Numeri Romani

E Vicipaedia

-5 (maxcorrigenda) Latinitas huius paginae magnopere corrigenda est. Si potes, corrige vel rescribe. Vide {{latinitas}}.
numeri romani Iohanni Thomas Freigii anno 1582
numeri romani Iohanni Thomas Freigii anno 1582
annis 1584 et 1585 Petri Bungi
annis 1584 et 1585 Petri Bungi

Numeri Romani sunt systema numerorum a numeris Tuscis pertractatum et in imperio Romano crebrescetum et diu usum. Numeri Romani in litteris I, V, X, L, C, D, M consistunt. Numeri Romani hodie quoque paulum untur, quidem mos notandi eorum non multum post medium aevum mutatus est.

Index

[recensere] Historia

Ei constant ex numeris I (unus) et V (quinque) et X (decem) et L (quinquaginta) et C (centum) et D (quingenti) et M (mille).

unus = I, duo = II, tres = III, quattuor = IV, quinque = V, sex = VI, septem = VII, octo = VIII, novem = IX, decem = X

[recensere] Usus

Exemplum: numerus Romanus "CIX" numerus Arabicus "109" est.

Numeri Romani et Arabici
Numerus Romanus I V X L C D M
Numerus Arabicus 1 5 10 50 100 500 1000

His regulis numeri Romani hodie utendi sunt:

  • Noli plus quam ter iterare edem litteram in sequentia.
  • Potest ponere una I aut una X aut una C prae maiore; tum minor e maiore subtrahitur.
  • Solum I potest poni prae V aut X; solum X potest poni prae L aut C; solum C potest poni prae D aut M.

Nota bene: Romani aliquando his regulis usi sunt. Saepe autem non. Violationes omnium regularum invenire possunt. Romani saepe scripserunt IIII, VIIII, XXXX, et cetera.

XM potuit esse 10 000. CM potuit esse 100 000.

Olim romani M scripserunt: Φ vel (I). et D scripserunt I). 10 000 et 5 000 erat ((I)) et I)).

Linea potuit scribi super numeris ut numeri (neque litterae) indicarentur. Linea autem super numeris potuit indicare multiplicationem a 1 000.

Numerus fundementalis:   CIƆ = 1,000 CCIƆƆ = 10,000 CCCIƆƆƆ = 100,000
1 extra Ɔ: IƆ = 500 CIƆƆ = 1,500 CCIƆƆƆ = 10,500 CCCIƆƆƆƆ = 100,500
2 extra Ɔ: IƆƆ = 5,000   CCIƆƆƆƆ = 15,000 CCCIƆƆƆƆƆ = 105,000
3 extra Ɔ: IƆƆƆ = 50,000     CCCIƆƆƆƆƆƆ = 150,000
Horologium quattuor et viginti horarum Grenovici
Horologium quattuor et viginti horarum Grenovici

[recensere] Vide etiam

[recensere] Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad numeros Romanos spectant.