Magellanesch Wolleken

Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.

Déi grouss Magellanesch Wollek
Déi grouss Magellanesch Wollek
Déi kleng Magellanesch Wollek
Déi kleng Magellanesch Wollek

D’Magellanesch Wolleken sinn zwou irregulär Zwerggalaxien an nächster Nopeschschaft vun eiser Mëllechstrooss an domat en Deel vun der Lokaler Grupp. Si gi mat GMW a KMW (Grouss/Kleng Magellanesch Wollek) oder englesch mat LMC an SMC (Large/Small Magellanic Cloud) ofgekierzt.

Den Äerdbewunner vun der Südhallefkugel waren déi zwou Galaxien wuel schon zënter der prähistorescher Zäit duerch Observatioune mam bloussen A bekannt. Déi éischt schrëftlech Notize stame vum perseschen Astronom Al Sufi a sengem Buch vun de Fixstären aus dem Joer 964.

Den éischten Europäer, deen déi zwou Wolleke beschriwwen huet, war de Ferdinand Magellan bei senger Weltëmseegelung am Joer 1519. Am Teleskop weist sech hire Charakter als Galaxis, déi aus Stären, Niwwelen, Stärekéip an aner astronomeschen Himmelskierper zesummegesat ass. No der Mëllechstrooss (also eiser Heemechtsgalaxis), dem Andromedaniwwel an dem Dräiecksniwwel ass déi Grouss Magellanesch Wollek, déi véiertgréisst Galaxis vun der Lokaler Grupp.

Inhaltsverzeechnis

[Änneren] Daten

Numm Katalognr. Typ Dist. [kLj] Dist. [kpc] Duerchm. [kpc] Mass [M] Rec. Dec. vis. Hellegkeet
GMW ESO 56-115 Irr (SBm?) ~163 ~50 7,7 1010 05h 24,0m -69° 48' 0,9 mag
KMW NGC 292 Irr ~209 ~64 3,1 2•109 00h 51,0m -73° 06' 2,7 mag

Erklärung: kLj bedeit Kiloliichtjoer, also dausend Liichtjoer; kpc bedeit Kiloparsec, also dausend Parsec; M bedeit Sonnemass.

[Änneren] Distanz

D’Distanz, besonnesch zu der GMW, huet an der extragalaktescher Astronomie am leschte Joerhonnert eng Schlësselroll gespillt, awer zugläich ëmmer ërem fir Duercheneen gesuergt. Dat grousst Interesse geet dobäi virun allem op d’Tatsach zeréck, datt d’extragalaktesch Distanzmiessungen op der Perioden-Hellegkeets-Bezéiung vun de verännerlechen Cepheiden-Stäre berout. Dës Bezéiung gouf net nëmmen unhand vu Cepheiden an der KMW entdeckt, mä gëtt bis haut un de Cepheiden vun der GMW geäicht an iwwerpréift. Allerdéngs deenen sech doduerch all Feeler bei der Distanzbestëmmung vun der Magellanesche Wolleken direkt op d’Distanzbestëmmung vun aneren Galaxien aus. Besonnesch Feelinterpretatiounen vun der Perioden-Hellegkeets-Bezéiung an der éischten Halschent vum 20. Joerhonnert féierten dohir op enorm Schwankungen an den ermëttelten kosmesche Skalen.

Bis zum heitegen Dag fannen sech a verschiddene Quellen verschidden Daten fir d’Distanz vun der Magellanescher Wollek, variéierend tëschent 40 an 80 kpc. D’Recherchen an aktuellen wëssenschaftlechen Verëffentlechungen weisen, datt op dem Gebitt weiderhin gefuerscht gëtt, an d’Miessfeeler hun sech gewaltesch verbessert. Haut gëllt eng Distanz tëschent 44 an 51 kpc (143000 bis 166000 Liichtjoer) als gesëchert.

D’Magellanesch Wolleken sinn soumat no der Canis-Major-Zwerggalaxis an der Sagittarius-Zwerggalaxis déi nächste Noperen vun der Mëllechstrooss.

[Änneren] Beschreiwung

D’KMW bestet vielläicht aus zwou verschmëlzenden Galaxien, déi op gläicher Siichtlinn leien an doduerch net ouni weideres optesch getrennt kënne ginn. D’GMW besëtzt e Véierel vun der Liichtkraaft vun eiser Mëllechstrooss, d’KMW nëmmen 1/25 dovun.

An der Magellanesche Wolleken gëtt et vill interessant Objete fir Amateurastronomen, wéi z.B. den Tarantelniwwel (NGC 2070). Weider gëtt et vill Stärekéip an der Magellanescher Wollek, vun deenen e puer zu der Klass vun de bloe Kugelstärekéip gehéieren, eng Objetklass, déi et an eiser Mëllechstrooss net gëtt.

am Joer 1987 explodéiert an der GMW d’Supernova 1987A.

Beschreiwung

Déi zwou Magellanesch Wolleken sinn ënnereneen a mat der Mëllechstrooss duerch en dënnt Waasserstoffband verbonnen, de Magellanesche Stroum. Si bewegen sech mat enger Vitesse vun ca. 55 km/s openeen zou

D’Wolleken leien an de Stärebiller Dorado a Mensa (GMW) bzw. Tucana (KMW). Duerch hire klengen Ofstand zu der Äerd an déi grouss Ausdeenung hunn si fir een irdeschen Observer e schäinbaren Duerchmiesser vu ronn 6º bzw. 3,5º Grad.

Am Bild riets ass d’Positioun vun de Magellanesche Wolleken relativ zu der Mëllechstrooss (aus Sterne und Weltraum 5/98) ersiichtlëch. D’Ofkierzungen am eenzelnen bedeiten:

  • GMW: Grouss Magellanesch Wollek
  • KMW: Kleng Magellanesch Wollek
  • GSP: Galaktesche Südpol
  • MSI: Éischt Waasserstoffverdichtung am Magellanesche Stroum
  • 3: 30 Doradus
  • W: Flügel (Wing) de KMW

De Feil deit d’Ëmlafrichtung vun de Magellanesche Wolleken ëm d’Mëllechstroossenzentrum un.

[Änneren] NGC-Objeten an der Grousser Magellanescher Wollek

An der Grousser Magellanescher Wollek gëtt et vill Stärekéip an Niwwelen, déi am NGC-Katalog verzeechent sinn.

[Änneren] NGC-Objete an der Klenger Magellanescher Wollek

Och an der Klenger Magellanescher Wollek gëtt et vill Stärekéip an Niwwelen, déi am NGC-Katalog verzeechent sinn.

[Änneren] m Spaweck