Isaac Newton
Minn Wikipedija, l-enċiklopedija ħielsa.
![]() |
Dan l-artiklu huwa abbozz (stub). Jekk tista', ikkontribwixxi issa biex ittejbu, dejjem skond il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. Għal-lista kompluta ta' abbozzi, ara l-kategorija relatata. |
Sir Isaac Newton, (4 ta' Jannar 1643 - 31 ta' Marzu 1727) kien fiżiku, matematiku, astronomu u filosfu naturali Ingliż, meqjus minn ħafna bħala l-akbar figura fl-istorja tax-xjenza. Fil-ktieb tiegħu, Philosophiae Naturalis Principia Mathematica, ppubblikat fl-1687, hu ddeskriva l-gravitazzjoni universali u t-tliet liġijiet tal-moviment. Barra minn hekk, hu għamel xogħlijiet fis-setturi tal-matematika, l-ottika u l-mekkanika.
Werrej |
[editja] Biografija
[editja] Snin Bikrija
Isaac Newton twieled fl-4 ta' Jannar 1643 f'Woolsthorpe Manor, f'Woolsthorpe-by-Colsterworth f' raħal żgħir f'Lincolnshire, bin Isaac Newton (li miet tliet xhur qabel twieled Isaac) u Hannah Ayscough. Meta Newton kellu biss tliet snin, ommu żżewġet lir-Reverendu Barnabus Smith, u ħalliet lit-tifel fil-kura ta' omma, Margery Ayscough. Newton beda l-edukazzjoni tiegħu fl-iskejjel tal-villaġġ u wara ntbagħat f'The King's School, Grantham, fejn sar l-aħjar student fl-iskola kollha. Fi żmien li għadda f'The King's School, hu kien joqgħod għand ċertu William Clarke, l-ispiżjar tal-post u eventwalment Newton beda jħobb lit-tifla ta' Clarke, Anne Storey. Iżda meta Isaac, ta' dsatax-il sena, telaq lejn l-Università ta' Cambridge, Storey ħallietu. Newton ħa l-lawrja universitarja fl-1665, u qatta' t-tmintax-il xahar li l-universita' damet magħluqa bħala prekawzjoni mill-pesta, d-dar, jaħdem fuq il-kalkulu, l-ottika u l-liġijiet tal-gravitazzjoni.
[editja] Snin tan-nofs
[editja] Matematika
Newton kompla l-istudju tal-kalkulu, iżda ma bdiex jippubblika x-xogħol tiegħu qabel l-1693, u ma spjegax kollox qabel l-1704. Sadanittant, Gottfried Leibniz kien diġa żviluppa t-teorija tiegħu tal-kalkulu. Dan wassal għal pika bejnithom. Newton akkuża lil Liebniz li seraqlu x-xogħol tiegħu. B'hekk bdiet il-kontroversja bejn Newton u Liebniz.
[editja] Ottika
Bejn l-1670 u l-1672, Newton kien jagħti lezzjonijiet fuq l-ottika. Matul dan il-perjodu, hu studja r-rifrazzjoni tad-dawl. Wera li bi priżma, seta jaqasam id-dawl abjad fi spettru ta' kuluri, u li lenti u priżma oħra setgħu jerġgħu jikkomponu il-kuluri f'dawl abjad.