

Magnum particularum acceleratrum hodie conficitur in Genava, vocatum LHC, cuius primum propositum est arduis experimentis invenire particulas supersodales et boson Higgs.

[recensere] Vide etiam

[recensere] Nexus externi


Particulae
Particulae minimae :
Fermiona : quarcia · leptona
Leptona : electrona · myona · tauona · neutrina
Bosona gaugiana : photonia · gluona · bosona W+, W- et Z0
Hypotheticae : graviton · boson Higgsianum
Particulae compositae :
Hadrona : baryona · mesona
Baryona : protona · neutrona · hyperona
Mesona : piona · kaona