വൈരുദ്ധ്യാത്മക വാദം

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.


യുക്തിവാദത്തിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട ഒരു വിഭാഗമാണ്‌ വെരുദ്ധ്യാത്മക വാദം (ആംഗലേയം: Dialectic). വസ്തുതകളെ അപഗ്രഥിക്കാനും മനസ്സിലാക്കാനുമായി പ്രയോഗിക്കുന്ന രീതികളാണല്ലോ "യുക്തിവാദം" എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്നത്. പരസ്പരമെതിര്‍ക്കുന്ന ആശയങ്ങളുടെ സമരത്തിലൂടെെ ലോജിക്കല്‍ റീസണിംഗ് നടത്തുക എന്നതാണ് ഈ രീതി. [1]

ഉള്ളടക്കം

[തിരുത്തുക] പാശ്ചാത്തലം

ലോജിക്കല്‍ റീസണിംഗിന് ആദ്യമായി ഒരു വ്യവസ്ഥാപിതമായ മാര്‍ഗ്ഗം രൂപപ്പെടുത്തിയെടുത്തത് അരിസ്റ്റോട്ടിലാണ്. അദ്ദേഹം രൂപപ്പെടുത്തിയ രീതി ഫോര്‍മല്‍ ലോജിക്ക് എന്ന് അറിയപ്പെടുന്നു

[തിരുത്തുക] ഫോര്‍മല്‍ ലോജിക്ക്

ഫോര്‍മല്‍ ലോജിക്കില്‍ എല്ലാ ലോജിക്കുകളും അതേ/അല്ല എന്ന് ഉത്തരം തരുന്നവയായിരിക്കും. അതായത് ഒന്നുകില്‍ ആ ലോജിക്ക് ശരിയായിരിക്കും, അല്ലെങ്കില്‍ അത് തെറ്റായിരിക്കും. ഈ കാഴ്ചപ്പാടിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിലാണ് ഇത് പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നത്. മൂന്ന് അടിസ്ഥാന തത്വങ്ങളാണ് ഇതിനുള്ളത്.

  1. ഐഡന്റ്റ്റി : ഒരു ലോജിക്ക് അതിനോടുതന്നെ തുല്യമായിരിക്കും (A=A)
  2. കോണ്‍ട്രഡിക്‍ഷന്‍ ഒരു ലോജിക്ക് അതിന്റെ എതിര്‍ ലോജിക്കിന് ഒരിക്കലും തുല്യമായിരിക്കില്ല (A!=~A)
  3. മധ്യസ്ഥാന മില്ലായ്മ: ഒരു ലോജിക്ക് ശരിയായിരിക്കാം, അല്ലെങ്കില്‍ അതിന്റെ എതിര്‍ ലോജിക്ക് ശരിയായിരിക്കും, രണ്ടിന്റെയും ഇടയില്‍ ഒരു സാധ്യതയില്ല.

[തിരുത്തുക] ഫോര്‍മല്‍ ലോജിക്കിന്റെ പരിമിതികള്‍

ഫോര്‍മല്‍ ലോജിക്കിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ രണ്ട് അവസ്ഥകളേ ഉള്ളു, ശരി അല്ലെങ്കില്‍ തെറ്റ്. ഉദാഹരണത്തിന് ഒരു ജീവിക്ക് ജീവനുണ്ടോ എന്ന ചോദ്യത്തിന് ഉണ്ട് അല്ലെങ്കില്‍ ഇല്ല എന്നാണ് ഉത്തരം. എന്നാല്‍ യഥാര്ഡഥലോകം കുറേക്കൂടി സങ്കീര്‍ണ്ണമാണ്. ഒരു ജീവിക്ക് ജീവനുണ്ടോ എന്ന് കൃത്യമായി പറയാന്‍ വയ്യാത്ത ഒരവസ്ഥ ഉണ്ടാകാം. ഒരാള്‍ കുട്ടിയാണോ വയസ്സനാണോ എന്ന ചോദ്യത്തിന് അതേ എന്നോ അല്ല എന്നോ ഉത്തരം പറയുന്നത് പലപ്പോഴും വിഷമമാണ്. ഇത്തരം സങ്കീര്‍ണ്ണതകള്‍ കൈകാര്യം ചെയ്യാന്‍ ഫോര്‍മല്‍ ലോജിക്കിന് കഴിയില്ല.

യാഥാര്‍ഥ്യലോകം തുടര്‍ച്ചയായ മാറ്റങ്ങള്‍ക്കു വിധേയമാണ്. ഫോര്‍മല്‍ ലോജിക്കിന് ചലനം, മാറ്റം, കോണ്‍ഡ്രഡിക്ഷന്‍ എന്നിവയൊന്നും കൈരാര്യം ചെയ്യാന്‍ കഴിയില്ല.

[തിരുത്തുക] വൈരുദ്ധ്യാത്മക വാദത്തിന്റെ രീതി

ഇവിടെ മനസ്സിലാക്കേണ്ട വസ്തുതയെ ഒരു തത്വവും അതിന്റെ എതിര്‍ തത്വവുംഅവതരിപ്പിക്കുന്നു. ഇവതമ്മിലുള്ള വൈരുദ്ധ്യം പരിഹരിക്കുന്നതിലൂടെ അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട യാഥാര്‍ഥ്യം (സത്യം) മനസ്സിലാക്കാം എന്നതാണ് വൈരുദ്ധ്യാത്മക വാദത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനം. ഇതിന് സോക്രട്ടീസ് അനുവര്‍ത്തിച്ച രീതി ഇവയിലേതെങ്കിലുമൊന്ന് ഇപ്പോള്‍ സത്യമെന്ന് അറിയുന്ന വസ്തുതകളോട് ചേര്‍ക്കുമ്പോള്‍, വൈരുദ്ധ്യത്തിലേക്ക് നയിക്കുന്നുവെന്ന് എന്ന് തെളിയിക്കുകയായിരുന്നു. ഇതോടെ ആ തത്വം സത്യമല്ല എന്ന് മനസ്സിലാക്കാം. ചിലഘട്ടങ്ങളില്‍ പരിഗണിക്കപ്പെടുന്ന തത്വവും എതിര്‍-തത്വവും അവലംബമാക്കിയ ഏതെങ്കിലും കാര്യങ്ങത്തെ വസ്തുതാപരമായി നിഷേധിക്കാന്‍ കഴിയും. ഈ സാഹചര്യത്തില്‍ മൂന്നാമതൊരു തത്വത്തിലേക്ക് പോകേണ്ടിവരുന്നു.

[തിരുത്തുക] അടിസ്ഥാന നിയമങ്ങള്‍

വൈരുദ്ധ്യാത്മക വാദം മൂന്ന് അടിസ്ഥാന തത്വങ്ങളെയാണ് ആധാരമാക്കുന്നത്

  • എതിര്‍പ്പുകളുടെ ഐക്യമത്വം (The unity of Opposites)
  • അളവില്‍നിന്നും ഗുണത്തിലേക്കുള്ള മാറ്റം (passage of quantitative changes into qualitative changes)
  • നിഷേധത്തിന്റെ നിഷേധം (The law of the negation of the negation)

[തിരുത്തുക] ചരിത്രം

സോക്രട്ടീസും പ്ളാറ്റോയുമാണ് വൈരുദ്ധ്യാത്മകവാദത്തിന്റെ പ്രധാന പ്രയോക്താക്കളാണി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത്. സോക്രട്ടേറിയന്‍ വൈരുദ്ധ്യാത്മകവാദം എന്ന ക്രോസ് പരിശോധനാരീതി പ്രസിദ്ധമാണല്ലോ. പിന്നീട് ഇതിന് കാര്യമായ സംഭാവന നല്‍കിയത് ഹെഗലാണ്. [2] പ്രകൃതിയുടെയും (nature) ചരിത്രത്തിന്റെയും (history) വൈരുദ്ധ്യാത്മകമായ വ്യാഖ്യാനം നല്‍കിയത് ഇദ്ദേഹമാണ്. അതിനുശേഷം ഇതിനെ പൂര്‍ണ്ണമായും പുനര്‍നിര്‍വ്വചിച്ചത് പത്തൊന്‍പതാം നൂറ്റാണ്ടില്‍ കാള്‍ മാക്സും ഏംഗല്‍സുമാണ്. വൈരുദ്ധ്യാത്മക ഭൗതികവാദം എന്ന പുതയ കാഴ്ചപ്പാടിലേക്കാണ് ഇത് നയിച്ചത്. ഇന്ന് വൈരുദ്ധ്യാത്മക വാദമെന്നത്, പരസ്പരബന്ധിതമായ, പലപ്പോഴും പരസ്പരവിരുദ്ധമായ, അതേസമയം സചേതനമായ യാഥാര്‍ഥ്യ ലോകത്തെ എങ്ങനെ വീക്ഷിക്കണമെന്നു ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്ന സിദ്ധാന്തമായി വളര്‍ന്നിരിക്കുന്നു.

[തിരുത്തുക] വൈരുദ്ധ്യാത്മക വാദം ഭാരതീയതത്വശാസ്ത്രത്തില്‍

ഭാരതീയ തത്വശാസ്ത്രത്തില്‍ വൈരുദ്ധ്യാത്തിന്റെ ചില ഏടുകള്‍ കാണാം. ഹെഗല്‍, [3] ഏംഗല്‍സ്, ഇയാന്‍ സ്റ്റുവര്‍ട്ട് തുടങ്ങിയവര്‍ ഇതിനെക്കുറിച്ച് പരാമര്‍ശിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഭാരതീയ സങ്കല്പത്തിന്‍ വിഷ്ണു പാലനത്തിന്റെയും ശിവന്‍ സംഹാരത്തിന്റെയും മൂര്‍ത്തികളാണല്ലോ. പക്ഷേ ശിവനും വിഷ്ണുവും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം നന്‍മയും തിന്‍മയും തമ്മിലുള്ള പോരാട്ടമല്ല, മറിച്ച് നിലനില്‍പ്പിന്റെ തന്നെ അടിസ്ഥാനമായ വൈരുദ്ധ്യമാണ്. സ്റ്റുവര്‍ട്ട് ഇതിനെ ഭാരതീയ സങ്കല്പത്തിലെ വൈരുദ്ധ്യാത്മകതയ്ക്ക് ഉദാഹരണമാക്കുന്നു.

[തിരുത്തുക] വൈരുദ്ധ്യാത്മക വാദം സോക്രട്ടീസിന്റെ ചിന്തകളില്‍

സോക്രട്ടീസിന്റെ വാദഗതികളെല്ലാം തന്നെ, ഒരു തിസീസിന്റെ തിരിച്ചും മറിച്ചും ഉള്ള രിശോധനയിലൂടെയാണ്. പരിശോധനയിലൂടെ ഒരു തത്വമോ, അല്ലെങ്കില്‍ അതിന്റെ എതിര്‍ തത്വമോ വൈരുദ്ധ്യത്തിലേക്ക് നയിക്കുന്നു എന്ന് സ്ഥാപിച്ചാണ് സോക്രട്ടീസ് വസ്തുതകളെ അവതരിപ്പിക്കാറുള്ളത്. ഈ രീതിയില്‍ വൈരുദ്ധ്യാത്മക വാദത്തെ അടിസ്ഥാനപ്പെടുത്തിയായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രവര്‍ത്തനം എന്ന് കാണാന്‍ കഴിയും.

[തിരുത്തുക] വൈരുദ്ധ്യാത്മക വാദം ബൂദ്ധിസത്തില്‍

വൈരുദ്ധ്യാത്മക വാദത്തിന്റെ ഏടുകള്‍ ബൂദ്ധിസത്തിലും കാണാമെന്ന് ഏംഗല്‍സ് മുതല്‍പേര്‍ പരാമര്‍ശിച്ചിട്ടുണ്ട്. യാഥാര്‍ഥ്യം (സത്യം) എന്നത് തുടര്‍ച്ചയായ മാറ്റത്തിനു വിധേയമാണ് എന്നാണ് ബുദ്ധിസം വാദിക്കുന്നത്. സത്യം മാറ്റമില്ലാത്തതും സ്ഥിരവുമാണെന്ന വേദാന്ത സങ്കല്പത്തിന്റെ നേര്‍ വിപരീതമാണീ കാഴ്ചപ്പാട്.

[തിരുത്തുക] വൈരുദ്ധ്യാത്മക വാദം ഹെഗലിന്റെ ചിന്തകളില്‍

വൈരുദ്ധ്യാത്മക വാദത്തിന് പുതിയ ഒരു മാനം നല്‍കിയ വ്യക്തിയാണ് ഹെഗല്‍. ചരിത്രത്തെ വൈരുദ്ധ്യാത്മക വാദത്തിന്റെ വീക്ഷണത്തില്‍ വിശദീകരിച്ചത് ഇദ്ദേഹമായിരുന്നു.

[തിരുത്തുക] വൈരുദ്ധ്യാത്മക ചരിത്രവീക്ഷണം

ഹെഗല്‍ ചരിത്ര വീക്ഷണത്തെ മൂന്ന് രീതികളായി തിരിച്ചു

  1. ചരിത്രകാരന്‍ അവന്റെ കാലഘട്ടത്തെക്കുറിച്ച് നേരിട്ട് പറയുന്ന രീതി
  2. പഴയകാല ചരിത്രം പിന്നീട് ഒരു കാലഘട്ടത്തില്‍ പറയുന്ന രീതി
  3. തത്വശാസ്ത്രങ്ങളുടെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ ചരിത്രകാലഘട്ടങ്ങളെ വിശകലനം ചെയ്ത് അവതരിപ്പിക്കുന്ന രീതി

[തിരുത്തുക] വൈരുദ്ധ്യാത്മക വാദം മാര്‍ക്സിയന്‍ കാഴ്ചപ്പാടില്‍

വൈരുദ്ധ്യാത്മകവാദത്തിന്റെ ഭൗതികവാദവുമായുള്ള സങ്കലനഫലമായ വൈരുദ്ധ്യാത്മക ഭൗതികവാദം എന്ന തത്വസംഹിതയാണ് മാര്‍ക്സിയന്‍ കാഴ്ചപ്പാടിന്റെ സൈദ്ധാന്തിക അടിത്തറ.

[തിരുത്തുക] ഇതും കാണുക

വൈരുദ്ധ്യാത്മക ഭൗതികവാദം

[തിരുത്തുക] പ്രമാണാധാരസൂചി

  1. കുട്ടികള്‍ക്കായുള്ള ഡയലെക്ടിക്സ് എന്ന വെബ് പേജ് ശേഖരിച്ച തിയ്യതി 2007 മാര്‍ച്ച് 12
  2. അലീസിയഫാരിനാടിയുടെ സൈറ്റില്‍ ഹെഗലിന്റെ ലേഖനങ്ങള്‍, ശേഖരിച്ച തിയ്യതി 2007 മാര്‍ച്ച് 12
  3. ഹെഗല്‍.നെറ്റ് എന്ന സൈറ്റ്. ശേഖരിച്ച തിയ്യതി 2007 മാര്‍ച്ച് 12

[തിരുത്തുക] കുറിപ്പുകള്‍

[തിരുത്തുക] കൂടുതല്‍ അറിയാന്‍

  • Hartman, Robert S. (Ed.) (1953). Reason in History, A General Introduction to the Philosophy of History (in English). Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall, pp. xli-xlii. ISBN 0-02-351320-9, LCCN 53004476.
ആശയവിനിമയം