Meteor
Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.
Meteor (griich. metéoros (μετέωρος), bedeit: „an der Loft“) sinn am weidere Sënn lokal, sporadesch Liichterschäinungen um Himmel an un der Äerduewerfläch.
Am engere Sënn ginn domat Meteoroiden, meeschtens Stëbs- oder Stengstécker aus dem interplanetare Raum bezeechent, déi aus dem Weltraum an d’Atmosphär vun der Äerd andrengen an hei duerch Loftreiwung Liichtspuren maachen an dobäi verdämpen.
D’Meteorologie befaasst sech mat der Observatioun an der Beschreiwung vum Wiederoflaf an der Äerdatmosphär an och mat deenen domat an Zesummenhang stoenden Liichterschäinungen, déi zum Deel och als Meteore bezeechent ginn (kuckt ënnen).
Inhaltsverzeechnis |
[Änneren] Stäreschnuppen a Feierkugelen
De gréissten Deel vun de Meteore ass interplanetaren Urspronk; nëmme ganz wéineg kommen op d’Äerd aus dem interstellare Raum.
Am Volleksmond ginn kleng Meteore och Stärschnuppe genannt. Hir Urspronksobjete hunn en Duerchmiesser ëm 1 mm. Gréisser Objete (>10 mm) heeschen Boliden, Feierkugel oder Feierball.
Zousätzlech ënnerscheed een teleskopesch Meteore, déi net méi mam bloussen A ze gesi sinn.
Bezeechnung | Duerchmiesser vum Urspronkskierper | Mass | Gesamtmass vun allen Objete, déi d’Äerd all Dag treffen |
---|---|---|---|
Feierkugelen, Bolide | méi grouss wéi 10 mm | méi wéi 2 g | 1 t |
Stäreschnuppen (-4mag bis +6mag) |
1 mm bis 10 mm | 2 mg bis 2 g | 5 t |
Teleskopesch Meteore | 0,1 mm bis 1 mm | 0,002 mg bis 2 mg | 20 t |
Mikrometeore | méi kleng wéi 0,1 mm | manner wéi 0,002 mg | 1000 t bis 10.000 t |
Déi meescht Meteorerschäinungen daueren nëmmen Sekonnenbrochdeeler a ginn vun Deelecher fabrizéiert, déi ënner engem Millimeter grouss sinn an am Allgemengen mat 30 bis 70 Kilometer pro Sekonn op d’Äerdatmosphäre treffen. Si vergléien dobäi vollstänneg. Meteoriden mat der Gréisst vun engem Räiskär liwweren schonns androcksvoll Liichterschäinungen mat enger Dauer >1 s.
Vill méi selten sinn dogéint gréisser Objete vu mindestens e puer Kilogramm Mass, déi ënner Ëmstänn net vollstänneg vergléien an als Meteorit op d’Äerduewerfläch optreffen. Dat ass besonnesch bei Eisemeteoriten de Fall. Steenmeteroiden zerfalen bei nach gréisseren Ofmiessungen zu engem Schwaarm, deen trotzdeem net de Buedem erreecht, awer eng grouss Drockwell maache kann.
Den optriedenden Liichteffekt entsteet dobäi nëmmen zum klengen Deel duerch d’Vergléien vum Deelchen selwer, well Meteore liichten an iwwer 100 Kilometer Héicht. Duerch Loftreiwung an ofdämpend Material mécht sech hannert dem Kierper eng Plasmaspur, déi duerch strahlend Rekombinatioun ugereegter Elektronen vu Loftatome liicht. D’Spuren kënnen dofir nach liichten, nodeem de Meteroid schonns verglitt ass. Si loossen sech unhand vun der Reflexioun vu Funkwellen um leetfäegen Plasma nach minuttelaang noweisen (Meteorscatter).
Ausser dem siichtbaren Liicht ass munchmol och Kaméidi oder Kraachen ze héieren.
Niewen eenzeln optriedenden Meteoren (sougenannt sporadesch Meteore) gëtt et sougenannt Meteorstréim. Dës entstinn, wann d’Äerd d’Flugbunn vun engem Koméit kräizt. Bekannt Meteorstréime sinn d’Quadrantiden am Januar, d’Perseiden am Juli an August, d’Leoniden am November sowéi d’Geminiden am Dezember.
Och künstlech Äerdsatelliten an Rakéitendeeler (Weltraumschrott) maachen beim Antrëtt an d’Äerdatmosphär meteorähnlech Liichterschäinungen. Si sinn awer méi lues, dorun kann een si vun richtegen Meteoren ënnerscheeden.
[Änneren] Aner Zorten
Ofgesinn vun den uewen beschriwwenen Meteoroiden, déi Liichterschäinungen maachen, gëtt tëschent de folgenden Kategorien vun als Meteor bezeechenten Erschäinungen ënnerscheed, déi net duerch vergléiend Kierper entstinn:
- Elektrometeore am Zesummenhang mat geluedenen Deelecher
- Hydrometeore am Zesummenhang mat Waasser an den Aggregatzoustänn fest a flësseg
- Lithometeore am Zesummenhang mat Schwiewedeelecher, déi net aus Waasser bestinn
- Photometeore duerch Reflexioun, Briechung, oder Interferenz vu Liicht verursaacht
Meeschtens handelt et sech bei dëse Meteoren ëm Naturerschäinungen, e puer sinn awer anthropogenen Urspronks, wéi zum Beispill Kondenssträifen vu Fliegeren oder d’Iridium Flares, déi duerch Spigelung an de Solarzellen vu Raumflugkierpern entstinn.
[Änneren] Literatur
- Heinrich Müller: Vater Beresfort’s naturhistorische Unterhaltungen mit seinen Söhnen über die Wunder, die Pracht und den Nutzen der Meteore. Anleitung zur Betrachtung und Kenntniß großer, mächtiger, freundlicher u. ergötzlicher Naturerscheinungen. Krappe, Leipzig 1837 (Digitalisat).
- Cuno Hoffmeister: Meteore, ihre kosmischen und irdischen Beziehungen. Akademische Verlagsgesellschaft, Leipzig 1937.
- Cuno Hoffmeister: Meteorströme. J. A. Barth Verlag, Leipzig 1948.
- Robert Hawkes, Ingrid Mann, Peter Brown: Modern Meteor Science. An Interdisciplinary View. Berlin 2005. ISBN 1-402-04374-0.
[Änneren] Kuckt och
[Änneren] Um Spaweck
Wiktionary: Sternschnuppe – Synonymer, Iwwersetzungen |
Commons: Meteor – Biller, Videoen oder Audiodateien |