Baar

Van Wikipedia

Dit artikel is in mierder Limburgse dialekte gesjreve. Perbeer estebleef waal mer ei dialek per alinea aan te hauwe.


De volgende sectie van dit artikel is gesjreve in 't Norbiks.

Leenks achter sjtèèt 'n Kölsje baar
Leenks achter sjtèèt 'n Kölsje baar
  • 'n Baar is 'ne groeëte aardewaerke pot mèt haandvatter.
  • 'n Baar is ooch 'ne iezere sjtaaf. Kiek väör mieë daoäöver oonder Breer.

Inhawd

[bewirk] Kölsj aardewaerk

De bare, zoewie op de aafbeelding leenks achter èng te zieë is, waoërte gemakt in Kölle. Bies d'r opkoms van de inmaksglazers waoërte ze algemeen gebruukt um aeëteswaar langere tied in te beware. Zoe waoërte èjjer in de baar in kalk gelach en zoeërmoos leet me d'r in fermentere. Sjperzie-bonne bewaarde me d'r in op zaot, wie och d'r vaeërdège sjroeëp.

Leenks väör: aardewaerk va Raore
Leenks väör: aardewaerk va Raore

[bewirk] Aardewaerk oet Raore

Och in Raore waoërte bies 't èng van d'r 19de ieëw op groeëte sjaal de zoegeneumde Rienlandse kroeke, pöt en bare gemakt. 't Aardewaerk waor dunner es dat van 't Kölsj aardewaerk en broen va kleur.

Museum in Raore
Museum in Raore

De bare die oonder-aan 'ne teutel howwe waoërte gebruukt um botter te sjtoeke. Me sjtoekde da de milk in de baar mèt 'n hote plaat - oeë laoëker inzote - an 'ne sjtek. Wen de botter vaeërdèg waor leet me d'r wèèj an d'r teutel voet lope. Dit saoërt baar is neet op 't sjèlderiej va Breugel te zieë mae waal in 't Töpfermuseum in Raore.

[bewirk] Etymologie baar

't Kernwaoërd bar in 't Sanskriet gift de betekenis drage mit. Aod-Germaanse tale wie 't aod-Fries, 't aod-Saksisch, 't aod-Ingelsj of Anglosaksisch en 't aod-Hoeëgduutsj kinne 't wèrkwaoërd beran dat drage betekent. 't Gotisch kaant bairan. Vör 't aod-Limburgs en 't aod-Nederduutsj zeunt ging gegaeves bekaant mae op groond van 't aod-Limburgse waoërd baar maog me, umdat dis twieë tale tussje 't Saksische en 't Hoeëgduutsje taalgebied in liegke, d'r van oet goeë dat beran och in dis tale gebruukt is in de betekenis va drage. 'n Baar is 'ne aardewerke pot oeëin me in ozze sjtrieëk al in 't pre-historische Elsloo (bandkeramiekers va 5000 v. Chr.) aeëteswaar bewaarde. 'n Baar haat haandvatter en is dus och gemakt um te drage.

[bewirk] Aander vurme mèt baar

In 't Nederlands en ouch in 't Limburgs kin v'r 't achtervoegsel -baar of -ber dat van e wèrkwaoërd 'n bievoegelijknaamwaoërd makt en daodör de betekenis drage mitgift of get dat gedrage wert. Es me get betroewbaar vindt, dan drigt me dat vertroewe in zich. Aander waoërt zeunt b.v. beriekbaar, broekbaar, dankbaar, draagbaar of drinkbaar. Hieël dik wert och vör de vorm is te + wèrkwaoërd gekaoze in 't Limburgs. 't Ingelsj kint o.m. 't werkwaoërd to bear dat (ver)drage betekent en 't Nederlands kint o.m. baarmoeder, oeëin 'n keend gedrage wert.

[bewirk] Trivia


De volgende sectie van dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs.

Bare binge beteikent: lang achterein mèt ein sjtoon moele, kwebbele of kalle. De letterlike beteikenis ies: kapotte bare reparere. Dat bare binge gebeurde bie de waterpöt, woa dageliks 't drinkwater ('pöt' geneump) woort gehaold, in de tied dat nog gein waterleiding waor. Zoadoonde waor 't 'n trefplek veur de bevolking, woa ziech 't nuujs woort vertèlt.

Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "http://li.wikipedia.org../../../b/a/a/Baar.html"