Istrien
Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.
![]() |
Dëse Geographiesartikel ass eréischt just eng Skizz. Wann der méi iwwer dëst Thema wësst, sidd der häerzlech invitéiert aus dëse puer Sätz e richtegen Artikel ze schreiwen. Wann dir Hëllef braucht beim Schreiwen, da luusst bis an d'FAQ eran. |
Istrien (kroatesch a slowenesch Istra, italienesch Istria, lat. Histria, däitsch Istrien, (fréier och Histerreich) ass déi gréisst Hallefinsel an der nördlecher Adria tëschent dem Golf vu Triest an der Kvarner-Bucht virun Rijeka. D' Fläch vu der ganzer Hallefinsel beleeft sech op 3.476 km².
D'Bezeechnung Istrien ass op de Numm vun den Histri, e Stamm vun den Illyrer, zréckzeféieren; si hunn an der Anike an deser Regioun gelieft.
Inhaltsverzeechnis |
[Änneren] Politesch Opdeelung
De weitaus gréissten Deel vun Istrien gehéiert zu Kroatien, een Deel am Norden zu Slowenien, an e klengen Landstrëch ëm d’ Uertschaft Muggia zu Italien. De kroatesche Deel vun Istrien bild – mat Ausnam vum Gebitt ëm d’Stad Opatija - d’ Gespanschaft Istrien (Beziirk) (kroatesch Istarska županija). Si erstreckt sech iwwer 2.813 km² an zielt 206.344 Awunner (Volkszählung vun 2001). Verwaltungssëtz vun der Gespanschaft Istrien ass d’Stad Pazin, déi bannen am Land läit.
[Änneren] Bevölkerung
D’Populatioun vun Istrien besteet majoritär aus Kroaten an Slowenen. Besonnesch am Gebiitt lanscht d’Westüst wunnt eng méi oder wéineger grouss italienesch Minoritéit. An de Bierger vum nordöstechen Istrien gëtt an etlechen Uertschaften Istroromanesch gesschwat. D’Bevölkerung konzentréiert sech lanscht d’ Küst, während d’Banneland nëmmen dënn besiedelt ass.
Vun den Awunner an de kroatischen Bezierker vun Istrien waren opgrond vun der Volkszählung vun 2001 148.328 (71,88 %) Kroaten, 14.284 (6,92 %) Italiener, 6.613 (3,20 %) Serben, 3.077 (1,49 %) Bosnier, 2.032 (0,98 %) Albaner an 2.020 (0,98 %) Slowenen. 8.865 (4,30 %) hu keng Nationalität (am offiziell definéierten Sënn) uginn, mee sech am regionale Sënn als (Istrianer) bezeechent. Déi gréisste Stad ass Pula. Istrien ass offiziell zweespoocheg: italienesch/slowenesch an Slowenien an italienesch/kroatesch a Kroatien.
[Änneren] Geographie an Wirtschaft

D’ Hallefinsel Istrien besteet gréistendeels aus Kalleksteen. D’ Küst ass an d'Déift gestaffelt, etlech Mieresärem wéi de Limfjord (tëschent Vrsar a Rovinj) oder d’ Bucht vu Plomin, drëngen wäit an d’Banneland ran an erënneren un d’Fjorden . Staark ëntwéckelt ass de Touristeverkéier lanscht d’Küst.
Wirtschaftleche Zenter a gréisst Stad vun Istrien ass d’Hafestad Pula. Bekannte Plajen gëtt ët zu Medulin, Rovinj, Poreč, Ičići, Lovran, Medveja, Mošćenička Draga, Opatija an Umag am kroateschen, wéi och Koper, Portorož, Piran an Izola am sloweneschen Deel.
Am nördlechen a mëttleren Deel vun Istrien leien d’Uertschaften meeschtens op eegenartegen Hiwwelen, wat der Landschaft e besonnesch typeschen Charakter gëtt. De Bannendeel vun Istrien ass dënn besiedelt. Déi wichtegst Uertschaften si Motovun, Buzet, Buje an och Grožnjan, dat besonnesch duerch seng usässeg Artisten a duerch seng musekalesch Manifestatiounen bekannt ginn ass. D’Bevölkerung lieft zënter Jorzengten traditioungeméiss vum Tourismus, vun der Landwirtschaft oder schafft an de lokalen Industriebetrieben. Wäibau ass an dëse Regiounen eng aner intensiv bedriewen Aktivitéit. An der Géigend ëm Motovun ginn och Trüffelen gesicht,, déi vu verschiddenen Kenner als déi bescht vun der Welt agestuft ginn. De Kaiserling (Amanita caesarea) gehéiert ausserdeem sengersäits zu den istreschen Champignonsspezialitéiten.
D’Banneland ass räich un aussergewéinlechen Baudenkmäler. Dacks sinn et kleng, onscheinbar Kierchen, déi meeschtens gudd erhale Fresken opzeweisen hunn. Am bekanntesten ass déi kleng Marienkierch vu Beram wéinst senger Duerstellung vun engem grandiosen Doudedanzzyklus. Op der südlecher Spëtzt vun der Hallefinsel befënnt sech d’Naturschutzgebitt Kap Kamenjak (Rt Kamenjak oder och Donji Kamenjak) mat senger eenzegartegen Flora a Fauna.
Die Küstenlängt vu der westkroatischen Regioun Istrien erstreckt sech iwwer 537 Kilometer.
Vun den Awunner vu den der kroatischen Bezierker vun Istrien waren opgrond vun der Volkszählung vun 2001 148.328 (71,88 %) Kroaten, 14.284 (6,92 %) Italiener, 6.613 (3,20 %) Serben, 3.077 (1,49 %) Bosnier, 2.032 (0,98 %) Albaner, 2.020 (0,98 %) Slowenen. 8.865 (4,30 %) hu keng Nationalität (am offiziell definéierten Sënn) uginn, mee sech am regionale Sënn als (Istrianer) bezeechent. Di gréisste Stad ass Pula.
[Änneren] Klima
Istrien ass mat 2.380 Sonnestonnen vum Klima begënstegt. Am Summer ass ët normalerweis nët ze warem an de Wanter ass mëll. Istrien erfreet sech enger duerchscnëttlecher Temperatur vu 14 °C am Jor.
[Änneren] Verkéier
Bei Pula, Rijeka (Kroatien) an Portorož (Slowenien) existiéieren international |Flughäfen.. Dee vu Pula ass souguer fir de Start an d’Landung vu der Boeing 747 (Jumbo Jets) amenagéiert a gët wird vun der irescher Bëlleg-Fluggesellschaft Ryanair benotzt.
[Änneren] Geschicht
D'Geschicht vun Istrien ass beweegt a komplex.
[Änneren] Fréigeschicht an Antike
Eng vu den eelsten nohgewise Siedlungen an Istrien, dat hettegt Premantura, geet bis an d’Bronzezäit zréck. An der Antike war d’Hallefinsel als Histria bekannt. D’ Réimer hunn hir Awunner fir t’éischt als wëll Seereiber kenne geléiert, nodeem si de Noper Venetien agegliddert haten Een éischte Virstouss no Istrien hunn d’Réimer 221 v. Chr. ënnerholl. Obschon Istrien sech intensiv géint déi sukzessiv Attacken gewiert huet, ass ët de Réimer gelong, Istrien bis 178 v. Chr. vollstänneg ze erueweren. Bis zur Zäit vum Cäsar huet Istrien zum réimeschen Illyricum gehéiert. Ënnert dem Augustus an Tiberius gouf Istrien du eng Regioun vun Italien.
[Änneren] Mëttelalter
Istrien gouf am 6. Jorhonnertt vu Slawen besiedelt, déi allerdengs vu den byzantineschen Keeseren bezwongen an ënnerworf goufen. D’ Langobarden hunn Istrien zwar verwüst, konnten ët awwer nët erueweren.
[Änneren] Räich vu de Franken
789 huet de Fils vum Karel de Groussen, Istrien eruewert an ët ass du an d’Frankenräich agegliddert gi.
[Änneren] Héige Mëttellalter
Am héigen Mëittelalter huet den Otto I. d’ Mark Aquileia (zesummen mat der Mark Verona) ofginn. Si koum du un Kärnten . 1040 gouf Istrien vun Heinrich III an eng eegen, vu Friaul ofgesonnert Markgrafschaft vum Hellegen Réimeschen Räich ëmgewandelt.
Opgrond vum Frddensvertrag vu Treviso 1291 gouf Venedeg endgülteg Meeschter iwwert d’ Küst vu Koper (Capodistra) bis op Rovinj (Rovigno) an d'Grofen von Görz krouchen déi sougannt Karstgebdder bannen am Land. Triest koum 1382 ënnert d’Schutzherrschaft vu den Habsburger.
[Änneren] Fréi Neizäit
Dat venezianescht Istrien, dat sech haaptsächlech op d’ Küst beschränkt huet, blouf véierhoonnert Jor ënner venezianescher Herrschaft.
[Änneren] Eenegung
No dem Fridden vu Campo Formio]] 1797 huet Éisträich d’Land besat. Well et awwer am Fridde vu Pressburg op de ganzen "venezianesche Besëtz" huet misse verzichten, huet et och Istrien zwangsweis oftrieden missen. Et gouf dunn Italien zougeschlo. 1813 hunn d’Éisträicher dat Gebitt nei besat. Mat der Opléisung vun der Republik Venedeg gouf Istrien 1815 rëm een Deel vum éisträischeschen Keeserräich.
[Änneren] Éischten Weltkrich an duerno
Istrien ass ëmmer e politesche Spillball blief. Well Italien seng Usprech op Istrien nët opginn hat, goufen him am Londoner Vertrag vum 26. Abrëll 1915 territorial Hoffnungen a Bezug op Istrien gemach, mat dem Hannergedanken, fir ët fir d’Alliéiert ze gewannen. An dat op d’Käschten vu de Slowenen an Kroaten . Duerch de Vertrag vu Saint-Germain 1919 koum, nom Éischte Weltkrich, ganz Istrien zu Italien. De Grenzvertrag vu Rapallo 1920 huet dat och bilateral tëschent Italien an dem neigegrönnten Staat Jugoslawien konfirméiert. Dat huet nët verhënnert, dat an deem Raum méi Kroaten a Slowenen gewunnt hu wéi Italiener. Fir déi demographsche Struktur zugonschten vun dem italienischen Bevölkerungsgrupp ze veränneren, huet déi faschistesch Regierung vum Mussolini schikanös Mossnahmen géint si geholl. Durobberhinn hu vill Kroaten a Slowenenen, wat bezweckt war, d’Land verlooss.
[Änneren] Zweete Weltkrich
Am Zweete Weltkrich hunnn kroatesch a slowenesch Partisanen géint den italienischen Faschismus a fir d’Vereenegung mat den jugoslawischen Deelrepubliken Kroatien a Slowenien gekämpft. No dem Frontewissel vun Italien op d’Säit vun den Alliierten am Jor 1943 konnten d’ Partisanen deelweis op verschidde Plazen an Istrien den italienischen Truppen d’Waffen ofhuelen an d’Muecht iwwerhuelen. Istrien ass awwer du vu däitschen Truppen besat ginn a gouf bis zum Fréijor 1945 e Besatzungsgebitt, an d’Populatioun gouf deementspreechend behandelt. D’Vergeltunsmossnahmen sinn du nët ausblif. D’Partsanen hu sech un der italienescher Bevölkerung gerächt. Vill Italiener si verhaft ginn, si verschollen oder sinn ëmkom. Richt wéi d’Amerikaner agerëckt si, huet d’Situatioun sech bëssen berouegt.
Iwwer 100.000 italienesch-venezianesch Istrianer hunn als Vertriewener, no 1945, Istrien opgrond vun der Repression durch den Tito-Regime verlooss.
[Änneren] Jugoslawien, Fräien Territoire vu Triest
Bei der Grëndung, 1945, vum zweete Jugoslawien ass den Haaptdeel zu der Deelrepublik Kroatien geschlo ginn, den nordwestleche Deel vun Istrien huet fir unzefänken zum fräien Territoire vun Triest gehéiert. Wéi du 1954 dëse fräien Territoire vu Triest tëschent Jugoslawien an Italien opgedeelt ginn ass, gouf déi jugoslawesch Partie sengersäits an zeee gespléckt an ënnert den Deelrepubliken Slowenien a Kroatien opgedeelt. D’Gebitt ëm d’Stiedt Koper a Portorož koum zu Slowenien, dat weider südlech geleeen Gebitt zu Kroatien. D’ Grenze tëschent Italien a Jugoslawien goufen 1975 am Vertrag vun Osimo definitiv vertraglich festgeluecht.. Slowenien huet doduerch Zougang zum Mier kritt.
[Änneren] Zerfall vu Jugoslawien
Well de Grenzverlaf tëschent den Feelrepubliken Kroatien a Slowenien nët riguros festgeluecht waren , koum ët ëmmer rem zu terrtorial bedengt Streidereien tëschent d¨se Länner. D’Oftrennung vu Slowenien vun dem fréieren Jugoslawien ass ouni gréisser Problemen erfollecht.
Dat war bei Kroatien nët de Fall. Während dem Kroatien-Krich blouf dës Regioun trotz allem vun direkten Krichsawierkungen verschount a konnt domatt eng grouss Zuel vu Flüchtlingen aus den serbesch besaten an "ethnesch gerengeschten Deel vu Kroatien an Bosnien an Herzegowina ophuelen.
D’Wonnen aus den territorial bedengkten Konflikten am Raum vun Istrien sinn souguer haut nach nët ganz geheelt.
[Änneren] Literatur
- Harald Waitzbauer: Durch Istrien. Mit der Istrianischen Staatsbahn in die k.k. Adriaprovinz. Salzburg 1989 (op däitsch)
- D'Alessio, Vanni. Il cuore conteso. Il nazionalismo in una comunità multietnica nell'Istria asburgica. Filema Edizioni, Napoli 2003 (op ital.)
- Antolini, Nicola. Slavi e Latini in Istria tra cinquecento e novecento: origini storiche e problemi del contesto multietnico istriano. (op ital.)Storicamente. n. 2, 2006 [1]
- Bacicchi, Silvano; Gombač, Boris M.; Mattiussi, Dario. La deportazione dei civili sloveni e croati nei campi di concentramento italiani: 1942-1943: i campi del confine orientale, Centro Isontino di Ricerca e Documentazione Storica e Sociale "L. Gasparini", Gradisca d'Isonzo 2004 (op ital.)
- Bartoli, Matteo. Le parlate italiane della Venezia Giulia e della Dalmazia. Tipografia italo-orientale. Grottaferrata 1919. (op ital.)
- Benussi, Bernardo. L' Istria nei suoi due millenni di storia. Treves-Zanichelli. Trieste 1924. (op ital.)
[Änneren] Kuckt och
[Änneren] Um Spaweck
Commons: Istria – Biller, Videoen oder Audiodateien |