Poopst
Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.
Poopst ( v. griech.: "pappas" = Papp) ass de geeschtlechen Titel fir de Chef vun der Réimesch-Kathoulescher Kierch (och "Hellege Papp" genannt).
Ënnert der Bezeechnung "Hellege Stull" agéiert de Poopst souwuel eleng, wéi och zesumme mat der Kurie, international a vertrëtt zugläich de Vatikanstaat, wou heen de Staatschef ass.
Aktuelle Poopst ass de Benoît XVI., deen de 19. Abrëll 2005 gewielt gouf.
Zënter 1871 residéiert de Poopst am Apostolesche Palast nieft dem Péitersdoum zu Roum. D'Kathedral vum Poopst (als Bëschof vu Roum) ass d'Lateranbasilika.
Inhaltsverzeechnis |
[Änneren] Geschicht
De Poopst ass, no kathoulescher Opfaassung an no der Opfaassung vu verschidden anere chrëschtleche Kierchen, de Nofolger vum Apostel Péitrus, dee vun dëse Kierchen als éischte Bëschof vu Roum ugesi gëtt a warscheinlech ëm 67 zu Roum als Märtyrer gestuerwen ass (Allerdéngs ginn et Kritiker an Historiker déi bezweiwelen, dat e jee do war).
Dësen Usproch gëtt begrënnt duerch en Text aus dem Matthäus-Evangelium (Kapitel 16, Vers 18-19):
"Du bist Petrus und auf diesen Felsen will ich meine Kirche bauen und die Pforten der Hölle sollen sie nicht überwältigen. Und dir will ich geben die Schlüssel über das Himmelreich. Was du auf Erden bindest, soll im Himmel gebunden sein. Und was du auf Erden lösest, soll im Himmel gelöst sein."
An der réimesch-kathoulescher Kierch staamt déi éischt bekannt Relatioun vum Titel „Poopst“ mat dem Bëschof vu Roum aus der Zäit vum Marcellinus († 304), deen an enger Grafschrëft esou bezeechent gouf. De Bëschof Siricus vu Roum (385-399) huet sech selwer als éischten als "papa" bezeechent. Gesetzlech gouf den Titel "Poopst" fir de Bëschof vu Roum vum Gregor I. (590-604) festgeluegt.
Zënter dem Leo I. (Bëschof vu Roum 440-461) féiert de Poopst och den Titel Pontifex Maximus (Ieweschte Bréckebauer).
Am Mëttelalter koum et dacks fir, datt et gläichzäiteg méi wéi ee Poopst gouf. Ursaach: D’Kardineel ware sech net eens oder de Keeser an aner aristokratesch Famillen hun an d’Poopstwal mat agegraff. Dës Agrëffer sinn awer neierdéngs verbueden. Ausserdeem gouf am 14. Joerhonnert d’Residenz op Avignon verluet an et koum zum grousse Schisma.
Am 15. Joerhonnert krut de Konziliarismus staarken Opdriw, deen duerno awer zeréckgedrängt gouf.
[Änneren] Titel
Dem Poopst seng Titele sinn:
- Bëschof vu Roum
- Stellvertrieder vu Jesus Christus op der Äerd (Vicarius Christi)
- Nofolger vum Péitrus
- Ieweschte Geeschtleche vun der Weltkierch
- Ieweschte Bréckebauer Pontifex maximus
- Patriarch vum Abendland
- Primas vun Italien
- Metropolit an Äerzbeschof vun der Kiercheprovënz Roum
- Souverän vum Vatikanstaat
- Dinger vun den Dinger Gottes (servus servorum dei)
[Änneren] Insignien
- Poopsttroun
- Tiara ( De Paul VI. war bis elo dee leschte Poopst, dee mat der Tiara gekréint gouf)
- Ferula (Kräitzstaw)
- Fëscherréng (anulus piscatoris)
- Pallium
- verschidde liturgesch Gewänner
[Änneren] Kleedung
[Änneren] Kiercherecht
[Änneren] Wahl
Dem Kiercherecht no kann all gedeefte männleche Katholik zum Poopst gewielt ginn. Et gëtt keng aner Bestëmmung. Dee leschte Poopst, dee net Kardinol war wéi e gewielt ginn ass, war den Urban VI. am 14. Joerhonnert.
De Poopst gëtt am Konklav (eng Versammlung vun alle Kardineel, déi zum Zäitpunkt vum Doud vum Virgänger manner wéi 80 Joer al sinn) op Liewenszäit gewielt. De Konklav gëtt ëmmer an der Sixtinescher Kapell ofgehal. D’Walprozedur ass an der Universi Dominici Gregis festgeschriww.
Nom Kiercherecht ass de Poopst, wéi och all Bëscheef, ëmmer e Mann. Ass deen Nei-gewielten kee Bëschof oder souguer Laien, da gëtt en nach am Konklav zum Bëschof vu Roum geweit an ass deemno Poopst.
An der Geschicht geet och rieds vun enger Peepstin Johanna. Ob et si tatsächlech ginn ass, ass historesch net bewis.
[Änneren] Numm vum Poopst
Direkt no der Wiel gëtt dee neie Poopst gefrot, watfireen Numm hien unhuele wëllt. Vill Peepst wielen de Numm vun engem bedeitende Virgänger oder vun engem Hellegen.
Fréier hun d’Peepst hire biergerleche Virnumm behal. Den éischte Poopst dee säi Numm geännert huet war de Johannes II. am Joer 533. Heen huet eigentlech Mercurius geheescht, mee hie wollt als Poopst net de Numm vun engem heednesche Gott (Merkur) droen.
Deen éischte Poopstnumm, dee méi dacks gewielt gouf, war de Sixtus (257). Vun do un ginn d’Nimm, déi méi dacks virkommen, mat Hëllef vu réimeschen Zifferen ënnerscheed.
De Jean-Paul I. war deen éischten an der Poopstgeschicht, deen en duebele Numm ugeholl huet, als Erënnerung u seng zwee Virgänger. Zugläich war dat deen éischten neien Numm zënter 913. Wéi hien no nëmmen 33 Deeg Amtszäit gestuerwen ass huet säi Nofolger Karol Wojtyla dee selwechten Numm gewielt a gouf dunn Jean-Paul II. genannt.
[Änneren] Récktrëtt
D’Peepst gi grondsätzlech op Liewenszäit gewielt. D’Kiercherecht gesäit awer och d’Méiglechkeet vun engem Récktrëtt vir:
- "Falls der Papst auf sein Amt verzichten sollte, ist zur Gültigkeit verlangt, dass der Verzicht frei geschieht und hinreichend kundgemacht, nicht jedoch, dass er von irgendwem angenommen wird." (Can. 332 — § 2. (Codex Iuris Canonici)).
Et existéiere verschidde Récktrëtt an der Geschicht vun de Peepst: Am bekanntsten dierft de Récktrëtt vum Coelestin V. am Joer 1294 sinn. De Gregor XII. ass bei Geleeënheet vum Konzil vu Konstanz zum Récktrëtt gezwonge ginn. De Benoît IX. war dräi Mol Poopst an ass dräi Mol zréckgetrueden (1044, 1045, 1048). De Jean-Paul II., deen den 2. Abrëll 2005 gestuerwen ass, wollt, trotz senger schlechter Gesondheet, net zerécktrieden. Hie wollt "säi Kräiz droen" sou wéi Jesus Christus. Och de Jesus wier net vum Kräiz erofgeklommen.
[Änneren] Positioun a Kritik
De Poopst gëlt an der réimesch-kathoulescher Kierch als ieweschte Chef vun der Weltkierch an als Stellvertrieder Christi op der Äerd. Dësen Usproch gët vun all anere Kierchen net unerkannt.
Dat 1. Vatikanescht Konzil (1869 –1870) huet d’Onfeelbarkeet vum Poopst, wat Glaawensfroen ubelaangt, zum Dogma erhuewen. Och dësen Usproch gëtt vun den anere Kierchen refuséiert. D’Onfeelbarkeetsdogma ass zënter 1870 nëmmen eng Kéier ugewandt ginn an zwar 1950 bei der Formuléierung vum Dogma iwwer d’Himmelfahrt vun der Maria. Enzykliken an aner Léierschrëfte vum Poopst si fir d’réimesch-kathoulesch Kierch zwar bannend, awer net ouni weideres als onfeelbar unzegesinn.
An der Aler Kierch goufen et fënnef Patriarchen (d’ Reiefolleg war duerch ökumenesch Konziler festgeluegt:
- de Bëschof vu Roum
- de Bëschof vu Konstantinopel
- de Bëschof vun Alexandria
- de Bëschof vun Antiochia
- de Bëschof vu Jerusalem
Schonn deemools huet de réimesche Bëschofssëtz als "primus inter pares" gegollen, well Roum d’Haaptstad vum Réimesche Räich an d’Kierch vu Roum wéinst de Griewer vun den "Apostelfürsten" Simon Péitrus a Paulus als besonnesch veréierungswürdeg ugesi gouf. Mee och d’Patriarchat vun Antiochia berifft sech drop, datt de Péitrus, éier en op Roum gaangen ass, do den éischte Bëschof war. Ob de Péitrus iwwerhaapt jee eng Kéier zu Roum war, ass ënnert den Historiker haut nach ëmstridden.
D’réimesch Péitrustraditioun ass zwar net ausgeschloss a war och an den éischte Jorhonnerten kee wichtegt Thema. Déi fréist schrëftlech Ernimmung, datt d’Bëscheef vu Roum als Nofolger vum Péitrus gëllen, ass beim Poopst Damasus I. am 4. Joerhonnert ze fannen. Do gëtt d'Kierch fir d’éischt exclusiv als "Apostolesche Stull" bezeechent; e Privileg, dee vun den anere Patriarchaten net unerkannt gouf.
Schaarf Kritiker gesinn am Poopsttum d’Fortsetzung vun de Muechtuspréch vum ale Roum. An den éischte Jorhonnerte sinn d’Chrëschte grausam verfollegt ginn an et huet scho vill Courage derzou gehéiert fir Chrëscht ze sinn. An der Zäit vum Keeser Konstantin I. ass d’Chrëschtentum Deel gi vun der keeserlecher Muechtpolitik. D’réimesch Kierch hat am Westen déi traditionnell Virherrschaft vu Roum iwwerholl. Sou ass de Poopst lues a lues, wat geeschtlech a weltlech Froen ubelaangt, Herrscher iwwer Kinneken a Völker ginn, wat sech awer zënter dem 14. Joerhonnert ëmmer manner duerchsetze gelooss huet.
[Änneren] Literatur
- Ludwig Ring-Eifel: Weltmacht Vatikan. Päpste machen Politik., Pattloch Verlag München 2004, ISBN 3629016790
- Horst Fuhrmann: Die Päpste, Beck, 2004, ISBN 3406510974
- Horst Herrmann: Die Heiligen Väter. Aufbau-Verlag, Berlin 2004, ISBN 3746681103
- Georg Schwaiger: Papsttum und Päpste im 20. Jahrhundert. Von Leo XIII. zu Johannes Paul II.,C.H. Beck Verlag 1999, ISBN 3406448925
- Georg Denzler: Das Papsttum, C.H. Beck Verlag 1997, ISBN 3406418651
- Ludwig Freiherr von Pastor: Die Geschichte der Päpste, Freiburg im Breisgau 1928, 15 Bde.
[Änneren] Linken
[Änneren] Kuck och
- Lëscht vun de kathoulesche Peepst
- Sedisvakanz
- Konklav
- Konzil