എറിക് ബേണ്‍

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.

ബേണ്‍
ബേണ്‍

കാനഡയില്‍ ജനിച്ച ലോക പ്രശസ്തനായ മനശ്ശാസ്ത്ര വിദഗ്ദ്ധനാണ് എറിക് ബേണ്‍ ഇംഗ്ലീഷില്‍: Eric Berne (1910 മേയ് 10 - 1970 ജൂലൈ 15) വിനിമയ അപഗ്രഥനം (Transactional Analysis) എന്ന മനശാസ്ത്ര വിശകലന രീതിയുടെ ഉപജ്ഞാതാവ് എന്ന നിലയിലാണ് അദ്ദേഹം അറിയപ്പെടുന്നത്. ടി.എ. എന്ന ചുരുക്കപ്പേരില്‍ അറിയപ്പെടുന്ന ട്രാന്‍സാക്ഷ്ണല്‍ അനാലിസിസിന്‌ ഒരു പാട് അരാധകര്‍ ഉണ്ട്.

ഉള്ളടക്കം

[തിരുത്തുക] ജീവിത രേഖ

[തിരുത്തുക] സംഭാവനകള്‍

വ്യക്തിബന്ധങ്ങളിലെ വ്യക്തിസ്ഥാനത്തെ മൂന്നായി ബേണ്‍ നിര്‍ണ്ണയിച്ചു: രക്ഷാകര്‍ത്താവ്, മുതിര്‍‍ന്നയാള്‍, കുട്ടി. ഇതിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ വ്യക്തിഗതമായ ആശയവിനിമയത്തെ അദ്ദേഹം വിശകലനം ചെയ്തു. വ്യക്തിഗതമായ ആശയവിനിമയത്തെയാണ് ബേണ്‍ വിനിമയം എന്ന് വിളിക്കുന്നത്. നിത്യജീവിതത്തില്‍ നിരന്തരമായി ആവര്‍ത്തിക്കപ്പെടുന്ന വിനിമയമാതൃകകളുണ്ടെന്നി ബേണ്‍ സിദ്ധാന്തിച്ചു. അവയെ അദ്ദേഹം കളി(Games)യെന്നു വിളിച്ചു.

[തിരുത്തുക] വിനിമയവിശകലനം

1950ലാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ഗവേഷകസംഘം ടി.എ എന്ന ചുരുക്കപ്പേരില്‍ അറിയപ്പെടുന്ന ട്രാന്‍സാക്‍ഷനല്‍ അനാലിസിസ് എന്ന സംജ്ഞ ഉപയോഗിക്കാന്‍ തുടങ്ങിയത്. ഇതിനകം കളിയെ ആധാരമാക്കിയുള്ള ഒരു സവിശേഷമായ മനോവിശ്ലേഷണ രീതിശാസ്ത്രമായി ഇത് ബേണും സഹപ്രവര്‍ത്തകരും ചേര്‍ന്ന് വികസിപ്പിച്ചിരുന്നു. ഈ രീതിശാസ്ത്രം പിന്തുടരുന്നവരുടെ സംഘം 1964ല്‍ ഇന്റര്‍നാഷണല്‍ ട്രാന്‍സാക്‍ഷനല്‍ അനാലിസിസ് അസോസിയേഷന്‍ നിലവില്‍ വന്നു. എങ്കിലും മനോവിശ്ലേഷകരില്‍ ഭൂരിഭാഗവും ഈ വിശ്ലേഷണരീതി അവഗണിക്കുകയാണ്.

1960ല്‍ ബേണിന്റെ പഠനങ്ങളെ ആധാരമാക്കിയുള്ള സാങ്കേതികപ്രബന്ധങ്ങളും പൊതുവായനയ്ക്കുള്ള ലേഖനങ്ങളും പ്രകാശിപ്പിക്കപ്പെട്ടു. സംഘടനകളുടേയും സംഘങ്ങളുടേയും ഘടനയും ചലനരീതിയും (Structures and Dynamics of Organizations and Groups) എന്ന അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രബന്ധം 1963ല്‍ പ്രകാശിതമായി. വ്യക്തിഗതമായ വിശ്ലേഷണത്തിനപ്പുറം സംഘങ്ങളുടേയും സമൂഹത്തിന്റേയും ആശയവിനിമയത്തെ മേല്പറഞ്ഞ രീതിശാസ്ത്രം അവലംബിച്ച് പഠിക്കുന്ന ഈ പ്രബന്ധം ഒരു നാഴികക്കല്ലാണ്.

ഗേംസ് പീപ്പിള്‍ പ്ലേ എന്ന ബേണിന്റെ പുസ്തകം 1964ലാണ് പ്രസിദ്ധീകരിക്കപ്പെട്ടത്. നിത്യജീവിതത്തിലെ സാഹചര്യവും സന്ദര്‍ഭവും വിശകലനവിധേയമാകുന്ന ഈ പുസ്തകം വില്പനയില്‍ ബെസ്റ്റ്സെല്ലറാവുകയും ഇദ്ദേഹം പ്രശസ്തനാവുകയും ചെയ്തു. നിത്യജീവിതത്തിലെ കളികളെ ആധാരമാക്കിയുള്ള ഈ പുസ്തകത്തിന്റെ അദ്ധ്യായങ്ങളുടെ ശീര്‍ഷകം കളിപ്പേരുകളെപ്പോലുള്ളവയായിരുന്നു. ഒരു ഉദാഹരണം Now I've got you you son of a bitch.


[തിരുത്തുക] കൃതികള്‍

  • ഗേംസ് പീപ്പിള്‍ പ്ലേ (Games People Play) 1964ല്‍ പ്രസിദ്ധീകരിക്കപ്പെട്ട ഈ പുസ്കത്തിന്റെ അഞ്ച് ദശലക്ഷം കോപ്പികള്‍ ഇതിനകം വിറ്റഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.
  • വാട്ട് ഡു യൂ സേ ആഫ്റ്റര്‍ യൂ സേ ഹെലോ (What Do You Say After You Say Hello?) 1970ല്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ മരണത്തിന് തൊട്ടു മുമ്പ് എഴുതിപ്പൂര്‍ത്തീകരിച്ച കൃതി.
  • ട്രാന്‍സാക്‍ഷനല്‍ അനാലിസിസ് ഇന്‍ സൈക്കോതെറാപ്പി (Transactional Analysis in Psychotherapy)ട്രാന്‍സാക്‍ഷനല്‍ അനാലിസിന്റെ ആശയങ്ങള്‍ ആദ്യം അവതരിപ്പിച്ച കൃതി,1961.
  • സ്ട്രക്‍ചര്‍ ആന്റ് ഡൈനാമിക്‍സ് ഓഫ് ഓര്‍ഗനൈസേഷന്‍ ആന്റ് ഗ്രൂപ്പ്സ് (Structure and Dynamics of Organizations and Groups) 1963ല്‍ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച ഈ പുസ്തകത്തിലാണ് വ്യക്തിഗതമല്ലാത്ത തലത്തില്‍ ടി.എ പ്രയോഗിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ച് ബേണ്‍ എഴുതുന്നത്.
  • പ്രിന്‍സിപ്പിള്‍സ് ഓഫ് ഗ്രൂപ്പ് ട്രീറ്റ്മെന്റ് (Principles of Group Treatment)1966ലെ ഈ പുസ്തകം സംഘങ്ങളെ എങ്ങനെ ടി.എ.സിദ്ധാന്തത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ വിശകലനം ചെയ്യാമെന്നു ക്രമാനുഗതമായി വിശദീകരിക്കുന്നു.
  • ലേമെന്‍സ് ഗൈഡ് ടു സൈക്യാട്രി ആന്റ് സൈക്കോളജി (Layman's Guide to Psychiatry and Psychoanalysis)1947ല്‍ ബേണ്‍ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച മൈന്റ് ഇന്‍ ആക്‍ഷന്‍ എന്ന പുസ്തകത്തിന്റെ പരിഷ്കരിച്ച പതിപ്പ്.1957ലെ കൃതി.
  • സെക്സ് ഇന്‍ ഹ്യൂമന്‍ ലവിങ്ങ് (Sex in Human Loving)കാലിഫോര്‍ണിയ സര്‍വ്വകലാശാലയില്‍ 1966ല്‍ നടത്തിയ പ്രഭാഷണപരമ്പരയുടെ പുസ്തകരൂപം, 1970.
  • ബിയോണ്ട് ഗേംസ് ആന്റ് സ്ക്രപ്റ്റ്സ് (Beyond Games and Scripts) മരണാനന്തരം പ്രസിദ്ധീകരിക്കപ്പെട്ട കൃതി,1976.
  • ഇന്‍റ്റ്യൂഷന്‍ ആന്റ് ഈഗോ സ്‌റ്റേജസ് (Intuition and Ego States: The Origins of Transactional Analysis: A Series of Papers)മരണാന്തരം സമാഹരിക്കപ്പെട്ട പ്രബന്ധങ്ങള്‍,1977.
  • ദ ഹാപ്പി വാലി (The Happy Valley)മനശ്ശാസ്ത്രേതരമായ ഒരു കൃതി. ബാലസാഹിത്യമാണന്നന്നു തോന്നാം.

[തിരുത്തുക] പ്രമാണാധാര സൂചി

ആശയവിനിമയം