Lyra (Stärebild)
Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.
Date vum Stärebild Lyra | |
---|---|
Lëtzebuergesche Numm | Leier |
Laténgesche Numm | Lyra |
Laténgesche Genitiv | Lyrae |
Laténgesch Ofkierzung | Lyr |
Positioun | Nërdlechen Fixstärenhimmel |
Rektaszensioun | 19h 7m bis 22h 3m |
Deklinatioun | +61° 20' bis +27° 45' |
Fläch | 286 Quadratgrad |
Siichtbar op de Breedegraden | 90° Nord bis 29° Süd |
Observatioungszäitraum fir Mëtteleuropa |
Summer |
Zuel vu Stäre mat Gréisst < 3m |
1 |
Hellste Stär, Gréisst |
Vega (α Lyrae), 0,03m |
Meteorstréim | Lyriden Eta-Lyriden Juni-Lyriden |
Nopeschstärebiller (vum Norden am Auerzäresënn) |
Draco Hercules Vulpecula Cygnus |
D’Lyra (vum griichesch λύρα, lýra – d’Lyra) ass e Stärebild vum nërdleche Stärenhimmel.
Inhaltsverzeechnis |
[Änneren] Beschreiwung
D’Lyra ass e klengt, awer opfällegt Stärebild, dat um owendlechem Summer- an um Hierschthimmel liicht ze fannen ass.
Den Haaptstär, d’Vega, ass (no dem Arctur) den zweethellste Stär vun der nërdlecher Hemisphär an de fënnefhellste Stär um Nuetshimmel. Südlech vun der Vega maache véier Stäre e Parallelogramm. Si sollen d’Säiten vun enger antiker Lyra duerstellen.
Tëschent de Stäre β an γ Lyrae läit de berühmten Rankniwwel M 57.
D’Vega mécht mat de Stären Deneb (Stärebild Cygnus) an dem Altair (Stärebild Aquila) dat grousst Summerdräieck.
Südlech vun der Lyra verleeft d’Mëllechstrooss.
[Änneren] Geschicht
D’Lyra gehéiert zu den 48 Stärebiller aus der Antikitéit, déi vum Ptolemäus beschriwwe gouf.
D’arabesch Astronomen vum Mëttelalter hunn an dësem Stärebild en Adler gesinn.
D’Vega war den éischte Stär, dee fotografesch festgehale gouf.
[Änneren] Meteorstréim
An der Lyra läit de Radiant vum Meteorstroum vun de Lyriden. Hire Maximum läit an der Zäit tëschent dem 20. an dem 22. Abrëll vun all Joer.
[Änneren] Himmelsobjete
[Änneren] Stäre
B | F | Numm o. aner Bezeechnungen | Gréisst | Lj | Spektralklass |
---|---|---|---|---|---|
α | 3 | Vega, Wega | 0,03m | 25,3 | A0 V |
γ | 14 | Sulafat, Sulaphat | 3,24m | 635 | B9 III |
β | 10 | Sheliak | 3,25 bis 4,36m | 882 | A8 |
13 | R | 3,9 bis 5,0m | 350 | M5 III | |
δ2 | 12 | 4,22m | 899 | M4 II | |
ζ1 | 6 | 4,34m | 154 | Am | |
κ | 1 | 4,33m | 238 | K2 III | |
θ | 21 | 4,34m | 769 | K0 III | |
η | 20 | Aladfar | 4,43m | 1042 | B2 IV |
ε2 | 5 | 4,59m | 160 | F1 V | |
ε1 | 4 | 4,67m | 160 | A8 V | |
λ | 15 | 4,94m | 1539 | K3 III | |
HR 7064 | 4,83m | 252 | K3 III | ||
16 | 5,00m | 128 | A7 V | ||
μ | 2 | 5,11m | 441 | A3 IV | |
17 | 5,20m | 132 | F0 V | ||
ν | 9 | 5,22m | 238 | A3 V | |
ι | 18 | 5,25m | 832 | B0 IV | |
δ1 | 11 | 5,58m | |||
ζ2 | 7 | 5,73m | |||
ν1 | 8 | 5,93m | |||
19 | 5,93m |
Den α Lyrae aß mat enger schäinbarer Hellegkeet vun 0,03m opfalend hell. Et handelt sech ëm e Stär mat der 58facher Liichtkraaft vun eiser Sonn. Hie strahlt e wäisslecht Liicht of a gehéiert zu der Spektralklass A0 V. Mat enger Distanz vun 25,3 Liichtjoer ass hie nee vun de notste Stäre zu eiser Sonn.
De Numm Vega leet sech aus dem alarabeschen of a bedeit „den erofstierzenden Adler“.
[Änneren] Méifachstäre
System | Gréissten | Distanz |
---|---|---|
β | 3,25 bis 4,36 /6,7/9m | 45,7/86" |
ε1 | 5,0 /6,1m | 2,5" |
ε2 | 5,2 /5,5m | 2,4" |
ζ | 4,4 /5,7m | 43,7" |
Den β Lyrae mécht mat zwee weidere Stäre e Dräifachstäresystem op enger Distanz vun 882 Liichtjoer. E 6,7m hellen Begleedstär aß mam Teleskop siichtbar. Den arabeschen Numm Sheliak bedeit „Deckelsmouk“.
Beim ε1 an ε2 Lyrae handelt et sech ëm een 160 Liichtjoer wäit geleeënt Méifachstäresystem. Dobäi bewegen sech véier Stäre ëm e kollektive Schwéierpunkt.
[Änneren] Verännerlech Stären
Objet | Gréisst | Stär | Typ |
---|---|---|---|
β | 3,25 bis 4,36m | Beta-Lyrae-Stär | |
R | 3,9 bis 5,0m | 46 Deeg | hallefregelméisseg verännerleche Stär |
RR | 7,06 bis 8,12m | 0,6 Deeg | RR Lyrae-Stär |
Den Haaptstär vum System β Lyrae gëtt de Numm fir dësen Typ vu verännerlech Stären, den Beta-Lyrae-Stären. Et handelt sech ëm Duebelstäre, déi sech an engem Ofstand ëmkreesen, woubäi ee vun de Stäre säin Endstadium erreecht huet a sech zum Risestär opgebläht huet. D’Gas aus der Ëmhüllung vum Risestär stréimt op de Begleedstär iwwer. Bei jiddfer Ëmlaf vun de Stäre kënnt et zu enger deelweiser Bedeckung, wouduerch d’Hellegkeet periodesch ofhëllt.
Den R Lyrae ass en hallefregelméissegen verännerleche Stär op enger Distanz vun 350 Liichtjoer. Et handelt sech ëm e roude Ris mat der Spektralklass M5 III.
Den RR Lyrae, e pulsatiounsverännerlech Stär, gëtt säi Numm hir fir d’Klass vun den RR Lyrae-Stäre.
[Änneren] Messier- an NGC-Objete
Messier (M) | NGC | divers | Gréisst | Typ | Numm |
---|---|---|---|---|---|
56 | 6779 | 8,3m | Kugelstärekoup | ||
57 | 6720 | 8,8m | Planetaresche Niwwel | Rankniwwel an der Lyra |
An der Lyra (Leier) befannen sech zwee Objete, déi de franséischen Astronom a Koméitejeeër Charles Messier a sengem Katalog mat niwwelegen Objete (Messier-Katalog) opgeholl huet.
De M 56 ass en Kugelstärekoup op enger Distanz vun 30.000 Liichtjoer.
Op enger geduechten Linn tëschent de Stären β an γ Lyrae befënnd sech de M57, de berühmte Rankniwwel an der Leier. De Rankniwwel ass den Iwwerräscht vun engem Stär, deen um Enn vu senger Entwécklung déi baussescht Gashüll ofgestouss huet.
No beim δ Lyrae befënnt sech den oppene Stärekoup Steph 1.