Caroline Herschel
Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.
D’Caroline Lucretia Herschel, gebuer de 16. Mäerz 1750 zu Hannover a gestuerwen den 9. Januar 1848 och do, war déi éischt Fra, déi an der Astronomie voll Unerkennung fonnt huet. Si war Astronomin an huet mat hirem Brudder Wilhelm Herschel zesumme geschafft. Si huet e puer Koméiten entdeckt.
Inhaltsverzeechnis |
D’Caroline Herschel war eenzegt Meedchen vu fënnef iiwerliewende Kanner vum Militärmuseker Isaak Herschel a senger Fra Anna Ilse. De Papp war bestriewt, senge Kanner eng musekalesch Grondausbildung ze ginn. Awer am Haus Herschel gouf net nëmme musizéiert, awer och philosophéiert an Astronomie bedriwwen.
Am Joer 1772 – mat 22 Joer – ass si hirem Brudder Friedrich Wilhelm Herschel, op Bath an England nogefollegt. De Wilhelm huet si als Haushälterin gebraucht, huet si och sech weider ausbilden gelooss, an hir d’Méiglechkeet ginn, fir a senge Concerten als Solistin opzetrieden. Zimlech séier gouf si éischt Sängerin bei deem vun hirem Brudder opgefouerten Oratorien, an huet doduerch e gewëssene Ruff als Vokalistin erreecht; si huet dann och Leedungsfunktiounen am Chouer iwwerholl.
Si hätt bestëmmt eng grouss musekalesch Carrière viru sech gehat, wa si nët der Passioun vun hirem Brudder, der Astronomie, nogefollegt wier. Ouni Zweifel waren d'Herschels aus Hannover eng ongewéinlech Famill: Duebelbegabungen (Musek an Astronomie) waren anscheinend d’Regel: De Brudder Alexander, och Museker, huet och als Astronom beim Wilhelm am Familliebetrib un der Erfuerschung vum Himmel matgewierkt.
D'Caroline huet dem Brudder Wilhelm bei der Fabrikatioun vu Spigelteleskope gehollef. Hir Haaptaufgab bestung doran, d’Spigelen ze poléieren an ze schläifen – eng Aarbecht, bei déier et op eng absolut Genauegkeet ukënnt. Niewent der praktescher Aarbecht huet si sech och mat astronomeschen Theorië befaasst. Si huet d’Formelen a Berechnunge mat der Algebra geléiert a Reduktiounen als Grondlag fir d’Oberservatiounen an Duerchmustere vum Stärenhimmel.
E groussen Aschnëtt fir d’Caroline Herschel koum 1781, am Entdeckungsjoer vum Planéit Uranus, deen hire Brudder Wilhelm Herschel éischter zoufälleg bei enger Himmelsduerchmusterung fonnt huet. Wéinst dëser Entdeckung huet dem Wilhelm eng Plaz als kinniklechen Astronom an der Stad Slough ugebueden kritt, an dës och ugeholl.
D’Caroline krut um Haff eng Ustellung als Mataarbechterin vun hirem Brudder. Mat engem Loun vu 50 Pond am Joer war dat, déi éischt Pai, déi je eng Fra fir wëssenschaftlech Aarbecht kritt huet. Elo huet d’Caroline ugefaange mat engem klenge Newton-Teleskop Koméiten ze sichen. Dobäi huet si 1783 dräi bemierkenswert Niwwelen entdeckt an tëschent 1786 an 1797 8 Koméiten, dorënner den Enckesche Koméit. Am Joer 1797 huet si der Royal Society een Index zu dem John Flamsteeds sengen Observatiounen virgeluecht, zesumme mat engem Katalog vu 561 feelenden Stären an dësem "British Catalogue", souwéi eng Lëscht vu Feeleren an dëser Publikatioun.
Nuetelaang war si mat hirem Bruder op Observatiounsposten, huet Stärepositiounen opgeschriwwen, déi de Wilhelm hir vun déier anerer Säit vum risegen Teleskop zougeruff huet. Si huet Ofhandlungen fir d’Philosophical Transactions geschriwwen, 14 Niwwel entdeckt, Honnerte vun hinnen berechent an ugefaang, e Katalog fir Stärekéip an Niwwelen (heitegen Sproochgebrauch: Deep Sky Objete) ze maachen. Si huet en Ergänzungskatalog zu Flamsteeds Atlas gemaach, deen 561 Stären ëmfaasst, souwéi e Gesamtregister.
Fir dës Aarbecht krut si allerhéichst Unerkennung ë.a. vum Carl Friedrich Gauss a Johann Franz Encke. Trotzdeem ass si eng bescheide Fra bliwwen.
Am Joer 1822, nodeems hire Brudder gestuerwe war, huet si näischt méi an England zeréckgehalen, an ass an hir Heemechtstad Hannover hanneschgeplënnert, déi se viru bal fofzeg Joer verlooss hat. Hei ass si mat hiren astronomesche Studie virugefuer. Si huet Uerdnung an dat ëmfangräicht Material vun hirem Brudder bruecht an déi Observatiounen, déi se zesumme gemaach haten, no Zenitdistanz a Rektaszensioun sortéiert. Op dës Aart a Weis huet si et hirem Neveu John Herschel méiglech gemaach, fir d’Aarbechten vun sengem Papp systematesch fortzesetzen an op de südleche Stärenhimmel auszedeenen.
E ganze Koup vun Auszeechnungen huet si kritt – 1828 ënner anerem d’Goldmedail vun der Royal Astronomical Society, a gouf Éieremember bei der Royal Astronomical Society am Joer 1835. Si war déi éischt Fra, déi sou eng Zort Unerkennunge kritt huet. Ulass dozou war hire sougenannten Zonekatalog, deen si als Undenken un hire Brudder erstallt huet. Am Katalog waren d’reduzéiert Observatioune vu sämtlechen Niwwelen a Stärekéip enthalen, déi de Wilhelm Herschel entdeckt hat, am Fong eng Aarbecht, déi bal net méi ze packe war. 1838 huet déi Kinniklech Iresch Akademie vun de Wëssenschaften zu Dublin déi 88 Joer al Caroline Herschel zu hirem Member gemaach. 1846 krut si am Alter vu 96 Joer am Optrag vum Kinnik vu Preisen déi gëlle Medail vun der Preisescher Akademie vun de Wëssenschaften.
Nach op hirem 97. Gebuertsdag huet si de Besuch vun der Krounprënzekoppel emfaangen, huet sech e puer Stonnen mat hinnen ënnerhalen, an huet hinnen dono e Lied, dat hire Brudder 70 Joer virdru komponéiert hat, virgesongen.
Kee vun deene vun hir entdeckte Koméiten gouf no hir benannt, awer e Moundkrater am Sinus Iridium an de Planetoid (281) Lucretia droen hire Numm.
D’Graf vum Caroline Herschels fënnt een op dem Gartenfriedhof an hirer Heemechtstad Hannover.
[Änneren] Wierker
- Memoiren und Briefwechsel 1750-1848. Herausgegeben von Frau John Herschel, Berlin 1877
- Caroline Herschel's autobiographies. Edited by Michael Hoskin. Cambridge: Science History Publications 2003. ISBN 0-905193-06-7
[Änneren] Literatur
- Günther Buttmann: Wilhelm Herschel: Leben und Werk. In Große Naturforscher, Band 24. Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft, Stuttgart 1961
- Renate Fey: Caroline Herschel (1750-1848). Aufbruch in die nicht gewollte Selbständigkeit. In: Sophie & Co. Bedeutende Frauen Hannovers. Biographische Portraits, herausgegeben von Hiltrud Schroeder, S. 44-56, Hannover 1990, ISBN 3-7716-1521-6
- Michael Hoskin: Astronomy's Matriarch. In Sky & Telescope, Mai 2005
- Eva Maaser: Die Astronomin. Roman, Rütten & Loening, Berlin 2004, ISBN 3-352-00707-1
- Dr. Johann Heinrich von Mädler: Geschichte der Himmelskunde. Westermann, Braunschweig 1873
- Patrick Moore: Caroline Herschel: Reflected Glory. Ralph Allen, Bath 1988