Chronologie vun der Astronomie (1. Jh. v. Ch. bis 5. Jh. v. Ch.)

Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.

  • 500 v.Chr. : Den Heraklit vun Ephesus stellt de Saz op: "Alles ass a Bewegung an näischt bleift stoen".
  • 465 v.Chr. : De Mathematiker Oinopides vu Chios stellt een Zyklus vun 59 Joer op, fir d'Sonnejoer an de Moundlaf auszegläichen.
  • 460 v.Chr. : De Parmenides aus Elea kënnt aus mathematesche Grënn op déi selwecht Behaaptung vum Pythagores, datt d'Äerd eng Kugel ass.
  • 456 v.Chr. : Den Anaxagoras vu Klazomenae erkläert déi scheinbar (ostwestlechen) himmleschë Kreeslaf duerch d'Unhuelen vun engem zentrifugalen Ëmschwonk.
  • 450 v.Chr. : De Karthager Himilko entdeckt Groussbritannien.
  • 450 v.Chr. : D'réimesch Kultur gëtt staark vum etruskesche Wëssen an hirer Technik beaflosst.
  • 450 v.Chr. : D'Griichen iwwerhuele vun den Ägypter de Papyrus als Schreifpabeier (schréi zougeschniddene Binsenhalm).
  • 450 v.Chr. : De Philomaus féiert säi Weltsystem mat engem Zentralfeier an enger Géigenäerd an.
  • 449 v.Chr. : D'Griiche kennen d'Bréifdauwen.
  • 444 v.Chr. : Den athenesche Mathematiker Meton méisst d'Punkten vun der Sonnewend mat engem Gnomon (senkrecht schietwierfende Stab).
  • 443 v.Chr. : Am Athen vum Perikles kommen op ronn 50.000 fräi Bierger ongeféier 100.000 Sklaven. (D'Bevëlkerung vu Griicheland huet 3 Millioune Leit, dovun ca. 1 Millioun Sklaven)
  • 433 v.Chr. : Den athenesche Mathematiker Meton mëcht eng Kalennerverbesserung, andeems hien een Zyklus aféiert, deen 19 Joer ëmfaasst, a bannent dëser Zäit 125 voll Méint vun 30 Deeg an 110 Méint vun 29 Deeg huet, sou datt e Joer 365,263 Deeg huet.
  • 439 v.Chr. : Den Hippokrates aus Chios verfaasst dat éischt Elementarbuch vun der Geometrie a féiert de Brauch an, Punkte vun enger geometrescher Figur mat Buchstawen ze bezeechnen.
  • 420 v.Chr. : Den Demokritos vun Avdera léiert d'sphäeresch Gestalt vu Sonn a Mound.
  • 413 v.Chr. : Den athenesche Feldhär Nikias zitt säi Réckzuch vu Syrakus an d'Längt wéinst enger Mounddäischter (Awerglaf).
  • 407 v.Chr. : Den Hippodamos vu Milet baut Stad an Hafen vu Rhodos mat engem rechtwénklegem Stroossesystem.
  • 400 v.Chr. : De Plato léiert d'Theorie vun de Kegelschnëtter a gëtt déi regulär Polyeder un.
  • 400 v.Chr. : D'Astrologie faasst Fouss an Indien a féiert hei 7 Deeg d'Woch an (analog zu de bekannte 7 hellste "Stären": d'Sonn, de Mound a 5 Planéiten).
  • 400 v.Chr. : Héichentwéckelt Eisengeschirr an der keltescher Latène-Kultur.
  • 390 v.Chr. : Den Archytas vun Tarent bestëmmt den Ëmfang vun der Äerd. Hie behandelt d'Mechanik mathematesch an erfënnt d'Roll an d'Schrauf.
  • 384 v.Chr. : De babyloneschen Astronom Kidenas entdeckt aus alen Observatiounen d'Präzessioun vun der Dag- an Nuetgläiche.
  • 384 v.Chr. bis 322 v.Chr. : Éischt Beweiser vun der Kugelgestalt eiser Äerd duerch den Aristoteles.
  • 380 v.Chr. : De griicheschen Astronom Eudoxos mécht eng Rees no Ägypten, an iwwerhëlt do wichteg astronomesch Ureegungen.
  • 379 v.Chr. : De Plato léiert am "Phaidon" d'Kugelgestalt vun der Äerd.
  • 360 v.Chr. : D'Ägypter präge Mënzen fir d'griichesch Sëldner.
  • 365 v.Chr. : Den Eudoxos vu Knidos(†356 v.Chr.) stellt d'System vun den homozentreschë Sphäeren op an deelt den Himmel a Stärebiller an.
  • 350 v.Chr. : Den Herakleides léiert d'Achsendréihung vun der Äerd an als éischten och d'heliozentrescht System.
  • ëm 4. Joerhonnert v. Chr. : Éischt Himmelsobservatiounen bei de germanesche Vëlker fir Zäit- a Festberechnungen.
  • 338 v.Chr. : Ufank vum réimesche Mënzwiesen.
  • 334 v.Chr. : Den Aristoteles aus Stagira hellt d'Existenz vun engem Weltäether un. - Als Bewäis fir eng ronn Äerd begrënd hien, datt bei Mounddäischteren de Schiet vun der Äerd kreesförmeg ass, an datt d'Kugel deen eenzege Kierper ass, deen an alle Lagen e kreesförmegen Schiet wäerft.
  • 334 v.Chr. : De Kalippos aus Cyzikos verbessert d'homozentrescht Sphäeresystem vum Endoxos vu Knidos.
  • 334 v.Chr. : De Pytheas aus Massilia (haut: Marseille) huet als Éischten d'Héichten vum periodeschen "Steigen" an "Sénken" vum Meer am Golf vu Bristol gemooss. Hien huet d'Ofhängegkeet vum Flustand erkannt, duerch Stellungen vum Äerdmound.
  • 330 v.Chr. : Den Autolykos aus Piane a Klengasien schreift dat éischt Léierbuch vun der Kugel (Sphaerik).
  • 330 v.Chr. : De griicheschen Fuerscher Pytheas ëmseegelt Groussbritannien an d'Ostséi bis Düna, huet mam Gnomon d'Sonnenhéicht an geographescht Lag vu senger Stad Massilia bestëmmt.
  • 325 v.Chr. : Den Herakleides Pontikos léiert, datt de Merkur an d'Venus d'Sonn ëmkreesen an erklärt, déi deeglech scheinbar Bewegung vun der Himmelskugel aus der Dréihung vun der Äerd vu West no Ost.
  • 323 v.Chr. : Dat ägyptescht Alexandria gëtt kulturelle Mëttelpunkt (Alexandrinesch Zäitalter), bis d'Araber d'Stad am Joer 641 eroberen.
  • 323 v.Chr. : Den Aristoteles († 322 v.Chr.) erkennt de fräie Fall als beschleunegt Bewegung, glewt awer, datt méi schwéier Kierper och méi schnell faalen. Eréischt de Galilei Galileo huet dat richteg gestallt.
  • 305 v.Chr. : D'babylonesch Astrologie verbreet sech staark a Griicheland.
  • 300 v.Chr. : Ball- a Wierfelspiller sinn bei Griichen a Réimer bekannt.
  • 298 v.Chr. : Den Aristykkos an den Timocharis bestëmmen aus den Zäiten vun Sonnenënnergäng fir d'éischt d'Zäiten vun Fixstärepositioun. Hir Aarbëchten sinn zwar verluer gaangen awer si hun spéider nach dem Hipparch bei sengen Beobachtungen gehollef.
  • 298 v.Chr. : Den Archimedes stellt de wichtege Saz op, datt den Inhalt enger Kugel sech zum Inhalt engem ëmschléissenden Zylinders, wéi 2:3 verhällt. Hie mëcht dann eng Aarbëcht iwwer Kreesmiessungen mat Berechnunge vun der Zuel Phi, déi hien tëschent 3,141 bis 3,142 fënd. Hien berechent weider den Inhalt vun enger Parabel a léiert d'Eegenschaften vun de Spiralen kennen.
  • 260 v.Chr. : Den Archimedes erfënd d'Waasserschrauf, déi Schrauf ouni Enn an de Fläschenzuch.
  • 260 v.Chr. : Den Aristarchos vu Samos léiert, datt d'Sonn an Fixstäre onbeweglech sinn an datt sech d'Äerd an engem schiefen Krees ëm d'Sonn bewegt a gläichzäiteg sech ëm hir eegen Achs bewegt. Hien fënd eraus, datt d'Sonn 19mol méi wàit vun eis ass, ewéi de Mound (während a Wierklechkeet 386 un d'Stell vun 19 kënnt).
  • Ëm 240 v.Chr. : Éischt Äerdëmfangberechnung vum Alexandrinesche Geograph Eratosthenes.
  • 240 v.Chr. : Den Eratosthenes vun Alexandria mëcht déi éischt Gradmiessung von Alexandria bis Syene, déi, d'Stadiom zu 157,5 Meter unhëllt, een Äerdëmfang vun 39.375.000 Meter ergëtt. Hien stellt een "Erdkundesystem" op.
  • 238 v.Chr. : Den Apollonios vu Perga versicht d'Ursaach vum Stëllstoen an Hannerzeggoe vun Planéiten ze erklären an erfënd zu deem Zweck d'Epizyklen.
  • Ëm 150 v.Chr. : Éischt Äerdgloben duerch den zu Pergamon schaffenden Krates Mallotes (Krates vu Mallos).
  • Ëm 150 v.Chr. : Den Hipparch entdeckt d'Prinzip vun der perspektivescher Projektioun, entwërft stereographesch an orthographesch Projektiounen fir Himmelskaarten an deelt den Äquator an 30 Grad an.
  • 130 v.Chr. : Den Hipparchos vun Alexandria begrënnt déi wëssenschaftlech, op Beobachtung berouend Astronomie, sowéi déi sphäeresch Trigonometrie. Hien endeckt déi steregraphesch Projektioun vun Landkaarten an bestëmmt fir d'éischt d'Moundparallax.
  • 128 v.Chr. : Den Hipparchos zeechent een Katalog mat 1080 Stärepositiounen fir d'Epoch vun 128 v. Chr.
  • 100 v.Chr. : De Baumeeschter Andronikos Cyrrhestes stellt op engem vun him gebautem Tuerm zu Athen, deen éischten meteorologeschen Apparat op: e Wandfändel.
  • 100 v.Chr. : De Posidonios mécht eng nei Äerdmiessung a verfaasst eng Monographie iwwer deen Ozean, an deem ë.a. och d'Léier vun Ebbe a Flut wëssenschaftlech duerstellt.