De gesjiedenis van Ool
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Ools. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Ools aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
Ool haet altied al biej Herte geheurdj. Herte weurdj in 't jaor 968 veur 't iëerst in schriftelikke bronne vermeldj. Dees vermelding waas te vinje in ein akte. Volges dees akte zoew keuningin Gerberga in 't jaor 968 ein schinking höbbe gedaon aan de abdiej van St. Remigius in Reims. Toet dees schinking beheurdje ouch villa Hertra.
Ool maaktj sinds de herindeiling van 1 januari 1990 deil oet van de gemeindje Remunj, toet dan haetj 't altied toet de gemeindje Herte beheurdj. Mit ongeveer 250 inwoners ligk 't aan de oevers van de Maas en de door ontgrinjing ontsjtange Oolderpool.
Ool haetj ein gezegde verneumptj nao de plaatsnaam en dae betrekking haetj op 't vaer. Dit gezegde is: "Dae is nach neet in Ool euver" en beteikendj det ein ôngernuming nog neet toet een good enj is gebrach.
De gemeindje Herte hej ein eige waope:
Verklaoring van det waope (in 't Hollands):
"Gedeeld: rechts in keel de aartsengel Michael, met gelaat, armen, handen en beenen van natuurlijke kleur en vleugels van zilver, gekleed in een wapenrok van goud en beenplaten van zilver, afgezet met goud en gewapend met een zwaard van zilver, bevestigd aan een gordel van goud, hij staat op een draak van sinopel, met klauwen en tanden van natuurlijke kleur, en houdt in de rechterhand een kruisstandaard van goud, uit welks top bliksemstralen van hetzelfde naar omlaag schieten; links gevierendeeld: I en IV in zilver eene lelie van keel, II en III in zilver 3 dwarsbalken van azuur (van Vlodrop)."
Oorsprong/verklaoring: het waope is ein combinatie van het waope van Vlorop en de parochieheilige.
In de 13e ieuw haeje diverse edele en abdieje grondj in Herte. Deze grondj waerde in de laup van de ieuw allemaol opgekoch of euvergedrage aan de Munsterabdiej te Remunj, die waerde hiemit de grootste grondjeigenaer. De wereldlikke mach loog biej de grave van Gelre, diej 't in leen gegaeve hejje aan de Here van Cuijk. Later ginge dees rechte euver op de gesjlachte Van Heinsberg en Van Haren ôm in de laup van de 15e ieuw weer aan Van Heinsberg toe te komme. Jan van Heinsberg sjtorf in 1448 zonger zeuns. Herte koom aan zien dochter, die getrouwd woor mit Jan van Nassau. Dit echpaar verkoch de heerlijkheid Herte tensjlotte in 1464 aan Godard van Vlodrop. Dees familiej bleef in 't bezit van Herte toet 1565. Hiejnao waerde de heerlijkheid nog inkele kiëre verkoch toet aan de Franse Revolutie.
De heerlijkheid Herte waas gelaege in het Euverkwarteer van Gelre en haaj ein eige schepenbank mit leege jurisdictie. De hoog jurisdictie loog biej Remunj. 'T oudste bekindje zegel dateert oet 1532 en verteunt de kirkpatroon, de aartsingel Michael, mit veur zich 't waope Vlorop. In 1510 waerde al ein zegel geneump, mer det zegel is neet bewaard gebleve. In 1666 waerde ein nuuj zegel gesjneeje, waobiej 't waope Vlorop waerde vervange door 't waope van de toenmalige hiëre oet 't gesjlach Van Rollingen.
't zegel van Herte van 1532.
't zegel van Herte van 1666.
In 1896 vroog 't gemeindjebesjtuur ein waope aan gebaseerd op 't zegel van 1532. De Hooge Raod van Adel ging echter neet akkaord mit ein klein, gecompliceerd schild aan de veut van de heilige en sjteldje het huidige waope veur. Dit waerdje daorop verleend. De keus veur 't waope Vlorop weurdj door Eversen en Meulleneers neet es gelökkig gezeen. Dees familie haetj namellik neet miëer of langer invloed gehadj dan de anger families. Zie sjteldje veur het wapen Cuijk te numme, veur de aajste hiëere van Herte.
Literatuur: Eversen en Meulleneers, 1900; Breevebook Hooge Raod van Adel, 1896; Frankewitz en Venner, z.j.