സോമയാഗം
വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
സോമരസം മുഖ്യഹവിസ്സായി അഗ്നിയില് ഹോമിക്കുന്ന യജ്ഞങ്ങളാണ് സോമയാഗം.
യജ്ഞങ്ങള് മനുഷ്യനെ ദേവനാക്കി ഉയര്ത്തും എന്ന് പുരാണങ്ങള് ഉദ്ഘോഷിക്കുന്നു. യജ്ഞങ്ങള് വൈദികം,താന്ത്രികം എന്നിങ്ങനെ രണ്ടു വിധത്തിലുണ്ടു. വൈദികയജ്ഞത്തില് മുഖ്യം സോമയാഗമാണു.
യജ്ഞത്തില് സോമാഹുതിയുടെ എണ്ണമനുസരിച്ച് ഏഴു തരം സോമയാഗങ്ങള് ഉണ്ടു. അവ അഗ്നിഷ്ടോമം, അത്യുഗ്നിഷ്ടോമം, ഉക്ഥ്യം, ഷോഡശി, വാജപേയം, അതിരാത്രം, അപ്തോര്യാമം എന്നിവയാണ്. സോമയാഗങ്ങളില് വച്ച് വലുതാണ് അഗ്നിയെന്ന അതിരാത്രം. സോമയാഗത്തിന് 6 ദിവസമെങ്കില് അതിരാത്രത്തിന് 12 ദിവസം വേണം. ഗൃഹസ്ഥനേ യാഗം ചെയ്യാന് അധികാരമുള്ളു. അയാള് യാഗാധികാരമുള്ള കുടുംബത്തില് നിന്നായിരുക്കുകയും വേണം. സോമയാഗം ചെയ്യും മുമ്പ് അഗ്നി ആധാനം ചെയ്യണം. അഗ്ന്യാദാനം ചെയ്തവരെ അടിത്തിരി എന്നും സോമയാഗം ചെയ്തവരെ സോമയാജി എന്നും അതിരാത്രം ചെയ്തവരെ അക്കിത്തിരി എന്നും വിളിക്കും. ഇവര് മരണം വരെ നിത്യവും രണ്ടുനേരം "അഗ്നിഹോത്രം" അനുഷ്ടിക്കണം. വസന്തഋതുവിലെ(മീനം മേടം മാസങ്ങള്) ഉത്തരായനവും വെളുത്തപക്ഷവും ദേവനക്ഷത്രവും (കാര്ത്തിക, രോഹിണി, പുണര്തം, ഉത്രം എന്നീ നാളുകള്) കൂടിയ ശുഭദിനത്തിലാണ് യാഗം ആരംഭിക്കേണ്ടത്. യജ്ഞങ്ങള് വേദങ്ങളുടെ കര്മകാണ്ഡങ്ങളാണ്. ഇതിലേക്ക് ഒരു തീര്ഥയാത്രയാണ് സോമയാഗം എന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു.