Wikibooks tlwikibooks https://tl.wikibooks.org/wiki/Unang_Pahina MediaWiki 1.39.0-wmf.5 first-letter Midya Natatangi Usapan Tagagamit Usapang tagagamit Wikibooks Usapang Wikibooks Talaksan Usapang talaksan MediaWiki Usapang MediaWiki Padron Usapang padron Tulong Usapang tulong Kategorya Usapang kategorya Pagluluto Usapang pagluluto Wikijunior Usapang Wikijunior Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 1 27337 8876 2021-02-26T06:26:50Z Yivan000 4073 updated wikitext text/x-wiki <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #ddd; -moz-box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.35); -webkit-box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.35); box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.35); -moz-border-radius: 7px; -webkit-border-radius: 7px; border-radius: 7px; background: -moz-linear-gradient(top, #fff 75%, #f9f9f9 100%); background: -webkit-gradient(linear, left top, left bottom, color-stop(75%,#fff), color-stop(100%,#f9f9f9)); background: -webkit-linear-gradient(top, #fff 75%,#f9f9f9 100%); background: -o-linear-gradient(top, #fff 75%,#f9f9f9 100%); background: -ms-linear-gradient(top, #fff 75%,#f9f9f9 100%); background: linear-gradient(top, #fff 75%,#fff 100%); height:auto; padding-left:10px; padding-right:10px; padding-bottom:5px; padding-top:5px; margin-left:5px; margin-right:5px; margin-bottom:6px;"> {{Col-begin}} {{col-2}} <!-- Panimula --> {| style="width:280px; border:none; background:none; white-space:nowrap" | style="width:280px; text-align:center; color:#000;" | <span style="font-family:Arial;font-size:230%;color:LightBlue;text-shadow: 0.1em 0.1em 0.1em gray">{{Color|#2A52BE|Maligayang pagdating sa}} {{Color|#2A52BE|'''Wikibooks'''}}</span> <div style="top:+0.2em; font-size:95%;">'''ang [[w:Malayang nilalaman|malayang]] [[Aklatang Wikibooks|aklatang]] [[Wikibooks:Pagbati|maaaring baguhin ninuman]]'''</div> <div id="articlecount" style="width: 100%; font-size: 85%;"><span style="color: green; font-size: 120%;">'''{{BILANGNGAKLAT}}'''</span> na mga librong may <span style="color: green; font-size: 120%;">'''{{NUMBEROFARTICLES}}'''</span> na pahina.</div> <div id="dateandtime" style="width:100%;text-align:center:padding:1em;font-size:85%;"><small>[[w:{{CURRENTDAYNAME}}|{{CURRENTDAYNAME}}]], [[w:{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}|{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}]], [[w:{{CURRENTYEAR}}|{{CURRENTYEAR}}]]; {{#time:H|+8 hours}}:{{#time:i|{{CURRENTTIME}}}} ([[w:GMT|GMT+8:00]])</small> |}<!-- Kategorya --> {{Col-break}} {| | class="fonslogo" style="background-repeat:no-repeat; background-position:-40px -15px; width:100%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" style="text-align:right; font-size:90%; padding:10px 10px 0px 0px;font-weight:bold;" | |style="width:13%;font-size:100%;color:#000"| <span style="white-space:nowrap">[[Talaksan:Nuvola apps kalzium.svg|20px|link=]] [[Kagawaran:Agham|Agham]]</span><br /> <span style="white-space:nowrap">[[Talaksan:Arithmetic symbols.svg|20px|link]] [[Kagawaran:Matematika|Matematika]]</span><br /> <span style="white-space:nowrap">[[Talaksan:Nuvola apps edu miscellaneous (no words).svg|20px|link=]] [[Kagawaran:Kurikulum|Kurikulum]]</span><br /> |style="width:13%;font-size:100%"| <span style="white-space:nowrap">[[Talaksan:Social sciences.svg|20px|link=]] [[Kagawaran:Agham panlipunan|Agham panlipunan]]</span><br /> <span style="white-space:nowrap">[[Talaksan:Nuvola apps edu languages.svg|20px|link=]] [[Kagawaran:Wika|Wika]]</span><br /> <span style="white-space:nowrap">[[Talaksan:P star.svg|20px|link=]] [[Kagawaran:Iba pa|Iba pa]]</span><br /> |style="width:13%;font-size:100%"| <span style="white-space:nowrap">[[Talaksan:Nuvola apps display.png|20px|link=]] [[Kagawaran:Teknolohiya|Teknolohiya]]</span><br /> <span style="white-space:nowrap">[[Talaksan:Nuvola apps package graphics.svg|20px|link=]] [[Kagawaran:Sining|Sining]]</span><br /> <span style="white-space:nowrap">[[Talaksan:Wikibooks-logo.svg|20px|link=]] [[Aklatang Wikibooks/Mga kagawaran|Lahat ng paksa]]</span> |} {{Col-end}} </div> {|style="width:100%; background-color: transparent; margin-top:-.8em; margin-bottom:-.7em" |style="font-size:95%; text-align:center"| [[Wikibooks:Pagbati|Pagbati]]{{,}}[[Wikibooks:Patungkol|Patungkol]]{{,}}[[Wikibooks:Tanungan|Magtanong]]{{,}}[[Tulong:Mag-ambag|Mag-ambag]]{{,}}[[Tulong:Magbago|Magbago]]{{,}}[[Tulong:Nilalaman|Tulong]]{{,}}[[Aklatang Wikibooks|Magsiyasat]] |} {| id="mp-upper" style="width: 100%; margin:6px 0 0 0; background:none; border-spacing: 0px;" | style="background:#F0F8FF; border:1px solid #EECFA1; padding:10px; margin-bottom:7px; vertical-align:top; -moz-border-radius:1em; -webkit-border-radius:1em; border-radius:1em;" | <!-- Napiling aklat --> {{Col-begin}} {{Col-3}} {{HU/BoxHeader|#FFFFE0|#fff8dc}}[[Talaksan:Cscr-featured.svg|20px|link= |alt= ]]&nbsp;<span style="font-family:Tahoma;font-size:100%;color:Black;text-shadow: 0em 0em 0em grey">Napilng aklat</span> </div></div> {{HU/BoxContent | content = {{NapilingAklat/aklat}} | line = [[Wikibooks:Mga napiling aklat|Tignan ang iba pa...]] }} {{Col-break}} <!-- Napiling aklat pambata --> {{HU/BoxHeader|#FFFFE0|#fff8dc}}[[File:Nuvola apps kdict.svg|20px|link= |alt= ]]&nbsp;<span style="font-family:Tahoma;font-size:100%;color:Black;text-shadow: 0em 0em 0em grey">Napiling aklat pambata</span> </div></div> {{HU/BoxContent | content = {{NapilingAklat/aklat pambata}} | line = [[Wikijunior|Tignan ang iba pa...]] }} {{Col-break}} <!-- Napiling resipi --> {{HU/BoxHeader|#FFFFE0|#fff8dc}}[[File:Nuvo!a rosquilla.svg|20px|link= |alt= ]]&nbsp;<span style="font-family:Tahoma;font-size:100%;color:Black;text-shadow: 0em 0em 0em grey">Napiling resipi</span> </div></div> {{HU/BoxContent | content = {{NapilingAklat/resipi}} | line = [[Pagluluto:Mga napiling resipi|Tignan ang iba pa...]] }} {{Col-end}} |} {| id="mp-upper" style="width: 100%; margin:6px 0 0 0; background:none; border-spacing: 0px;" | style="width:50%; background:#FFE6F8; border:1px solid #EECFA1; padding:10px; margin-bottom:7px; vertical-align:top; -moz-border-radius:1em; -webkit-border-radius:1em; border-radius:1em;" | <!-- Pundasyong Wikimedya --> {| id="mp-upper" style="width: 100%; margin:6px 0 0 0; background:none; border-spacing: 0px;" | style="width:50%; background:#FFE6F8; border:1px solid #EECFA1; padding:10px; margin-bottom:7px; vertical-align:top; -moz-border-radius:1em; -webkit-border-radius:1em; border-radius:1em;" | {| style="width:100%; margin:0 0 0 0; padding:0 0 0 0;" |- style="vertical-align:top;" | style="width:100%;" | {{HU/BoxHeader|#ddcef2|#ddcef2}}<center><span style="font-family:Tahoma;font-size:100%;color:Black;text-shadow: 0em 0em 0em grey">'''[[:wmf:Home|Pundasyong Wikimedia]]'''</span></center></div> </div> {{HU/BoxContent | content = {{{!}} class="plainlinks" style="background:transparent; margin:auto; text-align:left; width:100%; font-size: 90%" cellpadding="2" {{!}}- {{!}} style="text-align:center;" {{!}} [[Talaksan:Commons-logo.svg|35px|link=commons:|Wikimedia Commons]] {{!}} style="width:20%" {{!}} '''[[commons:Unang Pahina|Commons]]'''<br />Malayang midya {{!}} style="text-align:center;" {{!}} [[Talaksan:Wiktionary-logo-id.svg|35px|link=wikt:|lWiktionary]] {{!}} style="width:20%" {{!}} '''[[:wikt:|Wiktionary]]'''<br />Diksiyonaryo {{!}} style="text-align:center;" {{!}} [[Talaksan:Wikipedia-logo.svg|35px|link=w:|Wikipedia]] {{!}} style="width:20%" {{!}} '''[[:w:|Wikipedia]]'''<br />Ensiklopedya {{!}} style="text-align:center;" {{!}} [[Talaksan:Wikisource-logo.svg|35px|link=s:|Wikisource]] {{!}} style="width:20%" {{!}} '''[[s:|Wikisource]]'''<br />Mga manuskrito {{!}}- {{!}} style="text-align:center;" {{!}} [[Talaksan:Wikiquote-logo.svg|35px|link=q:|Wikiquote]] {{!}} style="width:20%" {{!}} '''[[:q:|Wikiquote]]'''<br />Mga kawikaan {{!}} style="text-align:center;" {{!}} [[Talaksan:Wikinews-logo.png|51px|link=wikinews:tl:|Wikinews]] {{!}} '''[[wikinews:tl:|Wikinews]]'''<br />Balita {{!}} style="text-align:center;" {{!}} [[Talaksan:Wikiversity-logo.svg|35px|link=wikiversity:|Wikiversity]] {{!}} '''[[wikiversity:|Wikiversity]]'''<br />Materyales sa pag-aaral {{!}} style="text-align:center;" {{!}} [[Talaksan:Meta-Wiki logo.svg|35px|link=meta:|Meta-Wiki]] {{!}} '''[[meta:Unang Pahina|Meta-Wiki]]'''<br />Koordinasyon {{!}}- {{!}} style="text-align:center;" {{!}} [[Talaksan:Wikispecies-logo.png|35px|link=wikispecies:|Wikispecies]] {{!}} '''[[species:Unang Pahina|Wikispecies]]'''<br />Mga espesye {{!}} style="text-align:center;" {{!}} [[Talaksan:Wikivoyage-logo.svg|35px|link=wikivoyage:tl:|Wikivoyage]] {{!}} '''[[wikivoyage:tl:|Wikivoyage]]'''<br />Gabay sa paglalakbay {{!}} style="text-align:center;" {{!}} [[Talaksan:Wikidata-logo.svg|35px|link=wikidata:|Wikidata]] {{!}} style="width:20%" {{!}} '''[[wikidata:Wikidata:Unang Pahina|Wikidata]]'''<br />Nakabalangkas na datos {{!}} style="text-align:center;" {{!}} [[Talaksan:MediaWiki-logo.svg|35px|link=mw:Template:Main_page/tl|MediaWiki]] {{!}} '''[[mw:Template:Main_page/tl|MediaWiki]]'''<br />Pagpapaunlad ng ''software'' {{!}}} | line = <!--{{·}} [{{fullurl:Wikipedia:Gambar pilihan/{{#expr:ceil (({{#time:z}} +1) div 4)}}_{{#time:Y}}|action=edit}} sunting]--> }} </div> <!-- Pamayanan ng Tagalog Wikibooks --> <div id="mf-fp"> {{HU/BoxHeader|#ddcef2|#ddcef2}}<center><span style="font-family:Tahoma;font-size:100%;color:Black;text-shadow: 0em 0em 0em grey">'''[[Wikibooks:Portada ng pamayanan|Pamayanan ng Wikibooks na Tagalog]]'''</span></center></div> </div></div> {{HU/BoxContent | content = <center><b>[[Wikibooks:Kapihan|Kapihan]]<i><small> [[Talaksan:Crystal_Clear_app_email.png|25px]] [[Wikibooks:Embahada|Ambasada]]{{,}}[[Wikibooks:Embahada|Ambasciata]]{{,}}[[Wikibooks:Embahada|Ambassad]]{{,}}[[Wikibooks:Embahada|Ambassade]]{{,}}[[Wikibooks:Embahada|Botschaft]]{{,}}[[Wikibooks:Embahada|Embaixada]]{{,}}[[Wikibooks:Embahada|Embajada]]{{,}}[[Wikibooks:Embahada|Embassy]]{{,}}[[Wikibooks:Embahada|大使館]] </small></i></b></center> <center><b><small> [[Talaksan:Wikimedia-logo.svg|16px]]<b> [[meta:Wikimedia_Embassy|Embahada ng Wikimedia para sa iba't ibang mga wika]]</b><br/> <small>Kung iniisip mo na ang Wikibooks o ang mga kaugnay na proyekto ay mahalaga sa iyo, umayon po kayo na magbigay ng [[Foundation:Fundraising|donasyon]]. <br> Ginagamit ang mga donasyon sa pagbili ng mga [[m:Wikimedia servers/tl|ekwipong serbidor]] at sa paggawa ng mga bagong [[m:Proposals for new projects|proyekto]].</small> | line = <!--{{·}} [{{fullurl:Wikipedia:Gambar pilihan/{{#expr:ceil (({{#time:z}} +1) div 4)}}_{{#time:Y}}|action=edit}} sunting]--> }} </div> {{interwiki}} 3nd3ezq5lzskbm0nntuy7s35ttlvqxt 8 5 18199 11999 2016-04-17T22:52:14Z Krinkle 689 moved to [[MediaWiki:Common.css]] css text/css /* '''CSS for Monobook skin only''' '''Notice to Administrators!''' Any changes to [[Mediawiki:Monobook.css|Monobook.css]] or [[MediaWiki:Common.css|Common.css]] should be first proposed to [[Wikipedia:Village Pump]]. Furthermore, changes should probably be made in [[MediaWiki:Common.css]] rather than this page, unless there is no effect in [[MediaWiki:Common.css]]. Testing can be done on your own user Monobook.css. (In [[Mozilla]] and [[Opera (web browser)|Opera]], you can also test style changes dynamically with the [http://www.squarefree.com/bookmarklets/webdevel.html test styles] bookmarklet from squarefree.com. It pops up a window for adding style rules, and updates the page as you type.) Always check with the [http://jigsaw.w3.org/css-validator/validator?uri=http%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DMediaWiki%3AMonobook.css%26action%3Draw%26ctype%3Dtext%2Fcss&usermedium=all W3C CSS Validation Service] after any changes. Thank you. <nowiki>*/ /* Donations link to be uncommented during fundraising drives */ #siteNotice { margin-top:5px; padding-left: 4px; font-style: italic; text-align: center; } /* #fundraising { text-align: center; border: 1px solid gray; padding: 5px; } */ /****************************/ /* BEGIN LIGHT BLUE SECTION */ /****************************/ /* Make all non-namespace pages have a light blue content area. This is done by setting the background color for all #content areas to light blue and then overriding it for any #content enclosed in a .ns-0 (main namespace). I then do the same for the "tab" background colors. --Lupo */ #content { background: #F8FCFF; /* a light blue */ } #content div.thumb { border-color: #F8FCFF; } .ns-0 * #content { background: white; } #mytabs li { background: #F8FCFF; } .ns-0 * #mytabs li { background: white; } #mytabs li a { background-color: #F8FCFF; } .ns-0 * #mytabs li a { background-color: white; } #p-cactions li a, #p-cactions li a:hover, #p-cactions li.selected a { background-color: #F8FCFF; } .ns-0 * #p-cactions li a { background-color: #fbfbfb; } .ns-0 * #p-cactions li.selected a, .ns-0 * #p-cactions li a:hover { background-color: white; } .ns-0 * #content div.thumb { border-color: white; } /**************************/ /* END LIGHT BLUE SECTION */ /**************************/ /* Display "From Wikipedia, the free encyclopedia" */ #siteSub { display: inline; font-size: 92%; font-weight: normal; } #bodyContent #siteSub a { color: #000; text-decoration: none; background-color: transparent; background-image: none; padding-right: 0; } /* Bold 'edit this page' link to encourage newcomers */ #ca-edit a { font-weight: bold !important; } /* Display "User $1, you are already logged in!" ([[MediaWiki:Alreadyloggedin]]) in red and bold */ div.alreadyloggedin { color: red; font-weight: bold; } @media print { /* Do not print edit link in templates using Template:Ed Do not print certain classes that shouldn't appear on paper */ .editlink, .noprint, .metadata, .dablink { display: none } #content { background: #FFFFFF; } /* white background on print */ } #pt-login { font-weight: bold; font-size: 110%; } form#userlogin { float: left; padding: 1em 1em .7em 1em; background-color: #ffffe6; border: 2px solid #fc6; color: #000; margin-right: 2em; } form#userlogin table { float: left; background-color: #ffffe6; color: #000; } p.error { font-weight: bold; } /* Class styles */ /* .toccolours added here because version in monobook/main.css wasn't being used by the print style */ .toccolours { border:1px solid #aaaaaa; background-color:#f9f9f9; padding:5px; font-size: 95%; } /* Remove padding from external links displayed without icon */ #bodyContent .plainlinks a {padding: 0 !important} #p-nav h5 { display: none; } .portlet a { text-decoration: none; } .portlet a:hover { text-decoration: underline; } #p-nav .pBody { padding-right: 0; } #p-nav a { display: block; width: 100%; } /* Special characters list below edit window works better without underlining */ #editpage-specialchars a { text-decoration: none; } #editpage-specialchars a:hover { text-decoration: underline; } /* If you don't want to see special characters list at all, put the following line in your User:You/monobook.css file (and remove the slash-asterisk comments) */ /* #editpage-specialchars { display: none; } */ /* Makes the background of a framed image white instead of gray. */ /* Only visible with transparent images. */ /* See #Framed_image_background_color */ div.thumb div a img { background-color:#ffffff; } /* For positioning icons at top-right, used in Templates "Spoken Article" and "Featured Article" */ div.topicon { position:absolute; z-index:100; top:10px; display: block !important; } /* try adding here, this had no effect in [[MediaWiki:Common.css]] */ .plainlinksneverexpand a.external.text:after { display: none !important } /* Standard Navigationsleisten, aka box hiding thingy from .de.*/ div.Boxmerge, div.NavFrame { margin: 0px; padding: 2px; border: 1px solid #aaaaaa; text-align: center; border-collapse: collapse; font-size: 95%; } div.Boxmerge div.NavFrame { border-style: none; border-style: hidden; } div.NavFrame + div.NavFrame { border-top-style: none; border-top-style: hidden; } div.NavPic { background-color: #ffffff; margin: 0px; padding: 2px; float: left; } div.NavFrame div.NavHead { height: 1.6em; font-weight: bold; font-size: 100%; background-color: #efefef; position:relative; } div.NavFrame p { font-size: 100%; } div.NavFrame div.NavContent { font-size: 100%; } div.NavFrame div.NavContent p { font-size: 100%; } div.NavEnd { margin: 0px; padding: 0px; line-height: 1px; clear: both; } a.NavToggle { position:absolute; top:0px; right:3px; font-weight:normal; font-size:smaller; } #coordinates { position:absolute; z-index:1; border:none; background:none; right:30px; top:3.7em; float:right; margin:0.0em; padding:0.0em; line-height:1.5em; text-align:right; text-indent:0; font-size:85%; text-transform:none; white-space:nowrap; } /*</nowiki>*/ 2znvo4zyj3cj855a270euqle25qji6b 8 6 26477 26476 2021-01-26T09:09:53Z Ladsgroup 1860 Maintenance: Replacing legacy global variable ([[phab:T72470]]) javascript text/javascript // ================================================== // Book-wide search using Google // from pl.wikibooks, maintainer [[b:pl:User:Piotr]] // ================================================== function getBookName() { var start = 0; var PSEUDONAMESPACE = "Programming:"; if ( mw.config.get('wgPageName').slice(0, PSEUDONAMESPACE.length) == PSEUDONAMESPACE ) start = PSEUDONAMESPACE.length; var i = mw.config.get('wgPageName').indexOf(':', start); var k = mw.config.get('wgPageName').indexOf('/', start); if ( (i != -1 && k < i) || i == -1 ) { if ( k != -1 ) i = k; } var book = mw.config.get('wgPageName'); if ( i != -1 ) { book = mw.config.get('wgPageName').slice(0, i); } return book; } function insertGoogleSearch() { if ( mw.config.get('wgNamespaceNumber') != 0 && mw.config.get('wgNamespaceNumber') != 102) { // 102 - Cookbook namespace return; } var google = "https://www.google.com/custom?sa=Google+Search&domains=en.wikibooks.org/wiki/PAGE&sitesearch=en.wikibooks.org/wiki/PAGE"; var tb = document.getElementById('p-tb').getElementsByTagName('ul')[0]; var link = document.createElement('a'); var book = getBookName(); link.href = google.replace(/PAGE/g, book); link.appendChild(document.createTextNode("Search this book")); var li = document.createElement('li'); li.id = "google-trick-search"; li.appendChild(link); tb.insertBefore(li, tb.firstChild); } $(insertGoogleSearch); kwcovkgwfse2shp4dxogcifcsdefkr5 8 16 3383 931 2006-10-25T22:00:56Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Pinadala na ang hudyat. 25f2bcacnhlc28wmrvixtj6va26045l 8 18 3411 933 2006-10-26T10:46:41Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Tapos na ang ginagawa 9y8cmuuhz6ab2cq9ucv3vxibuscl75r 8 19 3932 3412 2007-12-15T02:19:09Z Felipe Aira 83 wikitext text/x-wiki Dinagdag na sa bantayan. 4lk5cs3ybb47tmbqcjff2cptgtaa1hy 8 29 3508 2890 2006-11-02T11:36:50Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Hindi pwedeng gamitin ang '''Special:Allmessages''' kasi nakapatay ang '''$wgUseDatabaseMessages'''. gagfkaw9m5yuvrfizlbqtubwjhim2gi 8 36 3409 951 2006-10-26T10:39:48Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Susunod kdu2tgy5ayq46e33jx8fboi9kxjqdc7 8 37 3408 952 2006-10-26T10:39:23Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Nakaraan 8fwmwr11t0zn6o0oyf1iudi783migay 8 39 3416 954 2006-10-26T11:14:36Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki $1 hanggang $2 t6dcmackcz2obq2f3niarmapttyyxd2 8 52 3417 967 2006-10-26T11:15:27Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Tingnan ang artikulo 4bkdnc2712x70xcelrgzclh247g8y63 8 107 3427 1022 2006-10-26T12:47:35Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Palitan ang hudyat 84wdj2uqdw2vnz8pklplp5i0wiuch5v 8 108 3428 1023 2006-10-26T12:47:54Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki pagbabago ds01yc56bjbons7cn0zrzx5zdh7mwhy 8 114 3430 1029 2006-10-26T12:57:23Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Tiyakin ang pagbubura dftrxq0l76whzbj9ff7iun9ihci9yv7 8 115 3432 2908 2006-10-26T13:26:20Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Permanente mo nang buburahin ang pahina o larawan na ito pati ang kasaysayan nito sa database. Tiyakin lamang na nais mong gawin ito, at naunawaan ang kahihinatnan nito, at gagawin ito alinsunod sa [[{{ns:project}}:Patakaran]]. nnahqhl48aaip1k0is4oozc1rxexdjy 8 116 3434 3433 2006-10-26T13:32:14Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Tiyakin ang pagsasanggalang 1i2zt8fx1qw4002liggrf91b6jwm9w2 8 117 3435 1032 2006-10-26T13:35:40Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Nais mo ba talagang ipagsanggalang ang pahinang ito? 0q5p8ffpkprhflm6cmradwzdr61rbbp 8 125 3467 1040 2006-10-28T01:57:22Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Maaring gamitin ang nilalaman sa ilalim ng $1. 3k5oib6za49nw2qov5t4dxoms44mk97 8 127 3223 1042 2006-09-24T00:35:48Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Karapatang-ari sa {{SITENAME}} 9nbmj3f43fdzl59sbhl12fc9b574igo 8 131 3468 2631 2006-10-28T01:59:16Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Gumawa ng bagong account p554s2d6knyq43l9b87lxlex4pm16hv 8 161 3517 1076 2006-11-02T11:51:09Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki (Binubura ang "$1") rxbzdjmzjp0ml1g063bm77d079zwcip 8 179 3503 1094 2006-11-02T11:28:28Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Salungatan sa pagbabago: $1 ed3ntr7mdutzdcvtpcyc94x6tnns8y5 8 185 3506 1100 2006-11-02T11:32:46Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Binabago ang $1 (puna) frotp80rdpkad2qf4hrv0dtu41hu6bz 8 189 3225 1104 2006-09-24T00:38:10Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Baguhin itong pahina d437lbr5u553hmyj63kaod69lv5powu 8 236 3511 1151 2006-11-02T11:38:56Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Puntahan nie1k6xu4g7g673nll2u64gs77wunzp 8 242 3228 3227 2006-09-24T00:40:39Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Help:Nilalaman rq6h3vdx1tf97e4fwb7fx4fr9vmpad0 8 336 3251 1251 2006-09-24T01:07:20Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Tagumpay ang pag-log-in qxa5s8ii75dck8xiuxmobsprhn53bkb 8 337 3916 3250 2007-12-08T23:42:50Z Felipe Aira 83 binago ang salin wikitext text/x-wiki Umalis sa pagkakalagda khgq71bdwjzgpzgox1e4gyyilvuwrfh 8 338 3919 3276 2007-12-09T00:17:30Z Felipe Aira 83 inayos ang salin wikitext text/x-wiki <strong>Umalis ka na sa pagkakalagda.</strong><br /> Maaari pa ring ipagpatuloy ang paggamit ng {{SITENAME}} kahit hindi ka nakalagda, o maaaring kang lumagda muli at gamitin ang pareho o ibang panagutan. Tandaan na mayroon ilang mga pahina ang patuloy na nagpapakita na para bang nakalagda ka, hanggang hindi naalis na ang ''cache'' ng iyong panlibot. 40n1c5k7dl14re2djqxhauo09sqxbl2 8 399 3454 1314 2006-10-26T21:36:48Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki inilipat sa 3ss2jhgcwmuttioqjgbv3j0rw9kasaj 8 405 3453 2209 2006-10-26T21:34:56Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Papalitan ang pangalan ng isang pahina ang porma sa ibaba, ililipat lahat ng mga kasaysayan sa bago nitong pangalan. Magiging pahinang ''redirect'' sa bagong pamagat ang lumang pamagat. '''Hindi magbabago ang mga kawing sa lumang pamagat ng pahina; tiyakin lamang kung mayroong mga dobleng ''redirect'' (gamit ang "Mga nakaturo dito")''' pagkatapos ng paglipat. May pananagutan ka na tiyakin na patuloy na tumuturo ang mga kawing sa dapat niyang patunguhan. Tandaan na '''hindi''' maililipat ang pahina sa bagong pamagat kapag mayroon ng pahina na may ganito rin na pangalan, maliban na lamang kung ito'y isang ''redirect'' sa lumang pamagat at walang nakaraang mga pagbabago. Ang ibig nitong sabihin, maaaring ibalik sa dating pamagat kung sakaling nagkamali ka lamang, at hindi mapapalitan ang pahinang mayroon na. <b>BABALA!</b> Maaaring labis at hindi inaasahang pagbabago ito para sa isang tanyag na pahina; paki-tiyak lamang kung naiintindihan mo ang kalalabasan nito bago magpatuloy. Paki-basa ang [[meta:Help:Renaming (moving) a page|Tulong para sa paglipat ng pahina (nasa wikang Ingles)]] para sa karagdagang pagtuturo. jjarceuzquelsvfuv7hbtd2k5f3sgux 8 406 3456 2851 2006-10-26T21:40:38Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Ilipat ang kaugnay na pahina ng usapan. 5xfwjkt2n9zgn7fiudzjnwiuamum342 8 407 3457 1322 2006-10-26T21:41:24Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Ilipat ang pahinang ito 7dg9c11411xrgalkhkbdmcvtc3v566j 8 414 3918 3246 2007-12-08T23:58:47Z Felipe Aira 83 pinalitan ang ginawa -> ambag wikitext text/x-wiki Aking mga ambag ebp6g6ybp89u0yukr45fjc3j7hrua2i 8 415 3247 1330 2006-09-24T00:54:28Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Aking pahina tl2qca661a2yq1bdqt6unllm6opm5ro 8 416 3248 1331 2006-09-24T00:54:50Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Aking usapan pn6h8mjktg29iopre9oegm1wu9eyblv 8 421 3452 2968 2006-10-26T21:32:12Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Sinundan mo ang isang kawing sa isang pahina na hindi pa nililikha. Para makalikha ng pahina, simulan mag-tayp sa sumusunod na kahon (tingnan ang [[Help:Nilalaman|pahina ng tulong]] para sa karagdagang impormasyon). Kung nandito dahil sa isang pagkakamali, i-klik lamang ang '''back''' na buton ng inyong browser. pp0ddgxecjx75llarauj6243ty970p7 8 425 3241 1340 2006-09-24T00:50:52Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki mga bagong mensahe 3e563xg9jm0y0in0hlwm7cpsmobg3h4 8 483 27307 3902 2021-02-25T02:47:14Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Aklat 04d7zg3oz09mc2odm78b8d461kn3pui 8 499 3512 2549 2006-11-02T11:39:57Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Lumang hudyat: bw65wyzw8w2ua8ekn41uppay8t1zsyr 8 516 3911 3385 2007-12-05T11:13:02Z Felipe Aira 83 binago ang salin wikitext text/x-wiki Portada ng pamayanan 683l1iserq2w4g1eojvseme3rx1hbjr 8 540 3438 1455 2006-10-26T13:40:31Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Dahilan sa pagsasanggalang e8j2f75ykg3zpwq0cm1d70dto1gbydu 8 550 3500 1465 2006-11-02T11:22:54Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki (Ipinagsasanggalang ang "$1") gnak7k7950rzc6m8i0uma6wdj47yvd8 8 567 3363 1482 2006-10-25T21:44:25Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Random na pahina 8lxpeau8qg9mt3wewicgembs3if5kvb 8 583 3364 1498 2006-10-25T21:45:04Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Mga huling binago m9gcbc8wgm3fjdk4dw68g743yif4vjo 8 589 3460 3326 2006-10-26T21:46:57Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Tandaan ang hudyat 2531tzrwz0dnsk9l72neac4opp92m1t 8 590 3462 3461 2006-10-26T21:51:26Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Tinigil na ang pagbabantay sa mga naka-tsek f5vsiiu0rrmuvu5ydftwqa4gfm56uq1 8 624 3270 1539 2006-10-24T00:08:57Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Hanapin l786tjgbf6qm0t39ob62upaaey08x0j 8 627 3389 1542 2006-10-26T09:05:50Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Resulta ng paghahanap hlwhkcrwqe5j8et7j6h2be4yr108vjz 8 629 3391 3390 2006-10-26T09:07:11Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Para sa karagdagang impormasyon tungkol sa paghahanap sa {{SITENAME}}, tingnan ang [[Wikibooks:Paghahanap|Paghahanap sa {{SITENAME}}]]. p7oygz2cwk7ah8synh0x5tmylelrdlr 8 651 3367 1566 2006-10-25T21:48:56Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Ipakita ang pribyu 5q6gcwdhblzor3saucxnfdtgiixoygj 8 690 10876 3370 2012-01-27T13:21:06Z Hoo man 775 Bot: Security fix: [[WMFblog:2011/10/03/native-https-support-enabled-for-all-wikimedia-foundation-wikis/|protocol-relative URLs]] per https://meta.wikimedia.org/?oldid=3197161 ([[m:Stewards' noticeboard|questions?]]). wikitext text/x-wiki May '''$1''' pahina sa kabuuan sa database na ito. Magkasama dito ang mga pahinang "usapan", mga pahina tungkol sa {{SITENAME}}, mga minimal na pahinang "stub", mga redirect, at mga iba na baka hindi pwedeng maging kuwalipikado bilang mga pahinang kontento. Kung hindi kasama ang mga pahina na iyon, may '''$2''' pahina na baka ay lehitimong pahinang kontento. '''$8''' file ay na-upload na. Nagkaroon ng kabuuan ng '''$3''' tingin sa pahina, at '''$4''' pagbabago sa mga pahina mula sa pag-set-up ng wiking ito. Iyan ay dumarating sa '''$5''' karaniwang pagbabago kada pahina, at '''$6''' tingin kada pagbabago. Ang kahabaan ng [//meta.wikimedia.org/wiki/Help:Job_queue job queue] ay '''$7'''. 51riasn9n8d87k0mlnzt8zwhwdpzerr 8 691 3490 3368 2006-10-28T04:09:00Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Mula sa Wikibooks, ang koleksyon ng mga malayang-kontentong pang-araling aklat. sota3fmhwyfxtolw8kw7zcrfo6247n3 8 882 3277 1797 2006-10-24T00:18:44Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Bantayan ko e0usc6es1aisk6uffmqbjv9hgck4dwc 8 907 3405 2672 2006-10-26T10:36:18Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Maling hudyat. Pakisubok uli. rdi25vd9yvxy35k8nl6hqxhho4ypx9q 8 909 3388 3353 2006-10-25T22:05:15Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Iyong e-mail *: k98qpabdt79ppptuxn67es5e8rbmnzy 8 912 3404 3373 2006-10-26T10:33:44Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Iyong palayaw (para sa lagda): 52gt80e47fk9nq8w4tcu9ti8uwapsux 8 913 3374 2345 2006-10-25T21:56:08Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Iyong hudyat nb52wn44q51p2b9w8h8aww7c6ayy4vm 8 914 3375 1829 2006-10-25T21:56:29Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Iyong hudyat muli 428kmzl0u99x3b8q27bxc27vgwpaz0p 8 915 3376 3354 2006-10-25T21:57:06Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Iyong totoong pangalan *: ss7y55ktytuicg2kar90ptz61ylb8cx 8 1271 3465 2235 2006-10-28T01:51:51Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki lahat hsemr4hybq35sg2alu3eudqw5uryuu8 8 1282 3366 2255 2006-10-25T21:48:42Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Tingnan ang pagkakaiba 3q31ph57mpiqlau4tau7w0x00g5d29k 4 1434 3095 3092 2006-07-26T15:18:04Z Sky Harbor 11 Protected "[[Wikibooks:Pangkalahatang pagtatanggi]]": Disclaimers: to avoid abuse and vandalism [edit=sysop:move=sysop] wikitext text/x-wiki {{disclaimer-header}} <center><font face="Arial" size="+2"><b> P<small>AKIBASA ANG</small> P<small>AUNAWA SA</small> I<small>BABA NG</small> M<small>ABUTI</small> B<small>AGO</small> U<small>MALIS NG</small> P<small>AHINANG</small> I<small>TO</small> </b></font></center> <center><font face="Arial" size="+2"><b> A<small>NG</small> W<small>IKIBOOKS AY</small> H<small>INDI</small> B<small>UMIBIGAY NG</small> G<small>ARANTIYA SA</small> B<small>ALIDIDAD</small> </b></font></center> Ang '''Wikibooks''' ay isang elektroniko at malayang kayamanan sa pagtuturo, at ang kahulugan ng malaya ay isang samahan ng mga tao at grupo na nagsusulong ng isang karaniwang kayamanan ng kaalamang pantao. Ang istruktura nito ay nagpapayag ng kahit anong tao na may koneksyon sa Internet at may browser ng World Wide Web na magbago ng kontento na pwedeng mahanap dito. Kaya, pinapayuhan namin kayo na ang impormasyon dito ay hindi binalik-aral ng mga propesyonal na may kaalaman sa kanilang lugar ng kaalaman upang maglaan sa inyo ng kumpleto, tama o maaasahang impormasyon tungkol sa anumang paksa sa ''Wikibooks''. Hindi namin sinasabi na hindi ka makakahanap ng maraming mahalaga at tama na impormasyon sa ''Wikibooks'', pero, pinapayuhan po namin kayo na ang '''''Wikibooks'' ay hindi pwedeng mag-garantisa, sa kahit anong paraan, ang balididad ng impormasyon na pwedeng mahanap dito.''' Baka pinalit siya sa kararaan, binandal o pinalitan ng isa kung saan ang opinyon ay hindi sumasang-ayon sa estado ng kaalaman sa partikular na lugar na ikaw ay interesado na mag-aral. ::'''Wala sa mga patnugot, may akda, isponsor, administrador, sysop, o kahit sino pang may koneksyon sa ''Wikibooks'', ay/ang, sa ano mang kaparaanan responsable sa paglabas ng mga di naangkop, di wasto o mapanirang puring impormasyon. Wala ring pananagutan ang mga ito sa inyong paggamit ng mga impormasyon o pagtungo sa mga kawing panlabas.''' Siguraduhin po na iniintindihan ninyo na ang impormasyon na binibigay dito ay binibigay sa inyo sa paraang libre at may utang na loob, at na walang kasunduan o kontrato ay nabuo sa pagitan ng mga gumagamit ng ''Wikibooks'' at sa mga may ari ng sayt na ito, mga server, mga tagapagambag sa ''Wikibooks'', mga administrador, mga sysop at ng iba pang konektado sa proyektong ito o mga kapanalig hinggil sa kung ano mang maaring ihain laban sa mga ito. Ang lahat ay binibigyan ng limitadong lisensya para kopyahin ang kahit anong bagay sa sayt na ito, gayumpaman ang pagbibigay ng nasabing lisensya ay hindi bumubuo, tatag, likha o simula, o naghuhudyat ng isang pananagutang kontraktuwal, o kung ano pa man sa bahagi ng ''Wikibooks'' at ng mga ahente, miyembro, tagapag-organisa, at mga tagapaggamit nito. Tandaan rin po, na ang mga impormasyon sa ''Wikibooks'' ay maaring taliwas sa mga batas na itinadhana ng inyong bansa, o nasasakupan lugar kung saan ito ay binibisita. Hindi kinukunsinte ng ''Wikibooks'' ang mga paglabag na ito, ngunit, dahil ang mga impormasyon dito ay naitatago sa server na naka-base sa estado ng [[w:Estado ng Florida|Florida]] sa [[w:Estados Unidos|Estados Unidos]], ito ay pinanatili sa liwanag ng proteksyon naitadhana ng [[w:Saligang Batas ng Estados Unidos|Saligang Batas ng Estados Unidos]], lalong lalo na ang probisyon ng Unang Pag-aammiyenda at mga prinsipyong napasasailalim ng Deklarasyong Unibersal ng mga Karapatang Pantao ng [[w:Mga Nagkakaisang Bansa|mga Nagkakaisang Bansa]]. Ang mga batas mula sa ibang bansa ay maaring hindi sumasaklaw sa mga proteksyon sa karapatang makapagpahayag kahalintulad ng sa Estados Unidos o sa karta ng mga Bansang Nagkakaisa, at kung magkagayon, ang Wikipedia ay walang pananagutan sa kahit ano pang paraan, sa kung ano mang potensyal na paglabas sa mga batas. :'''<big>Kung nangangailangan ng espesipikong payong medikal, legal, pinansyal at pang "risk management", pinapayuhan na sumangguni sa mga lisensyadong propesyunal na may sapat na kaalaman sa nasabing bahagi ng paksain.</big>''' Mangyari ring basahin ang [[Wikibooks:Pagtatanggi sa panganib]], [[Wikibooks:Paalalang Pangmedikal]], and [[Wikibooks:Paalalang Legal]] para sa mga tiyak na pagtatanggi. :'''<big>Hindi unipormadong napagbalik-aralan ang nilalaman ng ''Wikibooks'' sa kaniyang bahagi o kabuuan, kahit na mayroong kakayanan ang mga mambabasa na baguhin, isatama o alisin ang mga hindi wastong suhestiyon o rekomendasyon, ang mga ito ay walang legal na pananagutan o obligasyon na isagawa ang mga ito. Bilang karagdagan, ang mga impormasyon sa ''Wikibooks'' ay walang garantiya na sapat, nararapat o kumpleto para sa iba pang paggagamitan.</big>''' '''Walang pananagutan o danyos na maaring hingin laban o mula sa ''Wikibooks''''', dahil ito ay binubuo lamang ng mga boluntaryong samahan ng mga indibidwal na may ibat ibang kaalaman (o kamalian), kultura at reperensya. Inuulit pong ang mga impormasyong nilalaman nito ay binibigay ng walang bayad at walang kasunduan sa pagitan ng ''Wikibooks'' maliban sa lisensyang GNU Free Documentation. Mulit muli po, pinaaalalahanan na ang ''Wikibooks'' ay walang pananagutan sa pagbabago, pagaalis, o dagdag ng mga impormasyon na naririto. Maraming salamat sa panahon na inyong iniukol sa pagbabasa ng pahinang ito at nawa ay maging maayos ang inyong paggamit, pagaambag at pagtangkilik sa ''Wikibooks''. <!--Magsi-upo lang po hanggang tumigil ang pagdalos ng eroplano at ang ilaw ng seat belt ay pumatay. ;-) --> 03kq98k48s26yis8dzzqjhbrkbzqt0j 8 1533 18645 18200 2016-11-19T02:21:59Z Krinkle 689 Maintenance: [[mw:RL/MGU]] / [[mw:RL/JD]] - skins-1.5 is deprecated css text/css /* '''Common [[Cascading Style Sheets|CSS]] for all skins''' '''Notice to Administrators!''' Any changes to [[Mediawiki:Monobook.css|Monobook.css]] or [[MediaWiki:Common.css|Common.css]] should be first proposed to [[Wikipedia:Village Pump]]. Always check with the [http://jigsaw.w3.org/css-validator/validator?uri=http%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DMediaWiki%3ACommon.css%26action%3Draw%26ctype%3Dtext%2Fcss&usermedium=all W3C CSS Validation Service] ([http://qa-dev.w3.org:8001/css-validator/validator?uri=http%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DMediaWiki%3ACommon.css%26action%3Draw%26ctype%3Dtext%2Fcss&warning=2&profile=css3&usermedium=all CVS version]) after any changes. Thank you. (In [[Mozilla]] and [[Opera (web browser)|Opera]], you can test style changes dynamically with the [http://www.squarefree.com/bookmarklets/webdevel.html test styles] bookmarklet from squarefree.com. It pops up a window for adding style rules, and updates the page as you type.) See also the [[Wikipedia:Catalogue of CSS classes|catalogue of CSS classes]]. {{interwiki-all}} <nowiki>*/ /* Don't display some stuff on the main page */ .page-Unang_Pahina #t-cite, .page-Unang_Pahina #lastmod, .page-Unang_Pahina #siteSub, .page-Unang_Pahina #contentSub, .page-Unang_Pahina .firstHeading { display: none !important; } /* Main page fixes */ .interwiki-completelist { font-weight: bold; } /* make the list of references look smaller */ ol.references { font-size: 100%; } .references-small { font-size: 90%;} /* VALIDATOR NOTICE: the following is correct, but the W3C validator doesn't accept it */ /* -moz-* is a vendor-specific extension (CSS 2.1 4.1.2.1) */ /* column-count is from the CSS3 module "CSS Multi-column Layout" */ /* Please ignore any validator errors caused by these two lines */ .references-2column { font-size: 90%; -moz-column-count:2; column-count:2; } .same-bg { background: none } /* Highlight clicked reference in blue to help navigation */ ol.references > li:target { background-color: #DEF; } /* default skin for navigation boxes */ table.navbox { background-color: #f9f9f9; border: 1px solid #aaa; clear: both; font-size: 90%; margin: 1em 0em 0em; padding: 5px; text-align: center; width: 100%; } table.navbox th { background-color: #ccf; padding-left: 1em; padding-right: 1em; } table.navbox tr:not(:first-child) th { background-color: #ddf; } @media print { .navbox { display: none; } } /* Infobox template style */ .infobox { border: 1px solid #aaa; background-color: #f9f9f9; color: black; margin-bottom: 0.5em; margin-left: 1em; padding: 0.2em; float: right; clear: right; } .infobox td, .infobox th { vertical-align: top; } .infobox caption { font-size: larger; margin-left: inherit; } .infobox.bordered { border-collapse: collapse; } .infobox.bordered td, .infobox.bordered th { border: 1px solid #aaa; } .infobox.bordered .borderless td, .infobox.bordered .borderless th { border: 0; } .infobox.sisterproject { width: 20em; font-size: 90%; } @media print { .infobox.sisterproject { display: none; } } /* styles for bordered infobox with merged rows */ .infobox.bordered .mergedtoprow td, .infobox.bordered .mergedtoprow th { border: 0; border-top: 1px solid #aaa; border-right: 1px solid #aaa; } .infobox.bordered .mergedrow td, .infobox.bordered .mergedrow th { border: 0; border-right: 1px solid #aaa; } /* styles for geography infoboxes, e.g. countries, country subdivisions, cities, etc. */ .infobox.geography { text-align: left; border-collapse: collapse; line-height: 1.2em; font-size: 90%; } .infobox.geography td, .infobox.geography th { border-top: solid 1px #aaa; padding: 0.4em 0.2em 0.4em 0.8em; } .infobox.geography .mergedtoprow td, .infobox.geography .mergedtoprow th { border-top: solid 1px #aaa; padding: 0.4em 0.2em 0.2em 0.8em; } .infobox.geography .mergedrow td, .infobox.geography .mergedrow th { border: 0; padding: 0 0.2em 0.2em 0.8em; } .infobox.geography .mergedbottomrow td, .infobox.geography .mergedbottomrow th { border-top: 0; border-bottom: solid 1px #aaa; padding: 0 0.2em 0.4em 0.8em; } .infobox.geography .maptable td, .infobox.geography .maptable th { border: 0; padding: 0 0 0 0; } /* Style for "notices" */ .notice { margin: 1em; padding: 0.2em; } #disambig { border-top: 1px solid #ccc; border-bottom: 1px solid #ccc; } #spoiler { border-top: 2px solid #ddd; border-bottom:2px solid #ddd; } /* Standard talk template style */ .Talk-Notice { border: 1px solid #C0C090; background-color: #F8EABA; margin-bottom: 3px; width: 85%; border-spacing: 3px; margin-left: auto; margin-right: auto; } .Talk-Notice:after { content: "The CSS for this template should be changed. See [[Wikipedia:Template Standardisation]]."; } /* Make template background appear correctly on all browsers */ .Talk-Notice td { background: inherit; } /* Persondata */ table.persondata { border: 1px solid #aaa; display: none; speak: none; } .persondata-label { color: #aaa; } /* Choose whether to have AD/BC dates or CE/BCE dates*/ /* First, the default : display both : See templates ADCE and BCEBC for how these are used*/ .Use_Default_Date_Convention { display: inline; } .Use_AD_and_BC { display: none; } .Use_BCE_and_CE { display: none; } /* If you want to display AD and BC add the following to User:You/monobook.css page */ /* .Use_Default_Date_Convention { display: none; } .Use_AD_and_BC { display:inline; } .Use_BCE_and_CE { display:none; } */ /*If you want to display CE and BCE add the following to User:You/monobook.css page */ /* .Use_Default_Date_Convention { display: none; } .Use_AD_and_BC { display:none; } .Use_BCE_and_CE {display:inline; } */ /* Class for links with loudspeaker icon next to them */ .audiolink a{ background: url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Loudspeaker.svg/11px-Loudspeaker.svg.png") center left no-repeat !important; padding-left: 16px !important; padding-right: 0 !important; } /* Icons for medialist templates [[Template:Listen]], [[Template:Multi-listen_start]], [[Template:Video]], [[Template:Multi-video_start]] */ div.listenlist { background: url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Gnome-speakernotes.png/30px-Gnome-speakernotes.png"); padding-left: 40px; } div.videolist, div.multivideolist { background: url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/en/thumb/2/20/Tango-video-x-generic.png/40px-Tango-video-x-generic.png"); padding-left: 50px; } /* Style rules for media list templates */ div.medialist { min-height: 50px; margin: 1em; background-position: top left; background-repeat: no-repeat; } div.medialist ul { list-style-type: none; list-style-image: none; margin: 0; } div.medialist ul li { padding-bottom: 0.5em; } div.medialist ul li li { font-size: 91%; padding-bottom: 0; } /* Content in columns with CSS instead of tables [[Template:Columns]] */ div.columns-2 div.column { float: left; width: 50%; min-width: 300px; } div.columns-3 div.column { float: left; width: 33.3%; min-width: 200px; } div.columns-4 div.column { float: left; width: 25%; min-width: 150px; } div.columns-5 div.column { float: left; width: 20%; min-width: 120px; } /*Add formatting to make sure that "external references" from [[Template:Ref]] do not get URL expansion, not even when printed. The mechanism up to MediaWiki 1.4 was that the HTML code contained a SPAN following the anchor A; this SPAN had the class "urlexpansion", which was not displayed on screen, but was shown when the medium was "print". The rules below ensure (a) that there is no extra padding to the right of the anchor (displayed as "[<number>]"), (b) that there is no "external link arrow" for the link, and (c) that this SPAN of class "urlexpansion" is never shown. [[Tagagamit:Krinkle|Krinkle]] ([[Usapang tagagamit:Krinkle|makipag-usap]]) 22:51, 17 Abril 2016 (UTC) */ .plainlinksneverexpand { background: none ! important; padding: 0 ! important; } .plainlinksneverexpand .urlexpansion { display: none ! important; } /* Make sure that ext links displayed within "plainlinksneverexpand" don't get the arrow... */ .plainlinksneverexpand a { background: none !important; padding: 0 !important; } /* With MediaWiki 1.5, the mechanism has changed: instead of a SPAN of class "urlexpansion" following the anchor A, the anchor itself now has class "external autonumber" and the expansion is inserted when printing (see the common printing style sheet at //en.wikipedia.org/w/skins/common/commonPrint.css) using the ":after" pseudo- element of CSS. We have to switch this off for links due to Template:Ref! [[Tagagamit:Krinkle|Krinkle]] ([[Usapang tagagamit:Krinkle|makipag-usap]]) 22:51, 17 Abril 2016 (UTC) */ .plainlinksneverexpand a.external.text:after { display: none !important; } .plainlinksneverexpand a.external.autonumber:after { display: none !important; } /* Messagebox templates */ .messagebox { border: 1px solid #aaa; background-color: #f9f9f9; width: 80%; margin: 0 auto 1em auto; padding: .2em; } .messagebox.merge { border: 1px solid #c0b8cc; background-color: #f0e5ff; text-align: center; } .messagebox.cleanup { border: 1px solid #9f9fff; background-color: #efefff; text-align: center; } .messagebox.standard-talk { border: 1px solid #c0c090; background-color: #f8eaba; } .messagebox.nested-talk { border: 1px solid #c0c090; background-color: #f8eaba; width: 100%; margin: 2px 4px 2px 4px; } /* Support for Template:IPA, Template:Unicode and Template:Polytonic. The inherit declaration resets the font for all browsers except MSIE6. The empty comment must remain. Please copy any changes to [[Template:IPA fonts]] and [[Template:Unicode fonts]]. */ .IPA { font-family: "Chrysanthi Unicode", "Doulos SIL", Gentium, GentiumAlt, Code2000, "TITUS Cyberbit Basic", "DejaVu Sans", "Bitstream Cyberbit", "Arial Unicode MS", "Lucida Sans Unicode", "Hiragino Kaku Gothic Pro", "Matrix Unicode"; font-family /**/:inherit; } .Unicode { font-family: Code2000, "TITUS Cyberbit Basic", "Doulos SIL", "Chrysanthi Unicode", "Bitstream Cyberbit", "Bitstream CyberBase", Thryomanes, Gentium, GentiumAlt, "Lucida Grande", "Arial Unicode MS", "Microsoft Sans Serif", "Lucida Sans Unicode"; font-family /**/:inherit; } .latinx { font-family: Code2000, "TITUS Cyberbit Basic", "Microsoft Sans Serif"; font-family /**/:inherit; } .polytonic { font-family: Athena, Gentium, "Palatino Linotype", "Arial Unicode MS", "Lucida Sans Unicode", "Lucida Grande", Code2000; font-family /**/:inherit; } .mufi { font-family: Alphabetum, Cardo, LeedsUni, Junicode, "TITUS Cyberbit Basic", ALPHA-Demo; } #wpSave { font-weight: bold; } /* class hiddenStructure is defunct. See [[Wikipedia:hiddenStructure]] */ .hiddenStructure { display: inline ! important; color: #f00; background-color: #0f0; } /* Removes underlines from links */ .nounderlines a { text-decoration: none; } /* Remove underline from IPA links */ .IPA a:link, .IPA a:visited { text-decoration: none; } /* Removes useless links from printout */ @media print { #privacy, #about, #disclaimer {display:none;} } .messagebox.small-talk { width: 238px; font-size: 85%; float: right; clear: both; margin: 0 0 1em 1em; line-height: 1.25em; background: #F8EABA; } /* Standard Navigationsleisten, aka box hiding thingy from .de. Documentation at [[Wikipedia:NavFrame]]. */ div.Boxmerge, div.NavFrame { margin: 0px; padding: 2px; border: 1px solid #aaa; text-align: center; border-collapse: collapse; font-size: 95%; } div.Boxmerge div.NavFrame { border-style: none; border-style: hidden; } div.NavFrame + div.NavFrame { border-top-style: none; border-top-style: hidden; } div.NavPic { background-color: #fff; margin: 0px; padding: 2px; float: left; } div.NavFrame div.NavHead { height: 1.6em; font-weight: bold; font-size: 100%; background-color: #efefef; position:relative; } div.NavFrame p { font-size: 100%; } div.NavFrame div.NavContent { font-size: 100%; } div.NavFrame div.NavContent p { font-size: 100%; } div.NavEnd { margin: 0px; padding: 0px; line-height: 1px; clear: both; } a.NavToggle { position:absolute; top:0px; right:3px; font-weight:normal; font-size:smaller; } .dablink { font-style:italic; padding-left:2em; } /* Article message box template styles */ table.ambox { width: 80%; margin: 0 auto; border-collapse: collapse; background: #fbfbfb; border: 1px solid #aaa; border-left: 10px solid #1e90ff; /* Default "notice" blue */ } table.ambox th, table.ambox td { /* The message body cell(s) */ padding: 0.25em 0.5em; /* 0.5em left/right */ } table.ambox td.ambox-image { /* The left image cell */ width: 52px; padding: 2px 0px 2px 0.5em; /* 0.5em left, 0px right */ text-align: center; } table.ambox td.ambox-imageright { /* The right image cell */ width: 52px; padding: 2px 4px 2px 0px; /* 0px left, 4px right */ text-align: center; } table.ambox-notice { border-left: 10px solid #1e90ff; /* Blue */ /* border-right: 10px solid #1e90ff; */ /* If you want two blue bars */ } table.ambox-serious { border-left: 10px solid #b22222; /* Red */ } table.ambox-content { border-left: 10px solid #f28500; /* Orange */ } table.ambox-style { border-left: 10px solid #f4c430; /* Yellow */ } table.ambox-merge { border-left: 10px solid #9932cc; /* Purple */ } table.ambox-growth { border-left: 10px solid #228b22; /* Green */ } table.ambox-protection { border-left: 10px solid #bba; /* Gray */ } table.ambox.ambox-mini { /* small floating box variant */ float: right; clear: right; margin: 0 0 0 1em; width: 25%; } 4b04jkcadlts8o2ylvvrczdq9kid9uh 0 1638 27209 3058 2021-02-23T01:52:21Z Yivan000 4073 Protected "[[Main Page]]": Pahinang may mataas na antas ng daloy (matrapik) ([Pagbabago=Pahintulutan lamang ang mga tagapangasiwa (''sysop'')] (walang katiyakan) [Ilipat=Pahintulutan lamang ang mga tagapangasiwa (''sysop'')] (walang katiyakan)) wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Unang Pahina]] mol7z63u6i6zv8ld1ygt6f7fc5gdy03 4 1640 28229 28228 2021-12-27T22:14:15Z Xeno (WMF) 4632 undo error wikitext text/x-wiki Ang proyektong [[Wikibooks:Patungkol|Wikibooks]] ay multilinggwal, na may [[Wikibooks:Koordinasyong multilinggwal|wiki sa higit na apatnapu't wika]] na ''aktibo'' sa pagtatrabaho at mayron pang iba na handa na sa pagyuyumao. {| style="border:1px solid #8888aa; background-color:#f7f8ff;padding:10px;font-size:95%;" |colspan="4"|'''Maligayang pagdating''' sa embahada ng Wikibooks sa Tagalog! Kung kayo ay mayrong mga pahayag o mga tanong tungkol sa mga pandaigdig na isyu ng Wikibooks sa Tagalog, iniimbita namin kayong magpahayag dito o sa pahinang usapan ng artikulong ito.<br/><center>'''[http://tl.wikibooks.org/w/index.php?title=Wikibooks_talk:Embahada&action=edit&section=new Mensahe para sa Embahada]''' |---- |'''Welcome''' to the embassy of the Tagalog Wikibooks! If you have any announcements or questions regarding international issues of the Tagalog Wikibooks, you are invited to post them here or on the discussion page of this article.<br /><center>'''[http://tl.wikibooks.org/w/index.php?title=Wikibooks_talk:Embahada&action=edit&section=new Message to the embassy]'''</center> |'''Willkommen''' auf der Botschaft der tagalogsprachigen Wikibooks. Fragen und Vorschläge zu internationalen oder tagalogen Themen können hier oder auf der Diskussionsseite zur Botschaft gepostet werden.<br /><center>'''[http://tl.wikibooks.org/w/index.php?title=Wikibooks_talk:Embahada&action=edit&section=new Nachricht an die Botschaft]'''</center> |'''Bienvenue''' sur l'ambassade du Wikilivres dans la langue tagalog! Si vous avez une annonce ou demande concernant les questions internationales ou le wikilivres en tagalog, vous pouvez la formuler ici ou sur la page de discussion de cet article.<br /><center>'''[http://tl.wikibooks.org/w/index.php?title=Wikibooks_talk:Embahada&action=edit&section=new Poster un message]'''</center> |'''Bienvenido''' a la embajada del Wikilibros en tagalo. Si tienes cualquier pregunta o sugerencia sobre temas internacionales o el Wikilibros en tagalo, estás invitado a colocarlas aquí o en la página de discusión de este artículo.<br /><center>'''[http://tl.wikibooks.org/w/index.php?title=Wikibooks_talk:Embahada&action=edit&section=new Mensaje para la Embajada]'''</center> |} Ang [[m:Wikimedia Embassy|Embahada ng Wikibooks]] ay inayos sa [[:m:|meta]] upang magkaroon ng isang sentrong lugar para sa mga kayamanan upang makatulong sa mga isyu sa iba't-ibang wika — mga patakaran na nag-aapekto ng buong websayt at ang mga desisyon sa software na nag-aapekto sa lahat, at ng pagkakawing sa mga ibang wika. Maari ninyong tignan ang pahina na yun para sa mga detalye tungkol sa pagtatatag ng embahada sa inyong wika, o sa pagtatala ng sarili ninyo bilang isang embahador. == Ang pangkoreong tala == Ang Textbook-L na [[:en:Wikibooks:mailing lists|pangkoreong tala tungkol sa Wikibooks]] ay bukas sa mga taga-Wikibooks ng lahat ng wika at lahi. Ang primaryang wika ay Ingles, pero masalubong ang lahat na wika — ang isang tao ay pwedeng mag-salin kung kailangan. (Ang mga bilinggwal na mensahe ay ''talagang'' masalubong!) == Mga embahador == Ang isang Embahador ng Wikibooks ay nararapat panoorin ang Embahada at ang Textbook-L at Wikitech-L para sa mga isyu ng interes sa komunidad na sila ay nagrerepresenta. Dapat dinadala mo rin ang atensyon sa buong multilinggwal na komunidad ang mga nataas na isyung lokal at ang mga idea na pwedeng mag-apekto o mag-bigay benepisyo sa buong komunidad. . la vida de una vez mas. en cuanto me ha llegado. no es lo mejor es utilizar un poco más, y que no te gusta. la verdad no existe, pero me gusta que te lo que me gusta que te '''Ang kasalukuyang embahador ng Tagalog Wikibooks ay si [[User:Sky Harbor|Sky Harbor]].''' Isang tala ng lahat ng mga embahada at embahador ay maaring makita sa [[m:Wikimedia Embassy]]. ==Mga kasalukuyang isyu== Ang mga pandaigdig na kasalukuyang isyu ay dapat inuusap sa Meta. ==Bot policy== Hello. To facilitate [[m:steward|steward]] granting of bot access, I suggest implementing the [[m:Bot policy|standard bot policy]] on this wiki. In particular, this policy allows stewards to automatically flag known interlanguage linking bots (if this page says that is acceptable), which form the vast majority of such requests. The policy also enables [[m:Bot policy#Global_bots|global bots]] on this wiki (if this page says that is acceptable), which are trusted bots that will be given bot access on every wiki that allows global bots. This policy makes bot access requesting much easier for local users, operators, and stewards. To implement it we only need to create a redirect to this page from [[Project:Bot policy]], and add a line at the top noting that it is used here. Please read the text at [[m:Bot policy]] before commenting. If you object, please say so; I hope to implement in one week if there is no objection, since it is particularly written to streamline bot requests on wikis with little or no community interested in bot access requests. --[[Tagagamit:Carsrac|Carsrac]] 15:16, 3 Hunyo 2010 (UTC)---- [[da:Wikibooks:Ambassaden]] [[de:Wikibooks:Botschaft]] [[en:Wikibooks:English Embassy]] [[fr:Wikilivres:Ambassade]] [[pl:Wikibooks:Przedstawicielstwo dyplomatyczne]] == Invitation to join the UCoC Roundtable Discussions == You are invited to participate in the '''[[m:Universal Code of Conduct/2021 consultations/Roundtable discussions|Roundtable Discussions]]''' about how to enforce the [[m:Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] within the Wikimedia movement. There are two Zoom calls scheduled at '''15 May''' and '''29 May''', both at '''15:00-16.30 UTC'''. Please sign your name '''[[m:Universal Code of Conduct/2021 consultations/Roundtable discussions#Sign up|here]]''' if you are interested. Should you have any questions, please contact [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]]. Thank you! [[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|kausapin]]) 21:48, 5 Mayo 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies&oldid=21426668 --> == Invitation to join the 12 June UCoC Roundtable discussion == Dear Wikimedians: you are invited to participate in the next '''[[m:Universal_Code_of_Conduct/2021_consultations/Roundtable_discussions/id|Roundtable discussion]]''' on the [[m:Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC). The next iteration would be held on '''Saturday''', '''12 June 2021''', on '''05.00-06.30 UTC''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1623474056 see your local time here]). The forum would discuss how to enforce the Code of Conduct across Wikimedia projects and communities. Should you have any question, please direct it to [[m:User:RamzyM (WMF)|Ramzy Muliawan]]. See you there! [[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|kausapin]]) 09:44, 3 Hunyo 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies&oldid=21536726 --> == Universal Code of Conduct News – Issue 2 == <section begin="ucoc-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 2, July 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the second issue of [[m:Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] News! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC. If you haven’t already, please remember to subscribe [[m:Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|here]] if you would like to be notified about future editions of the newsletter, and also leave your username [[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|here]] if you’d like to be contacted to help with translations in the future. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Enforcement Draft Guidelines Review''' - Initial meetings of the drafting committee have helped to connect and align key topics on enforcement, while highlighting prior research around existing processes and gaps within our movement. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Enforcement Draft Guidelines Review|continue reading]]) *'''Targets of Harassment Research''' - To support the drafting committee, the Wikimedia Foundation has conducted a research project focused on experiences of harassment on Wikimedia projects. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Targets of Harassment Research|continue reading]]) *'''Functionaries’ Consultation''' - Since June, Functionaries from across the various wikis have been meeting to discuss what the future will look like in a global context with the UCoC. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Functionaries’ Consultation|continue reading]]) *'''Roundtable Discussions''' - The UCoC facilitation team once again, hosted another roundtable discussion, this time for Korean-speaking community members and participants of other ESEAP projects to discuss the enforcement of the UCoC. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Roundtable Discussions|continue reading]]) *'''Early Adoption of UCoC by Communities''' - Since its ratification by the Board in February 2021, situations whereby UCoC is being adopted and applied within the Wikimedia community has grown. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Early Adoption of UCoC by Communities|continue reading]]) *'''New Timeline for the Interim Trust & Safety Case Review Committee''' - The CRC was originally expected to conclude by July 1. However, with the UCoC now expected to be in development until December, the timeline for the CRC has also changed. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/2#New Timeline for the Interim Trust & Safety Case Review Committee|continue reading]]) *'''Wikimania''' - The UCoC team is planning to hold a moderated discussion featuring representatives across the movement during Wikimania 2021. It also plans to have a presence at the conference’s Community Village. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Wikimania Session|continue reading]]) *'''Diff blogs''' - Check out the most recent publications about the UCoC on Wikimedia Diff blog. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Diff Blogs|continue reading]]) </div> Should you have any question regarding the UCoC, please direct it to the Movement Strategy & Governance facilitator for the ESEAP region, [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]]. -- [[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|kausapin]]) 14:12, 14 Hulyo 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies&oldid=21536786 --> == Call for Candidates for the Movement Charter Drafting Committee == Movement Strategy announces [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee|the Call for Candidates for the Movement Charter Drafting Committee]]. The Call opens August 2, 2021 and closes September 1, 2021. The Committee is expected to represent [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Diversity_and_Expertise_Matrices|diversity in the Movement]]. Diversity includes gender, language, geography, and experience. This comprises participation in projects, affiliates, and the Wikimedia Foundation. English fluency is not required to become a member. If needed, translation and interpretation support is provided. Members will receive an allowance to offset participation costs. It is US$100 every two months. We are looking for people who have some of the following [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee#Role_Requirements|skills]]: * Know how to write collaboratively. (demonstrated experience is a plus) * Are ready to find compromises. * Focus on inclusion and diversity. * Have knowledge of community consultations. * Have intercultural communication experience. * Have governance or organization experience in non-profits or communities. * Have experience negotiating with different parties. The Committee is expected to start with 15 people. If there are 20 or more candidates, a mixed election and selection process will happen. If there are 19 or fewer candidates, then the process of selection without election takes place. Will you help move Wikimedia forward in this important role? Submit your candidacy starting from next week [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee#Candidate_Statements|here]]. Please contact strategy2030{{at}}wikimedia.org or [[User:RamzyM (WMF)|Ramzy Muliawan]], Movement Strategy and Governance facilitator for the [[:m:ESEAP Hub|ESEAP region]], with questions. -- [[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|kausapin]]) 10:40, 30 Hulyo 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies&oldid=21536786 --> == Delay of the 2021 WMF Board of Trustees election == Dear Wikimedians, We are reaching out to you today regarding the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2021|2021 Wikimedia Foundation Board of Trustees election]]. This election was due to open on August 4th. Due to some technical issues with SecurePoll, the election must be delayed by two weeks. This means we plan to launch the election on August 18th, which is the day after Wikimania concludes. For information on the technical issues, you can see the [[phab:T287859|Phabricator ticket]]. We are truly sorry for this delay and hope that we will get back on schedule on August 18th. We are in touch with the Elections Committee and the candidates to coordinate next steps. We will update the [[m:Talk:Wikimedia Foundation elections/2021|Board election Talk page]] and [https://t.me/wmboardgovernancechat Telegram channel] as we know more. -- [[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|kausapin]]) 16:07, 3 Agosto 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies&oldid=21536786 --> == Universal Code of Conduct - Enforcement draft guidelines review == The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Drafting_committee#Phase_2|Universal Code of Conduct Phase 2 drafting committee]] would like comments about the '''[[:m:Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review|enforcement draft guidelines]]''' for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC). This review period is planned to begin 17 August 2021. Community and staff members collaborated to develop these draft guidelines based on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Discussions|consultations, discussions, and research]]. These guidelines are not final but you can help move the progress forward. Provide comments about these guidelines by 17 October 2021. The committee will be revising the guidelines based upon community input. Everyone may share comments in a number of places. Facilitators welcome comments in any language on the [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review|draft review talk page]] or by email. Comments can also be shared on talk pages of translations, at local discussions, or during round-table discussions and conversation hours. There are planned live discussions about the UCoC enforcement draft guidelines: :'''[[wmania:2021:Submissions/Universal_Code_of_Conduct_Roundtable|Wikimania 2021 session]]''' - 16 August @ 11:00 UTC - 11:45 UTC :'''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/2021_consultations/Roundtable_discussions#Conversation hours|Conversation hours]]''' - 24 August, 31 August, 7 September @ 03:00 UTC & 14:00 UTC :'''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/2021_consultations/Roundtable_discussions|Roundtable calls]]''' - 18 September @ 03:00 UTC & 15:00 UTC The facilitation team supporting this review period hopes to reach a large number of communities. Having a shared understanding is important. If you do not see a conversation happening in your community, please organize a discussion. Facilitators can assist you in setting up the conversations. Discussions will be summarized and presented to the drafting committee every two weeks. The summaries will be published [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee/Digests|here]]. If you have any questions, please contact [[User:RamzyM (WMF)|Ramzy Muliawan]], the facilitator for ESEAP region. -- [[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|kausapin]]) 14:51, 17 Agosto 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=21893476 --> == Voting for the 2021 WMF Board of Trustees election is now open == Voting for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2021/Voting|2021 Board of Trustees election]] is now open. Candidates from the community were asked to submit their candidacy. After a three week long Call for Candidates, there are [[m:Wikimedia Foundation elections/2021/Candidates#Candidate%20Table|19 candidates for the 2021 election]]. The Wikimedia movement has the opportunity to vote for the selection of community-and-affiliate trustees. By voting, you will help to identify those people who have the qualities to best serve the needs of the movement for the next several years. The Board is expected to select the four most voted candidates to serve as trustees. Voting closes 31 August 2021. The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees|Wikimedia Foundation Board of Trustees]] oversees the Wikimedia Foundation's operations. The Board wants to improve their competences and diversity as a team. They have shared the [[m:Wikimedia Foundation elections/2021/Candidates#Skills|areas of expertise]] that they are currently missing and hope to cover with new trustees. [[m:Wikimedia Foundation elections/2021/Candidates#Candidate%20Table|Learn more about candidates]]. [[c:File:Wikimedia_Foundation_Board_of_Trustees.webm|Learn about the Board of Trustees]]. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2021/Voting|Vote]]. Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2021/2021-08-18/2021 Voting Opens|full announcement]]. Best, The Elections Committee -- [[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|kausapin]]) 01:12, 18 Agosto 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=21893476 --> == Movement Charter Drafting Committee - Community Elections to take place October 11 - 24 == This is a short message with an update from the Movement Charter process. The call for candidates for the Drafting Committee closed September 14, and we got a diverse range of candidates. The committee will consist of 15 members, and those will be (s)elected via three different ways. The 15 member committee will be selected with a [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Set Up Process|3-step process]]: * Election process for project communities to elect 7 members of the committee. * Selection process for affiliates to select 6 members of the committee. * Wikimedia Foundation process to appoint 2 members of the committee. The community elections will take place between October 11 and October 24. The other process will take place in parallel, so that all processes will be concluded by November 1. For the full context of the Movement Charter, its role, as well the process for its creation, please [[:m:Special:MyLanguage/Movement Charter|have a look at Meta]]. You can also contact us at any time on Telegram or via email (wikimedia2030@wikimedia.org). Best regards, [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 08:55, 21 Setyembre 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=21992831 --> == Universal Code of Conduct Draft Enforcement Guidelines review still needs your ideas and opinions == Hello, this is just a reminder that the [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review|Universal Code of Conduct Draft Enforcement Guidelines]] are open for review and comment. The Drafting Committee will start working on revisions and improvement in '''less than two weeks (October 17)''', so it is important that you give them your ideas and opinions soon! There is now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review/Abstract|a short, simple version of the Draft Guidelines]] here to make your review easier. If possible, also help translate the short version into more languages! We will also hold [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/2021_consultations/Roundtable_discussions|one last conversation hour]] on October 15, 2021 03:00 and 14:00 UTC. On behalf of the [[m:Universal_Code_of_Conduct/Drafting_committee#Phase_2|Drafting Committee]], much thanks to everyone who has given ideas so far. We hope to hear from more of you - the Guidelines will be much stronger if more opinions are included. Best regards, [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 07:27, 6 Oktubre 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22126457 --> == Voting period to elect members of the Movement Charter Drafting Committee is now open == Voting for the election for the members for the Movement Charter drafting committee is now open. In total, 70 Wikimedians from around the world are running for 7 seats in these elections. '''Voting is open from October 12 to October 24, 2021.''' The committee will consist of 15 members in total: The online communities vote for 7 members, 6 members will be selected by the Wikimedia affiliates through a parallel process, and 2 members will be appointed by the Wikimedia Foundation. The plan is to assemble the committee by November 1, 2021. * '''[[m:Movement_Charter/Drafting_Committee|Learn about the Drafting Committee]]''' * '''[[m:Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates|Learn about each candidate]]''' to inform your vote in the language that you prefer * We are piloting a voting advice application for this election. '''[https://mcdc-election-compass.toolforge.org/ Click yourself through the tool]''' and you will see which candidate is closest to you * '''[[m:Movement_Charter/Drafting_Committee/Elections|Vote here!]]''' Best, [[User:KVaidla (WMF)|Kaarel Vaidla]] <br>Movement Strategy & Governance Team, Wikimedia Foundation <br>10:35, 12 Oktubre 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22126457 --> == Universal Code of Conduct News – Issue 4 == <section begin="ucoc-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 4, October 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the fourth issue of Universal Code of Conduct News! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC. If you haven’t already, please remember to subscribe [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|here]] if you would like to be notified about future editions of the newsletter, and also leave your username [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|here]] if you’d like to be contacted to help with translations in the future. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Enforcement Draft Guidelines Review Wrap-up''' - The Universal Code of Conduct Enforcement Draft Guidelines Review will come to a close on 17 October 2021, after more than two months of extensive consultations. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Enforcement Draft Guidelines Review Wrap-up|continue reading]]) *'''Roundtable Discussions and Conversation Hours''' - Another successful roundtable session happened on September 18, 2021 to discuss the EDGR. One last conversation hour will be happening on October 15th, 2021. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Roundtable Discussions and Conversation Hours|continue reading]]) *'''Movement Charter Drafting Committee Elections''' - The Movement Charter Drafting Committee selection process has kicked off and will be open until October 25, 2021. Contributors to Wikimedia projects can elect their favorite candidates on to the committee. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Movement Charter Drafting Committee Elections|continue reading]]) *'''New Direction for the Newsletter''' - As we round-up the consultation processes for the Universal Code of Conduct, the facilitation team is currently envisioning new directions for the newsletter. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#New Direction for the Newsletter|continue reading]]) *'''Diff Blogs''' - Check out the most recent publications about the UCoC on Wikimedia Diff. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Diff Blogs|continue reading]]) </div> [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 18:25, 14 Oktubre 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22126457 --> == Learn how the Implementation Grants can support your Movement Strategy plans == We are excited to announce the reopening of the Movement Strategy Implementation Grants. This program fund projects that advance a specific Movement Strategy initiative. The projects can be big or small, but they must all make a case for advancing one initiative. '''[[m:Grants:MSIG/About|Read all about it, what to apply for, and how to apply]]'''. Please do encourage others to apply as well. Best regards, [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 10:22, 21 Oktubre 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22126457 --> == Meet the new Movement Charter Drafting Committee members == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content"/> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The Movement Charter Drafting Committee election and selection processes are complete. * The [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results|election results have been published]]. 1018 participants voted to elect seven members to the committee: '''[[m:Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Richard%20Knipel%20(Pharos)|Richard Knipel (Pharos)]]''', '''[[m:Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Anne%20Clin%20(Risker)|Anne Clin (Risker)]]''', '''[[m:Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Alice%20Wiegand%20(lyzzy)|Alice Wiegand (Lyzzy)]]''', '''[[m:Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Micha%C5%82%20Buczy%C5%84ski%20(Aegis%20Maelstrom)|Michał Buczyński (Aegis Maelstrom)]]''', '''[[m:Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Richard%20(Nosebagbear)|Richard (Nosebagbear)]]''', '''[[m:Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Ciell%20(Ciell)|Ciell (Ciell)]]''', '''[[m:Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Ravan%20J%20Al-Taie%20(Ravan)|Ravan J Al-Taie (Ravan)]]'''. * The [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Affiliate-chosen_members|affiliate process]] has selected six members: '''[[m:Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Anass%20Sedrati%20(Anass%20Sedrati)|Anass Sedrati (Anass Sedrati)]]''', '''[[m:Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#%C3%89rica%20Azzellini%20(EricaAzzellini)|Érica Azzellini (EricaAzzellini)]]''', '''[[m:Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Jamie%20Li-Yun%20Lin%20(Li-Yun%20Lin)|Jamie Li-Yun Lin (Li-Yun Lin)]]''', '''[[m:Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Georges%20Fodouop%20(Geugeor)|Georges Fodouop (Geugeor)]]''', '''[[m:Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Manavpreet%20Kaur%20(Manavpreet%20Kaur)|Manavpreet Kaur (Manavpreet Kaur)]]''', '''[[m:Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Pepe%20Flores%20(Padaguan)|Pepe Flores (Padaguan)]]'''. * The Wikimedia Foundation has [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Wikimedia_Foundation-chosen_members|appointed]] two members: '''[[m:User:Runab WMF|Runa Bhattacharjee]]''', '''[[m:User:JVargas (WMF)|Jorge Vargas]]'''. The committee will convene soon to start its work. The committee can appoint up to three more members to bridge diversity and expertise gaps. If you are interested in engaging with [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Movement Charter]] drafting process, follow the updates [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee|on Meta]] and join the [https://t.me/joinchat/U-4hhWtndBjhzmSf Telegram group]. With thanks from the Movement Strategy and Governance team<section end="announcement-content"/> </div> Best, [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 13:39, 1 Nobyembre 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22126457 --> == ESEAP Regional Education Meeting == Join us for the 1st ESEAP Regional Education Meeting on 27th November 2021 at 7:00 UTC. We are using this as an opportunity to strengthen the EduWiki network, explore collaboration opportunities, and identify common practices or challenges that are faced by our community members in different regions of the world. Learn and share your projects, tools, or ideas with the education community in the ESEAP region. We are excited to hear from these wonderful speakers: :Education activities in Indonesia - Dimas Hardijanto, Deputy Coordinator of Education Program of Wikimedia Indonesia :Education activities in Australia - Alex Lum, President of Wikimedia Australia :Education activities in Malaysia - Dody Ismoyo, Wikimedia Community User Group Malaysia :Education activities in the Philippines - Imelda Brazal, EWOC Community Specialist - ESEAP Region Read more about this event here: [[m:Education/About/Regional Meeting/ESEAP|ESEAP Regional Meeting]] You may join as a sharer by adding your own agenda or send an email to ''dangbrazal@gmail.com'' to be included in the participants list. Thank you. Best, EduWiki Outreach Collaborators Community Specialists Team [[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|kausapin]]) 07:54, 23 Nobyembre 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:IBrazal (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22285703 --> == Closing the comment period for the Universal Code of Conduct Enforcement Draft Guidelines == Thank you for your continued comments and ideas on the Universal Code of Conduct enforcement guidelines. Your responses have helped to build a stronger Universal Code of Conduct. If you have not already provided your comments, now is the time as the drafting committee has been [[m:Special:MyLanguage/Universal Code_of Conduct/Drafting committee/Phase 2 meeting summaries|meeting to update the enforcement guidelines]]. The drafting committee wants to consider all comments as they make their updates. Please submit any comments by the end of November. The Committee hopes to finish its revisions before the end of the year, and the revised guidelines will be published as soon as they have been completed. The next steps for the Universal Code of Conduct include conversations about ratification of the enforcement guidelines. There will be [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/2021_consultations/Roundtable_discussions|a conversation about ratification on November 29]]. The Wikimedia Foundation will make recommendations to the Board of Trustees about the ratification of the guidelines in December. The recommendations will inform the next steps in the Universal Code of Conduct process. Best, [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 08:57, 26 Nobyembre 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22285703 --> o9fexg7kl8iziv3vnw4gtdg70xe7dom 4 1641 3069 3068 2006-07-25T10:00:58Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki <div style="border: solid 1px #ffad80; background: #fff7cb; padding: 0.5em; text-align: center"> Maligayang pagdating sa Wikibooks! Ito ay ang '''Sandbox''', isang sona ng pagsusubok kung saan pwede kayong magsubok sa paggamit ng butong "baguhin" o "edit". Pwede kayong gumawa ng kahit ano sa Sandbox sa labas ng takot sa pagsisira ng mga aklat na nakasulat na! Ang mga gawain sa Sandbox ay hindi permanente dahil sa paglilinis, kaya kung kayo ay nagsusubok at naglalagay dito ng kontento upang ilagay sa isang pahina o aklat, dapat ang kontento ng iyong pagsubok ay nakaligtas sa ibang lugar. </div> my5ygepahv04l733yddqk5hevwpdnbg 0 1642 28208 28207 2021-09-15T01:24:54Z Mtarch11 4452 Ibinalik ang mga pagbabago ni [[Special:Contributions/136.158.43.189|136.158.43.189]] ([[User talk:136.158.43.189|Usapan]]) patungo sa huling rebisyon ni [[User:Yivan000|Yivan000]] wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Roxas Boulevard.jpg|thumbnail | right | Ang Lansangang Roxas, isa sa mga pangunahing lansangan sa Kalakhang Maynila at bumabaybay sa Look ng Manila.]] Maligayang pagdating sa Wikibook na ito tungkol sa wikang Tagalog, ang isa sa mga pangunahing wika ng Pilipinas. Ang Filipino, ang pambansang wika ng Pilipinas, ay base sa wikang ito. == Talaan ng mga Nilalaman == === Paunang Salita === : {{stage|0%}} Ano ang Tagalog : {{stage|0%}} [[Tagalog/Bakit kailangang aralin ang Tagalog|Bakit kailangang aralin ang Tagalog]] === Palatunugan, Palabaybayan, at Palabigkasan === : {{stage|0%}} Tagalog/Alpabetong Filipino | Ang Alpabetong Filipino : {{stage|0%}} [[Tagalog/Ponolohiya | Ponolohiya]] : {{stage|0%}} Tuldik at Diin === Palabuuan ng Balarila === : {{stage|0%}} [[Tagalog/Pangngalan|Pangngalan]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Panghalip|Panghalip]] :: {{stage|0%}} [[Tagalog/Question words|Mga Pananong]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Pandiwa|Pandiwa]] :: {{stage|0%}} [[Tagalog/Conjugation|Ang Panahunan]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Pang-uri|Pang-uri]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Pang-abay|Pang-abay]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Pantukoy|Pantukoy]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Pang-ugnay|Pang-ugnay]] === Palaugnayan ng Balarila === : {{stage|0%}} [[Tagalog/Parirala|Parirala]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Sugnay|Sugnay]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Quantification words|Mga Panaklaw]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Wika|Wika]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Pangungusap|Ang Pangungusap]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Talata|Ang Talata]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Liham|Ang Liham]] === Mga Piling Akda === * [[Ibong Adarna]] * [[Florante at Laura]] * [[Noli Me Tangere]] * [[El Filibusterismo]] <!-- ==Mga Aralin== ===Saligang Tagalog=== Ang mga sumusunod na aralin ay nagtuturo ng pinakasaligang aralin ng Tagalog. : {{stage|0%}} [[Tagalog/Ang Alpabeto|Ang Alpabeto]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Aralin 2|Mga Bati]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Aralin 3|Ito, Iyan at Iyon]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Aralin 4|Mga Bilang]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Aralin 5|Mga Simpleng Pangungusap]] ===Baguhang Tagalog=== Ang mga sumusunod na aralin ay nagtuturo ng mas mataas na antas ng Tagalog, pero ay saligang aralin pa rin. Ito ay naka-base sa mga aralin na natututo sa nakaraan. : {{stage|0%}} [[Tagalog/Aralin 6|Ang Pamilya]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Aralin 7|Mga Kulay]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Aralin 8|Mga Hayop]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Aralin 9|Mga Lugar]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Aralin 10|Pamahalaan]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Aralin 11|Petsa at Oras]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Aralin 12|Ang Kudlit]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Aralin 13|Mga Markang Tuldik]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Aralin 14|Mga Iba Pang Pangungusap]] ===Panggitnang Tagalog=== Ang mga sumusunod na aralin ay nagtuturo ng mas mataas na antas ng Tagalog, pero hindi na ito sa saligang antas. : {{stage|0%}} [[Tagalog/Ponolohiya|Ponolohiya]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Palapantigan|Palapantigan]] : {{stage|0%}} [[Tagalog/Palatuldikan at Diin|Palatuldikan at Diin]] ==Panitikan== ===Cultural works=== *[[Tagalog/Legends|Mga Alamat]] *Mga Maiiklíng Kuwento **[[Tagalog/Ang Pinagmulan ng Lahi|Ang Pinagmulan ng Lahì]] **[[Tagalog/Karunungan: Tanglaw ng Kalayaan|Karunungan: Tanglaw ng Kalayaan]] **[[Tagalog/Naging Sultan si Pilandok|Nagíng Sultan si Pilandok]] *Mga Tugma **[[Tagalog/Bahay Kubo|Bahay Kubò]] **[[Tagalog/Leron-Leron Sinta|Lerón-Lerón Sintá]] *[[Tagalog/Mga Tula|Mgá Tulâ]] ==Apendiks== *[[Tagalog/Apendiks A|Apendiks A: Mga Salitang Binaligtad]] *[[Tagalog/Apendiks B|Apendiks B: Mga Pangalan ng mga Bansa]] *[[Tagalog/Apendiks C|Apendiks C: Mga Salitang-balbal]] *[[Tagalog/Apendiks D|Apendiks D: Mga Salawikain]] --> == Mga Sanggunihang Kawing == === Sa Tagalog Wikipedia === *[[w:Wikang Tagalog|Tagalog]] *[[w:Wikang Filipino|Filipino]] === Ukol sa Wikang Filipino === *[http://kwf.gov.ph/ Komisyon sa Wikang Filipino] == Alam mo ba? == #Alam mo ba na ang A(ah), E(eh), I(ih), O(oh), U(uh) ay pinalitan na ng A(ey), E(ih), I(ay), O(ow), U(yu) #Alam mo ba na ang tagalog ay hindi wiki ng mga pilipino? Kundi [[Filipino]] == Mag-ambag == Ang aklat na ito ay kulang-kulang pa kaya inaanyayahan lahat na mag-ambag rito. Maaaring magbago, magdagdag, o magbawas ng kahit anong nilalaman ang sinumang may kaalaman sa wikang Tagalog. {{Estante|Mga wika ng Asya}} {{Status|0}} pfybdr7ebnjh8mr9a0np16q317lwtut 0 1644 27198 7244 2021-02-22T08:21:23Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang sumusunod na apendiks ay naglalaman ng impormasyon tungkol sa ''salawikain''. Ang ''salawikain'' ay isang butil ng karunungang kinapapalamanan ng mabuting payo at hango sa tunay na buhay. Ang ''salawikain'' ay isang mahalagang bahagi ng kasaysayan ng Pilipinas, dahil ito ay isa sa mga pamana ng mga ninunong Pilipino na nagbigay ng marami sa kasaysayan at kultura ng Pilipinas. ==Mga Salawikain== Ito ay mga iba-ibang halimbawa ng mga ''salawikain'': *''Ang hindi marunong lumingon sa pinanggalingan ay hindi makararating sa paroroonan.'' *''Ang isda ay hinuhuli sa bibig. Ang tao, sa salita.'' *''Ang hindi magmahal sa kaniyang wika ay mahigit pa sa hayop at malansang isda.'' (José Rizal) *''Nasa Diyos ang awa, nasa tao ang gawa.'' *''Magbiro lamang sa lasing, huwag lang sa bagong gising.'' *''Magsama-sama at malakas, magwatak-watak at babagsak.'' *''Aanhin pa ang damo kung patay na ang kabayo.''<br> *''Habang may buhay, may pag-asa.'' *''Ang maaabot nang paupo, huwag nang kunin nang patayo.'' *''Ang bahay mo man ay bato kung ang nakatira'y kuwago, mabuti pa ang isang kubo kung nakatira'y tao.'' *''Anak na di paluin, ina ay paluluhain.'' ---- [[Tagalog/Nilalaman|^ Nilalaman ^]] | [[Tagalog/Apendiks C|<<Apendiks C: Salitang-balbal]] | '''Apendiks D: Mga Salawikain''' {{BookCat}} d7aw9d3pew6ipm6cb3pe03ldhm00s3s 4 1645 28259 28258 2022-03-31T13:54:17Z MediaWiki message delivery 2017 /* Leadership Development Working Group: Reminder to apply by 10 April 2022 */ bagong seksyon wikitext text/x-wiki {{Wikibooks:Kapihan/Main}} == Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open == <section begin="announcement-content" />:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The '''Call for Feedback: Board of Trustees elections''' is now open and will close on '''7 February 2022'''. With this Call for Feedback, the Movement Strategy and Governance team is taking a different approach. This approach incorporates community feedback from 2021. Instead of leading with proposals, the Call is framed around key questions from the Board of Trustees. The key questions came from the feedback about the 2021 Board of Trustees election. The intention is to inspire collective conversation and collaborative proposal development about these key questions. There are two confirmed questions that will be asked during this Call for Feedback: # What is the best way to ensure more diverse representation among elected candidates? ''The Board of Trustees noted the importance of selecting candidates who represent the full diversity of the Wikimedia movement. The current processes have favored volunteers from North America and Europe.'' # What are the expectations for the candidates during the election? ''Board candidates have traditionally completed applications and answered community questions. How can an election provide appropriate insight into candidates while also appreciating candidates’ status as volunteers?'' There is one additional question that may be presented during the Call about selection processes. This question is still under discussion, but the Board wanted to give insight into the confirmed questions as soon as possible. Hopefully if an additional question is going to be asked, it will be ready during the first week of the Call for Feedback. '''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections|Join the conversation.]]''' Best, Movement Strategy and Governance<section end="announcement-content"/> [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 03:12, 11 Enero 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22499498 --> == Movement Strategy and Governance News #5 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="ucoc-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 5, January 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the fifth issue of Movement Strategy and Governance News (formerly known as Universal Code of Conduct News)! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board elections and other relevant MSG topics. This Newsletter will be distributed quarterly, while more frequent Updates will also be delivered weekly or bi-weekly to subscribers. Please remember to subscribe [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive these updates. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Call for Feedback about the Board elections''' - We invite you to give your feedback on the upcoming WMF Board of Trustees election. This call for feedback went live on 10th January 2022 and will be concluded on 7th February 2022. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call for Feedback about the Board elections|continue reading]]) *'''Universal Code of Conduct Ratification''' - In 2021, the WMF asked communities about how to enforce the Universal Code of Conduct policy text. The revised draft of the enforcement guidelines should be ready for community vote in March. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal Code of Conduct Ratification|continue reading]]) *'''Movement Strategy Implementation Grants''' - As we continue to review several interesting proposals, we encourage and welcome more proposals and ideas that target a specific initiative from the Movement Strategy recommendations. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement Strategy Implementation Grants|continue reading]]) *'''The New Direction for the Newsletter''' - As the UCoC Newsletter transitions into MSG Newsletter, join the facilitation team in envisioning and deciding on the new directions for this newsletter. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The New Direction for the Newsletter|continue reading]]) *'''Diff Blogs''' - Check out the most recent publications about the UCoC on Wikimedia Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff Blogs|continue reading]])</div><section end="ucoc-newsletter"/> </div> [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 07:14, 14 Enero 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22499498 --> == Additional question to the Call for Feedback about the Board of Trustees elections == Dear ESEAP project communities, I am reaching out to you today about an additional question to the Call for Feedback about Board of Trustees elections that I posted above. The Board has approved an additional question which we seek feedback to: '''How should affiliates participate in the elections?''' Affiliates are an important part of the Wikimedia movement. Two seats of the Board of Trustees due to be filled this year were filled in 2019 through the Affiliate-selected Board seats process. [https://foundation.wikimedia.org/w/index.php?title=Bylaws&type=revision&diff=123603&oldid=123339 A change in the Bylaws removed the distinction between community and affiliate seats]. This leaves the important question: How should affiliates be involved in the selection of new seats? The Board of Trustees is seeking feedback about this last question especially, although not solely, from the affiliate community. Everyone is invited to share proposals and join the conversation in the Call for Feedback channels. In addition to collecting online feedback, the Movement Strategy and Governance team will organize several video calls with affiliate members to collect feedback. These calls will be at different times and include Trustees. On behalf of the Movement Strategy and Governance team, [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 03:08, 22 Enero 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22499498 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Leadership Development Task Force: Your feedback is appreciated</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" />:''[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Task Force/Call for Feedback Announcement|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Task Force/Call for Feedback Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Leadership Development Task Force/Call for Feedback Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The Community Development team at the Wikimedia Foundation is supporting the creation of a global, community-driven Leadership Development Task Force. The purpose of the task force is to advise leadership development work. The team is looking for feedback about the responsibilities of the Leadership Development Task Force. This Meta page shares the proposal for a [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Task Force|Leadership Development Task Force]] and how [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Task Force/Participate|you can help.]] Feedback on the proposal will be collected from 7 to 25 February 2022.<section end="announcement-content" /> </div> Best, [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 11:56, 9 Pebrero 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22499498 --> == Updates on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines Review == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/2022-02-02 Announcement|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/2022-02-02 Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/2022-02-02 Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hello everyone, The Wikimedia Foundation Board of Trustees released a [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board noticeboard/January 2022 - Board of Trustees on Community ratification of enforcement guidelines of UCoC|statement on the ratification process]] for the '''[[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]]'''. The [[m:Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) provides a baseline of acceptable behavior for the entire movement. The UCoC and the Enforcement Guidelines were written by [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee|volunteer-staff drafting committees]] following community consultations. The revised guidelines were published 24 January 2022 as a proposed way to apply the policy across the movement. There is a [[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Changes|list of changes made]] to the guidelines after the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review|enforcement draft guidelines review]]. '''Comments about the guidelines can be shared [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|on the Enforcement Guidelines talk page on Meta-wiki]].''' To help to understand the guidelines and process, the [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance]] (MSG) team will be hosting Conversation Hours on 4 February 2022 at 15:00 UTC, 25 February 2022 at 12:00 UTC, and 4 March 2022 at 15:00 UTC. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Conversations|Join the conversation hours to speak with the UCoC project team and drafting committee members about the updated guidelines and voting process]].''' The [[m:Universal Code of Conduct/Project#Timeline|timeline is available on Meta-wiki]]. The voting period is March 7 to 21. All eligible voters will have an opportunity to support or oppose the adoption of the Enforcement guidelines, and share why. '''[[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|See the voting information page for more details]].''' Many participants from across the movement have provided valuable input in these ongoing conversations. The UCoC and MSG teams want to thank the Drafting Committee and the community members for their contributions to this process. Sincerely, Movement Strategy and Governance<br/> Wikimedia Foundation<section end="announcement-content" /> </div> [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 16:37, 12 Pebrero 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22499498 --> === Upcoming Conversation Hours on 25 February and 4 March === The [[m:Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance]] (MSG) team is hosting Conversation Hours on Universal Code of Conduct enforcement ratification on '''25 February 2022 at 12:00 UTC''' and '''4 March 2022 at 15:00 UTC'''. Please [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Conversations|'''sign-up for these conversation hours''']] to interact with the project team and the drafting committee about the updated enforcement guidelines and the ratification process. See the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/2022_conversation_hour_summaries|Conversation Hour summaries]] for notes from 4 February 2022. For more information, contact either team by email: msg[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org or ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org Best, [[Tagagamit:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] ([[Usapang tagagamit:RamzyM (WMF)|kausapin]]) 03:26, 22 Pebrero 2022 (UTC) == Wiki Loves Folklore is extended till 15th March == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">{{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|frameless|180px]] Greetings from Wiki Loves Folklore International Team, We are pleased to inform you that [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore|Wiki Loves Folklore]] an international photographic contest on Wikimedia Commons has been extended till the '''15th of March 2022'''. The scope of the contest is focused on folk culture of different regions on categories, such as, but not limited to, folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, etc. We would like to have your immense participation in the photographic contest to document your local Folk culture on Wikipedia. You can also help with the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022/Translations|translation]] of project pages and share a word in your local language. Best wishes, '''International Team'''<br /> '''Wiki Loves Folklore''' [[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|kausapin]]) 04:50, 22 Pebrero 2022 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Rockpeterson@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=22754428 --> == Coming soon == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> === Several improvements around templates === Hello, from March 9, several improvements around templates will become available on your wiki: * Fundamental improvements of the [[Mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|VisualEditor template dialog]] ([[m:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|1]], [[m:WMDE Technical Wishes/Removing a template from a page using the VisualEditor|2]]), * Improvements to make it easier to put a template on a page ([[m:WMDE Technical Wishes/Finding and inserting templates|3]]) (for the template dialogs in [[Mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing templates|VisualEditor]], [[Mw:Special:MyLanguage/Extension:WikiEditor#/media/File:VectorEditorBasic-en.png|2010 Wikitext]] and [[Mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|New Wikitext Mode]]), * and improvements in the syntax highlighting extension [[Mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] ([[m:WMDE Technical Wishes/Improved Color Scheme of Syntax Highlighting|4]], [[m:WMDE Technical Wishes/Bracket Matching|5]]) (which is available on wikis with writing direction left-to-right). All these changes are part of the “[[m:WMDE Technical Wishes/Templates|Templates]]” project by [[m:WMDE Technical Wishes|WMDE Technical Wishes]]. We hope they will help you in your work, and we would love to hear your feedback on the talk pages of these projects. </div> - [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 12:39, 28 Pebrero 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=22907463 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">The Call for Feedback: Board of Trustees elections is now closed</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" />:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback is now closed|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback is now closed|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback is now closed}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections|Call for Feedback: Board of Trustees elections]] is now closed. This Call ran from 10 January and closed on 16 February 2022. The Call focused on [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Discuss Key Questions#Questions|three key questions]] and received broad discussion [[m:Talk:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Discuss Key Questions|on Meta-wiki]], during meetings with affiliates, and in various community conversations. The community and affiliates provided many proposals and discussion points. The [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Reports|reports]] are on Meta-wiki. This information will be shared with the Board of Trustees and Elections Committee so they can make informed decisions about the upcoming Board of Trustees election. The Board of Trustees will then follow with an announcement after they have discussed the information. Thank you to everyone who participated in the Call for Feedback to help improve Board election processes. Best, Movement Strategy and Governance<br /><section end="announcement-content" /> </div> [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 08:39, 3 Marso 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22874552 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Invitation to Hubs event: Global Conversation on 2022-03-12 at 13:00 UTC</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" />Hello! The Movement Strategy and Governance team of the Wikimedia Foundation would like to invite you to the next event about "Regional and Thematic Hubs". The Wikimedia Movement is in the process of understanding what Regional and Thematic Hubs should be. Our workshop in November was a good start ([[m:Special:MyLanguage/Hubs/Documentation/27 November Workshop|read the report]]), but we're not finished yet. Over the last weeks we conducted about 16 interviews with groups working on establishing a Hub in their context ([[m:Special:MyLanguage/Hubs/Dialogue|see Hubs Dialogue]]). These interviews informed a report that will serve as a foundation for discussion on March 12. The report is planned to be published on March 9. The event will take place on March 12, 13:00 to 16:00 UTC on Zoom. Interpretation will be provided in French, Spanish, Arabic, Russian, and Portuguese. Registration is open, and will close on March 10. Anyone interested in the topic is invited to join us. '''[[m:Special:MyLanguage/Hubs/Global Conversations March 12, 2022|More information on the event on Meta-wiki]]'''. Best regards, [[m:User:KVaidla (WMF)|Kaarel Vaidla]]<br />Movement Strategy <section end="announcement-content" /> </div> 09:56, 7 Marso 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22874552 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Universal Code of Conduct Enforcement guidelines ratification voting open from 7 to 21 March 2022</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hello everyone, The ratification voting process for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] of the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) is now open! '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|Voting commenced on SecurePoll]]''' on 7 March 2022 and will conclude on 21 March 2022. Please [[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|read more on the voter information and eligibility details]]. The Universal Code of Conduct (UCoC) provides a baseline of acceptable behavior for the entire movement. The revised enforcement guidelines were published 24 January 2022 as a proposed way to apply the policy across the movement. You can [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|read more about the UCoC project]]. You can also comment on Meta-wiki talk pages in any language. You may also contact the team by email: ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org Sincerely, Movement Strategy and Governance Wikimedia Foundation<section end="announcement-content" /> </div> [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 00:41, 11 Marso 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22874552 --> == Wiki Loves Folklore 2022 ends tomorrow == [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|frameless|180px]] International photographic contest [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2022| Wiki Loves Folklore 2022]] ends on 15th March 2022 23:59:59 UTC. This is the last chance of the year to upload images about local folk culture, festival, cuisine, costume, folklore etc on Wikimedia Commons. Watch out our social media handles for regular updates and declaration of Winners. ([https://www.facebook.com/WikiLovesFolklore/ Facebook] , [https://twitter.com/WikiFolklore Twitter ] , [https://www.instagram.com/wikilovesfolklore/ Instagram]) The writing competition Feminism and Folklore will run till 31st of March 2022 23:59:59 UTC. Write about your local folk tradition, women, folk festivals, folk dances, folk music, folk activities, folk games, folk cuisine, folk wear, folklore, and tradition, including ballads, folktales, fairy tales, legends, traditional song and dance, folk plays, games, seasonal events, calendar customs, folk arts, folk religion, mythology etc. on your local Wikipedia. Check if your [[:m:Feminism and Folklore 2022/Project Page|local Wikipedia is participating]] A special competition called '''Wiki Loves Falles''' is organised in Spain and the world during 15th March 2022 till 15th April 2022 to document local folk culture and [[:en:Falles|Falles]] in Valencia, Spain. Learn more about it on [[:ca:Viquiprojecte:Falles 2022|Catalan Wikipedia project page]]. We look forward for your immense co-operation. Thanks Wiki Loves Folklore international Team [[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|kausapin]]) 14:40, 14 Marso 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:Rockpeterson@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=22754428 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Leadership Development Working Group: Apply to join! (14 March to 10 April 2022)</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate/Announcement|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Leadership Development Working Group/Participate/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hello everyone, Thank you to everyone who participated in the feedback period for the [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group|Leadership Development Working Group]] initiative. A [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate#5. Summary of Call for Feedback|summary of the feedback]] can be found on Meta-wiki. This feedback will be shared with the working group to inform their work. The application period to join the Working Group is now open and will close on April 10, 2022. Please [[m:Special:MyLanguage/Leadership_Development_Working_Group/Purpose_and_Structure#3._How_is_the_working_group_formed_and_structured?|review the information about the working group]], share with community members who might be interested, and '''[[m:Special:MyLanguage/Leadership_Development_Working_Group/Participate#1._How_to_participate|apply if you are interested]]'''. Thank you, From the Community Development team<br /><section end="announcement-content" /> </div> [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 16:12, 14 Marso 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22874552 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Join the Community Resilience and Sustainability Conversation Hour with Maggie Dennis</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/IRC office hours/Office hours 2022-03-24/Announcement|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/IRC office hours/Office hours 2022-03-24/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:IRC office hours/Office hours 2022-03-24/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The [[m:Community Resilience and Sustainability|Community Resilience and Sustainability]] team at the Wikimedia Foundation is hosting a conversation hour led by its Vice President [[m:User:Mdennis (WMF)|Maggie Dennis]]. Topics within scope for this call include Movement Strategy, Board Governance, Trust and Safety, the Universal Code of Conduct, Community Development, and Human Rights. Come with your questions and feedback, and let's talk! You can also send us your questions in advance. The meeting will be on 24 March 2022 at 15:00 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1648134035 check your local time]). You can [[m:IRC office hours/Office hours 2022-03-24|read details on Meta-wiki]].<section end="announcement-content" /> </div> Looking forward to seeing you on the call, [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 13:18, 21 Marso 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=23027963 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Universal Code of Conduct Enforcement guidelines ratification voting is now closed</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Greetings, The ratification voting process for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] of the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) came to a close on 21 March 2022. Over {{#expr:2300}} Wikimedians voted across different regions of our movement. Thank you to everyone who participated in this process! The scrutinizing group is now reviewing the vote for accuracy, so please allow up to two weeks for them to finish their work. The final results from the voting process will be announced [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Results|here]], along with the relevant statistics and a summary of comments as soon as they are available. Please check out [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|the voter information page]] to learn about the next steps. You can comment on the project talk page [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|on Meta-wiki]] in any language. You may also contact the UCoC project team by email: ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org Best regards, Movement Strategy and Governance<br /><section end="announcement-content" /> </div> [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 01:25, 25 Marso 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=23027963 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Leadership Development Working Group: Reminder to apply by 10 April 2022</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate/Announcement/Reminder|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate/Announcement/Reminder|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Leadership Development Working Group/Participate/Announcement/Reminder}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hello everyone, The Community Development team at the Wikimedia Foundation is supporting the creation of a global, community-driven [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group|Leadership Development Working Group]]. The purpose of the working group is to advise leadership development work. Feedback was collected in February 2022 and a [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate#5. Summary of Call for Feedback|summary of the feedback]] is on Meta-wiki. The application period to join the Working Group is now open and is closing soon on April 10, 2022. Please [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Purpose and Structure#3. How is the working group formed and structured?|review the information about the working group]], share with community members who might be interested, and [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate#1. How to participate|apply if you are interested]]. Thank you, From the Community Development team<br/><section end="announcement-content" /> </div> [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 13:54, 31 Marso 2022 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=23027963 --> qxl9i3mnm27y8bsdgaiobbewbhg7aiq 10 1646 3085 2006-07-25T22:05:37Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki <div style="background-color:#eedeee; border:1px solid black; padding: 0.3em;"> Mangyari ring basahin ang mga sumusunod: * [[Wikibooks:Pagtatanggi sa panganib|Gamitin ang Wikibooks sa inyong panganib]] * [[Wikibooks:Paalalang Pangmedikal|Hindi bumibigay ang Wikibooks ng medikal na payo]] * [[Wikibooks:Paalalang Legal|Hindi bumibigay ang Wikibooks ng mga opinyong legal]] * [[Wikibooks:Pagtatanggi sa kontento|Ang Wikibooks ay mayrong kontento na pwedeng matutol]] </div> 19e7wbra0nub75f6lbo45l1ksbhp5bn 4 1647 3087 2006-07-25T22:06:39Z Sky Harbor 11 [[Wikibooks:General disclaimer]] moved to [[Wikibooks:Pangkalahatang pagtatanggi]]: Tagalog translation of "general disclaimer" wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikibooks:Pangkalahatang pagtatanggi]] 3nuktd3liu0u9dl6fxw0icdmfpci2mo 8 1701 3268 3159 2006-10-24T00:08:08Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Hanapin l786tjgbf6qm0t39ob62upaaey08x0j 0 1722 28171 27436 2021-06-22T09:18:07Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Napiling artikulo}}<br/> ---- <center><i>Ang pinagdaanang buhay<br>nina<br><big>'''Florante at Laura'''</big><br>sa<br>Kahariang Albanya</i></center> ---- [[Image:Sycomoros old.jpg|center|500px|thumb|Isang uri ng [[:w:Higera|higera]], ang punong kinagapusan ni [[Florante]]]] ---- <center><big>[[Florante at Laura/Nilalaman|Talaan ng mga nilalaman]]</big></center> {{status|75%}} {{Estante|Panitikan}} atu6x119yfaamrxtotolrrxpkas7d65 0 1723 27247 23900 2021-02-23T07:27:18Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki [[Image:Sycomoros old.jpg|300px|center]] ==Mga panimula== {{Wikipedia|Florante at Laura}} #[[Florante at Laura/Patungkol|Patungkol]] #[[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan|Mga tauhan at tagpuan]] ==Mga kabanata== {{col-begin}} {{col-3}} :1. [[Florante at Laura/Kabanata 1|Pag-aalay kay Selya]] ([[Florante at Laura/Kabanata 1/Paliwanag|Paliwanag]]) :2. [[Florante at Laura/Kabanata 2|Sa Babasa Nito]] ([[Florante at Laura/Kabanata 2/Paliwanag|Paliwanag]]) :3. [[Florante at Laura/Kabanata 3|Pagbubukas]] ([[Florante at Laura/Kabanata 3/Paliwanag|Paliwanag]]) :4. [[Florante at Laura/Kabanata 4|Masamang Kapalarang Sinapit]] ([[Florante at Laura/Kabanata 4/Paliwanag|Paliwanag]]) :5. [[Florante at Laura/Kabanata 5|Panibugho sa Minamahal]] ([[Florante at Laura/Kabanata 5/Paliwanag|Paliwanag]]) :6. [[Florante at Laura/Kabanata 6|Paggunita sa Nakaraan]] ([[Florante at Laura/Kabanata 6/Paliwanag|Paliwanag]]) :7. [[Florante at Laura/Kabanata 7|Pagdating ng Moro sa Gubat]] ([[Florante at Laura/Kabanata 7/Paliwanag|Paliwanag]]) :8. [[Florante at Laura/Kabanata 8|Paghahambing sa Dalawang Ama]] ([[Florante at Laura/Kabanata 8/Paliwanag|Paliwanag]]) :9. [[Florante at Laura/Kabanata 9|Sa Harap ng Panganib]] ([[Florante at Laura/Kabanata 9/Paliwanag|Paliwanag]]) {{col-break}} :10. [[Florante at Laura/Kabanata 10|Pakikipaglaban sa leon]] ([[Florante at Laura/Kabanata 10/Paliwanag|Paliwanag]]) :11. [[Florante at Laura/Kabanata 11|Habag sa Moro]] ([[Florante at Laura/Kabanata 11/Paliwanag|Paliwanag]]) :12. [[Florante at Laura/Kabanata 12|Paglingap ng Persyano]] ([[Florante at Laura/Kabanata 12/Paliwanag|Paliwanag]]) :13. [[Florante at Laura/Kabanata 13|Uliran]] ([[Florante at Laura/Kabanata 13/Paliwanag|Paliwanag]]) :14. [[Florante at Laura/Kabanata 14|Laki sa Layaw]] ([[Florante at Laura/Kabanata 14/Paliwanag|Paliwanag]]) :15. [[Florante at Laura/Kabanata 15|Hiram na Bait]] ([[Florante at Laura/Kabanata 15/Paliwanag|Paliwanag]]) :16. [[Florante at Laura/Kabanata 16|Pamatid-Buhay]] ([[Florante at Laura/Kabanata 16/Paliwanag|Paliwanag]]) :17. [[Florante at Laura/Kabanata 17|Bilin Ko'y Tandaan]] ([[Florante at Laura/Kabanata 17/Paliwanag|Paliwanag]]) :18. [[Florante at Laura/Kabanata 18|Dakilang Pagpapakasakit]] ([[Florante at Laura/Kabanata 18/Paliwanag|Paliwanag]]) {{col-break}} :19. [[Florante at Laura/Kabanata 19|Kagandahang Makalangit]] ([[Florante at Laura/Kabanata 19/Paliwanag|Paliwanag]]) :20. [[Florante at Laura/Kabanata 20|Luha ng Pagmamahal]] ([[Florante at Laura/Kabanata 20/Paliwanag|Paliwanag]]) :21. [[Florante at Laura/Kabanata 21|Bayani ng Krotona]] ([[Florante at Laura/Kabanata 21/Paliwanag|Paliwanag]]) :22. [[Florante at Laura/Kabanata 22|Pangingimbulo — Ugat ng Kataksilan]] ([[Florante at Laura/Kabanata 22/Paliwanag|Paliwanag]]) :23. [[Florante at Laura/Kabanata 23|Mariing Hampas ng Langit sa Bayan]] ([[Florante at Laura/Kabanata 23/Paliwanag|Paliwanag]]) :24. [[Florante at Laura/Kabanata 24|Bakit, Ama Ko?]] ([[Florante at Laura/Kabanata 24/Paliwanag|Paliwanag]]) :25. [[Florante at Laura/Kabanata 25|Sa Ngalan ng Pag-Ibig]] ([[Florante at Laura/Kabanata 25/Paliwanag|Paliwanag]]) :26. [[Florante at Laura/Kabanata 26|Kamatayan sa Palaso ni Flerida]] ([[Florante at Laura/Kabanata 26/Paliwanag|Paliwanag]]) :27. [[Florante at Laura/Kabanata 27|Pagwawakas]] ([[Florante at Laura/Kabanata 27/Paliwanag|Paliwanag]]) |} '' ==Iba pa== {{YouTube|Florante+at+Laura|Florante at Laura}} #[[Florante at Laura/Buod|Pangkalahatang buod]] #[[Florante at Laura/Mga may-akda|Mga may-akda]] #[[Florante at Laura/Talasanggunian|Talasanggunian]] {{BookCat}} 841fegedndpi9x76lw58v3p2cc9v78e 10 1724 26964 26268 2021-02-19T06:18:36Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {| style="width:100%; margin-bottom:5px; border: 1px solid #006400; background:{{{kulay|#DDFFDD}}}; text-align:center; {{#if:{{{sticky|}}}|position: sticky;top: 0;|}} {{{style}}}" |- | style="width:25%; text-align:left; font-size:0.9em;" | {{{nakaraan|}}} | style="width:50%;" | '''{{{pamagat|{{SUBPAGENAME}}}}}'''<br>{{{kabanata|}}} | style="width:25%; text-align:right;font-size:0.9em;" | {{{susunod|}}} |}<noinclude>{{Documentation}}</noinclude> j23atdwpiiqdzdkeun0z6wgn70txvhe 0 1725 16158 16157 2015-03-21T15:42:43Z Cekli829 931 Tanggalin ang pagbabagong 15464 ni [[Special:Contributions/112.198.90.34|112.198.90.34]] ([[User talk:112.198.90.34|Usapan]]) wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|1| A = Pag-aalay kay Selya | K = Sa Babasa Nito | Kasalukuyan = Kung [[:wikt:pagsaulan|pagsaulan]] kong basahin<ref>Ginagamit sa katuturan ng "aalalahanin" o "isipin".</ref> sa isip<br>ang [[:wikt:nangakaraang|nangakaraang]] araw ng pag-ibig,<br> may mahahagilap kayang natititik<br>liban na kay Selyang<ref>bansag na ibinigay ni [[:w:Balagtas|Francisco Balagtas]] sa dating kasintahan</ref> namugad sa dibdib? <br><br> Yaong Selyang laging pinapanganiban,<br>baka makalimot sa pag-iibigan;<br>ang ikinalubog [[:wikt:niring|niring]] kapalaran<br>sa lubhang malalim na [[:wikt:karalitaan|karalitaan]]. <br><br> Makaligtaan ko kayang 'di basahin,<br>nagdaang panahon ng suyuan namin?<br>kaniyang pagsintang ginugol sa akin<br>at pinuhunan kong pagod at [[:wikt:hilahil|hilahil]]? <br><br> Lumipas ang araw na lubhang matamis<br>at walang natira kundi ang pag-ibig,<br>tapat na pagsuyong lalagi sa dibdib<br>hanggang sa libingan bangkay ko'y maidlip. <br><br> Ngayong [[:wikt:namamanglaw|namamanglaw]] sa pangungulila,<br>ang ginagawa kong pang-aliw sa dusa,<br>nagdaang panaho'y inaalaala,<br>sa iyong larawa'y ninitang ginhawa. <br><br> Sa larawang guhit ng sintang [[:wikt:pinsel|pinsel]],<br>kusang inilimbag sa puso't [[:wikt:panimdim|panimdim]]<br>nag-iisang sanlang naiwan sa akin,<br>at 'di mananakaw magpahanggang libing. <br><br> Ang kaluluwa ko'y kusang dumadalaw<br>sa lansanga't ngayong iyong niyapakan;<br>sa Ilog Beata't Hilom<ref>mga katubigan sa [[:w:Pandakan|Pandakang]] kanilang dinadalaw nang sila ay magkasintahan pa</ref> na mababaw,<br>[[:wikt:yaring|yaring]] aking puso'y laging lumiligaw. <br><br> 'di mamakailang mupo ng panimdim<br>sa puno ng manggang naraanan natin;<br>sa nagbiting bungang ibig mong pitasin,<br> ang ulilang sinta'y aking inaaliw. <br><br> Ang katauhan ko'y kusang nagtatalik<ref>Ginagamit sa katuturan ng "nangungusap", hindi sa "pakikiapid" o "pagsisiping".</ref><br>sa buntung-hininga nang ika'y may sakit,<br>himutok ko noo'y inaaring-langit,<br>paraiso naman ang may tulong-silid. <br><br> Nililigawan ko ang iyong larawan<br>sa makating ilog<ref>Walang kaugnayan sa [[:w:lungsod ng Makati|Lungsod ng Makati]] o sa pangangailangan ng pagkamot, kundi ito ay mula sa salitang "kati", na nangangahulugang taas ng tubig sa dagat.</ref> na kinalagian;<br>binabakas ko rin sa masayang do'ngan<ref>mula sa "daungan"</ref>,<br>yapak ng paa mo sa batong tuntungan. <br><br> Nagbabalik mandi't parang hinahanap,<br>dito ang panahong masayang lumipas;<br>na kung maliligo'y sa tubig [[:wikt:aagap|aagap]],<br>nang hindi abutin ng [[:wikt:tabsing|tabsing]] sa dagat. <br><br> Parang naririnig ang lagi mong wika:<br>"Tatlong araw na 'di nagtatanaw-tama,"<br>at sinasagot ko ng sabing may tuwa-<br>"Sa isang katao'y marami ang handa." <br><br> Anupa nga't walang 'di nasisiyasat<br>ang pag-iisip ko sa tuwang kumupas;<br>sa kagugunita, luha'y [[:wikt:lagaslas|lagaslas]],<br>sabay ang [[:wikt:taghoy|taghoy]] kong "O, nasawing palad!" <br><br> Nasaan si Selyang ligaya ng dibdib?<br>Ang suyuan nami'y bakit 'di lumawig?<br>[[:wikt:nahan|Nahan]] ang panahong isa niyang titig<br>ang siyang buhay ko, kaluluta't langit? <br><br> Bakit baga ngayong kami maghiwalay<br>ay dipa nakitil yaring abang buhay?<br>Kung gunitain ka'y aking kamatayan,<br>sa puso ko Selya'y, 'di ka [[:wikt:mapaparam|mapaparam]]. <br><br> Itong 'di matiis na pagdaralita<br>nang dahil sa iyo, o nalayong tuwa,<br>ang siyang umakay na ako'y tumula,<br>awitin ang buhay ng isang naaba. <br><br> Selya'y talastas ko't malalim na [[:wikt:umid|umid]],<br>mangmang ang [[:wikt:Musa|Musa]] ko't malumbay na tinig;<br>'di kinabahagya kung hindi [[:wikt:malait|malait]],<br>palaring dinggin mo ng tainga't isip. <br><br> Ito'y unang bukal ng bait kong [[:wikt:kutad|kutad]]<br>na inihahandog sa mahal mong yapak;<br>tanggapin mo nawa kahit walang lasap,<br>nagbuhat sa puso ng lingkod na tapat. <br><br> Kung kasadlakan man ng pula't [[:wikt:pag-ayop|pag-ayop]],<br>tubo ko'y dakila sa pahunang pagod;<br>kung binabasa mo'y isa mang himutok<br>ay alalahanin yaring naghahandog.<ref>Si [[:w:Balagtas|Francisco Balagtas]] ang itinutukoy.</ref> <br><br> Masasayang [[:wikt:Ninfas|Ninfas]] sa lawa ng Bai,<br>[[:wikt:Sirenas|Sirenas]], ang tinig ay kawili-wili,<br>kayo ngayo'y siyang [[:wikt:pinipintakasi|pinipintakasi]]<br>ng lubhang mapanglaw na Musa kong imbi. <br><br> Ahon sa dalata't pampang na nagligid,<br>tonohan ng lira yaring abang awit<br>na nagsasalitang buhay mo'y mapatid,<br>tapat na pagsinta'y hangad na lumawig. <br><br> Ikaw na bulaklak niring dilidili,<br>Selyang sagisag mo'y ang MAR<ref>Binabasa nang {{IPA|/'eme 'a 'ere/}} ([[:w:Wikang Kastila|Kastilang]] pagbikas).</ref><br>sa Birheng<ref>Ang tinutukoy ay si [[:w:Maria|Maria]] ng [[:w:Kristyanismo|Kristyanismo]].</ref> mag-ina'y [[:wikt:ipamintakasi|ipamintakasi]]<br>ang tapat mong lingkod na si FB<ref>Binabasa nang {{IPA|/'efe 'be/}} (Kastilang pagbigkas).</ref> | Orihinal = Cong pag saulang cong basahin sa isip<br>ang nan͠gacaraang arao n͠g pag-ibig,<br>may mahahaguilap cayang natititic<br>liban na cay Celiang namugad sa dibdib? <br><br> Yaong Celiang laguing pinan͠gan͠ganiban<br>baca macalimot sa pag-iibigan;<br>ang iquinalubog niyaring capalaran<br>sa lubhang malalim na caralitaan. <br><br> Macaligtaang co cayang di basahin<br>nagdaáng panahón n͠g suyuan namin?<br>caniyang pagsintáng guinugol sa aquin<br>at pinuhunan cong pagod at hilahil? <br><br> Lumipas ang arao na lubhang matamis<br>at ualáng nátira condi ang pag-ibig,<br>tapat na pag suyong lalagui sa dibdib<br>hanggang sa libin͠gan bangcay co,i, maidlip. <br><br> N͠gayong namamanglao sa pangongolila<br>ang guinagaua cong pag-alio sa dusa<br>nag daang panaho,i, inaala-ala,<br>sa iyong laraua,i, ninitang guinhaua. <br><br> Sa larauang guhit n͠g sa sintang pincel<br>cusang ilinimbag sa puso,t, panimdim,<br>nag-íisang sanláng naiuan sa aquin<br>at di mananacao magpahangang libing. <br><br> Ang caloloua co,i, cusang dumadalao<br>sa lansan͠ga,t, náyong iyóng niyapacan<br>sa ilog Beata,t, Hilom na mababao<br>yaring aquing puso,i, laguing lumiligao. <br><br> Di mámacailang mupo ang panimdin<br>sa puno n͠g mangang náraanan natin,<br>sa nagbiting bun͠gang ibig mong pitasín<br>ang ulilang sinta,i, aquing ináaliu. <br><br> Ang catauhang co,i, cusang nagtatalic<br>sa buntong-hinin͠ga nang icao,i, may saquit,<br>himutoc co niyao,i, inaaring Lan͠git<br>Paraiso namán ang may tulong silíd. <br><br> Liniligauan co ang iyong larauan<br>sa Macating ilog, na quinalagui-an<br>binabacás co rin sa masayáng doon͠gan,<br>yapac n͠g paá mo sa batóng tuntun͠gan. <br><br> Nag babalíc mandi,t, parang hinahanp<br>dito ang panahóng masayáng lumipas<br>na cong maliligo,i, sa tubig áagap,<br>nang hindi abutin n͠g tabsing sa dagat. <br><br> Parang naririn͠gig ang laguî mong uica<br>"tatlong arao na di nag tatanao tama"<br>at sinasagot co ng sabing may touâ<br>sa isa catauo,i, marami ang handa. <br><br> Ano pan͠ga,t, ualang dî nasisiyasat,<br>ang pagiisipco sa touang cumupas<br>sa cagugunitâ, luha,i, lalagaslás<br>sabay ang taghoy cong "¡ó, nasauing palad!" <br><br> Nasaan si Celiang ligaya ng dibdib?<br>ang suyuan nami,i, baquít dí lumauig?<br>nahan ang panahóng isá niyang titig<br>ang siyang búhay co, caloloua,t, Lan͠git? <br><br> Baquit bagá niyaóng cami mag hiualay<br>ay dîpa naquitil yaring abáng búhay?<br>con gunitain ca,i, aquing camatayan,<br>sa puso co Celia,i, dica mapaparam. <br><br> Itong dî matiis na pagdaralitâ<br>nang dahil sa iyo, ó nalayóng touâ,<br>ang siyang umacay na aco,i, tumulâ<br>auitin ang búhay nang isang na abâ. <br><br> Celia,i, talastás co,t, malabis na umid,<br>mangmáng ang Musa co,t, malumbay ang tinig<br>di quinabahag-yâ cong hindí malait<br>palaring dinguin mo ng tainga,t, isíp. <br><br> Ito,i, unang bucal nang bait cong cutad<br>na inihahandóg sa mahal mong yapac<br>tangapin mo nauâ cahit ualang lasáp<br>nagbúhat sa puso nang lingcód na tapát. <br><br> Cong casadlacán man ng pula,t, pag ayop<br>tubo co,i, daquila sa puhunang pagod,<br>cong binabasa mo,i, isá mang himutóc<br>ay alalahanin yaríng nag hahandóg. <br><br> Masasayáng Ninfas sa laua nang Bay,<br>Sirenas, ang tinig ay cauili-uili<br>cayó n͠gayo,i, siyang pinipintacasi<br>n͠g lubháng mapanglao na Musa cong imbi. <br><br> Ahon sa dalata,t, pangpang na nag liguid<br>tunuhan nang lira yaring abáng auit<br>na nag sasalitáng búhay ma,i, mapatid,<br>tapát na pag sinta,i, han͠gad na lumauig. <br><br> Icao na bulaclac niyaring dili-dili,<br>Celiang saguisag mo,i, ang M. A. R.<br>sa Virgeng mag-Iná,i, ipamintacasi<br>ang tapát mong lingcód na si F. B.}} 9a8iljjbrbpkysje387vo6ghmqww2t8 0 1727 27384 27383 2021-02-27T01:56:35Z Yivan000 4073 Tanggalin ang pagbabagong 23966 ni [[Special:Contributions/112.200.237.236|112.200.237.236]] ([[User talk:112.200.237.236|Usapan]]) wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|2| A = Sa Babasa Nito | B = Pag-aalay selya | Kasalukuyan = Salamat sa iyo<ref>Ang mambabasa ang itinutukoy.</ref>, o nanasang<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:bumabasa|bumabasa]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:basa|basa]].</ref> irog,<br>kung halagahan mo itong aking pagod,<br>ang tula ma'y bukal ng bait na kapos,<br>pakikinabangan ng ibig tumarok. <br><br> Kung sa biglang tingi'y [[:wikt:bubot|bubot]] at masaklap<br>palibhasa'y hilaw at mura ang balat<br>ngunit kung namnamin ang sa lamang lasap,<br>masasarapan din ang babasang pantas. <br><br> 'di ko hinihinging pakamahalin mo,<br>tawana't dustain ang abang tula ko;<br>gawin ang ibigi't [[:wikt:alpa'y|alpa'y]] nasa iyo<br>ay huwag mo lamang baguhin ang berso. <br><br> Kung sa pagbasa mo'y may tulang malabo,<br>bago mo hatulang [[:wikt:katkatin|katkatin]] at liko,<br>pasuriin muna ang [[:wikt:luwasa't|luwasa't]] [[:wikt:hulo|hulo]],<br>at makikilalang malinaw at wasto. <br><br> Ang may tandang letra alinmang talata,<br>'di mo [[:wikt:mawatasa't|mawatasa't]] malalim na wika,<br> ang mata'y itingin sa dakong ibaba,<br>buong kahuluga'y mapag-uunawa.<ref>Ito ay dahil ang orihinal na awit ay naglalaman din ng mga talababa kung saan inilalagay ang mga kahulugan ng mga malalalim at di-pangkaraniwang salita.</ref> <br><br> Hanggang dito ako, o nanasang pantas,<br>sa kay Segismundo'y<ref>isang makatang kilala sa kaugalian niyang pagbabago ng mga bahagi ng mga panitikan</ref> huwag ding matulad;<br>sa gayong katamis wikang masasarap<br>ay sa kababago ng tula'y umalat. | Orihinal = Salamat sa iyo, ó nánasang írog,<br>cong halagahán mo itóng aquing pagod,<br>ang tulâ ma,i, bucál nang bait na capós,<br>paquiquinaban͠gan nang ibig tumaróc. <br><br> Cong sa bigláng tin͠gi,i, bubót at masacláp<br>palibhasa,i, hilao at mura ang balát<br>ngunit cung namnamín ang sa lamáng lasáp<br>masasarapán din ang babasang pantás. <br><br> Di co hinihin͠ging pacamahalín mo,<br>tauana,t, dustaín ang abáng tulâ co<br>gauin ang ibigui,t, alpa,i, na sa iyó<br>ay houag mo lamang baguhin ang verso. <br><br> Cong sa pagbasa mo,i, may tulang malabo<br>bago mo hatulang catcatin at licô<br>pasuriin muna ang luasa,t, hulô<br>at maquiquilalang malinao at uastô. <br><br> Ang may tandang letra alin mang talata<br>dimo mauatasa,t, malalim na uicà<br>ang mata,i, itin͠gin sa dacong ibabâ<br>boong cahuluga,i, mapag uunauà. <br><br> Hangán dito acó ó nánasang pantás,<br>sa cay Sigesmundo,i, houag ding mátulad<br>sa gayóng catamis uicang masasaráp<br>ay sa cababago nang tula,i, umalat.}} hfb91l44p16ijoa5t517vo7p37xduaz 0 1729 27303 25292 2021-02-24T09:00:49Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{chapter header | pamagat = Florante at Laura | section = | nakaraan = ←[[Florante at Laura/Patungkol|Patungkol]] | susunod = [[Florante at Laura/Kabanata 1|Pag-Aalay kay Selya]]→<br><small>[[Florante at Laura/Kabanata 1/Paliwanag|Paliwanag]]→</small> }} Ang Florante at Laura ni Francisco Baltazar (na kilala din bilang Fransisco Balagtas) ay isang obra-maestra sa panitikang Pilipino. Daglat lamang ang katawagang Florante at Laura sapagkat binigyan ito ng aktuwal at buong pamagat na: "Pinagdaanang búhay ni Florante at ni Laura sa kahariáng Albanya: Kinuhà sa madláng cuadro histórico o pinturang nagsasabi sa mg̃á nangyari nang unang panahón sa imperyo ng̃ Gresya, at tinulâ ng̃ isáng matuwaín sa bersong Tagálog." Isa itong mahabang tulang itinuturing na pinakamahalaga sa lahat ng mga korido (corridos) sa Pilipinas noong ika-19 dantaon, ayon kay Fray Toribio Minguella, isang paring Rekolekto at pilologo. paksa" Ayon kay Epifanio de los Santos (isang mananalaysay), nalimbag ang unang edisyon ng “Florante at Laura” noong 1838. May 50 taong gulang na si Francisco Baltasar ng panahong iyon. Noong 1906, nalimbag naman ang “Kung Sino ang Kumatha ng ‘Florante’” ni dalubhasang sa Tagalog na si Hermenegildo Cruz, sa tulong ni Victor Baltasar, anak ni Francisco Baltasar, at ng iba pang kasapi sa mag-anak ng huli. may akda Maraming lumabas na mga edisyon ng Florante at Laura na nasa wikang Tagalog at Ingles, subalit natupok ang mga ito noong 1945, nang magwakas ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Sapagkat kabilang mga ito sa mga korido noong ika-19 dantaon, nalimbag lamang ang mga kopya ng akda ni Baltasar sa mga mumurahing klase ng papel (papel de arroz ayon kay Epifanio de los Santos) na yari sa palay na ipinagbibili tuwing may misa at mga kapistahan sa halagang 10 centavo bawat isa. Natatanging ang Aklatang Newberry ng Chicago, Estados Unidos lamang ang nakapagtabi ng mga kopya nalimbag noong 1870 at 1875, kabilang sa tinatawag na Koleksiyong Ayer. Nabanggit ang mga kopyang ito sa Biblioteca Filipina ni T. H. Pardo de Tavera. Magkatulad na magkatulad ang kopyang pang-1870 at ang gawa noong 1875. Nalilimbag ang pamagat ng bersyong pang-1870 sa ganitong paraan ng pagbabaybay: ''PINAGDAANANG BUHAY NI FLORANTE AT LAURA, SA KAHARIANG ALBANYA. QUINUHA SA MADLANG CUADRO HISTORICO O PINTURANG NAGSASABI SA MANGA NANGYAYARI NANG UNANG PANAHON SA IMPERYO NANG GRESYA At tinula nang isang matouain sa versong tagalog.'' Paglalarawan ==Buod== Nagsimula ang kuwentong patula sa isang madilim na kagubatan. Nakatali si Florante, isang taga-kaharian ng Albanya, sa isang puno ng Higera, habang namimighati sa pagkawala ng kaniyang amang si Duke Briseo. Halos ikabaliw niya ang pagkakaisip na mapasakamay ng kaaway niyang si Konde Adolfo ang kaniyang minamahal na si Laura. Anak si Konde Adolfo ni Konde Sileno. Narinig ng isang moro, na naglalakbay noon sa kagubatan, ang mga pagtangis ni Florante. Aladin ang pangalan ng moro, na naantig ng mga pananalita ni Flo kamatayan. Matapos ang ilang mga pagpapaliwanag, naging lubos ang pasasalamat ni Florante kay Aladin, at dito siya nagsimulang magsalaysay hinggil sa kaniyang buhay. Bilang anak ng isang prinsesa at ng isang tagapag-payong maharlika, lumaking masiyahin at puno ng pagmamahal at kalinga si Florante. Sapagkat mahilig ngang maglaro noong may anim na gulang pa lamang, muntik na siyang mapaslangrian ng Albanya mula sa puwersa ng mga taga- Turkiya. Pinamunuan ni Heneral Miramolin, isang kilalang mananakop, ang mga taga-Turkiya. Naganap ang labanan sa Etolya, kung saan tumanggap si Florante ng isang liham mula sa kaniyang ama. Pinabalik si Florante sa Albanya, kung kaya’t naiwan sa pangangalaga ni Menandro, ang kaibigan ni Florante, ang hukbong pinamumunuan. Nang makauwi sa bayan si Florante, tinugis si Florante ng 30,000 mga kawal na sumusunod sa paguutos ni Adolfo. Nabilanggo si Florante ng may 28 araw. Sa piitan na lamang nalaman ni Florante ang kinahinatnan ng kaniyang ama at hari, na kapwa pinapugutan ng ulo ni Adolfo. Ipinadala si Florante sa kagubatan at itinali sa isang puno ng higera. Isinalaysay ni Flopag-ibig sa kaniya ni Flerida, hiniling ng huli sa hari na huwag nang pugutan ng ulo si Aladin, sa halip ay palayasin na lamang mula sa kaharian. Bilang kapalit, pumayag si Flerida na magpakasal sa sultan. Nagambala ang paglalahad ni Aladin nang makarinig sila ng mga tinig. Isang babae ang nagkukuwento hinggil sa kaniyang pagtakas mula sa isang kaharian at sa kaniya sanang pagpapakasal. Hinahanap ng babae ang kaniyang minamahal na kasintahan, isang paghahanap na tumagal ng may anim na taon. Sinabi pa nito na habang nasa loob ng kagubatan, nakarinig siya ng mga iyak ng paghingi ng tulong. Nang matagpuan niya ang isangayan. Naangkin at naupo sa trono ng Albanya si Adolfo, kung kaya’t napilitang maging reyna nito si Laura. Isang hukbo na nasa ilalim ng pamumuno ni Menandro, ang kaibigan mula sa pagkabata ni florante, ang naging dahilan ng pagkalupig ni Adolfo. Tumakas si Adolfo na tangay si Laura bihag, patungo sa kagubatan. Matapos ang paglalahad nat Flerida sa Persiya, kung saan naging sultan si Aladin sapagkat namatay na ang kaniyang ama. Namuhay ng mapayapa at matiwasay ang dalawang kaharian. {{BookCat}} aifhvety3vtfzopmohfmo476z8yqegj 0 1730 27386 5678 2021-02-27T01:58:51Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{chapter header | kulay = #AAE0FF | pamagat = [[Florante at Laura/Mga may-akda|Mga may-akda]] | nakaraan = ←[[Florante at Laura/Buod|Pangkalahatang buod]] | susunod = [[Florante at Laura/Talasanggunian|Talasanggunian]]→ }} ---- Ang awit ng [[Florante at Laura]] ay isinulat ni [[:w:Balagtas|Francisco Balagtas]], at isinaayos naman bilang isang wikibook nina #[[Special:Contributions/Felipe Aira|<font color= "#FCD116"><b>--</b></font>]] [[User:Felipe Aira|<font color= "#0038A8"><b>Felipe</b></font>]] [[User talk:Felipe Aira|<font color="#CE1126"><b>Aira</b></font>]] <small>Buong Florante at Laura</small> #[[User:Roche gelilio14|Roche gelilio14]] <small>[[Florante at Laura/Kabanata 14/Paliwanag|Pagpapaliwanag ng Kabanata 14]]</small> #[[User:Sky Harbor|<font color="#0066ff" ><b>Sky Harbor</b></font>]] <small>Bahagyang nagsaayos ng mga unang kabanata, at talaan ng mga nilalaman.</small> at ng mga di-kilalang manggagamit mula sa mga direksyong IP papunta sa wikibook na ito. Maaring idagdag ninuman ang kanilang pangalan sa talaan ng mga nang-ambag hanggang gumawa sila ng malalaking pagbabago sa wikibook na [[Florante at Laura]] alang-alang sa kabutihan nito. {{BookCat}} emma5ba26i16kpvdmu0d5clfg36c8kt 0 1732 18690 5898 2016-12-28T07:08:32Z 112.203.232.44 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|3| A = Pagbubukas | B = Sa Babasa Nito | K = Masamang Kapalarang Sinapit | Kasalukuyan = Sa isang madilim, gubat<ref>Ito ang gubat sa labas ng [[:w:Epiro (rehiyon)|Epiro]] sa tabi ng [[:w:Kosito|Ilog Kosito]]</ref> na [[:wikt:mapanglaw|mapanglaw]],<br>[[:wikt:dawag|dawag]] na matinik ay walang pagitan,<br>halos naghihirap ang kay [[:w:Pebo|Pebong]] silang<br>dumalaw sa loob na lubhang masukal. <br><br> Malalaking kahoy — ang inihahandog,<br>pawang dalamhati, kahapisa't lungkot;<br>huni pa ng ibon ay nakalulunos<br>sa lalong matimpi't nagsasayang loob. <br><br> [[:wikt:tanang|Tanang]] mga baging na namimilipit<br>sa sanga ng kahoy ay balot ng tinik;<br>may [[:wikt:bulo|bulo]] ang bunga't nagbibigay-sakit<br>sa kanino pa mang sumagi't malapit. <br><br> Ang mga bulaklak ng natayong kahoy,<br>pinakapamuting [[:wikt:nag-ungos|nag-ungos]] sa dahon;<br>pawang kulay luksa<ref>Kulay [[:w:biyoleta|biyoleta]] o madidilim na kulay ang itinutukoy.</ref> at nakikiayon<br>sa [[:wikt:nakaliliyong|nakaliliyong]] masangsang na amoy. <br><br> Karamiha'y [[:w:Sipres|Sipres]] at [[:w:Higera|Higerang]] [[:wikt:kutad|kutad]]<br>na ang lihim niyon ay nakakasindak;<br>ito'y walang bunga't daho'y malalapad<br>na nakadidilim sa loob ng gubat. <br><br> Ang mga hayop pang dito'y gumagala,<br>karamiha'y [[:wikt:s'yerpe't|S'yerpe't]] [[:w:Basilisko|Basilisko]]'y madla<br>[[:w:Hayena|Hayena]]'t [[:w:Tigre|Tigreng]] [[:wikt:ganid|ganid]] na [[:wikt:nagsisila|nagsisila]]<br>ng buhay ng tao't daiging kapuwa. <br><br> Ito'y gubat manding sa pinto'y malapit<br>ng [[:wikt:Avernong|Avernong]] [[:wikt:Reyno|Reyno]] ni [[:w:Pluto|Plutong]] masungit;<br>ang nasasakupang lupa'y dinidilig<br>ng [[:w:Kosito|Ilog Kositong]] kamandag ang tubig. <br><br> Sa may gitna nitong mapanglaw na gubat,<br>may punong Higerang daho'y [[:wikt:kulay-pupas|kulay-pupas]];<br>dito nagagapos ang kahabag-habag<ref>si [[Florante]]</ref>,<br>isang [[:wikt:pinag-usig|pinag-usig]] ng masamang palad. <br><br> Baguntaong [[:wikt:basal|basal]] na ang anyo'y tindig,<br>kahit natatali — kamay, paa't liig,<br>kundi si [[:w:Narsiso|Narsiso]]'y tunay na [[:w:Adonis|Adonis]],<br>mukha'y sumisilang sa gitna ng sakit. <br><br> Makinis ang balat at [[:wikt:anaki|anaki]] [[:wikt:burok|burok]],<br>pilikmata't kilay — mistulang [[:wikt:balantok|balantok]];<br>bagong [[:wikt:sapong|sapong]] ginto ang kulay ng buhok,<br>sangkap ng katawa'y pawang magkaayos. | Orihinal = Sa isang madilím gúbat na mapanglao<br>dauag na matinic, ay ualáng pag-itan,<br>halos naghihirap ang cay Febong silang<br>dumalao sa loob na lubhang masucal. <br><br> Malalaquing cahoy ang inihahandóg<br>pauang dalamhati, cahapisa,t, lungcót<br>huni pa n͠g ibon, ay nacalulunos<br>sa lalong matimpi,t, nagsasayáng loob. <br><br> Tanáng mga baguing, na namimilipit<br>sa sangá ng cahoy, ay balót n͠g tinic<br>may bulo ang bun͠ga,t, nagbibigay sáquit<br>sa cangino pa máng sumagi,t, málapit. <br><br> Ang m͠ga bulaclac n͠g nag tayong cahoy<br>pinaca-pamuting nag ungós sa dahon<br>pauang culay lucsa, at naquiqui ayon<br>sa nacaliliong masangsang na amoy. <br><br> Caramiha,i, Ciprés at Higuerang cutád,<br>na ang lilim niyaón ay nacasisindác<br>ito,i, ualang bun͠ga,t, daho,i, malalapad,<br>na nacadidilím sa loob ng gubat. <br><br> Ang m͠ga hayop pang dito,i, gumagalâ<br>caramiha,i, Sierpe,t, Baselisco,i, mad-la,<br>Hiena,t, Tigreng ganid nanag sisi sila,<br>ng búhay n͠g tauo,t, daiguíng capoua. <br><br> Ito,i, gúbat manding sa pinto,i, malapit<br>n͠g Avernong Reino ni Plutong masun͠git<br>ang nasasacupang lupa,i, dinidilig<br>n͠g ilog Cocitong camandag ang túbig. <br><br> Sa may guitnâ nito mapanglao na gubat<br>may punong Higuerang daho,i, culay pupás,<br>dito nagagapos ang cahabag habag<br>isang pinag usig n͠g masamang palad. <br><br> Bagong tauong basal, na ang anyo,t, tindig<br>cahit natatalì camay, paá,t, liig<br>cundî si Narciso,i, tunay na Adonis<br>muc-ha,i, sumisilang sa guitnâ n͠g sáquit. <br><br> Maquinis ang balát at anaqui buroc<br>pilicmata,t, quilay mistulang balantók<br>bagong sapóng guinto ang cúlay n͠g buhóc<br>sangcáp n͠g cataua,i, pauang magca-ayos.}} 5l299ucl1fg7sd0h581zr1q0c5riyn3 8 1734 3269 2006-10-24T00:08:27Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Puntahan nie1k6xu4g7g673nll2u64gs77wunzp 8 1735 3283 3282 2006-10-24T00:23:32Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Mga kagustuhan gjbjfwmaxboacn6jm1cv5xm6ln9set2 8 1750 3476 3306 2006-10-28T03:48:43Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Huling binago ang pahinang ito noong $2, $1. lotry17aure3aptfm3o2w2ynt15vij7 8 1791 3470 2006-10-28T02:41:54Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Tulong sa captcha 3lo9b87w64mhkt8h36xaomzchiohoco 8 1792 3474 2006-10-28T02:54:02Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Ang iyong pagbabago ay may mga kawing. Bilang isang sanggalang laban sa awtomatikong spam, kailangan mong i-tayp ang mga salita na nakikita mo sa larawang ito:<br /> ([[Special:Captcha/help|Ano ito?]]) n784roo8o3a9v1f5xub3wul4cc1xlyi 8 1793 3475 2006-10-28T02:56:45Z Sky Harbor 11 wikitext text/x-wiki Bilang isang sanggalang laban sa awtomatikong spam, kailangan mong i-tayp ang mga salita na nakikita mo sa larawang ito upang maka-rehistro ng account:<br /> ([[Special:Captcha/help|Ano ito?]]) 703wejvsgfa0ospjnl38fx2m70s76au 0 1798 27226 18371 2021-02-23T03:25:14Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Ang Pamahalaan ng Republika ng Pilipinas== '''Unang Bahagi: Kasaysayan ng Pamahalaan sa Pilipinas''' #[[/Pamahalaan sa Pangunahing Panahon|Pamahalaan sa Pangunahing Panahon]] #[[/Pamahalaan sa Panahon ng Espanya|Pamahalaan sa Panahon ng Espanya]] #[[/Pamahalaan sa Panahon ng Himagsikang Pilipino|Pamahalaan sa Panahon ng Himagsikang Pilipino]] #[[/Pamahalaan sa Panahon ng mga Amerikano|Pamahalaan sa Panahon ng mga Amerikano]] #[[/Pamahalaan sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig|Pamahalaan sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig]] #[[/Pamahalaan sa Ikatlo at Ikaapat na Republikang Pilipino|Pamahalaan sa Ikatlo at Ikaapat na Republikang Pilipino]] '''Ikalawang Bahagi: Ang Pamahalaan ng Pilipinas Ngayon''' #[[Pamahalaan ng Pilipinas/Ang Istruktura ng Pambansang Pamahalaan ng Pilipinas|Ang Istruktura ng Pambansang Pamahalaan ng Pilipinas]] #[[Pamahalaan ng Pilipinas/Mga Sangay ng Pamahalaan|Mga Sangay ng Pamahalaan]] ##[[Pamahalaan ng Pilipinas/Ang Tagapagpaganap|Ang Tagapagpaganap]] ##[[Pamahalaan ng Pilipinas/Ang Lehislatibo|Ang Lehislatibo]] ##[[Pamahalaan ng Pilipinas/Ang Hukuman|Ang Hukuman]] #[[Pamahalaan ng Pilipinas/Pamahalaan sa Lokal na Antas|Pamahalaan sa Lokal na Antas]] ##[[Pamahalaan ng Pilipinas/Pamahalaang Panlalawigan|Pamahalaang Panlalawigan]] ##[[Pamahalaan ng Pilipinas/Pamahalaang Panlungsod at Pambayan|Pamahalaang Panlungsod at Pambayan]] ##[[Pamahalaan ng Pilipinas/Mga Barangay|Mga Barangay]] {{BookCat}} 1ay382ijku1g5zwg80aor6je2r8eaf7 10 1804 18025 17851 2016-03-14T16:34:14Z Squeekeek 2831 Pinapunta sa ibang pahina wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Padron:Burahin]] fmvj9kt82r364jqhg9fkihnp1mve661 0 1827 27224 24659 2021-02-23T03:21:43Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{chapter header | pamagat = Pamahalaan sa barangay na Antas | kabanata = Mga lokal | nakaraan = ←[[Pamahalaan ng Pilipinas/Pamahalaang Panlungsod at Pambayan|Pamahalaang Panlungsod at Pambayan]] | susunod =ang ating barangay }} Ang barangay ay ang pinakamaliit na yunit ng pamahalaan. Dati rin itong tinawag na ''barrio''. Ang mga bayan at lungsod ay binubuo ng mga barangay. Sa kasalukuyan, may 42,045 barangay sa buong Pilipinas. ==Kasaysayan== Isinabi na ang barangay bilang isang yunit ng pamahalaang lokal ay nakakuha ng inspirasyon sa mga ''balangay'' (isang uri ng bangka) na ginamit ng mga ninunong Pilipino sa kanilang pagdating sa Pilipinas. Sa panahon ng mga ninuno o bago ng kolonisasyon, isang barangay ay binuo ng mga taong galing sa iba't-ibang bahagi ng [[w:asdasdTimog-silangang Asya|Timog-silangang Asya]] na dumating sa pook na iyon sa pamamagitan ng bangka. Ang mga namumuno sa mga barangay noon ay ang ''datu''. Sa panahon ng mga Espanyol o Kastila, ang mga iba't-ibang barangay ay pinagsamahan upang makabuo ng mga bayan at lungsod. Ang mga datu ay naging ''cabeza de barangay'' at sila ay naging bahagi ng ''principalía''. Ayon sa utos ni Haring Felipe II, ang mga karapatan at pribilehiyo ng mga datu bilang cabeza de barangay ay dapat protektahan. Ang pangunahing responsabilidad ng mga cabeza de barangay ay kumulekta ng mga buwis mula sa residente ng kanilang mga barangay. Pagdating ng mga Amerikano, inihalal na ang mga cabeza de barangay at nawala ang kanilang mga pribilehiyo sa ilalim ng mga Kastila. Sa panahong ito itinatawag na rin ang mga barangay bilang ''barrio''. Ang pangalang ''barrio'' ay ibinalik sa barangay sa utos ni Pangulong [[w:Ferdinand Marcos|Ferdinand Marcos]] noong 1978, at ito na ang ginagamit na salita. Ikinodigo ang mga barangay at ang kayarian nito sa ilalim ng Kodigo sa Lokal na Pamahalaan ng 1991 (''Local Government Code of 1991''). ==Kayarian== Ang barangay ay binubuo ng isang Punong Barangay at pitong kagawad. Dahil isang kasaping ''ex officio'' ng Kapulungang Pambarangay (''Barangay Council'') ang lokal na pangulo ng Sangguniang Kabataan, may walong kagawad ang isang barangay. Sa ilalim ng Kapulungang Pambarangay, may walong lupon kung saan namumuno ang isang kagawad. Ang mga lupon ay ang sumusunod: #Lupon sa Kapayapaan at Kaayusan (''Peace and Order Committee'') #Lupon sa Imprastraktura (''Infrastructure Committee'') #Lupon sa Edukasyon (''Education Committee'') #Lupon sa Kalusugan (''Health Committee'') #Lupon sa Pagsasaka (''Agriculture Committee'') #Lupon sa Turismo (''Tourism Committee'') #Lupon sa Pananalapi (''Finance Committee'') #Lupon sa Kabataan at Palakasan (''Youth and Sports Committee'') {{BookCat}} 7m897g75mdhmh0489h9ms8zvx443nyi 0 1828 27225 25854 2021-02-23T03:23:03Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{chapter header | pamagat = Pamahalaan sa Lokal na Antas | kabanata = | nakaraan = ←[[Pamahalaan ng Pilipinas/Ang Hukuman|Ang Hukuman]] | susunod = [[Pamahalaan ng Pilipinas/Pamahalaang Panlalawigan|Pamahalaang Panlalawigan]]→ }} Sa kasalukuyan, may tatlong antas ng lokal na pamahalaan sa Pilipinas: sa barangay, lungsod o bayan at lalawigan. Sa [[w:Nagsasariling Rehiyon ng Muslim sa Mindanao|Nagsasariling Rehiyon ng Muslim na Mindanao]] o ARMM, may ika-apat na antas ang lokal na pamahalaan: sa antas ng rehiyon. ==Monarkiya== Nakahati ang pamahalaang lokal sa Pilipinas sa sumusunod na paraan: ==Mga karapatan at kapangyarihan== Ang pamahalaang lokal sa Pilipinas ay umaayon sa sistemang unitary. Ibig sabihin dito ay ang pamahalaan ay sentralisado sa kabiserang pambansa, Cebu, at hindi gaanong makapangyarihan ang mga lalawigan o iba pang mas mababang antas ng pamahalaang lokal sa pilipinas. Ang namamahala sa mga karapatan at kapangyarihan ng mga yunit ng pamahalaang lokal ay ang ''Kodigo sa Pamahalaang Lokal'', na itinatag noong 1890. {{BookCat}} 775no5a6jpfs3o7a6dceuizb7rmpt21 4 1843 3874 3810 2007-11-26T02:01:38Z Drini 60 wikitext text/x-wiki == Pages locked from recreation == <small>1.3 : [en] '''Administrators:''' add a new line here to stop pages being created : [es] '''Administradores:''' añadan una nueva línea para evitar que una página vuelva a ser creada : [ga] '''Riarthóirí:''' cur líne nua isteach anseo chun leathanaigh nua a chosaint : [nl] '''Beheerders:''' voeg hier een nieuwe regel toe om het aanmaken van pagina's te voorkomen : [it] '''Amministratori:''' aggiungete una riga qui per impedire la creazione di altre pagine : [de] '''Administratoren:''' hier eine neue Zeile hinzufügen, um das Neueinstellen einer Seite zu verhindern :[ms] '''Penyelia:''' sila tambah baris baru untuk menghalang laman tersebut dicipta <small>(Jika sudah mempunyai laman ini dengan tajuk berbeza, sila alihkannya ke sini)</small> </small> ====bot entries ==== * {{:*}} * {{:Can not be against traditional law}} * {{:divergent money}} * {{:divergent money and power}} * {{:divergent moneyaction}} * {{:eu american japon language friendship}} * {{:english usa divergent friendship}} * {{:get europe and usa science kind}} * {{:Get power and money divergent}} * {{:get science kind}} * {{:survival of all human up to divergent}} * {{:National science2}} * {{:National science3}} * {{:National science4}} * {{:National science5}} * {{:National science6}} == index.php == * {{:Talk:Main page/}} * {{:MediaWiki Talk:Ipb cant unblock}} * {{:MediaWiki Talk:Ipb cant unblock/}} * {{:MediaWiki Talk:Ipb cant unblock/index.php}} * {{:MediaWiki Talk:Ipb cant unblock/w/index.php}} * {{:MediaWiki Talk:Ipb cant unblock/w/w/index.php}} * {{:MediaWiki Talk:Ipb cant unblock/w/w/w/index.php}} * {{:MediaWiki Talk:Ipb cant unblock/w/w/w/w/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb already blocked/wiki/MediaWiki talk:Ipb already blocked/w/w/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb already blocked/wiki/MediaWiki talk:Ipb already blocked/w/w/w/w/index.php}} * {{:Talk:Main Page/}} * {{:Talk:Main Page/index.php}} * {{:Talk:Main Page/w/index.php}} * {{:Talk:Main Page/w/w/index.php}} * {{:Talk:Main Page/w/w/w/index.php}} * {{:Talk:Main Page/w/w/w/w/index.php}} * {{:Main Page/index.php}} * {{:Main Page/w/index.php}} * {{:Main Page/w/w/index.php}} * {{:Main Page/w/w/w/index.php}} * {{:Main Page/w/w/w/w/index.php}} * {{:Main Page/w/w/w/w/w/index.php}} * {{:Talk:Main Page/w/index.php?title=Main Page/w/index.php}} * {{:index.php}} * {{:W/index.php}} * {{:W/w/index.php}} * {{:W/w/w/index.php}} * {{:W/w/w/w/index.php}} * {{:W/w/w/w/w/index.php}} * {{:W/w/w/w/w/w/index.php}} <!-- wiktionaries are case sensitive, but it won't hurt on other wikis, so again: --> * {{:w/index.php}} * {{:w/w/index.php}} * {{:w/w/w/index.php}} * {{:w/w/w/w/index.php}} * {{:w/w/w/w/w/index.php}} * {{:w/w/w/w/w/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb expiry invalid}} * {{:MediaWiki talk:Ipb expiry invalid/}} * {{:MediaWiki talk:Ipb expiry invalid/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb expiry invalid/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb expiry invalid/w/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb expiry invalid/w/w/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb expiry invalid/w/w/w/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb expiry invalid/w/w/w/w/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb already blocked/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb already blocked/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb already blocked/w/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb already blocked/w/w/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb already blocked/w/w/w/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb already blocked/w/w/w/w/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb already blocked/wiki/MediaWiki talk:Ipb already blocked/w/w/index.php}} * {{:Talk:index.php}} * {{:Talk:w/index.php}} * {{:Talk:w/w/index.php}} * {{:Talk:w/w/w/index.php}} * {{:Talk:w/w/w/w/index.php}} * {{:Talk:w/w/w/w/w/index.php}} * {{:Talk:W/index.php}} * {{:Talk:W/w/index.php}} * {{:Talk:W/w/w/index.php}} * {{:Talk:W/w/w/w/index.php}} * {{:Talk:W/w/w/w/w/index.php}} * {{:Talk:W/w/w/w/w/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb expiry invalid/wiki/MediaWiki talk:Ipb expiry invalid/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb expiry invalid/wiki/MediaWiki talk:Ipb expiry invalid/w/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb expiry invalid/wiki/MediaWiki talk:Ipb expiry invalid/w/w/w/index.php}} * {{:MediaWiki talk:Ipb expiry invalid/wiki/MediaWiki talk:Ipb expiry invalid/w/w/w/w/index.php}} 27zjwahpqzdks22oiek9hjm4f2zerx9 4 1855 26830 26829 2021-02-17T09:55:55Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{tmbox|text=Ito ay ang sinupan para sa [[Wikibooks:Kapihan]] na nailagay noong 2021. Pakiusap at huwag baguhin ang mga nandito.}} <div style="border: solid 1px #006400; background: #DFD; padding: 0.5em; text-align: center"> Maligayang pagdating sa '''Kapihan''' ng Wikibooks sa wikang Tagalog. Dito, pwede kayong mag-usap tungkol sa lahat na nagyayari dito sa proyektong ito. Pwede rin kayo magtanong tungkol sa mga isyung teknikal, pang-operasyon at pampatakaran ng Wikibooks na ito. Isang paalala lang para sa mga manggagamit na gustong umiwan ng mensahe dito: pwede kayong umiwan ng mga mensahe sa pamamagitan ng pag-klik ng "baguhin" na buton, o sa pag-klik ng [http://tl.wikibooks.org/w/wiki.phtml?title=Wikibooks:Kapihan&action=edit&section=new link na ito]. '''NOTE FOR NON-TAGALOG SPEAKERS:'''<br>If you do not speak Tagalog, you might want to proceed to the [[Wikibooks:Embahada|Embassy]], where you can ask the same questions but receive a reply in your native language or in English, if not possible. </div> == Nominasyon sa Pagkatagapangasiwa (Nominations for Adminship) == ===Pamamaraan (Procedure)=== Para sa tamang pamamalakad ng halalang ito, kailangang sundin ang sumusunod na pamamaraan:<br>''For the proper regulation of this election, please observe the following procedure:'' #Kailangang naka-rehistro ka sa Tagalog Wikibooks. Kung nais mong lumikha ng ''account'', maaari kang pumunta [http://tl.wikibooks.org/w/index.php?title=Special:Userlogin&type=signup dito]. #:''You must be a registered user on the Tagalog Wikibooks. If you wish to create an account, you may go [http://tl.wikibooks.org/w/index.php?title=Special:Userlogin&type=signup here].'' #Dapat ang iyong ''account'' ay may kasaysayan ng anumang magandang pagbabago sa Tagalog Wikibooks. #: ''Your account should have a history of any constructive edits on the Tagalog Wikibooks. #Kapag boboto, gamitin lamang ang '''Sang-ayon''', '''Tutol''' o '''Komento''' kapag ikaw ay may komento. Ineengganyo ang pagbibigay ng dahilan sa iyong desisyon. #: ''When voting, use only '''Support''', '''Oppose''' or '''Comment''' if you have a comment. The giving of reasons behind your decision is highly encouraged. Maraming salamat, at buwena suwerte sa lahat ng mga kalahok sa halalan!<br>''Thank you very much, and good luck to all participants in the election!'' ===Mga nominasyon (Nominations)=== ====Sky Harbor==== Nais ko pong mag-''nominate'' ng aking sarili sa pagkatagapangasiwa para sa kabutihan ng ating komunidad at para sa buong Tagalog Wikibooks. Tulad ng aking paglilingkod sa [[wikt:Unang Pahina|Tagalog Wiktionary]], ako po ay maglilingkod dito sa paraang patas at husto. ''I wish to nominate myself for adminship for the betterment of our community and for the whole Tagalog Wikibooks. Like my service at the [[wikt:Unang Pahina|Tagalog Wiktionary]], I will serve here in a fair and just manner.'' --[[User:Sky Harbor|<font color="#0066ff" ><b>Sky Harbor</b></font>]] 02:07, 9 Agosto 2007 (UTC) ==Babala po sa lahat ng Pilipinong nagbabasa ng Wikipidya at Wikibooks== Maraming mga internet troll at cyberbully (non-Filipinos and/or Filipinos) ang naglalagay po ng kabalabalan sa mga pahina, stub, at artikulo po. Mag-ingat po kayong mga baguhan sa Internet. isang maliit na komento ni [[Tagagamit:Zollerriia|Zollerriia]] 07:41, 14 Mayo 2011 (UTC) ==Tagapangasiwa== Gusto kong malaman ninyo na minungkahi ko ang pagiging Tagapangasiwa ng proyektong ito sa [[:m:Requests_for_permissions#Administrator access|Meta]]. Dahilan: #Upang kalabanin ang mga bandalo #Pagpapanatili ng wiking ito sa magandang kalagayan -- [[User:Felipe Aira|<font color= "#0000ff"><b>Felipe</b></font> <font color="#f00000"><b>Aira</b></font>]] 02:24, 30 Nobyembre 2007 (UTC) ''I would like you to know that I requested Administrator access in this project from Meta. ''Reasons:'' #''To fight vandals'' #''Maintaining this wiki in good status'' ''-- [[User:Felipe Aira|<font color= "#0000ff"><b>Felipe</b></font> <font color="#f00000"><b>Aira</b></font>]] 02:24, 30 Nobyembre 2007 (UTC)'' Why did you not go for bureaucrat?? [[User:Carsrac|Carsrac]] 20:04, 16 Abril 2008 (UTC) :Actually, I applied for bureacratship at first, then I planned to give myself admin powers afterwards. However the metastewards denied it. So I just applied for adminship, which they've accepted. [[Special:Contributions/Felipe Aira|<font color= "#FCD116"><b>--</b></font>]] [[User:Felipe Aira|<font color= "#0038A8"><b>Felipe</b></font>]] [[User talk:Felipe Aira|<font color="#CE1126"><b>Aira</b></font>]] 03:47, 17 Abril 2008 (UTC) ===Halalan para sa pagiging permanente ng aking nabalisang karapatan sa pangangasiwa=== Simple lang ito, gusto niyo pa bang patagalin ang pagiging tagapangasiwa ko o hindi. [[Special:Contributions/Felipe Aira|<font color= "#FCD116"><b>--</b></font>]] [[User:Felipe Aira|<font color= "#0038A8"><b>Felipe</b></font>]] [[User talk:Felipe Aira|<font color="#CE1126"><b>Aira</b></font>]] 10:32, 1 Marso 2008 (UTC) ====Sang-ayon(2)==== #Ang pagboto sa sarili ay hindi ''unethical'', at naniniwala akong kaya kong panatilihin ang wiking ito sa magandang kalagayan mula sa mga mapanirang bandalo. [[Special:Contributions/Felipe Aira|<font color= "#FCD116"><b>--</b></font>]] [[User:Felipe Aira|<font color= "#0038A8"><b>Felipe</b></font>]] [[User talk:Felipe Aira|<font color="#CE1126"><b>Aira</b></font>]] 10:32, 1 Marso 2008 (UTC) #Dahil mas ''committed'' ka sa Wikibooks kaysa sa akin, marapat lang na manatili ka bilang tagapangasiwa nito. (''Because you're more committed to Wikibooks than me, it is only right that you remain as its administrator.'') --[[User:Sky Harbor|<font color="#0066ff" ><b>Sky Harbor</b></font>]] 23:31, 1 Marso 2008 (UTC) ====Tutol(0)==== ==Wikiklat habang maaga pa== Tinatawagan ko ang lahat na bumoto para sa pagpapalit-pangalan ng wiking ito papuntang "Wikiklat", isang pagsasanib ng mga salitang "wiki" at [a]"klat". ===Sang-ayon(1)=== #-- [[User:Felipe Aira|<font color= "#0000ff"><b>Felipe</b></font> <font color="#f00000"><b>Aira</b></font>]] 01:36, 3 Enero 2008 (UTC) ===Tumututol(1)=== #Parang hindi natural ang tinig ng "Wikiklat". Parang mas maganda pa rin ang "Wikilibros" o mas magandang pangalan na katutubo. --[[User:Sky Harbor|<font color="#0066ff" ><b>Sky Harbor</b></font>]] 00:23, 17 Pebrero 2008 (UTC) #:Ang ''Wikilibros'' ay kastila at mas angkop sa Wikibooks na Espanyol. [[Special:Contributions/Felipe Aira|<font color= "#FCD116"><b>--</b></font>]] [[User:Felipe Aira|<font color= "#0038A8"><b>Felipe</b></font>]] [[User talk:Felipe Aira|<font color="#CE1126"><b>Aira</b></font>]] 12:06, 17 Pebrero 2008 (UTC) #::Wala bang ibang katutubong alternatibo? --[[User:Sky Harbor|<font color="#0066ff" ><b>Sky Harbor</b></font>]] 13:04, 17 Pebrero 2008 (UTC) #:::Sa tingin ko ay aklat lamang. Hindi naman kasi ganoong kayaman ang salitaan ng wikang Tagalog. [[Special:Contributions/Felipe Aira|<font color= "#FCD116"><b>--</b></font>]] [[User:Felipe Aira|<font color= "#0038A8"><b>Felipe</b></font>]] [[User talk:Felipe Aira|<font color="#CE1126"><b>Aira</b></font>]] 10:13, 18 Pebrero 2008 (UTC) #::::Mas nararapat siguro na gamitin ang ''Wikiaklat''. [[User:Starczamora|Starczamora]] 06:00, 22 Marso 2008 (UTC) #Hindi maganda sa pandinig, mas kailangan natin ng mas maganda at natural sa pandinig. [[Tagagamit:Ukiraneis|Ukiraneis]] ([[Usapang tagagamit:Ukiraneis|makipag-usap]]) 17:05, 6 Oktubre 2019 (UTC) == Koordinasyon sa Wiktionary == ''(Oo, aktibo na ako muli sa Wikibooks)'' Dahil sa maraming bagong salitang kinakawing sa Wiktionary na hindi umiiral doon, maaari bang mag-''coordinate'' ang dalawang mga proyekto para sa patuloy na kabutihan ng dalawang mga proyekto? --[[User:Sky Harbor|<font color="#0066ff" ><b>Sky Harbor</b></font>]] 00:26, 17 Pebrero 2008 (UTC) :Hanggang maaari sana oo, dahil ang ginawa ko rito, lalo na roon sa [[Florante at Laura]] lahat ng mga malalalim na salitang karaniwang hindi alam ng pang-araw-araw na mambabasa ay kinawing ko sa Wiktionary, dahil iyon naman talaga ang tootoong pook ng paglalagay ng mga kahulugan. Kaso nga lang, kahit pareho nating gusto ang koordinasyong ito, kakaunti lamang ang mga taong aktibo rito sa mga proyektong Tagalog lalo na riyan sa Wiktionary at Wikibooks. Kaya kung mangyayari man iyon matagal pa siguro at hindi ngayon. Kulang tayo sa tao! Sana maengganyo natin ang mga tao roon sa Wikipedyang sumali sa Wiktionary at Wikibooks. [[Special:Contributions/Felipe Aira|<font color= "#FCD116"><b>--</b></font>]] [[User:Felipe Aira|<font color= "#0038A8"><b>Felipe</b></font>]] [[User talk:Felipe Aira|<font color="#CE1126"><b>Aira</b></font>]] 12:02, 17 Pebrero 2008 (UTC) ==Mali ang "search this book" link== May box na "Mga kagamitan" sa [[Unang Pahina]], at doon may link na "Search this book", pero ang link ay nagtuturo sa "''en''.wikipedia.org/wiki/Unang_Pahina". Dapat ipalit sa "tl" iyong "en", di ba? --[[User:Gronky|Gronky]] 17:58, 20 Abril 2008 (UTC) == Cookbook == Kailangan lahat ng mga ''recipes'' na nakalagay dito ay ilagay sa isang bagong ngalan-espasyo: ang ''Cookbook'' namespace tulad sa Ingles. Wala pa ito sa Tagalog Wikibooks, at pwede itong hilingin sa Bugzilla. --[[User:Sky Harbor|<font color="#0066ff" ><b>Sky Harbor</b></font>]] 14:50, 23 Abril 2008 (UTC) :Una kailangan muna nating malaman kung ano ang ating tatawagin sa ngalan-espasyo. Kailangan siguro na nating hilingin din ang pagsasalin ng mga ngalan-espasyo batay sa mga salin ng Wikipedya. Pero manggagamit ba o tagagamit? Para sa akin manggamit. Kung sang-ayon po kayo doon paki hiling na lang po kasi hindi ko alam ang proseso roon. ''Cookbook'' = "Pagluluto". Oo alam kong hindi masyadong direkta pero sa tingin ko mas maganda iyon kasi natural hindi kagaya ng "Panlutong aklat" o "Lutuing aklat". Ano sa tingin mo? [[Special:Contributions/Felipe Aira|<font color= "#FCD116"><b>--</b></font>]] [[User:Felipe Aira|<font color= "#0038A8"><b>Felipe</b></font>]] [[User talk:Felipe Aira|<font color="#CE1126"><b>Aira</b></font>]] 07:14, 24 Abril 2008 (UTC) ::Wala bang salin sa Tagalog ang ''cookbook''? Baka pwede ang ''aklat-luto'' para sa ''cookbook'', pero hindi ko alam. Walang diksyonaryong Tagalog dito sa bahay sa Estados Unidos. --[[User:Sky Harbor|<font color="#0066ff" ><b>Sky Harbor</b></font>]] 00:15, 25 Abril 2008 (UTC) :::Wala pong salin dito sa Padre English. [[Special:Contributions/Felipe Aira|<font color= "#FCD116"><b>--</b></font>]] [[User:Felipe Aira|<font color= "#0038A8"><b>Felipe</b></font>]] [[User talk:Felipe Aira|<font color="#CE1126"><b>Aira</b></font>]] 05:36, 25 Abril 2008 (UTC) ::::Baka meron sa diksyonaryong UP, Sagalongos, New Vicassan's, Panganiban o de Guzman. --[[User:Sky Harbor|<font color="#0066ff" ><b>Sky Harbor</b></font>]] 15:56, 26 Abril 2008 (UTC) :::::Wala akong ganoon. [[Special:Contributions/Felipe Aira|<font color= "#FCD116"><b>--</b></font>]] [[User:Felipe Aira|<font color= "#0038A8"><b>Felipe</b></font>]] [[User talk:Felipe Aira|<font color="#CE1126"><b>Aira</b></font>]] 16:13, 26 Abril 2008 (UTC) ::::::Wala rin sa de Guzman, na hindi ko inaakalang meron pala ako. [[Special:Contributions/Felipe Aira|<font color= "#FCD116"><b>--</b></font>]] [[User:Felipe Aira|<font color= "#0038A8"><b>Felipe</b></font>]] [[User talk:Felipe Aira|<font color="#CE1126"><b>Aira</b></font>]] 01:57, 27 Abril 2008 (UTC) :::::::Kaya maganda minsan na pumunta sa isang bookstore para makatingin sa mga diksyonaryo. Alam kong may kopya ng diksyonaryong Panganiban sa Powerbooks sa Greenbelt 4, pero ayaw kong umasa sa UP o New Vicassan's dahil naka-shrink wrap sila. Hintayin ko na lang ang Hunyo para matingnan ang UP Diksyonaryong Filipino. --[[User:Sky Harbor|<font color="#0066ff" ><b>Sky Harbor</b></font>]] 18:05, 28 Abril 2008 (UTC) ::::::::Ang nakalangay sa Panganiban ay "Aklat ng pagluluto". Nagpunta akong National eh, nakakainis nga wala silang UP Diksyonaryo Filipino. [[Special:Contributions/Felipe Aira|<font color= "#FCD116"><b>--</b></font>]] [[User:Felipe Aira|<font color= "#0038A8"><b>Felipe</b></font>]] [[User talk:Felipe Aira|<font color="#CE1126"><b>Aira</b></font>]] 13:39, 10 Mayo 2008 (UTC) ===Bagong ngalan-espasyo=== Sumasang-ayon ba kayo sa pagdaragdag ng isa pang ngalan-espasyo (Pagluluto:). Ito ang magiging katumbas ng Cookbook: ng Ingles. Ang aking [[Tagagamit:AiraBot|AiraBot]] ang magiging bahala sa paglilipat ng mga artikulong pagluluto sa ngalang-espasyong ito, at ako naman ang hihiling nito sa [[:bugzilla:]]. Sang-ayon? [[Special:Contributions/Felipe Aira|<font color= "#FCD116"><b>--</b></font>]] [[User:Felipe Aira|<font color= "#0038A8"><b>Felipe</b></font>]] [[User talk:Felipe Aira|<font color="#CE1126"><b>Aira</b></font>]] 08:03, 22 Nobyembre 2008 (UTC) :Tulad ng sabi nila, ''go do what you need to do''. Kailangan naman talaga ng ngalan-espasyo hinggil sa pagluluto. --[[User:Sky Harbor|<font color="#0066ff" ><b>Sky Harbor</b></font>]] 15:42, 29 Disyembre 2008 (UTC) ==Unang Pahina== Papalitan ko ang unang pahina batay sa Wikipedya. [[Special:Contributions/Felipe Aira|<font color= "#FCD116"><b>--</b></font>]] [[User:Felipe Aira|<font color= "#0038A8"><b>Felipe</b></font>]] [[User talk:Felipe Aira|<font color="#CE1126"><b>Aira</b></font>]] 13:42, 10 Mayo 2008 (UTC) :Masyadong drastic ito. Balikan muna ito habang iilan lamang ang mga aklat. Dapat palitan ito kapag may sapat na bilang ng aklat. --[[User:Sky Harbor|<font color="#0066ff" ><b>Sky Harbor</b></font>]] 00:05, 14 Mayo 2008 (UTC) ::Ginawa ko iyon dahil hindi naman tayo makakapaghintay ng isang pasya mula sa isang pamayanang wala naman. At mas maganda na iyon, dahil ipinapakita roon ang tanging aklat na buo at nagbibigay-kaalaman dito sa sayt na ito. Para alam na rin ng mga mambabasa kung ano lang ang maaaring mapagpulutang-aral. [[Special:Contributions/Felipe Aira|<font color= "#FCD116"><b>--</b></font>]] [[User:Felipe Aira|<font color= "#0038A8"><b>Felipe</b></font>]] [[User talk:Felipe Aira|<font color="#CE1126"><b>Aira</b></font>]] 11:12, 14 Mayo 2008 (UTC) :::Haay...eh di ano ang susunod? [[Ibong Adarna]]? --[[User:Sky Harbor|<font color="#0066ff" ><b>Sky Harbor</b></font>]] 17:18, 14 Mayo 2008 (UTC) == Friendster group == * [http://www.friendster.com/pinoywikipedia www.friendster.com/pinoywikipedia] * [http://www.friendster.com/group/tabmain.php?gid=1627180 Pinoy Wikipedia Friendster Group] * Facebook group keyword: "Pinoy Wikipedia" * [http://pinoywikipedia.multiply.com pinoywikipedia.multiply.com] * [http://www.come.to/wikipedia www.come.to/wikipedia] * [http://tech.groups.yahoo.com/group/philwiki/ PhilWiki Yahoo Group] --[[:en:Exec8|Exec8]] 07:23, 14 Hunyo 2008 (UTC) == Bagong malaking hakbang == Ang Wikibooks na ito ang ika-27 na pinakamalaking Wikibooks! Nalagpasan pa natin ang Koreano, Arabo, Payak na Ingles at Norwegong Bokmal! Iyon ang mga higante ng Wikipedia! At ngayon nalagpasan pa natin sila! Napakagaling! Malaking pasasalamat sa lahat ng mga nag-aambag sa Wikibooks upang palawakin ang malayang kaalaman alang-alang sa lahat, at wikang Tagalog! Mabuhay! [[Special:Contributions/Felipe Aira|<font color= "#FCD116"><b>--</b></font>]] [[User:Felipe Aira|<font color= "#0038A8"><b>Felipe</b></font>]] [[User talk:Felipe Aira|<font color="#CE1126"><b>Aira</b></font>]] 14:27, 29 Setyembre 2008 (UTC) == Nominasyon sa pagka-tagapangasiwa == Nais kong makuha ang opinyon ng mga tagagamit dito sa Wikibooks ukol sa aking pagka-tagapangasiwa. Dati akong nagsilbi rito bilang pansamantalang tagapangasiwa hanggang naging permanenteng tagapangasiwa si [[Tagagamit:Felipe Aira|Felipe Aira]], na ikinalulungkot ko ay kasalukuyang hindi na aktibo sa ngayon. Para sa mga walang-alam: ako ay kasalukuyang burokrato sa Tagalog Wikipedia at tagapangasiwa sa Tagalog Wiktionary, kaya nais kong makatulong sa pagpapalinis at muling pagpapaunlad ng proyektong ito. Maaari pong bumoto sa ibaba. Maraming salamat po. --[[User:Sky Harbor|<font color="#0066ff" ><b>Sky Harbor</b></font>]] 05:19, 11 Mayo 2011 (UTC) ''I would like to get the opinion of users here on Wikibooks with regards to my request for adminship. I was once the temporary administrator for this project until [[Tagagamit:Felipe Aira|Felipe Aira]] became my permanent replacement, to which I am saddened by the fact that he is currently inactive. For those who do not know: I am currently a bureaucrat on the Tagalog Wikipedia and an administrator on the Tagalog Wiktionary, so I am hoping to be able to help with respect to the cleaning-up and redevelopment of this project.'' ''Please feel free to vote below. Thank you.'' --[[User:Sky Harbor|<font color="#0066ff" ><b>Sky Harbor</b></font>]] 05:19, 11 Mayo 2011 (UTC) ===Sang-ayon/''Support'' (2)=== * '''Sang-ayon''' ako. --- [[Tagagamit:Titopao|Titopao]] 08:29, 11 Mayo 2011 (UTC) * '''Sang-ayon''' --[[Tagagamit:Lenticel|Lenticel]] 06:23, 12 Mayo 2011 (UTC) ===Tutol/''Oppose'' (0)=== == Pagiging Aktibo nitong Wikibooks == Mayroon pa bang nangangasiwa nitong Wikibooks? Napapansin ko na marami na ring mga vandalismo at mga pahinang nadadagdag. Kulang-kulang rin ang mga padron at hindi maayos ang iba sa mga ito. --[[Tagagamit:Squeekeek|Squeekeek]] ([[Usapang tagagamit:Squeekeek|makipag-usap]]) 13:03, 13 Marso 2016 (UTC) ::Hi!!, maaaring bumoto sa akin sa pagiging tagapangasiwa upang malabanan ang bandalismk sa tagalog wikibooks. [[Tagagamit:Ukiraneis|Ukiraneis]] ([[Usapang tagagamit:Ukiraneis|makipag-usap]]) 17:22, 6 Oktubre 2019 (UTC) == [[meta:Research:Revision scoring as a service|Revision scoring]] == Kumusta kommunidad! Gumawa ako ng hiling sa [[phab:|Phabricator]] upang magamit natin ang ''[[meta:Revision scoring as a service|revision scoring]]'' ng Pundasyon ng Wikimedia bilang panlaban sa palagi nating kalaban: bandalismo. Napansin ko na palagi natatamaan ng bandalismo ang Tagalog Wikibooks at iba pang mga wiki na nasa wikang Tagalog (tulad ng Tagalog Wiktionary). Kung magagamit natin itong ''artificial intelligence'' na ito, mas magiging mabisa at mabilis ang paglaban natin sa bandalismo. Walang masamang epekto ang maidudulot ng pagbabagong ito. Oo, puwede magkamali ang AI, pero kung mangyari man, matututo rito ang AI (''machine learning'' sa Ingles). At kung kayo ay nag-aalala na baka tumalikod sa atin ang AI, hindi mangyayari iyon. ;) Puwede tayo makatulong para maipasa ang pagbabagong ito. Bisitahin niyo ang [[phab:T149475]] (ito yung hiling ko sa Phabricator) para malaman niyo kung paano. Kailangan nila ng tulong natin! Salamat, [[Tagagamit:Pokéfan95|Pokéfan95]] ([[Usapang tagagamit:Pokéfan95|makipag-usap]]) 11:24, 29 Oktubre 2016 (UTC) == Password reset == ''I apologise that this message is in English. [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Security%2FPassword+reset&language=&action=page&filter= {{int:Centralnotice-shared-help-translate}}]'' We are having a problem with attackers taking over wiki accounts with privileged user rights (for example, admins, bureaucrats, oversighters, checkusers). It appears that this may be because of weak or reused passwords. Community members are working along with members of multiple teams at the Wikimedia Foundation to address this issue. In the meantime, we ask that everyone takes a look at the passwords they have chosen for their wiki accounts. If you know that you've chosen a weak password, or if you've chosen a password that you are using somewhere else, please change those passwords. Select strong passwords – eight or more characters long, and containing letters, numbers, and punctuation. [[m:User:JSutherland (WMF)|Joe Sutherland]] ([[m:User talk:JSutherland (WMF)|{{int:Talkpagelinktext}}]]) / [[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|makipag-usap]]) 23:59, 13 Nobyembre 2016 (UTC) <!-- Message sent by User:JSutherland (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:JSutherland_(WMF)/MassMessage/1&oldid=16060701 --> == Adding to the above section (Password reset) == Please accept my apologies - that first line should read "[https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Security%2FPassword+reset&language=&action=page&filter= Help with translations!]". [[m:User:JSutherland (WMF)|Joe Sutherland (WMF)]] ([[m:User talk:JSutherland (WMF)|talk]]) / [[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|makipag-usap]]) 00:11, 14 Nobyembre 2016 (UTC) <!-- Message sent by User:JSutherland (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:JSutherland_(WMF)/MassMessage/1&oldid=16060701 --> ==Adminship== I request the right of sysopship since I have not been made a gs to clean this wiki (and vandalism is really active here). Thanks. --[[Tagagamit:Atcovi|Atcovi]] ([[Usapang tagagamit:Atcovi|makipag-usap]]) 19:32, 15 Pebrero 2017 (UTC) == We invite you to join the movement strategy conversation (now through April 15) == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> : ''This message, "[[mailarchive:wikimediaannounce-l/2017-March/001383.html|We invite you to join the movement strategy conversation (now through April 15)]]", was sent through multiple channels by [[m:User:GVarnum-WMF|Gregory Varnum]] on 15 and 16 of March 2017 to village pumps, affiliate talk pages, movement mailing lists, and MassMessage groups. A similar message was sent by [[m:User:Nicole_Ebber_(WMDE)|Nicole Ebber]] to organized groups and their mailing lists on 15 of March 2017. This version of the message is available for translation and documentation purposes'' Dear Wikimedians/Wikipedians: Today we are starting a broad discussion to define Wikimedia's future role in the world and develop a collaborative strategy to fulfill that role. You are warmly invited to join the conversation. There are many ways to participate, by joining an existing conversation or starting your own: [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia_movement/2017/Track_A|Track A (organized groups)]]: Discussions with your affiliate, committee or other organized group (these are groups that support the Wikimedia movement). Track B (individual contributors): [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia_movement/2017/Cycle_1|On Meta]] or your [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia_movement/2017/Participate|local language or project wiki]]. This is the first of three conversations, and it will run between now and April 15. The purpose of cycle 1 is to discuss the future of the movement and generate major themes around potential directions. What do we want to build or achieve together over the next 15 years? We welcome you, as we create this conversation together, and look forward to broad and diverse participation from all parts of our movement. * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia_movement/2017|Find out more about the movement strategy process]] * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia_movement/2017/Toolkit/Discussion_Coordinator_Role|Learn more about volunteering to be a Discussion Coordinator]] Sincerely, Nicole Ebber (Track A Lead), Jaime Anstee (Track B Lead), & the [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia_movement/2017/People|engagement support teams]]</div></div> 05:10, 18 Marso 2017 (UTC) <!-- Message sent by User:GVarnum-WMF@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Strategy/Wikimedia_movement/2017/Updates/Global_message_delivery&oldid=16453957 --> == [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Start of the 2017 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections|Start of the 2017 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''Please accept our apologies for cross-posting this message. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Start of the 2017 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections|This message is available for translation on Meta-Wiki]].'' [[File:Wikimedia-logo black.svg|right|150px|link=m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017]] On behalf of the Wikimedia Foundation Elections Committee, I am pleased to announce that self-nominations are being accepted for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2017/Board_of_Trustees/Call_for_candidates|2017 Wikimedia Foundation Board of Trustees Elections]]. The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees|Board of Trustees]] (Board) is the decision-making body that is ultimately responsible for the long-term sustainability of the Wikimedia Foundation, so we value wide input into its selection. More information about this role can be found [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Board of Trustees|on Meta-Wiki]]. Please read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Board of Trustees/Call for candidates|letter from the Board of Trustees calling for candidates]]. '''The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Board of Trustees/Candidates|candidacy submission phase]] will last from April 7 (00:00 UTC) to April 20 (23:59 UTC).''' '''We will also be accepting questions to ask the candidates from April 7 to April 20. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Board of Trustees/Questions|You can submit your questions on Meta-Wiki]].''' Once the questions submission period has ended on April 20, the Elections Committee will then collate the questions for the candidates to respond to beginning on April 21. The goal of this process is to fill the '''three community-selected seats''' on the Wikimedia Foundation Board of Trustees. The election results will be used by the Board itself to select its new members. The full schedule for the Board elections is as follows. All dates are '''inclusive''', that is, from the beginning of the first day (UTC) to the end of the last. * April 7 (00:00 UTC) – April 20 (23:59 UTC) – '''Board nominations''' * April 7 – April 20 – '''Board candidates questions submission period''' * April 21 – April 30 – '''Board candidates answer questions''' * May 1 – May 14 – '''Board voting period''' * May 15–19 – '''Board vote checking''' * May 20 – '''Board result announcement goal''' In addition to the Board elections, we will also soon be holding elections for the following roles: * '''Funds Dissemination Committee (FDC)''' ** There are five positions being filled. More information about this election will be available [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee|on Meta-Wiki]]. * '''Funds Dissemination Committee Ombudsperson (Ombuds)''' ** One position is being filled. More information about this election will be available [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee Ombudsperson|on Meta-Wiki]]. Please note that this year the Board of Trustees elections will be held before the FDC and Ombuds elections. Candidates who are not elected to the Board are explicitly permitted and encouraged to submit themselves as candidates to the FDC or Ombuds positions after the results of the Board elections are announced. More information on this year's elections can be found [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017|on Meta-Wiki]]. Any questions related to the election can be posted on the [[m:Talk:Wikimedia Foundation elections/2017|election talk page on Meta-Wiki]], or sent to the election committee's mailing list, <tt dir="ltr" style="white-space:nowrap;font-size:12px;line-height:1.5">board-elections[[File:At sign.svg|15x15px|middle|link=|alt=(at)]]wikimedia.org</tt>. On behalf of the Election Committee,<br /> [[m:User:KTC|Katie Chan]], Chair, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Wikimedia Foundation Elections Committee]]<br /> [[m:User:JSutherland (WMF)|Joe Sutherland]], Community Advocate, Wikimedia Foundation ''Posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] on behalf of the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Wikimedia Foundation Elections Committee]], 03:37, 7 Abril 2017 (UTC) • [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Start of the 2017 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections|{{int:please-translate}}]] • [[m:Talk:Wikimedia Foundation elections/2017|Get help]]''</div> <!-- Message sent by User:GVarnum-WMF@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=16441214 --> == Read-only mode for 20 to 30 minutes on 19 April and 3 May == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2017|Read this message in another language]] • {{int:please-translate}} The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] will be testing its secondary data center in Dallas. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. To make sure everything is working, the Wikimedia Technology department needs to conduct a planned test. This test will show whether they can reliably switch from one data center to the other. It requires many teams to prepare for the test and to be available to fix any unexpected problems. They will switch all traffic to the secondary data center on '''Wednesday, 19 April 2017'''. On '''Wednesday, 3 May 2017''', they will switch back to the primary data center. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop during those two switches. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for approximately 20 to 30 minutes on Wednesday, 19 April and Wednesday, 3 May. The test will start at [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20170419T14 14:00 UTC] (15:00 BST, 16:00 CEST, 10:00 EDT, 07:00 PDT, 23:00 JST, and in New Zealand at 02:00 NZST on Thursday 20 April and Thursday 4 May). *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. *There will be code freezes for the weeks of 17 April 2017 and 1 May 2017. Non-essential code deployments will not happen. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch Datacenter#Schedule for 2017 switch|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. There will be more notifications about this. '''Please share this information with your community.''' /<span dir=ltr>[[m:User:Whatamidoing (WMF)|User:Whatamidoing (WMF)]] ([[m:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])</span> </div></div>[[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|makipag-usap]]) 17:34, 11 Abril 2017 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=16545942 --> == [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/341?setlang={{CONTENTLANG}} Voting has begun in 2017 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections] == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[File:Wikimedia-logo black.svg|{{#switch:{{CONTENTLANG}}|ar=left|he=left|right}}|125px|link=m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Board voting has begun]]''This is a message from the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Wikimedia Foundation Elections Committee]]. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Board voting has begun|Translations]] are available.'' [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/341?setlang={{CONTENTLANG}}&uselang={{CONTENTLANG}} Voting has begun] for [[m:Wikimedia Foundation elections/2017#Requirements|eligible voters]] in the 2017 elections for the ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Board of Trustees|Wikimedia Foundation Board of Trustees]]''. The [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees|Wikimedia Foundation Board of Trustees]] is the ultimate governing authority of the Wikimedia Foundation, a 501(c)(3) non-profit organization registered in the United States. The Wikimedia Foundation manages many diverse projects such as Wikipedia and Commons. The voting phase lasts from 00:00 UTC May 1 to 23:59 UTC May 14. '''[https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/341?setlang={{CONTENTLANG}}&uselang={{CONTENTLANG}} Click here to vote].''' More information on the candidates and the elections can be found on the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Board of Trustees|2017 Board of Trustees election page]] on Meta-Wiki. On behalf of the Elections Committee,<br/> [[m:User:KTC|Katie Chan]], Chair, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Wikimedia Foundation Elections Committee]]<br/> [[m:User:JSutherland (WMF)|Joe Sutherland]], Community Advocate, Wikimedia Foundation ''Posted by the [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] • [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Board voting has begun|Translate]] • [[m:Talk:Wikimedia Foundation elections/2017|Get help]]</div> 19:14, 3 Mayo 2017 (UTC)'' <!-- Message sent by User:GVarnum-WMF@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=16683836 --> == Beta Feature Two Column Edit Conflict View == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> From May 9, the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Two_Column_Edit_Conflict_View|Two Column Edit Conflict View]] will be available as a [[mw:Special:MyLanguage/Beta Features|beta feature]] on all wikis. The Two Column Edit Conflict View is a new interface for the edit conflict resolution page. It highlights differences between the editor's and the conflicting changes to make it easy to copy and paste pieces of the text and resolve the conflict. The feature fulfils a request for a more user-friendly edit conflict resolution from the [[m:WMDE Technical Wishes|German Community’s Technical Wishlist]]. Everyone is invited to test the feature and we hope that it will serve you well! </div> [[m:user:Birgit Müller (WMDE)|Birgit Müller (WMDE)]] 14:41, 8 Mayo 2017 (UTC) <!-- Message sent by User:Birgit Müller (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_2&oldid=16712264 --> == Editing News #1—2017 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''[[:m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2017/May|Read this in another language]] • [[:m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]'' <div style="float:right;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center|alt=VisualEditor]]'''Did you know?''' <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> Did you know that you can review your changes visually? [[File:VisualEditor visual diff tool - visual diff.png|alt=Screenshot showing some changes to an article. Most changes are highlighted with text formatting.|center|frameless|245x245px]]When you are finished editing the page, type your edit summary and then choose "{{Int:visualeditor-savedialog-label-review}}". In visual mode, you will see additions, removals, new links, and formatting highlighted. Other changes, such as changing the size of an image, are described in notes on the side. [[File:VisualEditor visual diff tool - toggle button.png|alt=Toggle button showing visual and wikitext options; visual option is selected.|center|frameless|220x220px]] Click the toggle button to switch between visual and wikitext diffs. [[File:VisualEditor visual diff tool - wikitext diff.png|alt=Screenshot showing the same changes, in the two-column wikitext diff display.|center|frameless|245x245px]] The wikitext diff is the same diff tool that is used in the wikitext editors and in the page history. You can read and help translate [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor. </div></div> Since the last newsletter, the [[:mw:VisualEditor|VisualEditor Team]] has spent most of their time supporting [[:mediawikiwiki:2017_wikitext_editor|the 2017 wikitext editor mode]] which is available inside the visual editor as a Beta Feature, and adding [[:mediawikiwiki:VisualEditor/Diffs|the new visual diff tool]]. Their workboard is available [[:phab:project/board/483/|in Phabricator]]. You can find links to the work finished each week at [[:mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|mw:VisualEditor/Weekly triage meetings]]. Their [[:mw:VisualEditor/Current_priorities|current priorities]] are fixing bugs, supporting the 2017 wikitext editor as a [[:mw:Beta Features|beta feature]], and improving the visual diff tool. === Recent changes === *A '''new wikitext editing mode''' is available as a Beta Feature on desktop devices. The [[:mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]] has the same toolbar as the visual editor and can use the citoid service and other modern tools. Go to [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures]] to enable the {{Int:Visualeditor-preference-newwikitexteditor-label}}. * A new '''[[:mediawikiwiki:VisualEditor/Diffs|visual diff tool]]''' is available in VisualEditor's visual mode. You can toggle between wikitext and visual diffs. More features will be added to this later. In the future, this tool may be integrated into other MediaWiki components. [https://phabricator.wikimedia.org/T143350] * The team have added [[:mediawikiwiki:Editing/Projects/Columns_for_references|multi-column support for lists of footnotes]]. The <code><nowiki><references /></nowiki></code> block can automatically display long lists of references in columns on wide screens. This makes footnotes easier to read. You can [https://phabricator.wikimedia.org/maniphest/task/edit/form/1/?projects=Cite,VisualEditor,Wikimedia-Site-requests&title=Convert%20reference%20lists%20over%20to%20`responsive`%20on%20XXwiki&priority=10&parent=159895 '''request multi-column support'''] for your wiki. [https://phabricator.wikimedia.org/T33597] * You can now use your web browser's function to switch typing direction in the new wikitext mode. This is particularly helpful for RTL language users like Urdu or Hebrew who have to write JavaScript or CSS. You can use Command+Shift+X or Control+Shift+X to trigger this. [https://phabricator.wikimedia.org/T153356] * The way to switch between the visual editing mode and the wikitext editing mode is now consistent. There is a drop-down menu that shows the two options. This is now the same in desktop and mobile web editing, and inside things that embed editing, such as Flow. [https://phabricator.wikimedia.org/T116417] * The {{Int:visualeditor-categories-tool}} item has been moved to the top of the {{Int:visualeditor-pagemenu-tooltip}} menu (from clicking on the "hamburger" icon) for quicker access. [https://phabricator.wikimedia.org/T74399] There is also now a "Templates used on this page" feature there. [https://phabricator.wikimedia.org/T149009] * You can now create <code><nowiki><chem></nowiki></code> tags (sometimes used as <code><nowiki><ce></nowiki></code>) for chemical formulas inside the visual editor. [https://phabricator.wikimedia.org/T153365] * Tables can be set as collapsed or un-collapsed. [https://phabricator.wikimedia.org/T157989] * The {{Int:visualeditor-specialcharacter-button-tooltip}} menu now includes characters for Canadian Aboriginal Syllabics and angle quotation marks (‹› and ⟨⟩) . The team thanks the volunteer developer, [[:S:en:User:Tpt|Tpt]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T108626] * A bug caused some section edit conflicts to blank the rest of the page. This has been fixed. The team are sorry for the disruption. [https://phabricator.wikimedia.org/T154217] * There is a new keyboard shortcut for citations: <code>Control</code>+<code>Shift</code>+<code>K</code> on a PC, or <code>Command</code>+<code>Shift</code>+<code>K</code> on a Mac. It is based on the keyboard shortcut for making links, which is <code>Control</code>+<code>K</code> or <code>Command</code>+<code>K</code> respectively. [https://phabricator.wikimedia.org/T99299] === Future changes === * The team is working on a syntax highlighting tool. It will highlight matching pairs of <code><nowiki><ref></nowiki></code> tags and other types of wikitext syntax. You will be able to turn it on and off. It will first become available in VisualEditor's built-in wikitext mode, maybe late in 2017. [https://phabricator.wikimedia.org/T101246] * The kind of button used to {{Int:Showpreview}}, {{Int:showdiff}}, and finish an edit will change in all WMF-supported wikitext editors. The new buttons will use [[Mw:OOjs UI|OOjs UI]]. The buttons will be larger, brighter, and easier to read. The labels will remain the same. You can test the new button by editing a page and adding <code>&ooui=1</code> to the end of the URL, like this: https://www.mediawiki.org/wiki/Project:Sandbox?action=edit&ooui=1 The old appearance will no longer be possible, even with local CSS changes. [https://phabricator.wikimedia.org/T162849] * The [[:mediawikiwiki:File:Edit_toolbar_-_2.png|outdated 2006 wikitext editor]] will be removed later this year. It is used by approximately 0.03% of active editors. See [[:mw:Editor|a list of editing tools on mediawiki.org]] if you are uncertain which one you use. [https://phabricator.wikimedia.org/T30856] *If you aren't reading this in your preferred language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. {{int:Feedback-thanks-title}} —[[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]] </div> 18:05, 12 Mayo 2017 (UTC) <!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=16160401 --> == RevisionSlider == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[mw:Special:MyLanguage/Extension:RevisionSlider|RevisionSlider]] will be available as a default feature for all users on all wikis from May 17. The RevisionSlider adds a slider view to the diff page so that you can easily move between revisions. The slider view is collapsed by default, and will load by clicking on it. It can also be turned off entirely in the user preferences. RevisionSlider has been a default feature on German, Arabic and Hebrew Wikipedia for 6 months and a beta feature on all wikis for 8 months. The feature fulfills a wish from the [[m:WMDE Technical Wishes|German Community’s Technical Wishlist]]. Thanks to everyone who tested RevisionSlider and gave valuable feedback to improve the feature! We hope that RevisionSlider will continue to serve you well in your work. </div> [[m:user:Birgit Müller (WMDE)|Birgit Müller (WMDE)]] 14:44, 16 Mayo 2017 (UTC) <!-- Message sent by User:Birgit Müller (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_2&oldid=16715712 --> == [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Cycle 2|Join the next cycle of Wikimedia movement strategy discussions (underway until June 12)]] == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> :''[[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/Cycle 2 discussions launch|Message is available for translation on Meta-Wiki]]'' [[File:Wikimedia-logo.svg||{{#switch:{{CONTENTLANG}}|ar=left|he=left|right}}||150px]] The Wikimedia movement strategy core team and working groups have completed reviewing the more than 1800 thematic statements we received from the first discussion. They have identified [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Cycle 2|5 themes that were consistent across all the conversations]] - each with their own set of sub-themes. These are not the final themes, just an initial working draft of the core concepts. You are invited to [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Participate|join the online and offline discussions taking place]] on these 5 themes. This round of discussions will take place between now and June 12th. You can discuss as many as you like; we ask you to participate in the ones that are most (or least) important to you. Here are the five themes, each has a page on Meta-Wiki with more information about the theme and how to participate in that theme's discussion: * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Cycle 2/Healthy, Inclusive Communities|Healthy, Inclusive Communities]] * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Cycle 2/The Augmented Age|The Augmented Age]] * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Cycle 2/A Truly Global Movement|A Truly Global Movement]] * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Cycle 2/The Most Respected Source of Knowledge|The Most Respected Source of Knowledge]] * [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Cycle 2/Engaging in the Knowledge Ecosystem|Engaging in the Knowledge Ecosystem]] On the [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Participate|movement strategy portal on Meta-Wiki]], you can find more information about each of these themes, their discussions, and how to participate. ''Posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] on behalf of the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation|Wikimedia Foundation]] • [[m:Special:MyLanguage/Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates/Cycle 2 discussions launch|{{int:please-translate}}]] • [[m:Talk:Strategy/Wikimedia movement/2017/Updates|Get help]]''</div> 21:09, 16 Mayo 2017 (UTC) <!-- Message sent by User:GVarnum-WMF@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Strategy/Wikimedia_movement/2017/Updates/Global_message_delivery&oldid=16773425 --> == [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Start of the 2017 Wikimedia Foundation Funds Dissemination Committee elections|Start of the 2017 Wikimedia Foundation Funds Dissemination Committee elections]] == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[File:Wikimedia-logo black.svg|{{#switch:{{CONTENTLANG}}|ar=left|he=left|right}}|125px|link=m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Start of the 2017 Wikimedia Foundation Funds Dissemination Committee elections]] :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Start of the 2017 Wikimedia Foundation Funds Dissemination Committee elections|Translations of this message are available on Meta-Wiki]].'' On behalf of the Wikimedia Foundation Elections Committee, we are pleased to announce that self-nominations are being accepted for the [[m:Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee/Call for candidates|2017 Wikimedia Foundation Funds Dissemination Committee]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee Ombudsperson|Funds Dissemination Committee Ombudsperson]] elections. Please read the letter from the Wikimedia Foundation calling for candidates at [[m:Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee/Call for candidates|on the 2017 Wikimedia Foundation elections portal]]. ''Funds Dissemination Committee''<br /> The Funds Dissemination Committee (FDC) makes recommendations about how to allocate Wikimedia movement funds to eligible entities. There are five positions being filled. More information about this role can be found at [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee|the FDC elections page]]. ''Funds Dissemination Committee Ombudsperson''<br /> The Funds Dissemination Committee Ombudsperson receives complaints and feedback about the FDC process, investigates complaints at the request of the Board of Trustees, and summarizes the investigations and feedback for the Board of Trustees on an annual basis. One position is being filled. More information about this role can be found at [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee Ombudsperson|the FDC Ombudsperson elections page]]. '''The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee/Candidates|candidacy submission phase]] will last until May 28 (23:59 UTC).''' '''We will also be accepting questions to ask the candidates until May 28. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Funds Dissemination Committee/Questions|You can submit your questions on Meta-Wiki]].''' Once the questions submission period has ended on May 28, the Elections Committee will then collate the questions for the candidates to respond to. The goal of this process is to fill the '''five community-selected seats''' on the Wikimedia Foundation Funds Dissemination Committee and the '''community-selected ombudsperson'''. The election results will be used by the Board itself to make the appointments. The full schedule for the FDC elections is as follows. All dates are '''inclusive''', that is, from the beginning of the first day (UTC) to the end of the last. * May 15 (00:00 UTC) – May 28 (23:59 UTC) – '''Nominations''' * May 15 – May 28 – '''Candidates questions submission period''' * May 29 – June 2 – '''Candidates answer questions''' * June 3 – June 11 – '''Voting period''' * June 12–14 – '''Vote checking''' * June 15 – '''Goal date for announcing election results''' More information on this year's elections can be found at [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017|the 2017 Wikimedia Foundation elections portal]]. Please feel free to post a note about the election on your project's village pump. Any questions related to the election can be posted on [[m:Talk:Wikimedia Foundation elections/2017|the talk page on Meta-Wiki]], or sent to the election committee's mailing list, <tt dir="ltr" style="white-space:nowrap;font-size:12px;line-height:1.5">board-elections[[File:At sign.svg|15x15px|middle|link=|alt=(at)]]wikimedia.org</tt>. On behalf of the Election Committee,<br /> [[m:User:KTC|Katie Chan]], Chair, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Wikimedia Foundation Elections Committee]]<br /> [[m:User:JSutherland (WMF)|Joe Sutherland]], Community Advocate, Wikimedia Foundation ''Posted by the [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] • [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2017/Updates/Start of the 2017 Wikimedia Foundation Funds Dissemination Committee elections|Translate]] • [[m:Talk:Wikimedia Foundation elections/2017|Get help]]''</div> 21:06, 23 Mayo 2017 (UTC) <!-- Message sent by User:GVarnum-WMF@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=16804695 --> == Accessible editing buttons == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">The MediaWiki developers have been slowly improving the accessibility of the user interface. The next step in this transition will change the appearance of some buttons and may break some outdated (non-updated or unmaintained) user scripts and gadgets. You can see and use the [https://www.mediawiki.org/wiki/Project:Sandbox?action=submit&ooui=0 old] and [https://www.mediawiki.org/wiki/Project:Sandbox?action=submit&ooui=1 new] versions now. Most editors will only notice that some buttons are slightly larger and have different colors. <gallery mode="nolines" caption="Comparison of old and new styles" heights="240" widths="572"> File:MediaWiki edit page buttons accessibility change 2017, before.png|Buttons before the change File:MediaWiki edit page buttons accessibility change 2017, after.png|Buttons after the change </gallery> However, this change also affects some user scripts and gadgets. Unfortunately, some of them may not work well in the new system. <mark>If you maintain any user scripts or gadgets that are used for editing, please see '''[[:mw:Contributors/Projects/Accessible editing buttons]]''' for information on how to test and fix your scripts. Outdated scripts can be tested and fixed now.</mark> This change will probably reach this wiki on '''Tuesday, 1 August 2017'''. Please leave a note at [[:mw:Talk:Contributors/Projects/Accessible editing buttons]] if you need help.</div> --[[m:User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[m:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) 16:56, 27 Hulyo 2017 (UTC) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Whatamidoing_(WMF)/Sandbox&oldid=17043399 --> == Changes to the global ban policy == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Hello. Some changes to the [[m:Global bans|community global ban policy]] have been proposed. Your comments are welcome at [[:m:Requests for comment/Improvement of global ban policy]]. Please translate this message to your language, if needed. Cordially. [[:m:User:Matiia|Matiia]] ([[:m:User talk:Matiia|Matiia]]) 00:34, 12 Nobyembre 2017 (UTC)</div> <!-- Message sent by User:Matiia@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=17241561 --> == New print to pdf feature for mobile web readers == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''New print to pdf feature for mobile web readers''' The Readers web team will be deploying a new feature this week to make it [[mw:Reading/Web/Projects/Mobile_PDFs|easier to download PDF versions of articles on the mobile website]]. Providing better offline functionality was one of the highlighted areas from [[m:New_Readers/Offline|the research done by the New Readers team in Mexico, Nigeria, and India]]. The teams created a prototype for mobile PDFs which was evaluated by user research and community feedback. The [[m:New_Readers/Offline#Concept_testing_for_mobile_web|prototype evaluation]] received positive feedback and results, so development continued. For the initial deployment, the feature will be available to Google Chrome browsers on Android. Support for other mobile browsers to come in the future. For Chrome, the feature will use the native Android print functionality. Users can choose to download a webpage as a PDF. [[mw:Reading/Web/Projects/Print_Styles#Mobile_Printing|Mobile print styles]] will be used for these PDFs to ensure optimal readability for smaller screens. The feature is available starting Wednesday, Nov 15. For more information, see [[mw:Reading/Web/Projects/Mobile_PDFs|the project page on MediaWiki.org]]. {{Int:Feedback-thanks-title}} </div> [[m:User:CKoerner (WMF)|CKoerner (WMF)]] ([[m:User talk:CKoerner (WMF)|talk]]) 22:07, 20 Nobyembre 2017 (UTC) <!-- Message sent by User:CKoerner (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:CKoerner_(WMF)/Mobile_PDF_distribution_list&oldid=17448927 --> == Editing News #1—2018 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''[[m:VisualEditor/Newsletter/2018/February|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]'' <div style="float:right;width:270px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]] '''Did you know?'''<div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> Did you know that you can now use the [[mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/Diffs|visual diff tool]] on any page? [[File:Wikitext diff paragraph move correcting vandalism 2018.png|alt=Screenshot showing some changes, in the two-column wikitext diff display|center|frameless|250px]] Sometimes, it is hard to see important changes in a wikitext diff. This screenshot of a wikitext diff (click to enlarge) shows that the paragraphs have been rearranged, but it does not highlight the removal of a word or the addition of a new sentence. If you [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|enable the Beta Feature]] for "{{Int:visualeditor-preference-visualdiffpage-label}}", you will have a new option. It will give you a new box at the top of every diff page. This box will let you choose either diff system on any edit. [[File:VisualEditor visual diff tool - toggle button.png|alt=Toggle button showing visual and wikitext options; visual option is selected|center|frameless|200px]] Click the toggle button to switch between visual and wikitext diffs. In the visual diff, additions, removals, new links, and formatting changes will be highlighted. Other changes, such as changing the size of an image, are described in notes on the side. [[File:Visual diff paragraph move correcting vandalism 2018.png|alt=Screenshot showing the same changes to an article. Most changes are highlighted with text formatting.|center|frameless|250px]] This screenshot shows the same edit as the wikitext diff. The visual diff highlights the removal of one word and the addition of a new sentence. You can read and help translate [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor. </div></div> Since [[m:VisualEditor/Newsletter/2017/May|the last newsletter]], the [[mw:Editing|Editing Team]] has spent most of their time supporting [[mw:2017 wikitext editor|the 2017 wikitext editor mode]], which is available inside the visual editor as a Beta Feature, and improving [[mw:VisualEditor/Diffs|the visual diff tool]]. Their work board is available [[phab:project/view/3236/|in Phabricator]]. You can find links to the work finished each week at [[mw:VisualEditor/Weekly triage meetings]]. Their [[mw:Editing team/Current priorities|current priorities]] are fixing bugs, supporting the 2017 wikitext editor, and improving the visual diff tool. ===Recent changes=== *The '''[[mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]]''' is [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|available as a Beta Feature]] on desktop devices. It has the same toolbar as the visual editor and can use the citoid service and other modern tools. The team have been comparing the performance of different editing environments. They have studied how long it takes to open the page and start typing. The study uses data for more than one million edits during December and January. Some changes have been made to improve the speed of the 2017 wikitext editor and the visual editor. Recently, the 2017 wikitext editor opened fastest for most edits, and the 2010 WikiEditor was fastest for some edits. More information will be posted at [[mw:Contributors/Projects/Editing performance]]. *The '''[[mw:VisualEditor/Diffs|visual diff tool]]''' was developed for the visual editor. It is now available to all users of the visual editor and the 2017 wikitext editor. When you review your changes, you can toggle between wikitext and visual diffs. You can also [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|enable the new Beta Feature]] for "Visual diffs". The Beta Feature lets you use the visual diff tool to view other people's edits on page histories and [[Special:RecentChanges]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T167508] *[[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|'''Wikitext syntax highlighting''']] is available as a Beta Feature for both [[mw:2017 wikitext editor|the 2017 wikitext editor]] and the 2010 wikitext editor. [https://phabricator.wikimedia.org/T101246] *The [[mw:Citoid|citoid service]] automatically translates URLs, DOIs, ISBNs, and PubMed id numbers into wikitext citation templates. It is very popular and useful to editors, although it can be a bit tricky to set up. <mark>Your wiki can have this service. Please [[mw:Special:MyLanguage/Citoid/Enabling Citoid on your wiki|read the instructions]]. You can [[phab:T127354|ask the team to help you enable citoid at your wiki]]</mark>. ===Let's work together=== *The team will talk about editing tools at an upcoming [[m:Wikimedia Foundation metrics and activities meetings|Wikimedia Foundation metrics and activities meeting]]. *Wikibooks, Wikiversity, and other communities may have the visual editor made available by default to contributors. If your community wants this, then please contact [[mw:User talk:Deskana (WMF)|Dan Garry]]. *The <code><nowiki><references /></nowiki></code> block can [[mw:Special:MyLanguage/Contributors/Projects/Columns for references|automatically display long lists of references in columns]] on wide screens. This makes footnotes easier to read. You can [https://phabricator.wikimedia.org/maniphest/task/edit/form/1/?projects=Cite,VisualEditor,Wikimedia-Site-requests&title=Convert%20reference%20lists%20over%20to%20`responsive`%20on%20XXwiki&priority=10&parent=159895 '''request multi-column support'''] for your wiki. [https://phabricator.wikimedia.org/T33597] *If you aren't reading this in your preferred language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new contact us] directly. We will notify you when the next issue is ready for translation. {{Int:Feedback-thanks-title}} —[[mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]] </div> 20:56, 2 Marso 2018 (UTC) <!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=17790200 --> == AdvancedSearch == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> From May 8, [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:AdvancedSearch|AdvancedSearch]] will be available as a [[mw:Special:MyLanguage/Beta Features|beta feature]] in your wiki. The feature enhances the [[Special:Search|search page]] through an advanced parameters form and aims to make [[m:WMDE_Technical_Wishes/AdvancedSearch/Functional_scope|existing search options]] more visible and accessible for everyone. AdvancedSearch is a project by [[m:WMDE Technical Wishes/AdvancedSearch|WMDE Technical Wishes]]. Everyone is invited to test the feature and we hope that it will serve you well in your work! </div> [[m:User:Birgit Müller (WMDE)|Birgit Müller (WMDE)]] 14:53, 7 Mayo 2018 (UTC) <!-- Message sent by User:Birgit Müller (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_2&oldid=17995461 --> == Global preferences are available == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Global preferences are now available, you can set them by visiting your new [[Special:GlobalPreferences|global preferences page]]. Visit [[mw:Help:Extension:GlobalPreferences|mediawiki.org for information on how to use them]] and [[mw:Help talk:Extension:GlobalPreferences|leave feedback]]. -- [[User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) </div> 19:20, 10 Hulyo 2018 (UTC) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=17968247 --> == New user group for editing sitewide CSS / JS == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''({{int:please-translate}})'' Hi all! To improve the security of our readers and editors, permission handling for CSS/JS pages has changed. (These are pages like <code dir="ltr">MediaWiki:Common.css</code> and <code dir="ltr">MediaWiki:Vector.js</code> which contain code that is executed in the browsers of users of the site.) A new user group, <code dir="ltr">[[m:Special:MyLanguage/Interface administrators|interface-admin]]</code>, has been created. Starting four weeks from now, only members of this group will be able edit CSS/JS pages that they do not own (that is, any page ending with <code dir="ltr">.css</code> or <code dir="ltr">.js</code> that is either in the <code dir="ltr">MediaWiki:</code> namespace or is another user's user subpage). You can learn more about the motivation behind the change [[m:Special:MyLanguage/Creation of separate user group for editing sitewide CSS/JS|here]]. Please add users who need to edit CSS/JS to the new group (this can be done the same way new administrators are added, by stewards or local bureaucrats). This is a dangerous permission; a malicious user or a hacker taking over the account of a careless interface-admin can abuse it in far worse ways than admin permissions could be abused. Please only assign it to users who need it, who are trusted by the community, and who follow common basic password and computer security practices (use strong passwords, do not reuse passwords, use two-factor authentication if possible, do not install software of questionable origin on your machine, use antivirus software if that's a standard thing in your environment). Thanks! <br/><span dir="ltr">[[m:User:Tgr|Tgr]] ([[m:User talk:Tgr|talk]]) 17:45, 30 Hulyo 2018 (UTC) <small>(via [[m:Special:MyLanguage/Global_message_delivery|global message delivery]])</small></span> </div> <!-- Message sent by User:Tgr@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tgr/massmessage-T139380-ifadmin&oldid=18255968 --> == Editing of sitewide CSS/JS is only possible for interface administrators from now == ''({{int:please-translate}})'' <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Hi all, as [[m:Special:MyLanguage/Creation of separate user group for editing sitewide CSS/JS/announcement 2|announced previously]], permission handling for CSS/JS pages has changed: only members of the <code>[[m:Special:MyLanguage/Interface administrators|interface-admin]]</code> ({{int:group-interface-admin}}) group, and a few highly privileged global groups such as stewards, can edit CSS/JS pages that they do not own (that is, any page ending with .css or .js that is either in the MediaWiki: namespace or is another user's user subpage). This is done to improve the security of readers and editors of Wikimedia projects. More information is available at [[m:Special:MyLanguage/Creation of separate user group for editing sitewide CSS/JS|Creation of separate user group for editing sitewide CSS/JS]]. If you encounter any unexpected problems, please contact me or file a bug. Thanks!<br /> [[m:User:Tgr|Tgr]] ([[m:User talk:Tgr|talk]]) 12:40, 27 Agosto 2018 (UTC) <small>(via [[m:Special:MyLanguage/Global_message_delivery|global message delivery]])</small> </div> <!-- Message sent by User:Tgr@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=18258712 --> == Read-only mode for up to an hour on 12 September and 10 October == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2018|Read this message in another language]] • {{int:please-translate}} The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] will be testing its secondary data centre. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. To make sure everything is working, the Wikimedia Technology department needs to do a planned test. This test will show if they can reliably switch from one data centre to the other. It requires many teams to prepare for the test and to be available to fix any unexpected problems. They will switch all traffic to the secondary data center on '''Wednesday, 12 September 2018'''. On '''Wednesday, 10 October 2018''', they will switch back to the primary data center. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop when we switch. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for up to an hour on Wednesday, 12 September and Wednesday, 10 October. The test will start at [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20170503T14 14:00 UTC] (15:00 BST, 16:00 CEST, 10:00 EDT, 07:00 PDT, 23:00 JST, and in New Zealand at 02:00 NZST on Thursday 13 September and Thursday 11 October). *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. *There will be code freezes for the weeks of 10 September 2018 and 8 October 2018. Non-essential code deployments will not happen. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch Datacenter#Schedule for 2018 switch|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. There will be more notifications about this. '''Please share this information with your community.''' /<span dir=ltr>[[m:User:Johan (WMF)|User:Johan(WMF)]] ([[m:User talk:Johan (WMF)|talk]])</span> </div></div> 13:33, 6 Setyembre 2018 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=18333489 --> == Editing News #2—2018 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2018/October|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]'' <div style="float:right;width:270px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]] '''Did you know?''' <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> Did you know that you can use the visual editor on a mobile device? [[File:Mobile editing watchlist star editing pencil.png|alt=Screenshot showing the location of the pencil icon|center|frameless|250px]] Tap on the pencil icon to start editing. The page will probably open in the wikitext editor. You will see another pencil icon in the toolbar. Tap on that pencil icon to the switch between visual editing and wikitext editing. [[File:Visual editing mobile switch wikitext.png|alt=Toolbar with menu opened|center|frameless|250px]] Remember to publish your changes when you're done. You can read and help translate [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor.</div></div> Since the last newsletter, the [[mw:Editing|Editing Team]] has wrapped up most of their work on the [[mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]] and [[mw:VisualEditor/Diffs|the visual diff tool]]. The team has begun investigating the needs of editors who use mobile devices. Their work board is available [[phab:project/view/3236/|in Phabricator]]. Their [[mw:Wikimedia Audiences/2018-19 Q2 Goals#Contributors|current priorities]] are fixing bugs and improving mobile editing. === Recent changes === *The Editing team has published an [[mw:Mobile editing using the visual editor report|initial report about mobile editing]]. *The Editing team has begun a design study of visual editing on the mobile website. New editors have trouble doing basic tasks on a smartphone, such as adding links to Wikipedia articles. You can [[c:File:Visual Editor Heuristic - Results.pdf|read the report]]. *The Reading team is working on a [[mw:Reading/Web/Advanced mobile contributions|separate mobile-based contributions project]]. *The 2006 wikitext editor is [[mw:Contributors/Projects/Removal of the 2006 wikitext editor|no longer supported]]. If you used [[:File:Edit toolbar - 2.png|that toolbar]], then you will no longer see any toolbar. You may choose another editing tool in your [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing|editing preferences]], [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|local gadgets]], or [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta features]]. *The Editing team described the history and status of [[mw:Extension:VisualEditor|VisualEditor]] in [[m:Wikimedia monthly activities meetings/2018-03|this recorded public presentation]] (starting at 29 minutes, 30 seconds). *The Language team released [[mw:Content translation/V2|a new version of Content Translation]] (CX2) last month, on [[foundationsite:2018/09/30/international-translation-day/|International Translation Day]]. It integrates the visual editor to support templates, tables, and images. It also produces better wikitext when the translated article is published. [https://wikimediafoundation.org/2018/09/30/content-translation-version-two/] === Let's work together === * The Editing team wants to improve visual editing on the mobile website. <mark>Please read [[mw:Visual-based mobile editing/Ideas/October 2018|their ideas]] and tell the team what you think would help editors who use the mobile site.</mark> *The [[m:Community Wishlist Survey 2019|Community Wishlist Survey]] begins next week. *If you aren't reading this in your preferred language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&action=edit&section=new contact us] directly. We will notify you when the next issue is ready for translation. {{int:Feedback-thanks-title}} —[[mw:User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) </div> 14:17, 2 Nobyembre 2018 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=17790200 --> == Change coming to how certain templates will appear on the mobile web == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Change coming to how certain templates will appear on the mobile web''' {{int:please-translate}} [[File:Page_issues_-_mobile_banner_example.jpg|thumb|Example of improvements]] Hello, In a few weeks the Readers web team will be changing how some templates look on the mobile web site. We will make these templates more noticeable when viewing the article. We ask for your help in updating any templates that don't look correct. What kind of templates? Specifically templates that notify readers and contributors about issues with the content of an article – the text and information in the article. Examples like [[wikidata:Q5962027|Template:Unreferenced]] or [[Wikidata:Q5619503|Template:More citations needed]]. Right now these notifications are hidden behind a link under the title of an article. We will format templates like these (mostly those that use Template:Ambox or message box templates in general) to show a short summary under the page title. You can tap on the "Learn more" link to get more information. For template editors we have [[mw:Recommendations_for_mobile_friendly_articles_on_Wikimedia_wikis#Making_page_issues_(ambox_templates)_mobile_friendly|some recommendations on how to make templates that are mobile-friendly]] and also further [[mw:Reading/Web/Projects/Mobile_Page_Issues|documentation on our work so far]]. If you have questions about formatting templates for mobile, [[mw:Talk:Reading/Web/Projects/Mobile_Page_Issues|please leave a note on the project talk page]] or [https://phabricator.wikimedia.org/maniphest/task/edit/form/1/?projects=Readers-Web-Backlog file a task in Phabricator] and we will help you. {{Int:Feedback-thanks-title}} </div> [[m:User:CKoerner (WMF)|CKoerner (WMF)]] ([[m:User talk:CKoerner (WMF)|talk]]) 19:35, 13 Nobyembre 2018 (UTC) <!-- Message sent by User:CKoerner (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=18543269 --> == Advanced Search == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[m:WMDE_Technical_Wishes/AdvancedSearch|Advanced Search]] will become a default feature on your wiki on November 28. This new interface allows you to perform specialized searches on the [[Special:Search|search page]], even if you don’t know any [[mw:Special:MyLanguage/Help:CirrusSearch|search syntax]]. Advanced Search originates from the [[m:WMDE_Technical_Wishes|German Community’s Technical Wishes project]]. It's already a default feature on German, Arabic, Farsi and Hungarian Wikipedia. Besides, more than 40.000 users across all wikis have tested the beta version. Feedback is welcome on the [[mw:Help talk:Extension:AdvancedSearch|central feedback page]].</div> [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] ([[m:User talk:Johanna Strodt (WMDE)|talk]]) 11:03, 26 Nobyembre 2018 (UTC) <!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_2&oldid=18363910 --> == New Wikimedia password policy and requirements == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> {{int:please-translate}} The Wikimedia Foundation security team is implementing a new [[m:Password policy|password policy and requirements]]. [[mw:Wikimedia_Security_Team/Password_strengthening_2019|You can learn more about the project on MediaWiki.org]]. These new requirements will apply to new accounts and privileged accounts. New accounts will be required to create a password with a minimum length of 8 characters. Privileged accounts will be prompted to update their password to one that is at least 10 characters in length. These changes are planned to be in effect on December 13th. If you think your work or tools will be affected by this change, please let us know on [[mw:Talk:Wikimedia_Security_Team/Password_strengthening_2019|the talk page]]. {{Int:Feedback-thanks-title}} </div> [[m:User:CKoerner (WMF)|CKoerner (WMF)]] ([[m:User talk:CKoerner (WMF)|talk]]) 20:03, 6 Disyembre 2018 (UTC) <!-- Message sent by User:CKoerner (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=18639017 --> == Invitation from Wiki Loves Love 2019 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:WLL Subtitled Logo (transparent).svg|right|frameless]] Love is an important subject for humanity and it is expressed in different cultures and regions in different ways across the world through different gestures, ceremonies, festivals and to document expression of this rich and beautiful emotion, we need your help so we can share and spread the depth of cultures that each region has, the best of how people of that region, celebrate love. [[:c:Commons:Wiki Loves Love|Wiki Loves Love (WLL)]] is an international photography competition of Wikimedia Commons with the subject love testimonials happening in the month of February. The primary goal of the competition is to document love testimonials through human cultural diversity such as monuments, ceremonies, snapshot of tender gesture, and miscellaneous objects used as symbol of love; to illustrate articles in the worldwide free encyclopedia Wikipedia, and other Wikimedia Foundation (WMF) projects. The theme of 2019 iteration is '''''Celebrations, Festivals, Ceremonies and rituals of love.''''' Sign up your affiliate or individually at [[:c:Commons:Wiki Loves Love 2019/Participants|Participants]] page. To know more about the contest, check out our [[:c:Commons:Wiki Loves Love 2019|Commons Page]] and [[:c:Commons:Wiki Loves Love 2018/FAQ|FAQs]] There are several prizes to grab. Hope to see you spreading love this February with Wiki Loves Love! Kind regards, [[:c:Commons:Wiki Loves Love 2018/International Team|Wiki Loves Love Team]] Imagine... the sum of all love! </div> --[[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|makipag-usap]]) 10:13, 27 Disyembre 2018 (UTC) <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=18639017 --> == FileExporter beta feature == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Logo for the beta feature FileExporter.svg|thumb|Coming soon: the beta feature [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons|FileExporter]]]] A new beta feature will soon be released on all wikis: The [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons|FileExporter]]. It allows exports of files from a local wiki to Wikimedia Commons, including their file history and page history. Which files can be exported is defined by each wiki's community: '''Please check your wiki's [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons/Configuration file documentation|configuration file]]''' if you want to use this feature. The FileExporter has already been a beta feature on [https://www.mediawiki.org mediawiki.org], [https://meta.wikimedia.org meta.wikimedia], deWP, faWP, arWP, koWP and on [https://wikisource.org wikisource.org]. After some functionality was added, it's now becoming a beta feature on all wikis. Deployment is planned for January 16. More information can be found [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons|on the project page]]. As always, feedback is highly appreciated. If you want to test the FileExporter, please activate it in your [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|user preferences]]. The best place for feedback is the [[mw:Help_talk:Extension:FileImporter|central talk page]]. Thank you from Wikimedia Deutschland's [[m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes project]]. </div> [[User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 09:41, 14 Enero 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=18782700 --> == No editing for 30 minutes on 17 January == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">You will '''not be able to edit''' the wikis for up to 30 minutes on '''[https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190117T07 17 January 07:00 UTC]'''. This is because of a database problem that has to be fixed immediately. You can still read the wikis. Some wikis are not affected. They don't get this message. You can see which wikis are '''not''' affected [[:m:User:Johan (WMF)/201901ReadOnlyPage|on this page]]. Most wikis are affected. The time you can not edit might be shorter than 30 minutes. /[[User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]</div> 18:55, 16 Enero 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/201901ReadOnly/Targets8&oldid=18789240 --> == Talk to us about talking == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:OOjs_UI_icon_speechBubbles-rtl.svg|alt="icon depicting two speech Bubbles"|frameless|right|120px]] The Wikimedia Foundation is planning a [[mw:Talk pages consultation 2019|global consultation about communication]]. The goal is to bring Wikimedians and wiki-minded people together to improve tools for communication. We want all contributors to be able to talk to each other on the wikis, whatever their experience, their skills or their devices. We are looking for input from as many different parts of the Wikimedia community as possible. It will come from multiple projects, in multiple languages, and with multiple perspectives. We are currently planning the consultation. We need your help. '''We need volunteers to help talk to their communities or user groups.''' You can help by hosting a discussion at your wiki. Here's what to do: # First, [[mw:Talk pages consultation 2019/Participant group sign-up|sign up your group here.]] # Next, create a page (or a section on a Village pump, or an e-mail thread – whatever is natural for your group) to collect information from other people in your group. This is not a vote or decision-making discussion: we are just collecting feedback. # Then ask people what they think about communication processes. We want to hear stories and other information about how people communicate with each other on and off wiki. Please consider asking these five questions: ## When you want to discuss a topic with your community, what tools work for you, and what problems block you? ## What about talk pages works for newcomers, and what blocks them? ## What do others struggle with in your community about talk pages? ## What do you wish you could do on talk pages, but can't due to the technical limitations? ## What are the important aspects of a "wiki discussion"? # Finally, please go to [[mw:Talk:Talk pages consultation 2019|Talk pages consultation 2019 on Mediawiki.org]] and report what you learned from your group. Please include links if the discussion is available to the public. '''You can also help build the list of the many different ways people talk to each other.''' Not all groups active on wikis or around wikis use the same way to discuss things: it can happen on wiki, on social networks, through external tools... Tell us [[mw:Talk pages consultation 2019/Tools in use|how your group communicates]]. You can read more about [[mw:Talk pages consultation 2019|the overall process]] on mediawiki.org. If you have questions or ideas, you can [[mw:Talk:Talk pages consultation 2019|leave feedback about the consultation process]] in the language you prefer. Thank you! We're looking forward to talking with you. </div> [[user:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] 15:01, 21 Pebrero 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=18639017 --> == Read-only mode for up to 30 minutes on 11 April == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">You will '''not be able to edit''' most Wikimedia wikis for up to 30 minutes on '''[https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190411T05 11 April 05:00 UTC]'''. This is because of a hardware problem. You can still read the wikis. You [[phab:T220080|can see which wikis are affected]]. The time you can not edit might be shorter than 30 minutes. /[[User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]</div></div></div> 10:56, 8 Abril 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=18979889 --> == Wikimedia Foundation Medium-Term Plan feedback request == {{int:please-translate}} <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">The Wikimedia Foundation has published a [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_Medium-term_plan_2019|Medium-Term Plan proposal]] covering the next 3–5 years. We want your feedback! Please leave all comments and questions, in any language, on [[m:Talk:Wikimedia_Foundation_Medium-term_plan_2019|the talk page]], by April 20. {{Int:Feedback-thanks-title}} [[m:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]] ([[m:User talk:Quiddity (WMF)|talk]]) 17:35, 12 Abril 2019 (UTC)</div> <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=18998727 --> == Editing News #1—July 2019 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''[[m:VisualEditor/Newsletter/2019/July|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]'' <div style="float:right;width:270px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;"> [[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]] <big>'''Did you know?'''</big> <div class="thumbcaption" style="font-size: 90%;"> Did you know that you can use the visual editor on a mobile device? Every article has a pencil icon at the top. Tap on the pencil icon [[File:OOjs UI icon edit-ltr.svg|frameless|16x16px]] to start editing. '''<big>Edit Cards</big>''' [[File:EditCards-v.20.png|alt=Toolbar with menu opened|center|frameless|250px]] This is what the new '''Edit Cards for editing links''' in the mobile visual editor look like. You can try the prototype here: '''[[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 Try Edit Cards]].''' </div></div> Welcome back to the [[mw:Editing|Editing]] newsletter. Since [[m:VisualEditor/Newsletter/2018/October|the last newsletter]], the team has released two new features for the [[mw:VisualEditor on mobile|mobile visual editor]] and has started developing three more. All of this work is part of the team's goal to [[m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2018-2019/Audiences#Outcome 3: Mobile Contribution|make editing on mobile web simpler]]. Before talking about the team's recent releases, we have a question for you: <strong>Are you willing to try a new way to add and change links?</strong> If you are interested, we would value your input! You can try this new link tool in the mobile visual editor on a separate wiki. <em>Follow these instructions and share your experience:</em> <strong>[[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 Try Edit Cards]].</strong> === Recent releases === The mobile visual editor is a simpler editing tool, for smartphones and tablets using the [[mw:Reading/Web/Mobile#About|mobile site]]. The Editing team recently launched two new features to improve the mobile visual editor: # [[mw:VisualEditor on mobile/Section editing|Section editing]] #* The purpose is to help contributors focus on their edits. #* The team studied this with an A/B test. [[mw:VisualEditor on mobile/Section editing#16 June 2019|This test showed]] that contributors who could use section editing were '''1% more likely to publish''' the edits they started than people with only full-page editing. # [[mw:VisualEditor on mobile#March 1, 2019|Loading overlay]] #* The purpose is to smooth the transition between reading and editing. Section editing and the new loading overlay are '''now available to everyone''' using the mobile visual editor. === New and active projects === This is a list of our most active projects. [[mw:Help:Watching pages|Watch]] these pages to learn about project updates and to share your input on new designs, prototypes and research findings. *[[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|Edit cards]]: This is a clearer way to add and edit links, citations, images, templates, etc. in articles. You can try this feature now. <em>Go here to see how:</em> [[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 <em>Try Edit Cards</em>]]. *[[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh|Mobile toolbar refresh]]: This project will learn if contributors are more successful when the editing tools are easier to recognize. *[[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default|Mobile visual editor availability]]: This A/B test asks: ''Are newer contributors more successful if they use the mobile visual editor?'' We are collaborating with [[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default#26 June 2019 %E2%80%93 Participating wikis and test start date|20 Wikipedias]] to answer this question. *[[mw:VisualEditor on mobile/Usability improvements|Usability improvements]]: This project will make the mobile visual editor easier to use. The goal is to let contributors stay focused on editing and to feel more confident in the editing tools. === Looking ahead === * '''Wikimania:''' Several members of the Editing Team will be attending [[wmania:|Wikimania]] in August 2019. They will lead a session about mobile editing in the [[wmania:2019:Community Growth/Visual editing on mobile: An accessible editor for all|Community Growth space]]. Talk to the team about how editing can be improved. * '''Talk Pages:''' In the coming months, the Editing Team will begin [[mw:Talk pages consultation 2019|improving talk pages]] and communication on the wikis. === Learning more === The [[mw:VisualEditor on mobile|VisualEditor on mobile]] is a good place to learn more about the projects we are working on. The team wants to talk with you about anything related to editing. If you have something to say or ask, please leave a message at [[mw:Talk:VisualEditor on mobile|Talk:VisualEditor on mobile]]. [[user:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:user_talk:PPelberg (WMF)|talk]]) & [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:user_talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) </div> 18:32, 23 Hulyo 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=19175117 --> == Update on the consultation about office actions == Hello all, Last month, the Wikimedia Foundation's Trust & Safety team [[:en:Wikipedia:Village_pump_(policy)/Archive_152#Announcement_of_forthcoming_temporary_and_partial_ban_tool_consultation|announced]] a future consultation about partial and/or temporary [[m:Special:MyLanguage/office actions|office actions]]. We want to let you know that the '''draft version''' of this consultation has now been [[:m:Office_actions/Community_consultation_on_partial_and_temporary_office_actions/draft|posted on Meta]]. This is a '''draft'''. It is not intended to be the consultation itself, which will be posted on Meta likely in early September. Please do not treat this draft as a consultation. Instead, we ask your assistance in forming the final language for the consultation. For that end, we would like your input over the next couple of weeks about what questions the consultation should ask about partial and temporary Foundation office action bans and how it should be formatted. '''[[:m:Talk:Office_actions/Community_consultation_on_partial_and_temporary_office_actions/draft|Please post it on the draft talk page]]'''. Our goal is to provide space for the community to discuss all the aspects of these office actions that need to be discussed, and we want to ensure with your feedback that the consultation is presented in the best way to encourage frank and constructive conversation. Please visit [[:m:Office_actions/Community_consultation_on_partial_and_temporary_office_actions/draft|the consultation draft on Meta-wiki]] and leave your comments on the draft’s talk page about what the consultation should look like and what questions it should ask. Thank you for your input! -- The [[m:Special:MyLanguage/Trust and Safety|Trust & Safety team]] 08:03, 16 Agosto 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=19175143 --> == New tools and IP masking == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Hey everyone, The Wikimedia Foundation wants to work on two things that affect how we patrol changes and handle vandalism and harassment. We want to make the tools that are used to handle bad edits better. We also want to get better privacy for unregistered users so their IP addresses are no longer shown to everyone in the world. We would not hide IP addresses until we have better tools for patrolling. We have an idea of what tools ''could'' be working better and how a more limited access to IP addresses would change things, but we need to hear from more wikis. You can read more about the project [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|on Meta]] and [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|post comments and feedback]]. Now is when we need to hear from you to be able to give you better tools to handle vandalism, spam and harassment. You can post in your language if you can't write in English. [[User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]</div></div></div> 14:18, 21 Agosto 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tools_and_IP_message/Distribution&oldid=19315232 --> == The consultation on partial and temporary Foundation bans just started == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <div class="plainlinks"> Hello, In a [[:en:Wikipedia:Community_response_to_the_Wikimedia_Foundation%27s_ban_of_Fram/Official_statements#Board_statement|recent statement]], the Wikimedia Foundation Board of Trustees [[:en:Wikipedia:Community_response_to_the_Wikimedia_Foundation%27s_ban_of_Fram/Official_statements#Board_statement|requested that staff hold a consultation]] to "re-evaluat[e] or add community input to the two new office action policy tools (temporary and partial Foundation bans)". Accordingly, the Foundation's Trust & Safety team invites all Wikimedians [[:m:Office actions/Community consultation on partial and temporary office actions/09 2019|to join this consultation and give their feedback]] from 30 September to 30 October. How can you help? * Suggest how partial and temporary Foundation bans should be used, if they should (eg: On all projects, or only on a subset); * Give ideas about how partial and temporary Foundation bans should ideally implemented, if they should be; and/or * Propose changes to the existing Office Actions policy on partial and temporary bans. We offer our thanks in advance for your contributions, and we hope to get as much input as possible from community members during this consultation! </div> </div>-- [[user:Kbrown (WMF)|Kbrown (WMF)]] 17:13, 30 Setyembre 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=19302497 --> == Nominasyon sa pagka-tagapangasiwa == Gusto kong malaman kung ako ba ay iboboto ninyo bilang tagapangasiwa, ako po Ay lumalaban sa pambababoy ng mga pahina sa wikibooks. Marami narin po akong nairevert na edits dahil sa pambababoy o ginagawang katatawanan ang mga pages, sana po ako ay inyong iboto o sumang ayon sa aking pagiging tagapangisiwa para sa ikasasaayos ng tagalog wikibooks. Reasons: #para malabanan ang cyberbullying #para malabanan ang vadalism #para maging welcome sa lahat ang taglog wikibooks. Maaari pong bumoto sa baba akin pong iniahasahan ang inyong mga kumento. [[Tagagamit:Ukiraneis|Ukiraneis]] ([[Usapang tagagamit:Ukiraneis|makipag-usap]]) 17:02, 6 Oktubre 2019 (UTC) === Sang-ayon (2) === *'''Sang-ayon''' ako --- [[Tagagamit:Ukiraneis|Ukiraneis]] ([[Usapang tagagamit:Ukiraneis|makipag-usap]]) 17:29, 6 Oktubre 2019 (UTC) alam kong ang pagboto sa sarili ay hindi acceptable munit naniniwala ako na kaya kong tanggalin ang bandalo hindi man lahat pero alam kong may matatanggal akong bandalo rito. May nakita akong pahina sa random pages na kung ano-ano ang inilalagay sa pahina at hindi lang ito isa kundi marami pa inirevert ko nalamang ang edit nito munit alam kong gagawa pa ulit ang user nang mga bandalismo sana ako'y inyong iboto upang maging tagapangasiwa ng wikibooks. *'''Sang-ayon''' ako. [[Natatangi:Mga ambag/112.206.34.18|112.206.34.18]] 17:30, 6 Oktubre 2019 (UTC) === Tutol (1) === Tutol ako dahil alam naman natin na ang iyong account ay sockpuppet at hindi kami nakasisiguro kung magagampanan mo ang iyong trabaho. === Resulta === == Feedback wanted on Desktop Improvements project == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> {{Int:Please-translate}} {{int:Hello}}. The Readers Web team at the WMF will work on some [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|improvements to the desktop interface]] over the next couple of years. The goal is to increase usability without removing any functionality. We have been inspired by changes made by volunteers, but that currently only exist as local gadgets and user scripts, prototypes, and volunteer-led skins. We would like to begin the process of bringing some of these changes into the default experience on all Wikimedia projects. We are currently in the research stage of this project and are looking for ideas for improvements, as well as feedback on our current ideas and mockups. So far, we have performed interviews with community members at Wikimania. We have gathered lists of previous volunteer and WMF work in this area. We are examining possible technical approaches for such changes. We would like individual feedback on the following: * Identifying focus areas for the project we have not yet discovered * Expanding the list of existing gadgets and user scripts that are related to providing a better desktop experience. If you can think of some of these from your wiki, please let us know * Feedback on the ideas and mockups we have collected so far We would also like to gather a list of wikis that would be interested in being test wikis for this project - these wikis would be the first to receive the updates once we’re ready to start building. When giving feedback, please consider the following goals of the project: * Make it easier for readers to focus on the content * Provide easier access to everyday actions (e.g. search, language switching, editing) * Put things in logical and useful places * Increase consistency in the interface with other platforms - mobile web and the apps * Eliminate clutter * Plan for future growth As well as the following constraints: * Not touching the content - no work will be done in terms of styling templates or to the structure of page contents themselves * Not removing any functionality - things might move around, but all navigational items and other functionality currently available by default will remain * No drastic changes to the layout - we're taking an evolutionary approach to the changes and want the site to continue feeling familiar to readers and editors Please give all feedback (in any language) at [[mw:Talk:Reading/Web/Desktop Improvements|mw:Talk:Reading/Web/Desktop Improvements]] After this round of feedback, we plan on building a prototype of suggested changes based on the feedback we receive. You’ll hear from us again asking for feedback on this prototype. {{Int:Feedback-thanks-title}} [[mw:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]] ([[mw:User talk:Quiddity (WMF)|talk]]) </div> 07:14, 16 Oktubre 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Quiddity_(WMF)/Global_message_delivery_split_1&oldid=19462889 --> == Editing News #2 – Mobile editing and talk pages == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <em>[[m:VisualEditor/Newsletter/2019/October|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</em> Inside this newsletter, the [[mw:Editing|Editing team]] talks about their work on the [[mw:Mobile visual editor|mobile visual editor]], on [[mw:Talk pages project|the new talk pages project]], and at [[wikimania:|Wikimania 2019]]. === Help === <strong>What talk page interactions do you remember?</strong> Is it a story about how someone helped you to learn something new? Is it a story about how someone helped you get involved in a group? Something else? Whatever your story is, we want to hear it! Please tell us a story about how you used a talk page. <mark>Please share a link to a memorable discussion, or describe it on the <strong>[[mw:Topic:V8d91yh8gcg404dj|talk page for this project]]</strong>.</mark> The team wants your examples. These examples will help everyone develop a shared understanding of what this project should support and encourage. === Talk pages project === The [[mw:Talk pages consultation 2019|Talk Pages Consultation]] was a global consultation to define better tools for wiki communication. From February through June 2019, more than 500 volunteers on 20 wikis, across 15 languages and multiple projects, came together with members of the Foundation to create a product direction for a set of discussion tools. The [[mw:Talk pages consultation 2019/Phase 2 report|Phase 2 Report]] of the Talk Page Consultation was published in August. It summarizes the product direction the team has started to work on, which you can read more about here: [[mw:Talk pages project|Talk Page Project project page]]. The team needs and wants your help at this early stage. They are starting to develop the first idea. Please add your name to the [[mw:Talk pages project#Getting involved|<strong>"Getting involved"</strong>]] section of the project page, if you would like to hear about opportunities to participate. === Mobile visual editor === The Editing team is trying to make it simpler to edit on mobile devices. The team is changing the [[mw:VisualEditor on mobile|visual editor on mobile]]. If you have something to say about editing on a mobile device, please leave a message at [[mw:Talk:VisualEditor on mobile|Talk:VisualEditor on mobile]]. ==== [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|Edit Cards]] ==== [[File:Edit Cards-before-v3-comparison.png|thumb|486x486px|What happens when you click on a link. The new Edit Card is bigger and has more options for editing links.]] * On 3 September, the Editing team released [[:File:Edit Cards comparison v2 and v3.png|version 3 of Edit Cards]]. Anyone could use the new version in the mobile visual editor. * There is an [[:File:Edit Cards comparison v2 and v3.png|updated design]] on the Edit Card for adding and modifying links. There is also a new, [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards#2 September 2019 - v3 deployment timing|combined workflow for editing a link's display text and target]]. * Feedback: You can try the new Edit Cards by opening the mobile visual editor on a smartphone. Please post your feedback on the [[:mw:Topic:V5rg0cqmikpubmjj|Edit cards talk page]]. ==== [[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh|Toolbar]] ==== [[File:Toolbar-comparison-v1.png|thumb|486px|The editing toolbar is changing in the mobile visual editor. The old system had two different toolbars. Now, all the buttons are together. [[mw:Topic:V79x6zm8n6i4nb56|Tell the team what you think about the new toolbar]].]] * In September, the Editing team updated the mobile visual editor's editing toolbar. Anyone could see these changes in the mobile visual editor. ** <em>One toolbar:</em> All of the editing tools are located in one toolbar. Previously, the toolbar changed when you clicked on different things. **<em>New navigation:</em> The buttons for moving forward and backward in the edit flow have changed. **<em>Seamless switching:</em> an [[phab:T228159|improved workflow]] for switching between the visual and wikitext modes. * Feedback: You can try the refreshed toolbar by opening the mobile VisualEditor on a smartphone. Please post your feedback on the [[mw:Topic:V79x6zm8n6i4nb56|Toolbar feedback talk page]]. === Wikimania === The Editing Team attended [[wmania:2019:Program|Wikimania 2019]] in Sweden. They led a session on [[wmania:2019:Community Growth/Visual editing on mobile: An accessible editor for all|the mobile visual editor]] and a session on [[wmania:2019:Community Growth/After Flow: A new direction for improving talk pages|the new talk pages project]]. They tested [[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh#v1 prototype|two]] new [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards#v3 prototype|features]] in the mobile visual editor with contributors. You can read more about what the team did and learned in [[mw:VisualEditor on mobile#Wikimania Stockholm: Overview|the team's report on Wikimania 2019]]. === Looking ahead === * <strong>Talk Pages Project:</strong> The team is thinking about the first set of proposed changes. The team will be working with a few communities to pilot those changes. The best way to stay informed is by adding your username to the list on the project page: [[mw:Talk pages project#Getting involved|<strong>Getting involved</strong>]]. * <strong>Testing the mobile visual editor as the default:</strong> The Editing team plans to post results before the end of the calendar year. The best way to stay informed is by adding the project page to your watchlist: [[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default|<strong>VisualEditor as mobile default project page</strong>]]. * <strong>Measuring the impact of Edit Cards:</strong> This study asks whether the project helped editors add links and citations. The Editing team hopes to share results in November. The best way to stay informed is by adding the project page to your watchlist: [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|<strong>Edit Cards project page</strong>]]. – [[User:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:User talk:PPelberg (WMF)|talk]]) & [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) </div> 11:13, 29 Oktubre 2019 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/VE_201910/6&oldid=19500852 --> 2cbxa9a58sn1a3nv73dtufcgg08jn4s 4 1857 27175 3891 2021-02-22T02:39:00Z Yivan000 4073 Changed redirect target from [[Wikibooks:Kapihan]] to [[Wikibooks:Portada ng pamayanan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikibooks:Portada ng pamayanan]] c1t2t0gs11knbxd63s9staoi4rdt9ep 8 1859 3921 2007-12-09T01:16:44Z Felipe Aira 83 New page: aking bantayan wikitext text/x-wiki aking bantayan t7v2ext0uauqjl6cglvnw819ywzaql2 8 1861 3924 2007-12-10T20:16:54Z Felipe Aira 83 New page: Paumanhin, gumawa ka na ng $1 panagutan. Hingi ka na makakagawa pa. wikitext text/x-wiki Paumanhin, gumawa ka na ng $1 panagutan. Hingi ka na makakagawa pa. lenq2tcy6w5fh19h4nwntakqn55u344 8 1863 3931 2007-12-14T12:44:47Z Felipe Aira 83 salin wikitext text/x-wiki Bilang isang hakabang laban sa pag-iispam, ikaw ay hinahadlangang gawin ang kilos na ito nang paulit-ulit sa loob ng isang maikling panahon, at nilagpasan mo na ang hangganang ito. Pakisubukan na lamang muli matapos ang mga ilang minuto. n85ootpmy3qwko8phs4bp22dt75mm9a 10 1865 3944 2007-12-26T01:26:49Z Sky Harbor 11 Bagong suleras wikitext text/x-wiki <br style="clear:both;"> kekcjpapve4h44tc490dv6pqcmlif94 0 1866 18278 3946 2016-07-14T23:07:21Z Pitpisit 2862 Inilipat ni Pitpisit ang pahinang [[Wikibooks:Wikijunior/Maligayang pagdating]] papunta sa [[Wikijunior/Maligayang pagdating]] na nasa ibayo ng ibang kapupuntahan wikitext text/x-wiki [[Image:Census-reading-hi.jpg|thumb|right|296px|Dito sa Wikijunior, sumusulat kami ng mga aklat para sa mga bata.]] <div style="Font-size: 120%"> === Maligayang pagdating sa Wikijunior === </div> Ang pakay ng proyektong ito ay lumikha ng mga tama-sa-edad at 'di-kathang aklat para sa mga bata mula kapanganakan hanggang edad 12. Ang mga aklat na ito ay mayaman sa paglalarawan sa pamamagitan ng mga larawan, dayagrama, banhay at orihinal na guhit. Ang mga aklat ng Wikijunior ay inililikha ng isang pandaigdigang pamayanan ng mga may-akda, guro, mag-aaral at mga kabataan na sabay-sabay nagtatrabaho. Ang mga aklat ay naglalahad ng makatotohanang impormasyon na maaaring tiyakin. Iniimbita kang sumali at mag-sulat, mag-bago at magsulat muli ang bawat aralin at aklat upang pagandahin ang nilalaman nito. Ipinapamahagi ang aming mga aklat nang walang bayad sa ilalim ng mga tadhana ng Lisensiyang GNU para sa Malayang Impormasyon (''GNU Free Documentation License''). Tingnan po ang [[Wikibooks:Ano ang Wikijunior|Ano ang Wikijunior]] and [[meta:Wikijunior]] para sa karagdagang impormasyon tungkol sa proyektong ito.{{clr}} herrx5cfs5oaowww3vx1yw4wi8wvgb4 0 1868 18282 3955 2016-07-14T23:07:57Z Pitpisit 2862 Inilipat ni Pitpisit ang pahinang [[Wikibooks:Wikijunior/Titles]] papunta sa [[Wikijunior/Titles]] wikitext text/x-wiki === Mga kasalukuyang aklat === Wala pang mga aklat ang Wikijunior. Kaya kung nais niyong magsulat, gamitin lamang ang ganitong pormat sa pagsulat ng pamagat ng aklat o aralin: Wikijunior:(Pamagat ng aklat)/{Pamagat ng aralin). cg9l0yfamqo40rp3lir33ru63et5rxn 10 1869 26369 4959 2021-01-13T03:58:50Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="clear: both"></div> <noinclude>{{documentation}}</noinclude> piexgkudjjgvf7xr7inq61dduhw1rhi 0 1870 18280 3952 2016-07-14T23:07:52Z Pitpisit 2862 Inilipat ni Pitpisit ang pahinang [[Wikibooks:Wikijunior/Bata]] papunta sa [[Wikijunior/Bata]] wikitext text/x-wiki === Para lang sa <span style="color:blue">B</span><span style="color:red">A</span><span style="color:green">T</span><span style="color:magenta">A</span> === May ilang mga aklat ang Wikijunior para sa iyong pagbasa. Pero alam mo ba na makakatulong ka rin sa pagsulat ng mga aklat? Kung may alam ka tungkol sa isang paksa (''subject'') at gusto mong ipamahagi (''share'') iyon sa ibang mga bata, mag-klik lamang sa kawing (''link'') na sabing baguhin at i-tayp ang gusto mong sabihin. Ganung ka-simple lang iyon! ------------------------------------- 9ursihwo0vu6sthm2rg0tqkff12dn6v 0 1871 18284 3954 2016-07-14T23:08:03Z Pitpisit 2862 Inilipat ni Pitpisit ang pahinang [[Wikibooks:Wikijunior/Balita]] papunta sa [[Wikijunior/Balita]] wikitext text/x-wiki === Balita === [[Image:News.svg|100px|right]] ; Disyembre 26, 2007: Sinimulan ang proyektong ito. <small>''Tingnan ang mga [[/Lumang balita|lumang balita]].''</small> 0oh12afp63pp2xcs4dmnvm2yfu42vgh 4 1872 18451 3953 2016-08-25T16:16:19Z タチコマ robot 147 Bot: Kinukumpuni ang nagkadalawang pagpapapunta sa [[Wikijunior/Bata]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior/Bata]] ffk2qtpacjksexvsggu5j8dkw33in1h 0 1873 18276 18213 2016-07-14T23:06:53Z Pitpisit 2862 Inilipat ni Pitpisit ang pahinang [[Wikibooks:Wikijunior]] papunta sa [[Wikijunior]] wikitext text/x-wiki __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ <div style="font-size: 120%; line-height: 1.5"> {| cellspacing=3 width="100%" | colspan=2 bgcolor="#fffffc" style="border:1px solid #cfcfcf;padding:1em;padding-top:0.5em;padding-bottom:0em;"| {{/Maligayang pagdating/}} |- valign="top" | width="60%" bgcolor="#77bbff" style="border:1px solid #aaaaff;padding:1em;padding-top:0.5em;"| {{/Titles/}} | width="40%" bgcolor="#ffff66" style="border:1px solid #eeee33;padding:1em;padding-top:0.5em;"| {{clear}} {{/Bata/}} {{/Balita/}} ---- {{/Contributing/}} |- valign="top" | width="60%" bgcolor="#aaffaa" style="border:1px solid #66ff66;padding:1em;padding-top:0.5em;"| {{/Featured/}} {{Template:Wikijunior:New Book Description}} {{WJAOTW}} | width="40%" bgcolor="#ff9933" style="border:1px solid #ffaaaa;padding:1em;padding-top:0.5em;"| {{/Notes}} |- | colspan=2 bgcolor="#fffffc" style="border:1px solid #cfcfcf;padding:1em;padding-top:0.5em;padding-bottom:0em;"| |} </div> [[Category:Wikijunior|*]] g0qjbxl487iei1rag3jxhejginabf5i 4 1874 26493 26383 2021-02-03T02:22:44Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{wip}} Maligayang pagdating sa Portada ng Pamayanan. Dito mo makikita ang maraming mga nakatutulong na kawing, kahit na anong gusto mong gawin. Maaari ka ring maglaro sa [[Wikibooks:Sandbox|sandbox]] para masubukan mo kung paano magbago. Kapag mag-login ka, maaari mong makita ang iyong mga pagbabago at iba pa. Maaari kang magtanong o makipag-usap sa [[Wikibooks:Kapihan|kapihan]]. Maaari ka ring humiling ng mga bagong libro o kaya'y magsimula ka. <div style="margin-top:-3px; margin-bottom:0.5em; text-align:center; vertical-align:bottom; padding:3px"> <big>[[Wikibooks:Pagbati|Maligayang pagdating]] &middot; [[Wikibooks:Wikibooks para sa Wikimedians|Maligayang pagdating mga Wikimedian]]</big> </div> {| style="width:100%; border:2px solid #a3b1bf; border-spacing:0px; text-align:center; background:#f5faff;" class="plainlinks" |- | colspan="2" style="background:#cee0f2; border-bottom:1px solid #a3b1bf;" | <h2 style="margin:0.5em 0.1em; border-bottom:0; margin-bottom:0em; font-weight:bold;">{{PAGENAME}}</h2> <inputbox> type=search width=32 namespaces=Wikibooks**,Help** searchbuttonlabel=Search bgcolor=#cee0f2 break=no </inputbox> |- | width="50%" valign="top" | <!-- LEFT COLUMN --> <big><u>[[Wikibooks:Pagbati|Maligayang Pagdating]]</u></big><br/> [[Wikibooks:Ano ang Wikibooks|Ano ang Wikibooks]]/[[Wikibooks:What is Wikijunior|Wikijunior]] {{!}} [[Wikibooks:Guidelines for class projects|Proyektong pang-klase]] | valign="top" style="border-left:1px solid #cee0f2;" | <!-- RIGHT COLUMN --> <big><u>[[Wikibooks:Kapihan|Kapihan]]</u></big><br/> [[Wikibooks:Makipag-ugnay|Makipag-ugnay]] {{!}} [[Wikibooks:Bulletin board|Mga anunsyo]] {{!}} [[Wikibooks:Requested books|Mga hiling na libro]] {{!}} [[Wikibooks:Featured books|Mga napiling libro]] |- | valign="top" | <!-- LEFT COLUMN --> <big><u>[[WB:CCO|Browse]]</u></big><br/> [[Wikijunior]] {{!}} [[Pagluluto|Pagluluto]] {{!}} [[Wikibooks Stacks/Departments|Mga paksa]] {{!}} [[Wikibooks:PDF Versions|PDF Books]] {{!}} [[:Category:Books with print version|Print-ready books]] | valign="top" style="border-left:1px solid #cee0f2;" | <!-- RIGHT COLUMN --> <big><u>[[Tulong:Nilalaman|Help]]</u></big><br/> [[Wikibooks:Textbook Standards|Textbook Standards]] {{!}} [[Using Wikibooks]] {{!}} [[Tulong:FAQ|Mga FAQ]] {{!}} [[Tulong:Glosaryo|Glosaryo]] {{!}} [[Help:Yugto ng paglinang|Yugto ng paglinang]] |- | valign="top" | <!-- LEFT COLUMN --> <big><u>[[Using Wikibooks|Pag-ambag]]</u></big><br/> [[WB:RFD|Book Deletion]]/[[WB:RFU|Undeletion]] {{!}} [[WB:RFP|Requests for permissions]] {{!}} [[Wikibooks:Policies and guidelines/Vote|Discussing policies and guidelines]] | valign="top" style="border-left:1px solid #cee0f2;" | <!-- RIGHT COLUMN --> <big><u>[[Wikibooks:Maintenance|Tasks]]</u></big><br/> [[:Category:Accuracy disputes|Inaccuracies]] {{!}} [[:Category:NPOV disputes|NPOV disputes]] {{!}} [[:Category:Stubs|Stubs]] {{!}} [[:Category:Pages needing attention|Modules]] |- | valign="top" | <!-- LEFT COLUMN --> <big><u>[[WB:PAG|Policies and Guidelines]]</u></big><br/> [[WB:AAW|Ano ang Wikibooks]] {{!}} [[WB:KAR|Karapatang-ari]] {{!}} [[WB:MEDIA|Media policy]] {{!}} [[WB:NP|Naming policy]] {{!}} [[WB:MNE|Manual of Style]] {{!}} [[WB:AT|Annotated texts]] {{!}} [[WB:BITE|Please do not bite the newcomers]] {{!}} [[Wikibooks:Administrators|Administrators]] {{!}} [[WB:DP|Deletions]] | valign="top" style="border-left:1px solid #cee0f2;" | <!-- RIGHT COLUMN --> <big><u>[[Wikibooks:Shortcuts|Misc.]]</u></big><br/> [[phab:|Mga bug report at mga feature request]] {{!}} [[mw:Main Page|MediaWiki software]] {{!}} [[Wikibooks:Statistics|Project statistics]] |} [[Category:Wikibooks|{{PAGENAME}}]] fj8hv5wu6el2kgdf94e105m2ax7hmc1 0 1890 27302 23117 2021-02-24T08:58:18Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{chapter header | pamagat = Patungkol | section = | nakaraan = ←[[Florante at Laura/Nilalaman|Talaan ng mga nilalaman]] | susunod = [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan|Mga tauhan at tagpuan]]→ }} ---- Ang '''Florante at Laura''' {{IPA|[flo'ran̪t̪ɛ 'at 'laʊra]}} ay isang aklat na isinulat sa korido ni [[:w:Francisco Balagtas|Francisco Balagtas]]. Ito ay nangangahulugang ang mga taludtod nito ay naglalaman ng 12 pantig, habang ang mga saknong naman nito ay naglalaman ng 4 na taludtod. Nagsisimula ang salaysay nito mula sa isang binatang naghihirap na nakagapos sa isang puno ng [[:w:Higera|higera]], hanggang sa isang masayang pagtatapos at pagkamatay ng [[Konde Adolfo]], ang pangunahing kontrabida sa salaysay. {{Babala-IPA}} Ang awit ay pinanahon sa bandang ika-15 siglo, ang panahon ng pananakop ng [[:w:Imperyong Otomano|Imperyong Otomano]] sa [[:w:Kaharian ng Albanya|Kaharian ng Albanya]]. At isa sa mga katangian nito ang paggamit ng mga makalumang salita sa Tagalog, at ang pag-aalis ng letrang "i" sa ilang mga pandiwa, paghihiwalay ng pang-akop mula sa inaangkupan nitong mga salita, at pagdaragdag ng mga salitang karaniwang hindi ginagagamit, katulad ng dagdag na pantangi, upang mapagkasya sa 12 pantig. Lahat ng pagtutukoy sa "[[:w:diyos|Diyos]]" ay tumutukoy sa diyos ng [[:w:kristiyanismo|kristiyanismo]] maliban na lamang kung ipinahayag. ==Mga kagamitang pampag-aaral== Bagaman kapareha ng aklat na ito ang pamagat ng awit, hindi lama ==Palabaybayan== Ang awit sa aklat na ito ay isinulat sa palabaybayan ng kasalukuyang Tagalog, at sa orihinal na pagbabaybay nitong luma, sa pamamagitan ng mga hanay. {{col-begin}} {{col-2}} ===Kasalukuyan=== ''Kung pagsaulang kong basahin sa isip<br>ang nangakaraang araw ng pag-ibig,<br>may mahahagilap kayang natititik<br>liban na kay Selyang namugad sa dibdib?'' {{col-break}} ===Orihinal=== ''cong pag saulang cong basahin sa isip<br>ang nan͠gacaraang arao n͠g pag-ibig,<br>may mahahaguilap cayang natititic<br>liban na cay Celiang namugad sa dibdib?'' |} {{BookCat}} 5c52xt09517mc98e0goqrfldqenyudx 0 1894 24553 23662 2020-02-13T14:24:38Z 180.190.114.133 /* Buod */ wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|1| A = Pag-aalay kay Selya | K = Sa Babasa Nito | Nilalaman = ==Buod== ===Pag-aalala kay Celia baka nakalimot=== Sa mga unang saknong, itinatanong ni Francisco Balagtas kung nasaan na ang kanyang Ceciliang dating minamahal. Ipinag-aalala niya rin kung baka nakalimot na si Selya sa kanilang pag-iibigan. Ang pagkalimot na ito, ayon kay Emilio Aguinaldo, ay ang ikinalubog ng kanyang kapalaran sa lubhang kalungkutan. Pero iginigiit naman ni Emilio Aguinaldo na hindi niya nakalimutan ang pagmamahalang iyon. Lumipas na ang mga araw na iyon, ang natira na lamang sa kanyang puso ay ang pag-ibig kay Selyang iniaako ni Jose Rizal na mananatili habang siya ay buhay pa. ===Kalagayan ni Jose Rizal=== [[Image:MANGO252.JPG|right|170px|[[:w:Mangga|Mangga]]|thumb]] Dahil inaakala ni [[:w:Jose Rizal|Jose Rizal]] na nakalimot na si Selya, siya ngayon ay nangungulila, nangungulila sa pagmamahal, at nagdurusa. At para maibsan ito, inaaliw niya ang kanyang sarili sa pag-alala ng kanilang nakaraan, at sa pag-alala pa lamang niya sa mukha ni Selya, siya na ay nagiginhawaan. Kanyang inaalala ay ang larawan ni Celia kanyang iginuhit na ayon sa kanya, ang kanyang tanging naiiwang pampag-alala kay Selya, at nililigawan ito sa ilog na makati. Inaalala niya ang kanilang pinagpasiyalan noong sila ay magkasintahan pa, at nang si Selya ay nagkasakit. Ito ang ilog ng Beata at Hilom, at ang puno ng manggang hangad na pitasan ni Selya. Isa pa sa kanyang inaalala ang ang dagat na kanilang pinagliliguan dati, na, ayon kay Emilio Aguinaldo, kanilang inaagapan upang hindi abutan ng alat ng dagat. Hinahanap niya si Celia, ang kanilang pagmamahalan, lahat ito ay wala na sa kanya. Lahat ito ay lubha niyang ikinalulungkot. Sa bandang hulihan ng kabanata, ipinag-aalala naman ni Jose Rizal na baka nalulungkot ngayon si Selya, at para maibsan ito, dapat man lamang sana siyang alalahanin. ==Kaugnayan sa totoong buhay ni [[:w:Jose Rizal|Jose Rizal]]== Maiuugnay ang kabanatang ito sa buhay ni [[:w:Jose Rizal|Jose Rizal]]. Ito ay dahil hango ito sa pagmamahalan nina Jose Rizal at Emilio Aguinaldo, MAR o, ayon sa pagbansag sa kanya ni Jose Rizal, Selya. Sila ay nagtagpo sa [[:w:Pandakan|Pandakan]] noong 1835, at silang dalawa ay naging malapit sa isa at isa. Ang pagmamahalang ito ay agad naudlot nang si MAR ay inagaw mula sa kanya ni Nanong Kapule, isang mayaman at makapangyarihang tao sa Pandakan. Ipinakulong siya ng mga magulang ni Kapule, at sa pagkawala niyang iyon, doon inagaw ni Kapule si MAR, at pinakasalan siya.}} 3e8zbe7cfed7twht0cnxbwoy9r3x529 10 1895 19639 4052 2017-04-24T05:05:07Z Squeekeek 2831 wikitext text/x-wiki <div> {| class="{{{class|}}} multicol" role="presentation" style="{{#if:{{{small|}}}|font-size:90%; }}border-collapse: collapse; padding: 0; border: {{{border|0}}}; background:{{{bgColor|{{{bgcolor|transparent}}}}}}; width:{{{width|100%}}};"<noinclude> |} {{documentation}} </noinclude> abjau8eh2ircrz4t34x412pah1ggj7f 10 1896 19640 4053 2017-04-24T05:06:08Z Squeekeek 2831 wikitext text/x-wiki <p></p> | style="{{#if:{{{width|}}}|width: {{{width}}}; }}text-align: {{{align|left}}}; vertical-align: {{{valign|top}}}; {{#if: {{{gap|}}}|padding-left: {{{gap}}};}}" |<noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 16n88i0u3hfblsh2tjieh22nhnuonf3 10 1897 4054 2008-02-08T02:53:15Z Felipe Aira 83 Bagong pahina: | width="50%" align="{{{align|left}}}" valign="{{{valign|top}}}" | wikitext text/x-wiki | width="50%" align="{{{align|left}}}" valign="{{{valign|top}}}" | 3iqvn4y3p5q8y9lghat4812uxo3g7kb 10 1898 4059 2008-02-08T08:45:18Z Felipe Aira 83 Bagong pahina: {| cellspacing="0" cellpadding="0" style="clear: right; margin-bottom: 0.5em; float: right; padding: 0.5em 0 0.8em 1.4em; background: none;" | __TOC__ |} wikitext text/x-wiki {| cellspacing="0" cellpadding="0" style="clear: right; margin-bottom: 0.5em; float: right; padding: 0.5em 0 0.8em 1.4em; background: none;" | __TOC__ |} 8xuv6mm9mynf0zyke81wzgrt99foho1 0 1899 22009 5690 2019-01-16T11:25:28Z 110.54.245.85 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|2| A = Sa Babasa Nito | B = Pag-aalay kay Selya | K = Pagbubukas | Nilalaman = ---- [[Image:Old book bindings.jpg|thumb|right|350px|Mga hindi gaanong kaaya-ayang aklat na malamang, sa unang tingin, ay hindi bibigyang-halaga.]] Ang kabanata ay payak. Sa unang bahagi nito, ang mambabasa ay higit na pinasasalamatan ni [[:w:Balagtas|Francisco Balagtas]], at ipinahahayag niyang kung papahalagahan ang awit ay totoong magiging nakakapakinabang ito. Habang sa sunod na bahagi, na hindi nangangahulugang ang aklat mang nagpapasaloob ng awit ay mumurahin at payak ang pabalat, ang nilalaman naman nito ay maiibigan ng mga pantas; sa ibang salita sinasabi ni Balagtaang mambaba'''Makapal na panitik''' Sa ikalawa sa huling saknong, itinuturo naman ni Balagtas kung paano higit naing magagamit at maiiintindihan ang awit sa pamamagitan ng mga talababaan Ngunit higit sa lahat, sa lahat ng saknong, ma t ni Balagtas na kailanman, huwag baguhin ang awit. Ito ay para hindi ito matulad sa iba-ibang salaysay at [[:w:kuwentong-bayan|kuwentong-bayan]]g sa katandaan at muling pagsasalaysay mula sa iba-ibang labi ay nagkaroon na ng iba-ibang bersyong taliwas sa nauna.}} o157slrbsid4mv78ebe2edd69ngob5t 10 1900 4080 2008-02-11T11:43:54Z Felipe Aira 83 Bagong pahina: | width="33.33%" align="left" valign="top" | wikitext text/x-wiki | width="33.33%" align="left" valign="top" | tm6un0keg9fdgbrhjdzad2f0j5vgo9e 0 1901 17223 4430 2016-01-21T02:51:22Z 121.54.44.176 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|3| A = Pagbubukas | B = Sa Babasa Nito | K = Masamang Kapalarang Sinapit | Nilalaman = ==Lagom== Sa kabanatang ito, dalawang pangunahing bagay ang inilalarawan at ipinaiikutan. Ito ang lubhang nakakalungkot na gubat, na sa kasukalan ay hindi makatagos ang mga sinag ng araw, sa labas ng [[:w:Epiro|Epiro]] sa tabi ng [[:w:Kosito|Ilog Kosito]], isang ilog na dumadaloy papuntang [[:w:Hades|Hades]], ang mundo ng mga patay sa [[:w:mitolohiyang Griyego|mitolohiyang Griyego]], at si [[Florante]]ng sa kabanata ay binansagang ang "nakagapos na kahabag-habag". ==Gubat== [[Image:Flower violet 01.JPG|125px|left|thumb|Isang kulay-luksang (biyoleta) bulaklak]] Ang gubat ay inilalarawan bilang isang masukal, malamya at malungkot na kagubatan ng mga malalaking [[:w:Sipres|sipres]] at [[:w:Higera|higera]]. [[Image:Panthera tigris tigris.jpg|250px|right|thumb|Isang [[:w:tigre|tigre]]]] Inilalarawan naman ang mga puno at bunga nito bilang lubhang mapanganib; ang mga punong mayroong mga sangang matitinik ay pinalilibutan ng baging, at ang mga bunga nito ay binubuluhan. Lahat ito ay nagpapasakit sa kanino mang madikit sa mga ito. Ang mga bulaklak naman dito ay inilalarawan bilang kulay-luksa. Maraming hayop ang namumugad sa kagubatang ito. Sa mga hayop na ito, unang inilarawan ang ibong humuhuni nang nakakalunos lalo na sa mga masasayang tao. Sunod namang inilarawan ang mga lubhang mababangis na hayop. Ito ang mga [[:w:ahas|ahas]], tinawag na [[:wikt:s'yerpe|s'yerpe]] sa awit, [[:w:basilisko|basilisko]], binansagang "hari ng mga ahas", isang mabagsik na hayop na nagdudulot ng kamatayan sa sino mang masulyapan nito ayon sa [[:w:mitolohiya|mitolohiyang]] [[:w:Europa|Europeo]], [[:w:Hayena|hayena]], isang wangis-asong hayop, at [[:w:tigre|tigre]], isang malaking pusa. ==Binatang nakagapos== Sa gitna ng kagubatan, matatagpuan ang isang [[:w:Higera|higera]] kung saan nakagapos ang isang binata. Ang binatang ito ay inilalarawan bilang may-ari ng lubhang karilagan at buhok na kulay ginto. Ang binatang ito ay si [[Florante]].}} s67y0cidaeh61v88czvp86yok3o5cq5 14 1905 27126 27123 2021-02-21T14:00:13Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Book category header}} {{BookCat}} 4644hnvs48vd487fwafoyht8vdrcp4s 0 1907 4149 2008-02-14T11:51:08Z Felipe Aira 83 Ang [[Florante at Laura/Mga tauhan]] ay inilipat sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan]].: mas angkop wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan]] nerod8r18gug2t63zy2c9c9pasgp40u 0 1908 6996 5899 2009-07-05T03:35:51Z 71.116.123.248 http://salitablog.blogspot.com/2007/03/tagalog-verbs.html wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|4| A = Masamang Kapalarang Sinapit | B = Pagbubukas | K = Panibugho sa Minamahal | Kasalukuyan = [[:wikt:dangan|Dangan]] doo'y walang [[:wikt:Oreadang Ninfas|Oreadang Ninfas]],<br>gubat sa Palasyo ng masidhing [[:w:Harpiyas|Harp'yas]],<br>nangaawa [[:wikt:disin|disi't]] naakay lumiyag<br>sa himalang tipon [[:wikt:karikta't|karikta't]] hirap. <br><br> Ang abang uyamin ng [[:wikt:dalita't|dalita't]] sakit —<br>and dalawang mata'y bukal ang kaparis;<br>sa luhang [[:wikt:nanatak|nanatak]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:pumapatak|pumapatak]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:patak|patak]].</ref> at [[:wikt:tinangis-tangis|tinangis-tangis]],<br>ganito'y damdamin ng may awang dibdib. <br><br> "Mahiganting langit! Bangis mo'y nasaan?<br>ngayo'y [[:wikt:naniniig|naniniig]] sa [[:wikt:pagkagulaylay|pagkagulaylay]];<br>bago'y ang bandila ng lalong kasam-an<br>sa [[:wikt:Reynong|Reynong]] [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]]'y iniwagayway." <br><br> "Sa loob at labas ng bayan kong sawi,<br>[[:wikt:kaliluha'y|kaliluha'y]] siyang nangyayaring hari,<br>kagalinga't bait ay [[:wikt:nalulugami|nalulugami]],<br>ininis sa hukay ng dusa't pighati." <br><br> "Ang magandang asal ay ipinupukol<br>sa laot ng dagat kutya't [[:wikt:linggatong|linggatong]];<br>[[:wikt:balang|balang]] magagaling ay ibinabaon<br>at inililibing na walang kabaong." <br><br> "Nguni, at ang [[:wikt:lilo't|lilo't]] masasamang loob<br>sa trono ng puri ay iniluklok,<br>at sa balang [[:wikt:sukab|sukab]] na may asal-hayop,<br>mabangong insenso ang [[:wikt:isinusuob|isinusuob]]." <br><br> "[[:wikt:kaliluha't|Kaliluha't]] sama ang ulo'y nagtayo<br>at ang kabaita'y [[:wikt:kimi|kimi]] at nakayuko;<br>santong katuwira'y [[:wikt:lugami|lugami]] at [[:wikt:hapo|hapo]],<br>ang luha na lamang ang pinapatulo." <br><br> "At ang balang bibig na binubukalan<br>ng sabing magaling at katotohanan,<br>agad binibiyak at [[:wikt:sinisikangan|sinisikangan]]<br>ng [[:wikt:kalis|kalis]] ng lalong [[:wikt:dustang|dustang]] kamatayan." <br><br> "O, taksil na [[:wikt:pita|pita]] sa yama't mataas!<br>O, hangad sa puring hanging lumilipas!<br>Ikaw ang dahilan ng kasam-ang lahat<br>at [[:wikt:niring|niring]] nasapit na kahabag-habag!"<ref>Ang kinakausap dito ni [[Florante]] ay ang [[Konde Adolfo]] bilang paninisi sa kanyang [[:wikt:kaliluhang|kalilihang]] ginawa kay Florante at sa [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]].</ref> <br><br> "Sa Korona dahil ng [[Haring Linceo]],<br>at sa kayamanan ng [[:w:Duke|Dukeng]] Ama<ref>si [[Duke Briseo]]</ref> ko,<br>ang ipinangahas ng [[Konde Adolfo]]<br>sabugan ng sama ang Albanyang [[:wikt:Reyno|Reyno]]." <br><br> "Ang lahat ng ito, maawaing Langit,<br>Iyong tinutunghaya'y ano't natitiis?<br>Mula Ka ng buong katuwira't bait,<br>pinayagang Mong ilubog ng lupit<ref>si [[Florante]]</ref>."<ref>Ang kinakausap dito ni [[Florante]] ay ang [[:w:Diyos|Diyos]]. Pareho ito hanggang sa huling saknong.</ref> <br><br> "Makapangyarihang kamay Mo'y ikilos,<br>pamimilansikin ang kalis ng poot;<br>sa Reynong Albanya'y kusang ibulusok<br>ang Iyong higanti sa masamang-loob<ref>Si [[Konde Adolfo]] ang itinutukoy.</ref>." <br><br> Bakit Kalangita'y bingi Ka sa akin?<br>Ang tapat kong luhog ay hindi mo dinggin?<br>'di yata't sa isang alipusta't iling<br>sampung tainga mo'y [[:wikt:ipinangunguling|ipinangunguling]]? <br><br> "[[:wikt:datapuwa't|Datapuwa't]] sino ang [[:wikt:tatarok|tatarok]] kaya<br>sa mahal Mong lihim, [[:w:Diyos|Diyos]] na dakila?<br>Walang nangyayari sa balat ng lupa,<br>'di may kagaligang Iyong ninanasa." <br><br> "Ay, 'di saan ngayon ako mangangapit?<br>Saan ipupukol ang tinangis-tangis,<br>kung ayaw na ngayong dinigin ng Langit,<br>ang sigaw ng aking malumbay ng boses?" | Orihinal = Dan͠gan doo,i, ualang Oreadang Ninfas,<br>gúbat na Palacio n͠g masidhing Harpías,<br>nangaaua disi,t, na acay lumiyag<br>sa himaláng tipon n͠g caricta,t, hirap. <br><br> Ang abáng oyamin n͠g dálita,t, sáquit<br>ang dalauang mata,i, bucál ang caparis,<br>sa lúhang nanatác, at tinan͠gis-tan͠gis<br>ganito,i, damdamin n͠g may auang dibdib. <br><br> Mahiganting lan͠git, ban͠gis mo,i, nasaan?<br>n͠gayo,i, naniniig sa pagcá-gulaylay<br>bago,i, ang bandilà n͠g lalong casam-an<br>sa Reinong Albania,i, iniuauagayuay? <br><br> Sa loob at labás, n͠g bayan cong sauî<br>caliluha,i, siyang nangyayaring harî<br>cagalin͠ga,t, bait ay nalulugamî<br>ininís sa hucay nang dusa,t, pighatî. <br><br> Ang magandang asal ay ipinupucól<br>sa láot n͠g dagat n͠g cut-ya,t, lingatong<br>balang magagalíng ay ibinabaón<br>at inalilibing na ualáng cabaong. <br><br> N͠guni, ay ang lilo,t, masasamang loób<br>sa trono n͠g puri ay inalulucloc<br>at sa balang sucáb na may asal hayop<br>maban͠gong incienso ang isinusuob. <br><br> Caliluha,t, sama ang úlo,i, nagtayô<br>at ang cabaita,i, quimi,t, nacayucô,<br>santong catouira,i, lugamì at hapô,<br>ang lúha na lamang ang pinatutulô. <br><br> At ang balang bibíg na binubucalán<br>nang sabing magalíng at catutuhanan<br>agád binibiác at sinisican͠gan<br>nang cáliz n͠g lalong dustáng camatayan. <br><br> ¡O tacsíl na pita sa yama,t, mataás!<br>¡o hangad sa puring hanging lumilipas!<br>icao ang dahilan n͠g casamáng lahat<br>at niyaring nasapit na cahabághabág. <br><br> Sa Corona dahil n͠g haring Linceo<br>at sa cayamanan n͠g Duqueng Amá co,<br>ang ipinangahás n͠g Conde Adolfo<br>sabugan n͠g sama ang Albaniang Reino. <br><br> Ang lahát nang itó, ma-auaing lan͠git<br>iyóng tinutunghá,i, anó,t, natitiis?<br>mula ca n͠g boong catouira,t, bait<br>pinapayagan mong ilubóg n͠g lupít? <br><br> Macapangyarihang cánan mo,i, iquilos,<br>papamilansiquín ang cáliz n͠g poot,<br>sa Reinong Albania,i, cúsang ibulusoc<br>ang iyóng higantí sa masamáng loob. <br><br> Baquit calan͠gita,i, bingí ca sa aquin<br>ang tapat cong luhog ay hindi mo dingín?<br>dí yata,t, sa isang alipusta,t, ilíng<br>sampong tain͠ga mo,i, ipinan͠gun͠gulíng? <br><br> Datapua,t, sino ang tataróc caya<br>sa mahál mong lihim Dios na daquilà?<br>ualáng mangyayari sa balát n͠g lupà<br>dì may cagalin͠gang iyóng ninanásà. <br><br> ¡Ay dî saán n͠gayón acó man͠gan͠gapit!<br>¡saán ipupucól ang tinangis-tangis<br>cong ayao na n͠gayong din͠giguin ng Lan͠git<br>ang sigao n͠g aquing malumbay na voses!}} az1jxbipc8u8ce7j1twzkj8yl1p22vi 0 1909 19839 17609 2017-08-21T03:53:46Z Jarould 2427 ([[c:GR|GR]]) [[File:GeysirEruptionNear.jpg]] → [[File:Strokkur geyser eruption, close-up view.jpg]] wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|4| A = Masamang Kapalarang Sinapit | B = Pagbubukas | K = Panibugho sa Minamahal | Nilalaman = ==[[Florante]]== [[Image:Strokkur geyser eruption, close-up view.jpg|375px|right|thumb|Isang [[:w:geyser|geyser]], isang uri ng [[:w:mainit na bukal|mainit na bukal]] na malakas na nagbubuga ng tubig, maihahambing sa mga luha ni [[Florante]]]] [[Image:Flag Kingdom Of Albania.svg|230px|right|thumb|Ang [[:w:bandila ng Kaharian ng Albanya|bandila ng ikalawang Kaharian ng Albanya]], ang pagbabalik ng naunang kaharian noong nagtapos ang pagnanakop sa [[:w:Albanya|Albanya]] ng [[:w:Imperyong Otomano|Imperyong Otomano]]]] ===Kalungkutan=== Bilang binatang nakagapos sa puno ng [[:w:Higera|Higera]], si [[Florante]] ay kasalukuyang nasa ilalim ng masidhing kalungkutan; makikita ito sa kanyang lubhang pag-iyak na inihahambing sa isang [[:w:bukal|bukal]]. Ang kalungkutang ito ay bunga ng mga kaliluhang sinapit niya, ng kanyang mga minamahal at [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]]; ang mga ito ay higit na malalim na ipapaliwanag sa mga sumusunod na kabanata. ==[[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]]== Sa panahon ng pagkakagapos ni [[Florante]], ang [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]] ay nasa ilalim ng napakalaking gulo simula nang umupo sa trono ang mang-aagaw na [[Konde Adolfo]] na pumatay sa totoong [[:w:hari|hari]] ng Albanya. Sa [[:w:kaharian|kahariang]] ito ang kasamaan at kaliluhan ang namamayani. Ang kabutihan ay natatahimik. Ang mga magagaling ay inililibing nang walang kabaong at ang mga mabubuti at nagsasabi ng totoo ay pinapapatay.}} q7584hc7fp4ikzqq9yzjw5op8vsae5z 0 1910 18465 18455 2016-09-04T08:35:15Z Pandakekok9 2702 Tanggalin ang pagbabagong 18455 ni [[Special:Contributions/112.198.72.75|112.198.72.75]] ([[User talk:112.198.72.75|Usapan]]) wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|5| A = Panibugho sa Minamahal | B = Masamang Kapalarang Sinapit | K = Paggunita sa Nakaraan | Kasalukuyan = "Kung siya Mong<ref>{{Babala-IPA}}Itinutukoy dito ang [[:w:Diyos|Diyos]] ng [[:w:Kristiyanismo|Kristiyanismo]].</ref> ibig na ako'y magdusa,<br>Langit na mataas, aking [[:wikt:mababata|mababata]];<br>isagi Mo lamang sa puso ni [[Laura]]<ref>Ibinibigkas nang {{IPA|/'laʊra/}} sa karamihan ng pagkakataon.</ref> —<br>ako'y minsan-minsang mapag-alaala." <br><br> "At dito sa laot ng dusa't hinagpis,<br>malawak na lubhang aking tinatawid;<br>gunita ni Laura sa naabang ibig,<br>siya ko na lamang ligaya sa dibdib." <br><br> "Munting [[:wikt:gunam-gunam|gunam-gunam]] ng sinta ko't mutya<br>nang dahil sa aki'y dakila kong tuwa;<br>higit sa malaking hirap at [[:wikt:dalita|dalita]],<br>parusa ng taong [[:wikt:lilo't|lilo't]] walang awa."<ref>Si [[Laura]] ang tinutukoy ni [[Florante]].</ref> <br><br> "Sa pagkagapos ko'y guni-gunihin,<br>malamig nang bangkay akong nahihimbing;<br>at [[:wikt:tinatangisan|tinatangisan]] ng [[:wikt:sula|sula]] ko't giliw,<br>ang pagkabuhay ko'y walang [[:wikt:hangga|hangga]] [[:wikt:mandin|mandin]]." <br><br> "Kung [[:wikt:apuhapin|apuhapin]] ko sa sariling isip,<br>ang suyuan naman ng pili kong ibig;<br>ang pagluha niya kung ako'y may [[:wikt:hapis|hapis]],<br>nagiging ligaya yaring madlang sakit." <br><br> "Nguni, sa aba ko sawing kapalaran!<br>Ano pang halaga ng gayong suyuan ...<br>ang sing-ibig ko'y katahimikan<br>ay humihilig na sa ibang kandungan?" <br><br> "Sa sinapupunan<ref>Ang kahulugang ginagamit dito ay "pangangalaga", at walang kaugnayan ito sa higit na kilalang kahulugan nitong "kinalalagyan ng sanggol sa loob ng isang babae".</ref> ng [[Konde Adolfo]],<br>aking natatanaw si Laurang sinta ko;<br>kamataya't [[:wikt:nahan|nahan]] ang dating bangis mo,<br>nang 'di ko damdamin ang hirap na ito?" <br><br> Dito hinimatay sa paghihinagpis,<br>sumuko ang puso sa dahas ng sakit<ref>Ibinibigkas nang {{IPA|/'sakɪt/}}, hindi nang {{IPA|/sa'kɪt/}} dahil itinutukoy ng salita ang paghihirap ng sarili at isip hindi ng mismong katawan. Ganito rin ang pagtutukoy sa karamihan ng paggamit ng salitang ito.</ref>;<br>ulo'y [[:wikt:nalungayngay|nalungayngay]], luha'y [[:wikt:bumalisbis|bumalisbis]],<br>kinagagapusang kahoy ay nadilig. <br><br> Magmula sa yapak hanggang sa [[:wikt:ulunan|ulunan]],<br>nalimbag ang bangis ng kapighatian;<br>at ang [[:wikt:panibugho'y|panibugho'y]] gumamit ng asal<br>ng lalong marahas, [[:wikt:lilong|lilong]] kamatayan. <br><br> Ang [[:wikt:kahima't|kahima't]] sinong hindi maramdamin,<br>kung ito'y makita'y magmamahabagin<br>matipid na luha ay paaagusin,<br>ang nagparusa ma'y pilit [[:wikt:hahapisin|hahapisin]]. <br><br> Sukat na ang tingnan ang [[:wikt:lugaming|lugaming]] anyo<br>nitong sa [[:wikt:dalita'y|dalita'y]] hindi makakibo,<br>aakayin biglang umiyak ang puso,<br>kung wala nang luhang sa mata'y itulo. <br><br> Gaano ang awang bubugso sa dibdib<br>na may karamdamang maanyong tumitig,<br>kung ang [[:wikt:panambita't|panambita't]] daing ay marinig<br>nang mahimasmasan ang tipon ng sakit? <br><br> Halos buong gubat ay nasasabugan<br>ng dinaing-daing na lubhang malumbay,<br>na inuulit pa at isinisigaw<br>sagot sa malayo niyong alingawngaw. <br><br> "Ay! Laurang<ref>Ibinibigkas nang {{IPA|/'lauraŋ/}}, kakaiba sa karaniwang bigkas ng pangalan ni [[Laura]]. Ito ay upang matiyak ang pagkakaroon ng 12 pantig sa bawat taludtod.</ref> Poo'y bakit isinuyo<br>sa iba ang sintang sa aki'y pangako;<br>at [[:wikt:pinaglilihan|pinagliluhan]] ang tapat na puso<ref>Ang tinutukoy dito ay ang puso ni [[Florante]].</ref><br>pinaggugulan mo ng luhang tumulo?" <br><br> "'di<ref>Nangungulang ng "ba" ang taludtod. Muli inalis ito upang matiyak ang 12 pantig.</ref> sinumpaan mo sa harap ng Langit<br>na 'di [[:wikt:maglililo|maglililo]] sa aking pag-ibig?<br>Ipinabigay ko naman [[:wikt:yaring|yaring]] dibdib,<br>wala sa gunita itong masasapit!" | Orihinal = Cong siya mong ibig na aco,i, magdusa<br>Lan͠git na mataás aquing mababata<br>iságì mo lamang sa púso ni Laura<br>aco,i, minsan minsang mapag ala-ala. <br><br> At dito sa laot n͠g dusa,t, hinagpis,<br>malauac na luhang aquing tinatauid<br>gunitâ ni Laura sa naabáng ibig<br>siya co na lamang ligaya sa dibdib. <br><br> Munting gunam-gunam n͠g sintá co,t, mutyâ<br>n͠g dahil sa aqui,i, daquilâ cong touâ,<br>higuít na malaquíng hírap at dalita<br>parusa ng táuong lilo,t, ualang aua. <br><br> Sa pagka gapus co,i, cong guni-gunihín<br>malamig nang bangcay acong nahihimbíng<br>at tinatan͠gisan nang sula co,t, guiliu,<br>ang pagca-búhay co,i, ualang hangá mandin. <br><br> Cong apuhapin co sa sariling isip<br>ang suyúan namin nang pili cong ibig,<br>ang pag luhâ niyá cong aco,i, may hapis<br>naguiguing ligaya yaring madláng sáquit. <br><br> ¡Ngunì sa abá co! ¡sauing capalaran!<br>anópang halagá nang gayóng suyúan<br>cun ang sin-ibig co,i, sa catahimican<br>ay humihilig na sa ibáng candun͠gan? <br><br> Sa sinapupunan nang Conde Adolfo<br>aquing natatanáo si Laurang sintá co,<br>camataya,i, nahan ang dating ban͠gis mo?<br>nang díco damdamín ang hirap na itó. <br><br> Dito hinimatáy sa pag hihinagpís<br>sumúcò ang püsò sa dahás nang sáquit,<br>ulo,i, nalun͠gay-n͠gay, lúhà,i, bumalisbís,<br>quinagagapusang cahoy ay nadilíg. <br><br> Mag mulâ sa yapac hangang sa ulunán<br>nalimbág ang ban͠gís nang capighatían,<br>at ang panibugho,i, gumamit nang asal<br>nang lalong marahás lilong camatayan. <br><br> Ang cahima,t, sinong hindî maramdamin<br>cong ito,i, maquita,i, mag mamahabáguin,<br>matipid na lúhà ay pa-aagusin<br>ang nagparusa ma,i, pilit hahapisin. <br><br> Súcat na ang tingnàn ang lugaming anyo<br>nitong sa dálita,i, hindi macaquibô<br>aacaing bigláng umiyác ang púsô<br>cong ualâ nang lúhang sa mata,i, itúlô. <br><br> Ga-ano ang áuang bubugsô sa dibdib<br>nang may caramdamang ma anyóng tumitig<br>cun ang panambita,t, daing ay marin͠gig<br>nang mahimasmasan ang tipon nang sáquit? <br><br> Halos boong gúbat ay na sa sabúgan<br>nang ina-ing-aing na lubháng malumbáy<br>na inu-ulit pa at isinisigao<br>sagót sa malayò niyaóng alin͠gao-n͠gao. <br><br> ¡Ay Laurang poo,i,! baquit isinúyò<br>sa iba ang sintang sa aqui pan͠gacò<br>at pinag liluhan ang tapat na púsó<br>pinang-gugulan mo nang lúhang tumuló? <br><br> Dî sinumpa-án mo sa haráp nang lan͠git<br>na dî maglililo sa aquing pagibig?<br>ipinabigay co namán yaring dibdib<br>uala sa gunitâ itóng masasapit.}} 0ntw5pqmumzq0r2hi2zvi2jbcm606d9 0 1912 5697 4394 2008-08-24T12:21:09Z AiraBot 160 sa ngalan ni [[User:Felipe Aira|Felipe Aira]], pinalitan ang mga banyagaing salita ng mga katutubong katumbas wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|5| A = Panibugho sa Minamahal | B = Masamang Kapalarang Sinapit | K = Paggunita sa Nakaraan | Nilalaman = ==Lagom== Ang kabanatang ito ay umiikot sa kalungkutan ni [[Florante]], ang muli niyang pag-aalinlangan sa [[:w:Diyos|Diyos]], at, higit sa lahat, ang selos niya kay [[Florante at Laura/Mga tauhan#Laura|Laurang]] kanyang iniisip na tinanggap na ang pag-ibig ng [[Florante at Laura/Mga tauhan#Konde Adolfo|Konde Adolfo]], at minahal na ito. ==Kalagayan ni [[Florante]]== [[Image:GatedPipe.JPG|300px|right|thumb|Pagdilig sa isang taniman; maikukumalang-alang sa pagdilig ng mga luha ni [[Florante]] sa punong [[:w:Higera|Higerang]] kinagagapusan.]] Si [[Florante]] ay kasalukuyang sumasailalim nanaman ng higit na hinagpis, at ngayon pagseselos. Ito ay dahil kanyang naalala si [[Laura]], ang [[:w:prinsesa|prinsesang]] kanyang katipan. Naalala niya ang pang-aagaw na ginawa ng [[Konde Adolfo]] kay Laura, kasabay ng pang-aagaw niya ng trono ng [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]]. At dahil sa lubhang kalungkutang iyon, hinimatay bigla si Florante; kung saan nalungayngay ang kanyang ulo, at natuloy ang pag-iyak, na sa sobrang pag-iyak na ito, nadiligan ang punong [[:w:Higera|Higerang]] kinagagapusan. Ang kalungkutan at pagpapakahirap ni Florante ay madaling makikita. Ayon nga sa sabi ng may-akda sa awit, hindi maantas ang "awang bubugso sa dibdib" ng sino mang makarinig ng panaghoy ni Florante. At sa lakas ng panaghoy na ito, sa buong kagubatan, maririnig ito. Sa huling bahagi, nagising na si Florante, at nagsimula na ang pagtatanong kay Laura kung bakit niya nililo ang "tapat na puso" ni Florante bagaman sumumpa siya sa [[:w:Diyos|Diyos]] na hindi niya lililuhin si Florante. Dito makikitang ipinalagay na talaga ni Floranteng nililo na siya ni Laura para kay Adolfo.}} 2n73tc5s5m5dp2iscgwjh8lci7uxv3d 10 1914 5015 4190 2008-04-22T14:25:16Z Felipe Aira 83 wikitext text/x-wiki <references /><noinclude>[[Category:Mga suleras]]</noinclude> axu1wd8jxa65i2vnssau7e6dq1md07x 0 1915 16951 16950 2015-11-08T21:24:06Z 70.73.150.216 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|6| A = Paggunita sa Nakaraan | B = Panibugho sa Minamahal | K = Pagdating ng Moro sa Gubat | Kasalukuyan = "Katiwalà ako't ang iyòng kariktán,<br>kapilas ng langit — [[:wikt:anaki'y|anaki'y]] matibay;<br>tapát ang púsò mo<ref>Si [[Laura]] ang itinutukoy.</ref>'t 'dî [[:wikt:nagunam-gunam|nagunam-gunam]]<br>na ang [[:wikt:paglililo'y|paglililo'y]] nasa kagandahan." <br><br> "Hindî ko akalang iyóng sasayangin<br>maraming lúhà mong ginugol sa akin;<br>taguring madalás na akó ang giliw,<br>mukhâ ko ang lunas sa madláng [[:wikt:hilahil|hilahil]]." <br><br> "'di kung akó Poo'y utusang mang-gubat<br>ng hari<ref>Ang [[Haring Linceo]] ang itinutukoy.</ref> mong ama sa alin mang s'yudad<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:siyudad|siyudad]]" sa pagpapahulugang "[[:wikt:bayan|bayan]]"/"[[:wikt:bansa|bansa]]", hindi bilang isang [[:w:lungsod|lungsod]].</ref>,<br>kung ginagawá mo ang aking sagisag,<br>dalawá mong matá'y nanalong nang perlas<ref>Tinutukoy nito ang pag-iyak ni [[Laura]] sa bawat pag-alis ni [[Florante]] upang managupa sa ilalim ng mga utos ng [[Haring Linceo]], [[:w:hari|hari]] ng [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]], at ama ni Laura.</ref>?" <br><br> Ang aking [[:wikt:plumahe|plumahe]] kung itinatalî<br>nang parang korales na iyóng dalirî,<br>buntóng hihingá mo’y, nakiki-ugalî<br>sa kilos nang gintóng ipina-nanahî." <br><br> "Makailan, [[Laura]]ng sa aki'y iyabot,<br>basâ pa nang lúhà [[:wikt:bandáng|bandáng]] isusuut;<br>ibinibigay mo ay naghi-himutók,<br>takot masugatan sa [[:wikt:pakikihamok|pakikihamok]]!" <br><br> "[[:wikt:Baluti't|Baluti't]] [[:wikt:koleto'y|koleto'y]] 'dî mo papayagan<br>madampi't malapat sa aking katawan,<br>kundî tingnan muna't bakâ may kalawang<br>ay nanganganib kang damit ko'y marumhán." <br><br> "Sinisiyasat mo ang tibay at kintáb<br>na kung sayaran man ng tagá'y dumulás;<br>at kung malayò mang iyóng minamalas,<br>sa gitnâ nang hukbo’y, [[:wikt:makilaláng|makilaláng]] agád." <br><br> "Pahi-hiyasan mo ang aking [[:wikt:turbante|turbante]]<br>ng perlas, [[:wikt:topasyo't|topasyo't]] maningning na rubí;<br>bukód ang magalaw na batóng d'yamante,<br>púnô ng ngalan mong isang letrang L<ref>Binibigkas nang /e-le/ ([[:w:Wikang Kastila|Kastilang]] pagbigkas).</ref>." <br><br> "Hanggang ako'y wala't [[:wikt:nakikipag-hámok|nakikipag-hámok]],<br>[[:wikt:nang-aapuhap|nang-aapuhap]] ka ng pang-aliw-loob;<br>manalo man ako'y kung bagong [[:wikt:nanasok|nanasok]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:pumapasok|pumapasok]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:pasok|pasok]].</ref>,<br>nakikita mo na'y may dalá pang tákot." <br><br> "Buong panganib mo'y bakâ nagka-sugat,<br>'di maniniwalà kung 'di masiyasat;<br>at kung [[:wikt:magkagurlís|magkagurlís]] ng muntî sa balát,<br>hinuhugasan mo nang lúhang [[:wikt:nanaták|nanaták]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:pumapatak|pumapatak]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:patak|patak]].</ref>." <br><br> "Kung ako'y mayroong [[:wikt:kahapisang|kahapisang]] muntî,<br>tatanungin muná kung anó ang sanhî,<br>hanggang 'di [[:wikt:malining|malining]] ay idinarampî<br>sa mga mukhâ ko, ang rubí mong lábî." <br><br> "Hindî ka tutugot kundî matalastás,<br>kakapitan mo nang mabigyan nang lúnas,<br>dadalhin sa hardi't duon ihahanap<br>nang ika-a-aliw, sa mga bulaklák." <br><br> "Iyong pipitasín ang lalong marikít,<br>[[:wikt:dinî|dinî]] sa liig ko'y kúsang isasabit;<br>tuhog na bulaklak sadyáng [[:wikt:salit-salit|salit-salit]],<br>[[:wikt:pag-uupandín|pag-uupandín]] mong lumbay ko'y [[:wikt:mapaknít|mapaknít]]." <br><br> "At kung ang hapis ko’y, hindî [[:wikt:masawatâ|masawatâ]],<br>sa pilik-matá mo’y, dadáloy ang lúhâ,<br>napa-saán ngayón ang gayóng arugâ,<br>sa dalá kong sákit ay 'di [[:wikt:i-apulâ|i-apulâ]]?" <br><br> "Halina, Laura't aking kailangan<br>ngayon ang lingap mo nang naunang araw;<br>ngayó’y hinihingî ang iyong pag-damay —<br>ang abáng sintá mo’y, nasa kamatayan." <br><br> "At ngayóng malaki ang aking [[:wikt:dálitâ|dálitâ]]<br>ay dî humahanap nang maraming lúhâ;<br>sukat ang kapaták na [[:wikt:maka-apulâ|maka-apulâ]],<br>kung sa may pag sintang púsò mo’y, mag mulâ.." <br><br> "Katawan ko’y, ngayón siyasatin, ibig,<br>[[:wikt:tigní|tigní]] ang súgat kong dí gawâ nang [[:wikt:kális|kális]];<br>hugasan ang dugóng [[:wikt:nanálong|nanálong]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:bumabalong|bumabalong]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:balong|balong]].</ref> sa gitgit<br>nang kamay ko, paa’t, natataling liig." <br><br> "Halina, irog ko’t, ang damít ko’y, tingnán,<br>ang hindî mo ibig [[:wikt:dampiháng|dampiháng]] kalawang;<br>[[:wikt:kalagín|kalagín]] ang lubid, at iyong bihisan,<ref>Ang kasuutan ni [[Florante]] ang tinutukoy dito.</ref><br>matinding dusa ko’y, nang gumaán-gaán." <br><br> "Ang mga matá mo’y, kung iyóng ititig<br>dini sa anyô kong [[:wikt:sadlakan|sadlakan]] nang sákit,<br>[[:wikt:upang|upang]] di mapigil ang takbóng mabilís<br>[[:wikt:niyaring|niyaring]] abáng búhay sa ikapa-patíd<ref>ikakamatay</ref>." <br><br> "Wala na Laura't ikaw na nga lamang<br>ang makalulunas niring kahirapan;<br>damhin ng kamay mo ang aking katawan<br>at bangkay man ako'y muling mabubuhay!" <br><br> "Nguni, sa aba ko! Ay, sa laking hirap!<br>Wala na si Laura'y aking tinatawag!<br>Napalayu-layo't 'di na lumiliyag<br>[[:wikt:ipinagkanulo|ipinagkanulo]] ang sinta kong tapat." <br><br> "Sa ibang kandunga'y ipinagbiyaya<br>ang pusong akin na at ako'y dinaya;<br>buong pag-ibig ko'y ipinang-anyaya,<br>nilimot ang sinta't sinayang ang luha." <br><br> "Alin pa ang hirap na 'di na sa akin?<br>May kamatayan pang 'di ko daramdamin?<br>Ulila sa ama't sa inang nag-angkin,<br>walang kaibiga't nilimot ng giliw." <br><br> "Dusa sa puri kong kusang [[:wikt:siniphayo|siniphayo]],<br>palasong may lasong natirik sa puso;<br>habag sa ama ko'y [[:wikt:tunod|tunod]] na tumino,<br>ako'y sinusunog niring [[:wikt:panibugho|panibugho]]." <br><br> "Ito'y siyang una sa lahat ng hirap,<br>pagdaya ni Laura ang kumakamandag;<br>dini sa buhay ko'y siyang [[:wikt:nagsasadlak|nagsasadlak]]<br>sa libingang laan ng masamang palad." <br><br> "O, [[Konde Adolfo]], inilapat mo man<br>sa akin ang hirap ng sansinukuban,<br>ang kabangisan mo'y pinapasalamatan,<br>ang puso ni Laura'y kung hindi inagaw." <br><br> Dito naghimutok nang kasindak-sindak<br>na umalingawngaw sa loob ng gubat;<br>tinangay ang diwa't karamdamang hawak<br>ng buntung-hininga't luhang [[:wikt:lumagaslas|lumagaslas]]. <br><br> Sa puno ng kahoy ay [[:wikt:napayukayok|napayukayok]],<br>ang liig ay supil ng lubid na gapos;<br>bangkay na mistula't ang kulay na [[:wikt:burok|burok]]<br>ng kaniyang mukha'y naging puting lubos. | Orihinal = Catiualà aco,t, ang iyòng carictán<br>capilas nang Lan͠git anaqui matibay,<br>tapát ang púsò mo,t, dî nagunamgunam<br>na ang pag lililo,i, na sa cagandahan. <br><br> Hindî co acalang iyóng sa-sayan͠gin<br>maraming lúhà mong guinugol sa aquin<br>taguring madalás na acó ang guiliu,<br>muc-hâ co ang lunas sa madláng hilahil. <br><br> Di cong acó Poo,i, utusang mang-gúbat<br>nang Hari mong Amá sa alín man Ciudad<br>cong guinagauá mo ang aquing saguisag<br>dalauá mong matá,i, nanalong nang perlas? <br><br> Ang aquing plumage cung itinatalî<br>nang parang corales na iyóng dalirî<br>buntóng hihin͠gá mo,i, naquiqui-ugalî<br>sa quilos nang guintóng ipinananahî. <br><br> Macailan Laurang sa aqui,i, iabot,<br>basâ pa nang lúhà bandang isusuut,<br>ibinibigay mo ay nag hihimutóc<br>tacot masugatan sa paquiquihamoc. <br><br> Baluti,t, coleto,i, dî mo papayagan<br>madampi,t, malapat sa aquing catao-an<br>cundî tingnan muna,t, bacâ may calauang<br>ay nan͠gan͠ganib cang damit co,i, marumhán. <br><br> Sinisiyasat mo ang tibay, at quintáb<br>na cong sayaran man nang tagá,i, dumulás<br>at cong malayò mang iyóng minamalas<br>sa guitnâ nang hokbo,i, makilalang agád. <br><br> Pahihiasan mo ang aquing turbante<br>nang perlas topasio,t, maningníng na rubé,<br>bucód ang magalao na batóng diamante<br>púnô nang n͠galan mong isang letrang L. <br><br> Hangang aco,i, uala,t, naquiquipag-hámoc<br>nang aapuhap ca nang pang aliu loob;<br>manalo man aco,i, cun bagong nanasoc<br>naquiquita mo na,i, may dalá pang tácot. <br><br> Boong pan͠ganib mo,i, bacâ nagca sugat<br>di maniniualà cundi masiasat<br>at cung magcagurlís nang muntî sa balát<br>hinuhugasan mo nang lúhang nanatác. <br><br> Cung aco,i, mayroong cahapisang muntî<br>tatanun͠gin moná cun anó ang sanhî,<br>hangang di malining ay idinarampî<br>sa mga muc-ha co, ang rube mong lábî. <br><br> Hindî ca tutugot cundî matalastás,<br>cacapitan monang mag bigla nang lúnas,<br>dadalhin sa jardi,t, doon ihahanap,<br>nang ica-aaliu, sa mga bulaclác. <br><br> Iyong pipitasín ang lalong mariquít<br>dini sa li-ig co,i, cúsang isasabit<br>tuhog na bulaclac sadyáng saglit-saglit,<br>pag-uupandín mong lumbay co,i, mapacnít. <br><br> At cun ang hapis co,i, hindî masauatâ<br>sa pilic-matá mo,i, dadáloy ang lúhâ<br>na pasaán n͠gayón ang gayóng arugâ<br>sa dalá cong sáquit ay di i-apulâ? <br><br> Halina Laura,t, aquing cailangan<br>n͠gayon, ang lin͠gap mo nang naunang arao,<br>n͠gayón hinihin͠gî ang iyong pag-damay;<br>ang abáng sintá mo,i, na sa camatayan. <br><br> At n͠gayóng malaqui ang aquing dálitâ,<br>ay dî humahanap nang maraming lúhâ,<br>sucat ang capatác na maca-apulâ<br>cun sa may pag sintang púsò mo,i, mag mulâ. <br><br> Catao-ang co,i, n͠gayón siyasatin, ibig,<br>tigní ang súgat cong dí gauâ nang cáliz<br>hugasan ang dugóng nanálong sa guitguít<br>nang camay co, paa,t, natataling li-ig. <br><br> Halina, irog co,t, ang damít co,i, tingnán,<br>ang hindî mo ibig dampioháng calauang<br>calaguín ang lubid, at iyong bihisan,<br>matinding disa co,i, nang gumaán-gaán. <br><br> Ang m͠ga matá mo,i, cun iyóng ititig<br>dini sa anyô cong sadlacan nang sáquit<br>upanding mapiguil ang tacóng mabilís<br>niyaring abáng búhay sa icapapatíd. <br><br> Uala na Laura,t, icao nan͠ga lamang<br>ang macalulunas niyaring cahirapan;<br>damhín nang camay mo ang aquing catauan,<br>at bangcay man aco,i, mulíng mabúbuhay! <br><br> N͠guní ¡sa abáco! ¡ay sa laquing hirap!<br>ualâ na si Laura,i, laquing tinatauag!<br>napalayo-layo,t, di na lumiliyag,<br>ipinag cánolò ang sintá cong tapát. <br><br> Sa ibang candun͠ga,i, ipinagbiyayà<br>ang púsong aquin na, at aco,i, dinayá<br>boóng pag-ibig co,i, ipinan͠ganyaya<br>linimot ang sintá,t, sinayang ang luhá. <br><br> Alin pa ang hirap na dî na sa aquin?<br>may camatayan pang dîco dadamdamín?<br>ulila sa Amá,t, sa Ináng nag-angquin,<br>ualang kaibiga,t, linimot ng guiliu. <br><br> Dusa sa puri cong cúsang siniphayò,<br>palasong may lasong natiric sa púsò;<br>habág sa Amá co,i, túnod na tumimo;<br>aco,i, sinusunog niyaring panibughò. <br><br> Ito,i, siyang una sa lahat n͠g hirap,<br>pag dayà ni Laura ang cumacamandág<br>dini sa búhay co,i, siyang magsa-sadlac<br>sa lingin͠gang la-án ng masamáng palad. <br><br> O conde Adolfo,i, ilinapat mo man<br>sa aquin ang hirap n͠g sangsinucuban,<br>ang caban͠gisan mo,i, ipinasalamatan,<br>ang púsò ni Laura,i, cong hindî inagao. <br><br> Dito nag-himutóc ng casindac-sindác<br>na umaalin͠gao-n͠gao sa loob n͠g gúbat<br>tinangay ang diua,t, caramdamang hauac<br>n͠g buntóng hinin͠ga,t, lúhang lumagaslás. <br><br> Sa púno n͠g cahoy ay napa-yucayoc,<br>ang li-ig ay supil n͠g lúbid na gapos,<br>bangcay na mistula,t, ang culay na buroc<br>n͠g caniyang muc-ha,i, naguing puting lubós.}} imnrgfuhohv9fhizayzduaoc02ju8yi 0 1918 22400 22399 2019-02-05T12:27:34Z Auriga05 3914 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|6| A = Paggunita sa Nakaraan | B = Panibugho sa Minamahal | K = Pagdating ng Moro sa Gubat | Nilalaman = ==Pagsasalaysay ni [[Florante]]== ===Paniniwala=== {{Rquote|right|<center>''"O, [[Konde Adolfo]], inilapat mo man sa akin ang hirap ng sansinukuban ang kabangisan mo'y pinasasalamatan, ang puso ni [[Laura]]'y kung hindi inagaw."</center>|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} Sa unang dalawang saknong, payak lamang ang pagpapahiwatig. Isinalaysay ni [[Florante]]ng "ang paglililo'y nasa kagandahan"; nangangahulugang naniniwala si Floranteng sa lalong ganda higit na marami pa ang panlililong darating. Maihahambing sa paniniwala at niya kay [[Laura]]ng saksakan ng ganda dahil, muli kanyang pinapaniwalaan na tinanggap niya na ang pag-ibig na handog ng [[Konde Adolfo]], hindi na siya mahal ni Laura, at kinalimutan na ang kanilang pagmamahalan noong nakaraan. Ang paniniwalang ito ay lubhang nagpapahirap kay Florante, at itinuturing niyang pinakamasaklap sa lahat. Kagaya ng kanyang sinabi sa kanan, pasasalamatan niya pa si Konde Adolfo kundi niya lang daw "inagaw" si Laura, nagpapakita ng kabaitang likas kay Florante. Sa mga huling saknong naman, makikita ang pagsuko ni Florante, at ang kanyang paniniwalang lahat ng dusa, sakit at kamatayan ay kanya nang dinama; ngunit sa totoong buhay malabo itong mangyari, at isa lamang na [[:w:pagmamalabis|pagmamalabis]] upang maipakitang siya ay lubhang naghihirap. Kagaya nga ng sinabi niya "Ito'y siyang una sa lahat ng hirap", ipinapahiwatig na ang kanyang dusa ay ang nangunguna sa kanyang mga dinanas, o maaaring sa lahat ng dusa sa buong sansinukob, at "libingan laan ng masamang palad.", ipinapahiwatig namang naniniwala siyang dahil sa dusang kanyang dinaranas, maaaring ang kinagagapusan niyang [[:w:Hegira|hegira]] na ang kanyang maging libingan. [[Image:Armure-cuirassier-p1030453.jpg|152px|thumb|left|Isang kasuotang pandigma, kagaya ng kay [[Florante at Laura/Mga tauhan#Florante|Florante]]]] ===Nakaraan nina [[Florante]] at [[Laura]]=== [[Image:CZ brilliant.jpg|190px|right|thumb|right|[[:w:Diyamante|Diyamante]], isa sa mga ipinanghihiyas ni [[Florante at Laura/Mga tauhan#Laura|Laura]]]] [[Image:RubisintéticoEZpg.jpg|190px|right|thumb|[[:w:Rubi|Rubi]], maihahambing sa kapulahan ng mga labi ni [[Florante at Laura/Mga tauhan#Laura|Laura]]]] Simula sa ikatlong saknong, sinimulan na ni [[Florante]] ang pagsasalaysay niya sa dating nakaraan nila ni [[Laura]], lalo na kapagka siya ay inuutusang makibaka ng ama ni Laurang ang [[Haring Linceo]]. Inihahanda ni Laura ang pakikipaglaban ni Florante, sa pagtatahi ng kanyang [[:w:plumahe|plumahe]], gamit ang kanyang daliring parang [[:w:baklad|baklad]], na sa awit ay tinatawag na korales, pagsisiyasat ng kanyang [[:w:baluti|baluti]] at [[:w:koleto|koletong]] sa mga [[:w:kalawang|kalawang]] upang hindi marumhan ang damit na kundi, hindi papayagang madampi ang mga ito sa kanyang balat, at kung matibay at makintab ang mga ito upang dumulas ang mga tagang sasayad sa mga ito, at madaling makita si Florante kapag pabalik na mula sa digmaan, at pagpapahiyas ng kanyang [[:w:turbante|turbante]] ng mga [[:w:perlas|perlas]], [[:w:topasyo|topasyo]], [[:w:rubi|rubi]], [[:w:diyamante|diyamante]] at letrang [[:w:L|L]]. Bagaman inihanda ni Laura ang mga gagamitin ni Florante, nag-aalala pa rin siya nang lubos. Lumuluha siya dahil sa takot na masugatan si Florante. Kahit nakakabalik si Florante mula sa mga digmaan, takot pa rin si Laura. Una niyang ginagawa ay ang pagsisiyasat sa katawan ni Florante upang makita ang mga gurlis sa kanyang balat, at malinis ito gamit ang patak ng kanyang mga luha. Kapag malungkot naman si Florante, nag-aalala pa rin si Laura. Tinatanong niya kung ano ang problema, at habang hindi pa ito sinasagot idinarampi niya ang rubi niyang labi sa pisngi ni Florante. At upang malibsan ang lungkot ni Florante, idinadala niya siya sa [[:w:halamanan|halamanan]] upang makakuha ng bulaklak na ikakasaya ni Florante, at maisabit ito sa kanyang liig. Kung hindi man gumana ang mga pagpapasayang ito ni Laura kay Florante, luluha na lamang si Laura. ===Pag-ulila kay [[Laura]]=== Sa kalagitnaan ng kabanata, sinimulan na ni [[Florante]] ang pagtawag sa paglapit ni [[Laura]] upang muling magawa ang mga pag-aaruga niya bago siya naigapos, at noong pinakamausbong pa ang kanilang pagmamahalan. Ito ay dahil naniniwala siyang si Laura lamang ang makakalunas ng kanyang sakit. Hinihiling niyang siyasatin ni Laura ang kanyang katawan at damit sa mga kalawang, hugasan ang dugong pumapalibot sa kanyang mga kamay, paa at liig dahil sa pagkakagapos, kalagin ang pagkakagapos niya, at titigan ang kanyang nananakit na katawan upang "mapigil ang takbong mabilis" ng paglapit ng hangganan ng kanyang buhay. Ngunit sa huli, tumigil na ang mga panaghoy ni Florante dahil sa mga paniniwalang nasasaad sa unang bahagi ng seksyong ito. {{Rquote|left|<center>''Dito naghimutok nang kasindak-sindak na umalingawngaw sa loob ng gubat;''</center>|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} ==Kalagayan ni [[Florante at Laura/Mga tauhan#Florante|Florante]]== Matapos ang pagsasalaysay ni [[Florante]] tungkol sa mga panibugho at pag-ulila niya kay [[Laura]], nagtapos naman ang kabanata nang ginawa niya ang nakasaad sa kaliwa. At dahil doon, naubos ang kanyang lakas na nagpahimatay sa kanya.}} e5kfh8jffk8glo85mhako58yl2ta7dp 0 1919 6998 5903 2009-07-05T03:47:05Z Mk32 351 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|8| A = Paghahambing sa Dalawang Ama | B = Pagdating ng Moro sa Gubat | K = Sa Harap ng Panganib | Kasalukuyan = [[:wikt:Gerero'y|Gerero'y]]<ref>Si [[Aladin]] ang itinutukoy.</ref> namangha nang ito'y marinig<br>[[:wikt:pinagbaling-baling|pinagbaling-baling]] sa gubat ang titig;<br>nang walang makit'ay hinintay umulit,<br>'di naman nalao'y nagbagong [[:wikt:humibik|humibik]]. <br><br> Ang [[:w:bayani|bayaning]] [[:w:Moro|Moro]]'y lalo nang [[:wikt:namaang|namaang]],<br>"Sino'ng nananaghoy sa ganitong [[:wikt:ilang|ilang]]?"<br>lumapit sa dakong pinanggagalingan<br>ng buntung-hininga't pinakimatyagan. <br><br> Inabutan niya'y ang ganitong [[:wikt:hibik|hibik]]<ref>na mula kay [[Florante]]. Totoo ito pati sa mga sumusunod na saknong.</ref>:<br>"Ay, [[:wikt:mapagkandiling|mapagkandiling]] amang iniibig!<br>Bakit ang buhay mo'y naunang napatid,<br>ako'y inulila sa gitna ng sakit?"<ref>Ang kinakausap dito ni [[Florante]] hanggang sa pagtigil ng pagsasalita niya ay ang kanyang amang [[Duke Briseo]].</ref> <br><br> "Kung sa gunita ko'y pagkuru-kuruin<br>ang pagkahulog mo sa kamay ng taksil,<br>parang nakikita ang iyong narating ...<br>parusang marahas na kalagim-lagim." <br><br> "At alin ang hirap na 'di ikakapit<br>sa iyo ng [[Konde Adolfo]]ng malupit?<br>Ikaw ang salamin sa [[:wikt:Reyno|Reyno]] ng bait,<br>[[:wikt:pagbubuntunan|pagbubutunan]] ka ng malaking galit." <br><br> "Katawan mo ama'y parang namamalas<br>ngayon ng bunso mong [[:wikt:lugami|lugami]] sa hirap;<br>[[:wikt:pinipisan-pisan|pinipisan-pisan]] at iwinawalat<br>ng pawa ring [[:wikt:lilo't|lilo't]] [[:wikt:berdugo|berdugo]] ng [[:wikt:sukab|sukab]]." <br><br> "Ang nagkahiwalay na laman mo't buto,<br>kamay at katawang nalayo sa ulo,<br>ipinaghagisan niyong mga [[:wikt:lilo|lilo]]<br>at walang maawang maglibing ng tao." <br><br> "Sampu ng lingkod mo't mga kaibigan,<Br>kung kampi sa [[:wikt:lilo'y|lilo'y]] iyo nang kaaway;<br>ang 'di nagsaiyo'y natatakot namang<br>bangkay mo't ibao't maparurusahan." <br><br> "Hanggang dito ama'y aking naririnig,<br>nang ang iyong ulo'y itapat sa [[:wikt:kalis|kalis]];<br>ang [[:wikt:panambitan|panambitan]] mo't dalangin sa Langit<ref>Itinutukoy ang [[:w:diyos|Diyos]] ng [[:w:Kristiyanismo|kristiyanismo]].</ref>,<br>na ako'y maligtas sa kukong malupit." <br><br> "Ninanasa mo pang ako'y matabunan,<br>ng bangkay sa gitna ng pagpapatayan<ref>Itinutukoy nito ang mga digmaang kinabakahan ni [[Florante at Laura/Mga tauhan#Florante|Florante]].</ref>,<br>nang huwag mahulog sa panirang kamay<br>ng Konde Adolfong higit sa halimaw." <br><br> "Pananalangin mo'y 'di pa nagaganap,<br>sa liig mo'y biglang nahulog ang tabak;<br>[[:wikt:nasnaw|nasnaw]] sa bibig mong huling pangungusap<br>ang "[[:wikt:Adiyos|Adiyos]], bunso"'t buhay mo'y lumipas." <br><br> "Ay, amang ama ko! Kung magunam-gunam —<br>madla mong pag-irog at pagpapalayaw<ref>Ang paggamit ng salitang ito at ng iba pang mga salitang nagmula sa [[:wikt:palayaw|palayaw]] sa buong kabanatang ito ay sa kahulugan nitong "pagpapalaki sa layaw", hindi sa "pagbabansag".</ref>,<br>ipinapalaso ng [[:wikt:kapighatian|kapighatian]] —<br>luha [[:wikt:niring|niring]] pusong sa mata'y [[:wikt:nunukal|nunukal]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:bumubukal|bumubukal]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:bukal|bukal]].</ref>." <br><br> "Walang ikalawang ama ka sa lupa<br>sa anak ng kandong sa pag-aaruga;<br>ang munting [[:wikt:hapis|hapis]] kong [[:wikt:sumungaw|sumungaw]] sa mukha,<br>sa habag mo'y agad [[:wikt:nanalong|nanalong]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:kumakalong|kumakalong]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:kalong|kalong]].</ref> ang luha." <br><br> "Ang lahat ng tuwa'y natapos sa akin,<br>sampu niring buhay ay naging [[:wikt:hilahil|hilahil]];<br>ama ko'y hindi na malaong [[:wikt:hihintin|hihintin]]<br>ako't sa payapang baya<ref>Ang itinutukoy dito ay ang [[:w:langit|langit]] na kanyang kakapalagian kapag siya ay patay na.</ref>'y yayakapin."<ref>Dito nagtapos ang pagnanaghoy ni [[Florante]].</ref> <br><br> Sandaling tumigil itong [[:wikt:nananangis|nananangis]]<br>binigyang-panahong luha'y [[:wikt:tumagistis|tumagistis]]<br>niyong naaawang Morong nakikinig ...<br>sa habag ay halos magputok ang dibdib. <br><br> Tinutop ang puso at saka nagsaysay,<br>"Kailan," [[:wikt:aniya|aniya]], "luha ko'y bubukal<br>ng habag kay ama at panghihinayang<br>para ng panaghoy ng [[:wikt:nananambitan|nananambitan]]?"<ref>Ito at ang mga sumusunod na saknong ay mula sa [[:w:Moro|Morong]] [[Aladin]].</ref> <br><br> "Sa sintang inagaw ang [[:wikt:itinatangis|itinatangis]],<br>dahilan ng aking luhang nagbabatis;<br>yao'y nananaghoy dahil sa pag-ibig<br>sa amang namatay na mapagtangkilik." <br><br> "Kung ang walang patid na ibinabaha<br>ng mga mata ko'y sa hinayang mula —<br>sa mga palayaw ni ama't aruga<ref>Ito ay pagsabat ni [[Florante]]</ref> —<br>malaking palad ko't matamis na luha." <br><br> "Ngunit ang nananahang [[:wikt:maralitang|maralitang]] tubig ...<br>sa mukha't dibdib ko'y laging dumidilig,<br>kay ama nga galing dapuwa't sa bangis,<br>hindi sa [[:wikt:andukha|andukha]] at pagtatangkilik." <br><br> "Ang matatawag kong palayaw sa akin<br>ng ama ko'y itong ako'y [[:wikt:pagliluhin|pagliluhin]],<br>agawan ng sinta't panasa-nasaing<br>lumubog sa dusa't buhay ko'y makitil." <br><br> "May para kong anak na napanganyaya,<br>ang layaw sa ama'y dusa't pawang luha,<br>hindi nakalasap kahit munting tuwa<br>sa masintang inang [[:wikt:pagdaka'y|pagdaka'y]] nawala!" <br><br> Napahinto rito't narinig na muli<br>ang [[:wikt:panambitan|panambitan]] niyong natatali,<br>na ang wika'y "[[Florante at Laura/Mga tauhan#Laura|Laurang]] aliw niring [[:wikt:budhi|budhi]],<br>paalam ang abang kandong ng [[:wikt:pighati|pighati]]." <br><br> "Lumagi ka nawa sa kaligayahan,<br>sa harap ng 'di mo [[:wikt:esposong|esposong]] katipan;<br>at huwag mong datnin [[:wikt:yaring|yaring]] kinaratnan,<br>ng kasing nilimot at [[:wikt:pinagliluhan|pinagliluhan]]."<ref>Ang kinakausap dito ni [[Aladin]] pati na rin sa huling saknong ay si [[Flerida]].</ref> <br><br> "Kung nagbangis ka ma't [[:wikt:nagsukab|nagsukab]] sa akin,<br>mahal ka ring lubha [[:wikt:dini|dini]] sa [[:wikt:panimdim|panimdim]];<br>at kung mangyayari, hanggang sa malibing,<br>ang mga buto ko, kita'y sisintahin." | Orihinal = Guerrero,i, namanghâ nang ito,i, marin͠gig,<br>pinabaling-baling sa gúbat ang titig,<br>nang ualang maquita,i, hinintay umulit,<br>dî namán nala,i, nag bagong humibíc. <br><br> Ang bayaning moro,i, lalò nang namaáng<br>"sinong nananaghóy sa ganitóng iláng?"<br>lumapit sa dacong pinan͠gagalingan<br>nang buntóng hinin͠ga,t, pinaquimatyagán. <br><br> Inabutan niya,i, ang ganitóng hibic<br>¡ay mapagcandiling Amáng ini-ibig!<br>¿baquit ang búhay mo,i, na unang napatid,<br>aco,i, inolila sa guitnâ nang sáquit? <br><br> Cong sa gunitâ co,i, pagcuru-curuin<br>ang pagcahulog mo sa camay nang tacsíl,<br>parang naquiquita ang iyóng naratíng<br>parusang marahás na calaguim-laguim. <br><br> At alin ang hirap na dî icacapit<br>sa iyó nang Duque Adolfong malupit<br>icao ang salamín sa Reino nang bait<br>pagbubuntuhang ca nang malaquing gálit. <br><br> Catao-an mo Amai,i, parang namamalas<br>n͠gayón nang bunsô mong iugami sa hirap<br>pinipisang-pisang at iniuaualat<br>nang pauâ ring lilong verdugo nang sucáb. <br><br> Ang nagcahiualay na lamán mo,t, butó,<br>camay at catao-áng nálayô sa úlo,<br>ipinag-haguisan niyaóng mga lilo<br>at ualang maauang maglibing na tauo. <br><br> Sampo nang lincód mo,t, m͠ga cai-bigan<br>cong campi sa lilo,i, iyo nang ca-auay,<br>ang dî nagsi-ayo,i, natatacot naman<br>bangcay mo,i, ibaó,t, mapaparusahan. <br><br> Hangan dito ama,i, aquing naririn͠gig,<br>nang ang iyóng úlo,i, tapát sa caliz<br>ang panambitan mo,t, dalan͠gin sa Lan͠git<br>na aco,i, maligtás sa cucóng malupít. <br><br> Ninanásà mo pang acó,i, matabunan<br>n͠g bangcay sa guitnâ n͠g pagpapatayan,<br>nang houag mahúlog sa panirang camay<br>ng Conde Adolfong higuit sa halimao. <br><br> Pananalan͠gin mo,i, dî pa nagaganáp<br>sa li-ig mo,i, bigláng nahulog ang tabác<br>naanáo sa bibig mong hulíng pan͠gun͠gusap,<br>ang "adios bunso,t," búhay mo,i, lumipas. <br><br> ¡Ay amang amá co! cong magunam-gunam<br>madlâ mong pag irog at pagpapalayao<br>ipinapalaso n͠g capighatian<br>luhà niyaring púsòng sa mata,i, nunucál. <br><br> Ualáng icalauáng amá ca sa lupà<br>sa anác na candóng ng pag-aarugâ<br>ang munting hápis cong sumungao sa muc-hâ,<br>sa habág mo,i, agad nanálong ang lúhâ. <br><br> Ang lahat ng toua,i, natapos sa aquin,<br>sampô niyaring búhay ay naguing hilahil,<br>amá co,i, hindî na malaong hihintín<br>aco,i, sa payapang baya,i, yayacapin. <br><br> Sandaling tumiguil itóng nananangis,<br>binig-yáng panahón lúha,i, tumaguistís<br>niyaóng na aauang morong naquiquinyig,<br>sa habág ay halos mag putóc ang dîbdib. <br><br> Tinutóp ang púsò at saca nag say-say<br>'cailan a iya lúha co,i, bubucál<br>n͠g habág cay amá at panghihinayang<br>para ng panaghóy ng nananambitan? <br><br> Sa sintáng inagao ang itinatan͠gis,<br>dahilán n͠g aquing lúhang nagbabatis<br>yaó,i, nananaghóy dahil sa pag-ibig<br>sa amang namatáy na mapagtang-quilic. <br><br> Cun ang ualang patid na ibinabahá.<br>n͠g m͠ga mata ko,i, sa hinayang mulà<br>sa m͠ga palayao ni amá,t, arugà<br>malaquíng pálad co,t, matamís na luhà. <br><br> N͠guni,t, ang nanaháng maralitang túbig<br>sa muc-hâ,t, dibdib cong laguing dumidilig<br>cay amá n͠ga galing dapoua,t, sa ban͠gís<br>hindî sa anduca, at pagtatang-quilic. <br><br> Ang matatauag cong palayo sa aquin<br>n͠g amá co,i, tóng acó,i, pagliluhin,<br>agauan n͠g sintá,t, panasa-nasaing<br>lumubóg sa dusa,t, búhay co,i, maquitil. <br><br> ¡May para cong anác na napanganyayá<br>ang layao sa amá,i, dusa,t, pauang lúhà<br>hindi nacalasáp kahit munting touà<br>sa masintang ináng pagdaca,i, naualà! <br><br> Napahintô rito,t, narin͠gig na mulî<br>ang pananambitan niyaóng natatalî,<br>na ang uica,i, "Laurang aliu niyaring budhî<br>pa-alam ang abáng candóng n͠g paghati. <br><br> Lumaguì ca naua sa caligayahan<br>sa haráp n͠g dîmo esposong catipán,<br>at houag mong datnín yaring quinaratnán<br>n͠g casign linimot, at pinagliluhan. <br><br> Cong nagban͠gis cama,t, nagsucáb sa aquin,<br>mahal ca rin lubha dini sa panimdím,<br>at cong mangyayari hangáng sa malibíng<br>ang m͠ga butó co quita,i, sisintahín.}} o2pmgd0hjxb3uvp4u6mp2d2xa7rmemj 10 1923 4215 2008-02-28T11:27:18Z Felipe Aira 83 Bagong pahina: {| class="float{{{1}}}" width="33%" align="{{{1|align}}}" style="background-color:inherit;border-collapse:collapse;border-style:none;margin: .5em .75em;" | width="20" valign="top" sty... wikitext text/x-wiki {| class="float{{{1}}}" width="33%" align="{{{1|align}}}" style="background-color:inherit;border-collapse:collapse;border-style:none;margin: .5em .75em;" | width="20" valign="top" style="color:#B2B7F2;font-size:40px;font-family:'Times New Roman',serif;font-weight:bold;text-align:left;padding:2 2px;padding-top: 4px" | “ | valign="top" align="left" style="padding:0 10px;" | {{{2<noinclude>|Bayang magiliw, Perlas ng Silangan</noinclude>}}} | width="20" valign="bottom" style="color:#B2B7F2;font-size:40px;font-family:'Times New Roman',serif;font-weight:bold;text-align:right;padding:2 2px;padding: 4px;" | ” |- | colspan="3" style="padding-top: 10px" | {{#if:{{{3|<noinclude>Pinagmulan</noinclude>}}}|<p style="font-size:smaller;line-height:1em;text-align: right"><cite style="font-style:normal;">&mdash;{{{3<noinclude>|Pinagmulan</noinclude>}}}{{#if:{{{4|<noinclude>Pananangguni</noinclude>}}}|, {{{4<noinclude>|Pananangguni</noinclude>}}}}}</cite></p>}} |} oxpbp0sw0hyajbvdmq1d71j9h65ukd9 0 1924 19812 19498 2017-08-07T12:35:40Z 120.29.112.16 Fixed typo wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|7| A = Pagdating ng Moro sa Gubat | B = Paggunita sa Nakaraan | K = Paghahambing sa Dalawang Ama | Kasalukuyan = Nagkataong siyang pagdating sa gubat<br>ng isang gererong bayani ang [[:wikt:tikas|tikas]];<br>[[:wikt:putong|putong]] na [[:wikt:turbante|turbante]] ay [[:wikt:kalingas-lingas|kalingas-lingas]],<br>pananamit-[[:w:Moro|Moro]] sa [[:w:Kaharian ng Persya|Persiyang S'yudad]]<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:siyudad|siyudad]]" sa pagpapahulugang "[[:wikt:bayan|bayan]]"/"[[:wikt:bansa|bansa]]", hindi bilang isang [[:w:lungsod|lungsod]].</ref>. <br><br> Pinigil ang lakad at nagtanaw-tanaw,<br>[[:wikt:anaki'y|anaki'y]] [[:wikt:ninita|ninita]] ng pagpapahingahan;<br>'di [[:wikt:kaginsa-ginsa'y|kaginsa-ginsa'y]] ipinagtapunan<br>ang [[:wikt:pika't|pika't]] [[:wikt:adarga't|adarga't]] [[:wikt:nagdaop|nagdaop]] ng kamay. <br><br> Saka tumingala't mata'y itinirik<br>sa bubong na kahoy na takip sa langit<ref>Itinutukoy nito ang mga punong masukal na humaharang sa sinag ng araw. Itinuturing na bubong ng kagubatan.</ref>;<br>estatuwa manding nakatayo't [[:wikt:umid|umid]],<br>ang buntung-hininga niya'y walang patid. <br><br> Nang magdamdam-ngawit sa pagayong anyo,<br>sa puno ng isang kahoy ay umupo;<br>nagwikang, "O palad<ref>Itinutukoy nito ang tadhana ng isang tao, hindi ang bahagi ng kamay nito</ref>!", sabay ang pagtulo<br>sa mata ng luhang anaki'y palaso. <br><br> Ulo'y ipinatong sa kaliwang kamay<br>at saka [[:wikt:tinutop|tinutop]] ang noo sa kanan;<br>anaki'y mayroong gunamgunam —<br>isang mahalagang nalimutang bagay. <br><br> Malao'y humilig, nagwalang-bahala,<br>'di rin kumakati ang batis ng luha;<br>sa madlang himutok ay kasalamuha<br>ang wikang: "[[Flerida]]'y tapos na ang tuwa!" <br><br> Sa balang sandali ay sinasabugan<br>yaong buong gubat ng maraming "Ay! Ay!"<br>na nakikitono sa huning mapanglaw<br>ng panggabing ibong doo'y nagtahanan. <br><br> Mapamaya-maya'y nagbaong nagulat,<br>tinangnan ang pika't sampu ng kalasag;<br>nalimbag sa mukha ang bangis ng [[:wikt:Furias|Furias]] —<br>"'di ko [[:wikt:itutulot|itutulot]]!" ang ipinahayag. <br><br> "At kung kay Flerida'y iba ang umagaw<br>at 'di ang ama<ref>Si [[Sultan Ali-Adab]] ang itinutukoy.</ref> kong dapat igalang,<br>hindi ko masasabi kung ang pikang tangan —<br>bubuga ng libo't [[:wikt:laksang|laksang]] kamatayan!" <br><br> "Bababa si [[:w:Marte (mitolohiya)|Marte]] mula sa itaas,<br>at sa kailalima'y aahon ang [[:w:Parkas|Parkas]];<br>buong galit nila ay ibubulalas,<br>yayakagin [[:wikt:niring|niring]] kamay kong marahas!" <br><br> "Sa kukong [[:wikt:lilo'y|lilo'y]] aking aagawin<br>ang kabiyak [[:wikt:niyaring|niyaring]] kaluluwang angkin<ref>Si [[Flerida]] ang itinutukoy.</ref>;<br>liban kay ama, ang sino ma't alin<br>ay 'di igagalang ng tangang patalim." <br><br> "O pagsintang labis ng kapangyarihan,<br>sampung mag-aama'y iyong nasasaklaw;<br>'pag ikaw ang [[:wikt:nasok|nasok]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:pumasok|pumasok]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:pasok|pasok]].</ref> sa puso ninuman,<br>hahamaki'ng lahat masunod ka lamang!" <br><br> "At [[:wikt:yuyurakan|yuyurakan]] na ang lalong dakila —<br>bait, katuwira'y [[:wikt:ipanganganyaya|ipanganganyaya]];<br>buong katungkula'y wawal-ing-bahala,<br>sampu ng hininga'y ipauubaya." <br><br> "Itong kinaratnan ng palad kong [[:wikt:linsil|linsil]],<br>salaming malinaw na sukat mahalin<br>ng [[:wikt:makatatap|makatatap]], nang hindi sapitin<br>ang kahirapan kong 'di makayang [[:wikt:bathin|bathin]]." <br><br> Sa mawika ito luha'y pinaagos,<br>pika'y isinaksak<ref>sa lupa</ref> saka naghimutok;<br>nagkataon namang parang isinagot<br>ang buntung-hininga niyong nagagapos. | Orihinal = Nagcataón siyáng pagdatíng sa gúbat<br>n͠g isang guerrerong bayani ang ticas,<br>putong na turbante, ay calin͠gas-lin͠gas,<br>pananamit moro sa Persiang Ciudad. <br><br> Piniguil ang lacad, at nagtanao-tano,<br>anaqui ninita ng pag-pahingahán<br>di caquinsa-guinsa,i, ipinagtapunan<br>ang pica,t, adarga,t, nagdaóp ng camay. <br><br> Sacá tumin͠galá,t, mata,i, itiniric<br>sa bubóng ng cahoy na taquip sa Lan͠git,<br>estátua manding nacatayo,t, umíd,<br>ang buntóng hinin͠gá niya,i, ualang patid. <br><br> Nang magdamdam n͠gauit sa pagayóng anyò,<br>sa punó n͠g isang cahoy ay umupô<br>nag-uicang "ó palad" sabay ang pagtulò,<br>sa matá, ng lúhang anaqui,i, palasò. <br><br> Olo,i, ipinatong sa caliuang camay<br>at sacá tinutop, ang noó, ng canan,<br>anaqui mayroong guinugunam-gunam<br>isang mahalagang nalimutang bagay. <br><br> Malao,i, humilig nag ualang bahalâ<br>dirin cumacati ang batis ng lúha,<br>sa madláng himutoc, ay casalamuhá<br>ang uicang "Flerida,i, tapus na ang touá". <br><br> Sa balang sandalî ay sinasabugan<br>yaóng boóng gúbat n͠g maraming ¡ay!<br>naquiquituno sa huning mapanglao<br>n͠g pang-gabing ibon doó,i, nagtatahán. <br><br> Mapamaya-maya,i, nag ban͠gong nagulat,<br>tinangnán ang pica,t, sampo n͠g calasag<br>nalimbag sa muc-hâ ang ban͠gís n͠g Furias<br>"dî co itutulot" ang ipinahayág. <br><br> "At cung cay Flerida,i, ibá ang umagao<br>at dî ang amá cong dapat na igalang,<br>hindî co masabi cun ang picang tan͠gan<br>bubugá n͠g libo,t, lacsáng camatayan. <br><br> Bababa si Marte mulâ sa itaás<br>sa ca-ilalima,i, áahon nang Parcas,<br>boong galit nila, ay ibubulalàs<br>yayacaguin niyaring camáy cong marahàs. <br><br> Sa cucó nang lilo,i aquing àagauin<br>ang cabiyác niyaring calolouang angquín,<br>liban na cay Amá, ang sino ma,t, alin<br>ay dî igagalang nang tangang patalím. <br><br> ¡O pag sintang labis nang capangyarihan<br>sampong mag aamá,i, iyong nasasaclao!<br>pag icao ang nasoc sa púsò ninoman<br>hahamaquing lahat masunód ca lamang! <br><br> At yuyuracan na ang lalong daquilá<br>bait, catouira,i, ipan͠gan͠ganyaya<br>boong catungcula,i, uaualing bahalà<br>sampo nang hinin͠ga,i, ipauubayà. <br><br> Itong quinaratnán nang palad cong linsil<br>salamíng malinao na sucat mahalín<br>nang macatatatáp, nang hindî sapitin<br>ang cahirapan cong di macayang bathín. <br><br> Sa mauica itó lúhà,i, pina-agos,<br>pica,i, isinacsac, sacá nag himutóc,<br>nagcataón naimáng parang isinagót,<br>ang buntóng hinin͠gá, niyaóng nagagapus.}} omanjvb776htl9mqff3tbcxxnal0efm 14 1925 26350 4220 2021-01-13T02:21:37Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <span style='font-size:132%; font-family:serif;' class='description' >Ito ang '''pinakaugat na katagorya''' para sa ating sistema ng kategorya.</span> Para sa pagpapaliwanag ng sistema ng kategorya sa Wikibooks, tignan ang: * [[Wikibooks:CCO Resources]] * [[Wikibooks:Mga kategorya]] * [[Help:Kategorya]] mh7es6o2x3stxtbollmtjqmpzkridk3 0 1926 5245 5091 2008-04-30T11:38:51Z Felipe Aira 83 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|7| A = Pagdating ng Moro sa Gubat | B = Paggunita sa Nakaraan | K = Paghahambing sa Dalawang Ama | Nilalaman = ==Buod== ===Panimula=== [[Image:Papiroflexia Commons 021.jpg|thumb|190px|right|Isang [[:w:estatuwa|estatuwa]], maihahambing sa di-paggalaw ni [[Aladin]]]] Ilang saglit pagkatapos ng mga panaghoy ni [[Florante]] tungkol sa kanyang masaklap na nakaraan, na isinaad sa mga huling kabanata, mayroong isang bagong tauhang dumating sa kagubatan. Siya si [[Aladin]], isang [[:w:moro|Morong]] [[:w:Kaharian ng Persya|Persyano]]. ===Mga ginawa ni [[Aladin]]=== Noon nakarating na si [[Aladin]] sa kagubatan, bigla siyang tumigil at nagtanaw-tanaw, parang ng sa pagpapahinga, nagtapon ng kanyang mga kagamitang pandigma, at nagdaop ng mga kamay upang isipin ang kanyang sawing buhay habang nakatingala sa kalangitan nang di-gumagalaw, kagaya ng isang estatuwa, at walang tigil ang pagbuntung-hininga. Nang nangalay na si Aladin sa kanyang posisyon, umupo na siya sa isang kahoy, at napaluha, muli, dahil sa kanyang sawing buhay. Makailang posisyon ang kanyang naisagawa matapos iyon, lahat sumisigaw ng kanyang mga panaghoy ng hinagpis para dahil at para kay [[Flerida]], ang kanyang minamahal, habang lumuluha. Ngunit sa huli, kanyang inihayag na hindi niya papahintulutan itong matuloy. Matapos ang lahat ng iyon, nagsimula na ang mahabang pagsasalaysay ni Aladin ng kanyang mga isinasaisip na parang sinagot ng mga panaghoy ni [[Florante]]ng nakagapos sa kabilang bahagi ng gubat. ==[[Florante at Laura/Mga tauhan#Aladin|Aladin]]== [[Image:Iran BMNG.png|100px|right|thumb|[[:w:Kaharian ng Persya|Persya]]]] {{Babala-IPA}} ===Patungkol=== :''Punong artikulo: [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Aladin]]'' Si '''[[Aladin]]''' {{IPA|[ala'din]}} ay isang [[:w:mandirigma|mandirigmang]] [[:w:moro|Morong]] [[:w:Kaharian ng Persya|Persyanong]] napadpad sa gubat dulot ng pagpapalayas ng kanyang amang [[Sultan Ali-Adab]] sa kanya mula sa Persya. Ang pagpapalayas na ito ay bunga ng kanyang pagmamahal kay [[Flerida]]. ===Pagpapahayag=== Sa ikawalong saknong, nagsimula na ang mga pagpapahayag ni [[Aladin]]. Ibinanggit niyang kundi ang ama niyang [[Sultan Ali-Adab]] ang umagaw kay [[Flerida]], marahil, pinatay niya na ito gamit ang kanyang [[:w:sibat|sibat]] sa ilalim ng lubha niyang galit, na kanyang inihambing sa matinding galit ng mga [[:w:diyos|diyos]] at [[:w:diyosa|diyosa]] ng [[:w:mitolohiyang Griyego|mitolohiyang Griyego]] at [[:w:mitolohiyang Romano|Romano]] si [[:w:Marte|Marte]], Romanong diyos ng [[:w:digmaan|digmaan]], at ang mga [[:w:Puryas|Puryas]], mga Griyegong diyosang namamalagi sa [[:w:impiyerno|impiyerno]]. Isinisisi niya ang panlililong itong ginawa mismo ng kanyang sariling ama sa pag-ibig na, ayon kay Aladin, hahamakin at ipagmamasamaan ang lahat, pati ang mga dakila, upang masunod lamang.}} bv6qkvxev75ju7ajkjyyp4qc3w7860n 0 1929 4236 2008-03-03T11:49:30Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura]] q7cmm8y5ooxovbrk38m0xn6uxmj8ry9 0 1932 12232 7012 2012-11-25T06:47:22Z 120.28.127.103 Tanggalin ang pagbabagong 7012 ni [[Special:Contributions/125.212.119.51|125.212.119.51]] ([[User talk:125.212.119.51|Usapan]]) wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|8| A = Paghahambing sa Dalawang Ama | B = Pagdating ng Moro sa Gubat | K = Sa Harap ng Panganib | Nilalaman = ==Buod== {{rquote|right|<center>''"Sino'ng nananaghoy sa ganitong ilang?"''</center>|[[Aladin]]|[[Florante at Laura]]}} Kagaya ng sinabi sa [[Florante at Laura/Kabanata 7/Paliwanag#Mga ginawa ni Aladin|huling pagpapaliwanag]], matapos magsalaysay ni [[Aladin]] tungkol sa kanyang nakaraan bago siya pumunta sa gubat, mistulang sinagot ito ng mga panaghoy ni [[Florante]] sa kabilang bahagi ng gubat. Ang mga panaghoy na itong narinig ni Aladin, na nagpapahiwatig na hindi lamang siya ang tanging tao sa gubat na iyon, ay ikinagulat niya. Dahil doon, hinangad niyang hanapin kung sino ang pinagmulan niyon, ngunit hindi niya nakita ang pinagmulan ng mga panaghoy. Matapos ang ilang sandali, narinig niya nanaman ito. Lalo niyang ikinagulat ito. Sa huli, tinanong niya kung sino nga ang nananaghoy, at nagsalaysayan silang dalawa; ang parehong pagsasalaysay ng dalawa ay umiikot sa kani-kanilang mga ama. ==[[Duke Briseo]]== :''Punong artikulo: [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Duke Briseo]]'' ===Patungkol=== Ang '''[[Duke Briseo]]''' {{IPA|['duke brɪ'sɛjo]}} ay ang ama ni [[Florante]], at [[:w:pansariling tanungan|pansariling tanungan]] ng [[:w:Hari ng Kaharian ng Albanya|hari ng Albanya]]. Para kay Florante, walang kaparis ang kanyang amang Duke Briseo, nagpapahiwatig ng malalim na pagmamahal niya alang-alang sa Duke. ===Pagkamatay=== {{rquote|right|<center><i>"At alin ang hirap na 'di ikakapit sa iyo ng [[Konde Adolfo]]ng malupit? Ikaw ang salamin sa [[:wikt:reyno|Reyno]] ng bait, pagbubuntunan ka ng malaking galit."</i></center>|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} Natapos ang buhay ni [[Duke Briseo]] dahil sa kasamaan at pagpapasakit na inihahatid ni [[Konde Adolfo]]. Pinatay ang Duke Briseo ng mga tauhan ng Konde Adolfo; mabilis na pinugot ang kanyang ulo, na sa bilis ay hindi pa siya nakapagdadasal, pinugutan na siya, naghiwalay-hiwalay ang kanyang lamang loob at buto sa isa at isa, marahil isang [[:w:pagmamalabis|pagmamalabis]] lamang upang ilarawan ang pagpapasakit na ginawa sa Duke, at ipinagtapunan ang kung ano ang natira sa kanya at mga pinugot mula sa kanya nang wala, nagpapahiwatig na hindi man lamang inilibing ang Duke. Mas bibigyanlinaw ang pagkamatay ng Duke Briseo sa [[Florante at Laura/Kabanata 26|pagsasalaysay ni Laura]]. Ang pagkamatay ni Duke Briseo ay lubhang ikinalungkot ni Florante. Sa pagsasalaysay niya, parang nakikita at naririnig niya ang kanyang ama, at ang mga sigaw ng pagpapasakit ng kanyang ama. At ayon kay Florante, higit na nanaisin pa ng kanyang amang mamatay si Florante sa digmaan kaysa mahulog sa mga malulupit na kamay ni Adolfong higit pa sa halimaw. Dahil sa pagkamatay na ito at ang iba pang mga masasaklap na bagay na nangyari kay Florante, kagaya ng pagkakagapos niya ngayon sa puno ng [[:w:Hegira|Hegira]], lalo pang naniniwala ngayong malapit na ang kanyang kamatayan. ==[[Sultan Ali-Adab]]== {{Babala-IPA}} :''Punong artikulo: [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Sultan Ali-Adab|Sultan Ali-Adab]]'' Ang '''[[Sultan Ali-Adab]]''' {{IPA|[sul'tan 'aliˌadab]}} ang ama ni [[Aladin]]. Inilalarawan ang [[:w:sultan|Sultan]], bilang isang malupit na ama. Ito ay dahil ang dahilan kaya nasa gubat si Aladin ay bunga ng pagpapalayas niya mula sa [[:w:Kaharian ng Persya|Persyang]] iniutos ng kanyang ama. Ang dahilan naman sa pagpapalayas na ito, at ang pangungusap niya sa dalawang huling saknong ay ang pang-aagaw ng kanyang ama kay [[Flerida]], ang kanyang katipan. Mas bibigyanlinaw ito sa mga huling kabanata.}} pqtoyssvhl8s86wdu8s3mv6vjqxwx8r 0 1933 14545 14470 2014-03-17T11:09:07Z よさの 2083 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|14| A = Laki sa Layaw | B = Uliran | K = Hiram na Bait | Nilalaman = ---- [[Image:Hephaistos temple 2006.jpg|Isang [[:w:templo|templo]] sa [[:w:Atenas|Atenas]]|170px|right]] Sa pagsasalaysay ni [[Florante]], inilalaan niya ang karamihan ng kanyang oras sa paglalaro at pangangaso kasama ng kanyang mga lingkod noong bata pa siya. Ngunit ang kasayahang itong tanging alam niya ay pinatid ng kanyang ama, ang [[Duke Briseo]], upang mamulat ang kanyang isipan sa wastong pakikisalamuha sa kapwa sa kabila ng pagtutol at pagluha ng kanyang mahal na ina. Ang lahat ng ito ay dahil batid ng Duke Briseong sa magulang ibinubunton ang sisi kapag ang anak ay hindi naging mabuti sa kanyang paglaki tulad ng pagpapalaki sa layaw, at ang mga kasamang ibubunga nito.}} 7b6hdu5o0glfcnw7jb1ykgvn3qjzdc9 0 1934 18116 11205 2016-03-16T12:56:35Z 49.150.223.62 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|17| A = Bilin Ko'y Tandaan | B = Pamatid-Buhay | K = Dakilang Pagpapasakit | Nilalaman = ---- [[Image:Griekenland Albanië.jpg|Isang larawang ipinapakita sa gitna ang [[:w:Gresya|Gresya]], habang ang [[:w:Albanya|Albanya]] ay nasa gitnang-kanluran.|250px|left|thumb]] Kagaya ng isinalaysay ni [[Florante]] sa [[Florante at Laura/Kabanata 16|huling kabanata]], nakatanggap siya ng sulat mula sa kanyang amang si [[Briseo]]ng nagsasabing patay na ang kanyang ina, at dahil naman doon lubha siyang nalungkot. Ang kabanatang ito ang pagtutuloy niyon. Matapos ang dalawang buwan sa pagkakatanggap niya ng sulat na iyon, nakatanggap muli siya ng isang panibagong sulat na mula muli sa kanyang ama ngunit ngayon mayroon itong kasamang sampung sasakyang panundo kay Florante. Ito ay dahil iniuutos sa sulat ang pag-uwi ni Florante sa kanyang [[:w:bayang-tinubuan|bayang tinubuang]] [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]]. Bagong umuwi si Florante, ipinagpayuhan muna siya ni [[Antenor]]. Ayon kay Antenor, kailangang pag-ingatan ni Florante ang mga kilos ni [[Adolfo]] lalo na kung magiliw ang pagsalubong sa kanya nito dahil malamang ay mayroon siyang inihandang higanti. Kailangan ding daw mag-ingat ni Florante dahil maaari siyang kabakahin ni Adolfo at ng iba pang mga kalabang lihim na hindi niya nalalaman. Sa huli, kailangan din daw maghanda ni Florante ng mga lihim na sandata upang sa araw ng pakikidigma ay mayroon siyang magamit. Pagkatapos sabihin ni Antenor ang mga iyon, si Antenor ay napaluha, niyakap niya si Florante, at huling ibiniling hinihintay si Florante ng maraming sakit. [[Image:Starindia.jpg|135px|thumb|Isang [[:w:barkong layag|barkong layag]]; kagaya ng isinakyan nina [[Florante]]|right]] Matapos ang lahat ng iyon nagbitiwan na sina Antenor at Florante; buong kamag-aralan niya ang nalulungkot, lalo na si [[Menandro]], ang kanyang [[:w:matalik na kaibigan|matalik na kaibigan]]. Ngunti ang kalungkutang ito ni Menandro ay nagtapos nang ipinayagan ni Antenor, ang kanyang [[:w:amain|amain]], bukod pa sa pagiging [[:w:guro|guro]] niya, na sumama kay Florante pauwing Albanya. Inihatid ni Antenor at ng mga kamag-aral ni Florante sina Florante, Menandro at ang mga sumusundo sa kanya hanggang sa daungan ng barko. Ito ay dahil barko, na inilarawan ni Florante bilang isang napakamablis na barko, ang gagamitin nila upang makapuntang Albanya. At dahil nga sa bilis nito, agad din silang nakayapak sa dalampasigan ng Albanya. Pagdating nilang dalawa nina Florante at Menandro sa Albanya, pinuntahan nila kaagad ang ama ni Florante, ang [[Duke Briseo]]. Naging napakasaya ng kanilang pagkikita, na nakita naman ng [[:w:embahador|embahador]] ng [[:w:Krotona|Krotona]], ang pinagmulan ng pumanaw nang ina ni Florante, ang [[Prinsesa Floresca]], anak ng [[:w:hari|hari]] ng Krotona.}} h8h4q4sw2d2ylgu7kdts0ss4ksm7awx 0 1941 12231 11974 2012-11-25T06:43:39Z 120.28.127.103 Tanggalin ang pagbabagong 11974 ni [[Special:Contributions/124.6.181.203|124.6.181.203]] ([[User talk:124.6.181.203|Usapan]]) wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|9| A = Sa Harap ng Panganib | B = Paghahambing sa Dalawang Ama | K = Pagtatagumpay ng Bagong Marte | Kasalukuyan = 'di pa natatapos itong pangungusap,<br>may dalawang [[:w:leon|leong]] [[:wikt:hangos|hangos]] ng paglakad;<br>siya'y tinutungo't [[:wikt:pagsil-in|pagsil-in]] ang hangad,<br>ngunit nangatigil pagdating sa harap. <br><br> Nangaawa mandi't nawalan ng bangis<br>sa abang [[:wikt:sisil-ing|sisil-ing]] larawan ng sakit;<br>nangakatingala't parang nakikinig<br>sa 'di [[:wikt:lumilikat|lumilikat]] na [[:wikt:tinangis-tangis|tinangis-tangis]]. <br><br> Anong loob kaya nitong nagagapos,<br>ngayong nasa harap ng dalawang hayop,<br>na ang balang ngipi't kuko'y naghahandog?<br>Isang kamatayang kakila-kilabot!<ref>Ang saknong na ito at ang mga dalawang sumusunod na saknong ay galing mismo kay [[:w:Francisco Balagtas|Francisco Balagtas]], ang may-akda ng awit. Nagpapakita itong siya mismo ay naaawa sa kasalukuyang kalagayan ng nakagapos.</ref> <br><br> 'di ko na masabi't luha ko'y [[:wikt:nanatak|nanatak]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:pumapatak|pumapatak]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:patak|patak]].</ref>,<br>[[:wikt:nauumid|nauumid]] [[:wikt:yaring|yaring]] dilang nangungusap;<br>puso ko'y nanlambot sa malaking habag,<br>sa kaawa-awang kinubkob ng hirap. <br><br> Sinong 'di mahapis na may karamdaman<br>sa lagay ng gapos na kalumbay-lumbay;<br>[[:wikt:lipos|lipos]] ng pighati saka tinutunghan,<br>sa laman at buto niya ang [[:wikt:hihimay|hihimay]]! <br><br> Katiwala na nga itong [[:wikt:tigib-sakit|tigib-sakit]]<br>na ang buhay niya'y tuntong na sa guhit;<br>nilagnat ang puso't nasira ang boses,<br>'di na [[:wikt:mawatasan|mawatasan]] halos itong [[:wikt:hibik|hibik]]. <br><br> "Paalam, [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanyang]] pinamamayanan<br>ng kasam-a't lupit, bangis, [[:wikt:kaliluhan|kaliluhan]],<br>akong tanggulan<ref>Ito ang tungkulin ni [[Florante]] sa [[w:Kaharian ng Albanya|Albanya]]; bilang tanggulan nito.</ref> mo'y mang pinatay,<br>sa iyo'y malaki ang panghihinayang."<ref>Ang kinakausap dito ni [[Florante]] ang [[w:Kaharian ng Albanya|Albanya]] nang parang sa tao. Ganito rin ang kalagayan sa mga sumusunod na saknong.</ref> <br><br> "Sa loob mo nawa'y huwag mamilantik<br>ang panirang talim ng katalong [[:wikt:kalis|kalis]],<br>magkaespada kang para nang binitbit<br>[[:wikt:niring|niring]] [[:wikt:kinuta|kinuta]] mong kanang matangkilik<ref>Si [[Florante]] ang itinutukoy.</ref>." <br><br> "Kinasuklaman mo ang ipinangako —<br>sa iyo'y gugulin [[:wikt:niniyak|niniyak]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:iniiyak|iniiyak]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:iyak|iyak]].</ref> kong dugo;<br>at inibig mo pang hayop ang [[:wikt:magbubo|magbubo]]<br>sa kung itanggol ka'y maubos tumulo." <br><br> "Pagkabata ko na'y walang inadhika<br>kundi paglilingkod sa iyo't kalinga;<br>'di makailan kang [[:wikt:babal-ing|babal-ing]] masira,<br>ang mga kamay ko'y siyang tumimawa." <br><br> "Dustang kamatayan ang bihis mong bayad:<br>dapuwa't sa iyo'y magpapasalamat,<br>kung pakamahali't huwag ipahamak<br>ang [[:wikt:tinatangisang|tinatangisang]] giliw na [[:wikt:nagsukab|nagsukab]]." <br><br> "Yaong aking [[Laura]]ng hindi [[:wikt:mapapaknit|mapapaknit]]<br>ng kamatayan man sa tapat kong dibdib<br>paalam, Bayan<ref>Ang itinutukoy dito ni [[Florante]] ay ang [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]].</ref> ko, paalam na ibig<ref>Ang itinutukoy dito ni [[Florante]] ay si [[Laura]].</ref>,<br>[[:wikt:magdarayang|magdarayang]]<ref>Ito ang makalumang bersyon ng [[:wikt:mandarayang|mandarayang]] ngunit ito ay ginagamit pa rin sa ilang [[:w:Talaan ng mga wikain ng wikang Tagalog|wikaing Tagalog]].</ref> sintang 'di [[:wikt:manaw|manaw]]<ref>Ito ang makatang uri ng [[:wikt:pumanaw|pumanaw]].</ref> sa isip!" <br><br> "Bayang walang loob, sintang [[:wikt:alibugha|alibugha]],<br>[[Adolfo]]ng malupit, Laurang magdaraya,<br>magdiwang na ngayo't [[:wikt:manulos|manulos]] sa tuwa<br>at masusunod na sa akin ang nasa." <br><br> "Nasa harap ko na ang lalong [[:wikt:marawal|marawal]],<br>mabangis na lubhang lahing kamatayan;<br>malulubos na nga ang iyong kasam-an,<br>gayundin ang aking kaalipustaan." <br><br> "Sa abang-aba ko! [[:wikt:diyata|Diyata]], o Laura ...<br>mamatay ako'y hindi mo na sinta!<br>Ito ang mapait sa lahat ng dusa;<br>sa'kin ay sino ang mag-aalaala!" <br><br> "Diyata't ang aking pagkapanganyaya<ref>sa [[:w:kamatayan|kamatayan]]</ref>,<br>'di mo tatapunan ng kamunting luha!<br>Kung [[:wikt:yaring|yaring]] buhay ko'y mahimbing sa wala,<br>'di babahagian ng munting gunita!" <br><br> "Guniguning ito'y lubhang makamandag,<br>agos na, lha ko't puso'y maagnas;<br>tulo kaluluwa't sa mata'y [[:wikt:pumulas|pumulas]],<br>kayo aking dugo'y mag-unahang [[:wikt:matak|matak]]<ref>Ito ang makatang uri ng [[:wikt:pumatak|pumatak]].</ref>." <br><br> "Nang matumbasan ko ng luha, ang sakit<br>nitong pagkalimot ng tunay kong ibig,<br>huwag yaring buhay ang siyang [[:wikt:itangis|itangis]]<br>kundi ang pagsintang lubos na [[:wikt:naamis|naamis]]." | Orihinal = Dîpa natatapos itóng pan͠gun͠gusap<br>may dalauang Leóng han͠gós ng paglacad,<br>siya,i, tinuton͠go,t, pagsil-in ang han͠gad;<br>n͠guni,t, nan͠ga tiguil pag datíng sa haráp. <br><br> Nan͠ga-auâ mandi,t, naualán n͠g ban͠gis<br>sa abáng sisil-ing larauan ng sáquit,<br>nan͠ga-catingala,t, parang naquinyig<br>sa dî lumilicat na tin͠gistan͠gis. <br><br> ¡Anóng loob cayâ nitóng nagagapus,<br>n͠gayóng na sa haráp ang dalauáng hayóp,<br>na ang balang n͠gipí,t, cucó,i, naghahandóg<br>isang camatayang caquila-quilabot! <br><br> Dî co na masabi,t, lúhà co,i, nanatác,<br>na-uumid yaring dilang nan͠gun͠gusap,<br>pusò co,i, nanglalambot sa malaquing habág<br>sa ca-aua-auang quinucob ng hirap. <br><br> ¡Sinong dî mahapis na may caramdaman<br>sa lagay ng gapús na calumbay-lumbay,<br>lipus n͠g pighati sacá tinutunghán,<br>sa lamán at butó niya, ang hihimáy! <br><br> Catiualâ na n͠gâ itóng tiguib sáquit<br>na ang búhay niya,i, tungtóng na sa guhit,<br>linagnát ang pusò,t, nasirâ ang voses,<br>dína mauatasan halos itóng hibic. <br><br> "Paalam Albaniang pinamamayanan<br>n͠g casama,t, lupit, han͠gis caliluhan,<br>acóng tangulan mo,i, cusa mang pinatay,<br>sa iyó,i, malaquí ang panghihinayang. <br><br> Sa loob mo naua,i, houag mamilantic<br>ang panirang talím n͠g catalong caliz;<br>magcá espada cang para ng binitbit<br>niyaring quinuta mong canang matang-quilic. <br><br> Quinasuclamán mo ang ipinan͠gacò<br>sa iyó,i, gugulin niniyac cong dugò<br>at inibig mopang hayop ang mag bubò,<br>sa cong itangól ca,i, maubos tumúlo. <br><br> Pagcabatà cona,i, ualáng inadhicà<br>cundî pag-lilincod sa iyó,t, calin͠gà<br>¿dî maca-iláng cang babaling masirá<br>ang mga camáy co,i, siyang tumimauà? <br><br> Dustáng camatayan ang bihis mong bayad;<br>dapoua,t, sa iyo,i, mag papasalamat,<br>cong pacamahali,t, houag ipahamac<br>ang tinatan͠gisang guiliu na nagsucáb. <br><br> Yaóng aquing Laurang hindi mapapacnít<br>n͠g camatayan man sa tapát cong dibdib;<br>¡ipa-alam bayan co, pa-alam na ibig,<br>magdarayang sintang di manao sa ísip! <br><br> Bayang ualáng loob, sintáng alibughâ,<br>Adolfong malapit, Laurang magdarayâ,<br>magdiuang na n͠gayo,t, manulos sa touâ,<br>at masusunod na sa aquin ang násà. <br><br> Na sa harap co na ang lalong maraual,<br>mabin͠gís na lubháng lahing camatayan<br>malulubos nan͠ga ang inyóng casamán,<br>gayon din ang aquing aalipustaán. <br><br> ¡Sa abáng-abá co! diatâ ó Laura<br>mamamatáy aco,i, hindî mo na sintá!<br>itó ang mapait sa lahat nang dusa,<br>¡Sa quin ay sino ang mag-aala-ala! <br><br> Diyata,t, ang aquing pagca-panganyáya<br>dî mo tatapunang ng camunting lúhà,<br>cong yaring búhay co,i, mahimbíng sa ualà<br>dî babahaguinan n͠g munting gunitâ! <br><br> Guni-guning itó,i, lubháng macamandág<br>ágos na lúhà co,t, púsò co,i, ma-agnás,<br>túlò caloloua,t, sa mata,i, pumulàs,<br>cayóaquing dugo,i, mag-unahang matác. <br><br> Nang matumbasan co ang lúhà, ang sáquit<br>nitóng pagcalimot n͠g tunay cong ibig;<br>houag yaring buháy ang siyang itan͠gis<br>cundî ang pagsintang lubós na na-amis.}} 0olwo1bhxw4wbisjogcdgqcm6ufowyn 8 1942 18197 18196 2016-04-17T22:49:30Z Krinkle 689 Maintenance: [[mw:RL/MGU#Table_sorter]], [[mw:RL/MGU#IE]], remove unused code (Sysop.js) javascript text/javascript /* Scripts specific to Internet Explorer */ if ($.client.profile().name == 'msie') { /** Internet Explorer bug fix ************************************************** * * Description: Fixes IE horizontal scrollbar bug * Maintainers: [[User:Tom-]]? */ var oldWidth; var docEl = document.documentElement; var fixIEScroll = function() { if (!oldWidth || docEl.clientWidth > oldWidth) { doFixIEScroll(); } else { setTimeout(doFixIEScroll, 1); } oldWidth = docEl.clientWidth; }; var doFixIEScroll = function () { docEl.style.overflowX = (docEl.scrollWidth - docEl.clientWidth < 4) ? "hidden" : ""; }; document.attachEvent("onreadystatechange", fixIEScroll); document.attachEvent("onresize", fixIEScroll); // In print IE (7?) does not like line-height mw.util.addCSS('@media print { sup, sub, p, .documentDescription { line-height: normal; } }'); // IE overflow bug mw.util.addCSS('div.overflowbugx { overflow-x: scroll !important; overflow-y: hidden !important; } ' + 'div.overflowbugy { overflow-y: scroll !important; overflow-x: hidden !important; }'); // IE zoomfix // Use to fix right floating div/table inside tables mw.util.addCSS('.iezoomfix div, .iezoomfix table { zoom: 1; }'); } /** Interwiki links to featured articles *************************************** * * Description: Highlights interwiki links to featured articles (or * equivalents) by changing the bullet before the interwiki link * into a star. * Maintainers: [[User:R. Koot]] */ function LinkFA() { if ( document.getElementById( "p-lang" ) ) { var InterwikiLinks = document.getElementById( "p-lang" ).getElementsByTagName( "li" ); for ( var i = 0; i < InterwikiLinks.length; i++ ) { if ( document.getElementById( InterwikiLinks[i].className + "-fa" ) ) { InterwikiLinks[i].className += " FA" InterwikiLinks[i].title = "This is a featured article in another language."; } } } } jQuery(document).ready( LinkFA ); /** Collapsible tables ********************************************************* * * Description: Allows tables to be collapsed, showing only the header. See * [[Wikipedia:NavFrame]]. * Maintainers: [[User:R. Koot]] */ var autoCollapse = 2; var collapseCaption = "itago"; var expandCaption = "ipakita"; function collapseTable( tableIndex ) { var Button = document.getElementById( "collapseButton" + tableIndex ); var Table = document.getElementById( "collapsibleTable" + tableIndex ); if ( !Table || !Button ) { return false; } var Rows = Table.rows; if ( Button.firstChild.data == collapseCaption ) { for ( var i = 1; i < Rows.length; i++ ) { Rows[i].style.display = "none"; } Button.firstChild.data = expandCaption; } else { for ( var i = 1; i < Rows.length; i++ ) { Rows[i].style.display = Rows[0].style.display; } Button.firstChild.data = collapseCaption; } } function createCollapseButtons() { var tableIndex = 0; var NavigationBoxes = new Object(); var Tables = document.getElementsByTagName( "table" ); for ( var i = 0; i < Tables.length; i++ ) { if ( $(Tables[i]).hasClass("collapsible" ) ) { /* only add button and increment count if there is a header row to work with */ var HeaderRow = Tables[i].getElementsByTagName( "tr" )[0]; if (!HeaderRow) continue; var Header = HeaderRow.getElementsByTagName( "th" )[0]; if (!Header) continue; NavigationBoxes[ tableIndex ] = Tables[i]; Tables[i].setAttribute( "id", "collapsibleTable" + tableIndex ); var Button = document.createElement( "span" ); var ButtonLink = document.createElement( "a" ); var ButtonText = document.createTextNode( collapseCaption ); Button.style.styleFloat = "right"; Button.style.cssFloat = "right"; Button.style.fontWeight = "normal"; Button.style.textAlign = "right"; Button.style.width = "6em"; ButtonLink.style.color = Header.style.color; ButtonLink.setAttribute( "id", "collapseButton" + tableIndex ); ButtonLink.setAttribute( "href", "javascript:collapseTable(" + tableIndex + ");" ); ButtonLink.appendChild( ButtonText ); Button.appendChild( document.createTextNode( "[" ) ); Button.appendChild( ButtonLink ); Button.appendChild( document.createTextNode( "]" ) ); Header.insertBefore( Button, Header.childNodes[0] ); tableIndex++; } } for ( var i = 0; i < tableIndex; i++ ) { if ( $(NavigationBoxes[i]).hasClass("collapsed" ) || ( tableIndex >= autoCollapse && $(NavigationBoxes[i]).hasClass("autocollapse" ) ) ) { collapseTable( i ); } } } jQuery(document).ready( createCollapseButtons ); /** Dynamic Navigation Bars (experimental) ************************************* * * Description: See [[Wikipedia:NavFrame]]. * Maintainers: UNMAINTAINED */ // set up the words in your language var NavigationBarHide = '[' + collapseCaption + ']'; var NavigationBarShow = '[' + expandCaption + ']'; // shows and hides content and picture (if available) of navigation bars // Parameters: // indexNavigationBar: the index of navigation bar to be toggled function toggleNavigationBar(indexNavigationBar) { var NavToggle = document.getElementById("NavToggle" + indexNavigationBar); var NavFrame = document.getElementById("NavFrame" + indexNavigationBar); if (!NavFrame || !NavToggle) { return false; } // if shown now if (NavToggle.firstChild.data == NavigationBarHide) { for ( var NavChild = NavFrame.firstChild; NavChild != null; NavChild = NavChild.nextSibling ) { if ( $(NavChild).hasClass('NavPic' ) ) { NavChild.style.display = 'none'; } if ( $(NavChild).hasClass('NavContent') ) { NavChild.style.display = 'none'; } } NavToggle.firstChild.data = NavigationBarShow; // if hidden now } else if (NavToggle.firstChild.data == NavigationBarShow) { for ( var NavChild = NavFrame.firstChild; NavChild != null; NavChild = NavChild.nextSibling ) { if ($(NavChild).hasClass('NavPic')) { NavChild.style.display = 'block'; } if ($(NavChild).hasClass('NavContent')) { NavChild.style.display = 'block'; } } NavToggle.firstChild.data = NavigationBarHide; } } // adds show/hide-button to navigation bars function createNavigationBarToggleButton() { var indexNavigationBar = 0; // iterate over all < div >-elements var divs = document.getElementsByTagName("div"); for( var i=0; NavFrame = divs[i]; i++ ) { // if found a navigation bar if ($(NavFrame).hasClass("NavFrame")) { indexNavigationBar++; var NavToggle = document.createElement("a"); NavToggle.className = 'NavToggle'; NavToggle.setAttribute('id', 'NavToggle' + indexNavigationBar); NavToggle.setAttribute('href', 'javascript:toggleNavigationBar(' + indexNavigationBar + ');'); var NavToggleText = document.createTextNode(NavigationBarHide); for ( var NavChild = NavFrame.firstChild; NavChild != null; NavChild = NavChild.nextSibling ) { if ( $(NavChild).hasClass('NavPic' ) || $(NavChild).hasClass('NavContent' ) ) { if (NavChild.style.display == 'none') { NavToggleText = document.createTextNode(NavigationBarShow); break; } } } NavToggle.appendChild(NavToggleText); // Find the NavHead and attach the toggle link (Must be this complicated because Moz's firstChild handling is borked) for( var j=0; j < NavFrame.childNodes.length; j++ ) { if ($(NavFrame.childNodes[j]).hasClass("NavHead")) { NavFrame.childNodes[j].appendChild(NavToggle); } } NavFrame.setAttribute('id', 'NavFrame' + indexNavigationBar); } } } jQuery(document).ready( createNavigationBarToggleButton ); /** Main Page layout fixes ********************************************************* * * Description: Various layout fixes for the main page, including an * additional link to the complete list of languages available * and the renaming of the 'Article' to to 'Main Page'. * Maintainers: [[User:AzaToth]], [[User:R. Koot]] */ function mainPageAppendCompleteListLink() { try { var node = document.getElementById( "p-lang" ) .getElementsByTagName('div')[0] .getElementsByTagName('ul')[0]; var aNode = document.createElement( 'a' ); var liNode = document.createElement( 'li' ); aNode.appendChild( document.createTextNode( 'Complete list' ) ); aNode.setAttribute( 'href' , '//meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias' ); liNode.appendChild( aNode ); liNode.className = 'interwiki-completelist'; node.appendChild( liNode ); } catch(e) { // lets just ignore what's happened return; } } if ( mw.config.get('wgIsMainPage') ) { jQuery(document).ready( mainPageAppendCompleteListLink ); } /** "Technical restrictions" title fix ***************************************** * * Description: * Maintainers: User:Interiot, User:Mets501, User:Freakofnurture */ // // For pages that have something like Template:Lowercase, replace the title, but only if it is cut-and-pasteable as a valid wikilink. // (for instance iPod's title is updated. But [[C#]] is not an equivalent // wikilink, so [[C Sharp]] doesn't have its main title changed) // Likewise for users who have selected the U.K. date format ("1 March") the // titles of day-of-the-year articles will appear in that style. Users with any // other date setting are not affected. // // The function looks for a banner like this: // &lt;div id="RealTitleBanner"&gt; ... &lt;span id="RealTitle"&gt;title&lt;/span&gt; ... &lt;/div&gt; // An element with id=DisableRealTitle disables the function. // var disableRealTitle = 0; // users can disable this by making this true from their monobook.js editprefix = "Baguhin ang "; jQuery(document).ready(function() { try { var realTitleBanner = document.getElementById("RealTitleBanner"); if (realTitleBanner && !document.getElementById("DisableRealTitle") && !disableRealTitle ) { var realTitle = document.getElementById("RealTitle"); if (realTitle) { var realTitleHTML = realTitle.innerHTML; realTitleText = $(realTitle).text; var isPasteable = 0; //var containsHTML = /</.test(realTitleHTML); // contains ANY HTML var containsTooMuchHTML = /</.test( realTitleHTML.replace(/<\/?(sub|sup|small|big)>/gi, "") ); // contains HTML that will be ignored when cut-n-pasted as a wikilink // calculate whether the title is pasteable var verifyTitle = realTitleText.replace(/^ +/, ""); // trim left spaces verifyTitle = verifyTitle.charAt(0).toUpperCase() + verifyTitle.substring(1, verifyTitle.length); // uppercase first character // if the namespace prefix is there, remove it on our verification copy. If it isn't there, add it to the original realValue copy. if (mw.config.get('wgNamespaceNumber') != 0) { if (mw.config.get('wgCanonicalNamespace') == verifyTitle.substr(0, mw.config.get('wgCanonicalNamespace').length).replace(/ /g, "_") && verifyTitle.charAt(mw.config.get('wgCanonicalNamespace').length) == ":") { verifyTitle = verifyTitle.substr(mw.config.get('wgCanonicalNamespace').length + 1); } else { realTitleText = mw.config.get('wgCanonicalNamespace').replace(/_/g, " ") + ":" + realTitleText; realTitleHTML = mw.config.get('wgCanonicalNamespace').replace(/_/g, " ") + ":" + realTitleHTML; } } // verify whether wgTitle matches verifyTitle = verifyTitle.replace(/^ +/, "").replace(/ +$/, ""); // trim left and right spaces verifyTitle = verifyTitle.replace(/_/g, " "); // underscores to spaces verifyTitle = verifyTitle.charAt(0).toUpperCase() + verifyTitle.substring(1, verifyTitle.length); // uppercase first character isPasteable = (verifyTitle == mw.config.get('wgTitle')); // replace the English canonical Namespaces by the German Namespaces var enNS = new Array("Media", "Special", "Talk", "User", "User talk", "Project", "Project talk", "Image", "Image talk", "MediaWiki", "MediaWiki talk", "Template", "Template talk", "Help", "Help talk", "Category", "Category talk", "Portal", "Portal talk"); var deNS = new Array("Medya", "Natatangi", "Usapan", "Tagagamit", "Usapan ng tagagamit", "Wikipedia", "Usapan sa Wikipedia", "Larawan", "Usapan sa larawan", "MediaWiki", "Usapan sa MediaWiki", "Suleras", "Usapan sa Suleras", "Tulong", "Usapan sa tulong", "Kategorya", "Usapan sa Kategorya", "Portal", "Usapan sa Portal"); for (var i = 0; i <= enNS.length - 1; i++) { //alert(enNS[i] + "-" + deNS[i]); var NSregex = new RegExp("^" + enNS[i] + ":"); realTitleText = realTitleText.replace(NSregex, deNS[i] + ":"); realTitleHTML = realTitleHTML.replace(NSregex, deNS[i] + ":"); } // Add the 'editprefix' to the titles, if wgAction is 'edit' if (mw.config.get('wgAction') == 'edit') { realTitleText = editprefix + realTitleText; realTitleHTML = editprefix + realTitleHTML; } var h1 = document.getElementsByTagName("h1")[0]; if (h1 && isPasteable) { h1.innerHTML = containsTooMuchHTML ? realTitleText : realTitleHTML; if (!containsTooMuchHTML) realTitleBanner.style.display = "none"; } document.title = realTitleText + " - Wikipedia"; } } } catch (e) { /* Something went wrong. */ } }); //fix edit summary prompt for undo //this code fixes the fact that the undo function combined with the "no edit summary prompter" causes problems if leaving the //edit summary unchanged //this was added by [[User:Deskana]], code by [[User:Tra]] jQuery(document).ready(function () { if (document.location.search.indexOf("undo=") != -1 && document.getElementsByName('wpAutoSummary')[0]) { document.getElementsByName('wpAutoSummary')[0].value=''; } }) /** Add dismiss button to watchlist-message ************************************* * * Description: Hide the watchlist message for one week. * Maintainers: [[User:Ruud Koot|Ruud Koot]] */ function addDismissButton() { var watchlistMessage = document.getElementById("watchlist-message"); if ( watchlistMessage == null ) return; if ( document.cookie.indexOf( "hidewatchlistmessage=yes" ) != -1 ) { watchlistMessage.style.display = "none"; } var Button = document.createElement( "span" ); var ButtonLink = document.createElement( "a" ); var ButtonText = document.createTextNode( "dismiss" ); ButtonLink.setAttribute( "id", "dismissButton" ); ButtonLink.setAttribute( "href", "javascript:dismissWatchlistMessage();" ); ButtonLink.setAttribute( "title", "Hide this message for one week" ); ButtonLink.appendChild( ButtonText ); Button.appendChild( document.createTextNode( "[" ) ); Button.appendChild( ButtonLink ); Button.appendChild( document.createTextNode( "]" ) ); watchlistMessage.appendChild( Button ); } function dismissWatchlistMessage() { var e = new Date(); e.setTime( e.getTime() + (7*24*60*60*1000) ); document.cookie = "hidewatchlistmessage=yes; expires=" + e.toGMTString() + "; path=/"; var watchlistMessage = document.getElementById("watchlist-message"); watchlistMessage.style.display = "none"; } jQuery(document).ready( addDismissButton ); /** Change Special:Search to use a drop-down menu ******************************************************* * * Description: Change Special:Search to use a drop-down menu, with the default being * the internal MediaWiki engine * Created and maintained by: [[User:Gracenotes]] */ if (mw.config.get('wgCanonicalSpecialPageName') === "Search") { var searchEngines = []; jQuery(document).ready(SpecialSearchEnhanced); } function SpecialSearchEnhanced() { var createOption = function(site, action, mainQ, addQ, addV) { var opt = document.createElement('option'); opt.appendChild(document.createTextNode(site)); searchEngines[searchEngines.length] = [action, mainQ, addQ, addV]; return opt; } var searchForm = document.forms.searchform; if (!searchForm) { return; } var selectBox = document.createElement('select'); selectBox.id = 'searchEngine'; searchForm.onsubmit = function() { var optSelected = searchEngines[document.getElementById('searchEngine').selectedIndex]; searchForm.action = optSelected[0]; searchForm.lsearchbox.name = optSelected[1]; searchForm.title.value = optSelected[3]; searchForm.title.name = optSelected[2]; } selectBox.appendChild(createOption('MediaWiki search', mw.config.get('wgScriptPath') + '/index.php', 'search', 'title', 'Special:Search')); selectBox.appendChild(createOption('Google', 'https://www.google.com/search', 'q', 'sitesearch', 'en.wikipedia.org')); selectBox.appendChild(createOption('Yahoo', 'http://search.yahoo.com/search', 'p', 'vs', 'en.wikipedia.org')); selectBox.appendChild(createOption('Windows Live', 'http://search.live.com/results.aspx', 'q', 'q1', 'site:http://en.wikipedia.org')); selectBox.appendChild(createOption('Wikiwix', 'http://www.wikiwix.com/', 'action', 'lang', 'en')); selectBox.appendChild(createOption('Exalead', 'http://www.exalead.com/wikipedia/results', 'q', 'language', 'en')); searchForm.lsearchbox.style.marginLeft = '0px'; var lStat = document.getElementById('loadStatus'); lStat.parentNode.insertBefore(selectBox, lStat); } /** * WikiMiniAtlas is a popup click and drag world map. * See [[meta:WikiMiniAtlas]] for more information. * Maintainers: [[w:User:Dschwen]] */ mw.loader.load('//meta.wikimedia.org/w/index.php?title=MediaWiki:Wikiminiatlas.js&action=raw&ctype=text/javascript'); function LinkPH() { // iterate over all <li>-elements for(var j=0; b = document.getElementsByTagName("li")[j]; j++) { if(b.className == "interwiki-ceb" || b.className == "interwiki-ilo" || b.className == "interwiki-pam" || b.className == "interwiki-pag" || b.className == "interwiki-war" || b.className == "interwiki-cbk-zam") { b.style.fontWeight = 'bold'; } } } cocmniculas0nasv3gt0yjtkaylhln7 10 1943 26361 26334 2021-01-13T03:27:35Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div class="infobox sisterproject"><div style="float: left;">[[File:Wikipedia-logo-v2-tl.png|60px|none|Wikipedia]]</div> <div style="margin-left: 60px; margin-top: 10px;">Mayroong artikulo ang [[w:Wikipedia|Wikipedia]] tungkol sa [[w:{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}|{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}]].</div> </div><noinclude>{{Documentation}}</noinclude> fbntszvfeuprhpftq113querdkne1pm 10 1945 27379 27378 2021-02-26T10:18:35Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly> {{chapter header | kulay = #AAE0FF | pamagat = [[Florante at Laura/Kabanata {{{2}}}|{{{A}}}]]<br><small>([[Florante at Laura/Kabanata {{{2}}}/Paliwanag|Paliwanag]])</small> | nakaraan = ←{{#ifexpr:{{#expr:{{{2}}}-1}} <> 0|[[Florante at Laura/Kabanata {{#expr:{{{2}}}-1}}|{{{B}}}]]<br><small>←[[Florante at Laura/Kabanata {{#expr:{{{2}}}-1}}/Paliwanag|Paliwanag]]</small>|[[Florante at Laura/Mga tauhan|Mga tauhan at tagpuan]]}} | susunod = {{#ifexpr:{{{2}}} <> 27|[[Florante at Laura/Kabanata {{#expr:{{{2}}}+1}}|{{{K}}}]]→<br><small>[[Florante at Laura/Kabanata {{#expr:{{{2}}}+1}}/Paliwanag|Paliwanag]]→</small>|[[Florante at Laura/Buod|Pangkalahatang buod]]→}} }} {{#ifeq:{{{1}}}|awit| ==Awit== {{col-begin}} {{col-2}} <center> '''<big>Kasalukuyan</big>''' <i>{{{Kasalukuyan}}}</i> </center> {{col-break}} <center> '''<big>Orihinal</big>''' <i>{{{Orihinal}}}</i> </center> {{!}}} ==Talababaan== {{Talababaan}} }} {{#ifeq:{{{1}}}|paliwanag| {{{Nilalaman}}} }}{{BookCat}} </includeonly><noinclude>{{Documentation}} </noinclude> tqed1exlueyhx6s66apmishhachkw77 0 1946 22589 22588 2019-02-17T11:05:04Z 49.144.173.109 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|9| A = Sa Harap ng Panganib | B = Paghahambing sa Dalawang Ama | K = Pagtatagumpay ng Bagong Marte | Nilalaman = ==Buod== [[Image:Lions - melbourne zoo.jpg|360px|thumb|Dalawang [[:w:leon|leong]] namamahinga, at isang natutulog.]] Kakatapos lamang magsalita ni [[Aladin]], mayroong dumating na dalawang mga [[:w:leon|leong]] hinahangos sa paglakad sa kinalalagyan ni [[Florante]]. Tinungo si Florante ng dalawang leon upang kainin, ngunit tumigil nang matagal na panahon ang mga ito sa kanyang harapan. Naawa ang mga leon sa kalagayan ni Florante kaya sila tumigil. Sa katotohanan, hindi lamang ang mga leon ang naawa kay Florante kundi pati rin si [[:w:Balagtas|Francisco Balagtas]] mismo, ang may-akda ng awit. Pagkatapos ng pagpapahayag ng kaawaan kay Florante ni Balagtas, nagsimula nang magsalita si Florante. Nangusap siya sa [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]], Albanya, at ang mga naipaglingkod niya roon. At dahil sa paglilingkod niyang ito, itinatanong niya sa Albanya kung bakit siya hinayaang magkaganito, at ipinalagay na lamang niyang ito ang kabayaran sa kanya ng Albanya bagaman pinaglingkuran niya ito at ipinagtanggol. Sa huli niyang mga pahayag, pinaratangan niyang si [[Laura]] ay isang taksil, nakipagmahalan kay "[[Adolfo]]ng malupit", at nangalimot na sa kanya. ==Awa ni [[:w:Balagtas|Balagtas]]== {{Rquote|left|<i><center>'di ko na masabi't luha ko'y [[:wikt:nanatak|nanatak]], [[:wikt:nauumid|nauumid]] [[:wikt:yaring|yaring]] dilang nangungusap; puso ko'y nanlambot sa malaking habag, sa kaawa-awang kinubkob ng hirap.</center></i>|[[:w:Balagtas|Francisco Balagtas]]|[[Florante at Laura]]}} Bukod sa mga Muli, kagaya ng mga sinabi ni [[Florante]], at ipinaliwanag sa mga huling kabanata, inilalarawan ni Florante ang [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]] bilang isang [[:w:kaharian|kahariang]] pinamamayanan ng kasamaan, lupit, bangis at kaliluhan. At dahil sa mga kasaklapang iyon, lubhang nanghihinayang si Florante sa Albanya. ===Mga pahayag ni [[Florante]] sa [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]]=== Sa ikalawang pahayag ni [[Florante]], ihinihiling niyang huwag sanang mapilantikan ang [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]] ng mga kalaban nito, at maipagtanggol nito ang sarili gamit ang [[:w:espada|espadang]] kagaya ng binitbit ni Florante upang ipagtanggol ang Albanya. Para kay Florante, pinabayaan na siya ng Albanya, kinasusuklaman ng Albanya ang sinupaan niyang tungkuling magtanggol, at hinayaan pa nitong patayin siya ng mga hayop kahit iginugugol niya sa Albanya ang mga iniyak niyang [[:w:dugo|dugo]], at kung itanggol niya ang Albanya sa mga mananakop nito, nauubos pa ang tulo ng kanyang dugo, nagpapahiwatig ng marahas na digmaang kanyang dinaraan upang maipagtanggol lamang ang Albanya. Sa huli itinuturing ni Floranteng kamatayan ang bayad sa kanya ng Albanya. Lahat ito ay dahil naniniwala si Floranteng kung mahal niya siya ng Albanya, hindi dapat siya nandirito ngayon sa ganitong masaklap na kalagayan. Bagaman dito pinasasalamatan pa rin ni Florante ang Albanya, malamang sa dahilang hangad na ring mamatay ni Florante dahil sa sobrang pagpapasakit at kalungkutan. ==Paglalarawan ni [[Florante]] kay [[Laura]]== {{Rquote|left|<i><center>"Bayang walang loob, sintang [[:wikt:alibugha|alibugha]], [[Adolfo]]ng malupit, [[Laura]]ng [[:wikt:magdaraya|magdaraya]], magdiwang na ngayo't [[:wikt:manulos|manulos]] sa tuwa at masusunod na sa akin ang nasa."</center></i>|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} Sa mga huling pitong saknong, binansagan naman ni [[Florante]] si [[Laura]]ng isang mandaraya nang makailang ulit, tahasan at di-tahasan, at si [[Adolfo]] naman bilang malupit. Inihayag niyang dapat nang magsaya sina Adolfo at Laura sa kanyang pagkamatay na, ayon kay Florante, matagal na nilang ninanasa, at malapit na ang kanyang kamatayan, kagaya nang ilang ulit niya nang ipinahayag sa ibang mga kabanata. Ang kamatayang ito, ayon kay Florante, ay hindi man lamang pagluluksaan nang kahit munti ni Laura, nagpapahiwatig ng di-pagmamahal. Sa huli, pinaluha niya ang kanyang sarili ng mga luhang ng[[:w:dugo|dugo]] at ng kanyang [[:w:kaluluwa|kaluluwa]] upang matumbasan ng mga ito ang sakit ng pagkalimot sa kanya ni Laura, at ibiniling huwag iyakan ang kanyang buhay kundi ang pagmamahalang tapos na, malamang, kay Laura ngunit maaari rin sa kanyang sarili.}} qgvg1dwkp731nxhizv0eah2sewfj8qc 10 1947 17854 4951 2016-03-14T07:13:25Z Squeekeek 2831 Naglagay ng documentasyon wikitext text/x-wiki <br clear="all" /> <noinclude> {{Documentation}} [[Category:Mga suleras]] </noinclude> qgbmlih7wr1tr1w9j1sj8omtqhznu4p 0 1950 5879 5097 2008-09-10T10:26:21Z AiraBot 160 sa ngalan ni [[User:Felipe Aira]], nagtama ng baybay wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|10| A = Pagtatagumpay ng Bagong Marte | B = Sa Harap ng Panganib | K = Habag sa Moro | Kasalukuyan = Sa [[:wikt:tinaghuy-taghoy|tinaghuy-taghoy]] na kasindak-sindak,<br>[[:wikt:gerero'y|gerero'y]] hindi na napigil ang habag;<br>tinunton ang boses at siyang hinanap,<br>patalim ang siyang nagbukas ng landas. <br><br> Dawag na masinsi'y naglagi-lagitik,<br>sa dagok ng lubhang matalas sa [[:wikt:kalis|kalis]];<br>[[:w:Moro|Moro]]'y 'di tumugo't hanggang 'di nasapit<br>ang binubukalan ng maraming [[:wikt:tangis|tangis]]. <br><br> Anyong pantay-mata ang [[:wikt:lagak|lagak]] ng [[:w:araw|araw]]<br>niyong pagkatungo sa kalulunuran;<ref>Itinutukoy nito ang [[:w:paglubog ng araw|paglubog ng araw]], nagpapahiwatig din ng kasalukuyang oras sa mundo ng [[Florante at Laura]].</ref><br>siyang [[:wikt:pagkatalos|pagkatalos]] sa kinalalagyan<br>nitong nagagapos na [[:wikt:kahambal-hambal|kahambal-hambal]]. <br><br> Nang malapit siya't abutin ng sulyap<br>ang sa pagkatali'y [[:wikt:linigid|linigid]]<ref>Ito ay katumbas ng "[[:wikt:niligid|niligid]]" sa ilang mga [[:w:Talaan ng mga wikain ng wikang Tagalog|wikain ng Tagalog]]. Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:ligid|ligid]].</ref> ng hirap,<br>nawalan ng diwa't luha'y [[:wikt:lumagaslas|lumagaslas]],<br>katawan at puso'y nagapos ng habag. <br><br> Malaong natigil na 'di nakakibo<br>hininga'y hinabol at biglang lumayo;<br>matutulog [[:wikt:disin|disin]] sa habag ang dugo,<br>kundangang nagbangis [[:w:leon|leong]] nangagtayo. <br><br> Naakay ng gutom at gawing [[:wikt:manila|manila]],<br>nag-uli sa [[:wikt:ganid|ganid]] at nawalang-awa;<br>handa na ang ngipi't kukong bagong hasa<br>at pagsasabayan ang gapos ng [[:wikt:iwa|iwa]]. <br><br> Tanang balahibo'y [[:wikt:pinapangalisag|pinapangalisag]],<br>nanindig ang buntot na nakagugulat;<br>sa bangis ng anyo at [[:wikt:nginasab-ngasab|nginasab-ngasab]],<br>[[:w:Purya|Puryang]] [[:wikt:nagngangalit|nagngangalit]] ang siyang katulad. <br><br> Nagtaas ng kamay at nangakaakma<br>sa katawang gapos ng kukong panira;<br>nang darakmain na'y siyang pagsagasa<br>niyong bagong Marteng lumitaw sa lupa. <br><br> Inusig ng taga ang dalawang leon,<br>si [[:w:Apolo|Apolo]] mandin na sa [[:wikt:Serp'yente Piton|Serp'yente Piton]];<br>walang bigong kilos na 'di nababaon<br>ang lubhang bayaning tabak na pamutol. <br><br> Kung ipamilantik ang kanang pamatay<ref>Itinutukoy nito ang [[:w:sibat|sibat]] ni [[Aladin]]g hawak niya sa kanyang kanang kamay.</ref><br>at saka isalag ang pang-adyang kamay<ref>Itinutukoy nito ang [[:w:kalasag|kalasag]] ni [[Aladin]]g hawak niya sa kaliwang kamay.</ref>,<br>maliliksing leon ay nangalilinlang,<br>kaya 'di nalao'y [[:wikt:nangagumong|nangagumong]] bangkay. <br><br> Nang magtagumpay na ang [[:wikt:gererong|gererong]] bantog<br>sa nangakalabang mabangis na hayop,<br>luha'y tumutulong kinalag ang gapos<br>ng kaawa-awang iniwan ang loob. <br><br> Halos [[:wikt:nabibihay|nabibihay]] sa habag ang dibdib,<br>dugo'y nang matingnang [[:wikt:nunukal|nunukal]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:bumubukal|bumubukal]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:bukal|bukal]].</ref> sa gitgit;<br>sa pagkalag niyang maliksi't nainip<br>sa siga-sigalot na madlang bilibid. <br><br> Kaya ang ginawa'y inagapayanan,<br>katawang [[:wikt:malatang|malatang]] parang bangkay,<br>at minsang pinatid<ref>ang lubid na gumagapos kay [[Florante]]</ref> ng espadang [[:wikt:tangan|tangan]],<br>walang awang lubid na lubhang matibay. <br><br> Umupo't kinalong na naghihimutok,<br>katawang sa dusa hininga'y natulog;<br>hinaplos ang mukha't dibdib ay [[:wikt:tinutop|tinutop]],<br>nasa ng gerero'y [[:wikt:pagsaulang-loob|pagsaulang-loob]]. <br><br> Doon sa pagtitig sa [[:wikt:pagkalungayngay|pagkalungayngay]],<br>ng kaniyang kalong na kalumbay-lumbay,<br>[[:wikt:nininilay|nininilay]] niya at pinagtatakhan<br>ang dikit<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:dikit|dikit]]" sa pagpapahulugang "[[:wikt:ganda|ganda]]", hindi bilang katayuan ng pagiging malapit sa isa at isa.</ref> ng [[:wikt:kiyas|kiyas]] at kinasapitan. <br><br> Namamangha naman ang magandang kiyas,<br>kasing-isa't ayon sa bayaning [[:wikt:tikas|tikas]];<br>mawiwiwli [[:wikt:disin|disin]] ang iminamalas<br>na mata, kundangan sa malaking habag. <br><br> Gulung-gulong lubha ang kanyang loob,<br>ngunit napayapa nang anyong kumilos<br>itong abang kandong na kalunos-lunos,<br>nagising ang buhay na nakakatulog. | Orihinal = Sa tinaghoy-taghóy na casindac-sindác,<br>guerrero,i, hindî na napiguil ang habág,<br>tinuntón ang voses at siyang hinanap,<br>patalim ang siyang nagbucás n͠g landás. <br><br> Dauag na masinsi,i, naglagui-laguitic<br>sa dágoc n͠g lubháng matalas na cáliz,<br>moro,i, dî tumugot hangang dî nasapit<br>ang binubucalán ng maraming tan͠gis. <br><br> Anyóng pantay-matá ang lagay n͠g arao<br>niyóng pagcatun͠go sa calulunuran<br>siyang pagcataos sa quinalalag-yan<br>nitóng nagagapus na cahambalhambál. <br><br> Nang malapit siya,t, abutin ng suliáp<br>ang sa pagcatali,i, liniguid n͠g hirap,<br>naualán n͠g diua,t, lúha,i, lumagaslás,<br>catao-án at púso,i, nagapus ng habág. <br><br> Malaong natiguil na dî nacaquibô<br>hinin͠ga,i, hinabol na ibig lumayò,<br>matutulog disin sa habág ang dugô,<br>cundan͠gan nagbangís Leong nan͠gag-tayô. <br><br> Na-acay n͠g gútom at gauing manilâ,<br>ang-ulî sa ganid at naualâng aua,<br>handâ na ang n͠gipi,t, cucong bagong hasa<br>at pagsasabayán ang gapós n͠g iuâ. <br><br> Tanang balahibo,i, pinapan͠galisag,<br>nanindig ang buntót na nacagugulat<br>sa ban͠gis n͠g anyô at n͠ginasáb-n͠gasáb,<br>Furiang nag n͠gan͠galit ang siyang catulad. <br><br> Nag taás ang camáy, at nanga caamâ<br>sa cato-ang gapá ang cucóng pangsirâ,<br>nang daracmain na,i, siyang pagsagásâ<br>niyaóng bagong Marteng lumitao sa lúpâ. <br><br> Inusig n͠g tagâ ang dalauang León,<br>si Apolo mandin sa Serpiente Piton,<br>ualang bigóng quilós na dî nababaón<br>ang lubháng bayaning tabác na pamutol. <br><br> Cong ipamilantíc ang canang pamatáy,<br>at sacá isalág ang pang-adyáng camáy,<br>malilicsing León ay nanga lilinláng<br>cayâ dî nalao,i, nan͠ga-gumong bangcay. <br><br> Nang magtagumpay na ang guerrerong bantóg<br>sa nan͠ga-calabang maban͠gis na hayop,<br>lúha,i, tumutulong quinalag ang gápus<br>ng ca-aua-auang iniuan ang loob. <br><br> Halos nabibihay sa habág ang dibdib<br>dugó,i, ng matingnang nunucal sa guitguít,<br>sa pagcalág niyang malicsí,i, nainíp<br>sa siga-sigalót na madláng bilibid. <br><br> Cayâ ang guinaua,i, inagapayanan<br>catauang malatáng parang bagong bangcáy<br>at minsang pinatid n͠g espadang tan͠gan<br>ualang auang lubid na lubháng matibay. <br><br> Umupo,t, quinalong na naghihimutoc,<br>catauan sa dusa hinin͠ga,i, natulog,<br>hinaplus ang muc-ha,t, dibdib ay tinutóp,<br>násà ng gueerro,i, pagsauláng loob. <br><br> Doon sa pagtitig sa pagcálun͠gay-n͠gay<br>n͠g caniyang cálong na calumbay-lumbay,<br>nininilay niya, at pinagtatao-hán<br>ang diquit n͠g quias at quinasapitan. <br><br> Namamanghâ namán ang magandang quias<br>casing-isa,t, ayon sa bayaning ticas,<br>mauiuili disin ang iminamamalas,<br>na matá, cundan͠gan sa malaquíng habág. <br><br> Gulong-gulóng lubha ang caniyang loob,<br>n͠guni,t, napayapà n͠g anyong cumilos<br>itóng abáng candong ng calunos-lunos<br>nagusing ang búhay na nacacátulog.}} g0k2ue1iesoyfyr5avi4jj4ua828cng 0 1952 4359 2008-03-23T08:48:28Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Konde Adolfo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Konde Adolfo]] 5osys7vtwnophlvokafvarvy4soc35e 0 1953 4360 2008-03-23T08:48:54Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Florante]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Florante]] jp1e1cs5il8vbdwtzo01fg37f8iqxpt 0 1954 4361 2008-03-23T08:49:40Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Florante]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Florante]] jp1e1cs5il8vbdwtzo01fg37f8iqxpt 0 1955 4362 2008-03-23T08:50:08Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Florante]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Florante]] jp1e1cs5il8vbdwtzo01fg37f8iqxpt 0 1956 4363 2008-03-23T08:50:26Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Aladin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Aladin]] ssfcqrc85p2ehb17kmk9vs2q4jorvbo 0 1957 4364 2008-03-23T08:50:44Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Aladin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Aladin]] ssfcqrc85p2ehb17kmk9vs2q4jorvbo 0 1958 4365 2008-03-23T08:51:05Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Laura]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Laura]] amw7xtpohq5m2e4y69ko95hkuat5trv 0 1959 4366 2008-03-23T08:51:23Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Laura]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Laura]] amw7xtpohq5m2e4y69ko95hkuat5trv 0 1960 4367 2008-03-23T08:51:43Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Laura]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Laura]] amw7xtpohq5m2e4y69ko95hkuat5trv 0 1961 4368 2008-03-23T08:52:14Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Menandro]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Menandro]] 32oqun8ftgozhw2bg0l4mzdbouepzop 0 1962 4369 2008-03-23T08:52:41Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Flerida]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Flerida]] ewmcg8bwg1stk89kqs335hnfga82ia7 0 1964 4371 2008-03-23T10:22:24Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Duke Briseo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Duke Briseo]] cdhjf9izjs1dgp2nf2kfmwn20agofyr 0 1965 4372 2008-03-23T10:22:47Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Duke Briseo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Duke Briseo]] cdhjf9izjs1dgp2nf2kfmwn20agofyr 0 1966 4373 2008-03-23T10:23:13Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Prinsesa Floresca]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Prinsesa Floresca]] gd9ad7jxtfi5go34nwydtb6y88js3zl 0 1967 4374 2008-03-23T10:23:37Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Prinsesa Floresca]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Prinsesa Floresca]] gd9ad7jxtfi5go34nwydtb6y88js3zl 0 1968 4375 2008-03-23T10:24:00Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Menalipo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Menalipo]] 1vyo9utrmxf65tac60zv1k16l7kdqx8 0 1969 4376 2008-03-23T10:24:22Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Antenor]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Antenor]] mhndmd7kt4uw5okijbz4wicbky6tm40 0 1970 4377 2008-03-23T10:24:47Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Konde Sileno]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Konde Sileno]] kwfuwzi7rpyy1t8es3ja4q2288rp0ji 0 1971 4378 2008-03-23T10:25:28Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Konde Sileno]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Konde Sileno]] kwfuwzi7rpyy1t8es3ja4q2288rp0ji 0 1972 4379 2008-03-23T10:30:41Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Haring Linceo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Haring Linceo]] 69lf91dsoktr6ddaxz1s90t8mkhadp9 0 1973 4380 2008-03-23T10:30:59Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Haring Linceo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Haring Linceo]] 69lf91dsoktr6ddaxz1s90t8mkhadp9 0 1974 4381 2008-03-23T10:31:21Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Sultan Ali-Adab]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Sultan Ali-Adab]] q1a5wfco8unnw7e2f7fb4uuek4c2vwk 0 1975 4382 2008-03-23T10:31:52Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Sultan Ali-Adab]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Sultan Ali-Adab]] q1a5wfco8unnw7e2f7fb4uuek4c2vwk 0 1976 4383 2008-03-23T10:32:17Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Osmalic]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Osmalic]] fh1qt8avazqgg0or3cn34lnl18oac60 0 1977 4384 2008-03-23T10:32:47Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Osmalic]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Osmalic]] fh1qt8avazqgg0or3cn34lnl18oac60 0 1978 4385 2008-03-23T10:33:02Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Osmalic]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Osmalic]] fh1qt8avazqgg0or3cn34lnl18oac60 0 1979 4386 2008-03-23T10:33:26Z Felipe Aira 83 Ikinakarga sa [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Miramolin]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Miramolin]] kixvjmnustf4pepdcyeap2ftjhrykp2 0 1982 23290 23289 2019-03-15T01:17:56Z Vermont 3745 Ibinalik ang mga pagbabago ni [[Special:Contributions/103.196.139.54|103.196.139.54]] ([[User talk:103.196.139.54|Usapan]]) patungo sa huling rebisyon ni [[User:Vermont|Vermont]] wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|10| A = Pagtatagumpay ng Bagong Marte | B = Sa Harap ng Panganib | K = Habag sa Moro | Nilalaman = ---- [[Image:Roman soldier end of third century northern province - cropped.jpg|255px|right|Isang [[:w:dula|pagdurula]] ng isang [[:w:sundalo|sundalong]] [[:w:Imperyong Romano|Romanong]] humahawak ng dalawang [[:w:sibat|sibat]] at isang [[:w:kalasag|kalasag]]|thumb]] Habang nanaghoy si [[Florante]], nahahabag si [[Aladin]], at sa huli, hindi na niya natiis si Florante. At dahil doon, sunod niyang ginawa ang agarang paghahanap kay Florante gamit ang boses niyang nananaghoy upang matunton siya, at ang kanyang [[:w:patalim|patalim]] naman upang alisin ang mga harang ng kagubatan sa kanyang landas kagaya ng mga sanga at dahon. Hindi siya tumigil hanggang hindi niya natutunton ang pinagmumulan ng mga panaghoy. Nang ginawa niya ang lahat ng ito, [[:w:paglubog ng araw|lumulubog na ang araw]]; nagpapahiwatig na [[:w:hapon (panahon)|hapon]] na. Nang malapit nang narating ni Aladin ang kinagagapusan ni Florante, siya ay napaluha sa lumiligid na hirap kay Florante. Ang hirap na ito ay maaaring ang mga [[:w:leon|leong]] mayroong kakayahang patayin si Florante, at/o ang mismong gubat. Pagkatapos nito, siya ay napaatras, at nagbangis naman ang mga leon. Sumunod dito naghandang maglabanan ang tatlo: si Aladin at ang dalawang leon. Unang ipinangalisag ng leon ang ng kanyang balahibo, at pinatindig ang buntot, na nagpabangis ng anyo ng leon. Sunod namang itinaas ng leon ang kanyang kamay upang dakmain si Aladin, na inihambing kay [[:w:Marte|Marte]], ang [[:w:mitolohiyang Romano|Romanong]] [[:w:diyos|diyos]] ng [[:w:pakikipagdigma|pakikipagdigma]], ngunit siya ay nakailag. Inusig naman ni Aladin ng mga [[:w:taga|taga]] ang mga leon, na inihambing kay [[:w:Apolo|Apolo]], isang diyos ng [[:w:mitolohiyang Griyego|mitolohiyang Griyego]] at Romano, sa pananagupa niya sa [[:w:Piton (mitolohiya)|Piton]], isang [[:w:dragon|dragon]] sa mitolohiyang Griyego. Sa huli, pinatay ni Aladin ang dalawang leon gamit ang kanyang [[:w:sibat|sibat]] at [[:w:kalasag|kalasag]]. Matapos niyang patayin ang dalawang leon, pinuntahan niya naman si Florante upang patirin ang lubhang matibay na lubid na gumagapos sa kanya gamit ang kanyang [[:w:espada|espada]]. Nang napatid niya na ang lubid na gumagapos kay Florante, nawalang-malay si Florante kaya kinalong ni Aladin, at nahabag. Si Aladin ay takang-taka kay Florante ngunit siya ay napayapa na noong nagising na siya.}} sc9ajhyowy05f0nc356kzu46pc5x7cw 0 1983 16637 16636 2015-08-15T07:50:30Z Tropicalkitty 2515 eek wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|11| A = Habag sa Moro | B = Pagtatagumpay ng Bagong Marte | K = Paglingap ng Persyano | Kasalukuyan = Sa [[:wikt:pagkalungayngay|pagkalungayngay]] mata'y idinilat,<br>himutok ang unang bati sa liwanag;<br>sinundan ng taghoy na kahabag-habag;<br>"Nasaan ka, [[Laura]], sa ganitong hirap?" <br><br> "Halina, giliw ko't gapos ko'y [[:wikt:kalagin|kalagin]],<br>kung mamatay ako'y gunitain mo rin;"<br>pumikit na muli't napatid ang daing,<br>sa may kandong naman takot na sagutin. <br><br> Ipinanganganib ay baka mabigla,<br>magpatuloy mapatid hiningang mahina;<br>hinintay na lubos niyang mapayapa<br>ang loob ng kandong na [[:wikt:lipos-dalita|lipos-dalita]]. <br><br> Nang muling mamulat ay [[:wikt:nagitlahanan|nagitlahanan]],<br>"Sino? Sa aba ko't nasa [[:w:Moro|Morong]] kamay!"<br>Ibig na [[:wikt:iigtad|iigtad]] ang [[:wikt:lunong|lunong]] katawan,<br>nang hindi mangyari'y [[:wikt:nagngalit|nagngalit]] na lamang. <br><br> Sagot ng [[:wikt:gerero'y|gerero'y]] "Huwag kang manganib,<br>sumapayapa ka't mag-aliw ng dibdib;<br>ngayo'y ligtas ka na sa lahat ng sakit,<br>may kalong sa iyo ang nagtatangkilik." <br><br> "Kung nasusuklam ka sa aking kandungan<br>lason sa puso mo ang hindi binyagan;<br>nakukutya akong 'di ka saklolohan<br>sa iyong nasapit na [[:wikt:napakarawal|napakarawal]]." <br><br> "Ipinahayag ng [[:wikt:pananmit|pananmit]]<ref>Ipinaikli ang salitang "[[:wikt:pananamit|pananamit]]" sa "[[:wikt:pananmit|pananmit]]" upang maipagkasya ang [[:w:sugnay|sugnay]] sa [[:w:taludtod|taludtod]] na maaari lamang maglaman ng 12 [[:w:pantig|pantig]].</ref> mo,<br>[[:w:Albanes (pangkat etniko)|taga-Albanya]] ka at ako'y [[:w:Pesyano (grupong etniko)|Persiyano]];<br>ikaw ay kaaway ng baya't [[:w:sekta|sekta]] ko,<br>sa lagay mo ngayo'y [[:wikt:magkatoto|magkatoto]] tayo." <br><br> "Moro ako'y lubos na taong may dibdib<br>at nasasaklaw rin ng utos ng Langit<ref>Itinutukoy ditoa ang [[:w:Diyos|Diyos]]</ref>;<br>[[:wikt:dini|dini]] sa puso ko'y kusang natititik —<br>natural na [[:wikt:ley-ing|ley-ing]] sa aba'y mahapis." <br><br> "Anong gagawin ko'y aking napakinggan<br>ang iyong pagtaghoy na kalumbay-lumbay,<br>gapos na nakita't [[:wikt:pamumutiwanan|pamumutiwanan]]<br>ng dalawang [[:wikt:ganid|ganid]], ng bangis na [[:wikt:tangan|tangan]]." <br><br> Nagbuntung-hininga itong abang kalong<br>at sa umaaliw na Moro'y tumugon,<br>"Kundi mo [[:wikt:kinalag|kinalag]] sa puno ng kahoy,<br>nalibing na ako sa tiyan ng leon." <br><br> "Payapa na naman [[:wikt:disin|disin]] [[:wikt:yaring|yaring]] dibdib,<br>napagkikilalang kaaway kang labis;<br>at 'di binayaang nagkapatid-patid<br>ang aking hiningang kamataya't sakit." <br><br> "Itong iyong awa'y 'di ko hinahangad,<br>patayin mo ako'y siyang [[:wikt:pitang|pitang]] habag;<br>'di mo [[:wikt:tanto|tanto]] yaring binabtang hirap,<br>na ang kamatayan ang buhay kong hanap." <br><br> Dito napahiyaw sa malaking hapis<br>ang Morong may awa't luha'y [[:wikt:tumagistis|tumagistis]];<br>siyang itinugon sa wikang narinig,<br>at sa [[:wikt:panlulumo'y|panlulumo'y]] kusang napahilig. | Orihinal = Sa pagcalun͠gay-n͠gay matá,i, idinilat,<br>himutóc ang unang bati sa liuanag,<br>sinundan n͠g taghoy na cahabaghabág<br>"nasaan ca Laura sa ganitong hirap? <br><br> Halina guiliu co,t, gapus co,i, calaguín,<br>cong mamatáy acó,i, gunitain mo rin,<br>pumiquít na muli,t, napatid ang daing,<br>sa may candóng namang tacot na sagutin. <br><br> Ipina-n͠gan͠ganib, ay bacá mabiglâ<br>magtuloy mapatid hiningang mahinâ<br>hinintáy na lubós niyang mapayapá<br>ang loob n͠g candóng na lipus dálità. <br><br> Nang muling mamulat ay naguiclahanan<br>"¿sino? ¡Sa aba co,t, na sa morong camay!"<br>ibig na i-igtád ang lunóng catao-án,<br>nang hindî mangyari,i, nag-ngalit na lamang. <br><br> Sagót n͠g guerrero,i, houag na man͠ganib<br>sumapayapaca,t, mag aliu n͠g dibdib<br>n͠gayo,i, ligtas cana sa lahát nang sáquit<br>may cálong sa iyo ang nagtatangquilic. <br><br> Cung nasusuclám ca sa aquing candun͠gan,<br>lason sa púso mo nang hindi binyagan,<br>nacucut-ya acóng dí ca saclolohan<br>sa iyong nasapit na napacarauál. <br><br> Ipina-hahayág n͠g pananamít mo<br>tagá Albania ca at aco,i, Perciano<br>icao ay caauay n͠g baya,t, secta co,<br>sa lagay mo n͠gayo,i, magcatoto tayo. <br><br> Moro aco,i, lubós na táong may dibdib,<br>ay nasasacalo rin ng útos ng Lan͠git,<br>dini sa púso co,i, cusang natititic<br>natural na leyng sa abá,i, mahapis. <br><br> Anong gagauín co,i, aquing napaquingán<br>ang iyong pagtaghoy na calumbay-lumbay,<br>gapús na naquita,t, pamu-mutiuanan<br>ng dalauáng gánid, n͠g bangís na tangan. <br><br> Nagbuntóng hini͠gá itong abáng calong<br>at sa umaaliu na moro,i, tumugón,<br>"cundîmo quinalág sa punu n͠g cahoy,<br>nalibíng na acó sa tiyán n͠g León. <br><br> Payapa na namán disin yaring dibdib;<br>napag-quiquilalang ca-auay cang labis<br>at dî binaya-ang nagca-patid-patid,<br>ang aquing hinin͠gáng camataya,t, saquit. <br><br> Itóng iyóng aua,i, dî co hinahan͠gád,<br>pataín mo acó,i, siyang pitang habág,<br>dimo tantô yaring binabatáng hirap<br>na ang camatayan ang búhay cong hanap. <br><br> Dito napahiyao sa malaquing hapis<br>ang morong may áua,t, lúha,i, tumaguistís,<br>siyang itinugón sa uicang narin͠gig<br>at sa panglolomo,i, cusang napahilig.}} cpzebk5q9fua6ti9852slou80pmorsk 0 1989 4471 4467 2008-03-28T12:59:45Z Felipe Aira 83 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|11| A = Habag sa Moro | B = Pagtatagumpay ng Bagong Marte | K = Paglingap ng Persyano | Nilalaman = [[Image:Arabpipe.jpg|295px|right|thumb|Isang [[:w:arabo|Arabo]] sa katutubong pananamit]] ==Buod== Sa simula ng kabanatang ito, nagising si [[Florante]] sa pagkakaiglip habang nakalungayngay; ito ay dahil [[:w:kalawang-malay|hinimatay]] si Florante matapos siyang iligtas ni [[Aladin]] sa [[Florante at Laura/Kabanata 10|huling kabanata]]. Sunod namang nangyari ang paghihimutok at pananaghoy ni Floranteng humihingi ng tulong mula kay [[Laura]], at ang muling pagkawalang-malay niya, na ikinabahala naman ni Aladin, at naghintay hanggang mapayapa si Floranteng kanyang kandong. Nang mabalikang-malay na si Florante, namalayan niyang siya ay nasasakamay ng isang [[:w:Moro|Moro]], isang bagay na madaling nakikilatis sa kaibhan ng pananamit-Moro lalo na noong sinaunang panahon, ikinabahala niya ito at nagpumilit alisin ang kanyang nanghihinang katawan palayo kay Aladin ngunit agad namang ipinayapa ni Aladin si Florante, at ipinahayag na siya ang sumaklolo sa kanya mula sa mapait na kapalaran. At dahil dito, nagpasalamat si Florante kay Aladin, at sinabing kundi siya iniligtas ay malamang "nalibing na" "sa tiyan ng [[:w:leon|leon]]". ==Alitang [[:w:Kristiyano|Kristiyano]]-[[:w:Muslim|Muslim]]== Kagaya ng sinabi sa naunang seksyon, pilit inilalayo ni [[Florante]], isang [[:w:Kristiyano|Kristiyanong]] [[:w:Albanes (pangkat etniko)|Albanes]], ang kanyang nanghihinang katawan noong una niyang paglingap mula kay [[Aladin]], isang [[:w:Persiyano (pangkat etniko)|Persiyanong]] [[:w:Muslim|Muslim]]; ito ay dahil karaniwang itinuturing sa mga pagsasalaysay ang mga Kristiyano at Muslim bilang magkakaaway, bunga ng matinding alitan sa pagitan ng dalawang [[:w:relihiyon|relihiyon]] simula pa noong naitatag ang [[:w:Islam|Islam]].}} tu97hrsi7xq02kwam8vptd3ikag51a1 0 1991 27385 5364 2021-02-27T01:57:50Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{chapter header | kulay = #AAE0FF | pamagat = [[Florante at Laura/Talasanggunian|Talasangguian]] | nakaraan = ←[[Florante at Laura/Mga may-akda|Mga may-akda]] }} ---- Sumasangguni ang [[Florante at Laura]] sa sumusunod bilang batayan. Pinagkunan ng orihinal na bersyon, at pinagbatayan ng kasalukuyang bersyon: *[[:w:Balagtas|Francisco Balagtas]] ([[:w:1861|1861]]). [http://www.gutenberg.org/files/15845/15845-h/15845-h.htm ''Pinagdaanang Buhay ni Florante at ni Laura sa Cahariang Albania'']. Reimpreso-Manila Imprenta de Ramirez y Giraudier. Mga pagpapaliwanag ng Florante at Laura: *The Duchess ([[:w:Marso 28|Marso 28]], [[:w:2008|2008]]). [http://www.angelfire.com/realm/dkny/fl.html ''BUOD ng FLORANTE at LAURA''] [[Angelfire]] *Manuel Viloria ([[:w:Marso 28|Marso 28]], [[:w:2008|2008]]). [http://www.viloria.com/florante-at-laura.zip F&L Summary / Study Notes] [http://www.viloria.com viloria.com] *St. Margaret Production ([[:w:Abril 1|Abril 1]], [[:w:2007|2007]]). [http://www.youtube.com/watch?v=-xw8vJfIJd8&feature=related ''florante at laura 1/5''] [[YouTube]] *St. Margaret Production ([[:w:Abril 1|Abril 1]], [[:w:2007|2007]]). [http://www.youtube.com/watch?v=QtU41Tqtv6o&feature=related ''florante at laura 2/5''] [[YouTube]] *St. Margaret Production ([[:w:Abril 1|Abril 1]], [[:w:2007|2007]]). [http://www.youtube.com/watch?v=_9mXRCFyLFQ&feature=related ''florante at laura 3/5''] [[YouTube]] [[Florante at Laura/Kabanata 1/Paliwanag|Kabanata 1 — Paliwanag]] *Dolores F. Jamero at Maurita L. Glinofria ([[:w:2007|2007]]). ''Florante at Laura''. St. Bernadette Publications, Inc. *{{wika|en|Ingles}} ''Wikipedia, The Free Encyclopedia'' (15:48 ([[:w:GMT|GMT+8:00]]), [[:w:Mayo 7|Mayo 7]], [[:w:2008|2008]]). [http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Francisco_Balagtas&oldid=210758978 Francisco Balagtas]. [[Wikimedia Foundation]] [[Florante at Laura/Kabanata 11/Paliwanag|Kabanata 11 — Paliwanag]] *{{wika|en|Ingles}} ''Wikipedia, The Free Encyclopedia'' ([[:w:Pebrero 22|Pebrero 22]], [[:w:2008|2008]]). [http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Medieval_Christian_view_of_Muhammad&oldid=193180756 Medieval Christian view of Muhammad]. [[Wikimedia Foundation]] [[Florante at Laura/Kabanata 15/Paliwanag|Kabanata 15 — Paliwanag]] *Wikipedia, Ang Malayang Ensiklopedya ([[:w:Abril 2|Abril 2]], [[:w:2008|2008]]). [http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Astrolohiya&oldid=193246 ''Astrolohiya'']. [[Wikimedia Foundation]] *Wikipedia, Ang Malayang Ensiklopedya ([[:w:Abril 7|Abril 7]], [[:w:2008|2008]]). [http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Matematika&oldid=194796 ''Matematika'']. [[Wikimedia Foundation]] *Wikipedia, Ang Malayang Ensiklopedya ([[:w:Enero 2|Enero 2]], [[:w:2008|2008]]). [http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pilosopiya&oldid=157324 ''Pilosopiya'']. [[Wikimedia Foundation]] *{{wika|en|Ingles}} ''Wikipedia, The Free Encyclopedia'' (17:27 ([[:w:GMT|GMT+8:00]]), [[:w:Abril 10|Abril 10]], [[:w:2008|2008]]). [http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Astrolabe&oldid=204655199 Astrolabe]. [[Wikimedia Foundation]] [[Florante at Laura/Kabanata 16/Paliwanag|Kabanata 16 — Paliwanag]] *{{wika|en|Ingles}} Alice Blok, Laura Daley at Stephanie Parr ([[:w:April 13|April 13]], [[:w:2008|2008]]). [http://www-student.lboro.ac.uk/~ealld/index.htm The Social & Cultural Aspects of Membership of the Performing Profession up to the 1620s]. [[:w:Loughborough University|Loughborough University]] Student Home Pages *{{wika|en|Ingles}} Andrew Wilson ([[:w:Abril 14|Abril 14]], [[:w:2008|2008]]). [http://www.users.globalnet.co.uk/~loxias/myth.htm#interpretation Oedipus]. The Classics Pages *{{wika|en|Ingles}} [[:w:Encyclopædia Britannica|Encyclopædia Britannica Online]] ([[:w:Abril 14|Abril 14]], [[:w:2008|2008]]). [http://www.britannica.com/eb/article-9056791/Oedipus Oedipus]. [[:w:Encyclopædia Britannica, Inc.|Encyclopædia Britannica, Inc.]] *{{wika|en|Ingles}} Karen Carr ([[:w:Abril 14|Abril 14]], [[:w:2008|2008]]). [http://www.historyforkids.org/learn/greeks/literature/oedipus.htm Oedipus Rex]. Kidipede *{{wika|en|Ingles}} F.Storr ([[:w:Abril 14|Abril 14]], [[:w:2008|2008]]). [http://www.lamp.ac.uk/philosophy/oedipus.html Oedipus The King]. [[:w:Harvard University Press|Harvard University Press]] *{{wika|en|Ingles}} ''Wikipedia, The Free Encyclopedia'' (6:53 ([[:w:GMT|GMT+8:00]]), [[:w:Abril 14|Abril 14]], [[:w:2008|2008]]). [http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Oedipus&oldid=205431361 Oedipus]. [[Wikimedia Foundation]] [[Florante at Laura/Kabanata 19/Paliwanag|Kabanata 19 — Paliwanag]] *{{wika|en|Ingles}} ''Wikipedia, The Free Encyclopedia'' (5:13 ([[:w:GMT|GMT+8:00]]), [[:w:Abril 23|Abril 23]], [[:w:2008|2008]]). [http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Venus&oldid=207452191 Venus]. [[Wikimedia Foundation]] [[Florante at Laura/Kabanata 24/Paliwanag|Kabanata 24 — Paliwanag]] *{{wika|en|Ingles}} ''Wikipedia, The Free Encyclopedia'' ([[:w:May 1|May 1]], [[:w:2008|2008]]). [http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Diana_%28mythology%29&oldid=209313364 Diana (mythology)]. [[Wikimedia Foundation]] *{{wika|en|Ingles}} ''Wikipedia, The Free Encyclopedia'' (8:39 ([[:w:GMT|GMT+8:00]]), [[:w:Abril 27|Abril 27]], [[:w:2008|2008]]). [http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Houri&oldid=208428860 Houri]. [[Wikimedia Foundation]] [[Florante at Laura/Kabanata 26/Paliwanag|Kabanata 26 — Paliwanag]] *{{wika|en|Ingles}} ''Wikipedia, The Free Encyclopedia'' ([[:w:Mayo 6|Mayo 6]], [[:w:2008|2008]]). [http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Starvation&direction=next&oldid=207530951 Starvation]. [[Wikimedia Foundation]] {{BookCat}} 5dacwyar71splmb4iiy45qpe5smrm1n 0 1992 5881 5259 2008-09-10T10:26:41Z AiraBot 160 sa ngalan ni [[User:Felipe Aira]], nagtama ng baybay wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|12| A = Paglingap ng Persyano | B = Habag sa Moro | K = Uliran | Kasalukuyan = Anupa't kapuwa hindi makakibo<br>'di nangakalaban na damdam ng puso;<br>parang walang malay hanggang sa magtago't<bR>humilig si [[:w:Pebo|Pebo]]<ref>Nagpapahiwatig ng [[:w:paglubog ng araw|paglubog ng araw]]. Ito ay dahil "[[:w:Pebo|Pebo]]" ang ibang pangalan para kay [[:w:Apolo|Apolo]], [[:w:diyos|diyos]] ng [[:w:araw|araw]] sa [[:w:mitolohiyang Griyego|mitolohiyang Griyego]] at [[:w:mitolohiyang Romano|Romano]]</ref> sa [[:wikt:hihigang|hihigang]] [[:w:ginto|ginto]]. <br><br> May awang [[:wikt:gerero|gerero]] ay sa maramdaman;<br>[[:wikt:malamlam|malamlam]] na sinag sa gubat ay [[:wikt:nanaw|nanaw]]<ref>Ito ang makatang uri ng [[:wikt:pumanaw|pumanaw]].</ref>,<br>tinunton ang landas na pinagdaanan,<br>dinala ang kalong sa pinanggalingan. <br><br> Doon sa naunang hinintuang dako<br>nang [[:wikt:masok|masok]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:pumasok|pumasok]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:pasok|pasok]].</ref> sa gubat ang bayaning [[:w:Moro|Moro]],<br>sa isang malapad, malinis na bato,<br>kusang pinagyaman ang [[:wikt:lugaming|lugaming]] [[:wikt:pangko|pangko]]. <br><br> Kumuha ng munting baong makakain<ref>si [[Aladin]]</ref>,<br>ang [[:wikt:nagdaralita'y|nagdaralita'y]] inamong tumikim,<br>kait umaayaw ay nahikayat din<br>ng sabing malambot na pawang pang-aliw. <br><br> Naluwag-luwagan ang [[:wikt:panghihingapos|panghihingapos]],<br>sapagkat [[:wikt:naawas|naawas]] sa [[:wikt:pagkadayukdok|pagkadayukdok]],<br>hindi kinukusa'y [[:wikt:tantong|tantong]] nakatulog,<br>sa sinapupunan ng gererong bantog. <br><br> Ito'y 'di umidlip sa buong magdamag,<br>sa pag-aalaga'y [[:wikt:nagbata|nagbata]] ng puyat;<br>ipinanganganib ay baka makagat<br>ng [[:wikt:ganid|ganid]] na madlang naggala sa gubat. <br><br> Tuwing magigising sa magaang tulog,<br>itong [[:wikt:lipos-hirap|lipos-hirap]] ay naghihimutok,<br>pawang tumitirik na [[:wikt:anaki'y|anaki'y]] [[:wikt:tunod|tunod]]<br>sa dibdib ng Morong may habag at lunos. <br><br> Nang magmamadaling-araw ay nahimbing,<br>munting napayapa sa dalang [[:wikt:hilahil|hilahil]];<br>hanggang sa [[:w:Aurora (mitolohiya)|Aurorang]]<ref>Si [[:w:Aurora (mitolohiya)|Aurora]] ang [[:w:diyosa|diyosa]] ng [[:w:madaling-araw|madaling-araw]] sa [[:w:mitolohiyang Romano|mitolohiyang Romano]]. Karaniwang ipinantutukoy ang kanyang pangalan sa [[:w:panitikan|panitikan]] sa pagmamadaling-araw.</ref> itaboy ang dilim,<br>walang binitiwang himutok at daing. <br><br> Ito ang dahilang ipinagkasundo,<br>limang karamdamang parang hinahalo;<br>ikinatwasay ng may dusang puso,<br>lumakas na muli ang katawang hapo. <br><br> Kaya't nang isabog sa sansinukuban<br>ang [[:wikt:doradong|doradong]] buhok ng masayang araw,<ref>Itinutukoy nito ang [[:w:pagsikat ng araw|pagsikat ng araw]].</ref><br>nagbangong hinaho't pinasalamatan<br>sa Langit<ref>Itinutukoy dito ang [[:w:Diyos|Diyos]].</ref> ang bagong lakas ng katawan. <br><br> Sabihin ang tuwa ng [[:wikt:gererong|gererong]] hayag,<br>ang abang kinalong ay biglang niyakap;<br>kung nang una'y [[:wikt:nunukal|nunukal]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:bumubukal|bumubukal]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:bukal|bukal]].</ref> ang luha sa habag,<br>ngayo'y sa galak na ang inilagaslas. <br><br> Kapos ang dila kong magsaysay ng laki<br>ng pasasalamat nitong kinandili;<br>kundangan ang dusa'y sa nawalang kasi<br>ay napawi [[:wikt:disin|disin]] sa tuwang [[:wikt:umali|umali]]. <br><br> Sapagka't ang dusang mula sa pag-ibig<br>kung kahit mangyaring lumayo sa dibdib,<br>kisapmata lamang ay agad babalik<br>at magdaragdag pa sa una ng bangis. <br><br> Kaya hindi pa man halos dumarapo<br>ang tuwa sa [[:wikt:lamad|lamad]] ng may dusang puso<br>itinakwil na ng [[:wikt:dalitang|dalitang]] lalo<br>at ang tunod niya'y siyan [[:wikt:itinimo|itinimo]]. <br><br> Niyapos na muli ang dibdib ng dusa,<br>hirap yatang [[:wikt:bathin|bathin]] ang sakit sa sinta!<br>[[:wikt:dangan|Dangan]] inaaliw ng Moro sa [[:w:Kaharian ng Persya|Persya]],<br>natuluyang nanaw ang [[:wikt:tangang|tangang]] hininga. <br><br> "Iyong [[:wikt:natatanto|natatanto]] ang aking paglingap,"<br>[[:wikt:anitong|anitong]] [[:w:Persyano (pangkat etniko)|Persyano]] sa nababagabag;<br>"mula ng hirap mo'y ibig kong matatap<br>at nang kung may daa'y malagyan ng lunas." | Orihinal = Ano pa,t, capoua hindi macaquibô<br>dî nanga-calaban sa damdam ng púsò<br>parang ualáng malay, hangang sa magtágo,t,<br>humilig si Febo sa hihigáng guintô. <br><br> May áuang guerrero ay sa maramdaman<br>malam-lám na sinag sa gúbat ay nanao,<br>tinuntón ang landás na pinagda-anan<br>dinalá ang calong sa pinangalingan. <br><br> Doon sa naunang hinintúang daco<br>nang masoc sa gúbat ang bayaning moro<br>sa isang malapad, malinis na bató<br>cúsang pinag-yaman ang lugaming pangcó. <br><br> Cumuha ng munting báong macacain,<br>ang angdaralitâ,i, inamong tumiquím<br>cahit uma-ayao ay nahicayat din<br>nang sabing malambót na pauang pag-aliu. <br><br> Nalouag-louagán ang pang-hihin͠gapus<br>sapagca,t, na-auas sa pagcadayucdóc,<br>hindî quinucusa,i, tantóng nacatulog,<br>sa sinapupunan nang guerrerong bantóg. <br><br> Itó,i, dî umidlíp sa boong magdamág<br>sa pag-aalaga,i, nagbatá n͠g puyat<br>ipinan͠gan͠ganib, ay bacá macagát<br>nang ganid na madláng nag-gala sa gúbat. <br><br> Touing maguiguising sa magaang túlog<br>itóng lipós hirap, ay naghihimutóc,<br>pauang tumitiric na anaqui túnod<br>sa dibdib nang morong may habág at lúnos. <br><br> Nang magmamadaling arao, ay nahimbíng<br>munting napayapa sa dalang hilahil<br>hangáng sa Aurorang itabóy ang dilim<br>ualáng binitiuang himutóc at daing. <br><br> Itó ang dahiláng ipinagcasundò<br>limáng caramdamang parang hinahalò<br>iquinatiuasáy nang may dúsang púsò<br>lumacás na mulî ang catao-ang hapò. <br><br> Caya,t, nang isabog sa sangsinucuban<br>ang doradong buhóc nang masayang arao<br>nag-ban͠gong hinaho,t, pinasalamatan<br>sa Lan͠git ang bagong lacás nang catao-an. <br><br> Sabihin ang touâ nang guerrerong hayág,<br>ang abáng quinalong ay bigláng niyacap,<br>cong nang una,i, nucál ang lúha sa habág<br>n͠gayo,i, sa galac na ang ilinagaslás. <br><br> Capús ang dilà cong magsaysay nang laquí<br>nang pasasalamat nitóng quinandili,<br>cundan͠gan ang dusa,i, sa naualáng casi<br>ay napauî disin sa touang umalí. <br><br> Sapagca,t, ang dusang mula sa pag-ibig<br>cung cahit mangyaring lumayó sa dibdib,<br>quisáp matá lamang ay agád babalic<br>at magdadagdág pa sa una nang ban͠gís. <br><br> Cayâ hindî pa man halos dumadápò<br>ang toua sa lámad nang may dúsang pusó<br>ay itinac-uil na nang dálitang lálò<br>at ang túnod niya,i, siyang itinimó. <br><br> Niyapús na mulî ang dibdib nang dúsa<br>¡hirap ayang bat-hín nang sáquit sa sintá!<br>dan͠gan ina-aliu nang moro sa Persia<br>natuluyang nánao ang tan͠gang hinin͠gá. <br><br> Iyong natatantô ang aquing paglin͠gap,<br>(anitong Persiano sa nababagabag)<br>mula nang hirap mo,i, ibig cong matatap<br>at nang cong may daa,i, malagyan nang lúnas.}} 2y2kbcp8e3o33ffbe8czhrdgw7w59ma 0 1994 15907 15906 2015-03-03T01:57:56Z Defender 1328 Ibinalik ang mga pagbabago ni [[Special:Contributions/180.191.89.1|180.191.89.1]] ([[User talk:180.191.89.1|Usapan]]) patungo sa huling rebisyon ni [[User:Felipe Aira|Felipe Aira]] wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|12| A = Paglingap ng Persyano | B = Habag sa Moro | K = Uliran | Nilalaman = ---- [[Image:C solarcorona2003.gif|thumb|[[:w:Pagsikat ng araw|Pagsikat ng araw]]|left]] Tapos nang mag-usap sina [[Aladin]] at [[Florante]], at [[:w:paglubog ng araw|lumubog na ang araw]]; tandaang ang [[:w:araw|araw]] ay lumulubog pa lamang noong siya ay iniligtas ni Aladin kanina sa [[Florante at Laura/Kabanata 10|Kabanata 10]]. Idinala at ipinahiga ni Aladin si Florante sa una niyang pinuntahan noong napadpad siya sa gubat, isang malapad at malinis na [[:w:bato|bato]]. Matapos niyon, pinakain niya ng baon niya si Florante; ito ay ginawa niya sa pang-aaliw kay Floranteng kumain dahil siya ay tumatangging kumain noong una. Nang natapos na ang lahat ng ito, dahil gabi na at pagod si Florante, natulog na si Florante sa sinapupunan ni Aladin; ngunit hindi natulog si Aladin sa buong magdamag upang makatiyak na walang mga hayop na mananalanta sa kanila. Si Florante naman, kapag nagigising, ay naghihimutok. Malapit na ang [[:w:pagsikat ng araw|pagsikat ng araw]], at kahit isang himutok ay walang nagmula kay Aladin. Si Florante naman ay nabalikan na ng lakas, na ipinagpasalamatan niya sa [[:w:Diyos|Diyos]] noong sumikat na ang araw. Ang pagbabalik-lakas na ito ay lubhang ikinatuwa ni Aladin, na sa tuwa ay inakap niya si Florante, at napaluha sa galak. Nagpasalamat naman nang lubos si Floranteng ngayon ay masaya na; na sa sobrang pasasalamat, maging si [[:w:Balagtas|Francisco Balagtas]], ang [[:w:may-akda|may-akda]] ng awit, ay hindi makapagsaysay. Ngunit agad nagtapos ang saya ni Florante nang naalala niya ang ikinarurusa niyang pagsinta kay [[Laura]]. Sa pag-aalala, itinanong ni Aladin ang problema ni Floranteng, ayon sa kanya, ay kung mayroong daan ay bibigyanlunas.}} 1nwr2h2a7v6xrqhbzzclegk4aakcxga 0 1999 8217 8216 2010-02-14T03:51:24Z Wutsje 405 Ibinalik ang mga pagbabagong ginawa ni [[Special:Contributions/124.106.120.163|124.106.120.163]] ([[User talk:124.106.120.163|Usapan]]) patungo sa huling bersyon ni [[User:AiraBot|AiraBot]] wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|13| A = Uliran | B = Paglingap ng Persyano | K = Laki sa Layaw | Kasalukuyan = Tugon ng may dusa<ref>Si [[Florante]] ang itinutukoy.</ref>'y "'di lamang ang mula<br>[[:wikt:niring|niring]] [[:wikt:dalita|dalita]] ko ang isasalita,<br>kundi sampung buhay sapul pagkabata,<br>nang maganapan ko ang hingi mo't nasa<ref>Ang pagnanasang ito ni [[Aladin]] ay mapabuti ang kalagayan ni [[Florante]].</ref>." <br><br> [[:wikt:nupong|Nupong]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:umupong|umupong]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:upo|upo]].</ref> nag-agapay sa puno ng kahoy<br>ang may dalang habag at [[:wikt:lipos-linggatong|lipos-linggatong]],<br>saka sinalitang luha'y bumbalong,<br>buong naging buhay hanggang [[:wikt:naparool|naparool]]. <br><br> "Sa isang [[:w:Dukado|Dukado]] ng [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanyang S'yudad]]<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:siyudad|siyudad]]" sa pagpapahulugang "[[:wikt:bayan|bayan]]"/"[[:wikt:bansa|bansa]]", hindi bilang isang [[:w:lungsod|lungsod]].</ref>,<br>doon ko nakita ang unang liwanag;<br>[[:wikt:yaring|yaring]] katauha'y utang kong tinanggap<br>sa [[Duke Briseo]]. (Ay, ama kong liyag!)<ref>Ipinapahiwatig ng [[:w:pangungusap|pangungusap]] na itong nasa loob ng mga [[:w:panaklong|panaklong]] na ito ay isinasaisip lamang ng nagsasalita ngunit hindi ibinibigkas.</ref>" <br><br> "(Ngayo'y nariyan ka sa payapang bayan<ref>Ibang salita alang-alang sa [[:w:Langit|langit]].</ref>,<br>sa harap ng kaing inang minamahal<ref>Itinutukoy dito ang [[:w:Pinagpalang Birheng Maria|Pinagpalang Birheng Maria]].</ref>,<br>[[Prinsesa Floresca]]ng [[:wikt:esposa|esposa]] mong<ref>asawa ni [[Duke Briseo]]</ref> hirang,<br>tanggap ang luha kong sa mata'y [[:wikt:nunukal|nunukal]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:bumubukal|bumubukal]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:bukal|bukal]].</ref>.)" <br><br> "Bakit naging tao ako sa Albanya,<ref>Nangangahulugang "Bakit ipinanganak ako sa [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]]?".</ref><br>bayan ng ama ko, at 'di sa [[:w:Krotona|Krotona]],<br>masayang Siyudad na lupa ni ina?<br>[[:wikt:disin|disin]] ang buhay ko'y 'di lubhang nagdusa." <br><br> "Ang [[:w:duke|dukeng]] ama ko'y pribadong tanungan<br>ng [[Haring Linceo]] sa anumang bagay;<br>pangalawang puno sa sangkaharian,<br>[[:wikt:hilagyuang-tungo|hilagyuang-tungo]] ng sugo ng bayan." <br><br> "Kung sa kabaita'y uliran ng lahat<br>at sa katapanga'y pang-ulo sa s'yudad;<br>walang kasindunong magmahal sa anak,<br>umakay magturo sa gagawing dapat." <br><br> "Naririnig ko pa halos hanggang ngayon,<br>palayaw na tawag ng ama kong poon,<br>noong ako'y batang kinakandung-kandong,<br>taguring "[[Florante]]ng bulaklak kong bugtong"." <br><br> "Ito ang ngalan ko mula pagkabata,<br>nagisnan sa ama't inang [[:wikt:nag-andukha|nag-andukha]];<br>pamagat na [[:wikt:ambil|ambil]] na lumuha-luha<br>at kayakap-yakap ng madlang [[:wikt:dalita|dalita]]." <br><br> "Buong kamusmusa'y 'di na [[:wikt:sasalitin|sasalitin]]<ref>Ipinaikling "[[:wikt:sasalitain|sasalitain]]" upang tumugma sa 12 [[:w:pantig|pantig]] sa bawat [[:w:taludtod|taludtod]]; walang kaugnayan sa "[[:wikt:salit|salit]]".</ref>,<br>walang may halagang nangyari sa akin,<br>kundi nang sanggol pa'y kusang daragitin<br>ng isang [[:w:Buwitre|Buwitreng]] ibong sakdal sakim." <br><br> "Ang sabi ni ina ako'y natutulog<br>sa bahay na [[:wikt:kintang|kintang]] malapit sa bundok;<br>pumasok ang ibong pang-amo'y ay abot<br>hanggang tatlong [[:wikt:legwas|legwas]] sa patay na hayop." <br><br> "Sa sinigaw-sigaw ng ina kong mutya,<br>[[:wikt:nasok|nasok]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:pumasok|pumasok]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:pasok|pasok]].</ref> ang pinsang kong sa [[:w:Epiro (rehiyon)|Epiro]] mula;<br>ngala'y [[Menalipo]] — may taglay na pana —<br>[[:wikt:tinudla|tinudla]] ang ibo't namatay na bigla." <br><br> "Isang araw namang bagong lumalakad,<br>noo'y naglalaro sa gitna ng salas,<br>may nasok na [[:w:Arkon|Arko't]]<ref>[http://www.gutenberg.org/files/15845/15845-h/15845-h.htm#Footnote_W_25 Ayon sa isang talababa sa orihinal na aklat Florante at Laura], ang [[:w:arkon|arkon]] ay isang malaking [[:w:ibon|ibong]] kumakain ng mga [[:w:buto|buto]] ng [[:w:tupa|tupa]], [[:w:aso|aso]] at iba pang hayop.</ref> biglang [[:wikt:sinambilat|sinambilat]]<br>Kupidong [[:w:diyamante|d'yamanteng]] sa dibdib ko'y hiyas." <br><br> "Nang tumuntong ako sa siyam na taon,<br>palaging gawa ko'y mag-aliw sa burol;<br>sakbat ang [[:w:palaso|palaso]]'t ang [[:wikt:busog|busog]] ay kalong,<br>pumatay ng hayop, mamana ng ibon." <br><br> "Sa tuwing umagang bagong naglalatag<br>ang anak ng araw<ref>Si [[:w:Aurora|Aurora]] ang itinutukoy.</ref> ng masayang sinag,<br>naglilibang ako sa tabi ng gubat,<br>madla ang kaakbay na mga alagad." <br><br> "Hanggang sa tingal-in ng sandaigdigan<br>ang mukha ni [[:w:Pebo|Pebong]] hindi matitigan<br>ay sinasagap ko ang kaligayahang<br>handog niyong hindi maramot na [[:wikt:parang|parang]]." | Orihinal = Tugóng nang may dusa,i, "dî lamang ang mulâ<br>niyaring dálita co ang isasalita,<br>cundi sampong búhay sapól pagcabata,<br>nang maganapán co ang hin͠gî mo,t, nasà. <br><br> Nupóng nag-agapay sa punò nang cahoy<br>ang may daláng habág at lipus lingatong<br>sacá sinalitang, lúha,i, bumabalong<br>boong naguing búhay hangang naparool. <br><br> "Sa isang Ducado nang Albaniang Ciudad,<br>doon co naquita ang unang liuanag,<br>yaring catauha,i, utang cong tinangap<br>sa Duque Briseo ¡ay amá cong liyag! <br><br> N͠gayóng nariyang ca sa payápang bayan<br>sa haráp n͠g aquing ináng minamahal<br>Princesa Florescang esposa mong hirang<br>tangáp ang lúhà cong sa matá,i, hunucál. <br><br> ¿Baquit naguing tauo acó sa Albania<br>bayan n͠g amá co at di sa Crotona,<br>masayáng Ciudad na lúpa ni iná?<br>disin ang búhay co,i, di lubháng nag dusa. <br><br> Ang Duqueng amá co,i, privadong tanungàn<br>n͠g Haring Linceo sa anomang bagay,<br>pan͠galauáng púno n͠g sangcaharían,<br>hilaga-ang tungo n͠g súyo n͠g bayan. <br><br> Cong sa cabaita,i, ulirán n͠g lahát<br>at sa catapanga,i, pang-úlo sa Ciudad,<br>ualáng casingdúnong mag mahal sa anác,<br>umacay, magturo sa gagauing dapat. <br><br> Naririn͠gig copa halos hangan n͠gayón<br>malayao na tauag n͠g amá cong poon,<br>niyaóng acó,i, bátang quinacandóng-candóng,<br>taguríng Floranteng bulaclác cong bugtóng. <br><br> Itó ang n͠galan co, mulang pagcabata,<br>naguisnán sa amá,t, ináng nag anducà,<br>pamagát na ambil sa lumuhà-luhà,<br>at cayacap-yacap n͠g màdlang dàlità. <br><br> Boong camusmusa,i, dî na sasalitín<br>ualáng may halagáng nangyari sa quin,<br>cundi nang sangól pa,i, cusang daraguitin<br>ng isang Buitreng ibong sadyang saquim. <br><br> Ang sabi ni iná acó,i, natutulog<br>sa bahay sa quintang malapit sa bundóc<br>pumasoc ang ibong pang-amóy, ay abót<br>hangang tatlóng leguas sa patáy na hayop. <br><br> Sa sinigao-sigao n͠g iná cong mutyà<br>nasoc ang pinsán cong sa Epiro mulà<br> n͠gala,i, Monalipo may taglay na panà<br>tinudlà ang ibo,i, namatáy na biglà. <br><br> Isang arao namang bagong lumalacad<br>acó,i, naglalaró sa guitnâ n͠g salas,<br>may nasoc na Arco,t, bigláng sinambilat<br>Cupidong diamanteng sa dibdib co,i, hiyas. <br><br> Nang tumuntóng acó sa siyam na taón,<br>palaguing gauâ co,i, mag aliu sa buról<br>sacbát ang palaso,t, ang búsog ay cálong<br>pumatay ng hayop, mamána ng ibon. <br><br> Sa touing umagang bagong naglalatag<br>ang anác n͠g arao, n͠g masayang siñag,<br>naglilibang acó sa tabi n͠g gubat<br>mad-lâ ang ca-acbay na m͠ga alagad. <br><br> Hangang sa tingalín n͠g sangaigdigan<br>ang muchâ ni Febong hindî matitigan<br>ay sinasagap co ang caligayahang<br>handóg niyaóng hindî maramot na parang.}} fid7zbp258k9xoz8firlhxe0lwterc2 0 2001 15792 15783 2015-02-20T19:10:03Z Matiia 2288 Reverted to revision 15528 by Matiia. ([[m:w:WP:TW|TW]]) wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|13| A = Uliran | B = Paglingap ng Persyano | K = Laki sa Layaw | Nilalaman = ==Lagom== {{rquote|right|<i><center>"Sa isang [[:w:Dukado|Dukado]] ng [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanyang S'yudad]], doon ko nakita ang unang liwanag; [[:wikt:yaring|yaring]] katauha'y utang kong tinanggap sa [[Duke Briseo]]"</center></i>|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} Sa huling saknong ng [[Florante at Laura/Kabanata 12|Kabanata 12]], ang [[:w:kabanata|kabanata]] bago rito, itinanong ni [[Aladin]] kay [[Florante]] ang pinagmumulan ng kanyang kalungkutan nang malutas ito kung may daan man. Itinugunan naman ni Florante ang katanungang ito ni Aladin sa pagsasabing hindi lamang ang pinagmumulan ng kanyang lungkot ang kanyang sasabihin kundi ang kanyang buong buhay mula pagkabata hanggang ngayon. Naganap ang pagsasalaysay na ito sa tapat ng isang punong kanilang itinigilan. ==Salaysay ni [[Florante]]== [[Image:Gyps fulvus Richard Bartz.jpg|192px|thumb|Isang [[:w:buwitre|buwitre]]|left]] Sa unang banda ng kanyang pagsasalaysay sa kanyang buhay, itinanong niya kung bakit pa siya ipinanganak sa Albanya, at hindi sa [[:w:Krotona|Krotona]] nang sana ay maiba man lamang ang kanyang tadhana, at hindi siya lubhang nagdurusa katulad ng ngayon. Ayon sa pagsasalaysay ni [[Florante]] kay [[Aladin]], ipinanganak si Florante sa isang [[:w:Dukado|Dukado]] ng [[:w:Kaharian ng Albanya|Kaharian ng Albanya]] kung saan namumuno ang kanyang amang [[:w:Duke|duke]], si [[Briseo]], asawa ng [[Prinsesa Floresca]], anak ng [[:w:hari|hari]] ng [[:w:Krotona|Krotona]], at ina ni Florante. Bukod sa pagiging isang duke, Si Briseo ay isa ring pribadong [[:w:tanungan|tanungan]] ng [[Haring Linceo]] ng Albanya. Inilalarawan ni Florante ang kanyang ama bilang mapagmahal at mapag-aruga, at [[:w:palayaw|pumapalayaw]] sa kanya ng [[:w"Florante bulaklak kong bugtong",|"Florante bulaklak kong bugtong"]] na naging bansag niya sa buong pagkabata. [[Image:Clouds over hills.jpg|142px|right]] Pinili nang hindi isaysay ni Florante ang ibang pang mga nangyari sa kanyang kabataan dahil alang-alang sa kanya ay hindi ito masyadong mahalaga; maliban dito ang pagsalakay sa kanya ng mga mababangis at malalaking ibon: ang [[:w:buwitre|buwitre]], [[:w:arkon|arkon]], na pinana ng pinsan niyang si [[Menalipo]], at isang di-ipinangalanang ibon. Nang siya ay siyam na taong gulang na, karaniwan niyang itinutuon ang kanyang oras sa paglalaro sa mga burol, at pangangaso ng mga hayop gamit ang kanyang [[:w:pana|pana]] at [[:w:busog|busog]].}} 808bqzvykf2f1sxljcg0x6ly4mx7kwm 0 2002 21877 5883 2018-11-21T11:53:08Z 120.29.113.178 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|14| A = Laki sa Layaw | B = Uliran | K = Hiram na Bait | Kasalukuyan = "Aking<ref>Si [[Florante]] ang nagsasalita.</ref> tinitipon ang ikinakalat<br>na masayang bango ng mga bulaklak,<br>inaaglahi ko ang laruang palad,<br>mahinhing [[:w:amihan|amiha't]] ibong lumilipad." <br><br> "Kung ako'y mayroong matanaw na hayop<br>sa tinitingalang malapit na bundok,<br>biglang ibibinit ang pana sa [[:wikt:busog|busog]],<br>sa minsang tudla ko'y pilit matutuhog." <br><br> "Tanang samang lingkod ay nag-aagawan,<br>unang makarampot ng aking napatay;<br>ang tinik sa dawag ay 'di dinaramdam,<br>palibhasa'y tuwa ang nakaaakay," <br><br> "Sukat maligaya sinumang manood<br>sa [[:wikt:sinuling-suling|sinuling-suling]] ng sama kong lingkod;<br>at kung masunduan ang bangkay ng hayop,<br>ingay ng hiyawan sa loob ng [[:wikt:tumok|tumok]]." <br><br> "Ang laruang busog ay kung pagsawaan,<br>uupo cute ng crush ko sa tabi ng matuling bukal;<br>at mananalamin sa linaw ng kristal,<br>sasagap ng lamig na iniaalay." <br><br> "Dito'y mawiwili sa mahinhing tinig<br>ng nangagsasayang [[:wikt:Nayades|Nayades]] sa batis;<br>taginting ng [[:w:lira (pantugtog)|lira]] katono ng awit<br>mabisang pamawi sa lumbay ng dibdib." <br><br> "Sa tamis ng tinig na [[:wikt:kahalak-halak|kahalak-halak]]<br>ng nag-aawitang masasayang [[:wikt:Ninfas|Ninfas]],<br>naaanyayahan sampung lumilipad —<br>sari-saring ibong agawan ng dilag." <br><br> "Kaya nga't sa sanga ng kahoy na [[:wikt:duklay|duklay]],<br>sa mahal na batis na iginagalang<br>ng bulag na [[:w:Hentil|hentil]] ay nagluluksuhan,<br>ibo'y nakikinig ng pag-aawitan." <br><br> "Aanhin kong saysayin ang tinamong tuwa<br>ng kabataan ko'y malawig na lubha;<br>pag-ibig ni ama'y siyang naging mula,<br>lisanin ko yaong gubat na payapa." <br><br> "Pag-ibig anaki'y aking nakilala,<br>'di dapat palakihin ang bata sa saya;<br>at sa katuwaa'y kapag namihasa,<br>kung lumaki'y walang hihinting ginhawa." <br><br> "Sapagkat ang mundo'y bayan ng hinagpis,<br>namamaya'y sukat tibayan ang dibdib;<br>lumaki sa tuwa'y walang pagtitiis ...<br>anong ilalaban sa dahas ng sakit?" <br><br> "Ang taong magawi sa ligaya't aliw,<br>mahina ang puso't lubhang maramdamin;<br>inaakala pa lamang ang [[:wikt:hilahil|hilahil]]<br>na daratni'y 'di na matutuhang [[:wikt:bathin|bathin]]." <br><br> "Para ng halamang lumaki sa tubig,<br>daho'y malalanta munting 'di madilig;<br>[[:wikt:ikinaluluoy|ikinaluluoy]] ang sandaling init;<br>gayundin ang pusong sa tuwa'y [[:wikt:maniig|maniig]]." <br><br> "Munting kahirapa'y mamalakhing dala,<br>dibdib palibhasa'y 'di gawing magbata,<br>ay bago sa mundo'y walang kisapmata,<br>ang tao'y mayroong sukat ipagdusa." <br><br> "Ang laki sa layaw karaniwa'y hubad<br>sa bait at muni't sa hatol ay salat;<br>masaklap na bunga ng maling paglingap,<br>habag ng magulang sa irog na anak." <br><br> "Sa taguring bunso't likong pagmamahal,<br>ang isinasama ng bata'y [[:wikt:nunukal|nunukal]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:bumubukal|bumubukal]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:bukal|bukal]].</ref>;<br>ang iba'y marahil sa kapabayaan<br>ng dapat magturong tamad na magulang." <br><br> "Ang lahat ng ito'y kay amang talastas,<br>kaya nga ang luha ni ina'y hinamak;<br>at ipinadala ako sa [[:w:Atenas|Atenas]] —<br>bulag na isip ko'y nang doon mamulat." <br><br> "Pag-aaral sa akin ay ipinatungkol<br>sa isang mabait, maestrong marunong;<br>lahi ni [[:w:Pitako|Pitako]] — ngala'y si [[Antenor]] —<br>lumbay ko'y sabihin nang dumating doon." | Orihinal = Aquing tinitipon ang iquinacalat<br>ng masayáng ban͠gó n͠g m͠ga bulaclác,<br>ina-aglahi co ang larouang pulad<br>mahinhíng amiha,t, ibong lumilipad. <br><br> Cong acó,i, mayroong matanao na háyop<br>sa tinitin͠galáng malapit na bundóc,<br>bigláng ibibinit ang panâ sa búsog,<br>sa minsang tud-lâ co,i, pilit matutuhog. <br><br> Tanáng sámang lincód ay nag-aágauan<br>unang macarampót nang aquing napatáy<br>ang tiníc sa dauag ay dî dinaramdám,<br>palibhasa,i, toua ang naca-aacay. <br><br> Súcat maligaya sino mang manoód<br>sa sinuling-suling n͠g sáma cong lingcód,<br>at cong masundúan ang bangcay n͠g háyop<br>ingay n͠g hiyauan sa loob n͠g tumóc. <br><br> Ang larouáng búsog ay cong pag-sauaan,<br>u-upo sa tabí n͠g matuling bucál,<br>at mananalamín sa linao n͠g cristal,<br>sasagap n͠g lamig na ini-áalay. <br><br> Dito,i, mauiuili sa mahinhing tinig<br>n͠g nan͠gag-sasayáng Nayadas sa bátis,<br>taguintíng n͠g Lírang catuno n͠g auit<br>mabisang pamaui sa lumbay n͠g dibdib. <br><br> Sa tamis n͠g tinig na cahalac-halác<br>n͠g nag-aauitang masasayáng Ninfas,<br>na-aanyayahan sampóng lumilipád<br>sari-saring ibong agauán n͠g dilág. <br><br> Cayâ n͠ga,t, sa san͠ga n͠g cahoy na ducláy<br>sa mahál na bátis na iguinagalang<br>ang bulág na gentil, ay nag lulucsuhan<br>ibo,i, naquiquinig n͠g pag-aauitan. <br><br> Anhín cong saysain ang tinamóng touá<br>ng cabataan co,t, malauig na lubhâ<br>pag-ibig ni amá,i, siyang naguing mulà<br>lisanin co yaóng gúbat na payapa. <br><br> Pag ibig anaqui,t, aquing naquilala<br>dî dapat palac-hín ang bata sa sayá<br>at sa catoua-a,i, capag-namihasa<br>cong lumaquí,i, ualáng hihintíng guinhaua. <br><br> Sa pagca,t, ang mundo,i, bayan n͠g hinagpis<br>namamaya,i, súcat tibayan ang dibdib,<br>lumaquí sa toua,i, ualáng pagtiti-is<br>¿anóng ilalaban sa dahás n͠g sáquit? <br><br> Ang táuong mágaui sa ligaya,t, aliu<br>mahinà ang púso,t, lubháng maramdamin,<br>inaacala pa lamang ang hilahil,<br>na daratná,i, dinâ matutuhang bat-hín. <br><br> Para n͠g halamang lumaguí sa tubig,<br>daho,i, malalantá munting dî madilig,<br>iquinalolo-óy ang sandaling init,<br>gayón din ang púsong sa toua,i, mani-ig. <br><br> Munting cahirapa,i, mamalac-híng dalá,<br>dibdib palibhasa,i, di gauing magbatá,<br>ay bago,i, sa mundo,i, ualang quisáp matá<br>ang tauo,i, mayroong súcat ipagdusa. <br><br> Ang laquí sa layao caraniua,i, hubád<br>sa bait at muni,t, sa hatol ay salát,<br>masacláp na bún͠ga ng malíng paglin͠gap,<br>habág n͠g magulang sa irog na anác. <br><br> Sa taguríng bunsót, licóng pag mamahál<br>ang isinasama n͠g báta,i, nunucál<br>ang iba,i, marahil sa capabayaan<br>nang dapat magturong tamád na magulang. <br><br> Ang lahát nang itó,i, cay amáng talastás,<br>cayâ n͠ga ang lúha ni ina,i, hinamac,<br>at ipinadalá acó sa Atenas,<br>bulág na ísip co,i, n͠g doon mamulat. <br><br> Pag-aral sa aquin qy ipinatungcól<br>sa isang mabait, maestrong marunong<br>lahi ni Pitaco, n͠gala,i, si Antenor,<br>lumbay co,i, sabihin nang dumating doon.}} cnfre62qmvx2ty3uu28u67juroeyixp 0 2003 19123 5884 2017-02-22T09:13:35Z 49.148.41.190 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|15| A = Hiram na Bait | B = Laki sa Layaw | K = Pamatid-Buhay | Kasalukuyan = "May sambuwan halos na 'di nakakain,<br>luha sa mata ko<ref>Si [[Florante]] ang nagsasalita at itinutukoy.</ref>'y 'di mapigil-pigil,<br>ngunit 'di napayapa sa laging pag-aliw<br>ng bunying maestrong<ref>Si [[Antenor]] ang itinutukoy.</ref> may kupkop sa akin." <br><br> "Ang dinatnan doong madlang nag-aaral<br>kaparis kong bata't kabaguntauhan,<br>isa'y si [[Adolfo]]ng aking kababayan,<br>anak niyong [[Konde Sileno]]ng marangal." <br><br> "Ang kaniyang tao'y labis ng dalawa<br>sa dala kong edad na lalabing-isa;<br>siyang pinupoon ng buong esk'wela,<br>marunong sa lahat na magkakasama." <br><br> "Mahinhin ang asal na hindi magaso<br>at kung lumakad pa'y palaging patungo,<br>mabining mangusap at walang katalo,<br>lapastangin ma'y hindi [[:wikt:nabubuyo|nabubuyo]]." <br><br> "Anupa't sa bait ay siyang huwaran<br>ng nagkakatipong nagsisipag-aral;<br>sa gawa at wika'y 'di mahuhulihan<br>ng munting panira sa magandang asal." <br><br> "Ni ang katalasan ng aming maestro<br>at pagkabihasa sa lakad ng mundo<br>ay hindi [[:wikt:natarok|natarok]] ang lalim at tungo<br>ng pusong malihim nitong si Adolfo." <br><br> "Akong pagkabata'y ang kinamulatan<br>kay ama'y ang bait na 'di paimbabaw,<br>yaong namumunga sa kaligayahan,<br>[[:wikt:nanakay|nanakay]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:umaakay|umaakay]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:akay|akay]].</ref> sa pusong suyui't igalang." <br><br> "Sa pinagtatakhan ng buong esk'wela<br>bait ni Adolfong ipinapakita,<br>'di ko malasapan ang haing ligaya<br>ng magandang asal ng ama ko't ina." <br><br> "Puso ko'y [[:wikt:ninilag|ninilag]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:umiilag|umiilag]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:ilag|ilag]].</ref> na siya'y giliwin,<br>aywan nga kung bakit at [[:wikt:naririmarim|naririmarim]];<br>si Adolfo nama'y gayundin sa akin,<br>nararamdaman ko kahit lubhang lihim." <br><br> "Araw ay natakbo at ang kabataan<br>sa pag-aaral ko sa aki'y [[:wikt:nananaw|nananaw]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:pumapanaw|pumapanaw]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:panaw|panaw]].</ref>;<br>bait ko'y luminis at ang karunungan,<br>ang bulag kong isip ay kusang dinamtan." <br><br> "Natarok ang lalim ng [[pilosopiya]],<br>aking natutuhan ang [[astrolohiya]],<br>[[:wikt:natantong|natantong]] malinis ang kataka-taka<br>at mayamang dunong ng [[matematika]]." <br><br> "Sa loob ng anim na taong lumakad<br>itong tatlong dunong ay aking nayakap;<br>tanang kasama ko'y nagsisipanggilas,<br>sampu ng maestrong tuwa'y dili hamak." <br><br> "Ang pagkatuto ko'y [[:wikt:anaki|anaki]] himala,<br>sampu ni Adolfo'y naiwan sa gitna,<br>maingay na lamang tagapamalita,<br>sa buong [[:w:Atenas|Atenas]] ay gumagala." <br><br> "Kaya nga at ako ang naging hantungan,<br>tungo ng salita ng tao sa bayan;<br>mula bata't hanggang katanda-tandaan<br>ay nakatalastas ng aking pangalan." <br><br> "Dito na nahubdan ang kababayan ko<br>ng hiram na bait na binalat-kayo;<br>kahinhinang-asal na pakitantao,<br>nakilalang hindi bukal kay Adolfo." <br><br> "[[:wikt:natanto|Natanto]] ng lahat na kaya nanamit<br>niyong kabaitang 'di taglay sa dibdib<br>ay nang maragdag pa sa talas ng isip<br>itong kapurihang mahinhi't mabait." <br><br> "Ang lihim na ito'y kaya nahalata,<br>dumating ang araw ng pagkakatuwa;<br>kaming nag-aaral baguntao't bata,<br>sari-saring laro ang [[:wikt:minunakala|minunakala]]." <br><br> "Minulan ang [[:wikt:gali|gali]]<ref>Ipinaikling "[[:wikt:ugali|ugali]]" upang tumugma sa 12 [[:w:pantig|pantig]] ng bawat [[:w:taludtod|taludtod]].</ref> sa pagsasayawan,<br>ayon sa musika't awit na saliwan;<br>larong [[:wikt:buno't|buno't]] arnis na kinakitaan<br>ng kani-kaniyang liksi't karunungan." | Orihinal = May sangbouan halos na dî nacacain,<br>lúhà sa matá co,i, dî mapiguil-piguil;<br>n͠guni,t, napayapà sa laguing pag-aliu<br>n͠g bunying maestrong may cupcup sa quin. <br><br> Sa dinatnán doong nad-láng nag-aaral<br>caparis cong bata,t, cabaguntauhan,<br>isa,i, si Adolfong aquing cababayan,<br>anác niyaóng Condeng Silenong maran͠gal. <br><br> Ang caniyang taó,i, labis n͠g dalauá<br>sa dalá cong edad na lalabing-isá,<br>siyang pinopoón n͠g boong escuela,<br>marunong sa lahát na magcacasama. <br><br> Mahinhín ang asal na hindî magasó<br>at cong lumacad pa,i, palaguing patungó,<br>mabining man͠gúsap at ualáng catalo<br>lapastan͠ganin ma,i, hindi nabubuyó. <br><br> Ano pa,t, sa bait ay siyang huaran<br>n͠g nagcacatipong nagsisipag-aral,<br>sa gauâ at uica,i, dî mahuhulihan<br>n͠g munting panirà sa magandang asal. <br><br> Ni ang catalasan n͠g aming maestro<br>at pagca-bihasa sa lacad n͠g mundó,<br>ay hindî nataróc ang lihim at tungo<br>ng púsong malihim nitong si Adolfo. <br><br> Acóng pagcabata,i, ang quinamulatan<br>cay amá,i, ang bait na dî páimbabáo,<br>yaong namumunga n͠g caligayahan,<br>nanacay sa púsong suyui,t, igalang. <br><br> Sa pinagtatac-hán n͠g bong escuela,<br>bait ni Adolfong ipinaquiquita,<br>dîco malasapán ang haing ligaya<br>n͠g magandang asal n͠g amá co,t, iá. <br><br> Púso co,i, ninilag na siya,i, guiliuin,<br>ayauan cun baquit at naririmarim,<br>si Adolfo nama,i, gayon din sa aquin,<br>nararamdamán co cahit lubháng lihim. <br><br> Arao ay natacbó, at ang cabata-an<Br>sa pag-aaral co sa qui,i, nananao,<br>bait co,i, luminis at ang carunungan<br>ang bulág cong ísip ay cúsang dinamtán. <br><br> Nataróc ang lalim n͠g filosfía,<br>aquing natutuhan ang astrología,<br>natantóng malinis ang catacá-tacá<br>at mayamang dunong n͠g matemática. <br><br> Sa loob n͠g anim na taóng lumacad<br>itóng tatlóng dunong ay aquing nayacap<br>tanáng casama co,i, nagsi-pangilalás<br>sampô n͠g maestrong toua,i, dili hamac. <br><br> Ang pagcatutu co,i, anaqui himalâ,<br>sampô ni Adolfo,i, naiuan sa guitnâ,<br>maingay na lamang taga pamalità,<br>sa boong Atenas, ay gumálà-galá. <br><br> Cayâ n͠gâ at acó ang naguing hantun͠gan<br>tungo ng salita n͠g tauo sa bayan,<br>muláng báta,t, hangang catanda-tandaan,<br>ay nacatalastás n͠g aquing pan͠galan. <br><br> Dito na nahubdán ang cababayan co<br>n͠g hirám na bait na binalat-cayô,<br>cahinhinang ásal na paquitang tauo<br>naquilalang hindî bucal cay Adolfo. <br><br> Matantô n͠g lahát na cayâ nanamit<br>niyaóng caba-itang di taglay sa dibdib,<br>ay nang maragdag pa sa tálas nang isip<br>itóng capuriháng mahinhi,t, mabait. <br><br> Ang lihim na itó,i, caya nahalatà,<br>dumating ang arao nang pagca-catoua,<br>caming nag aaral bagong tauo,t, batà<br>sari-saring laro ang minunacala. At yun na nga. Yun na <br><br> Minulán ang galí sa pagsasayauan<br>ayon sa música,t, auit na saliuan,<br>laróng bunó,t, arnés na quinaquitaan<br>nang cani-caniyang licsi,t, carunungan.}} foqzl93w2vaq8ie1dfw4latnsuzoo2c 0 2004 5687 5278 2008-08-24T12:19:30Z AiraBot 160 sa ngalan ni [[User:Felipe Aira|Felipe Aira]], pinalitan ang mga banyagaing salita ng mga katutubong katumbas wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|15| A = Hiram na Bait | B = Laki sa Layaw | K = Pamatid-Buhay | Nilalaman = ==Pag-aaral ni Florante== ===Pagdating=== {{{!}} align="left" {{!}}{{Babala-IPA}} {{!}}} Sa pagsasalaysay ni [[Florante]], hindi siya makakain, sa pagpapahulugang walang ganang kumain, nang halos isang buwan noong nakarating na siya sa [[:w:Atenas|Atenas]]; siya rin ay hindi makapigil-luha. Lahat ito ay dahil sa kalungkutan, at sa pag-ulila sa kanyang ma magulang na malayung-malayo mula sa kanya. At dahil doon, ipinapayapa naman siya, kahit hindi mabisa, ng kanyang gurong si [[Antenor]] upang mawalanlumbay si Florante. Sa pagdating niya sa Atenas, nakita niya ang kanyang mga kamag-aral, kasama roon si [[Adolfo]]. {{-}} ===Mga iniaral=== [[Image:Astrolabe-Persian-18C.jpg|380px|thumb|right|[[:w:astrolabyo|Astrolabyong]] [[:w:Kaharian ng Persya|Persyano]], isang kagamitan ng mga [[:w:atrologo|astrologo]] upang maitukoy, at maihula ang kinalalagyan ng [[:w:araw|araw]], [[:w:buwan|buwan]], at ng mga [[:w:planeta|planeta]] at [[:w:bituin|bituin]].]] Ang pangunahing mga iniaral ni [[Florante]] ay, sa pagkakabanggit niya sa ika-11 saknong, [[pilosopiya]], [[astrolohiya]] at [[matematika]]. ====[[Astrolohiya]]==== :''Punong aklat: [[Astrolohiya]]'' Ang '''[[astrolohiya]]''' {{IPA|[as'troˌlohɪja]}}, huwag ikalito sa [[astronomiya]], sa ilang mga sistema, tradisyon o paniniwala na ang kaalaman ng maliwanag na posisyon ng mga bagay sa kalangitan ay pinanghahawakang makabuluhan sa pag-unawa, pagkahulugan, at pag-ayos ng kaalaman tungkol sa mga gawaing pantao at mga pangyayari sa daigdig. ====[[Matematika]]==== :''Punong aklat: [[Matematika]]'' Ang '''[[matematika]]''' {{IPA|[ma'teˌmatika]}} ay karaniwang nangangahulugang pag-aaral ng mga modelo ng kayarian, pagbabago, at espasyo. Ang matematika ay maaring makita bilang payak na pagpapalawig ng wikang ibinigbikas at sinusulat, kasama ang pinakatumpak na kahulugan ng talasalitaan at balarila, alang-alang sa layunin ng pagsasalarawan at pagtuklas ng mga ugnayang pisikal at pangkaisipan. ====[[Pilosopiya]]==== :''Punong aklat: [[Pilosopiya]]'' {{rquote|left|<i><center>"Natarok ang lalim ng [[pilosopiya]], aking natutuhan ang [[astrolohiya]], [[:wikt:natantong|natantong]] malinis ang kataka-taka at mayamang dunong ng [[matematika]]."</center></i>|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} Ang '''[[pilosopiya]]''' {{IPA|[pɪ'losopɪja]}} ang mapagkilatis na pag-aaral sa mga pinakamalalim na katanungan na maaaring itanong ng sangkatauhan. Nakatuon ang mga pangkaisipang-modelo ng pilosopiya sa mga pangunahing konsepto tulad ng pag-iral, kabutihan, kaalaman, katotohanan, at kagandahan; kadalasang itinatalakay ng mga pilosopo ang mga mabigat na katanungan sa mga kalikasan ng mga ganitong konsepto — mga katanungang mahihirapang talakayin sa mga espesyal na mga [[:w:agham|agham]]. {{-}} ==[[Adolfo]] at [[Florante]]== ===[[Adolfo]]=== :''Punong artikulo: [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Konde Adolfo]]'' {{rquote|right|<i><center>"Mahinhin ang asal na hindi magaso at kung lumakad pa'y palaging patungo, mabining mangusap at walang katalo, lapastangin ma'y hindi [[:wikt:nabubuyo|nabubuyo]]."|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} Si '''[[Adolfo]]''' {{IPA|[a'dolfo]}} ay, kagaya ng kanyang amang si [[Sileno]], isang [[:w:konde|konde]] ng [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanyang]] nakatatanda kay [[Florante]] nang dalawang taong gulang. Bilang isang mag-aaral sa [[:w:Atenas|Antenas]], si Adolfo ay kilala bilang pinakamatalino at pinakamabuti sa lahat, isang kapurihang pilit naagaw ni Florante pagkatapos ng anim na taon ng kanyang pag-aaral. Sa pagsasalaysay ni Florante, siya ay nagmamay-ari ng mahinhing asal, hindi magagalit lapastanganin man, at nagpapakita ng pagpapakumbaba. Bagaman lahat ng ito, ayon kay Florante, isa siyang napakamalihim na tao. Ang mga paglalarawang ito ay lubhang taliwas sa mga susunod na paglalarawan sa kanya, at sa buong pagkakakilanlan niya sa awit, isang bagay na higit na bibigyanlinaw sa mga susunod na kabanata. ===Ugnayan sa isa at isa=== {{rquote|left|<center><i>"Dito na nahubdan ang kababayan ko ng hiram na bait na binalat-kayo; kahinhinang-asal na pakitantao, nakilalang hindi bukal kay [[Adolfo]]."</i></center>|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} Hindi malapit sa isa at isa sina [[Adolfo]] at [[Florante]]; ito ay batid nilang dalawa at ng buong paaralan. Ayon kay Florante, hindi niya malasap ang kabutihang asal na ipinapakita ni Adolfo nang kagaya ng mula sa kanyang mga magulang, ang bukal na kabutihan. At dahil doon pilit silang nag-iiwasan sa isa at isa. Pagkatapos ng anim na taon ng pag-aaral ni Florante sa [[:w:Atenas|Atenas]], gaya ng sinabi sa naunang seksyon, nalagpasan ni Florante ang galing ni Adolfo, at dito rin nakita ng lahat na hindi bukal ang kabutihan ni Adolfo, at siya ay nagbabalat-kayo lamang upang mapuri.}} lw1foouauuon58lg8mt2sa5cmh3e0al 10 2005 27382 26408 2021-02-27T01:46:33Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <span style="font-size: 0.95em; font-weight: bold; color:#555; position: relative;">(nasa {{#ifeq: {{#language:{{{1|en}}}|tl}}|English|Ingles|{{#language:{{{1|en}}}|tl}}}})</span><noinclude>{{documentation}}</noinclude> d9ipz92snaceob082no12xppwgrg37o 0 2006 5885 5137 2008-09-10T10:27:21Z AiraBot 160 sa ngalan ni [[User:Felipe Aira]], nagtama ng baybay wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|16| A = Pamatid-Buhay | B = Hiram na Bait | K = Bilin Ko'y Tandaan | Kasalukuyan = "Saka inilabas namin<ref>Si [[Florante]] ang nagsasalaysay at, kasama ng kanyang mga kamag-aral, ang itinutukoy.</ref> ang trahedya<br>ng dalawang apo ng tunay na ina,<br>at mga kapatid ng [[:wikt:nag-iwing|nag-iwing]] amang<br>anak at [[:wikt:esposo|esposo]] ng [[:w:Reyna|Reyna]] [[:w:Yokasta|Yokasta]]." <br><br> "Papel ni [[:w:Eteokles|Eteokles]] ang naging tungkol ko<br>at si [[:w:Polinise|Polinise]] nama'y kay [[Adolfo]];<br>isang kaesk'wela'y siyang nag-[[:w:Adrasto|Adrasto]]<br>at ang nagYokasta'y bunying si [[Menandro]]." <br><br> "Ano'y nang mumulang ang unang [[:wikt:batalya|batalya]]<br>ay ang aming papel ang magkababata,<br>nang dapat sabihing ako'y kumilala't<br>siya'y kapatid kong kay [[:w:Edipo|Edipong]] bunga." <br><br> "Nanlisik ang mata't ang ipinagsaysay<br>ay hindi ang [[:wikt:ditsong|ditsong]] nasa orihinal,<br>kundi ang winika'y "Ikaw<ref>Si [[Florante]] ang itinutukoy.</ref> na umagaw<br>ng kapurihan ko'y dapat kang mamatay!" <br><br> "[[:wikt:hinandulong|Hinandulong]] ako, sabay nitong wika,<ref>""Ikaw na umagaw ng kapurihan ko'y dapat kang mamatay!"</ref><br>ng patalim niyang pamatay na handa,<br>[[:wikt:dangan|dangan]] nakaiwas ako'y nabulagta<br>sa tatlong mariing binitiwang taga." <br><br> "Ako'y napahiga sa inilag-ilag,<br>sa sinabayang bigla ng tagang malakas;<br>(salamat sa iyo, o Menandrong liyag,<br>kundi sa liksi mo, buhay ko'y nautas!)<ref>Ipinapahiwatig ng [[:w:pangungusap|pangungusap]] na itong nasa loob ng mga [[:w:panaklong|panaklong]] na ito ay isinasaisip lamang ng nagsasalita ngunit hindi ibinibigkas.</ref>" <br><br> "Nasalag ang dagok na kamatayan ko,<br>lumipag ang tangang [[:wikt:kalis|kalis]] ni Adolfo;<br>siyang pagpagitna ng aming maestro<br>at nawalandiwa kasama't [[:wikt:katoto|katoto]]." <br><br> "Anupa't natapos yaong katuwaan<br>sa pangingilabot at kapighatian;<br>si Adolfo'y 'di naman nabukasan<br>noon di'y nahatid sa [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanyang]] bayan." <br><br> "Naging santaon pa ako sa [[:w:Atenas|Atenas]],<br>hinintay ang loob ng ama kong liyag;<br>sa aba ko't noo'y tumanggap ng sulat<br>na ang balang letra'y iwang may kamandag." <br><br> "(Gunamgunam na 'di napagod humapis,<br>'di ka naianod ng luhang mabilis;<br>iyong ginugulo ang bait ko't isip<br>at 'di mo payagang payapa ang dibdib!)" <br><br> "(Kamandag kang lagak niyong kamatayan<br>sa sintang ina ko'y 'di nagpakundangan;<br>sinasariwa mo ang sugat na lalang<br>ng aking tinanggap na palasong liham!)" <br><br> "(Tutulungan kita ngayong magpalala<br>ng hapdi sa pusong 'di ko [[:wikt:maapula|maapula]];<br>namatay si ina. Ay! Laking [[:wikt:dalita|dalita]]<br>ito sa buhay ko ang unang [[:wikt:umiwa|umiwa]].)" <br><br> "Patay na dinampot sa aking pagbasa<br>niyong letrang titik ng [[:wikt:bikig|bikig]] na pluma;<br>([[:wikt:diyata|diyata]], ama ko, at nakasulat ka<br>ng pamatid-buhay sa anak na sinta!)" <br><br> "May dalawang oras na 'di nakamalay<br>ng pagkatao ko't ng kinalalagyan;<br>[[:wikt:dangan|dangan]] sa kalinga ng kasamang tanan<br>ay 'di mo na ako nakasalitaan." <br><br> "Nang mahimasmasa'y narito ang sakit,<br>dalawa kong mata'y naging parang batis;<br>at ang "Ay, ay, inay!" kung kaya mapatid<br>ay nakalimutan ang paghingang gipit." <br><br> "Sa panahong yao'y ang buo kong damdam<br>ay [[:wikt:nanaw|nanaw]]<ref>Ito ang makatang uri ng [[:wikt:pumanaw|pumanaw]].</ref> na sa akin ang sandaigdigan;<br>nag-iisa ako sa gitna ng lumbay,<br>ang kinakabaka'y sarili kong buhay." <br><br> "Hinamak ng aking pighating mabangis<br>ang sa maestro kong pang-aliw na boses;<br>ni ang luhang tulong ng samang may hapis<br>ay 'di [[:wikt:nakaawas|nakaawas]] sa pasan kong sakit." <br><br> "[[:wikt:baras|Baras]] ng matuwid ay nilapastangan<br>ng lubhang marahas na kapighatian;<br>at sa isang titig ng palalong lumbay,<br>diwa'y lumulipad, [[:wikt:niring|niring]] katiisan." | Orihinal = Sacâ ilinabás namin ang tragedia<br>nang dalauang apó nang túnay na iná,<br>at man͠ga capatid nang nag-iuing amáng<br>anác at esposo nang Reina Yocasta. <br><br> Papel ni Eteocles ang naguíng tungcól co,<br>at si Polinice nama,i, cay Adolfo,<br>isang ca-escuela,i, siyang nag Adrasto,<br>at ang nag Yocasta,i, bunying si Minandro. <br><br> Ano,i, nang mumulán ang unang batalia,<br>ay ang aming papel ang magca-cabaca,<br>nang dapat sabihing aco,i, comilala,t,<br>siya,i, capatid cong cay Edipong bún͠ga. <br><br> Nang-lisic ang matá,t, ang ipinagsaysáy,<br>ay hindî ang dichong na sa original<br>cundî ang uica,i, "icao na umagao<br>nang capurihán co,i, dapat cang mamatáy" <br><br> Hinandulóng acó, sabáy nitóng uicá,<br>nang patalím niyang pamatáy na handá,<br>dan͠gan naca-iuas aco,i, nabulagtá<br>sa tatlóng mari-ing binitiuang tagá. <br><br> Aco,i, napahiga sa inilag-ilag,<br>sinabayáng biglâ nang tagáng malacas,<br>¡salamat sa iyó ó Minandrong liyag,<br>cundî ang licsi mo búhay co,i, na-utás! <br><br> Nasalag ang dágoc na camatayan co,<br>lumipád ang tangang cáliz ni Adolfo<br>siyang pag-paguitnâ nang aming maestro,<br>at naualáng-diuang casama,t, catoto. <br><br> Anopa,t, natapus yaóng catoua-án<br>sa pan͠gin͠gilabot, at capighatian;<br>si Adolfo,i, dîna naman nabúcasan,<br>noón di,i, nahatid sa Albaniang bayan. <br><br> Naguing sangtaón pa acó sa Atenas<br>hinintay ang loob nang amá cong liyag,<br>¡sa abá co,t,! noo,i, tumangap nang sulat,<br>na ang balang letra,i, iuang may camandág. <br><br> ¡Gunam-gunam na dî napagod humapis<br>dî ca na-ianod nang lúhang mabilís,<br>iyóng guinuguló ang bait co,t, ísip<br>at dimo payagang payapà ang dibdib! <br><br> ¡Camandág cang lagac niyaong camatayan<br>sa sintang Iná co,i, di nagpacundangan,<br>sinasariua mo ang súgat na laláng<br>nang aquing tinagáp na palasóng liham! <br><br> Tutulun͠gang quitá n͠gayóng magpalalâ<br>nang hapdî sa púsong di co ma-apulà,<br>namatáy si Iná ay laquing dálitâ<br>itó sa búhay co ang unang umiuà. <br><br> Patáy na dinampó sa aquing pagbasa<br>niyóng letrang titic ng biguing na pluma<br>¡diyata Amá co at nacasulat ca<br>n͠g pamatíd búhay sa anác na sintá! <br><br> May dalauang oras na dî nacamalay<br>n͠g pagca-tauo co,t, n͠g quinalalag-yán,<br>dan͠gan sa calin͠ga n͠g casamang tanán<br>ay dî mo na acó na casalitaan. <br><br> Nang mahimasmasa,i, narito ang sáquit,<br>dalauá cong matá,i, naguing parang bátis,<br>ang ¡ay! ¡ay! Ina,i,! cong cayâ mapatíd<br>ay nacalimutan ang paghin͠gáng guipít. <br><br> Sa panahóng yaó,i, ang boó cong damdám<br>ay nanao sa aquin ang sangdaigdigan,<br>ang-iisá acó sa guitnâ ng lumbay<br>ang quinacabaca,i, sarili cong búhay. <br><br> Hinamac ng aquing pighatíng mabangís<br>ang sa Maestro cong pang-aliu na voses,<br>ni ang lúhang túlong ng samang may hapis,<br>ay di naca-auás sa pasán cong sáquit. <br><br> Baras ng matouid ay linapastangan<br>ng lubháng marahás na capighatian,<br>at sa isang titig ng palalong lumbáy<br>diua,i, lumilipád niyaring cati-isan.}} eslvecdvjo1ibq0dggtnvh305d0ogk6 0 2007 23131 21521 2019-03-10T10:13:32Z Auriga05 3914 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|16| A = Pamatid-Buhay | B = Hiram na Bait | K = Bilin Ko'y Tandaan | Nilalaman = ==Lagom== Bilang karugtong ng pagsasalaysay ni [[Florante]], itinutuloy dito ang unang sinabi sa [[Florante at Laura/Kabanata 15|naunang kabanatang]] lumalabas na ang totoong ugali, na taliwas sa kanyang unang mga ipinapakita, ni [[Adolfo]]. Lalo pa itong napalala sa mga sunod niyang ginawa kay Florante sa sa isang [[:w:dula|dula]]. ==Buod== ===Dula=== {{rquote|right|<center><i>"Papel ni [[:w:Eteokles|Eteokles]] ang naging tungkol ko at si [[:w:Polinise|Polinise]] nama'y kay [[Adolfo]]; isang kaesk'wela'y siyang nag-[[:w:Adrasto|Adrasto]] at ang nagYokasta'y bunying si [[Menandro]]."</i></center>|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} Isang araw, inilabas nina [[Florante]] at ng kanyang mga kamag-aral, kasama si [[Adolfo]], ang isang [[:w:dula|dula]] tungkol sa [[:w:epik|epikong]] buhay ni [[:w:Edipo|Edipo]], isang [[:w:bayani (tao)|bayani]] ng [[:w:mitolohiyang Griyego|mitolohiyang Griyego]]. Sa dula, gumanap si Florante bilang [[:w:Eteokles|Eteokles]], si Adolfo bilang [[:w:Polinise|Polinise]], isang di-ipinangalanang kamag-aral ni Florante bilang [[:w:Adrasto|Adrasto]], at si [[Menandro]] bilang [[:w:Yokasta|Yokasta]], isang pagganap na taliwas sa kasarian ni Menandro dahil si Yokasta ay isang [[:w:babae|babae]] ngunit ito ay karaniwan noong unang panahon dahil sa malawakang mababang pagtingin sa kababaihan kaya hindi sila pinapayagang gumanap sa mga dula, at hindi nagpapahiwatig na [[:w:bakla|bakla]] si Menandro. {{rquote|left|<center><i>"Nanlisik ang mata't ang ipinagsaysay<br>ay hindi ang [[:wikt:ditsong|ditsong]] nasa orihinal, kundi ang winika'y "Ikaw na umagaw ng kapurihan ko'y dapat kang mamatay!"</i></center>|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} Nang isinasagawa na nila ang dula, imbis na sabihin ni Adolfo ang itinakda sa kanyang [[:w:ditso|ditso]], isinabi ni Adolfo ang nasasaad sa kaliwa. Sunod niya namang sinugod si Florante, at isinabi muli ang nasasaad sa kaliwa. Kaya naman napahiga si Florante habang iniilagan ang mga tagang malalakas ni Adolfo gamit ang kanyang patalim na una nang hinanda. Sa pagmamadali, agad tinulungan ni Menandro si Florante sa isang di-inilarawang paraan, at sunod namang namagitan si Antenor. Lahat ito ay dahil sa lubha niyang pagkagalit kay Florante dahil lahat ng kanyang kapurihan ay napunta na kay Florante. Dahil sa lahat ng iyon, ipinaalis si Adolfo nang araw ding iyon mula sa [[:w:Atenas|Atenas]] pabalik ng [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]]. ===Sulat sa pagkamatay ng ina=== {{rquote|right|<center><i>"May dalawang oras na 'di nakamalay ng pagkatao ko't ng kinalalagyan; [[:wikt:dangan|dangan]] sa kalinga ng kasamang tanan ay 'di mo na ako nakasalitaan."</i></center>|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} Matapos ang isang taon, nakatanggap si [[Florante]] ng isang sulat mula sa kanyang amang, si [[Briseo]], nagsasabing namatay na ang kanyang ina, si [[Floresca]], sa isang di-binanggit na dahilan. Nagpalungkot nang lubha kay Florante ang pangyayari, halos dalawang oras siyang hindi nakaimik, at hindi niya mapapigil ang pagluha. Lahat naman itong pagluluksa ay sinubukang alisin ni [[Antenor]] ngunit ang kanyang pag-aliw ay wala ring nagawa. Lubha talagang malungkot si Florante. ==Buhay ni [[:w:Edipo|Edipo]]== :''Punong artikulo: [[Mitolohiyang Griyego\Mga bayani\Edipo]]'' [[Image:Oedipe enfant.JPG|262px|left|thumb|Si [[:w:Edipo|Edipo]] habang inaalagaan ng pastol.]] Gaya ng mga unang isinabi, nagdula sina Florante at ang kanyang mga kamag-aral; ang dulang iyon ay ang buhay ni [[:w:Edipo|Edipo]]. ===Kasanggulan=== Si '''[[:w:Edipo|Edipo]]''' {{IPA|[e'diːpo]}} ay, bilang isang [[:w:bayani (tao)|bayani]] ng [[:w:mitolohiyang Griyego|mitolohiyang Griyego]], isang anak ng [[:w:Hari|Haring]] [[:w:Layo|Layo]] at ng [[:w:Reyna|Reyna]] [[:w:Yokasta|Yokasta]] ng [[:w:Sinaunang Tebas|Tebas]]. Nang siya ay ipinanganak, sumangguni si Layo, ang kanyang ama, sa isang [[:w:orakulo|orakulong]] mula sa [[:w:Delpos|Delpos]], [[:w:Gresya|Gresya]]. Ayon sa orakulo, papatayin ni Edipo ang kanyang ama, at papakasalan ang kanyang ina. Sa takot at sa sang-ayunan sa pagitan nina Layo at Yokasta, ipinag-utos nila sa isa sa kanilang mga [[:w:alipin|aliping]] dalhin ang sanggol na si Edipo sa kagubatan ng [[:w:Siteron|Siteron]], at ipagpakuin sa isa at isa ang kanyang mga paa upang hindi makaalis, at sa huli mamatay. Pagkatapos maisagawa ang mga utos na iyon, mayroong nakakitang [[:w:pastol|pastol]] kay Edipo, at sa awa, siya ay inalagaan, at ibinigay sa kanyang among si [[:w:Polibos|Polibos]], ang hari ng [[:w:Korinto|Korinto]], na itinuring naman si Edipo bilang sarili niyang anak. ===Pag-alis sa [[:w:Korinto|Korinto]]=== Matapos ang ilang taon, sumangguni si [[:w:Edipo|Edipo]] sa isang [[:w:orakulo|orakulo]]. Ang isinabi ng kanyang sinangguniang orakulo ay kapareho ng sa isinabi ng sinanggunian ng ama niya noong siya ay sanggol pa lamang. Sa paniniwalang baka magawa niya ang mga iyon sa kanyang mga pinapaniwalaang magulang, sina [[:w:Polibos|Polibos]] at ang kanyang asawa, umalis siya ng [[:w:Korinto|Korinto]], pumuntang [[:w:Tebas|Tebas]], na lingid sa kanyang kaalaman, ang pinamamayanan ng kanyang mga totoong magulang, at nangakong hindi na babalik doon upang maiwasan ang pangyayaring isinabi ng orakulo. ===Pagdating sa [[:w:Tebas|Tebas]]=== ====Pagpatay sa kanyang ama==== [[Image:Oedipus And The Sphinx - Project Gutenberg eText 14994.png|Si [[:w:Edipo|Edipo]] habang itinatanong ng [[:w:Espinghe|Espinghe]].|thumb|right|400px]] Nang siya ay dumating na sa [[:w:Tebas|Tebas]], napatigil siya sa isang salikop ng daan dahil mayroong isang taong ayaw siyang paraanin, na hindi niya muli alam na siya ang kanyang totoong ama. Sa galit niya, pinatay niya ang lalaki; isang pagpapatotoo sa naunang hula ng mga [[:w:orakulo|orukalong]] papatayin niya ang kanyang ama. ====[[:w:Espinghe|Espinghe]]==== Sunod niya namang nakatagpo ang [[:w:Espinghe|Espinghe]], na kasalukuyang nanggugulo ng [[:w:Tebas|Tebas]], at itinanong siya nito ng isang bugtong kagaya ng pagtatanong niya sa bawat manlalakbay na dumarating sa Tebas. Ang bugtong na itinanong kay [[:w:Edipo|Edipo]] ay "Anong naglalakad sa apat na paa tuwing umaga, dalawa tuwing hapon, at tatlo tuwing gabi?". Ang isinagot niya ay "tao"; siya ay tama. Kaya naman sa galit, nagpakamatay ang espinghe, at dahil wala nang manggugulo sa Tebas, natuwa ang mga tao, at iniupo siya sa trono bilang hari, at ipinakasal sa kanya ang balo, ang kanyang ina, ng namatay na hari, ang ipinatay niyang ama. At nagpatotoo lahat ng ito sa mga hula ng mga [[:w:orakulo|orakulo]] nang hindi niya man lamang alam. [[Image:The_Plague,_1898.jpg|Isang paglalarawan ng salot na kumitil ng mga buhay|thumb|left|150px]] ====Salot==== Matapos ang ilang taon, nagkaroon na ng apat na anak, kasama roon sina [[:w:Eteokles|Eteokles]] at [[:w:Polinise|Polinise]], sina [[:w:Edipo|Edipo]] at [[:w:Yokasta|Yokasta]], at mayroong salot na dumating sa [[:w:Tebas|Tebas]]. Ayon sa isang [[:w:orakulo|orakulo]], mayroong salot sa bayan ng Tebas dahil mayroong isang taong hindi pa napaparusahan sa [[:w:pagpatay sa hari|pagpatay sa hari]]. Sa pananangguni niya sa isang propeta, isinabi nitong siya ang pumatay sa hari, at gumawa siya ng mga krimeng higit na mabigat pa roon. Dahil ngayon alam niya nang ipinatay niya ang kanyang ama, at ipinakasalan niya ang kanyang ina, napakalungkot niya, at sa lungkot itinusukan niya ang kanyang mga mata ng isang papat, na bumulag sa kanya. ====Katapusan==== Kasama ng kanyang anak na si [[:w:Antigona|Antigona]], umalis si [[:w:Edipo|Edipo]] ng [[:w:Tebas|Tebas]] upang mawala na rin ang salot doon. Habang ang kanyang mga anak namang sina [[:w:Eteokles|Eteokles]] at [[:w:Polinise|Polinise]] ay nagkasundong maghati sa paghahari ng Tebas; bawat isa sa kanila ay makakakuha ng salit-salitang isang taon upang maghari. Ngunit noong dumating ang panahon ng pagtatapos ng paghahari ni Eteokles, ayaw niya pa rin ito ibigay sa kapatid niyang si Polinise. Dahil doon [[:w:pagpatay sa kapatid|nagpatayan silang dalawa]], at namuno ang kapatid ni [[:w:Yokasta|Yokastang]] si [[:w:Kreonte|Kreonte]] sa kaharian.}} rbjuo1j5oaij9xhi09qe5ykdbjbg7xj 0 2010 4566 2008-04-13T02:31:57Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Tinolang Manok]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tinolang Manok]] nn94s1b9ytdh9lz7kjh1ix4v5ktxpqc 14 2012 18390 18379 2016-08-13T04:36:17Z Pandakekok9 2702 Tanggalin ang pagbabagong 18379 ni [[Special:Contributions/180.191.79.108|180.191.79.108]] ([[User talk:180.191.79.108|Usapan]]) wikitext text/x-wiki [[Kaurian:Luto|Pilipino]] 6lxbrhgci6uwxz2flhorfr7jh2267q0 14 2013 4573 2008-04-13T02:55:52Z Urbano 159 Bagong pahina: [[Category:Mga kategorya]] wikitext text/x-wiki [[Category:Mga kategorya]] rwi4k2029qaf71t55dghmb2uazdpc6h 100 2014 28055 28054 2021-05-03T00:43:55Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tinolang Manok]] sa [[Pagluluto:Tinolang Manok]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kilo | manok, hiniwa sa maliit na piraso |- | 3 | kutsara | mantika |- | 4 | kutsarita | dinikdik na bawang |- | 2 | kutsara | ginayat na luya |- | ½ | tasa | tinadtad na sibuyas |- | 2 | kutsara | patis |- | 4 | tasa | hugas-bigas |- | 2 | tasa | hiniwang berdeng papaya o sayote |- | ½ | tasa | dahon ng sili |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang kaserola, painitin ang mantika at igisa ang bawang, luya at sibuyas. # Idagdag ang manok at patis. # Timplahan ayon sa panlasa. # Ibuhos ang hugas-bigas at takpan ang kaserola. # Hayaang kumulo at lumambot ang manok. # Idagdag ang papaya o sayote at lutuin hanggang lumambot. # Bago patayin ang apoy ay isama ang dahon ng sili. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa manok]] lerewvpqfxt8p386w0kaeqpql90rsts 14 2018 6282 4578 2008-11-10T04:25:31Z Urbano 159 wikitext text/x-wiki [[Category: Luto|Inihaw]] ehdjic72w3tmzsjqi5hlbsvvyn9fyvg 100 2019 27776 4978 2021-05-02T04:12:58Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Inihaw na Baboy]] sa [[Pagluluto:Inihaw na Baboy]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ½ | kilo | tadyang ng baboy |- | ¼ | tasa | suka |- | ¼ | kutsarita | dinurog na paminta |- | 1 | piraso | ulo ng bawang, tinadtad |- | 1 | kutsara | pulang asukal |- | 2 | kutsara | toyo |- | 1 | kutsara | asin |} ==Paraan ng pagluto== # Pagsamahin ang lahat ng sangkap at ibabad ang karne ng baboy ng isang oras o magdamag. # Patuluin at pagkatapos ay ihawin sa maliit na baga o lutuin sa oven. [[Category: Inihaw|Baboy]] [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] mca52iduwn7qa4x0hbgnjulct2ucp90 100 2020 27931 27930 2021-05-02T12:14:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pinakbet]] sa [[Pagluluto:Pinakbet]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | tasa | liempo, hiniwang pakuwadrado |- | 1 | piraso | ampalaya, katamtamang laki, hiniwang 2" ang haba. |- | 5 | piraso | okra, hinati sa dalawa |- | 4 | piraso | kamatis, hiniwa sa 4-8 |- | 1 | piraso | sibuyas, hiniwa sa 4-8 |- | 3 | kutsara | bagoong isda |- | 1 | tasa | tubig |} ==Paraan ng pagluto== # Pamantikain ang liempo hanggang mamula-mula. Itabi. # Ilagay ang mga gulay sa isang kaserola. # Ikalat sa ibabaw nito ang kamatis, sibuyas at liempo. # Timplahan ng bagoong at dagdagan ng tubig. # Lutuin hanggang lumambot ang mga gulay. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa gulay]] p0k6u82m0it9f3nvc6xxfgs4dlz2ttq 100 2022 27917 6599 2021-05-02T11:57:12Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pesang Dalag sa Miso]] sa [[Pagluluto:Pesang Dalag sa Miso]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Pangunahing sangkap=== {| class="wikitable" |- | 1 | piraso | dalag, nilinis hanggang pumuti |- | 1 | kutsara | mantika |- | 1 | piraso | maliit na luya, hiniwa |- | 2 | kutsara | tinadtad na sibiyas |- | 2 | tasa | hugas-bigas |- | 2 | kutsarita | pamintang buo |- | ¼ | piraso | ulo ng repolyo, hiniwa |- | ¼ | tasa | tinadtad na sibuyas na mura |- | 1 | kutsara | asin pantimpla |} ===Para sa miso=== {| class="wikitable" |- | 1 | kutsara | mantika |- | 1 | kutsarita | dinikdik na bawang |- | 2 | kutsara | tindtad na sibuyas |- | ¼ | tasa | tinadtad na kamatis |- | 3 | kutsara | miso, hinugasan na |- | ½ | tasa | tubig |} ==Paraan ng pagluto== # Hiwain ang dalag sa apat na piraso at pagkatapos ay asinan. # Magpainit ng mantika sa kaserola at igisa ang luya at sibuyas. # Idagdag ang isda. # Ibuhos ang hugas-bigas at pamintang buo. # Hayaang kumulo at pagkatapos ay isama ang mga gulay. # Timplahan ayon sa panlasa at palambutin ang mga gulay. ===Para sa miso=== # Sa isang kawali, igisa ang bawang, sibuyas at kamatis sa mainit na mantika. # Ilagay ang miso at lutuin ng 3 minuto. # Ihain kasama ang pesa. [[Category: Luto sa isda]] [[Category: Lutuing Pilipino]] hhslr2e2xdow9pm4jmxvjnao9cb8gni 100 2024 27927 16806 2021-05-02T12:12:21Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sabaw na Tahong o Halaan]] sa [[Pagluluto:Sabaw na Tahong o Halaan]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kutsara | kulisap na kulang sa tulog |- | 2 | butil | pilik ng kapitbahay na maoy |- | 1 | hiwa | ng balat sa paa ni tito roger |- | 1 | piraso |daliri ng trabahador na sinampal maghapon |- | 1 | kilo | sariwang dahon sa panaginip ni lola |- | 4 | tasa | tubig sa baso ng kaklase mong mabaho ang hininga |- | 1 | tali | dahon ng malunggay o sili na matatagpuan sa ilalim ng kubeta |- | 1 | kutsara | patis pantimpla |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika sa kaserola at igisa ang bawang, luya at sibuyas. # Idagdag ang halaan o tahong, tubig at patis. # Lutuin hanggang bumuka ang mga talukap. # Hinaan ang apoy at isama ang dahon ng sili o malunggay. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] 7sa0tufkivwt2i2bt8hlrh79lp5lrw8 100 2025 27708 27707 2021-05-02T03:08:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Embutido]] sa [[Pagluluto:Embutido]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ½ | kilo | giniling na karne ng baboy |- | ⅓ | tasa | pickle relish |- | 6 | hiwa | sweet ham, tinadtad ng pino |- | ¼ | tasa | pasas |- | 3 | piraso | itlog |- | ½ | tasa | ginadgad na keso |- | 2 | kutsara | tinadtad na siling berde |- | 1 | kutsara | asin pantimpla |- | 1 | kutsarita | liquid seasoning pantimpla |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang mangkok, paghaluin ng mabuti ang lahat ng mga sangkap. # hatiin ito sa dalawang bahagi at balutin sa aluminum foil. # Ibalot ng mahigpit at itupi sa dulo. # Ilagay sa pasingawan¹ at lutuin hanggang mabuo. # Palamigin at saka hiwain. <br> <br> ¹ - <small> Maari din itong ilagay sa loaf pans at lutuin sa oven.</small> [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] kqbvn8i18655h23r4cvbdhemt0z9eyd 0 2026 4591 2008-04-13T05:02:46Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Pulburong Pinipig]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pulburong Pinipig]] rdqzlp0w4hzol3a6v52dty7sz81cyje 100 2027 27989 13328 2021-05-03T00:13:28Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pulburong Pinipig]] sa [[Pagluluto:Pulburong Pinipig]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 4 | tasa | cake flour |- | 2 | tasa | gatas na pulbos |- | 2 | tasa | asukal |- | 1 | tasa | tinustang pinipig, dinurog |- | 1 | tasa | mantikilya o margarina, tinunaw |} ==Paraan ng pagluto== # Tustahin ang arina hanggang mamula-mula. # Sa isang mangkok, pagsamahin ang tinustang arina, gatas, asukal, pinipig at mantikilyang tinunaw. # Haluin ng maigi. # Sa pamamagitan ng polvoron molder na bilog o habilog, hulmahin ang pinaghalong sangkap. # Ibalot sa papel de hapon o cellophane. [[Category:Merienda]] ass hole ei6brmgm5h8kzt73ydhjl0rtyed3u5c 0 2028 4593 2008-04-13T05:09:58Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Tapang Baka]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tapang Baka]] 00hnzzr7p19lz6xzifacy7x1frqp9qz 100 2029 28049 5006 2021-05-03T00:41:52Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tapang Baka]] sa [[Pagluluto:Tapang Baka]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 200 | gramong | karne ng baka, hiniwang manipis |- | 1 | kutsara | toyo |- | 1 | kutsarita | asukal |- | 2 | butil | bawang, dinikdik |- | 1 | kutsara | dinurog na paminta |- | 1 | kutsara | patis |- | 1 | tasa | mantika |} ==Paraan ng pagluto== # Ibabad ang karne sa toyo, asukal, bawang, paminta at patis nang mga tatlong oras o magdamag. # Iprito sa mainit na mantika. [[Category: Luto sa baka]] [[Category: Prinito]] [[Category: Lutuing Pilipino]] g4bjaao1gkmyuzz2k2vfn1w6x3yk86o 100 2031 27578 4969 2021-05-02T01:53:33Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Asadong Baboy]] sa [[Pagluluto:Asadong Baboy]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ½ | kilo | karne ng baboy |- | 5 | piraso | maliit na sibuyas tagalog, tinadtad |- | ½ | kutsarita | hoisin sauce |- | 1 | kutsara | toyo |- | 1 | kutsarita | fice-spice powder |- | 5 | kutsara | asukal |- | 1 | kutsara | asukal |- | 1 | kutsara | rice wine |- |} ==Paraan ng pagluto== # Pagsamasamahin ang lahat ng sangkap at hayaang mababad ang karne ng magdamag # Painitin ang oven sa init na 400°F. # Isalang ang asadong baboy. # Pagkaraan ng 15 minuto ay baligtarin para maluto ang kabila. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baboy]] 13yytih34lehd5c2wkundksdnn2nk6j 100 2032 27679 27678 2021-05-02T02:54:38Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chopsuey]] sa [[Pagluluto:Chopsuey]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | piraso | manok, tinanggalan ng buto at hiniwang pahaba |- | 1 | kutsarita | asin |- | 1 | kutsarita | cornstarch |- | 1 | kutsarita | toyo |- | 1 | buo | puti ng itlog |- | ¼ | tasa | mantika |- | 2 | butil | bawang, dinikdik |- | 1 | piraso | sibuyas, tinadtad |- | 1 | tasa | sitsaro |- | 1 | piraso | katamtamang laki ng karot, hiniwa ng pabilog |- | 2 | tangkay | celery, pinutol ng ¼" ang haba |- | 1 ½ | tasa | ginayat na repolyo |- | 1 | tasa | tubig |- | 2 | kutsara | cornstarch |- | 1 | kutsarita | chiken bouillon (cubes) |- | ½ | kutsarita | asukal |- | 1 | kutsarita | toyo |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang mangkok, paghaluin ang manok, asin, cornstarch (1 kutsarita), toyo (1 kutsarita) at puti ng itlog. Hayaang mababad ng 15 minuto. # Painitin ang mantika sa wok o kawali. # Igisa ang bawang at sibuyas hanggang lumambot. # Ilagay ang manok at palambutin. # Isama ang mga gulay at haluin. # Ibuhos ang kalahating tasa ng tubig. Pakuluin. # Tunawin ang cornstarch sa nalalabing tubig. # Idagdag sa niluto kasama ng chicken bouillon, asukal at toyo. Pakuluin ulit. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa gulay]] q0j4uhztc9tnaxj9rh7xd01fke0k2d3 100 2034 27885 23507 2021-05-02T09:46:51Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Nilagang Baka]] sa [[Pagluluto:Nilagang Baka]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ½ | kilo | baka, hiniwa sa kuwadrado at katamtamang laki |- | 2 | piraso | maliit na sibuyas, hiniwa |- | 1 | piraso | maliit na luya, hiniwa |- | ¼ | kutsarita | pamintang buo |- | 4 | piraso | patatas, inapat |- | 1 | ulo | pechay Baguio |- | 1 | kutsaritang | asin pantimpla |} ==Paraan ng Pagluto== # Bumili ng baka sa palengke. # Hiwain ang baka. # Pakuluin ito hangang lumambot. # Isama ang mais,pechay,sibuyas,at mungo. # Timplahan ayon sa panlasa. # Kumain kasabay ang pamilya at wag kalimutang mag dasal. [[Kategorya:Luto sa baka]] [[Kategorya:Lutuing Pilipino]] o3agicolmuoke8m12ceq0r2fpgitm96 100 2035 27824 27823 2021-05-02T06:47:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lumpiang Shanghai]] sa [[Pagluluto:Lumpiang Shanghai]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Lumpia=== {| class="wikitable" |- | ¼ | kilo | giniling na karne ng baboy |- | ⅛ | kilo | hipon tinadtad |- | ¼ | tasa | singkamas, tinadtad ng pino |- | 1 | butil | bawang, tinadtad |- | 1 | piraso | itlog, binating bahagya |- | 3 | kutsara | sibuyas, tinadtad |- | 1 | kutsara | toyo |- | 1 | kutsarita | asukal |- | ½ | kutasrita | asukal |- | ½ | kutsarita | asin |- | ½ | kutsarita | paminta |- | 1 | tasa | mantika |- | 15 | piraso | lumpia wrappers |} ===Sawsawan=== {| class="wikitable" |- | ¼ | kutsara | asin |- | ⅔ | tasa | tubig |- | 2 | kutsarita | toyo |- | ¼ | tasa | asukal |- | ¼ | tasa | suka |- | 2 | kutsara | cornstarch |- | ⅓ | tasa | tubig |- | 1 | kutsarita | mantika |} ==Paraan ng pagluto== ===Lumpia=== # Paghaluin lahat ng mga sangkap para palaman ng lumpia. # Balutin sa lumpia wrappers ng makitid at pahaba. # Iprito ng lubog sa mantika hanggang lumutong. # Patuluin. ===Sawsawan=== # Tunawin ang cornstarch sa ⅓ tasa ng tubig. # Paghaluin sa ibang sangkap. # Pakuluan hanggang lumapot. # Ihain kasama ng lumpia. [[Category: Lutuing Intsik]] [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Prinito]] ajg8ofm9ydvkjk4uvj31mzowrau782j 100 2036 27738 27737 2021-05-02T03:29:27Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ginataang Gulay]] sa [[Pagluluto:Ginataang Gulay]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kutsara | mantika |- | ½ | kutsarita | tinadtad na bawang |- | 1 | piraso | maliit na sibuyas, tinadtad |- | 1 | tasa | gata |- | ½ | piraso | maliit na kalabasa, hiniwang pakuwadrado |- | 1 | tali | sitaw, pinutok ng 1" ang haba |- | 1 | kutsarita | asin pantimpla |- | 1 | kutsarita | paminta pantimpla |- | 3 | piraso | siling labuyo |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang kaserola, painitin ang mantika at igisa ang bawang at sibuyas. # Ibuhos ang gata. Hayaang uminit nang hindi kumukulo. # Idagdag ang kalabasa at sitaw. # Timplahan ayon sa panlasa. # Idagdag ang siling labuyo kung nais na maanghang. # Hayaang maluto ang mga gulay. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa gulay]] hdujxo2hhkhiefhf1snrls7sjcmillj 100 2037 27567 11667 2021-05-02T01:46:09Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Adobong Pusit]] sa [[Pagluluto:Adobong Pusit]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class= |- | ½ | kilo | pusit |- | ¼ | tasa | tubig |- | ½ | tasa | suka |- | ½ | kutsarita | pamintang buo |- | ½ | kutsarita | asin |- | 5 | butil | bawang, dinikdik |- | 2 | kutsara | mantika |- | 1 | piraso | maliit na sibuyas, hiniwa |- | 2 | piraso | kamatis, hiniwa |- | ½ | kutsarita | asukal pantimpla |} ==Paraan ng pagluto== # Linisin at hugasan ang mga pusit. Huwag alisin ang tinta. # Pakuluan ang pusit sa tubig, suka, paminta, asin, at bawang. # Takpan at palambutin # Salain at ihiwalay ang bawang. # Itabi ang sarsa. # Sa malaking kawali, igisa ang bawang sa mainit na mantika. # Isama ang sibuyas at kamatis at hayaang lumambot. # Idagdag ang pusit at ang itinabing sarsa. # Timplahan ng kaunting asukal. # Pakuluan hanggang kumonti ang sarsa. [[Category: Luto sa isda]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 2lwg0qbm976xpoy07h5cy20ro5b32zd 14 2038 6284 4611 2008-11-10T04:26:59Z Urbano 159 wikitext text/x-wiki [[Category: Luto]] bwoozjj4rko75iy9la7mr1jmrprhle3 100 2039 27954 27953 2021-05-02T13:09:22Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pritong Manok]] sa [[Pagluluto:Pritong Manok]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki Itong luto ay kilala rin bilang ''Fried Chicken''. ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kilo | manok, hiniwa sa maliliit na piraso |- | 2 | kutsarita | toyo |- | 1 | kutsarita | asin |- | 3 | piraso | kalamansi |- | 3 | tasa | mantika pamprito |- | 1 | tasa | arina |- | 1 | kutsarita | asin |- | ½ | kutsarita | paminta |- | 2 | piraso | itlog, binati |- | 1 | tasa | breadcrumbs |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ibabad ang manok sa toyo, asin at katas ng kalamansi nang 1 oras o magdamag. # Painitin ang mantika sa kawali. # Budburan ng arinang tinimplahan ng asin at paminta ang manok. # Igulong sa binating itlog at pagkatapos ay sa breadcrumbs. # Iprito hanggang maluto ang manok at lumutong. # Patuluin. # Ihain kasama ng ketchup, o gravy bilang sawsawan. [[Category: Prinito]] [[Category: Luto sa manok]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 70afoljbbi2ltx5nd2kxxxsom1nlre0 0 2040 4619 4614 2008-04-13T09:52:02Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Pritong Manok]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pritong Manok]] 1mtmg6cc07btm51vy284e7d5m7mumvx 0 2041 4616 2008-04-13T09:44:08Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Pritong Manok]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pritong Manok]] 1mtmg6cc07btm51vy284e7d5m7mumvx 100 2042 27915 4994 2021-05-02T11:54:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pechay Guisado]] sa [[Pagluluto:Pechay Guisado]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ½ | kilo | pechay tagalog |- | 2 | kutsara | mantika |- | 3 | butil | bawang, tinadtad |- | 1 | piraso | maliit na sibuyas, tinadtad |- | 1 ½ | kutsarita | luya, tinadtad |- | ½ | kutsarita | paminta pantimpla |- | ½ | kutsarita | patis pantimpla |- | ½ | tasa | tubig o sabaw (ng baboy) |} ==Paraan ng pagluto== # Paghiwalayin ang tangkay at dahon ng pechay. # Hugasan at patuluin. # Putulin ng 1" ang haba. # Sa kawali, painitin ang mantika at igisa ang bawang, sibuyas at luya. # Idagdag ang tangkay ng pechay. Igisa ng 2 minuto. # Isama ang mga dahon. # Timplahan ayon sa panlasa. # Ibuhos ang tubig. # Pakuluan at lutuin hanggang lumambot ang gulay. [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Lutuing Pilipino]] m9fc4kaqbixm4ka9e171q9nagau8hc3 100 2043 27559 4963 2021-05-02T01:35:27Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Abitsuelas Guisado]] sa [[Pagluluto:Abitsuelas Guisado]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | kutsara | mantika |- | 3 | butil | bawang, dinikdik |- | ½ | tasa | hiniwang sibuyas |- | ½ | tasa | hiniwang kamatis |- | ½ | tasa | karne ng baboy, hiniwang pakuwadrado |- | ¼ | tasa | binalatang hipon |- | ¼ | kilo | abitsuelas (baguio beans), pinutol ng 1" ang haba |- | 1 | tasa | katas ng hipon |- | ½ | kutsarita | asin pantimpla |- | ½ | kutsarita | paminta pantimpla |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika sa kaserola at igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. # Idagdag ang karne at papulahin. # Isama ang hipon abitsuelas. # Ibuhos ang katas ng hipon. # Hayaang maluto ang gulay. # Timplahan ayon sa panlasa. [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Lutuing Pilipino]] tfw61dktv1kcpbw9fehlbd3uc4uxlob 0 2060 5096 4675 2008-04-26T04:19:45Z Alexbot 103 Robot: Arreglando doble redirección wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pritong Manok]] 1mtmg6cc07btm51vy284e7d5m7mumvx 100 2061 27714 4975 2021-05-02T03:13:01Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Estopadong Baboy]] sa [[Pagluluto:Estopadong Baboy]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" |- | 1 ½ | kilo | karne ng baboy |- | ½ | tasa | toyo |- | ¼ | tasa | suka |- | 3 | butil | bawang, tinadtad |- | 2 | kutsara | pulang asukal |- | 1 | piraso | sibuyas, hiniwa |- | 6 | piraso | pamintang buo, dinikdik |- | 1 | tasa | mantika |- | ½ | tasa | tomato sauce |- | ½ | tasa | aseytuna |- | 2 | piraso | Chorizo Bilbao style, hiniwa |- | 1 | piraso | pimiento, hiniwang pahaba |- | 4 | piraso | saging na saba, inapat at pinirito |} ==Paraan ng pagluto== # Ibabad ang karne sa toyo, suka, bawang, asukal, sibuyas, at paminta nang 1 hanggang 2 oras. # Patuluin ang binabad na karne at iprito hanggang matusta. # Hanguin. Alisin ang mantika at ibalik ang karne. # Idagdag ang tomato sauce, aseytuna, chorizo at pimiento. # Lutuin ng ilang minuto. # Ihain kasama ang piniritong saba. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] id8nv4mr67pzpf0moei7ai0kbqg60si 100 2062 27744 4789 2021-05-02T03:32:41Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ginataang Sago]] sa [[Pagluluto:Ginataang Sago]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ¼ | kilo | tapioca o maliit na sago |- | 1 ½ | tasa | gata |- | ⅔ | tasa | asukal |- | 1 | tasa | gatas |- | 3 | tasa | dinurog na yelo |- | ¼ | kutsarita | banana extract |} ==Paraan ng pagluto== # Magpakulo ng tubig at ilagay ang sago. # Lutuin hanggang kumunat. # Salain at isalin sa mangkok na may malamig na tubig. Itabi. # Pagsamahin ang gata, asukal at gatas. # Haluin hanggang matunaw ang asukal. # Salain ang sago at ihalo dito. # Lagyan ng dinurog na yelo at banana extract. [[Category:Merienda]] 6kk9iwby6ooe1gwpgald5qd4vv82g5l 14 2065 5185 5168 2008-04-29T05:28:52Z Felipe Aira 83 Reverted edits by [[Special:Contributions/Urbano|Urbano]] ([[User talk:Urbano|Talk]]); changed back to last version by [[User:Felipe Aira|Felipe Aira]] wikitext text/x-wiki [[Category:Luto]] n8dyi5s9z4t5jn380dw3e4mq3oyf744 100 2066 28023 9183 2021-05-03T00:32:22Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sopas na Manok]] sa [[Pagluluto:Sopas na Manok]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kutsara | mantika |- | 1 | kutsara | tinadtad na bawang |- | 6 | tasa | kumukulong sabaw ng manok |- | 100 | gramo | elbow macaroni |- | ⅓ | tasa | lutong hinimay na manok |- | 1 ½ | kutsarita | asin |- | ¼ | kutsarita | paminta |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika sa kaserola at igisa ang bawang. # Ibuhos ang sabaw at pakuluin. # Ihulog ang elbow macaroni. # Lutuin hanggang lumambot. # Idagdag ang manok. # Timplahan ayon sa panlasa. [[Kaurian:Sopas]] [[Kaurian:Luto sa manok]] [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] rcil5omdapqxx6wzk44j8ql6hla1zvc 100 2068 27972 5004 2021-05-02T13:36:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sitsaro Guisado]] sa [[Pagluluto:Sitsaro Guisado]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ½ | kilo | sitsaro, tinanggalan ng sungot at hinati sa dalawa |- | 2 | kutsara | mantika |- | 3 | butil | bawang, tinadtad |- | ½ | tasa | hiniwang sibuyas |- | ½ | tasa | hiniwang kamatis |- | ½ | tasa | hiniwang karne ng baboy |- | ¼ | tasa | binalatang hipon |- | ½ | kutsarita | asin pantimpla |- | ½ | kutsarita | paminta pantimpla |} ==Paraan ng pagluto== # Sa kaserola, painitin ang mantika at igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. # Idagdag ang karne at papulahin. # Isama ang hipon. # Lutuin ng bahagya. # Ibuhos ang katas ng hipon at timplahan ayon sa panlasa. # Isama ang sitsaro at lutuin hanggang lumambot. [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Lutuing Pilipino]] r9s3mqqrgsbd23eaa9qk8x11576bqo2 0 2070 4699 2008-04-13T12:03:56Z Felipe Aira 83 Ang [[Pechay guisado]] ay inilipat sa [[Pechay Guisado]] sa ibabaw ng pagkakarga. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pechay Guisado]] h6uv91rmh4g5vs6mrzesr0chm0tl64a 100 2072 27868 27459 2021-05-02T08:32:23Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Minatamis na Saba]] sa [[Pagluluto:Minatamis na Saba]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Minatamis na saging.jpg|right|280px]] ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | tasa | asukal |- | 3 | tasa | tubig |- | 6 | piraso | saging na saba, hinati sa apat |} ==Paraan ng pagluto== # Pakuluin ang tubig at isama ang asukal. # Pakuluin ng 10 minuto hanggang matunaw ang asukal at lumapot ang arnibal (caramel). # Isama ang saging sa arnibal at hayaang maluto. # Palamigin. <br> Maaring samahan ng 1 tasang dinurog na yelo at ½ tasang gatas ebaporada para maging '''saging con hielo'''. [[Kaurian:Merienda]] kl5sl1bvm2pevnfglzw46tk8zhpwe3u 0 2073 4705 2008-04-13T12:04:31Z Felipe Aira 83 Ang [[Minatamis na saba]] ay inilipat sa [[Minatamis na Saba]]. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Minatamis na Saba]] ptf2po8gwhcryn3lh12hgvssj8x52nx 0 2074 4707 2008-04-13T12:04:36Z Felipe Aira 83 Ang [[Tinolang manok]] ay inilipat sa [[Tinolang Manok]] sa ibabaw ng pagkakarga. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tinolang Manok]] nn94s1b9ytdh9lz7kjh1ix4v5ktxpqc 0 2075 4709 2008-04-13T12:04:48Z Felipe Aira 83 Ang [[Pesang dalag sa miso]] ay inilipat sa [[Pesang Dalag sa Miso]] sa ibabaw ng pagkakarga. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pesang Dalag sa Miso]] 7hakmmqvp1b8vrx4h2p2mkijm18yqfm 0 2076 4711 2008-04-13T12:05:02Z Felipe Aira 83 Ang [[Sabaw na tahong o halaan]] ay inilipat sa [[Sabaw na Tahong o Halaan]] sa ibabaw ng pagkakarga. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sabaw na Tahong o Halaan]] h227cmb0n882jzz1xpv4k15miapzjrl 0 2077 4713 2008-04-13T12:05:37Z Felipe Aira 83 Ang [[Tapang baka]] ay inilipat sa [[Tapang Baka]] sa ibabaw ng pagkakarga. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tapang Baka]] 00hnzzr7p19lz6xzifacy7x1frqp9qz 0 2078 4715 2008-04-13T12:05:42Z Felipe Aira 83 Ang [[Pulburong pinipig]] ay inilipat sa [[Pulburong Pinipig]] sa ibabaw ng pagkakarga. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pulburong Pinipig]] rdqzlp0w4hzol3a6v52dty7sz81cyje 0 2079 4717 2008-04-13T12:05:47Z Felipe Aira 83 Ang [[Asadong baboy]] ay inilipat sa [[Asadong Baboy]] sa ibabaw ng pagkakarga. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Asadong Baboy]] n63y4vfdhqvs1yp5gv71sdth6yq7xvt 100 2080 28029 28028 2021-05-03T00:35:35Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sinigang na Hipon]] sa [[Pagluluto:Sinigang na Hipon]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 || tasa || hugas-bigas o tubig |- |15 || piraso || kamyas |- |1 || piraso || sibuyas, hiniwa |- |1 || piraso || kamatis, hiniwa |- |2 || piraso || labanos, inapat ang hiwa |- |½ || kilo || hipon |- |1 || tali || kangkong, hiniwang 2" ang haba |- |2 || piraso || siling haba |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ilagay ang isang tasang hugas-bigas sa kaserola kasama ng kamyas. # Lutuin hanggang lumambot at pagkatapos ay ligisin. # Idagdag ang sibuyas, kamatis at natitirang hugas-bigas. # Pakuluin at saka isama ang labanos. # Idagdag ang hipon, kangkong at siling haba. # Hayaang maluto nang husto. # Timplahan ng asin at paminta ayon sa panlasa. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] piqfncuj7lrfeowon4uz1h5rwy73f8u 0 2083 4725 2008-04-13T12:07:44Z Felipe Aira 83 Ang [[Sinigang na hipon]] ay inilipat sa [[Sinigang na Hipon]]. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sinigang na Hipon]] t3i63yfzuxe1ebs4ivbkrfwbbvxr2hc 0 2084 4727 2008-04-13T12:07:57Z Felipe Aira 83 Ang [[Pritong manok]] ay inilipat sa [[Pritong Manok]] sa ibabaw ng pagkakarga. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pritong Manok]] 1mtmg6cc07btm51vy284e7d5m7mumvx 0 2085 4729 2008-04-13T12:08:33Z Felipe Aira 83 Ang [[Estopadong baboy]] ay inilipat sa [[Estopadong Baboy]] sa ibabaw ng pagkakarga. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Estopadong Baboy]] meyafn38d8jpdsksjfkyycy95dx6oj0 0 2086 4731 2008-04-13T12:08:37Z Felipe Aira 83 Ang [[Ginataang sago]] ay inilipat sa [[Ginataang Sago]] sa ibabaw ng pagkakarga. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ginataang Sago]] 3fzz41hxrda412fcjd5va9cffu078o8 100 2087 27812 16463 2021-05-02T06:39:17Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lechon Kawali]] sa [[Pagluluto:Lechon Kawali]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kilo | lechon liempo o sariwang liempo ng baboy |- | 5 | kitsara | asin |- | 5 | piraso | pamintang buo |- | 5 | butil | bawang, tinadtad |- | 1 | tasa | mantika pamprito |} ===Sarsa=== {| class="wikitable" |- | ¼ | tasa | toyo |- | 2 | kutsara | suka |- | 2 | butil | bawang, tinadtad |- | 2 | piraso | siling labuyo |} ==Paraan ng pagluto== ===Sa pamamagitan ng lechon liempo=== # Prituhin ang lechon liempo ng lubog sa mainit na mantika hanggang matusta. # Hanguin at tadtarin. ===Alternatibong paraan=== Kung walang lechon liempo, pwedeng gamitin ang 1 kilo ng sariwang liempo ng baboy. # Ilaga ang liempo sa tubig na may asin, paminta at bawang hanggang lumambot. # Hanguin at patuluin. # Prituhin ito ng lubog sa mainit na mantika hanggang matusta. # Hanguin at tadtarin. ===Sarsa=== # Pagsama-samahin ag mga sangkap para sa sarsa. # Ihain kasama ng tinadtad na lechon kawali. ==Maaring isama== * [[Atsara]] [[Category: Prinito]] [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] l8l4kng6j06gmdrqryeubh27l4yd0nq 14 2088 6285 4742 2008-11-10T04:27:14Z Urbano 159 wikitext text/x-wiki [[Category: Luto]] bwoozjj4rko75iy9la7mr1jmrprhle3 100 2089 27579 23539 2021-05-02T01:55:20Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Atsara]] sa [[Pagluluto:Atsara]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Pangunahing sangkap=== {| class="wikitable" |- | 1 | kilo | berdeng papaya, binalatan at hiniwang pahaba |- | 2 | piraso | katamtamang laki ng karot, binalatan at hiniwang pahaba |- | 1 | piraso | katamtamang laki ng siling pula (''red bell pepper''), hiniwang pahaba |- | 1 | piraso | katamtamang laki ng siling berde (''green bell pepper''), hiniwang pahaba |- | 1 | piraso | luya, binalatan at hiniwang pahaba |- | 2 | piraso | sibuyas tagalog, binalatan at hinati |- | ¼ | tasa | magaspang na asin |} 1 box of raisins ===Pamburo=== {| class="wikitable" |- | 1 ½ | tasa | asukal |- | 2 | tasa | suka |- | 2 | kutsarita | asin |} ==Paraan ng pagluto== ===Pangunahing Sangkap=== # Ikalat ng pantay ang mga gulay sa isang tray. # Asinan at pabayaan ng 2 oras. # Patuluin sa katsa para maalis ang sobrang tubig. # Ilagay sa mga isterilisadong bote. ===Pickling Solution=== # Sa kaserola, pagsamahin ang asukal, suka at asin. # Pakuluin. # Ibuhos sa mga bote habang mainit. # Alisin ang mga bula. # Takpan ng mahigpit at itabi. # ilagay sa bote ang mga gulay ==Maaring isama== * [[Lechon Kawali]] [[Category: Sawsawan]] n8p8iv1z07vq25xqwrxrkwarcw9ayob 0 2090 4745 2008-04-13T19:43:47Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Lechon Kawali]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lechon Kawali]] m6liqa1854p7lqemsje3up6e3qmg2g4 0 2092 4747 2008-04-13T19:45:04Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Atsara]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Atsara]] hyxk2w32ltna6c6gwlsa87rtywe4fl8 100 2093 27605 22223 2021-05-02T02:18:57Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bicol Express]] sa [[Pagluluto:Bicol Express]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 4 | tasa | sili, tinanggalan ng buto at hiniwa |- | 1 | kutsara | asin |- | 2 | tasa | gata (pangalawang katas) |- | 2 | tasa | sariwang alamang |- | ¼ | kilo | liempo, hiniwang pakuwadrado |- | 3 | butil | bawang, tinadtad |- | 1 | piraso | katamtamang laki na sibuyas, tinadtad |- | 1 | kutsarita | asin pantimpla |- | 1 | tasa | kakang-gata |} ==Paraan ng pagluto== # Ibabad ang sili sa tubig na may asin. # Itabi ito ng 30 minuto. # Banlawan at patuluin. # Sa kawali, pakuluin ang gata, alamang, liempo, bawang, sibuyas at asin. # Hinaan ang apoy at lutuin ng 10 minuto. # Idagdag ang sili at lutuin hanggang mawala ang kalahati ng sabaw. # Ibuhos ang kakang-gata at hayaan itong magmantika. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baboy]] ewd8lh0mxw5lo2e3lfg8f2wkus1cs87 0 2094 4749 2008-04-13T19:53:40Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Paksiw na Isda]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Paksiw na Isda]] cn3jydc0ygaiv8xzdjw5n0tndgk9trt 100 2095 27863 27862 2021-05-02T08:23:33Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Paksiw na Isda]] sa [[Pagluluto:Paksiw na Isda]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | piraso | katamtamang laki ng bangus o apahap |- | 1 | kutsara | asin |- | 1 | piraso | katamtamang laki ng ampalaya, inapat |- | 1 | piraso | talong, inapat |- | 1 | piraso | maliit na luya, dinikdik |- | 3 | piraso | siling labuyo |- | 1 | tasa | suka |- | ¾ | tasa | tubig |- | 1 | kutsarita | patis pantimpla |} ==Paraan ng pagluto== # Linisin ang isda. Tanggalin ang kaliskis kung nais. Hiwain sa 3-4 piraso at asinan. # Ilagay ang isda sa kaserola. # Ipatong dito ang mga gulay, luya at sili. # Ibuhos ang suka. # Pakuluin nang hindi hinahalo. # Idagag ang tubig at hayaang kumulo. # Timplahan ng patis ayon sa panlasa. [[Category: Luto sa isda]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 4u2dhyqn0y4okqpdk6h21l8dhxgbhqd 0 2097 4753 2008-04-13T20:11:48Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Munggo Guisado]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Munggo Guisado]] q3wq8b3vscnxvx9c2u5ol6vwse656tm 0 2098 4754 2008-04-13T20:12:24Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Munggo Guisado]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Munggo Guisado]] q3wq8b3vscnxvx9c2u5ol6vwse656tm 0 2099 4755 2008-04-13T20:13:05Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Munggo Guisado]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Munggo Guisado]] q3wq8b3vscnxvx9c2u5ol6vwse656tm 100 2101 27882 4986 2021-05-02T09:42:27Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Munggo Guisado]] sa [[Pagluluto:Munggo Guisado]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | tasa | berdeng munggo |- | 3 | tasa | tubig |- | 1 | kutsara | mantika |- | 2 | butil | bawang, dinikdik |- | 1 | piraso | sibuyas, tinadtad |- | 2 | piraso | kamatis, tinadtad |- | 1 ½ | kilo | karne ng baboy, hiniwang pakuwadrado |- | 2 | tasa | tubig o sabaw ng baboy |- | 1 | kutsara | patis |- | 1 | kutsarita | asin pantimpla |- | 1 | tasa | dahon ng ampalaya |} ==Paraan ng pagluto== # Pakuluan ang munggo sa 3 tasang tubig hanggang lumambot. # Ligisin (pagpapalambot sa pamamagitan ng pagpirat o pagdurog) ang munggo. # Sa kaserola, painitin ang mantika at igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. # Isama ang karne ng baboy. # Ibuhos ang tubig o sabaw ng baboy. # Timplahan ng patis ayon sa panlasa, # Lutuin hanggang lumapot. # Bago alisin sa apoy ay idagdag ang dahon ng ampalaya. [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] dojcfp0qeobi63kkl32rkhqth800558 0 2102 4758 2008-04-13T20:21:05Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Bistek]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bistek]] ro26hm7w6bzkg6ccwii6nv09awh611f 0 2103 4759 2008-04-13T20:21:42Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Bistek]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bistek]] ro26hm7w6bzkg6ccwii6nv09awh611f 0 2104 4760 2008-04-13T20:22:13Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Bistek]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Bistek]] ro26hm7w6bzkg6ccwii6nv09awh611f 100 2105 27614 4971 2021-05-02T02:27:18Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bistek]] sa [[Pagluluto:Bistek]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 6 | hiwa | beef tenderloin o pinakamalambot na bahagi ng pigi ng baka |- | 1 | kutsara | katas ng kalamansi |- | 1 | kutsara | toyo |- | 1 | kutsarita | asin |- | 1 | kutsarita | paminta |- | 3 | kutsara | mantika |- | 1 | piraso | sibuyas, hiniwang pabilog |} ==Paraan ng pagluto== # Ibabad ang karne sa kalamansi, toyo, asin at paminta. # Painitin ang mantika sa kawali at iprito ang karne. # Isalin sa bandehado. # Sa natitirang mantika ay igisa ang sibuyas. # Ibalik ang bistek at lutuin hanggang lumambot. # Magdagdag ng tubig kung kinakailangan. [[Category: Luto sa baka]] [[Category: Lutuing Pilipino]] f4bmdxa1jq9gqadprqerafp17y26009 100 2106 27633 23649 2021-05-02T02:33:15Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Buko Salad]] sa [[Pagluluto:Buko Salad]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 5 | piraso | buko, ginayat |- | 1 | maliit na lata | pinya, pinatulo |- | 1 | tasa | minatamis na kaong (berde), pinatulo |- | 1 | maliit na lata | cream |- | ½ | tasa | gatas na kondensada |} ==Paraan ng Paggawa== # Paghalu-haluin lahat ng sangkap sa isang salad bowl. # Tikman at kung kulang sa tamis ay dagdagan ng gatas na kondensada. # Palamigin bago ihain. [[Kaurian:Merienda]] qfc6yqt4d02wtq4v9djw8s08plialjt 100 2107 27760 23668 2021-05-02T04:04:52Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Halo-halo]] sa [[Pagluluto:Halo-halo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki [[Image:Halo halo1.jpg|190px|thumb|right]] ==Sangkap== {| class="wikitable"<br> <br> <br> <br> <br> |- | ½ | tasa | gatas ebaporada |- | 1 | piraso | ube, dinurog |- | 1 | piraso | kamote, pinakuluan at hiniwa ng pakuwadrado |- | 1 | kutsara | puting asukal |- | 2 | tasa | dinurog na yelo |- | 1 | kutsara | kaong (kulay pula) |- | 1 | kutsara | gelatin (kulay berde) |- | 1 | kutsara | sago (kulay puti) |- | 1 | kutsara | sinangag na pinipig |- | 1 | kutsara | kidney beans |- | 1 | kutsara | macapuno |- | 1 | piraso | [[Minatamis na Saba|minatamis na saba]] |- | 1 | kutsara | langka |- | 1 | kutsara | [[Leche Flan|leche flan]] |- | 1 | scoop | ice cream (kung nais) |} ==Paraan ng Paghalo== # Ilagay sa baso ang kamote, pulang kaong, gelatin, sago, kidney beans, macapuno, [[Minatamis na Saba|minatamis na saba]]. # Idagdag ang asukal at isama ang dinurog na yelo hanggang umabot sa ¾ na bahagi ng baso. # Ilagay sa ibabaw ang gatas ebaporada, ube, langka, [[Leche Flan|leche flan]], 1 scoop ng ice cream (kung nais) at budburan ito ng sinangag na pinipig. [[Category:Merienda]] j98wte3h07cacv9r2f6bbq2fdkulhbh 100 2108 27810 16630 2021-05-02T06:36:35Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Leche Flan]] sa [[Pagluluto:Leche Flan]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki [[Image:Homemade Flan.jpg|thumb|right|190px]] ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | tasa | gatas ebaporada |- | 8 | buong | pula ng itlog |- | 2 | piraso | itlog |- | 1 | lata | gatas na kondensada |} ==Paraan ng pagluto== # Arnibalin (caramel) ang asukal sa liyanera. Itabi. # Pagsamahin ang nalalabing mga sangkap at haluing mabuti. # Ibuhos sa liyanera habang pinadadaan sa salaan. # Iluto sa pasingawan ¹. # Lutuin hanggang mabuo. # Baligtarin sa bandehado. ¹ - <small>maari rin gamitin ang ''banyo maria'' sa oven. Ang ''banyo maria'' ay ang paghurno na kung saan ang lulutuin ay ipapatong muna sa tray na may tubig bago ipasok sa oven. </small> [[Category:Merienda]] k1h1abma1catep7c7wkqr13em21e97d 0 2109 4768 4767 2008-04-13T21:31:36Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Halabos na Hipon]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Halabos na Hipon]] huvg0sawjn6dqv1wvjrirf8pr70rn94 100 2110 27759 23689 2021-05-02T04:04:37Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Halabos na Hipon]] sa [[Pagluluto:Halabos na Hipon]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ½ | kilo | malalaking hipon |- | ¼ | tasa | tubig |- | 1 | kutsarita | asin |- | 1 | kutsara | mantika |} ==Paraan ng pagluto== # Ilagay ang hipon, tubig at asin sa kawali. # Takpan at hintaying kumulo. # Haluin paminsan-minsan at hayaang pumula. # Hintaying matuyuan. # Magpainit ng mantika sa isang kawali. # Sankutsahin ang hipon. # Ihain kasama ng sawsawang suka. [[Kaurian:Luto sa isda]] [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] soourl9zpdq9edkv2admq1nb9cgxyp2 100 2111 27563 27562 2021-05-02T01:44:57Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Adobong Baboy]] sa [[Pagluluto:Adobong Baboy]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kilo | karne ng baboy, hiniwang pakuwadrado |- | ⅓ | tasa | suka |- | 2 | kutsara | dinikdik na bawang |- | 1 | piraso | laurel, dinurog |- | 3 | kutsara | toyo |- | 1 | kutsarita | asin pantimpla |- | 1 | tasa | tubig |- | 1 | kutsara | mantika |} ==Paraan ng pagluto== # Pagsamahin sa kaserola ang karne ng baboy, suka, isang kutsara ng bawang, laurel, toyo, asin at paminta. # Pakuluin, pagkatapos ay hinaan ang apoy at lutuin hanggang lumambot. # Kapag natuyuan ay magdagdag ng tubig. # Kapag malambot na ang baboy ay alisin na ito sa sarsa. # Sa isang kawali, igisa ang natitirang bawang. Idagdag ang itinabing baboy at lutuin hanggang matusta. # Ibuhos ang sarsa o pinaglutuan ng baboy. Pakuluin. Maari ring dagdagan ng ½ kutsarang asukal para bawasan ang asim ng suka. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 8fnymoovzw3ht86gpja75xz3qn20cx8 100 2112 27730 27729 2021-05-02T03:25:29Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Fruit Salad]] sa [[Pagluluto:Fruit Salad]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | lata | fruit cocktail, sinala |- | ½ | tasa | kaong (berde), pinatulo |- | ½ | tasa | kaong (pula), pinatulo |- | 1 | tasa | nata de coco |- | 4 | piraso | saging lakatan, hiniwang pakuwadrado |- | 1 | buong | melon, binilog-bilog |- | 1 | lata | gatas na kondensada |- | 1 | lata | cream |} ==Paraan ng Paghalo== # Ibabad ang hiniwang saging sa sabaw ng fruit cocktail para hindi mangitim. # Sa isang mangkok, paghaluin ang lahat ng mga prutas, fruit cocktail, kaong at nata de coco. # Isama ang gatas at cream. # Haluin ng mabuti. # Kung nais ay dagdagan ng ''confectioners' sugar'' para lalong tumamis. # Palamigin bago ihain. [[Category:Merienda]] 00rke622yogtj235xbanx6bmg2lhang 100 2113 27807 21613 2021-05-02T06:31:12Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kutsinta]] sa [[Pagluluto:Kutsinta]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | tasa | harina |- | 1 | tasa | pulang asukal |- | 2 | tasa | tubig |- | 1 | kutsarita | lihiya |- | 1 | kutsarita | atsuete |- | 1 | kutsarita | yellow food color (kung nais) |} ==Paraan ng pagluto== # Lagyan ng tubig hanggang kalahati ang pasingawan ¹ at pakuluin. # Sa isang mangkok, paghaluin ang mga sangkap, kasama ang 2 tasang tubig. # Haluin ng mabuti. # Salain. # Punuin ang bawat butas ng muffin pan. # Pasingawan nang 10 hanggang 20 minuto. # Palamigin bago alisin sa pan. # Ihain kasama ng ginadgad na niyog. ¹ - <small>maari rin gamitin ang ''banyo maria'' sa oven. Ang ''banyo maria'' ay ang paghurno na kung saan ang lulutuin ay ipapatong muna sa tray na may tubig bago ipasok sa oven. </small> [[Category: Merienda]] mgeky88wnw0avijpy3ze9kfahxqhbww 14 2114 6283 4797 2008-11-10T04:26:23Z Urbano 159 wikitext text/x-wiki [[Category: Luto]] bwoozjj4rko75iy9la7mr1jmrprhle3 0 2115 4794 2008-04-13T22:42:11Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Minatamis na Saba]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Minatamis na Saba]] [[Category: Merienda]] mcnhxq0hsxp9p3e6fo1xnbrnxci0rfj 0 2116 4795 2008-04-13T22:43:26Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Minatamis na Saba]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Minatamis na Saba]] ptf2po8gwhcryn3lh12hgvssj8x52nx 100 2118 27564 13144 2021-05-02T01:45:22Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Adobong Gulay]] sa [[Pagluluto:Adobong Gulay]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | tungkos | kangkong, pinaghiwalay ang tangkay at dahon at hiniwang 2" ang haba |- | 1 | tali | sitaw, hiniwang 2" ang haba |- | 2 | kutsara | mantika |- | 2 | butil | bawang, tinadtad |- | 1 | piraso | maliit na sibuyas, hiniwang pakuwadrado |- | ½ | tasa | hiniwang karne ng baboy |- | 6 | piraso | pamintang buom dinurog |- | 2 | kutsara | toyo |- | 1 | kutsarita | asukal |- | ½ | tasa | tubig |- | ¼ | tasa | suka |} ==Paraan ng pagluto== # Sa kawali ay painitin ang mantika at igisa ang bawang, sibuyas at karne. # Isama ang mga pantimpla (maliban sa suka). # Ibuhos ang tubig at hayaang kumulo. # Hinaan ang apoy. # Idagdag ang tangkay ng kangkong at sitaw. # Palambutin at pagkatapos ay isama ang mga dahon at ang suka. # Pakuluin uli ng hindi hinahalo. [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Lutuing Pilipino]] hyt3upi874z63g8zvs6q0xmjiiucjhb 100 2121 28080 5010 2021-05-03T01:01:51Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ukoy]] sa [[Pagluluto:Ukoy]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 |kilo |hipong maliliit o tagonton |- | 1 | kutsara | asin |- | ¼ | kutsarita | paminta |- | ½ | tasa | cornstarch |- | 1 | tasa | mantika pamprito |} ==Paraan ng pagluto== # Hugasan at patuluin ang tagonton o hipong maliliit. # Ihalo ang asin, paminta at cornstarch. # Maglagay ng 2 kutsara sa isang platito. # Ihulog sa mainit na mantika at iwasang kumalat. # Iprito hanggang lumutong. # Patuluin. # Ulitin ang ganitong paraan para sa natitirang tagonton o hipong maliliit. # Ihain kasama ng sawsawang suka at dinikdik na bawang o tinadtad na sibuyas. [[Category: Prinito]] [[Category: Luto sa isda]] [[Category: Lutuing Pilipino]] i2xce9lctl5hqqvoxkuqteza2vzs9i5 0 2122 4806 2008-04-13T23:59:47Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Tokwa't Baboy]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tokwa't Baboy]] npiqv32qnu0js7psjy3pi37v7r6scnc 0 2123 4807 2008-04-14T00:00:58Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Tokwa't Baboy]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tokwa't Baboy]] npiqv32qnu0js7psjy3pi37v7r6scnc 100 2124 28060 5008 2021-05-03T00:45:16Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tokwa't Baboy]] sa [[Pagluluto:Tokwa't Baboy]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ¼ | kilo | karne ng baboy |- | 3 | piraso | tokwa |- | 1 | ulo | bawang, dinikdik |- | ½ | tasa | suka |- | ½ | tasa | toyo |- | ¾ | kutsarita | asin |- | 2 | piraso | sibuyas, tinadtad |- | 1 | tasa | mantika pamprito |} ==Paraan ng pagluto== # Palambutin ang karne ng baboy sa tubig na inasinan. # Hanguin ang karne at hiwaing pakuwadrado. # Itabi. # Iprito ang tokwa sa mantika hanggang matusa. # Patuluin at hiwain ang tokwa ng pakuwadrado. # Ihalo sa hiniwang karne. # Paghaluin ang bawang, suka, toyo, asin at sibuyas. # Ibuhos ang sawsawan sa pinaghalong tokwa at baboy. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 08fkxn8n8ayc0ktzipssewx2wxu3llx 100 2125 27626 4972 2021-05-02T02:31:00Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Breaded Pork Chop]] sa [[Pagluluto:Breaded Pork Chop]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 4 | piraso | pork chop |- | ½ | kutsarita | asin pantimpla |- | ½ | kutsarita | paminta pantimpla |- | 1 | tasa | arina |- | 2 | piraso | itlog na binati |- | 1 | tasa | breadcrumbs |- | 2 | tasa | mantika pamprito |} ==Paraan ng pagluto== # Timplahan ng asin at paminta ang pork chop. # Budburan ng arina. # Igulong sa binating itlog at pagkatapos ay sa breadcrumbs. # Iprito ng lubog sa mainit na mantika hanggang matusta. # Ihain kasama ng ketchup o gravy bilang sawsawan. [[Category: Prinito]] [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 4qmu3xk7ea0azbkbuf1dlfblmn045yi 100 2126 28007 5002 2021-05-03T00:22:52Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Repolyo Guisado]] sa [[Pagluluto:Repolyo Guisado]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | ulo | repolyo, ginayat (hiwain ng manipis at mahaba) |- | 2 | kutsara | mantika |- | 3 | butil | bawang, tinadtad |- | ½ | tasa | hiniwang sibuyas |- | ½ | tasa | hiniwang kamatis |- | ½ | tasa | hiniwang karne ng baboy |- | ¼ | tasa | binalatang hipon |- | 1 | tasa | katas ng hipon |- | ½ | kutsarita | asin pantimpla |- | ½ | kutsarita | paminta pantimpla |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika sa kawali at igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. # Hayaang lumambot at pagkatapos ay idagdag ang karne. # Papulahin. # Isama ang hipon at ang katas. # Pakuluin at saka ilagay ang repolyo. # Timplahan ayon sa panlasa. # Lutuin hanggang lumambot ang gulay. [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Lutuing Pilipino]] ig79epgg4egpq1deug3heg10b0f2kp9 100 2127 28004 5000 2021-05-03T00:22:08Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Relyenong Pusit]] sa [[Pagluluto:Relyenong Pusit]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kilo | malalaking pusit |- | 1 | piraso | karot |- | 1 | piraso | singkamas |- | 4 | tangkay | celery |- | 4 | tangkay | kutsay |- | ½ | kutsarita | asin pantimpla |- | ½ | kutsarita | paminta pantimpla |- | ½ | kutsara | liquid seasoning |- | 4 | piraso | kalamansi |- | 3 | kutsara | mantikilya |- | 1 | piraso | siling labuyo, tinadtad |} ==Paraan ng pagluto== # Alisin ang balat at ulo ng pusit. Ilaan ang gulo pasa sa ibang lutuin. # Linisin ang loob ng pusit. # Hiwain ng makitid at mahaba (o julienne) ang mga gulay. # Timplahan ng asin, paminta at liquid seasoning. # Punuin ng gulay ang loob ng pusit. # Isara ang pusit sa pamamagitan ng toothpick. # Ibabad ang pusit sa kalamansi nang 5 minuto. # Ihawin sa uling o grill. # Paminsan-minsan ay pahiran ng mantikilya. [[Category: Luto sa isda]] [[Category: Lutuing Pilipino]] ebx6pny2znxotnt1htms01o1y3y8clv 0 2128 4812 2008-04-14T00:39:49Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Pinoy Style Spaghetti]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pinoy Style Spaghetti]] 8o9tdnks6w09mgjqnemsexemcnn6i1q 100 2129 27947 27418 2021-05-02T13:05:42Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pinoy Style Spaghetti]] sa [[Pagluluto:Pinoy Style Spaghetti]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" | ½ | kutsarita | bawang, dinikdik |- | 1 | piraso | sibuyas, hiniwa |-isang aso sa kalye | 3 | piraso | hotdog, hiniwa |- | 2 | kutsara | mantika |- | 1 | kutsarita | pamintang durog |-limang bote | 2 | bote | 950g na banana ketchup |- | 1 | lata | maliit na tomato paste |- | ½ | tasa | asukal |- | |- | ½ | kilo | spaghetti sticks |- | ½ | kutsarita | asin pantimpla |- | ½ | kutsarita | paminta pantimpla |} ==Paraan ng pagluto== # Pakuluin at palambutin ang spaghetti sticks. # Salain ang spaghetti noodle kapag luto na. Isantabi muna. # Igisa ang bawang at sibuyas. # Isama ang giniling na karne hanggang maluto. # Idagdag ang hotdog, liver spread, tomato paste, ketchup, asin at paminta. # Ibuhos sa spaghetti noodle at ihalo. # Ihain na may kasamang tinapay. #gadgaran ng keso sa ibabaw. [[Category: Lutuing Pilipino|Spaghetti]] [[Category: Luto sa noodles|Spaghetti]] ecek4r1ia4io6lf6f0sqbtl8ayf3wyr 100 2130 27895 27458 2021-05-02T09:53:00Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Palitaw]] sa [[Pagluluto:Palitaw]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Palitaw native dish.jpg|280px|right]] ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | tasa | arina |- | ¾ | tasa | tubig |- | ½ | tasa | niyog, kinayod |- | 1 ½ | tasa | asukal |- | ¼ | tasa | sesame seeds |} ==Paraan ng pagluto== # Gumawa ng masa sa pamamagitan ng paghalo ng arina at tubig. # Bilugin at piratin ng palad upang maging patag. # Ihulog ang mga masa sa may kumukulong tubig. # Alisin na ang mga ito kapag lumulutang na. # Palamigin ng kaunti. # Ipagulong ang palitaw sa pinaghalong asukal, pinagkayuran ng niyog at sesame seeds. [[Category: Merienda]] 6nrw3wzfegsarylzigdxe9we863mhtk 0 2131 4815 2008-04-14T00:56:56Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Palitaw]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Palitaw]] 23i521kiok4dw87vzw7ku375m8d52yv 0 2132 4816 2008-04-14T00:59:19Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Champorado]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Champorado]] 1abgrnzpcobj5qks7uihz7rve11elb6 100 2133 27648 27647 2021-05-02T02:40:47Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Champorado]] sa [[Pagluluto:Champorado]]: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | tasa | bigas na malagkit |- | 3 | kutsara | cocoa (pulbos) |- | 5 | tasa | tubig |- | 1 | tasa | asukal |- | 1 | tasa | gatas ebaporada |- |} ==Paraan ng pagluto== # Hugasan ang malagkit na bigas at patuluin. # Idagdag ang cocoa at tubig sa sinalang na kaning malagkit. # Halu-haluin habang kumukulo. # Idagdag ang asukal at gatas. # Haluin at lutuin pa ng 2 minuto. [[Category: Merienda]] 7by82bknjlb3yl4h0j8aj24lhk7ucqq 100 2135 27829 27793 2021-05-02T06:52:02Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kare-kare (baka)]] sa [[Pagluluto:Kare-kare (baka)]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== [[image:kare-kare.jpg|thumb|right|450px]] {| class="wikitable" |- | 1 | piraso | buntot ng baka (1 ½ kilo) |- | 10 | tasa | kumukulong tubig |- | 10 | tasa | malamig na tubig |- | 1 | ulo | bawang, pinitpit |- | 2 | piraso | sibuyas, tinadtad |- | 4 | piraso | kamatis, tinadtad |- | 2 | kutsara | atsuwete |- | 1 | tasa | katamtamang lamig na tubig |- | 4 | kutsara | peanut butter |- | 1 | pakete | kare-kare mix |- | ½ | kilo | pechay tagalog |- | ¼ | kilo | abitsuwelas (baguio beans), hiniwa sa 1" ang haba |- | ½ | kilo | bataw, hiniwa ng 2" pahilis |- | ½ | kilo | sigarilyas, hiniwa ng 2" ang haba |- | 1 | tali | sitaw, hiniwa ng 2" ang haba |- | 1 | piraso | talong, hiniwa ng 2" ang haba at lapad |- | 1 | piraso | puso ng saging, hiniwa sa 2" ang haba at kapal |- | 1 | ulo | repolyo, hiniwa ng 2" ang haba at lapad |- | 3 | kutsara | mantika |- | 1 | kutsarita | asin |- |} ==Paraan ng pagluto== ===Para sa buntot ng baka=== # Ihulog ang hiwa-hiwang buntot sa kumukulong tubig. Dahan-dahan ito nang hindi ito mabanlian. # Takpan at pabayaang kumulo sa loob ng 7 minuto. # Hanguin at itapon ang sabaw. # Linising mabuti ang buntot, kaskasin ang lahat ng dumi at alisin ang balahibo sa balat. # Lamasin sa kaunting apog at hugasang mabuti. ===Pagisa ng buntot=== # Igisa ang bawang, sibuyas at kamatis sa mantika. # Takpan sa loob ng 3 minuto. # Halu-haluin. # Isama ang mga pira-pirasong buntot. # Takpang muli sa loob ng 3 minuto. ===Pagluto ng ibang sangkap=== # Sa malalim na lutuan, isalin ang nagisang buntot. # Ibuhos ng malamig na tubig at takpan. # Lutuin muna sa malakas na apoy. # Pag kumulo na, halu-haluin, at hinaan ang apoy. # Takpang muli hanggang lumambot ang buntot. # Minsan-minsang haluin upang huwag manikit sa ilalim ng kaldero. # Kapag malambot na ang buntot, isama ang kare-kare mix. # Katasin ang atsuwete sa 1 tasang tubig, ihalo at ibuhos. # Kapag kumulo ay isama ang bataw, sigarilyas, sitaw at puso ng saging. # Halu-haluin at takpan sa loob ng 5 minuto. # Isama ang peanut butter, halu-haluin at isama ang abitsuwelas (baguio beans) at talong. Takpan. # Pagkaraan ng 3 minuto, isama ang repolyo, pechay at asin. Halu-haluin. # Hinaan sa katamtamang apoy at pabayaang kumulo ng 3 minuto. # Ihaing mainit kasama ng bagoong alamang o [[Binagoongang Baboy|binagoongang baboy]]. [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Luto sa baka]] [[Category: Lutuing Pilipino]] rku24vac2sikp8ksmpk7znyox42dayc 100 2136 27790 7908 2021-05-02T05:54:59Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kare-kare]] sa [[Pagluluto:Kare-kare]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki {{Wikipedia}} Maaaring tumukoy ang '''Kare-kare''' sa dalawang uri nito batay sa sangkap. *[[Kare-kare (baka)]] — buntot ng baka. *[[Kare-kare (baboy)]] — pata ng baboy. {{Paglilinaw}} [[Kaurian:Luto sa gulay]] [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] eykc4a1aub2mvbmouvt5fcyrdp0ci6j 100 2137 28093 28092 2021-05-05T09:11:51Z Yivan000 4073 Tanggalin ang pagbabagong 28092 ni [[Special:Contributions/112.206.109.119|112.206.109.119]] ([[User talk:112.206.109.119|Usapan]]) wikitext text/x-wiki Ang adobo ay may dalawang pangunahing klase. Ito ay: * Adobong Manok * Adobong Baboy Mayroon din: * Adobong Pusit * Adobong Gulay * Adobong Kangkong * Adobong Sitaw [[Category: Luto sa manok]] [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 2dp47yi5hboj14iuklb3n3py9pcmkpr 0 2138 22997 5886 2019-03-05T12:21:32Z 180.191.95.91 8 fluorine wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|17| A = Bilin Ko'y Tandaan | B = Pamatid-Buhay | K = Dakilang Pagpapasakit | Kasalukuyan = "Anupa't s [[:wikt:mutok|mutok]]<ref>Ipinaikling "[[:wikt:himutok|himutok]]" upang tumugma sa 12 [[:w:pantig|pantig]] ng bawat [[:w:taludtod|taludtod]].</ref> [[:wikt:yaring|yaring]] puso;<br>at nang ang kamandag na nakapupuno,<br>saumamang dumaloy sa agos ng dugo."<ref>Si [[Florante]] ang nagsasalaysay hanggang sa huling saknong.</ref> <br><br> "May dalawang buwang hindi nakatikim<br>ako ng linamnam ng payapa't aliw;<br>ikalawang sulat ni ama'y dumating,<br>sampu ng sasakyang sumundo sa akin." <br><br> "Saad sa kalatas ay biglang lumulan<br>at ako'y umuwi sa [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanyang]] bayan;<br>sa aking maestro<ref>Si [[Antenor]] ang maestrong ito.</ref> nang nagpaalam,<br>[[:wikt:aniya'y|aniya'y]] [[Florante]], bilin ko'y tandaan." <br><br> "Huwag malilingat at pag-ingatan mo<br>ang higanting handa ng [[Konde Adolfo]];<br>pailag-ilagang parang [[:w:basilisko|basilisko]],<br>sukat na ang titig ng mata'y sa iyo." <br><br> "Kung ang isalubong sa iyong pagdating<br>ay masayang mukha't may pakitang-giliw,<br>lalong pag-ingata't kaaway na malihim,<br>siyang isaisip na kakabakahin." <br><br> "Dapuwa't huwag kang magpahalata,<br>[[:wikt:tarok|tarok]] mo ang lalim ng kaniyang nasa;<br>ang sasadatahi'y lihim na ihanda,<br>nang may ipagtanggol sa araw ng digma." <br><br> "Sa mawika ito, luha'y [[:wikt:bumalisbis|bumalisbis]]<br>at ako'y niyakap na pinakahigpit;<br>huling tagubilin: bunso'y katitiis<br>at hinihinta ka ng maraming sakit." <br><br> "At mumulan mo na ang pakikilaban<br>sa mundong bayaning punong [[:wikt:kaliluhan|kaliluhan]]'<br>hindi na natapos at sa kalumbayan,<br>pinigil ang dila niyang nagsasaysay." <br><br> "Nagkabitiw kaming malumbay kapwa,<br>tanang kaesk'wela mata'y lumuluha;<br>si [[Menandro]]'y labis ang [[:wikt:pagdaralita|pagdaralita]],<br>palibhasa'y tapat na kapuwa bata." <br><br> "Sa pagkakalapat ng balikat namin,<br>ng mutyang [[:wikt:katoto'y|katoto'y]] 'di bumitiw-bitiw<br>hanggang tinulutang sumama sa akin<br>ng aming maestrong kaniyang amain." <br><br> "Yaong paalama'y anupa't natapos<br>at pagsasaliwan ng madlang himutok;<br>at sa kaingaya'y gulo ng [[:wikt:adiyos|adiyos]],<br>ang buntung-hininga ay nakikisagot." <br><br> "Magpahanggang daong ay nagsipatnubay<br>ang aking maestro't kasamang iiwan;<br>[[:wikt:humihip|humihip]] ang hangi't agad nahiwalay<br>sa [[:wikt:pasig|pasig]]<ref>Walang kaugnayan sa [[:w:Ilog Pasig|Ilog Pasig]] at sa [[:w:Lungsod ng Pasig|Lungsod ng Pasig]] na matatagpuan sa [[:w:Kalakhang Maynila|Kalakhang Maynila]], [[:w:Pilipinas|Pilipinas]]. Nagpapahulugan ito sa isang uri ng [[:w:ilog|ilog]] na umaagos sa [[:w:dagat|dagat]].</ref> [[:w:Atenas|Atenas]] ang aming sasakyan." <br><br> "Bininit sa [[:wikt:busog|busog]] ang siyang katulad<br>ng tulin ng aming daong sa paglalayag,<br>kaya 'di nalaon paa ko'y yumapak<br>sa dalampasigan ng Albanyang S'yudad<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:siyudad|siyudad]]" sa pagpapahulugang "[[:wikt:bayan|bayan]]"/"[[:wikt:bansa|bansa]]", hindi bilang isang [[:w:lungsod|lungsod]].</ref>." ng sing-isang dusa;<br>kami ay dinatnang nagkakayakap pa<br>niyong [[:w:Mga embahador ng Krotona|embahador ng bayang Krotona]]." | Orihinal = Anopa,t, sa bangís ng dusang bumugsò<br>minamasaráp cong mutóc yaring púsò<br>at ng ang camandág na nacapupunò<br>sumamang dumaloy sa ágos ng dugò. <br><br> May dalauáng buang hindî nacatiquím<br>acó ng linamnám ng payapa,t, aliu,<br>icalauang súlat ni ama,i, dumatíng<br>sampo ng sasakiang sumundo sa aquín. <br><br> Saád sa calatas ay bigláng lumulan<br>at acó,i, omoui sa Albaniang bayan<br>sa aquing Maestro ng napaaálam<br>aniya,i, "Florante bilin co,i, tandaan. <br><br> Houag malilin͠gat, at pag ingatan mo<br>ang higantíng handâ ng Conde Adolfo<br>pailág-ilágang parang baselisco<br>súcat na ang titig na matáy sa iyó. <br><br> Cun ang isalubong sa iyóng pagdating,<br>ay masayáng muc-ha,t, may paquitang giliu,<br>lalong paingata,t, caauay na lihim<br>siyang isa-isip na cacabacahin. <br><br> Dapoua,t, houag cang magpapahalatá<br>taróc mo ang lalim n͠g caniyang násà<br>ang sasandatahi,i, lihim na ihandâ,<br>n͠g may ipagtangol sa arao ng digmâ. <br><br> Sa mauica itó lúha,i, bumalisbís,<br>at acó,i, niyacap na pinacahigpít,<br>hulíng tagubilin "bunsó,i, catiti-is<br>at hinhintay ca ng maraming sáquit. <br><br> At mumul-án mona ang paquiquilaban<br>sa mundóng bayaning púnong caliluhan"<br>hindî na natapus, at sa calumbayan<br>piniguil ang dilà niyang pagsasaysáy. <br><br> Nagca-bitiu caming malunbáy capouá<br>tanáng ca-escuela mata,i, lumuluhà<br>si Minandro,i, labis ang pagdarálitâ<br>palibhasa,i, tapát na capouà batà. <br><br> Sa pagca-calapat n͠g balicat namin<br>ang mut-yáng catoto,i, di bumitiu-bitiu<br>hangang tinulutang sumama sa aquin<br>ng aming maestrong caniyang amaín. <br><br> Yaóng pa-alama,i, anopa,t, natapos<br>sa pagsasaliuan n͠g madláng himutóc,<br>at sa cain͠gaya,t, guló n͠g adios<br>ang buntóng hinin͠gá ay naquiquisagót. <br><br> Mag pahangang daóng ay nagsipatnubay<br>ang aquing maestro,t, casamang iiuan;<br>homihip ang han͠gi,t, agád nahiualáy<br>sa pasig Atenas ang aming sasaquián. <br><br> Bininit sa búsog ang siyang catulad<br>n͠g túlin n͠g aming daóng sa paglayag,<br>cayá dî nalaon paá co,i, yumapac<br>sa dalampasigan ng Albaniang Ciudad. <br><br> Pag-ahon co,i, agád nagtuloy sa Quinta,<br>dî humihiualay ang catotong sintá;<br>pag-halíc sa camáy n͠g poong cong Amá.<br>lumala ang sáquit n͠g dahil cay Iná. <br><br> Nagdurugong mulî ang sugat n͠g púsò<br>humiguít sa una ang dusang bumugsò,<br>nauicang casunód n͠g lúhang tumulò<br>¡ay Amáng! casabay n͠g báting ¡ay bunso! <br><br> Anopa,t, ang aming búhay na mag amá<br>nayapus n͠g bangís n͠g sing-isang dusa,<br>cami ay dinatnáng nagcacayacap pa<br>niyaóng Embajador n͠g bayang Crotona.}} mrgu0284ckx3xiaihdox5a0fjb13t0i 0 2143 7000 5887 2009-07-05T04:00:20Z Mk32 351 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|18| A = Dakilang Pagpapasakit | B = Bilin Ko'y Tandaan | K = Kagandahang Makalangit | Kasalukuyan = "Nakapanggaling na sa [[:wikt:palasyo real|palasyo real]]<br>at ipinagsabi sa [[:w:hari|hari]] ang pakay;<br>dala'y isang sulat sa ama<ref>Ang [[Duke Briseo]] ang itinutukoy.</ref> kong<ref>Si [[Florante]] ang nagsasalaysay at ang itinutukoy.</ref> hirang,<br>titik ng [[:wikt:monarkang|monarkang]] kaniyang [[:wikt:biyanan|biyanan]]." <br><br> "Humihinging tulong at nasa pangamba,<br>ang [[:w:Krotona|Krotona]]ng [[:wikt:Reyno'y|Reyno'y]] kubkob ng kabaka;<br>ang puno ng hukbo'y balita ng sigla —<br>[[Heneral Osmalic]] na [[:w:bayani|bayani]] ng [[:w:Kaharian ng Persya|Persya]]." <br><br> "Ayon sa balita'y pangalawa ito<br>ng [[:w:prinsipe|prinsipe]] niyang bantog sa sangmundo —<br>[[Aladin]]g kilabot ng mga [[:wikt:gerero|gerero]],<br>iyong kababayang hinahangaan ko." <br><br> Dito napangiti ang [[:w:Moro|Morong]] kausap,<br>sa nagsasalita'y tumugong banayad;<br>[[:wikt:aniya'y|aniya'y]] "Bihirang balita'y magtapat,<br>kung magtotoo ma'y marami ang dagdag."<ref>Si [[Aladin]] na ang nagsasalita rito.</ref> <br><br> "At saka madalas ilala ng tapang<br>ay ang guniguning takot ng kalaban;<br>ang isang [[:wikt:gererong|gererong]] palaring magdiwang,<br>mababalita na at pangingilagan." <br><br> "Kung sa katapanga'y bantog si Aladin,<br>may buhay rin namang sukat na makitil;<br>iyong [[:wikt:matatantong|matatantong]] kasimpantay mo rin<br>sa kasam-ang palad at dalang [[:wikt:hilahil|hilahil]]." <br><br> Sagot ni [[Florante]]: "Huwag ding maparis<br>ang gererong bantog sa palad kong [[:wikt:amis|amis]];<br>at sa kaaway ma'y 'di ko ninanais<br>ang laki ng dusang aking napagsapit."<ref>Dito at hanggang sa huling saknong, si [[Florante]] na ang nagsasalita muli.</ref> <br><br> "[[:wikt:matanto|Matanto]] ni ama ang gayong sakuna —<br>sa Krotonang Baya'y may balang sumira,<br>ako'y isinama't humarap na bigla<br>sa [[Haring Linceo]]ng may [[:wikt:gayak|gayak]] ng digma." <br><br> "Kami ay bago pang [[:wikt:nanakyat|nanakyat]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:umaakyat|umaakyat]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:akyat|akyat]].</ref> sa hagdan<br>ng palasyong batbat ng hiyas at yaman<br>ay sumalubong na ang haring marangal,<br>niyakap si ama't ako'y kinamayan." <br><br> "Ang wika'y "O [[:w:duke|Duke]], ang [[:wikt:kiyas|kiyas]] na ito<br>ang siyang kamukha ng bunying gerero;<br>aking napangarap na sabi sa iyo,<br>magiging haligi ng [[:w:setro|setro]] ko't reyno."<ref>Ang [[Haring Linceo]] ang nagsalita sa saknong na ito.</ref>." <br><br> ""Sino ito'y saan nanggaling na siyudad<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:siyudad|siyudad]]" sa pagpapahulugang "[[:wikt:bayan|bayan]]"/"[[:wikt:bansa|bansa]]", hindi bilang isang [[:w:lungsod|lungsod]].</ref>?"<ref>Ang [[Haring Linceo]] ang nagtatanong.</ref><br>Ang sagot ni ama ay "Bugtong kong anak<br>na inihahandog sa mahal mong yapak,<br>ibilang sa isang [[:wikt:basalyo't|basalyo't]] alagad."<ref>Ang [[Duke Briseo]] ang sumasagot.</ref>." <br><br> "Namangha ang hari at niyakap ako.<br>"Mabuting panahon itong pagdating mo;<br>ikaw ang [[:w:heneral|heneral]] ng [[:w:hukbo|hukbong]] dadalo<br>sa Bayang Krotonang kinubkob ng [[:w:Moro|Moro]]."<ref>Ang [[Haring Linceo]] muli ang nagsasalita rito hanggang sa susunod na dalawang saknong.</ref>" <br><br> "Patotohanan mong hindi iba't ikaw<br>ang napangarap kong gererong matapang<br>na maglalathala sa sansinukuban<br>ng kapurihan ko at kapangyarihan." <br><br> "Iyong kautangan paroong mag-adya,<br>nuno<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:nuno|nuno]]" sa pagpapahulugang "pinanggalingang kamag-anak", hindi bilang isang tauhan ng [[:w:mitolohiyang Pilipino|mitolohiyang Pilipino]].</ref> mo ang hari sa Bayang Krotona;<br>dugo kang mataas at dapat kumita<br>ng sariling dangal at bunyi sa giyera." <br><br> "Sapagkat matuwid ang sa haring saysay,<br>umayon si ama, kahit mapait man,<br>na agad masubo sa pagpapatayan<br>ang kabataan ko't 'di kabihasaan."<ref>Si [[Florante]] na muli ang nagsasalita rito hanggang sa huling saknong.</ref> <br><br> "Ako'y walang sagot na naipahayag<br>kundi haring poo't nagdapa sa yakap;<br>nang aking hahagkan ang mahal na baks,<br>kusang itinindig at muling niyakap." | Orihinal = Nacapangaling na sa Palacio Real,<br>at ipinagsábi sa Harì ang pacay<br>dalá,i, isang súlat sa Amá cong hirang<br>titic ng Monarcang caniyang bianan. <br><br> Humihin͠ging túlong, at na sa pan͠gambá<br>ang Crotonang Reino,i, cubcób n͠g cabaca,<br>ang púnò n͠g hocbo,i, balita n͠g siglá<br>General Osmalic na bayani ng Persa. <br><br> Ayon sa balita,i, pan͠galauá itó<br>ng Principe niyang bantóg sa sangmundó<br>Aladíng quilabot n͠g m͠ga guerrero<br>iyóng cababayang hinahan͠ga-ang co. <br><br> Dito napangití ang morong ca-usap<br>sa nagsasalita,i, tumugóng banayad<br>aniya,i, bihirang balita,i, magtapát<br>cong magcatotoó ma,i, marami ang dagdág. <br><br> At sacá madalás ilalâ n͠g tapang,<br>ay ang guniguning tacot n͠g calaban,<br>ang isang guerrerong palaring magdiuang<br>mababalita na at pan͠gin͠gila͠gan. <br><br> Cong sa catapan͠ga,i, bantóg si Aladín<br>may búhay rin namáng súcat na maquitíl;<br>iyóng matatantóng casimpantáy morin<br>sa casamáng pálad at daláng hilahil. <br><br> Sagót ni Florante, houag ding maparis<br>ang guerrerong bantóg sa pálad cong amis<br>at sa ca-auay ma,i, di co ninanais<br>ang lahí ng dúsang aquing napagsapit. <br><br> Matantô ni Amá ang gayóng sacunà<br>sa Crotonang baya,i, may balang sumirà<br>acó,i, isinama,t, humaráp na biglá<br>sa haring Linceong may gayac n͠g digmá. <br><br> Camí ay bago pang nanaquiát sa hagdán<br>n͠g Palaciong batbát n͠g hiyas at yaman,<br>ay sumalúbong na ang Haring marangál,<br>niyacap si Amá,t, acó,i, quinamayán. <br><br> Ang uica,i, ó Duque, ang quiás na itó<br>ang siyang camuc-há n͠g bunying guerrero,<br>aquing napan͠garap na sabi sa iyó,<br>maguiguing haligui n͠g Cetro co,t, Reino. <br><br> ¿Sino ito,t, saán nangaling na Ciudad?<br>ang sagót ni Amá "ay bugtóng cong anác<br>na inihahandóg sa mahal mong yápac<br>ibilang sa isang vasallo,t, alagád." <br><br> Namanghâ ang harî at niyacap acó,<br>"mabuting panahón itóng pagdatíng mo,<br>icao ang general nang hocbóng dadaló<br>sa bayang Crotonang quinubcób nang moro. <br><br> Patotohanan mong hindî ibá,t, icao,<br>ang napan͠garap cong guerrerong matapang,<br>na naglalathalá sa sangsinucuban<br>nang capurihán co at capangyarihan. <br><br> Iyóng cautan͠gan paroong mag-adia,<br>nunò mo ang Hari sa bayang Crotona;<br>dugò cang mataás, ay dapat cumita<br>nang sariling dan͠gál, at bunyí sa guerra." <br><br> Sa pagca,t, matouid ang sa Haring saysáy,<br>umayon si amá cahi,t, mapaít man,<br>nang agád masubò sa pagpapatayan<br>ang ca battan co,t, di cabihasahan. <br><br> Acó,i, ualang sagót, na na-ipahayag<br>cundî "Haring poo,t," nagdapâ sa yapac,<br>nang aquing hahagcán ang mahal na bacás,<br>cúsang itinindíg at mulíng niyacap.}} 841s2j5wxdkgon5wgcloonleqlzhe0z 100 2144 28006 5001 2021-05-03T00:22:32Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Relyenong Talong]] sa [[Pagluluto:Relyenong Talong]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | piraso | talong, katamtamang laki |- | 3 | kutsara | mantika |- | 2 | butil | bawang, dinikdik |- | 1 | piraso | maliit na sibuyas, tinadtad |- | 1 | piraso | kamatis, tinadtad |- | ¼ | kilo | giniling na baboy |- | 2 | piraso | itlog |- | ½ | kutsarita | asin pantimpla |- | ½ | kutsarita | paminta pantimpla |- | 1 | tasa | arina |- | 1 | tasa | mantika pamprito |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ihawin ang mga talong at pagkatapos ay balatan. # Timplahan ng asin at paminta. Palaparin at itabi. # Sa isang kawali, painitin ang mantika at igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. # Idagdag ang isang binating itlog at haluing mabuti. # Hatiin ang giniling sa dalawang pinalapad na talong. # Batihin ang natitirang itlog. # Balutan ng itlog ang mga talong at budburan ng arina. # Iprito hanggang mabuo. [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Prinito|T]] [[Category: Inihaw|T]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 3p91nyoq0ic2ee01zl9f67v7cl9ilfb 0 2145 4891 2008-04-19T19:50:06Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Ensaladang Manggang Hilaw]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ensaladang Manggang Hilaw]] ovh49jb48kgobwbn1ux6tw87gd8rnbx 100 2146 27711 23683 2021-05-02T03:12:08Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ensaladang Manggang Hilaw]] sa [[Pagluluto:Ensaladang Manggang Hilaw]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 5 | piraso | siling labuyo (tinadtad) |- | 2 | kutsara | siling Makopa (red bell pepper), (tinadtad) |- | 2 | kutsara | patis |- | 3 | kutsara | katas ng kalamansi |- | 3 | kutsara | asukal |- | 2 | kutsara | tinadtad na sibuyas na mura |- | 3 | tasa | ginayat na manggang hilaw |- | ¼ | tasa | hipon, niluto at hinati sa dalawa |} ==Paraan ng paghalo== # Sa isang salad bowl, pagsama-samahin lahat ng mga sangkap maliban sa hipon. # Palamigin. # Bago ihain ay ikalat ang hipon sa ibabaw. [[Category: Sawsawan]] nj8kqowvt565x9cyq4c7qsgs03sfhfx 100 2147 27792 27791 2021-05-02T05:59:32Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kare-kare (baboy)]] sa [[Pagluluto:Kare-kare (baboy)]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | kilo | pata ng baboy, hiniwa sa katamtamang laki at pinalambot. |- | 3 | kutsara | mantika |- | 8 | butil | bawang, tinadtad |- | 1 | piraso | katamtamang laki ng sibuyas, hiniwa |- | 1 | kutsarita | patis pantimpla |- | ⅓ | tasa | dinurog na mani |- | ⅓ | tasa | dinurog na tinustang bigas |- | 1 | kutsara | katas ng atsuete |- | 2 | piraso | talong, hiniwang pahilis |- | 1 | tungkos | sitaw, hiniwang 3" ang haba |- | 1 | piraso | maliit na puso ng saging, hiniwa |- | ½ | tasa | bagoong alamang guisado |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika sa kaserola at igisa ang bawang at sibuyas. # Timplahan ng patis ayon sa panlasa. # Idagdag ang dinurog na mani at bigas. # Ibuhos ang sabaw ng pata. # Kulayan ito ng katas ng atsuete. # Pakuluin at isama ang pinalambot na pata. # Pakuluan hanggang lumapot ang sabaw. # Isama ang mga gulay at palambutin. # Ihain kasama ng ginisang bagoong alamang. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] nushtw8q4qcu8obthlomaoipm6kc5xr 14 2148 4895 4894 2008-04-19T21:49:30Z Urbano 159 wikitext text/x-wiki [[Category: Luto|Kastila]] 13ho4c6hr5fkadekupq16sw3bcl8v3l 100 2149 27893 8453 2021-05-02T09:52:11Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Paella]] sa [[Pagluluto:Paella]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== [[Image:Paella cu.JPG|thumb|right|350px]] {| class="wikitable" |- | 20 | piraso | tahong, binanlian |- | 20 | piraso | halaan, binanlian |- | 2 | piraso | alimasag, nilaga, at hinati sa dalawa |- | 300 | gramo | hipon, nilaga at binalatan (mag-iwan ng 5 piraso na hindi binalatan) |- | ¼ | tasa | mantika |- | ½ | kilo | manok, hiniwa at bahagyang niluto |- | ¼ | kilo | karne ng baboy, hiniwang katamtaman ang laki at bahagyang niluto |- | 4 | butil | bawang, dinikdik |- | 1 | piraso | katamtamang laki na sibuyas, tinadtad na pino |- | 1 | tasa | tomato sauce |- | 1 | tasa | siling pula (red bell pepper), hiniwang 2" ang pahaba |- | 1 ½ | tasa | bigas, hinugasan |- | 2 | tasa | sabaw ng manok |- | 10 | piraso | abitsuelas, hiniwang 2" ang haba |- | 1 | kutsarita | asin |- | 1 | kutsarita | paminta |- | ½ | tasa | gisantes (gren peas) |- | 1 | tasa | mantika |- | 2 | piraso | itlog, nilaga at hiniwa |- | 1 | piraso | siling berde (green bell pepper), hiniwa |- | 1 | tali | parsley |- | 1 | piraso | lemon, hiniwa sa dalawa |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa malaking kawali, painitin ang mantika. # Papulahin ang manok at karne ng baboy. # Itabi sa isang gilid at igisa ang bawang at sibuyas. # Ibuhos ang tomato sauce at siling pula. # Haluin at hayaang maluto. # Isama ang bigas at sabaw. # Takpan at lutuin ang bigas sa mahinang apoy. # Ipatong ang abitsuelas, halaan at tahong. # Timplahan ng asin at paminta ayon sa panlasa. # Takpan at hayaang matuyuan ang kanin. # Idagdag ang alimasag, hipon at gisantes. # Magdagdag ng kaunting mantika. # Isalin sa bandehado at adornohan ng hiniwang itlog, sili, parsley, at hipon (5 piraso). # Pigain ang lemon sa ibabaw. [[Category: Lutuing Kastila]] [[Category: Luto sa isda]] [[Category: Luto sa manok]] [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] [[sv:Kokboken/Recept/Paella]] lpnpoxxjtj6fh00z3ynfjw9pmceeg1h 100 2150 27778 4979 2021-05-02T05:50:11Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Inihaw na Manok]] sa [[Pagluluto:Inihaw na Manok]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ½ | kilo | pitso ng manok, tinaggalan ng buto at hiniwang pakuwadrado |- | ¼ | tasa | toyo |- | ¼ | tasa | pulot |- | 3 | kutsara | pulang asukal |- | 1 | kutsarita | paminta |- | 1 | kutsara | dinikdik na bawang |- | 1 | kutsarita | dinikdik na luya |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ihalo ang toyo, pulot, asukal, paminta, bawang at luya. Ito ang gagawing mix. # Ibabad ang pitso ng manok sa mix ng 30 minuto o magdamag. # Ihawin sa baga. [[Category: Inihaw]] [[Category: Luto sa manok]] [[Category: Lutuing Pilipino]] td68kyuakw9xv4gvr40zj2qpu3j1mlv 14 2152 6294 4902 2008-11-10T04:30:30Z Urbano 159 wikitext text/x-wiki [[Category: Luto|Intsik]] 4i1hncl95b4lkqtq9u2a3yg72krtnoz 0 2153 5123 5122 2008-04-27T02:40:25Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Pansit Canton]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pansit Canton]] iewu340wss7r72pet5rsmn465uzcyn3 100 2154 27856 27855 2021-05-02T08:14:48Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Menudo]] sa [[Pagluluto:Menudo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ¼ | tasa | mantika |- | 2 | kutsara | atsuete |- | 3 | butil | bawang, dinikdik |- | 1 | piraso | sibuyas, katamtamang laki, tinadtad |- | ½ | kilo | baboy, hiniwang pakuwadrado |- | 3 | piraso | hotdog, hiniwa ng pabilog |- | 1 | piraso | siling pula (red bell pepper), katamtamang laki, hiniwang pakuwadrado |- | ½ | kutsarita | paprika |- | 1 | tasa | tubig |- | 2 | piraso | patatas, katamtamang laki, hiniwang pakuwadrado |- | 1 | lata | gisantes (green peas), maliit |- | ½ | tasa | pasas (raisins) |- | ½ | kutsarita | asin |- | ½ | kutsarita | paminta |- | 2 | kutsarita | ginadgad na keso |- |} ==Paraan ng pagluto== # Magpainit ng ¼ tasa ng mantika sa kawali kasama ang 2 kutsara ng atsuete. # Lutuin hanggang pumutok ang mga buto at magkulay pula ang mantika. # Palamigin at salain. # Painitin ang ginawang mantika at igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. # Idagdag ang karne at papulahin. # Isama ang hotdog, sili, paprika at tubig. # Hayaang kumulo. # Hinaan ang apoy at lutuin ng 30 minuto. # Idagdag ang patatas at gisantes, asin at paminta. # Pag lumambot na ang patatas ay isama na ang keso. # Lutuin hanggang matunaw ang keso. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Kastila]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 2064pjsm7rt523df48ko8h6kjg8mqvu 100 2155 28071 5009 2021-05-03T00:59:12Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tortang Alimasag]] sa [[Pagluluto:Tortang Alimasag]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 6 | piraso | itlog |- | 1 | tasa | hinimay na alimasag |- | 1 | kutsara | toyo |- | 1 | kutsarita | asin |- | ¼ | kutsarita | paminta |- | 1 | kutsara | cornstarch |- | 2 | kutsara | mantika |- | 1 | tasa | labong, ginayat |- | ½ | tasa | sibuyas, ginayat |- | ½ | tasa | celery, ginayat |} ==Paraan ng pagluto== # Batihin ang mga itlog sa isang mangkok. # Idagdag ang alimasag, toyo, asin, paminta at cornstarch. # Initin ang kawali at lagyan ng mantika. # Igisa ang mga gulay ng isang minuto. # Hanguin at palamigin ng bahagya. # Isama sa binating itlog. # Initin uli ang kawali at dagdagan ng mantika. # Magbuhos ng tig-¼ tasang torta at prituhin. [[Category: Luto sa isda]] [[Category: Prinito]] [[Category: Lutuing Pilipino]] bf9pv1e28jjhrid30s0dperfxnzq7j3 100 2156 27911 11557 2021-05-02T10:20:51Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Patola na may Miswa]] sa [[Pagluluto:Patola na may Miswa]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | piraso | patola, binalatan at hiniwang pahilis na ¼" ang kapal. |- | 1 | tasa | hipon, binalatan |- | 1 | kutsara | mantika |- | 2 | butil | bawang, tinadtad |- | 1 | piraso | maliit na sibuyas, tinadtad |- | 1 | tasa | katas ng hipon |- | 1 | pakete | miswa |- | ½ | kutsarita | asin |- | ½ | kutsarita | paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== # Dikdikin ang ulo ng hipon para makuha ang katas nito. Salain. # Magpainit ng mantika sa kawali at igisa ang bawang at sibuyas. # Idagdag ang hipon at papulahin. # Isama ang hiniwang patola at ang katas ng hipon. # mag lagay ng isang tasang tubig # Palambutin ang patola. # Isama ang asin at paminta at timplahan ayon sa panlasa. # Isama ang miswa. # Patayin ang apoy kung malambot na ang miswa. [[Category: Luto sa noodles|Miswa]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 3kr0q4fwwqohj7vngxz88l4hm4lrsmt 0 2157 28097 21326 2021-05-12T03:57:35Z 110.54.251.45 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|18| A = Dakilang Pagpapasakit | B = Bilin Ko'y Tandaan | K = Kagandahang Makalangit | Nilalaman = ---- [[Image:Kruja.jpg|230px|Isang palayso sa [[:w:Albanya|Albanya]]|thumb|right]] Sa pagsasalaysay ni [[Florante]], matapos nilang magkita ng kanyang amang si [[Duke Briseo]] sa [[Florante at Laura/Kabanata 17|huling kabanata]], nagpunta naman sila sa [[:w:palasyo|palasyo]] ng [[Haring Linceo]]ng upang dalhin ang sulat mula sa [[:w:hari|hari]] ng [[:w:Krotona|Krotonang]] [[:w:biyanan|biyanan]] ni Briseo. Sa sulat na iyon, humihingi ng tulong ang Krotona sa [[:w:kaharian ng Albanya|Albanya]] dahil ito ay kasalukuyang sakop ng isang [[:w:hukbo|hukbong]] [[:w:Persiyano (pangkat etniko)|Persyano]] sa ilalim ng pamumuno ng [[Heneral Osmalic]], isang magaling na [[:w:mandirigma|mandirigma]] ayon sa mga sabi-sabi, at sa galing niya ay pumapangalawa raw siya kay [[Aladin]]g hinahangaan naman ni Florante. Lingid sa kaalaman ni Florante, ang kanyang pinagsasalaysayan ay si Aladin mismo. Ito ay dahil hindi pa nakakapagpakilala si Aladin. Dahil naman sa pagpupuring iyon, napangiti si Aladin, at, sa pagpapakumbaba, ipinag-alinlangan ang katotohanan ng mga balitang ayon sa kanya ay karaniwang di-totoo at mayroon nang dagdag. Nang nagkita-kita na silang tatlo, sina Briseo, Florante at Linceo, isinabi ni Linceo kay Florante na matagal niya nang ipinapangarap na maging haligi si Florante ng kanyang [[:w:setro|setro]] at [[:w:kaharian|kaharian]]; sa ibang salita, ihinihiling ni Linceo na maging tagapagmana niya si Florante ng kapangyarihan. [[Image:Battalion march.jpg|Isang pangkasalukuyang [[:w:hukbo|hukbo]] ng mga [[:w:mandirigma|mandirigma]], maihahambing sa ipinamunuan ni [[Florante]]|thumb|185px|left]] Sunod namang itinanong ni Linceo kung sino ang kasama ni Briseo. Sumagot naman si Briseo sa pagsasabing siya ang bugtong niyang anak, si Florante, at inihandog din ni Briseo si Florante kay Linceong maging isa sa mga alagad niya. Sa pagkamangha ni Linceo, iniyakap niya si Florante, at agad niya ring ginawang isang [[:w:heneral|heneral]] ng kanyang [[:w:hukbong|hukbong]] dadalo sa [[:w:Krotona|Krotonang]] isinakop ng mga [[:w:Moro|Moro]] si Florante. Sa huli, bilang pagpipilit sa pagsang-ayon ni Florante, hinamon niya si Florante patotohanang hindi ang sarili niya ang ipinapangarap niyang mandirigmang matapang na maglalathala sa sansinukuban ng kanyang kapurihan at kapangyarihan, at dapat lamang na lumaban siya sa Krotona dahil lolo niya ang hari niyon. Dahil sa lahat ng iyon, umoo si Florante, hindi sa pagbigkas kundi sa pagyakap ng mga binti ni Linceo ngunit siya ay ipinigilan niya, at muli siyang niyakap.}} qsca8n53mxhsj5eelf773shiis9eqz8 0 2158 23965 7001 2020-01-21T09:06:45Z 112.200.237.236 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|19| A = Kagandahang Makalangit | B = Dakilang Pagpapasakit | K = Luha ng Pagmamahal | Kasalukuyan = "Nag-upuan kami<ref>Si [[Florante]] ay kasama rito sa mga itinutukoy, at ang nagsasalita.</ref>'t saka nagpanayam<br>ng [[:wikt:bala-balaki't|bala-balaki't]] may halagang bagay,<br>nang [[:wikt:sasalitin|sasalitin]]<ref>Ipinaikling "[[:wikt:sasalitain|sasalitain]]" upang tumugma sa 12 [[:w:pantig|pantig]] sa bawat [[:w:taludtod|taludtod]]; walang kaugnayan sa "[[:wikt:salit|salit]]".</ref> ko ang pinagdaanan<br>sa bayang [[:w:Atenas|Atenas]] na pinanggalingan." <br><br> "Siyang [[:wikt:pamimitak|pamimitak]] at kusang nagsabog<br>ng ningning ang talang kaagaw ni [[:w:Benus (planeta)|Benus]] —<br>[[:wikt:anaki|anaki]] ay bagong umahon sa bubog,<br>buhok ay naglugay sa perlas na batok." <br><br> "Tuwang pangalawa kung hindi man langit<br>ang itinatapon ng mahinhing titig;<br>o, ang luwalhating buko<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:buko|buko]]" sa pagpapahulugang "bahagi ng isang [[:wikt:bulaklak|bulaklak]]" hindi bilang isang bunga ng puno.</ref> ng [[:wikt:ninibig|ninibig]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:umiibig|umiibig]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:ibig|ibig]].</ref>,<br>pain ni [[:w:Kupido|Kupidong]] walang makarakip." <br><br> "Liwanag ng mukha'y walang pinag-ibhan<br>kay [[:w:Pebo|Pebo]] kung anyong bagong sumisilang;<br>katawang butihin ay timbang na timbang<br>at mistulang ayon sa hinhin ng asal." <br><br> "Sa kaligayaha'y ang nakakaayos —<br>bulaklak na bagong iwinahi ng hamog;<br>anupa't sinumang palaring manood,<br>patay o himala kung hindi umirog." <br><br> "Ito ay si [[Laura]]ng ikinasisira<br>ng pag-iisip ko tuwing magunita,<br>at dahil nang tanang himutok at luha —<br>itinotono ko sa pagsasalita." <br><br> "Anak ni [[Linceo]]ng haring napahamak<br>at kinabukasan na'ng aking pagliyag;<br>(bakit itinulot, Langit<ref>Itinutukoy ang [[:w:diyos|Diyos]] ng [[:w:Kristiyanismo|kristiyanismo]].</ref> na mataas<br>na mapanood ko kung 'di ako dapat?)<ref>Ipinapahiwatig ng [[:w:pangungusap|pangungusap]] na itong nasa loob ng mga [[:w:panaklong|panaklong]] na ito ay isinasaisip lamang ng nagsasalita ngunit hindi ibinibigkas.</ref>" <br><br> "(O Haring Linceo, kundi mo pinilit<br>na sa salitaan nati'y makipanig,<br>ng buhay ko [[:wikt:disi'y|disi'y]] hindi nagkasakit<br>ngayong [[:wikt:pagliluhan|pagliluhan]] ng anak mong ibig!)" <br><br> "(Hindi [[:wikt:katoto|katoto]] ko't si laura'y 'di taksil,<br>aywan ko kung ano't lumimot sa akin!<br>Ang palad ko'y siyang alipusta't [[:wikt:linsil|linsil]],<br>'di lang magtamo ng tuwa sa giliw.)" <br><br> "(Makakapit kaya ang gawang [[:wikt:magsukab|magsukab]]<br>sa pinakayaman ng langit sa dilag?<br>Kagandaha'y bakit 'di [[:wikt:makapagkalag|makapagkalag]]<br>ng pagkakapatid sa [[:wikt:maglilong|maglilong]] lakad?)" <br><br> "(Kung nalalagay kay, ang mamatuwirin,<br>sa laot ng madlang sukat ipagtaksil,<br>dili ang dangal mo'ng dapat na lingapin,<br>mahigit sa walang kagandaha't ningning?)" <br><br> "(Ito ay hamak pa bagang [[:wikt:sumansala|sumansala]]<br>ng karupukan mo at gawing masama?<br>Kung ano ang taas ng pagkadakila,<br>siya ring lagapak naman kung marapa.)" <br><br> "O bunying [[:wikt:gererong|gererong]] naawa sa akin,<br>pagsilang na niyong nabagong bituin,<br>sa pagkakita ko'y sabay ang paggiliw,<br>inagaw ang pusong sa ina ko'y hain." <br><br> "Anupa't ang luhang sa mata'y [[:wikt:nanagos|nanagos]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:umaagos|umaagos]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:agos|agos]]. Wala rin itong kaugnayan sa salitang [[:wikt:tagos|tagos]].</ref><br>ng pagkaulila sa ina kong irog,<br>natungkol sa sinta't puso'y nangilabot,<br>baka 'di marapat sa gayong alindog." <br><br> "Hindi ko makita ang patas na wika<br>sa kaguluhan ko't pagkawalandiwa,<br>nang [[:wikt:makiumpok|makiumpok]] na'y ang aking salita,<br>anhin mang tuwirin ay [[:wikt:nagkakalisya|nagkakalisya]]." <br><br> "Nang malutas yaong pagsasalitaan<br>ay wala na akong kamaharlikaan;<br>kaluluwa'y gulo't puso'y [[:wikt:nadadarang|nadadarang]]<br>sa ningas ng sintang bago kong natikman." Nang aking makita ang tatlong pusa<br> Kumuha ako ng baka<br> Bumili ako ng patola<br> Isinako ang mga bata<br> Hindi ko maintindihan <br> Mayroon kang kapansanan<br> Ako ay natutuwa<br> Sisipain kita<br> Aking nararamdaman, dami ko ng dahilan<br> Di ko malaman kung pano pakakawalan ang<br> Pinakamatigas na burat sa Pilipinas pati na sa Asia<br> Tinalo ko pa ang punong narra<br> | Orihinal = Nag-upuán cami,t, sacá nag panayám<br>nang balabalaqui,t, may halagáng bagay,<br>nang sasalitín co ang pinag-daanan<br>sa bayang Atenas na pinangalin͠gan. <br><br> Siyang pamimitác at cúsang nag sabog<br>nang ningning, ang tálang ca-agáo ni Venus,<br>anaqui ay bagong umahon sa búbog,<br>buhóc ay nag lugay sa perlas na bátoc. <br><br> Touáng pan͠galauá cong hindî man Lan͠git<br>ang itinapon nang mahinhing titig,<br>ó ang lualhating búcó nang ninibig<br>pain ni Cupidong ualáng macáraquip. <br><br> Liuanag nang muc-há,i, ualang pinag-ibhan,<br>cay Febo cong anyóng bagong sumisilang,<br>catao-ang butihin ay timbáng na timbáng<br>at mistulang ayon sa hinhín nang ásal. <br><br> Sa caligayaha,i, ang nacaca-ayos<br>bulaclác na bagong uinahi nang hamóg,<br>anopa,t, sino mang paláring manoód<br>pátay ó himalâ cong hindî umirog. <br><br> Itó ay si Laurang iquinasisirà<br>nang pag-iisip co touing magunitâ,<br>at dahil nang tanáng himutóc at luhà<br>itinutuno co sa pagsasalitâ. <br><br> Anac ni Linceong haring napahámac,<br>at quinabucasan nang aquing paglíyag:<br>baquit itinulot lan͠git na mataás,<br>na mapanoód co, cong dî acó dapat? <br><br> ¡O haring Linceo cong dî mo pinilit<br>na sa salitaan nati,i, maquipanig<br>ang búhay co disi,i, hindî nagcasáquit<br>ngayong pagliluhan nang anác mong ibig! <br><br> Hindî catoto co,t, si Laura,i, dî tacsíl<br>¡aiuan cong ano,t, lumimot sa aquin!<br>ang pálad co,i, siyang alipusta,t, linsil<br>di laáng magtamó nang touâ sa guiliu. <br><br> ¿Macacapit caya ang gauang magsucab<br>sa pinacayaman nang lan͠git sa dilág?<br>cagandaha,i, báquit di macapagcalág<br>nang pagca capatid sa maglilong lácad? <br><br> Cong nalalagáy ca ang mamatouirín,<br>sa láot nang madláng súcat ipagtacsíl,<br>¿dili ang dan͠gal mong dapat na lingapin<br>mahiguit sa ualáng cagandaha,t, ningning? <br><br> Itó ay hámac pa bagáng sumangsalà<br>ng carupucán mo, at gauíng masama?<br>ng taás, n͠g pagcadaquilà,<br>siyaring lagapác namán cong marapá. <br><br> O bunyíng guerrerong! na-auà sa aquin,<br>pag silang na niyaong nabagong bitoín,<br>sa pagcaquita co,i, sabáy ang pag guiliu,<br>inagao ang púsong sa Iná co,i, hain. <br><br> Anopa,t, ang lúhang sa mata,i, nanágos<br>nang pagca-ulila sa Iná cong irog,<br>na tungcol sa sintá,t, púso,i, nan͠gilabot<br>bacâ di marapat sa gayóng alindóg. <br><br> Hindî co maquita ang patas na uicà<br>sa caguluhan co,t, pagca-ualáng diuà<br>nang maqui-umpóc na,i, ang aquing salitâ,<br>anhin mang touirin, ay magcacalisiyâ. <br><br> Nang malutas yaóng pagsasalitaan,<br>ay ualâ na acóng camahad-licaan,<br>caloloua,i, gulo,t, púso,i, nadararáng<br>sa nin͠gas nang sintang bago cong naticmán.}} 820win7bonzu28khdcth96tuqskshrj 10 2159 28101 26364 2021-05-17T03:17:25Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <table id=" {{#switch:{{{type|}}} | setindex = setindexbox | disambig <!-- disambig = default --> | #default = disambigbox }}" class="metadata plainlinks dmbox" style="clear: both; margin: 0.9em 1em; border-top: 1px solid #ccc; border-bottom: 1px solid #ccc; background: transparent;{{#switch:{{{type|}}} | setindex = dmbox-setindex | disambig <!-- disambig = default --> | #default = dmbox-disambig }} {{{class|}}}{{{style|}}}"> <tr> {{#ifeq:{{{image|}}}|none | <!-- No image. Cell with some width or padding necessary for text cell to have 100% width. --><td class="mbox-empty-cell" style="border: none;border: none;border: none;"></td> | <td class="mbox-image" style="border: none; padding: 2px 0 2px 0.4em; text-align: center; "> {{#if:{{{image|}}} | {{{image}}} | [[File:{{#switch:{{{type|}}} | setindex = List gray.svg | disambig <!-- disambig = default --> | #default = Disambig gray.svg }}|30px|alt=Disambiguation icon]] }}</td> }} <td class="mbox-text" style="border: none; width: 100%; padding: 0.25em 0.4em; font-style: italic; {{{textstyle|}}}"> {{{text|''Ito ay isang pahinang-[[w:Wikipedia:Paglilinaw|paglilinaw]], isang listahan ng mga libro o mga pahina na may kaparehong pamagat. Kapag pinapunta ka dito ng isang [[Special:Whatlinkshere/{{FULLPAGENAME}}|kawing ng pahina]], baka gusto mong bumalik at ayusin iyon para paipunta sa tamang pahina.''}}} </td> {{#if:{{{imageright|}}} | <td class="mbox-imageright" style="border: none; text-align: center; padding: 2px 0.4em 2px 0;"> {{{imageright}}} </td> }} </tr> </table><includeonly>__DISAMBIG__[[Category:Paglilinaw]]</includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> q8u978w5cjbzlqvtmlkdtf08jbzep3k 14 2160 15844 6983 2015-02-25T19:14:49Z Dexbot 2413 Bot: removing existed iw links in Wikidata wikitext text/x-wiki [[Category:Mga kategorya]] rwi4k2029qaf71t55dghmb2uazdpc6h 10 2161 4950 4946 2008-04-22T13:18:51Z Felipe Aira 83 wikitext text/x-wiki {| style="border: 2px solid {{{border|gray}}}; background-color: {{{color|#fdffe7}}};" |rowspan="2" valign="top" | [[Image:{{{image|{{{1|Original_Barnstar.png}}}}}}|{{{size|100px}}}]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | '''{{{topic|Isang gantimapala}}}''' |- |style="vertical-align: top; border-top: 1px solid gray;" | {{{text|{{{2|Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum.}}}}}} |}<noinclude>[[Category:Mga suleras]] Paggamit: <nowiki>{</nowiki>{gantimpala| border=| color=| image=| size=| topic=| text=| }} lov9j5qgivfqmsgb3it1rdgblxmpdbw 14 2162 4947 2008-04-22T13:17:26Z Felipe Aira 83 Bagong pahina: [[Category:Mga kategorya]] wikitext text/x-wiki [[Category:Mga kategorya]] rwi4k2029qaf71t55dghmb2uazdpc6h 14 2164 27227 27223 2021-02-23T03:29:37Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{book category header}} {{BookCat}} epuks5kojppe4dqkejmu8jjolasjatp 0 2166 28178 25173 2021-06-28T00:12:05Z 2001:4453:42E:5D00:DD2:873B:7D2:305E /* Buod */ wikitext text/x-wiki ==Buod== {{Babala-IPA}} Sa pagsasalaysay ni [[Florante]], nag-upuan silang tatlo nina [[Briseo]], ang kanyang ama, at [[Linceo]], [[:w:hari|hari]] ng [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]], upang pag-usapan ang mga gagawin sa magaganap na [[:w:digmaan|digmaan]] upang palayain ang [[:w:Krotona|Krotonang]] isinakop ng mga [[:w:Moro|Moro]]. Nang isasalaysay na ni Florante ang kanyang mga karanasan sa [[:w:Atenas|Atenas]] noong nag-aral siya roon, nakita niya si [[Laura]], ang anak ng Haring Linceo; lubha niyang ikinagigiliwan si Laura sa kanyang ganda, at dahil doon ay [[:w:pag-ibig sa unang pagkakakita|agad siyang napaibig sa kanya]], maging ang [[:w:pag-ibig|pag-ibig]] niyang alang-alang sa kanyang inang si [[Floresca]] lamang ay inihahandog niya na rin kay Laura. Totoong gulung-gulo ang isip ni Florante sa kabanatang ito. rn72dcxcjsljce4fqr9caxy0hkd1abj 14 2167 6287 5181 2008-11-10T04:28:54Z Urbano 159 wikitext text/x-wiki [[Category:Luto|Baboy]] m2lrqcr9b0iinh6ktu0vw0u0v9nkeb9 14 2168 6281 5026 2008-11-10T04:24:38Z Urbano 159 wikitext text/x-wiki [[Category:Luto|Gulay]] 5rml91g066op14f7nm411d2e2i4sci2 14 2169 6290 5184 2008-11-10T04:29:40Z Urbano 159 wikitext text/x-wiki [[Category:Luto|Isda]] 61nawfvo3x6cqid0ihhjbvhjwzs8u7k 14 2170 6297 6292 2008-11-10T04:31:43Z Urbano 159 wikitext text/x-wiki [[Category:Luto|Manok]] 24f9y24gwvav88v3e7ymkn1bhcbthdz 14 2171 11967 11957 2012-09-08T11:50:02Z Savh 956 Ibinalik ang mga pagbabago ni [[Special:Contributions/112.198.77.104|112.198.77.104]] ([[User talk:112.198.77.104|Usapan]]) patungo sa huling rebisyon ni [[User:Urbano|Urbano]] wikitext text/x-wiki [[Category:Luto|Baka]] awynkzxywx5phqw0duuh359ij0vi6c1 14 2172 6295 6291 2008-11-10T04:31:25Z Urbano 159 wikitext text/x-wiki [[Category:Luto|Noodle]] j2sg5h1aofsjfgwen7e0vxpoqlauc87 0 2174 5890 5118 2008-09-10T10:28:11Z AiraBot 160 sa ngalan ni [[User:Felipe Aira]], nagtama ng baybay wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|20| A = Luha ng Pagmamahal | B = Kagandahang Makalangit | K = Bayani ng Krotona | Kasalukuyan = "Tatlong araw noong [[:wikt:piniging|piniging]] ng [[:w:hari|hari]]<br>sa [[:wikt:palasyo real|palasyo real]] na sa yama'y bunyi<br>ay 'di nakausap ang punong pighati<br>at inaasahang iluluwalhati."<ref>Si [[Florante]] ang nagsasalita hanggang sa huling saknong.</ref> <br><br> "Dito ko natikman ang lalong hinagpis,<br>higit sa [[:wikt:dalitang|dalitang]] naunang tiniis;<br>at hinulaan ko ang lahat ng sakit<br>kung sa kahirapan mula sa pag-ibig." <br><br> "Salamat at noong sa kinabukasan,<br>hukbo ko'y lalakad sa [[:w:Krotona|Krotonang Bayan]],<br>sandaling pinalad na nakapanayam<br>ang [[:w:prinsesa|prinsesang]] [[:wikt:nihag|nihag]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:bumihag|bumihag]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:bihag|bihag]].</ref> [[:wikt:niring|niring]] katauhan." <br><br> "Ipinahahayag ko nang wikang mairog,<br>nang buntung-hininga, luha at himutok,<br>ang matinding sintang ikinalulunod<br>magpahangga ngayon ng buhay kong kapos." <br><br> "Ang pusong matibay ng himalang dikit<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:dikit|dikit]]" sa pagpapahulugang "[[:wikt:ganda|ganda]]", hindi bilang katayuan ng pagiging malapit sa isa at isa.</ref><ref>Kay [[Laura]] ang pusong matibay na iyon.</ref>,<br>nahambal sa aking malumbay na hibik;<br>[[:wikt:dangan|dangan]] ang kanyang katutubong bait<br>ay humadlang, [[:wikt:disin|disin]] sinta koy' nabihis." <br><br> "Nguni'y kung ang oo'y 'di man binitiwan,<br>naliwanagan din sintang nadirimlan;<br>at sa pagpanaw ko ay pinabaunan<br>ng may hiyang perlas na sa mata'y [[:wikt:nukal|nukal]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:bumukal|bumukal]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:bukal|bukal]].</ref>." <br><br> "Dumating ang araw ng aking pag-alis,<br>sino ang [[:wikt:sasayod|sasayod]] ng bumugsong sakit?<br>[[:wikt:dini|Dini]] sa puso ko'y alin ang hinagpis<br>na hindi [[:wikt:nagtimo|nagtimo]] ng kanyang [[:wikt:kalis|kalis]]?" <br><br> "May sakit pa kayang lalalo ng tindi<br>sa ang sumisinta'y mawalay sa [[:wikt:kasi|kasi]]?<br>Guni-guni lamang 'di na ang magyari,<br>sukat ikalugmok ng pusong bayani." <br><br> "(O nangag-aalay ng mabangong [[:wikt:suob|suob]]<br>sa dahilang altar ni [[:w:Kupido|Kupidong]] diyos,<br>sa dusa ko'y kayo ang nakatatarok<br>noong maulila sa [[Laura]] kong irog!)<ref>Ipinapahiwatig ng [[:w:pangungusap|pangungusap]] na itong nasa loob ng mga [[:w:panaklong|panaklong]] na ito ay isinasaisip lamang ng nagsasalita ngunit hindi ibinibigkas.</ref>" <br><br> "At kung 'di sa luhang pabaon sa akin,<br>namatay na muna ako bago ko [[:wikt:naatim|naatim]];<br>dusang 'di [[:wikt:lumikat|lumikat]] hanggang sa dumating<br>sa Bayang Krotonang kubkob ng [[:wikt:hilahil|hilahil]]." <br><br> "Kuta'y [[:wikt:lulugso|lulugso]] na sa [[:wikt:bayong|bayong]] madalas<br>ng mga makinang talagang [[:wikt:pangwalat|pangwalat]],<br>siyang paglusob ko't ng hukbong akibat,<br>ginipit ang digmaang kumubkob sa s'yudad<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:siyudad|siyudad]]" sa pagpapahulugang "[[:wikt:bayan|bayan]]"/"[[:wikt:bansa|bansa]]", hindi bilang isang [[:w:lungsod|lungsod]].</ref>." <br><br> "Dito'y ang masidhing lubhang kamatayan<br>at [[:w:Parkas|Parkas]] [[:w:Atropos|Atropos]] ay [[:wikt:nagdamdam-pagal|nagdamdam-pagal]]<br>sa [[:wikt:paggapas|paggapas]] nila't pagkitil ng buhay<br>ng naghihingalong sa dugo'y naglutang." <br><br> "Makita ng piling [[Heneral Osmalic]]<br>ang aking marahas na [[:wikt:pamimiyapis|pamimiyapis]],<br>pitong [[:wikt:susong|susong]]<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:susong|susong]]" sa pagpapahulugang "[[:wikt:patong|patong na]]", hindi bilang isang bahagi ng katawan. Ang salitang ito ay mula sa "[[:wikt:suson|susong]]", hindi sa "[[:wikt:suso|suso]]".</ref> hanay na dulo ng [[:wikt:kalis|kalis]]<ref>ni [[Florante]]</ref>,<br>winahi ng tabak nang ako'y masapit." <br><br> "Sa kaliwa't kanan niya'y nangalaglag<br>mga [[:wikt:soldados|soldados]] kong pawang mararahas;<br>lumapit sa aking mata'y [[:wikt:nagniningas|nagniningas]],<br>"Halika," [[:wikt:aniya't|aniya't]] "kita ang [[:wikt:maglamas|maglamas]]."<ref>Si [[Osmalic]] ang nagsabi niyon.</ref>." <br><br> "Limang oras kaming hindi naghiwalay<br>hanggang sa [[:wikt:nahapo|nahapo]] ang bato ng tapang;<br>nagliksa ang langit nang aking mapatay<ref>si [[Osmalic]]</ref> ...<br>habag sa [[:wikt:gererong|gererong]] mundo'y tinakhan." <br><br> "Siya nang pagsilid ng pangingilabot<br>sa kalabang hukbong parang sinasalot<br>ng pamuksang tabak ni [[Menandro]]ng bantog.<br>Ang kampo't [[:wikt:biktorya'y|biktorya'y]] napaaming lubos." | Orihinal = Tatlóng arao noong piniguing nang Harì<br>sa Palacio Real na sa yama,i, bunyî,<br>ay dî nacausap ang púnong pighatî<br>na ina asahang ilulualhati. <br><br> Dito co naticmán ang lalong hinagpís,<br>higuít sa dálitang na unang tini-ís,<br>at binula-ang co ang lahat nang sáquit,<br>cong sa cahirapan mulâ sa pag ibig. <br><br> Salamat at niyaóng sa quinabucasan<br>hucbó co,i, lalacad sa Crotonang bayan,<br>sandalíng pinalad, na nacapanayam<br>ang Princesang nihag niyaring catauhan. <br><br> Ipinahayag co nang uicang ma-irog,<br>nang buntóng-hinin͠gá, lúhà at himutóc,<br>ang matinding sintang iquina-lulunod<br>mag-pahangán n͠gayon nang búhay cong capús. <br><br> Ang púsong matibay nang himaláng diquít<br>nahambál sa aquing malumbáy na hibíc<br>dangan ang caniyáng catutubong bait<br>ay humadláng, disin sintá co,i, nabihis. <br><br> N͠guni,i, cun ang ó-o,i, dî man binitiuan<br>naliuanagan din sintang nadidimlán<br>at sa pag-panao co ay pinabauanan<br>nang may hiyang perlas na sa matá,i, nucál. <br><br> Dumatíng ang bucas nang aquing pag-alís<br>¿sino ang sasayod nang bumugsóng sáquit?<br> ¿dini sa púso co,i, alíu ang hinag-pís<br>na hindî nagtimo nang caniyang cáliz? <br><br> ¿May sáquit pa cayang lalalo nang tindí<br>sa ang sumisinta,i, maualay sa casi?<br>guni-guní lamang dî na ang mang-yari,<br>súcat icalugmóc nang púsong bayani. <br><br> ¡O nangag-aalay nang maban͠gong suób<br>sa daquilang altar ni Cupidong Dios<br>sa dusa co,i, cayó ang nacatataróc,<br>niyaóng man͠gulila sa Laura cong irog! <br><br> At cundi sa lúhang pabaon sa aquin<br>namatáy na muna bago co na-atím<br>dúsang dî lumicat hangang sa dumatíng<br>sa bayang Crotonang cubcób nang hilahil. <br><br> Cuta,i, lulugsó na sa bayóng madalás<br>nang man͠ga maquinang talagáng pang-ualat<br>siyang paglusob co,t, nang hucbong aquibat<br>guinipít ang digmáng cumubcób sa Ciudad. <br><br> Dito,i, ang masid-híng lubháng camatayan<br>at Parcas Aropos ay nagdamdám pagál<br>sa pag-gapas nila,t, pagquitíl nang búhay<br>nang nag-hihin͠galóng sa dugo,i, nag-lutang. <br><br> Naquita nang píling general Osmalíc<br>ang aquing marahás na pamimiyapis<br>pitóng susóng hanay na dúlo nang cáliz<br>uinahi nang tabác nang aco,i, masapit. <br><br> Sa caliua,t, cánan niya,i, nalagalág<br>man͠ga soldados cong pauang mararahás<br>lumapit sa aquin matá,i, nagninin͠gas<br>halica aniya,t, quita ang maglamas. <br><br> Limang oras caming hindî nag-hiualay<br>hangang sa nahapó ang bató nang tapang<br>nag-lucsâ ang lan͠git nang aquing mapatáy<br>habág sa guerrerong sa mundo,i, tinac-hán. <br><br> Siya nang pagsilid nang pan͠gin͠gilabot<br>sa calabang hucbóng parang sinasalot<br>nang pamuc-sáng tabác ni Minandrong bantóg;<br>ang campo,t, victoria,i, napa-aming lubós.}} see9qlrjfrv8u51bgh71fxwhf304753 10 2175 26267 5095 2021-01-11T07:05:40Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div class="boilerplate metadata ipanotice" style="float:right; clear:right; width:15em; background-color:#f3f9ff; border:1px solid #aaa; padding:0 0.5em; margin:0.5em; font-size:80%;">Naglalaman ang pahinang ito ng mga simbolo ng [[w:Pandaigdigang Alpabetong Pampalatinigan|PPA]] sa [[w:Unicode|Unicode]]. Maaaring makakita ng mga kahon, tandang pananong, o iba pang mga simbolo kung walang suporta.</div><noinclude> {{Documentation}}[[Category:Mga suleras]]</noinclude> jsykaf5zsp8lpkhtb43ev1ka2w980qs 10 2176 26352 5081 2021-01-13T02:42:17Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <span title="Ito ay isang transkripsyon ng IPA para sa pagbigkas. Tignan ang International Phonetic Alphabet." class="IPA" style="white-space: nowrap; font-family: 'Chrysanthi Unicode', 'Doulos SIL', 'Gentium', 'GentiumAlt', 'TITUS Cyberbit Basic', 'Bitstream Vera', 'Bitstream Cyberbit', 'Arial Unicode MS', 'Lucida Sans Unicode', 'Hiragino Kaku Gothic Pro', 'Code2000'; font-family /**/:inherit; text-decoration: none">{{{1}}}</span><noinclude>{{Documentation}}</noinclude> i3khgwl4z74rc8tz9z2thoqavx6d4v7 0 2177 22954 5691 2019-03-03T11:40:24Z 111.125.110.219 The kabanata is wrong. And so the previous ones. wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|18| A = Luha ng Pagmamahal | B = Kagandahang Makalangit | K = Bayani ng Krotona | Nilalaman = ==Lagom== {{rquote|right|<center><i>"Tatlong araw noong [[:wikt:piniging|piniging]] ng [[:w:hari|hari]] sa [[:wikt:palasyo real|palasyo real]] na sa yama'y bunyi ay 'di nakausap ang punong pighati<br>at inaasahang iluluwalhati."</i></center>|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} Sa pagsasalaysay ni [[Florante]], tatlong araw na ang nakakalipas simula noong [[Florante at Laura/Kabanata 19|huling kabanata]]. At magpahanggang ngayon ay hindi niya pa rin nakakausap si [[Laura]]. Malinaw na makikita sa kabanatang itong hindi pa rin lumilisan si Florante upang [[:w:digmaan|makidigma]] sa [[:w:Krotona|Krotona]], isang bagay na sumasalungat sa una niyang isinabi sa huling kabanatang paalis na siya sa kinabukasan. Sa ibang banda, maaaring hindi sumasalungat si Florante sa kanyang unang isinabi kung balak niyang ipahiwatig noong unang malapit na ang kanyang pag-alis sa hinaharap. Sa kabanatang ito, kanyang nang ipapahayag ang [[:w:pag-ibig|pag-ibig]] kay Laura, at kanya na ring sasagupain ang mga sumakop ng Krotona. ==Buod== {{rquote|left|<center><i>"Ipinahahayag ko nang wikang mairog, nang buntung-hininga, luha at himutok, ang matinding sintang ikinalulunod magpahangga ngayon ng buhay kong kapos."</i></center>|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} ===[[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]]=== Sa unang bahagi ng kabanata, paalis na si [[Florante]] at ang kanyang [[:w:hukbo|hukbo]] papuntang [[:w:Krotona|Krotona]]; at sa kabutihang palad, sandali niyang nakapanayam si [[Laura]]. Ipinahayag niya kay Laura sa wikang mairog, buntung-hininga, luha at himutok na kanyang [[:w:nakakapunong-isip na pag-ibig|ikinapupuno ng isip]] si Laura dahil sa kanyang [[:w:pag-ibig|pag-ibig]] sa kanya. Sa pahayag na ito, umoo si Laura sa pagluha. Matapos noon umalis na si Florante papuntang Krotona. ===[[:w:Krotona|Krotona]]=== [[Image:MuseeMarine-sabre-p1000456.jpg|336px|Isang [[:w:tabak|tabak]]|thumb|right]] Sa [[:w:Krotona|Krotona]], nakipaglaban si [[Florante]] sa mga [[:w:Moro|Morong]] sumakop nitong napapamunuan ng [[Heneral Osmalic]]. Pagkatapos ng marugong-marugong pagpapatayang inabutan ni Florante, kanyang nakita si Osmalic. Kagaya ng huling isinalaysay ni Florante, si Osmalic ay isang magaling na mandirigma; ito ay naipakita sa agaran niyang pagkitil sa pitong hanay ng mga sundalong nasaharap ni Florante gamit ang kanyang [[:w:tabak|tabak]]. Matapos niyang gawin iyon, kanyang ihinamon si Floranteng makipaglaban sa kanya. Ang labanang ito ay nagtagal nang limang oras, at nagtapos nang si Florante ang panalo, at patay naman si Osmalic. Itinapos naman sa pamumuno [[Menandro]], na sa [[:w:hukbo|hukbo]] ni Florante ay isang [[:w:opisyal|opisyal]], ang kalabang hukbo. ==Mga isinasaisip ni [[Florante]]== {{rquote|left|<i><center>"Nguni'y kung ang oo'y 'di man binitiwan, naliwanagan din sintang nadirimlan; at sa pagpanaw ko ay pinabaunan ng may hiyang perlas na sa mata'y [[:wikt:nukal|nukal]]. ... At kung 'di sa luhang pabaon sa akin, namatay na muna ako."</center></i>|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} Isinasaisip ni [[Florante]]ng noong ipinagtapat niya ang kanyang [[:w:pag-ibig|pag-ibig]] kay [[Laura]], ang puso ni Laura ay nahambal, at alang-alang sa kanya, agad siyang aayawan ni Laura kundi lang siya likas na mabait. Ngunit magiging maayos pa rin daw ang pakiramdam niya kahi ang inaasam niyang oo ay hindi bitiwan ni Laura dahil sa huli naliwanagan niya pa rin si Laura ng kanyang totoong damdamin. Mabuti para kay Florante, umoo si Laura sa pagluha. Ang pag-oong ito ang ipinasasalamatan ni Florante sa kanyang pagdating nang buhay sa [[:w:Krotona|Krotona]]. Nang siya ay paalis na kanyang dinaramdam ang lubhang sakit ng paglisan ng kanyang mahal na si Laura.}} 9c4ssfs37d6k8n0tw7o3d1q3l0dd7q5 100 2179 27822 18430 2021-05-02T06:46:15Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lumpiang Sariwa]] sa [[Pagluluto:Lumpiang Sariwa]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Palaman=== {| class="wikitable" |- | ¼ | tasa | mantika |- | 1 | kutsara | tinadtad na bawang |- | ½ | tasa | sibuyas, tinadtad |- | ¼ | kilo | giniling na baboy |- | 2 | tasa | toge |- | 1 | tasa | karots, hiniwang makitid at mahaba |- | 1 | tasa | repolyo, ginayat |- | ½ | kutsarita | asin pantimpla |- | ½ | kutsarita | paminta pantimpla |- | 1 | kutsarita | asukal pantimpla |} ===Lumpia wrapper=== {| class="wikitable" |- | 1 | piraso | itlog |- | 1 ½ | tasa | tubig |- | 1 | kutsarita | asin |- | 1 | kutsarita | mantika |- | 1 | tasa | sinalang arina |} ===Sarsa=== {| class="wikitable" |- | 2 | tasa | tubig o sabaw ng gulay |- | ½ | tasa | pulang asukal |- | 3 | kutsara | toyo |- | 1 | kutsarita | asin |- | 3 | kutsara | cornstarch |- | 3 | kutsara | tubig |- | 3 | kutsara | dinikdik na bawang, pinirito |} ==Paraan ng pagluto== ===Palaman=== # Painitin ang mantika sa kawali at igisa ang bawang at sibuyas. # Idagdag ang giniling na baboy at lutuin ng ilang minuto. # Isama ang mga gulay. # Timplahan ng asin, paminta at asukal ayon sa panlasa. ===Lumpia wrapper=== # Batihin ng bahagya ang itlog. # Idagdag ang tubig, asin at mantika. # Ibuhos ng dahan-dahan ang arina at batihin hanggang maging pino. Ito ang ating batter. # Salain. # Pahiran ng kaunting mantika ang teflon pan. # Kapag mainit na ay magbuhos ng 2 kutsara ng batter. # Hayaang kumalat hanggang matakpan nang buo ang kawali. # Kapag humiwalay na ang mga gilid ay alisin na ang pambalot. # Gawin ito para sa lahat ng batter. # Itabi ang mga nalutong pambalot. ===Sarsa=== # Pag-arnibalin (caramel) ang asukal. # Tunawin ang cornstarch sa 3 kutsara ng tubig. Ibuhos. # Idagdag ang nalalabing mga sangkap maliban sa bawang. # Lutuin hanggang lumapot. # Isalin sa maliit na mangkok at ibudbod ang bawang. ===Paghanda=== # Maglatag ng isang pambalot sa isang pinggan. # Maglagay ng 3 kutsara ng palaman sa gitna. # Balutin. # Dampian ng tubig o binating itlog para magsara. # Ihain kasama ng sarsa. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Merienda]] [[Category: Lutuing Intsik]] 0hg4kxhp5s197duygmbdehhd7qexjr1 100 2180 28084 27261 2021-05-03T01:02:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Yema]] sa [[Pagluluto:Yema]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Pangunahing sangkap=== {| class="wikitable" |- | 1 | tasa | gatas na kondensada |- | 5 | buong | pula ng itlog |- | ⅓ | tasa | niligis na patatas |- | 1 | kutsara | vanilla |- | 1 | kutsara | mantikilya |- |} ===Arnibal (caramel)=== {| class="wikitable" |- | 1 | tasa | asukal |- | ½ | tasa | tubig |- | ¼ | kutsarita | cream of tartar |} ==Paraan ng pagluto== ===Para sa pangunahing sangkap=== # Paghaluin sa isang double boiler ang mga sangkap ng yema. # Lutuin hanggang lumapot at kumalat hanggang tuluyang hinahalo. # Palamigin. # Hulmahin ang bawat 1 kutsarang batter ng yema na pa-pyramid. # Itabi. ===Para sa arnibal (caramel) at paghanda=== # Sa maliit na kaserola, pagsamahin ang mga sangkap. # Pakuluin hanggang maging kulay caramel. # Tusukin ng toothpick ang bawat yema at ihulog sa arnibal hanggang manikit. # Patuluin sa wire rack na hiwa-hiwalay. # Palamigin. # Ibalot sa cellophane. [[Category: Merienda]] 92rmnqo1ornii05op1erbietoj7olyr 100 2182 27867 21835 2021-05-02T08:30:39Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pansit Canton]] sa [[Pagluluto:Pansit Canton]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ¼ | kilo | hipon, binalatan pero iniwan ang buntot |- | 1 | buong | puti ng itlog |- | 2 | kutsara | cornstarch |- | 1 | piraso | pitso ng manok, tinanggalan ng buto at hiniwang pahaba |- | 3 | kutsara | mantika |- | 3 | butil | bawang, dinikdik |- | 1 | piraso | sibuyas, tinadtad |- | 2 | piraso | atay ng manok, niluto at hiniwa |- | 1 | kutsara | patis |- | 1 | kutsarita | asin |- | 1 | kutsarita | paminta |- | 1 | tasa | toyo |- | 1 ½ | tasa | sabaw ng manok |- | 1 | ulo | cauliflower, pinira-piraso |- | ¼ | tasa | sitsaro |- | ⅓ | tasa | kutsay |- | 1 | piraso | karot, hiniwang pabilog |- | 2 | kutsara | cornstarch |- | ¼ | tasa | tubig |- | 1 | balot | canton noodles |} ==Pagluluto ng Pansit Canton== # Batihin ang puti ng itlog at cornstarch. # Ipagulong ng magkahiwalay ang hipon at manok. Itabi. # Tunawin ang cornstarch sa ¼ tasa ng tubig. Itabi. # Sa isang kawali, painitin ang mantika at igisa ang bawang at sibuyas. # Idagdag ang manok, hipon at atay. # Pakuluin. # Timplahan ang patis, asin, paminta at toyo ayon sa panlasa. # Hayaang pumula. # Ibuhos ang mga gulay at hayaang lumambot ng bahagya. # Palaputin ng tinunaw na cornstarch kung kinakailangan. # Isama ang canton. # Lutuin hanggang lumambot. [[Category: Luto sa noodles]] [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Lutuing Intsik]] [[Category: Lutuing Pilipino]] apfw2ro6q0h7ghx5wi0wf8qvs5pes1i 100 2183 27670 5127 2021-05-02T02:51:17Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chili Con Carne]] sa [[Pagluluto:Chili Con Carne]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | tasa | hilaw na red beans |- | 3 | tasa | tubig |- | 3 | kutsara | mantika |- | 1 | kutsara | dinikdik na bawang |- | 1 | tasa | tinadtad na sibuyas |- | 1 | tasa | tinadtad na kamatis |- | 1 | tasa | hiniwang celery |- | 3 | kutsara | chili powder |- | 1 | kutsarita | oregano |- | 1 | kutsarita | cumin |- | 2 | kutsarita | asin |- | 2 | kutsara | asukal |- | 2 | kutsara | asukal |- | 2 | kutsara | liquid seasoning |- | 1 | kutsarita | hot sauce |- | ½ | kilo | giniling na karne ng baka |} ==Paraan ng pagluto== # Pakuluan ang beans sa tubig. # Alisin sa apoy at takpan. # Itabi ng isang oras. # Pakuluan uli ang beans. # Hinaan ang apoy at hayaang lumambot. # Alisin ang tubig at itabi. # Sa kawali, painitin ang mantika at igisa ang bawang, sibuyas, kamatis at celery. # Isama ang mga pantimpla at ang giniling. # Papulahin ang karne at idagdag ang beans. # Lutuin ng walang takip nang 10 minuto o hanggang lumapot. [[Category: Luto sa baka]] [[Category: Lutuing Kastila]] [[Category: Lutuing Pilipino]] trlz2tw3nc0hb3iloxvcqfc4b8tn5jk 0 2184 5128 2008-04-27T03:02:38Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Tsampoy na Sampalok]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tsampoy na Sampalok]] nlw5va1k1eaaaizr78l6tz9xob9g8d0 100 2185 28074 6626 2021-05-03T01:00:04Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tsampoy na Sampalok]] sa [[Pagluluto:Tsampoy na Sampalok]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" | 1 | tasa | hinog na sampalok |- | 2 | tasa | asukal |- | 2 | tasa | nilaga at niligis (pinalambot sa pamamagitan ng pagdurog o pagpirat) na kamote |- | 2 | kutsara | asin |- | 2 | tasa | tubig |} ==Paraan ng pagluto== # Tunawin ang asin sa tubig. # Paghaluin lahat ng mga sangkap sa isang kawali. # Lutuin sa katamtamang init habang tuloy-tuloy na hinahalo hanggang kumunat. # Palamigin at pagbilu-bilogin. # Ipagulong sa asukal at ibalot sa cellophane. [[Category: Merienda]] mbnd28w5ja57swr2uxlyep6a2dnlm7n 100 2186 27639 5131 2021-05-02T02:36:07Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Callos]] sa [[Pagluluto:Callos]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" | ½ | kilo | goto, nilinis |- | 1 | piraso | maliit na pata ng baboy |- | 2 | tangkay | kutsay |- | 1 | piraso | laurel |- | ½ | tasa | sherry o white wine |- | ½ | kutsarita | asin pantimpla |- | ½ | kutsarita | paminta pantimpla |- | ¼ | tasa | liquid seasoning pantimpla |- | 6 | kutsara | mantika |- | 3 | hiwa | bacon, tinadtad |- | 2 | piraso | chorizo bilbao, hiniwang pabilog |- | 2 | piraso | sibuyas, tinadtad |- | 2 | butil | bawang, dinikdik |- | 1 | lata | tomato paste |- | 2 | piraso | katamtamang laki ng siling berde (green bell pepper), hiniwang pahaba |- | 1 | lata | pimiento, hiniwang pahaba |- | 1 | maliit na lata | garbansos (green peas), luto |} ==Paraan ng pagluto== # Pakuluan ang goto at pata hanggang lumambot. # Ilipat sa isang kaserola kasama ng kutsay, laurel, wine at pantimpla (asin, paminta, liquid seasoning). # Lagyan ng kaunting tubig at pakuluan. # Palambutin nang husto. # Palamigin. # Hanguin at hiwaing pakuwadrado. # Sa kawali, painitin ang mantika at igisa ang bacon, chorizom sibuyas, at bawang. # Isama ang goto, pata, at tomato paste. # Timplahan ayon sa panlasa. # Hayaang maluto at kung matuyuan ay dagdagan ng tubig o sabaw. # Isama ang sili, pimiento at garbansos. # Lutuin ng mga 2 minuto at patayin ang apoy. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Lutuing Kastila]] 1x8k3ardk7l8wonpd8uw1fjevpv5uew 0 2187 5891 5143 2008-09-10T10:28:21Z AiraBot 160 sa ngalan ni [[User:Felipe Aira]], nagtama ng baybay wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|21| A = Bayani ng Krotona | B = Luha ng Pagmamahal | K = Pangimbulo — Ugat ng Kataksilan | Kasalukuyan = "Tagumpay na ito'y pumawi ng lumbay<br>ng mga nakubkob ng kasakunaan;<br>panganib sa puso'y naging katuwaan,<br>ang pinto ng s'yudad pagkadaka'y nabuksan."<ref>Si [[Florante]] ang nagsasalita rito hanggang sa huling saknong.</ref> <br><br> "Sinalubong kami ng [[:w:hari|haring]] dakila,<br>kasama ng buong bayang natimawa;<br>ang pasasalamat ay 'di [[:wikt:maapula|maapula]]<br>sa 'di magkawastong nagpupuring dila." <br><br> "Yaong bayang hapo't baong [[:wikt:nakatighaw|nakatighaw]]<br>sa nabalang bangis ng mga kaaway,<br>sa pagkatimawa ay nag-aagawang<br>malapit sa aki't damit ko'y mahagkan." <br><br> "Sa lakas ng hiyaw ng [[:w:Pama|Pamang]] matabil,<br>[[:wikt:bibang|bibang]] dugtung-dugtong ay nakikisaliw;<br>ang gulong "Salamat, nagtanggol sa amin!"<br>dininig sa langit ng mga bituin." <br><br> "Lalo na ang tuwa nang ako'y [[:wikt:matatap|matatap]]<br>na apo ng hari nilang nililiyag;<br>ang [[:wikt:monarka|monarka]] nama'y 'di munti ang galak,<br>luha ang nagsabi ng ligayang ganap." <br><br> "Nagsiakyat kami sa palasyong bantog<br>at nangagpahinga ang [[:wikt:soldadong|soldadong]] pagod;<br>datapwa't ang baya'y tatlong araw halos<br>na nakalimutan ang gawing matulog." <br><br> "Sa ligaya namin ng nuno<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:nuno|nuno]]" sa pagpapahulugang "pinanggalingang kamag-anak", hindi bilang isang tauhan ng [[:w:mitolohiyang Pilipino|mitolohiyang Pilipino]].</ref> kong hari,<br>nakipagitan din ang [[:wikt:lilong|lilong]] pighati;<br>at ang pagkamatay ng ina kong pili,<br>malaon nang lanta'y nanariwang muli." <br><br> "Dito naniwala ang bata kong loob<br>na sa mundo'y walang katuwaang lubos;<br>sa minsang ligaya't tali na'ng kasunod —<br>makapitong lumbay hanggang matapos." | Orihinal = Tagumpáy na ito,i, pumauí nang lumbáy<br>nang man͠ga nacubcób nang casacuna-an<br>panganib sa púso,i, naguíng catoua-án;<br>ang pintô nang Ciudad pagdaca,i, nabucsán. <br><br> Sinalubong camí nang Haring daquilá<br>casama ang boong bayang natimaua<br>ang pasasalamat ay dî ma-apula<br>sa di magca-uastóng nagpupuring dilà. <br><br> Yaóng bayang hapo,t, bagong nacatigháo<br>sa nagbálang bangis nang man͠ga ca-auay<br>sa pagca-timauà ay nag-aagauáng<br>málapit sa aqui,t, damít co,i, mahagcán. <br><br> Sa lacás nang hiyao nang famang matabil<br>vivang dugtóng-dugtóng ay naquiquisaliu<br>ang gulang salamat nagtangól sa amin.<br>dinin͠gig sa Langit n͠g m͠ga bituin. <br><br> Lalò na ang touâ nang aco,i, matatap<br>na apó nang hari nilang liniliyag<br>ang monarca nama,i, dî muntî ang galác<br>lúhà ang nagsabi nang ligayang ganáp. <br><br> Nagsi-akiát camí sa palaciong bantóg<br>at nangag-pahin͠gá ang soldadong pagód,<br>dapoua,t, ang baya,i, tatlong arao halos<br>na nacalimutan ang gauíng pagtulog. <br><br> Sa ligaya namin nang nunò cong harì<br>naquipag-itan din ang lilong pighatî<br>at ang pagcamatáy nang Ina cong pilî<br>malaon nang lantá,i, nanariuang mulî. <br><br> Dito naniuala ang batà cong loob<br>na sa mundo,i, ualang catoua-áng lubós,<br>sa minsang ligaya,i, talì nang casunód,<br>macapitóng lumbáy ó hangang matapos.}} 8lv2ao87duhp6gb9f8mz70v0h9oxrgu 0 2188 5147 5146 2008-04-27T16:33:29Z Felipe Aira 83 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|21| A = Bayani ng Krotona | B = Luha ng Pagmamahal | K = Pangimbulo — Ugat ng Kataksilan | Nilalaman = ---- {{rquote|right|<center><i>"Yaong bayang hapo't baong [[:wikt:nakatighaw|nakatighaw]] sa nabalang bangis ng mga kaaway, sa pagkatimawa ay nag-aagawang malapit sa aki't damit ko'y mahagkan."</i></center>|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} Sa pagsasalaysay ni [[Florante]], kakatapos lamang ng panalo nila laban sa mga [[:w:Moro|Morong]] sumakop ng [[:w:Krotona|Krotona]]. At dahil sa pagkapanalong iyon, siya ay lubhang pinasasalamatan ng mga mamamayan ng Krotona, na sa malapit nang umabot sa pagsamba sa kanya; makikita ito sa hangad nang taong mahagkan ang damit niya. Lahat ng kasayahang ito ay nagtapos din kaagad kay Florante nang kanya muling naalala ang pagkamatay ng kanyang ina nang kasama niya ang hari ng Krotonang ama ni [[Floresca]], ang kanyang ina.}} 6a0uq3ctml99zbjhzyy1b75z28s5twy 0 2189 5892 5339 2008-09-10T10:28:31Z AiraBot 160 sa ngalan ni [[User:Felipe Aira]], nagtama ng baybay wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|22| A = Pangimbulo — Ugat ng Kataksilan | B = Bayani ng Krotona | K = Mariing Hampas ng Langit sa Bayan | Kasalukuyan = "Naging limang buwan ako<ref>Si [[Florante]] ang itinutukoy at nagsasalita.</ref> sa [[:w:Krotona|Krotona]],<br>nagpilit bumalik sa [[:wikt:reynong|Reynong]] [[:w:Kaharian ng Albanya|Alabanya]];<br>'di sinong susumang sa akay ng sinta,<br>kundi ang tinutungo'y lalo't isang [[Laura]]. <br><br> "Sa gayong katulin ng amin paglakad,<br>naiinip ako't ang nasa'y lumipad;<br>aba't nang matanaw ang muog ng s'yudad,<br>kumutob sa aking puso'y lalong hirap!" <br><br> "Kaya pala gayo'y ang nawawagayway<br>sa kuta'y hindi na bandilang binyagan,<br>kundi [[:wikt:Medialuna't|Medialuna't]] reyno'y nasalakay<br>ni [[Aladin]]g salot ng pasuking bayan." <br><br> "Ang akay kong hukbo'y kusang pinahimpil<br>sa paa ng isang bundok na mabangin,<br>'di [[:wikt:kaginsa-ginsa'y|kaginsa-ginsa'y]] natanawan namin,<br>pulutong ng [[:w:Moro|Morong]] lakad ay mahinhin." <br><br> "Isang binibini ang gapos na taglay<br>na sa damdam nami'y tangkang pupugutan;<br>ang puso ko'y lalong naipit ng lumbay<br>sa gunitang baka si Laura kung buhay." <br><br> "Kaya 'di napigil ang akay ng loob<br>at ang mga Moro'y bigla kong nilusob;<br>palad nang tumakbo at hindi natapos<br>sa aking pamuksang [[:wikt:kalis|kalis]] na may poot!" <br><br> "Nang wala na akong pagbuntuhang galit,<br>sa 'di makakibong gapos ay lumapit;<br>ang takip sa mukha'y nang aking ialis,<br>aba ko't si Laura! May lalo pa<ref>ba</ref>ng sakit?"<br> <br><br> "Pupugutan dahil sa hindi pagtanggap<br>sa sintang mahalay ng [[:w:Emir|emir]] sa s'yudad<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:siyudad|siyudad]]" sa pagpapahulugang "[[:wikt:bayan|bayan]]"/"[[:wikt:bansa|bansa]]", hindi bilang isang [[:w:lungsod|lungsod]].</ref>;<br>nang mag-asal-hayop ang Morong pangahas,<br>tinampal sa mukha ang himalang dilag." <br><br> "Aking dali-daling [[:wikt:binalag|binalag]] sa kamay<br>ang lubid na walang awa at pitagan;<br>ang daliri ko'y naaalang-alang<br>marampi sa balat na kagalang-galang." <br><br> "Dito nakatanggap ng luna na titig<br>ang [[:wikt:nagdaralitang|nagdaralitang]] puso sa pag-ibig;<br>araw ng ligayang una kong paginig<br>ng "sintang [[Florante]]" sa kay Laurang bibig." <br><br> "Nang aking matantong nasa bilangguan<br>ang bunying [[:wikt:monarka't|monarka't]] ang ama kong hirang;<br>nag-utos sa hukbo't aming sinalakay<br>hanggang 'di nabawi ang Albanyang Bayan." <br><br> "Pagpasok na namin sa loob ng reyno,<br>bilanggua'y siyang una kong tinungo;<br>hinango ang [[:w:hari|hari]]'t ang [[:w:duke|dukeng]] ama ko<br>sa [[:w:kaginoohan|kaginooha]]'y isa si [[Adolfo]]." <br><br> "Labis ang ligayang kinamtan ng hari<br>at ng natimawang kamahalang pili;<br>si Adolfo lamang ang nagdalamhati,<br>sa kapurihan kong tinamo ang sanhi." <br><br> "[[:wikt:pangimbulo|Pangimbulo]] niya'y lalo nang nag-alab<br>nang ako'y tawaging Tanggulan ng S'yudad,<br>at ipinagdiwang ng haring mataas<br>sa [[:wikt:palasyo real|palasyo real]] nang lubos na galak." <br><br> "Saka nahalatang ako'y minamahal<br>ng pinag-uusig niyang [[:wikt:kariktan|kariktan]];<br>ang Konde Adolfo'y nagpapakamatay —<br>dahil sa [[:w:korona|korona]] — kay Laura'y makasal." <br><br> "Lumago ang binhing nagmula sa [[:w:Atenas|Atenas]]<br>ipinunlang nasang ako<ref>Si [[Florante]] ang itinutukoy at nagsasalita.</ref>'y ipahamak;<br>kay [[Adolfo]]'y walang bagay na masaklap,<br>para ng buhay kong hindi nauutas." | Orihinal = Maguíng limáng bouán acó sa Crotona<br>nag-pilit bumalíc sa Reinong Albania<br>¿di sinong susumáng sa acay nang sintá<br>cun ang tinutun͠go,i, lalo,t, isang Laura? <br><br> Sa gayóng catulin nang aming paglacad<br>nai-inip aco,t, ang nása,i, lumipád,<br>¡abá,t,! nang matanao ang muóg nang Ciudad,<br>cumutóg sa aquing púso,i, lalong hírap! <br><br> Cayâ palá gayo,i, ang nauauagay-uay<br>sa cúta,i, hindî na bandilang binyagan<br>cundî Medialuna,t, Reino,i nasalacay<br>ni Aladíng sálot nang pasuquing bayan. <br><br> Ang aca,i, cong hocbo,i, cúsang pinahimpil<br>sa paá nang isang bundóc na mabangín,<br>dî caguinsa-guinsa,i, natanauán namin<br>pulutong nang morong lacad ay mahinhín. <br><br> Isang bini-bini ang gapós na tagláy<br>na sa damdám nami,i, tangcáng pupugútan<br>ang púsò co,i, lálong na-ipit nang lumbáy<br>sa gunitáng bacá si Laura cong búhay. <br><br> Cayâ dî napiguil ang ácay nang loób<br>at ang man͠ga moro,i, bigla cong linusob,<br>¡palad nang tumacbó at hindî natapus,<br>sa aquing pamuc-sáng cáliz na may poót! <br><br> Nang ualâ na acóng pagbuntuháng gálit<br>sa di macaquibóng gapós ay lumapit,<br>ang taquip sa muc-ha,i, nang aquing i-alis<br>¡abá co,t, si Laura! ¿may laló pang sáquit? <br><br> Pupugutan dahil sa hindî pagtangáp<br>sa sintang mahalay nang Emir sa Ciudad,<br>nang mag-ásal hayop ang morong pan͠gahás<br>tinampál sa muc-hâ ang himalang dilág. <br><br> Aquing dali-daling quinalág sa camay<br>ang lúbid na ualáng auà at pitagan<br>man͠ga daliri co,i, na aalang-alang<br>marampî sa balát na cagalang-galang. <br><br> Dito naca-tangáp nang lúnas na titig<br>ang nagdaralitáng púsò sa pag-ibig,<br>arao nang ligayang una cong pag-din͠gig<br>nang sintang Florante sa cay Laurang bibíg. <br><br> Nang aquing matantóng na sa bilangúan<br>ang bunying Monarca,t, ang Amá cong hirang<br>nag-utos sa hocbo,t, aming sinalacay<br>hangang dî nabauì ang Albaniang bayan. <br><br> Pagpasoc na namin sa loob nang Reino,<br>bilangua,i, siyang una cong tinun͠go<br>hinán͠go ang Hari,t, ang Duqueng Amá co,<br>sa caguino-cha,i, isá si Adolfo. <br><br> Labis ang ligayang quinamtán ng Harì<br>at nang natimauang camahalang pilì<br>si Adolfo lamang ang nagdalamhatî<br>sa capurihán cong tinamó ang sanhî. <br><br> Pan͠gimbuló niya,i, lalò nang nag-álab<br>nang aco,i, tauagin tangúlan nang Ciudad,<br>at ipinagdiuang nang Haring mataás<br>sa Palacio Real nang lubós na galác. <br><br> Sacá nahalatáng aco,i minamahál<br>nang pinag-uusig niyáng cariquitan<br>ang Conde Adolfo,i, nag-papacamatáy<br>dahil sa Corona, cay Laura,i, macasal. <br><br> Lumagò ang binhíng mulâ sa Atenas<br>ipinunlang násang aco,i, ipahamac<br>cay Adolfo,i, ualáng bagay na masac-láp<br>para nang búhay cong hindi ma-úutas.}} k13qjiw4w9l9ywf6niwwbf062c3ekq1 0 2190 27520 24833 2021-04-21T12:08:57Z 122.54.127.189 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|22| A = Pangimbulo — Ugat ng Kataksilan | B = Bayani ng Krotona | K = Mariing Hampas ng Langit sa Bayan | Nilalaman = ---- [[Image:Ávila 24-8-2002.jpg|Isang [[:w:muog|muog]] na matatagpuan sa [[:w:Espanya|Espanya]].|thumb|right|248px]] Sa pagsasalaysay ni [[Florante]], dumaan na ang limang buwan simula nang binawi nila ang [[:w:Krotona|Krotona]] kaya naman ipinagpilit niyang umuwi. Batay sa mga isinalaysay ni Florante, masasabing mabagal ang pag-usad nila, at kaya nga hangad niya nang liparin ang [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]] dahil sa sobrang pagmamadali upang makita muli si [[Laura]]. Ngunit noong nakita niya ang [[:w:muog|muog]] ng Albanya, mayroon siyang naramdamang hirap sa puso niya. Nang sila ay malapit na sa muog, nalaman na ni Florante ang dahilan ng [[:w:salagimsim|salagimsim]] niya; ang muog ay nagwawagayway na ngayon ng watawat ng mga [[:w:moro|Moro]], ang [[:w:bituin at gasuklay|bituin at gasuklay (☪)]]; ito ay ibinanggit sa awit sa [[Wikang Kastila|Kastila]] nitong ngalan. Nangangahulugan itong ang Albanya ay sinakop ng mga Moro, na ayon kay Florante, pinapamunuan ni [[Aladin]], ang hindi niya nalalamang pinagsasalaysayan niya pala; ngunit ito ay mapapabulaanan din ni Aladin mismo kapag ipinakilala niya na ang sarili niya, at isinalaysay ang buhay sa [[Florante at Laura/Kabanata 24|Kabanata 24]]. <center> <gallery> Image:Flag Kingdom Of Albania.svg|[[:w:Bandila ng Kaharian ng Albanya|Bandila ng Kaharian ng Albanya]] Image:Star and Crescent.svg|[[:w:Bituin at gasuklay|Bituin at gasuklay]] na [[:w:watawat|watawat]] </gallery> </center> Dahil sa nakita niyang iyon, agad pinatigil ni Florante ang kanyang [[:w:hukbo|hukbo]] "sa paa ng isang [[:w:bundok|bundok]] na mabangin". Sa tinigilan nilang iyon, natanaw nila ang hukbong Moro, at ang isang babaeng [[:w:pagpugot|pupugutan]]; ikinatakot naman iyon ni Florante dahil baka si Laura iyon. Sa galit, bigla nilang inilusob ang mga Moro, at nang tapos na nilang mapatay ang lahat, nilapitan niya ang nakagapos na pupugutan, at inalis ang takip nito sa ulo. Nagulat si Florante matapos nito dahil ang babaeng nakagapos ay si Laura. Si Laura, ayon kay Florante, ay pupugutan dahil sa pagpalag niya sa [[:w:panghahalay|panghahalay]] ng isang di-ipinapangalanang [[:w:emir|emir]], ang pinuno ng mga Morong [[:w:mananakop|mananakop]]. Pinakawalan niya si Laura. Matapos ang lahat ng iyon, napansin nilang [[:w:bilangguan|nakabilanggo]] ang [[:w:kaginoohan|kaginoohan]], kasama roon ang [[Haring Linceo]], ang [[Duke Briseo]], ama ni Florante, at pati na rin ang [[Konde Adolfo]]. Kaya naman piuntahan nila ang bilangguang iyon, at ipinakawalan ang kaginuohan. Lubhang katuwaan ang nasa mga ipinalaya ni Florante at ng kanyang hukbo, maliban dito si Adolfo, ang tanging nagluluksa dahil sa kapurihang natanggap ni Florante lalo na nang siya ay binansagan ng [[:w:hari|haring]] "Tanggulan ng S'yudad", at ipinagdiwang siya sa palasyo, at, ang pinakamasakit para kay Adolfo, nang ipahayag ni Laurang mahal niya talaga si Florante, nagpapakahulugan ng kanilang pagpapakasal, at, sa hinaharap, ang pagiging hari ni Florante, at tagapagmay-ari ng [[:w:korona|korona]] at ng [[:w:kapangyarihan|kapangyarihan]] nito sa [[:w:kaharian|kaharian]].}} 82ddvj49mjxv6muf7d5nar2iq7qjtc1 0 2191 5155 2008-04-29T00:38:10Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Batsoy]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Batsoy]] 0ngfudyy7w55mjsx9s4z4wzl4gn87dm 100 2192 27594 6610 2021-05-02T02:07:26Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Batsoy]] sa [[Pagluluto:Batsoy]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Noodle=== {| class="wikitable" |- | 2 | tasa | arina |- | ¼ | tasa | tubig |- | 1 | kutsarita | lihiya |- | 1 | kutsarita | asin |} ===Sabaw at ibang sangkap=== {| class="wikitable" |- | 1 | kilo | tadyang at buto-buto ng baboy |- | ½ | kilo | pigi ng baboy |- | 4 | tasa | tubig |- | ½ | kutsarita | asin pantimpla |- | ¼ | kilo | atay ng baboy |- | ¼ | kilo | hipon, nilaga, binalatan, at hinati sa gitna |- | 3 | buong | itlog, nilaga at hiniwa |- | ½ | tasa | piniritong bawang |- | ½ | tasa | tinadtad na sibuyas na mura |- | ½ | tasa | dinurog na sitsaron |} ==Paraan ng pagluto== ===Noodles=== # Paghaluin lahat ng sangkap para sa noodles. # Masahin hanggang kuminis. # Padaanan ng rolling pin hanggang manipis na manipis. # Idaan sa pasta machine. # Putulin ng manipis at makitid. # Ihulog sa kumukulong tubig na inasinan at lutuin hanggang lumambot. ===Sabaw at ibang sangkap=== # Pakuluan sa tubig ang tadyang, buto-buto, pigi at atay hanggang lumambot. # Hanguin ang mga laman at hayaan pang kumulo ang sabaw. # Timplahan ng asin at paminta ayon sa panlasa. # Hiwain ang pigi at atay sa makikitid na piraso. ===Paghahanda=== # Sa isang mangkok, maglagay ng noodles. # Paibabawan ng hiniwang karne, atay, hipon, itlog, bawang, sibuyas na mura at sitsaron. # Ibuhos ang sabaw. # Ihaing mainit na mainit. [[Category: Luto sa noodles]] [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Lutuing Intsik]] t907q3kbydhdigfj9dd4rzn3atvf2s6 0 2193 5157 2008-04-29T00:58:30Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Pansit Palabok]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pansit Palabok]] 4g0ckzmmho71kw1f7q28a3owj6x7zux 100 2194 28249 27901 2022-02-22T06:48:13Z 136.158.33.155 /* Sangkap */ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ [[Image:Pancit palabok.jpg|320px|thumb|right]] ==Sangkap== ===Pansit=== {| class="wikitable" |- | 8 | tasa | tubig |- | 1 | tasa | toge |- | ½ | kilo | bihon, binabad sandali sa tubig |- |} ===Sarsa=== {| class="wikitable" |- | 2 | Bahaha | mantika |- | 2 | kutsara | atsuete |- | 2 | tasa | katas ng hipon |- | 6 | kutsara | arina |- | ½ | tasa | tubig |- | 1 | kutsarita | asin |- | 1 | kutsarita | paminta pantimpla |} ===Palabok=== {| class="wikitable" |- | 1 | tasa | nilagang karne ng baboy, hiniwang pahaba |- | 2 | piraso | tokwa, pinirito at hiniwang pakuwadrado |- | ½ | tasa | hinimay na tinapa |- | ½ | tasa | dinurog na sitsaron |- | 2 | piraso | itlog, nilaga at hiniwa |- | ½ | tasa | hipon, nilaga at binalatan |- | ½ | tasa | tinadtad na sibuyas na mura |- | 1 | kutsara | prinitong bawang |- | 8 | piraso | kalamansi |} ==Paraan ng pagluto== ===Pansit=== # Mapakulo ng tubig sa kaserola. # Ilagay ang toge sa salaan at ipatong ang bihon. # Ilubog sa kumukulong tubig at hayaang lumambot. # Patuluin. # Isalin sa bandehado. ===Sarsa=== # Sa isang kaserola, ipainit ang mantika kasama ng atsuete. # Lutuin hanggang pumutok ang mga buto at magkulay pula ang mantika. # Ibuhos ang katas ng hipon at pakuluin. # Itunaw ang arina sa tubig. # Ibuhos ang tinunaw na arina. # Hayaang kumulo at lumapot. # Timplahan ng asin at paminta ayon sa panlasa. ===Paghahanda=== # Ibuhos ang sarsa sa ibabaw ng pansit. # Ilagay ang mga karne at tokwa sa ibabaw ng pansit. # Budburan ng tinapa at sitsaron. # Adornohan ang sibuyas na mura at bawang. # Ihaing may kasamang kalamansi. [[Category: Luto sa noodles]] [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Lutuing Intsik]] hqnyaxgp24vzkqchxoetkmj418iegym 0 2195 5160 2008-04-29T01:22:43Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Sopas na Makaroni]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sopas na Makaroni]] 7orydsedvnh3dw5but41lihspwacqkp 100 2196 28025 28024 2021-05-03T00:33:35Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sopas na Makaroni]] sa [[Pagluluto:Sopas na Makaroni]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 ½ | tasa | shell macaroni |- | 1 | kutsara | mantika |- | 2 | butil | bawang, tinadtad |- | ½ | piraso | sibuyas, tinadtad |- | ½ | tasa | hinimay na nilagang manok |- | 2 | kutsara | patis pantimpla |- | 6 | tasa | sabaw ng manok |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika sa kaserola. # Igisa ang bawang at sibuyas, # Isama ang manok o karne. # Timplahan ng patis. # Ibuhos ang sabaw at hayaang kumulo. # Ilagay ang macaroni. # Lutuin hanggang lumambot ng hindi natutuyuan. # Kung kinakailangan ay magdagdag ng tubig o sabaw. [[Kaurian:Sopas]] [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] dcasbnfpvgy1trl8j0bqsh940yzbnwl 100 2197 27575 5989 2021-05-02T01:52:36Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Arroz ala Cubana]] sa [[Pagluluto:Arroz ala Cubana]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" !Dami !Ilan !Sangkap |- | 3 | kutsara | mantika |- | 3 | butil | bawang, dinikdik |- | 1 | piraso | sibuyas, tinadtad |- | 2 | piraso | kamatis, tinadtad |- |¼ |kilo |giniling na baboy |- |¼ |kilo |giniling na baka |- | ½ | tasa | pasas |- | ½ | kutsarita | asin pantimpla |- | ½ | kutsarita | paminta pantimpla |- | 3 | piraso | camote, binalatan at hiniwang palihis |- | 6 | piraso | saba, hinati sa dalawa |- | 6 | piraso | itlog |- | 1 | tasa | mantika pamprito |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika sa kawali at igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. # Idagdag ang giniling at pasas. # Papulahin. # Timplahan ng asin at paminta. Itabi. # Sa isa pang kawali, iprito ang patatas at sba ng hiwalay. # Itabi. # Lutuing "''sunny side up''" ang mga itlog. # Ilagay ang ginisang giniling sa bandehado. # Itabi dito ang kanin, piniritong saba at patatas. # Ipatong ang nilutong itlog sa ibabaw ng kanin. [[Category: Luto sa baka]] [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Lutuing Kastila]] k4prbxd2ycjfj0wiv3351t9ns5x8co2 100 2198 27929 5169 2021-05-02T12:13:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Peanut Brittle]] sa [[Pagluluto:Peanut Brittle]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | tasa | asukal |- | ¼ | kutsarita | baking soda |- | ¾ | tasa | tinustang mani |- | 1 | kutsara | mantikilya |- | 1 | kutsarita | vanilla |- |} ==Paraan ng pagluto== # Pahiran ng mantikilya ang isang malaking sangkalan at rolling pin. Itabi. # Arnibalin (caramel) ang asukal sa kawali. # Hinaan ang apoy at idagdag ang baking soda at mani. # Haluin ng maigi. # Isama ang mantikilya at vanilla. # Ibuhos ang nalutong sangkap sa sangkalan. # Padaanan ng rolling pin habang mainit hanggang numipis. # Hiwain sa nais na laki. # Palamigin at ilagay sa mga garapon. [[Category: Merienda]] hllijqumxhjibevszd7lsqqsczdeeuq 100 2199 27851 27850 2021-05-02T08:07:06Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Mechado]] sa [[Pagluluto:Mechado]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kilo | buong karne ng baka, hiniwang pakuwadrado |- | 1 | piraso | laurel |- | 1 | maliit na lata | tomato sauce |- | ½ | tasa | suka |- | ½ | kutsarita | asin pantimpla |- | ½ | kutsarita | paminta pantimpla |- | 6 | piraso | patatas, hinati sa dalawa |- | 4 | piraso | sibuyas |- | ¼ | tasa | pimiento |- | 2 | kutsara | mantika |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang kaserola, ilagay ang karne, laurel, tomato sauce, suka, asin, paminta at sapat na tubig. # Takpan at lutuin hanggang lumambot ang karne. # Idagdag ang patatas, sibuyas at pimiento. # Palambutin ang patatas. # Hayaang matuyo nang bahagya ang sarsa. # Idagdag ang mantika at haluhaluin. [[Category: Luto sa baka]] [[Category: Lutuing Pilipino]] lfhrsb16u1zze8bf827787zs1vvrtuk 100 2200 27612 9182 2021-05-02T02:23:00Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Binakol na Manok]] sa [[Pagluluto:Binakol na Manok]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | kutsara | mantika |- | 1 | kutsara | dinikdik na bawang |- | 1 | piraso | maliit na sibuyas, tinadtad |- | 1 | piraso | maliit na luya, hiniwang manipis |- | 1 | kilo | manok, hiniwa sa katamtamang piraso |- | 5 | tasa | sabaw ng manok o tubig |- | 1 | kutsarita | patis pantimpla |- | ½ | kutsarita | paminta pantimpla |- | 3 | tasa | sabaw ng buko |- | 1 | tasa | tinadtad na laman ng buko |- | 1 | tali | dahon ng sili |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika sa kaserola. # Igisa ang bawang, sibuyas at luya. # Isama ang mga manok at papulahin ng bahagya. # Ibuhos ang sabaw at timplahan ng patis at paminta ayon sa panlasa. # Palambutin ang manok. # Idagdag ang sabaw ng buko at ang mga laman. # Pakuluin. # Ilagay ang dahon ng sili bago patayin ang apoy. [[Kaurian:Luto sa manok]] [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] d0jmy6p94yvtbtadfz4ci1rz3dgkn30 0 2202 5173 2008-04-29T02:14:14Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Apritadang Baboy]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Apritadang Baboy]] 44k3xqzr0zi4y6pzjibx5xs5wruebig 100 2203 27571 5174 2021-05-02T01:49:42Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Apritadang Baboy]] sa [[Pagluluto:Apritadang Baboy]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ½ | kilo | karne ng baboy, hiniwang pakuwadrado |- | ½ | tasa | mantika |- | 1 | kutsara | tindtad na bawang |- | ½ | tasa | hiniwang sibuyas |- | ½ | tasa | tomato sauce |- | 1 | tasa | tubig |- | 1 | piraso | katamtamang laki ng siling pula (red bell pepper), hiniwang pakuwadrado |- | ¼ | kilo | patatas, binalatan at inapat |- | 1 | kutsarita | asin |- | ¼ | kutsarita | paminta |- | ¼ | tasa | arina |- | ½ | tasa | tubig |} ==Paraan ng pagluto== # Papulahin ang baboy sa kaunting mantika. # Hanguin at itabi. # Igisa ang bawang at sibuyas. # Idagdag ang tomato sauce at tubig. # Pagkulo ay isama ang karne at siling pula. # Palambutin ang karne. # Idagdag ang patatas. # Tunawin ang arina sa ½ tasang tubig. # Paglambot ng patatas ay ibuhos ang tinunaw na arina at timplahan ayon sa panlasa. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] ja8oqc9jxylgnyugrwhszr5yl7b79zd 100 2204 27923 5175 2021-05-02T12:07:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sabaw na Sotanghon]] sa [[Pagluluto:Sabaw na Sotanghon]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kutsara | mantika |- | 2 | butil | bawang, tinadtad |- | 2 | kutsara | tinadtad na sibuyas |- | ½ | tasa | hinimay na nilagang manok |- | 2 | tasa | sabaw ng manok |- | 1 | tasa | sotanghon, binabad sandali |- | 2 | kutsarita | toyo |- | 1 | kutsarita | paminta |- | ¼ | tasa | tinadtad na sibuyas na mura |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika sa kaserola. # Igisa ang bawang, sibuyas at manok. # Ibuhos ang sabaw. # Pakuluin at idagdag ang sotanghon. # Timplahan ayon sa panlasa. # Budburan ng sibuyas na mura sa ibabaw. [[Category: Sopas]] [[Category: Luto sa noodles]] [[Category: Lutuing Intsik]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 95yslvhwhwreontcd9e7rnrohafznp3 100 2205 27832 5176 2021-05-02T07:13:38Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Maja Blanca]] sa [[Pagluluto:Maja Blanca]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | tasa | kakang gata |- | 4 | pakete | unflavored gelatin |- | ½ | tasa | gatas |- | 1 | tasa | mais, nilaga¹ |- | 6 | tasa | gata |- |} ¹ - <small>maaring palitan ng ½ lata ng mais, pinatulo </small> ==Paraan ng pagluto== # Ilagay ang gelatin, gatas at sabaw ng mais sa isang mangkok. # Haluin. # Isalang sa kawali ang gata. # Haluin hanggang kumulo. # Isama ang pinaghalong gelatin at tuloy-tuloy ang paghalo. # Kapag lumapot ay isalin sa lyanera at idagdag ang mais. # Palamigin para mabuo. [[Category: Merienda]] ic1t0lgedij6fpvoncn8q77qzyoss94 0 2206 5893 5233 2008-09-10T10:28:41Z AiraBot 160 sa ngalan ni [[User:Felipe Aira]], nagtama ng baybay wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|23| A = Mariing Hampas ng Langit sa Bayan | B = Pangimbulo — Ugat ng Kataksilan | K = Bakit, Ama Ko? | Kasalukuyan = "'di nag-ilang buwan ang sa [[:wikt:reynong|reynong]] tuwa<br>at pasasalamat sa pagkatimawa,<br>dumating ang isang hukbong maninira<br>ng [[:w:Turko (pangkat etniko)|tagaTurkiyang]] masakim na lubha." <br><br> "Dito ang panganib at pag-iiyakan<br>ng bagong nahugot sa [[:wikt:dalitang|dalitang]] bayan,<br>lalo na si [[Laura]]'t ang kapangambahan<br>ang ako ay sam-ing palad sa patayan." <br><br> "Sapagkat [[:w:heneral|heneral]] akong inatas<br>ng [[:w:hari|hari]] sa [[:w:hukbo|hukbong]] sa [[:w:Moro|Moro]]'y lalabas;<br>nag-uli ang loob ng bayang nasindak<br>puso ni Adolfo'y parang nakamandag." <br><br> "Niloob ng Langit<ref>Itinutukoy ang [[:w:diyos|Diyos]] ng [[:w:Kristiyanismo|kristiyanismo]].</ref> na aking masupil<br>ang hukbo ng bantog na si [[Miramolin]];<br>siyang mulang araw na ikinalagim<br>sa [[:w:Kahariang ng Albanya|Reynong Albanya]] ng Turkong masakim." <br><br> "Bukod dito'y madlang digma ng kaaway<br>ang sunud-sunod kong pinagtagumpayan;<br>anupa't sa aking [[:wikt:kalis|kalis]] na matapang,<br>labimpitong hari ang nangagsigalang." <br><br> "Isang araw akong bagong [[:wikt:nagbiktorya|nagbiktorya]]<br>sa [[:w:Etolya|Etolyang]] S'yudad na kusang binaka,<br>tumanggap ng sulat ng aking [[:wikt:monarka|monarka]],<br>mahigpit na biling umuwi sa [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]]." <br><br> "At ang [[:wikt:paninihala|paninihala]] sa dala kong hukbo,<br>ipagkatiwalang iwan kay [[Menandro]];<br>noon di'y tumulak sa Etolyang Reyno,<br>pagsunod sa hari't Albanya'y tinungo/" <br><br> "Nang dumating ako'y gabing kadiliman,<br>pumasok sa reynong walang agam-agam;<br>[[:wikt:pagdaka'y|pagdaka'y]] nakubkob<ref>si [[Florante]]</ref> ... (Laking [[:wikt:kaliluhan|kaliluhan]])<ref>Ipinapahiwatig ng [[:w:pangungusap|pangungusap]] na itong nasa loob ng mga [[:w:panaklong|panaklong]] na ito ay isinasaisip lamang ng nagsasalita ngunit hindi ibinibigkas.</ref><br>ng may tatlumpung libong sandatahan." <br><br> "'di binigyang-daang akin pang mabunot<br>ang [[:wikt:sakbat|sakbat]] na kalis at makapamook;<br>buong katawan ko'y [[:wikt:binidbid|binidbid]] ng gapos,<br>[[:wikt:piniit|piniit]] sa [[:wikt:karsel|karsel]] na katakut-takot." <br><br> "Sabihin ang aking pamamahangha't lumbay,<br>lalo nang [[:wikt:matantong|matantong]] [[:wikt:monarka'y|monarka'y]] pinatay<br>ng [[Konde Adolfo]]'t kusang idinamay<br>ang ama kong irog na mapagpalayaw<ref>Ang paggamit ng salitang ito at ng iba pang mga salitang nagmula sa [[:wikt:palayaw|palayaw]] sa buong kabanatang ito ay sa kahulugan nitong "pagpapalaki sa layaw", hindi sa "pagbabansag".</ref>." <br><br> "Ang nasang yumama't haring mapatanyag<br>at uhaw sa aking dugo ang yumakag<br>sa puso ng [[:w:Konde|Konde]] sa gawang [[:wikt:magsukab|magsukab]] ...<br>(O, [[:wikt:napakarawal|napakarawal]] na Albanyang S'yudad<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:siyudad|siyudad]]" sa pagpapahulugang "[[:wikt:bayan|bayan]]"/"[[:wikt:bansa|bansa]]", hindi bilang isang [[:w:lungsod|lungsod]].</ref>!)" <br><br> "(Mahigpit kang aba sa mapagpunuan<br>ng hangal na puno at masamang asal,<br>sapagkat ang haring may hangad sa yaman<br>ay mariing hampas ng Langit sa bayan.)" <br><br> "Ako'y lalong aba't dinaya ng ibig,<br>may kahirapan pang para ng marinig<br>na ang [[:w:prinsesa|prinsesa]] ko'y nangakong mahigpit<br>pakasal sa Konde Adolfong [[:wikt:balawis|balawis]]?" <br><br> "Ito ang nagkalat ng lasong masidhi<br>sa ugat ng kaing pusong mapighati<br>at pinagnasaang buhay ko'y madali<br>sa pinanggalingang wala'y masauli." <br><br> "Sa pagkabilanggong labingwalong araw,<br>naiinip ako sa 'di pagkamatay;<br>gabi nang hangui't ipinagtuluyan<br>sa gubat na ito'y kusang [[:wikt:ipinugal|ipinugal]]." <br><br> "Bilang makalawang maligid ni [[:w:Pebo|Pebo]]<br>ang sandaigdigan sa pagkagapos ko,<br>nang inaakalang nasa ibang mundo,<br>imulat ang mata'y nasa kandungan mo<ref>Si [[Laura]] ang itinutukoy dito sa paglalaran ng, ayon kay [[Florante]], kanyang mala[[:w:Pebong|Pebo]] sa liwanag na mukha.</ref>." <br><br> "Ito ang buhay kong [[:wikt:silu-silong|silu-silong]] sakit<br>at hindi pa [[:wikt:tanto|tanto]] ang huling sasapit ..."<ref>Dito nagtapos ang pagsasalaysay ni [[Florante]] habang si [[Aladin]] naman ang magsasalaysay ng kanyang buhay.</ref><br>Mahahabang salita ay dito napatid,<br>ang [[:wikt:gerero|gerero]]<ref>Si [[Aladin]] ang itinutukoy at ang sunod na magsasalaysay.</ref> naman ang siyang nagsulit. | Orihinal = Di nag iláng buan ang sa Reinong touà<br>at pasasalamat sa pagca-timua,<br>dumating ang isang hucbong maninira<br>nang taga Turquiang masaquím na lubha. <br><br> Dito ang pan͠ganib at pag-iiyacan<br>nang bagong nahugot sa dálitang bayan<br>lalo na si Laura,t, ang capan͠gambahán<br>ang acó ay samíng pálad sa patayan. <br><br> Sa pagca,t, general acóng ini-átas<br>nang Harî sa hocbóng sa moro,i, lalabás<br>nag-uli ang loob nang bayang nasindác,<br>púsò ni Adolfo,i, parang nacamandág. <br><br> Linoob nang Lan͠git na aquing nasúpil<br>ang hocbó nang bantóg na si Miramolín<br>siyang mulang arao na iquinalaguím<br>sa reinong Albania, nang turcong masaquím. <br><br> Bucód dito,i, madláng digmâ nang ca-auay<br>ang sunód-sunód cong pinag-tagumpayán<br>ano pa,t, sa aquing cáliz na matapang<br>labing-pitóng hari ang nan͠gag-sigalang. <br><br> Isang arao acóng bagong nagvictoria<br>sa Etoliang Ciudad na cúsang binaca<br>tumangáp ng súlat n͠g aquing Monarca<br>mahigpít na biling moui sa Albania. <br><br> At ang panihála sa dalá cong hocbó<br>ipinagtiualang iuan cay Minandro;<br>noón di,i, tumulac sa Etoliang Reino,<br>pagsunód sa Hari,t, Albania,i, tinun͠go. <br><br> Nang dumatíng aco,i, gabíng cadilimán<br>pumasoc sa Reinong ualáng agam-agam<br>pagdaca,i, quinubcob ¡laquíng caliluhan!<br>na may tatlóng-pauong libong sandatahán. <br><br> Di binig-yang daang aquing pang mabunot<br>ang sacbát na cáliz at maca-pamoóc<br>boong catauán co,i, binidbíd ng gápos<br>piniit sa cárcel na catacot-tacot. <br><br> Sabihin ang aquing pamamangha,t, lumbáy<br>lálo nang matantóng Monarca,i, pinatáy<br>n͠g Conde Adolfo cúsang idinamay,<br>ang Amá cong irog na mapagpalayao. <br><br> Ang násang yumama,t, háring mapataniág,<br>at uháo sa aquing dugô, ang yumacag,<br>sa púso ng Conde, sa gauáng magsucáb<br>¡o napacarauál na Albaniang Ciudad! <br><br> Mahigpit cang abá sa mapag-punuán<br>n͠g han͠gal na púnò at masamáng ásal,<br>sa pagca,t, ang Haring may han͠gad sa yaman<br>ay mariing hampás nang Lan͠git, sa bayan. <br><br> Aco,i, lálong abá,t, dinayà n͠g ibig,<br>¿may cahirapan pang para n͠g marin͠gig,<br>na ang princesa co,i, nangacong mahigpit<br>pacasál sa Conde Adolfong balauis? <br><br> Itó ang nagcalat n͠g lásong masid-hi<br>sa ugát ng aquing púsong mapighatí,<br>at pinag-nasaang búhay co,i, madalí<br>sa pinangalin͠gang uala,i, magsaulí. <br><br> Sa pagcabilangóng labing-ualóng arao<br>na iiníp acó n͠g di pagcamatáy,<br>gabí n͠g hangoi,t, ipinagtuluyan<br>sa gúba,t, na ito,t, cúsang ipinugal. <br><br> Bilang macalauang maliguid ni Febo<br>ang sangdaigdigan sa pagca-gapus co,<br>ng ina-acalang na sa ibang Mundó<br>imulat ang matá,i, na sa candungan mo. <br><br> Itó ang búhay cong silo-silong sáquit<br>at hindi pa tantô ang huling sasapit"<br>mahabang salitá, ay dito napatíd,<br>ang guerrero naman ang siyang nagsulit.}} 7lu5tfff9gp1xeu6z0lol8vqql9rguq 100 2207 27965 22022 2021-05-02T13:21:29Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sisig]] sa [[Pagluluto:Sisig]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | kilo | ulo ng baboy |- | 2 | kutsara | mantika |- | 2 | kutsara | tinadtad na bawang |- | ½ | tasa | tinadtad na sibuyas |- | ¼ | tasa | tinadtad na siling labuyo |- | ¼ | tasa | tinadtad na inihaw na atay |- | ½ | kutsarita | patis pantimpla |- | 1 | tasa | sukang puti |- | 1 | kutsara | liquid seasoning |- | ½ | piraso | pork bouillon cube |- | 1 | kutsarita | dinurog na paminta |- | 1 | tasa | tubig |- | 1 | piraso | itlog |} ==Paraan ng pagluto== # Ihawin ang ulo ng baboy para matanggal ang mga balahibo. # Pakuluan ito hanggang sa lumambot. # Tadtarin ang laman. # Sa kawali, painitin ang mantika at igisa ang bawang, sibuyas, sili, laman ng baboy at atay. # Timplahan ng patis, suka, liquid seasoning, bouillon at paminta. # Ibuhos ang tubig. # Pakuluin at hayaang lumambot ng husto ang baboy. # Ihain sa pinainit na sizzling plate. # Lagyan ng hilaw na itlog at ihalo. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baboy]] 2eyc7qivhmkby5v79d3rcoz7jxr5gv4 100 2208 27813 5194 2021-05-02T06:39:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lechon Paksiw]] sa [[Pagluluto:Lechon Paksiw]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kilo | litsong baboy |- | 1 | ulo | bawang |- | 1 ½ | tasa | sarsa ng litson |- | 1 | dahon | laurel |- | 2 | tangkay | oregano |- | 4 | kutsara | pulang asukal |- | 1 | kutsarita | pamintang buo |- | ½ | kutsarita | asin |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang kaldero, paghaluing lahat ang mga sangkap. # Isalang sa apoy at pabayaang nakasalang sa loob ng 30 minuto. # Hanguin ang litson at ihain. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] avtrw5nh4rm4i7qohmqlp1cv5ma9vze 100 2209 27787 6451 2021-05-02T05:54:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kalderetang Kambing]] sa [[Pagluluto:Kalderetang Kambing]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | tasa | mantika |- | 1 | piraso | malaking sibuyas |- | 1 | lata | pimiento |- | 1 | lata | gisantes (green peas) |- | 1 | kilo | laman ng kambing |- | ½ | kilo | patatas, hiniwa ng pakuwadrado |- | 2 | butil | bawang |- | 8 | piraso | kamatis |- | 4 | tasa | tubig |- | ½ | kutsarita | asin |- | ½ | kutsarita | paminta |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika. # Igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. # Isama ang laman ng kambing, asin at paminta. # Kapag malapit nang maluto ang kambing, ilipat ito sa isang malalim-lalim na lutuan. # Ibuhos ang tubig. # Lutuin hanggang sa lumambot ng husto ang kambing. # Isama ang mga hiniwang patatas. # Kapag lumalambot na ang patatas, isama ang pimiento at gisantes. # Patayin ang apoy kapag malambot na ang patatas. [[Category: Lutuing Pilipino]] ffo8t6y0dker5m3nxqjvimf76xw9krl 100 2210 27844 5218 2021-05-02T08:01:37Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Matamis at Maasim na Lapu-Lapu]] sa [[Pagluluto:Matamis at Maasim na Lapu-Lapu]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | buo | lapu-lapu |- | 1 | kutsarita | dinikdik na bawang |- | 2 | tasa | mantika |- | 5 | piraso | pulang sili, tinadtad |- | 1 | piraso | karot, hiniwang pabilog |- | 1 | piraso | sibuyas, hiniwa |- | 1 | piraso | kamatis, hiniwa |- | 1 | piraso | katamtamang laki ng luya, hiniwa |- | 1 | bote | sweet and sour sauce |- | 1 | kutsara | sesame seed oil |} ==Paraan ng pagluto== # Hiwain ang isda sa likod matapos linisin. # Kuskusan ng bawang, sili at asin. # Painitin ang mantika sa kawali at iprito ang isda. # Kapag mamula-mula na ang isda, hanguin ito at patuluin hanggang maalis ang mantika. # Sa isa pang lutuan, painitin ang 1 kutsaritang mantika. # Ilagay ang karot. # Haluin nang mabuti at isama ang pulang sili, sibuyas, kamatis, bawang at luya. # Haluin at lutuin nang 15 segundo pa at ibuhos ang sweet and sour sauce. # Kapag kumukulo na ay patayin ang apoy at ihalo ang sesame seed oil. [[Category: Luto sa isda]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 8y23zjc2qzwsq730gs35kvbf05ro3ad 100 2211 27701 18913 2021-05-02T03:02:43Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Dinengdeng]] sa [[Pagluluto:Dinengdeng]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ¼ | kilo | liempo, hiniwang pakuwadrado |- | ½ | tasa | mantika |- | 3 | kutsara | bagoong isda |- | 1 | tasa | tubig |- | 1 | piraso | katamtamang laki ng ampalaya, inapat na hiwa |- | 5 | piraso | talong, inapat na hiwa |- | 4 | piraso | kamatis, hiniwa |- | 1 | piraso | maliit na luya, hiniwa |- | 1 | tali | bulaklak ng kalabasa |- | 1 | tali | okra |- | 2 | piraso | kamote |- | 1 | tali | sigarilyas |- | ½ | tasa | patani |} ==Paraan ng pagluto== # Iprito ang liempo sa kawali. # Haluin, patuluin at itabi. # Sa hiwalay na kaserola, pakuluin ang baoong isda at tubig. # Idagdag ang liempo at lahat ng mga gulay. # Lutuing maigi at patayin ang apoy kapag malambot na ang kamote. [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Lutuing Pilipino]] rx7iu837pk337qk0lnbfoq2i4fri0qg 100 2212 27920 5199 2021-05-02T12:01:23Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pichi-pichi]] sa [[Pagluluto:Pichi-pichi]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | tasa | ginadgad na kamoteng kahoy o cassava |- | 2 | tasa | asukal |- | 2 | tasa | sabaw ng pandan |- | 1 | tasa | kinudkod na niyog |- |} ==Paraan ng pagluto== # Paghaluin ang kamoteng kahoy, asukal at sabaw ng pandan. # Ibuhos sa mga lyanera. # Pasingawan ng 45 minuto o hanggang mabuo. # Palamigin. # Ihugis na parang bola-lola na nais na laki. # Igulong sa kinudkod na niyog. [[Category: Merienda]] dt3vg53i4zuw0r3jyqqnrg2zesxikuq 100 2213 27939 5200 2021-05-02T12:43:59Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sapin-sapin]] sa [[Pagluluto:Sapin-sapin]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | tasa | bigas (malagkit na klase) |- | 2 | tasa | tubig |- | 2 ½ | tasa | puting asukal |- | 3 | tasa | lutong ube (dinurog) |- | 4 | tasa | gata ng niyog (galing sa 3 niyog) |- | 2 | malaking lata | gatas kondensada |- | ½ | kutsarita | food coloring na ube |- | ½ | kutsarita | food coloring na dilaw |- | ¼ | tasa | mantikilya |- | ½ | tasa | keso |} ==Paraan ng pagluto== # Ibabad ang bigas sa tubig ng magdamag. # Salain ang bigas at iwan ang tubig o sabaw. # Sa isang blender, gilingin ang bigas ng pinong pino at magdagdag ng kaunting sabaw ng bigas para hindi manuyo. # Ibuhos sa isang container o garapon at iwan ng ilang oras o magdamag. # Paghalu-haluin lahat ng sangkap maliban sa dinurog na ube at food coloring. # Hatiin ito sa 3 bahagi. # Para sa unang bahagi ng batter, ilagay ang dinurog na ube. Lagyan ito ng food coloring na kulay ube. Haluin ng mabuti. # Para sa ikalawang bahagi ng batter, lagyan ng dilaw na food coloring at haluin ng mabuti. # Para sa huling bahagi ng batter, walang ihahalo at purong puti lamang. # Lagyan ng mantikilya ang bilugang kaserola. Ipatong dito ng maayos ang dahon ng saging at lagyan din ito ng mantikilya. # Ibuhos ito ang unang bahagi o yung ube. Ikalat ng maayos. Budburan ng keso ang ibabaw. Takpan at pasingawan ito ng 30 minuto. # Ibuhos sa ibabaw ang ikalawang bahagi o yung dilaw. Ikalat ng maayos. Budburan ng keso ang ibabaw. Takpan at pasingawan ito ng 30 minuto. # Ibuhos sa ibabaw ang huling bahagi o yung puti. Ikalat ng maayos. Budburan ng keso ang ibabaw. Takpan at pasingawan ito ng 30 minuto. # Alisin sa kawali at salain upang maalis ang sobrang mantika bago ihandang kainin. # Maari rin lagyan ng budbod (toasted sweetend coconut). [[Category: Merienda]] 6tmnasl9iagbc4chj8we1v32thbskkz 100 2214 27717 27716 2021-05-02T03:14:02Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Espasol]] sa [[Pagluluto:Espasol]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | tasa | malagkit na bigas |- | 4 | tasa | galapong, tinusta |- | 2 | tasa | asukal |- | 1 | tasa | gata ng niyog |- | 1 ½ | tasa | tinustang kinayod na buko |- |} ==Paraan ng pagluto== # Isaing ang malagkit na bigas. # Ilagay ang asukal at gata ng niyog sa kawali. # Pakuluin hanggang lumapot. # Idagdag ang tinustang kinayod na buko at lutuin ng 3 minuto. # Idagdag ang sinaing na malagkit, haluin at lutuin hanggang lumapot. # Hanguin at idagdag ang 3 tasang tinustang galapong (giniling na bigas). # Haluin gamit ang sandok na kahoy at gilingin. # Hatiin sa dalawang bahagi at biluhin (mga ¾ pulgada ang bilog) # Gamitin ang natitirang galapong sa pagbibilot. # Putol-putulin ng apat na pulgada ang haba bawat isa. [[Category: Merienda]] dah7ngymaji17pu9cie8zdisi17uy14 100 2215 28079 28078 2021-05-03T01:01:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ube Halaya]] sa [[Pagluluto:Ube Halaya]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kilo | ube |- | 1 | lata | gatas evaporada |- | 2 | lata | gatas condensada |- | ½ | tasa | mantikilya |- | ½ | kutsarita | vanilla |- |} ==Paraan ng pagluto== # Pakuluan sa tubig ang may balat pang ube ng 30 minuto. Isalin at palamigin. # Balatan at kudkurin ng pino. # Painitan ang kawa sa katamtamang init ng apoy. # Tunawin ang mantikilya, idagdag ang gatas condensada at vanilla. Haluing mabuti. # Idagdag ang kinudkud na ube. # Hinaan ang apoy. # Ipagpatuloy ang paghahalo ng 30 minuto o hanggang sa lumapot at medyo nanunuyo na. # Idagdag ang gatas evaporada at ipagpatuloy ang paghahalo ng 15 minuto ng hindi manikit sa kawa. # Palamigin at isalin sa maliking bandehado o hulmahan. # Palamigin sa refrigerator bago ihain. ===Dagdag kaalaman=== * Maaring pahiran ng mantikilya o margarina ang ibabaw ng halaya bago ihain. * Kung gustong mas tumamis, maaring budburan ng asukal ang ibabaw ng halaya makaraang isalin ito sa bendehado o hulmahan habang mainit-init pa. * Sa halip na kudkurin, putul-putulin ng parisukat ang ube at i-blender, mas magiging pino ang pagkadurog nito. [[Category: Merienda]] 7z4g18xpz1sd2t0b5ok8tjv6kw43ssa 100 2216 27631 16014 2021-05-02T02:32:26Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bukayo]] sa [[Pagluluto:Bukayo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | piraso | kinudkod na niyog |- | 2 | dahon | pandan |- | 1 | kilo | asukal na pula |- | 2 | kutsara | vanilla extract |- | 2 | tasa | buko juice |- | ½ | tasa | cornstarch |- | 1 | tasa | tubig |} ==Paraan ng pagluto== # Sama-samang pakuluin ang buko juice, asukal at dahon ng pandan hanggang matunaw at maging malapot. # Ilagay ang vanilla extract. Alisin ang dahon ng pandan. # Iluto ang kinudkod na niyog sa may kawali na may konting mantika hanggang maging medyo mamula-mula ito. # Ilagay ang syrup at palaputin ito sa pamamagitan ng paglalagay ng tinunaw na cornstarch sa tubig. # Patuloy na haluin upang ang syrup ay kumalat ng mabuti sa kinudkod na niyog, palaputin at lutuin maigi ang bukayo. # Kung luto na, isalin ang bukayo sa mangkok. # Bilugin ng maliit habang mainit pa. [[Category: Merienda]] gut2c2pgjcn9aqjje6go3ehi525s1bj 100 2217 28075 5204 2021-05-03T01:00:14Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tupig]] sa [[Pagluluto:Tupig]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 4 | piraso | matatandang niyog (kinudkod) |- | 1 | piraso | batang niyog (kinudkod) |- | ¼ | tasa | sinangag na sesame seeds |- | 4 | tasa | tubig |- | 1 | kilo | arina |- | ¾ | tasa | molasses |} ==Paraan ng pagluto== # Lagyan ng tubig ang kinudkod na matandang niyog at pigain upang makuha ang gata. # Salain at itabi. Idagdag ang mga natitirang sangkap sa gata ng niyog. Haluin ng maigi. # Ibuhos ito sa pinainitang dahon ng saging. # Biluhin at lagyan ng sarado ang mga dulo. # Iluto sa uling ng 15-20 minuto. [[Category: Merienda]] 6y5s0pxewo0f6gjc6z0319uiswsd22p 100 2218 27607 27606 2021-05-02T02:20:30Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Biko]] sa [[Pagluluto:Biko]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | kilo | malagkit na bigas |- | 1 | lata | gatas na kondensada |- | 4 | tasa | tubig |- | 1 | kutsarang | vanilla |- | 1 | tasa | pulang asukal |- | 4 | piraso | niyog, kinudkod (itabi ang gata) |} ==Paraan ng pagluto== # Isaing ang malagkit na bigas. # Ilagay ang asukal na pula, gata ng niyog, gatas na kondensada at vanilla sa kaserola. # Haluin at pakuluin. # Idagdag ang sinaing na malagkit na bigas at lutuin hanggang lumapot. # Ilagay ng patag sa bilao na may dahon ng saging. # Hiwain bago ihain. [[Kaurian:Merienda]] 00ijrv39qd8onwexxxp24n5vqk8zduy 100 2219 27921 19737 2021-05-02T12:02:33Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pilipit]] sa [[Pagluluto:Pilipit]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | tasa | arina |- | 1 | piraso | itlog |- | ¼ | kutsarita | baking powder |- | ½ | tasa | gatas ng evaporada |- | ½ | kutsarita | asin |- | ½ | tasa | mantika |} ==Paraan ng pagluto== # Paghaluin at salain ang lahat ng tuyong sangkap. # Batihin ang itlog at idagdag sa gatas. # Idagdag ang nasalang na mga tuyong sangkap at masahin hanggang maging makinis. # Gawing pahabang bilog ang masa at hatiin ng ½ pulgada kada isang piraso. # Bilogin ang bawat piraso hanggang maging 4 pulgada ang haba, pagdugtungin ang dulo bago pilipitin. # Iprito ng lubog sa kumukulong mantika. # Pagmamulamula na ay hanguin na. # Maaring isawsaw sa sarsa kung ninanais. [[Category: Merienda]] ifstptctbfmtujqb3dxtaqelsjhick5 100 2220 27986 27985 2021-05-02T14:20:17Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Suman]] sa [[Pagluluto:Suman]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 3 | tasa | malagkit na bigas |- | 3 | kutsarita | asin |- | 2 | tasa | gata ng niyog |- |} ==Paraan ng paggawa== # Ibabad ang malagkit na bigas sa tubig hanggang mamaga ang mga butil nito. # Hugasan ang bigas at salain. Idagdag ang asin at gata ng niyog. # Lagyan ang ⅔ bahagi ng mantekilya (butter) ang tubo na gawa sa dahon ng niyog (palm tube container). # Isarado ang bukas na bahagi ng tubo sa pamamagitan ng kapirasong kawayan (⅓ ng toothpick ang sukat). # Itali ang suman gamit ang panaling buri. # Ayusin sa isang kaserolang malalim na may tubig ang suman. # Pakuluan ang suman ng 2 oras o hanggang sa maluto ito. [[Category: Merienda]] nlhtrjqfm9lxbaevku5bu06w8k4rlpj 100 2221 27752 19933 2021-05-02T03:37:11Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Goto Arrozcaldo]] sa [[Pagluluto:Goto Arrozcaldo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | tasa | malagkit na bigas |- | 2 | kilo | laman-loob ng baka, pinakuluan |- | 1 | litro |tubig |- | 1 | piraso | katamtamang laki ng sibuyas, hiwain ng pahaba |- | 1 | butil | bawang, dinurog |- | 1 | kutsarita | luya, hiwain ng pahaba |- | 1 | kutsarita | patis |} ==Paraan ng pagluto== # Magpainit ng mantika sa isang malaking kaserola. # Kapag mainit na ang mantika, ilagay ang dinurog na bawang, hiniwang sibuyas at luya. # Haluin ng konti hanggang ang ginisang sangkap ay mamula-mula na. # Idagdag ang pinakuluang laman-loob ng baka at haluin ng mabuti. # Lagyan ng tamang timpla ng patis ayon sa gustong alat. Patuloy na haluin. # Ilagay ang bigas na malagkit. # Patuloy na haluin hanggang ang mga sangkap ay nahalo nang mabuti. # Kapag ang mga sangkap ay nahalo nang mabuti, dahan-dahang ibuhos ang 1 litrong tubig sa kaserola at haluin pa ng kaunti. [[Category: Sopas]] [[Category: Lutuing Pilipino]] agbjwqe8cpnud0z8f59obr8akactuov 100 2222 27743 13912 2021-05-02T03:32:08Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ginataang Mais]] sa [[Pagluluto:Ginataang Mais]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 3 | piraso | niyog, kinudkod |- | ½ | kilo | mais, binutil |- | 12 | tasa | mainit na tubig, hiwa-hiwalay na tasa |- | 1 ¼ | tasa | asukal |- | 1 | tasa | malagkit na bigas, hugasang mabuti |- | ½ | kilo | hiniwang langka |- | 1 | tasa | bigas, hugasang mabuti |} ==Paraan ng pagluto== # Pigain ang niyog upang makuha ang gata. Ito ang unang piga. Itabi. # Gawin ang pangalawang piga. Maglagay ng 4 na tasang mainit na tubig sa kinudkod na niyog at pigain. # Para sa ikatlong piga, ilagay ang natitirang mainit na tubig at pigain upang makakuha pa ng gata. # Pakuluan ang bigas at malagkit na bigas sa may ikatlong gata. # Kung ang bigas ay nasa kalahati na ng pagkakakulom ilagay ang mga butil ng mais at ang ikalawang gata. # Lutuin nang hinahalo. # Alisin sa apoy. Ilagay ang asukal, langka at kaunting gata mula sa unang piga. # Magtabi ng gata mula sa unang piga upang ilagay sa ibabaw ng bawat ihahain. [[Category: Merienda]] hlt5k8b8mrvppspmd5i774jlqaiomzz 100 2223 27602 23531 2021-05-02T02:17:17Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bibingka]] sa [[Pagluluto:Bibingka]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | kilo | malagkit na bigas, hugasan, ipagiling at sinalin |- | 1 | tasa | kaning lamig |- | 2 | tasa | asukal na puti |- | 5 | kutsara | baking powder |- | 1 | piraso | itlog, binati |- | 1 | kutsarita | asukal na puti |- | 1 | pirasoaa | itlog na maalat, hating manipis at pabilog |- | 1 | kutsara | margarina |} ==Paraan ng pagluto== # Samahan ang galapong ng kaning lamig at asukal na puti. # Haluing mabuti at lagyan ng baking powder. # Tuwing maglagay ng galapong sa hurnuhan, haluan ng isang binating itlog. # Ihurno ng may dahon ng saging sa hurnuhan. # Ibuhos ang isang tasang galapong at samahan ng itlog na maalat. # Lutuin sa baga sa ilalim at sa ibabaw ng bibingka, sa loob ng kalahating oras. # Kapag luto na, pahiran ng margarina at isang kutsaritang asukal na puti. # Ihain kasama ng kinudkod na niyog. [[Category: Merienda]] 3a5iq9vu6wqizla4hnuvay2dcs3qcf9 100 2224 27638 10289 2021-05-02T02:35:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Calamares]] sa [[Pagluluto:Calamares]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki [[Image:Fried calamari.jpg|thumb|right|320px]] ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ½ | kilo | pusit |- | 2 | tasa | arina |- | 2 | kutsara | tuyong parsley |- | 1 | tasa | katas ng kalamansi |- | ½ | kutsarita | asin |- | ½ | kutsarita | paminnta |- | 1 | tasa | mantika |} ==Paraan ng pagluto== # Linisin at hiwa-hiwain ang pusit nang pabilog. # Pagsama-samahin ang lahat ng sangkap at ihalo dito ang pusit. # Iprito sa mainit na apoy nang 3-4 minuto hanggang lumutong. # Lagyan ng kaunting asin at katas ng kalamansi para lalong lumasa ang putahe. [[Category: Luto sa isda]] [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Lutuing Kastila]] 0msvicgggmd4mpkzyfi3iwbvmejp0fv 100 2225 27941 27940 2021-05-02T12:48:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pinaupong Manok]] sa [[Pagluluto:Pinaupong Manok]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | buo | manok |- | 2 | buo | sibuyas |- | 1 | buo | bawang |- | 4 | piraso | luya, tig-isang pulgadang laki |- | 6 | butil | paminta |- | 1 | dahon | laurel |- | 3 | tasa | rock salt |} ===Sarsa=== {| class="wikitable" |- | 1 | kutsara | dinurog na luya |- | 1 | kutsara | dinikdik na bawng |- | ½ | tasa | mantika |- | ½ | kutsarita | asin |- |} ==Paraan ng Pagluto== # Balatan ang sibuyas, Tusukin ang mga butil ng bawang. # Kuskusan ang loob ng manok ng asin at ilagay sa loob ang sibuyas, bawang, luya,, butil ng paminta at lauel. # Kuskusan din ng asin ang balat ng manok. # Ilagay ang asin sa isang malaking kaserola at ayusin nang may 1 pulgadang kapal. Ilagay ang manok na nakasayad ang pitso sa asin. # Huwag ididikit ang manok sa gilid ng kaserola. # Takpan ang kaserola at lutuin nang 1 oras sa katamtamang init. # Huwag aalisn ang takip habang niluluto. # Kapag naluto na ang manok, tusukin ng malaking tinidor upang maiangat ang manok sa kaderong pinaglutuan. # Ingatang huwag masira ang buong manok. # Lagyan ng sarsa ang buong manok. ===Paggawa ng sarsa=== # Igisa ang dinikdik na bawang at luya sa mantika. # Timplahan ng asin ayon sa panlasa. [[Category: Luto sa manok]] [[Category: Lutuing Pilipino]] o2ob0fnvii3fyt639yr5md45lblbvgu 0 2226 5216 2008-04-30T04:58:48Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Kalderetang Baka]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kalderetang Baka]] rq8lsut1lo3fivd1sdxusq601u3idhi 100 2227 27786 27785 2021-05-02T05:54:07Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kalderetang Baka]] sa [[Pagluluto:Kalderetang Baka]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kilo | batok o walang butong bahagi ng baka |- | ¼ | kilo | puting sibuyas, hiniwang maliliit |- | ⅓ | tasa | dinikdik na bawang |- | 4 | piraso | pulang sili (red bell pepper), 2 hiniwang pino at 2 ay hiniwang medyo malaki |- | ½ | tasa | tomato paste |- | 1 | dahon | laurel |- | 4 | kutsara | mantika |- | ¼ | kilo | atay ng manok |- | 5 | piraso | patatas, hiniwa sa apat |- | 3 | piraso | siling labuyo |- | ½ | kutsarita | asin |- | 3 | tasa | tubig |} ==Paraan ng pagluto== # Hiwain ang karne, at papulahin sa mainit na mantika. # Isama ang bawang, sinuyas, kamatis, laurel, siling labuyo at red bell pepper (pino). # Lutuin hanggang lumambot. # Timplahan ng asin, at isama ang tomato paste. # Lagyan ng 3 tasang tubig at hayaang kumulo nang 2 oras hanggang maluto ang karne. # Haluin maya't maya. # Dagdagan din ng tubig paminsan-minsan habang hinahalo. # Habang pinapalambot ang karne, iprito ang patatas sa kawali hanggang maluto. # Pakuluan ang atay ng manok sa kaunting tubig. # Habang lumalambot na, durugin ng tinidor habang nilalagyan pa ng kaunting tubig. # Kapag luto na ang karne, idgagdag ang patatas, red bell pepper (malaki) pati na ang dinurog na atay. # Painitin pa nang 5 minuto at patayin ang apoy. [[Kaurian:Luto sa baka]] [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] lr084q6ooizte6vi3jm85r8g6vdvy71 0 2228 5219 2008-04-30T05:11:32Z Urbano 159 Ang [[Matamis at Maanghang na Lapu-lapu]] ay inilipat sa [[Matamis at Maasim na Lapu-Lapu]].: Matamis at Maasim na Lapu-Lapu wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Matamis at Maasim na Lapu-Lapu]] oa3p69tqrkgtg7gk764whgzur0qbd11 0 2229 25518 25509 2020-03-17T04:59:55Z 120.29.109.248 wikitext text/x-wiki Sabi nga ni Balagtas na huwag dapat baguhin ang teksto sa kanyang mga ginawa, pero ano ang ginawa mo? wala kang utak? Huwag gawing biro ito bata. -../.. Ilang buwan nang nabawi na nina [[Florante]] ang [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]] mula sa mga [[:w:Moro|Moro]], may mga nagbabanta nanamang mang[[:w:pananakop|manakop]] sa Albanya at mga karatig-bansa nito. Ang Heneral Miramolin na isang [[:w:Turko (pangkat etniko)|Turkong]] gerero. Ikinababahala ito ni [[Laura]] nang lubha sa pag-aalalang maaaring umalis na naman upang mang digma ng mga mananakop. Bagaman ikinakatakot ni Laura, inatasan si Florante ng [[:w:hari|haring]] bilang [[:w:heneral|heneral]] kaya tungkulin at kailangan niya talagang kalabanin ang mga [[:w:mananakop|mananakop]]. Muli sa [[:w:digmaan|digmaang]] ito kasama niya si Menandro, ang kanyang matalik na [[:w:kaibigan|kaibigan]] sa pakikibaka. Sa katapusan ng kanilang maraming pakikibaka, 17 ang mga haring nagsigalang sa kanya. Isang araw, kakatapos pa lamang ng kanilang pagkapanalo sa [[:w:Etolya|Etolya]], nakatanggap si Florante ng isang sulat na mula raw kay [[Haring Linceo]]; ngunit malalaman niya rin sa bandang huli ng kabanata, at sa pagsasalaysay ni Laurang ito ay hindi totoo. Sa sulat na iyon, iniuutos ang kanyang pag-uwi nang mag-isa habang ang kanyang [[:w:hukbo|hukbo]] ay ipapaubaya kay Menandro. Sa paniniwala ni Florante, kanyang isinunod ang nasasaad sa liham. {{rquote|left|<center><i>"Ang nasang yumama't haring mapatanyag<br>at uhaw sa aking dugo ang yumakag<br>sa puso ng [[:w:Konde|Konde]] sa gawang [[:wikt:magsukab|magsukab]]"</i></center>|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} Dumating siya sa Albanya nang kagabihan, at sa pagdating niyang iyon mabilis na mabilis siyang kinubkob ng 30,000 [[:w:mandirigma|mandirigmang]] sa bilis ay hindi man lamang nakapalag si Florante; marahil isa lamang itong [[:w:pagmamalabis|pagmamalabis]]. Matapos niyon, siya ay nakagapos na piniit nang 18 araw sa isang kulungan, at sa hindi isinalaysay na paraan, nalamang mga tauhan ni [[Adolfo]] ang dumakip sa kanya, at sa ilalim ng utos ni Adolfo, ipinapatay ang Haring Linceo at ang [[Duke Briseo]], ang ama ni Florante. Ayon kay Florante, ginawa ito ni Adolfo dahil sa kanyang nasang yumaman, maging tanyag na hari, at mamatay si Florante. {{-}} {{rquote|right|<center><i>"(Sapagkat ang haring may hangad sa yaman ay mariing hampas ng Langit sa bayan.)"</center></i>|[[Florante]]|[[Florante at Laura]]}} Ngayon, si Adolfo na ang hari at may-kapangyarihan; higit na bibigyanlinaw ito sa mga sunod na kabanata. Ito naman ay inilalarawan ni Florante bilang isang masamang naghahangad-yamang haring mariing hampas ng Langit sa bayan ng Antipolo. Dito rin sinimulan nang paniwalaan ni Floranteng siya ay ipinagpalit ni Laura para kay Adolfo. 4jfp9omnzh53vmh8cbdqlhquzipfn4u 0 2230 5894 5266 2008-09-10T10:28:51Z AiraBot 160 sa ngalan ni [[User:Felipe Aira]], nagtama ng baybay wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|24| A = Bakit, Ama Ko? | B = Mariing Hampas ng Langit sa Bayan | K = Sa Ngalan ng Pag-ibig | Kasalukuyan = "Ang pagkabuhay mo<ref>Si [[Florante]] ang itinutukoy at ikinakausap.</ref>'y yamang natalastas,<br>[[:wikt:tantuin|tantuin]] mo naman ngayon ang kausap;<br>ako<ref>Si [[Aladin]] ang nagsasalita at itinutukoy.</ref> ang [[Aladin]] sa [[:w:Kaharian ng Persya|Persyang]] Siyudad<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:siyudad|siyudad]]" sa pagpapahulugang "[[:wikt:bayan|bayan]]"/"[[:wikt:bansa|bansa]]", hindi bilang isang [[:w:lungsod|lungsod]].</ref>,<br>anak ng balitang [[:w:Sultan|Sultang]] [[Ali-Adab]]." <br><br> "Sa pagbatis [[:wikt:niring|niring]] mapait na luha,<br>ang pagkabuhay ko'y sukat mahalata ...<br>(Ay, ama ko! Bakit? Ay [[Flerida]]ng tuwa!)<ref>Ipinapahiwatig ng [[:w:pangungusap|pangungusap]] na itong nasa loob ng mga [[:w:panaklong|panaklong]] na ito ay isinasaisip lamang ng nagsasalita ngunit hindi ibinibigkas.</ref><br>[[:wikt:katoto'y|katoto'y]] bayaang ako'y mapayapa." <br><br> "Magsama na kitang sa luha'y maagna,<br>yamang pinag-isa ng masamang palad;<br>sa gubat na ito'y hintayin ang wakas<br>ng pagkabuhay [[:wikt:tang|tang]]<ref>Ito ay pinagsamang "[[:wikt:at|at]]" at "[[:wikt:ang|ang]]".</ref> [[:wikt:nalipos|nalipos]] ng hirap."<ref>Si [[Florante]] ang nagsaysay nito.</ref> <br><br> Hindi na inulit ni [[Florante]] naman,<br>luha ni Aladi'y pinaibayuhan;<br>tumahan sa gubat na may limang buwan,<br>nang isang umaga'y naganyak maglibang. <br><br> Kanilang nilibot ang loob ng gubat,<br>kahit bahagya na makakitang-landas;<br>dito sinalita ni Alading hayag<br>ang kanyang buhay na kahabag-habag. <br><br> [[:wikt:aniya'y|Aniya'y]] "Sa madlang gerang dinaanan,<br>'di ako naghirap ng pakikilaban<br>para nang bakahin ang pusong matibay<br>ni Fleridang irog na [[:wikt:tinatangisan|tinatangisan]]."<ref>Si [[Aladin]] ang nagsasalita hanggang sa huling saknong.</ref> <br><br> "Kung [[:wikt:nakiumpok|nakiumpok]] sa madlang [[:w:prinsesa|prinsesa]]'y<br>si [[:w:Diana (mitolohiya)|Diana]]'y sa gitna ng maraming [[:w:nimpa (mitolohiya)|nimpa]],<br>kaya at kung tawagin sa [[:wikt:reynong|Reynong]] Persya,<br>isa si [[:w:Huri|Huri]] ng mga [[:w:propeta (relihiyon)|propeta]]." <br><br> "Anupa't pinalad na aking dinaig<br>sa katiyagaan ang pusong matipid;<br>at pagkakaisa ng dalawang dibdib,<br>pagsinta ni ama'y [[:wikt:nabuyong|nabuyong]] gumiit." <br><br> "Dito na minulan ang pagpapahirap<br>sa aki't ninasang buhay ko'y mautas;<br>at nang [[:wikt:magbiktorya|magbiktorya]] sa [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanyang]] S'yudad,<br>pagdating sa Persya ay binilanggo agad." <br><br> "At ang ibinuhat na kasalanan ko,<br>'di pa utos niya'y iniwan ang hukbo;<br>at nang mabalitang [[:wikt:reyno'y|reyno'y]] nabawi mo,<br>noo'y hinatulang pugutan ng ulo." <br><br> "Nang gabing malungkot na kinabukasan,<br>wakas na tadhanang ako'y pupugutan,<br>sa [[:wikt:karsel|karsel]] ay [[:wikt:nasok|nasok]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:pumasok|pumasok]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:pasok|pasok]].</ref> ang isang [[:w:heneral|heneral]],<br>dala ang patawad na lalong pamatay." <br><br> "Tadhanang mahigpit ay [[:w:nalis|nalis]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:umalis|umalis]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:alis|alis]].</ref> [[:wikt:pagdaka|pagdaka]],<br>huwag mabukasan sa Reyno ng Persiya;<br>sa munting pagsuway — buhay ko ang dusa ...<br>sinunod ko't utos ng hari ko't ama." <br><br> "Ngunit sa puso ko'y matamis pang lubha<br>na tuloy nakitil ang hiningang aba,<br>huwag ang may buhay na nagugunita —<br>iba ang may kandong sa langit ko't tuwa." <br><br> "May anim na ngayong taong walang [[:wikt:likat|likat]]<br>nang nilibut-libot na kasama'y hirap ..."<br>napatigil dito't sila'y may namatyag,<br>nagsasalitaan sa loo ng gubat. | Orihinal = "Ang pagcabúhay mo,i, yamang natalastás,<br>tantoín mo namán n͠gayon ang caúsap,<br>acó ang Aladin sa Perciang Ciudad<br>anác n͠g balitang sultáng Alí-Adab. <br><br> Sa pagbátis niyaring mapait na lúhà<br>ang pagcabúhay co,i, súcat mahalatâ....<br>¡ay Amá co! baguit...? ¡ay Fleridang toua!<br>catoto,i, bayaan aco,i, mapayapa. <br><br> Magsama na quitáng sa lúha,i, ma-agnás,<br>yamang pinag-isá n͠g masamáng pálad<br>sa gúbat na ito,i, antain ang uacás<br>ng pagcabúhay tang nalipós n͠g hirap. <br><br> Hindî na inulit ni Florante namán<br>luha ni Aladi,i, pina-ibayuhan;<br>tumahán sa gúbat na may limáng bouan,<br>ng isang umaga,i, nagan-yác nag-libáng. <br><br> Canilang linibot ang loób n͠g gúbat<br>cahit bahag-ya na macaquitang landás,<br>dito sinalità ni Alading hayág,<br>ang caniyáng búhay na cahabag-habag. <br><br> "Aniya,i, sa madláng guerrang pinagda-anan<br>dî acó naghirap ng paquiquilaban,<br>para n͠g bacahin ang púsong matibay<br>ni Fleridang irog na tinatan͠gisan. <br><br> Cong naquiqui-umpóc sa madláng princesa,i,<br>si Diana,i, sa guitnâ ng maraming Ninfa,<br>caya,t, cun tauaguin sa Reino n͠g Percia<br>isá sa Houris n͠g m͠ga Profeta. <br><br> Ano pa,t, pinalad na aquing dinaig<br>sa catiyaga-an ang púsong matipíd<br>at pagcaca-ísa ng dalauang dibdib,<br>pagsintá ni ama,i, nabuyong gumi-it. <br><br> Dito na minulán ang pagpapahirap<br>sa aqui,t, ninasang búhay co,i, mautás<br>at n͠g mag victoria sa Albaniang Ciudad<br>pag dating sa Percia,i, binilangóng agád. <br><br> At ang ibinuhat na casalanang co<br>dipa útos niya,i, iniuan ang hocbó<br>at n͠g mabalitang Reino,i, naibauí mo,<br>aco,i, hinatulang pugutan ng úlo. <br><br> Nang gabíng malungcót na quinabucasan<br>uacás na tadhanang aco,i, pupugutan,<br>sa carcel ay nasoc ang isang general<br>dalá ang patauad na laong pamatáy. <br><br> Tadhanang mahigpit, ay malís pagdaca<br>houag mabucasan sa Reino n͠g Percia,<br>sa munting pag souáy búhay co ang dusa;<br>sinonód co,t, útos n͠g Hari co,t, amá. <br><br> N͠guni,t, sa púso co,i, matamis pang lubha<br>natulóy naquitíl ang hiningáng aba<br>houag ang may búhay na nagugunita<br>ibá ang may candóng sa Lan͠git co,t, toua. <br><br> May anim na n͠gayóng taóng ualang licat<br>nang linibot libot na casama,i, hirap...."<br>nápatiguil dito,t, sila,i, may nabat-yág<br>nagsa-salitaan sa loób nang gúbat.}} k105lboqxqtbagqiazbu02pk73jaczp 100 2231 28046 25871 2021-05-03T00:40:45Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sinigang na Baboy]] sa [[Pagluluto:Sinigang na Baboy]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki [[Image:Sinigang na Baboy.jpg|thumb|right|325px]] ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 kilo || laman ng baboy |- | 1 tasa suka || (paumbong) |- | ½ kutsarita || asukal |- |4 piraso || mais (buo lamang) |- | 1 tali || talong |- | 1 tali || kangkong, pinutol sa 2" ang haba |- | 1 tali || okra |- | 1 tali || sigarilyas, pinutol sa 1" ang haba |- 3 piraso || talbos ng kamote (buo lamang) |} ==Paraan ng pagluto== # Hugasan ang mga sangkap gaya ng baboy,kamatis,sampalok,gabi,sitaw,kangkong,sigarilyas at okra. # Pakuluan sa aparteng kalderong may kaunting tubig,ilagay ang nahiwa na kamatis at sampalok. # Kapag lumambot na ang karne ay ilagay ang buong gabi. # Kapag malambot na ang gabi ay isabay ang sitaw, kangkong, sigarilyas at okra. # Haluin at ilagay ang nilagang kamatis sa pinggan at hiwain ng naayon sa laki at ihulog sa sabaw ng sinigang. # Haluin ang sampalok at ligisin ito sa pinaglagaang tubig at salain bago itimpla sa sabaw ng sinigang. # Isama ang asin ayon sa alat at asim. [[Kaurian:Luto sa baboy]] [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] [[en:Cookbook:Sinigang]] eqd3owstbfu31sfsdm9x2yxdlttf5bo 100 2232 27702 21885 2021-05-02T03:04:45Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Dinuguan]] sa [[Pagluluto:Dinuguan]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki [[Image:Dinuguan.jpg|thumb|320px|right]] ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kilo | lamang loob ng baboy, |- | 1 | piraso | tenga ng baboy, |- | 1 | buo | bawang, pinipit ay ginayat |- | 1 | buo | sibuyas, hiniwang manipis |- | 3 | buo | kamatis, hiniwang maliliit |- | 1 | tasa | dugo ng baboy |- | 2 | piraso | sili (turo) |- | ½ | tasa | suka |- | ½ | kutsarita | asin |- | 1 | kusarita | oregano |- | 2 | kutsarita | patis |} ==Paraan ng pagluto== # Linisin ang mga laman-loob at tenga ng baboy at pakuluan nang ilang sandali sa kaunting tubig. Hanguin at hiwa-hiwalayin nang may kaliitan. # Igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. # Isunod ang hiniwang laman-loob. # Timplahan ng patis. # Hayaang kumulo nang ilang sandali bago isama ang 2 tasa ng pinakuluang sabaw ng baboy. # Takpan at pakuluin. # Isama ang oregano. # Ihulog ang dugo at haluing dahan-dahan. # Kung minsan maalat ang dugo kaya't tikman kung ayos ang alat at dagdagan ng asin kung kinakailangan. # Haluhaluin habang hindi pa kumukulo upang hindi makurta o magbuo-buo ang dugo. # Kapag maluwat nang kumukulo ang sabaw na may dugo ay saka timplahan ng suka. # Huwag naman haluin hanggang hindi kumukulo. # Ibabaw ang mga sili at patayin ang apoy. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] cabv85y6x076hteberlaf7f350e986n 100 2233 27772 25726 2021-05-02T04:10:11Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Humba]] sa [[Pagluluto:Humba]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kilo | liempo ng baboy, hiniwang pakuwadrado |- | 1 | tasa | suka |- | ⅓ | tasa | toyo |- | 1 | kutsarita | dinikdik na bawang |- | ¼ | kutsarita | oregano |- | ½ | tasa | asukal |- | 1 | kutsarita | pamintang buo, dinurog |- | 1 | kutsarita | asin |- | 1 | dahon | laurel |- | 2 | tasa | tubig |- | 2 | piraso | tahure, niligis |- | ½ | tasa | tinadtad na tustadong mani |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa kaserola, ibabad ang liempo sa suka, toyo, bawang, oregano, asukal, paminta, asin at laurel nang 2 oras. # Magdagdag ng sapat na tubig para maluto ang baboy. # Lutuin hanggang lumambot. # Isama ang tahure at mani at lutuin hanggang lumapot ang sarsa. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] h2m4vvyrc5o8wgggljt0fs5y9h281x9 100 2234 27662 27661 2021-05-02T02:47:55Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chicken Curry]] sa [[Pagluluto:Chicken Curry]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kilong | manok |- | 2 | pirasong | sibuyas |- | 2 | pirasong | siling berde,na malalaki |- | ½ | kutsarita na | curry powder |- | 2 | tasang | gata ng niyog |- | ½ | tasang | purong kakang-gata |- | ½ | kutsaritang | asin |- | ½ | kutsaritang | pamitang durog |- | 3 | butil ng | bawang |- | ¼ | tasa ng | mantika |- | ½ | tasa na | tubig |} ==Paraan ng pagluto== # Prituhin ang manok ngunit huwag gaanong papulahin. # Sa dalawang sibuyas, ang isa ay hiwain nang pino. Malaki naman ang gawing hiwa sa isa pang sibuyas. # Hiwain sa 3-4 ang siling berde. # Pitpitin ang bawang at papulahin sa mantika. # Isunod ang sibuyas na pino ang hiwa. # Makaraan ang ilang sandali ay magkakasabay na ihulog ang manok, sibuyas (malalaki ang hiwa) at sili. # Tunawin ang curry powder sa tubig at isama sa gata ng niyog. Ibuhos ito sa manok. # Timplahan ng asin at pamintang durog. # Pakuluin hanggang lumambot ang manok at lumapot ang sabaw. Kung hindi pa lumalambot ang manok at natutuyuan na ang sabaw, dagdagan pa ng ½ tasang gata at ½ tasang tubig. # Kung malambot na ang manok at halos manuyo ang sabaw ay ibuhos ang kakang-gata o purong gata. # Halu-haluin at lutuin pa ng mga 1 minuto at patayin ang apoy. [[Category: Luto sa manok]] [[Category: Lutuing Pilipino]] klf6rgni40k0lswnbvfd31ksqa6ijh4 0 2235 5254 2008-05-01T09:51:13Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Maruyang Saging]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Maruyang Saging]] gsqz6brh6d1ckla4sgck7l1e58kjvbd 100 2236 27842 5255 2021-05-02T07:32:01Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Maruyang Saging]] sa [[Pagluluto:Maruyang Saging]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 6 | piraso | saging na saba |- | 1 | tasa | arina |- | 1 | kutsara | baking powder |- | 3 | kutsara | asukal |- | 2 | kutsara | atsuwete |- | 3 | tasa | mantika |} ==Paraan ng pagluto== # Papulahin ang tubig sa pamamagitan ng katas ng atsuwete. # Paghaluin ang arina, baking powder at asukal. # Ibuhos nang unti-unti ang tubig na pinapula ng atsuwete. Habang ibinubuhos ay haluin upang magpantay ang pagkakalapot ng arina. # Ihelera sa platitong malaki ang tatlong hiwa ng saging. Sa bawat saging ay hiwain nang pakuwadrado at manipis. # Buhusan sa ibabaw ang 3 kutsara na tinunaw na arina. # Magpakulo ng maraming mantika sa kawali at magtakal ng ⅓ tasang maruya. Prituhin hanggang maluto at lumutong nang bahagya. # Haguin ang patuluin. Budburan ng kaunting asukal sa ibabaw. [[Category: Merienda]] 5jxyigyqpblxc00hzv1n1s02slxfenl 100 2237 27699 12682 2021-05-02T03:02:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Daing na Bangus]] sa [[Pagluluto:Daing na Bangus]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | piraso | katamtamang laki ng bangus |- | 1 | buo | bawang, pinitpit na medyo buo-buo |- | 1 | kutsarita | dinikdik na paminta |- | 1 | kutsarita | asin |- | 1 | kutsara | suka |- | ½ | tasa | mantika |} ==Paraan ng pagluto== # Huwag kakaliskisan ang bangus. # Tanggalin ang hasang at iba pang mga lamang loob. # Biyakin ang bangus sa likod at kung lalaplapin, sa may gawing buong tinik ng bangus. # Alisan ng bituka at hugasan. # Kapag malinis na ang bangus, asinan na pantay ang pagkakaasin. # Budburan ng paminta at ibabaw ang bawang. # Iwanan ng mga 1 minuto nang pagkakaasin. # Pagkatapos ay buhusan ng suka at tignan kung lahat ng bangus ay nabuhusan ng suka. # Iwanan ng magdamag o mga 6 na minuto. # Prituhin sa mantika at hanguin kapag mamula. [[Category: Luto sa isda]] [[Category: Lutuing Pilipino]] ezz1cobig7r9ob72bx3e5y2hznltn9l 100 2238 27620 23775 2021-05-02T02:29:16Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bopis]] sa [[Pagluluto:Bopis]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kilo | baga at puso ng baboy |- | 2 | piraso | sibuyas |- | 4 | piraso | kamatis |- | 2 | piraso | siling pula, tinadtad |- | 3 | butil | bawang |- | ¾ | tasa | suka |- | ½ | kutsarita | asin |- | ½ | kutsarita | pamintang durog |- | 2 | tasa | tubig |} ==Paraan ng pagluto== # Pakuluan nang ilang sandali sa tubig ang baga. # Hugasan at tadtarin nang pino. # Tadtarin din nang maliliit ang puso ng baboy. # Hiwang panggisa ang gawin sa sibuyas at kamatis. # Pitpitin ang bawang. # Papulahin sa mantikang kumukulo ang bawang. # Isunod ang kamatis at sibuyas # Ihulog nang magkasabay ang baga at puso. # Sabawan ng 1 tasang tubig. # Timplahan ng asin at pamintang durog. # Takpan at hayaang kumulo. # Kapag natuyuan ng sabaw, lagyan ng 1 tasang tubig at suka. # Huwag hahaluin. Takpan at hayaang kumulo. # Isama ang tinadtad na siling pula. # Hintayin matuyuan ng sabaw bago hanguin. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 3xjmvct7y39ocejnku4x62osdhspssc 0 2239 24109 12878 2020-01-31T02:49:01Z 175.176.83.227 /* Buod */ wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|24| A = Bakit, Ama Ko?! | B = Mariing Hampas ng Langit sa Bayan | K = Sa Ngalan ng Pag-ibig | Nilalaman = ==Buod== {{rquote|right|<center><i>"Ako ang [[Aladin]] sa [[:w:Kaharian ng Persya|Persyang]] Siyudad, anak ng balitang [[:w:Sultan|Sultang]] [[Ali-Adab]]. ... Sa madlang gerang dinaanan, 'di ako naghirap ng pakikilaban para nang bakahin ang pusong matibay ni Fleridang irog na [[:wikt:tinatangisan|tinatangisan]]. ... At nang [[:wikt:magbiktorya|magbiktorya]] sa [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanyang]] S'yudad, pagdating sa Persya ay binilanggo agad. At ang ibinuhat na kasalanan ko, 'di pa utos niya'y iniwan ang hukbo; at nang mabalitang [[:wikt:reyno'y|reyno'y]] nabawi mo, noo'y hinatulang pugutan ng ulo. Tadhanang mahigpit ay [[:w:nalis|nalis]] [[:wikt:pagdaka|pagdaka]], huwag mabukasan sa Reyno ng Persiya. ... Sinunod ko't utos ng hari ko't ama."</i></center>|[[Aladin]]|[[Florante at Laura]]}} Sa unang salaysay ni [[Aladin]] habang namimighati sa mga dinaanang pasakit ukol kay [[Flerida]], ipinakilala niya muna ang sarili bilang si Prinsipe Aladin ng [[:w:Kaharian ng Persya|Persya]], anak ng [[Sultan Ali-Adab]]. Matapos niyon, nilibot nina Aladin at [[Florante]] ang gubat habang itinutuloy ang pagsasalaysay tungkol naman sa kanyang buhay. Ayon kay Aladin, hindi malalagpasan ng hirap na dinaanan niya habang ipinaglalaban si Flerida mula sa kanyang ama kahit ang mga [[:w:digmaan|digmaan]] niyang kinabaka bilang isang [[:w:mandirigma|mandirigma]]. Matapos noon, isinalaysay niya naman ang kanyang [[:w:bilangguan|pagkabilanggo]] at kasabay na [[:w:bitay|bitay]] sa [[:w:pagpugot|pagpugot]] sa Persya pagkagaling niya sa [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]] nang pinamunuan niya ang pananakop ng mga [[:w:Moro|Moro]] rito. Ang kaparusahang ito ay dahil daw sa pag-iwan niya sa kanyang [[:w:hukbo|hukbo]] nang hindi pa iniuutos ng kanyang ama, at pagkatalo; makikita sa [[Florante at Laura/Kabanata 18|Kabanata 18]] iniwan niya ito sa kanyang [[Heneral Osmalic]], at sa [[Florante at Laura/Kabanata 25|susunod na kabanatang]] ito ay isang panakip-butas lamang sa isang pansariling hinahangad ng kanyang amang si Ali-Adab. Kinabukasan ng kanyang pagkakakulong, siya ay iniligtas ng isang [[:w:heneral|heneral]] dahil sa [[:w:patawad (batas)|pagpapatawad]] sa kanya ng kanyang ama; ngunit ito pa nga ay ikinalulungkot ni Aladin, at higit na hinihiling niya pang mamatay kundi niya makakasama si Flerida. Kasama sa kapatawarang iyon ang kanyang paglisan ng Persya, at hindi na manumbalik dito kundi siya ay bibitayin. Sa huli, kanyang isinalaysay na siya ay anim na taong nang naglilibot sa kagubatan bago niya iniligtas si Florante bago napatigil sa pagsasalita nang kanilang napakinggan ang pagsasalitaang bukod pa sa kanila sa loob ng gubat. ==[[Flerida]]== [[Image:DianaLouvre.jpg|160px|left|Isang [[:w:estatuwa|estatuwa]] ni [[:w:Diana (mitolohiya)|Diana]]|thumb]] :''Punong artikulo: [[Florante at Laura/Mga tauhan at tagpuan#Flerida]]'' Si '''[[Flerida]]''' {{IPA|['flɛrida]}} ay ang minamahal ni [[Aladin]]. Sa kabanatang ito, siya ay inilalarawan ni Aladin sa dalawang paraan. ===[[:w:Diana (mitolohiya)|Diana]]=== :''Punong artikulo: [[Mitolohiyang Romano/Mga diyosa/Diana]]'' Si '''[[:w:Diana (mitolohiya)|Diana]]''' {{IPA|[di'jana]}} ang [[:w:diyosa|diyosa]] ng [[:w:pangangaso|pangangaso]], at sinasamba sa kanyang pista tuwing [[:w:Agosto 13|Agosto 13]]. Siya ay lubhang iganagalang ng mga mabababang uri. ===[[:w:Huri|Huri]]=== Sa [[Islam]], ang mga '''[[:w:Huri|Huri]]''' {{IPA|[hu'rɪ]}} ay mga [[:w:babae|babae]] ng [[:w:ganda|kagandahan]] na karaniwang inilalarawan bilang [[:w:mahinhin|mahihinhin]], [[:w:birhen|birhen]], magaganda ang mata, kagaya ng [[:w:perlas|perlas]], mabibilog at malalaki ang [[:w:dede|dedeng]] hindi lumalaylay, kasama ng mga kasinggulang, walang [[:w:regla|regla]] at [[:w:anak|anak]], bata panghabang-buhay, dalisay, maganda, maputi, at iba pa. Si reymond santiago ang bumuntis Kay laura }} j6mnhuj79kyvm6tui8mkdf7lvyfpcgi 0 2240 17472 17471 2016-02-08T12:58:16Z Ah3kal 2270 Ibinalik ang mga pagbabago ni [[Special:Contributions/112.198.103.6|112.198.103.6]] ([[User talk:112.198.103.6|Usapan]]) patungo sa huling rebisyon ni [[User:AiraBot|AiraBot]] wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|25| A = Sa Ngalan ng Pag-ibig | B = Bakit, Ama Ko? | K = Kamatayan sa Palaso ni Flerida | Kasalukuyan = Napakinggan nila'y ganitong saysay:<br>"Nang aking<ref>Si [[Flerida]] ang nagsasaysay dito at itinutukoy habang sinasaysayan niya si [[Laura]].</ref>[[:wikt:matatap|matatap]] na pupugutan<br>ang abang sinta<ref>Si [[Aladin]] ang itinutukoy ni [[Flerida]].</ref> kong nasa [[:w:bilangguan|bilangguan]],<br>nagdapa sa yapak ng [[:w:hari|haring]]<ref>Ito ang [[Sultan Ali-Adab]].</ref> [[:wikt:sukaban|sukaban]].". <br><br> "Inihinging-tawad ng luha at daing<br>ang kaniyang anak na mutya ko't giliw;<br>ang sagot ay kundi kusa kong tanggapin<br>ang pagsinta niya'y 'di patatawarin." <br><br> "Ano'ng gagawin ko sa ganitong bagay?<br>Ang sinta ko kaya'y hayaang mamatay?<br>[[:wikt:napahinuhod|Napahinuhod]] na ako't nang mabuhay<br>ang [[:w:prinsipe|prinsipeng]] irog na [[:wikt:kahambal-hambal|kahambal-hambal]]!" <br><br> "Ang 'di [[:wikt:nabalinong|nabalinong]] matibay kong dibdib<br>ng suyo ng hari, bala at [[:wikt:paghibik|paghibik]],<br>naglambot na kusa't kumain sa sakit<br>at nang mailigtas ang buhay ng ibig. <br><br> "Sa tuwa ng hari, pinawalan agad<br>dahil ng aking luhang pumapatak;<br>dpuwa't tadhanang umalis sa s'yudad<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:siyudad|siyudad]]" sa pagpapahulugang "[[:wikt:bayan|bayan]]"/"[[:wikt:bansa|bansa]]", hindi bilang isang [[:w:lungsod|lungsod]].</ref><ref>Ang [[:w:Kaharian ng Persya|Kaharian ng Persya]] ang itinutukoy dito.</ref><br>at sa ibang lupa'y kusang [[:wikt:mawakawak|mawakawak]]." <br><br> "Pumanaw sa [[:w:Kaharian ng Persya|Persya]] ang irog ko't buhay<br>na hindi man kami nagkasalitaan;<br>[[:wikt:tingni|tingni]] kung may luha akong ibubukal<br>na maitutumbas sa dusa kong taglay!" <br><br> "Nang iginaganya sa loob ng [[:wikt:reyno|reyno]]<br>yaong pagkakasal na kamatayan ko,<br>aking naakalang [[:wikt:magdamit-gerero|magdamit-gerero]]<br>at kusang magtanan sa [[:wikt:real|real]] palasyo." <br><br> "Isang hatinggabing kadilimang lubha,<br>lihim na [[:wikt:naghugos|naghugos]] ako sa bintana;<br>walang kinasama kung hindi ang nasa —<br>matunton ang sinta kung nasaang lupa." <br><br> "May ilan nang taon akong naglagalag<br>na pinapalasyo ang bundok at gubat;<br>dumating nga rito't kita<ref>Sina [[Flerida]] at [[Laura]] ang itinutukoy.</ref>'y nailigtas<br>sa masamang nasa niyong taong sukab<ref>Si [[Adolfo]] ang itinutukoy nang tinangka niyang [[:w:Panghahalay|halayin]] si [[Laura]] bago siya pinatay ni [[Flerida]].</ref> <br><br> Salita'y nahinto sa biglang pagdating<br>ng [[Duke Florante]]'t [[Prinsipe Aladin]];<br>na pagkakilala sa boses ng giliw,<br>ang gawi ng puso'y 'di mapigil-pigil. <br><br> Aling dila kaya ang [[:wikt:makasasayod|makasasayod]]<br>ng tuwang kinamtan ng magkasing-irog?<br>Sa hiya ng sakit sa lupa'y lumubog,<br>dala ang kanyang [[:wikt:napulpol|napulpol]] na [[:wikt:tunod|tunod]]. <br><br> Saang kalangitan napaakyat kaya<br>ang ating Florante sa tinamong tuwa<br>ngayong tumititig sa ligayang mukha<br>ng kanyang [[Laura]]ng ninanasa-nasa? | Orihinal = Napaquingán nila,i, ang ganitóng saysay<br>"nang aquíng matatap na papupugutan<br>ang abáng sintá cong nasa bilanguan<br>nag dapa sa yapac nang Haring sucaban. <br><br> Inihin͠gíng tauad nang luha at daing<br>ang caniyang anác na mutya co,t, guiliu<br>ang sagót ay cundi cusa cong tangapin<br>ang pagsintá niya,i, di patatauarin. <br><br> ¿Anóng gagauín co sa ganitóng bagay?<br>¡ang sintá co caya,i, baya-an mamatáy!<br>napahinuhod na acó,t, nang mabúhay<br>ang Principeng írog na cahambal-hambál. <br><br> Ang dî nabalinong matibay cong dibdib<br>nang súyo nang hari, bála at pag hibic,<br>naglambót na cúsa,t, humain sa sáquit<br>at nang ma-iligtás ang búhay nang ibig. <br><br> Sa toua nang Hari, pinaualáng agád<br>ang dahil nang aquing lúhang pumapatác,<br>dapoua,t, tadhanang umalís sa Ciudad,<br>at sa ibáng lúpa,i, cúsang mauac-auac. <br><br> Pumanao sa Percia ang írog co,t, búhay<br>na hindî mang camí nagcasalita-an<br>¡tingní cong may lúha acóng ibubucál<br>na maitutumbás sa dusa cong tagláy! <br><br> Nang iguinagayác sa loob nang Reino<br>yaóng pagcacasál na camatayan co,<br>aquing na-acalang magdamit guerrero<br>cúsang magta-anang sa Real Palacio. <br><br> Isáng hatingabíng cadilima,i, lubhâ<br>lihim na naghunos acó sa bintana<br>ualáng quinasama cun hindî ang nása<br>matuntón ang sintá cong nasaang lúpa. <br><br> May ilán n͠g taón acóng nag lagalág<br>na pina-Palacio ang bundóc at gúbat<br>dumating n͠ga rito,t, quita,i, na iligtas<br>sa masamang nasa niyaong taong sucáb.... <br><br> Salita,i, nahinto na big-láng pagdatíng<br>n͠g duque Florante,t, principe Aladín,<br>na pagca-quilala sa voces n͠g guiliu<br>ang gaui n͠g puso,i, dî napiguil-piguil. <br><br> ¡Aling dila caya ang macasasayod<br>n͠g touang quinamtán ng magcasing irog<br>sa hiya n͠g sáquit sa lupa,i, lumubóg,<br>dalá ang caniang napulpól na túnod. <br><br> ¡Saang calan͠gitan na pa-aquiat cayâ<br>ang ating Florante sa tinamóng touá<br>n͠gayóng tumititig sa ligayang muchá<br>n͠g caniyang Laurang ninanása nasa.}} s610vl42u2h5r8ewad3rsm7og64y6m6 0 2242 8084 5694 2010-01-23T16:03:14Z CommonsDelinker 31 Replacing [[Image:Forest1.jpg]] with [[Image:A_deciduous_beech_forest_in_Slovenia.jpg]] (by [[commons:User:Bidgee|Bidgee]] because: File renamed). wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|25| A = Sa Ngalan ng Pag-ibig | B = Bakit, Ama Ko? | K = Kamatayan sa Palaso ni Flerida | Nilalaman = ==Lagom== {{rquote|right|<i><center>Napatigil dito't sila'y may namatyag, nagsasalitaan sa loob ng gubat. Napakinggan nila'y ganitong saysay:</center></i>|[[:w:Balagtas|Francisco Balagtas]]|[[Florante at Laura]]}} Kakatigil lamang magsalaysay ni [[Aladin]] ng kanyang buhay kay [[Florante]] sa [[Florante at Laura/Kabanata 24|huling kabanata]] nang makarinig sila ng mga nag-uusap na bukod pa sa kanila. Isinasalaysay sa kabanatang ito ang napakinggan nina Aladin at Floranteng pag-uusap nina [[Flerida]] at [[Laura]], at sa huli ang lubhang sayang di-malaralarawan ng pagkikita-kita nilang apat na nagmamahalan. ==Buhay ni [[Flerida]]== Sa unang pagsasalaysay ni [[Flerida]] kanyang isinabi kay [[Laura]]ng kakaalam niya lamang na [[:w:pagpugot|pupugutan]] si [[Aladin]], ang kanyang mahal, pagkatapos ng kanyang [[:w:bilangguan|pagkabilanggo]]. Sa takot ng pagkamatay ni Aladin, nagmakaawa siya sa ama nitong si [[Ali-Adab]], na siya ring [[:w:sultan|sultang]] ng [[:w:Kaharian ng Persya|Persya]], ang bansang ginaganapan ng pagsasalaysay, ama ni Aladin, at ang mismong humatol sa [[:w:kamatayan|kamatayan]] ni Aladin. Sumang-ayon naman si Ali-Adab ngunit nang may-pasubali; ang pasubaling ito ay ang tatanggapin niya ang pagsinta ni Ali-Adab. Ito ay dahil bukod kay Aladin, minamahal din ni Ali-Adab si Flerida; higit na bibigyanlinaw ito sa [[Florante at Laura/Kabanata 26|susunod na kabanata]]. [[Image:A_deciduous_beech_forest_in_Slovenia.jpg|left|Karamihan ng mga gubat ay masusukal; ito ay nagpapahirap sa paghahanap.|thumb|250px]] Sa huli, kahit kanyang kinasusuklaman nang lalong lahat, kanyang itinanggap ang alok ni Ali-Adab, na nagpakawala naman kay Aladin, at nagligtas ng kanyang buhay sa kamatayan. Ngunit bukod pa sa kanilang pinagkasunduan nina Flerida, itinakda rin ni Ali-Adab [[:w:pagpapatapon|pagpapatapon]] ni Aladin mula sa Persya, at ang pagbabawal sa pagbalik niya magpakailanman kundi siya ay ipapapatay; ito ay upang mapigil si Aladin sa pang-aagaw kay Flerida. Isinunod ni Aladin ang takda, na ikinalungkot naman ni Flerida dahil nangangahulugan itong hindi na sila magkikita nang muli. Sa araw ng [[:w:kasal|kasal]], na ikinasasaya ng buong Persya, at itinuturing ni Fleridang [[:w:kamatayan|kamatayan]], nina Ali-Adab at Flerida, si Flerida ay nagdamit-mandirigma, at umalis ng palasyo sa gamit ng bintana. Ito ay upang hindi niya mapakasalan si Ali-Adab, at mahanap si Aladin kung nasaan man siya napaparoon. Ang paghahanap na ito para kay Aladin ay nagtagal nang ilang taon. Maging ang mga bundok at gubat ay kanyang siniyasat hanggang makarating siya sa gubat na itong nasasalabas ng [[:w:Epiro (rehiyon)|Epirong]] kanyang ipinagsasalaysayan ngayon.}} gnpdwx90cofuun0qa2ivarkjgpebcmk 6 2243 5293 2008-05-05T02:22:44Z Felipe Aira 83 wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 10 2244 26360 20483 2021-01-13T03:21:12Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div class="infobox sisterproject"><div style="float: left; padding:10px;">[[File:YouTube full-color icon (2017).svg|60px|YouTube|center]]</div> <div style="margin-left: 60px;">Mayroong mga bidyo ang [[w:YouTube|YouTube]] tungkol sa [http://www.youtube.com/results?search_query={{{1|{{FULLPAGENAME}}}}} {{{2|{{FULLPAGENAME}}}}}].</div></div><noinclude>{{documentation}}</noinclude> 2tfwk8bpfl3prmd91wwdpy7jn73rram 0 2245 5896 5341 2008-09-10T10:29:12Z AiraBot 160 sa ngalan ni [[User:Felipe Aira]], nagtama ng baybay wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|26| A = Kamatayan sa Palaso ni Flerida | B = Sa Ngalan ng Pag-ibig | K = Pagwawakas | Kasalukuyan = Anupa nga't yaong gubat na malungkot,<br>sa apat ay naging paraiso'y lugod;<br>makailang hintong kanilang malimot<br>na may hininga pang sukat na malagot<ref>Itinutukoy dito si [[Adolfo]]ng kasalukuyang naghihingalo at malapit nang mamatay dahil sa pagpana sa kanya ni [[Flerida]].</ref>. <br><br> [[:wikt:sigabo|Sigabo]] ng tuwa'y unang dumalang-dalang,<br>dininig ng tatlo kay [[Laura]]ng buhay;<br>nasapit sa [[:wikt:reyno|reyno]] mula nang pumanaw<br>ang sintang naggubat, ganito ang saysay: <br><br> "'di lubhang nalaon noong pag-alis mo<ref>Si [[Florante]] ang ikinakausap ni [[Laura]].</ref>,<br>o sintang [[Florante]] sa [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanyang]] Reyno,<br>narinig sa baya'y isang piping gulo<br>na umalingawngaw hanggang sa palasyo."<ref>Si [[Laura]] ang nagsasalaysay.</ref> <br><br> "Ngunit 'di mangyaring [[:wikt:mawatas-watasan|mawatasan-watasan]]<br>ang bakit at [[:wikt:hulo|hulo]] ng bulung-bulungan;<br>parang isang sakit na 'di mahulaan<br>ng medikong pantas ang dahil at saan." <br><br> "'di [[:wikt:kaginsa-ginsa|kaginsa-ginsa]], palasyo'y nakubkob<br>ng magulong baya't baluting [[:wikt:soldados|soldados]];<br>(o, araw na lubhang kakilakilabot!<br>Araw na isinumpa ng galit ng [[:w:Diyos|Diyos]]!)<ref>Ipinapahiwatig ng [[:w:pangungusap|pangungusap]] na itong nasa loob ng mga [[:w:panaklong|panaklong]] na ito ay isinasaisip lamang ng nagsasalita ngunit hindi ibinibigkas.</ref>" <br><br> "Sigawang malakas niyong bayang gulo:<br>"Mamatay, mamatay ang [[Haring Linceo]]<br>na [[:wikt:nagmunakalang|nagmunakalang]] gutumin ang [[:wikt:reyno't|reyno't]]<br>lagyan ng [[:wikt:estangke|estangke]] ang kakani't trigo." <br><br> "Ito'y kay [[Adolfo]]ng kagagawang lahat<br>at nang magkagulo yaong bayang bulag;<br>sa ngalan ng [[:w:hari|hari]] ay [[:wikt:isinambulat|isinambulat]]<br>gayong ordeng mula sa dibdib ng [[:wikt:sukab|sukab]]<ref>Si [[Adolfo]] ang itinutukoy.</ref>." <br><br> "Noon di'y hinugot sa tronong luklukan<br>ang ama kong hari at pinapugutan;<br>may matuwid bagang makapanlumay<br>sa [[:wikt:sukab|sukab]] na puso't nagugulong bayan?" <br><br> "Sa araw ring yao'y maputlan ng ulo<br>ang tapat na loob ng mga [[:w:konseho|konseho]];<br>at hindi pumurol ang tabak ng [[:wikt:lilo|lilo]]<br>hanggang may mabait na mahal sa reyno." <br><br> "Umakyat sa trono ang [[:w:konde|kondeng]] malupit<br>at pinagbalaan ako nang mahigpit,<br>na kung 'di tumanggap sa haing [[:w:pag-ibig|pag-ibig]],<br>[[:wikt:dustang|dustang]] kamataya'y aking masasapit." <br><br> "Sa pagnanasa kong siya'y magantihan<br>at sulatan kita sa [[:w:Etolya|Etolyang]] Bayan,<br>pinilit ang pusong huwag ipamalay<br>sa lilo<ref>Si [[Adolfo]] ang itinutukoy.</ref> — ang aking kaayawa't suklam." <br><br> "Limang buwang [[:wikt:singkad|singkad]] ang hininging taning<br>ang kaniyang sinta't bago ko tanggapin;<br>ngunit ipinasyang tunay sa panimdim<br>ang pagpatiwakal kundi ka rumating." <br><br> "Niyari ang sulat at ibinigay ko<br>sa tapat na lingkod, nang dalhin sa iyo;<br>'di nag-isang buwa'y siyang pagdating mo't<br>nahulog sa kamay ni Adolfong lilo." <br><br> "Sa takot sa iyo niyong [[:wikt:palamara|palamara]]<ref>Si [[Adolfo]] ang itinutukoy.</ref><br>kung ika'y magbalik na may hukbong dala,<br>nang mag-isang [[:wikt:muwi|muwi]]<ref>Ipinaikling "[[:wikt:himutok|himutok]]" upang tumugma sa 12 [[:w:pantig|pantig]] ng bawat [[:w:taludtod|taludtod]].</ref> ay pinadalhan ka<br>ng may selyong sulat at sa haring pirma." <br><br> "[[:wikt:matanto|Matanto]] ko ito'y sa malaking lumbay<br>gayak na ang puso na magpatiwakal<br>ay siyang pagdating ni [[Menandro]] naman<br>kunubkob ng hukbo ang [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanyang]] Bayan." <br><br> "Sa banta ko'y siyang [[:wikt:tantong|tantong]] nakatanggap<br>ng sa iyo'y aking padalang [[:wikt:kalatas|kalatas]],<br>kaya't nang dumating sa Albanyang S'yudad<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:siyudad|siyudad]]" sa pagpapahulugang "[[:wikt:bayan|bayan]]"/"[[:wikt:bansa|bansa]]", hindi bilang isang [[:w:lungsod|lungsod]].</ref>,<br>[[:wikt:lobo|lobong]] nagugutom ang kahalintulad." <br><br> "Nang walang magawa ang Konde Adolfo<br>ay kusang tumawag ng kapuwa lilo;<br>dumating ang gabi umalis sa reyno<br>at ako'y dinalang gapos sa kabayo." <br><br> "Kapag dating dito ako'y dinarahas<br>at ibig [[:wikt:ilugso|ilugso]] ang puri kong ingat<ref>Itinutukoy ni [[Laura]] rito ang kanyang [[:w:pagkabirhen|pagkabirhen]].</ref>;<br>pana'y isang [[:wikt:tunod|tunod]] na kung saan buhat,<br>pumako sa dibdib ni Adolfong sukab." <br><br> Sagot ni [[Flerida]]: "Nang dito'y sumapit<br>ay may napakinggang binibining boses<br>na pakiramdam ko<ref>Si [[Flerida]] ang itinutukoy at nagsasalita.</ref>'y binibigyang-sakit,<br>[[:wikt:nahambal|nahambal]] ang aking mahabaging dibdib." <br><br> "Nang paghanapin ko'y ikaw ang [[:wikt:natalos|natalos]],<br>pinipilit niyong taong [[:wikt:balakiyot|balakiyot]];<br>hindi ko [[:wikt:nabata't|nabata't]] bininit sa busog<br>ang isang palasong sa [[:wikt:lilo'y|lilo'y]] tumapos ..." | Orihinal = Ano pa n͠gayaóng gúbat na malungcót<br>sa apat, ay naguíng Paraiso,t, lugód,<br>macailang hintóng caniláng malimot,<br>na may hinin͠gá pang súcat na malagót. <br><br> Sigabó ng toua,i, n͠g dumalang dalang<br>dinin͠gig n͠g tat-lo cay Laurang búhay,<br>nasapit sa Reino mula ng pumanao<br>ang sintang nag gúbat: ganitó ang saysay. <br><br> "Di lub-háng nalaon niyaóng pag alismo<br>ó sintáng Florante sa Albaniang Reino!<br>naringig sa baya,i, isang píping guló<br>na umalin͠gaon͠gao hangáng sa Palacio. <br><br> N͠guni,t, dî mangyaring mauatasuatasan<br>ang báquit, at húlo ng bulongbulon͠gan<br>parang isang saquít na di mahulaan<br>ng médicong pantás, ang dahil; at saan. <br><br> Dî caguinságuinsá Palacio,i, nacubcób<br>n͠g magulóng baya,t, baluting soldados<br>¡o arao nalubháng caquiquilabot!<br>¡arao na sinumpa n͠g galit n͠g Dios! <br><br> Sigauang malacás niyaóng bayang guló,<br>mamatáy mamatáy ang háring Linceo<br>na nagmunacalang gutumin ang Reino,t,<br>lag-yan nang Estanque ang cacani,t, trigo. <br><br> Ito,i, cay Adolfong cagagauáng lahat,<br>at n͠g magcaguló yaóng bayang bulág<br>sa n͠galan ng Hari ay isinambulat<br>gayóng órdeng mula sa dibdib n͠g sucáb, <br><br> Noón di,i, hinugot sa tronong luc-lucan<br>ang Amá cong Hari at pinapugutan<br>¿may matouíd bagáng macapang-lulumay<br>sa sucáb na puso,t, nagugulóng bayan? <br><br> Sa arao ring yao,i, naput-lán ng ulo<br>ang tapát na loob n͠g m͠ga consejo<br>at hindî pumuról ang tabác na lilo<br>hangang may mabait na mahal sa Reino. <br><br> Umacyát sa trono ang Condeng malupít,<br>at pinagbalaan acó n͠g mahigpít,<br>na cong dî tumangáp sa haying pag-ibig<br>dustáng camataya,i, aquing masasapit. <br><br> Sa pagnanasa cong siya,i, magantihán,<br>at sulatan quitá sa Etoliang bayan,<br>pinilit ang púsong houag ipamalay<br>sa lilo, ang aquing ca-ayaua,t, suclám. <br><br> Limáng bouang singcád ang hin͠ging taning<br>ang caniyáng sinta,i, bago co tangapín;<br>n͠guni,t, pinasiyáng túnay sa panimdím,<br>ang mag patiuacál cundî ca dumatíng. <br><br> Niyari ang sulat at ibinigáy co<br>sa tapát na lingcód, n͠g dalhín sa iyó;<br>dî nag-isang bua,i, siyáng pagdatíng mo,t,<br>nahulog sa camáy ni Adolfong lilo. <br><br> Sa tacot sa iyó niyaóng palamara<br>cong acó,i, magbalíc na may hocbóng dalá<br>n͠g mag-isáng moui ay pinadalhánca<br>n͠g may Sellong súlat at sa Haring firma. <br><br> Matanto co ito,i, sa malaquíng lumbay<br>gayác na ang puso na mag-patiuacál<br>ay siyáng pagdating ni Minandro namán<br>quinubcób n͠g hocbó ang Albaniang bayan. <br><br> Sa banta co,i, siyang tantóng nacatangáp<br>ng sa iyo,i, aquing padaláng calatas<br>caya,t, n͠g dumating sa Albaniang Ciudad,<br>Lobong nagugutom ang cahalintulad. <br><br> Nang ualáng magauá ang Conde Adolfo<br>ay cúsang tumauag n͠g capoua lilo<br>dumatíng ang gabí umalís sa Reino<br>at aco,i, dinalang gapús sa cabayo. <br><br> Capagdatíng dito aco,i, dinadahás<br>at ibig ilugsó ang puri cong ingat,<br>mana,i, isang túnod na cong saán búhat<br>pumáco sa dibdib ni Adolfong sucáb...." <br><br> Sagót ni Flerida "nang dito,i, sumapit<br>ay may napaquingang binibining voses<br>na paquiramdám co,i, binibig-yáng sáquit<br>nahambál ang aquing mahabaguíng dibdib. <br><br> Nang paghanaping co,i, icáo ang nataós<br>pinipilit niyaóng táuong balaquiót,<br>hindi co nabata,t, bininit sa búsog<br>ang isang palasóng sa lilo,i, tumapos..."}} 615ytz74tfne0hd6qe40uitqifml6r2 0 2246 5695 5394 2008-08-24T12:20:50Z AiraBot 160 sa ngalan ni [[User:Felipe Aira|Felipe Aira]], pinalitan ang mga banyagaing salita ng mga katutubong katumbas wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|26| A = Kamatayan sa Palaso ni Flerida | B = Sa Ngalan ng Pag-ibig | K = Pagwawakas | Nilalaman = ==Lagom== {{rquote|left|<center><i>Yaong gubat na malungkot, sa apat ay naging paraiso'y lugod. ... dininig ng tatlo kay [[Laura]]ng buhay.</i></center>|[[:w:Francisco Balagtas|Francisco Balagtas]]|[[Florante at Laura]]}} Sa kabanatang ito, isinasalaysay ni [[Laura]] kina [[Aladin]], [[Flerida]] at [[Florante]] ang mga nangyari noong umalis si Florante upang bawiin ang [[:w:Etolya (rehiyon)|Etolya]] mula sa mga [[:w:Turko (pangkat etniko)|Turkong]] [[:w:mananakop|mananakop]]; sa pagsasalaysay na ito, ibinibigyanlinaw ang pagkamatay ng [[Haring Linceo]] at [[Duke Briseo]], at ang pagkamit ng [[Konde Adolfo]] ng lubos na kapangyarihan. Ito ay habang si Flerida ay nagsalaysay din ng tungkol naman sa kung paano niya iniligtas si Laura mula sa [[:w:kahalayan|kahalayan]] ni Adolfo. ==Mga pagsasalaysay== ===Paglakas ni [[Adolfo]]=== [[Image:Slave laborers at Buchenwald.jpg|right|Pangmatagalang nakakasira ng mga [[:w:bahagi (anatomiya)|bahagi ng katawan]] ang [[:w:pagkagutom|pagkagutom]] kaya karaniwan itong inaayawan|thumb|235px]] Ayon kay [[Laura]], noong kakaalis pa lamang ni [[Florante]] sa [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]] papuntang [[:w:Etolya (rehiyon)|Etolya]] upang bawiin ito sa mga [[:w:Turko (pangkat etniko)|Turkong]] [[:w:mananakop|mananakop]], mayroong isang [[:w:sabi-sabi|sabi-sabing]] napakabilis na kumakalat. Sa sabi-sabing itong karaniwang ipinapalagay na ipinakalat ni [[Adolfo]] o ng kanyang mga lingkod sa ilalim ng kanyang utos, isinasabing iniutos daw ng [[Haring Linceo]]ng harangan ang imbakan ng [[:w:kakanin|kakanin]] at [[:w:trigo|trigo]], ang [[:w:pangunahing pagkain|pangunahing pagkain]] ng karamihan ng mga kalinangan, upang gutumin ang mga [[:w:Albanes (pangkat etniko)|mamamayan ng Albanya]]. Sa paniniwala at galit ng [[:w:taumbayan|taumbayan]], sila ay [[:w:welga|nagwelgang]] mamatay ang Haring Linceo. Ginamit ni Adolfo ang paniniwalang ito upang agawin ang kapangyarihan, at bilang bagong [[:w:hari ng Albanya|hari ng Albanya]], iniutos niya ang [[:w:pagpugot|pagpugot]] ng [[Haring Linceo]], at ng [[:w:kaginoohan|kaginoohan]], kasama na roon ang [[Duke Briseo]]; ngayon nalaman na rin ni Florante ang buong salaysay ng pagkamatay ng kanyang ama. Pagkatapos ng lahat ng iyon, ipinilit ni Adolfong [[:w:pag-ibig|ibigin]] siya ni Laura kundi siya ay mamamatay. Humingi ng limang buwang taning si Laura upang makapagpasya, ito ay upang patagalin ang kanyang pagsagot, at upang mahintay pa ang pagbalik ni Florante dahil sa kanyang sulat na gagawing humihiling ng pagbalik ni Florante. Kundi man makabalik si Florante, higit na pipiliin niya pa raw na [[:w:pagpapakamatay|magpakamatay]]. Matapos ang isang buwan, nakatanggap si Florante ng isang sulat na kanyang isinunod, hindi ang mula kay Laura kundi ang [[:w:patibong|pamatibong]] na sulat ng Konde Adolfong humihiling ng kanyang pagbalik nang mag-isa, at lubhang ikinalungkot ito ni Laura. Dahil hindi si Florante ang nakatanggap ng sulat, natanggap ito ni [[Menandro]] at ng kanyang [[:w:hukbo|hukbo]]. [[Image:Brazilarcher.jpg|Isang lalakeng [[:w:pamamana|namamana]]|thumb|170px|left]] ===Pagbagsak ni [[Adolfo]]=== Nang palapit na ang pagpapakamatay ni [[Laura]], dumating naman si [[Menandro]] at ang kanyang hukbo, at kinubkob ang [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]] mula kay [[Adolfo]]. Hindi ito kayang malabanan ng Konde Adolfo, kaya, kasama ng kanyang mga lingkod, umalis siya ng Albanya nang kasama si Laura gamit ang [[:w:kabayo|kabayo]]. Idinala ni Adolfo si Laura sa gubat na ipinagsasalaysayan niya ngayon, at dito siya ay pinagtangkaang [[:w:panghahalay|halayin]] ni Adolfo. Dito sa panahong ito, dumating at nagsimula nang magsalaysay si [[Flerida]]ng lumigtas kay Laura sa [[:w:pamamana|pagpana]] kay Adolfo upang mapigilan siya sa kanyang balak gawin. }} sz09ul08h5fbtc2eof4bof1er4og4v1 0 2247 5897 5701 2008-09-10T10:29:20Z AiraBot 160 sa ngalan ni [[User:Felipe Aira]], nagtama ng baybay wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|awit|27| A = Pagwawakas | B = Kamatayan sa Palaso ni Flerida | Kasalukuyan = Di pa napapatid itong pangungusap,<br>si [[Menandro]]'y siyang pagdating sa gubat;<br>dala'y [[:wikt:ehersito't|ehersito't]] si [[Adolfo]]'y hanap,<br>nakita<ref>ni [[Florante]]</ref>'y katoto ... laking tuwa't galak! <br><br> Yaong [[:wikt:ehersitong|ehersitong]] mula sa [[:w:Etolya|Etolya]],<br>ang unang nawika sa gayong ligaya:<br>"[[:wikt:biba|Biba]] si [[Florante]]ng [[:w:Hari|Hari]] sa [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]]!<br>Mabuhay, mabuhay ang [[Prinsesa Laura]]!"<ref>Ang [[:w:hukbo|hukbo]] ang nagwiwika nito.</ref> <br><br> Dinala sa [[:wikt:reynong|reynong]] ipinagdiriwang<br>sampu ni [[Aladin|Aladi't]] ni [[Flerida]]ng hirang,<br>kapuwa tumanggap na mangabinyagan;<br>magkakasing sinta'y naraos na kasal. <br><br> Namatay ang bunying [[Sultan Ali-Adab]],<br>[[:wikt:nuwi|nuwi]]<ref>Ang [[:w:aspeto ng pandiwa|aspeto ng pandiwang]] ito ay makaluma, at hindi na ginagamit sa kasalukuyang [[:w:Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa kasalukuyang Tagalog, ito ay "[[:wikt:umuwi|umuwi]]". Parehong salita ay mula sa pandiwang [[:w:uwi|uwi]].</ref> si Aladin sa [[:w:Kaharian ng Persya|Persiyang]] Siyudad<ref>Ginagamit ang "[[:wikt:siyudad|siyudad]]" sa pagpapahulugang "[[:wikt:bayan|bayan]]"/"[[:wikt:bansa|bansa]]", hindi bilang isang [[:w:lungsod|lungsod]].</ref>;<br>ang [[:w:Duke|Duke]] Florante sa trono'y naakyat,<br>sa piling ni Laurang minumutyang liyag. <br><br> Sa pamamahala nitong bagong [[:w:hari|hari]],<br>sa [[:w:kapayapaan|kapayapaan]] ang [[:wikt:reyno'y|reyno'y]] nauwi;<br>rito nakabangon ang [[:wikt:nalulugami|nalulugami]]<br>at napasatuwa ang nagpipighati. <br><br> Kaya nga't nagtaas ang kamay sa langit,<br>sa pasasalamat ng bayang tangkilik;<br>ang hari't ang [[:w:reyna|reyna'y]] walang iniisip<br>kundi ang magsabog ng awa sa kabig. <br><br> Nagsasama silang lubhang [[:wikt:mahinusay|mahinusay]]<br>hanggang sa nasapit ang payapang bayan<ref>Ibang salita para sa [[:w:mundo ng mga patay|mundo ng mga patay]].</ref>;<br>tigil aking [[:wikt:Musa't|Musa't]] kusa kung lumagay<br>sa yapak ni Selya't dalhin [[:wikt:yaring|yaring]] ay, ay! | Orihinal = Dî pa napapatid itóng pan͠gun͠gusap<br>si Minandro,i, siyang pagdating sa gúbat<br>dala,i, Ejército,t, si Adolfo,i, hanap<br>naquita,i, catoto ¡laquíng toua,t, galác! <br><br> Yaong Ejércitong mula sa Etolia<br>ang unang nauica sa gayóng ligaya<br>Viva si Floranteng hari sa Albania<br>Mabuhay mabuhay ang Princesa Laura!" <br><br> Dinalá sa Reinong ipinag diriuang<br>sampu ni Aladi,t, ni Fleridang hírang<br>capouà tumangáp na man͠gag-binyágan:<br>magca-casing-sinta,i, naraos nacasál. <br><br> Namatáy ang bun-yíng Sultan Ali Adab<br>noui si Aladin sa Perciang ciudad:<br>ang Duque Florante sa Trono,i, naac-yát<br>sa siping ni Laurang minumut-yáng liyág. <br><br> Sa pamamahala nitóng bagong Hari<br>sa capayapaan ang Reino,i, na-uli<br>dito nacaban͠gon ang nalulugámi<br>at napasa-toua ang nag-pipighatî. <br><br> Cayâ n͠ga,t, nagta-ás ang camáy sa Lan͠git<br>sa pasasalamat n͠g bayang tangquilic<br>ang Hari,t, ang Reina,i, ualáng naiisip<br>cundî ang magsabog ng aua sa cabig. <br><br> Nagsasama silang lubháng mahinusay<br>hangang sa nasapit ang payápang bayan,<br>Tiguil aquing Musa,t, cúsa cang lumagáy<br>sa yápac ni CELIA,T, dalhín yaring ¡Ay! ... ¡Ay!}} 7qfm2qemdrddypdf1jxmucnrr4sju3y 0 2248 22696 22695 2019-02-21T11:16:37Z 119.94.169.151 wikitext text/x-wiki {{Florante at Laura|paliwanag|27| A = Pagwawakas | B = Kamatayan sa Palaso ni Flerida | Nilalaman = ---- [[Image:Ejdzej and Iric wedding communion-03.jpg|Isang [[:w:makabago|makabagong]] [[:w:kanluraning kalinangan|kanluraning]] [[:w:Kristiyano|Kristiyanong]] [[:w:kasal|kasal]]|thumb|300px|right]] Ang kabanatang ito ay ang[[:w:lagom|lagom]] mga nangyari matapos magkita-kita ang apat na nag-iibigang sina [[Aladin]] at [[Flerida]], at sina [[Florante]] at [[Laura]] sa gubat. Nasasaad sa kabanatang itong habang nagsasalita si Flerida roon sa [[Florante at Laura/Kabanata 26|huling kabanata]], biglang dumating ang isang [[:w:hukbo|hukbong]] naghahanap kay [[Adolfo]]ng, malamang upang [[:w:pagkabilanggo|bilangguin]] o [[:w:parusa|parusahan]], mula sa [[:w:Etolya|Etolya]]; ang hukbong ito ay pinamumunuan ni [[Menandro]], kaya naman ang pagdating nito ay lubhang ikinasaya ni Florante dahil si Menandro ang kanyang [[:w:matalik na kaibigan|matalik na kaibigan]], at ang parehong hukbong kumubkob sa [[:w:Kaharian ng Albanya|Albanya]], at [[:w:pagpapatiwalag|nagpatalsik]] kay Adolfo mula sa trono. Isinigaw ng hukbong ito ang kanilang paggalang sa mga bagong pinuno ng Kaharian ng Albanyang sina Florante at Laura. Matapos niyon, bumalik sila sa [[:w:kaharian|kaharian]], at doon ipinagdiwang ang [[:w:binyag|pagbibinyag]] nina Aladin at Flerida sa [[:w:Kristiyanismo|Kristiyanismo]], at ang kanilang pagpapakasal, pati na rin ang kina Florante at Laura. Tumagal ang panahon, at namatay na rin ang [[Sultan Ali-Adab]], ang ama ni Aladin, kaya umuwi na siya at si Flerida pabalik ng [[:w:Kaharian ng Persya|Persya]] upang maging bagong pinuno nito. Sa pamumuno ni Florante bilang bagong [[:w:hari|hari]] ng Albanya, naging mapayapa ang [[:w:kaharian|kaharian]] hanggang sa kanyang kamatayan.}} nx48y07m7bm4b5q52rcy80v7dfhbdsj 0 2249 25693 23945 2020-07-27T09:00:39Z 2001:4451:82B6:FC00:2DAA:8C61:1EE0:A7BF wikitext text/x-wiki Punong Salita Ang araling ito ay naglalarawan ng isang gubat at ng isang binatang lalaki na nakagapos sa isang puno. Inilarawan ang gubat bilang isang madilim dahil hindi makapasok ang sinag ng araw dahil sa mga malalaking puno gaya ng higera at sipres. Ang mga baging naman na namimilipit sa sanga ng kahoy ay puno ng tinik, may bulo ang mga bunga nito na nagbibigay-sakit kapag itoy kinain. Ang mga bulaklak sa nagtayong kahoy ay nakikiayon sa nakakahilong mabahong amoy ng gubat at karamihan sa mga hayop na gumagala rito ay syerpente at tigre na may masasamang loob. Ang gubat na ito ay malapit sa pinto ng Aberno Reyno na pinamumunuan ni Pluto na inilarawan bilang isang masungit at ang kanyang mga nasasakupang lupain ay dinidiligan niya ng tubig na galing sa ilog Kosito na makamandag ang tubig. Sa gitna ng malungkot na gubat ay may isang lalaking nakatali sa puno, inilarawan siya bilang isang binatang lalaki na maayos ang tindig kahit nakatali na ang kamay, paa’t liig, makinis ang kanyang balat, at ang kanyang pilik-mata’t kilay ay parang isang arko. 65mj4m2jl0ivkwqdqavsi4gion65myo 100 2252 28045 5389 2021-05-03T00:40:34Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Singkamasang Pato]] sa [[Pagluluto:Singkamasang Pato]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | buo | pato |- | 2 | kutsara | arina |- | 3 | kutsara | mantika |- | 3 | piraso | singkamas (katamtaman ang laki) |- | ½ | kutsaria | asin |- | ½ | kutsarita | paminta |} ==Paraan ng pagluto== # Ilagay ang mantika sa malaking kaldero. # Kung mainit na, ilagay ang nilinis na pato. # Lutuin dahan-dahan samantalang binaligtad paminsan-minsan upang maging timbang ang pagkakaluto. # Gawin ang kaparaanang ito hanggang sa pumula ang pato. # Kapag pumula na, alisin sa kaldero at haluan ng arinang tinunaw sa kaunting sabaw. # Isalin ang sarsa sa pamamagitan ng salaan, papunta sa isang mangkok. # Banlawang mabuti ang kaldero at ibalik ang sarsa kasama ang pato. # Takpan mabuti at ipagpatuloy ang pagluluto sa mahinang apoy sa loob ng kalahating oras. # Talupan ang mga singkamas. # Pagkatalop ay tapyasan para makagaw ng mga bilog-bilog na hiwa ng singkamas. # Lutuin sa mantika samantalang binubudburan ng kaunting asukal ang ibabaw at hayaang nakasalang hanggang sa pumula nang bahagya. # Ilagay sa mainit na pinggan o malaking bandehado ang pato at iayos sa paligid nito ang singkamas. # Isalin sa ibabaw ang sinalang na sarsa. [[Category: Lutuing Pilipino]] lmgjtk0a1qb185e4f9cwl57zh35gl8h 100 2253 27933 6450 2021-05-02T12:17:05Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pinasingawang Pato]] sa [[Pagluluto:Pinasingawang Pato]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | buo | pato, nilinis na mabuti at wala ng balahibo |- | 3 | kutsara | kabute na hiniwa ng pakuwadrado |- | ¼ | tasa | apulid |- | ¼ | tasa | labong |- | ½ | kutsarita | katas ng luya |- | ½ | kutsarita | asin |} ==Paraan ng pagluto== # Linisin munang mabuti ang pato. # Alisin ang mga buto nito pagkalinis. # Punasan ng asin ang buong pato sa pamamagitan ng kamay. # Ilagay ang mga palaman (kabute, apulid, labong) at itabi muna ng isang oras. # Pagkaraan nito, basin ng katas ng luya at isang tasang sabaw na inihanda. # Taliin ang leeg ng pato at pasingawan ng 2 ½ oras sa ''double boiler''. # Pagkaluto, maari na itong hanguin at ihaing mainit pa. [[Category: Lutuing Pilipino]] trebrsk6hbv5piwy9at5xekjepqsdni 100 2254 27870 5392 2021-05-02T08:33:30Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Nirelyenong Dila ng Baka]] sa [[Pagluluto:Nirelyenong Dila ng Baka]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | piraso | dila ng baka |- | 1 | ulo | bawang |- | 1 | kutsarita | paminta |- | 1 | kutsarita | asin |- | ½ | tasa | sausage |- | ½ | tasa | giniling na hamon |- | ½ | tasa | Chorizo de Bilbao |- | ¼ | kilo | giniling na baboy |- | 3 | buo | itlog |- | 1 | tasa | mantika |} ==Paraan ng pagluto== # Linising mabuti ang dila. # Pakuluin sa tubig na may asin. # Kayasin ang panlabas na balat para matanggal ang parang maputi-puting balat na nakakapit sa dila. # Dahan-dahan lamang ang pag-alis para hindi sumama ang laman nito. # Kung malinis, banlawan ng sandali upang maging malinis na malinis na. # Hiwain ng manipis at pahaba. Huwag puputulin ang dila. # Lagyan ng panlaman (iba pang sangkap). # Taliin. # Iprito sa mantika ang may lamang dila hanggang sa pumula ang itsura nito. # Pagkatapos pakuluan sa tatlong tasang tubig na may kasamang sibuyas, alak, asin at dahong laurel. # Ipagpatuloy ang pagpapakulo hanggang sa maluto ito. # Pagkaluto ilagay sa isang bandehado. # Gayakan ng isang gilit na kintsay. [[Category: Luto sa baka]] [[Category: Lutuing Pilipino]] gn6pdvkk1t72r2cp22gio3ir2do4sl2 10 2256 26841 26608 2021-02-18T04:01:56Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki <includeonly>{{NapilingAklat/aklat}}{{clear}}<br/> <h2 style="margin:0; background:#ddcef2; font-size:120%; font-weight:bold; border:1px solid #afa3bf; text-align:left; color:#000; padding:0.2em 0.4em">[[Talaksan:Nuvola apps kdict.svg|20px]] Napiling aklat pambata</h2> {{NapilingAklat/aklat pambata}}{{clear}}<br/> <h2 style="margin:0; background:#ddcef2; font-size:120%; font-weight:bold; border:1px solid #afa3bf; text-align:left; color:#000; padding:0.2em 0.4em">[[Talaksan:Nuvo!a rosquilla.svg|20px]] Napiling resipi</h2> {{NapilingAklat/resipi}}{{clear}}<br/> </includeonly><noinclude>{{Documentation}}</noinclude> 2vkfrn2yxfqmlqty84x24wuz0yn2d1t 10 2257 27334 26833 2021-02-26T06:08:48Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki [[Image:Sycomoros old.jpg|200px|center]] Ang '''[[Florante at Laura]]''' ay isang aklat na isinulat sa awit ni Francisco Balagtas.<!-- Ito ay nangangahulugang ang mga taludtod nito ay naglalaman ng 12 pantig, habang ang mga saknong naman nito ay naglalaman ng 4 na taludtod. Nagsisimula ang salaysay nito mula sa isang binatang naghihirap na nakagapos sa isang puno ng [[:w:Higera|higera]], hanggang sa isang masayang pagtatapos at pagkamatay ng [[Konde Adolfo]], ang pangunahing kontrabida sa salaysay. Ang awit ay pinanahon sa bandang ika-15 siglo, ang panahon ng pananakop ng [[:w:Imperyong Otomano|Imperyong Otomano]] sa [[:w:Kaharian ng Albanya|Kaharian ng Albanya]]. At isa sa mga katangian nito ang paggamit ng mga makalumang salita sa Tagalog, at ang pag-aalis ng letrang "i" sa ilang mga pandiwa, paghihiwalay ng pang-akop mula sa inaangkupan nitong mga salita, at pagdaragdag ng mga salitang karaniwang hindi ginagagamit, katulad ng dagdag na pantangi, upang upang mapagkasya sa 12 pantig. --> 02cbq6irhoqmqy4apzmqd4k44kes7u6 10 2258 27172 5422 2021-02-22T02:27:25Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly><indicator name="featured">[[File:Cscr-featured.svg|25px|Napiling aklat|link=Wikibooks:Mga napiling aklat]]</indicator>[[Kategorya:Mga napiling aklat]]</includeonly><noinclude> Ang suleras na ito ay naglalagay ng isang maliit na bituin ([[Image:LinkFA-star.png|width=14px|height=14px]]) sa kanang sulok ng pinakamataas na bahagi ng isang artikulo para maipaliwanag na yung artikulo na yun ay isang [[Wikibooks:Mga napiling aklat|napiling aklat sa Wikibooks]]. Dapat ang template na ito ay nakalagay sa ilalim ng artikulo. ==Silipin din== *{{[[Template:Napiling tala|Napiling tala]]}} *{{[[Template:Napiling portal|Napiling portal]]} [[Category:Mga suleras]] </noinclude> mm1ufnrmep35p5myy9ga2bxo6tcqak4 14 2259 5418 2008-05-11T00:33:39Z Felipe Aira 83 Bagong pahina: [[Category:Mga kategorya]] wikitext text/x-wiki [[Category:Mga kategorya]] rwi4k2029qaf71t55dghmb2uazdpc6h 100 2260 28008 5423 2021-05-03T00:23:08Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Saging na Pastillas]] sa [[Pagluluto:Saging na Pastillas]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kilo | saging na saba |- | 1 | buo | mantikilya |- | 3 | guhit | asukal (o 300 gramo) |} ==Paraan ng pagluto== # Pakuluan ang hinog na sabang saging. Hiwain sa sukat na 3 sentimetro ang lapad. # Lagyan ng ½ tasang tubig sa bawat 2 tasang hiniwang saging at haluin ng maigi. # Paghaluin ang asukal at saging sa kawali. Hayaang maluto sa mahinang apoy. # Haluin ng pantay. Ilipat sa mixing bowl na may waxed paper. # Patagin at pagulungan ng rolling pin hanggang magining 1 sentimetro na lang ang kapal. # Lagyan ng mantikilya at budburan ng asukal. Hiwain ng 4 sentimetro x 1 sentimetro kada piraso. # Palamigin bago balutin sa cellophane. [[Category: Merienda]] s4hoh0f6aspn82dkopem3mt7edsd472 100 2261 27998 5424 2021-05-03T00:19:44Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Suman sa Moron]] sa [[Pagluluto:Suman sa Moron]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | guhit | malagkit na bigas (100 gramo) |- | 200 | gramo | margarina |- | 2 | guhit | ordinaryong bigas (200 gramo) |- | ½ | guhit | mani (50 gramo) |- | 3 | shell | gata ng niyog |- | 1 | kutsara | chocolate syrup |- | 4 | guhit | puting asukal (400 gramo) |} ==Paraan ng pagluto== # Paghaluin ang malagkit at ordinaryong bigas at pakuluan sa gata hanggang maging pino. # Ihalo ang natitirang rekado, maliban sa dahon ng saging. Pakuluan hanggang lumagkit. # Ibalot sa dahon ng saging ayon sa nais na laki. # Pakukuan ang suman hanggang maluto. [[Category: Merienda]] h3c1fo48fhookexf7venvku8sthdfh2 100 2262 27919 5427 2021-05-02T11:59:49Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pastillas de Gabi]] sa [[Pagluluto:Pastillas de Gabi]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | tasa | murang gabi, laga na at tinadtad |- | 1 | lata | gatas na kondensada (300 mL) |- | 1 | tasa | pinung asukal (confectioner's sugar) |- | ½ | tasa | asukal (ordinaryo) |} ==Paraan ng pagluto== # Paghaluin ang gabi at gatas sa kondensada at iblender hanggang maging pino. # Ilagay sa kawali at iluto sa mahinang apoy. # Pag malapot na, ilagay ang pinung asukal (confectioner's sugar) # Ituloy ang pagluluto hanggang sa ito ay halos manuyo na. # Isalin sa bandehado na pinahidan ng mantikilya. Hiwain sa nais na laki. # Pagulungin sa asukal (ordinaryo). # Ihain o ibalot sa cellophane. [[Category: Merienda]] jqcg3norq4ge8xnazdmg4p77zszuuv8 100 2263 27966 5428 2021-05-02T13:21:46Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Puto Caramba]] sa [[Pagluluto:Puto Caramba]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ½ | tasa | arina |- | 1 | tasa | maliit na hipon |- | ½ | tasa | cornstarch |- | 1 | tasa | pinipig |- | ½ | tasa | tubig |- | 1 | buo | sibyas, tinadtad |- | 1 | tasa | kalabasa, hiniwa ng manipis at pahaba |- | 1 | tasa | mantika para sa pagpiprito |} <br> '''Sawsawan''' <br> {| class="wikitable" |- | ¼ | tasa | suka |- | 1 | buo | bawang, pinitpit |- | ¼ | kutsarita | asin |- | ¼ | kutsarita | paminta |} ==Paraan ng pagluto== # Paghaluin ang arina, constarch at tubig, haluin hanggang lumapot. # Ihalo ang mga natitirang sangkap maliban sa mantika. Haluing mabuti. # Painitin ang mantika sa kawali. # Kutsarahin at bilugin ng ayon sa gustong laki ang puto caramba at iprito ng lubog sa mantika. # Iprito ito hangang maging maging kulay kayumangi at malutong. # Ihain kasama ang sawsawang suka na may bawang, paminta at asin. [[Category: Merienda]] 9r0u1yza1zkcs2cba96fvkarfmw5m8h 100 2264 27610 5429 2021-05-02T02:22:22Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Binagol]] sa [[Pagluluto:Binagol]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ¾ | tasa | kinudkod na hilaw na gabi |- | 1 | tasa | gata ng niyog (galing sa 2 katamtamang niyog) |- | ¾ | tasa | asukal na pula |- | 4 | buo | katamtamang laki ng malinis na bao ng niyog (4 ½" diyametro ang bilog at 2" taas) |- | ½ | lata | gatas kondensada |} ==Paraan ng paggawa== # Pagsama-samahin at lutuin habang hinahalo ng 6 na minuto ang unang 3 sangkap sa katamtamang lakas ng apoy. # Hinaan ang apoy at lutuin pa ito ng 10 minuto. # Idagdag ang gatas kondensada at lutuin pa ng 20 minuto, ituloy ang paghahalo. # Lagyan ng niluto ang mga malinis na bao, gumawa ng butas sa gitna ng niluto at ilagay doon ang pula ng itlog. # Takpan ng masa na niluto ang ibabaw. # Hangurin ang masa sa ibabaw ng bao hanggang sa maging patag ito. # Takpan ng 2 patong ng dahon ng saging ang bao at talian ito ng mahigpit. # Lutuin sa pasingawan ng kalahating oras. 12 piraso ang magagawa nito. [[Category: Merienda]] 9ll9vb86mo12fg4q3scplpng6mx4r69 100 2265 27794 5430 2021-05-02T06:03:32Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Karioka]] sa [[Pagluluto:Karioka]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 | tasa | rice flour |- | 3 | tasa | gata ng niyog |- | ¾ | tasa | makapuno |- | 1 | tasa | pulang asukal |- | 1 | tasa | mantika |} ==Paraan ng Pagluto== # Paghaluin ang rice flour at 2 tasa ng gata ng niyog. # Kapag naging malabnaw ay idagdag ang makapuno. # Gumagamit ng 2 kutsara sa paghulma ng bilog, gumawa ng 1 ½ pulgada na pabilog. # Ilagay agad sa kawali at iprito ito sa mantika. # Para sa sarsa, magpakulo ng 1 tasa ng niyog at pulang asukal hanggang maging malapot. Ihulog ang karioka sa sarsa o ibulog ang sarsa sa karioka. [[Category: Merienda]] c8tgi11ujdl8pu370ixbj84a4k0h2be 100 2266 27833 5431 2021-05-02T07:14:55Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Maja de Ube]] sa [[Pagluluto:Maja de Ube]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 3 | tasa | gata ng niyog, walang tubig |- | 1 | tasa | sariwang gatas |- | 1 | tasa | gatas na ebaporada |- | 1 | tasa | tubig |- | 5 | piraso | dahon ng pandan |- | 2 | tasa | puting asukal |- | 4 | tasa | ube, binalatan, pinakuluan at dinurog ng pino |- | 1 | kutsara | asin |- | ¼ | tasa | mantikilya |- | ¾ | tasa | cornstarch |} ==Paraan ng pagluto== # Haluing maigi ang lahat ng sangkap sa kawa. Siguraduhin na walang bukol ang masa. Iluto sa katamtamang lakas ng apoy. # Hinaan ang apoy kapag ang maja ay nagsimulang kumulo. # Haluin ng tuloy-tuloy upang hindi masunog. Kapag ito ay magsimulang kuminang, ang maja ay luto na. # Ilipat agad sa isang hulmahan. Alisin ang dahon ng pandan. # Hiwain at ihain ng malamig. Lagyan ng tustadong kindkid na niyog. [[Category: Merienda]] 6rnk5s7bkbrkt476kcz1mbvwwri2hoc 100 2267 27889 5432 2021-05-02T09:50:36Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Nilupak na Saging]] sa [[Pagluluto:Nilupak na Saging]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 4 | tasa | hilaw na saging, niluto at binayo |- | ½ | tasa | pulang asukal |- | 2 | tasa | kinudkod na niyog, katamtaman ang tigas |- | ½ | kutsara | banilya |} ==Paraan ng pagluto== # Paghaluin lahat ng sangkap at bayuhin muli. # Haluing mabuti ang lahat ng sangkap. # Ilagay sa isang lalagyan at hiwain ayon sa gustong itsura. [[Category: Merienda]] 8abgwqf8599nqa61mtet6z4bkdxchfg 100 2268 27888 10607 2021-05-02T09:49:26Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Nilupak na Cassava]] sa [[Pagluluto:Nilupak na Cassava]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 3 | kilo | kamoteng kahoy |- | 2 | lata | gatas na kondensada |- | 2 | guhit | kinudkod na niyog (200 gramo) |- | 4 | kutsara | mantikilya, tinunaw |} ==Paraan ng pagluto== # Balatan at hiwain nang pakuwadrado ang kamoteng kahoy. # Pakuluan hanggang maging pino at hindi soggy. # Durugin o kaya i-blender. # Pagkatapos durugin, ilipat ito sa kaserola. # Ilagay ang gatas, kinudkod na niyog at mantikilya. # Haluing maigi habang nakasalang sa mahinang apoy ang kalan. [[Category: Merienda]] myzfm7hd23wblmeo5tecgeq4ozjlde7 100 2269 27609 27608 2021-05-02T02:21:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bilo-bilo]] sa [[Pagluluto:Bilo-bilo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | tasa | gata (unang piga) |- | 2 | tasa | gata (pangalawang piga) |- | 1 | tasa | malaking sago |- | 1 | tasa | maliit na sago |- | 1 | tasa | malagkit na arina, bilo-bilo |- | 1 | tasa | pulang asukal |- | 2 | dahon | pandan |} ==Paraan ng pagluto== # Ilagay ang pulang asukal at 2 tasa ng pangalawang gata sa isang kaserola. # Ilagay ang dahon ng pandan at sago. Pakuluin. Lutuin ng 10 minuto. # Haluin ang nilutong sago sa pinaghalong gata at pulang asukal. Idagdag ang bilo-bilo. # Patuloy na haluin hanggang maluto ang bilo-bilo. Malalaman kung luto na ang bilo-bilo kung lumulutang na ito sa ibabaw ng kumukulong gata. # Kapag luto na ang bilo-bilo, hinaan na ang apoy. Timplahan at dagdagan ng asukal kung kinakailangan. # Pagkatapos ay idagdag na din ang unang gata ng niyog. # Haluin ang mga sangkap hanggang maging malapot. Kapag malapot na ay alisin na ito sa kalan. Ilagay sa mangkok. [[Category: Merienda]] 4o0thjar8htrwt1vq4973v6yydknl0w 100 2270 28014 5435 2021-05-03T00:26:06Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Steak Teppanyaki]] sa [[Pagluluto:Steak Teppanyaki]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" | ¼ | kilo | tenderloin, hiniwang pakuwadrado |- | 2 | kutsara | mantika |- | 3 | butil | bawang, dinikdik |- | 1 | piraso | red bell pepper, hiniwang manipis |- | 1 | piraso | karot, hiniwang manipis |- | 1 | tasa | toge |- | ½ | tasa | toyo |} ==Paraan ng pagluto== # Timplahan ang tenderloin ng asin at paminta. # Painitin ang mantika sa kawali. # Igisa ang bawang hanggang mamula-mula. # Iprito ang tenderloin hanggang lumambot. # Idagdag ang mga gulay at lutuin hanggang lumambot. # Timplahan ng toyo ayon sa panlasa. [[Category:Luto sa baka]] 5fs0onmst04gabie1jf1uazpibpeiba 100 2271 27847 27846 2021-05-02T08:04:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Omelet]] sa [[Pagluluto:Omelet]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ⅓ | tasa | mantika |- | 2 | butil | bawang, tinadtad |- | 1 | tasa | ginayat na sibuyas |- | 8 | piraso | bacon, hiniwa |- | 8 | piraso | kamatis (banlian, balatan at hiwain) |- | 2 | piraso | green bell pepper (ihawin, balatan at hiwain pahaba) |- | ½ | kutsarita | asin |- | ½ | kutsarita | paminta |- | ⅓ | tasa | mantikilya |- | 8 | piraso | itlog, binati |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika sa kawali. Igisa ang bawang, sibuyas, bacon, kamatis at sili. # Timplahan at lutuin hanggang lumambot. # Alisin sa kawali at isalin sa lalagyan. # Painitin uli ang kawali at tunawin ang mantikilya. # Hayaang uminit at pagkatapos ay ibuhos ang kalahato ng binating itlog. # Hintayin itong mabuo at isalin sa pinggan. # Ipaibabaw ang kalahati ng mainit na ginisang gulay. # Ulitin ang ganitong paraan sa nalalabing itlog at gulay. [[Category: Almusal]] jx3ku21zqiw4eytwcbp337mh46ftgbe 100 2272 27802 5438 2021-05-02T06:17:26Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kinilaw na Tuna]] sa [[Pagluluto:Kinilaw na Tuna]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ¼ | kilo | tuna fillet |- | 1 | ulo | bawang, dinikdik |- | 1 | piraso | katamtamang laki ng luya, hiniwang ¼ pulgada |- | 1 | piraso | pulang siling labuyo, hiniwang ¼ pulgada |- | 1 | piraso | berdeng siling labuyo, hiniwang ¼ pulgada |- | 1 | tasa | suka |- | ½ | tasa | kalamansi juice |- | ¼ | tasa | gata ng niyog |- | ½ | kutsarita | asin |- | ½ | kutsarita | asin |} ==Paraan ng pagluto== # Hugasan ang tuna fillet, alisin ang natitirang balat at mga tinik. Hiwain nang tig-isang pulgada. # Ilagay sa isang lalagyan at budburan ng paminta at asin. # Haluing mabuti. Ibuhos ang suka at haluin muli. # Takpan ang lalagyan at palamigin nang 2 oras. # Alisin ang sabaw ng fillet. Isama ang kalamansi juice, bawang, siling labuyo, luya at sibuyas. # Haluin muli at palamigin nang 20 minuto. # Isama na ang gata ng niyog at ihaing malamig. [[Category: Luto sa isda]] [[Category: Lutuing Pilipino]] t2598ipi9vfyulph5o3bbcegf4c74i7 100 2273 27742 27741 2021-05-02T03:31:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ginataang Langka]] sa [[Pagluluto:Ginataang Langka]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | tasa | hilaw na hinimay |- | 1 | buo | langka, hinimay |- | 1 | buo | bawang, pinitpit |- | 2 | piraso | siling labuyo |- | 2 | katamtamang laki | niyog, kinudkod |- | 1 | tasa | tubig |} ==Paraan ng pagluto== # Lagyan ng kaunting tubig ang kinudkod na niyog sa palanggana, lamasin at pigain at itabi ang kakang gata. # Kunin uli ang katas ng niyog hanggang pangatlo. # Ilagay sa kaldero ang mga gata (pangalawa at pangatlo) at pakuluan. # Halu-haluin hanggang sa kumulo muli. # Matapos kumulo ng 1 minuto, ihulog ang langka, bawang at isunod ang puso ng saging at kakang gata ng niyog. # Huwag titimplahan ng asin hangga't titikman kung kulang ang alat. # Pag malapot-lapot na at luto na ang langka, timplahan ng siling labuyo at patayin ang apoy. [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Lutuing Pilipino]] jc2umznadm4i0ioh6z64fczesl370cs 100 2274 27599 5441 2021-05-02T02:13:34Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Beef Stroganoff]] sa [[Pagluluto:Beef Stroganoff]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ½ | kilo | sirloin, hiniwang manipis |- | 2 | kutsara | mantikilya |- | 1 | tasa | hiniwang mushroom |- | 2 | piraso | sibuyas, tinadtad |- | 1 | butil | bawang, tinadtad |- | 2 | kutsara | mantikilya |- | ½ | tasa | tubig |- | 1 | piraso | beef bouillon cube |- | ½ | kutsarita | asin |- | ½ | kutsarita | paminta |- | 1 | tasa | sour cream |- | ½ | kutsarita | mustard |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantikilya sa kawali at igisa ang mushrooms, bawang at sibuyas. Isalin sa pinggan. # Magdagdag ng mantikilya sa kawali. Iprito ang karne hanggang pumula. # Idagdag ang tubig, bouillon cube at timplahan ayon sa panlasa. # Hintaying kumulo at pagkatapos ay hinaan ang apoy. # Takpan at palambutin ang karne. # Ilagay ang ginisang mushrooms. # Ibuhos ang sour cream at mustard. # Painitin nang hindi kumukulo. # Maaring ibuhos sa ibabaw ng mainit na kanin. [[Category: Luto sa baka]] jv4dp6objnpw45c011k53rh9z0vzksi 100 2275 28057 28056 2021-05-03T00:44:27Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tocino]] sa [[Pagluluto:Tocino]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 | kilo | kasim ng baboy, hiniwang maninipis |- | ½ | bote | 8 oz. lemon-lime softdrink (tulad ng 7-up o Sprite) |- | 4 | kutsara | toyo |- | 3 | kutsara | asukal na pula |- | 5 | butil | bawang, pinitpit na mabuti |- | 3 | kutsara | mantika |} ==Paraan ng pagluto== # Ihiwa nang manipis ang kasim. # Ihiwalay ang mga bahaging malitid, itabi para sa ibang lutuin tulad ng [[Adobong Baboy]]. # Ibabad ng maninipis na hiwa ng kasim ng baboy sa toyo, asukal, bawang at lemon-lime na softdrink sa isang container. # Halu-haluin ito para magpantau ang pagkakababad. # Hayaang nakababad sa loob ng isang magdamag o 8 oras. <br> Pagkatapos ibabad ng magdamag o 8 oras, maaari nang iluto ang tocino sa pamamagitan ng pagprito nito sa 3 kutsarang mantika. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] s2l2i7r7um0jk8j9xgyrfokaa4r0slu 100 2289 27803 9189 2021-05-02T06:17:55Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Krema ng Sopas na Mais]] sa [[Pagluluto:Krema ng Sopas na Mais]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 4 | tasa | de lata o sariwang mais, kinudkod |- | 2 | | pula ng itlog |- | 2 | kutsara | mantikilya |- | 2 | kutsara | harina |- | 4 | tasa | gatas - (2 tasang gatas evaporada at 2 tasang tubig) |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ilagay ang mais sa double boiler kasama ng 3 tasang gatas at lutuin sa loob ng 20 minuto. #Gumawa ng puting sarsa mula sa mantikilya, harina, at ng pinaghalong gatas at mais. #Lagyan ng asin na pangpalasa at lutuin ng 5 pang minuto. #Batihing mabuti ang pula ng itlog at ilagay sa natitirang tasa ng gatas na malamig. #Ihalo ang timplang ito sa sopas. Lutuin sa loob ng 1 o 2 minuto, patuloy ang paghalo. #Kung nais ang sopas na di malapot dagdagan ng tubig. Haluin at ihain. [[Kaurian:Sopas]] [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] 1tgsp7vmp9epu8qof3oi0cerb2vsv54 100 2290 27805 9190 2021-05-02T06:22:59Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Krema ng Sopas na Patatas]] sa [[Pagluluto:Krema ng Sopas na Patatas]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |8 || katamtamang laki ||patatas, hiniwang kudrado |- |2 || kutsarita || asin |- |⅛ || kutsarita || nutmeg (kung mayroon) |- |2 || katamtamang laki || sibuyas, ginayat |- |2 || kutsara || mantikilya |- |1 || kutsara || parsley, ginayat |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ilagay ang patatas at sibuyas sa lutuan na may sapat na tubig para makalubog. #Lagyan ng asin. #Takpan at lutuin hanggang sa lumambot ang patatas. #Durugin sa tubig. #Idagdag ang natitirang mga sangkap. # Ulit-ulitin ang paghalo, subali't huwag pakukuluin. #Palamutihan ng parsley at ihain ng mainit. [[Kaurian:Sopas]] [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] k06kp7gpqiv0wlgw1u32q9syyjw64gp 100 2291 27971 5493 2021-05-02T13:36:07Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sopas de Bawang]] sa [[Pagluluto:Sopas de Bawang]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |5 || butil || bawang |- |5 || || manipis na hiwang tinapay |- |2 || kutsara || mantika |- |2 ½ || tasa || tubig |- |5 || || itlog |- |1 || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Iprito ang bawang sa kaunting mantika hanggang sa magsimulang mamula #Pagkatapos ilagay ang tinapay. #Lagyan ng kaunting asin. #Ibuhos ang kumukulong tubig dito. #Pakuluin sa loob ng 1 minuto. #Lagyan ng binating itlog kung nais maging malapot ang sopas. #Ihain. [[Category: Sopas]] [[Category: Lutuing Pilipino]] hlim9mg5oxnsvm11u9r7djg1jcxcd1g 100 2292 28041 5495 2021-05-03T00:39:14Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sinabawang Mais]] sa [[Pagluluto:Sinabawang Mais]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || kutsara || manitika o margarina |- |1 || buo || malaking sibuyas, tinadtad |- |2 || tasa || tubig |- |2 || buo || patatas, hiniwahiwa |- |2 || malaking tangkay || celery at mga dahon, hiniwa-hiwa |- |1 ½ || kutsara|| asin |- |2 ||lata|| cream of corn |- |2 ||tasa|| gatas evaporada |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang mantika o margarina at lutuin ang sibuyas hanggang malasado. #Sa isang malaking kaldero, ilagay ang sumusunod na apat na sangkap, lutuin hanggang sa lumambot ang patatas. #Idagdag ang mais at gatas, painitin unti-unti hanggang sa maging napakainit, na malimit hinahalo. #Ihain na may ginayat na parsley na nakabudbod sa ibabaw. [[Category: Sopas]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 9z44zf3zqgkl10z7wiahgdfwupjp31l 100 2293 27974 5497 2021-05-02T13:40:46Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sopas na may Sariwang Gisantes]] sa [[Pagluluto:Sopas na may Sariwang Gisantes]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || tasa || gisantes na walang balat |- |4 || tasa || tubig |- |1 || buo || maliit na sibuyas, ginayat na pino |- |2 || buo || maliit na patatas, walang balat at ginayat na manipis |- |1 || kutsara || mantikilya o margarina |- |1 || || pula ng itlog |- |1 || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pakuluin ang gisantes hanggang sa lumambot. #Salain at ingatan ang tubig, mga 4 na tasa. #Paraanin ang gisantes sa pinong salaan, at alisin ang mga balok. #Iprito ang sibuyas sa mantikilya. #Ilagay sa kawali ang tubig na pinaglutuan, sibuyas, mantikilya at ginayat na patatas. #Lagyan ng katamtamang asin. #Pakuluin at haluin hanggang sa ang patatas ay madurog. #Ihalo ang pula ng itlog na binating mabuti. [[Category: Sopas]] [[Category: Lutuing Pilipino]] k8cubs5prkjcd00itj73hfrcb7v8hzt 100 2294 27970 9187 2021-05-02T13:27:05Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sopas na Kalabasa]] sa [[Pagluluto:Sopas na Kalabasa]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |3 ||tasa || kinuadradong gayat na kalabasa |- |1 ||katamtamang laki|| ng sibuyas, tinadtad |- |2 ||butil || bawang, pinitpit |- |2 ||buo || kamatis na tinadtad |- |1 ||tasa|| gatas |- |1 ||tasa|| ginayat na siling pula at berde, kudrado |- |1 ||kutsarita|| asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa ang bawang, sibuyas, kamatis. #Saka ilagay ang ginayat na kinuadradong kalabasa. #Lagyan ng tubig at saka bayaang kumulo sa loob ng 10 minuto. #Para sumarap ang lasa palaputin sa gatas. Ihain ng mainit. [[Kaurian:Sopas]] [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] 96wcpvbpd1eewp7ca1qyj3gex2ksw64 100 2295 27831 5500 2021-05-02T07:13:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Madaliang Sabaw]] sa [[Pagluluto:Madaliang Sabaw]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || buo || maliit na sibuyas |- |1 || butil || bawang |- |2 || piraso ||dahon ng laurel |- |2 ||kutsarita || mantika |- |1 ||kutsarita || katas ng kalamansi |- |1 ||lata||(10 onsang) tomato sauce |- |1 ||tasa || tubig na pangsabaw |- |2 ||tasa || piniritong ginayat na tokwa |- |4 ||piraso || hiniwang tinapay (French bread o pandesal) |- |} ==Paraan ng pagluto== #Lutuin ang bawang, sibuyas, dahon ng laurel sa mantika hanggang lumambot. #Idagdag ang ginayat na tokwa, tubig na pangsabaw, katas ng kalamansi at tomato sauce. #Pakuluin, takpan, bayaang kumulong dahan-dahan hanggang 5 minuto. #Sandukin at ibuhos sa tinustang tinapay na nasa mga mangkok. [[Category: Sopas]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 3ux042q91yoit023af40s28nhoempua 100 2296 27806 9191 2021-05-02T06:24:21Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Krema ng Sopas na Pipino]] sa [[Pagluluto:Krema ng Sopas na Pipino]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |3 ||katamtamang laki|| ng pipino |- |3 ||kutsara|| mantikilya |- |1 ||tasa|| harina |- |6 ||tasang|| binantuang gatas (3 tasang gatas evaporada at 3 tasang tubig) |- |2 || ||binating pula ng itlog |- |1 ||kutsarita ||asin |- |1 || pakete || soda crackers |- |} ==Paraan ng pagluto== #Talupan ang mga pipino, hati-hatiing pahaba, alisin ang mga buto at saka hiwain ng maninipis. #Tunawin ang mantikilya sa lutuan at lutuin ang mga pipino hanggang sa nanganganinag subali't hindi mapula. #Ilahok ang harina at haluing mabuti. #Unti-unting idagdag ang gatas patuloy na hinahalo. #Salain ang niluluto sa salaan at pakuluin uli sa lutuan. #Lagyan ng kaunting asin. #Alisin sa apoy at ilagay ang binating pula ng itlog. #Ihain kasama ng soda crackers. [[Kaurian:Sopas]] [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] 51nd64h4yqtp9g3c9qanbl65jr9x9gg 100 2297 27886 5505 2021-05-02T09:48:46Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Nilagang Gulay]] sa [[Pagluluto:Nilagang Gulay]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¼ ||tasa|| harina |- |1 ||kutsara || asin |- |1 ||kutsarita || paprika |- |4 ||tasa || gluten, hiniwa-hiwa ng 1 pulgada |- |2 ||tasa || tokwa, kinuadradong maliit |- |1 ||katamtamang laki|| na sibuyas, ginayat |- |2 ||butil || bawang |- |1 ||kutsarita|| asukal |- |1 ||kutsara|| katas ng kalamansi |- |3 ½ ||tasa || tubig |- |6 ||katamtamang laki || carrot, hinati |- |1 ||tasa|| kintsay hiniwa-hiwa |- |8 ||katamtamang laki ||ng patatas, hinati |- |8 ||buo || maliit na puting sibuyas |- |} ==Paraan ng pagluto== #Paghaluin ang unang apat na mga sangkap; pagulungin ang glulen sa timplada. #Papulahin ng maganda ang lahat ng panig sa 3 kutsaritang mainit na mantika. #Idagdag ang ginayat na sibuyas, bawang, katas ng kalamannsi at tubig. #Takpan at painilin (huwag pakuluin) sa loob ng 20-30 minuto. #Idagdag ang gulay, takpan at lutuin hanggang lumambot na ang lahat ng gulay. [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 5fanp463xen1jssbne6wogee6hres1j 100 2298 28026 5506 2021-05-03T00:33:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sopas de Frutas]] sa [[Pagluluto:Sopas de Frutas]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 ||kutsara|| madaling malutong sago |- |1 ||kutsara|| asukal |- |½ ||tasa || katas ng dalanghita |- |2 ½ ||tasa || kinuadradong sariwang pinya |- |1 ½ ||tasa || tubig |- |1 ||kutsarita ||asin |- |½ || tasa || strawberry |- |½ || tasa || dalandan |- |½ || tasa || saging |} ==Paraan ng pagluto== #Ilagay ang ang sago at tubig sa lutuan. #Pakuluin na laging hinahalo. Alisin sa init. #Lagyan ng asukal, asin purong katas ng dalanghita. #Haluin at palamigin, haluing minsan pagkaraan ng 15-20 minuto. #Takpan at palamigin. Bago ihain, idagdag ang pinya. #Kung ibig ng hindi malapot na sopas dagdagan ng katas o kaya'y bawasan ang pinya #Palamutihan ng hiniwang strawberries, dalandan at saging. [[Category: Sopas]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 5yf8ge1gsw3ffcx91otzyjwmoj6pm3l 100 2299 28040 28039 2021-05-03T00:38:58Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sinabawang Gulay]] sa [[Pagluluto:Sinabawang Gulay]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || kutsara|| mantika |- |1 || tasa || ginayat na celery |- |1 || tasa || ginayat na carrot |- |1 || buo || maliit na sibuyas, niyadyad |- |1 ½ || tasa || luto o de latang mais |- |½ || tasa || tubig |- |1 || kutsarita|| asin |- |1 || kutsarita || asukal |- |4 || tasa ||gatas -(2 tasang gatas evaporada at 2 tasang tubig) |- |1 || kutsara || lutong gisantes |- |2 || kutsara || ginayat na pinong parsley |- |1 || tasa || kinayod na keso |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang mantika, ilagay ang sibuyas, celery, carrot, mais, tubig, asin, at asukal. #Takpan hanggang sa maluto. Ilagay ang gatas at gisantes. Painitin. #Idagdag ang parsley. #Budburan ng keso. [[Category: Sopas]] [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Lutuing Pilipino]] gojt99s6i6ookpwk9qhom0ho1qgwapp 0 2300 5508 2008-07-26T22:15:32Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Champorado]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Champorado]] 1abgrnzpcobj5qks7uihz7rve11elb6 0 2301 5509 2008-07-26T22:25:50Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Longganisa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Longganisa]] ryvjisvytw9j35ywsfifmx44gkavn6l 100 2302 27820 19044 2021-05-02T06:45:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Longganisa]] sa [[Pagluluto:Longganisa]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || kilo || giniling na baboy (huwag haluan ng taba) |- | ½ || kilo || taba ng baboy, hiniwa nang pakuwadrado |- | ¼ || kutsarita || salitre |- |5 || ulo || bawang, pinitpit |- |- |3 || kutsara || asukal na pula |- |¼ || tasa || toyo |- |⅓ || tasa || suka |- |1 ½ || kutsarita || asin |- |2 || kutsarita || paprika |- |1 || kutsarita || pamintang buo |-hahahah |1 || kutsarita || siling pula, tinadtad |- |1 || metro || sausage casing / pambalot ng longganisa / bituka ng baboy / |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang malaking mangkok, paghaluin ang lahat ng sangkap (maliban sa sausage casing). #Palipasin ng isa hanggang dalawang oras. #Pagkaraang ibabad ang karne, talian ng sinulid na pang-luto ang isang dulo ng sausage casing at dahan-dahang ipasok ang karne. #Hatiin sa nais na laki ang longganisa sa pamamagitan ng pagtali ng mahigpit sa gitna ng longganisa. #Itabi sa refrigerator ang longganisa at palipasin ang dalawang araw. #Pagkaraan ng dalawang araw, maaari nang lutuin ang longganisa. #Ilagay ito sa isang kawali. #Buhusan ng ½ o 1 tasa ng tubig ang longganisa o hanggang malubog ang longganisa. #Pakuluan sa mahinang apoy hanggang maubos ang tubig. #Hayaang maluto sa sariling mantika ang longganisa. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] o8hsj2j1lvh86vvxny0vwqp0o8nhond 14 2303 22542 22540 2019-02-14T10:07:46Z Savh 956 Tanggalin ang pagbabagong 22540 ni [[Special:Contributions/49.149.96.75|49.149.96.75]] ([[User talk:49.149.96.75|Usapan]]) wikitext text/x-wiki [[Category: Luto]] bwoozjj4rko75iy9la7mr1jmrprhle3 100 2304 28043 28042 2021-05-03T00:39:53Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sinangag]] sa [[Pagluluto:Sinangag]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |6 || tasa || kanin (mas mainam na gamitin ang bahaw o kaning lamig para sa lutuing ito) |- |1 || ulo || bawang, pinitpit nang maigi |- |½ || tasa || scrambled egg, hiniwa nang maliliit |- |½ || tasa || mantika |- |½ || tasa || longganisa, hamon, o bacon, hiniwa nang maliliit |- |1 || lata || green peas |- |½ || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang kawali, magpainit ng mantika. #Igisa ang bawang hanggang pumula. #Idagdag ang kanin. #Timplahan ng asin ang sinangag nang naayon sa panlasa. #Kapag luto na ang kanin, idagdag ang scrambled egg at karne. #Haluing mabuti upang hindi magdikitdikit ang kanin. * ''Masarap na iulam ang ano mang pinirito sa sinangag na kanin.'' [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Almusal]] qjwza7bwi5f3wy2un1oxrpdf42krmwi 0 2305 5514 2008-07-26T22:51:32Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Sinangag]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Sinangag]] o9kpw4lnsmser7l0bcbcb73atp813ma 0 2306 5515 2008-07-26T22:53:45Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Hotcake]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hotcake]] 448m4ycjoimub69u1uzbd8x0ptv9wsq 100 2307 27771 27426 2021-05-02T04:10:01Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Hotcake]] sa [[Pagluluto:Hotcake]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || kahon || hotcake mix |- | 2 || buo || itlog |- | ⅛ || buo || mantikilya |- | 1 || kutsara || baking powder |- | ¼ || tasa || mantika |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang mangkok, paghaluin ang hotcake mix at baking powder. #Ilagay ang mantikilya at isunod ang itlog. #Haluing mabuti. Isunod ang tubig. #Magpainit ng kawali sa mahinang apoy. #Pahiran ng kaunting mantika ang kawali. #Sa gitna ng kawali, dahan-dahang ibuhos ang hinalong sangkap. #Mas mainam kung sa nonstick pan ang pangluto ng hotcake. #Kapag bumubula na sa kulo ang hotcake mix, maingat na baliktarin ang hotcake. #Kapag naluto na ang hotcake, hanguin ito at ilagay sa plato. #Lagyan ng ⅛ kutsarita ng mantikilya ang ibabaw ng bawat hotcake habang mainit. #Maari ding buhusan ng hotcake syrup ang hotcake. #Maaring lagyan ng hiniwang saging na lakatan ang ibabaw ng hotcake o kahit anong prutas na nasa panahon. [[Kaurian:Almusal]] t93l8e8i3s6nlh9synp56qehjddudrb 100 2308 27848 21779 2021-05-02T08:05:05Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Omelette]] sa [[Pagluluto:Omelette]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 4 || buo || itlog, binate |- | 1 || ulo || bawang |- | 1 || piraso || sibuyas |- | 2 || piraso || kamatis |- | 1 || tasa || hamon, bacon o longganisa |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang kawali, igisa ang bawang. Papulahin nang bahagya ang bawang. # Idagdag ang itlog. # Huwag haluin. # Idagdag ang sibuyas, kamatis at hamon/bacon/longganisa.kung hindi naman kailangan ang mga sangkap na ito ay dahan dahan mo ibaliktad and omelette # Maingat na itupi ang omelette. # Ihain kasama ng sinangag na kanin. [[Category: Almusal]] msz89z4swujgtbj438qali0vnvqktis 100 2309 27700 5519 2021-05-02T03:02:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Deviled Eggs]] sa [[Pagluluto:Deviled Eggs]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |6 || buo || itlog |- |2 ||kutsara || mayonesa |- |1 ¼ || kutsarita || mustard |- |1 || tangkay || dahon ng sibuyas, hiniwa nang manipis na pahaba (alisin ang puting bahagi) |- |1 || tasa || parsley, tinadtad |- |½ || kutsarita || pamintang durog |- |½ || kutsarita || asin |- | || ||paprika |} ==Paraan ng pagluto== #Ilaga ang itlog. #Kapag malapit nang kumulo ang tubig, maingat na paikutin ang itlog gamit ang sandok. #Ang paghalo ng itlog ay upang mailagay sa gitna ang pula nito. #Pagkaraan ng 8 minuto, hanguin ang itlog at palamigin sa isang tabi. #Hatiin ang itlog sa gitna. #Maingat na alisin ang pula ng itlog mula sa puti. #Ilagay sa isang tabi ang puti. #Sa isang mangkok, ilagay ang pula ng itlog at durugin. #Ihalo ang mayonesa at mustard hanggang sa ito'y lumapot. #Idagdag ang parsley at paprika. #Timplahan ng asin at paminta. #Kunin muli ang mga puti ng itlog. #Gamit ang kutsarita o pastry bag, maingat na ilagay sa ibabaw ng puti ng itlog ang nagawang timpla. #Budburan ng kaunting paminta. #Ayusin sa isang plato bago ihain. [[Category: Merienda]] r7doe7ftmxpi6f00l1tzgt2u7k2csbl 100 2310 28083 5520 2021-05-03T01:02:41Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Waffledog]] sa [[Pagluluto:Waffledog]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || hotdog |- |1 || pakete || hotcake mix |- |} ==Paraan ng pagluto== #Hatiin ang hotdog sa dalawa. Itabi. #Sa isang malalim na mangkok, gawin ang hotcake mix nang ayon sa instruksyong nakasulat sa likod ng pakete. #Ilubog dito ang hotdog hanggang sa ito'y mabalutan ng makapal na hotcake mix. #Prituhin nang lubog sa mantika. #Hanguin at salain ang sobrang mantika sa paper towel. [[Category: Merienda]] 7jqo7hzqbzdp1d7gatwxryp1ysgq0hj 100 2311 27853 7285 2021-05-02T08:08:57Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Mashed Potato]] sa [[Pagluluto:Mashed Potato]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |4 || piraso || patatas (katamtamang laki) |- |1 ||maliit na lata ||gatas na evaporada |- |1 ||pakete || krema |- |½ || kutsarita || asin |- |1 || kutsarita || asukal |- | || || cayenne pepper powder (kung mayroon) |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pakuluan ng lubog sa tubig ang patatas. #Hanguin ito at maingat na balatan. #Durugin ang patatas sa isang mangkok. #Ibuhos ang gatas. #Kapag nahalo nang mabuti, idagdag ang krema. #Timplahan ng asin, asukal at paminta ayon sa panlasa. #Maari itong ihanda nang mag-isa o may mushroom sauce. [[Category: Merienda]] 1afd8nuz6mml3wvintpj6ro61n78yh6 0 2312 5522 2008-07-27T01:54:31Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Lechon]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lechon]] 5ykn4ulq25o6hg1f27o2z7rq5h16has 0 2313 5523 2008-07-27T01:55:00Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Lechon]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lechon]] 5ykn4ulq25o6hg1f27o2z7rq5h16has 100 2314 27811 5525 2021-05-02T06:39:03Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lechon]] sa [[Pagluluto:Lechon]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki Ang pagluto ng lechon ay para lamang sa may tiyaga. Ito ay matagal gawin ngunit tiyak na masarap. Leehon pinakasikat na handa tuwing may pista. Kaya nga't ito ang ating pambansang ulam. ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ||buo || biik na baboy (mga 10 -15 kilo) |- |1 ||tasa || asin |- |5 ||buo || sibuyas, hiniwa sa dalawa |- |½ ||kilo || dahon ng pandan |- |3 ||lata || gatas na evaporada |- |} ==Paraan ng pagluto== #Unahin ang pagiihawan ng lechon. Sa isang bakanteng lote magtayo ng ihawan. #Siguraduhing matibay ang ihawan, ang kawayan at tukuran nito sa gilid. #Ang apoy ay dapat mga 1 piye (feet) ang layo sa lechon. #Ilagay ang karamihan ng uling sa magkabilang gilid ng lechon. #Mas mainam na ipalinis na ang biik sa palengke upang hindi kayo mahirapan mag linis ng biik. Mas marunong ang matadero na maglinis ng biik na para sa lechon. #Kapag malinis na ang biik, naalis na ang mga laman loob, ipasok sa loob ang asin, sibuyas at pandan. #Isunod na ibuhos ang gatas. #Siguraduhing matatakpan ang pinagpasukan ng mga sangkap sa tiyan ng biik. #Lamasin ng asin ang labas ng biik. #Pahiran ang biik ng mantika. #Kapag handa na ang uling at pagli-lechonan, ilagay na sa ibabaw ang biik. #Paikot-ikot na ihawin ang lechon sa loob ng 2-4 oras. #Ipagpatuloy ang pagpunas ng mantika sa lechon. Ito ay upang lumutong ang balat ng lechon. #Pagkatapos ng 2-4 oras, maingat na saksakin ng ice pick ang lechon upang malaman kung ito'y luto na. Kapag madali ng saksakin ang lechon at pumula na ang balat nito, ito'y palatandaan na luto na hanggang sa loob ang lechon. #Tagain ng matalas na bolo ang lechon upang hindi madurog ang balat nito. #Masarap ang lechon kung may sarsa. [[Category:Luto sa baboy]] [[Category:Lutuing Pilipino]] 2zo6rtgqpiabv19r3e32krajqaozl0w 100 2315 27598 5526 2021-05-02T02:13:17Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Beef Stew]] sa [[Pagluluto:Beef Stew]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || baka, hiniwa nang tig-1 ½ pulgada |- |4 || piraso || bacon |- |4 || ulo || bawang, pinitpit |- |1 || piraso || katamtamang laki ng sibuyas, tinadtad |- |3 || piraso || siling pula at berde, hiniwa nang pahaba |- |5 || piraso || patatas, hiniwa sa apat na bahagi at bahagyang prinito |- |1 || tasa || gisantes |- |2 || lata || tomato sauce |- |2 || kustsara || asin |- |2 || kutsara || bread crumbs |- |2 || piraso || carrots, hiniwa nang pakuwadrado |- |1 || piraso || dahon ng laurel |- |1 ½ || tasa || tubig |- |} ==Paraan ng pagluto== #Prituhin ang bacon sa isang kawali sa mahinang apoy hanggang lumabas ang mantika nito at maging malutong. # Ilagay sa isang tabi. # Sa parehong kawali, ilagay ang bawang at karne. # Prituhin ang karne hanggang mamula. # Idagdag ang sibuyas at tomato sauce. # Haluin at pakuluin nang 5 minuto. # Idagdag ang tubig, laurel at timplahan ng asin. # Pakuluan hanggang lumambot ang karne. # Dagdagan ng kaunting tubig kapag medyo natutuyuan. # Kapag malapit nang maluto, ilagay ang gisantes, bread crumbs, siling pula at berde, carrots at piniritong patatas. # Lutuin ng 10 minuto. # Para lumapot ang sabaw, lagyan ng biskotso. # Palamutian ng bacon sa ibabaw kapag ihahain na. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baka]] 4q7hjm499j754zvk6goxamjvcy6mk0z 100 2316 27788 5528 2021-05-02T05:54:30Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kalderetang Labahita]] sa [[Pagluluto:Kalderetang Labahita]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ½ || kilo || labahita, inalisan ng tinik at hiwain nang pakuwadrado |- |⅓ || tasa || cornstarch |- |6 ||ulo || bawang, pinitpit |- |1 ||piraso || malaking sibuyas, hiniwa-hiwa |- |1 || piraso || malaking patatas, hiniwa nang pakuwadrado |- |1 || tasa || tubig |- |1 || lata || spaghetti sauce, Italian style |- |1 || piraso || katamtaman laking siling pula at berde (bell pepper), hiniwa nang pahaba |- |½ || tasa || gisantes |- |½ || kutsarita || iodized salt |- |} ==Paraan ng pagluto== #Budburan ng iodized salt ang isda. #Prituhin ito hanggang pumula at ilagay sa isang tabi. #Igisa ang bawang, sibuyas at patatas. #Idagdag ang spaghetti sauce at tubig. #Timplahan ng asin, toyo at paminta ng naayon sa panlasa. #Pakuluan ng 15 minuto or hanggang lumambot ang patatas. #Idagdag ang siling pula at berde, gisantes at isda. #Maaring lagyan ng siling labuyo kung nanaising maanghang ang kaldereta. [[Category: Luto sa isda]] [[Category: Lutuing Pilipino]] mqfii3tf6osq5o8ap5moj2n2aoa1psa 100 2317 27573 5530 2021-05-02T01:52:09Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Arroz Ala Valenciana]] sa [[Pagluluto:Arroz Ala Valenciana]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ½ || tasa || malagkit na bigas |- |1 ½ || tasa || bigas |- |1 ½ || kutsarita || asin |- |5 || tasa || gata |- |½ || tasa || mantika |- |1 || buo || dumalagang manok, hiniwa nang katamtamang laki |- |½ || kilo || baboy, hiniwa nang katamtamang laki |- |2 || kutsara || bawang, pinitpit |- |1 || piraso || malaking sibuyas, hiniwa-hiwa |- |1 || maliit na lata || tomato sauce |- |1 || kutsara || asin |- |¼ || kutsarita || pamintang durog |- |¼ || kutsarita || paprika |- |6 || piraso || patatas, hiniwa sa apat na bahagi at prinito ng bahagya |- |1 || maliit na lata || gisantes |- |1 || piraso || siling pula, hiniwa nang pahaba |- |2 || piraso || nilagang itlog |- |1 || tasa || tinadtad na parsley |- | || || buto ng achuete |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang kawali, pakuluan ang malagkit na bigas kasama ang ordinaryong bigas at gata at timplahan ng asin. #Haluin ng paminsan-minsan upang hindi dumikit sa kawali. #Prituhin ang manok at ilagay sa isang tabi. #Sa parehong mantika, ilagay ang achuete hanggang sa ito'y kumulay. #Alisin ang buto ng achuete. #Igisa ang bawang at sibuyas at ibuhos ang tomato sauce. #Timplahan ng asin at paminta. #Idagdag ang karne at pakuluan hanggang maluto. #Idagdag ang ordinaryo at malagkit na bigas. #Haluing maigi. #Ilagay ang natitirang sangkap maliban sa itlog at parsley. #Ihain sa isang malaking plato at palamutian ng itlog at parsley. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Luto sa manok]] [[Category: Lutuing Pilipino]] pesoz7wcft6ubfjhmh35lz09w42bjf7 0 2318 5531 2008-07-27T02:57:28Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Puchero]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Puchero]] 1uqvjqb8puzbo8llh8mluyhtsw11b9q 100 2319 27988 8494 2021-05-03T00:13:14Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Puchero]] sa [[Pagluluto:Puchero]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || baka, hiniwa nang tig-2 pulgada pakuwadrado |- |1 || tasa ||chorizo de bilbao, prinito at hiniwa nang manipis |- |4 || tangkay || dahon ng sibuyas, hiniwa nang tig-4 pulgada pahaba |- |1 ||tangkay || celery, hiniwa nang tig-4 pulgada pahaba |- |2 || kutsarita ||asin |- |1 || piraso || maliit na repolyo, hiniwa sa 8 piraso |- |2 || piraso || katamtaman laking patatas, binalatan at hiniwa nang pakuwadrado |- |1 || tasa || baguio beans |- |1 || tasa || garbanzos |- |2 || ulo || bawang, pinitpit |- |1 || piraso || katamtaman laking sibuyas, tinadtad |- |½ || tasa ||tomato sauce |- |2 || kutsarita || mantika |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pakuluan ang baka sa isang kaserola na may sapat na dami ng tubig sa loob ng 2 oras o hanggang ito'y lumambot. #Hanguin ang karne. #Ipagpatuloy ang pagpakulo ng sabaw ng baka. #Ilagay dito ang patatas. #Pakuluan muli ng 2-3 minuto. #Idagdag ang baguio beans at repolyo. #Maghintay ng 5 minuto. #Sa isang maliit na kaserola, igisa ang bawang at sibuyas. #Ihalo ang baka at tomato sauce. #Pakuluan muli ng 5 minuto. #Ibuhos ang sabaw. #Idagdag ang garbanzos. #Pakuluan nang 5 minuto muli. #Hanguin ang baka at ilagay sa isang malaking mangkok. #Iayos ang gulay sa mangkok. #Palamutian ng chorizo sa ibabaw. #Ibuhos ang nilutong sabaw. #Ihain habang mainit. Mas masarap ang puchero kapag may kasamang ensaladang talong sa tabi nito. [[Kaurian:Luto sa baka]] [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] [[Category:Lutuing Kastila]] 5rv8syranf5tngkxkidpqjx81903ors 100 2320 27879 5533 2021-05-02T08:48:23Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Morisqueta Tostada]] sa [[Pagluluto:Morisqueta Tostada]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |3 || tasa || malamig na kanin o bahaw |- |2 || piraso || chorizo de bilbao, hiniwa-hiwa |- |1 || kutsara || bawang, pinitpit |- |1 || piraso || katamtaman laking sibuyas, hiniwa-hiwa |- |1 || kutsara || toyo |- |¼ || tasa || hamon, hiniwa-hiwa |- |2 || kutsara || hipon, binalatan at hiniwa-hiwa |- |1 || buo || binating itlog |- |2 || kutsara || dahon ng sibuyas, tinadtad |- |} ==Paraan ng pagluto== # Prituhin ang chorizo hanggang lumutong. # Ilagay sa isang tabi. # Sa isang kawali, igisa ang bawang, sibuyas at kanin. # Idagdag ang ibang sangkap at timplahan ng toyo ang kanin. # Palamutian ng binating itlog at dahon ng sibuyas. [[Category: Almusal]] [[Category: Lutuing Kastila]] fh4av3qwuqhghbcxjjavltin8x7xgn2 0 2321 5534 2008-07-27T10:17:29Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Pansit Guisado]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pansit Guisado]] glfx127qyxmj61od6iy6stthfoe5kvl 0 2322 5535 2008-07-27T10:18:04Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Pansit Guisado]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pansit Guisado]] glfx127qyxmj61od6iy6stthfoe5kvl 0 2323 5536 2008-07-27T10:18:42Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Pansit Guisado]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pansit Guisado]] glfx127qyxmj61od6iy6stthfoe5kvl 100 2324 27878 13252 2021-05-02T08:41:41Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pansit Guisado]] sa [[Pagluluto:Pansit Guisado]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || bihon, binabad sa tubig |- |2 || tasa || chorizo de bilbao, prinito at hiniwa-hiwa |- |¼ || tasa || baboy, hiniwa-hiwa at pinakuluan |- |⅓ || tasa || hipon, hiniwa nang manipis |- |½ || tasa || repolyo, ginayat |- |¼ || tasa || baguio beans, hiniwa-hiwa |- |½ || tasa || katas ng hipon |- |3 || buo || nilagang itlog, hiniwa-hiwa |- |½ || tasa || dahon ng sibuyas, tinadtad |- |2 || ulo || bawang, pinitpit |- |1 || buo || sibuyas, hiniwa-hiwa |- |2 || kutsara || paminta |- |½ || tasa || mantika |- |} ==Paraan ng pagluto== #Maari ring guamit ng tokwa dahil mahal ang karne... iprito ang tokwa hanngang maging golden brown. #Igisa ang bawang, sibuyas, kame, hipon at chorizo de bilbao sa isang kawali. #Idagdag ang mga gulay at pakuluan sa sabaw ng baboy at katas ng hipon. #Kapag kumulo na, timplahan ng toyo at paminta. #Idagdag ang pansit at lutuin hanggang matuyuan. #Palamutian ng dahon ng sibuyas, hiniwang itlog, at kalamansi. [[Category: Luto sa noodles]] [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Lutuing Intsik]] art0t2nc3y9xx5p8bpvbe8zfjpvq7pt 100 2325 27763 5538 2021-05-02T04:06:23Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Hamonado]] sa [[Pagluluto:Hamonado]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || pigue ng baboy, hiniwa nang manipis na pang tapa |- |1 || tasa || asukal na pula |- |1 ⅓ || kutsarita || iodized salt |- |⅛ || kutsarita || salitre |- |1 || tasa || taba ng baboy, hiniwa nang manipis |- |1 || piraso || katamtaman laking carrot, hiniwa nang pahaba |- |2 || buo || pickles, hiniwa nang manipis |- |1 || lata || pineapple chunks, sinala at tinabi ang sabaw |- |1 || lata || pineapple juice |- |} ==Paraan ng pagluto== #Lamasin ang baboy sa pinaghalong asukal, asin at salitre. #Ilatag ng salit-salit sa isang malaking plato ang karne, tapa ng baboy, carrot, pickles at pineapple chunks. #Bilugin ang karne sa pamamagitan ng pagtali nito ng mahigpit gamit ang makapal na sinulid. #Paghaluin ang tumulong katas ng baboy, sabaw ng pineapple chunks at pineapple juice at ibabad dito ang baboy ng magdamag. #Kinabukasan, pakuluan ang karne ng 1 oras. #Putulin ang sinufid at palamigin ng bahagya upang dumali ang paghiwa. #Palamutian ng pinya ang ibabaw ng hamonado. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Lutuing Kastila]] ekmz8wmcs5wt295ar3jazzlqkyfpybo 100 2326 27611 9178 2021-05-02T02:22:34Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Binagoongang Baboy]] sa [[Pagluluto:Binagoongang Baboy]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || laman ng baboy |- |1 || ulo || bawang |- |½ || kilo|| kamatis, hinog |- |1 || piraso || sibuyas |- |2 || kutsara || toyo |- |2 || kutsara || pamintang durog |- |2 || tasa || bagoong alamang |- |1 || piraso || dahon ng laurel |- |1 || kutsara || asukal |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa kawali, igisa ang bawang at kamatis. #Duruging maigi ang kamatis hanggang kumatas. #Idagdag ang sibuyas. #Ilagay ang baboy. Pakatasin ang baboy. #Ilagay ang bagoong kapag namula na ang baboy. #Ilagay ang toyo, paminta, laurel, at asukal. #Takpan at hayaang kumulo sa mahinang apoy. #Haluin ng bahagya at hayaang kumulo hanggang lumambot ang karne. #Lagyan ng kaunting suka kung maalat. #Hayaang kumulo. #Ihain na may kasamang sariwang kamatis o nilagang okra sa tabi. [[Kaurian:Luto sa baboy]] [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] t8hkmnnqnymtljtzxuh8vq45vjr301d 100 2327 27572 5540 2021-05-02T01:51:28Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Arroz Ala Filipina]] sa [[Pagluluto:Arroz Ala Filipina]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || malagkit, niluto |- |1 || tasa || kanin, niluto |- |1 || piraso || maliit na manok, hiniwa |- |3 || butil || bawang, dinikdik |- |1 || piraso || sibuyas, hiniwa |- |3 || piraso ||kamatis, hiniwa |- |4 || kutsara || mantika |- |3 || piraso || siling berde at pula, hiniwa ng pahaba |- |1 || maliit na kahon || pasas |- |1 || buo || nilagang itlog, hiniwa |- | || || atsuwete, ibinabad sa ⅓ tasa ng tubig |- |} ==Paraan ng pagluto== # Igisa ang bawang, sibuyas, kamatis at manok. Takpan. # Kung namumula ang manok at lagyan ng tubig at lutuin hanggang sa lumambot. # Pagkaraa’y idagdag ang sili at lutuin ng ilang minuto. # Idagdag ang tubig ng atsuweteng pangkulay. # Isunod ang kanin, malagkit at pasas. # Haluin paminsan-minsan ang niluluto upang huwag manikit. # Ipagpatuloy ang pagluluto sa mahinang init. # Timplahan ng asin. # Palamutian ng itlog at siling pula at berde. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa manok]] puso8u066j9i8ykzvkjvyuwftmyhphn 100 2328 27630 5541 2021-05-02T02:32:05Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Buffalo Wings]] sa [[Pagluluto:Buffalo Wings]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || pakpak ng manok |- |¼ || tasa || mantikilya |- |¼ || tasa || hot sauce |- |1 || kutsara || suka |- |½ || tasa || mantika |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== # Budburan ng asin at paminta ang manok. # Ilagay sa isang tabi. # Sa isang malalim na kaldero, magpainit ng mantikang pamprito. # Iprito dito ang manok hanggang sa ito’y lumutong. # Patuluin sa paper towel ang nalutong manok. # Sa isang sauce pan, tunawin ang mantikilya. # Isunod ang hot sauce at suka. Haluin mabuti. # Kapag nagsama-sama ang lahat ng timpla, ilagay ang manok upang mabalutan ito ng sauce. # Masarap na isawsaw sa blue cheese dip. [[Category: Luto sa manok]] q0uh82uu1xracl5bilzpa617fg3v3y0 100 2329 27590 27546 2021-05-02T02:06:27Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Banana Cue]] sa [[Pagluluto:Banana Cue]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || piraso || saging |- |250 || gramo || asukal |- |1 || bote || mantika |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika sa isang kawali. #Lagyan ng kaunting asukal ang ibabaw ang saging. #Ipirito ang saging ng lubog sa mantika. #Budburang ng asukal ang piniritong saging #at ilagay sa isang lalagyan tulad ng plato o platito [[Category: Merienda]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 9oeppj3al5cn7gghqj1hxuw4mg091ow 0 2330 5544 2008-07-27T10:59:31Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Kamote Cue]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kamote Cue]] g5yyopjpgll68947y86dmr35oirkkjv 100 2331 27789 26481 2021-05-02T05:54:41Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kamote Cue]] sa [[Pagluluto:Kamote Cue]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 pirasong kamote, linaga |- |½ tasang pulang asukal |- |½ tasang mantika |- |} ==Paraan ng pagluto== #Hiwain ang kamote ng pahaba o pabilog. #Painitin ang mantika sa isang kawali. #Lagyan kaunting asukal ang ibabaw ang kamote. #Ipirito ang kamote ng lubog sa mantika. #Budburang ng asukal ang piniritong kamote. #Tusuk-tusukin ito ng barbecue stick. #Dalawang kamote sa isang stick. [[Category: Merienda]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 3ge33lcni0jel0074o3im5e6apaesst 100 2332 27656 23695 2021-05-02T02:45:03Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chicharon]] sa [[Pagluluto:Chicharon]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || '''liempo ng baboy''' |- |1 || piraso || '''dahon ng laurel''' |- |1 || piraso || '''sibuyas''' |- |4 || butil || '''bawang''' |- |2 || tasa || '''mantika''' |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang kaserola, ilagay ang lahat ng sangkap. #Lagyan ng katamtamang dami ng tubig. Takpan. #Pakuluin hanggang ang liempo ay lumambot. #Patiningin ang liempo at ilagay sa mahanging lugar hanggang sa matuyo. #Hiwain ng maninipis (mga kalahating pulgada). #Ilagay sa refrigerator magdamag. #Lutuin ng lubog sa mantika. #Ihaing may kasamang suka, dinikdik na bawang at siling labuyo. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 3z3rb3s2ronjpa01qttrkjrryxj49qi 100 2333 27658 14608 2021-05-02T02:46:13Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chicken A La King]] sa [[Pagluluto:Chicken A La King]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || buo || manok |- |4 || tasa || tubig |- |1 || kutsarita || asin |- |2 || kutsara || mantika |- |1 || ulo || bawang, binayo |- |4 || kutsara || arina |- |1 || pisaso || sibuyas, hiniwa |- |1 || pisaso || siling pula, hiniwa |- |1 || pisaso || siling berde, hiniwa |- |1 || lata || ng cream of mushroom soup |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ilaga ang manok na pira-piraso sa kaunting tubig na may asin hanggang lumambot. #Tunawin sa kaunting tubig ang arina. #Ihulog sa mainit na mantika hanggang lumapot. #Idagdag ang sibuyas at sili at lutuing mga 5 minuto. #Ihulog ang manok, kasama ang pinaglagaan. #Idagdag ang cream of mushroom soup. [[Kategorya:Luto sa manok]] [[Kategorya:Lutuing Pilipino]] l3pvma8elt0fbme8rl5e4pzm4eixj4d 100 2334 27663 5549 2021-05-02T02:48:06Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chicken Gumbo]] sa [[Pagluluto:Chicken Gumbo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ||buo || manok |- |¼ ||tasa|| arina |- |1 ½ ||kutsarita|| asin |- |¼ ||tasa|| margarina |- |½ || tasa || sibuyas, tadtarin |- |2 ½ || tasa || tubig |- |1 || tasa|| kamatis, talupan at tadtarin |- |1 ||tasang || mais |- |1 ¼ || tasa|| tubig |- |2 || kutsarita || asin |- |1 || kutsarita || paminta |- |1 || kutsarita || asin |- |½ || tasa || okra, hiwain |- |} ==Paraan ng pagluto== # Tilarin ang manok ayon sa ibig na laki ng mga hiwa. # Patuyuin sa tulong ng humihirit na papel. # Igulong sa pinaghalong arina at asin. # Papulahin sa mainit na margarina. # Isama ang tubig. # Hayaang nakasalang sa katamtamang init hanggang lumambot ang manok. # Alisin ang manok at ilagay sa pinggan. # Ilagay sa sabaw ang kamatis, mais at tubig. # Timplahan ng asin at paminta. # Ipagpatuloy ang pagluluto ng mga 20 minuto. # Samantala, ihiwalay sa buto ang laman ng manok. Kudra-kudraduhin. # Ihalo ang manok sa sabaw at mga kasamang sangkap. # Isama ang okra. # Painiting bigla. # Hanguin at ihain agad. [[Category: Luto sa manok]] [[Category: Lutuing Pilipino]] ivc2nf9kg42k522ajc35177t605fywz 100 2335 27665 5550 2021-05-02T02:48:59Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chicken Mami]] sa [[Pagluluto:Chicken Mami]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |6 ||ulo|| bawang, tinadtad |- |2 ||tasa|| Chinese-style mami |- |1 ||tasa|| manok, pinakuluan at hiniwa ng pakuwadrado |- |1 ||buo || nilagang itlog, hiniwa-hiwa |- |¼ ||tasa ||vegetable oil |- |¼ ||tasa ||dahon ng sibuyas, tinadtad |- |5 ||tasa || sabaw ng manok |- |1 || kutsara || patis |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang durog |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang mantika sa isang kawali at prituhin ang bawang. #Patuluin ang sobrang mantika at itabi. #Ilagay ang mami sa mainit na tubig na may asin. #Ilagay sa isang tabi. #Sa isang kaserola, ibuhos ang sabaw ng manok at pakuluin. #Timplahan ng asin at paminta. #Ilagay sa isang mangkok ang mami. #Idagdag sa ibabaw ang manok, itlog at dahon ng sibuyas. #Ilagay ang mainit na sabaw sa mangkok at palamutian ng prinitong bawang. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa manok]] bp6ewqkmpd6kd9dwu0fmz0k9068fn1i 100 2336 27680 5551 2021-05-02T02:54:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chorizo de Bilbao]] sa [[Pagluluto:Chorizo de Bilbao]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo ||giniling na baka |- |½ || kilo || giniling na baboy |- |¼ || kilo || taba ng baboy, tinadtad |- |¼ || kutsarita|| salitre |- |2 ||kutsara || iodized salt |- |2 ||kutsara || asukal |- |3 ||kutsarita || pamintang durog |- |1 ||ulo || bawang, tinadtad |- |¼ ||tasa || pimento |- |¾ ||tasa || mantika |- | || ||pinatuyong bituka ng baboy (longganisa casing) |- |} ==Paraan ng pagluto== # Lutuin sa mantika ang bawang. # Ilagay ang bawang at mantika sa giniling na baka kasama ang giniling na baboy at taba ng baboy. # Ihalo ang natitirang sangkap at haluing maigi. # Maingat na ilagay ang nahalong sangkap sa loob ng longganisa casing. # Dapat ay 4 na pulgada ang haba ng isang chorizo. # Iimbak ito sa refrigerator ng 3 araw. # Sa ika-4 na araw, alisin na sa refrigerator ang chorizo at ilagay sa kawali. # Buhusan ng tubig at pakuluan ng 10 minuto. # Sundutin ng tinidor upang lumabas ang hangin mula sa chorizo. # Hanguin at patuluin. Itabi ang sabaw ng pinagkuluan. # Ibilad sa ilalim ng araw o patuyuin sa hurno ng 200°F ng 2 oras. # Ilagay muli sa kawali, ibalik ang sabaw ng pinagkuluan. # Magdagdag ng mantika. # Pakuluan hanggang matuyo at maiwan ang taba. # Bali-baliktarin habang niluluto upang hindi dumikit sa kawali. # Palamigin at ilagay sa lalagyan na may takip. # Ibuhos ang mantika ng pinagprituhan. # Maari ng iimbak sa refrigerator ang chorizo. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Lutuing Kastila]] cc5g4tnn36xa7qzbdlcvaw2e87vwbtg 100 2337 27688 13683 2021-05-02T02:57:25Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Corned Beef na may Patatas]] sa [[Pagluluto:Corned Beef na may Patatas]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |3 || piraso || patatas |- |4 || kutsara || mantikilya |- |3 || tasa || tinadtad na corned beef |- |1 || tasa || hiniwang sibuyas |- |1 || kutsarita || asin |- |½ ||kutsarita || dinikdik na paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ilaga ng bahagya ang mga patatas. #Pagkalaga saka talupan at kudra-kudraduhin. #Tunawin sa kawali ang mantikilya. #Igisa ang mga sibuyas. #Pagkaraan ng mga ilang minuto, ihalo ang patatas at ipagpatuloy ang pagluluto sa mahinang apoy. #Ihalo ang corned beef. #Timplahan ng asin at paminta. #Lutuin sa mahinang apoy ng ilan pang mga minuto. #Haluing paminsan-minsan. [[Category:Almusal]] 1qsfmbv7b9auowbgbxsk5jnv6edx74h 100 2338 27715 5553 2021-05-02T03:13:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Estopado]] sa [[Pagluluto:Estopado]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || baboy |- |2 || tasa || tubig |- |1 || tasa || suka |- |1 || tasa || asukal |- |1 || piraso || sibuyas |- |3 || ulo || bawang |- |2 || piraso || saging na saba |- |1 || || kupitang hinyebra |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pipirituhin ang karne. #Ang mga natirang karneng prito ay maaaring gamitin sa lutong ito. #Ang asukal na may kaunting suka ay susunugin sa isang kaserola. #Kapag nangangamoy na ang sunog na asukal, ilahok ang natitirang suka at tubig, batihing mabuti at ito ang gagamiting pinakasabaw. #Maghanda ng isang palayok at ang puwit sa loob ay lalagyan ng asad, upang huwag mangapit sa puwit ang niluluto. #Sa palayok na ito’y sabay-sabay na ilalagay ang lahat na magkakahalo, gayon din ang pinakasabaw na may sinunog na asukal. #Takpang mabuti ng nilaib na dahong saging upang huwag makasingaw. #Pagkakulo ay babawasan ang gatong at pababayaan sa atay-atay na apoy hanggang sa lumambot ang karne. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Pilipino]] b8q2fyq1v2s4nlopsri9aiopanl7879 0 2339 5554 2008-07-27T21:43:28Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Galantina]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Galantina]] rcmzw6bsrzu5j49uukd9c41gc61u6ra 102 2340 27733 6611 2021-05-02T03:27:06Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Galantina]] sa [[Wikijunior:Galantina]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Galantina=== {| class="wikitable" |- |1 || buo || malaking manok (mga 1 ½ kilo) |- |2 || tasa || ham, tinadtad |- |½ || kilo || giniling na baboy, puro laman at walang taba ng baboy (gilingin ng 2 beses) |- |2 || buo || nilagang itlog |- |6 || piraso || olives, tinadtad (pwedeng wala) |- |1 || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || betsin |- |½ || kutsarita || pamintang durog |- |¼ || tasa || kinudkod na keso |- |¼ || tasa || pickles (hiniwa ng pahaba sa gitna) |- |2 || piraso || carrots, nilaga (hiniwa ng pahaba sa gitna) |- |1 ½ || tasa || biskotso (bread crumbs) |- |} ===Sarsa=== {| class="wikitable" |- |2 || kutsara || kinudkod na keso |- |1 || kutsara || cornstarch |- | || ||Pinaghurhuhan ng manok |- |} ==Paraan ng pagluto== ===Galantina=== #Linising maigi at maingat na alisin ang buto ng manok. Maaari itong ipagawa sa palengke. #Pahiran ng asin at paminta ang loob at labas ng manok. #Ilagay sa isang tabi. #Pagsamahin lahat ng sangkap maliban sa nilagang itlog, pickles at carrots. #Palamanan ang manok ng kalahati ng pinaghalong sangkap. #Ilagay sa gitna ang itlog, pickles at carrots ng manok at ilagay ang natirang sangkap. #Huwag masyadong punuin ang manok upang hindi mahirapan sa paghiwa nito. #Mas mabuti kung tahiin sa pamamagitan ng makapal na sinulid ang dulo ng manok. #Ilagay ang manok sa baking pan. #Gumamit ng pan na kasya ang buong manok. #Takpan ng aluminum foil. #Painitin ang hurno ng 350°F ng 10 minuto bago ilagay ang manok. #Lutuin ng 1 oras. #Malalamang luto na ang manok kapag ito’y tinusok ng toothpick at mapapansin tuyo na ang toothpick. #Palamigin bago hiwain. ===Sarsa=== #Gumawa ng masarap na sarsa para sa chicken galantina buhat sa tulo ng pinaghurhuhan ng manok. #Maglagay ng 2 kutsarang kinudkod na keso at 1 kutsarang cornstarch na tinunaw sa tubig. #Lutuin sa mahinang apoy hanggang lumapot. #Halu-haluin. #Sa halip na ihurno ang manok, maaari rin itong pasingawan sa steamer ng 1 ½ oras. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa manok]] ecavsbsnn0xu02pjdu6uznramkkxbqf 100 2341 27798 5556 2021-05-02T06:09:41Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kilawin na Baboy at Atay]] sa [[Pagluluto:Kilawin na Baboy at Atay]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || kilo || baboy |- | 1 || kilo || atay ng baboy |- | 2 || tasa || suka |- | 1 || kutsarita || asin |- | 1 || kutsarita || pamintang durog |- | ¼ || tasa || mantika |- | 1 || piraso || sibuyas, tinadtad |- | 1 || ulo || bawang, pinitpit |- | 1 || tasa || prinitong bawang |- |} ==Paraan ng pagluto== #Hiwain ang baboy at atay ng pahaba. #Ilagay sa malaking baking dish. #Idagdag ang suka, asin, paminta. #Ibabad ng 30 minuto. #Patuluin ang baboy at atay at itabi ang pinagbabaran. #Painitin ang mantika sa kawali. #Idagdag ang baboy at atay ng salit-salit at igisa hanggang maluto. #Ilagay sa isang tabi. #Igisa ang sibuyas at bawang. #Idagdag ang pinagbabaran at karne. #Pakuluin, takpan at pakuluan ng 15-25 minuto o hanggang maluto. #Palamutian ng prinitong bawang. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baboy]] ccb1ouuqbvxk7kpeha6dhzxr8dxufja 100 2342 27736 5558 2021-05-02T03:28:44Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ginataang Dalag]] sa [[Pagluluto:Ginataang Dalag]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || buo || sariwang dalag |- |1 || piraso || malaking sibuyas |- |3 || piraso || malalaking sili, hiwain ng pino |- |½ || tasa || suka |- |3 || butil || bawang, dikdikin |- |3 || piraso ||kamatis |- |1 || kurot || pamintang itim |- |1 || tasa || gata ng niyog |- |1 || hiwa || luya, hiwain ng pino |- |1 || kutsarita || patis |- | || || dahong gabi |- |2 || piraso || binating itlog |- |} ==Paraan ng pagluto== #Linising mabuti ang mga isda saka hiwaan ang likod. #Iwang buo ang dalag (sa 3-4 na hiwa). #Lagyan ng palaman ang loob saka kuskusin ng asin. #Itabi sandali ang isda. #Paghalu-haluin ang hiniwang sibuyas, paminta, bawang, kamatis, luya at binating itlog. #Ihalo rin ang paminta at patis. #Kung halung-halo na, gilitin ang dalag (sa 3-4 na hiwa). #Lagyan ng palaman ang loob saka balutin sa dahong gabi. #Iayos sa lutuan at isalin ang suka o katas ng kalamansi. #Lagyan ng tubig, asin at gata ng niyog. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] slx46br8mfv8ke0ywomn1e2pwvqtfjg 100 2343 27748 27747 2021-05-02T03:35:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ginisang Ampalaya]] sa [[Pagluluto:Ginisang Ampalaya]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || ampalaya |- |¼ || kilo || hipon, tinalupan |- |¼ || kilo || baboy |- |1 || piraso || sibuyas |- |2 || butil || bawang |- |8 || piraso || kamatis na hinog |- |2 || piraso || itlog |- |3 || kutsara || mantika |- |1 || tasa || katas ng hipon (ulong dinikdik) |- |} ==Paraan ng pagluto== #Hiwain ang ampalaya sa karaniwang maninipis na pahilis matapos biyaking paayon at alisan ng buto. #Talupan ang hipon. #Hiwaing maliliit ang baboy. #Ihaw ang kamatis at alisan ng balat at buto at tadtarin. #Batihin ang itlog. #Igisa ang bawang, sibuyas, at kamatis sa isang kawali o kaserola. #Isunod ang baboy at hipon at ang katas ng hipon. #Pakuluan hanggang sa lumambot ang baboy. #Isunod ang ampalaya at bayaang kumulo. #Timplahan ng patis. #Kapag luto na ang ampalaya ay ilagay ang itlog na binati. #Saka lamang haluin at ihaing mainit. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa gulay]] k8t335dqxg8fezubcb56nj6krxfyhu8 100 2344 27750 5560 2021-05-02T03:36:45Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ginisang Sitaw]] sa [[Pagluluto:Ginisang Sitaw]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || sitaw na pinagputul-putol ng tig-2 pulgada |- |2 || kutsara || mantika |- |1 ½ || tasa || sabaw ng nilagang manok |- |½ || kutsarita || asin |- |2 || piraso || sibuyas na maliliit at manipis ang pagkakagayat |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ilalaga ang sitaw sa tubig. #Igigisa sa kawali ang mga bawang at sibuyas. #Saka ilalahok ang sitaw na hindi kasama ang tubig na pinaglagaan. #Pagkaraan ng limang minuto ay ilahok ang sabaw ng manok. #Pabayaan sa apoy ng mga 15 minuto. #Ang paglulutong ito ay maaaring ihain o haluin sa anumang gulayin. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa gulay]] bgzmd8ifp6h59i69lm0ou6pmuwkz86i 100 2345 27749 5561 2021-05-02T03:36:27Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ginisang Patola na may Bagoong]] sa [[Pagluluto:Ginisang Patola na may Bagoong]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |3 || piraso || patola, hiwain |- |2 || piraso || malaking kamatis |- |5 || piraso || okra |- |2 || tasa || hipon |- |3 || kutsara || bagoong |- | || || anu mang madahong gulay |} ==Paraan ng pagluto== #Magpakulo ng tubig, tamang dami para matakpan ang mga gulay. #Ilagay ang mga kamatis, okra, upo at patola. #Ipagpatuloy ang pagpapakulo ng ilang minuto. #Isama ang hipon at bagoong. #Hayaang kumulo hanggang maluto ang mga hipon. #Isama ang madahong gulay. #Pagkaluto, hanguin sa apoy at ihaing mainit. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa gulay]] qg6n8eimm0hg3pttwka70nl9gih4txt 100 2346 27768 5562 2021-05-02T04:09:25Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Hipon Gumbo]] sa [[Pagluluto:Hipon Gumbo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || sariwang sugpo |- |1 || tasa || tomato sauce |- |1 || tasa || tubig |- |3 || tangkay || celery, hiwain |- |2 || piraso || karot, hiwain |- |2 || piraso || patatas, hiwain |- |1 || piraso || sibuyas, tadtarin |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || tasa || mantika |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa sa mantika ang sibuyas at celery. #Ihalo ang tomato sauce at tubig. #Isama ang iba pang mga sangkap #Takpan. Ipagpatuloy ang pagluluto ng 10-15 minuto. #Ihalo ang asin. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] 6u1uj228744tu4ja481zhypbgkfuygq 100 2347 27766 5563 2021-05-02T04:07:07Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Hinurnong Isda]] sa [[Pagluluto:Hinurnong Isda]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |4 ||buo || gilit na isda |- |4 || kutsara || arina |- |1 || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |2 || kutsarita || mantikilya |- |¾ || tasa || serbesa |- |1 ½ || kutsarita || Worcestershire sauce |- |½ ||kutsarita || pulbos na mustasa |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igulong sa asin at paminta ang mga gilit ng isda. #Tunawin ang mantikilya sa baking dish. #Iayos ang mga gilit ng isda sa ibabaw. #Paghalu-haluin ang serbesa, sauce at mustasa saka isalin sa isda. #Ipasok sa pugong may 375°F ang init. #Lutuin ng may 35 minuto (pahiran ng sarsa paminsan-minsan) saka hanguin. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] hci5ge0c8h65fxp0z1kaxqahv3t7zn5 100 2348 27779 5564 2021-05-02T05:51:37Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Inihaw na Sugpo]] sa [[Pagluluto:Inihaw na Sugpo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || sugpo |- |1 || kutsarita || asin |- |½ || kutsaritan ||paminta |- |¼ || tasa || mantika |- |1 || ulo || bawang, dikdikin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Talupan ang mga sariwang sugpo, iwang nakakabig ang buntot. #Hiwaan ang likod at alisin ang itim na bahagi. #Timplahan ng mga pampalasa ang mga sugpo. #Ilagay sa ihawan. #Tunawin ang mantika at ilagay ang bawang. #Isalin ang mantika at bawang sa mga tinimplahang hipon. #Iihaw sa pugong may 400°F ang init (3 pulgada ang layo sa apoy) at lutuin ng mga 10-15 minuto. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] m8o8s3hl6vgrh6f5e121in7gtikzedg 100 2349 27884 5565 2021-05-02T09:46:36Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Murkong Manok]] sa [[Pagluluto:Murkong Manok]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || piraso || manok |- |3 || piraso || nilagang itlog |- |2 || butil || bawang |- |1 || piraso || sibuyas na malaki |- |5 || piraso || patatas |- |3 || piraso || kamatis na hinog |- |3 || kutsara || mantika |- |1 || kutsara || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pagkatapos na maalisan ng buto ang manok at buuing muli upang mailagay ang lutong patatas na ginayat at ang itlog na ginayat sa loob ng manok. #Ilagay ang manok sa isang dahon na malinis at lutuin sa tubig hanggang lumambot. #Magprito ng bawang, kamatis at sibuyas at dito igisa ang murkong manok ngunit alisan muna ng balot. #Hayaang pumula-pula sa mantika saka lagyan rin ng kaunting sabaw ng manok. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa manok]] etc8tc6evwybkpkhr7x1pr0s8ijhudp 100 2350 27580 5566 2021-05-02T01:56:16Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bagoong Alamang]] sa [[Pagluluto:Bagoong Alamang]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || hipon alamang |- |2 || ulo || bawang, pinitpit |- |1 || piraso || maliit na sibuyas, hiniwa-hiwa |- |1 || piraso || maliit na kamatis, hiniwa-hiwa |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa ang bawang, sibuyas at kamatis sa kaunting mantika. #Idagdag ang alamang. #Igisa hanggang maluto ang alamang. #Kung nanaisin, maaaring lagyan ng kaunting asukal upang tumamis at maging malinamnam ang bagoong. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] 3q30d2te4qbwuiblsdzpz3onymfsrmr 100 2351 27582 9185 2021-05-02T01:58:12Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Baka na may Spinach]] sa [[Pagluluto:Baka na may Spinach]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¼ || kilo || lomo (baka), hiwain ng pahaba |- |¼ || tasa || tubig |- |2 || kutsara || margarina |- |2 || kutsara || gawgaw, tunawin sa 1 kutsaritang tubig |- |¼ || kutsarita || paminta |- |100 || gramo || spinach |- |1 || kutsara || marinating mix |- |½ || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ibabad ang lomo sa marinating mix sa loob ng 30 minuto. #Igisa hanggang pumula ng bahagya. #Timplahan ng asin at paminta. #Isalin ang tubig at hayaang kumulo. #Isama ang spinach. Isalin ang cornstarch/gawgaw na tinunaw sa kaunting tubig. #Haluing mabuti saka ihain. [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] [[Kaurian:Luto sa baka]] 7yixieofmgx03d6ixory2nt01zfrqc2 100 2352 27826 27825 2021-05-02T06:48:42Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lumpiang Ubod]] sa [[Pagluluto:Lumpiang Ubod]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Pangunahing Sangkap=== {| class="wikitable" |- |2 || tasa || ubod |- |1 || tasa || manok, ginayat |- |½ || tasa || hipon |- |1 || piraso || sibuyas |- |1 || kutsara || bawang |- |1 || kutsarita || paminta |- |} ===Sarsa=== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || asukal |- |3 || kutsarita || toyo |- |3 || tasa || tubig |- |1 ½ || kutsarita || asin |- |3 || kutsara || cornstarch |- |½ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa ang bawang at sibuyas. #Idagdag ang manok at lutuin maigi. #Idagdag ang hipon at lutuin ng 5 minuto. #Idagdag ang ubod at halu-haluin hanggang maluto ang karne at gulay. #Para sa sarsa, paghaluin ang asukal, toyo, tubig at asin. Pakuluan. #Halu-haluin. #Dahan-dahan idagdag ang cornstarch at hintaying lumapot. #Timplahan ng paminta. #Ihain ang lumpia na may sarsa sa tabi. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Merienda]] h4d4oyjxaa4ilgacyjn01xwgtve05gp 100 2353 27800 5570 2021-05-02T06:15:21Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kilawing Kapampangan]] sa [[Pagluluto:Kilawing Kapampangan]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || kasim ng baboy, hiniwa ng maninipis |- |¼ || kilo || atay ng baboy, hiniwa ng maninipis |- |¼ || kilo || baga ng baboy, tinadtad |- |⅛ || tasa || toyo |- |½ || tasa || kalamansi |- |1 || piraso || sibuyas, hiniwa ng maninipis |- |4 || butil || bawang, dinikdik |- |1 || kutsarita || dinurog na paminta |- |1 || piraso || dahon ng laurel |- |½ || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ibabad ang kasim sa toyo at kalamansi sa loob ng 1 oras. #Igisa ang bawang at sibuyas saka ilagay ang baga ng baboy at ang binabad na kasim, paminta at laurel. #Pakuluin sa mahinang apoy. #Kapag malambot na ang kasim ilagay ang atay at timplahan ng asin ayon sa panlasa. #Hanguin kapag malambot na ang kasim at malapit ng matuyo ang sabaw. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baboy]] pac4rbsxqco5v2pf6k2f7ennghid1f5 100 2354 27799 5571 2021-05-02T06:15:08Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kilawing Hipon]] sa [[Pagluluto:Kilawing Hipon]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |3 || tasa || ginayat na labanos |- |½ || tasa || katas ng hipon |- |2 || kutsara || mantika |- |½ || kutsarita || asin |- |1 || butil || bawang |- |½ || tasa || suka |- |¼ || tasa || paminta |- |2 || kutsarita || paminta |- |1 || piraso || sibuyas, ginayat |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa ang pinitpit na bawang sa mantika. #Isunod ang sibuyas at hipon. #Timplahan ng asin at paminta. #Bayaang maluto at isunod ang katas ng hipon. #Idagdag ang suka ay bayaang kumulo. #Isunod ang labanos, takpan at bayaang kumulo ng 3 minuto. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] 9zwbuukiw1n2ilgzbqtjr8fprk0hefi 100 2355 27804 5572 2021-05-02T06:19:35Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kilawing Goto]] sa [[Pagluluto:Kilawing Goto]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || goto |- |1 || tasa || suka |- |2 || tasa || tubig |- |1 || kutsara || asin |- |1 || ulo || bawang, dikdikin |- |1 || piraso || sibuyas, tadtarin |- |6 || piraso || kamatis |- |1 || tasa || tubig |- |4 || piraso || labanos |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ilaga ang goto sa suka, tubig, asin at bawang. #Kung makambot na, hiwa-hiwain. #Igisa ang bawang at kamatis. #Ihalo ang goto. #Isalin ang tubig. #Isama ang labanos. #Ipagpatuloy ang pagluluto. #Timplahan ng asin at paminta. [[Category: Lutuing Pilipino]] 1a5mw9ueue377aqq3w2967gkwge4a31 100 2356 27762 20078 2021-05-02T04:06:09Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Hamburger]] sa [[Pagluluto:Hamburger]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || giniling na laman ng baka |- |1 || kutsarita || asin |- |½ || tasa || chili sauce |- |1 || kutsara || lemon o kalamansi juice |- |⅓ || tasang || ketchup |- |2 || kutsara || asukal na pula |- |1 || piraso || sibuyas, ginayat |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang malalim na mangkok, paghaluin ang baka, sibuyas at timplahan ng asin. #Bumuo ng bola na kasing laki ng kamay ng bata. #Pipiin ito upang makagawa ng patty para sa hamburger. #Bahagyang prituhin ito sa kawali na may mainit na mantika. #Baliktarin upang malutong mabuti. #Hanguin at patuluin ang sobrang mantika. #Sa isang kawali, paghaluin ang ketchup, chili sauce, asukal na pula at lemon o kalamansi juice. #Takpan at lutuin ng 15 minuto. Ihanda sa isang malaking plato. [[Category: Merienda]] fmene6m6hn3ydmxjo35rllp3eyrg1q0 100 2357 27723 5576 2021-05-02T03:19:58Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[French Fries]] sa [[Pagluluto:French Fries]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |6 || piraso || malalaking patatas |- |4 || tasa || canola o vegetable oil (pamprito) |- |1 || kutsara || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Balatan ang patatas. Hiwain ito ng tig-¼ pulgada. #Ibabad ito sa isang mangkok na may tubig at yelo sa loob ng 30 minuto. #Sa isang malaking kaserola, magpainit ng canola o vegetable oil. #Prituhin ang patatas hanggang sa ito’y lumutong. #Hanguin at salain ang sobrang mantika sa paper towel. #Muling ibalik sa mas mainit na mantika ang patatas. #Ito’y mainam na paraan upang maging malutong at lalong sumarap ang french fries. #Isawsaw sa garlic dip o thousand island dressing. [[Category: Merienda]] rfisgeyg55ysay65at1phb0mnx7uwdj 100 2358 27652 20037 2021-05-02T02:42:59Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Cheese Sticks]] sa [[Pagluluto:Cheese Sticks]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || arina |- |½ || kutsarita || asin |- |⅛ || kutsarita || pinulbos na cayenne pepper |- |1 ½ || kutsarita || baking powder |- |1 || piraso || mantikilya |- |½ || tasa || ginayat na cheddar cheese |- |3 || kutsara || sour cream |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang arenola, paghaluin ang keso (cheddar cheese), arina, asin, cayenne pepper at baking powder. #Ihalo ang sour cream. #Bilugin ito ng malalaki. #Palamigin sa refrigerator sa loob ng 2 oras o hanggang sa tumigas. #Budburan ng kaunting arina ang isang malinis na bahagi ng lamesa. #Pipiin dito ang nagawang sangkap. #Maingat na hiwain ito ng tig-¼ pulgada na may habang 3 pulgada. #Lutuin sa humo na may init na 425°F sa loob ng 8 minuto. #Palamigin. #Ipainit ng mantikilya sa kawali. #Iprito ng lubog sa mantika ang cheese sticks. [[Category: Merienda]] h32it0bbixsqf8a2971103bpzqbqb0b 100 2359 27651 5580 2021-05-02T02:42:49Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Cheese Soup]] sa [[Pagluluto:Cheese Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || hiniwang keso |- |½ || tasa || gisantes |- |½ || tasa || hiniwang patatas |- |½ || tasa || karot, hiwain |- |6 || tasa || tubig |- |2 || kutsarita ||parsley, hiniwa |- |½ || tasa || hiniwang celery |- |1 || piraso || chicken bouillon cube |- |½ || kutsarita || paminta |- |½ || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Hugasang mabuti ang gulay at saka hiwa-hiwain. #Pakuluan sa 6 na tasang tubig. #Kapag malambot na, ilagay ang cube, asin at paminta. #Pabayaan pa sa kakalanan sa loob ng apat na sandali. #Kapag ihahain na ay ilagay ang keso at parsley. [[Category: Sopas]] giquvzg5o22mr7ehblkym0hr5dkshhr 0 2361 5583 2008-08-03T05:28:16Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Pansit Luglug]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pansit Luglug]] pybrqde9dws3isernfm8dso8z6gnbsr 100 2362 27897 5589 2021-05-02T09:56:07Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pansit Luglug]] sa [[Pagluluto:Pansit Luglug]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || sariwang bihon |- |2 || bloke || tokwa, ginayat na pahaba at pinirito |- |2 || tasa || repolyo, ginayat na pino |- |1 || tasa || ginayat-gayat na cauliflower |- |1 || tasa || ginayat na pahabang bitsuwelas (o kaya ay sitsaro) |- |4 || tasa || tinadtad na kintsay |- |¼ || tasa || tinadtad na berdeng sibuyas |- |¼ || tasa || dinikdik na bawang |- |¼ || tasa || mantika |- |½ || tasa || ginayat na sibuyas |- |1 || piraso || itlog na binati |- |¼ || tasa || tubig na may atsuwete |- |2 || kutsara || toyo |- |3 || tasa || tubig |- |¼ || tasa || gawgaw, tinunaw sa kaunting tubig |- |½ || kutsarita || asin |- |¼ || tasa || giniling na mani |- |½ || tasa || carrot, ginayat |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa ang sibuyas sa kaunting mantika. #Idagdag ang tokwa, repolyo, cauliflower, bitsuwelas (o sitsaro), at carrot. #Lagyan ng asin na pampalasa. #Lutuin hanggang sa lumambot ang mga gulay subali't huwag lalabugin. #Alisin sa apoy at ihalo ang kintsay. Itabi muna. #Ilubog ang sariwang bihon sa kumukulong tubig. #Patuluin at ilagay sa isang lalagyan. Ingatang mainit. #Magpainit ng mantika. #Prituhin ang bawang hanggang sa pumula. #Hanguin ang bawang sa mantika, at magtira lamang ng kaunting mantika sa kawali. #Ilagay ang tubig na may atsuwete, tubig, toyo, at hayaang kumukulo. #Lagyan ng asin upang magkalasa. # Tunawin ang gawgaw sa kaunting tubig at batihin sa kumukulong niluluto. #Lutuin ng may 5 minuto. #Haluin samantalang idinadagdag ang binating itlog. #Ilagay ang bihon sa pinggan, lagyan ng sarsa, at saka ilagay sa ibabaw nito ang nilutong gulay. #Budburan sa ibabaw ng maning giniling at ng piniritong bawang at tinadtad na sariwang sibuyas. #Ihain na may hiniwang kalamansi. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa noodles]] [[Category: Luto sa tokwa]] g8aoyaruox9cverwgyv4srjj467y5cl 100 2363 27704 5585 2021-05-02T03:05:26Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Egg Cutlets]] sa [[Pagluluto:Egg Cutlets]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |6 || piraso || itlog nilutong mabuli, tinadtad |- |½ || tasa || niyadyad na keso |- |½ || kutsarita || asin |- |1 || lata || mushroom soup |- |1 || piraso || itlog na binati |- |4 ||kutsara || mantikilya |- |1 || tasa ||dinurog na tustang tinapay (bread crumbs) |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pagsama-samahin ang itlog, keso, mga rekado at mushroom soup. #Haluing mabuti. #Ilatag sa isang bandehang panghurno na pinahiran ng langis o mantikilya. #Palamigin sa refrigerator. #Kortehan sa pamamagitan ng cookie cutter. #Pagulungin sa dinurog na tinapay pagkatapos ilubog sa itlog at saka pagulungin uli sa dinurog na tinapay. #Prituhing madali sa kaunting mantikilya hangang sa mamula-mula. [[Category: Merienda]] ctnbmy6bj0zo8tik42kbpnvbnre7252 14 2364 6289 5586 2008-11-10T04:29:20Z Urbano 159 wikitext text/x-wiki [[Category: Luto|Beans]] msqlst49jip0m5rnqbffmc4i9dz4437 14 2365 6296 6293 2008-11-10T04:31:31Z Urbano 159 wikitext text/x-wiki [[Category: Luto|Tokwa]] r4p4c16dsvpbyvhdvlekzdtefnnqnum 100 2366 27595 5590 2021-05-02T02:09:30Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bean Patties]] sa [[Pagluluto:Bean Patties]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || nilagang butil ng beans (kidney beans) |- |½ || tasa || dinurog na tinapay (bread crumbs) |- |1 || piraso || siling berde, tinadtad |- |½ || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ligisin ang beans. #Batihin ang itlog. #Ihalo sa ibang mga sangkap. #Gawing bola-bola o kaya ay palaparin at prituhin. [[Category: Luto sa beans]] dh39kx4n35tioazllavmpqwhipr7q1b 100 2367 27796 5591 2021-05-02T06:06:37Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kidney Bean Loaf]] sa [[Pagluluto:Kidney Bean Loaf]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa ||dinurog na tinapay (bread crumbs) |- |2 || tasa ||pulang butil ng kidney beans, dinurog |- |½ || tasa || keso, niyadyad |- |1 || piraso || sibuyas, tinadtad |- |1 || kutsara || mantika |- |2 || piraso || itlog, binati |- |½ || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Itadtad ang sibuyas at ginisa sa mantika. #Pagsama-samahin ang lahat ng mga sangkap. #Kung masyadong tuyo, dagdagan pa ng sabaw ng beans. #Ihurno at ihain na may kasamang ketchup. [[Category: Luto sa beans]] nrrbtnth5f3slxpopm3zhl0tfojcjmw 100 2368 27767 5594 2021-05-02T04:09:12Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Hinurnong Beans]] sa [[Pagluluto:Hinurnong Beans]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || tasa || niluto at sinalang navy beans (white beans) |- |2 || kutsara|| asukal na mapula-pula |- |½ || tasa || tomato sauce |- |½ || tasa || sabaw mula sa beans |- |1 || piraso || sibuyas katamtamang laki, hiniwang pabilog |- |1 ½ || kutsarita || asin |- |1 || kutsara || margarina |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa ang sibuyas na hiniwang pabilog sa mainit na margarina. #Magtira ng kaunting sibuyas na hiniwang pabilog para sa palamuti. #Idagdag ang tomato sauce sa ginisang sibuyas. #Idagdag ang tubig, asin, at asukal, at hayaan sa mahinang apoy hanggang sa kumulo. #Ilagay ang lutong beans, at hayaan sa mahinang apoy hanggang sa matira ang kalahati ng sabaw. #Ilagay na palamuti ang sibuyas na hiniwang pabilog. [[Category: Luto sa beans]] tvahal84hqmetn0zvchlfat1hni43p4 100 2369 27875 5595 2021-05-02T08:37:05Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Mock Fillet]] sa [[Pagluluto:Mock Fillet]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || oatmeal |- |1 || tasa || giniling na garbanzos |- |½ || tasa || nilagang itlog na lutong mabuti |- |½ || tasa || tinadtad na kintsay Baguio |- |1 || piraso || sibuyas, tinadtad |- |½ || kutsarita ||asin |- |2 || piraso || itlog, binating mabuti |- |1 || tasa || dinurog na tinapay (bread crumbs) |- |} ==Paraan ng pagluto== #Haluing ang mga sangkap ng mabuti. #Ilagay sa hulmahang isda o kaya kortehan sa kamay na hawig sa maliit na isda. #Prituhin. # Ihain kasama ng sarsang ayon sa gusto ninyo. [[Category: Prinito]] lpabwwta7c9t3i4xn4hqq89897zvw1z 100 2370 28068 5596 2021-05-03T00:56:12Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tomato Sauce]] sa [[Pagluluto:Tomato Sauce]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || tinadtad na pinong kamatis |- |1 || lata || tomato paste |- |¾ || tasa || tubig |- |2 || kutsarita || asin |- |2 || kutsara || mantika |- |¼ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa ang sibuyas sa mainit na mantika. #Idagdag ang lahat ng mga sangkap. #Hayaang maluto sa mahinang apoy sa loob ng 15 minuto. [[Category: Sawsawan]] nqld788vce8x1btuvu0yxm7gf7u99fl 100 2378 27644 6764 2021-05-02T02:39:00Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Cardillo na may Tokwa]] sa [[Pagluluto:Cardillo na may Tokwa]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || bloke || tokwa (½ kilo) |- |2 || kutsara || manitika |- |½ || tasa || tubig |- |½ || kutsarita || asin |- |1 || butil || bawang, dinikdik |- |½ || tasa || kamatis, ginayat |- |¼ || tasa || sibuyas, tinadtad |- |2 || buo || itlog |- |} ==Paraan ng pagluto== #Gayatin ang tokwa ng pira-piraso ng nababagay sa handa. #Lagyan ng asin para lumasa. #Prituhin sa mantika hanggang sa mamula-mula. #Alisin sa lutuan at iprito ang bawang sa natitirang mantika. #Pagka namumula-mula na idagdag ang sibuyas, kamatis, at asin. #Pagka luto na ang kamatis, ilagay ang tubig at bayaang kumulo mula sa 3-5 minuto. #Ihulog ang piniritong tokwa sa niluluto, alisin sa apoy at saka lagyan ng itlog na binating mabuti. #Isama samantalang mainit. [[Category: Luto sa tokwa]] hsj3686fimo9p1hairgq55drm59ca2x 100 2379 28070 5635 2021-05-03T00:56:41Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tomisuafu]] sa [[Pagluluto:Tomisuafu]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || bloke || tokwa, hiniwa-hiwa na kuwadrado |- |1 || kutsara ||mantika |- |1 || kutsarita || dinikdik na bawang |- |½ || tasa || ginayat na sibuyas |- |2 || onsa || miswa |- |2 || piraso || binating itlog |- |3 || tasa || tubig |- |1 || kutsarita || asin |- |½ || tasa || ginayat na pinong berdeng sibuyas |- |} ==Paraan ng pagluto== #Iprito ang ginayat na tokwa hanggang sa maging malutong. #Igisa ang bawang at sibuyas sa 1 kutsarang mantika. #Lagyan ng tubig hanggang sa kumulo. #Ilagay ang mga pampalasa. #Ihalo ang binating itlog sa kumukulong niluluto. #Idagdag ang piniritong tokwa at ang miswa. #Ibudbod sa ibabaw ang berdeng sibuyas, Ihain habang mainit. [[Category: Luto sa tokwa]] d4xoyib3apwqqt3wrq0ziy7xg4arj4b 100 2380 28072 5636 2021-05-03T00:59:40Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tortilla de Tokwa]] sa [[Pagluluto:Tortilla de Tokwa]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ½ || tasa || dinurog na tokwa |- |2 || kutsarita || dinikdik na bawang |- |1 || piraso || kainamang laki ng sayote, hiniwang pino |- |3 || piraso || itlog na binati |- |¼ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |1 || kutsarita || asin |- |3 || kutsara || mantika |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa ang bawang at sibuyas sa mainit na mantika. #Idagdag ang dinurog na tokwa at ang sayote. #Lagyan ng asin na pampalasa. #Lutuin hanggang sa lumambot ang gulay, hanguin at patiktikin ang mantika sa isang malinis na lalagyan. [[Category: Luto sa tokwa]] 7561pcxjfcbde7adgq06bs31cju3jpi 100 2381 28059 5637 2021-05-03T00:44:49Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tofu Roast]] sa [[Pagluluto:Tofu Roast]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || butil || dinikdik na bawang |- |1 || piraso || sibuyas, tinadtad na pino |- |1 || piraso || carrot, niyadyad na pino |- |1 || bloke || dinurog na tokwa |- |1 || tasa || oatmeal |- |½ || tasa || dinurog na tinapay (bread crumbs) |- |3 || piraso || binating itlog |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || tasa || toyo |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa ang bawang, sibuyas at carrot. #Ihalo ang natitirang mga sangkap. #Ilagay sa isang lutuang pinahirang mabuti ng mantika. #Ihurno sa loob ng 30 minuto sa katamtamang init ng hurno. [[Category: Luto sa tokwa]] pc8lfdg3q92s10agdhxuo2iaplkafnu 100 2382 27619 5638 2021-05-02T02:29:03Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bola-bolang Tokwa]] sa [[Pagluluto:Bola-bolang Tokwa]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || piraso || sibuyas, tinadtad na pino |- |1 || kutsara || mantika |- |1 || tasa || tokwa |- |1 || tasa || dinurog na tostadong tinapay |- |¼ || tasa || gatas |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa ang sibuyas hanggang sa mamula-mula. #Idagdag ang tokwa, dinurog na tinapay, at gatas. #Paghaluing mabuti. #Gawing bola-bola at ihurno sa katamtamang init hanggang pumula. #Maaari ring iprito ang mga bola-bola. [[Category: Luto sa tokwa]] r4zbclhlmwczsdi2t0aomr654fwvxfl 100 2383 28061 5639 2021-05-03T00:46:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tokwa Croquettes]] sa [[Pagluluto:Tokwa Croquettes]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¼ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |2 || kutsara || margarine |- |2 || kutsara || harina |- |½ || tasa || gatas |- |2 ½ || tasa || tokwang tinadtad na pino |- |1 || piraso || itlog na bahagyang binati |- |½ || tasa || niyadyad na keso |- |½ || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Lutuin ang sibuyas sa margarine hanggang lumambot, ihalo sa harina. #Idagdag ang gatas, lutuin at haluin hanggang sa ito'y lumapot. #Idagdag ang natitirang mga sangkap. #Palamigin sa loob ng refrigerator ng ilang oras. #Ikortehang bilog na lapad. #Pagulungin sa dinikdik na tinapay. #Prituhin hanggang mamula sa mainit na mantika. [[Category: Luto sa tokwa]] pypiangkr9hnvbg43281knfuvngknxp 100 2384 28062 5640 2021-05-03T00:47:43Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tokwa Rebosado]] sa [[Pagluluto:Tokwa Rebosado]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || dinurog na tokwa |- |4 || piraso || binating itlog |- |¼ || tasa || harina |- |1 ½ || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ihalo ang harina at asin sa binating itlog. #Paghaluing mabuti. #Idagdag ang dinurog na tokwa. #Ihulog na isa-isa ang bawa't bawa't isang kutsara nito sa mainit na mantika. #Ihain kasama ng ketchup. [[Category: Luto sa tokwa]] 1t1wcysy5mhgg199cgfo16hzj97csbw 100 2385 28063 5641 2021-05-03T00:47:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tokwa Sarciado]] sa [[Pagluluto:Tokwa Sarciado]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |4 || bloke || tokwa (pinag-apat ang bawa't isa) |- |2 || butil || bawang dinikdik |- |1 || piraso || malaking sibuyas, ginayat |- |1 || tasa || berdeng sibuyas, ginayat na pino |- |2 || piraso || kamatis, tinadtad |- |2 || kutsara || gawgaw |- |3 || kutsara || asukal |- |2 || kutsara || katas ng kalamansi |- |} ==Paraan ng pagluto== #Iprito ang tokwa hanggang sa pumula. #Igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. #Lagyan ng asin para lumasa. #Lagyan ng kaunting tubig, at asukal para tumamis. #Idagdag ang katas ng kalamansi, at saka ihalo ang piniritong tokwa. #Pagkulo, ibuhos ang gawgaw. Haluing mabilis. Palamutihan ng dahon ng berdeng sibuyas. [[Category: Luto sa tokwa]] q4pa809wobgr513y31b7wo3sqcewqvc 100 2386 28064 5642 2021-05-03T00:48:22Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tokwa at Patatas na Hinurno]] sa [[Pagluluto:Tokwa at Patatas na Hinurno]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || dinurog na patatas |- |1 || tasa || dinurog na tokwa |- |½ || tasa || dinurog na tinapay |- |1 || piraso || itlog |- |½ || piraso || sibuyas, tinadtad |- |} ==Paraan ng pagluto== #Paghalu-haluing lahat at lagyan ng paminta at asin para magkalasa. #Ilagay sa lanerang pinahiran ng mantika. #Ihurno hanggang sa pumula. [[Category: Luto sa tokwa]] tjd340mv84ng67sndoezkb6vwebg704 100 2387 27574 5643 2021-05-02T01:52:23Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Arroz a la Luzonia]] sa [[Pagluluto:Arroz a la Luzonia]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |4 || piraso ||hinog na saging na saba, ginayat na pahaba at pinirito hanggang sa pumula |- |1 || tasa || tokwa, ginayat na parisukat at pinirito |- |2 || piraso || itlog na hilaw |- |1 || piraso || itlog na nilagang matigas, ginayat-gayat na parang kalahating buwan |- |2 || tasa || sinaing na malagkit |- |6 || piraso ||gayat na siling pula, hindi maanghang |- |2 || kutsara || mantika |- |1 || kutsarita || asin |- |2 || butil || bawang, dinikdik |- |1 || piraso || sibuyas na maliit, ginayat |- |1 || kutsara || paprika |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa ang bawang, sibuyas, at tokwa. #Lagyan ng asin, at paminta kung nais ninyo. #Idagdag ang malagkit at haluing mabuti. #Lagyan ng paprika para magkakulay. #Alisin sa apoy at hayaang lumamig. #Idagdag ang hilaw na itlog, na bahagyang binati, at haluing mabuti. #Pahiran ng mantika ang isang hulmahan at ihanay ang ginayat na itlog at ginayat na siling pula. #Ilagay sa ibabaw ang ginisang niluto, takpan ng isang pirasong waxed paper at pasingawan ng 30 minuto. #Alisin sa hulmahan, itaob sa isang pinggan upang maalis sa hulmahan at lagyan ng palamuting piniritong saging. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa tokwa]] 9l1dpyw3joatzysqp4cme9wncm1xro1 100 2388 27565 5645 2021-05-02T01:45:38Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Adobong Labong]] sa [[Pagluluto:Adobong Labong]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |3 || tasa || labong, ginayat na manipis at binanlian |- |1 || tasa || ginayat na tokwa |- |5 || butil || bawang, dinikdik |- |4 || kutsara || katas ng kalamansi |- |1 || kutsarita || asin pangpalasa |- |1 || piraso || kainamang laki ng sibuyas, ginayat |- |1 ½ || kutsara || toyo |- |5 || kutsara || mantika |- |} ==Paraan ng pagluto== #Papulahin ang bawang at sibuyas sa mantika. #Idagdag ang tokwa. #Patuloy na lutuin ang timpladang ito na laging hinahalo. #Idagdag ang toyo at labong. #Bayaan sa apoy hanggang sa maluto ang labong. #Maaring idagdag ng 1 tasang tubig at 1/3 tasang toyo kung hindi pa luto ang labong. #Idagdag ang katas ng kalamansi at patuloy na lutuin na hindi kumukulo hanggang sa halos lahat ng sabaw ay mangalahati. #Idagdag ang mantika at ipagpatuloy na lutuin ng mga 6 na minuto pa. #Lagyan ng asin upang magkalasa. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa tokwa]] svxbeg4rnunanouk6yx7exib5361j1v 100 2389 27569 27568 2021-05-02T01:47:18Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Almondigas]] sa [[Pagluluto:Almondigas]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || giniling na baboy |- |1 || piraso || itlog |- |½ || tasa || dinurog na tokwa |- |1 || kutsara || mantika |- |½ || tasa || miswa |- |2 || butil || bawang, dinikdik |- |1 || piraso || ginayat na sibuyas |- |½ || kutsarita ||asin pangpalasa |- |1 || kutsara || tinadtad na berdeng sibuyas |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ihalo ang dinurog na tokwa sa hilaw at giniling na baboy. #Ilahok ang berdeng sibuyas, itlog, at kinakailangang pangpalasa. #Bilugin na parang bola-bolang kasing laki ng kalamansi. #Prituhin ang bawang at sibuyas at idagdag ang 3 tasang tubig. #Pagkulo ay ihulog ang parang bola-bolang karne ng isa-isa. #Pagkaluto na ang mga bola-bola, idagdag ang misua at karakaraka ay alisin sa apoy. #Lagyan ng asin, at paminta para lumasa. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baboy]] mftnne9y63oqj7sgklhj7sankx90qjg 100 2390 27577 5647 2021-05-02T01:53:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Asado de Carajay]] sa [[Pagluluto:Asado de Carajay]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |3 || butil || bawang, dinikdik |- |½ || piraso || kainamang laki ng sibuyas, ginayat |- |3 || kutsara || mantika |- |1 || tasa || baboy, hiniwang maliliit na kudrado |- |¼ || kilo || kamote, hiniwang maliliit na kudrado |- |4 || kutsarita || toyo |- |1 || piraso || maliit na siling pula, ginayat |- |5 || piraso || dahon ng laurel |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa ang bawang, sibuyas, kamatis at lagyan ng isang tasang sabaw. #Idagdag ang baboy at kamote. #Lagyan ng toyo. #Takpan at lutuin ng 5 minuto. #Idagdag ang sili at dahon ng laurel. #Takpan at lutuin ng isang minuto. [[Category: Luto sa baboy]] titoqr9ycli7rq2um102dcrpz2d2626 100 2391 27945 14771 2021-05-02T12:57:43Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Savory Drumstick]] sa [[Pagluluto:Savory Drumstick]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |6 || piraso || chicken drumsticks |- |½ || tasa || giniling na almond o butil ng kasoy |- |½ || tasa || bread crumbs |- |1 || tasa || binating itlog |- |1 || tasa || salsa blanca (white sauce) |- |1 || tasa || mantika |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igulong ang drumstick sa itlog at saka sa giniling na butil ng kasuy at bread crumbs. #Iprito sa mantika. #Hanguin at patuluin. #Ibuhos sa ibabaw ang salsa blanca. [[Category: Luto sa manok]] ekssre4asdk1kicy655h2co8r0l02x3 100 2392 27995 5649 2021-05-03T00:16:25Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Swiss Steak]] sa [[Pagluluto:Swiss Steak]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || baka, hiniwang steak |- |½ || tasa || harina |- |1 || kutsarita || asin |- |2 || butil || bawang, dinikdik |- |1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- |1 || piraso || dahon ng laurel |- |½ || tasa || margarine |- |1 ½ || tasa || lemon-lime na inumin |- |2 || kutsara || ketchup |- |2 || tasa || kinudradong patatas, pinirito |- |¼ || tasa || tubig |- |} ==Paraan ng pagluto== #Palambutin ang baka at hiwain ng tig-1 pulgada. #Paghaluin ang harina at asin. Pagulungin ang baka doon. #Gawing mapula-pula sa magkabilang panig ang steak sa tinunaw na margarine. #Itabi muna. #Igisa ang bawang at sibuyas. #Idagdag ang natitirang mga sangkap kasama ng natirang pinaghalong harina at asin. #Lutuin hanggang lumapot. #Ibuhos sa ibabaw ng baka bago ihain. [[Category: Luto sa baka]] ktbco3fmyc5euud6ox3nzvvnn7h6dnz 100 2393 27937 5651 2021-05-02T12:29:39Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Red Beans na may Gata ng Niyog]] sa [[Pagluluto:Red Beans na may Gata ng Niyog]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 ½ || tasa || nilutong red beans, walang sabaw |- |1 || kutsara || mantika |- |1 || kutsarita || dinikdik na bawang |- |½ || tasa || ginayat na kamatis |- |1 || piraso || kainamang laki ng sibuyas, ginayat |- |2 || tasa || malapot na gata ng niyog |- |1 || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa ang bawang at sibuyas sa mainit na mantika. #Idagdag ang kamatis, ligisin ng sandok para malutong mabuti. #Idagdag ang red beans at gata ng niyog, bayaang kumulo. #Lagyan ng asin para magkalasa. [[Category: Luto sa beans]] plfcsz7pw5rztjqs0z102tmpyty1f78 100 2394 27936 5654 2021-05-02T12:21:25Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Red Beans Corn Casserole]] sa [[Pagluluto:Red Beans Corn Casserole]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || tasa || nilutong red beans, pinatulo sabaw |- |½ || tasa || tinadtad na siling malaki |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |¼ || tasa || margarine |- |1 || kutsarita || asin |- |⅔ || tasa || ketchup |- |1 || tasa || sabaw na pinaglutuan ng red beans |- |1 ½ || tasa || luto o de latang mais |- |¼ || tasang || ginayat na pinong kintsay |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa ang sibuyas at sili sa margarine. #Ihalo ang ketchup at ang lahat ng mga sangkap. #Lutuin sa apoy na dahan-dahan sa loob ng 5 minuto. [[Category: Luto sa beans]] h0zpmsqd09q2m6a7fx6yrdbfbqqd7a5 0 2395 5655 2008-08-21T07:23:37Z Urbano 159 Inilipat ang [[Red Beans Corn Creole]] sa [[Red Beans Corn Casserole]]. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Red Beans Corn Casserole]] rmtuk2xe6x8e4wb10uxsz6dmm4554td 100 2396 28067 5656 2021-05-03T00:56:00Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tomato Gravy]] sa [[Pagluluto:Tomato Gravy]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || tasa || kamatis, tinadtad |- |½ || piraso || sibuyas, tinadtad |- |2 || tasa || tubig |- |3 || kutsara || pinaghalong tubig at gawgaw |- |1 || kutsara || mantika |- |¼ || tasa || niyadyad na keso |- |1 || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa ang sibuyas sa mantika. #Idagdag ang kamatis at lutuing mabuti ang kamatis. #Idagdag ang tubig at hayaang kumulo. #Timplahan ng asin. #Lagyan ng gawgaw para lumapot. [[Category: Sawsawan]] drt2avw4vhatj2sngj2hrvum9a1exx9 100 2397 27617 5658 2021-05-02T02:28:15Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bola-bolang Kasoy-Keso]] sa [[Pagluluto:Bola-bolang Kasoy-Keso]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || butil ng kasoy, giniling |- |1 || tasa || dinurog na cracker |- |1 || tasa || giniling na baboy |- |½ || tasa || niyadyad na keso |- |3 || piraso ||itlog, hilaw |- |½ || tasa || sibuyas, tinadtad na pino |- |1 || kutsarita || bawang, dinikdik |- |1 || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Paghaluin ang lahat ng mga sangkap. #Gawing mga bola-bola at prituhin na lubog sa mantika. #Ilagay ang mga bola-bola sa isang tuyong bandeha at buhusan ng tomato sauce. #Budburan ng isa pang ½ tasang keso. #Ihurno sa 350°F sa loob ng 30 minuto. * Kung walang makuhang hurnuhan, pakuluing dahan-dahan sa kaunting apoy sa loob ng 5-10 minuto. [[Category: Luto sa baboy]] 8s45ycegj3khiaavj0b9cd4xs9k45sn 100 2398 27613 9184 2021-05-02T02:23:47Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Binalot na Repolyo]] sa [[Pagluluto:Binalot na Repolyo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || piraso || kainamang laking repolyo |- |1 || tasa || giniling na baboy |- |½ || tasa || tinadtad na celery |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |¼ || tasa || tinadtad na siling berde |- |¼ || tasa || mantika |- |1 || tasa || kanin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pasingawan ang repolyo hanggang sa madaling matanggal ang mga dahon. #Igisa ang mga gulay (maliban sa repolyo) sa mantika hanggang sa maging malasado. #Idagdag ang giniling na baboy at mga pampalasa. #Hayaan sa di-kainitang apoy ng ilan pang minuto. #Ihalo ito sa kanin. #Haluing mabuti, lagyan ng ½ tasa ng nilutong ito ang bawa't dahon ng repolyo, tiklupin ang mga dulo at balutin. #Ihanay ang binalot na repolyo sa lutuang panghurno at buhusan ng tomato sauce. #Ihurno sa loob ng isang oras sa mahinang init ng hurno. [[Kaurian:Luto sa gulay]] [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] lqj50tqh4d4w4e6rmo059wigis01p9t 100 2399 27926 5660 2021-05-02T12:11:07Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Repolyo Au Gratin]] sa [[Pagluluto:Repolyo Au Gratin]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || piraso || maliit, matigas na buong repolyo |- |1 || kutsarita || mantikilya |- |2 || tasa || gatas |- |4 || kutsara || harina |- |4 || kutsara || mantika |- |1 || kutsarita || asin |- |2/3 || tasa || kinayod na keso |- |½ || tasa || dinurog na tinapay |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ibabad ang repolyo sa malamig, may asing tubig sa loob ng 15 minuto. #Gayatin ng maliliit na piraso ang repolyo, alisin ang matigas na gitna. #Ilagay sa kumukulong tubig, takpan, at lutuin sa loob ng 8-10 minuto. #Lutuin ang puting sarsa, lagyan ng keso, lutuin hanggang sa matunaw ang keso. #Alisan ng tubig ang repolyo, at ilagay sa isang lanera. #Lagyan ng puting sarsa ang repolyo sa ibabaw. #Budburan ng dinurog na tinapay sa ibabaw. #Ihurno ng 25-30 minuto hanggang sa pumula ang ibabaw. [[Category: Luto sa gulay]] 8odvumkzvkou7vrxly6wwlo7sv6oh1w 100 2400 28018 5661 2021-05-03T00:29:04Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Spaghetti en Franco]] sa [[Pagluluto:Spaghetti en Franco]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || pakete || nilutong spaghetti |- |1 ½ || tasa || chicken breasts, hiniwang maliliit na parisukat |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |½ || tasa || tinadtad na pinong kamatis |- |2 || kutsara || margarine |- |2 ½ || tasa || malabnaw na sarsang keso |- |} ==Paraan ng pagluto== #Iprito ang manok at sibuyas sa margarine. #Idagdag ang kamatis at hayaang maluto sa mahinang apoy. #Idagdag ang spaghetti at sarsang keso. #Ilagay sa bandehang panghurno na pinahiran ng mantika at ihurno sa init na 350°F sa loob ng ½ oras. [[Category: Luto sa noodles]] 9aub6xj4w1h6k854r9vg8ma81wkliub 100 2401 27951 5662 2021-05-02T13:07:48Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sarsa Blanca]] sa [[Pagluluto:Sarsa Blanca]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 ||kutsara || kintsay, ginayat na pino |- |1 || tasa || gatas |- |1 || piraso || itlog, binati |- |¼ || tasa || dinurog na puting tinapay |- |1 || piraso || maliit na sibuyas, tinadtad |- |1 || kutsara || mantika |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang gatas sa double boiler. #Idagdag ang dinurog na tinapay at lutuin ng dahan-dahan sa loob ng 20 minuto. #Idagdag ang timplada ng gatas sa binating itlog na hinahalong mabuti. Itabi muna. #Gisahin hanggang mamula-mula ang sibuyas at ginayat na kintsay sa mantika. #Ihalo ang timplada ng gatas. #Idagdag ang sabaw at lutuin sa marahang apoy sa loob ng 10 pang minuto. [[Category: Sawsawan]] hph8u9mqix7su1t5khnh4dw9395cn2j 100 2402 27963 5663 2021-05-02T13:20:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Skillet Dinner]] sa [[Pagluluto:Skillet Dinner]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || kutsara || mantika |- |1 || butil || dinikdik na bawang |- |1 || tasa || sibuyas ginayat na pino |- |3 || tasa || giniling na baboy |- |½ || tasa || carrot, ginayat na pino |- |½ || tasa || tubig |- |1 || tasa || kanin |- |1 || tasa || ginayat na piniritong patatas |- |2 || kutsarita || toyo |- |½ || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Gawing mamula-mula ang bawang, sibuyas at baboy sa mantika. #Idagdag ang carrot at tubig at bayaan sa malumanay na ang apoy hanggang lumambot. #Idagdag ang kanin at piniriting patatas. #Lagyan ng kaunting asin upang makalasa kasama ng toyo. #Budburan ng parsley at ihain ng mainit. [[Category: Luto sa baboy]] oj6fdw7jx0brvmo5cnrk9p4rzfm8gz0 100 2403 27618 5664 2021-05-02T02:28:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bola-bolang Mais Mexicali]] sa [[Pagluluto:Bola-bolang Mais Mexicali]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ¼ || kilo || giniling na baka |- |2 || piraso || hilaw na itlog |- |4 || kutsara || sili, ginayat na pino |- |4 || kutsara || sinuyas, ginayat na pino |- |2 || lata || tomato sauce |- |1 ½ || tasa || tubig |- |1 ¼ || kutsarita || pulbos chili |- |1 || lata || butil ng mais |- |1 || tasa || durog na cracker |- |½ || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Paghalu-haluin ang giniling na baka, asin, itlog, at dinurog na cracker at gawing maliliit na bola-bola. #Iprito at itabi muna. #Gisahin ang sibuyas at sili. #Idagdag ang tomato sauce, tubig at pulbos ng chili. #Bayaang kumulo. #Lagyan ng kaunting asin para magkalasa. #Idagdag ang bola-bola at mais. #Bayaang kumulo ng unti-unti. [[Category: Luto sa baka]] e2uohhflq4xqho2hxeeowytn5363149 100 2404 27821 5665 2021-05-02T06:46:03Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lumpia Supremo]] sa [[Pagluluto:Lumpia Supremo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || giniling na baboy |- |1 || kutsara || berdeng sibuyas, ginayat na pino |- |½ || tasa || giniling na kabute |- |½ || kutsarita || asin pampalasa |- |1 || lata || tomato sauce |- |3 || piraso || pambalot ng lumpia |- |6 || piraso || maliliit na sibuyas |- |1 || kutsara || siling berde, hinati-hating kuadrado |- |1 || tasa || dinurog na tostadong tinapay (bread crumbs) |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pagsama-samahin ang giniling, berdeng sibuyas, ilang kabute, sili, at asin. #Hatiin sa dalawa ang mga pambalot ng lumpia. #Balutan ng pambalot ang tinimplang giniling na may isang centimetro ang diametro. #Putulin sa 2 pulgada ang haba. #Ilubog ang magkabilang dulo sa itlog pagkatapos ay sa dinurog na tinapay at iprito. #Alisan ng balat ang sibuyas. #Igisa sa 1 kutsarang mantika ang siling berde. #Idagdag ang tomato sauce at kaunting asin para magkalasa. #Ayusin ang mga lumpia sa isang lanerang lutuan na may pagitang sibuyas. #Buhusan ng Ketchup. #Ihurno ng 10 minuto at ihaing mainit. [[Category: Merienda]] skuyt72c6gwq45557v4g5ef3d921j8d 100 2405 27845 6030 2021-05-02T08:04:04Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Meat Loaf]] sa [[Pagluluto:Meat Loaf]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¼ || kilo || giniling na baka |- |¼ || kilo || giniling na baboy |- |¼ || kilo || giniling na taba ng baboy |- |2 || || puti ng itlog |- |3 || piraso || itlog |- |¼ || kutsarita || cardamom |- |¼ || kutsarita || cumin |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |¼ || kutsarita || tinadtad na bawang |- |1 || kutsarita || paprika |- |1 ½ || kutsarita || asin |- |1 || kutsarita || dinurog na pamintang buo |- |1 || tasa || tinadtad na taba ng baboy |- |} ==Paraan ng pagluto== # Paghaluin lahat hg mga sangkap maliban sa tinadtad na taba ng baboy. # Haluin maigi at palamigin sa repridyerator ng 20 minuto. # Gilingin sa food processor hanggang pino. # Isama ang taba ng baboy. # Isalin sa loaf pan na pinahiran ng mantika. # Ilutong banyo maria sa oven sa init na 350°F ng 1 hanggang 1 ½ oras. # Palamigin bago baligtarin at hiwain. [[Category: Luto sa baboy]] 0r6hd0i0447tp6sol9ztlglnzoivkgb 100 2406 27887 5668 2021-05-02T09:49:11Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Nilagang Patani't Kalabasa]] sa [[Pagluluto:Nilagang Patani't Kalabasa]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || patani |- |¼ || buo || kalabasa |- |10 || habang || talbos na kalabasa |- |6 || tasang || hugas-bigas |- |⅓ || pulgadang || luya, pitpitin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ilagay sa kaldero ang hugas-bigas. #Ihalo ang pinitpit na luya. Pakuluin. #Pagkaraan ng ilang sandali, isama ang patani. #Pagkaluto, isama ang kalabasa. #Ipagpatuloy ang pagluluto. #Ilagay ang talbos ng kalabasa. #Timplahan ng asin. #Ihaing mainit. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa gulay]] 5g9iouyfxtzvv9d524zd9ahuxhi2nqj 100 2407 27852 5669 2021-05-02T08:08:32Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Mustasang may kahalong Itlog]] sa [[Pagluluto:Mustasang may kahalong Itlog]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |5 || punong || inasinan na mustasa at pinagputul-putol na tig-dalawang dali |- |3 || piraso || itlog |- |2 || piraso || kamatis na hinog na ginayat |- |½ || piraso || sibuyas na ginayat |- |2 || kutsara || mantika |- |2 || butil || bawang |- |} ==Paraan ng pagluto== #Magpapabango ng bawang sa mantika at dito igigisa ang kamatis at ang sibuyas. #Pagnagsarsa na ay ilalahok ang binating itlog at ang dahon ng mustasa. #Titimplahan ng asin at hahaluin sa sarten o kawali hanggang sa maluto ang itlog. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa gulay]] tgb04meyi2uma6an1mf5h0rwldjcgb0 100 2408 27883 5670 2021-05-02T09:42:44Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Murang Mais na may halong Sili]] sa [[Pagluluto:Murang Mais na may halong Sili]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || piraso || puso ng mais |- |1 || tasa || dahon ng sili |- |2 || butil || bawang |- |} ==Paraan ng pagluto== #Lalaslasin ang dalawang puso ng mais at ang mga butil nito’y liligisin. #Kung maligis na ay lulutuin sa anim na tasang tubig hanggang lumambot. #Saka ilalahok ang mga dahon ng sili at iba pa. #Pababayaan sa pagkakasigang sa apoy sa loob ng ilang minuto at lalagyan ng katamtamang asin bagi ihain. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa gulay]] gv0vu6vq27heucskf4qo76thfqhx07n 100 2409 27857 5672 2021-05-02T08:15:06Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Menudo de Pescada-Isda]] sa [[Pagluluto:Menudo de Pescada-Isda]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || piraso || lapu-lapu, katamtamang laki |- |1 || piraso || sibuyas bumbay, hiniwang pabilog |- |½ || tasa || tomato sauce |- |1 || kutsara || asukal |- |½ || tasa || puswelong langis ng ensalada |- |2 || piraso || kalamansi |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pagkalinis ng lapu-lapu ay hiwaan sa likod at ibabad sa katas ng kalamansi, asin at paminta sa loob ng 1 oras. #Pagsama-samahin anh siling pula, asukal, asin at paminta. #Ipalaman ito sa isda. #Ang malalabi ay ipatong sa ibabaw ng isda at ilagay sa isang hulmahan. #Paghaluin ang tomato sauce at langis at ibuhos sa isda. #Ipasok sa hurnong may init na 350°F at bayaang 1 oras o hanggang sa maluto. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] ed5fs4ze1og0ocea7fetg4is8hmwzhc 100 2410 27861 5673 2021-05-02T08:21:58Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Menudong Pata]] sa [[Pagluluto:Menudong Pata]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || pata |- |2 || piraso || sausage, hiwain |- |1 || hiwang || hamon, kudra-kudraduhin |- |2 || kutsara || mantika |- |2 || kutsara || paminton |- |2 || tasa || sabaw ng baboy |- |½ || tasa || kamatis |- |1 || piraso || sibuyas, tadtarin |- |2 || piraso || berdeng sili |- |1 || dahon || laurel |- |3 || piraso || butil na bawang |- |2 || piraso || kamatis |- |2 || tasa || garbanzos |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== #Linisin at ilaga ang pata sa tubig na may asin. #Kung malambot na, ihiwalay sa mga buto ang laman. #Igisa ang bawang, sibuyas, kamatis at sausage sa mainit na mantika. #Ihalo ang paminton, berdeng sili, dahong laurel at pata. #Isalin ang laman at garbanzos. #Ipagpatuloy hanggang lumapot ang sarsa ayon sa ibig na lapot. #Timplahan ng asin at paminta. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baboy]] n1owbpwhkhedwaqkpxax6ckvsu7d7fi 100 2411 27849 5674 2021-05-02T08:06:04Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Meatballs con Keso]] sa [[Pagluluto:Meatballs con Keso]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || giniling na baka |- |1 ½ || tasa || biskotso (bread crumbs) |- |2 ||kutsarita || pinulbos na cumin |- |⅓ || tasa || sibuyas, tinadtad |- |⅓ || tasa || gatas na evaporada |- |3 || kutsara || parsley, tinadtad |- |1 || pakete || taco seasoning mix |- |¼ || kutsarita || pamintang durog |- |1 || piraso || itlog ng manok |- |3 || kutsara || salad oil |- |½ || kilo || cheese spread |- |1 || lata || green chili, tinadtad |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang mangkok, paghaluin ang giniling na baka, biskotso, cumin, sibuyas, gatas, parsley, paminta at itlog. #Bilugin ng isang pulgadang bilog o kasing laki ng malaking holen. #Prituhin ng lubog sa mantika. Hanguin at salain ang mantika. #Sa isang kawali na pinahiran ng kaunting mantika, tunawin ang keso. #Ilagay ang chili kasama ang sabaw nito, taco seasoning mix, at ¾ na tasang tubig hanggang sa matunaw ang keso. #Ihalo ang meatballs sa kawali. #Takpan at pakuluan. #Halu-haluin hanggang sa masipsip ng meatballs ang sauce. [[Category: Luto sa baka]] 9nwu9h83fufr7ezmgai6mtrygjgtxdm 100 2412 28037 5675 2021-05-03T00:38:00Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Siling Manok]] sa [[Pagluluto:Siling Manok]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || piraso || katamtamang laking manok |- |5 || piraso || maliliit na patatas |- |½ || tasa || sibuyas |- |2 || kutsarita || mantika |- |1 || tasa || kamatis |- |2 || piraso || malalaking sili, pula at berde |- |2 || piraso || atay |- |1 || kutsara || asin |- |1 || kutsara || bawang |- |} ==Paraan ng pagluto== #Igisa ang bawang sa mantika. #Ihalo ang sibuyas. #Pagkaraan ng 3 minuto, ihalo ang manok at kamatis. #Timplahan ng asin at paminta. #Isalin ang 2 tasang tubig at pakuluin na hanggang lumambot ang manok. #Ihalo ang patatas, maghiwa ng sili at atay. #Ipagpatuloy ang pagluluto hanggang lumambot ang mga sangkap. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa manok]] oo2owvyddxmbudbe4btidry59c7cuoy 100 2413 27843 5677 2021-05-02T07:32:27Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Masapodrida]] sa [[Pagluluto:Masapodrida]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |⅔ || tasa || kinudkud na niyog |- |¼ || tasa || asukal |- |½ || tasa || arina |- |⅛ || kutsarita || asin |- |1 || piraso || pula ng itlog |- |¼ || tasa || margarina |- |} ==Paraan ng pagluto== #Salain ang arina at asin at isama ang niyog. #Haluing mabuti at idagdag na dahan-dahan ang tinunaw na mantika. #Batihin ang pula ng itlog at idagdag ang asukal. #Isama ito sa arina. Masahin. #Ilatag na may kapal na ¼ pulgada. #Hiwain sa laking nais ang bawa’t piraso o kung may pangkorte ng biskuwit at iyon ang gamitin. #Ang bawa’t piraso ay pahiran ng pula ng itlog at budburan pa ng asukal. #Lutuin sa mainit-init na hurno. [[Category: Merienda]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 4ih7qp7so8s5hqkmbxnz4z2fhct7gns 14 2415 27179 27178 2021-02-22T05:22:52Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{book category header}} {{BookCat}} epuks5kojppe4dqkejmu8jjolasjatp 0 2416 27184 26475 2021-02-22T05:25:04Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang mga panghalip ay mga maliliit na salita na ipinanghahalili sa isang pangngalan upang madali itong ituring sa mga susunod na pangungusap. Ito ay ayon sa semantikong pananaw. Sa kabilang banda, ang mga panghalip ay maaring iuri ayon sa kaukulan at inihahalili nito. :D == Kaukulan ng mga Panghalip == Ang mga panghalip ay maaaring iuri ayon sa inuukol nito. Ito ay maaaring nasa anyong ''ang'', ''ng'', o ''sa''. Masasabing nasa anyong ''ang'' ang isang pangngalan kung pinangungunahan ito ng salitang ''ang/si'', anyong ''ng'' ng ''ng/ni'', at anyong ''sa'' ng ''sa/kay''. Tinatawag na kaukulang ''palagyo'' ang mga panghalip na nasa anyong ''ang'' habang ''palayon'' naman ang mga panghalip na nasa anyong ''ng'' at ''sa''. {{todo|Gawan ng bagong teksto ito}} MGA URI NG PANGHALIP May apat na uri ang panghalip: 1 Panghalip na Panao 2 Panghalip na Pananong 3 Panghalip na Panaklaw 4 Panghalip na Pamatlig ====Panaklaw==== Siya ay nagsasaad ng dami o kalahatan. :: ''anuman, kaninuman, lahat, alinman, sinuman, pulos, madla, iba'' Halimbawa: Lahat ''tayo'' ay magtutulungan. ==Kaukulan ng Panghalip== ====Panao==== Ito ay kapag ginagamit ang panghalip bilang simuno. {| class="wikitable" | <center>'''Panauhan'''</center> | <center>'''Una'''</center> | <center>'''Ikalawa'''</center> | <center>'''Ikatlo'''</center> |- | <center>Unang Panauhan</center> | <center>ako </center> | <center>kita </center> | <center>kami</center> |- | <center>Ikalawang Panauhan</center> | <center>ka</center> | <center>ikaw</center> | <center>kayo </center> |- | <center>Ikatlong Panauhan</center> | <center>siya</center> | <center>sila</center> | |} ::Halimbawa: ::::'''''Ako''''' ang magluluto. ::::'''''Ikaw''''' ang magluluto. ::::'''''Siya''''' ang magluluto. ====Paari==== Ito ay nagsasaad ng pag-aari ng isang bagay. {| class="wikitable" | Unang Panauhan | akin, ko, amin, atin, naming, natin |- | Ikalawang Panauhan | mo, iyo, ninyo, inyo, niya, kanya |- | Ikatlong Panauhan | nila, kanila |} ::Halimbawa: ::::(Pangalawa) Ang '''''inyong''''' damit ay nalabhan na. ::::(Pangalawa) Ang damit '''''mo''''' ay nalabhan na. ====Palayon==== Ito ay ginagamit bilang layon ng pang-ukol at sumusunod sa pandiwang nasa tinig ng balintiyak. Mayroon itong palatandaang (sa) ::Halimbawa: Binili niya ang damit na nasa aparador. Ang tulong na kaloob ng samahan ay para sa kanila. ==Mga Gamit ng Panghalip== ====Panaguri ng Pangungusap==== ::Halimbawa: ::::Ang '''''ganiyang''''' tatak ng relo ay maganda ::::ang damit niya ay '''maganda''' {{BookCat}} 7umpbnuf2qtywj0mbis4q9acgh8l033 0 2417 27193 25774 2021-02-22T05:29:10Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''Wika''' ay isang masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinili at isinaayus sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga tao na nabibilang sa isang kultura. ====Kahalagahan ng Wika!!==== #Instrumento sa pagpapahayag ng iniisip at damdamin #Daan sa pagkakaunawaan at pagkakaisa. #Mahalagang sangkap ng nasyonalismo. #Ito ay susi sa pakikipagkalakala ====Aspeto ng pag-unawa, pagpapayaman at siyentipikasyon ng wika==== #Pagsasatitik mula sa salita patungo sa isinulat na simbolo ng komyunikasyon #Kodipikasyon mula sa pagbibigay kahulugan sa pinaka maliit na morpema, pan/api at mga salita pati pagbusisi sa ibat-ibang paraan ng pagbubuo ng kahulugan o semantika. {{BookCat}} 8tjn6pgmqkv9uyvr7np2p6d9uuq37uo 0 2418 27180 25788 2021-02-22T05:23:23Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{TOCRight}} Ang '''Alpabetong Filipino''' ay may 28 titik, ang mga ito ay: ::A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, M, N, Ñ, NG, O, P, Q, R, S, T, U, V, W, X, Y, Z ===Patinig=== ====Katinig==== =====Katinig===== ::B, K, D, G, H, L, M, N, Ng, P, R, S, T, W, Y =====Karagdagang Titik (mula 1987) ===== ::C, F, J, N, Q, V, X, Z {{BookCat}} diuv9rdj8g82uhdwywb2bn7bjms18tr 0 2419 27182 25852 2021-02-22T05:24:26Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{TOCright}} Ang '''Ponolohiya''' o Palatunugan ay pag-aaral sa espesipikong tinig at mga kombinasyon nito na bumubuo sa mga salita ng isang wika. ==Ponema== Ang '''Ponema''' ay ang makabuluhang tunog. Binubuo ng 20 ponema ang Filipino, ito ay may 15 katinig at 5 patinig. ====Mga katinig==== =b k d g h l m n p r s t w y ====Mga patinig==== : A, E, I, O, U ===diptonggo=== Ang mga '''diptonggo''' ay ang mga patinig na may karugtong na malapatinig na '''w''' at '''y'''. Ito ay: -aw -ew -iw -ow -uw -ay -ey -iy -oy -uy Halimbawa: araw, pakay, kahoy, kasoy, reyna, sila'y* *sabi ng ilan na ang /ay/ sa salitang '''sila'y''' ay hindi diptonggo dahil dinaglat lang ang '''ay''' at idinugtong sa salitang '''sila'''. Ating isaisip na '''tunog''' at hindi ang bayabas ang usapan sa diptonggo. Samakatuwid, ang nasabing halimbawa ay tama at walang nilalabag na batas sa wika. ===Morpolohiya=== Ang morpolohiya ay isang lawak ng karunungang pangwika na nagsisiyasat at nag-aaral sa pagkakabuo ng salita gayundin ang estruktura't ugnayan nito sa mga kapwa salita. ===Morpema=== Ang mga morpema ay ang pinakamaliit na yunit ng isang salita na nagtataglay ng kahulugan, maaaring salitang ugat o panlapi at ponema. ==Mga Uri ng Pagbabagong Morponemiko== ====Asimilasyon==== Ito ang pagbabago sa huling posisyon dahil sa impluwensya ng karugtong na ponema. Kapag ang ponemang pang ay idinugtong sa salitang-ugat na nagsisimula sa '''b''' at '''p''' nagiging '''m''' ang '''n'''. ::Halimbawa: ::::pang + buklod = pambuklod ::::pang + panitikan = pampanitikan ====Metatesis==== Ito ay ang salitang-ugat na naguumpisa sa '''L''', '''O''' at '''Y''', pag dinagdagan ng panlaping in ay nagkakapalit ng posisyon. ::Halimbawa: ::::In + ligaw = niligaw ::::In + yapos = niyapos ====Pagpapalit ng ponema==== Ito ay kung ang ponema ay nasa unahan ng salitang nagsisimula sa '''d''', karaniwang pinapalitan ito ng ponemang '''r''' kung ang huling ponema ng unlapi ay patinig. ::Halimbawa: ====Paglilipat diin==== Ito ay ang pagbabago ng diin ng mga salita kapag nilalapian. ::Halimbawa: ::::'''BI'''lang + in = bi'''LA'''ngin ::::'''TA'''go + an = ta'''GU'''an ::::ba'''LI'''ta + an = bali'''TA'''an ::::tang'''KI'''lik + in = tangki'''LI'''kin ====Pagkakaltas ng ponema==== Ito ay ang nangyayari pag ang huling ponemang patinig ng salitang-ugat ay nawala kung nilalagayan ng hulapi. ::Halimbawa: ::::takip + an = takipan = takpan ::::tayo na= tay'na ::::sara + han = sarahan = sarhan ==Kayarian ng mga Salita== ====Payak==== Ito ay ang salitang-ugat lamang. ::Halimbawa: :::: basa, tulog, init ====Inuulit==== Ito ay kung inuulit ang kabuuan nito ang isa o higit pang patinig. Dalawa ang uri ng pag-uulit. =====Pag-uulit na ganap===== Ito ay ang inuulit ang salitang-ugat. ::Halimbawa: :::: araw-araw :::: gabi-gabi =====Pag-uulit na di-ganap===== Ito ay ang inuulit ay bahagi lamang ng salita. :: Halimbawa: ::::kakanta ::::lalakad ::::lulundag ====Maylapi==== Ito ay binubuo ng salitang-ugat na may isa o higit pang secret. =====Unlapi===== ito naman ay ang mga salitang mayroong panlapi sa unahan ng salita. (ma-, ni-, etc.) =====Hulapi===== ito ay mga salita na dinadagdagan ng mga panlapi tulad ng ng -in,-an,-han. {{BookCat}} b9harz41dz043xgtmojrpa8u9rmancp 0 2420 27204 19697 2021-02-22T08:23:08Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''pantig''' ay binubuo ng isang salita o bahagi ng salitang binibigkas. Bawat saltik ng dila o galaw ng bibig. ===Pormasyon ng Pantig=== <nowiki>====PK==== Ito ay pantig na bi</nowiki><nowiki><big>Isingit dito ang tekstong hindi nakaayos</big>^{<gallery> Teksto ng nakataas na panitik </gallery>}</nowiki>nubuo ng patinig na may tambal na katinig sa hulihan, at ito ang tinatawag na tambal huli. ::Halimbawa: ::::''ak''-sa-ya ====KPK==== Ito ay pantig na binubuo ng patinig na may tambal na katinig sa unahan at hulihan kaya tinawag na kabilaan. ::Halimbawa: ::::Buk-lat ::::sam-pal ::::pek-lat ====KKP==== Ito ay pantig na binubuo ng patinig na may tambal na klaster sa unahan. ::Halimbawa: ::::''plo''-re-ra ::::''kla''-se ====PKK==== Ito ay pantig na binubuo ng patinig na may tambal na klaster sa hulihan. ::Halimbawa: ::::''eks''-pe-ri-men-to ::::''obs''-truk-syon ====KPKK==== Ito ay pantig na binubuo ng patinig na may tambal na klaster sa unahan at sa hulihan. ::Halimbawa: ::::''kard'' KKPKK tsart klerk {{BookCat}} 2bbvl80i1vkqz7sxhuxx2j7py7o7cun 10 2421 5715 2008-08-31T06:12:40Z Regenerate~tlwikibooks 267 Bagong pahina: {| cellspacing=0 cellpadding=0 style="margin-bottom: .5em; float: right; padding: .5em 0 .8em 1.4em; {{#if:{{{width|}}}|width: {{{width}}} }}" | __TOC__ |}<noinclude> </noinclude> wikitext text/x-wiki {| cellspacing=0 cellpadding=0 style="margin-bottom: .5em; float: right; padding: .5em 0 .8em 1.4em; {{#if:{{{width|}}}|width: {{{width}}} }}" | __TOC__ |}<noinclude> </noinclude> 9sd59h7rx9tp40vathcc4zmz1gcymsc 0 2422 27183 23563 2021-02-22T05:24:45Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang mga pangngalan ay mga pangalan, o pasalitang simbolo, na ang tinutukoy ay tao, hayop, bagay, pook, pangyayari, atbp. == Klasipikasyon o Uri ng mga Pangngalan == Ang mga pangngalan ay maaaring iuri ayon sa dalawang klasipikasyon - pansemantika at pangkayarian. === Pansemantika === Ang ibig sabihin ng semantika ay ang lohikal na koneksyon ng isang salita sa isang konsepto, tulad ng isang nahahawakang bagay o isang makataong damdamin. Mayroon dalawang paraan upang iuri ang mga pangngalan sa ilalim nito - ayon sa diwang panlahatan o sa pagkatahas nito. Ayon sa diwang panlahatan, maaari nating iuri ang mga pangngalan bilang ''pambalana'' o ''pantangi''. Ang pangngalan ay ''pambalana'' kung ito ay tumutukoy sa isang pangkalahatan na diwa ngunit hindi tiyak ang pagkakakilanlan nito. Sa kabilang banda, ito ay ''pantangi'' kung ito ay tumutukoy ito sa isang tanging tao, bagay, hayop, atbp. Lahat ng mga pangngalang pantangi ay palaging isinusulat nang malaki ang unang titik nito. Sa kabilang banda, ang mga pambalana naman ay palaging isinusulat nang maliit ang unang titik maliban kung ito ay nasa unahan ng isang pangungusap. {{halimbawa | pambalana: tao, halaman, wika, ilog, gulong; pantangi: Tess, Jordan, Mongol, Junjun, Kuting}} Ayon sa pagkatahas nito, maaari nating iuri ang mga pangngalan bilang ''tahas'' o ''basal''. Ang pangngalan ay ''tahas'' kung ito ay tumutukoy sa mga bagay na materyal, lalo na kung ito ay nahahawakan o nakikita. Sa kabilang banda, ito ay ''basal'' kung ito ay tumutukoy sa mga bagay na katangian, 'di nakikita, o imahinasyon lamang ng utak ng tao. Ang mga pangngalang tahas naman ay maaari pang iuri sa dalawang klase kung palansak ito o hindi. Ito ay ''palansak'' kung tumutukoy ito sa isang pangkat ng iisang uri ng tao o bagay. Ito naman ay '''di-palansak'' kung tumutukoy ito sa bagay na isa-isa lamang. {{halimbawa | tahas (palansak): lahi, tumpok, buwig, sako, kaban; tahas ('di-palansak): bola, bahay, kompyuter, lapis, lupa; basal: pagmamahal, kapayapaan, diskarte, ganda, tiwala}} === Pangkayarian === Ang ibig sabihin ng kayarian sa kontekstong ito ay ang hitsura ng salita ayon sa mga titik nito at ang piraso nito, tulad ng mga panlapi. Maaaring iuri ang mga pangngalan sa apat na uring pangkayarian - payak, maylapi, inuulit, at tambalan. Ang pangngalan ay ''payak'' kung ito ay isang salitang-ugat lamang. Walang nakakabit na mga panlapi, tambal, o inuulit na salita rito. Sa kabilang banda, ang pangngalan ay ''maylapi'' o ''hinango'' kung binubuo ito ng isang panlapi at isang salitang-ugat. {{halimbawa | payak: paa, gulay, puno, unan, kama; maylapi: kabataan, katauhan, tag-ulan, kagandahan, tag-init}} Ang pangngalan ay ''inuulit'' kung parte o kabuuan ng salitang-ugat nito ay inuulit upang magawa ang pangngalan. Ito ay maaari pang iuri sa dalawa depende kung ito ay inuulit ng kabuuan o hindi. Ito ay '''di-ganap'' o ''parsyal'' kung bahagi lamang ng salitang ugat ang inuulit. Sa kabilang banda, ito ay ''ganap'' kung ang buong salitang-ugat na ang inuulit. May mga pangngalang mukhang inuulit dahil may likas itong inuulit na kayarian, tulad ng ''paruparo'' at ''bulaklak'', ngunit sila ay mga payak na pangngalan. {{halimbawa | inuulit ('di-ganap): bali-balita, kani-kanila, pagtuturo; inuulit (ganap): kuru-kuro, tira-tira, halo-halo}} Ang pangngalan ay ''tambalan'' kung ito ay nagawa mula sa dalawang salitang-ugat, na may magkaibang kahulugan, na pinagsama gamit maaari ang gitling (-). Halos tulad ng mga inuulit na pangngalan, maaari rin itong iuri sa dalawa depende kung ang kahulugan ng nagawang pangngalan ay hango sa kahulugan ng dalawang salitang pinagsama o hindi. Ito ay isang ''malatambalan'' o '''di-ganap'' kung ang kahulugan ng nagawang pangngalan ay hango sa kahulugan ng dalawang salitang bumubuo nito. Madalas ay mayroon lamang naburang pang-ukol na pinalitan lamang ng gitling. Sa kabilang banda, ''ganap'' ito kung tuluyang nagbago na ang kahulugan ng nagawang pangngalan mula sa mga dalawang pinagtambal na salita. {{halimbawa | tambalan ('di-ganap): silid-aklatan, kisap-mata, bantay-salakay; tambalan (ganap): bahaghari, hampaslupa, matanglawin }} == Kakanyahan ng Pangngalan == Ang mga pangngalan, maliban sa maari silang iuri sa iba't ibang klasipikasyon, ay may kanya-kanya ring kakanyahan o katangian. Ang mahalagang aralin sa ngayon ay ang kasarian at ang kaukulan nito. === Kasarian === Ang mga pangngalan ay maaaring iuri ayon sa pagkakaroon nito ng kasarian, at ayon sa uri ng kasarian kung mayroon. Ang pangngalan ay may kasarian kung ito ay tumutukoy sa isang tao o hayop. Ang iba pang mga bagay, tulad ng lugar, pook, atbp., ay walang kasarian. {{halimbawa | may kasarian: aso, Joan, Carlos; walang kasarian: suklay, buhay, Luneta}} Ang pangngalan na may kasarian ay maaari pang iuri ayon sa tatlo. Ito ay ''lalaki'' kung tuwiran itong tumutukoy sa lalaki habang ''babae'' ito kung tumutukoy naman sa babae. May mga pangngalan na natural na lalaki o babae dahil ito ay mga katawagan sa mga tao na inilaan para lamang sa isang kasarian. Sa kabilang banda, mayroon ding mga pangngalan na 'di-tiyak ang kasarian, lalo na kung ito ay isang pangngalang pambalana. {{halimbawa | lalaki: Lance, kuya, tandang; babae: Rea, ate, ina; 'di-tiyak: manok, guro, direktor}} Maaaring palitan ang kasarian ng mga salitang hiram mula sa Kastila mula babae o lalaki at pabalik sa pamamagitan ng pagpapalit ng dulong ''a'' ng ''o''. Ngunit hindi kinakailangang malaman ang kasarian ng isang pangngalan sa wikang Tagalog upang malaman kung anong pandiwa o pantukoy ang gagamitin === Kaukulan === Ito ay palagyo kapag ang pangngalan ay ginamit bilang: a. Paksa ng Pangungusap Si '''Erika''' ay madalas na pumupunta sa palengke. b. Panaguring Pangngalan (Kaganapang pansimuno) - laging pinangungunahan ng pangawing na "ay" Ang paborito naming guro '''ay si Bb. Santos.''' c. Pangngalang Pantawag - Nasa kaukulang palagyo ang pangngalan kung ito ang tinutukoy o tinatwag sa pangungusap. ''Iva,'' pwede bang tumahimik! d. Pamuno ng paksa - Ipinapaliwanang o nililinaw ng pamuno ng paksa ang pangngalang nasa unhan nito. Ang kaukulan ng pamuno sa paksa ay iyon din sa pangngalang tinutukoy. Si Dr. Kho, '''ang doktor,''' ay kinakausap ko. e. Pamuno sa kaganapang pansimuno. Nililinaw ng pamuno ang kaganapang pansimuno. Ang guro na namatay sa kanser ay si Lelita, ''ang tiya ko''. Ito ay kapag ginagamit ang pangngalan bilang layon ng pandiwa o pang-ukol. ::Halimbawa: ::::Ang eroplano ay '''''lumilipad nang pataas'''''. (''Iayon ng pandiwa'') ::::Itinago ni Manuel ang pera '''''sa aparador''''' (''Iayon ng pang-ukol'') Ito ay kapag may inaaring anuman ang pangngalan. ::Halimbawa: ::::Ipinakuha ni Danny ang '''''kanyang sapatos'''''. == Mga Panlaping Makangalan == Sa wikang Tagalog, maaaring gumawa ng bagong pangngalan mula sa isang salitang-ugat o pangngalan sa pamamagitan ng paglapi ng mga angkop na mga salita. halimbawa: -an -han 1. lugar na pinaglalagyan ng mga bagay na marami na tinutukoy ng salitang-ugat *: aklatan, basurahan, bigasan 2. lugar na katatagpuan ng bagay na marami na tinutukoy ng salitang-ugat *: batuhan, damuhan, 3. gamit o bagay na ginagamit para sa kahuluhang isinasaad ng salitang-ugat *: sabitan, orasan, pintuan -in -hin 1.bagay na karaniwang ginagamit para sa isang kilos na sinasaad ng salitang-ugat *: inumin, babasahin, papantalunin 2.relasyong tulad o papalayo sa isinasaad ng salitang-ugat *: kinakapatid, tiyahin, amain 3. bagay na tumanggap ng kilos na isinasaad ng salitang-ugat *: inihaw, sinampalok, piniga -ka- -an 1.tambingang relasyon *: kabiruan, kasulatan, kahingahan 2.kabasalan ng diwang taglay ng salitang-ugat *: kadakilaan, kabaitan, kasakiman 3.pangkat ng pangngalan na insinasaad ng salitang-ugat *: kabikulan, kalupaan, kabisayaan -mag- 1.dalawang pangngalan, o grupo nito, ay may relasyong isinasaad ng salitang-ugat *: mag-ina, mag-ama, magkasintahan -mang- 2.tao na ang gawain ay ang kilos na isinasaad ng salitang-ugat *: mangingisda, manggagantso, manggangaral -pa- 1.bagay para matupad o maisakatuparan ang diwang isinasaad ng salitang-ugat *: pataba, pakain, patalastas 2.bagay na iniutos o ipinagawa sa ibang tao *: palaba, pasabi, pasintabi -pa- -an 1.lugar na ganapan ng kilos na pinapahayag ng salitang-ugat *: paaralan, pagamutan, paradahan 2.kilos na tambingan at maramihan *: paalaman, patamaan, paraanan {{BookCat}} 90x0kb5bppm7c95akz9qpaqwn7ll01b 0 2423 27187 21579 2021-02-22T05:26:18Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{TOCRight}} ==Mga Uri ng mga salitang di kaayon sa pagbigkas== ====Salitang mamatol==== Ito ay binibigkas nang banayad na may diin sa ikalawang pantig mula sa huli. Ito ay hindi tinutuldikan. Ang mga salitang ito ay maaaring magtapos sa patinig o katinig. ::Halimbawa: ::::''lipunan, &nbsp;&nbsp; ligaya, &nbsp;&nbsp; larawan, &nbsp;&nbsp; tao, &nbsp;&nbsp; silangan, &nbsp;&nbsp; kanluran'' '''Makapal na dankitik''' o Salitang Pwerba Ito ay binibigkas ng banayad tulad ng malumay na may diin sa ikalawang pantig mula sa huli. Ito ay tinutuldikan ng paiwa ('''`''') sa ibabaw ng huling patinig. Nagtatapos ang mga salitang malumi sa patinig. Ito rin ay may impit sa dulo. ::Halimbawa: ::::diw'''à''', &nbsp;&nbsp; lah'''ì'', &nbsp;&nbsp; dalamhat'''ì''', &nbsp;&nbsp; dakil'''à''', &nbsp;&nbsp; balit'''à''', &nbsp;&nbsp; tub'''ò''' ====Salitang Maragsa==== Ito ay binibigkas nang tuluy-tuloy na ang huling pantig ng salita ay may impit. Ito ay laging nagtatapos sa patinig. Ito ay tinutuldikan ng pakupya ('''^''') na itinatapat sa huling patinig ng salita. Ito rin ay may impit sa dulo. ::Halimbawa: ::::yugt'''ô''', &nbsp;&nbsp; dug'''ô''', &nbsp;&nbsp; butik'''î''', &nbsp;&nbsp; maralit'''â''', &nbsp;&nbsp; kaliw'''â''', &nbsp;&nbsp; pas'''ô''' {{BookCat}} hbyuswsahgipqf2aubosjsk4r7nqdjr 0 2425 27188 27185 2021-02-22T05:27:08Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{TOCRight}} Ang '''pandiwa''' o '''berbo''' ay bahagi ng pananalita na nagsasaad ng kilos o galaw. Ito ay tinatawag na ''verb'' sa wikang Ingles. ==Mga aspekto ng pandiwa== ====Perpektibo o Naganap==== Ito ay nagsasaad ng kilos o gawang natupad na. ::Halimbawa: ::::'''''Nagdeposito''''' ng pera sa bangko si Charles. ====Imperpektibo o Nagaganap==== Ito ay ang pagkilos na kasalukuyang ginagawa. ====Kontemplatibo o Magaganap==== Ito ay ang pagkilos na hindi pa nagagawa o gagawin pa lamang. ::Halimbawa: ::::'''''Magluluto''''' siya ng masarap na itlog ====Perpektibong Katatapos o Kagaganap==== Ito ay nagsasaad ng kilos na sandali lamang pagkatapos ito ginawa. ::Halimbawa: ::::'''''Kagagaling''''' niya lamang sa probinsya kaya kailangan niyang magpahinga mula sa mahabang biyahe. ==Mga tinig== ====Tahasan==== ::::Ako ay '''''binigyan''''' ako ng bahay malaki na mas malaki pa sa bahay ko, at iyon ay desk jocks. ==Kailanan== ====Isahan==== Ito ay kapag ang pandiwa ay nasa payak na anyo. ::Halimbawa: ::::Ang aso ay '''''nagbabantay''''' ng bahay tuwing gabi. ang guro ay '''''nagtuturo''''' sa mga bata. ====Maramihan==== Ito ay marami ang simuno at kilos na isinasaad. ::Halimbawa: ::::Ang mga butiki ay '''''nagsisipagbantay''''' ng bahay tuwing gabi. ==Mga panlaping makadiwa== ====Panlaping banghayin==== '''Ito ay ang panlaping nagbabanghay sa sarili samantalang hindi nagbabago ang salitang-ugat. ::''isa, maki, magka, maging, magsa, mag, suma''''' {| class="wikitable" style="text-align:center" | '''Pawatas''' | '''Naganap''' | '''Nagaganap''' | '''Magaganap''' |- | magbigay | nagbigay | nagbibigay | magbibigay |- | magsagawa | nagsagawa | nagsasagawa | magsasagawa |} ====Panlaping makabanghay==== Ito ay kapwa nababanghay ang panlapi at salitang-ugat na nilalapian. {| class="wikitable" width="30%" style="text-align:center" | ''Um'' | ''Ma'' | ''i, in, o hin'' | ''Ka-an'' | ''Ma-an'' |- | <ref>perpektibo ng aral gamit ang panlaping MAG</ref>''mag'' | ''Naka'' | ''An o han'' | ''mang'' | ''Ma-in'' |- | ''Pa-an'' | ''Pag-an'' | ''Pag-in'' | | |} {| class="wikitable" style="text-align:center" | '''Nyutral''' | '''Naganap''' | '''Nagaganap''' | '''Magaganap''' |- | lumilipad | lumipad | lumilipad | lilipad |- | tumatakbo | tumakbo | tumatakbo | tatakbo |} ==Pagbabanghay== ====Pandiwa sa Ma==== Ito ay nagsasaad ng kasadyaan o ikaaari. ::'''''ma'''''una ::'''''na'''''una ::'''''na'''''uuna ::'''''ma'''''uuna ====Pandiwa sa Ipa==== Ito ay nagsasaad ng utos o mungkahi. ::'''''ipa'''''abot ::'''''ipina'''''abot ::'''''ipinapa'''''abot ::'''''ipa'''''aabot ::'''''ipa''''' ::'''''ipina'''''igib ::'''''ipinapa'''''igib ::'''''ipa'''''iigib ====Pandiwa sa Ipag==== Ito ay nagbibigay ng utos o pakikiusap. ::'''''ipag'''''bili ::'''''ipinag'''''bili ::'''''ipinag'''''bibili ::'''''ipag'''''bibili ====Pandiwa sa Mag==== Ito nagbibigay diwa sa pagganap. ::'''''mag'''''sabi ::'''''nag'''''sabi ::'''''nag'''''sasabi ::'''''mag'''''sasabi ====Pandiwa sa Maki==== Ito ay nagsasaad ng pakikisama sa gawa. ::'''''maki'''''bagay ::'''''naki'''''bagay ::'''''nakiki'''''bagay ::'''''makiki'''''bagay ::'''''makiki'''''sakay ====Panlaping Mapa==== Ito ay nagbabadya ng maaaring maganap. ::'''''mapa'''''buti ::'''''napa'''''buti ::'''''napapa'''''buti ::'''''mapapa'''''buti ====Panlaping Magka==== Ito ay ginagamit para sa di-kusang pagkilos. ::'''''magka'''''sundo ::'''''nagka'''''sundo ::'''''nagka'''''susundo ::'''''magka'''''susundo ====Panlaping Magsi==== Ito ay para sa sabay-sabay na pagkilos. ::'''''magsi'''''kain ::'''''nagsi'''''kain ::'''''nagsisi'''''kain ::'''''magsisi'''''kain ====Panlaping Maka==== Ito ay nagsasaad ng kasadyaang pagkilos. ::'''''maka'''''takas ::'''''naka'''''takas ::'''''nakata'''''takas ::'''''makata'''''takas ====Panlaping Magsa==== Ito ay nagsasaad ng magkatulad na pagkilos. ::'''''magsa'''''dula ::'''''nagsa'''''dula ::'''''nagsasa'''''dula ::'''''magsasa'''''dula ==Mga pandiwang walang-banghay== <!-- Huwag alisin --> :''Ipinagaalinlangan ang katumpakan ng seksyong ito. Sumali sa [[Usapan:Tagalog/Pandiwa|usapan]] upang mapabuti ang babasahing ito.'' <!-- Huwag alisin --> Ang pandiwang walang banghay ay hindi nagbabago kahit saan mang aspeto. ====Ay==== Ito ay tagatulong ng pandiwa at nagdurugtong sa simuno at panaguri. Halimbawa: ::::Ang aso '''''ay''''' natutulog sa bakuran. ====May==== Ito ay sinusundan ng pangngalan, pang-uri, pang-abay, pandiwa, panghalip panao at pantukoy na mga. ::Halimbawa: ::::'''''May''''' mga bagong tauhan si Ian Patrick. ====Mayroon==== Ito ay sinusundan ng kataga o panghalip na panao sa kaukulang palagyo. ::Halimbawa: ::::'''''Mayroon''''' kaming luma at sira-sirang tindang damit. ====Hala==== Ito ay ginagamit kung ang diwang pinapahayag ay nakikiusap o nagbababala. ::Halimbawa: ::::'''''Hala''''' ka, huli ka na. ::::'''''Hala''''', mauna na kayo. ==Mga pandiwang di-karaniwan== ====Maylipat na may pungos==== Ito ay may titik na nag-iiba ng lunan sa loob ng salita. ::''Tupdin'' (tuparin), ''tamnan'' (taniman) , ''sidlan'' (siliran) ====Maypalit==== Ito ay kapag mayroong isa o dalawang titik na napalitan ng iba. ::''Hagkan'' (halikan), ''datnan'' (datingan), ''tawanan'' (tawahan) ====Maypungos==== Ito ay kapag may nabawas na titik sa unahan ng salita. ::''magpasabi'' (pasabi) magpasulat'' (pasulat) ==Pagkakaisa ng simuno at pandiwa== *Ang simunong nasa kailanang isahan ay nangangailangan ng pandiwang isahan din. ::Halimbawa: ::::Si Neil Christian '''''ay naglalakad''''' sa kahabaan ng Dead Sea. *Ang simunong nasa kailanang maramihan ay humihingi ng pandiwang maramihan din. ::Halimbawa: ::::Sina Ian Patrick at Hazzan ay '''''nagsipagtapos''''' sa kolehiyo. ===Pokus ng Pandiwa=== Ito ay ang relasyon ng pandiwa sa simuno. ====Tagaganap o Aktor==== Ang simuno o paksa ang gumaganap sa kilos ng pandiwa. ::Halimbawa: ::::Si <u>Ian Patrick </u> ay '''''bumili''''' ng mga ari-arian. ====Layon==== Ang paksa ng pangungusap ay ang layon. ::Halimbawa: ::::Ang <u>basura </u> ay '''''ipatatapon''''' ko bukas. ====Ganapan==== Ang lugar o pook kung saan ginanap ang kilos. ::Halimbawa: ::::Ang <u>bakanteng lote </u> ay '''''tinataniman''''' nila ng palay. ====Tagatanggap==== Ang simuno ang pinaglalaanan ng kilos. ::Halimbawa: ::::'''''Ipagsasalok''''' mo ng tubig ang <u> bisita</u>. ====Gamit==== Ang kasangkapan o bagay na ginagamit ang gagawa ng kilos. ::Halimbawa: ::::Ang <u>abaka </u> ay '''''ipantatali''''' niya sa duyan. ====Sanhi==== Ang paksa ay nagpapahayag ng dahilan o sanhi. ::Halimbawa: ::::'''''Ikinagagalak''''' niya ang <u> pagtanggap </u> sa kanyang pag-ibig. ====Direksyon==== Ang paksa ay nagsasaad ng direksyon ng kilos ng pandiwa. ::Halimbawa: ::::Ang <u> Chocolate Hills </u> ay '''''pinuntahan''''' nila. ==Kaganapan== Ito ay ang relasyon ng pandiwa sa panag-uri. ====Tagaganap==== Ito ay ang bahagi ng panag-uri ang gumaganap ng kilos ng pandiwa. Puwede itong tawaging aktor. ::Halimbawa: ::::Ang unang anibersaryo ng kanilang kasal '''''ay ipinagdiwang''''' ng <u> mag-asawang Dino at Raquel</u>. ====Layon==== Ito ay kung ano ang bagay na tinutukoy ng pandiwa. ::Halimbawa: ::::'''''Sumasayaw''''' ng <u> tinikling </u> ang mga taga nayon. ====Tagatanggap==== Ito ay kung sino ang nakikinabang sa kilos ng pandiwa. ::Halimbawa: ::::'''''Nagluto''''' si Nida ng Spaghetti <u> para sa kanyang mga anak</u>. ====Ganapan==== Ito ay nagsasaad ng lugar na ginaganapan ng kilos ng pandiwa. ::Halimbawa: ::::'''''Nag-aararo''''' sa <u> bukid </u> ang ama ni Ian Patrick. ====Kagamitan==== Ito ay kung anong bagay o instrumento ang ginagamit upang magawa ang kilos ng pandiwa. ::Halimbawa: ::::Ang lamesa ay '''''pinunasan''''' ni Ian Patrick <u>ng basahan</u>. ====Direksyon==== Ito ay nagsasaad ng direksyon ng kilos na taglay ng pandiwa, ::Halimbawa: ::::Ang mga panauhin naming balikbayan ay '''''ipinasyal''''' namin <u> sa Luneta </u>. ==Mga gamit ng pangngalang pandiwa== Ang pangngalang-pandiwa ay binubuo ng panlaping ''pag-'' at salitang ugat. ::''pag'' + sukat = pagsukat ::''pag'' + tulong = pagtulong ====Bilang simuno ng pangungusap==== ::Halimbawa: ::::Ang '''''pagtulong''''' sa kapwa ay MABUTI ====Bilang tuwirang layon sa pandiwa==== ::Halimbawa: ::::Si Patrick Joshua ay mahilig sa '''''PAGKAIN '''''. Hays ====Bilang kaganapang pansimuno==== ::Halimbawa: ::::Ang susi sa tagumpay ay '''''pagtitiis'''''. ====Bilang di-tuwirang layon==== ::Halimbawa: ::::Si Engineer Patrick ay magtatayo ng paaralan ukol sa '''''pagtuturo''''' ng Tagalog at Ingles . ====Bilang layon sa pang-ukol==== ::Halimbawa: ::::Ang paksa ng pag-uusap ay tungkol sa '''''pagsugpo''''' ng kahirapan. Halimbawa: Para sa kalikasan ang ginawang pagsisikap ng mga magulang ====Uri ng Pandiwa==== ====katawanin==== ::Tinatawag nating katawanin kung ang pandiwa ay makapagiisa o buo ang kilos ng pangungusap. ::Halimbawa ::::Nagiyakan ang mga tao sa kanyanag pagbabalik. ::::Lumahok sa paligsahan si Narciso Reyes sa pagsulat. {{BookCat}} st0otulpsimnltcw1afbk4hl33avipi 0 2426 27186 23763 2021-02-22T05:25:44Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Tumutukoy sa tanging katangian ng pangngalan o panghalip. :;Halimbawa: :*Ang bawat pook ay tahimik. :*Siya ay pogi. ;Pahambing Nagpapahayag ng magkatulad o magkaiba ang kalagayan ng isang pangngalan o panghalip. Ang pahambing na pang-uri ay may dalawang kalagayan: magkatulad at di-magkatulad. :;Halimbawa: ::;Magkatulad: ::*Kasinghusay ni Harry ang kapatid niya pagdating sa paglililok. ::*Magkasinghusay ang aming guro sa Agham at Sipnayan. ::*Parehong magaling sumayaw sina Louis at Zayn kaya naman nakakadagdag pogi ito sa mga tagahanga nila. ::*Ang leader na si Harry at Liam ay magkasing galing sa pagiging responsable. ::*Magkasingtaas lang ang boto ng One Direction at 5 Seconds of Summer. ::*Kasingbilis ng kidlat ang pagtakbo ng isang kabayo. ::;Di-magkatulad: ::*Si Xiao Xi ay di-gaanong matangkad kaysa kay Jiang Chen. ::*Mas mataas ang porsiyento ng mga taong nagkakagusto sa One Direction kaysa sa mga nanghuhusga o naninira nito. ::*Mas mabuti ng tumangkilik kaysa sa manira o manghusga ng ibang mga bagay. ::*Mas pangit ang ugali ng mga taong makikitid ang utak kaysa sa mga taong nakakaintindi. ;Pasukdol Nagpapakilala ng nangingibabaw o namumukod na katangian ng pangngalan o panghalip. :;Halimbawa: :*Si Mario ang pinakamasipag sa kanilang klase. :*Ang anak niya ay ubod ng sipag. :*Ang grupong Dreamcatcher ang tinuturing na pinakasikat na grupo sa buong mundo. {{BookCat}} 7dcd7m03j205kk38525ai17xagpfy81 0 2427 28160 27448 2021-06-17T03:07:09Z WikiCorrectee 4612 Undone "Pang-zxxs" edit wikitext text/x-wiki Ang '''pang-abay''' ay mga salitang nagbibigay-turing sa pandiwa, pang-uri o kapwa pang-abay. Ang pang-abay ay may 17 uri: # ''Pamanahon'' - nagsasaad ng panahon ng pagganap at sumasagot sa tanong na kailan # ''Panlunan'' - nagsasaad ng pook o na pinangyarihan ng kilos. Ito ay sumasagot sa tanong na saan. # ''Pamaraan'' - nagsasaad kung paano ginanap ang kilos o pangyayaring isinasaad ng pandiwa. # ''Panggaano'' - sumasaklaw sa bilang, dami o halaga. # ''Panulad'' - nagsasaad ng katangiang napapaloob sa pangungusap. Karaniwang ginagamit na hambingan ng pang-uri. # ''Pang-agam'' - nagsasaad ng di-katiyakan o pag-aalinlangan. # ''Pananong'' - ginagamit sa pagtatanong ukol sa panahon, lunan, bilang o halaga. # ''Panang-ayon'' - nagsasaad ng pagsang-ayon o pagtangaap sa kausap. # ''Pananggi'' - nagsasaad ng pagsalungat o pagbawal. # ''Panunuran'' - tumutukoy sa sunud-sunod na hanay o kalagayan. # ''Pamitagan'' - nagpapakilala ng paggalang at pagsasaalang-alang. # ''Panturing'' - nagsasaad ng pagtanaw ng utang na loob # ''Kawsatibo'' - nagsasaad ng dahilan, binubuo ng sugnay o pariralang nagsisimula sa dahil sa, sapagkat atbp. # ''Kundisyunal'' - nagsasaad ng kondisyon para maganap ang pandiwa. # ''Benepaktibo'' - nagsasaad ng kagalingang dulot para sa isang tao, tagatanggap ng kilos. # ''Pangkaukulan'' - pinangungunahan ng tungkol, hinggil, o ukol. # ''Inklitik'' - binabago ang orihinal na diwa ng isang pangungusap. {{BookCat}} jjaitogy9fht028d31jmfwhjy49fv4n 0 2428 27191 21731 2021-02-22T05:28:27Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{TOCRight}} Ang '''Pantukoy''' ay ang katagang ginamit sa pagpapakilala sa pangngalan. Ito ay tinatawag na ''Article'' sa wikang Ingles. # Mga dalawang uri ng Pantukoy 1. Pantukoy na Pambalana -tumutukoy sa mga pangngalang pambalana - ang- isahan Ang mga at mga -- maramihan Halimbawa: 1.Ang pinuno ay palaging naglilingkod sa kanyang mga nasasakupan. 2. Nagtutulong-tulong ang mga mag-aaral sa paggawa ng collage. 3. Ang pinuno ang tinulungan ng kanyang mga kasamahan. 2. Pantukoy na Pantangi ay tumutukoy sa pangngalang pantangi o tiyak na ngalan. ( si,sina,ni nina kay,kina) Si ,ni. At kay. (isahan) Sina, nina T kina ay maramihan Pantukoy na Panlunan Tulong Nina:Katlyn at John ==Wastong Gamit ng Pantukoy== :*Kapag isahan ang pangngalan, ang pantukoy ay dapat pang-isahan din. :::Halimbawa: :::::'''''Si''''' FC ay seksi :*Kung maramihan ang simuno, ang pantukoy ay dapat pangmaramihan din. :::Halimbawa: :::::'''''Ang mga''''' niluto na ulam ni Jose ay para '''''kina''''' Boboy at Juan. :*Ang pangngalang pambalana na isahan ay nangangailangan ng pantukoy na isahan at pambalana. :::Halimbawa: :::::'''''Ang''''' pinakamahina sa paligsahan '''''ay si''''' Jose. :*Kung ang pangngalang pambalana ay pangmarami, ang pantukoy ay pangmaramihan din. :::Halimbawa: Ang mga miyembro ng tagahila ay mahihina lalo na sina Buboy at Jose. :*Maaaring gumamit ng dalawang pantukoy kung ang ikalawa'y umuuri sa unang pangngalan. :::Halimbawa: '''Sina Jose, Juan, at Buboy ang tumulong sa paglilinis'''. {{BookCat}} tgpdopo7c6hyz8006hitlm31vhax04x 0 2429 27189 25874 2021-02-22T05:27:43Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{TOCRight}} Ang '''Pang-ugnay''' ay mga salitang nagpapakita ng relasyon ng dalawang yunit sa pangungusap, maaaring salita, dalawang parirala o ng dalawang sugnay. ==Pang-ukol== Ang '''Pang-ukol''' (''Preposition'' sa wikang Ingles) ay kataga o salitang nag-uugnay sa pangngalan o panghalip sa ibang salita sa pangungusap. ::::''sa &nbsp;&nbsp; para sa &nbsp;&nbsp; ayon &nbsp;&nbsp; kina'' ::::''para kay &nbsp;&nbsp; tungkol sa &nbsp;&nbsp; na may'' ::Halimbawa: ::::Ang kanyang nilutong tinola ay '''''para''''' sa lahat. ====Mga Gamit ng Pang-ukol==== :*Nagpapakita ng kinalalagyan o patutunguhan ng isang bagay. :::Halimbawa: ::::Ang pera ay '''''nasa''''' loob ng kuwarto ni Lana. :*Upang ipakita ang dahilan o pagmamay-ari. :::Halimbawa: ::::Ang bagong damit ay '''''para kay''''' Lita. :*Ang layon ng pang-ukol ay maaaring pangngalan o panghalip. :::Halimbawa: ::::Ang kanyang talumpati ay '''''para sa''''' <u> kababaihan</u>. ::::Marami <u>siyang</u> kinuwento '''''tungkol sa''''' pagpapalago ng negosyo. ==Pangatnig== Ang '''Pangatnig''' (''Conjunction'' sa salitang Ingles) ang tawag sa mga kataga o salitang naguugnay sa dalawang salita, parirala o sugnay na pinagsusunud-sunod sa pangungusap: ::::''at &nbsp;&nbsp; pati &nbsp;&nbsp; saka &nbsp;&nbsp; o &nbsp;&nbsp; ni &nbsp;&nbsp; maging &nbsp;&nbsp; subalit &nbsp;&nbsp; ngunit'' ::::''kung &nbsp;&nbsp; bago &nbsp;&nbsp; upang &nbsp;&nbsp; sana &nbsp;&nbsp; dahil sa &nbsp;&nbsp; sapagkat'' ===Gamit ng Pangatnig=== ====Dalawang salitang pinag-ugnay==== ::Halimbawa: ::: Ang langis '''''at''''' tubig ay hindi mapagsasama. ====Dalawang pariralang pinag-ugnay==== :::Halimbawa: :::Ang paglalaba ng damit '''''at''''' paglilinis ng bahay ang kanyang hanapbuhay. ====Dalawang sugnay na pinag-ugnay==== :::Halimbawa: ::::Ang bunsong si Crisanto ay mahusay magpinta '''''at''''' ang panganay na si Manilyn ay mahusay umawit. ===Uri ng Pangatnig=== ====Panimbang==== Ito ay nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, o sugnay. ::::''at &nbsp;&nbsp; saka &nbsp;&nbsp; pati &nbsp;&nbsp; ngunit &nbsp;&nbsp; maging &nbsp;&nbsp; datapuwat &nbsp;&nbsp; subalit'' ::Halimbawa: ::::Gusto niyang bumili ng damit, '''''ngunit''''' wala siyang pera. ::::Naglinis muna si Troy, '''''saka''''' siya nagluto. ====Pantulong==== Ito ay nag-uugnay ng di-magkapantay na salita, parirala o sugnay. ::::''kung &nbsp;&nbsp; kapag &nbsp;&nbsp; upang &nbsp;&nbsp; para &nbsp;&nbsp; nang &nbsp;&nbsp; sapagkat &nbsp;&nbsp; dahil sa'' ::Halimbawa: ::::Nag-trabaho siya ng mabuti, '''''para''''' makabili siya ng damit. ::::Umasenso ang kanyang buhay, '''''dahil''''' sa kanyang pagsisikap. ==Pang-angkop== Ang ''Pang-angkop'' (''Ligatures'' sa wikang Ingles) ay ang salitang nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan ('''na''', '''ng''', '''g''') ::Halimbawa: ::::Maayos '''''na''''' pamumuhay ang hangad nina Jaime. ::::Masaya'''''ng''''' naglalaro si Ben. ===Mga salitang inuugnay ng pang-angkop=== ====Pang-uri at Pangngalan==== ::Halimbawa: ::::Masama '''''sa may diabetes''''' ang '''''matatamis na''''' pagkain. ====Pang-abay at Pang-abay==== ::Halimbawa: ::::Sadya'''''ng''''' mabilis lumangoy '''''ang''''' isda. ====Pang-abay at Pang-uri==== ::Halimbawa: ::::Likas '''''na maputi''''' si Cherry. ====Pang-abay at Pandiwa==== ::Halimbawa: ::::Si Dario ay biglang '''''nagalit nang''''' asarin siya. ===Wastong Paggamit ng Pang-angkop=== *Ang '''''na''''' ay ginagamit kapag ang sinusundang salita ay <u>nagtatapos sa katinig</u>. *Ang '''''g''''' ay ginagamit kapag ang salitang dinurugtungan ay nagtatapos sa titik '''''n'''''. {{BookCat}} 9ss30eb4ee8cj4xm71sm0tzmvwcj5a8 0 2430 27192 25533 2021-02-22T05:28:52Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{TOCRight}} Ang '''Parirala''' ay ang ay pinagsama-samang salita na walang simuno o panaguri. Walang buong diwa. Ito ay tinatawag na ''Phrase'' sa wikang Ingles. ==Uri ng Parirala== ====Pariralang Pang-ukol==== Ito ay binubuo ng pang-ukol at layon (pangngalan o panghalip) ::Halimbawa: :::*''sa Bacolod at sa Uayansex :::*''para sa iyo'' :::*''ukol sa droga'' ====Pariralang Pawatas==== Ito ay binubuo ng pandiwang pawatas + pangngalan. ::Halimbawa: :::*''sa kasamahan'' :::*''ang mga umalis'' :::*''ng mga pumasok ====Pariralang Pangngalang-diwa==== Ito ay binubuo ng pantukoy at pangngalang-diwa (pag + salitang ugat) ::Halimbawa: :::*''sa pagdiskubre'' :::*''ang pag-alis'' :::*''ang pag-kain'' ====Pariralang Panuring==== Ito ay binubuo ng panuring at pangngalan. ::Halimbawa: :::*''malaking tirahan'' :::*''matuling sasakyan'' :::*''mabangong damit'' {{BookCat}} k8waqhvyj80tmkall5wyo3w3alzzy8j 0 2431 27195 25797 2021-02-22T05:29:55Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{TOCRight}} Ang '''Sugnay''' ay kalipunan ng mga salitang may simuno at panaguri na maaaring may buong diwa(makapag-iisa) o di-buong diwa(di makapag-iisa). Ito ay tinatawag na ''Clause'' sa wikang Ingles. ==DALAWANG URI NG SUGNAY== ====Sugnay na Makapag-iisa Ito ay may simuno at panaguri at may diwa. ::Halimbawa: :::*''Tayo!''(tumayo). :::*''siya ay naglaba''. :::*''mabilis siyang tumakbo''. :::*''naliligo si Jekbee''. :::*''Aalis kami''. :::*''isang ugaling pilipino. ====Sugnay na Di-makapag-iisa ==== Ito ay may simuno at panaguri ngunit wala itong buong diwa. ::Halimbawa: :::*''dahil sa kanyang kayabangan'' :::*''nang mawala ang kanyang pera {{BookCat}} glralgd9hdi6fiv5x9wjnx5jtha0cvv 0 2432 28209 28195 2021-09-16T09:57:50Z 2001:4455:1E8:C500:E5C9:1B3C:7498:2ADD /* Panaguri */ wikitext text/x-wiki {{TOCRight}} Ang '''Pangungusap''' ay ang kalipunan ng mga salitang nagsasaad ng isang buong diwa. Ito ay may patapos na himig sa dulo na nagsasaad ng diwa o kaisipang nais niyang ipaabot. Ito ay tinatawag na ''Sentence'' sa wikang Ingles. Ang Simuno o Paksa (''Subject'' sa wikang Ingles ang Simuno) ang bahaging pinag-uusapan o pinagtutuunan ng pansin sa loob ng pangungusap. Ang paksa o simuno ay maaaring gumaganap ng kilos o pinagtutuunan ng diwang isinasaad sa pandiwa at ganapan ng kilos ng pandiwa. ::Halimbawa: ::::Naglalaro <u>si Crisanto</u> ng bola. (''gumanap ng kilos'') ::::Inihaw ni Wilson <u>ang mga nahuling isda</u> (''pinagtutuunan ng diwang isinasaad ng pandiwa'') ::::<u>Si Melody </u>ay kumakanta sa entablado ngayon. ::::Si Ana ay nagbabasa ng kanyang paburitong libro. ::::Si Aadriyan ay nagpapagupit ng kanyang buhok. ====Panaguri==== Ang Panaguri(''Predicate'ng wikang Ingles) ang bahagi ng pangungusap na nagbibigay ng kaalaman o impormasyon tungkol sa paksa. Ito ay naglalahad ng mga bagay hinggil sa simuno. ::Ito ay maaaring: :::* panaguring pangngalan :::* panaguring panghalip :::* panaguring pang-uri :::* panaguring pandiwa :::* panaguring pang-abay :::* panaguring pawatas ::Halimbawa: :::*<u>Bangus ang pambansang isda ng Pilipinas. :::*<u>Sila ang aawit sa misa. :::*<u>Malulusog ang anak niyang kambal. :::*<u>Naglalaba ang kanyang ina. :::*<u>Dahan-dahan ang kanyang pag-akyat. :::*<u>Magtanim ng orkidyas ang kinahihiligan niya. ==Mga Kayarian ng Pangungusap== ===Payak=== Ito nagsasaad ng isang diwa at nagtataglay lamang ng iisang sugnay na makapag-iisa. ::Halimbawa: ::::<font color= "#0038A8">Si Andres Bonifacio <font color= "#0">ay <font color="#CE1126">isang matapang na bayani<font color="#0">. ====Mga Kayarian ng Payak na Pangungusap==== =====Payak na Simuno at Payak na Panaguri===== ::Halimbawa: ::::<font color= "#fff123">Si Jose Rizal <font color="#000000">ang pambansang bayani ng Pilipinas<font color="#0">. =====Tambalang Simuno at Payak na Panaguri===== ::Halimbawa: ::::<font color= "#0038A8">Sina Rose at Bella<font color="#0"> <font color="#CE1126"> ay magaling sa matematika<font color="#0">. =====Payak na Simuno at Tambalang Panaguri===== ::Halimbawa: ::::<font color= "#0038A8">Si Colin <font color="#0">ay <font color="#CE1126"> matulungin,masipag'''''Nakapahilis na panitik'''''''Nakapahilis na panitik''''''Nakapahilis na panitik'''''''',mabait at madasalin na bata.<font color="#0">. =====Tambalang Simuno at Tambalang Panaguri===== ::Halimbawa: ::::<font color= "#0038A8"> Ang Pransya at Alemanya <font color="#0">ay <font color="#CE1126">magkalapit at makaibigang bansa<font color="#0">. =====Isang sambitla na may patapos na himig sa dulo===== ::Halimbawa: ::: Aray! ::::SUNOG! ===Tambalan=== Ito ay binubuo ng dalawa o higit pang sugnay na makapag-iisa at pinag-uugnay ng mga pangatnig o paggamit ng tuldukwit (;). ::Halimbawa: ::::<font color= "#0038A8">Ang ilan sa mga mag-aaral <font color="#0">ay <font color="#CE1126">hindi gumagawa ng takdang-aralin<font color="#0">''';''' <font color= "#0038A8">samantalang ang karamihan <font color="#0">ay <font color="#CE1126">gumagawa.<font color="#0"> ===Hugnayan=== Ito ay binubuo ng dalawa o higit na sugnay na makapag-iisa at isa o higit na sugnay na di makapag-iisa. ::Halimbawa: ::::<font color= "#0038A8">Tayong mga masisipag <font color="#0">ay <font color="#CE1126">kailangang magtulungan <font color="#0">'''para''' <font color="#CE1126">mabilis nating matapos <font color= "#0038A8">ang ating gawain<font color="#0">. ==Mga Ayos ng Pangungusap== ====Karaniwang Ayos==== Nauuna ang panaguri kaysa sa simuno. Halimbawa: Kinagat ng aso si Toto. ====Di-karaniwang Ayos==== Ang simuno ay nauuna sa panaguri. Kapunapuna ang paggamit ng ay pagkatapos ng simuno sa pangungusap. Halimbawa: Si Toto ay kinagat ng aso. ==Paraan ng Pagpapalawak ng Pangungusap== Batayang Pangungusap: <font color= "#6600CC">Nag-aral si Engelbert sa math.<font color= "#0"> ====Lagyan ng mga paningit==== Kabilang sa mga paningit ay ang mga salitang:&nbsp;&nbsp; daw, &nbsp;&nbsp; kaya, &nbsp;&nbsp; ba, &nbsp;&nbsp; sana, &nbsp;&nbsp;at iba pa. ::Halimbawa: ::::Nag-aral '''''kaya''''' sa math si Mayeth? ====Gumamit ng pang-uri bilang panuring==== ::Halimbawa: ::::Nag-aral '''''nang mabuti''''' sa math '''''ang batang''''' si Mayeth. ====Gumamit ng pang-abay bilang panuring==== ::Halimbawa: ::::Nag-aral ng mabuti sa math si Engelbert '''''para sa darating na kompetisyon'''''. by: feb ==Mga Uri ng Pangungusap== ===Pasalaysay=== Ito ay nagsasaad ng katotohanan o isang kaganapan. Nagtatapos sa bantas na tuldok ('''.'''). ::Halimbawa: ::::Ang Asya ang pinakamalaking kontinente. ::::Ang mga kabataan ngayon ay mahilig magbulakbol. ::::Ang EDSA Shrine ay dausan ng mga pag-aaklas. ===Pautos=== Ito ay naghahayag ng utos o kahilingan. Nagtatapos din a bantas na tuldok(.) ::Halimbawa: ::::Dalhan mo ako ng pasalubong. ====Anyo ng Pautos==== =====Pautos na Pananggi===== Pinangungunahan ng salitang "''huwag''". ::Halimbawa: ::::Huwag kang magalala =====Pautos na Panag-ayon===== Ito ang paksa ng pangungusap ay nasa ikalawang panauhan at may pandiwang nasa anyong pawatas. ::Halimbawa: ::::Ipaluto mo si Marissa ng tinola. ===Patanong=== Ito aynagsasaad ng isang katanungan. ====Anyo ng Patanong==== =====Patanong na masasagot ng OO o Hindi===== ::Halimbawa: ::::Kumain ka na ba? =====Pangungusap na Patanggi ang Tanong===== ::Halimbawa: ::::Hindi ka ba papasok? ::::Hindi ka ba kakain dito? ::::Hindi ka ba aalis? =====Gumagamit ng Panghalip na Pananong===== Ang mga panghalip ay kinabibilangan ng mga salitang: &nbsp;&nbsp; ano, &nbsp;&nbsp; alin, &nbsp;&nbsp; sino, &nbsp;&nbsp; saan &nbsp;&nbsp; at iba pa. ::Halimbawa: ::::Ano ang iyong kinain kanina? ::::Alin ang pipiliin mo? =====Nasa Kabalikang Anyo ng Tanong===== ::Halimbawa: ::::Siya ba ay pupunta rin? ::::Tayo ba ay aalis na? =====Tanong na may Karugtong o Pabuntot===== ::Halimbawa: ::::Kumain ka na, hindi ba? ::::Dumaan ka na dito, hindi ba? ===Pakiusap=== Ito ay nagsasaad o nagpapahayag ng pakiusap. ::Halimbawa: ::::Maaari po kayong umupo. ::::Pakibuksan mo nga itong lata ng sardinas. ::::Maaari po ba akong lumabas bukas? ===Padamdam=== Ito ay nagpapahayag ng matinding damdamin. ::Halimbawa: ::::Hala! ::::Aba! ::::Ha! ::::Hoy! ::::Gising! ::::Naku! ::::ay!!! ::::pusang gala naman oh!!! ==Pangungusap na Walang Paksa== ====Pandamdam==== Nagpapahayag ng matinding damdamin. ::Halimbawa: :::ang pangit mo talaga! ====Pakiusap==== Nagpapahayag ng kahilingan o pakiusap. ::Halimbawa: ::::Pakiabot nga. ====Eksistensyal==== Ito ay pahayag na ginagamitan ng may, mayroon o wala. ::Halimbawa: ::::May tao sa loob. ====Temporal==== nagsasaad ito ng mga kalagayan o panahong panandalian karaniwan na itong mga adverbial na nagsasabi ng....... *Oras,araw, petsa halimbawa: Umaga na. Bukas ay Sabado. Ala sais pa lang ng umaga. Ika-8 ng pebrero ngayon. *Panahon, selebrasyon halimbawa: Bagong taon na bukas Kaarawan ko sa makalawa. Pasko na sa Lunes Magbabakasyon lang. ====Penomenal==== Ito ay nagpapahayag ng pangyayari. ::Halimbawa: ::::Lumindol sa Africa. ::::Bumabagyo sa Bikol. ====Pormulasyong Panlipunan==== Ito ay nagpapahayag ng paggalang. ::Halimbawa: ::::Makikiraan po. ::::Tao po. ::::Salamat po. ::::walang anuman. ::::paumanhin. {{BookCat}} gwjuowyh0cv59gbnlk50l86a6v8osnn 0 2433 28146 28145 2021-06-10T09:51:08Z 49.146.32.41 By adding some imprmation in this content wikitext text/x-wiki {{TOCRight}} Ang '''liham''' ay isang pahayag o mensahe sa pamamagitan ng pagsulat mula sa isang tao patungo sa isa pang tao o grupo, kadalasan sa ibang lugar. Bahagi ng Liham 1.Ulong sulat -dito makikita ang pangalan,impormasyon, at lokasyon.<br/> 2.Petsa -kung kailan ito sinulat.<br/> 3.Patunguhan -nakalagay dito kung saan nais iparating ang liham.<br/> 4.Bating pambungad -maikling panimula o pagbati.<br/> 5.Katawan ng liham -nakalagay naman dito kung ano ang nais nitong iparating o sabihin.<br/> 6.Bating pangwakas -nakasaad ito ng pamamaalam.<br/> 7.Lagda -binubuo ito ng pangalan, lagda, at posisyon ng lumiham.<br/> Ito ang Format kung papaano ito isusulat: 4 San Isidro St.,<br/> Novaliches, Quezon City<br/> Ika- 18 ng Pebrero Mahal kong anak,<br/> Sa aking pagtanda, unawain mo sana ako at pagpasensyahan. Kapag dalang kalabuan ng mata ay nakabasag ako ng pinggan o nakatapon ng sabaw sahapag kainan, huwag mo sana akong kagagalitan. Maramdamin ang isangmatanda. Nagse-self-pity ako a tuwing sisigawan mo ako. Kapag mahina na angtenga ko at hindi ko maintindihan ang sinasabi mo, huwag mo naman sana akong sabihan ng “binge!” paki-ulit nalang ang sinabi mo o pakisulat nalang. Pasensyaka na, anak. Matanda na talaga ako. Kapag mahina na tuhod ko, pagtiyagaan mosana akong tulungang tumayo - katulad ng pag-aalalay ko sa iyo noong nag-aaralka pa lamang lumakad.Pagpasensyahan mo sana ako kung ako man ay nagiging makulit at paulitulit na parang sirang plaka. Basta pakinggan mo nalang ako. Huwag mo sanaakong pagtatawanan o pagsasawaang pakinggan. Natatandaan mo anak noongbata ka pa? kapag gusto mo ng lobo,paulit-ulit mo iyong sasabihin, maghaponkang mangungulit hangga‟t hindi mo nakukuha ang gusto mo. Pinagtyagaan koang kakulitan mo.Pagpasensyahan mo na rin sana ang aking amoy. Amoy matanda, amoylupa. Huwag mo sana akong piliting maligo. Mahina na ang katawan ko. Madalingmagkasakit kapag nalamigan, huwag mo sana akong pandirihan. Natatandaan monoong bata ka pa? Pinatyagaan kitang habulin sa ilalim ng kama kapag ayaw mong maligo.Pagpasensyahan mo sana kung madalas, ako‟y masungit, dala na marahil ito ng katandaan. Pagtanda mo, maiintindihan mo rin. Kapag may kontikang panahon, magkwentohan naman tayo, kahit sandal lang. Inip na ako sabahay, maghapong nag-iisa. Walang kausap. Alam kong busy ka sa trabaho,subalit nais kong malaman mo na sabik na sabik na akong makakwentohan ka,kahit alam kong hindi ka interesado sa mga kwento ko. Natatandaan mo anak,noong bata ka pa? Pinagtyagaan kong pakinggan atintindihin ang pautal-utalmong kwento tungkol sa iyong teddy bear. At kapag dumating ang sandali na ako‟y magkakasakit at maratay sa banig ng karamdaman, huwga mo sana akong pagsawaan alagaan. Pagpasensyahan mona sana kung ako man ay maihi o madumi sa higaan, pagtyagaan mo sana akongalagaan sa mga huling sandali ng aking buhay. Tutal hindi na naman akomagtatagal.Kapag dumating ang sandali ng aking pagpanaw, hawakan mo sana angaking kamay at bigyan mo ako ng lakas ng loob na harapin ang kamatayan.At huwag kang mag-alala, kapag kaharap ko na ang Diyos na lumikha, ibubulong ko sa kanya na pagapalain ka sana … dahil naging mapagmahal ka saiyong ama‟t ina… <br/> <br/> Nagmamahal,<br/> Ang iyong Mga Magulang {{BookCat}} [by: Alibai Sianga] nc24ztmr1cb7jv2m9l3s9mp3haykvee 0 2434 28170 28169 2021-06-22T05:00:54Z 110.54.209.120 Ito po ay kulang sa impormasyon wikitext text/x-wiki (Sa Ingles ito ay Paragraph) '''ay binubuo ng isang pangungusap o lipon ng mga pangungusap na naglalahad ng isang bahagi ng isang buong pagkukuro, palagay, o paksang-diwa. ''' Parte ng Talata 1. Panimulang Talata – ito ang unang bahagi ng komposisyon. 2. Katawan - Mga Pangungusap tungkol sa Pangunahing Ideya Mga dapat tandaan sa paggawa ng talata *'''Indention''' *'''Tamang bantas''' *'''Wastong Baybay''' {{BookCat}} ahd1f1yuo3809hy1xsg9f4ibc298mlk 0 2435 5751 2008-09-01T07:05:13Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Panghalip]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Panghalip]] iea0ei8966q5z01vwxaql323ft851r2 0 2436 5752 2008-09-01T07:06:28Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Wika]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Wika]] hrchr5cvs60ge6qwtua4yc0ucsdvrw2 0 2437 5753 2008-09-01T07:07:09Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pangungusap]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pangungusap]] oshfb3a1nn1e9be201pjj3f9456c7pj 0 2438 5754 2008-09-01T07:07:44Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pangngalan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pangngalan]] 21uy2i9jwssumo8b9tj0noue7qvi020 0 2439 5755 2008-09-01T07:08:31Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pandiwa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pandiwa]] tc3rfuwi41ehps50gm9raxl5zmgls1v 0 2440 5756 2008-09-01T07:09:39Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pang-uri]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pang-uri]] nokd7ddvvm5ghgh4zwqq4oehqdgsrck 0 2441 5757 2008-09-01T07:10:06Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pang-abay]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pang-abay]] t4hqwi5h8dkvf8hwwdjb3pnn81jw83r 0 2442 5758 2008-09-01T07:10:55Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pantukoy]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pantukoy]] g8dj37we5a6pvpxxt910qen3rx1sd4u 0 2443 5759 2008-09-01T07:14:34Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pang-ugnay]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pang-ugnay]] 0w14etbv23fiea0nzo8cy18ocqwkfqw 0 2444 5760 2008-09-01T07:15:28Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pang-ugnay#Pang-ukol]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pang-ugnay#Pang-ukol]] 47isdlndy2e2jvelu04hmcuqjyie7d2 0 2445 5761 2008-09-01T07:19:01Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pang-ugnay#Pangatnig]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pang-ugnay#Pangatnig]] bt0k1axfkgxxyym4bi8zdj2anruqtav 0 2446 5762 2008-09-01T07:19:53Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pang-ugnay#Pang-angkop]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pang-ugnay#Pang-angkop]] 78vfghpxj8p7g6a61ezc6227gwte47m 0 2447 5763 2008-09-01T07:20:37Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Parirala]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Parirala]] j8oudx2dug7xc90piju3lpwxr6jt0zd 0 2448 5764 2008-09-01T07:21:13Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Sugnay]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Sugnay]] alyrki49f3ptewqx2rrtkvdq0zdxdwv 0 2449 5765 2008-09-01T07:22:19Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Liham]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Liham]] sxlez3hbkx85da5bk5dpsbr8d7kbihj 0 2450 5766 2008-09-01T07:23:01Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Talata]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Talata]] 2cxaxnom1mftjl5zpilpopw6peaxgt4 0 2451 5767 2008-09-01T07:23:54Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pangungusap#Simuno o Paksa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pangungusap#Simuno_o_Paksa]] if99wcrv0skdw83ms6es0t4kbvm03c0 0 2452 5768 2008-09-01T07:24:50Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pangungusap#Panaguri]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pangungusap#Panaguri]] ni4tni4vv04h5boifxbrpwmof659tar 0 2453 5769 2008-09-01T07:25:27Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pangungusap#Panaguri]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pangungusap#Panaguri]] ni4tni4vv04h5boifxbrpwmof659tar 0 2454 5770 2008-09-01T07:26:15Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pangngalan#Pantangi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pangngalan#Pantangi]] l86wwzc3l78ewi2j9liiohzdsdtqv8p 0 2455 5771 2008-09-01T07:27:46Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pangngalan#Pambalana]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pangngalan#Pambalana]] rcyq48pkr0dhzmqgtnhu6fak0q3k1ol 0 2456 5772 2008-09-01T07:29:48Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pandiwa]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pandiwa]] tc3rfuwi41ehps50gm9raxl5zmgls1v 0 2458 5774 2008-09-01T07:31:27Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Panghalip]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Panghalip]] iea0ei8966q5z01vwxaql323ft851r2 0 2460 5776 2008-09-01T07:33:31Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pantukoy]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pantukoy]] g8dj37we5a6pvpxxt910qen3rx1sd4u 0 2461 5777 2008-09-01T07:34:37Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pang-ugnay#Pang-ukol]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pang-ugnay#Pang-ukol]] 47isdlndy2e2jvelu04hmcuqjyie7d2 0 2462 5778 2008-09-01T07:35:02Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pang-ugnay#Pangatnig]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pang-ugnay#Pangatnig]] bt0k1axfkgxxyym4bi8zdj2anruqtav 0 2463 5779 2008-09-01T07:35:48Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pang-ugnay#Pang-angkop]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pang-ugnay#Pang-angkop]] 78vfghpxj8p7g6a61ezc6227gwte47m 0 2464 5780 2008-09-01T07:37:12Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Talata]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Talata]] 2cxaxnom1mftjl5zpilpopw6peaxgt4 0 2465 5781 2008-09-01T07:37:44Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Liham]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Liham]] sxlez3hbkx85da5bk5dpsbr8d7kbihj 0 2466 5782 2008-09-01T07:37:59Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Liham]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Liham]] sxlez3hbkx85da5bk5dpsbr8d7kbihj 0 2467 5783 2008-09-01T07:38:17Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Pangungusap]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Pangungusap]] oshfb3a1nn1e9be201pjj3f9456c7pj 0 2468 5784 2008-09-01T07:39:22Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Ang Alpabeto]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Ang Alpabeto]] jwl8lzfkoz8aihvwg165p85muxwaife 0 2469 5785 2008-09-01T07:39:42Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Ang Alpabeto]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Ang Alpabeto]] jwl8lzfkoz8aihvwg165p85muxwaife 0 2471 5787 2008-09-01T07:40:54Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Ponolohiya#Ponema]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Ponolohiya#Ponema]] liuy9a2re1m760ee84m4wzihmy4wy50 0 2472 5789 5788 2008-09-01T07:41:54Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Ponolohiya#Diptonggo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Ponolohiya#Diptonggo]] pcb5kvnpso4dh3zmqcykzgjrqj7yjyj 0 2473 5790 2008-09-01T07:42:14Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Ponolohiya#Morpolohiya]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Ponolohiya#Morpolohiya]] af4d3qsygjck6za7yex0qirafx84l8u 0 2474 5791 2008-09-01T07:43:14Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Ponolohiya#Morpema]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Ponolohiya#Morpema]] aljajli12sxlnjq9rdxkn1g0ekywa2g 0 2475 5792 2008-09-01T07:45:19Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Ponolohiya#Maylapi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Ponolohiya#Maylapi]] 7oyusa5yzeqv6fnmtberl9wzlnynoc6 0 2476 5793 2008-09-01T07:45:44Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Ponolohiya#Unlapi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Ponolohiya#Unlapi]] 1e592m30dtgdgi7jv3uwqr8zk8co5zc 0 2477 5794 2008-09-01T07:46:07Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Ponolohiya#Hulapi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Ponolohiya#Hulapi]] pbbtwsu0s921ndx185btbdochou7phx 0 2478 5795 2008-09-01T07:46:31Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Ponolohiya#Gitlapi]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Ponolohiya#Gitlapi]] n3diehv1urav1iyglqyhjrodq394yxe 0 2479 5796 2008-09-01T07:47:00Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Ang Alpabeto#Patinig]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Ang_Alpabeto#Patinig]] tdv5bjesxk5q4fvsehzsicol346wwxu 0 2480 5797 2008-09-01T07:47:19Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Ang Alpabeto#Patinig]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Ang_Alpabeto#Patinig]] tdv5bjesxk5q4fvsehzsicol346wwxu 0 2481 5798 2008-09-01T07:47:48Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Ang Alpabeto#Katinig]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Ang_Alpabeto#Katinig]] tgvpnlqtwqlpxy3l5fb4pr8dyvnrv5r 0 2483 5800 2008-09-01T07:48:57Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Palapantigan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Palapantigan]] acwr08ft7d93btzwi9o2fiba5i5cz8s 0 2484 5801 2008-09-01T07:49:12Z Regenerate~tlwikibooks 267 Ikinakarga sa [[Tagalog/Palapantigan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tagalog/Palapantigan]] acwr08ft7d93btzwi9o2fiba5i5cz8s 10 2487 5844 5820 2008-09-06T18:05:42Z Regenerate~tlwikibooks 267 wikitext text/x-wiki {| style="border:0px; border-spacing:0px; padding:0px; margin:0px; background: transparent;" | style="background:#aaddaa; border:1px solid #aab2ff; line-height:9px;" | <h3> Mabuhay! </h3> |- | align="center" style="border:1px solid gray; border-top:0px; border-bottom:0px; padding:0px" | |- | style="border:1px solid gray; border-top:0px; padding:5px; font-size:95%" | <!-- -->Ang '''Wikibooks''' ay isang ambagang proyekto sa pagkagawa ng isang koleksyon ng mga libre at malayang-kontentong pang-araling aklat na pwede mong baguhin. Nagsimula ang proyektong ito noong [[w:Hulyo 25|Hulyo 25]], [[w:2006|2006]]. Sa kasalukuyan, mayroong <b>[[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]]</b> mga pahinang na nasa wikang [[Tagalog]]. Pwede kang mag-eksperimento sa [[Wikibooks:Sandbox|sandbox]] at mag-bisita ng aming '''[[Wikibooks:Kapihan|Kapihan]]''' upang matingnan kung paano ka pwedeng lumahok sa pagsulong ng Wikibooks. |} lkruz95pxjv84kili5tjke5mew4w1l1 10 2488 8602 5810 2010-06-29T09:19:36Z Zollerriia 634 Tinanggal lang ang Tokipona: wikitext text/x-wiki <includeonly> [[aa:]] [[af:]] [[ak:]] [[als:]] [[ang:]] [[ar:]] [[as:]] [[ast:]] [[ay:]] [[az:]] [[ba:]] [[be:]] [[bg:]] [[bi:]] [[bm:]] [[bn:]] [[bo:]] [[bs:]] [[ca:]] [[ch:]] [[co:]] [[cs:]] [[cv:]] [[cy:]] [[da:]] [[de:]] [[el:]] [[en:]] [[eo:]] [[es:]] [[et:]] [[eu:]] [[fa:]] [[fi:]] [[fr:]] [[fy:]] [[ga:]] [[gl:]] [[gn:]] [[got:]] [[gu:]] [[he:]] [[hi:]] [[hr:]] [[hu:]] [[hy:]] [[ia:]] [[id:]] [[ie:]] [[is:]] [[it:]] [[ja:]] [[ka:]] [[kk:]] [[km:]] [[kn:]] [[ko:]] [[ks:]] [[ku:]] [[ky:]] [[la:]] [[lb:]] [[ln:]] [[lt:]] [[lv:]] [[mg:]] [[mi:]] [[mk:]] [[ml:]] [[mn:]] [[mr:]] [[ms:]] [[my:]] [[na:]] [[nah:]] [[nds:]] [[ne:]] [[nl:]] [[no:]] [[oc:]] [[pa:]] [[pl:]] [[ps:]] [[pt:]] [[qu:]] [[rm:]] [[ro:]] [[ru:]] [[sa:]] [[se:]] [[si:]] [[simple:]] [[sk:]] [[sl:]] [[sq:]] [[sr:]] [[su:]] [[sv:]] [[sw:]] [[ta:]] [[te:]] [[th:]] [[tk:]] [[tr:]] [[tt:]] [[ug:]] [[uk:]] [[ur:]] [[uz:]] [[vi:]] [[vo:]] [[wa:]] [[xh:]] [[yo:]] [[za:]] [[zh-min-nan:]] [[zh:]] [[zu:]] </includeonly> 7mm1sba8604ig24zvkoi5cwhrrp6y89 6 2490 5826 5825 2008-09-06T16:46:25Z Regenerate~tlwikibooks 267 wikitext text/x-wiki Sariling gawa. <br> ==Lisensya== {| class="wikitable" |- | [[Image:Heckert GNU white.svg|64px|GNU]] | ''Pahintulot ay ipinagkakaloob sa pagkopya, pagpapakalat at/o pagbabago ng talakasang ito sa ilalim ng mga katagang nakasaad sa '''[[:w:GNU Free Documentation License|Lisensyang GNU para sa Malayang Dokyumentasyon]]''', Bersyon 1.2 o mas bagong bersyon, na inilathala ng [[:w:Free Software Foundation|Free Software Foundation]]; na walang Bahaging 'Di-Maaring Mabago, walang Titik Pambungad o Panlikod ng Pabalat. Kalakip ng hanay na pinamagatang "[[Commons:GNU Free Documentation License|GNU Free Documentation License]]" ang isang sipi ng lisensyang ito.'' |} 3it16qzy7fwupz6op2h7iu5o3gftmfc 6 2491 5827 2008-09-06T16:47:02Z Regenerate~tlwikibooks 267 Sariling gawa. <br> ==Lisensya== {| class="wikitable" |- | [[Image:Heckert GNU white.svg|64px|GNU]] | ''Pahintulot ay ipinagkakaloob sa pagkopya, pagpapakalat at/o pagbabago ng talakasang ito sa ilalim ng mga katagang nakasaad sa '''[[:w:GNU Free Documen wikitext text/x-wiki Sariling gawa. <br> ==Lisensya== {| class="wikitable" |- | [[Image:Heckert GNU white.svg|64px|GNU]] | ''Pahintulot ay ipinagkakaloob sa pagkopya, pagpapakalat at/o pagbabago ng talakasang ito sa ilalim ng mga katagang nakasaad sa '''[[:w:GNU Free Documentation License|Lisensyang GNU para sa Malayang Dokyumentasyon]]''', Bersyon 1.2 o mas bagong bersyon, na inilathala ng [[:w:Free Software Foundation|Free Software Foundation]]; na walang Bahaging 'Di-Maaring Mabago, walang Titik Pambungad o Panlikod ng Pabalat. Kalakip ng hanay na pinamagatang "[[Commons:GNU Free Documentation License|GNU Free Documentation License]]" ang isang sipi ng lisensyang ito.'' |} 3it16qzy7fwupz6op2h7iu5o3gftmfc 6 2492 5828 2008-09-06T16:47:31Z Regenerate~tlwikibooks 267 Sariling gawa. <br> ==Lisensya== {| class="wikitable" |- | [[Image:Heckert GNU white.svg|64px|GNU]] | ''Pahintulot ay ipinagkakaloob sa pagkopya, pagpapakalat at/o pagbabago ng talakasang ito sa ilalim ng mga katagang nakasaad sa '''[[:w:GNU Free Documen wikitext text/x-wiki Sariling gawa. <br> ==Lisensya== {| class="wikitable" |- | [[Image:Heckert GNU white.svg|64px|GNU]] | ''Pahintulot ay ipinagkakaloob sa pagkopya, pagpapakalat at/o pagbabago ng talakasang ito sa ilalim ng mga katagang nakasaad sa '''[[:w:GNU Free Documentation License|Lisensyang GNU para sa Malayang Dokyumentasyon]]''', Bersyon 1.2 o mas bagong bersyon, na inilathala ng [[:w:Free Software Foundation|Free Software Foundation]]; na walang Bahaging 'Di-Maaring Mabago, walang Titik Pambungad o Panlikod ng Pabalat. Kalakip ng hanay na pinamagatang "[[Commons:GNU Free Documentation License|GNU Free Documentation License]]" ang isang sipi ng lisensyang ito.'' |} 3it16qzy7fwupz6op2h7iu5o3gftmfc 10 2493 26640 5850 2021-02-17T05:15:12Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ {| style="border:0px; border-spacing:0px; padding:0px; margin:0px;" | colspan="2" style="background:#c6deff; border:1px solid #aab2ff; line-height:9px;" | <h3> Mga bagong aklat </h3> |- | style="padding:0px; margin:0px" | {| cellpadding="0" border="0" cellspacing="0" style="background:transparent;" Kasalukuyang mayroong tatlong aklat at ilang daang pahinang nalathala sa Wikibooks. | [[File:Pagluluto.png|link=Pagluluto]] | [[File:Florante.png|link=Florante at Laura]] | [[File:Tagalog.png|link=Tagalog]] |} Dahil bago lang ang Wikibooks na ito, mayroon nang mga proyekto para sa pagsulong ng proyektong ito: * [[Tulong:Mag-ambag|Mag-ambag]] at magsimula ng aklat o pahina sa mga umiiral na aklat * Tumulong sa pag-ambag sa mga aklat (pagbabaybay, pagaayos ng balarila,) * Pagsasaayos ng mga di kumpletong pahina |} bht7tv2pk0dy0t09ky7rv043j26om38 0 2494 27444 27440 2021-03-10T03:35:55Z WhitePhosphorus 3265 Ibinalik ang mga pagbabago ni [[Special:Contributions/Fsxsekd3|Fsxsekd3]] ([[User talk:Fsxsekd3|Usapan]]) patungo sa huling rebisyon ni [[User:CarsracBot|CarsracBot]] wikitext text/x-wiki __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ <!--INTRODUCTION--> <center><h1 style="font-size: 200%; border: none; margin: 0; padding:.1em; color:#000">'''Aklat ng Pagluluto'''</h1><br/>''Kalipunan ng mga resipi ng [[w:Pilipinas|Pilipinas]] at ng buong mundo.'' <br/> </center> <small> <center> ''Cookbook sa Wikang Tagalog'' </small> </center> [[Image:Sinigang na Baboy.jpg|250px]] [[Image:Lumpia.jpg|250px]] [[Image:Buko-pie.jpg|120px]] [[Image:Sapin-sapin with sprinkled with crumbs.jpg|180px]] [[Image:Balut Egg.jpg|180px]] <br> </br> <center> {{Cookbook Search}} </center> <br> </br> ==Talaan ng mga resipi== {| |valign=top width=25%| *[[:Kaurian: Almusal|Almusal]] *[[:Kaurian: Ensalada|Ensalada]] *[[:Kaurian: Inihaw|Inihaw]] *[[:Kaurian: Inumin|Inumin]] *[[:Kaurian: Luto sa baboy|Luto sa baboy]] *[[:Kaurian: Luto sa baka|Luto sa baka]] *[[:Kaurian: Luto sa beans|Luto sa beans]] |valign=top width=25%| *[[:Kaurian: Luto sa gulay|Luto sa gulay]] *[[:Kaurian: Luto sa isda|Luto sa isda]] *[[:Kaurian: Luto sa manok|Luto sa manok]] *[[:Kaurian: Luto sa noodles|Luto sa noodles]] *[[:Kaurian: Luto sa tokwa|Luto sa tokwa]] *[[:Kaurian: Lutuing Pilipino|Lutuing Pilipino]] *[[:Kaurian: Lutuing Intsik|Lutuing Intsik]] |valign=top width=25%| *[[:Kaurian: Lutuing Kastila|Lutuing Kastila]] *[[:Kaurian: Merienda|Merienda]] *[[:Kaurian: Panghimagas|Panghimagas]] *[[:Kaurian: Prinito|Prinito]] *[[:Kaurian: Sawsawan|Sawsawan]] *[[:Kaurian: Sopas|Sopas]] |} [[Kaurian:Luto| ]] [[bg:Готварска книга]] [[ca:Llibre de cuina]] [[cs:Wikikuchařka]] [[cv:Пĕçермелли кĕнеке]] [[da:Wikimedia Kogebogen]] [[de:Kochbuch]] [[en:Cookbook:Table of Contents]] [[eo:Kuirlibro]] [[es:Artes culinarias]] [[fa:کتاب آشپزی]] [[fi:Keittokirja]] [[fr:Livre de cuisine]] [[he:ספר מתכונים]] [[hr:WikiKuharica]] [[hu:Szakácskönyv]] [[id:Resep]] [[is:Matreiðslubók]] [[it:Libro di cucina]] [[ja:料理本]] [[lt:Receptai]] [[mk:Готвач]] [[ms:Resipi]] [[nl:Kookboek]] [[no:Kokebok]] [[oc:Libre de cosina]] [[pl:Książka kucharska]] [[pt:Livro de receitas]] [[ro:Carte de bucate:Cuprins]] [[ru:Кулинарная книга]] [[sk:Wikikuchárka]] [[sq:Wiki kuzhina]] [[sr:Кувар:Садржај]] [[sv:Kokboken]] [[tr:Yemek:İçindekiler]] [[uk:Кулінарна книга]] [[zh:食谱]] 81fciplkpb2n3kfnmzaq37if3afvl74 10 2495 6002 5848 2008-09-27T20:46:53Z 121.97.111.177 wikitext text/x-wiki <div style="{{{style|}}}"> <span style="float: right;"></span> '''Maghanap ng resipi sa aklat ng [[pagluluto]]:''' <inputbox> type=search namespaces=Cookbook break=no searchbuttonlabel=Hanapin </inputbox> </div> lodcc2s7qavwmawtm34435fo0owgh2s 0 2505 26813 26752 2021-02-17T06:14:42Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Pakahulugan== Lubog na paligo ng mga paa, bukung-bukong at binti. ==Mga Nagagawa== * Pinagiginhawa ang paninikip sa ulo, dibdib at balakang sa pamamagitan ng pagpapadaloy ng dugo mula sa mga bahaging ito patungo sa mga binti at paa. * Pinahihinto ang balinguyngoy (pagdurugo sa ilong). * Pinagiginhawa ang kirot at pulikat sa mga paa at binti. * Nakapagpapapawis sa may lagnat &mdash; pinabababa ang temperatura ng katawan. * Nababawasan ang pananakit ng ulo. * Pinagiginhawa ang buong katawan. ==Mga Bagay na Kailangan== * Isang balde o timbang plastik. * Isang maliit na palanggana. * Isang malaking kaserola o kaldero ng kumukulong tubig. * Silya o bangkito. * Labakara o damit na pangpomento. * Pitsel o tabo * Mga lumang diyaryo, kung isasagawa sa higaan. * Tuwalya. * Isang kumot. ==Paraan== # Isara ang mga bintana at pinto. Kung isasagawa sa banyo, paupuin ang pasyente sa silya. Kung mahina at hindi makaupo ang maysakit, pahigain sa kama. # Hubarin ang kasuotan ng maysakit at balutin ng kumot. # Ilagay ang mga paa ng pasyente sa timba o palangganang may tubig. Hanggang bukung-bukong ang lalim ng tubig sa simula. Ang init ay katulad ng kayang tiisin. # Lagyan ng malamig na pomento sa ulo o sa batok. # Dagdagan ng mainit na tubig. Sa pagdaragdag ng mainit na tubig igawi ang mga paa ng pasyente sa isang tabi at ilagay ang inyong kamay sa pagitan ng mga paa at daloy ng tubig. Dagdagan ang init ayon sa kayang tiisin ng pasyente. # Patuloy na magdagdag ng mainit na tubig hanggang 20 o 30 minuto, at palitan ang malamig na pomento tuwing 2 or 3 minuto. Huwag bayaang lumamig ang tubig. # Pagkatapos ng paraang ito, buhusan ng malamig na tubig ang mga paa. # Kung malakas ang pasyente, maaari siyang mag-''shower'' ng salisihang mainit at malamig. # Patuyuin at panatilihing maginhawa ang pasyente. Papagpahingahin siya hanggang tumigil ang kanyang pagpapawis. __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 44irl1dhsi9tff1gx1dcf6mhbywbs8g 0 2506 26811 26748 2021-02-17T06:14:17Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Pakahulugan== Lubog na paligo ng isang bahagi ng katawan na sumasaklaw sa balakang at mga bahagi na sakop ng pigi at tumbong. ==Mga Nagagawa== * Pinahuhupa ang sakit pagkatapos ng operasyon sa tumbong. * Pinadadali ang paglinis at paggaling ng bahaging inopera. * Pinahuhupa ang pulikat at pamimitlig na balakang at pantog. * Pinag-iibayo ang daloy ng dugo sa lugar ng balakang. * Nagpaparelaks sa pantog. ==Mga Bagay na Kailangan== * Isang malaking palanggana na may sapat na lalim upang makaupo ang pasyente. * Isang maliit na palanggana para sa paa. * Isang maliit na palanggana na may yelo o malamig na tubig at pampomento. * Isang tuwalyang may sapat na haba upang maipulupot sa ulo. * Kumot para ibalot sa katawan. * Tuwalyang pang-ligo. * Isang malaking kaserola ng kumukulong tubig. * Isang silya o bangkito. ==Paraan== # magpainit ng tubig. # IIagay ang malaking palanggana sa silya o sa sahig. Lagyan ng kaunting tubig na may sapat na init upang maupuan ng pasyente. # Alisin ang damit, mga kasuotang panloob at mga bendahe kung mayroon nito. Balutin ng kumot. # Tulungan ang pasyente sa pag-upo sa palanggana at paglalagay ng mga paa sa maliit na palangganang may mainit na tubig. # Lagyan ng pomentong malamig ang noo at unti-unting dagdagan ng mainit na tubig ang mga palangganang kinauupuan at kinatutungtungan. # Kalawkawin ng kamay ang tubig habang dinaragdagan ng mainit. Pag-ingatang huwag mabuhusan ng mainit na tubig ang pigi at paa ng pasyente. # Palitang madalas ang malamig na pomento. Ituloy ang pagdaragdag ng mainit na tubig hanggang 20 o 30 minuto. # Pagkatapos ng paraang ito, buhusan ng malamig na tubig ang palangganang kinauupuan. Itaas ang mga paa at buhusan ang mga ito ng malamig na tubig. Patuyuing mabuti. # Tulungan ang pasyente na makaalis sa palanggana at bigyan ng mainit-init na ''shower'' o punas kaya. # Bayaang magpahinga ang pasyente at panatilihin siyang naiinitan pagkatapos ng gamutan. <br> </br> {| class="wikitable"; border="0" |- |&nbsp;&nbsp;[[Image:Nuvola apps important yellow.svg|35px]] |'''PAHIWATIG''': Ang mainit na paligo sa balakang at pigi ay pinakamabuting gawin sa banyo sapagkat malamang na mabasa ang sahig. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 4864gsi2674f9t0fmg07zug8g5035mu 0 2507 26821 26768 2021-02-17T06:16:49Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Pakahulugan== Paligong-punas ng taong nilalagnat. ==Mga Nagagawa== * Pinabababa ang lagnat o kaya ay temperatura ng katawan. * Nakapagpapaginhawa. ==Mga Bagay na Kailangan== * lsang palangganang tubig &mdash; temperatura, ayon sa pangangailangan. * Kumot na pantakip sa maysakit. * Dalawang tuwalya. * Isang labakara. * Mga tipak ng yelo. * Alkohol. ==Mainit na Punas== Ito ay ginagawa sa mga may napakataas na lagnat, ngunit ang mga paa at kamay ay malamig. Ang tubig na pampunas ay kasing-init ng kayang tiisin. Ito ay dapat na gawing mabilis at may pagkuskos upang pasiglahin ang dugo sa balat. Ang pagpunas ay maaaring ulitin pagkaraan ng 1 hanggang 2 oras kung ang lagnat ay nananatili pa rin. ===Paraan=== # Paginhawahin ang maysakit. Hubarin ang damit at kumutan. Isara ang mga bintana upang maiwasan ang malamig na ihip ng hangin. # Sapnan ng tuwalya ang higaan upang huwag mabasa habang pinupunasan ang bawat bahagi ng katawan. Ilatag ang isang tuwalya sa dibdib at punasan ang mukha, mga taynga, at leeg. Patuyuin ang mga bahaging napunasan na ng tuwalyang ito. # Punasan ang bawat bahagi ayon sa pagkakasunud-sunod: mga bisig, dibdib, tiyan, mga binti, paa at likod. IIatag ang tuwalya sa ilalim ng mga bisig o mga binti kaya, samantalang ang mga ito ay pinupunasan. Mabilis na kuskusin ng bimpo o labakara ang balat hanggang ito'y mamula. Patuyuing mabuti ang bawat bahaging napunasan upang maiwasan ang pangangaligkig. Tiyaking ang pasyente ay tuyo bago palitan ng damit at mga kumot. Maaaring uminom ng mainit na inumin (kalamansi juice) upang pawisan. ==Maligamgam na Punas== Ito ay ginagawa sa nilalagnat na pasyente na di-mapalagay at lubhang nininerbyos. Ito ay nakapagpapaginhawa at nakapagpaparelaks sa maysakit. Ang temperatura ng tubig ay dapat na 34.4°C - 36.7°C, o kaya ay katamtaman ang init kung susubukin sa siko. Sa pagpupunas ay hindi dapat na kuskusin ang balat. Marahang punasan at patuyuin ang balat. Ipagpatuloy ang pagpupunas para sa nakapagpapaginhawang epekto at maipagpatuloy ang dagdag pang ebaporasyon. ===Paraan=== # Hubarin ang kasuotan ng pasyente. Takpan ito ng kumot. Ang silid ay dapat na tahimik at madilim na walang nakasisilaw. # Punasan ang bawat bahagi tulad ng sa main it na punas. Patuyuin ang pasyente nang may marahang pagkuskos sa balat. Marahang kuskusin ng alkohol ang likod pagkatapos. ==Punas na May Asin== Ito ay ginagawa sa maysakit na di-kumikilos at natutulog sa lahat halos ng panahon. Ang pagpupunas ng tubig na may asin ay nagtataglay ng suwabeng pagpapaginhawa sa maysakit. Pinakikilos nita ang pasyente. Ang temperatura ng tubig ay dapat na 35.5°C - 37.7°C o kaya ay mainit-init ng kaunti kaysa ginagamit sa maligamgam na punas. Kalahating tasang asin ang inihahalo sa isang palangganang tubig. Ipunas nang may pagkuskos at ulitin hanggang matamo ang nais na epekto. ===Paraan=== * Ipunas ng tulad sa paraan ng malamig na punas. __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] mr8oncaixbhf75eu329mu46y4q58xle 0 2508 26809 26744 2021-02-17T06:13:44Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Pakahulugan== Paglalapat ng yelo sa Isang bahagi ng katawan. ==Mga Nagagawa== * Pinahuhupa ang kirot. * Iniiwasan ang pangingitim o pangangasul ng kulay ng balat dahil sa pagdurugo ng mga napakaliliit na ugat. * Pinatitigil ang pagdurugo, lalo na kung ididiin ito. * Hinahadlangan at binabawasan ang pamamaga. * Binabawasan ang daloy ng dugo sa bahaging ginagamot. * Pinasisikip ang daluyan ng dugo, kung gayon napipigil ang pagdurugo. ==Mga Bagay na Kailangan== * Dalawang (2) tuwalya. * 2 perdible. * Dinurog na yelo &nbsp; ang dami ay ayon sa laki ng bahaging gagamutin. * Isang piraso ng pranelang damit o kumot ng sanggol. * Isang supot na plastik. ==Paraan== # Ikalat ang dinurog na yelo sa tuwalya hanggang sa kapal na isang pulgada. Ang lapad ay kailangang sapat sa bahaging gagamutin. Ibalot at perdiblehan. # Balutin ng pranelang damit o tuwalya ang kasukasuan o bahaging gagamutin at ilagay dito ang binalot na yelo, na sinusunod ang balangkas ng bahaging ginagamot. # Huwag kailanman ilalapat ang yelo sa balat. Isilid ang binalot na yelo sa isang plastik na supot at ingatang huwag mabasa ang higaan. # Tagal ng paggagamot: 30 minuto hanggang 1 oras. Kung may nadaramang tila nakapapaso, dagdagan ang saping tuwalya o pranelang damit. # Tapusin ang paggagamot sa pamamagitan ng pag-alis ng binalot na yelo; patuyuing mabuti ang bahaging ginamot at matyagan ang reaksyon. Maaari itong ulitin pagkaraan ng 2 oras sa mga malubhang pinsala upang pahupain ang kirot at pamamaga. # Takpan o bendahan ang bahaging may pinsala upang maiwasan ang pangangaligkig, lalo na sa malulubhang pilay ng mga bukung-bukong. __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] ij4sctcm4ly2fg4k1fvkaq5yz597hvl 0 2509 26810 26746 2021-02-17T06:14:02Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Pakahulugan== Ang pagpapasok ng tubig sa loob ng bahagi ng malaking bituka upang mapasigla ang gawain ng mga bituka at malinis ang mga ito. ==Mga Nagagawa== * Pinasisigla ang ''peristalsis'' o mga gawain ng bituka. * Nililinis ang bahagi ng malaking bituka (colon); karaniwan itong ginagawa bago gawin ang mga pagsusuri o X-ray ng kolon o anumang mga sangkap ng tiyan. * Pinahuhupa ang sakit na dulot ng kabag (gas pain). ==Mga Bagay na Kailangan== * Lata ng labatiba na may gomang lubo at pito sa tumbong * Lubrikante (Iangis o suwabeng sabon). * Papel na pang-CR (toilet paper). * Panlatag na plastik o mga lumang diyaryo. * Asin &mdash; 1 kutsara para sa 1 litro o mga 4 na tasang tubig. * Tuwalya * Tsata o arinola, kung di-kaya ng maysakit na pumunta sa kubeta o CR. (Arinolang lapad para sa mga pasyenteng nakahiga at di-makabangon) * Hugasan sa tabi ng kama. ==Paraan== # Maaaring maglabatiba sa kama o nasasapnang sahig kung ang silid ng maysakit ay malayo sa kubeta o CR. # Kung ang paglalabatiba ay ginagawa sa labas ng silid, walang dapat na kasama ang pasyente maliban sa nagsasagawra nito upang siya ay magkaroon ng kasarinlan (privacy). # Isapin ang plastic na panlatag o mga lumang diyaryo sa ilalim ng pigi o puwitan ng maysakit. # Patagilirin sa kaliwa ang maysakit, na nakabaluktot ang mga tuhod. Takpan ang pasyente mallban sa bahagi ng tumbong. # Punuin ang lata ng labatiba ng maligamgam na tubig at lagyan ng 1 kutsarang asin. Bayaang umagos ang solusyon sa tubo upang mapawi ang hangin bago isingit ang pito sa tumbong. # Pahiran ng langis o sabon ang pito upang madali itong maipasok. # Ipasok ang pito sa tumbong at marahang padaluyin ang tubig. Ang taas ng lata ng labatiba ay dapat na 1 ½ talampakan o 18 pulgada (45 cm.) mula sa tumbong ng pasyente. # Kontrolin ang bilis at presyon ng solusyong pumapasok sa tumbong sa pamamagitan ng pagtataas at pagbababa ng marahan sa lata ng labatiba. Kung ang pasyente ay nagpapahiwatig na nais niyang i1abas ang tubig, ihinto sandali ang pagdaloy ng solusyon sa pamamagitan ng pagpisil sa tubong goma at hayaang ibuka ng maysakit ang kanyang bibig at dito siya huminga at magrelaks. # Hanggang maaari bayaang pigilin ng pasyente sa pinakamatagal na panahong kanyang matitiis ang paglabas ng solusyon. # Hugutin nang marahan ang pito at balutin ng toilet paper. Tulungan ang pasyente na magtungo sa kubeta o CR o kaya ay pagamitin ng tsata o arinola kung hindi niya magagawa ito. # Matyagan ang inilalabas na tubig ng pasyente na bunga ng palalabatiba. # Ulitin ang paraang ito hanggang maubos ang solusyon o kaya ay malinaw na ang inilalabas ng maysakit. # Hugasan at patuyuin ang pasyente at paginhawahin siya. Matyagan ang kalagayan at reaksyon ng maysakit. # Linisin ang lugar, hugasan at pakuluan ang lata ng labatiba, gomang tuba at pito bago ito iligpit. Tiyaking tuyo nang mabuti ang gomang tubo. __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] nyrjb292m4ip7ejopbsjni9fnotsbji 0 2510 26812 26750 2021-02-17T06:14:31Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Pakahulugan== Ang paglalapat ng init sa isang maliit na bahagi sa pamamagitan ng mainit na gasa o damit pampomento. ==Mga Nagagawa== * Pinabibilis ang sirkulasyon ng dugo sa isang bahagi ng katawan. * Pinahuhupa ang kirot. * Binabawasan ang paninikip. ==Mga Bagay na Kailangan== * Isang palanggana ng mainit na tubig (40°C), o kasing-init na kayang tiisin. * Gasa o damit na pampomento (Iabakara o bimpo) o anumang malinis na piraso ng damit. * Solusyon ayon sa tagubilin. Maaaring gumamit ng pinakuluang mga dahon ng bayabas para sa naimpeksyong sugat. * Mga lumang diyaryo para sa mga nagamit na mga bendahe. * Langis o krema para sa sanggol (gamitin lamang para sa pomento sa mata). ==Paraan== # Magpakulo ng tubig o mga dahon ng bayabas kung ang pomento ay para sa sugat na may impeksyon. # Lagyan ng langis o krema para sa sanggol ang noo at talukap ng mata, kung ang pomento ay sa mata. # Pigain ang pomento na itinubog sa mainit na tubig o solusyon. Hawakan ang magkabilang dulo ng damit na pampomento at pilipilin nang bahagya. Ilubog ito sa mainit na tubig o solusyon at pilipitin nang mahigpit na hinihila ang magkabilang dulo upang maalis ang tubig. # lIapat nang banayad ang pomento sa bahaging gagamutin. # Palitan ang pomento tuwing 3 minuto. Ang pomentong ginamit sa sugat na may impeksyon ay huwag gamiting muli. # Ipagpatuloy ang pomento hanggang 15 o 20 minuto, na inuulit tuwing 3 minuto. Panatilihing mainit ang tubig o solusyon. # Pagkatapos, alisin ang pomento; patuyuin ang bahaging pinomentuhan. # Pahiran ng gamot o ointment ayon sa tagubilin ng doktor ang mga sugat na may impeksyon, pigsa at ulser. # Lagyan ng esterilisadong gasa at panatilihing tuyo. <br> </br> {| class="wikitable"; border="0" |- |&nbsp;&nbsp;[[Image:Nuvola apps important yellow.svg|35px]] |'''PAG-IINGAT:''' Huwag maglalagay ng mainit na pomento kung may pagdurugo. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] mw3bvsk7r97f5m1fvc9j9w90hv5lnvs 0 2511 26814 26754 2021-02-17T06:14:55Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Pakahulugan== Isang damit na piniga mula sa malamig o may yelong tubig na mailalapat sa alinmang bahaging ibabaw ng katawan. ==Mga Nagagawa== * Pinahuhupa ang kirot dahil sa pamamaga (edema) o biglang kapinsalaan (trauma). * Hinahadlangan at pinahuhupa ang paninikip sa ulo. * Pinababagal ang tibok ng puso kung ilalapat sa tapat nito. * Pinaninikip ang daluyan ng dugo na binabawasan ang daloy ng dugo sa lugar na may kapansanan. * Binabawasan ang pagkakataon na magdugo dahil sa pagkahapit ng daluyan. ==Mga Bagay na Kailangan== * Banyerang paliguan. Para sa mga sanggol maaaring gumamit ng malaking palanggana. * Malaking dram o plastik na sisidlan ng tubig para sa matatanda, may sapat na laki upang ilubog ang buong katawan. * Dalawang basong gawgaw para sa matatanda; ½ baso naman sa mga bata at sanggol. * Tuwalyang pangligo. * Labakara o bimpo. ==Paraan== # Punuin ng maligamgam na tubig hanggang ⅔ ng banyera. Ang tubig ay dapat na may sapat na lalim upang mailubog ang mga bahaging apektado. Gumamit ng banyerang paliguan kung apektado ang buong katawan. # Tunawin ang gawgaw sa malamig na tubig sa isang maliit na palanggana. Ihalo itong mabuti sa banyera ng tubig. # Hubaran ang pasyente at tulungan siyang lumusong sa banyera. # Gamitin ang labakara sa pagpapaligo sa mga bahaging hindi nakalubog. Basain ang ulo o buhok kung ang anit ay apektado. IIubog ang pasyente nang hanggang 20 minuto; huwag siyang kuskusin ng tuwalya. # Pagkaraan ng 20 minuto, alisin ang tubig at dampi-dampiang patuyuin ng tuwalya ang maysakit. Huwag banlawan ang gawgaw. Huwag gumamit ng sabon maging sa paghuhugas ng mga kamay, maliban kung itinagubilin ng manggagamot ang isang tiyak na sabon. # Panatilihing naiinitan ang pasyente at huwag bayaang ginawin. # Paliguan nang minsan o dalawang beses araw-araw ang pasyente, ayon sa kanyang kalagayan. __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] g1k22jxc1u11tzu5qvc8gbrmwc7wauo 0 2512 26815 26756 2021-02-17T06:15:08Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Pakahulugan== Paghuhugas ng lalamunan ng mainit at maalat na solusyon, sa loob ng ilang saglit. ==Mga Nagagawa== * Pinahuhupa ang paninikip sa lalamunan. * Pinalulubay ang mga kalamnan ng lalamunan. * Binabawasan ang pangangati ng lalamunan. * Pinahuhupa ang masamang pakiramdam ng lalamunan. * Naiibsan ang pamamaga. ==Mga Bagay na Kailangan== * Dalawang (2) baso ng mainit na tubig. * Isang kutsaritang asin &mdash; ½ kutsarita bawat baso. * Isang kutsarita. ==Paraan== # Lagyan ng ½ kutsaritang asin ang isang basong tubig na mainit. Ang tubig ay dapat na kasing-init ng kayang tiisin sa pag-inom. Kanawin ng kutsarita hanggang ang asin ay lubos na matunaw. # Ang pagmumumog ay dapat na gawin sa lababo ng banyo. # Maglagay ng sapat na solusyon sa bibig at hayaang dumaloy nang mabuti sa lalamunan sa loob ng ilang saglit bago ito ibuga sa lababo. # Ipagpatuloy ang paraan ng pagmumumog hanggang ang 2 basong solusyon ay maubos. # Kung ang karamdaman sa lalamunan ay may pamamalat, ang pagmumumog ng tubig na maalat ay maaaring ulitin tuwing 2 oras sa panahong gising. # Pinakamabuting gawin ang pagmumumog pagkatapos kumain. # Pinakamabuting huwag munang uminom ng mga malamig na inumin hanggang hindi gumagaling ang karamdaman. __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 5vppqst497qdndj5g382droojgqoly8 0 2513 26816 26758 2021-02-17T06:15:23Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Pakahulugan== Katamtaman at pinatatagal na paglalapat ng mamasa-masang init na may tagal na ilang oras. ==Mga Nagagawa== * Pinarerelaks ang mga kalamnan * Pinahuhupa ang kirot ng lalamunan o mga rayumatikong kasukasuan. * Pinagiginhawa ang di-mabuting pakiramdam ng tiyan (gumamit ng mamasa-masang bendahe sa tiyan). * Binabawasan ang pamamaga ng kasukasuan. * Katamtamang nagpapainit na epekto. ==Mga Bagay na Kailangan== * <u>Kapirasong damit (cotton)</u>: tiniklop para sa katamtamang kapal; 2 pulgada ang lapad at may sapat na haba upang maipulupot ng 2 ulit sa leeg o kasukasuan. Ang panyong pambabae (maliit ang sukat at manipis), na tiniklop nang pahaba ay maaari rin, kung gagamitin sa lalamunan. * <u>Isang pirasong damit na pranela,</u> 4 na pulgada ang lapad at may sapat na haba upang ibalot sa leeg o kasukasuan. Ang lampin o kumot na pranela ng sanggol na tinupi nang pahaba ay tamang-tama para sa mga tuhod. * Dalawang (2) perdible. * Kung ang pomento ay nangangailangan ng gamot, gamitin ang gamot na itinagubilin. Maaari ring gumamit ng Vicks Vaporub. ==Paraan== # Ilubog sa tubig ang damit pampomento. Pigain at ipulupot nang dalawang ulit sa leeg o sa kasukasuan. Tiyakin na ang damit ay hindi basang-basa upang tumulo ang tubig, ni hindi naman masyadong tuyo. # Kung kailangan ang gamot sa pomento, huwag gumamit ng basang damit. Pahiran ng itinagubiling gamot ang bahaging gagamutin at balutan ng tuyong damit. (Sa paglalagay ng payak na nagpapainit na pomentong walang gamot, damit na basa ang ginagamit.) # Ilagay nang maayos at mabilis ang pomento upang maiwasan ang pangangaligkig. # Balutin nang maayos at lapat ng damit na pranela ang pomento upang walang makasamang hangin at iyemperdible nang katamtaman ang higpit sa tagiliran ng leeg o kasukasuan. # Panatilihin ang pomento sa buong magdamag o kaya ay hanggang 6 o 8 oras. # Ingatan na ang pagkakalagay ng pomento ay hindi totoong mahigpit upang huwag makasagabal sa sirkulasyon ng dugo o kaya ay sa kilos ng kasukasuan. # Punasan agad ang ginamot na bahagi ng damit na piniga mula sa malamig na tubig-gripo pagkaalis ng pomento. # Patuyuing mabuti ang bahaging nilagyan ng pomento. Ang pagpomento ay maaaring gawin nang minsan o dalawang beses maghapon. <br> </br> {| class="wikitable"; border="0" |- |&nbsp;&nbsp;[[Image:Nuvola apps important yellow.svg|35px]] |'''PAHIWATIG:''' Pinakamabuting maglagay ng nagpapainit na pomento sa gabi bago matulog. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 565677x839ijxqttk6l336g5w5ose1w 0 2514 26817 26760 2021-02-17T06:15:37Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki '''Paglanghap ng singaw''' ==Pakahulugan== Ang paglanghap ng mainit-init at mamasa-masang hangin na pinapapasok sa mga uhog-uhog na lamad at lagusan ng hininga. ==Mga Nagagawa== *Pinahuhupa ang pamamaga at paninikip ng mga uhog-uhog na lamad ng gawing itaas na lagusan ng hininga. *Binabawasan ang pangangati ng lalamunan sa pamamagitan ng pagbasa sa hangin sa loob. *Pinaluluwag ang paglalabas at pagtatapon ng plema. *Pinahuhupa ang mahirap na paghinga. *Pinalulubay ang mga kalamnan at pinaglginhawa ang pag-ubo *Hinahadlangan ang panunuyo ng mga uhog-uhog na lamad. ==Mga Bagay na Kailangan== *Kumukulong tubig sa isang kaserolang may pinakabibig. Maaari ring gamiting pakuluan ang isang latang walang laman. *Anumang uri ng kalan na maaaring gamitin. *''Vicks Vaporub'', ''Tintura de Benzoin'', o kaya ay ''Langis de Camphor'' para sa pakiramdam na may mabangong amoy. *Mga lumang diyaryo. *Payong. *Mga kumot. *Supot na papel. ==Paraan== # Lagyan ng tubig ang kaserola o kaldero hanggang sa ilalim ng bibig nito, at pakuluin. Lagyan ang kumukulong tubig ng isang kutsaritang ''Benzoin'' o ''Vicks''. # Ilapit nang maingat ang kalan na nakasalang ang kumukulong tubig sa kinalalagyan ng maysakit kung siva ay hindi makatayo ni makaupo man. # Para sa ''croup tent'', maglagay ng bukas na payong sa tapat ng ulo at sukluban ito ng kumot upang makagawa ng isang tolda. # Sa pamamagitan ng mga diyaryo, gumawa ng matuwid na hugis tubo na daraanan ng singaw mula sa kumukulong tubig tungo sa tolda, na malayo sa mukha ng maysakit. # Kung ang maysakit ay nakakaupo, maaari siyang umupo sa tabi ng kalan sa kusina. Ang tuwid na hugis tuba na yari sa mga lumang diyaryo ay kanyang gagamitin sa paglanghap ng singaw. # Tagal ng paggagamot: mula sa 30 minuto hanggang 1 oras, sa umaga at sa gabi kung magagawa. ==Pag-iingat== {| class="wikitable"; border="0" |- |<center>[[Image:Nuvola apps important yellow.svg|45px]] &nbsp; &nbsp;</center> | 1.&nbsp;Iwasan ang anumang panganib ng pagkapaso o sunog kaya.<br> | 2.&nbsp;Iwasan ang ihip ng malamig na hangin. Isara ang lahat ng mga bintana na malapit sa pasyente.<br> | 3.&nbsp;Kailangan ang ibayong pag-iingat sa mga pasyenteng di-mapalagay at mga bata upang huwag silang mabanlian. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 7vanuthcr3v5r29pj8ngkd51pqvr5y0 0 2515 26818 26762 2021-02-17T06:16:02Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Pakahulugan== Isang paligong lubog sa tubig na may gawgaw para sa nakapagpapaginhawang bisa. ==Mga Nagagawa== * Pinahuhupa ang pangangati ng balat. * Pinagiginhawa ang nagbabaga at nangangating pakiramdam. * Nagagawang patuyin ang balat ==Mga Bagay na Kailangan== * Banyerang paliguan. Para sa mga sanggol maaaring gumamit ng malaking palanggana. * Malaking dram o plastik na sisidlan ng tubig para sa matatanda, may sapat na laki upang ilubog ang buong katawan. * Dalawang basong gawgaw para sa matatanda; ½ baso naman sa mga bata at sanggol. * Tuwalyang pangligo. * Labakara o bimpo. ==Paraan== # Punuin ng maligamgam na tubig hanggang ⅔ ng banyera. Ang tubig ay dapat na may sapat na lalim upang mailubog ang mga bahaging apektado. Gumamit ng banyerang paliguan kung apektado ang buong katawan. # Tunawin ang gawgaw sa malamig na tubig sa isang maliit na palanggana. Ihalo itong mabuti sa banyera ng tubig. # Hubaran ang pasyente at tulungan siyang lumusong sa banyera. # Gamitin ang labakara sa pagpapaligo sa mga bahaging hindi nakalubog. Basain ang ulo o buhok kung ang anit ay apektado. IIubog ang pasyente nang hanggang 20 minuto; huwag siyang kuskusin ng tuwalya. # Pagkaraan ng 20 minuto, alisin ang tubig at dampi-dampiang patuyuin ng tuwalya ang maysakit. Huwag banlawan ang gawgaw. Huwag gumamit ng sabon maging sa paghuhugas ng mga kamay, maliban kung itinagubilin ng manggagamot ang isang tiyak na sabon. # Panatilihing naiinitan ang pasyente at huwag bayaang ginawin. # Paliguan nang minsan o dalawang beses araw-araw ang pasyente, ayon sa kanyang kalagayan. __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] g75qe4dhque3d73hup70lm1dsfb8jfe 0 2516 26819 26764 2021-02-17T06:16:15Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Pakahulugan== Paglalapat ng mamasa-masang init sa isang bahagi ng katawan sa pamamagitan ng damit na nilublob sa kumukulong tubig o tangkeng pasingawan (steam tank) at piniliplt upang maalis ang tubig. ==Mga Nagagawa== * Pinalalakas ang daloy ng dugo sa isang bahagi ng katawan. * Pinarerelaks ang mga kalamnan. * May epektong nakapagpapaginhawa kung ilalapat sa gulugod * Pinahuhupa ang kirot * Pinalulubay ang pamimitlg o pulikat * Binabawasan ang paninikip. * Nakapagpapapawis. ==Mga Bagay na Kailangan== * Mga 5 tuwalyang pangligo. * Isang maliit na palangganang tubig na may yelo. * Labakara o bimpo (face towel) para pampomento. * Isang kumot na pantakip sa pasyente. * Isang kaserolang pakuluan ng tubig. ==Paraan== # Hubarin ang damit ng pasyente at takpan ng kumot. # Magkaroon ng tubig na may yelo sa isang maliit na palanggana. at pampomento sa tabi ng higaan ng maysakit. # Isara ang mga bintana na malapit sa maysakit upang maiwasan ang ihip ng hangin. # Takpan ng isang tuwalya ang bahaging gagamutin. # Hawakan ang magkabilang dulo ng Isa pang tuwalya at itubog sa kumukulong tubig. Pilipiting mabuti upang maalis ang tubig. # Maglatag ng isang tuyong tuwalya sa mesa at balutin ang tuwalyang binasa ng kumukulong tubig. # Ipatong ito sa ibabaw ng tuwalyang nakatakip sa bahaging gagamutin. # Lagyan ng malamig na pamento ang ulo ng pasyente. Palitan ito nang 3 ulit sa panahong ginagawa ang pomentasyon. # Ulitin nang 3 beses ang pomentasyon, na tinutuyong mabilis ang bahaging ginagamot sa mga pagitan ng pag-uulit. Palitan ang pomentasyon tuwing 5 minuto o hanggang ito'y maging maligamgam. Huwag hintaying lumamig ang tuwalya bago ito palitan. # Ihanda agad ang mainit na tuwalyang ipapalit bago alisin ang nagamit na. # Pagkatapos ng huling pomentasyon, kuskusin agad ang bahaging ginamot ng labakara o bimpo na piniga pagkatapos basaing mabuti ng tubig na may yelo. # Tuyuing mabuti ang pasyente. Punasan o kaya ay paliguan ng maligamgam kung nais. # Papagpahingahin. ==Pag-iingat== {| class="wikitable"; border="0" |- |<center>[[Image:Nuvola apps important yellow.svg|55px]] &nbsp; </center> | 1. &nbsp; Pag-ingatang mabuti ang mabutong bahagi ng katawan at mga bagong pilat. Maligamgam na pomentasyon lamang ang itinatagubilin sa mga pasyenteng payat. <br> 2. &nbsp; Sa mga malubhang kirot, ang pomentasyon ay dapat na maging kasing-init ng matitiis na hindi napapaso ang pasyente. <br> 3. &nbsp; Kung ang pomentasyon ay lubhang mainit, doblehin ang tuwalyang sapin sa ilalim ng mainit na tuwalya. <br> 4. &nbsp; Iwasang ginawin ang maysakit. Kung ang mga paa ay malamig balutin ito ng mainit na pomento. Ingatang huwag mapaso ang mga sakong at daliri. <br> 5. &nbsp; Ingatang mabuti ang mga pasyenteng may dayabetes, ang mga walang malay (unconscious), mga bata at matatanda. Madali silang mapaso. Gumamit ng pomentasyong may katamtamang init. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] f6ek81ih0herrz8s6d8ngogafjhow98 0 2517 26820 26766 2021-02-17T06:16:30Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Pakahulugan== Ang paglalagay ng agwaras (turpentine) at langis sa tiyan o kaya ay sa kasukasuan, na may kasamang mamasa-masang init. ==Mga Nagagawa== * Nilulunasan ang masamang pakiramdam ng tiyan dahil sa kabag. * Pinalulubay ang mga paghilab ng bituka. * Pinasisigla ang mga pagkilus-kilos ng mga bituka. * Pinahuhupa ang kirot at paninikip sa mga bahaging kaugpong ng napilay na mga bukung-bukong. * Nilulunasan ang kirot na bunga ng biglang pananakit sa bahagi ng tiyan. * Napagbubuti ang pagbabawas ng labis na paglala. ==Mga Bagay na Kailangan== * Tulad din ng mga kailangan sa <u>[[pomentasyon]]</u>. * Kumot na pantakip sa maysakit. * Isang tuwalyang panligo. * Krema o losyon. * Mga bote ng pinaghalong agwaras (turpentine) at langis ayon sa sumusunod na pagkakatimpla: :<u>Para sa bata:</u> &nbsp; 1 kutsarang agwaras sa 8 kutsarang langis na mineral. <br> :<u>Para sa matanda:</u> &nbsp; 1 kutsarang agwaras sa 6 na kutsarang langis na mineral. <br> ===Timplang Agwaras=== Lagyan ng 1 kutsarang agwaras ang isang boteng may takip at idagdag ang 8 kutsarang langis na mineral, kung para sa bata gagamitin. Para sa matanda dagdagan ng 6 na kutsarang langis na mineral ang 1 kutsarang agwaras. Takpan nang maayos ang mga bote at aluging mabuti. Lagyan ito ng mga pananda ng pagkakatimpla. Maaari itong iligpit para sa susunod na pangangailangan. ==Paraan== # Dalhing lahat ang mga kailangan sa tabi ng higaan ng pasyente, pati na ang pinaghalong agwaras at langis. # Ihanda ang maysakit para sa pomentasyon sa tiyan o bukung-bukong. # Ipahid ng dulo ng mga daliri ang langis at agwaras sa bahaging gagamutin. # Matyagang mabuti ang balat. Kung may pamumula, alisin agad ang ipinahid na agwaras at langis; punasan itong mabuti. Pahiran pagkatapos ng krema o losyon ang balat. Itigil ang paggagamot. # Takpan ang bahaging gagamutin ng tuyong tuwalya. lIagay ang mainit na pomento. Tiyaking hindi ito napakainit. # Ulitin nang tatlong beses ang pagpopomento. Kung may kabag, ang paghinga ng pasyente ay kailangang nagbubuhat sa tiyan. Samantalang nakalagay pa ang pompento sa tiyan, turuan ang maysakit ng paghinga nang dahandahan, na pinatataas ang tiyan sa paghingang-panloob, at pinabababa naman ang paghingang palabas. Gawin ito nang mga ilang ulit na may pahinga sa mga pagitan nito. # Sa katapusan, punasan ng tuyong tuwalya at patuyuing mabuti ang balat na pinahiran ng langis. # Pahiran ng krema o losyon ang bahaging ginamot at bendahan kung ito'y sa bukung-bukong. # Kung ang masamang pakiramdam sa tiyan ay nagpapatuloy, ulitin ang pomentasyon pagkalipas ng 2 oras, maliban kung ito'y hindii itinatagubilin. # Kung walang ipinagbabago ang pakiramdam ng pasyente, patingnan agad ito sa doktor. ==Pag-iingat at mga Dapat Iwasan== {| class="wikitable"; border="0" |- |<center>&nbsp;&nbsp;[[Image:Nuvola apps important yellow.svg|55px]] &nbsp;</center>: | 1. &nbsp; Huwag gumamit ng agwaras (turpentine) sa mga pasyenteng may karamdaman sa bato. <br> 2. &nbsp; Huwag gumamit ng agwaras (turpentine) sa mga may alerdyi (allergy) sa agwaras. <br> 3. &nbsp; Higit na sensitibo ang balat ng matatanda at mapuputi ang kutis. Gumamit para sa kanila ng pinaghalong agwaras at langis ukol sa mga bata. <br> 4. &nbsp; Gamitin din ang plnaghalong pambata para sa mga may sakit na dayabetes. <br> 5. &nbsp; Ang tuwalyang ginagamit na pampomento ay hindi dapat na n pakainit. <br> 6. &nbsp; Kung hinihinalang may bumabara sa bituka, huwag kailanman itong pagkakalooban ng anumang mainit na panggamot, kundi dalhin ito agad sa pinakamalapit na ospital. |} ===Mga Palatandaan ng May Bara sa Bituka=== * Matinding sakit ng tiyan. * Hindi kumikilos ang mga bituka. Idikit ang tainga sa tiyan at pakinggan kung may anumang pagkilos ang mga bituka. * Hindi maka-utot o makadumi man. __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] lc5ckliou721s4m7pdikce8h8fmjass 14 2518 26982 26645 2021-02-19T09:52:35Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{book category header}} {{BookCat}} epuks5kojppe4dqkejmu8jjolasjatp 0 2519 26770 26646 2021-02-17T06:00:35Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki Ang '''alipunga''' ay pamumutok ng balat na may pamumuo ng maliliit at makating tila butlig, at pangangaliskis ng kamay at paa, tangi na sa pagitan ng mga daliri ng paa. ==Mga Pag-iingat== * Panatilihing laging malinis at tuyo ang mga paa at daliri nito. * Laging magsuot ng malinis at tuyong medyas at sapatos. * Laging gumamit ng sariling tsinelas, bakya, sapatos at medyas. Huwag bayaang gamitin ng iba ang mga kagamitang ito. * Huwag magyapak sa loob ng banyo. Gumamit ng sariling pansapin sa paa sa mga paliguang pangmadla. * Kung kayo ay may alipunga, ibilad ang inyong mga pansapin sa panahong hindi ginagamit, isang oras bawat araw sa loob ng isang linggo. ==Paggamot ng tubig na may kasamang halaman== * Mainit na tubig sa paa na may kasamang baging ng '''Makabuhay''' {| class="wikitable"; border="0" |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magtadtad ng isang talampakang haba ng baging at pakuluin sa 5 basong tubig sa loob ng 15 minuto. |- | [[Image:Bowl (PSF).jpg|50px]] | Ibabad ng 15 minuto ang paang may karamdaman o kaya ay hanggang matitiis. Samantalang nakababad ang paa, kuskusin ng bulak ang pagitan ng mga daliri nito, na inaalis ang patay na balat at pinipisa ang mga butlig. Panatilihing nakababad sa loob ng 10 pang minuto pagkatapos na maalis ang patay na balal. Ibabad ang paa 2 ulit isang araw kung malubha ang impeksyon. (''[[Mainit na tubig sa paa|Paraan]]''). |- |&nbsp;&nbsp;[[Image:Nuvola apps important yellow.svg|35px]] |PAG-IINGAT: Ang alipunga ay totoong nakahahawa. Nalalalinan nito ang mga daliri at ang isa pang paa. Ang tuwalyang ginamit na pangpatuyo sa paa at mga daliri ay di dapat gamitin na pantuyo sa ibang bahagi ng katawan. Gumamit ng bulak na pandampi sa pagtuklap ng langib. Hugasang mabuti ang palanggana na pinagbabaran. |} ==Paggamot ng Halaman== ===Akapulko=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdikdik ng murang dahon at katasin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Lagyan ng katas ang pagitan ng mga daliri at iba pang bahaging may kapansanan pagkatapus banyusan ang mga ito ng tubig na may makabuhay. |} ===Kamantigue=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magtadtad ng mga bulaklak. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] |Itapal sa bahaging may kapansanan pagkatapos mabanyusan ang paa. |} ===Balanoy=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magtadtad ng dahon at katasin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Lagyan ng katas ang may kapansanang bahagi pagkatapos ng mahugas. |} ===Kanya Pistula=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdikdik ng murang dahon at katasin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Lapatan ang bahaging may kapansanan pagkatapos hugasan ng pinakuluang makabuhay. |} ===Labanos=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magtadtad ng labanos at katasin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Lapatan ang bahaging may kapansanan, 2 ulit maghapon. |} ===Bawang (sa pangangati)=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Balatan ang isang puso ng bawang at tadtarin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Kuskusin ang nangangating bahagi, 2 ulit sa loob ng isang araw. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 8it94m0wcb21ni4xemrfar6pxop5alm 0 2520 26771 26648 2021-02-17T06:01:17Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''almoranas''' ay iba't ibang kaayusan ng mga namamagang ugat sa tumbong. ==Paggamot ng Tubig na May Kasamang Halamang Gamot== * Mainit na paligo sa pigi, 2 ulit maghapon. (''[[Mainit na paligo|Paraan]]'') * Gumamit ng alin man sa mga sumusunod na dahon ng halaman na isasama sa tubig na gagamitin. ===dumi ng aso=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 10 minuto ang 3 tasa ng tinadtad na sariwang dahon sa 2 galong tubig. Salain. |- | [[Image:Bowl (PSF).jpg|45px]] |Gamitin Itong paligo sa pigi. |} ===Patola=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Hugasan at tadtarin ang 20 dahon at pakuluan ng 10 minuto sa 2 galong tubig Salain. |- | [[Image:Bowl (PSF).jpg|45px]] |Gamitin itong paligo sa pigi. |} ==Paggamot ng Halaman== ===Ampalaya=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Maghugas at magtadtad ng mga ugat, bunga, at buto. Kumuha ng ½ tasa nito at katasin, Haluan ng 2 kutsarang langis ang katas. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Basain ang bulak ng pinaghalong katas at langis at ipahid sa almoranas pagkatapos ng paligo. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] t0bfufihvov0k8w8jssnvjklt7x9d4g 0 2521 26772 26652 2021-02-17T06:01:41Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''anghit''' ay masamang amoy ng katawan na nagbubuhat sa mga kilikili. ==Paggamot ng Tubig== * Maligo at magpalit ng malinis na kasuotan araw-araw, pati ang mga kasuotang panloob. * Magpalit ng kasuotan tuwing mapapawisan ang mga ito. Higit na mabuti na maligo muna bago magpalit ng kasuotan. * Uminom ng 6 na basong tubig o higit pa sa panahong gising. * Iwasan ang mga pagkaing nagtataglay ng maraming pampalasa Kumain ng rnaraming gulay at bungang-kahoy. ==Paggamot ng Halaman at Mineral== ===Tawas at Kalamansi=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Dikdikin nang pino ang isang katamtamang laki ng tawas. Haluan ng katas ng 1 o 2 kalamansi. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Lagyan nito ang magkabilang kilikili tuwing matapos maligo at tuwing kailangan ito. Gamitin itong deodorante. |} ===Buyo-Kalamansi=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Magkatas ng mga dahon ng buo at haluan ng katas ng kalamansi. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Ipahid na parang deodorante tuwing matapos maligo at sa pagtulog. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 68u5vzfxtkcqg7q3iylcy8zvd3arigd 0 2522 26773 26656 2021-02-17T06:02:11Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''balakubak''' ay maliliit at malangis-langis na kaliskis na nababakbak sa anit. ==Paggamot ng Tubig== *Hugasan ang buhok ng 2 ulit isang linggo na ginagamitan ng siyampong mula sa '''gugo''', o siyampong komersyal para sa tuyong buhok. *Suklayin at masahehing mabuti ang ulo pagkatapos magsiyampo. *Langisan ang ulo at buhok ng langis na mula sa niyog minsan isang Iinggo, isang oras bago magsiyampo. Imasahe ang langis sa anit. Bayaan ito sa loob ng 10 minuto. Higit na mabuti kung patatagalin ito ng buong magdamag, bago magsiyampo. *Lagyan ng ½ tasang suka ang isang galong tubig at gamitin itong pambanlaw ng buhok para sa mabuting kondisyon nito. weh ==Paggamot ng Halaman== ===Kilaw (luyang dilaw)=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Dikdikin ang lamang-ugat. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Ikuskos ang katas sa anit at sa buhok. Panatilihin ito sa buong magdamag at magsiyampo kinabukasan. |} ===Gugo=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Bowl (PSF).jpg|55px]] | Ibabad ang gugo sa isang palanggana ng malamig na tubig sa loob ng 30 minuto bago magsiyampo. Pigaln ang gugo sa tubig at dagdagan ng katas ng 3 kalamansi. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Basaing mabuti nito ang buhok at gamitin din itong siyampo. Banlawang mabuti. |} ===Sabila=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magkatas ng mga sariwang dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Lagyan ng saganang katas ang anlt at imasaheng mabuti ng isang oras at siyampuhin ng gugo pagkatapos. Gawin ito minsan isang linggo ng 4 na linggo. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 4r1ngy0po8oceaoui8rem143c13j7cz 0 2523 26774 26658 2021-02-17T06:02:30Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''bali''' ay pinsala sa buto. Ang simpleng bali ay yung walang sugat ang balat. Ang malubhang uri nito ay yung ang buto ay umusli sa balat. ==Pangunang Lunas== * Huwag buhatin ang biktima. Hayaan siyang nakahiga nang lapat sa kanyang kinalalagyan. Huwag hilutin o tapalan man ang pinsala. * Tignan kung may pagdurugo sa katawan, ngunit huwag galawin ito. Kung mayroong malay, alamin kung saan ang bahaging masakit. * Kung natiyak na ang bahaging may pinsala, huwag itong galawin. Kumuha ng '''dalawang putol na kahoy''' o patpat at gawing splint sa bahaging may kapinsalaan. Kung walang tali, gumamit ng panyo o pumunit ng kapiraso sa suot na damit upang ipanali sa splint. * Ang splint ay dapat na mailagay nang maayos upang mapigil ang paggalaw ng mga kasukasuan. Ang may pinsalang braso ay maitatali sa katawan at ang may pinsalang paa ay maitatali sa walang pinsalang paa, kung walang magagamit na splint. * Maingat na dalhin agad ang biktima sa pinakamalapit na pagamutan. __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 2wg6rm8ghze9wl484y172dx9wx8xtwg 0 2524 26775 26662 2021-02-17T06:02:49Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''beke''' ay isang talamak na nakahahawang sakit ng bunga ng isang ''virus'' na may kaalinsabay na masakit na paglaki ng glandula ng laway. Madalas na nahahawa rito ang mga ibang tisyu na tulad ng lapay, bayag at ang manipis na sapin na tisyu (''meninges'') na bumabalot sa utak. ==Paggamot ng Tubig== *Kuskusing mabuti ng anumang basang sabong pampaligo ang bahaging may impeksyon. Bayaan itong matuyo sa balat sa loob ng 2 oras. Kung hindi magbago ang pangangati, ulitin pagkaraan ng 4 na oras. ==Mga Pag-iingat== * Lapatan ng malamig na etits ang namamagang glandula sa loob ng 30 minuto, 3 ulit maghapon. (''[[Malamig na pomento|Paraan]]'') * Lapatan ng binalot na yelo ang pamamaga sa ilalim ng buwan sa loob ng isang taon, 3 ulit maghapon. (''[[Balot na yelo|Paraan]]'') * Magpa check up ka. . (''[[Punas para sa lagnat|Paraan]]'') * Lagyan ng malamig na pomelo juice ang noo para sa sakit ng ulo at lagnat (''[[Malamig na pomento|Paraan]]'') * Magpahingang ganap sa higaan, lalo na ang mga lalaki. Di lamang pagkabaog ang maaaring idulot neto, maaaring mawala ung isang betlog ng lalaki * ingatang huwag makahawa sa pammagitang laway * Kumain ng gulay wag puro etits ==Paggamot ng Halaman== ===Makahiya=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magligis ng mga dahon hanggang sa maging malagkit. |-mali | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrdile-glove.jpg|35px]] | Itapal sa namamagang bahagi ng ilalim ng tainga pagkatapos ng malamig na pomento. Itapal hanggang 30 minuto, 3 ulit maghapon. |} ===Katuray=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdikdik o magtadtad ng mga dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Itapal sa namamagang glandula sa loob ng 30 minuto, 3 ulit maghapon. |} ===Kamyas=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magtadtad ng mga bunga at masahin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Itapal sa loob ng 30 minuto, 5 ulit maghapon. |} ingatan malagyan ang mga mata. ===Dusol=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Tadtarin ang mga suwi nito. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Itapal sa beke ng 30 minuto, 3 ulit maghapon. |} ===Lagundi=== * Mga dahon para sa lagnat. Sundin ang mga tuntunin ''[[Lunas sa lagnat#Lagundi|dito]]'' __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] p3poawnxpnui5byspp0les2gro8a7kr 0 2525 26786 26694 2021-02-17T06:06:39Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Paggamot ng Tubig== * Pagkalooban ang pasyente ng punas-na-paligo Kung ang lagnat ay mataas at ang mga braso at mga paa ay malamig, pagkalooban ang pasyente ng mainit na punas-na-paligo, at malamig naman kung balat ay tuyo at mainit. Kung karaniwan ang init ng balat, gumamit ng maligamgam na tubig. Ulitin ito ng 3 beses o higit pa, kung kailangan, sa loob ng isang araw. (''[[Punas para sa lagnat|Paraan]]'') * Panatilihing nakahiga ang may karamdaman at may patuloy na malamig na pomento sa noo. (''[[Malamig na pomento|Paraan]]'') * Mainit na paligo sa paa. Kung ang lagnat ay bunga ng trangkaso, pagkalooban ang pasyente ng mainit na paligo sa paa sa umaga at sa gabi, pagkatapos ng hapunan. (''[[Mainit na tubig sa paa|Paraan]]) * Uminom ng tubig o anumang katas ng prutas bawat oras sa panahong gising. ==Paggamot ng Halaman at iba pa (punas)== ===Suka=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Bowl (PSF).jpg|55px]] |Lagyan ng 2 kutsarang suka ang isang palanggana ng malamig na tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Gamitin itong pang-pomento sa noo kung walang yelo. |} ===Balimbing=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 10 minuto ang 2 tasa ng tinadtad na dahon sa ½ galong tubig. Salain. Palamigin sa loob ng 2 oras. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Gamitin ito para sa malamig na pomento kung walang yelo. |} ===Kamyas=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 15 minuto ang 3 tasa ng tinadtad na sariwang dahon sa isang galong lubig. Salain. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Gamitin ang tubig para sa malamig o mainit na punas na paligo. |} ==Paggamot ng Halaman na Iniinom== Gamitin ang isa sa sumusunod na panggamot upang matulungan ang pagpapababa ng lagnat. ===Tagulinaw=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] |Pakuluan ng 10 minuto ang isang tasa ng tinadtad na sariwang dahon at buong halaman sa 2 basong tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 tasa bawat 4 na oras. <br> Bata: (7-12 taon) ½ tasa bawat 4 na oras.<br> (2-6 taon) ¼ tasa bawat 4 na oras.<br> Sanggol: 1 kutsara bawat 4 na oras. |} ===Buto ng Okra=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] |Magsangag ng mga tuyong buto at dikdikin ng pino. Kumuha ng ½ tasa at pakuluan ng 15 minuto sa 2 basong tubig. Palamigin at salain. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 tasa, 3 ulit maghapon pagkatapos kumain. <br> Bata: (7-12 taon) ½ tasa bawat 4 na oras.<br> (2-6 taon) ¼ tasa, 3 ulit maghapon pagkatapos kumain. <br> Sanggol:1 kutsara, 3 ulit maghapon pagkatapos kumain. |} ===Lagundi=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] |Pakuluan ng 15 minuto ang 4 na kutsarang tinadtad na tuyong dahon o 6 na kutsarang tinadtad na sariwang dahon sa 2 basong tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 tasa, bawat 4 na oras. <br> Bata: (7-12 taon) ½ tasa bawat 4 na oras.<br> Sanggol:1 kutsara bawat 4 na oras. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 2pxv25ppmuieimfzn25j44vwkk46072 0 2526 26776 26666 2021-02-17T06:03:09Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''bulutong tubig''' ay isang malubha at nakakahawang karamdaman. Pangunahing dinadapuan nito ay mga bata. Ang dahilan nita ay ang ''varicella virus''. Napagkikilala ito sa pamamagitan ng tila pamumutok ng mga namumuting butlig na sumisibal nang sunud-sunod at pulu-pulo sa iba't ibang bahagi ng katawan. ==Paggamot ng Tubig== *Punas sa lagnat o kaya ay patuloy na pomento ng malamig sa ulo para sa lagnat. (''[[Punas para sa lagnat|Paraan1]]'') , (''[[Malamig na pomento|Paraan2]]'') *Paligo ng mainit-init o kaya ay mainit-init na paghugas araw-araw. Huwag kukuskusin ang sugat. *Uminom ng maraming tubig o kaya ay katas ng mga bungang kahoy sa panahong gising. {| class="wikitable"; border="0" |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Start hand.svg|35px]] | PAHIWATIG: Ibukod ang may karamdaman sa isang silid, kung maaari, upang maiwasan ang pagkahawa ng ibang kaanib ng sambahayan. |} ==Paggamot ng Halaman== ===Balimbing (sa pangangati)=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magtadtad ng mga murang dahon at katasin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Lagyan ng katas ang balat at ang mga sugat upang humupa ang pangangati. Huwag kukuskusin ang balat. |} ===Lagundi (sa lagnat)=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 15 minuto ang 4 na kutsara ng tinadtad na tuyong dahon o 6 na kutsarang tinadtad na sariwang dahon sa 2 basong tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 tasa tuwing 4 na oras. <br> Bata: (7-12 taon) : ½ tasa bawat 4 na oras. <br> (2-6 taon) ¼ tasa bawat 4 na oras. <br> Sanggol: 1 kutsara bawat 4 na oras. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] t6emsnpzxrsiohzhe1axtkfga2076gy 0 2527 26777 26670 2021-02-17T06:03:26Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''buni''' ay impeksyon ng balat, anit, at mga daliri na may iba't ibang ''fungi'' na lumilikha ng pabilog na mga sugat na ang mga tabi ay alsado. ==Paggamot ng Tubig na may Kasamang Halaman== ===Bayabas=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ang 10 tasa ng tinadtad na sariwang dahon ng bayabas sa ½ galong tubig sa loob ng 15 minuto. Salain at dagdagan ng sapat na malamig na tubig na makapupuno ng isang timba. |- | [[Image:Bowl (PSF).jpg|55px]] | Maligo ng tubig na may dahon ng bayabas, ipaligo ang samantalang mainit-init pa. |} ===Tabako=== * Kung ang buni ay sa ulo, {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ang 10 sariwang dahon ng tabako sa ½ galong tubig sa loob ng 15 minuto. Palamigin at salain. Dagdagan ng sapat na tubig na makapupuno sa 3-galong timba. |- | [[Image:Bowl (PSF).jpg|55px]] | Siyampuhin nito ang buhok minsan isang araw hanggang gumaling. |} ==Paggamot ng Halaman== ===Kamantigue=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magpisa ng 5 hanggang 10 bulaklak. Ang dami ay ayon sa laki ng impeksyon. Katasin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Itapal sa bahaging may impeksyon sa loob ng 30 minuto. 2 ulit maghapon. |} ===Bawang=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Balatan at durugin ang isang pusong bawang. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Ikuskos sa bahaging may impeksyon hanggang ito ay mamula. Gawin ito nang 2 ulit maghapon, minsan sa umaga pagkatapos sa gabi. |} ===Adelfa=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdikdik ng isang talampakang haba ng sanga. Haluan ng isang tasa ng tinadtad na mga sariwa at murang dahon. Haluan ang katas ng 5 patak ng sariwang langis ng niyog. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Lagyan ang mga bahaging may kapansanan, 2 ulit maghapon. |} ===Akapulko=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdurog ng 5 dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Ikuskos ang katas sa bahaging may karamdaman, 2 ulit maghapon. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] ttw4y4fgnj599xe1u4627hhr3j7hng6 0 2528 26778 26674 2021-02-17T06:03:41Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''dayarya''' ay karaniwang palatandaan ng karamdamang gastrointestinal na napagkikilala sa pamamagitan ng madalas at malabnaw na pagdumi. ==Pagpigil== * Huwag munang kumain o uminom man ng kahit na ano, sa loob ng 4 na oras. Lumagok ng kaunting sabaw ng buko tuwing 30 minuto. * Para sa mga pinasususong sanggol: Palitan ang gatas ng sabaw ng buko o kaya ay tubig ng kumulong sinaing (am). Huwag pakakainln ni paiinumin ng anuman maliban sa binanggit. * Kung hindi mapigil sa loob ng isang araw, patingnan sa manggagamot. ==Paggamot ng Halaman== ===Tanglad === {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 10 minuto ang 10 murang dahon sa 2 basong tubig. Lagyan ng isang kutsarang asukal at isang maliit na piraso ng dinikdik na luya. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 tasa,3 ulit maghapon tuwing dudumi ng lusaw, o malabnaw. <br> Bata: (7-12 taon) : ½ tasa, 3 uht maghapon at tuwing dudumi nang malabnaw. <br> (2-6 taon) ¼ tasa, 3 ulit maghapon at tuwing dudumi nang malabnaw. <br> Sanggol: 1 kutsara, 3 ulit maghapon at tuwing dudumi nang malabnaw. |} ===Kugon=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 15 minuto ang 5 tinadtad na sariwang ugat sa 2 basong tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 tasa, 3 ulit maghapon at bawat pagdumi ng malabnaw. <br> Bata: (7-12 taon) : ½ tasa, 3 ulit maghapon at bawat pagdumi ng malabnaw. <br> (2-6 taon) ¼ tasa, 3 ulit maghapon at bawat pagdumi ng malabnaw. <br> Sanggol: 1 kutsara, 3 ulit maghapon at bawat pagdumi ng malabnaw. |} ===Kaymito=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 15 minuto ang isang tasa ng tinadtad na dahon sa 2 basong tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 tasa, 3 ulit maghapon at bawat pagdumi ng malabnaw. <br> Bata: (7-12 taon) : ½ tasa, 3 ulit maghapon at bawat pagdumi ng malabnaw. <br> (2-6 taon) ¼ tasa, 3 ulit maghapon at bawat pagdumi ng malabnaw. <br> Sanggol: 1 kutsara, 3 ulit maghapon at bawat pagdumi ng malabnaw. |} ===Bayabas=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 15 minuto ang 10 tinadtad na dahon sa 2 basong tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 tasa, 3 ulit maghapon at bawat pagdumi ng malabnaw. <br> Bata: (7-12 taon) : ½ tasa, 3 ulit maghapon at bawat pagdumi ng malabnaw. <br> (2-6 taon) ¼ tasa, 3 ulit maghapon al bawat pagdumi ng malabnaw. <br> Sanggol: 1 kutsara, 3 ulit maghapon at bawat pagdumi ng malabnaw. |} ===Makahiya=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 10 minuto ang isang tasa ng tinadtad na dahon sa 2 basong tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 tasa, 3 ulit maghapon at bawat pagduml ng malabnaw. <br> Bata: (7-12 taon) : ½ tasa, 3 ulil maghapon. <br> (2-6 taon) ¼ tasa, 3 ulit maghapon. <br> Sanggol: 1 kutsara, 3 ulit maghapon. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] b1c3ia9vxjzu3qbl4xzm02qv1dg692j 0 2529 26779 26676 2021-02-17T06:04:03Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''eksema''' ay isang talamak o kaya ay pangmatagalan, di-nakakahawa, makati at namama-magang karamdaman ng balat. Nagkikilala ito sa pamamagitan ng di-regular at pabagu-bagong kalagayan ng nanunuklap-nuklap at namamaga-magang sugat sa balat.at nag nananang sugat ==Paggamot ng Tubig na may kasamang Halamang Gamot== ===Pandakaking puti=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 10 minuto ang 3 tasang tinadtad na dahon sa isang galong tubig. Dagdagan ng 2 galong mainit na tubig. |- | [[Image:Bowl (PSF).jpg|55px]] | Ibabad dito ang mga paang may kapansanan. (''[[Mainit na tubig sa paa|Paraan]]''). |} ''' ==Kulitis== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 15 minuto ang 3 tasang tinadtad na mga sariwang dahon sa 5 basong tubig. Basain dito ang isang maliit na bimpo (face towel). |-he | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Gamitin itong pang-pomento sa eksema sa loob ng 30 minuto. (''[[Mainit na pomento|Paraan]]''). |} ===Takip-kuhol=== {| class="wikitable"; border="0" |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magtadtad ng 10 dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Itapal sa bahaglng may eksema pagkaraan ng pomento o pagbabad sa mainit na tubig. |} ===Kakaw=== {| class="wikitable"; border="0" |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magsangag ng 10 buto at dikdikin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Itapal sa bahaging may kapansanan pagkatapos ng pomento o pagbabad sa main;t na tubig. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] fc67x4b7n0877390cxpdq8mjcisqqsy 0 2530 26780 26678 2021-02-17T06:04:50Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''galis-aso''' ay isang kapansanan ng balat na nakahahawa na bunga ng ''sarcoptes scabiei'' na may iba't ibang anyo ng sugat na masidhi ang pangangati, lalo na sa gabi. ==Paggamot ng Tubig== * Maligo at magsabong mabuti araw-araw. Magpalit ng mga kasuotan pagkatapos maligo. * Painitan sa sikat ng araw ang lahat ng ginagamit sa pagtulog sa gabi: banig, unan, kumot at mga pansapin sa tulugan, maging ang mga kasuotang pantulog. * Matulog nang nag-iisa upang huwag mahawa ang ibang mgakaanib ng sambahayan. * Manatihng malinis. Hugasan ang mga kamay, paa at mukha, o kaya ay maligo bago matulog. ==Paggamot ng Halaman== ===Makabuhay=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Tadtarin ang isang metro haba ng bahagi nito at pakuluan sa isang galong tubig sa loob ng 15 minuto. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Dagdagan ng sapal na tubig upang magkaroon ng isang timba nito na sapat na mapaglulubluban ng isang bata, kung ang buong katawan ay may galis. Para sa mga matatanda, gamitin ang tubig para sa mainit na pomento sa mga bahaging may kapansanan lamang. |} ===Kalatsutsi=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ang isang tasa ng tinadtad na mga sariwang dahon at isang maliit na sanga sa kalahating tasang langis ng niyog sa loob ng 5 minuto. Palamigin at isilid sa isang bote para sa mga susunod na paggamit. |-g|35px]] | Ipahid nang sagana sa bahaging may kapansanan pagkatapos maligo. |} Masarap na mangga {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Kumuha ng sapat na dami at haluang mabuti ng langis. | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Pahiran nang sagana ang bahaging may galis, 2 beses maghapon pagkatapos maligo at bago matulog sa gabi. |} ===Kakawati=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Kumuha ng mga Kakawate at katasin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] |Ipahid ang katas sa bahaging may kapansanan pagkatapos maligo at bago matulog sa gabi. |} Ispasol Ipahid ang gatas ng ispasol sa iyong galis aso pagkatapos kumain tatlong pahid sa isang araw Laging ibilad sa araw kapag tapos ng ipahid __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] oatocyh581hi3z601j3uajkssek9pp4 0 2531 26781 26682 2021-02-17T06:05:08Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''herpes simplex''' ay isang karamdamang Iikha ng virus. Napagkikilala ito sa pulu-pulutong at maliliit na lintos. Karaniwang paulit-ulit, muli itong nasusumpungan sa lugar na dati nang sinibulan nito. ==Paggamot ng Tubig na May Halamang Gamot== ===Tubig=== * Sabunln at hugasan araw-araw ng rnaligarngam na tubig ===Kalatsutsi=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Katasin ang mga dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Lagyan ng katas ang bahaglng may kapansanan, 3 ulit maghapon. |} ===Adelfa=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Paghaluing mabuti ang isang tasa ng tinadtad na balat at dahon at 2 kutsara ng langis. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Lagyan ang bahaglng may kapansanan, 3 ulit maghapon. |} ===Akapulko=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Katasin ang mga dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Lagyan ng katas ang mga sugat. |} iyuiituru ===Singkamas=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Bayuhing pino ang 10 buto at pakuluan ng 5 minuto sa 2 kutsarang langis. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Ipahid ang langis sa mga sugat, 3 ulit maghapon |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] n50j4e8fdgtqtb054nj6lnq2f3wvxdd 0 2532 26782 26684 2021-02-17T06:05:31Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''hika''' ay karamdaman ng tubong daanan ng hininga. Ang mga palatandaan nito ay paninikip ng dibdib, pangangapos ng hininga, at pag-ubo. ==Paggamot ng Tubig== *Pomento sa dibdib. 2 ulit sa loob ng isang araw. (''[[Pomentasyon|Paraan]]'') *Lumanghap ng singaw, 2 ulit maghapon. (''[[Paglanghap ng singaw|Paraan]]'') ==Ehersisyo sa Paghinga== *Mag-ehersisyo sa paghinga sa loob ng 10 hanggang 15 minuto kung walang atake ng karamdaman. 4 na ulit maghapon. *Umupo nang naka-relaks sa isang luklukan, na may unan ang likod. *Huminga ng paloob sa pamamagitan ng ilong. Ibuka nang kaunting pabilog ang mga labi at bumuga nang tila bumubuga sa pamamagitan ng isang istro. Bumuga ng dalawang ulit pagkatapos na huminga nang paloob. Utay-utay na dagdagan ang pagbuga. *Magrelaks pagkatapos bumuga at huminga ng karaniwan nang tatlo hanggang apat na ulit, bago ulitin ang paraan sa itaas. Maaari itong gawin sa umaga pagkagising o kaya ay sa gabi bago matulog. Maaari rin itong gawin kapag kinakapos ng hininga samantalang gumagawa ng ibang gawain. ==Paggamot ng Halaman== ===Talumpunay=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Leonurus_cardiaca_scan01.jpg|35px]] | Magbilot ng 2 tuyong dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Cohiba Lanceros.jpg|35px]] | Sindihan ang kabilang dulo at hithitin na parang sigarilyo tuwing ika-6 na oras. ===Kalatsusi=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Leonurus_cardiaca_scan01.jpg|35px]] | Magbilot ng 2 tuyong dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Cohiba Lanceros.jpg|35px]] |Gamiting tulad ng sigarilyo, isa sa umaga at isa sa hapon. |} ===Sampalok=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Kumuha ng balat ng puno ng sampalok na isang talampakan ang haba. Tadtarin at pakuluan ng 10 minuto sa 3 basong tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br>Matanda: 1 tasa pagkatapos kumain at bago matulog. <br>Bata: ½ tasa, 4 na ulit maghapon (pagkatapos kumain at bago matulog). <br>Sanggol: 2 kutsarita. 4 na ulit maghapon (pagkatapos kumain at bago matulog). |} ===Kulitis=== Pakuluan ng 10 minuto ang tinadtad na 5 murang tangkay na may kasamang bulaklak at dahon sa 5 basong tubig. '''Dosis:'''Matanda: 1 tasa, 4 na ulit isang araw. <br>Bata: ½ tasa. 4 na ulit maghapon.Sanggol: 2 kutsarita, 4 na ulit isang araw. |PAHIWATIG: Ang paggamot na ito ay lalong mabuti sa labis na paglabas ng plema. __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] l796knm2zo80ytukbed0lls5j0xwy9r 0 2533 26783 26688 2021-02-17T06:05:45Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''impatso''' ay kapansanan sa panunaw ng sikmura, o kabiguan nito sa pagtunaw ng pagkain. ==Mga Mungkahing Paraan sa Pagtunaw ng Pagkain== * Uminom ng isang baso ng mainit na tubig bawat oras sa panahong ito. * Kumain ng isang katamtamang hiwa ng hinog na papaya, 30 minuto pagkatapos na kumain nang marami. * Kumain ng kaunti ng pagkaing walang anumang taba pagkaraan ng 4 na oras na pagtigil sa pagkain. ==Halamang Gamot na Makatutulong sa Pagtunaw ng Pagkain== ===Papaya, hinog=== * Kumain nito bilang isang himagas, lalo kung kumain ng marami. Ang papaya ay tumutulong sa pagtunaw ng protina. ===Kamatsile=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 10 minuto ang isang tasang dahon ng kamatsile sa 5 basong tubig. Lagyan ng ½ kutsaritang asin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda:2 tasa sa pasimula at isang tasa bawat 4 na oras. <br> Bata: 1 tasa sa simula, at ½ tasa bawat 4 na oras. <br> Sanggol: 1 kutsara sa simula at isang kutsarita sa bawat 4 na oras. |} ===Anonas=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Painitan sa apoy ang mga dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Ilapat ang mga ito sa sikmura samantalang mainit. Bigkisan ang tiyan. Ulitin bawat 2 oras. Mabuti para sa mga bata at mga sanggol. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] kpndi5mlf1d1k9nyg1y0mhhcihd854a 0 2534 26784 26690 2021-02-17T06:05:59Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''kabag''' ay bunga ng nararamdamang labis na tila hangin sa tiyan o kaya ay sa lugasang bituka. ==Paggamot ng Tubig== * Pomento sa tiyaninannanan, 2 ulit maghapon. (''[[Pomentasyon|Paraan]]'') * Pomentong aguaras (turpentine), 2 ulit maghapon. (''[[Pomentong agwaras|Paraan]]'') * Nagpapainit na pomento sa tiyan, buong magdamag. (''[[Nagpapainit na pomento|Paraan]]'') ==Paggamot ng Halaman== ===Mansanas-nilya=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Maglamukos o magtadtad ng mga dahon at lagyan ng langis ng niyog. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Ikuskos sa tiyan. Bigkisan ang tiyan sa loob ng 4 na oras o kaya ay buong magdamag. |} ===Orange na Dalandan=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] |Magtadtad ng isang piraso, na may 2 pulgada ang laki, at pakuluan ng 15 minuto sa 2 basong tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 tasa bawat 4 na oras. <br> Bata: (7-12 taon) : ½ tasa bawat 4 na oras. <br> (2-6 taon) ===Herba Buena=== {| class="mag sex araw araw"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] |Pakuluan ng 5 minuto ang isang kutsara ng tuyong dahon o tinadtad na 5 sariwang dahon sa isang basong tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 baso bawat 4 na oras. <br> Bata: (7-12 taon) :1 tasa bawat 4 na oras. <br> (2-6 taon) ½ tasa bawat 4 na oras. <br> Sanggol: 1 kutsara bawat 4 na oras. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] fwmhzqnijvqahej7j9btb0e87gv1hx7 0 2535 28232 26785 2022-01-08T04:52:15Z 2A03:2880:13FF:15:0:0:FACE:B00C wikitext text/x-wiki Ang '''kagat ng ahas''' ay maaaring makamandag at nakamamatay kung walang anumang lunas na gagawin agad. ==Pangunang Lunas== * Panatilihing hindi kumikilos ang pasyente upang maging mabagal ang sirkulasyon ng dugo. * Hiwain ang bahaging nakagat at paduguin upang maalis ang kamandag. * Magbalot ng isang kutsaritang asin sa isang malinis na panyo o kapirasong damit at basain ito nang bahagya, iIapat sa sugat ng 10 hanggang 15 minuto pagkatapos paduguin. ==Paggamot ng Halaman== ===Kamantigue=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magligis ng 10 bulaklak. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Itapal ito sa sugat pagkatapos na mapadugo. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] kkq19ffv05khua39rzznsivl4zic0oa 0 2536 26787 26696 2021-02-17T06:06:55Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''sakit ng lalamunan''' ay pagbabara o pamamaga nito na bunga ng ''tonsilitis'', ''pharyngitis'' o ''laryngitis''. Ang pamamaga ng lalamunan ay isang uri ng sintomas o senyales na dulot iba pang uri ng karamdaman. May kaakibat na pananakit, pangangati ng lalamunan,at kahirapan sa paglunok, ang pinaka madalas na sanhi ng pamamaga ng lalamunan ay ang impeksiyon ng birus, subalit maaari ring ito ay dahil sa bakterya. ==Paggamot ng Tubig== * Magmumog ng mainit na tubig na may asin, 4 ulit maghapon bago kumain ng agahan, tanghalian, at bago matulog sa gabi. (''[[Mumog na maalat|Paraan]]'') * Maglagay ng nagpapainit na pomento sa pagtulog sa buong magdamag Ulltin sa umaga kung ang pasyente ay mananatili sa tahanan. (''[[Nagpapainit na pomento|Paraan]]'') Uminom ng malamig na tubig * Lumanghap ng pasingaw, 2 ulit maghapon &mdash; isa sa umaga bago kumain at bago matulog sa gabi. * Kung maaari, ipahinga ang boses hanggang ang pamamaga ay mapawi. ==Pagmumog ng makabagong gamot tulad ng BACTIDOL== * Maglagay ng kaunting bactidol sa bibig,medyo kalahati ng bibig at mumugin ito ng 30 segundo. * Gawin ito ng dalawang beses sa isang araw. Isa sa umaga at isa sa gabi bago matulog. * Para lamang sa 12 yrs. old pataas ang bactidol. __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] qe519425p2ln691lq55qab5v3b184p1 0 2537 26788 26698 2021-02-17T06:07:13Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang ''ascaris'' at iba pang mga parasitong '''bulate''' na talamak na tumatahan sa mga bituka ay nagiging sanhi ng malnutrisyon sa mga bata. ==Mga Paraan ng Pag-iwas== * Paliguan araw-araw ang mga bata at sanggol. * Maghugas at magsabong mabuti ng mga kamay bago kumain. * Sabunin at hugasang mabuti ang mga prutas at gulay na kinakain ng hilaw; tulad ng duhat, sinegwelas, bayabas at mga gulay na sina-salad. * Panatilihing maigsi ang kuko ng mga dallri ng kamay. * Tagubilinan ang mga bata na huwag isusubo ang mga daliri. * Tagubilinan ang lahat, lalo na ang mga bata na palaging magsuot ng tsinelas o sapatos, sa paglakad sa lupa. * Panatilihin ang kalinisan sa palibot, lalo na sa bahay. Turuan an mga bata na gumamit ng palikuran. ==Paggamot ng Halaman== *Para sa ''ascaris'' o ''trichina'' ===Ipil-ipil=== {| class="wikitable"; border="0" |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Mga bata: Kumuha ng 5 sariwang bunga at kaining lahat ang mga buto nito. Ulitin pagkaraan ng isang Iinggo, kung wala pang resulta. <br> Mga matanda: Magsangag ng isang tasa ng tuyong buto. Huwag itong susunugin. Dikdikin nang pino at haluan ng tubig o gatas. |- | [[Image:Tablespoon6234.jpg|65px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 kutsarita, 2 oras pagkakain ng hapunan. <br> Bata: (7-9 taon) : ¼ kutsarita, 2 oras pagkahapunan. <br> (10-12 taon) ½ kutsarita, 2 oras pagkatapos ng hapunan. |} ===Papaya=== {| class="wikitable"; border="0" |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Dikdikin nang pino ang isang tasa ng buto. Haluan ng isang tasang gatas o tubig. |- | [[Image:Tablespoon6234.jpg|65px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 kutsarita, 2 oras pagkakain ng hapunan. <br> Bata: (7-9 taon) : ¼ kutsarita, 2 oras pagkahapunan. <br> (10-12 taon) ½ kutsarita, 2 oras pagkatapos ng hapunan. |} ===Akapulko=== {| class="wikitable"; border="0" |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magsangag ng isang tasa ng mga tuyong buto. Dikdikin nang pino at haluan ng isang tasang gatas o tublg. |- | [[Image:Tablespoon6234.jpg|65px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 kutsarita, 2 oras pagkakain ng hapunan. <br> Bata: (7-9 taon) : ¼ kutsarita, 2 oras pagkahapunan. <br> (10-12 taon) ½ kutsarita, 2 oras pagkatapos ng hapunan. |- |&nbsp;&nbsp;[[Image:Start hand.svg|35px]] |'''PAHIWATIG:''' Ulitin kung kailangan pagkaraan ng isang linggo. |} <br> </br> ==Paggamot ng Halaman (2) == *Para sa Tiwa (pin worm) ===Niyug-niyogan=== {| class="wikitable"; border="0" |- |[[Image:Tablespoon6234.jpg|65px]] | Kumain ng mga buto nito, 2 oras pagkatapos ng hapunan. Ulitin kung kailangan, pagkaraan ng isang linggo, |- |[[Image:Tablespoon6234.jpg|65px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 10 buto. <br> Bata: (4-7 taon): 4 na buto <br> (8-9 taon) : 6 na buto <br> (10-12 taon) 7 buto. |} ===Pinya=== * Kumain ng 2 hanggang 3 hiwa ng hinog na pinya tuwing matatapos kumain sa loob ng isang linggo. <br><br> {| class="wikitable"; border="0" |- |&nbsp;&nbsp;[[Image:Nuvola apps important yellow.svg|35px]] |'''PAHIWATIG:''' Kung ang mga tiwa ay lumalabas sa gabi, alisin ang mga ito sa pamamagitan ng kapirasong bulak na binasa ng langis. Palitan ang mga sapin ng higaan, mga panloob na kasuotan, at padyama bago matulog sa gabi sa loob ng isang linggo. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 6ypa8qet8ojtcuw5tktx52gfcggulu3 0 2538 26789 26700 2021-02-17T06:07:30Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang may impeksyong '''kagat ng lamok''' ay masakit at namamaga. ==Paggamot ng Tubig== *Kuskusing mabuti ng anumang basang sabong pampaligo ang bahaging may impeksyon. Bayaan itong matuyo sa balat sa loob ng 2 oras. Kung hindi magbago ang pangangati, ulitin pagkaraan ng 4 na oras. ==Mga Pag-iingat== {| class="wikitable"; border="0" |- |&nbsp;&nbsp;[[Image:Nuvola apps important yellow.svg|45px]] |&nbsp; 1. Gumamit ng kulambo sa pagtulog sa gabi. Kung maaari, lagyan ng screen ang lahat ng bintana at pinto ng tahanan. <br> &nbsp; 2. Panatilihing malinis at tuyo ang kapatigiran. Alisan ng laman ang lahat ng lalagyan ng tubig na hindi ginagamit sa labas at loob ng tahanan. |} ==Paggamot ng Halaman== ===Kataka-taka=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdikdik ng 5-10 dahon at katasin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Ipahid ang katas sa bahaging may impeksyon, 3 ulit maghapon. |} ===Atis=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdikdik ng isang hilaw na atis. Katasin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Ipahid ang katas sa bahaging may kagat, 3 ulit maghapon. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] ex2rrdvy4a5xi2lpsq9pc4aaujat4cm 0 2539 26790 26702 2021-02-17T06:07:44Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''kagat ng mga pukyutan at putakti''' ay masakit; tumatagal ito ng mga ilang araw. ==Paggamot== Gawin ang alinman sa mga sumusunod: :* Dagling kuskusin ng suka o katas ng '''kalamansi''' ang bahaging kinagat hanggang humupa ang sakit. :* Kuskusin ng basang sabon ang kinagat na bahagi at bayaan itong matuyo. :* Kuskusin ng baking soda ang bahaging kinagat sa loob ng 5 minuto Ulitin pagkaraan ng 2 oras kung makati pa at masakit. __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] jax13491ukn6tov4ygnim7dsi6f52db 0 2540 5948 2008-09-14T22:12:21Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Mainit na paligo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Mainit na paligo]] 2jgxovnti0fhzti5h3sqqg0vsgqarle 0 2541 26791 26704 2021-02-17T06:08:14Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''naknak''' (''abscess'') ay pinakagitna ng nagtitipung nana sa loob ng isang tisyu. <br>Ang '''pigsa''' ay isang purungkol (''furuncle''). Ang pigsa at naknak ay may kaalinsabay na pananakit, init at pamamaga. ==Paggamot ng Tubig== * Mainit na pomento sa loob ng kalahating oras, dalawang ulit maghapon hanggang sa ang mga ito ay mahinog. (''[[Mainit na pomento|Paraan]]''). * Maupo sa mainit na tubig sa loob ng kalahating oras, dalawang ulit maghapon. kung ang naknak o pigsa ay nasa puwit o palibot nito. (''[[Mainit na tubig|Paraan]]''). ==Paggamot ng Halaman at iba pa== ===Alugbati=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdikdik ng 2 dahon at lagyan ng alcohol. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Itapal, sampung ulit maghapon. |} ===Amarillo=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdikdik ng 3 dahon at 2 bulaklak. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Itapal, dalawang ulit maghapon. |} ===Langka=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Kumuha ng kaunting dagta mula sa puno at haluan ng kaunting suka. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Painitin at gamiting pampomento. Gumamit ng mga maliliit na pirasong malinis na damit o kaya ay gasa sa pagpopomento ng 20 minuto, dalawang ulit maghapon. |} ===Sambong=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdikdik ng 5 dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Itapal, dalawang ulit maghapon. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 1db5zh6adkx0gqatop0srra3zo0e6zo 0 2542 26792 26706 2021-02-17T06:08:29Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang mga '''namamagang gilagid''' o ''stomatitis'' ay pamamaga ng mga malalambot na tisyu sa loob ng ating bibig magandang panlunas ang yelo na binalot sa tela , ilagay ang yelo sa tabingi ang pisngi upang mabawasan ang pamamaga nito makaiinam din ang iba pang paraan upang maibsan ang pananakit o pamamaga ng gilagid at pisngi sa pamamagitan ng pag mumog ng asin na nilagyan ng mainit na tubig sa isang tasa ng baso maari ka ding magmumog ng listerin na kilala sa pagpatay ng mga mikrobyong namuo sa loob ng bibig. Kung kumikirot pa din maari kang uminom ng Ibupofren Advil o Dolfenal na nakakatulong maibsan ang pananakit ng ngipin.Ang sakit na ito ay malubha at kailangan maagapan agad. ==Paggamot Gamit ang Tubig== * Magmumog ng tubig na may asin, 3 beses maghapon bago kumain. (''[[Mumog na maalat|Paraan]]'') * Masahihin ng mga malilinis na daliri ang mga gilagid pagkatapos magmumog. * Magsepilyo ng ngipin pagkatapos kumain. Gumamit ng malambot na sepilyo. * Uminom ng 4 na basong katas ng prutas sa buong maghapon. * Patingnan sa dentista ang mga namamagang gilagld at sa doktor ang impeyari pangitksyon ng bibig. ==Paggamot ng Halaman== ===Bayabas=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] |Pakuluan ng 60 minuto ang isang baso ng tinadtad na dahon ng bayabas sa 2 basong tubig. Salain at palamigin. |- | &nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Image:Highball Glass (Tumbler).svg|20px]] | Itapon ang mga ito upang gumaling. |} | h'wag tumingin sa salamin sa tuwing sumasakit ang gilagid, ito'y nakadaragdag ng pananakit o lulubha ang pananakit nito ===Bunga=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] |Balatan ang tatlong (3) patatas. Dikdikin maigi at pakuluan ng 10 minuto sa 2 basong tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Highball Glass (Tumbler).svg|20px]] | Gamiting pang-mumog o panglinis ng bibig. |} ===Kaymito=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] |Pakuluan ng 10 minuto sa 2 basong tubig ang isang tasa ng tinadtad na |- | &nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Image:Highball Glass (Tumbler).svg|20px]] | Gamiting pang-mumog ang katas nito |} ===Duhat=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] |Pakuluan ng 30 minuto ang buong puno ng duhat. |- | &nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Image:Highball Glass (Tumbler).svg|20px]] | Gamiting pang-mumog o panlinis ng bibig, Gamitin pang hilamos ang pinagmumugan. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 7uovk0mcpyp6h0n19bgpynl2dcay747 0 2543 26793 26708 2021-02-17T06:08:44Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''tigihawat''' ay isang sakit sa balat, na karaniwan sa mga kabataan. Napagkikilala ito sa pamamagitan ng mga namumuong patay na selula na kung minsan ay namamaga at tila malalangis-langis na mga butlig. Karaniwan itong sumisibol sa mukha, dibdib at likod. ==Paggamot ng Tubig== *Hugasang mabuti ang mukha ng maligamgam na tubig. Gumamit ng sabong hindi matapang. Gawin ito ng 3 ulit maghapon. *Pagkatapos na hugasan, pasingawan ang mukha minsan isang araw sa loob ng 15 minuto. *Iwasang hawakan ang mukha ng mga daliri. Gayon din, huwag titirisin ang mga tagihawat. *Uminom ng maraming tubig at katas ng prutas. *Matulog nang sapat, mga 7 hanggang 8 oras, araw-araw. *Iwasan ang matatamis at magawgaw na pagkain, mga tsokolate at nuwes. Kumain ng saganang gulay at prutas. ==Paggamot ng Halaman== ===Papaya at Kalamansi=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Paghaluin ang 3 kutsara ng minasang hinog na papaya at 1 kutsarang katas ng kalamansi. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Lagyan nito ang mukha tuwing matapos hugasan. Panatilihin ito hanggang 30 minuto; pagkatapos, hugasan ng maligamgam na tubig. Kung magagawa, panatilihin ito sa buong magdamag. |} ===Sabila=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Leonurus_cardiaca_scan01.jpg|35px]] | Kumuha ng isang dahon at alisin ang panlabas na balat. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Ikuskos ang katas sa mukha tuwing ito'y matapos na hugasan ng mainit-init na tubig. Panatilihin ito sa loob ng 30 minuto, o kaya ay sa buong magdamag, kung matitiis. |} ===Romero=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Kumuha ng 5 dahon; durugin at katasin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Ipahid ang katas sa mukha pagkatapos na hugasan ng maligamgam na tubig. Panatilihin ito sa buong magdamag. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] oalcode4bsfujzajh82cvl6s13bd3ds 0 2544 26794 26710 2021-02-17T06:08:56Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''sugat''' ay hiwa o bitak ng balat o laman bunga ng kapinsalaan. ==Pangunahing Lunas sa nasugatan== * Kumuha ng isang piraso ng malinis na damit at diinan ang sugat sa loob ng 10 minuto. Kung patuloy ang pagdurugo, dagdagan ang saping damit at diinan pa nang kaunti. Bendahan. * Pahigain ang pasyente at dalhin ito sa pinakamalapit na hospital o klinika kung ang sugat ay malaki at kailangang tahiin. Pansinin kung may pangingimay o pag-iba ng kulay ang mga daliri ng paa at mga kamay. Kung mayroon, ang benda ay mahigpit. Luwagan, subalit huwag aalisin. ==Paggamot ng Halaman== ===Saging=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdikdik ng murang dahon ng saging hanggang maging malambot at makatas. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Patakan ng katas ang sugat. Ilapat na may pagdiin ang dinikdik na dahon sa sugat. Bendahan. Kung ang pagdurugo ay hindi tumigil pagkaraan ng 15 minuto, dalhin ang pasyente sa hospital o klinika para sa nararapat na lunas. |} ===Mayana=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Bowl (PSF).jpg|50px]] | Hugasan ang mga murang dahon at katasin. |- |&nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] |Lagyan ng ilang patak ang sugat. Itapal ang kinatas na dahon. Bendahan. Huwag mahigpit upang hindi maantala ang sirkulasyon ng dugo. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] stvm2gf8ixz0qmao9e4igxgbiyb60rh 0 2545 26795 26712 2021-02-17T06:09:09Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''pagkawala ng malay''' ay pagkadama ng magaan-na-pakiramdam ng ulo at pagkahilo. ==Pangunang Lunas== * Paupuin ang may karamdaman sa isang silya at ibaba ang ulo sa pagitan ng mga tuhod. * Pahigain na ang ulo na mababa kaysa kinalalagyan ng mga paa. Ito ay upang padaluyin ang dugo sa ulo. * Suriin ang pulso at paghinga kung malakas. Kung ang paghinga ay mabilis at malakas ang pulso, kumuha ng supot na papel o plastik na may sapat na laki upang dito pahingahin ang pasyente. Kung hindi siya muling magkamalay sa loob ng 15 hanggang 20 minuto, dalhin agad ito sa pinakamalapit na pagamutan. * Kung ang pasyente ay hindi humihinga o kaya ay hindi madama ang pulso, pagkalooban ito ng ''cardiopulmonary resuscitation'' (CPR). * Tumawag ng manggagamot o kaya dalhin ang pasyente sa pinakamalapit na ospital. Kung may makagagawa ng CPR, pagkalooban siya nito habang patungo sa pagamutan. Itigil ito kung humihinga na ang pasyente o kaya ay nadadama na ang pulso nito. * Tiyakin kung ang pasyente ay may dayabetis. Tanungin ang pamilya o kakilala. ==Paggamot ng Halaman== * Kung ang pasyente ay humihinga at ang pulso ay malakas: ===Atis=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Lumamukos ng dahon ng atis. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Ipa-amoy ito sa pasyente. lIagay Ito sa tapat ng ilong hanggang magkamalay ang pasyente. |} ===Bayabas=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Manglamukos ng mga dahon ng bayabas. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Ipaamoy ito sa pasyente habang pinahihinga ito ng malallm. lIagay ang linamukos na mga dahon sa tapat ng ilong. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] snoyi58ax25kw63wsfuhmsle309aj7y 0 2546 26796 26714 2021-02-17T06:09:31Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''dermatitis''' ay pamamaga ng balat. ==Paggamot ng Tubig== * Maligo ng tubig na may halong gawgaw. (''[[Paligong may gawgaw|Paraan]]'') * Huwag magsabon sa paliligo. Huwag kuskusin ng tuwalya ang balat upang patuyuin ito. * Pulbusan ang balat ng tuyong gawgaw sa gabi kung ito ay nangangati at tuyo. * Huwag kamutin ang balat kung makati. ==Paggamot ng Halaman== ===Komprey=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Kumuha ng mga dahon at katasin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Ipahid ang katas sa lugar na may kapansanan. 3 beses maghapon. |} ===Balete=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 10 minuto sa ½ galong tubig ang isang tasa ng tinadtad na balat ng balete. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Hugasan nlto ang bahaging may kapansanan, 2 ulit maghapon. Ito ay maaaring gawin sa halip na paligong may gawgaw. |} ===Kalatsutsi=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Kumuha ng dagta sa puno at haluan ng ilang patak na langis |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] |Lagyan nlto ang balat na may kapansanan. |} ===Kakawate=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Kumuha ng 10 dahon at katasin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] |Pahiran ng katas ang nangangating balat ngunit huwag kukuskusin. Lagyan sa tuwing mangangati. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] dojjnyiukyfjlmfjmrei0dtzsav9ie2 0 2547 26797 26716 2021-02-17T06:09:43Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang sobrang pangangasim ay bunga ng labis na sikrisyon ng asido sa sikmura na maaaring sanhi ng tensyon, kulang na pagkain at Iba pang dahilan. * Uminom sa pagitan at hindi sa panahon ng pagkain. * Huwag kumain ng maanghang at marikadong mga pagkain. * Iwasan ang mga mamantikang pagkain ==Mga Halamang Makapagpapahupa ng mga Palatandaan== === Katas ng Karot at Repolyo=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] |Hugasan at hiwain nang malililt ang isang malaking karot at ¼ na kilong repolyo. Paraanin sa Osterizer na may kahalong 2 basong tubig. Salain at lagyan ng isang kutsarang asukal. Maari rin nang wala nito. Panatilihin sa palamigan. Maghanda lamang ng kakailanganin para sa isang araw. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | Uminom ng isang baso nito, 30 minuto bago kumain, o kung nakararamdam ng pangangasim ng sikmura. |- |} ===Langis ng Oliba=== * Uminom ng isang kutsarita nito, 30 minuto bago kumain, kung may masidhing palatandaan. {| class="wikitable"; border="0" |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Nuvola apps important yellow.svg|35px]] | '''PAHIWATIG:''' Gawin lamang ito kung may mga palalandaan. Ang langis ng oliba ay nakapagpapataas ng antas ng sebo sa dugo. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] r0cq57z86gnzoo8osxdl1c88v52g97o 0 2548 26798 26718 2021-02-17T06:10:02Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki na ang maaaring sanhi ay pagkalantad sa anumang nagiging dahilan nito na tinatawag na ''allergen''. ==Paggamot gamit ang Tubig== ginagamit lang ito sa mga sanggol * Maligo ng tubig na may gawgaw. Maaaring gumamit ng gawgaw na buhat sa kamoteng kahoy. (''[[Paligong may gawgaw|Paraan]]'') * Pulbusan ng gawgaw ang bahaging may alerdyi. Maaari itong gawin pagkatapos maligo a bago matulog sa gabi. *Mag suot ng pulang damit at shorts ==Paggamot gamit ang Halamang medikal== ===Kalatsutsi=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Kumuha ng katas mula sa dahon at puno. Haluan ng langis ng niyog. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Pahiran ang may kapansanang balat, 2 ulit isang araw. |} ===Kanya Pistulangas (golden showers)=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdurog ng mga dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] Ilagay sa pipa. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 9hl9p1to7nb0tgbjykmprgjo4r9gtln 0 2549 26799 26722 2021-02-17T06:10:14Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''paso''' ay kapinsalaan sa balat at laman bunga ng init, radyasyon, pagkikiskisan o elektrisidad. ==Paggamot ng Tubig== *Dagling ibabad ang napasong bahagi sa malamig na tubig sa loob ng 10 minuto upang maibsan ang sakit. *Kung mayroong mga Iintos, huwag itong tusukin. Panatilihin itong tuyo at malinis. Huwag bayaang maalikabukan o kaya ay dapuan ng langaw. Takpan ang may pinsalang bahagi ng malinis na damit. Plantsahin muna ito bago gamitin. *Kung malaking bahagi ng katawan ang napaso, dalhin agad ang pasyente sa pinakamalapit na pagamutan. Huwag gagawa ng anuman sa pasyente. Pahigain at takpan siya ng malinis na damit upang manatiling mainit. *Kung ang paso ay maliit lamang, ibabad ito sa tubig na may asin sa loob ng 20 minuto pagkaraan ng 24 oras. Haluan ng ½ tasang asin ang isang palanggana o kaya'y isang timba ng mainit-init na tubig. Ibabad ang napasong bahagi minsan isang araw sa loob ng 3 araw hanggang matuyo ang paso. ==Paggamot ng Halaman== ===Sabila=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Sabunin at hugasan ang sabila. Dikdikin ito at katasin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Lunukin ang katas ng sabila ang bahaging may pinsala pagkatapos na maibabad sa malnit-init na tubig na may asin, minsan isang araw. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 68zvqxwfx9go2afn16lpadm1wsy1u0o 0 2550 26800 26724 2021-02-17T06:10:40Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''pilay''' ay pagkapilipit ng kasukasuan, na lumilikha ng pagkabanat o sugat sa mahimaymay na tisyu na nag-uugpong sa mga litid. ==Paggamot ng Tubig== * Lapatan agad ng yelong nababalot sa damit ang napinsalang bukung-bukong o pulsuhan, 3 beses maghapon. (''[[Balot na yelo|Paraan]]'') * Pomentuhan nang malamig ang bahaging may pinsala sa loob ng 30 minuto, 3 beses maghapon. (''[[Malamig na pomento|Paraan]]'') * Balutin ang bukung-bukong o pulsuhan ng benda, pagkatapos malapatan ng nakabalot na yelo. * Ipahinga ang mga paa o braso sa loob ng 3 araw kung masidhi ang sakit at pamamaga. * Patingin agad sa manggagamot kung masidhi, ang kirot at pamamaga. ==Paggamot ng Halaman== ===kamatis=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdikdik ng 2 hanggang 3 dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Itapal sa bukung-bukong o pulsuhan sa loob ng 30 minuto, 3 beses maghapon. Bendahan ang tapal. |} ===Kamantigue=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdikdik ng dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Itapal sa loob ng 30 minuto, 3 beses maghapon. Bendahan ang tapal. |} ===Kakawate=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdurog ng 10 dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Itapal sa loob ng 30 minuto, 3 beses maghapon. Bendahan. |} {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdurog ng 10 dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Itapal sa kapansanan sa loob ng 10 minuto, 3 beses maghapon. |} ===oregano=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magdurog ng 10 dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Itapal ng 30 minuto, 3 beses maghapon. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] pmx9tmb9a3mkghw106gmm4bhywgwfc4 0 2551 26801 26726 2021-02-17T06:10:56Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''rayuma''' ay isang uri ng pamamaga ng isa o higit pang malalaking kasukasuan ng mga dulong bahagi ng katawan. ==Paggamot ng Tubig== * Lagyan gabi-gabi ng nagpapainit na pomento ang bahaging may karamdaman. (''[[Nagpapainit na pomento|Paraan]]'') * Lagyan nq pomentasyon ang mga kasukasuan minsan isang araw. (''[[Pomentasyon|Paraan]]'') * Pomentuhan nang mainit ang mga kasukasuan, minsan o dalawang bases isang araw para sa malulubhang kalagayan. (''[[Mainit na pomento|Paraan]]'') * Ipahinga ang bahaging may kapansanan kung may matinding sakit at pamamaga. * Kung wala na ang pamamaga, ang pasyente ay makagagawa na ng mga walang pabigat na ehersisyo. ==Paggamot ng Halaman== ===Mangga=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Pakuluan ang isang pirasong tinadtad na balat ng kalapati. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Gamitin ang pinakulong tubig para sa mainit na ulo. |} ===Malabulak=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Magtadtad ng mga dahon at murang puno at isilid sa isang damit na supot. Dagdagan ng ½ kutsaritang asin. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Painitin ang supot at gamiting pampom |} ===Lumbang Bato=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Magpainit ng mga dahon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | lIapat sa mga kasukasuan samantalang mainit sa loob ng 15 minuto, 2 ulit maghapon. |} ===Herba Buena=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ang 4 na kutsara ng tuyong dahon sa 2 tasang tubig sa loob ng 15 minuto. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: ½ baso tuwing 5 na oras. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] noi7713zm9hkdvmlqykue3isb6y5fkj 0 2552 26802 26728 2021-02-17T06:11:11Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''sakit ng ngipin''' ay anumang kirot o pananakit sa palibot ng ngipin. {| class="wikitable"; border="0" |- |&nbsp;&nbsp;[[Image:Nuvola apps important yellow.svg|35px]] |'''PAHIWATIG:''' Ang mga lunas na ito ay pansamantala lamang. Magpatingin sa lisensyadong dentista para sa mga nararapat na lunas. |} ==Paggamot ng Tubig== * Magsepilyo ng ngipin tuwing matapos kumain. Pagkatapos magsepilyo, imasahe ang mga malilinis na daliri sa mga gilagid. * Lapatan ng yelong nakabalot ng damit sa loob ng 30 minuto ang namamagang pisngi dahil sa pamamaga ng mga gilagid. (''[[Balot na yelo|Paraan]]'') * Ang mga lunas na ito ay pansamantala lamang. Kumunsulta sa lisensyadong dentista para sa mga sira ng ngipin. * Makipag-ugnayan sa lisensyadong dentista. (Dapat ipabunot na yan dahil mas masakit pa ang sakit ng ipin esa sa bunot ng ipin) (maray ng ipabunot kesa mag para tiyus) ==Paggamot ng Halaman== ===Abukado=== * Humiwa ng maliit na piraso ng buto ng abukado na lalapat sa butas ng ngipin. * Gamiting pamasak sa butas ng ngipin. Palitan 2 beses maghapon. ===Kataka-taka=== * Magdurog ng mga dahon. * Itapal sa namamagang bahagi ng mukha. ===Yerba Buena=== * Magdikdik ng mga sariwang dahon at katasin. Basain ng katas ang isang maliit na piraso ng bulak. * Ipasak ang bulak sa butas ng ngipin. __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] h0xmstw4y1tc7eby75pa000tk243fmq 0 2553 26803 26732 2021-02-17T06:11:29Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''sinusitis''' ay pamamaga ng alin man sa mga guwang (''cavity'') na malapit sa bahagi ng ilong, tulad ng noo (''frontal''), ibabaw ng panga (''maxillary'') at ang pinakaugat na buto ng ilong na karugtong ng bungo (''ethmoidal''). ==Abiso== * Iwasan ang mga matatamis o mamantikang pagkain. At higit sa lahat huwag ng maninigarilyo ==Paggamot ng Tubig== * Paglanghap n ==Paggamot ng Halaman== ===Mansanilya=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Lamukusin ang 5 sariwang dahon at lagyan ito ng 2 patak ng langis ng niyog. Painitin nang tuwiran sa apoy ang mga dahon. Huwag pabayaang masunog. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Samantalang mainit pa, ilapat sa noo para sa ''frontal sinusitis'' at sa magkabilang pisngi para sa ''maxillary sinusitis''. Gawin ito sa gabi bago matulog, sa loob ng 30 minuto. |} ===Mayana=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Leonurus_cardiaca_scan01.jpg|35px]] | Magpainit sa apoy ng 10 dahon. Magpainit ng 4 na dahon lamang sa bawat pagkakataon. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] | Ilapat sa noo habang mainit pa, para sa ''frontal sinusitis'' at sa magkabilang pisngi nang malapit sa ilong para sa ''maxillary sinusitis''. Palitan ng bagong init ang malamig nang dahon hanggang maubos ang 10 dahon. Gawin ito ng 2 ulit maghapon. |} ===Dahon ng Sambong=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Lamukusin ang 5 dahon at idarang na Isa-isa sa apoy. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Purple-nitrile-glove.jpg|35px]] |Itapal samantalang mainit pa sa noo para sa ''frontal sinusitis'' at sa pisngi para sa ''maxillary sinusitis''. Palitan ang lumamig na dahon ng bagong ininit na dahon hanggang sa magamit na lahat ang lima. Dalawang ulit gawin sa isang araw. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] g56f6gk5z1hj1uib1dvr5qj0gnpnxwu 0 2555 26804 26734 2021-02-17T06:11:48Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''''cystitis''''' ay pamamaga ng pantog, kaalinsabay ng masakit at paunti-unting pag-ihi. ==Paggamot ng Tubig== * Maupo sa mainit na tubig sa loob ng 20-30 minuto, dalawang ulit maghapon.kalahating oras, dalawang ulit maghapon. (''[[Mainit na tubig|Paraan]]''). * Uminom ng isang basong tubig bawat oras sa panahong gising. ==Paggamot ng Halaman== ===Sambong=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 15 minuto ang Isang tasang tinadtad na sariwang mga dahon sa 2 basong tubig |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: ½ tasa, 3 ulit isang araw. <br> Bata: (2-6 na taon) 2 kutsara. 3 ulit maghapon. <br> (7-12 na taon): ¼ tasa, 3 ulit maghapon. |} ===Pandan=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 15 minuto ang isang tasa ng tinadtad na mga sariwang dahon sa 2 basong tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 tasa, 3 ulit maghapon. <br> Bata: (2-6 na taon) ¼ tasa. 3 ulit maghapon. <br> (7-12 na taon): ½ tasa, 3 ulit maghapon. |} ===Papaya=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 15 minuto ang isang tasa ng tinadtad na mga sariwang dahon at isang tasa ng tlnadtad na hilaw na bunga sa 4 na basong tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 tasa, 3 ulit isang araw. <br> Bata: (2-6 na taon) ¼ tasa. 3 ulit maghapon. <br> (7-12 na taon): ½ tasa, 3 ulit maghapon. |} ===Buhok ng mais=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 15 minuto ang 2 tasa ng tinadtad na sariwa at murang buhok ng mais sa 4 na basong tubig, |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 baso, 3 beses maghapon. <br> Bata: (2-6 na taon) ½ tasa. 3 ulit maghapon. <br> (7-12 na taon): 1 tasa, 3 ulit maghapon. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 9pgq90vyn4ozs52kha06ztc28xmno58 0 2556 26805 26736 2021-02-17T06:12:00Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''kuto''' ay isang maliit, lapad, at walang pakpak na insekto na lumilikha ng nakababagot na pangangati ng anit. ==Paggamot sa Kuto == * Siyampuhin ang buhok ng gugo o anumang siyampong komersyal, mas mainam kung siyampong pang kuto. * Karakarakang makapagsiyampo. Suklayin ng suyod ang buhok upang alisin ang buhay na kuto. * Kung maaari, magsiyampo araw-araw sa loob ng isang Iinggo at suyurin ang buhok 2 beses maghapon at panatilihing laging malinis sa panga-ngatawan. * Upang maalis ang mga lisa, basain ang buhok ng mainit na suka, 30 minuto bago magsiyampo. Suyuring mabuti ang buhok. * Bago matulog sa gabi kuskusing mabuti ang ulo at buhok ng langis mula sa pinaghalong ½ tasa ng dinikdik na buto ng atis at ¼ na tasang langis. Balutin ang ulo ng malinis na damit at bayaan ito sa buong magdamag. Siyampuhin ang buhok kinabukasan at suyurin Ito pagkatapos. * Gawin ito araw-araw sa loob ng 3 hanggang 5 araw o hanggang ang lahat ng kuto at lisa ay mamatay. Patayin ang mga ito kapag naalis na sa buhok. * Panatilihing malinis at suklaying mabuti ang buhok. Huwag gumamit ng suklay ng iba. Huwag matulog na kasama ng may kuto. __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] bq9jlovinzy9ez9zl472vv17piqiyy6 0 2557 26806 26738 2021-02-17T06:12:27Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''tibi''' ay isang kalagayan ng pagpapalabas ng dumi nang may kahirapan at mahabang panahon ng pagitan. ==Abiso== * Magkaroon ng regular na panahon sa pag-upo sa toilet bowl at magrelaks. Umupo sa panahon bagaman hindi mo nadarama na kailangan ito. * Mag-ehersisyo nang regular araw-araw. * Kumain nang maraming berde at madahong gulay at mga sariwang prutas. ==Paggamot ng Tubig== * Uminom nang mga 8 o higit pang baso ng tubig sa araw. Uminom ng 2 baso ng tubig pagkagising sa umaga at isang baso bago matulog. * Maglabatiba, at dukutin ang dumi kung ito ay buo. (''[[Labatiba|Paraan]]'') ==Paggamot ng Halaman== ===Kangkong=== * Ubusin ang 2 tasa ng nilagang dahon sa panahon ng pagkain. ===Malunggay=== * Kumain ng isang tasa ng nilagang dahon sa panahon ng pagkain. ===Hinog na Papaya=== * Kumain ng isang malaking hiwa nito tuwing agahan. ===Kampanilya=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 10 minuto ang 5 dahon sa 2 basong tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br> Matanda: 1 baso, 2 ulit maghapon. <br> Bata: (7-12 taon) : 1 tasa, 2 ulit maghapon. <br> (2-6 taon) 1 kutsara, 2 ulit maghapon. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] h0dyahn4loo6wiqrz5mmevfx0nehraw 0 2558 26807 26740 2021-02-17T06:13:05Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''tigdas''' ay malubhang impeksyon na sanhi ng ''virus'' na napagkikilala sa pamamagitan ng pamumutok at pamamaga ng ''conjunctiva'' at daanan ng hangin. Paggamot ng Tubig... * Punasan ang pasyente, 3 ulit maghapon. (''[[Punas para sa lagnat|Paraan]]'') * Panatilihing may malamig na pomento sa noo para sa sakit ng ulo. (''[[Malamig na pomento|Paraan]]'') * Kung may ubo, pomentuhan ang dibdib at Iikod, 2 ulit maghapon. (''[[Pomentasyon|Paraan]]'') *Paligong may gawgaw para mapahupa ang pangangati. Maaari itong gawin sa halip na punas na paligo. (''[[Paligong may gawgaw|Paraan]]) * Ipagsanggalang ang mga mata sa liwanag. Padilimin ang silid-tulugan sa pamamagitan ng paglalagay ng kurtina sa mga bintana at paggamit ng malamlam na ilaw sa gabi. ==Paggamot ng Halaman sa pantal== ===Lagundi=== Kumuha ng mga dahon. Sundin ang mga tagubitin sa (''[[Lunas sa lagnat|paraang ito]]) . ===Harinang kamoteng kahoy=== {| class="wikitable"; border="0" |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:PharmacistsMortar.svg|35px]] | Balatan at gadgarin ang isang katamtamang laki ng kamoteng kahoy. Katasin at dagdagan ng tubig na sapat sa isang palangganang paliguan ng sanggol at pakuluan. |- | [[Image:Bowl (PSF).jpg|55px]] | Ibabad sa loob ng 10-15 minuto ang sanggol sa tubig na may gawgaw ngunit huwag kuskusin ang balat. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] tkm2s2ph87knwriv4hwoazm8eouobay 0 2559 26808 26742 2021-02-17T06:13:30Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang '''ubo''' ay bunga ng pagbabara ng daanan ng hangin at brongkitis. ==Paggamot ng Tubig== *Pomentohan ang likod at dibdib. (''[[Pomentasyon|Paraan]]'') *Paglanghap ng singaw. (''[[Paglanghap ng singaw|Paraan]]'') ==Paggamot ng Halaman== ===Lagundi=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] | Pakuluan ng 15 minuto ang 4 na kutsarang tinadtad na tuyong dahon o kaya ay 6 na kutsarang tinadtad na sariwang dahon sa 2 basong tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br>Matanda: ½ baso, 3 ulit maghapon. <br>Bata: (7-12 taon) : ¼ tasa, 3 ulit maghapon. <br>(2-6 taon) 2 kutsara, 3 ulit maghapon. |} ===uminom ng walong tasang John kenneth=== ===kenneth=== {| class="wikitable"; border="0" |- | [[Image:Erlenmeyer flask Icon.svg]] |Pakuluan ng 15 minuto ang isang tasang tinadtad na sariwang dahon sa 2 basong tubig. |- | &nbsp;&nbsp;[[Image:Crystal Clear app kteatime.png|35px]] | '''Dosis:''' <br>Matanda: ½ tasa, 3 ulit maghapon. <br>Bata: (7-12 taon) : ¼ tasa, 3 ulit maghapon. <br>(2-6 taon) 2 kutsara, 3 ulit maghapon. <br>Sanggol: 1 kutsarita, 3 ulit maghapon. |} __INDEX__ [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi|{{SUBPAGENAME}}]] 2eiskva2djy7qd82ck1ku40xt1pavl3 0 2560 26822 9853 2021-02-17T06:18:02Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki [[File:Mentha piperita - Pfefferminze.jpg|150px]] [[File:Hibiscusclayi.jpg|150px]] [[File:Julie Perkins at LLNL.jpg]] [[File:Cassia fistula3.jpg|125px]] [[File:Frangipani (Plumeria rubra) leaves & a flower in Kolkata W IMG 8325.jpg|150px]] <br> ==<big><center>'''Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi'''</center></big>== <br> {| | valign="top" | '''Lunas Gamit ang Halamang Gamot''' *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa alipunga|Lunas sa alipunga]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa almoranas|Lunas sa almoranas]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa anghit|Lunas sa anghit]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa balakubak|Lunas sa balakubak]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa bali|Lunas sa bali]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa beke|Lunas sa beke]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa bulutong tubig|Lunas sa bulutong tubig]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa buni|Lunas sa buni]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa dayariya|Lunas sa dayariya]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa eksema|Lunas sa eksema]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa galis-aso|Lunas sa galis-aso]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa herpes|Lunas sa herpes]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa hika|Lunas sa hika]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa impatso|Lunas sa impatso]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa kabag|Lunas sa kabag]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa kagat ng ahas|Lunas sa kagat ng ahas]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa lagnat|Lunas sa lagnat]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa masakit na lalamunan|Lunas sa masakit na lalamunan]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pagkalat ng mga bulate|Lunas sa pagkalat ng mga bulate]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa mga kagat ng lamok|Lunas sa mga kagat ng lamok]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa mga kagat ng pukyutan at putakti|Lunas sa mga kagat ng pukyutan at putakti]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa mga naknak at pigsa|Lunas sa mga naknak at pigsa]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa mga namamagang gilagid at bibig|Lunas sa mga namamagang gilagid at bibig]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa mga tigihawat o akne|Lunas sa mga tigihawat o akne]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa nagdurugong sugat|Lunas sa nagdurugong sugat]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pagkawala ng malay|Lunas sa pagkawala ng malay]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pamumutok ng balat at dermatitis|Lunas sa pamumutok ng balat at dermatitis]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pangangasim ng sikmura|Lunas sa pangangasim ng sikmura]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pangangati ng balat at alerdyi|Lunas sa pangangati ng balat at alerdyi]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa paso|Lunas sa paso]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pilay|Lunas sa pilay]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa rayuma o pananakit sa mga kasukasuan|Lunas sa rayuma o pananakit sa mga kasukasuan]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa sakit ng ngipin|Lunas sa sakit ng ngipin]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa sinusitis|Lunas sa sinusitis]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa sunog-araw at mahapding init sa balat|Lunas sa sunog-araw at mahapding init sa balat]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa talamak at pangmatagalang cystitis|Lunas sa talamak at pangmatagalang cystitis]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa talamak na kuto sa ulo|Lunas sa talamak na kuto sa ulo]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa tibi|Lunas sa tibi]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa tigdas at pantal ng balat|Lunas sa tigdas at pantal ng balat]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa ubo|Lunas sa ubo]] |valign=top| '''Haydroterapi''' *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Balot na yelo|Balot na yelo]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Labatiba|Labatiba]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Mainit na paligo|Mainit na paligo]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Mainit na pomento|Mainit na pomento]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Mainit na tubig sa paa|Mainit na tubig sa paa]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Malamig na pomento|Malamig na pomento]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Mumog na maalat|Mumog na maalat]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Nagpapainit na pomento|Nagpapainit na pomento]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Paglanghap ng singaw|Paglanghap ng singaw]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Paligong may gawgaw|Paligong may gawgaw]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Pomentasyon|Pomentasyon]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Pomentong agwaras|Pomentong agwaras]] *[[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Punas para sa lagnat|Punas para sa lagnat]] |} [[Kategorya:Aklat:Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi| ]] n4zasxc19ww6tair09s6im1ms0b0a30 100 2564 27881 6006 2021-05-02T08:49:52Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Muesli with Yogurt]] sa [[Pagluluto:Muesli with Yogurt]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || piraso || mansanas, hiniwang pakuwadrado |- |1 || piraso || mangga, hiniwang pakuwadrado |- |¼ || piraso || milon, hiniwang pakuwadrado |- |1 || piraso || orange, tinalupan at niliha |- |1 || tasa || hiniwang pakuwadradong pakwan |- |2 || tasa || oatmeal |- |2 ½ || tasa || yogurt |- |} ==Paraan ng pagluto== #Paghaluin ang mga prutas sa isang malaking mangkok. #lhalo ang oatmeal. #lsalin sa maliliit na mangkok. #Paibabawan ng yogurt bago ihain. [[Category: Almusal]] q7yl9n6liku16yakknwqx9xz2gamu6n 100 2565 27949 6007 2021-05-02T13:07:16Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Poached Eggs Benedict]] sa [[Pagluluto:Poached Eggs Benedict]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 || tasa || tubig |- |1 || kutsarita || suka |- |12 || piraso || itlog |- |12 || hiwa || tinustang tinapay |- |12 || piraso || hiwang hamon, pinirito |- |¾ || tasa || Hollandaise sauce |} ===Para sa Hollandaise Sauce=== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || mantikilya |- |4 || piraso ||pula ng itlog |- |1 || kutsara || tubig |- |1 || kutsara || katas ng lemon |- |½ || kutasrita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |} ==Paraan ng pagluto== #Ilagay ang tubig at suka sa kaserola. #Pakuluin at pagkatapos ay hinaan ang apoy. #Magbiyak ng isang itlog sa platito at dahan-dahang ihulog sa mainit na tubig. #Lutuin hanggang mabuo o lumutang. #Ahunin ng slotted spoon at patuluin ang sobrang tubig. #Ulitin ang ganitong pamamaraan para sa lahat ng itlog. #Magdagdag ng mainit na tubig kung kailanganin. # Maglagay ng isang hiwang ham sa bawat hiwa ng tinustang tinapay. # Ipatong ang nalutong itlog. # Paibabawan ng isang kutsarang Hollandaise sauce. # lhain ng mainit. ===Para sa Hollandaise Sauce=== # Tunawin ang mantikilya. # Isantabi para humiwalay ang dilaw sa puting bahagi. # Isalin ang dilaw na bahagi sa isang lalagyan, ito ang tinatawag na clarified butter. # Itabi ang puting bahagi sa repridyerator para sa ibang pagluluto. # Ilagay ang pula ng itlog at tubig sa stainless na mangkok. # Ipatong ito sa kaserola na may kumulong tubig. # Batihin ng wire whisk hanggang fluffy at halos maluto na. # Alisin sa apoy at dahan-dahang ibuhos ang clarified butter hahang tuloy-tuloy na binabati. # Timplahan ng katas ng lemon, asin at paminta. [[Category: Almusal]] lr9dgiixxihcz3xu23uxj6ofd7ucw3c 100 2566 27967 6008 2021-05-02T13:22:47Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Puree of Split Pea Soup]] sa [[Pagluluto:Puree of Split Pea Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |2 || tasa || split peas |- |1 || kutsara || mantika |- |¾ || tasa || hiniwang bacon |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |1 || kutsarita || tinadtad na bawang |- |1 || tasa || tinadtad na celery |- |10 || tasa || sabaw ng manok |- |1 || dahon || laurel |- |1 || kutsarita || asukal |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |} ==Paraan ng pagluto== # Hugasan at ibabad ang split peas sa tubig ng 3 oras. Patuluin. # Sa kaserola, painitin ang mantika at igisa ang bacon, sibuyas, bawang at celery. # Ibuhos ang sabaw ng manok kasama ng split peas at laurel. # Pakuluin at pagkatapos ay hinaan ang apoy at isalang ng 2 ½ hanggang 3 oras o hanggang lumambot ang split peas. # Palamigin at pagkatapos ay gilingin sa blender hanggang pino. # Ibalik sa kaserola at lutuin uli hanggang medyo lumapot. Timplahan. # Maari itong ihain na pina-ibabawan ng sour cream at tinadtad na bacon. [[Category: Sopas] 131n1lzcoj283eay5xrovx25v7xfloo 100 2567 27854 6009 2021-05-02T08:09:23Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Milk Marinated Fried Chicken]] sa [[Pagluluto:Milk Marinated Fried Chicken]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" | 2 || kilo || manok, hiniwang katamtaman ang laki |- |1 || tasa || gatas |- |1 || kutsarita || pamintang puti |- |1 || kutsarita || asin |- |1 || piraso || dahon ng laurel |- |2 || tasa || mantikang pamprito |- |1 || tasa || harina |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang malaking mangkok, ibabad ang manok sa pinaghalong gatas, paminta, asin at laurel. # Takpan ng plastic wrap at itabi sa repridyerator ng magdamag. # Kinabukasan, patuluin ang manok sa kolander. # Painitin ang mantikang pamprito. # Igulong ang manok sa harina at saka iprito sa mainit na mantika hanggang maluto at pumula. [[Category: Sopas]] mkt1vf0ak00w4yuk8jb89zjier6x5g8 14 2568 6010 2008-09-28T21:32:06Z Urbano 159 Bagong pahina: [[Category: Luto]] wikitext text/x-wiki [[Category: Luto]] bwoozjj4rko75iy9la7mr1jmrprhle3 100 2569 27684 6011 2021-05-02T02:55:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Coleslaw]] sa [[Pagluluto:Coleslaw]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |½ || kilo || repolyo, ginayat |- |1 || tasa || hiniwang sibuyas |- |1 || tasa || ginayat na carrot |- |1 || tasa || ginayat na siling pula |- |1 || tasa || ginayat na siling berde |- |1 || tasa || pineapple tidbits |- |½ || tasa || pasas |- |2 || tasa || mayonnaise |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |- | || || letsugas at parsley pampalamuti |} ==Paraan ng pagluto== #Paghaluin ang mga gulay, pineapple tidbits at pasas sa isang mangkok. #Idagdag ang mayonnaise. #Haluing maigi at timplahan. #Itabi sa repridyerator para lumamig. #Iayos ang dahon ng letsugas sa isang mangkok o pinggan. #Isalin dito ang coleslaw at palamutian ng parsley. [[Category: Ensalada]] qh9tgn1l04scpfifpi90v3kk1ycz0mx 100 2570 27660 14665 2021-05-02T02:46:51Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chicken Consomme Royale]] sa [[Pagluluto:Chicken Consomme Royale]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || tinadtad na laman ng manok |- |8 || tasa || sabaw ng manok |- |1 || kutsara || tinadtad na sibuyas |- |1 || kutsara || tinadtad na carrots |- |1 || kutsara || tinadtad na celery |- |1 || kutsara || tinadtad na leeks |- |1 || piraso || dahon ng laurel |- |½ || kutsarita || dinurog na pamintang buo |- |½ || kutasrita || asin |- | || || kaunting rosemary |- |} ===Para sa Royale Garnish=== {| class="wikitable" |- |3 || piraso || itlog |- |½ || tasa || pinainit na gatas |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ilagay ang lahat ng sangkap ng sabaw sa isang kaserola. # Haluin hanggang kumulo. # Hinaan ang apoy at isalang ng hindi hinahalo ng 3 oras. # Isantabi ng 30 minuto. # Sapinan ng katsa ang salaan at patuluin dito ang sabaw para luminaw. ===Paggawa ng Royale Garnish=== # Batihin ang mga itlog. # Isama cmg gatas, asin at paminta. # Salain at ibuhos sa isang baking pan na may saping wax paper. # Takpan at ilutong banyo maria hanggang mabuo. # Palamigin bago hiwain sa maliliit na piraso. # Painitin ang sabaw. Paibabawan ng hiniwang royale garnish bago ihain. [[Category: Luto sa manok]] gcx60ss6by8756d9wzuuods8mlivvis 100 2571 27597 6014 2021-05-02T02:12:49Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Beef Pot Roast]] sa [[Pagluluto:Beef Pot Roast]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ½ || kilo || karne ng baka |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutasrita || paminta |- |½ || kutsarita || paprika |- |1 || tasa || mantika |- |1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- |1 || tasa || tinadtad na celery |- |1 || tasa || tinadtad na leeks |- |1 || tasa || tinadtad na carrot |- |½ || tasa || tomato paste |- |1 || galon ||sabaw ng baka o tubig |- |1 || piraso || dahon ng laurel |- |1 || kutsara ||pamintang buo, dinurog |- |1 || kutsara || asin |- |½ || kutsara || thyme |- |½ || tasa || red wine |- | || || brown roux |- |½ || tasa || hiniwang julienne na carrots |- |½ || tasa || hiniwang julienne na celery |- |} ==Paraan ng pagluto== #Timplahan ang baka ng asin, paminta at paprika. #Sa kaserola, painitin ang kalahati ng mantika at papulahin ang karne. Itabi. #Idagdag ang nalalabing mantika at igisa ang sibuyas, celery, leeks at carrots. # Idagdag ang tomato paste. #Sangkutsahin ng 2 minuto bago idagdag ang sabaw o tubig. #Pakuluin at pagkatapos ay hinaan ang apoy. #Isama ang baka, laurel, paminrang buo, asin, thyme at red wine. #Lutuin hanggang lumambot ang karne, mga 2 dalawang oras. #Tanggalin ang baka. Salain ang sarsa. Ibalik sa lutuan ang sarsa. #Timplahan at palaputin ng brown raux. # Hiwain ng manipis ang baka. #Isama sa mainit na sarsa. #Lutuin ang carrots at celery hanggang lumambot. #Ihaing kasama ng baka. [[Category: Luto sa baka]] f8oigdeie37z8ti9c8yk16u9l3e2sne 100 2572 27653 6015 2021-05-02T02:43:11Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Cheese and Mushroom Crepes]] sa [[Pagluluto:Cheese and Mushroom Crepes]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |6 || piraso || itlog |- |2 || tasa || gatas |- |½ || kutsara || asin |- |½ || kutsara ||asukal |- |1 || tasa ||cake flour |- |¼ || tasa || mantika |- | 1 || tasa || hiniwang ginisang mushroom |- | || || mantikilya |- | || || keso |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa mangkok, batihin ang itlog kasama ng gatas, asin at asukal. # Idagdag ang arina. # Batihin hanggang pino. #Isama ang mantika. #Painitin ang isang nonstick na kawali. #Pahiran ng kaunting mantika. #Maglagay ng ¼ tasa ng binating sangkap sa mainit na kawali at hayaan itong kumalat. #Hayaang maluto at pagkatapos ay baligtarin para maluto ang kabilang bahagi. #Isantabi ang nalutong crepe. #Ulitin ang ganitong pamamaraan hanggang maubos ang pinaghalong sangkap. #Painitin ang isang kawali. #Pahiran ng mantikilya. #Maglatag dito ng isang crepe. #Sa gitna nito ay maglagay ng isang hiwa ng keso at kaunting mushrooms. #Tiklupin ang mga gilid ng crepe papunta sa gitna para makabuo ng kuwadradong crepe. #Baligtarin para pumula ang kabilang bahagi. #Gawin ito a lahat ng crepe. Ihaing mainit. [[Category: Almusal]] 8zh7itgv7jc9p7cblm2eq8pe15hqryn 100 2573 27871 6016 2021-05-02T08:35:08Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Minestrone with Ox Tripe]] sa [[Pagluluto:Minestrone with Ox Tripe]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki Minestrone with Ox Tripe ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kutsara || olive oil |- |½ || kutsara || tinadtad na bawang |- |½ || kutsara || tinadtad na sibuyas |- |1 || piraso || kamatis, tinadtad |- |1 || kutsara || tomato paste |- |2 || kutsara || hiniwang pakuwadrado na carrot |- |2 || kutsara || hiniwang pakuwadrado na celery |- |2 || kutsara || hiniwang pakuwadrado na patatas |- |2 || kutsara || hiniwang pakuwadrado na repolyo |- |2 || kutsara || hiniwang leeks |- |8 || tasa || sabaw ng manok |- |¼ || tasa || pulang kidney beans, binabad magdamag |- |¼ || tasa || binaling hilaw na spaghetti noodles |- |½ || tasa || hiniwang lutong goto |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |½ || kutsarita || basil |- |½ || kutsarita ||oregano |- |1 || piraso || dahon ng laurel |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa kaserola, painitin ang mantika at igisa ang bawang. #Papulahin at saka idagdag ang sibuyas, kamatis, tomato paste at mga gulay. #Sangkutsahin at saka ibuhos ang sabaw ng manok. #Isama ang beans at spaghetti. #Pakuluin at pagkatapos ay hinaan ang apoy. #Lutuin hanggang lumambot ang beans at spaghetti. #Idagdag ang goto. #Timplahan ayon sa panlasa. #Isama ang basil, oregano at laurel. #Isalang pa ng 5 minuto. [[Category: Luto sa baka]] tln67cdh0zgzh0gs06usi4b1narebmb 100 2574 27720 10773 2021-05-02T03:18:45Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Fish Fillet with Basil Cream Sauce]] sa [[Pagluluto:Fish Fillet with Basil Cream Sauce]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || piraso || fish fillet (180 gramo ang bawat isa) |- | ½ || kutsarita || asin |- | ½ || kutsarita || paminta |- | 1 || piraso || lemon |- | 2 || tasa || harina |- |½ || tasa || clarified butter |- |¼ || tasa ||mantikilya |- |1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- |½ || tasa || white wine |- |½ || tasa || brown sauce |- |1 || tasa ||fish veloute |- |1 || kutsara || tinadtad na sariwang basil |- |½ || tasa || cream |- |} ==Paraan ng pagluto== #Timplahan ang isda ng asin, paminta at katas ng lemon. #Isantabi ng ilang minuto. #Tuyuin ang isda ng paper towels. #Pabalutan ng harina at pagkatapos ay iprito sa clarified butter. #Painitin ang mantikilya at igisa ang sibuyas. #Isama ang white wine at Iutuin hanggang mangalahati. #Isama ang brown sauce, fish veloute at basil. #Lutuin ng 5 minuto. #Timplahan. #Ihalo ang cream. #Huwag hayaang kumulo. #Paibabawan ng sauce ang isda baga ihain. [[Category: Luto sa isda]] ep5c5uopbqt3ww791ladkdbr87eqqhz 100 2575 27586 6018 2021-05-02T02:00:45Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Baked Potato]] sa [[Pagluluto:Baked Potato]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || piraso || patatas, katamtaman ang laki |- |1 || buo|| pinalambot na mantikilya |- |1 || kutsara|| asin na pino |- |} ==Paraan ng pagluto== #Hugasan at linisin ang balat ng mga patatas. #Patuyuin at saka pahiran ng pinalambot na mantikilya at asin. #lhalo isa-isa sa aluminum foil at ilagay sa baking pan. #Ihumo sa oven na pinainit sa 400°F ng isang oras o hanggang lumambot. #Bago ihain, tanggalin sa foil at hiwaan ng X sa ibabaw. #Pisilin ang ilalim para bumuka ang patatas. [[Category: Merienda ]] az9ees9ofdiqk5fqndbeq3r0ozpt891 100 2576 27645 6019 2021-05-02T02:39:48Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Carrots Vichy]] sa [[Pagluluto:Carrots Vichy]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |3 || tasa || hiniwang manipis na carrot |- | ½ || tasa || hiniwang manipis na sibuyas |- |1 || kutsara || mantikilya |- | ¼ || kutsarita || katas ng lemon |- |¼ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita ||asukal |- |1 || tasa || tinadtad na parsley |- |} ==Paraan ng pagluto== #Paghaluin ang lahat ng sangkap maliban sa parsley. #Isalin sa baking pan at lutuin sa oven na pinainit sa 350°F ng 20-30 minuto. #Paibabawan ng parsley bago ihain. [[Category: Merienda]] 1tsfi87ney2ziasx7qkttok7o5zy64o 100 2577 27950 6020 2021-05-02T13:07:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Potage Parmentier]] sa [[Pagluluto:Potage Parmentier]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || mantikilya |- |1 || tasa|| hiniwang sibuyas |- |¾ || kilo || patatas, binalatan at hiniwang manipis |- |¼ || kilo || leeks, tinadtad |- |6 || tasa || sabaw ng manok o gatas |- |1 || tasa || cream |- |1 || kutsara || nutmeg |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang mantikilya sa kaserola. #Igisa ang sibuyas at patatas ng 2 minuto. #Isama ang leeks at lutuin ng 3 minuto. #lbuhos ang sabaw ng manok o gatas. #Hayaang lumambot ang patatas. #Palamigin ng bahagya at pagkatapos ay gilingin sa blender hanggang pumino. #Ibalik sa kaserola at idagdag ang cream, nutmeg at pantimpla. #Ihaing mainit na may parsley sa ibabaw. [[Category: Sopas]] ktpxerx4xq474s0hpntp4oieafhauyo 100 2578 27755 6023 2021-05-02T03:39:26Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Grilled Pork Chops with Applesauce]] sa [[Pagluluto:Grilled Pork Chops with Applesauce]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || piraso || pork chop |- |2 || kutsara || rosemary |- |2 || kutsara || tinadtad na bawang |- |1 || piraso || dahon ng laurel, dinurog |- |1 || kutsara || dinurog na pamintang buo |- |½ || tasa || olive oil |- |½ || kutsarita || asin |- |1 || tasa || applesauce |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pahiran ang mga pork chops ng rosemary, bawang, laurel at paminta. #layos sa baking pan. #Ibuhos ang olive oil sa ibabaw. #Takpan ng plastic wrap o aluminum foil at ibabad ng magdamag sa repridyerator. #Patuluin ang mga pork chops. #Timplahan ng asin. #Ibuhos ang pinagtuluang olive oil sa kawali o grill. #Papulahin ang pork chops hanggang maluto. #Ihain na may kasamang applesauce. [[Category: Luto sa baboy]] 1w8bbhjvtmhk5h3gw1htf8gmciyzha7 100 2579 27958 6024 2021-05-02T13:13:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sauteed French Beans]] sa [[Pagluluto:Sauteed French Beans]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¼ || kilo || abitsuelas |- |1 || kutsara || mantika |- |¾ || tasa || hiniwang bacon |- |1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== # Tanggalan ng mga dulo ang abitsuelas at hiwaing pahilis. #Lutuin sa kumukulong tubig na may kaunting asin hanggang bahagyang lumambot. #Ihulog kaagad sa malamig na tubig at pagkatapos ay patuluin. #Painitin ang mantika at lutuin ang bacon hanggang lumutong. #Idagdag ang sibuyas at sangkutsahin. #Isama ang abitsuelas. #Timplahan ayon sa panlasa. [[Category: Luto sa beans]] obgs23di6g85fnolbznh1h1ayh1idji 14 2580 9052 6025 2010-10-04T06:54:37Z Zollerriia 634 wikitext text/x-wiki [[Kaurian:Luto]] c8ue43if0epjlbykyq4fn8js7u217ms 100 2581 28002 6026 2021-05-03T00:20:43Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Strawberry Jello]] sa [[Pagluluto:Strawberry Jello]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || kutsara || unflavored gelatin |- |¼ || tasa || tubig |- |1 ½ || tasa || kumukulong tubig |- |¾ || tasa || asukal |- |¼ || kutsarita || asin |- |½ || tasa || strawberry juice |- |1 || tasa || hiniwang strawberries |- |} ==Paraan ng pagluto== #Tunawin ang gelatin sa tubig. #lsama ang kumukulong tubig at haluin hanggang matunaw ng husto. #lhalo ang asukal, asin at strawberry juice. #Haluin hanggang matunaw ang asukal. #Ibuhos sa hulmahan. #Kapag bahagya nang tumigas ay ihulog ang mga hiniwang strawberries. #Palamigin hanggang mabuo. [[Category: Merienda]] np93nrc6650z609zqfu0scnmtbfsms5 100 2582 27904 19896 2021-05-02T10:05:47Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Papaya Shake]] sa [[Pagluluto:Papaya Shake]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |5 || Scooby Doo || vanilla ice cream |- |2½ || tasa || hiniwang papaya |- |5 || tasa || gatas |- |10 || kutsara || arnibal |- |} ==Paraan ng paghanda== #Pagsamahin lahat ng sangkap sa blender hanggaang masira Yung blender mo and don't forget your ulo para masira #Gilingin mo pumino. #Ihain kaagad na Hindi pa tapos [[Category: Inumin]] 0wf90ez9627b5xmwby8vxdlxvfta8pw 0 2583 6029 2008-09-28T23:52:41Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Meat Loaf]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Meat Loaf]] 72etjtriyfeb260hjwl851m23u9xga6 100 2584 27764 6031 2021-05-02T04:06:41Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Hash Brown Potatoes]] sa [[Pagluluto:Hash Brown Potatoes]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || patatas, nilagang may balat |- |1 || kutsara || mantika |- | ¾ || tasa || hiniwang bacon |- |1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |2 || kutsara || nutmeg |- |} ==Paraan ng pagluto== #Balatan ang patatas at gadgarin sa malalaking butas ng gadgaran. #Itabi muna sa repridyerator. #Sa kawali, painitin ang mantika at iprito ang bacon hanggang lumutong. #Idagdag ang sibuyas. #Lutuin hanggang lumambot. Patuluin. #Ihalo ang ginadgad na patatas. #Timplahan ayon sa panlasa. #Haluing maigi hago ihugis na patties. #Prituhing isa-isa sa mainit na mantika hanggang pumula. [[Category: Merienda]] 5jzee61ogmppxhzsevbhfkt920uo68d 100 2585 27943 6032 2021-05-02T12:53:48Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Seafoods Gumbo]] sa [[Pagluluto:Seafoods Gumbo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kutsara ||tinunaw na mantikilya |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |8 || tasa|| sabaw ng isda |- |2 ||kutsara|| bigas |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |¼ || tasa || hiniwang hipon |- |¼ || tasa || hiniwang pusit |- |¼ || tasa || hiniwang pakuwadradong laman ng isda |- |½ || tasa || tinadtad na kamatis (balatan at tanggalan ng buto bago tadtarin) |- |½ || tasa || hiniwang pakuwadrado na okra 1 |- |½ || tasa|| hiniwang pakuwadrado na siling pula at berde |- |1 || piraso || dahon ng laurel |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang mantikilya sa kaserola at igisa ang sibuyas. #Ibuhos ang sabaw at hayaang kumulo. #Hinaan ang apoy at idagdag ang bigas. #Timplahan ng asin at paminta. #Hayaang maluto ang bigas. #Idagdag ang nalalabing mga sangkap. #Isalang hanggang maluto ang mga lamang-dagat at gulay. [[Category: Luto sa isda]] mb4w1g7c7xiim2jcldiy50ix48nabx0 100 2586 27623 6034 2021-05-02T02:30:05Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Braised Beef Shanks]] sa [[Pagluluto:Braised Beef Shanks]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || hiwa || beef shanks o biyas ng baka (¼ kilo ang bawat isa) |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |½ || kutsarita || paprika |- |¼ || tasa || mantika |- |¼ || tasa || mantikilya |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |½ || tasa || tinadtad na carrot |- |½ || tasa|| tinadtad na celery |- |2 || kutsara ||tomato paste |- |½ || tasa || red wine |- |2 || tasa || brown sauce |- |4 || tasa || sabaw ng baka |- |½ || kutsara || dinurog na pamintang buo |- |1 || piraso || dahon ng laurel |- |1 || tasa || tinadtad na parsley |- |½ || kutsara || mantikilya |- |½ || kutsara|| tinadtad na balat ng lemon |- |½ || kutsarita|| caraway seeds, tinadtad |- |} ==Paraan ng pagluto== # Timplahan ang biyas ng asin, paminta at paprika. # Papulahin sa mainit na mantika. # Isantabi. # Sa kaserola, painitin ang mantikilya at igisa ang sibuyas, carrot at celery. # Sangkutsahin bago idagdag ang tomato paste. # Lutuin ng 2 minuto. # Isama ang red wine, brown sauce at sabaw ng baka. # Pakuluin. # Timplahan at idagdag ang biyas at laurel. # Lutuin hanggang lumambot ang biyas. # Para sa Gremolata, Paghaluin ang mantikilya, tinadtad na balat ng lemon at caraway seeds. # Ihalo ito sa sarsa ng biyas. # Paibabawan ng parsley. [[Category: Luto sa baka]] ne907w5zugkdgnuoeq9awm7oaq0vi3d 100 2587 27973 6035 2021-05-02T13:36:44Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Spaetzle]] sa [[Pagluluto:Spaetzle]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || piraso || itlog |- |½ || tasa || tubig |- |1 ½ || tasa || harina |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || baking powder |- |} ==Paraan ng pagluto== #Batihin ang itlog at tubig. #Ihalo ang arina, asin at baking powder. #Batihin hanggang pino. #Magpakulo ng sabaw o tubig na may asin sa maliit na kaserola. #Bilug-bilugin ng maliliit ang hinalong arina. #Ihulog sa mainit na sabaw. #Pagkaluto ay patuluin sa kolander. #Ihain kasama ng [[Braised Beef Shanks]]. [[Category: Merienda]] 450daedgns356fmtak398d4qpm7yg4y 100 2588 27817 6037 2021-05-02T06:43:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lettuce Salad]] sa [[Pagluluto:Lettuce Salad]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |1 || ulo || letsugas na iceberg, hinugasan at tinuyo |- |2 || ulo || letsugas na romaine, hinugasan at tinuyo |} ===Dressing=== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || suka |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |2 || kutsara || tinadtad na sibuyas |- |½ || kutsara || tinadtad na bawang |- |½ || kutsara || tinadtad na parsley |- |½ || tasa || salad oil |} ==Paraan ng paghalo== #Paghaluin ang mga dahon ng letsugas. #Itabi sa repridyerator. #Paghaluin lahat ng sangkap ng dressing. #Ihalo ang dressing sa letsugas bago ihain. [[Category: Ensalada]] g9x3ug283get4y90nfr6y33ialz0zoa 100 2589 27979 6056 2021-05-02T14:09:11Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Puree of Tomato Soup]] sa [[Pagluluto:Puree of Tomato Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kutsara || mantika |- |1 || kutsara || tinadtad na bawang |- |1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- |1 || kilo || mapupulang kamatis (balatan, tanggalan ng buto at tadtarin) |- |1 || kutsara|| tomato paste |- |½ || tasa || tinadtad na celery |- |½ ||tasa || tinadtad na carrot |- |4 || tasa ||sabaw ng manok |- |2 || kutsara || asukal |- |½ || kutsara || asin |- |½ || kutsara || paminta |- |1 || kutsara || tinadtad na sariwang basil |- |1 || kutsarita || tuyong basil |} ==Paraan ng pagluto== #Sa kaserola, painitin ang mantika at igisa ang bawang at sibuyas. #Isama ang kamatis, tomato paste, carrots at celery. #Sangkutsahin. Ibuhos ang sabaw ng manok. #Timplahan ng asukal, asin, paminta at basil. #Bahagyang palamigin. #Gilingin sa blender hanggang pumino. #Ibalik sa kaserola at painitin muli. #Paghain ay palamutian ng cream, croutons at tinadtad na parsley. [[Category: Sopas]] 1mxq6u2vy8etw4tvrpmsmz18nygomvc 100 2590 27948 6055 2021-05-02T13:07:01Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Poached Chicken Breasts with Spinach]] sa [[Pagluluto:Poached Chicken Breasts with Spinach]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || spinach |- |4 || tasa || sabaw ng manok |- |½ || tasa || white wine |- |10 || piraso || pitso ng manok (tanggalan ng balat at buto), hatiin sa dalawa |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- | || ||white roux |- |1 || kutsara ||mustard |- |½ || tasa || cream |- |1 || kutsara ||mantikilya |- |½ || tasang || tinadtad na sibuyas |} ==Paraan ng pagluto== #Tanggalin ang mga dahon ng spinach. #Ihulog sa kumukulong tubig na may kaunting asin. #Patuluin at saka tadtarin. #Itabi pansamantala. #Pakuluin ang sabaw at idagdag ang white wine. #Timplahan ang manok ng asin at paminta. #Ihulog sa mainit na sabaw at hayaang maluto. #Hanguin at patuluin. #Pakuluin uli ang sabaw at palaputin ng white raux. #Isama ang mustard at isaIang pa ng 15 minuto. #Isama ang cream. #Hayaang uminit ngunit huwag pakuluin. #Sa isang kawali, painitin ang mantikilya at igisa ang sibuyas. # Isama ang tinadtad na spinach. #Timplahan. #layos ang spinach sa pinggan. #Ipatong dito ang nalutong manok at paibabawan ng sauce. [[Category: Luto sa manok]] e8x30lotcwbqqcuykjnjny0to2ua4ut 14 2591 6040 2008-09-29T00:44:05Z Urbano 159 Bagong pahina: [[Category: Luto]] wikitext text/x-wiki [[Category: Luto]] bwoozjj4rko75iy9la7mr1jmrprhle3 100 2592 27783 6054 2021-05-02T05:52:26Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Jelly Roll Sponge Roulade]] sa [[Pagluluto:Jelly Roll Sponge Roulade]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || piraso || itlog, pinaghiwalay ang pula at puti |- |10 || kutsara || asukal |- |2 || kutsara || tinunaw na mantikilya |- |1 ¼ || tasa || cake flour |- |1 || kutsarita || vanilla |- |1 || pakete || orange o strawberry jelly |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang oven sa 400°F. #Sapinan ng brown paper ang isang jelly roll pan. #Batihin ang puti ng itlog sa mixer hanggang tumigas. #Isantabi. #Sa ibang mangkok, batihin ang pula ng itlog kasama ng asukal hanggang lumapot. #Ihalo ng dahan-dahan ang binating puti ng itlog, mantikilya, arina at vanilla. #Isalin sa hinandang pan. #IsaIang sa oven ng mga 20 minuto o hanggang maluto. #Maghanda ng isang putol na brown paper. #Budburan ng asukal. #Baligtarin dito ang nalutong cake. #PaIamanan ng jelly at igulong para maging jelly roll. #Hiwain sa nais na kapal. [[Category: Panghimagas]] qwns4obt8a2f44xbn5g7otbzps18d0i 100 2593 27761 7839 2021-05-02T04:05:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ham Omelette]] sa [[Pagluluto:Ham Omelette]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |4 || kutsara || mantikilya |- |4 || kutsara || tinadtad na sibuyas |- |1 || tasa || hiniwang pakuwadradong hamon |- |4 || kutsara || gatas |- |12 || piraso || itlog |- |½ || kutsarita|| asin |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang isang non-stick pan at ilagay ang mantikiIya. # Igisa ang sibuyas at hamon. #Isantabi. # Batihin ang gatas at itlog. # Timplahan. # Magbuhos sa kawali ng isang tasang binating itlog. # Magdagdag ng kaunting ginisang sangkap. # Kapag bahagya ng nabubuo ang itlog ay itiklop ang kalahati para maging omelette. # Lutuin pa ng ilang minuto. # Gawin ito sa nalalabing binating itlog at ginisang palaman. [[Category: Almusal]] 0fgr3b39zhiyinrkmqq04uvgunyo4hf 100 2594 27689 25379 2021-05-02T02:57:38Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Crab and Corn Soup]] sa [[Pagluluto:Crab and Corn Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |8 || tasa || sabaw ng isda |- |½ || tasa || laman ng alimasag |- |¾ || tasa || sariwang mais, tinanggal sa busal |- |1 || tasa || cornstarch na tinunaw sa kaunting tubig |- |2 || || puti ng itlog, binati |- |1 || kutsara ||sesame oil |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |- |½ || tasa || hiniwang leeks |} ==Paraan ng pagluto== # Sa kaserola, pakuluan ang sabaw ng isda. # Isama ang alimasag at mais. # Lutuin hanggang lumambot ang mais. # Palaputin ang sabaw ng tinunaw na cornstarch. # Ihulog ang puti ng itlog habang hinahalo ng tinidor. # Timplahan ng sesame oil, asin at paminta. Paibabawan ng leeks. [[Category: Sopas]] a1f40k2k9r96q1cmbmmwegwdrdp4y4b 100 2595 27673 6051 2021-05-02T02:52:34Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chinese Red Roasted Pork]] sa [[Pagluluto:Chinese Red Roasted Pork]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ¼ || tasa || toyo |- | ¼ || tasa || brown sugar |- | 2 || kutsara || rice wine |- | 1 || kutsara || tinadtad na luya |- | 3 || butil || sanque |- |½ || tasa || sabaw ng baboy |- |12 || patak || pulang food color |- |1 || kutsarita || sesame oil |- |1 ½ || kilo || lomo na walang buto |- |1 || tasa || cornstarch na tinunaw sa kaunting tubig |- |½ || tasa || hiniwang leeks |} ==Paraan ng pagluto== # Paghaluin lahat ng mga sangkap malihan sa lomo, cornstarch at leeks. # lbabad dito ang lomo ng 3-5 araw sa loob ng repridyerator. # Ilipat ang lomo at pinagbabaran sa isang baking pan. # Lutuin sa oven sa init na 375°F ng 45 minuto. # Maya't-maya ay haligtarin ang lomo. # Tanggalin ang sabaw at ibalik sa oven ng 15 minuto. # Pahiran paminsan-minsan ng tinanggal na sabaw. # Lutuin hanggang lumambot. Alisin sa oven. # Salain ang sabaw na natira. # Ilagay sa kaserola at pakuluan. # Palaputin ng tinunaw na cornstarch. # Hiwain ang lomo ng manipis at ihain kasama ng sarsa. # Paibahawan ng hiniwang leeks. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Intsik]] k8o133pckimgxmcv0kz9hq583s863am 100 2596 27775 18695 2021-05-02T04:11:29Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ice Cream Sundae]] sa [[Pagluluto:Ice Cream Sundae]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |vanilla ice cream |- |chocolate sauce |- |tinadtad na mani o kasuy |- |whipped cream |} ==Paraan ng paghalo== #Maglagay ng tig-iisang scoop ng sorbetes sa ice cream cups. #Paibabawan ng kaunting chocolate sauce at mani o kasuy. #Palamutian ng cream. Ihain kaagad. [[Category: Merienda]] djmi2wrbmo0lqmg2a3qcmkrn4nm621n 100 2597 27685 6057 2021-05-02T02:56:10Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Consomme Julienne]] sa [[Pagluluto:Consomme Julienne]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |8 || tasa|| sabaw ng manok |- |¼ || kilo || giniling na baka |- |2 || kutsara|| tinadtad na sibuyas |- |2 || kutsara || tinadtad na carrot |- |2 || kutsara || tinadtad na celery |- |2 || kutsara || tinadtad na leeks |- |1 || piraso || dahon ng laurel |- |½ || kutsara || pamintang buo |- |2 || || puti ng itlog |- |½ || kutasrita || asin |- |½ || tasa || hiniwang julienne na carrot |- |½ || tasa || hiniwang julienne na celery |} ==Paraan ng paghalo== # Isalin sa kaserola ang sabaw ng manok. # Isama ang sunod na 8 sangkap. # Pakuluin minsan at pagkatapos ay hinaan ang apoy. # Isalang ng 1 oras. # Timplahan. Salain. # Maglagay ng sabaw sa maliit na mangkok. # Paibabawan ng hiniwang carrot at celery. [[Category: Sopas]] tvovao1te0bn3b4os31g2534u9it1vx 100 2598 27892 6061 2021-05-02T09:51:32Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ox Tongue and Ham Casserole]] sa [[Pagluluto:Ox Tongue and Ham Casserole]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¼ || tasa || mantikilya |- |1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- |½ || tasa || white wine |- |4 || tasa || brown sauce |- |1 || kilo || dila, pinalambot at hiniwang pakuwadrado |- |½ || kilo || smoked ham, hiniwang pakuwadrado |- |¾ || tasa || hiniwang pakuwadradong patatas |- |¾ || tasa || hiniwang pakuwadradong carrot |- |¾ || tasa || button mushroom |- |1 || tasa|| sabaw na pinaglutuan ng dila |- |½ || kutsarita|| asin |- |½ || kutsarita|| paminta |- |¼ || kutsarita || basil |- |1 || tasa ||cream |- |1/3 || tasa || gisantes |} ==Paraan ng paghalo== #Painitin ang mantikilya sa kaseroIa at igisa ang sibuyas. #lsama ang white wine at lutuin ng 1 minuto. #Isarna ang brown sauce, dila, hamon, patatas, carrot, mushroom at sabaw. #lsalang hanggang lumambot ang mga gulay. #Timplahan at idagdag ang basil, cream at gisantes. # Hayaan lang uminit ngunit huwag pakuluin. [[Category: Luto sa baka]] 01kte7owzhxn36w2iw5255g2c6uit84 100 2599 28065 6060 2021-05-03T00:55:36Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tomato Clamart]] sa [[Pagluluto:Tomato Clamart]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || piraso || katamtamang laki na kamatis |- |½ || kutsara || mantikilya |- |2 || kutsara || tinadtad na sibuyas |- |¼ || kilo || gisantes |- |½ || kutsarita|| asin |- |½ || kutsarita || paminta |} ==Paraan ng paghalo== #Hiwain ang ibabaw ng mga kamatis. #Alisin ang mga buto. #Iayos ang mga kamatis sa isang baking pan. ltabi. #Sa isang kawali, painitin ang mantikilya at igisa ang sibuyas. # ldagdag ang gisantes. #Timplahan ng asin at paminta. # lpalaman ito sa loob ng mga kamatis. # Takpan ng aluminum foil ang baking pan at ihurno sa oven sa init na 350°F ng 8 hanggang 10 minuto. [[Category: Panghimagas]] 4hi4bcf0hg7g3kuuvquzoqhbs16tu3e 100 2600 27994 6063 2021-05-03T00:15:18Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Szechwan Chicken Breasts]] sa [[Pagluluto:Szechwan Chicken Breasts]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kutsara|| tinadtad na luya |- |2 || kutsara || honey |- |¼ || tasa || tinadtad na leeks |- |¼ || tasa || toyo |- |1 ||kutsara || dinurog na pamintang buo |- |1 || kutsara|| asin |- |10 || piraso || pitso ng manok (tanggalin ang balat at buto at hatiin sa dalawa) |- |3 || tasa || mantika pamprito |} ==Paraan ng paghalo== #Sa isang mangkok, paghaluin ang luya, honey, leeks, toyo, paminta at asin. #Ibabad dito ang pitso ng manok. #Takpan at itabi ng magdamag sa repridyerator. # Ihawin o prituhin sa mantika. [[Category: Luto sa manok]] [[Category: Lutuing Intsik]] oqur2zkxazt882ye5z6moetanlyai4o 100 2601 27724 6264 2021-05-02T03:21:57Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[French Onion Soup]] sa [[Pagluluto:French Onion Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kutsara|| mantika |- ||¼ || kilo || sibuyas, hiniwa |- |8 || tasa || [[Beef Consomme|beef consomme]] |- |½ || kutsarita || dinurog na paminta |- |1 || piraso || dahon ng laurel |- |1 || kutsarita|| asin |- |8 || hiwa || French bread |- | 1 || tasa || ginadgad na Parmesan cheese |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang kaserola, painitin ang mantika at papulahin ang mga sibuyas. #Ibuhos ang consomme at pakuluin. #Hinaan ang apoy. #Timplahan ng paminta, laurel at asin. #Isalang sa mahinang apoy ng isang oras. #Paibabawan ng keso ang tinapay. #Tustahin sa oven hanggang lumutong. #Magsandok ng mainit na sabaw sa mga mangkok. #Paibabawan ng tinapay. [[Category: Sopas]] qkdcqy4bipmz80etmtq6hkzc6pgljgo 100 2602 28035 6088 2021-05-03T00:37:29Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Scallops Mornay]] sa [[Pagluluto:Scallops Mornay]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || kilo || sea scallops |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |- |¼ || tasa || katas ng lemon |- |2 || kutsara || mantikilya |- |1 ||tasa || tinadtad na sibuyas |- |½ || tasa || white wine |- |1 ½ || tasa || fish veloute |- |1 ½ || tasa || ginadgad na keso (Gruyere, Emmenthal o keso de bola) |- |1 || kustara || nutmeg |- |½ || tasa || cream |} ==Paraan ng pagluto== # Timplahan ang scallops ng asin, paminta, at katas ng lemon. # Isantabi. # Sa kawali, painitin ang mantikilya at igisa ang sibuyas. # Ihalo ang scallops. # Isama ang white wine at hayaang kumulo hanggang mangalahati. # Idagdag ang fish veloute at keso. # Timplahan ng asin, paminta at nutmeg. # Isama ang cream. # Painitin pero huwag pakuluin. [[Category: Luto sa isda]] fexym97ks6yvxgtdrlua26ks7u0xd6c 100 2603 27769 6089 2021-05-02T04:09:40Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Honey Custard]] sa [[Pagluluto:Honey Custard]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |4 || || pula ng itlog |- |4 || piraso || itlog |- |1 || tasa || honey |- |¼ || kutsarita || asin |- |3 || tasa || pinainit na gatas |- |1 || kutsarita || vanilla |- |½ || kutsara || nutmeg |- |½ || tasa || asukal pang-arnibal |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang mangkok, batihin ang pula ng itlog, buong itlog, honey at asin. #Dahan-dahang ibuhos ang mainit na gatas habang tuloy-tuloy na hinahalo. #Idagdag ang vanilla at nutmeg. #Iwasang maging mabula ang pinaghalong sangkap. #Isantabi. #Arnibalin ang asukal sa dalawang maliit na lyanera. #Ibuhos ang pinaghalong sangkap. #Lutuing banyo maria sa oven na pinainit sa 350°F hanggang mabuo, mga 30-35 minuto. [[Category: Merienda]] 5z242b9d9w52ubujelfbh3cnaau815n 100 2604 27683 6090 2021-05-02T02:55:43Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Cold Cucumber Soup]] sa [[Pagluluto:Cold Cucumber Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || pipino |- |2 || kutsara || mantikilya |- |1 || tasa || hiniwang sibuyas |- |8 || tasa || gatas |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |1 || tasa || ordinaryong yogurt |- |½ || kutsara || nutmeg |- |1 || tasa || cream |- |1 || kutsarita || tinadtad na parsley |- |} ==Paraan ng pagluto== #Balatan ang mga pipino. #Hatiing pahaba at tanggalin ang mga buto. #Hiwain sa maliliit na piraso. #Sa isang kaserola, painitin ang mantikilya at igisa ang sibuyas. #lsama ang pipino at lutuin ng isang minuto. #Ibuhos ang gatas. #Lutuin sa mahinang apoy ng 5 minuto. #Timplahan. #Idagdag ang yogurt at nutmeg. #Palamigin. #Gilingin sa blender hanggang pumino. #Salain. #Isama ang cream. #Palamigin sa repridyerator. #Paibabawan ng parsley bago ihain ng malamig. [[Category: Merienda]] bewke135e3b429zmjluifztpxojjxga 100 2605 27912 6092 2021-05-02T10:21:05Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Paupiette of Beef]] sa [[Pagluluto:Paupiette of Beef]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ½ || kilo || karne ng baka, hiniwang manipis sa 20 piraso |- |½ || tasa || mustard |- |5 || piraso || dill pickles, inapat ng pahaba |- |20 || piraso || carrots na hiniwang pahaba |- |5 || piraso || nilagang itlog, inapat ng pahaba |- |1 || tasa || mantika |- |1 || kutsara || mantikilya |- |1 ||tasa ||tinadtad na sibuyas |- |1 ||tasa|| tinadtad na carrots |- |1 ||tasa ||tinadtad na celery |- |1 ||tasa ||tinadtad na leeks |- |¼|| tasa || tomato paste |- |½ || tasa || red wine |- |4 || tasa || brown sauce |- |4 || tasa || brown stock |- |1 || dahon || laurel |- |1 || kutsara || pamintang buo, dinurog |- |1 || kutsara || thyme |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pukpukin ng mallet ang hawat hiwa ng karne hanggang numipis at lumapad. #Timplahan ng asin at paminta. #Pahiran ng mustard. #Sa bawat piraso ng karne, maglagay ng tig-iisang hiwa ng pickles, carrots at itlog. #Bilutin at isara ng toothpick. #Sa kawali, painitin ang mantika at mantikilya. #Papulahin ang binilot na karne. #Alisin at isantabi sa isang pinggan. #Sa natirang mantika, igisa ang sibuyas, carrots, celery at leeks. #Isama ang tomato paste. #Sangkutsahin. #Ibuhos ang red wine, brown sauce at brown stock. #Idagdag ang laurel, paminta at thyme. #Timplahan ng asin. #Pakuluin minsan at pagkatapos ay hinaan ang apoy. #Ilagay ang pinapulang karne. #Takpan at isalang hanggang lumambot ng husto ang karne. #Tanggalin ang mga toothpick bago ihain. [[Category: Luto sa baka]] 9dp2ww27v1kpzslb7y0aqvfcjb28mhk 100 2606 27827 6093 2021-05-02T06:49:45Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lyonnaise Potato]] sa [[Pagluluto:Lyonnaise Potato]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¾ || kilo || patatas, nilaga at pinalamig ng magdamag sa repridyerator |- |1 || tasa || mantika pamprito |- |¼|| kilo || sibuyas, hiniwang manipis |- |¼ || tasa || sabaw ng baka |- |½ || kutsara || white wine |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsara || tinadtad na parsley |- |} ==Paraan ng pagluto== # Balatan ang mga nilagang patatas at hiwaing pabilog na ¼" ang nipis. #Prituhin sa mainit na mantika. #Isantabi. #Sa isang kawali, painitin ang 1 kutsarang mantika at igisa ang sibuyas. # Isama ang patatas, sabaw, white wine at kaunting asin. # Haluing dahan-dahan para hindi madurog ang patatas. # Paibabawan ng parsley. [[Category: Panghimagas]] hdqobk3ephzw4vb6gqv86prjxzqihrz 100 2607 27675 23576 2021-05-02T02:53:10Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chocolate Cake]] sa [[Pagluluto:Chocolate Cake]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== 1 tasa cocoa powder 2 kutsara instant coffee 1 tasa ng mainit na tubig 1 tasa ng gatas na ebaporada 3 tasa ng harina 2 kutsaritang baking soda 1 kutsarita baking powder 1 tasa ng mantikilya 2 ½ tasang asukal 4 piraso itlog 1 kutsarita vanilla ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang oven sa 350°F. # Pahiran ng kaunting shortening o mantika ang isang 13 x 9 x 2" na rectangular pan at pagkatapos ay sapinan ng wax paper. # Tunawin ang cocoa powder at kape sa mainit na tubig. # Ihalo ang gatas. # Itabi. # Sa isang mangkok, paghaluin ang arina, baking powder at baking soda. # Sa ibang mangkok, batihin ang mantikilya hanggang lumambot. # Ihalo ang asukal at batihing maigi. # Isa-isang idagdag ang itlog. # Batihing maigi bago ihalo ang vanilla. # Salitan na ihalo ang arina at pinaghalong gatas at cocoa, simulan sa arina. # Haluin ng mabuti bago isalin sa baking pan. # Lutuin sa oven ng mga 45 minuto o hanggang malinis nang lumabas ang toothpick na tinusok sa gitna ng cake. # Palamigin sa wire rack ng 10 minuto bago baligtarin. # Hiwain sa nais na laki. [[Category: Panghimagas]] 1n5zhuag1mw9uxw408miq0h38oagysx 100 2608 28016 6096 2021-05-03T00:27:27Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Spinach Cream Soup]] sa [[Pagluluto:Spinach Cream Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |6 || kutsara || mantikilya |- |6 || kutsara || arina |- |8 || tasa || sabaw ng manok |- |½ || tasa || spinach, binanlian at dinurog sa blender na may kaunting gatas |- |½ || tasa || tinadtad na celery |- |½ || tasa || cream |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |½ || tasa || whipped cream |- |½ || tasa || tinadtad na parsley |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang mantikilya sa maliit na kaserola. #Idagdag ang arina. #Haluin maigi at lutuin ng ilang minuto. #Huwag papulahin. Ito ang tinatawag na white roux. #Itabi. #Pakuluin ang sabaw ng manok sa kaserola. #Palaputin ng bahagya sa pamamagitan ng pagdagdag ng white roux. #Isama ang spinach, celery at cream. #Lutuin ng 2 minuto. #Timplahan. #Paibabawan ng whipped cream at parsley. [[Category: Sopas]] d95txczvr3bim795hme6piw1b5pdaqz 100 2609 27866 6097 2021-05-02T08:25:23Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pan-Fried Fish Fillet Picasso]] sa [[Pagluluto:Pan-Fried Fish Fillet Picasso]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || piraso || fish fillet |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |- |¼ || tasa || katas ng lemon |- |½ || tasa || arina |- |¼ || tasa || clarified butter |- |½ || tasa || mantikilya, pinalambot |- |½ || tasa || hiniwang sibuyas |- |½ || tasa || hiniwang Julienne na siling pula |- |½ || tasa || hiniwang Julienne na siling berde |- |3 || piraso || hinog na saging, hiniwa |- |1 || piraso || maliit na mansanas, hinwang pakuwadrado |- |⅓ || tasa || pasas |- |¼ || tasa || tinustang almond flakes |- |} ==Paraan ng pagluto== #Timplahan ang isda ng asin, paminta at katas ng lemon. #Itabi ng ilang minuto. #Tuyuin at pabalutan ng arina. #Painitin ang clarified butter at prituhin ang isda hanggang maluto. #Sa hiwalay na kawali, painitin ang mantikilya at igisa ang sibuyas. #Isama ang mga sili, saging, mansanas, pinya at pasas. #Lutuin ng ilang minuto. #Iayos ang isda sa pinggan. #Ikalat ang ginisang prutas sa ibabaw nito. #Paibabawan ng almond flakes. [[Category: Luto sa isda]] snfos41qrgt2muk06vy3teos5tnu1py 100 2610 28069 6099 2021-05-03T00:56:25Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tomato Vinaigrette]] sa [[Pagluluto:Tomato Vinaigrette]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || suka |- |¼ || kutsarita || mustard |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |½ || kutsarita || asukal |- |1 || kutsarita || tinadtad na parsley |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |¼ || tasa || corn oil |- |¼ || kilo || kamatis, hiniwa |} ==Paraan ng paghalo== #Paghaluin ang unang 5 sangkap. #Timplahan. #Ihalo ang mantika. #Idagdag ang mga hiniwang kamatis. #Haluin ng maigi. [[Category: Ensalada]] lo9a4iehpy6svvsnp9h58kl1e1c29e4 100 2611 27838 6100 2021-05-02T07:20:43Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Mango Melba]] sa [[Pagluluto:Mango Melba]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |vanilla ice cream |- |hinog na mangga, hiniwa |- |strawberry sauce |- |whipped cream |} ==Paraan ng paghalo== #Maglagay ng isang scoop ng ice cream sa bawat mangkok. #Mag-ayos ng hiniwang hinog na mangga sa gilid ng ice cream. #Sa ibabaw ay maglagay ng 2 kutsarang strawberry sauce at kaunting whipped cream. [[Category: Merienda]] 6e98dpfbtnz860u6vj4koam8h2sjrur 100 2612 27657 6102 2021-05-02T02:45:35Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chicken-Asparagus Soup]] sa [[Pagluluto:Chicken-Asparagus Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || tasa || sabaw ng manok |- |1 || tasa || ginayat na manok |- |1 || tasa || hiniwang asparagus |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |- |½ || tasa || hiniwang leeks |} ==Paraan ng pagluto== # Sa kaserola, pakuluin ang sabaw. # Ihulog ang laman ng manok at asparagus. # Timplahan. # Pakululin ng isang minuto. # Ihaing may leeks sa ibabaw. [[Category: Sopas]] i4h69gyd3gpvuk044943qoxcnz2q26o 100 2633 27782 6158 2021-05-02T05:52:13Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Irish Beef Stew]] sa [[Pagluluto:Irish Beef Stew]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ ||kilo|| patatas, hiniwang manipis |- |½ ||kilo|| sibuyas, hiniwang manipis |- |1 ½ ||kilo|| karne ng baka, hiniwang pakuwadrado |- |1 ½ ||kutsarita||asin |- |1 || kutsarita || paminta |- |½ ||kutsarita||thyme |- |1 || dahon || laurel |- |16 || tasa || tubig |} ==Paraan ng pagluto== #Sa malaking kaserola, ilagay ang kalahati ng patatas at kalahati ng sibuyas. #Ipatong ang hiniwang karne. #Timplahan ng kalahati ng asin, paminta, thyme at laurel. #Takpan ng natitirang mga patatas, sibuyas at panimpla. #Ibuhos ang tubig. #Lutuin sa mahinang apoy hanggang lumambot ang karne. [[Category: Luto sa baka]] 752c1759htxb4b3qwbyy7qacmf42n3w 100 2634 27706 6159 2021-05-02T03:06:20Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Eggs Mornay]] sa [[Pagluluto:Eggs Mornay]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || kutsara || mantikilya |- |2 || kutsara || arina |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |- |2 || tasa || gatas |- |1/3 || tasa || ginadgad na keso |- |8 || piraso || itlog |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa maliit na kaserola, painitin ang manrikilya. #Idagdag ang arina, asin at paminta. #Batihin para matanggal ang buo-buo. #Dahan-dahang ibuhos ang gatas. #Batihing maigi at lutuin hanggang lumapot. #Ihalo ang keso. #Maglagay ng tig-kakalahating dami ng nalutong sarsa sa mga custard cups. #Magbiyak ng itlog sa bawat tasa. #Punuan ng nalalabing sarsa hanggang halos mapuno. #Lutuin sa oven sa init na 400°F ng 15 minuto o hanggang mabuo. [[Category: Almusal]] p2qspm36rp47kz0zid6vbdx9ug7bq46 100 2635 27691 6161 2021-05-02T02:58:06Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Cream of Corn Soup]] sa [[Pagluluto:Cream of Corn Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |5 || tasa || gatas |- |5 || tasa || sabaw ng manok |- |2 || tasa || sariwang mais, ginayat |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- | || || white roux o beurre manie |- |1 || tasa || cream |- |½ || tasa || tinadtad na parsley |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang kaserola, paghaluin ang gatas, sabaw at mais. #Pakuluin at timplahan. #Hinaan ang apoy at lutuin hanggang lumambot ang mais. Salain. #Pakuluin uli ang sabaw. #Palaputin ng kaunting white roux. #Isalang ng 15 minuto bago idagdag ang mais. #Ihalo ang cream at parsley. [[Category: Sopas]] 1kzsm9rlb1krmaald7de6u1cn40th8c 100 2636 27992 6163 2021-05-03T00:14:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pork with Prune and Apple Stuffing]] sa [[Pagluluto:Pork with Prune and Apple Stuffing]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ½ || kilo || buong lomo ng baboy |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta pantimpla |- |¼ || tasa || tainadtad na bawang |- |4 || kutsara || mantikilya |- |¼ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |¼ || tasa || tinadtad na celery |- |2 || tasa || breadcrumbs |- |1 ½ || tasa || hiniwang prunes (wala ng buto) |- |2 || tasa || hiniwang pakuwadradong mansanas |- |1 || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== #Hiwain ang lomo ng manipis na manipis hanggang lumapad na parang pang-morcon. #Timplahan ng asin, paminta at bawang. Itabi pansamantala. #Sa isang kawali, painitin ang mantikilya at igisa ang sibuyas at celery. #Ihalo ang breadcrumbs. #Alisin sa apoy at ihalo ang prunes, mansanas, asin at paminta. #Ikalat ito sa ibabaw ng karne. #Igulong ang karne para sumara at pagkatapos ay talian. #Ilagay sa isang baking pan at lutuin sa oven na pinainit sa 450°F hanggang lumambot. #Palamigin bago tanggalin ang tali at hiwain. [[Category: Luto sa baboy]] 3fvf2co6td52rwkchdw5hmpwk228llq 100 2637 27641 6164 2021-05-02T02:36:39Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Candied Sweet Potato]] sa [[Pagluluto:Candied Sweet Potato]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || kamote |- |2 || tasa || asukal |- |1 || tasa || tubig |- |½ || tasa || mantikilya |- |½ || tasa || katas ng 2 orange |- | || || hiniwang balat ng orange |- |} ==Paraan ng pagluto== # Balatan ang mga kamote at hiwain ng pabilog. # Banlian at salain. # Iayos sa isang baking pan. # Arnibalin ang asukal at tubig. # Isama ang mantikilya, katas at ang balat ng orange. # Ibuhos sa ibabaw ng kamote. # Lutuin sa oven sa init na 325°F ng 20 minuto o hanggang lumambot. # Maya't-maya ay pahiran ng arnibal ang ibabaw ng mga kamote. [[Category: Merienda]] om7e0kc5ocvc4g9w3om2m9y7gt6vbf4 100 2638 27754 6165 2021-05-02T03:39:05Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Green Salad with Mushrooms]] sa [[Pagluluto:Green Salad with Mushrooms]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¼ || kilo || spinach |- |1 || ulo || letsugas |- |1 || tasa || hiniwang button mushrooms |- |} ===Para sa dressing=== {| class="wikitable" |- |1 || kutsarita || ginadgad na balat ng lemon |- |3 || kutsara || katas ng lemon |- |6 || kutsara || olive oil |- |1 || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || mustard |- |½ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng paghalo== #Tanggalin ang mga dahon ng spinach at banlian. #Ihulog kaagad sa mangkok ng malamig na tubig. #Patuluin at tuyuin. #Pilasin ang mga dahon ng letsugas, hugasan at tuyuin. #Paghaluin ang mga dahon at mushrooms. #Iayos sa salad bowl. #Paghaluin lahat ng mga sangkap para sa dressing. #Ihalo sa salad bago ihain. [[Category: Ensalada]] pxwnbi6s4rc2l2txffx6n4y7wroeyrb 100 2639 27938 6166 2021-05-02T12:43:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Seafood Consomme]] sa [[Pagluluto:Seafood Consomme]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || tinadtad na laman ng isda |- |2 || || puti ng itlog |- |2 || kutsara || tinadtad na sibuyas |- |2 || kutsara || tinadtad na carrot |- |2 || kutsara || tinadtad na celery |- |1 || kutsara || tinadtad na leeks |- |1 || dahon || laurel |- |1 || kutsarita || dinurog na pamintang buo |- |½ || tasa || rosemary |- |8 || tasa || sabaw ng isda |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti panimpla |- |2 || kutsara || hiniwang hipon |- |2 || kutsara || hiniwang pusit |- |2 || kutsara || hiniwang laman ng isda |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pagsamahin ang unang 10 sangkap sa isang kaserola at haluing maigi. #Timplahan ng asin at paminta. #Haluin hanggang kumulo. #Pagkulo ay ihinto ang paghalo at hinaan ang apoy. #Isalang ng 2 oras at pagkatapos ay alisin sa apoy at isantabi ng 1 oras. #Salain ang sabaw sa katsa. #Banlian ang hipon, pusit at isda sa sabaw o tubig. #Isalin sa malinis na kaserola ang sinalang sabaw. #Pakuluin. #Isama ang mga lamang dagat. #Maari ring magsama ng hiniwang julienne na carrots, celery o leeks. [[Category: Luto sa isda]] 1jywvzz50j2s35b629paf5re13fsahx 100 2640 27686 6167 2021-05-02T02:56:58Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Coq Au Yin]] sa [[Pagluluto:Coq Au Yin]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || hiwa || bacon, hiniwang pakuwadrado |- |4 || kutsara || mantikilya |- |2 || kilo || manok, hiniwang katamtaman ang laki |- |½ || kilo || sibuyas, hiniwa |- |4 || butil || bawang, dinikdik |- |¼ || kilo || sariwang mushrooms |- |¼ || tasa || brandy |- | || || bouquet garni |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta pantimpla |- |1 ½ || tasa red wine |- |3 || kutsara || beurre manie |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang kaserola, papulahin ang bacon hanggang magmantika. #Alisin ang bacon at idagdag ang mantikilya. #Papulahin ang mga hiwa ng manok. #Ilipat sa pinggan. #Sa natitirang mantika, igisa ang sibuyas ng 10 minuto. #Isama ang bawang at mushrooms. #Pagkatapos ay isama ang bacon at manok. #Ihalo ang brandy at paapuyin. #Isama ang bouquet garni, pantimpla at red wine. #Takpan at lutuin sa mahinang apoy hanggang lumambot ang manok. #Ihiwalay ang manok at mushrooms sa isang pinggan. #Palaputin ang sarsa ng beurre manie. #Salain at ibuhos sa ibabaw ng manok. [[Category: Luto sa manok]] s9fgg93zi6a968gu910v73uv0ewhu0t 100 2641 27646 6168 2021-05-02T02:40:03Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Cauliflower Polonaise]] sa [[Pagluluto:Cauliflower Polonaise]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || ulo || cauliflower |- |2 || kutsara || mantikilya |- |½ || tasa || breadcrumbs |- |2 || piraso || nilagang itlog, tinadtad |- |1 || kutsara || tinadtad na parsley |- |} ==Paraan ng pagluto== #Linisin ang cauliflower at paghiwahiwalayin ang mga bulaklak nito. #Banlian hanggang maluto. #Patuluin at iayos sa pinggan. #Sa kawali, painitin ang mantikilya at papulahin ang breadcrumbs. #Isama ang itlog at parsley. #Ibuhos sa ibabaw ng nalutong cauliflower. [[Category: Merienda]] hvej7r9rbmm39463pzbdp5h3hh5i4vk 100 2642 27773 6170 2021-05-02T04:10:27Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ice Box Cake]] sa [[Pagluluto:Ice Box Cake]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kutsara || unflavored gelatin |- |2 || kutsara || tubig |- |1 ¼ || tasa || hiniwang semi-sweet chocolate |- |2 || piraso || itlog, hiniwalay ang pula sa puti |- |2 || kutsara || orange liqueur |- |1 || tasa || malamig na cream |- |24 || piraso || ladyfingers o broas |- |¾ || tasa || gatas |- |} ==Paraan ng paghalo== #Ihalo ang gelatin sa tubig. #Painitin hanggang matunaw ng husto. #Palamigin. #Tunawin ang chncolate at ihalo ang pula ng itlog at liqueur. #Dahan-dahang ihalo ang pinalamig na gelatine at cream. #Sa hiwalay na mangkok, hatihin ang puti ng itlog hanggang ''stiff peaks stage''. #Ihalo sa naunang mga sangkap. #Kumuha ng isang loaf pan. #Tiyakin kasukat ng pan ang mga broas. #Kung hindi ay putulan para kumasya. #Ilubog ang broas isa-isa sa gatas at iayos sa loaf pan hanggang matakpan ang buong ilalim. #Ibuhos ang 1/3 ng chocolate na mixture. #Maglagay uli ng mga broas hanggang matakpan ang chocolate. #Pagkatapos ay patungan ng 1/3 uli ng chocolate mixture. #Gawin pa ito ng isang beses. #Takpan ang baking pan ng plastic cover at itabi sa repridyeraror hanggang mabuo. #Bago ihain ay budburan ng kaunting cocoa powder. [[Category: Panghimagas]] 4y5jkjo49otx2ewjzprnfzjh1ibp0ps 100 2643 27687 6171 2021-05-02T02:57:14Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Corned Beef Hash]] sa [[Pagluluto:Corned Beef Hash]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || corned beef |- |2 || tasa || hiniwang pakuwadradong patatas, binanlian |- |¼ || tasa || tinadtad na parsley |- |¼ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |¼ || tasa || tinadtad na siling berde |- |1 || piraso || chicken bouillon cube, tinunaw sa |- |¼ || tasa || kumukulong tubig |- |2 || piraso || itlog, binati |- |¾ || tasa || breadcrumbs |- |½ || tasa || mantika pamprito |- |½ || tasa || arina |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pagsamahin sa mangkok ang unang 8 sangkap. #Haluing maigi. #Kapag masyadong basa, maaring magdagdag ng arina. #Kortehing habilog. #Ipagulong sa bread crumbs. #Palamigin ng ilang minuto sa repridyerator. #Prituhin sa mainit na mantika hanggang pumula. [[Category: Almusal]] 0bs8c6a78tpetnip93ympq00mwkl25g 100 2644 28015 6173 2021-05-03T00:27:01Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Steak Salisbury]] sa [[Pagluluto:Steak Salisbury]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ½ || kilo || giniling na baka |- |2 || piraso || itlog, binati |- |4 || hiwa || hamon, tinadtad |- |1 || tasa || breadcrumbs |- |1 || tasa || tinadtad na sibuyas na mura |- |1 || tasa || tinadtad na parsley |- |½ || tasa || ginadgad na keso |- |2 || lata || condensed cream of mushroom soup |- |⅔ || tasa || tubig |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta pantimpla |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang mangkok, pagsamahin ang giniling na baka, itlog, hamon, breadcrumbs, sibuyas na mura, parsley, keso, at ½ tasang mushroom soup. #Haluin ng maigi. #Kortehing maliliit na loaf o mga bilog na patties. #Iayos sa isang baking pan. #Lutuin sa oven sa init na 350°F ng 30-40 minuto. #Ihalo ang tubig sa natitirang soup. #Ibuhos sa baking pan. #Lutuin pa ng mga 10 minuto. [[Category: Luto sa baka]] 47g6w450zerwxnvhs4uogv5epzfivcj 100 2645 27735 6174 2021-05-02T03:28:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[German Potato Salad]] sa [[Pagluluto:German Potato Salad]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¾ || kilo || patatas, nilaga |- |½ || tasa || mayonnaise |- |½ || kutsara || mustard |- |2 || kutsara || suka |- |½ || kutsara || sabaw ng manok |- |¼ || tasa || tinustang bacon |- |2 || kutsara || tinadtad na sibuyas na mura |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti pantimpla |- |½ || kutsarita || asukal |- |1 || ulo ||letsugas |- |2 || kutsara || hiniwang leeks |- |} ==Paraan ng paghalo== #Balatan ang mga nilagang patatas at hiwaing ¼" ang kapal. #Ilagay sa mangkok at palamigin sa repridyerator. #Paghaluin ang mayonnaise, mustard, suka, sabaw ng manok, kalahati ng bacon at ang sibuyas na mura. #Timplahan ito ng asin, paminta at asukal. #Ihalo sa patatas. #Iayos ang mga dahon ng letsugas sa salad bowl. #Isalin ang potato salad. #Budburan ng natitirang bacon at leeks. [[Category: Ensalada]] t5fdslelv9t9mvha4law2coazncvbd3 100 2646 28001 6177 2021-05-03T00:20:30Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Strawberry Shortcake]] sa [[Pagluluto:Strawberry Shortcake]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || tasa || arina |- |1 || kutsara || baking powder |- |1 || kutsarita || asin |- |2 || kutsara || asukal |- |¼ || tasa || shortening |- |2 || kutsara || shortening |- |⅓ || tasa || gatas |- |⅓ || tasa || tubig |- |} ===Topping=== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || malamig na cream |- |2 || kutsara || confectioners' sugar |- |¼ || kilo || sariwang strawberry, hinugasan at hinati sa dalawa |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang oven sa 450°F. #Sa isang mangkok, pagsamahin ang arina, baking powder, asin at asukal. #Ihalo ang shortening at haluin hanggang magbutil-butil ang arina. #Magdagdag ng sapat na gatas para mabuo ang masa. #Kapag nagkulang ang gatas ay dagdagan ng tubig hanggang makabuo ng masa. #Masahin ng ilang beses hanggang kuminis at pagkatapos ay itabing nakatakip ng ilang minuto. #Panipisin sa pamamagitan ng rolling pin sa nipis na ½". #Putulin sa dalawang magsinglaking bahagi. #Ilipat sa baking sheet at isalang sa oven hanggang maluto, mga 15-20 minuto. #Palamigin. #Batihin ang malamig na cream hanggang lumapot. #Isama ang asukal. #Ilagay ang isang layer ng shortcake sa tray o base. #Pahiran ng kalahati ng binating cream. #Paibabawan ng strawberries. #Takpan ng isa pang layer ng shortcake. #Pahiran ng nalalabing cream at palamutian ng mga strawberry. #Palamigin bago ihain. [[Category: Panghimagas]] imspafn2fayumj41bf6gm3i7ujnk9us 100 2647 27593 6178 2021-05-02T02:07:09Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Barley Soup]] sa [[Pagluluto:Barley Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kutsarita || clarified butter |- |½ || tasa || hiniwang bacon |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |½ || tasa || barley |- |2 || litro || sabaw ng manok |- |2 || kilo || buto ng hamon |- |3 || || pula ng itlog, binati |- |1 || tasa || cream |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |1 || tasa || hiniwang mushrooms |- |2 || kutsara || tinadtad na parsley |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa kaserola, painitin ang mantikilya at igisa ang bacon at sibuyas. #Ihalo ang barley at haluin hanggang mamantikaan. #Ibuhos ang sabaw at isama ang buto ng hamon. #Pakuluin. #Patuloy na lutuin sa mahinang apoy hanggang lumambot ang barley. #Ihalo ang pula ng itlog at cream. #Hayaang uminit ng hindi kumukulo. #Timplahan. #Paibabawan ng hiniwang mushrooms at parsley. [[Category: Sopas]] smjzn4oi0fgklw0pmf5uu4xou636shh 100 2649 27625 6180 2021-05-02T02:30:40Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Breaded Fish with Tartar Sauce]] sa [[Pagluluto:Breaded Fish with Tartar Sauce]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ½ || kilo || fish fillet |- |¼ || tasa || katas ng lemon |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta pantimpla |- |½ || tasa || mantika pamprito |- |1 || tasa || arina |- |3 || || itlog, binati |- |1 ½ || tasa || breadcrumbs |- |} ===Tartar Sauce=== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || mayonnaise |- |1 || kutsara || tinadtad na sibuyas |- |1 || kutsara || tinadtad na siling berde |- |1 || kutsara || tinadtad na siling pula |- |1 || kutsara || tinadtad na capers (kung nais) |- |1 || kutsara || pickle relish |- |1 || piraso || nilagang itlog, tinadtad |- |} ==Paraan ng pagluto== #Hiwain ang isda sa mahahabang piraso. #Timplahan ng katas ng lemon, asin at paminta. #Painitin ang mantika. #Balutan ang isda ng arina at ipagulong sa binating itlog. #Pabalutan ng breadcrumbs. #Prituhin sa mainit na mantika hanggang pumula. #Paghaluin lahat ng sangkap para sa sarsa. #Timplahan ayon sa panlasa. #Ihain kasama ng piniritong isda. [[Category: Luto sa isda]] 6a462o8bqfy8xd9yo9ffxxqbyxef8qy 100 2650 27960 6181 2021-05-02T13:14:43Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sauteed Potato]] sa [[Pagluluto:Sauteed Potato]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki manlika pamprito 1 1/4 tasang hiniwang pakuwadradong bacon ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || katamtamang laki na patatas |- |½ || tasa || mantika pamprito |- |1 ¼ || tasa || bacon, hiniwang pakuwadrado |- |1 || tasa || hiniwang sibuyas |- |½ || kutsarita || asin pantimpla |- |½ || tasa || tinadtad na parsley |} ==Paraan ng pagluto== # Hugasan at linisin ang mga patatas. # Ilaga hanggang lumambot. # Palamigin sa repridyerator. # Hiwaing may kapal na ⅜". # Pritihin sa mainit na mantika pero huwag palutungin. # Patuluin ang sobrang mantika. # Sa isang kawali, magpainit ng kaunting mantika at igisa ang bacon at sibuyas. # Ihalo ang piniritong patatas. # Timplahan ng asin. # Paibabawan ng tinadtad na parsley. [[Category: Almusal]] pfm5zv7dg3trsncpkv96zqytmt06vfc 100 2651 27770 6182 2021-05-02T04:09:51Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Hot and Sour Soup]] sa [[Pagluluto:Hot and Sour Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || tengang daga |- |4 || piraso || tuyong shiitake mushroom |- |1 || tasa || hiniwang pitso ng manok |- |1 || kutsara || cornstarch |- |1 || kutsarita || asin |- |1 || kutsarita || asukal |- |6 || tasa || sabaw ng manok |- |2 || kutsara || sukang puti |- |1 || kutsara || toyo |- |1 || tasa || ginayat na bamboo shoot |- |½ || tasa || ginayat na hamon |- |½ || tasa || cornstarch na tinunaw sa |- |½ || tasa || tubig |- |1 || piraso || tokwa, hiniwang pahaba |- |2 || piraso || itlog |- |1 || kutsarita || chili sauce |- |2 || kutsara || tinadtad na sibuyas na mura |- |1 || kutsarita || sesame oil |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ibabad ang tengang daga at shiitake mushroom sa tubig hanggang lumambot. #Patuluin at hiwaing pahaba. #Paghaluin ang manok, cornstarch, asin at asukal. #Itabi pansamantala. #Sa kaserola, ilagay ang sabaw ng manok, suka at toyo. #Pakuluin at idagdag ang manok, bamboo shoots, hamon at mga mushroom. #Takpan at hayaang maluto. #Ihalo ang tinunaw na cornstarch at tofu. #Batihin ang mga itlog at dahan-dahang ibuhos sa mainit na sabaw habang hinahalo ng tinidor. #Isama ang chili sauce, sibuyas na mura at sesame oil. #Timplahan ayon sa panlasa. [[Category: Sopas]] 1c6ny7z7moj138t6eka42knop01l9yk 100 2663 27600 6214 2021-05-02T02:15:49Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Beef Tips with Cashew]] sa [[Pagluluto:Beef Tips with Cashew]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ½ || kilo || beef tenderloin tips |- |½ || tasa || toyo |- |¼ || tasa || rice wine |- |1 || kutsarita || sesame oil |- |3 || butil || sanque |- |½ || tasa || asukal |- |2 || kutsara || tinadtad na luya |- |2 || tasa || sabaw ng baka |- |½ || tasa || mantika |- |3 || kutsara || cornstarch tinunaw sa |- |½ || tasa || tubig |- |⅔ || tasa || gisantes |- |4 || piraso || tuyong shiitake mushrooms, pinalambot sa tubig at hiniwang manipis |- |2 || piraso || sibuyas na mura, hiniwa |- |¼ || tasa || tinuslang kasuy |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ibabad ang baka sa toyo, rice wine, sesame oil, sanque, asukal, luya at sabaw ng baka ng 3 oras o magdamag sa repridyerator. #Patuluin at itabi ang pinagbabaran. #Prituhin ang baka sa mainit na mantika hanggang pumula. #Isalin sa pinggan. #Isalin ang pinagbabaran sa isang kaserola at pakuluin hanggang mangalahati. #Palaputin ng tinunaw na cornstarch. #Lutuin ng 10 minuto. #Ihalo ang baka. #Lutuin pa ng 5 minuto. #Isama ang gisantes at mushrooms. #Paibabawan ng sibuyas na mura at tinustang kasuy at ihaing kasama ng mainit na sinaing. [[Category: Luto sa baka]] iszd33grtif7l6r8mn54w9el9zd30jj 100 2664 27975 6215 2021-05-02T13:41:05Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sauteed Cabbage]] sa [[Pagluluto:Sauteed Cabbage]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || repolyo |- |2 || kutsara || mantika |- |1 || tasa || hiniwang sibuyas |- |1 || tasa || hiniwang hipon |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== #Tanggalin ang matigas na bahagi ng repolyo bago ito hiwaing pakuwadrado. #Hugasan at patuluin. #Sa kawali, painitin ang mantika at igisa ang sibuyas ng isang minuto. #Ihalo ang hipon, asin at paminta. #Lutuin ng 2 minuto. #Isama ang repolyo. #Lutuin pa ng 3-5 minuto. [[Category: Luto sa gulay]] p0hnch23qvhvnin2qndpw7fa0wux9u6 100 2665 27696 6217 2021-05-02T03:01:39Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Creme Brulee]] sa [[Pagluluto:Creme Brulee]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |3 || tasa || cream |- |6 || || pula ng itlog |- |⅓ || tasa || asukal |- |1 || kutsarita || vanilla |- |½ || tasa || brown sugar |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang kaserola, painitin ang cream ngunit huwag pakuluin. #Itabi. #Sa mangkok, batihin ang pula ng itlog kasama ng asukal. #Dahan-dahang ibuhos ang mainit na cream. #Haluing maigi bago ibalik sa kaserola. #Lutuin sa mahinang apoy hanggang lumapot. #Ihalo ang vanilla. #Isalin sa mga custard cups o maliliit na mangkok. #Palamigin hanggang mabuo. #Painitin ang broiler ng oven. #Salain ang brown sugar sa ibabaw ng mga pinalamig na custard. #Ilagay ang mga custard cups sa isang tray at ipasok sa mainit na oven. #Lutuin hanggang matunaw ang asukal at mag-arnibal. #Palamigin bago ihain. [[Category: Merienda]] bhxc7pm82cgxftyhgtq0dd0h4eclhhy 100 2666 27839 23116 2021-05-02T07:21:08Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Manhattan Clam Chowder]] sa [[Pagluluto:Manhattan Clam Chowder]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kutsara || clarified butter |- |¼ || tasa || tinadtad na bacon |- |2 || kutsara || tinadtad na sibuyas |- |2 || kutsara || tinadtad na kamatis |- |8 || tasa || cream soup |- |½ || tasa || hiniwang pakuwadradong patatas |- |½ || tasa || lutong halaan |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |- |¼ || tasa || cream |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang kaserola, painitin ang mantikilya at igisa ang bacon. #Isama ang sibuyas at kamatis. #Lutuin ng 3 minuto. #Ibuhos ang sabaw. #Pakuluin bago ihalo ang patatas at halaan. #Lutuin hanggang lumambot ang patatas. #Timplahan. #Ihalo ang cream. #Painitin ng bahagya. #Ihain kaagad. [[Category: Luto sa isda]] qrkuiwrtwgll6tpbxxgj5ag2l99dsti 100 2667 27840 6219 2021-05-02T07:21:25Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Maple Spareribs]] sa [[Pagluluto:Maple Spareribs]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || sabaw ng baboy o manok |- |¾ || tasa || maple syrup |- |¼ || kutsarita || cayenne pepper |- |½ || kutsara || dinikdik na bawang |- |2 || kutsara || tomato paste |- |1 ½ || kutsara || mustard |- |2 || kutsara || katas ng lemon |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |2 ½ || kilo || tadyang ng baboy |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang oven sa 400°F. #Paghaluin lahat ng mga sangkap maliban sa tadyang. #Haluing maigi. #Tanggalan ng sobrang taba ang tadyang at hatiin sa dalawa. #Iayos sa isang baking pan at isalang sa oven ng 30 minuto. #Ilabas mula sa oven at tanggalin ang pinagmantikaan. #Ibuhos ang pinaghalong sangkap sa tadyang. #Ibaba ang init ng oven sa 350°F. #Hayaang maluto ang tadyang. #Maya't-maya ay pahiran ng sarsa ang ibabaw ng mga tadyang. #Lutuin hanggang lumambot. [[Category: Luto sa baboy]] a99i7auiwr8hvkoe3mos36kzradvy7m 100 2668 28077 28076 2021-05-03T01:00:48Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Twice-Baked Potato]] sa [[Pagluluto:Twice-Baked Potato]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || piraso || [[Baked Potato|baked potato]] |- |1 || tasa || cream |- |1 || tasa || sour cream |- |1 || tasa || ginadgad na keso |- |¾ || tasa || ginadgad na carrots |- |¼ || tasa || tinadtad na sibuyas na mura |- |} ==Paraan ng pagluto== #Hiwaan ng X ang ibabaw ng mga baked potato. #Pisilin ang ilalim para bumuka. #Ilagay sa isang baking pan. #Paghaluin ang nalalabing mga sangkap. #Ipaibabaw sa mga patatas. #Isalang sa oven hanggang matunaw ang keso at uminit ang patatas. [[Category: Merienda]] o5pycztvso8gjwlm131zikrdyyudek3 100 2669 27718 6221 2021-05-02T03:16:29Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Fish Burger Patties]] sa [[Pagluluto:Fish Burger Patties]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || giniling na laman ng isda |- |3 || piraso || itlog |- |1 || kutsara || katas ng lemon |- |1 || kutsarita || liquid seasoning |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |½ || tasa || mantikang pamprito |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang mangkok, paghaluin ang mga sangkap maliban sa mantika. #Haluing maigi at kortehing mga bilog o nabilog na patties. #Painitin ang mantika at iprito ang mga patties hanggang pumula. [[Category: Luto sa isda]] [[Category: Almusal]] ii020pg2zn8o9chcskbcaoqze9lqqgy 100 2670 27692 6227 2021-05-02T03:00:07Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Cream of Leeks Soup]] sa [[Pagluluto:Cream of Leeks Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |5 || tasa || sabaw ng manok |- |4 || tasa || gatas |- |1 || tasa || hiniwang leeks |- |½ || tasa || tinadtad na herbs (gumamit ng 3 sa sumusunod: thyme, basil, oregano, tarragon o sage) |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |- |½ || tasa || white roux |- |1 ||kutsara || tinadtad na parsley |- |1 || tasa || cream |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang kaserola, paghaluin ang sabaw ng manok at gatas at pakuluin. #Isama ang leeks at mga herbs. #Timplahan. #Isalang sa mahinang apoy ng 3-4 minuto. #Alisin sa apoy at palamigin. #Haluin at salain sa ibang kaserola. #Pakuluin uli at pagkatapos ay palaputin ng white roux. #Isalang sa mahinang apoy ng 10 minuto. #Ihalo ang parsley at cream. [[Category: Sopas]] 7xiscdedowqqswfs4oi0izn5v90o3gu 100 2671 27956 6224 2021-05-02T13:10:08Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Shrimp Kropeck]] sa [[Pagluluto:Shrimp Kropeck]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || tasa || bigas (laon o luma) |- |½ || tasa || maliit na hipon o ulo ng hipon o tagunton |- |2 ½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || vetsin |- | || || food color (maaring wala) |- |} ==Kasangkapan== *Gilingan ng mais *Lutuan *Pasingawan *Mixing bowls *Measuring spoon *Mga bandehado ==Paraan ng pagluto== # Ibabad ang bigas nang magdamag o sa mainit na tubig nang 20 minuto. # Patuluing mabuti. # Gilingin ang bigas at hipon ng magkaroon ng mahipis na masa. # Idagdag ang asin at vetsin. Lagyan ng food coloring kung gusto. # Haluing mabuti. # Ilipat ang manipis na masa (2-3 kutsara) sa isang kawaling pinahiran ng konting mantika. # Pasingawan ng 1-3 minuto hanggang ang timplada ay maging malinaw. # Hiwain sa tamang piraso (1" x 2" x 1/6"). # Ilipat sa patuyuang bandehado at ibilad sa araw nang 6 na oras hanggang lumutong. # Itago sa malamig at tuyong lugar. [[Category: Merienda]] 2m0vmetzcq2a6m9gzk6g92acnzyskk9 100 2672 27959 6226 2021-05-02T13:13:55Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Shrimp Creole]] sa [[Pagluluto:Shrimp Creole]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ½ || tasa || hipon, binalatan |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta pantimpla |- |2 || kutsara || katas ng lemon |- |¼ || tasa || olive oil |- |1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- |1 || tasa || tinadtad na celery |- |1 || kilo || kamatis (banlian, balatan, tanggalan ng buto at tadtarin) |- |1 || tasa || dry white wine |- |2 || kutsara || suka |- |1 || kutsara || asukal |- |2 || kutsara || cornstarch, tinunaw sa kaunting tubig |- |1 || tasa || hiniwang siling berde |- |} ==Paraan ng pagluto== # Timplahan ang hipon ng asin, paminto at katas ng lemon. # Painitin ang mantika at lutuin ang hipon hanggang magpalit ng kulay. # Itabi sa pinggan. # Sa natitirang mantika, igisa ang sibuyas at celery hanggang lumambot. # Ihalo ang kamatis at lutuin ng 3 minuto. # Isama ang white wine, suka at asukal. # Lutuin sa mahinang apoy ng 10 minuto. # Palaputin ng tinunaw na cornstarch. # Isama ang hipon at siling berde. # Lutuin pa ng ilang minuto hanggang uminit. [[Category: Luto sa isda]] e6sxo9r05t41i508nxbawwwip3uq0e5 100 2673 27944 6229 2021-05-02T12:54:10Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Scalloped Corn]] sa [[Pagluluto:Scalloped Corn]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || tasa || mais |- |2 || piraso || itlog, binali |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |- |2 || kutsara|| ginadgad na keso |- |¾ || tasa || cream |- |½ || tasa || breadcrumbs |- |4 || kutsara || mantikilya, pinalambot |- |1 || kutsarita || paprika |- |} ==Paraan ng pagluto== #Paghaluin ang mais, binating itlog, asin, paminta, keso at cream. #Ibuhos sa isang baking pan na pinahiran ng mantika. # Takpan ang ibabaw ng breadcrumbs. #Patakan ng mantikilya at budburan ng bunting paprika. #Lutuin sa oven na pinainit sa 350°F ng 30 minuto o hanggang pumula ang ibabaw. [[Category: Panghimagas]] pbgzzpxyuizjja6pz72oc9zper6aufp 100 2674 27946 8720 2021-05-02T13:03:01Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pineapple Jello]] sa [[Pagluluto:Pineapple Jello]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || kutsara || unflavored gelatin |- |1 ½ || tasa || pineapple juice |- |½ || tasa || kumukulong tubig |- |¾ || tasa || asukal |- |¼ || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== #Tunawin ang gelatin sa juice. #Ihalo sa kumukulong tubig ng matunaw ng husto. #Ihalo ang asukal at asin. #Ibuhos sa hulmahan. #Palamigin para mabuo. [[Kaurian:Panghimagas]] kergvkat75g91uo8b14h1f9eaf43mhz 100 2675 27672 6231 2021-05-02T02:52:18Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chinese Mushroom Soup]] sa [[Pagluluto:Chinese Mushroom Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || piraso || tuyon malalaking mushrooms |- |10 || tasa || sabaw ng manok |- |½ || tasa || tinadtas na lutong spinach |- |½ || tasa || hiniwang lutong balun-balunan at atay ng manok |- |2 || kutsarita || toyo |- |½ || kutsarita || paminta |- |½ || tasa || hiniwang sibuyas na mura |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ibabad ang mga mushroom sa tubig hanggang lumambot. #Hanguin at tanggalin ang mga tangkay. #Hiwaing manipis ang mga mushroom. #Pakuluin ang sabaw. #Ihulog ang mushrooms, spinach, balun-balunan at atay ng manok. #Hinaan ang apoy. #Timplahan ng toyo at paminta. #Ibudbod ang sibuyas na mura sa ibabaw bago ihain. [[Category: Lutuing Intsik]] [[Category: Sopas]] 2i7wja5ktdvpb8qx0j8h3wpvw4tlxun 100 2676 27664 6232 2021-05-02T02:48:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chicken Loaf]] sa [[Pagluluto:Chicken Loaf]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || manok, tinanggal ang buto at balat bago hiniwa sa maliliit na piraso |- |¾ || kilo || giniling na baboy |- |3 || piraso || itlog |- |4 || || puti ng illog |- |1 || tasa || hiniwang sibuyas (ginisa sa mantikilya) |- |¼ || kutsarita || tinadtad na luya |- |½ || kutsarita || marjoram |- |¼ || kutsarita || cardamom |- |1 || kutsarita || paprika |- |2 || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |- |¼ || tasa || malamig na cream |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ihalo ang ¾ na bahagi ng hiniwang manok sa giniling na baboy kasama ng buong itlog, puti hg itlog, sibuyas at luya. #Palamigin ng ilang minuto bago idagdag ang marjoram, cardamom, paprika, asin at paminta. #Gilingin ito sa food processor hanggang pumino. #Isalin sa mangkok at ihalo ang cream at ang nalalabing manok. #Itabi sa repridyerator. #Pahiran ang isang loaf pan ng bunting mantika. #Isalin ang pinaghalong sangkap. #Idiing maigi sa pan para mahulma. #Lutuing banyo maria sa oven na pinainit sa 250°F ng isang oras o hanggang maluto. #Palamigin sa pan ng 20 minuto bago tanggalin. #Hiwain at ihain kasama ng mushroom sauce, kung nais. [[Category: Luto sa manok]] au43908p0r0hsnhvnbwskdakfir7zkx 100 2677 27976 6233 2021-05-02T14:08:11Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Red Cabbage Slaw]] sa [[Pagluluto:Red Cabbage Slaw]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || pulang repolyo, ginayat |- |1 || piraso || malaking sibuyas, hiniwang manipis |- |3 || piraso || orange, niliha |- |1 || tasa || mayonnaise |- |1 || kutsarita || caraway seeds |- |3 || kutsara || yogurt |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng paghalo== #Paghaluin lahat ng mga sangkap. #Timplahan. #Palamigin bago ihain. [[Category: Ensalada]] 4dujzpb5ibzetwat18er1uy4tt1rcre 100 2678 27628 18476 2021-05-02T02:31:39Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Brownies]] sa [[Pagluluto:Brownies]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || mantikilya, pinalambot |- |1 || tasa || asukal |- |2 || piraso || itlog |- |2 || tasa || arina |- |½ || kutsarita || baking soda |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || tasa || cocoa powder |- |1 || kutsarita || vanilla |- |⅓ || tasa || tubig |- |½ || tasa || tinadtad na kasuy |- |} ==Paraan ng pagluluto== #Painitin ang Oven sa 350°F. #Pahiran ng kaunting mantika o shortening ang isang 9-inch na kuwadradong baking pan. #Sa isang mangkok, batihin ang mantikilya hanggang lumambot. #Ihalo ang asukal. #Isa-isang ihalo ang itlog at batihing maigi. #Idagdag ang nalalabing mga sangkap maliban sa kasuy. #Haluing maigi at pagkatapos ay ibuhos sa hinandang baking pan. #Paibabawan ng kasuy. #Isalang sa oven ng 25-30 minuto o hanggang mabuo. #Palamigin bago hiwain. [[Category: Panghimagas]] [[de:Kochbuch/ Brownies]] [[en:Cookbook:Brownie]] [[no:Kokebok/Innhold/Brownies]] [[sv:Kokboken/Recept/Brownies]] ka7f7b0a8fwntwgtl5hi694lnu1kqra 100 2679 27703 6237 2021-05-02T03:05:03Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Egg Croquettes]] sa [[Pagluluto:Egg Croquettes]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¼ || tasa || mantikilya |- |¼ || tasa || arina |- |1 ½ || tasa || gatas |- |1 || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || pamintang puti |- |6 || piraso || nilagang itlog, tinadtad |- |1 || tasa || breadcrumbs |- |1 || piraso || itlog, binati kasama ng |- |2 || kutsara || gatas |- |¼ || tasa || mantika pamprito |- |} ==Paraan ng pagluto== #Tunawin ang mantikilya sa kawali at ihalo ang arina. #Lutuin ng ilang minuto bago ibuhos ang gatas. #Lutuin hanggang lumapot. #Haluin para hindi dumikit at masunog. #Timplahan. #Ihalo ang tinadtad na itlog. #Palamigin sa repridyerator ng mga 15 minuto. #Kortehing habilog ang pinalamig na mixture. #Igulong sa breadcrumbs at pagkatapos ay sa binating itlog. #Pabalutan uli ng breadcrumbs. #Palamigin ng ilang minuto bago iprito sa mainit na mantika. [[Category: Almusal]] q37enmqevrdt1qr31xpytp4c8ncspry 100 2680 27666 6238 2021-05-02T02:49:12Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chicken Noodle Soup]] sa [[Pagluluto:Chicken Noodle Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |8 || tasa || sabaw ng manok |- |⅓ || tasa || hinimay na nilagang manok |- |1 || tasa || lutong mami noodles |- |¼ || tasa || hiniwang julienne na carrots |- |¼ || tasa || hiniwang julienne na sibuyas |- |¼ || tasa || ginayat na repolyo |- |1 || kutsara || hiniwang leeks |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pakuluin ang sabaw. #Ihulog ang nilagang manok. #Hinaan ang apoy at isalang pa ng 5 minuto. #Timplahan. [[Category: Sopas]] rqtqx2s10ulw2n2a7gsp5wqnk61h8rd 100 2681 27962 6240 2021-05-02T13:19:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Poached Fish with Mustard Sauce]] sa [[Pagluluto:Poached Fish with Mustard Sauce]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || kilo || fish fillet, hiniwa sa 10 bahagi |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta pantimpla |- |¼ || tasa || katas ng lemon |- |2 || tasa || sabaw ng isda |- |½ || kutsarita || rosemary |- |2 || kutsara || mantikilya |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |¼ || tasa || white wine |- |½ || kutsara || mustard |- |1 || tasa || fish veloute |- |½ || tasa || cream |- |¼ || tasa || tinadtad na parsley |- |} ==Paraan ng pagluto== #Timplahan ang isda ng asin, paminta at ⅓ ng katas ng lemon. #Itabi para lumasa. #Sa isang malapad at mababaw na lutuan, isalin ang sabaw at pakuluin. #Timplahan ng asin, paminta, rosemary at ⅓ ng katas ng lemon. #Hinaan ang apoy at ilagay ang isda. #Lutuin ng 10-15 minuto hanggang lumambot. #Patuluin. #Sa isang kaserola, painitin ang mantikilya at igisa ang sibuyas. #Paglambot ay isama ang wine, mustard, fish veloute at natitirang katas ng lemon. #Timplahan ayon sa panlasa. #Isama ang cream. #Iayos ang isda sa pinggan. #Paibabawan ng sarsa. #Budburan ng kaunting parsley. [[Category: Luto sa isda]] jxklme22sjeky5zhouhzwpjcecttqmh 100 2682 28034 6241 2021-05-03T00:37:18Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sauteed Mushrooms]] sa [[Pagluluto:Sauteed Mushrooms]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |4 || kutsara || mantikilya |- |2 || kutsara || tinadtad na sibuyas |- |½ || kilo || hiniwang mushrooms |- |½ || kutsarita || asin, ayon sa panlasa |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang mantikilya at igisa ang sibuyas hanggang lumambot. #Isama ang mushrooms at sangkutsahin. #Timplahan ayon sa panlasa. [[Category: Luto sa gulay]] 4ugd0exwn5dwqcpmzq6bmybpomlco7f 100 2683 27914 6242 2021-05-02T11:54:22Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pecan Pie]] sa [[Pagluluto:Pecan Pie]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Crust=== {| class="wikitable" |- |1 ½ || tasa || arina |- |1 || kutsarita || asin |- |⅔ || tasa || shortening |- |¼ || tasa || malamig na tubig |- |1 || || puti ng itlog, bahagyang binati |- |} ===Pecan Filling=== {| class="wikitable" |- |¼ || tasa || mantikilya |- |¾ || tasa || brown sugar |- |4 || piraso || itlog |- |½ || tasa || corn syrup |- |1 || kutsarita || vanilla |- |1 ½ || tasa || pecan |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang oven sa 400°F. #Maghanda ng isang 9-inch pie plate. #Sa mangkok, paghaluin ang arina at asin. #Ihalo ang shortening hanggang maging butil-butil ang arina. #Magdagdag ng sapat na tubig para mabuo ang masa. #Padaanan ng rolling pin ang masa para numipis. #Panipisin sa hugis at laki ng pie plate. #Iayos sa pie plate. #Tusuk-tusukin ng tinidor ang masa. #Isalang sa oven ng 10-15 minuto. #Ilabas at pahiran ng binating puti ng itlog. #Itabi pansamantala. #Sa hiwalay na mangkok, batihin ang mantikilya hanggang lumambot. #Ihalo ang asukal. #Isa-isang isama ang itlog at batihing maigi. #Idagdag ang corn syrup at vanilla. #Ibuhos sa nalutong crust. #Iayos ang mga pecan sa ibabaw. #Takpan ng aluminum foil ang mga gilid ng crust para hindi matusta. #Lutuin sa oven ng 30-40 minuto o hanggang wala ng dumidikit sa toothpick na tinusok sa gitna nito. #Alisin ang aluminum foil at papulahin ang crust. #Palamigin bago hiwain. [[Category: Panghimagas]] d5kzi31e053le8ukjifpd722y6hzv1g 100 2684 27622 6243 2021-05-02T02:29:46Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bouillabaise]] sa [[Pagluluto:Bouillabaise]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || olive oil |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |2 || tasa || tinadtad na kamatis (banlian, balatan, at tanggalan ng buto bago tadtarin) |- |1 || kutsara || tinadtad na bawang |- |1 || kutsara || tinadtad na fennel |- |2 || kutsara || tomato paste |- |½ || kilo|| fish fillet, hiniwang pakuwadrado |- |½ || kilo || hipon, binalatan |- |½ || kilo || halaan, binabad sa tubig na may asin |- |½ || kilo || tahong |- |½ || kilo || buntot ng ulang |- |5 || tasa || sabaw ng isda |- |1 || kutsarita || ginadgad na balat ng orange |- |⅛ || kutsarita || celery seeds |- |3 || kutsara || tinadtad na parsley |- |1 || dahon || laurel |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |1 || piraso || French bread, hiniwa |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang kaserola, painitin ang mantika at igisa ang sibuyas hanggang lumambot. #Isama ang kamatis, bawang, fennel at tomato paste. #Sangkutsahin. #Idagdag ang mga lamang-dagat. #Lutuin ng 5 minuto. #Ibuhos ang sabaw ng isda at pakuluin. #Hinaan ang apoy at isama ang saffron, balat ng orange, celery seeds, parsley at laurel. #Lutuin ng 15-20 minuto. #Timplahan. #Maglagay ng isang hiwa ng tinapay sa bawat mangkok bago sandukan ng mainit na sabaw. [[Category: Luto sa isda]] 2gpau8gesc5o59eo53osv5pffz3fe3y 100 2685 27969 6244 2021-05-02T13:24:43Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pork Cordon Bleu Choron]] sa [[Pagluluto:Pork Cordon Bleu Choron]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ½ || kilo || lomo ng baboy, hiniwa sa 10 bahagi |- |10 || hiwang || hamon |- |10 || hiwang || keso |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta pantimpla |- |¾ || tasa || arina |- |2 || piraso || itlog, binati |- |1 || tasa || breadcrumbs |- |¼ || tasa || mantika pamprito |- |¾ || tasa || Bearnaise o Hollandaise sauce |- |5 || kutsarita || tomato paste |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pukpukin ng mallet ang bawat hiwa ng karne hanggang numipis at lumapad. #Hatiin sa dalawang bahagi. #Budburan ng kaunting asin at paminta. #Maglagay ng hiwa ng hamon at keso sa 10 hiwa ng karne. #Takpan ng nalalabing mga hiwa ng karne. #Pabalutan ng arina ang mga pinalamang karne at igulong sa binating itlog. #Igulong uli sa breadcrumbs. #Magpainit ng mantika at prituhin ang mga karne hanggang maluto. #Paghaluin ang Beamaise o Hollandaise sauce at tomato paste. #Ihaing kasama ng piniritong karne. [[Category: Luto sa baboy]] o221brveg021sya3aynro8qxxwyrsxw 100 2686 28011 6245 2021-05-03T00:25:24Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Salad Nicoise]] sa [[Pagluluto:Salad Nicoise]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 ||tasa || hiniwang pakuwadradong patatas |- |2 || tasa || hiniwang abitsuelas |- |½ || tasa || suka |- |1 || kutsarita || katas ng lemon |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |1 || kutsarita || asukal |- |¼ || kutsarita || dry mustard |- |1 || butil || bawang, tinadtad |- |¼ || tasa|| olive oil |- |1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- |2 || piraso ||malalaking kamatis, inapat |- |1 || tasa || tuna chunks |- |1 || ulo ||dahon ng letsugas |- |10 || piraso || itim na olives |- |10 || piraso ||| berdeng olives |- |10 ||piraso || anchovy fillets |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ilaga ang patatas hanggang lumambot. #Banlian ang abitsuelas hanggang bahagyang maluto at pagkatapos ay ilubog sa malamig na tubig. #Patuluin. #Ihanda ang French Dressing: Sa isang mangkok, pagsamahin ang suka, katas ng lemon, asin, paminta, asukal, mustard at bawang. #Batihing maigi. #Ihalo ang olive oil. #Sa isang mangkok, pagsamahin ang mga patatas, abitsuelas, sibuyas, kamatis at tuna. #Ihalo ang French dressing. #Mag-ayos ng kaunting dahon ng letsugas sa isang salad bowl. #Ilagay dito ang hinalong salad. #Palamutian ng olives at anchovy. #Palamigin bago ihain. [[Category: Ensalada]] 60rqupu2q9h1iguf19hhelur3edl06b 100 2687 27693 6246 2021-05-02T03:00:26Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Creamed Eggs and Asparagus]] sa [[Pagluluto:Creamed Eggs and Asparagus]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |3 || kutsara || mantikilya |- |3 || kursara || arina |- |2 || tasa || gatas |- |1 || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || pamintang puti |- |5 || piraso || nilagang itlog, hiniwang pakuwadrado |- |½ || kilo || lutong asparaus, hiniwang 1" ang laki. |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang mantikilya sa kaserola. #Ihalo ang arina at haluin ng maigi. #Ibuhos ang gatas. #Lutuin hanggang bahagyang lumapot habang tuloy-tuloy na hinahalo. #Timplahan. #Isama ang itlog at asparagus. #Lutuin pa ng ilang minuto. #Ihain kasama ng tinustang tinapay na pinahiran ng mantikilya. [[Category: Sopas]] 5i62c4mfefzc9dnt33uqsul6n4eiw1z 100 2688 27615 9129 2021-05-02T02:27:32Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Blueberry Muffins]] sa [[Pagluluto:Blueberry Muffins]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ½ || tasa || sinalang na arina |- |¾ || kutsarita || asin |- |⅓ || tasa || asukal |- |2 || kutsarita || basking powder |- |2 || piraso || itlog |- |¼ || tasa || tinunaw na mantikilya |- |¾ || tasa || gatas |- |1 || tasa || pinatulong de-latang blueberries |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang oven sa 400°F. #Pahiran ng shortening ang isang malaking muffin pan. #Itabi. #Salain ang arina, asin, asukal at baking powder. #Sa isang mangkok, batihin ang itlog at saka idagdag ang mantikilya at gatas. #Ihalo ang sinalang na arina. #Ihalo ang blueberries. #Isalin sa hinandang muffin pan na bahagyang puno. #Isalang sa oven ng 20-25 minuto o hanggang maluto. [[Kaurian:Panghimagas]] n3tl12whpeiow4007cm91lvf8bsvznr 100 2689 27957 6249 2021-05-02T13:12:32Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Shrimp Egg Drop Soup]] sa [[Pagluluto:Shrimp Egg Drop Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || tasa || sabaw ng isda |- |¼ || tasa || cornstarch na tinunaw sa |- |1 || tasa || tubig |- |6 || || puti ng itlog |- |2 || tasa || tinadtad na hipon |- |1 || kutsarita || katas ng lemon |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |¼ || kutsarita || sesame oil |- |½ || tasa || tinadtad na leeks |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang kaserola, pakuluin ang sabaw ng isda. #Palaputin ng tinunaw na cornstarch. #Dahan-dahang ibuhos ang puti ng itlog habang hinahalong maigi. #Idagdag ang hipon at katas ng lemon. #Lutuin ng 10 minuto sa mahinang apoy. #Timplahan. #Ihalo ang sesame oil at leeks. [[Category: Sopas]] j9l22mialfzrjtv1o2ukexo2qf15as9 100 2690 27757 6251 2021-05-02T04:04:22Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Hainanese Chicken]] sa [[Pagluluto:Hainanese Chicken]]: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || buo || manok (mga 1 ½ kilo) |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas na mura |- |1 || piraso || maliit na luya, tinadtad |- |2 || kutsarita || rice wine |- |1 || kutsarita || asin |- |16 || tasa || sabaw ng manok |- |1 ⅔ || tasa || bigas |- |1 || kutsarita || mantika |- |¼ || kilo || pechay Baguio |- |} ===Sarsa=== {| class="wikitable" |- |2 || kutsara || mantika |- |¼ || tasa || hiniwang sibuyas na mura |- |1 || piraso || maliit na luya, ginadgad |- |} ==Paraan ng pagluto== #Linisan ang manok at punasan para matuyo. #Paghaluin ang sibuyas na mura, luya, rice wine at asin. #Ipahid sa loob at labas ng manok. #Isantabi ng isang oras. #Ihanda ang pasingawan na may sabaw ng manok. #Pasingawan ang manok ng 45-50 minuto o hanggang lumambot. #Palamigin bago hiwain sa katamtamang laki. #Iayos sa pinggan. #Hugasan ang bigas. #Painitin ang mantika sa kaserola at igisa ang bigas. #Magdagdag ng sapat na sabaw ng manok para maluto ang bigas (sa isang tasang bigas maglagay ng 2 tasang sabaw). #Takpan at hayaang kumulo. #Hinaan ang apoy at hayaang maluto ang bigas. #Pakuluin ang natitirang sabaw at ihulog ang pechay para maluto. #Hanguin ang pechay. #Paghaluin ang mga sangkap ng sarsa. #Ihain ang manok kasama ng sinaing, nilutong pechay, sabaw at sarsa. [[Category: Lutuing Intsik]] [[Category: Luto sa manok]] 8ex7rxwufuueue41p4btq7jmq466ghb 100 2691 27774 6253 2021-05-02T04:10:39Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ice Cream Roulade]] sa [[Pagluluto:Ice Cream Roulade]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || resipe || [[Jelly Roll Sponge Roulade|Sponge Roulade]] (''tignan sa resipe ng [[Jelly Roll Sponge Roulade|Jelly Roll]]'') |- |4 || tasa || chocolate ice cream |- |4 || tasa || vanilla ice cream |- |4 || tasa || strawberry ice cream |- |} ==Paraan ng pagluto== #Lutuin ang [[Jelly Roll Sponge Roulade|Sponge Roulade]]. #Igulong na parang jelly roll at hayaang lumamig ng husto. #Paglamig, ilatag at palamanang salit-salit ng iba't-ihang flavor ng ice cream. #Ibilot uli ang cake na may palamang ice cream. #Ilagay sa freezer para tumigas. #Hiwain sa nais na kapal. #Ihain kaagad. [[Category: Merienda]] hl910o59vta1mag724ye4ngfq739ebx 100 2692 27671 23686 2021-05-02T02:52:01Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chilled Asparagus Soup]] sa [[Pagluluto:Chilled Asparagus Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ||tasa || hiniwang sariwang asparagus |- |4 ||tasa || malinis na tubig |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |1 || kutsara || mantikilya |- |2 || kutsara || arina |- |1 || tasa || cream |- |½ || tasa || tinustang almonds |- |} ==Paraan ng pagluto== #Lutuin ang asparagus sa tubig na tinimplahan ng asin at paminta. #Paglambot ay hanguin. #Ilagay sa blender kasama ng kaunting gatas o cream. #Gilingin hanggang pumino. #Painitin ang mantikilya at ihalo ang arina. #Lutuin ng ilang minuto ngunit huwag papulahin. #Ito ang white raux na gagamiting pampalapot ng sabaw. #Pakuluin ang pinaglagaan ng asparagus. #Palaputin ng sapat na white raux. #Ihalo ang giniling na asparagus at lutuin ng 5 minuto. #Isama ang cream at pagkatapos ay alisin sa apoy. #Palamigin sa repridyerator. #Ihaing malamig na malamig sa mga mangkok. #Palamutian ng kaunting binating cream at almonds. [[Category: Sopas]] s0mhvnu4o3jtu11kich8quah66l90zs 100 2694 27705 6257 2021-05-02T03:05:46Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Eggplant Parmigiana]] sa [[Pagluluto:Eggplant Parmigiana]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || kutsara || mantika |- |2 || butil || bawang, tinadtad |- |1 ||piraso ||sibuyas, tinadtad |- |1 ½ || tasa || tinadtad na kamatis |- |½ || kutsarita || basil |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |2 || piraso || itlog |- |2 || kutsara || gatas |- |1 || tasa || breadcrumbs |- |4 || piraso || talong, hiniwang manipis na pahaba |- |½ || tasa || mantika pamprito |- |¾ || tasa || ginadgad na Parmesan cheese |- |1 || pakete || mozzarella cheese (200 gramo), hiniwang manipis |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang kawali, painitin ang mantika at igisa ang bawang at sibuyas. #Isama ang kamatis at basil. #Sangkutsahin. #Timplahan. #Isantabi. #Sa isang mangkok, hatihin ang itlog kasama ng gatas. #Ilagay ang breadcrumbs sa isang pinggan. #Ilubog ang bawat hiwa ng talong sa itlog at pagkatapos ay pabalutan ng breadcrumbs. #Dalawang beses ito gawin. #Magpainit ng mantika sa kawali. #Prituhin ang mga talong hanggang pumula. #Patuluin ang sobrang mantika. #Painitin ang oven sa 350°F. #Pahiran ng mantikilya ang isang baking pan. #Ilagay ang kalahati ng piniritong talong sa baking pan. #Paibabawan ng kalahati ng ginisang sangkap, kalahati ng Parmesan cheese at kalahati ng mozzarella cheese. #Ulitin uli ang pagpatong ng mga sangkap. #Lutuin sa oven ng 20-25 minuto. [[Category: Luto sa gulay]] ejaenv1c43kpxefwb9xx6bybernsfge 100 2695 27677 6258 2021-05-02T02:53:57Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chocolate Eclairs]] sa [[Pagluluto:Chocolate Eclairs]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Chaux Pastry=== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || tubig |- |½ || tasa || mantikilya |- |½ || kutsarita || asin |- |1 || tasa || arina |- |4 || piraso || itlog |- |} ===Vanilla Cream Filling=== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || asukal |- |¼ || tasa || cornstarch |- |¼ || kutsarita || asin |- |2 || tasa || gatas |- |2 || || pula ng itlog, bahagyang binati |- |2 || kutsara || mantikilya |- |1 || kutsarita || vanilla |} ===Chocolate Glaze=== {| class="wikitable" |- |¼ || tasa || cocoa powder |- |2 || kutsara || mantikilya |- |1 || tasa || confectioners' sugar |- |½ || kutsarita || vanilla |- |1 || tasa || gatas |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang oven sa 400°F. #Maghanda ng dalawang baking sheets. #Ihanda ang Choux Pastry: Sa isang kaserola, paghaluin ang tubig, mantikilya at asin. #Lutuin hanggang kumulo ang tubig at matunaw ang mantikilya. #Idagdag ang arina at haluing maigi para hindi magbuo-buo. #Lutuin hanggang humihiwalay na sa gilid ng lutuan. #Alisin sa apoy at palamiging bahagya. #Isa-isang idagdag ang mga itlog habang binabati ng maigi. #Haluin hanggang kuminis. #Isalin ang nalutong sangkap sa isang pastry bag. #Mag-korte sa baking sheets ng mga pahabang hugis, 2" ang haba. #Lagyan ng distansya sa pagitan ng bawat isa. #Isalang sa oven hanggang umalsa. #Ibaba ang init ng oven sa 300°F at hayaan pang matuyo ang loob ng mga pastry at maging malutong ang labas nita. #Tanggalin sa baking sheets at palamigin. #Ihanda ang Vanilla Cream Filling: Paghaluin ang asukal, cornstarch at asin sa kaserola. #Ihalo ang gatas at pula ng itlog. #Lutuin sa mahinang apoy hanggang lumapot. #Haluin para hindi dumikit. #Ihalo ang mantikilya at vanilla. #Palamigin. #Ihanda ang Chocolate Glaze: Tunawin ang cocoa at mantikilya sa isang maliit na kaserola. #Alisin sa apoy at idagdag ang asukal at vanilla. #Kung masyadong malapot ay magdagdag ng bunting gatas. #Haluing maigi. #Hiwaan sa gilid ang mga nalutong pastry. #Palamanan ng cream filling. #Paibabawan ng hinandang glaze. #Isantabi hanggang matuyo ang glaze. [[Category: Panghimagas]] ibiu91cn4p3z667gg53hqwggguds9nu 100 2696 28082 6260 2021-05-03T01:02:22Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Vegetable Chowder]] sa [[Pagluluto:Vegetable Chowder]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¼ || tasa || mantikilya |- |1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- |2 || tasa || tinadtad na kamatis (banlian, balatan at tanggalan ng buto bago tadtarin) |- |1 || tasa || hiniwang okra |- |8 || tasa || cream soup |- |1 || tasa || hiniwang pakuwadradong siling berde |- |¼ || kutsarita || paprika |- |1 || kutsarita || brown sugar |- |1 || tasa || cream |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang mantikilya sa kaserola at igisa ang sibuyas hanggang lumambot. #Isama ang kamatis at okra. #Sangkutsahin. #Ibuhos ang sabaw at pakuluin. #Hinaan ang apoy. #Idagdag ang siling berde, paprika at brown sugar. #Lutuin pa ng 5 minuto bago ihalo ang cream. #Huwag hayaang kumulo. #Timplahan ayon sa panlasa. [[Category: Sopas]] l0c3d4pyzkgdsyx3e098bvrht7f53sm 100 2697 27981 6261 2021-05-02T14:17:07Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pork Knuckles with Sauerkraut]] sa [[Pagluluto:Pork Knuckles with Sauerkraut]]: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || piraso || pata ng baboy |- |1 || galon || tubig |- |1 || piraso || malaking sibuyas, inapat |- |1 || piraso || carrot, tinadtad |- |2 || tangkay || celery, hiniwa |- |1 || dahon || laurel |- |1 || kutsarita || pamintang buo |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsara || mantika |- |¼ || tasa || hiniwang bacon |- |1 || piraso || sibuyas, hiniwa |- |1 || lata || sauerkraut, pinatulo |- |1 || kutsarita || suka |- |¼ || kutsarita || caraway seeds |- |1 || kutsarita || juniper berries |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ilaga ang pata sa tubig kasama ng sibuyas, carrots, celery, laurel, pamintang buo at asin. #Lutuin hanggang lumambot. #Alisin ang pata. #Sa ibang kaserola, painitin ang mantika at igisa ang bacon at hiniwang sibuyas. #Sangkutsahin. #Isama ang sauerkraut, suka, caraway seeds, at juniper berries. #Timplahan. #Magdagdag ng kaunting sabaw galing sa pinaglagaan ng pata. #Isama ang pata at lutuin sa mahinang apoy ng 10 minuto. [[Category: Luto sa baboy]] lq5qqreyoenhy2qalqap2fyfu9iladi 100 2698 27721 23795 2021-05-02T03:19:03Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Fish Steak]] sa [[Pagluluto:Fish Steak]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || hiwa || isda (100 grams bawat isa) |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |½ || kutsarita || paprika |- |1 || kutsara || katas ng lemon |- |1 || tasa || harina |- |} ==Paraan ng pagluto== #Timplahan ang mga isda ng asin, paminta, paprika at katas ng lemon. #Itabi ng ilang minuto. #Tuyuin bago ipagulong sa arina. #Prituhin sa kaunting mantika. [[Category: Luto sa isda]] [[Category: Almusal]] 925tozo8esnqln62od9o4a4t1xirjpm 100 2699 27596 6265 2021-05-02T02:10:24Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Beef Consomme]] sa [[Pagluluto:Beef Consomme]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || giniling na baka |- |3 || || puti ng itlog |- |¼ || tasa || tomato paste |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |½ || tasa || tinadtad na celery |- |½ || tasa || tinadtad na carrots |- |¼ || tasa || tinadtad na leeks |- |1 || dahon || laurel |- |½ || kutsara || dinurog na pamintang buo |- |½ || kutsara || tinadtad na dahon ng basil |- |½ || kutsara || tinadtad na oregano |- |½ || kutsarita || asin |- |12 || tasa || sabaw ng baka |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang mangkok, paghaluin ang giniling, puti ng itlog, tomato paste, sihuyas, celery, carrots, leeks, laurel, paminta, basil, oregano at asin. #Isalin sa kaserola kasama ng sabaw ng baka. #Haluin hanggang kumulo. #Hinaan ang apoy at isalang ng 2-3 minuto ng hindi hinahalo. #Alisin sa apoy at palamigin. #Salain sa katsa. #Isalin sa malinis na kaserola at pakuluin uli. #Timplahan ayon sa panlasa. #Lutuin pa ng 5 minuto. [[Category: Luto sa baka]] [[Category: Sopas]] ak5svso6kz9xj25lvwmd5bnqgoplvem 0 2700 6266 2008-11-09T23:22:59Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Beef Consomme]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Beef Consomme]] pru7704tzt7l8cfe48q4vlyh5zw092h 100 2701 27629 6267 2021-05-02T02:31:52Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Brunswick Stew]] sa [[Pagluluto:Brunswick Stew]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ½ || kilo || manok, hiniwang katamtaman ang laki |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |¼ || tasa || mantika |- |½ || tasa || hiniwang sibuyas |- |1 || kilo ||kamatis (banlian, balatan, tanggalan ng buto at tadtarin) |- |1 || kutsara || Worcestershire sauce |- |1 ½ || tasa || chicken veloute |- |¼ || tasa || white wine |- |½ || tasa || de-latang mais |- |1 || tasa || lutong lima beans |- |½ || tasa || hiniwang pakuwadradong siling berde |- |¼ || kutsarita || cayenne pepper |- |} ==Paraan ng pagluto== #Timplahan ang manok ng asin at paminta. #Painitin ang kalahati ng mantika at papulahin ang manok. #Itabi. #Sa isang kaserola, painitin ang natitirang mantika at igisa ang sibuyas. #Isama ang kamatis at sangkutsahin. #Ihalo ang Worcestershire sauce, chicken veloute, manok at white wine. #Timplahan at hayaang maluto ng 30 minuto o hanggang lumambot ang manok. #Idagdag ang mais, lima beans, siling berde at cayenne. #Lutuin pa ng 15 minuto. [[Category: Luto sa manok]] dxcxu68hsbchkckntnc0q7nr77p1d3k 100 2702 27654 14606 2021-05-02T02:44:35Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Cheesecake]] sa [[Pagluluto:Cheesecake]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Crust=== {| class="wikitable" |- |2 ½ || tasa || dinurog na graham crackers |- |4 || kutsara || asukal |- |¾ || tasa || tinunaw na mantikilya |- |} ===Filling=== {| class="wikitable" |- |1 ½ || tasa || cream cheese, pinalambot |- |½ || tasa || asukal |- |¼ || kutsarita || vanilla |- |2 || piraso || itlog |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang oven sa 350°F. #Maghanda ng 8-inch na pie plate. #Paghaluin ang graham crackers, asukal, at mantikilya. #Isalin ito sa pie plate at idiin sa ilalim at gilid ng pan para maging crust. #Itabi. #Sa hiwalay na mangkok, batihin ang cream cheese hanggang lumambot bago ihalo ang asukal, vanilla, at mga itlog. #Batihin hanggang pino. #Isalin sa pie plate na may crust. #Lutuin sa oven ng mga 25 minuto hanggang mabuo. #Palamigin bago hiwain. [[Kategorya:Panghimagas]] [[fr:Livre de cuisine/Cheesecake]] [[sv:Kokboken/Recept/Cheesecake]] 27acxgtgs6rh2arwemar53sjohav5ux 100 2703 27690 6269 2021-05-02T02:57:52Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Cream of Beets Soup]] sa [[Pagluluto:Cream of Beets Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ½ || tasa || hiniwang pakuwadradong nilagang beets |- |4 || tasa || gatas |- |5 || tasa || sabaw ng manok |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |- |½ || tasa || white roux |- |1 || tasa || cream |- |½ || tasa || tinadtad na parsley |- |} ==Paraan ng pagluto== #Gilingin ang beets sa food processor o blender hanggang pumino. #Itabi. #Isalin ang gatas at sabaw sa isang kaserola. #Pakuluin at ihalo ang giniling na beets. #Hinaan ang apoy at timplahan ayon sa panlasa. #Palaputin ng kaunting white roux. #Lutuin pa ng 10 minuto sa mahinang apoy. #Isama ang cream at tanggalin na sa apoy. #Paibabawan ng parsley. [[Category: Sopas]] [[Category: Luto sa baka]] q0d79f34fplbbg5lzz50frhp0w5y75y 100 2704 27916 6270 2021-05-02T11:55:42Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Peppered Steak with Mushroom Sauce]] sa [[Pagluluto:Peppered Steak with Mushroom Sauce]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || kilo || lomo ng baka, hiniwang pang-steak |- | ½ || kutsarita || asin |- |2 || kutsara || tinadtad na bawang |- |½ || kutsarita || paprika |- |6 || kutsara || dinurog na pamintang buo |- |¼ || tasa || mantika |- |6 || kutsara || mantikilya |- |½ || tasa || hiniwang sibuyas |- |½ || tasa || hiniwang mushrooms |- |6 || jigger || red wine |- |½ || tasa || thyme |- |3 || tasa || brown sauce |- |} ==Paraan ng pagluto== #Timplahan ng asin ang baka. #Pahiran ng bawang at paprika. #Ilagay ang pamintang durog sa isang pinggan. #Ipagulong dito ang mga hiniwang karne. #Magpainit ng kaunting mantika sa kawali at iluto dito ang steak ayon sa nais na pagkaluto. #Maari ring ihawin ang steaks sa baga. #Painitin ang mantikilya sa kawali at igisa ang sibuyas at mushrooms. #Sangkutsahin. #Isama ang red wine at thyme. #Pakuluin ng 2 minuto bago isama ang brown sauce. #Lutuin pa ng ilang minuto bago ibuhos sa ibabaw ng nalutong steaks. [[Category: Luto sa baka]] k5g07g6zu5uojqfhxfoyod4hcfm0b0w 100 2705 27694 6271 2021-05-02T03:01:04Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Creamed Peas]] sa [[Pagluluto:Creamed Peas]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kutsara || mantikilya |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |½ || kilo || sariwang gisantes |- |½ || tasa || bechamel sauce |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |- |¼ || tasa || cream |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang mantikilya at igisa ang sibuyas hanggang lumambot. #Isama ang gisantes at bechamel sauce. #Timplahan ayon sa panlasa. #Idagdag ang cream. #Painitin ng bahagya bago ihain. [[Category: Luto sa gulay]] oxvvxsrp5k93velfvr6djup6z83mkqk 100 2706 27955 6275 2021-05-02T13:09:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Shrimp Scramble]] sa [[Pagluluto:Shrimp Scramble]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |4 || piraso || itlog |- |2 || kutsara || gatas |- |½ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || pamintang puti |- |1 ½ || tasa || binalatang lutong hipon |- |¼ || tasa || mantikilya |- |} ==Paraan ng pagluto== #Batihin ang mga itlog kasama ng gatas, asin at paminta. #Ihalo ang hipon. #Magpainit ng kaunting mantikilya sa kawali. #Lutuin ang binating itlog at hipon hanggang mabuo. #Ihain kasama ng tinustang tinapay. [[Category: Almusal]] omnyy0zd15tf9a29itpxdy91lces4sy 100 2707 27990 6273 2021-05-03T00:13:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pumpkin Curry Soup]] sa [[Pagluluto:Pumpkin Curry Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 ½ || tasa || sabaw ng manok |- |2 ½ || tasa || gatas |- |1 || tasa || hiniwang pakuwadradong kalabasa |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || pamintang puti |- |½ || kutsarita || curry powder |- |½ || tasa || gata |- |½ || kutsara || tinadtad na sibuyas na mura |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa kaserola, ilagay ang sabaw ng manok at gatas. # Isama ang kalabasa at pakuluin. # Hinaan ang apoy at lutuin hanggang lumambot ang kalabasa. # Gilingin sa food processor o blender hanggang pumino. # Ibalik sa kaserola at pakuluin. # Timplahan. # Isama ang curry powder at gata. # Lutuin sa mahinang apoy ng 10 minuto # Kung kinakailangan, palaputin ng tinunaw na cornstarch. # Paibabawan ng sibuyas na mura. [[Category: Sopas]] 8l5xtm4rwwq28sig0hhatsvqyb1x8c0 100 2708 28073 6274 2021-05-03T00:59:53Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tripe Ala Mode Caen]] sa [[Pagluluto:Tripe Ala Mode Caen]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ¼ || tasa || olive oil |- |1 ¼ || tasa || tinadtad na bawang |- |1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- |½ || kilo || kamatis ( banlian, balatan, tanggalan ng buto at hiwaing pakuwadrado) |- | ¼ || tasa || tomato paste |- |½ || tasa || white wine |- |1 || tasa || sabaw ng baka |- |1 || dahon || laurel |- |2 || piraso || siling haba, tinadtad |- |1 || kutsara || tinadtad na sariwang basil |- |1 || kutsara || tinadtad na sariwang oregano |- |1 || kutsara || asukal |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |1 || kilo || goto (nilinis, pinalambot at hiniwang pakuwadrado) |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang mantika at igisa ang bawang at sibuyas. #Ihalo ang kamatis at lutuin ng ilang minuto. #Isama ang tomato paste. #Lutuin ng 2 minuto. #Ihalo ang white wine, sabaw, laurel, sili, basil, oregano, asukal, asin at paminta. #Isama ang gotong pinalambot. #Lutuin sa mahinang apoy ng 10 minuto. [[Category: Luto sa baka]] ekay0kxstlt6n50j69hq7d6kh8zcyue 100 2709 27925 6276 2021-05-02T12:10:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Risotto]] sa [[Pagluluto:Risotto]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¼ || tasa || mantikilya |- |1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- |2 || tasa || bigas na Arborio |- |4 || tasa || sabaw ng manok |- |½ || tasa || white wine |- |1 || tasa || gatas |- |½ || tasa || cream |- |1 || tasa || ginadgad na keso |- |¼ || tasa || saffron |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |¼ || tasa || nutmeg |- |} ==Paraan ng pagluto== #Sa isang kaserola, painitin ang mantikilya at igisa ang sibuyas hanggang lumambot. #Idagdag ang bigas at haluin hanggang mabalutan ng mantika. #Ibuhos ang sabaw ng manok, white wine, gatas at cream. #Timplahan ng keso, saffron, asin, paminta at nutmeg. #Haluin hanggang kumulo. #Hinaan ang apoy, takpan at lutuin ng 20-30 minuto o hanggang maluto ang bigas at matuyuan ng sabaw. #Maari ring ipagpatuloy ang pagluluto sa oven na pinainit sa 400°F. [[Category: Merienda]] 3hoqv523r6n77fvjescpuo69h8jwfjf 100 2710 27674 6277 2021-05-02T02:52:57Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chocolate Bavarois]] sa [[Pagluluto:Chocolate Bavarois]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || kutsara || unflavored gelatin |- |1 ¼ ||tasa || tubig |- |1 || tasa || gatas ebaporada |- |3 || piraso || itlog, hiniwalay ang pula sa puti |- |¾ || tasa || asukal |- |¼ || tasa || chocolate sauce o syrup |- |1 || kutsarita || vanilla |- |½ || tasa || whipped cream |- |} ==Paraan ng pagluto== #Tunawin ang gelatin sa ¼ na tasang tubig. #Ihalo ang natitirang tubig sa gatas at painitin ng hindi pinakukulo. #Sa mangkok, batihin ang pula ng itlog kasama ng asukal. #Ihalo ang pinainit na gatas. #Lutuin hanggang lumapot, habang tuloy-tuloy na hinahalo. #Alisin sa apoy at ihalo ang tinunaw na gelatin. #Ipatong ang mangkok sa kaserolang may yelo para madali itong mapalamig. #Paglamig ay lalapot ang nalutong sangkap. #Ihalo ang chocolate sauce at vanilla. #Sa ibang mangkok, batihin ang puti ng itlog hanggang stiff peaks stage. #Dahan-dahang ihalo sa chocolate mixture. #Isama ang whipped cream. #Isalin sa hulmahan at palamigin sa repridyerator hanggang mabuo. #Tanggalin sa hulmahan at ihain. [[Category: Panghimagas]] 4vbx64xyjoevn4knclnkl88tgngjgh0 100 2711 27874 23675 2021-05-02T08:36:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Miso Soup]] sa [[Pagluluto:Miso Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |5 || tasa || sabaw ng manok |- |1 ⅓ || tasa || hiniwang pakuwadradong nilagang laman ng manok |- |200 || gramo || tofu, hiniwang pakuwadrado |- |1 || tasa || miso |- |¼ || tasa || asukal |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || tasa || hiniwang sibuyas |- | || ||watercress |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ilagay ang sabaw ng manok sa kaserola at pakuluin. #Idagdag ang nilagang manok at lutuin sa mahinang apoy ng 5 minuto. #Kumuha ng isang tasa ng mainit na sabaw at ihalo sa miso kasama ng asukal. #Ibalik sa kaserola kasama ng sabaw. #Isama ang tofu. #Timplahan ayon sa panlasa. [[Category: Sopas]] 11urm4454vn62u49m9u6gxnxhwqduo5 100 2712 27987 6279 2021-05-02T14:20:48Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pork Teriyaki]] sa [[Pagluluto:Pork Teriyaki]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || toyo |- |1 || tasa || tubig o malamig na sabaw ng manok |- |¼ || tasa || mirin o sake |- |½ || tasa || asukal |- |2 || kutsara || ginadgad na luya |- |10 || hiwa || lomo ng baboy |- |} ==Paraan ng pagluto== #Paghaluin ang toyo, tubig, mirin, asukal at luya. #Iayos ang karne sa isang baking pan. #Ibuhos ang pinaghalong sangkap sa ibabaw ng karne. #Hayaang nakababad ng ilang oras para maglasa. #Baligtarin ang karne para mababad ng husto. #Lutuin sa kaunting mantika hanggang lumambot. [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Lutuing Hapon]] gvfglhgdt8mxc6yvgcbx25evf6orcn0 14 2713 6286 6280 2008-11-10T04:27:54Z Urbano 159 wikitext text/x-wiki [[Category: Luto|Hapon]] s01qi2r9e9az5hcqkfqx6gr0fbyrzln 100 2714 27727 6299 2021-05-02T03:24:20Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Fruit Compote]] sa [[Pagluluto:Fruit Compote]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || piraso || mansanas, hiniwang pakuwadrado |- |¼ || piraso || sariwang pinya, hiniwang pakuwadrado |- |1 || piraso || maliit na melon, hiniwang pakuwadrado |- |½ || piraso || maliit na pakwan, hiniwang pakuwadrado |- |1 || piraso || orange, binalatan at niliha |- |1 || piraso || mangga, hiniwang pakuwadrado |- |1 || piraso || maliit na honeydew, hiniwang pakuwadrado |- |2 || tasa || arnibal |- |¼ || tasa || katas ng lemon |- |} ==Paraan ng paghalo== #Paghaluin lahat ng mga prutas. #Isama ang arnibal at katas ng lemon. #Haluin at palamigin bago ihain. [[Category: Merienda]] n9vwl8lsl9ukw1ol08sfd4ajqwtzitm 100 2715 27725 6300 2021-05-02T03:22:28Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[French Toast with Syrup]] sa [[Pagluluto:French Toast with Syrup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |4 || piraso || itlog |- |1 || tasa || gatas |- |½ || kutsarita || asin |- |¼ || tasa || mantikilya |- |12 || hiwa || tinapay |- |¼ || tasa || syrup |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang isang non-stick pan. #Batihin ang mga itlog kasama ng gatas at asin. #Pahiran ng kaunting mantikilya ang mainit na kawali. #Isa-isang ilubog ang mga tinapay sa binating itlog. #Prituhin sa kawali hanggang lumutong at pumula. #Ihaing may kasamang syrup. [[Category: Almusal]] 4jrjt4u5ctsij6odrfh0rnxurfzeniv 0 2716 6301 2008-11-10T04:51:10Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[French Toast with Syrup]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[French Toast with Syrup]] 7m1a1slx0xcz9n0za979j0hhoiuo9zt 100 2720 28081 6326 2021-05-03T01:02:10Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Vegetable Au Gratin]] sa [[Pagluluto:Vegetable Au Gratin]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || cauliflower, nilinis at hiniwa |- | 2 || tasa || tubig na may |- | ¼ || kutsarita || asin |- |1 || tasa || bechamel sauce |- |½ || tasa || ginadgad na keso |- |} ==Paraan ng pagluto== # Banlian ang cauliflower sa tubig na may asin. #Ilipat sa isang baking pan na pinahiran ng mantikilya. # Painitin ang bechamel sauce. # Ihalo ang kalahati ng keso. # Ibuhos sa ibabaw ng cauliflower. # Budburan ng natitirang keso. # Ipasok sa oven at lutuin hanggang matunaw ang keso at medyo pumula ang ibabaw. [[Category: Luto sa gulay]] 7x0gddffnxuuhoc9uqtucy34zxm0hzh 100 2721 27746 6327 2021-05-02T03:33:44Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Gingerbread Cookies]] sa [[Pagluluto:Gingerbread Cookies]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || molasses, itim |- |¼ || tasa || pulang asukal |- |¼ || tasa || puting asukal |- |2 || kutsarita || luya, pinatuyo at giniling |- |2 || kutsarita || cinnamon |- |1 || kutsarita || baking soda |- |¼ || lb || unsalted butter |- |1 || buo ||itlog |- |3 || tasa || arina |- |} ===Sangkap para sa icing=== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || puting asukal |- |1 || || itlog, inalisan ng pula |- |¼ || kutsarita || katas ng lemon |- |} ==Paraan ng pagluto== # Pagsama-samahin sa kaldero ang molasses, pulang asukal, puting asukal, luya, at cinnamon at isalang sa may katamtamang init na apoy. # Kapag natunaw na ang asukal, ilagay ang baking soda. # Ipagpatuloy ang pagluluto sa katamtamang init hanggang magkaroon ng maliliit na bula ang niluluto. # Sa isang malaking lalagyan, paghaluin ang nilutong molasses at ang butter. # Haluin hanggang matunaw ang butter. # Dahan-dahang ihalo ang itlog. # Gumamit ng hand mixer at ihalo ang 1 tasa ng arina para maging masa. # Painitin ang oven hanggang 325°F. # Takpan ang gagamiting lutuang baking sheets ng parchment paper. # Lagyan ng arina ang mesa para sa masa ng ginger bread na may kapal na ¼ pulgada. # Gumamit ng hulmahan ng cookies para sa gustong korte. # Ilagay sa tinakpang baking sheets. # Ipasok sa oven at lutuin ng 15 hanggang 20 minuto o hanggang ang mga cookies ay may katamtamang tigas na. # Alisin ang cookies sa oven at hayaan ng 3 minuto sa baking sheets saka alisin at ilagay para palamigin sa wire racks. # Dekorasyunan ng icing. ===Para sa icing=== # Haluin ang asukal, puti ng itlog, at katas ng lemon. # Batihing mabuti hanggang kumapal ang icing. *Ang lutuan ay para sa 12 cookies. Kung may magagamit na double boiler gamitin ito para maihalo ang molasses sa asukal na pula, asukal, at cinnamon. [[Category: Panghimagas]] qgf93bb2kg7n3m427pdb0htfialryyj 100 2722 27587 6328 2021-05-02T02:00:59Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Baked Ziti]] sa [[Pagluluto:Baked Ziti]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || kutsara || olive oil |- |2 || kutsara || sibuyas, hiniwa nang pino |- |2 || butil || bawang, dinikdik |- |1 || piraso || carrot, hiniwa nang pakuwadrado |- | 4 || tali || maanghang na Italian sausage (o matamis kung gusto) |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- | 1 || kutsarita || oreganong tuyo |- | ¼ || tasa || sariwang parsley, hiniwa nang maliliit |- | ½ || tasa || red wine |- | 14 || onsa || kamatis, hiniwa nang maliliit |- | ¼ || kilo || Ziti pasta |- | 1½ || tasa || tuyong Mozzarella o Fontina Cheese, hiniwa nang pakwadrado |- |3 || onsa || Parmesan cheese, bagong kudkod |- |3 || || binating itlog |} ==Paraan ng pagluto== # Hiwain ng ½ pulgada pabilog ang sausage. # Lutuing mabuti. # Hanguin at itabi. # Igisa ang mga gulay hanggang lumambot. # Idagdag ang mga gulay hanggang lumambot. # Idagdag ang alak at lutuin hanggang halos matuyo na ito. # Idagdag ang kamatis, asin, paminta, oregano, parsley, at sausage. # Paigahin ng 60 minuto hanggang lumampot. # Samantala, lutuin ang pasta hanggang maging al dente. # Salain ang pasta, ilagay ang pasta, at haluing mabuti. # Sa isang lalagyang ovenproof na pinahiran ng butter, maglagay ng ⅓ ng pasta, at budburan ng mozzarella o fontina cheese. # Ilagay muli sa ibabaw ang natitira pang pasta saka budburan ng cheese. # Ibuhos sa ibabaw ng pasta ang binating itlog saka budburan ng parmesan cheese. # Lutuin sa oven na pinainit hanggang 400°F. # Palamigin ng 5 minuto bago ihain. [[Category: Lutuing Italyano]] [[Category: Luto sa noodles]] ezchde39igwnhp8if05p54hbrkwxniw 14 2723 6329 2008-11-17T21:24:46Z Urbano 159 Bagong pahina: [[Category: Luto|Italyano]] wikitext text/x-wiki [[Category: Luto|Italyano]] 1f5nc0jq8ehylmq2cb6va0y0e7xr85q 100 2724 28021 6330 2021-05-03T00:31:53Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tagliata]] sa [[Pagluluto:Tagliata]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |4 || katamtamang laki || steak na may 1½ pulgada ang kapal (T-bone o New York strip) |- |3 || kutsara || olive oil |- |2 || bungkos || sariwang arugula, hinugasan at pinatuyo |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || pamintang durog |- |} ==Paraan ng pagluto== # Pahiran ang steak ng olive oil at budburan ng paminta. # Ihawin ng mga 4 minuto ang bawat pisngi o hanggang maluto. # Hiwain ang steak ng mga ½ pulgada bawat piraso. # Ihain kasama ng arugula. #I-drizzle ng marami-raming olive oil at wisikan ng asin. [[Category: Lutuing Italyano]] [[Category: Luto sa baka]] dhsn98ohddm33aw9qzwo8yw1flssxct 14 2725 6331 2008-11-17T21:27:15Z Urbano 159 Bagong pahina: [[Category: Luto|Malay]] wikitext text/x-wiki [[Category: Luto|Malay]] elaf4ol5mf4ant7crqdjdnuhfp5rg8m 100 2726 28012 10775 2021-05-03T00:25:41Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sambal]] sa [[Pagluluto:Sambal]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki Ito ay inihahain bilang sawsawan o ''dip'' para sa mga gulay tulad ng sarivvang repolyo, bitsuelas, at pipino. ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |5 || piraso || sariwang sili (jalapeño/cayenne peppers) |- |1 || kutsarita || shrimp paste |- |¼ || kutsarita || asin |- |1 || kutsara || lime juice |- |} ==Paraan ng pagluto== # Pagsama-samahin ang lahat ng sangkap sa isang blender o food processor at tadtarin hanggang pino. # Ilagay sa plastic container at itago sa refrigerator. # Gamitin kung kailangan. [[Category: Lutuing Malay]] hh8pld73la99q453qif0a60lvdm22il 100 2727 27924 8906 2021-05-02T12:09:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Roast Chicken with Mango Sauce]] sa [[Pagluluto:Roast Chicken with Mango Sauce]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 ½ || kilo || buong manok |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- | ½ || kutsara || rosemary |- | ¼ || tasa || asukal |- | 1 || kutsara || mantikilya |- | 2 || kutsara || suka |- | 1 || jigger || brandy |- | 1 || tasa || brown sauce |- | ½ || tasa || mango juice |- | ¼ || tasa || mango puree |- | ¼ || tasa || ginadgad na balat ng kalahating lemon |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang oven sa 400°F. # Budburan ang manok ng asin, paminta at rosemary. # Iluto sa oven ng 45 minuto o hanggang lumambot. # Sa isang kaserola, arnibalin ang asukal. # Isama ang mantikilya, suka, brandy, brown sauce, mango juice, mango puree at balat ng lemon. # Pakuluin. # Hinaan ang apoy at lutuin pa ng 15 minuto o hanggang lumapot-lapot ang sarsa. # Hiwain ang manok sa katamtamang laki at ihain kasama ng sarsa. [[Category: Luto sa manok]] 4tako1snmvtz8y904isdnjmm34d0ygv 100 2728 28003 6334 2021-05-03T00:21:45Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Potato Croquettes]] sa [[Pagluluto:Potato Croquettes]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || kilo || patatas (nilaga, tinalupan at niligis) |- | 2 || kutsara || pinalambot na mantikilya |- | 3 || || pula ng itlog |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- | 1 || tasa || arina |- | 2 || buo || itlog, binati |- | 1 || tasa || breadcrumbs |- |} ==Paraan ng pagluto== #Paghaluin ang niligis na patatas, mantikilya at pula ng itlog. #Timplahan ng asin at paminta. #Kortehing habilog, mga 3" ang haba. #Palamigin sandali sa repridyerator. #Pabalutan ng arina at igulong sa binating itlog. #Pabalutan ng breadcrumbs. #Palamigin uli para kumapit ang breadcrumbs. #Magpainit ng mantika at prituhin ang kroketas hanggang Pumula. #Patuluin ang sobrang mantika bago ihain. [[Category: Prinito]] ovk4y46nr89tq0u79c0nwdudqqnt6f3 100 2729 27964 6335 2021-05-02T13:21:13Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sopa de Ajo]] sa [[Pagluluto:Sopa de Ajo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |8 || tasa || [[Beef Consomme|beef consomme]] |- |2 || hiwa || French bread, hiniwang pakuwadrado |- |1 || kutsara || olive oil |- |1 || tasa || tinadtad na bawang |- |½ || kutsarita || Spanish paprika |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- | 6 || || pula ng itlog |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pakuluin ang consomme at ihalo ang French bread. #Batihing maigi ng wire whisk para lumapot. #Sa isang kawali, igisa ang bawang sa olive oil hanggang pumula. #Ihalo sa consomme. #Timplahan ng paprika, asin at paminta. #Magsalin ng mainit na sabaw sa mga ovenproof na mangkok. #Maghulog ng isang pula ng itlog sa bawat mangkok. #Isalang sa mainit na oven ng 3 minuto. #Ihain kaagad. [[Category: Sopas]] tsdj5o60yp0fzq6ysthih1013g6cicw 100 2730 27980 6336 2021-05-02T14:10:03Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pork Goulash]] sa [[Pagluluto:Pork Goulash]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ½ || kilo || karne ng baboy, hiniwang pakuwadrado |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- | ¼ || tasa || mantika |- | ¼ || tasa || clarified butter |- | 1 || kutsara || tinadtad na bawang |- | 1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- | ¼ || tasa || tomato paste |- | 1 || kutsara || Hungarian paprika |- | 2 || tasa || brown sauce |- | ½ || tasa || brown stock |- |10 || piraso || patatas, hiniwang pakuwadrado |- |10 || piraso || carrots, hiniwang pakuwadrado |- | ¼ || tasa || ginadgad na balat ng lemon |- | 1 || kutsarita || mantikilya, hinalo sa |- | 1 || kutsarita || caraway seeds |} ==Paraan ng pagluto== #Timplahan ang karne ng asin, paminta at paprika. #Papulahin sa mainit na mantika. #Isantabi sa pinggan. #Idagdag ang clarified butter sa kaserola at papulahin ang bawang. #Isama ang sibuyas, tomato paste at paprika. #Sangkutsahin. #Ihalo ang brown sauce, brown stock at ang tinabing karne. #Pakuluin. #Hinaan ang apoy, timplahan at lutuin pa ng 45 minuto o hanggang lumambot ng husto ang karne. #Ihalo ang patatas at carrots. #Lutuin hanggang lumambot. #Bago ihain, ihalo ang balat ng lemon at ang pinaghalong mantikilya at caraway seeds. [[Category: Luto sa baboy]] 3ln1z0dj4skylvubvs8ppk54g6z9t0t 100 2731 27728 6337 2021-05-02T03:24:33Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Fruit Meringue]] sa [[Pagluluto:Fruit Meringue]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 ½ || tasa || asukal |- | ½ || tasa || tubig |- | ½ || tasa || puti ng itlog |- | 1 || kutsarita || cream of tartar |- | 1 || lata || pinatamis na cream |- | 1 || maliit na lata || fruit cocktail |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang oven sa init na 250°F. # Pahiran ng shortening ang dalawang baking sheets at takpan ng wax paper. #Itabi. #Sa isang maliit na kaserola, pakuluin ang asukal at tubig hanggang malapot na malapot. #Sa hiwalay na mangkok, batihin ng mixer and puti ng itlog at cream of tartar hanggang soft peaks stage. #Maingat na ibuhos ang mainit na syrup habang tuloy-tuloy na binabati hanggang stiff peaks stage. #Maghulog ng tig-iisang kutsarang merengge sa hinandang baking pan. #Marahang idiin ang kutsara sa gitna ng merengge para lumalim ang gitna nito. # Lutuin sa oven hanggang matuyo at lumutong. # Palamigin. # Lagyan ng pinatamis na cream ang gitna ng merengge at palamutian ng mga hiniwang prutas. [[Category: Merienda]] 9d2iw0gzhrkmw872xvq8itznnu1jnbp 100 2732 27922 6338 2021-05-02T12:05:11Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Potage Crecy]] sa [[Pagluluto:Potage Crecy]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kutsara || mantikilya |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |½ || kilo || carrot, hiniwang pakuwadrado |- | 2 || tasa || sabaw ng manok |- | ½ || kutsarita || asukal |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- | 4 || tasa || gatas |- | ¼ || tasa || tinadlad na parsley |- | ¼ || tasa || whipped cream |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantikilya at igisa ang sibuyas hanggang lumambot. # Isama ang carrots at sabaw. # Pakuluin at pagkatapos ay hinaan ang apoy at hayaang lumambot ang carrot. # Timplahan ng asukal, asin at paminta. # Palamigin. # Gilingin sa blender hanggang pumino. # Isalin sa ibang kaserola at pakuluin uli. # Idagdag ang gatas at lutuin pa ng 5 minuto. # Paibabawan ng parsley at cream. [[Category: Sopas]] 3cjyodtf5r89o1myf2ppz2env5vyas3 100 2733 27873 6339 2021-05-02T08:36:21Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ox Tongue Fricassee]] sa [[Pagluluto:Ox Tongue Fricassee]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |8 || tasa || tubig |- |¾ || kilo || dila (binanlian at tinanggalan ng balat) |- |½ || tasa || tinadlad na sibuyas |- |½ || tasa || tinadtad na carrots |- |½ || tasa || tinadlad na celery |- |¼ || tasa || tinadlad na leeks |- |1 || dahon || laurel |- |½ || kutsara || pamintang buo, dinurog |- | ½ || kutsara || asin |- | ¼ || tasa || white wine |- | ¼ || tasa || white roux |- | ¾ || tasa || sibuyas Tagalog |- | ½ || tasa || button mushrooms, inapat |- | ½ || tasa || cream |} ==Paraan ng pagluto== #Pakuluin ang tubig at idagdag ang dila, sibuyas, carrots, celery, leeks, laurel, paminta at asin. #Hinaan ang apoy at isalang ng 2-3 oras o hanggang lumambot ang dila. #Alisin ang nabubuong scum sa ibabaw ng sabaw. #Ahunin ang pinalambot na dila at salain ang sabaw. #Isama ang white wine sa sabaw. #Pakuluin at pagkatapos ay palaputin ng white roux. #Hiwain ang dila ng pakuwadrado at isama sa sarsa. #Isama rin ang sibuyas tagalog at mushrooms. #Timplahan. #Ihalo ang cream at lutuin pa ng 5 minuto. #Paibabawan ng parsley. #Sa pagluto ng dila, ibabad ang dila sa malamig na tubig magdamag. #Hanguin at tuyuin. #Ilagay sa kaserolang may malamig na tubig. #Pakuluin at pagkatapos ay hinaan ang apoy at lutuin pa ng 2 ½ hanggang 3 oras o hanggang lumambot. [[Category: Luto sa baka]] 75xrluqq8tmbdn6mlt5s0ngll8zpin9 100 2734 27583 6340 2021-05-02T01:58:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Baked Apple]] sa [[Pagluluto:Baked Apple]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |4 || malalaking || mansanas |- |¼ || tasa || brown sugar |- |1 || kutsarita || cinnamon |- |2 || kutsara || tinadtad na walnuts |- |1 || kutsara || mantikilya |- |¾ || tasa|| kumukulong tubig |- |2 || kutsara || asukal |- |} ==Paraan ng pagluto== # Tanggalin ang gitna ng mga mansanas ng hindi ito binibiyak. # Iayos ang mga ito sa isang baking pan. # Paghaluin ang brown sugar, cinnamon at nuts. # Ibuhos sa gitna ng mga mansanas. # Patakan ng mantikilya ang mga ibabaw. # Ibuhos ang tubig at asukal. # Isalang sa oven na pinainit sa 375°F ng 30 minuto o hanggang maluto ang mansanas. #Pahiran ang mga mansanas ng arnibal habang niluluto. #Ihaing malamig o mainit. [[Category: Panghimagas]] o5nyjpsyjfe791mt7xxqnkk8dw8n47m 100 2735 27891 6341 2021-05-02T09:51:15Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Onion and Tomato Omelette]] sa [[Pagluluto:Onion and Tomato Omelette]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 || kutsara || mantikilya |- | ⅓ || tasa || hiniwang sibuyas |- | ⅓ || tasa || hiniwang kamatis |- | 2 || kutsara || gatas |- | 6 || piraso || itlog, binati |- | ¼ || kutsarita || asin |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang non-stick na kawali, magpainit ng mantikilya at igisa ang sibuyas at kamatis. # Batihin ang itlog at gatas. # Idagdag sa kawali. # Haluin habang niluluto. # Timplahan. # Kapag nabuo na, itulak sa isang gilid at tiklupin ang itlog para maging omelette. # Lutuin pa ng ilang minuto. [[Category: Almusal]] me0mcbbcx4ftxmljx7vr1tsycqwvk9q 14 2736 6342 2008-11-17T21:49:01Z Urbano 159 Bagong pahina: [[Category: Luto|Pranses]] wikitext text/x-wiki [[Category: Luto|Pranses]] 0hh94415y27o8mei7hs5w0qgkcfrfia 100 2737 27935 15725 2021-05-02T12:17:54Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ratatouille]] sa [[Pagluluto:Ratatouille]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¼ || tasa || olive oil |- |1 || kutsara || tinadtad na bawang |- |½ || tasa || hiniwang pakuwadradong sibuyas |- |1 || tasa || inapat na kamatis (banlian, balatan at tanggalan ng buto bago apatin) |- |½ || tasa || hiniwang pakuwadradong zucchini |- |½ || tasa || hiniwang pakuwadradong talong |- |½ || tasa || hiniwang pakuwadradong siling pula |- |½ || tasa || hiniwang pakuwadradong siling berde |- |¼ || tasa || tomato paste |- |½ || tasa || sabaw ng manok |- |1 || dahon || laurel |- |1 || kutsara || oregano |- |1 || kutsara || tinadtad na dahon ng basil |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== #Painitin ang mantika at igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. #Sangkutsahin. #Isama ang mga gulay at tomato paste. #Lutuin ng 2 minuto. #Isama ang natitirang mga sangkap. #Timplahan. #Lutuin pa ng 5 minuto. [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Lutuing Pranses]] [[en:Cookbook:Ratatouille]] [[fr:Livre de cuisine/Ratatouille2]] lub5q6pd6thsd412aa3ii7pr0lukmsa 100 2738 27906 6345 2021-05-02T10:08:14Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pasta Salad]] sa [[Pagluluto:Pasta Salad]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo ||twisted pasta, nilutong al dente |- |1 || tasa || hiniwang hamon |- |1 || tasa || hiniwang keso |- |½ || tasa || hiniwang julienne na siling pula |- |½ || tasa || hiniwang julienne na siling berde |- |1 || tasa || hiniwang sibuyas |} ===Dressing=== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || suka |- |½ || tasa || olive oil |- |1 || kutsarita || asukal |- |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng paghalo== #Paghaluin ang pasta, hamon, keso, mga sili at sibuyas. #Sa isang boteng may takip, pagsamahin ang mga sangkap ng dressing. #Alugin para mahalo. #Ibuhos sa pasta at haluing maigi. #Palamigin bago ihain. [[Category: Ensalada]] 3f0mpwj3rthqg1pvflkzqvr07kn7vib 100 2739 27650 13559 2021-05-02T02:42:36Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Charlotte Russe]] sa [[Pagluluto:Charlotte Russe]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |5 || || pula ng itlog |- |¼ || tasa || asukal |- |1 || tasa || gatas |- |1 || kutsarita || vanilla |- |1 || kutsara || unflavored gelatin |- |3 || kutsara || tubig |- |¼ || tasa || cream |- |¼ || tasa || sour cream |- |16 || piraso || broas |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang mangkok, batihin ang pula ng itlog at ihalo ang asukal. # Batihin hanggang lumapot. # Painitin ang gatas at vanilla sa isang kaserola pero huwag pakuluin. # Dahan-dahang ibuhos sa binating itlog. # Haluing maigi. # Isalin sa double boiler at lutuin hanggang lumapot. # Tunawin ang gelatin sa tubig. # Ihalo sa mainit na mga sangkap. # Palamigin. # Batihin ang cream at sour cream hanggang lumapot. # Ihalo ang pinalamig na mixture. # Sapinan ng plastic wrap ang isang 8" na bilog na hulmahan. # Iayos dito ang broas para matakpan ang ilalim at gilid. # Ibuhos ang cream mixture. # Takpan ng plastic wrap at palamigin sa repridyerator hanggang mabuo. # Baligtarin sa pinggan bago ihain. [[Category: Panghimagas]] 6ri99dimygbp2ny9q8a7wabh9v1csmv 100 2740 27765 6347 2021-05-02T04:06:53Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Herb Cream Soup]] sa [[Pagluluto:Herb Cream Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |8 || tasa || Cream Soup |- |½ || tasa || tinadtad na sariwang mga herbs o |- |¼ || tasa || tuyong mga herbs' |- |¼ || tasa || tinadtad na parsley |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- | ½ || tasa || cream |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang kaserola, pakuluin ang sabaw. # Hinaan ang apoy at ihalo ang mga herbs at parsley. # Lutuin ng 5 minuto. # Timplahan. # Paibabawan ng cream bago ihain. * Maari ring gumamit ng 3 sa mga sumusunod: sage, thyme, marjoram, basil, oregano o tarragon. [[Category: Sopas]] 4u9vate92784lnmwmp7i54rwa8ay5st 100 2741 27722 6349 2021-05-02T03:19:39Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Fish Kebab]] sa [[Pagluluto:Fish Kebab]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || sour cream |- |1 || kutsarita || turmeric |- |½ || kutsarita || paprika |- |¼ || tasa || katas ng lemon |- |1 || kutsarita || asin |- |1 || kutsarita || pamintang puti |- |1 ½ || kilo || fish fillet, hiniwang pakuwadrado |- |2 || piraso || sibuyas, hiniwang pakuwadrado |- |2 || piraso || siling pula, hiniwang pakuwadrado |- |2 || piraso || siling berde, hiniwang pakuwadrado |- |20 || piraso || button mushrooms |- |} ==Paraan ng pagluto== # Paghaluin ang sour cream, turmeric, paprika, katas ng lemon, asin at paminta. #Isama ang isda at haluing maigi. #Ibabad ng magdamag sa repridyerator para lumasa. #Ihulog ng salit-salit sa barbecue sticks ang isda at mga gulay. #Ihawin hanggang maluto. [[Category: Inihaw]] [[Category: Luto sa isda]] e148yg1bjo1l1rfass9l7xirwz0jqe5 100 2742 27905 6350 2021-05-02T10:06:45Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Parisienne Carrots]] sa [[Pagluluto:Parisienne Carrots]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || carrots, hiniwang parisienne |- |¼ || tasa || mantikilya |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || tasa || tinadtad na parsley |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ilaga ang carrots hanggang bahagyang lumambot. #Patuluin. #Sa isang kawali, painitin ang mantikilya at igisa ang carrots hanggang lumambot ng husto. #Budburan ng parsley at timplahan. [[Category: Luto sa gulay]] ajpvausio2e5097u6pqy8gw2cb91p0s 100 2743 27637 6351 2021-05-02T02:35:26Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Butterscotch Bars]] sa [[Pagluluto:Butterscotch Bars]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || piraso || itlog |- |2 || tasa || brown sugar |- |1 || kutsarita || vanilla |- |½ || tasa || mantikilya, tinunaw |- |1 ½ || tasa || arina |- | 2 || kutsarita || baking powder |- | ¼ || kutsarita || asin |- |1 || tasa || tinadtad na kasuy |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang oven sa 350°F. # Pahiran ng shortening ang isang 13 x 9 inch na baking pan. # Isantabi. # Batihin ang mga itlog hanggang mabula. # Ihalo ang asukal, vanilla at mantikilya. # Batihing maigi. # Pagsamahin ang arina, baking powder at asin. # Ihalo sa binating mga sangkap kasama ng kasuy. # Isalin sa hinandang pan at lutuin ng 25-30 minuto o hanggang mabuo. # Palamigin bago hiwain. [[Category: Panghimagas]] g1wnyo8gpiavsltcp1gkn9ecyit21v1 100 2744 27681 6353 2021-05-02T02:55:10Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Clear Soup with Bone Marrow]] sa [[Pagluluto:Clear Soup with Bone Marrow]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |8 || tasa || sabaw ng baka |- |1 || tasa || giniling na baka |- |2 || || puti ng itlog |- |1 || kutsara || tinadtad na sibuyas |- |1 || kutsara || tinadtad na celery |- |1 || kutsara || tinadtad na carrots |- |1 || dahon || laurel |- |½ || kutsarita || dinurog na pamintang buo |- |½ || jigger || sherry |- |½ || tasa || bone marrow |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ilagay lahat ang mga sangkap sa isang kaserola maliban sa sherry at bone marrow. # Pakuluin at pagkatapos ay hinaan ang apoy. # Isalang ng 2 oras. # Tanggalin sa apoy at palamigin. # Salain ang sabaw sa katsa. # Isalin sa ibang kaserola at pakuluin uli. # Timplahan. # Ihalo ang sherry. # Bago ihain ay paibabawan ng bone marrow. [[Category: Sopas]] [[Category: Luto sa baka]] seasfzl2fkluc5gf3xgpsr7y1cp4yhd 100 2745 28036 6354 2021-05-03T00:37:49Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Seafoods Ragout]] sa [[Pagluluto:Seafoods Ragout]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |400 || gramo || fish fillet, hiniwang pakuwadrado |- |400 || gramo || hipon, binalatan |- |400 || gramo || pusit, hiniwang 1" ang kapal |- |300 || gramo || laman ng tahong, binanlian |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- | ¼ || tasa || katas ng lemon |- | 1 || tasa || olive oil |- | ½ || tasa || tinadtad na bawang |- | 1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- | 1 || kilo || kamatis (banlian, balatan, tanggalan ng buto bago tadtarin) |- | ¼ || tasa || tomato paste |- | ½ || tasa || sabaw ng isda |- | 1 || kutsara || tinadtad na dahon ng basil |- | 1 || kutsara || oregano |- | 1 || dahon || laurel |- | 1 || kutsarita || asukal |- |} ==Paraan ng pagluto== # Timplahan ng hiwa-hiwalay ang isda, hipon, pusit at tahong ng asin, paminta at katas ng lemon. # Painitin sa kawali ang kalahati ng mantika at igisa ang mga lamang-dagat ng hiwa-hiwalay. # Isantabi. # Sa natitirang mantika, igisa ang bawang hanggang pumula. # Isama ang sibuyas, kamatis at tomato paste. # Sangkutsahin. # Isama ang sabaw ng isda, basil, oregano, laurel at asukal. # Timplahan ayon sa panlasa. # Pakuluin bago ihalo ang mga lamang-dagat. # Lutuin pa ng 5 minuto. [[Category: Luto sa isda]] 7rapup7327iihyw2eswnx64ohamy0vj 100 2746 27928 6355 2021-05-02T12:12:49Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Rice Pudding]] sa [[Pagluluto:Rice Pudding]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |6 ½ || tasa || gatas |- |1 || tasa || bigas |- |½ || tasa || asukal |- |2 || kutsara || mantikilya |- |¼ || kutsarita || asin |- |2 || kutsarita || vanilla |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang kaserola, paghaluin ang gatas, bigas, asukal, mantikilya at asin. # Lutuin sa katamtamang init habang tuloy-tuloy na hinahalo. # Hinaan ang apoy at isalang hanggang maluto ang bigas. # Haluin paminsan-minsan. # Ihalo ang vanilla. # Takpan at palamigin ng 3 oras. # Maglagay ng pudding sa maliliit na mangkok. # Maaaring paibabawan ng minatamis na mga prutas. [[Category: Merienda]] k57nll9zrefid7b92hyofksxjhbhhug 100 2747 27816 6356 2021-05-02T06:42:08Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lentil Soup]] sa [[Pagluluto:Lentil Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 || tasa || lentils |- | 1 || kutsara || mantika |- | 1 || kutsarita || tinadtad na bawang |- | 1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- | 1 || tasa || tinadtad na kamatis (binanlian, binalatan at tinanggalan ng buto) |- | ¾ || tasa || tinadtad na bacon |- | 1 || tasa || tinadtad na celery |- | 10 || tasa || sabaw ng manok |- | 1 || dahon || laurel |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== # Hugasan ang lentils at patuluin. # Sa kaserola, painitin ang mantika at igisa ang bawang, sibuyas, kamatis at bacon. # Sangkutsahin. # Ihalo ang celery, lentils, sabaw ng manok at laurel. # Pakuluin. # Hinaan ang apoy at lutuin hanggang lumambot ang lentils. # Timplahan. [[Category: Sopas]] 7l738xt8tpicsl5ztdjnjn4almq04u3 100 2748 27968 6357 2021-05-02T13:23:47Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pork Chops Pizzaiola]] sa [[Pagluluto:Pork Chops Pizzaiola]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || piraso || pork chop (tinanggalan ng sobrang taba) |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- | 2 || kutsara || mantika |- | 2 || kutsara || olive oil |- | 2 || kutsara || tinadtad na bawang |- | ½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- | ¼ || kilo || kamatis (banlian, balatan at tanggalan ng buto bago tadtarin) |- | ½ || tasa || red wine |- | ½ || tasa || brown sauce |- | 1 || kutsarita || tuyong basil |- | ½ || kutsarita || oregano |- | 1 || dahon || laurel |- | ½ || tasa || button mushrooms, inapat |- | ½ || tasa || hiniwang julienne na siling berde |- | 5 || piraso || black olives, inapat |- | ½ || tasa || ginadgad na mozzarella cheese |- |} ==Paraan ng pagluto== # Timplahan ang mga pork chops ng asin at paminto. # Lutuin sa kaunting mantika hanggang lumambot. # Itabi. # Sa isang kawali, painitin ang olive oil at igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. # Sangkutsahin. # Ihalo ang red wine, brown sauce, basil, oregano at laurel. # Pakuluin at pagkatapos ay hinaan ang apoy. # Timplahan. # Isama ang mushrooms, sili at olives. # Lutuin pa ng ilang minuto. # Iayos ang mga pork chops sa isang baking pan. # Ibuhos ang nalutong sarsa. # Budburan ng ginadgad na keso. # Isalang sa oven hanggang matunaw ang keso. [[Category: Luto sa baboy]] 3yro04g820fb4r5u3h5yh74k59iuq6i 100 2749 28085 6358 2021-05-03T01:03:08Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Zucchini Vinaigrette]] sa [[Pagluluto:Zucchini Vinaigrette]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || suka |- |¼ || kutsarita || mustard |- |½ || tasa || tinadtad na keso |- |½ || kutsarita || asukal |- |1 || kutsarita || tinadtad na parsley |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- |¼ || tasa || corn oil |- |¼ || kilo || zucchini, hiniwang ⅛" ang kapal |- |} ==Paraan ng pagluto== #Paghaluin ang unang 5 sangkap. #Timplahan ng asin at paminta. #Ihalo ang mantika. #Ibuhos sa zucchini at haluing maigi. [[Category: Luto sa gulay]] j4egqleh5donrmnnigxsogxwz0gum4p 100 2750 27667 23718 2021-05-02T02:50:14Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chicken Soup with Spinach]] sa [[Pagluluto:Chicken Soup with Spinach]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || tasa || sabaw ng manok |- |½ || tasa || cornstarch na tinunaw sa |- |¼ || tasa || tubig |- |4 || || puti ng itlog, binating bahagya |- |1 || tasa || tinadtad na nilagang manok |- |2 || tasa || tinadtad na dahon ng spinach |- |¼ || kutsarita || sesame oil |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- | ½ || tasa || hiniwang sibuyas na mura |- |} ==Paraan ng pagluto== # Pakuluin ang sabaw at palaputin gamit ang tinunaw na cornstarch. # Dahan-dahang ibuhos ang binating itlog habang tuloy-tuloy na hinahalo. # Idagdag ang manok, spinach at sesame oil. # Timplahan. # Pakuluin ng isa pang beses. # Paibabawan ng hiniwang sibuyas na mura. [[Category: Luto sa manok]] [[Category: Sopas]] fjhhubswt7re5062uph70k34x99asho 100 2751 27584 6360 2021-05-02T01:58:52Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Baked Fish in Soy Sauce]] sa [[Pagluluto:Baked Fish in Soy Sauce]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || piraso || fish fillet (180 gramo ang bawat isa) |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- |10 || piraso || kalamansi |- | ⅔ || tasa || mantikilya |- | ½ || tasa || hiniwang sibuyas |- | ½ || tasa || hiniwang julienne na carrot |- | ½ || tasa || hiniwang julienne na celery |- |½ || tasa || nilinis na toge |- |½ || tasa || ginayat na repolyo |- |½ || tasa || hiniwang julienne na siling pula at berde |- | ⅔ || tasa || toyo |- | ⅔ || tasa || mainit na mantika |- | ½ || tasa || hiniwang leeks |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang oven sa 400°F. # Timplahan ang mga isda ng asin, paminta at katas ng kalamansi. # Isantabi. # Pahiran ng kaunting mantika ang isang baking pan. # Iayos dito ang mga isda. # Paibabawan ang bawat hiwa ng isang kutsarang mantikilya. # Isalang sa oven ng 30 minuto o hanggang maluto. # Ilipat ang nalutong isda sa mga pinggan. # Paibabawan ng sibuyas, carrots, celery, toge, repolyo at sili. # Lagyan ng tig-iisang kutsarang toyo. # Bago ihain ay buhusan ng tig-iisang kutsarang mainit na mantika. # Paibabawan ng leeks. [[Category: Luto sa isda]] 5hiavtafgnwiovehv0dugiw0cnjgebb 100 2752 27745 6361 2021-05-02T03:33:24Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ginger Flan]] sa [[Pagluluto:Ginger Flan]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || tasa || asukal |- | 1 || malaking lata || gatas ebaporada |- | 1 || tasa || asukal |- | 6 || || pula ng itlog |- | 1 || kutsara || unflavored gelatin |- | 1 || tasa || tubig |- | 1 ½ || kutsara || katas ng luya |- |} ==Paraan ng pagluto== # Arnibalin ang isang tasang asukal. # Isalin sa 2 katamtamang laki na lyanerang pang-leche flan. # Isantabi. # Sa isang mangkok, paghaluin ang gatas, asukal at pula ng itlog. # Tunawin ang gelatin sa tubig. # Initin hanggang matunaw ng husto. # Isama ang pinaghalong gatas at itlog. # Ihalo ang katas ng luya. # Isalin sa mga hulmahan. # Palamigin hanggang mabuo. # Tanggalin sa mga hulmahan bago ihain. [[Category: Merienda]] ijxrev6midedrbezo81n5evmvmiup37 100 2753 28010 6362 2021-05-03T00:25:12Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Salad Mimosa]] sa [[Pagluluto:Salad Mimosa]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¼ || kilo || letsugas |- |5 || piraso || kamatis, hiniwa |- |5 || piraso || nilagang itlog, tinadtad |- |2 ½ || tasa || Thousand Island dressing |- |} ===Para sa Thousand Island Dressing=== {| class="wikitable" |- |1 ¾ || tasa || mayonnaise |- |¼ || tasa || tomato catsup |- |1 || kutsara || tinadtad na sibuyas |- |1 || kutsara || tinadtad na siling pula at berde |- |½ || piraso || nilagang itlog, tinadtad |- |1 || kutsarita || pickle relish |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || pamintang puti |- |} ==Paraan ng pagluto== # Iayos ang letsugas at kamatis sa salad bowl o maliliit na mangkok. # Budburan ng nilagang itlog. # Paibabawan ng hinandang dressing. # Sa paghanda ng dressing, pagsamahin lahat ng mga sangkap at haluing maigi. # Timplahan ayon sa panlasa. [[Category: Ensalada]] fy3rgy53xwl51rcyjxxgvoqow8bkblx 100 2754 27719 23677 2021-05-02T03:17:57Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Fish Consomme Brunoise]] sa [[Pagluluto:Fish Consomme Brunoise]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || pinagtabasan ng isda |- |3 || || puti ng itlog |- |½ || kutsara || pamintang buo |- |1 || dahon || laurel |- |¼ || tasa || rosemary |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ½ || kutsarita || katas ng lemon |- | ½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- | ½ || tasa || tinadtad na carrot |- | ¼ || tasa || tinadtad na leeks |- |12 || tasa || sabaw ng isda |- | ¼ || tasa || hinimay na nilagang isda |- | ¼ || tasa || tinadtad na carrot |- | ¼ || tasa || tinadtad na celery |} ==Paraan ng pagluto== # Paghaluin sa kaserola ang unang 10 sangkap. # Ibuhos ang sabaw ng isda. # Haluin hanggang kumulo. # Pag-kulo ay itigil ang paghalo. # Hinaan ang apoy at isalang pa ng 2 oras. # Palamigin bago salain sa katsa. # Isalin ang sinalang sabaw sa malinis na kaserola. # Isama ang hinimay na isda, carrot at celery. # Timplahan ayon sa panlasa. # Ihain ng mainit. [[Category: Sopas]] [[Kategorya: Pagkain]] 79pbdtraphs4bb9ag3hurgrxpkqylvo 100 2755 27669 6365 2021-05-02T02:50:53Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chicken Veronique]] sa [[Pagluluto:Chicken Veronique]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || kilo || manok, hiniwang katamtaman ang laki |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || pamintang puti |- | 1 || tasa || arina |- |¼ || tasa || mantika |- |2 || kutsara || mantikilya |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |¼ || tasa || white wine |- |1 ½ || tasa || brown sauce |- |½ || kutsara || tinadtad na dahon ng basil |- |125 || gramo || ubas (balatan, tanggalan ng buto at apatin) |- |½ || kutsara || tinadtad na parsley |- |½ || tasa || cream |- |} ==Paraan ng pagluto== # Timplahan ang manok ng asin at paminta. # Ipagulong sa arina at papulahin sa mainit na mantika. # Isantabi. # Sa isang kaserola, painitin ang mantikilya at igisa ang sibuyas. # Isama ang white wine at lutuin sa mahinang apoy ng 1 minuto. # Idagdag ang brown sauce at timplahan. # Isama ang manok. # Lutuin ng 30 minuto o hanggang lumambot ang manok. # Isama ang basil at pagkatapos ay idagdag ang ubas, parsley at cream. # Lutuin pa ng ilang minuto. # Ihaing mainit. [[Category: Luto sa manok]] tf11a14xgt5iund1cdh0uuo693h6vxv 100 2756 28066 6367 2021-05-03T00:55:47Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tomato Florentine]] sa [[Pagluluto:Tomato Florentine]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |10 || piraso || malalaking kamatis |- |1 || kilo || spinach, inalisan ng tangkay |- |2 || kutsara || mantikilya |- |1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== # Putulin ang ibabaw ng mga kamatis. # Alisin ang laman nito ng hindi sinisira ang labas. # Pahiran ng kaunting mantikilya ang isang 13 x 9-inch na rectangular pan. # Iayos dito ang mga kamatis. # Hugasan ang mga dahon ng spinach at banlian sa inasnang tubig. # Hanguin at ihulog sa malamig na tubig. #Patuluin at pigain para matanggal ang sobrang tubig. # Tadtarin. # Painitin ang mantikilya at igisa ang sibuyas. # Isama ang spinach at timplahan. # Lutuin ng 2-3 minuto. # Ipalaman ito sa mga kamatis. # Takpan ng aluminum foil at isalang sa oven ng mga 10 minuto. # Kung mayroong tirang palaman, gilingin ito sa blender o food processor bago itabi sa freezer. [[Category: Luto sa gulay]] nun4unibzs9evqxhf1994d2omxlnqre 100 2757 27616 6368 2021-05-02T02:27:48Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Boiled Brisket with Vegetables]] sa [[Pagluluto:Boiled Brisket with Vegetables]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || galon || tubig |- |1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- |1 || tasa || tinadtad na carrot |- |1 || tasa || tinadtad na celery |- |1 || tasa || tinadtad na leeks |- |1 ½ || kilo || punta y pecho o brisket |- |1 || dahon || laurel |- |1 || kutsara || dinurog na pamintang buo |- | ¼ || kutsarita || asin |- |10 || piraso || sibuyas tagalog |- |10 || piraso || katamtamang laking patatas, hinati |- |10 || piraso || maliliit na carrot |- |2 || ulo || repolyo, hiniwa |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang kaserola, paghaluin ang tubig, sibuyas, carrot, celery, leeks, baka (brisket), laurel, paminta at asin. # Pakuluin. # Hinaan ang apoy at isalang ng 2 ½ - 3 oras o hanggang lumambot ang baka. # Alisin ang nabubuong scum sa ibabaw ng sabaw. # Hanguin ang baka at salain ang sabaw. # Isalin ang sabaw sa panibagong kaserola at pakuluin. # Isara ang mga gulay at lutuin hanggang lumambot. # Iayos ang nalutong baka at mga gulay sa pinggan. # Basain ng kaunting sabaw. # Kasamang ihain ang mainit na sabaw. [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Luto sa baka]] a90iya3mf95ewxrhhed12f85gwkzb9g 100 2758 27734 6369 2021-05-02T03:28:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[German Bean Soup]] sa [[Pagluluto:German Bean Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ¼ || tasa || puting kidney beans |- | ½ || kutsara || mantika |- | ¼ || tasa || tinadtad na bacon |- | ½ || tasa || hiniwang pakuwadradong sibuyas |- | 8 || tasa || sabaw ng manok |- | ¼ || tasa || hiniwang pakuwadradong carrot |- | ¼ || tasa || hiniwang pakuwadradong celery |- | 1 || piraso || cervelat sausage o frankfurter, hiniwa |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |} ==Paraan ng pagluto== # Ibabad ang beans sa tubig ng magdamag. # Hugasan at patuluin. # Sa isang kaserola, painitin ang mantika at igisa ang bacon. # Isama ang sibuyas at sangkutsahin. # Ibuhos ang sabaw ng manok. # Pakuluin at idagdag ang carrots, celery at beans. # Isama ang sausage o frankfurter. # Timplahan ayon sa panlasa. # Lutuin pa ng 15 minuto. [[Category: Sopas]] k41jsvn14tt91qww9s3vu6igzjeu1qn 100 2759 27819 6370 2021-05-02T06:45:33Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lobster Newberg]] sa [[Pagluluto:Lobster Newberg]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 || kilo || laman ng ulang, hiniwang pakuwadrado |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- | ¼ || tasa || katas ng lemon |- | ¼ || tasa || clarified butter |- | 1 || tasa || tinadtad na sibuyas |- | ½ || tasa || white wine |- | 2 || tasa || fish veloute |- | ½ || tasa || cream |- | 5 || || pula ng itlog |- | ½ || tasa || tinadtad na parsley |- |} ==Paraan ng pagluto== #Timplahan ang laman ng ulang ng asin, paminta at katas ng lemon. # Painitin ang clarified butter at lutuin ang ulang. # Isalin sa pinggan. # Sa natitirang mantika, igisa ang sibuyas hanggang lumambot. # Idagdag ang white wine at lutuin hanggang mangalahati. # Isama ang veloute at nalutong ulang. # Lutuin ng 5 minuto sa mahinang apoy. # Paghaluin ang cream at mga pula ng itlog. # Ihalo sa niluluto. # Painitin ng hindi pinakukulo. # Timplahan. # Paibabawan ng tinadtad na parsley. [[Category: Luto sa isda]] 48rak5t90p9mrrlaq4qef5o2o2c9g26 100 2760 27570 9131 2021-05-02T01:49:16Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Angel Food Cake]] sa [[Pagluluto:Angel Food Cake]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 ⅛ || tasa ||sinalang cake flour |- | 1 || tasa || asukal |- | 1 ⅔ || tasa || puti ng itlog |- | ¼ || kutsarita || asin |- | 1 || kutsarita || cream of tartar |- | 1 || kutsarita || vanilla |} ==Paraan ng pagluluto== #Painitin ang oven sa 375°F. #Maghanda ng isang 10 inch na tube pan. #Salain ang arina at ⅓ ng asukal ng dalawang beses. #Isantabi. #Sa mangkok, batihin ng mixer ang puti ng itlog kasama ng asin at cream of tartar hanggang umabot sa soft peaks stage. #Dahan-dahang isama ang asukal at ang vanilla habang tuloy-tuloy na binabati hanggang stiff peaks stage. #Alisin sa mixer at ihalo ang sinalang na arina. #Isalin sa hinandang baking pan at isalang sa oven ng 30 minuto o hanggang maluto. Baligtarin ang pan sa isang wire rack. #Palamigin bago tanggalin sa pan. [[Kaurian:Panghimagas]] 6y4u5bajeev3riz83lbo16dznky8p82 100 2761 27942 6373 2021-05-02T12:49:13Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Shrimp Bisque]] sa [[Pagluluto:Shrimp Bisque]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ½ || kutsara || mantika |- | ½ || kutsarita || tinadtas na bawang |- | ¼ || tasa || tinadtad na sibuyas |- | ¼ || kilo || ulo ng hipon |- | ¼ || tasa || tinadtad na carrot |- | ¼ || tasa || tinadtad na celery |- | ¼ || tasa || tinadtad na leeks |- | 1 || kutsara || tomato paste |- | 12 || tasa || sabaw ng isda |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- | ¼ || tasa || cream |- | ¼ || tasa || brandy |- | ¼ || tasa || whipped cream |- | ½ || tasa || hiniwang hipon, binanlian |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika sa kaserola at igisa ang bawang at sibuyas. # Paglambot ay isama ang mga ulo ng hipon, carrots, celery at leeks. # Sangkutsahin hanggang pumula ang mga ulo. # lhalo ang tomato paste at lutuin ng 2 minuto. # Ibuhos ang sabaw. # Pakuluin at pagkatapos ay hinaan ang apoy at isalang pa ng 2 oras. # Palamigin. # Gilingin sa food processor o blender hanggang pumino. # Salain at isalin sa ibang kaserola. # Pakuluin uli bago timplahan ayon sa panlasa. # Ihalo ang cream at kaunting brandy. # Paghain ay paibabawan ng whipped cream at hipon. [[Category: Luto sa isda]] 74u948ov3e2bsy4bi8kkp2cdlgoo9ud 100 2762 27828 6653 2021-05-02T06:51:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Macaroons]] sa [[Pagluluto:Macaroons]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¼ || tasa || mantikilya |- |½ || tasa || asukal |- |4 || piraso || itlog (hiniwalay ang pula sa puti) |- |½ || tasa || gatas kondensada |- |4 || tasa || dessicated coconut |- |½ || tasa || asukal |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang oven sa 350°F. # Lagyan ng paper cups ang mga maliit na muffin pan. # Batihin ang mantikilya hanggang lumambot. # Idagdag ang asukal. # Isama ang pula ng itlog. # Haluing maigi. # Idagdag ang gatas at dessicated coconut. # Sa mixer, batihin ang puti ng itlog. # Idagdag ang asukal at batihin hanggang malapot. # Masinsing ihalo sa binating mantikilya. # Maglagay sa mga paper cups ng hindi gaanong puno. # Isalang ng 20-25 minuto o hanggang pumula at mabuo. [[Category: Lutuing Pranses]] [[Category: Panghimagas]] c9lcr68zk1emppn38lxrxd5gmnjh45x 100 2765 27983 6405 2021-05-02T14:18:20Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pritong Pinsec]] sa [[Pagluluto:Pritong Pinsec]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1|| tasa|| tinadtad na hipon |- |¼ || tasa || giniling na karne ng baboy |- |1 || tasa || tinadtad na singkamas |- |¼ || tasa || tinadtad na sibuyas na mura |- |1 || katamtamang laki || sibuyas, tinadtad |- |1 || piraso || itlog, binati |- |1 || kutsarita || toyo |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |12 || piraso || wonton wrapper |- |1 || tasa || mantika pamprito |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang mangkok, paghaluin ng mabuti ang unang 8 sangkap. # Maglagay ng isang kutsara nito sa bawat piraso ng wonton wrapper. # Itupi ang hugis patatsulok at idikit ng tubig para masara. # Iprito ng lubog sa mantika hanggang lumutong. # Ihain kasama ng sawsawang kalamansi at toyo. [[Category: Prinito]] [[Category: Lutuing Intsik]] 0tclzmdd0ffrmyolfr03gr4ox3vvpbz 100 2766 28017 6406 2021-05-03T00:28:38Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Spanish Omelet]] sa [[Pagluluto:Spanish Omelet]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |⅓ || tasa || mantika |- |2 || butil || bawang, tinadtad |- |1 || tasa || ginayat na sibuyas |- |8 || piraso || bacon, hiniwa |- |8 || piraso || kamatis (banlian, balatan at hiwain) |- |2 || piraso || siling berde (ihawin, balatan at hiwain pahaba) |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |⅓ || tasa || mantikilya |- |8 || piraso || itlog, binati |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika sa kawali. # Igisa ang bawangm sibuyasm bacon, kamatis at sili. # Timplahan at lutuin hanggang lumambot. # Alisin sa kawali at isalin sa lalagyan. # Painitin uli ang kawali at tunawin ang mantikilya. # Hayaang uminit at pahkatapos ay ibuhos ang kalahati ng binating itlog. # Hintayin itong mabuo at isalin sa pinggan. # Ipaibabaw ang kalahati ng mainit na ginisang gulay. # Ulitin ang gantitong paraan sa nalalabing itlog at gulay. [[Category: Almusal]] [[Category: Lutuing Kastila]] ny9etyll9tg9iazpqe3zitwkct3jshf 100 2767 27585 19215 2021-05-02T02:00:28Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Baked Macaroni]] sa [[Pagluluto:Baked Macaroni]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || 400-gramo pakete ng macaroni |- |} ===Karneng Palaman=== {| class="wikitable" |- | ¼ || tasa || mantika |- | 4 || butil || bawang, tinadtad |- | 1 || piraso || maliit na sibuyas, tinadtad |- | 1 || piraso || siling berde, hiniwang pakuwadrado |- | ½ || kilo || giniling na karne ng baka |- | ¼ || kilo || Sweet Ham, hiniwang pakuwadrado |- | 2 || tasa || tomato sauce |- | 2 || kutsara || ketsup |- | 2 || piraso || laurel |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |} ===Bechamel Sauce=== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || mantikilya |- |4 || kutsara || arina |- |1 || lata || gatas ebaporada |- |1½ || tasa|| sabaw ng manok |- |1 || lata || cream of mushroom soup |- |} ==Paraan ng pagluto== #Pakuluin ang macaroni ng ayon sa nakasukat sa pakete. #Patuluin. #Sa isang kawali, painitin ang mantika at igisa ang bawang at sibuyas. #Idagdag ang sili at lutuin hanggang lumambot. #Idagdag ang giniling at ham. #Papulahin at pagkatapos ay ibuhos ang tomato sauce, ketsup, laurel, at pantimpla. #Pakuluin at hinaan ang apoy. #Lutuin hanggang lumapot ang sarsa. #Ihalo ito sa nalutong macaroni. #Isalin sa pang-hurnong lalagyan. #Sa isang kaserola, painitin ang mantikilya at idagdag ang arina. #Lutuin ng sandali at saka ibuhos ang gatas, sabaw at cream of mushroom soup. #Palaputin. #Ibuhos sa ibabaw ng macaroni. #Hurnuhin sa oven na pinainit sa 350°F. #Lutuin ng 20 o 30 minuto o hanggang matunaw ang keso at uminit ang macaroni. [[Category: Merienda]] fd0xi7vowce6fpnc60xumkl64tq1nfk 100 2768 27731 6408 2021-05-02T03:25:43Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Fruity Coleslaw]] sa [[Pagluluto:Fruity Coleslaw]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || ulo ||repolyo, ginayar at hinugasan |- |¼ || tasa || asukal |- |1 || kutsara || katas ng kalamansi |- |2 || tasa || mayonnaise |- |½ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |1 || tasa || ginadgad na karot |- |4 || piraso || Hotdog, pinakuluan at hiniwang pakuwadrado |- |1 || tasa || keso, hiniwang pakuwadrado |- |½ || tasa || pineapple tidbits |- |½ || tasa || pasas |- |} ==Paraan ng pagluto== #Ilagay ang repolyo sa salad bowl. #Isama ang asukal at haluin. #Takpan at palamigin ng 30 minuto sa repridyerator. #Paghaluin ang katas ng kalamansi at mayonnaise. #Ilabas ang salad bowl mula sa repridyerator. #Timplahan ng asin at paminta. #Isama ang natitirang sangkap pati na ang mayonnaise. #Haluing maigi at palamigin bago ihain. [[Category: Ensalada]] goslweffq0im1l8y95b4vh5u4jmcvhz 100 2769 27872 6409 2021-05-02T08:35:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Orange Glazed Kamote]] sa [[Pagluluto:Orange Glazed Kamote]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || kamote |- |1 || tasa || asukal |- |½ || tasa || tubig |- |¼ || tasa || mantikilya |- |¼ || tasa || katas ng 1 kahel |- |¼ || tasa || orange rind |- |} ==Paraan ng pagluto== #Balatan at hiwain ang kamote ng pabilog sa kapal na 1". #Banlian at patuluin, #Pahiran ng mantikilya ang isang pang-hurnong lalagtan. #Ilatag dito ang hiniwang kamote. #Itabi pansamantala. #Arnibalin ang asukal at tubig sa isang kaserola hanggang lumapot at mamula-mula. #Idagdag ang mantikilya, katas ng kahel at ang ginadgad na orange rind. #Ibuhos sa ibabaw ng kamote. #Hurnuhin nang 20 minuto sa init na 325°F. #Pahiran ng arnibal ang mga kamote ng ilang beses para hindi matuyo ang ibabaw. [[Category: Panghimagas]] cfxxatgnwf7ey5hg2fiukr4e3nt3lls 4 2780 18068 18035 2016-03-15T03:00:41Z Squeekeek 2831 Unang paggawa ng pahina wikitext text/x-wiki {{draft}} Ang lahat ng teksto ay inilisensya ng walang bawian sa publiko sa ilalim ng isa o higit pang mapagbigay na lisensya, at ikinakarapatang-ari ng mga taga-ambag sa Wikibooks maliban kung ipinahayag (halimbawa; teksto na nasa karapatang-ari ng publiko o iba pang teksto kung saan nakakuha ng pahintulot ay ibinigay o kinuha). Karamihan sa mga teksto sa Wikibooks ay inilisensya sa ilalim ng Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported License (CC-BY-SA) at GNU Free Documentation License (GFDL) (walang bersyon, na walang binagong bahagi, harapan, at likuran na teksto). Ilan sa mga teksto ay nasa ilalim lamang ng CC-BY-SA at CC-BY-SA na magkasundong lisensya at hindi maaaring gamitin muli sa ilalim ng GFDL; ang mga tekstong yaon ay kikilalanin sa talaibabaan ng pahina, sa kasaysayan ng pahina, o sa pahinang usapan ng modyul na gumagamit ng teksto. Ang mga nilalaman ng Wikibooks ay maaaring kopyahin, baguhin, at ibahagi kung ang bersyong kinopya ay ibabahagi sa parehong mga tuntunin at idinagdag ang pagkilala sa mga may-akda ng gawa (isang kawing na nagtuturo sa aklat o modyul ay karaniwang ginagawa upang tuparin ang atas ng pagkilala; basahin ang ibaba para sa mga detalye). Ang mga nilalaman na kinopya ay mananatiling libre sa ilalim ng kaukulang lisensya at maaaring gamitin ng sinuman at pinapaganap ng mga alituntunin. Karamihan sa mga alituntuning ito ay naglalayon na mapanatili ang kalayaang ito. Sa layuning ito, * Pinahihintulutan na kopyahin, ibahagi, at/o baguhin ang teksto ng Wikibooks sa ilalim ng Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported License at, , ang GNU Free Documentation License. * Ang nilalaman ng Wikibooks ay sakop ng mga pagtatatuwa. Ang teksto ng CC-BY-SA at GFDL sa wikang Ingles ang mga kaisa-isang pabatas na tipan sa pagitan ng mga may-akda at tagagamit ng nilalaman ng Wikibooks. Ang mga sumusunod ay ang interpretasyon ng Wikibooks sa CC-BY-SA at GFDL. Ang mga ito ay tumutukoy sa mga karapatan at tungkulin ng mga tagagamit at taga-ambag. 2jk9xvjmoejpqjo453tgoo0y0cbguul 100 2785 28022 18222 2021-05-03T00:32:05Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Taho]] sa [[Pagluluto:Taho]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |3 || tasa || utaw o soybeans |- |6 || tasa || tubig |- |7 || tasa || tubig |- |2 || piraso || puting gulaman |- |} ===Para sa arnibal=== {| class="wikitable" |- |3 || tasa || asukal |- |3 || tasa || tubig |- |2 || tasa || lutong sago |- |} ==Paraan ng pagluto== # Hugasan ang soybeans o utaw at ibabad magdamag sa tubig na tatlong beses ang dami. # Palitan ang tubig at balatan ang soybeans. # Sa mangkok, ilagay ang soybeans at samahan ng 6 na tasa ng tubig. # Gilingin hanggang pino. # Pakuluin ang 7 tasa ng tubig. # Isama ang gulaman at hayaang matunaw. # Ibuhos ang giniling na soybeans. # Lutuin sa katamtamang apoy habang tuloy-tuloy na hinahalo. # Pagkulo ay orasan nang 7 minuto. # Salain sa katsa para makuha ang malagatas na sabaw. # Isalin sa hulmahan. # Arnibalin ang asukal. # Ibuhos ang tubig at lutuin hanggang matunaw nang husto ang asukal. # Ihain ang taho na may kaunting arnibal at sago. [[Category: Inumin]] [[Category: Merienda]] raxis04cg5jrh5212y5sg8ygbehfv9j 100 2786 27913 6622 2021-05-02T11:52:36Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Peanut Butter]] sa [[Pagluluto:Peanut Butter]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 ¾ || tasa || mani |- |2 || kutsara || asukal |- |1 || kutsarita || asin |- |2 || kutsara || mantika o tinunaw na mantikilya |- |} ==Paraan ng pagluto== # Tustahin ang mani at pagkatapos ay balatan. # Paghaluin ang mani, asukal at asin. # Gilingin kasama ng mantika o mantikilya. # Isalin sa malinis na bote. [[Category: Panghimagas]] msuvebn7ohftz7tnc37zhdvm4qmqv4f 100 2787 27591 6623 2021-05-02T02:06:40Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Banana Ketchup]] sa [[Pagluluto:Banana Ketchup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |20 || piraso || manibalang na saging na saba |- |5 || tasa || tubig |- |1 || tasa || suka |- |1 || kutsara || tinadtad na bawang |- |20 || piraso || sibuyas tagalog, tinadtad na pino |- |4 || kutsarita || asin |- |2 || kutsara || pulang food color |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ilaga ang saba hanggang lumambot. # Hiwain sa ½" na laki. # Magsukat ng 4 na tasang siniksik na saba. # Isama sa 5 tasang tubig. # Gilingin hanggang pino. # Sa kaserola, pakuluan ang suka, bawang, sibuyas, at asin. # Palamigin sandali at salain. # Ibalik sa kaserola at idagdag ang giniling na saging. # Lutuin nang 30-40 minuto o hanggang lumapot. # Maglagay ng sapat na pulang food color. # Isalin sa mga boteng malinis. [[Category: Sawsawan]] [[Category: Lutuing Pilipino]] 71pdv4k4ae2koj55eop0p8vt8qa8ekx 100 2788 27726 9268 2021-05-02T03:22:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Fruit Cocktail]] sa [[Pagluluto:Fruit Cocktail]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || katamtamang laki || pinya |- | 1 || katamtamang laki || manibalang na papaya |- | 2 || katamtamang laki || singkamas |- | 2 || piraso || hinog na saging na saba, nilaga |- | 2 || piraso || hinog na mangga |- | 1 || tasa || minatamis na kaong, pinatulo |- | 1 || tasa || minatamis na nata, pinatulo |- | 4 || tasa || asukal |- | 4 || tasa || tubig |- |} ==Paraan ng paghalo== # Hiwaing pakuwadrado ang pinya, papaya, singkamas, saging at mangga. # Ihalo dito ang kaong at nata. # Pakuluan sa pinaghalong asukal at tubig hanggang mag-syrup. # Palamigin. [[Category: Panghimagas]] trz975mzn0yp4kp6hc8zrh9ze104hb9 100 2789 27588 6628 2021-05-02T02:01:13Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Banana Chips]] sa [[Pagluluto:Banana Chips]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 12 || piraso || murang saging na saba |- | 1 ½ || tasa || asukal |- | 1 || tasa || mantikang pamprito |- |} ==Paraan ng pagluto== # Hiwaing manipis ang saging. # Igulong sa asukal. # Kung nais, patuyuin muna ang saging bago igulong sa asukal. # Sa kawali, iprito sa mainit na mantika hanggang lumutong. [[Category: Merienda]] 19et5p4sp46jg971kmmromq3rukl8mj 100 2790 27837 6630 2021-05-02T07:18:33Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Mango Chutney]] sa [[Pagluluto:Mango Chutney]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |6 || piraso || manggang hilaw, hiniwa |- |1 || tasa || suka |- |1 || kilo || asukal na pula |- | ½ || kutsarita || asin |- | 2 || katamtamang laki || siling berde, hiniwang pahaba |- |2 || katamtamang laki || siling pula, hiniwang pahaba |- |2 || piraso || siling haba, hiniwang pahaba |- |1 || ulo || bawang , tinadtad |- |1 || katamtamang laki || luya, hiniwang pahaba |- |20 || piraso || sibuyas tagalog, hinati |- |½ || tasa || pasas |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sukatin ang mangga. # Sa bawat tasa ng mangga, maghanda ng ¼ tasa ng suka, 1 tasa ng asukal na pula at 1 kutsarita ng asin. # Pakuluin ito hanggang lumapot. # Ihalo ang mangga, sili, bawang, luya at sibuyas. # Lutuin nang 10 minuto o hanggang maging makunat-kunat ang mangga. # Isama ang pasas. # Isalin sa mga boteng malinis. # Alisin ang mga bula at takpan. [[Category: Merienda]] ipqye6fca58ky324ubq0qftky8f8302 100 2791 28044 6631 2021-05-03T00:40:21Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sinardinas na Bangus]] sa [[Pagluluto:Sinardinas na Bangus]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || kilo || maliliit na bangus, hinati pahalang |- |4 || piraso || siling labuyo |- |½ || tasa || pickles na hiniwang manipis |- |½ || tasa || carrots na hiniwang manipis |- |½ || tasa || brandy |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |1 || dahon|| laurel |- |2 || tasa || olive oil |- |} ==Paraan ng pagluto== # Hugasan at linisin ang mga bangus. # Iayos sa heatproof pan. # Isama aug ibang mga sangkap. # Takpan. # Ipatong sa rack sa loob ng pressure cooker. # Maglagay ng kaunting tubig. # Lutuin ng 1 oras. # Palamigin bago buksan ang lutuan. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] icw1xnl8g7o6ysmha8u08jwstubx8wr 100 2792 28053 28052 2021-05-03T00:43:13Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tinapang Bangus]] sa [[Pagluluto:Tinapang Bangus]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 || katamtamang laki || bangus, nilinis |- | 4 || kutsarita || asin |- | 2 || kutsara || katas ng kalamansi |- | 1 || piraso || tea bag |- | 2 || kutsara || bigas |- | 2 || kutsara || asukal na pula |- | 1 || tasa || mantika |- |} ==Paraan ng pagluto== # Hiwain sa likod o pandaing ang bangus. # Huwag kaliskisan ang isda. # Asinan at pahiran ng kalamansi. # Pasingawan ng 20 minuto o hanggang maluto. # Palamigin. # Maghanda ng malaking kaserola. # Sapinan ang ilalim ng aluminum foil. # Ilagay ang tsaa na laman ng tea bag, bigas at asukal. # Maglagay ng rack o butas-butas na patungan. # Iayos dito ang bangus. # Takpan ang kaserola. # Isalang ng 10 minuto o hanggang mag-amoy at magkulay ang isda. # Pahiran ng kaunting mantika ang balat ng isda para makintab. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] [[Category: Luto sa isda]] h5zra0oovrmw4nide23nsic0nmpox9z 100 2793 28051 6635 2021-05-03T00:42:24Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tikoy]] sa [[Pagluluto:Tikoy]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 ½ || tasa || arina na malagklt |- |1 ¾ || tasa || tubig |- |1 || tasa || asukal |- |} ==Paraan ng pagluto== # Paghaluin ang mga sangkap. # Ibuhos sa kawayang pasingawan na sinapinan ng katsa. # Pasingawan ng 30-45 minuto o hanggang mabuo. # Palamigin. # Hiwain ng manipis at iprito sa mantika bago ihain. # Maari ring ilubog muna sa binating itlog bago iprito. [[Category: Lutuing Intsik]] n16750q72fzb69exokspitayp9v6wwn 100 2794 27978 13684 2021-05-02T14:08:46Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Puto Bumbong]] sa [[Pagluluto:Puto Bumbong]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 || tasa || bigas na malagkit |- | 6 || kutsara || pirurutong |- | 4 || tasa || tubig |- | 1 || tasa || kinudkod na niyog |- | 2 || kutsara || mantikilya |- | 2 || kutsara || asukal |- |} ==Paraan ng pagluto== # Hugasan ang malagkit at pirurutong at pagkatapos ay ibabad sa tubig nang 3-4 na oras. # Gilingin hanggang pino. Patuyuin sa colander na sinapinan ng katsa. # Kapag tuyo na ay salain. # Para madaling matanggal ang puto, ibabad ang mga bumbong sa mantika at budburan ng ginadgad na niyog. # Ihanda ang pasingawan ng puto bumbong. # Punuin nang ¾ ang bumbong. # Isalang hanggang maluto. # Taktakin ang bumbong para lumabas ang puto. # Pahiran ng mantikilya at paibabawan ng niyog at asukal. [[Category:Lutuing Pilipino]] [[Category:Merienda]] ioo5wsvw4mabgiollrq91tyqmiw8db3 100 2795 27603 6638 2021-05-02T02:17:34Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bibingkang Cassava]] sa [[Pagluluto:Bibingkang Cassava]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 || tasa || ginadgad na kamoteng-kahoy o cassava |- | 2 || piraso || itlog |- | 1 || tasa || asukal |- | ¾ || tasa || gatas ebaporada |- | ¼ || tasa || gatas kondensada |- | ½ || tasa || gata |- | ¼ || tasa || tinunaw na mantikilya |- | ¼ || tasa || ginadgad na keso |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa mangkok, paghaluing maigi ang kamoteng-kahoy, itlog, asukal, mga gatas at mantikilya. # Magsala ng isang tasang sabaw nito at itabi para sa pang-ibabaw. # Ibuhos ang pinaghalong sangkap sa pan na sinapinan ng nilantang dahon ng saging. # Ihurno sa oven sa init na 350°F hanggang mabuo. # Isalin sa kaserola ang tinabing isang tasang sabaw. # Lutuin ito sa mahinang apoy hanggang lumapot. # Ibuhos sa ibabaw ng bibingkang naluto. # Budburan ng keso. # Isalang ulit sa oven hanggang pumula. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Merienda]] qo4nnnw2pw06voxlpbe8ychos2dglup 100 2796 27604 6639 2021-05-02T02:18:37Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bibingkang Malagkit]] sa [[Pagluluto:Bibingkang Malagkit]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 || tasa || bigas na malagkit, hinugasan at pinatulo |- | 2 || tasa || gata |- | 1 || tasa || asukal |- | 1 || kutsarita || asin |- |} ===Pang-ibabaw=== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || kakang gata |- |½ || tasa || asukal na pula |- |} ==Paraan ng pagluto== # Paghaluin ang malagkit na bigas at gata sa kawali. # Lutuin sa katamtamang apoy hanggang matuyo at maluto ang bigas. # Alisin sa apoy at timplahan ng asukal at asin. # Painitin uli nang 5 minuto habang hmahalo-halo ng hindi masunog. # Sapinan ng dahon ng saging ang bilao o baking pan. # Isalin ang nilutong malagkit. ===Paghanda ng pang-ibabaw=== # Paghaluin ang kakang gata at asukal na pula. # Ibuhos sa ibabaw ng malagkit. # Ihumo hanggang pumula ang pang-ibabaw. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Merienda]] lr1qfs7yd65b6vysuyd6sklvtc2pj7m 100 2797 27784 23719 2021-05-02T05:52:43Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kalamay na Pinipig]] sa [[Pagluluto:Kalamay na Pinipig]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 3 || tasa || pinipig. |- | 1 || tasa || laki |- | 2 || tasa || katas ng lalaki |- | 1 ½ || tasa || asin |- |} ===Budbud=== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || sapal ng kabayo |- |¾ || tasa || kamatis |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ibabad ang pinipig sa gata nang tatlumpung minuto. # Sa kawali, pakuluan ang kakang gata kasama ng asukal. # Paglapot ay idagdag ang pinipig. Haluing tuloy-tuloy hanggang maging malapot at madikit. # Isalin sa lyanera o bilao na sinapinan ng dahon ng saging. # Itusta ang sapal at asukal hanggang pumula at lumutong. # Ibudbod sa kalamay. [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] [[Kaurian:Merienda]] fudlrfbu4naek5jjg9y0gl0x3maqusc 100 2798 28000 6641 2021-05-03T00:20:16Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Suman sa Ibus]] sa [[Pagluluto:Suman sa Ibus]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 3 || tasa || bigas na malagkit |- | 2 || kutsara || asin |- | 2 || tasa || kakang gata |- | 1 || tasa || murang dahon ng niyog o buli |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ibabad ang malagkit sa tubig nang 1 oras. # Patuluin. # Ihalo ang asin at gata. # Ihanda ang ibus at punuin ng malagkit. # Isara at pagtali-taliin. # Iayos ang mga suman sa kaserola at takpan ng tubig. # Pakuluan nang 2 oras o hanggang maluto. # Ihaing may kasamang asukal at hinog na mangga. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Merienda]] pyd64uleple7o1p8b53ruz6szxyrk4s 100 2799 27999 7973 2021-05-03T00:20:04Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Suman sa Lihiya]] sa [[Pagluluto:Suman sa Lihiya]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 ½ || tasa || bigas na malagkit |- |2 || kutsarita || lihiya |- |} ===Sawsawan=== {| class="wikitable" |- | 3 || tasa || gata |- | ½ || tasa || galapong |- | ½ || tasa || gata |- | 1 ½ || tasa || asukal na pula o panutsa |} ===Budbod=== {| class="wikitable" |- |2 || tasa|| sapal |- |1 || tasa || asukal |- |} ==Paraan ng pagluto== # Hugasan ng tatlong beses ang malagkit. # Ibabad nang 20 minuto sa tubig at saka patuluin. # Ihalo ang lihiya. # Ibalot sa nilantang dahon ng saging at itali ng pares-pares. # Sa malaking kaserola, maglagay ng mga dahon ng saging. # Iayos ang mga suman. # Pabigatan nang hindi lumutang ang mga suman at saka punuin ng tubig hanggang lumubog. # Isalang ng 45 minuto hanggang 1 oras. ===Paghanda ng sawsawan=== # Ibuhos ang gata sa kaserola. # Pakuluan nang 10 minuto ng hindi hinahalo. # Tunawin ang galapong sa natitirang gata. # Isama sa kumukulong gata. # Timplahan ng asukal o panutsa at lutuin hanggang lumapot. ===Paghanda ng budbod=== # Ilagay ang sapal at asukal sa kawali. # Lutuin sa katamtamang apoy hanggang matusta habang tuloy-tuloy nahinahalo. # Ihain ang suman na pinaibabawan ng sawsawan at budbod. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Merienda]] 4kl0kfo6y7pz2sb9kk92njwgdkdy3sj 0 2800 6645 2009-02-02T07:12:09Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Papaitan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Papaitan]] esbks70lxgz2disomlm4ssg1wjl37d8 100 2801 27903 6646 2021-05-02T10:04:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Papaitan]] sa [[Pagluluto:Papaitan]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || lamang-loob ng baka (tripa, atay, bato, puso, lapay, bituka) |- |¼ || kilo || lomo ng baka (hiwa sa ½" cubes) |- |¼ || tasa || apdo |- |1 || piraso || sibuyas (tinadtad) |- |1 || ulo || bawang (tinadtad) |- |1 || piraso || luya (tinadtad) |- |1 || pakete || sinigang mix |- |¼ || tasa || dahon ng sibuyas |- |2 || piraso || siling labuyo |- | 3 || kutsara || asin |- | ½ || kutsarita || asin |- | ½ || kutsarita || paminta |- | 1 || kutsara || patis |- |} ==Paraan ng pagluto== # Hugasan at lamasin ang hilaw na lamang-loob sa dahon ng saging na may 3 kutsarang asin para maalis ang amoy. # Siguraduhing malinis na malinis ang bituka. # Kapag malinis na, pakuluan sa isang malaking kawali hanggang malambot. Iahon at hiwain sa 1/2" na cubes o haba. Itabi. # Igisa ang luya, bawang, at sibuyas. # Kapag naluto ang sibuyas, ihalo ang lamang-loob. # Budburan ng asin at paminta ayon sa panlasa. # Ihalo at pagkatapos ay ibuhos ng sapat na tubig upang masakop ang timpla. # Pakuluan at pagkatapos ay isama ang mga lomo ng baka. # Pakuluan hanggang daluyang maluto ang lomo. # Ihulog ang siling labuyo. # Idagdag ang mga apdo ng pahinay-hinay (maging maingat para hindi masyadong mapait ang lasa) # Lagyan ng patis ayon sa panlasa. # Ihain sa isang mainit na mangkok at palamuti ng tinadtad na dahon ng sibuyas. Huwag ihain ng malamig. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baka]] drxisc6a9payai0e1f6fl2bxo9o7li0 100 2802 28048 28047 2021-05-03T00:41:40Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tamales]] sa [[Pagluluto:Tamales]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 || tasa || arina, tinusta |- | 3 || tasa || gata |- | 1 || tasa || sabaw ng manok |- | 3 || kutsarita || asin |- | ½ || tasa || asukal na pula |- | 2 || kutsarita || paminta |- | ½ || tasa || peanut butter |- | 2 || kutsara || atsuete oil |- | ¼ || tasa || mantika |- | 1 || kutsara || tinadtad na bawang |- | ½ || tasa || hiniwang sibuyas |- | 1 || tasa || hinimay na nilagang manok |- | 1 || tasa || hiniwang hotdog |- | 1 || tasa || hiniwang hamon |- | 2 || kutsarita || paprika |- | 2 || kutsarita || ground cayenne |- | ½ || kutsarita || asin |- | 3 || piraso || nilagang itlog |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa kawali, paghaluin ang tinustang arina, gata, sabaw ng manok, asin, asukal, paminta at peanut butter. # Lutuin sa mahinang apoy hanggang lumapot. # Haluing maigi para hindi dumikit. # Isalin ang kalahati sa ibang kawali at samahan ng atsuete oil. # Lutuin ang dalawang timpla hanggang humihiwalay na sa kawali. # Palamigin. # Sa ibang kawali, painitin ang mantika at igisa ang bawang at sibuyas. # Idagdag ang manok, hotdog at hamon. # Timplahan ng paprika, cayenne at asin ayon sa panlasa. # Palamigin. # Maghanda ng mga nilantang dahon ng saging at putulin sa laking 5" x 3". # Pagpatungin ang dalawang piraso sa ayos na krus. # Sagit na ay maglagay ng kaunting pula at puti na nilutong arina. # Marahang pipiin. # Paibabawan ng kaunting ginisang manok at hiniwang nilagang itlog. # Para maisara, pagpatungin sagitnaang dalawang dulo ng ilalim na dahon. # Ganoon din ang gawin sa pang-ibabaw na dahon. # Magbalot ng tag-apat na tamales sa aluminum foil. # Isara ng maigi para hindi pasukan ng tubig habang niluluto. # Iluto sa kumukulong tubig hanggang mabuo, mga 40 minuto hanggang 1 oras. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Merienda]] sgcsjdqzzalb3dpobb9fzrxizwd8jk6 0 2803 6648 2009-02-02T07:31:19Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Putong Puti]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Putong Puti]] rx37256orilmx6konlv3mh79zqvb592 100 2804 27991 21659 2021-05-03T00:14:02Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Putong Puti]] sa [[Pagluluto:Putong Puti]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 3 || kutsarita || yeast o lebadura |- | ¾ || tasa || tubig |- | 2 || tasa || sinala na cake flour |- | 1 || tasa || asukal |- | 1 || kutsara || baking powder |- | ¼ || tasa || asukal |- | 1 || piraso || itlog na maalat (hinati sa 8) |- | 1 || piraso || ginadgad na keso |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ihanda ang pasingawan at mga maliliit na muffin pan o hulmahan. # Tunawin ang lebadura sa tubig. # Paghaluin ang arina, asukal at baking powder. # Ihalo ang tinunaw na lebadura. # Sa mixer, batihin ang puti ng itlog hanggang sa soft peaks stage. # Isama ang asukal at batihin hanggang malapot. # Masinsing ihalo ang pinaghalong lebadura. # Ibuhos sa hulmahan at isantabi nang 10-20 minuto. # Paibabawan ng hiniwang itlog na maalat o ginadgad na keso. # Magpakulo ng tubig para sa pasingawan. # Pagkulo ay ilagay ang hulmahan ng puto. # Pasingawan nang 10-15 minuto. # Pahiran ng mantikilya bago ihain. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Merienda]] of7urozkritztssovznh2m7en0cw6w1 0 2805 6650 2009-02-02T07:37:25Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Kutsinta]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kutsinta]] igobvkbivshlet7dsj8wf8bh3qm2cx7 100 2806 27739 23742 2021-05-02T03:30:11Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ginataang Halo-Halo]] sa [[Pagluluto:Ginataang Halo-Halo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ¼ || kilo || galapong |- | 4 || tasa || gata |- | 1 || tasa || hiniwang pakuwadrado na kamote |- | 1 || tasa || hiniwang pakuwadrado na gabi |- | 1 || tasa || hiniwang pakuwadrado na ube |- | 4 || piraso || saging na saba, hiniwang pahilis |- | ½ || tasa || pira-pirasong langka |- | 1 || tasa || kakang gata |- | 1 || tasa || asukal ayon sa panlasa |- |} ==Paraan ng pagluto== # Magtabi ng ¼ tasa ng galapong/giniling na bigas para pampalapot. # Ang iba'y ihugis na bola-bola para maging bilo-bilo. # Ibuhos ang gata sa kaserola. # Pagkulo ay idagdag ang kamote, gabi at ube. # Paglambot ay isama ang saging, langka at bilo-bilo. # Timplahan ng asukal o nais na flavoring tulad ng vanilla, pandan o anis. # Palaputin ng galapong na tinunaw sa kaunting gata. # Pakuluin. # Ihaing may kasanlang kakang gata. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Merienda]] shijr6n9pz4t5f68g0rvkw2vhrqg5oq 100 2807 27632 17081 2021-05-02T02:32:58Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Buko Pie]] sa [[Pagluluto:Buko Pie]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Palaman=== {| class="wikitable" |- | 1 || tasa || asukal |- | ⅓ || tasa || cornstarch |- | 1 || tasa || sabaw ng buko |- | 1 || tasa || gatas ebaporada |- | 1 || kutsarita || vanilla |- | 2 || tasa || ginayat na buko |- |} === Crust=== {| class="wikitable" |- |2 || tasa || arina |- |½ || kutsarita || asin |- |1 || kutsarita || asukal |- |½ || tasa || mantikilya |- |¼ || tasa || shortening |- |5-6 || kutsara || malamig na tubig |- |1 || tasa || eggwash |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang oven sa 375°F. # Ihanda ang 8-inch pie plate. # Sa kaserola, paghaluin ang asukal at cornstarch. # Ibuhos ang sabaw ng buko at gatas. # Lutuin hanggang lumapot. # Idagdag ang vanilla at buko. # Palamigin. # Sa isang mangkok, paghalutn ang arina, asin at asukal. # Idagdag ang mantikilya at shortening. # Haluing maigi. # Magdagdag ng sapat na tubig para makabuo ng masa. # Hatiin ang masa sa dalawa na mas malaki ang isang bahagi. # Kunin ang mas-malaking bahagi at padaanan ng rolling pin hanggang maging manipis at maging kasinlaki ng pie plate. # Ilipat sa pie plate para matakpan ang ilalim at mga gilid nito. # Ibuhos ang palaman. # Panipisin ang natirang masa at takpan ang palaman. # Pisilin ang mga gilid para magdikit ang dalawang crust. # Maglagay ng singawan sa pamamagitan ng pagtusok ng tinidor sa ibabaw ng crust. # Pahiran ng eggwash. # Hurnuhin nang 25 o 30 minuto o hanggang pumula ang crust. # Palamigin bago hiwain. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Panghimagas]] cojoa9ataq5dk9xapqnlrwcd8dukvpn 100 2808 27781 6658 2021-05-02T05:52:00Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Inipit]] sa [[Pagluluto:Inipit]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Cake=== {| class="wikitable" |- |6 || piraso || itlog (hiniwalay ang pula sa puti) |- |4 || kutsara || malamig na tubig |- |1 || tasa || asukal |- |1 || tasa || arina |- |1 || kutsarita || baking powder |- |¼ || kutsarita || cream of tartar |- |¼ || tasa || asukal |} ===Palaman=== {| class="wikitable" |- | ½ || kilo || patatas, nilaga at niligis |- |¾ || tasa || asukal |- |1 || kutsarita || ginadgad na balat ng dayap |- |¾ || tasa || gatas |- |¼ || tasa || mantikilya |- |3 || piraso || pula ng itlog |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang oven sa 325°F. # Pahiran ng shortening o mantika ang dalawang 13" x 9" pahabang baking pan at sapinan ng brown paper. # Itabi. ===Cake=== # Sa isang mangkok, batihin ang pula ng itlog. # Idagdag ang tubig at asukal at batihin hanggang lumapot. # Salain ang arina at baking powder. # Masinsing ihalo sa binating itlog. # Itabi. # Sa mixer, batihin ang puti ng itlog at cream of tartar hanggang ''soft peaks stage''. # Idagdag ng dahan-dahan ang asukal at batihin hanggang ''stiff peaks stage''. # Masinsing ihalo ang binating pula ng itlog. # Ibuhos sa baking pan. # Hurnuhin hanggang maluto ang cake. ===Palaman=== # Sa isang kaserola, paghaluin ang mga sangkap maliban sa pula ng itlog. # Lutuin hanggang lumapot habang tuloy-tuloy na hinahalo. # Isama ang pula ng itlog at lutuin pa ng ilang minuto. ===Huling bahagi=== # Ipalaman ang nilutong patatas sa pagitan ng dalawang cake. # Pahiran ang ibabaw ng tinunaw na mantikilya. # Budburan ng asukal. # Hiwain sa malililt na pansukat. # Itabi sa repidyerator. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Panghimagas]] bfkezek57jwsinyj9x1b2la72fymwx7 100 2809 28009 6661 2021-05-03T00:24:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Salabat]] sa [[Pagluluto:Salabat]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || kilo || luya, tinalupan at ginadgad |- | 2 || tasa || asukal na pula |- |} ==Paraan ng pagluto== # Pigain sa katsa ang ginadgad na luya para makuha ang katas. # Sabawat tasa ng katas ng luya, magdagdag ng dalawang tasa ng asukal na pula. # Isalang sa kawali sa katamtamang apoy. # Lutuin hanggang lumapot habang tuloy-tuloy na hinahalo. # Hinaan ang apoy at hayaang matuyo. # Palamigin. # Durugin ang salabat hanggang maging pulbos. # Maaaring gumamit ng almeres o kaya'y food processor. # Itabi sa mga bote o mga plastik na supot. # Para sa pagtimpla, magtunaw ng 1-2 kutsara ng salabat sa isang tasa ng mainit na tubig. [[Category: Inumin]] [[Category: Lutuing Pilipino]] bwdbj97nrfj1qug1wjhigkfit0429tr 100 2810 27934 12157 2021-05-02T12:17:22Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sago't Gulaman]] sa [[Pagluluto:Sago't Gulaman]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |3 || tasa || asukal |- |2 || tasa || tubig |- |1 || tasa || lutong sago |- |1 || piraso || gulaman, hiniwang pakuwadrado |- |2 || tasa || kinaskas na yelo |- |} ==Paraan ng pagluto== # Para sa pagluluto ng sago, magpakulo ng tubig sa kaserola. # Ilagay ang hilaw na sago. # Haluin para hindi magdikit-dikit. # Lutuin hanggang lumambot. # Salain. #Papulahin ang asukal sa kaserola hanggang magkakulangot #Ibuhos nang dahan-dahan ang tubig. #Lutuin hanggang matunaw at maging arnibal. #Palamigin. #Haluan ng kaunting arnibal ang sago at gulaman para tumamis. # Sa mga baso, maglagay ng kaunting sago at gulaman. # Lagyan ng katamtamang dami ng arnibal. # Dagdagan ng malamig na tubig o kinaskas na yelo ayon sa nais. [[Category:Merienda]] [[Category:Inumin]] [[Category:Lutuing Pilipino]] jsm7tmfxw9z213posjw5m8t3cgt8s0s 100 2814 27624 6689 2021-05-02T02:30:16Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Brazo de Mercedes]] sa [[Pagluluto:Brazo de Mercedes]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Meringue=== {| class="wikitable" |- |10 || piraso || puti ng itlog |- |1 || kutsarita || cream of tartar |- |1 || tasa || asukal |- |} ===Palaman=== {| class="wikitable" |- |10 || piraso || pula ng itlog |- |1 || lata || gatas kondensada |- |1 || kutsarita || vanilla |- |¼ || kutsarita || lemon extract |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang oven sa 250°F. # Pahiran ng mantika o shortening ang isang 14-inch square baking pan at sapinan ng brown paper. # Sa mixer, batihin ang puti ng itlog hanggang mabula. # ldagdag ang cream of tartar at batihin hanggang ''soft peaks stage''. # Dahan-dahang ibuhos ang asukal at batihin hanggang ''stiff peaks stage''. # Ibuhos sa hinandang baking pan. # Ihurno nang 30 minuto o hanggang maluto at pumula ang ibabaw. # Sa double boiler, paghaluin ang mga sangkap ng palaman at lutuin hanggang lumapot. # Maghanda nang isang putol ng brown paper. # Budburan ng confectioners o powdered sugar. # Ibaligtad dito ang nalutong meringue at tanggahn ang nakadikit na papel. # Palamanan. # Igulong na parang jelly roll. # Maaring budburan uli ng confectioners sugar. [[Category: Panghimagas]] [[Category: Lutuing Pilipino]] nidt3gihnez6brdmg9tj2ee69jmjho6 100 2815 27642 12103 2021-05-02T02:38:28Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Canonigo]] sa [[Pagluluto:Canonigo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Arnibal=== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || asukal |- |1 || pakete || mantikilya |- |} ===Meringue=== {| class="wikitable" |- |8 || piraso || puti ng itlog |- |1 || kutsarita || baking powder |- |½ || tasa || asukal |- |} ===Sauce=== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || asukal |- |8 || piraso || pula ng itlog |- |1 ½ || tasa || gatas |- |¼ || tasa || rum (kung nais) |- |1 || kutsarita || vanilla |- |1 || kutsarita || mantikilya |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang oven sa 325°F. # Arnibalin ang asukal at pagkatapos ay ibuhos sa 2 loafpans o isang ''bundt'' pan. # Pahiran ng mantikilya ang gilid ng pan. # Itabi. # Sa mixer, batihin ang puti ng itlog hanggang ''soft peaks stage''. # Dahan-dahang ibuhos ang asukal at baking powder. # Batihin hanggang ''stiff peaks stage''. # Ihurnong banyo maria nang 30-40 minuto o hanggang mabuo. # Ibaligtad sa bandehado. ===Para sa sauce=== # Paghaluin ang asukal, pula ng itlog at gatas sa double boiler. # Lutuin hanggang lumapot. # ldagdag ang rum, vanilla at mantikilya. # Lutuin nang ilang minuto. # Ibuhos sa nalutong canonigo. [[Category: Panghimagas]] [[Category: Lutuing Pilipino]] dyatdadqy6ryw9hb4qe9e8ufrbsncza 100 2816 27621 6691 2021-05-02T02:29:34Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Borracho]] sa [[Pagluluto:Borracho]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Cake=== {| class="wikitable" |- |8 || piraso || pula ng itlog |- |¼ || tasa || tubig |- |½ || tasa || asukal |- |1 || tasa || cake flour |- |1 || kutsarita || baking powder |- |8 || piraso || puti ng itlog |- |½ || tasa || asukal |- |} ===Cream Filling=== {| class="wikitable" |- |1 ½ || tasa || asukal |- |¼ || tasa || arina |- |3 || tasa || gatas ebaporada |- |6 || piraso || pula ng itlog, binating bahagya |- |½ || tasa || mantikilya |- |} ===Meringue=== {| class="wikitable" |- |3 || piraso || puti ng itlog |- |1 || kutsarita || cream of tartar |- |⅓ || tasa || asukal |- |1 || tasa || rum |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang oven sa 350°F # Maghanda ng isang 13 x 9 x 2-inch rectangular baking pan. # Sa mangkok, batihin ang pula ng itlog at tubig. # Idagdag ang asukal at batihin hanggang lumapot. # Paghaluin ang arina at baking powder. # Ihalo sa binating pula ng itlog. # Sa mixer, batihin ang puti ng itlog hanggang ''soft peaks stage''. # Dahan-dahang ibuhos ang asukal at batihin hanggang ''stiff peaks stage''. # Masinsing ihalo ang binating pula ng itlog. # lbuhos sa baking pan at isalang ng 30-40 minuto o hanggang maluto. ===Para sa Cream Filling=== # Paghaluin ang asukal at arina sa kaserola. # Ibuhos ang gatas at lutuin hanggang lumapot. # Magdagdag ng kaunting mainit na gatas sa binating pula ng itlog. # Haluing maigi at saka ibalik sa kaserola. # lsama ang mantikilya. # Isalang pa nang 5 minuto. ===Para sa Meringue=== # Batihin ang puti ng itlog at cream of tartar hanggang ''soft peaks stage''. # Idagdag ang asukal at batihin hanggang ''stiff peaks stage''. # Ilagay ang nalutong cake sa isang oven proof na tray. # Buhusan ito ng rum. # Paibabawan ng nilutong cream filling. # Takpan ng meringue ang buong cake. # lbalik ang cake sa oven at hayaang pumula ang meringue. [[Category: Panghimagas]] [[Category: Lutuing Pilipino]] pe69g5sv2ioclg4aae7zrqrl8s8serv 100 2817 27695 6692 2021-05-02T03:01:27Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Crema de Fruta]] sa [[Pagluluto:Crema de Fruta]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Cake=== {| class="wikitable" |- |6 || piraso || itlog |- |¾ || tasa || asukal |- |1 ¼ || tasa || cake flour |- |¼ || kutsarita || asin |- |4 || kutsarita || tinunaw na mantikilya |- |} ===Custard Filling=== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || asukal |- |⅓ || tasa || cake flour |- |2 ¾ || tasa || sariwang gatas |- |5 || piraso || pula ng itlog |- |1 || kutsarita || vanilla |- |} ===Pang-ibabaw=== {| class="wikitable" |- |1 || lata || fruit cocktail, pinatulo |- |2 || kutsarita || unflavored gelatin |- |2 || tasa || sabaw ng fruit cocktail o tubig |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang oven sa 325°F # Sa mixer, batihin ang mga itlog hanggang maging maliliit ang bula. # Idagdag ang asukal at batihin hanggang lumapot. # Masinsing ihalo ang arina, asin at mantikilya. # Ibuhos sa isang 13 x 9 x 2 inch oven proof glass dish. # Isalang sa oven nang 15-20 minuto o hanggang maluto. # Palamigin. # Sa double boiler, paghaluin ang mga sangkap ng custard filling. # Lutuin hanggang lumapot. # Palamigin at ibuhos sa ibabaw ng cake. # Iayos ang fruit cocktail sa ibabaw nito. # Tunawin ang gelatin sa sabaw ng fruit cocktail o tubig. # Isalang sa apoy para tuluyang matunaw. # Palamigin ng bahagya at saka ibuhos sa cake. # Itabi sa repridyerator para mabuo. [[Category: Panghimagas]] [[Category: Lutuing Pilipino]] d0rreqj5dxixozvb90pg8sbwu01tpdk 100 2818 27753 6693 2021-05-02T03:37:23Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Green Mango Shake]] sa [[Pagluluto:Green Mango Shake]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || asukal |- |1 || tasa || tubig |- |2 || tasa || manggang hilaw, na hiniwang pakuwadrado |- |2 || tasa || tubig |- |} ==Paraan ng paghalo== # Sa Isang kaserola, pakuluin ang asukal at tubig hanggang lumapot o magsyrup. # Palamigin. # llagay ang mangga at tubig sa blender at haluin haggang pino. # ldagdag ang pinalamig na syrup at kaunting kinaskas na yelo. # Haluing muli. # Ihaing malamig. [[Category: Inumin]] 8l4m8rkyvcfepyvy88gc2koijgvfaef 100 2819 27756 6694 2021-05-02T03:39:43Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Guyabano Cooler]] sa [[Pagluluto:Guyabano Cooler]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || tasa || guyabano, tinanggalan ng buto |- | 2 || kutsara || katas ng kalamansi |- |½ || tasa || asukal |- |2 || tasa || kinaskas na yelo |- |} ==Paraan ng paghalo== # Paghaluin ang guyabano, kalamansi at asukal. # Ilagay sa blender. # Magdagdag ng yelo o malamig na tubig ayon sa nais na lapot. # Haluin hanggang pino. # Ihaing malamig. [[Category: Inumin]] sux61e676zuppt3biw8lhdvpu62m4e1 100 2820 27698 6695 2021-05-02T03:02:06Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Crispy Dilis]] sa [[Pagluluto:Crispy Dilis]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || piraso || itlog |- | ¼ || tasa || asukal na pula |- |2 || kutsarita || asin |- |4 - 5 || piraso || siling labuyo, tinadtad |- |½ || tasa || cornstarch |- |¼ || kilo || dilis |- | ¼ || tasa || mantika |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang mangkok, batihin ang itlog kasama ng asukal, asin at siling labuyo. # Idagdag ang cornstarch. # Ihalo ang dilis. # Haluin hanggang mabalutan nang husto ang dilis. # Magpainit ng mantika sa kawali. # Iprito nang hiwa-hiwaIay ang dilis hanggang lumutong at pumula. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] kg8oijqhnp5dqom8syuv4ufl4q4u9yc 100 2821 27932 13146 2021-05-02T12:15:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pinalutong na Kangkong]] sa [[Pagluluto:Pinalutong na Kangkong]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || tali || kangkong |- |1 || piraso || itlog |- |1 || tasa || malamig na tubig |- |1 ½ || tasa || cornstarch |- |½ || tasa || arina |- | ½ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- | ½ || tasa || mantika |- |} ==Paraan ng pagluto== # Tanggalin ang mga dahon ng kangkong. # Hugasan at patuyuin. # Gamitin ang mga tangkay sa ibang pagluluto. # Sa isang mangkok, batihin ang itlog. # Idagdag ang tubig, cornstarch. arina, asin at paminta. # Haluing maigi. # Painitin ang mantikang pamprito. # Isa-isang ilubog ang mga dahon sa pinaghalong batter. # IIadlad ang mga dahon bago ihulog sa mantika. # Iprito hanggang lumutong. # Patuluin. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa gulay]] gladdljj7ed2aep4qqidsetj9rz4caa 100 2822 27751 6697 2021-05-02T03:36:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ginumis]] sa [[Pagluluto:Ginumis]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || panutsa |- |2 || tasa || tubig |- | 3 || kutsara || lutong sago |- | 3 || kutsara || tinustang pinipig |- | 3 || kutsara || gulaman, hiniwang pakuwadrado |- | ½ || tasa || kakang gata |- |2 || tasa || kinaskas na yelo |- |} ==Paraan ng paghalo== # Sa kaserola, iluto and panutsa sa tubig hanggang matunaw nang husto. # Salain. # Ibalik sa apoy at lutuin hanggang lumapot na parang arnibal. # Palamigin. # Sa mataas na baso, maglagay ng kaunting sago, pinipig at gulaman. # Magdagdag ng kakang gata at arnibal. # Punuin ng kinaskas na yelo. [[Category: Inumin]] sznthujzkmt22bk2mgkt2ixli8xblkc 100 2823 28050 6698 2021-05-03T00:42:13Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tausi Chicken Feet]] sa [[Pagluluto:Tausi Chicken Feet]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || kilo || paa ng manok, nilinis |- | 1 || pakete || kahel o dilaw na food color |- | ½ || tasa || mantikang pamprito |- | 1 || kutsara || dinikdik na bawang |- | 1 || kutsarita || tinadtad na luya |- | 3 || kutsara || tausi, dinurog |- | 2 || kutsara || toyo |- | 2 || piraso || siling labuyo, hiniwa |- | 2 || tasa || tubig |- |1 || bahagi || sanque |- |1 || kutsara || sesame oil |- |} ==Paraan ng pagluto== # Hatiing pahilis ang mga paa ng manok. # Ilagay sa mangkok at haluan ng kaunting food color. # Itabi pansamantala. # Magpainit ng mantika sa kawali. # Ipritoang mga paa ng manok hanggang lumutong. # Patuluin. # Bawasan ang mantika. # Sa natitirang mantika, igisa ang bawang, luya, tausi. toyo at siling labuyo. # Idagdag ang tubig at sanque. # Hayaang kumulo-kulo ng 5 minuto. # ldagdag ang paa ng manok at sesame oil. # Takpan ang kawali at lutuin hanggang lumambot ang manok at lumapot ang sarsa. # Maaari din itong pasingawan sa steamer hanggang lumambot. [[Category: Luto sa manok]] 5vqje33gjusoiksk5zt453xfzhf2ped 100 2825 27697 6700 2021-05-02T03:01:51Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Crispy Alimasag]] sa [[Pagluluto:Crispy Alimasag]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ½ || kilo || maliit na alimasag |- |1 || piraso || binating itlog |- | ½ || tasa || arina |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |1 || kutsarita || tinadtad na siling labuyo |- |} ==Paraan ng pagluto== # Hugasan ang alimasag, linising mabuti at hatiin sa dalawa. # Ilagay sa mangkok. # Idagdag ang mga nalalabing mga sangkap. # Haluin. # Iprito hanggang lumutong at pumula. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] l1x5u0urzgcb354z1sc0y2yqkkaewm5 100 2826 27801 6701 2021-05-02T06:16:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kinilaw na Tanguige]] sa [[Pagluluto:Kinilaw na Tanguige]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || sariwang tanguige, tinanggalan ng balat |- | ½ || tasa || suka |- | 5 || kutsara || katas ng kalamansi |- | 2 || kutsara || tinadtad na luya |- |1 || malaking || sibuyas, hiniwang manipis na pabilog |- | 2 || piraso || siling haba, hiniwang pahaba |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- | ¼ || tasa || dinurog na soda crackers |- |} ==Paraan ng pagluto== # Hugasang maigi ang isda at hiwaing pakuwadrado. # lbabad sa suka nang isang oras. # Patuluin. # Timplahan ng kalamansi, luya, sibuyas, sili at paminta. # lsama ang crackers. # Palamigin. # Maaari din gumamit ng hipon, pusit at iba pang lamang-dagat sa halip na isda. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] sqon250m9y7952sqx1u1qtu3hg2628e 100 2829 28033 8000 2021-05-03T00:36:39Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sinigang na Baka]] sa [[Pagluluto:Sinigang na Baka]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 10 || piraso || sampalok |- |1 || kilo || tadyang ng baka, hiniwa sa katamtamang laki |- |5 || tasa || tubig |- |4 || piraso || kamatis, hiniwa |- |1 || piraso || sibuyas, hiniwa |- |3 || piraso || gabi, tinalupan at hinati |- |1 || tali || sitaw, hiniwang 2" ang haba |- |1 || tali || kangkong, hiniwang 2" ang haba |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa kaunting tubig, palambutin ang sampalok. # Ligisin at salain para makuha ang katas. # Sa kaserola, palambutin ang baka sa tubig. # Idagdag ang kamatis, sibuyas at katas ng sampalok. # Isama ang gabi. # Kapag bahagyang lumambot ay idagdag ang sitaw at tangkay ng kangkong. # Timplahan ayon sa panlasa. # Huling idagdag ang mga dahon ng kangkong. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baka]] fyjj5w37vvh80krotyn3jgl1fb7wzet 100 2830 28032 28031 2021-05-03T00:36:23Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sinigang na Bangus]] sa [[Pagluluto:Sinigang na Bangus]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ½ || tasang sampalok |- | 2 || tasang tubig |- | 1 || pirasong maliit na sibuyas, hiniwa |- | 3 || pirasong kamatis, hiniwa |- | ½ || kilong bangus, kinaliskisan at hinati |- | 3 || pirasong okra, hiniwa |- | 2 || pirasong talong, hiniwa |- | 1 || taling kangkong, hiniwang 2" ang haba |- | 2 || pirasong siling haba |- |¼ || kutsaritang asin |- |¼ || kutsaritang paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== # Palambutin ang sampalok sa kumukulong tubig. # Ligisin at salain para makuha ang katas. # Sa kaserola, ilagay ang tubig, sibuyas, kamatis at katas ng sampalok. # Pagkulo, ihulog ang bangus, okra, talong, tangkay ng kangkong at siling haba. # Pagkaraan ng ilang minuto ay idagdag ang mga dahon ng kangkong. # Timplahan ayon sa panlasa. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] antglth0q6b6dh0pheheajazj1mg4b4 100 2831 27899 6709 2021-05-02T09:57:33Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pansit Molo]] sa [[Pagluluto:Pansit Molo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Palaman=== {| class="wikitable" |- | ¼ || kilo || giniling na karne ng baboy |- | ¼ || kilo || hipon, tinadtad |- | 1 || piraso || maliit na singkamas, tinadtad na pino |- | 1 || piraso || maliit na carrots, tinadtad na pino |- |½ || kutsarita || asin |- |½ || kutsarita || paminta |- |1 || piraso || itlog |- |1 || pakete || molo wrapper |- |} ===Sabaw=== {| class="wikitable" |- |2 || kutsara || mantika |- |3 || butil || bawang, tinadtad |- |1 || piraso || maliit na sibuyas, tinadtad |- |1 || hiwa ||| pitso ng manok, nilaga at hinimay |- |3 || hiwa || hamon, tinadtad |- |½ || tasa || binalatang hipon |- |6 || tasa || sabaw ng manok |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas na mura |- |½ || tasa || piniritong bawang |- |} ==Paraan ng pagluto== # Paghaluin ang mga sangkap ng palaman maliban sa pambalot. # Maglagay ng kaunting palaman sa molo wrapper. # Bilutin at pagsalubungin ang dalawang dulo para sumara. # Itabi pansamantala. # Sa isang kaserola, painitin ang mantika at igisa ang bawang at sibuyas. # Isama ang manok, hamon at hipon. # Ibuhos ang sabaw. # Pakuluin at saka ihulog ang mga molo. # Timplahan ayon sa panlasa. # Pakuluin muli. # Paghain ay budburan ng sibuyas na mura at piniritong bawang. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa noodles]] d57j5x28rejxz02bgop726ykiac9w34 100 2832 27635 27634 2021-05-02T02:34:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bulalo]] sa [[Pagluluto:Bulalo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || kilo || biyas ng baka (kasama ang buto) |- | 1 || galon || tubig |- | 1 || piraso || malaking sibuyas, hiniwa |- | 3 || tangkay || kutsay, hiniwa |- | 1 || pakete || tuyong bulaklak ng saging |- | 2 || piraso || tokwa, hiniwa |- |} ==Paraan ng pagluto== # Pakuluang minsan ang biyas sa tubig. # Ibuhos aug tubig at palitan. # Pakuluan muli sa katamtamang init na humigit-kumulang 2-3 oras hanggang maging malasa ang sabaw. # Magdagdag ng tubig kung kinakailangan. # Idagdag aug sibuyas, kutsay at bulaklak ng saging. # Timplahan ayon sa panlasa. # Isama ang tokwa. # Ihaing mainit na mainit. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baka]] nmd2puuvixnmfvqjbwc26yb0aq6817i 100 2833 27636 9176 2021-05-02T02:35:09Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bulanglang]] sa [[Pagluluto:Bulanglang]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kutsara || mantika |- |2 || butil || bawang, tinadtad |- |1 || piraso || sibuyas, tinadtad |- |2 || piraso || kamatis, tinadtad |- |¼ || tasa || karne ng baboy, hiniwang manipis at pakuwadrado |- |2 || kutsara || bagoong alamang |- |2 || hiwa || kalabasa, hiniwang pakuwadrado |- |½ || tasa || tubig |- |1 || tali || sitaw, hiniwang 2" ang haba |- |1 || guhit || bataw |- |1 || piraso || ampalaya, hiniwang 1" ang haba |- |1 || tali || kangkong, hiniwang 2" ang haba |- |2 || piraso || talong, hiniwang 1" ang haba |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa kawali, painitin ang mantika at igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. # Idagdag ang karne at sangkutsahin. # Isama ang bagoong, kalabasa at tubig at hayaang kumulo. # Idagdag ang iba pang mga gulay at hayaang maluto. # Ihain nang mainit. [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] [[Kaurian:Luto sa gulay]] tgjcguqs854dprw4qeuzn5t6csxw12s 100 2834 27809 27808 2021-05-02T06:33:46Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Laing]] sa [[Pagluluto:Laing]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |20 || piraso || dahon ng gabi, pinatuyo |- |2 || piraso || malalaking niyog, ginadgad |- |1 || tasa || maligamgam na tubig |- |1 || kutsara || mantika |- |1 || kutsara || tinadtad na bawang |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |1 || kutsara || tinadtad na luya |- |¼ || kilo || liempo, hiniwang pakuwadrado |- |¼ || tasa || hibe, binabad sa tubig |- |4 || piraso || siling labuyo, tinadtad |- |½ || tasa || alamang |- |} ==Paraan ng pagluto== # Hugasan at tuyuin ang mga dahon ng gabi. # Paghiwalayin ang mga dahon at tangkay. # Tanggalin ang makating bahagi ng mga tangkay. # Hiwaing 1" ng haba ang mga tangkay. # Gataan ang ginadgad na niyog sa maligamgam na tubig. # Sa kawali, painitin ang mantika at igisa ang bawang, sibuyas at luya. # Idagdag ang karne at sangkutsahin. # Isama ang hibe, siling labuyo, alamang at tangkay ng gabi. # Lutuin hanggang lumambot. # Sa bawat dahon ng gabi, maglagay ng isang kutsara ng ginisang mga sangkap. # Ibalot at iayos sa kaserola o palayok. # Ibuhos ang kakang gata. # Lutuin hanggang magmantika ang gata at maluto ang gabi. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa gulay]] n04vrlsx602ngdq0jxeozgpyxpx336h 100 2835 27896 20048 2021-05-02T09:53:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pansit Luglog]] sa [[Pagluluto:Pansit Luglog]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || bihon, sandaling binabad sa tubig para lumambot |- |} ===Luglog Sauce=== {| class="wikitable" |- |¼ || tasa || atsuete, binabad sa |- |¼ || tasa || tubig |- |2 || tasa || katas ng hipon |- |6 || kutsara || arina |- |½ || tasa || tubig |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |} ===Pang-ibabaw=== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || nilagang karne ng baboy, hiniwang pakuwadrado |- |2 || piraso || piniritong tokwa, hiniwang pakuwadrado |- |½ || tasa || hinimay na tinapa |- |½ || tasa || dinurog na sitsaron |- |2 || piraso || nilagang itlog, hiniwang pahaba |- |½ || tasa || nilaga at binalatang hipon |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas na mura |- |1 || kutsara || piniritong bawang |- |} ==Paraan ng pagluto== ===Paghanda ng Luglog Sauce=== # Salain mga binabad na atsuete. # Sa isang kaserola, pagsamahin ang tubig na may atsuete at katas ng hipon. # Tunawin ang arina sa tubig. # Idagdag sa lutuan. # Pakuluin hanggang lumapot. # Timplahan ayon sa panlasa. ===Paghahanda ng bihon=== # Magpakulo ng tubig sa kaserola. # Ilagay ang bihon sa luglugan. # Ilubog sa kumukulong tubig hanggang maluto. # Patuluin at iayos sa bandehado. ===Paghahanda ng Pang-ibabaw=== # Paibabawan ang bihon ng luglog sauce, karne ng baboy at tokwa. # Budburan ng tinapa at sitsaron. # Palamutian ng hiniwang nilagang itlog, hipon, sibuyas na mura at bawang. # Ihaing may kasamang kalamansi. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa noodles]] fagmlerzwtnbotqm9a0zxat8xljzd5j 100 2836 27898 23670 2021-05-02T09:56:33Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pansit Malabon]] sa [[Pagluluto:Pansit Malabon]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Sarsa=== {| class="wikitable" |- |3 || kutsara || oil |- |1 || kutsara || tinadtad na bawang |- |3 || tasa || katas ng hipon |- |6 || kutsara || harina |- |½ || tasa || tubig |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |} ===Pansit=== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || bihong sariwa, binabad sa tubig nang 10 minuto |- |½ || tasa || hiniwang petsay baguio |- |½ || tasa || toge |- |½ || tasa || hiniwang kintsay |- |½ || tasa || hinimay na tinapa |- |½ || tasa || dinurog na sitsaron |- |1 || tasa || halabos na hipon, binalatan |- |1 || tasa || lutong talaba |- |1 || tasa || nilagang karne ng baboy, hiniwang pakuwadrado |- |¼ || kilo || pusit, inadobo |- |2 || kutsara || piniritong bawang |- |¼ || tasa || tinadtad na sibuyas na mura |- |2 || piraso || nilagang itlog, hiniwang pahaba |- | 6 || piraso || kalamansi |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang kaserola, painitin ang atsuete oil at igisa ang bawang. # Ibuhos ang katas ng hipon. # Pakuluin. # Palaputin ng tinunaw na arina. # Timplahan ayon sa panlasa. # Magpakulo ng tubig sa malaking kaserola. # Maglagay ng bihon, petsay, toge at kintsay sa luglugan. # Ilubog sa kumukulong tubig hanggang maluto. # Patuluin at isalin sa mangkok. # Ihalo ang sarsa, tinapa at sitsaron. # Ilipat sa bandehado at iayos sa ibabaw ang hipon, talaba, karne ng baboy, pusit, bawang, sibuyas na mura at itlog. # Ihaing may kasamang kalamansi. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa noodles]] fsgx5kitkgm66ak7xvw25aryry2vi67 100 2837 27902 14858 2021-05-02T10:04:02Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pansit Sotanghon]] sa [[Pagluluto:Pansit Sotanghon]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |⅓ || tasa || mantika |- |2 || kutsarita || tinadtad na bawang |- |1 || piraso || sibuyas, tinadtad |- |2 || piraso || pitso ng manok, nilaga at hinimay |- |¼ || kilo || hipon, binalatan |- |1 || kutsarita || patis |- |¼ || kutsarita || paminta |- |2 || piraso || carrot, hiniwang julienne |- |1 || piraso || maliit na ulo ng repolyo, ginayat |- |1 || tasa || sitsaro |- |½ || tasa || tengang daga, binabad sa tubig hanggang lumambot |- |6 || tasa || sabaw ng manok |- |½ || kilo || sotanghon, binabad sa tubig nang 10 minuto hanggang lumambot |- |1 || tasa || tinadtad na sibuyas na mura |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika sa kawali. # Igisa ang bawang, sibuyas, manok at hipon. # Sangkutsahin at timplahan. # Idagdag ang mga gulay, tengang daga at sabaw. # Pakuluin at isama ang sotanghon. # Lutuin hanggang matuyo at maluto aug sotanghon. # Paibabawan ng sibuyas na mura. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa noodles]] 42g298c8b54ifybsd8oi11tsx3x4mro 100 2838 27566 18462 2021-05-02T01:45:53Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Adobong Manok sa Gata]] sa [[Pagluluto:Adobong Manok sa Gata]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || kilo || manok, hiniwang katamtaman ang laki |- | ¼ || kutsarita || asin |- | ¼ || tasa || toyo |- | ¼ || kutsarita || pamintang buo |- | 1 || ulo || bawang, tinadtad |- | 1 || tasa || suka |- | 1 || tasa || kakang gata |- | 3 || piraso || siling haba |- |} ==Paraan ng pagluto== # Paghaluin sa kaserola ang manok, asin, toyo, paminta, bawang at suka. # Hinaan ang apoy at hayaang lumambot ang manok. # Ibuhos ang gata at sili. # Lutuin hanggang lumapot ang sarsa. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa manok]] h16dooruymgsxmwdswnycm9ciczt3wh 100 2839 27977 6719 2021-05-02T14:08:32Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Relyenong Alimango]] sa [[Pagluluto:Relyenong Alimango]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |6 || piraso || alimango |- |2 || kutsara || mantika |- |1 || kutsarita || tinadtad na bawang |- |1 || piraso || sibuyas, tinadtad |- |2 || piraso || kamatis, tinadtad |- |2 || piraso || patatas, hiniwang pakuwadrado |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |3 || piraso || itlog |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ilaga ang alimango at himayin. # Itabi ang mga talukap. # Sa kawali, painitin ang mantika at igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. # Isama ang patatas, hinimay na laman ng alimango at pantimpla. # Palamiging bahagya at saka isama ang isang binating itlog. # Linisin ang mga talukap at punuin ng ginisang mga sangkap. # Batihin ang natitirang itlog. # Ilubog dito ang mga talukap bago iprito sa mainit na mantika. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] j4ljj20qzn9xckgewcqz12btz5ytjke 100 2840 27993 14826 2021-05-03T00:15:05Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Relyenong Manok]] sa [[Pagluluto:Relyenong Manok]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || buong manok |- |1 || kutsarita || katas ng kalamansi |- |1 || kutsarita || asukal |- |2 || kutsara || toyo |- |} ===Palaman=== {| class="wikitable" |- |¾ || kilo || giniling na karne ng baboy |- |¼ || tasa || tinadtad na carrot |- |½ || tasa || tinadtad na hamon |- |¼ || tasa || pasas |- |4 || piraso || vienna sausage, tinadtad |- |¼ || tasa || ginadgad na keso |- |¼ || tasa || bread crumbs |- |¼ || tasa || pickle relish |- |5 || piraso || itlog |- |1 || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |1 || kutsarita || asukal |- |2 || kutsara || liquid seasoning |- |1 || piraso || nilagang itlog, inapat |- |4 || piraso || vienna sausage |- |4 || piraso || carrot na hiniwang pahaba |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ihanda ang manok para gawing relyeno. # Tanggalin ang mga buto ng hindi hinihiwa ang balat. # Kailangang manatili ang hugis ng manok. # Ibabad ang manok sa kalamansi, asukal at tuyo. # Itabi pansamantala. # Paghaluing maigi ang susunod na 13 sangkap. # Ipalaman ang kalahati sa loob ng manok. # Iayos ng pahaba sa gitna ng manok ang hiniwang itlog, sausage at patatas. # Punuin ng natitirang palaman. # Tahiin ang manok sa dulong pinagpalamanan. # Ibalot sa aluminum foil at ilagay sa baking pan na may ½ tasa ng tubig. # Hurnuhin sa init na 350°F nang 1 oras o hanggang maluto. # Buksan ang foil at pahiran ng mantikilya ang manok. # Ituloy ang paghuhurno hanggang mamula ang balat. # Palamigin bago hiwain. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa manok]] 2xp9b3c9db0hhp1txul9nbtk4uig9pt 100 2841 27952 9469 2021-05-02T13:08:02Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Relyenong Bangus]] sa [[Pagluluto:Relyenong Bangus]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable"d |- |1 || buo || malaking bangus, nilinis at kinaliskisan |- |2 || kutsara || toyo |- |2 || piraso || kalamansi, kinatasan |- |2 || kutsara || mantika |- |2 || kutsarita || dinikdik na bawang |- |1 || piraso || sibuyas, tinadtad |- |½ || tasa || tinadtad na kamatis |- |½ || tasa || tinadtad na carrot |- |½ || tasa || tinadtad na siling berde |- |1 || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |1 || kutsarita || liquid seasoning |- |¼ || tasa || pasas |- |2 || hiwa || hamon, tinadtad |- |1 || piraso || itlog |- |2 || kutsara || arina |- |½ || tasa || mantika pamprito |- |} ==Paraan ng pagluto== # Bahagyang pukpukin ang bangus para humiwalay ang balat sa laman. # Baliin ang malaking buto sa may ulo at buntot. # Isiksik ang hawakan ng sandok mula sa ulo hanggang sa buntot. Alisin. # Dahan-dahang pisilin ang isda mula sa buntot para maalis ang laman na sa ulo lamang dumadaan. Sa ganitong paraan maiiwang buo ang balat ng bangus. # Ibabad ang balat ng bangus sa toyo at kalamansi. # Itabi. # Ilaga ang naalis na laman ng bangus para maluto. # Alisan ng tinik at himayin. # Sa kawali, painitin ang mantika at igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. # Idagdag ang hinimay na isda, carrot at siling berde. # Timplahan. # Isama ang pasas at hamon. # Isalin sa pinggan at bahagyang palamigin. # Ihalo ang itlog at arina. # Ipalaman sa bangus. # Siksiking mabuti para mabuo uli ang isda. # Ibalot sa nilantang dahon ng saging o aluminum foil. # Iprito o ihurno hanggang maluto. # Palamigin bago hiwain. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Prinito]] [[Category: Luto sa isda]] foq8zsm1c0lxyamrzpwakfo15ca163d 100 2842 27777 16430 2021-05-02T04:13:11Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Inihaw na Bangus]] sa [[Pagluluto:Inihaw na Bangus]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || piraso || malaking bangus |- |1 || kutsara || asin magaspang |- |2 || piraso || kalamansi, kinatasan |- |1 || piraso || malaking sibuyas |- |3 || piraso || kamatis |- |} ==Paraan ng pagluto== # Linisin ang bangus pero huwag kaliskisan. # Hiwain sa likod o pandaing. # Pagkatapos ay pahiran ng asin at kalamansi. # Paghaluin ang sibuyas at kamatis. # Ipalaman sa bangus. # Pahiran ng kaunting mantika ang balat ang bangus. # Ibalot sa dahon ng saging. # Ihawin hanggang maluto. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] [[Category: Inihaw]] 7ix9yflq5t0fa0ls8ag154cyebfebmp 100 2843 27894 23439 2021-05-02T09:52:28Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Paksiw na Pata]] sa [[Pagluluto:Paksiw na Pata]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || piraso || pata (mga 1 kilo), hiniwa sa katamtamang laki |- | || || tubig |- | ½ || tasa || suka |- | ¼ || tasa || toyo |- | ¼ || tasa || asukal na pula (brown sugar) |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |1 || dahon || laurel |- |1 || kutsara || oregano |- | 2 || butil || bawang, dinikdik |- |½ || tasa || tuyong bulaklak ng saging, pinalambot sa tubig |- |} ==Paraan ng pagluto== # Hugasan ang pata at ilagay sa kaserola. # Lagyan ng sapat na tubig. # Pakuluing minsan. # Itapon ang unang pinagkuluan at magdagdag uli ng sapat na tubig. # Idagdag ang suka, toyo, asukal na pula, paminta, laurel at bawang # Pakuluan at hayaang lumambot ng husto at magsarsa ang sabaw. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baboy]] 2s6oi060lfaim1jzcalab9bit4dk05m 100 2844 27576 6727 2021-05-02T01:53:04Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Arrozcaldo]] sa [[Pagluluto:Arrozcaldo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki Tignan: * [[Goto Arrozcaldo]] * [[Chicken Arrozcaldo]] 7rytqlw41nsl1y6a53gheg7urnnjv6n 0 2845 6726 2009-02-10T06:03:52Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Chicken Arrozcaldo]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Chicken Arrozcaldo]] fiekgsj3yqvrkf3iwgm7n6p5tam5slu 100 2846 27659 6728 2021-05-02T02:46:24Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chicken Arrozcaldo]] sa [[Pagluluto:Chicken Arrozcaldo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 2 || kutsara || mantika |- | 1 || kutsarita || tinadtad na bawang |- | 1 || piraso || maliit na luya, hiniwang pahaba |- | 1 || piraso || maliit na sibuyas, tinadtad |- | 1 || kilo || manok, hiniwa sa maliliit na piraso |- | 1 || kutsara || patis pantimpla |- | 1 || tasa || malagkit na bigas |- | 6 || tasa || tubig o sabaw na pinaglagaan ng manok |- | ½ || tasa || tinadtad na sibuyas na mura |- | ½ || tasa || piniritong bawang |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang kaserola, painitin ang mantika at igisa ang bawang, luya at sibuyas. # Idagdag ang manok at sangkutsahin. # Timplahan ng patis ayon sa panlasa. # Isama ang malagkit. # Magbuhos ng sapat na tubig o sabaw para maluto ang bigas at lumambot ang manok. # Ihaing may sibuyas na mura at piniritong bawang sa ibabaw. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Sopas]] [[Category: Luto sa manok]] 31t6v3gabab2i1kf6rn8a92p5qu6fhz 100 2849 27712 6743 2021-05-02T03:12:20Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ensaladang Pilipino]] sa [[Pagluluto:Ensaladang Pilipino]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || piraso || talong, inihaw at binalatan |- |5 || piraso || okra, binanlian |- |1 || piraso || ampalaya, hiniwa |- |4 || piraso || kamatis, hiniwa |- |1 || piraso || singkamas, hiniwang pahaba |- |2 || piraso || manggang hilaw, hiniwa |- |1 || piraso || sibuyas, hiniwa |- |} ===Sawsawan=== {| class="wikitable" |- |bagoong isda |- |bagoong alamang (gisado) |- |suka at sillng labuyo |- |patis |- |kalamansi |- |} ==Paraan ng paghalo== # Iayos ang mga gulay at mangga sa isang bandehado. # Ilagay ang mga sawsawan sa maliliit na mangkok. # Ihaing magkasama. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Ensalada]] 4s32gvil93q6ovmosr10alvnqqz4mrn 100 2850 27627 6744 2021-05-02T02:31:13Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bringhe]] sa [[Pagluluto:Bringhe]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || buo || niyog, ginadgad |- |4 || tasa || maligamgam na tubig |- |4 || kutsara || mantika |- |3 || butil || bawang, dinikdik |- |1 || piraso || sibuyas, tinadtad |- |1 || buo || manok, hiniwa sa maliliit na piraso |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |5 || kutsara || katas ng luyang dila |- |4 || tasa || bigas na malagkit, hinugasan |- |1 || piraso || siling berde, inihaw, tinalupan hiniwang pakuwadrado |- |2 || piraso || nilagang itlog, hiniwang pahaba |- |} ==Paraan ng pagluto== # Gataan ang niyog sa maligamgam na tubig. # Salain at itabi. # Sa kawali, painitin ang mantika at igisa ang bawang, sibuyas at manok. # Sangkutsahin. # Timplahan ng asin, paminta at katas ng luya. # Isama ang malagkit at ibuhos ang gata. # Takpan at hayaang maluto at matuyuan. # Takpan ng dahon ng saging. # Ibaligtad sa bandehado at palamutian ng sili at hiniwang itlog. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa gulay]] 797j2euvhlocbqf9zedb0sym41ygnkj 0 2851 6745 2009-02-15T21:59:26Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Arroz Ala Valenciana]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Arroz Ala Valenciana]] kdgpb7ll1fvugz21x9jm4vniejii60f 100 2852 27834 13279 2021-05-02T07:15:45Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Mami]] sa [[Pagluluto:Mami]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Noodles=== {| class="wikitable" |- |2 || tasa || harina |- |¼ || tasa || tubig |- |1 || kutsarita || lihiya |- |1 || kutsarita || asin |- |} ===Sabaw=== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || hiniwang nilagang baboy a manok |- |4 || kutsara || tinadtad na piniritong bawang |- |4 || kutsara || tinadtad na sibuyas na mura |- |2 || kutsara || hiniwang sibuyas tagalog, pinirito |- |2 || piraso || nilagang itlog, hiniwa |- |6 || tasa || sabaw o pinaglagaan ng baboy o manok |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa isang mangkok paghaluin ang mga sangkap para sa noodles. # Masahin hanggang kuminis. # Padaanan ng rolling pin hanggang manipis na manipis o idaan sa pasta machine. # Putulin ng manipis at makitid. # Magpainit ng tubig na may kaunting asin. # Ihulog ang noodles hanggang maluto. # Patuluin. # Maglagay ng noodles sa mangkok. # Paibabawan ng hiniwang baboy o karne, bawang, sibuyas at nilagang itlog. # Punuan ng mainit na sabaw. [[Category: Lutuing Intsik]] [[Category: Luto sa noodles]] [[Category: Sopas]] koet0c0o446nprxmht2zbw4vf718sa6 100 2853 27877 23854 2021-05-02T08:39:34Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pansit Bihon]] sa [[Pagluluto:Pansit Bihon]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ == Sangkap == {| class="wikitable" |- |3 || kutsara || mantika |- |1 || kutsarita || tinadtad na bawang |- |1 || piraso || sibuyas, tinadtad |- |½ || kilo || manok, nilaga at hinimay |- |¼ || kilo || hipon, binalatan na |- |1 || tasa || toyo |- |¼ || kutsarita || paminta |- |1 || piraso || carrot, hiniwa |- |1 || tasa || ginayat na repolyo |- |½ || tasa || hiniwang bitsuelas |- |2 || tasa || sabaw ng manok |- |½ || kilo || bihon, binabad sa tubig |- |} == Paraan ng pagluto == # Painitin ang mantika sa kawali at igisa ang bawang, sibuyas, manok at hipon. # Timplahan. # Idagdag ang mga gulay. # Sangkutsahin. # Ibuhos ang sabaw. # Pagkulo, ilagay ang bihon. # Lutuin hanggang matuyo. # Ihaing may kasamang patis at kalamansi. [[Category: Lutuing Intsik]] [[Category: Luto sa noodles]] 54vralb8laaoot74qt9ldba2ysnu28a 100 2854 27908 27907 2021-05-02T10:09:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pastel de Lengua]] sa [[Pagluluto:Pastel de Lengua]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Pastry=== {| class="wikitable" |- |2 ½ || tasa || arina |- |¾ || tasa || mantikilya |- |8 || kutsara || cream |- || || || eggwash |- |} ===Palaman=== {| class="wikitable" |- |¼ || tasa || olive oil |- |1 || piraso || malaking sibuyas, tinadtad |- |2 || piraso || katamtamang laki na carrot, hiniwang pakuwadrado |- |4 || piraso || katamtamang laki na patatas, hiniwang pakuwadrado |- |½ || tasa || button mushrooms |- |2 || kilo || nilagang dila ng baka, hiniwang pakuwadrado |- |2 || piraso || chorizo bilbao, hiniwa |- |2 || tasa || pinaglagaan ng dila |- |2 || kutsara || arina na tinunaw sa 1 tasa tubig |- |½ || tasa || ginadgad na keso |- |½ || tasa || green olives |- |1 || lata || vienna sausage, hiniwa |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ilagay ang arina sa mangkok at ihalo ang mantikilya. # Magdagdag ng sapat na cream para makabuo ng masa. # Ibalot sa plastik at itabi pansamantala sa repridyerator. # Sa kaserola, painitin ang mantika at igisa ang sibuyas. # Idagdag ang carrot, patatas, mushroom, dila at chorizo. # Ibuhos ang sabaw at pakuluan. # Palambutin ng husto. # Palaputin ang sabaw ng tinunaw na arina. # Isama ang keso, olives at sausage. # Isalin sa baking dish. # Kunin ang pastry o masa sa repridyerator. # Panipisin ng rolling pin sa hugis at laki ng ibabaw ng baking dish. # Itakip sa baking dish at pindutin sa gilid para kumapit at sumara. # Pahiran ng eggwash. # Tusukin ng tinidor ang ibabaw at pagkatapos ay ihurno sa 375°F nang 20 minuto o hanggang pumula ang crust. ===Para sa paglaga ng dila=== # Banlian ang dila sa kumukulong tubig nang 10-15 minuto. # Balatan. # Pakuluan sa sapat na tubig. # Itapon ang pinagkuluan at palitan ang tubig. # Isalang muli ang dila kasama ng sibuyas, asin, pamintang buo at laurel. # Lutuin hanggang lumambot. # Palamigin at hiwaing pakuwadrado. # Salain ang sabaw bago gamitin. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa gulay]] [[Category: Luto sa baka]] t6rj83scx51jmxu3ubbwuisvw49iw8k 100 2855 27909 19140 2021-05-02T10:11:10Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pastel na Manok]] sa [[Pagluluto:Pastel na Manok]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || buo || manok, hiniwang katamtaman ang laki |- |3 || kutsara || toyo |- |1 || piraso || limon, kinatasan |- |3 || tasa || tubig |- |1 ½ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |½ || tasa || mantikilya |- |2 || piraso || chorizo bilbao, hiniwa |- |1 || lata || vienna sausage, hiniwa |- |1 || tasa || sabaw ng manok |- |½ || tasa || green olives |- |1 || piraso || carrot, hiniwang pakuwadrado |- |3 || piraso || patatas, hiniwang pakuwadrado |- |½ || tasa || button mushrooms |- |2 || kutsara || arina, tinunaw sa 1 tasa tubig |- |2 || piraso || nilagang itlog, hiniwang pahaba |- |} ===Pastry=== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || arina |- |1 || kutsarita || asin |- |⅔ || tasa || shortening |- |¼ || tasa || malamig na tubig |- || || || eggwash |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ibabad ang manok sa toyo at katas ng lemon. # Itabi ng 15 minuto. # Ilagay ang manok sa kaserola kasama ng tubig, asin at paminta. # Palambutin. # Sa kawali, painitin ang mantikilya at papulahin ang manok. # Isama ang chorizo at sausage. # Ibuhos ang sabaw at hayaang kumulo. # Idagdag ang olives, carrot, patatas at mushroom. # Paglambot ay palaputin ang sabaw ng tinunaw na arina. # Isalin sa baking dish at paibabawan ng nilagang itlog. # Painitin ang oven sa 400°F. # Sa mangkok, paghaluin ang arina at asin. # Isama ang shortening. # Magdagdag ng sapat na tubig para sa masa. # Padaanan ang masa ng rolling pin hanggang numipis. # Itakip sa baking dish na may lamang manok. # Putulin sa tamang laki. # Pindutin ang masa sa mga gilid para kumapit at sumara. # Pahiran ng eggwash at hurnuhin hanggang pumula ang crust. [[Kaurian:Lutuing Pilipino]] [[Kaurian:Luto sa manok]] fnfway01c5y59fyoa4c9vm3evt86w1f 100 2856 27997 6755 2021-05-03T00:18:14Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sweet and Sour Fish]] sa [[Pagluluto:Sweet and Sour Fish]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || piraso || katamtamang laki na isda (Pangasius), nilinis |- |1 || kutsarita|| asin |- |2 || piraso || kalamansi |- |1 || tasa || mantika pamprito |- |2 || butil || bawang, tinadtad |- |1 || kutsara || tinadtad na luya |- |1 || piraso || maliit na sibuyas, hiniwa |- |1 || piraso || maliit na siling berde, hiniwang pahaba |- |1 || piraso || maliit na carrot, hiniwang pahaba |- |¼ || tasa || suka |- |¼ || tasa || asukal |- |½ || tasa || tubig |- |½ || kutsarita || asin |- |1 || kutsara || toyo |- |2 || kutsara || ketchup |- |1 || kutsarita || cornstarch na tinunaw sa |- |2 || kutsara || tubig |- |} ==Paraan ng pagluto== # Pahiran ang isda ng asin at katas ng kalamansi. # Itabi nang 20 minuto. # Magpainit ng mantika sa kawali at iprito ang isda hanggang pumula. # Patuluin. # Sa isa pang kawali, magpainit ng kaunting mantika at igisa ang bawang, luya at sibuyas. # Idagdag ang sili at carrot. # Ibuhos ang suka, asukal, tubig, asin, toyo at ketchup. # Pakuluin. # Palaputin ng tinunaw na cornstarch. # Ibuhos sa ibabaw ng isda. * ''Para matanggal ang lansa ng isda, maaaring magdagdag ng gatas sa halip na katas ng kalamansi.'' [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] 1bygazchsuqx2nois6zm4aqxqd1omzj 100 2857 27996 6756 2021-05-03T00:17:26Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sweet and Sour Pork]] sa [[Pagluluto:Sweet and Sour Pork]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || pige ng baboy |- |¼ || kutsarita || asin |- |1 || kutsara || toyo |- |2 || kutsara || cornstarch |- |1 || tasa || mantika pamprito |- |1 ½ || kutsarita || toyo |- |3 || kutsara || suka |- |¼ || tasa || asukal |- |6 || kutsara || ketchup |- |1 || kutsara || tubig |- |½ || kutsarita || Worcestershire sauce |- |1 || kutsarita || cornstarch |- |1 || kutsarita || mantika |- |¼ || kutsarita || tinadtad na bawang |- |1 || piraso || sibuyas, hiniwa |- |1 || piraso || siling pula, hiniwang pahaba |- |1 || piraso || siling berde, hiniwang pahaba |- |1 || lata || pineapple tidbits |- |} ==Paraan ng pagluto== # Hiwaing pakuwadrado ang pige at ibabad sa asin, toyo at cornstarch ng 10 minuto. # Iprito sa mainit na mantika hanggang pumula. # Sa mangkok, paghaluin ang toyo, suka, asukal, ketchup, tubig, Worcestershire sauce at cornstarch. # Itabi. # Painitin ang mantika sa kawali at igisa ang bawang, sibuyas at sili. # Ibuhos ang pinaghalong sangkap. # Pakuluin at idagdag ang piniritong karne. # Palambutin ang karne. # Palamutian ng pinya. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baboy]] 2qg7md7ld76dtkej18wurokmye49n9g 100 2858 27814 6759 2021-05-02T06:40:33Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lechong Manok]] sa [[Pagluluto:Lechong Manok]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || buo || manok (mga 850 grams bawat isa) |- |} ===Marinade=== {| class="wikitable" |- |3 || piraso || kalamansi |- |¼ || tasa || honey o pulot |- |¼ || tasa || patis |- |2 || kutsara || asin |- |2 || kutsara || liquid seasoning |- |1 || kutsarita || paminta |- |} ===Sarsa=== {| class="wikitable" |- |¼ || kilo || atay ng baboy, inihaw at tinadtad |- |1 || tasa || tinadtad oa sibuyas |- |¼ || kilo || asukal na pula |- |1 ¼ || tasa || asin |- |1 || kutsara || paminta |- |3 || tasa || tubig |- |1 || tasa || sukang puti |- |1 ½ || tasa || bread crumbs |- |1 || kutsara || pinapulang bawang |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ibabad ang manok sa marinade nang isang oras o magdamag. # Iluto sa turbo broiler o hurnuhin sa oven sa init na 300°F nang 30 minuto. # Baligtarin ang manok at itaas ang temperatura sa 350°F. # Lutuin hanggang lumambot at wala ng dugong lumalabas kapag tinusok nang tinidor. ===Para sa paghahanda ng sarsa=== # Pagsamahin ang atay, sibuyas, asukal, asin, paminta, tubig at suka sa kaserola. # Pakuluin. # Timplahan ayon sa panlasa. # Idagdag ang breadcrumbs at batihin sa pamamagitan ng wire whisk para mawala ang buo-buo. # Palaputin. # Isalin sa mangkok at budburan ng bawang. # Ihain kasama ng lechon manok. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Inihaw]] [[Category: Luto sa manok]] 4whvc4l0gpboj14do6zj903hgmmx3yg 100 2859 27876 6760 2021-05-02T08:38:06Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Morcon]] sa [[Pagluluto:Morcon]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || beef sirloin, hiniwang manipis at palapad |- |2 || kutsara || katas ng kalamansi |- |¼ || tasa || toyo |- |4 || piraso || vienna sausage, hiniwang pahaba |- |4 || buo || pickles, hiniwang pahaba |- |2 || piraso || nilagang itlog, hiniwang pahaba |- |½ || maliit na kahon || keso, hiniwang pahaba |- |1 || piraso || maliit na carrot, hiniwang pahaba |- |3 || hiwa || bacon |- |½ || tasa || mantika |- |2 || kutsara || arina |- |¼ || tasa || mantika |- |1 || kutsarita || tinadtad na bawang |- |1 || tasa || hiniwang sibuyas |- |1 || tasa || tomato sauce |- |3 || piraso || beef bouillon cube, tinunaw sa |- |3 || tasa || mainit na tubig |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== # Lamasin ang karne ng pinaghalong kalamansi at toyo. # Ilatag sa tray at sa gitna ng karne, iayos ng pahaba ang sausage, pickles, itlog, keso, carrot at bacon. # Igulong para sumara at talian ng pisi. # Sa kawali, magpainit ng mantika. # Igulong sa arina ang binilot na karne at papulahin sa mainit na mantika. # Sa isang kaserola, painitin ang mantika at igisa ang bawang at sibuyas. # Ibuhos ang tomato sauce at sabaw ng baka. # Timplahan. # Pakuluin at pagkatapos ay ilagay ang karne. # Takpan at pakuluan hanggang lumambot ng husto. # Palamigin at saka hiwaing pabilog na ½ - 1" ang kapal. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baka]] 5vejpqlvs10g205gleibt073rzkrg1s 100 2860 27640 6762 2021-05-02T02:36:22Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Camaron Rebosado]] sa [[Pagluluto:Camaron Rebosado]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || malalaking hipon |- |½ || kutsarita || asin |- |1 || kutsara || katas ng kalamansi |- |} ===Batter=== {| class="wikitable" |- |1 || piraso || itlog, bahagyang binati |- |1 || tasa || malamig na tubig |- |1 ½ || kutsarita || baking powder |- |1 ½ || tasa || arina |- |¼ || kutsarita || asin |- |1 || tasa || mantikang pamprito |- |} ===Sweet and Sour Sauce=== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || tubig |- |1 || kutsarita || asukal |- |2 || kutsara || ketchup |- |1 ½ || kutsarita || hot sauce |- |¼ || kutsarita || asin |- |1 || kutsarita || cornstarch na tinunaw sa kaunting tubig |- |} ==Paraan ng pagluto== # Balatan ang hipon pero huwag tanggalin ang mga buntot. # Hiwaan sa likod para matanggal ang itim na ugat. # Hiwa-hiwaan ng bahagya ang hipon para hindi kumulot kapag pinirito. # Ibabad sa asin at katas ng kalamansi. ===Para sa paghahanda ang batter=== # Paghaluin ang itlog at tubig. # Idagdag ang baking powder, arina at asin. # Haluing maigi. # Ilubog ang hipon sa batter at iprito sa mainit na mantika hanggang lumutong. # Ihain kasama ng sweet and sour sauce. ===Para sa paghahanda ang sweet and sour sauce=== # Paghaluin sa maliit na kaserola ang tubig, asukal, ketchup, hot sauce at asin. # Pakuluin. #Palaputin ng tinunaw na cornstarch. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] dm59nkrsvbyfishulc490korc7zv26u 100 2861 27581 6763 2021-05-02T01:56:34Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bagoong Gisado]] sa [[Pagluluto:Bagoong Gisado]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¼ || tasa || mantika |- |1 || ulo || bawang, tinadtad |- |1 || piraso || sibuyas, tinadtad |- |¼ || tasa || nilagang karne ng baboy na hiniwang pakuwadrado |- |1 ½ || tasa || bagoong alamang |- |1 || kutsarita || asukal |- |¼ || tasa || sukang puti |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika at igisa ang bawang at sibuyas. # Idagdag ang karne, bagoong at asukal. # Hayaang maluto. # Ibuhos ang suka at lutuing hindi hinahalo. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baboy]] b2ijqt4dgt3bxfoj2hqx95k7jgjk2ei 100 2862 27643 6766 2021-05-02T02:38:46Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Cardillo]] sa [[Pagluluto:Cardillo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || kilo || buong isda, hiniwa sa katamatamang laki |- |1 || kutsarita || asin |- |¼ || tasa || mantika |- |1 || kutsarita || dinikdik na bawang |- |1 || piraso || sibuyas, hiniwang pakuwadrado |- |2 || piraso || kamatis, hiniwang pakuwadrado |- |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |2 || piraso || itlog, bahagyang binati |- |} ==Paraan ng pagluto== # Lamasin sa asin ang isda. # Iprito ang isda sa mainit na mantika. # Hanguin. # Sa hiwalay nakawali, magpainit ng kaunting mantika at igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. # Ibuhos ang tubig at timplahan. # Pagkulo ay alisin sa apoy at ihalo ang binating itlog. # Ibuhos sa ibabaw ng piniritong isda. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] gnjr8645a12ks72e5e9outknqz2rayo 100 2863 27592 6767 2021-05-02T02:06:53Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Bangus sa Tausi]] sa [[Pagluluto:Bangus sa Tausi]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || buo || bangus na katamtaman ang laki |- | 1 || tangkay || sibuyas na mura, hiniwang ½" ang haba |- | 1 || piraso || maliit na luya, hiniwang pahaba |- | 1 || ulo || bawang, tinadtad |- | 2 || kutsarita || asukal |- | 1 || kutsarita || patis |- | 1 || kutsara || cornstarch |- | 2 || kutsara || mantika |- | 2 || kutsara || tausi |- |} ==Paraan ng pagluto== # Linisin ang bangus at hiwain sa likod o pandaing. # Ilagay sa pinggan. # Paghaluin ang natitirang mga sangkap. # Ibuhos sa ibabaw ng isda. # Pasingawan hanggang maluto. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] p8firpgefae1s79ldc0mobmeydrwphp 100 2864 27815 6769 2021-05-02T06:41:51Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lengua Estofada]] sa [[Pagluluto:Lengua Estofada]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || buo || dila ng baka (mga 2 kilo) |- | ½ || tasa || cornstarch |- | ½ || tasa || toyo |- | ¼ || tasa || suka |- | 2 || kutsara || asukal na pula |- | 1 || piraso || sibuyas, hiniwa |- | ½ || kutsarita || pamintang buo, dinurog |- | 1 || kutsarita || dinikdik na bawang |- | 1 || tasa || mantikang pamprito |- | 4 || tasa || tubig |- | ½ || tasa || tomato sauce |- | ½ || tasa || olives |- | 1 || piraso || siling pula, hiniwang pahaba |- | 4 || piraso || saging na saba, hinati at pinirito |- |} ==Paraan ng pagluto== # Kuskusin ng cornstarch ang dila para matanggal ang lansa. Hugasan. # Banlian sa kumukulong tubig at tanggalin ang madulas na balat. # Linisang maigi. # Ibabad sa toyo, suka, asukal, sibuyas, paminta at bawang nang 2 oras. # Patuluin. # Sa kawali magpainit ng mantika at iprito hanggang pumula. # Hanguin. # Bawasan ng kalahati ang mantika sa kawali. # Ibalik ang dila at isama ang pinagbabaran at sapat na tubig. # Palambutin ang dila. # Ibuhos ang tomato sauce, olives, at siling pula. # Pagkaluto ay hiwain ang dila, paibabawan ng sarsa. # Palamutian ng saging na saba. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baka]] aj1783cgp4y7y4k2h87lzg0n9sq7uv5 100 2865 27797 6770 2021-05-02T06:07:05Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kekiam]] sa [[Pagluluto:Kekiam]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || giniling na karne ng baboy |- |½ || tasa || tinadtad na bacon |- |½ || tasa || tinadtad na hamon |- |½ || tasa || carrots na hiniwang julienne |- |½ || tasa || singkamas na hiniwang julienne |- |1 || kutsara || tinadtad na bawang |- |1 || kutsara || asukal na pula |- |1 || kutsara || five-spice powder |- |1 || kutsara || tinadtad na sibuyas na mura |- |2 || kutsara || arina |- |2 || piraso || itlog |- |2 || kutsara || toyo |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- | || || taupe o kekiam wrapper |- | ¼ || tasa || cornstarch na tinunaw sa |- | 1 || tasa || tubig |- | 1 || tasa || mantikang pamprito |- |} ===Sawsawan=== {| class="wikitable" |- | 1 || tasa || tubig o sabaw |- | 2 || kutsara || toyo |- | 2 || kutsara || asukal |- | 1 || kutsara || ketchup |- | 3 || piraso || siling labuyo, tinadtad |- | 2 || kutsara || cornstarch na tinunaw sa tubig |- |} ==Paraan ng pagluto== # Paghaluing maigi ang giniling, bacon, hamon, carrots, singkamas, bawang, asukal, five-spice powder, sibuyas na mura, arina, itlog, toyo at pantimplang asin at paminta. # Pantayin ang gilid ng taupe wrapper para maging kuwadrado. # Pahiran ng kaunting tinunaw na cornstarch. # Maglagay ng 2 kutsara ng pinaghalong sangkap. # Balutin na parang lumpia. # Pasingawan hanggang maluto. # Palamigin. # Pahiran ng kaunting mantika. # Iprito sa mainit na mantika hanggang lumutong. # Paghaluin sa maliit na kaserola ang tubig, toyo, asukal, ketchup at sili. # Pakuluin. # Palaputin ng tinunaw na cornstarch. # Timplahan ayon sa panlasa. # Hiwain ang kekiam ng palihis. # Ihain kasama ng sawsawan. [[Category: Lutuing Intsik]] [[Category: Luto sa baboy]] k7rwx8xwkkmzq6aiqfd5gxc1t1l96y2 100 2866 27910 6771 2021-05-02T10:16:09Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pata Tim]] sa [[Pagluluto:Pata Tim]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 ½ || kilo || pata ng baboy |- |2 || kutsara || toyo |- |1 || tasa || mantikang pamprito |- |2 || butil || bawang, tinadtad |- |50 ||gramo || tuyong pusit, binabad sa tubig at hiniwa |- |2 || kutsara || oyster sauce |- |1 || kutsara || rice wine |- |1 || kutsara || patis |- |2 || kutsara || cornstarch |- |1 || tasa || tubig |- |½ || kutsarita || sesame oil |- |1 || kutsara || toyo |- | 1 || piraso || letsugas o petsay baguio, hiniwa |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa kaserola, pakuluan at palambutin ang pata sa tamang dami ng tubig. # Hanguin at itabi ang pinaglagaan. # Pahiran ng toyo ang pata at iprito sa mainit na mantika hanggang pumula. # Sa kaserola, magpakulo ng tubig at ihulog ang pata para matanggal ang mantika. # Hanguin at tanggalin sa buto. # Ilagay ang laman sa isang baking dish o pinggan. # Magpainit ng mantika. # Igisa ang bawang at pusit. # Ipaibabaw sa pata. # Paghaluin ang oyster sauce, rice wine, patis, cornstarch na tinunaw sa tubig, sesame oil at toyo. # Ibuhos sa pata. # Pasingawan nang isang oras o hanggang maluto. # Igisa ang letsugas o petsay sa kaunting mantika. # Iayos sa isang bandehado. # Paibabawan ng nalutong pata tim. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baboy]] dwhmqqw8cmcf3ptn2ydilm6cnxj53af 100 2868 27830 6778 2021-05-02T07:01:32Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Jardinera]] sa [[Pagluluto:Jardinera]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || buo || dahon ng saging |- |4 || kutsara || mantikilya |- |4 || butil || bawang, tinadtad |- |1 || piraso || malaking sibuyas, tinadtad |- |½ || kutsarita || paminta |- |1 || kilo || karne ng baboy, nilaga at hiniwang pakuwadrado |- |¼ || kilo || atay ng manok, niluto at hiniwang pakuwadrado |- |4 || piraso || hotdog, hiniwang pakuwadrado |- |1 || piraso || chorizo bilbao, hiniwang pakuwadrado |- |1 || tasa || tomato sauce |- |1 || tasa || ginadgad na keso |- |½ || tasa || pasas |- |2 || tasa || pinatulong pineapple tidbits |- |1 || tasa || tinatad na pickles |- |2 || tasa || sabaw |- |1 || tasa || breadcrumbs |- |1 || tasa || arina |- |1 || piraso || nilagang itlog, hiniwa |- |1 || piraso || siling pula, hiniwang pahaba |- |2 || piraso || hotdog, hiniwang pahilis |- |2 || piraso || itlog |- |} ==Paraan ng pagluto== # Pahiran ng mantika ang 2 loafpans. # Sapinan ng nilantang dahon ng saging. # Sa kawali, painitin ang mantikilya at igisa ang bawang at sibuyas. # Isama ang paminta, karne, atay, hotdog, chorizo, tomato sauce, keso, pasas, pinya, pickles at sabaw. # Pakuluin at lutuin ng 20 minuto. # Palaputin ng breadcrumbs at arina. # Iayos ang hiniwang nilagang itlog, sili at hotdog sa dalawang loafpans. # Batihin isa-isa ang itlog at ibubos sa mga pan. # Hatiin ang nilutong karne at ilagay sa mga pan. # Takpan ng aluminum foil o dahon ng saging. # Ihurno sa oven sa init na 375°F o pasingawan nang 30-40 minuto. # Palamigin at baligtarin sa bandehado. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baboy]] f5xok0ba175ry6v5xoah4awb7gsq1jz 100 2869 27865 27864 2021-05-02T08:24:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pandan Cake]] sa [[Pagluluto:Pandan Cake]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Chocolate Pinipig Crunch=== {| class="wikitable" |- |50 || gramo || milk chocolate |- |1 || kutsarita || mantikilya |- |1 || tasa || tinustang pinipig |- |} ===Pandan Water=== {| class="wikitable" |- |4 || dahon || pandan |- |2 || tasa || tubig |- |} ===Cake=== {| class="wikitable" |- |1 ¼ || tasa || cake flour/harina |- |1 ½ || kutsarita || baking powder |- |½ || kutsarita || asin |- |6 || kutsara || asukal |- |¼ || tasa || mantika |- |4 || piraso || itlog (hiniwalay ang pula sa puti) |- |6 || kutsara || pandan water (haluan ng kaunting berdeng food color ayon sa nais) |- |¼ || kutsarita || cream of tartar |- |6 || kutsara || asukal |- |} ===Buttercream Filling=== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || asukal |- |1 || tasa || whipping cream |- |2 || kutsara || berdeng food color |- |1 || tasa || pandan water |- |1 || tasa || mantikilya |- |} ==Paraan ng pagluto== # Tunawin ang chocolate at mantikilya. # Ihalo ang pinipig at itabi. # Sa kaserola, pakuluan ang pandan at tubig hanggang bumango. # Palamigin. # Painitin ang oven sa 350°F. # Maghanda ng dalawang 9-inch na bilog na pan. # Sa mangkok, salaing magkasama ang cake flour/harina, baking powder, asin at asukal. # Ihalo ang mantika, pula ng itlog at pandan water. # Haluin hanggang pino. # Batihin ang puti ng itlog at cream of tartar hanggang ''soft peaks stage''. # Idagdag ang asukal at batihin hanggang ''stiff peaks stage''. # Masinsing ihalo ang binating pula ng itlog. # Ibuhos sa dalawang pan at isalang sa oven nang 30 minuto o hanggang maluto. # Baligtarin sa wire rack at palamigin. # Tanggalin sa pans. ===Paghahanda ang icing=== # Paghaluin ang asukal, cream, food color at pandan water. # Palamigin. # Sa mixer, batihin ang mantikilya hanggang lumambot. # Dahan-dahang ibuhos ang pinalamig na mga sangkap. # Batihin hanggang pino. ===Pagsasaayos ng cake=== # Ilagay ang isang cake sa pinggan o tray. # Lagyan ng kaunting icing ang ibabaw. # Paibabawan ng pinipig crunch. # Ipatong ang isa pang cake. # Takpan ng icing ang gilid at ibabaw ng cake. # Palamutian ng pinipig crunch. # Palamigin bago ihain. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Merienda]] [[Category: Panghimagas]] abkjjxtta7s6ipgxh2cl2m0fgark8y5 100 2870 27880 20029 2021-05-02T08:49:30Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Peanut Butter Chicken]] sa [[Pagluluto:Peanut Butter Chicken]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || peanut oil |- |1 ½ || kilo || ng manok, hiniwa sa katamtamang laki |- |2 || tasa || tinadtad na sibuyas |- |½ || tasa || creamy peanut butter |- |25 || piraso || siling labuyo, tinadtad |- |2 || tasa || maalat na tubig |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |1 || tasa || tinustang mani, dinurog kanin |- |5 || piraso || Bacon, pinirito at tinadtad |- |2 || piraso || itlog, nilaga at tinadtad |- |6 || piraso || saging na saba, hiniwang pahilis at pinirito |- |} isang litrong coke pang pagana pagkain ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantika sa kawali. # Iprito ang manok at pagkatapos ay isalin sa isang pinggan. # Igisa ang sibuyas sa kawali hanggang lumambot. # Idagdag ang peanut butter at 25 siling labuyo. # Ibuhos ng dahan-dahan ang tubig. # Timplahan ng asin at paminta ayon sa panlasa. # Ibalik sa kawali ang manok at hayaan itong lumambot. # Palaputin ang sarsa. # Isalin sa bandehado at budburan ng durog na mani. # Ihain kasama ng kanin, tinadtad na bacon at itlog at piniritong saba. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa manok]] jc6tb3uhxmbsg5dyjdl4les0vyuxoc7 100 2871 27860 6782 2021-05-02T08:21:39Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Onion Soup]] sa [[Pagluluto:Onion Soup]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || tasa || mantikilya |- |2 || tasa || tinadtad na sibuyas |- |4 || tasa || sabaw ng manok o baka |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |-|- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang mantikilya sa kaserola. # Igisa ang sibuyas hanggang lumambot. # Ibuhos ang sabaw at pakuluin. # Hinaan ang apoy at hayaang maluto ng mga 10 minuto pa. # Timplahan ayon sa panlasa. [[Category: Sopas]] ryf5zszvcn5ahjdakf55noz6n73lu4b 100 2872 27668 6783 2021-05-02T02:50:32Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chicken Soy Sauce]] sa [[Pagluluto:Chicken Soy Sauce]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || buo || manok, hinati sa dalawa |- |½ || kilo || hita ng manok |- |} ===Sarsa=== {| class="wikitable" |- |¾ || tasa || toyo |- |1 || kutsara || rice wine |- |1 || kutsara || pamintang buo |- |2 || tangkay || sibuyas na mura |- |2 ½ || tasa || tubig |- |½ || kutsarita || cloves |- |3 || hiwa || luya |- |¼ || tasa || asukal |- |½ || kutsarita || kanela o sesame oil |- |} ==Paraan ng pagluto== # Linisin ang manok, hugasan at patuluin. # Paghaluin lahat ng sangkap para sa sarsa. # Ilagay sa malaking kaserola at isalang ng 20 minuto. # Ilagay ang manok at paliguan ng sarsa. # Takpan ang kaserola at hayaang maluto ng 10 minuto. # Baligtarin ang manok at lutuin ng 10 minuto pa. # Patayin ang apoy. # Hayaan ang manok sa loob ng kaserola nang 20 minuto. # Ilagay ang manok sa sangkalan at putulin sa maliliit na piraso. # Ilagay sa bandehado at pahiran ng sesame oil. # Ibuhos ang natirang sarsa. [[Category: Luto sa manok]] sai6q3r6u7fqrec9e7989mae85zszun 0 2873 6784 2009-02-16T18:44:07Z Urbano 159 Ikinakarga sa [[Abitsuelas Guisado]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Abitsuelas Guisado]] gcazfgnpiy8jr33piti6jicag8na9f1 100 2874 27710 6785 2021-05-02T03:10:03Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ensaladang Hamon at Pipino]] sa [[Pagluluto:Ensaladang Hamon at Pipino]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || piraso || katamtamang laki ng pipino, hiniwa ng manipis |- |4 || hiwa || hamon, hiniwang pakuwadrado |- |2 || kutsara || tinadtad na siling berde |- |1 || tasa || mayonnaise |- |½ || tasa || ginadgad na keso |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng paghalo== # Pagsamasamahin ang lahat ng mga sangkap sa isang salad bowl. # Haluin ng mabuti at timplahan ayon sa panlasa. # Palamigin bago ihain. [[Category: Ensalada]] 5zkob6gvr6xyy5w3bhw4covkpfwh69e 100 2875 27841 6786 2021-05-02T07:31:41Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Marble Sundae]] sa [[Pagluluto:Marble Sundae]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || pint || chocolate ice cream |- |¾ || tasa || asukal |- |⅓ || tasa || tubig |- |¼ || tasa || cream of tartar |- |4 || piraso || pula ng itlog |- |1 ½ || tasa || all-purpose cream |- |} ==Paraan ng paghalo== # Hulmahin ang sorbetes sa ilalim at gilid ng hulmahan ng gulaman. # Patigasin sa freezer. # Sa isang kaserola, pagsamahin ang asukal, tubig at cream of tartar. # Pakuluan hanggang lumapot ng husto. # Batihin ang pula ng itlog hanggang maging dilaw at lumapot. # Ibuhos ng unti-unti ang mainit na arnibal habang tuloy-tuloy na binabati. # Lutuin ito sa double boiler hanggang lumapot habang tuluyang hinahalo. # Palamigin. # Batihin ang cream hanggang tumigas. # Ihalo sa pinalamig na mga sangkap. # Ibuhos ng dahan-dahan sa hulmahang may sorbetes. # Ibalik sa freezer para tumigas. [[Category: Panghimagas]] 2cey28c7b2t2a3zrshm25twts9um3yx 100 2876 27984 6788 2021-05-02T14:18:57Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Stuffed Pork Roulade]] sa [[Pagluluto:Stuffed Pork Roulade]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 ½ || kilo || pork tenderloin |- | 1 ½ || kutsarita || asin |- | ¼ || kutsarita || paminta |- | 1 || kutsarita || paprika |- | 9 || piraso || sariwang ispinaka, hinugasan |- | 9 || tangkay || celery, hiniwang pahaba |- | 9 || piraso || keso, hiniwang pahaba |- | 9 || hiwa || hamon, hiniwang pahaba |- | 9 || piraso || carrot, hiniwang pahaba |- | 3 || butil || bawang, dinikdik |- | ¼ || tasa || mantikilya |- | 2 || kutsara || Worcestershire sauce |- |} ===Sarsa=== {| class="wikitable" |- | ¼ || tasa || mantikilya |- | 2 || tangkay || sibuyas na mura, tinadtad |- | 1 ½ || tasa || all-purpose cream |- | 1 || tasa || sabaw ng baka |- | ¼ || tasa || white wine (kung nais) |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin ang oven sa 450°F. # Hiwain ang pork tenderloin nang manipis parang butterfly fillet. # Ilatag ang karne at palaparin. # Timplahan ng asin, paminta at paprika. # Iayos ng patong-patong ang mga dahon ng ispinaka sa gitna ng karne. # Ilagay ng salit-salit ang celery, keso, hamon at karot sa ibabaw ng ispinaka. # Igulong ang karne na parang morkon. # Itati ng sinulid na makapal para hindi bumuka habang niluluto. # Ilagay ang karne sa roasting pan. # Pahiran ng bawang, mantikilya at Worcestershire sauce. # Ihurno ng 15 minuto. # Ibaba ang init sa 350°F at lutuin ng 30 minuto pa a hanggang lumambot. # Alisin sa pan. # Palamigin. # Tanggalin ang tali at hiwain. ===Para sa paghahanda ng sarsa=== # Sa maliit na kaserola, painitin ang mantikilya at igisa ang sibuyas na mura. # Idagdag ang cream at palaputin. # Isama ang sabaw at white wine. # Hayaang uminit at pagkatapos ay ihain kasama ng hiniwang stuffed pork roulade. [[Category: Luto sa baboy]] tw5f4ezgh300r77uqeyd5ge1igyi7e3 100 2877 27890 6789 2021-05-02T09:51:00Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Overnight Salad]] sa [[Pagluluto:Overnight Salad]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |1 || ulo || letsugas, pinira-piraso |- |1 || ulo || cauliflower, pinira-piraso |- |1 || piraso || katamtamang laki ng sibuyas, hiniwang manipis |- |½ || tasa || salad dressing o mayonnaise |- |⅓ || tasa || parmesan cheese o ginadgad na keso |- |¼ || tasa || asukal |- |¼ || kilo || bacon, pinirito at tinadtad |- |} ==Paraan ng pagluto== # Sa malaking salad bowl, ilagay ang mga sangkap na patong-patong ayon sa pagkakalista. # Takpan ng plastik at palamigin sa repridyerator ng magdamag. # Haluin bago ihain. [[Category: Ensalada]] ltyh3jff7fjqwfqxhzgnuocr27id7b6 100 2878 27655 6790 2021-05-02T02:44:51Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Cheesecake (No-bake)]] sa [[Pagluluto:Cheesecake (No-bake)]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Crumb Crust=== {| class="wikitable" |- |1 || tasa || dinurog na graham crakers |- |1 || tasa || tinadtad na kasuy |- |1 || kutsara || asukal |- |⅓ || tasa || tinunaw na mantikilya |- |} ===Cream Cheese Filling=== {| class="wikitable" |- |1 ||pakete|| (225-gram) cream cheese |- |½ || tasa || asukal |- |1 ¼ || tasa || all-purpose cream |- |1 || kahon || gulaman mix |- |1 || tasa || tubig (mainit na mainit) |- |3 || piraso || manggang hinog, hiniwang pakuwadrado |- |} ==Paraan ng pagluto== # Kumuha ng isang 9-inch spring-form pan at takpan ng aluminum foil. # Paghaluin ang mga sangkap para sa crumb crust. # Ikalat ng pantay sa ilalim ng pan. # Ilagay sa repridyerator nang 30 minuto para mabuo. # Ilagay ang cream cheese at asukal sa blender. # Haluin hanggang maging pino. # Isama ang cream at haluin ng mabuti. # Paghaluin ang gulaman at mainit na tubig. # Haluin para matunaw. # Palamigin ng bahagya at pagkatapos ay isama sa blender. # Isama ang kalahati ng mangga at i-blender hanggang mahalo. # Ihalo sa pamamagitan ng rubber scraper ang nalalabing mangga. # Isalin sa crust. # Palamigin hanggang mabuo. [[Category: Panghimagas]] s9xv60cw6dqq9lik9gz9k4sn27hfzph 100 2879 27713 6791 2021-05-02T03:12:42Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ensaladang Ubod]] sa [[Pagluluto:Ensaladang Ubod]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |6 || tasa || sariwang ubod, hiniwang pahaba at binanlian |- |4 || tasa || tinadtad na siling pula |- |3 || tasa || tinadtad na sibuyas na mura |- |} ===Dressing=== {| class="wikitable" |- |⅓ || tasa || suka |- |¼ || tasa || mustard |- |6 || kutsara || corn oil |- |2 || kutsara || tubig |- |2 || piraso || itlog |- |1 || kutsarita || paprika |- |1 || kutsara || asukal |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |¼ || tasa || pinirito at tinadtad na bacon |- |} ==Paraan ng paghalo== # Ibabad ang ubod sa malamig na tubig nang kalahating oras. # Patuluin at ilagay sa salad bowl. # Isama ang siling pula at sibuyas na mura. # Palamigin. # Ilagay ang mga sangkap para sa dressing sa isang bote. # Takpan ng mahigpit at alugin para mahalong maigi. # Ibuhos ang dressing sa ubod bago ihain. # Ibudbod ang bacon sa ibabaw. # Haluin. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Ensalada]] ao428du7mv359qpe4d1dck2n4f862ql 100 2880 27709 6793 2021-05-02T03:09:17Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ensaladang Gulay at Thousand Island Dressing]] sa [[Pagluluto:Ensaladang Gulay at Thousand Island Dressing]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | 1 || ulo || letsugas, pinira-piraso |- | 1 || piraso || maliit na pipino, hiniwang manipis |- | 3 || piraso || kamatis, hiniwa |- |} ===Dressing=== {| class="wikitable" |- |1 ½ || tasa || mayonnaise |- |2 || kutsara || chili sauce o ketchup |- |1 || kutsarita || tinadtad na siling berde |- |} ==Paraan ng paghalo== # Pagsamasamahin ang mga gulay sa isang salad bowl. # Ibuhos ang pinaghalong dressing. # Haluin ng maigi. # Palamigin. [[Category: Ensalada]] if5h1ak3iengvz4wwbzkthy2qkjgdwp 100 2882 27961 6795 2021-05-02T13:18:29Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sizzling Bangus]] sa [[Pagluluto:Sizzling Bangus]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || boneless bangus (pandaing) |- |½ || kutsarita || asin |- |2 || kutsarita || liquid seasoning |- |1 || kutsarita || katas ng kalamansi |- |¼ || kutsarita || paminta |- |1 || kutsara || mantikilya |- |½ || tasa || tinadtad na sibuyas |- |½ || tasa || tinadtad na kamatis |- |} ===Mushroom Sauce=== {| class="wikitable" |- |¼ || tasa || tinadtad na bacon |- |2 || kutsara || mantikilya |- |2 || kutsara || arina |- |¼ || tasa || hiniwang mushrooms |- |1 ¾ || tasa || sabaw ng manok |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ibabad ang bangus sa asin, liquid seasoning, kalamansi at paminta nang 2 oras. # Itabi. # Sa kawali, igisa sa mantikilya ang sibuyas at kamatis hanggang lumambot. # Itabi. ===Paghahanda ng Mushroom Sauce=== # Papulahin ang bacon hanggang lumutong. # Itabi sa gilid ng kawali at idagdag ang mantikilya. # Ibuhos ang arina at haluin ng maigi para mawala ang mga buo-buo. # Idagdag ang mushrooms at sabaw. # Palaputin at timplahan ayon sa panlasa. # Sa iba pang kawali, iprito ang bangus ng lubog sa mantika na mainit. # Patuluin at ilipat sa sizzling plate o bandehado. # Ikalat sa ibabaw nito ang ginisang kamatis at sibuyas. # Ibuhos ang mushroom sauce sa ibabaw. # Ihain kaagad. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa isda]] ivv5tk2tybykhf2or13w3mriu8dsyun 100 2883 27732 6796 2021-05-02T03:26:45Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Fruity Molded Gelatin]] sa [[Pagluluto:Fruity Molded Gelatin]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |¾ || tasa || tubig |- |1 || kahon || gelatin mix |- |⅓ || tasa || strawberry juice |- |1 || kutsara || mango balls |- |1 || kutsara || papaya balls |- |1 || kutsara || melon balls |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ibabad ang gelatin mix sa tubig. # Painitin ang tubig hanggang matunaw ang gelatin. # Alisin sa apoy at isama ang strawberry juice. # Ibuhos sa gelatin mold. # Ihulog ang mga binilog na prutas ng salit-salit sa gelatin. # Palamigin para mabuo. [[Category: Merienda]] [[Category: Panghimagas]] az61svirhifzgl7gyuu6trcx019u0wm 100 2884 27682 6797 2021-05-02T02:55:26Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Cocido]] sa [[Pagluluto:Cocido]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== ===Sarza Español=== {| class="wikitable" |- |¼ || tasa || olive oil |- |1 || ulo || bawang, tinadtad ng pino |- |2 || piraso || malaking sibuyas, tinadtad ng pino |- |½ || kilo || kamatis, tinadtad ng pino |- |1 || lata || tomato sauce |- |¼ || kilo || Sweet Ham, tinadtad ng pino |- |2 || piraso || Chorizo Bilbao Style, tinadtad ng pino |- |1 || piraso || siling pula, hiniwang pakuwadrado |- |½ || tasa || red wine |- |2 || kutsarita || paprika |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |} ===Karne at Gulay=== {| class="wikitable" |- |½ || kilo || karne ng baka, nilaga at hiniwa sa katamtamang laki |- |½ || kilo || manok, nilaga at hiniwa sa katamtamang laki |- |½ || kilo || karne ng baboy, nilaga at hiniwa sa katamtamang laki |- |½ || kilo || repolyo, inapat at binanlian |- |½ || kilo || pechay, hiniwa sa dalawa at binanlian |- |¼ || kilo || patatas, nilaga at inapat |- |¼ || kilo || abitsuelas, binanlian at hinati sa dalawa |- |1 || piraso || carrot, binanlian at inapat |- |¼ || kilo || kamote, nilaga at inapat |- |¼ || kilo || sweet ham, hiniwang pahaba |- |2 || piraso || sibuyas, tinadtad ng pino |- |3 || piraso || Chorizo Bilbao Style, hiniwang pahilis |- |¼ || kilo || garbansos, nilaga |- |12 || piraso || saging na saba, nilaga |- |} ==Paraan ng pagluto== # Magpainit ng mantika sa kawali at igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. # Lutuin ng 5 minuto. # Salain. # Ibalik sa kawali at idagdag ang tomato sauce, ham at chorizo. # Pakuluan hanggang lumapot. # Idagdag ang siling pula, wine at paprika. # Timplahan ayon sa panlasa. # Ilagay ang mga karne, gulay at saba sa isang malaking bandehado. # Iayos sa ibabaw nito ang ham, sibuyas, chorizo at garbansos. # Ihain ang sarsa sa hiwalay na mangkok. # Ang pinaglagaan ng mga karne ay maaring timplahan at ihain na sabaw. [[Category: Lutuing Kastila]] [[Category: Luto sa baka]] [[Category: Luto sa baboy]] [[Category: Luto sa manok]] 1zj6ybprlc3b3cyi74nnvy74ti6y3dc 100 2885 27918 6799 2021-05-02T11:58:18Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Picadillo]] sa [[Pagluluto:Picadillo]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ==Sangkap== {| class="wikitable" |- |2 || kutsara || mantika |- |3 || butil || bawang, tinadtad |- |1 || piraso || sibuyas, tinadtad |- |3 || piraso || kamatis, tinadtad |- |1 || tasa || giniling na karne ng baboy |- |5 || tasa || tubig |- |3 || piraso || patatas, hiniwang pakuwadrado |- |¼ || kutsarita || asin |- |¼ || kutsarita || paminta |- |} ==Paraan ng pagluto== # Painitin sa isang kaserola ang mantika at igisa ang bawang, sibuyas at kamatis. # Idagdag ang giniling at papulahin. # Ibuhos ang tubig at hayaang kumulo. # Idagdag ang patatas at lutuin hanggang lumambot. # Timplahan ayon sa panlasa. [[Category: Lutuing Pilipino]] [[Category: Luto sa baboy]] oi7epfbq75nr8zadf0qykkw7016xvan 100 2886 27601 6800 2021-05-02T02:16:46Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Beef na may Cauliflower]] sa [[Pagluluto:Beef na may Cauliflower]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki ==Sangkap== {| class="wikitable" |- | ¼ || kilo || sirloin, hiniwa ng manipis at pahaba |- | 2 || kutsarita || asin |- | 2 || kutsarita || rice wine o sherry |- | 1 || kutsarita || cornstarch |- | ¼ || tasa || mantika |- | ¼ || kilo || cauliflower, pinira-piraso |- | 3 || tasa || tubig |- | 2 || tangkay || kutsay, hiniwa ng 1" ang haba |- | 1 || maliit na lata || mushrooms, hiniwa |- | 1 || kutsara || toyo |- |} ==Paraan ng pagluto== # Ilagay sa isang mangkok ang karne, 1 kutsarita ng asin, alak at cornstarch. # Haluin at pabayaang mababad ng 20 minuto. # Initin sa kawali ang kalahati ng mantika. # Isangkutsa ang mga gulay at nalalabing asin. # Samahan ng kaunting tubig para lumambot ng bahagya. # Hanguin. # Sa natitirang mantika ay papulahin ang karne. # Magdamag ng kaunting sabaw ng manok o tubig kung kailangan. # Lutuin hanggang lumambot. # Idagdag ang mushrooms, toyo at mga gulay. # Lutuin ng mga ilang minuta pa. [[Category: Luto sa baka]] b2ztalmcw05tdgvc9bnqcw7n3evge0p 10 2926 26405 16903 2021-01-13T13:52:29Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki [[File:Redirect arrow without text.svg|#REDIRECT|link=]]<span class="redirectText" id="softredirect" style="font-size: 140%">[[:{{{1}}}|{{{2|{{{1}}}}}}]]</span><br /><span style="font-size:85%; padding-left:48px;" LANG="en" dir="ltr" >Isang [[m:Soft redirect|''soft redirect'']] ang pahinang ito.</span><includeonly>[[Category:Links to external webpages|{{PAGENAME}}]]__NOINDEX__</includeonly><noinclude>{{Documentation}}[[Category:Link templates|{{PAGENAME}}]]</noinclude> eko1xxdxzdxjo08y85ae8v5rdsonrq0 0 2970 26618 25148 2021-02-13T11:53:45Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ Ang '''Noli Me Tangere''' ay ang pinakamaimpluwensiyang akda sa kasaysayan ng Pilipinas; nagtaglay ng makatotohanang pangyayari na gumising sa mga Pilipino ang kawalang katarungang pagmamalupit at pang-aalipin ng mga Kastilang mananakop. Sinimulang sulatin ni Dr Jose Rizal. Ang mga unang bahagi ng "'''Noli Me Tangere''" noong 1884 sa Madrid noong siya ay nag-aaral pa ng medisina. Nang makatapos ng pag-aaral, nagtungo siya sa Paris at doon ipinagpatuloy ang pagsusulat nito. At sa Berlin natapos ni Rizal ang huling bahagi ng nobela. Ang pagsusulat ng "Noli Me Tangere" ay bunga ng pagbasa ni Rizal sa "Uncle Tom's Cabin"(na isa sa kanyang paboritong aklat) ni Harriet Beacher Stowe, na pumapaksa sa kasaysayan ng mga aliping Negro sa kamay ng mga panginoong putting Amerikano. Inilarawan dito ang iba't ibang kalupitan at pagmamalabis ng mga Puti sa Itim. Inihambing niya ito sa kapalarang sinapit ng mga Pilipino sa kamay ng mga Kastila. Sa simula, binalak ni Rizal na ang bawat bahagi ng nobela ay ipasulat sa ilan niyang kababayan na nakababatid sa uri ng lipunan sa Pilipinas at yaon ay pagsasama-samahin niyang upang maging nobela. Ngunit hindi ito nagkaroon ng katuparan, kaya sa harap ng kabiguang ito, sinarili niya ang pagsulat nang walang katulong. Ipinaliwanag ni Rizal sa kanyang liham sa matalik niyang kaibigang si Dr. Ferdinand Blumentritt ang mga dahilan kung bakit niya isinulat ang "Noli." Ang lahat ng mga ito ay maliwanag na inilarawan sa mga kabanata ng nobela. Ang pamagat ng "Noli Me Tangere" ay salitang Latin na ang ibig sabihin sa Tagalog ay "Huwag Mo Akong Salingin" na hango sa Ebanghelyo ni San Juan. Itinulad niya ito sa isang bulok sa lipunan na nagpapahirap sa buhay ng isang tao. ==Hinggil sa May-akda== Si '''Dr. Jose Rizal ''' ay isinilang noong ika-19 ng Hunyo 1861. Ang kanyang mga magulang ay sina Senior Francisco Mercado Rizal at Seniora Teodora Alonzo Realonda -Rizal. Siya ay pampito sa labing-isang magkakapatid - na sina Saturnina, Paciano, Narcisa, Olympia, Lucia, Maria, Concepcion, Josefa, Trinidad, at Soledad. Una niyang guro ang kanyang ina. Sa edad na tatlo, marunong na siyang bumasa at sumulat dahil na rin sa tulong ng kanyang ina Sa Ateneo Municipal de Manila siya nag-aral nang siya ay labing-isang taon. Napatunayan ang likas na galing, nakamit niya ang pinakamataas na karangalan sa pagtatapos niya ng Bachiller en Artes sa gulang na labinganim na taon. Sa Unibersidad ng Santo Tomas, Pilosopiya ang unang kursong kinuha niya rito. Noong Taong-Aralang 1878-1879, lumipat siya sa kursong Medisina udyok ng Rektor ng Ateneo. Mahalaga sa kaniya ang bagong kurso dahil nais niyang magamot ang nanlalabong paningin ng ina. Kasabay rito, kumuha siya ng kursong agrimensor sa Ateneo. Naipasa niya ang pagsusulit sa kursong ito sa gulang na labimpito. Sa Universidad nang Taal ipinanganak si Rizal na ipagpatuloy ang kaniyang pag-aaral ng Medisina. Lingid sa kaalaman ng kaniyang mga magulang at ng mga Indian ang kaniyang pagtungo sa Europa. Tanging si Paciano ang nakatatandang kapatid na lalaki at ang kaniyang tiyuhin na si Antonio Rivera ang nakabatid sa kaniyang pag-alis. Noong Agosto 21, 1484, natapos niya ang Medisina na kung saan nakamit niya ang titulong "Licenciado en Medisina" sa unibersidad na ito. Sa sumunod na taon, Hunyo 19, 1385, natamo naman niya ang titulong "Licenciado en Filosopia y Letras" na may markang "Sobrasaliente" (Excellent). ==Kapaligirang Pangkasaysayan sa Pagkakasulat ng Noli== 1884-1887 - tuklaw na panahon ./. :'''Uncle Tom's Cabin.''' Pinakamaimpluwensiyang panilikan ng Estados Unidos; sinulat ni Harriet Beecher Stowe, inilarawan dito ang di-makalarungan pagmamaltasdsrato sa mga aliping Negro mula sa Africa; ito ang akdang nakaimpluwensiya kay Rizal upang isulat ang ''Noli.'' :'''Mga taong unang nakabatid sa pagkakasulat:''' Graciano Lopez Jaena, Pedro Maximo, Antonio Paterno, Valentin Ventura, Julio Lorente, Melecio Giguerora, Eduardo de Lete at Evaristo Aguirre. :'''Unang kabiguan:''' Ang proyekto ay hindi naisakatuparan sa tatlong adahilanan: # 'Ningas kugon' lamang ang inaasahang katulong sa pagsusulat; # Ibang paksaang nais nilang isulat ay hinggil sa mga babae. # Higit na hilig ng mga kaibigan niya ang pagsusugal at pambababae. :'''Sinimulanang Pagsulat.''' Bagaman nabigo si Rizal ukol sa tulong ng kapwang Pilipinong manunulat; gayunpaman, buong tatag mya itong sinimulang mag-isa. ::*1884 - natapos niyang isulat ang unang kalahating bahagi ng Noli sa Madrid. ::*1885 - natapos niya ang ikatlong kalahati sa Europa ::*Abril-Hunyo 1886 - natapos niya ang huling sangkapat at ang mga huling kabanata sa Wilhelmsfold, Alemanya. ::*Pebrero 1886 -nirebisa ang huling manuskrito ng nobel a sa Berlin; halos nauwi sa pagkakasunog ang manuskrito sa dahilang naubos ang pondo at siya ay nagkasakit; tila hindi maililimbag ang nobela. '''Dr. Maximo Viola'''-kaibigan ni Rizal mula sa isang mayamang angkan ng San Miguel, Bulacan. Itinuring siyang ''tagapaglista ng Noli'' yamang siya ang naging instrumento upang mailathala ang Noli. Pinahiram sl Rizal ng sapat na pondo para rito maliban pa sa pang-araw-araw na gastos ni Rizal na noon ay naghihikahos. ==Ang Paglilimbag== *'''Pebrero 21, 1887'''- nakahanap sina Rizal at Viola ng palimbagan sa Alemanya. Ito ay ang Berliner Buchdruckrei Action Gesslsschaft. Pinili nila ito dahil mababa ang singil-300 piso para sa 2,000 sipi ng akda. *'''Marso 21, 1887''' -lumabas ang mga sipi ng ''Noli Me Tangere''. *'''Mga unang nakatanggap:''' Dr.Ferdinand Blumentritt, Dr.Antonio Ma. Regidor, Graciano Lopez-Jaena, Mariano Ponce at Felix Hidalgo. *'''March 29, 1887''' - natanggap ni Maximo Viola ang mapagpahalagang nota mula kay Rizal. Kasama rin sa ibinigay ni Rizal sa kanya ay ang 'golley droof' ng Noli, panulat na ginamit at isang komplimenlaryong sinipi kung saan isinulat ni Rizal ang nota. ==Mga Resulta ng Pagkakalimbag ng Noli== # '''Pakikipagkita kay Gobernador Heneral Emilio Ferrero (1885-1888)''' - Sumulat ang gobernador kay Rizal upang imbitahin siya sa Malakanyang, Una pa rito, nabalitaan na ng gobernador na ang Noli ay humihimok ng subersibong kaisipan. Ipinaliwanag ni Rizal na malayong hangarin ng Noli ang magtanim ng nabanggit na ideya bagamat isinulat niya ang totoong kalagayan ng lipunan noon . Tinanggap ng gobernador ang paliwanag ni Rizal at humingi pa ito sa kanya ng kopya upang mabasa niya. Sinikap ni Rizal na makakuha ng kopya dahil siya mismo ay naubusan ng personal na sipi. # '''Mga Dating Guro:''' Tuwang-tuwa ang mga Heswita sa aklat anupat ayaw na nilang mawala ang kani-kanilang kopya sa kanilang mga kamay kahit ng humingi si Rizal ng isang kopya mula sa kanila upang ibigay sa gobernador heneral. Ang mga guro ay sina Padre Francisco de Paula Sanchez, Padre Jose Bech at Padre Federico Faura. # '''Pag-iingat sa Kaligtasan ni Rizal:''' Batid ng gobernador heneral na manganganib ang buhay ni Rizal lalo na sa kamay ng mga prayle. Inatasan niya si Don Jose Taviel Andrade, isang batang tenyenteng Espanyol, upang bantayan si Rizal. # '''Lumantad ang mga kaaway ng Noli:''' Mga makapangyarihang Dominikong pinuno ng simbahan ang lumabas na pangunahing kalaban ng nobela. ## '''Msgr. Pedro Payo''' - Arsobispo ng Maynila na nagpalaki ng siping Noli kay Padre Rektor Gregorio Echavarria ng Unibersidad ng Sto. Tomas sa layuning maeksamen ng isang komite ang nasabing akda. ##'''Mga Dominikang Propesor''' -bumuo o miyembro ng komite. ## '''Padre Rektor Gregorio Echavarria''' - pinadala ang resulta ng pag-aaral sa Noli. ## '''Padre Salvador Font''' Agustinong Kura ng Tondo; pinamunuan ang permanenteng komisyon na umeksamen sa Noli, iniulat niya na ang nobela ay nagtataglay ng makasedisyong ideya hindi lamang laban sa simbahan kundi laban din sa pamahalaan. Inirekomenda niya ang pagbabawal sa "importasyon, reproduksyon at pamamahagi ng mapanganib na aklat na ito." ## '''Padre Jose Rodriguez''' - isa ring Agustino at Superior ng Guadalupe. Naglathala siya ng serye ng walong polyeto na may pamagat na 'Cuestiones de Sumo Interes' (katanungan na may Dakilang Interes) upang tuligsain ang nobela. ## '''Mga Senador ng Cortes ng Espanya''': Nakarating ang kontrobersya ng Noli hanggang Espanya. Kabilang sa mga senador na tumulig sa ay sina Heneral Jose de Salamanca, Sr. Fernando Vida at Heneral Luis M. de Pando. ## ''Vicente Barrantes''' - akademiko ng Madrid at dating nanungkulan sa pamahalaan sa Pilipinas. Siniraan niya ang Noli sa pamamagitan ng kanyang artikulong inilathala sa ''La Espana Moderna'' noong Enero 1890. # '''Mga Tagapagtanggol ng Noli''' ## '''Mga Repormista:''' Marcelo H. del Pilar, Dr.Antonio Ma. Regidor, Graciano Lopez-Jaena, Mariano Ponce at iba pa. ### Marcelo H. del Pilar -mga pagtatanggol niya ay ang mga sumusunod: #### Sinagot niya ang komento ni Padre Font ng komisyon ng Sensura. #### Sa sagisag na "Dolores Managat", naglathala siya ng munti aklat na may pamagat na "Caiigat Cayo" na nangangahulugang maging madulas tulad ng igat sa pagtatanggol sa Noli. Ang aklat ay pantapat sa "Caiingat Cayo", isang munting aklat ni Padre Jose Rodriguez. Ipinamahagi sa loob ng simbahan at hindi napuna ng mga prayle sa pag-aakalang ito ang aklat ni Padre Rodriguez. ## '''Mga Dayuhan:''' ### Padre Sanchez -paboritong guro ni Rizal; ### Don Segismundo Moret -mananalaysay at estadista at Propesor Ferdinand Blumentritt -propesor at edukador at naging matalik na kaibigan ni Rizal. ### Rev. Vicente Garcia -isang di-inaasahang taga-depensa ng Noli. Isa siyang Pilipinong katolikong Pari at iskolar ng katedral ng Maynila. Sa pamamagitan ng kanyang pangalawang panulat na Justo Desiderio Magalang, naisulat niya ang kanyang pagtatanggol na nailathala pa sa Singapore. Alin sa mga argumento ni Padre Garcia laban kay Padre Rodriguez ay: #### Maling sabihing si Rizal ay "ignorante" sapagkat siya ay nakapagtapos sa mga Unibersidad ng Espanya kung saan siya ay nakatanggap ng mga karangalan. #### Hindi totoong tinuligsa ni Rizal ang simbahan at ang pamahalaang Epanya kundi ang masasamang opisyal at tiwaling mga prayle lamang. #### Itinuring ni Padre Rodriguez ang mga bumasa sa Noli bilang mga gumawa ng kasalanang mortal. Samakatuwid, si Rodriguez ay may kasalanang mortal sapagkat nabasa niya ang aklat. # '''Mga Sulat ni Rizal Kay Maximo Viola:''' "''Sa mahal kong kaibigang Maximo Viola, ang unang nakabasa at nagpahalaga sa aking isinulat."''...... [[Category:Aklat:Noli Me Tangere|*]] 9as0ulg6ld0kpq592idsepi8mlgzswa 14 2971 26971 26920 2021-02-19T08:41:07Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{book category header}} {{BookCat}} epuks5kojppe4dqkejmu8jjolasjatp 0 2972 28217 28176 2021-10-31T13:18:19Z 152.32.98.110 /* Donya Victorina */ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ ====Juan Crisostomo Ibarra y Magsalin==== Ito ang bida sa Noli me Tangere, kasintahan ni Maria Clara ====Don Pedro Eibarramendia==== Ang pangalan ng lolo sa paa ni Don Crisostomo Ibarra.. ====Kapitan Tiyago==== Mangangalakal na tiga-Binondo; ama-amahan ni Maria Clara. Naging kaibigan ni Crisostomo Ibarra sa simula ng nobela. ====Padre Damaso Verdolagas==== Isang kurang Pransiskano na napalipat ng ibang parokya matapos maglingkod ng matagal na panahon sa San Diego; tunay na ama ni Maria ====Padre Salvi==== Kurang pumalit kay Padre Damaso, nagkaroon ng lihim na pagtatangin kay Maria Clara. l ====Maria Clara Delos Santos y Alba==== Mayuming kasintahan ni Crisostomo; mutya ng San Diego na inihimatong anak ng kanyang ina na si Doña Pia Alba kay Padre Damaso. ====Don Anastacio (Pilosopo Tasyo)==== Maalam na matandang tagapayo ng marurunong na mamamayan ng San Diego. Isa sa mga makabayang Pilipino ng San Diego. ====sisa==== Isang masintahing ina na ang tanging kasalanan ay ang pagkakaroon ng asawang pabaya at malupit. ====Basilio at Crispin==== Magkapatid na anak ni Sisa; sakristan at tagatugtog ng kampana sa simbahan ng San Diego. ====Alperes==== Matalik na kaagaw ng kura sa kapangyarihan sa San Diego at naging asawa ni Dona Consolacion. ====Donya Victorina==== babaing nagpapanggap na maging mestisang Kastila kung kaya abut-abot ang kolorete sa mukha at maling pangangastila ====Donya Consolacion==== Napangasawa ng alperes; dating labandera na may malaswang bibig at pag-uugali ====Don Tiburcio de Espadaña==== Isang pilay at bungal na Kastilang napadpad sa Pilipinas sa paghahanap ng magandang kapalaran; napangasawa ni Donya Victorina. ====Linares==== Malayong pamangkin ni Don Tiburcio at pinsan ng inaanak ni Padre Damaso na napili niya para mapangasawa ni Maria Clara. ====Don Filipo==== Tenyente mayor na mahilig magbasa na Latin; ama ni Sinang ====Señor Nol Juan==== Namahala ng mga gawain sa pagpapatayo ng paaralan. ====Lucas==== Kapatid ng taong madilaw na gumawa ng kalong ginamit sa di-natuloy na pagpatay kay Ibarra. ====Tarsilo at Bruno==== Magkapatid na ang ama ay napatay sa palo ng mga Kastila. ====Tiya Isabel==== Hipag ni Kapitan Tiago na tumulong sa pagpapalaki kay Maria Clara. ====Donya Pia Alba==== Masimbahing ina ni Maria Clara na namatay matapos na kaagad na siya'y maisilang. ====Inday, Sinang, Victoria, at Andeng==== Mga kaibigan ni Maria Clara sa San Diego ====Kapitan Heneral==== Pinakamakapangyarihan sa Pilipinas; lumakad na maalisan ng pagka-ekskomunyon si Ibarra. ====Don Rafael Ibarra==== Ama ni cristomo ibarra.. nang siya ay nabubuhay pa ay siya ang pinakamayaman na tayo sa buong san diego ====Don Saturnino==== Nuno ni Crisostomo; naging dahilan ng kasawian ng nuno ni Elias ====Mang Pablo==== Pinuno ng mga tulisan na ibig tulungan ni Elias ====Kapitan Basilio==== Isa sa mga naging kapitan ng bayan ng Santo Tomas. ====Tenyente Guevarra==== buong pangalan na Miguel Guevarra, ay isang matandang tenyente ng Guardia Civil at isang matalik na kaibigan ni Don Rafael Ibarra. Hawak ang isang matinding paggalang sa lalaki, kalaunan ay nagsikap siyang protektahan ang anak ni Don Rafael na si Crisostomo pagkauwi ng huli mula sa Europa. ====Kapitana Maria==== Tanging babaing makabayan na pumapanig sa pagtatanggol ni Ibarra sa alaala ng ama. ====Padre Sibyla==== Paring Agustino na lihim na sumusubaybay sa mga kilos ni Ibarra. ====Albino==== Dating seminarista na nakasama sa piknik sa lawa. [[Category:Aklat:Noli Me Tangere|*]] 8b6ql9ukxlci6970jp5rse53jwsvg61 0 2973 27111 27110 2021-02-21T07:30:33Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{:Noli Me Tangere/Pabalat|nobookcat=1}}</noinclude> <center><big>[[Noli Me Tangere/Nilalaman|Talaan ng nilalaman]]</big></center> {{Estante|Panitikan}} {{status|50%}} oheyy1l8pml8scpt0ivlezw2ji28gdi 0 2976 26599 26571 2021-02-13T07:31:26Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|2|Si Crisostomo Ibarra|Isang Pagtitipon|Ang Hapunan|teksto |oldtitle=Crisostomo Ibarra |oldtext= Hindî magagandá at mabubuting bíhis na mg̃a dalaga upang pansinín ng̃ lahat, sampô ni Fr. Sibyla; hindî ang cárilagdilagang Capitan General na casama ang canyang mg̃a ayudante upang maalís sa pagcatigagal ang teniente at sumalubong ng̃ ilang hacbáng, at si Fr. Dámaso'y maguíng tila nawal-an ng̃ díwà: sila'y walâ cung dî ang "original" ng̃ larawang naca frac, na tang̃an sa camáy ang isáng binatang luksâ ang boong pananamit. —¡Magandang gabí pô, mg̃a guinoo! ¡Magandang gabí pô "among"<ref group=o>Caraniwan sa catagalugan tawaguing "among" ang parì, marahil sa turò rin ng̃ fraile. Ang sabing "among" ay galing sa "amo," na ang cahuluga'y "pang̃inoon," at ang tumatawag ng̃ "amo" ay "alipin." ¿Bakit hindi sila nagpatawag ng̃ "ama" na siyáng cahulugan sa wicang tagalog ng̃ sabing "padre?" ¿Bakit itinutulot ng̃ mg̃a sacerdote na silá'y tawaguin "amo?"</ref>!—ang unang sinabi ni Capitang Tiago, at canyáng hinagcan ang mg̃a camáy ng̃ mg̃a sacerdote, na pawang nacalimot ng̃ pagbebendicion. Inalís ng̃ dominico ang canyang salamín sa mata upang mapagmasdan ang bagong datíng na binatà at namumutlâ si Fr. Dámaso at nangdídidilat ang mg̃a matá. —¡May capurihan acóng ipakilala pô sa inyó si Don Crisòstomo Ibarra, na anác ng̃ nasirà cong caibigan!—ang ipinagpatuloy ni Capitang Tiago.—Bagong galing sa Europa ang guinoong ito, at siya'y aking sinalubong. Umaling̃awng̃aw ang pagtatacá ng̃ máring̃ig ang pang̃alang ito; nalimutan ng̃ tenienteng bumatì sa may bahay, lumapit siya sa binatà at pinagmasdan niya ito, mulâ sa paa hanggang ulo. Ito'y nakikipagbatian ng̃ mg̃a ugaling salitâ ng̃ sandalíng iyon sa boong pulutóng; tila mandin sa canya'y walang bagay na naíiba sa guitnâ ng̃ salas na iyon, liban na lamang sa canyang pananamít na itím. Ang canyang taas na higuít sa caraniwan, ang canyang pagmumukhâ, ang canyang mg̃a kílos ay pawang naghahalimuyac niyang cabataang mainam na pinagsabay inaralan ang catawa't cálolowa. Nababasa sa canyang mukháng bucás at masayá ang cauntíng bacás ng̃ dugong castilà na naaaninag sa isang magandáng culay caymanggui, na mapulapulá sa mg̃a pisng̃i, marahil sa pagcápatira niya sa mg̃a bayang malalamíg. —¡Abá!—ang biglang sinabi sa magalác na pagtatacá—¡ang cura ng̃ aking bayan! ¡Si parì Dámaso: ang matalic na caibigan ng̃ aking amá! Nang̃agting̃inang lahat sa franciscano: ito'y hindi cumilos. —¡Acó po'y pagpaumanhinan ninyó, aco'y nagcámali!—ang idinugtong ni Ibarra, na ga nahihiyâ na. —¡Hindî ca nagcámali!—ang sa cawacasa'y naisagot ni Fr. Dámaso, na sirâ ang voces.—Ng̃uni't cailan ma'y hindî co naguíng caibigang matalic ang iyong amá. Untiunting iniurong ni Ibarra ang canyang camáy na iniacmáng humawac sa camáy ni parì Dámaso, at tiningnan niya itó ng̃ boong pangguiguilalas; luming̃ón at ang nakita niya'y ang mabalasic na anyô ng̃ teniente, na nagpapatuloy ng̃ pagmamasíd sa canya. —Bagongtao, ¿cayó po bâ ang anác ni Don Rafael Ibarra? Yumucód ang binatà. Ga tumindíg na sa canyang sillón si Fr. Dámaso at tinitigan ang teniente. —¡Cahimanawarî dumatíng cayong malualhatì dito sa inyong lupaín, at magtamó nawâ pô cayó ng̃ lalong magandang palad cay sa inyong ama!—ang sabi ng̃ militar na nang̃ing̃inig ang voces. Siya'y aking nakilala at nácapanayam, at masasabi cong siya'y isa sa mg̃a taong lalong carapatdapat at lalong may malinis na capurihán sa Filipinas. —Guinoo—ang sagót ni Ibarrang nababagbag ang púsò—ang inyo pong pagpuri sa aking amá ay pumapawì ng̃ aking mg̃a pag-alap-ap tungcol sa caniyang kinahinatnang palad, na aco, na canyang anác ay di co pa napagtátalos. Napunô ng̃ lúhà ang mg̃a matá ng̃ matandà, tumalicód at umalís na dalídálì. Napag-isa ang binata sa guitnâ ng̃ salas; at sa pagca't nawalâ ang may bahay, walâ siyang makitang sa canya'y magpakilala sa mg̃a dalaga, na ang caramiha'y tinitingnan siya ng̃ may pagling̃ap. Nang macapag-alinlang may iláng minuto, tinung̃o niya ang mg̃a dalagang tagláy ang calugodlugod na catutubong kilos. —Itulot ninyo sa aking lacdang̃an co—anya—ang mg̃a utos ng̃ mahigpit na pakikipagcapwa tao. Pitóng taón na ng̃ayong umalís acó rito sa aking bayan, at ng̃ayong aco'y bumalíc ay hindi co mapiguilan ang nasang aco'y bumáti sa lalong mahalagang hiyas niya; sa canyang mg̃a suplíng na babae. Napilitan ang binatang lumayò roon, sa pagca't sino man sa mg̃a dalaga'y waláng nang̃ahás sumagot. Tinung̃o niya ang pulutóng ng̃ ilang mg̃a guinoong lalaki, na ng̃ mámasid na siya'y dumarating ay nang̃agcabilog. Mg̃a guinoo—anya—may isang caugalían sa Alemaniang pagca pumaparoon sa isang capisanan, at walang masumpung̃ang sa canya'y magpakilala sa mg̃a ibá; siya ang nagsasabi ng̃ canyáng pang̃alan at napakikilala, at sumasagot naman ang mg̃a causap ng̃ sa gayón ding paraan. Itúlot pô ninyó sa akin ang ganitóng ugálì; hindî dahil sa ibig cong dito'y magdalá ng̃ mg̃a asal ng̃ mg̃a tagá ibáng lupain, sa pagca't totoong magaganda rin naman ang ating mg̃a caugalian, cung dî sa pagca't napipilitan cong gawín ang gayong bagay. Bumati na acó sa lang̃it at sa mg̃a babae ng̃ aking tinubuang lúpà: ng̃ayo'y ibig cong bumati naman sa mg̃a cababayan cong lalaki. ¡Mg̃a guinoo, ang pang̃alan co'y Juan Crisóstomo Ibarra at Magsalin! Sinabi naman sa canya ng̃ canyang mg̃a causap ang canicanilang mg̃a pang̃alang humiguit cumulang ang pagca walang cabuluhan, humiguit cumulang ang pagca hindî nakikilala nino man. —Ang pang̃alan co'y A—á!—ang sinabi't sucat ng̃ isang binata at bahagya ng̃ yumucód. —¿Bacâ po cayá may capurihan acong makipagsalitaan sa poetang ang mg̃a sinulat ay siyáng nacapagpanatili ng̃ marubdób cong pagsintá sa kinaguisnan cong bayan? Ibinalità sa aking hindî na raw po cayó sumusulat, datapuwa't hindî nila nasabi sa akin ang cadahilanan ... —¿Ang cadahilanan? Sa pagcá't hindî tinatawag ang dakílang ning̃as ng̃ isip upang ipamalingcahod at magsinung̃alíng. Pinag-usig sa haráp ng̃ hucóm ang isang tao dahil sa inilagáy sa tulâ ang isang catotohanang hindi matututulan. Aco'y pinang̃alanang poeta, ng̃uni hindî aco tatawaguing ulól. —At ¿mangyayari po bagang maipaunawà ninyo cung anó ang catotohanang yaon? —Sinabi lamang na ang anac ng̃ león ay león din namán; cacaunti na't siya'y ipinatapon sana. At lumayô sa pulutóng na iyón ang binatang may cacaibang asal. Halos tamátacbo ang isáng táong masayá ang pagmumukhâ, pananamit filipino ang suot, at may mg̃a botones na brillante sa "pechera." Lumapit cay Ibarra, nakipagcamay sa canyá at nagsalitâ: —¡Guinoong Ibarra, hinahang̃ad cong mákilala co pô cayó; caibigan cong matalic si Capitang Tiago, nakilala co ang inyóng guinoong amá ...; ang pang̃alan co'y Capitang Tinong, nanánahan aco sa Tundóng kinálalagyan ng̃ inyóng báhay; inaasahan cóng pauunlacán ninyó acó ng̃ inyóng pagdalaw; doon na pô cayó cumain búcas! Bihág na bihág si Ibarra sa gayóng calakíng cagandahang loob: ng̃umíng̃itî si Capitang Tinong at kinucuyumos ang mg̃a camay. —¡Salamat po!—ang isinagót ng̃ boong lugód.—Ng̃uni't pasasa San Diego po acó búcas ... —¡Sáyang! ¡Cung gayo'y sacâ na, cung cayo'y bumalíc! —¡Handâ na ang pagcain!—ang bigáy álam ng̃ isáng lingcod ng̃ Café "La Campana." Nagpasimulâ ng̃ pagpasamesa ang panauhín, bagá man nagpapamanhíc na totoo ang mg̃a babae, lalong lalò na ang mg̃a filipina. |newtext= Hindi magaganda at mabubuting bihis na mga dalaga upang pansinin ng lahat, sampu ni Padre Sibyla; hindi ang karilagdilagang Kapitan Heneral na kasama ang kanyang mga ayudante upang maalis sa pagkatigagal ang tenyente at sumalubong ng ilang hakbang, at si Padre Damaso'y maging tila nawalan ng diwa: sila'y wala kung di ang orihinal ng larawang nasa prak, na tangan sa kamay ang isang binatang luksa ang boong pananamit. —Magandang gabi po, mga ginoo! Magandang gabi po "among"<ref group=k>Karaniwan sa Katagalugan tawaguing "among" ang pari, marahil sa turo rin ng prayle. Ang sabing "among" ay galing sa "amo," na ang kahuluga'y "panginoon," at ang tumatawag ng "amo" ay "alipin." Bakit hindi sila nagpatawag ng "ama" na siyang kahulugan sa wikang Tagalog ng sabing "padre?" Bakit itinutulot ng mga saserdote na sila'y tawaguin "amo?"</ref>!—ang unang sinabi ni Kapitang Tiago, at kanyang hinagkan ang mga kamay ng mga saserdote, na pawang nakalimot ng pagbebendisyon. Inalis ng dominiko ang kanyang salamin sa mata upang mapagmasdan ang bagong dating na binata at namumutla si Padre Damaso at nangdididilat ang mga mata. —May kapurihan akong ipakilala po sa inyo si Don Crisostomo Ibarra, na anak ng nasira kong kaibigan!—ang ipinagpatuloy ni Kapitang Tiago.—Bagong galing sa Europa ang ginoong ito, at siya'y aking sinalubong. Umalingawngaw ang pagtataka ng maringig ang pangalang ito; nalimutan ng tenyenteng bumati sa may bahay, lumapit siya sa binata at pinagmasdan niya ito, mula sa paa hanggang ulo. Ito'y nakikipagbatian ng mga ugaling salita ng sandaling iyon sa boong pulutong; tila mandin sa kanya'y walang bagay na naiiba sa gitna ng salas na iyon, liban na lamang sa kanyang pananamit na itim. Ang kanyang taas na higit sa karaniwan, ang kanyang pagmumukha, ang kanyang mga kilos ay pawang naghahalimuyak niyang kabataang mainam na pinagsabay inaralan ang katawa't kaluluwa. Nababasa sa kanyang mukhang bukas at masaya ang kaunting bukas ng dugong Kastila na naaaninag sa isang magandang kulay kaymanggi, na mapulapula sa mga pisngi, marahil sa pagkapatira niya sa mga bayang malalamig. —Aba!—ang biglang sinabi sa magalak na pagtataka—ang kura ng aking bayan! Si Padre Damaso: ang matalik na kaibigan ng aking ama! Nangagtinginang lahat sa Pransiskano: ito'y hindi kumilos. —Ako po'y pagpaumanhinan ninyo, ako'y nagkamali!—ang idinugtong ni Ibarra, na ga nahihiya na. —Hindi ka nagkamali!—ang sa kawakasa'y naisagot ni Padre Damaso, na sira ang boses.—Ngunit kailan ma'y hindi ko naging kaibigang matalik ang iyong ama. Untiunting iniurong ni Ibarra ang kanyang kamay na iniakmang humawak sa kamay ni Padre Damaso, at tiningnan niya ito ng buong panggigilalas; lumingan at ang nakita niya'y ang mabalasik na anyo ng tenyente, na nagpapatuloy ng pagmamasid sa kanya. —Bagong tao, kayo po ba ang anak ni Don Rafael Ibarra? Umusad ang binata. Ga tumindig na sa kanyang silyon si Padre Damaso at tinitigan ang tenyente. —Kahimanawari dumating kayong malualhati dito sa inyong lupain, at magtamo nawa po kayo ng lalong magandang palad kay sa inyong ama!—ang sabi ng militar na nanginginig ang boses. Siya'y aking nakilala at nakapanayam, at masasabi kong siya'y isa sa mga taong lalong karapatdapat at lalong may malinis na kapurihan sa Pilipinas. —Ginoo—ang sagot ni Ibarrang nababagbag ang puso—ang inyo pong pagpuri sa aking ama ay pumapawi ng aking mga pag-alap-ap tungkol sa kaniyang kinahinatnang palad, na ako, na kanyang anak ay di ko po napagtatalos. Napuno ng luha ang mga mata ng matanda, tumalikod at umalis na dalidali. Napag-isa ang binata sa gitna ng salas; at sapagkat nawala ang may bahay, wala siyang makitang sa kanya'y magpakilala sa mga dalaga, na ang karamiha'y tinitingnan siya ng may paglingap. Nang makapag-alinlang may ilang minuto, tinungo niya ang mga dalagang taglay ang kalugodlugod na katutubong kilos. —Itulot ninyo sa aking lakdangan ko—anya—ang mga utos ng mahigpit na pakikipagkapwa tao. Pitong taon na ngayong umalis ako rito sa aking bayan, at ngayong ako'y bumalik ay hindi ko mapigilan ang nasang ako'y bumati sa lalong mahalagang hiyas niya; sa kanyang mga supling na babae. Napilitan ang binatang lumayo roon, sapagkat sino man sa mga dalaga'y walang nangahas sumagot. Tinungo niya ang pulutong ng ilang mga ginoong lalaki, na ng mamasid na siya'y dumarating ay nangagkabilog. Mga ginoo—anya—may isang kaugalian sa Alemaniang pagka pumaparoon sa isang kapisanan, at walang masumpungang sa kanya'y magpakilala sa mga iba; siya ang nagsasabi ng kanyang pangalan at napakikilala, at sumasagot naman ang mga kausap ng sa gayon ding paraan. Itulot po ninyo sa akin ang ganitong ugali; hindi dahil sa ibig kong dito'y magdala ng mga asal ng mga taga-ibang lupain, sapagkat totoong magaganda rin naman ang ating mga kaugalian, kung di sapagkat napipilitan kong gawin ang gayong bagay. Bumati na ako sa langit at sa mga babae ng aking tinubuang lupa: ngayo'y ibig kong bumati naman sa mga kababayan kong lalaki. Mga ginoo, ang pangalan ko'y Juan Crisostomo Ibarra at Magsalin! Sinabi naman sa kanya ng kanyang mga kausap ang kani-kanilang mga pangalang humigit kumulang ang pagka walang kabuluhan, humigit kumulang ang pagka hindi nakikilala nino man. —Ang pangalan ko'y A—a!—ang sinabi't sukat ng isang binata at bahagya ng yumukad. —Baka po kaya may kapurihan akong makipagsalitaan sa poetang ang mga sinulat ay siyang nakapagpanatili ng marubdob kong pagsinta sa kinagisnan kong bayan? Ibinalita sa aking hindi na raw po kayo sumusulat, datapuwa't hindi nila nasabi sa akin ang kadahilanan ... —Ang kadahilanan? Sapagkat hindi tinatawag ang dakilang ningas ng isip upang ipamalingkahod at magsinungaling. Pinag-usig sa harap ng hukom ang isang tao dahil sa inilagay sa tula ang isang katotohanang hindi matututulan. Ako'y pinangalanang poeta, ngunit hindi ako tatawaging ulol. —At mangyayari po bagang maipaunawa ninyo kung ana ang katotohanang yaon? —Sinabi lamang na ang anak ng leon ay leon din naman; kakaunti na't siya'y ipinatapon sana. At lumayo sa pulutong na iyon ang binatang may kakaibang-asal. Halos tumatakbo ang isang taong masaya ang pagmumukha, pananamit-Pilipino ang suot, at may mga botones na brilyante sa "petsera." Lumapit kay Ibarra, nakipagkamay sa kanya at nagsalita: —Ginoong Ibarra, hinahangad kong makilala ko po kayo; kaibigan kong matalik si Kapitang Tiago, nakilala ko ang inyong ginoong ama ...; ang pangalan ko'y Kapitang Tinong, nananahan ako sa Tundong kinalalagyan ng inyong bahay; inaasahan kong pauunlakan ninyo ako ng inyang pagdalaw; doon na po kayo kumain bukas! Bihag na bihag si Ibarra sa gayong kalaking kagandahang-loob: ngumingiti si Kapitang Tinong at kinukuyumos ang mga kamay. —Salamat po!—ang isinagat ng boong lugod.—Ngunit pasasa San Diego po ako bukas ... —Sayang! Kung gayo'y saka na, kung kayo'y bumalik! —Handa na ang pagkain!—ang bigay alam ng isang lingkod ng ~Cafe La Campana~. Nagpasimula ng pagpasamesa ang panauhin, baga man nagpapamanhik na totoo ang mga babae, lalong lalo na ang mga Pilipina. }} ix6s71adm7z57s5tw7gv6tegw50to5w 0 2977 28096 28095 2021-05-08T14:29:33Z Yivan000 4073 Tanggalin ang pagbabagong 28095 ni [[Special:Contributions/175.176.52.176|175.176.52.176]] ([[User talk:175.176.52.176|Usapan]]) wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|3|Ang Hapunan|Crisostomo Ibarra|Erehe at Filibustero|teksto |oldtitle=Ang Hapunan |oldtext= <blockquote>Jele jele bago quiere,<ref group=o>Wicang haluang castilà't tagalog, na cung tawagui'y "wicang tinulá". Nagpapatumpictumpic bago'y ibig,—May mg̃a filipinong hindî nang̃ingiming magsalitang sila'y hindî nacacawatas ng̃ wicang tagalog, na hindî silá marunong ng̃ wicang tagalog; datapawa't hindî rin naman marunong magsalitâ ng̃ tunay na wicang castilà; waláng nalalaman cung dî ang wicang tindá: ¡cahabaghabag na mg̃a tao!</ref></blockquote> Tila mandîn totoong lumiligaya si Fr. Sibyla: tahimic na lumalacad at hindî na námamasid sa canyáng nang̃ing̃ilis at manipís na mg̃a labì ang pagpapawaláng halagá; hanggáng sa marapating makipagusap sa pilay na si doctor De Espadaña, na sumásagot ng̃ putól-putól na pananalitâ, sa pagcát siya'y may pagcá utál. Cagulatgulat ang samâ ng̃ loob ng̃ franciscano, sinisicaran ang mg̃a sillang nacahahadláng sa canyáng nilalacaran, at hanggáng sa sinicó ang isáng cadete. Hindî nagkikikibô ang teniente; nagsasalitaán ng̃ masayá ang ibá at caniláng pinupuri ang cabutiha't casaganàan ng̃ haying pagcain. Pinacunot ni Doña Victorina, gayón man, ang canyáng ilóng; ng̃uni't caracaraca'y luming̃óng malakí ang gálit, cawang̃is ng̃ natapacang ahas: mangyari'y natuntung̃an ng̃ teniente ang "cola" ng̃ canyáng pananamít. —Datapuwa't ¿walâ pô bâ, cayóng mg̃a matá?—anyá. —Mayroon pô, guinoong babae, at dalawáng lalóng magalíng cay sa mg̃a matá ninyó; datapowa't pinagmámasdan co pô iyang inyóng mg̃a culót ng̃ buhóc—ang itinugón ng̃ militar na iyong hindî totoong mápagparayâ sa babae, at sacâ lumayô. Bagá man hindî sinasadya'y capuwâ tumung̃o ang dalawáng fraile sa dúyo ó ulunán ng̃ mesa, marahil sa pagca't siyáng pinagcaratihan nilá at nangyari ng̃â ang mahíhintay, na tulad sa nang̃agpapang̃agaw sa isáng cátedra<ref group=o>Ang pagtuturò ng̃ isáng carunung̃an; sa halimbawà: si Fulano'y nagtuturò ng̃ catedra ng̃ "Derecho" na gaya rin cung sabihing si Fulano'y nagtuturò ng̃ dunong ng̃ "Derecho."</ref>: pinupuri sa mg̃a pananalitâ ang mg̃a carapatán at cataásan ng̃ ísip ng̃ mg̃a capang̃agáw; datapua't pagdaca'y ipinakikilala ang pabaligtad, at nang̃ag-úung̃ol at nang̃ag-uupasalà cung hindî silá ang macapagtamó ng̃ caniláng hang̃ád. —¡Ucol pô sa inyó, Fr. Dámaso! —¡Ucol pô sa inyó, Fr. Sibyla! —Cayo ang lalong unang cakilala sa bahay na itó ... confesor ng̃ nasirang may bahay na babae, ang lalong may gulang, may carapatán at may capangyarihan.... —¡Matandáng matanda'y hindî pa naman!—ng̃uni't cayo pô naman ang cura nitong bayan!—ang sagót na matabang ni Fr. Dámasong gayón ma'y hindî binibitiwan ang silla. —¡Sa pagca't ipinag-uutos pô ninyó'y acó'y sumusunod!—ang iniwacás ni Fr. Sibyla. —¡Aco'y hindî nag-uutos!—ang itinutol ng̃ franciscano—¡aco'y hindî nag-uutos! Umuupô na sana si Fr. Sibylang hindî pinápansin ang mg̃a pagtutol na iyón, ng̃ macasalubong ng̃ canyang mg̃a matá ang mg̃a matá ng̃ teniente. Ang lalong mataas na oficial sa Filipinas, ayon sa caisipán ng̃ mg̃a fraile, ay totoong malakí ang cababaan sa isáng uldog na tagapaglútò ng̃ pagcain. "Cedant arma togæ"<ref group=o>Magbigay ang sandata sa haráp ng̃ carunung̃ang; sa macatuwid baga'y dapat gumalang ang mg̃a militar sa mg̃a táong pantás.</ref>, ani Cicerón sa Senado; "cedant arma cotae"<ref group=o>Magbigáy ang sandata sa harap ng̃ mg̃a fraile; dapat gumalang ang mg̃a militar sa mg̃a fraile.</ref> anang mg̃a fraile sa Filipinas. Datapuwa't mapitagan si Fr. Sibyla, caya't nagsalitâ: —Guinoong teniente, dito'y na sa mundo<ref group=o>Wicang castilà ang sabing "mundo" at maraming cahulugán: ang cabooan ng̃ lahat ng̃ mg̃a kinapal.—Ang lupà.—Ang cabooan ng̃ lahát ng̃ tao.—Baúl na malakí.—Tungcol sa pamumuhay. Isá sa mg̃a caaway ng̃ caluluwa. Dito'y ang cahulugan ay isáng tang̃ing bahágui ng̃ sangcataohan, sa macatuwid baga'y ang mg̃a tao sa piguíng na iyón.—P.H.P</ref> po tayo at walâ sa sambahan; nararapat po sa inyo ang umupô rito. Datapuwa't ayon sa anyô ng̃ canyang pananalita'y sa canya rin nauucol ang upuang iyón, cahi't na sa mundo. Ang teniente, dahil yatà ng̃ siya'y howag magpacagambalà, ó ng̃ huwag siyang umupô sa guitnâ ng̃ dalawáng fraile, sa maiclíng pananalita'y sinabing áyaw siyang umupô roon. Alín man sa tatlóng iyo'y hindî nacaalaala sa may bahay. Nakita ni Ibarrang nanonood ng̃ boong galác at nacang̃itî sa mg̃a pagpapalamang̃ang iyón sa upuan ang may bahay. —¡Bakit pô, Don Santiago! ¿hindi pô bâ cayó makikisalo sa amin?—ani Ibarra. Ng̃uni't sa lahat ng̃ mg̃a upuan ay may mg̃a tao na. Hindî cumacain si Lúculo<ref group=o>Si Lucio Licino Lúcalo, cónsul romano, na bantog dahil sa totoong magalíng na pagcain sa canyang mesa.</ref> sa bahay ni Lúculo. —¡Tumahimic pô cayó! howag cayóng tumindîg!—ani Capitang Tiago, casabay ng̃ pagdidíin sa balicat ni Ibarra. Cayâ pa namán gumágawâ ang pagdiriwáng na ito'y sa pagpapasalamat sa mahál na Vírgen sa inyóng pagdatíng. Nagpagawâ acó ng̃ "tinola" dahil sa inyó't marahil malaon ng̃ hindî ninyó nátiticiman. Dinalá sa mesa ang isáng umáasong malaking "fuente"<ref group=o>Ang cahulugán dito'y isang malaking tasang malucóng na pinaglálagyan ng̃ pagcain—Cahulugan din ng̃ wicang "fuente"; Bucál ng̃ tubig na nanggagaling sa lúpà.—Isáng "aparato" upang doo'y lumabas ang tubig na nanggagaling sa mg̃a "tubo" at ng̃ magamit sa bahay, sa daan ó sa halamanan.—Mulâ ng̃ isang bagay.—Ang sugat na talagang guinágawâ sa brazo, sa bintî at iba pa.—Kinacailang̃ang sa pagsasalitâ ng̃ "fuente" ay magpalabas ng̃ hang̃in sa bibig, sa pagca't cung hindi ay masasabing "puente" na ang cahuluga'y tuláy. Ito'y isá sa mg̃a cadahilanan cayâ ayaw acóng makisunod sa bagong palacad na isulat ng̃ P cahi't ang pinanggaling̃a'y F, gaya sa halimbáwà ng̃ Filipinas, Fernando, Faustino na may mg̃a sumusulat ng̃ayon ng̃ Pilipnas, Pernando, Paustino. Gayon ma'y iguinagalang co at hindi co pinipintasan ang sa ibang caisipan at palacad na sinusunod.—Upang maipang̃usap ang "efe" ay idinadaiti ang labi sa mg̃a ng̃iping itaas sacâ magpalabás ng̃ hang̃in sa pagsasalitâ ng̃ letra.—P.H.P.</ref>. Pagcatapos maibulóng ng̃ dominico ang "Benedícte"<ref group=o>Pinupuri cata. Pasimulâ ng̃ isáng dasál sa Dios na wicang latíng sinasabi ng̃ mg̃a pári at iba pang católico bago cumain.</ref> na halos walâ sino mang natutong sumagot, nagpasimulâ ng̃ pamamahagui ng̃ laman ng̃ fuenteng iyon. Ng̃uni't ayawan cung sa isáng pagcalibáng ó iba cayáng bagay, tumamà cay párì Dámaso ang isáng pinggang sa guitnâ ng̃ maraming úpo at sabáw ay lumálang̃oy ang isáng hubád na líig at isáng matigás na pacpác ng̃ inahíng manóc, samantalang cumacain ang ibá ng̃ mg̃a hità at dibdíb, lalong lalò na si Ibarra, na nagcapalad mapatamà sa canyá ang mg̃a atáy, balonbalonan at ibá, pang masasaráp na lamáng loob ng̃ inahíng manóc. Nakita ng̃ franciscano ang lahát ng̃ itó, dinurog ang mg̃a úpo, humigop ng̃ cauntíng sabáw, pinatunóg ang cuchara sa paglalagáy at bigláng itinulac ang pingga't inilayô sa canyáng harapán. Nalílibang namáng totoo ang dominico sa pakikipagsalitàan sa binatang mapulá ang buhóc. —¿Gaano pong panahóng nápaalis cayó sa lupaíng ito?—ang tanóng ni Laruja cay Ibarra. —Pitóng taón halos. —!Aba! ¿cung gayó'y marahil, nalimutan na ninyó ang lupaíng ito? —Baligtád pô; bagá man ang kinaguisnan cong lupa'y tila mandin linilimot na acó, siyá'y laguì cong inaalaala. —¿Anó po ang íbig ninyóng sabihin?—ang tanóng ng̃ mapuláng buhóc. —Ibig cong sabíhing may isang taón na ng̃ayóng hindî aco tumátangap ng̃ ano mang balità tungcol sa bayang itó, hanggang sa ang nacacatulad co'y ang isang dî tagaritong hindî man lamang nalalaman cung cailan at cung paano ang pagcamatay ng̃ canyang ama. —¡Ah!—ang biglang sinabi, ng̃ teniente. —At ¿saan naroon pô cayo at hindî cayo tumelegrama?—ang tanong ni Doña Victorina.—Tumelegrama cami sa "Peñinsula"<ref group=o>Tinatawag ng̃ mg̃a castilang "Península" ang España.—"Peñinsula" ang sabi ni Doña Victorina, sa pagca't siya'y isá riyan si mg̃a babaeng tagálog na nagcacasticastilaan ay bago'y hindî man lamang marunong mang̃usap ng̃ wicang castilà. Ang tunay na cahulugan ng̃ Península ay ang lupang halos naliliguid ng̃ tubig magcabicabilà.—P.H.P.</ref> ng̃ cami'y pacasal. —Guinoong babae; nitong huling dalawang tao'y doroon aco sa dacong ibabâ ng̃ Europa, sa Alemania at sacâ sa Colonia rusa. Minagaling ng̃ Doctor De Espadaña, na hanggá ng̃ayo'y hindî nang̃ang̃ahás magsalitâ, ang magsabi ng̃ cauntî: —Na ... na ... nakilala co sa España ang isang polacong tagá, Va ... Varsovia, na ang pang̃ala'y Stadtnitzki, cung hindî masamâ ang aking pagcatandâ; ¿hindî pô bâ ninyó siya nakikita?—ang tanong na totoong kimî at halos namumula sa cahihiyan. —Marahil pô—ang matamís na sagót ni Ibarra—ng̃uni't sa sandalîng itó'y hindî ko naaalaala siyá. —¡Aba, hindî siyá maaring ma ... mapagcamal-an sa iba!—ang idinugtóng ng̃ Doctor na lumacás ang loob.—Mapulá ang canyáng buhóc at totoong masamáng mang̃astílà. —Mabubuting mg̃a pagcacakilalanan; ng̃uni't doo'y sa casaliwàang palad ay hindî aco nagsasalitâ ng̃ isa man lamang wicang castílà, liban na lamang sa ilang mg̃a consulado. —At ¿paano ang inyóng guinágawang pamumuhay?—ang tanong ni Doña Victorinang nagtátaca. —Guinagamit co pô ang wícà ng̃ lupaíng aking pinaglálacbayán, guinoong babae. —¿Marunong po bâ naman cayo ng̃ inglés?—ang tanong ng̃ dominicong natira sa Hongkong at totoong marunong ng̃ "Pidggin-English"<ref group=o>Tulad sa tinatawag nating wicang "castilàng tinda." Halohalong salitang inglés, insic, portugués at malayo; gaya namán ng̃ nangyayari na rito sa Filipinas tungcol sa pananalitâ ng̃ inglés na halohalò ng̃ inglés, castila't tagalog.—P.H.P.</ref>, iyang halo-halong masamáng pananalitâ ng̃ wicà ni Shakespeare<ref group=o>Guillermo Shakespeare, dakilang poetang inglés at isa sa mg̃a pang̃ulong dramático sa sangcataohan. Ipinang̃anac sa Strafford ng̃ 1564 at namatay ng̃ 1616. Ang mg̃a pang̃ulong sinulat niya'y ang "Macbet," "Romeo at Julieta," "Hamlet," "Otelo," "Ang Mercader sa Venecia," "Ang panaguinip ng̃ isáng gabíng tag-araw" at iba pa.—P.H.P.</ref> ng̃ anác ng̃ Imperio Celeste<ref group=o>Ang caharian ng̃ China.</ref>. —Natira acóng isang taón sa Inglaterra, sa casamahán ng̃ mg̃a táong inglés lamang ang sinásalitâ. —At ¿alín ang lupaíng lalong naibigan pô ninyó sa Europa?—ang tanóng ng̃ binatang mapulá ang buhóc. —Pagcatapos ng̃ España, na siyang pang̃alawá cong Báyan, alín man sa mg̃a lupaín ng̃ may calayâang Europa. —At cayó pong totoong maraming nalacbáy ... sabihin ninyó, ¿anó pô bâ ang lalong mahalagáng bagay na inyong nakita?—ang tanóng ni Laruja. Wari'y nag-isíp-ísíp si Ibarra. —Mahalagáng bagay, ¿sa anóng cauculán? —Sa halimbawà ... tungcól sa pamumuhay ng̃ mg̃a báyan ... sa búhay ng̃ pakikipanayám, ang lácad ng̃ pamamahalà ng̃ báyan, ang úcol sa religión, ang sa calahatán, ang catás, ang cabooan.... Malaong nagdidilidili si Ibarra. —Ang catotohanan, bágay na ipangguilalás sa mg̃a báyang iyan, cung ibubucod ang sariling pagmamalakí ng̃ bawa't isá sa canyáng nación.... Bago co paroonan ang isáng lupain, pinagsisicapan cong matalós ang canyáng historia, ang canyáng Exodo<ref group=o>Pang̃alawáng libro ng̃ Pentatesco ni Moisés.—Ang paglalacbay sa ibang lupain ng̃ mg̃a túbò sa isáng nación ó báyan, na siyáng cahulugán dito.</ref> cung mangyayaring masabi co itó, at pagcatapos ang nasusunduan co'y ang dapat mangyari: nakikita cong ang iguiniguinhawa ó ipinaghihirap ng̃ isáng baya'y nagmúmulâ sa canyáng mg̃a calayâan ó mg̃a cadilimán ng̃ isip, at yamang gayó'y nanggagaling sa mg̃a pagpapacahirap ng̃ mg̃a namamayan sa icágagalíng ng̃ calahatán, ó ang sa canilang mg̃a magugulang na pagca walang ibáng iniibig at pinagsusumakitan cung dî ang sariling caguinhawahan. —At ¿walâ ca na bagáng nakita cung dî iyán lámang?—ang itinanóng na nagtátawa ng̃ palibác ng̃ franciscano, na mulâ ng̃ pasimulàan ang paghapon ay hindî nagsásalita ng̃ anó man, marahil sa pagcá't siya'y nalilibang sa pagcain; hindî carapatdapat na iwaldás mo ang iyong cayamanan upang walâ cang maalaman cung dî ang bábahagyang bagay na iyán! ¡Sino mang musmós sa escuelaha'y nalalaman iyán! Nápating̃ín na lamang sa canyá si Ibarra't hindî maalaman cung anô ang sasabihin; ang mg̃a iba'y nang̃agtiting̃inan sa pagkatacá at nang̃ang̃anib na magcaroon ng̃ caguluhan.—Nagtátapos na ang paghapon, ang "cagalang̃án pô ninyo'y busóg na"—ang isásagot sana ng̃ binatà; ng̃uni't nagpiguil at ang sinabi na lamang ay ang sumúsunod: —Mg̃a guinoo; huwág cayóng magtátaca ng̃ pagsasalitang casambaháy sa akin ng̃ aming dating cura; ganyán ang pagpapalagáy niyá sa akin ng̃ acó'y musmós pa, sa pagcá't sa canyá'y para ring hindî nagdaraan ang mg̃a taón; datapowa't kinikilala cong utang na loob, sa pagcá't nagpapaalaala sa aking lubós niyóng mg̃a áraw na madalás pumaparoon sa aming báhay ang "canyáng cagalang̃án", at canyáng pinaúunlacan ang pakikisalo sa pagcain sa mesa ng̃ aking amá. Sinulyáp ng̃ dominico ang franciscano na nang̃ang̃atal. Nagpatuloy ng̃ pananalitâ si Ibarra at nagtindíg: —Itulot ninyó sa aking acó'y umalís na, sa pagcá't palibhasa'y bago acóng datíng at dahil sa búcas din ay aco'y áalis, marami pang totoong gágawín acóng mg̃a bágay-bágay. Natapos na ang pinacamahalagá ng̃ paghapon, cauntî lamang cung aco'y uminóm ng̃ alac at bahagyâ na tumítikim acó ng̃ mg̃a licor. ¡Mg̃a guinoo, mátungcol nawâ ang lahát sa España at Filipinas! At ininóm ang isáng copitang alac na hanggáng sa sandalíng iyó'y hindî sinásalang. Tinularan siyá ng̃ Teniente, ng̃uni't hindî nagsasabi ng̃ anó man. —¡Howág pô cayóng umalís!—ang ibinulóng sa canyá, ni Capitang Tiago.—Dárating na si María Clara: sinundô siyá ni Isabel. Paririto ang sa báyang bágong cura, na santong tunay. —¡Paririto acó búcas bago acó umalís. Ng̃ayo'y may gágawin acóng mahalagáng pagdalaw. At yumao. Samantala'y nagluluwal ng̃ samâ ng̃ loob ang franciscano. —¿Nakita na ninyó?—ang sinasabi niyá sa binatang mapulá ang buhóc na ipinagcucucumpas ang cuchillo ng̃ himagas. ¡Iyá'y sa pagmamataas! ¡Hindî nilá maipagpaumanhíng silá'y mapagwicaan ng̃ cura! ¡Ang acalà nilá'y mg̃a taong may cahulugán na! ¡Iyán ang masamáng nacucuha ng̃ pagpapadalá sa Europa ng̃ mg̃a bátà! Dapat ipagbawal iyán ng̃ gobierno. —At ¿ang teniente?—ani Doña Victorinang nakikicampí sa franciscano—¡sa boong gabíng ito'y hindî inalís ang pagcucunót ng̃ pag-itan ng̃ canyáng mg̃a kilay; magalíng at tayo'y iniwan! ¡Matandâ na'y teniente pa hanggá ng̃ayón! Hindî malimutan ng̃ guinoong babae ang pagcacabangguít sa mg̃a culót ng̃ canyáng buhóc at ang pagcacayapac sa "encañonado" ng̃ canyáng mg̃a "enagua." Ng̃ gabíng yaó'y casama ng̃ mg̃a ibá't ibáng bagay na isinusulat ng̃ binatang mapulá ang buhóc sa canyáng librong "Estudios Coloniales," ang sumúsunod: "Cung anó't macahihilahil sa casayahan ng̃ isáng piguíng ang isáng liig at isáng pacpác sa pinggán ng̃ tinola." At casama ng̃ mg̃a iba't ibáng paunáwà ang mg̃a ganitó:—"Ang taong lalong waláng cabuluhán sa Filipinas sa isáng hapunan ó casayahan ay ang nagpapahapon ó nagpapafiesta: macapagpapasimulâ sa pagpapalayas sa may bahay at mananatili ang lahát sa boong capanatagán."—"Sa mg̃a calagayan ng̃ayón ng̃ mg̃a bagay bagay, halos ay isáng cagaling̃ang sa canilá'y gágawin ang huwág paalisín sa caniláng lupaín ang mg̃a filipino, at huwág man lamang turúan siláng bumasa".... |newtext= <blockquote>~Jele jele~ bago ~quiere~,<ref group=k>Wikang haluang Kastila't Tagalog, na kung tawagi'y "wikang Tinula". Nagpapatumpiktumpik bago'y ibig,—May mga Pilipinong hindi nangingiming magsalitang sila'y hindi nakakawatas ng wikang Tagalog, na hindi sila marunong ng wikang Tagalog; datapawa't hindi rin naman marunong magsalita ng tunay na wikang Kastila; walang nalalaman kung di ang wikang tinda: kahabaghabag na mga tao!</ref></blockquote> Tila mandin totoong lumiligaya si Padre Sibyla: tahimik na lumalakad at hindi na namamasid sa kanyang nangingilis at manipis na mga labi ang pagpapawalang halaga; hanggang sa marapating makipagusap sa pilay na si doktor De Espadaña, na sumasagot ng putol-putol na pananalita, sapagkat siya'y may pagka-utal. Kagulatgulat ang sama ng loob ng pransiskano, sinisikaran ang mga silyang nakahahadlang sa kanyang nilalakaran, at hanggang sa siniko ang isang kadete. Hindi nagkikikibo ang tenyente; nagsasalitaan ng masaya ang iba at kanilang pinupuri ang kabutiha't kasaganaan ng haying pagkain. Pinakunot ni Doña Victorina, gayon man, ang kanyang ilong; ngunit karaka-raka'y lumingong malaki ang galit, kawangis ng natapakang ahas: mangyari'y natuntungan ng tenyente ang "kola" ng kanyang pananamit. —Datapwat wala po ba, kayong mga mata?—anya. —Mayroon po, ginoong babae, at dalawang lalong magaling kay sa mga mata ninyo; datapwat pinagmamasdan ko po iyang inyong mga kulot ng buhok—ang itinugon ng militar na iyong hindi totoong mapagparaya sa babae, at saka lumayo. Baga man hindi sinasadya'y kapwa tumungo ang dalawang prayle sa duyo o ulunan ng mesa, marahil sapagkat siyang pinagkaratihan nila at nangyari nga ang mahihintay, na tulad sa nangagpapangagaw sa isang katedra<ref group=k>Ang pagtuturo ng isang karunungan; sa halimbawa: si Fulano'y nagtuturo ng katedra nang "Deretso" na gaya rin kung sabihing si Fulano'y nagtuturo ng dunong ng "Deretso."</ref>: pinupuri sa mga pananalita ang mga karapatan at kataasan ng isip ng mga kapangagaw; datapwat pagdaka'y ipinakikilala ang pabaligtad, at nangag-uungol at nangag-uupasala kung hindi sila ang makapagtamo ng kanilang hangad. —Ukol po sa inyo, Padre Damaso! —Ukol po sa inyo, Padre Sibyla! —Kayo ang lalong unang kakilala sa bahay na ito ... konpesor ng nasirang may bahay na babae, ang lalong may gulang, may karapatan at may kapangyarihan.... —Matandang matanda'y hindi pa naman!—ngunit kayo po naman ang kura nitong bayan!—ang sagot na matabang ni Padre Damasong gayon ma'y hindi binibitiwan ang silya. —Sapagkat ipinag-uutos po ninyo'y ako'y sumusunod!—ang iniwakas ni Padre Sibyla. —Ako'y hindi nag-uutos!—ang itinutol ng pransiskano—ako'y hindi nag-uutos! Umuupo na sana si Padre Sibylang hindi pinapansin ang mga pagtutol na iyon, ng makasalubong ng kanyang mga mata ang mga mata ng tenyente. Ang lalong mataas na opisyal sa Pilipinas, ayon sa kaisipan ng mga prayle, ay totoong malaki ang kababaan sa isang uldog na tagapagluto ng pagkain. "Cedant arma togæ"<ref group=k>Magbigay ang sandata sa harap ng karunungang; samakatuwid baga'y dapat gumalang ang mga militar sa mga taong pantas.</ref>, ani Ciceron sa Senado; "cedant arma kotae"<ref group=k>Magbigay ang sandata sa harap ng mga prayle; dapat gumalang ang mga militar sa mga prayle.</ref> anang mga prayle sa Pilipinas. Datapwat mapitagan si Padre Sibyla, kaya't nagsalita: —Ginoong tenyente, dito'y na sa mundo<ref group=k>Wikang Kastila ang sabing "mundo" at maraming kahulugan: ang kabuuan ng lahat ng mga kinapal.—Ang lupa.—Ang kabuuan ng lahat ng tao.—Baul na malaki.—Tungkol sa pamumuhay. Isa sa mga kaaway ng kaluluwa. Dito'y ang kahulugan ay isang tanging bahagi ng sangkatauhan, samakatuwid baga'y ang mga tao sa piging na iyon.—P.H.P</ref> po tayo at wala sa sambahan; nararapat po sa inyo ang umupo rito. Datapwat ayon sa anyo ng kanyang pananalita'y sa kanya rin nauukol ang upuang iyon, kahit na sa mundo. Ang tenyente, dahil yata ng siya'y huwag magpakagambala, o ng huwag siyang umupo sa gitna ng dalawang prayle, sa maikling pananalita'y sinabing ayaw siyang umupo roon. Alin man sa tatlong iyo'y hindi nakaalaala sa may bahay. Nakita ni Ibarrang nanonood ng boong galak at nakangiti sa mga pagpapalamgang iyon sa upuan ang may bahay. —Bakit po, Don Santiago! hindi po ba kayo makikisalo sa amin?—ani Ibarra. Ngunit sa lahat ng mga upuan ay may mga tao na. Hindi kumakain si Luculo<ref group=k>Si Lucio Licino Lucalo, konsul romano, na bantog dahil sa totoong magaling na pagkain sa kanyang mesa.</ref> sa bahay ni Luculo. —Tumahimik po kayo! huwag kayong tumindig!—ani Kapitang Tiago, kasabay ng pagdidiin sa balikat ni Ibarra. Kaya pa naman gumagawa ang pagdiriwang na ito'y sa pagpapasalamat sa mahal na Virgen sa inyong pagdating. Nagpagawa ako ng "tinola" dahil sa inyo't marahil malaon ng hindi ninyo natitikiman. Dinala sa mesa ang isang umaasong malaking "fuente"<ref group=k>Ang kahulugan dito'y isang malaking tasang malukong na pinaglalagyan ng pagkain—Kahulugan din ng wikang "fuente"; Bukal ng tubig na nanggagaling sa lupa.—Isang "aparato" upang doo'y lumabas ang tubig na nanggagaling sa mga "tubo" at ng magamit sa bahay, sa daan o sa halamanan.—Mula ng isang bagay.—Ang sugat na talagang ginagawa sa braso, sa binti at iba pa.—Kinakailangang sa pagsasalita ng "fuente" ay magpalabas ng hangin sa bibig, sapagkat kung hindi ay masasabing "puente" na ang kahuluga'y tulay. Ito'y isa sa mga kadahilanan kaya ayaw akong makisunod sa bagong palakad na isulat ng P kahit ang pinanggalinga'y F, gaya sa halimbawa ng Filipinas, Fernando, Faustino na may mga sumusulat ngayon ng Pilipnas, Pernando, Paustino. Gayon ma'y iginagalang ko at hindi ko pinipintasan ang sa ibang kaisipan at palakad na sinusunod.—Upang maipangusap ang "efe" ay idinadaiti ang labi sa mga ngiping itaas saka magpalabas ng hangin sa pagsasalita ng letra.—P.H.P.</ref>. Pagkatapos maibulong ng dominiko ang "Benedicte"<ref group=k>Pinupuri kata. Pasimula ng isang dasal sa Diyos na wikang lating sinasabi ng mga pari at iba pang Katoliko bago kumain.</ref> na halos wala sino mang natutong sumagot, nagpasimula ng pamamahagi ng laman ng pwenteng iyon. Ngunit ayawan kung sa isang pagkalibang o iba kayang bagay, tumama kay pari Damaso ang isang pinggang sa gitna ng maraming upo at sabaw ay lumalangoy ang isang hubad na liig at isang matigas na pakpak ng inahing manok, samantalang kumakain ang iba ng mga hita at dibdib, lalong lalo na si Ibarra, na nagkapalad mapatama sa kanya ang mga atay, balonbalonan at iba, pang masasarap na lamang loob ng inahing manok. Nakita ng pransiskano ang lahat ng ito, dinurog ang mga upo, humigop ng kaunting sabaw, pinatunog ang kusara sa paglalagay at biglang itinulak ang pingga't inilayo sa kanyang harapan. Nalilibang namang totoo ang dominiko sa pakikipagsalitaan sa binatang mapula ang buhok. —Gaano pong panahong napaalis kayo sa lupaing ito?—ang tanong ni Laruja kay Ibarra. —Pitong taon halos. —Aba! kung gayo'y marahil, nalimutan na ninyo ang lupaing ito? —Baligtad po; baga man ang kinagisnan kong lupa'y tila mandin linilimot na ako, siya'y lagi kong inaalaala. —Ano po ang ibig ninyong sabihin?—ang tanong ng mapulang buhok. —Ibig kong sabihing may isang taon na ngayong hindi ako tumatangap ng ano mang balita tungkol sa bayang ito, hanggang sa ang nakakatulad ko'y ang isang di tagaritong hindi man lamang nalalaman kung kailan at kung paano ang pagkamatay ng kanyang ama. —Ah!—ang biglang sinabi, ng tenyente. —At saan naroon po kayo at hindi kayo tumelegrama?—ang tanong ni Doña Victorina.—Tumelegrama kami sa "Peninsula"<ref group=k>Tinatawag ng mga Kastilang "Peninsula" ang Espanya.—"Peñinsula" ang sabi ni Doña Victorina, sapagkat siya'y isa riyan si mga babaeng Tagalog na nagkakasti-Kastilaan ay bago'y hindi man lamang marunong mangusap ng wikang Kastila. Ang tunay na kahulugan ng Peninsula ay ang lupang halos naliliguid ng tubig magkabikabila.—P.H.P.</ref> ng kami'y pakasal. —Ginoong babae; nitong huling dalawang tao'y doroon ako sa dakong ibaba ng Europa, sa Alemania at saka sa Kolonia Rusa. Minagaling ng Doktor De Espadaña, na hangga ngayo'y hindi nangangahas magsalita, ang magsabi nang kaunti: —Na ... na ... nakilala ko sa Espanya ang isang polakong taga, Va ... Varsovia, na ang pangala'y Stadtnitzki, kung hindi masama ang aking pagkatanda; hindi po ba ninyo siya nakikita?—ang tanong na totoong kimi at halos namumula sa kahihiyan. —Marahil po—ang matamis na sagot ni Ibarra—ngunit sa sandaling ito'y hindi ko naaalaala siya. —Aba, hindi siya maaring ma ... mapagkamalan sa iba!—ang idinugtong ng Doktor na lumakas ang loob.—Mapula ang kanyang buhok at totoong masamang mgastila. —Mabubuting mga pagkakakilalanan; ngunit doo'y sa kasaliwaang palad ay hindi ako nagsasalita ng isa man lamang wikang Kastila, liban na lamang sa ilang mga konsulado. —At paano ang inyong ginagawang pamumuhay?—ang tanong ni Doña Victorinang nagtataka. —Ginagamit ko po ang wika ng lupaing aking pinaglalakbayan, ginoong babae. —Marunong po ba naman kayo ng Ingles?—ang tanong ng dominikong natira sa Hongkong at totoong marunong ng "Pidggin-English"<ref group=k>Tulad sa tinatawag nating wikang "Kastilang tinda." Halu-halong salitang Ingles, Intsik, Portugues at Malayo; gaya naman ng nangyayari na rito sa Pilipinas tungkol sa pananalita ng Ingles na halu-halo ng Ingles, Kastila't Tagalog.—P.H.P.</ref>, iyang halu-halong masamang pananalita ng wika ni Shakespeare<ref group=k>Guillermo Shakespeare, dakilang poetang Ingles at isa sa mga pangulong dramatiko sa sangkatauhan. Ipinanganak sa Strafford ng 1564 at namatay ng 1616. Ang mga pangulong sinulat niya'y ang "Macbet," "Romeo at Julieta," "Hamlet," "Otelo," "Ang Mercader sa Venecia," "Ang panaginip ng isang gabing tag-araw" at iba pa.—P.H.P.</ref> ng anak ng Imperio Celeste<ref group=k>Ang kaharian ng Tsina.</ref>. —Natira akong isang taon sa Inglaterra, sa kasamahan ng mga taong Ingles lamang ang sinasalita. —At alin ang lupaing lalong naibigan po ninyo sa Europa?—ang tanong ng binatang mapula ang buhok. —Pagkatapos ng Espanya, na siyang pangalawa kong Bayan, alin man sa mga lupain ng may kalayaang Europa. —At kayo pong totoong maraming nalakbay ... sabihin ninyo, ano po ba ang lalong mahalagang bagay na inyong nakita?—ang tanong ni Laruja. Wari'y nag-isip-isip si Ibarra. —Mahalagang bagay, sa anong kaukulan? —Sa halimbawa ... tungkol sa pamumuhay ng mga bayan ... sa buhay ng pakikipanayam, ang lakad ng pamamahala ng bayan, ang ukol sa relihiyon, ang sa kalahatan, ang katas, ang kabuuan.... Malaong nagdidilidili si Ibarra. —Ang katotohanan, bagay na ipanggilalas sa mga bayang iyan, kung ibubukod ang sariling pagmamalaki ng bawat isa sa kanyang nasyon.... Bago ko paroonan ang isang lupain, pinagsisikapan kong matalos ang kanyang historia, ang kanyang Exodo<ref group=k>Pangalawang libro ng Pentatesko ni Moses.—Ang paglalakbay sa ibang lupain ng mga tubo sa isang nasyon o bayan, na siyang kahulugan dito.</ref> kung mangyayaring masabi ko ito, at pagkatapos ang nasusunduan ko'y ang dapat mangyari: nakikita kong ang iginiginhawa o ipinaghihirap ng isang baya'y nagmumula sa kanyang mga kalayaan o mga kadiliman ng isip, at yamang gayo'y nanggagaling sa mga pagpapakahirap ng mga namamayan sa ikagagaling ng kalahatan, o ang sa kanilang mga magugulang na pagka walang ibang iniibig at pinagsusumakitan kung di ang sariling kaginhawahan. —At wala ka na bagang nakita kung di iyan lamang?—ang itinanong na nagtatawa ng palibak ng pransiskano, na mula ng pasimulaan ang paghapon ay hindi nagsasalita ng ano man, marahil sapagkat siya'y nalilibang sa pagkain; hindi karapat-dapat na iwaldas mo ang iyong kayamanan upang wala kang maalaman kung di ang babahagyang bagay na iyan! Sino mang musmos sa eskwelaha'y nalalaman iyan! Napatingin na lamang sa kanya si Ibarra't hindi maalaman kung ano ang sasabihin; ang mga iba'y nangagtitinginan sa pagkataka at nanganganib na magkaroon ng kaguluhan.—Nagtatapos na ang paghapon, ang "kagalangan po ninyo'y busog na"—ang isasagot sana ng binata; ngunit nagpigil at ang sinabi na lamang ay ang sumusunod: —Mga ginoo; huwag kayong magtataka ng pagsasalitang kasambahay sa akin ng aming dating kura; ganyan ang pagpapalagay niya sa akin ng ako'y musmos pa, sapagkat sa kanya'y para ring hindi nagdaraan ang mga taon; datapwat kinikilala kong utang na loob, sapagkat nagpapaalaala sa aking lubos niyong mga araw na madalas pumaparoon sa aming bahay ang "kanyang kagalangan", at kanyang pinauunlakan ang pakikisalo sa pagkain sa mesa ng aking ama. Sinulyap ng dominiko ang pransiskano na nangangatal. Nagpatuloy ng pananalita si Ibarra at nagtindig: —Itulot ninyo sa aking ako'y umalis na, sapagkat palibhasa'y bago akong dating at dahil sa bukas din ay ako'y aalis, marami pang totoong gagawin akong mga bagay-bagay. Natapos na ang pinacamahalaga ng paghapon, kaunti lamang kung ako'y uminom ng alak at bahagya na tumitikim ako ng mga likor. Mga ginoo, matungkol nawa ang lahat sa Espanya at Pilipinas! At ininom ang isang kopitang alak na hanggang sa sandaling iyo'y hindi sinasalang. Tinularan siya ng Teniente, ngunit hindi nagsasabi ng ano man. —Huwag po kayong umalis!—ang ibinulong sa kanya, ni Kapitang Tiago.—Darating na si Maria Clara: sinundo siya ni Isabel. Paririto ang sa bayang bagong kura, na santong tunay. —Paririto ako bukas bago ako umalis. Ngayo'y may gagawin akong mahalagang pagdalaw. At yumao. Samantala'y nagluluwal ng sama ng loob ang pransiskano. —Nakita na ninyo?—ang sinasabi niya sa binatang mapula ang buhok na ipinagkukukumpas ang kutsilyo ng himagas. Iya'y sa pagmamataas! Hindi nila maipagpaumanhing sila'y mapagwikaan ng kura! Ang akala nila'y mga taong may kahulugan na! Iyan ang masamang nakukuha ng pagpapadala sa Europa ng mga bata! Dapat ipagbawal iyan ng gobyerno. —At ang tenyente?—ani Doña Victorinang nakikikampi sa pransiskano—sa boong gabing ito'y hindi inalis ang pagkukunot ng pag-itan ng kanyang mga kilay; magaling at tayo'y iniwan! Matanda na'y tenyente pa hangga ngayon! Hindi malimutan ng ginoong babae ang pagkakabanggit sa mga kulot ng kanyang buhok at ang pagkakayapak sa "enkanyonado" ng kanyang mga "enagwa." Nang gabing yao'y kasama ng mga iba't ibang bagay na isinusulat ng binatang mapula ang buhok sa kanyang librong "Estudios Coloniales," ang sumusunod: "Kung ano't makahihilahil sa kasayahan ng isang piging ang isang liig at isang pakpak sa pinggan ng tinola." At kasama ng mga iba't ibang paunawa ang mga ganito:—"Ang taong lalong walang kabuluhan sa Pilipinas sa isang hapunan o kasayahan ay ang nagpapahapon o nagpapapista: makapagpapasimula sa pagpapalayas sa may bahay at mananatili ang lahat sa boong kapanatagan."—"Sa mga kalagayan ngayon ng mga bagay bagay, halos ay isang kagalingang sa kanila'y gagawin ang huwag paalisin sa kanilang lupain ang mga Pilipino, at huwag man lamang turuan silang bumasa".... |othertitle= * Sa Hapunan }} ruuuhfzwvjarxnuv1f6509ba2i89f75 0 2978 26224 26198 2021-01-09T03:46:15Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|4|Erehe at Filibustero|Ang Hapunan|Isang Bituin sa Gabing Madilim|teksto |oldtitle=Hereje at Filibustero |oldtext= Nag-aalinlang̃an si Ibarra. Ang hang̃in sa gabí, na sa mg̃a buwáng iyó'y caraniwang may calamigán na sa Maynilà, ang siyáng tila mandín pumawì sa canyáng noo ng̃ manipís na úlap na doo'y nagpadilím: nagpugay at huming̃á. Nagdaraan ang mg̃a cocheng tila mg̃a kidlá't, mg̃a calesang páupahang ang lacad ay naghíhing̃alô, mg̃a naglálacad na tagá ibá't ibáng nación. Tagláy iyáng paglacad na hindî nang̃agcacawang̃is ang hacbáng, na siyáng nagpapakilala sa natitilihan ó sa waláng mágawà, tinung̃o ng̃ binatà ang dacong plaza ng̃ Binundóc, na nagpapaling̃ap-ling̃ap sa magcabicabilà na wari'y ibig niyáng cumilala ng̃ anó man. Yao'y ang mg̃a dating daan at mg̃a dating báhay na may mg̃a pintáng putî at azul at mg̃a pader na pinintahán ng̃ putî ó cung dilî caya'y mg̃a anyóng ibig tularan ang batóng "granito" ay masamâ ang pagcacáhuwad; nananatili sa campanario ng̃ simbahan ang canyáng relós na may carátulang cupás na; iyón ding mg̃a tindahan ng̃ insíc na iyóng may marurumíng tabing na násasampay sa mg̃a varillang bacal, na pinagbalibalicucô niyá isáng gabí ang isá sa mg̃a varillang iyón, sa pakikitulad niyá sa masasama ang pagcaturong mg̃a bátà sa Maynilà: sino ma'y waláng nagtowíd niyón. —¡Marahan ang lacad!—ang ibinulóng, at nagtulóy siyá sa daang Sacristía. Ang mg̃a nagbíbili ng̃ sorbete ay nananatili sa pagsigáw ng̃: ¡Sorbeteee! mg̃a huepe rin ang siyáng pang-ilaw ng̃ mg̃a dating nang̃agtítindang insíc at ng̃ mg̃a babaeng nagbíbili ng̃ mg̃a cacanin at mg̃a bung̃ang cahoy. —¡Cahang̃ahang̃à!—ang sinabi niyá—¡itó rin ang insíc na may pitóng taón na, at ang matandáng babae'y ... siyá rin! Masasabing nanaguinip acó ng̃ gabíng itó sa pitóng taóng pagca pa sa Europa!.. at ¡Santo Dios! nananatili rin ang masamang pagcálagay ng̃ bató, na gaya rin ng̃ aking iwan! At naroroon pa ng̃a't nacahiwalay ang bató sa "acera" ng̃ linílicuan ng̃ daang San Jacinto at daang Sacristía. Samantalang pinanonood niyá ang catacatacáng pananatiling itó ng̃ mg̃a báhay at ibá pa sa báyan ng̃ waláng capanatilihán, marahang dumapò sa canyáng balicat ang isáng camáy; tumungháy siyá'y canyáng nakita ang matandáng Teniente na minámasdang siyáng halos nacang̃itî: hindî na tagláy ng̃ militar yaóng mabalasic niyáng pagmumukhâ, at walâ na sa canyá yaóng mg̃a kilay na totoong canyáng ikinatatang̃ì sa ibá. —¡Bagongtao, magpacaing̃at cayó! ¡Mag-aral pô cayó sa inyóng amá—ang sinabi niyá. —Ipatawad pô ninyó; ng̃uni't sa acalà co'y inyóng pinacamahál ang aking amá; ¿maaarì pô bang sabihin ninyó sa akin cung ano ang canyáng kináhinatnan?—ang tanóng ni Ibarra na siyá'y minámasdan. —¿Bakit? ¿hindî pô bâ ninyó nalalaman?—ang tanóng ng̃ militar. —Itinanóng co cay Capitáng Tiago ay sumagót sa aking hindî niyá sasabihin cung dî búcas na. ¿Nalalaman po bâ ninyó, sacalì? —¡Mangyari bagá, na gaya rin namán ng̃ lahát! ¡Namatáy sa bilangguan! Umudlót ng̃ isáng hacbáng ang binatà at tinitigan ang Teniente. —¿Sa bilangguan? ¿sinong namatáy sa bilangguan?—ang itinatanóng. —¡Abá, ang inyó pong amá, na nábibilanggô!—ang sagót ng̃ militar na may cauntíng pangguiguilalás. —Ang aking amá ... sa bilangguan ... ¿napipiít sa bilangguan? ¿Anó pô ang wicà ninyó? ¿Nakilala pô bâ ninyó ang aking amá? ¿Cayó pô ba'y ...? ang itinanóng ng̃ binatà at hinawacan sa brazo ang militar. —Sa acalà co'y hindî acó námamalî; si Don Rafael Ibarra. —¡Siyá ng̃a, Don Rafael Ibarra!—ang marahang ùlit ng̃ binatà. —¡Ang boong ísip co'y inyó pong nalalaman na!—ang ibinulóng ng̃ militar, na puspós ng̃ habág ang anyô ng̃ pagsasalitâ, sa canyáng pagcahiwatig sa nangyayari sa cálolowa ni Ibarra; ang acalà co'y inyóng ...; ng̃uni't tapang̃an ninyó ang inyóng loob! ¡dito'y hindî mangyayaring magtamóng capurihán cung hindî nabibilanggô! —¡Dapat cong acaláing hindî pô cayó nagbíbirô sa akin—ang mulîng sinabi ni Ibarra ng̃ macaraan ang iláng sandalíng hindî siyá umíimic! ¿Masasabi pô bâ ninyó sa akin cung bakit siyá'y nasasabilangguan? Nag-anyóng nag-iisip-isip ang militar. —Ang aking ipinagtátacang totoo'y cung bakit hindî ipinagbigay alam sa inyó ang nangyayari sa inyóng familia. [[File:Noli Me Tangere Picture 2.jpg|thumb|center|—¡Binatà, mag-íng̃at pô cayó! ¡Mag-aral cayó sa inyóng amá!—anáng teniente sa canyá.—Imp. de M. Fernández Paz, 447, Sta Cruz.]] —Sinasabi sa akin sa canyáng hulíng sulat, na may isáng taón na ng̃ayón, na huwág daw acóng maliligalig cung dî niya acó sinusulatan, sa pagcá't marahil ay totoong marami siyang pinakikialamán; ipinagtatagubilin sa aking magpatuloy acó ng̃ pag-aaral ... at ¡benebendicìonan acó! —Cung gayó'y guinawâ niyá ang sulat na iyán sa inyó, bago mamatay; hindî malalao't mag-íisang taón ng̃ siyá'y aming inilibíng sa inyóng bayan. —¿Anóng dadahilana't nábibilanggô ang aking amá? —Sa cadahilanang totoong nacapagbíbigay puri. Ng̃uni't sumama pô cayó sa aki't acó'y paroroon sa cuartel; sasabihin có hang̃gáng tayo'y lumalacad. Cumapit pô cayó sa aking brazo. Hindî nang̃ag-imican sa loob ng̃ sandalî; may anyóng nagdidilidili ang matandâ at wari'y hiníhing̃i sa canyáng "perilla,"<ref group=o>Ang balbás na sumisibol sa babà, na pinapag aanyong pera—Ang pera ay ang caraniwang tawaguing "peras." "Pera" pagcâ íisa; "peras" pagcâ dalawá ó marami, ito'y cung sa wícang castilàs sa pagcá't sa wícà natin ay hindî nagbabago ang tawag cung íisa ó marami man. Ipinaliliwanag co itó sa pagca't marami sa mg̃a tagalog na sa dî caalaman ay tinatawag na "pera" ó "pira" ang isáng céntimo, sa pagtulad sa mg̃a castilàng tinatawag na "perra chica" ang caniláng cuartang ang halaga'y isáng céntimo natin ó "perra grande" pagcâ halagang dalawang céntimo. Asong babae ang cahulugan ng̃ sabing "perra," at ganito ang itinawag ng̃ castilà sa canilang cuarta, dahil doo'y may napapanood na isáng leóng ang camukha'y aso.—P.H.P.</ref> na hinihimashimas, na magpaalaala sa canyá. —Cawang̃is ng̃ lubós pô ninyóng pagcatalastás—ang ipinasimulâ ng̃ pagsasalitâ—ang amá pô ninyó'y siyáng pang̃ulo ng̃ yaman sa boong lalawigan, at bagá man iniibig siyá't iguinagalang ng̃ marami, ang mg̃a ibá'y pinagtatamnan namán siyá ng̃ masamáng loob, ó kinaíinguitán. Sa casaliwàang palad, camíng mg̃a castilang naparito sa Filipinas ay hindî namin inuugalì ang marapat naming ugalíin: sinasabi co itó, dahil sa isá sa inyóng mg̃a nunong lalaki at gayón din sa caaway ng̃ inyóng amá. Ang waláng licát na paghahalihalilí, ang capang̃itan ng̃ asal ng̃ mg̃a matataas na púnò, ang mg̃a pagtatangkilic sa di marapat, ang camurahan at ang caiclîan ng̃ paglalacbay-bayan, ang siyáng may sála ng̃ lahát; pumaparito ang lalong masasamâ sa Península, at cung may isáng mabaít na máparito, hindî nalalao't pagdaca'y pinasásamâ ng̃ mg̃a tagarito rin. At inyóng talastasíng maraming totoong caaway ang inyóng amá sa mg̃a cura at sa mg̃a castílà. Dito'y sandalíng humintô siyá. —Ng̃ macaraan ang iláng buwán, búhat ng̃ cayó po'y umalís, nagpasimulâ na ang samàan ng̃ loob nilá ni párì Dámaso, na dî co masabi ang tunay na cadahilanan. Biníbigyang casalanan siyá ni párì Dámasong hindî raw siyá nagcucumpisal: ng̃ una'y dating hindî siyá nang̃ung̃umpisal, gayón ma'y magcaìbigan siláng matalic, na marahil natatandaan pa pô ninyó. Bucód sa rito'y totoong dalisay ang capurihán ni Don Rafael, at higuít ang canyáng pagcabanál sa maraming nang̃agcucumpisal at nang̃agpapacumpisal: may tinútunton siyá sa canyáng sariling isáng cahigpithigpitang pagsunód sa atas ng̃ magandáng asal, at madalás sabihin sa akin, pagca násasalitâ niyá ang mg̃a sámàang itó ng̃ loob: "Guinoong Guevara, ¿sinasampalatayanan po bâ ninyóng pinatatawad ng̃ Dios ang isáng mabigát na casalanan, ang isáng cusang pagpatáy sa cápuwâ táo, sa halimbáwà, pagcâ, nasabi na sa isáng sacerdote; na táo rin namáng may catungculang maglihim ng̃ sa canyá'y sinasaysay, at matacot másanag sa infierno, na siyáng tinatawag na pagsisising "atricion"? ¿Bucod sa duwag ay waláng hiyáng pumapanatag? Ibá ang aking sapantahà tungcól sa Dios—ang sinasabi niyá—sa ganáng akin ay hindî nasasawatâ ang isáng casam-an ng̃ casam-an din, at hindî ipinatatawad sa pamamag-itan ng̃ mg̃a waláng cabuluháng pag-iyác at ng̃ mg̃a paglilimós sa Iglesia." At inilálagáy niyá sa akin ang ganitóng halimbáwà:—"Cung aking pinatáy ang isáng amá ng̃ familia, cung dahil sa catampalasanan co'y nabao't nálugamì sa capighatìan ang isáng babae, at ang mg̃a masasayáng musmós ay naguíng mg̃a dukháng ulila, ¿mababayaran co cayâ ang waláng hanggang Catowiran, cung aco'y cusang pabitay, ipagcatiwalà co ang líhim sa isáng mag-iing̃at na howag máhayag, maglimós sa mg̃a cura na siyáng hindî tunay na nang̃agcacailang̃an, bumilí ng̃ "bula de composición," ó tumang̃istang̃is sa gabí at araw? ¿At ang bao at ang mg̃a ulila? Sinasabi sa akin ng̃ aking "conciencia"<ref group=o>Catutubong hiyas ng̃ espíritu ng̃ tao na siyang tagaacay sa paggawâ niyá ng̃ anó man. Pagcakilalang tunay ng̃ casamaang dapat nating pang̃ilagan at ng̃ cagaling̃ang dapat nating gawín—P.H.P.</ref> na sa loob ng̃ cáya'y dapat acóng humalili sa táong aking pinatáy, ihandóg co ang aking boong lacás at hanggáng aco'y nabubuhay, sa icágagalíng ng̃ familiang itóng acó ang may gawâ ng̃ pagcapahamac, at gayón man, ¿sino ang macapagbibigay ng̃ capalít ng̃ pagsintá ng̃ amá?"—Ganyán ang pang̃ang̃atuwiran ng̃ inyó pong amá, at ang anó mang guinagawa'y isinasangayong láguì sa mahigpit na palatuntunang itó ng̃ wagás na caasalán, at masasabing cailán ma'y hindî nagbigáy pighatî canino man; baligtád, pinagsisicapan niyáng pawîin, sa pamamag-itan ng̃ magagandáng gawâ, ang mg̃a tang̃ing casawìan sa catuwirang, ayon sa canyá'y guinawâ raw ng̃ canyáng mg̃a nunò. Datapuwa't ipanumbalic natin sa canyáng samaan ng̃ loob sa cura, ang mg̃a pagcacaalit na ito'y lumúlubhà; binábangguit siyá ni párì Dámaso buhat sa púlpito, at cung dî tinutucoy siyá ng̃ boong liwanag ay isáng himalâ, sa pagca't sa caugalian ng̃ paring iyá'y mahihintay ang lahát. Nakikinikinita co nang masamâ ang cahahangganan ng̃ bagay na itó. Muling humìntóng sandali ang matandáng Teniente. —Naglílibot ng̃ panahón iyón ang isáng naguíng sundalo sa artillería, na pinaalís sa hucbó dahil sa malabis na cagaspang̃án ng̃ canyáng ásal at dahil sa camangmang̃ang labis. Sa pagca't kinacailang̃an niyáng mabuhay, at hindi pahintulot sa canyá ang magtrabajo ng̃ mabigát na macasisirà ng̃ aming capurihan<ref group=o>Nang panahóng nacapangyayari ang Gobierno ng̃ España sa Filipinas, hindî ipinahihintulot na ang mg̃a castilang lalaki't babae'y gumawâ ng̃ anó mang may cabígatán, gaya bagá ng̃ mag-araro, mag-asaról, mag-pahila ng̃ carretón, magpas-an, ang lalaki, at ang babae namá'y hindi namimilí ng̃ pagcain sa mg̃a pamilihan, hindi naglulutò, hindi naglalácad ng̃ maláyò; inaacala ng̃ mg̃a castilang isáng casiraan ng̃ caniláng puri cung mapanood ng̃ mg̃a filipinong sila'y gumagawa ng̃ mabigat, at nakikigaya namán sa canilá ang mg̃a lahing castilà. Naguíng casabihán tulóy sa catagalugan, dahil sa bagay na itó ang "para ca namáng castila," "para ca namáng señora," sa mg̃a lalaki't babaeng tagalog na aayaw magtrabajo ng̃ mabigát.—P.H.P.</ref>, nagtamó siyá, hindî co alám cung sino ang sa canyá'y nagbigáy, ng̃ catungculang pagca manining̃il ng̃ buwís ng̃ mg̃a carruaje, calesa at ibá pang sasacyán. Hindî tumanggáp ang abâ ng̃ anó mang túrò, at pagdaca'y napagkilala ng̃ mg̃a "indio" ang bagay na itó: sa ganang canilá'y totoong cahimahimalâ, na ang isang castilà'y hindî marunong bumasa't sumulat. Pinaglilibacan ang culang palad, na pinagbabayaran ng̃ cahihiyan ang násising̃il na buwís, at nalalaman niyáng siyá ang hantung̃an ng̃ libác, at ang bagay na itó'y lalong nacáraragdag ng̃ dating masamâ at magaspáng niyang caugalîan. Sadyang ibinibigay sa canyá ang mg̃a sulat ng̃ patumbalíc; nagpapaconwarî siya namáng canyang binabasa, at bago siyá pumifirma cung sáan nakikita niyang waláng sulat, na ang parang kinahig ng̃ manóc na canyáng mg̃a letra'y siyáng larawang tunay ng̃ canyáng cataohan; linálang̃ap niyá ang masasacláp na cairing̃ang iyón, ng̃uni't nacacasing̃il siyá, at sa ganitóng calagayan ng̃ canyang loob ay hindi siyá gumagalang canino man, at sa inyóng ama'y nakipagsagutan ng̃ lubhang mabibigat na mg̃a salitâ. Nangyari isáng araw, na samantalang pinagpipihitpihit niyá ang isáng papel na ibinigáy sa canyá sa isáng tindahan, at ibig niyáng málagay sa tuwíd, nagpasimuláng kinawayán ang canyáng mg̃a casamahan ng̃ isáng batang nanasoc sa escuela, magtawá at itúro siya ng̃ dalirì. Nariring̃ig ng̃ táong iyón ang mg̃a tawanan, at nakikita niyáng nagsásaya ang libác sa mg̃a dî makikibuing mukhâ ng̃ nang̃aroroon; naubos ang canyang pagtitiis, bigláng pumihit at pinasimulâang hinagad ang mg̃a batang nang̃agtacbuhan, at sumísigaw ng̃ "ba," "be," "bi," "bo," "bu." Pinagdimlán ng̃ galit, at sa pagca't hindî siya mang-abot, sa canilá'y inihalibas ang canyáng bastón, tinamaan ang isá sa úlo at nábulagtâ; ng̃ magcagayo'y hinandulong ang nasusubasob at pinagtatadyacán, at alín man sa nang̃agsisipanood na nanglilibac ay hindî nagcaroon ng̃ tapang na mamag-itan. Sa casamaang palad ay nagdaraan doon ang inyóng amá. Napoot sa nangyari, tinacbó ang manining̃il na castilà, hinawacan siyá sa brazo at pinagwicaan siyá ng̃ mabibigát. Ang castilàng marahil ang ting̃ín sa lahát ay mapulá na, ibinuhat ang camáy, ng̃uni't hindî siyá binigyang panahón ng̃ inyong amá, at tagláy iyáng lacás na nagcácanulô ng̃ pagca siyá'y apó ng̃ mg̃a vascongado ... anáng ibá'y sinuntóc daw, anáng ibá namá'y nagcasiyá, na lamang sa pagtutulac sa canyá; datapowa't ang nangyari'y ang tao'y umúgà, napalayô ng̃ iláng hacbáng at natumbáng tumamà, ang úlo sa bató. Matiwasay na ibinang̃on ni Don Rafael ang batang may sugat at canyáng dinalá sa tribunal<ref group=o>Ng̃ panahóng sinasabi ni "Rizal" na nangyari ang sinasaysay sa librong itó, ang tawag sa bahay-bayan (Casa municipal) ay tribunal at ang tawag sa Presidente Municipal ay Gobernadorcillo (maliit na Gobernador) panglibác na pang̃alan. Ang Gobernadorcillo'y tagapamahalà ng̃ bayan, hucóm sa mg̃a mumuntíng bagay na usapín, tagausig sa masasamáng tao, taga paning̃íl as mg̃a cabeza de barangay, nacaaalam ng̃ correo at ibá pa.—P.H.P.</ref>. Sumuca ng̃ dugô ang naguing artillerong iyón at hindî na natauhan, at namatáy pagcaraan ng̃ iláng minuto. Nangyari ang caugalìan, nakialám ang justicia, piniit ang inyóng amá, at ng̃ magcagayo'y nang̃agsilitáw ang mg̃a lihim na caaway. Umulán ang mg̃a paratang, isinumbóng na siyá'y filibustero at hereje: ang maguing "hereje" ay isáng casawîang palad sa lahát ng̃ lugar, lalong lalo na ng̃ panahóng iyóng ang "alcalde"<ref group=o>Waláng anó mang calabisán. Lubhà ng̃ang catotohanan ang sinasabing itó ni Rizal na sucat na ang alalahanín cung bakit hinatulang mapresidio ang iláng maririlag na guinoong filipino, ng̃ 1872 dahil sa sinapantahang sila'y mg̃a cainalám sa mg̃a nangyari sa arsenal ng̃ Tang̃uay ng̃ taóng iyón. Ang isá sa lalong mg̃a calaguímlaguím na sumbóng na guinawâ laban cay Don Antonio Maria Regidor ay ang pagcacuha sa isáng "aparador" ng̃ canyáng bahay, na "punong-punô ng̃ alaboc," ng̃ dalawampong "ejamplar" ng̃ librong La Cuestión Colonial na sinulat ni Labra. Basahin ang folletong "Caraing̃ang ipinadalá sa mahál na Hari ni Don Antonio María Regidor, na sinulat ni Don Manuel Silvela: Madrid 1872. Pinagdusahan sa Marianas ni Don Antonio María Regidor ang gayong cakilakilabot na "casalanan."<br/><br/>Ang isá pang nagdusa sa presidio dahil sa mg̃a gayón ding casalanan ay si Don Máximo Paterno, na ipinagsanggalang ng̃ hindî malilimot na si Don Germán Gamazo sa ganitóng pananalitâ: "Gayon ma'y hindî piniit ó pinag-usig sa haráp ng̃ mg̃a tribunal si Don Máximo Paterno, sa mg̃a sandaling malapit na una ó hulí sa panghihimagsíc (sa Tang̃uay). Panatag at umaasa sa canyáng sariling pagcawalang malay-sala, nang̃asiwang hayág, sa canyáng mg̃a hanap buhay, mulâ ng̃ ica 21 ng̃ Enero, nangyari ang panghihimagsic, hangang sa ica 20 ng̃ Febrero na siya'y dinakíp sa canyáng bahay at inihatid sa cutà ng̃ Santiago. Pinag-usig siyá sa harap ng̃ mg̃a Tribunal na hindî nacapágligtas sa canyá ang canyáng ganitóng pag-asa at capayapaan ng̃ loob, na nagpapakilalang maliwanag na hindi siyá sinasalaguimsiman ng̃ cahi't muntíng panimdín, palibhasa'y talastás, niyang siyá'y walang sala; at ang lalong cahapishapis ay siya'y hinatulang magdusa. Ang siyá'y nasamsamán ng̃ isáng bilang ng̃ "El Eco Filipino" (pamahayagang nagsásanggaláng sa Madrid ng̃ mg̃a catuwiran ng̃ mg̃a páring clérigo); ang siya'y umambág ng̃ caunting salapî sa pagtatatag ng̃ (pamahayagang) "El Correo de Ultramar" ... ang siyáng mg̃a tang̃ing cadahilanan mandin ng̃ hatol na siyá'y magdusa. (Basahin ang folleto: "Caraing̃ang ipinadalá sa Consejo Supremo de la Guerra ni Don Máximo Paterno na sinulat ni Don Germán Gamazo:" Madrid, 1873.)<br/><br/>Sa "El Correo de Ultramar ay nang̃agsisulat ang mg̃a pantás at macabayang castilang sina D. Ramón Mesonero Romanos, D. Mariano Urrabieta, D. Juan Miguel de Arrambide, D. José González de Tejada, Pedro Antonio de Alarcón, D. José Selgas, Baldomero Mendez, D. V. Guimera, D. José Ferrer de Coute, D. J. M. Bello, D. Luis Mariano de Larra at iba. ¿Naglalathalà bagá, ang "El Correo de Ultramar" ng̃ ano mang laban sa mg̃a castilà? Ito'y catulad cung tanung̃íng: ¿sumulat baga si Rizal, si Marcelo Hilario del Pilar, si Mabínì, si López Jaena ng̃ ano mang laban sa catagalugan? Gayón ma'y pinag-uusig ng̃ mg̃a fraile bawa't bumabasa ng̃ "El Correo Ultramar" dahil sa ang pamahayagang iyo'y hindi catoto ng̃ cadilimán ng̃ isip na dito'y pinipilit laganap ng̃ mg̃a "cahalili ng̃ Dios."<br/><br/>Ang isá pang napapresidio ay ang sacerdoteng si Don Agustín Mendoza, na naramay rin sa nangyari sa Tang̃uay. ¿Mg̃a cadahilanan? Dingguín ninyó ang canyáng abogadong si Don Rafael Maria de Labra: "ang lahat ng̃ mg̃a sumbong ng̃ Fiscal laban sa nagsasaysay ng̃ayón ay maioowi sa dalawá lamang: ang una'y ang paglalaganap ng̃ isáng lihim na pamahayagang ang pamagát ay "El Globo," na sino may waláng nacapagharáp ng̃ cahi't isá man lamang na "ejemplar," at ang icalawa'y ang pagpapanucálà ng̃ mg̃a lihim na pagpupulong, bagay na waláng nagbabalitâng policía ó sino mang táo ng̃ cahi't bahagya man lamang. Basahin ang folleto: "Caraing̃ang ipinadalá sa Poder Ejecutivo ni D. Agustin Mendoza, na sinulat ni Don Rafael María de Labra: Madrid, 1878.<br/><br/>Sa isáng salita: "antiespañol" (laban sa castilà) "filibustero" at iba pa ang lahát ng̃ filipinong sa canyáng lupain ay may tagláy ng̃ mg̃a caisipang nauucol sa mg̃a calayaan; ng̃uni't lalonglalò na cung ang mg̃a caisipáng iya'y sumasacanyáng bahay sa pamamag-itan ng̃ mg̃a libro ó ng̃ mg̃a pahayagan, cailan ma't dumating ang isang capanahunan, dapat samantalahín ang capanahunang itó upang mapapresidio ang gayóng filipino."<br/><br/>Ang ibáng nang̃atitic sa itaas ay sinipi co sa "Vida y Escritosa ng̃ Dr. Rizal," sinulat ni G. Wenceslao E. Retana. Salamat sa casipagan at catalinuhan ng̃ guinoong itó'y maraming catotohanang hindî kilala ang ng̃ayo'y lumilitaw at numiningning.—P.H.P.</ref> sa lalawiga'y isáng taong nagpaparang̃alang siyá'y mapamintacasi, na casama ang canyáng mg̃a alílang nagdárasal ng̃ rosario sa simbahan ng̃ malacás na pananalitâ, marahil ng̃ marinig ng̃ lahat at ng̃ makipagdasal sa canya; datapuwa't ang maguíng filibustero ay lalong masamâ cay sa maguíng "hereje," at masamâ pang lalò cay sa pumatáy ng̃ tatlóng mánining̃il ng̃ buwís na marunong bumasa, sumulat at marunong magtang̃îtangì. Pinabayàan siyá ng̃ lahát, sinamsám ang canyáng mg̃a papel at ang canyáng mg̃a libro. Isinumbóng na siyá'y tumátanggap ng̃ "El Correo de Ultramar" at ng̃ mg̃a periódicong gáling sa Madrid; isinumbóng siya, dahil sa pagpapadalá sa inyó sa Suiza alemana; dahil sa siyá'y násamsaman ng̃ mg̃a sulat at ng̃ larawan ng̃ isáng paring binitay, at ibá pang hindî co maalaman. Kinucunan ng̃ maisumbóng ang lahát ng̃ bágay, sampô ng̃ paggamit ng̃ bárong tagalog, gayóng siyá'y nagmulâ sa dugóng castilà<ref group=o>Ang pagtiguil ó pagcapásalà ng̃ anomang bagay na mg̃a "humor" sa alin mang bahagui ng̃ catawan.</ref>. Cung naguing ibá sana ang inyóng amá, marahil pagdaca'y nacawalâ, sa pagcá't may isáng málicong nagsaysáy, na ang ikinamatáy ng̃ culang palad na manining̃il ay mulâ sa isáng "congestión"<ref group=o>Sirâ ang isip.</ref>; ng̃uni't ang canyáng cayamanan, ang canyáng pananalig sa catuwiran at ang canyáng galit sa lahát ng̃ hindî naaayon sa cautusán ó sa catuwiran ang sa canyáng nang̃agpahamac. Acó man, sacali't malakí ang aking casuclamán sa pagluhog sa paggawâ ng̃ magalíng nino man, humaráp acó sa Capitán General, sa hinalinhan ng̃ ating Capitán General ng̃ayón; ipinaliwanag co sa canyáng hindî mangyayaring maguíng "filibustero" ang tumatangkilik sa lahát ng̃ castilang dukhâ ó naglalacbay rito, na pinatutuloy sa canyáng bahay at pinacacain at ang sa canyáng mg̃a ugát ay tumátacbo pa ang mapagcandiling dugóng castílà; ¡nawaláng cabuluháng isagót co ang aking úlo, at ang manumpâ acó sa aking carukhâan at sa aking capuriháng militar, at walâ acó ng̃ nasunduan cung dî magpakita sa akin ng̃ masamáng pagtanggáp, pagpakitâan acó ng̃ lalong masamâ sa aking pagpapaalam at ang pamagatán acó ng̃ "chiîlado"<ref group=o>Ng̃ panahóng iyo'y naititipon sa alcalde ang mg̃a catungculang pagca hucóm, gobernador civil administrador ng̃ Hacienda, Subdelegado ng̃ Fondos Locales, administrador ng̃ Correos at iba pa.—P.H.P.</ref>! Humintô ang matandâ ng̃ pananalità upang magpahing̃á, at ng̃ canyáng mahiwatigan ang hindî pag-imíc ng̃ canyáng casama, na pinakikinggan siyá'y hindî siyá tinítinguan, ay nagpatuloy: —Nakialam acó sa usapín sa cahing̃ian ng̃ inyóng amá. Dumulóg acó sa bantóg na abogadong filipino, ang binatang si A—; ng̃uni't tumangguí sa pagsasanggalang.—"Sa akin ay matatalo"—ang wicà sa akin.—Panggagaling̃an ang pagsasanggaláng co ng̃ isáng bagong sumbong na laban sa canyá at marahil ay laban sa akin. Pumaroon pô cayó cay guinoong M—, na masilacbóng manalumpátì, taga España at lubháng kinaaalang-alang̃anan. "Gayón ng̃a ang aking guinawâ, at ang balitang abogado ang nang̃asiwa sa "causa" na ipinagsanggalang ng̃ boong catalinuhan at caningning̃án. Datapwa't marami ang mg̃a caaway, at ang ilá'y mg̃a líhim at hindî napagkikilala. Saganà ang mg̃a sacsíng sabuát, at ang caniláng mg̃a paratang, na sa ibang lugar ay mawawal-ang cabuluhán sa isáng salitang palibác ó patuyâ ng̃ nagsásanggalang, dito'y tumitibay at tumítigas. Cung nasusunduan ng̃ abogadong mawaláng cabuluhán ang caniláng mg̃a bintáng, sa pagpapakilala ng̃ pagcacalabán-lában ng̃ canicanilang saysáy at ng̃ mg̃a saysáy niláng sarili, pagdaca'y lumálabas ang mg̃a ibáng sumbóng. Isinusumbóng niláng nang̃amcám siyá ng̃ maraming lúpà, hining̃án siyáng magbayad ng̃ mg̃a casiráan at mg̃a caluguiháng nangyari; sinabi niláng siya'y nakikipagcaibigan sa mg̃a tulisán, upang pagpitaganan nilá ang kanyáng mg̃a pananím at ang canyáng mg̃a hayop. Sa cawacasa'y nagulóng totoo ang usapíng iyón, na anó pa't ng̃ maguíng isáng taòn na'y waláng nagcacawatasáng sino man. Napilitang iwan ng̃ "alcade"<ref group=o>Ang dalawang salamíng na sa mg̃a tila bumbóng na tansô ó bacal, na cung doon sumílip ang sinó man ay nacacakita ng̃ mg̃a na sa malayò.—P.H.P.</ref> ang canyáng catungculan, hinalinhán siyá ng̃ ibang, ayon sa balita'y, masintahin sa catuwiran, ng̃uni't sa casaliwâang palad, ito'y iláng buwán lamang nanatili roon, at ang napahalili sa canyá'y napacalabis naman ang pagca maibiguín sa mabuting cabayo. Ang mg̃a pagtitiis ng̃ hirap, ang mg̃a samâ ng̃ loob, ang mg̃a pagdarálitâ sa bilangguan, ó ang canyáng pagpipighatî ng̃ canyáng mapanood ang gayóng caraming gumaganti ng̃ catampalasanan sa guinawâ niyá sa caniláng mg̃a cagaling̃an, ang siyáng sumirà sa catibayan ng̃ canyáng catawang bacal, at dinapúan siyá, niyáng sakít na ang libing̃an lamang ang nacagagamot. At ng̃ matatapos na ang lahát, ng̃ malapit ng̃ tamuhín niyá, ang cahatuláng siyá'y waláng casalanan, at hindî catotohanang siyá'y caaway ng̃ Bayang España, at di siyá, ang may sala ng̃ pagcamatáy ng̃ mánining̃il, namatáy sa bilanggúang walâ sino man sa canyáng tabí. Dumatíng acó upang mapanood ang pagcalagót ng̃ canyáng hining̃á. Tumiguil ng̃ pananalitâ ang matandâ; hindi nagsalitâ si Ibarra ng̃ anó man. Samantala'y dumatíng silá sa pintúan ng̃ cuartel. Humintô ang militar, iniabót sa canyá ang camáy at nagsabi: —Binatà, ipagtanóng ninyó cay Capitang Tiago ang mg̃a paliwanag. Ng̃ayó'y ¡magandáng gabí pô! Kinacailang̃an cong tingnán cung may nangyayaring anó man. Waláng imìc na hinigpît na mairog ni Ibarra ang payat na camáy ng̃ Teniente, at hindî cumikibo'y sinundán ng̃ canyáng mg̃a matá itó, hanggáng sa dî na mátanaw. Marahang bumalíc at nacakita siyá ng̃ isáng nagdaraang carruaje; kinawayán niya ang cochero: —¡Sa Fonda ni Lala!—ang sinabing bahagyâ na mawatasan. —Marahil nanggaling itó sa calabozo—ang inisip ng̃ cochero sa canyáng sarili, sacá hinaplit ng̃ látigo ang canyáng mg̃a cabayo. |newtext= |othertitle= * Erehe at Supersibo * Erehe at Pilibustero }} qekef2rj18kvi62zl6shfgotn75pjk9 0 2979 26209 26200 2021-01-08T12:00:35Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|5|Isang Bituin sa Gabing Madilim|Erehe at Filibustero|Si Kapitan Tiago|teksto |oldtitle=Isang Bituin sa Gabing Madilim |oldtext= Nanhíc si Ibarra sa canyáng cuarto, na nasadacong ilog, nagpatihulóg sa isáng sillón, at canyáng pinagmasdán ang boong abót ng̃ ting̃in, na malakí ang natatanaw, salamat sa nacabucás na bintanà. Totoong maliwanag, sa caramihan ng̃ ilaw, ang catapát na báhay sa cabiláng ibayo, at dumárating hanggáng sa canyáng "cuarto" ang mg̃a masasayáng tínig ng̃ mg̃a instrumentong may cuerdas ang caramihan.—Cung hindî totoong guló ang canyáng isip, at cung siyá sana'y maibiguíng macaalam ng̃ mg̃a guinágawâ ng̃ capowâ táo'y marahil ninais niyáng mapanood, sa pamamag-itan ng̃ isáng gemelos<ref group=o>Espiritung nananahan sa alang alang.</ref>, ang nangyayari sa kinalalagyán ng̃ gayóng caliwanagan; marahil canyáng hinang̃âan ang isá, riyán sa mg̃a cahimáhimaláng napapanood, isá riyán sa mg̃a talinghagang napakikita, na maminsanminsang nátitingnan sa mg̃a malalakíng teatro sa Europa, na sa marahan at caayaayang tínig ng̃ orquesta ay nakikitang sumisilang sa guitnâ ng̃ isáng ulán ng̃ iláw, ng̃ isáng bumúbugsong agos ng̃ mg̃a diamante at guintô, sa isáng cárikitdìkitang mg̃a pamuti, nababalot ng̃ lubháng manipís at nang̃ang̃aninag na gasa ang isáng diosa, ang isáng "silfide"<ref group=o>Alín man sa mg̃a diosang nananahán sa tubig, sa mg̃a gubat at sa iba pa.</ref> na lumalacad na halos hindî sumasayad ang paa sa tinatapacan, naliliguid at inagaapayanan ng̃ maningning na sinag: sa canyáng pagdatíng ay cusang sumisilang ang mg̃a bulaclác, nagbíbigay galác, ang mg̃a sayáw, nang̃apupucaw ang matimyás na tugtugan, at ang mg̃a pulutóng ng̃ mg̃a díablo, mg̃a ninfa<ref group=o>Isáng semidios ó pang̃alawang dios na ang calahati'y tao't calahati'y cambíng.</ref>, mg̃a sátiro<ref group=o>Dios na lumilikha ng̃ lahát ng̃ bagay, anáng mg̃a gentil.</ref>, mg̃a génio<ref group=o>Ang dalagang bukid.</ref>, mg̃a zagala<ref group=o>Elefante. Hindî malayong ng̃ caunaunaha'y nagcaroon ng̃ elefante dito sa Filipinas, caya sa wicà natin ay may sadyáng tawag, gadya; samantalang napagkikilalang dito'y talagáng dating waláng cabayo, cayâ sa wicà natin ay waláng sariling pang̃alan ang hayop na itó na di gaya ng̃ áso, baboy, manóc at iba pa.</ref>, mg̃a ángel mg̃a pastor ay sumásayaw, guinagalaw ang mg̃a pandereta, nang̃agpapaliguidliguid at inihahandog ng̃ bawa't isá sa paanan ng̃ diosa ang canícaniláng alay. Napanood sana ni Ibarra ang cagandagandahang dalagang timbáng at matowíd ang pang̃ang̃atawán, tagláy ang mainam na pananamít ng̃ mg̃a anác na babae ng̃ Filipinas, na nangguíguitnâ sa nacaliliguid na sarisaring táo na masasayáng cumikilos at nang̃agcucumpasan. Diyá'y may mg̃a insíc, mg̃a castilà, mg̃a filipino mg̃a militar, mg̃a cura, mg̃a matatandáng babae, mg̃a dalaga, mg̃a bagongtao, at ibá pa. Na sa tabí ng̃ diosang iyón si párì Dámaso, at si párì Dámaso'y ng̃umíng̃iting catulad ng̃ isáng nasacaluwalhatîan; si Fr. Sibyla ay nakikipagsalitaan sa canyá, at iniaayos ni Doña Victorina sa canyáng pagcagandagandang buhóc ang isáng tuhog na mg̃a perla at mg̃a brillante, na cumíkislap ng̃ sarisaring kináng ng̃ culay ng̃ bahaghárì. Siyá'y maputî, nápacaputî marahil, ang mg̃a matáng halos laguing sa ibabâ ang ting̃ín ay pawang nang̃agpapakilala ng̃ isáng cálolowang cálinislinisan, at pagcâ siyá'y ng̃umíng̃itî at nátatanyag ang canyáng mapuputî at malilìt na mg̃a ng̃ípin, masasabing ang isáng rosa'y bulaclác lamang ng̃ cahoy, at ang garing ay pang̃il ng̃ gadya<ref group=o>Isáng larawang cahoy, bató, tansô ó kacal.</ref> lamang. Sa pag-itan ng̃ nang̃ang̃aninag na damít na piña at sa paliguid ng̃ canyáng maputî at linalic na líig ay "nang̃agkikisapan," gaya ng̃ sabi ng̃ mg̃a tagalog, ang masasayáng mg̃a matá, ng̃ isáng collar na mg̃a brillante. Isáng lalaki lamang ang tila mandin hindî dumaramdam ng̃ canyáng maningníng na akit: itó'y isáng batà pang franciscano, payát, nanínilaw, putlâin, na tinátanaw na dî cumikilos ang dalaga, buhat sa maláyò, cawáng̃is ng̃ isáng estátua<ref group=o>Guintô pa panahóng iyón ang salapi sa Filipinas.</ref>, na halos hindî humíhing̃á. Datapuwa't hindî nakikita ni Ibarra ang lahát ng̃itó: napapagmasdan ng̃ canyáng mg̃a matá ang ibáng bagay. Nacúculong ang isáng munting luang ng̃ apat na hubád at maruruming pader; sa isá sa mg̃a pader, sa dácong itáas ay may isáng "reja"; sa ibabaw ng̃ maramí at casuclamsuclam na yapacán ay may isáng baníg, at sa ibabaw ng̃ baníg ay isáng matandáng lalaking naghíhing̃alô; ang matandáng lalaking nahihirapan ng̃ paghing̃á ay inililing̃ap sa magcabicabilà ang mg̃a mata at umiiyac na ipinang̃ung̃usap ang isáng pang̃alan; nag-íisa ang matandáng lalaki; manacanacang náriring̃ig ang calansíng ng̃ isáng tanicalâ ó isáng buntóng-hining̃áng naglalampasan sa mg̃a pader ... at pagcatapos, doon sa maláyò'y may isáng masayáng piguíng, hálos ay isáng mahalay na pagcacatowâ; isáng binata'y nagtátawa, ibinubuhos ang álac sa mg̃a bulaclác, sa guitnâ ng̃ mg̃a pagpupuri at sa mg̃a tang̃ing tawanan ng̃ mg̃a ibá. At ¡ang matandáng lalaki'y catulad ng̃ pagmumukhà ng̃a canyáng amá! ¡ang binata'y camukhâ niyá at canyáng pang̃alan ang pang̃alang ipinang̃ung̃usap na casabáy ang tang̃is! Itó ang nakikita ng̃ culang palad sa canyáng harapán. Nang̃amatáy ang mg̃a ílaw ng̃ catapát na báhay, humintô ang músìca at ang caing̃ayan, ng̃uni't náririnig pa ni Ibarra ang cahapishapis na sigáw ng̃ canyáng amá, na hinahanap ang canyáng anác sa canyáng catapusáng horas. Inihihip ng̃ catahimicán ang canyáng hungcag na hining̃a sa Maynilà, at warì mandi'y natutulog ang lahát sa mg̃a bísig ng̃ walâ; náriring̃ig na nakikipaghalínhinan ang talaoc ng̃ manóc sa mg̃a relój ng̃ mg̃a campanario at sa mapangláw na sigáw na "alerta" ng̃ nayáyamot na sundalong bantáy; nagpapasimulâ ng̃ pagsung̃aw ang capirasong bowán; wari ng̃a'y nang̃agpapahing̃aláy na ang lahát; si Ibarra man ay natutulog na ri't marahil ay napagál sa canyáng malulungcot na mg̃a caisipán ó sa paglalacbáy. Ng̃uni't hindî tumutulog, nagpúpuyat, ang batang franciscanong hindî pa nalalaong nakita nating hindî cumikilos at hindî umíimic. Napapatong ang síco sa palababahan ng̃ durung̃awan ng̃ canyáng "celda" at saló ng̃ pálad ng̃ camáy ang putlai't payát na mukhâ, canyáng pinanonood sa maláyò ang isáng bituing numíningning sa madilím na lang̃it. Namutlâ at nawalâ ang bituwin, nawalâ rin ang mg̃a bahagyáng sínag nang nagpápatay na bowán; ng̃uni't hindî cumilos ang fraile sa canyáng kinálalagyan: niyao'y minamásdan niyá, ang malayong abót ng̃ ting̃ing napapawî sa ulap ng̃ umaga sa dacong Bagumbayan, sa dacong dagat na nágugulaylay pa. |newtext= |othertitle= * Bituin sa Karimlan * Pangarap sa Gabing Madilim }} 1r77xkjcs363iwbhbwi8bjuif9k5r5e 0 2980 26212 26210 2021-01-08T12:57:16Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|6|Si Kapitan Tiago|Isang Bituin sa Gabing Madilim|Suyuan sa Isang Asotea|teksto |oldtitle=Capitang Tiago |oldtext= <blockquote>''Sundin namán ang loob mo dito sa lupa!''</blockquote> Samantalang natutulog ó nag-aagahan ang ating mg̃a guinoo'y si Capitang Tiago ang ating pag-usapan. Cailán ma'y hindî tayo naguíng panauhín niyá, walâ ng̃a tayong catuwiran ó catungculang siyá'y pawaláng halagá at huwág siyáng pansinín, cahi't sa mahalagáng capanahunan. Palibhasa'y pandác, maliwanag ang culay, bilóg ang catawán, at ang mukhâ, salamat sa saganang tabâ, na alinsunod sa mg̃a nalúlugod sa canyá'y galing daw sa lang̃it, at anáng mg̃a caaway niyá'y galing daw sa mg̃a dukhâ, siyá'y mukháng bátà cay sa tunay niyáng gulang: sino ma'y maniniwalang tatatlompo't limang taón lamang siyá. Táong banál ang laguing anyô ng̃ canyáng pagmumukhâ ng̃ panahóng nangyayari ang sinasaysay namin. Ang báo ng̃ canyáng úlong bilóg, maliit at nalalaganapan ng̃ buhóc na casing itím ng̃ luyong, mahabà sa dacong harapán at totoong maiclî sa licuran; hindî nagbabago cailán man ng̃ anyô ang canyáng mg̃a matang malilíit man ay dî singkít na gaya ng̃ sa insíc, mahayap na hindî sapát ang canyáng ilóng, at cung hindî sana pumang̃it ang canyáng bibíg, dahil sa napacalabís na pagmamascada niyá at pagng̃àng̃à, na sinisimpan ang sapá sa isáng pisng̃í, na siyáng nacasisirà ng̃ pagcacatimbang ng̃ tabas ng̃ mukhâ, masasabi naming totoong magalíng ang canyáng paniniwalà at pagpapasampalatayáng siyá'y magandáng lalaki. Gayón mang napapacalabis ang canyáng pananabaco't pagng̃àng̃à ay nananatiling mapuputî ang canyáng mg̃a sariling ng̃ipin, at ang dalawang ipinahirám sa canyá ng̃ dentista, sa halagáng tiglalabing dalawang piso ang bawa't isá. Ipinalalagay na siyá'y isá sa mg̃a lalong mg̃a mayayamang "propietario"<ref group=o>Ang may pag aaring bahay ó lúpà.</ref> sa Binundóc, at isá sa lalong mg̃a pang̃ulong "hacendero"<ref group=o>Ang may malalakíng lúpà.</ref>, dahil sa canyáng mg̃a lúpà sa Capampang̃an at sa Laguna ng̃ Bay, lalonglalò na sa bayan ng̃ San Diego, na doo'y itinataas taón taón ang buwis ng̃ lúpà. Ang San Diego ang lalong naiibigan niyáng báyan, dahil sa caligaligayang mg̃a páliguan doon, sa balitang sabung̃án, ó sa mg̃a hindî niyá nalilimot na canyáng naaalaala: doo'y nátitira siyá ng̃ dalawáng buwán sa bawa't isáng taón, ang cadalian. Maraming mg̃a báhay si Capitang Tiago sa Santo Cristo, sa daang Anloague at sa Rosario. Siyá't isáng insíc ang may hawác ng̃ "contrata" ng̃ opio at hindî ng̃a cailang̃ang sabíhing silá'y nang̃agtutubò ng̃ lubháng malakí. Siyá ang nagpapacain sa mg̃a bilanggô sa Bilibid at nagpapádala ng̃ damó sa maraming mg̃a pang̃ulong báhay sa Maynilà; dapat unawâing sa pamamag-itan ng̃ "contrata." Casundô niyá ang lahát ng̃ mg̃a pinunò, matalinò, magalíng makibagay at may pagcapang̃ahás, pagcâ nauucol sa pagsasamantalá ng̃ mg̃a pagcâ iláng ng̃ ibá; siyá ang tang̃ing pinang̃ang̃anibang capang̃agáw ng̃ isáng nagng̃ang̃alang Perez, tungcól sa mg̃a "arriendo" at mg̃a "subasta" ng̃ mg̃a sagutin ó pang̃ang̃atungculang sa towi na'y ipinagcacatiwálâ ng̃ Gobierno ng̃ Filipinas sa mg̃a camáy ng̃ mg̃a "particular"<ref group=o>Ang waláng catungculang bìgay ng̃ Gobierno.</ref>. Cayâ ng̃a't ng̃ panahóng nangyayari ang mg̃a bagay na itó, si Capitang Tiago'y isáng taong sumasaligaya; ang ligaya bagáng macacamtan sa mg̃a lupaíng iyón ng̃ isáng táong maliit ang báo ng̃ úlo: siyá'y mayaman, casundô ng̃ Dios, ng̃ Gobierno at ng̃ mg̃a táo. Na siyá'y casundô ng̃ Dios, itó'y isáng bagay na hindî mapag-aalinlang̃anan: halos masasabing marapat sampalatayanan: waláng cadahilanan upang mácagalit ng̃ mabaít na Dios, pagcâ magalíng ang calagayan sa lúpà, pagcâ sa Dios ay hindî nakikipag-abot-usap cailán man, at cailán ma'y hindî nagpapautang sa Dios ng̃ salapî. Cailán ma'y hindî nakipag-usap sa Dios, sa pamamag-itan ng̃ mg̃a pananalang̃in, cahi't siyá'y na sa lalong malalakíng mg̃a pagcaguipít; siyá'y mayaman at ang canyáng salapî ang sa canyá'y humahalili sa pananalang̃in. Sa mg̃a misa at sa mg̃a "rogativa'y" lumaláng ang Dios ng̃ mg̃a macapangyarihan at mg̃a palalong mg̃a sacerdote. Lumaláng ang Dios, sa canyáng waláng hanggáng cabaitan, ng̃ mg̃a dukhâ, sa iguiguinhawa ng̃ mg̃a mayayaman, mg̃a dukháng sa halagáng piso'y macapagdarasal ng̃ cahi't labing anim na mg̃a misterio at macababasa ng̃ lahát ng̃ mg̃a santong libro, hanggáng sa "Biblia hebráica" cung daragdagan ang bayad. Cung dahil sa isáng malakíng caguipita'y manacánacáng kinacailang̃an ang mg̃a saclolo ng̃ calang̃itan at waláng makita agád cahi't isáng candilang pulá ng̃ insíc, cung magcagayo'y nakikiusap na siyá sa mg̃a santo at sa mg̃a santang canyáng pintacasi, at ipinang̃ang̃acò sa canilá ang maraming bagay upang silá'y mapilitan at lubós mapapaniwalaang tunay na magalíng ang canyáng mg̃a hang̃ád. Datapuwa't ang totoong lálò niyáng pinang̃ang̃acuan at guináganapan ng̃ mg̃a pang̃acò ay ang Virgen sa Antipolong Nuestra Señora de la Paz y Buen Viaje; sapagcá't sa iláng may caliliitang mg̃a santo'y hindî ng̃a lubháng gumáganap at hindî rin totoong nag-uugaling mahál ang táong iyón; ang cadalasa'y pagcâ kinamtán na niyá ang pinipita'y hindî na muling nágugunítà ang mg̃a santong iyón; tunay ng̃a't hindî na namán silá mulíng liniligalig niyá, at cung sacali't napapanaho'y talastás ni Capitáng Tiagong sa calendario'y maraming mg̃a santong waláng guinágawâ sa lang̃it marahil. Bucód sa roo'y sinasapantáhà niyáng malakí ang capangyariha't lacás ng̃ Virgen de Antipolo cay sa mg̃a ibáng Virgeng may dalá mang bastóng pilac, ó mg̃a Niño Jesús na hubó't hubád ó may pananamít, ó mg̃a escapulario, mg̃a cuintás ó pamigkís na cuero ("correa"): marahil ang pinagmumulaàn nitó'y ang pagcâ hindi mápalabirô ang Guinoong Babaeng iyón, mápagmahal sa canyáng pang̃alan, caaway ng̃ "fotografía"<ref group=o>Ang arte ng̃ paggawâ ng̃ larawan sa pamamag-itan ng̃ mg̃a casangcapang guinagamit sa bagay na itó. Natuclasán ang "fotografía" ni Niepce ng̃ 1814 at pinagbuti ni Daguerre ng̃ 1839. Nagcamít si Mr. Talbot ng̃ 1841 ng̃ "privilegio" ng̃ ucol sa fotografía sa papel sensible.</ref>, ayon sa sacristán mayor sa Antipolo, at sacâ, pagca siya'y nagagalit daw ay nang̃íng̃itim na cawang̃is ng̃ luyong, at nanggagaling namán sa ang ibáng mg̃a Virgen ay may calambután ang púsò at mapagpaumanhin: talastás ng̃ may mg̃a táong iniibig pa ang isáng haring "absoluto"<ref group=o>Ang haring nacagagawâ at nacapag-uutos ng̃ bawa't maibigan, sa macatowid ay waláng nacaháhadlang na sino man sa canyáng calooban.</ref> cay sa isáng haring "constitucional"<ref group=o>Tinatawag na haring "constitucional" ang hindî nacapag-uutos ng̃ bawa't maibigan cung dî ang ipinakikilala ng̃ Bayang canyáng calooban sa pamamag-itan ng̃ canyáng mg̃a kinácatawáng bumubuô ng̃ Asemblea ó Congreso, Senado at Consejo ng̃ mg̃a Ministro.</ref>, cung hindî náriyan si Luis Catorce<ref group=o>Si Luis Catorce ay haring "absoluto" sa Francia; ipinang̃anác ng̃ taóng 1643 at namatáy ng̃ 1715. Siyá'y iguinalang at minahál ng̃ mg̃a francés.</ref> at si Luis Diez y Seis<ref group=o>Si Luis Diez y Seis ay haring "Constitucional," sa macatowid ay haring hindî siyá ang nacapangyayari cung di ang guinágawâ niyá't ipinag-uutos ay ang ipinagágawá't ipinag-uutos ng̃ mg̃a kinacatawán ng̃ mg̃a táong bayan; nagharì sa Francia mula ng̃ 1774 hanggang 1798. Pinugutan siyá ng̃ úlo, sampô ng̃ canyáng asawang si María Antonieta ng̃ mg̃a revolucionario.</ref>, si Felipe Segundo<ref group=o>Si Felipe Segundo ay anác ng̃ haring Carlos Quinto, at haring "absoluto" sa España. Guinágawà ni Felipe Segundo bawa't maibigan; sa calooban niyá'y waláng nacasasansalà. Halos dî mabilang ang ipinapatay at pinahirapan ng̃ haring itó sa pamamag-itan ng̃ Inquisición at iba pa. Sa mg̃a guinawâ ni Felipe Segundo nagpasimulâ ang pagguhò ng̃ halos di maulatang capangyarihan ng̃ España at ng̃ halos dî macayang isiping calakhán ng̃ nasasacop ng̃ cahariang ito. Gayon ma'y maraming mg̃a castilà at lalonglalò na ang mg̃a fraile na umiibig ng̃ di cawasà sa haring "absolutong" ito.—P.H.P.</ref> at si Amadeo Primero<ref group=o>Si Amadeo "Primero" ay haring "constitucional" sa España buhat sa 1870 hanggang sa 1873. Ang haring ito'y mabait, matalino at bayani. Lubós na umiibig sa canyáng pinaghaharîan; ng̃uni't hindî siyá iniibig, at ng̃ mahalatâ niyá itó'y nagbitáw siyá ng̃ canyáng tungcol, at ang pagbibitaw niyáng ito'y siyáng naguíng dahil ng̃ pagtatag ng̃ República ng̃ España (11 ng̃ Febrero ng̃ 1873).—P.H.P.</ref>. Sa cadahilanan ding itó marahil cayâ may nakikitang mg̃a insíc na di binyagan at sampóng mg̃a castilang lumalacad ng̃ paluhód sa balitang sambahan; at ang hindî lamang napag-uusísà pa'y ang cung bakit nang̃agtatanan ang mg̃a curang dalá ang salapî ng̃ casindácsindác na Larawan, napasa sa América at pagdatíng doo'y napacácasal. Ang pintuang iyán ng̃ salas, na natátacpan ng̃ isáng tabing na sutlâ ay siyáng daang patung̃ó sa isáng maliit na capilla ó pánalang̃inang dî dapat mawalâ sa alin mang báhay ng̃ filipino: naririyan ang mg̃a "dios lar"<ref group=o>Ang bawa't isá sa mg̃a dios ng̃ bahay.</ref> ni capitan Tiago, at sinasabi naming mg̃a "dios lar," sa pagca't lalong minamágaling ng̃ guinoong ito ang "politeismo"<ref group=o>Ang palatuntunan ng̃ mg̃a sumasampalataya sa maraming Dios. Sa mg̃a táong gaya ni Capitán Tiago'y maiuucol lamang itóng tulâ ni Lucrecio: "Primus in orbe deus fecit timor;" ang tacot ang siyáng pinanggaling̃an ng̃ mg̃a dios.—P.H.P.</ref> cay sa "monoteismo"<ref group=o>Palatuntunang walang kinikilala cung dî isáng Dios lamang.—P.H.P.</ref> na cailan ma'y hindî niyá naabót ng̃ pag-iisip. Doo'y may napapanood na mg̃a larawan ng̃ "Sacra Familia"<ref group=o>Si Jesús, si María at si Joséf.</ref> na pawang garing mulâ, sa ulo hangang dibdib, at gayon din ang mg̃a dacong dulo ng̃ mg̃a camáy at paa, cristal ang mg̃a matá, mahahabà ang mg̃a pilíc matá at culót at culay guintô ang mg̃a buhóc, magagandáng yárì ng̃ escultura sa Santa Cruz. Mg̃a cuadrong pintado ng̃ óleo ng̃ mg̃a artistang taga Pácò at taga Ermita, na ang naroroo'y ang mg̃a pagpapasakít sa mg̃a santo, ang mg̃a himalâ ng̃ Vírgen at iba pa; si Santa Lucíang nacatitig sa lang̃it, at hawác ang ísáng pinggáng kinalalagyan ng̃ dalawá pang matáng may mg̃a pilìc-matá at may mg̃a kílay, na catulad ng̃ napapanood na nacapintá sa "triángulo" ng̃ Trinidad ó sa mg̃a "sarcófago egipcio"<ref group=o>Libing̃an ng̃ mg̃a taga Egipto.</ref>; si San Pascual Baylon, San Antonio de Padua, na may hábitong guingón at pinagmámasdang tumatang̃is ang isáng Niño Jesús, na may damit Capitan General, may tricornio<ref group=o>Sombrerong may tatlong dúlo.</ref>, may sable at may mg̃a botang tulad sa sayáw ng̃ mg̃a musmós na batà sa Madrid: sa ganáng cay Capitan Tiago, ang cahulugan ng̃ gayóng anyó'y cahi't idagdág ng̃ Dios sa canyáng capangyarihan ang capangyarihan ng̃ isáng Capitang General sa Filipinas, ay paglalaruan din siyá ng̃ mg̃a franciscano, na catulad ng̃ paglalarò sa isáng "muñeca" ó larauang taotauhan. Napapanood din doon ang isáng San Antonio Abad, na may isáng baboy sa tabí, at ang ísip ng̃ carapatdapat na Capitan, ang baboy na iyó'y macapaghihimalâng gaya rin ni San Antonio, at sa ganitóng cadahilana'y hindî siyá, nang̃ang̃ahás tumawag sa hayop na iyón ng̃ "baboy" cung dî "alágà ng̃ santo señor San Antonio;" isáng San Francisco de Asís na may pitông pacpác at may hábitong culay café, na nacapatong sa ibabaw ng̃ isáng San Vicente, na walâ cung dî dádalawang pacpac, ng̃uni't may dalá namáng isáng cornetín; isáng San Pedro Mártir na biyác ang ulo, at tang̃an ng̃ isáng dî binyagang nacaluhod ang isâng talibóng ng̃ tulisán, na na sa tabi ng̃ isáng San Pedro na pinuputol ang taing̃a ng̃ isáng moro, na marahil ay si Malco, na nang̃ang̃atlabi at napapahindîc sa sakít, samantalang tumatalaoc at namamayagpag ang sasabung̃ing nacatuntong sa isáng haliguing "dórico"<ref group=o>Isá sa mg̃a anyò (orden) ng̃ arquitectura.</ref>, at sa bagay na ito'y inaacalà ni Capitang Tiago, na nacararating sa paguiguîng santo ang tumagâ at gayon din ang mátagà. ¿Sino ang macabibilang sa hucbóng iyón ng̃ mg̃a larawan at macapagsasaysay ng̃ mg̃a canicanyáng túng̃o't mg̃a cagaling̃ang doo'y natitipon?!Hindî ng̃a magcacasiyang masabi sa isáng capítulo lamang! Gayón ma'y sasabihin din namin ang isáng magandang San Miguel, na cahoy na dinorado at pinintahán, halos isáng metro ang táas: nang̃ang̃atábì ang arcángel, nanglilisic ang mg̃a mata, cunót ang noo at culay rosa ang mg̃a pisng̃í; nacasuot sa caliwáng camay ang isáng calasag griego, at iniyayambâ ng̃ canan ang isang kris joloano, at handang sumugat sa namimintacasi ó sa lumapit sa canyá, ayon sa nahihiwatigan sa canyáng acmâ at pagting̃íng hindî ang tung̃o'y sa demoniong may buntót at may mg̃a sung̃ay na ikinacagat ang canyáng mg̃a pang̃il sa bintíng dalaga ng̃ arcángel. Hindî lumalapit sa canyá cailán man si Capitang Tiago, sa tacot na bacâ maghimalâ. ¿Mamacailán bagáng gumaláw na parang buháy ang hindî lamang iisáng larawan, cahi't anóng pagcapang̃itpang̃it ang pagcacágawang gaya ng̃ mg̃a nanggagaling sa mg̃a carpintería sa Paete, at ng̃ mang̃ahiyâ at magcamít caparusahán ang mg̃a macasalanang hindî nananampalataya? Casabiháng may isáng Cristo raw sa España, na nang siyá'y tawaguing sacsí ng̃ mg̃a nang̃acò sa pagsinta, siyá'y sumang-ayo't nagpatotoo, sa pamamag-itan ng̃ minsang pagtang̃ô ng̃ úlo sa haráp ng̃ hucóm; may isáng Cristo namáng tinanggál sa pagcapácò ang canang camáy upang yacapin si Santa Lutgarda; at ¿anó? hindî ba nababasa ni Capitang Tiago sa isáng maliit na librong hindî pa nalalaong inilalathalà, tungcol sa isáng pagsesermong guinawâ sa pamamag-itan ng̃ tinang̃òtang̃ô at kinumpáscumpás ng̃ isáng larawan ni Santo Domingo sa Soriano? Waláng sinabing anó man lamang salitâ ang santo; ng̃uni't naacalà ó inacalà ng̃ sumulat ng̃ librito, na ang sinabi ni Santo Domingo sa canyáng mg̃a tinang̃òtang̃ô at kinumpáscumpás ay ipinagbibigay alâm ang pagcatapos ng̃ santinacpán<ref group=o>Loobin nawa ng̃ Dios na matuloy ang hulang itó sa sumulat ng̃ maliit na libro at sa ating lahat na sa canyá'y naniniwalâ—J.R.</ref> ¿Hindi ba sinasabi namáng malaki ang pamamagà ng̃ isáng pisng̃i cay sa cabilâ ng̃ Virgen de Luta ng̃ bayan ng̃ Lipá at capol ng̃ putic ang mg̃a laylayan ng̃ canyáng pananamít? ¿Hindi bâ itó'y lubós na pagpapatotoong ang mg̃a mahál na larawa'y nagpapasial din namá't hindî man lamang itinataas ang caniláng pananamít, at sinásactan din namán silá ng̃ bagang, na cung magcabihira'y tayo ang dahil? ¿Hindi bâ namasdán ng̃ canyáng sariling matang maliliit ang lahát ng̃ mg̃a Cristo sa sermón ng̃ "Siete Palabra"<ref group=o>Pitóng wicâ; datapowa't hindi sinasabi ng̃ catagalugang "pitóng wicâ" cung di "Siete Palabras."<br/><br/>Hindi nagcacaisa ang mg̃a Evangelista tungcol sa mg̃a sinabi ni Jesús ng̃ siya'y napapacò na sa Cruz:<ol style="list-style-type: upper-roman;"><li>Sinasabi ni San Mateo sa cap. 27, versículo 46 ng̃ canyáng Evangelio at ni San Marcos sa capítulo 15, versículo 34 ng̃ canyáng Evangelio, na itó raw lamang ang sinaysay ni Jesús, ng̃ malapit na ang hora ng̃ "nona"—ani San Mateo—ng̃ hora ng̃ "nona"—ani San Marcos: ''Dios co, ¿bakit aco'y pinabayaan mo?''</li><li>Sinasabi namán ni San Lúcas sa mg̃a versículong 34, 43 at 47, ng̃ capítulo 23 ng̃ canyáng Evangelio, na itó raw ang mg̃a sinaysay ni Jesús ng̃ napapacò na siyá sa Cruz; # ''Amá, patawarin mo silá; hindi nalalaman ang caniláng guinagawa.'' # ''Ang catotohana'y sinasabi co sa iyo, ng̃ayo'y cacasamahin catâ sa Paraiso'', na bilang casagutan niyá sa isá sa dalawang magnanacaw (na hindî sinasabi sa mg̃a Evangelio cung anó ang mg̃a pang̃alan) na nacapacong gaya rin niya, na sa canyá'y nagsalitâ ng̃ ganitó: "Alalahanin mo acó cung icaw ay na sa iyong caharian na." # ''Amá co, sa mg̃a camáy mo'y ipinagtatagubilin co ang aking calolowa.''</li> <li>At sinabi ni San Juan sa capítulo 19, mg̃a versículo 26, 27, 28 at 30 ng̃ canyáng Evangelio, na itó raw mg̃a wicang itó ang sinabi ni Jesús sa canyáng pagca-paco sa Cruz. # "At sa pagca't nakita ni Jesús ang iná at ang alagád na canyáng sinisintang naroroon, sinabi sa canyáng iná: ''Babae, nariyan ang iyóng anác.'' # Sinabi pagcatapos sa alagad: ''Nariyan ang iyong ina.'' # ''Nauuhaw acó.'' # ''Natapos na.''</li></ol> Pinagsamasama ng̃ Iglesia Católica Apostólica Romana ang mg̃a sinabing iyán at siyáng ng̃inang̃alanang "Siete Palabras."—P.H.P.</ref> na gumágalaw ang úlo at tumatang̃ong macaitló, na siyáng nacaaakit sa pagtang̃is at sa mg̃a pagsigáw ng̃ lahát ng̃ mg̃a babae at ng̃ mg̃a calolowang mahabaguing talagáng mg̃a taga lang̃it? ¿Anó pa? Napanood din namán naming ipinakikita ng̃ pári sa mg̃a nakíkinig ng̃ sermón sa canyá sa oras ng̃ pagpapanaog sa Cruz cay Cristo ang isáng panyóng punô ng̃ dugô, at camí sana'y tatang̃is na sa malaking pagcaáwà, cung di lamang sinabi sa amin ng̃ sacristan, sa casaliwang palad ng̃ aming cálolowa, na iyón daw ay birò lamang: ang dugóng iyon-anya-ay sa inahíng manóc, na pagdaca'y inihaw at kinain, baga ma't Viernes Santo ... at ang sacristan ay matabâ. Si Capitang Tiago ng̃a, palibhasa'y taong matalinò at banál, ay nag-iing̃at na huwag lumapit sa Krís ni San Miguel.—¡Lumayô tayo sa mg̃a pang̃anib!—ang sinasabi niyá sa canyáng sarili—nalalaman co ng̃ isáng arcángel; ¡ng̃uni't hindî, walâ acong tiwalà! ¡walâ acong tiwalà! Hindî dumaráan ang isáng taóng hindî siyá nakikidaló sa pagpasa Antipolong malaki ang nagugugol, na ang dalá'y isáng orquesta: cung nároroon na'y pinagcacagulan niyá ang dalawá sa lubháng maraming mg̃a misa de graciang guinágawâ sa boong tatlóng siyám, at sa mg̃a ibáng araw na hindî guinágawâ ang pagsisiyám, at nalíligò pagcatapos sa bantóg na "batis" ó bucál, na ayon sa pinasasampalatayana'y naligò roon ang mahál na larawan. Nakikita pa ng̃ mg̃a mapamintacasing táo ang mg̃a bacás ng̃ mg̃a páa at ang hilahis ng̃ buhóc ng̃ Vírgen de la Paz sa matigás na bató, ng̃ pigaín niyá ang mg̃a buhóc na iyón, anó pa't waláng pinagibhan sa alín mang babaeng gumagamit ng̃ lang̃is ng̃ niyóg, at para manding patalím ang canyáng mg̃a buhóc, ó cung dili cayá'y diamante at waláng pinag-ibhán sa may sanlibong tonelada ang bigát. Ibig sana naming ihaplít ng̃ cagulatgulat na larawan ang canyáng mahál na buhóc sa mg̃a matá ng̃ mg̃a táong mapamintacasing itó, at canyáng tuntung̃an ang caniláng dilà ó úlo.—Doón sa tabí rin ng̃ bucál na iyón ay dapat cumain si Capitang Tiago ng̃ inihaw na lechón, dalág na sinigáng sa mg̃a dahon ng̃ alibangbang, at ibá pang mg̃a lutong humiguít cumulang ang saráp. Mahiguíthiguít sa apat na raang piso ang nagugugol sa canyá sa dalawáng misang iyón, datapuwa't maipalálagay na múra, cung pag-iisip-isipin ang capuriháng tinatámo ng̃ Iná ng̃ Dios sa mg̃a ruedang apóy, sa mg̃a cohete, sa mg̃a "berso," at cung babalacbalakin ang pakinabang na kinákamtan sa bóong isáng taón dahil sa mg̃a misang itó. Ng̃uni't hindî lamang sa Antipolo guinagawâ niyá ang canyáng maing̃ay na pamimintacasi. Sa Binundóc, sa Capampang̃an at sa bayan ng̃ San Diego: pagcâ magsasabong ng̃ manóc na may malalakíng pustahan, nagpápadala siyá sa cura ng̃ mg̃a salapíng guintóng úcol sa mg̃a misang sa canyá'y magpapálà, at tulad sa mg̃a romanong nang̃agtátanong muna sa caniláng mg̃a "augur"<ref group=o>Ang Sacerdote sa Roma na ng̃ una'y humuhulà ng̃ mg̃a mangyayari sa panahong darating, sa pamamag-itan ng̃ pagmamasid ng̃ paglipad at paghuni ng̃ mg̃a ibon.</ref> bago makipaghamoc, na pinacacaing magalíng ang caniláng mg̃a sisiw na iguinagalang; pinagtatanung̃an din ni Capitang Tiago ang canyáng sariling mg̃a "augur"; ng̃uni't tagláy ang mg̃a pagbabagong hatol ng̃ mg̃a panahón at ng̃ mg̃a bagong catotohanan. Pinagmámasdan niyá ang ning̃as ng̃ mg̃a candílà, ang úsoc ng̃ incienso, ang voces ng̃ sacerdote at ibá pa, at sa lahát ng̃ bagay pinagsisicapan niyáng mahiwatigan ang canyáng maguiguing palad. Pinaniniwalaang bihirang matalo si Capitáng Tiago sa mg̃a pakikipagpustahan, at ang canyáng manacânacang pagcatalo'y nagmúmulâ sa mg̃a cadahilanang ang nagmisa'y namámalat, cacaunti ang mg̃a ílaw, masebo ang mg̃a "cirio"<ref group=o>Ang candilang malaki at mahaba.</ref>, ó napahalò cayâ ang isáng achoy sa mg̃a salapîng ipinagpamisa, at ibá pa: ipinaaninaw sa canyá ng̃ celadon ng̃ isáng Cofradía, na ang gayóng pagcápalihis ng̃ palad ay mg̃a pagtikím lamang sa canyá ng̃ Lang̃it, at ng̃ lalong mapapagtibay siyâ sa canyáng pananampalataya at pimimintacasi. Kinalúlugdan ng̃ mg̃a cura, iguinagalang ng̃ mg̃a sacristán, sinusúyò ng̃ magcacandiláng insíc at ng̃ mg̃a castillero, si Capitang Tiago'y lumiligaya sa religión dito sa lupà, at sinasabi ng̃ mg̃a matataas at banal na mg̃a táong sa lang̃it man daw ay malakí rin ang lacás ng̃ canyáng capangyarihan. Na siyá'y cásundò ng̃ Gobierno, ang baga'y na itó'y hindî dapat pag alinlang̃anan, bagá man tíla mandín may cahirapang itó'y mangyari. Waláng cáyang umísip ng̃ anó mang bagong bagay, nagágalac na sa canyáng casalucuyang pamumuhay, cailán ma'y laguing laang tumalima sa catapustapusang Oficial quinto sa lahát ng̃ mg̃a oficina, maghandóg ng̃ mg̃a hítang jamón, mg̃a capón, mg̃a pavo, mg̃a bung̃ang cáhoy at halamang gáling sa Sunsông sa alin mang panahón ng̃ isáng taón. Cung náriring̃ig niyáng sinasabing masasamâ ang mg̃a tunay na lahing filipino, siyáng hindî nagpapalagay sa sariling dî siyá dalisay na tagalog, nakikipintas siyá at lálò pa manding masamâ ang canyáng guinagawang pagpulà; sacali't ang pinipintasa'y ang mg̃a mestizong insíc ó mestizong castilà, siyá nama'y nakíkipintas, marahil sa pagca't inaacalà na niyáng siyá'y dalisay na "ibero"<ref group=o>Ang taga Iberia.—Ang Iberia'y ang magcanugnóg na lupang kinalalagyan ng̃ España at Portugal.</ref>: siyá ang unaunang pumupuri sa lahát ng̃ mg̃a pagpapabuwís, lalo't cung sa licuran nitó'y naáamo'y niyáng may "contrata" ó isáng "arriendo." Lágui ng̃ may handâ siyáng mg̃a orquesta upang bumatì at tumapát sa canino mang mg̃a gobernador, mg̃a alcalde, mg̃a fiscal, at iba pa, sa caniláng mg̃a caarawán ng̃ santong calagyô, caarawán ng̃ capang̃anacan, pang̃ang̃anác ó pagcamatáy ng̃ isáng camag-anac, sa maiclíng salitá'y ang anó mang pagbabagong lacad ng̃ pamumuhay na caraniwan. Nagpápagawâ ng̃ mg̃a tuláng pangpuri sa mg̃a táong sinabi na, ng̃ mg̃a himnong ipinagdíriwang ang "mabait at mairog na Gobernador; matapang at mapagsicap na Alcalde, na pinaghahandaan sa lang̃it ng̃ palma ng̃ mg̃a banál" (ó palmeta) at iba't iba pang mg̃a bagay. Naguíng Gobernadorcillo siyá ng̃ "gremio" ng̃ mg̃a "mestizong sangley", bagá man maraming nagsitutol, sa pagca't hindî siya nilá ipinalálagay na mestizong insic. Sa dalawáng taóng canyáng pang̃ang̃apita'y nacasirà siyá ng̃ sampóng frac, sampóng sombrerong de copa at anim na bastón: ang frac at sombrero de copa'y sa Ayuntamiento, sa Malacanyáng at sa cuartel; ang sombrero de copa at ang frac ay sa sabung̃an, sa pamilihan, sa mg̃a procesión, sa mg̃a tindahan ng̃ mg̃a insíc, at sa ilalim ng̃ sombrero at sa loob ng̃ frac ay si Capitang Tiagong nagpapawis at nag-eesgrima ng̃ bastóng may borlas, na nag uutos, naghuhusay at guinugulo ang lahát, tagláy ang isáng cahang̃ahang̃àng casipagan at isáng pagcamatimtimang lalò pa manding cahang̃ahang̃à. Cayâ ng̃a't ipinalalágay ng̃ mg̃a punong macapangyarihang siyá'y isáng magaling na táo, cagandagandahan ang púso, payápà, mápagpacumbabâ, masunurin, mapagpakitang loob, na hindî bumabasa ng̃ anó mang libro ó periódicong galing sa España, bagá man magalíng mag-wícang castílà; ang ting̃in sa canyá, nilá'y tulad sa pagmamasíd ng̃ isáng abáng estudiante sa gasgás na tacón ng̃ canyáng lumà ng̃ zapato, pakilíng dahil sa anyô ng̃ canyáng paglacad:—Naguiguing catotohanan, sa calagayan niyá, ang casabihán ng̃ mg̃a cristianong "beati pauperis spiritu"<ref group=o>Mapapalad ang mg̃a may espiritung dukhá</ref> at ang caraniwang casabiháng "beati possidentes"<ref group=o>Lumiligaya ang nacacacaya sa buhay.</ref>, at mangyayaring maipatungcol sa canyá yaóng mg̃a sabing griego na anáng ibá'y malî ang pagcacahulog sa wicang castilà: "¡Gloria á Dios en las alturas y paz á los hombres de buena voluntad"<ref group=o>''Lumualhati sa Dios sa caitaasan at capayapaan sa mg̃a taong may mabuting calooban.''—Alinsunod cay Don Lázaro Bardón, catedratico sa Universidad Central sa Madrid, España, ay ganito raw sa wicang castilà ang tunay na cahulugan: ''Gloria á Dios en las alturas; en la tierra, paz; entre los hombres; buena voluntad''—Luwalhati sa Dios sa caitaasan; sa lúpa'y capayapaan; sa mg̃a táo'y mabuting calooban.</ref>! sa pagca't ayon sa makikita natin sa mg̃a susunod dito, hindî casucatáng magcaroon ang táo ng̃ magandáng calooban upang sumapáyapà. Ang mg̃a dî gumagalang sa religió'y ipinalálagay siyáng halíng; ipinalálagay siyá ng̃ mg̃a dukháng waláng awà, tampalasan, mapagsamantala ng̃ cahirapan ng̃ capuwà, at ipinalálagay naman ng̃ mg̃a mabababà sa canyáng siyá'y totoong malabis umalipin at mapagpahirap. At ¿ang mg̃a babae? ¡Ah, ang mg̃a babae! Umaaling̃awng̃aw ng̃ dî cawasà ang mg̃a paratang, na naririnig sa mg̃a mahihirap na mg̃a báhay na pawid, at pinagsasabihang may naririnig daw na mg̃a taghóy, mg̃a hagulhól, na manacànacang may casamang mg̃a uhâ ng̃ isáng bagong caaanác. Hindî lamang íisang dalaga ang itinuturò ng̃ daliring mapagsapantahà ng̃ mg̃a namamayan: malamlám ang matá at looy na ang dibdib ng̃ gayóng dalaga. Ng̃uni't hindî nacabábagabag ng̃ canyáng pagtulog ang lahát ng̃ itó; hindî nacaliligalig ng̃ canyáng catahimican ang sino mang dalaga; isáng matandáng babae ang siyang nacapagpapahirap ng̃ canyáng loob, isáng matandáng babaeng nakikipagtaasan sa canyá ng̃ pamimintacasi na naguíng dapat magtamò sa maraming cura ng̃ lalong malalaking pagpupuri at pagpapaunlác cay sa mg̃a kinamtán niyá ng̃ panahóng siyá'y guinágaling. May banál na pag-uunaháng ikinágagaling ng̃ Iglesia si Capitang Tiago at sacâ ang babaeng baong itóng pagmamanahan ng̃ mg̃a capatíd at ng̃ mg̃a pamangkín, tulad namán sa pag-aagawán ng̃ mg̃a vapor sa Capangpang̃ang pinakikinabang̃an ng̃ mg̃a táong báyan. ¿Naghandóg si Capitang Tiago sa isáng Vírgeng alín man ng̃ isang bastóng pílac na may mg̃a esmeralda at mg̃a topacio? Cung gayó'y pagdaca'y nagpapagawâ namán si Doña Patrocinio sa platerong si Gaudinez ng̃ isáng bastóng guintô na may mg̃a brillante. ¿Na nagtayô si Capitang Tiago ng̃ isáng arcong may dalawáng mukhâ, may balot na damít na pinabintógbintóg, may mg̃a salamín, mg̃a globong cristal, mg̃a lâmpara at mg̃a araña, handóg sa procesión nang naval? Cung gayó'y magpapatayô namán si Doña Patrocinio ng̃ isáng arcong may apat na mukhâ, matáas ng̃ dalawáng vara sa arco ni Capitang Tiago at lalong marami ang mg̃a bítin at ibá pang sarisaring mg̃a pamuti. Pagcâ nagcágayo'y guinagamit namán ni Capitang Tiago ang canyáng lalong nagágawang magalíng, ang bagay na canyáng ikinatatang̃ì: ang mg̃a misang may mg̃a bomba't ibá pang pangpasayáng guinagamitan ng̃ pólvora, at pagnangyari itó'y kinácagat ni Doña Patrocinio ng̃ canyáng mg̃a ng̃idng̃id ang canyáng lábì, sa pagca't palibhasa'y totoong mayamutin ay hindî niyá matiis ang "repique" ng̃ mg̃a campanà, at lalò ng̃ kinalúlupitan niyá ang ugong ng̃ mg̃a putucan. Samantalang si Capitang Tiago'y ng̃umíng̃itì ay nag-iisip naman si Doña Patrocinio ng̃ paggantí, at pinagbabayaran niyá ng̃ salapì ng̃ mg̃a ibá ang lalong magagaling na magsermóng hirang sa limáng mg̃a capisanan ng̃ mg̃a fraile sa Maynilà, ang lalong mg̃a balitang mg̃a canónigo sa Catedral, at sampô ng̃ mg̃a Paulista, at ng̃ mang̃ag sermón sa mg̃a dakilang araw tungcól sa mg̃a saysayin sa Teología<ref group=o>Carunung̃ang ucol sa Dios at ang sa canyá'y mg̃a pinagcacakilanlan.</ref>, na lubhang malalalim sa mg̃a macasalanang waláng nalalaman cung dî wicang tindá lamang. Námasid ng̃ mg̃a cacampí ni Capitang Tiago, na si Doña Patrocinio'y nacacatulog samantalang nagsesermon, at sinaságot namán silá ng̃ mg̃a cacampi ni Doña Patrocinio, na ang sermó'y bayád na, at sa ganang canyá'y ang pagbabayad ang siyáng lalong mahalagá. Sa cátapustapusa'y lubós na iguinupò si Capitang Tiago ni Doña Patrocinio, na naghandóg sa isáng simbahan ng̃ tatlóng andas na pilac, na dinorado, na ang bawa't isa'y pinagcagugulan niyá ng̃ mahiguít na tatlóng líbong piso. Hinihintay ni Capitang Tiago na bawa't araw ay titiguil ng̃ paghing̃a ang matandáng babaeng itó, ó matatalo cayâ ang limá ó anim na usapín sa paglilincód lamang sa Dios; ang casamaang palad ay ipinagcásanggalang ang mg̃a usaping iyón ng̃ lalong magagalíng na abogado sa Real Audiencia, at tungcól sa canyáng búhay, waláng sucat na mapanghawacan sa canyá ang sakít, ang cawang̃is niyá'y cawad na patalím, marahil ng̃ may mapanghinularan ang mg̃a cálolowa, at cumacapit dito sa bayan ng̃ luhang gaya ng̃ mahigpit na pagcapit ng̃ galís sa balát ng̃ táo. Umaasa ang mg̃a cacampí ni Doña Patrociniong pagcamatáy nito'y maguiguing "canonizada"<ref group=o>Ilalagay ng̃ Papa sa Roma sa bilang ng̃ mg̃a santo at santa.</ref>, at si Capitang Tiago ma'y sásamba sa canyá sa mg̃a altar, bagay na sinasang-ayunan ni Capitang Tiago at canyáng ipinang̃ang̃aco, mamatáy lamang agád. Gayón ng̃â ang calagayan ni Capitang Tiago ng̃ panahóng iyón. Tungcól sa panahóng nacaraa'y siyá'y bugtóng na anác ng̃ isáng mag-aasucál sa Malabóng mayaman din namán ang pagcabuhay, ng̃uni't nápacaramot, na anó pa't hindî nagcagugol ng̃ isáng cuarta man lamang sa pagpapaaral sa canyáng anác, caya't naguíng alilâ si Santiaguillo ng̃ isang mabaít na dominico na pinagsicapang iturò ang lahát ng̃ maituturò at nalalaman niyá. Ng̃ magtátamo na si Santiago ng̃ caligayaháng siyá'y tawaguing "lógico", sa macatuwíd bagá'y ng̃ siyá'y mag-aaral na ng̃ "Lógica",<ref group=o>Caranung̃ang nagpapaunawà ng̃ mg̃a anyô at paraang dapat gawín upang masunduan ang mg̃a pagcakilalang magaling ng̃ mg̃a nangyayari.</ref> ang pagcamatáy ng̃ sa canyá'y nagtatangkilíc, na sinundán ng̃ pagcamatáy ng̃ canyáng amá, ang siyáng nagbigáy wacás ng̃ canyáng mg̃a pag-aaral, at ng̃ magcágayo'y napilitang siyáng mang̃asiwà sa paghahanap-buhay. Nag-asawa siyá sa isáng magandáng dalagang taga Santa Cruz, na siyáng tumulong sa canyá sa pagyaman, at siyáng sa canyá'y nagbigáy ng̃ pagcaguinoo. Hindî nagcásiya si Doña Pia Alba sa pamimili ng̃ azúcal, café at tínà: ninais niyáng magtaním at umani, at bumilí ang dalawáng bagong casál ng̃ mg̃a lúpà sa San Diego, at mulâ niyao'y naguíng caibigan na siyá ni párì Dámaso at ni Don Rafael Ibarra, na siyáng lalong mayamang mámumuhunan sa bayan. Naguiguing isáng gawáng dapat sisihin ang malabis niláng pag-susumakit sa pagpaparami ng̃ cayamanan, dahil sa silá'y hindî nagcacaanác, mulâ ng̃ silá'y mácasal na may anim na taón na, at gayón ma'y matuwid, matabâ at timbáng na timbáng ang pang̃ang̃atawán ni Doña Pia. Nawaláng cabuluhán ang canyáng mg̃a pagsisiyám, ó "novenario," ang canyáng pagdalaw sa Virgeng Caysasay sa Taal, sa hatol ng̃ mg̃a mapamintacasi; ang pagbibigay niyá, ng̃ mg̃a limós, ang pagsasayáw niyá sa procesión ng̃ Virgeng Turumbá, sa Pakil, sa guitnâ ng̃ mainit na araw ng̃ Mayo. Nawal-ang cabuluháng lahát, hanggang sa siyá'y hinatulan ni párì Dámasong pumaroon sa Obando, at pagdatíng doo'y sumayáw sa fiesta ni San Pascual Baylón, at huming̃î ng̃ isáng anác. Talastás na nating sa Obando'y may tatlóng nagcacaloob ng̃ mg̃a anác na lalaki at ng̃ mg̃a anác na babae; ang ibiguin: Nuestra Señora de Salambaw, Santa Clara at San Pascual. Salamat sa hatol na ito'y nagdaláng táo si Doña Pía ... ¡ay! tulad sa máng̃ing̃isdáng sinasabi ni Shakespeare sa Macbeth, na tumiguil ng̃ pag-aawít ng̃ siyá'y macasumpong ng̃ isáng cayamanan; pumanaw cay Doña Pia ang catowaan, namangláw ng̃ dî anó lamang at hindî na nakita nino mang ng̃umitî.—¡Talagáng ganyán ang mg̃a naglílihi—ang sinasabi ng̃ lahát, sampô ni Capitang Tiago. Isáng lagnát na dumapò sa canyá pagcapang̃anác (fiebre puerperal) ang siyáng nagbigáy wacás sa canyáng mg̃a calungcutan, na anó pa't naiwan niyáng ulila ang isáng magandáng sanggól na babae, na inanác sa binyág ni Fr. Dámaso rin; at sa pagca't hindî ipinagcaloob ni San Pascual ang batang lalaking sa canyá'y hiníhing̃ì, pinang̃alanan ang sanggól ng̃ Maria Clara, sa pagbibigáy unlác sa Virgen de Salambáw at cay Santa Clara, at pinarusahan ang may dalisay na capuriháng si San Pascual Baylón, sa hindî pagbangguît ng̃ canyáng pang̃alan. Lumakí ang sanggól na babae sa mg̃a pag-aalagà ni tia Isabel, ang matandáng babaeng iyóng tulad sa fraile ang pakikipagcapuwà táo na nakita natin sa pasimulâ nitó. Hindî tagláy ni María Clara ang maliliit na mg̃a matá, ng̃ canyáng amá: gaya rin ng̃ canyáng ináng malalakí ang mg̃a matá, maiitím, nalililiman ng̃ mahahabang mg̃a pilíc-matá, masasayá at caayaaya pagcâ naglálarô; malulungcót, hindî mapagcurò at anyóng naggugunamgunam pagcâ hindî ng̃umíng̃itî. Nang sanggól pa siyá'y culót ang canyáng buhác at halos culay guintô; ang ilóng niyáng magandá ang hayap ay hindî totong matang̃os at hindî namán sapát; ang bibíg ay nagpapaalaala sa maliliit at calugodlugod na bibíg ng̃ canyáng iná, tagláy ang mg̃a catowatowang bíloy sa mg̃a pisng̃î; ang balát niyá'y casíng nipís ng̃ pang-ibabaw na balát ng̃ sibuyas at maputíng culay búlac, anáng mg̃a nahihibáng na mg̃a camag-anac, na caniláng nakikita ang bacás ng̃ pagcâ si Capitang Tiago ang amá, sa maliliit at magandáng pagcacaanyô ng̃ mg̃a taing̃a ni María Clara. Ipinalálagay ni tía Isabél na cayâ may pagca mukháng europeo si María Clara'y dahil sa paglilihí ni Doña Pía; natatandàang madalás nakita niyáng itó'y tumatang̃is sa harapán ni San Antonio, ng̃ mg̃a unang buwán ng̃ canyang pagbubuntís; gayón din ang isipan ng̃ isáng pinsang babae ni Capitang Tiago, ang pinagcacáibhan lamang ay ang paghirang ng̃ santo: sa ganang canyá'y naglihi sa Virgen ó cay San Miguel. Isáng balitang filósofong pinsan ni Capitang Tinong, at nasasaulo ang "Amat" <ref group=o>Felix Torres Amat, obispo sa Astorga. Siyá'y ang isá sa mg̃a naghulog sa wicang castilà ng̃ Biblia.—Ang filosofíang sinulat ni Amat.</ref>, hinahanap ang caliwanagan ng̃ gayóng bagay sa ikinapangyayari sa calagayan ng̃ tao ng̃ mg̃a "planeta"<ref group=o>Ang mg̃a mundong waláng tiguil ng̃ mabilís na pagtacbó ng̃ araw. Cung masdán natin dito sa lupa'y mg̃a bituing malamlám ang ningning. Ang mg̃a pang̃ulong planeta, alinsunod sa canilang láyò sa araw ay ang mg̃a sumusunod: Mercurio, Venus, ang Lupang ating tinatahanan, Marte, Júpiter, Saturno at Neptuno. Bucód sa ritó'y marami pang mg̃a planetang hindi makita cung dî sa pamamag-itan ng̃ "telescopio."</ref>. Lumakí si María Clarang pinacaiirog ng̃ lahát, sa guitnâ ng̃ mg̃a ng̃iti at pagsinta. Ang mg̃a fraile ma'y linalarô siya pagcâ isinasama sa mg̃a procesióng puti ang pananamit, nalalala sa canyang malagô at culót na buhóc ang mg̃a sampaga at mg̃a azucena, may dalawang maliliit na pacpac na pilac at guintóng nacacabit sa licuran ng̃ canyang pananamít, at may tang̃ang dalawang calapating puting may mg̃a taling cintas na azul. At sacâ siya'y totoong masaya, may mg̃a pananalitang musmós na calugodlugod, na si Capitang Tiago, sa cahibang̃an ng̃ pag-ibig, ay walang guinagawà cung di pacapurihin ang mg̃a santo sa Obando at ihatol sa lahat na sila'y umadhicâ ng̃ magagandang escultura nila. Sa mg̃a lupaing na sa dacong ilaya ng̃ daigdig, pagdating ng̃ batang babae sa labing tatló ó labing apat na taón ay dinaratnan na ng̃ sa panahon, tulad sa buco cung gabi na kinabucasa'y bulaclac na. Sa calagayang iyang pagbabagong anyò, puspós ng̃ mg̃a talinghagà at ng̃ pagcamaramdamin ang puso, pumasoc si Maria Clara, sa pagsunód sa mg̃a hatol ng̃ cura sa Binundóc, sa beaterio ng̃ Santa Catalina<ref group=o>Itinatag ang beaterio at Colegio ng̃ Santa Catalina ni Fr. Juan de Santo Domingo, provincial ng̃ mg̃a fraileng dominico ng̃ taong 1696 at pinasimulán ng̃ araw ng̃ cafiestahan ni Santa Ana ng̃ taóng 1696 din. Ang dahil ng̃ pagtatayo ng̃ beaterio at colegiong itó'y ng̃ may cáligpitan ang mg̃a babaeng ibig manatili sa pagcadalaga hanggang nabubuhay. Ang palatuntunan nilá'y ang palatuntunan din ng̃ Tercer Orden ni Santo Domingo, at nanunumpang tulad sa mg̃a fraile, na magpapacalinis ng̃ catawa't calolowa, magpapacarukhâ at magmamasunurin. Pinapagtibay ang pagcacatayò ng̃ ligpitang itó ng̃ mg̃a babae ng̃ Real Despacho na may fechang 17 ng̃ Febrero ng̃ 1716 na siyang nagbigay wacás sa mg̃a iniharáp na tutol na huwag ipatuloy ang pagtatatag ng̃ beaterio at colegiong iyán. Inilagáy niláng pintacasi si Santa Catalina de Sena. Ipinag-utos na labinglimang monja de coro lamang ang mátitira roon, bilang paunlác sa labinglimang misterio ng̃ Rosario. Ipinagcaloob ng̃ Real Cédula ng̃ 1732 na macapaglagay ng̃ isáng simbahan at macagamit ng̃ isáng campana, at tuloy ipinag-utos na huwag piliting mamalagui ang mg̃a monja sa lubós na pagligpit; cung di sa nauucol lamang sa magalíng na pamamanihala ng̃ beaterio at colegio.<br/><br/>Ang palatuntunang sinusunod doon ay di macararaan ang sino mang monja sa pintuang na sa loob ng̃ convento, na isáng matandang monja ang taga-bantáy; ng̃uni't sino mang tao'y macapapasoc doon, cailan man at may tang̃ing pahintulot ang provincial ng̃ mg̃a dominico. Ng̃ huwag ng̃ manaog ang mg̃a babaeng na sa beaterio at colegio ng̃ Santa Catalina ay nang̃aglagay ang mg̃a paring dominico ng̃ tuláy na nakikita sa itaas ng̃ daang San Juan de Letrán, sa loob ng̃ Maynila at ng̃ doon magdaan ang mg̃a babaeng iyón ng̃ pagpasa simbahan ng̃ San Juan de Letrang cacabit naman ng̃ Colegio ng̃ mg̃a lalaking San Juan de Letran din ang pang̃alan, at ang namamahala't nagtuturò'y pawang mg̃a fraileng dominico. Sa gayong paraa'y maguinhawa ng̃a namán ang pagsimba at pananalang̃in ng̃ mg̃a monja sa simbahan ng̃ San Juan de Letrán.<br/><br/>Bagá man ng̃ una'y ligpitan ang Santa Catalina ng̃ mg̃a babaeng castilang ibig tumalicod sa mg̃a layaw at casayahan sa mundo, hindi nalao't minagaling ng̃ mg̃a fraileng dominico, na mang̃asiwâ ang ilán sa mg̃a monja sa pagtuturò sa mg̃a dalagang ibig pumasoc at mag-aral sa Santa Catalina. Ang itinuturò doo'y pag-basa, pagsulat, doctrina cristiana, mg̃a gawáng ucol sa babae. Nang̃ag-aaral din namán ng̃ pagpapacabanál. Dinagdagan ng̃ mg̃a dominico ng̃ 1865 ang dami ng̃ mg̃a "hermana" at ng̃ lalong mapalaganap ang caniláng mg̃a pagtuturò. Hindî itinutulot sa mg̃a pumapasoc sa Colegio ng̃ Santa Catalina ang macaaalis cung di rin lamang may totoong malaki't di maiwasang dahilán.<br/><br/>Ang namamahalà sa beaterio'y ang provincial ng̃ dominico at isáng "priora" na siyá, ring "madre superiora" sa colegio, at may isáng directorang nacaaalam ng̃ mg̃a pagtuturò.—P.H.P.</ref> upang tumanggap sa mg̃a monja ng̃ mg̃a turong banal. Tumatang̃is si Maria Clarang nag-paalam cáy parì Dámaso at sa tang̃ing catotong canyang calaró-larô buhat sa camusmusan, cay Crisôtomo Ibarra, na pagcatapos ay napa sa Europa naman. Doon sa conventong iyóng sacali't nakikipanayam sa mundo'y sa pamamag-itan ng̃ mg̃a rejang lambal, at sa ilalim pa ng̃ pagbabantay ng̃ "Madre-Escucha", natira si María Clarang pitóng taón. Taglay ng̃ bawa't isa ang canicanicalang inaacalang icagagalíng ng̃ sariling pagcabuhay, at sa canilang pagcahiwatig ng̃ hilig ng̃ isa sa isa ng̃ mg̃a batà, pinagcayarîan ni Don Rafael at ni Capitang Tiago, ang pagpapacasal sa canilang mg̃a anac, at sila'y nang̃agtatag ng̃ samahan. Ang pangyayaring itóng guinawâ ng̃ macaraan ang ilang taón buhat ng̃ umalís si Ibarra'y ipinagdiwang ng̃ dalawang pusong na sa magcabilang dúlo ng̃ daigdíg at na sa iba't ibang calagayang totoo. |newtext= |othertitle= * Si Kapitan Tiyago }} m3q64r2taegbtm0mgyedyr5u6mmftz0 0 2981 26086 24154 2021-01-07T03:35:55Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 7]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 7]] mj60yggo5yfio8klh9i8q2edz479hsm 0 2982 26426 7311 2021-01-14T07:20:02Z Yivan000 4073 Changed redirect target from [[Noli Me Tangere/Kabanata 07 : Suyuan sa Asotea]] to [[Noli Me Tangere/Kabanata 7]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 7]] mj60yggo5yfio8klh9i8q2edz479hsm 0 2983 26213 26122 2021-01-08T13:38:56Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|8|Mga Alaala|Suyuan sa Isang Asotea|Mga Bagay-bagay sa Paligid|teksto |oldtitle=Manga Alaala |oldtext= Pinagdaraanan ng̃ coche ni Ibarra ang bahagui ng̃ lálong masayáng nayon ng̃ Maynilà; ang nacapagbíbigay pangláw sa canyá ng̃ gabíng nagdaan, sa liwanag ng̃ araw ay nacapagpapang̃itî sa canyá cahi't sìyá'y áayaw. Ang casayahang hindî naglílicat sa lahát ng̃ panig, ang lúbháng maraming cocheng nagpaparoo't paritong sacdal ng̃ tutulin, ang mg̃a carromata, ang mg̃a calesa, ang mg̃a europeo, ang mg̃a insíc, ang mg̃a dalisay na tagarito, na bawa't isá'y may canícanyang sariling pananamit, ang mg̃a naglalacô ng̃ mg̃a bung̃ang-cahoy at halaman, mg̃a corredor<ref group=o>Ang namamaguitnâ sa pagbilí, pagbibili, ang nakikialam sa mg̃a almoneda at iba pa.</ref>, hubád na cargador<ref group=o>Ang nagpapaupa ng̃ pagdadalá ng̃ ano mang bagay na mabigat.</ref>, mg̃a tindá ng̃ mg̃a cacanín, mg̃a fonda<ref group=o>Ang bahay na nagpapacain sa sino mang nagbabayad sa may ari, at ang papatuloy sa bawa't magbayad.</ref>, mg̃a restaurant<ref group=o>Wicang francés na ang cahuluga'y "fonda:" cacanán at tuluyan. Cung ipang̃usap ay "restorán."</ref>, mg̃a tindahan, sampô ng̃ mg̃a carretóng híla ng̃ mg̃a mápagpaumanhin at waláng damdaming calabáw na tila mandín naglílibang sa paghìla ng̃ mg̃a "bulto" samantalang naglilíninglining, ang lahát ng̃ íng̃ay at calugcóg, pati ng̃ araw, isáng amó'y na táng̃ì, ang sarisaring mg̃a culay, pawang pumupucaw sa canyáng alaala ng̃ isáng daigdig na nagugupiling na mg̃a gunità. Walâ pang latag na mg̃a bató ang mg̃a daang iyón. Dalawâng araw lamang sunód na uminít, ang mg̃a daa'y naguiguíng alabóc ng̃ tumátakip sa lahát, nag-papaubò at bumubulag sa mg̃a naglálacad: isáng araw lamang umulán ay naguiguing láwà na, ano pa't cung gabí ay naaanino roon ang mg̃a farol ng̃ mg̃a coche at tumítilamsic buhát sa limáng metrong layò sa mg̃a naglálacad sa mg̃a makikipot na mg̃a acera. ¡Gaano caraming mg̃a babae ang nang̃ag-iwan sa mg̃a along putic na iyón ng̃ caniláng mg̃a chinelas na bordado! Pagcacágayo'y nang̃apapanood na pìnípison ang mg̃a daan ng̃ hanáyhanáy na mg̃a presidiarong ahit ang ulo, na ang mg̃a mangás ng̃ baro'y maíiclî at tòcong ang salawál na may mg̃a número at may mg̃a letrang azul, sa mg̃a binti'y may mg̃a tanicaláng halos nababalot ng̃ maruruming mg̃a basahan upang huwag na totoong macasakít ang pagkiskís ó ang lamig marahil ng̃ bacal; dalawa't dalawá ang pagcacácabit, mg̃a sanág sa araw, mg̃a hapóng-hapô sa init at sa pagod, pinapagmámadalî at silá'y hináhampas ng̃ pamalò ng̃ isáng presidiario ring marahil nagcácámit casayahan, sa pagca't sa ganáng canyá nama'y nacapagpapahirap sa mg̃a cawang̃is din niyáng presidiario. Matatangcád silá, madidilím ang pagmumukháng cailán ma'y hindî námasdang lumiliwanag sa pagsilang ng̃ isáng ng̃itî; numíningning, gayón man ang caniláng mg̃a balingtataó, pagccâ dumarapò sa caniláng mg̃a balicat ang humahaguing na pamálò, ó pagcâ hinahaguisan silá ng̃ isáng naglálácad ng̃ upós ng̃ isáng tabacong basâ-basâ at nacácalas na, dinárampot ang upós ng̃ lalong nálalapit at itinatagò sa canyáng salacót: ang mg̃a ibá'y minámasdan ang mg̃a nagdaraan ng̃ pagting̃íng cacaibá. Warî'y náriring̃íg pa niyá ang caniláng caing̃ayang guinágawâ sa pagduduróg ng̃ batóng itatabon sa mg̃a lubác at ang nacalálaguim na calansíng ng̃ mabibigát na mg̃a tanicalâ sa namámagà na niláng mg̃a bucóng-búcong. Kinikilabutan si Ibarra cung naaalaala niyá ang isáng nangyaring sumugat sa canyáng pag-iisip-musmós; niyó'y catánghalian at ibinábagsac ng̃ araw sa lúpà ang canyáng lalong maiinit na mg̃a sínag. Sa lílim ng̃ isáng carretóng cahoy nacabulagtâ ang isá sa mg̃a táong iyón, waláng malay táo, bucás ng̃ cauntî ang mg̃a matá; pinagbubuti naman ng̃ dalawáng presidiario rin ang isáng hihigáng cawayan, waláng galit, waláng pighatî, waláng yamót, anó pa't waláng pinag-ibhán sa sinasabing caugalia't anyô ng̃ dalisay na mg̃a tagarito. "Ng̃ayó'y icáw, búcas nama'y camí," marahil siyáng sinasabi sa canícanilá. Hindî pinápansin ng̃ mg̃a táong nagdudumaling dumaraan ang bagay na iyón; nagdaraan ang mg̃a babae, tinítingnan silá at nang̃agpapatuloy ng̃ paglacad, caraniwan ng̃ mapanood ang mg̃a bagay na yaón, linipacán na ang mg̃a púsò; nang̃agtatácbuhan ang mg̃a coche, ipinaaanino sa caniláng catawáng may barniz ang mg̃a sínag ng̃ araw na iyóng maningníng sa isáng lang̃it na waláng alapaap; sa canyá lamang, batang may labíng isáng taón at bágong carárating na galing sa canyáng bayan, nacalálaguim ang napapanood na iyón; sa canyá lamang nacapagbigáy bang̃ung̃ot ng̃ kinágabihan. Walâ na ang mabaít at may wagás na puring "Puente de Barcas," yaóng tuláy filipinong-mabaít na nagsusumakit maglingcód, bagá man tagláy niya ang catutubong mg̃a capintasang tumataas at bumábabâ alinsunod sa maibigan ng̃ ilog Pasig na dî miminsang nagpahirap at gumibâ sa tuláy na iyon. Hindî lumálagô ang mg̃a talisay sa plaza ng̃ San Gabriel; nananatili silá sa pagcacúyagutin. Sa ganáng canya'y nagbawas ang gandá ng̃ Escolta, bagá man ng̃ayó'y may isáng malaking bahay na may mg̃a "cariatide"<ref group=o>Estátua ó larawang cáhoy, bató, tansô ó bacal na inilalagay na pinacahaligui ng̃ anó man.</ref> sa dating kinatatayuan ng̃ mg̃a lumang camalig. Tinakhán niyá ang bagong "Puente de España"<ref group=o>Tuláy ng̃ España.</ref>; nang̃agpaalaala sa canyá ng̃ mg̃a maguiguináw na umaga, cung doo'y dumaraang namamangcâ siláng patung̃ó sa mg̃a paliguan sa Ulì-ulì, ang mg̃a bahay na na sa pangpáng na dacong canan ng̃ ílog, na napapag-itanan ng̃ mg̃a cawayanan at mg̃a punong cahoy, doon sa wacás ng̃ Escolta at pasimulâ ng̃ Isla del Romero. Nasasalubong niyá ang maraming mg̃a cocheng hinihila ng̃ mg̃a maiinam na mg̃a cabayong maliliít, lulan ng̃ mg̃a coche ang mg̃a empleadong nacacatucatulog pa marahil ay pumapatung̃o na sa caniláng mg̃a oficina; mg̃a militar, mg̃a insíc na may anyóng hambóg at catawatawá ang pagcacaupô; mg̃a fraileng hindî maimikin, mg̃a canónigo at iba pa. Tila mandin canyáng namataan sa isáng marikit na "victoria"<ref group=o>Isáng carruajeng ganitó cung tawaguin.</ref> si párì Dámasong mabalasíc ang mukhá't cunót ang mg̃a kílay; ng̃uni't siyá'y nacaraan na at ng̃ayo'y masayáng bumabati sa canyá, búhat sa canyáng carretela<ref group=o>Tinatawag ng̃ catagalugang "carretela" ang isáng sasacyáng anyóng carretong marami ang lulan, ng̃uni't mahirap sa sumásacay; dalawá ang gulong at isáng cabayo ang humihila.—Ang tinatawag na carretela ng̃ mg̃a castilà ay isáng mainam na carruajeng apat ang gulóng at dalawang cabayo ang humihila.</ref> si Capitan Tinong na casacáy ang canyáng asawâ't dalawáng mg̃a anác na babae. Ng̃ macababâ na ng̃ tuláy, tumacbó ang mg̃a cabayo't tinung̃o ang paseo ng̃ Sabána<ref group=o>Tinatawag na Sabána [hindî Sábana, cumot] ang daang macalampás ng̃ Jardin Botánico, hangang sa mg̃a unang báhay ng̃ Ermita, na tinatawag na daang Real.</ref>. Sa caliwa'y ang fábrica ng̃ tabaco sa Arroceros, na pinanggagaling̃an ng̃ malakíng úgong na guinágawa ng̃ mg̃a cigarrera sa pagpucpóc ng̃ mg̃a dahon ng̃ tabaco. Napang̃itî si Ibarra, sa pagca alaala ng̃ masangsáng na amóy na iyóng sa tuwíng icalimáng oras ng̃ hapo'y lumalaganap sa tuláy ng̃ Barcas at humihilo sa canyá ng̃ panahóng siyá'y musmós pa. Ang masasayáng mg̃a salitâan, ang mg̃a catatawanan ang siyáng cahi't hindî niyá sinasadya'y nacapaghatíd sa canyáng guníguní sa nayon ng̃ Lavapiés, sa Madrid, sampô ng̃ doo'y mg̃a pangliligalig ng̃ mg̃a cigarrera, na totoong nacacapahamac sa sawíng palad na mg̃a "guindilla"<ref group=o>Tinatawag ng̃ mg̃a castilàng guindilla ang mg̃a policía municipal sa sa España.—Ang sili ó ang bung̃a ng̃ tinatawag na "guindillo de India."</ref> at iba pà. Ipinagtabuyan, ang canyáng caayaayang mg̃a naaalaala ng̃ Jardín Botánico<ref group=o>Ang lupang iniuucol sa pagtatanim ng̃ sarisaring cahoy at mg̃a halaman upang doo'y mapag-aralan ang mg̃a carunung̃ang nauucol sa bagay na ito.</ref>; iniharáp sa canyáng pag-iísip ang demonio ng̃ mg̃a pagsusumagsumag; ang mg̃a Jardín Botánico sa Europa, sa mg̃a lupaing nang̃agcacailang̃an ng̃ malacás na calooban at saganang guintô upang mapasibol ang isáng dahon at mapabucás ang isáng bulaclác; hindî lamang doon, cung dî sa mg̃a "colonia" man ay may mabubuti ang alagà at mg̃a mahahalagáng Jardín Botánicong bucás na lagui sa sino mang ibig manood. Inihiwaláy doón ni Ibarra ang canyáng mg̃a matá at iniling̃ap niyá sa dacong canan, at doo'y canyáng nakita ang matandáng Maynilàng naliliguid ng̃ mg̃a cútà at mg̃a bangbáng, tulad sa isáng dalagang culang sa dugô, na nababalot ng̃ isáng pananamit ng̃ canyáng nunong babae ng̃ panahong itó'y sumasacagarâan. ¡Natanawan niyá ang dagat na hindî maabot ng̃ tanáw ang guilid na lubháng maláyò!... —¡Na sa cabiláng ibayo ang Europa!—ang inisip ng̃ binatà! ¡Ang Europang may magagandáng mg̃a nacióng hindî nang̃aglílicat ng̃ pagsusumicap sa paghanap ng̃ caligayahán, nagsisipanaguinip pagcacaumaga at nang̃agdáramdam cabiguan sa towíng lumúlubog ang araw ... lumiligaya sa guitnâ ng̃ canyáng mg̃a capahamacán! ¡Tunay ng̃â, sa cabilang ibayo ng̃ dagat na dî maulata'y nang̃aroroon ang mg̃a nacióng mapagmahal sa espíritu, at bagá man hindî nilá minámasamâ ang catawán, lálò pa mandíng mápagmahal sa espíritu cay sa mg̃a nagpapanggáp na lubháng umiirog sa espíritu. Ng̃uni't nang̃agsitacas ang canyáng mg̃a pagdidilidiling itó ng̃ canyáng makita ang muntíng bundúc-bunducan sa capatagan ng̃ Bagumbayan. Ang namûmucod na bundúc-bunducan sa isáng tabí ng̃ paseo ng̃ Luneta ang siyá ng̃ yóng umaakit sa canyáng ísip at siyáng sa canyá'y nagpapagunamgunam. Canyáng guinugunitâ ang táong nagbucás ng̃ canyáng pag-íisip at nagpakilala sa canyá, ng̃ magalíng at ng̃ nasacatuwiran. Tunay ng̃a't cácauntî ang mg̃a caisipáng sa canyá'y iniaral, ng̃uni't hindî ang mg̃a waláng cabuluháng pag-ulit lamang ng̃ mg̃a sinabi ng̃ ibá; pawang mg̃a caisipáng galing sa pananalig na hindî nang̃agculabô sa liwanag ng̃ lalong matitindíng ílaw ng̃ dakilang pagsulong. Ang táong yaó'y isáng matandáng sacerdote, ang mg̃a pang̃ung̃usap na sa canyá'y sinabi ng̃ siyá'y pagpaalaman ay umaaling̃awng̃aw pa sa canyáng mg̃a taing̃a: "Huwág mong calimutang bagá man pag-aarì ng̃ sangcataohan ang carunung̃an, "minamana lamang ang carunung̃ang iyán ng̃ mg̃a táong may púsò,?—ang paalaala niyá.—"Pinagsicapan cong ilipat sa iyo ang aking tinanggáp sa aking mg̃a maestro; ang cayamanang iyó'y pinagsicapan co namáng dagdagán sa boong abót ng̃ aking cáya at inililipat co sa mg̃a táong humahalili; gayón din ang gágawin mo sa mang̃agsisihalili sa iyo, at mapagtátatlong ibayo mo, sa pagcá't icáw ay paparoon sa mg̃a lubháng mayayamang lupaín."—At ng̃umíng̃iting idinagdág; "Nang̃agaisiparito silá sa paghanap ng̃ guintô; ¡mang̃agsiparoon namán cayó sa caniláng lupaí't hanapin ninyó roon ang ibáng guintóng ating kinacailang̃an! Alalahanin mo, gayón mang hindî ang lahát ng̃ cumíkinang ay guintô. Namatáy riyán ang paring iyón."<ref group=o>Tila mandín naguguniguni na ni Rizal na sa pinagpatayaang iyón sa paring canyáng sinasabi, na sa acalà co'y waláng ibá cung dî si Pari Burgos, doon din siya pápatayin.</ref> Sa mg̃a gunità niyáng itó'y sumásagot siyá: —¡Hindî, anó mang caratnan, ang una'y ang kinaguisnang lúpà, ang una'y Filipinas, anác ng̃ España, ang una'y ang lupaíng castílà. ¡Hindî, ang bagay na iyáng isáng casaliwaang palad ay hindî nacarurung̃is sa Bayang kináguisnan, hindî. Hindî nacahahalina sa canyáng paggugunamgunam ang Ermita, iyáng Fénix<ref group=o>Ang tang̃ing ibong pinaniniwalaan ng̃ mg̃a tao sa unang mulíng nabubuhay, pagcatapos na masunog, sa ibabaw ng̃ canyáng mg̃a abó.</ref> na pawid, na mulîng sumisilang sa canyáng mg̃a abó sa anyóng mg̃a bahay na may mg̃a pintáng putî at azul at ang bubóng ay zinc na may pintáng pulá. Hindî nacaaakit sa canyáng pagmamalasmalas ang Maalat, ni ang cuartel ng̃ caballeríang may mg̃a punong cahoy sa tapát, ni ang mg̃a tagaroon, ni ang mg̃a maliliit na bahay na pawid na may matitibong na bubung̃áng nang̃acúcubli sa mg̃a púnò ng̃ saguing at mg̃a bung̃a, na guinagawang tulad sa mg̃a pugad ng̃ bawa't amá ng̃ isáng mag-anac. Tulóy ang paggulong ng̃ coche: nacasasalubong ng̃ isáng carromatang híla ng̃ isá ó dalawang cabayo, na napagkikilalang galing lalawigan, dahil sa guarnición at iba pang cagamitáng pawang abacá. Pinagpipilitang makita ng̃ carromatero ang naglálacbay na nacasacáy sa maningning na coche at nagdaraang hindî nakikipagpalitan ng̃ cahi't isáng pananalitâ, ng̃ cahi't isang pakikipagbatîan. Cung minsa'y isáng carretóng híla ng̃ isáng calabaw na marahan ang lacad at parang waláng anó man ang siyáng nacawawalâ ng̃ capanglawan ng̃ maluluang at maalicabóc na mg̃a lansang̃ang napapaliguan ng̃ makináng na araw ng̃ mg̃a "trópico"<ref group=o>Ang alín may sa dalawáng panig na malapit sa Ecuador ó calaguitnaan ng̃ lupa, tinatawag ang isáng panig na "trópico de Cancer" sa hemisfercio boreal, at "trópico de Capriconio" de "hemisfercio austral".</ref>. Nakikisaliw sa malungcót at dî nagbábagong anyô ng̃ awit ng̃ namamatnugot na nacasacáy sa calabaw ang matinding calairit ng̃ tuyóng rueda sa pag-íkit na casama ang kinsékinsé ng̃ mabigát na carretón; cung minsan nama'y ang malagáslas na tunóg ng̃ gasgás na mg̃a paa ng̃ isáng paragos, niyáng trineong<ref group=o>Sásacyang waláng gulóng na siyáng guinagamit pagca hielo ang dinaraanan; cahawig ng̃ canggâ ó ng̃ paragos natin.</ref> sa Filipinas ay hinihilang napacabanayad sa ibabaw ng̃ alabóc ó ng̃ mg̃a lubác sa daan. Sa mg̃a capatagan, sa mg̃a malilinis na lupang pinaghahalamanan ay nang̃ing̃inain ang mg̃a hayop na casama ng̃ mg̃a tagác, na payapang nacadapò sa ibabaw ng̃ mg̃a vacang capóng ng̃umúng̃uyâ at linalasa ang mg̃a sariwang damó ng̃ parang, na ipinipikítpikít ang mg̃a matá,; sa dacong malayo'y mg̃a babaeng cabayong nang̃agdadambahan, nang̃aglulucsuhan at nang̃agtatacbuhang hagad ng̃ isáng masival na potrong mababà ang buntót at malagô ang kilíng: humahalinghíng ang potro at pinasasambulat ang lúpà ng̃ canyáng malalacás na mg̃a cucó. Pabayáan nating maglacbáy ang binatang nagdidilidili ó nacacatulog: ang hiwagang malungcót ó masayá ng̃ catapang̃ang hindî nacacaakit ng̃ canyáng gunamgunam: ang araw na iyóng nagpapapakintab sa mg̃a dulo ng̃ mg̃a cahoy at nagpapatacbò sa mg̃a tagabukid na nang̃apapasò ang mg̃a paa sa nagbabagang lúpà, bagá mán silá'y may panyapác na mg̃a lipác; ang araw na iyóng pumipiguil sa isáng babaeng tagabukid sa lilim ng̃ isáng talisay ó cawayanan, at sa canya'y nagpapaísip ng̃ mg̃a bagaybagay na walang catuturán at dî mapagwarì, ang isip na iyo'y hindi nacalulugod sa ating binatà. Bumalíc tayo sa Maynilà samantalang gumugulong ang coche't nagpapaguiray-guiray, túlad sa isáng lasíng, sa buról-bùról na lupà, at samantalang tumátawid sa tuláy na cawayan, pumapanhic sa mataríc na ahunín ó bumábabâ sa totoong malalim na lusung̃ín. |newtext= |othertitle= * Mga Ala-ala * Mga Gunita * Mga Alaala ng Lumipas * Mga Ala-ala ng Lumipas }} 66hyoy1qaht1rrtyjwqapt1rmttjgfs 0 2984 26090 26089 2021-01-07T03:42:04Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 9]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 9]] 84y4tuni06jgmcjzdsiw3bl3sigzm1m 0 2985 26254 24263 2021-01-10T07:35:10Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 10]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 10]] cj1kespsf1l9t8p2nlommb2tlubj89v 0 2986 26221 26125 2021-01-09T02:57:06Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|11|Mga Hari-Harian|Bayan ng San Diego|Todos Los Santos (Araw ng mga Patay)|teksto |oldtitle=Ang Mang̃a Macapangyarihan |oldtext= <blockquote>Mang̃aghati-hati cayó at cayó'y mang̃aghari.—(Bagong Machiavelo)<ref group=o>Machiavelo: balitang escritor, político at literato italiano, na naguíng ministro sa Florencio, inihahatol ni Machiavelo sa canyáng sinulat na librong "El principe" ang pagdarayà sa mg̃a pakikipanayam sa tagâ ibáng nación tungcol sa politica.—P.H.P.</ref></blockquote> ¿Sinosino bagá ang mg̃a nacapangyayari sa bayan? Cailán ma'y hindî nacapangyari si Don Rafael ng̃ nabubuhay pa siyá, bagá man siyá ang lalong mayaman doon, malakí ang lúpá at hálos may útang na loob sa canyá ang lahát. Palibhasa'y mahinhíng loob at pinagsisicapang huwág bigyáng cabuluhán ang lahát ng̃ canyáng mg̃a guinágawà, hindî nagtatag sa báyan ng̃ canyáng partido <ref group=o>Capisanan ng̃ mg̃a táong nagcacaisang loob sa pagsasanggalang ng̃ isáng caisipan.</ref>, at nakita na natin cung paano ang mg̃a paglaban sa canyá ng̃ makita nilang masamâ ang canyáng calagayan.—¿Si Capitang Tiago caya?—Totoo't cung siyá'y dumárating ay sinasalubong siyá ng̃ orquesta ng̃ mg̃a nagcacautang sa canyá, hináhandugan siyá ng̃ piguíng at binúbusog siyá sa mg̃a álay. Inilalatag sa canyáng mesa ang lalong magagalíng na búng̃ang cáhoy; cung nang̃acacahuli sa pang̃áng̃aso ng̃ isáng usá ó baboy-ramó'y sa canyá ang icapat na bahagui; cung nababatì niyá ang cainaman ng̃ cabayo ng̃ isáng sa canyá'y may utang, pagdatíng ng̃ calahating horas ay sumásacanyang cuadra<ref group=o>Alagaan ng̃ mg̃a cabayo.</ref> na: ang lahát ng̃ itó'y catotohanan; ng̃uni't siyá'y pinagtátawanan at tinatawag siyá sa lihim na Sacristan Tiago. ¿Ang gobernadorcillo bagá cayâ? Itó'y isáng cúlang palad na hindî nag-uutos, siyá ang sumúsunod; hindî nacapagmúmura canino man, siyá ang minumura; hindî nagágawa niyá ang maibigan, guinágawâ sa canyá ang calooban ng̃ ibá; ang capalít nitó'y nanánagot siyá sa Alcalde mayor ng̃ lahát ng̃ sa canyá'y ipinag-utos, ipinagawâ at ipinatatag sa canyá ng̃ mg̃a ibá, na para manding nanggaling sa bung̃ô ng̃ canyáng úlo ang lahát ng̃ iyon; ng̃uni't dápat sabihin, sa icapupuri niyá, na ang catungculang canyáng háwac ay hindî niyá ninacaw ó kinamcám: upang tamuhi'y nagcagugol siyá ng̃ limáng libong piso, at maraming cadustâan, ng̃uni't sa napapakinabang niyá'y canyáng inaacalang murangmura ang mg̃a gugol na iyón. ¿Cung gayo'y bacâ cayâ ang Dios? ¡Ah! hindî nacatitigatig ang mabait na Dios ng̃ mg̃a conciencia at ng̃ pagcacatulog ng̃ mg̃a mámamayan doon: hindî nacapang̃ing̃ilabot man lamang sa canila; at sacali't másalitâ sa canilá ang Dios sa alin mang sermón, waláng sálang naiisip niláng casabáy ang pagbubuntóng hining̃á: ¡Cung íisa sana ang Dios!... Bahagyâ na nilá nagugunitâ ang Dios: lalong malakí pa ng̃a ang capagurang sa canila'y ibiníbigay ng̃ mg̃a santo at mg̃a santa. Nápapalagay ang Dios sa mg̃a táong iyóng tulad diyán sa mg̃a haring naglálagay sa canyáng paliguid ng̃ mg̃a tinatang̃i sa pagmamahal na mg̃a lalaki't babae: ang sinusuyò lamang ng̃ baya'y itóng canilang mg̃a tinatang̃ì. May pagcawang̃is ang San Diego sa Roma; ng̃uni't hindî sa Roma ng̃ panahóng guinuguhitan ng̃ araro ng̃ cuhilang si Rómulo<ref group=o>Capatíd ni Remo at siyáng nagtayô ng̃ Roma ng̃ taóng 733 bago ipang̃anác si Cristo.</ref> ang canyáng mg̃a cútà; hindî rin sa Romang nacapaglalagdâ ng̃ mg̃a cautusan sa sandaigdíg sa palilígò sa sarili't sa mg̃a ibáng dugô, hindî: wang̃is ang San Diego sa casalucuyang Roma, at ang bilang caibhán lamang ay hindî mg̃a monumentong mármol at mg̃a coliseo ang naroon, cung dî sawaling monumento at sabung̃áng pawid. Ang pinaca-papa sa Vaticano'y<ref group=o>Palacio ng̃ papa sa Roma, na na sa bundóc Vaticano.</ref> ang cura; ang pinaca hárì sa Italiang na sa Quirinal<ref group=o>Palacio ng̃ hárì sa Roma na na sa Quirinal, isa sa pitóng bundóc sa Roma.</ref> ay ang alférez ng̃ Guardia Civil; datapowa't dapat unawâing ibabagay na lahát sa sawálì at sa sabung̃áng pawid. At dito'y gaya rin doong palibhasa'y ibig macapangyari ang isá't isá, nang̃agpapalagayang ang isá sa canila'y labis (sa macatuwid ay dapat mawalâ ang isá sa canila), at dito nanggagaling ang wálang licát na samaan ng̃ loob. Ipaliliwanag namin ang aming sabi, at sásaysayín namin ang caugalìa't budhî ng̃ cura at ng̃ alférez. Si Fr. Bernardo Salví ay yaong batà at hindî makibuing franciscanong sinaysay na namin sa unahán nitó. Natatang̃ì siya, dahil sa canyáng mg̃a ásal at kílos sa canyáng mg̃a capowâ fraile, at lálonglálò na sa napacabalasic na si párí Dámasong canyáng hinalinhán. Siyá'y payát, masasactín, halos laguì na lamang nag-íisip, mahigpít sa pagtupád ng̃ canyáng mg̃a catungculan sa religión, at mapag-ing̃at sa carilagán ng̃ canyáng pang̃alan. May isáng buwan lamang na nacararating siyá roón, halos ang lahát ay nakicapatid na sa V.O.T.<ref group=o>V.O.T. "abreviatura" ng̃ Venerable Orden Tercera; Cagalang-galang na icatlong hanáy ng̃ Capisanan ó icatlong pulutóng ng̃ Capisanan.</ref>, bagày na totoong ipinamamangláw ng̃ canyáng capang̃agáw na cofradía ng̃ Santísimo Rosario. Lumúlucso ang cálolowa sa catuwâan pagcakita ng̃ nacasabit sa bawa't liig na apat ó limáng mg̃a escapulario, at sa bawa't bayawáng ay isáng cordóng may mg̃a buhól, at niyóng mg̃a procesión ng̃ mg̃a bangcáy ó mg̃a fantasma<ref group=o>Pangguitlá sa táo. Mg̃a cabulaanang larawang likhâ ng̃ panimdím ng̃ mg̃a matatacutín.</ref> na may mg̃a hábitong guinggón. Nacatipon ang sacristán mayor ng̃ isáng mabutíbutí ng̃ puhunan, sa pagbibilí ó sa pagpapalimós, sa pagca't ganitó ang marapat na pagsasalitâ, ng̃ mg̃a casangcapang kinakailang̃an upáng mailigtás ang cálolowa at mabáca ang diablo: talastás ng̃ ang espíritung itó, na ng̃ una'y nang̃áng̃ahas na sumalansáng ng̃ pamukhâan sa Dios, at nag-aalinlang̃an sa pananampalataya sa mg̃a wicà nitó, ayon sa sabi sa librong santo ni Job, na nagpailangláng sa aláng-álang sa ating Pang̃inoong Jesucristo, na gaya ng̃ guinawâ namán ng̃ Edad Media<ref group=o>Dakilang panahóng nagpasimulâ ng̃ pagwawasác sa caharìan ng̃ Roma, sa Calunuran, ng̃ mg̃a "bárbaro", taóng 476, at ang wacás ay sa pagcacuha ng̃ mg̃a turco sa Constantinopla, ng̃ taóng 1453, ó sa pagcatuclás ng̃ América ng̃ 1492. Ang pangyayari ng̃ feudalismo ang siyáng caraniwan ng̃ panahóng iyón.—P.H.P.</ref> sa mg̃a bruja<ref group=o>Babaeng ayon sa mg̃a hang̃ál ay catiyáp ng̃ diablo. Nawawang̃is sa asuwang na pinaniniwalaan ng̃ mg̃a tagalog na mangmang.—P.H.P.</ref>, at nananatili, ang sabihan, hanggá ng̃ayón sa paggawa ng̃ gayón din sa mg̃a asuang<ref group=o>Dahil sa nawawangking totoo ang pinaniniwalaang "asuwang" ng̃ mg̃a tagalog sa pinaniniwalaang "bruja" ng̃ mg̃a europeo'y inaacala cong ang nagdalá rito ng̃ ganyáng malíng sapantahà'y ang mg̃a fraile ó ang mg̃a castilang mangmang, na gaya rîn ng̃ maraming mg̃a pamahîing dî dating kilala ng̃ mg̃a tagalog cung dî ng̃ maparito na lamang ang mg̃a taga España—P.H.P</ref> sa Filipinas; datapowa't tila mandín ng̃ayón ay naguíng mahihiyâing totoo na, hanggáng sa hindî macatagál sa pagting̃ín sa capirasong damít na kinalalarawanan ng̃ dalawáng brazo, at natatacot sa mg̃a buhól ng̃ isáng cordón: ng̃uni't dito'y waláng napagkikilala cung dî sumusulong namán ang dunong sa panig na itó, at ang diablo'y aayaw sa pagsúlong, ó cung dilî caya'y hindî malulugdín sa pagbabagong asal, tulad sa lahát ng̃ namamahay sa mg̃a cadiliman, sacasacali't hindî ibig na sapantahain nating tagláy niyá ang mg̃a cahinàan ng̃ loob ng̃ isáng dalagang lálabing-limáng taón lamang. Alinsunod sa aming sinabi, si párì Salví'y totoong masigasig gumanap ng̃ canyáng mg̃a catungculan; napacasigasig namán, ang sabi ng̃ alfèrez,—Samantalang nagsesermon—totoong siya'y maibiguíng magsermon—pinasasarhan niyá, ang mg̃a pintuan ng̃ simbahan. Sa ganitóng gawá'y natutulad siyá cay Nerón<ref group=o>Lucio Dominico Nerón, malupít na emperador sa Roma; ipinapatáy niyá ang canyáng ináng si Agripina at si Britânico, hinatulang mamatáy ang tagapag-alagà sa canyáng si Burro, ang canyáng maestrong si Séneca, si Lucano at ibá pang mg̃a caguinoohan; pinag-usig ang mg̃a cristiano at sinunog ang Roma. Ipinang̃anác ng̃ taong 37 at namatáy ng̃ taóng 68.</ref> na ayaw magpaalis canino man, samantalang cumacanta sa teatro: ng̃uni't guinagawa iyón ni Nerón sa icágagaling, datapuwa't guinágawà ang mg̃a bagay na iyón ng̃ cura sa icasasamâ ng̃ mg̃a calolowa. Ang lahát ng̃ caculang̃án ng̃ canyáng mg̃a nasásacop, ang cadalasa'y pinarurusahan ng̃ mg̃a "multa"; sa pagcá't bihírang bihirang namamalò siyá,; sa bagay na ito'y náiiba siyáng lubhâ cay pári Dámaso, na pinaghuhusay ang lahát sa pamamag-itan ng̃ mg̃a panununtóc at panghahampás ng̃ bastong nagtátawa pa at taglay ang magandáng hang̃ád. Sa bagay na itó'y hindî siya mapaghihinanactán: lubós ang canyáng paniniwalang sa pamamálò lamang pinakikipanayaman ang "indio"; ganitó ang salitâ ng̃ isáng fraileng marunong sumulat ng̃ mg̃a libro, at canyáng sinasampalatayanan, sa pagcá't hindî niyá, tinututulan ang anó mang nálilimbag: sa hindî pagcámasuwayíng ito'y macaráraing ang maraming tao. Bihírang bihírang namamalo si Fr. Salví, ng̃uni't gaya na ng̃a ng̃ sabi ng̃ isáng sa baya'y matandáng filosofo<ref group=o>Ang nag-aaral ó ang sumusunod sa filosofía ó marunong ng̃ filosofía, na isáng carunung̃ang nauucol sa cahulugán, calagayan, pinagmumulaan at naguiguing bung̃a ng̃ mg̃a bagay bagay.</ref>, na ang naguiguing caculang̃án sa bílang ay pinasasaganà namán sa tindí; datapuwa't hindî rín namán siyá mapaghihinanactan tungcól sa ganitóng gawâ. Nacapang̃íng̃ilis ng̃ canyáng mg̃a ugát ang canyáng mg̃a pag-aayuno<ref group=o>Ang pang̃ing̃ilin sa anó man, lalong-lálò ang mahigpít na pagpipiguil na huwág gumawâ ng̃ anó mang bagay na masamâ, na siyang ibig ng̃ Dios na ating sundìn, ayon sa profeta Isaias LVIII. 3-7.—Tungcól sa ayuno ng̃ catawán, ang pagkabawal bagá ng̃ pagcaing anó man, minsan lamang na ipinag-utos na sapilitang súsundin ng̃ mg̃a israelita sa araw ng̃ pagsisisi, ayon sa Levítico XVI. 29, 31, na doo'y ang salitáng: "papagpipighatiin ninyó ang inyóng cálolowa," caraniwang ang inaaring cahulugán ay mag-ayuno; sa pagca't ang ayuno sa mg̃a judio'y tunay ng̃ang isáng araw ng̃ pagpipighatî at pagpapacabábà. Walâ na acóng ibá pang nakita tungcól sa ayuno sa mg̃a cautusáng lagdâ ni Moisés. Ipinag-uutos ang iláng araw na pag-aayuno ng̃ panahóng nabibihag ang mg̃a judío sa Babilonia, ayon sa sabi ni Zacarías VII. 1-7; VIII. 19, bagá man hindî sinasabi roon ang mg̃a pinagcadahilanan ng̃ gayóng tadhanà. Gayón man, manacânacáng ipinag-utos na mang̃ag-ayuno ang lahát dahil sa mg̃a tang̃ing nangyayari, datapuwa't hindî tadhanang iparati ang pag-aayuno, cung dî sa panahóng lamang na iyón; gaya na ng̃a ng̃ magcatipon ang mg̃a taga Atispa ay nang̃ag-ayunong lahát ayon sa sulat ni Samuel VII. 6.—Nag-utos din si Josaphat na mag-ayuno ang lahát ng̃ mg̃a judío, dahil sa pakikibaca sa mg̃a Moabita at Ammonita, ayon sa 2.a Crónica XX. 3.—Gayón ding mg̃a pag-aayuno ang guinawâ ng̃ iba't ibáng mg̃a cautusán ng̃ mg̃a judío, at sa pagca't ang Cristianismo'y religióng ucol sa lahát ng̃ mg̃a bayan, hindî na ng̃a ipinag-utos sa mg̃a Cristianong sapilitan ang pag-aayuno, ayon sa makikita natin sa mg̃a Santong Evangelio. Ang pag-aayuno'y cusà ng̃ calooban at dapat ganapíng hindî sa pagpaparang̃alan, at gagawing tandâ ng̃ taimtím na pagsisisi sa mg̃a casalanan, ayon cay San Mateo, VI. 16.</ref> at pang̃ing̃ilin ng̃ pagcain ng̃ mg̃a lamáng-cáti na siyáng ikinapaguíguing dukhâ ng̃ canyáng dugô, at, ayon sa sabihan ng̃ táo, pumápanhic daw ang hang̃ín sa canyáng úlo. Ang alférez, na gaya na ng̃a ng̃ sinabi namin, ang tang̃ing caaway ng̃ capangyarihang ito sa cálolowa, na may pacay na macapangyari namán sa catawán. Siyá lamang ang tang̃ì, sa pagca't sinasabi ng̃ mg̃a babae na tumatacas daw sa cura ang diablo, dahiláng sa ng̃ minsang nang̃ahás ang diablo na tucsuhín ang cura, siyá'y hinuli nitó, iguinapos sa paa ng̃ catre at sacá pinálò ng̃ cordón, at cayâ lamang siyá inalpasán ay ng̃ macaraan na ang siyám na araw. Yaya mang gayó'y ang táong pagcatapos ng̃ ganitóng nangyari, makipagcagalít pa sa cay párì Salvî ay maipapalagay na masamâ pa sa mg̃a abáng diablong hindî marunong mag-ing̃at, cayâ ng̃a't marapat na magcaroon ng̃ gayóng capalaran ang alférez. Doña Consolación cung tawaguin ang canyáng guinoong asawa, na isáng matandáng filipina, na nagpapahid ng̃ maraming mg̃a "colorete"<ref group=o>Pangpintá sa mukhâ at ng̃ pumulá.</ref> at mg̃a pintura; ibá ang ipinang̃ang̃alan sa canyá ng̃ canyáng esposo at ng̃ ibá pang mg̃a táo. Nanghihigantí sa sariling catawán ang alférez, sa canyáng pagcawaláng palad sa matrimonio, na nagpapacalasíng hanggang sa dî macamalay-táo; pinag-"eejercicio"<ref group=o>Pagsasanay sa paggamit ng̃ sandata at ng̃ mg̃a kilos ng̃ pagcasundalo.</ref> ang canyáng mg̃a sundalo sa arawan at siyá'y sumisilong sa lílim, ó cung dilî cayâ, at itó'y siyáng lalong madalás, pinapagpag niyá ng̃ pálò ang licód ng̃ canyáng asawa, na cung dî man isáng "cordero" (tupa) ng̃ Dios na umáalis ng̃ casalanan nino man, datapuwa't nagagamit namán sa pagbabawas sa canyá ng̃ maraming mg̃a cahirapan sa Purgatorio, sacali't siyá'y máparoon, bagay na pinag-aalinlang̃anan ng̃ mapamintacasing mg̃a babae. Nang̃aghahampasang magalíng ang alférez at si Doña Consolacióng parang nang̃agbíbiruan lamang, at nag-aalay siláng waláng bayad sa mg̃a capit-bahay ng̃ mg̃a pánoorin: "concierto vocal" at "instrumental"<ref group=o>Ang mg̃a canta't mg̃a tugtog na magcasaliw; at ang ibig sabihin dito'y may tacapan at may paluan.</ref> ng̃ apat na camáy, mahinà, malacás, na may "pedal"<ref group=o>"Pedál", tapacán sa piano, at ang ibig sabihi'y may sicarán pa.</ref> at lahát. Cailán mang dumárating sa taing̃a ni párì Salví ang mg̃a escándalong<ref group=o>Sa wicà natin ay waláng tunay na catumbás ang sabing "escándalo" na ang isá sa mg̃a cahuluga'y ang pagtatalong nacapagcacasala ó nacababagabag sa iba.</ref> itó, siyá'y ng̃umíng̃itî at nagcucruz at nagdárasal pagcatapos ng̃ isáng Amá namin; cung tinatawag siyáng "carca"<ref group=o>Sawicaíng ang cahuluga'y capanig ng̃ may mg̃a caisipang tulad sa adhicain ng̃ mg̃a fraile.</ref>, mapagbanalbanalan, "carlistón"<ref group=o>Ang cacampi ni Cárlos na ibig maghári sa España.</ref>, masakím, ng̃umíng̃itî rin si párì Salvì at lalong nagdárasal. Cailán ma'y ipinagbibigay alám ng̃ alférez sa íilang castilang sa canyá'y dumadalaw ang sumusunod na casabihán: —¿Paparoon bâ cayó sa convento upang dalawin ang "curita"<ref group=o>Curang malìit ó curacuráhan.</ref> "Mosca, muerta<ref group=o>Láng̃aw na patáy. Mapagpataypatayan samantalang nag-iísip ng̃ mg̃a catampalasanang gawâ.</ref>? ¡Mag-ing̃at cayó! Sacali't anyayahan cayóng uminóm ng̃ chocolate, ¡bagay na aking pinag-aalinlang̃anan!.. ng̃uni't gayón man, cung cayó'y aanyayahan, cayó'y magmasíd. ¿Tinawag ang alila't sinabing: "Fulanito, gumawâ ca ng̃ isáng "jícarang"<ref group=o>Ang caraniwang tawaguing "pozuelo" ó tasang lalagyán ng̃ chocolate.</ref> chocolate; ¿eh?"—Cung gayó'y mátira cayóng waláng anó mang agam-agam; ng̃uni't cung sabihing: "gumawâ ca ng̃ isáng "jícarang" chocolate, ¿"ah"?"—Pagcâ gayó'y damputin ninyó ang inyóng sombrero at yumao cayóng patacbó. —¿Bakit?—ang tanóng ng̃ causap na nagugulat—¿nanglalason pô bâ sa pamamag-itan ng̃ chocolate? ¡Carambas<ref group=o>Isang casabihang catumbás ng̃ ¡abá! ¡nacú! ¡diaske! at iba pang nagpapakilala ng̃ towâ, gálit, pagtatacá.</ref>! —¡Abá, hindî namán nápacagayón! —¡At paano, cung gayón? —Pagca chocolate ¿eh? ang cahuluga'y malapot, at malabnáw pagca chocolate ¿ah?<ref group=o>Malapot sa wicang castila'y "espeso", caya chocolate ¿eh? ang sinasabi ng̃ cura pagca chocolateng malapot ang ibig.—Malabnaw sa wicang castila'y "aguado", caya't chocolate ¿ah? ang sabi pagca ang ibig ay malabnaw.</ref> Ng̃uni't inaacalà naming ito'y bintáng lamang ng̃ alferez; sapagcá't ang casabiháng ito'y cabalitàang guinagawà rin daw ng̃ maraming mg̃a cura. Ayawán lamang cung ito'y talagáng ugalì na ng̃ boong capisanan ng̃ mg̃a fraile ... Upang pahirapan ang cura, ipinagbabawal ng̃ militar, sa udyóc ng̃ canyáng asawa, na sino ma'y huwag macagalà pagcatugtóg ng̃ icasiyam na horas ng̃ gabi. Sinasabi ni Doña Consolacióng dî umano'y canyang nakita ang cura, na nacabarong pinya at nacasalacót ng̃ nítò't ng̃ huwag siyang makilala, na naglíbot na malalim na ang gabí. Nanghíhiganti naman ng̃ boong cabanalan si Fr. Salví: pagcakita niyang pumapasoc sa simbahan ang alférez, lihim na nag-uutos sa sacristang isará ang lahát ng̃ mg̃a pintò, at nagpapasimulâ ng̃ pagsesermón hanggáng sa mápikit ang mg̃a matá ng̃ mg̃a santo at ibulóng sa canyá ng̃ calapating cahoy na na sa tapát ng̃ canyáng úlo, ang larawán bagá ng̃ Espíritung Dios, na ¡siyá na, alang-alang! Hindî dahil dito'y nagbabagong ugáli ang alférez, na gaya rin ng̃ lahát ng̃ hindî marurunong magbalíc-lóob: lumálabas sa simbahang nagtútung̃ayáw, at pagcásumpong sa isáng sacristan ó alilà ng̃ cura'y pinipiit, binúbugbog at pinapagpupunas ng̃ sahíg ng̃ cuartel at ng̃ bahay niyáng sarili, na pagcâ nagcacagayo'y lumilinis. Pagbabayad ng̃ sacristan ng̃ multang ipinarurusa ng̃ cura, dahil sa hindî niyá pagsipót, canyáng ipinauunáwâ, ang cadahilanan. Diníring̃ig siyáng waláng kibô ni Fr. Salví, iliníligpit ang salapî, at ang únang guinágawa'y pinawáwal-an ang canyáng mg̃a cambíng at mg̃a túpa at ng̃ doon silá mang̃inain sa halamanan ng̃ alférez, samantalang humahanap siyá ng̃ isáng bagong palatuntunan sa isáng sermóng lalong mahabâ at nacapagpapabanal. Datapuwa't hindî naguiguing hadláng ang lahát ng̃ itó, upang pagcatapos ay mang̃agcamá'y at magsalitaan ng̃ boong cahinusayan, cung silá'y magkita. Pagcâ, itinutulog ng̃ canyang asawa ang calasing̃án ó humíhilic cung tanghalì, hindî maaway ni Doña Consolación ang alférez, pagcacágayo'y lumálagay sa bintanà't humíhitit ng̃ tabaco at nacabarong franelang azul. Palibhasa'y kinasúsusutan niyá ang cabataan, mulâ sa canyáng kinálalagya'y namamanà, siyá ng̃ canyáng mg̃a matá, sa mg̃a dalaga, at silá'y canyáng pinípintasan. Ang mg̃a dalagang itóng sa canyá'y nang̃atatacot, dumaraang kimingkimî, na dî man lamang maitungháy ang mg̃a matá, nang̃agdudumalî ng̃ paglacad at pinipiguil ang paghing̃á. May isáng cabanalan si Doña Consolación: tila mandin hindî siyá nananalamin cailán man. Ito ang mg̃a macapangyarihan sa bayang San Diego. |newtext= |othertitle= * Ang mga Makapangyarihan * Ang Makapangyarihan }} 8vmc37evohnhkwu9nug87gmznl7f6gi 0 2987 26095 25480 2021-01-07T03:45:56Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 12]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 12]] 61wsnqdy0tyuuhhoy7utc2e4bk2iacx 0 2988 26229 26228 2021-01-09T07:18:37Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|13|Mga Banta ng Unos|Todos Los Santos (Araw ng mga Patay)|Tasiong Baliw o Pilosopo|teksto |oldtitle=Mga Paunang Tanda Nang Unos |oldtext= Nang sandalíng lumálabas ang matandáng lalaki, siyá namáng pagtiguil sa pasimulâ ng̃ bagtás ó landás ng̃ isáng cocheng tila mandín maláyò ang pinanggaling̃an, punóngpunô ng̃ alabóc at nagpapawis ang mg̃a cabayo. Umibís si Ibarra sa cocheng casunód ng̃ isáng alílang matandáng lalaki; pinaalis ang coche sa isáng galáw lamang ng̃ úlo at napatung̃o sa libing̃ang waláng kibò at malungcót. —¡Hindî itinulot ng̃ aking sakít at ng̃ aking mg̃a pinang̃ang̃asiwâang acó'y macabalíc dito!—ang sinasabi ng̃ matandáng lalaki ng̃ boong cakimîan;—sinabi ni Capitang Tiagong siyá na ang bahalang magpatayô ng̃ isáng "nicho"; datapuwa't tinanimán co ng̃ mg̃a bulaclác at isáng cruz na acó ang gumawâ.... Hindî sumagót sí Ibarra. —¡Diyan pô sa licód ng̃ malakíng cruz na iyán—ang ipinagpatuloy ng̃ alilà, na itinuturò ang isáng súloc ng̃ silá'y macapasoc na sa pintûan. Lubháng natitigagal ng̃â ang caisipán ni Ibarra, cayá't hindî niyá nahiwatigan ang pagtatacá ng̃ iláng táo ng̃ siyá'y caniláng makilala, na tumiguil sa caniláng pagdarasál at sinundán siyá ng̃ ting̃ín, sa lakí ng̃ pangguiguilalas. Nag-iing̃at ang binatà ng̃ paglacad, pinang̃ing̃ilagan niyáng dumaan sa ibabaw ng̃ mg̃a pinaglibing̃an, na madalíng nakikilala sa cahupyacán ng̃ lúpà. Tinatapacan niyá ng̃ una, ng̃ayó'y iguinagalang niyá; gayón din ang pagcacálibing sa canyang amá. Humintô siyá pagdatíng sa cabiláng daco ng̃ cruz at tuming̃ín sa palibotlibot. Námanghâ at napatigagal ang canyáng casama; hinahanap niyá ang bacás sa lúpa ay walâ siyáng makitang cruz saan man. —¿Dito cayâ?—ang ibinúbulong;—hindî doon; ng̃uni't hinúcay ang lúpà. Tinitingnan siyá ni Ibarra, na totoong masamâ ang lóob. —¡Siyá ng̃â!—ang ipinagpatuloy,—natátandaang cong may isáng bató sa tabí; may caiclîan ang húcay niyao'y may sakít ang maglilibing, cayá't isáng casamá ang siyáng napilitang humúcay datapuwa't itátanong natín sa canyá cung anó ang guinawâ sa cruz. Pinatung̃uhan nilá ang maglilibíng, na nagmámasid sa canilá ng̃ boong pagtatacá. Yumucód itó sa canilá, pagcapugay ng̃ canyáng salacót. —Maipakikisabi pô bâ ninyó sa amin cung alín ang húcay na doó'y dating may isáng cruz?—ang tanong ng̃ alílà. Tiningnan ng̃ tinatanong ang lugar at nag-isíp ísip. —¿Isáng cruz bang malakí? —¿Opò, malakí,—ang pinapagtibay na sagót ng̃ matandáng lalaki ng̃ boong catuwâan, at tinitingnan niyá ng̃ macahulugán si Ibarra, at sumayá namán ang mukhâ nitó! —¿Isáng cruz na may labor at may taling oway? —¡Siyá ng̃â! ¡siyá ng̃â! ¡iyán ng̃â! ¡iyán ng̃â!—at iguinuhit ng̃ alilà sa lupà ang isáng anyóng cruz bizantina<ref group=o>Isáng cruz na catulad ng̃ guinagamit ng̃ una sa Bizancio pa ng̃ayo'y Constantinopla.</ref>. —¿At may taním na mg̃a bulaclác sa húcay? —¡Mg̃a adelfa, mg̃a sampaga at mg̃a pensamiento! ¡iyán ng̃â!—ang idinugtóng na malakí ang towâ, at inalayan niyá ng̃ isáng tabaco ang maglilíbing. —Sabihin ng̃a ninyó sa amin cung alín ang húcay at cung saán naroon ang cruz. Kinamot ng̃ maglilíbing ang taing̃a't sumagót na naghíhicab: —¡Abá ang cruz!... ¡akin ng̃ sinúnog! —¿Sinúnog? at ¿bákit ninyó sinúnog? —Sa pagcá't gayón ang ipinag-útos ng̃ curang malakí. —¿Síno bâ ang curang malakí?—ang tanóng ni Ibarra. —¿Síno? Ang nangháhampas, si parì Garrote. Hinaplós ni Ibarra ang canyáng nóo. —Datapuwa't ¿masasabi pô bâ ninyó sa amin man lamang ang kinalalagyan ng̃ húcay? Dapat ninyóng matandaan. Ng̃umitî ang maglilíbing. —¡Walâ na riyán ang patáy!—ang mulíng isinagót ng̃ boong catahimican. —¿Anó pô ang sabi ninyó? —¡Abá!—ang idinugtóng ng̃ táong iyóng ang anyó'y nagbíbirô;—ang naguing capalít niyá'y isáng babaeng inilibíng co roong may isáng linggó na ng̃ayón. —¿Nauulól pô bâ cayó?—ang itinanong sa canyá ng̃ alílà,—diyata't walâ pa namáng isáng taóng siyá'y aming inilílibing. —¡Tunay ng̃a iyón! marami ng̃ buwan ang nacaraan mulâ ng̃ siyá'y aking hucayi't cuning ulî sa baunan. Ipinag-utos sa aking siyá'y hucayin co ng̃ curang malakí, upang dalhin sa libing̃an ng̃ mg̃a insíc. Ng̃uni't sa pagká't mabigát at umúulan ng̃ gabíng yaón.... Hindî nacapagpatuloy ng̃ pananalitâ ang táo; umudlót sa pagcáguitlá ng̃ makita ang anyô ni Crisóstomo, na dinaluhóng siyá't sacá siyá tinangnán sa camáy at ipinágwagwagan. —At guinawâ mo ba?—ang tanóng ng̃ binatang ang anyô ng̃ pananalita'y hindî namin maisaysay. —Howág po cayóng magalit, guinoo—ang sagót ng̃ maglilíbing na namumutla't nang̃íng̃inig;—hindî co po namán siyá inilíbing sa casamahán ng̃ mg̃a insíc. Mabuti pa ang malúnod cay sa mapasama sa mg̃a insíc—ang wica co—at siyá'y iniabsáng co sa tubig! Inilagáy ni Ibarra ang canyáng mg̃a camay sa magcabilang balicat ng̃ maglilíbing at mahabang oras na siyá'y tinitigan ng̃ ting̃ing hindî maisaysay cung anóng íbig sabihin. —¡Icáw ay walâ cung dî isáng culang palad!—ang sinabi, at umalís na dalîdaling tinatahac ang mg̃a butó, mg̃a húcay, mg̃a cruz, na paráng ísang sirâ ang ísip. Hináhaplos ng̃ maglilíbing ang canyáng bísig at bumúbulong: —¡Ang guinágawang mg̃a caligaligán ng̃ mg̃a patáy! Binugbóg acó ng̃ bastón ng̃ páring malakí, dahiláng ipinahintulot cong ilibíng ang patáy na iyón ng̃ aco'y may sakít; ng̃ayo'y cauntí ng̃ balîin nitó ang aking bísig, dahil sa pagcahucay co ng̃ bangcáy. ¡Itó ng̃a namáng mg̃a castilà! ¡Marahil pa'y alisán acó nitó ng̃ aking hánap-búhay! Matúlin ang lacad ni Ibarra na sa maláyò ang tanáw; sumúsunod sa canyáng umíiyac ang alílang matandáng lalaki. Lúlubog na lamang ang áraw; macacapál na mg̃a dilím ang siyáng lumalatag sa Casilang̃anan; isáng hang̃ing mainit ang siyáng nagpapagalaw sa dúlo ng̃ mg̃a cáhoy at nagpaparaíng sa mg̃a cawayanan. Nacapugay na lumalacad si Ibarra; sa canyáng mg̃a matá'y walang bumabalong na isáng lúhà man lamang, waláng tumatacas sa canyáng dibdib cáhi't isáng buntóng hining̃á. Lumalacad na parang may pinagtatanauan, marahil sa pagtacas sa anino ng̃ canyáng amá, ó bacâ namán cayà sa dumádating na unós. Tináhac ang báya't lumabás sa luwál, tinung̃o yaóng lúmang báhay na malaon ng̃ panahông hindî tinutungtung̃an. Naliliguid ang bahay na iyón ng̃ pader na sinísibulan ng̃ mg̃a damóng macacapál ang dahon, tila mandin siyá'y hinuhudyatán; bucás ang mg̃a bintánà; umúugoy ang iláng-ílang at ipinápagaspas ng̃ boong casayahan ang canyáng mg̃a sang̃áng hític ng̃ mg̃a calapati na nagpapaliguidliguid sa matibong na bubóng ng̃ caniláng tahanang na sa guitna ng̃ halamanan. Ng̃uni't hindî pinápansin ng̃ binatà ang caligayaháng itóng iníháhandog sa canyáng pagbalíc sa lúmang báhay: nacapácò ang canyáng mg̃a matá sa anyô ng̃ isáng sacerdoteng canyáng macacasalubong. Itó'y ang cura sa San Diego, yaong laguing nagdidilidiling franciscano na ating nakita, ang caaway ng̃ alférez. Tiniticlop ng̃ hang̃in ang canyáng malapad na sombrero; ang canyáng hábitong guinggo'y dumirikit sa canyáng catawán at ipinakikita ang anyo nito; na anó pa't námamasid ang canyáng mg̃a payát na hítang may pagcá sacáng. Sa cána'y may háwac na isáng bastóng palasang may tampóc na gáring. Noón lamang nagcakita siláng dalawá ni Ibarra. Pagsasalubong nilá'y sandalíng humintô ang binata't siyá'y tinitigan; iniiwas ni Fr. Salví ang canyáng mg̃a matá at nagpaconowaríng nalílibang. Sandalíngsandali lamang tumagál ang pag-aalinlang̃an: malicsíng linapitan siyá ni Ibarra, pinatiguil at idiniín ng̃ boong lacás ng̃ canyáng camáy na ipinatong sa balicat ng̃ párì, at nagsalitáng halos bahagyâ na mawatasan: —¿Anó ang guinawâ mo sa aking amá?—ang itinanóng. Si Fr. Salvíng namutlâ, at nang̃atál ng̃ mabasa niyá ang mg̃a damdaming nalalarawan sa mukhâ ng̃ binátà'y hindi nacasagót; nawalán ng̃ diwâ. —¿Anó ang guinawâ mo sa aking amá?—ang mulíng itinanóng na nalulunod ang voces. Ang sacerdoteng untîunting nahútoc, dahil sa camáy na sa canyá'y nagdíriin ay nagpumilit at sumagót: —¡Cayó po'y nagcacamalî; walâ acóng guinagawang anó man sa inyóng amá. —¿Anóng walâ?—ang ipinagpatuloy ng̃ binátà, at sacâ siyá idiniín hanggáng sa siyá'y mápaluhod. —¡Hindî pó, sinasabi co sa inyó ang catotohanan! ang aking hinalinhán, si párì Dámaso ang may cagagawán.... —¡Ah!—ang sinabi ng̃ binata't siyá'y binitiwan at bago tumampál sa noo. At iniwan ang abáng si Fr. Salví at dalidáling tinung̃o ang canyáng sariling báhay. Samantala'y dumatíng ang alilà at tinulung̃an sa pagtindíg ang fraile. [[File:Noli Me Tangere Picture 6.jpg|thumb|center|—¿Inanó mo ang aking amá—ani Ibarra sa fraile.—Imp. de M. Fernandez Paz 447. Sta. Cruz]] |newtext= |othertitle= * Mga Unang Banta ng Unos * Hudyat ng Unos * Mga Babala ng Sigwa * Mga Unang Banta ng Sigwa * Mga Paunang Tanda ng Unos * Mga Babala ng Bagyo }} 4ioipym4c6er4afztud6kjq97jtuyxc 0 2989 26240 26230 2021-01-09T08:40:43Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|14|Tasiong Baliw o Pilosopo|Mga Banta ng Unos|Mga Sakristan|teksto |oldtitle=Ang Ulol na si Tasio ó ang Filosofo |oldtext=Naglálacad sa mg̃a lansáng̃ang waláng tinutung̃o't waláng iniisip ang cacaibáng matandáng lalaki. Nag-aral siyá ng̃ una ng̃ Filosofía, at iníwan niya ang pag-aáral sa pagsunód sa canyáng ináng matandâ na; at hindî niyá ipinagpatuloy ang pag-aaral, hindî sa caculang̃an ng̃ magugugol at hindî rin sa caculang̃an ng̃ cáya ng̃ pag-iísip: tumíguil siyá ng̃ pag-aáral, dahilán ng̃â sa pagcá't mayaman ang canyáng iná, at dahilan sa ayon sa sabiha'y matalas ang canyáng ísip. Natatacot ang mabaít na babaeng maguíng pantás ang canyáng anác at macalimot sa Dios, cayâ ng̃a't siyá'y pinapamilì, sa siyá'y magpárì ó íwan niyá ang colegio ng̃ San José. Nang panahón pa namáng iyó'y siyá'y may naiibigang babae, cayá't pinilì niyá ang íwan ang colegio at nag-asawa siyá. Hindî lumampás ang isáng taón at siyá'y nabáo at naulila; guinawâ niyáng aliwan ang mg̃a libro upang siyá'y macaligtás sa calungcutan, sa sabong at sa pagca waláng guinágawâ. Datapowa't lubháng nawili sa mg̃a pag aaral at sa pamimilí ng̃ mg̃a libro, hanggáng sa mapabayaan niyá ang sariling pamumuhay, cayá't siyá'y unti-unting naghírap. Tinatawag siyáng Don Anastasio ó filósofo Tasio ng̃ mg̃a táong may pinagaralan, at ang mg̃a masasamâ ang tûrò, na siyáng lalong marami, tinatawag siyáng Tasiong ul-ól, dahil sa hindî caraniwang canyáng mg̃a caisipán at cacaibang pakikipagcapowa-táo. Ayon sa sinabi na namin, ang hapo'y nagbabalang magca unôs; liniliwanagan ang abó abóng lang̃it ng̃ iláng kidlát; mabigát ang aláng-álang at totoong maalis-ís ang hang̃in. Wari'y nalimutan na ng̃ filósofo Tasio ang canyáng kinalúlugdang bung̃ô ng̃ ulo; ng̃ayó'y ng̃uming̃iting pinagmámasdan ang maiitim na pang̃anurin. Sa malapít sa simbaha'y nasalubong niyá ang isáng táong naca chaqueta ng̃ alpaca at daladala sa camáy ang may mahiguít na isáng arrobang candílà at isáng bastóng may borlas, bílang saguísag ng̃ punong may capangyarihan. —¿Tila po cayo'y natótowâ?—ang tanóng nitó sa wícang tagalog. —Siya ng̃a pô, guinoong capitan; natótowâ acó sa pagcá't may isá acóng inaasahan. —¿Ha? ¿at alin ang inyóng inaasahang iyán? —¡Ang unós! —¡Ang unós! ¿Nag-aacálà bâ cayóng maligò?—ang tanóng ng̃ gobernadorcillo ng̃ palibác, na minamasdan ang dukháng pananamít ng̃ matandáng lalaki. —Malígò acó ... ¡hindî masamâ, lalong lalô na pagcâ nacatitisod ng̃ isáng dumi!—ang sagôt ni Tasio, na palibác din namán ang anyô ng̃ pananalita, bagá man may pagca pagpapawaláng halagá sa canyáng causap—ng̃uni't naghíhintay acó ng̃ lálong magalíng. —¿At anó pô bâ iyón? —Iláng mg̃a lintíc na pumatáy ng̃ mg̃a táo at sumúnog ng̃ mg̃a báhay. —¡Hing̃ín na ninyóng paminsanan ang gúnaw! —¡Nararapat tayong lahát, cayó at acóng gunawin! Dalá pô ninyó riyan, guinoong capitan, ang isáng arrobang candílang gáling sa tindahan ng̃ insíc; may mahiguít ng̃ sampóng taóng aking ipinakikiusap sa bawa't bágong capitang bumíbili ng̃ pararrayos<ref group=o>Parrarayo, pangpatiguil ó pangpahintô ng̃ lintíc. Isáng casangcapan ó aparato na cung ilagay sa taluctóc ng̃ isáng edificio ay nacacatawag ng̃ electricidad ó ng̃ lintíc at inihahatid itó sa pamamag-itan ng̃ isáng cáwad sa isáng lugar na hindî macasásakit canino man. Natuclasán ang paggawâ ng̃ "parrarayo" ni Benjamin Franklin ng̃ taóng 1732. Ang caraniwang táas ng̃ parrarayo'y ánim hanggáng labíng dalawáng metro, at natatangkilic na dî pinúputucan ng̃ lintíc ang paliguidliguid ng̃ kinátatayuan na ang sucat ng̃ sacláw ay ang lambál ó ibayo ng̃ sucat ng̃ taás. Si Benjamin Franklin ay pantás na diplomático, físico at economista, na gumamit ng̃ boóng cáya upang magtamó ng̃ casarinlán ang canyáng Inang Báyang Estados Unidos ng̃ América. Ipinang̃anác siyá sa Boston ng̃ 1706, at namatáy ng̃ 1790.—P.H.P.</ref>, at pinagtatawanan acó ng̃ lahát; gayón ma'y bumibili ng̃ mg̃a "bomba" at mg̃a "cohete", at nang̃agbabayad ng̃ mg̃a repique ng̃ mg̃a campánà. Hindî lamang itó: kinábucasan ng̃ pakikiusap co sa inyó, nagbilin pô cayó sa mg̃a magtutunáw na insíc ng̃ isáng "esquilang" álay cay Santa Bárbara, gayóng nasiyasat na ng̃ carunung̃ang mapang̃anib ang tumugtóg ng̃ mg̃a campanà sa mg̃a araw na may unós. At sabihin pô ninyó sa akin, ¿bakit pô bâ ng̃ taóng 70 ng̃ mahulog ang isáng lintíc sa Binyáng, doon pa namán nahúlog sa campanario at iguinibâ ang relój sacâ isáng altar? ¿Anó ang guinagawâ ng̃ esquilita ni Santa Bárbara? Nang sandalíng iyo'y cumisláp ang isáng kidlát. —¡Jesús, María y José! ¡Santa Bárbarang mahál!—ang ibinulóng ng̃ capitang namutlâ at nagcruz. Humalakhác si Tasio. —¡Cayó'y carapatdapat sa pang̃alan ng̃ inyóng pintacasi!—aní Tasio sa wicang castilà, tinalicdán ang capitan at tumúng̃o sa simbahan. Nagtátayo ang mg̃a sacristan sa loob ng̃ simbahan ng̃ isáng "túmulo"<ref group=o>Caraniwang tinatawag ng̃ catagalugan "tumbá", marahil sa túro ng̃ mg̃a fraile. Pinagpapatongpatong na mg̃a mesa ó balangcás na anó man, tinatacpan ng̃ damit na maitím at doon guinágawâ ang mg̃a ceremoniang ucol sa mg̃a patáy.</ref> na nalilibot ng̃ mg̃a malalaking candilang natitiric sa mg̃a candelabrong cáhoy. Ang túmulong yao'y dalawáng mesang malalakíng pinagpatong at natátacpan ng̃ damít na maitím, na may mg̃a listóng puti; sa magcabicabila'y may napipintang mg̃a bung̃ô ng̃ úlo. —¿Iyán ba'y patungcól sa mg̃a cálolowa ó sa mg̃a candilâ?—ang itinanóng. At ng̃ makita niyá ang dalawáng batang lalaking may sampóng taón ang isá at ang isá'y may malapit sa pitó, lumapit sa caniláng hindî na hinantay ang sagót ng̃ mg̃a sacristán. —¿Sasama ba cayó sa akin, mg̃a báta?—ang itinanóng sa canilá. May handâ sa inyó ang inyóng nanay na isáng hapunang marapat sa mg̃a cura. —¡Aayaw po caming paalisin ng̃ sacristan mayor hanggang hindî tumutugtog ang icawalóng horas—ang sagót ng̃ pinacamatandâ.—Hinihintay co pong másing̃il ang aking "sueldo" upang maibigay co sa aking iná. —¡Ah! at ¿saán bâ cayó paparoon? —Sa campanario pô upang dumublás sa mg̃a cálolowa. —¿Pasasacampanario cayó? ¡cung gayó'y cayó'y mag-ing̃at! ¡howág cayóng lalapit sa mg̃a campanà hanggáng umúunos! Umalís sa simbahan, pagcatapos na masundán ng̃ isáng titíg na may habág ang dalawáng batang pumapanhic sa mg̃a hagdanang patung̃o sa coro. Kinuscós ni Tasio ang mg̃a matá, tuming̃ín ulî sa lang̃it at bumulóng: —Ng̃ayó'y dáramdamin cong mahulog ang mg̃a lintíc. At nacatung̃óng pumaroon sa labás ng̃ báyang nag-iisip-isip. Dumáan pô muna cayó!—ang sabi sa canyá sa wicang castílà ng̃ isáng matimyás na voces mulâ sa isáng bintanà. Tumungháy ang filósofo, at canyáng nakita ang isáng lalaking may tatlompô ó tatlompo't limang taóng sa canyá'y ng̃umitî. —¿Anó pô bâ ang inyóng binabasa riyán?—ang tanóng ni Tasio, na itinuturò ang isáng librong hawac ng̃ lalaki. —Isáng librong pangcasalucuyan: ¡"Las penas que sufren las benditas ánimas del Purgatorio!"<ref group=o>Ang mg̃a cahirapang tinitiis ng̃ mg̃a banál na cálolowa sa Purgatorio.</ref>—ang isinagót ng̃ causap na ng̃uming̃itî. —¡Nacú! ¡nacú! ¡nacú!—ang wicâ ng̃ matandáng lalaki sa sarisaring "tono" ng̃ voces, samantalang pumapasoc sa báhay;—totoong matalas ang ísip ng̃ cumathâ niyán. Pagcapanhíc niyá ng̃ hagdanan ay tinanggáp siyá ng̃ boong pakikipag-ibigan ng̃ may báhay na lalaki at ng̃ canyáng asawa. Don Filipo Lino ang pang̃alan ng̃ lalaki at Doña Teodora Viña namán ang babae. Si Don Filipo ang siyáng teniente mayor at siyáng púnò ng̃ isáng "partidong" halos ay "liberal"<ref group=o>Ang samaháng ang palatuntuna'y ang pagsisicap na camtán ang mg̃a calayâan.</ref>, sacali't matatawag itó ng̃ gayón, at cung sacaling mangyayaring magcaroon ng̃ mg̃a "partido" sa mg̃a bayan ng̃ Filipinas. —¿Nakita pô ba ninyó sa libing̃an ang anác ng̃ nasirang si Don Rafael na bagong carárating na galing sa Europa? —Opò, nakita co siyá, ng̃ siyá'y lumúlunsad sa coche. —Ang sabihana'y naparoo't upang hanapin ang pinaglibing̃án sa canyáng amá ... Marahil cakilakilabot ang canyáng pighatî ng̃ maalaman.... Ikinibít ng̃ filósofo ang canyáng mg̃a balicat<ref group=o>Sa pagkikibit ng̃ balicat ay ipinakikilalang hindî niyá dinaramdam ó hindî niyá sinasakit ng̃ loób ó sa canya'y waláng halagang sabi ó balitang náriring̃ig.</ref>. —¿Hindî pô bà dináramdam ninyó ang casaliwâang palad na iyan?—ang tanóng ng̃ guinoong babaeng bátà pa. —Talastás na pô ninyóng acó'y isá sa anim na nakipaglibing sa bangcáy; acó ang humarap sa Capitan General ng̃ aking makitang ang lahát dito'y hindî umíimic sa gayóng calakilakihang capusung̃án, gayóng cailán ma'y minamagaling co ang paunlacán ang táong mabait cung nabubuhay pa cay sa cung patáy na. —¿Cung gayó'y bakit? —Datapuwa't hindî pô acó sang-ayon sa pagmamanamana ng̃ caharîan. Alang-álang sa caunting dugong insíc na bigáy sa akin ng̃ aking iná, sumasang-ayon acó ng̃ cauntî sa caisipan ng̃ mg̃a insíc: pinaúunlacan co ang amá dahil sa anác, ng̃uni't hindî ang anác dahil sa amá. Na ang bawa't isá'y tumanggáp ng̃ gantíng pálà ó ng̃ caparusahán dahil sa canyáng mg̃a gawâ; datapuwa't hindî dahil sa mg̃a gawà ng̃ ibá. —¿Nagpamisa pô bâ cayó ng̃ patungcol sa inyóng nasírang asawa, alinsunod sa hatol co sa inyó cahápon?—ang itinanóng ng̃ babae nagbago ng̃ pinasasalitaanan: —¡Hindî!—ang sagót ng̃ matandáng lalaking ng̃uming̃iti. —¡Sayang!—ang isinagót ng̃ babaeng tagláy ang túnay na pagpipighatî;—casabiháng hanggang sa icasampong oras ng̃ umaga búcas, ang mg̃a calolowa'y malayang naglilibot at naghihintay ng̃ sa canilá'y pagbibigáy guinhawa ng̃ mg̃a buháy; na ang isáng misa sa mg̃a panahóng itó'y catimbáng ng̃ limá ó anim na misa sa mg̃a ibáng araw ng̃ isáng taón, ayon sa sabi ng̃ cura, caninang umaga. —¡Mainam! ¿Sa macatuwíd ay mayroon tayong isáng caaliw-alíw na taning na dapat nating samantalahin? —¡Ng̃uni't Doray!—ang isinabad ni Don Filipo;—talastas mo ng̃ hindî naniniwálà si Don Anastasio sa Purgatorio. —¿Na hindî acó naniniwalà sa Purgatorio?—ang itinutol ng̃ matandáng lalaking tumitindig na sa canyáng upuan.—¡Diyata't pati ng̃ "historia" ng̃ Purgatorio'y aking nalalaman! —¡Ang historia ng̃ Purgatorio!—ang sinabing puspós ng̃ pagtatacá ng̃ mag-asawa. ¡Tingnán ng̃â natin! ¡Saysayin ninyó sa amin ang historiang iyán! —¿Hindî palá ninyó nalalaman ay bakit cayo'y nang̃agpapadalá roon ng̃ mg̃a misa at inyóng sinasabi ang mg̃a pagcacahirap doon? ¡Magaling! yamang nagpapasimulâ na ng̃ pag-ulán at tíla mandín tátagal, magcacapanahón tayo upang howag tayong mayamót—ang isinagót ni Tasio, at saca nag-isíp-ísip. Itiniclóp ni Don Filipo ang librong canyáng tang̃an, at umupô sa canyáng tabi si Doray, na náhahandang huwag maniwálà sa lahát ng̃ sasabihin ni Tasio. Nagpasimulâ itó sa paraang sumusunod: —Malaon pang totoo bago manaog ang ating Pang̃inoong Jesucristo'y may Purgatorio na, at ito'y na sa calaguitnaan ng̃ lúpà, ayon cay párì Astete, ó sa malapit sa Cluny, ayon sa monjang sinasabi ni párì Girard, datapuwa't hindî ang may cahulugan dito'y ang kinalalagyan. Magaling, ¿sinosino ang mg̃a nasásanag sa apoy na iyóng nag-aalab mulâ ng̃ lalang̃ín ang sanglibutan? Pinapagtitibay ang caunaunahang pagcacatatág ng̃ Purgatorio ng̃ Filisofía Cristiana na nagsasabing walâ raw guinágawang bagong anó man ang Dios mulâ ng̃ magpahing̃aláy siyá. —Mangyayaring nagcaroong "in potentia"<ref group=o>Sa capangyarihan.</ref>; datapuwa't hindî "in actu"<ref group=o>Sa casalucuyan, sa horas ding iyón.</ref>, ang itinutol ng̃ teniente mayor. —¡Magalíng na magalíng! Gayón ma'y sasagutin co cayóng may iláng nacakilala ng̃ Purgatorio na talagang mayroon na "inactu", ang isá sa canilá'y si Zarathustra ò Zoroastro<ref group=o>Ang cahulugán ng̃ pang̃alang Zoroastro'y: "ang lalong magalíng sa mg̃a anác ng̃ mg̃a táo.—Si Zoroastro'y pantás na filósofo na bumago ng̃ religión persa.—P. H. P.</ref>, na siyang sumulat ng̃ isáng bahagui ng̃ "Avestra"<ref group=o>Ang librong kinapapalamnan ng̃ mg̃a aral ni Zoroastro. Tinatawag ding "Zindavesta" ang librong ito.—P. H. P.</ref> at nagtatag ng̃ isáng religióng sa mg̃a tang̃ing bagay nacacahawig ng̃ atin at alinsunod sa mg̃a pantas, si Zarathustra'y sumilang na nauna cay Jesucristo ng̃ walóng daang taón ang cauntian. Ang cauntian ang wícà co, sa pagca't pagcatapos na masiyasat ni Platón<ref group=o>Hindî malilimutang filósofo griego na ipinang̃anác sa Egina ng̃ taóng 429 ng̃ dî pa ipinang̃ang̃anac si Jesucristo.—Ang mg̃a pang̃ulong librong sinulat niyá'y "Ang República" at ang "Salitaan ng̃ dalawá". Ang pang̃alan niyá'y Aristocles, ng̃uni't pinang̃alanan siyá Sócrates ng̃ Platón, dahil sa calaparan ng̃ noó. Siyá'y naguíng discípulo ni Sócrates at naguíng maestro ni Aristóteles.—P. H. P.</ref>, Xanto de Lidia Plinio<ref group=o>Bantog na escritor at naturalista latino. Ipinang̃anác ng̃ taóng 23 at namatáy ng̃ taóng 79.</ref>, Hermipos at Eudoxio,<ref group=o>Patriarca sa Constantinopla. Namatáy ng̃ taóng 271.</ref> inaacalà niláng nauna si Zarathustra cay Jesucristo ng̃ dalawang libo at limáng daan taón. Sa papaano mang bagay, ang catotohana'y sinasabi na ni Zarathustra ang isáng bagay na nawawang̃is sa Purgatoria, at naghahatol siyá ng̃ mg̃a paraan upang macaligtás doon. Matútubos ng̃ mg̃a buháy ang mg̃a calolowang namatáy sa casalanan, sa pagsasalitâ ng̃ mg̃a nasasaysay sa "Avestra" at gumawâ ng̃ mg̃a cagaling̃an; datapuwa't kinacailang̃ang ang mananalang̃in ay isáng camág-ánac ng̃ nasírà hanggang sa icaapat na salin. Ang panahóng táning sa bágay na itó'y sa taón taón, tumátagal ng̃ limáng áraw. Nang malaon, ng̃ tumibay na sa bayan ang gayóng pananampalataya, napagwárì ng̃ mg̃a sacerdote sa religióng iyóng malakíng dî anó lamang ang pakikinabang̃in sa gayóng pananampalataya, caya't kinalacal nilá yaóng mg̃a "bilangguang ng̃itng̃it ng̃ dilím na pinaghaharìan ng̃ mg̃a pagng̃ang̃alit sa nagawang casalanan", ayon sa sabi ni Zarathustra. Ipinaalam ng̃â niláng sa halagáng isáng "derem", salapíng bahagyâ na ang halagá'y nababawas sa calolowa ang isáng táong pagcacasakit ng̃ dî cawásà; ng̃uni't sa pagca't ayon sa religiong iyó'y may mg̃a casalanang pinarurusahan ng̃ tatlóng daan hanggáng isáng libong taón, gaya ng̃ pagsisinung̃alíng, ng̃ pangdaráyà, at ng̃ hindî pagganáp sa naipang̃acò, at ibá pa, ang nangyari'y tumátanggap ang mg̃a balawîs na sacerdote ng̃ maraming millong "derems." Dito'y mapag-wawari na ninyó ang caunting bagay na nawawang̃is sa Purgatorio natin, bagá man mapagtatantò na ninyóng ang pinagcacaibha'y ang mg̃a Páhiná 113religión. Isáng kidlát na may casunód agád agád na isáng maugong na culóg ang siyáng nagpatindig cay Doray na nagsalitáng nagcucruz: —¡Jesús, Maria y José! Maiwan co muna cayó; magsusunog acó ng̃ benditang palaspás at ng̃ mg̃a "candilang perdón". Nagpasimulâ ng̃ pag-uláng tila ibinubuhos. Nagpatúloy ng̃ pananalitâ ang filósofo Tasio, samantalang sinusundan niyá ng̃ ting̃ín ang paglayô ng̃ may asawang babáeng bátà pa. —Ng̃ayóng walâ na siyá'y lalong mapag-uusapan na natin ng̃ boong caliwanagan ang dahil ng̃ áting salitaan. Cahi't may cauntíng pagcamapamahîin si Doray, siyá'y magalíng na católica, at hindî co íbig na pumacnít sa púsò ng̃ pananampalataya: naíiba ang isáng pananampalatayang dalísay at wagás sa halíng na pananampalataya, túlad sa pagcacaiba ng̃ níng̃as at ng̃ úsoc, wáng̃is sa caibhán ng̃ música sa isáng gusót na caing̃ayan: hindî napagkikilala ang ganitong pagcacaiba ng̃ mg̃a halíng, na túlad sa mg̃a bing̃í. Masasabi náting sa ganáng átin ay magalíng, santo at na sa catuwiran ang pagcacahácà ng̃ Purgatorio; nananatili ang pagmamahalan ng̃ mg̃a patáy at ng̃ mg̃a buháy at siyáng nacapipilit sa lálong calinisan ng̃ pamumuhay. Ang casam-a'y na sa tacsil na paggamit ng̃ Purgatoriong iyán. Ng̃uni't tingnán natin ng̃ayón cung bakit pumasoc sa catolicismo ang adhicáng itóng walâ sa Biblia at walâ rin sa mg̃a Santong Evangelio. Hindî binábangguit ni Moisés at ni Jesucristo caunti man lamang ang Purgatorio, at hindî ng̃a casucatán ang tang̃ing saysay na canilang sabing na sa mg̃a Macabeo, sa pagca't bucód sa ipinasiyá sa Concilio ng̃ Laodicea, na hindî catotohanan ang librong ito, ay nitó na lamang huling panahón tinanggap ng̃ Santa Iglesia Católica. Walâ ring nacacatulad ng̃ Purgatorio sa religión pagana. Hindî mangyayaring panggaling̃an ng̃ pananampalatayang itó ang casaysayang "Aliæ panduntor inanies" na totoong madalás bangguitín ni Virgilio<ref group=o>Hindî malilimutang poeta na cumathâ ng̃ "Eneida", na doo'y sinásaysay ang pinagdaanang búhay ng̃ troyaneng si Eneas. Siyá rin ang cumathâ ng̃ "Las Eglogas" at ng̃ "Las Geórgicas."</ref> na siyáng nagbigáy dahil sa dakilang si San Gregorio<ref group=o>Bantóg na papang nagpatanghál at nagpakináng na lubhâ sa Pontificado.</ref> na magsalitâ ng̃ tungcól sa mg̃a cálolowang nalunod, at idagdág ni Dante<ref group=o>Balitang poeta sa Italia ng̃ Edad Media. Ipinang̃anác sa Florencia ng̃ 8 ng̃ Mayo ng̃ 1265 at namatay ng̃ 14 ng̃ Septiembre ng̃ 1321. Ang pang̃alan niyáng tunay ay DURANTE at ang DANTE ay palayaw. Ipinalimbag niyá ang mg̃a librong Vida Nueva, Canzones, El Infierno, El Banquete, De Vulgari Eloquio, El Purgatorio, De Monarchia Mundi, La Divina Comedia at iba pa. Ganitó ang saysáy niyá sa canyáng sinulat na librong "De Monarchia Mundi:" Hindî sa mg̃a cónsul ang mg̃a namamayan at hindî sa harì ang nación, cung dî pabaligtad: sa mg̃a namamayan ang mg̃a cónsul at sa nación ang harì. Hindî itinatag ang mg̃a ciudad at ng̃ pag-uculan ng̃ mg̃a cautusán; itinatag ang mg̃a cautusán at ng̃ iucol sa mg̃a ciudad. Cayâ ng̃a't ang mg̃a tumatalima sa mg̃a cautusán ay hindî pinapagsama sa isáng báyan upang maguing tagapaglingcód sa naglálagdâ ng̃ mg̃a cautusán: cung dî ang naglalagdâ ng̃ mg̃a cautusán ang siyáng tagapaglingod sa báyan, at iba pa." Hindî minamagalíng ni Dante na ang papa'y magcaroon ng̃ capangyarihan sa búhay at pamumuhay ng̃ catawan, at dahil sa panucalà niyang canyáng itóng isinaysay sa canyáng mg̃a casulatan, siya'y pinag-usig ng̃ mg̃a papa, mg̃a cardenal at ng̃ lahát ng̃ mg̃a cacampí sa ang hang̃ad na ang papa'y magcaroon ng̃ capangyarihang hárì. Labingdalawang taón ng̃ patáy siyá'y ipinag-utos pa ng̃ cardenal del Poggetto na cunin sa baunan ang canyáng bung̃ô at mg̃a butó, sunuguin at itapon, sa pagca't excomulgado raw siyá, bagay na hindî natuloy, salamat sa paghadlang ng̃ maraming mg̃a mamamayan. Siya'y poeta, filósofo, soldado, músico, filólogo, publicista, político, mabaít na táong bayan, nagtayô ng̃ isáng arte, siyá ang masasabing humusay at nagtatag ng̃ wicang italiano, naguing punò ng̃ canyáng ciudad republicana, nápatapong madalás dahil sa pagtatanggol ng̃ catuwiran ng̃ bayan, at sa kinatapuna'y halos nagpalimos ng̃ kinacain, teólogo, masicap na apóstol ng̃ caisipáng di dapat magharì ang papa, hinatulang sunuguing buháy ng̃ isáng tribunal revolucionario, at pinag-usig ng̃ boong calupitán ng̃ tribunal ng̃ Inquisicióng nagparatang na siyá'y hereje, bago'y banal na binyagan; ng̃uni't sa cawacasa'y inilagay ang canyáng larawan sa Vaticano, sa casamahán ng̃ mg̃a Doctor ng̃ Iglesia Católica, at ang mg̃a butó niyá'y iniing̃atan ng̃ boong galang sa catedral ni Santa María del Fìore; mg̃a cagagawang nagpapakilalang maliwanag na ang mg̃a papa'y nagcacamali ring gaya ng̃ lahát ng̃ tao at hindî catotohanang ang mg̃a papa'y "infalible", hindî nagcacamali. Itó ng̃â sa maiclíng salitâ ang carilagdilagang buhay ni Dante, na ilinagdà co rito't ng̃ mapanghinularan.—P.H.P.</ref> ang bagay na itó sa canyáng "Divina Comedia". Walâ rin namáng nacacawang̃is ng̃ ganitóng caisipán sa mg̃a "brahman"<ref group=o>Ministro ng̃ religión ni Brahma.</ref>, sa mg̃a "budhista"<ref group=o>Ang mg̃a sumusampalataya sa religión ni Budha.</ref> at sa mg̃a egipcio mang nagbigáy sa Roma ng̃ caniláng "Caronte"<ref group=o>Barquero ni Aqueronte sa ílog ng̃ infierno. Si Carón ó Caronte ang tunay na larawan ni Camatayan sa cabang̃isang walang habág canino man, sa bata't matanda, sa maganda't pang̃it, sa lalaki't babae—P. H. P.</ref> at ng̃ caniláng "Averno"<ref group=o>Ang isá sa mg̃a pintuan ng̃ infierno.</ref>. Hindî co sinasaysay ang mg̃a, religión ng̃ mg̃a bayan ng̃ Ibabâ ng̃ Europa: ang mg̃a religióng itó, palibhasa'y religión ng̃ mg̃a "guerrero"<ref group=o>Ang mg̃a táong ang pakikipabaca ang guinágawáng hanap-búhay.</ref>, ng̃ mg̃a "bardo"<ref group=o>Poeta ng̃ mg̃a unang "celta".</ref> at ng̃ mg̃a máng̃ang̃aso<ref group=o>Hindî lamang tinatawag na máng̃ang̃aso (cazador) ng̃ mg̃a castilà ang nanghuhuli ng̃ usá, baboy-ramó at iba pang hayop sa pamamag-itan ng̃ mg̃a aso, cung dî ang nanghuhuli ó pumapatay ng̃ sinabi ng̃ mg̃a hayop sa pamamag-itan ng̃ mg̃a sandata, ng̃ mg̃a silò ó ng̃ mg̃a patibóng.</ref>, datapuwa't hindî religión ng̃ mg̃a filósofo, bagá man nananatili pa ang caniláng mg̃a pananampalataya at patí ng̃ caniláng mg̃a "rito"<ref group=o>Ang mg̃a caugaliang guinagawa ng̃ bawa't religión sa canilang panapalang̃in at pagpupuri sa Dios; at sa iba pang mg̃a bagay.</ref> na pawang nangálangcap na sa religión cristiana; gayón ma'y hindî nangyaring sumama silá sa hucbó ng̃ mg̃a tampalasang nangloob sa Roma, at hindî rin silá nangyaring lumuclóc sa Capitolio<ref group=o>Templo at ciudadela ng̃ Roma, na na sa ibabaw ng̃ isang bundóc at doon pinuputung̃an ng̃ corona ang mg̃a nang̃agtatagumpay sa pakikibaca. Dating casiping ng̃ Capitolio ang tinatawag na "Roca Tarpeya", malaking bato, na doo'y pinatátayo ang mg̃a may casalanan at bago itinutulac sa bang̃ín at ng̃ doo'y mamatay. Nanggaling ang pamagát na Tarpeya sa pang̃alang ganito rin ng̃ isáng dalagang taga Roma, na nagbilí sa mg̃a sabino ng̃ ciudadela ng̃ Roma, at pagcatapos ay ang mg̃a sabino rin ang pumatáy sa canyá, carapatdapat na ganting pálà sa lahát ng̃ gaya niyáng tacsíl.</ref>: palibhasa'y mg̃a religión ng̃ mg̃a úlap, pawang nang̃apápawì sa catanghaliang sícat ng̃ araw.—Hindî ng̃â sumasampalataya sa Purgatorio ang mg̃a cristiano ng̃ mg̃a unang siglo: nang̃amámatay siláng tagláy iyáng masayáng pag-asang hindî na malalao't silá'y háharap sa Dios at makikita nilá ang mukhâ nitó. Si San Clemente na taga Alejandría<ref group=o>Doctor ng̃ Iglesia Católica, na namatáy ng̃ taóng 217.</ref>, si Orígenes<ref group=o>Isá sa mg̃a lalong bantog na párì ng̃ Iglesia Católica, na taga pagpaunawà ng̃ mg̃a Santong Casulatan. Ipinang̃anác ng̃ 185 at namatáy ng̃ 243.</ref> at si San Irineo<ref group=o>Obispo sa Lyon at masigasig na caaway ng̃ mg̃a "gnóstico", hanggáng sa sumulat ng̃ isáng librong pinamagatán niyá ng̃ "Tratado de las herejías."</ref> ang siyáng mg̃a unang mg̃a párì ng̃ Iglesiang tila bumábangguít ng̃ Purgatorio, marahil sa pagcadalá sa canilá ng̃ akit ng̃ religión ni Zarathustra, na namumulaclac at totoong lumalaganap pa ng̃ panahóng iyón sa boong Casilang̃anan, sa pagca't malimit nating nababasa ang mg̃a pagsisi cay Orígenes, dahil sa canyáng malabis na paghílig sa mg̃a bagay sa Casilang̃anan. Guinagamit ni San Irineong pangpatibay sa pananampalataya sa Purgatorio, ang "pagcátira ni Jesucristong tatlóng araw sa cailaliman ng̃ lúpà," tatlóng araw na pagcapasa Purgatorio, at canyáng inaacála, dahil dito, na bawa't cálolowa'y dapat manatili sa Purgatorio hanggáng sa mabuhay na mag-ulî ang catawán, bagá man tila laban mandin sa bagay na itó ang "Hodie mecum eris in Paradiso<ref group=o>Ng̃ayo'y cacasamahin catá sa Paraiso.—S. Lúcas XXIII, 43.</ref>." Nagsasaysay rin namán si San Agustín, tungcól sa Purgatorio; datapowa't sacali't hindî niyá pinagtibay na tunay na mayroon ng̃â, gayón ma'y ipinalálagay niyang mangyayari ng̃ang magcaróon, sa pag-aacálà niyáng maipagpapatuloy hanggáng sa cabilang búhay ang tinátanggap nating mg̃a caparusahan sa búhay na itó, dahil sa ating mg̃a casalanan. —¡Nacú namán si San Agustin!—ang sinabi ni Don Filipo;—¡hindî pa siyá magcacásiya sa tinitiis nating mg̃a hirap sa búhay na itó't ibig pa niyá ang magpatuloy hanggáng sa cabiláng-búhay! —Ganyán ng̃a ang calagayan ng̃ bagay na ito: sumasampalataya ang ibá at ang ibá'y hindî. Bagá ma't sumáng-áyon na si San Gregorio, alinsunod sa canyáng "de quibusdam levibus culpis esse ante judicium purgatorius ignis credendus est," hindî rin nagcaroon ng̃ patuluyang catibayan ang Purgatorio, hanggang sa ng̃ ipasiyá ng̃ Concilio sa Florencia ng̃ taóng 1439, sa macatuwíd ay ng̃ macaraan na ang walóng daang taón, na dápat magcaroon ng̃ isáng apóy na pangdalísay ó panglínis sa mg̃a cálolowang bagá ma't namatáy na sumísinta sa Dios, ng̃uni't hindî pa lubós napagbabayaran ang Justicia ng̃ May Capal. Sa cawacasa'y ang Concilio Tridentino<ref group=o>Concilio ecuménico na guinawa sa ciudad ng̃ Trento, sacop ng̃ Austria, ng̃ 1545 hanggang sa 1563.</ref>, sa ilalim ng̃ pang̃ung̃ulo ni Pio IV ng̃ taóng 1563, sa icalabinglimáng púlong ay ilinagdâ ang cautusán tungcól sa Purgatorio, na ang pasimula'y: "Cum catholica ecclesia Spiritu Sancto edocta etc.," na doo'y sinasabing ang mg̃a patungcól ng̃ mg̃a buháy, ang mg̃a panalang̃in, ang mg̃a paglilimós at iba pang mg̃a gawáng cabanalan ay siyáng mabibísang paraan upang mailigtás sa Purgatorio ang mg̃a cálolowa, bagá man sinasabing ang paghahayin ng̃ misa'y siyang lalong cagalinggaling̃an sa lahat. Gayón ma'y hindî sumasampalataya ang mg̃a protestante<ref group=o>Protestante, ang cahuluga'y "tumututol". Tinatawag na protestante ang mg̃a sumasang-ayon sa pagtutol na guinawâ ni Lutero sa "dieta" sa Spira ng̃ taóng 1529. Si Martín Lutero ay dating fraileng agustino. Siyá'y tubo sa Eisleben, Sajonia, at ipinang̃anác ng̃ taóng 1483 at namatay ng̃ 1546.</ref> sa Purgatorio, at gayon dín ang mg̃a páring griego<ref group=o>Ang sacerdote ng̃ Iglesia Griega na hindî cumikilala sa capangyarihan ng̃ Papa.</ref>, sa pagca't walâ siláng nakikitang pagbibigay catotohanan ng̃ Biblia<ref group=o>Librong dakilang kinálalagyan ng̃ Luma at Bagong Testamento.</ref>, at sinasabi niláng binibigyáng wacás ng̃ camatayan ang taning upang macagawâ ng̃ mg̃a carapatán ó ng̃ mg̃a laban sa mg̃a carapatán, at ang "Quodcumque ligaberis in terra" hindî ang cahulugá'y "usque ad purgatorium" etc.; ng̃uni't dito'y maisásagot na sa pagcá't na sa calaguitnàan ng̃ lúpa ang Purgatorio, talagáng dapat mapasailalim ng̃ capangyarihan ni San Pedro. Datapuwa't hindî acó matatapos ng̃ pagsasaysay, cung sasalitain co ang lahát ng̃ mg̃a sabi tungcol sa bagay ni ìtó. Isáng araw na ibiguin pô ninyóng pagmatuwiranan natin ang bagay sa Purgatorio, magsadyâ, cayó sa aking báhay at doo'y babasahin natin ang mg̃a libro at tayo'y maláyà at payapang macapagpapalagayan ng̃ canícanyang catuwiran. Ng̃ayó'y yayao na acó: hindî co mapaghúlò cung bakit itinutulot ng̃ cabanalan ng̃ mg̃a crístiano ang pagnanacaw sa gabíng itó.—Cayóng mg̃a punong báyan ay nang̃agpapabayà sa ganitóng gawâ, at aking ipinang̃ang̃anib ang aking mg̃a libro. Cung sana'y nanacawin nilá sa akin upang caniláng basahin ay aking ipauubayà, datapuwa't marami ang nang̃ag-iibig na tupukin ang aking mg̃a libro, sa hang̃ád na gumanáp sa akin ng̃ isáng pagcacaawang gawâ, at dapat ng̃ang catacutan ang Páhiná 117ganitóng pagcacaawang gawang carapatdapat sa califa<ref group=o>Pang̃alang bigay sa mg̃a príncipe sarraceno na cahalili ni Mahoma.</ref> Omar<ref group=o>Pang̃alawang pinsan ni Mahoma; isá sa lalong mababang̃is na tagapaglaganap ng̃ secta ni Mahoma.</ref>. Dahil sa mg̃a librong itó'y ipinalálagay ng̃ ibáng linagdaan na aco ng̃ parusa ng̃ Dios.... —¿Ng̃uni't inaacalà cong cayó po'y sumasampalataya sa parusa ng̃ Dios?—ang tanóng ni Doray na ng̃umíng̃itî at lumálabas na may dalang lalagyán ng̃ mg̃a bágang pinagsusunugan ng̃ mg̃a tuyóng dahón ng̃ palaspás, na pinagbubuhatan ng̃ nacayáyamot ng̃uni't masaráp na amóy na úsoc. —¡Hindî co po alám, guinoong babae, cung anó ang gágawin sa akin ng̃ Dios!—ang isinagót ni matandáng Tasio na nag-iísip-ísip. Pagcâ acó'y naghihing̃alô na, iháhandog co sa canyá ang aking cataohang waláng camuntî mang tacot; gawín sa akin ang bawa't ibiguin. Ng̃uni't ma'y naiisip aco ... —At ¿anó po ang naíisip ninyóng iyán? —Cung ang mg̃a católico lamang ang tang̃ing mapapacagaling, at limá lamang sa bawa't isáng daang católico ang siyáng mápapacagaling, at sa pagca't ang dami ng̃ mg̃a católico'y icalabingdalawang bahagui ng̃ mg̃a nabubuhay na táo sa lúpà, sacali't paniniwalaan natin ang sinasabi sa mg̃a estadística<ref group=o>Pagbilang na guinágawâ sa ano mang bagay.</ref>, ¿ang mangyayari'y pagcatapos na mapacasamâ ang yuta-yutang mg̃a táong nabuhay sa daigdig sa boong dî mabilang na mg̃a siglong nagdaan, bago nanaog sa lúpà ang Mananacop, at pagcatapos na mamatay dahil sa atin ang Anác ng̃ isáng Dios, ng̃ayó'y lílima lamang ang mapapacagaling sa bawa't isáng libo't dalawáng daang táo? ¡Oh, tunay na tunay na hindî! ¡Minámagaling co pa ang magsaysay at sumampalatayang gaya ni Job: "¿Diyata't magpapacabagsíc icáw sa isáng inilílipad na dahon at pag-uusiguin mo ang isáng tuyóng layác?" ¡Hindî, hindî mangyayari ang gayóng casaliwaang pálad na calakilakihan! ¡Cung sampalatayanan ito'y isáng capusung̃án; hindî, hindî! —¿Anóng inyóng gágawin? Ang Justicia, ang cadalisayan ng̃ Dios ... —¡Oh, datapuwa't nakikita ng̃ Justicia at ng̃ Cadalisayan ng̃ Dios ang darating bago guinawâ ang paglikhâ sa Sangsinucob!—ang isinagót ng̃ lalaking matandang nang̃ing̃ilabot na tumindíg.—Ang boong kinapal, ang táo ay isáng linaláng sa isáng nais lamang ng̃ calooban; ng̃uni't hindî niyá kinacailang̃an, cayá't hindî ng̃â marapat na likhaín niyá, hindî, cung cacailang̃aning mapacasamâ sa waláng hanggáng casaliwaang palad ang daándaáng táo upang mapaligaya ang isá lamang, at ang lahát ng̃ itó'y dahil sa mg̃a minanang casalanan ó sa sandalíng pagcacasala, ¡Hindî! Cung iyá'y maguiguing catotohanan, sacalín na ninyo't patayin iyáng inyóng anác na lalaking diya'y tumutulog; cung ang ganyáng pananampalataya'y hindî isáng malaking capusung̃áng lában sa Dios na iyáng dapat na maguíng siyáng Dakilang Cagaling̃an; pagcacágayó'y ang Molok fenicio na ang kinacai'y ang inihahayin sa canyáng mg̃a pinápatay na táo at ang dugóng waláng-malay-sála, at sinususunog sa canyáng tiyán ang mg̃a sanggól na inagaw sa dibdib ng̃ caniláng mg̃a iná, ang mamamatay-táong dios na iyán, ang dios na iyáng calaguimlaguím, cung isusumag sa Canyá'y masasabing isáng dalagang mahinà ang loob, isáng caibigang babae, ang iná ng̃ Sangcataohan! At puspós ng̃ panghihilacbót, umalís sa báhay na iyón ang ul-ól ó ang filósofo, at tumacbó sa lansang̃an, bagá man umuulan at madilím. Isáng nacasisilaw na kidlát na caacbáy ng̃ isáng cagutlaguitlang culóg na nagsabog sa impapawid ng̃ pangpatáy na mg̃a lintic ang siyáng tumangláw sa matandáang lalaking nacataás ang mg̃a camáy sa lang̃it, at sumísigaw: —¡Tumututol icaw! ¡Talastas co nang hindî ca mabang̃ís; talastas co nang ang dapat co lamang itawag sa iyo'y SI MABAIT! Nag-iibayo ang mg̃a kidlát, lalong lumálacas ang unós.... |newtext= |othertitle= * Tasyong Baliw o Pilosopo * Si Pilosopo Tasyo * Si Pilosopo Tasio * Baliw o Pilosopo * Baliw o Pilosopo? * Ang Baliw o ang Pilosopo * Si Tasyo: Pilosopo o Baliw? * Si Tasio: Pilosopo o Baliw? * Tasyo, Baliw o Pilosopo? * Tasio, Baliw o Pilosopo? }} j9z0fc9x10zum63u8em573772j7z4at 0 2990 26096 25860 2021-01-07T03:46:20Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 15]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 15]] oa0o7bm0t3ltgb44sfrcpp398sv8tw6 0 2991 28088 28087 2021-05-03T03:16:41Z Mtarch11 4452 Ibinalik ang mga pagbabago ni [[Special:Contributions/112.198.72.156|112.198.72.156]] ([[User talk:112.198.72.156|Usapan]]) patungo sa huling rebisyon ni [[User:Yivan000|Yivan000]] wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|16|Sisa|Mga Sakristan|Basilio|teksto|noref=1 |oldtitle=Si Sisa |oldtext= Madilim ang gabí: tahimic na tumutulog ang mg̃a namamayan; ang mg̃a familiang nag-alaala sa mg̃a namatay na'y tumulog na ng̃ boong capanatagán at capayapaan ng̃ loob: nang̃agdasál na silá ng̃ tatlóng bahagui ng̃ rosario na may mg̃a "requiem", ang pagsisiyám sa mg̃a cálolowa at nang̃agpaníng̃as ng̃ maraming candilang pagkít sa haráp ng̃ mg̃a mahál na larawan. Tumupád na ang mg̃a mayayaman at ang mg̃a nacacacaya sa pagcabûhay sa mg̃a nagpamana sa canilá ng̃ caguinhawahan; kinabucasa'y sísimba silá sa tatlóng misang gágawin ng̃ báwa't sacerdote, mang̃agbíbigay silá ng̃ dalawáng piso at ng̃ ipagmisa ng̃ isáng patungcól sa cálolowa ng̃ mg̃a namatáy; bíbili sila, pagcatapos, ng̃ bula sa mg̃a patáy na puspós ng̃ mg̃a indulgencia. Hindî ng̃a totoong nápacahigpit ang Justicia ng̃ Dios na gáya ng̃ justicia ng̃ táo. Ng̃uni't ang dukhâ, ang mahírap, na bahagyâ nanacacakita upang may maipag-agdóng-búhay, at nang̃angailáng̃ang sumúhol sa mg̃a "directorcillo," mg̃a escribiente at mg̃a sundalo, upang pabayaan siláng mamúhay ng̃ tahimic, ang táong iyá'y hindî tumutulog ng̃ panatag, na gaya ng̃ inaacála ng̃ mg̃a poeta sa mg̃a palacio, palibhasa'y hindî pa silá maráhil nacapagtitiis ng̃ mg̃a hagpós ng̃ carálitâan. Malungcót at nag-iisíp-ísip ang dukhâ. Nang gabíng iyón, cung cácauntí ang canyáng dinasál ay malakíng lubhâ ang canyáng daláng̃in, tagláy ang hírap sa mg̃a matá at ang mg̃a lúha sa púsò. Hindî siyá nagsísiyam, hindî siyá marunong ng̃ mg̃a "jaculatoria", ng̃ mg̃a tulâ at ng̃ mg̃a "oremus," na cathâ ng̃ mg̃a fraile, at iniuucol sa mg̃a táong waláng sariling caisipán, waláng sariling damdámin, at hindî rin namán napag-uunawà ang lahát ng̃ iyón. Nagdárasal siyá ng̃ áyon sa pananalitâ ng̃ canyáng caralitaan; ang cálolowa niyá'y tumatang̃is dáhil sa canyáng sariling calagayan, at dáhil namán sa mg̃a namatáy, na ang pagsintá nilá sa canyá'y siyáng canyáng cagaling̃an. Nangyayaring macapagsaysáy ang mg̃a lábì niyá ng̃ mg̃a pagbátì; ng̃uni't sumísigaw ang canyang ísip ng̃ mg̃a daing at nagsásalitâ ng̃ mg̃a hinanakít. ¿Cayó bagá'y mang̃asísiyahan. Icáw na pumuri sa carukhâan, at cayó namán, mg̃a aninong pinahihirapan, sa waláng pamúting panalang̃in ng̃ dukhâ, na sinasaysay sa haráp ng̃ isáng estampang masamâ ang pagcacágawâ, na liniliwanagan ng̃ ílaw ng̃ isáng timsím, ó bacâ cayâ ang ibig ninyo'y ang may mg̃a candílang malalakí sa haráp ng̃ mg̃a Cristong sugatán, ng̃ mg̃a Virgeng malilíit ang bibíg at may mg̃a matáng cristal, mg̃a misang wícang latíng ipinang̃ung̃usap ng̃ mg̃a sacerdoteng hindî inuunawà ang sinasabi? At icáw, Religióng ilinaganap na talagáng úcol sa sangcataohang nagdaralità, ¿nalimutan mo na cayâ ang catungculan mong umalíw sa naaapi sa canyáng carukhâan, at humiyâ sa macapangyarihan sa canyáng capalalûan, at ng̃ayó'y may laan ca lamang na mg̃a pang̃ácò sa mg̃a mayayaman, sa mg̃a táong sa iyó'y macapagbabayad? Ang caawaawang tao'y nagpúpuyat sa guitnâ ng̃ canyáng mg̃a anác na nang̃atutulog sa canyáng síping; iniisip ang mg̃a bulang dapat bilhín upang mápahing̃aláy ang mg̃a magulang at ang namatáy na esposo.—"Ang píso—anyá—ang píso'y isáng linggóng caguinhawahan ng̃ aking mg̃a anác; isáng linggóng mg̃a tawanan at mg̃a catuwâan, ang aking inimpóc sa bóong isáng buwan, isáng casuutan ng̃ aking anác na babaeng nagdádalaga na."—Datapuwa't kinacailang̃ang patayín mo ang mg̃a apóy na itó—ang wícà ng̃ voces na canyáng nárinig sa sermón—kinacailang̃ang icáw ay magpacahírap. "¡Tunay ng̃â! ¡kinacailang̃an! Hindî ililigtas ng̃ Iglesia ng̃ waláng bayad ang mg̃a pinacasisinta mong cálolowa: hindî ipinamímigay na waláng báyad ang mg̃a bula. Dápat mong bilhín ang bula, at hindî ang pagtulog cung gabí ang iyóng gágawin, cung dî ang pagpapagal. Samantala'y mailálantad ng̃ iyóng anác na babae ang bahágui nang catawáng dapat ilíhim sa nanonood; ¡magpacagútom ca, sa pagca't mahál ang halagá ng̃ láng̃it! ¡Tunay na túnay ng̃â yátang hindî pumapasoc sa láng̃it ang mg̃a dukhâ! Nang̃agliliparan ang mg̃a caisipáng itó sa alang-alang na pag-itang mulâ sa sahíg na kinalalatagan ng̃ magaspáng na baníg, hanggáng sa palupong kinatatalîan ng̃ dúyang pinag-úuguyan sa sanggól na laláki. Ang paghing̃á nitó'y maluág at payápà; manacânacang ng̃inung̃uyâ ang láway at may sinasabing dî mawatasan: nananaguinip na cumacain ang sicmurang gutóm na hindî nabusóg sa ibinigáy sa canyá ng̃ mg̃a capatíd na matatandâ. Ang mg̃a culiglíg ay humuhuning hindî nagbabago ang tínig at isinasaliw ang caniláng waláng humpáy at patupatuloy na írit sa mg̃a patlángpatláng na tin-ís na húni ng̃ cagaycáy na nacatagò sa damó ó ang butiking lumálabas sa canyáng bútás upang humánap ng̃ macacain, samantalang ang tucô, na wala ng̃ pinang̃ang̃anibang túbig ay isinusung̃aw ang canyáng ulo sa gúang ng̃ bulóc na púnò ng̃ cáhoy. Umaatung̃al ng̃ lubháng mapanglaw ang mg̃a áso doon sa daan, at sinasampalatayanan ng̃ mapamahíing nakikinig na silá'y nacacakita ng̃ mg̃a espíritu at ng̃ mg̃a anino. Datapuwa't hindi nakikita ng̃ mg̃a áso at ng̃ ibá pang mg̃a háyop ang mg̃a pagpipighatî ng̃ mg̃a tao, at gayón man, ¡gaano carami ang canilang mg̃a cahirapang tinítiis! Doon sa maláyò sa bayan, sa isáng láyong may isáng horas, nátitira ang iná ni Basilio at ni Crispín, asáwa ng̃ isáng laláking waláng puso, at samantalang ang babae nagpipilit mabúhay at ng̃ macapag-arugà sa mg̃a anác, nagpapagalâgala at nagsasabong namán ang lalaki. Madalang na madálang silá cung magkíta, ng̃uni't lágui ng̃ kahapishapis ang nangyayari pagkikita. Unti-unting hinubdán ng̃ lalaki ang canyáng asáwa ng̃ mg̃a híyas upang may maipagvicio siyá at ng̃ walâ nang caanoano man si Sisa, upang magugol sa masasamáng mg̃a hingguíl ng̃ canyáng asawa, pinagpasimulâan nitóng siyá'y pahirapan. Mahinà, palibhasà, ang loob, malakí ang cahigtán ng̃ púsò cay sa pag-iísip, walâ siyáng nalalaman cung dî sumintá at tumáng̃is. Sa ganáng canyá'y ang canyáng asawa ang siyáng dios niyá,; ang mg̃a anác niyá'y siyáng canyang mg̃a ángel. Sa pagca't talastás ng̃ lalaki cung hanggáng saan ang sa canya'y pag-íbig at tacot, guinágawa namán niyá ang catulad ng̃ asal ng̃ lahát ng̃ mg̃a diosdiosan: sa aráw-áraw ay lumálalâ ang canyáng calupitan, ang pagca waláng áwà at ang pagcapatupatuloy ng̃ bawa't maibigan. Ng̃ múhang tanóng sa canyá si Sisa ng̃ minsang siyá'y sumipót sa báhay, na ang mukha'y mahiguít ang pagdidilim cay sa dati, tungcól sa panucalang ipasoc ng̃ sacristan si Basilio, ipinatúloy niyá ang paghahagpós ng̃ manóc, hindî siyá sumagot ng̃ oo ó ayaw. Hindî nang̃ahás si Sisang ulítin ang canyang pagtatanong; datapuwa't ang lubháng mahigpít na casalatán ng̃ caniláng pamumúhay at ang hang̃ád na ang mg̃a báta'y mang̃ag-áral sa escuelahan ng̃ bayan ng̃ pagbasa't pagsúlat, ang siyang sa canya'y pumílit na ipalútoy ang panucalà niya. Ang canyang asawa'y hindî rin nagsabi ng̃ anó man. Nang gabíng yaon, icasampó't calahatî ó labíng-isá ang horas, ng̃ numiningning na ang mg̃a bituin sa lang̃it na pinaliwanag ng̃ unós, nacaupô si Sisa sa isáng bangcóng cahoy na pinagmamasdan ang ilang mg̃a sang̃á ng̃ cahoy na nagnining̃asning̃as sa calang may tatlóng batóng-buhay na may mg̃a dunggót. Nacapatong sa tatlóng batóng itó ó tungcô ang isang palayóc na pinagsasaing̃an, at sa ibabaw ng̃ mg̃a bága'y tatlóng tuyóng lawlaw, na ipinagbíbili sa halagang tatló ang dalawang cuarta. Nacapang̃alumbabà, minámasdan ang madilawdilaw at mahinang níng̃as ng̃ cawayang pagdaca'y naguiguing abó ang canyang madalíng malugnaw na bága; malungcót na ng̃itî ang tumatanglaw sa canyang mukhâ. Nagugunità niya ang calugodlugód na bugtóng ng̃ palayóc at ng̃ apóy na minsa'y pinaturan sa canya ni Crispin. Ganitó ang sinabi ng̃ batà: <blockquote>"Naupô si Maitím, sinulót ni Mapula.<br/>Nang malao'y cumaracara."</blockquote> Batà pa si Sisa, at napagkikilalang ng̃ dacong úna'y siya'y maganda at nacahahalina cung cumílos. Ang canyang mg̃a mata, na gaya rin ng̃ canyang calolowang ibibigay niyang lahat sa canyang mg̃a anac, ay sacdal ng̃ gaganda, mahahabà ang mg̃a pilíc-mata at nacauukit cung tuming̃ín; mainam ang hayap ng̃ ilóng; marikít ang pagcacaanyô ng̃ canyang mg̃a labing namumutlâ. Siya ang tinatawag ng̃ mg̃a tagalog na "cayumanguing caligatan," sa macatuwid baga'y cayumangguí, ng̃uni't isang cúlay na malínis at dalísay. Baga man batà pa siya'y dahil sa pighatî, ó dahil sa gútom, nagpapasimulâ na ng̃ paghupyac ang canyang namumutlang mg̃a pisng̃í; ang malagóng buhóc na ng̃ úna'y gayac at pamuti ng̃ canyang cataóhan, cung cayâ husay hindî sa pagpapaibiíg, cung dî sa pagca't kinaugalîang husayin: ang pusód ay caraniwan at walang mg̃a "aguja" at mg̃a "peineta." May ilang araw nang hindî siya nacacaalis sa bahay at canyang tinatapos tabìin ang isang gawang sa canya'y ipinagbiling yarîin sa lalong madalíng panahóng abót ng̃ caya. Sa pagcaibig niyang macakita ng̃ salapî, hindî nagsimba ng̃ umagang iyón, sa pagca't maaabala siya ng̃ dalawang horas ang cauntian sa pagparoo't parito sa bayan:—¡namimilit ang carukhâang magcasala!—Ng̃ matapos ang canyang gawa'y dinala niya sa may-arì, datapuwa't pinang̃acuan siya nitó sa pagbabayad. Walâ siyang inísip sa boong maghapon cung dî ang mg̃a ligayang tatamuhin niya pagdatíng ng̃ gabí: canyang nabalitaang óowî ang canyang mg̃a anac, at canyang inísip na sila'y canyang pacaning magalíng. Bumilí ng̃ mg̃a lawlaw, pinitas sa canyang malíit na halamanan ang lalong magagandang camatis, sa pagca't nalalaman niyang siyang lalong minamasarap ni Crisping pagcain, nanghing̃î sa canyang capit bahay na si filósofo Tasio, na tumitira sa may mg̃a limangdaang metro ang layò sa canyang tahanan, ng̃ tapang baboy-ramó, at isang hità ng̃ patong-gubat, na pagcaing lalong minamasrap ni Basilio. At puspós ng̃ pag-asa'y isinaing ang lalong maputíng bigas, na siya rin ang cumúha sa guiícan. Yaón ng̃a nama'y isang hapúnang carapatdapat sa mg̃a cura, na canyang handâ sa caawaawang mg̃a batà. Datapuwa't sa isang sawîng palad na pagcacatao'y dumatíng ang asawa niya't kinain ang canin, ang tapang baboy ramó, ang hità ng̃ pato, limang lawlaw at ang mg̃a camatis. Hindî umiimic si Sisa, baga man ang damdam niya'y siya ang kinacain. Nang busóg na ang lalaki'y naalaalang itanóng ang canyang mg̃a anac. Napang̃itî si Sisa, at sa canyang catowâa'y ipinang̃acò sa canyang sariling hindî siya maghahapunan ng̃ gabíng iyón; sa pagca't hindî casiya sa tatló ang nalabi. Itinanóng ng̃ ama ang canyang mg̃a anac, at ipinalalagay niya itóng higuít sa siya'y cumain. Pagcatapos ay dinampót ng̃ lalaki ang manóc at nag-acalang yumao. —¿Ayaw ca bang makita mo sila?—ang itinanóng na nang̃ang̃atal;—sinabi ni matandang Tasiong sila'y malalaon ng̃ cauntî; nacababasa na si Crispin ... marahil ay dalhín ni Basilio ang canyang sueldo. Ng̃ marinig itóng huling cadahilanan ng̃ pagpiguil sa canya'y humintô, nag-alinlang̃an, ng̃uni't nagtagumpay ang canyang mabuting angel. —¡Cung gayó'y itira mo sa akin ang piso!—at pagcasabi ay umalis. Tumang̃is ng̃ bóong capaitan si Sisa; ng̃uni't pagcaalaala sa canyang mg̃a anac ay natuyô ang mg̃a luhà. Mulî siyang nagsaing, at inihandâ ang tatlong lawlaw na natira: bawa't isa'y magcacaroon ng̃ isa't calahatì. —¡Darating silang malakí ang pagcaibig na cumain!—ang iniisip niya:—malayò ang pinangagaling̃an at ang mg̃a sicmúrang gutóm ay walang púsò. Pinakingan niyang magalíng ang lahat ng̃ ing̃ay, masdan natin at hinihiwatigan niya ang lalong mahinang yabag: —Malacas at maliwanag ang lacad ni Basilio; marahan at hindî nacacawang̃is ang cay Crispin—ang iniisip ng̃ ina. Macaalawa ó macaatló ng̃ humúni ang calaw sa gúbat, mulâ ng̃ tumilà ang ulan, at gayón ma'y hindî pa dumarating ang canyang mg̃a anac. Inilagay niya ang mg̃a lawlaw sa loob ng̃ palayóc at ng̃ huwag lumamig, at lumapit sa pintuan ng̃ dampâ upang siya'y malibang ay umawit ng̃ marahan. Mainam ang canyang voces, at pagcâ narìrinig nilang siya'y umaawit ng̃ "cundiman", nang̃agsisiiyac, ayawan cung bakit. Ng̃úni't ng̃ gabing iyó'y nang̃ang̃atal ang canyang voces at lumalabas ng̃ pahirapan ang tínig. Itiniguil ang canyang pag-awit at tinitigan niya ang cadiliman. Sino ma'y walang nanggagaling sa bayan, liban na lamang sa hang̃ing nagpapahulog ng̃ tubig sa malalapad na mg̃a dahon ng̃ mg̃a saguing. Caracaraca'y biglang nacakita ng̃ isang ásong maitím na sumipót sa harap niya; may inaamoy ang hayop na iyón sa landas. Natacot si Sisa, cumúha ng̃ isang bató at hinaguis. Nagtatacbó ang asong umaatung̃al ng̃ pagcapanglawpanglaw. Hindî mapamahîin si Sisa, ng̃uni't palibhasa'y maráming totóo ang canyáng nárinig na mg̃a sinasabi tungcol sa mg̃a guníguní at sa mg̃a ásong maiitím' caya ng̃a't nacapangyári sa canyá ang laguím. Dalidaling sinarhán ang pintô at naupô sa tabí ng̃ ílaw. Nagpapatíbay ang gabí ng̃ mg̃a pinaniniwalaan at pinupuspos ng̃ panimdím ang aláng-álang ng̃ mg̃a malicmátang aníno. Nag-acálang magdasál, tumáwag sa Vírgen, sa Dios, upang caling̃áin nilá ang canyáng mg̃a anác, lálonglalò na ang canyáng bunsóng si Crispín. At hindî niyá sinásadya'y nalimutan niyá ang dasál at napatung̃o ang bóong pag-iisip niyá sa canilá, na anó pa't canyáng naaalaala ang mg̃a pagmumukhâ ng̃ báwa't isá sa canilá, yaóng mg̃a mukháng sa towî na'y ng̃umíng̃itî sa canyá cung natutulog, at gayón din cung nagíguising. Datapuwa't caguinsaguinsa'y naramdaman niyáng naninindíg ang canyáng mg̃a buhóc, nangdidilat ng̃ maínam ang canyáng mg̃a matá, malicmátà ó catotohanan, canyáng nakikitang nacatìndíg si Crispin sa tabí ng̃ calan, doón sa lugar na caraníwang canyáng inúup-an upang makipagsalitaan sa canyá. Ng̃ayó'y hindî nagsasabi ng̃ anó mán; tinititigan siyá niyóng mg̃a matáng malalakí at ng̃umíng̃itî. —¡Nánay! ¡bucsán ninyó! ¡bucsán ninyó, nánay!—ang sabi ni Basilio, búhat sa labás. Kinilabútan si Sisa at nawalâ ang malícmatà. |newtext= |othertitle= * Si Sisa }} atangtxdodl0s353jgs4yif2b4h232t 0 2992 26244 26243 2021-01-10T02:44:52Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|17|Basilio|Sisa|Mga Kaluluwang Naghihirap|teksto|noref=1 |oldtitle=Basilio |oldtext= Bahagyâ pa lamang nacapapasoc si Basiliong guiguirayguiray, nagpatínghulóg sa mg̃a bísig ng̃ canyáng iná. Isáng dî masábing panglalamíg ang siyáng bumálot cay Sisa ng̃ makita niyáng nag-íisang dumatíng si Basilio. Nagbantáng magsalitâ ay hindî lumabás ang canyáng voces; iníbig niyáng yacápin ang canyáng anác ay nawal-án siyá ng̃ lacás; hindî namán mangyaring umiyác siyá. Ng̃uni't ng̃ makita niyá ang dugóng pumapalígò sa noo ng̃ bata'y siyá'y nacasigáw niyáng tínig na wári'y nagpapakilala ng̃ pagcalagót ng̃ isáng bagtìng ng̃ púsò. —¡Mg̃a anác co! —¡Howág pô cayông mag-ala ala ng̃ anó man, nánay!—ang isinagót ni Basilio;—nátira pô sa convento pô si Crispin. —¿Sa convento? ¿nátira sa convento? ¿Buháy? Itining̃alâ ng̃ bátà sa canyáng iná ang canyáng mg̃a matá. —¡Ah!—ang isinigaw, na anó pa't ang lubháng malaking pighati'y naguing lubháng malaking catowâan. Si Sisa'y umiyác, niyácap ang canyáng anác at pinuspós ng̃ halíc ang may dugóng nôo. —¡Buháy si Crispin! Iniwan mo siyá sa convento ... at ¿bákit may súgat ca, anác co? ¿Nahúlog ca bâ? At siniyasat siyá ng̃ boong pag-iíng̃at. —Ng̃ dalhín pô si Crispin ng̃ sacristan mayor ay sinábi sa áking hindî raw acó macaaalis cung dî sa icasampóng horas, at sa pagcá't malálim na ang gabí, acó'y nagtánan. Sa baya'y sinigawán acó ng̃ mg̃a sundalo ng̃ "Quien vive," nagtatacbó acó, bumaríl silá at nahilahisan ng̃ isáng bála ang áking nóo. Natatacot acóng mahuli at papagpupunásin acó ng̃ cuartel, na abóy ng̃ pálò, na gaya ng̃ guinawâ cay Pablo, na hanggá ng̃ayó'y may sakít. —¡Dios co! ¡Dios co!—ang ibinulóng ng̃ ináng kiníkilig—¡Siyá'y iyóng iniligtas! At sacâ idinugtóng, samantalang, humahanap ng̃ panaling damit, túbig, súcà, at balahibong maliliit ng̃ tagác: —¡Isáng dálì pa at nápatay ca sana nilá, pinatáy sana nilá ang aking anác! ¡Hindî guinúgunitâ ng̃ mg̃a guardia civil ang mg̃a iná! —Ang sasabihin ninyó'y nahulog acó sa isáng cáhoy; huwág pô sánang maalaman nino mang acó'y pinaghágad. —¿Bákit bâ nátira si Crispin?—ang itinanóng ni Sisa pagcatapos magawâ ang paggamot sa anác. Minasdán ni Basiliong isáng sandalî ang canyáng iná, niyácap niyá itó at sacâ, untiunting sinaysáy ang úcol sa dalawáng onza, gayón ma'y hindî niyá sinabi ang mg̃a pagpapahirap na guinagawà sa canyáng capatíd. Pinapaghálò ng̃ mag-iná ang caniláng mg̃a lúhà. —¡Ang mabaít cong si Crispin! ¡pagbintang̃án ang mabaít cong si Crispin! ¡Dahiláng tayó'y dukhâ, at ang mg̃a dukháng gáya natin ay dapat magtiís ng̃ lahát!—ang ibinulòng ni Sisa, na tinitingnan ng̃ mg̃a matáng punô ng̃ lúhà ang tinghóy na nauubusan ng̃ lang̃ís. Nanatiling malaónlaón ding hindî silá nag-imican. —¿Naghapunan ca na bâ?—¿Hindî? May cánin at may tuyóng lawláw. —Walâ acóng "ganang" cumain; túbig, túbig lámang ang íbig co. —¡Oo!—ang isinagót ng̃ iná ng̃ boong lungcót;—nalalaman co ng̃ hindî mo ibig ang tuyóng lawláw; hinandâan catá ng̃ ibáng bágay; ng̃uni't naparíto ang iyòng tátay, ¡caawaawang anác co! —¿Naparito ang tátay?—ang itinanòng ni Basilio, at hindî kinucusa'y siniyasat ang mukhâ at ang mg̃a camáy ng̃ canyang iná. Nacapagsikíp sa púsò ni Sisa ang tanóng ng̃ canyáng anác, na pagdaca'y canyáng napag-abót ang cadahilanan, cayá't nagdumalíng idinugtóng: —Naparito at ipinagtanóng cayó ng̃ mainam, ibig niyáng cayó'y makita; siya'y gutóm na gutóm. Sinabing cung cayó raw ay nananatili sa pagpapacabaít ay mulî siyáng makikisama sa átin. —¡Ah!—ang isinalabat ni Basilio, at sa samâ, ng̃ canyáng lóob ay ining̃iwî ang canyáng mg̃a labî. —¡Anác co!—ang ipínagwícà ni Sisa. —¡Ipatáwad pô ninyó, nánay!—ang mulíng isinagót na matigás ang anyô—¿Hindî bâ cayâ lálong magalíng na táyong tatlò na lámang, cayó, si Crispin at acó?—Ng̃uni't cayó po'y umíiyac; ipalagáy ninyóng walâ acóng sinabing anó man. Nagbuntóng-hining̃á si Sisa. Sinarhán ni Sisa ang dampâ at tinabunan ng̃ abó ang caunting bága sa calán at ng̃ huwág mapugnáw, túlad sa guinagawâ ng̃ táo sa mg̃a damdámin ng̃ cálolowa; tacpán ang mg̃a damdaming iyán ng̃ abó ng̃ búhay na tinatawag na pag-wawalang-bahálâ, at ng̃ huwág mapugnáw sa pakikipanayám sa aráw-áraw sa áting mg̃a capowâ. Ibinulóng ni Basilio ang canyáng mg̃a dasál, at nahigâ sa tabí ng̃ canyáng iná na nananalang̃in ng̃ paluhód. Nacacaramdam ng̃ ínit at lamíg; pinagpilitang pumíkit at ang iniisip niyá'y ang canyáng capatîd na bunsô, na nag-aacalang tumulog sana ng̃ gabíng iyón sa sinapupunan ng̃ canyáng iná, at ng̃ayó'y marahil umíiyac at nang̃ang̃atal ng̃ tácot sa isáng súloc ng̃ convento. Umaaling̃awng̃aw sa canyáng mg̃a taíng̃a ang mg̃a sigáw na iyón, túlad sa pagcárinig niyá ng̃ siyá'y dóroon pa sa campanario; datapuwa't pinasimulâang pinalábò ang canyáng ísip ng̃ pagód na naturaleza at nanáog sa canyáng mg̃a matá ang "espíritu", ng̃ panaguimpán. Nakita niyá ang isáng cuartong tulugán, at doo'y may dalawáng candílang may níng̃as. Pinakíkinggán ng̃ curang madilím ang pagmumukhâ at may hawac na yantóc ang sinasabi sa ibáng wicà ng̃ sacrístan mayor, na cakilakilabot ang mg̃a kílos. Nang̃áng̃atal si Crispin, at paling̃apling̃ap ang matáng tumatang̃is sa magcabicabilâ, na párang may hinahanap na táo, ó isáng tagúan. Hinaráp siyá ng̃ cura at tinatanong siyáng malakí ang gálit at humaguinît ang yantóc. Ang bata'y tumacbó at nagtagò sa licuran ng̃ sacristan; ng̃uni't siyá'y tinangnán nitó at inihandâ ang canyáng catawán sa sumusubong gálit ng̃ cura; ang caawaawang báta'y nagpupumiglás, nagsísicad, sumísigaw, nagpápatinghigâ, gumugulong, tumitindíg, tumatacas, nadudulas, nasusubasob at sinásangga ng̃ mg̃a camáy ang mg̃a hampás na sa pagca't nasusugatan ay bigláng itinatagò at umaatung̃al. Nakikita ni Basiliong namimilipit si Crispin, iniháhampas ang úlo sa tabláng yapacán; nakikita niyá at canyáng náririnig na humáhaguinit ang yantóc! Sa lakíng pagng̃ang̃alit ng̃ canyáng bunsóng capatíd ay nagtindíg; sirâ ang isip sa dî maulatang pagcacahirap ay dinaluhong ang canyáng mg̃a verdugo, at kinagat ang cura sa camáy. Sumigáw ang cura't binitiwan ang yantóc; humawac ang sacristan mayor ng̃ isáng bastón at pinálò sa úlo si Crispin, natimbuang ang bátà sa pagcatulíg; ng̃ makita ng̃ curang siyá'y may sugat ay pinagtatadyacán si Crispin; ng̃uni't itô'y hindî na nagsásanggalang, hindî na sumísigaw: gumugulong sa tabláng parang isáng bagay na hindî nacacaramdam at nag-iiwan ng̃ bacas na basâ ... Ang voces ni Sisa ang siyáng sa canyá'y gumísing. —¿Anó ang nangyayari sa iyo? ¿Bakit ca umíiyac? —¡Nanag-ínip acó!... ¡Dios!—ang mariíng sábi ni Basilio at humílig na basâ ng̃ páwis. Panag-ínip iyón; sabihin pô ninyóng panag-ínip lámang, nánay, iyón; panag-ínip lámang! —¿Anó ang napang-ínip mo? —Hindî sumagót ang bátà. Naupô upang magpáhid ng̃ lúhà at ng̃ páwis. Madilím sa loob ng̃ dampâ. —¡Isáng panag-ínip! ¡isáng panag-ínip!—ang inuulit-úlit ni Basilio sa marahang pananalitâ. —¡Sabihin mo sa akin cung anó ang iyóng pinanag-ínip; hindî acó mácatulog!—ang sinábi ng̃ iná ng̃ mulíng mahigâ ang canyáng anác. —Ang napanag-ínip co, nánay,—ani Basilio ng̃ maráhan—camí raw ay namumulot ng̃ úhay sa isáng tubigang totoong maraming bulaclác, ang mg̃a babae'y may mg̃a daláng bacol na punô ng̃ mg̃a úhay ... ang mg̃a lalaki'y may mg̃a dalá ring bácol na punô ng̃ úhay ... at ang mg̃a bátang lalaki'y gayón din ... ¡Hindî co na natatandâan, nánay; hindî co na natatandâan, nánay, ang mg̃a ibá! Hindî na nagpílit ng̃ pagtatanóng si Sisa; hindî niyá pinápansin ang mg̃a panag-ínip. —Nánay, may naisip acó ng̃ayóng gabíng itó,—ani Basilio pagcaraan ng̃ iláng sandalíng hindî pag-imíc. —¿Anó ang naisip mo?—ang itinanóng niyá. Palibhasa'y mapagpacababà si Sisa sa lahát ng̃ bágay, siyá'y nagpapacababà patí sa canyáng mg̃a anác; sa acálà niyá mabuti pa ang caniláng pag-iísip cay sa canyá. —¡Hindî co na ibig na magsacristan! —¿Bákit? —Pakinggán pô ninyó, nánay, ang aking náisip. Dumatíng pô ritong galing sa España ang anác na lalaki ng̃ nasirang si Don Rafael, na inaacalà cong casingbaít din ng̃ canyáng amá. Ang mabuti pô, nánay, cúnin na ninyó búcas si Crispin, sing̃ilín ninyó ang aking sueldo at sabihin ninyóng hindî na acó magsasacristan. Paggalíng co'y pagdaca'y makikipagkita acó cay Don Crisóstomo, at ipakikiusap co sa canyáng acó'y tanggapíng tagapagpastól ng̃ mg̃a vaca ó ng̃ mg̃a calabaw; malakí na namán acó. Macapag-aaral si Crispin sa báhay ni matandáng Tasio, na hindî namamalò at mabaít, cahit ayaw maniwálà ang cura. ¿Maaarì pa bang tayo'y mapapaghírap pa ng̃ higuít sa calagayan natin? Maniwalà, pô cayó, nánay, mabaít ang matandâ; macáilang nakita co siyá sa simbahan, pagcâ síno ma'y walâ roon; nalúluhod at nananalang̃in, maniwalà pô cayó. Nalalaman na pô ninyó, nánay, hindî na acó magsasacristan: bahagyâ na ang pinakikinabang ¡at ang pinakikinabang pa'y naoowî lámang sa kinamumulta! Gayón din ang idináraing ng̃ lahát. Magpapastol acó, at cung aking alagaang magalíng ang ipagcacatiwalà sa akin, acó'y calúlugdan ng̃ may-arì; at marahil ay ipabáyang ating gatásan ang isáng vaca, at ng̃ macainom tayo ng̃ gátas; íbig na íbig ni Crispin ang gátas. ¡Síno ang nacacaalam! marahil bigyán pa pô cayó ng̃ isáng malíit na "guyà," cung makita nilá ang magalíng cong pagtupád; aalagaan nátin ang guya at áting patatabaíng gáya ng̃ áting inahíng manóc. Mang̃ung̃uha acó ng̃ mg̃a bung̃ang cáhoy sa gúbat, at ipagbíbili co sa báyang casama ng̃ mg̃a gúlay sa ating halamanan, at sa ganito'y magcacasalapî táyo. Maglalagay acó ng̃ mg̃a sílò at ng̃ mg̃a balatíc at ng̃ macahuli ng̃ mg̃a ibon at mg̃a alamíd, mang̃ing̃isdâ acó sa ílog at pagcâ acó'y malakí na'y mang̃ang̃áso namán acó. Macapang̃ang̃ahoy namán acó upang maipagbilí ó maialay sa may-árì ng̃ mg̃a vaca, at sa ganyá'y matótowâ sa atin. Pagcâ macapag-aararo na acó'y aking ipakikiusap na acó'y pagcatiwalâan ng̃ capirasong lúpà at ng̃ áking matamnan ng̃ tubó ó mais, at ng̃ hindî pô cayó manahî hanggang hating gabí. Magcacaroon táyo ng̃ damít na bágong úcol sa bawa't fiesta, cacain táyo ng̃ carne at malalakíng isdâ. Samantala'y mamumuhay acóng may calayâan, magkikita táyo sa aráw-áraw at magsasalosalo táyo sa pagcain. At yamang sinasabi ni matandáng Tasiong matalas daw totóo ang úlo ni Crispin, ipadalá natin siyá sa Maynílà at ng̃ mag-aral; siyá'y paggugugulan ng̃ búng̃a ng̃ aking pawis; ¿hindî ba, nánay? —¿Anó ang aking wiwicain cung dî oo?—ang isinagót ni Sisa niyacap ang canyáng anác. Nahiwatigan ni Sisang hindî na ibinibilang ng̃ anác sa hináharap na panahón, ang canyáng amá, at itó ang nagpatulò ng̃ mg̃a lúhà niyá sa pagtang̃is na dî umíimic. Nagpatuloy si Basilio ng̃ pagsasaysay ng̃ canyáng mg̃a binabantá sa hináharap na panahón, tagláy iyang ganáp na pag-asa ng̃ cabataang waláng nakikita cung dî ang hinahang̃ad. Walang sinasabi si Sisa cung dî "oo" sa lahát, sa canyáng acala'y ang lahát ay magalíng. Untiunting nanaog ang pagcáhimbing sa pagál na mg̃a bubông ng̃ matá ng̃ bátà, at ng̃ayo'y binucsán ng̃ Ole-Lukoie, na sinasabi ni Anderson, at isinucob sa ibabaw niyá ang magandáng payong na puspós ng̃ masasayáng pintura. Ang acálà niyá'y siya'y pastol ng̃ casama ng̃ canyáng bunsóng capatíd; nang̃ung̃uha silá ng̃ bayabas, ng̃ alpáy at ng̃ ibá pang mg̃a paroparó sa calicsihán; pumapasoc silá sa mg̃a yung̃íb at nakikita niláng numiningning ang mg̃a pader; naliligò silà sa mg̃a bucál, at ang mg̃a buháng̃in ay alabóc na guintô at ang mg̃a bato'y túlad sa mg̃a bató ng̃ corona ng̃ Vírgen. Silá'y inaawitan ng̃ mg̃a maliliit na isdâ at nang̃agtatawanan; iniyuyucayoc sa canila ng̃ mg̃a cahoy ang canilang mg̃a sang̃ang humihitic sa mg̃a salapî at sa mg̃a búng̃a. Nakita niya ng̃ matapos ang isang campanang nacabitin sa isang cahoy, at isang mahabang lubid upang tugtuguin: sa lubid ay may nacataling isang vaca, na may isang púgad sa guitnâ ng̃ dalawang sung̃ay, at si Crispin ay nasa loob ng̃ campanà at iba pa. At nagpatuloy sa gayóng pananaguinip. Ng̃uni't ang inang hindî gaya niyang musmós at hindî nagtatacbó sa loob ng̃ isang horas ay hindî tumutulog. |newtext= |othertitle= * Si Basilio }} 0kop1q3r5ejluqkd3yn3l555604lrxh 0 2993 26246 26245 2021-01-10T02:48:28Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|18|Mga Kaluluwang Naghihirap|Basilio|Mga Kapalaran ng Isang Guro|teksto|noref=1 |oldtitle=Mga Calolowang Naghihirap |oldtext= Magcacaroon na ng̃ icapitong horas ng̃ umaga ng̃ matapos ni Fr. Salví ang canyang catapusáng misa: guinawà niyá ang tatlóng misa sa loob ng̃ isáng oras. —May sakít ang párì—anang madadasaling mg̃a babae; hindî gaya ng̃ dating mainam at mahinhín ang canyáng kílos. Naghubad ng̃ canyáng mg̃a suot na di umíimic, hindî tumiting̃in sa canino man, hindî bumabatì ng̃ cahi't anó. —¡Mag-ing̃at!—anáng bulungbulung̃an ng̃ mg̃a sacristan;—¡lumulúbhâ ang samâ ng̃ úlo! ¡Uulan ang mg̃a multa, at ang lahát ng̃ ito'y pawang casalanan ng̃ dalawáng magcapatíd! Umalís ang cura sa sacristía upang tumung̃o sa convento; sa sílong nitó'y nang̃acaupô sa bangcô ang pitó ó walóng mg̃a babae at isáng lalaking nagpapalacadlacad ng̃ paroo't parito. Nang makita niláng dumarating ang cura ay nang̃agtindigan; nagpauna sa pagsalubong ang isáng babae upang hagcán ang canyang camáy; ng̃uni't gumamit ang cura ng̃ isáng anyóng cayamután, caya't napahintô ang babae sa calaguitnaan ng̃ canyáng paglacad. —¿Nawalan yatà ng̃ sicapat si Curiput?—ang mariíng sabi ng̃ babae sa salitáng patuyâ, na nasactán sa gayóng pagcá tanggáp. ¡Huwag pahagcán sa canyá ang cama'y, sa gayóng siyá'y celadora ng̃ "Hermandad", gayóng siya'y si Hermana Rufa! Napacalabis namang totóo ang gayóng gawâ. —¡Hindî umupô ng̃ayóng umaga sa confesonario!—ang idinugtóng ni Hermana Sípa, isáng matandáng babaeng walâ ng̃ ng̃ipin;—ibig co sanang mang̃umpisal at ng̃ macapakinabang at ng̃ magcamit ng̃ ng̃a "indulgencia". —Cung gayo'y kinahahabagan co cayó!—ang sagót ng̃ isang babaeng batà pa't ma'y pagmumukhang tang̃a; nagcamít acó ng̃ayóng umaga ng̃ tatlóng indulgencia plenaria na aking ipinatungcól sa calolowa ng̃ aking asawa. —¡Masamang gawâ, hermana Juana!—ang sabì ng̃ nasactán ang loob na si Rufa.—Sucat na ang isang indulgencia plenaria upang mahang̃ò siya sa Purgatorìo; hindî dapat ninyóng sayang̃in ang mg̃a santa indulgencia; tumúlad cayó sa akin. —¡Lalong magalíng ang lalong marami: ang sabi co!—ang sagót ng̃ waláng málay na si hermana Juana, casabáy ang ng̃itî. Hindî agád sumagót si hermana Rufa: nanghing̃î muna ng̃ isáng hitsó, ng̃ináng̃à, minasdán ang nagcacabilog na sa canyá'y nakikinig ng̃ dî cawasà, lumurâ sa isáng tabí, at nagpasimulâ, samantalang ng̃umáng̃atâ ng̃ tabaco: —¡Hindî co sinasayang cahi't isáng santong araw! Nagcamít na acó, búhat ng̃ acó'y mapanig sa Hermandad, ng̃ apat na raa't limampo't pitóng mg̃a indulgencia plenaria, pitóng daá't anim na pong libo, limáng daa't siyám na po't walóng taóng mg̃a indulgencia. Aking itinátalâ ang lahát ng̃ aking mg̃a kinácamtan, sa pagca't ang ibig co'y malinis na salitaan; ayaw acóng mangdáyà, at hindî co rin ibig na acó'y dayâin. Tumiguil ng̃ pananalitâ si Rufa at ipinatuloy ang pagng̃uyâ; minámasdan siyá, ng̃ boong pagtatacá ng̃ mg̃a babae; ng̃uni't humintô sa pagpaparoo't parito ang lalaki, at nagsalitâ cay Rufa ng̃ may anyóng pagpapawalang halagá. —Datapuwa't nacahiguít acó sa inyó, hermana Rufa, ng̃ taóng itó lamang sa mg̃a kinamtan co, ng̃ apat na indulgencia plenaria at sangdaang taón pa; gayóng hindî lubhang nagdárasal acó ng̃ taóng itó. —¿Higuít cay sa ákin? ¿Mahiguít na anim na raa't walompo't siyám na plenaria, siyám na raa't siyám na po't apat na libo walóng daa't limampo't ánim na taón?—ang ulit ni hermana Rufang wari'y masamâ ng̃ cauntî ang loob. —Gayón ng̃â, walóng plenaria at sangdaa't labing limáng taón ang aking cahiguitán, at itó'y sa íilang buwán lamang—ang inulit ng̃ lalaking sa líig ay may sabit na mg̃a escapulario at mg̃a cuintas na punô ng̃ libág. —¡Hindî dapat pagtakhan—ani Rufang napatalo na;—cayó pô ang maestro at ang púnò sa lalawigan! Ng̃uming̃itî ang lalaking lumakí ang loob. —Hindî ng̃â dapat ipagtacáng acó'y macahiguít sa inyó ng̃ pagcacamit; halos masasabi cong cahi't natutulog ay nagcácamit acó ng̃ mg̃a índulgencia. —¿At anó pô bâ ang guinágawâ ninyó sa mg̃a indulgenciang iyán?—ang tanóng na sabáysabáy ng̃ apat ó limáng voces. —¡Psh!—ang sagót ng̃ lalaking umanyô ng̃ labis na pagpapawalang halagá;—aking isinasabog sa magcabicabilà! —¡Datapuwa't sa bágay ng̃ang iyán hindî co mangyayaring cayó'y puríhin, mâestro—ang itinutol ni Rufa,—¡Cayó'y pasasa Purgatorio, dahil sa inyóng pagsasayáng ng̃ mg̃a indulgencia. Nalalaman na pô ninyóng pinagdurusahan ng̃ apat na pong áraw sa apóy ang bawa't isáng salitáng waláng cabuluhán, ayon sa cura; ánim na pong áraw sa bawa't isáng dangcal na sinulid; dalawampo, bawa't isáng patác na tubig. ¡Cayó'y pasasa Purgatorio! —¡Malalaman co na cung paano ang paglabás co roôn!—ang sagót ni hermano Pedro, tagláy ang dakilang pananampalataya.—Lubháng marami ang mg̃a cálolowang hináng̃ò co sa apóy! ¡Lubháng marami ang guinawâ cong mg̃a santo! At bucód sa rito'y "in articulo mortis" (sa horas ng̃ camatayan) ay macapagcácamit pa acó, cung aking ibiguìn, ng̃ pitóng mg̃a "plenaria", ¡at naghihíng̃alô na'y macapagliligtas pa acó sa mg̃a ibá! At pagcasalitâ ng̃ gayó'y lumayóng tagláy ang malakíng pagmamataas. —Gayón ma'y dapat ninyóng gawín ang catulad ng̃ aking gawâ, na dî acó nagsásayang cahit isáng áraw, at magalíng na bilang ang aking guinágawâ. Hindî co ibig ang magdayâ, at áyaw namán acóng marayà nino man. —¿At paano pô, bâ ang gawâ ninyó?—ang tanóng ni Juana. —Dapat ng̃â pô ninyóng tularan ang guinágawâ co. Sa halimbawà: ipalagáy pô ninyóng nagcamít acó ng̃ isáng taóng mg̃a indulgencia: itinatalâ co sa aking cuaderno at aking sinasabi:—"Maluwalhating Amáng Poong Santo Domingo, pakitingnán pô ninyó cung sa Purgatorio'y may nagcacailang̃an ng̃ isáng taóng ganáp na waláng labis culang cahi't isáng áraw."—Naglálarô acó ng̃ "cara-y-cruz;" cung lumabás na "cara" ay walâ; mayroon cung lumabás na "cruz." Ng̃ayó'y ipalagáy nating lumabás ng̃ "cruz", pagcágayo'y isinusulat co: "násing̃il na;" ¿lumabás na "cara"? pagcágayó'y iniing̃atan co ang indulgencia, at sa ganitóng paraa'y pinagbubucodbucod co ng̃ tigsasangdaaag taóng itinátalâ cong magalíng. Sayang na sayang at hindî magawâ sa mg̃a indulgencia ang cawang̃is ng̃ guinágawâ sa salapî: ibibigay cong patubuan: macapagliligtas ng̃ lalong maraming mg̃a cálolowa. Maniwálà cayó sa akin, gawín ninyó ang áking guinágawâ. —¡Cung gayó'y lalong magalíng ang áking guinágawâ!—ang sagót ni hermana Sípa. —¿Anó? ¿Lálong magalíng?—ang tanóng ni Rufang nagtátaca.—¡Hindî mangyayari! ¡Sa guinágawâ co'y walâ ng̃ gágaling pa! —¡Makiníg pô cayóng sandalî at paniniwalâan ninyó ang áking sábi, hermana!—ang sagót ni hermana Sípang matabáng ang pananalitâ. —¡Tingnán! ¡tingnán! ¡pakinggán natin!—ang sinabi ng̃ mg̃a ibá. Pagcatapos na macaubó ng̃ boong pagpapahalaga'y nagsalitâ ang matandáng babae ng̃ ganitóng anyô: —Magalíng na totoo ang inyóng pagcatalastas, na cung dasalín ang "Bendita-sea tu Pureza," at ang "Señor-mio Jesu cristo,—Padre dulcísimo-por el gozo," nagcacamit ng̃ sampóng taóng indulgencia sa bawa't letra.. —¡Dálawampo!—¡Hindî!—¡Cúlang!—¡Lima!—ang sabi ng̃ iláng mg̃a voces. —¡Hindî cailang̃an ang lumabis ó cumulang ng̃ isá! Ng̃ayón: pagca nacababasag ang aking isáng alilang lalaki ó isáng alilang babae ng̃ isáng pinggán, váso ó taza, at ibá pa, ipinapupulot co ang lahát ng̃ mg̃a piraso, at sa bawa't isá, cahi't sa lalong caliitliitan, pinapagdárasal co siyá ng̃ "Bendita-sea-tu-Pureza" at ng̃ Señor-mio-Jesu cristo Padre dulcísimo por el gozo", at ipinatútungcol co sa mg̃a cálolowa ang mg̃a indulgenciang kinácamtan co. Nalalaman ng̃ lahát ng̃ taga báhay co ang bagay na itó, táng̃ì lamang na hindî ang mg̃a púsà. —Ng̃uni't ang mg̃a alilang babae ang siyáng nagcácamit ng̃ mg̃a indulgenciang iyán, at hindî cayó, Hermana Sipa—ang itinutol ni Rufa. —At ¿sínong magbabayad ng̃ aking mg̃a taza at ng̃ aking mg̃a pinggan? Natótowa ang mg̃a alilang babae sa gayóng paraang pagbabayad, at acó'y gayón din; silá'y hindî co pinapálò; tinutuctucan co lamang ó kinúcurot ... —¡Gagayahin co!—¡Gayón din ang aking gágawin!—¡At acó man!—ang sabihan ng̃ mg̃a babae. —Datapuwa't ¿cung ang pinggán ay nagcacádalawa ó nagcácatatatlong piraso lamang? ¡Cacauntî ang inyóng cácamtan!—ang ipinaunawà pa ng̃ maulit na si Rufa. —Itulot pô ninyóng ipagtanóng co sa inyó ang isáng pinag-aalinlang̃anan co—ang sinabi ng̃ totoong cakimîan ng̃ bátà pang si Juana.—Cayó pô mg̃a guinoong babae ang nacacaalam na magalíng ng̃ mg̃a bagay na itóng tungcól sa Lang̃it, Purgatorio at Infierno,.... ipinahahayag cong acó'y mangmang. —Sabihin ninyó. —Madalás na aking nakikita sa mg̃a pagsisiyám (novena) at sa mg̃a ibá pang mg̃a libro ang ganitong mg̃a bilin: "Tatlóng amánamin, tatlóng Abáguinoong Maria at tatlóng Gloria patri.." —¿At ng̃ayón?.... —At ng̃ayó'y ibig cong maalaman cung paano ang gágawing pagdarasal: ¿Ó tatlóng Amanaming sunôd-sunód, tatlóng Abaguinoong Mariang sunôd-sunód; ó macaatlóng isáng Amanamin, isáng Abaguinoong María at isáng Gloria Patri? —Gayó ng̃â ang marapat, macaitlóng isáng Amanamin.... —¡Ipatawad ninyó, hermana Sípa!—ang isinalabat ni Rufa: dapat dasaling gaya ng̃ ganitóng paraan: hindî dapat ilahóc ang mg̃a lalaki sa mg̃a babae: ang mg̃a Amanamin ay mg̃a lalaki, mg̃a babae ang mg̃a Abaguinoong María, at ang mg̃a Gloria ang mg̃a anác. —¡Ee! ipatawad ninyó, hermana Rufa; Amanamin, Abaguinoong-María at Glorìa ay catulad ng̃ canin, ulam at patís, isáng súbò sa mg̃a santo ... —¡Nagcácamalî cayó! ¡Tingnán na pô lamang ninyó, cayóng nágdárasal ng̃ paganyán ay hindî nasusunduan cailán man ang inyóng hiníhing̃î! —¡At cayóng nagdárasal ng̃ paganyá'y hindî cayó nacacacuha ng̃ anó man sa inyóng mg̃a pagsisiyám!—ang mulíng isinagót ng̃ matandáng Sípa. —¿Sino?—ang wicà ni Rufang tumindíg—hindî pa nalalaong nawalan acó ng̃ isáng bíic, nagdasál acó cay San Antonio ay aking nakita, at sa catunaya'y naipagbilí co sa halagang magalíng, ¡abá! —¿Siya ng̃a ba? ¡Cayâ palá sinasabi ng̃ inyóng capit-bahay na babaeng inyó raw ipinagbilí ang isang bíic niya! —¿Sino? ¡Ang waláng hiyâ! ¿Acó ba'y gaya ninyó ...? Nacailang̃ang mamaguitnâ ang maestro upang silá'y payapain: sino ma'y walâ ng̃ nacágunitâ ng̃ mg̃a Amanamin, walang pinag-uusapan cung dî mg̃a baboy na lamang. —¡Aba! ¡aba! ¡Huwág cayong mag-away dahil sa isáng bíic lamang! Binibigyan tayo ng̃ mg̃a Santong Casulatan ng̃ halimbáwà; hindî kinagalitan ng̃ mg̃a hereje at ng̃ mg̃a protestante ang ating Pang̃inoong Jesucristo na nagtapon sa tubig ng̃ isáng càwang mg̃a baboy na caniláng pag-aarì, at tayong mg̃a binyagan, at bucod sa roo'y mg̃a hermano ng̃ Santísimo Rosario pa, ¿táyo'y mang̃ag-aaway dahil sa isáng bíic lamang? ¿Anóng sasabihin sa atin ng̃ ating mg̃a capang̃agaw na mg̃a hermano tercero? Hindî nang̃agsi-imîc ang lahat ng̃ mg̃a babae at canilang tinátakhan ang malalím na carunung̃an ng̃ maestro, at caniláng pinang̃ang̃aniban ang masasabi ng̃ mg̃a hermano tercero. Násiyahan ang maestro sa gayóng pagsunód, nagbágo ng̃ anyô ng̃ pananalitâ, at nagpatuloy: —Hindî malalao't ipatatawag tayo ng̃ cura. Kinacailang̃ang sabihin natin sa canya cung sino ang íbig nating magsermon sa tatlong sinabi niyá sa atin cahapon: ó si párì Dámaso, ó si párì Martin ó cung ang coadjutor. Hindî co maalaman cung humírang na ang mg̃a tercero; kinacailang̃ang magpasiyá. —Ang coadjutor—ang ibinulong ni Juanang kimingkimî. —¡Hm! ¡Hindî marunong magsermón ang coadjutor!—ang wíca ni Sipa;—mabuti pa si párì Martin. —¿Si párì Martin?—ang maríing tanong ng̃ isang babae, na anyóng nagpápawaláng halagâ;—siyá'y waláng voces; mabuti si párì Dámaso. —¡Iyán, iyan ng̃â!—ang saysáy ni Rufa.—¡Si párì Dámaso ang tunay na marunong magsermon, catulad siya ng̃ isang comediante; iyan! —¡Datapuwa't hindî natin maunáwà ang canyáng sinasabi!—ang ibinulong ni Juana. —¡Sa pagcá't totoong malalim! ng̃uni't magsermon na lamang siyang magaling.... Nang gayó'y siyáng pagdatíng ni Sisang may sunong na bacol, nag-magandang araw sa mg̃a babae at pumanhíc sa hagdanan. —¡Pumápanhic iyón! ¡pumanhíc namán tàyo!—ang sinabi nilá. Náraramdaman ni Sisang tumítiboc ng̃ bóong lacás ang canyáng púsò, samantalang pumapanhíc siyá sa hagdanan; hindî pa niyá nalalaman cung anó ang canyáng sasabihin sa párì upang mapahupâ ang galit, at cung anó ang mg̃a catuwirang canyáng isasaysay upang maipagsanggaláng ang canyáng anác. Nang umagang iyon, pagsilang ng̃ mg̃a unang sínag ng̃ liwáywáy, nanaog siya sa canyáng halamanan upang putihin ang lalong magagandáng gúlay, na canyáng inilagay sa canyang bacúlang sinapnan ng̃ dáhong ságuing at mg̃a bulaclac. Nang̃uha siyá sa tabíng ilog ng̃ pacô, na talastas niyang naiibigan ng̃ curang cáning ensalada. Nagbihis ng̃ lalong magagalíng niyáng damít, sinunong ang bacol at napasabayang hindî guinising muna ang canyang anác. Nagpapacarahan siyá ng̃ boong cáya upang huwag uming̃ay, untî-unting siyá'y pumanhíc, at nakikinig siya ng̃ mainam at nagbabacâ-sacaling marinig niyá ang isáng voces na kilalá, voces na sariwà voces batà. Ng̃uni't hindî niyá nárinig ang sino man at sino ma'y hindî niyá nasumpungán, caya't napatung̃o siya sa cocínà. Diya'y minasdán niyá ang lahát ng̃ mg̃a súloc; malamíg ang pagcacátanggap sa canyá ng̃ mg̃a alilà at ng̃ mg̃a sacritan. Bahagyâ na siyá sinagot sa báti niyá sa canilá. —¿Saan co mailálagay ang mg̃a gúlay na itó?—ang itinanóng na hindî nagpakita ng̃ hinanakit. —¡Diyán..! sa alin mang lugar.—ang sagot ng̃ "cocinero", na bahagyá na sinulyáp ang mg̃a gúlay na iyón, na ang canyáng guinágawa ang siyáng totoong pinakikialaman: siya'y naghihimulmol ng̃ isáng capón. Isinalansáng mahusay ni Sisa sa ibabaw ng̃ mesa ang mg̃a talòng, ang mg̃a "amargoso", ang mg̃a patola, ang zarzalida at ang mg̃a múrang múrang mg̃a talbós ng̃ pacô. Pagcatápos ay inilagáy ang mg̃a bulaclác sa ibabaw, ng̃umitî ng̃ bahagyâ at tumanóng sa isáng alílà, na sa tingín niya'y lalong magalíng causapin cay sa cocinero. —¿Maaarì bang macausap co ang párì? —May sakít—ang sagót na marahan ng̃ alílà. —At ¿si Crispin? Nalalaman pô bâ ninyo cung na sa sacristía. Tiningnán siyá ng̃ alílang nagtátaca. —¿Si Crispin?—ang tanóng na pinapagcunót ang mg̃a kílay.—¿Walâ ba sa inyóng bahay? ¿Ibig ba ninyóng itangguí? —Nasabáhay si Basilio, ng̃uni't nátira rito si Crispin—ang itinútol ni Sisa;—ibig co siyáng makita.... —¡Abá!—anáng alílà;—nátira ng̃â rito; ng̃uni't pagcatapos ... pagcatapos ay nagtanan, pagcapagnacaw ng̃ maraming bagay. Pinaparoon acó ng̃ cura sa cuartel pagca umagang umaga ng̃ayón, upang ipagbigáy sabi sa Guardia Civil. Marahil silá'y naparoon na sa inyóng bahay upang hanapin ang mg̃a bátà. ¡Tinacpán ni Sisa ang mg̃a taing̃a, binucsán ang bibíg, ng̃uni't nawalang cabuluhán ang paggaláw ng̃ canyáng mg̃a lábì: waláng lumabás na anó mang tíni! —¡Tingnán na ng̃â ninyó ang inyóng mg̃a anác!—ang idinugtóng ng̃ cocinero. ¡Napagkikilalang cayó'y mápagtapat na asawa; nagsilabás ang mg̃a anác na gaya rin ng̃ caniláng amá! ¡At mag-ing̃at cayó't ang maliit ay lálampas pa sa amá! Nanambitan si Sisa ng̃ boong capaitan, at nagpacáupô sa isáng bangcô. —¡Howág cayóng manáng̃is dito!—ang isinigáw sa canyá ng̃ cocinero:—¿hindî ba ninyó alám na may sakít ang párì? Doon cayó manang̃is sa lansang̃an. Nanaog sa hagdanan ang abang babaeng halos ipinagtutulacan, samantalang nagbubulungbulung̃an ang mg̃a "manang" at pinagbabalacbalac nilá ang tungcól sa sakit ng̃ cura. Tinacpán ng̃ panyô ng̃ culang pálad na iná ang canyáng mukhâ at piniguil ang pag-iyác. Pagdatíng niyá sa dâan, sa pag-aalinlang̃a'y nagpalíng̃aplíng̃ap sa magcabicabilà; pagcatapos, tîla mandin may pinacsâ na siyáng gágawin, cayá't matulin siyáng lumayô. |newtext= |othertitle= * Nagdurusang mga Kaluluwa * Mga Kaluluwang Nagdurusa }} kkrajmzdrxd8tjy9gn5wbzv7syoyqx0 0 2994 26097 22332 2021-01-07T03:47:21Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 19]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 19]] 274rq40x2m7tv2l1bbqgdq5r8k5eeka 0 2995 26249 26135 2021-01-10T03:17:54Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|20|Ang Pulong sa Tribunal|Mga Kapalaran ng Isang Guro|Kuwento ng Isang Ina|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang Pulong sa Tribunal |oldtext= Yaó'y isang salas na may labíngdalawá ó labíng-limáng metro ang hábà may waló ó sampóng metro ang lúang. Ang mg̃a pader ng̃ salas na iyó'y pinaputî ng̃ pintáng ápog at punóng-punô ng̃ mg̃a dibujong úling ang iguinúhit na humiguít cumúlang ang capang̃itan, humiguít cumúlang ang casalaulàan, na may mg̃a cahalong paunawang súlat upang mapag-unáwang magalíng ang mg̃a cahulugán noón. Namamasdan sa isáng suloc na nacasandál ng̃ mahúsay na pagcacahanay ang may sampóng mg̃a lúmang fusil na batóng pingkian ang pangpaputóc na cahálò ng̃ sableng cálawang̃in, mg̃a espadin at mg̃a talibóng: yaón ang mg̃a sandata ng̃ mg̃a "cuadrillero." Sa isáng dúlo ng̃ salas na napapapamutihan ng̃ maruruming mg̃a "cortinang" pulá, natatagò ang larawan ng̃ hári, na nacasábit sa pader, nacapatong sa isáng tarímang cáhoy ang isáng lúmang sillóng nacabucá ang canyáng wasác na mg̃a brazo; sa harapa'y may isáng malakíng mesang cáhoy na narurung̃isan ng̃ tinta na may mg̃a úkit na mg̃a salitâ at mg̃a únang letra ng̃ pang̃alan cawang̃is ng̃ marami sa mg̃a mesa sa mg̃a tindahan ng̃ álac at cerveza sa Alemania, na caraniwang paroonan ng̃ mg̃a estudiante. Mang̃a siráng banccô at silla ang siyáng nacahúhusto ng̃ mg̃a casangcapan. Itó ang salas na pinagpupulung̃an ng̃ tribunal, ng̃ mg̃a pagpapahirap at ibá pa. Dito nagsasalitaan ng̃ayón ang mg̃a púno ng̃ báyan at ng̃ mg̃a nayon: hindî nakikihálò ang pangcát ng̃ mg̃a matatanda sa pangcát ng̃ mg̃a báta, at hindî nang̃agcacasundò ang isá't isá; silá ang mg̃a kinácatawan ng̃ partido conservador at ng̃ partido liberal, ang naguiguing catangîa'y totoong napapacalabis sa mg̃a bayan ang caniláng mg̃a pagtatalotalo. —¡Nacacapagcúlang-tiwálà sa ákin ang asal ng̃ gobernadorcillo!—ani Don Filipong púno ng̃ partido liberal sa canyáng mg̃a catoto; may dáti siyáng talagang pacay siya totoong ipinagpahuli niya ang pagtutuos ng̃ bálac na gúgugulin. Unawàin ninyóng labing-isáng araw na lamang ang sa áti'y nátitira. —At ¡nátira siya sa convento upang makipagsalitaan sa curang may sakit!—ipinaalaala ng̃ ísa sa mg̃a batà. —¡Hindî cailang̃an!—ang sinábi namán ng̃ isá;—ang lahát, ay naihandâ na natin. Huwág bâ lamang magcaroon ng̃ lálong maráming "voto" ang bálac ng̃ mg̃a matatandá.... —¡Hindî co inaacalang magcaroon!—ani Don Filipo;—acó ang magháharap ng̃ bálac ng̃ mg̃a matatandâ.... —¿Bakit? ¿anó ang sábi pô ninyó?—ang sa canyá'y mg̃a tanóng ng̃ mg̃a nakikinig sa canyáng páwang nang̃agtátaca. —Ang sinasabi co'y cung acó ang únang magsasalita'y áking iháharap ang bálac ng̃ ating mg̃a caáway. —At ¿ang bálac natin? —Cayó pô namán ang magháharap ng̃ bálac natin—ang sagót ng̃ tenienteng ng̃uming̃iti, na ang pinagsasabiha'y isáng bátang cabeza de barangay;—magsasalità pô cayó, pagcâ aco'y natálo na. —¡Hindî pô namin mawatasan ang inyóng caisipán!—ang sábi sa canyá ng̃ mg̃a causap, na minámasdan siyáng puspos ng̃ pag-aalinláng̃an. —¡Pakinggan ninyó!—ang marahang sinabi ni Don Filipo sa dalawá ó sa tatlóng nakikinig sa canyá—Nacausap co canínang úmaga si matandáng Tasio. —At ¿anó? —Sinabi sa akin ng̃ matandà: "Kinapopootan pô cayó ng̃ inyóng mg̃a caaway ng̃ higuit sa pagcapóot sa inyóng mg̃a caisipán. ¿Ibig bagá ninyóng howag mangyári ang isáng bágay? Cung gayó'y cayó ang humicayat na gawín ang bágay na iyán, at cáhi't ang bágay na iyá'y pakikinabang̃ang higuít cay sa isáng "mitra" ay ipagtatacwilan. Cung cayó'y matálo na, inyóng ipasábi ang inyóng linalayon sa lalong cababababaan sa lahát ninyóng mg̃a casamahán, at sasang-ayunan ang inyóng láyong iyón ng̃ inyóng mg̃a caaway, sa hang̃ád niláng cayó'y hiyâin." Datapuwa't inyó sánang ing̃átan ang líhim cong itó. —Ng̃uni't.... —Cayâ ng̃a acó ang siyáng magsasalitâ upang gawín ang panucálà ng̃ ating mg̃a caáway, na anó pa't pacalalabisin co ang pang̃ang̃atuwíran hanggang sa catawá-tawá. ¡Howág cayóng maing̃ay! Narito na si Guinoong Ibarra at ang maestro sa escuela. Bumáti ang dalawáng binátà sa isá't isáng pulutóng; ng̃uni't hindî nakialám sa mg̃a salitâan. Hindî naláo't pumásoc ang gobernadorcillong malungcót ang pagmumukhâ: siyá rin ang nakita nátin cahapong may daláng isáng arrobang candilà. Humintô ang mg̃a aling̃awng̃áw pagpásoc niyá; bawá't isa'y naupô at untiunting naghárì ang catahimícan. Naupô ang gobernadorcillo sa sillóng nacalagáy sa ibabâ ng̃ larawan ng̃ harì, macaapat ó macálimang umubó, hinaplós ang úlo at ang mukhâ, inilagáy ang síco sa ibabaw ng̃ mesa, inalís, mulíng umubó at gayón ang paúlit-ulit na guinawâ. —¡Mg̃a guinoó!—ang sinábi sa cawacasang nanglulupaypay ang voces:—nang̃ahás acóng anyayáhan co cayong lahát sa pagpupulong na itó ... ¡ejem!... ¡ejem!... gágawin natin ang fiesta ng̃ ating pintacasing si San Diego sa ica 12 nitong buwán.... ¡ejem!... ¡ejem!... ng̃ayo'y ica 2 tayo ¡ejem!... ¡ejem!... At dito'y inubó siyá ng̃ mahabà at tuyô na siyang pumíguil ng̃ canyáng pagsasalitâ. Nang magcagayo'y tumindíg sa bangcô ng̃ mg̃a matatandâ ang isáng táong may anyong makísig, na may mg̃a apat na pong taón ang gúlang. Siya ang mayamang si capitang Basilio, caaway ng̃ nasírang si Don Rafael, isáng taong nagsasabing umanó'y mulâ ng̃ mamatay si Santo Tomás de Aquino, ang mundo'y hindî sumusulong ng̃ cahi't iisang hacbang, at mulâ ng̃ canyáng íwan ang San Juan de Letrán, nagpasimulâ ang Sangcataóhan ng̃ pag-udlót. —Itúlot pô ng̃ mg̃a camahalan ninyóng magsaysay acó tungcól sa isáng bágay na totoong mahalagá—anyá. Acó ang náunang nagsalitâ, bagá man lálong may carapatáng mang̃áuna sa ákin ang mg̃a caumpóc dito, ng̃uni't acó ang únang nagsalitâ, sa pagca't sa acalà co'y sa mg̃a ganitóng bágay, ang magpasimulà ng̃ pananalita'y hindî ang cahuluga'y siyáng nang̃ung̃una, at gayón ding hindî ang cábuntutan ang cahulugán ng̃ cahulihulihang magsaysáy. Bucód sa rito'y ang mg̃a bágay na sasabihin co'y lubháng napacamahalagá upang maipagpaubáyà ó sabihin cayâ sa cahulihulihan; itó ang dáhil at íbig co sánang magpáuna ng̃ pananalitâ, at ng̃ máibigay ang dápat na cauculán. Itulot ng̃â ninyóng acó ang máunang magsalitâ sa púlong na itóng kinakikitaan co ng̃ mg̃a nalílimping totoóng mg̃a litáw na mg̃a táo, gáya na ng̃a ng̃ guinoong casalucuyang capitan, ng̃ capitan pasado, ng̃ caibigan cong táng̃ing si Don Valenting capitan pasado, ang aking caibigan sa camusmusáng si Don Julio, ang ating bantóg na capitan ng̃ mg̃a cuadrillerong si Don Melchor, at marami pang mg̃a caguinoohang dî co na sasabihi't ng̃ huwág acóng humábà, na nakikita ng̃ inyóng mg̃a camahalang pawang caharap natin ng̃ayón ípinamanhic co pô sa inyóng mg̃a camahalan ipahintulot na acó'y macapagsalitâ bago magsalitâ ang ibáng síno man ¿Magtátamo cayâ acó ng̃ capalarang pahinuhod ang capulung̃an sa áking mapacumbabang capamanhican? At sacâ yumucod ang mananalumpátì ng̃ bóong paggálang at ga ng̃uming̃itî na. —¡Macapagsasalitâ na cayó, sa pagcá't cayó'y pinakíkinggan námìn ng̃ boong pagmimithî!—ang sinábi ng̃ mg̃a binang̃uít na mg̃a caibigan, at iba pang mg̃a táong nang̃agpápalagay na siya'y dakílang mananalumpatî: nang̃ag-úubo ng̃ bóong ligaya ang mg̃a matatandâ at caniláng pinagpípisil ang dalawáng camáy. Pagcatápos na macapagpáhid ng̃ páwis si capitán Basilio ng̃ canyáng panyóng sutlâ, ay nagpatúloy ng̃ pananalitâ: Yamang lubháng nápacaganda ang inyong calooban at mapagbigay lugod sa ating abáng cataohan, sa pagcacaloob sa aking acó ang macapagsalitáng máuna sa sino mang náririto, sasamantalahin co ang capahintulutang itóng sa aki'y ipinagcaloob ng̃ bóong cagandáhan ng̃ pusó at aco'y magsasalitâ. Iniisip ng̃ aking isip na aco'y sumasaguitnâ ng̃ cagalanggalang na Senado romano, "senatus populusque romanus", na sinasabi nátin niyóng mg̃a caayaayang panahóng sa caculang̃ang pálad ng̃ Sangcataóha'y hindî na magbábalic, at aking híhing̃in sa "Patres Conscripti", ang sasabihin marahil ng̃ pantás na si Ciceron, cung siyá ang málagay sa catayuan co ng̃ayón; hihíng̃in co, sapagca't capós táyo sa panahón, at ang panaho'y guintô, áyon sa sábi ni Salomón na sa mahalagang pinag uusapan ng̃ayo'y sabíhing maliwanag, maiclí at walang ligóy-lígoy ng̃ báwa't isá ang canyang panucalà. Sinabi co na. At tagláy ang bóong pagcalugód sa canyáng sariling cataóhan at sa magaling na pakikinig sa canyá ng̃ nang̃aroroon, naupô ang mananalumpatî, datapuwa't canyáng tiningnán múna si Ibarra at anyóng nagpapakilala siya ng̃ canyáng cataásan, at canyáng tiningnán din namán ang canyáng mg̃a caibigan, na pára mandíng sa canilá'y canyáng sinasabi: ¡Há! ¿Mabuti ba ang áking pagcacásalitâ? ¡há! Inilarawan namán ng̃ canyáng mg̃a caibigan sa caniláng mg̃a matá ang dalawáng pagting̃íng iyón, sa caniláng pagsulyáp sa mg̃a bátang guinóo, na ibig niláng patayín sa caingguitán. —Ng̃ayó'y macapagsasalitâ na ang bawa't may ibig, na ... ¡ejem!—ang sinabi ng̃ gobernadorcillo, na hindî natápos ang sinásalitâ, mulíng siyá'y inihít ng̃ ubó at ng̃ mg̃a pagbubuntóng hining̃á. Ayon sa hindî pag-imíc na námamasid, sino ma'y áyaw na siyá'y tawagguin "patres conscripti", síno ma'y waláng tumítindíg: ng̃ magcagayó'y sinamantala ni Don Filipo ang nangyayari at huming̃íng pahintúlot na macapagsalitâ. Nang̃agkindátan at nang̃aghudyátan ng̃ macahulugán ang mg̃a conservador. —¡Iháharap co, mg̃a guinóo, ang áking panucalang gugugulin sa fiesta! ani don Filipo. —¡Hindî námin masasang-ayunan!—ang sagót ng̃ isáng natutuyong matandáng conservador na hindî mapaclihán ng̃ anó man. —¡Lában sa panucalang iyán ang áming voto!—ang sábihan ng̃ ibáng mg̃a caaway. —¡Mg̃a guinoo!—ani Don Filipong pinipiguil ang pagtáwa;—hindî co pa sinasabi ang panucalang dalá rito naming mg̃a "bátà". "Lubós" ang aming pagása na siyáng mamagaling̃ín ng̃ "lahat" cay sa pinapanucálà ó mapapanucálà ng̃ áming mg̃a catálo. Ang palálong pasimuláng itó ang siyáng nacapuspós ng̃ gálit sa caloóban ng̃ mg̃a conservador, na nagsisipanumpâ sa caniláng sariling caniláng gagawín ang catacottacot na pagsalangsáng. Nagpatuloy ng̃ pananalitâ si Don Filipo: —Tatlong libo't limandáang piso ang inaacálà náting gugúlin. Mangyayaríng macagawâ ng̃a táyo, sa pamamag-itan ng̃ salapíng ito ng̃ isang fiestang macahihiguit ng̃ di anó lamang sa caningning̃an sa lahát ng̃ hanggá ng̃ayó'y napanood dito sa ating lalawigan at sa mg̃a lalawigang carátig man. —¡Hmjn!—ang pinagsabihan ng̃ mg̃a hindî naniniwálà; gumugugol ang bayang A. ng̃ limáng libo, ang bayang B. nama'y ápat na libo—¡Hmjn! ¡cahambugán! —¡Pakinggán ninyó acó, mg̃a guinoo, at cayô'y maniniwálà. Aking iniaakit sa inyóng tayo'y magtayô ng̃ isáng malakíng teatro sa guitnâ ng̃ plaza, na maghalagáng isáng dáa't limampóng píso! —¡Hindî cásiya ang isáng dáa't limampô, kinacailang̃ang gumugol ng̃ isáng dáa't anim na pô!—ang itinutol ng̃ isáng matigás ang úlong conservador. —¡Itític pô ninyó, guinoong director, ang dalawang daang pisong iniuucol sa teatro!—ani Don Filipo.—Iniaanyaya cong makipagcayárì sa comedia sa Tundó upang magpalabás sa pitóng gabíng sunod sunod. Pitóng palabás na tigdadalawang daang píso bawa't gabí, ang cabooa'y isáng libo at ápat na ráang píso: ¡isulat pô ninyó, guinoong director, isáng libo't ápat na raang píso! Nang̃agting̃inan ang matatandá't ang mg̃a bátà sa pangguiguilalás; ang mg̃a nacatatalos lamang ng̃ líhim ang hindî nang̃agsikílos. Iniaanyaya co rin namáng magcaroon tayo ng̃ maraming totoong mg̃a paputóc; huwág ng̃a táyong gumamit ng̃ malilíit na "luces" at ng̃ mg̃a malilíit na "ruedang" kinalúlugdan lamang ng̃ mg̃a musmós at ng̃ mg̃a dalága, huwag táyong gumamit ng̃ lahat ng̃ itó. Malalakíng mg̃a bomba at sadyáng malalakíng mg̃a cohatón ang ibig natin. Iniaanyaya co ng̃a sa inyó ang pagcacagugol sa dalawang daang malalakíng bomba na tigalawang píso báwa't isá at dalawang daang cohatong gayón din ang halagá. Ipagawà natin sa mg̃a castillero sa Malabón. —¡Hmjn!—ang isinalábat ng̃ isáng matandâ:—hindî nacacagulat sa ákin at hindî rin nacabibing̃i ang isáng bombang tigalawang piso; kinacailang̃ang maguíng tigatlóng piso. —¡Isulat pô ninyó ang isáng libong pisong gugugulin sa dalawang daang bomba at dalawáng daang coletón! Hindî na nacatiís ang mg̃a conservador; nang̃agtindigan ang ilan at nang̃agsalitaan ng̃ bucód. —Bucód pa sa roon, upang makita ng̃ ating mg̃a capit-bayang tayo'y mg̃a taong walang hinayang at nagcacanlalabis sa atin ang salapî—ang ipinagpatuloy ni Don Filipo, na itinaas ang voces at matúling sinulyap ang pulutóng ng̃ mg̃a matatandâ,—aking iniaanyaya: una, apat na "hermano mayor" sa dalawáng áraw na fiesta, at icalawa, ang itápon sa dagatan sa aráw áraw ang dalawáng dáang inahíng manóc na pinirito, isang daang capóng "rellenado" at limampóng lechón, gáya ng̃ guinagawà ni Sila, sa panahón ni Ciestón, na bágong casasabi pa lámang ni capitang Basilìo. —¡Siya ng̃â, gáya ni Sila!—ang iculit ni capitang Basilio, na na totowâ ng̃ pagcábangguit sa canyá. Lumálaki ng̃ lumálaki ang pagtatacá. —Sa pagca't marámi ang dádalong mayayaman at bawa't isa'y may daláng libolíbong piso, at sacâ ang caniláng lalong magalíng na sagabung̃in, at ang "liampó" at mg̃a baraja, ini anyaya co sa iyó na tayo'y magpasabong ng̃ labínglimáng áraw, at magbigay calayaang mabucsan ang lahát ng̃ mg̃a bahay ng̃ sugalan.... Ng̃uni't nang̃agtindíg ang mg̃a cabatáan at siya'y sinalabát: ang boóng acálà nilá'y nasirá ang ísip ng̃ teniente mayor. Nang̃agtatalotalo ng̃ mainam ang mg̃a matatandâ. —At sa cawacasan, ng̃ huwág mapabayaan ang mg̃a caligayahan ng̃ cálolowa.... Natacpáng lubos ang canyáng voces ng̃ mg̃a bulongbulung̃an at ng̃ mg̃a sigawang sumiból sa lahat ng̃ súloc ng̃ sálas: yao'y naguing isáng caguluhan na lámang. —¡Hindî!—ang isinígaw ng̃ isang matálic na conservador;—ayaw cong maipang̃alaratac niyang siya ang nacagawa ng̃ fiesta, ayaw. Pabayaan, pabayaan ninyong aco'y macapagsalitâ. —¡Dináyà táyo ni Don Filipo!—ang sinásalitâ naman ng̃ mg̃a liberal. Bovoto cami ng̃ laban sa canya! ¡Cumampí siya sa matatandâ! ¡Bomoto tayo ng̃ laban sa canya! Ang gobernadorcillo, na higuít ang panglulupaypay sa cailan man; walang guinawa cahi't anó upang manag úli ang catiwasayan: naghíhintay na sila ang cusang tumiwasay. Huming̃íng pahintulot ang capitan ng̃ mg̃a cuadrillero upang magsalíta; pinagcalooban siya, datapuwa't hindî binucsan ang bibig, at mulíng naupóng nakikimî at puspós cahihiyan. Ang cabutiha'y nagtindîg si capitang Valenting siyang pinacamalamíg ang loob sa lahat ng̃ mg̃a conservador, at nagsalitâ. Hindi camí macasang-ayon sa palagáy na munacalà ng̃ teniente mayor, sa pagca't sa ganang amin ay napaca labis naman. Ang gayóng mapacaraming mg̃a bomba at ang gayong napaca raming gabi ng̃ pagpapalabas ng̃ comedia'y ang macacaibig lamang ay ang isang batang gaya ng̃ teniente mayor, na macapagpúpuyat ng̃ maraming gabí at macapakíkinig ng̃ maraming putóc na dî mabíbing̃i. Itinanóng co ang pasiya ng̃ mg̃a taong matalino at nagcacaisa ang lahat sa hindî pagsan-ayon sa panucalâ ni Don Felipo. ¿Hindí bâ ganito, mg̃a guinóo? —¡Tunay ng̃a! ¡tunay ng̃a! ang sabay sabay na pinagcaisahang sagót ng̃ mg̃a bata't matandâ. Nang̃alulugod ang mg̃a bata sa pakikiníg sa gayóng pananalitâ ng̃ isang matandâ. —¡Anó ang ating gagawín sa apat na mg̃a hermano mayor!—ang ipinatúloy ng̃ matandâ.—¿Anó ang cahulugan niyóng mg̃a inahíng manóc, mg̃a capón at mg̃a lechóng itatapon sa dagatan? ¡Cahambugan! ang sasabihin ng̃ mg̃a calapit-bayan natin, at pagcatapos ay magsásalat tayo sa pagcain sa loob ng̃ calahating taón. ¿Anó't makikiwang̃is táyo cay Sila ó sa mg̃a romano man? ¿Tayo ba'y inanyayahan minsan man lámang sa canilang mg̃a fiesta? Acó sa gannang akin, lamang, caílan ma'y hindî pa acó nacatatanggap ng̃ anó mang canílang líham na pang-anyaya, ¡gayóng aco'y matanda na! —Ang mg̃a romano'y tumahan sa Roma. Kinalalagyan ng̃ papa!—ang marahang sa canya'y ibinulóng ni capitáng Basilio. —¡Ng̃ayon co napagkilala!—ang sinabi ng̃ matandang hindî nagulomihanan. Marahil guinawa ang canilang fiesta cung "vigilia" at ipinatatapon ng̃ papa ang pagcain at ng̃ howag magcasala. Ng̃uni't sa paano mang bágay, hindî mangyayaring masang-ayunan ang inyong panucalang fiesta, sa pagca't isáng caulúlan! Napilitan si Don Filipong iurong ang canyáng panucálà; dahil sa totoong sinásalansang. Ang mg̃a lalong matatalic na mg̃a conservador sa caniláng caaway, hindî nang̃agdamdam ng̃ anó mang pag-aalap-ap ng̃ makita niláng tumindig ang isáng bátang cabeza de barangay at huming̃íng pahintúlot na macapagsalitâ. —Ipinamámanhic co sa inyóng mg̃a camahalang ipagpaumanhíng bagá ma't bátà acó'y mang̃ahás magsalitâ sa haráp ng̃ lubháng maráming táong totóong cagalanggalang dáhil sa canilang gúlang at dáhil namán sa catalinuhan at carunúng̃ang magpasiyá ng̃ tapát sa lahát ng̃ bagay, ng̃uni't sa pagca't ang caayaayang mananalumpatìng si capitang Basilio'y nag-aanyayang saysayin dito ng̃ lahát ang canicanilang mg̃a panucálà, maguíng pinacacalásag ng̃ aking cauntîan ang canyáng mahalagang pananalitâ. Tumátang̃ô, sa pagcalugod, ang mg̃a conservador. —¡Magalíng magsalitâ ang bátang itó!—¡Siya'y mápagpacumbabá!—¡Caguiláguilalás cung mang̃atuwíran!—ang sabihan ng̃ isa't isá. —¡Sayang at hindî marunong cumíyang magalíng!—ang pasiyá ni capitan Basilio.—Ng̃uni't nangyayari itó dahil sa hindî siya nag-aral cay Cicerón, at sacâ totoong bátà pa. —Hindî cayâ isinásaysay co sa inyó ang isáng palatuntunan ó panucálà,—ang ipinatuloy na salitâ ng̃ bátang cabeza,—ay hindî dahil sa ang isip co'y inyóng mámagaling̃in ó inyó cayáng sasang-ayunan: ang aking hang̃ad, casabáy ng̃ aking mulî pang pang̃ang̃ayupápà sa calooban ng̃ lahát, ay patotohanan sa mg̃a matatandang sa tuwî na'y sang-ayon ang aming isípan sa caniláng ísip, sa pagcá't áming ináangkin ang lahát ng̃ mg̃a adhicáng isinaysay ng̃ boong caningning̃án ni capitang Basilio. —¡Mabuting pananalitâ! ¡mabuting pananalitâ!—ang sabihanan ng̃ mg̃a pinauunlacáng mg̃a conservador. Hinuhudyatán ni capitang Basilio ang bátà upáng sa canyá'y sabihin cung paano ang marapat na paggaláw ng̃ bísig at cung paano ang acmâ ng̃ páa. Ang gobernadorcillo ang tang̃ing nananatili sa hindî pagpansín, nalílibang ó may ibáng iniisip: nahihiwatigan ang dalawang bagay na itó sa canyá. Nagpatuloy ang bátà ng̃ pagsasaysay, na nalalao'y lalong sumásaya ang pananalitâ: —Náoowî, mg̃a guinóo, ang aking panucála sa sumusunod: mag-ísip ng̃ mg̃a bagong pánooring hindî caraniwan at laguing nakikita natin sa aráw-áraw, at pagsicápang huwág umalís díto sa báyan ang salapîng nalicom, at huwág gugúlin sa waláng cabuluháng mg̃a pólvora, cung hindî gamítin sa ano mang bagay na pakinabang̃an ng̃ lahat. —¡Iyán ng̃â! ¡iyán ng̃â!—ang isináng-áyong salitâ ng̃ mg̃a bátà; iyáng ang ibig ng̃a namin—totoong magalíng—ang idinugtóng ng̃ mg̃a matatandâ. —¿Anó ang máhihitâ nátìn sa isáng linggóng comediang hiníhing̃î ng̃ teniente mayor? ¿Anó ang matututuhan natin sa mg̃a hárì sa Bohemia at Granada, na nang̃ag-uutos na putlín ang úlo ng̃ canilang mg̃a anác na babae, ó cung dìlì caya'y ikinacarga sa isáng cañón ang mg̃a anác na babaeng iyán at bágo naguiguing trono ang cañón? Tayo'y hindî mg̃a hárì, hindî tayo mg̃a tampalasang táong-párang, walâ namán táyong mg̃a cañón, at cung sila'y ating paráhan ay bibitayin táyo sa Bágongbayan. ¿Anó bagá ang princesang iyáng nakikihalobílo sa mg̃a paghahámoc, namamahagui ng̃ tagâ at úlós, nakikipag-away sa mg̃a principe at naglilibot na nang̃ag-íisa sa mg̃a bundóc at parang, na cawang̃is ng̃ nang̃atitigbalang? Kinalulugdan natin, ayon sa ating caugalian, ang catamisan at ang pagcamasintahin ng̃ babae, at mang̃ang̃anib tayong tumáng̃an sa mg̃a camáy ng̃ isáng biníbining narurung̃isan ng̃ dugô, cahi't na ang dugong ito'y sa isáng moro ó gigante; bagá man ang dugóng itó'y sa pinawawal-an nating halagá, palibhasa'y ipinalálagay náting imbí ang lalaking nagbubuhat ng̃ camá'y sa isáng babae, cahi't siya'y príncipe, alférez, ó tagabúkid na waláng pinag-aralan. ¿Hindî cayâ libolibong magalíng na ang palabasin natin ay ang laráwan ng̃ ating sariling mg̃a caugalîan, upang mabágo nátin ang ating masasamang mg̃a pinagcaratihan at mg̃a lihís na hílig at purihin ang magagandang gawâ at caugalian? —¡Iyan ng̃â! ¡iyan ng̃â!—ang inúlit ng̃ canyáng mg̃a cacampí. —¡Sumasacatuwíran!—ang ibinulóng na nang̃agdidilidili ang iláng matatandâ. —¡Hindî co naisip cailán man ang bágay na iyán!—ang ibinulóng ni capitang Basilio. —Datapuwa't ¿paano ang paggawâ ninyó niyán?—ang itinutol sa canyá ng̃ isáng mahirap sumang-ayon. —¡Magaang na magaang!—ang sagót ng̃ bátà. Dalá co rito ang dalawang comedia, na marahil pasisiyahang totoong masasangayunan at catowatowa ng̃ mg̃a cagalanggalang na matatandang dito'y nalilimpî, palibhasa'y lubós ang pagcatalós nilá sa bawa't magandá at kilalá namán ng̃ lahát ang caniláng catalinuhan. Ang pagmagát ng̃ isá'y Ang pag-hahalal ng̃ Gobernadorcillo, ito'y isáng comediang patupatuloy ang pananalitâ, nababahagui sa limang pangcat, cathâ ng̃ isá sa mg̃a náriritong caharáp. At ang isa'y may siyam na bahagui, úcol sa dálawáng gabi, isang talinghagang "drama" na ang pamimintás ang tucoy, sinulat ng̃ isá sa lalong magalíng na poeta dito sa lalawigan at Mariang Makiling ang pamagát. Nang áming mámasdang naluluatan ang pagpupulong ng̃ nauucol sa paghahandâ ng̃ fiesta, at sa pang̃ang̃anib naming bacâ culang̃in ng̃ panahón, líhim na humánap camí ng̃ aming mg̃a "actor" at pinapag-aral namin silá ng̃ canicanilang "papel". Inaasahan naming sucat na ang isáng linggóng pagsasánay upang silá'y macaganáp ng̃ magalíng sa canicanilang ilálabas. Itó, mg̃a guinoo, bucód sa bágo, pakikinabang̃an at sang-ayon sa mahúsay na caisipán at may malakíng cagaling̃ang hindî malakí ang magugugol: hindî natin cailang̃an ang pananamit: magagamit natin ang ating suot na caraniwan sa pamumuhay. —¡Acó ang gugugol sa teatro!—ang isigaw na malaking tawa ni capitang Basilio. —¡Sacali't may lumalábas na mg̃a cuadrillero, akíng ipahihiram ang aking mg̃a nasásacop—ang sabi namán ng̃ capitán ng̃ mg̃a cuadrillero. —At acó ... at acó ... cung nagcacailang̃an ng̃ isáng matandâ ... ang sinabing hindî magcatutó ng̃ isá, at naghuhumiyád ng̃ pagmamakisíg. —¡Sang-áyon camí! ¡sang-áyon cami!—ang sigawan ng̃ marami. Namúmutlâ ang teniente mayor: napunô ng̃ mg̃a lúhà ang canyáng mg̃a matá. —¡Siyá'y tumatang̃is sa pagng̃ingitng̃it!—ang inísip ng̃ mahigpít na conservador, at sumigaw: —¡Sang-áyon camí, sang-áyon camí, at hindî cailang̃ang pagmatuwiranan pa! At sa canyáng galác sa canyáng pagcapanghigantí at sa lubós na pagcatálo ng̃ canyáng caáway, pinasimulán ng̃ lalákíng iyón ang pagpapaunlác sa panucálà ng̃ bátà. Nagpatuloy itó ng̃ pananalitâ: —Magagamit ang ikalimáng bahagui ng̃ salapíng nalilicom sa pamamahagui ng̃ iláng gantíng pálà, sa halimbáwà, sa lalong mabuting batang nag-aral sa escuela, sa lálong mabúting pastól, magsasacá, máng̃ing̃isdâ, at ibá pa. Macapagtatatag tayo ng̃ isáng unahán ng̃ patacbuhan ng̃ mg̃a bangcâ sa ílog at sa dagatan, patacbuhan ng̃ mg̃a cabayo; magtayô ng̃ mg̃a "palosebo" at mag-anyô ng̃ mg̃a laróng mangyayaring makísama ang tagabukid natin. Sumasang-áyon na acó, álang-álang sa totoóng pinagcaugalian na, ang tayo'y magcaroon ng̃ mg̃a paputóc: marikit at catuwá-tuwang panoorín ang mg̃a "rueda" at mg̃a "castillo", ng̃uni't inaacalà cung hindî natin cailang̃an ang mg̃a bombang panucalà ng̃ teniente mayor. Casucatan na, sa pagbibigay casayahan sa fiesta, ang dalawáng bandang música, at sa ganya'y maiilagan natin iyang mg̃a pag-aaway at pagcacagalít, na ang kinahihinatna'y ang mg̃a caawa-awang músicong naparirito't ng̃ bigyang galác ang ating mg̃a pagpifiesta, sa pamamag-itan ng̃ canilang pagpapagal, naguiguing tunay na mg̃a sasabung̃ing manóc, na nang̃agsisiowî, pacatapos, na masamâ, ang sa canila'y pagcacabayad, masamâ ang pagcacapacain, bugbóg ang catawán at sugatán pa cung macabihirà. Mapasisimulâan ang pagpapagawâ ng̃ isang maliit na bahay na magamit na escuelahan, sa pamamag-itan ng̃ lalabis na salapî, sa pagca't hindî ng̃a natin hihintaying ang Dios ay manaog at siyang gumawâ ng̃ escuelahang iyán: capanglaw-panglaw ng̃ang bagay, na samantalang tayo'y may isáng sabung̃áng pang̃ulo sa lakí at gandá, ang mg̃a batâ natin ay nang̃ag-aáral halos doón sa alagaan ng̃ mg̃a cabayo ng̃ cura. Sa maiclíng salita'y narito ang panucalâ: ang pagpapainam nito'y siyáng pagcacapaguran. Maaliw na bulungbulung̃an ang siyáng sumilang sa salas; halos ang lahát ay sumasang-ayon sa bátà: iilan lamang ang bumúbulong: —¡Mg̃a bágong bagay! ¡mg̃a bágong bagay! ¡Sa ating mg̃a kinabataa'y!... —¡Ating sang-ayúnan na muna ng̃ayón iyán!—ang sabihan ng̃ mg̃a ibá;—áting hiyâin iyón. At caniláng itinutúrò ang teniente mayor. Nang manumbalic ang catahimican, ang lahát ay sumang-ayon na. Cúlang na lamang ang pasiya ng̃ gobernadorcillo. Ito'y nagpapawis, hindî mápacali, hináhaplos ang noo at sa cawacasa'y nasabi ng̃ pautal-utal, na nacatung̃ó: —¡Acó ma'y sang-ayon din!... ng̃uni't ¡ejem! Hindî umíimic ang boong tribunal ng̃ pakikiníg sa canyá. —¿Ng̃uni't?—ang tanóng ni capitang Basilio. —¡Totoong sang-ayon acó!—ang inulit ng̃ gobernadorcillo;—sa macatuwid baga'y ... hindî acó sang-ayon ... ang sinasabi co'y sang-ayon acó; ng̃uni't ... At kinuscos ang mg̃a matá ng̃ camaoo. —Ng̃uni't ang cura,—ang ipinagpatuloy ng̃ cúlang pálad—ibáng bágay ang íbig ng̃ párì cura. —¿Nagcacagugol bâ ang cura sa fiesta ó tayo ang nagcacagugol? ¿Nagbigáy bâ siyá ng̃ isáng cuarta man lamang?—ang sigaw ng̃ isáng voces na nanunuot sa taing̃a. Tuming̃ín ang lahát sa dacong pinanggagaling̃an ng̃ mg̃a tanóng na iyón: si filósofo Tasio ang nároroon. Hindî cumikilos ang teniente mayor at nacatitig sa gobernadorcillo. —¿At anó ang íbig ng̃ cura?—ang itinanong ni capitang Basilio. —¡Abá! ang íbig ng̃ cura'y ... anim na procesión, tatlóng sermón, tatlóng malalaking misa ... at cung may lumabis na salapî, comediang Tundó at cantá sa mg̃a pag-itan. —¡Ayaw namáng camí ng̃ lahát ng̃ iyán!—ang sinábi ng̃ mg̃a bátà at ng̃ iláng matandâ. —¡Siyáng ibig ng̃ párí cura!—ang inulit ng̃ gobernadorcillo.—Aking ipinang̃acò sa curang magaganap ang canyang calooban. —Cung gayó'y ¿bakin inanyayahan pa ninyóng cami magpúlong? —¡Inanyayahan co cayó't ... ng̃ sa inyo'y áking sabihin ang gayóng bágay! —At ¿bákit hindî ninyó sinábi sa pagsisimulâ pa ng̃ salitaan? —Ibig co sánang sabihin, mg̃a guinóo, ng̃uni't nagsalita si capitáng Basilio'y ¡hindî na acó nagcapanahón ...! ¡kinacailang̃ang sumunód sa curá! —¡Kinacailang̃ang sumunód tayó sa canyá!—ang inúlit ng̃ iláng matatandâ. —¡Kinacailang̃ang sumunod, sa pagca't cung hindî, tayo'y ibibilanggong lahát ng̃ alcalde!—ang idinugtóng ng̃ boóng capanglawan ng̃ ibá, namáng matatandâ. —¡Cung gayo'y sumunód, cayó at cayó na lámang ang gumawa ng̃ fiesta!—ang ipinagsigawan ng̃ mg̃a báta—¡iniuurong namin ang aming mg̃a ambág! —¡Nasing̃íl ng̃ lahat!—ang sinabi ng̃ gobernadorcillo. Lumapit si Don Filipo sa gobernadorcillo at saca sinabi niya rito ng̃ boóng capaítan. —Inihándog co sa pagcaamís ang pag-ibig co sa aking sarilí upang magtagumpay lamang ang magandang caisipan; cayô namá'y inihayin ninyó sa pagcaapí ang inyóng camahalan upáng manálo ang masamáng panucála, at inyóng iniwasác ang lahát. Samantala'y—isinasabi namán ni Ibarra sa maestro ng̃ escuela: —¿May-ibig bâ cayóng ipagbilin sa pang̃úlong báyan ng̃ lalawigan? Paroroon acó ng̃ayón din. —¿Mayroon pô bâ cayóng pakikialaman doón? —¡Mayroon pô táyong pakikialaman doón!—ang talinghagang sagót ni Ibarra. —Sa daa'y sinasabi ng̃ matandang filósofo cay Don Filipong sinusumpa ang sarilíng pálad. —¡Tayo ang may casalanan! ¡Hindî cayó tumutol ng̃ cayo'y bigyán nila ng̃ aliping sa inyo'y magpúnò, at aking nalimutan ang bagay na ito, sa aking cahaling̃an! |newtext= |othertitle= * Pulong sa Tribunal * Pulong ng Bayan }} qxu6ais9ogxmagczmzxmi0hupq8d2oj 0 2996 26252 20188 2021-01-10T07:33:47Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 21]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 21]] 75q0ypwkx5lgeb2csoq9mq9cpojicxk 0 2997 26264 26137 2021-01-11T06:45:56Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|22|Mga Liwanag at mga Anino|Kuwento ng Isang Ina|Pangingisda|teksto |oldtitle=Manga Ilaw at mga Dilim |oldtext= Nacaraan ang tatlóng áraw mulâ ng̃ mangyari ang mg̃a bagay na aming sinaysay. Guinamit ng̃ bayan ng̃ San Diego ang tatlong araw na ito, na casama ang mg̃a gabí sa paghahanda ng̃ fiesta at sa mg̃a salitaan, casabay ang mg̃a pag-uupasálà. Samantalang caniláng nilalasap-lasap na ang mg̃a mangyayaring mg̃a casayahan, pinipintasan ng̃ ibá ang gobernadorcillo, ang ibá namá'y ang teniente mayor, at ang ibá'y ang mg̃a batà, at hindî nawawalan ng̃ binibigyang casalanan ng̃ lahát ang lahát. Pinag-uusap-usapan ang pagdating ni María Clara, na casama ng̃ tía Isabel. Sila'y nang̃atutúwâ sa gayong pagdatíng, palibhasa'y caniláng kinalúlugdan siyá, at casabáy ng̃ caniláng malaking pangguiguilalás sa canyáng cagandahan, ang canilá namáng pagtatacá sa mg̃a pagbabagobago ng̃ caugalian ni pári Salví.—"Madalás na siyá'y natitigagal at anaki'y nakalilimot samantalang nagmimisa; hindi na lubháng nakikipagsalitaan sa amin, at kitangkita ang canyang pagyayat at ang canyáng pagcawaláng catiwasayan ng̃ loob,"—ang sabihan ng̃ mg̃a nagcucumpisal sa canyá. Namamasid ng̃ "cocinerong" siya'y namamayat ng̃ namamayat, at dumaraing ng̃ dî pagpapaunlac sa canyáng mg̃a inilulutong pagcain. Ng̃uni't ang lalong nacapagpapaalab ng̃ mg̃a bulong-bulung̃a'y ang canilang namamasdang mahiguít sa dalawáng ilaw sa convento cung gabí, samantalang si párì Salví'y dumadalaw sa isang bahay ng̃ mámamayan ... ¡sa báhay ni María Clara! ¡Nang̃agcucruz ang mg̃a mápagbanal, ng̃uni't ipinatutuloy nila ang pagbubulong-bulung̃an. Tumelégrama si Juan Crisóstomo Ibarra buhat sa pang̃ulong bayan ng̃ lalawigan, na bumabati siyá cay tía Isabel at sa pamangkin nito; ng̃uni't hindî ipinaliliwanag cung bakit walâ siyá roon. Ang acálà ng̃ marami siya'y nabibilango dahil sa ginawâ niya cay parì Salví ng̃ hapon ng̃ araw ng̃ "Todos los Santos". Datapuwa't lalò ng̃ lumakí ang mg̃a usap-usapan ng̃ makita nila ng̃ hapon ng̃ icatlóng araw na lumúlunsad si Ibarra sa isang coche, sa harapan ng̃ munting bahay na tinitirahan ng̃ dalagang canyang maguiguing asawa, at bumabati ng̃ boong pitagan sa fraile, na tumutung̃o rin sa bahay na iyón. Sino ma'y walang nacacagunitâ cay Sisa at sa canyang mg̃a anac. Cung pumaroon tayo ng̃ayón sa bahay ni María Clara, isang magandang púgad na na sa guitna ng̃ mg̃a dalandan at ilang-ilang, mararatnan pa natin ang binata't dalagang capuwâ nacasung̃aw sa isang bintana sa dacong dagatan. Lumililim sa bintanang iyon ang mg̃a bulaclac at mg̃a halamang gumagapang sa mg̃a cawayan at sa mg̃a cawad, na pawang nang̃agsasabog ng̃ pihícang bang̃o. Bumubulong ang canilang mg̃a labi ng̃ mg̃a salitang higuit ang cagandahang dingguín cay sa halishísan ng̃ mg̃a damó, at lalong mahalimuyac cay sa hang̃ing may taglay na bang̃ong handog ng̃ mg̃a bulaclac halamanan. Sinasamantala ng̃ mg̃a "sirena" sa dagatan ang pag-aagaw-dilím ng̃ oras na iyon ng̃ matúling pagtatakíp-sílim ng̃ hapon, upang isung̃aw sa ibabaw ng̃ mg̃a alon ang canilang masasayáng maliliit na úlo at pangguilalasan at bumatì ng̃ canilang mg̃a awit sa araw na naghihing̃alô. Mg̃a azúl daw ang canilang mg̃a mata at ang canilang mg̃a buhóc; na sila'y may mg̃a pútong na coronang halaman sa tubig na may mg̃a bulaclac na mapuputi't mapupula; manacanacâ raw ipinamamalas ng̃ mg̃a bulâ ang canilang parang linalic na catawang higuit sa bulâ ang caputian at cung ganap ng̃ gabi'y canilang pinasisimulaan ang canilang mg̃a calugodlugod na paglalarô, at canilang ipinarírinig ang mg̃a tinig na talinghagang tulad sa mg̃a arpa sa lang̃it; sa bihanan din namang ...; ng̃uni't pagbalican natin ang ating mg̃a kinabataan pakinggan natin ang wacas ng̃ canilang salitaan. Sinasabi ni Ibarra cay María Clara: —Búcas, bago magbucáng liwayway, magáganap ang hang̃ád mo. Iháhandâ cong lahát ng̃ayóng gabí at ng̃ huwag magculang ng̃ anó man. —Cung gayó'y susulat acó sa aking mg̃a caibigang babae at ng̃ mang̃agsiparito. ¡Gawín mo ang bagay na itó sa isang parang howag sanang macasunód ang cura! —At ¿bakit? —Sa pagca't tila mandin acó'y binábantayan niyá. Nacasásamâ sa ákin ang canyáng mg̃a matang malalálim at malulungcót, pagca itinititig niya sa akin ay acó'y natatacot. Pagcâ acó'y kinacausap niyá, siya'y may isáng voces na ... sinasabi sa akin ang mg̃a bagay na totoong cacaiba, na hindî mapaglirip, na totoong cacatuwâ ... minsa'y itínanóng niya sa akin cung hindî co nananag-ínip ng̃ tungcól sa mg̃a súlat ng̃ nanay; sa aking acala'y halos nasisíra ang canyang baít. Sinasabi sa akin ng̃ caibigan cong si Sinang at saca ni Andeng na aking capatíd sa gatas, na siya'y may pagcaculang-culang ang ísip. ¡Gawín mo sana ng̃ paraang siya'y howag pumarito! —Hindî maaaring siya'y hindî natin anyayahan—ang sagot ni Ibarrang nag-iisip-ísip.—Catungculang atang ito ng̃ caugalian ng̃ bayan; siya'y nasa bahay mo at bucod sa rito'y nag-ugaling mahal siya sa akin. Nag magtanóng sa canya ang Alcalde tungcól sa bagay na sinabi co na sa iyó, walang sinabi siya cung dî pawáng mg̃a pagpuri sa akin, at hindi nag-acalang maglagay ng̃ cahit caunting hadlang man lamang. Ng̃uni't namamasid cong icaw ay namúmuhî; howag cang manimdím at hindî macasasama siya sa atin sa bangcâ. Narinig ang marahang lacad; yao'y ang curang lumalapit na taglay ang ng̃itíng pilit. —¡Maguinaw ang hang̃in!—anyá;—pagcâ nacacáhaguíp ng̃ isáng sipón, ay hindî bumíbitiw cung dî dumatíng ang tag-ínit. ¿Hindî ba cayó nang̃ang̃anib na baca cayó'y malamigan? Nang̃ang̃atal ang voces niyá at sa maláyò ang canyáng tanáw: hindî siyá tumiting̃in sa binata't dalága. —¡Tumbalíc; ang pakiramdám namin ay caayaaya ang gabi at masarap ang háng̃in. Itó ang pinacá "otoño" at "primavera"<ref group=o>Tinatawag ng̃ mg̃a castilang "otoño" ang panahóng sumusunod sa "verano" ó tag-araw at tinatawag nilang "primavera" ang panahóng sumusunod sa "invierno" ó tagguináw.</ref> namin, nanlálaglag ang iláng mg̃a dahon, datapuwa't laguing sumisilang ang mg̃a bulaclac. Nagbuntóng hining̃á si párì Salví. —Ipinalálagay cong carikitdikitan ang pagcacálangcap ng̃ dalawáng bahaguing itó ng̃ taóng hindî nangguíguitnâ, ang "invierno" (tagguinaw)—ang ipinagpatuloy ni Ibara.—Sisilang, pagdating ng̃ Febrero, ang mg̃a bagong sang̃a ng̃ mg̃a cahoy at pagdating ng̃ Marzo'y may mg̃a bung̃ang hinog na tayo. Pagdating ng̃ mg̃a buwang tag-init ay paparoon cami sa ibang daco. Ng̃umitî si Fray Salví. Nagpasimulâ sila ng̃ pagsasalitaan ng̃ mg̃a bagay-bagay na walang cabuluhan, ng̃ nauucol sa panahón, sa bayan at sa dárating na fiesta; humanap si María Clara ng̃ dahilán at umalís. —At yamang mg̃a fiesta ang ating mg̃a pinag-uusapan, itulot pô ninyóng cayo'y anyayahan co sa gagawin namin búcas. Ito'y isáng fiestang búkid na aming iaalay sa aming mg̃a caibigan at iniaalay namán nilá sa amin. —At ¿saan pô ba gagawin? —Ibig ng̃ mg̃a cabataang gawín sa bátis sa umaagos sa malapit ditong gubat at na sa tabi ng̃ balítì: cayâ magbang̃on tayo ng̃ maaga at ng̃ huwag táyong abútin ng̃ áraw. Nag-ísip-ísip ang fraile, at dî nalaon at sumagót: —Mápanucsong totoo ang anyáya at aco'y napahihinuhod, upang sa inyo'y patotohanang hindî po acó nagtátanim sa inyó. Datapuwa't kinakailang̃ang dumaló roon pagcatapos na aking maganáp ang aking mg̃a catungculan. ¡Cayó'y mapálad, sa pagca't may calayâan, lubos na may calayâan! Nang macaraan ang iláng sandalî ay nagpaalam si Ibarra upang pang̃asiwâan ang paghahandâ ng̃ fiesta sa kinabucasan. Madilím na ang gabí. Lumapit sa canyá sa daan ang isáng sa canya'y naghandóg ng̃ boong paggálang. —¿Sino pô bâ cayó?—ang sa canya'y tanóng ni Ibarra. —Hindî pô ninyó alam, guinoo, ang aking pang̃alan,—ang sagót ng̃ hindî kilalá.—Dalawáng áraw na pong hinihintay co cayó. —¿At bakit? —Sa pagca't sa alin mang daco'y hindî acó kinahabagán, palibhasa'y acó raw po'y tulisán, guinoo ¡Datapuwa't nawalan acó ng̃ mg̃a anác, sirâ ang isip ng̃ aking asawâ, at ang sabihan ng̃ lahát ay carapatdapat acó sa nangyayarî sa akin! Madaling pinagmasdán ni Ibarra ang taong iyón, at tumanóng: —¿At anó bâ ang íbig ninyó ng̃ayon? —¡Ipagmacaáwa co po sa inyó ang aking asawa at ang aking mg̃a anác! —Hindî acó macatiguil,—ang sagot ni Ibarra. Cung íbig po ninyóng sumunód sa akin, habang tayo'y lumalacad ay masasabi ninyó ang sa inyó'y nangyayari. Napasalamat ang tao at pagdaca'y nang̃awalâ silá sa guitnâ ng̃ cadilimán ng̃ mg̃a daang bahagyâ na may ílaw. |newtext= |othertitle= * Liwanag at Dilim * Dilim at Liwanag }} rywe11snnw0q83vm4qddb9hpu0wiagz 0 2998 26098 23166 2021-01-07T03:47:57Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 23]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 23]] 85xl920eg4q3r5nj0a7zomlljtvyeor 0 2999 26330 26139 2021-01-12T08:06:11Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|24|Sa Gubat|Pangingisda|Sa Bahay ng Pilosopo|teksto|noref=1 |oldtitle=Sa Gubat |oldtext= Maaga, maagang maaga ng̃ magmisa si párì Salvî, at sa iláng sandali'y canyáng nilínis ang may labingdalawáng calolowang marurumí, at ang ganitóng gawa'y hindî niyá nauugalîan. Tila mandín nawal-an ng̃ gánang cumain ang carapatdapat na cura, dahil sa pagcabasa ng̃ iláng súlat na dumatíng na may mg̃a "sello" at mabuti ang pagcacalagay ng̃ "lacre;" sa pagca't pinabayâang lubós na lumamíg ang "chocolate." May sakít ang párì,—ang sinasabi ng̃ "cocinero," samantalang nagháhandà ng̃ ibáng "taza" ng̃ chocolate;—mahábà ng̃ áraw na hindî cumacain, sa anim na pinggang inihahayin co sa canyá sa "mesa," waláng dalawáng pinggán ang canyáng sinásalang. —Dahil sa hindî siyá nacacatulog ng̃ mahusay,—ang sagót ng̃ alilang lalaki;—siyá'y binabang̃ung̃ot mulâ ng̃ magbago ng̃ tinutulugan. Nalalao'y lalong nanglalalim ang canyáng mg̃a matá, at totoong nanínilaw. Tunay ng̃a namáng nacaháhabag tíngnan si párì Salví. Hindî man lamang sinalang ang pang̃alawáng taza ng̃ chocolate, hindî tinicmán man lamang ang mg̃a hojaldeng Cebú; nagpaparoo't parito sa malúang na sálas at kinucuyumos ng̃ canyáng mabut-ong mg̃a camáy ang isáng sulat na manacânacang binabasa. Hining̃î, sa cawacasan, ang canyáng "coche", nag-ayos at sacâ nag-utos na siyá'y ihatîd sa gubat na kinalalagyan ng̃ nacapamámanglaw na cáhoy at sa malapit doo'y nang̃agcacatuwa ng̃ paglalakbay sa caparang̃an. Pinaalis ni pári Salví ang "coche", pagdatíng sa lugar na iyón, at pumásoc siyang nag-íisa sa gubat. Isáng mapangláw na landás na bahagyâ na nabucsán sa casucalan ang pinagdáraanang patung̃ó sa isáng bátis, na ang tubig na umaagos doo'y gáling sa iláng bucál ng̃ malacúcong tubig, tulad sa mg̃a na sa taguiliran ng̃ Makíling. Mg̃a bulaclác na cusang sumisibol na ang marami sa canila'y hindî pa napapang̃alanan, ang siyang pamuti ng̃ mg̃a pangpang ng̃ batis na iyón; ng̃uni't marahil ay kilalá na ng̃ mg̃a doradong maliliit na háyop, ng̃ mg̃a paróparóng sarisarì ang lalakí, at may mg̃a cúlay na azúl at guintô, mapuputî at maiitím, sal-it sal-ít na cúlay maniningning, makikintab, may mg̃a tagláy na mg̃a rubí at mg̃a esmeralda sa caniláng mg̃a pacpác, at ng̃ mg̃a libolibong mg̃a tutubíng cumikinang ng̃ tulad sa metal, at wari nasasabugan ng̃ totoong mataas na guintô. Ang tunog ng̃ pagaspas ng̃ mg̃a maliliit na mg̃a hayop na ito, ang irit ng̃ yayay na nag-iing̃ay sa araw at gabí, ang huni ng̃ ibon, ó ang lagapák ng̃ bulók na sang̃a ng̃ cahoy na nahuhulog at nagcacasabitsabit sa lahat ng̃ lugar ang siyang tang̃ing sumisirà ng̃ catahimican ng̃ talinghagang lugar na iyón. Malaónlaon din siyáng nagpalacadlacad sa casucalan ng̃ mg̃a gumagapang na damó, na canyáng pinang̃ing̃ilagan ang mg̃a dawag na cumacapit sa canyáng hábitong guingón na tíla mandin ibig siyáng piguilin, at pinatitisodtisod maya't mayâ ang mg̃a para ninyóng dî bihasang maglacád ng̃ mg̃a ugát ng̃ mg̃a cáhoy na lumálabas sa lúpà. Biglâ siyáng tumiguil: masasayáng mg̃a hálakhakan at mg̃a sariwang voces ang dumatíng sa canyáng mg̃a taing̃a, at nanggagaling ang mg̃a voces at ang mg̃a halakhakan sa bátis, at nalalao'y lálong nálalapit. —Titingnan co cung acó'y macacásumpong ng̃ isáng púgad,—ang sinásabi ng̃ isáng magandá at matimyás na voces na nakikilala ng̃ cura;—íbig co siyá makita na hindî "niyá" acó nakikita, íbig co siyáng sundán sa lahát ng̃ dáco. Nagtágo si párì Salví sa licód ng̃ malakíng púnò ng̃ isáng cáhoy at sacâ nakinig. —¿Sa macatuwíd ay íbig mong gawín sa canyá ang sa iyó'y guinágawa ng̃ cura, na binábantayan ca saan ca man pumaroon?—ang itinugón ng̃ isáng masayáng voces.—¡Mag-ing̃at ca, sa pagca't nacayayayat at nacapagpapalalim ng̃ mg̃a matá ang panibughô! —Hindî, hindî panibughô; cung dî pagcaibig lámang na macaalam ng̃ dî co talós!—ang isinásagot ng̃ mataguintíng na voces, samantalang, inuulit ng̃ masayá: —¡Siya ng̃â, panibughô, panibughô!—at humahalakhak ng̃ táwa. —Cung acó'y naninibugho, hindî acó ang hindî pakikita; ang hindî co ipakikita'y siyá, ng̃ hindî siyá mámasdan nino man. —Ng̃uni't icáw may hindî mo siya makikita, at iya'y hindî magalíng. Ang lálong magalíng, cung macacasumpong táyo ng̃ púgad, ay ating "iregalo" sa cura, at sa gayo'y canyáng mabábantayan tayo, na hindî magcacailang̃ang siya'y makita, ¿anóng acalà mo? —Hindî acó naniniwalà sa mg̃a púgad ng̃ mg̃a tagác—ang sagót ng̃ isáng voces; ng̃uni't cailan ma't aco'y manibughô matututo acóng magbantay na hindî acó makikita. —At ¿paano? ¿at paano? ¿Bakit, gaya bâ ng̃ isáng Sor Escucha? Nacapagpahakhak ng̃ masayá ang gayóng alaala sa pagcacolegiala. —¡Nalalaman mo na cung paano ang pagdayà cay Sor Escucha! Nakita ni párì Salví, mulâ sa canyáng pinagtataguan si María Clara, si Victoria si Sinang na naglílibot sa ílog. Lumalacad ang tatlóng ang ting̃in ay sa salamín ng̃ túbig at nang̃agháhanap ng̃ talínghágang púgad ng̃ tagác: Basâ silá hangáng sa tuhod, na ano pa't nahihiwatigan sa mg̃a malalapad na cunót ng̃ canilang mg̃a sáyang pangpalígo ang calugódlugód na húbog ng̃ caniláng mg̃a bintî. Nacalugay ang caniláng buhóc at hubád ang caniláng mg̃a bísig, at natátacpan ang catawán ng̃ isáng bárong may malalapad na gúhit at masasayang mg̃a cúlay. Samantalang nagháhanap silá ng̃ isáng bágay na hindî mangyayaring masumpung̃an ay namumuti tulóy silá ng̃ mg̃a bulaclác at nang̃ung̃uha ng̃ mg̃a gúlay sa pampáng. Pinanonood ng̃ fraileng Acteón na namúmutlâ at hindî cumikilos ang mahinhing Dianang iyón; ang mg̃a matá niyáng numíningning sa madilím na hungcág na kinálalagyan ay hindî nang̃apapagal ng̃ pagtatacá sa mg̃a mapuputî at parang linalic na mg̃a bísig, yaóng magandang liig hanggang pa pasimulâ ng̃ dibdíb; ang malíliit at culay rosang mg̃a paang nang̃aglálarò sa tubig, pawang pumupucaw sa abang cataohan niyá ng̃ cacaibang mg̃a damdamin at nagpapapanaguinip ng̃ mg̃a bágong caisipán sa nilálagnat niyang budhî. Sa licód ng̃ isáng pag-licô sa ílat, sa guitnâ ng̃ masucal na cawayanan; nang̃awalâ ang mg̃a matitimyás na mg̃a dalagang iyón, at hindî na maring̃ig ang caniláng malulupit na mg̃a parungguít. Halíng, nanglulupaypay, pigtâ ng̃ pawis umalís si párì Salví sa canyáng pinagtataguan, at nagpaling̃apling̃ap sa canyáng paliguidliguid, na ang mg̃a mata'y hibáng. Humintóng hindî cumikilos, nagaalinlang̃an; humakbang ng̃ ilán at anaki'y íbig sumunód sa mg̃a dalaga, ng̃uni't nagbalic at naglacad sa pampáng at ang ibáng mg̃a casama ng̃ mg̃a dalagang iyón ang siyáng hinanap. Nakita niya sa malayô-layô roón, sa guitnâ ng̃ bátis, ang isáng wari'y paliguang magaling ang pagcacabacod, at ang pinacabubóng ay isáng malagong cawayan; may nanggagaling doong masasayáng mg̃a voces ng̃ babae. Napapamutihan ang paliguang iyón ng̃ dahon ng̃ mg̃a niyog, mg̃a bulaclac at mg̃a bandera. Nacatanaw namán siyá sa daco pa roon ng̃ isáng tuláy na cawayan at sa dacong malayo'y mg̃a lalaking nang̃aliligo, samantalang nang̃agcácagulo ang caramihang mg̃a alilang lalaki at mg̃a alílang babae sa palíbót ng̃ mg̃a caláng biglaan ang pagcacágawâ at nang̃agsusumakit ng̃ paghihimulmol sa mg̃a inahíng manóc, nang̃aghuhugas ng̃ bigás, nag-iiháw ng̃ "lechón" at ibá pa. At doon sa cabiláng ibayo, sa isáng calinisang caniláng hináwan, sa loob ng̃ lilim ng̃ isáng palapalang caniláng bagong itinayóng ang mg̃a haligui'y cahoy at ang bubóng ay "lona" na" ang isang bahagui at ang isáng bahagui'y mg̃a dahon ng̃ malalakíng cáhoy, nang̃agcacatipon ang maraming mg̃a lalaki't mg̃a babae. Doo'y naroroon ang alférez, ang coadjutor, ang gobernadorcillo, ang teniente mayor, ang maestro sa escuela at ang maraming mg̃a capitan at tenienteng "pasado", patí ni capitang Basiliong amá ni Sínang, na dating caaway ng̃ nasírang si Don Rafael sa malaon ng̃ pinag-uusapan. Sa canyá'y sinabi ni Ibarra: "Pinag-uusapan natin ang isang catuwiran, at hindî mag-caaway ang cahulugan ng̃ pag-uusapín. At napahinuhod ng̃ boong galác ng̃ loob ang balitang mánanalumpatì ng̃ mg̃a "conservador" sa anyaya ni Ibarra, at tulóy nagpadalá ng̃ tatlong payo at sacâ ipinanalim sa capangyarihan ng̃ binatà ang paglilingcód ng̃ canyáng mg̃a alilà. Sinalúbong ang cura ng̃ boong galac at pagpipitagan ng̃ lahát, patí ng̃ alférez. —¿Ng̃uni't saan pô nanggaling ang cagalanggalang na camahalan pô ninyó?—ang itinanóng sa canya ng̃ alférez, ng̃ makita nitó ang canyáng mukháng punô ng̃ gálos, at ang canyáng habito'y puspós ng̃ mg̃a dahon at ng̃ mg̃a tuyóng sang̃á—¿Naparapâ pô ba ang cagalanggalang na camahalan ninyó? —¡Hindî! ¡náligaw acó!—ang isinagót ni párì Salví, at ibinabâ ang canyáng mg̃a matá upang siyasatin ang canyáng pananamít. Nang̃agbúbucas ng̃ mg̃a botella ng̃ limonada, nang̃agbíbiyac ng̃ mg̃a niyog na múrà at ng̃ ang mg̃a natatapos ng̃ paliligo'y macáinom ng̃ canyáng malamíg na túbig at ng̃ macacain ng̃ canyáng malambót na lamang higuít ang caputian sa gatas; at bucód sa roo'y pinag-aalayan pa ang mg̃a dalaga ng̃ isáng cuintas na sampaga, na nasasal-itan ng̃ mg̃a rosa at iláng-ilang, na siyang nagbibigay bang̃ó sa nacalúgay na buhóc. Sila'y naúupô ó humihilig sa mg̃a dúyang nacabitin sa mg̃a sang̃a ng̃ mg̃a cahoy, ó nang̃aglilibang sa paglalaro sa paliguid ng̃ isáng batóng malapad, na may nacalagay sa ibabaw nitong mg̃a baraja, mg̃a tablero, maliliit na mg̃a libro, mg̃a sigay at mg̃a batóng malilíit. Ipinakita nila sa cura ang buaya, datapuwa't tila mandin nalílibang ang ísip sa ibáng bagay, at cayâ lamang pinansin ang sinalita sa canyá'y ng̃ sa canya'y sabihing si Ibarra ang may gawâ ng̃ gayóng calakíng súgat. Ng̃uni't hindî mangyaring makita ang bantóg at hindî napagkikilalang piloto; bago dumatíng ang alférez ay siyá'y walâ na. Sa cawacasa'y lumabás si María Clara sa páliguan, casama ang canyáng mg̃a caibigang babae, saríwang túlad sa isáng rosa sa únang umágang pamumucadcad na numíningning ang hamóg na ang cawáng̃is ay kisláp ng̃ diamante sa caayaayang ulbós ng̃ bulaclác. Inihandóg niya ang únang ng̃itî cay Crisóstomo, at naucol ang únang pagdidilím ng̃ canyáng nóo cay párì Salví. Nahiwatigan nitó, ng̃uni't hindî nagbuntunghining̃a. Dumatíng ang oras ng̃ pagcáin. Nang̃agsiupô sa mesang pinang̃ung̃uluhan ni Ibarra, ang cura, ang coadjator, ang alférez, ang gobernadorcillo at ilán pang mg̃a capitan, sampô ng̃ teniente mayor. Hindî ipinahintulot ng̃ mg̃a ináng cumáin ang sinomang lalaki sa mesa ng̃ mg̃a dalága. —Hindî ca na ng̃ayón, Albino, macapag panucálà ng̃ mg̃a bútas, pa na gáya ng̃ sa mg̃a bangcâ,—ani León sa nagseminarista. —¿Anó? ¿ano iyón?—ang tanung̃an ng̃ mg̃a matatandang babae. —Na ang mg̃a bangcâ, mg̃a guinoong babae, ay páwang mg̃a buong-búò na túlad sa pinggâng ito;—ang ipinaliwanag ni León. —¡Jesús, saramullo!—ang sigaw ni tia Isabel na ng̃umíng̃itî. May nabábatid na pô bâ cayóng ano man, guinóong alférez, tungkól sa tampalásang nagpahírap sa catawán ni párì Dámaso?—ang tanóng sa alférez ni párì Salví, sa horas na iyón ng̃ pagcain. —¿Síno pô bang tampalásan iyón, padre cura?—ang tanóng ng̃ alférez, na tinítingnan ang fraile, na guinágawang pinacasalamín sa matá ang vaso ng̃ álac na canyang iníinom. —¡Abá, at síno pa pô ba? ¡Yaong tampalásang camacalawá ng̃ hapon ay bumuntal cay párì Dámaso sa daan! —¿Bumuntal cay párì Dámaso?—ang tanung̃an ng̃ iláng voces. Warì'y ng̃umitì ang coadjutor. —¡Túnay pô, caya't nararatay ng̃ayón si párì Dámaso! Sinasapantahang ang gumawâ ng̃ gayo'y si Elias ding sa inyo'y naglublób sa pusáw, guinoong alférez. Namulá sa hiya ó sa álac ang alférez. —Ang boong ísip co,—ang ipinagpatuloy ni párì Salví, na ang anyó'y warì nanglílibac;—ay nalalaman po ninyó ang nangyayari. Ang wícà co'y alférez ng̃ Guardia Civil.... Nagcagát-lábì ang militar at ibinulóng ang isáng halíng na pagtaliwacás. Sa ganito'y siyang pagsipot ng̃ isang babaeng namumutla, payat, abang aba ang pananamit; sino may waláng nacakita ng̃ canyáng pagdaíng; palibhasa'y lumalacad siyáng waláng imíc at napácawaláng ing̃ay ang canyang paglacad, na cung naguing gabí sána'y marahil ipalagáy na siya'y isáng "fantasma." —¡Pacanin ninyó ang cahabaghabág na babaeng iyán!—ang sabihan ng̃ mg̃a matatandâ:—¡uy, pumarito cayó! Ng̃uni't ipinagpatuloy ng̃ babae ang canyáng paglácad, at siya'y lumapit sa mesang kinalálagyan ng̃ cura; ito'y luming̃ón, at nákilala siyá at nalaglág sa canyáng camáy ang cuchillo. —¡Inyong pacánin ang babaeng itó!—ang ipinag-utos ni Ibarra. —¡Madilim ang gabí at nang̃awáwalâ ang mg̃a bátang lalaki!—ang ibinúbulong ng̃ magpapalimos na babae. Ng̃uni't ng̃ makita ang alférez, na sa canya'y nagsásalitâ, náguitlá ang babae at nagtatacbó, at nawalâ sa guitnâ ng̃ cacahuyan. —¿Sino ang babaeng iyón?—ang itinanóng. —Isáng cahabaghabág na babaeng pinílit sirâin ang ísip sa cagugulat at cápapahírap!—ang isinagót ni don Filipo;—may ápat na áraw nang iya'y ganyán. —¿Iyan bagá ang isáng nagng̃ang̃alang Sisa?—ang tanong ni Ibarra ng̃ boong pagmamalasakit. —Ang babaeng iyá'y dinakip ng̃ inyó pong mg̃a sundalo,—ang ipinagpatuloy ng̃ sabing may capaitan ng̃ teniente mayor;—siya'y inilibot sa boong báyang batíd, dáhil sa hindî co maalamang mg̃a bagay ng̃ canyáng mg̃a anác na lalaki, na ... hindî nang̃agcaroon ng̃ caliwanagan. —¿Bakit?—ang itinanóng ng̃ alférez na humaráp sa cura:—¿iyán pô bagá ang iná ng̃ inyóng dalawáng sacristán? Sumáng-áyon ang cura sa pamamag-ítan ng̃ pagtang̃ô. —¡Na nang̃awaláng hindî man lamang guinawâ ang anó mang pagsisiyásat tungcól sa canilá!—ang idinugtong ni Don Filipo ng̃ wári may poot, at tinititigan ang gobernadorcillo na ibinabâ ang mg̃a matá. —¡Hanápin ninyó ang babaeng iyán—ang ipinag-utos ni Crisóstomo sa mg̃a alílang lalaki:—Aking ipinang̃acong pagpapagalan co ang pag-uusísà cung saan naroon ang canyáng mg̃a anac na lalaki. —¿Nang̃awalà, ang wicà ninyó?—ang itinanóng ng̃ alférez.—¿Nang̃awalà ang inyóng mg̃a sacristan, padre cura? Inúbos ininóm ng̃ cura ang vaso ng̃ álac na na sa canyáng haráp, at sacâ tumang̃ô, bilang sagót na oo. —¡Carambas, párì cura!—anáng alférez na casabáy ang táwang libác, at natútuwa, dahil sa siya'y nacacaganti,—pagca nawáwalâ ang iláng píso lámang ng̃ cagaláng-gálang na camahalan pô ninyo'y maagang maaga pa'y inyóng guiniguising ang aking sargento, upang hanapin ang inyóng salapî; ng̃uni't nawáwalâ ang dalawang sacristan ninyo'y hindî pô cayó nagsasabi; at cayó pô, guinoong capitán ... totoo ng̃ang cayó po'y.... At hindî tinapos ang canyang salitâ cung dî ang guinawa'y nagtawá, casabay ng̃ paglulubóg ng̃ canyang cuchara sa mapuláng lamán ng̃ papaya. Sumagot ang curang malakí ang hiyâ at natútulig. —Nagcágayon acó't dahil sa acó ang nanánagot ng̃ salapî.... —¡Mabúting sagót, cagalanggalang na pastól ng̃ mg̃a cáluluwa!—ang salabat sa canyá ng̃ alférez na namumualan ng̃ kinacain.—¡Mabúting sagót, banál na laláki! Nag-acalang mamaguitna si Ibarra, ng̃uni't nagpilit si párì Salving manag-úli sa dating catahimican ng̃ loob, at sumagot na caacbay ang ng̃íting pílit: —At ¿nalalaman pô bâ ninyó, guinóong alférez, cung anó ang sabihanan tungcól sa pagcawalâ ng̃ mg̃a bátang iyan? ¿Hindî? ¡Cung gayo'y ipagtanong pô ninyó sa inyóng mg̃a sundálo! —¿At ano?—ang sigaw ng̃ alférez na nawala ang towa. —¡Ang sabihana'y ng̃ gabing iyón mawala ang mg̃a bata'y may mg̃a tumunóg na ilang putóc ng̃ fusil! —¿Iláng putóc?—ang inúlit ng̃ alférez na canyang minámasdan ang mg̃a cahárap. Nang̃agsitang̃ó ang nang̃aroroon, bilang pagpapatunay na may náring̃ig ng̃a silá. Nang magcágayo'y sumagót si párì Salví ng̃ madalang na pananalita, taglay ang malupit na paglibac. —Sa nangyayari'y aking nakikitang bucod sa hindî cayó nacacahuli ng̃ mg̃a gumágawa ng̃ masamá'y hindî po ninyó nalalaman ang mg̃a guinagawa ng̃ inyóng mg̃a capamahay, at gayón ma'y íbig po ninyóng masoc na tagapang̃aral at magtúrò sa mg̃a iba ng̃ canilang mg̃a catungculan: dapat po ninyong maalaman ang casabihang; lalong nacacaalam ang ulól sa canyang sariling bahay.... —¡Mg̃a guinoo!—ang isinalabat ni Crisóstomo ng̃ canyang makitang namumutla na ang alférez;—tungcol ng̃a sa bagay na itó'y ibig cong maalaman cung anó ang inyóng pasiyá sa isang aking panucálà. Inaacalà cong ipagcatiwálà ang pag-aalágà sa babaeng diyáng sira ang ísip sa isang mabúting manggagamot at samantala'y hahanapin co ang canyang mg̃a anác, sa pamamag-ítan ng̃ túlong at mg̃a hatol ninyóng dalawá. Ang pagbabalíc ng̃ mg̃a alílang nang̃agsabing hindî nilá nasumpung̃an ang sirá ang ísip na babáe ang siyáng nacalubós ng̃ pagcapayapà sa dalawáng nagcacagalit, at caniláng dinalá ang salitaan sa ibang bagay. Nang̃agbahabahagui sa iláng pulutong ang mg̃a matanda't mg̃a bátà ng̃ matápos ang pagcain at samantalang sila'y biníbigyan ng̃ chá at café. Cumuha ang ibá ng̃ mg̃a "tablero" at ang ibá nama'y nang̃agsicuha ng̃ "baraja," ng̃uni't lalong minagaling ng̃ mg̃a dalagá ang mang̃atanóng sa "Rueda de la Fortuna" (gulong ng̃ capalaran), sa pagcaibig niláng maalaman ang sa canila'y mangyayari sa panahóng hínaharap. —¡Hali cayó, guinoong Ibarra.—ang sigáw namán ni cápitang Basilio, na lang̃ó na ng̃ cauntî. May usapín tayong labing limáng taóng taón na ng̃ayón ang itinátagal, at waláng hucóm sa Audienciang súcat macahátol: ¿mangyayari bang tingnan natin cung áting mabíbigyang hanggá sa "tablero"? —¡Ng̃ayón din pô, at sumasang-ayon acó ng̃ boong catowaan!—¡Hintayín po ninyó acóng saglít, sa pagca't nagpapaalam ang alférez! Nang maalaman nilá ang gayóng paglalarô, nang̃agcapísan ang lahát ng̃ matatandáng lalaking marúnong ng̃ "ajedrez" sa palíguid ng̃ "tablero"; mahalagá ang laróng iyón, caya't nacaakit patí sa mg̃a hindî nacacaalam. Hinaráp ng̃ mg̃a matatandáng babae, gayón man, ang cura, upang makipagsalitaán sa canyá tungcól sa mg̃a bagay na nauucol sa religión; datapuwa't hindî marahil minámagaling ni fray Salví ang lugar na kinálalagyan at ang capanahunang iyón, cayâ ng̃â't pawang mg̃a malalábò ang caniyáng mg̃a isinásagot at mapapanglaw at may gálit na hálò, at ang canyang mg̃a matáng hindî tumiting̃in man lamang sa canyáng mg̃a kinacausap ay nagpapaling̃apling̃ap sa magcabicábilâ. Nagpasimulâ ang larô ng̃ boong cacadakilâan. —Cung magtablá ang larô, papagtatablahín naman natin ang áting usapín—ang sabi ni Ibarra. Nang na sa calaghatîan na ang larô, tumanggap si Ibarra ng̃ isáng telegrama na nagpaningning ng̃ canyang mg̃a matá at nacapagbigáy sa canyá ng̃ pamumutlà. Itinagó niyá sa canyáng "cartera" ang telegrama, na hindî binucsán, at canyáng sinulyáp ang pulutong ng̃ mg̃a cabatâang nagpapatuloy ng̃ pagtatanóng cay Capalaran, sa guitnâ ng̃ mg̃a tawanan at mg̃a sigawan. —"¡Jaque" sa "Hári!"—anang binatà. Napilitang itagò ni capitang Basilio ang "Hari" sa licód ng̃ "Reina." —¡"Jaque" sa "Reina"!—ang muling sinábi ni Ibarra, na pinagbabalâan ng̃ canyáng "Torre" ang "Reina," na ipinagsasanggalang ng̃ isang "Peón." Sa pagca't hindî matacpán ni capitang Basilio ang "Reina" at hindî namán niyá maiurong itó, dahil sa "Haring na sa sa licód, huming̃î siyá ng̃ panahón upang siya'y macapa-isip. —¡Sumasang-ayon pô acó ng̃ boong tuwâ!—ang sagót ni Ibarra;—mayroon pa namang sasabihin acó ng̃ayón din sa iláng lalaki sa pulutóng na iyón. At nagtindíg siyá, pagcapagcaloob sa canyáng calaban ng̃ icaapat na bahágui ng̃ isang oras upang mag-ísip. Tang̃an ni Idáy ang mabílog na cartóng kinasusulatan ng̃ apat na po't walóng tanóng, at si Albino ang may tang̃an ng̃ libro ng̃ mg̃a sagót. —¡Casinung̃aling̃an! ¡hindî totoo! ¡casinungaling̃an!—ang isinísigaw ni Sinang na halos umíiyac. —¿Anó bâ ang nangyayari sa iyo?—ang sa canyá'y tanóng ni María Clara. —Tingnán mo, aking itinanóng: "¿Cailán bagá acó magcacabait?" binitiwan có ang mg̃a "dado", at ang guinawa niyang curang iyang bantilaw ay binasa sa libro ang ganito: "¡Pagca nagcabuhóc ang palaca!" ¿Itó ba'y mabuti? At saca ng̃iniwian ni Sinang ang naguíng seminarista, na hindî tumitiguil ng̃ pagtatawa. Ng̃uni't ¿Síno ba ang may utos sa iyong magtanong ca ng̃ gayon?—ang sinabi sa canya ng̃ pinsan niyang si Victoria—¡Súcat na ang magtanóng ng̃ gayón upang marapat sa gayóng mg̃a sagót! —¡Tumanóng pô cayó!—ang sinabi nila cay Ibarra, casabay ng̃ paghahandog sa canya ng̃ "rueda"—Pinagcayarian naming cung sino ang magcamit ng̃ lalong magaling na sagót ay tatangap sa mg̃a iba ng̃ isang handóg. Nacatanóng na camíng lahat. —¿At Sino ang nagcamit ng̃ lalong magalíng na sagót? —¡Si María Clara! ¡si María Clara!—ang isinagót ni Sinang.—Ibiguin man niya't hindî'y siya'y pinatanong namin: "¿Tapát baga't hindî magmamaliw ang canyáng pagliyag?" at ang libro'y sumagót.... Ng̃uni't tinacpan ni María Clarang namúmulang mainam ang bibíg ni Sinang, at hindî itinulot na maipatuloy ang sinasabi. —¡Cung gayo'y ibigay ninyó sa akin ang "rueda"!—ani Crisóstomong ng̃uming̃itî. Tumanóng: "¿Lalabas ba ng̃ magalíng ang casalucuyan conglinalayon?" —¡Napacapang̃it naman ng̃ tanóng na iyan!—ang sigaw ni Sinang. Iniabsang ni Ibarra ang mg̃a "dado" at alinsunod sa canyang "numero" ay hinanap ang mukha at ang talata ng̃ na sa libro. —"¡Ang mg̃a panaguinip ay pawang mg̃a panaguinip ng̃a!"—ang binása ni Albino. Kinúha ni Ibarra ang telegrama at nang̃ang̃atal na bínucsán. —¡Ng̃ayó'y nagsinung̃alíng ang libro ninyó!—ang isinigaw na puspós ng̃ tuwâ.—Basahin ninyo: "Sinang-ayunan ang panucálang escuela, hinatúlang cayó ang nanálo sa usapin." —¿Anó ang cahulugán nitó?—ang itinanóng nilá sa canyá. —¿Hindî bâ ang sábi ninyo'y bibigyan ng̃ pabúya (regalo) ang magtamó ng̃ lalong mabúting sagót?—ang itinanóng niyá, na nang̃ang̃atal ang voces sa lakí ng̃ canyáng tuwâ, samantalang hinahati ng̃ boong ing̃at ang papel. —¡Siyá ng̃a! ¡siya ng̃a! —Cung gayó'y nárito ang aking pabúyà,—ang sinabi, at ibinigay cay María Clara ang calaháti;—magtátayô acó sa báyan ng̃ isáng páaralang úcol sa mg̃a bátang lalaki't babáe; ang páaralang itó'y siyáng áking pabúyà. —At ¿anóng cahulugan niyang calahátì ng̃ papel? —¡Itó'y iháhandog co namán sa nagcaroón ng̃ lalong masamâ sa mg̃a sagót! —¡Cung gayó'y acó! ¡sa akin marapat ibigáy!—ang sigáw ni Sínang. Ibinigáy sa canyá ni Ibarra ang papel at matúling lumayô. —¿At anó ang cahulugán nitó? Datapowa't maláyò na ang mapalad na bináta, at nagbalíc na mulî siyá sa pakikilarô ng̃ "ajedrez." Lumapit si Fr. Salví na wari'y nag-wáwalang anó man sa masayáng lúpon ng̃ mg̃a cabatâan. Pinapahid ni María Clara ang isang lúha sa catuwâan. Humintô ng̃ magcágayon ang tawanan at napipí ang salitàan. Tumíting̃in ang cura sa mg̃a bagongtao't dalaga, na di niyá matutuhan cung anó ang sasabihin; hiníhintay namán niláng magsalitâ ang cura at hindî silá umíimic. —¿Anó itó?—ang sa cawacasa'y naitanong ng̃ cura, at kinúha ang libro at canyang binúbuclatbuclat. —¿Ang "Rueda de la Fortuna",—isáng librong libang̃an, ang sagót ni León. —¿Hindî ba ninyó nalalamang casalanan ang maniwála sa mg̃a bágay na ganitó?—ang winicà, at sacâ pinunitpunit ng̃ boong gálit ang mg̃a dáhon ng̃ libro. Nagpumiglás sa mg̃a lábi ng̃ lahat ang mg̃a sigáw ng̃ pagtatacá at samâ ng̃ loob. —¡Lálong malakíng casalanan ang gawín ang maibigan sa bágay na hindî canyá't lában sa calooban ng̃ túnay na may árì!—ang itinútol ni Albinong nagtindig.—Amang cura, nácaw ang táwag sa ganyáng gawâ at ito'y bawal ng̃ Dios at ng̃ mg̃a táo. Pinapagdaóp ni María Clara ang mg̃a camay, at tinitigang tumatang̃is ang mg̃a wacás ng̃ librong iyóng hindî pa nalalaong nag-alay sa canya ng̃ lubháng malakíng ligaya. Hindî sumagót cay Albino si fray Salví, laban sa inaasahan ng̃ mg̃a nanonood; nátira siyá sa panonood cung paano ang linipadlipad ng̃ mg̃a pinagpunitpunit na mg̃a dáhon ng̃ libro, na ang ibá'y ipináwid ng̃ háng̃in sa gúbat at ang ibá namá'y sa túbig; pagcatápos ay lumayóng guíguirayguíray at nacapatong ang dalawáng camáy sa ulo. Humintong sandalî at nakipág-usap cay Ibarra na naghatíd sa canyá sa isá sa mg̃a cocheng náhahandang pangdalá ó panghatid sa mg̃a panauhín. —¡Mabuti at lumayas ang pang-abóy-galác na iyán,—ang ibinulóng ni Sinang.!May pagmumukháng wári'y sinasabing: "Huwág cang tatawa't nalalaman co ang iyong mg̃a casalanan." Sa malakíng catuwâan ni Ibarra, sa pagcapagbigay niyá sa canyáng maguiguing asawang si María Clara ng̃ canyang pabuyà, nagpasimulâ siyá ng̃ paglalaróng hindî na iniisip ang guinágawá, at hindî na nag-aabalá ng̃ pagbabálacbalac ng̃ pagwawárì ng̃ boong pag-iing̃at ng̃ calagayan ng̃ mg̃a "pieza." Dahil sa ganito'y ang nangyari, baga man si capitang Basilio'y báhagyâ ng̃ nacapagsásangalang, ang laro'y nagcapantay, salamat sa maraming pagcacamaling sa huli'y guinawâ ng̃ binátà. ¡Papagtablahin natin! ¡papagtablahin natin! ang sabi ni capitang Basiliong malakí ang tuwâ. —¡Papagtablahin natin!—ang inulit ng̃ binátà,—cahi't maguíng anó man ang inihatol ng̃ mg̃a hucóm sa ating usapín. Nangagcamáy ang dalawa na nang̃agpisilan ng̃ boong pagguiguiliwan. Samantalang ipinagcacatuwa ng̃ mg̃a caharap ang nangyaring itó na nagbíbigay wacás sa isáng usapíng totoong nagpapahírap na sa dalawang magcalaban, ang bigláng pagdating ng̃ apat na guardia civil at isáng sargento, na pawang sandatahan at nacalagay sa dúlo ng̃ fusil ang bayoneta, siyáng sumirà ng̃ casayahan at nagdúlot ng̃ panghihilacbót sa pulutóng ng̃ mg̃a babae.- —¡Huwág kikilos ang sino man!—ang sigaw ng̃ sargento.—¡Papúputucan ang cumilos! Hindî inalintana ni Ibarra ang gayóng paháyop na pagmamatapang, tumindig siyá at lumápit sa sargento. —¿Anó pô ang inyóng ibig?—ang itinanóng. —Na ng̃ayón din ay ibigáy sa amin ang isáng may casalanang nagng̃ang̃alang Elías, na sa inyó'y namimiloto canínang umaga,—ang isinagót na may anyóng pagbabálà. —¿Isáng may casalanan?... ¿Ang piloto? ¿Cayó po'y nagcacamali marahil!—ang itinugón ni Ibarra. —Hindî pô; ng̃ayo'y isinumbóng na naman ang Elías na iyáng nagbúhat ng̃ camáy sa isáng sacerdote.... —¡Ah! ¿at iyán ba ang piloto? —Iyán ng̃â, áyon sa sábi sa amin; tumátanggap pô cayó sa inyong mg̃a pagsasaya, guinoong Ibarra, ng̃ táong may masamang caasalan. Tiningnan ni Ibarra ang sargento mulâ sa mg̃a paa hanggáng sa úlo at sinagót siyá ng̃ lubháng malaking pagpapawaláng halagá: —Hindî co cailang̃ang acó'y magsúlit sa inyó ng̃ áking mg̃a guinágawâ! Tinatangggap namin ng̃ boong cagandahan ng̃ loob ang sino man sa áming mg̃a pagsasayá, at cayó man, cung cayó'y pumaríto sana, inyó disíng nasunduan ang isáng luclucan sa mesa, na gáya naman ng̃ inyóng alférez na capanayám namin ditong dalawáng horas lámang ang calálampas. At pagcawicà nito'y tinalicuran siyá. Kinagát ng̃ sargento ang canyáng mg̃a bigote, at sa pagca't napagdilidili niyáng siyá ang lalong mahínà, ipinag útos na paghanapin sa magcabicabilâ at sa mg̃a cacahuyan ang piloto, na ang anyô nitó'y nacatitic sa capirasong papel na canyáng dalá. Itó ang sinabi ni Don Filipo sa canyá: —Inyóng talastasing naaangcap ang mg̃a anyó't calagayang iyán sa siyám ng̃ bawa't sampong dalisay na filipino; ¡bacâ pô cayó'y magcamalî! Sa cawacasa'y bumalíc ang mg̃a sundalo, at caniláng sinabing waláng nakita silang bangcâ ó táong síno mang macapagbigáy hinála; nagsabi ng̃ pautál-utál ang sargento ng̃ iláng salitâ at sacâ umalis na tulad ng̃ pagdating: ása guardia civil. Untîuntíng nanag-úli ang katuwâan, umulán ang mg̃a tanóng at sumagána ang mg̃a salisalitaan tungcól sa nangyári. —¡Cung gayo'y iyán palá ang Elías na naghúlog sa alférez sa isáng pusáw!—ang sábi ni Leóng nag-iísip-isip. —¿At paáno bâ ang nangyaring iyón, paano?—ang tanóng ng̃ iláng ibig macatantò ng̃ líhim. —Ang sabi'y násalubong daw ng̃ alférez ang isáng táong may pas-áng cáhoy na panggátong, ng̃ isáng áraw na umuulan ng̃ mainam ng̃ buwán ng̃ Septiembre. Totoong mapútic ang daan at sa tabí lamang may makipot na landás na malalakaran ng̃ iísang táo. Ang guinawâ raw ng̃ alférez ay hindî piniguil ang cabayo na siyáng dápat sana, cung dî bagcós pinatulin at sumigáw sa táong siya'y umudlót: tíla mandin hindî íbig ng̃ taong iyóng bumalíc sa pinanggalíng̃an ó áayaw na málubog sa pusáw, caya't nagpatúloy ng̃ paglacad. Sa gálit ng̃ alférez ay inacálang siya'y ipatáhac, ng̃uni't cumúha ang táo ng̃ caputol na cáhoy at pinacapalòpálô ang úlo ng̃ háyop nang boong lakás, na anó pa't nábulagtâ ang cabayo't napatapon sa pusáw ang alférez. Sinasabi ring ipinagpatuloy daw ng̃ táong iyón ang paglacad ng̃ boong tiwasáy, na hindî niyá alumana ang limáng balang ipinahabol sa canyá ng̃ alférez na nabulagan sa marubdób na gálit at sa lúsac. Sa pagca't túnay na hindî kilalá ng̃ alférez cung síno ang táong iyón, hininalang marahil ay ang bantóg na si Elías, na gáling sa lalawígang may iláng buwán pa lamang, na dî alám cung tagasaán, at napakilala sa mg̃a guardia civil sa iláng báyan dáhil sa mg̃a cawang̃is ng̃ gayon din mg̃a cagagawán. —¿Cung gayó'y tulisán palá siyá?—ang itinanóng ni Victoriang kiníkilig. —Sa acálà co'y hindî, sa pagcá't minsan daw ay siyá'y nakilaban sa mg̃a tulisán isáng araw na caniláng linolooban ang isáng báhay. —¡Walang mukháng masamáng táo!—ang idinugtóng ni Sínang. —¡Walâ, totóo lamang mapangláw ang canyáng ting̃ín: hindî co nakitang siyá'y ng̃umitî man lamang sa boong umaga,—ang sinábî ni María Clara. Sa gayó'y nagdáan ang hápon at dumatíng ang horas ng̃ pag-owî sa bayan. Nang̃agsialís silá sa gúbat ng̃ iliníliwanag ang mg̃a hulíng sínag ng̃ naghíhing̃along áraw, at nagdaan siláng hindî umíimic sa malapit sa mahiwágang pinaglibíng̃án ng̃ núnò ni Ibarra. Pagcatápos ay nanag-úlì ang masayang mg̃a salitaang maíng̃ay, puspós ng̃ caning̃asan, sa sílong ng̃ mg̃a sang̃á ng̃ cáhoy na iyong hindî totóong sanáy na macárinig ng̃ gayóng caráming mg̃a voces. Tila mandin namámanglaw ang mg̃a cáhoy, umúugoy ang mg̃a gumagapang na mg̃a damó at warí'y sinasabi: ¡Paalam cabatâan! ¡Paalam, panag-ínip na isáng áraw! At ng̃ayón, sa liwanag ng̃ mapupulá at malalakíng ning̃as ng̃ mg̃a sigsíg; at sa tugtog ng̃ mg̃a guitarra, bayaan natin siláng lumácad na patung̃ó sa bayan. Nagbabawas ang mg̃a pulutóng, namámatay ang mg̃a ilaw, napípipi ang guitarra, samantalang silá'y nálalapit sa tahanan ng̃ mg̃a táo. ¡Ilagáy ninyó ang inyóng "máscara", sa pagca't cayo'y makikipanayam na namán sa inyóng mg̃a capatíd! |newtext= |othertitle= * Sa Kagubatan * Ang Kagubatan }} kanaqyiruzccozxrowk007huw1an8iz 0 3000 26257 22544 2021-01-10T07:39:20Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 25]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 25]] o8chrswu1x8g52hh3lz0f13ybjy25n4 0 3001 26384 26141 2021-01-13T06:36:18Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|26|Bisperas ng Pista|Sa Bahay ng Pilosopo|Sa Takipsilim|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang "Vispera" ng "Fiesta" |oldtext= Tayo'y na sa icasampô ng̃ Noviembre, vispera (araw na sinusundan) ng̃ fiesta (pagsasayá). Iniiwan ang caugaliang anyó sa araw-araw, at gumagamit ang bayan ng̃ isáng waláng cahulilip na casipagan sa bahay, sa daan, sa simbahan, sa sabung̃an at sa cabukiran; pinupunô ang mg̃a bintanà (durung̃awán ó linib) ng̃ mg̃a "bandera" at ng̃ mg̃a "damáscong may iba't ibang culay; napupuspos ang alang-alang ng̃ mg̃a ugong ng̃ mg̃a putóc at ng̃ música; nasasabugan at nalalaganapan ang hang̃in ng̃ mg̃a cagalacan. Sarisaring minatamis na mg̃a bung̃ang cahoy rito ang nang̃acalagay sa mg̃a "dulcerang" (lalagyán ng̃ matamís) cristál na may sarisáring masasayáng cúlay na pinag aayos-áyos ng̃ dalaga sa isang "mesita" (maliít na mesa), na natátacpan ng̃ maputing "mantel" na "bordado." Sumisiap sa "pátio" ang mg̃a sisiw, cumacacac ang mg̃a inahing manóc, humagukhoc ang mg̃a baboy, na nang̃aguíguitla sa catuwaan ng̃ mg̃a tao. Nagmamanhic manaog ang mg̃a alilang may mg̃a daláng doradang "vagilia" (sasisaring bágay na lalagyan ng̃ pagcaing napapamutihan ng̃ mg̃a dibujong dorado), pilac na mg̃a "cubierto" (cuchara, cuchillo at tenedor) dito'y may kinagagalitan dahil sa pagcabasag ng̃ isang pingan, doo'y pinagtatawanan ang isang babayeng tagabukid; sa lahat ng̃ daco'y may nang̃ag-uutos, nang̃ag-uusapan, sumisigaw, nang̃agpipintasan, nangagbabalacbalac, nang̃ag-aaliwan ang isa't isá, at pawang caguluhan, ugong, caing̃ayán. At ang lahat ng̃ pagsusumicap na itó at itong lahat na pagpapagal ay dahil sa panauhing kilala ó hindî kilala; ang cadahilana'y ng̃ pagpakitaan ng̃ magandang loob ang taong marahil ay hindî pa nakikita cailan mán, at marahil cailan man ay hindî na pakikita pagcatapos; ng̃ ang tagaibang bayan, ang naglalacbay-bayan, ang caibigan, ang caaway, ang filipino, ang castila, ang dukhâ, ang mayaman ay umalis doon pagcatapos ng̃ fiestang natutuwa at walang maipintas: hindî man lamang hinihing̃ì sa canilang cumilala ng̃ utang na loob, at hindî hinihintay sa mg̃a panauhing yaong huwag gumawâ ng̃ anó mang isasamâ ng̃ mapagcandiling magcacasambaháy samantalang tinutunaw ó cung matunaw na sa tiyan ang canilang kinain. Ang mg̃a mayayáman, ang mg̃a nacakita ng̃ higuit cay sa mg̃a ibá, palibhasa'y nang̃aparoon sa Maynilà, nang̃agsisibili ng̃ cerveza, champagne, mg̃a licor, mg̃a alac at mg̃a pagcaing galing Europa, mg̃a bágay na bahagyà na nilá natiticman ang isáng subò ó isáng lagóc. Magandang totoó ang pagcacahanda ng̃ canyáng mesa. Sa dacong guitnâ'y naroroon ang isáng "pinya-pinyahang" kinatutusucan ng̃ mg̃a panghining̃áng marikít na lubhâ ang pagcacagawâ ng̃ mg̃a "presidiario" sa mg̃a horas ng̃ caniláng pagpapahing̃alay. Ang mg̃a panghining̃áng itó'y may mg̃a anyong "abanico," cung minsa'y catulad ng̃ mg̃a pinagsalitsalit na mg̃a bulaclac, ó isáng ibon, isáng "rosa", isáng dahon ng̃ anahaw, ó mg̃a tanicalâ, na pinapagmulâ ang lahát ng̃ itó sa isáng caputol na cahoy lamang: isáng bilanggong pinarurusahan sa sapilitang pagtatrabajo ang may gawâ, isáng pang̃al na "cuchillo" ang gamit na casangcapan at ang voces ng̃ bastonero ang siyang nagtuturò.—Sa magcabilang tabí ng̃ pinyang itó, na tinatawag na "palillera", nacalagáy sa mg̃a cristal na "frutero" (lalagyan ng̃ bung̃ang-cahoy) ang nacatimbóng mg̃a "naranjitas" (santones ang tawag ng̃ iba), lansones, ates, chicos at manggá pa cung magca minsan, bagá man buwan ng̃ Noviembre. Sacâ sa mang̃a bandeja sa ibabaw ng̃ mg̃a papel na may burdang inukit at may mg̃a pintáng makikináng na mg̃a cúlay, nacahayin ang mg̃a "jamong" galing Europa ó galing China, isáng malaking "pastel" na ang anyó'y "Agnus Dei," (tupang may tang̃ay na banderang may nacadibujong isang cruz), ó cayá'y calapati, ang Espíritu Santo marahil, mg̃a "pavo rellenado," at ibá pa; at sa casamahan ng̃ lahat ng̃ ito'y ang pangpagana sa pagcaing mg̃a frasco ng̃ mg̃a "achara" na may caayaayang mg̃a dibujong gawâ sa bulaclac ng̃ bung̃a at ibá pang mg̃a gúlay at mg̃a bung̃ang halaman na totoong mainam ang pagcacahiwà na idinigkít ng̃ "almibar" sa mg̃a taguiliran ng̃ mg̃a garrafón. Linilinis ang mg̃a globong vidrio, na pinagmanamana ng̃ mg̃a ama't ng̃ mg̃a anác, pinakikintab ang mg̃a tansong aro; hinuhubdan ang mg̃a lampara ng̃ petróleo ng̃ canilang mapupuláng mg̃a funda, na sa canila'y naglalagac sa loob ng̃ isang taón sa mg̃a lang̃aw at sa mg̃a lamoc na sa canila'y sumisirâ; umuugoy, cumacalansing, umaawit ng̃ caligaligaya ang mg̃a "almendra" at mg̃a palawit na cristal na nagkikinagan ng̃ sarisaring maniningning na cúlay dahil sa anyô ng̃ pagcacatapyas; na ano pa't anaki'y nang̃akikisaliw sa pagcacatuwâ, nang̃agsasayá pinagpag-iiba't-iba ang ningning at pinasisinag sa ibabaw ng̃ mapuputing mg̃a pader ang mg̃a cúlay ng̃ bahag-hari. Ang mg̃a bata'y nang̃aglalarô, nang̃agcacatuwâan, hinahabol ang maniningning na mg̃a cúlay, nang̃atitisod, nababasag ang mg̃a tubo, datapuwa't ito'y hindî nacacagambalà upang ipagpatuloy ang catuwaan ng̃ fiesta: ibáng ibá ang caniláng casasapitan at ang mg̃a luhà ng̃ caniláng mabibilog na mg̃a matá, ang siyang magsaysay cung mangyari ang ganitóng pagbabasag sa ibáng panahon ng̃ isáng taón. Lumalabás, na gaya rin ng̃ mg̃a cagalang-galang na mg̃a lámparang itó, sa mg̃a pinagtatagúan, ang mg̃a pinagtiyagaang gawín ng̃ dalaga: mg̃a "velo" na sa "crochet" ang pagcacayarì, maliliit na mg̃a alfombra, mg̃a bulaclac na gawáng camay; inilalabás din ang mg̃a caunaunahang bandejang sa calaguitnaa'y may nacapintáng isáng dagatang may mg̃a maliliit na isda, mg̃a buaya, mg̃a lamáng dagat, mg̃a lúmot, mg̃a coral at mg̃a batóng vidriong maniningning ang mg̃a cúlay. Namamauló ang mg̃a bandejang itó sa mg̃a tabaco, mg̃a cigarrillo at maliliit na hitsóng pinilí ng̃ maiínam na mg̃a dalirì ng̃ mg̃a dalága. Cumikintáb na parang salamín ang tablá ng̃ báhay; mg̃a cortinang júsi ó piña ang mg̃a pamuti ng̃ mg̃a pintúan, sa mg̃a bintana'y nacasabit ang mg̃a farol cristal, ó papel rosa, azul, verde ó pulá: napupuspos ang bahay ng̃ mg̃a bulaclac at ng̃ mg̃a lalagyan ng̃ mg̃a halamang namumulaclac ó magaling na mg̃a pamuti na ipinapatong sa mg̃a pedestal na loza sa China; pati ng̃ mg̃a santo'y nang̃agsisigayac, ang mg̃a larawan at ang mg̃a, "reliquia" ay nang̃agsásaya namán, pinapagpagán silá ng̃ alabóc at binibitinan ng̃ pinagsalitsalit na mg̃a bulaclac ang caniláng mg̃a marco. Nang̃agtátayô sa mg̃a daán, sa láyong hálos nagcacatuladtulad, ng̃ maiinam na mg̃a arcong cawayang binurdahan sa libolibong paraang tinatawag na "sincában", at naliliguid ng̃ mg̃a caluscós, na makita lámang ng̃ mg̃a bata'y nang̃agsasayahan na. Sa paliguid ng̃ patio ng̃ simbaha'y naroon ang malaking toldang pinagcagugúlan ng̃ mainam, na mg̃a punò ng̃ cawayan ang mg̃a túcod, at ng̃ doon magdáan ang procesion. Sa ilalim ng̃ toldang ito'y nang̃aglalaró ang mg̃a báta, nang̃agtatacbuhan, nang̃ag-aacayatan, nang̃aglulucsuhan at caniláng pinupunit ang mg̃a bagong barong talagáng caniláng pagbibihisan sa caarawan ng̃ fiesta. Nang̃agtayô doon sa plaza ng̃ tablado, palabasan ng̃ comediang ang mg̃a guinamit na kasangcapa'y cawáyan, páwid at cáhoy. Diyan magsasaysay ng̃ mg̃a cahang̃ahang̃à ang comediang Tundo, at makikipag-unahan sa mg̃a dios sa cababalaghan: diyán cácanta at sásayaw si na Marianito, Chananay, Balbino, Ratia, Carvajal, Yeyeng, Liceria at iba pa. Kinalulugdan ng̃ Filipino ang teatro at nang̃agsusumicap ng̃ pagdaló sa mg̃a guinágawang palabas na mg̃a drama; pinakikinggang hindî umiimíc ang cantá, kinatutuwâan ang sayáw at ang "mímica", hindî-sumusutsot, (tandâ ng̃ pagpintas,) ng̃uni't hindi namán pumapacpac (tanda ng̃ pagpupuri) ¿Hindî niyá naibigan ang pinalabas? Ang guinágawa'y ng̃inang̃ang̃ang̃à ang canyáng hitsó, ó cung dílì cayá'y umaalis na hindî guinagambálà ang ibáng maráhil ay nang̃alúlugod sa pinalálabas na iyón. Manacanacang humíhiyaw lámang ang mg̃a mámamayang hang̃ál, pagcâ hináhagcan ó niyayacap ng̃ lumálabas na mg̃a laláki ang lumálabas na mg̃a babae; datapwa't hindî lumálampas sa gayóng gawâ. Ng̃ úna'y walang pinalálabas cung hindî mg̃a drama lamang; gumágawa ang poeta ng̃ bayan ng̃ isáng cathang doo'y hindî naaaring hindî magcaroon ng̃ labanán, pagcacadalawang minuto, isang mapagpatawang "túpay at cakilakilabot na mg̃a malicmatang pagbabagobago ng̃ anyô. Datapwa't mula ng̃ maisipan ng̃ mg̃a artista sa Tundóng gumawa ng̃ labanán bawa't icalabing limáng "segundo" at maglagay ng̃ dalawang túpay, at magpalabas ng̃ mg̃a cathang lálò ng̃ dî súcat mapaniwalâan, mulâ noó'y caniláng natabúnan ang caniláng mg̃a capang̃agáw na mg̃a tagá lalawígan. Sa pagca't totoóng malulugdin sa bagay na gayón ang gobernadorcillo, ang guinawâ niya'y canyang piniling camalam ang cura, ang comediang "Principe Villardo, ó ang mg̃a pácong binúnot sa imbíng yung̃ib," dramang may "magia" at may mg̃a "fuegos artificiales." Mayá't mayá'y nirerepique ng̃ boong galác ang mg̃a campanà, ang mg̃a campanà ring iyón ang dumúdoblas ng̃ camacasampong araw. Mg̃a ruedang may mg̃a bomba at mg̃a "verso" (morterete) ang siyáng umu-ugong sa împapawid; ipakikita ang canyáng dunong ng̃ "pirotécnico" ó castillerong filipino, na natutuhan ang canyáng "arte" na sino ma'y waláng nagtuturo, naghahanda ng̃ mg̃a toro, mg̃a castillong may mg̃a paputóc at may mg̃a "luces de Bengala", mg̃a globong papel na pinapantog ng̃ hang̃ing mainit, mg̃a "rueda de brillante," mg̃a bomba, mg̃a cohetes at ibá pá. ¿Tumútunog sa maláyò ang caayaayang aling̃awng̃áw? Pagdaca'y nang̃ag tatácbuhan ang mg̃a batang lalaki at nang̃ag-úunahan sa pagtúng̃o sa labás ng̃ báyan upang salubúng̃in ang mg̃a banda ng̃ música. Limá ang inupahan, bucód sa tatlóng orquesta. Hindî dapat mawala ang música ng̃ Pagsanghang ang escribano ang siyang may arì, at gayón din ang música ng̃ S.P. de T., na balitang totoo ng̃ panahóng iyón, dahil sa ang namamatnugot ay ang maestro Austria ang lagalag bagáng si "cabo Mariano," na ayon sa sabihana'y dala raw niya sa dulo ng̃ canyáng batuta ang pagcabantog at ang magagandang tínig. Pinupúri ng̃ mg̃a musico ang canyáng marcha fúnebre "El Sauce", at canilang pinanghihinayang siya'y hindî nacapag-aral ng̃ música, sa pagcá't sa cagaling̃an niyáng umísip ay macapagbibigay dang̃al sana siyá sa canyáng kináguisnang báyan. Pumasoc na ang música sa bayan at tumutugtog ng̃ masayang mg̃a "marcha" na sinúsundan ng̃ mg̃a bátang marurumi ang pananamit ó halos mg̃a hubo't hubád: may ang bárò ng̃ canyáng capatíd ang suot, may ang salawál ng̃ canyáng amá. Pagdacang tumitiguil ang música'y nasasaulo na nilá ang tugtuguing caniláng nárinig, caniláng inuulit na sa aguing-íng ng̃ bibig ó isinusutsot ang tugtuguing iyón ng̃ lubós na cakinisan, at caniláng pinasisiyahan na cung magandá ó pang̃it. Samantala'y nang̃adarating̃an ang mg̃a carromata, mg̃a calesa ó mg̃a coche ng̃ mg̃a camag-anac, ng̃ mg̃a caibigan, ng̃ mg̃a hindî cakilala ng̃ mg̃a tahur na dalá ang canicanilang lalong magagaling na mg̃a manóc at mg̃a supot ng̃ guintô, at nang̃aháhandang ipang̃anib ang caniláng pamumúhay sa sugalan ó sa loob ng̃ "rueda" ng̃ sabung̃án. —¡Tumatanggap ang alférez sa gabigabí ng̃ limáng pong piso!—ang ibinúbulong ng̃ isáng laláking pandác at matabâ sa taing̃a ng̃ mg̃a bágong dating;—paririto si capitang Tiago at maglálagay ng̃ bangcâ; may labíng-walóng libong dalá si capitang Joaquin. Magcacaroon ng̃ "liampó," sampóng líbo ang ilálagay na puhúnan ni insíc Carlos. Magsisirating na gáling sa Tanawan, sa Lipá at sa Batang̃an at gayón din sa Santa Cruz, ang malalacás na mg̃a "punto" (mananayà). Ng̃uni't magchocolate cayó. Hindî tayo aanitan ni capitang Tiago, na gaya ng̃ taóng nagdaan: tátatlong misa de gracia ang canyáng pinagcagugulan, at aco'y may mutyâ sa cacáw. At ¿cumusta pô bâ ang familia? —¡Mabuti po! ¡mabuti po! ¡salamat!—ang isinásagot ng̃ mg̃a nang̃ing̃ibang báyan;—at ¿si párì Dámaso? —Magsesermón sa umaga si pári Dámaso at pagcágabí casama nating siya'y magbábangcâ. —¡Lalong mabuti! ¡lalong mabuti! ¡cung gayo'y walang ano mang pang̃anib! —¡Panátag, totoóng panatag tayo! ¡Bucód sa roo'y susubò si insic Carlos! At inaacma ng̃ matabang tao ang canyáng mg̃a daliring warì'y nabibilang ng̃ salapî. Sa labas ng̃ bayan ang nangyayari nama'y nabibihis ang mg̃a tagabundoc ng̃ lalong magagaling nilang pananamit upang dalhín sa bahay ng̃ canicanilang mamumuhunan ang pinatabang magalíng na mg̃a inahing manoc, mg̃a baboy-ramó, mg̃a usa, mg̃a ibon; inilululan ng̃ mg̃a ibá sa mabibigat ng̃ hilahing mg̃a carretón ang cáhoy na panggátong; ang mg̃a iba'y mg̃a búng̃áng cáhoy, bihirang makitang mg̃a dápò na nasusumpung̃an sa gúbat; at ang mg̃a iba'y nagdádala namán ng̃ bigà na may malalápad na mg̃a dáhon, ticás ticas na may mg̃a bulaclac, na cúlay apóy upang ipamúti sa mg̃a pintuan ng̃ mg̃a báhay. Ng̃uni't ang kinaroroonan ng̃ lálong malakíng casayahang hálos ay caguluhan na'y doón sa isang malápad na capatágang mataas, na iláng hacbáng lámang ang láyò sa báhay ni Ibarra. Cumacalairit ang mg̃a "polea", umaaling̃awng̃aw ang mg̃a sigawan, ang mataguintíng na tunóg ng̃ batóng nilalabrá, ang martillong pumúpucpoc ng̃ pácò, ang palacól na inilalabrá ng̃ cahab-an. Caramihang táo ang dumúducal ng̃ lupa at gumágawâ silá ng̃ isáng maluang at malálim na húcay naghahanay ang ibá ng̃ mg̃a batóng tinibág sa tibagan ng̃ báyan, nagbábaba ng̃ lulan ng̃ mg̃a carretón, nagbúbunton ng̃ buhang̃in, nang̃aglálagay ng̃ mg̃a torno at mg̃a cabrestante.... —¡Dito! ¡doón iyan! ¡Madali!—ang isinísigaw ng̃ isáng maliit na matandáng laláking ang pagmumukhá'y masayá at matalínò, na ang háwac na pinacatungcód ay isáng metro na may tansô ang mg̃a cantó at nacabilíbid doón ang lúbid ng̃ isáng plomada. Iyón ang maestro ng̃ paggawâ, si ñor Juang arquitecto, albañil, carpintero, blanqueador, cerrajero, pintor, picapedrero at manacánacâ pang escultor. —¡Kinacailang̃ang itó'y mayari ng̃ayón din! ¡Hindî macapagtatrabajo búcas at gágawin na ang ceremonia sa macalawa! ¡Madalî! —¡Gawín ninyó ang hoyo sa isáng paraang maipasoc na angcáp na angcáp ang tila híhip na itó!—ang sinasabi sa iláng mg̃a picapedrero na nang̃agpapakinis ng̃ isang malaking batóng parisucát;—¡sa loob nitó iing̃atan ang ating mg̃a pang̃alan! At inuulit sa báwa't tagaibáng báyang lumalapit, ang macalilibong canyáng sinábi na: —¿Nalalaman bâ ninyó ang áming itátayô? Talastasín ninyóng itó'y isáng escuélahan, huwáran ng̃ mg̃a ganitóng bágay rin, catúlad ng̃ mg̃a escuélahan sa Alemania, higuít pa ang cabutihan! ¡Ang arquitectong si guinóong R. at acó ang gumuhit ng̃ plano, at acó ang namamatnugot sa paggawâ! Siyá ng̃â, pô; tingnán ninyo. Itó'y maguiguing isáng palaciong may dalawáng pinacapacpác; úcol ang isa sa mg̃a bátang lalaki at ang isá'y sa mg̃a bátang babae. Magcacaroon dito sa guitnâ ng̃ isáng malaking halamanang may tatlóng huwád sa bucál ng̃ túbig na sumusumpít na paitaas, at caligaligaya ang sambúlat ng̃ mg̃a patác; mg̃a púnò ng̃ cáhoy diyan sa mg̃a taguilíran, maliliit na halamanan, at ng̃ ang mg̃a báta'y magtatanim at mag-aalágà ng̃ mg̃a halaman sa mg̃a horas ng̃ pagliliháng, sasamantaláhin ang panahón at hindi sasayáng̃in. ¡Tingnán ninyó't malalalim ang mg̃a simiento! Tatlóng metro at pitompó't limáng centímentro. Magcacaroon ang bahay na itó ng̃ tatlóng bodega, mg̃a yung̃íb sa ilálim ng̃ lúpà mg̃a bilangguan sa mg̃a tamád mag-aral sa malapít, sa totóong malapit sa mg̃a pinaglalaruan at sa "gimnasio", at ng̃ márinig ng̃ mg̃a pinarurusahang bátà cung paano ang guinágawang pagcacatuwâ ng̃ mg̃a masisipag-mag-áral. Nakikita pô bâ ninyó ang malaking lugar na iyáng waláng caanoano man? Itinátalaga ang capatagang iyáng lampaslampasan ang hang̃in upang diyán mang̃agtacbúhan at mang̃aglucsuhan ang mg̃a bátà. Magcacaroon ang mg̃a batang babae ng̃ halamanang may mg̃a uupán, mg̃a "columpio", mg̃a cacahúyan at ng̃ doon silá macarapaglarô ng̃ "comba", mg̃a bucál ng̃ túbig na pumapaimbulog, culung̃an ng̃ mg̃a ibon at ibá pa. Itó'y maguiguing isang bágay na cárikitdikitan. At pinapagkikiskis ni ñor Juan ang mg̃a camáy sa galác, at ang iniisip niya'y ang pagcabantóg na mátatamo. Magsisìparito ang mg̃a tagá ibáng lupain upang daláwin iyón at sila'y mang̃agtatanong:—¿Síno ang dakilang arquitectong gumawâ nitó?—¿Hindî bâ ninyó nalalaman? ¡Tila mandin hindî catotohanang; hindî ninyó makilala si ñor Juan! ¡Marahil totoóng maláyò ang inyong pinangaling̃an!—ang isásagot ng̃ lahát. Nagpaparoo't paríto sa magcabicabilang dúlong taglay ang ganitong mg̃a pagdidilidili, na canyang inuusisang lahat, at ang lahát ay canyáng minámasdan. —Sa ganáng ákin ay napacarami namang cahoy ang gamit na iyan sa isang cabria—ang canyáng sinabi sa isang taong nanínilaw, na siyang namamatnubay sa ilang mg̃a manggagawà;—casucatan na, sa ganang akin, ang tatlóng mahahabang trozo na papagtutungcuíng-calan ó "trípode", at sacâ tatló pang cahoy na papagcapitcapitin! —¡Aba!—ang isinagót ng̃ laláking nanínilaw na ng̃umíng̃itî ng̃ cacaibá;—lálong malakíng pangguiguilalás ang áting tátamuhin samantalang lálong marámi ang mg̃a casangcapang gamítin nátin sa gawaing itó. Lálong maínam ang anyô ng̃ caboôan, lálong mahalagá at caniláng wiwicâin: ¡gaano calakíng págod ang guinúgol díto! ¡Makikita ninyo cung anó ang cábriang áking itátayô! At pagcatápos ay áking pamumutihan ng̃ mg̃a banderola, ng̃ mg̃a guirnaldang mg̃a dáhon at mg̃a bulaclác ...; masasabi ninyó pagcatapos na nagcaróon cayó ng̃ magandáng caisipán ng̃ pagcacátanggap ninyó sa ákin sa casamahán ng̃ inyóng mg̃a manggagáwa, at walâ ng̃ maháhang̃ad pa si guinóong Ibarra! Sa dácong malayôlayô roo'y may natatanawáng kiosko, na nagcacahugpong sa pamamag-itan ng̃ isáng bálag na nahahabung̃an ng̃ mg̃a dáhon ng̃ ságuing. Ang maestro sa escuélahang may mg̃a tatlompóng bátang laláki ay nang̃aggágawâ ng̃ mg̃a corona, nang̃agtatali ng̃ mg̃a bandera sa mg̃a malilíit na mang̃a halíguing cawáyang napupuluputan ng̃ damít na putíng pinacumbô. —¡Pagsicápan ninyóng umínam ang pagcacasulat ng̃ mg̃a letra!—ang sinasabi sa mg̃a nagpípinta ng̃ mg̃a salitáng itátanyag sa lahát;—¿paririto ang Alcalde, maráming mg̃a cura ang magsísidalo, maráhil patí ng̃ Capitan General na ng̃ayo'y na sa lalawigan! Cung makita niláng magalíng cayóng magdibújo, marahil cayo'y puríhin. —¿At handugán camí ng̃ isáng pizarra ...? —¿Síno ang nacaaalam! datapuwa't huming̃î na si guinoong Ibarra ng̃ isá sa Maynilà. Dárating búcas ang iláng bágay na ipamamahágui sa inyóng pinacaganting pálà.... Datapuwa't pabayaan ninyó ang mg̃a bulaclác na iyán sa túbig, gágawin natin búcas ang mg̃a ramillete, magdádala pa cayó ríto ng̃ mg̃a bulaclác, sa pagca't kinacailang̃ang malatagan ang mesa ng̃ mg̃a bulaclac, ang mg̃a bulaclác ay nacapagbíbigay sayá sa mg̃a matá. —Magdádala ríto ang áking amá búcas ng̃ mg̃a bulaclác ng̃ bainô at sacâ isáng bácol na mg̃a sampaga. —Hindi tumatanggáp ng̃ báyad ang aking amá sa tatlóng carritóng buhang̃ing dinalá rito. —Ipinang̃acò ng̃ aking tiong siya ang magbabayad sa isáng maestro,—ang idinugtong ng̃ pamangkin ni capitang Basilio. At túnay ng̃a namán; kinalugdán ang panucálang iyón ng̃ lahát hálos. Hining̃î ng̃ curang siyá ang mag-áamang-binyág at magbebendición sa paglalagáy ng̃ únang bató, pagdiriwáng na gágawin sa catapusáng araw ng̃ fiesta, at siyáng gágawing isá sa mg̃a pinacamalaking pagsasaya. Patí ng̃ coadjutor ay lumápit ng̃ boóng cakimîan cay Ibarra, at sa canya'y inihandóg ang lahát ng̃ mg̃a pamisang pagbayaran sa canyá ng̃ mg̃a mapamintacasi hanggáng sa mayarì ang báhay na iyón. Mayroon pa, sinabi ni hermana Rufa, ang mayaman at mapag-impoc na babaeng sacali't cuculang̃in ng̃ salapî, canyáng lilibutin ang iláng báyan upang magpalimós, sa ilálim ng̃ táng̃ing pagcacasunduang sa canyá'y babayaran ang paglalacbáy, ang mg̃a cacánin at ibá pa. Pinasalamatan siyá ni Ibarra at siyá'y sinagót: —Walâ táyong macucuhang mahalagáng bágay, sa pagcá't hindi acó mayáman at hindî namán simbahan ang báhay na itó. Bucód sa rito'y hindî co ipinang̃ácong áking itátayô ang báhay na itóng ibá ang magcacagugol. Pinagtatakhan siyá at guinagawang ulirán ng̃ mg̃a bináta, ng̃ mg̃a estudianteng gáling Maynilang pumaroón doón at ng̃ makipagfiesta; ng̃uni't gaya ng̃ nangyayari hálos cailán man, pagca ibig nating tuláran ang mg̃a tinátakhang mg̃a táo, ang nagágagad lámang natin ay ang canyáng waláng cabuluháng mg̃a guinágawâ, at cung magcaminsan pa'y ang canyáng mg̃a sawíng caasalan, nang̃agtataca palibhasa'y walá táyong cáya sa ibáng bágay, minámasdan ng̃ maraming sa canya'y nang̃agtátaca cung paano ang pagtatali ng̃ binátang iyón ng̃ canyáng corbata, ang mg̃a ibá nama'y ang anyô ng̃ cuello ng̃ bárò, at hindî cácaunti ang nagmámasid cung ilán ang mg̃a botón ng̃ canyáng americana at chaleco. Tila mandin pawang nang̃apawi magpacailán man ang mg̃a masasamáng nangyayari sa panahóng hináharap na guinuguniguni ni matandáng Tasio. Iyán ng̃â ang sinabi ni Ibarra isáng áraw sa canyá; ng̃uni't siyá'y sinagót ng̃ matandáng mapag-ísip ng̃ malulungcót: —Inyó pô sánang alalahanin ang sinasabi ni Baltazar: <blockquote>"Cung ang isalubong sa iyong pagdatíng<br/>Ay masayáng mukhá't may pakitang guìliw,<br/>Lálong pag-ing̃áta't caaway na lihim..."</blockquote> Cung gaano ang galíng ni Baltazar sa pagca poeta ay gayón din sa catalinuhang umísip. Itó at ibá pang mg̃a bágay ang mg̃a nangyari sa áraw na sinusundan ng̃ fiesta bago lumubóg ang áraw. |newtext= |othertitle= * Ang Bisperas ng Pista }} 5w94apx6vcumd8tbm8v2x7qluolu4k5 0 3002 26386 26385 2021-01-13T06:40:08Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|27|Sa Takipsilim|Ang Bisperas ng Pista|Mga Liham|teksto|noref=1 |oldtitle=Sa Pagtatakipsilim |oldtext= Gumawâ rin namán ng̃ malaking handâ sa báhay ni capitang Tiago. Nakikilala natin ang may báhay; ang canyáng hilig sa caparang̃alanan, at dápat na hiyaín ng̃ canyáng capalaluang pagca tagá Maynila, sa caríkitan ng̃ piguing, ang mg̃a tagalalawigan. May isá pang cadahilanang sa canya'y pumipilit na pagsicapan niyáng siya'y macapang̃ibabaw na lubos sa mg̃a ibá: casáma niyá ang canyáng anác na si María Clara at sacâ naroroon ang canyáng mamanugang̃in, caya't waláng pinag uusapan ang mg̃a tao cung dî siyá lámang. At siyá ng̃a namán: hinandugan ang canyáng mamanugang̃in ng̃ isá sa lálong mg̃a dalubasang pámahayagan sa Maynilà ng̃ isáng "artículo" (casulatan) sa canyáng únang mukhâ, na ang pamagát (ng̃ artículong iyón) ay "¡Siya'y inyong tularan!" pinuspos siya ng̃ mg̃a pang̃aral at inaalayan siyá ng̃ iláng mg̃a papuri. Tinawag siyáng "marilag na binata at mayamang mamumuhunan;" pagcatapos ng̃ dalawáng renglon ay sinabing siya'y "tang̃ing mapagcaawang-gawâ"; sa sumúsunod na párrafo'y ikinápit namán sa canyá ang saysay na: "alagad ni Minervang naparoon sa Ináng Bayan upang bumátì sa wagás na lúpà ng̃ mg̃a arte at mg̃a carunung̃an" at sa dácong ibabà pa'y "ang español filipino" at iba't ibá pa. Nag-aalab ang loob ni capitang Tiago sa magandang pakikipag-unahán sa gawáng magaling, at canyáng iniísip na bacá magalíng na canyáng pagcagugulan ang pagtatayô namán ng̃ isáng convento. Nang mg̃a nagdaáng áraw ay dumatíng sa báhay na tinatahanan ni María Clara at ni tía Isabel ang maraming caja ng̃ mg̃a cacánin at mg̃a inumíng gáling Europa, mg̃a salaming pagcálalaki, mg̃a cuadro at ang piano ng̃ dalaga. Dumatíng si capitang Tiago ng̃ áraw rin ng̃ vispera: paghalíc sa canyá ng̃ camáy ng̃ canyang anác na babae, hinandugán niyá itó ng̃ isáng magandang relicariong guintô na may mg̃a brillante at mg̃a esmeralda, na ang lamá'y isáng tatal ng̃ bangca ni San Pedro, sa dacong inup-án ng̃ ating Pang̃inoong Jesucristo ng̃ panahón ng̃ pang̃ing̃isda. Walâ ng̃ lalalò pa sa galing ng̃ pagkikita ng̃ bibiananin at ng̃ mamanugang̃in; cauculán ng̃ang silá'y mag-úsap ng̃ nauucol sa escuelahan. Ang ibig ni capitang Tiago'y tawaguing "Escuela ni San Francisco." —Maniwalà cayó sa ákin,—ang sabi ni capitang Basilio,—¡isáng magalíng na pintacasi si San Francisco! Wala cayong pakikinabang̃in cung tatawaguin ninyong "Escuela ng̃ Instrucciôn Primaria". ¿Sino pô si Instrucción Primaria? Dumating ang iláng mg̃a caibigang babáe ni María Clara at caniláng inanyayahan itong magpasial. —Ng̃uni't bumalic ca agád,—aní capitang Basilio sa canyáng anác na babáe na sa canyá'y humihing̃ing pahintulot;—nalalaman mo ng̃ sasalo sa átin sa paghápon si parì Dámasong bágong carárating. At canyáng lining̃on si Ibarrang nag-anyóng may iniísip, at idinugtóng: —Cayó po namán ay sumalo ng̃ paghápon sa amin; magiisa cayó sa inyóng báhay. —Malakíng totóo po ang áking pagca ibig, datapwa't dápat pong sumaaking bahay acó't bacá sacáling may dumating na mg̃a "visita,"—ang isinagót ng̃ binatang nagcacang-uútal, at iniiwasan ang títig ni María Clara. —Dalhín po ninyó rito ang inyóng mg̃a caibigan, ang itinútol ng̃ boóng capanatagán ni capitang Tiago;—May sagánang pagcain sa áking bahay.... Bucód sa roó'y ibig cong cayó at si párì Dámaso'y magcáwatasan.... —¡Magcacaroon na pô ng̃ panahón sa bágay na iyán!—ang isinagót ni Ibarrang ng̃uming̃iti ng̃ sapilitang pagng̃itî, at humandáng samáhan ang mg̃a dalaga. Nanaog silá sa hagdanan. Nangguiguitnâ si María Clara cay Victoria at cay Iday, sumusunod sa licuran si tía Isabel. Nagwawahi ang tao sa udyóc ng̃ paggálang, at ng̃ sila'y mabigyáng daan. Puspós ng̃ catacatacang cagandahan si María Clara: napáwi ang canyáng pamumutlâ, at cung nananatiling tila may iniísip ang canyáng mg̃a mata, ang canyáng bibig namán ay warì'y waláng ibang nakikilala cung hindî ang ng̃itî. Tagláy iyáng cagandahan ng̃ loob ng̃ isáng lumiligayang dalaga, siya'y bumabatì sa canyáng mg̃a dating cakilala mulâ pasa camusmusan, at ng̃ayo'y nagsisipangguilalás sa canyáng mapálad na cabatâan. Sa cúlang pang labíng limáng áraw ay nanag-úlì sa canyá yaóng lubós na pagpapalagay ng̃ loob, yaóng catabiláng musmos na tila mandin nagulayláy sa guitnâ ng̃ makikipot na tahanang nalilibot ng̃ pader sa beaterio; masasabing kinikilala ng̃ paroparó ang lahat ng̃ mg̃a bulaclac pagcaalís niya sa canyáng bahay-uod; nagcasiya sa canyá ang lumipád na sumandali at magpainit sa mg̃a doradong sínag ng̃ áraw upang mawalâ ang catigasan ng̃ mg̃a casucasuan ng̃ bágong nagcacapacpác. Cumikisláp ang bágong búhay sa boong cataohan ng̃ dalaga: pawang magaling at maganda ang canyang ting̃in sa lahát; isinasaysay ang canyáng pagsintá sa pamamag-itan niyang calugodlugód na asal ng̃ isáng virgeng palibhasa'y waláng namamasdán cung dî mg̃a budhîng dalísay, hindî nakikilala cung anó ang dáhil ng̃ mg̃a paghihiyahiyâan. Gayón man, pagca siya'y inaalayan ng̃ masasayáng mg̃a aglahi'y tinatácpan niya ang canyáng mukhâ ng̃ abanico; datapuwa't pagca nagcacagayó'y ng̃uming̃itî ang canyáng mg̃a matá at lumalaganap sa canyáng boong cataohan ang bahagyang kilabot. Pinasimulaang lagyán ng̃ mg̃a ílaw ang mg̃a pang̃ulong báhay, at sa mg̃a daang pinagdaraanan ng̃ mg̃a música ay sinisìndihan ang mg̃a ílaw ng̃ mg̃a arañang cawayan at cahoy na inihuwad sa mg̃a araña ng̃ simbahan. Natatanaw buhat sa daan, sa mg̃a bintanang bucás, ang hindî naglilicat na pagpaparoo't parito ng̃ mg̃a tao sa mg̃a bahay, sa guitnâ ng̃ caliwanagan ng̃ mg̃a ílaw at halimuyac ng̃ mg̃a bulaclac, sa caayaayang tínig ng̃ piano, arpa ú orquesta. Nang̃aglalacaran sa mg̃a daan ang mg̃a insíc, mg̃a castila, mg̃a filipinong may suot europeo ó suot tagalog. Nang̃agcacahalòhalò sa paglacad, na nang̃agcacasicuhan at nang̃agtutulacán ang mg̃a alilang lalaking may dalang carne ó mg̃a inahíng manóc, mg̃a estudianteng nacaputî ang pananamit, mg̃a lalaki't mg̃a babae, na nang̃agsisipang̃anib na sila'y matahac ng̃ mg̃a coche at mg̃a calesa, na cahit sumisigaw ng̃ "tabì" ang mg̃a cochero'y nahihirapan din silang macapaghawì ng̃ daan. Bumati sa ating mg̃a cakilala, ng̃ na sa tapát silá ng̃ báhay ni capitang Basilio, ang iláng mg̃a kinabataan, at inaayayahang pumanhic muna sa báhay. Ang masayáng voces ni Sinang, na tumatacbóng papanaog sa hagdanan, ang siyáng nagbigay wacás sa mg̃a pagdadahilan upang huwag pumanhic. —Pumanhíc muna cayóng sandalî upang aco'y macasama sa inyó,—ang sinasabi niya. Nababagot acó sa pakikipanayam sa gayóng caraming hindî co mg̃a cakilalang walang pinag-uusapan cung di mg̃a sasabung̃in at mg̃a baraja. Nang̃agsipanhic silá. Punongpuno ang salas ng̃ mg̃a tao. Nang̃agpauna ang ilán upang bumati cay Ibarra, na kilala, ang pang̃alan ng̃ lahat; canilang pinagmamasdan ng̃ boong pagcahang̃a ang cagandahan ni María Clara, at nang̃agbubulungbulung̃an ang ilang mg̃a matatandang babae, samantalang ng̃umang̃ang̃à: ¡mukhang vírgen!" Napilitan silá roong uminóm ng̃ chocolate. Naguing matalic na caibigan at taga pagsanggalang ni Ibarra si capitang Basilio, mula ng̃ araw na sila'y maglibang sa caparang̃an. Naalaman niya, sa pamamag-itan ng̃ telegramang inihandóg sa canyang anac na babaeng si Sinang, na natatalos ni Ibarra ang canyang pananalo sa usapin, ayon sa hatol ng̃ hucom, at dahil dito'y sa pagca't aayaw siyang pagahis sa cagandahan ng̃ loob, canyang ipinakiusap na pawalang cabuluhan ang pinagcayarian ng̃ sila'y maglarò ng̃ ajedrez. Datapwa't sa pagca't aayaw pumayag si Ibarra sa gayóng bagay, ipinakiusap naman ni capitang Basiliong ang salaping dapat na ibayad sa mg̃a costas ay gamitin sa pagbabayad ng̃ isang maestro sa gagawing escuela ng̃ bayan. Dahil sa gayóng nangyayari, guinagamit ni capitang Basilio ang canyang mainam na mg̃a pananalita, at ng̃ huwag ng̃ ipagpatuloy ng̃ ibang mg̃a causapin ang canilang mg̃a cacaibang adhica, at sa canila'y sinasabi: —¡Maniwala cayó sa akin: sa mg̃a usapín ang nananalo'y siyang nahuhubdan! Datapwa't wala siyang mapahinuhod na sino man, baga man canyang sinasambit ang mg̃a romano. Ng̃ macatapos ng̃ macainom ng̃ chocolate, napilitan ang ating mg̃a cabataang pakingan ang pianong tinutugtog ng̃ organista ng̃ bayan. Pagca siya'y pinakikinggan co sa Simbahan ani Sinang, nacacaibig acong magsayaw; ng̃ayong piano ang canyang tinutugtóg ang naiisipan co nama'y magdasal. Dahil dito'y sasama acó sa inyó. —¿Ibig pô ba nínyóng pumarito sa amin ng̃ayóng gabí?—ang inianás ni capitang Basilio sa taing̃a ni Ibarra ng̃ itó'y magpaalam na—maglalagáy si parì Dámaso ng̃ isáng maliit na bang̃câ. Ng̃umitî si Ibarra at sumagót ng̃ isáng tang̃ô ng̃ úlo, na mangyayaring ang maguing cahuluga'y pagsang-ayon, at mangyayari namang hindî pagsang-ayon. —Sino ba iyan?—ang tanóng ni María Clara cay Victoria, na itinurò sa isáng mabilís na sulyáp ang isáng binatang sa canilá'y sumusunod. —Iyan ... iya'y isáng pinsan co,—ang isinagót na halos nagugulumihanan. —¿At ang isá? Iya'y hindî co pinsan.—ang dalidaling isinagót ni Sinang;—iyá'y isáng anác ng̃ aking tía. Nagdaan silá sa harapán ng̃ conventong tahanan ng̃ cura, na ang catotohanan ay hindî sahól sa mg̃a ibáng lugar sa casayahan. Hindî napiguilan ni Sinang ang isáng sigaw ng̃ pangguiguilalás ng̃ canyáng makitang may mg̃a ílaw ang mg̃a lámpara, mg̃a lámparang ang mg̃a anyó'y sa caunaunahan pa, na hindî pinababayaan cailan man ni párì Salving siyang pag-ilawan at ng̃ huwag magcagugol sa petróleo. May nang̃ariring na mg̃a sigawan at malalacás na halakhacan, napapanood na ang mg̃a fraile'y lumalacad ng̃ mahinà, at iguinagalaw ang úlo ng̃ ayon sa compás, at malakíng tabaco ang napapamuti sa mg̃a lábì. Pinagsisicapan ng̃ hindî páring sa canila'y nakikipanayam, na caniláng gagarin ang lahát ng̃ guinágawà ng̃ mg̃a mababait na fraile. Ayon sa mg̃a damit europeong caniláng casuutan, marahil sila'y mg̃a cawanì (empleado) ng̃ gobierno ó mg̃a punong lalawigan. Natanawan ni María Clara ang mabilog na pang̃ang̃atawán ni parì Dámaso sa tabí ng̃ makisig na tindíg ni parì Sibyla. Hindî cumikilos sa canyáng kinalalagyán ang matalinghaga at mapanglawing si parì Salví. —¡Nalulungcot!—ang ipinahiwatig ni Sinang;—canyáng pinag-iisip-isip ang canyáng magugugol sa gayóng caraming mg̃a panauhín. Ng̃uni't makikita rin ninyóng hindî siyá ang magbabayad cung hindî ang mg̃a sacristán. Sa tuwituwi na'y cumacain ang canyáng mg̃a panauhin sa ibáng lugar. —¡Sinang!—ang ipinagwicâ sa canyá ni Victoria. —Totoóng aco'y galít sa canyá mulâ ng̃ iwasac ang "Rueda de la Fortuna," hindî na acó mang̃ung̃umpisal sa canyá. Natang̃î sa lahát ng̃ mg̃a bahay ang isáng waláng cailaw-ilaw, at hindî man lamang bucás ang mg̃a bintana; ang bahay na iyón ang sa alférez. Nagtacá sa bágay na itó si María Clara. —¡Ang asuang! ¡ang Musa ng̃ Guardia Civil, ang wicà ng̃à ng̃ matandáng lalaki!—ang bigláng sinabi ng̃ catacot tacot na si Sinang.—¿Anó ang ipakikialam niyá sa ating mg̃a catuwaan? ¡Marahil ay nagng̃ang̃alit! Pabayaan mong dumating ang cólera at makikita mong siya'y mag-aanyaya. —Cailán ma'y kinasusutan co siyá, at lalonglalo na ng̃ guluhin ang ating pagcacatuwa sa pamamag-itan ng̃ canyáng mg̃a guardía civil. Cung Arzobispo lamang aco'y ipacacasal co ang babaeng iyán cay parì Salvi.... ¡makikita mo cung anó ang caniláng maguiguing mg̃a anác! Sucat bang ipahuli ang caawaawang piloto, na sumugbá sa tubig macapagbigay loob lamang.... Hindî niyá natapos ang sinasabi; sa suloc ng̃ plaza na pinagcacantahan ng̃ isáng bulág na lalakî, na isáng guitarra ang catono, ng̃ casaysayang ucol sa mg̃a isdà, may isáng hindî caraniwang napapanood. Yayó'y isáng lalaking ang nacapatong sa úlo'y isáng malapad na salacót na dáhon ng̃ bulí, at dukhang totoo ang pananamít. Ang suut niya'y isáng gulagulanit na levita at salawal na maluang, na cawang̃is ng̃ salawal ng̃ mg̃a insic, na punít sa ibá't ibáng lugar. Carukharukhaang mg̃a panyapác ang nacasuut sa canyáng mg̃a paa. Sumasadilím ang canyáng mukhâ dahil sa canyáng salacót; ng̃uni't manacanacang nagmumulâ sa cadilimáng iyón ang dalawang kisláp, na pagdaca'y napapawi. Siya'y matangcád, at napagkikikilalang siya'y bátà pa, dahil sa canyáng mg̃a galáw. Inilalagáy sa lúpà ang ísang baculan, at pagcatapos ay lumalayo't nagsasalitâ ng̃ mg̃a cacaibang tínig na hindì mawatasan; nananatiling nacatindíg, lubós ang pagcalayô sa mg̃a ibá, na anaki'y siya at ang caramihang tao'y talagáng nang̃agpapang̃ilagan ang isá't isá. Pagcacagayo'y nang̃agsisilapit ang iláng mg̃a babae sa canyáng baculan at inilalagáy doon ang mg̃a bung̃ang cáhoy, isdâ, bigás at ibá pa. Pagcâ walâ ng̃ lumalapit na sino man, nang̃agsisilabás sa mg̃a cadilimang iyón ang ibáng mg̃a tínig na lalong malulungccót, ng̃uni't hindî na totoong nacalulunos, napasasalamat marahil; dinarampot ang canyang baculan at sacâ lumalayô upang ulitin ang gayón ding gawâ sa ibáng lugar naman. Nagunitâ ni María Clara sa gayóng nakita ang isáng sacunâ, at pinagsumakitang itanóng cung anó anó nangyayari sa cacaibáng táong iyón. —Iyan ang sanlázarohin,—ang isinagót ni Iday.—May apat na taón na ng̃ayóng kinapitan siyá ng̃ sakit na iyan: ang wicà ng̃ ibá'y dahil sa pag-aalagà, sa canyáng iná, at anáng ibá namá'y dahil sa pagcapiit niya sa malamíg na bilangguan. Siya'y doon tumatahan sa cabukiran, sa malapit na sa libing̃an ng̃ mg̃a insíc; hindî siya nakikipag-abot-usap canino man, nang̃agsisilayóng lahát sa canyá sa tacot na bacá mahawahan. ¡Cung makita mo sana ang canyang dampâ! Iyón ang dampâ ni Guiríng-guiríng: ang hang̃in, ang ulán at ang araw ay pawang pumapasoc at lumalabas na catulad ng̃ carayom sa damít. Ipinagbawal sa canyáng humipò ng̃ anó mang bagay na pag-aari ng̃ sino mang tao. Nahulog isáng áraw sa sang̃há ang isáng batà; hindî naman malalim ang sang̃há, datapuwa't nagcátaong siya'y dumaraan doon, ang guinawâ niya'y tinulung̃an niya ang batà sa pag-ahon doon. Napagtantô ng̃ amá ng̃ batà ang nangyaring iyón, pagsacdal sa gobernadorcillo, at ipinapalò siya nito ng̃ anim sa guitnà ng̃ daan at sacâ ipinasunog pagcatapos ang yantóc. ¡Cakilakilabot iyón! Tumatacbó sa pagtacas ang sanlazarohin, hinahabol siya ng̃ tagapalo at sinisigawan siya ng̃ gobernadorcillo: "¡Mag-aral ca! mabuti pang malunod na ng̃a ang isang tao, huwag lamang magcasakit na gaya ng̃ sakit mo." —¡Tunay ng̃â!—ang ibinulóng ni María Clara. At hindî nalalaman ang canyang guinagawa'y dalidaling lumapit sa baculan ng̃ cúlang palad, at inilagay roon ang relicario na bago pa lamang cahahandóg sa canya ng̃ canyang ama. —¿Anó ang guinawâ mo?—ang sa canyá'y itinanóng ng̃ canyáng mg̃a caibigang babae. —¡Walâ acóng ibang sucat máibigay!—ang isinagót, at canyáng inilihim sa pamamag-itan ng̃ isáng tawa ang luhà ng̃ canyáng mg̃a matá. —¿At anó ang canyáng gágawin sa iyong relicario?—ang sa canyá'y sinabi ni Victoria.—Binigyán siyá isáng araw ng̃ salapî. Ng̃uni't ang guinawâ ng̃ sanlazarohin ay inilayô sa canyá ang salapíng iyón sa pamamag-itan ng̃ isáng patpat: ¿anó ang gágawin niyá sa salapî sa gayóng walâ sino mang tumangáp ng̃ anó mang bágay na gáling sa canyá? ¡Cung macacain sana ang relicario! Tiningnán ni María Clara ng̃ boong pananaghilì ang mg̃a babaeng nagbibilí ng̃ mg̃a cacanín, at ikinibít ang mg̃a balicat. Ng̃uni't lumápit ang sanlazarohín sa baculan, kinuha ang hiyás na cumináng sa canyáng mg̃a camáy, lumuhód, hinagcán ang hiyás na iyón, at saca nagpugay at bago isinubsób ang canyáng noó sa alabóc ng̃ bacás ng̃ dalaga. Ikinublí ni María Clara ang canyáng mukhâ sa canyáng abanico at dinalá ang panyô sa canyáng mg̃a matá. Samantala'y lamapit ang isáng babae sa culang palad na anaki'y nagdárasal. Lugáy at gusamót ang canyáng mahabang buhóc, at sa liwanag ng̃ ilaw ng̃ mg̃a faról ay napanood ang payát at namumutlâ ng̃ mainam na pagmumukhâ ng̃ ul-ol na si Sisa. Ng̃ maramdaman ng̃ sanlazarohin ang paghipò sa canyá, nagpacasigawsigaw, at tumindíg sa isáng lucsó. Ng̃uni't humawac sa canyáng bísig ang ul-ol na babae, sa guitnâ ng̃ malakíng pang̃ing̃ilábot ng̃ tao, at itó ang canyáng sinabi: —¡Magdasál tayo! ¡magdasál tayo! ¡Ng̃ayón ang caarawan ng̃ mg̃a patáy! Ang mg̃a ilaw na iyá'y siyáng mg̃a búhay ng̃ mg̃a tao; ¡ipagdasál natin ang aking mg̃a anác na lalaki! —¡Ilayô ninyó ang babaeng iyán, papaglayuin ninyó silá! sa pagca't mahahawa ang ul-ol na babae!—ang sigawan ng̃ caramihang tao, datapwa't waláng mang̃ahás na lumapit sino man. —¿Nakikita mo ba ang ilaw na iyón sa campanario? ¡Ang ilaw na iyón ang aking anác na si Basiliong nananaog sa pamamag-itan ng̃ isáng lúbid! ¿Nakikita mo ba ang ilaw na iyón na convento? Ang ilaw na iyón ang aking anác na si Crispín, ng̃uni't hindî co silá paroroonan sa pagca't may sakit ang cura at siya'y maraming mg̃a onza, at ang mg̃a onza'y nang̃awawalâ. ¡Magdasal tayo at ating ipatungcol sa caluluwá ng̃ cura! Dinadalhán co siyá ng̃ amargoso at zazalidas; punongpunô ang aking halamanan ng̃ mg̃a bulaclac at dating may dalawa acong anác na lalaki. ¡Dati acóng may halamanan, nag-aalagà aco mg̃a bulaclac at dating may dalawá acóng anác na lalaki! At binitawan ang sanlazarohin at lumayóng cumacantá: —¡Dáting may halamanan aco't mg̃a bulaclác, aco'y dating may mg̃a anác na lalaki, halamanan at mg̃a bulaclác! —¿Anó na ba ang nagawâ mong magaling sa cahabághabág na babaeng iyán?—ang tanóng ni María Clara cay Ibarra. —¡Walâ pa! siya'y nawala ng̃ mg̃a araw na itó sa bayan at hindi nangyaring siya'y masumpung̃an!—ang isinagót ng̃ binatang nagdadaláng cahihiyan—Bucod sa roo'y totoong marami ang aking guinawâ, ng̃uni't huwág ca sanang mahapis; ipinang̃acò sa akin ng̃ curang tutulung̃an niyá acó, tulóy ipinagtagubilin niyá sa akin ang malaking pag-iing̃at at paglilihim sa pagca't tila mandin isang cagagawán ng̃ guardia civil ¡Totoong ipinagmamalasakit ng̃ cura ang babaeng iyán! —¿Hindî ba sinasabi ng̃ alférez na canyáng ipahahanap ang mg̃a bátà? —¡Oo, ng̃uni't ng̃ sabihin iyo'y may caunting....calang̃uhan siyá! Casasabi pa ng̃ gayóng bágay ng̃ caniláng makitang hindî inihahatíd cung di kinacaladcad ang ul-ol na babae ng̃ isáng soldado: aayaw sumama si Sisa. —¿Bákit ba ninyó hinuli ang babaeng iyán? ¿Anó ang canyáng guinawá? ang tanong ni Ibarra. —¿Cung bákit? ¿Hindî ba ninyô nakita cung paano ang guinágawâ niyáng pag-iing̃ay?—ang sagót ng̃ tagapag-ing̃at ng̃ catahimican ng̃ bayan. Dalidaling kinuha ng̃ sanlazarohin ang canyáng baculan at lumayô. Minagalíng ni María Clarang umuwî na, sa pagca't lumipas sa canyá ang tuwá at casayahan. —¿Mayroon din palang mg̃a taong hindî lumiligaya! ang canyáng ibinulóng. Pagdatíng niyá sa pintuan ng̃ canyáng bahay, canyáng naramdamang naragdagan ang canyáng capanglawan, ng̃ canyáng mahiwatigang aayaw pumanhíc at nagpapaalam ang nang̃ing̃ibig sa canyá. —¡Kinacailang̃an!—ang sabi ng̃ binatà. Pumanhíc sa hagdanan si María Clarang ang sumasaisip ay totoong nacayayamot ang mg̃a araw ng̃ fiesta, pagcá dumarating ang mg̃a panauhing tagaibang bayan. |newtext= |othertitle= * Sa Pagtatakipsilim * Pagtatakipsilim }} 2zgmg15dip7xcj9eyw17zuif28qwy0s 0 3003 26259 7341 2021-01-10T07:41:03Z Yivan000 4073 Changed redirect target from [[Noli Me Tangere/Kabanata 27 : Sa Pagtatakipsilim]] to [[Noli Me Tangere/Kabanata 27]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 27]] 1ky4h48sb2qlom4c0aljryvq998l3h4 0 3004 26099 24962 2021-01-07T03:49:04Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 28]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 28]] na6btq0mr2k1u7lhx1pqxvf1j3ubo1r 0 3005 26401 26144 2021-01-13T08:32:25Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|29|Ang Umaga|Mga Liham|Sa Loob ng Simbahan|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang Umaga |oldtext= Tinugtóg ng̃ mg̃a banda ng̃ música ang "diana" sa unang pagsilang ng̃ liwayway, na anó pa't pinucaw ng̃ masasayáng tugtuguin ang mg̃a pagál na mg̃a mamamayan. Nanag-uli ang búhay at casayahan, mulíng nirepique ang mg̃a campanà at nagpasimulâ ang mg̃a putucan. Yaon ang catapusang áraw ng̃ fiesta, yaón ang tunay na araw ng̃ cafiestahan. Inaasahang lalong marami ang mapapanood, higuít pa sa nacaraang araw. Lalong marami ang mg̃a "manong" ng̃ V.O.T. (Venerable Orden Tercera; Cagalanggalang na Pang̃atlong Hánay) cay sa mg̃a manong ng̃ Santísimo Rosario, at nang̃agsising̃itî ng̃ boong cabanalan ang mg̃a manong na iyon ni San Francisco, sa caniláng paniniwalang sa gayo'y caniláng mahihiyâ, ang caniláng mg̃a capang̃agaw. Lalong marami ang bilang ng̃ mg̃a candilang caniláng binilí: nag-ani ng̃ malaking pakinabang ang mg̃a insíc na magcacandilâ, at nangag-iisip siláng pabinyag upang máipakilala nilá ang canilang pagtumbás, baga man sinanabi ng̃ ilang yao'y hindî raw sa caniláng pananampalataya sa pagca católico cung dî sa canilang nais na macapag-asawa. Datapawa't sa gayó'y sumásagot ang mg̃a babaeng banal: —Cahi't magcagayon man, hindî mangyayaring hindî maguíng isang himala ang sabaysabáy na pag-aasawa ng̃ gayong caraming mg̃a insíc; papagbabaliking loob na silá ng̃ canicanilang mg̃a esposa. Isinuot ng̃ mg̃a tao ang caniláng lalong magagaling na mg̃a bihisan; lumabás sa kinatataguang mg̃a cajita ang lahát ng̃ mg̃a hiyas. Sampô ng̃ mg̃a "tahur" at ng̃ mg̃a sugarol ay nagbihis ng̃ mg̃a barong bordado na may malalaking brillante, mabibigat na tanicalang (cadena) guintô at mapuputing sombrerong jipijapa. Ang matandáng filósofo lamang ang nananatili sa dating suot; ang baro'y sinamáy na may mg̃a guhit na itim, nabobotones hanggang sa liig maluang na zapatos at malapad na sombrerong fieltro na culay abó. —¡Ng̃ayó'y lalò pa manding mapanglaw cayó cay sa dati!—ang sabi sa canyá ng̃ teniente mayor,—¿aayaw pô ba cayóng manacanacâ tayong magsayá, yamang maraming tayong lubhang sucat na itang̃is? —¡Hindî ang cahulugan ng̃ pagsasaya'y dapat na gumawâ ng̃ mg̃a caululan!—ang isinagot ng̃ matandâ.—¡Itó rin ang halíng na pagtatapon ng̃ salapî sa taôn-taón! At ang lahat ng̃ ito'y ¿bakit? iwaldás ang salapî, sa gayóng macapál na totoo ang carukhaân at mg̃a pang̃ang̃ailang̃an. ¡Abá! nalalaman co na; ¡itó ang pagtatapón, ang maruming paggagalac upang matacpán ang mg̃a caraing̃an ng̃ lahát! —Nalalaman na pô ninyóng sumasang-ayon acó sa inyóng mg̃a caisipan,—ang mulíng sinabi ni don Filipo, na tíla ibig magpakitang galit at tíla ng̃uming̃iti.—Cayó'y aking ipinagsasanggalang, datapuwa't ¿anó ang aking magagagawâ sa gobernadorcillo at sa cura? —Magbitiw ng̃ tungcól—ang sinundán ng̃ filósofo, at saca lumayò. Natigagal si Don Filipo, at sinundán ng̃ matá ang matandâ. —Magbitiw ng̃ tungcól!—ang ibinúbulong, samantalang tumutung̃o sa simbahan,—¡magbitíw! ¡Oo! cung isá sanang bagay na nagbibigay dang̃al ang tungcúling itó at hindî isáng pas-anin, ¡oo, bibitiwan co! Punô ng̃ tao ang patio ng̃ simbahan: mg̃a lalaki't mg̃a babae, mg̃a bata't mg̃a matatanda, taglay ang lalong magagaling na pananamit, na nang̃agcacahalo-halò, pumapasoc at lumalabas sa makikipot na mg̃a pintúan. Amóy pólvora, amóy bulaclác, amóy incienso, amóy pabang̃ó; pinatatacbó at pinasisigaw ang mg̃a babae at pinapagtatawá ang mg̃a batâ ng̃ mg̃a bomba, ng̃ mg̃a cohete at ng̃ mg̃a buscapiés. Isáng banda ng̃ música ang tumútugtog sa tapát ng̃ convento, isáng banda namán ang naghahatid sa mg̃a nang̃ang̃atungculan sa bayan, ang mg̃a ibáng banda'y naglilibót sa mg̃a daang kinalaladlaran at winawagaywayan ng̃ maraming mg̃a bandera. Lumilibang sa paning̃in ang liwanag at cúlay na sarisarì, at sa pangpakinig nama'y mg̃a tínig at mg̃a úgong. Hindî nagtitiguil ang mg̃a campanà ng̃ carerepique, nagcacasalasalabat ang mg̃a coche at mg̃a calesa, na manacanacáng ang mg̃a cabayong humihila sa canilá'y nangáguiguitla dumádamba, humuhulay, mg̃a bagay na bagá man hindî casangcáp sa palatuntunan ng̃ fiesta, gayón ma'y naguiguing isáng pánooring hindî pinagbabayaran at siyáng lalong mahalaga. Nag-utos ang Hermano Mayor sa áraw na itó ng̃ mg̃a alilà upang mang̃aghanáp sa mg̃a daan ng̃ mg̃a inaanyayahan, túlad sa nagpiguing na sinasabi sa atin ng̃ Evangelio. Hálos sápilitan ang pag-aanyaya upang uminóm ng̃ chocolate, café, chá, cumain ng̃ matamis, at iba pa. Madalás na naguiguing cawang̃is ng̃ isáng pakikipagcagalít ang guinagawang pag-aanyaya. Gágawin na ang misa mayor, ang misang tinatawag na "de dalmática", catulad ng̃ misa cahapong sinasaysay ng̃ carapatdapat na corresponsal, at ang bílang caibhán lámang, ang magmimisa ng̃ayo'y si Parì Salví, at sa mg̃a taong makikiníg ng̃ misa ng̃ayo'y casama ang Alcalde ng̃ lalawigan, caacbáy ang maraming mg̃a castílà at mg̃a táong marurunong, upang pakinggán si Párì Dámaso na totoong bantóg sa lalawigan. Sampô ng̃ alférez, bagá man siya'y lubháng dalá na sa mg̃a pang̃ang̃aral ni Párì Salví, pumaroon din, sa pagpapatotoo niya ng̃ cagaling̃an ng̃ canyang loob at ng̃ cung mangyayari, macapanghiganti siyá sa mg̃a pagbibigay galit na sa canyá'y guinawâ ng̃ cura. Sa calakhán ng̃ pagcábantog ni Párì Dámaso'y ipinag-páuna na ng̃ corresponsal ang pagsúlat namamatnugot ng̃ pamahayagan ng̃ sumúsunod: "Alinsunod sa aking ipinagpáuna na sa inyo sa waláng wastô cong mg̃a talata cahapó'y gayón ng̃a ang nangyari. Nagcamít cami ng̃ tang̃ing capalarang mápakinggan ang totoong cagalanggalang na si Párì Fray Damaso Verdolagas, na nagcurang malaon sa bayang itó, at ng̃ayó'y inilipat sa lálong malaki, bílang ganting pala sa canyang mabuting pagtupad sa canyang mg̃a catungculan. Lumagáy ang maningning na mananalumpati ng̃ mg̃a mahal na bagay sa paaralang Espiritu Santo ang nagtuturo, at nagsaysay ng̃ carikitdikitan at cálalim-lalimang sermon, na nagbigay cabanalan sa madlâ at pinagtakhán ng̃ lahát ng̃ mg̃a binyágang naghihintay ng̃ boong pagmimithî ng̃ pagsilang sa lubhang mapagbung̃ang mg̃a labi ng̃ nacaguiguinhawang bucál ng̃ waláng hanggáng-búhay. Cadakilaan sa mg̃a cahulugan, capang̃ahasan sa mg̃a munacalà, mg̃a bagong pananalitâ, cagandahan sa anyô, catutubong mg̃a galaw, pagsasaysay na calugodlugód, calusugán ng̃ mg̃a adhicâ, nárito ang mg̃a híyas ng̃ Bossuet na castilà, na talagáng carapatdapat ng̃á ang canyáng malakíng pagcábantog hindî lamang sa mg̃a marurunong na mg̃a castila, cung di naman sa mg̃a waláng pinag-aralang mg̃a "indio" at sa mg̃a mapanglinlang na mg̃a anác ng̃ "calang̃itang imperio" (imperio ng̃ cainsican)." Gayon man, unti ng̃ mapilitan ang mapagcatiwalang corresponsal na canyang sirain ang calahatlahatan niyang sinulat. Idinaraing ni Párì Damaso ang isáng magaang na sipóng canyang nasaguip ng̃ gabing nagdaan: pagcatapos na siya'y macapagcantá ng̃ masasayáng mg̃a "petenera", (caraniwang kinacanta sa mg̃a lalawigang andalus, sa España), siya'y uminóm ng̃a tatlong vásong sorbete at sandali siyang nanood ng̃ pinalalabas sa teatro. Dahíl sa bagay na ito'y ibig sana niyang magbitíw ng̃ pagca tagasalitâ ng̃ mg̃a wicà ng̃ Dios sa mg̃a tao, ng̃uni't sapagca't waláng ibáng makitang nacacaalam ng̃ búhay at mg̃a himalâ ni San Diego,—túnay ng̃a't natátalos ang mg̃a bagay na itó ng̃ cura, ng̃uni't kinacailang̃ang siyá'y magmisa,—pinagcaisahan ng̃ ibáng mg̃a fraile na walâ ng̃ gagaling pa sa tínig ng̃ voces ni Párí Dámaso, at lubhang túnay na cahinahinayang na huwag italumpati ang totoong mainam na sermóng gaya na ng̃a ng̃ naisulat at naisaulo na. Dahil dito'y ang babaeng dating tagapag-ing̃at ng̃ susi'y siya'y ipinaghandâ ng̃ mg̃a limonada, pinahiran ang canyang dibdib at liig ng̃ mg̃a unguente at mg̃a lang̃is, binalot siyá ng̃ maiinit na mg̃a cúmot, siya'y hinilot at iba pa. Umínóm si Parî Dámaso ng̃ hiláw na itlóg na binati sa álac, at sa boong umaga'y hindî nagsalitâ at hindî man lamang nag-agahan; bahagyâ na uminóm ng̃ isáng vasong gatas, isáng tazang chocolate at lalabin-dalawang biscocho, na anó pa't tiniis niya ng̃ boong cabayanihang huwag cumain ng̃ isáng sisiw na frito at calahating quesong gawang Laguna, na canyang kinaugaliang canin pagcacaumaga, sapagca't ayon sa canyang catiwalang babae, maaaring macapagpaubó ang sisiw at ang queso, dahil sa capuwâ may asin at may tabá. —¡Guinágawá ang lahat ng̃ itó't ng̃ camtan natin ang calang̃itan at magbalíc loob tayo!—ang sabi ng̃ mg̃a Hermana ng̃ V.O.T., ng̃ caniláng maalaman ang ganitóng canyáng mg̃a pagpapacahirap. —¡Siyá'y pinarurasahan ng̃ Virgen de la Paz!—ang ibinúbulong naman ng̃ mg̃a Hermana ng̃ Santisimo Rosario, palibhasa'y hindî nilá maipatawad ang canyang pagkiling sa canilang mg̃a caaway na capuwà babae. Lumabás ang procesión pagca alas ocho y media sa lilim ng̃ mg̃a toldang lona. Nacacahawig din ng̃ guinawâ, cahapon, baga man may isáng bagay na nabago: ang mg̃a Hermano ng̃ V.O.T., na mg̃a matatandang lalaki't babae, casama ang iláng mg̃a dalagang patungó na sa pagtandá, ang pananamit na dalá'y mahahabang hábitong guingón: damít na guingóng magaspáng ang sa mg̃a mahihirap, at ang sa mg̃a mayayama'y guingóng sutlâ, sa macatuwid baga'y ang tinatawag na "guingông franciscano", sa pagca't siyang lalong caraniwang gamitin ng̃ mg̃a cagalanggalang na mg̃a fraileng franciscano. Ang lahat ng̃ mg̃a mahal na hábitong iyó'y mg̃a dalísay, sa pagca't pawang galing sa convento sa Maynilà, na siyáng kinucunan ng̃ mg̃a mamamayan sa limós na ang capalit ay salapíng isinasang-ayon sa táning na halagang hindî natatawaran, cung bagá mangyayaring sabíhing cawang̃is ng̃ sa isáng tindahan. Ang halagang itóng hindî nababawasa'y mangyaring maragdagan, ng̃uni't hindî nababawasan. Tulad sa mg̃a habitong itó'y nagbibilí ng̃ gayón ding mg̃a hábito sa monasterio ng̃ Santa Clara, na tagláy, bucód ang mg̃a tang̃ing biyáyang nacapagbibigay ng̃ maraming mg̃a indulgencia sa mg̃a patáy na pinagsasaputan, ang biyáyang lalò pa manding tang̃i: na lalò pang mahál ang halagá paga lalong lumà, gulanit at hindî na magagamit. Itinititic namin itó at baca sacaling banal na bumabasang nagcacailang̃an ng̃ gayóng mg̃a mahál na "reliquia" (anó mang bagay na guinamit ó linangcáp na ng̃a ibá), ó baca caya may matalas na isip casam-ang mámumulot ng̃ mg̃a basahang taga Europa, na ibig yumaman sa pagdadalá sa Filipinas ng̃ isáng "cargamento"" (maraming yácos na catatagang lúlan sa ísáng daóng) ng̃ mg̃a hábitong masurot at malibág, sa pagca't nagcacahalagá ng̃ labíng anim na píso ó higuit pa, ayon sa calakhán ng̃ pagcalibaguing humiguít cumulang. Nacapatong si San Diego de Alcalá sa isáng carrong napapamutihan ng̃ mg̃a planchang pílac na nabuburdahan. May malaking capayatán ang Santo, garing mulá sa úlo hanggáng bay-awang, magagalitín at nacacaaalang-alang ang anyô ng̃ pagmumukhâ, baga mán culót ang buhóc sa úlo, na catulad ng̃ mg̃a ita. Sutlang raso na nabuburdahan ng̃ guintô ang canyáng pananamit. Sumusunod ang ating cagalang-galang na Amang si San Francisco, pagcatapos ay ang Virgeng gaya cahapon, ang caibhán lamang ay si Párì Salví ng̃ayón ang sumasailalim ng̃ palio at hindî ang makisig na si Párì Sibyla na mainam cumíyà. Ng̃uni't cung di tagláy ni Párì Salví ang magandang anyô ni Párì Sibyla, datapuwa't nagcacanlalabis naman sa canyá ang pagca anyóng banál: nacatung̃ó ang mg̃a matá; nacadoop ang mg̃a camay na ang anyó'y matimtiman at lumalacad na nacayucód. Ang mg̃a may dalá ng̃ palio'y yaón ding dáting mg̃a cabeza de barangay, na nagpapawis ng̃ boong ligaya, sa caniláng panunungcól na nakikisacristán, bucód sa silá'y manining̃il ng̃ buwis, manunubos ng̃ mg̃a taong lagalág at mg̃a dukhâ, sa macatuwid baga'y mg̃a Cristong nagbibigay ng̃ dugô dahil sa mg̃a casalanan ng̃ mg̃a ibá. Ang coadjutor, na nacasobrepelliz, ay nagpaparoo't parito sa iba't ibáng mg̃a carro, na dalá ang incensario, at canyáng manacanacang hinahandugan ng̃ úsoc nitó ang pang̃amoy ng̃ cura, na pagca nagcacagayo'y lalong lalong ng̃ nagmumukhang caaway ng̃ tawa at magagalitín. Dahándahán ng̃a at matimtiman ang lacad ng̃ procesióng inaacbayan ng̃ ugong ng̃ mg̃a bomba at ng̃ tinig ng̃ mg̃a cantá at músicang tungcol sa religióng ilinalaganap sa impapawid ng̃ mg̃a banda ng̃ músicang sumusunod sa licurán ng̃ bawa't carro. Samantala'y napakasipag na totoo ang pamamahagui ng̃ Hermano Mayor ng̃ malalaking mg̃a candila, na ang marami sa mg̃a nakipagprocesio'y nag-uwi sa canilang mg̃a bahay ng̃ maipag-iilaw sa apat na gabi samantalang nang̃agsusugál. Nagsisiluhód ng̃ boong gálang ang mg̃a nanonood pagca nagdaraan ang carro ng̃ Ina ng̃ Dios at nang̃agdarasal silá ng̃ taimtim sa loob ng̃ mg̃a Sumasampalataya ó ng̃ mg̃a Aba pô. Tumiguil ang carro sa tapát ng̃ isáng báhay na sa mg̃a bintanang napapamutihan ng̃ maririkit na mg̃a pangsampáy (colgadura) ay nacasung̃aw ang Alcalde, si capitang Tiago, si María Clara, si Ibarra, ilang mg̃a castilà at mg̃a dalaga; nágcataong tumungháy si Párì Salví, datapuwa't hindî gumawâ ng̃ cahi't munting kilos na magpahalatang siya'y bumabatì ó nakikilala niyá silá; ang tang̃ing guinawá niyá'y lumindíg lamang, tinuíd ang catawán at sa gayo'y sumabalicat niyá ng̃ lalong caayusan at gandá ang "capa pluvial." Sa dacong ibabâ ng̃ bintana'y may isáng dalagang nacalúlugód ang gandá ng̃ mukhâ, mahalagá ang suut na damít at may kílic na isáng musmós na lalaki. Marahil siyá'y sisiwa ó taga pag-alagà lamang, sa pagca't ang sanggól na iyó'y maputi at mapulá ang buhóc, samantalang ang dalaga'y caymangguí at mahiguít pa sa caitimán ng̃ azabache ang canyáng mg̃a buhóc. Pagcakita sa cura, iniunat ng̃ musmós ang canyáng maliliit na bísig, tumawa niyáng táwang hindî nacapagbibigay sákit at hindî namán pighati ang nacapagpapatawá, at sumigáw ng̃ pautál sa guitna ng̃ isáng sandalíng catahimican: ¡Tá ...tay! ¡Tatay! ¡Tatay! Kinilabutan ang dalaga, dalidaling inilagay ang canyang camay sa ibabaw ng̃ bibig ng̃ sanggól na lalaki at patacbóng lumayô roong taglay ang totoong malaking cahihiyan. Umiyác ang bátà. Nang̃agkindatan ang mg̃a mapaghinala, at nang̃agsing̃ití ang mg̃a castilang nacamasid ng̃ gayóng maiclíng pangyayari. Naguing pulá ang catutubong pamumutla ni Párì Salví. At gayón ma'y wala sa catuwiran ang táo: hindî man lamang nakikilala ng̃ cura ang babaeng iyón, siya'y taga-ibang bayan. |newtext= |othertitle= * Kinaumagahan }} 4dp6oox7ooq2qdb1w6inh23jm3566i0 0 3006 26402 26145 2021-01-13T08:35:53Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|30|Sa Loob ng Simbahan|Kinaumagahan|Ang Sermon|teksto|noref=1 |oldtitle=Sa Simbahan |oldtext= Mulâ sa isá hanggang sa cabiláng dúlo'y punô ang camálig na ípinalalagá'y ng̃ mg̃a táong yaó'y bahay ng̃ Lumaláng sa lahát. Nang̃agtutulacán, nagsisicsican, nang̃agdudurugan ang isá't isá, at nang̃agdaraing̃an ang iláng lumálabas at ang maraming nagsisipasoc. Malayò pa'y iniuunat na ang camáy sa pagbabasâ ng̃ mg̃a dalirì ng̃ túbig na bendita, ng̃uni't caguinsaguinsa'y dumárating ang isáng álon ng̃ pagtutulacán at napapalayô ang camay: Nariring̃ig pagca nagcacagayon ang isáng áng̃il, nagmúmura ang isáng babaeng nayapacan, datapuwa't hindî tumitiguil ang pagtutulacán. Ang iláng matandang lalaking naisasawsaw ang mg̃a dalirì sa tubig na iyóng culay pusalí na, palibhasa'y naghúgas ng̃ camáy roon ang boong báyan, bucód pa sa mg̃a taga-ibáng báyang doo'y dumarayo, ipinapahid ang túbig na iyón ng̃ boong pamimintacasi, baga mán sila'y nahihirapan dahil sa casicpán, sa caniláng bátoc, sa puyó, sa noo, sa ilóng, sa babà, sa dibdib at sa púsod, sa caniláng pananalig na sa gayó'y caniláng nabebendita ang mg̃a bahaguing iyón ng̃ catawán, bucód sa hindî silá magcacasakit ng̃ paninigás ng̃ liig, ng̃ sakít ng̃ úlo, ng̃ pagcatuyô, ng̃ hindî pagcatúnaw ng̃ kinacain. Ang mg̃a cabataan, marahil sa sila'y hindî totoong masasactín ó baca cayâ naman hindî silá naniniwala sa mahal na gamót na íyón, bahagyâ na niláng binabasâ ang cáduloduluhan ng̃ caniláng daliri—at ng̃ walang anó mang masabi sa canilá ang mg̃a mapamintacasing tao,—at cunuwa'y canilang ipinapahid sa caniláng noó, na, ang catotohana'y hindî nilá isinasayad. "Marahil ng̃a'y bendita ang túbig na iyán at taglay ang lahát ng̃ mg̃a sinasabi",—ang iniisip marahil ng̃ sino máng dalaga,—"ng̃uni't may isáng culay na" ...! Bahagyâ na macahing̃á roon, mainit at amóy háyop na dalawá ang páa; datapuwa't catumbás ng̃ lahá't ng̃ pagcacahirap na iyón ang magsesermong as sermông yao'y dalawang daa't limampung piso ang bayad ng̃ bayan. Ito ang sinabì ng̃ matandáng Tasio. —¡Dalawang daa't limampung piso ang bayad sa isang sermôn! ¡Isá lamang táo at sa minsan lamang na paggawâ! ¡Ang icatlóng bahagui ng̃ ibinabayad sa mg̃a comediante na mangagpapagal sa loob ng̃ tatlóng gabí!... ¡Tunay ng̃a marahil na cayo'y mayayaman! —¿At bakit namán mawawang̃is ang bagay na iyán sa isáng comedia?—ang isinagót na masamá ang loob ng̃ mapúsoc na maestro ng̃ mg̃a Hermano ng̃ V.O.T.; ¡nacahuhulog ng̃ mg̃a caluluwa sa infierno ang comedia, at nacapapasalang̃it ang sermón! Cung huming̃i siyá ng̃ sanglibo'y babayaran din namin, at kikilalanin pa naming utang na loob ... —¡Cahi ma't comedia, cung sa ganáng akin!—ang isinisigaw naman sa galit ng̃ isá. —¡Naniniwalà acó, palibhasa'y magalíng na totoo ang inyóng pagca unawà sa kinauuculan ng̃ comedia at ng̃ sermón! At yumao ang pusóng, na hindî inalumana ang guinagawâ ng̃ magagaliting maestro na mg̃a paglait at masasamang húlang mangyayari sa daratning búhay ni matandáng Tasio sa hinaharáp na panahón. Samantalang hinihintay ang Alcalde, nágpapawis at naghihicab ang mg̃a tao; iguinagalaw sa hang̃in ang mg̃a paypáy, mg̃a sombrero at mg̃a panyô; nang̃agsisigawan at nang̃ag-iiyacan ang mg̃a batà, bagay nagbíbigay pagál sa mg̃a sacristan na pagpapalabas sa mg̃a batang iyón sa simbahan. Ang gawáng ito'y siyang umaakit sa pagdidilidili ng̃ matalas na caisipan at malumanay na maestro ng̃ Cofradía ng̃ Santisimo Rosario: —"Pabayaan ninyóng lumapit sa akin ang mg̃a báta," anáng áting Pang̃inoong Jesucristo, ng̃uni't dito'y dapat ng̃ unawaing yaó'y ucol lamang "sa mg̃a batang hindî umiiyac." Ganitó ang sinasabi ng̃ isá sa mg̃a matatandang babaeng nanánamít ng̃ guingón, si Hermana Pute bagá, sa isáng babaeng may anim na taón na ang gúlang na canyáng apó, na nacaluhód sa canyáng tabi: —¡Condenada! ¡itahimic mo ang iyóng isip, at macaririnig ca ng̃ isáng sermóng gáya ng̃ sa Viernes Santo! At sacâ pinacacurotcurót, na anó pa't pinucaw ang cabanalan ng̃ batang babae, na ikinibit ang mukhâ, pinahabà ang ng̃úso at pinapagcunót ang mg̃a kílay. Humihimláy ang iláng mg̃a lalaking nacapaningkayád sa tabí ng̃ mg̃a confesionario. Ang acalà ng̃ ating matandang babaeng nagng̃ung̃ung̃uya ng̃ mg̃a dasal at pinatatacbó sa canyáng mg̃a dalírì ang mg̃a butil ng̃ canyáng cuintás, na ang guinágawang pagtang̃ô ng̃ isáng matandáng lalaking malaki ang pag-aantoc, ay talagáng gayón ang lalong magalíng na pagsang-ayon sa mg̃a calooban ng̃ Lang̃it, caya't ang guinawâ niya'y untitunti niyáng guinagád ang gayóng anyô. Na sa isáng sûloc si Ibarra; nacaluhód si María Clara sa malapit sa altar mayor, sa isáng lugar na nagmagandang loob ang curang paalsan ng̃ mg̃a tao sa pamamag-itan ng̃ mg̃a sacristán. Nacaupô si capitang Tiagong nacasúot ng̃ frac sa isá sa mg̃a bangcóng laan sa mg̃a pinunò, dahil sa bagay na itó'y ang isip ng̃ mg̃a insíc na sa canyá'y hindî nacakikilala'y gobernadorcillo rin siyá cayá't hindî nang̃ang̃ahás na sa canyá'y lumapit. Sa cawacasa'y dumating ang Alcalde na casama ang canyáng Estado Mayor, (ang mg̃a guinoong sa canyá'y umaacbay), doon sa sacristía silá nagmulà at siyá'y lumucloc sa isá sa mg̃a maiinam na mg̃a sillóng nacapatong sa ibabaw ng̃ isáng alfombra. Pangdakilà ang casuutan ng̃ Alcalde at sa canyá'y nacalagáy ang banda ni Cárlos III at apat ó limáng mg̃a condecoración (mg̃a saguisag na inilalagáy sa dibdib, tandâ ng̃ sa nagdadala'y pagbibigay unlác ng̃ isáng harì ó ng̃ cataastaasang pûnò sa isáng nación.) Hindî siyá nakikilala ng̃ bayan. —¡Abá!—ang bigláng sinabi ng̃ isáng tagabukid; ¡isáng civil na nacasuot comediante! —¡Tangá!—ang isinagót ng̃ canyáng calapit at siyá'y sinicó;—¡iyán ang principe Villardo na ating nakita cagabí sa teatro! Tumaas ng̃â ang calagayan ng̃ Alcalde sa mg̃a matá ng̃ báyan at siyá'y ipinalagay na encantadong principe, na nácapanalo sa mg̃a gigante. Nagpasimula ang misa. Nagsitidindig ang mg̃a nauupô, ang mg̃a natutulog ay nang̃águisíng dahil sa cacacampanilla at sa matunóg na voces ng̃ mg̃a cantór. Tila totoong natutuwâ si Párì Salví, baga man siyá'y may mukhang walang caibigan, sa pagca't sa canyá'y naglilingcód na diácono at subdiácono ang dalawá pa namáng agustino. Bawa't isá'y nagcantâ, ng̃ dumatíng ang úcol na panahón, baga man humiguit cúmulang na nagdaraan sa ilóng ang caniláng voces at malabò ang pang̃ung̃usap, liban na lamang sa nagmimisa na may pagca nang̃ing̃inig ang voces at hindî mamacáilang nasirà ang tono, na anó pa't malaki ang ipinagtataca ng̃ mg̃a táong sa canyá'y nacakikilala. Gayón ma'y gumágalaw siya ng̃ makinig na anyô at hindî nag-aang-ang; ikinácanta ang "Dominus vobiseum" ng̃ taimtim sa loob, ikinikiling ng̃ caunti ang úlo at tumiting̃ala sa "boveda," (bubung̃an ng̃ simbahan). Sa pagmamasid ng̃ pagtanggáp niyá ng̃ asó ng̃ incienso, masasabing totoo ng̃â ang sabi ni Galeno, na naniniwaláng pumapasoc daw ang úsoc sa bao ng̃ úlo, pagcaraan sa bútas ng̃ ilóng na ang tulóy ay sa salaang but-ó, sa pagca't siya'y lumilindig, iniiling-ay ang úlo sa lícod, pagcatapos ay lumalacad na patung̃ó sa guitnâ ng̃ altar ng̃ lubháng malakíng pagmamakisig at caguilasan, hanggang sa acalain ni capitan Tiagong daig niya sa cagaling̃ang cumíyà ang comedianteng insíc ng̃ gabing nagdaang nacadamít emperador, may pintá ang mukhâ may maliliit na bandera sa licód, ang balbás ay buntót ng̃ cabayo at macapal ang "suclas" ng̃ sapín. —Hindî ng̃â mapag-alinlang̃anan, higuit ang camahalang umanyô ng̃ isáng cura namin cay sa lahat ng̃ mg̃a emperador. Sa cawacasa'y dumating ang pinacananasang sandali na marinig, na si Párì Dámaso. Nang̃agsiupô sa caniláng mg̃a sillón ang tatlóng sacerdote, na ang anyó'y nacapag-bibigáy ulirán sa cahinhinan, ayon sa sasabihin marahil ng̃ may malinis na caloobang "corresponsal;" tinularan silá ng̃ Alcalde at ibá pang mg̃a taong may vara at may bastón; humintô ang música: Pamucaw ang paghaliling iyón ng̃ catahimican sa úgong sa ating matandáng Hermana Pule, na humihilic na, salamat sa música. Túlad cay Segismundo ó gaya ng̃ "cocinero" sa kinathang búhay ni Dornroscheu, ang unang guinawa pagcaguising ay tuctucan ang canyáng apóng babae, na nacatulog din. Ito'y umatung̃al, datapuwa't pagdaca'y nalibang ng̃ makitang nagdaragoc sa dibdib ang isang babae sa lubós na pananalig at sa caalaban ng̃ loob. Pinagsicapan ng̃ lahat na maipacaguinhawa ng̃ anyô; naningcayad ang mg̃a waláng bangcô, umupô sa lupà ó sa caniláng sariling paa ang mg̃a babae. Tináhac ang caramihan ni Párì Dámaso, na pinang̃ung̃unahan ng̃ dalawáng sacristan at sinusundan ng̃ isáng capuwa niya fraileng may daláng isáng malaking cuaderno. Nawala siyá pagpanhíc sa hagdanang palicawlicaw, ng̃uni't pagdaca'y mulíng sumipót ang canyáng mabilog na úlo, pagcatapos ay ang canyáng macacapal na bátoc at sumunod agad-agad ang canyáng catawan. Tuming̃in sa magcabicabila ng̃ boong capanatagan ng̃ loob at uubo-ubó; nakita niya si Ibarra. Ipinahiwatig niya sa isáng tang̃ing kiráp, na hindî calilimutan sa canyáng mg̃a pananalang̃in ang casintahan ni María Clara; tinitigan ng̃ ting̃ing may towa si Párì Sibyla at saca niya sinulyap ng̃ ting̃íng calakip ang pagpapawalang halagá si Párì Manuel Marsing cahapo'y nagsermón. Ng̃ matapos ang ganitóng pagsisiyasat; lining̃on ang casama ng̃ paalimís at sa canyá'y sinabi: "Magpacatalino, capatid!—Binucsan nitó ang cuaderno. Datapuwa't carapatdapat na isaysay sa isáng bahaguing bucód ang sermóng itó. Isáng binatang nag aaral ng̃ panahóng iyón ng̃ taquigrafia at malakíng totoo ang pagcalugód sa mg̃a dakilang mananalumpati ang siyáng umalalay ng̃ pagtititic samantalang nagsasaysay si Párì Dámaso; at salamat sa ganitóng guinawa'y mailalagdâ namin dito ang isáng bahagui ng̃ pang̃ang̃aral tungcól sa religión sa mg̃a lupaing iyón. |newtext= }} 8328p14ou7me0llujihn935fl9ojjth 0 3007 26403 26146 2021-01-13T08:41:30Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|31|Ang Sermon|Sa Simbahan|Ang Kabriya|teksto |oldtitle=Ang Sermon |oldtext= Nagpasimulâ si Párì Dámaso, ng̃ madalang at mahinang pang̃ung̃usap: "Et spiritum tuum honum dedisti, qui doceret eos, et manna tuum non prohibuisti ab ore corum, et aquam dedisti eis in siti".—"At ibinigay mo sa canilá ang espíritu mong magaling upang caniláng iturò at hindî mo inalís sa caniláng bibig ang iyóng maná at binigyán mo silá ng̃ tubig sa caniláng pagcauhaw!" "Mg̃a salitang ipinang̃usap ng̃ Pang̃inoon sa pamamag-itan ng̃ bibig ni Esdras, icalawáng aclát, icasíyám na bahagui, icadalawampong tulâ." Sa udyóc ng̃ pangguiguilalás ay sinulyáp ni Párì Sibyla ang nagsesermón; namutla at lumun-oc ng̃ laway sa Párì Manuel Martin: marikit ang sermóng iyón cay sa canyáng sermón. Ayawan cong nahiwatigan ni Párì Dámaso ang gayóng bagay ó baca cayâ naman talagang namamaos pa, datapuwa't ang guinawa niya'y umubóng macailan at ikinapit ang dalawang camáy sa palababahan ng̃ púlpitong mahal. Sumása tapat ng̃ canyáng úlo ang Espiritu Santo na bago lamang capípinta: maputi, malinis at culay rosa ang maliliit na paa at ang tucâ. "¡Cárilagdilagang Guinoo (sa Alcalde), cábanalbanalang mg̃a sacerdote, mg̃a cristiano, mg̃a capatid cay Jesucristo!" Gumawa rito ng̃ dakiláng paghintô, at maling inilacad niya ang canyáng paning̃in sa mg̃a nakikinig, at sa canya'y nacagalác ang pag-ulinig sa canya at canilang taimtim na pagtahimic. Wicang castilà ang unang bahagui ng̃ canyáng sermón at wicáng tagalog ang icalawang bahagui: "loquebantur omnes linguas". Pagcatapos ng̃ mg̃a ¡oh! at ô ng̃ paghinto dakilang iniunat niya ang canyang canang camáy sa dacong altar at tumitig sa Alcalde, naghalukipkip pagcatapos, na waláng anó mang sinasabi; ng̃uni't caguinsaguinsa'y inihalili sa mahinhing kilos ang cagalawán, iniling-ay sa licód ang úlo, itinuró ang dacong pintóng malakí na pinutol ang hang̃in sa pamamag-itan ng̃ taguiliran ng̃ camáy ng̃ boong cabilisán, hanggang sa acalain ng̃ mg̃a sacristang ang cahulugán ng̃ gayong galáw ay ipinag-uutos sa caniláng ísará ang mg̃a pinto, at gayón ng̃a ang caniláng guinawâ; nagdamdam ligalig ang alférez at nag-alinlang̃an cung siyá'y lálabas ó hindî; datapuwa't nagpapasimulá na ang nagsesermón ng̃ pananalitang malacás, punô at mataguinting: tunay ng̃a palá namáng totoong matalinò sa panggagamót ang dating canyáng tagaalagang babae. "¡Nagniningning at cumikislap ang altar, malapad ang malaking pintô, ang hang̃in ang sasacyan ng̃ santong wica ng̃ Dios na búbucal sa aking bibig, pakinggán ng̃a ninyó ng̃ mg̃a pangding̃ig ng̃ caluluwa at ng̃ púsò at ng̃ hindî mang̃alaglag ang mg̃a salitâ ng̃ Pang̃inoon sa lupang batuhán at canin ng̃ mg̃a ibon sa Infierno, cung dî ang cayó'y lumagô at sumibol na catulad ng̃ isáng santong binhî sa lináng ng̃ ating cagalanggalang at huwad sa serafing Amáng si San Francisco! Cayóng mg̃a malalaking macasalanan, mg̃a bihag ng̃ mg̃a moro ng̃ cálolowa, na siyang lumalaganap sa mg̃a dagat ng̃ waláng hanggang búhay, na pawang nacalulan sa macapangyarihang mg̃a sasacyán ng̃ sa táong catawán at ng̃ mg̃a lugód sa búhay na itó, cayóng hindî magcandadala ng̃ mg̃a tanicalâ ng̃ mahahalay na hilig at ng̃ mg̃a calibugan, at nang̃agsisigaod sa daóng ng̃ taga Infiernong si Satán, masdán ninyó riyan ng̃ mapitagang pagcahiyâ ang tumutubós sa mg̃a cálolowa sa pagcabihag ng̃ demonio, ang matapang na Gedeón, ang malacás na loob na David, ang mapagwaguing Roldan ng̃ cacristianohan, ang tagalang̃it na guardia civil, na higuít ang catapang̃an sa lahat ng̃ mg̃a guardia civil cahi't pagsamasamahin ang mg̃a guardia civil ng̃ayón at ang sa búcas pa".—(Pinapagcunót ng̃ alférez ang noo)—"Siya ng̃â, guinoong alférez, higuít ang canyáng tapang at lacás, na cahi't walâ siyáng fusil cung di isáng cruz na cahoy, canyáng guinágahis ng̃ boong cabayanihan ang walang hanggang tulisán ng̃ mg̃a cadilimán, at gayón din ang lahát ng̃ mg̃a cacampí ni Luzbel, at cung dî lamang hindî nang̃amamátay ang mg̃a espiritu, siláng lahat ay nang̃alipol na magpacailan man! Ang caguilaguilalás na laláng na itó ng̃ Dios, itóng hindî mapaglírip na himalâ ay ang maluwalhating si Diego de Alcalá, na, gagamit acó ng̃ isáng pagsusumag, sa pagca't nacatutulong na magalíng ang mg̃a pagsusumag sa pagca unawà ng̃ mg̃a bagay na hindî mapag-abót ng̃ ísip, ayon sa wicà ng̃â ng̃ ibá, sinasabi co ng̃a na ang dakilang santong itó'y isáng catapustapusang cawal, isáng "ranchero" (tagapagpacain) lamang sa aming lubháng macapangyarihang hucbóng pinag-úutusan ng̃ aming tulad sa serafing Amáng si San Francisco, na siyang ikinararang̃al cong kinapapanigang acó'y cabo ó sargento sa talaga't awà ng̃ Dios." Ang mg̃a hang̃al na "indio", ayon sa sabi ng̃ "corresponsal", walang nábingwit sa sinaysay na iyón, liban na lamang sa mg̃a salitang "guardia civil", "tulisan", "San Diego" at "San Francisco"; namasid nilá ang pagsamà ng̃ mukhá ng̃ alférez, ang anyóng bayani ng̃ nagsesermón, at sa gayo'y inacala niláng kinagagalitan ng̃ Párì ang alférez dahil sa hindî niyá inuusig ang mg̃a tulisán. Si San Diego at si San Francisco ang gaganap ng̃ bagay na iyón, at silá ng̃a ang túnay na macagagawa, tulad sa pinatototohanan ng̃ isáng pinturang na sa convento ng̃ Maynila, na sa pamamag-itan lámang ng̃ canyáng cordón ay nahadlang̃an ni San Francisco ang paglúsob ng̃ mg̃a insíc ng̃ mg̃a unang taón ng̃ pagcatuclás sa Filipinas ng̃ mg̃a castila. Hindì ng̃a cacaunti ang catuwaang tinamó ó ng̃ mg̃a namimintacasi, kinilala niláng utang na loob sa Dios ang ganitóng túlong, at hindî silá nag-aalinlang̃an sa paniniwalang pagca walâ ng̃ mg̃a tulisán, ang mg̃a guardia civil naman ang lilipulin ni San Francisco. Lalong pinagbuti ng̃a nilá ang pakikinig, sinundan nilá ang mg̃a sinasaysay ni Párì Dámaso, na nagpatuloy ng̃ pananalitâ: "Cárilagdilagang guinoo: Ang malalaking mg̃a bagay talagáng malalakíng mg̃a bagay cahi't na sa tabí ng̃ mg̃a maliliit, at ang mg̃a maliliit cailan ma'y maliliit din na sa siping man ng̃ mg̃a malalaki. Itó ang sabi ng̃ Casaysayan, (Historia), at sa pagca't ang Casaysayan, sa sandaang palo'y isá lamang ang tumatamà, palibhasa'y bagay na gawâ ng̃ mg̃a tao, at ang mg̃a tao'y nagcacamaling "errare es hominum" ayon sa sabi ni Ciceron, ang may dilà ay nahihidwâ, ayon sa casabihan sa aking bayan, ang nangyayari'y may lalong malalalim na catotohanang hindî sinasabi ng̃ Historia. Ang mg̃a catotohanang itó, Cárilagdilagang Guinoo, ay sinabi ng̃ Espíritu Santo, sa canyáng cataastaasang carunung̃ang cailan ma'y hindî naabót ng̃ pag iisip ng̃ tao mulâ pa sa mg̃a panahón, ni Séneca at ni Aristóteles, iyang mg̃a pantás na mg̃a fraile ng̃ unang panahón hanggang sa macasalanang mg̃a panahón natin ng̃ayón, at ang mg̃a catotohanang itó'y hindî ng̃â ibá cung di hindî palaguing ang mg̃a maliliit na bagay ay maliliit ng̃a, cung di pawang malalakí, hindî cung isusumag sa mg̃a mumuntî, cung di cung isusumag sa lalong malalakí sa lúpà at sa lang̃it at sa hang̃in at sa mg̃a pang̃anurin at sa mg̃a tubig at sa alang-alang at sa buhay at sa camatayan. —¡Siya nawa!—ang isinagót ng̃ maestro ng̃ V.O.T., at saca nagcruz. Ibig ni Párì Dámasong papangguilalasin ang mg̃a nakikinig sa ganitóng anyô ng̃ pananalitáng canyáng napag-aralan sa isáng dakilang tagapagsermón sa Maynilà, at siya ng̃ang nangyari, na sa pagcápatang̃a sa gayóng caraming mg̃a catotohanan, kinailang̃an niyang dunggulín ng̃ paa ang canyáng "espiritu santo" (ang fraile bagáng sa canyá'y tagadictá) upang sa canyá'y maipaalaala ang canyáng catungculan. —Maliwanag na nakikita ng̃ inyóng mg̃a matá!—ang sinabi ng̃ "espiritu" búhat sa ibabá. "Maliwanag na nakikita ng̃ inyóng mg̃a matá ang sumasacsing ganáp at napapaukit na itóng waláng hanggáng catotohanang naalinsunod sa Filosofía! Maliwanag na nakikita iyáng áraw ng̃ mg̃a cabanalan, at sinabi cong áraw at hindî buwán, sa pagca't waláng malaking carapatang numingning ang buwán sa boong gabî; sa lupà ng̃ mg̃a bulág ang dalawáng mata'y harì ang bulág ang isáng matá lamang (nacapangyayari sa bayan ng̃ mg̃a hang̃al ang may caunting dunong na pinag-aralan); mangyayaring numingníng ang isáng ílaw cung gabí, ó ang isáng maliit na bituin; ang lalong mahalaga'y ang macapagningníng cahi't catanghaliang tulad sa guinagawâ ng̃ áraw: ¡ganitó ng̃a ang pagniningníng ng̃ capatid na si Diego cahi't sa guitna ng̃ lalong mg̃a dakilang santo! ¡Nariya't nacahayág sa inyóng mg̃a matá, sa inyóng pusóng na hindî pananampalataya sa uliráng gawà ng̃ Cataastaasan upang mabigyáng cahihiyan ang lalong mg̃a dakila sa lupà; oo, mg̃a capatid co, hayag, hayag sa lahát, hayag!" Nagtindíg ang isáng lalaking namumutlâ at nanginginig at nagtagò sa isáng confesionario. Siya'y isáng maglalacò ng̃ álac na nag-aagaw-tulog at nananag-inip na hinihing̃an siyá ng̃ mg̃a caribinero ng̃ "patente" na hindî niyá taglay. Hindî na raw siyá umalís sa canyáng pinagtaguan hanggang sa hindî natapos ang sermón. <ref group=o>Hindî dapat calimutan ng̃ bumabasang ang sermóng ito'y sa wicang castilà na aking isinatagalog, bagay na ipinaalaala co, upang maisaysay kung bakit hindî utál ang pananagalog, at gayón din ang cadahilanan cung bakit natacot ang isáng taong iyón. Sa sermóng wicang castilà ni Párì Dámaso'y ganitó ang canyáng sabi: ..."sí, hermanos mios, patente, patente á todos, patente".—Maraming cahulagan ang sabing patente. Ang ilan sa mg̃a cahulugang iya'y ito: nahahayag, na kikita, waláng takip. Tinatawag namang ''patente'' ng̃ panahón ng̃ Gobierno ng̃ mg̃a castilà, ang catibayang ibinibigay ng̃ Administracion ng̃ Hacienda publica sa mg̃a taong gumaganap ng̃ pagbabayad ng̃ buwis sa Gobierno dahil sa canyáng calacal. Pinarurusahan ng̃ mabigát na ''multa'' ang nang̃ang̃alacal na waláng ''patente'', sa macatwid ay hindî nagbabayad ng̃ buwis sa calacal na canyáng hanap-buhay, caya totoong nagulat ang taong dito'y sinasaysay, sa pagca't ang boong acala niya'y ang sinasabing ''patente'' ay ang nauucol niyáng pagbayaran.—P. H. P.</ref> —"Mapagpacumbabà at maligpiting santo, ang iyóng cruz na cáhoy"—(ang dalá ng̃ larawan ni San Diego'y cruz na pilac),—"ang iyóng mahinhíng hábito'y pawang nagbibigay dang̃al sa dakilang si Francisco, na camí canyáng mg̃a anac at nakikiwang̃is sa canyáng mg̃a guinagawá! Inilalaganap namin ang layong santong lahi sa boong daigdig, sa lahát ng̃ mg̃a suloc, sa mg̃a ciudad, sa mg̃a bayan at hindî namin tiniting̃î ang maputi sa maitim"—(piniguil ng̃ Alcalde ang canyáng paghing̃a)—"sa pagtitiis ng̃ hindî pagcain at ng̃ mg̃a pagpapacahirap, santong lahi mo na sa pananampalataya at sa religióng may taglay na sandata"—(¡Ah! ang hining̃á ng̃ Alcalde)—"na pinapananatili ang sangcataohan sa matatag na calagayan at pumipiguil na mabulíd sa malalim na bang̃in ng̃ capahamacán!" Untiunting naghihicab ang mg̃a nakikinig, sampo ni capitang Tiago: Hindî pinakikinggan ni María Clara ang sermón: nalalaman niyang malapit sa canyáng kinalalagyán si Ibarra at siyáng sumasaisip niya, samantalang siyá'y nag-aabanico at canyáng minámasdan ang toro ng̃ isá sa mg̃a Evangelista, na waláng pinag-ibhán sa anyó ng̃ isáng calabaw na maliit. "Dapat nating masaulong lahát ang mg̃a Santong Casulatan, ang búhay ng̃ mg̃a santo, at sa ganitó'y hindî co kinacailang̃ang sa inyó'y mang̃aral, mg̃a macasalanan; dapat ninyóng maalaman ang mg̃a bagay na itóng totoong mahalagá at kinacailang̃ang gaya ng̃ pagcasaulo sa Ama namin, bagá man nacalimutan na ninyó itó at nagbubuhay protestante ó hereje na cayó, na hindî nagsisigalang sa mg̃a ministro (cawaní ng̃ Dios, na gaya ng̃ mg̃a insíc), ng̃uni't cayó'y mang̃agpapacasama, lálò ng̃ mang̃apapahamac cayó, mg̃a sinumpa!" —Abá, cosa ese pale Lámaso, ese! (Abá anó ba namán ang párì Dámasong iyán)—ang ibinulóng ng̃ insíc na si Cárlos, na iniirapan ang nagsesermóng nagpapatuloy ng̃ mg̃a pananalitáng naiisip niya ng̃ sandalíng iyón, at nagbúbubuga siyá ng̃ mg̃a licaw-licaw na mg̃a paglait at pagmumurá. ¡"Mamamatáy cayóng hindî macapagsisisi ng̃ inyóng mg̃a casalanan, mg̃a lahi ng̃ mg̃a hereje! Mulâ pa rito sa lupa'y pinarurusahan na cayó ng̃ Dios ng̃ mg̃a pagcapiit at pagcabilanggô! ¡Ang mg̃a mag-amag-anac, ang mg̃a babae ay dapat lumayô sa inyó: dapat cayóng bitayíng lahát ng̃ mg̃a namummunô at ng̃ hindî lumaganap ang binhî ni Satanás sa halamanan ng̃ Pang̃inoon!... Sinabi ni Jesucristo: Cung cayó'y may masamáng casangcapan ng̃ catawáng humihicayat sa inyó sa pagcacasala, putulin ninyó, iabsáng ninyó sa apóy!..." Nang̃ing̃inig si fray Dámaso, nalimutan niyá ang canyáng sermón at ang maayos na pananalitâ. —Náriníg mo ba?—ang itinanóng sa canyáng casama ng̃ isáng binatang estudianteng taga Maynílà;—¿puputulin mo ba ang iyo? —¡Ca! siyá na muna ang magputol!—ang isinagót ng̃ causap, na itinuturò ang nagsesermon. Naligalig si Ibarra; luming̃ap sa canyáng paliguid at humahanap ng̃ alin mang súloc, datapwa't punôngpunô ang boong simbahan. Walang nárîrinig at waláng nakikita si María Clara, na pinagsisiyasat ang cuadro ng̃ pinagpalang mg̃a cáluluwa sa Purgatorio, mg̃a cáluluwáng ang anyó'y mg̃a lalaki't mg̃a babaeng hubó't hubad na may nacapatong sa úlong "mitra," (sombrero ng̃ papa,) "capelo" (sombrero ng̃ cardenal), ó "toca" (talucbóng ng̃ monja), na nang̃aiihaw sa apóy at nang̃agsisicapit sa cordón ni San Francisco, na hindî nalalagot cahi't lubháng napacabig-at ang mg̃a nacabiting iyón. Sa gayóng pagdaragdag ni Fray Dámaso ng̃ canyáng mg̃a naisipa'y nag-caligáw-ligáw ang espíritu santong fraile sa pagcacasunodsunód ng̃ sermón hanggang sa siya'y lumactaw ng̃ tatlóng mahahabang pangcát at sumamâ ang pagdidictá cay Párì Dámaso, na humihing̃al at nagpapahing̃a sa canyang maalab na pagmumurá. "¿Sino sa inyó, mg̃a makasalanang nakikinig sa akin, ang hihimod sa mg̃a súgat ng̃ isáng dukhâ at libaguing magpapalimos? ¿Sino? Sumagót at itaas ang camáy cung sino! ¡Walâ sino man! Dati co nang nalalaman; walâ ng̃ang macagagawâ ng̃ gayón cung dî ang isáng santong gaya ni Diego de Alcalá; canyáng hinimuran ang boong cabulucán, at tulóy sinabi niyá sa isang capatid na nangguiguilalás; ¡Ganitó ang paggamot sa may sakít na itó! ¡Oh pagcacacawang gawâ ng̃ cristiano! ¡Oh pagcahabág na waláng cahulililip! ¡Oh cabanalan ng̃ mg̃a cabanalan! ¡Oh cagalinggaling̃ang hindî matutularan! ¡Oh waláng bahid na lunas!...." At ipinagpatuloy ang isáng mahabang tanicalang mg̃a ¡oh! na idiniripa ang mg̃a camáy, at itinataas at ibinababa na anaki mandin ibig na lumipad ó bumugaw ng̃ mg̃a ibon. "Nagsalitâ siyâ ng̃ latin bago mamatáy, ¡bagá man dating hindî murunong ng̃ latin! Mangguilalás cayó mg̃a macasalanan! ¡Hindî cayô macapagsasalitâ ng̃ latin, baga man pinag aaralan ninyó, at sa pag aaral na ito'y pinapalò cayó, hindî cayó macapagsasalitâ ng̃ latin, mamamatay cayóng hindî macapaglálatin! ¡Isáng biyaya ng̃ Dios ang macapagwicang latin, cayâ nagsasalita ng̃ latín ang Iglesia! ¡Acó ma'y nagwiwicang latin din! ¿Bakit ipagkakait ng̃ Dios ang caaliwang itó ng̃ loob sa canyáng minamahal na si Diego? Mangyayari ba siyáng mamatáy, mapababayaan ba siyáng hindî nagwiwicang latín? Hindî ng̃a mangyayari! Cung magcagayó'y hindî gaganáp sa catuwiran ang Dios, hindî sa totohanang siyá'y Dios! ¡Nagwicang latín ng̃â siyá at nagpapatotoo ang mg̃a sumulat ng̃ aclat ng̃ mg̃a panahóng iyón!" At canyáng binigyáng wacás ang canyang pasimula ng̃ pang̃ang̃aral ng̃ lalong pinaghirapan niya na canyáng inumit sa titic ng̃ isáng dakilang manunulat, na si Guinoong Sinibaldo de Más. "¡Binabatì ng̃â cata, marilág na Diego, dang̃al ng̃ aming samahán! Puspós ca ng̃ cabanalan, mahinhing may capurihán; mapagpacumbabang may camahalan; masunuring boo ang loob; mapagtiis sa cacaunting bagay na mapagmithi; caaway na tapát ang loob; maawaing nagpapatawad; fraileng lubháng maselang; mapanampalatayang namimintacasi; mapaniwalaíng waláng málay; waláng bahid calupaang sumisinta; hindî maimiking may tinagong líhim; mapagtiis na matiyagá; matapang na natatacot; mapagpiguil na may calooban; mápang̃ahás na masulong; mapanalimang nagpapacatinô; mahiyaing may carang̃alan; mapag-ing̃at ng̃ iyóng pag-aaring hindî mahinayang̃in; maliksing tagláy ang cáya; mapagbigáy galang na marunong makipagkapuwa-tao; matalas ang ísip na ma-ing̃at; mahabaguing may awa, matimtimang may hiyá; mapanghigantíng matapang; sa casipaga'y dukhâ na mapagsang-ayon; mapag-impoc na mapagbiyaya; waláng malay na nacacatalós; mapagbagong may kinauuwian; mapagwalangbahalang nagmimithíng matuto: ¡linaláng ca ng̃ Dios upang camtán ang mg̃a caayaayang lugód ng̃ pagsintang malamlam!...Tulung̃an mo acóng umawit ng̃ iyóng mg̃a cadakiláan at ng̃ ang iyóng pang̃ala'y lalong mataas cay sa mg̃a bituin at lalong lumiwanag cay sa araw na umiinog sa iyong paanan! Tulung̃an ninyó acóng huming̃i sa Dios ng̃ cauculáng tálas ng̃ ísip, sa pamamag-itan ng̃ pagdarasal ng̃ isáng Aba Guinoong María!... Nang̃agsiluhód na lahát at bumáng̃on ang isáng hûgong na catúlad ng̃ sabay-sabáy na húgong ng̃ sanglíbong bubúyog. Iniluhód ng̃ Alcalde ng̃ malakíng pag-hihirap ang isáng páa, na iniíiling ang úlo sa samâ ng̃ lóob; namutlá at nagsisisi ng̃ taimtim sa púsò ang alférez. —¡Napacadiablo ang curang iyán!—ang ibínulóng ng̃ isá sa mg̃a binatang galing Maynílà. —¡Huwág cang maing̃ay!—ang sagót ng̃ casáma,—naririnig táyo ng̃ canyáng asawa. Samantala'y hindî ang pagdarasál ng̃ Abá Guinoong María ang guinágawâ ni Párì Dámaso, cung dî ang pag-away sa canyáng "espíritu santo," dáhil sa paglactaw na guinawâ sa tatlóng pinacamainam na pangcát ng̃ canyáng sermón, sacâ cumáin ng̃ tatlóng merengue at uminóm ng̃ isáng vasong álac na Málaga, sa canyang lubós na pananalig na masusundûan niyá sa canyáng kináin at ininóm na iyon ang magagalíng na salitáng canyáng sasaysayin, ng̃ higuít sa maibubulóng sa canyá ng̃ lahát ng̃ mg̃a "espiritu santong" cáhoy na may anyóng calapati ó may but-ó't may lamáng may anyóng malibang̃ing fraile. Pasisimulan niya na ang sermóng wícang tagalog. Tinuctucán ng̃ matandáng mapamintacasi ang canyáng apóng babae, na naguising na masamâ ang loob at nagtanóng: —¿Dumating na ba ang oras ng̃ pag-iyác? —Hindî pa, ng̃uni't huwag cang matulog ¡"condenada"!—ang isinagót ng̃ mabait na núnong babae. Babahagyâ lamang ang naitandá namin sa pang̃alawang bahágui ng̃ sermón, sa macatwíd bagá'y ang sa wícang tagalog. Hindî nagsasaulo ng̃ pinag-ayos sa wicang tagalog si Párì Dámaso, cung dî ang maisipan na lamang niyá sa oras ng̃ pagsesermón, hindî sa dahiláng malakî ang dunong niyá sa pananagalog cay sa pang̃ang̃astila, cung dî palibhasa'y ipinalálagay niyáng páwang hang̃ál ang mg̃a filipinong mg̃a taga lalawigan sa maayos na pananalitâ, hindî siyá nang̃ang̃anib macapagsalitâ ng̃ mg̃a caul-ulán sa haráp nilá. Sa mg̃a castila'y ibá ng̃ bagay, may naringgan siyáng may palatuntunan daw na sinusunod sa magalíng na pananalumpatì, at hindî ng̃â malayong magcaroón sa mg̃a nakikinig ng̃ isá man lamang na nacapag-aral sa colegio, marahil ang guinoong Alcalde Mayor ang isá sa canilá; at dahilán dito'y isinusulat muna niyá ang canyáng mg̃a sermón, pinagsisicapang pagbutíhin, kinikikil at sacâ isinasaulo pagcatápos, at guinágawâ niyá ang pagsasanay sa loob ng̃ mg̃a dalawáng áraw bágo dumatíng ang pagsesermón. Naguíng cabalitaàng sino man sa nakikinig ay hindî nacaunawa ng̃ caboóan ng̃ sermóng iyón: at gayón ang nangyari, palibhasa'y mapupuról ang caniláng ísip at totoong malalalim ang mg̃a sinabi ng̃ nagsermón, ang sabi ng̃a ni Hermana Rufa, cayâ ng̃a't nasáyang lámang ang paghihintáy ng̃ mg̃a nakikinig ng̃ pagdatíng ng̃ mg̃a pananalitáng kinararapatang iyacán, at bucód pa sa roo'y mulíng natúlog ang "condenadang" apó ng̃ matandáng mápagbanal. Gayón man, itóng huling bahaguing itó'y namung̃ang hindî gáya, ng̃ úna, cahi't sa mg̃a tang̃ing nakikinig man lamang, ayon sa makikita natin sa dacong súsunod. Nagpasimulâ ng̃ isáng: "Maná capatir con cristiano", at sacá isinunod dito ang dugyóng-dugyóng mg̃a salitáng hindî maihuhulog sa anô mang wicà; nagsalita ng̃ tungcól sa cáluluwa, sa Infierno, sa "mahal na santo pintacasi, sa mg̃a macasalanang mg̃a "indio" at sa mg̃a banal na mg̃a Páring Franciscano. —¡Menche!—anáng isá sa dalawáng mg̃a waláng galang na tagá Maynila sa canyáng casama:—wicang griego sa ganáng ákin ang lahat ng̃ iyán, yayao na acó. At sa pagca't nakita niyang nacasará ang lahát ng̃ pintuan, doón siyá lumabás sa sacristía, na ano pa't malaking totoo ang ipinagcasala ng̃ mg̃a tao at ng̃ nagsesermón, sa dahil sa gayo'y namutlâ at itiniguil ni Párì Dámaso sa calahati ang isáng salitâ niyá; inacálà ng̃ ilang magsasalitâ siyá ng̃ isáng mabalásic na múra, ng̃uni't nagcásiya na lamang si Párì Dámaso na pasundan niyá ng̃ ting̃in ang umalís, at sacâ ipinagpatúloy ang pagsesermón. Ibinulusoc niyá ang mg̃a sumpâ lában sa lácad ng̃ mg̃a caasalan ng̃ sangcataohan, lában sa pagwawaláng gálang, lában sa bagong sumísilang na paglabág sa religión. Tila mandîn ang ganitóng bágay ang siyang totóong canyáng cáya, sa pagca't nag-aalab ang canyáng ísip, at nagsásalitâ ng̃ boóng caríinan at caliwanagan. Tinúcoy ng̃ canyáng pananalitâ ang mg̃a macasalanang, hindî nagsisipang̃umpisal, na nang̃amamatay sa bilangguang hindî nacatatanggap ng̃ mg̃a sacramento, ng̃ mg̃a familiang sinumpâ ng̃ Dios, ng̃ mg̃a palalo't mg̃a sopladong "mesticillo" ng̃ mg̃a binatang nagdudunongdunung̃an, mg̃a "filosofillo" ó "pilosopillo", ng̃ mg̃a "abogadillo", mg̃a "estudiantillo" at iba pa. Hindî cailâ ang caugalîang tagláy ng̃ marami, pagcà ibig niláng libakín ang caniláng mg̃a caaway: dinuduluhan nilá ang mg̃a pananalitâ ng̃ "illo", palibhasa'y walâ na mandíng mapigâ sa caniláng útac, at sa ganitóng gawá'y lubos na siláng lumiligaya. Naririnig na lahát ni Ibarra at canyáng nalalaman ang mg̃a pasaring na iyón. Nananatili sa canyá ang paimbabáw na catahimican ng̃ lóob, hinahanap ng̃ canyáng mg̃a matá ang Dios at ang mg̃a púnong may capangyarihan, datapuwa't doo'y walà cung dî mg̃a laráwan ng̃ mg̃a santo at ang humihímlay na Alcalde. Samantala'y náraragdagan ng̃ náraragdagan ang silacbó ng̃ álab ng̃ loob ng̃ nagsesermón. Sinasabi niyáng ng̃ mg̃a unang panahón daw, ang lahát ng̃ filipino, cung nacacasalubong ang isáng sacerdote ay nagpupugay, iniluluhód ang isáng páa sa lúpà at hinahagcán ang camáy ng̃ párì.—"Datapua, gayón, ang idinugtóng—an gawa nínyo láman, inaális nínyo an salácot ó an "sombrero de castorillo", na nalalágay nínyo nacakilin sa ibabaw nan ínyo úlo, para húwac masisíra ang súclay nan ínyon búhoc! Hústo na sabihin nínyo: ¡Magandanaraw, "amon"! at may maná palalo, na maná "estudiantillos de poco latin", na dahil sila naaáral sa Manila ó sa Europa, acala na níla mayron na sila catuwiran makicámay síla sa ámin, sa lugar na síla mahahálic nan cámay sa amin ...¡Ah! madáli na darásin an paghuhúcom, matatápos an múndo, maramî maná sánto an huhúla níto uúlan nan ápoy, báto, sáca ábo, para parusahan an capalaluan nínyo!" At bago niyá iniaral sa báyang huag tuláran ang gayóng mg̃a "salvaje", cung dî bagcós pang lumayô at casusutan ang gayóng mg̃a táo, sa pagcá't silá'y páwang mg̃a "excomulgado." —"Din-guin ninyo an sabi nan maná "santos concillos!"—anya—"Cun nasasalûbun nan ísan indio sa calle an ísan cura, itutún-go an úlo, ihahánda an cányan lilo, at nan an amon ay cumapît dóon; pácca nacacabayo capuwa, an cura saca an indio, pacca gáyon, hihinto an indio, mapupúgay nan salácot ó sombrero nan boon gálan; sa catapúsan, cun an indio nacacabáyo at nadlalácat an cura, iíbis sa cabayo an indio at hindî sasácay úli hángan híndî nasasábi sa cánya nan cura ¡sólon! ó cun totoo maláyo na an cura. Maná sabi íto ng̃ santos concillos, at an hindî nasusúnod, síya maguiguin "excomulgado." —At ¿pagca ang sinasacyán ng̃ isá'y isáng calabaw?—ang tanóng ng̃ isáng masuring magsasacá sa canyáng calapít. —¡Cung gayó'y ... macapagpapatuloy ca!—ang isinagót nitó na totoong marúnong umíbag. Datapuwa't marami ring nacacatulog ó nalilibang, bagá man nagsisisigaw ang nagsesermón at cumikiyang magalíng; paano'y iyón ng̃ iyón ang isenesermón sa anó mang áraw at sa anó mang bagay: nawalán ng̃ cabuluháng magbuntóng-hining̃á at magtang̃istang̃isan ang iláng mápagbanal na babae, dahil sa mg̃a casalanan ng̃ mg̃a pusóng, napilitang itiguil nilá ang caniláng gawâ dáhil sa walâ sino mang sa canílá'y makisapì. Si Hermana Putî ma'y laban doon ang iniisip. Nacatulog ng̃ mainam ang isáng lalaking nacaupô sa canyáng tabí, na waláng ánó-anó'y natumbá sa canyáng ibabaw, na anó pa't nalúcot ang canyáng hábito: dinampót ng̃ mabait na matandáng babae ang canyáng bacyâ at guinísing sa cáhahampas ang lalaking iyón, casabay ng̃ sigaw na: —¡Ay! ¡láyas, salvaje, háyop, demonio, calabáw, áso, condenado! Nagcaguló ng̃à dahil dito. Humintô ang nagsesermón, itinaás ang mg̃a kílay, sa pagtatacá niyá sa gayóng calakíng caligaligan. Linúnod ng̃ cagalitan ang salitâ sa canyang lalamúnan, caya't walâ siyang nagawâ cung dî umatúng̃al at, suntukín ang palababahan ng̃ púlpito. Namúng̃a ang gayóng gawâ: binitiwan ng̃ matandang babae ang bacyâ, nagbubulóng at pagcatapos na macapagcruz na macailan, naluhód siya ng̃ boong cataimtiman. —"¡Aaah! ¡aaah! ¡ang sarisawa'y!—naisigaw ng̃ nagagalit na sacerdote, na naghalukípkip at naipailíng-ilíng;—¡sa ganyan baga cun caya acó nangagaral dito sa inyó sa boon umaga, maná salvajes! Dito sa baháy nan Dios cáyo naaáway at cayo nasasábi nan maná salitan masasáma, maná walan híya! ¡Aaaah! cayo wála nan iguinágalan!....Ito an maná gawa nan calibugan at nan hindî paglayo sa calupaan nan panahon ito! Sinasabi co na sa inyo ¡aah! At ipinatuloy niya ang pagsesermón tungcól sa bagay na itó sa loob ng̃ calahating oras. Humihilic na ang Alcalde, tatang̃otang̃o na si María Clara sa pagcaantoc, hindî na mapaglabanan ng̃ abang dalaga ang pagtutucá, palibhasa'y walâ ng̃ ano mang pintura at ano mang larawan man lamang na mapagsiyasat sa mapaglibang̃an. Hindî na nacalingit cay Ibarra ang mg̃a sinasabi at gayón din ang mg̃a pasaring; ang canyang iniisip ng̃ayó'y isang maliit na bahay sa taluctóc ng̃ isang bundóc, at doo'y nakikita niyang si María Clara'y na na sa halamanan. ¡Anóng masakit sa canya cung doon sa capataga'y gumagapang ang mg̃a tao sa canilang mg̃a imbing bayan! Macaalawang ipinatugtóg ni Párì Sibyla ang campanilla, ng̃uni't itó'y parang guinagatung̃an ng̃ cahoy ang apóy: palibhasa'y "tercero" si fray Dámaso'y lalò nang pinahabà niya ang sermón, Nang̃ang̃agat-labi si Fray Sibyla, at ulit-ulit na pinagbubuti niya ang canyáng salamín sa matáng "cristal de roca", na guintô ang kinacacabitan. Si Fray Manuel Martín ang tang̃ing tíla mandín nakikinig ng̃ boóng ligaya, sa pagca't ng̃uming̃iti. Sa cawacasa'y sinabi ng̃ Dios na siya na, napagal ang nagsesermón at nanaog sa púlpito. Nang̃agsiluhód ang lahat upang magpasalamat sa Dios. Kinuscós ng̃ Alcalde ang canyang mg̃a mata, inúnat niya ang isang brazo na para manding nag-iinat, nagbitiw ng̃ isang malalim na ¡"ah"! at naghicab. Ipinagpatuloy ang misa. Nang cantahín na ni Balbino at ni Chananay ang "Incarnatus est", ng̃ magasiluhód na ang lahat, at ng̃ magsitung̃ó na ang mg̃a sacerdote, ibinulóng ng̃ isang lalaki sa taing̃a ni Ibarra ang ganitó:—"Sa ceremonia ng̃ bendición ay huwag pô cayóng lálayô sa cura, huwag cayóng lulusong sa húcay, huwag cayóng lalapit sa bató; mapapang̃anyayà ang inyóng búhay cung di ninyó acó sundin!". Nakita ni Ibarrang nawalâ si Elias sa caramihan, pagcasabi sa canya ng̃ bagay na iyón. |newtext= }} ou7kjfcmtw7124xza3dittsrbgfzojq 0 3008 26100 25595 2021-01-07T03:50:08Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 32]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 32]] 2apx3q0m37n3na8vbwjz0eyf3lcagwi 0 3009 26101 24680 2021-01-07T03:51:21Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 33]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 33]] b45fh39xa21rd0jfgvaccnl90b4js5q 0 3010 26423 26149 2021-01-14T06:56:10Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|34|Ang Tanghalian|Malayang Pag-iisip|Usap-Usapan|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang Pagcain |oldtext= Nang̃agasisicain sa ilalim ng̃ pinamutihang kiosko ang mg̃a mahál na tao sa lalawigan. Na sa isáng duyo ng̃ mesa ang Alcalde; sa cabiláng duyo naman naroon si Ibarra. Nacaupô sa dacong canan ng̃ binatà si María Clara, at sa dacong caliwa, niyá ang escribano. Si capitang Tiago, ang alférez, ang gobernadorcillo, ang mg̃a fraile, ang mg̃a cawani ng̃ pamahalaan at ang ilang mg̃a dalagang nang̃asira'y nang̃agsiupô, hindî ayon sa canicaniláng calagayan sa bayan, cung di ayon sa canicaniláng hilig. May catámtamang sayá at galác ang cainan, datapuwa't ng̃ nang̃ang̃alahati na'y siyang pagdating ng̃ isáng cawaní sa telégrafo na si capitang Tiago ang hanap upang ibigay sa canyá ang isáng telegrama. Ayon sa caugalia'y huming̃i ng̃ang pahintulot si capitang Tiago upang basahin ang telegramang iyón, at ayon sa caugalian naman ay ipinamanhíc ng̃ lahát na canyáng basahin. Pinapagcunót muna ng̃ carapatdapat na Capitan ang canyáng mg̃a kilay, itinaás pagcatapos, namutlâ ang canyáng mukhâ, nagliwanag, dinálidalíng tiniclóp ang papel at sacá nagtindig. —Mg̃a guinoo,—ang sinabing nagmamamadalî,—¡daratíng ng̃ayóng hapon ang cárang̃aldang̃alang Capitang General upang paunlacán ang aking bahay! At sacá bigláng nagtatacbóng dalà ang telegrama at ang servilleta, ng̃uni't waláng sombrero, na pinag-uusig ng̃ mg̃a hiyawan at mg̃a tanông. Cung ang pagdatíng ng̃ mg̃a tulisán ang ibinalita'y gayón na ng̃â lámang ang ligalig na mangyayari. —¡Ng̃uni't pakinggan pô ninyó!—¿cailan daratíng?—¡Sabihin ninyó sa amin!—¡Ang Cápitan General! Maláyo na si Cápitang Tiago. —Dárating ang Capitan General at doon tútuloy sa báhay ni Capitan Tiago!—ang sigawan ng̃ ilán, na ano pa't hindî na nilá dinidili-diling naroroon ang anac na babae't ang canyáng mamanugang̃in. —¡Hindî macahihirang ng̃ lalalò pa sa galing!—ang itinutol ni Ibarra. Nang̃agtiting̃inan ang mg̃a fraile: itó ang cahulugan ng̃ caniláng ting̃inan:—"Gumagawâ ang Capitan General ng̃ isá sa canyáng mg̃a capáslang̃an, inaalipustà niyá tayo, dapat na sa convento siyá tumulóy",—datapuwa't sa pagca't gayón din ang iniisip ng̃ lahát, silá'y hindî umiimic at hindî sinasaysay nino man ang canyáng caisipan. —May nang̃agsabi na sa akin sa hapon ng̃ bagay na iyán, datapuwa't hindî pa nalalaman ng̃ Capitan General cung siya'y matutulóy. —¿Nálalaman pô ba ng̃ camahalan ninyó, guinoong Alcalde, cung hanggang cailan matitirà rito ang Capitan General?—ang tanóng ng̃ alférez na nang̃ang̃ánib. —Hindî co talastas na maigui; maibiguin ang Capitan General na mangbiglà. —¡Nárito ang ibáng mg̃a telegrama! Ang mg̃a telegramang iyo'y sa Alcalde, sa alférez at sa gobernadorcillo; namamasid na magaling ng̃ mg̃a fraileng walâ isá man lámang telegramang ucol sa cura. —¡Dárating ang Capitan General sa icapat na oras ng̃ hapon, mg̃a guinoo!—anang Alcalde ng̃ pananálitang madakilà;—macacacain tayo ng̃ boong catahimican. Hindî macapagsasabi ng̃ hihiguit pa sa rito sa cagaling̃an si Leonidas sa Termópilas: "¡Ng̃ayong gabi'y hahapon tayong casama ni Plutón!" Nanag-uli ang salitaan sa lacad na caugalian. ¡Namamasid cong walâ rito ang ating dákilang máng̃ang̃aral!—ang kiming sinalità ng̃ isá sa mg̃a naroroong cawaní ng̃ gobierno, na mahinhin ang anyô at hindî binubucsán ang bibig hanggang sa oras ng̃ pagcain, at sa boong umaga'y ng̃ayon ng̃â lámang nagsalità. Ang lahát ng̃ nacaáalam ng̃ mg̃a nangyari sa amá ni Crisóstomo'y cumilos at cumindát, na ang cahuluga'y:—"¡Halá cayó! ¡Sa unang hacbáng pa lámang ay cayo'y násilat na!—Datapuwa't sumagót ang iláng mapagmagandang loob: —Marahil nápapagal siyá ng̃ cauntí.... —¿Anóng caunti lámang?—ang bigláng sinabi ng̃ alférez;—pagód na pagód marahil, at ayon sa casabihán dito'y "malunqueado" (bugbóg na bugbóg ang catawán). ¡Nacú ang pang̃aral na iyón! —¡Isáng mainam na sermón, cadakidakilaan!—anang escribano. —¡Marang̃al, malalim!—ang idinugtóng ng̃ corresponsal. —Upang macapagsalità ng̃ gayóng catagál, kínacailang̃ang magcaroon ng̃ lálamunang gaya ng̃ canyáng lálamunan,—ang ipinahiwatig ni párì Manuel Martín. Waláng pinupurì ang agustino cung di ang lalamunan lámang niyá. —¡Nalalaman ba ninyóng si guinoong Ibarra'y siyáng lalong may magalíng na tagapaglutò sa boong lalawigan?—anang Alcalde upang putulin ang salitaan. —Iyan ng̃â ang sinasabi co, datapuwa't ang magandang babaeng canyáng calapít ay áayaw paunlacán ang hayin, sa pagca't bahagyâ na lámang tiniticman ang pagcain,—ang tutol ng̃ isá sa mg̃a cawaní ng̃ gobierno. Nagdamdam cahihiyan si Maria Clara. —Napasásalamat acó sa guinoo ... napacalabis naman ang canyáng pang̃ang̃asiwà sa aking cataohan,—ang kimíng sinalitâ ng̃ pautál,—datapuwa't.... —Datapuwa't pinaúunlacan pô ninyó ng̃ malakí ang pagsasalosalong itó sa inyó lámang pagparito,—ang sinabing pangwacás sa salità ng̃ Alcaldeng maling̃ap sa babae, at sacá humarap cay párì Salví. —Párì Cura,—ang malacás na idinugtóng,—námamasid co pong sa maghapo'y hindî cayó umíimic at may iniísip.... —¡Catacot-tacot na magmamasid ang guinoong Alcalde!—ang bigláng sinabi sa isáng cacaibáng anyô ni párì Sibyla. —Itó na ang aking ugali,—ang pautál na sinabi ng̃ franciscáno;—ibig co pang makinig cay sa magsalitâ. —¡Ang pinagsisicapang lagui ng̃ camahalan pô ninyo'y ang makinabang at huwag mang̃ulugui!—ang sinabi ng̃ alférez, na aglahî ang anyô ng̃ pananalità. Hindî inaring birô ang bagay na iyón ni párì Salví; sandaling numingníng ang canyáng paning̃in, at sacá sumagót: —Magalíng ang pagcatalastas ng̃ guinoong alférez na sa mg̃a áraw na ito'y hindî ng̃â acó ang lalong nakikinabang ó nang̃ung̃ulugui! Hindî inalumana ng̃ alférez ang dagoc na iyón sa pamamag-itan ng̃ isáng cunua'y tawa, at winalang bahalà ang pasaring na iyón. —Ng̃uni, mg̃a guinoo, hindî co mapagwarì cung bakit macapagsasalitaan ng̃ mg̃a pakikinabang ó mg̃a pang̃ung̃ulugui,—ang isinabat ng̃ Alcalde;—¿anó ang mawiwicà sa atin ng̃ mg̃a magagandang loob at matatalinong binibining nang̃aritong nagbibigay unlác sa atin ng̃ caniláng pakikipanayam? Sa ganáng akin, ang mg̃a dalaga'y tulad sa mg̃a taguintíng ng̃ arpa ng̃ calang̃itan sa guitna ng̃ gabi! kinacailang̃ang pacauliniguin at silá'y pakinggan, at ng̃ ang mg̃a caayaayang tinig niláng nagpapailanglang sa calolowa sa calang̃itang kinarorooran ng̃ waláng hanggan at ng̃ lalong cagandagandahan.... —Naghahanay ang camahalan pô ninyó ng̃ mg̃a matitimyás na sasay!—anang escribano ng̃ boong galác, at ininóm niyá at ng̃ Alcalde ang álac na na sa canicaniláng copa. —Hindî mangyaring hindî co gawín,—anang Alcalde, na pinapahid ang canyáng mg̃a labì;—cung hindî laguing gumagawâ ng̃ magnánacaw ang capanahunan, ay gumagawâ namán ng̃ manunulâ. Ng̃ cabataan co'y cumathâ acó ng̃ mg̃a tulâ, na hindî namán masasamâ. —Sa macatuwid po'y naglilo ang inyóng camahalan sa mg̃a Musa upang sumunód cay Themis!—ang sinaysay ng̃ ating "corresponsal" na mahiliguín sa mg̃a diosa ng̃ panahóng una. —Psch! anóng ibig ninyóng aking gawin? Sa tuwi na'y naguing hilig co ang aking mapagkilalà ang lahát ng̃ calagayan ng̃ pamúmuhay. Namúmupol acó cahapon ng̃ mg̃a bulaclác, ng̃ayó'y aking hawac naman ang tungcod ng̃ Justicia at naglilingcód acó sa sangcataohan, búcas.... —Búcas ay ihahaguis ng̃ camahalan pô ninyó ang tungcód na iyán sa apóy at ng̃ inyóng mapainit ang maguináw na dacong hápon ng̃ buhay, at ang cucunin pô namán ninyo'y ang catungculang pagca ministro,—ang idinugtóng ni párì Sibyla. —Psch! oo ... hindî ... ang maguing ministro'y hindî siyáng lalong aking pinacahahangad na camtan: sino mang waláng carapata'y naguiguing ministro. Isang mainam na bahay sa dacong timugan ng̃ España at ng̃ matirahan cung panahông tag-init, isang malaking bahay sa Madrid at tahanan at mg̃a lupaín sa Andalusia cung panahong tag-lamig ... Hindî ng̃â masasabi sa akin ni Voltaire: "Nous n'avons jamais été chez ces peuples que pour nous y enrichir et pour les calomnier". Ang boong ísip ng̃ mg̃a cawaní ng̃ gobierno'y nagsalità ang Alcalde ng̃ isáng catatawanán, caya't nagtawanan silá't ng̃ bigyáng capurihan ang gayóng pagpapatawá; silá'y guinayahan ng̃ mg̃a fraile, palibhasa'y hindî nilá talós na si Voltaire ay yaóng Voltaireng hindî mamacailang caniláng sinumpâ at inilagay sa infierno. Ng̃uni, sa pagca't nalalaman ni parì Sibyla cung sino si Voltaire, siya'y magpakilang galit, sa pagsasapantaha niyang nagsalitâ ang Alcalde ng̃ isáng laban ó paglabag sa religion. Nagsisicain naman sa isáng "kiosko" ang mg̃a batang lalakì, na ang caniláng maestro ang sa canila'y nang̃ung̃ulò. Gumagawâ silá ng̃ malakíng caing̃ayan, gayóng silá'y mg̃a batang filipino, sapagca't ang caraniwan, cung ang mg̃a batang filipino'y na sa pagcain at na sa haráp ng̃ ibáng mg̃a tao'y hindî ang cagaslawán ang caniláng naguiguing caculang̃an, cung di ang cakimian. Ang isa'y nagcacamalí ng̃ paggamit ng̃ mg̃a "cubierto" at sa gayo'y sinásala ng̃ calapit; dito'y nagmumulâ ang isáng pagmamatuwiran, at ang dalawang nagtatalo'y nagcacaroon ng̃ canicaniyáng mg̃a cacampí: ang wicà ng̃ iba'y ang cuchara, anang iba nama'y ang tenedor ó ang cuchillo, at sa pagca't walâ silang kinikilalang capuwà batang lalong marunong cay sa ibâ, doo'y nang̃agcacaing̃ay ng̃ di sapalâ, ó, sa lalong maliwanag na sabi, sila'y nang̃agmamatuwirang wang̃ís sa pagtatalò ng̃ mg̃a teólogo. Ang mg̃a magugulang ay nang̃agkikindatan, nang̃agsisicuhán, nang̃aghuhudyatan, at nababasa sa caniláng mg̃a pagng̃itî na sa sila'y lumiligaya. —¡Abá!—ang sabi ng̃ isáng babaeng tagabukid sa isáng matandang lalaking nagdidicdic ng̃ hitsó sa canyáng calicot;—magpaparì ang aking si Andoy, cahi't áayaw ang aking asawa. Tunay ng̃a't mg̃a dukhâ cami, ng̃uni't cami'y magsisipag sa paghahanap buhay, at cami'y magpapalimos cung cacailang̃anin. Hindî nawawalan ng̃ nagbibigay ng̃ salapi at ng̃ macapagpárì ang mg̃a mahihirap. Hindî ba sinasabi ni hermano Mateo, taong hindî nagsisinung̃aling, na si papa Sixto'y isáng pastol lamang ng̃ calabaw sa Batang̃an? Tingnan na ngâ lamang ninyó ang aking si Andoy, ¡tingnan ninyó siyá cung dí camukhâ na ni San Vicente! At cumacayat ang laway ng̃ mabaít na ina sa panonood sa canyáng anác na hinahawacan ang tenedor ng̃ dalawang camay. —¡Tulung̃an nawa siyá ng̃ Dios!—ang idinugtóng ng̃ matandang lalaki, na ng̃inung̃uyâ ang sapá;—cung maguing papa si Andoy, cami pa sa sa Roma ¡je!—¡je! nacalalacad pa acóng mabuti. At cung sacali't mamatay acó ... ¡jeje! —¡Huwag pô cayóng mabahalà, incong! Hindî malilimot ni Andoy na tinuruan ninyó siyá ng̃ paglála ng̃ mg̃a bilao at ng̃ dikin. —Tunay ang sabi mo Petra; acó ma'y naniniwala ang anác mo'y nagcacaroon ng̃ mataas na catungculan ... ang cababaa'y patriarca. ¡Hindî pa acó nacacakita ng̃ batang hiniguit sa canyá sa cadaliang natuto ng̃ hanap-buhay! Oo, oo, maaalaala na niya acó, cung siyá'y papa na ú obispo at maglibang sa paggawa ng̃ mg̃a bilauhang gagamitin ng̃ canyáng tagapaglutong babae. Oo, ipagmimisa ng̃a niyâ ang aking calolowa, ¡jeje! At taglay ng̃ mabait na matanda ang ganitóng pag asa'y sinicsicang mainam ng̃ maraming hitsó ang canyáng calicot. —Cung pakikinggan ng̃ Dios ang aking mg̃a pagsamò at magaganap ang aking mg̃a pag-asa, sasabihin co cay Andoy: "Anác, pawiin mo sa amin ang lahát ng̃ casalanan at ipadalá mo camí sa lang̃it". Hindî na tayo mang̃ang̃ailang̃ang magdasál, mag ayuno ó bumilí pa ng̃ mg̃a bula. Maaarì ng̃ gumawâ ng̃ mg̃a casalanan ang may isáng anác na santo papa! —Paparoonin mo siyá sa bahay búcas, Petra,—anang matandang lalakì na totoong nagagalác;—¡tuturuan co siyá ng̃ pagcacayas ng̃ nito! —¡Hmjo! ¡abá! ¿Anó pô ba, incóng ang pagcaalam ninyó? ¿Inaacalà pô ba ninyóng iguinagaláw pa ng̃ mg̃a papa ang caniláng mg̃a camáy? ¡Ang cura ng̃â, gayóng siya'y cura lamang, cayâ lamang nagpapagal ay cung nagmimisa, pagca nagpapapihitpihit! Ang arzobispo'y hindî na pumipihit, paupô cung magmisa; cayâ ng̃â't ang papa ... ¡ang papa'y nacahigá cung magmisa, at may abanico pa! Anó pô ba ang ísip ninyó? —Hindî isáng calabisán, Petra, ang canyáng malaman cung paano ang guinagawang paghahandâ ng̃ nito. Mabuti na ngâ ang siyá'y macapagbili ng̃ mg̃a salacót at mg̃a petaca at ng̃ huwag macailang̃ang magpalimos na gaya ng̃ guinagawâ rito ng̃ cura sa taón-taón sa pang̃alan ng̃a papa. Nahahabag acong makita ang isáng santong pulubi, caya't aking ibinibigay ang lahat cong nalimpoc. Lumapit ang isáng tagabukid at nagsalitâ. —Aking pinagtibay na, cumare, magdodoctor ang aking anac, ¡walâ ng̃ magaling na gaya ng̃ doctor! —¡Doctor! huwag ng̃â cayóng maing̃ay, cumpare;—ang sagót ni Petra;—¡walâ ng̃ magalíng na gaya ng̃ magcura! —¿Cura? ¡prr! ¡Sumísing̃il ng̃ maraming salapî ang doctor; silá'y sinásamba ng̃ maysakít, cumare! —¡Magnilaynilay cayó! Sucat ng̃ magpapihitpihit ng̃ macaatlo ó macaapat ang cura at magsalità ng̃ "déminus pabiscum," upang canin ang Dios at tumangap ng̃ salapî. Sinâsabi ng̃ lahát sa canyá, patí ng̃ mg̃a babae, ang caniláng mg̃a lihim. —¿At ang doctor? ¿At anó bang acalà ninyó sa doctor? ¡Nakikita ng̃ dóctor na lahat, patì ng̃ itinatagò ninyông mg̃a babae, pumúpulso sa mg̃a dalaga.... ¡Ibig cong maguing doctor isáng linggó man lamang! —¿At ang cura? ¿hindî ba nakikita ng̃ cura ang nakikita ng̃ inyóng doctor? ¡At magaling pa sa riyan! Nálalaman na ninyó ang casabihan; "¡sa cura ang matatabang inahing manóc at gayón din ang binting mabilog!" —¿At anó, cumacain ba ang mg̃a manggagamot ng̃ tuyóng lawlaw? ¿nasasactán ba ang mg̃a dalirì sa pagdidildil ng̃ asín? —¿Narurumhán ba ang camáy ng̃ cura na gaya ng̃ mg̃a camáy ng̃ manggagamot? ¡Ng̃ huwag magcagayo'y may malalakíng hacienda silá, at sacali't gumagawâ, gumagawáng may música at siyá'y tinutulung̃an pa ng̃ mg̃a sacristan! —¿At ang cumumpisál cumare? ¿Hindî ba pagpapagal ang cumumpisál? —¡Nacú, ang pagpapagal na iyán! ¡Ang pagcaibig ninyóng sa inyó'y mang̃umpisal ang lahát ng̃ tao! ¡Diyata't nagcacapagod at nagcacapangpapawis pa ng̃â tayo sa pagcaibig nating masiyasat cung anó ang mg̃a gawâ ng̃ mg̃a lalaki't mg̃a babae at cung anó ang mg̃a gawâ ng̃ ating mg̃a capit-bahay! Waláng guinagawâ ang cura cung dî maupo, at pagdaca'y sinasabi na sa canyá ang lahát; cung minsa'y nacacatulog, datapuwa't ¡sucat na ang maggawad ng̃ dalawa ó tatlóng benedición upang tayo'y maguing anac ulí ng̃ Dios! ¡Maanong maguing cura na ng̃â lamang acó sa isáng hapon ng̃ cuaresma! —¿At ang ... ang magsermón? ¿sasabihin naman ninyó sa aking iya'y hindî pagpapagod? ¡Nákita na ninyó cung paano ang pagpapawis ng̃ curang malaki caninang umaga!—ang itinututol ng̃ lalaking nacacaramdam na siya'y nalulupig sa matuwiranan. —¿Ang magsermón? ¿Isáng pagpapagal ba ang magsermón? ¿Saan naroon ang inyóng pag-iisip? ¡Maanong macapagsasalitâ na ng̃à acó hanggang tanghalì, mulà sa púlpito, na aking macagalítan at mapagwicaan ang lahát, na sino ma'y waláng macapang̃ahás na tumutol, at pagbabayaran pa acó sa gayóng gawâ! ¡Maanong maguing cura na ng̃â acó isáng umagang nang̃agsisimbá ang mg̃a may utang sa akin! ¡Pagmasdan ninyó cung paano ang pagtabà ni párì Dámaso sa canyáng capagmumurá at capapalò! At dumarating ng̃â naman si párì Dámaso, taglay ang paglacad ng̃ taong matabà, na halos nacang̃iti, ng̃uni't sa isáng anyóng nagpapakilala ng̃ pang̃it niyáng caisipán, caya't pagcakita sa canyá ni Ibarra'y nalitó sa canyáng pagtatalumpatî. Binatì nilá si párì Dámaso, baga man may halong pagtatacá, datapuwa't nagpakita ang lahát ng̃ galác sa canyáng pagdating, liban na lamang cay Ibarra. Nang̃aghihimagas na at bumubulâ na ang sa mg̃a copa ang "champaña". Naowi sa pang̃ang̃atál ang ng̃itî ni párì Dámaso, ng̃ canyáng mamasdan si María Clarang nacaupô sa dacong canan ni Crisostomo; ng̃uni't umupô siyá sa isáng silla sa tabí ng̃ Alcalde, at sacá tumanóng sa guitna ng̃ isáng macahulugang catahimican: —¿May pinag-uusapan ba cayóng anó man, mg̃a guinoo? ¡Ipagpatuloy ninyó ang salitaan! —Nang̃agtatalumpatian,—ang sagót, ng̃ Alcalde. Binabangguit ni guinoong Ibarra ang lahát ng̃ sa canya'y tumulong sa adhicáng icagagaling ng̃ madlá, at sinasaysay ang nauucol sa arquitecto, ng̃ ang camahalan pâ ninyó'y.... —Hindî ng̃â acó nacacamuang ng̃ tungcól sa arquitectura,—ang isinalabat ni párì Dámaso,—datapuwa't tinatawanan co ang mg̃a arquitecto at gayón din ang mg̃a tang̃áng tumatacbô sa canilá. Náriyan, acó ang gumuhít ng̃ piano ng̃ simbahang iyán, at lubós sa cagaling̃an ang pagsacagawâ: ganyan ang sabi sa akin ng̃ isáng inglés na maglalacó ng̃ mg̃a hiyás, na tumuloy isáng áraw sa convento. ¡Sucat ng̃ magcaroon ng̃ dalawang daling noo upang macagawâ ng̃ piano! —Gayon man,—ang mulíng isinagót ng̃ Alcalde, ng̃ mamasid niyáng hindî umiímic si Ibarra,—pagca nauucol na sa mg̃a tang̃íng bahay, gaya na ng̃â baga ng̃ isáng escuela, sa halimbawa, nagcacailang̃an tayo ng̃ isáng "perito" (isáng taóng pantás sa paggawâ ng̃ anó man). —¡Anó bang "perito ni peritas"!—ang sinabing malacás na palibac ni párì Dámaso.—Ang nagcacailang̃an ng̃ mg̃a "perito" ay isáng "perrito" (tuta ó maliit na áso)! ¡Kinacailang̃ang maguing hayop pa cay sa mg̃a "indio", na gumagawang mag isá ng̃ caniláng mg̃a bahay, upang hindî matutong magpagawâ ng̃ apat na pader at saca patung̃an sa ibábaw ng̃ isáng tangkil, na siyá ng̃ang isáng tunay na escuela! Tuming̃ing lahát cay Ibarra, datapuwa't ito'y baga man lalong namutlà, nagpatuloy na parang nakikipagsalitaan cay María Clara. —Ng̃uni't dilidilihin pô ninyóng.... —Tingnan pô ninyó,—ang ipinagpatuloy na sabi ng̃ franciscano, na ayaw papagsalitain ang Alcalde,—tingnan pô ninyó cung paano ang guinawâ ng̃ isáng "lego" namin, na siyáng lalong pinacahayop sa lahát naming mg̃a lego, na yumari ng̃ isáng magalíng, mabuti at murang hospital. Marunong magpagawang magalíng at hindî nagbabayad cung dî walong cuarta lámang sa araw-araw sa bawa't isá sa mg̃a taong nanggagaling pa sa ibáng bayan. Nálalaman ng̃ legong iyán cung paano ang nauucol na pakikisama sa mg̃a "indio", na hindî gaya ng̃ maraming mg̃a haling at mg̃a "mesticillo", na nagpapasamâ sa mg̃a taong iyán sa pagbabayad sa canila ng̃ tatlóng bahagui ó isáng salapî. —¿Ang wicà pô ba ninyo'y walóng cuarta lamang ang ibinabayad? ¡Hindî mangyayari!—Ibig ng̃ Alcaldeng baguhin ang lacad ng̃ salitaan. —Tunay pô, at iyan ang dapat uliranin ng̃ mg̃a nagpapanggap na magagaling na mg̃a castilà. Nakikita na ng̃â, na buhat ng̃ mabucsán ang Canal ng̃ Suez ay sumapit dito ang cahalayang asal. Ng̃ una, ng̃ kinacailang̃an nating lumigoy sa Cabo, hindî nacararating dito ang lubhang maraming; mg̃a may masasamáng caugalian, at hindî namán nacapaglácbay roon ang mg̃a iba upang mang̃agasamâ! —¡Datapuwa't párì Damaso!... —Nakikilala na pô ninyó cung anó ang "indio"; bahagyâ pa lamang nacacaalam ng̃ cauntî ay nagmamarunong na. Ang lahát ng̃ mg̃a úhuguing iyáng napapasa Europa'y.... —¡Ng̃uní't pakinggan pô ninyó!...—ang isinasalabat ng̃ Alcalde, na nababalisá dahil sa masasakít na mg̃a pasaring na iyón. —Magcacaroon silá ng̃ wacás ayon sa canicaniláng carapatán—ang ipinagpatuloy na párì Dámaso;—nákikita sa calaguitnaan ang camáy ng̃ Dios, kinacailang̃ang maguing bulág upang huwag mámasdan. Tumatanggap na sa búhay pang itó ang mg̃a magúlang ng̃ gayóng mg̃a ahas ... nang̃amámatay sa bilangguan ¡jé! ¡jé! at masasabi nating waláng sucat na.... Datapuwa't hindî natapos ang sinasabi. Sinúsundan siyá ng̃ matá ni Ibarrang nang̃ing̃itimng̃itim ang pulá ng̃ mukhâ sa malakíng galit; at pagcárinig ng̃ pasaring sa canyáng ama'y nagtindíg, at sa isáng lundág ay ilinagpác ang canyáng batibot na camáy sa ibábaw ng̃ úlo ng̃ sacerdote, na natihayâ at tulíg. Sa lubós na pagcagulat at pagcatacot, sino ma'y waláng nang̃ahás mamaguitnà. —¡Layô cayó!—ang sigáw ng̃ binatà ng̃ tinig na cagulatgulat, at inabot ang matalas na sundáng samantalang iniípit ng̃ canyáng paa ang liig ng̃ fraile, na nahihimásmasan sa canyáng pagcatulíg;—¡ang áayaw mamatáy ay huwag lumapit! Pinagdirimlán si Ibarra: nang̃ang̃atal ang canyáng catawán umíinog sa kinalalagyan ang canyáng mg̃a matáng nang̃agbabalà. Nagpumilit si Fr. Dámasong bumang̃on at tumindíg; datapuwa't hinawacan siyá sa liig ni Ibarra, saca siyá ipinagwas-wásan hanggang sa siyá'y mapaluhod at mabaluctoc: —¡Guinoong Ibarra! ¡guinoong Ibarra!—ang pautál na sinabi ng̃ ilán. Datapuwa't sino man, cahi man ang alférez ay ayaw mang̃ahás lumapit at caniláng námamasdan ang kisláp ng̃ sundáng at nababalac nilá ang lacás at calagayan ng̃ binatà. Nang̃atitigagal na lahát. —¡Cayo'y diyan! hindî cayó nang̃agsisiimíc, ng̃ayo'y acó ang marapat na mang cumilos. ¡Siya'y iniílagan co, dinalá sa akin siyá ng̃ Dios, ang Dios ang siyáng humatol! Nahihirapan ng̃ paghing̃à ang binatà, datapuwa't ang canyáng bísig na basal ay nagpapatuloy ng̃ pagpiguil sa franciscano, na hindî macawalâ cahi't nagpupumiglás ng̃ dî cawasà. —¡Tahimic na tumitibóc ang aking pusô, hindî mabibigó ang aking camáy!... At tuming̃in sa paliguid niya't nagsalitâ;—Makinig muna cayó, ¿mayroon bagang isá man lamang sa inyó na umibig sa canyáng amá, na nagtamin ng̃ malalim na galit sa canyáng pinagcacautang̃an ng̃ búhay, isá man lamang na ipinang̃anác sa cahihiyán at sa caimbihán?... ¿Nakita mo na? ¿Nariring mo baga ang hindî nilá pag-imic na iyán? Sacerdote ng̃ isáng Dios ng̃ capayapaan, puspós ang bibig mo ng̃ cabanalan at religión, at ang puso'y punô ng̃ mg̃a carumhán, ¡hindî mo marahil nálalaman cung anó ang isáng amá!... ¡cung guinugunitâ mo sana ang iyóng amá! ¿Nákita mo na? Sa guitnâ ng̃ caramiháng iyáng pinawawalan mong halaga, ¡walâ cahi't isá man lamang na catulad mo! ¡Nahatulan ca na! Ang mg̃a taong sa canyá'y nacaliliguid, sa pagcaisip niláng doó'y gagawâ ng̃ isáng cusang pagpatay, sila'y nang̃agsikilos. —¡Lumayô cayó!—ang mulíng isinigáw na nagbabalà ang tinig; ¿anó? ¿nang̃ang̃anib ba cayóng dumhám co ang aking camáy ng̃ maruming dugó? ¿Hindî ba sinabi co na sa inyóng tiwasay na tumitiboc ang aking pusô? ¡Lumayò cayó sa amin! ¡Pakinggan ninyó mg̃a sacerdote, mg̃a hucóm, na ang boong acalà ninyo'y hindî cayó cawang̃is ng̃ ibáng mg̃a tao at nagbibigáy cayó sa inyóng sarilí ng̃ ibáng mg̃a catuwiran! Ang aking amá'y isáng taong may malinis na capurihán, ipagtanóng ninyó diyan sa bayang lubós na iguinagalang ang pagaalaala sa canyá. Ang aking amá'y isáng mabait na mayaman: inihandóg niyá ang canyáng pagpapacahirap sa akin at sa icagagaling ng̃ canyáng bayan. Laguing bucás ang canyáng báhay, laguing handâ ang canyáng dulang sa taga-ibang lupain ó sa pinapanaw sa canyáng kinaguisnang lupâ, na sa udyóc ng̃ caralitaa'y tumatacbó sa canyá! Siya'y mabuting cristiano: lagui ng̃ guinagawâ niyá ang cagaling̃an at cailan ma'y hindî siyá umapí sa mahinang naguiguipit at hindî siyá humabág sa na sa malakíng carukhaan.... Binucsán niyá sa taong sumasadálitâ ang mg̃a pintuan ng̃ canyáng bahay, pinaupô niyá at pinacain sa canyáng dúlang at canyáng pinang̃alanang caibigan. ¿Anó ang pagtumbás na sa canyá'y guinawâ? Siya'y pinaratang̃an, pinag-usig, pinapanandata ng̃ laban sa canyá ang camamangmang̃an at siya'y pinag-usig hanggang sa libing̃ang pinagpapahing̃alayan ng̃ mg̃a patáy. At, hindî pa nagcacasiyà sa ganitóng mg̃a gawa'y ¡pinag-uusig naman ng̃ayon ang anác na lalaki! Aco'y tumacas sa canyá, iniílagan cong siya'y aking macaharap ... Nárinîg ninyó siyá caninang umaga na hindî pinagpacundang̃anan ang púlpito, idinalirî acó sa halíng na pananampalataya ng̃ mg̃a taong hang̃ál sa bayan, ng̃uni't hindî acó umimíc. Ng̃ayo'y naparito't aco'y hinahamit; nagtiis acó sa hindî pag-imíc na inyóng pinangguilalasán, datapuwa't mulíng linait ang lalong pinacamamahal ng̃ lahát ng̃ mg̃a anác sa caibuturan ng̃ caniláng alaala ... Cayóng mg̃a nariritó, mg̃a sacerdote, mg̃a hucóm, ¿nakita baga ninyó ang pagpapacacasipag sa paggawâ ng̃ matandâ ninyóng amá, at ng̃ masunduan ang inyóng icagagalíng, mamatay sa hapis ang amáng iyán sa isáng bilangguan, na nagbubuntong hinîng̃à sa pagmimithíng cayo'y mayacap; na humahanap ng̃ isáng taong sa canyáng umalíw, nag iísa, may sakít, samantalang cayo'y na sa ibáng lupain?... ¿Narinig ba ninyó pagcatapos na siniraan ng̃ purì ang canyáng pang̃alan, nasumpung̃an baga ninyóng waláng laman ang sa canya'y pinaglibing̃an ng̃ pumaroon cayó at ang talagà ninyo'y manalang̃in sa ibábaw ng̃ baunang iyón? ¿Hindî? ¿Hindî cayó umiímïc? ¡cung gayo'y hinahatulan ninyóng tunay ng̃â siyáng masamâ! Iniang̃at ang bísig; datapawa't malicsíng tulad sa cabilisán ng̃ sinag ng̃ liwanag, pagdaca'y napaguîtnâ ang isáng dalaga at piniguil ng̃ canyáng linalic na camáy ang mapaghigantíng bîsig: ang dalagang iyo'y si María Clara. Tiningnan siyá ni Ibarra ng̃ isáng titig na wari'y nang̃ang̃anîno ang casiraan ng̃ ísip. Untî unting lumuag ang pagcahawac ng̃ mg̃a naninigás na mg̃a dalirì ng̃ canyáng mg̃a camáy at pinabayaang lumagpac ang catawan ng̃ franciscano't ang sundang, tinacpán ang mukha't tumacas na sinagal ang caramihang tao. |newtext= |othertitle= * Ang Pananghalian }} ply60fp800oyjng66l1bmqtnbqjw76d 0 3011 26260 7355 2021-01-10T07:42:13Z Yivan000 4073 Changed redirect target from [[Noli Me Tangere/Kabanata 34 : Ang Pananghalian]] to [[Noli Me Tangere/Kabanata 34]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 34]] 0r9g1daasrhtr7zdacqgclmuhp6j999 0 3012 26261 25617 2021-01-10T07:42:43Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 35]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 35]] 48jtpfjzn5wm21si22770kceb8n921z 0 3013 26425 26151 2021-01-14T07:17:39Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|36|Unang Ulap|Usap-Usapan|Ang kaniyang Kataas-taasan|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang Unang Dilim |oldtext= Hindi sahól ang ligalig na naghahari sa bahay ni capitang Tiago sa caguluhan ng̃ pag-isip ng̃ mg̃a tao. Waláng guinágawâ si María Clara cung dî tumang̃is at áyaw pakinggan ang mg̃a salitáng pang-alíw ng̃ canyang tia at ni Andéng na canyáng capatíd sa gátas. Ipinagbawal sa canyá ng̃ canyáng amá ang pakikipag-úsap cay Ibarra, samantalang hindî kinácalagan itó ng̃ mg̃a sacerdote ng̃ "excomunión." Si capitang Tiago na totoong maraming guinagawâ sa paghahandâ ng̃ canyáng báhay, upang matanggap doón ng̃ carapatdapat ang Capitán General ay tinawag sa convento. —¡Huwág cang umiyác anác co!—ang sinasabi ni tía Isabel, na pinupunasan ng̃ gamuza ang maniningning na mg̃a salamíng pang̃áninuhan; siya'y cácalagan ng̃ excomunión, mang̃agsisisulat sa Santo Papa ... magbibigay táyo ng̃ malakíng limós ... Hinimatáy lamang si párì Damaso ... ¡hindî namátay! —¡Huwag cang umiyac!—ang sábi sa canyá ni Andéng ng̃ paanás;—gágawâ acô ng̃ paráan upang siya'y iyong macausap; ¿anóng cadahilana't itinatág ang confesionario, cung dî ng̃ gumawá ng̃ casalanan? ¡Súcat na ang sabihin cura sa upang ipatawad na lahát! ¡Sa cawacasa'y nagbalic si capitang Tiago! Hinánap ng̃ mg̃a babáe sa mukhá niyá ang casagutan sa maráming tanóng; datapuwa't nagbabalità ang mukhá ni capitang Tiago ng̃ panglulupaypáy ng̃ lóob. Nagpapawis ang abang laláki, hinahaplos ang nóo at hindî macapang̃úsap ng̃ isáng salita man lamang. —¿Ano ang nangyari, Santiago?—ang tanóng ni tia Isabel na malaki ang pagmimithi. Sumagót ito ng̃ isáng buntóng-hining̃a, at pináhid ang isáng lúhà. —¡Alang-alang sa Dios, magsalitá ca! ¿Anó ang nagyayari? —¡Ang aking ipinang̃ang̃anib na ng̃a!—ang sa cawacasa'y sinábing pabulalás na halos umiiyac. ¡Napahamac ng̃ lahat! Iniuutos ni párì Dámaso na sirain ang mg̃a salitaan, sa pagca't cung hindî'y ¡mapapacasama raw acó sa búhay na itó at sa cabiláng búhay! ¡Gayon din ang sábi sa ákin ng̃ lahát, patí ni párì Sibyla! Hindî co dápat papanhikin siyá sa aking báhay, at may útang acó sa canyang mahiguit na limampóng libong píso! Sinabi co itó sa mg̃a pari, dapuwa't hindî nilá acó pinansin: ¿Alín ba ang ibig mong mawalâ, ang sabi nila sa akin,—limampóng libong píso ó ang iyong búhay at ang iyóng cáluluwa? ¡Ay, San Antonio! ¡cung nalalaman co lámang ang gayón! ¡cung nalalaman co lamang ang gayón! Humáhagulgol si María Clara. —Huwág cang umiyác, anac co,—ang idinugtóng at lining̃on niyá itó;—hindî ca gáya ng̃ nanay mong hindî umiiyac cailan man ... hindî umiiyac cung dî sa paglilihí ... Sinasabi sa ákin ni párì Dámasong dumating na raw ang isáng camag-ánac niyáng gáling sa España na siyáng itinátalagang mang̃ibig sa iyó ... Tinacpan ni María Clara ang canyáng mg̃a taing̃a. —Ng̃úni, Santiago, ¿nasisira na ba ang ísip mo?—ang sigáw ni tía Isabel; ¿dapat bang magsabi ca sa canyá ang ibang mang̃ing̃ibig? ¿Inaacalà mo bang nagbabago ang anác mo ng̃ mg̃a mang̃ing̃ibig na gaya ng̃ pagbabago ng̃ báro? —Iyán din ng̃a ang iniisip co Isabel; si don Crisostomo'y mayaman ...¡cayâ lámang nagaasawa ang mg̃a castila'y sa pag-ibig sa salapi ... datapuwa't ¿anó ang ibig mong aking gawín? Pinagbalaan nilá acông lapatan ng̃ isá ring excomunion ... sinasabi niláng lubhâ raw nang̃ang̃anib, hindî lámang ang akíng cáluluwa, cung dî namán ang aking catawán ...¡ang catawán! ¿naririnig mo? ¡ang catawán! —¡Ng̃uni't walâ cang guinagawâ cung dî pasama-ín ang lóob ng̃ iyóng anác! ¿Hindî ba caibigan mo ang Arzobispo? ¿Bákit hindî ca sumúlat sa canyá? —Ang Arzobispo'y fraile rin, waláng guinagawâ ang Arzobispo cung dî ang sinasabi ng̃ mg̃a fraileng canyáng gawin. Ng̃uni, María, huwág cang umiyác; dárating ang Capitan General, nanasain cang makita, at mamúmulá ang mg̃a mata mo ... ¡Ay! ang isip co pa nama'y magtátamo acó ng̃ isáng hápong maligaya ... cung dî lámang itong nángyaring malakíng casacunâang ito'y acó sána ang lálong maligaya sa lahat ng̃ mg̃a táo at mananagbíli sa akin ang lahát ... Tumiwasáy ca, anác co; ¡higuit ang casaliwâng palad co cay sa iyó ay hindî acó umiiyác! ¡Maaaring magcaroon ca ng̃ mang̃ing̃ibig na lálong magaling, datapuwa't acó'y mawáwalan ng̃ limampóng libong piso! ¡Ay, Virgen sa Antipolo, cung magcaroon man lámang sána acó ng̃ magandáng palad sa gabing itó! Mg̃a patóc, gúlong ng̃ mg̃a coche, tacbúhan ng̃ mg̃a cabáyo, músicang tumútugtog ng̃ marcha real ay nang̃agbalítang dumating na ang mahal na Gobernador General ng̃ Kapulùhang Filipinas. Tumacbó si María Clara at nagtágò sa canyáng tinutulugang cabahayán ... ¡cahabaghabag na dalaga! ¡pinaglalaruan ang iyóng pusô ng̃ mg̃a magagaspáng na mg̃a camáy na hindî nacakikilala ng̃ canyáng mg̃a maseselang na mg̃a cuerdas! Samantalang napúpuno ng̃ táo ang báhay at umaalíng̃awng̃áw sa lahát ng̃ mg̃a pánig ang malalacás na yabág ng̃ mg̃a lumalacad, ng̃ mg̃a tínig na naguutos, calampág ng̃ mg̃a sable at ng̃ mg̃a espuela, nahahandusay namáng hálos nacaluhód ang lipós pighatíng dalága sa harapan ng̃ isáng estempa ng̃ Vírgen, na ang pagcacalarawa'y yaóng anyô ng̃ cahapíshapis na pang̃úng̃ulila, na si Delaroche lámang ang natutong macasipî ng̃ gayóng damdamin, na wari'y napanood nitó ng̃ manggaling na si Guinoong Santa María sa pinaglilibing̃an ng̃ canyáng Anác. Hindî ang pighati ng̃ Inang iyón ang siyáng iniisip ni María Clara, ang iniisip niyá'y ang saríling capighatîan. Sa pagcâlung̃ayng̃ay ng̃ úlo sa dibdíb at sa pagcátiin ng̃ mg̃a camay sa sahig na tabla, ang azucenang hinútoc ng̃ malacás na hang̃in ang canyang nacacatulad. Isáng hinaharáp na panahóng pinanag-inip at hinimashimas na malaon, mg̃a sapantahà ng̃ budhíng sumílang sa camusmusán at lumagong casabay ng̃ canyáng paglaki at siyang nabibigay casiglahán sa caibuturan ng̃ canyáng cataóhan, ¡acalaing catcatin ng̃ayón sa baít at sa púsò sa isá lamang salita. ¡Macacawang̃is itó cung patiguílin ng̃ tibóc ng̃ púsò at bawian ang baít ng̃ canyáng liwánag! Cung paano ang cabaitan at cabanalan ni María Clara sa canyáng pagcabinyagan, gayón din ang canyáng pagcamasintahin sa canyáng mg̃a magugúlang. Hindî lámang nacapagbíbigay tácot sa canya ang excomunión ang utos ng̃ canyang ama't ang pinagbabalaang catiwasayan nito'y páwang humihing̃ing inisin niyá ang canyáng pagsintá at ihayin sa gayóng mg̃a dakílang catungcúlan. Dinaramdam niyá ang bóong lacás ng̃ pagsinta cay Ibarra, na hanggang sa sandaling iyo'y hindî man lamang niyá hinihinalà. Ng̃ minsa'y isáng ilog na umaagos ng̃ bóong cahinhinan; mababang̃ong mg̃a bulaclac ang siyang nacalalatag sa canyang mg̃a pampang̃in. Bahagyá na napaaalon-alon ng̃ bang̃in ang canyáng ágos; cung panonoori'y masasabing tumitining. Datapuwa't dî caguinsaguinsa'y cumipot ang dinaraanan ng̃ ágos, magagaspáng na mg̃a malalakíng bató ang siyáng humahadlang sa canyáng paglacad, matatandáng mg̃a púnò ng̃ cáhoy ang siyáng nacahálang na sumasala, ¡ah, ng̃ magcagayó'y umatúng̃al ang ilog, tumindig, cumulô ang mg̃a álon, nagwagwag ng̃ mandalâ ng̃ mg̃a bulâ, hinampás ang malalaking mg̃a bató at lumundág sa malálim na bang̃ín! Ibig niyá sanang manalang̃in, ng̃unit ¿sino ang macapananalang̃in pagca nagng̃ing̃itng̃it sa malakíng hirap? Nananalang̃in pagca may pag-asa, at cung wala'y nakikiusap tayo sa Dios, sa pamamag-itan ng̃ mg̃a buntóng hining̃a.—"¡Dios co! ang sigaw ng̃ canyáng púsò,—¿bákit inihihiwalay mo ng̃ ganyán ang isáng táo, bakit ikinácait mo sa canyá ang pagsintá ng̃ mg̃a iba? Hindî mo ikinacait sa canyá ang iyong araw, ang iyong hang̃in at hindî mo man lamang itinatagò sa canyáng mg̃a matá ang iyong lang̃it, ¿bakit ipagcacait mo sa canya ang pagsinta, gayóng walâ mang lang̃it, walâ mang hang̃in at walâ mang araw ay mangyayaring mabúhay, datapuwa't cung walang pagsinta'y hindî mangyayari cailan man? ¿Dumarating cayâ sa trono ng̃ Dios ang gayóng mg̃a sigaw na hindî naririnig ng̃ mg̃a tao? ¿Naririnig cayâ ang mg̃a sigaw na iyón ng̃ Ina ng̃ mg̃a sawing palad? ¡Ay! ang cahabaghabag ng̃ dalagang hindî nacakilala ng̃ isáng ina'y nang̃ang̃ahas ipagcatiwalà ang mg̃a dalamhating itóng nagbubuhat sa mg̃a pagsinta sa ibabaw ng̃ lúpà doon sa calinislinisang púsò na walang nakilala cung di ang pag-íbig ng̃ anac sa ina at ang pag-íbig sa ina sa anac; tumatacbo siya, sa canyang mg̃a cahapisan, diyan sa larawan ng̃ babaeng dinídios, sa mithing lalong cagandagandahan sa láhát ng̃ mg̃a mithi ng̃ mg̃a kinapal, diyan sa lalong caayaayang likha ng̃ religion ni Cristo, na natitipon sa canyang sarili ang dalawang lalong cagandagandahang calagayan ng̃ babae, vírgen at ina, na hindî nalahiran ng̃ cahi't babahagyang dúng̃is, na tinatawang nating María. —¡Ina!, ¡Ina!—ang canyang hibic. Lumapit si tía Isabel, na siyang cumuha sa canya sa gayóng pighati. Dumatíng ang iláng canyang caibigang babae at ibig ng̃ Capitan General na siya'y makita. —Tía, sabíhin pô ninyóng acó'y may sakít!—ang ipinakiúsap ng̃ dalagang nagugulat;—¡patutugtugin nilá acó ng̃ piano at pacacantahin! Nagtindig si María Clara, tiningnan ang canyang tía, pinilipit ang canyang magagandang bisig at nagsasalitâ ng̃ pautal: —¡Oh, cung mayroon sana acóng!... Ng̃uni't hindî tinapos ang salitâ, at nagpasimulâ ng̃ paghuhúsay ng̃ canyang saríling catawan. |newtext= |othertitle= * Ang Unsang Suliranin * Ang Suliranin * Suliranin * Ang Unang Panganorin }} mcmwqllibreejrhlsusxz8o0qrk980r 0 3014 26427 26152 2021-01-14T07:24:21Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|37|Ang kaniyang Kataas-taasan|Unang Ulap|Prusisyon|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang Gobernador Heneral |oldtext= —¡Ibig cong causapin ang binatang iyan!—ang sabi ng̃ Gobernador General sa isang ayudante;—pinúcaw niyang totóo ang aking nasang siya'y makilala. —¡May nang̃agsilacad na pô upang siya'y hanapin, aking general! Datapuwa't díto'y may isang binatang taga Maynílà, na mapílit ang hing̃íng siya'y papasúkin díto. Sinabi pô namin sa canyang walang panahon ang camahalan ninyó, at cayó'y hindî naparíto upang duming̃ig ng̃ mg̃a pagsasacdal, cung dî ng̃ tingnan ang bayan at ang procesión; ng̃úni't sumagót, na sa tuwituwî na'y may panahón daw na magagamit ang camahalan pô ninyó upang gumawâ ng̃ nauucol sa catuwíran.... Lining̃ón ng̃ Gobernador General na nagtataca ang Alcalde. —Cung hindî pô acó nagcacamalî,—ang sagót ng̃ Alcaldeng yumucód ng̃ cauntî,—iyan ang binatang canínang umaga'y nacagalít ni parì Damaso, dahil sa sermón. —¿Diyata't mayroon pang iba pala? ¿Sinasadyà mandíng talaga ng̃ fraileng iyang guluhín ang lalawígan, ó baca cayâ ang ísip niya'y siya ang nacapangyayari rito? ¡Sabíhin pô ninyó sa binatang siya'y magtuloy! Nagpapasial na pabalicbalic sa magcabicabilang dúlo ng̃ salas ang Gobernador General, na nang̃ang̃atal sa galit. Sa "antesala" (panig ng̃ bahay na na sa bago pumasoc sa salas) ay may ilang mg̃a castilà na nahahalò sa mg̃a militar, mg̃a namumunò sa bayan ng̃ San Diego at mg̃a mamamayan; sila'y nagsasalitaan ó nagmamatuwírang nagcacalúpon sa iba't ibang pangcat. Nang̃aroroon din naman ang lahat ng̃ mg̃a fraile, líban na lámang kay pári Dámaso, at ibig niláng pumások upang maghandóg ng̃ galang sa Gobernador General. —Ipinamámanhic sa mg̃a camahalan pô ninyong mang̃aghintay ng̃ sandali—anang ayudande;—¡pumasoc pô cayô, binatà! Namumùtla at nang̃ang̃atal na pumasoc ang binatang iyóng taga Maynilà na madalas mámali sa pananalita na pinaghahaló ang griego at ang tagalog. Pawang napuspós ng̃ pangguilalás ang lahat marahil, ng̃a'y totóong malaki ang galit ng̃ Gobernador General upang mang̃ahás na papaghintayin ang mg̃a fraile. Nagsalita si pári Sibyla: —¡Acó'y walang anó mang sasabihin sa canyá!... ¡nagsasayang acó rito ng̃ panahon! —Gayón din ang wicà co,—ang dugtong ng̃ isáng agustino;—¿táyo na? —Hindî cayâ lalong magaling na ating siyasatin cung papaáno ang canyáng iniisip?—ang tanóng ni pári Salvi;—sa ganya'y maiilagan natin ang mg̃a upasala ng̃ mg̃a macaaalam.. at maipaaalaala natin sa canya ... ang canyáng mg̃a catungculan ...sa Religión,.. —¡Magtuloy pô ang mg̃a camahalan ninyó, cung inyóng ibig!—anang ayudante, na hatid ang binatang hindî nacauunawà ng̃ griego, na ng̃ayó'y lumálabas na taglay ang isáng pagmumukháng kinikinang̃an ng̃ catuwáan. Naunang pumasoc si párì Sibyla; sa licura'y sumúsunod si pári Salvi, si párì Manuel Martin at ang iba pang mg̃a fraile. Silá'y nang̃agsiyucód ng̃ bôong capacumbabaan, liban na lámang cay párì Sibyla, na pinapanatilì, sampô sa canyáng pagyucod, ang tang̃ing anyô ng̃ isáng nacatataas cay sa ibá; na anó pa't baligtad sa guinawá ni párì Salvi, na halos hinutoc ang bayawang. —Sino pô sa mg̃a camahalan ninyó si párì Dámaso?—ang biglang itinanóng ng̃ Gobernador General, na hindî man lamang silá pinaupô, hindî silá kinumusta, at hindî silá pinagsabihan niyáng mg̃a salitang pangpapúri na pinagcaugaliang tanggapin ng̃ gayóng mg̃a catataas na úring mg̃a tao. —Hindî pô, guinóo, casama namin si párì Dámaso!—ang sagót ni párì Sibyla ng̃ halos gayón ding masacláp na pananalitâ. —¡Nacahigâ pô sa baníg at may sakit ang lingcôd ng̃ camahalan ninyó!—ang idinugtông na bóong capacumbabaan ni párì Salvi;—pagcatapos na magtamó ng̃ lugód na macabati pô sa inyó at macumusta namin ang inyóng calagayan, ayon sa nararapat gawin ng̃ lahat ng̃ mababait na mg̃a lingcód ng̃ Hari at ng̃ lahát ng̃ taong may pinag-aralan, naparito pô naman cami sa ng̃alan ng̃ mapitagang lingcód ninyó, na may casaliwang palad na.... —¡Oh!—ang isinalabat ng̃ Capitán General, na pinipihit ang silla sa pamamag-itan ng̃ isáng páa nitó at saca ng̃umiting nang̃ang̃atal,—cung ang lahát ng̃ mg̃a lingcód ng̃ aking camahalan ay catulad ng̃ camahalan ni parì Dámaso, lalong iibiguin co pang acó na ang maglingcód sa akin ding camahalan! Ang mg̃a cagalangalang na mg̃a fraile na pawang nacatayò ang catawan ay nang̃agsisitayò naman ang caniláng cáluluwa sa ganitóng pagcasasalabat. —¡Cayó po'y mang̃agsiupô!—ang idinugtóng ng̃ Capitán General, pagcatapos ng̃ sumandaling pagtiguil, at pinatamis ng̃ caunti ang canyáng pang̃ung̃usap. Lumalacad na patiad si capitang Tiagong nacafrac; hatíd niya't tang̃an sa camáy ni María Ciara, na pumasoc na halos hindî macahacbang at kimíng kimi. Gayón ma'y gumamit ng̃ calugód-lugód at mapitagang pagyucód. —¿Ang guinoong binibini pô bang itó ang anac ninyó?—ang tanóng na nagtataca ng̃ Capitán General. —¡At inyó pô, aking General!—ang sagót ni capitang Tiago ng̃ bóong cataimtiman. —Nang̃asidilat ang Alcalde at ang mg̃a ayudante; datapuwa't nanatili sa hindî pagng̃igiti ang Capitán General, iniabot ang camáy sa binibini at sa canyá'y sinabi ng̃ matimyás na pananalitâ: —Mapapalad ang mg̃a magugulang na may mg̃a anác na babaeng gaya pô ninyó, guinoong binibini! Cayó pó'y ibinalita sa aking carapatdapat na cayó'y pagpitaganan at pangguilalasán ... hinang̃ad co cayóng makita upang cayó'y pasalamatan dahil sa magandang guinawâ pô ninyo ng̃ayong araw na itó. Nalalaman cong "lahát" at hindî co lilimutin ang marang̃al ninyóng inasal pagsúlat co sa Gobierno ng̃ Harî. Samantala'y itulot pô ninyó, guinoong binibini, na pang̃alan ng̃ dakilang Harî na dito'y aking ipinakikiharap, at umiibig ng̃ "capayapaan" at "capanatagan" ng̃ canyáng mg̃a tapat na loob na nasasacop, at sa pang̃alan co naman, na pang̃alan ng̃ isáng amáng may mg̃a anác na babaeng casing gúlang pô ninyó, na cayo'y pasalamatan ng̃ boong ligaya, at ipagtagubiling bigyan ng̃ isáng ganting pála! —¡Guinoo!...ang tugón ni María Clarang nang̃ang̃atal. Nahulaan ng̃ Capitan General cung anó ang talagang ibig niyang sabihin at sumagót: —Totoó pong magaling, guinoong binibini, na cayó'y magcasiya sa galák ng̃ inyóng sarilíng budhî at sa pagmamahal ng̃ inyóng mg̃a cababayan, na ang catunaya'y siyá ng̃ang lalong magaling na ganting pála, at hindi na tayo dapat huming̃i pa ng̃ iba. Datapuwa't huwag pò ninyóng ikait sa akin ang magandang pagcacataong aking maipakilala na, cung marunong magparusa ang Justicia'y marunong di namang gumanting pála, at siya'y hindî parating "bulág." Sinalità ng̃ Capitan General sa isáng paraang macahulugan at lalong malacás ang lahát ng̃ mg̃a salitang napapaguitanan ng̃ lambál na coma. —Naghihintay po ng̃ mg̃a utos ng̃ camahalan ninyo si guinoong Juan Crisostomo Ibarra!—ang malacas na sabi ng̃ isang ayudante. Nang̃atal si Maria Clara. —¡Ah!—ang biglang sinabi ng̃ Capitan General,—tulot po ninyo, guinoong binibini, na sa layo'y sabihin ang aking nais na cayo'y muli cong makita bago co iwan ang bayang ito: mayroon pa po acong totoong mahahalagang bagay na sa inyo'y aking sasabihin. Guinoong Alcalde, sasamahan po ninyo aco sa boong aking pagpapasial na ibig cong gawing lácad, pagcatapos ng̃ pakikipagsalitaan cay guinoong Ibarra, na cami lamang dalawa ang mag-uusap. —Itulot pô ng̃ camahalan ninyo,—ani pari Salvi ng̃ boong capacumbabaan, na sa inyo'y ipaalaalang si guinoong Ibarra'y excomulgado.... Sinalabat siya ng̃ Capitan General at ito ang sinabi: —Lubos cong ikinatutuwang walang iba acong dapat ipamanglaw cung di ang calagayan ni pari Damaso, na aking hinahang̃ad ng̃ "taimtim sa aking loob" na siya'y "ganap na gumaling," sa pagca't hindi marahil lubhang macapagpapasaya ng̃ loob sa canyang gulang ang isang "paglalacbay sa España," dahil sa caramdaman ng̃ canyang catawan. Datapuwa't ito'y maalinsunod sa canyá ... at samantala'y ing̃atan nawâ ng̃ Dios ang inyong mg̃a camahalan! Nang̃agsialis ang isa't isa. —At tunay ng̃ang maaalinsunod sa canya!—ang ibinúbulong ni párì Salvi, paglabás. —¡Tingnan natin cung sino ang mauunang maglalacbay agad!—ang Idinugtóng ng̃ isa pang franciscano. —¡Yayao aco ng̃ayon din!—ang sabing masama ang loob ni párì Sibyla. —¡At cami paparoon sa aming lalawigan!—ang sinabi ng̃ mg̃a agustino. Hindi matiis ng̃ isa't isa, sa dahil na masamang cagagawan ng̃ isang franciscano'y kinausap sila ng̃ Capitán General ng̃ malakíng calamigán. Nasalabong nila sa antesala si Ibarra, na sa canila'y nagpacaing iilan pa lamang ang oras na nacararaan. Hindî sila nagbatian, ng̃uni't nagcaroon ng̃ mg̃a ting̃inang lubhang marami ang sinasaysay. Iba naman ang guinawa ng̃ Alcalde; ng̃ walâ na roon ang mg̃a fralle'y binati siyá at maguiliw na iniabot sa canya ang camáy, datapuwa't hindî sila nacapagsalitaan ng̃ ano man, dahil sa pagdating ng̃ ayudante. Nasalubong niya sa pintuan si Maria Clara: maraming bagay rin ang mg̃a sinabi ng̃ titigang guinawa ng̃ dalawa, ng̃uni't ibang iba sa mg̃a sinalita ng̃ mg̃a mata ng̃ mg̃a fraile. Humacbang ng̃ ilang patung̃ó sa canya ang Capitan General. —Lubós na lubós ang aking galac sa aking mahigpit na pakikicamay sa inyó, guinoong Ibarra. Itulot pô ninyó sa aking cayó'y tanggapin co ng̃ boong pagpapalagay ng̃ loob. Tunay ng̃a namang pinanonood at pinagmamasid ang binata ng̃ Capitán General na napagkikilala ang canyang catuwaan. —Guinoo ... ang ganyang pagcalakilaking cagandahan ng̃ loob.... —Nacasusugat sa akin ang inyóng pagtataca, inyóng ipinakikilala sa aking hindî ninyó inaasahang cayó'y pagpapakitaan co ng̃ magandang loob sa pagtanggap co sa inyó: itó'y pagcuculang tiwalâ sa aking pagmamahal sa catuwiran. —Hindî pô pagbibigay ng̃ catuwiran, guinoo, cung di pagpapautang ng̃ loob ang isáng pagtanggap—catoto sa isang gaya cong walang anó man cahulugang sumasailalim ng̃ capangyarihan ng̃ mahal na Harì. —¡Mabuti, mabuti!—anang Gobernador General na naupo at tulóy itinurò sa canyá ang isáng upuan;—bayaan ninyóng acó'y magtamó ng̃ sandaling pagbubucás ng̃ pusò; totoong malaki ang aking pagcalugód sa inyóng caasalan; caya ng̃a't cayó'y inihing̃i co na sa Gobierno ng̃ Harì ng̃ isáng ganting palang dang̃al (condecoración), dahil sa caisipan ninyóng pagcacaawang gawang pagtatayó ng̃ isáng páaralan ... Cung nagsalitâ lamang cayó sa akin, pinanood co sana ng̃ boong tuwâ ang pagdidiwang na guinawâ at marahil ay nailigtas co cayó sa isáng sama ng̃ loob. —Sa ganang aki'y ipinalalagay cong napacaliit ang aking adhicâ,—ang isinagót ng̃ binata,—na hindi co inacalang may cauculáng carapatan upang abalahin co ang inyóng caisipan na lubháng maraming pinang̃ang̃asiwaan; bucód sa ang catungculan co'y sa unang punò ng̃ aking lalawigan magsalitâ muna. —Iguinaláw ng̃ Capitan General ang canyáng úlo, na nagpapakilala ng̃ canyáng ligaya, at nalalao'y lalong gumagamit ng̃ anyóng pagpapalagay ng̃ loob, at nagpatuloy ng̃ pananalità: —Tungcól sa samaan ng̃ loob na nangyari sa inyó at kay párì Dámaso, huwag pô cayóng matatacot at huwag din namang mag-iing̃at ng̃ pagtatanim hindî sásalang̃in ang isá man lámang buhóc ninyó sa úlo samantalang acó ang namamahalà sa Kapulúan, at tungcól naman sa excomunión, cacausapin co na ang Arzobispo, sa pagca't kinacailang̃ang makibagay tayo sa lacad ng̃ panahón: dito'y hindî tayo macapagtatawa sa mg̃a bagay na itó sa hayagang gaya sa España ó sa paham na Europa. Gayón ma'y dapat cayóng magpacaing̃at sa hinaharap na panahón; nakipagtunggali cayó ng̃ paharapan sa mg̃a capisanang dahil sa caniláng cahulugan at cayamana'y kinacailang̃ang siya'y igalang. Ng̃uni't cayó'y aking tatangkilikin, sa pagca't kinalulugdan co ang mg̃a mababait na anác, kinalulugdan co ang magbigay unlác sa capurihán ng̃ mg̃a namatay ng̃ magulang; acó man nama'y umibig din sa aking mg̃a magúgulang, at ¡tulung̃an acó ng̃ Dios! hindî co maalaman ang aking gagawin sa calagayan pô ninyô!.... At bigláng bigláng binago ang salitaan, at tumanóng: —Ibinalitâ sa aking galing daw pô cayó sa Europa, ¿nátira ba cayó sa Madrid? —Opô, natira acóng iláng buwán doon. —Hindî ba ninyó naririnig sa mg̃a salitaan doon ang aking familia? —Bagong caaalis pa pó ninyo ng̃ acó'y magtamó ng̃ capurihang ipakilala sa inyong familia. —At cung gayó'y bakit naparito cayó ng̃ waláng dalá na anó mang súlat na pangtagubilin sa akin at ng̃ cayó'y aking tangkilikin? —Guinoo,—ang sagót ni Ibarrang casabay ang pagyucod,—sa pagca't hindî tulóy tulóy na galing aco sa España, at sa pagca't palibhasa'y sinabi sa akin cung anó po ang caugalian ninyó, inaaala cong hindî lamang walang cabuluhan ang isáng sulat na pangtagubilin sa inyóng acó'y inyóng tangkilikin, cung dî naman isáng capaslang̃an pô sa inyó: talagáng natatagubilin sa inyò caming mg̃a filipinong lahát. Nasnaw ang isáng ng̃iti sa mg̃a labi ng̃ matandang militar, na madalang na muling sumagót, na anaki'y sinusucat at tinitimbang ang canyang mg̃a salita. —¡Ikinaliligaya cong umisip cayo ng̃ papaganyan, at ... ganyan ng̃a sana! Gayón man, binata, dapat pô ninyóng maalaman cung anó ang mg̃a mabibigat na bagay na pinapas-an namin sa Fiilpinas, Dito'y caming mg̃a matatandang mg̃a militar, kinacaliang̃ang gawin namin at lumagay cami sa lahat; Hari, Ministro ng̃ Estado, ng̃ Guerra, ng̃ Gobernación, ng̃ Fomento, ng̃ Gracia at Justicia at iba pa, at ang lalo pang masama'y kinacailang̃an naming ipagtanóng ang bawa't bagay sa malayong Inang Bayan, na sinasang-ayunan ó minamasama, ng̃ papikit cung minsan, ayon sa casalucuyang panahón, ang aming mg̃a panucalang cahing̃ian. At ¡bago sasabihin namin mg̃a castilang; Ang yumayacap ng̃ malaki'y hindî nacapipisil na mabuti! Bucód sa rito'y ang caraniwan, napaparito caming bahagya na napagkikilala ang lupaing itó, at iniiwan namin pagpapasimula naming makilala.—Sa inyo'y macapagsasalitá acó ng̃ walang ligoyligoy, sa pagca't walang cabuluhang magpacunuwari acó ng̃ ibáng bagay. Caya ng̃a cung sa España, na bawa't bagay may ucol na canyáng ministro, na ipinang̃anác at lumaki rin sa lupaíng iyón; na may mg̃a pámahayagan at napagkikilala ang munacala ng̃ mg̃a mamamayan, na iminumulat at ipinauunawa sa Gobierno ang canyáng mg̃a camalian ng̃ canyá ring mg̃a camáy, gayón ma'y hindî wastô at maraming totoo ang mg̃a caculang̃an, isáng himala na dito'y hindî magcaguló-gulong lahát, sa caculang̃an ng̃ mg̃a cagaling̃ang sinabi co na, bucód sa rito'y may isáng macapangyarihang caaway na humahadlang sa lihim sa icagagaling nitong Kapuluan at lumulubid sa cadiliman ng̃ icahihintó nitó sa pagsúlong sa guinhawa at dang̃al. Hindî nagcuculang ng̃ magagandang panucalà ang mg̃a namamamahala, ng̃uni't napipilitan camíng gumamit ng̃ mg̃a matá at mg̃a bisig ng̃ ibá na ang caraniwa'y hindî namin kilala, na marahil hindî ang paglilingcód sa canyang sariling Bayan ang guinagawâ, cung dî ang paglilingcód lamang sa sariling iguiguinhawa. Ito'y hindî casalanan namin, cung dî sa calacaran ng̃ panahón; hindî cacaunti ang naitutulong sa amin ng̃ mg̃a fraile, datapuwa't hindî na macasasapát silá ... Ibig cong ipagmalasakit cayó, at ibig co sanang huwag macapagpahamac sa inyó ng̃ anó man ang mg̃a caculang̃an ng̃ casalucuyang sinusunod naming pamamahalà ... hindî co mangyaring maampon ang lahat, at hindi namán macapagsacdal na lahát sa akin. ¿May magagawâ pô ba acó sa inyóng mapakikinabang̃an ninyó cahi't cacaunti? ¿mayroon pô ba cayóng anó mang ibig hing̃i sa akin? Nagnilay-nilay si Ibarra. —Guinoo,—ang isinagót,—ang lalong malaking nais co'y ang ililigaya nitóng aking bayan, ligayang ibig co sanang maguing cautang̃an niya sa Inang Bayan, at sa pagpupumilit ng̃ aking mg̃a cababayan, at mabigkisán ang Inang Bayan at ang aking mg̃a cababayan ng̃ waláng hanggang tali ng̃ nagcacaisang mg̃a adhicá at ng̃ nagcacaisang mg̃a pag-aari. Ang Gobierno lámang ang macapagbibigay ng̃ aking cahing̃ian, pagcatapos ng̃ mahabang panahóng laguing pagsusumakit at ng̃ tapat na mg̃a pagbabago ng̃ mg̃a cautusán. Tinitigang sandalî ng̃ Capitán General, titig na tinumbasán ni Ibarra ng̃ gayón din catagal na titig. —¡Cayó pô ang unang lalaking nacausap co sa lupaing itó!—ang bigláng sinabi at iniabot sa canyá ang camáy. —Walâ pô cayóng nakikita cung dî ang mg̃a táong dito sa ciudad ay humihilahod, hindî pô ninyó nadadalaw ang pinararatang̃ang mg̃a dampá sa aming mg̃a bayan; cung mamasid pô sana ninyó sila'y macacakita cayó ng̃ tunay na may magandang púsò at mg̃a dalisay na caasalan. Nagtindig ang Capitán Ganeral at nagpasyál ng̃ pacabícabila sa sálas. —Guinóong Ibarra,—ang pagdaca'y sinábi, na bigláng tumíguil,—ang bináta'y tumindig;—maráhil yayáo acó sa lóob ng̃ isáng buwán; hindî nauucol sa inyóng báyan ang patacbó ng̃ inyóng isip at ang inyóng pinag-arálan. Ipagbili pô ninyó ang lahát ninyóng mg̃a ariarian, paghusáyin ninyó ang inyóng cabán ng̃ damit at sumáma cayó sa akin sa Europa; ang sing̃áw ng̃ lúpà roo'y macagágaling sa inyó. —¡Hindî co calilimutan hanggang nabubuhay ang magandang loob na pakita sa akin ng̃ inyó pong camahalan! ang isinagot ni Ibarrang nababagbag ng̃ caunti ang calooban;—datapuwa't dapat acóng tumirá sa lupaing kinabuhayan ng̃ aking mg̃a magugulang..... —¡Kinamatayán nilá, ang lalong carapatdapat ninyóng sabíhin! Maniwalà pó cayó sa akin, marahil higuít ang aking pagcakilala sa inyóng lupaín cay sa inyó ... ¡Ah! maalaala co palá,—ang canyang bigláng sinábi na nagbago ng̃ anyô ng̃ pananalitâ,—¡cayó'y mag-aasawa sa isáng dalagang carapatdapat sambahín, ay biníbinbín sa cayó dito! ¡Humayó cayó! ¡humayó cayó sa canyang tabí at ng̃ lalo cayóng magcaroon ng̃ calayaan ay paparituhin ninyó sa akin ang canyáng amá,—ang idinagdág na nacang̃itî.—Gayón ma'y huwág ninyóng lilimuting ibig cong samáhan ninyó acó sa pagpapasyál. Yumucód si Ibarra at yumáo. Tináwag ng̃ Capitán General ang canyáng ayudante. —¡Nagágalac acó—anyá, na tinatapictapíc ang balicat ng̃ ayudante;—ng̃ayón co lamang nakita cung paano ang paráan upang maguíng isáng magaling na castilà, na hindî kinacailang̃ang talicdán ang pagca magalíng na filipino, at sintahín ang canyáng sariling báyan; sa cawacasa'y naipakilala co ng̃ayón sa mg̃a fraile na hindî larûan nilá ang lahát sa atin; ¡binigyáng bútas acó ng̃ binátang itó sa paggawa ng̃ gayón, at hindî malalao't mabibigyan co ng̃ tapat na tumbás ang fraile! ¡Sáyang at ang binatang iya'y balang araw ay ... datapuwa't paparituhin mo ang Alcalde sa akin! Humaráp caracaraca sa canyá ang Alcalde. —Guinoong Alcalde,—ang sinábi sa canya pagpasoc niya,—ng̃ mailagang mangyari uli ang "napanood" ng̃ camahalan pô ninyóng mg̃a "cagagawan", mg̃a cagagawang dinaramdam co, palibhasa'y "nacasisirang púrì" sa Gobierno at sa lahat ng̃ mg̃a castilà, nang̃ang̃ahas acóng ipagbílin sa inyó ng̃ "totoong mahigpit" si guinoong Ibarra, upang hindî lamang ipagcaloob ninyó sa canya ang mg̃a kinacailang̃an at ng̃ maganap niyá ang canyang mg̃a panucalang nauucol sa icapagcacapúrì ng̃ Inang-Bayan, cung dî naman ìpang̃ilag ninyó sa hinaharap na panahóng siya'y bagabaguin ng̃ taong sino man at sa dahilang paano mang paraan. Napag unawà ng̃ Alcalde ang sa canya'y pagsisi, caya ng̃a't siya'y yumucód upang mailihim ang cagulumihanan ng̃ canyang lóob. Ipasabi pô ninyó ang gayôn dín sa alférez na siyang nag-uutos dito sa "sección", at inyó pong siyasatin cung túnay ng̃ang may mg̃a tang̃ing cagagawang sarilí ang guinóong iyan, na hindî sinasabi ng̃ mg̃a "reglamento": hindî lamang íisang caraing̃an ang aking naring̃ig tungcól sa ganitóng bagay. Humarap si capitang Tiagong matigas ang damít na magaling ang pagcacaprinsa. —Don Santiago,—ang sa canyá'y sinabi ng̃ capitan General sa salitang mairog,—hindî pa nalalaong aking sinaysay ang aking pakikianib sa inyó ng̃ galac, dahil sa pagcacapalad ninyóng magcaroon ng̃ isang anac na babaeng gaya na ng̃â baga ng̃ binibining de los Santos, ng̃ayo'y nakikisama naman acó sa galac ninyó, dahil sa ínyong mamanugang̃in: ang catotohanan ng̃a'y ang lalong mabait sa mg̃a anac na babae ay carapatdapat sa lalong magaling na mamamayang lalaki sa Filipinas. ¿Hindî pô ba mangyaring aking maalaman sa inyó cung cailang cayà ipagsasaya ang canilang pagcacasal? —!Guinóo!...—ang pautal na sabi ni Capitang Tiago, at pinahid ang pawis na umaagos sa canyang nóo. —¡Aba! ¡ayon sa masíd co'y walà pang matibayang taning! Sacali't cúlang ng̃ mg̃a padrino'y aking icagagalac ng̃ malaki na acó ay maguíng isa sa canila. Itó'y ng̃ mapawì ang aking masamang pakilasa sa maramíng casalang linabasan co ríto ng̃ padrino hangga ng̃ayon!—ang idinugtóng, na ang Alcalde ang pinagsasabihan. —¡Siya ng̃â pô!—ang isinagót ni Capitang Tiago, casabay ang isang ng̃iting nacaaakit sa pagcahabag sa canya. Pinaroonan si María Clara ni Ibarrang halos tumatacbo sa paglacad: maraming lubhang sasabihin at isasaysay niya sa caníyang casintahan. Nacaring̃ig siyà ng̃ masasayàng voces sa isâ sa mg̃a tahanan ng̃ báhay, cayá't siyá'y maráhang tumáwag sa pintúan. —¿Sinong tumatáwag?—ani María Clara. —¡Aco! Tumahímic ang mg̃a voces at ang pintúa'y....hindî nabucsán. —¿Acó ang tumatawag, ¿macapapasoc ba acó?—ang tanóng ng̃ binátá, na ang púso'y tumítiboc ng̃ lubháng malacás. Nanatili ang catahimican. Ng̃ macaraan ang sandali'y mararahang mg̃a hacbang ang nang̃agsilápit sa pintò, at ibinulóng sa bútas ng̃ susian ng̃ masayáng voces ni Sínang. —Crisóstomo, pasasa teatro camí ng̃ayóng gabí; isúlat mo ang ibig mong sabihin cay Maria Clara. At nang̃agsilayo ang mg̃a hacbang na matúlin ding gáya ng̃ pagcalapit. —¿Anô ang cahulugan cayâ nito?—ang ibinulong ni Ibarrang naglilining-lining at untiunting lumálayò sa pintúan. |newtext= |othertitle= * Ang Kapitan Heneral * Kapitan Heneral }} bwpuwnjm8wy45kojkzdidn29kdg9eni 0 3015 26428 26153 2021-01-14T07:28:53Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|38|Prusisyon|Ang kaniyang Kataas-taasan|Donya Consolacion|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang Procesion |oldtext= Paggabì, at ng̃ násisindi ng̃ lahát ang mg̃a farol sa mg̃a bintanà, guinawâ ang icaápat na paglabás ng̃ procesión, na sinásabayan ng̃ repique ng̃ mg̃a campaná at ng̃ talastás ng̃ dating mg̃a putucan. Ang Capitan General na nagpápasyal ng̃ lacád, na caacbáy ang canyáng dalawang ayudante, si Capitang Tiago, ang Alcalde, ang Alférez at si Ibarra, na pinang̃ung̃unahan ng̃ mg̃a guardía civil at ng̃ mg̃a púnong-báyan, na siyáng nang̃agwawahi ng̃ dáan at nagpapatabí sa tao, inanyayáhan silang doon manóod ng̃ pagdáan ng̃ procesiôn sa báhay ng̃ Gobernadorcillo, na nagpatayò sa harapán ng̃ isáng tablado, upang doon saysayín ang isang loa (pagpupuri) sa pag bibigay dang̃al sa Santong Patrón. Tinalicdán maráhil ng̃ bóong galác ni Ibarra ang pakikiníg ng̃ tuláng iyón, palibhasa'y lálong minámagaling pa niyáng doon na manóod ng̃ procesión sa báhay ni Capitang Tiago, na kinatitirahan ni María at ng̃ caniyáng mg̃a caibigang babáe, ng̃uni't sa pagcá't íbig ng̃ Capitan General na mápakinggan ang loa, napilítan siyáng mag-alíw na lámang sa pag-ásang si María Clara'y canyáng makikita sa teatro. Ang pasimulà ng̃ procesió'y mg̃a "ciriales" na pílac, na taglay ng̃ tatlóng mg̃a sacristáng nang̃acaguantes, sumúsunod ang mg̃a batá sa páaralang casáma ang caniláng maestro; pagcatápos ay ang mg̃a batáng may daláng mg̃a farol na papel, na ibá't ibá ang mg̃a cúlay at anyô, nacalagáy sa dúlo ng̃ isáng tikíng humiguít cumúlang ang hába sa napapamutíhan ng̃ alinsúnod sa naisipán ng̃ mg̃a batá, sa pagca't ang nagcacagúgol ng̃ pag-ilaw na ito'y ang mg̃a musmós sa náyon at ang náyon, at ang pinabahalàan. Malígáyang guináganap nilá ang tungcúling itóng iniátang sa canilá ng̃ matanda sa nayon; bawa't isa'y nagmumunacálá at gumagawà ng̃ canyáng farol, pinapamútihan ng̃ magaling̃in niláng mg̃a sábit at ng̃ maliliit na mg̃a bandílá, alinsunod namán sa calagayan ng̃ caniláng bulsá, at sacâ iniilawan ng̃ isáng upós ng̃ candilà, sacali't macapanghing̃i sila sa isáng caibigan ó camag-ánac na sacristan, ó cung dili caya'y bumibili sila ng̃ isáng maliit na candilang mapulá, na guinagamit ng̃ mg̃a insíc sa caniláng mg̃a altar. Sa calaguitnaa'y nagpaparoo't parito ang mg̃a alguacil at mg̃a teniente ng̃ justicia, upáng pang̃asiwàang huwag magcáwatac-watác ang mg̃a hanáy at huwág magcábuntón-buntón ang mg̃a tao, at sa ganitóng cadahilana'y guinagawà niláng tagapamag-itan ang caniláng varas, sa pagcat sa mg̃a panghahampas nila nito, na ipinamamahagui nila ng̃ ucol at catatagang lacas nasusunduan nilá ang pagcáunlac at carikitan ng̃ mg̃a proceción, sa icababanal ng̃ mg̃a cáluluwa at ininingning ng̃ mg̃a pagdiriwáng ng̃ religiôn! Samantálang ipinamamahágui ng̃ waláng báyad ng̃ mg̃a alguacil ang ganitóng pangbanál na mg̃a paló ng̃ yantóc, ang ibá nama'y namímigay rin ng̃ waláng báyad ng̃ malalaki't maliliit na mg̃a candilá, at ng̃ sa gayo'y caniláng maaliw ang mg̃a pinalô. Guinoong Alcalde,—ani Ibarra, ng̃ sabing mahína,—guinagawá po bà ang mg̃a pamamálong iyan upang mabigyáng caparusahán ang mg̃a macasalanan, ó dahilán lámang na canilang naibigan? —¡Sumasacatuwiran pô cayô, guinoong Ibarra!—ang sagot ng̃ Capitan General na naring̃ig ang gayong catanung̃an:—nacapagtátaca ang ganitóng napapanóod na ... catampalasanan sa bawa't maparitong taga ibáng lupaín. Nararapat ng̃ang ipagbáwal. Hindî maalaman cung anó ang dahil at cung bakit ang nang̃ung̃unang santo'y si San Juan Bautista. Sa nakikitang calagayan niyá'y masasabing hindî totoong kinalulugdan ng̃ mg̃a tao ang mg̃a cagagawán ng̃ pinsan ng̃ ating Pang̃inoong Jesucristo; túnay ng̃a't siyá'y may mg̃a paa't binting dalága, at may pagmumukháng ermitaño, datapuwa't ang kinalalagyan niya'y isáng lúmang andás na cáhoy, at siyá'y dinídimlan ng̃ iláng mg̃a batang may mg̃a daláng farol na papel na waláng ílaw, na nang̃agpapaluan nang lihím ng̃ canicanilang farol ang isá't isá. —¡Cúlang pálad!—ang ibinúbulong ng̃ filosofo Tasio, na pinanonóod ang proseción mulà sa daan;—hindî macapagbibigay cagaling̃an sa iyo ang icáw ang náunang nagsaysay ng̃ Magandang Balitá, at ang cahi't yumucód sa iyo si Jesús! ¡hindî nacapagbíbigay cagaling̃an sa iyo ang inyong malaking pananampalataya't ang iyóng pagpapacahírap, at ang iyo man lámang pagcamatay dahil sa pagwalanggaláng mo ng̃ catotohanan at ng̃ iyong pinananaligan; linilimot ang lahat ng̃ itó ng̃ mg̃a tao, pagca waláng tagláy cung di ang sarîling mg̃a carapatán! Lalong magaling pa ang magsermón sa mg̃a simbahán cay sa maguíng cawiliwiling tinig na sumisigaw sa mg̃a iláng, nagpapakilala sa iyó ang mg̃a bágay na itó cung anò ang Filipinas. Cung pano sána ang iyóng kináin at hindî mg̃a balang, cung ang dinamít mo sana'y sutlà at hindî balat ng̃ mg̃a hayop, cung nakipánig cá sa isáng Capisánan ng̃ mg̃a fraile.... Ng̃uni't inihintô ng̃ matandáng laláki ang canyáng mg̃a pagsísi, sa pagca't dumárating si San Francísco. —¿Hindî ba sinabi co na ng̃a?—ang itinulóy na ng̃uming̃itî ng̃ patuyâ;—itó'y na sa isáng carro at ¡Santo Dios! gaáno caráming mg̃a ilaw at gaáno caráming mg̃a faról na cristal! ¡Cailan ma'y hindî ca naliguid ng̃ ganyáng caráming mg̃a pangliwánag, Giovanni Bernardone! ¡At pagcagalinggalíng na músical ibang mg̃a tínig ang ipinaring̃ig ng̃ mg̃a anác mo ng̃ mamatáy na icáw! Datapuwà, ¡cagalanggalang at mápacumbabang nagtayô ng̃ isáng Capisánan, cung mabúhay cang mag-ulî ng̃ayon, walâ cang ibang makikita cung dî ng̃a haling na Eliasis de Cortona, at sacáli't makilala ca ng̃ iyóng mg̃a anác, ibíbilanggô icaw at maráhil ay mawáng̃is ca sa kinaratnan ni Cesario de Speyer! Sumusunod sa música ang isáng estandarte na kinalalarawanan ng̃ santo ring iyon, datapuwa't may pitóng pacpac. Dalá ang estandarteng iyón ng̃ mg̃a "hermano tercero," na nacahabitông guingón at nagdarasal ng̃ malacás at sa anyóng caawá-awáng tiníg.—Ayawàn cung ano ang dahil ng̃ pagcacagayón, sumúsunod doon si Santa María Magdalena, na pagcagandagandang larawang may saganang buhóc, may panyong pinyang bordado sa mg̃a daliring punô ng̃ mg̃a singsíng, at nararamtán ng̃ damit na sutlang may pamuting mg̃a malalapad na guintó. Naliliguid siyá ng̃ mg̃a ilaw at ng̃ incienso; nang̃ang̃anino sa canyáng mg̃a luhang virdrio ang mg̃a culay ng̃ mg̃a ìlaw "bengala," na nagbibigay sa procesión ng̃ anyóng cahimahimalá, caya ng̃a't cung minsá'y lumuluha ang santang macasalanan ng̃ verde, cung minsa'y pulâ, minsa'y azul at iba pa. Hindî nagpapasimulá ang mg̃a bahay ng̃ pagpapaning̃as na mg̃a ilaw na itó cung dî cung nagdaraan si San Francisco; hindî tinatamo ni San Juan Bautista ang ganitong mg̃a carang̃alan, caya't dalidaling nagdaraán, na canyáng pagcahiyá na siyá lamang ang bucód na ang pananamìt ay balát ng̃ mg̃a hayóp sa guitnâ ng̃ gayóng caraming mg̃a taong lipós ng̃ guintô at mg̃a mahalagang bató. —¡Nariyán na ang ating santa!—anang anác na babae ng̃ gobernadorcillo sa canyáng mg̃a panauhin; ipinahirám co sa canyá ang aking mg̃a singsíng, ng̃uni't ng̃ aco'y magtamó ng̃ lang̃it. Nang̃agsisitiguil ang mg̃a nang̃agsisi ílaw sa paliquid ng̃ tablado upáng mapakinggan ang LOA (pagpupuri), gayón din ang guinagawá ng̃ mg̃a santo; ibig na man nilá ó ng̃ sa canilá'y nang̃agdadalang makinig ng̃ mg̃a tulá. Sa pagca pagód ng̃ cahihíntay ng̃ mg̃a nang̃agdadala cay San Juan, sila'y nang̃agsiupo ng̃ patingcayad, at pinagcaisahan nilang ilagay muna sa lupa ang santo. —Baca maggalit ang aguacil ang tutol ng̃ isà. —¡Hes! ¡diyata't sa sacristia'y inilalagay lamang siyá sa isáng suloc na may mg̃a bahay ng̃ gagambá! At ng̃ mapalagay na sa lupa si San Juan, siya'y nagmúkhang tila isá sa mg̃a taong-bayan. Nagpapasimula ang hanay ng̃ mg̃a babae buhat cay Magdalena, ang caibhân lámang ay hindî nagsisimula muna sa hanay ng̃ mg̃a batang babae, na gaya ng̃ mg̃a lalaki, cung di ang mg̃a matatandáng babae ang nang̃ung̃una at sumusunod ang mg̃a dalaga na siyang nang̃asahulí ng̃ procesión hanggang sa carro ng̃ Virgen na sinusundan ng̃ cura na napapandung̃an ng̃ palio. Pacana ang caugaliang itó ni pari Damaso, na siyang may sabi: "Hindî ang mg̃a matatandang babae ang kinalulugdan ng̃ Virgen cung di ang mg̃a dalaga", bagây na isinasamà ng̃ mukha ng̃ maraming babaeng mapag-anyong banál, ng̃uni't sumasang-ayon sila at ng̃ mapagbigyang loob ang Virgen. Sumúsunod cay Magdalena si San Diego, baga man sila hindî niya ikinatutuwa ang gayóng calagayan, sa pagca't nananatili sa canyang mukha ang cahapisan, na gaya rin caninang umaga ng̃ sumusunod siya sa licuran ni San Francisco. Anim na mg̃a "hermana tercera" ang humihila sa canyáng carro, dahil sa cung anong pang̃aco ó pagcacaramdam; ang catotohana'y sila ang humihila, at taglay nila ang boong pagsusumipag. Huminto si San Diego sa harap ng̃ tablado at naghihintay na siya'y handugan ng̃ bati. Datapuwa't kinakailangang hintayin ang carro ng̃ Virgeng pinang̃ung̃unahan ng̃ mg̃a taong suot "fantasma" ó multó, na nacagugulat sa mg̃a bata; caya ng̃a't naririnig ang iyacan at sigawan ng̃ mg̃a sanggol na mg̃a haling ang caisipan. Gayón man, sa guitna ng̃ madilim na pulutóng na iyon ng̃ mg̃a hábito, mg̃a capuchón, mg̃a cordón (lubid) at mg̃a lambóng, na caalacbay yaóng dasál na pahumál at hindi nagbabago ang tinig, na papanood na wang̃is sa mg̃a mapuputing mg̃a jazmin, tulad sa mg̃a sariwang sampaga nahahalo sa mg̃a lumang mg̃a basahan, ang labing dalawang batang babaeng nagagayasan ng̃ puti, nacocoronahan ng̃ mg̃a bulaclac, culót ang buhóc, nagniningning ang mg̃a matang cahuad ng̃ caniláng mg̃a collar; waláng pinag-ibhan sa mg̃a angel ng̃ caliwanagang napipilit ng̃ mg̃a multó. Sila'y pawang nacacapit sa dalawang mg̃a sintas na azul na nacatali sa carro ng̃ Virgen, na nagpapaalaala sa mg̃a calapating humihíla sa "Primavera" (larawan ng̃ pasimula ng̃ tag-araw.) Pawang handa na sa pakikinig ang lahat ng̃ mg̃a larawan, na nagcacadaidaiti sila sa pag-ulinig ng̃ mg̃a tula; nacatitig ang lahát sa nacasiwang na cortina (tabing ng̃ pintuan); sa cawacasa'y isang "aaah!" ng̃ pangguiguilalas ang nagpumiglas sa mg̃a labi ng̃ lahat. At carapatdapat ng̃ang pangguilálasan: siya'y isáng malakilaki ng̃ batang lalaking may mg̃a pacpac, "botas" na pangpang̃abayo, banda, cinturón at sombrerong may mg̃a plumaje. ¡Ang señor Alcalde mayor!—ang sigaw ng̃ isá; datapuwa't nagsimula ang himala ng̃ mg̃a kinapal ng̃ pagsasaysay ng̃ isang tuláng cawang̃is din niyá, at hindî niyá isinama ng̃ loob ang sa canya'y pagtutulad sa Alcalde. Bakin pa sasaysayin dito ang mg̃a sinabi sa wicang latín, tagalog at wicang castila, na pawang tinula, ng̃ caawaawang binigyang pahirap ng̃ gobernadorcillo? Linasap na ng̃ mg̃a bumabasa sa amin ang sermón ni pari Damaso caninang umaga, at ayaw ng̃a caming sila'y lubhang palayawin ng̃ napacarami namang mg̃a caguilaguilalas na mg̃a bagay, bucód sa baca pa sumama ang loob sa amin ng̃ franciscano cung siya'y ihanap namin ng̃ isang macacapang̃agaw, at ito ang aayaw cami, palibhasa'y cami taong payapa, sa cagaling̃an ng̃ aming capalaran. Ipinagpatuloy pagcatapos ang procesión: ipinagpatuloy ni San Juan ang malabis ng̃ saclap na canyang paglalacad. Ng̃ magdaan ang Virgen sa tapat ng̃ bahay ni cápitang Tiago'y isang awit-calang̃itan ang sa canya'y bumati ng̃ mg̃a sinalita ng̃ Arcángel. Yao'y isang tinig na caayaaya, matining, mataguinting, nagmamacaawa, itinatang̃is warî ang "Ave María" ni Gounod, na sinasaliwan ng̃ pianong siya rin ang tumutugtóg at caacbay niyang dumadalang̃in. Nagpacapipi ang música ng̃ procesión, huminto ang pagdarasal at tumiguil pati ni pari Salvi. Nang̃ang̃atal ang voces at bumúbunglos ng̃ mg̃a luha: higuit sa isang pagbati, ang sinasaysay niya'y isáng mataós na dalang̃in, isang caraing̃an. Narinig ni Ibarra ang tínig mula sa kinálalagyang durung̃awan, at nanaog sa ibabaw ng̃ canyang puso ang pang̃ing̃ilabot at calungcutan. Napagkilala niya ang sa caluluwang iyong dinaramdam, na isinasaysay sa isang pag-awit, at nang̃anib siyang magtanong sa sarili ng̃ cadahilanan ng̃ gayong pagpipighati. Mapanglaw at nag-iisip-isip ng̃ siya'y masumpong ng̃ Capitan General. —Sasamahan ninyó acó sa pagcaín sa mesa; pagsasalitaanan nátin doon ang nauucol sa mg̃a batang náng̃awala, ang sa canya'y sinabi. —Acó caya baga ang pinagcacadahilanan?—ang ibinulóng ng̃ bìnata, na baga man tinitingnán niya'y hindi niya nakikita ang Capitan General, na canyáng sinundan ng̃ wala sa canyang loob. |newtext= |othertitle= * Ang Prusisyon * Ang Kasawian }} 8035nm19xiqz0r4thw8eezjjqcpd0ep 0 3016 26102 25528 2021-01-07T03:51:48Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 39]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 39]] mqnczjnp0ou6zocka1trre9fx82p1wv 0 3017 26103 25061 2021-01-07T03:52:20Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 40]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 40]] kgy3lr2vxpzoo2e0ygri46ch7q850vt 0 3018 26432 26156 2021-01-14T07:53:59Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|41|Dalawang Panauhin|Karapatan at Kapangyarihan|Mag-asawang De Espadaña|teksto|noref=1 |oldtitle=Dalawang Panauhin |oldtext= Dahil sa calagayan ng̃ calooban ni Ibarra'y hindi siya mangyaring macatulog, caya ng̃a't ng̃ upang libang̃in ang canyáng isip at ilayo ang mg̃a malulungcot na panimdim na lalong lumalaki ng̃ di cawasa cung gabí, nagtrabajo siyá, sa napag-iisang canyang "gabinete". Inabot siya ng̃ araw sa mg̃a paghahalohalo at pagbabagaybagay, na doo'y canyáng inilulubog ang capucaputol na mg̃a cawayan at mg̃a iba pa, na ipinapasoc pagcatapos sa mg̃a frascong may mg̃a número at natatacpan ng̃ lacre. Ipinagbigay alam ng̃ isang alilang lalaking pumasoc ang pagdating ng̃ isang taong bukid. —¡Papasukin mo!—ang canyáng sinabi, na hindi man lamang luming̃on. Pumasoc si Elías, na nanatili sa pagcatindig at hindi umiimic. —¡Ah! ¿cayo po ba?—ang biglang sinabi ni Ibarra sa wicang tagalog, ng̃ siya'y canyang makita;—ipagpaumanhin po ninyó ang aking pagca pahintay sa inyó, hindi co napansin ang inyóng pagdating: may guinagawa acong isang mahalagang pagtikim.... —¡Ayaw co pong cayo'y abalahin!—ang isinagot ng̃ binatang piloto; ang unang ipinarito co'y upang sa inyo'y itanong cung cayo'y may ipagbibiling ano man sa lalawigang Batang̃ang aking patutung̃uhan ng̃ayon din, at ang icalawa'y upang sabihin co po sa inyo ang isang masamang balita.... Tinanong ni Ibarra ng̃ mata ang piloto. —May sakit po ang anac na babae ni capitang Tiago,—ang idinugtong ni Elias ng̃ sabing mahinahon,—datapuwa't hindi malubha. —¡Iyang na ng̃a ang aking ipinang̃ang̃anib!—ang sinabi ng̃ marahan,—¿nalalaman po ba ninyo cung ano ang sakít? —¡Lagnat po! Ng̃ayon, cung wala cayong ipag-uutos.... —Salamat, caibigan co; hinahang̃ad cong cayo'y magcaroon ng̃ maluwalhating paglalacbay ...; datapuwa't bago cayo umalis, itulot po ninyo sa aking sa inyo'y macapagtanong ng̃ isa; cung sacali't lihís sa tapat na pag-iing̃at ng̃ lihim ay huwag cayong sumagot. Yumucod si Elias. —¿Paano ang inyong guinawa't inyong nasansala ang panucalang gulo cagabi?—ang tanong ni Ibarra na tinititigan si Elias. —¡Magaang na magaang!—ang isinagot ni Elias ng̃ boong cahinhinan;—ang namamatnugot ng̃ gayong kilusa'y magcapatid na nang̃ulila sa ama na pinatay ng̃ guardia civil sa capapalo; nagcapalad aco isang araw na mailigtas co sila sa mg̃a camay rin ng̃ mg̃a iyong umamis sa buhay ng̃ canilang magulang, at dahil dito'y capuwa cumikilala sa akin ng̃ utang na loob ang dalawa. Sa canila, aco nakiusap cagabi, at sila naman ang sumaway na sa mg̃a iba. —¿At ang magcapatid na iyan ang canilang ama'y pinatay sa capapalo?... —Ang cahahanggana'y cawang̃is din ng̃ ama,—ang isinagot ni Elias ng̃ marahang tinig;—pagca minsang tinatacan na ng̃ casacunaan ng̃ canyang tanda ang isang mag-anac, kinacailang̃ang mamatay ng̃a ang lahat ng̃ bumubuo ng̃ mag-anac na iyan; pagca tinatamaan ng̃ lintic ang isang cahoy ay naguiguing alaboc na lahat. At sa pagca't namasdan ni Elias na si Ibarra'y hindi umiimic, siya'y nagpaalam. Ng̃ nag-iisa na siya'y nawala ang anyong panatag ang loob na canyang naipakita sa harap ng̃ piloto, at nang̃ibabaw sa mukha ang sákit ng̃ canyang loob. —¡At aco! ¡acó ang nagpahirap ng̃ di ano lamang sa babaeng iyan!—ang ibinulong. Dalidaling nagbihis at nanaog sa hagdanan. Bumati sa canyá ng̃ boong capacumbabaan ang isáng maliit na lalaking nacasuut ng̃ lucsa at may isáng malaking pilat sa caliwang pisng̃i, at pinahinto siyá sa paglacad. —¿Ano ba ang ibig ninyó?—ang tanong ni Ibarra. —Guinoo, Lucas ang aking pang̃alan, acó ang capatid ng̃ namatay cahapon. —¡Ah! ¡Inihahandog co sa inyó ang pakikisama sa inyóng pighati!... at anó pa? —Guinoo, ibig cong maalaman cung gaano ang inyóng ibabayad sa mag-anac na nang̃ulila sa aking capatid. —¿Ibabayad?—ang inulit ng̃ binata, na di napiguil ang sama ng̃ canyang loob;—pag-uusapan na natin itó. Bumalic po cayó ng̃ayon hapon, sa pagca't nagmamadali acó ng̃ayón. —¡Sabihin po lamang ninyó cung gaano ang ibig ninyóng ibayad!—ang pinipilit itanong ni Lucas. —¡Sinabi co na sa inyóng mag-uusap na tayo sa ibang araw, ng̃ayo'y wala acong panahon!—ani Ibarrang naiinip. —¿Wala po cayong panahón ng̃ayón, guinoo?—ang tanóng ng̃ boong saclap ni Lúcas, na humalang sa harapan ni Ibarra;—¿wala cayong panahon sa pakikialam sa mg̃a patay? —¡Pumarito na cayó ng̃ayong hapon, cung ibig ninyóng magbigay-loob!—ang inulit ni Ibarrang nagpipiguil;—ng̃ayo'y dadalawin co ang isáng taong may sakít. —¡Ah! ¿at dahil sa isang babaeng may sakit ay linilimot po ninyo ang mg̃a patay? ¿Acala ba ninyo't cami'y mg̃a ducha'y?... —Tinitigan siya ni Ibarra at pinutol ang canyang pananalita. —¡Huwag po sana ninyong piliting ubusin ang aking pagtitiis!—ang sinabi ni Ibarra at ipinagpatuloy ang canyang paglacad. Sinundan siya ni Lucas ng̃ titig na may calakip na ng̃iting puspos ng̃ pagtatanim ng̃ galit. —¡Napagkikilalang icaw ang apo ng̃ nagbilad sa arao sa aking ama!—ang ibinulong;—¡taglay mo pa ang gayon ding dugo! At nagbago ng̃ anyo ng̃ pananalita, at idinugtong: —¡Datapuwa, cung magbayad ca ng̃ magaling ... tayo'y magcatoto! |newtext= |othertitle= * Dalawang Dalaw * Ang Dalawang Panauhin * Dalawang Dalawa }} tkaw3idshj12se29jv7nksfhq88hs7a 0 3019 26433 26158 2021-01-14T08:04:04Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|42|Mag-asawang De Espadaña|Dalawang Panauhin|Mga Balak|teksto |oldtitle=Ang Mag-asawang De Espadaña |oldtext= Nacaraan na ang fiesta; muli na namang napag-unawa ng̃ mg̃a mamamayan, cawang̃is din ng̃ lahat ng̃ taóng nagdaan, na lalo ng̃ dukha ang cabán, na sila'y nang̃agcapagod, nang̃agpawis at totoong nang̃agpuyat na hindi sila nang̃acapagsayá, hindi sila nang̃agcamit ng̃ bagong mg̃a caibigan, sa isang salita, mahal na totoo ang canilang pagcabili sa mg̃a caguluhan at sa mg̃a basag-ulo. Datapuwa't hindi cailang̃an; gayon din ang gagawin sa taóng darating, gayon din sa darating na ikasandaang taon, sa pagca't hangga ng̃ayo'y ito ang siyang naguing caugalian. Naghahari sa bahay ni capitang Tiago ang malaking capanglawan; nacasara ang lahat ng̃ mg̃a bintana, bahagya na nararamdaman ang paglacad ng̃ mg̃a tao roon sa sahig, sa cocina lamang nang̃ang̃ahas silang magsalita ng̃ malacas. Nararatay sa banig at may sakit si María Clarang caluluwa ng̃ bahay; nababasa ang canyang calagayan sa lahat ng̃ mg̃a mukha, tulad naman sa pagcabasa sa pagmumukha ng̃ isang tao ng̃ mg̃a dinaramdam ng̃ canyang caluluwa. —¿Ano ba sa acala mo Isabel; sa Cruz sa Tunasan ba aco maglimos ó sa Cruz sa Matahong?—ang marahang tanong ng̃ nababalisang ama.—Lumalaki ang Cruz sa Tunasan, datapuwa't pumapawis naman ang sa Matahong; alin caya sa acala mo ang lalong mapaghimala? Nag iisip-isip ang tía Isabel, iguinalaw ang ulo at bumulong: —Paglaki ... lalong malaking himala ang lumaki cay sa pumawis: nagpapawis tayong lahat, ng̃uni't tayong lahat ay hindi lumalaki. —Tunay ng̃a, siya ng̃a, Isabel, ng̃uni't alalahanin mong ang magpawis.... ang magpawis ang cahoy na guinagawa lamang na paa ng̃ bangco ay hindi cacaunting himala ... ¡Aba! ang lalong mainam ay maglimos sa dalawang Cruz, sa ganya'y walang maghihinanakit na sino man at lalong madaling gagaling si María Clara ... ¡Mabuti ba ang pagcacahanda ng̃ mg̃a silid? Nalalaman mo ng̃ casama mag-asawang doctor ang isang bagong guinoong may pagcacamag-anac ni pari Dámaso; kinacailang̃ang huwag magculang ng̃ ano man. Na sa cabilang dulo ng̃ "comedor" ang magpinsang si Sinang at si Victoria, na napaparoo't sinasamahan ang may sakit. Tinutulung̃an sila ni Andeng sa paglilinis ng̃ mg̃a cagamitang pilac sa pag-inom ng̃ chá. —¿Nakikilala ba ninyo ang doctor Espadaña?—ang tanong na mahigpit cay Victoria ng̃ capatid sa suso ni María Clara. —¡Hindi!—anang tinatanong;—ang tang̃ing nalalaman co lamang sa canya'y mahal na totoong suming̃il, ayon cay capitang Tiago. —¡Marahil totoong magaling siya cung gayon!—ani Andeng;—mahal suming̃il ang bumutas ng̃ tiyan ni doña María, caya ng̃a marunong. —¡Haling!—ang biglang sinabi ni Sinang,—hindi ang lahat ng̃ sumising̃il ng̃ mahal ay marunong na. Tingnan mo si doctor Guevara; pagcatapos na di natutong umalalay sa nang̃ang̃anac, hanggang sa putulin ang ulo ng̃ sanggol, sining̃il ng̃ limampong piso ang nabaong lalaki ... suming̃il ang siyang nalalaman. —¿Ano ang kinalaman mo?—ang tanong sa canya ng̃ canyang pinsan at siya'y sinicó. —¿At bakit hindi co malalaman? Ang lalaki, na isang maglalagari ng̃ cahoy, pagcatapos na siya'y mapang̃ulila ng̃ canyang asawa, napilitan namang mawal-an siya ng̃ bahay, sa pagca't pinilit siyang magbayad ng̃ Alcalde, na caibigan ng̃ doctor ... ¿bakit hindi co malalaman? Pinautang pa siya ng̃ aking ama upang macapasa Santa Cruz<ref group=o>May nangyari sa Calamba na gayon ding bagay.</ref>. Isang cocheng tumiguil sa tapat ng̃ bahay ang siyang pumutol ng̃ lahat ng̃ mg̃a salitaan. Nanaog na nagtutumacbo sa hagdanan si capitang Tiago, na sinusundan ni tía Isabel, upang salubung̃in ang mg̃a bagong dating.—Ang mg̃a nagsidating na ito'y ang doctor na si don Tiburcio de Espadaña, ang canyang guinoong asawang; doctora na si doña Victorina de los Reyes "de" de Espadaña at isang binatang castilang nacalulugod ang mukha at maganda ang kiyas. Ang sa babaeng pananamit ay isang sutlang "bata" na nabuburdahan ng̃ mg̃a bulaclac, at may isang sombrerong may isang malaking ibong "papagayo" na halos nababayuot sa mg̃a cintas na azul at pula; ang nang̃agcacahalong alaboc ng̃ daan at galapong ng̃ bigas sa canyang mg̃a pisng̃i ang siya manding nagdaragdag ng̃ canyang mg̃a culubot; ng̃ayo'y inaalalayan sa mg̃a bisig ang canyang asawang pilay, na gaya rin ng̃ siya'y makita natin sa Maynila. —Ikinaliligaya cong ipakilala sa inyo ang aming pinsang si don Alfonso Linares de Espadaña!—ani doña Victorina na itinuturo ang binata; ang guinoong ito'y inaanac ng̃ isang camag-anac ni pari Dámaso, tang̃ing kalihim ng̃ lahat ng̃ mg̃a ministro.... Bumati ng̃ calugodlugod ang binata; unti ng̃ hagcan ni capitang Tiago ang canyang camay. Samantalang ipinapanhic ang lubhang maraming mg̃a "maleta" at mg̃a "saco de viaje", samantalang inihahatid sila ni capitang Tiago sa canicanilang mg̃a silid, pag-usapan natin ang ilang bagay na nauucol sa mag-asawang ito, na bahagya na natin napagsalitaanan sa mg̃a unang bahagui ng̃ librong ito. Si doña Victorina'y isang guinoong babaeng may taglay ng̃ mg̃a apat na po't limang agosto, na catumbas ng̃ tatlompo't dalawang abril ayon sa canyang balac sa aritmética. Maganda siya ng̃ panahong bata pa, malamán ang canyang catawan,—gayon ang madalas niyang sabihin—ng̃uni't sa canyang pagcawili sa panonood sa canyang sarili, pinawal-ang halaga niya ang maraming sa canya'y nang̃ing̃ibig na mg̃a filipino, palibhasa'y ang minimithi niya'y ang ibang lahi. Hindi niya inibig ipagcatiwala cang̃ino man ang canyang maputi at maliit na camay, datapuwa't hindi sa pagcuculang tiwala, sa pagca't hindi mamacailang nagbigay siya sa ilang lagalag na mg̃a tagaibang lupain at mg̃a tagarito ng̃ mg̃a pamuti at mg̃a hiyas na hindi maulatan ang cahalagahan. Anim na buwan pa muna bago dumating ang panahong sinasaysay namin ng̃ayon, nasunduan niyang ganap ang lalong caligaligaya niyang panaguinip, ang panaguinip ng̃ boong buhay niya, na dahilan dito'y pinawalang halaga niya ang mg̃a pagsuyo ng̃ cabataan at sampo ng̃ mg̃a pang̃acong pagsinta ni capitang Tiago na ng̃ una'y ibinubulong sa canyang taing̃a ó inaawit sa ilang mg̃a pananapat. Lampas na ng̃a sa panahon ng̃ masunduan niya ang canyang mithi; ng̃uni't palibhasa'y cahi't pamalimali'y nagsasalita si doña Victorina ng̃ wicang castila, at higuit cay Agustina na taga Zaragoza ang canyang pagca española, nalalaman niya yaong casabihang "Mas vale tarde que nunca" (Magaling cay sa wala ang magcamit cahi't malaon), at siya rin ang umaaliw sa sarili sa pagsasalita nito sa canya rin.—"No hay felicidad completa en la tierra" ay isa naman sa canyang laguing guinagamit na casabihan sa canyang buhay, sa pagca't hindi lumalabas sa canyang mg̃a labi ang dalawang casabihang ito sa harap ng̃ ibang mg̃a tao. Si doña Victorinang pinagdaanan na ng̃ una, pang̃alawa, pang̃atlo at pang-apat na cabataan sa paglaladlad ng̃ canyáng mg̃a lambat upang mahuli sa dagat ng̃ daigdíg ang bagay na adhica ng̃ canyáng mg̃a hindi pagcacatulog, sa cawacasa'y napilitang sumang-ayon sa ibig ng̃ capalarang sa canya'y ipagcaloob. Cung naguing tatlompo't isang abril sana ang canyáng gulang, at hindi tatlompo't dalawá,—ang layo'y totoong malaki ayon sa canyáng aritmética.—isinauli disin ng̃ cahabaghabag na babae sa Capalaran ang inihahandog sa canyáng huli sa lambát, upáng maghintáy ng̃ lalong naaalinsunod sa canyang calooban. Ng̃uni't palibhasa'y pinapanucala ng̃ tao at ang pang̃ang̃ailang̃an ang siyáng nagpapasiya, siyáng malaki ng̃ lubha ang pang̃ang̃ailang̃an ng̃ asawa, napilitang magaling̃in na niyá ang isáng abang lalaki na iniabsang ng̃ bayang Extremadura (España), at pagcatapos na macapaglagalag sa daigdig ng̃ anim ó pitóng taón, Ulisis na bago, sa cawacasa'y nasumpung̃an niya sa pulo ng̃ Lusóng ang mapapanuluyan, salapi at isang panís ng̃ Calipso, na canyáng-cabiac dalandán ... ¡ay! at ang dalanda'y maasim. Tiburcio Espadaña ang pang̃alan ng̃ caawaawa, at baga man tatlompo't limang taón ang gúlang ay tila matanda na; gayón ma'y lalong bata pa siya cay doña Victorina, na may tatlompo't dalawa lamang. Magaang maunawa ang cadahilanan nitó, ng̃uni't pang̃anib na sabihin. Siya'y na pa sa Pilipinas na ang catungcula'y Oficial Quinto sa mg̃a Aduana, datapuwa't totoong napacalihis ang canyang palad, na bucód sa siya'y nahilong mainam at nabalian siya ng̃ isang hita samantalang naglalacbay-dagat, binawian siya ng̃ catungculan ng̃ macaraan ang labing limáng araw mula ng̃ siya'y dumating, pagbawing sa capanahuna'y dinala sa canyá ng̃ "Salvadora", ng̃ wala na siya cahit isang cuarta man lamang. Sa canyáng pagcadala sa dagat, hindi niya inibig umuwi sa España hanggang hindi siyá yumayaman, at inisip niyáng maghanap-buhay sa ano man. Ayaw itulot sa canyá ng̃ capalaluan ng̃ budhi ng̃ pagca castila ang paggugugol ng̃ lacas: hang̃ad sana ng̃ lalaking mamuhay siyá sa isang paraang walang icapipintas ang sino man, ng̃uni't ayaw ipahintulot sa canya ng̃ capurihan ng̃ mg̃a castila na gugulin niyá ang lacás sa paggawa, at hindi siya mailigtas sa mg̃a pang̃ang̃ailang̃an ng̃ capurihang iyón. Ng̃ mg̃a unang araw ay nabubuhay siya sa gugol ng̃ ilang cababayan niya, ng̃uni't palibhasa'y marunong mahiya si Tiburcío, sa damdam niya'y masaclap ang canyang kinakain, caya't hindi tumataba cung di bagcos pa ng̃ang nang̃ang̃ayayat. Sa pagca't wala siyang dunong, salapi ó mataas na taong tumangkilic sa canya, inihatol sa canya ng̃ canyang mg̃a cababayan, upang huwag na siyang macabigat pa sa pamumuhay na siya'y pa sa mg̃a lalawigan at doo'y magpanggap siyang doctor sa pangagamot. Ng̃ mg̃a unang mula'y aayon sana ang lalaki, sa pagca't tunay ng̃a't siya'y naguing alila sa Hospital ng̃ San Cárlos ng̃uni't wala siyang natutuhang ano man sa carunung̃an tungcol sa panggagamot: ang tungculin niya roo'y pagpagan ng̃ alaboc ang mg̃a bangco at papagning̃asin ang mg̃a bagang pangpainit, at ito'y hindi pa, nalaon. Datapuwa't sa pagca't nalalao'y humihigpit ang caguipitan, at pinapawi ng̃ canyang mg̃a caibigan ang mg̃a pag-aalap-ap niya, pinakinggan niya sila sa cawacasan, siya'y na pa sa mg̃a lalawigan, nagpasimula siya ng̃ pagdalaw sa ilang mg̃a may sakit, at sumising̃il siya ng̃ alinsunod sa inihahatol sa canya ng̃ sariling budhi. Datapuwa't ang nacawang̃is niya'y ang binatang filósofo na sinasabi ni Sameniego, sa cahulihuliha'y suming̃il siya ng̃ mahal at linagyan niya ng̃ mataas na halaga ang canyang mg̃a dalaw sa mg̃a may sakit; dahil dito'y ipinalagay siyang dakilang manggagamot, at marahil siya sana'y yumaman, cung hindi nabalitaan ng̃ mg̃a pang̃ulong manggagagamot sa Maynila ang camalacmalac na canyang pagsing̃il at ang pakikipang̃agaw na guinagawa sa mg̃a ibang manggagamot. Namag-itan sa canya ang mg̃a walang catungculan at ang mg̃a profesor.—"Caibigan,—ang canilang sinabi sa maganapin sa catungculang si Dr. C.,—pabayaan na ninyong siya'y macatipon ng̃ caunting puhunan, at pagca may anim ó pitong libo na siya'y macaoowi na sa canyang bayan at ng̃ doo'y mamuhay sa capayapaan. Sa catotohana'y ¿ano ang guinagawa sa inyong masama? ¿na canyang dinaraya ang mg̃a hindi marunong mag-ing̃at na mg̃a "indio"? Sila'y magpacatalino. Siya'y isang caawaawa; huwag po ninyong alisin sa canyang bibig ang pagcain; cayo sana'y mag-asal mabait na castila!" ¿Palibhasa'y mabait ng̃ang castila ang doctor, napahinuhod siyang magwalang malay ng̃ cagagawang iyon; ng̃uni't sa pagca't dumating sa taing̃a ng̃ bayan ang gayong balita, nagpasimula ng̃ pagcuculang tiwala sa canya, at hindi nalao't wala ng̃ pagamot cay don Tiburcio Espadaña at sa ganito'y napilitan na namang halos magpalimos ng̃ kinakain sa araw-araw. Ng̃ panahong iyo'y nabalitaan sa isang caibigan niya, na naguing matalic namang caibigan ni doña Victorina, ang malaking pang̃ang̃ailang̃an ng̃ asawa ng̃ guinoong babaeng ito, ang canyang pagsinta sa bayang España at ang cagandahan ng̃ canyang puso. Natanawan ni don Tiburcio roon ang isang capilas na lang̃it, at ipinakiusap na siya'y ipakilala cay doña Victorina. Nagkita si doña Victorina't si don Tiburcio. ¡"Tarde venientibus ossa," ang biglang sinabi marahil ni don Tiburcio cung marunong sana siyá ng̃ latin! Si doña Victorina'y di na masasabing maaariari pa, tunay na di na maaari; nauwi na lamang ang canyáng malagong buhóc sa isang pusód, na ayon sa sabi ng̃ canyáng alilang babae'y ang ulo ng̃ bawang ang nacacasinlaki raw, ang mg̃a culubót ng̃ canyang mukha'y tulad sa dinaanan ng̃ araro at nagpapasimula na ng̃ pag-uga ang canyang mg̃a ng̃ipin, nang̃agdaramdam na rin naman ang canyáng mg̃a matá, at malaki na ang ipinagdamdam, caya't kinacailang̃an na niyáng ga ipikit na ng̃ caunti upang macakita sa dacong may calayuan; ang caugalian na lamang niya ang tang̃ing sa canya'y natira. Nang̃agcaunawaan ng̃ matapos ang calahating horas na pagsasalitaan, at nang̃agtanggapan sila. Dahil sa ang ibig niya ang isang castilang hindi napacapiláy, hindi totoong utal, hindi lubháng upawin, huwag napaca bung̃i ang mg̃a ng̃ipin na huwag mapacalabis ang pananambulat ng̃ laway cung nagsasalita, at magcaroon sana ng̃ lalong malaking licsi at "categoria", na gaya ng̃ caraniwan niyang sabihin; ng̃uni't ang ganitóng mg̃a bagay na castila'y hindi lumapit cailan man sa canyá upang ipakiusap na sa canya'y pacasal. Hindi miminsang canyang naring̃ig na "la ocasión la pintan calva" (ilinalarawang walang buhoc sa ulo ang magaling na pagcacataon), at inacala niyá ng̃ taimtim sa loob na si don Tiburcio'y siyang tunay na magaling na pagcacataon, sa pagca't salamat sa mg̃a gabíng lubhang mapighating canyáng dinaanan, maagang nangyayari sa canyá ang pagcapanot ng̃ ulo. ¿Sino ang babaeng hindi matalino sa icatatlompo't dalawang taóng gulang? Nagdamdam naman si don Tiburcio, sa ganang canyá, ng̃ hindi mawatasang pamamanglaw ng̃ canyáng dilidilihin ang mg̃a unang buwan ng̃ canyang pag-aasawa na ang caraniwa'y nagtatamasa ng̃ boong catamisan. Ng̃uni't caniyang taglay ang pagsang-ayon sa sawing capalaran, at huming̃i siyang saclolo sa pag-aalaala sa dinaanan at dinaraanan pang gutom cung sacali. Cailan man ay hindi niya inisip ang lumang̃oy sa yaman ó magtamo ng̃ mataas na catungculan, magagaang na camtan ang canyang mg̃a adhica ng̃ loob, hindi malalawac ang canyáng mg̃a mithi; datapuwa't ang canyang pusong virgen pa ng̃ mg̃a panahong iyón ay naghang̃ad ng̃ ibang nacasisintahing lubhà.—Doon sa canyang cabataan, cung pagal na siya sa cagagawa, pagcatapos na magawa niyá ang dukhang paghapon, nagpapahing̃alay siya sa masamang hihigán upáng tunawin ang "gazpacho", at natutulog siyang ang napapanag-inip ay isang larawang nacang̃iti at mapagbigay layaw. Pagcatapos, ng̃ maragdagan ang mg̃a sama ng̃ loob at mg̃a casalatan, nagdaan ang mg̃a taón at hindi dumating ang calugodlugod na larawan, ang inisip na lamang niya'y ang isang mabait na babae, masipag, mabuting mamahay, na macapagdala sa canya ng̃ caunting salapi sa pagcacasal, macapagbigay aliw sa canya sa mg̃a pagal ng̃ paggawa at manacanacang siya'y cagalitan.—¡tunay, ipinalalagay niyang isang caligayahan ang mg̃a pag-aaway ng̃ mag-asawa! Datapuwat ng̃ siya'y mapilitang maglagalag sa bayanbayan, na ang hinahanap niya'y hindi na ang cayamanan cung hindi caunti man lamang caguinhawahan sa pamumuhay sa panahon canyang ipinananatili pa sa daigdig; ng̃ pucawin sa canya ang pag-asang macakikita ng̃ caguinhawahan ng̃ mg̃a balibalitang bigay sa canya ng̃ canyang mg̃a cababayang galing sa cabilang ibayo ng̃ dagat, lumulan siya sa isang sasacyang tung̃o sa Filipinas, pinapamugad ng̃ layon sa canyang dibdib ang isang calugodlugod na mestiza, sa isang magandang india na may malalaking matang maitim, napuputos ng̃ sutla at mg̃a nang̃ang̃aninag na mg̃a damit, tiguib ng̃ taglay na mg̃a brillante at guinto at iniaalay sa canya ang pagsinta, ang mg̃a coche, at iba pa. Dumating sa Filipinas at ang boong acala niya'y nasunduan na niya ang caganapan ng̃ canyang panag-inip, sa pagca't tinititigan siya ng̃ may halong pagtataca ng̃ mg̃a dalagang nacasacay sa mg̃a cocheng plateadoong nagpapasial sa Luneta at Malecón. Datapuwa't ng̃ siya'y bawian ng̃ catungculan, nawala sa canyang panimdim ang mestiza ó ang india, at linikha naman niya ng̃ boong hirap ang larawan ng̃ isang bao, ng̃uni't isang baong calugodlugod. Caya ng̃a't ng̃ makita niyang naguiguing catotohanan ang isang bahagui ng̃ canyang panaguinip, siya'y namanglaw ng̃uni't palibhasa'y taglay niya ang caunting catutubong pagsangayon sa ano mang nangyayari, sinabi niya ang sa canyang sarili: ¡"Yao'y wala cung di isang panaguinip lamang, at sa daigdig ay hindi nabubuhay sa panaguinip"! Sa ganito'y binibigyan niyang capasiyahan ang canyang mg̃a pag-aalinlang̃an: gumagamit siya ng̃ galapong ng̃ bigas, pshe! cung macasal na sila'y ipag-uutos na niyang huwag gumamit; na marami ng̃ culubot ang balat, ng̃uni't ang levita niya'y lalo ng̃ maraming guisi at mg̃a sursi, na yao'y isang matandang babaeng mapagyabang, mapagpasuco at asal lalaki, datapuwa't ang gutom ay lalo ng̃ asal lalaki, lalo ng̃ mapagpasuco at lalo pa manding mapagyabang, at bucód sa roo'y caya ng̃a naman catutubo na niya ang pagcamatimyas na ugali, at ¿sino ang nacacaalam? binabago ng̃ pagsinta ang mg̃a caasalan; na totoong masamang mang̃astila, siya man nama'y hindi rin magaling mang̃astila, ayon sa sinabi sa canya ng̃ puno ng̃ Negociado ng̃ ipagbigay alam sa canya ang sa canya'y pagbawi ng̃ catugculan, at bucod sa roo'y ¿ano baga iyon? ¿na ang babaeng iyo'y isang matandang pang̃it at catawatawa? ¡siya nama'y pilay, wala ng̃ ng̃ipin at saca panot pa! Lalong minamagaling pa ni don Tiburcio ang siya'y mag alaga cay sa siya'y alagaan sa pagcacasakit sa gútom. Pagca linilibac siyá ng̃ alin mang caibigan niyá, ito ang canyáng isinasagot: "Bigyan mo aco ng̃ pagcain at tawaguin mo acong tang̃á". Si don Tiburcio'y isa riyan sa caraniwang sinasabing hindi gumagawa ng̃ masama cahi't sa isang lang̃aw: mahinhin at walang cayang magtaglay ng̃ isang masamang caisipan, siya disi'y nagmisionero ng̃ mg̃a unang panahón. Hindi nangyaring nacapanagumpay sa canya ang lubos na paniniwala ng̃ malaking cataasan, ng̃ dakilang camahalan at mataas na cahalagahang sa loob ng̃ ilang linggo'y cumacapit sa calooban ng̃ pinacamalaking bahagui sa canyang mg̃a cababayan. Hindi nagcasiya cailan man sa canyang puso ang magtanim ng̃ galit; hindi pa siya nacasusumpong ng̃ isa man lamang na "filibustero"; wala siyang nakikita cung hindi mg̃a haling na isip na kinakailang̃ang agawan ng̃ pagcabuhay, sacali't aayaw na maguing halíng pa cay sa canila. Ng̃ pag-acalaang siya'y pag-usiguin sa harap ng̃ mg̃a hucuman dahil sa pagpapanggap niya ng̃ pagca manggagamot, hindi siya naghinanakit, hindi siya dumaing; kinikilala niya ang catuwiran, at ito lamang ang canyang isinasagót: ¡Datapuwa't kinacailang̃ang mabuhay! Sila ng̃a'y napacasal ó nagsiluan ang isa't isa<ref group=o>Sa "original" na wicang castila'y sinasabing "casáronse" (napacasal silá) ó "cazáronse" (naghulihan sa pamamag-itan ng̃ pang̃ang̃aso), laro ng̃ salitang hindi magawa sa wica natin.</ref>, at na pa sa Santa Ana sila at ng̃ doon nila lasapin ang catimyasan ng̃ unang buwan ng̃ bagong casal; ng̃uni't ng̃ gabi ng̃ sa canila'y pagcacasal, nagcasakit si doña Victorina, dahil sa catacottacot na hindi pagcatunaw ng̃ kinain; si don Tiburcio'y napasalamat sa Dios, nagpakitang siya'y mairog at maiguing mag-alaga. Gayón man, ng̃ icalawang gabi'y ipinakilala niyáng siya'y lalaking marunong magmahal sa capurihan, at ng̃ manalamin siya ng̃ kinabucasan, ng̃umiti ng̃ boong calungcutan hanggang sa ipakita niya ang canyang mg̃a ng̃idng̃id na walang ng̃ipin: ang cauntia'y may sampong taón ang canyang itinanda. Sa lubhang malaking pagcalugod ni doña Victorina sa canyang asawa, ipinagpagawa niya siya ng̃ magagaling na mg̃a ng̃iping nailalagay at naaalis, ipinag-utos sa lalong magagaling na mg̃a sastre sa ciudad na igawa ang canyang asawa ng̃ lalong magagaling na mg̃a casuutan; bumili ng̃ mg̃a araña at mg̃a calesa; nagbilin sa Batang̃an at sa Albay ng̃ lalong magagaling na mg̃a "pareja" ng̃ mg̃a cabayo, at hanggang sa pinilit niya si don Tiburciong magcaroon ng̃ dalawang cabayong handa sa mg̃a tacbuhang darating. Samantalang binabago niya ang calagayan ng̃ canyang asawa'y hindi niya nililimot ang canyang sariling catawan: canyang iniwan ang sayang sutla at ang barong pinya at ang guinamit niya'y ang pananamit europea; inihalili niya sa madaling gawing puyod ng̃ mg̃a filipina ang magdarayang mg̃a "flequillo", at sa pamamag-itan ng̃ canyang mg̃a pananamit na cagulatgulat ang sa canya'y hindi pagcabagay, binigyang niyang ligalig ang capayapaan ng̃ tahimic at walang guinagawang mg̃a mamamayan. Ang canyang asawang cailan ma'y hindi umaalis na naglálakad,—(aayaw si doña Victorinang makita ang capilayan ng̃ canyang asawa),—dinádala siya sa mg̃a lugar na walang tao, bagay na ikinahahapis na totoo ni doña Victorina, palibhasa'y ang ibig niya'y maipagparang̃alan ang canyang asawa sa lalong hayag na mg̃a paseo: ng̃uni't hindi siya umiimic sa pagpipitagan niya sa mg̃a unang buwan ng̃ catamisan ng̃ mg̃a bagong casal. Nagpasimula ang pagbabawas ng̃ timyas ng̃ canilang pagsasama, ng̃ acalain ng̃ canyang asawang siya'y pakiusapan tungcol sa "polvos de arroz" (galapong ng̃ bigas) at sabihin sa canyang yao'y daya at hindi catutubo; pinapagcunot ni doña Victorina ang canyang mg̃a kilay, at siya'y tinitigan sa mg̃a ng̃iping nailalagay at naaalis. Hindi na umimic ang lalaki, at napagwari ng̃ babae cung alin ang pangpahinga sa canya ng̃ loob. Hindi nalao't ang isip niya'y siya'y nagdadalang tao na, at canyang ipinamalita ang gayong bagay sa lahat ng̃ canilang mg̃a caibigan: —Acó at si de Espadaña'y cami pasasa "Peñinsula" sa buwang darating; aayaw acong ipang̃anac dito ang aming anac at tatawaguing "revolucionario". Nilagyan niya ng̃ isang "de" ang apellido ng̃ canyang asawa; hindi pinagcacagugulan ng̃ ano man ang "de"; ng̃uni't nacapagbibigay "categoria" (camahalan sa pang̃alan). Cung pumifirma siya'y ganito ang inilalagay niya sa sariling pang̃alan: Victorina de los Reyas "de" de Espadaña; ang "de" de Espadañang ito ang siyang ikinasisira ng̃ canyang isip; bagay na hindi nangyaring naalis sa canyang ulo ng̃ litografong gumawa ng̃ canyang mg̃a tarjeta at ng̃ cahi't canyang asawa. —Cung isa lamang "de" ang aking ilalagay, mawiwicang talagang wala cang "de", ¡haling!—ang sinabi sa canyang asawa. Walang licat ang canyang pamamalita ng̃ guinagawa niyang mg̃a paghahanda sa paglalacbay, pinagsicapan niyang isaulo ang mg̃a pang̃alan ng̃ mg̃a duong̃ang dinaraanan ng̃ mg̃a sasacyang patung̃o sa España, at nacalulugod na pakinggan siya sa pananalita:—"Aking makikita ang ismo ng̃ canal ni Suez; sinasabi ni De Espadañang siya raw lalong maganda, at nalibot ni De Espadaña ang boong daigdig. "—" Marahil ay hindi na aco uuwi dito sa lupain ng̃ mg̃a taong gubat, "—" Hindi aco ipinang̃anac upang matira aco sa lupaing ito; lalo pang nababagay sa akin ang Aden ó Port Said: musmos pa aco'y gayon na ang aking caisipan," at iba pa. Pinagbabahagui ni doña Victorina ang daigdig, sa canyang "geografía," sa Filipinas at España, na naiiba naman sa mg̃a chulo (mg̃a taong hang̃al sa Madrid) na binabahagui ang daigdig sa España at America ó China sa ibang pang̃alan. Nalalaman ng̃ canyang asawang ang ilang sa mg̃a bigay na iyo'y mg̃a cahaling̃an, ng̃uni't hindi umiimic at ng̃ huwag siyang masigawan at maipamukha sa canya ang canyáng cautalan. Nagpacunwari si doña Victorinang siya'y naglilihi, at nagpahumaling sa pagsusut ng̃ mg̃a damit na sarisari ang mg̃a culay, nagbalot ng̃ mg̃a bulaclac at ng̃ mg̃a sintas at nagpapasial na nacabata sa Escolta, datapuwa't ¡oh casaliwaang palad! nagdaan ang tatlong buwan at nalugnaw ang panag-inip, at sa pagca't wala ng̃ dapat ipang̃ilag upang huwag maguing revolucionario ang anac na lalaki, hindi na niya ipinatuloy ang paglalacbay. Ang kinahiligan nama'y ang pagtatanong sa mg̃a manggagamot, mg̃a hilot, mg̃a matatandang babae't iba pa, datapuwa't nawalang cabuluhan; siyang aayaw pasaclolo sa cang̃ino mang santo ó santa, at canyang nililibac si San Pascual Bailon, bagay na totoong ikinahahapis ni capitang Tiago; caya ng̃a't sa canya'y sinabi ng̃ isang caibigan ng̃ canyang asawa: Maniwala po cayo sa akin, guinoong babae, cayo po ang bugtong na may "espiritu fuerte" (matapang na diwa) sa nacayayamot na lupang ito! Siya'y ng̃umiti baga man hindi niya nauunawa cung ano ang "espiritu fuerte" at pagcagabi, sa oras ng̃ pagtulog, itinanong cung ano ang cahulugan niyon sa canyang asawa. —Guiliw co,—ang isinagot nito,—ang nalalaman cong e ... espiritu fuerte ay ang "amoniaco;" isang "re ... retórica" (bulaclac ng̃ pananalita) lamang marahil ang sinabi ng̃ aking caibigan. Buhat niyó'y sinasabi niya cailan ma't maaari: —Aco ang bugtong na amoníaco sa lubhang nacayayamot na lupaing ito, sa pananalitang retórica; gayon ang sinabi ni Guinoong N. de N., peninsular na totoong mataas ang "categoria". Ang bawa't maibigan niyá'y kinacailang̃ang gawin; totoong napasuco niyang lubos ang canyang asawa, na hindi naman nagpakita ng̃ malaking pagsalangsang sa canya, na ano pa't naguing cahalimbawang tunay ng̃ isáng ásong maliit na sumusunod sa bawa't maibigan ni doña Victorina. Cung guinagalit siya'y hindi pinahihintulutang siya'y macapagpasial, at cung totoong siya'y pinapagng̃ing̃itng̃it, inaagaw cay don Tiburcio ang postizong mg̃a ng̃ipin at pinababayaan siyang magmukhang cagulatgulat sa isa ó ilang araw caya, ayon sa maisipan. Naisipan ni doña Victorinang dapat maguing doctor sa Medicina at sa Cirugía ang canyang asawa, at ipinaunawa niya cay don Tiburcio ang bagay na ito. —¡Guiliw co! ¿ibig mo bang aco'y dacpin?—ang tanong na nagugulat. —¡Huwag ca sanang báliw, pabayaan mo't aco ang nacacaalam!—ang isinagót,—hindi ca manggagamot cang̃ino man, datapuwa't ibig cong tawaguin ca nilang doctor acó'y doctora, ¡halá! At kinabucasa'y tumanggap si Rodoreda ng̃ biling iukit sa isang losa ng̃ maitim na mármol ang ganito: Dr. DE ESPADAÑA, ESPECIALISTA EN TODA CLASE DE EMFERMEDADES (manggagamot na tang̃i sa lahat ng̃ bagay na sakít). Ipinag-utos sa lahat ng̃ mg̃a lingcód nila sa bahay na itawag sa canilá ang canilang mg̃a bagong titulo, at dahil dito'y naragdagan ang bilang ng̃ mg̃a flequillo, cumapál ang pahid na polvos de arroz, at dumami ang mg̃a cintas at ang mg̃a encaje, at lalo ng̃ tiningnang ng̃ malaking pagpapawalang halaga ang canyang mg̃a aba at culang palad na mg̃a cababayang babae, na ang mg̃a asawa'y mababa ang camahalan cay sa canyang asawa. Bawa't araw na magdaan ay nararamdaman niyang lalong naguiguing mahal at lalong tumataas siya, at cung magpapatuloy ang gayong calacarán, paguiguing isang taó'y sasapantahain na niyang siya'y calahi ng̃ Dios. Hindi nacahahadlang ang mg̃a dakilang caisipang itó, na hanggang nagdaraan ang araw ay lalo siyang tumatanda at lalong nagmumukhang catawatawa. Cailan mang masasalubong niya si capitáng Tiago at maaalaala niyang nawalang cabuluhan ang pang̃ing̃ibig sa canya nitó, pagdaca'y nagpapadala siya ng̃ piso sa Simbahan sa pamisa, bilang pasasalamat. Gayón ma'y iguinagalang na totoo ni capitang Tiago ang canyang asawa dahil sa título na pagca manggagamot sa lahat ng̃ bagay na sakít, at canyang pinakíkinggang magaling ang mg̃a ilang salitang canyang naipang̃ung̃usap dahil sa canyang cautalán. Dahil dito, at dahil sa hindi dumadalaw ang manggagamot na ito sa cang̃ino man, hinirang siya ni capitang Tiago upang siyang gumamot sa canyang anac na babae. Cung tungcól sa binatang Linares ay iba na. Ng̃ gumagayac ng̃ pagpasa España, inacala ni doña Victorina ang maglagay ng̃ isáng tagapang̃asiwáng castila, sa pagca't walang tiwala siya sa mg̃a filipino naalaala ng̃ canyang asawa ang isang pamangking na sa Madrid, na nag-aaral ng̃ pag-aabogado at ipinalalagay na siyang pinacamatalas ang caisipan sa lahat ng̃ mg̃a magcacamag-anac sinulatan ng̃a siya, na ipinagpauna ang bayad sa sasacyan ng̃ pagparito, at naglalacbay-dagat na siyang dito ang tumpá, ng̃ mapugnaw ang pananag-inip tungcol sa pagdadalang tao. Ang tatlong guinoong ito ang siyang bagong cararating. Samantalang cumacain sila ng̃ pang̃alawang agahan, dumating si pari Salví, at sa pagcá't siyá'y cakilala na ng̃ mag-asawa, ipinakilala nila sa canyá, sampo ng̃ mg̃a tagláy na carapatán ng̃ binátang si Linares, na nagdamdam cahihiyan. Ayon sa caugalia'y si María Clara ang siyáng pinag-usapan; ang dalaga'y nagpapahing̃alay at natutulog. Napagsalitaanan ang tungcol sa paglalacbáy: ipinagparang̃alan ni doña Victorina ang canyang catabilán sa pagpintas sa mg̃a tagalalawigan, sa canilang mg̃a bahay na pawid, sa canilang mg̃a tulay na cawayan, na hindi kinalimutang sabihin sa cura ang pagca sila'y mg̃a caibigan ng̃ Segundo Cabo, ng̃ Alcaldeng si gayón, ng̃ Oldor na si ganyán, ng̃ Intendente at iba pa, mg̃a táong pawang matataas na totoong naaalang-alang sa canila. —Cung naparito po sana cayo camacalawa, doña Victorina,—ang isinunód ni capitang Tiago, pagcatapos ng̃ isáng sandaling pagtahimic ng̃ usapan,—inyó po sanang nacatagpo ang marilag na Capitan General: diyan siya nacaupo. —¿Anó? ¿Paano? ¿Naparito ba ang capitang General? ¿At dito sa inyong bahay? ¡Casinung̃aling̃an! —¡Sinasabi co po sa inyong diyan siya nacaupo! Cung naparito pó sana cayó camacalawa.... —¡Ah! sáyang na hindi nagcasakit agád si Clarita!—ang bigláng sinabi niyang taglay ang túnay na pagdaramdam, at saca pinagsabihan si Linares: —¿Naring̃ig mo na, pinsan? ¡Dírito ang Capitán General! ¿Nakita mo na cung totoo ang sabi ni De Espadaña, ng̃ sabíhin sa iyóng ang paroroonan mo'y hindi bahay ng̃ isang waláng cabuluhang indio? Sa pagca't talastasin po ninyo na ang aming pinsa'y ng̃ nasa Madrid ay caibigan ng̃ mg̃a ministro at ng̃ mg̃a duque, at doon cumacain sa bahay ng̃ conde del Campanario. —Ng̃ duque de la Torre, Victorina,—ang isinala ng̃ canyang asawa. —Gayon din lamang iyon, ¿icaw pa ba naman ang magsasabi sa akin?... —¿Mararatnan co po caya si pari Damaso sa canyang bayan?—ang isinalabat ni Linares, na si pari Salvi ang kinacausap;—malapit daw rito ang sabi sa akin. —Aba, naririto siya ng̃ayon at hindi malalao't siya'y paririto,—ang isinagot ng̃ cura. —¡Gaano calaki ang aking tuwa! may dala acong sulat na ucol sa canya,—ang biglang sinabi ng̃ binata,—at cung hindi lamang sa ganitong maligayang pagcacataon ng̃ pagparito cong ito, nagsadya disin pa aco ng̃ pagparito upang siya'y aking dalawin. Samantala'y naguising ang "maligayang" pagcacataon. —¿De Espadaña?—ani doña Victorina ng̃ matapus ang pagcain,—ating titingnan na si Clarita?—At saca sinabi cay capitang Tiago: ¡Dahil sa inyo lamang, don Santiago; dahil sa inyo lamang! Hindi gumagamot ang aking asawa cung di sa mg̃a matataas na tao lamang, at iyon pa man, iyon pa man! ¡Hindi cawang̃is ang aking asawa ng̃ mg̃a taga rito!... hindi siya nanggagamot sa Madrid cung hindi sa mg̃a taong matataas lamang. Tinung̃o nila ang kinalalagyan ng̃ may sakit na babae. Halos ng̃itng̃it ng̃ dilim ang silid na kinalalagyan ng̃ may sakit, nacalapat ang mg̃a bintana, dahil sa pang̃ang̃anib sa hihip ng̃ hang̃in, at nanggagaling ang bahagyang liwanag doon sa dalawang malalaking candilang pagkit na nakatiric at nagnining̃as sa harap ng̃ isang larawan ng̃ Virgen sa Antipolo. Nabibigkisan ang ulo ng̃ isang panyong basa ng̃ Agua de Colonia, nababalot na mabuti ang catawan sa mapuputing cumot na may saganang mg̃a ticlop, na siyang tumatakip sa canyang pagca anyong virgen, nacahiga ang dalaga sa canyang catreng camagong na napapamutihan ng̃ mg̃a cortinang jusi at pinya. Ang canyang mg̃a buhoc na nacaliliguid sa mukha niyang tabas itlog ang nacararagdag ng̃ gayong nang̃ang̃aninag na pamumutla, na binibigyang buhay lamang ng̃ malalaking mg̃a matang puspos ng̃ calungcutan. Na sa canyang siping ang canyang dalawang caibigang babae at si Andeng na may babae na isang sang̃a ng̃ azucena. Pinulsuhan siya ni De Espadaña, siniyasat ang canyang dila, tinanong siya ng̃ ilan, at saca nagsalitang iiling iling: —¡I ... ito'y may sakit, ng̃uni't maaring gumaling! Minasdan ni doña Victorina ng̃ boong calakhan ng̃ loob ang mg̃a nalilimpi. —¡Liqueng may cahalong gatas sa umaga, jarabe de altea, dalawang pildora ng̃ sinoglosa!—ang ipinag-utos ni De Espadaña. —Lacsan mo ang iyong loob, Clarita,—ang sabi ni doña Victorina na sa canya'y lumapit; naparito cami't ng̃ gamutin icaw ... ¡Ipakikilala co sa iyo ang pinsan namin! Nawiwili si Linares sa panonood sa mg̃a calugodlugod na mg̃a mata ni María Clara, na anaki'y may isang hinahanap, caya't hindi niya naring̃ig ang sa canya'y pagtawag ni doña Victorina. —Guinoong Linares—ang sa canya'y sinabi ng̃ cura, na ano pa't pinucaw siya sa canyang pagcawili sa panonood;—narito na si pari Damaso. At tunay ng̃a namang dumarating si pari Damaso, na namumutla at ga nalulungcot na; pagbabang̃on niya sa higaa'y si Maria Clara ang unang canyang dinalaw. Hindi na siya ang dating pari Damaso, na totoong mataba at mapag-aglahi; ng̃ayo'y lumalacad na walang imic at anyong hahapayhapay. |newtext= |othertitle= * Ang Mag-asawang De Espadaña }} foyizdgpr33hv0r8zsdqg9zy3lr0976 0 3020 26104 23369 2021-01-07T03:52:49Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 43]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 43]] l1bsd36zzndhnqozrecox4azfwd9z5f 0 3021 26435 26160 2021-01-14T08:16:14Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|44|Pagsusuri ng Budhi|Mga Balak|Mga Inuusig|teksto|noref=1 |oldtitle=Pagsisiyasat ng Concencia |oldtext= Mahabang araw at malulungcot na mg̃a gabí ang guinawang pagtatanod sa ulunan ng̃ hihigán; nabinat si María Clara caracaracang matapos macapagcumpisal, at wala siyang sinasalita, sa boong canyang pagcahibang, cun di ang pang̃alan ng̃ canyang ina, na hindi niya nakikilala. Datapuwa't siya'y pinacaaalagaan ng̃ canyang mg̃a caibigang babae, ng̃ canyang amá at ng̃ canyang tía; nagpapadala ng̃ mg̃a pamisa at ng̃ mg̃a limos sa lahat ng̃ mg̃a larawang mapaghimala; nang̃aco si capitan Tiagong maghahandog ng̃ isang bastong guinto sa Virgen sa Antipolo, at sa cawacasa'y nagpasimula ng̃ untiunting paghibas ng̃ lagnat ng̃ boong cahusayan. Nangguiguilalas ang doctor de Espadaña sa mg̃a cabisaan ng̃ jarabe de altea at ng̃ pinaglagaan ng̃ liquen, mg̃a panggamot na hindi binabago. Sa laking pagcatuwa ni doña Victorina sa canyang asawa, isang araw na natapacan nito ang cola ng̃ canyang bata, hindi niya nilapatan ng̃ caugaliang parusang bawian ng̃ panglagay na ng̃ipin, cun di nagcasiya na lamang na sa canya'y sabihin: —¡Cung hindi ca pa naguing pilay, tatapacan mo pati ng̃ corsé! —¡At hindi gumagamit ng̃ corsé si doña Victorina! Isang hapon, samantalang dinadalaw ni Sinang at ni Victoria ang canilang caibigan, nang̃agsasalitaan naman sa comedor ang cura, si capitang Tiago at ang mag-anac ni doña Victorina, hanggang sila'y nang̃agmimirindal. —Tunay ng̃ang aking dinaramdam ng̃ di cawasa,—ang sinasabi ng̃ doctor;—at daramdamin din namang totoo ni pari Dámaso. —¿At saan po ang sabi ninyong siya'y ililipat nila?—ang itinanong ni Linares sa cura. —¡Sa lalawigang Tayabas!—ang isinagot ng̃ cura ng̃ walang cabahalaan. —Ang magdaramdam naman ng̃ malaki ay si María pagca canyang nalaman,—ani capitang Tiago;—siya'y canyang kinaguiguiliwang parang isang ama. Tiningnan siya ng̃ pasuliyap ni fray Salvi. —Inaacala co po among,—ang ipinagpatuloy ni capitang Tiago,—sa nagbuhat ang lahat ng̃ sakit na ito sa sama ng̃ loob na canyang tinanggap ng̃ araw ng̃ fiesta. —Gayon din ang aking acala, at magaling po ang guinawa ninyo sa hindi pagpapahintulot na siya'y causapin ni Guinoong Ibarra; siya sana'y lalo ng̃ lumubha. —At cung hindi sa amin,—ang isinalabat ni doña Victorina,—sumasalang̃it na sana si Clarita at nag-aawit na ng̃ mg̃a pagpupuri sa Dios. —¡Amen Jesus!—ang inacala ni capitan Tiagong marapat sabihin. —Inyo rin namang palad na hindi nagcaroon ang aking asawa ng̃ ibang may sakit na lalong mataas ang uri, sa pagca't cung nagcagayo'y napilitan sana cayong tumawag ng̃ iba, at dito'y pawang mg̃a hang̃al; ang aking asawa'y.... —Aking inaacala, at ipinagpapatuloy co ang aking sinabi,—ang isinalabat naman sa canya ng̃ cura,—na ang pagcapang̃umpisal ni María Clara ang siyang pinagbuhatan niyong magaling na pagbabago ng̃ canyang calagayan, na siyang sa canya'y nacapagligtas ng̃ buhay. Higuit sa lahat ng̃ gamot ang isang concienciang malinis, at pacaunawaing hindi co tinututulan ang capangyarihan ng̃ dunong, ¡lalong-lalo na ang dunong sa cirugía! ng̃uni't ang isang malinis na conciencia'y ... Basahin ninyo ang mg̃a banal na libro, at inyong makikita cung gaano ang mg̃a sakit na napagaling sa pamamag-itan lamang ng̃ isang mabuting confesión. —Ipatawad po ninyo,—ang itinutol ni doña Victorina na nag-init,—ang tungcol diyan sa capangyarihan ng̃ confesión.... gamutin ng̃a po ninyo ang asawa ng̃ alférez ng̃ isang confesión. —¡Isang sugat, guinoong babae,—ay hindi isang sakit na may ikinapangyayari ang conciencia!—ang isinagot ni pari Salví, na may halong poot;—gayon man, ang isang mabuting confesión ay macapaglalayo sa canya sa pagtanggap ng̃ mg̃a hampas na gaya ng̃ canyang mg̃a tinanggap caninang umaga. —¡Sa canya'y marapat!—ang ipinagpatuloy ni doña Victorina, na parang hindi niya naring̃ig ang lahat ng̃ sinabi ng̃ pari Salví.—Napacawalang bait ang babaeng iyan! Sa simbaha'y wala ng̃ guinagawa cung di masdan aco, ¡mangyari bagá! siya'y isang babaeng walang capararacan; tatanung̃in co na sana siya niyong linggo cung mayroon acong mg̃a tautauhan sa mukha, ng̃uni't ¿sino ang magcacapol ng̃ dumi sa sarili sa pakikipag-usap sa taong walang uri? Sa ganang sa cura, nama'y parang hindi niya naring̃ig ang lahat ng̃ mg̃a caltáb na ito, at nagpatuloy: —Maniwala po cayo sa akin, don Santiago; ng̃ malubos na gumaling ang inyong anac ay kinacailang̃ang makinabang búcas; dadalhan co siya rito ng̃ viático ... inaacala cong wala siyáng ano mang dapat na ipang̃umpisal, gayon man ... cung ibig niyang mang̃umpisal ng̃ sandali ng̃ayong gabi.... —Ayawan co,—ang idinugtong agád ni doña Victorina, na sinamantala ang isang patlang ng̃ salitaan,—hindi co mapag-isip cung bakit may mg̃a lalaking nang̃agcacaroon ng̃ pusong mag-asawa sa gayong mg̃a panggulat, na gaya na ng̃a ng̃ babaeng iyan; cahi't malayo'y namamasid cang saan siya nanggaling; napagkikilalang namamatay siya ng̃ caingguitan; ¡mangyari baga! ¿gaano na ang sahod ng̃ isang alférez? —Nalalaman na po ninyo, don Santiago, sabihin ninyo sa inyong pinsang ihanda ang may sakit sa pakikinabang bucas; paririto aco ng̃ayong gabi upang siya'y bigyang capatawaran sa mumunting casalanan.... At sa pagca't nakita niyang lamalabas si tía Isabel, pinagsabihan niya ito sa wicang tagalog: —Ihanda po ninyo ang inyong pamangkin sa pang̃ung̃umpisal ng̃ayong gabi; dadalhan co siya rito bucas ng̃ viatico; sa ganya'y lalong madadali ang canyang paggaling. —Ng̃uni, Padre,—ang ipinang̃ahas na itinutol ng̃ kimi ni Linares,—baca po niya acalaing siya'y nang̃ang̃anib na mamatay. —¡Huwag po cayong mabahala!—ang sa canya'y isinagot na hindi siya tinitingnan;—nalalaman co ang aking guinagawa: marami ng̃ totoong may sakit ang aking inalagaan. Bucod sa roo'y sasabihin niya cung ibig niya ó hinding makinabang, at makikita ninyong siya'y paooo sa lahat. Ang unauna'y napilitan si capitan Tiagong sa lahat ay paoo. —Pumasoc si tía Isabel sa silid na kinalalagyan ng̃ may sakit. Nananatili sa hihigan si María Clara, namumutla, totoong namumutla; na sa canyang tabi ang canyang dalawang caibigang babae. —Cumain ca pa ng̃ isang bútil,—ang sa canya'y sabi ni Sinang ng̃ paanas, at sa canya'y ipinakita ang isang butil na maputi, na kinuha sa isang maliit na tubong cristal;—ang sabi niya'y pagca nacaramdam icaw ng̃ tunog ó hugong sa taing̃a mo'y iyong ihinto ang panggagamot. —¿Hindi na ba sumulat uli sa iyo?—ang tanong na marahan ng̃ may sakit. —¡Hindi, marahil siya'y totoong maraming guinagawa! —¿Hindi ba nagpapasabi sa akin ng̃ ano man? —Walang sinasabi cung di canyang pagpipilitang siya'y alsan ng̃ Arzobispo ng̃ excomunión upang.... Inihinto ang salitaan, sa pagca't dumarating ang tía. —Sinabi ng̃ among na maghanda ca raw sa pang̃ung̃umpisal, anac co,—ani tía Isabel;—iwan ninyo siya at ng̃ magawa niya ang pagsisiyasat ng̃ canyang conciencia. —¡Diyata't wala pa namang isang linggong nacapang̃ung̃umpisal siya!—ang tutol ni Sinang,—¡Aco'y walang sakít, datapuwa't hindi aco nagcacasala ng̃ lubhang malimit! —¡Aba! ¿hindi ninyo nalalaman ang sabi ng̃ cura: nagcacasala ang banal ng̃ macapito sa maghapon? Hala, ¿ibig mo bang dalhin co rito sa iyo ang "Ancora", ang "Ramillete" ó ang "Matuwid na landas ng̃ pagpasa lang̃it"? Hindi sumagot si María Clara. —Hala, hindi ca mapapagod,—ang idinugtong ng̃ mabait na tía upang aliwin siya; aco na ang babasa ng̃ pagsisiyasat ng̃ conciencia, at wala cang gagawin cung di mag-alaala ng̃ mg̃a casalanan. —¡Isulat mo sa canyang huwag na niya acong alalahanin!—ang ibinulong ni María Clara sa taing̃a ni Sinang, ng̃ ito'y nagpapaalam na sa canya. —¿Ano iyon? —Datapuwa't nasoc ang tía at napilitan si Sinang na lumayo, na hindi naunawa ang sinabi sa canya ng̃ canyang caibigan. Inilapit ng̃ mabait na tía ang isang silla sa ilaw, naglagay ng̃ salamin sa mata sa dulo ng̃ canyang ilong, binucsan ang maliit na libro at nagsalita: —Pakinggan mong magaling, anac co; pasisimulan co sa mg̃a utos ng̃ Dios; dadalang̃an co at ng̃ icaw ay macapaggunamgunam; cung sacali't hindi mo nariring̃ig na magaling ay sasabihin mo sa akin at ng̃ maulit co sa iyo; nalalaman mo ng̃ sa icagagaling mo'y hindi aco napapagal cailan man. Nagpasimula ng̃ pagbasa, na ang tinig ay walang bagobago at anyong humal, ng̃ mg̃a pagdidilidili ng̃ mg̃a bagay na ipinagcacasala. Siya'y tumitiguil ng̃ matagal sa wacas ng̃ bawa't pangcat, upang mabigyang panahon ang dalaga sa pag-aalaala ng̃ canyang mg̃a casalanan at pagsisihan. Minamasdan ni María Clara ang alang-alang na walang tinutucoy. Ng̃ matapos na ang unang utos na "ibiguin ang Dios na lalo sa lahat ng̃ bagay", hinihiwatigan siya ni tía Isabel sa ibabaw ng̃ canyang salamín sa mata, at ikinatutuwa niya ang anyong pagca nagdidilidili at nalulungcot. Banal na umubo, at pagcatapos ng̃ isang matagal na paghinto'y pinasimulan ang pang̃alawang utos. Bumabasa ng̃ taimtim sa loob ang mabait na matandang babae, at ng̃ matapos ang pagbubulaybulay, muling tiningnan ang canyang pamangkin, na untiunting ibinaling ang ulo sa cabilang daco. —¡Bah!—ang sinabi sa sarili ni tía Isabel; dito sa "huwag magpahamac manumpa sa canyang santong pang̃ala'y" hindi ng̃a maaaring magcasala ang abang ito! Lumipat tayo sa icatlo. At ang pang̃atlong utos ay pinagmunglaymunglay at pinagwaring magaling at binasa ang lahat ng̃ bagay na pinagcacasalanan ng̃ laban sa canya. Muli na namang tiningnan niya ang higaan; datapuwa't ng̃ayo'y itinaas ng̃ tía ang salamin, kinusot ang mg̃a matá; nakita niyang dinala ng̃ canyang pamankin ang panyo sa mukha at pinahid ang mg̃a luha. —¡Hm!—anya,—¡ejem! Minsa'y natulog ang caawaawang ito samantalang nagsesermón. At muling inilagáy sa dulo ng̃ canyang ilóng ang salamin niya sa mata, saca sinabi sa sarili: —Tingnan natin cung hindi siya gumalang sa canyang ama't ina, na gaya ng̃ hindi niya pang̃ing̃ilin sa mg̃a fiesta. At binasa ang icapat na utos ng̃ tinig na lalong madalang at lalo ng̃ pahumal, sa pagca't inaacala niyang sa gayong paraa'y lalo na niyáng binibigyang cadakilaan ang canyang gawa, na gaya ng̃ canyang nakitang inaasal ng̃ marami sa mg̃a fraile: hindi nakakapakinig kailan man si tía Isabel ng̃ pang̃ang̃aral ng̃ isang cuákero, sa pagoa't cung nagcagayo'y pinapang̃inig naman sana niya ang canyang catawan. Samantala'y macailang dinala ng̃ dalaga ang panyo sa canyang mg̃a mata, at lalo ng̃ napapakingan ang lacas ng̃ canyang paghing̃a. —¡Pagcagalinggaling na caluluwa!—ang iniisip sa sarili ng̃ matandang babae; ¡siya na lubhang masunurin at mapagpacumbaba sa lahat! Aco'y nagcasala ng̃ lalong marami cay sa canya, gayon may hindi aco nangyaring-mapaiyac ng̃ totohanan cailan man. At pinasimulan niya ang icalimang utos, na lalong mahahaba ang paghinto at lalong ganap ang pagcahumal ng̃ pananalita, cay sa ng̃ una, sacali't maari pa, na sa pagsusumicap niyang mainam sa gayong gawa'y hindi niya naring̃ig ang paghagulhol na iniinis ng̃ canyang pamangkin. Sa isa lamang pagtiguil na canyang guinawa, pagcatapos ng̃ mg̃a pagcànilaynilay tungcol sa pagpatay sa capuwa tao sa pamamag-itan ng̃ sandata, naring̃ig niya ang mg̃a daing ng̃ macasalanan. Ng̃ magcagayo'y humiguit sa pagca dakila ang tinig, pinagpilitan niyang basahin ang nalalabing utos sa anyong nagbabala, at ng̃ mapanood niyang patuloy rin ang pag-iyac ng̃ caniyang pamangkin. —¡Tumang̃is ca, anac, co, tumang̃is ca!—ang canyang sinabi, at siya'y lumapit sa higaan:—cung gaano calaki ang iyong pagtang̃is ay gayon din ang pagcadali ng̃ pagpapatawad sa iyo ng̃ Dios. Gamitin mo ang pighating "contrición" sa pagca't lalong magaling cay sa "atrición." ¡Tumang̃is ca, anac co, hindi mo nalalaman cung gaano ang aking galac na tinatamo sa panonood co ng̃ iyong pag-iyac! Pagdagucan mo naman ang iyong dibdib, huwag mo lamang calalacasan, sa pagca't may sakit ca pa. Datapuwa't sa pagca't anaki'y mandin nagcacailang̃an ang pighati ng̃ pag-iisa at ng̃ pagca walang nacamamalay, upang lumala, ng̃ makita ni María Clarang siya'y nasubucan, untiunting tumiguil ng̃ pagbubuntong hining̃a, pinahid ang canyang mg̃a mata, na walang sinasabing ano man at hindi sumasagot sa canyang tía ng̃ cahi't cataga. Ipinagpatuloy nito ang pagbasa, ng̃uni't sa pagca't huminto ang pagtang̃is ng̃ sa canya'y nakikinig, lumipas ang caalaban ng̃ canyang loob sa canyang gawa, at ang mg̃a huling utos ng̃ Dios ay nacapag-antoc sa canya at sa canya'y nacapaghicab, na ano pa't naguing malaking casiraan sa pananalitang pahumal na nacayayamot na sa gayo'y nahihinto. —¡Hindi co mapaniniwalaan cung hindi co makikita!—ang iniisip sa sarili ng̃ matandang babae;—nagcacasalang tulad sa isang sundalo ang batang ito laban sa unang limang utos ng̃ Dios, datapuwa't hindi cahi't isang casalanang magaang man lamang mula sa icaanim hangang sa icasampo, ano pa't tumbalíc sa amin! ¡Cung paano na ang lacad ng̃ daigdig ng̃ayon! At nagsindi ng̃ isang candilang malaki sa Virgen sa Antipolo at dalawang maliliit na candila sa Nuestra Señora del Rosario at sa Nuestra Señora del Pilar, na canyang inihiwalay roon muna at inilagay sa isang suloc ang isang garing na Santo Cristo, upang ipaunawang hindi dahil sa canya caya isinindi ang mg̃a candilang iyon. Hindi rin nacabahagui sa gayong bagay ang Virgen sa Delaroche: siya'y isang taga ibang lupaing hindi kilala, at hindi pa nacariring̃ig si tía Isabel ng̃ isa man lamang himala na canyáng guinawa. Hindi namin nalalaman cung ano caya ang nangyari sa guinawang; confesión ng̃ gabing iyon; pinagpipitagan namin ang mg̃a lihim na iyan. Mahabang totoo ang cumpisal, at nahiwatigan ng̃ tíang mula sa malayo'y binabantayan ang pamangkin, na hindi ikinikiling ng̃ cura ang canyang taing̃a sa mg̃a salita ng̃ may sakit, cung di nacaharap sa mukha ni María Clara, at tila mandin wari ibig niyang basahin ó hulaan sa pagcagagandang mg̃a mata ng̃ dalaga ang mg̃a pag-iisip. Lumabas sa silid si parì Salvíng namumutla't nang̃ing̃ilis ang mg̃a labi. Sino mang macapanood ng̃ canyang noong nagdidilim at pigta ng̃ pawis, mawiwicang siya ang nagcumpisal cay Maria Clara at hindi ng̃a narapat magcamit ng̃ capatawaran. —¡Jesús, Maria, Josef!—ang sinabi ng̃ tía na nagcucruz;—¿sino ang macatataroc sa calooban ng̃ mg̃a kinabataan ng̃ayon? |newtext= |othertitle= * Pagsusuri sa Budhi * Panggugunam-gunam ng Kasalanan * Ang Pinag-uusig ng Budhi * Ang Paglilinis ng Budhi }} 3wu65rf4l7e8vncsfi5afok6z3enpdw 0 3022 26436 26161 2021-01-14T08:24:15Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|45|Mga Inuusig|Pagsusuri ng Budhi|Sabungan|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang mga Pinag-uusig |oldtext= Tinatanglawan ng̃ isang malamlam na liwanag na inilalaganap ng̃ buwan at umulusot sa malalagong mg̃a sang̃a ng̃ mg̃a cahoy, ang isang lalaking naglalagalag sa cagubatan, na maraha't mahinahon ang lacad. Manacanaca at anaki baga'y ng̃ huwag maligaw, sumusutsot siya ng̃ isang tang̃ing tugtuguin, na ang caraniwa'y sinasagot ng̃ gayon ding sutsot sa dacong malayo. Matamang nakikinig ang lalaki, at ipinagpapatuloy, pagcatapos, ang paglacad na ang tinutunto'y ang malayong huni. Sa cawacasan, ng̃ canyang maraanan ang libolibong mg̃a nacahahadlang cung gabi sa paglalacad sa isang gubat na hindi pa nalalacaran, siya'y dumating sa isang maliit na puang na naliliwanagang ganap ng̃ buwan sa icaapat na bahagui ng̃ canyang paglaki. Matataas na mg̃a malalaking batong buhay, na napuputung̃an ng̃ mg̃a cahoy ang siyang nacababacod sa paliguid, na ano pa't wari isang nababacurang panoorang naguiba; mg̃a cahoy na bagong putol, mg̃a punong naguing uling ang nacapupuno sa guitna, na nang̃ahahalo sa pagkalalaking mg̃a batong buhay, na kinucumutan ng̃ pacaposcapos ng̃ Lumikha ng̃ canyang culubong na mg̃a dahong verde ang culay. Bahagya pa lamang cararating ng̃ lalaking di kilala'y siyáng paglabás namang bigla ng̃ isang lalaki rin sa licuran ng̃ isang malaking bató, lumapit at binunot ang isang revolver. —¿Sino ca?—ang tanong sa wicang tagalog na mabalasic ang tinig, casabay ang pagtataas ng̃ "gatillo" ng̃ canyang sandata. —¿Casama ba ninyo si matandàng Pablo?—ang sagot ng̃ bagong cararating na mahinahon ang tinig, na hindi sinagot ang catanung̃an at hindi nagugulumihanan. —¿Ang capitan ba ang itinatanong mo? Oo, narito. —Cung gayo'y sabihin mong narito si Elías at siya'y hinahanap,—anang lalaki na hindi iba cung di ang talinghagang piloto. —¿Cayo po ba'y si Elías?—ang itinanong ng̃ canyang causap na taglay ang tang̃ing pagpipitagan, at saca lumapit, at gayon ma'y patuloy rin ang paguumang sa canya ng̃ bung̃ang̃a ng̃ revolver;—cung gayo'y ... halícayo. Sumunód sa canyá si Elías. Pumasoc silá sa isáng anyóng yung̃ib na palusóng sa cailaliman ng̃ lupa. Ipinauunawa sa piloto, ng̃ tagapamatnubay na nacacaalam ng̃ daan, cung palusóng, cung cailan dapat yumucód ó gumapang; gayón ma'y hindi nalao't sila'y nang̃agsirating sa isang may anyong salas, na bahagya na naliwanagan ng̃ mg̃a huepe, at ang nang̃aroroo'y labingdalawa ó labing limang lalaking may taglay na mg̃a sandata, marurumi ang mg̃a mukha at cagulatgulat ang mg̃a pananamit, na nacaupo ang mg̃a ibá, ang iba nama'y nacahiga, at nagsasalitaan ng̃ bahagya. Namamasdan ang isang matandang lalaking mapanglaw ang pagmumukha, nacapulupot sa ulo niyá ang isang bigkis na may dugo, nacalagay ang mg̃a sico sa isang batóng guinagawang pinaca mesa, at pinagninilay-nilay ang ilaw na sa gayong caraming usoc na ibinubuga'y bahagya na ang inilalaganap na liwanag: cung hindi sana talastas nating iyo'y isang yung̃ib ng̃ mg̃a tulisan, mawiwica natin, sa pagbasa ng̃ malaking pagng̃ang̃alit sa mukha ng̃ matandang lalaki, na siya ang Torre ng̃ Gútom sa araw na sinusundan ng̃ paglamon ni Ugolino sa canyang mg̃a anac. Umanyong humilig ang nang̃ahihigang mg̃a lalaki ng̃ dumating si Elías at ang namamatnugot sa canya, datapuwa't sa isang hudyat nito'y nang̃agsitahimic at nang̃agcasiya na lamang sa pagmamasid sa piloto, na walang taglay na anó mang sandata. Untiunting luming̃on ang matandang lalaki at ang natagpuan ng̃ canyang mg̃a mata'y ang nacapagpipitagang kiyas ni Elías, na nacapugay na siya'y pinagmamasdang puspós ng̃ calungcutan at pagbibigay halaga. —¿Icao ba?—ang itinanong ng̃ matandang lalaki, na sumaya ng̃ caunti ang mg̃a mata ng̃ makilala ang binata. —¡Sa anóng calagayan aking nasumpung̃an cayo!—ang ibinulong ni Elías sa babahagyang tinig at iguinagalaw ang ulo. Hindi umimic ang matanda at tumung̃ó, humudyát ng̃ isa sa mg̃a tao, nanang̃agsitindig sila't lumayo, na canilang sinulyáp muna't sinucat ng̃ mg̃a mata ang taas at bicas ng̃ pang̃ang̃atawan ng̃ piloto. —¡Tunay ng̃a!—ang sinabi ng̃ matandang lalaki ng̃ silang dalawa'y nagiisa na;—ng̃ cata'y patuluyin sa aking bahay, na may anim na buwan ng̃ayon, aco ang ng̃ panahóng iyo'y nahahabag sa iyo; ng̃ayo'y nagbago ang capalaran, ng̃ayo'y icaw namán ang nahahabag sa akin. Ng̃uni't umupo ca at sabihin mo sa akin cung bakit ca nacarating hang̃ang dito. —May labing limang araw na ng̃ayong ibinalita sa akin ang nangyari sa inyong casacunaan,—ang madalang na isinagot ng̃ binata sa mahinang tinig, na ang ilaw ang siyang tinitingnan;—pagca alam co'y lumacad na agad acó, nagpacabicabila acó sa mg̃a cabunducan, halos dalawang lalawigan ang aking nalibot. —Napilitan acong tumacas at ng̃ huwag magsabog ng̃ dugong walang malay; natatacot humarap ang aking mg̃a caaway at ang canila lamang inilalagay sa aking hirap ay ang ilang mg̃a caawaawa, na walang guinawa sa akin cahit caliitliitang casam-an. Ng̃ macalampas ang sandaling hindi pag-imic na guinamit ni Elías sa pagbasa ng̃ mg̃a caisipang mapapanglaw sa mukha ng̃ matandang lalaki, nagpatuloy ng̃ pananalita ang binata: —Naparito aco't ibig cong ipakiusap sa inyo ang isang bagay. Sa pagca't hindi aco nacasumpong, cahi't aking pinaghanap, ang bahagyang labi man lamang ng̃ mag-anac na may cagagawan ng̃ casawiang palad naming mag-anac, minagaling co ang iwan ang lalawigang aking tinatahanan upang tumung̃o sa dacong timugan at makisama sa mg̃a pulutong ng̃ mg̃a hindi binyagan at nabubuhay ng̃ boong kalayaan: ¿ibig po ba ninyong lisanin ang bagong pinasisimul-an ninyong pamumuhay at sumama sa akin? Lalagay acong tunay na inyong anac, yamang namatay ang anac po ninyo, at kikilalin co cayong ama, yamang wala na acong magugulang? Umiling ang matanda ng̃ paayaw, at nagsalita: —Sa gulang na aking dinating, pagca niyacap ng̃ calooban ang isang pasiyang cakilakilabot, ay dahil sa wala ng̃ sucat pagpaliiran. Isang taong gaya co, na guinamit ang canyang cabataan at ang canyang cagulang̃an sa pagpapagal at ng̃ camtan ang sariling guinhawa at ang sa mg̃a anac sa panahong hinaharap; isang taong nagpacumbaba sa lahat ng̃ mg̃a naguing calooban ng̃ canyang mg̃a puno, na tumupad ng̃ boong pagtatapat sa mabibigat na catungculan, na nagtiis ng̃ lahat upang mamuhay sa catahimican at sa isang catiwasayang mangyayaring camtan; pagca tinalicdan ng̃ ganitong taong pinalamig na ang dugò ng̃ panahon, ang lahat ng̃ canyang pinagdaanan at ang boong pagdaraanan pa, at sumasa mg̃a pampang̃in na ng̃ libing̃an, ay sa pagca't canyang napagkilalang lubos na walang capayapaang masusumpung̃an at ang catiwasiya'y hindi siyang calakilakihang cagaling̃an! ¿Ano't magpapacatira pa sa hindi sariling lupain upang magbuhay dukha? Dating aco'y may dalawang anac na lalaki, isang anac na babae, isang bahay, isang cayamanan; aking dating tinatamo ang pagpipitaga't pagmamahal ng̃ madla; ng̃ayo'y isang cahoy na pinutlan ng̃ mg̃a sang̃a ang aking cawang̃is, lagalag, nagtatago, pinag-uusig sa mg̃a cagubatang tulad sa isang halimaw, ¿at anong dahil at guinawa sa akin ang lahat ng̃ ito? Dahil sa inilugso ng̃ isang lalaki ang capurihan ng̃ aking anac na babae, sa pagca't hining̃i ng̃ mg̃a capatid sa lalaking iyang magsulit siya ng̃ catampalasanang canyang guinawa, at sa pagca't ang lalaking iya'y nang̃ing̃ibabaw sa mg̃a iba sa pamamag-itan ng̃ pamagat na ministro (kinakatawan) ng̃ Dios. Inalintana co, gayon man, ang lahat ng̃ ito, at acong ama, aco, na siniraan ng̃ puri sa aking catandaan, aking ipinatawad ang caalimurahan, ipinagpaumanhin co ang casilacbuhan ng̃ cabataan at ang mg̃a carupucan ng̃ catawang lupa, at sa casiraang iyong hindi na mangyayaring maisauli, ¿ano ang dapat cong gawin cung di ang huwag ng̃ umimic at iligtas ang nalabi? Datapuwa't nang̃anib ang tampalasang baca sa humiguit cumulang na cadalia'y camtán niya ang panghihiganti, caya't ang guinawa'y humanap ng̃ capahamacan ng̃ aking mg̃a anac na lalaki. ¿Nalalaman mo ba cung ano ang canyang guinawa? ¿Hindi? ¿Natatalastas mo bang linubid ang casinung̃a-ling̃ang cunuwa'y linooban ang convento, at sa mg̃a isinacdal ay casama ang isa sa aking mg̃a anac? Hindi nairamay iyóng isá, sa pagca't wala't na sa ibang bayan. ¿Nalalaman mo ba ang mg̃a catacottacot na pahirap na sa canila'y guinawa? Nalalaman mo, sa pagca't nang̃agcacawang̃is ang ganitong mg̃a pahirap sa lahat ng̃ mg̃a bayan. ¡Aking nakita, nakita co ang aking anac na nacabiting ang tali sa canyang sariling buhoc, naring̃ig co ang canyang mg̃a sigaw, aking naring̃ig na aco'y canyang tinatawag, at aco, sa aking caruwagan at palibhasa'y namarati aco sa capayapaan, hindi aco nagcaroon ng̃ catapang̃ang pumatay ó magpacamatay caya! ¿Nalalaman mo bang hindi napatotohanan ang pangloloob na iyon, napaliwanagan ang bintang, at ang naguing parusa'y ilipat sa ibang bayang ang cura, at ang aking anac ay namatay dahil sa mg̃a pahirap na guinawa sa canya? ¡Ang isa, ang nalalabi sa akin, ay hindi duwag na gaya ng̃ canyang ama; at sa catacutan ng̃ tacsil na nagpahirap na ipanghiganti sa canya ang pagcamatay ng̃ canyang capatid, guinamit na dahilan ang cawal-an ng̃ "cedula personal" na nalimutang sandali, piniit ng̃ Guardia Civil, pinahirapan, guinalit at pinasamang totoo ang loob sa casalimura hanggang sa siya'y mapilitang magpacamatay! At aco, aco'y buhay pa pagcatapos ng̃ gayong calakilakihang cahihiyan, datapuwa't cung hindi aco nagcaroon ng̃ tapang-ama sa pag-sasanggalang ng̃ aking mg̃a anac, may natitira pa sa aking isang pusô upang italaga sa isang panghihiganti at manghihiganti aco! Untiunting nang̃agcacatipon ang mg̃a maygalit sa ilalim ng̃ aking pamiminuno, pinararami ang mg̃a cawal co ng̃ aking mg̃a caaway, at sa araw na mapagkilala cong aco'y macapangyarihan na, lulusong aco sa capatagan at tutupukin co sa apoy ang aking panghihiganti at ang aking sariling buhay! ¡At darating ang araw na iyan ó walang Dios! At nagtindig ang matandang lalaki, na nagng̃ing̃itng̃it, at idinagdag, na nagniningning ang paning̃in, malagunlong ang tinig at sinasabunutan ang canyang mahahabang mg̃a buhóc: —¡Sumpain acó, sumpain acó na aking piniguil ang mapanghiganting camay ng̃ aking mg̃a anac; acó ng̃a ang pumatay sa canila! ¡Cung pinabayaan co sanang mamatay ang may sala, cung hindi sana acó lubós nanalig sa justicia ng̃ Dios at sa justicia ng̃ mg̃a tao, ng̃ayon disi'y may mg̃a anac pa acó, marahil sila'y nang̃agtatago, datapuwa't ng̃ayo'y may mg̃a anac naman sana acó, at hindi sila sana nang̃amatay sa capapahirap! ¡Hindi aco ipinang̃anac upáng maguing amá, caya wala acong mg̃a anac ng̃ayón! ¡Sumpain acó, na hindi co natutuhang makilala sa aking catandaan ang lupaing aking kinatatahanan! Datapuwa't matututo acong ipanghiganti co cayó sa pamamag-itan ng̃ apoy, ng̃ dugo at ng̃ aking sariling camatayan! Ang culang palad na amá, sa casilacbuhan ng̃ canyáng pighati, nalabnot ang bigkis ng̃ ulo, at dahil sa gayo'y nabucsan ang sugat sa noo, at doo'y bumalong ang isáng batisang dugo. —Pinagpipitagan co ang inyóng pighati,—ang muling sinabi ni Elías,—at napagwawari co ang inyong panghihiganti; acó nama'y gaya rin ninyo, at gayón man, sa aking pang̃ang̃anib na baca aking masugatan ang waláng malay, lalong minamagaling co pa ang calimutan co ang aking mg̃a casawiang palad. —¡Mangyayari cang macalimot, sa pagca't bata icáw at sa pagca't hindi ca namamatayan ng̃ isa man lamang anac, ng̃ sino mang siyáng iyong catapusáng maaasahan! Ng̃uni't aking ipinang̃ang̃aco sa iyo, hindi co sasactan ang sino mang walang casalanan. Nakikita mo ba ang sugat na ito? Upang huwag cong mapatay ang isang caawaawang cuadrillerong gumaganap ng̃ canyang catungculan, ipinaubaya cong siya ang sumugat sa akin. —Datapuwa't tingnan po ninyó—ani Elías pagca lampas ng̃ sandaling hindi pag-imíc;—tingnan po ninyó cung alin ang cakilakilabot na siga na inyong pagsusugbahan sa ating culang palad na mg̃a bayan. Cung gaganapin ng̃ inyong sariling mg̃a camay ang inyong panghihiganti, gaganti ng̃ catacot tacot ang inyong mg̃a caaway, hindi laban sa inyó at hindi rin laban sa mg̃a taong sandatahan, cung di laban sa bayan, na ang caraniwa'y siyáng isinusumbong, at pagcacagayo'y ¿gaano caraming mg̃a paglabag sa catuwiran ang mangyayari! —¡Mag-aral ang bayang magsanggalang sa sarili, magsanggalang sa sarili ang bawa't isa! —¡Talastas po ninyong iya'y hindi mangyayari! Guinoo, cayó po'y aking nakilala ng̃ ibang panahon, niyóng panahong cayo po'y sumasaligaya, niyao'y pinagcacalooban ninyo acó ng̃ mg̃a paham na aral; maitutulot baga ninyong?... Naghalukipkip ang matanda at wari'y nakikinig. Guinoo,—ang ipinagpatuloy ni Elías, na pinacasusucat na magaling ang canyáng mg̃a wika;—nagca palad acong macagawa ng̃ isang paglilingcod sa isang binatang mayaman, may magandang puso, may caloobang mahál at mithì ang mg̃a icagagaling ng̃ canyang tinubuang bayan. Ang sabihana'y may mg̃a caibigan ang binatang ito sa Madrid, ayawan co, datapuwa't ang masasabi co sa inyo'y siya'y caibigan ng̃ Capitan General. ¿Anó po ang inyong acala cung siya'y ang ating papagdalhin ng̃ mg̃a caraing̃an ng̃ bayan at siya'y pakiusapan nating magmalasakit sa catuwiran ng̃ mg̃a sawing palad? Umiling ang matandang lalaki. —¿Mayaman ang sabi mo? walang iniisip ang mg̃a mayayaman cung hindi ang dagdagan ang canilang mg̃a cayamanan; binubulag sila ng̃ capalaluan at ng̃ caparang̃alanan, at sa pagca't ang caraniwa'y magaling ang canilang calagayan, lalo na cung sila'y may mg̃a caibigang macapangyarihan, sino man sa canila'y hindi nagpapacabagabag sa pagmamalasakit sa mg̃a culang palad. Nalalaman cong lahát, sa pagca't ng̃ una'y aco'y mayaman! —Ng̃uni't ang taong sinasabi co po sa inyo'y hindi cawang̃is ng̃ mg̃a ibá: siya'y isang anác na inalimura dahil sa pag-aala-ala sa canyáng amá; siya'y isang binata, na sa pagca't hindi malalao't magcacaasawa, nag-iisip isip siya ng̃ sa panahong darating, ng̃ isáng magandang casasapitan ng̃ canyáng mg̃a anác. —Cung gayo'y siya'y isang taong magtatamong ligaya; ang catuwiran nating ipinagtatanggol ay hindi ang sa mg̃a taong na sa caligayahan. —¡Datapuwa't iyan ang catuwirang ipinagtatanggol ng̃ mg̃a taong may puso! —¡Hari na ng̃a!—ang muling sinabi ng̃ matandang lalaki at saca naupo,—ipalagay mo ng̃ ang binatang iya'y sumang-ayong siya ang maghatid ng̃ ating caraing̃an hangang sa Capitang General; ipalagay mo ng̃ siya'y macakita sa pang̃ulong bayan ng̃ España ng̃ mg̃a diputadong magsanggalang sa atin, ¿inaacala mo na baga cayang papagtatagumpayin na ang ating catuwiran? —Atin munang ticmang gawin bago tayo gumamit ng̃ isang paraang kinacailang̃ang magsabog ng̃ dugo,—ang isinagót ni Elías,—Dapat na macapagtacá po sa inyó, na acó, na isá rin namang sawing palad, bata at malacás ang catawan, ang siyang makiusap sa inyo, na cayo'y matanda na't mahina, ng̃ mg̃a paraang payapa: at ganito, sa papca't aking napanood ang lubhang maraming cahirapang tayo rin ang may cagagawang gaya rin ng̃ mg̃a cagagawan ng̃ mg̃a malulupit; ang mahina ang siyang nagbabayad. —¿At cung sacaling wala tayong magawang anó man? —May magagawa tayo cahi't cacaunti, maniwala po cayo; hindi ang lahat ng̃ mg̃a nang̃ang̃atungculan sa baya'y hindi marunong cumilala ng̃ catuwiran. At cung wala tayong masundaan, cung aayaw pakinggan ang ating cahing̃ian, cung magpacabing̃i na ang tao sa capighatian ng̃ canyang capuwa, pagnagcagayo'y ¡hahandog po aco sa bawa't inyong ipag-uutos! Niyacap ang binata ng̃ matandang lalaking lipos ng̃ malaking catuwiran. —Tinatanggap co ang iyong panucala, talastas cong gumaganap ca ng̃ iyong pang̃aco. Paririto ca sa aki't cata'y tutulung̃an upang maipanghiganti ang iyong mg̃a magugulang, at aco nama'y tutulung̃an mo upang maipanghiganti co ang aking mg̃a anac, ¡ang aking mg̃a anac na pawang nacacatulad mo! —Samantala'y huwag po ninyong pababayaang mangyari ang ano mang gahasang cagagawan. —Isasalaysay mo ang mg̃a caraing̃an ng̃ bayang pawang talastas mo na, ¿Cailan co malalaman ang casagutan? —Sa loob po ng̃ apat na araw ay mag-utos po cayo ng̃ isang taong makipagkita sa akin sa pasigan ng̃ San Diego, at sasabihin co sa canya ang maguing casagutan sa akin ng̃ taong aking inaasahang.... Cung siya'y sumang-ayo'y canilang kikilalanin ang ating catuwiran, at cung hindi'y aco ang unaunang matitimbuang sa pakikilabang ating gagawin. —Hindi mamamatay si Elias, si Elias ang mamiminuno cung matimbuang si capitang Pablong busog na ang puso sa canyang panghihiganti,—anang matandang lalaki. At siya rin ang sumama sa binata hanggang sa macalabas sa labas. |newtext= |othertitle= * Ang mga Pinag-uusig * Ang Pinag-uusig * Ang mga Abang Pinag-uusig }} n4b2dy8xjskhyapax4gs7w8qj58qz2n 0 3023 26438 26437 2021-01-14T08:31:13Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|46|Sabungan|Mga Inuusig|Dalawang Senyora|teksto|noref=1 |oldtitle=Sabungan |oldtext= Upang ipang̃ilin sa Filipinas ang hapon ng̃ araw ng̃ linggo'y napasasa sabung̃an ang caraniwan, na gaya naman sa Españang ang larong pakikiaway ng̃ tao sa toro ang siyang pinaroroonan. Ang pagsasabong ng̃ manoc, hilig na masamang dito'y dinala ng̃ mg̃a taga ibang lupain at mahiguit ng̃ isang daang taóng guinagawang panghuli ng̃ salapi, ay isa riyan sa mg̃a pang̃it na pinagcaratiban ng̃ bayan, na lalong malaki ang casam-an cay sa opio sa mg̃a insic; diya'y napaparian ang dukha't inilalagay sa pang̃anib ang canyang boong pagcabuhay, sa pagmimithing siya'y magcasalaping hindi nagpapagal; napaparian diyán ang mayaman't ng̃ maglilibang, at diya'y caniyang guinagamit ang salaping labí sa canyang mg̃a piguing at mg̃a "misa de gracia"; datapwa't sa canila (sa mg̃a mayayaman) ang capalarang diya'y pinaglalaruan, palibhasa'y magaling na totoo ang pagcacaturo sa sasabung̃in, marahil lalong magaling cay sa pagcaturo sa canilang anac na lalaki, na siyang hahalili sa ama sa sabung̃an, at wala ng̃a caming itututol sa bagay na ito. Sa pagca't ipinahihintulot ng̃ Gobierno, at hanggang halos canyang ipinagaanyaya, sa pag-uutos na gawin ang gayong panoorin sa "hayag na mg̃a plaza", sa "mg̃a araw ng̃ fiesta" (at ng̃ makita ng̃ lahat at macahicayat ang uliran), "pagcatapos ng̃ misa mayor hanggang sa dumilim sa hapon" (walong oras), dumalo tayo sa larong ito upang hanapin ang ilang mg̃a cakilala. Walang ikinatatang̃i ang sabung̃an sa San Diego sa mg̃a sabung̃an sa iba't ibang bayan, liban na lamang sa ilang mg̃a bagay. Nababahagui sa tatlong pitac: ang una, sa macatwid baga'y ang pasucan, ay isang malaking cabahayang tuwid, na may dalawampong metro ang haba at labing apat na metro ang luang; sa isa sa canyang mg̃a taguilira'y may isang pintuang isang babae ang caraniwang nagbabantay, na siyang catiwala sa panining̃il ng̃ sa pinto, ó cabayaran sa pagpasoc doon. Sa buwis na itong bawa't isa'y nagbibigay roon, tumatanggap ang Gobierno ng̃ isang bahagui, mg̃a ilang daang libong piso sa isang taón: sinasabing sa salaping itong ibinabayad ng̃ "vicio" upang siya'y magcaroon ng̃ calayaan, nanggagaling ang ipinagpapatayo ng̃ mg̃a maiinam na mg̃a paaralan, ipinagpapagawa ng̃ mg̃a tulay at mg̃a daan, ipinagtatatag ng̃ mg̃a ganting pala upang lumusóg ang pagsasaca at pang̃ang̃alacal ... purihin nawa ang vicio na naghahandog ng̃ gayong lubhang magagaling na mg̃a bung̃a!—Sa unang pitac na ito nalalagay ang mg̃a nang̃agbibili ng̃ hitso, mg̃a tabaco, mg̃a cacanin, mg̃a pagcain at iba pa; naririan diyan ang caramihang batang lalaking sumasama sa canilang mg̃a ama ó amaing sa canila'y nagsasakit ng̃ pagtuturo ng̃ mg̃a lihim ng̃ pamumuhay. Capanig ang pitac na ito ng̃ isá pang lalong malaki ng̃ caunti, isang pinaca salas, na pinagtitipunan ng̃ madla bago gawin ang mg̃a "soltada". Nariyán ang pinacamarami sa mg̃a manoc, na nang̃atatali ng̃ isáng lúbid sa lupa, sa pamamag-itan ng̃ isang pacong but-ó ó lúyong; nariyan ang mg̃a tahur, ang mg̃a malulugdin sa sabong, ang mananari: diyán nang̃agcacayari, nagninilaynilay, nang̃ung̃utang, sumusumpa, nagtutung̃ayaw, humahalachac; hinihimas niyón ang canyáng manoc, na pinaraanan ng̃ camáy ang ibabaw ng̃ makikintab na mg̃a balahibo; sinisiyasat nama't binibilang nito ang mg̃a caliskis sa mg̃a paa; pinagsasalitaanan ang mg̃a maiinam na gawa ng̃ mg̃a bayani; diya'y inyóng mapapanood ang maraming mg̃a mukhang malulungcót, na bitbit sa mg̃a paa ang bangcay na wala ng̃ balahibo; ang pinacamahalmahal na hayop sa loob ng̃ ilang buwan, pinalayawlayaw at sa canya'y ipinagcatiwala ang lalong caayaayang mg̃a pag-asa, ng̃ayo'y wala cung di isáng bangcay na lamang, na ipagbibili sa isáng peseta, upáng lutuing luya ang cahalo at canin sa gabí ring iyón: "sic transit gloria mundi". Pauwi na ang natalo sa canyáng bahay, na pinaghihintayan sa canya ng̃ esposang cacabacaba ang loob at ng̃ mg̃a limalimahid na mg̃a anac, na hindi na taglay ang caunting pamimilac at ang sasabung̃in. Yaong lahat na mg̃a panaguinip na calugodlugod, yaong mg̃a pagaalagang tumagal ng̃ mahabang panahon, mula sa pagbubucang liwayway hanggang sa paglubóg ng̃ araw, yaong lahat ng̃ mg̃a pagpapahirap at pagpapagal, ang kinauwia'y isang peseta, ang mg̃a nálabing abó sa gayóng cacapal na asó.—Sa ulutang itó nakikipagtutulan ang lalong pang̃od na isip: ang lalong gagasogaso'y pinagsisiyasat na magaling ang gayóng bagay, tinitimbang, pinagmámasid, ibinubucadcad ang mg̃a pacpac, hinihipo ang mg̃a casucasuan ng̃ mg̃a hayop na iyón. Maiinam na totoo ang pananamit ng̃ mg̃a ilang sinusundan at liniliguid ng̃ mg̃a caanib ng̃ canicanilang mg̃a sasabung̃in; marurumi namán ang mg̃a ibá, natatatac sa canilang mamayat na mg̃a mukha ang larawan ng̃ vicio, at caniláng sinusundan ng̃ boong pagmimithi ang mg̃a kilos ng̃ mg̃a mayayaman at canilang pinagmamasdang magaling ang mg̃a pustahan, sa pagca't mangyayaring mahuho ang mg̃a bulsa, datapuwa't hindi nangyayaring masiyahan ang masamang hilig; diya'y waláng mukháng hindi guising; diya'y wala ang mapagpabayang filipino, ang tamád, ang hindi makibuin: ang lahát ay pawang kilusán, masimbuyong budhi, pagsusumicap; masasabing silá'y may isang cauhawang siyáng nagbibigay casayahan sa tubig sa pusali. Buhat sa ulutang ito'y tumutung̃o sa labanang ang pamagata'y "Rueda". Ang tuntung̃an nito, na nababacuran ng̃ cawayan, ang caraniwa'y mataas cay sa dalawang panig na sinabi na ng̃ una. Sa dacong itaas, na halos sumusucó na sa bubung̃an, may mg̃a gradería, lunsódlunsód bagang upuan, na iniuucol sa mg̃a manonood ó mg̃a magsasabong, dalawang salitang nagcacaisa ng̃ kinauuwian. Sa boong itinatagal ng̃ labanan ay napupuno ang mg̃a graderiang itó ng̃ mg̃a taong may gulang na at ng̃ mg̃a batang nang̃agsisigawan, nang̃aghihiyawan, nang̃agpapawis, nang̃ag-aaway at nang̃agtutung̃ayaw: ang cagalinga'y bihirang bihira ang babaeng nacararating diyán. Nang̃asasa "Rueda" ang mg̃a táong litáw, ang mg̃a mayayaman, ang mg̃a bantog na "tahur", ang contratista (a entista) at ang sentenciador (tagahatol). Sa lupa, na mainam ang pagcacapicpic ay nang̃aglalaban ang mg̃a hayop, at buhat diya'y ipinamamahagui ng̃ Capalaran sa mg̃a familia ang mg̃a tawanan ó mg̃a pagtang̃is, ang magagaling na pagcain ó ang cagutuman. Sa horas ng̃ ating pagpasoc ay naroroon na ang gobernadorcillo, si capitang Pablo, si capitang Basilio, si Lucas, ang tao bagang may pilat sa mukha, na totoong nagdamdam ng̃ pagcamatay ng̃ canyang capatid. Lumapit si capitang Basilio sa isa sa mg̃a taong bayan at tumanong: —¿Nalalman mo ba cung anong manoc ang dala rito ni Capitang Tiago? —Hindi co po na lalaman; may dumating po sa canyang dalawa caninang umaga, ang isa sa canila'y ang lasac na tumalo sa talisayin ng̃ Consul. —¿Sa acala mo caya'y mailalaban sa canya ang aking si bulic? —¡Aba, nacú, mailalaban po! ¡Ipupusta co po sa inyong manoc ang aking bahay at ang aking baro! Dumarating sa sandaling iyon si capitang Tiago. Ang pananamit ay tulad sa mg̃a malalacas na magsasabong: barong lieszong Caatóng, salawal na lana at sombrerong jipijapa. Sumusunod sa canyá ang dalawang alila; dala ng̃ isa ang lasac at ang isa nama'y isang puting sasabung̃ing totoong pagcalakilaki. —¡Ang sabi sa akin ni Sinang ay pagaling na ng̃ pagaling si María!—ani capitang Basilio. —Wala ng̃ lagnát, datapuwa't mahina pa. —¿Natalo po ba cayó cagabi? —Caunti; nalalaman cong nanalo cayó ... titingnan co cung macababawi acó. —¿Ibig po ba ninyóng isabong ang lásac?—ang tanong ni capitang Basilio, na tinitingnan ang manóc, at saca hining̃i itó sa alila. —Alinsunod, sacali't may pustahan. —Gaano po ba ang ipupusta ninyó. —Cung magcuculang din lamang sa dalawa'y hindi co na isasabong. —¿Inyo bang nakita na ang aking búlic?—ang tanóng ni capitang Basilio at saca tinawag ang isang táong may dalang isang maliit na sasabung̃in. —¿Gaano po ba ang ipupusta ninyó?—ang tanóng. —Cung gaano ang inyóng ipusta. —¿Dalawá at limang daan? —¿Tatló? —¡Tatló! —¡Sa susunod! Ilinaganap ng̃ nang̃agcacabilog na mapakialam sa buhay ng̃ may buhay, ang balitang papaglalabanin ang dalawang bantog na manoc; capuwa sila may mg̃a pinagdaanan at capuwa cabalitaan sa galing. Ibig ng̃ lahat na makita, masiyasat ang dalawang cabalitaan; may mg̃a nagpapasiya, may nanghuhula. Samantala'y lumalaki ang caing̃ayan, nararagdagan ang caguluhan, linulusob ang Rueda, linulundag ang mg̃a gradería. Dala ng̃ mg̃a "soltador" sa Rueda ang dalawang manoc, isang puti at isang pula, na capuwa may sandata na, baga man ang mg̃a tari ay may caluban pa. Nariring̃ig ang mg̃a sigaw na "sa puti!" "sa puti!", may mang̃isang̃isa namang sumisigaw ng̃ "sa pula!" Ang puti ang siyang "llamado" at ang pula ang "dejado". Sa guitna ng̃ caramiha'y nang̃agpapalibotlibot doon ang guardia civil; hindi nila suot ang pananamit na ucol sa mahal na capisanang ito; datapuwa't hindi naman sila nacapaisano. Salawal na guingong may franjang pula, barong nababahiran ng̃ azul na galing sa naaalis na tina ng̃ blusa, gorrang pangcuartel narito ang canilang panglinlang na soot na nababagay naman sa canilang inuugali: namumusta at nagbabantay, nanggugulo at nang̃agsasalitang di umano'y panang̃agasiwaan nila ang pananatili ng̃ capayapaan. Samantalang nang̃agsisigawan, isinasahod ang camay, kinacalog sa camay ang caunting salaping pinacacalasing; samantalang hinihicap sa bulsa ang catapustapusang salapi, ó sacali't walang salapi ay nang̃ang̃aco, at ipinang̃ang̃acong ipagbibili ang calabaw, ang malapit ng̃ anihin sa bukid, at iba pa; dalawang bagongtao, na wari'y magcapatid, sinusundan ng̃ mg̃a paning̃ing nananaghili ang mg̃a naglalaro, nang̃agsisilapit, bumubulong ng̃ ilang kiming pananalitang sino may walang nakikinig, nalalao'y lalong nang̃alulungcot at nang̃agtiting̃inang masasama ang loob at nang̃agng̃ing̃itng̃it. Paimis na sila'y pinagmamasid ni Lucas ng̃uming̃iti ng̃ ng̃iting malupit, pinatutunog ang mg̃a pisong pilac, dumaan siya sa siping ng̃ dalawang magcapatid, at saca siya sumigaw nasa "Rueda" ang ting̃in: —Narito ang limampo, limampu laban sa dalawampo, ¡sa puti! Nang̃agtitigan ang magcapatid. —¡Sinasabi co na sa iyo,—ang ibinubulong ng̃ matandang capatid,—na huwag mong ipaglahatan ang cuarta; cung nakinig ka sana sa akin, ng̃ayo'y may ipupusta tayo sa pula! Lumapit ng̃ boong cakimian ang bunso cay Lucas at kinalabit siya sa bisig, —¡Aba! ¿icaw pala?—ang biglang sinabi nito, na luming̃on at nagpapacunwari ng̃ pagtataca; pumapayag ba ang capatid mo sa sinabi co sa canya ó naparito ca't pumupusta? —¿Paanong ibig ninyong cami'y macapusta'y natalo na ang lahat naming salapi? —¿Cung gayo'y pumayag na cayo? —¡Aayaw siya! cung pautang̃in sana ninyo cami ng̃ caunti, yamang sinasabi ninyong cami inyong nakikilala.... Kinamot ni Lucas ang ulo, hinila ang baro at muling nagsalita: —Tunay ng̃ang cayo'y aking nakikilala; cayo'y si Tarsilo at si Bruno, mg̃a cabataan at malalacas. Talastas cong ang matapang ninyong ama'y namatay dahil sa ibinibigay sa canyang isang daang palo sa araw araw ng̃ mg̃a sundalo; alam cong hindi ninyo iniisip na ipanghiganti siya ... —Huwag po sanang makialam cayo sa aming pamumuhay;—ang isinalabat sa canya ng̃ matandang capatid na si Tarsilo, iya'y nacahihila ng̃ casacunaan. Cung wala caming capatid na babae'y malaon ng̃ panahong cami'y binitay na sana! —¿Binitay na cayo? ang mg̃a duwag lamang ang nabibitay, ang walang salapi at walang tumatangkilik. At sa paano ma'y malapit ang bundoc. —¡Sandaang piso laban sa dalawampo, sa puti aco!—ang sigaw ng̃ isang nagdaan. —Pautang̃in ninyo cami ng̃ apat na piso ..., tatlo ... dalawa,—ang ipinamanhic ng̃ lalong bata;—pagdaca'y babayaran namin cayo ng̃ ibayo; pasisimulan na ang soltada. Muling kinamot ng̃ Lucas ang úlo. —¡Tst! Hindi akin ang salaping ito, ibinigáy sa akin ni Don Crisóstomo at inilalaan sa mg̃a ibig maglingcód sa canyá. Ng̃uni't aking nakikitang cayo'y hindi gaya ng̃ inyóng amá; iyon ang túnay na matapang; ang hindi matapang ay huwag maghanap ng̃ mg̃a laro. At saca umalis doon, baga man hindi totoong nagpacalayo. —¿Pumayag na tayo, may pinagcacaibhan pa ba?—ani Bruno. Iisa ang kinauuwian ng̃ mabitay ó mamatay na marahil: walang ibang kinauukulan nating mg̃a dukha. —Tunay na ng̃a, ng̃uni't gunitaín mo ang ating capatíd na babáe. Samantala'y nagliwanag ang "rueda", magpapasimula ang labanan. Tumatahimic na ang mg̃a tínig, at nang̃atira sa guitna ang dalawáng "soltador" (tagá-bitáw) at ang mananari. Sa isáng hudyát ng̃ "sentenciador" (tagahátol) ay inalsán ng̃ mananari ang mg̃a tari ng̃ canicanyang calúban, at cumíkintab ang mg̃a maninipis na mg̃a talím, na pawang nang̃agbabala, maniningning. Lumapit sa bácod ang dalawang magcapatid na capuwa malungcot, itinuon ang canilang noo sa cawayan at nang̃agmamasid. Lumapit ang isang lalaki sa canila at sila'y binulung̃an sa taing̃a. —¡Pare! ¡isang daang piso laban sa sampo, sa puti acó! Tiningnan siya ni Tarsilo ng̃ patang̃a. Sinicó siyá ni Bruno, at sinagót niyá itó ng̃ isáng úng̃ol. Tang̃an ng̃ mg̃a soltador ang mg̃a manóc ng̃ isáng anyóng calugód-lugód, at iniing̃atan nilang huwag siláng masugatan. Dakilang catahimican ang naghahari: masasapantahang liban na lamang sa dalawang soltador ang mg̃a naroroo'y pawang mg̃a cagulatgulat na mg̃a taotaohang pagkít. Pinaglapit nilá ang dalawang manóc; tinangnan ng̃ isá ang úlo ng̃ canyang manóc at ng̃ tucaín ng̃ calában upang magalit, at bago guinawa naman ng̃ isa sa canyang manóc ang gayon din; dapat magcaroon ng̃ pagcacatulad sa lahat ng̃ pag-aaway, na anó pa't cung anó ang nangyayari sa mg̃a sasabung̃in sa Paris ay cawang̃is din sa mg̃a sasabung̃in dito. Pinapagharap, pagcatapos at pinapagcahig silá, at sa gayong paraa'y nauunawa ng̃ mg̃a caawaawang mg̃a hayop cung sino ang bumunot sa canila ng̃ isang maliit na balahibo at cung sino ang canilang macacalaban. Nagsisipanindig na ang canilang mg̃a puloc, nang̃agtititigan at mg̃a kidlat ng̃ galit ang siyang nang̃agsisitacas sa canilang mabibilog at maliit na mg̃a mata. Pagcacagayo'y dumating na capanahunan; binitiwan silá sa lupa, na nang̃agcacalayo ng̃ caunti, at saca sila linayuan. Marahang nang̃aglalapit sila. Nang̃aririnig ang yabag ng̃ canilang yapac sa matigas na lúpa; sino ma'y hindi nagsasalita, sino ma'y hindi humihing̃a. Ibinababa at itinataas ang úlo, na wari'y nang̃agsusucatan sa ting̃inan, bumubulong ang dalawang sasabung̃in ng̃ marahil pagbabala ó pagpapawalang halagá. Natanawan nila ang maningning na dáhon ng̃ tari, na nagsasabog ng̃ malamig ang nang̃ang̃azul na sinag; nagbibigay sigla sa canila ang pang̃anib, at walang ano mang tacot na nagpapanalubong ang dalawa, ng̃uni't sa isang hakbang na layo'y nang̃agsihinto, nang̃agtitigan, ibinaba ang ulo at muling pinapang̃alinag ang canilang balahibo. Sa sandaling iyó'y naligo ng̃ dugo ang canilang maliit na útac, sumilang ang lintíc, at taglay ang canilang catutubong tapang ay mabilis na nagpanalpoc ang dalawa, nagcapanagupa ang tuca laban sa tuca, ang dibdib laban sa dibdib, ang patalim laban sa patalím at ang pacpác laban sa pacpác: naiwasan ng̃ isa't isá ng̃ boong catalinuan ang sacsác at walang nanglaglag cung hindi iláng balahibo lámang. Muling nagtitigan na naman; caguinsaguinsa'y biglang lumipad ang puti, napaimbulog at iniwawasiwas ang pamatay na tari; ng̃uni't ibinaluctót ng̃ pula ang canyang mg̃a hita at ibinaba ang úlo, caya walang nahampas ang puti cung di ang hang̃in; ng̃uni't pagbaba sa lapag, sa pang̃ing̃ilag na siya'y masacsac sa licód, malicsing pumihit at humarap sa calaban. Dinaluhong siya ng̃ sacsác ng̃ pula ng̃ boong galit, ng̃uni't marunong magsanggalang ng̃ boong calamigan ng̃ loob: hindi ng̃a walang cabuluháng siyá lubós na kinalulugdan ng̃ caramihang naroroon. Hindi kinaliling̃atan ng̃ lahat ang matamang panonood ng̃ mg̃a nangyayari sa paglalaban, at may mg̃a iláng cahi't hindi sinasadya'y nang̃apapasigaw. Unti-unting nasasabugan ang lupa ng̃ mg̃a balahibong pula at puti, na pawang natitina ng̃ dugo: datapuwa't hindi ang salitaa'y ititiguil ang labanan sa unang pagcacasugat: sa pagsunod ng̃ filipino sa mg̃a cautusáng lagda ng̃ Gobierno, ang ibig niya'y matalo cung sino ang unang mamatay ó cung sino ang unang tumacbo. Nadidilig na ng̃ dugo ang lupa, madalas ang sacsacan, ng̃uni't hindi pa masabi cung sino sa dalawa ang magtatagumpay. Sa cawacasan, sa pagtikim sa cahulihulihang pagpupumilit, sumalpóc ang puti upang ibigay ang panghuling sacsác, ipinaco ang canyang tari sa isang pacpac ng̃ pula at napasabit na mg̃a butó; datapuwa't nasugatan ang puti sa dibdib, at ang dalawa, na capuwa linalabasan ng̃ dugo, nanglulupaypay, humihing̃al, nang̃agcacacabit, ay hindi nang̃agsisikilos, hanggang sa natimbuang puti, sumuca ng̃ dugo sa tuca, nang̃isay at naghing̃alo; ang pulang nacacabit sa canya sa pacpác at nananatili sa canyáng tabi, ay untiunting ibinaluctót ang mg̃a hita at marahang pumikit. Ng̃ magcagayo'y inihatol ng̃ sentenciador, sa pag-alinsunod sa cautusan ng̃ pamahalaan, na ang pula'y nanalo. Isang walang wastong sigawan ang siyang nagpasalamat sa gayong hatol, sigawang naring̃ig sa boong bayan, mahaba, nagcacaisa ang taas ng̃ tinig at tumagal ng̃ ilang sandali. Cung gayo'y na pagtatanto ng̃ nacacapakinig sa malayo, na ang "dejado" ay siyang nanalo, sa pagca't cung hindi gayo'y hindi tatagal ang sigaw ng̃ pagcatwa. Gayon din ang nangyayari sa mg̃a nación: isang maliit na macapagtagumpay sa isang malaki, inaawit at sinasabisabi sa lubhang mahabang panahon. —¿Nakita mo na?—ani Bruno ng̃ boong sama ng̃ loob sa capatid,—cung pinaniniwalaan mo aco'y mayroon na sana ng̃ayon tayong sandaang piso; dahil sa iyo'y wala tayo ng̃ayon cahi't isang cuarta. Hindi sumagot si Tarsilo, datapuwa't tuming̃in ng̃ pasulyap sa canyang paliguidliguid na anaki'y may hinahanap na sino man. —Naroo't nakikipag-usap cay Pedro,—ang idinugtong ni Bruno;—¡binibigyan siya ng̃ salapi, pagcaramiraming salapi! At ibinibilang ng̃a naman ni Lucas sa camay ng̃ asawa ni Sisa ang mg̃a salaping pilac. Nang̃agpalitan pa ng̃ ilang salitang palihim at bago naghiwalay na capuwa nasasayahan alinsunod sa namamasid. —¡Marahil si Pedro'y nakipagkayari sa canya: iyan, iyan ang tunay na hindi nag-aalinlang̃an!—ang buntong hining̃a ni Bruno. Nananatili si Tarsilo sa pagca mukhang malungcot at nag-iisip-isip: pinapahid ng̃ mangas ng̃ canyang baro ang pawis na umaagos sa canyang noo. —Capatid co,—ani Bruno,—acó'y yayao, cung hindi ca magpapasiya; nanatili ang "regla", dapat manalo ang lasak at hindi ng̃a dapat nating sayang̃in ang panahón. Ibig cong pumusta sa susunod na soltada; ¿anó bagá mangyayari? Sa ganyá'y maipanghihiganti natin ang tatay. Gayon ma'y huminto at muling nagpahid ng̃ pawis. —¿Anóng dahil at huminto ca?—ang tanóng ni Brunong nayayamot. —¿Nalalaman mo ba cung anó ang sumusunod na soltada? ¿Carapatdapat ba ang?... —¡Bakit hindi! ¿hindi mo ba nariring̃ig? Ang búlik ni capitang Basilio ang mapapalaban sa lásak ni capitang Tiago; ayon sa lacad ng̃ "regla" ng̃ sabong ay dápat manalo ang lásak. —¡Ah, ang lasak! acó ma'y pupusta rin ... datapwa't lumagáy muna tayo sa matibay na calagayan. ¿Nagpakita ng̃ pagcayamot si Bruno, ng̃uni't sumunód siyá sa canyáng capatíd; tiningnan nitóng magaling ang manóc, siniyasat na magaling, nag-isip-isip, naglininglining, nagtanong ng̃ ilán, ang culang palad ay nag-aalinlang̃an; nagng̃ing̃itng̃it si Bruno at minamasdan siyáng malaki ang galit. —Ng̃uni't hindi mo ba nakikita iyang malapad na caliskis na nariyán sa tabi ng̃ tahid? ¿hindi mo ba nakikita ang mg̃a paang iyán? ¿anó pa ang ibig mo? ¡Masdan mo ang mg̃a hítang iyán, iladlad mo ang mg̃a pacpác na iyán! At itong baac na caliskis sa ibabaw ng̃ malapad na itó, at saca itóng doble (kambal)? Hindi siyá nariring̃ig ni Társilo, ipinagpapatuloy ang pagsisiyasat sa anyo at calagayan ng̃ hayop; ang calansing ng̃ guinto't pilac ay dumarating hanggang sa canyang mg̃a taing̃a. —Tingnan namán natin ng̃ayon ang bulík,—ang sabi ng̃ tinig na tila sinasacal. Tinatadyacan ni Bruno ang lupa, pinapagng̃ang̃alitng̃it ang canyang mg̃a ng̃ipin, ng̃uni't sumusunod din sa capatid niya. Lumapit sila sa cabilang pulutong. Diya'y sinasandatahan ang manóc, humihirang ng̃ tári, inihahanda ng̃ mananari ang sutlang mapula, na pinagkitan at macailang hinagod. Binalot ni Társilo ang háyop ng̃ malungcot at nacalalaguim na titig: tila mandin hindi niya nakikita ang manóc cung di ibang bagay sa hinaharap na panahón. Hinagpós ang noo, at: —¿Handa na ba icáw?—ang tanóng sa capatid na malagunlong ang tinig. —¿Acó? ¡mula pa ng̃ una; hindi kinacailang̃ang sila'y akin pang makita! —Hindi at dahil sa ... ating cahabaghabag na capatid na babae.... —¡Aba! ¿Hindi ba sinabi sa iyong ang mamiminuno'y si don Crisóstomo? ¿Hindi mo ba nakitang siya'y casama ng̃ Capitan General sa pagpapasial? ¿Anó ang capang̃anibang ating cahihinatnan? —¿At cung mamatay tayo? —¿Eh anó iyón? ¿Hindi ba namatay ang ating amá sa capapalo? —¡Sumasacatuwiran ca! Hinanap ng̃ magcapatid sa mg̃a pulutóng ng̃ táo si Lúcas. Pagcakita nilá sa canya'y huminto si Társilo. —¡Huwag! umalis na tayo rito, tayo'y mapapahamac!—ang biglang sinabi. —Lumacad ca cung ibig mo, acó'y tátanggap. —¡Bruno! Sa cawaláng palad ay lumapit ang isang táo at sa canilá'y nagsabi: —¿Pupusta ba cayó? Aco'y sa búlik. Hindi sumagot ang dalawáng magcapatid. —¡Logro! —¿Gaano?—ang tanóng ni Bruno. Binilang ang canyang mg̃a aapating pisong guinto: tinititigan siya ni Brunong hindi humihing̃a. —¡May dalawang daang piso acó, limampong piso laban sa apat na po! —¡Hindi!—ani Brunong waláng alinlang̃an; magdagdag pa cayó ... —¡Magaling! limampo laban sa tatlompo! —¡Lambalin ninyó cung inyóng ibig! —¡Magaling! ang búlik ay sa aking pang̃inoon at bago acóng capapanalo; isáng daan laban sa anim na pong piso. —¡Casunduan! Maghintay cayo't cucuha acó ng̃ salapi. —Datapuwa't acó ang maghahawac,—anang isá, na hindi totoong nagcacatiwala sa anyo ni Bruno. —¡Gayon din sa akin!—ang tugón nito, na umaasa sa catigasan ng̃ canyang camaoo. At niling̃on ang canyáng capatid at pinagsabihan: —Yayao acó, cung matitira icáw. Nag-isip-isip si Tarsilo: canyang sinisinta ang canyang capatid at gayon din ang sabong. Hindi mapabayaang nag-iisa ang canyang capatid, caya't bumulong: —¡Halá! Lumapit sila cay Lucas: nakita nito ang canilang pagdating at ng̃umiti. —¡Mamà!—ani Tàrsilo. —¿Ano iyon? —¿Gaano ba ang ibibigay ninyo?—ang tanong ng̃ dalawa. —Sinabi co na: cung cayo ang mamahala sa paghanap ng̃ mg̃a iba pa upang matutop ang curatel, bibigyan co ang báwa't isa sa inyo ng̃ tigatatlompong piso at sampong piso sa bawa't casama. Sacali't lumabas ng̃ magaling ang lahat, tatanggap ng̃ isangdaang piso bawa't isa at cayo'y ang ibayo: mayaman si don Crisostomo. —¡Gayari!—ang biglang sabi ni Bruno; ibigay ninya ang salapi. —¡Nalalaman co na cayo'y matatapang na gaya rin ng̃ inyong ama! Hali cayo rini, at ng̃ hindi tayo maring̃ig ng̃ mg̃a iyang sa canya'y pumatay—ani Lucas na itinuturo ang mg̃a guardia civil. Sila'y dinala sa isang suloc, at sa canila'y sinabi samantalang ibinibilang sa canila ang salapi: —Darating bucas si don Cristostomo na may dalang mg̃a sandata; sa macalawa, pagcagabi, pagmalapit ng̃ ma-á las ocho, pumaroon cayo sa libing̃an at doo'y sasabihin co sa inyo ang canyang mg̃a huling ipag-uutos. May panahon cayong macahanap ng̃ mg̃a casamahan. Nang̃agpaalaman. Ang dalawang magcapatid ay tila mandin nagpalit ng̃ canicanilang anyo: Si Tarsilo'y matahimic, namumutla si Bruno. |newtext= |othertitle= * Sa Sabungan * Ang Sabungan }} jukmd9zgclmkwq483xs5wqmliu20le1 0 3024 26439 26163 2021-01-14T08:35:21Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|47|Dalawang Senyora|Sabungan|Hiwaga|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang Dalawang Guinoong Babae |oldtext= Samantalang isínasabong ni capitang Tiago ang canyang lasak, naglilibot naman sa bayan si doña Victorina, sa adhicang makita niya cung paano ang calagayang guinagawa ng̃ mg̃a tamad na "indio" sa canicanilang mg̃a bahay at mg̃a tubigan. Inubos niya ang caya sa pagsusuot ng̃ lalong magaling niyang damit, at canyang inilagay sa canyang sutlang "bátá" ang lahat niyang mg̃a cintas at mg̃a bulaclac, upang siya'y caalang-alang̃anan ng̃ mg̃a "provinciano" at maipakilala sa canila cung gaano calaki ang canilang calayuan sa canyang mahal na cataohan; caya't cumapit sa bisig ng̃ canyang pilay na asawa at nagpakendengkendeng sa mg̃a lansang̃an ng̃ bayan, sa guitna ng̃ pangguiguilalas at pagtataca ng̃ mg̃a tagaroon. Natira sa bahay ang pinsang si Linares. —Pagcapang̃itpang̃it ng̃ mg̃a bahay nitong mg̃a "indio"!—ang ipinasimula ni doña Victorinang ing̃ining̃iwi ang bibig;—ayawan co cung bakit nacatitira sila riyan: kinakailang̃ang maguing "indio". At anong pagcasamasama ng̃ turo ng̃ canilang magulang at anong pagca mg̃a palalo! Nasasalubong nila tayo'y hindi sila nang̃agpupugay! Hanpasin mo sila sa sombrero na gaya ng̃ gawa ng̃ mg̃a cura at ng̃ mg̃a teniente ng̃ mg̃a guardia civil; turuan mo sila ng̃ "urbanidad." —¿At cung aco'y canilang hampasin?—ang tanong ng̃ doctor De Espadaña. —¡Tungcol sa bagay na iya'y icaw ay lalaki! —¡Ng̃u ... ng̃uni't aco'y pilay! Nalalao'y sumasama ang ulo ni doña Victorina; napupuno ng̃ alaboc ang cola ng̃ canyang bata, dahil sa hindi nalalatagan ng̃ bato ang mg̃a daan. Bucod sa roo'y nacacasalubong ng̃ maraming mg̃a dalaga, na nang̃agsisitung̃o pagdaraan sa canyang tabi, at hindi nila pinagtatakhan, na gaya ng̃ marapat nilang gawin, ang canyang mahalagang casuutan. Ang cochero ni Sinang, na naghahatid dito at sa canyang pinsang babae sa isang mainam na carruajeng "tres-por-ciento'y" nagcaroon ng̃ cawalang galang̃ang sigawán siya ng̃ "¡tabi!" na taglay ang tinig na nacagugulat, na anopa't napilitin siyang sumaisang tabí at walang magawa cung di tumutol ng̃:—¡Tingnan mo na ng̃a lamang ang hayop na cochero! ¡Sasabihin co sa canyang pang̃inoong turuan niyang magaling ang canyang mg̃a alila! —¡Magbalic na tayo sa bahay!—ang ipinag-utos sa asawa. Ito, na talagang nang̃ang̃anib na marahil ay may mangyaring ligalig sa canilang dalawa, ibinalic ang canyang "muleta" (ang salalac na tungcod sa kili-kili) at sumunod sa utos. Nasalubong nila ang alférez, nang̃agbatian at ito'y nacaragdag ng̃ sama ng̃ loob ni doña Victorina: hindi lamang hindi siya pinuri dahil sa canyang pananamit, cung di halos siniyasat pa ng̃ palibac ang suot niyang iyon. —Hindi mo dapat pakikamayan ang isang abang alferez lamang,—ang sinabi sa canyang asawa ng̃ malayo na ang alferez;—bahagya na niya hinipo ang canyang capacete at icaw ay nagpugay ng̃ sombrero; hindi ca marunong magbigay camahalan sa iyong cataasan! —¡Siya ang puno ri....rito! —At ano ang cabuluhan sa atin ng̃ bagay na iyan. ¿Tayo baga'y mg̃a indio? —¡Sumasacatuiran ca ng̃a!—ang canyang isinagot, sa pagca't aayaw siyang makipagcagalit. Nagdaan silá sa tapat ng̃ bahay ng̃ militar. Namimintana si doña Consolación, na gaya ng̃ canyáng naguing caugalian, nacadamít franela at humihithit ng̃ isang tabaco. Sa pagca't mababa ang bahay, sila'y nagting̃inan, at nakitang magaling ni doña Victorina ang babaeng iyón; payapang pinagmamasdan siya búhat sa paa hanggang sa úlo ng̃ Musa ng̃ guardia civil, pagcatapos ay siya'y nilabian, lumura at saca tumalicod. Itó ang nacaubos sa pagtitiis ni doña Victorina, caya't iniwan ang canyang asawang walang caalacbay, at hinarap ang alferezang nang̃ang̃atal sa galit at hindi macapang̃usap. Marahang luming̃on si doña Consolación, muli na namang pinagmasdan siya ng̃ boong, catiwasayán at nanglura uli, ng̃uni't nagpakita siya ng̃ lalong malaking pagpapawalang halaga. —¿Ano ang nangyayari sa inyó, Doña? —¡Matatawag ninyo acong "Señora"! ¿bakit ganyan na ang pagtitig ninyo sa akin? ¿Naiinguit ba cayo?—ang sa cawacasa'y nasalita ni doña Victorina. —¿Acó? ¿naiing̃uit acó? ¿at sa inyó?—ang sabing patuya ng̃ Medusa—¡siya ng̃a! ¡naiinguit aco sa inyóng culót! —¡Halica na, babae!—anang Doctor;—¡hu ... hu ... huwag mo siyang pa ... pansinin! —¡Pabayaan mong turaan co itóng bastos na itong walang hiya!—ang sagot ng̃ babae, at saca biglang itinulac ang canyang asawa, na caunti ng̃ napasung̃aba, at hinarap si doña Consolación. —¡Tingnan sana ninyo cung sino ang causap!—anyá—¡huwag ninyong acalaing aco'y isang provinciana ó isang calunya ng̃ mg̃a sundalo! Hindi nacapapasoc sa aking bahay, sa Maynila, ang mg̃a alférez; ang mg̃a ganitó'y naghihintay sa pintuan. —¡Aba! ¡Excelentísima Señora Puput! (carilagdilagang guinoong Puput) hindi ng̃a pumapasoc ang mg̃a alferez cung di lamang ang mg̃a salantang gaya niyán, ja! ja! ja! Cung hindi sa nacaculapol na mg̃a colorete, namasdan sana ang pamumula ng̃ mukhà ni doña Victorina; binanta niyáng lusubin ang canyang caaway na babae, ng̃uni't piniguil siya ng̃ centinela. Samantala'y napupuno ang daan ng̃ nanonood na mg̃a táo. —Pakinggan ninyo, naiimbi aco sa pakikipagsalitaan sa inyo; mg̃a táong matataas ... ¿Ibig po ba ninyong labhán ang aking damít? ¡Babayarin co cayó ng̃ mahal! ¡Ang acala yata ninyo'y hindi co nalalamang cayo'y dating labandera! Tumindig si doña Consolacióng malakí ang galit: nacasugat sa canya ang sinabing tungcól sa paglalaba. —¿Acala yata ninyo'y hindi nalalaman cung sino cayó at cung sino ang taong inyong daladala? ¡Kinacailang̃ang namamatay ng̃ gutom upang pasanin ang tiratirahan, ang basahan ng̃ lahat ng̃ táo! Ang pucól na salitáay tumama sa ulo ni doña Victorina; naglilís ito ng̃ manggas, itinicom ang mg̃a daliri, piniing ang mg̃a ng̃ipin at nagpasimula ng̃ pananalita: —¡Manaog cayo, matandang salaula, at duduruguin co ang maruming bibig na iyan! ¡Calunya ng̃ isang batallon, talagang patutot buhat pa ng̃ ipang̃anac! Dalidaling nawala sa bintana ang Medusa, agad nakitang nananaog ng̃ patacbo, na iniwawasiwas ang látigo ng̃ canyang asawa. Namag-itan at sumamo si don Tiburcio, ng̃uni't nagcasaclutan din cung hindi dumating ang alférez. —¡Datapuwa't mg̃a guinoong babae!... Don Tiburcio! —¡Turuan ninyong magaling ang inyong asawa, ibili ninyo siya ng̃ lalong magagaling na mg̃a damit, at cung sacali't wala cayong salapi, magnacaw cayo sa mg̃a táong bayan, yamang sa bagay na ito'y cayo'y may mg̃a sundalo!—ang sigaw ni doña Victorina. —¡Narito po acó guinoong babae! ¿bakit hindi duruguin ng̃ camahalan po ninyo ang aking bibig? ¡Wala po cayo cung di dila at laway, Doña Exelencia! —¡Guinoong babae!—anang alférez na nagnining̃as ng̃ galit;—¡magpasalamat cayo at nadidilidili cong cayo'y babae, sa pagca't cung hindi lulusayin co cayo sa casisicad, pati ng̃ inyóng mg̃a kinuculot na buhóc at ng̃ inyóng mg̃a walang capacanang mg̃a cintas! —¡Gui ... guinoong alférez! —¡Lumacad cayó, mamamatay ng̃ táong waláng sakit! ¡Cayo'y walang suot na salawál, Juan Lanas! Umugong doon ang mg̃a tacapan, waswasan ng̃ camáy, guirian, sigawan, laitan at murahan: canilang iniwatawat ang lahat ng̃ mg̃a carumihang canilang iniing̃atan sa canicanilang cabán, at sa pagca't sabáy sabáy na nagsasalita ang apat at maraming lubha ang canilang sinasabing nacasisirang puri sa mg̃a tang̃ing pulutong ng̃ mg̃a táo, na canilang isinisiwalat ang maraming catotohanan, cúsang tinatangguihan namin ang pagsasalaysay rito ng̃ laha't ng̃ canilang doo'y mg̃a sinabi sa isá't isá. Bagaman hindi nauunawa ng̃ mg̃a nagsisipanood ang lahat ng̃ canilang tacapan, hindi ng̃a cacaunti ang catuwaang canilang tinatamo at canilang hinihintay na dumating hanggang sa pag-aaway ng̃ camáy. Sa cawalang capalaran ay dumating ang cura na siyang pumayapa. —¡Mg̃a guinoong lalaki, mg̃a guinoong babae! ¡Laking cahihiyan! ¡Guinoong Alferez! —¿Ano ang inyong ipinakikialam dito, mapagbanalbanalan, macacarlista? —¡Don Tiburcio, dalhin po ninyo ang inyong asawa! ¡Guinoong babae, pagpiguilan po ninyo ang inyong dila! —¡Iya'y sabihin po ninyo diyan sa mg̃a magnanacaw sa mg̃a taong mahihirap! Untiunting naubos ang mg̃a kilalang lait at tung̃ayaw, nasabi na ang lahat ng̃ mg̃a cahiyahiyang cagagawan ng̃ mag-a-mag-asawa, at samantalang nang̃agbabalaan at nang̃agmumurahan ay untiunti silang nang̃aghiwalay. Si fray Salvi ay nagpapacabicabila at nagbibigay casayahan sa panooring iyon, cung daroon sana ang ating caibigang corresponsal!... —¡Ng̃ayon di'y pasa Maynila tayo't tayo'y humarap sa Capitan General!—ang sinasabing malaki ang galit ni doña Victorina sa canyang asawa,—¡Icaw ay hindi lalaki! ¡sayang na sayang ng̃ salawal na suot mo! —¿Ng̃u ... ng̃uni't ... babae, at ang mg̃a guardia? ¡aco'y pila'y! —Dapat mong hamunin siya ng̃ away sa pamamag-itan ng̃ pistola ó ng̃ sable, ó cung hindi ... cung hindi.... At tiningnan siya ni doña Victorina sa mg̃a ng̃ipin. —Neneng, cailan may hindi aco humawac ng̃.... Hindi ipinaubaya ni doña Victorinang matapos ang canyang sinasabi: sa isang dakilang galaw ay hinalbot sa guitna ng̃ daan, ang canyang mg̃a ng̃iping tagpi lamang at saca guiniic. Dumating sila sa bahay, na halos umiiyac ang lalaki at ang babae nama'y nag-aalab sa galit. Nakikipag-usap ng̃ sandaling iyon si Linares cay Maria Clara, cay Sinang at cay Victoria, at sa pagca't hindi niya nalalaman ang pagtatalong iyon, hindi cacaunti ang canyang dinamdam naligalig ng̃ loob ng̃ canyang makita ang canyang mg̃a pinsan. Si Maria Clarang nacahilig sa isang sillon sa guitna ng̃ mg̃a unan at mg̃a cumot na lana ay malaki ang ipinagtaca ng̃ canyang makita ang bagong pagmumukha ng̃ canyang doctor. —Pinsan, ani doña Victorina,—hahamunin mo ng̃ away ng̃ayon din ang Alférez ó cung hindi.... —¿At bakit?—ang tanong ni Linares na nagtataca. —Siya'y hahamunin mo ng̃ayon din ng̃ away ó cung hindi sasabihin co sa canilang lahat dito cung sino icaw. —¡Ng̃uni't doña Victorina! Nang̃agting̃inan ang tatlong magcacaibigang babae. —¿Ano ba sa acala mo? Cami'y linait ng̃ alferez at canyang sinabi na icaw raw ay icaw! ¡Nanaog ang matandang babaeng asuang na may dalang latigo, at ito, ito'y nagpabayang siya'y muramurahin ... isang lalaki! —¡Abá!—ani Sinang,—¡sila'y nang̃ag-away ay hindi natin napanood! —¡Linugas ng̃ alferez ang mg̃a ng̃ipin ng̃ doctor!—ang idinagdag ni Victoria. —Ng̃ayon di'y pasasa Maynila cami; icaw, icaw ay matitira rito upang siya'y hamunin mo ng̃ away, at cung hindi'y sasabihin co cay Don Santiago na pawang casinung̃aling̃an ang lahat mong sinabi sa canya, sasabihin cong.... —¡Ng̃uni't doña Victorina, doña Victorina!—ang isinalabat ng̃ namumutlang si Linares, at lumapit cay doña Victorina;—huwag po ninyong ipaalaala sa aking.... Samantalang nangyayari ito'y siya namang pagdating ni capitang Tiago na galing sa sabung̃an, mapanglaw at nagbubuntong hining̃a: ang lasak ay natalo. Hindi binigyan ng̃ panahon ni doña Victorinang macapagbuntong hining̃a; sa maicling salita'y sinabi niya ang lahat ng̃ nangyari, sa macatuwid baga'y pinagsicapan niyang sabihing siya ang sumasacatuwiran. —Hahamunin siya ng̃ away ni Linares ¿nariring̃ig po ba ninyo? Sacali't hindi, ¡huwag po ninyong bayaang pacasal sa inyong anac, huwag po ninyong ipahintulot! Cung wala siyang tapang ay hindi carapatdapat cay Clarita. —¿Icaw pala'y pacacasal sa guinoong ito?—ang tanong ni Sinang, at napuno ng̃ luha ang canyang masayang mg̃a mata;—nalalaman cong icaw ay malihim, ng̃uni't hindi salawahan. Si Maria Clara, na maputlang parang pagkit, bumang̃on ng̃ caunti sa pagca sandig, at tinitigan ng̃ gulat na mg̃a mata ang canyang ama, si doña Victorina at si Linares. Ito'y nagdalang hiya, itinung̃o ni capitang Tiago ang canyang mg̃a mata, at idinugtong pa ng̃ guinoong babae: —Tandaan mo Clarita; huwag cang mag-aasawa cailan man sa lalaking hindi tunay ang pagcalalaki; nang̃ang̃anib cang icaw ay alimurahin pati ng̃ mg̃a aso. Datapuwa't hindi sumagot ang dalaga, at nagsabi sa canyang mg̃a caibigang babae: —Ihatid ninyo aco sa aking silid; hindi aco macalacad na mag-isa. Tinulung̃an nila siyang tumindig, at naliliguid ang canyang bayawang ng̃ mg̃a mabibilog na mg̃a bisig ng̃ canyang mg̃a caibigang babae, nacahilig ang canyang ulong cawang̃is ng̃ marmol sa balicat ng̃ magandang si Victoria, násoc ang dalaga sa silid na canyang tulugan. Iniligpit ng̃ mag-asawa ng̃ gabi ring iyon ang caniláng mg̃a casangcapan, sining̃il si capitang Tiago, na may ilang libo rin piso ang inabót, sa pagcagamot cay Maria Clara, at napatung̃o sila sa Maynila, pagca umagang umaga ng̃ kinabukasan, na ang sinasacya'y ang carruaje ni capitang Tiago. Iniatang sa mahinhiing si Linares ang catungculang tagapanghiganti. |newtext= |othertitle= * Ang Dalawang Señora * Ang Dalawang Senyora * Ang Dalawang Donya }} eq1qh48g5k7egnlyp7710p30pkiuwz3 0 3025 26440 26164 2021-01-14T08:39:28Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|48|Hiwaga|Dalawang Senyora|Tinig ng mga Inuusig|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang Hindi Magcuro |oldtext= <blockquote>Magbabalic ang mg̃a maiitim na mg̃a golondrina.... <br/>(Becquer).</blockquote> Ayon sa paunang balita ni Lucas, dumating si Ibarra kinabucasan. Ilinaan niyá ang canyáng unang pagdalaw sa magcacasambahay ni capitang Tiago, at ang sadya niya'y makipagkita cay Maria Clara at ibalitang siya'y ipinakipagcasundo na ng̃ Arzobispo sa Religión: may dalá siyáng sulat sa cura, na doo'y ipinagtatagubilin siyá, na ang Arzobispo pa ang siyáng tumitic. Hindi cacaunti ang ikinagalac sa ganitong bagay ni tía Isabel, na may pag-ibig sa binata at hindi niyá totoong minamagaling ang pag-aasawa ng̃ canyáng pamangking babae cay Linares. Wala sa bahay si capitang Tiago. —Pamasoc po cayó,—ang sabi ng̃ tía sa pamamag-itan ng̃ caniyáng haluang wicang castila;—Maria, napasauli-uli sa gracia ng̃ Dios si don Crisóstomo; inalsán siyá ng̃ "excomunión" ng̃ Arzobispo. Ng̃uni't hindi nagatulóy ang binata, naluoy sa canyáng mg̃a labi ang ng̃iti at tumacas sa caniyáng alaala ang salita. Sa tabi ng̃ durung̃awan, naroon at nacatindíg si Linares sa tabi ni Maria, na pinagsasalitsalít ang mg̃a bulaclac at ang mg̃a dahon ng̃ mg̃a gumagapang na halaman; nasasabog sa lapag ang mg̃a rosa at mg̃a sampaga. Nacahilig sa sillón si Maria Clara, namumutla, may iniisip, mapanglaw ang mg̃a mata at naglalaro sa isáng paypay na garing, na hindi totoong maputing catulad ng̃ canyáng maliliit na mg̃a daliri. Sa pagdating na iyón ni Ibarra'y namutla si Linares at namulá ang mg̃a pisng̃i ni Maria Clara. Umacmáng bumang̃on, ng̃uni't kinulang siyá ng̃ lacás tumung̃ó at binayaang malaglág ang paypáy. Isáng hindi maalamang siraing hindi pag-imic ang siyang naghari sa iláng sandali. Sa cawacasa'y nacalacad ng̃ papasoc si Ibarra at nang̃ang̃atal na nacapagsalita. —Bago lámang acóng cararating, at nagmadali acóng pumarito upáng makita co icáw ... ¡Naratnan cong magaling ang calagayan mo cay sa aking acala! Tila napipi mandín si Maria Clara; hindi nagsalita ng̃ cataga man at nananatili sa pagca tung̃o. Pinagmasdan ni Ibarra si Linares ng̃ mula sa paa hangang sa úlo; ting̃ing tinumbasan namán ng̃ boong pagmamataas ng̃ mahihiing binata. —Aba, namamasid cong waláng naghihintay ng̃ aking pagdating,—ang muling sinabi ng̃ madalang na pananalita;—Maria, ipatawad mo ang hindi co pagcapasabi sa iyo bago aco pumasoc dito; sa ibáng áraw ay maipaliliwanag co sa iyo ang tungcól sa aking guinawa ... tayo'y magkikita pa ... waláng sála. Itóng mg̃a hulíng salita'y sinamahan niyá ng̃ isáng ting̃in cay Linares. Itinungháy sa caniya ng̃ dalaga ang canyáng magagandang mg̃a matáng puspós cadalisayan at calungcutan, tagláy ang lálong matinding samo at mapanghalínang pakikiusap, na anó pa't si Ibarra'y huminto sa pagca patigagal. —¿Macaparirito ba acó búcas? —Talastás mo nang sa ganáng aki'y laguing ikinatutuwa co ang iyóng pagparito,—ang bahagya ng̃ isinagót ng̃ dalaga. Umalís doon si Ibarrang wari'y panatag ang loob, datapuwa'y, may taglay na unós sa úlo't caguinawán sa púso. Ang bagong namasid niya't naramdaman ay hindi mapaglirip; ¿anó caya iyón? ¿alinlangan? ¿lipas ng̃ pagsinta? ¿caliluhán? —¡Oh, sa cawacasa'y babae ng̃a!—ang canyáng ibinulong. Hindi niyá nalalama'y nacarating siyá sa pinagtatayuan ng̃ paaralan. Malaki ng̃ totoo ang nayayari sa guinagawang iyón; nagpaparoo't parito sa magcabicabilang maraming nangagsisigawa si ñor Juan, at daladala niya ang canyang metro't ang canyang plomada. Pagcakita sa canyá'y dalidaling siyá'y sinalúbong. —Don Crisóstomo,—anyá,—sa cawacasa'y dumatíng po cayó: hinihintay cayó naming lahat: ting̃nan po ninyó ang mg̃a pader: mayroon nang sampong metro at sampong centímetro ang táas; sa loob ng̃ dalawáng áraw ay magcacaroon na pantay tao wala acóng tinanggap cung hindi mulawin, dúng̃on, ípil, láng̃il; huming̃i acó ng̃ tíndalo, malatapáy, pino at narra, at ng̃ magamit sa mg̃a pintuan, palababahan at iba pa; ¿Ibig po ba ninyóng makita ang mg̃a yung̃ib? Siyá'y binati ng̃ mg̃a manggagawa ng̃ boong pagpipitagan. —Narito po ang canal na pinang̃ahasan cong idagdág,—ani ñor Juan;—ang mg̃a canal pong itó sa ilálim ng̃ lupa'y patung̃o sa isáng pinacatipun na sa icatlompóng hakbáng. Magagamit pong pangpataba sa halamanan; wala po itó sa plano. Hindi po ba minamagaling ninyó ito? —Tumbalíc, sinasangayunan co at aking pinupuri cayó sa ganitóng inyóng naisipan; cayó po'y tunay na arquitecto; ¿canino cayó nag-aral? —Sa akin pong sarili,—isinagot ng̃ matanda ng̃ boong capacumbabaan. —¡Ah, bago co malimutan! talastasin ng̃ mg̃a maseselang (sacali't may natatacot makipagsalitaan sa akin) na hindi na acó excomulgado inanyayahan acó ng̃ Arsobispong sumalo sa canyá sa pagcain. —¡Abá, guinoo, hindi po namin pinapansin ang mg̃a excomunión! Tayo pong lahát ay pawang excomulgado; si pare Dámaso man po'y excomulgado rin, gayón ma'y nananatili sa totoong catabaan. —¿Anó ang sabi ninyó? —Tunay po; may isáng taón na pong hinampás ng̃ tungcód ang coadjutor, at ang coadjutor ay sacerdoteng gaya rin niyá, ¿sino po ang pumapansin sa mg̃a excomunion? Natawanan ni Ibarra si Elías na nasa casamahan ng̃ mg̃a manggagawa; binati siyá nitóng gaya rin ng̃ iba, ng̃uni't sa isáng ting̃in ay ipinaunawa sa canyáng may ibig na sabihin. —Ñor Juan,—ani Ibarra;—¿ibig po ba ninyóng dalhin dito sa akin ang talaan ng̃ mg̃a manggagawa? Umalís si ñor Juan, at lumapit si Ibarra cay Elías, na mag-isáng bumubuhat ng̃ isáng malakíng bató at ilinululan sa isáng carretón. —Sacali't mapagcacalooban po ninyó acó ng̃ pakikipagsalitaan sa loob ng̃ iláng oras, maglacádlacád cayó mamayáng hápon sa pampang̃in ng̃ dagatan at lumulan cayó sa aking bangca, sa pagca't may sasabihin acó sa inyong lubháng mahahalagang bagay—ani Elías, at lumayo pagca tapos na makita niyá ang pagtang̃ô ng̃ binatà. Dinalá ni ñor Juan ang talaan, ng̃uni't nawaláng cabuluhán ang pagbasa ni Ibarra ng̃ talaang iyón; doo'y wala ang pang̃alan ni Elías. |newtext= |othertitle= * Ang Talinghaga * Mga Talinghaga }} obdfn2ktw59ccbxaas92czyyku20nkk 0 3026 26441 26165 2021-01-14T08:45:02Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|49|Tinig ng mga Inuusig|Hiwaga|Ugat ni Elias|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang Tingig ng̃ mg̃a Pinag-uusig |oldtext= Tumutungtong si Ibarra sa bangca ni Elías bago lumubog ang araw. Tila mandin masama ang loob ng̃ binata. —Ipatawad po ninyo, guinoo,—ani Elías, na may calungcutan pagcakita sa canya;—ipatawad po ninyong nacapang̃ahas acong cayo'y anyayahan upang tayo'y magcatagpo ng̃ayon; ibig co po cayong macausap ng̃ boong calayaan, at hinirang po ang ganitong sandali sa pag-ca't walang macariring̃ig sa atin dito: macababalik tayo sa loob ng̃ isang oras. —Nagcacamali cayo caibigang Elías,—ang sagot ni Ibarra na nagpupumilit ng̃unit; kinakailang̃an cong ihatid ninyo aco sa bayang iyang natatanawan hanggang dito ang canyang campanario. Pinipilit aco ng̃ casaliwaang palad na gawin co ang bagay na ito. —¿Nang casaliwaang palad? —Opo; acalain po ninyong sa aking pagparito'y aking nacasalubong ang alferez, nagpipilit na ialay sa akin ang canyang pakikialakbay; sa akin po namang sumasa inyo ang alaala at natatalastas cong cayo'y canyang nakikilala, caya't ng̃ siya'y mangyaring aking mailayo'y sinabi cong patung̃o aco sa bayang iyan at doon aco mananatiling maghapon, sa pagca't ibig acong hanapin ng̃ lalaking iyan bucas ng̃ hapon. —Kinikilala co po sa inyong utang na loob ang inyong pagling̃ap sa akin, datapuwa't sinabi po sana ninyo sa canya ng̃ boong catiwasayan ng̃ loob na siya'y sumama,—ang isinagot ni Elías na walang tigatig. —¿Bakit? ¿at cayo po? —Hindi po niya aco makikilala, sa pagca't sa miminsang pagcakita niya sa aki'y hindi macapag-iisip na pacatandaan niya ang aking anyo. —¡Sinasama aco!—ang buntong hining̃a ni Ibarra, na ang inaalaala'y si Maria Clara.—¿Ano po ba ang ibig ninyong sabihin sa akin? Luming̃ap si Elías sa canyang paliguid. Malayo na sila sa pampang; lumubog na ang araw, at sa pagca't sa panig na ito ng̃ sinucob ay bahagya na tumatagal ang pagtatakip-silim, nagpapasimula na ang paglaganap ng̃ dilim at namamanaag na ang sinag ng̃ buwang sa araw na iyo'y cabilugan. —Guinoo,—ang muling sinabi ni Elías, taglay co po ang mithi ng̃ maraming sawing palad. —¿Ng̃ maraming sawing palad? Ano po ba ang cahulugan ng̃ inyong sinasabi. Sinabi sa canya ni Elías, sa maicling saysay, ang canyang pakikipagsalitaan sa pinuno ng̃ mg̃a tulisan, ng̃uni't inilihim ang mg̃a pag-aalinlang̃an at ang mg̃a bala nito. Pinakinggan siyang magaling ni Ibarra, at ng̃ matapos na ni Elías ang canyang pagsasaysay, naghari ang isang mahabang hindi pag-imic ng̃ dalawa, hanggang si Ibarra ang naunang nagsalita: —¿Sa makatuwid ay ang canilang nasa'y ...? —Lubhang malaking pagbabagong utos tungcol sa mg̃a hucbó, sa mg̃a sacerdote, sa mg̃a hucom na tagahatol, hinihing̃i nila, sa macatuwid ang isang pagling̃ap—ama ng̃ pamahalaan. —¿Pagbabagong sa paano? —Sa halimbawa: magbigay ng̃ lalong malaking paggalang sa camahalan ng̃ bawa't tao, bigyan ng̃ lalong malaking capanatagan ang bawa't mamayan, bawasan ng̃ lacas ang hucbong may sandatana, bawasan ng̃ mg̃a capangyarihang ang hucbong itong totoong madaling magpacalabis sa paggamit ng̃ mg̃a capangyarihan iyan. —Elías,—ang isinagot ng̃ binata,—hindi co po talos cung sino cayo, datapuwa't nahuhulaan cong cayo'y hindi isang taong caraniwan: ibang-iba po cayong umisip at gumawa cay sa mg̃a iba. Matataroc po ninyo ang aking isipan cung sabihin co sa inyong cung maraming capintasan sa casalucuyang calagayan ng̃ayon ng̃ mg̃a bagay, lalo ng̃ sasama cung magbago. Mapapagsasalita co ang aking mg̃a caibigan sa Madrid, "bayaran lamang sila," macapagsasalita aco sa Capitan General; ng̃uni't walang magagawang ano man ang mg̃a caibigan cong iyon; walang casucatang capangyarihan ang Capitan General na ito upang magawa ang gayong caraming pagbabago, at aco nama'y hindi gagawa ng̃ ano man upang macamtan ang ganitong mg̃a bagay, palibhasa'y tanto cong totoo, na cung catotohanan mang may malalaking mg̃a capintasang masasabi sa mg̃a capisanang iyan, sa mg̃a panahong ito'y sila'y kinacailang̃an, at sila ng̃a ang tinatawag na isang casam-áng ang cailang̃an. Sa malaking pangguiguilalas ni Elías ay tumunghay at pinagmasdan si Ibarra na malaki ang pagtataca. —¿Cayo po ba nama'y naniniwala rin sa casam-áng cailang̃an?—ang tanong na nang̃ang̃atal ng̃ caunting tinig;—¿naniniwala po ba cayong upang macagawa ng̃ magaling ay kinakailang̃ang gumawa ng̃ masama? —Hindi; ang paniniwala co sa casam-áng ang cailang̃an ay túlad sa isáng mahigpit na cagamutang ating guinagamit pagca íbig nating mapagalíng ang isáng sakít. Tingnán ninyó; ang lupaing ito'y isáng catawáng may dinaramdam na isáng sakít na pinaglamnán na, at ng̃ mapagalíng ang catawáng iyá'y napipilitan ang pamahalaang gumamit ng̃ mg̃a paraang tunay ng̃a't masasabi ninyóng napacatitigas at napacababang̃is, datapuwa't pinakikinabang̃a't kinacailang̃an. —Masama pong manggagamot, guinoo, yaóng waláng hinahanap cung di ang cung anó ang mg̃a dinaramdam at ng̃ marapa, na anó pa't hindi pinagsisicapang hanapin ang cadahilanan ó ang pinagmumul-án ng̃ sakít, at sacali't natatalastas man ay natatacot na bacahin. Ang táng̃ing cauculan ng̃ Guardia Civil ay ito: paglipol ng̃ mg̃a catampalasanang gawa sa pamamag-itan ng̃ lacas at ng̃ laguím sa pagpapahirap sa may sála, cauculáng hindi nasusunduan at hindi natutupad cung di cung nagcacataón lamang. At hindi dápat limuting caya lamang nacapaghihipit sa bawa't táo ang samahan, ang capisanan bagá ng̃ mg̃a mamamayan, ay cung sacali't ibinibigáy na sa lahát ang lahát ng̃ mg̃a kinacailang̃ang gamit upang malubos ang cagaling̃an ng̃ caniláng mg̃a asal. Palibhasa'y walang capisanan ng̃ mg̃a mamamayan dito sa atin, sa pagca't hindi nagcacaisang loob ang bayan at ang pamahalaan, ang pamahalaang ito'y marapat na magpatawad sa mg̃a camalian, hindi lamang dahil sa siya ma'y nagcacailang̃an din ng̃ mg̃a pagpapatawad cung di naman sa pagca't ang taong canyang pinabayaa't hindi lining̃ap ay hindi lubos nanagot sa casalanang canyang magawa, yamang hindi tumanggap ng̃ malaking caliwanagan ang canyang isip. Bucod sa rito, ayon sa inyong halimbawang bigay, ang guinagamít na gamót ay lubhang napacapangwasák, na anó pa't ang pinahihirapan lamang ay ang bahagui ng̃ catawang walang sakit, na pinapanghihina at sa ganito'y talagang inihahanda at ng̃ lalong madaling capitan ng̃ sakit. ¿Hindi po ba ang lalong magaling ay bigyang calacasan ang bahagui ng̃ catawang may sakít at bawasan ng̃ caunti ang cabang̃isan ng̃ gamot? —Cung pahinain ang capangyarihan ng̃ Guardia Civil ay ilalagay namán napang̃anib ang capanatagan ng̃ mg̃a bayan. —¡Ang capanatagan ng̃ mg̃a bayan!—ang biglang sinabí ni Elías ng̃ boong capaitan. Hindî malaho't darating sa icalabinglimang taón mula ng̃ magca Guardia Civil ang mg̃a bayang ito, at tingnan po ninyo: hangga ng̃ayó'y mayroon pa tayong mg̃a tulisan, nariring̃ig pa nating nilolooban ang mg̃a bayan, nanghaharang pa sa mg̃a daan; patuloy ang mg̃a pang̃ang̃agaw at pagnanacaw, na hindi napagsisiyasat cung sinosino ang mg̃a gumagawa ng̃ gayon; nananatili ang mg̃a casam-ang gawa, ng̃uni't lumalaya ang tunay na masamang tao, datapuwa't hindi gayon ang tahimik na mamamayan. Ipagtanong po ninyo sa bawa't mabuting táong namamayan cung canyang minamagaling ang Guardia Civil cung ipinalalagay niyang ito'y iisang tangkilik ng̃ pamahalaan, at hindi isang caloob na pilit, isang pamahalaang calupitang ang mg̃a napapacalabis na mg̃a gawa'y nacapagpapahirap pa ng̃ higuit cay sa mg̃a catampalasanan ng̃ mg̃a masasasamang tao. Tunay na ng̃a't ang mg̃a catampalasanang ito'y lubhang malalaki, ng̃uni't bihibihira lamang, at sa lahat ng̃ mg̃a catampalasanang iya'y may capahintulitan ang sino mang macapagsanggalang; datapuwa't laban sa mg̃a capaslang̃ang gawa ng̃ mg̃a Guardia Civil ay hindi itinutulot cahi't ang pagtutol man lamang, at cung hindi man sacali totoong malalaki ng̃uni't ang capalit nama'y sa tuwi-tuwi na at may capahintulutan ang mg̃a pinuno. ¿Ano ang naguiguing bung̃a ng̃ Guardia Civil sa pamumuhay ng̃ ating mg̃a bayan? Pinatitiguil ang pakikipanayam ng̃ bayan sa capuwa bayan, sa pagca't natatacot ang lahat na sila'y mapahirapan sa mg̃a walang cabuluhang bagay; lalong tinitingnan ang mg̃a pagtupad sa dacong labas at hindi pinagcucuro ang sumasadacong loob ng̃ mg̃a bagay; unang pagpapakilala ng̃ casalatan sa caya; dahil sa nalimutan lamang ng̃ isang tao ang caniyang cédula personal ay guinagapos na't pinahihirapan, na hindi winawari cung ang taong iyo'y mahal at kinaaalang̃anan; inaacala ng̃ mg̃a puno na ang canilang pang̃ulong catungcula'y ang ibatas na sila'y pagpugayan ng̃ cusa ó sapilitan, cahit sa guitna ng̃ cadiliman ng̃ gabi, at sa bagay na ito'y tinutularan sila ng̃ canilang mg̃a sacop upang magpahirap at mang̃agaw sa mg̃a taga bukid, at sa gayong gawa'y hindi sila nawawalan ng̃ sangcalan, wala ang pagpipitagan sa cadakilaan ng̃ tahanang bahay; hindi pa nalalaong sinalacat ng̃ mg̃a guardia civil, na nang̃agdaan sa bintana, ang bahay ng̃ isang payapang mamamayan, na pinagcacautang̃an ng̃ salapi at ng̃ magandang loob ng̃ canilang puno; wala ang capanatagan ng̃ tao; pagca kinacailang̃an nilang linisin ang canilang cuartel ó ang bahay, sila'y lumalabas at canilang hinuhuli ang lahat ng̃ hindi lumalaban, upang pagawin sa boong maghapon; ¿ibig pa po ba ninyo? samantalang guinagawa ang mg̃a cafiestahang ito'y nagpatuloy na walang bagabag ang mg̃a larong bawal, ng̃uni't canilang pinatiguil ng̃ boong calupitan ang mg̃a pagsasayáng pahintulot ng̃ may capangyarihan; nakita ninyo cung anó ang inisip ng̃ bayan tungcol sa canila, anó pô ang nacuha sa paglulubag ng̃ canyang galit upang umasa sa tapat na hatol ng̃ mg̃a tao? ¡Ah, guinoó, cung ito po ang inyong tinatawag na pagpapanatili ng̃ cahusayan!.... —Sumasang-ayon acong mayroon ng̃ang mg̃a casamaan,—ang isinagot ni Ibarra, ng̃uni't tinatanggap nating ang mg̃a casamaang ito dahil sa mg̃a cagaling̃ang canilang taglay. Mangyayaring may mg̃a ipipintas sa Guardia Civil, datapuwa, maniwala po cayó, at nacahahadlang na dumami ang mg̃a masasamang tao, dahil sa pagcalaguim sa mg̃a pahirap na guinagawa. —Ang sabihin pa ng̃a ninyo'y dahil sa pagcalaguim na ito'y nararagdagan ang dami,—ang itinutol ni Elías.—Nang hindi pa itinatatag ang Guardia Civil, ang lahat ng̃ mg̃a tulisán halos, liban na lamang sa iilan, nang̃agsisisama dahil sa gútom; nang̃agnanacaw at nang̃ang̃agaw upang sila'y huwag mamatay ng̃ gútom, ng̃uni't cung macaraan na ang pananalát, mulíng nawawala ang pang̃anib sa mg̃a daan; sucat na, upang sila'y mapalayo, ang mg̃a caawaawa, ng̃uni't matatapang na mg̃a cuadrillero, na walang dalá cung di mg̃a sandatang walang malalaking cahulugan, iyang mg̃a taong totoong pinaratang̃an ng̃ di sapala ng̃ mg̃a nagsisulat tungcol sa ating lupaín; iyang mg̃a taong walang ibang carapatán cung hindi ang mamatay at walang ibang tinatanggap na ganting pala cung di libak. Ng̃ayó'y may mg̃a tulisan, at mg̃a tulisán hanggáng sa boong buhay nilá. Isang munting camalian, isáng casalanang pinarusahan ng̃ boong calupitan, ang paglaban sa mg̃a pagpapacalabis ng̃ mg̃a may capangyarihan, ang tacot na cakilakilabot sa mg̃a pagpapahirap, ang lahat ng̃ ito'y siyang sa canila'y nagtatapon magpacailan man sa labas ng̃ pamamayan at siyang sa canila'y ninilit na pumatay ó mamatáy. Ang mg̃a calaguimlaguim na pahirap ng̃ Guardia Civil ang siyang sa canila'y humahadlang sa pagsisisi, at sapagca't malaki ang cahigtan ng̃ tulisán sa Guardia Civil, na canilang pinaglalaruan lamang, sa pakikihamoc at pagsasanggalang sa cabunducan, ang nangyayari'y culang tayo sa cáya upang malipol natin ang casamaang tayo rin ang nagtatag. Alalahanin po ninyo cung gaano ang nagawa ng̃ catalinuhan ng̃ capitan general na si De la Torre; ang patawad na ipinagcaloob niya sa mg̃a cahabaghabag na iyan ang siyang nagpatotoong tumitiboc pa sa mg̃a cabunducang iyon ang pusò ng̃ tao at walang hinihintay cung di ang capatawaran. Pinakikinabang̃an ang paglaguim, pagca alipin ang bayan, pagca walang mg̃a yung̃ib ang bundóc, pagca macapaglalagay ang nacapangyayari ng̃ isang bantay sa licuran ng̃ bawa't cahoy, at pagca sa catawan ng̃ alipin ay wala cung di sicmura at bituca; ng̃uni't pagca nararamdaman ng̃ wala ng̃ pagcasiyahan sa sama ng̃ loob na nakikihamoc upang siyá'y mabuhay, na ang bisig niya'y malacás, na tumitiboc ang canyang pusò at nag-aalab sa poot ang canyang cataohan, ¿mangyayari cayang mapugnaw ang sunog na canyang guinagatung̃an at ng̃ lalong magning̃as? —Pinapag-alinlang̃an po ninyo aco, Elías, sa aking pagding̃ig sa inyong mg̃a sinasabi; maniniwala acong cayo'y sumasakatuiran cung di lamang may sarili acong mg̃a pananalig. Ng̃uni't lining̃in po ninyo ang isang nangyayari, huwag ninyong ikagagalit, sapagka't cayo'y hindi co ibinibilang, palibhasa'y ipinalalagay cong cayo'y tang̃i sa mg̃a iba;—¡masdan ninyo cung sinosino ang humihing̃i ng̃ mg̃a pagbabagong iyan ng̃ mg̃a cautusán! ¡Halos ang lahat ay masasamâng mg̃a tao ó malapit ng̃ mang̃agsisamá! —Masasamâng tao ó malapit ng̃ magsisamâ; ng̃uni't ¿anó ang dahil at sila'y mg̃a gayon? Dahil sa linigalig ang canilang catahimican, dahil sa sinugatan sila sa lalong canilang mg̃a pinacamamahal, at ng̃ sila'y huming̃ing tangkilik sa Justicia, lubos nilang napagkilalang wala silang maaasahan cung di ang canilang sariling lacás. Datapuwa't nagcacamali po cayo, guinoó, cung ang isip ninyo'y ang masasamang tao lamang ang siyang humihing̃i ng̃ tangkilik sa Justicia; pumaroon cayo sa bawa't bayan, sa baháy baháy; uliniguin po ninyo ang mg̃a buntong hining̃ang lihim ng̃ mg̃a magcacasambahay, at maniniwala cayong ang mg̃a casamaang linilipol ng̃ Guardia Civil ay casing lakí rin ó marahil ay maliit pa sa mg̃a casamaang sa tuwi na'y canyang guinagawa. Dahil po ba rito'y ¿ipalalagay nating pawang masasamang mg̃a tao ang lahat ng̃ mg̃a mamamayan? Cung gayo'y, ¿anó't sila'y ipagsasanggalang pa sa mg̃a ibá? ¿bakit hindi lipulin siláng lahat? —Marahil dito'y may mg̃a ilang camalíang hindi co napagwawari ng̃ayón, marahil may camalian sa balac na sinisira pagdating sa paggawa, sapagca't sa España, sa Ináng-Bayan, ang Guardia Civil ay gumawa at gumagawa ng̃ totoong malalaking mg̃a cagaling̃an. —Naniniwala aco; marahil doo'y magaling ang pagcacatatag, hirang ang mg̃a taong gumaganap ng̃ tungculing iyan; baca caya naman talagáng kinacailang̃an ng̃ España ang Guardia Civil, datapuwa't hindi cailang̃an ng̃ Filipinas. Ang ating mg̃a caugalian, ang anyo ng̃ ating pamumuhay, na lagui ng̃ sinasambit pagca ibig na ipagcait sa atin ang anó mang ating catuwiran, ng̃uni't canilang lubos na linilimot pagca mayroong anó mang pas-aning ibig nilang iatang sa atin. At sabihin po ninyo sa akin, guinoó; ¿bakit hindi gumaya ang ibang mg̃a nación sa pagtatatag ng̃ Guardia Civil, gayong dahil sa caniláng calapitan sa España'y marahil dapat nilang ipalagay na sila'y higuit ang cahalagahan cay sa Filipinas? ¿Baca po caya dahil sa hindi totoong napacadalas ang mg̃a pagnanacaw at pang̃ang̃agaw sa ferrocarril, hindi totoong marami ang mg̃a panggugulong guinagawa ng̃ mg̃a taong bayan, hindi totoong marami ang pumapatay ng̃ tao at hindi maraming totoo sa mg̃a malalaking pang̃ulong bayan ang nananacsac ng̃ sundang? Tumung̃ó si Ibarra na parang nag-iisip-isip, nagtindig pagcatapos at saca sumagót: —Kinacailang̃ang pagdilidilihing magaling, caibigan, ang bagay na itó; cung makita co sa aking mg̃a pagsisiyasat na sumasacatuwirang tunay ang mg̃a daing na iyan, susulat aco sa aking mg̃a caibigan sa Madrid, yamang wala tayong mg̃a diputado (kinacatawan). Samantala'y maniwala po cayong nagcacailang̃an ang pamahalaan ng̃ isang hocbong magcaroon ng̃ lacás na walang taning na guhit upang macapagpagalang, at capangyarihan upang macapag-utos. —Mabuti po iyan, guinoó, cung na sa casalucuyang nakikipagbaka ang pamahalaan sa lupaíng ito, ng̃uni't sa icagagaling ng̃ pamahalaa'y hindi dapat nating ipahalata sa bayang siya'y nasasalung̃at sa may capangyarihan. Datapuwa't sacali't gayon ng̃a, cung lalong minamagaling natin ang gumamit ng̃ lacás cay sa papangyarihin ang cusang alang-alang, dapat sana nating pacatingnang magaling muna cung caninong camay natin ibinibigay ang lacas na itong walang ano mang guhit ang abot, iyang capangyarihang walang pangpang̃in. Ang ganyang pagcalakilaking lacas sa camay ng̃ mg̃a tao, at mg̃a taong hang̃al, puspos ng̃ mg̃a hidwang hilig, na walang pinag-aralang cagaling̃an, ang catulad ay isang sandata sa mg̃a camay ng̃ isang ulol, na na sa guitna ng̃ caramihang taong walang anó mang pangsanggalang. Sumasang-ayon na aco at ibig cong maniwalang gaya ninyo, na nagcacailang̃an ang pamahalaan ng̃ cawaning iyan, datapuwa't hirang̃in sanang magaling ang cawaning iyan, hirang̃in ang lalong may mg̃a carapatan, at sa pagca't lalong minamagaling niya ang siya'y magbigay sa sarili ng̃ capangyarihan sa siya'y bigyáng cusa ng̃ bayan ng̃ capangyarihang iyan, ipakita man lamang sana niyang marunong siyáng magbigay ng̃ capangyarihan sa sarili. Marubdob at masilacbó ang pananalita ni Elías; nagniningning ang canyang mg̃a mata, at tumataguinting ang canyang tinig. Sumunod ang isang dakilang sandali na hindi pag-imic ng̃ dalawa: tila nananatiling tahimic sa ibabaw ng̃ tubig ang bangcang hindi pinasusulong ng̃ sagwán; dakilang lumiliwanag ang buwan sa isáng lang̃it na zafir; may ilang ilaw na cumikináng sa dacong malayò sa pampang. —At ¿anó pa ang canilang hinihing̃i?—ang tanong ni Ibarra. —Pagbabagong utos tungcol sa mg̃a sacerdote,—ang sagót ni Elías, na ang tinig ay nanglulupaypay at malungcot;—humihing̃ing tangkilic ang mg̃a culang palad laban sa.... —¿Laban sa mg̃a capisanan ng̃ mg̃a fraile? —Laban sa mg̃a umaapí sa canilá, guinóo. —¿Nalimutan na bagá ng̃ Filipinas ang canyang cautang̃an sa mg̃a fraileng itó? nalimutan na bagá nila ang hindi maulatang utang na loob sa mg̃a nagligtás sa canilá sa camalian upang sa canila'y ibigay ang pananampalataya, ang mg̃a sa canila'y tumangkilic sa mg̃a calupitan ng̃ mg̃a pinunong bayan? ¡Narito ang casamâan ng̃ hindi pagtuturo ng̃ casaysayan ng̃ mg̃a nangyari sa bayan! —Guinóo,—ang muling isinagót niyang may catigasan ang tinig;—isinumbát po ninyong ang baya'y hindi marunong cumilala ng̃ utang na loob, itulot ninyong acóng isá sa mg̃a bumubuô ng̃ bayang iya'y aking ipagsanggalang siya. Ang mg̃a cagaling̃ang guinagawa sa capuwa tao upang maguing carapatdapat na kilanling utang na loob, kinacailang̃ang gawin ng̃ walang anó mang imbot na capakinabang̃an. Huwag na nating bigyáng cahulugan ang catungculang cusang iniatang sa sarili, at ang totoong caraniwan ng̃ sabihing pagcacaawang-gawáng atas sa mg̃a cristiano; huwag na nating pansinin ang Historia (casaysayan ng̃ mg̃a nangyari), huwag na nating itanong cung anó ang guinawa ng̃ España sa bayang judio na nagbigay sa boong Europa ng̃ isang aclat, ng̃ isáng religión at ng̃ isang Dios; cung anó ang guinawa sa bayang árabe na sa canya'y nagbigay ng̃ cagandahang asal, mapagpaumanhin tungcol sa canyang religión at siyang sa canya'y pumucaw ng̃ pag-ibig sa dang̃al ng̃ canyang sariling nación, pag-ibig na dating nagugulaylay at halos wasac na sa boong panahóng siya'y nasacop ng̃ capangyarihan ng̃ mg̃a romano at ng̃ mg̃a godo. Sinasabi po ninyong sa ami'y ibinigay ang pananampalataya at cami'y iniligtás sa camalian; ¿tinatawag po ba ninyong pananampalataya iyang mg̃a gawang pakitang tao, tinatawag ba ninyong religión iyang pang̃ang̃alacal ng̃ mg̃a correa at mg̃a calmen, tinatawag ba ninyong catotohanan iyang mg̃a himalâ at mg̃a cathâng pinag-ugnay-ugnay na nariring̃ig namin sa araw araw? ¿Itó bagá ang cautusan ni Jesucristo? Cung sa ganito lamang ay hindi kinacailang̃ang papacò sa cruz ang isáng Dios, at gayon ding hindi cailang̃ang tayo'y pilitin sa walang hanggang pagkilalang utang na loob; malaon ng̃ dating may pinananaligang laban sa catotohanan at sa catuwiran, na ano pa't walang kinacailang̃an cung di bigyáng kináng ang pananalig na iya't pataasin ang halagá ng̃ mg̃a calacal. Marahil sabihin po ninyo sa aking cahi't ipalagay ng̃ malalaking totoo ang mg̃a capintasang magagawa sa ating religión, ng̃ayo'y lalong magaling, gayon man, sa religióng dating sinusunod natin; naniniwala aco't sumasang-ayon, datapuwa't malabis namang napacamahal, sapagca't dahil sa religióng iyang canilang dinala rito'y binitiwan natin ang ating casarinlan; dahil sa religióng iya'y ibinigay natin sa canyang mg̃a sacerdote ang ating lalong magagaling na mg̃a bayan, ang ating mg̃a bukirin at sampo ng̃ ating mg̃a iniimpoc na salapi sa pagbili ng̃ mg̃a sangcap sa pamimintacasi. Sila'y nagdalá rito sa atin ng̃ isang bagay na hanap buhay ng̃ taga ibang lupaín, pinagbabayaran nating magaling at yamang gayo'y walang cautang̃an ang isa't isa. Sacali't ang sasabihin ay ang canilang pagcacatangkilic sa atin laban sa mg̃a «encomendero», ang maisasagót co sa inyo'y caya tayo'y nahulog sa camay ng̃ mg̃a encomendero'y dahil din sa canila; datapuwa't hindi, aking kinikilalang isang tunay na pananampalataya at isang tunay na pagsintá sa Sangcataohan ang siyang pamatnugot sa mg̃a unang misionerong naglacbay sa mg̃a pasigang itó: kinikilala co ang cautang̃ang loob natin sa mg̃a mahal na pusòng iyon; aking nalalamang ng̃ panahóng iyo'y saganà sa España ng̃ bayani sa lahat ng̃ bagay, sa religión, sa política, sa natutungcol sa pamamayan at gayon din sa militar. Datapuwa't dahil bagang pawang mg̃a mababait at banal ang mg̃a nunò nila'y ¿ipagpapaubaya na natin ang mg̃a hidwang pagpapalampas ng̃ canilang isip ng̃ mg̃a inapó? Dahil po bagang guinawan tayo ng̃ malaking cagaling̃a'y maguiguing casalanan na natin ang sumansalang gawán nila tayo ng̃ isang casamaan? Hindi hinihing̃i ng̃ bayang alisin, ang hinihing̃i lamang ay gawin ang mg̃a pagbabagong utos na cahiling̃an ng̃ mg̃a bagong calagayan at ng̃ mg̃a bagong mg̃a pang̃ang̃ailang̃an ngayón. —Sinisintá co ang ating kinamulatang lupang gaya rin ng̃ pagsintáng magagawa po ninyo, Elías; nawawatasan co ng̃ caunti ang inyong hang̃ad, naring̃ig cong magaling ang inyong sinabi, at gayon man, caibigan co, aking inaacalang pinapag-uulap ng̃ caunti ang ating isip ng̃ casilacbuhán ng̃ loob; dito'y hindi nakikita ang pang̃ang̃ailang̃an ng̃ mg̃a pagbabagong útos, na marahil magaling sa mg̃a ibang lupaín. —¿Diyata po't gayón, guinoó?—ang itinanóng ni Elías, na iniunat ang mg̃a camay sa panglulupaypay;—hindi po ninyo nakikita ang pang̃ang̃ailang̃an ng̃ mg̃a pagbabagong útos, cayo pa namang nagtamó ng̃ mg̃a casacunaan sa inyong mg̃a familia?... —¡Ah, linilimot co ang aking sariling mg̃a cahirapan at ang tinitingnan co'y ang capanatagán ng̃ Filipinas, ang mg̃a cagaling̃an ng̃ España!—ang masilacbong itinugón ni Ibarra. Upang manatili ang Filipinas ay kinacailang̃ang huwag baguhin ang nakikita nating calagayan ng̃ mg̃a fraile ng̃ayón, at sa pakikipag-isá sa España naroroon ang cagaling̃an ng̃ ating bayan. Natapos ng̃ macapagsalita si Ibarra'y nakikinig pa si Elías; malungcót ang canyang pagmumukhà, nawala ang ningning ng̃ canyang mg̃a matá. —Tunay ng̃ang guinahis at pinasucò ng̃ mg̃a fraile ang lupaíng itó, ¿inaacalà po ba ninyong dahil sa mg̃a fraile caya mangyayaring manatili ang Filipinas? —Opo, dahil lamang sa canila, gayon ang pananalig ng̃ lahat ng̃ mg̃a sumulat tungcol sa Filipinas. —¡Oh!—ang biglang naibigcás ni Elías, na biglang binitiwan ng̃ boong panglulupaypay ang sagwán sa loob ng̃ bangcâ;—hindi co acalaing napacaimbí ang inyong pagpapalagay sa pamahalaan at sa bayan. ¿Bakit hindi po pawalang halagahán na ninyo ang baya't ang pamahalàan? ¿Anó po ba ang wiwicain ninyo sa isang pamahalàang cayâ lamang nacapag-uutos ay hindi sa siya'y gumagamit ng̃ dayà, isang pamahalàang hindi marunong magpapitagan dahil sa canyang sariling gawá? ¡Ipatawad po ninyo, guinoó, datapuwa't sa acalà co'y haling at cusang nagpapacamatay ang inyong pamahalaan, yamang canyang ikinatutuwang paniwalaan ng̃ madlâ ang mg̃a gayong bagay! Pinasasalamatan co po sa inyo ang cagandahan ng̃ inyong loob, ¿saán po ibig ninyong ihatid co cayó ng̃ayón? —Huwag,—ang muling sinabi ni Ibarra;—mag-usap tayo, kinakailang̃ang matalastas cung sino ang sumasacatwiran sa ganyang bagay na totoong mahalagá. —Ipatawad po ninyo, guinoó,—ang sagót ni Elías na umiling;—hindi aco totoong magaling sa pananalita upang cayo'y aking mahícayat sa paniniwalà; tunay ng̃a't aco'y nag-aral ng̃ caunti, ng̃uni't aco'y isang «indio», alapaap ang inyong loob tungcol sa aking pamumuhay, at cailan ma'y magcuculang tiwalà cayo sa aking mg̃a sinabi. Ang mg̃a nagsaysay ng̃ caisipang laban sa mg̃a sinabi co'y pawang mg̃a castilà, at sa pagca't mg̃a castilà, cahi't sila'y magsalitâ ng̃ mg̃a walang cabuluhán ó cahaling̃án, ang canilang sabihi'y pinapagtitibay ng̃ canilang anyo, ng̃ canilang dang̃al at catungculan at ng̃ canilang pinanggalingáng lahi, caya't aking ticang hindi co na mulimu-ing tututulan magpacailan man. Bucod sa rito, sa aking pagcakitang cayó, na sumisintá sa lupàng inyong tinubuan, cayó na may amáng nagpapahing̃alay sa ilalim ng̃ mg̃a payapang daluyong na ito, cayó na talagáng hinamit, linait at pinag-usig, gayon ma'y tinataglay ninyo ang ganyang mg̃a caisipán, baga man sa lahat ng̃ inyong dinanas at sa inyong dunong, nagpapasimulâ na aco ng̃ pag-aalinlang̃an sa aking sariling mg̃a paniniwalà, at aking tinatanggap ang balac na mangyayaring nagcacamali ang bayan. Aking sasabihin doon sa mg̃a culang palad na isinacamay ng̃ mg̃a tao ang canilang pag-asa, na ang pag-asang iya'y ilagay nilá sa Dios ó sa canilang mg̃a bisig. Muling napasasalamat po aco sa inyo at cayó'y mag-utos cung saán dapat ihatid co cayó. —Tumatagos, Elías, hanggang sa aking pusò ang inyong masasaklap na mg̃a pananalità. ¿Ano po ang ibig ninyong gawin co? Hindi aco mag-aral sa casamahán ng̃ mg̃a anac ng̃ bayan, caya't marahil hindi co talos ang canilang mg̃a cailang̃an; sa boong camusmusan co'y doon aco natira sa colegio ng̃ mg̃a Jesuita lumaki aco sa Europa, ang mg̃a aclat lamang ang siyang ininumán ng̃ aking pag-iisip at ang aking nabasa lamang ay yaong náilathalà ng̃ mg̃a tao: nananatili sa guitnà ng̃ mg̃a dilim ang hindi sinasabi ng̃ mg̃a sumusulat ng̃ mg̃a aclat, ang mg̃a iya'y hindi co alam. Gayon ma'y iniibig cong gaya rin naman ng̃ inyong pag ibig ang ating bayang tinubuan hindi lamang sapagca't catungculan ng̃ lahat na pacaibiguin ang lupaing canyang pinagcacautang̃an ng̃ canyang catauhan at marahil pagcacautang̃an naman ng̃ cahulihulihang pahing̃alayan; hindi lamang sa pagca't ganyan ang itinurò sa akin ng̃ aking ama, cung di naman sa pagca't ang aking ina'y «india», at sapagca't diyan nabubuhay ang lalong matitimyas na aking linasap na sumasaalaala co tuwing bucod sa rito'y siya'y aking sinisinta, sapagca't siya ang pinagcautang̃an at pagcacautang̃an ng̃ aking ligaya! —¡At sinisinta co siya sapagca't siya ang pinagcacautang̃an co ng̃ aking casaliwaang palad!—ang ibinulong ni Elías. —Siyá ng̃â, caibigan co; nalalaman co pong nagpipighati cayo, cayo'y sawing palad, at ito ang siyang sa inyo'y nagpapamalas na madilim ang hináharap na panahón at siya namang nacapangyayari sa anyô ng̃ lacad ng̃ inyong pag-iisip; dahil dito'y hindi aco macasang-ayong lubos sa inyong mg̃a caraing̃an. Cung mangyari sanang masiyasat na magaling ang mg̃a cadahilanan, ang isáng bahagui, ng̃ sa inyo'y mg̃a nangyayari. —Ibá ang mg̃a pinanggaling̃an ng̃ mg̃a sacunâng nangyari sa akin; cung matantô cong cahi't caunti'y pakikinabang̃an, sasaysayin co ang mg̃a nangyaring iyan, sa pagca't bucod sa hindi co inililihim ay marami na ang nacatatalastas. —Baca cayâ sacali'y cung mapagtanto cô ang mg̃a bagay na iya'y magbagong isipan acó. Nag isip-isip na sandali si Elías. —Cung gayon, guinoó, sasabihin co sa inyo, sa maicling pananalitâ, ang aking dinaanang buhay. |newtext= |othertitle= * Tinig ng mga Pinag-uusig * Ang Tinig ng mga Pinag-uusig }} oyqi6vd3tfziqhe3f4l3akfsfkg4lo5 0 3027 26448 26442 2021-01-14T09:13:53Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|50|Ugat ni Elias|Tinig ng mga Inuusig|Mga Palitan at Pagbabago|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang Mag-anak ni Elias |oldtext= «May anim na pung taón na ng̃ayóng nananahan ang aking nunòng lalaki sa Maynila, at naglílingcod na «tenedor de libros» sa bahay ng̃ isáng mang̃ang̃alacal na castilà. Batang-batà ng̃ panahóng iyon ang aking nunòng lalaki may asawa at may isáng anác na lalaki. Isáng gabi, hindi maalaman cung anó ang dahil, nagalab ang almacen, lumakit ang apóy sa boong bahay at sa ibáng maraming mg̃a calapit. Hindi mabilang ang halagá ng̃ mg̃a natupoc at nawalà, hinanap ang may sála, at isinumbóng ng̃ mang̃ang̃alacal ang aking nunò. Nawaláng cabuluhán ang canyáng pagtutol, at palibhasa'y dukhâ at hindi macapagbayad sa mg̃a balitàng abogado, siya'y hinatulang palùin sa hayág at ilibot sa mg̃a daan sa Maynilà. Hindi pa nalalaong guinagawa pa ang parusang itóng pang-imbí, na tinatawag ng̃ bayang ''cabayo y vaca'', na macalilibong higuit sa camatayan ang casamâan. Ang aking nunò, na tinalicdan ng̃ lahat, liban na lamang sa canyang batà pang asawa, ay iguinapos sa licod ng̃ isáng cabayo, na sinusundan ng̃ caramihang malulupit at pinalò sa bawa't pinagcacacurusan ng̃ dalawáng daan, sa haráp ng̃ mg̃a taong canyang mg̃a capatíd, at sa malapit sa maraming sambahan sa isáng Dios ng̃ capayapàan. Nang mabusóg na ng̃ culang palad, na magpacailan ma'y imbi na't walang capurihán, ang panghihiganti ng̃ mg̃a tao, sa pamamag-itan ng̃ canyang dugô, ng̃ mg̃a pahirap na guinawâ sa canya at ng̃ canyang mg̃a pagsigáw, kinailang̃ang cunin siya sa ibabaw ng̃ cabayo, sapagca't hinimatáy, at maano na sanang namatáy na ng̃â ng̃ pátuluyan! Sa isá riyan sa mg̃a pinacahayop na calupitán, siya'y pinawalán; nawaláng cabuluháng mamanhic sa baháy-baháy, bigyán ng̃ gáwain ó ng̃ limós ang asawa niyang ng̃ panahóng iyo'y buntís, at ng̃ canyang maalagaan ang asawang may sakít at ang cahabaghabag na anác. Sino ang magcacatiwala sa asawa ng̃ isáng lalaking mánununog at inimbí. Napilitan ng̃â ang babaing calacalin ang canyáng catawan!» Nagtindíg si Ibarra sa pagcaupô. «Oh, huwag cayóng mabahalà! ang pang̃ang̃alacal sa catawan niya'y hindi na casiraang puri sa canya at hindi na rin casiraang puri sa canyáng asawa; napugnáw ng̃ lahát ang capurihá't ang cahihiyan. Gumalíng ang lalaki sa canyáng mg̃a súgat at naparito at nagtagong casama ang canyáng asawa't anác na lalaki sa mg̃a cabunducan ng̃ lalawigang itó. Nang̃anac dito ang babae ng̃ isáng latánglatáng sanggol at puspos ng̃ mg̃a sakit, na nagcapalad na mamatáy. Nanahán pa sila ritong may iláng buwán, sacdál ng̃ carukhâan, hiwaláy sa lahát ng̃ tao, kinapopootan at pinang̃ing̃ilagan ng̃ lahát. Nang hindi na matiis ng̃ aking nunò ang gayóng lubháng carukhâan, at palibhasa'y hindi niyá taglay ang catapang̃an ng̃ loob ng̃ canyáng asawa, siyá'y nagpacamatáy, sa waláng casíng laking samâ ng̃ canyáng loob ng̃ makita niyang may sakit at waláng sumaclolo't mag-alaga. Nabulóc ang bangcáy sa matá ng̃ anác na lalaking bahagyâ na lamang macapagalaga sa may sakít na ina, at ang casamâan ng̃ amóy ang siyáng nagcánulo sa justicia. Sinisi ang aking nunong; babae't hinatúlang magdusa, dahil sa canyáng hindi pagbibigay alam; pinaghinalaa't pinaniwalaang siyá ang pumatáy sa canyáng asawa, sapagca't anó ang hindi gagawin ng̃ asawa ng̃ isáng imbí, na pagcatapos ay nagbilí ng̃ canyáng catawan. Cung manumpa'y caniláng sinasabing nanunumpâ ng̃ hindi catotohanan, cung tumang̃is ay sinasabing siya'y nagsisinung̃aling, sinasabing nagwawalang galang cung tumatawag sa Dios. Gayón ma'y lining̃ap din siyá, hinintáy munang siya'y macapang̃anac bago palùin: talos po ninyóng inilalaganap ng̃ mg̃a fraile ang capaniwalaang sa pamamag-itan ng̃ palò lamang mangyayaring makipanayam sa mg̃a «indio»; basahin ninyo ang sabi ni padre Gaspar San Agustin.» «Sa ganitóng cahatulán sa isáng babae, canyáng susumpâin ang araw ng̃ pagsilang sa maliwanag ng̃ canyáng anác, bagay na bucód sa pagpapahaba ng̃ pagpapahirap ay pagsira sa mg̃a damdamin ng̃ isáng iná. Sa casamâang palad maluwalhating nang̃anac ang babae, at sa casamâan ding palad ang sanggól na lalaki ay ipinang̃anac na matabâ. Nang macaraán ang dalawáng buwá'y guinanap ang parusang hatol ng̃ boong catuwâan ng̃ loob ng̃ mg̃a tao, na sa ganitóng paraa'y inaacalà nilang gumaganap ng̃ caniláng catungculan. Sapagca't wala na siyáng catiwasayan sa mg̃a gubat na itó'y tumacas siya't tinung̃o na canyáng dalá ang canyáng dalawáng anác na lalaki, ang caratig na lalawigan, at diyá'y nabuhay siláng tulad sa mg̃a halimaw: nang̃apopoot at kinapopootan. Ang pang̃anay sa dalawáng magcapatíd, na nacatatandà ng̃ maligayang camusmusan niyá, sa guitnâ ng̃ gayóng pagcálakilaking carukhâan, pagdaca'y nagtulisán, pagcacaroon ng̃ lacás. Hindi nalao't ang pang̃alang mabang̃is ni ''Bálat'' ay cumalat sa magcabicabilang lalawigan, naging laguím ng̃ mg̃a bayan, sa pagca't sa canyáng panghihiganti'y nagsasabog ng̃ dugô't tinutupoc ang bawa't maraanan. Ang pinacabatà na may catutubòng magaling na pusò'y sumangayon sa canyáng capalaran at caimbihán sa tabí ng̃ canyáng ina; nang̃abubuhay silá sa inihahandóg ng̃ cagubatan, nang̃agdadamit silá ng̃ mg̃a basahang sa canilá'y inihahaguis ng̃ mg̃a nang̃aglálacad; nawalâ na sa babaeng iyón ang canyáng sariling pang̃alan at siyá'y nakikilala lamang sa mg̃a pamagát na ''delingkente'' (delincuente, nagcasala), ''patutot'' at ''binugbog''; ang lalaking iyó'y nakikilala lamang sa tawag na ''anác ng̃ canyáng iná'', sapagca't sa catamisan ng̃ canyáng asal ay hindi pinaniniwalaang siya'y anác ng̃ manununog at sapagca't ang sino ma'y dapat mag-alinlang̃an sa cabutihan ng̃ ugali ng̃ mg̃a ''indio''. Sa cawacasa'y nahulog ang bantog na si Bálat sa capangyarihan ng̃ justicia, na siyáng sa canyá'y huming̃i ng̃ mahigpit na pagbibigay súlit ng̃ canyáng mg̃a guinawang casalanan, baga man hindi nabalino ang Justiciang iyáng magturo cay Bálat ng̃ cagaling̃an ng̃ isáng umagang hanapin ng̃ batang capatíd ang canyáng iná, na napasagubat upang mang̃uha ng̃ cábuti at hindi pa umuuwi, canyáng nakitang nacatimbuwang sa lupà, sa tabi ng̃ daan, sa lilim ng̃ isáng punò ng̃ búboy, nacatihayâ, tirik ang mg̃a matá, nacatitig, naninigas ang mg̃a daliring nacabaon sa lupa, at sa ibabaw nitó'y may nakikitang mg̃a bahid ng̃ dugô. Naisipan ng̃ binatàng tuming̃alà at sundán ng̃ matá ang tinititigan ng̃ bangcáy, at nakita niyang sa isáng sang̃á'y nacasabit ang isáng buslô at sa loob ng̃ buslô'y ang marugông ulo ng̃ canyang capatid!» —¡Dios co!—ang bigláng sinabi ni Ibarra. —«Ganyán din marahil ang bigláng sinabi ng̃ aking amá,—ang ipinagpatuloy ni Elías ng̃ boong calamigán ng̃ loob.—Pinagputolputol ng̃ mg̃a tao ang manghaharang at inilibíng ang catawán, ng̃uni't ang mg̃a sangcáp ng̃ catawá'y canilang isinabog at ibinitin sa ibá't ibáng mg̃a bayan. Sacali't cayó po'y macapaglacbay isáng araw mula sa Kalamba hanggáng sa Santo Tomás, masusumpung̃an pa po ninyó ang cahoy ng̃ duhat na pinagbitinan at kinabulucán ng̃ isáng hità ng̃ aking amaín; sinumpâ ang cahoy na iyan ng̃ Naturaleza, caya't hindi lumalaki at hindi namumung̃a. Gayón din ang caniláng guinawa sa mg̃a ibáng sangcáp ng̃ catawan, ng̃uni't ang ulo, ang ulo na siyáng pinacamabuting sangcáp ng̃ tao, na siyáng lalong madalíng kilalanin cung cangino, ang ulong iya'y isinabit sa harapán ng̃ dampà ng̃ iná!» Tumung̃ó si Ibarra. —«Naglagalág ang binatang tulad sa isáng sinumpâ»,—ang ipinagpatuloy ni Elías,—naglagalág sa bayán-bayán, sa mg̃a bundóc at mg̃a caparang̃an, at ng̃ inaacalà na niyáng sa canya'y wala nang macacakilala, ay pumasoc siyáng manggagawà sa isáng mayamang tagá Tayabas. Ang canyáng casipagan, ang catamisan ng̃ canyáng asal ang nacahicayat na siya'y caguiliwan ng̃ lahat ng̃ hindi nacatatalós ng̃ unang pamumuhay niyá. Sa catiyagaan niyá sa paggawa at sa pagtitipid, nacatipon siyá ng̃ caunting puhunan, at sapagca't napagdaanan na niyá ang malakíng carukhaan at siya'y bata, nag-acalang magcamít namán ng̃ ligaya. Ang canyáng cagandahang lalaki, ang canyáng cabataan at ang canyáng pagca may cauntíng cáya ang siyáng nang̃acaakit na siyá'y ibiguin ng̃ isáng dalaga sa bayan, ng̃uni't hindi siyá macapang̃ahas na ipakiusap sa mg̃a magulang nitó na sa canya'y ipacasal, sa canyáng pang̃ang̃anib na baca mapagtuntón ang buhay niyá ng̃ una. Datapuwa't naraig silá ng̃ capangyarihan ng̃ sintá, caya't capuwa silá nagculang sa canicaniláng catungculan. Upáng mailigtás ng̃ lalaki ang capurihán ng̃ babae, pinang̃ahasán ang lahat, namanhic siyá sa mg̃a magulang upang sa canyá'y ipacasal ang canyáng caisáng dibdíb, dahil dito'y hinanap ang mg̃a casulatan ng̃ canyáng pagcatao, at ng̃ magcagayo'y napagsiyasat na lahát; palibhasa'y mayaman ang amá ng̃ dalaga, nasundûang pag-usiguin ng̃ mg̃a hucóm ang lalaki, na hindi nag-acala man lamang na magsanggalang, inamin ang lahát ng̃ sumbóng na laban sa canyá, at siya'y nagdusa sa bilanggûan. Nang̃anác ang babae ng̃ isáng sanggól na lalaki at isáng sanggól na babae, na capuwa inalagaan ng̃ lihim, saca pinapaniwala ang mg̃a batàng itóng namatáy na ang caniláng amá, bagay na hindi mahirap gawín, sapagca't caniláng nakita ang pagcamatay ng̃ caniláng iná, ng̃ panahóng silá'y musmós pa, bucod sa hindi nilá naiisip ang pag-uusisa ng̃ canilang pinanggalingan. Palibhasa'y mayaman ang aming nunòng lalaki, totoong maligaya ang aming camusmusán; ang capatíd cong babae't aco'y magcasama camíng nag-aral, nag-iibigan camí niyang pag-iibigang mangyayari lamang sa magcapatíd na cambál na walang ibáng nakikilalang ibáng bagay na pag-ibig. Batang batà pa aco'y nag-aral na sa colegio ng̃ mg̃a jesuita, at nag-aral namán sa Concordia at doon itinirá ang aking capatíd na babae, sa hang̃ad na huwag camíng lubháng magcahiwalay. Nang matapos ang aming caunting pag-aaral, sapagca't wala camíng hinahang̃ad cung di magpasaca ng̃ lupa, umuwi camí sa aming bayan upang aming tanggapín ang aming mána sa aming nunòng lalaki. Malaonlaón ding nanatili camí sa pamumuhay sa caligayahan, ng̃uming̃iti sa amin ang panahóng hinaharáp, marami camíng mg̃a alila, nag-áaning magalíng ang aming mg̃a halamanan at hindi na malalaó't mag-aasawa ang aking capatíd na babae sa isáng binatang canyáng pinacasisintá at siya'y tinutumbasan ng̃ gayón ding pag-ibig. Dahil sa pagcacaalit bagay sa salapi, at dahil namán sa ugali co ng̃ mg̃a panahóng iyóng may pagcamapagmataás, kinasusuklaman acó ng̃ isá cong camag-ánac na malayò, isinurot sa aking isáng araw ang totoóng malabò cong pagsilang sa maliwanag, ang imbí cong pinanggaling̃ang mg̃a magulang. Acala co'y yao'y pawang paratang lamang, caya't hining̃i cong bigyáng liwanag ang gayóng paglaít; muling nabucsán ang libing̃ang kinahihimlayan ng̃ gayóng caraming mg̃a cabulucán, at lumabas ang catotohanan upáng aco'y bigyáng cahihiyán. Nang lalong malubós ang casaliwaáng palad, malaon ng̃ panahóng camí'y may alilang isáng matandang lalaki, na pinagtitiisán ang lahat cong mg̃a cahaling̃ang pita at ayaw camíng iwan cailan man, at nagcacasiyá na lamang tumang̃is at humibik sa guitna ng̃ mg̃a paglibac ng̃ ibáng mg̃a lingcod namin. Hindi co maalaman cung bakit napagsiyasat ng̃ aking camag-anac; datapuwa't ang nangyari'y tinawag ng̃ justicia ang matandang itó, at pinag-utusang sabihin ang catotohanan; ang matandang lalaki paláng aming alila'y siyáng aming amá, na áayaw humiwaláy sa canyáng sintáng mg̃a anác, at ang matandang iyó'y hindi mamacailáng aking pinahirapan. Napugnáw ang aming ligaya, tinalicdán co ang aming cayamanan, nawalan ng̃ pacacasalang casintahan ang capatíd cong babae, camíng magcapatíd at ang aking amá'y iniwan namin ang bayan, upang pumaroon sa alin mang lupaín. Ang pagcaalam na siya'y nacatulong sa aming casaliwaang palad ang nacapagpaicli ng̃ buhay ng̃ matandang lalaki, na siyáng sa aki'y nagpaunawa ng̃ lahat ng̃ casakitsákit na mg̃a nangyari ng̃ mg̃a panahóng nagdaán. Nang̃ulila caming magcapatid. «Tumang̃is ng̃ di sapala ang capatíd co, ng̃uni't sa guitna ng̃ gayóng caraming mg̃a casaliwaang palad na bumugsô sa ibabaw namin, hindi niyá nalimutan ang canyáng sintá. Hindi dumaíng at hindi umimíc ng̃ canyáng nakita ang pagaasawa sa ibáng babae ng̃ canyáng dating catipanan, at aking nakitang untiunting nagkasakít ang aking kapatíd, na hindi co mangyaring mabigyáng alíw. Nawala siyá isáng araw; nawaláng cabuluhán ang sa canya'y aking paghanap sa lahát ng̃ panig, nawaláng cabuluhán ang aking pagtatanóng tungcol sa canyá, hanggáng sa ng̃ macaraan ang anim na buwa'y aking nabalitaang ng̃ mg̃a araw na iyón, ng̃ humupa ang paglaki ng̃ dagatan, ay nasumpung̃an sa pasigan ng̃ Calamba sa guitna ng̃ isáng palayan, ang bangcáy ng̃ isang dalaga, na nalunod ó pinatáy na cusa; ayon sa sabiha'y may isáng sundang na nacatarac sa canyáng dibdib. Ipinalathala sa mg̃a calapit bayan ng̃ mg̃a punò sa bayang iyón, ang gayóng nangyari; sino ma'y waláng humaráp upáng hing̃in ang bangcáy, at wala namáng nawáwalang sino mang dalaga. Ayon sa mg̃a tandáng sinabi sa akin, pagcatapos, sa pananamít, sa mg̃a hiyas, sa cagandahan ng̃ canyáng mukhâ at sa lubháng casaganaan ng̃ canyáng buhók, aking napagkilalang iyón ang aking cahabaghabag na capatíd na babae. Mula niyó'y naglálagalag acó sa mg̃a iba't ibáng lalawigan, manacanaca acóng pinararatang̃an, ng̃uni't hindi co pinápansin ang mg̃a tao at ipinagpapatuloy co ang aking paglácad. Itó ang maclíng casaysayan ng̃ mg̃a nangyari sa akin, at ang casaysayan ng̃ mg̃a paghatol ng̃ mg̃a tao.» Tumiguil ng̃ pananalita si Elías, at ipinatuloy ang pagsagwán. —Naniniwaniwala acóng hindi po cayó nalilihis sa catuwiran—ang ibinulóng ni Crisóstomo, sa inyóng pananalitang dapat pagsicapan ng̃ justicia ang paggawa ng̃ magalíng sa pagtumbás sa magagandang gawa, at gayón din ang pagtuturo sa mg̃a nagcacasalang tao sa paggawa ng̃ masama. Ang nacahahadlang lamang ... ay itó'y hindi mangyayari, isáng hang̃ad na hindi mangyayaring masunduan; sa pagca't saang cucuha ng̃ lubháng maraming salapi, ng̃ lubháng maraming mg̃a bagong cawaní? —¿At anó ang capapacanan ng̃ mg̃a sacerdote, na ipinagtatalacan ang caniláng tungculing maglaganap ng̃ capayapaan at pag-ibig sa capuwa tao? ¿Diyata't lalong ikinararapat ang basain ng̃ tubig ang ulo ng̃ isáng sanggól, pacanin itó ng̃ asín, cay sa pucawin sa marilím na budhi ng̃ isáng masámang tao iyang maningning na ilaw na bigay ng̃ Dios sa bawa't tao upang hanapin ang canyáng cagaling̃an? ¿Diyata't lalong pag-ibig sa capuwa tao ang alacbayán ang isáng may salang bibitayin, cay sa siyá'y alalayan sa paglacad sa mataríc na landás na pagtalicód sa mg̃a pang̃it na caugalian at pagtung̃o sa magagandáng caasalán? ¿Hindi po ba nagcacagugugol sa pagbabayad sa mg̃a tictíc, sa mg̃a verdugo at sa mg̃a guardia civil? Itó po, bucod sa cahalayhalay, pinagcacagugulan din ng̃ salapi. —Caibigan co, cayó ó acó man, cahi't ibiguin nati'y hindi natin masusunduan. —Tunay ng̃a, sacali't tayo'y nag-iisa, wala tayong magágawa; ng̃uni't inyóng ariing sariling inyó ang catuwiran ng̃ bayan, makipanig po cayó sa bayan, pakinggán ninyó ang canyáng cahing̃ian, magbigáy ulirán cayó sa mg̃a ibá, ipakilala ninyó cung anó ang tinatawag na bayang kinaguisnan! —Hindi mangyayari ang cahing̃ian ng̃ bayan; kinacailang̃ang maghintay. —¡Maghintay! ¡maghirap ang cahulugán ng̃ maghintay! —Pagtatawanan acó cung aking hing̃in. —At cung cayó'y alacbayán ng̃ bayan? —¡Hindi mangyayari! hindi co magágawa cailán man ang patnugutan ang caramihang tao upang camtán sa sápilitan ang bagay na hindi inaacala ng̃ pámahalaang capanáhunan ng̃ ibigay, ¡hindi! At cung sa alín mang araw ay makita cong may sandata ang caramihing iyán, aanib acó sa pámahalaan at ng̃ silá'y aking bacahin, sa pagcá't hindi co ipalálagay na aking bayan ang mg̃a mangguguló. Hináhang̃ad co ang canyáng cagaling̃an, caya nagtayô acó ng̃ isáng bahay-paaralan; hinahanap co ang canyáng cagaling̃an sa pamamag-itan ng̃ pagpapaaral, sa mahinahong untiunting pagsulong ng̃ dunong, walang daan cung walang liwanag. —¡Ng̃uni't waláng calayaan namán cung waláng pakikihamoc!—ang sagót ni Elías. —¡Datapuwa't aayaw acó ng̃ calayaang iyán! —Ng̃ayó't cung walang calayaa'y walang liwanag,—ang muling itinutol ng̃ piloto ng̃ maalab na pananalita;—sinabi po ninyóng hindi malaki ang pagcakilala ninyó sa inyóng mg̃a cababayan; naniniwala acó. Hindi po ninyó nakikita ang paghahanda sa pagbabaca, hindi ninyó nakikita ang dilím sa dacong paliguid; nagpasimula ang paghahamoc sa pagmamatuwiran upang magcaroón ng̃ wacás sa paglalabanán sa lupa na maliligò ng̃ dugô; náriring̃ig co ang tinig ng̃ Dios, ¡sa aba ng̃ mag-acalang lumaban sa canya! ¡hindi iniucol sa canila ang pagsulat ng̃ Historia! Nag-ibáng anyô si Elías; nacatindig, nacapugay, may anyóng hindi caraniwan ang mukha niyáng mabayaning liniliwanagan ng̃ buwán. Ipinagpág ang canyáng malagóng buhóc, at nagpatuloy ng̃ pananalita: —¿Hindi po ba ninyó nakikita't gumiguising na ang lahát? Tumagál ng̃ iláng daáng taón ang pagcacatulog, ng̃uni't pumutóc ang lintic isáng araw, at sa paninirà ng̃ lintic ay pumucaw ng̃ buhay; buhat niyó'y ibáng mg̃a hilig ang pinagpápagalan ng̃ mg̃a isip, ang mg̃a hilig na itó na ng̃ayó'y nang̃agcacahiwalay, mang̃agcacalakiplakip isáng araw na ang Dios ang siyáng mamamatnugot. Hindi nagculang ang Dios sa pagsaclólo sa mg̃a ibáng bayan; hindi rin magcuculang ang saclolong iyan sa bayan natin; ang catuwiran niya'y siyang catuwiran ng̃ calayàan! Isang dakilang catahimican ang siyáng sumunód sa ganitóng mg̃a salita. Samantala'y lumálapit ang bangcâ sa pasigan sa hindi naiinong pagsusulong ng̃ mg̃a alon. Si Elías ang naunang sumira ng̃ gayóng hindi pag-iimican. —¿Anó po ang sasabihin co sa mg̃a nag-utos dito sa akin?—ang tanóng, na nagbago ng̃ anyô ng̃ tinig. —Sinabi co na po sa inyó; na dináramdam co ang caniláng calagayan, ng̃uni't silá'y mang̃aghintáy, sa pagca't hindi nagágamot ang mg̃a sakít ng̃ capuwa mg̃a sakít, at sa casaliwaan nating palad ay tayong lahat ay may casalanan. Hindi na muling sumagót si Elías, tumungó, nagpatuloy ng̃ pagsagwán, at ng̃ dumating sa pampáng ay nagpaalam cay Ibarra ng̃ ganitóng sabi: —Pinasasalamatan co po cayó, guinoó, sa inyóng pahihinuhod sa aking pakiusap; hinihing̃i co sa icagagaling ninyóng sa haharaping panahó'y aco'y inyóng limutin at huwag ninyóng kilalanin acó sa anó mang calagayang aco'y inyóng másumpong. At pagcasabi nitó'y mulíng pinalacad ang bangcâ, at sinagwanáng ang tung̃o'y sa isáng gubat sa pasigan. Samantalang guinagawa ang mahabang pagtawid ay nanatili sa hindi pag-imic; tila mandin wala siyáng namamasdan cung di ang libolibong mg̃a diamante na kinucuha't ibinabalic ng̃ canyáng sagwán sa dagatan at doo'y talinghagang nang̃awáwala sa guitna ng̃ mg̃a bugháw na alon. Sa cawacasa'y dumating; lumabás ang isáng tao sa casucalan at lumapit sa canyá. —¿Anó ang sasabihin co sa capitán?—ang tanóng. —Sabihin mong gaganap si Elías ng̃ canyáng pang̃acò, sacali't hindi mamatáy muna,—ang isinagót ng̃ boong calungcutan. —Cung gayó'y ¿cailán ca makikisama sa amin? —Pag-inacala ng̃ inyóng capitáng dumating na ang panahón ng̃ pang̃anib. —Cung gayó'y magaling, ¡paalam! |newtext= |othertitle= * Ang mga Kaanak ni Elias * Mga Kaanak ni Elias * Ang Ankan ni Elias }} dk7s3glqh8y70216uaxagob4n418bg7 0 3028 26398 25968 2021-01-13T07:44:30Z Yivan000 4073 Ipinapalit ang pahina ng may nilalamang '{{Noli Me Tangere||Elias at Salome|Sa Gubat|Sa Bahay ng Pilosopo|noref=1|customhead=1|beforep=1|afterp=1|titlep=1 |before=Kabanata 24 |after=Kabanata 25}...' wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere||Elias at Salome|Sa Gubat|Sa Bahay ng Pilosopo|noref=1|customhead=1|beforep=1|afterp=1|titlep=1 |before=Kabanata 24 |after=Kabanata 25}} == Teksto == == Iba pang pamagat == * Sina Elias at Salome fzu814xee9x5cwfxc9zn2go897aroqx 0 3029 26447 26443 2021-01-14T09:11:55Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|51|Mga Palitan at Pagbabago|Ugat ni Elias|Baraha ng mga Patay at ang mga Anino|teksto|noref=1 |oldtitle=Mga Pagbabago |oldtext= Malungcót at puspós ng̃ pang̃amba ang mahihiing si Linares; bagong catatanggáp niya ng̃ sulat ni doña Victorina, na ganitó ang sabi: <blockquote>«Minamahal cong pinsan; ibig cong magcaroon ng̃ balita sa iyo sa loob ng̃ tatlóng araw, cung pinatáy ca na ng̃ alperes ó icaw ang pumatáy sa canyá ayaw acong lumampás ang isá man lamang araw na hindi tumátanggap pa ang hayop na iyán ng̃ ucol na parusa sacali't lumampás ang taning na iyán at hindi mo pa siyá hinahamon ng̃ patayan sasabihin co cay Don Santiago na cailán man ay hindi ca naguiguing secretario, ni hindi ca nacapagbibiro cay Canovas ni hindi ca nacacasama sa pagliliwaliw ng̃ general Arseño Martines sasabihin co cay Clarita na pawang casinung̃aling̃ang lahát at hindi catá bibigyan cahi't isáng cuarta ng̃uni at cung hamunin mo siya ipinang̃ang̃aco co sa iyo ang bawa't iyong maibigan caya ng̃a tingnan mo cung hamunin mo siyá at ipinagbibigay alam co sa iyo na hindi acó papayag ng̃ mg̃a pagtalilis at mg̃a dahidahilan.<br/><br/>Ang pinsan mong gumiguiliw sa iyo mula sa pusò,<div style="text-align:right">''Victorina de los Reyes de De Espadaña.''</div> Sampaloc, lunes á las 7 ng̃ gabi.»</blockquote> Mabigát ang bagay na iyón: kilalá ni Linares ang ugali ni doña Victorina at nalalaman niyá cung hanggang saan ang magágawa; cung pakiusapan siyá ng̃ nauucol sa catuwira'y tulad sa cung magsaysay ng̃ nauucol sa calinisan ng̃ puri't pakikipag capuwa-tao sa isáng carabinero ng̃ Hacienda, pagca talagang may pacay na macakita ng̃ contrabando sa lugar na tunay na wala; ang mamanhic ay waláng cabuluhán, magdaya'y lalo ng̃ masamá; wala na ng̃ang sucat pagpapaliiran cung hindi maghamón ng̃ away. —Ng̃uni't ¿paano?—ang sinasabing nagpaparoo't paritong mag-isá;—cung salubung̃in acó ng̃ masasamang pananalita? ¿cung ang canyáng asawa ang aking maratnan? ¿sino caya ang macaiibig magpadrino sa akin? ¿ang cura? ¿si capitan Tiago? ¡Sinusumpa co ang oras ng̃ aking pagsunod sa canyang mg̃a hatol! ¡Daldál! ¿Sino ang pumipilit sa aking acó'y maghambóg, magsabi ng̃ mg̃a cabulastugán, magpakita ng̃ mg̃a cayabang̃an! anó ang sasabihin sa akin ng̃ guinoóng dalagang iyán ...? Dinaramdam co ng̃ayón ang paguiguing secretario co ng̃ lahat ng̃ mg̃a ministro! Sumásaganitóng malungcót na pakikipagsalitaan sa sarili ang mabait na si Linares ng̃ dumating si pari Salví. Ang catotohana'y lalo ng̃ payát at namumútla ang franciscano cay sa dati, ng̃uni't nagníningning sa canyáng mg̃a matá ang isáng tang̃íng liwanag at sumusung̃aw sa canyáng mg̃a labi ang isáng cacaibáng ng̃itî. —¿Guinoong Linares, lubós naman ang pag-iisá ninyó?—ang ibinati at saca tumung̃o sa salas, na sa mg̃a nacasiwang na pintô nito'y tumatacas ang iláng tinig ng̃ piano. Nag-acala si Linares na ng̃umitî. —¿At si don Santiago?—ang idinugtóng ng̃ cura. Dumating si capitang Tiago sa sandali ring iyón, humalic ng̃ camáy sa cura, kinuha niyá ang dalá nitóng sombrero at bastón ng̃uming̃iting mabaít na mabaít. —¡Pakinggán ninyó, pakinggan ninyó!—ang sabi ng̃ curang papasóc sa salas, na sinúsundan ni Linares at ni capitan Tiago;—may dalá acóng magagalíng na balita na aking sasabihin sa lahát. Tumanggáp acó ng̃ mg̃a sulat na galing sa Maynilà, na pawang nagpapatibay ng̃ sulat na dinalá sa akin cahapon ni guinoóng Ibarra ..., sa macatuwíd, don Santiago, ay wala na ang nacaháhadláng. Si María Clara, na nacaupò sa piano sa guitnâ ng̃ canyang dalawáng caibigang babae, umanyóng titindig, datapuwa't kinulang siyá ng̃ lacás at muling naupô. Namutlâ si Linares at tinitigan si capitang Tiago na ibinabà ang mg̃a matá. —Untiunting totoóng kinalúlugdan co ang binatang iyan,—ang ipinagpatuloy ng̃ cura; ng̃ una'y masamà ang aking pagcápalagay sa canyá ..., may cauntíng cainitan ang ulo, ng̃uni't lubháng marunong umayos ng̃ canyáng mg̃a pagcuculang, na anó pa't hindi mangyaring macapagtaním sa canyá ang sino man. Cung di ng̃a lamang si padre Dámaso'y.... At tinudlà ng̃ cura ng̃ matuling pagsulyáp si María Clara, na nakikinig ng̃uni't hindi inihihiwalay ang mg̃a mata sa papel ng̃ música, bagá man siya'y lihim na kinucurot ni Sinang, na sa gayóng paraa'y sinásaysay ang canyáng catuwâan; sumayaw sana siya cung silá'y nag-íisá. —¿Si padre Dámaso po?—ang tanóng ni Linares. —Opo, si padre Dámaso, ang sinabi,—ang ipinagpatuloy ng̃ cura, na hindi inihihiwalay ang ting̃ín cay María Clara,—na palibhasa'y ... inaama sa binyág, hindi niyá maitutulot ... ng̃uni't sa cawacasan, inaacala cong huming̃ing tawad sa canyá si guinoong Ibarra, bagay na hindi co pinag aalinlang̃anang magcacahusay-husay na lahát. Nagtindíg si María Clara, nagsabi ng̃ isáng dahilán at pumasoc sa canyáng cuarto, na si Victoria ang casama. —¿At cung hindi siyá patawarin ni padre Dámaso?—ang marahang tanóng ni capitang Tiago. Cung magcagayo'y ... si María Clara ang macacaalam ... si padre Dámaso ang canyáng amáng caluluwa: ng̃uni't inaacala cong sila'y magcacáwatasan. Nang sandalíng yaó'y napakinggán ang yabág ng̃ mg̃a paglacad at sumipot si Ibarra, na sinusundan ni tía Isabel; ibá't ibáng mg̃a damdamin ang napucaw ng̃ pagdating niyáng iyón. Bumati ng̃ boong guiliw cay capitang Tiago, na hindi maalaman cung ng̃ing̃itî ó iiyac, bumati cay Linares ng̃ isáng malaking pagyucód ng̃ ulo. Nagtindíg si fray Salví at iniabot sa canyá ang camáy ng̃ boong pagliyag, na anó pa't hindi napiguilan ni Ibarra ang isáng ting̃ing nagpápahalatâ ng̃ malakíng pagtatacá. —Huwág po cayóng magtacá,—ani fray Salví;—ng̃ayón-ng̃ayón lamang ay pinupuri co cayó. Napasalamat si Ibarra at lumapit cay Sinang. —¿Saán ca doroon sa boong maghapon?—ang itinanóng ni Sinang, sa canyang pananalitang musmós;—tumátanong cami sa aming sarili at aming sinasabi sa amin din: ¿Saán caya naparoon ang caluluwang iyáng tinubós sa Purgatorio? At bawa't isá sa ami'y nagsasabi ng̃ ibá't ibáng bagay. —¿At mangyayari bang maalaman cung anó ang sinasabi ninyó? —Hindi, iya'y isáng lihim, ng̃uni't sasabihin co sa iyó cung tayo tayo lamang. Ng̃ayó'y sabihin mo sa akin cung saán ca doroon, upang maalaman co cung sino sa amin ang nacahulà. —Hindi, iyá'y isá rin namang lihim, ng̃uni't sasabihin co sa iyo cung tayo tayo na lamang, sacali't itutulot ng̃ mg̃a guinoóng itó. —¡Mangyari bagá, mangyari bagá! ¡iyán palá lamang!—ani parì Salví. Hinila ni Sinang si Crisóstomo sa isáng dulo ng̃ salas: natutuwâ siyáng mainam na canyáng mapagtátalos ang isáng lihim. —Sabihin mo caibigan sa akin, ang tanóng ni Ibarra;—¿nagagalit pa si María sa akin? —Aywán co, ng̃uni't ang wica niyá'y magalíng pa raw na siyá'y iyóng limutin na, at bago umiiyac. Ibig ni capitang Tiagong siyá'y pacasal sa guinoóng iyón, at gayón din si parì Dámaso, ng̃uni't hindi siyá nagsasabi ng̃ oo ó aayaw. Ng̃ayóng umaga, ng̃ icaw ay ipinagtatanong namin, at sinasabi cong ¿baca nang̃ing̃ibig na sa ibá? sumagót siyá sa aking: ¡cahimanawari! at saca umiyác. Nalúlungcot si Ibarra. —Sabihin mo cay Maríang ibig co siyáng macausap na camí lamang dalawá. —¿Cayó lamang dalawá?—ang tanóng ni Sinang, na pinapagcunót ang mg̃a kilay at siyá'y tinitigan. —Hindi naman lubós camíng dalawá lamang; ng̃uni't huwag sanang náhaharap iyón. —May cahirapan; ng̃uni't huwag cang mabahalà, sasabihin co. —¿At cailan co malalaman ang casagutan? —Bucas, pumaroon ca sa bahay ng̃ maaga. Aayaw si Maríang mag-isá cailan man, sinasamahan namin siyá; isáng gabi'y natutulog si Victoria sa canyáng siping, at sa isáng gabí namá'y acó; bucas ay sa akin tamà ang pagsama sa canyá. Ng̃uni't pakinggán mo, ¿at ang lihim? ¿Yayáo ca nang hindi mo pa sinasabi sa akin ang lalong pang̃ulo? —¡Siya ng̃a naman palá! doon acó doroon sa Los Baños, mamímili acó ng̃ niyóg, sa pagca't ibig cong magtayô ng̃ isáng gáwaan; ang iyong tatay ang aking mácacasama. —¿Walâ na ba cung di iyán lamang? ¡Nacú ang isáng lihim!—ang bigláng sinabi ni Sinang ng̃ malacás, na ang anyô'y ang sa narayaang magpapatubô; ang boong isip co'y.... —¡Mag-ing̃at ca! ¡hindi co itinutulot sa iyóng iwatawat mo ang lihim na iyán! —At hindi co naman ibig—ang isinagót ni Sinang na pinapang̃ulubot ang ilóng.—Cung isáng bagay man lamang na may caunting cahulugán, marahil masabi co pa sa aking mg̃a caibigang babae; datapuwa't ¡pamimilí ng̃ mg̃a niyóg! ¡mg̃a niyóg! ¿sino ang macacaibig macaalam ng̃ tungcól sa niyóg? At nagdalidali ng̃ mainam na pagyáo at paghanap sa canyáng mg̃a caibigang babae. Nagpaalam si Ibarra ng̃ macaraán ang iláng sandali, sa pagca't canyáng nakitang walang salang pápanglaw ang pagpupulong na iyón; maasim na matamis ang pagmumukhâ ni capitang Tiago, hindi umiimic si Linares at nagmámasid, ang curang nagpapacunuwaring nagágalac ay nagsasalitâ ng̃ mg̃a cacaibáng bagay. Hindi na mulíng lumabás ang alin man sa mg̃a dalaga. |newtext= |othertitle= * Mga Pagbabago * Ang Pagbabago }} 7p3etie6zdxt07w0zm44xiuk8xt6acx 0 3030 26446 26444 2021-01-14T09:11:13Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|52|Baraha ng mga Patay at ang mga Anino|Mga Palitan at Pagbabago|Makikilala sa Umaga ang Isang Magandang Araw|teksto |oldtitle=Ang Sulat ng̃ mg̃a Patay at ang mg̃a Anino |oldtext= Itinatagò ang buwan ng̃ madilím na lang̃it; wináwalis ng̃ malamig na hang̃ing palatandâan ng̃ pagdating ng̃ Diciembre ang iláng dahong tuyô at ang alabóc sa makipot na landas na patung̃ó sa libing̃an. Nagsasalitaan ng̃ marahan ang tatlóng anino sa ilalim ng̃ pintuan. —¿Kinausap mo ba si Elías?—ang tanóng ng̃ isáng tinig. —Hindî, nalalaman mo ng̃ siyá'y may ugaling cacaibá at maing̃at; ng̃uni't inaacalà cong siyá'y cacampí natin; iniligtás ni don Crisóstomo ang canyáng buhay. —Caya acó pumayag,—anáng unang tinig;—¡ipinagágamot ni don Crisóstomo ang aking asawa sa bahay ng̃ isáng médico sa Maynilà! Acó ang nacacaalam ng̃ convento upang makipagliwanag sa cura ng̃ aming pautang̃an. —At camí naman ang nacacaalam ng̃ cuartel, at ng̃ masabi namin sa mg̃a civil na may mg̃a anác na lalaki ang aming amá. —¿Maguiguing ilán caya cayó? —Limá, cainaman na ang limá. Maguiguing dalawampo raw cami,—anáng alilà ni don Crisóstomo. —At ¿cung hindi lumabás cayóng magalíng? —¡Sttt!—anáng isá, at hindi na umimic ang lahát. Namamasid sa nag-aagaw ng̃ dilim at liwanag ang pagdating ng̃ isáng anino na marahang lumalacad na ang bacod ang siyáng tinútunton; manacánacang humíhintô na para mandíng lumíling̃on. At may dahil ng̃a namán. Sa dacong hulihán, na may dalawampong hacbang ang puwang, may sumusunod na isá pang anino, lalong malakí at tila mandín lalò pang anino cay sa náuna: totoong napacarahan ang pagyapac sa lupà, at biglang nawawalâ, na anaki'y linalamon ng̃ lupa, cailán mang humíhinto't lumiling̃on ang náuuna. —¡Sinusundan acó!—ang ibinulóng ng̃ náuunang anino; ¿ang guardia civil caya? ¿nagsinung̃alíng caya ang sacristan mayor? —Ang sabi'y dito raw magtátatagpô,—ang iniisip ng̃ icalawáng anino; marahil may masamáng inaacalà caya inililihim sa akin ng̃ dalawáng magcapatid. Sa cawacasa'y dumating ang nang̃ung̃unang anino sa pintùan ng̃ libing̃an. Lumapit ang tatlóng aninong nang̃auna. —¿Silá po bagá? —¿Cayó po ba? —¡Tayo'y maghiwahiwalay, sa pagca't sinúsundan acó nilá! Tátanggapin ninyó bucas ang mg̃a sandata at pagcágabi gágawin. Ang hiyáw ay: «¡Mabuhay si don Crisóstomo!» ¡Lacad na cayó! Nawalâ ang tatlóng anino sa licuran ng̃ mg̃a pader. Nagtagò ang bagong dating sa pag-itan ng̃ pintô at naghintáy na hindi umiimic. —¡Tingnan natin cung sino ang sumúsunod sa akin!—ang ibinulóng. Dumating ang pang̃alawáng anino na nag-iing̃at ng̃ mainam at humintóng parang nagtiting̃inting̃in sa paliguid niyá. —¡Nahuli acó ng̃ pagdating!—ang marahang sinabi; ng̃uni't baca caya mang̃agbalic. At sa pagcá't nagpasimulâ ng̃ pag ambóng nagbabalang tumagál, inisíp niyang sumilong sa ilalim ng̃ pintùan. At alinsunod sa dapat mangyari'y nabuglàan niyá ang isáng anino. —¡Ah! ¿sino pô cayó?—ang itinanóng ng̃ bagong dating na ang tinig ay sa matapang na lalakl. —At ¿sino pô ba naman cayô?—ang isinagót ng̃ isá ng̃ boong capanatagan. Sandalíng hindi nang̃agsiimic; pinagpipilitan ng̃ isá't isáng makilala ang canyáng caharáp sa pamamag-itan ng̃ anyô ng̃ tinig at sa pagmumukháng naaaninagnagan. —¿Anô po ba ang hinihintay ninyó rito?—ang tanóng ng̃ may tinig na pagca lalaki. —Na tumugtóg ang á las ocho upang aking macuha ang baraja ng̃ mg̃a patay, ibig cong manalo ng̃ayong gabí ng̃ salapi,—ang sagót ng̃ isá na ang tinig ay caraniwan; at cayó namân, ¿anó't cayó po'y naparito? —Sa ... gayóng ding dahil. —¡Abá! ikinatutuwa co; sa ganyá'y hindi acó mag-iisá. May dalá acóng baraja; pagcaring̃ig co ng̃ unang tugtóg ay maglálagay acó sa canilá ng̃ ''aldur''; sa icalawáng tugtóg ay maglálagay namán acó ng̃ ''gallo''; ang mg̃a barajang gumagaláw ay iyán ang mg̃a baraja ng̃ mg̃a patáy, na kinacailang̃ang agawin sa pamamag-itan ng̃ pananagâ. ¿May dalá rin po ba cayóng baraja? —¡Wala! —¿At paano? —Magaang; cung paano ang paglalagáy ninyó sa canilá ng̃ bangcâ; hinihintay cong silá namán ang maglálagay ng̃ bangcâ sa akin. —¿At cung hindi maglagáy ng̃ bangcâ ang mg̃a patáy? —¿Anó ang gagawin? Hindi pa ipinag-uutos na sapilitang magsúsugal ang mg̃a patáy.... Sandalíng hindi silá nag-imican. —¿Cayó po ba'y naparitong may sandata? ¿Paano ang inyóng gágawing pakikiaway sa mg̃a patáy? —Sa pamamag-itan ng̃ aking mg̃a suntóc,—ang isinagót ng̃ pinacamalaki sa canilá. —¡Ah, diablo, ng̃ayón co naalaala! hindi tumátayâ ang mg̃a patáy pagca may higuít sa isá ang bilang ng̃ mg̃a buháy, at tayo'y dalawá. —¿Siyá ng̃a po ba? ng̃uni't áayaw acóng umalís. —Acó ma'y gayón din, nang̃ang̃ailang̃an acó ng̃ salapi,—ang isinagót ng̃ pinacamaliit; ng̃uni't gawín natin ang isáng bagay: magsugál tayong dalawá, at ang matalo'y siyáng umalís. —Halá ...—ang isinagót ng̃ isá na may cauntíng samâ ang loob. Pumasoc silá't humanap sa gayóng nag-aagaw ng̃ dilim at liwanag ng̃ isáng lugar na lalong nauucol; hindi nalao't nacásumpong silá ng̃ isáng baunang bató at doon silá naupô. Kinuha ng̃ pinacapandác sa canyáng salacót ang baraja, at nagpaning̃as namán ang isá ng̃ fósforo. Sa ilaw ay nagting̃inan ang isá't isa, datapuwa't ayon sa pag-aanyô ng̃ canícaniláng mukha'y hindi nang̃agcacakilalanan. Ng̃uni't gayón man, sa pinacamataás at tinig macalalaki ay makikilala natin si Elías, at sa pinacamaliit ay si Lucas, dahil sa pílat niyá sa pisng̃í. —¡Alsahín po ninyó!—ang winica nitó, na hindi náliling̃at ng̃ pagmamasíd sa caharáp. Itinabí ang iláng butóng nakita sa ibabaw ng̃ libing̃ang bató't saca nag-''andar'' ng̃ isáng alás at isáng cabayo. Pinagsunodsunód ni Elías ang pagpapaning̃as ng̃ fósforo. —¡Sa cabayo!—anyá,—at ng̃ magcatanda'y nilagyán ng̃ isáng bung̃ô ng̃ tadyáng. —¡Juego!—aní Lucas,—at sa icaapat ó icalimang ''carta'' ay lumabás ang isáng alás. —Natalo cayó,—ang idinugtóng;—ng̃ayó'y pabayaan po ninyóng acó'y mag-isáng humanap ng̃ pagcabúhay. Umalís si Elías na hindi nagsabi ng̃ catagâ man lamang, at nawala sa guitna ng̃ cadilimán. Nang macaraan ang ilang minuto'y tumugtóg ang á las ocho sa relós ng̃ simbahan, at ipinahayag ng̃ campana ang oras ng̃ mg̃a caluluwa; ng̃uni't hindi inanyayahan ni Lucas makipagsugál sa canyá ang sino man, hindi tinawagan ang mg̃a patáy, na gaya ng̃ iniaatas ng̃ pamahiin; ang guinawá'y nagpugay at bumulóng ng̃ ilang panalang̃in, nagcruz ng̃ boong cataimtimang tulad sa marahil guinágawa rin sa sandaling iyón ng̃ puno ng̃ Cofradía ng̃ Santísimo Rosario. Nagpatuloy ang pag-ambón sa boong magdamág. Pagca á las nueve ng̃ gabi'y madilím na ang mg̃a daan at wala ng̃ taong lumalacad; ang mg̃a farol ng̃ lang̃is na dapat ibitin ng̃ bawa't namamayan sa tapat ng̃ canilang bahay, bahagya ng̃ nacaliliwanag sa pabilóg na isáng metro ang luwang: tila mandin inilagáy ang mg̃a ilaw na iyó't upang makita ang carilimán. Naglálacad ng̃ paroo't parito sa magcabicabilang dulo ng̃ daang malapit sa simbahan ang dalawáng guardia civil. —¡Maguináw!—ang sabi ng̃ isá sa wicang tagalog na may puntóng bisayà; hindi tayo macahuli ng̃ isá man lamang sacristan, waláng gágawa ng̃ casiraan ng̃ culung̃án ng̃ manóc ng̃ alferez ... Nang̃adalà dahil sa pagcápatay doon sa isá; nacayáyamot sa akin itó. —At sa akin,—ang isinagót ng̃ isá;—sino ma'y waláng nagnanacaw; datapuwa't salamat sa Dios at ang sabiha'y na sa bayan daw si Elías. Ang sabi ng̃ alferez ay ang macahuli raw sa canyá'y máliligtas sa palò sa loob ng̃ tatlóng buwán. —¡Aa! Nasasaulo mo ba ang canyáng mg̃a ''señas''?—ang tanóng ng̃ bisaya. —¡Mangyari bagá! ang taás ay matangcád ayon sa alferez, catatagán ayon sa cay padre Dámaso; maiitím ang mg̃a matá, catatagán ang ilóng, catatagán ang bibíg, waláng balbás, maitim ang buhóc.... —¡Aa! ¿at ang mg̃a tang̃ing ''señas''? —Maitím ang barò, maitím ang salawal, máng̃ang̃ahoy.... —¡Aa! hindi macatatacas, tila nakikinikinita co na siyá. —Hindi co siyá pagcacamal-an sa ibá, cahi't macatulad niyá. At ipinagpatuloy ng̃ dalawáng sundalo ang caniláng pag-ronda. Mulíng natatanawan na namán natin sa liwanag ng̃ mg̃a farol ang dalawáng aninong nagcacasunod na lumalacad ng̃ boong pag-iing̃at. Isáng mabalasic na ¿quién vive? ang siyáng nagpahintô sa dalawá, at sumagót ang nauna ng̃ ''¡España!'' na nang̃ang̃atal ang tinig. Kinaladcád siyá ng̃ mg̃a sundalo at siyá'y dinalá sa farol upáng siyá'y kilalanin. Siyá'y si Lucas, ng̃uni't nang̃ag-aalinlang̃an ang mg̃a sundalo at nang̃agtatanung̃an sa ting̃inan. —¡Hindi sinasabi ng̃ alferez na may pilat!—anáng bisayà sa sabing marahan.—¿Saán ca paroroon? —Magdádala acó ng̃ pamisa upang gawín bucas. —¿Hindi mo ba nakikita si Elías? —¡Hindi co po siyá nakikilala, guinoó!—ang sagót ni Lucas. —¡Hindi co itinátanóng sa iyo cung siyá'y nakikilala mo, ¡tang̃a! cami ma'y hindi namin siyá nakikilala; itinátanóng co sa iyó cung siyá'y nakita mo! —Hindi pô, guinoo. —Pakinggán mong magalíng, sasabihin co sa iyó ang canyáng mg̃a ''señas''. Ang taás ay cung minsa'y matangcád, cung minsa'y catatagán; ang buhóc at ang mg̃a matá'y maiitim; at ang lahát ng̃ mg̃a ibá pa'y pawang mg̃a catatagán,—anáng bisayà.—¿Nakikilala mo na siyá ng̃ayón? —¡Hindi po, guinoó!—ang isinagót ni Lucas na natútulig. —¡Cung gayó'y ''¡sulong!'' hayop, burro!—At ipinagtulacan siyá nilá. —¿Nalalaman mo ba cung bakin ang acala ng̃ alferez ay matangcád si Elías at ang acalà naman ng̃ cura'y catatagán lamang ang taás?—ang itinanóng na nag iisip-isip ng̃ tagalog sa bisayà. —Hindi. —Sa pagcá't nacabaón sa pusáw ang alférez ng̃ siyá'y mámatyagan, at ang cura namá'y nacatayô. —¡Siyá ng̃â!—ang bigláng sinabi ng̃ bisaya; mainam ang pag-iisip mo ... ¿bakit ca nagguardia civil? —Hindi capagcaraca'y guardia civil acó; acó'y dating contrabandista,—ang isinagót ng̃ tagalog na nagpapahang̃a. Ng̃uni't silá'y linibáng ng̃ isá pang anino: sinigawán nilá itó ng̃ ¿quién vive? at bago dinalá nilá sa ilaw. Ng̃ayó'y si Elías na ng̃â ang siyáng sa canilá'y humaharap. —¿Saán ca paroroon? —Akin pong hinahabol, guinoó, ang isáng taong humampás at nagbalà sa aking capatíd na lalaki; ang taong iyó'y may pílat sa mukhá't nagng̃ang̃alang Elías ... —¿Há?—ang bigláng sinabi ng̃ dalawá at nang̃agting̃inang nagsisipanghilacbót. At pagdaca'y nang̃agtacbuhang ang tung̃o'y sa simbahang sasandali pa lamang na pinaroonan ni Lucas. |newtext= |othertitle= * Ang mga Tao sa Libingan * Baraha ng mga Patay * Baraha ng mga Patay at Anino * Ang Baraha ng mga Patay at mga Anino }} 6k0c5y2owsqe5spb871svan2el28oek 0 3031 26445 26052 2021-01-14T09:08:50Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|53|Makikilala sa Umaga ang Isang Magandang Araw|Baraha ng mga Patay at ang mga Anino|(Pagbubunyag)|teksto|noref=1 |oldtitle=Il Buon Di Si Conosce Da Mattina |oldtext= Maagang cumalat sa bayan ang balitang may nakitang mg̃a ilaw sa libing̃an ng̃ gabing nacaraán. May sinasabi ang punò ng̃ V.O.T. (Venerable Orden Tercera) na mg̃a candilang may ilaw at cung paano ang anyô at cung gaano ang caniláng mg̃a lakí, datapuwa't ang hindi matucoy ay ang bilang, ng̃uni't may nabilang siyáng hanggáng dalawampô. Hindi dapat atimín ni hermana Sipa, na caanib sa Cofradía ng̃ Santísimo Rosario, na ang macapagyabáng lamang na nacakita ng̃ biyayà ng̃ Dios na itó'y ang isáng na sa hermandad (capatiran) na caaway; sinabi namán ni hermana Sipa, cahi't hindi malapit doon ang canyáng tinátahanan, na siyá'y nacáring̃ig ng̃ mg̃a daíng at hibíc, at hanggáng sa tila mandín canyáng nakikilala ang tinig ng̃ tang̃ing mg̃a tao, na ng̃ unang panahó'y canyáng naca ..., datapuwa't alang-alang sa pag-ibig sa capuwa taong atas sa binyaga'y hindi lamang canyáng pinatatawad, cung di namán canyáng ipinananalang̃in at inililihim ang caniláng mg̃a pang̃alan, at dahil dito'y pagdaca'y pinapagtitibay na siyá'y santa. Hindi totoong matalas ang taing̃a, ang catotohanan, ni hermana Rufa, ng̃uni't hindi dapat tiisin niyáng naring̃ig ang bagay na iyón ni hermana Sipa't siyá'y hindi, at dahil dito'y nanaguinip siyá at sa canyá'y humarap ang maraming mg̃a caluluwa, hindi lamang ng̃ mg̃a taong patáy na, cung di namán ng̃ mg̃a buhay; hiníhing̃i ng̃ mg̃a caluluwang silá'y bahaguinan ng̃ mg̃a indulgenciang canyáng maliwanag na itinátala't pinacaiing̃atan. Masasabi niyá ang mg̃a pang̃alan sa mg̃a familiang nang̃ang̃ailang̃an, at wala siyáng hiníhing̃i cung di isáng muntíng limós upáng isaclolo sa Papa, sa mg̃a pang̃ang̃ailang̃an nitó. Isáng batang ang hanap-buhay ay mag-alaga ng̃ mg̃a hayop, na nang̃ahás magpatibay na wala siyáng nakita liban na lamang sa isáng ilaw at dalawáng táong nang̃acasalacot, nahirapang lubha upang macaligtás sa mg̃a hampás at mg̃a lait. Nawaláng cabuluháng siyá'y manumpâ, na canyáng casama ang canyáng mg̃a calabaw at silá ang macapagsasabi; —¿Durunong ca pa sa mg̃a celador at sa mg̃a hermana, ''paracmason'', hereje?—ang siyáng caniláng sinasabi sa canyá't siya'y iniirapan nilá. Nanhíc ang cura sa púlpito at inulit ang sermón tungcól sa Purgatorio, at muli na namáng lumabas ang mg̃a pipisohin sa canicaniláng kinatataguan. Ng̃uni't pabayaan natin muna ang mg̃a caluluwang nang̃aghihirap, at pakinggán natin ang salitaan ni don Pilipo at ng̃ matandáng Tasio, na may sakit at nag-íisa sa canyáng maliit na bahay. Malaon nang hindi bumabang̃on sa canyáng kinahihigaan ang filósofo ó ulól, at nararatay dahil sa isáng panghihinang madalî ang paglubhâ. —Ayawán, sa catotohanan, cung marapat co cayóng handugan ng̃ masayáng batì dahil sa pagcátanggáp sa inyó ng̃ inyóng pagbibitiw ng̃ catungculan; ng̃ una, ng̃ hindi pakinggán ng̃ boong cawalánghiyaan ang palagáy ng̃ marami sa mg̃a nang̃agpupulong, sumasacatuwiran cayóng hing̃in ninyó ang pahintulot na macapagbitíw cayó ng̃ inyóng catungculan; ng̃uni't ng̃ayóng cayó'y nakikitalád sa guardia civíl ay hindi magalíng. Sa panahón ng̃ pagbabaca'y dapat cayóng manatili sa inyóng kinalalagyan. —Tunay ng̃a, datapuwa't hindi, pagca naglililo ang general,—ang sagót ni don Filipo;—talastas na po ninyóng kinabucasa'y inalpasan ng̃ gobernadorcillo ang mg̃a sundalong aking nahuli, at nagpacatangguítangguíng gumawa ng̃ cahi't anó pa man. Wala acóng magawa cung walang pahintulot ang aking punò. —Wala ng̃a, cung cayó'y nag-íisa, datapuwa't malakí ang magágawa ninyó cung catulong ninyó ang mg̃a ibá. Dapat sanang sinamantala ninyó ang ganitóng pangyayari upang cayó'y macapagbigáy ulirán sa ibáng mg̃a bayan. Sa ibabaw ng̃ catawátawáng capangyarihan ng̃ gobernadorcillo'y naroon ang catuwiran ng̃ bayan; iyán sana ang pasimula ng̃ isáng magalíng na pagtuturò ay inyóng sinayang na di guinamit. —¿At anó bagá caya ang aking magágawa sa kinacatawán ng̃ mg̃a malíng pananalig? Tingnan po ninyó't nariyan si guinoóng Ibarra, na napilitang makisang-ayon sa mg̃a pananampalataya ng̃ caramihan, ¿inaacalà ba ninyóng siyá'y naniniwalà sa «excomunión»? —Ibá ang inyóng calagayan cay sa canyá; ibig ni guinoóng Ibarrang magtaním, at upang magtaním ay kinacailang̃ang yumucód at tumalima sa cahiling̃an ng̃ catawán; ang catungculan po ninyó'y magpagpág, at upang magpagpág ay nang̃ang̃ailang̃an ng̃ lacás at ning̃as ng̃ loob. Bucod sa rito'y hindi dapat gawín ang pakikitalád laban sa gobernadorcillo; ang marapat sabihi'y: laban sa lumalabis sa paggamit ng̃ lacás, laban sa sumisira ng̃ catahimican ng̃ bayan, laban sa nagcuculang sa canyáng catungculan; at sa ganitó'y hindi ng̃a cayó mag-iisá, palibhasa'y ang bayan ng̃ayó'y hindi na gaya ng̃ nacaraáng dalawampóng taón. —¿Sa acala po caya ninyó?—ang tanóng ni don Filipo. —¿At hindi po ninyó nararamdaman?—ang isinagót ng̃ matandang ga humilig na sa kináhihigan;—¡ah! palibhasa'y hindi pô ninyó nakita ang panahóng nagdaan, hindi ninyó mapagcucurocurò ang bung̃a ng̃ pagparito ng̃ mg̃a tagá Europa, ng̃ mg̃a bagong aclát at ng̃ pagpasá Europa ng̃ mg̃a kinabataan. Pag-isip-isipin ninyó't pagsumagsumaguin: tunay ng̃a't nananatili pa ang Real at Pontificia Universidad ng̃ Santo Tomás, sampô ng̃ canyáng carunungdung̃ang claustro, at pinapagsasanay pa ang iláng mg̃a nag-aaral sa pagtatatág ng̃ mg̃a «distingo» (pagkilala ng̃ caibhán) at bigyán ng̃ panghulíng ningníng ang mg̃a catalasan ng̃ pagmamatuwiran tungcól sa iglesia, ng̃uni't ¿saán pô ninyó makikita ng̃ayón yaóng mg̃a kinabataang mawilihíng sásalicsic ng̃ metafísica, panís ng̃ mg̃a dunong, na sa capapahirap sa pag-iisip ay namamatay sa marayang mg̃a pagbabalacbalac sa isáng suloc ng̃ mg̃a lalawigan, na hindi matapustapos unawain ang mg̃a saguisag ng̃ «ente», hindi macuhang masunduan ang liwanag ng̃ «esencía» (tining) at ng̃ «existencia» (búhay) cataastaasang palaisipang nagpapalimot sa atin ng̃ lalong kinacailang̃ang maalaman: ng̃ nauucol sa ating cabuhayan at sariling calagayan? ¡Tingnán po ninyó ang cabataan ng̃ayón! Sa puspós na casiglahan ng̃ caniláng loob sa pagcákita sa lalong malayong tan-awin, silá'y nang̃ag-aaral ng̃ Historia, Matemáticas, Geografía, Literatura, mg̃a dunong sa Física, mg̃a wicà ng̃ ibá't ibáng lahi, mg̃a bagay na lahát na nang panahón nati'y ating diníring̃ig ng̃ malakíng pang̃ing̃ilabot na parang mg̃a heregía; ang lalong mahiliguín sa calayaan ng̃ isip ng̃ panahón co'y pinapagtitibay na mababang-mababa ang mg̃a dunong na iyán sa mg̃a minana cay Aristóteles at sa mg̃a pátacaran ng̃ «silogismo». Sa cawacasa'y napag-unawa ng̃ taong siyá'y tao; pínabayaan ang pagsisiyasat sa calagayan ng̃ canyáng Dios, ang pakikialam sa hindi matangnán, sa hindi nakita, at ang paglalagdá ng̃ alituntunin sa mg̃a panaguinip ng̃ canyáng panimdim; napagkilala ng̃ taong ang canyáng minana'y ang malawac na daigdíg, na macacaya niyáng pagharian; na sa canyáng pagcapagál sa isáng gáwaing waláng cabuluhá't palalò, tumung̃ó't pinagmasídmasíd ang lahát nang sa canyá'y nacaliliguid. Pagmasdán pô ninyó ng̃ayón cung paano ang pagsílang ng̃ ating mg̃a poeta; binúbucsan sa ating unti unti ng̃ mg̃a Musa ng̃ Naturaleza ang caniláng iniing̃atang mg̃a cayamanan at nagpápasimulâ ng̃ pagng̃iti sa atin upáng tayo'y bigyáng siglá sa pagpapatulò ng̃ pawis. Naghandóg na ng̃ mg̃a unang bung̃a ang mg̃a dunong na nagbúhat sa mg̃a pinagdanasan; culang na lamang ng̃ayón ang lubós na pacabutihin ng̃ panahón. Naaalínsunod ang mg̃a bagong abogado ng̃ayón sa mg̃a bagong balangcás ng̃ Filosofia ng̃ Càtuwirán; nagpápasimulà na ang ilán sa canilá ng̃ pagníngning sa guitna ng̃ carilimáng nacaliliguid sa luclucan ng̃ mg̃a tagapa-unawa ng̃ cagaling̃an, at nahihíwatigan na ang pagbabago ng̃ lacad ng̃ panahón. Pakinggán po ninyó cung paanong manalitâ ng̃ayón ang mg̃a cabataan, dalawing po ninyó ang mg̃a páaralang pinagtuturuan ng̃ mg̃a dunong, at ibá ng̃ mg̃a pang̃alan ang umaaling̃áwng̃aw sa mg̃a pader ng̃ mg̃a claustro, diyán sa loob ng̃ mg̃a pader na iyá'y wala tayong máriring̃ig liban na lamang sa mg̃a ng̃alan ni Santo Tomás, Suarez, Amat, Sánchez at mg̃a ibá pa, na pawang pinacasásamba ng̃ panahóng co. Waláng cabuluháng magsisigáw buhat sa mg̃a púlpito ang mg̃a fraile laban sa tinatawag niláng pagsamâ ng̃ mg̃a ugalì, tulad sa pagsigáw ng̃ mg̃a magtitindá ng̃ isdâ, laban sa cacuriputan ng̃ mg̃a mamimili, na hindi nilá napagkikilalang ang calacal nilá'y bilasâ na't waláng cabuluhán! Waláng cabuluháng ilaganap ng̃ mg̃a convento ang caniláng mahahabang galamáy at mg̃a ugat sa hang̃ád na inisín sa mg̃a bayan ang bagong agos; pumapanaw na ang mg̃a diosdiosan; mangyayaring mapapamayat ng̃ mg̃a ugat ng̃ cahoy ang mg̃a halamang doo'y itinatanim, datapuwa't hindi mangyayaring macaamís ng̃ buhay sa ibáng nang̃abubuhay, na gaya na ng̃a ng̃ mg̃a ibong napaiilangláng sa calang̃itán. Masimbuyó ang pananalitâ ng̃ filósofo; nagníningning ang canyáng mg̃a matá. —Datapuwa't maliit ang bagong sibol; cung mang̃agcáisa ang lahát, ang pagsúlong na totoong napacamahal ang ating pagbili'y mangyayaring caniláng mainís,—ang itinutol ni don Filipo na áayaw maniwala. —Inisin siya, ¿nino? ¿ng̃ tao bagâ, iyáng pandác bang masasactín ang macaíinis sa Pagsulong, sa macapangyarihang anác ng̃ panahón at ng̃ casipagan? ¿Cailán bagá nagawâ niyá ang gayón? Lalò ng̃ itinulac siyá sa paglaganap ng̃ mg̃a nang̃agpupumilít na siyá'y piguílin sa pamamag-itan ng̃ mg̃a pinasasampalatayan, ng̃ bibitayán at ng̃ pinagsusunugang sigâ. ''E por si muove'', (at gayón ma'y gumágalaw), ang sinasabi ni Galileo ng̃ pinipilit siyá ng̃ mg̃a dominicong canyáng sabihing ang lupa'y hindi gumagalaw; ang gayóng salitá'y iniuucol sa pagsulong ng̃ dunong ng̃ tao. Mapipilit ang iláng mg̃a calooban, mapápatay ang iláng mg̃a tao, ng̃uni't itó'y waláng cabuluhán: magpapatuloy ng̃ paglacad sa canyáng landás ang Pagsulong, at sa dugô ng̃ mg̃a mabulagtá'y bubucal ang mg̃a bago't malalacás na mg̃a suwi. Pagmasdán po ninyó ang mg̃a pamahayagan man, cahi't ibiguing magpacátiratira sa cahulihulihan, gayón ma'y humáhacbang ng̃ isá sa pagsulong ng̃ laban sa canyáng calooban; hindi macatacas sa pagtupad sa ganitóng atas ang mg̃a dominico man, caya't caniláng tinutularan ang mg̃a jesuita, na cánilang mg̃a caaway na cailán ma'y hindi macacasundô: gumágawâ silá ng̃ mg̃a casayahan sa caniláng mg̃a claustro, nang̃agtátayô ng̃ mg̃a maliliit na mg̃a teatro, nag-áanyô-anyô ng̃ mg̃a tulâ, sa pagcá't palibhasa'y hindi silâ culang sa catalinuhan, bagá man ang boong isip nilá'y nang̃abubuhay pa silá sa icalabinglimáng siglo, napagkikilala niláng sumasacatuwiran ang mg̃a jesuita, at silá'y makikialam pa sa daratníng panahón ng̃ mg̃a batang bayang caniláng tinuruan. —Ayon, sa sabi ninyó'y ¿caalacbáy ang mg̃a jesuita sa paglacad ng̃ Pagsulong?—ang tanóng na nagtátaca ni don Filipo;—cung gayo'y ¿bakit silá'y minamasamâ ng̃ mg̃a tagá Europa? —Cayó po'y sasagutín co ng̃ catulad ng̃ mg̃a nag-aaral ng̃ tungcól sa Iglesia ng̃ una,—ang isinagót ng̃ filósofo, na mulíng nahigâ at pinapanag-uli ang canyáng pagmumukháng palabiro;—sa tatlóng paraán mangyayaring macaacbay sa Pagsulong: sa dacong unahán, sa dacong taguiliran at sa dacong hulihán; ang mg̃a nang̃ung̃una'y siyáng namamatnugot sa canyá; ang nang̃asa taguilira'y cusang napadadala na lamang, at ang nang̃ahuhuli'y pawang kinácaladcad, at sa mg̃a kinácaladcad na itó nasasama ang mg̃a jesuita. Ang ibig sana nilá'y silá ang macapamatnubay sa Pagsulong, ng̃uni't sa pagcá't nakikita niláng itó'y malacás at ibá ang mg̃a hilig, silá'y nakikisang-ayon, at lalong minamagalíng niláng silá'y makisunod cay sa silá'y tahaki't yapacan, ó mátira caya sa guitna ng̃ marilím na daán. Ng̃ayón po'y tingnán ninyó, tayo rito sa Filipinas ay may mg̃a tatlóng siglo, ang cauntian, ang ating pagcáhuli sa ''carro'' ng̃ Pagsulong: bahagya pa lamang nagpápasimula tayo ng̃ pag-alis sa «Edad Media» (476 hanggáng 1453); caya ng̃a ang mg̃a jesuita na nasa Europa'y larawan ng̃ pag-urong, cung pagmasdan dito'y larawan ng̃ Pagsulong; cautang̃an ng̃ Filipinas sa canilá ang bagong umúusbóng na pagdunong, ang mg̃a dunong na catutubò ng̃ daigdíg (Ciencias Naturales), na siyáng cáluluwa ng̃ siglo XIX, na gaya namang cautang̃án sa mg̃a dominico ang Escolasticismo (filosofía ng̃ Edad Media), na namatáy na cahi't anóng pagpipilit na gawín ni León XIII: waláng Papang macabuhay na mag-ulî sa binitay na ng̃ catutubong bait ... Datapuwa't ¿saán náparoon ang ating salitaan?—ang itinanóng na nagbago ng̃ anyô ng̃ pananalita;—¡ah! ang pinag-uusapan nati'y ang casalucuyang calagayan ng̃ Filipinas ... Siyá ng̃a, ng̃ayó'y pumapasoc tayo sa panahón ng̃ pakikitunggalì, malî acó, cayó; nauucol na sa gabí camíng nang̃aunang ipinang̃anác, cami'y paalís na. Ang nagtutunggali ay ang nacaraang panahóng cumacapit at yumayacap na nagtútung̃ayaw sa uugaugâ ng̃ malaking bahay na bató ng̃ mg̃a macapangyarihan, at saca ang panahóng sasapit, na náriring̃ig na buhat sa malayò ang canyáng awit ng̃ pagwawagui, sa mg̃a sinag ng̃ isáng namamanaag ng̃ liwaywáy, tagláy ang Bagong Magandáng Balita na galing sa mg̃a ibáng lupaín ... ¿Sinosino caya ang mang̃atitimbuang at mababaon sa pagcaguhò ng̃ náguiguibang bahay? Tumiguil ng̃ pananalitâ ang matandáng lalaki, at ng̃ makita niyang siyá'y tinititigan ni don Filipong nagninilaynilay, ngumitî at mulíng nagsalitâ: —Halos nahuhulaan co ang iniisip po ninyó. —¿Siyá ng̃a pô ba? —Iniisip po ninyóng magaang na totoóng mangyaring acó'y nagcacamalì,—ang sinabing ng̃uming̃itî ng̃ malungcót;—ng̃ayó'y may lagnát acó at hindi namán acó maipalalagay na hindi namamali cailán man: homo sum et nihil humani a me alienum puto, ani Terencio; ng̃uni't cung manacánaca'y itinutulot ang managuinip, ¿bakit bagá't hindi mananaguinip acó sa mg̃a hulíng sandalî ng̃ buhay? At bucód sa roo'y ¡pawang panaguinip lamang ang aking naguíng buhay! Sumasacatuwiran pô cayó; ¡panaguinip! waláng iniisip ang ating mg̃a kinabataan cung di ang mg̃a sintahan at layaw ng̃ catawan: lalong malaki ang panahóng caniláng ginugugol at ipinagcacapagod sa pagdayà at paglulugsô ng̃ isáng capurihán ng̃ isáng dalaga, cay sa pag-iisip-isip ng̃ icagagaling ng̃ canyáng lupang tinubuan; pinababayaan ng̃ mg̃a babae rito sa atin ang caniláng sariling mg̃a familia, dahil sa pag aalaga ng̃ bahay at familia ng̃ Dios; masisipag lamang ang mg̃a lalaki rito sa atin sa nauucol sa mg̃a vicio at silå'y mg̃a bayani lamang sa paggawâ ng̃ mg̃a cahiyahiyâ; námumulat ang camusmusan sa mg̃a cadilimán at sa mg̃a calumalumaang pinagcaratihang aayaw baguhin; pinalálampas ng̃ mg̃a cabataan ang lalong pinacamagalíng na panahón ng̃ caniláng buhay na waláng anó mang mithîin, at ang mg̃a may gulang na'y waláng guinágawang sucat mamung̃a ng̃ cagaling̃an, waláng capacanán silá cung di magpasamâ sa mg̃a kinabataan sa pamamag-itan ng̃ caniláng masasamáng halimbawang ipinakikita ... Ikinagagalac cong acó'y mamatáy na ... ''claudite jam rivos, pueri.'' —¿Ibig pô ba ninyó ang anó mang gamót?—ang itinanóng ni don Filipo, upáng magbago ng̃ salitaang nacapagbigáy dilim sa mukhâ ng̃ may sakít. —Hindî nagcacailang̃an ng̃ mg̃a gamót ang mg̃a mamamatay; cayóng mg̃a mátitira ang nang̃agcacailang̃an. Sabihin pô ninyó cay don Crisóstomo na acó'y dalawin niyá bucas, may sasabihin acó sa canyáng totoong mahahalagá. Sa loob ng̃ iláng araw ay yayao na acó. ¡Sumásacadilimán ang Filipinas! Pagcatapos ng̃ ilàng sandali pang pag-uusapa'y iniwan ni don Filipong namámanglaw at nag-iisip ang bahay ng̃ may sakít. |newtext= |othertitle= * Ang Mabuting Araw ay Nakikilala sa Umaga * Mabuting Araw Nakilala sa Umaga * Ang Umaga * Ang Pagsilang ng Magandang Umaga }} mjuhpsmypda64gwobekvc18xu93ffrw 0 3032 26450 26449 2021-01-14T09:24:46Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|54|(Pagbubunyag)|Makikilala sa Umaga ang Isang Magandang Araw|Malaking Sakuna|teksto|noref=1 |oldtitle= |oldtext= <blockquote>QUIDQUID LATET, ADPAREBIT,<br/>NIL INULTUM REMANEBIT.</blockquote> Ipinagbibigay álam ng̃ campana ang oras ng̃ pagdarasal sa hapon; tumitiguil ang lahát pagcáring̃ig ng̃ taguinting ng̃ pagtawag ng̃ religión, iniiwan ang caniláng guinágawa't nang̃agpupugay: inihíhintó ng̃ magsasacáng nanggagaling sa bukid ang canyáng pag-awit, pinatitiguil ang mahinahong lacad ng̃ calabáw na canyáng sinásakyan, at nagdarasal; nagcucruz ang mg̃a babae sa guitnâ ng̃ daan at pinagágalaw na magalíng ang caniláng mg̃a labì't ng̃ sino ma'y huwag mag-alinlang̃ang sa caniláng silá'y mapamintakasi; inihihintô ng̃ lalaki ang pag-ámac sa canyáng manóc at dinárasal ang ''Angelus'' upáng sang-ayunan siyá ng̃ capalaran; nang̃agdárasal ng̃ malacás sa mg̃a bahay ... nalúlugnaw, nawáwalâ ang lahát ng̃ ing̃ay na hindi ang sa ''Abá Guinoong Maria''. Gayón ma'y nagtutumulin sa paglacad sa daan ang curang nacasombrero, na anó pa't pinapagcacasala ang maraming mg̃a matatandáng babae, ¡at lalo ng̃ nacapagcacasala! na ang tinutungo niyá'y ang bahay ng̃ alférez. Inacala ng̃ mg̃a matatandáng babaeng panahón nang dapat niláng itíguil ang pagpapakibót ng̃ caniláng mg̃a labi upáng silá'y macahalic sa camáy ng̃ cura; datapuwa't hindî silá pinansín ni pari Salví; hindi siyá nagtamóng lugód ng̃ayóng ilagáy ang canyáng mabut-óng camáy sa ibabaw ng̃ ilóng ng̃ babaeng cristiana, upáng buhat diyá'y padaus-using maimis (ayon sa nahiwatigan ni doña Consolación) sa dibdíb ng̃ magandáng batang dalaga, na yumúyucod sa paghing̃î ng̃ bendición. ¡Marahil totoong mahalagáng bagay ng̃â ang nacaliligalig sa canyáng panimdím upáng malimutan ng̃ ganyán ang canyáng sariling cagaling̃an at ang cagaling̃an ng̃ Iglesia! Totoong dalidali ng̃ang siyá'y nanhíc sa hagdanan at tumawag ng̃ boong pagdudumalî sa pintô ng̃ bahay ng̃ alférez, na humaráp na nacacunót ang mg̃a kilay, na sinusundan ng̃ canyáng cabiac (ng̃ canyang asawa), na ng̃umíng̃iting parang tagá infierno. —¡Ah, padre cura! makikipagkita sana acó sa inyó ng̃ayón, ang cambíng na lalaki po ninyó'y.... —May sadyà acóng totoong mahalagá.... —Hindí co maitutulot na palagui ng̃ iwasac niyá ang bacod ... ¡papuputucan co siyá cung magbalic! —¡Iyá'y sacali't buháy pa cayó hanggáng bucas!—anáng cura na humihing̃al at patung̃o sa salas. —¿Anó? ¿inaacala po ba ninyóng mapapatay acó niyáng taotaohang pipitong buwan pa lamang ng̃ ipang̃anac? ¡Lúlusayin co siyá sa isáng sicad lamang! Umudlót si pari Salvi at hindi kinucusa'y itinung̃ó ang paning̃ín sa paá ng̃ alférez. —¿At sino po ba ang inyóng sinasabi?—ang itinanóng na nang̃áng̃atal —¿Sino ang sasabihin co cung di iyáng nápacahalíng, na hinamon acóng camí raw ay magpatayan sa pamamag-itan ng̃ revolver, na ang layo'y sandaang hacbáng? —¡Ah!—huming̃á ang cura, at saca idinugtóng:—Naparito acó't may sasabihin sa inyóng isáng bagay na totoóng madalian. —¡Huwág na pó cayóng magsabi sa akin ng̃ ganyáng mg̃a bagay! ¡Marahil iyá'y catulad ng̃ sa dalawáng batà! Cung di lamang naguíng lang̃ís ang pang-ilaw at hindi sana nápacarumí ang ''globo'', nakita disín ng̃ alférez ang pamumutlâ ng̃ cura. —¡Ang ating pag-uusapan ng̃ayó'y ang mahalagáng bagay na nauucol sa buhay ng̃ calahatan!—ang mulíng sinabi ng̃ cura ng̃ marahan. —¡Mahalagáng bagay!—ang inulit ng̃ alférez na namutlà; ¿magalíng po bang magpatamà ang binatang iyán?... —Hindi siyá ang aking sinasabi. —Cung gayó'y ¿sino? Itinurò ng̃ cura ang pintô, na sinarhán ng̃ alférez alinsunod sa canyáng kinaugalian, sa pamamag-itan ng̃ isáng sicad. Ipinalálagay ng̃ alférez na waláng cabuluhán ang mg̃a camay, at wala ng̃ang mawáwalâ sa canyáng anó man cung maalis ang canyang dalawang camáy. Isáng tung̃ayaw at isáng atung̃al ang siyáng naguíng casagutan buhat sa labás. —¡Hayop! ¡biniyác mo ang aking noó!—ang isinigáw ng̃ asawa niyá. —¡Ng̃ayó'y iluwal na pô ninyó!—ang sinabi sa cura ng̃ boong capanatagán ng̃ loob. Tinitigan ng̃ cura ang alférez ng̃ malaon; pagcatapos ay tumanóng niyáng tinig na pahumál at nacayayamot na caugalian ng̃ nang̃agsesermon: —¿Nakita pô ba ninyó cung paano ang aking pagparito, patacbó? —¡Redios! ¡ang boong isip co'y nagbubululós pô cayó! —Cung gayó'y tingnán ninyó,—ang sinabi ng̃ cura na hindi pinansín ang cagaspang̃an ng̃ asal ng̃ alférez;—pagca nagcuculang acó ng̃ ganyán sa aking catungculan, maniwala cayó't may mabibigát na mg̃a cadahilanan. —¿At anó pa pô?—ang itinanóng ng̃ causap na itinátadyac ang paá sa tinútungtung̃an. —¡Huminahon cayó! —Cung gayó'y ¿anó't cayó'y nagmámadali ng̃ mainam sa pagparito? Lumapit sa canyá ang cura't tumanong ng̃ matalinghagà: —¿Walà ... pô ... ba ... cayóng ... nababalitaang ... anó ... man? Pinakibít ng̃ alférez ang canyáng mg̃a balicat. —¿Pinagtitibay pô ba ninyóng wala cayóng natátalastas na anóng anó man? —¿Ibig pô ba ninyóng ipaunawa sa akin ang nauucol cay Elías na cagabí'y itinagò ng̃ inyóng sacristan mayor?—ang itinanóng. —Hindi, hindi co sinasabi ng̃ayón ang mg̃a cathacathàng iyan,—ang sagót ng̃ curang nagpakita na ng̃ pagcayamot;—ang ibig cong sabihin ng̃ayó'y ang isáng malakíng pang̃anib. —¡P ...! ¡cung gayó'y magsalitâ cayó ng̃ maliwanag! —¡Abá!—ang madalang na sinabi ng̃ fraile na may anyóng pagpapawaláng halaga;—ng̃ayó'y muli pa ninyóng makikita ang cahalagahan naming mg̃a fraile; catimbáng ng̃ isáng regimiento ang catapustapusang uldóg; caya't ang cura'y ... At ibinabâ ang tinig at sinabi ng̃ matalinghagang pananalitâ: —¡Nacatuclas acó ng̃ isáng malaking acalang pangguguló! Lumucsó ang alférez at tinititigan ang fraile sa malakíng gulat. —Isáng cakilakilabot at mabuting pagcacahandang munacalang tacsíl na pangguguló, na sasambulat ng̃ayón ding gabí. —¡Ng̃ayón ding gabi!—ang bigláng sinabi ng̃ alférez, na dinaluhong ang cura; at tinacbó ang canyáng revolver at sable na nacasabit sa pader. —¿Sino ang aking daracpin?, ¿sino ang aking daracpin?—ang sigáw. —¡Huminahon po cayó, may panahón pa, salamat sa aking pagdadalidaling guinawa; hanggáng sa á las ocho.... —¡Babarilín co siláng lahát! —¡Makiníg po cayó! Lumapit sa akin ng̃ayóng hapon ang isáng babae, na hindi co dapat sabihin ang pang̃alan (sa pagcá't isang lihim ng̃ confesió) at ipinahayag sa aking lahát. Sasalacayin nilá't cucunin ang cuartel, pagca á las ocho, na hindi magpapamalay, lolooban ang convento, dáracpin nilá ang falúa at pápatayin tayong lahát na mg̃a castila. Tulíg na tulíg ang alférez. —Waláng sinabi sa akin ang babae cung di itó lamang,—ang idinugtóng ng̃ cura. —¿Walâ ng̃ ibáng sinabi? ¡cung gayó'y daracpin co siyá! —Hindi co mapababayaan: ang hucuman ng̃ pang̃ung̃umpisal ay siyáng luclucan ng̃ Dios na mahabaguin. —¡Waláng Dios at waláng mahabaguing macapagliligtas! ¡huhulihin co ang babaeng iyán! —Sinisirà po ninyó ang inyóng isip. Ang marapat pô ninyóng gawin ay humandá; lihim ninyóng papagsandatahin ang inyóng mg̃a sundalo, at ilagáy ninyó silá sa magalíng na mapagbabacayan; padalhan pô ninyó acó ng̃ apat na guardia sa convento, at ipaunawâ ninyó ang mangyayari sa mg̃a taga falúa. —¡Walâ rito ang falúa! Hihing̃î acó ng̃ saclolo sa ibáng mg̃a ''sección''! —Huwág, sa pagca't cung gayó'y caniláng maiino, at hindi nila ipatutuloy ang caniláng bantâ. Ang lalong magalíng ay máhuli nating buháy silá at sacâ natin pasigawin, sa macatuwíd bagá'y cayó ang magpapasigaw sa canilá; hindi acó dapat makialám sa bagay na itó, sa pagcá't acó'y sacerdote. ¡Dilidilihin ninyó! sa mangyayaring itó'y macatutuclas cayó ng̃ mg̃a ''cruz'' at mg̃a ''estrella''; ang tang̃ing hiníhing̃i co'y papagtibayin lamang na acó ang siyáng sa inyó'y nagsabi't ng̃ macapaghandà. —¡Papagtitibayin, padre, papagtitibayin, at hindi malayong sa inyó'y mapaputong ang isáng mitr!—ang sagót ng̃ alférez na nagágalac, at tinitingnan ang mg̃a mangás ng̃ canyáng suut na damít. —Ipaasahan cong magpápadala cayó sa akin ng̃ apat na guardia na ibá ang pananamit, ¿eh? Samantalang nangyayari ang mg̃a bagay na itó'y nagtátatacbo ang isáng tao sa daang patung̃ó sa bahay ni Crisóstomo at dalidaling pumapanhic sa hagdanan. —¿Nariyan ba ang guinoo?—ang tanóng ng̃ tinig ni Elías sa alilà. —Na sa canyáng gabinete at may guinagawâ. Sa nais ni Ibarrang malibáng ang canyáng pagcainíp sa paghihintay ng̃ oras na macapagpapaliwanagan cay María Clara'y gumagawa sa canyáng laboratorio. —¡Ah! cayó pô palá, ¿Elías?—ang bigláng sinabi;—cayó ang sumasaaking isip, nalimutan co cahapong itanóng sa inyó ang pang̃alan niyóng castilàng may bahay na kinatitirahan ng̃ inyóng nunòng lalaki. —Hindi pô nauucol sa akin, guinoo.... —Pagmasdán po ninyó,—ang ipinagpatuloy ni Ibarra, na hindi nahihiwatigan ang pagcabalisa ng̃ binata, at inilapit sa ning̃as ang isáng caputol na cawayan; nacatuclas acó ng̃ isáng dakilang bagay; hindi nasusunog ang cawayang itó. —Hindi pô ang cawayan ang dapat nating ling̃unín ng̃ayón; ang dapat ninyóng gawín ng̃ayó'y iligpit ang inyóng mg̃a papel at cayó'y tumacas sa loob ng̃ isáng minuto. Pinagmasdán ni Ibarra si Elías na nagtatacá, at ng̃ makita sa canyáng pagmumukhâ ang anyóng hindi nag aaglahî, canyáng nábitiwan ang bagay na hawac. —Sunuguin pô ninyó ang lahát na macapapahamac sa inyó at sa loob ng̃ isang oras ay lumagáy cayó sa isáng lugar na lalong panatag. —At ¿bakit? —Inyó pong sunuguin ang lahat ng̃ papel na inyóng sinulat ó ang isinulat sa inyó; ang lalong waláng cahuluga'y caniláng masasapantahang masamâ ... —Ng̃uni't ¿bakit? —¿Bakit? sa pagcá't bago cong natuclasan ang isáng munacalang pangguguló na cayó ang ipinalálagay na may cagagawán at ng̃ cayó'y ipahamac. —¿Isáng munacalang pangguguló? at ¿sino ang may cagagawán? —Hindi co nangyaring nasiyasat cung sino ang may cagagawán; bagong capakikipagsalitaan co lamang sa isá sa mg̃a culang palad na sa bagay na iyá'y pinagbayaran, na hindi co nangyaring naakit na huwag gumawa ng̃ gayón. —At iyán, ¿hindi pô ba sinabi sa inyó cung sino ang sa canyá'y nagbayad? —Sinabi pô, at pinapang̃aco acóng aking pacaing̃atan ang lihim, sinabi sa aking cayó raw pô. —¡Dios co!—ang biglang sinabi ni Ibarra, at siyá'y nagulomihanan. —¡Guinoo, huwág pô cayóng mag-alinlang̃an, huwag nating sayang̃in ang panahón, pagcá't marahil matuloy ng̃ayóng gabí rin ang munacalang pangguguló! Tila mandin hindi siyá nariring̃ig ni Ibarrang nacadilat ng̃ mainam at naca capit sa ulo ang mg̃a camáy. —Hindi mangyayaring mapahinto ang caniláng gagawin,—ang ipinagpatuloy. ni Elías,—wala ng̃ magagawa ng̃ acó'y dumatíng, hindi co kilalá ang canilang mg̃a pinuno ... ¡lumigtás po cayó, guinoo, magpacabuhay cayó, sa icagagaling ng̃ inyóng bayan! —¿Saán acó tatacas? ¡Hiníhintay aco ng̃ayóng gabi!—ang bigláng sinabi ni Ibarra na si María Clara ang iniisip. —¡Sa alin mang bayan, sa Maynila, sa bahay ng̃ sino mang punong may capangyarihan, ng̃uni't sa ibáng lugar, ng̃ hindi nilá masabing cayó ang namumunò sa pangguguló! —¿At cung acó rin ang magcanulo ng̃ munacalang pangguguló? —¡Cayó ang magcacanulo?—ang bigláng sinabi ni Elías, na siyá'y tinititigan at nilalayuan ng̃ pauróng; malalagay po cayóng tacsíl at duwag sa mg̃a matá ng̃ mg̃a mangguguló, at mahinà ang loob sa mg̃a matá ng̃ mg̃a ibá; wiwicaíng inumang̃an ninyó silá ng̃ isáng silo at ng̃ cayó'y magtamo ng̃ carapatán, mawiwicang ... —Datapuwa't ¿anó ang dapat cong gawín? —Sinabi co na sa inyó: pugnawín ang lahát ninyóng mg̃a papel na nauucol sa inyóng buhay, at tumacas at maghintáy ng̃ mg̃a mangyayari.... —¿At si María Clara?—ang sigáw ng̃ binatà;—¡hindi, mamatáy na muna acó! Pinilípit ni Elías ang sariling camáy at nagsabi: —¡Cung gayó'y inyóng ilagan man lamang ang dagoc, maghandâ cayó sa pananagót cung cayó'y isumbóng na nilá!!! Luming̃ap sa paliguid niyá si Ibarrang ang anyó'y natútulig. —Cung gayó'y tulung̃an pô ninyó aco; diyán sa mg̃a carpetang iyá'y may mg̃a sulat acó ng̃ aking familia; piliin ninyó ang sa aking amá na siyáng macapapahamac sa akin marahil. Basahin po ninyó ang mg̃a firma. At ang binata'y tulíg, hibáng, ay binubucsá't sinasarhan ang mg̃a cajón, nagliligpit ng̃ mg̃a papel, dalidaling binabasa ang mg̃a sulat, pinupunit ang mg̃a ibá, ang mg̃a ibá namá'y itinatagò, dumárampot ng̃ mg̃a aclát, binubucsan ang mg̃a dahon at ibá pa. Gayón din ang guinágawâ ni Elías, bagá man hindi totoóng natútulig, ng̃uni't gayón din ang pagdadalidali; datapuwa't humintô, nangdilat, pinapagbiling-bilíng ang papel na hawac at tumanóng na nang̃áng̃atal ang tinig: —¿Nakikilala pô ba ng̃ inyóng familia si don Pedro Eibarramendia? —¡Mangyari pa bagá!—ang isinagót ni Ibarra, na nagbúbucas ng̃ isáng cajón at kinucuha roon ang isáng buntóng mg̃a papel; ¡siyá ang aking nunò sa tuhod! —¿Inyó po bang nunò sa tuhod si don Pedro Eibarramendia?—ang mulíng itinanóng ni Elías, na namúmutla't siráng sirâ ang mukhâ. —Opô,—ang isinagót ni Ibarra, na nalílibang; pinaiclî namin ang apellido sa pagcá't napacahabà. —¿Siyá pô ba'y vascongado?—ang inulit ni Elías at lumapit sa canya. —Vascongado, ng̃uni't ¿ano po ang nangyayari sa inyó?—ang itinanóng na nangguíguilalas. Itinicom ni Elías ang canyang mg̃a daliri, idiniin sa canyáng noó at tinitigan si Crisóstomo, na umudlót ng̃ canyáng mabasa ang anyó ng̃ mukhâ ni Elías. —¡Nalalaman pô ba ninyó cung sino si don Pedro Eibarramendia?—ang itinanong na nangguiguitil.—¡Si don Pedro Eibarramendia'y yaóng imbíng nagparatang sa aking nunòng lalaki at may cagagawan ng̃ lahát ng̃ mg̃a sacunáng nangyari sa amin! Tiningnán siyá ni Crisóstomong nanglúlumo, datapuwa't ipinagpag ni Elías ang canyáng bisig, at sinabi sa canyá ng̃ isáng mapait na tinig na doo'y umaatung̃al ang nagbabagang galit. —¡Masdán ninyó acóng magaling, masdan ninyó acó cung acó'y naghirap, at cayó'y buháy, sumisinta cayo, cayó'y may cayamanan, bahay, kinaalang-alang̃anan! ¡nabubuhay cayó!... ¡cayó'y nabubuhay! At hibáng na tinung̃o ang ilang mg̃a sandatang típon, ng̃uni't bahagyâ pa lamang nacahugot ng̃ dalawáng sundang ay cusang binitiwan, at tiningnang wari'y sirâ ang isip si Ibarra, na nananatiling hindi cumikilos. —¡Aba!—¿anó ang aking gagawin?—ang ibinulóng, at saca tumacas at iniwan ang bahay na iyón. |newtext= |othertitle= * ''Walang pamagat'' * Ang Pagbubunyag * Lahat ng Lihim ay Nabubunyag * Lahat ng Lihim ay Nabubunyag, Walang Hindi Nagkakamit ng Parusa * Lahat ng Lihim ay Nabubunyag at Walang Di Nagkakamit ng Parusa * Walang Lihim na Hindi Nabubunyag }} o769se8rqelu0klm328wvyvitjltbw1 0 3033 26451 26056 2021-01-14T09:30:18Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|55|Malaking Sakuna|(Pagbubunyag)|Sabi-sabi at Kuro-kuro|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang Capahamacan |oldtext= Nang̃aghahapunan doon sa comedor (cacanán) ni Capitan Tiago, si Linares at si tía Isabel; naríng̃ig mulá sa salas ang calampagan ng̃ mg̃a pinggán at ng̃ mg̃a cubierto. Sinabi ni María Clarang aayaw na siyáng cumain, at naupô sa piano na ang casama'y ang masayáng si Sinang, na bumúbulong sa canyáng mg̃a taing̃a ng̃ mg̃a talinghagang salitâ, samantalang balisáng nagpaparoo't parito sa salas si pari Salvi. Hindi sa dahiláng hindi nagdáramdam ng̃ gutom ang bagong galing sa sakit, hindî; cayâ gayó'y hinihintay ang pagdating ng̃ isang tao, at sinamantala ang sandaling hindi niyá macacaharap ang canyáng Argos (sa macatuwid baga'y ang hindi naglílicat ng̃ pagbabantay sa canyá saán man): ang oras ng̃ paghahapunan ni Linares. —Makikita mo cung hindi matitira ang fantasmang iyán hanggáng sa á las ocho,—ang ibinulóng ni Sinang, na itinuturo ang cura; dapat ''siyáng'' pumarito pagca á las ocho. Gaya rin siyá ni Linares na umiibig. Pinagmasdán ni María Clara ng̃ boong panghihilacbót ang canyáng catotong babae. Hindi nápagmasdan nitó ang gayóng bagay, caya't nagpatuloy ang catacottacot na masaling̃atà: —¡Ah! nalalaman co na cung bakit aayaw umalis cahi't pagpasaring̃an co: ¡aayaw magcagugol sa pag-iilaw ng̃ convento! ¿nalaman mo na? Mulâ ng̃ magcasakít icaw, mulíng pinatáy ang dalawáng lámparang dating pinasísindihán ... Datapuwa't ¡tingnán mo cung anó ang guinagawang anyó sa mg̃a matá, at cung paano ang pagmumukhà! Tinugtóg ng̃ sandalíng iyón ng̃ relós sa bahay ang á las ocho. Nang̃atal ang cura at naupô sa isáng suloc. —¡Darating na!—ani Sinang at kinurót si María Clara;—¿náriring̃ig mo ba? Tumugtóg ang campanà sa simbahan ng̃ á las ocho at tumindig ang lahát upáng mang̃agdasál; namunò si pari Salvi ng̃ mahina't nang̃áng̃atal na tinig; datapuwa't palibhasa'y may canícanyang iniisip ang bawa't isá, sino ma'y waláng pumansín ng̃ bagay na iyón. Bahagyá pa lamang natatapos ang dasál ay dumatíng si Ibarra. May tagláy na luksâ ang binatà, hindi lamang sa pananamít, cung di naman sa mukhá, caya pagcakita sa canyá ni María Clara'y tumindig at humacbáng ng̃ isá upáng siyá'y tanung̃in cung napapaano, ng̃uni't sa sandali ring iyó'y naring̃íg ang isáng pútucan ng̃ mg̃a baríl. Tumiguil si Ibarra, umiinog ang canyáng mg̃a matá, siyá'y naumíd. Nagtagò sa licód ng̃ isáng haligui ang cura. Bago na namáng mg̃a putucan, bagong mg̃a ugong ang náriring̃ig sa dacong convento, na sinusundan ng̃ mg̃a hiyawan at tacbuhan. Nang̃agsipasoc ng̃ panacbó si capitan Tiago, si tía Isabel at si Linares at nang̃agsisigawan ng̃ ''¡tulisán! ¡tulisán!'' Casunod nilá si Andeng na iniwawasiwas ang isáng duruan at tumacbó't naparoon sa tabí ng̃ canyáng capatíd sa suso. Nanicluhód si tía Isabel at umiiyac at dinárasal ang ''kyrie eleyson''; dalá ni capitán Tiagong namúmutlá't nang̃áng̃atal sa isáng tenedor ang atáy ng̃ isáng inahíng manóc at inihahaying tumatang̃is sa Virgen sa Antipolo; punongpunô ang bibig ni Linares at nacasandata ng̃ isáng cuchara; nang̃agyacap si Sinang at si María Clara; ang tang̃ing hindi nananatili sa hindi pagkilos ay si Crisóstomo, na hindi maisaysáy ang canyáng pamumutlá. Nagpapatuloy ang sigawá't ang mg̃a hampasan, nang̃agsásara ng̃ mg̃a bintanà ng̃ boong ing̃ay, nariring̃ig ang tunóg ng̃ mg̃a pito, manacanaca'y isáng putóc ng̃ baríl. —''¡Christe eleyson!'' Santiago, ¡nagáganap na ang hulà ... sarhán mo ang mg̃a bintana!—ang hibíc ni tía Isabel. —¡Limampóng bombang malalakí at dalawáng misa de gracia!—ang tugón namán ni capitán Tiago;—''¡Ora pro nobis!'' Untiunting nananag-uli ang cakilakilabot na catahimican ... Náring̃ig ang tinig ng̃ alférez na sumísigaw at tumatacbo: —¡Padre cura! ¡Padre Salvi! ¡Hali cayó! —''¡Miserere!'' ¡Humihing̃i ng̃ confesión ang alférez!—ang sigáw ni tía Isabel. —¿May sugat ba ang alférez?—ang sa cawacasa'y itinanóng ni Linares; ¡ah! At ng̃ayó'y canyáng nahiwatigang hindi pa palá nang̃úng̃uyá ang na sa canyáng bibig. —¡Padre cura, halí cayó! ¡Walâ nang sucat icatacot!—ang ipinatuloy na sigáw ng̃ alférez. Sa cawacasa'y minagalíng ni fray Salving namúmutlâ, na lumabás sa canyáng pinagtataguan at manaog sa hagdanan. —¡Pinatáy ng̃ mg̃a tulisán ang alférez! ¡María, Sinang, pasá cuarto cayó, trangcahán ninyóng magalíng ang pintô! ''¡Kyrie eleyson!'' Napasa hagdanan namán si Ibarra, bagá man sinasabi sa canyá ni tía Isabel: —¡Huwág cang lumabás at hindi ca nacapang̃ung̃umpisal, huwág cang lumabás! Ang mabait na matandang babaeng itó'y caibigang matalic ng̃ una ng̃ canyáng iná. Datapuwa't nilisan ni Ibarra ang bahay; sa pakiramdám niyá'y umiinog na lahát sa canyáng paliguid, na nawáwalâ ang canyáng tinutungtung̃an. Humahaguing ang canyáng taing̃a, bumibigát ang canyáng mg̃a bintî at cacaibá cung ilacad; naghahalihaliling nagdaraan sa canyang paning̃ín ang mg̃a alon ng̃ dugô, liwanag at carilimán. Bagá man totoóng maliwanag ang sicat ng̃ buwán sa lang̃it, natitisod ang binatà sa mg̃a bató't mg̃a cahoy na na sa daang mapanglaw at waláng cataotao. Sa malapit sa cuartel ay nacakita siyá ng̃ mg̃a sundalong nacalagáy sa dulo ng̃ fusil ang bayoneta, na nang̃agsasalitaan ng̃ masimbuyó, caya't nacaraan siyá na hindi napansín. Nariring̃ig sa tribunal ang mg̃a dagoc, mg̃a sigáw, mg̃a daíng, mg̃a tung̃ayaw; nang̃ing̃ibabaw at nagtatagumpay sa lahát ang tinig ng̃ alférez. —¡Sa pang̃áw! ¡Lagyán ng̃ ''esposas'' ang mg̃a camay! ¡Dalawáng putóc agád sa cumilos! ¡Sargento, magtatág cayó ng̃ bantáy! ¡Waláng magpapasial ng̃ayón, cahi't Dios! ¡Huwág cayóng matutulog, capitán! Nagtumulin ng̃ pagpatung̃o sa canyáng bahay si Ibarra; hinihintay siyá ng̃ canyáng mg̃a alila na malakí ang balisa. —¡Siyahan ninyó ang lalong pinacamagalíng na cabayo at cayó'y matulog!—ang sa canilá'y sinabi. Pumasoc sa canyáng gabinete, at nag-acalang magdalidaling ihandá ang isáng maleta. Binucsán ang isáng cajang bacal, kinuha ang canyáng mg̃a hiyas, kinuha ang lahát ng̃ salaping doroon at ípinasoc sa isáng supot. Kinuha ang canyáng mg̃a hiyas, kinuha sa pagcasabit ang isáng larawan ni María Clara, at pagcatapos na macapagsandata ng̃ isáng sundang at dalawáng revolver ay tinung̃o ang isáng armario na kinálalagyan ng̃ canyáng mg̃a casangcapan. Nang sandaling iyó'y tatlóng calabóg na malalacás ang tumunóg sa pintô. —¿Sino iyán?—ang itinanóng ni Ibarra ng̃ tinig na malungcót. —¡Bucsán ninyó sa ng̃alan ng̃ harì, bucsan ninyò agád ó iguiguibà namin ang pintô!—ang sagót sa wicàng castilà ng̃ isáng tinig na mahigpit ang pag-uutos. Tuming̃in sa bintana si Ibarra; nagningning ang canyáng mg̃a matá at ikinasá ang canyáng revolver; datapuwa't nagbagong isipan, binitiwan ang mg̃a sandata at siyá rin ang nagbucás ng̃ nang̃agdarating̃an na ang mg̃a utusán. Pagdaca'y hinuli siyá ng̃ tatlóng guardia. —¡Parakip po cayó sa ng̃alan ng̃ Hari!—anáng sargento. —¿Bakit? —Doon na sasabihin sa inyó, bawal sa amin ang sabihin. Nagdilidiling sandali ang binatà, at sa pagcá't aayaw siyá marahil na makita ang canyáng mg̃a paghahandâ sa pagtacas, dinampót ang sombrero't nagsalitâ: —¡Sumasailalim po acó ng̃ inyóng capangyarihan! Inaacala cong sa sandalíng oras lamang. —Cung nang̃ang̃aco cayóng hindi tatacas, hindi po namin cayó gagapusin; ipinagcacaloob po sa inyó ng̃ alférez ang biyayang itó; ng̃uni't cung cayó'y tumacas.... Sumama si Ibarra, at iniwan ang canyáng mg̃a alilang nang̃alálaguim. Samatala'y ¿anó na ang nangyari cay Elías? Nang canyáng lisanin ang bahay ni Crisóstomo, warì'y sirá ang isip na tumátacbong hindi nalalaman ang pinatung̃uhan. Tinahac ang mg̃a capatagan, dumating sa isáng gubat na totoong malakí ang pagcaguiyaguis; tinatacasan ang cabayanan, tinatacasan ang liwanag, nacaliligalig sa canya ang buwan, pumasoc siyá sa talinghagáng lilim ng̃ mg̃a cahoy. Nang naroroon na'y cung minsa'y tumitiguil, cung minsa'y lumalacad sa mg̃a di kilalang landás, cumacapit sa punò ng̃ malalaking cahoy, nababayakid sa mg̃a dawag, tumátanaw sa dacong bayan, na sa dacong paanan niyá'y naliligo sa liwanag ng̃ buwan, nacalatag sa capatagan, nacahilig sa mg̃a pampang̃in ng̃ dagat. Nang̃agliliparan ang mg̃a ibong nang̃apupucaw sa caniláng pagtulog; nang̃agpapalipatlipat sa sa isá't isáng sang̃á, nang̃aghuhunihan ng̃ matataos na tinig at tinititigan siyá ng̃ mabibilog na mg̃a matá ng̃ nang̃aglalakihang mg̃a panikî, mg̃a kuwago at mg̃a sábucot. Hindi silá tinitingnan at hindi man lamang silá náriring̃ig ni Elias. Ang acalà niyá siyá'y sinúsundan ng̃ mg̃a napupuot na anino ng̃ canyáng mg̃a magulang na nang̃amatay na; nakikita sa bawa't sang̃á ang calaguímlaguím na buslóng kinálalagyan ng̃ naliligò ng̃ dugóng ulo ni Bálat, ayon sa pagcasabi sa canyá ng̃ canyáng amá; warì natatalisod niyá mandín sa punò ng̃ bawa't cahoy ang matandáng babaeng patáy; tila mandin nakikinikinita niyá sa dilim na papawidpawid ang bung̃ô at mg̃a butó ng̃ nunò niyáng lalaking imbi ... at ang mg̃a butóng itó ng̃ matandáng babae at saca ang ulong iyó'y sinisigawan siyá: ¡duwág!, ¡duwág! Linisan ni Elías ang bundóc, tumacas at lumusong sa dacong dagat, sa pasigang nilacad niyá ng̃ boong balisa; ng̃uni't doon sa malayò, sa guitná ng̃ tubig, doon sa ipinaiilanglang mandin ng̃ liwanag ng̃ buwan ang isáng ulap, anaki'y nakita niyáng napaimbulog at pumapawidpawid ang isáng anino, ang anino ng̃ canyàng capatíd na babaeng basá ng̃ dugô ang dibdib, lugáy ang buhók at inilílipad ng̃ hang̃in. Nanicluhód sa buhang̃in si Elías. —¡Patí ba namán icaw!—ang ibinulóng na iniunat ang mg̃a bisig. Datapuwâ, nacatitig sa ulap ay dahandahang tumindíg, sumulong at tumubóg sa tubig, na wari mandin siyá'y may sinúsundan. Lumalacad siyá sa malaláy na palusóng na iyóng gawá ng̃ wawà; malayò na siyá sa tabi, dumarating na sa canyáng bayawáng ang tubig ay siyá'y sumusulong din, sumusulong na tila niwawaláng diwà ng̃ isáng mapanhalinang espiritu. Dumárating na sa canyáng dibdib ang tubig ...; ng̃uni't umaling̃awng̃aw ang putucan ng̃ mg̃a baril, nawalá ang aninong malicmatà at ang binatà'y nataohan. Salamat sa catahimican ng̃ gabí at sa lalong malakíng capaikpicán ng̃ mahinhing hang̃in ay dumarating na magaling at malinaw na malinaw hanggáng sa canyá ang ugong ng̃ mg̃a putucan. Humintô siyá, nagdilidili, nahiwatigan niyáng siyá palá'y sumasatubig; payapà ang dagatan at natatanaw pa niyá ang mg̃a ilaw sa dampâ ng̃ mg̃a mang̃ing̃isdâ. Nagbalic siyá sa pampáng at napatung̃o sa bayan, ¿anó ang dahil? Siyá ma'y hindi niyá nalalaman. Tila mandin walang tao ang bayan; saráng lahát ang mg̃a bahay, sampóng mg̃a hayop, ang mg̃a ásong caraniwang tumatahol cung gabí, pawang nang̃agtagò sa tacot. Nacararagdag ng̃ lungcot at pag-iisá ang anyóng pilac na liwanag ng̃ buwan. Sa pang̃ang̃anib niyáng bacâ canyáng macasalubong ang mg̃a guardia civil, siya'y nagpasuotsuot sa mg̃a halamanan at mg̃a pananím, at anaki'y canyáng naaninagnagan ang dalawáng may anyóng tao; datapuwa't canyáng ipinatuloy ang lacad, at, pagcalucsó niyá sa mg̃a bacod at sa mg̃a pader, dumating siyáng pagál na pagál sa hirap na canyáng mg̃a pinagdaanan, sa isáng dulo ng̃ bayan, at tinung̃o niyá ang bahay ni Crisóstomo. Na sa pintuan ang mg̃a alila't caniláng pinag-uusapan at caniláng dináramdam ang pagcacapiit sa caniláng pang̃inoon. Nang matantô na ni Elías ang nangyari siyá'y lumayô, lumiguíd siyá sa bahay, nilucsó ang pader na bacod, inakyat ang bintanà at pumasoc sa gabinete, at nakita niyáng nagnining̃as pa ang iniwang candila ni Ibarra. Nakita ni Elías ang mg̃a papel at ang mg̃a libró at ang mg̃a suputang kinasisidlan ng̃ salapî at mg̃a hiyas. Pinag ugnáy-ugnáy sa canyáng dilidili ang doo'y nangyari, at ng̃ mapagmasdan niyá ang gayóng caraming mg̃a papel na macapapahamac, inacala niyáng iligpít, ihaguís sa bintanà at ibaón. Sumung̃aw siyá sa halamanan, at sa liwanag ng̃ buwá'y canyáng natanawan ang dalawáng guardia civil, na may casamang isáng «auxiliante» (isáng utusán bagá ng̃ justicia): nagkikintaban ang mg̃a bayoneta at ang mg̃a capacete. Nang magcagayo'y minagalíng niyáng gawín agad ang isáng munacalà: ibinuntón sa guitnâ ng̃ gabinete ang mg̃a damít at ang mg̃a papel, ibinuhos sa ibabaw ang isáng lámpara ng̃ petróleo at sacâ sinindihán. Ibinigkís na nagdudumalî sa bayawáng ang mg̃a sandata, nakita ang larawan ni María Clara, nag-alinlang̃an ... itinagò sa isá sa mg̃a suputan, dinalá ang mg̃a suputang itó at tumalón sa bintanà. Panahón na ng̃à; iguiníguibâ na ng̃ mg̃a guardia civil ang pintuan. —¡Pabayaan ninyó camíng pumanhic upáng aming cunin ang mg̃a papel ng̃ inyóng pang̃inoon!—anáng directorcillo. —¿May dalá ba cayóng pahintulot? Cung wala'y hindi cayó macapapanhic,—ang sabi ng̃ isáng matandáng lalaki. Ng̃uni't pinatabi siyá ng̃ mg̃a guardia civil sa cacuculata, pumanhíc silá sa hagdán ...; datapuwa't isáng macapal na asó ang siyáng pumúpunô sa bahay, at pagcálalaking mg̃a dilà ng̃ apóy ang siyáng nang̃agsilabás sa salas at dinidilàan ang mg̃a pintó't bintanà. —¡Sunog! ¡Sunog! ¡Apóy!—ang ipinagsigawan ng̃ lahát. Humandulong ang lahát upáng mailigtás ng̃ bawa't isá ang macacaya, ng̃uni't dumating ang apóy sa maliit na laboratorio at pumutóc ang mg̃a naroroong bagay na madadalíng mag-alab. Napilitang umurong ang mg̃a guardia civil, hinaharang̃an silá ng̃ sunog, na umuung̃al at niwáwalis ang bawa't maraanan. Nawaláng cabuluháng cumuha ng̃ tubig sa balón; sumísigaw ang lahát, ang lahát ay nagpapaguibíc, datapuwa't silá'y nálalayô sa lahát. Narating na ng̃ apóy ang mg̃a ibáng cabahayán at napaiilanglang sa lang̃it, casabay ang pagpaimbulóg ng̃ malalakíng nagpapainog-inog na asó. Nalilipos na ng̃ apóy ang boong bahay, lumálacás ang hang̃ing nasasalab; mulâ sa malayo'y nang̃agsisirating ang iláng mg̃a tagá bukid, nguni't dumárating silá roo't upáng mapanood lamang nilá ang cagulatgulat na sigâ, ang wacás ng̃ matandáng bahay, na pinagpitagang mahabang panahón ng̃ apóy, tubig at hang̃in. |newtext= |othertitle= * Ang Pagkapahamak * Ang Pagkakagulo * Ang Kaguluhan * Kaguluhan }} 5ooqsgyw86ygdqpsrm9w82l4vplwx4m 0 3034 26455 26452 2021-01-14T09:54:00Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|56|Sabi-sabi at Kuro-kuro|Malaking Sakuna|Vae Victis!|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang Sabihanan at ang Inaacala |oldtext= Sa cawacasa'y pinapag-umaga rin ng̃ Dios sa bayang tiguíb ng̃ pagcagulantang. Walâ pang lumalacad na mg̃a tao sa mg̃a daang kinálalagyan ng̃ cuartel at ng̃ «tribunal»; hindi nagpapakilala ang mg̃a bahay na may mg̃a tumatao, gayón may maing̃ay na binucsán ang dahong cahoy ng̃ isáng bintanà at sumung̃aw ang ulo ng̃ isáng musmós, na nagpapaínog-inog sa magcabicabila ... ''¡plas!'' nagpapaunawà ang lagapác na iyón ng̃ bigláng pagdapò ng̃ isáng balát na tuyô sa sariwang balát ng̃ tao; ng̃umiwî ang bibíg ng̃ batáng lalaki, pumikit, nawalâ at mulíng sinarhán ang bintanà. Nacapagbigáy halimbawà na; may nacáring̃ig marahil ng̃ pagbubucás at pagsasaráng iyón, sa pagcá't marahang binucsán ang sa ibáng bintanà at maing̃at na sumung̃aw ang ulo ng̃ isáng matandáng babae, culubót at walâ ng̃ ng̃ipin: siyá ng̃â ang si hermana Puté na nag-ing̃áy ng̃ di sapalà samantalang nagsésermon si parì Dámaso. Ang mg̃a musmós at ang mg̃a matatandáng babae ang siyáng tunay na larawan ng̃ pagcamalabis na pagmimithíng macaalam ng̃ mg̃a nangyayari sa ibabaw ng̃ lupà; ang mg̃a batà'y sa malakíng pagnanais na macaalam, at ang mg̃a matatandáng babae'y sa paghahang̃ád na mag-alaala sa mg̃a nacaraang panahón. Marahil waláng macapang̃abás na bumigáy ng̃ palò ng̃ isáng sinelas, sa pagca't nananatili, tumátanaw sa malayong pinapang̃úng̃unot ang mg̃a kilay, nagmumog, lumurâ ng̃ malacás at nagcruz pagcatapos. Binucsán ding may tacot ang isáng maliit na bintanà ng̃ bahay na catapát, at doo'y sumung̃aw namán si hermana Rufa, ang aayaw magdayà't aayaw namáng siyá'y dayâin. Nagting̃inang saglít, ang dalawá, nagng̃itìan, naghudyatan at mulíng nang̃agcruz. —¡Jesús! nacacawang̃is ng̃ isáng misa de gracia, ng̃ isáng castillo!—aní hermana Rufa. —Mula ng̃ looban ang bayan ni Bálat ay hindi pa acó nacacakita ng̃ isáng gabing catulad ng̃ sa cagabí,—ang isinagót ni hermana Puté. —¿Gaano caraming putóc!—ang sabihanan ay ang pulutóng daw ni matandáng Pablo. —¿Mg̃a tulisan? ¡hindi mangyayari! Ang sabihana'y mg̃a cuadrillero raw na nacalaban ng̃ mg̃a guardia civil. Cayâ napipiit si don Filipo. —¡Sanctus Deus! may mg̃a labing apat daw ang cauntian ng̃ mg̃a patáy. Untiunting pinagbubucsán ang ibáng mg̃a bintanà at nang̃agsidung̃aw ang ibá't ibáng mg̃a mukhà, nang̃agbatîan at caniláng pinag-usapan ang mg̃a nangyayari. Sa sicat ng̃ araw, na ang anyó'y niningning na magalíng, natatanawan ng̃ may calabuan sa malayo ang pagpaparoo't parito ng̃ mg̃a sundalo, na tulad sa nag-áabo-abóng mg̃a anino. —¡Naroon ang isá pang patáy!—anáng isá buhat sa isáng bintanà. —¿Isá? dalawá ang nakikita co. —At acó'y ..., ng̃uni't sa cawacasan, ¿anó, hindi ninyó nalalaman cung anó ang nangyari?—ang tanóng ng̃ isáng lalaking may pagmumukhâng palabirô. —¡Ahá! ang mg̃a cuadrillero. —¡Hindi pô; iyá'y isáng pag-aalsá sa cuartel! —¿Anó bang pag-aalsá? ¡Ang cura't ang alférez ang nang̃aglabanán! —Alin man diyá'y hindi totoó—ang sabi ng̃ nagtanóng;—iyá'y ang mg̃a insíc na nagsipag-alsá. At mulíng sinarhán ang canyáng bintanà. —¡Ang mg̃a insíc!—ang inulit ng̃ lahát ng̃ malakíng pagtatacá. —¡Cayâ palá walâ isá mang nakikita sa canilá! —Nang̃amatáy na lahát, marahil. —Inaacala co na ng̃ang may masamâ siláng gágawing anó man. Cahapon ... —Iyá'y nakikinikinita co na, cagabí.... —¡Sayang!—aní hermana Rufa; na mamatáy siláng lahát ng̃ayón pa namáng malapit na ang pascó, na capanahunan ng̃ caniláng pagreregalo ... Maanong hinintáy man lamang nilá ang bagong taón.... Sumásaya ng̃ untiuntì ang mg̃a daan: ang mg̃a áso, mg̃a manóc, mg̃a baboy at mg̃a calapati ang nang̃áunang nag-acalang mang̃agsigalà, sumunod ang iláng marurung̃is na mg̃a batang capit-capit at nang̃agsisilapit sa cuartel na may tagláy na tacot; pagcatapos ay iláng matatandáng babae, na nacasalumbabà ng̃ panyô, may tang̃ang malalaking cuintas, at cunuwa'y nang̃agdarasal upang silá'y paraanin ng̃ mg̃a sundalo. Nang mapagkilalang macalalacad na hindi tátanggap ng̃ isáng putóc ng̃ baril, ng̃ magcágayo'y nagpasimulâ ng̃ paglabás ang mg̃a lalaki, na nang̃agwáwalang anó man cunwari; ng̃ pasimula'y pinapagcacasiya nilá ang caniláng paglalacadlacad sa tapat ng̃ caniláng bahay, na caniláng hináhagpos ang manóc; ng̃ malao'y tinicmán niláng pahabahabain ang caniláng naaabot, na manacánacá siláng tumitiguil, at sa kinágagayo'y nacarating silá hanggáng sa haráp ng̃ «tribunal». Nacahambál ng̃ mainam ang pagdating ng̃ dalawáng cuadrillero, na may daláng isáng angarilla na kinalululanan ng̃ isáng may anyóng tao, at isáng guardia civil ang siyáng sa canilá'y sumúsunod. Napagtalastás na silá'y galing sa convento; sa anyó ng̃ mg̃a paang nang̃acalawít ay pinagbalacbalac ng̃ isá cung sino caya iyon; sa daco roo'y may nagsabing iyón ng̃â; sa lalong daco roo'y ang patáy ay dumami at nangyari ang talinghagà ng̃ Santísima Trinidad; pagcatapos ay mulíng nasnaw ang himalâ ng̃ mg̃a tinapay at ng̃ mg̃a isdâ, at naguíng tatlompó't waló na. Nang may á las siete y media, ng̃ dumating ang ibáng mg̃a guardia civil, na galing sa mg̃a caratig na bayan, ang balitang cumacalat ay maliwanag na't nasasabi ang mg̃a nangyari. —Cagagaling co pa sa tribunal, na kinakitaan cong nang̃apipiit si don Filipo at si don Crisóstomo,—ang sabi ng̃ isáng lalaki cay hermana Putê; kinausap co ang isá sa mg̃a nagbabantay na cuadrillero. Ang nangyari'y isinaysáy na lahát cagabí ni Bruno, na anác niyóng namatáy sa cápapalò. Talastás na po ninyóng ipacácasal ni capitang Tiago ang canyáng anác na babae sa binatang castilà; sa sakit ng̃ loob ni don Crisóstomo'y nag-acalang manghigantí at binantá niyáng patayín ang lahát ng̃ mg̃a castilà, patí ang cura; linusob nilá cagabí ang cuartel at ang convento, at sa cagaling̃ang palad, at sa awà ng̃ Dios, ay na sa sa bahay ni capitang Tiago ang cura. Nang̃acatacas daw ang marami. Sinunog ng̃ mg̃a guardia civil ang bahay ni don Crisóstomo, at cung hindî sana siyá nahuli na muna, siyá ma'y sinunog din. —¿Sinunog nilá ang canyáng bahay? —Nang̃abibilanggô ang lahát ng̃ mg̃a alilà. ¡Pagmasdan ninyó't hanggáng dito'y natatanawan pa ang asó!—anáng nagbabalità;—sinasabi ng̃ mg̃a nanggagaling doon ang mg̃a bagay na totoong cahapishapis. Minasdán ng̃ lahát ang lugar na itinurò: isáng manipís na asó ang marahang napaiimbulog pa sa lang̃ít. Nang̃aglilininglining ang lahát sa nangyaring iyón, na may nahahabag at may sumisisi namán. —¡Cahabaghabag na binatà!—ang mariing sinabi ng̃ isáng matandáng lalaking asawa ni hermana Putê. —¡Siyá ng̃â!—ang isinagót sa canyá ng̃ canyáng asawa;—ng̃uni't alalahanin mong cahapo'y hindi nagpamisa ng̃ patungcól sa cáluluwa ng̃ canyáng amá, na waláng salang siyáng lalong nagcacailang̃an ng̃ higuí't cay sa ibá. —Ng̃uni't babae, ¿walâ cang caawaawà?... —¿Awà sa mg̃a excomulgado? Isáng casalanan ang maawà sa mg̃a caaway ng̃ Dios,—ang sabi ng̃ mg̃a cura. ¿Natatandaan ba ninyó? ¡Siyá'y naglálacad sa Campo Santo na parang yaó'y isáng culung̃an lamang ng̃ mg̃a hayop! —¿Hindi bagá nagcacawang̃is ang culung̃án ng̃ mg̃a hayop at ang Campo Santo?—ang isinagót ng̃ matandáng lalaki;—ang pinagcacáibhan lamang ay ang tang̃ing pumapasoc sa Campo Santo'y yaóng mg̃a hayop na nauucol sa isáng pulutóng.... —¿Siyá ca na ng̃a!—ang isinigáw sa canyá ni hermana Putê;—ipagsásanggalang mo pa ang taong nakikita nating maliwanag na maliwanag na pinarurusahan ng̃ Dios. Makikita mo't icáw namá'y huhulihin din. ¡Umalalay ca sa isáng bahay na nalulugsó! Hindi na umimic ang lalaki sa gayóng pang̃ang̃atuwiran. —¡Halá!—ang ipinagpatuloy ng̃ matandáng babae; pagcatapos na masuntóc niyá si parì Dámaso'y walá na ng̃a siyáng nalalabing gawin cung di patayín namán si parì Salví. —Ng̃uni't hindi maicacailáng siya'y mabait ng̃ panahóng siya'y musmós pa. —Tunay ng̃à, siyá'y dating mabait,—ang mulíng itinutol ng̃ matandáng babae; ng̃uni't siyá'y na pa sa España; ang lahát ng̃ napa sa sa España, ang sabi ng̃ mg̃a cura, ay naguiguing mg̃a hereje. —¡Ohoy!—ang isinagót namán ng̃ lalaki na nacasilip ng̃ sucat niyáng icaganti;—¿hindi ba pawang tagá España ang lahát ng̃ mg̃a cura, at ang arzobispo, ang papa at ang Virgen? ¡Abá! ¿cung gayó'y pawang mg̃a hereje namán palá? ¡aba! Nagcapalad si hermana Putê, na mámasdang tumatacbo ang isáng alilang babae, na balisáng balisá at namúmutlá, at siyáng pumutol ng̃ pagtatalo. —¡May isáng nagbigtí sa halamanan ng̃ capit-bahay!—ang sabing humihing̃al. —¡Isáng nagbigtí!—ang bigláng pinagsabihanan ng̃ lahát na puspós ng̃ agám-ágam. Nang̃agcruz ang mg̃a babae; sino ma'y waláng nacakilos sa kinálalagyan. —Siyá ng̃á po,—ang ipinagpatuloy ng̃ alilang babaeng nang̃áng̃atal;—cucuha sana acó ng̃ pataní ... tumanáw acó sa halamanan ng̃ capit-bahay upáng maalaman co cung siyá'y naroroon ..., ang nakita co'y isáng lalaking úugoy-ugoy; ang boong isip co'y si Teo, ang alilang siyáng lagui ng̃ nagbibigay sa akin ..., lumapit acó upáng ... cumuha ng̃ patanì, at ang nakita co'y hindi siyá cung hindi ibá, isáng patáy; tumacbó acó, tumacbó acó at ... —Tingnán natin siyá,—ang wicá ng̃ matandáng lalaki, at sacâ tumindig;—iturò mo sa amin. —¡Huwag cang pumaroon!—ang isinigaw sa canya ng̃ canyáng asawa at tinangnán siyá sa barò;—¡mapapahamac icáw!—¿siyá'y nagbigti? ¡lalong masamá sa canyá! —Pabayaan mong tingnán co siyá, babae;—pasa tribunal ca Juan, at ipagbigay alam mo; bacâ sacali hindi pa patáy. At siyá'y na pa sa halamanan, na sinúsundan ng̃ alilang babae, na nagtatagò sa canyáng licuran; nang̃agsisunod din ang mg̃a babae at gayón din si hermana Putê, na pawang nang̃apúpuspos ng̃ tacot at ng̃ nais na macapanood. —Naroon pô, guinoo,—anáng alilang babae na humintô at itinuturò ng̃ dalirì. Tumiguìl ang capisanang iyón sa lalong pinacamalayò, at pinabayaang mag-patuloy na mag-isá ang matandáng lalaki. Isáng catawán ng̃ tao, na nacabitin sa isáng sang̃á ng̃ puno ng̃ santól, ang marahang umúugoy sa hihip ng̃ mahinhíng amihan. Pinagmasdán siyáng sandalî ng̃ matandâ; nakita niyá ang mg̃a paang nanínigas, ang mg̃a bisig, ang may dumíng damít, ang ulong nacalung̃ayng̃áy. —Hindi dapat natin siyáng galawín hanggáng sa dumatíng ang justicia,—ang sinabing malacás;—matigás na; malaon nang siyá'y patáy. Unti-unting lumapit ang mg̃a babae. —Iyán ang capit-bahay nating tumítira sa bahay na iyón, na may dalawáng linggó na ng̃ayóng dumatíng dito; tingnán ninyó ang pilat niya sa mukhà. —¡Avemaria!—ang sinabi pagdaca ng̃ mg̃a babae. —¿Ipagdárasal ba natin ang canyáng cáluluwa?—ang itinanóng ng̃ isáng dalaga, caracaracang matapos na niyáng mapagmasdán at masiyasat ang patáy na iyón. —¡Halíng, hereje!—ang ipinang̃usap sa canyá ni hermana Puté,—hindi mo ba nalalaman ang sinabi ni parì Dámaso? isáng pagtucsó sa Dios ang ipagdasál ang isáng nápacasamâ; ang nagpapacamatay ay napapacasamáng waláng sala, cayâ ng̃â siyá'y hindi inililibing sa lupàng «sagrado». —Inaacalà co na ng̃ang masamâ ang cahihinatnan ng̃ taong iyán; cailán ma'y hindi co nangyaring masiyasat cung anó ang canyáng ikinabubuhay. —Macaalawang nakita co siyáng nakikipag-usap sa sacristan mayor,—ang ipinahiwatig ng̃ isáng dalaga. —¡Marahil ay hindi sa dahiláng siyá'y magcucumpisal ó magpapamisa cayâ. Nang̃agsiparoon ang mg̃a capit-bahay, at macapal na mg̃a tao ang siyáng lumiguid sa bangcáy, na nananatili sa pagpapaugóy-ugóy. Nang̃agsiratíng, nang may calahating horas na, ang isáng alguacil, ang directorcillo at dalawáng cuadrillero; ipinanaog ng̃ mg̃a itó ang bangcáy at canilang inilagáy sa ibabaw ng̃ isang ''angarilla''. —Nagdadalidali ang tao sa pagcamatáy,—ang sinabi ng̃ directorcillong tumatawa, samantalang kinucuha ang plumang nacasing̃it sa licód ng̃ canyáng taing̃a! Guinawâ ang canyáng mg̃a mararayà at panghulíng mg̃a tanóng, pinapagsaysáy ang alilang babae, na pinagpipilitan niyáng hulihin sa silò, na cung minsa'y canyáng iniirapan, cung minsa'y canyáng pinagbabalàan, at cung minsa'y pinararatang̃an ng̃ mg̃a salitáng hindi sinasabi, hanggáng sa magpasimulâ ng̃ pag-iyác ang alilang iyón, dahil sa ang isip niyá'y siyá ay mapipiit sa bilangguan, at ang naguíng catapusá'y sinabi na tulóy niyáng hindi siyá nagháhanap ng̃ patanì, cung hindi ..., at canyáng sinásacsi si Teo. Samantala'y minámasdan ang bangcáy at ang lubid ng̃ isáng tagá bukid, na nacasalacót ng̃ malapad at may isáng malakíng tapal sa liig. Hindî higuit cay sa ibáng bahagui ng̃ catawán ang pang̃ing̃itím ng̃ mukhâ ng̃ bangcáy; may nakikitang dalawáng galos at dalawáng maliliit na pasâ sa dacong itaas ng̃ talì; mapuputî at waláng dugô ang mg̃a hilahis ng̃ lubid. Inusisang magalíng ng̃ mapagsiyasat na tagá bukid, ang barò at salawal ng̃ bangcáy, at canyáng nahiwatigang punóng punô ng̃ alabóc, at hindi pa nalalaong napunit sa ibá't ibáng mg̃a lugar; ng̃uni't ang lalong canyáng náino'y ang mg̃a bung̃a ng̃ tinglóy ó amorseco na nacarikít sa cuello ng̃ barò. —¿Anó ang iyóng tinítingnan?—ang itinanóng sa canyá ng̃ directorcillo. —Tinítingnan co po cung siyá'y mangyayaring makilala co,—ang pautál na sinabi, na anyóng magpupugáy, sa macatuwid bagá'y lalong itinung̃ó ang salacót. —¿Ng̃uni't hindî mo ba naring̃ig na iyán ang nagng̃ang̃alang Lucas? ¿Nacacatulog ca ba? Nang̃agtawanan ang lahát. Nagsalitâ ng̃ iláng pautál-utál na sabi ang tagá bukid na nápahiyâ, at yumaong nacatung̃ó at mahinà ang lacad. —¡Oy! ¿saán cayó paparoon?—ang isinigáw sa canyá ng̃ matandáng lalaki;—¡hindi riyán ang daan ng̃ paglabás; diyán ang patung̃ó sa bahay ng̃ patáy! —¡Nacacatulog pa ang lalaki!—anáng directorcillo ng̃ palibác,—kinacailang̃ang busan siyá ng̃ tubig sa ibabaw. Muling nang̃agtawanan ang mg̃a naroroon. Iniwan ng̃ tagá bukid ang lugar na iyóng kinahiyâan niyá, at napatung̃o sa simbahan. Itinanóng ang sacristán mayor pagdatíng sa sacristía. —¡Natutulog pa!—ang sa canyá'y caniláng isinagót ng̃ magaspang na anyô;—¿hindî mo ba nalalamang nilooban cagabí ang convento? —Híhintayin cong siyá'y maguising. Minasdán siyá ng̃ mg̃a sacristán niyáng anyóng magaspáng na talagáng asal na ng̃ mg̃a taong bihasang silá'y alimurahin. Natutulog ang bulág ang isáng mata sa isáng mahabang silla, na na sa isáng suloc na hindi ináabot ng̃ liwanag. Nacalagáy ang salamín sa matá sa ibabaw ng̃ noo, sa guitnâ ng̃ mahahabang naglawit na buhóc, waláng nacatátakip sa payát at nang̃ang̃alirang na dibdib, na tumataas at bumábabâ sa canyáng paghing̃á. Naupô sa malapit ang tagá bukid, at handáng maghintay ng̃ boong catiyagaan, ng̃uni't may nahulog sa canyáng cuarta, hinanap niyá sa pamamag-itan at tulong ng̃ isang candilà, sa ilalim ng̃ sillón ng̃ sacristán mayor. Námasid din ng̃ tagá bukid na may mg̃a bung̃a rin ng̃ tinglóy (amorseco) ang salawál at ang mg̃a manggás ng̃ baró ng̃ natutulog, na sa cawacasa'y náguising, kinusót ang tang̃ing matáng canyáng nagagamit, at may galit na pinagwicâan ang taong iyón. —¡Ibig co pó sanang magpamisa ng̃ isa, guinoo!—ang sabi, na ang anyó'y humíhing̃ing tawad. —Natapos na ang lahát ng̃ mg̃a misa,—ang sinabi ng̃ bulag ang isáng matá, ng̃ magcagayon, na pinatimyás ng̃ cauntî ang canyáng tinig; bucas, cung ibig mo ... ¿sa mg̃a cáluluwa sa Purgatorio ba? —Hindi pô,—ang sagót ng̃ tagá bukid, at sacá ibinigay ang piso sa sacristán. At tinitigan ang canyáng iisaisang matá, at idinagdág: —Patungcól pô sa isáng taong hindi malalao't mamámatay. At linisan ang sacristía. —¡Mahuhuli co sana siyá cagabí!—ang sinabing nagbúbuntong hining̃a, samantalang inaalis ang tapal at iniuunat ang catawán, upáng manag-uli ang pagmumukhà at taas ni Elías. |newtext= |othertitle= * Ang mga Sabi at Kuro-kuro }} as3bfcuqsvhyfvco9gklefq46b15w3w 0 3035 26453 26062 2021-01-14T09:50:05Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|57|Vae Victis!|Sabi-sabi at Kuro-kuro|Isinumpa|teksto |oldtitle=¡Vae Victus! |oldtext= <ref group=o>''¡Vae Victis!'' wicang lating ang cahulugáng sa wicang tagalog ay ''¡Sa aba ng̃ mg̃a nagágahis!'' Mg̃a salita ni Breno sa mg̃a romano, na sa tuwi na'y inuulit hanggáng sa mg̃a panahóng itó, bagá man ng̃ayo'y naghahari ang cagandahang asal. Ng̃ayó'y gaya rin ng̃ una, na ang sa lalong malalacás ang siyá lamang mg̃a catuwirang nagwáwagui.—P.H.P.</ref> <blockquote>Napahamac ang aking tuwâ.</blockquote> Nagpaparoo't parito ang mg̃a guardia civil, na nacalálaguim ang anyô sa harap ng̃ tribunal, at pinagbabalàan ng̃ culata ang canilang baril ang pang̃ahás na mg̃a musmós, na tumítiyad ó nang̃agpapasanan upang canilang mátanawan cung anó cayâ ang nang̃aroroon sa dacong loob ng̃ ''rejas''. Hindî na nápapanood sa salas yaóng masayáng anyô ng̃ panahóng pinag-tatalunan ang palatuntunan ng̃ fiesta; ng̃ayó'y malungcót at hindi nacapagbíbigay panatag. Ang mg̃a naroroong mg̃a guardia civil at mg̃a cuadrillero'y bahagyâ ng̃ nagsasalitàan, at sacali't magsalitàan ng̃ ila'y sa tinig na marahan. Nang̃agsisisulat sa papel, sa ibabaw ng̃ mesa, ang directorcillo, dalawang escribiente at iláng mg̃a sundalo; nagpaparoo't parito ang alférez sa magcabicabilang panig, at canyáng manacânacáng tinítingnan ng̃ anyóng mabalasic ang pintuan; na anó pa't hindî hihiguit sa canyáng pagmamalaki si Temistocles sa mg̃a Larô sa Olimpo, pagcatapos ng̃ pagbabaca sa Salamina. Naghihicab sa isáng suloc si doña Consolación, na anó pa't ipinakikita ang canyáng maitim na loob ng̃ bibig at mg̃a ng̃iping pakilwagkilwag; ang paning̃in niya'y tumititig ng̃ malamig at nacapangang̃anib sa napúpuspos ng̃ mg̃a nacapintáng cahalayhalay na mg̃a larawang na sa sa pintuan ng̃ bilangguan. Naipakiusap ng̃ babaeng itó sa canyáng asawa, na lumambót ang loob sa canyáng pagtatagumpáy, na ipaubaya sa canyáng mapanood ang mg̃a pagtanóng na gágawin, at marahil ay ang mg̃a pagpapahirap na kinauugaliang gamitin. Naaamoy ng̃ halimaw ang bangcáy, canyáng inaasam-asám na, at canyáng ikinayáyamot ang calaunan ng̃ pagpapahirap. Laguim na totoó ang gobernadorcillo; ang canyáng sillón, yaóng dakilang sillóng nacalagáy sa ilalim ng̃ larawan ng̃ mahál na harì, waláng gumagamit, at wari'y natutungcol sa ibáng tao. Dumatíng ang curang namúmutla't cunót ang noó, ng̃ malapit ng̃ tumugtóg ang á las nueve. —¡Hindi pô namán nagpahintáy cayóng totoó!—ang sinabi sa canyá ng̃ alférez. —Ibig co pang huwag ng̃ makiharáp,—ang isinagót ni parì Salví ng̃ mahinang pananalitâ, na hindi na pinansín ang anyóng masacláp na sabi ng̃ alférez;—acóy totoong malaguimin. —Sa pagcá't sino ma'y waláng naparirito upáng huwág bayâang waláng nang̃ang̃asiwà, inaacalà cong ang inyóng pakikialam ay ... Nalalaman na pó ninyóng aalis silá ng̃ayóng hapon. —¿Ang binatang si Ibarra at ang teniente mayor?... Itinuro ng̃ alférez ang bilangguan. —Waló ang náriyan,—anyá;—namatáy si Bruno caninang hating gabí, ng̃uni't nacatitic na ang canyáng mg̃a saysáy. Bumati ang cura cay doña Consolación, na ang isinagót ay isáng hicáb at isáng ¡aah! at naupô sa sillóng na sa ilalim ng̃ larawan ng̃ mahál na harì. —Macapagpapasimulà na tayo!—ang mulíng sinabi. —Cunin ninyó ang dalawáng nang̃asasapang̃áw!—ang ipinag-utos ng̃ alférez, na pinagpilitang ang tinig niyá'y mag-anyóng cagulágulatang, at humaráp sa cura at idinugtóng na nagbago ng̃ tinig: —¡Nang̃asúsuot sa pang̃áw na may patláng na dalawáng butas! Ipaliliwanag namin sa mg̃a hindî nacacaalam cung anó ang cagamitáng itó sa pagpapahirap, na ang pang̃áw ay isá sa mg̃a lalong waláng cabuluhán. Humiguít cumulang sa isáng dangcál ang lalayò ng̃ mg̃a butas na pinagsusuutan ng̃ mg̃a paa ng̃ mg̃a pinipiit; cung patlang̃an ng̃ dalawáng butas, may cahirapan ng̃ cauntî lamang ang calagayan ng̃ napipiit, na anó pa't nagdáramdam na tang̃ing bagabag sa mg̃a bucong-bucong at nacabucacà ang dalawáng paa, na nagcaca-layô ng̃ may mahiguit na isáng vara: hindi ng̃â nacamámatay agad-agád, ayon sa mapagcucurong magaang ng̃ sino man. Ang tagatanod bilangguang may casunod na apat na sundalo'y inalis ang talasoc at binucsán ang pintô. Nang̃agsilabás ang isáng amoy na labis ng̃ bahò at isáng hang̃ing malapot at malamig sa macapál na dilim na iyón, casabáy ng̃ pagcáring̃ig ng̃ iláng himutóc at pagtang̃is. Nagsindi ng̃ fósforo ang isáng sundalo, datapuwa't namatáy ang ning̃as sa hang̃ing iyóng nápacabigat at bulóc na bulóc, caya't nang̃apilitang hintayín niláng macapagbagong hang̃in. Sa malamlám na liwanag ng̃ isáng ilaw ay caniláng naaninagnagan ang iláng may mg̃a mukháng tao: mg̃a taong nacayacap sa caniláng mg̃a tuhod at sa pag-itan ng̃ dalawáng tuhod niláng itó'y ikinúcublí ang caniláng ulo, mg̃a nacataób, nang̃acatindíg, nang̃acaharáp sa pader, at ibá pa. Náring̃ig ang isáng pucpóc at pagcalairit, na caacbay ng̃ mg̃a tung̃ayaw; binúbucsan ang pang̃áw. Nacayucód si doña Consolación, nacaunat ang mg̃a casucasuan ng̃ liig, luwâ ang mg̃a matá at nacatitig sa nacasiwang na pintó. Lumabás ang isáng anyóng nacapag-aalap-ap na naguiguitnâ sa dalawáng sundalo; yaó'y si Társilo na capatíd ni Bruno. May mg̃a «esposas» ang mg̃a camáy; ipinamámasid ng̃ canyáng mg̃a wasác wasác na mg̃a damít ang canyáng batibot na mg̃a casucasuan. Tinitigan niyáng waláng pacundang̃an ang asawa ng̃ alférez. Sa licuran ni Társilo'y sumipót ang isáng anyóng cahabaghabág, na tumátaghoy at umiiyac na anaki'y musmós; piláy cung lumacad at may dung̃is na dugô ang salawál. —Iyá'y isáng mapangdayà,—ang inihiwatig ng̃ alférez sa cura; nagbantáng tumacas, ng̃uni't nasugatan siyá sa hità. Ang dalawáng itó ang tang̃ing mg̃a buháy sa canilá. —¿Anó ang pang̃alan mo?—ang itinanóng ng̃ alférez cay Társilo. —Társilo Alasigan. —¿Anó ang ipinang̃acò sa inyó ni don Crisóstomo upáng looban ninyó ang cuartel? —Cailán ma'y hindi nakikipag-usap sa amin si don Crisóstomo. —¡Huwág mong itangguí! Cayâ binantà ninyóng camí ay subukin. —Nagcacamali pô cayó; pinatáy pô ninyó sa capapalò ang aming amá, siyá'y ipinanghihiganti namin, at walâ ng̃ ibá. Hanapin pô ninyó ang inyóng dalawáng casama. Nagtátaca ang alférez na tiningnán ang sargento. —Nang̃aroon silá sa bang̃in, doon silá itinapon namin cahapon, doon silá mabúbuloc. Ng̃ayó'y patayin na ninyó acó, wala na cayóng malalamang anó pa man. Tumahimic at nangguilalás ang lahát. —Sabihin mo sa amin cung sino sino ang iyóng mg̃a ibáng cainalám,—ang ibinantâ ng̃ alférez na iniwawasiwas ang isáng yantóc. Sumung̃aw sa mg̃a labì ng̃ may sala ang isáng ng̃iti ng̃ pagpapawaláng halagá. Nakipag-usap ng̃ sandali sa cura ang alférez, na marahan ang caniláng salitaan; at sacá humaráp sa mg̃a sundalo. —¡Ihatid ninyó siyá sa kinalalagyan ng̃ mg̃a bangcáy!—ang iniutos. Sa isáng suloc ng̃ patio, sa ibabaw ng̃ isáng carretóng lumà, ay nacabuntón ang limáng bangcáy, na halos natátacpan ng̃ capirasong gulanít na baníg na punô ng̃ carumaldumal na mg̃a dumí. Nagpaparoo't parito sa magcabicabilang dulo ang isáng sundalo, na mayá't mayá'y lumúlurâ. —¿Nakikilala mo ba sila?—ang tanóng ng̃ alférez na itinataás ang banig. Hindi sumagót si Társilo; nakita niyá ang bangcáy ng̃ asawa ng̃ ulól na babae na casama ng̃ mg̃a iba; ang bangcáy ng̃ canyáng capatíd na tadtád ng̃ sugat ang catawán, sa cásasacsac ng̃ bayoneta, at ang cay Lucas na may lubid pa sa liig. Lumungcót ang canyáng paning̃in at tila mandín nagpumiglás sa canyáng dibdib ang isáng buntóng hining̃á. —¿Nakikilala mo silá?—ang mulíng sa canyá'y itinanóng nilá. Nanatili sa pagca pipí si Társilo. Isáng haguinít ang siyáng umaling̃awng̃áw sa hang̃in at pumalò ang yantóc sa canyáng licód. Nang̃iníg, nang̃urong ang canyáng mg̃a casucasuan. Inulit-ulit ang pagpalò ng̃ yantóc, ng̃uni't nanatili si Társilo sa pagwawaláng bahalà. —¡Hagupitín siyá ng̃ palò hanggáng sa pisanan ó magsalità!—ang sigáw ng̃ alférez na nagng̃ing̃itng̃it. —¡Magsabi ca na!—ang sinabi sa canyá ng̃ directorcillo;—sa papaano ma'y pápatayin ca rin lamang. Mulíng inihatid siyá sa salas na kinalalagyan ng̃ isáng napipiit, na tumatawag sa mg̃a santo, nang̃ang̃aligkig ang mg̃a ng̃ipin at ang mg̃a paa'y cusang nahuhubog. —¿Nakikilala mo ba iyán?—ang tanóng ni parì Salvi. —¡Ng̃ayón co lamang siyá nakita!—ang sagót ni Társilo, na minámasdan ang isá ng̃ may halong habág. Binigyán siyá ng̃ isáng suntóc at isáng sicad ng̃ alférez. —¡Inyóng igapos siyá sa bangcó! Hindi na inalís sa canyá ang mg̃a «esposas» na nadúdumhan ng̃ dugô, at siyá'y itinali sa isáng bangcóng cahoy. Luming̃ap ang caawaawà sa canyáng paliguid, na anaki'y may hinahanap siyáng anó man, at ng̃ canyáng nakita si doña Consolación, siyá'y humalakhác ng̃ patuyâ. Sa pagtatacá ng̃ mg̃a nanonood ay sinundán nilá ang tinítingnan ng̃ nagagapos, at ang caniláng nakita'y ang guinoong babae, na nang̃ang̃atlabì ng̃ cauntî. —¡Hindi pa acó nacacakita ng̃ ganyáng capang̃ít na babae!—ang biglang sinabi ng̃ malacás ni Társilo, sa guitná ng̃ hindî pag-imíc nino man;—ibig co pang humigâ sa ibabaw ng̃ isáng bangcò, na gaya ng̃ calagayan co ng̃ayón, cay sa humigâ acó sa siping niyá na gaya ng̃ alférez. Namutlâ ang Musa. —Papatayin pô ninyó acó sa palò, guinoong alférez,—ang ipinagpatúloy;—ng̃ayóng gabi ipanghíhiganti aco ng̃ inyóng asawa pagyacap niyá sa inyó. —¡Lagyán ninyó ng̃ pang-al ang bibig!—ang sigáw ng̃ alférez na nahíhibang at nang̃áng̃atal sa galit. Tila mandin waláng ibáng hináhang̃ag si Társilo cung di ang siyá'y magcapang-al, sa pagca't pagcatapos na siyá'y malagyan ng̃ pang-al na iyón, nagsaysáy ang canyáng mg̃a matá ng̃ isáng kisláp ng̃ catuwáan. Sa isáng hudyát ng̃ alférez, pinasimulan ng̃ isáng guardiang may hawac na isáng yantóc, ang canyáng cahapishapis na catungculan, Nang̃urong ang boong catawán ni Társilo; isáng ung̃ol na sacál at mahabà ang siyáng náring̃ig, bagá man napapasalan ang canyáng bibig ng̃ damit; tumung̃ó: napípigtâ ang canyáng damít ng̃ dugô. Tumindig ng̃ boong hirap si parì Salvi, na namúmutlà't sirâ ang paning̃ín, humudyát ng̃ camáy, at linisan ang salas na nang̃áng̃alog ang mg̃a tuhod. Nakita niyá sa daan ang isáng dalagang nacasandál sa pader, matuwíd ang catawán, hindi cumikilos, nakíkinig na lubós, tinítingnan ang álang-álang, nacaunat ang mg̃a nang̃áng̃ayumcom na mg̃a camáy sa lumang muog. Binibilang manding hindi humíhing̃a ang mg̃a hampás na macalabóg, waláng taguintíng at yaóng cahambál-hambál na daing. Siyá ang capatíd na babae ni Társilo. Samantala'y ipinagpapatuloy sa salas ang cagagawang iyón; ang culang palad, sa hindi na macayang bathing hirap, ay napipi at hinintáy na mang̃apagál ang canyáng mg̃a verdugo. Sa cawacasa'y inilawít ang mg̃a bisig ng̃ sundalong humihing̃al; ang alférez, na namúmutlâ sa galit at sa pangguiguilalás, humudyát ng̃ isá upang calaguín ang pinahihirapan. Nang magcágayo'y nagtindíg si doña Consolación at bumulóng ng̃ ilán sa canyáng asawa. Tumang̃ô itó, sa pagpapakilalang canyáng naunawà. —¡Dalhín siyá sa bal-on!—anyá. Natatalastas ng̃ mg̃a filipino cung anó ang cahulugán ng̃ salitáng itó; isinasatagalog nilá sa sabing ''timbain''. Hindi namin maalaman cung sino cayâ ang nacaisip ng̃ ganitóng gawâ. Ang Catotohanang umaahon sa isáng bal-on, marahil ay isáng pagbibigáy cahulugáng nápacamatindíng libác. Sa guitnâ ng̃ patio ng̃ tribunal ay naroroon ang caayaayang pader na na caliliguid sa isáng bal-on; ang pader na yaó'y batóng buháy na magaspáng ang pagcacágawâ. Isáng casangcapang tulad sa pinggáng cawayan (timbalete) ang siyáng doo'y gamit sa pagcuha ng̃ tubig na malapot, marumí at mabahò. Mg̃a papanting̃in, mg̃a dumi at ibá pang masasamáng tubig ang doo'y natitipon, sa pagcá't ang bal-ong yaó'y tulad naman sa bilangguan; doon inihuhulog ang lahat ng̃ pinawawalang halagá ó ipinalalagay na wala nang cabuluhán; casangcapang doo'y mahulog, magpacabutibuti, wala ng̃ halagá. Gayón ma'y hindi tinatabunan cailán man: manacánacang pinahihirapan ang mg̃a bilanggóng hucayi't palaliman ang bal-ong iyón, hindi dahil sa balac na muha ng̃ capakinabang̃án sa parusang iyón, cung dî dahil sa mg̃a cahirapang nangyayari sa gawáng iyón: ang bilanggóng doo'y lumusong ay nacacacuha ng̃ lagnát na ang caraniwa'y ikinamámatay. Pinanonood ni Társilo, na nacatitig, ang mg̃a paghahandâ ng̃ mg̃a sundalo; siyá'y namúmutlâ ng̃ mainam at nang̃áng̃atal ang canyáng mg̃a labì ó bumúbulong ng̃ isáng dalang̃in. Warì'y nawalâ ang pagmamataas niyá sa canyáng di maulatang hirap, ó cung hindi ma'y hindi na totoong masimbuyó. Macailang inilung̃ayng̃áy ang nacalindíg na liig, tumitig sa lupà, sang-ayong magdalità. Dinalá siyá nilá sa pader na nacaliliguid sa bal-on, na sinúsundan ni doña Consolacióng nacang̃itî. Isáng sulyáp, na may tagláy na panaghilì, ang itinapon ng̃ sawíng palad, sa nagcacapatong-patong na mg̃a bangcáy, at isáng buntóng hining̃á ang tumacas sa canyáng dibdib. —¡Magsabi ca na!—ang mulíng sinabi sa canyá ng̃ directorcillo,—sa papaano ma'y bibitayin ca; mamatáy ca man lamang na hindi totoong naghirap ng̃ malakí. —Aalis ca rito upáng mamatáy,—ang sinabi sa canyá ng̃ isáng cuadrillero. Inalisán nilá siyá ng̃ pang-al, at ibinitin siyáng ang tali ay sa mg̃a paa. Dapat siyáng ihugos ng̃ patiwaric at manatiling malaón laón sa ilalim ng̃ tubig, catulad ng̃ guinágawâ sa timbâ, na ang caibhán lamang ay lalong pinalalaon ang tao. Umalis ang alférez upáng humanap ng̃ relós at ng̃ bilang̃in ang mg̃a minuto. Samantala'y nacabitin si Társilo, ipinapawid ng̃ hang̃in ang canyáng mahabang buhóc, nacapikit ng̃ cauntî. —Cung cayó'y mg̃a cristiano, cung may pusò cayó,—ang ipinamanhic ng̃ paanás,—ihugos ninyó acó ng̃ matulin, ó ihugos ninyó sa isáng paraang sumalpóc ang aking ulo sa bató at ng̃ acó'y mamatáy na. Gagantihin cayó ng̃ Dios sa magandáng gawáng ito ... marahil sa ibáng araw ay mangyari sa inyó ang kináhínatnan co. Nagbalíc ang alférez at pinang̃uluhan ang paghuhugos na tang̃an ang relós. —¡Marahan, marahan!—ang sigáw ni doña Consolacióng sinusundan ng̃ matá ang cahabaghabág;—¡mag-ing̃at cayó! Marahang bumábabà ang timbalete; humihilahis si Társilo sa mg̃a batóng nang̃acaumbóc at sa mg̃a mababahong damóng sumisibol sa mg̃a guiswác. Pagca tapos ay hindi na cumilos ang timbalete; binibilang ng̃ alférez ang mg̃a segundo. —¡Itaás!—ang matinding utos, ng̃ macaraan na ang calahating minuto. Ang ing̃ay na mataguintíng at nagcacasaliwsaliw ng̃ mg̃a patac ng̃ tubig na nahuhulog sa ibabaw ng̃ tubig ang siyáng nagbalità ng̃ pagbabalíc ng̃ may sala sa caliwanagan. Ng̃ayón, palibhasa'y lalong mabig-at ang pabató, siyá'y nanhíc ng̃ mabilis. Nanglálaglag ng̃ malaking ing̃ay ang mg̃a batóng natitingcab sa mg̃a tabí ng̃ balón. Natátacpan ang canyáng noo't ang canyáng buhóc ng̃ carumaldumal na pusalì, puspos ng̃ mg̃a sugat at mg̃a galos ang canyáng mukhâ, ang catawa'y basâ at tumutulò, ng̃ siyá'y sumipót sa mg̃a matá ng̃ caramihang hindi umíimic; pinapang̃áng̃aligkig siyá sa guináw ng̃ hang̃in. —¿Ibig mo bang magsaysáy?—ang sa canyá'y caniláng itinanóng. —¡Huwág mong pabayaan ang capatid cong babae!—ang ibinulóng ng̃ caawaawà, na tinititigan ng̃ pagsamò ang isáng cuadrillero. Mulíng cumalairit ang pinggáng cawayan, at mulíng nawalá ang pinahihirapan. Nahihiwatigan ni doña Consolacióng hindî gumágalaw ang tubig. Bumilang ng̃ isáng minuto ang alférez. Nang mulíng ipanhic si Társilo'y nacawing̃î at nang̃ing̃itim ang mukhâ. Tinitigan niyá ang mg̃a naroroon at nanatiling nacadilat ang mg̃a matáng nang̃a múmula sa dugô. —¿Magsasabi ca ba?—ang mulíng itinanóng ng̃ alférez na ang tinig ay nanglúlupaypay. Umilíng si Társilo, at muli na namang inihugos siyá. Untiunting nasásarhan ang mg̃a pilic-matá niyá, ang balingtatáo ng̃ canyáng mg̃a matá'y nananatili sa pagtitig sa lang̃it na pinapawiran ng̃ mapuputíng alapaap; ibinabalì ang liig upáng macapanatili sa panonood ng̃ liwanag ng̃ araw, ng̃uni't pagdaca'y napilitang lumubog sa tubig, at tinacpán ng̃ carumaldumal na tabing na iyón ang canyáng minámasdang daigdíg. Nagdaan ang isáng minuto; namasid ng̃ tumíting̃ing Musa ang malalaking bulubóc ng̃ tubig na napaiibabaw. —¡Nauuhaw!—ang sabing tumatawa. At mulíng tumining ang tubig. Isáng minuto't calahati ang itinagál ng̃ayón, bago humudyát ang alférez. Hindi na nacawing̃i ang mukhá ni Társilo; nasisilip sa nacasiwang na pang̃isáp ang puti ng̃ matá, lumálabas sa bibig ang tubig na pusaling may cahalong cumacayat na dugô; humihihip ang hang̃ing malamíg, ng̃uni't hindi na nang̃ang̃áng̃aligkig ang canyáng catawán. Nang̃agting̃inan ang lahát na waláng imíc, nang̃amumutlâ at pawang nang̃a alaguím. Humudyat ang alférez upáng alisin sa pagcabitin si Társilo at lumayóng naglilininglining; macailang idiniit ni doña Consolación sa nacalilís na mg̃a paa ng̃ bangcáy ang baga ng̃ canyáng tabacô, ng̃uni't hindi cumatál ang catawán at namatáy ang apóy. —¡Nag-inís siyá sa sarili!—ang ibinulóng ng̃ isáng cuadrillero;—masdán ninyó't binaligtád ang canyáng dilà, na anaki pinacsâ niyáng lunukín. Pinagmámasdang nang̃áng̃atal at nagpápawis niyóng isáng bilanggô ang mg̃a guinagawâng iyón; lumiling̃ap na ang camukhá'y ulól sa lahát ng̃ panig. Ipinag-utos ng̃ alférez sa directorcillong tanung̃ín ang bilanggóng iyón. —¡Guinoo, guinoo!—ang hibic;—¡akin pong sasabihin ang lahat ninyóng maibigang sabihin co! —¡Cung gayo'y mabuti! tingnán natin; ¿anó ang pang̃alan mo? —¡Andóng, pô! —¿Bernardo ... Leonardo ... Ricardo ... Eduardo ... Gerardo ... ó anó? —¡Andóng, pô!—ang inulit ng̃ culáng culáng ang isip. —Ilagáy ninyóng Bernardo ó anó man,—ang inihatol ng̃ alférez. —¿Apellido? Tiningnán siyá ng̃ taong iyóng nagugulat. —¿Anó ang pang̃alan mong dagdág sa ng̃alang Andóng? —¡Ah, guinoo! ¡Andóng Culáng-culáng po! Hindi napiguil ang tawa ng̃ nang̃akikinig; patí ang alférez ay tumiguil ng̃ pagpaparoo't parito. —¿Anó ang hanap-buhay mo? —Mánunubà pô ng̃ niyóg, at alila pô ng̃ aking biyanáng babae. —¿Sino ang nag-utos sa inyóng looban ninyó ang cuartel? —¡Walâ pô! —¿Anóng walâ? Huwág cang magsinung̃aling at titimbaín ca! ¿sino ang nag-utos sa inyó? ¡Sabihin mo ang catotohanan! —¡Ang catotohanan pô! —¿Sino? —¡Sino pô! —Itinatanong co sa iyó cung sino ang nag-utos sa inyóng cayó'y mang̃ag-alsá. —¿Alin pô bang alsá? —Iyón, cung cayá ca doroon cagabí sa patio ng̃ cuartel. —¡Ah, guinoo!—ang bigláng sinabi ni Andóng na nagdádalang cahihiyan. —¿Sino ng̃a ang may casalanan ng̃ bagay na iyán? —¡Ang akin pong biyanáng babae! Tawanan at pangguiguilalás ang sumunód sa mg̃a salitáng itó. Humintô ng̃ paglacad ang alférez at tiningnán ng̃ mg̃a matáng hindi galít ang caawaawà, na sa pagcaisip na magaling ang kinalabasan ng̃ canyáng mg̃a sinabi, nagpatuloy ng̃ pananalitáng masayá ang anyô. —¡Siyá ng̃à pô; hindi pô acó pinacacain ng̃ aking biyanáng babae cung di iyóng mg̃a bulóc at walà ng̃ cabuluhán; cagabí, ng̃ acó'y umuwi rito'y sumakít ang aking tiyán, nakita cong na sa malapit ang patio ng̃ cuartel, at aking sinabi sa sarili;—Ng̃ayó'y gabí, hindi ca makikita nino man.—Pumasoc acó ... at ng̃ tumitindig na acó'y umaling̃awng̃áw ang maraming putucan: itinatali co pô ang aking salawal.... Isang hampás ng̃ yantóc ang pumutol ng̃ canyáng pananalitâ. —¡Sa bilangguan!—ang iniutos ng̃ alférez;—¡ihatíd siyá ng̃ayóng hapon sa cabecera! |newtext= |othertitle= * Magdusa ang mga Nalupig! * Ang mga Talunan * Sa Aba ng mga Nalupig * Sa Aba ng mga Manlulupig }} 2ul2xlvf4afu9428qy37r914fdpcuh7 0 3036 26456 26066 2021-01-14T09:57:50Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|58|Isinumpa|Vae Victis!|Pambayan at mga Pansariling Kapakanan|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang Sinumpa |oldtext=Hindî nalao't cumalat sa bayan ang balitàng ilalacad ang mg̃a bilanggô; nacalaguím muna ang pagcaring̃ig ng̃ gayóng balità, at sacá sumunód ang mg̃a iyacan at panambitanan. Nang̃agtatacbuhang warì'y mg̃a ulól ang mg̃a casambaháy ng̃ mg̃a bilanggô; nang̃agsísiparoon sa convento, mulâ sa convento'y napapasa cuartel at mulà sa cuartel ay napasasa tribunal, at sa pagcá't hindi silá macásumpong ng̃ aliw saan man, caniláng pinúpunô ang alang-alang ng̃ mg̃a sigáw at panambitan. Nagculóng ang cura sa pagcá't may sakít, dinagdagán ng̃ alférez ang dami ng̃ mg̃a sundalong na bábantay sa canyá, at sinasalubong ng̃ culata ng̃ mg̃a sundalong iyón ang mg̃a babaeng nang̃agmamacaamò; ang gobernadorcillo, taong waláng cabuluhán, anaki'y lalo pang haling at waláng cabuluhán mandín cay sa dati. Sa tapát ng̃ bilanggua'y nang̃agtatacbuhang pacabicabilà ang mg̃a babaeng may lacás pa; ang mg̃a walâ na namá'y nang̃agsisiupò sa lupà't tinatawag ang mg̃a pang̃alan ng̃ mg̃a taong caniláng iniirog. Maning̃as ang araw, ng̃uni't sino man sa mg̃a cahabaghabag na iyó'y hindi nacaiisip umuwî. Si Doray, ang masayá't lumiligayang asawa ni don Filipo'y nagpapacabicabilang puspós ng̃ capighatían, kilic ang canyáng musmós na anác na lalaki: cápuwâ silá umiiyac. —Umuwî na pô cayó,—ang sa canyá'y sinasabi; malalagnat ang inyóng anác. —¿Bakit pa mabubuhay cung walà rin lamang isáng amáng sa canyá'y magtuturò?—ang isinasagót ng̃ nalulunos na babae. —¡Walâ pong casalanan ang inyóng asawa; marahil siyá'y macabalíc din! —¡Siyá ng̃á, cung patáy na cami! Tumatang̃is si capitana Tinay, at tinatawag ang canyáng anác na si Antonio; tinítingnan ng̃ matapang na si capitana María ang maliit na rejas, sa pagcá't sa dacong loob niyó'y naroroon ang canyáng dalawáng cambál, na siyáng tang̃ing mg̃a anác niyá. Naroroon ang biyanán ng̃ mánunubà ng̃ niyóg; hindi siyá tumatang̃is: nagpaparoo't parito, na cumúcumpas na lilis ang mg̃a manggás at pinagsasabihan ng̃ malacás ang nang̃ároroon: —¿May nakita na ba cayóng cawang̃is nitó? ¿Hulihin ang aking si Andóng, paputucan siyá, isuot sa pang̃áw at ilalacad sa cabecera, dahil lamang sa ... dahil lamang sa may bagong salawal? ¡Humíhing̃î ang ganitóng gawa ng̃ ucol na gantí! ¡Napacalabis namán ang mg̃a guardia civil! ¡Isinusumpá cong pagca nakita co uling sino man sa canilá'y humahanap ng̃ cublíng lugar sa aking hálamanan, gaya ng̃ madalás na totoong guinágawa nilá, aalsán co silá ng̃ ipinamamayan, aalsán co silá ng̃ ipinamamayan! ¡ó cung hindi acó namán ang caniláng alsán!!! Ng̃uni't iilan tao ang pumápansin sa maca Mahomang biyanán. —Si don Crisóstomo ang may casalanan ng̃ lahát ng̃ itó,—ang buntóng hining̃a ng̃ isáng babae. Naroroon di't nagpapacabicabila, na cahalò ng̃ marami, ang maestro sa escuelahan; hindi na pinapagcúcuscos ang mg̃a palad ng̃ camáy ni ñor Juan; hindi na dinadaladala niyá ang canyáng plomada at ang canyáng metro: itím ang pananamit ng̃ lalaki, sa pagcá't nacáring̃ig siyá ng̃ masasamáng balità, at palibhasa'y nananatili siyá sa canyáng asal na ipalagáy ang dárating na panahóng parang nangyari na, ipinaglúlucsà na niyá ang pagcamatáy ni Ibarra. Tumiguil, pagca á las dos ng̃ hapon, sa tapát ng̃ tribunal, ang isáng carretóng waláng anó mang pandóng, na hinihila ng̃ dalawáng vacang capón. Liniguid ng̃ caramihan ang carretón, na ibig niláng alsín sa pagcasingcaw at ipagwasacan. Huwág cayóng gumawâ ng̃ gayón,—ani capitana María;—¿ibig ba ninyóng silá'y maglacád? Itó ang pumiguil sa mg̃a casambaháy ng̃ mg̃a bilanggó. Lumabás ang dalawampóng sundalo at caniláng liniguid ang sasakyán. Lumabás ang mg̃a bilanggô. Ang unauna'y si don Filipo, na gapós; bumating nacang̃itî sa canyáng asawa; tumang̃is ng̃ masacláp si Doray at nahirapan ang dalawáng guardia upáng humadláng sa canyá at ng̃ huwág mayacap ang canyáng asawa. Sumipót na umiiyac na parang musmós si Antoniong anác ni capitana Tinay, bagay na siyang lalong nacáragdag ng̃ mg̃a pagsigáw ng̃ canyáng familia. Humagulhól si Andóng pagcakita sa canyáng biyanáng babae, na siyáng may cagagawán ng̃ canyáng pagcapahamac. Baliti rin si Albinong nagseminarista, at gayón din ang dalawáng cambál na anác ni capitana Maria. Masasamà ang loob at hindi umiimic ang tatlóng binatàng itó. Ang hulíng lumabàs ay si Ibarra, na waláng talì, ng̃uni't napapag-itanan ng̃ nagháhatid na dalawáng guardia civil. Namúmutlâ ang binatà; humanap siyá ng̃ isáng mukháng catoto. —¡Iyàn ang may casalanan!—ang ipinagsigawan ng̃ maraming tinig;—¡iyán ang may casalanan ay siyáng waláng talì! —¡Walang anó mang guinagawâ ang aking manugang ay siyang naca-"esposas"! Lining̃ón ni Ibarra ang mg̃a guardia: —¡Gapusin ninyó acó, ng̃uni't gapusin ninyóng mabuti acó, abo't sico!—ang canyáng sinabi. —¡Walang tinatanggáp camíng utos na ganyán ang aming gawín! —¡Gapusin ninyó acó! Sumunod ang mg̃a sundalo. Sumipót ang alférez na nang̃ang̃abayo, at batbát ng̃ mg̃a sandata patí ng̃ mg̃a ng̃ipin; may sumúsunod sa canyáng sampô ó labinglimáng sundalo pa. Bawa't isáng bilanggó'y may canicanyáng casambahay na nanghihinaing upáng cahabagan, na dahil sa canyá'y tumatang̃is at nagpapalayaw ng̃ lalong matitimyas na tagurî. Si Ibarra lamang ang tang̃ing doo'y walâ sino man; nang̃agsialís doon patí si ñor Juan at ang maestro sa escuelahan. —¿Anó pô ba ang guinawâ sa inyó ng̃ aking asawa't ng̃ aking anác?—ang sa canyá'y sinasabi ni Doray na tumatang̃is; ¡tingnán pô ninyó ang caawaawà cong anác! ¡inalsan ninyó siyá ng̃ amá! Ang pighatî ng̃ mg̃a casambahay ay naguíng galit sa binatà, na pinagbibintang̃ang siyáng may cagagawán ng̃ caguluhan. Ipinag utos ng̃ alférez ang pagya-o. —¡Icáw ay isáng duwág!—ang sigáw ng̃ biyanán ni Andóng. Samantalang nakikihamok ang mg̃a ibá dahil sa iyó, icaw nama'y tumatagò, ¡duwág! —¡Sumpaín ca nawâ!—ang sabi sa canyá ng̃ isáng matandáng lalaki na sa canyá'y sumúsunod;—¡pusóng ang guintóng tinipon ng̃ iyóng magugulang at ng̃ siràin ang aming capayapàan! ¡Pusóng!, ¡pusóng! —¡Bitayin ca nawâ, hereje!—ang sigáw sa canyá ng̃ isáng camag-anac na babae ni Albino, at sa hindi na macapiguil ay nuha ng̃ isáng bató at sa canyá'y ipinucól. Sinundán ang uliráng iyón, at sa ibabaw ng̃ sawíng palad na binatà'y umulán ang alabóc at mg̃a bató. Tiniis ni Ibarra ng̃ waláng imíc, waláng poot at waláng daíng ang tapát na panghihingantí ng̃ gayóng caraming mg̃a púsòng nang̃asugatan. Yaón ang paalam, ang adios na sa canyá'y dulot ng̃ canyáng bayang kinálalagyan ng̃ lahát ng̃ canyáng mg̃a sinísinta. Tumung̃ó, marahil canyáng dinidilidili ang isáng taong pinalò sa mg̃a lansang̃an sa Maynilà, ang isáng matandáng babaeng nahandusay na patáy pagcakita sa ulo ng̃ canyáng anác na lalaki; marahil dumaraan sa canyáng mg̃a matá ang nangyari sa buhay ni Elías. Minagaling ng̃ alférez na palayuin ang caramihang tao, ng̃uni't hindi humintô ang pangbabató at ang mg̃a paglait. Isá lamang iná ang hindi ipinanghíhiganti sa canyá ang canyáng mg̃a pighatî: itó'y si capitana María. Hindi cumikilos, nacahibic ang mg̃a labì, punô ang mg̃a matá ng̃ mg̃a luhàng umaagos na waláng ing̃ay, canyáng pinanonood ang pagpanaw ng̃ canyáng dalawáng anác na lalaki; sa panonood sa canyáng hindî pagkilos at sa canyáng pipíng dalamhatì, nawáwalâ ang pagcatalinhagà ni Niobe. Malayò na ang pulutóng. Sa mg̃a taong nacasung̃aw sa bihibihirang bintanàng nacabucás, ang lalong nagpakita ng̃ habag sa binatà'y yaóng mg̃a hindi nababahalà at waláng adhicâ cung di manood lamang. Nang̃agtagò ang canyáng mg̃a caibigan, patí si capitang Basilio'y nagbawal sa canyáng anác na si Sinang, na huwág umiyác. Nakita ni Ibarra ang umaaso pang bahay niyáng natupoc, ang bahay ng̃ canyáng mg̃a magugulang, ang bahay na sa canyá'y pinang̃anacán, ang kinabubuhayan ng̃ lalong matatamís na alaala ng̃ canyáng camusmusán at ng̃ canyáng cabinatàan; ang mg̃a luhàng malaong canyáng pinipiguilpiguil ay bumalong sa canyáng mg̃a matá, lumung̃ayng̃ay at tumang̃is, na hindi magcaroon ng̃ alíw na mailihim ang canyáng pag-iyac, palibhasa'y nacagapos, ó macapucaw man lamang ang canyáng pighatî ng̃ habag sa cang̃ino man. Ng̃ayó'y walâ siyáng bayan, bahay, casintahan, mg̃a catoto, at mahihintay na maligayang panahóng dárating. Mulà sa isáng mataás na lugar ay pinanonood ang malungcót na pulutóng na iyón ng̃ isáng tao. Siyá'y isáng matandáng lalaki, namúmutlà, payat na payát ang mukhà, nacabalot sa isáng cumot na lana, at nanúnungcod ng̃ boong pagál. Siyá ang matandáng filósofo Tasio, na nang mabalitàan ang nangyari ay nagbantáng iwan ang canyáng hihigán at dumaló, ng̃uni't hindi itinulot ng̃ canyáng lacás na macarating siyá hanggáng sa tribunal. Sinundán ng̃ matá ng̃ matandà ang carretón hanggáng sa itó'y nawalâ sa malayò: nanatiling sumandalî sa pag-iisip-isip na nacatung̃ó, nagtindig pagcatapos at nag inatâ ng̃ boong hirap na tinung̃o ang canyáng bahay, na nagpápahing̃a maya't mayâ. Nasumpung̃an siyáng patáy, kinabucasan, ng̃ mg̃a nag-aalagà ng̃ mg̃a hayop, sa paanan ng̃ pagpasoc sa canyáng tahanang nag-íisa. |newtext= |othertitle= * Ang Isinumpa * Ang mga Isinumpa * Ang Sinumpa }} 12vsioq6mw49je4xxkdzmc2whnsbkr8 0 3037 26457 26068 2021-01-14T10:18:13Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|59|Pambayan at mga Pansariling Kapakanan|Isinumpa|Ikakasal si Maria Clara|teksto |oldtitle=Ang Kinaguisnang Bayan at ang mg̃a Pag-aari |oldtext= Lihim na ibinalità ng̃ telégrafo ang nangyaring iyón sa Maynilà at ng̃ macaraan ang tatlompó't anim na horas ay nang̃agsasaysay na ng̃ bagay na iyón ng̃ malakíng talinghagà at hindi cacauntîng mg̃a pagbabalà, ang mg̃a pamahayagan, na dinagdagán, pinagbuti at binawasan ng̃ fiscal. Samantala'y mg̃a balitàng tang̃ing mulâ sa mg̃a convento ang nang̃aunang tumacbóng salinsalin sa mg̃a bibíg, sa lihim, na nagbíbigay ng̃ malakíng tacot sa bawa't macaalam. Ang nangyaring iyóng sa libolibong pagcacabalità'y nagcaiba ng̃ lubhâ, pinaniniwalâan ng̃ humiguit cumulang na cadalian, alinsunod sa cung nagpapapuri ó nacasásalansang sa mg̃a hidwáng hílig at anyô ng̃ caisipán ng̃ bawa't isá. Bagá man hindi nasisirà ang catahimican ng̃ bayan, sa paimbabáw man lamang, ng̃uni't naliligalig ang capayapaan ng̃ bahay, tulad sa nangyayari sa isang lawà: bagá man nakikitang patag at waláng anó mang alon ang dacong ibabaw, ng̃uni't sa ilalim ay gumágamáw, nang̃agtatacbuhan at nang̃agháhabulan ang mg̃a piping isdâ. Nang̃agpasimuláng nang̃agpainog-inog, wang̃is sa mg̃a paró-paró, ang mg̃a cruz, mg̃a condecoración, mg̃a galón, mg̃a catungculan, mg̃a carang̃alan, capangyarihan, calakhán, matataas na camahalan at ibá pa, sa isáng impapawid na guintóng salapî sa mg̃a matá ng̃ isáng bahagui ng̃ mg̃a mámamayan. Sa isáng bahagui namán ng̃ mg̃a mámamayang iyá'y napailangláng sa abót ng̃ paning̃in ang isáng alapaap na madilím, at nang̃ing̃ibabaw sa culay abó-abóng pinacapang-ilalim, ang maiitim na parang anino ng̃ mg̃a rejas, mg̃a tanicalâ, at pati ng̃ calaguimlaguim na bibitayán. Warì'y náriring̃ig sa hang̃in ang mg̃a tanóng, ang mg̃a bató, ang mg̃a sigáw na pinápacnit ng̃ mg̃a pahirap; nagagamagam ang Marianas at ang Bagumbayang cápuwâ nang̃ababalot ng̃ isáng parang maduming pigtâ ng̃ dugóng culubóng: na sa culabô ang mg̃a mang̃ing̃isdâ at ang mg̃a isdâ. Ang nangyaring iyó'y iniláladlad ni Capalaran sa guniguní ng̃ mg̃a tagá Maynilàng tulad sa mg̃a tang̃ing paypáy na galing sa China: napipintahan ng̃ itim ang isáng mukhâ; ang isá namá'y puspós ng̃ dorado, matitingcád na mg̃a culay, mg̃a ibon at mg̃a bulaclac. Naghaharì sa mg̃a convento ang malakíng ligalig. Isinísingcaw ang mg̃a carruaje, nang̃agdádalawan ang mg̃a provincial, may lihim na mg̃a pulong. Nang̃agsisiharap silá sa mg̃a palacio upáng caniláng ihandóg ang caniláng tulong sa ''Gobierno na na sa calakilakihang pang̃anib''. Muling napagsalitaanan ang mg̃a cometa, ang mg̃a pasaring, ang mg̃a matutulis na pananalità, at ibá pa. —¡Isáng ''Te Deum'', isáng ''Te Deum!''—ang sinasabi ng̃ isáng fraile sa isáng convento;—¡at ng̃ayó'y sino ma'y huwag magcuculang sa pagpasacoro! ¡Hindi cacaunting cagaling̃an ang guinawâ ng̃ Dios, na ipakita cung gaano ang cahalagahan natin, ng̃ayón pa namán sa mg̃á panahóng itóng totoong nápacasasamâ! —Dahil sa ganitóng muntíng turò, marahil ay kinácagat ang canyàng mg̃a labì ng̃ generalillong Buisit,—ang sagót namán ng̃ isá. —¿Anó cayâ ang nangyari sa canyá cung hindi ang mg̃a Capisanan ng̃ mg̃a fraile? —At ng̃ lalong umínam ang ating pagdiriwang, ipagbigay álam sa uldóg na tagapagluto at sa procurador ... ¡Gaudeamus (cainan) sa tatlóng araw! —¡Amen!, ¡Amen! ¡Mabuhay si Salvi¡ ¡Mabuhay! Ibá namán ang salitaan sa isáng convento. —¿Nakita na ninyó? Iyá'y isáng nag-aral sa mg̃a jesuita; ¡lumálabas sa Ateneo ang mg̃a filibustero!—ang sabi ng̃ isáng fraile. —At ang mg̃a caaway ng̃ mg̃a fraile. —Sinabi co na: ipinapahamac ng̃ mg̃a jesuita ang lupaíng itó, pinahahalay ang ugali ng̃ cabatàan; datapuwa't pinababayaan, sila't dahil sa gumuguhit sa papel ng̃ iláng mg̃a waláng cawawaang cahig manóc cung lumilindol.... —¡At ang Dios ang nacacaalam cung papaano ang mg̃a pagcacagawâ! —Siyá ng̃â, ¿datapuwa't mang̃ahas cayóng sumalansang sa canila? ¡Pagca nang̃ng̃iníg at gumágalaw ang lahat! ¿sino ang macasusulat ng̃ mg̃a cahig-manóc! ¡Walâ, si parì Secchi!.... At nang̃agng̃ing̃itîan ng̃ malakíng pagpapawaláng halagá. —¿Ng̃uni't ang mg̃a sigwá? at ¿ang mg̃a bagyó?—ang tanóng ng̃ isá ng̃ matindíng paglibác;—¿hindi ba cadakidakilàan iyán? —¡Sino mang mang̃ing̃isda'y nahuhulàan ang mg̃a bagay na iyán! —Pagcâ ang namiminuno'y isang halíng ... ¡sabihin mo sa akin cung anó ang anyô ng̃ iyong ulo, at sasabihin co sa iyó cung anó ang iyong panicad! Ng̃uni't makikita rin ninyó cung nang̃agtatangkilican ang mang̃agcacaibigan: halos hiníhing̃î ng̃ mg̃a pamahayagang bigyán ng̃ isáng mitra (ng̃ catungculang pagca arzobispo ú obispo) si parì Salvi. —¡At cacamtan ng̃â niyá! ¡Masusunduan niyá ang catungculang iyán! —¿Sa acalà mo cayà? —¡At hindi bagá! Ng̃ayó'y ibinibigay ang catungculang iyán cahi't sa waláng cabuluháng bagay. Nacakikilala acó ng̃ isáng sa lalong waláng cabuluha'y nagcamit ng̃ mitra: sumulat ng̃ isáng waláng cawawaang aclát, ipinakilalang waláng caya ang mg̃a ''indio'' cung hindi sa mg̃a gawain ng̃ camáy ... ¡psh! ¡matatandâ ng̃ pangcaraniwan! —¡Tunay ng̃â! ¡Nacasisirà sa religión ang ganyáng caraming mg̃a paglihís sa catuwiran!—ang bigláng sabi namán ng̃ isá;—cung may mg̃a matá sana ang mitra at caniláng makita ang mg̃a bao ng̃ ulong sa canilá'y pagpuputung̃an.... —¡Cung ang mg̃a mitra sana'y pawang mg̃a likhâ ng̃ Naturaleza,—ang dagdág namán ng̃ isá, na ang tinig ay lumalabas sa ilóng.—''Natura abhorret vacuum ...'' —Cayâ ng̃â cumacapit sa canilá; ¡ang pagcawaláng lamán ang sa canilá'y humahalina!—ang sagót ng̃ isa. Ang mg̃a itó at iba páng mg̃a bagay ang mg̃a sábihan sa mg̃a convento, at ipinatátawad na namin sa mg̃a bumabasa ang pagsasaysáy ng̃ mg̃a ibáng mg̃a upasalà na may mg̃a culay político, metafísico at mahahangháng. Ating ihatid ang bumabasa sa bahay ng̃ isáng waláng anó mang catungculan, at sapagcá't cácauntî ang cakilala natin sa Maynilà'y doon tayo pumaroon sa bahay ni capitang Tinong, ang lalaking mapag-anyaya, na ating nakitang pinipilit anyayahan si Ibarra upáng papurihan siya ng̃ isáng dalaw. Sa mayama't maluang na salón ng̃ canyáng bahay sa Tundó ay naroon si capitang Tinong, nacaupo sa isáng malapad na sillón, na hináhagpos ang noo't ang batoc, na may anyóng lubháng nahahapis, samantalang umíiyac at pinagwiwicaan siyá ng̃ canyáng asawang si capitana Tinchang, sa haráp ng̃ canyáng dalawáng anác na babae, na nagsisipakiníg mulâ sa isáng suloc na hindi nang̃agsisiimic, nang̃atútulig at nang̃abábagbag ang loob. —¡Ay, Virgen sa Antipolo!—ang sigáw ng̃ babae.—¡Ay, Virgen del Rosario at de la Correa! ¡ay!, ¡ay! ¡Nuestra Señora de Novaliches! —¡Nanay!—ang sa canyá'y sinabi ng̃ bunso sa canyáng mg̃a anác na babae. —¡Sinasabi co na sa iyó!—ang ipinatuloy ng̃ babae, na pagsisi ang anyô;—¡sinasabi co na sa iyó! ¡ay Virgen del Cármen, ay! —¡Ng̃uni't hindi ca namán nagsasabi sa akin ng̃ anó man!—ang ipinang̃ahás isagót ni capitang Tinong na napapaiyac;—baligtád, sinasabi mo sa aking mabuti ang aking guinágawâ sa pagmamalimít co sa bahay na iyón at manatili sa pakikipag-ibigan cay capitang Tiago, sa pagcá't ... sa pagcá't mayaman ... at sinabi mo sa aking.... —¿Anó? ¿anó ang sinabi co sa iyó? ¡Hindi co sinasabi sa iyo iyán, walâ acóng sinasabing anó man sa iyó! ¡Ay! ¡cung pinakinggán mo sana acó! —¡Ng̃ayo'y acó ang bibigyan mong casalanan!—ang itinutol ng̃ masacláp na tinig, at sacâ tumampál ng̃ malacás sa camáy ng̃ sillón;—¿hindi mo ba sinabi sa aking magaling ang aking guinawâ na siyá'y aking inanyayahang cumain dito sa atin, sa pagcá't palibhasa'y mayaman ... sinasabi mong hindi dapat tayong makipagcaibigan cung di sa mayayaman lamang? ¡Abá! —Tunay ng̃ang sinabi co iyán sa iyó, sa pagcá't ... sa pagcá't walâ ng̃ magágawâ; walâ cang guinágawâ cung hindi purihin siyá; ''don Ibarra'' dito, ''don Ibarra'' doon, ''don Ibarra'' sa lahát ng̃ panig, ¡abaá! Datapuwa't hindi co inihatol sa iyong makipagkita ca sa canyá ó makipagsalitaan ca sa canyá sa pagcacapisang iyon; hindi mo maicacailà itó sa akin. —¿Nalalaman co bang paparoon siyá roon? —¡Abá! ¡dapat mong maalaman! —¿Paano? ¿siyá'y hindi co man lamang nakikilala pa niyon? —¡Aba! ¡dapat mo siyáng makilala! —Ng̃uni't Tinchang, ¡paano'y niyón co lamang siyá nakita, at niyón co lamang namán náring̃ig na siya'y pinag-uusapan! —¡Aba! ¡dapat sanang nakita mo siyá ng̃ una, náring̃ig ang usapan tungcól sa canyá, sa pagcá't lalaki icaw, may salawal ca at bumabasa ca ng̃ ''Diario de Manila''!—ang di mabilíng na sagót ng̃ asawa, casabáy ng̃ pagpapahatid sa canyá ng̃ cakilakilabot na irap. Waláng maalamang itutol si capitan Tinong. Hindi pa nasiyahan si capitana Tinchang sa canyáng pagwawaguíng itó'y pinacsáng siyá'y papangguipuspusín, caya't sa canyá'y lumapit na nacasuntoc. —¿Cayâ ba nagpagál acó ng̃ mahabang panahón at nagtipíd ng̃ hindi cawasà, at ng̃ dahil sa iyóng cahaling̃a'y ipahamac mo ang bung̃a ng̃ aking mg̃a pagod?—ang ipinagwica sa canyá,—Ng̃ayó'y paririto silá't ng̃ icaw ay dalhín sa tapunán, huhubaran camí ng̃ ating pag-aarì, gaya ng̃ nangyari sa asawa ni ... ¡Oh, cung lalaki lamang acó! ¡cung lalaki lamang acó! At ng̃ makita niyáng tumútung̃o ang canyáng asawa, mulíng nagpasimulâ ng̃ pagtang̃uyng̃óy, ng̃uni't laguì ring inuulit: —¡Ay, cung lalaki lamang acó! ¡cung lalaki lamang acó! —At cung naguing lalaki icaw,—ang itinanóng sa cawacasan ng̃ lalaking nadadalimumot na,—¿anó sana ang gagawin mo? —¿Anó? ¡abá!, ¡abá!, ¡abá! ¡ng̃ayón di'y háharap aco sa Capítan General, upáng acó'y humandóg sa pakikihamoc laban sa mg̃a nanghihimagsic, ng̃ayón din! —Ng̃uni't ¿hindi mo ba nababasa ang sinasabi ng̃ ''Diario''? ¡Basahin mo! «Nasugpô ng̃ boong higpít, lacás at catigasán ang caliluháng imbî at casamâsamaan, at hindi malalao't daramdamin ng̃ mg̃a suwail na caaway ng̃ Ináng Bayan at ng̃ caniláng mg̃a cainalám, ang boong bigát at cabang̃isán ng̃ mg̃a cautusan» ... ¿nakita mo na? wala ng̃ himagsican. —Hindi cailang̃an, dapat cang humaráp na gaya ng̃ guinawa ng̃ madla ng̃ taóng 72, at nang̃acaligtás ng̃a namán. —¡Siya ng̃a! humaráp din si parì Burg.... Datapuwa't hindi natapos ang salita; tinacbó siya ng̃ babae at tinacpán ang canyáng bibíg. —¡Halá! ¡sabihin mo ang pang̃alang iyán at ng̃ bucas di'y bitayin ca sa Bagumbayan ¿Hindi mo ba nalalamang sucat na ang saysayin ang pang̃alang iyan upang parusahan ca, na hindi cailangan ang gumawa pa ng̃ ''causa''? ¡Halá! ¡sabihin mo! Cahi't ibiguin man ni capitan Tinong sundin ang utos ng̃ canyáng asawa'y hindi rin mangyayari; natatacpan ang canyang bibig ng̃ dalawáng camáy ng̃ canyáng asawa, at iniipit ang canyang maliit na ulo laban sa licuran ng̃ sillón, at marahil namatay sa pagcainis ang abáng lalaki cung hindi namag-itan ang isáng bagong dumatíng na tao. Itó'y ang caniláng pinsang si Primitivo, na nasasaulo ang Amat, isáng lalaking may mg̃a apat na pong taón ang gulang, malinis ang pananamit, titiyanin at may catabaan. —''¿Quid video?''—ang bigláng sinabi;—¿anó ang nangyayari? ''¿Quare?''<ref group=o>¿Anó ang aking nakikita? ¿bakit?</ref> —¡Ay, pinsan!-anáng babae na umiiyac at tumatacbong patung̃o sa canyá;—ipinatawag cata, sa pagcá't hindi co maalaman cung anó ang mangyayari sa aming mg̃a babae ... ¿anó ba ang hatol mo sa amin? ¡Magsalita ca, icaw na nag-aral ng̃ latin at mg̃a argumento (pakikipagmatuwiran)!.. —Ng̃uni't bago magsalita acó, ''¿Quid quaeritis? Nihil est in intellectu quod prius non fuerit in sensu; nihil volitum quin praecognitum,''<ref group=o>¿Anó ang itinatanong ninyó? ¿Waláng ano mang linalaman ng̃ pag ìisip na hindi muna nagdaan sa pakiramdam. Hindi ninanais ang hindi nakikilala.</ref> At marahang naupô. Anaki mandín ang mg̃a sinabing wicang latin ay may bisàng nacapagbibigay capanatagán, capuwa tumiguil ng̃ pagtang̃is ang mag-asawa, at nang̃agsilapit sa canyá at hinihintay sa canyáng mg̃a labì ang aral, na gaya namán ng̃ guinágawa ng̃ mg̃a griego ng̃ una cung hinihintay ang pangligtas na salita ng̃ «oráculo» na macapagliligtas sa canilá sa manglulusob na mg̃a tagá Persia. —¿Bakit cayó umiiyac? ''¿Ubinam gentium sumus?''<ref group=o>¿Sinong mg̃a tao ang ating capanayam?</ref> —Nalalaman mo na ang balità tungcol sa panghihimagsic. —''¿Alzamentum Ibarræ ab alferesio Guardiæ civilis destructum? ¿Et nunc?'' ¿At anó? ¿May utang ba sa inyó si don Crisóstomo? —Wala, ng̃uni't talastasin mong inanyayahan siyá ni Tinong na cumain dito, bumati sa canyá sa tuláy ng̃ España ... ¡sa liwanag ng̃ araw! ¡Wiwicain niláng si don Crisóstomo'y canyáng caibigan! —¿Caibigan?—ang bigláng sinabing námamangha ang latino, at saca tumindíg, ''¡amice, amicus Plato sed magis amica veritas!''<ref group=o>Caibigan, aking caibigan si Platon, ng̃uni't lalong caibigan co ang catotohanan.</ref> ¡Sabihin mo sa akin cung sino ang casacasama mo at sasabihin co sa iyo cung sino icaw! ''¡Malum negotium et est timendum rerum istarum horrendissimum resultatum!''<ref group=o>Masama ang nangyayari at nang̃ang̃anib acóng baca magcaroon ng̃ cakilakilabot na wacás.</ref> Namutla ng̃ catacottacot si capitang Tinong ng̃ canyang marinig ang gayóng caraming salitáng ang catapusá'y ''um''; ang tunog na itó'y ipinalálagay niyáng masama ang cahulugan. Pinapagdaóp ng̃ canyáng asawa ang dalawáng camáy sa pagsamò, at nagsabi: —Pinsan, huwag mo camíng causapin ng̃ayon ng̃ latín; talastás mo nang hindi cami mg̃a filósofong gaya mo; causapin mo camí ng̃ tagalog ó castilà, datapuwa't hatulan mo camí ng̃ dapat naming gawín. —Sayang na hindi cayó marunong ng̃ latín, pinsan; ang mg̃a catotohanan sa latín ay casinung̃aling̃an sa tagalog, sa halimbawà: ''contra principia negantem fustibus est argüendum,''<ref group=o>Sa pamamag-itan ng̃ hampás, ang pakikipagmatuwiran sa tumátangguì ng̃ pagkilala ng̃ mg̃a catuwiran.</ref> sa latín ay isáng catotohanang tulad sa Daóng ni Noé; minsa'y guinamit co sa gawa ang bagay na iyán, ang pinangyarihan ay acó ang nabugbóg. Dahil dito, cahinahinayang na hindi cayó marunong ng̃ latín; sa latín ay mahuhusay na lahát. —Camí ay maraming nalalaman namáng ''oremus, parcenobis'' at ''Agnus Dei Catolis'', ng̃uni't ng̃ayó'y hindi tayo magcacáwatasan. ¡Bigyán mo ng̃a ng̃ isáng ''argumento'' si Tinong at ng̃ huwág siyáng bitayin! —¡Masama ang guinawa mo, totoong cásamasamaan ang guinawa mo, pinsan, sa iyong guinawáng pakikipagcaibigan sa binatang iyan!—ang mulíng sinabi ng̃ latino.—Nagbabayad ang mg̃a waláng casalanan sa gawâ ng̃ mg̃a macasalanan; halos ihahatol co sa iyong gawin mo na ang iyong ''testamento'' (casulatang pinaglálagdaan ng̃ mg̃a hulíng kalooban ng̃ isáng tao).... ''¡Vae illis! Ubi est fumus ibi est ignis! Similis simili gaudet; alqui Ibarra ahorcatur, ergo ahorcaberis!....''<ref group=o>¡Sa aba nilá! cung saan may úsoc ay may apóy. Bawa't isá'y humahanap ng̃ cawáng̃is; caya ng̃a, cung bibitayin si Ibarra, siyá namá'y bibitayin din ...</ref> At nagpapailing-iling na masamâ ang loob. —¡Saturnino, anó ang nangyayari sa iyo!—ang sigáw ni capitana Tinchang, na puspós ng̃ tacot;—¡ay, Dios co! ¡Namatáy! ¡Isáng manggagamót! ¡Tinong, Tinonggoy! Dumaló ang dalawáng anác na babae at nagpasimula ang tatló ng̃ pananambitan. —¡Itó'y isang panghihimatáy lámang, pinsan, isáng panghihimatáy! Lalo pa sanang icatutuwâ co cung ... cung ...; datapuwa't sa cawaláng palad ay walà cung di isáng panghihimatay lamang. ''Non timeo mortem in catre sed super espaldonem Bagumbayanis.''<ref group=o>Hindi co kinatatacutan ang pagcamatáy sa catre; ng̃uni't kinatatacutan co ang pagcamatáy sa bundóc-bunducan sa Bagumbayan.</ref> ¡Magdalá cayó rito ng̃ tubig. —¡Huwág cang mamatáy!—ang panambitan ng̃ babae;—¡huwág cang mamatáy, sa pagcá't paririto silá't huhulihin icaw! ¡Ay, cung icaw ay mamatáy at saca pumarito ang mg̃a sundalo, ¡ay! ¡ay! Winiligán ng̃ pinsan ng̃ tubig ang mukha ni capitang Tinong, at pinag-saulìan itó ng̃ pag-iisip. —¡Halá, huwág cayóng umiyác! ''Inveni remedium,'' nasumpung̃an co na ang gamót. Ilipat natin siyá sa canyáng hihigán; ¡hala! ¡tapang̃an ninyó ang inyóng loob! nárito acó at ang lahát ng̃ carunung̃an ng̃ mg̃a tao sa una.... Magpatawag cayó ng̃ isáng doctor;—at ng̃ayón din, pinsan cong babae, pumaroon ca sa capitán general at dalhán mo siyá ng̃ isáng handóg, isáng tanicalang guinto, isáng singsíng.... ''Dadivae quebrantant peñas;'' (dumudurog ng̃ bató ang handóg); sabihin mong iyá'y handóg dahil sa pascó. Sarhán ninyó ang mg̃a bintanà, ang mg̃a pintô, at sino mang magtanóng sa aking pinsan, sabihin ninyóng may sakít na mabigát. Samantala'y susunuguin co ang lahát ng̃ mg̃a súlat, mg̃a papel at mg̃a libró at ng̃ huwag siláng macakita ng̃ anó man, gaya ng̃ guinawâ ni don Crisóstomo. ''Scripti testes sunt! Quod medicamenta, non sanant, ferrum sanat, quod ferrum non sanat, ignis sanat'' <ref group=o>Ang nacasulat ay naguiguing sacsi. Ang hindi mapagaling ng̃ mg̃a gamót ay napagagaling ng̃ bácal; ang hindi mapagaling ng̃ bácal ay napagagaling ng̃ apóy.</ref>. —¡Oo, tanggapin mo, pinsan; sunuguin mong lahát!-ani capitana Tinchang;—nárito ang mg̃a susì, nárito ang mg̃a sulat ni capitang Tiago, ¡sunuguin mong lahát! Huwag ca sanang mag-iiwan ng̃ anó mang pamahayagang galing sa Europa, sa pagcá't totoong nacapagbibigay pang̃anib. Nárito itong mg̃a ''The Times'' na aking iniing̃ata't ng̃ mapagbalutan ng̃ mg̃a sabón at ng̃ mg̃a damít. Nárito ang mg̃a libro. —Pumaroon ca na sa capitán general, pinsan,—aní Primitivo;—pabayaan mo acóng mag-isá. ''In extremis extrema.'' Bigyán mo acó ng̃ capangyarihan ng̃ isáng tagapamatnugot na romano, at makikita mo cung paano ang pagliligtás na gagawín co sa bay ... sa aking pinsáng lalaki bagá. At nagpasimula ng̃ sunódsunod na pag-uutos, ng̃ paghalo ng̃ mg̃a estante, ng̃ pagpupunit ng̃ mg̃a papel, mg̃a libró, mg̃a sulat at iba pa. Hindi nalao't nag-álab sa cocina ang isáng sigâ; caniláng sinibác ng̃ palacól ang mg̃a lumang escopeta; itinapon nilá sa cumón ang mg̃a cálawang̃ing revolver; ang alilang babaeng ibig sanang iligpít ang cañón ng̃ isáng revolver at ng̃ magamit na hihip ay kinagalitan: —''¿Conservare etiam sperasti, perfida?'' ¡Sa apóy! At ipinatuloy ang canyáng pagsúnog. At nacakita ng̃ isáng líbróng ang balát ay pergamino (balát ng̃ vaca) ay binasa niyá ang pang̃alan: «Mg̃a revolución ng̃ mg̃a globo sa lang̃it» (mg̃a ganáp na pag-inog ng̃ mg̃a planeta sa caniláng talagáng tinatacbuhan), na sinulat ni Copérnico; ¡pfui! ''¡ite maledicti, in ignem calanis!''—ang bigláng sinabi at saca inihaguis sa ning̃as. ¡Mg̃a revolución at saca si Copérnico pa! ¡Patong patong na casalanan! Cung di dumatíng acó sa capanahunan ... «Ang calayaan ng̃ Filipinas»; ¡Tatata! ¡pagca mg̃a libro! ¡Sa apóy! At sinunog ang mg̃a libróng waláng caanoano mang casamaan, na sinulat ng̃ mg̃a taong waláng malay. Hindi man lamang nacaligtas ang nagng̃ang̃alang «Capitang Juan», na napacawalang sala. May catuwiran si pinsáng Primitivo: nagbabayad ang mg̃a waláng casalanan sa mg̃a sála ng̃ mg̃a macasalanan. Nang macaraan ang ápat ó limáng oras ay pinagsasalitaanan ang casalucuyang mg̃a nangyayari sa isáng púlong ng̃ mg̃a nagmámataas, sa loob ng̃ Maynilà. Silá'y caramihang matatandáng babae at mg̃a dalagang matatandáng nacaca-ibig mag-asawa, mg̃a asawa ó mg̃a anác na babae ng̃ mg̃a cawaní ng̃ pamahalaan, nang̃acasuot ng̃ báta, nang̃agpápaypay at nang̃aghíhicab. Capanayám ng̃ mg̃a lalaki, na cawang̃is din namán ng̃ mg̃a babaeng sa caniláng pagmumukha'y nahihiwatigan kung anó ang caniláng pinag-aralan at ang caniláng pinagbuhatan, ang isáng guinoong may catandáan na, maliit at pingcáw, na pinagpipitaganan ng̃ mg̃a naroroon, at siyá namá'y nagpapakita sa canyáng mg̃a caharap ng̃ isáng pagpapawaláng halagá sa canyáng hindi pag-imic. —Ang catotohanan ay dating totoong nasususot acó sa mg̃a fraile at sa mg̃a guardia civil, dahil sa cagaspang̃án ng̃ caniláng mg̃a asal,—ang sabi ng̃ isáng matabáng guinoong babae; ng̃unit ng̃ayóng nakikita co ang sa canila'y pinakikinabang at ang caniláng mg̃a paglilingcod, hálos aking icagágalac na pacasál sa alín man sa canilá. Macabayan acó. —¡Gayón din ang sabi co!—ang idinagdág ng̃ isáng babaeng payát;—¡sáyang at ng̃ayo'y walâ rito ang náunang gobernador; cung siyá ang náririto'y lilinising parang «patena» ang bayang itó! —¡At malilipol ang mg̃a lahì ng̃ mg̃a filibusterillo! —Hindi ba ang sábiha'y marami pa ang mg̃a pulóng kinacailang̃ang padalhán ng̃ mg̃a mámamayan doon. ¡Bakit hindi itápon doon ang ganyán caraming mayayabang na mg̃a indio! Cung acó ang capitán general.... —Mg̃a guinoong babae,—anáng pingcáw;—nalalaman ng̃ capitán general cung anó ang canyáng catungculan; ayon sa aking náring̃ig ay totoong galit na galit siyá; sa pagcá't canyáng pinuspós ng̃ mg̃a biyaya ang Ibarrang iyán. —¡Pinuspos ng̃ mg̃a biyaya!—ang inulit ng̃ payát na babae, na nagpápaypay ng̃ malaki ang poot;—¡tingnán na ng̃a lamang ninyó ang pagca hindi marunong cumilala ng̃ útang na loob nitong mg̃a indio! ¿Mangyayari bagáng silá'y ipalagáy na mg̃a tao sa pagpapanayám? ¡Jesús! —At ¿nalalaman ba ninyó ang aking náring̃ig?—ang tanóng ng̃ isáng militar. —¡Tingnán natin!—¿Anó iyón?—¿Anó ang sinasabi nilá? —Pinagtitibay ng̃ mg̃a taong mapaniniwalaan,—anáng militar sa guitná ng̃ lalong malakíng hindi pag-imic ng̃ madlâ;—na ang lahát ng̃ mg̃a caing̃ayang iyón sa pagtatayô ng̃ isáng páaralan ay walâ cung di pawang catacata lámang. —¡Jesús! ¿nakita na ninyó?—ang bigláng sinabi ng̃ mg̃a babae, na nang̃ag sisipaniwalà na sa catacata. —Isáng sangcalan lámang ang páaralan; ang bantà niyá'y magtayô ng̃ isáng cutà, at ng̃ buhat doo'y macapang̃anlóng cung silá'y lusubin na namin.... —¡Jesús! ¡pagcálakilaking cataksilan! Ang isáng indio ng̃a lámang ang tang̃ing macapagtátaglay ng̃ ganyáng pagcaimbiimbíng mg̃a isipan,—ang bigláng sinabi ng̃ babaeng matabâ. Cung acó ang capitán general, nakita sana nilá ... nakita sana nilá.... —¡Gayón din ang sabi co!—ang bigláng sinabi namán ng̃ babaeng payát na ang pingcáw ang kinacausap. Dáracpin co ang lahát ng̃ abogadillo, cleriguillo, máng̃ang̃alacal, hindi co na pagagawán pa ng̃ causa at silá'y aking itatapon ó ipadádalá sa ibáng lupaín. ¡Bawa't masamâ'y bunutin patí ng̃ ugát! —¡Abá, sabihana'y castilà ang magugulang ng̃ filibusterillong iyán!—ang pahiwatig ng̃ pingcáw na hindi tumiting̃in cang̃ino man. —¡Ah, gayón palá!—ang sinabing mariin ng̃ hindi masiyahang babaeng matabâ;—¡cailán ma'y ang mg̃a halûan ang dugô! ¡sino mang indio'y hindi nacawawatas ng̃ panghihimagsic! ¡Mag-alagà ca ng̃a namán ng̃ mg̃a uwác! ¡mag-alagà ca ng̃a namán ng̃ mg̃a uwác!... —¿Nalalaman ba ninyó ang naring̃ig cong salitaan?—ang itinanóng ng̃ isáng babaeng halûan ang dugô (mestiza), na sa gayóng paraa'y pinutol ang salitaan.—Ang asawa raw ni capitáng Tinong ... ¿naaalaala ba ninyó? iyong may-ari ng̃ bahay na ating pinagsayawan at hinapunan niyóng fiesta sa Tundó.... —¿Iyón bang may dalawáng anác na babae? ¿at anó? —¡Abá, ang babaeng iyó'y bagong caháhandog ng̃ayóng hapon sa capitán general ng̃ isáng singsíng na isáng libong piso ang halagá! Luming̃ón ang pingcáw. —¿Siyá ng̃a ba? ¿at bakit?—ang tanóng na numíningning ang mg̃a matá. —Ang sabi raw ng̃ babae, iyón daw ay bigáy niyáng papascó.... —¡Isáng buwán pa muna ang lálampas bago dumating ang pascó! —Marahil nang̃ang̃anib na bacá lagpacán siya ng̃ sigwá ...—ang pahiwatig ng̃ babaeng matabâ. —At caya siyá'y cumúcubli,—ang idinugtóng ng̃ babaeng payát. —Ang pagsasanggaláng cahi't hindi pinúpucol nino man ay pagpapakilalang tunay na may casalanan. —Iyán ng̃a ang sumasaisip co; tinamaan ninyó ang sugat. —Kinacailang̃ang tingnáng magalíng iyán,—ang hiwatig ng̃ pingcáw;—nang̃ang̃anib acóng baca riyá'y may nacáculong na pusà. —¡Nacáculong na pusà! iyán ng̃a! iyán ng̃a sana ang sasabihin co!—ang inulit ng̃ babaeng payát. —At acó,—ang sinabi namán ng̃ isáng babae, na umagaw ng̃ pananalita sa payát;—ang asawa ni capitang Tinong ay napacaramot ... hanggá ng̃ayo'y hindi pa tayo pinadádalhan ng̃ anó mang hangdóg, gayóng tayo'y napaparoon na sa canyáng bahay. Tingnán ninyó, pagcá ang isáng maramot at macamcam ay nagbibitiw ng̃ isang handóg na isáng libong piso'y ... —¿Ng̃uni't totoó ba iyán?—ang tanóng ng̃ pingcáw. —¡At napacatotoo! ¡at napacatunay! sinabi sa aking pinsáng babae ng̃ nang̃ing̃ibig sa canyá, na ayudante ng̃ capitán general. At hálos ibig cong acalaing ang singsíng na iyón ang suot ng̃ pang̃anay ng̃ araw ng̃ cafiestahan. ¡Siya'y lagui ng̃ batbát ng̃ mg̃a brillante! —¡Siyá'y isáng tindahang lumalacad! —Isáng paraan din namáng magalíng upáng macapagbilí, na gaya rin ng̃ alin man sa ibáng mg̃a paraan. Nang huwag ng̃ bumilí pa ng̃ isáng tautaohan ó bumayad pa ng̃ isang tindahan.... Linisan ng̃ pingcáw ang pulong na iyon sa pamamag-itan ng̃ isáng dahilán. At ng̃ macaraan ang dalawáng oras, ng̃ nang̃atutulog na ang lahát, tumangáp ang iláng namamayan sa Tundo ng̃ isáng anyaya sa pamamag-itan ng̃ mg̃a sundalo ... Hindî mapabayáan ng̃ Punong may capangyarihang ang mg̃a tang̃ing táong mg̃a mahal at may mg̃a pag-aari ay matulog sa caniláng báhay, na hindi magalíng ang pagcacaing̃at at bahagya na ang lamig: ang pagtulog sa Fuerza ng̃ Santiago at iba pang mg̃a bahay ng̃ gobierno'y lálong tiwasáy at nagsasaulì ng̃ lacas. Casama sa mg̃a táong itóng pinacamamahal ang caawa-awang si capitang Tinong. |newtext= |othertitle= * Pag-ibig sa Bayan * Pag-ibig sa Bayan at Sariling Kapakanan * Pag-ibig sa Bayan at sa Sariling Kapakanan * Pag-ibig sa Bayan at Kapakanang Sarili * Ang Inang-bayan at ang mga Kapakanan }} rxbpsjgz3xmgg8xeg3wx32g6tabs0rk 0 3038 26458 26072 2021-01-14T10:30:47Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|60|Ikakasal si Maria Clara|Pambayan at mga Pansariling Kapakanan|Pagtakas Hanggang Lawa|teksto |oldtitle=Mag-aasawa si Maria Clara |oldtext= Natútuwâ ng̃ mainam si capitán Tiago. Sa boong panahóng itóng catacot-tacot ay walâ sino mang nakialam sa canyá: hindi siyá ibinilanggô, hindi pinahirapan siyá sa pagcáculong na sino ma'y hindi macausap, mg̃a pagtanóng, mg̃a máquina eléctrica, mg̃a waláng licat na pagbasâ ng̃ tubig mulâ sa talampacan hanggáng tuhod sa mg̃a tahanang na sa ilalim ng̃ lupà, at ibá pang mg̃a catampalasanang totoong kilalá ng̃ mg̃a tang̃ing guinoong tumatawag sa caniláng sarili ng̃ «civilizado». Ang canyáng mg̃a caibigan, sa macatuwíd bagá'y ang canyáng naguíng mg̃a caibigan (sa pagcá't tinalicdán na ng̃a ng̃ lalaki ang canyáng mg̃a caibigang filipino, mulâ sa sandaling silá'y maguíng mg̃a hinalain sa gobierno), nang̃agbalíc na namán sa canícaniláng bahay, pagcatapos ng̃ iláng araw ng̃ caniláng pagliliwalíw sa mg̃a bahay ng̃ gobierno. Ang capitán general din ang siyáng sa canilá'y nagpalayas sa mg̃a tahanang canyáng pinamamahalaan, palibhasa'y ipinalagáy niyáng hindi silá carapatdapat na manatili roon, bagay na lubháng ipinagdamdám ng̃ pingcaw, na ibig sanang ipagsayá ang malapit ng̃ dumating na pascó sa casamahan ng̃ gayóng mayayaman at masagana. Umuwi sa canyáng bahay si capitáng Tinong na may sakít, putlain at namámagâ,—hindi nacagalíng sa canyá ang pagliliwalíw,—at lubháng nagbago, na anó pa't hindi nagsásalitâ ng̃ catagâ man lamang, hindi bumabatì sa canyáng mg̃a casambaháy, na tumatang̃is, nagtátawa, nagsásalitâ at nang̃ahahalíng sa galác ng̃ loob. Hindi na umaalis sa canyáng bahay ang cahabaghabag na tao, at ng̃ huwág lumagáy sa pang̃anib na macabatì sa isáng filibustero. Cahi't ang pinsán mang si Primitivo, bagá man tagláy niyá ang boong carunung̃an ng̃ mg̃a tao sa una, ay hindi macuhang siyá'y mapaimíc. —''Crede, prime,''—ang sabi sa canyá;—pinisíl sana nilá ang liig mo cung hindi co sinunog ang lahát mong mg̃a papel; datapuwa't cung nasunog co sana ang boong bahay, hindi man lamang sana hinipo cahi't ang buhóc mo. Pero ''quod eventum, eventum; Gracias agamus Domino Deo quia non in Marianis Insulis es, camoles seminando''<ref group=o>Ang nangyari ay nangyari na. Pasalamat tayo sa Dios at wala ca ng̃ayón sa capuluang Marianas upáng magtaním ng̃ camote.</ref>. Hindi cailâ cay capitán Tiago ang mg̃a nangyaring catulad ng̃ pinagdanasan ni capitán Tinong. Nagcacanlalabis sa lalaki ang pagkilalang utang na loob, bagá man hindi niyá maturól cung sino caya ang pinagcacautang̃an niyá ng̃ gayóng tang̃ing mg̃a pagtatangkilic. Ipinalálagay ni tía Isabel na ang bagay na iyó'y himalâ ng̃ Virgen sa Antipolo, ng̃ Virgen del Rosario, ó cung hindi ma'y ng̃ Virgen del Cármen, at ang lalong cáliitang canyáng mahihinala'y himalâ ng̃ Nuestra Señora de la Correa: ayon sa canyá'y hindi sasala sa alin man sa canilá ang gumawâ ng̃ himalâ. Hindi itinátanggui ni capitán Tiago ang cababalaghán, ng̃uni't idinúrugtong: —Pinaniniwalaan co, Isabel, datapuwa't marahil ay hindi guinawáng mag-isa ng̃ Virgen sa Antipolo; marahil siyá'y tinulung̃an ng̃ aking mg̃a caibigan, ng̃ aking mamanugang̃in, ni guinoong Linares, na nalalaman mo nang binibirò pati ni guinoong Antonio Cánovas, iyón bagáng nacalagáy ang larawan sa «Ilustración», iyóng aayaw papaguingdapating ipakita sa mg̃a tao cung di ang cabiyác lamang ng̃ canyáng mukhâ. At hindi mapiguil ng̃ mabait na tao ang isáng ng̃itî ng̃ canyáng pagcatuwâ, cailán ma't canyáng máring̃ig ang isáng mahalagáng balità tungcól sa mg̃a nangyari. At tunay ng̃a namáng dapat icatuwâ. Pinagbubulungbulung̃anang mabibitay si Ibarra; sa pagcá't bagá man maraming totoo ang mg̃a caculang̃ang pangpatibay upáng siyá'y maparusahan, nitóng huli'y may sumipót na nagpapatotoo sa sumbóng na laban sa canyá; na may mg̃a pahám na nagsaysáy na maáari ng̃ang cutà ang escuélahan, ayon sa anyó ng̃ pagcacágawâ, bagá man may cauntíng caculang̃án, bagay na siyá na ng̃a lamang maáasahan sa hang̃ál na mg̃a indio. Ang mg̃a aling̃awng̃áw na itó ang siyáng sa canyá'y nacapapanatag at nacapagpapang̃itî sa canyá. Cung paano ang pagcacaiba ng̃ mg̃a bálac ni capitáng Tiago at ng̃ canyáng pinsáng babae, nang̃agcacahatì namán ang mg̃a caibigan ng̃ familia sa dalawáng bahagui; nananalig ang isáng bahaguing yaó'y gawâ ng̃ himalâ, at ang isáng bahagui namá'y inaacalang gawâ yaón ng̃ pámahalaan, bagá man ang naniniwalà ng̃ ganito'y siyáng lalong cácauntî. Nagcacabahabahagui namán ang mg̃a nagpapalagay na yaó'y himalâ: nakikita ng̃ sacristan mayor sa Binundóc, ng̃ babaeng maglalacò ng̃ candilà at ng̃ puno ng̃ isáng cofradía, ang camáy ng̃ Dios na pinagagalaw ng̃ Virgen del Rosario; sinasabi namán ng̃ insíc na magcacandilà na siyáng nagbibili ng̃ candilà cay capitán Tiago cung siyá'y napasasa Antipolo, casabay ang pagpapaypáy at pag-ugóy ng̃ mg̃a hità: —¡No siya osti gongóng; Miligen li Antipolo esi! Esi pueli mas con tolo; no siya osti gongóng.<ref group=o>¡Huwag po sana cayóng halíng; iyá'y ang Virgen sa Antipolo! Iyáng ang nacapangyayari sa lahát; huwag po sana cayóng halíng!</ref> Pinacámamahal ni capitang Tiago ang insíc na iyón, na nagpapánggap na manghuhulà, manggagamot, at ibá pa. Minsa'y sa pagting̃in sa palad ng̃ camáy ng̃ canyáng nasirang asawang na sa icaanim na buwan ang cabuntisán ay humulà ng̃ ganitó: —¡Si eso no hómele y no pactaylo, mujé juete-juete!<ref group=o>¡Cung iya'y hindi lalaki at hindi siyá mamatáy, iya'y babaeng totoong mainam na mainam!</ref> At sumilang sa maliwanag si María Clara upáng maganap ang hulà ng̃ hindi binyagan. Si capitan Tiago'y maing̃at at matatacutin, caya't hindi agad-agad macapagpasiyá na gaya ng̃ guinawa ni Paris na taga Troya, hindi niyá matang̃i ng̃ gayón gayón lamang ang isá sa dalawáng Virgen, sa tacot niyáng bacá magalit ang isá sa canilá, bagay na macapágbibigay ng̃ malaking capahamacán.—«¡Mag ingat!»—ang sabi niyá sa canyáng sarili;—«¡baca pa ipahamac natin!» Na sa ganitóng pag aalinlang̃an siyá, ng̃ dumating ang pangcát na cacampi ng̃ gobierno; si doña Victorina, si Don Tiburcio at si Linares. Nagsalitâ si doña Victorina sa ng̃alán ng̃ tatlong lalaki, bucód sa nauucol sa canyáng sarili; binangguit niyá ang mg̃a pagdalaw ni Linares sa capitan general, at inulit-ulit ang cabutihang magcaroon ng̃ isang camag anac na mataás na tao. —¡Ná!—ang iwinacas,—como izimos: el que a buena zombra ze acobija buen palo ze le arrima.<ref group=o>¡Wala! gaya ng̃ sabi namin: ang sumucob sa magaling na lilim ay mabuting pamalo ang sa canyá'y inilálapit.</ref> —¡Tum ... tum ... tumbalic, babae!—ang isinala ng̃ doctor. May tatlóng araw ng̃ guinágagad ni doña Victorina ang mg̃a andaluz, sa pamamag-itan ng̃ pag-aalis n-g "d" at sa paghahalili ng̃ "z", at ang hang̃ad niyáng ito'y waláng macapag-alis sa canyáng ulo; mamagaling̃in pa niyang canyáng ipabugnós ang canyáng postizong buhóc na kinulót. —¡Zi!—ang idinugtóng, na ang tinutucoy ay si Ibarra:—eze lo tenfa muy merezio; yo ya lo ije cuando le vi la primera vez; ezte un filibuztero ¿ique te ijo a ti, primo, el general? ¿Que le haz icho, que noticias le izte é Ibarra?<ref group=o>¡Siyá ng̃a! Sa canya'y totoong nararapat; sinabi co na sa una cong pagcakita pa sa canyá: ito'y isang filibustero. ¿Ano ang sinabi sa iyo, pinsan, ng̃ general? ¿Ano naman ang sinabi mo sa canyá anó ang balitang sinabi mo sa canya tungkól cay Ibarra?</ref> At ng̃ makita niyáng nalalaon ng̃ pagsagót ang pinsan, nagpatuloy ng̃ pananalita na si capitang Tiago ang kinacausap: —Créame uzté, zi le conenan a muelte, como ez e ezperar, zera por mi primo.<ref group=o>Maniwala po cayó na pagca siya'y hinatulan ng̃ parusang patayín, na gaya ng̃ maáasahan, ay dahil sa aking pinsan.</ref> —¡Guinoong babae! ¡guinoong babae!—ang itinutol ni Linares. Datapuwa't hindi niyá itó binigyang panahón. —¡Ay, qué iplomático te haz güerto! Zabemoz qwe ere;i el conzejero del General, que no puede vivir zin ti ... ¡Ah, Clarita! ¡qué placer é verte!<ref group=o>¡Ay, pagcabutibuti mong pumaraan sa matalinong pakikipagsalitaan! Nalalaman naming icaw ang tanung̃an ng̃ capitan general, na hindi mapanatag cung hindi ca makita!... ¡Ah, Clarita!; pagcalakilaking tuwa ang makita co icáw!</ref> Humaráp si Maria Clarang namúmutlâ pa, bagá man nananag-uli na ang dating cagaling̃an ng̃ catawang pinapanghina ng̃ sakit. Napupuluputan ang mahabang buhóc ng̃ sutlang cintas na may culay bughaw. Kiming bumati, ng̃umitî ng̃ mapanglaw, at lumapit cay doña Victorina upang gawin ang paghahalicang caugalîan sa mg̃a babae. Pagcatapos ng̃ caugalîang cumustahan, nagpatuloy ng̃ pananalitâ ang nagpápanggap na andaluza: —Venimoz á visitaroz; ¡oz haveiz zalbao graciaz á vuestraz relacionez!<ref group=o>Naparito cami't ng̃ upáng cayó'y aming dalawin; ¡cayó'y nacaligtas, salamat sa inyóng mg̃a caibigan!</ref> na canyáng tiníting̃nan ng̃ macabulugan si Linares. —¡Tinangkilic ng̃ Dios ang aking amá!—ang marahang isinagót ng̃ dalaga. —Zi, Clarita, pero el tiempo é los milagroz ya ha pazeo: rozotroz loz ezpañolez ecimoz: ezconfía é la Virgen y échate á corré.<ref group=o>Siya ng̃a, Clarita, ng̃uni't nacaraan na ang panahón ng̃ mg̃a himala; sinasabi naming mg̃a castila: Magculang tiwala ca sa Virgen at cumarimot ca.</ref> —¡Tum ... tum ... tumbalíc! Si capitán Tiago na hanggang sa sandalíng yaó'y hindi nacacaguiit sa pananalitá'y nang̃ahás tumanóng, at bago pinakinggáng magalíng ang sagót: —Cung gayó'y inaacalà po ba ninyó, doña Victorina, na ang Virgen ...? —Venimoz precizamente á hablar con uzté é la ''Virgen'',<ref group=o>Naparito ng̃a po cami't ang sadya pa naman namin ay pakiusapan cayó tungcól sa Virgen.</ref>—ang matilinghagang sagót ni doña Victorina, na itinuturo si María Clara;—tenemoz que hablar é negocioz.<ref group=o>Magsasalitaan tayo tungcól sa pamumuhay.</ref> Napagkilala ng̃ dalagang dapat niyáng lisanin ang nang̃agsasalitaan, caya't humanap siyá ng̃ dahilán at lumayo roon, na nang̃ang̃abay sa mg̃a casangcapan. Napacaimbî at napacalisyà ang salitaan at usapan sa pagpupulong na itó caya't minamagaling pa namin ang huwág ng̃ saysayin. Sucat ng̃ sabihing ng̃ silá'y magpaalaman ay pawang nang̃atutuwang lahát, at sinabi pagcatapos ni capitan Tiago ang ganitó cay tía Isabel: —Ipasabi mo sa fonda, na bucas ay mag-aalay tayo ng̃ piguing. Untiunting ihandà mo si María Clara na ating ipacacasal na hindi malalaon. Tiningnan siya ni tía Isabel na nagugulat. —¡Makikita mo rin! ¡Pagca naguíng manugang na natin si guinoong Linares, magmamanhic-manaog tayo sa lahat ng̃ mg̃a palacio; pananaghilîan tayo, mang̃amamatay ang lahat sa capanahilian! At sa gayón ng̃a'y kinabucasan ng̃ gabi'y mulî na namáng punô ng̃ tao ang bahay ni capitan Tiago, at ang caibhán lamang ng̃ayo'y pawang mg̃a castila't insíc lamang ang canyáng mg̃a inanyayahan; tungcól sa magandáng cabiyác ng̃ cataoha'y ipinakikiharap doon ng̃ mg̃a babaeng castilàng tubò sa España at sa Filipinas. Náririyan ang pinacamarami sa ating mg̃a cakilala; si parì Sibyla, si parì Salvi, na casama ng̃ iláng mg̃a franciscano't mg̃a dominico; ang matandáng teniente ng̃ guardia civil na si guinoong Guevara, na lalo ng̃ mapangláw ang mukhâ cay sa dati; ang alférez na sinásaysay na macalibo na ang canyáng dinanas na pakikibaca, na minámasdan ang lahát ng̃ boong pagpapalalò, palibhasa'y sa acalà niyá'y siyá'y isáng don Juan de Austria sa catapang̃an; ng̃ayó'y teniente siyá't may gradong comandante; si De Espadaña, na canyáng minámasdan itó ng̃ boong gálang at tacot at iniiwasan ang canyáng titig, at si doña Victorina na nagng̃ing̃itng̃it. Hindi pa dumarating si Linares, sa pagcá't palibhasa'y mahalagáng guinoo, dapat na siyá'y magpáhuli sa pagdating cay sa mg̃a ibá: may mg̃a taong nápacatung̃ag, na ang acala'y cung magpáhuli ng̃ isáng oras sa lahát ng̃ bagay, naguiguing malalaking tao na. Si María Clara ang siyáng tinútudlà ng̃ mg̃a upasalà: sinalubong silá ng̃ dalaga ng̃ alinsunod sa ugaling pakikipagmahalan, na hindi nalilisan ang canyáng anyóng malungcót. —¡Psh!—anáng isáng dalaga;—may cauntíng capalaluan.... —Magandagandá rin namán,—ang sagót namán ng̃ isáng dalaga rin;—datapuwa't ang lalaking iyá'y pumili sana ng̃ ibáng dalaga na hindi totoong mukháng tang̃á. —Ang salapî, caibigan; ipinagbíbili ng̃ makisig na binatà ang canyáng sariling catawán. Sa cabiláng dáco'y itó namán ang salitaan: —¡Pacacasal ng̃ayóng ang unang nang̃ibig sa canyá'y malapit ng̃ bitayin! —Tinatawag cong maing̃at ang ganyán; pagdaca'y handâ na ang cahalili. —¡Abá, cung mabao!... Náriring̃ig marahil ang gayóng mg̃a salitaan ng̃ dalagang si María Clara, na nacaupô sa isáng silla at naghuhusay ng̃ isáng bandejang mg̃a bulaclác, sa pagcá't námamasid na nang̃áng̃atal ang canyáng mg̃a camáy, minsang mamutlá't mang̃atlabing macáilan. Malacás ang salitaan sa pulutóng ng̃ mg̃a lalaki, at, ayon sa caraniwa'y pinag uusapan nilá ang ucol sa hulíng mg̃a nangyari. Nang̃ag salitaang lahát patí ni don Tiburcio, liban na lamang cay parì Sibyla, na nananatili sa pagpapawaláng halagáng hindi pag-imíc. —¿Náring̃ig cong lilisanin daw po ninyó, pari Salví, ang bayan?—ang tanóng ng̃ bagong teniente, na dahil sa canyáng pagcataas sa catungcula'y ng̃ayó'y naguíng mairuguín. —Walâ na acóng sucat gawín sa bayang iyán; sa Maynilà na títira acó magpacailan man ... ¿at cayó pô? —Lilisanin co rin ang bayan,—ang isinagót na casabay ang pagtindíg;—kinacailang̃an acó ng̃ gobierno, upáng aking linisin ang mg̃a lalawigan sa mg̃a filibustero, na ang casama co'y isáng pulutóng ng̃ mg̃a sundalo. Dagling tiningnán siyá ni pari Salví mulâ sa mg̃a paá hanggáng sa ulo, at sacâ siyá tinalicuráng lubós. —¿Tunay na bang nalalaman cung anó ang cahihinatnan ng̃ pang̃ulo ng̃ mg̃a tulisan, ng̃ filibusterillo?—ang tanóng ng̃ isáng cawaní ng̃ pámahalaan. —¿Si Crisóstomo Ibarra ba ang sinasabi ninyó?—ang tanóng ng̃ isá.—Ang lalong mahihintay at siyá namáng sumasacatuwiran ay siyá'y bitaying gaya ng̃ mg̃a binitay niyóng 72. —¡Siyá'y itatapon!—ang sinabing mapangláw ng̃ matandáng teniente. —¡Itatapon! ¡Itatapon lamang siyá! ¡Ng̃uni't marahil ay mananatili sa tapunán magpacailán man!—ang bigláng sinabing sabaysabáy ng̃ ilán. —Cung ang binatàng iyán,—ang patuloy na sinabi ng̃ teniente Guevara, ng̃ malacás at anyóng may galit;—ay natutong mag-íng̃at; cung siyá'y natutong huwag tumiwalang totoo sa mg̃a tang̃ing taong canyáng casulatán; cung hindi sana napacadunong ang ating mg̃a fiscal na magbigáy kahulugán ng̃ napacalabis namán sa nasusulat, pinasiyahán sanang waláng anó mang casalanan ang binatàng iyán. Ang pagpapatibay na itó ng̃ matandáng teniente at ang anyô ng̃ canyáng tínig ay nagbigáy ng̃ malakíng pangguiguilalás sa mg̃a nakíkinig, na waláng nasabing anó man. Tuming̃ín sa ibáng daco si parì Salví, marahil ng̃ huwag niyáng makita ang titig na mapangláw ng̃ matandâ. Nalaglág sa mg̃a camáy ni María Clara ang mg̃a bulaclác at hindi nacakilos. Si pari Sibylang marunong sa hindi pag-imic, tila mandín siyáng tang̃ing marunong namáng tumanóng. —¿May sinasabi pô ba cayóng mg̃a sulat, guinoong Guevara? —Sinasabi co ang sinalitâ sa akin ng̃ ''defensor'' (tagapagtanggól), na gumanáp ng̃ canyáng catungculan ng̃ boong casipaga't pagmamalasakit. Liban na lamang sa iláng mg̃a talatang may culabóng pananalitâ, na isinulat ng̃ binatàng itó sa isáng babae, bago siyá yumaong ang tung̃o'y sa Europa, mg̃a talatang kinakitaan ng̃ fiscal ng̃ isáng balac at isáng balà laban sa Gobierno, na canyáng kinilalang siyá ng̃â ang may sulat, waláng násumpung̃ang anó mang bagay na mapanghawacan upáng siyá'y mabigyáng casalanan. —¿At ang ''declaración'' (sinaysáy) ng̃ tulisán bago siyá mamatáy? —Nasunduan ng̃ defensor na mawal-ang halagá, sa pagcá't ayon din sa tulisáng iyón, silá'y hindi nakipag-usap cailán man sa binatà, cung di sa isáng nagng̃ang̃alang Lucas lamang, na canyáng caaway, ayon sa napatotohanan, at nagpacamatáy, marahil sa sigáw ng̃ sariling budhî. Napatotohanang pawang taksíl na gagád lamang ang mg̃a letra ng̃ casulatang nacuha sa bangcay niyá, sa pagcá't ang letra'y catulad ng̃ dating letra ni guinoong Ibarra ng̃ panahóng may pitóng taón na ng̃ayón ang nacararaan, datapuwa't hindi catulad ng̃ letra niyá ng̃ayón, bagay na nagpapasapantahang ang gumamit na huwaran ay itóng sulat na guinamit upáng siyá'y isumbóng. Hindi lamang itó, sinasabi ng̃ defensor, na cung di raw kinilalang siyá ang may titic ng̃ sulat na iyón, malaki sanang cagaling̃an ang sa canyá'y nagawa, datapuwa't pagcakita niya sa sulat na iyó'y namutlâ siyá, nasirà ang loob at pinagtibay ang lahat ng̃ doo'y natititic. —Ang sabi pô ninyó,—ang tanóng ng̃ isáng franciscano;—ay nauucol ang sulat na iyón sa isáng babaeng canyáng pinagpadalhan, ¿anó at dumating sa camáy ng̃ fiscal? Hindi sumagót ang teniente; tinitigang sandalî si pari Salvi, at sacâ lumayô, na pinipilipit na nang̃áng̃atal ang matulis na dulo ng̃ canyáng balbás na úbanin, samantalang pinag-uusapan ng̃ mg̃a ibá ang mg̃a bagay na iyón. —¡Diyá'y nakikita ang camáy ng̃ Dios!—anáng isá;—kinasusutan siyá patí ng̃ mg̃a babae. —Ipinasunog ang canyáng bahay, sa acalà niyáng sa gayó'y macalíligtas siyá, datapuwa't hindi niyá naisip ang nacaling̃id, sa macatuwíd baga'y ang canyáng caagulo, ang canyáng ''babae'',—ang idinugtóng ng̃ isáng tumatawa.—¡Talagá ng̃ Dios! ¡Santiago, ipagtanggól mo ang España! Samantala'y humintô ang matandáng militar, sa isá sa canyáng pagpaparoo't parito, at lumapit cay María Clara, na nakikinig ng̃ salitaan, hindi cumikilos sa canyáng kinauupuan; sa mg̃a paanan niyá'y naroroon ang mg̃a bulaclác. —Cayó po'y isáng dalagang totoong matalinò,—ang marahang sinabi sa canyá ng̃ teniente,—magalíng pô ang inyóng guinawâ ng̃ inyóng pagcacábigay ng̃ sulat ... sa ganyáng paraa'y macaaasa cayóng dalawá sa isáng mapanatag na hinaharap. Nakíta ng̃ dalagang lumálayô ang teniente na ang mg̃a matá'y anyóng na hahalíng at kinacagat ang mg̃a labì. Sa cagaling̃ang palad ay nagdaan si tía Isabel. Nagcaroon si María Clara ng̃ casucatang lacás upáng siyá'y tangnán sa damít. —¡Tia!—ang ibinulóng. —¿Anó ang nangyayari sa iyó?—ang itinanóng ni tía Isabel, na gulát, ng̃ canyáng mámasdan ang mukhà ng̃ dalaga. —¡Ihatid pô ninyó acó sa aking cuarto!—ang ipinakiusap, at sacà bumitin sa camáy ng̃ matandà upáng macatindig. —¿May sakít ca, anác co? ¿Tila nawalán icaw ng̃ mg̃a butó? ¿anó ang nangyayari sa iyó? —Isáng hilo ... ang dami ng̃ tao sa salas ... ang dami ng̃ ilaw ... kinacailang̃an cong magpahing̃a. Sabihin pô ninyó sa tatay na matutulog acó. —¡Nanglálamig ca! ¿ibig mo ba ang chá? Umilíng si María Clara, sinarhán ng̃ susi ang pintô ng̃ canyáng tulugán, at salàt na sa lacás ay nagpatihulóg sa sahíg, sa paanán ng̃ isáng larawan at sacâ humagulhól: —¡Iná! ¡iná! ¡aking iná! Pumapasoc ang liwanag ng̃ buwán sa bintanà at sa pintuang canugnóg ng̃ bataláng bató. Nagpapatuloy ang música ng̃ pagtugtóg ng̃ masasayang vals; dumarating hanggáng sa tulugán ang mg̃a tawanan at ang aling̃awng̃áw ng̃ mg̃a salitaan; macailang tumugtóg sa canyáng pintuan ang canyáng amá, si tía Isabel, si doña Victorina at patí si Linares, datapuwa't hindi cumilos si María Clara: malacás na hing̃al ang tumatacas sa canyáng dibdib. Nagdaan ang mg̃a horas: natapos ang mg̃a catuwaan sa mesa, náriring̃ig ang sayáw, naupós ang candilà at namatáy, datapuwa't nanatili ang dalaga sa hindi pagkilos sa tablang sahig, na liniliwanagan ng̃ buwán, sa paanán ng̃ larawan ng̃ Iná ni Jesús. Untiunting nanag-uli ang báhay sa catahimican, nang̃amatáy ang mg̃a ílaw, mulíng tumawag si tía Isabel sa pintuan. —¡Abá, nacatulog!—anáng tía ng̃ sabing malacás; palibhasa'y bata't waláng anó mang pinanínimdim, tumutulog na parang patáy. Nang lubhâ ng̃ tahimic ang lahát; nagtindig si María Clara ng̃ marahan at luming̃ap sa canyáng paligid: námasid ang bataláng bató, ang maliliit na mg̃a bálag, na napapaliguan ng̃ mapangláw na liwanag ng̃ buwán. —¡Isáng mapanatag na hináharap! ¡Tumutulog na parang patáy!—ang sinabi ng̃ marahan at sacâ tinung̃o ang bataláng bató. Nagugupiling ang ciudad, waláng nariring̃ig na manacanacâ cung dî ang ugong ng̃ isang cocheng nagdaraan sa tuláy na cahoy sa ibabaw ng̃ ilog, na ilinarawan ng̃ payapang tubig nitó ang sinag ng̃ buwan. Tuming̃ala ang dalaga sa lang̃it na ang calinisa'y wang̃is sa zafir; marahang hinubád ang canyáng mg̃a sinsing, mg̃a hicáw, mg̃a aguja at peineta, inilagáy niyá ang lahat ng̃ itó sa palababahan ng̃ batalán at tiningnan ang ílog. Humintô ang isáng bancáng tiguíb ng̃ damó sa paanán ng̃ ahunáng nalalagay sa bawa't bahay na na sa pampang̃in ng̃ ilog. Isá sa dalawáng lalaking nacasacáy sa bangcáng iyón ay pumanhic sa hagdanang bató, linundág ang pader, at ng̃ macaraan ang sandali'y náring̃ig ang canyáng mg̃a paglacad na pumápanhic sa hagdanan ng̃ batalán. Nakita siyá ni María Clarang tumiguil pagcakita sa canyá, ng̃uni't sumandal lamang, sa pagcá't untiunting lumapit at tumiguil ng̃ tatlong hacbáng na lámang ang layó sa dalaga. Umudlót si María Clara. —¡Crisóstomo!—ang sinabing marahang puspós ng̃ tácot. —¡Oo, acó'y si Crisóstomo!—ang isinagót ng̃ binatà ng̃ boong capanglawan.—Kinuha acó sa bilangguang pinag absang̃án sa akin ng̃ aking mg̃a caibigan, ni Elias, isáng caaway, isáng táong may catuwirang acó'y pagtamnan ng̃ galit. Sumunod sa mg̃a salitáng itó ang isáng mapangláw na hindi pag-imic; tumung̃ó si María Clara at inilawít ang dalawáng camáy. Nagpatuloy ng̃ pananalitâ si Ibarra: —¡Isinumpà co sa piling ng̃ bangcáy ng̃ aking ináng icaw ay aking paliligayahin, cahi't anó man ang aking cáratnan! Mangyayaring magcúlang icaw sa iyóng isinumpâ, siyá'y hindi mo iná; ng̃uni't acó, palibhasa'y acó ay anác niyá, pinacadadakilà co ang pag-aalaala sa canyá, at cahi't nagdaan acó sa libolibong pang̃anib, naparito acó't upáng tuparín ang aking isinumpâ, at itinulot ng̃ pagca-cátaong icaw rin ang aking macausap. María, hindi na tayo magkikitang mulî; batà ca at bacâ sacali'y sisihin ca ng̃ iyóng sariling budhî ... naparito acó upáng sa iyó'y sabihin, bago acó pumanaw, na pinatatawad catá. ¡Ng̃ayon, cahimana-wari'y lumigaya ca, at paalam! Binantâ ni Ibarrang lumayô, datapuwa't piniguil siyá ng̃ dalaga. —Crisóstomo!—anya;—sinugò ca ng̃ Dios at ng̃ acó'y iligtas sa waláng cahulilip na capighatian ... ¡pakinggán mo acó at sacâ mo acó hatulan! Matimyás na bumitíw sa canyá si Ibarra. —Hindi acó naparito't ng̃ hing̃an catang sulit ng̃ guinawâ mo ...; naparito acó't ng̃ bigyan catang capayapaan. —¡Aayaw acó ng̃ capayapaang iniháhandog mo sa akin; acó ang magbibigay sa akin din ng̃ capayapaan! Pinawáwal-an mo acóng halagá, at ang pagpapawaláng halagá mo'y siyáng sampong sa camatayan co'y magbibigay capaitan! Namalas ni Ibarra ang masilacbóng samà ng̃ loob at pagpipighati ng̃ abáng babae, at tinanóng niyá itó cung anó ang hináhang̃ad. —¡Na icaw ay maniwalang sinintá co icaw cailán man! Ng̃umiti ng̃ boong saclap si Crisóstomo. —¡Ah! ¡nagcuculang tiwalà ca sa akin, nagcuculang tiwalà, ca sa iyong catoto sa camusmusán, na cailán ma'y hindi ikinaila sa iyó ang isa man lamang na caisipán!—ang bigláng sinabi ng̃ dalaga na nagpipighati.—¡Aking natátaroc ang iniisip mo! Pagcâ napagtanto mo ang aking buhay, ang malungcot na buhay na ipinatanto sa akin ng̃ panahóng acó'y may sakit, maháhabag ca sa akin at hindi mo ng̃ing̃itian ng̃ ganyán ang aking dalamhatì. ¿Bakit bagá't hindi mo pa binayaang acó'y mamatáy sa mg̃a camáy ng̃ hangál na gumágamot sa akin? ¡Icaw sana't acó'y liligaya! Nagpahing̃ang sumandali si María Clara't sacâ nagpatuloy ng̃ pananalitâ: —¡Inibig mo, nagculang tiwalà ca sa akin, patawarin nawâ acó ng̃ aking Iná! Sa isá sa mg̃a calaguimlaguim na gabì ng̃ aking masacláp na pagcacasakit, ipinahayag sa akin ng̃ isáng táo ang pang̃alan ng̃ aking tunay na amá, at ipinagbawal sa aking icáw ay aking sintahin ... liban na lámang cung ang akin ding amá ang magpatawad sa iyó sa paglabág na sa canyá'y iyóng guinawâ! Umudlót si Ibarra at nagugulumihanang tinitigan ang dalaga. —Oo,—ang ipinagpatuloy ni María Clara; sinabi sa akin ng̃ táong iyóng hindî maitutulot ang ating pag-iisang catawán, sa pagcá't ibabawal sa canyá ng̃ canyang sariling budhî, at mapipilitang canyang ihayág, cahi't magcaroon ng̃ malakíng casiráan ng̃ puri, sa pagca't ang aking amá'y si.... At saca ibinulóng sa taing̃a ng̃ binata ang isáng pang̃alang sa cahinaan ng̃ pagsasasalita'y si Ibarra lámang ang nacáring̃ig. —¿Anó ang aking magagawâ? ¿Dapat co bang yurakin dahil sa aking pagsinta ang pag-aalaala co sa aking iná, ang capurihán ng̃ aking amáamahan at ang dang̃al ng̃ aking tunay na amá? ¿Magagawâ co bá itó na hindî icáw ang unaunang magpapawaláng halagá sa akin? —¿Ng̃uni't ang catibayan, nagcaroon ca ba ng̃ catibayan? ¡Nang̃ang̃ailang̃an icáw ng̃ catibayan!—ang bigláng sinabi ni Crisóstomo, na parang sinásacal. Dinucot ng̃ dalaga sa canyáng dibdíb ang dalawáng papel. —Nárito ang dalawáng súlat nang aking ina, dalawáng súlat na itinitic sa guitnà ng̃ mataós na sigáw ng̃ sariling budhî ng̃ panahóng tagláy pa niyá acó sa canyáng tiyán. Tanggapín mo't iyong basahin, at iyong makikita cung paano ang canyáng pagsumpa sa akin at paghahang̃ád na acó'y mamatay ..., ang aking camatayang hindi nasunduan, bagá man pinagpilitan ng̃ aking amá, sa pamamag-itan ng̃ mg̃a gamót! Nalimutan ang mg̃a súlat na itó nang aking amá, sa bahay na canyáng tinahanan, nacuha ng̃ táong iyón at ining̃atan, at caya lamang ibinigay sa akin ay nang palitan co ng̃ iyóng súlat ..., dî umano'y ng̃ siya raw ay macaasang hindî acó pacácasal sa iyó cung waláng capahintulutan ang aking amá. Búhat ng̃ daladalahin co sa aking catawán ang dalawáng súlat na iyáng naguíng capalít ng̃ súlat mo, nacacáramdam acó ng̃ lamíg sa aking pusò. Aking ipinahamac icáw ipinahamac co ang aking sinta.... ¿anó ang hindî gágawin ng̃ isáng anác na babae sa icagagaling ng̃ isáng ináng patay na at ng̃ dalawáng amáng capuwa buháy? ¿Akin bang masasapantahà man lámang cung saan gagamitin ang iyong súlat? Nanglúlumo si Ibarra. Nagpatuloy si María Clara: —¿Anó pa ang nálalabi sa akin? ¿masasabi co ba sa iyo cung sino ang aking amá, masasabi co ba sa iyong huming̃i ca sa canyá ng̃ tawad, sa iyó pa namáng anác ng̃ pinapaghirap niyá ng̃ hindi cawasa? ¿masasabi co ba sa aking amá na icaw ay patawarin, masasabi co ba canyáng acó'y canyáng anác, acó pa namáng pinacahang̃adhang̃ád niyá ang aking camatayan? ¡Walâ na ng̃ang nálalabi sa akin cung hindi ang pagtitiis, ing̃atan co sa sarili ang lihim at mamatáy sa pagpipighati!... Ng̃ayón, caibigan co, ng̃ayóng nalalaman mo na ang buhay ng̃ iyong abang si María, ¿mangyayari pa bang maidulot mo pa sa canya iyáng pagpapawaláng halagáng ng̃iti? —¡María, icaw ay isáng santa! —Lumiligaya acó, sa pagca't, acó'y iyong pinaniniwalaan.... —Gayón man,—ang idinugtóng ng̃ binatà, na nagbago ng̃ anyô ng̃ tinig,—nabalitaan cong mag-aasawa ca raw.... —Oo,—at humagulhól ang dalaga;—hinihing̃i sa akin ng̃ aking amá ang pagpapacahirap na itó ... bagá man hindi niyá catungcula'y sininta niyá acó't canyáng pinacain, tinutumbasan co ang utang na loob na itó, sa pagbibigay capanatagan sa canyá, sa pamamag-itan nitóng bagong pakikimag-anac na itó, ng̃unit.... —¿Ng̃uni't.... —Hindi co lilimutin ang pagtatapat na aking isinumpâ sa iyó. —¿Anó ang inaacala mong gawín?—ang idinugtóng ni Ibarra, at pinagsisicapang basahin sa canyáng mg̃a matá ang canyáng balac. —¡Madilím ang hináharap na panahón at na sa cadiliman ang Palad! Hindi co nalalaman ang aking gagawin; ng̃uni't talastasin mong minsan lamang cung acó'y umibig, at cung walang pag-ibig ay hindi acó cacamtan nino man. At icaw, ¿anó ang casasapitan mo? —Ang calagayan co'y isáng bilanggong tanan ... tumatacas acó. Hindî malalao't malalaman ang aking pagcatacas, María.... Tinangnán ni María Clara ng̃ dalawáng camáy ang ulo ng̃ binatà, hinagcáng muli't muli ang mg̃a labì, niyacap niyá siyá, at sacâ biglang linayuan pagcatapos. —¡Tumacas ca! ¡tumacas ca!—anya;—¡tumacas ca, paalam! Tinitigan siyá ni Ibarra ng̃ mg̃a matáng nagníningning; ng̃uni't sa isáng hudyát ng̃ dalaga'y lumayo ang binatang tila lang̃ó, hahapayhapay.... Mulíng linucsó ang pader at sumacay sa bangca. Tinatanaw siyá sa paglayô ni María Clarang nacadung̃aw sa palababahan ng̃ batalán. Nagpugay si Elías at niyucuran siyá ng̃ boong galang. |newtext= |othertitle= * Ikakasal na si Maria Clara * Ang Pagpapakasal ni Maria Clara }} hhjfuqwpd8binwxyva4c08u6qplxots 0 3039 26459 26074 2021-01-14T13:20:20Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|61|Pagtakas Hanggang Lawa|Ikakasal si Maria Clara|Nagpaliwanag si Padre Damaso|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang Panghuhuli sa Dagatan |oldtext= —Pakinggán pô ninyó ang aking gágawing aking inisip,—ani Elías na nag ninilaynilay, samantalang pinatutung̃uhan nilá ang San Gabriel. Itatagò co cayó ng̃ayón sa bahay ng̃ isá cong caibigan sa Mandaluyong; dádalhin co sa inyó ang lahát ninyóng salapî, na aking iniligtás at itinagò co sa paanán ng̃ balitì, sa matalinghagang pinaglibing̃an sa inyóng núnong lalaki; at umalís cayó rito sa Filipinas. —¿At ng̃ pasaibang lupaìn acó?—ang isinalabat ni Ibarra. —Upáng manatili cayó sa capayapaan sa natitira pa ninyóng búhay. May mg̃a caibigan cayó sa España, cayó'y mayaman, macapagpapaindulto cayó. Sa papaano mang paraan, ang ibang lupai'y isáng bayang sa ati'y lalong magalíng cay sa sarili. Hindi sumagót si Crisóstomo; naglininglining na hindi umiimic. Dumarating silá ng̃ sandalíng iyón sa ilog Pasig, at nagpasimulâ ang bangcâ ng̃ pagsalung̃a sa agos. Nagpápatacbo ang isang nagcacabayo sa ibabaw ng̃ tuláy ng̃ España at may náriring̃ig na isáng mahaba't matinding tunóg ng̃ pito. —Elías,—ang muling sinabi ni Ibarra; nanggaling ang inyóng casawîang pálad sa aking familia, iniligtas ninyóng macaalawa ang aking búhay, at hindi lamang may malaking utang na loob acó sa inyó, cung di namán cautang̃án co rin sa inyó ang pagsasauli ng̃ inyóng cayamanan, at yayamang gayó'y sumama cayó sa akin at magsama tayong parang magcapatid. Dito'y sawi rin cayóng capalaran. Umiling ng̃ boong capanglawan si Elias, at sumagót: —¡Hindi mangyayari! Tunay ng̃a't hindi acó mangyayaring sumintá't magtamó ng̃ ligaya sa lupang aking kinamulatan, ng̃uni't mangyayaring acó'y magkahirap at mamatáy sa lupaíng iyán at marahil ay dahil sa canyá; handóg dín cahi't cacaunti! ¡Ibig cong ang capahamacan ng̃ akíng baya'y siyáng aking maguíng capahamacán, at sa pagcát hindi pinapagcacaisa tayo ng̃ isáng mahal na caisipan, sa pagcá't hindi tumítiboc ang ating mg̃a pusò sa íisang pang̃alan, nais cong mapakisama acó sa aking mg̃a cababayan sa casawiang palad ng̃ lahát, mapakisama man lamang acó sa pagtang̃is sa pagdaralita naming lahát, na inisín ng̃ íisang casamáng palad ang lahat naming mg̃a pusò! —¿Cung gayó'y bakit inihahatol ninyó sa aking acó'y manaw? —Sa pagcá't sa ibáng panig ay mangyayaring cayó'y lumigaya at acó'y hindi, sa pagcá't hindi cayó handa sa pagcacahirap, at sa pagcá't casususutan ninyó ang inyóng bayan, cung dahil sa canyá'y masawing palad cayó isáng araw; at wala ng̃ totoong casamasamaang palad na gaya ng̃ masusot sa canyáng bayang kinamulatan. —¡Hindi matuwíd ang inyóng palagáy sa akin!—ang bigláng sinabi ni Ibarra sa masaclap na tutol;—nalilimutan ninyóng carárating co pa lamang dito'y pagdaca'y hinanap co ang canyang icagagaling. —Huwág pô cayóng manghinuha, guinoo, hindi co cayó sinísisi; ¡maano na ng̃ang cayó'y siyáng uliranín ng̃ lahat! Datapuwa't aayaw acóng huming̃i sa inyó ng̃ mg̃a hindi mangyayari, at huwag po cayóng magagalit cung sabihin co sa inyóng cayó'y dinaraya ng̃ inyóng pusò. Dating iniibig pô ninyó ang kinamulatan ninyóng bayan, sa pagcá't ganyán ang sa inyó'y itinurò ng̃ inyóng amá; dating iniibig pô ninyó ang kinamulatan ninyóng bayan, palibhasa'y sa canyá naroroon ang inyóng sinta, cayamanan, cabataan, sa pagcá't ng̃uming̃iti sa inyó ang lahát hindi pa gumagawa sa inyó ng̃ lihís sa catuwiran ang kinamulatan ninyóng bayan; dating iniibig ninyó ang kinamulatan ninyóng bayan, cawang̃is ng̃ ating pag-ibig sa lahát ng̃ bagay na nagbibigay sa atin ng̃ caligayahan. Datapuwa't ang araw na cayó'y maghirap, magutom, pag-usiguin, ipagcanulo at ipagbilí ng̃ inyó ring mg̃a cababayan, sa araw na iya'y inyóng susumapain ang inyóng sariling catawan, ang inyóng kinamulatang bayan at ang lahat. —Nacasasakit sa akin ang inyong mg̃a salita,—aní Ibarra na naghíhinanakit. Tumung̃ó si Elias, nagdilidili at muling nagsalita: —Ibig cong iligtás cayó sa carayaan, guinoo, at ilihís co sa inyó ang isáng malungcót na pagsasapit sa panahóng hináharap. Inyó pong alalahanin ang pakikipag-usap co sa inyó sa bangca ring itó at liwanag nitó ring buwang itó, na may isáng buwan na ng̃ayón, humiguit cumulang; sumasaligaya cayó niyón. Hindi macarating hanggang sa inyó ang pamanhíc ng̃ mg̃a culang-palad; pinawaláng halagá ninyó ang caniláng mg̃a daíng, sa pagcá't daing ng̃ mg̃a masasamáng tao, lalong pinakinggán ninyó ang caniláng mg̃a caaway at, cahi't acó'y nang̃atuwira't cayo'y aking pinamanhica'y cumampí rin cayó sa panig ng̃ mg̃a umáapi sa canilá, at niyaó'y sumasainyóng mg̃a camáy ang acó'y sumamáng tao ó ang acó'y papatáy upáng aking maganáp ang isáng mahál na pang̃acò. Hindi itinulot ng̃ Dios, sa pagcá't namatáy ang matandáng punò ng̃ mg̃a tulisán ... ¡Nacaraan ang isáng buwán at ng̃ayó'y ibá na ang inyóng caisipán! —Sumasacatuwiran po cayó, Elías, ng̃uni't ang tao'y isáng hayop na sumusunod sa casalucuyang mg̃a nangyayari: niyó'y nabubulagan acó, masama ang aking loob, ¿ayawán co ba? Ng̃ayó'y inaclás ng̃ capahamacán ang aking piríng; tinuruan acó ng̃ aking pag-iisá at paghihirap sa bilangguan; nakikita co ng̃ayón ang cakilakilabot na cáncer na cumíkitib sa mg̃a namamayan dito ng̃ayón, na cumacapit sa canyáng mg̃a lamán at nagcacailang̃an ng̃ isáng makirót at ganáp na paglipol. ¡Binucsán nilá ang aking mg̃a matá, ipinamalas sa akin ang bulóc na sugat at caniláng pinipilit na acó'y maguing masamáng tao! At yamang caniláng inibig, magpifilibuster acó, ng̃uni't tunay na filibustero; tatawaguin co ang lahát ng̃ culang pálad, ang lahát ng̃ nacaráramdam ng̃ tibóc ng̃ pusò sa loob ng̃ canyáng dibdib, yaóng mg̃a taong sa inyó'y nang̃agpasugò sa akin ... hindi acó maguiguing masamáng tao, cailán ma'y hindi masamáng tao ang nakikibaca dahil sa canyáng kinaguisnang bayan, tumbalíc. Sa loob ng̃ tatlóng daang taó'y silá'y hinahalina natin, hinihing̃an natín silá ng̃ pagsintá, minímithî nating tawaguin siláng capatíd, ¿anó ang caniláng isinaságot? Tayo'y sinasagot ng̃ lait at paglibác, at ikinacait sa atin patí ng̃ ating calagayang pagca tao na gaya rin ng̃ ibá. ¡Waláng Dios, waláng pag-asa, waláng habág sa capuwa tao; wala ng̃a cung di ang catuwiran ng̃ lacás! Nagng̃ang̃alit si Ibarra; nang̃ang̃atal ang canyáng boong catawán. Dumaan silá sa tapát ng̃ palacio ng̃ General, at caniláng námasid na tíla nang̃agsísigalaw at nang̃agcácagulo ang mg̃a bantáy na sundalo. —¿Canilá na yatang nasiyasat ang pagcacatanan?—ang ibinulóng ni Elías—Humigâ po cayó, guinoo, at cayó'y tatabunan co ng̃ damó, sa pagcá't daraan tayo sa tabi ng̃ Polvorista'y baca máino ng̃ bantay na sundalo cung bakit dalawá tayo. Ang bangcâ ay isá riyán sa maninipis at makikipot na sasakyáng hindi lumalacad cung di dumúdulas sa ibabaw ng̃ tubig. Alinsunod ng̃a sa inacalà na ni Elías, siyá'y pinahintô ng̃ bantáy na sundalo at tinanóng cung saan siyá galing. —Nagdalá po acó ng̃ damó sa Maynilà, sa mg̃a oidor at sa m`ga cura,—ang isinagót, na canyáng guinagád ang anyô ng̃ pananalitâ ng̃ mg̃a tagá Pandacan. Lumabás ang isáng sargento't inalám cung anó ang nangyayari. —¡Sulong!—ang sinabi sa canya nitó; ipinauunawà co sa iyó na huwag cang magpápasacay sa iyong bangcâ cang̃ino man; bagong catatacas ng̃ isáng bilanggò. Cung siyá'y mahuli mo at maibigay mo sa aki'y bibigyan catá ng̃ isáng magaling na pabuyà. —Opó, guinoo; ¿anó po ba ang mg̃a icakikilala co sa canyá? —Siyá'y nacalevita at nagwiwicang castilà; halá, ¡icaw ang bahalà! Lumayô ang bangcâ. Luming̃ón si Elias at canyáng nakita ang anyô ng̃ bantáy na sundalong nacatindig sa tabi ng̃ pampáng. —Masasayang sa atin ang iláng minutong panahón,—ang sabing marahan;—dapat pumasoc tayo sa ilog Beata at ng̃ cunuwari'y taga Peñafrancia acó. Makikita po ninyó ang ilog na inawit ni Francisco Baltazar. Natutulog ang bayan sa liwanag ng̃ buwán. Nagtindíg si Crisóstomo't upáng canyáng takhán ang catahimican ng̃ mg̃a linaláng na tulad sa líbing̃an. Makipot ang ilog at ang canyáng mg̃a pampang̃i'y capatagang natátamnan ng̃ damó. Itinapon sa pampáng ni Elias ang canyáng dala, tinangnán ang isáng mahabang tikín at cumuha sa ilalim ng̃ damó ng̃ mg̃a bayóng na waláng lamán. Nagpatuloy sila ng̃ pamamangca. —Cayó po ang may arì ng̃ inyóng calooban, guinoo, at ng̃ inyóng hinaharap na panahón,—ang sinabi niyá cay Crisóstomo, na nananatili sa hindi pag-imíc.—Ng̃uni't cung itutulot po ninyó sa akin ang isáng pagpapahiwatig, sasabihin co sa inyó: Tingnán po ninyóng magalíng ang inyóng gágawin, inyóng papag-aalabin ang pagbabaca, palibhasa'y cayó'y may salapî at catalinuhan at macacakita agád cayó ng̃ maraming mg̃a kagawad, at sa cawaláng palad ay maraming masasamâ ang loob. Datapuwa, sa pagbabacang itóng inyóng gagawin, ang lalong mang̃ahihirapa'y ang mg̃a waláng icapagtátanggol at ang mg̃a waláng malay. Ang mg̃a damdamin ding may isáng buwán na ng̃ayóng sa aki'y umudyóc na sa inyó'y makiusap, upáng hing̃in ang mg̃a pagbabagong útos, ang mg̃a damdamin ding iyan ang siyáng umaakit ng̃ayón sa aking sa inyó'y magsabi na maglininglining muna cayó. Hindi pô nag-iisip ang mg̃a tagaritong humiwaláy sa Iná ng̃ ating kináguisnang lupà; waláng hiníhing̃ì cung di cauntíng calayaan, cauntíng pagbibigay catuwiran at cauntíng guiliw. Tutulung̃an cayó ng̃ mg̃a may galit, ng̃ mg̃a masasamáng tao, ng̃ mg̃a walà ng̃ pagcasiyahan sa samâ ng̃ loob, datapuwa't hindi makikialam ang bayan. Magcacamali po cayó, cung dahil sa nakita ninyóng ang lahát ay madilím ay mag-acalà po cayóng walâ ng̃ pagcasiyahan sa samâ ng̃ loob ang bayan. Nagdaralitâ ng̃â ang bayan, tunay ng̃â, datapuwa't umaasa pa, nananalig pa, at cayâ lamang siyá titindig ay cung maubos na ang canyang pagtitiís, sa macatuwíd bagá'y cung cailán ibiguin ng̃ mg̃a namamahalang maubos ang pagtitiis na iyán, bagay na may calayuan pa. Acó man ay hindi marahil sumama sa inyó, hindi acó gagamit cailán man ng̃ mg̃a huling panggamót na iyán, samantalang nakikita cong may pag-asa pa ang mg̃a tao. —¡Cung magcagayo'y gagawin cong hindi cayó casama!—ang mulíng sinabi ni Crisóstomong talagáng handâ na. —¿Iyán pô ba ang matibay na panucalà ninyó? —¡Ang matibay at tang̃ì, sacsí co ang pang̃alan ng̃ aking amá! Hindi co maaaring ipaagaw ng̃ pagayón na lamang ang aking capayapaa't ligaya, acó na waláng ibáng hinang̃ád cung di ang cagaling̃an, acó na ang lahát ay aking iguinalang at tiniis dahil sa pagsinta sa isáng religióng magdarayà at mapagpaimbabaw, dahil sa pagsintá sa isáng bayang aking tinubuan. ¿Anó ang caniláng itinumbás sa akin? Ang acó'y ibaón sa isang imbíng bilangguan at sìraín ang magandáng caasalan ng̃ aking talagáng maguiguing esposa. ¡Hindi! ¡cung hindi acó manghiganti'y maguiguing isáng casamasamàang gawâ, maguiguing pagpapalacás ng̃ caniláng loob upáng silá'y gumawâ ng̃ bago't bagong mg̃a paglabág sa catuwiran! ¡Hindi, cung di co gawín ang gayó'y maguiguing isáng caruwagan, cahinâan ng̃ loob, humibíc at tumang̃is gayóng may dugó't may buhay, gayóng inilangcáp nilá sa paglait at paghamít ang paglulugsô ng̃ capurihán! ¡Tatawaguin co ang bayang mangmáng na iyán, ipakikilala co sa canyá ang imbí niyang calagayan; na huwág siyáng umisip sa mg̃a capatíd; walâ ng̃â cung hindi mg̃a lobo na nang̃aglálamunan, at sasabihin co sa caniláng laban sa caapiháng itó'y tumítindig at tumututol ang waláng hanggáng carapatán ng̃ tao upang tuclasín sa lacás ang canyáng calayaan! —¡Ang bayang waláng malay ang siyáng maghihirap! —¡Lalong magalíng! ¿Maipakikihatid po ba ninyó acó hanggáng sa cabunducan? —¡Hanggáng sa malagay cayó sa capanatagán!—ang sagót ni Elías. Mulíng silá'y lumabás sa Pasig. Manacanacang nagsasalitaan silá ng̃ mg̃a waláng cabuluhán. —¡Santa Ana!—ang ibinulóng ni Ibarra,—¿napagkikilala po ba ninyó ang bahay na itó? Casalucuyang dumaraan silá sa tapát ng̃ bahay na líwaliwan sa labás ng̃ bayan ng̃ mg̃a jesuita. —¡Diya'y aking tinamó ang mahabang panahóng maligaya't masayá!—ang buntong-hining̃á ni Elías.—Napaririyan camí buwán buwán ... ng̃ panáhóng iyó'y wang̃is acó sa mg̃a ibá: may cayamanan, may familia, nananag-inip at nakikiníkinita ang isáng magandáng panahóng sásapit. Nakikita co ng̃ mg̃a panahóng iyón ang aking capatíd na babae na na sa isáng colegiong calapít; hinahandugan acó ng̃ mg̃a bordadong gawâ ng̃ canyáng mg̃a camáy ... sinasamahan siyá ng̃ isáng caibigang babae, na isáng magandáng dalaga. Nagdaang lahát na parang isáng panaguinip. Nanatili silá sa hindi pag-imíc hanggáng sa dumating sa Malapad-na-bató. Ang nacapamangcâ cung gabi sa Pasig, minsan man lamang, sa isá riyán sa mg̃a caayaayang gabíng handóg ng̃ Filipinas, pagca nagsasabog ang buwan, mulâ sa dalisay na bugháw, ng̃ malungcót na pagpapaalaala; pagca itinatagò ng̃ dilím ang caimbihán ng̃ mg̃a tao at kinúcublihan ng̃ catahimican ang abáng aling̃awng̃aw ng̃ caniláng tinig; pagca ang Naturaleza ang tang̃ing nagsasalità, ang mg̃a gayón ang macauunawà ng̃ pinagdidilidili ng̃ dalawáng binatà. Nagtútucâ ang carabinero sa Malapad-na-bató, at ng̃ makitang waláng lamán ang bangcâ, at waláng anó mang idinudulot na sucat niyáng másamsam, ayon sa dating caugaliang pinaglamnán na ng̃ calahatlahatang mg̃a carabinero at ng̃ mg̃a carabinerong nang̃aroroon, pinabayaan siláng macaraan agád. Hindi rin naman nagsasapantaha ng̃ anó man ang guardia civil sa Pasig, caya't hindi silá binagabag. Nagpasimulâ ng̃ paguumaga ng̃ silá'y dumating sa dagatang noo'y maamo't payapang tulad sa isáng calakilakihang salamín. Cumuculimlím ang buwán at nagcuculay rosa ang Casilang̃anan. Naaninagnagan nilá sa malayò ang isáng bagay na culay nag-aaboabó, na untiunting lumalapit. —Dito ang tung̃o ng̃ falúa,—ang ibinulóng ni Elías;—humigâ po cayó at cayó'y tátacpan co nitóng mg̃a bayóng. Lalong lumiliwanag at nakikita ng̃ magalíng ang anyô ng̃ sasakyán. —Lumalagay silá sa pag-itan ng̃ pampáng at natin,—ang ipinahiwatig ni Elías na nababalisa. At untiunting binago ang tung̃o ng̃ canyáng bangcâ, na anó pa't sumasagwang patung̃o sa Binang̃unan. Nahiwatigan niyá ng̃ malakíng pang̃ing̃ilabot na nagbabago namán ng̃ tumpá ang falúa, samantalang sinisigawan siya ng̃ isáng tinig. Humintô si Elías at nag-isíp-ísip. Malayò pa ang tabí at silá'y marárating ng̃ bala ng̃ mg̃a fusíl ng̃ falúa. Inacalang magbalíc sa Pasig; lalong matúlin ang canyáng bangcâ cay sa falúa. Ng̃uni ¡laking casamáng palad! nakita niyáng nanggagaling sa Pasig ang isáng bangcâ at námamasdang cumíkinang ang mg̃a capacete at mg̃a bayoneta ng̃ mg̃a guardia civil. —Húli na tayo,—ang ibinulóng na namúmutlâ. Pinagmasdán niyá ang canyáng malalakíng bísig, guinamit ang tang̃ing pasiyáng nálalabi at nagpasimulâ ng̃ pagsagwán ng̃ boong lacás niyá, na ang tumpá'y sa dacong pulô ng̃ Talim. Samantala'y sumusung̃aw ang araw. Dumúdulas sa túbig ang bangcâ ng̃ totoong matúlin; nakita ni Elías, sa ibabaw ng̃ falúa, na pumípihit, ang ilang taong nacatindíg, na siyá'y kinácawayan. —¿Marúnong po ba cayóng magpalacad ng̃ isáng bangcà?—ang tanóng cay Ibarra. —Marunong pô, ¿bakit? —Sa pagcá't mapapahamac tayo cung hindi acó tátalon sa túbig at ng̃ silá'y aking iligáw. Hahabulin nilá acó, acó'y mabuting lumang̃óy at sumisid ... silá'y ilálayô co sa inyó, at pagcacágayo'y magpipilit cayóng lumigtás. —¡Huwag, matira po cayó at ipagbili natin ng̃ mahál ang ating buhay sa canilá! —Waláng cabuluhán, walâ tayong sandata; papatayin tayong tulad sa maliliit na ibon, ng̃ caniláng mg̃a fusil. Náring̃ig ng̃ sandaling iyón, ang isáng chis sa tubig, cawang̃is ng̃ pagpatac sa tubig ng̃ isáng bagay na maínit, na casunód agád-agád ng̃ isáng putóc. —¿Nakita na ninyó?—aní Elías, at inilagay sa bangcâ ang sagwán.—Magkikita tayo sa gabíng sinusundan ng̃ Pascó sa pinaglibing̃an sa inyóng nunong lalaki. ¡Lumigtás po cayó! —¿At cayó pô? —Iniligtás acó ng̃ Dios sa lalong mahihigpít na mg̃a pang̃anib. Naghubád si Elías; pinunit ng̃ isáng bála ang canyáng tang̃ang barò at náring̃ig ang dalawáng putóc. Hindi siyá nagulumihanan, kinamayán ng̃ mahigpít si Ibarra, na nananatilí sa pagcahigà sa bangcâ; tumindíg at lumucsó sa tubig na itinúlac muna ng̃ paá ang muntíng sasakyán. Náring̃ig ang iláng sigáw, at hindi nalaon at sa malayô-layô ng̃ cauntî ay sumipót ang úlo ng̃ binatà, na parang ibig na huming̃á, at sacâ mulíng lumubóg sa tubig. —¡Ayún, ayún siyá!—ang sigawan ng̃ iláng tinig at mulíng humáguing ang mg̃a bála. Hinabol siyá ng̃ falúa at ng̃ bangcâ; isáng bahagyang guhit ng̃ bulà ang siyáng pinagcacakitaan ng̃ canyáng dinaraanan, na anó pa't nalalao'y lalong nálalayô sa bangcâ na lulutanglutang na anaki'y waláng tao. Cailan ma't sumusung̃aw sa tubig ang lumálang̃oy at ng̃ huming̃á, pagdaca'y pinagbabarilanan siyá ng̃ mg̃a guardia civil at ng̃ mg̃a faluero. Tumátagal ang paghahabulan; malayò na ang bangcà ni Ibarra, lumalapit namán sa tabí ang lumálang̃oy, at ang layò na lamang ay may mg̃a limampóng dipá. Pagód na ang mg̃a gumagaod, datapuwa't si Elías ay gayón din, sa pagcá't madalás isipót ang ulo, at sa ibá't ibang daco sumísipot, na wari'y inilíligaw mandín ang mg̃a umuusig sa canyá. Hindi na itinuturò ng̃ tacsíl na bulâ ng̃ tubig ang dinaraanan ng̃ maninisid. Minsan pang nakita nilá siyá sa dacong ang layò sa tabí ay sampóng dipá, binaril siyá nilá ...; nagdaan pagcatapos ang mg̃a minuto; walâ ng̃ sumipót uli sa ibabaw ng̃ payapa at waláng taong tubig sa dagátan. Nang macaraan ang calahating oras, sinasapantahà ng̃ isáng manggagaod na canyáng námasdan sa tubig, sa malapít sa guílid, ang mg̃a bacás ng̃ dugô, ng̃uni't umíiling ang canyáng mg̃a casama, sa isáng anyóng hindi mapagwarì cung sumasang-ayon silá ó hindi. |newtext= |othertitle= * Ang Barilan sa Lawa * Ang Habulan sa Lawa * Habulan sa Lawa * Tugisan sa Lawa }} 64tufjmo2f5y9nfsbl6wp3f8b7k2aav 0 3040 26460 26076 2021-01-14T13:26:11Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|62|Nagpaliwanag si Padre Damaso|Pagtakas Hanggang Lawa|Nochebuena|teksto|noref=1 |oldtitle=Pagpapaliwanag ni Pari Damaso |oldtext= Naguíng waláng cabuluháng mátimbon sa ibabaw ng̃ isáng mesa ang mg̃a mahahalagáng handóg sa pagcacasál; cahi't ang mg̃a brillante na nasa caniláng mg̃a ''estuche'' na terciopelong azul, ang mg̃a bordado mang pinyá, ang mg̃a pieza man ng̃ sutlâ ay hindi nacaaakit sa mg̃a paning̃ín ni María Clara. Tinítingnan ng̃ dalaga, na hindi nakikita at hindi binabasa ang pamahayagang nagbabalità ng̃ pagcamatáy ni Ibarra, na nalunod sa dagátan. Caguinsagunsa'y naramdaman niyáng dumarapo sa ibabaw ng̃ canyáng mg̃a matá ang dalawáng camay, tinátang̃nan siyá at isáng masayáng tínig, ang cay parì Dámaso, ang sa canya'y nagsásalitâ: —¿Síno acó? ¿síno acó? Lumucsó si María Clara sa canyáng upuan at pinagmasdán siyáng may malakíng tácot. —Tang̃aria, ¿natácot ca ba, há? Hindi mo acó hinihintay, ¿anó? Talastasín mong naparito acóng galing sa mg̃a lalawigan upang humaráp sa iyóng casál. At lumapit na tagláy ang isáng ng̃itì ng̃ ligaya, at inilahad cay María Clara ang camáy at ng̃ hagcán. Lumapit si María Clarang nang̃ang̃atal at ilinapit ng̃ boong paggalang ang camáy na iyón sa canyáng mg̃a labì. —¿Anó ang nangyayari sa iyo, María?—ang tanóng ng̃ franciscano, na nawalan ng̃ masayáng ng̃itî at napuspós ng̃ balísa;—malamíg ang camáy mo, namumutlâ ca ... ¿may sakit ca ba, bunso co? At hinila ni parì Dámaso si María Clara sa canyáng candung̃ang tagláy ang isáng pagliyag na hindi nasasapantaha nino mang canyáng macacaya, tinangnán ang dalawáng camáy ng̃ dalaga, at siyá'y tinanóng sa pamamag-itan ng̃ titig. —Walâ ca na bang catiwalà sa iyóng ináama?—ang itinanóng na ang anyó'y naghíhinananakit mandín;—halá umupô ca rito't saysayin mo sa akin ang mg̃a maliliit na bagay na isinásamà ng̃ iyong loob, gaya ng̃ dating guinagawa mo sa akin ng̃ panahóng icaw ay musmós pa, pagca nacacaibig cang gumawa ng̃ mg̃a muñecang pagkit. Nalalaman mo ng̃ magpacailan man ay minámahal catá ... cailán ma'y hindi catá kinagalitan.... Nawalâ ang magaspáng at bugál-bugál na tinig ni parì Dámaso at ang humalili ay mairog na anyô ng̃ pananalitâ. Nagpasimula si María Clara ng̃ pag-iyác. —¿Tumatang̃is ca ba, anác co? ¿bakit ca ba umíiyac? ¿Nakipagcagalit ca ba cay Linares? Nagtakip ng̃ mg̃a taing̃a si María Clara. —¡Huwág sana ninyó siyáng bangguitín ... ng̃ayón!—ang sigáw ng̃ dalaga. Tiningnán siyá ni parì Dámasong puspós ng̃ pagtatacá. —¿Aayaw ca bang ipagcatiwalà sa akin ang iyong mg̃a lihim? ¿Hindi ba laguing pinagsicapang cong bigyáng catuparan ang bawa't iyong maibigan? Itining̃ala ng̃ dalaga sa canyá ang mg̃a matáng punô ng̃ mg̃a luhà, sandaling siyá'y tinitigan, at muling tumang̃is ng̃ malakíng capaitan. —¡Huwág cang tumang̃is ng̃ ganyán, anác co, sa pagcá't nagbíbigay sákit sa akin ang iyong mg̃a luhà! ¡Saysayín mo sa akin ang iyóng mg̃a ipinagpipighatî; makikita mo cung tunay na minamahal ca ng̃ iyóng ináama! Marahang lumapit sa canyá si María Clara, lumuhód sa canyáng paanán, itining̃alâ sa canyá ang mukháng napapaliguan ng̃ luhà, at saca sinabi sa canyá ng̃ tinig na bahagyâ ng̃ mawatasan: —¿Iniibig po ba ninyó acó? —¡Musmós! —¡Cung gayó'y ... ampunin ninyó ang aking amá at huwág po ninyó acóng ipacasál! At saca sinabi ng̃ dalaga ang hulíng pagkikita nilá ni Ibarra, ng̃uni't iniling̃id niyá ang lihim ng̃ canyáng paguiguing tao. Bahagyâ nang macapaniwalà si parì Dámaso sa canyáng náriring̃ig. —¡Samantalang siyá'y buháy,—ang ipinatuloy ng̃ dalaga,—inacalà cong lumaban, naghíhintay acó, acó'y umaasa! Ibig cong mabúhay upang macáring̃ig acó ng̃ mg̃a balitang tungcól sa canyá ... ¡datapuwa't ng̃ayóng siyá'y pinatáy, walâ na ng̃ang cadahilanan upáng mabuhay acó't magcasákit! Sinabi niyá ang mg̃a salitáng itó ng̃ madálang, mahinà ang tinig, banayad, waláng luhà. —Ng̃uni't tang̃á, ¿hindi ba macalilibong magaling si Linares cay ...? —¡Nang buháy pa siyá'y macapag-aasawa acó ... inaacalà cong magtanan pagcatapos ... waláng hináhang̃ad ang aking amá cung di ang pakikicamag-ánac! Ng̃ayóng patáy na siyá, sino ma'y hindi macatatawag sa aking esposa ... Nang buháy pa siyá'y mangyayaring acó'y magpacasamâ, málalabi sa akin ang sayá ng̃ loob sa pagcaalam na siyá'y buháy pa at marahil maaalaala acó; ng̃ayóng siyá'y patáy na ... ang convento ó ang libing̃an. Palibhasa'y totoong matindí ang pananalita ng̃ dalaga, nawala cay parì Dámaso ang masayáng anyô at naggunamgunam. —¿Lubhâ bang malakí ang pag-ibíg mo sa canyá?—ang itinanóng ng̃ pautál. Hindi umimic si María Clara. Inilung̃ayng̃ay ni parì Dámaso sa canyáng dibdib ang canyáng ulo at hindi umimic. —¡Anác co!—ang biglang sinabi ng̃ tinig na sira;—patawarin mo acó, na hindi co sinasadya'y aking ipinahamac ang iyong caligayahan. Ang mangyayari sa iyo sa hinaharap ang aking iniisip, minimithî co ang iyong caligayahan. ¿Paano ang aking pagpapahintulot na pacasál icaw sa isáng tagá rito, upang icaw ay aking mapanood ná esposang cahabaghabág at ináng culang palad? Hindi co maialís sa iyóng ulo ang iyóng pagsintá, caya't humadláng acó ng̃ boo cong lacás, guinawa co ang lahát ng̃ lihís sa catuwiran, dahil sa iyó, sa iyo lamang dahil. Cung icaw ay naguing asawa niyá, tatang̃is ca pagcatapos, dahil sa calagayang pagca inianác dito ng̃ asawa mo, na laguing nabibing̃it sa lahát ng̃ pag-api't pagpapahirap na waláng calasag sa pagsasanggaláng; cung maguíng iná ca na'y tatang̃isan mo ang casawiang palad ng̃ iyong mg̃a anác; cung silá'y papag-aralin mo't ng̃ dumúnong, inihahandà mo sa canilá ang masacláp na mararating; maguiguing caaway silá ng̃ religión, at cung magcágayo'y makikita mo silá sa pagcabitay ó sa pagcapatapon; cung pabayaan mo namáng mangmáng, makikita mo namáng silá'y tinatampalasan at sumasacaimbihán! ¡Hindi co ng̃a mangyaring maitulot! Dahil dito'y inihahanap catá ng̃ isáng asawang macapaghahandóg sa iyó ng̃ pagca ináng maligaya ng̃ mg̃a anác na macapag-uutos at hindi mapag-uutusan, na macapagpaparusa't hindi magdaralità.... Nalalaman cong mabait ng̃a ang yong catoto buhat sa camusmusán, minámahal co siyá't gayón din ang canyáng amá, datapuwa't pinagtamnán co silá ng̃ gálit, mula ng̃ makita cong silá ang maguiguing dahil ng̃ iyong casawaliang palad, sa pagcá't catá'y minamahal, catá'y pinacasisintá, catá'y iniibig na cawang̃is ng̃ pag-ibig sa isáng anác; waláng umiirog sa akin cung di icaw na ng̃a lamang; napanood co ang iyóng pag-lakí; hindi nacararaan ang isáng oras na hindi catá inaalaala; napapanaguinip co icaw; icaw ang tang̃ing catuwaan co.... At tumang̃is si parì Dámasong tulad sa isáng musmós. —¡Cung gayón, cung acó'y inyóng minámahal, huwag po sanang ipahamac ninyó acó magpacailán man; patáy na siyá, ibig cong mag-monja! Itinuon ng̃ matandâ ang noo sa canyáng camáy. —¡Mag-monja, mag-monja!—ang inulit ulit.—Hindi mo nalalaman, anác co, ang pamumuhay, ang talinghagang nagcúcubli sa loob ng̃ mg̃a pader ng̃ convento, hindi mo nalalaman! Macalilibong iniibig cong mapanood cong icaw ay nagcacasákit sa mundo, cay sa makita co icaw na nacuculong sa convento. Sa mundo'y máriring̃ig ang iyong mg̃a daíng, doo'y wala cung di ang mg̃a pader ... ¡Icaw ay magandá, totoong magandá, hindi ca sumilang sa maliwanag upang icaw ay másoc sa pag-momonja, upang maguing esposa ca ni Cristo! Maniwalà ca sa akin, anác co, kinacatcat na lahát ng̃ panahón; macalilimot ca cung malaon, iibig ca, iibig ca sa asawa mo ... cay Linares. —¡O ang convento ó ... ang camatayan!—ang inulit ni María Clara. —¡Ang convento, ang convento ó ang camatayan!—ang mariing sabi ni parì Dámaso.—María, matanda na acó, hindi na mangyayaring tumagál pa ang aking pagcacaling̃a sa iyo't sa iyóng capanatagan.... Humirang ca ng̃ ibang bagay, humanap ca ng̃ ibáng sisintahin, ibáng binatà, cahi't na sino, datapuwa't huwag lamang ang convento. —¡Ang convento ó ang camatayan! —¡Dios co, Dios co!—ang isinigaw ng̃ sacerdote, na tinacpan ng̃ mg̃a camáy ang ulo;—pinarurusahan mo acó, anóng gagawin! datapuwa't caling̃ain mo ang aking anác na babae!... At lining̃ón ang dalaga: —¿Ibig mong maguing monja? maguiguing monja ca; aayaw acong mamatáy icaw. Hinawacan ni Maria Clara ang canyang dalawáng camay, pinisíl, hinagcán at lumuhod. —¡Ináama co, ináama co!—ang inulit-ulit. Umalis pagcatapos si parì Damasong mapangláw, nacatung̃ó at nagbúbuntong hining̃á. —¡Dios, Dios, tunay ng̃ang nabubuhay ca, yamang acó'y iyóng pinarurusahan! ¡ng̃uni't manghiganti ca sa akin at huwag mong pahirapan ang waláng casalanan, iligtás mo ang aking anác! |newtext= |othertitle= * Ang Pagtatapat ni Padre Damaso }} pr11m5dkwh1ownii7dti841si15rh9x 0 3041 26461 26080 2021-01-14T13:34:23Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|63|Nochebuena|Nagpaliwanag si Padre Damaso|Katapusan|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang Gabing Sinusundan ng̃ Pasco ng̃ Pang̃ang̃anac |oldtext= Sa itaas, sa balisbís ng̃ isáng bundóc, sa tabí ng̃ isáng agúsan, natatago sa guitnâ ng̃ mg̃a cahoy ang isáng dampâ na nacalagay sa ibabaw ng̃ mg̃a licolicong punò ng̃ mg̃a cahoy. Sa ibabaw ng̃ canyáng bubóng na cúgon ay gumagapang na saganà sa calaguan ang calabaza, na humihitic ng̃ mg̃a bung̃a at ng̃ mg̃a bulaclác; napapamutihan ang abáng tahanang iyón ng̃ mg̃a sung̃ay ng̃ usa't ng̃ mg̃a bung̃ô ng̃ baboy-ramó, na may mg̃a pang̃il ang ibá. Diyán tumatahan ang isáng mag-ánac na tagalog, na ang pang̃ang̃aso't pagpuputól ng̃ cahoy na panggatong ang guinágawa. Sa lilim ng̃ isáng cahoy, ang nunong lalaki'y gumágawa ng̃ mg̃a walis na tinting, samantalang naglálagay ang isáng dalaga sa isáng bacol ng̃ mg̃a itlóg ng̃ inahíng manóc, mg̃a dayap at mg̃a gulay. Dalawáng batà, isáng lalaki't isáng babae'y magcasamang naglálaro. May isá pang batàng lalaking putlain, mukháng namámanglaw, malalaki ang mg̃a matá at malalim cung tuming̃ín, at siyá'y nacaupô sa ibabaw ng̃ isáng nacahigáng punò ng̃ cahoy. Mapagkikilala natin sa canyáng namamayat na mukha ang anác na lalaki ni Sisa, si Basilio, na capatíd ni Crispín. —Paggalíng ng̃ paá mo,—ang sabi sa canyá ng̃ batang babae;—maglálaro tayo ng̃ pico-picong-tagúan, acó ang inainahan. —Saasama ca sa amin sa pag-akyát sa taluctóc ng̃ bundóc,—ang dagdág ng̃ batàng lalaki;—iinom ca ng̃ dugó ng̃ usáng pinigaan ng̃ catas ng̃ dayap at icaw ay tatabâ, at cung mataba ca na'y tuturuan catá ng̃ paglucso sa magcabicabilang malalaking bató, na na sa ibabaw ng̃ agúsan. Ng̃uming̃itî ng̃ mapangláw si Basilio, tinítingnan ang súgat ng̃ canyáng paá at pagcatapos ay ibinabaling ang paning̃in sa araw na mainam na totoo ang sicat. —Ipagbili mo ang mg̃a walís na itó,—anáng nunong lalaki sa dalaga;—at ibilí mo ng̃ anó man ang mg̃a capatid mo, sa pagcá't Pascó ng̃ayón. —¡Mg̃a reventador, ibig co ng̃ mg̃a reventador!—ang sigáw ng̃ batàng lalaki. —¡At ibig co namán ang isáng ulong mailagáy co sa aking manica!—ang sigáw namán ng̃ batàng babae, at tinangnán sa tápis ang canyáng capatid. —At icaw, ¿anó namán ang ibig mo?—ang tanóng ng̃ nunò cay Basilio. Tumindíg itóng nahihirapan at lumapit sa matandáng lalaki. —Guinoo,—ang sinabi niyá;—¿nagcasakít po palá acóng mahiguít na isáng buwán? —Buhat ng̃ masumpong ca naming hindi nacacaalam-tao't punô ng̃ mg̃a sugat ay dalawang buwan na sa itaás ang nacararaan; ang isip nami'y mamámatay icaw.... —¡Gantihín nawa cayó ng̃ Dios; camí po'y totoong mahihirap!—ang mulíng sinabi ni Basilio; datapuwa't yayamang Pascó ng̃ayón, ibig cong pa sa bayan upáng aking tingnán ang aking iná't capatid na maliit. Marahil hinahanap nilá acó. —Ng̃uni't anác co, hindi ca pa magalíng at malayo ang bayan mo; hindi ca darating doon sa hating gabí. —¡Hindi po cailang̃an, guinoo! Marahil po'y totoong namamanglaw ang aking iná't capatíd na maliit; sa taón taó'y nagsasamasama camí sa fiestang itó ... ng̃ taóng nagdaa'y isáng isda ang aming kinaing tatló ... ang iná co marahil ay iyác ng̃ iyác ng̃ paghánap sa akin. —¡Hindi ca darating na buháy sa bayan, batà! Sa gabíng itó'y may inahíng manóc tayo at tapa ng̃ baboy-ramó. Hahanapin ca ng̃ aking mg̃a anác na lalaki cung umuwi siláng galing sa parang.... —Marami po cayóng mg̃a anác, at ang aking iná'y wala cung di camíng dalawá lamang; ¡marahil ipinalalagay na acóng patáy! ¡Ibig co pô siyang bigyán sa gabíng itó ng̃ galác, ng̃ isáng aguinaldo ... isáng anác! Naramdamán ng̃ matandáng lalaking nangguiguilid ang canyáng luhà, ipinatong sa ulo ng̃ batàng lalaki ang canyáng camáy at sinabi sa canyáng nababagbag ang pusò: —¡Tila ca matandáng tao! Halá, paroon ca na, hanapin mo ang iyong nanay, ibigay mo sa canyá ang aguinaldo ... ng̃ Dios, gaya ng̃ sabi mo; cung nalaman co lamang ang pang̃alan ng̃ iyong bayan, sana'y naparoon acó ng̃ icaw ay may sakit. Lácad na, anác co, at samahan ca nawa ng̃ Dios at ng̃ poong si Jesús. Sasamahan ca ng̃ apó cong si Lucía hanggáng sa bayang malapit dito. —¿Bakit, aalis ca ba?—ang tanóng sa canyá ng̃ batàng lalaki.—Diyán sa ibabá'y may mg̃a sundalo, maraming mg̃a tulisán. ¿Aayaw ca bang makita ang aking mg̃a reventador? ¡Pum! ¡purumpum! —¿Aayaw ca ba ng̃ pico-picong taguan?—ang tanóng namán ng̃ batàng babae;—¿nacapagtago ca na ba? ¿Hindi ba totoong nacatutuwa ang habulin at magtago? Ng̃umitî si Basilio; dinampót ang canyáng tungcód at nagsalitáng nanglálaglag ang mg̃a luhà sa mg̃a matá: —Bábalic acó agad,—anyá;—dadalhín co rito ang maliit cong capatíd, makikita ninyó siyá at cayó'y makikipaglarô sa canyá; siyá'y casíng lakí mo. —¿Pipilaypilay rin ba cung lumacad?—ang tanóng ng̃ batàng babae;—cung gayó'y siyá ang ating gagawing iná-inahan sa pico-pico. —Huwag mo camíng calilimutan,—ang sabi sa canyá ng̃ matandáng lalaki;—dalhín mo itong tapa ng̃ baboy-ramó at ibigay mo sa iyong nanay. Sinamahan siyá ng̃ mg̃a batá hanggáng sa tulay na cawayang nacalagáy sa ibabaw ng̃ agúsang maing̃ay ang lagaslás. Pinacapit siyá ni Lucía sa canyáng mg̃a bisig at nawalâ silá sa mg̃a paning̃ín ng̃ mg̃a batà. Malicsíng lumacad si Basilio, bagá man may tali ang canyáng binti. .................................................................... Humahaguinit ang hang̃ing sa labás at nang̃áng̃aligkig sa guináw ang mg̃a tagá San Diego. Niyó'y gabíng sinúsundan ng̃ Pascó ng̃ Pang̃ang̃anác, ng̃uni't gayón ma'y malungcót ang bayan. Waláng nacasabit sa mg̃a bintanang isáng farol man lamang na papel, waláng anó mang caing̃ayan sa mg̃a bahay na nagbabalità ng̃ casayahang gaya ng̃ mg̃a nacaraang taón. Sa «entresuelo» ng̃ bahay ni capitang Basilio'y nagsasalitaan sa tabí ng̃ isáng ''rejas'', ito't si don Filipo (pinapagcaibigan silá ng̃ pagcapahamac ni don Filipo), samantalang sa cabiláng rejas namá'y tumátanaw sa daan si Sinang, ang canyáng pinsang si Victoria at ang magandáng si Iday. Nagpápasimula ng̃ pagsicat ang buwáng patunáw sa naaabot ng̃ paning̃in at pinapagcuculay guintô ang mg̃a alapaap, mg̃a cahoy at mg̃a bahay, at tulóy nang̃agbibigay ng̃ mahahaba't wari'y mg̃a fantasmang mg̃a anino. —¡Hindi cácauntî ang inyóng capalarang lumabás, na alinsunod sa pasyá ng̃ hucóm ay walang casalanan, sa mg̃a panahóng itó!—ang sabi ni capitang Basilio cay don Filipo;—tunay ng̃a't sinunog nilá ang inyóng mg̃a libro, ng̃uni't lalong malakí ang nang̃awalâ sa mg̃a ibá. Lumapit sa rejas ang isáng babae at tuming̃ín sa dacong loob. Nagníningning ang canyáng mg̃a matá, namamayat ang canyáng mukhâ, lugáy at gusót ang canyáng mg̃a buhóc, binibigyan siya ng̃ buwán ng̃ cacaibáng anyô. —¡Si Sisa!—ang bigláng sinabi ni don Filipo, at saca siyá humaráp cay capitang Basilio, samantalang lumálayô ang ulól na babae. —¿Hindi po ba na sa sa bahay siyá ng̃ médico?—ang itinanóng;—¿gumaling na po ba? Ng̃umitî ng̃ masacláp si capitang Basilio. Natacot ang médicong siyá'y isumbóng na caibigan ni don Crisóstomo, at ang guinawa'y pinaalís si Sisa sa canyáng bahay. Ng̃ayó'y muling nagpapacabicabila na namáng ulól na gaya ng̃ dati, umaawit, hindi gumagawâ ng̃ masamâ cang̃ino man at natitira sa gubat.... —¿Anó anó pa po ang mg̃a nangyari sa bayan mulâ ng̃ umalis camí rito? Nalalaman cong tayo'y may curang bago at bagong alférez.... —¡Catacotacot na mg̃a panahón, umúudlot ang cataohan!—ang ibinulóng ni capitang Basilio, na ang nacaraan ang iniisip.—Tingnán po ninyó, kinabucasan ng̃ inyóng pag-alís ay nasumpung̃ang patáy ang sacristang mayor, nacabitin sa palupo ng̃ canyáng bahay. Dinamdám na totoo ni parì Salví ang canyáng pagcamatáy at sinamsam na lahát ang canyáng mg̃a papel.—¡Ah, namatáy rin ang filósofo Tasio, at ibinaón siya sa libing̃an ng̃ mg̃a insíc. —¡Cahabaghabag namán si don Anastasio!—ang ibinuntóng hining̃á ni don Filipo,—¿at ang canyang mg̃a libro? —Sinunog na lahát ng̃ mg̃a madasalin, sa pagcá't sa ganyá'y inaacalà niláng silá'y mararapat sa Dios. Walâ acong nailigtas cahi't ang libro man lamang ni Ciceron ... waláng guinawáng anó man ang gobernadorcillo upang sansalain ang gayóng gawâ. Capuwà hindi umimíc ang dalawá. Nariring̃ig ng̃ sandalíng iyón ang awit na cahapishapis at mapangláw ng̃ ulól na babae. —¿Nalalaman mo ba cung cailán ang casál ni María Clara,—ang tanóng ni Iday cay Sinang. —Hindi,—ang isinagót nitó;—tumanggap acó ng̃ isáng sulat ni María Clara, ng̃uni't aayaw cong bucsán sa tacot na aking maalaman. ¡Caawaawa si Crisóstomo! Ang balità'y cung di cay Linares, si capitang Tiago'y nabitay sana, ¿anó ang cahihinatnán ni María Clara?—ang pahiwatig ni Victoria. Nagdaan ang isáng batàng lalaking pipilaypilay; tumatacbóng ang tung̃o'y sa plaza na pinanggagaling̃an ng̃ awit ni Sisa. Siya'y si Basilio. Nasumpung̃an ng̃ batà ang canyáng bahay, na waláng tao at guibà; pagcatapos ng̃ maraming pagtatanóng, ang canyáng nausisa lamang ay ang canyáng iná'y ulól at nagpapagalagala sa bayan; walâ siyang cabalibalità cay Crispin. Kinain ni Basilio ang luhà, linunod ang canyáng pighatî, hindi na nagpahing̃a't hinanap ang canyáng iná. Dumatíng sa bayan, ipinagtanóng ang canyáng iná, at dumatíng ang awit sa canyáng mg̃a taing̃a. Piniguilan ng̃ culang palad ang pang̃ang̃atál ng̃ canyáng mg̃a bintî at nag-acalang tumacbó't ng̃ payacap sa canyáng iná. Linisan ng̃ ulól na babae ang plaza't tinung̃o ang tapát ng̃ bahay ng̃ bagong alférez. Ng̃ayo'y gaya rin ng̃ unang may isáng bantay na sundalo sa pintuan, at isáng ulo ng̃ babae ang siyáng nanung̃aw sa bintanà, ng̃uni't hindi na ang Medusa, ng̃ayó'y isáng batà ang gulang; hindi pawang sawíng palad ang bawa't alférez. Nagpasimulâ ng̃ pag-awit si Sisa sa tapat ng̃ bahay, na tinititigan ang buwang nagduruyan sa isáng lang̃it na azul at napapag-itanan ng̃ mg̃a alapaap na culay guintô. Nakikita siyá ni Basilio'y hindi macapang̃ahas lumapit, at marahil hinihintay niyáng umalis doon; lumalacad sa magcabilacabila, ng̃uni't pinang̃ing̃ilagan ang paglapit sa cuartel. Pinakikinggang magalíng ng̃ babaeng batà pang na sa sa bintanà ang awit ng̃ ulól na babae, at ipinag-utos sa bantáy na sundalong papanhikin ang ulól na iyón sa cuartel. Pagcakita ni Sisang lumalapit ang sundalo at ng̃ maring̃ig ang tinig nito, sa malaking tacot ay nagpacatacbótacbó, at ang Dios ang nacacaalam cung paano ang pagtacbó ng̃ isáng ulól. Sinundán siyá ni Basilio, at sa pang̃ang̃anib na bacá hindi na niya makita'y tumacbó at nalimutan tulóy ang sakít ng̃ canyáng mg̃a paá. —¡Tingnán na ng̃a lamang ninyó cung paano ang paghabol ng̃ batàng iyán sa ulól na babae!—ang sigáw na nagagalit ng̃ isáng alilang babae, na na sa daan. At ng̃ makita niyáng ipinagpapatuloy ang paghagad sa ulól na babae, dumampót ng̃ isáng bató't inihaguis sa batà, at sinabi: —¡Ayán ang iyó! ¡pagcasayangsayang at natatalì ang áso! Naramdamán ni Basilio ang isáng pucól sa canyáng ulo, ng̃uni't nagtuloy ng̃ pagtacbó at hindi inalumana. Tinátahulan siyá ng̃ mg̃a áso, sumisigaw ang mg̃a gansâ, binúbucsan ang mg̃a ibáng bintanà at may sumusung̃aw na isáng mapagusisa, at sinásarhan namán ang ibáng bintana, sa pang̃ang̃anib na bacâ iyo'y cawang̃is din ng̃ gabi ng̃ mg̃a caguluhan. Dumatíng silá sa labás ng̃ bayan. Nagpasimulà si Sisa ng̃ paghinà ng̃ pagtacbó; malakíng totoó ang calayuan niyá sa humahabol sa canyá. —¡Nanay, acó pô!—ang isinigáw sa canyá ng̃ siyá'y mátanawan. Bahagyâ lamang náring̃ig ng̃ ulól na babae ang tinig ay nagpasimulâ na namán ng̃ pagtácas. —¡Nanay, acó pô!—ang isinigáw ng̃ bata na waláng pagcasiyahan sa pighatî. Hindi nacácaring̃ig ang ulól na babae, sinúsundan siyá ng̃ anác na humihing̃al. Naraanan na nilá ang mg̃a pananím at malapit na silá sa gubat. Nakita ni Basiliong pumasoc sa gubat na iyón ang canyáng iná at siyá'y pumasoc namán. Ang mg̃a damó, ang maliliit na cahoy, ang matiníc na mg̃a yantóc at ang mg̃a ugát na umuutláw sa lupá ay nang̃agsisihadláng sa tacbó ng̃ dalawá. Sinúsundan ng̃ anác ang naaaninagnagán niyáng catawán ng̃ canyáng iná, na manacanacang liniliwanagan ng̃ mg̃a sínag ng̃ buwang pumapasoc sa mg̃a pag-itan ng̃ mg̃a sang̃á. Yaón ang talinghagang gubat ng̃ familia ni Ibarra. Macailang natisod at nárapâ ang batà, ng̃uni't tumítindig, hindi nagdaramdam sakít; ang boong caluluwa niyá'y pumatung̃o sa canyáng mg̃a matá, na sumúsunod sa anyô ng̃ irog niyáng iná. Caniláng dinaanan ang ílat na bumubulong ng̃ matimyás; ang mg̃a tiníc ng̃ cawayang nang̃ahulog sa putic ng̃ pampáng ay tumitimo sa mg̃a paá niyáng hubád: hindi humihintô si Basilio upáng bunutin ang mg̃a tiníc na iyón. Nakita niyá ng̃ boong pagtatacá na tinutung̃o ng̃ canyáng iná ang malagóng parang at pumasoc sa pintóng cahoy na pangsará sa pinaglibing̃an ng̃ matandáng castilà sa paanán ng̃ balitì. Binantâ ni Basiliong siyá'y pumasoc namán, ng̃uni't nasunduan niyáng nacasará ang pintô. Ipinagsasanggalang ang pintóng iyón ng̃ ulól na babae, ng̃ canyáng mg̃a payát na bísig at gusamót na ulo, na anó pa't pinapananatili ng̃ canyáng boong lacás sa pagcásara. —¡Nanay, acó pô, acó pô, acó'y si Basilio, ang inyóng anác!—ang sigáw ng̃ batang hapô na, at nagpacálugmoc. Datapuwa't hindi nagluluwag ang ulól na babae; isinisicad ang canyáng mg̃a paá sa lupà at ipinaglalabang mainam ang pintô. Sinuntóc ni Basilio ang pintô, inihahampas doon ang ulong napapaliguan ng̃ dugô, umiyác, ng̃uni't waláng cabuluháng lahát. Nagtindíg ng̃ boong hírap, pinagmasdán ang pader at iniisip niyáng canyáng hagdanán, ng̃uni't walâ siyáng nasumpung̃ang magawang hagdán. Nilibot niyá, ng̃ magcágayon, at nakita niyá ang isáng sang̃á ng̃ malungcót na cahoy na humahalang sa isá namang sang̃á rin ng̃ ibang cahoy. Nag-ukyabít siyá: gumágawâ ng̃ cababalaghán ang canyáng pagsintáng-anác, nagpalipatlipat siyá sa mg̃a sang̃á hanggang sa dumating sa balitì, at napanood pa niyáng itinutuon ang ulo ng̃ canyáng iná sa pintô. Náring̃ig ni Sisa ang ing̃ay na guinágawâ ni Basilio sa mg̃a sang̃á, luming̃ón at nag-acalang tumacas, ng̃uni't nagpatihulog sa cahoy ang anác, niyácap niyá ang canyáng iná at pinuspós ng̃ halíc, at hinimatáy pagcatapos. Námasdan ni Sisa ang noóng napapaliguan ng̃ dugô; yumucód sa canyá, ang mg̃a matá ng̃ babae'y tila mandín tatacas sa kinálalagyan, pinagmasdan siyá sa mukhâ at ang mg̃a namúmutlang pagmumukháng iyó'y siyáng pumagpág ng̃ bait na gumugupiling sa canyáng mg̃a utac ng̃ ulo, may sumipót na tulad sa isáng kisláp sa canyáng pag-iisip, nakilala ang canyáng anác at, nagpacabigáybigáy ng̃ isáng sigáw, at pagcatapos ay nahandusay sa hinimatáy na batàng canyáng niyayacap at hináhagcan. Nanatiling hindi cumikilos ang iná at ang anác.... Nang pagsauláng-tao si Basilio'y nakita niyang hindi nacacaalam tao ang canyáng iná. Tinawag niyá ang canyáng iná, canyáng ipinang̃alan ang lalong matitimyás na palayaw, at ng̃ mamasid niyáng hindi naguiguising at hindi man lamang humihing̃a'y nagtindig, tinung̃o ang agos at cumuha ng̃ cauntíng túbig na canyáng inilagáy sa binalisungsóng na dahon ng̃ saguing, at canyáng winiligán ng̃ tubig na iyon ang namumutláng mukhà ng̃ canyáng iná. Ng̃uni't hindi cumilos ng̃ camunti man lamang ang ulól na babae, nananatili sa pagcapikit. Pinagmasdán siyá ni Basiliong nagugulat; idinaiti ang canyáng taing̃a sa pusò ng̃ babae; ng̃uni't ang payát at lantá ng̃ dibdib ay malamig at hindi tumitiboc: inilagáy niyá ang canyáng mg̃a labì sa mg̃a labì ng̃ canyáng iná ay walâ siyáng naramdamang camunti man lamang na paghing̃á. Niyacap ng̃ culang palad ang bangcáy at tumang̃is ng̃ boong capaitan. Lumiliwanag ang buwan sa lang̃it ng̃ boong cadakilaan, nagbubuntong hining̃á ang mahinhíng amihan sa paghihip at humuhuni ang mg̃a cagaycáy sa ilalim ng̃ mg̃a damó. Ang gabíng pawang caliwanagan at catuwaan sa lubháng maraming mg̃a musmós, na sa mainit na sinapupunan ng̃ mg̃a casambahay ipinagdiriwang ang fiestang lalong may mg̃a matatamis na nagugunitá; ang fiestang nagpapaalaala ng̃ unang titig ng̃ pagsintá na ipinadalá ng̃ lang̃it sa lupà; sa gabíng iyáng ang lahát ng̃ magcacasambahay na mg̃a binyaga'y cumacain, umiinom, sumasayaw, umaawit, tumatawa, naglálarò, sumisinta, nang̃aghahalican ... sa gabíng iyán, na sa mg̃a lupaíng malalamíg ay nagtátaca ang camusmusan sa warí'y himaláng cahoy na pino, na humihitic ng̃ mg̃a ilaw, mg̃a manica, mg̃a matamis at makikintáb na palarang papel, na pinanonood ng̃ nang̃asisilaw na mabibilog na mg̃a matáng kinaaninuhan ng̃ pagca waláng malay, ang gabíng iyá'y waláng idinudulot cay Basilio cung di isáng pang̃ung̃ulila. ¿Sino ang nacacaalam? Marahil sa bahay ng̃ malungcuting si parì Salví ay nang̃aglalarô rin ang mg̃a batà, marahil ay caniláng inaawit: <blockquote>Ang Gabing-Magandá'y dumating,<br/>Gabing-Magandá'y aalis din...</blockquote> Ang batà'y tumang̃is at humibíc ng̃ di anó lamang, at ng̃ tuming̃alâ siyá'y canyáng nakita sa canyáng haráp ang isáng tao na pinagmamasdan siyáng waláng imíc. Tinanóng siyá ng̃ hindi kilalang lalaking iyón ng̃ marahan: —¡Icaw ba ang anác! Tumang̃ô ang batà. —¿Anó ang inaacalà mong gawín? —¡Ilibíng! —¿Sa libing̃an? —Walà acóng salapî, at bucód sa roó'y hindi ipahihintulot ng̃ cura. —¿At paano? —Cung tulung̃an sana ninyó acó.... —Mahinang mahina acó,—ang sagót ng̃ hindi kilalá, na untiuntíng nagpacahandusay sa lupà, na nininiin ng̃ dalawáng camáy; may sugat acó, dalawáng araw ng̃ hindi acó cumacain at hindi acó natutulog ... ¿Walâ bang ibáng napaparito ng̃ayóng gabí? Nanatili ang taong iyón sa pagdidilidili at pinagmamasid ang mahalagáng pagmumukhâ ng̃ batàng lalaki. —¡Pakinggán mo!—ang ipinagpatuloy na ang tinig ay lalong mahina; marahil ay patáy na rin acó bago sumicat ang araw ... Sa may mg̃a dalawampóng hacbáng buhat dito, sa cabiláng ibayo ng̃ batis na itó, may nacatimbóng maraming cahoy na panggatong; dalhín mo rito, pagpatungpatung̃in mo, ilagáy mo sa ibabaw ang aming mg̃a bangcáy, tacpán mo ng̃ cahoy rin at sacâ mo susuhan ng̃ apóy, ng̃ maraming apóy, hanggáng sa cami'y maguing abó.... Nakikinig si Basilio. —Pagcatapos, cung sacali't walâ sino mang dumatíng ... huhucay ca rito, macacasumpong ca ng̃ maraming guintô ... at ang lahát na iyá'y iyo. ¡Mag-aral ca! Nalalao'y lalong hindi mawatasan ang tinig ng̃ hindi kilaláng tao. —Hayo't humanap ca ng̃ cahoy ... ibig cong tulung̃an catá. Yumao si Basilio, humaráp sa Silang̃anan ang hindi kilalá at bumulóng na wari'y nagdárasal: —¡Mamamatay acóng hindi co nakikitang numingníng ang liwaywáy sa lupàng aking tinubuan!... ¡cayóng mang̃acacakita ng̃ liwaywáy na iyan, batiin ninyó siyá ... huwag ninyóng limutin ang mg̃a nahandusay sa boong magdamág! Itinaás ang mg̃a matá sa lang̃it, gumaláw ang canyáng mg̃a labíng anaki'y bumúbulong ng̃ isáng dalang̃in, tumung̃ó pagcatapos at untiuntíng nahandusay sa lupà.... Nang macaraan ang dalawang oras, si hermana Rufa'y na sa sa batalán ng̃ caniláng bahay at guinagawa ang paghihilamos na caugalian pagcacaumaga, upang pumaroon sa misa. Tinátanawan ng̃ mapamintacasing babae ang calapít na gubat at canyáng nakitang may pumapaimbulog na nalululong macapál na úsoc; nagcunót ang mg̃a kilay at, punô ng̃ banál na galit, ay nagsalitâ: —¿Sino cayà ang hereje na sa araw ng̃ fiesta'y nagcacaing̃in? Cayà dumarating ang maraming mg̃a capahamacán. ¡Tingnán mong pa sa Purgatorio ca, at makikita mo cung cucunin catá roon, hamac na tao! |newtext= |othertitle= * Ang Noche Buena * Ang Kakaibang Noche Buena }} iurh1rohvqmncg1i61hh3wkczqf7975 0 3042 26473 26462 2021-01-15T04:01:24Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|64|Katapusan|Nochebuena||teksto |oldtitle=Pangwacas na Bahagui |oldtext= Sa pagcá't buhay pa ang marami sa mg̃a taong sinaysay namin ang caniláng mg̃a guinawâ sa casulatang itó, at sa pagca namán nang̃awalâ na sa ating mg̃a matá ang mg̃a ibá sa mg̃a taong iyón, hindi ng̃â mangyayaring malagyán namin ng̃ tunay na pangwacás na bahagui ang aclát na itó. Sa icagagaling ng̃ tao'y papatayin namin ng̃ boong galac ang lahát ng̃ mg̃a taong sinaysáy namin dito, na aming sisimulan cay parì Salví at wáwacasan namin cay doña Victorina, datapuwa't hindi mangyayari ... ¡mg̃a buháy silá! yamang hindi camí cung di ang lupaíng itó rin lamang ang siyáng sa canilá'y magpapacain.... Mulà ng̃ pumasoc sa convento si María Clara'y iniwan ni parì Dámaso ang bayang dating canyáng kinalalagyan at sa Maynilà na siya tumitira, na gaya rin namán ni parì Salví, na samantalang naghíhintay ng̃ catungculang pagca Obispo ó Arzobispo'y manacánacang nagsesermon sa simbahan ng̃ Santa Clara, at sa convento nitó, ng̃ Santa Clara sa macatuwid, siyá'y gumaganap ng̃ isáng mataas na catungculan. Hindi pa maraming buwan ang nacararaan ay tumanggáp si parì Dámaso ng̃ utos ng̃ cagalanggalang na parì Provincial upáng ganapín ang pagcucura sa isáng malayong lalawigan. Ayon sa sábiha'y nápacalaki ang canyáng tinamóng samâ ng̃ loob sa bagay na iyón, caya ng̃a't kinabucasa'y násumpung̃ang patáy siya sa canyáng tinutulugan. Ang sabi ng̃ ibá'y namatáy sa ''apoplegia'', anáng ibá'y sa bang̃ung̃ot, ng̃uni't pinaram ng̃ médico ang pag-aalinlang̃an, sinaysáy niyáng biglâ raw namatáy. Alin man sa mg̃a bumabasa sa ami'y hindi makikilala ng̃ayón cung caniláng makita si capitang Tiago. Iláng linggó pa muna bago magmonja si María Clara'y nangyari sa canyá ang isáng malakíng panglulupaypay ng̃ calooban, na anó pa't nagpasimulâ siyá ng̃ pamamayat at naguing totoong malungcutin, mapaglininglining at culang tiwalà, tulad sa canyáng naguing caibigang si capitang Tinong. Nang másara na ang mg̃a pintuan ng̃ convento ng̃ Santa Clara'y caracaracang ipinag-utos sa canyáng nahahapis ng̃ di anó lamang na pinsang si tía Isabel, na tipunin at cunin ang lahat ng̃ bagay na naguing pag-aarì ng̃ canyáng anác at ng̃ canyáng nasirang asawa, at siyá'y pumaroon sa Malabón ó sa San Diego, sa pagcá't sa haharaping panahó'y ibig niyáng mamahay na mag-isá. Nagsákit ng̃ catacottacot sa liampó at sa pagsasabong, at nagpasimulâ ng̃ paghitít ng̃ opio. Hindi na na pa sa sa Antipulo at hindi na rin nagpapamisâ; ikinatutuwang totoo ng̃ canyáng matandáng babaeng capang̃agáw, na si doña Patrocinio, ang canyáng pagdiriwang, sa pamamag-itan ng̃ paghilíc samantalang siyá'y nakikinig ng̃ mg̃a sermón. Cung manacânaca'y maglacádlacád cayó, cung dacong hapon, sa únang daan ng̃ Santo Cristo, makikita ninyóng nacaupô sa tindahan ng̃ isáng insíc ang isáng maliit na tao, nanínilaw, payát, hucót, malalalim ang mg̃a mata at anyóng nag-áantoc, culay marumi ang mg̃a labi at ang mg̃a cucó at tumíting̃in sa tao ng̃ wari'y hindi nakikita. Pagdatíng ng̃ gabí'y makikita ninyó siyáng tumindíg ng̃ boong hirap, at nanúnungcod na pinatutung̃uhan ang isáng makipot na daan, pumapasoc sa isáng maliit na bahay na marumí at sa ibabaw ng̃ pintô nitó'y nababasa ang malalakíng letrang mapupula: FUMADERO PUBLICO DE ANFION. Itó'y yaóng totoong cabalitaang si capitang Tiago, na ng̃ayó'y lubós ng̃ nacalimutan ng̃ lahát, na anó pa't patí ng̃ sacristán mayor ay hindi na siyá naaalaala. Idinagdag ni doña Victorina sa canyáng mg̃a culót na buhóc na postizo at sa canyáng pag-aandaandalusahan, pakikiwang̃is bagá sa mg̃a tagá Andalucía sa pagsasalitâ, ang bagong caugaliang siyá ang nang̃ang̃asiwà sa pagpapalacad ng̃ mg̃a cabayo ng̃ coche, at pinipilit niyáng si don Tiburcio'y huwag cumílos. Sa pagcá't maraming nangyayaring capahamacan dahil sa cahinaan na ng̃ canyáng mg̃a matá, ng̃ayó'y gumagamit siyá ng̃ «quevedo» (salamin sa mg̃a matáng isinisipit sa ilóng ang pinacatangcáy) na nagbibigay sa canyá ng̃ anyóng naguing cabalitaan. Hindi na muling natawag ang doctor upang gumamót cang̃ino man, napapanood siyá ng̃ mg̃a alilang waláng ng̃ipin sa maraming araw ng̃ isáng linggó, bagay, na alinsunod sa talastás na ng̃ mg̃a bumabasa'y masamáng tandâ. Ang tang̃ing tagapagtanggól ng̃ culang palad na itó, na si Linares, ay malaon ng̃ nagpapahing̃alay sa Pacò, sa pagcá't pinatáy siyá ng̃ pag-iilaguín at ng̃ masasamáng guinágawâ sa canyá ng̃ canyáng hipag. Napasa España ang nagdiwang na alférez, na ang catungcula'y teniente na may gradong comandante, at iniwan ang canyáng mairog na asawa sa canyáng barong franela, na hindi mapagsiyasat cung anó na ang culay. Nang makita ng̃ cahabaghabag na Ariadna ang pagcápabayà sa canyá, namintacasi ring gaya ng̃ anác na babae ni Minos cay Baco at sa pakikipacatoto sa tabaco, na anó pa't nang̃ing̃inom at humihitít ng̃ boong alab ng̃ loob, na hindi na lamang ang mg̃a nagdádalaga ang sa canyá'y natatacot, cung di namán ang mg̃a matatandang babae't ang mg̃a batà. Marahil mg̃a buhay pa ang ating mg̃a cakilala sa San Diego, sacali't hindi silá nang̃amatáy sa pagputóc ng̃ vapor «Lipa» na nagpaparoo't parito sa lalawigan. Sa pagcá't sino ma'y waláng nang̃asiwà upang maalaman cung sinosino ang mg̃a caawâawang namatáy sa gayóng capahamacán; at cung canicanino ang mg̃a hìta at mg̃a camáy na sumabog sa pulô ng̃ Convalecencia at sa mg̃a pampáng ng̃ ilog, lubós na hindi nalalaman namin cung napasama ó hindi sa nang̃amatáy na iyón ang alin man sa mg̃a cakilala ng̃ mg̃a mambabasa sa amin. Natutuwà na camí at gayon din ang gobierno at ang mg̃a pámahayagan ng̃ panahóng iyón, sa pagcacalám na ang iisaisang fraileng nacasacáy sa vapor ay nacaligtás, at walâ na camíng hinihing̃ing ibá pa. Ang pang̃ulo sa amin ay ang buhay ng̃ banál na mg̃a sacerdote, na papanatilihin nawà ng̃ Dios ang caniláng paghaharì sa Filipinas sa icagagaling ng̃ aming mg̃a caluluwa.<ref group=o>2 ng̃ Enero ng̃ 1883. ''(Paunawa ni Dr. José Rizal.)''</ref> Tungcól cay María Clara'y walà ng̃ naguíng balitang anó pa man, liban na lamang sa anaki'y siyá'y iniing̃atan ng̃ libing̃an sa canyáng sinapupunan. Ipinagtanóng naming macailan siyá sa iláng taong may malalaking capangyarihan sa santo convento ng̃ Santa Clara, ng̃uni't sino ma'y waláng nag-ibig magsabi sa amin ng̃ isá man lamang salità, cahi't ang mg̃a masalitang madasaling tumátanggap ng̃ bantóg na fritada ng̃ atáy ng̃ inahíng manóc, at ng̃ salsa na lalò pang cabalitaang tinatawag na «salsa ng̃ mg̃a monja», na guinágawâ ng̃ matalinong taga-paglutong babae ng̃ mg̃a Virgen ng̃ Pang̃inoóng Dios. Gayón man: Isáng gabí ng̃ Septiembreng umaatung̃al ang bagyó at hináhampas ng̃ canyáng calakilakihang mg̃a pacpác ang mg̃a bahay sa Maynilà; dumáragundong ang mg̃a culóg sa tuwing sandalî, waláng humpáy halos ang pagtatangláw ng̃ mg̃a lintíc at kidlát sa mg̃a iniwáwasac ng̃ buhawi at naglulubog sa mg̃a namamayan sa caguicláguicláng tacot. Napapanood sa liwanag ng̃ kidlát ó ng̃ lintíc na nagpapakilwágkilwág, na tulad sa áhas, ang paglipád ng̃ isáng panig ng̃ bubung̃an ó ng̃ isáng bintana na dalá ng̃ hang̃in, ang pagcáguibâ ng̃ bahay na cakilakilabot ang lagapacan: waláng isáng coche at waláng isáng taong lumalacad sa mg̃a daan. Pagca náriring̃ig sa malayò ang paós na ugong ng̃ culóg na inuulit ng̃ macasangdaan ng̃ aling̃awng̃aw, cung magcágayo'y nariring̃ig ang pagbubuntóng-hininga ng̃ hang̃ing umiipoipo sa ulán, na siyáng gumágawâ ng̃ ulit-ulit na ''tric-trac'' sa mg̃a nacasarang dahon ng̃ bintanang capís. Dalawang guardia ang sumisilong sa isáng bagong guinagawang bahay sa malapit sa convento: isáng sundalo't isáng ''distinguido''. —¿Anó ang atang guinágawâ rito?—ang sabi ng̃ sundalo;—sino ma'y waláng lumalacad sa daan ... dapat tayong pumaroon sa isáng bahay; tumatahan ang babae co sa daang Arzobispo. —Malayolayô rin buhat dito hanggáng doon at mababasâ tayo,—ang sagót ng̃ distinguido. —¿Anó ba ang cabuluhan noon, huwág lamang patayín tayo ng̃ lintíc? —¡Bah! huwág cang mag-alaala; dapat magcaroon ang mg̃a monja ng̃ isáng «pararayo» upang silá'y máligtas. —¿Siyá ng̃a ba?—anáng sundalo,—ng̃uni't anóng cabuluhan ng̃ pararayo'y ng̃itng̃it ng̃ dilím ang gabí? At tuming̃alâ upang macakita sa cadiliman: ng̃ sandaling iyó'y cumináng ang isáng kidlát na inulit at pagdaca'y sinundán ng̃ malacas at calaguimlaguim na culóg. —¡Nacú! ¡Susmariosep!—ang bigláng sinabi ng̃ sundalo, na nagcucruz at tulóy hinihila ang canyáng casama;—¡umalís tayo rito! —¿Anó ang nangyayari sa iyó? —¡Tayo na, umalís tayo rito!—ang inúlit ng̃ sundalo na nagtataguctucan ang ng̃ipin sa tacot. —¿Anó ang nakita mo? —¡Isáng fantasma!—ang ibinulóng na nang̃áng̃atal ang boong catawán. —¿Isáng fantasma? —¡Sa ibabaw ng̃ bubung̃an ... marahil siyá ang monja na naglíligpit ng̃ mg̃a bága sa boong gabi! Tuming̃alâ ang ''distinguido'' at ibig niyáng makita. —¡Jesús!—ang bigláng sinabi at siyá nama'y nagcruz. Siyá ng̃â namán, sa makináng na ilaw ng̃ kidlát ay canyáng nakita ang isáng anyóng taong nacatindíg, halos sa palupo ng̃ bahay, nacataas sa lang̃it ang mukhà't ang mg̃a kamáy, na para manding humíhing̃î sa canyá ng̃ awa. ¡Mg̃a lintíc at culóg ang itinútugón ng̃ lang̃it! Nang macatapos ang ugong ng̃ culóg ay náring̃ig ang isáng mapangláw na daíng. —¡Hindi gawâ ng̃ hang̃in ang daing na iyán, iyá'y sa fantasma!—ang ibinulóng ng̃ sundalo, na siyáng canyáng pinacatugón sa guinawang sa canyá'y pagpindót ng̃ canyáng casama. —¡Ay! ¡ay!—ang naglulumampas na daíng sa hang̃in at nang̃ing̃ibabaw sa ing̃ay ng̃ ulán: hindi matacpán ng̃ mg̃a haguinít ng̃ hang̃in ang matamís at cahabaghabag na tinig na iyóng puspós ng̃ capighatîan. Mulíng cumináng ang isáng kidlát na nacasisilaw ang tindí. —¡Hindi, hindi fantasma!—ang bigláng sinabi ng̃ ''distinguido'';—mulí pang nakita co siyá; casinggandá ng̃ Virgen ... ¡Umalís na tayo rito't magbigáy álam tayo! Hindi na hinintay ng̃ sundalong ulitin pa ang pagyacag sa canyá't nang̃agsialís ang dalawá. ¿Sino cayâ ang humihibic sa calaguitnaan ng̃ gabí, na hindi inaalintana ang malacás na hang̃in, ang ulán at bagyó? ¿sino cayà ang matatacuting virgeng esposa ni Jesucristo, na nakikilaban sa nang̃agng̃ang̃alit na bagyó, tubig, lintíc at culóg at hinirang pa namán ang cagulatgulat na gabí at ang may calayaang lang̃it, upang itaghóy mulà sa isáng mapang̃anib na cataasan ang canyáng mg̃a daing sa Dios? ¿Linisan cayà ng̃ Dios ang canyáng templo at aayaw ng̃ dingguín ang mg̃a hibíc sa canyá? ¿Bacâ cayà hindi macalampás sa bubung̃án ng̃ convento ang mg̃a mithî ng̃ cáluluwa at ng̃ macapailánglang hanggáng sa trono ng̃ lubháng Mahabaguin? Humihip ng̃ boong galit ang bagyó halos sa magdamág; hindi sumicat ang isá man lamang bituin sa boong gabí; nagpatuloy ang waláng pagcasiyahan sa hirap na mg̃a ¡ay! na nacacahalo ng̃ mg̃a buntóng hining̃á ng̃ hang̃ing malacás, datapwa't nasunduan niyáng bing̃í ang Naturaleza't ang mg̃a tao; nagpuyát palibhasa ang Dios ay hindi siyá náriring̃ig. Kinabucasan, ng̃ mapaspás na sa lang̃it ang maiitim na mg̃a alapaap ay mulíng sumicat ang araw sa guitnâ ng̃ nadalisay na himpapawíd, humintô sa pintuan ng̃ convento ng̃ Santa Clara ang isáng coche at doo'y nanaog ang isáng lalaki, na napakilalang siyá'y kinacatawan ng̃ may capangyarihan at hining̃ing siyá'y pakipag-usapin sa abadesa at sa lahát ng̃ mg̃a monja. Ang sabi'y may humaráp na isáng monjang basáng basá at punít-punít ang suot na hábito, tumatang̃is at isinumbóng ang cakilakilabot na mg̃a cagagawan at hining̃ing siyá'y tangkilikin ng̃ tao laban sa mg̃a catampalasanan ng̃ pagbabanalbanalan. Ang sábihan din namá'y totoong cagandagandahan ang monjang iyon, na may mg̃a matáng ang cagandaha't catamisa'y walâ pang nakikitang macacawang̃is. Hindi siya inampón ng̃ kinacatawan ng̃ may capangyarihan, nakipagsalitaan itó sa abadesa at iniwan ang monjang iyón at hindi pinakinggán ang canyáng mg̃a samò at mg̃a luhà. Napanood ng̃ monjang sinarhan ang pintô pagcalabás ng̃ tao, na gaya marahil ng̃ panonood, ng̃ hinatulang magdusa, ng̃ pagsasará sa canyá ng̃ pintuan ng̃ lang̃it, sacasacali't dumating ang araw na maguiguing casíng bang̃ís at mawawalán ng̃ damdamin ang lang̃it na gaya ng̃ mg̃a tao. Ulól daw ang monjang iyón ang sabi ng̃ abadesa. Hindi marahil nalalaman ng̃ taong iyóng sa Maynilà'y may isáng hospicio na pinag-aalagaan sa mg̃a nasisira ang isip; ó bacà cayà namán ipinalálagay niyáng ang convento ng̃ mg̃a monja'y isáng ampunan ng̃ mg̃a ulól na babae, bagá man hinahacang may catatagáng camangmang̃an ang taong iyóng upáng macapagpasiya cung sirà ó hindi ang pag-iisip ng̃ isáng tao. Sinasabi rin namáng baligtád ang ipinasiya ng̃ general J. ng̃ canyáng mabalitaan ang nangyaring iyón; tinangcâ niyáng tangkilikin ang ulól na babae caya't hining̃î niyá itó. Ng̃unit ng̃ayó'y waláng humaráp na sino mang dalagang cagandagandahang waláng umampón, at hindi itinulot ng̃ abadesang dalawin at tingnán ang convento, at sa ganitó'y tumutol siyá sa pang̃alan ng̃ Religión at ng̃ mg̃a Santong Cautusán sa Convento. Hindi na mulíng napagsalitaanan pa ang nangyaring iyón, at gayón din ang tungcól sa cahabaghabag na si María Clara. <center><big>'''Wacas ñg Pagsasaysay'''</big></center> |newtext= |othertitle= * Ang Katapusan * Huling Kabanata * Epilogo }} pqv1dr6ckmnj8gtto4eeluo16s8o751 14 3044 27177 27176 2021-02-22T03:40:48Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{book category header}} {{BookCat}} epuks5kojppe4dqkejmu8jjolasjatp 14 3095 27253 27251 2021-02-23T07:54:49Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Book category header}} {{BookCat}} 4644hnvs48vd487fwafoyht8vdrcp4s 0 3096 27265 25853 2021-02-24T03:24:55Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{chapter header | pamagat = Awit at Korido | section = | nakaraan = ←[[Ibong Adarna/Nilalaman|Talaan ng Nilalaman]] | susunod = [[Ibong Adarna/Tauhan|Mga Tauhan at Tagpuan]]→ }} Awit *May labing dalawa (12) na pantig sa bawat taludtod *Tulang pasalaysay na kung saan makatotohanan ang mga tauhan at maaring maganap sa tunay na buhay ang kanilang pakikipagsapalaran *Inaawit ang himig na mabagal o adante.</br> [[Florante at Laura]] Korido Ang korido ay isang uri ng panitikang pilipino, isang uri ng tulang nakuha natin sa impluwensiya ng mga Espanyol. Ito ay may sukat na walong pantig bawat linya at may apat na linya sa isang saknong. Ang korido ay binibigkas sa pamamagitan ng pakantang pagpapahayag ng mga tula Pagkakaiba ng Awit sa Korido 1. Mabilis ang bigkas ng korido, may kabagalan naman ang awit 2. Ang korido ay may walong pantig at binibigkas sa kumpas ng martsa “allegro”, samantala ang awit ay may labindalawang pantig at inaawit na mabagal sa saliw ng gitara o bandurya “allegro” 3. Ang ikinaganda ng awit ay sa mga aral na ipinahihiwatig samantala sa korido ang ikinawiwili ng mga mambabasa ay ang kuwento o kasaysayang napapaloob dito ==Korido== May walong (8) pantig sa bawat taludtod. Tulang pasalaysay na may kasamang kababalaghan; ang mga tauhan ay nagsasagawa ng mga bagay na di maaring magawa sa tunay na buhay.</br> ''Halimbawa:''</br> [[Ibong Adarna]] {{BookCat}} qm2hjexbyppae3isx659p4wrkndf2lt 0 3097 27445 27432 2021-03-10T03:35:57Z WhitePhosphorus 3265 Ibinalik ang mga pagbabago ni [[Special:Contributions/Fsxsekd3|Fsxsekd3]] ([[User talk:Fsxsekd3|Usapan]]) patungo sa huling rebisyon ni [[User:Yivan000|Yivan000]] wikitext text/x-wiki ---- <center><i><big>'''Ang [[Korido]] at Buhay na Pinagdaanan'''</big><br/>nang Tatlong<br/><big>'''Prinsipeng Magkakapatid'''</big><br/>na Anak<br/><big>'''nang Haring Fernando at nang Reyna Valeriana'''</big><br>sa Kaharian ng Berbanya<br/></i></center> ---- [[Image:Ibong Adarna.jpg|center|500px|thumb|Ibong Adarna at si Don Juan]] <center><big>[[Ibong Adarna/Nilalaman|Talaan ng mga Nilalaman]]</big></center> {{Estante|Panitikan}} {{Status|25}} hjzb2j4mc4saekw0ntfxobt2r97sk6n 0 3099 27268 25794 2021-02-24T03:26:03Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ang kahulugan ng mga ibong adar na Ang mga sumusunod ay ang ilan sa talasalitayaefe bo bolabloa an na ginamit/nabanggit sa Ibong Adarna. Aarok - pagsukat sa lalim ng tubig gamit ang sariling katawan o ibang pansukat. Aba - dukha Aglahi - pangungutya o pagmamaliit ng isang lahi. Alumana - pag-aasikaso. Antak - matinding sakit mula sa natamong sugat. Armenya - bansa sa timog-kanlurang Asya na napapalibutan ng mga bansang Turkiya, Georgiya, Turkiya, Georgia, Iran at Azerbaijan. Balintuna-isang pahayag na sumasalungat sa umiiral na paniniwala. Bawa - bawal; bawas; bawat Berbanya - lugar na kathang-isip lamang ng may-akda Binabata - tinitiis na pagdurusa. Bulaos - ito ang daanan ng mga hayop tungo sa inuman at paliguan nila Bumbong - isang sisidlan nakaraniwang gawa sa kawayan. Daluhong - isang biglaang paglulusob Datay - nakaratay dahil sa sakit Dawag - baging na may maliliit, matitinik na bulaklak. Dayap - sitrus; halaman namay maasim nabunga Dumaratal - dumarating Dunong - talino o kaalaman Duruan - tusukan; tuhugan Garing - pangil ng elepante na matigas at kulay puti Gulod - mataas na pook, burol o talampas Hapag - mesa na gawa sa kawayan Hapo - paghingal dahil sa pagod Hibo - sulsol Hungkag - walang anumang laman Ihugos - ipababa ang isang bagay mula sa kinalalagyan nito gamit ang lubid. Ilog Jordan -ilog na nagsisilbing hangganan ng Israel at Jordan. Dumadaloy ito pa-timog mula Syria. Inimbulog - pinalipad pg mataas Kagalingan - kagamutan Kaniig - taong kinakausap ng matalik Kapara - kapareho Karbungko - batong matingkad at kulay pula Karosa - malaking karwahe Katad - pinatuyong balat ng hayop. Kawasa - matatag. Kinatigan - pinanigan o kinampihan. Kinaurali - nakipagsabwatan. Kuhila - taong taksil Labaha - matalas na kasangkapan na ginagamit bilang pang-ahit ng balbas o buhok. Lango - lasing Linsad - wala sa wastong pagkakalagay o 'di kaya ay pagkakapuwesto Lunas - gamot Luhog - pakiusap o pagsamo. Lunos - pagkaawa; hindi lumiliyab na kahoy. Magkamayaw - magkaroon ng gulo Magniig - malapit na kaugnayan ng dalawang tao Manunoy -malaman Malirip - masisid nang malalim; mapagbulaybulayan. Mapugto - maputol; huminto o tumigil Mili - sapagkat Munsing-munsing - maliliit o mumunli. Muog - tanggulan Nabahaw - ang paggaling ng sugat Naduhagi - nabigo. Nagahis - nadaig ng lakas o kapangyarihan Nag-inot - dahan-dahan. Nagpisan - magkasamang manirahan sa iisang tahanan. Nagulantang - nagulat. Nakatalos - nakaunawa. Nakadatal - dumating Nahapis - nalungkot; naawa sa sarili Namitig - napulikat. Napaghulo - napag-isipan o nasuri Napaglining - napag-isipang mabuti; napagbulaybulayan. Napagsapit - nangyari; nalaman Naparawal - napawalay Natilihan - natigilan. Nilalik - bakal o kahoy na ang hubog ay pinakinis. Nililimi - sinusuring mabuiti Nagnuynoy bulay-bulayin. Natambad - nalantad Olikornyo - ibong pinangangalagaan ng tao Pagkadaop - pagkakalapat ng mga kamay tulad na lamang ng nagdarasal; pagkasanib Pantas - matalinong tao Piedras Platas - puno na likhang-isip ng may-akda Prasko - isang bote na karaniwan ay kulay berde at nilalagyan ng tubig o alak. Renda - istrap na nakakabit sa magkabilang dulo ng bara sa bibig ng kabayo upang ito'y makontrol. Salaghati - sama ng loob. Salamisim - alaala. Saliwa - magkabaligtad na pares. Sampaga - sampaguita. Sangkalan - isang blokeng ginagamit na hiwaan. Sansalop - sukat na katumbas ng tatlong litro Sapala - imposible o hindi maaaring mangyari. Sapin-sapin - nagkapatong-patong. Simboryo - bubong nahugis kalahating bilog. Siphayo - pang-aapi. Suson - isang panloob nakasuotan Sutla - pine, makintab at malambot na sinulid o sedang gawa mula sa himaymay ng silkworm. Tabor - bundok sa Hilagang Israel malapit sa Nazareth na may 1,929 talampakan ang taas. Tinangisan - pag-iyak dulot ng matinding pagdadalamhati. Tinitikis - sinasadya Tumalima - sumunod Tumok - ang malagong pagtubo ng dame Ukilkil - panggigiit Umugin - bugbugin Uslak - hangal; tanga {{BookCat}} sttjgn83p1x4uqmd87icr0fatvm43d6 0 3100 28112 9540 2021-06-04T02:08:12Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Ibong Adarna/Kabanata 1]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 1]] g09e09ydicro3iw894qdzo916jhgx9y 0 3101 28113 28109 2021-06-04T02:09:20Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Ibong Adarna/Kabanata 2]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 2]] gowtvs80c3ii1taa0tw7q3zzbc2ke21 0 3102 28114 26832 2021-06-04T02:09:38Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 03 : Isang Pagtataksil]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 3]]: standardization wikitext text/x-wiki {{Ibong Adarna}} ==Buod== I mean, let's face it. You have so many things to read already. Are people interested in Rizal's El Fili looking for even more things to read online? We've received mix reactions: some want shorter summaries, while others are looking for more details. Those who have given more extensive feedback are interested in summaries in English, while the rest who are looking for summaries in Tagalog or Filipino have not said anything more than: "I want it in Tagalog." Anyway, it would help a lot if you would send more feedback about what you are looking for in relation to El Filibusterismo. Those who have been clamoring for scripts, sorry but the writers are quite swamped right now. If you could give more details about the requirements for the script (i.e., how long), that would help a lot. [[Category: Ibong Adarna|03]] rqhjm7arpietlwnq7vmqax41haopdgh 0 3103 28116 14269 2021-06-04T02:09:52Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 04 : Kabiguang Mapaawit ang Ibong Adarna]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 4]]: standardization wikitext text/x-wiki {{Ibong Adarna}} ==Buod== "Ang Ibong Mapanglaw" Pagdating ng dalawa sa palasyo ay buong pagmamalaki nilang inangkin ang pagkakahuli sa Adarna. Ikinatuwa ito ni Don Fernando at ikinalunglot rin nang kanyang napaglinang na hindi nila kasama si Don Juan.At isa pa doon ay ayaw kumanta ng ibon at pumapangit pa ito na parang isang basang sPagkatapos ay yumao na siya patungo sa Berbanya para sa amang matagal nang naghihintay. [[Category: Ibong Adarna|04]] pad3t80hx4wwzve4ci7anwtwrzfsb8y 0 3104 28118 27272 2021-06-04T02:10:07Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 05 : Paggaling ni Haring Fernando]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 5]]: standardization wikitext text/x-wiki {{Ibong Adarna}} ==Buod== Sa wakas nakarating din si Don Juan sa Berbanya. Nabatid na naroon na ang nagmamay-ari sa kanya, ang ibong Adarna. At gumaling na si haring Fernando. {{BookCat}} jbrlke57i6u2b46p38qf61lmuvyel6e 0 3105 28120 27273 2021-06-04T02:10:20Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 06 : Ang Paghihiganti]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 6]]: standardization wikitext text/x-wiki {{Ibong Adarna}} ==Buod== Nagpalabas ng bagong kautusan ang hari na halinhinang bantayan ng tatlo niyang anak ang ibong Adarna - tatlong oras bawat isa. Sinuman ang magkamali ay may parusang nakalaan. Isang gabi ay naisipan ni Don Pedro na maghiganti sa natamong kahihiyan at kinausap si Don Diego sa planong pakawalan ang ibon sa oras na makatulog si Don Juan habang nagbabantay. Kinaumagahan, gulat nagulat si Don Juan nang makitang wala na ang ibon sa hawla. Upang pagtakpan ang kasalanan ng kanyang mga kapatid, nagpasya siyang umalis na lamang. Natuklasan ng Haring Fernando na nawala ang ibon at ipinalawag ang tatlong anak, ngunit dalawa lamang ang humarap. Ipinahanap nito si Don Juan sa dalawa. Hinanap ni Don Pedro at Don Diego ang kapatid. Napadpad sila sa mga bundok at burol hanggang sa natagpuan nila si Don Juan sa kabundukan ng Armenya. Doo'y napagkasunduan nilang manatili at manirahan upang takasan ang sa kanila ay (Don Pedro at Don Diego) kahihiyan. {{BookCat}} s9qx7fbllf1xgvq1uxuvki3cu4koke0 0 3106 28122 27281 2021-06-04T02:10:33Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 07 : Isang Bagong Pakikipagsapalaran]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 7]]: standardization wikitext text/x-wiki {{Ibong Adarna}} Nagtaka ang tatlo dahil sa gitna ng bundok ang balon ay hindi lumuluma. Nauna si DON PEDRO dahil ang sabi nya sya ang nakakatandang kapatid sa kanila.Sa kanyang pagbaba sa balon ay sa kalagitnaan walang liwanag dun. kaya naman bumalik sya.Si DON DIEGO naman ang sumunod.Nakatutong sya sa dulo ng balon ngunit bumalik din.Si DON JUAN naman ang bumaba sa balon. nakaabot sya sa dulo na sobrang dilim.Sinabi nya sa sarili na mas maganda ng mamatay kaysa bumalik na hindi natutuklasan ang hiwaga.Nakita nya ang loob ng balon mangha mangha sya nang makita nya ang madaming cristal.At dito niya nakilala si Leonora at si JUANA.Namangha ang dalawa dahil ngaun lng sila ulit nakakita ng matapang tao na bumba dito. by:zandrex batocael section B {{BookCat}} pp3fkxx9cu4rv3rsp1sl1rnu5suujlj 0 3107 28124 27277 2021-06-04T02:11:06Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 08 : Ang Muling Pagtataksil]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 8]]: standardization wikitext text/x-wiki {{Ibong Adarna}} ==Buod== Nang makita ng tropa si Leonora ay nabighani at tinawagan si yolove upang umibig siya kaagad dito. Si Don Diego naman ay umibig kay Daks o juts sana sila, nang naalala ni Doña Leonora na naiwan ang kanyang singsing sa palasyo. Nagkusa si Don Juan nakunin ang singsing. Nang makalusong ng sampung dipa ay pinatid ni Don Pedro ang lubid at nahulog si Don Juan. Tatalon sana si Leonora ngunit nahawakan niya ang isang libong manok na lumilipad sa dalampasigan at hinawakan siya nang mahigpit ng tropa. Inihagis niya ang engkantadong lobo at binilinan itong kainin at iluto ang manok at baboy na ulam mamayang gabiat gisingin si Don Juan upang makapasok sa kaharian ng ipinagbabawal na gamot. {{BookCat}} fc2jtxk57fkmnx82zmd47iqihx97zh7 0 3109 28126 27274 2021-06-04T02:11:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 10 : Tulong Mula sa Lobong Engkantado]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 10]]: standardization wikitext text/x-wiki {{Ibong Adarna}} ==Buod== Natagpuan ng tropa si Don Juan na nag-aagaw buhay. Bali ang mga buto ng prinsipe at sugatan. Ginamot ng tropa ang prinsipe gamit ang tubig mula sa Ilog Pasig. Agad na lumakas si Don Juan. Gumaling ang kanyang mga sugat at mas tumingkad pa ang kanyang kulay berdeng tae at tindig kaysa dati. Matapos makuha ang mga tanso, umahon na ang prinsipe kasama ang tropa sa balon at tuluyang naghiwalay. Ang tropa ay sa kabundukan at si Don Juan nama'y sa daan patungong kaharian ng ipinagbabawal na gamot.Tangina bat inedit ito ng ganito pota.Pagdating niya sa kaharian ng ipinagbabawal na gamot nalaman niyang wala ng ibang lunas para ang kanyang kalusugan ay mapabuti kaya kinain niya ang kanyang kulay berdeng tae dahil siya ay nagbabasakali na siya ay guamaling. Makalipas ng walong araw siya nga gumaling at napag isip-isip niya na ang kanyang kulay berdeng tae ay nakakagamot at pwede itong pagkakitaan. Tatlong taon na ang lumipas. Siya ay naging milyonaryo at nagkaroon ng sariling pamilya at kasama niya ang kanyang napakagandang asawa na si Janelle at ang kanyang tatlong anak na sina Julia,Diane at Mekaela. Palagi ding nakagabay ang kanyang ina na si Cathlyn at ang tatay niya na si Geozyrelle pero hindi nila alam na si Don Juan ay nagtataksil sa kanyang asawa,at ang kanyang kerida ay si Ronet ang tanging nakaka alam sa kanilang relasyon ay ang kanilang bodyguard na si Jhonmatt ang kanilang kapitbahay na sina Vince at Charris at ang kanilang mayora si Charriane at ang napakagnadang assistant nito na si Archie. Pero hindi mawawala ang mga chismosa nilang kababayan na sina Toneth,Ruby at Via,at si naka yellow.Daghan pakog friends pero gadali ko kay mangulos pas kuya sa laptop atay. lumipas ang ilang oras, bumalik ang mga tropa at tumae ng dilaw naman na tae. {{BookCat}} cdtzok73q4irapo39co5bxlq1mpfva5 0 3110 7571 2009-10-01T15:21:30Z Regenerate~tlwikibooks 267 Inilipat ang [[Ibong Adarna/Kabanata 10: Tulong Mula sa Lobong Engkantado]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 10 : Tulong Mula sa Lobong Engkantado]]. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 10 : Tulong Mula sa Lobong Engkantado]] myrg3pp647fckfpyrg64krdor2hipcf 0 3111 28128 26380 2021-06-04T02:11:47Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Ibong Adarna/Kabanata 11]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 11]] 9wo7fxnbjxio330d8ic8frsw7olqgn1 0 3112 28129 27275 2021-06-04T02:12:00Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 12 : Paghahanap sa Kaharian ng de los Crystales]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 12]]: standardization wikitext text/x-wiki {{Ibong Adarna}} sa paglalakbay ni DON JUAN na apat na buwan,sya nakatagpo ng isang matanda na sugatan.Tinanong ni DON JUAN kung ito ay may pagkain,binigyan naman ng matanda na makakain si DON JUAN.Nakita ni DON JUAN na tinapay na durog durog at ito luma na ngunit sa kanyang gutom kinain pa rin nya ito.Humingi ulit si DON JUAN na maiinom at binigyan naman sya nito.Nang pagkainom nya ni isang patak ay walang natira.Nang pagkakita nya dito napuno ulit ng tubig.Ulit humiling si DON JUAN kung nasaan ang DE LOS CRISTYLE ang sabi ng matanda ay *`Pumunta ka sa IKATLONG BUNDOK MULA RITO AT IBIGAY ITO SA ERMITANYO AT PAKI SABI NA GALING ITO SA MATANDANG SUGATAN.ITO AY UMALIS AGAD DAHIL ALAM NYA NA MALAYO PA ANG LALAKBAYIN NITO. BY:ZANDREX BATOCAEL SECTION B FROM:LAGUNA ZANDREX123_BATOCAEL@YAHOO.COM PULO NATIONAL HIGH SCHOOL {{BookCat}} qs2tfzt8t4ell1ld825v6egrzfhh4zr 0 3113 7575 2009-10-01T15:50:14Z Regenerate~tlwikibooks 267 Inilipat ang [[Ibong Adarna\Kabanata 12 : Paghahanap sa Kaharian ng de los Crystales]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 12 : Paghahanap sa Kaharian ng de los Crystales]]. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 12 : Paghahanap sa Kaharian ng de los Crystales]] 2q67wthc6h2lsjr83umdwtc0vjpniae 0 3115 28131 27283 2021-06-04T02:12:16Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 13 : Pagdating sa Reino de los Crystales]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 13]]: standardization wikitext text/x-wiki {{Ibong Adarna}} ==Buod== Naubos ang gasolina ng gatsni Don Juan sa loob ng isang buwang paglalakbay. Hindi huminto sa pagandar ang bugatti kahit isang saglit. Lumapag ang agila sa banyong paliguan ni Maria Blanca. Bumaba na si Don Juan at pinagkubli siya ng agila sa halamanan. Ganap na alas kuwatro ng madaling araw ay paparoon si Maria Blanca upang maligo kasama ang dalawang kapatid na prinsesa. May kanya-kanya silang paliguan at malalaman niya kung sino si Maria Blanca sapagkat ito ang pinakamaganda. Iniutos pa ng agila na magtagong mabuti si Don Juan at hintayin ang pagdapo ng tatlong kalapati sa puno ng peras. Nagbilin din ang agila na tibayan ni Don Juan ang dibdib upang magtagumpay sa minimithing pag-ibig. Naiwan si Don Juan at naghintay. Inantok siya subalit pagsapit ng alas kuwatro ng madaling araw ay nakita niya ang tatlong kalapating dumapo sa puno at naging himala ng kagandahan. Si Maria Blanca ang pinakamaganda at agad nabihag ang puso ng prinsipe. Nag-alis ng damit si Maria Blanca at lalo namang nahaling si Don Juan. Lumusong sa tubig ang prinsesa upang maligo. Kinuha ni mang Juan ang damit nito at pinaghahalikan. Nabigla ang prinsesa nang matuklasang nawawala ang kanyang damit. Nagbanta si Maria Blanca na papatayin niya ang sinumang pangahas na gumawa nito. {{BookCat}} 1fq6l7fou8lbozsys9omgarfuo5kou4 0 3116 28141 27271 2021-06-04T02:13:41Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 14 : Pitong mga Kautusan ni Haring Salermo]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 14]]: standardization wikitext text/x-wiki Narrator:Malugod na binati ni Don Juan ang hari saka nagpakilala at nagpaalam sa kanyang layunin. Inimbitahan siya ng hari sa palasyo. Tulad ng bilin ni Donya Maria Blanca, si Don Juan ay 'di tumugon sa imbitasyon at sa halip ay nagpahiwatig sa hangarin nyang makapaglingkod. Hareng salermo:ang una kong utos sa iyo ay patagin mo ang bundok at doon ay magtanim ka ng trigo ang trigong yon ay ang magiging agahan ko Dunya maria: Ano ang iniutos saiyo nang aking ama? Dun juan:gagawin kong patag ang bundok at magtatanim nang trigo Narrator: gumamit nang mahika si donya maria at pinatulog ang lahat ng nagbabantay at pinatubo nya nang maganda ang trigo.Laking pagtataka ng hari kinaumagahan nang makita ang tinapay sa hapag niya. Haring salermo:Ang ikalawang utos ko sayo ay papakawalan ang labindalawang negrito sa prasko at ito ay muli mong ibabalik sakanilang lalagyanan. Narrator:Nang gabi ding 'yun ay isinalaysay ng prinsipe kay Doña Maria ang ikalawang utos ng hari. Pumunta sila sa tabi ng dagat at tinawag ng prinsesa ang mga ita. Pagkarinig sa kanyang pagtawag ay kaagad namang lumapit ang mga ito at pumasok sa prasko dahil alam nila na mag makapangyarihan si Dunya Maria Blanca kaysa sa hari. Paggising ng hari, natagpuan niya ang prasko sa hapag-kainan niya kung saan nakapaloob ang 12 ita na hindi nawalan at napalitan ni isa man. Kaya naman, ito ay nag-isip ng isang panibagong gawain na mas mahirap sa mga nauna, at ibinigay ang ikatlong utos. Haring salermo:Ang ikatlong utos ay kailangan mong ilagay ang bonduk sa tapat ng aking bintana Narrator:Isinagawa kaagad ni Doña Maria ang ikatlong kautusan na walang kahirap-hirap dahil pinalakad nya ang bonduk. Hindi naman makapaniwala ang hari sa nakita ''himala'' kung kanyang ituring. Humanga ito nang husto kay Don Juan. Haring salermo:ang ika apat na utos ko saiyo ay kailangan mong gawing kastilyo ang bundok. Naruto:Napangiti ang prinsesa nang malaman ang ikaapat nakahilingan ng kanyang ama. Sinabi nito kay Don Juan na ipaubaya na lamang sa kanya ang lahat. Tunay man, kinaumagaha'y nagulantang ang hari sa nagsiputukang kanyon at nagulat ito nang husto pagkakita sa kaakit-akit nakastilyong nasa gitna ng karagatan. Niyaya niya si Don Juan namamasyal sa ginawang tanggulan. Sa kanilang pamamasyal ay naiwala ng Hari ang kanyang singsing at nagpasya itong umuwi. Pagsapit ng ika-lima ng hapon ay ipinatawag si DonJuan para sa isang panibagong kautusan. Haring salermo:kailangan mong maibalik ang bundok sa tapat ng bintana ng aking silid tulugan Narrator:Nagawang lahat ito ni Doña Maria nang mahusay. Kaya naman sa ika-anim na pagkakatao'y humiling ang hari kay Don Juan, na sa kanyang pag-aakala ay siyang tumutupad sa lahat ng kanyang mga kautusan. Ito'y tungkol sa kanyang singsing na nahulog sa karagatan. Ninanais niya na ito ay matagpuan, at magisnan sa ilalim ng kanyang unan paggising, kinaumagahan. Dunya marea:kailangan mo akong tadtarin ng pinong pino at ako ay ilagay mo sa katawan nang isda. Narrator:nakatulog si don juan kaya hindi nila nakuha ang singsing Ganap na ikaapat nang umaga. Sinubukan uli nila ang paghahanap. Tinadtad ni Don Juan ang prinsesa ngunit dahil sa pagmamadali ay hindi niya na namalayang tumalsik ang dulo ng hintuturo nito sa tubig. Naging isda muli ang prinsesa at umahon kaagad matapos mahanap ang singsing. Sa pagkakataong ito, hindi na nakatulog si Don Juan. Nakuha niya ang singsing ngunit ang dulo ng hintuturo ng prinsesa ay naputol. Bilin ng prinsesa kay Don Juan na tandaan iyon bilang palatandaan ng kanyang pagkakakilanlan. Haring salermo:magaling ka ito na ang iyong huling pagsubok kailangan mong paamuin ang kabayong ubod nang sama. Donya maria:ang kabayo ay ang ama ko ang iyong gagawin ay paluin ang kabayo hanggang ito ay manghina kapag tumulo na ang laway nito subuan mo nang busa at higpitan ang renda pag ito ay nang hina na ito ay puwede monang ihatid sakanyang tahanan {{BookCat}} hlcjveoyagqryh9uizjmh80fpp9k42c 0 3117 28133 27279 2021-06-04T02:12:40Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 15 : Ang Pagtakas]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 15]]: standardization wikitext text/x-wiki {{Ibong Adarna}} Kinabukasan, ipinasundo ng hari si Don Juan. Dahil sa matagumpay nitong naisagawa ang kanyang mga kahilinga'y minarapat niyang ibigay na ang gantimpala. Pinapili niya si Don Juan sa tatlo niyang anak na nakatago sa kani-kanilang mga silid. Tanging mga hintuturo lamang ang nakalabas upang sa ganuon ay hindi matiyak kung sino ang mapipili. Ngunit alam ni Don Juan ang palatandaan ng kanyang mahal, kaya walang kahirap-hirap nitong na pili si Doña Maria.Hindi ito ikinatuwa ng hari sapagkat hindi niya nais na sa mahal na anak ay mawalay. Binalak niyang hikayatin si Don Juan na lumayo patungong Inglatera at ipakasal sa kapatid niyang bata pa rin at maganda. Nalaman ito ni Doña Maria at nagpasiya siyang sumama kay Don Juan. Ipinakuha niya sa prinsipe ang kabayo sa ikapitong pintuan na siyang pinakamatuling tumakbo sa lahat.Sa halip na ikapito ay ikawalo ang nakuha ni Don Juan kaya nang hinabol sila ng hari at mga hukbo ng palasyo ay muntik na silang maabutan. Gayunpaman, sa taglay na dunong ni Doña Maria ay matagumpay silang nakalayo. Inilaglag niya ang kanyang karayom na naging mga tinik na bakal. Inihulog din niya ang kanyang sabon at ang daanang maganda ay naging sangga. Sa huli'y inihagis niya ang kanyang kohe at ang lupang tuyo ay naging dagat.Hindi nanakahabol ang hari. Galit na galit ito at isinumpa ang prinsesa na siya ay lilimutin ni Don Juan pagdating sa Berbanya kapag ito ay may nakausap na babae maski ang kanyang nanay, at iba ang pakakasalan ng prinsipe. {{BookCat}} q54jnzv5jsy0ywq7iws1sr5dubsmkj8 0 3118 28135 27278 2021-06-04T02:12:51Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 16 : Nakalimutang Pag-ibig]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 16]]: standardization wikitext text/x-wiki {{Ibong Adarna}} ==Buod== Narating ng dalawa ang Berbanya. Minabuti ni Don Juan napansamantalang iwan muna si Doña Maria sa nayon upang paghandaan nitong isang marangal na pagsalubong. Pinaalahanan siya ni Doña Maria na huwag lalapit sa kahit na sinong babae, maging sa kanyang ina. Tumungo na ang prinsipe sa palasyo at kaagad itong sinalubong ng kanyang ama't ina, mga kapatid at lalung-lalo na ni Leonora nang malamang dumating na ang sintang pitong taon niyang hinintay. Sa mga pangyayari ay nakalimot si Don Juan kay Doña Maria at napagkasunduan na silang dalawa ni Leonora ay ikasal. {{BookCat}} duqrf51l28jw6kjlznuiof1wigqm8yo 0 3119 28137 27282 2021-06-04T02:13:06Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 17 : Paghihiganti ni Doña Maria]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 17]]: standardization wikitext text/x-wiki {{Ibong Adarna}} ==Buod== Tatlong araw ang lumipas indi pa rin bumabalik si Don Juan. Iniisip ni Donya Maria na nakalimutan at hindi na siya minamahal ni Don Juan. Araw na ng kasalan nina Don Juan at Donya Leonora sa kaharian ng Berbanya. Pumunta si Donya Maria na nakadamit na parang emperatris at may dalang prasko na may dalawang ita sa kasalan. Nakalimutan na talaga ni Don Juan ang mga nangyari kasama si Donya Maria. Hindi pumayag si Donya Maria sa nangyayaring kasalan kaya binasag niya ang prasko at lumabas ang tubig sa prasko at bumaha ang kaharian ng Berbanya. Sumayaw ang mga ita na lumabas sa prasko at na nagpapakita sila ng mga nangyari kayna Don Juan at Donya Maria noong sila ay nasa reyno ng Delo Cristales. Bumalik na ang mga ala-ala kay Don Juan. Nagmakaawa si Don Juan kay Donya Maria na patawarin na siya. Kaya itinigil na ang kasal. Nag-isip-isip ang arsobispo at nakabuo siya ng solusyon. Ang napag-isipan niya at natatanging nasa isip niya ay magpasya kung sino ang ikakasal. Basahin ang sunod na Kabanata para malaman ang pasya ng arsobispo. {{BookCat}} 1gllnojnnphat6hoc980klmjjasjdtl 0 3120 28139 27276 2021-06-04T02:13:16Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 18 : Ang Pagtatapos]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 18]]: standardization wikitext text/x-wiki {{Ibong Adarna}} ==Buod== Naging malinaw na ang lahat. Ipinasya ng arsobispo na si Don Pedro at Doña Leonora ay maikasal kasabay ni Don Juan at Doña Maria dahil ang hari ay naguguluhan sa mga pahayag ng mga donya. Masaya si Doña Maria sa hatol. Hindi naman tumutol si Doña Leonora. Kasabay ng kasalan ay ang hangarin ni Haring Fernando na maipasa ang korona at setro sa karapat-dapat na magmana - si Don Juan. Ngunit na una nang nasabi ni Doña Maria na si Don Juan ay mayroon nang sarili niya. Ito ay ang kaharian ng kanyang ama ang Reino de los Crystales. Sa mga pangyayari ay naging bagong hari sa Berbanya si Don Pedro at Reyna naman si Doña Leonora. Samantala, sina Don Juan at Doña Maria ay bumalik sa Reino de los Crystales. Doon ay namuno si Don Juan bilang bagong hari at ang kanyang minamahal na Doña Maria bilang bagong reyna. Ibinalik nila ang mga taong ginawang bato ni Haring Salermo. Sila ay namuhay ng mapayapa at naging magandang halimbawa sa lahat ng kanilang pinamumunuan. Maging hanggang sa sila ay pumanaw, hindi sila nalimutan ng buong kaharian. {{BookCat}} 3r6fk1bibq7dvd69dgrr1xa50opunuf 10 3121 10296 10266 2011-08-26T12:49:15Z Valekvespa 1072 wikitext text/x-wiki <includeonly> {{chapter header | kulay = #AAE0FF | pamagat = [[Ibong Adarna/Kabanata {{{2}}}|{{{A}}}]]<br><small>([[Ibong Adarna/Kabanata {{{2}}}/Paliwanag|Paliwanag]])</small> | nakaraan = ←{{#ifexpr:{{#expr:{{{2}}}-1}} <> 0|[[Florante at Laura/Kabanata {{#expr:{{{2}}}-1}}|{{{B}}}]]<br><small>←[[Florante at Laura/Kabanata {{#expr:{{{2}}}-1}}/Paliwanag|Paliwanag]]</small>|[[Ibong Adarna/Tauhan|Mga Tauhan ]]}} | susunod = {{#ifexpr:{{{2}}} <> 27|[[Ibong Adarna/Kabanata {{#expr:{{{2}}}+1}}|{{{K}}}]]→<br><small>[[Ibong Adarna/Kabanata {{#expr:{{{2}}}+1}}/Paliwanag|Paliwanag]]→</small>|[[Ibong Adarna/Buod|Pangkalahatang buod]]→}} }} {{#ifeq:{{{1}}}|korido| [[Category:Mga Kabanata ng Ibong Adarna]] ==Awit== {{col-begin}} {{col-2}} <center> '''<big>Kasalukuyan</big>''' <i>{{{Kasalukuyan}}}</i> </center> {{col-break}} <center> '''<big>Orihinal</big>''' <i>{{{Orihinal}}}</i> </center> {{!}}} ==Talababaan== {{Talababaan}} }} {{#ifeq:{{{1}}}|paliwanag| [[Category:Mga pagpapaliwanag ng Ibong Adarna]] {{{Nilalaman}}} }} </includeonly><noinclude>Ito ang suleras na dapat gamitin sa [[Ibong Adarna]]. [[Category:Ibong Adarna]] <pre> {{Ibong Adarna|[paliwanag/korido]|[kabanata #]| A = [pamagat ng kasalukuyang kabanata] | B = [pamagat ng huling kabanata] | K = [pamagat ng sunod na kabanata] | Kasalukuyan = [korido sa kasalukuyang palabaybayan; kung {{{1}}} ay korido] | Orihinal = [korido sa palabaybayang orihinal; kung {{{1}}} ay korido] | Nilalaman = [nilalaman alang-alang sa paliwanag] }} </pre> </noinclude> 9c9kl4bd8femtf2ovdn1tvkwu08b1x3 0 3169 26263 8195 2021-01-10T07:43:36Z Yivan000 4073 Changed redirect target from [[Noli Me Tangere/Kabanata 41 : Dalawang Dalaw]] to [[Noli Me Tangere/Kabanata 41]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 41]] 7rlnhqtsjd6zlxvex4amyf27akq6bbw 14 3183 18032 8332 2016-03-14T16:43:45Z Squeekeek 2831 Pinapunta sa ibang pahina wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Category:Mga kandidato para sa mabilisang pagbura]] 2l4ugt14yjpcbiqeu1ohkh3u7h9ptk6 0 3203 8466 2010-06-04T07:46:15Z Zollerriia 634 Inilipat ang [[Lunas sa dayarya]] sa [[Lunas sa dayariya]].: Tinama lang ang pagbaybay ng slaita sa pamagat. wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas sa dayariya]] 0yhqvqb38tbxpp9ouaal4g09igoo9uy 8 3269 8878 8877 2010-08-14T04:20:32Z Sky Harbor 11 Kaunting pagbabago para makabagay sa Wikibooks wikitext text/x-wiki *Karaniwang mga dahilan ng pagbura ** Hiniling ng may-akda ** Hiniling ng may-akda dahil tinanggal ang nilalaman ** Pagsubok ng baguhan ** Paglabag sa karapatang-ari ** Bandalismo o pambababoy ** Walang-saysay na nilalaman ** Maling baybay ** Mapanira, walang paggalang, o masakit na pananalita ** Mapanira, walang paggalang, may-kabastusang pananalita ** Pinalitan ng iba ** Mayroon nang katulad ** Puro pananda lamang ** Hindi maunawaan ang wika o nilalaman ** Hindi Tagalog ** Hindi tanyag ** Personal na pahina ** Walang laman ang pahina ** Patalastas ** Hindi totoong impormasyon ** Sariling pananaliksik ** Sariling pananaliksik/Hindi totoo ** Hindi kailangan/hindi na kailangan ** Hindi naaayon sa nilalaman ng Wikibooks ** Wala pang akma/hindi pa tugma ang kawing ** Hindi pa nararapat na may ganitong pahina ** Estilong poro/porum ** Hindi matiyak ang paksa/nakakalito ** Maraming suliranin ang lathalain ** Walang sapat na konteksto ** Hindi para sa pahinang ito ** Nasa anyong patanong ** Masama/pangit na anyo ng Tagalog ** Pagsasalinwikang gawa ng sopwer 7t2xkf8w67lgpvm3beqoic127r19xmb 100 3308 27589 9150 2021-05-02T02:02:13Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Banana Cream Pie]] sa [[Pagluluto:Banana Cream Pie]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki __NOTOC__ == Sangkap == === Crust === {| style="border-spacing:0;" | style="border-top:0.0007in solid #000000;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| 1 ½ | style="border-top:0.0007in solid #000000;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| tasa | style="border:0.0007in solid #000000;padding:0.0382in;"| Durog na Graham crackers |- | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| ½ | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| tasa | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:0.0007in solid #000000;padding:0.0382in;"| Tinunaw na manikilya |- | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| 2 | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| kutsara | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:0.0007in solid #000000;padding:0.0382in;"| asukal |} === Custard === {| style="border-spacing:0;" | style="border-top:0.0007in solid #000000;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| ¼ | style="border-top:0.0007in solid #000000;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| tasa | style="border:0.0007in solid #000000;padding:0.0382in;"| asukal |- | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| 3 | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| kutsara | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:0.0007in solid #000000;padding:0.0382in;"| cornstarch |- | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| 1 ½ | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| tasa | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:0.0007in solid #000000;padding:0.0382in;"| evaporada |- | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| 2 | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| piraso | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:0.0007in solid #000000;padding:0.0382in;"| Itlog (batihin) |- | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| 1 | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| kutsara | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:0.0007in solid #000000;padding:0.0382in;"| mantikilya |- | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| ½ | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| kutsarita | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:0.0007in solid #000000;padding:0.0382in;"| vanilla |- | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| 3 | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| piraso | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:0.0007in solid #000000;padding:0.0382in;"| hinog na saging lakatan |} === Pang-ibabaw === {| style="border-spacing:0;" | style="border-top:0.0007in solid #000000;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| 1 | style="border-top:0.0007in solid #000000;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| tasa | style="border:0.0007in solid #000000;padding:0.0382in;"| All-purpose cream |- | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| 2 | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:none;padding:0.0382in;"| kutsara | style="border-top:none;border-bottom:0.0007in solid #000000;border-left:0.0007in solid #000000;border-right:0.0007in solid #000000;padding:0.0382in;"| Confectioner sugar |} == Paraan ng Paghahanda == === Crust === # Paghaluin lahat ng mga sangkap para sa crist. # Idiin sa ilalim at mga gilid ng 9-inch na pie plate. # Palamigin ng 30 minuto sa ref, == Paraan ng Pagluluto == === Custard === # Pagsamahin ang asukal at cornstarch sa double broiler. # Idagdag ang gatas. # Lutuin hanggang lumapot. # Magsalin ng kaunti sa binating pula ng itlog. # Haluin at pagkatapos ay ibalik sa lutuan. # Palaputin habang tuluyang hinahalo. # Idagdag ang mantikilya at vanilla. # Balatan ang mga saging at hiwain. # Iayos ito sa crust paikot na patong-patong. === Pang-ibabaw === # Ibuhos ang Custard. # Itabi. # Batihin ang cream hanggang lumapot. # Idagdag ang asukal. # Takpan ng cream ang pie. # Palamigin bago ihain. [[Category: Merienda]] ff06trifnjh4zfkkekxym93ta9zh1rd 8 3322 12740 12061 2013-02-07T01:36:28Z Pgehres (WMF) 1118 Updating sidebar link to use subst:CONTENTLANGUAGE wikitext text/x-wiki //donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_tl.wikibooks.org&uselang=tl kehfil4cby8tipignxyou0u6un3si6p 0 3393 27508 23643 2021-03-29T03:04:35Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Unang Salita== Hindi ito sadyang maging kumpletong aklat na sasaliksikan para sa malalim na kaalaman ukol sa Arkitektura. Bagkus, ito ay magiging ''study guide'' para sa mga Pilipinong kumukuha ng kursong BS Architecture: bilang repositoryo ng pang-akademikong kaalamang Arkitektura na angkop sa ating bansa, bilang paghahanda sa ''board exam'' na balang araw ay haharapin din ng bawat mag-aaral, at upang ihandog ang mga natututunan mula sa paaralan at itala ang mga ito. Maaari ninyo itong isipin na parang ''notes'', pang-''review'', kasabwat ng mga estudyante sa kanilang limang-taong pagtatahak. Para naman sa ''lay reader'', sana po mula sa librong ito ay may sumama sa inyong ''appreciation'' sa mga gusaling nakikita natin araw-araw. Ang bawat isa sa mga ito ay may kuwento, at ang lahat ng parte ng nilikha rito ay may silbi. Nakalaan din dito ang ating kultura, pamumuhay, at pagkatao (kahit humihiram tayo ng impluwensiya mula sa mga Espanyol at Amerikano, nahuhubog pa rin ang ating arkitektura bilang sariling atin!). Sa susunod, kapag nakakita kayo ng isang istraktura, maaari ninyong masabi, "A, kaya pala ganito ang pagkagawa dito; angkop ito sa pangangailangan ng mga gumagamit!" Mukhang mahahaluan din ang aklat na ito ng Ingles, lalo na sa ''terms''. Ang mga pagsusulit pagkatapos ng ilang kabanata ay magkakaroon din siguro ng bersyon sa Ingles, dahil ang ''board exam'' ay nasa Ingles. Ako rin po ay isang estudyante pa lamang. Sa mga nakalaan, nag-aanyaya po ako na itama ninyo ang anumang mali, pagandahin pa ang libro at makidagdag sa nilalaman nito. Sa atin rin ito. ==Mga Paksa== ==Arkitektura== *[[Isang Kurso sa Arkitektura/Design|Architectural Design]] Paano magdisenyo ng bahay, ng tindahan, ng gusali? Mga gabay sa pagplano, sa ikagiginhawa ng mga gagamit ng istraktura. Aplikasyon ng mga itinatalakay sa TOA, tulad ng Site Planning, Circulation, Design Process, at marami pang iba. *[[Isang Kurso sa Arkitektura/Interiors|Architectural Interiors / Interior Design]] *[[Isang Kurso sa Arkitektura/Architectural Science|Architectural Science (ArSci)]] *[[Isang Kurso sa Arkitektura/Building Technology|Building Technology / Building Materials]] *[[Isang Kurso sa Arkitektura/History|History of Architecture]] (HOA) Anu-anong mga gusali ang humubog sa Arkitektura upang maging ganito ito ngayon? Ano ang mga paraan ng mga nakaraang tao upang iresolba ang kanilang pangangailangan? *[[Isang Kurso sa Arkitektura/Theory|Theory of Architecture]] (TOA) Ang mga kunseptong humuhubog sa larangan ng Arkitektura. Ano ang Arkitektura? Anu-ano ang klase ng mga gusali sa ating paligid? Paano? Bakit? Ang ''essence'' ng Arkitektura ay sinusubukang ihayag dito. *[[Isang Kurso sa Arkitektura/Utilities|Utilities]] ===Teknikal=== *[[Isang Kurso sa Arkitektura/Drafting|Drafting]] Ang wika ng mga inhinyero. Anu-ano ang kinasasanayan ng mga arkitekto upang maintindihan ang kanilang mga ideya sa buong mundo? Kasama dito ang manual drafting at ang paggamit ng CAD. *[[Isang Kurso sa Arkitektura/Freehand Drawing|Freehand Drawing]] ''Black-and-white'' at ''color rendering'', na similar sa unang taon ng kursong ''Fine Arts''. Gumuguhit gamit ng lapis, nagpipinta, natututong tumingin sa detalye at nagiging matiyaga sa paggawa. ===Mga Batas=== Itong mga batas ay sinusunod ng arkitekto sa kanilang mga gawa upang ikaginhawa ng mga tao. Dito'y lalagyan ng ''outline'' ng Building Code of the Philippines, atbp., pati ng anumang makatutulong, upang ikaginhawa ng mga nagrerebyu nito. Ito ay dapat na kaakibat sa pag-iintindi at pagmememorya sa mga batas, at hindi maging kaisa-isang ''reference''. *[[Isang Kurso sa Arkitektura/Batas/BP 220|BP 220]] - Rules and Standards on Economic and Socialized Housing *[[Isang Kurso sa Arkitektura/Batas/BP 344|BP 344]] - Law to Enhance the Mobility of Disabled Persons *[[Isang Kurso sa Arkitektura/Batas/PD 1096|PD 1096]] - National Building Code of the Philippines *[[Isang Kurso sa Arkitektura/Batas/PD 957|PD 957]] - Condominium and Subdivision Properties Protective Buyers' Law *[[Isang Kurso sa Arkitektura/Batas/RA 9514|RA 9514]] - Fire Code of the Philippines ==Karagdagang Babasahin== ===Mga libro=== Mga teksbuk na regular para sa mga mag-aaral, na kumprehensibong saliksikan sa larangan. ====Pangkalahatan==== * Mga libro ni George S. Salvan, na angkop sa inaaral sa mga paaralan ng Architektura dito * Mga libro ni Francis D. K. Ching, lalo na ang ''A Visual Dictionary of Architecture'' ===Curricula=== Listahan ng mga paksang itinuturo sa iba't ibang paaralang may kursong BS Architecture. * [[Isang Kurso sa Arkitektura/Kurikulum ng AdU|Adamson University]] * [[Isang Kurso sa Arkitektura/Kurikulum ng CCP|Central Colleges of the Philippines]] [http://www.ccp.edu.ph/main/index.php?option=com_content&view=article&id=117%3Abachelor-of-science-in-architecture&catid=35&Itemid=79 (opisyal)] * [[Isang Kurso sa Arkitektura/Kurikulum ng TIP|Technological Institute of the Philippines]] * University of the Philippines - Diliman [http://www.upd.edu.ph/~ca/nwbsa_cur.html (opisyal)] ===Mga link=== ====Balita==== *[http://www.archdaily.com Arch Daily] ====Mga blog==== *Lokal **[http://architectureoverload.blogspot.com/ Architectural Overload ni Engr. R. S. Gabitan] **[http://pupclass.blogspot.com Mga tala mula sa isang klase sa PUP] ====Inspirasyon==== * Pangkalahatan ** [http://en.wikiversity.org/wiki/School:Architecture School of Architecture sa Wikiversity na Ingles] * Interior Design ** ==(Hindi kasama sa libro) Mga tala sa pag-eedit== *Dumagdag ng mga litrato {{Status|25}} {{Estante|Kurso}} c7mpbg2cpex1545ytp7yr31c43zfi7l 4 3398 9830 2011-05-11T05:14:54Z Sky Harbor 11 Ikinakarga sa [[Wikibooks:Kapihan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikibooks:Kapihan]] 2e6j5xjslxx7dm2rd5b9mvxsoam6jml 0 3403 27264 9842 2021-02-24T03:04:58Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Ukol== Ang '''Architectural Design''' ay... ==Pangkalahatan== ===Circulation=== ====Space planning==== ====Anthropometrics==== ''¨Anthro¨'', tao; ''¨metric¨'', ''measurement''. Ang [[wiktionary:anthropometrics|anthropometrics]] ay ang pag-aaral sa laki at lawak ng isang tao at ang pagbabagay nito sa kapaligirang ididisenyo. ====Proxemics==== Isipin ang salitang ''proximity'' -- ang [[wiktionary:proxemics|proxemics]] ay ang pag-aaral sa pisikal na distansiya ng mga tao sa isa´t isa. May mga angkop na distansiya para sa iba´t ibang relasyon: mas malapit sa isa´t isa ang magkakaibigan, habang malayo-layo ang mga hindi magkakilala. ====Solar orientation==== Ang araw ay sumisikat sa silangan at lumulubog sa kanluran. Paano babagayan ng gusali ang daan ng araw upang makuha ang pinakamataas na benepisyo dito? ==Mga proyekto== Naka-ayos base sa ''difficulty'' at presentasyon sa paaralan. ===[[Isang Kurso sa Arkitektura/Design/Residential|Residential]]=== * [[Isang Kurso sa Arkitektura/Design/Residential/T&B|CR o restroom (T&B)]] * [[Isang Kurso sa Arkitektura/Design/Residential/Living at dining|Living room at dining room]] * [[Isang Kurso sa Arkitektura/Design/Residential/Kitchen|Kitchen]] * [[Isang Kurso sa Arkitektura/Design/Residential/Bahay maliit isang palapag|Maliit na bahay na may isang palapag ''(small one-storey house)'']] * [[Isang Kurso sa Arkitektura/Design/Residential/Mansyon isang palapag|Mansyon na may isang palapag ''(one-storey mansion)'']] * [[Isang Kurso sa Arkitektura/Design/Residential/Bahay maliit dalawang palapag|Maliit na bahay na may dalawang palapag ''(two-storey house)'']] * [[Isang Kurso sa Arkitektura/Design/Residential/Mansyon dalawang palapag|Mansyon na may dalawang palapag ''(two-storey mansion)'']] * [[Isang Kurso sa Arkitektura/Design/Residential/Condominium unit|''Condominium unit'']] * [[Isang Kurso sa Arkitektura/Design/Residential/Mansyon sloped terrain|Mansyon sa ''sloped terrain'']] * [[Isang Kurso sa Arkitektura/Design/Residential/Apartment iregular lote|''Apartment'' sa iregular na lote ''(Apartment on irregular lot)'']] * [[Isang Kurso sa Arkitektura/Design/Residential/Dalawang palapag bahay at commercial|Dalawang palapag na gusaling may bahay at ''commercial units'' ''(Two-storey residential and commercial building)'']] ===Commercial=== ====Kainan==== * [[Isang Kurso sa Arkitektura/Design/Commercial/Fastfood|Fastfood restaurant]] * Music bar and resto ====Paaralan==== * Preschool ====Serbisyo==== * Gas station {{BookCat}} egrd7tqjbunbtatfo13pobtxaetbgpz 0 3404 27263 9854 2021-02-24T03:04:30Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {| style="width: 100%; height: 20px" ! Central Colleges of the Philippines || BSArch |- ! Bachelor of Science in Architecture || SS 2007 |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | First year |- ! colspan="4" | First semester |- ! Old Code ! Code ! Course ! Units |- | | AR 111 | Architectural Design 1 - Introduction to Design (1l/1d) | style="text-align: center" | 2 |- | | Math 111a | College Algebra | style="text-align: center" | 3 |- | | Math 112a | Plane Trigonometry | style="text-align: center" | 3 |- | Engl 111 | Engl 01 | Communication & Thinking Skills with CAI English Grammar & Composition | style="text-align: center" | 3 |- | Fil 111 | Fil 01 | Komunikasyon sa Akademikong Filipino Sining ng Pakikipagtalastasan | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 114 | Architectural Communication 1 Graphics 1 - Architectural Drafting (1l/2st) | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 115 | Architectural Communication 2 Visual Techniques 1 - Monochromatic Drawing (1l/1st) | style="text-align: center" | 2 |- | | AR 113 | Theory of Architecture 1 | style="text-align: center" | 3 |- | PE 1 | PE 01 | Physical Education 1 - Physical Fitness | style="text-align: center" | 2 |- | | NSTP 1 | National Service Training Program 1 | style="text-align: center" | (3) |- ! colspan="3" style="text-align: right" | Total ! 23 |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | First year |- ! colspan="4" | Second semester |- ! Old Code ! Code ! Course ! Units |- | | AR 121 | Architectural Design 2 - Creative Design Fundamentals (1l/1d) | style="text-align: center" | 2 |- | | Math 125 | Analytic & Descriptive Geometry | style="text-align: center" | 2 |- | Math 124 | Math 126 | Solid Mensuration | style="text-align: center" | 2 |- | | Phys 111 | Physics 1 for Architecture (2l/1lb) | style="text-align: center" | 3 |- | Engl 121 | Engl 02 | Academic Writing with CAI English Rhetoric & Composition | style="text-align: center" | 3 |- | Fil 121 | Fil 02 | Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik Literaturang Pilipino | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 123 | Theory of Architecture 2 | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 124 | Architectural Communication 3 Graphics 2 - Perspective, Shades & Shadows (1l/2st) | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 125 | Architectural Communication 4 Visual Techniques 2 - Color Rendering & Still Life(1l/1st) | style="text-align: center" | 2 |- | PE 2 | PE 02 | Physical Education 2 - Rhythmic Activities | style="text-align: center" | 2 |- | | NSTP 2 | National Service Training Program 2 | style="text-align: center" | (3) |- ! colspan="3" style="text-align: right" | Total ! 25 |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | Second year |- ! colspan="4" | First semester |- ! Old Code ! Code ! Course ! Units |- | | AR 211 | Architectural Design 3 - Creative Design in Architectural Interiors and Landscape (1l/2d) | style="text-align: center" | 3 |- | Math 221a Math 311a | Math 222a | Differential & Integral Calculus | style="text-align: center" | 3 |- | | Phys 122 | Physics 2 for Architecture (2l/1lb) | style="text-align: center" | 3 |- | AR 430 AR 330 | AR 230 | Science, Environment, & Society | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 217 | Building Technology 1 - Materials of Construction | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 212 | History of Architecture 1 | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 215 | Architectural Communication 5 Visual Techniques 3 - Presentation Drawing (1l/1st) | style="text-align: center" | 2 |- | | AR 240 | Architectural Interiors (2l/1st) | style="text-align: center" | 3 |- | PE 3 | PE 03 | Physical Education 3 - Individual & Team Sports | style="text-align: center" | 2 |- ! colspan="3" style="text-align: right" | Total ! 25 |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | Second year |- ! colspan="4" | Second semester |- ! Old Code ! Code ! Course ! Units |- | | AR 221 | Architectural Design 4 - Space Planning 1 (1l/2d) | style="text-align: center" | 3 |- | Psych 1 | Psych 01 | General Psychology with Drug Addiction Education | style="text-align: center" | 3 |- | | Mech 311a | Statics of Rigid Bodies | style="text-align: center" | 3 |- | AR 215 | AR 225 | Building Utilities 1 - Plumbing & Sanitary Systems | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 250 | Tropical Design | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 227 | Building Technology 2 - WSC Construction (1 Storey) (2l/1st) | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 222 | History of Architecture 2 | style="text-align: center" | 3 |- | | CE 311a | Plane Surveying (2l/1lb) | style="text-align: center" | 3 |- | PE 4 | PE 04 | Physical Education 4 - Team Sports | style="text-align: center" | 2 |- ! colspan="3" style="text-align: right" | Total ! 26 |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | Third year |- ! colspan="4" | First semester |- ! Old Code ! Code ! Course ! Units |- | | AR 311 | Architectural Design 5 - Space Planning 2 (1l/3d) | style="text-align: center" | 4 |- | | Mech 312 | Strength of Materials | style="text-align: center" | 3 |- | Engl 213 | Engl 06 | World Literature 1 | style="text-align: center" | 3 |- | AR 418 | AR 318 | Professional Practice 1 - Laws Affecting Architectural Practice | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 317 | Building Technology 3 - WSC Construction (2 Storeys) (2l/1st) | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 312 | History of Architecture 3 | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 316 | Building Utilities 2 - Mechanical, Electrical, & Electronic Systems | style="text-align: center" | 3 |- ! colspan="3" style="text-align: right" | Total ! 22 |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | Third year |- ! colspan="4" | Second semester |- ! Old Code ! Code ! Course ! Units |- | | AR 321 | Architectural Design 6 - Site Development Planning & Landscaping (1l/3d) | style="text-align: center" | 4 |- | | AR 320 | Structures 1 - Theory of Structures | style="text-align: center" | 3 |- | AR 419 | AR 329 | Planning 1 - Site Planning & Landscape Architecture | style="text-align: center" | 3 |- | AR 428 | AR 328 | Professional Practice 2 - Administering the Reg. Services of Architecture | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 327 | Building Technology 4 - Specifications Writing & City Surveying (2l/1st) | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 322 | History of Architecture 4 | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 326 | Building Utilities 3 - Acoustics & Lighting | style="text-align: center" | 3 |- ! colspan="3" style="text-align: right" | Total ! 22 |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | Fourth year |- ! colspan="4" | First semester |- ! Old Code ! Code ! Course ! Units |- | | AR 411 | Architectural Design 7 - Comm. Arch. & Urban Design (1l/4d) | style="text-align: center" | 5 |- | AR 410 | AR 410a | Structures 2 - Steel & Timber Design | style="text-align: center" | 3 |- | AR 429 | AR 419a | Planning 2 - Fund of Urban Design & Comm. Arch. | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 417 | Building Technology 5 - Alt. Building Construction System | style="text-align: center" | 3 |- | Engl 211 | Engl 04 | Technical Business & Scientific Writing with CAI | style="text-align: center" | 3 |- | | CS 124 | Computer Aided Design & Drafting 1 (1l/2lb) | style="text-align: center" | 3 |- ! colspan="3" style="text-align: right" | Total ! 20 |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | Fourth year |- ! colspan="4" | Second semester |- ! Old Code ! Code ! Course ! Units |- | | AR 421 | Architectural Design 8 - Design of Complex Structures (1l/4d) | style="text-align: center" | 5 |- | AR 420 | AR 420a | Structures 3 - Architectural Structures | style="text-align: center" | 3 |- | AR 519 | AR 429a | Planning 3 - Introduction to Urban & Reg'l. Planning | style="text-align: center" | 3 |- | AR 518 | AR 428a | Professional Practice 3 - Global Practice in the 21st Century | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 440 | Research Methods | style="text-align: center" | 3 |- | | CS 125 | Computer Aided Design & Drafting 2 (1l/2lb) | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 450 | Construction Management | style="text-align: center" | 3 |- ! colspan="3" style="text-align: right" | Total ! 23 |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | Fifth year |- ! colspan="4" | First semester |- ! Old Code ! Code ! Course ! Units |- | | AR 511 | Architectural Design 9 - Pre-thesis Design (1l/4d) | style="text-align: center" | 5 |- | AR 530 | AR 530a | Housing | style="text-align: center" | 3 |- | | AR 540 | Architectural Comprehensive Course | style="text-align: center" | 3 |- | | Philo 01 | Logic | style="text-align: center" | 3 |- | Hum 121 | Hum 01 | Art Appreciation | style="text-align: center" | 3 |- | | SocSc 01 | Sociology & Anthropology with Family Planning | style="text-align: center" | 3 |- | | | Special 'n 2 | style="text-align: center" | 3 |- ! colspan="3" style="text-align: right" | Total ! 23 |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | Fifth year |- ! colspan="4" | Second semester |- ! Old Code ! Code ! Course ! Units |- | | AR 521 | Architectural Design 10 - Undergraduate Thesis (1l/4d) | style="text-align: center" | 5 |- | RC 321 | RC 01 | Life & Works of Jose Rizal | style="text-align: center" | 3 |- | LRT | Econ 01 | Principles of Economics with Land Reform & Taxation | style="text-align: center" | 3 |- | PolSc 1 | Hist 03 | Philippine History, Government, & the Constitution | style="text-align: center" | 3 |- | | | Special 'n 3 | style="text-align: center" | 3 |- ! colspan="3" style="text-align: right" | Total ! 17 |} {| style="width: 100%; height: 20px" ! Total Academic Units || 226 |} Notes: * '''l''' - lecture, '''lb''' - laboratory, '''st''' - studio ** Ex. '''(1l/2lb)''' - 1 unit of lecture, 2 units of laboratory {{BookCat}} q0av8mk16z800idcmxhnowxkycgm1hn 0 3406 27262 9855 2021-02-24T03:04:00Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {| style="width: 100%; height: 20px" ! Adamson University Bachelor of Science in Architecture ! 2007 Curriculum |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | First year |- ! colspan="4" | First semester |- ! Code ! Subject Description ! Units ! Pre-Requisite(s) |- | TH 111C | Jesus Fullness and Divine Revelation | style="text-align: center" | (3) | None |- | MH 111B | College Algebra | style="text-align: center" | 3 | None |- | MH 112 | Plane Trigonometry | style="text-align: center" | 3 | None |- | EN 111B | English 1 | style="text-align: center" | 3 | None |- | PI 111 | Sining ng Pakikipagtalastasan | style="text-align: center" | 3 | None |- | DS 111 | Architectural Design 1 Lecture (Introduction to Design Lecture) | style="text-align: center" | 1 | None |- | DS 111L | Architectural Design 1 Laboratory (Introduction to Design 1 Laboratory) | style="text-align: center" | 1 | None |- | GR 111B | Architectural Visual Communication 1 Lecture (Graphics 1 Lecture) | style="text-align: center" | 1 | None |- | GR 111BL | Architectural Visual Communication 1 Laboratory (Graphics 1 Laboratory) | style="text-align: center" | 2 | None |- | VT 111D | Architectural Visual Communication 2 Lecture (Visual Techniques 1 Lecture) | style="text-align: center" | 1 | None |- | VT 111DL | Architectural Visual Communication 2 Laboratory (Visual Techniques 1 Laboratory) | style="text-align: center" | 1 | None |- | AR 111 | Theory of Architecture 1 | style="text-align: center" | 2 | None |- | PE 111 | Physical Education 1 | style="text-align: center" | 2 | None |- | NSTP1 | National Service Training Program 1 | style="text-align: center" | (3) | None |- ! colspan="2" style="text-align: right" | Total ! 26(3) ! |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | First year |- ! colspan="4" | Second semester |- ! Code ! Subject Description ! Units ! Pre-Requisite(s) |- | TH 121C | Moral Theology with Social Teaching | style="text-align: center" | (3) | TH 111C |- | EN 121B | English 2 | style="text-align: center" | 3 | EN 111B |- | PI 211 | Panitikang Pilipino | style="text-align: center" | 3 | PI 111 |- | MH 211C | Analytic Geometry | style="text-align: center" | 2 | MH 111; MH 112 |- | MH 128 | Solid Mensuration | style="text-align: center" | 2 | MH 111; MH 112 |- | PC 215A | Physics 1 Lecture (Mechanics, Heat and Sound Lecture) | style="text-align: center" | 2 | MH 111; MH 112 |- | PC 215AL | Physics 1 Laboratory (Mechanics, Heat and Sound Laboratory) | style="text-align: center" | 1 | MH 111; MH 112 |- | DS 122 | Architectural Design 2 Lecture (Creative Design Fundamentals Lecture) | style="text-align: center" | 1 | DS 111; DS 111L; AR 111; GR 111B; GR 111BL |- | DS 122L | Architectural Design 2 Laboratory (Creative Design Fundamentals Laboratory) | style="text-align: center" | 1 | DS 111; DS 111L; AR 111; GR 111B; GR 111BL |- | GR 122 | Architectural Visual Communications 3 Lecture (Graphics 2 Lecture) | style="text-align: center" | 1 | GR 111B; GR 111BL |- | GR 122L | Architectural Visual Communications 3 Laboratory (Graphics 2 Laboratory) | style="text-align: center" | 2 | GR 111B; GR 111BL |- | VT 122 | Architectural Visual Communications 4 Lecture (Visual Techniques 2 Lecture) | style="text-align: center" | 1 | VT 111D; VT 111DL |- | VT 122L | Architectural Visual Communications 4 Laboratory (Visual Techniques 2 Laboratory) | style="text-align: center" | 1 | VT 111D; VT 111DL |- | AR 121 | Theory of Architecture 2 | style="text-align: center" | 3 | AR 111 |- | PE 121 | Physical Education 2 | style="text-align: center" | 2 | PE 111 |- | NSTP2 | NSTP 2 | style="text-align: center" | 3 | NSTP1 |- ! colspan="2" style="text-align: right" | Total ! 28(3) ! |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | Second year |- ! colspan="4" | First semester |- ! Code ! Subject Description ! Units ! Pre-Requisite(s) |- | TH 221C | Vincentian Studies | style="text-align: center" | (3) | TH 121C |- | MH 227A | Differential and Integral Calculus | style="text-align: center" | 3 | MH 211C; MH 128 |- | PC 225A | Physics 2 Lecture (Magnetism, Electricity, Light and Optics Lecture) | style="text-align: center" | 2 | PC 215A; PC 215AL |- | PC 225AL | Physics 2 Laboratory (Magnetism, Electricity, Light and Optics Laboratory) | style="text-align: center" | 1 | PC 215A; PC 215AL |- | NS 222 | Science, Environment and Society | style="text-align: center" | 3 | None |- | DS 213 | Architectural Design 3 Lecture (Creative Design in Architectural Interior Lecture) | style="text-align: center" | 1 | AR 121; DS 122; DS 122L; GR 122; GR 122L |- | DS 213L | Architectural Design 3 Laboratory (Creative Design in Architectural Interior Laboratory) | style="text-align: center" | 2 | AR 121; DS 122; DS 122L; GR 122; GR 122L |- | BT 211 | Building Technology 1 (Building Materials) | style="text-align: center" | 3 | VT 122; VT 122L; DS 122; DS 122L; GR 122; GR 122L |- | VT 213A | Architectural Visual Communications 5 Lecture (Visual Techniques 3 Lecture) | style="text-align: center" | 1 | VT 122; VT 122L |- | VT 213AL | Architectural Visual Communications 5 Laboratory (Visual Techniques 3 Laboratory) | style="text-align: center" | 1 | VT 122; VT 122L |- | AT 211 | History of Architecture 1 | style="text-align: center" | 3 | VT 122; VT 122L; AR 121; DS 122; DS 122L; GR 122; GR 122L |- | DS 413B | Architectural Interiors Lecture | style="text-align: center" | 2 | AR 121 |- | DS 413BL | Architectural Interiors Laboratory | style="text-align: center" | 1 | AR 121 |- | PE 211 | Physical Education 3 | style="text-align: center" | 2 | PE 121 |- ! colspan="2" style="text-align: right" | Total ! 25(3) ! |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | Second year |- ! colspan="4" | Second semester |- ! Code ! Subject Description ! Units ! Pre-Requisite(s) |- | TH 211C | Church and Sacraments | style="text-align: center" | (3) | TH 121C |- | MC 310 | Statics of Rigid Bodies | style="text-align: center" | 3 | PC 215A; PC 215AL |- | CE 213 | Surveying Lecture | style="text-align: center" | 2 | MH 111; MH 112 |- | CE 213L | Surveying Laboratory | style="text-align: center" | 1 | MH 111; MH 112 |- | PY 211 | General Psychology | style="text-align: center" | 3 | None |- | DS 224 | Architectural Design 4 Lecture (Space Planning 1 Lecture) | style="text-align: center" | 1 | DS 213; DS 213L; VT 213A; VT 213AL |- | DS 224L | Architectural Design 4 Laboratory (Space Planning 1 Laboratory) | style="text-align: center" | 2 | DS 213; DS 213L; VT 213A; VT 213AL |- | BT 222A | Building Technology 2 Lecture (Construction Drawing in Wood, Steel and Concrete 1 Lecture) | style="text-align: center" | 2 | BT 211 |- | BT 222AL | Building Technology 2 Laboratory (Construction Drawing in Wood, Steel and Concrete 1 Laboratory) | style="text-align: center" | 1 | BT 211 |- | BU 221 | Building Utilities 1 (Plumbing and Sanitary Systems) | style="text-align: center" | 3 | VT 122; VT 122L; AR 121; DS 122; DS 122L; GR 122; GR 122L; MH 211C; MH 128 |- | AT 222 | History of Architecture 2 | style="text-align: center" | 3 | AT 211 |- | DS 222B | Tropical Design | style="text-align: center" | 3 | PC 225A; PC 225AL |- | PE 221 | Physical Education 4 | style="text-align: center" | 2 | PE 211 |- ! colspan="2" style="text-align: right" | Total ! 26(3) ! |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | Third year |- ! colspan="4" | First semester |- ! Code ! Subject Description ! Units ! Pre-Requisite(s) |- | MC 320 | Strength of Materials | style="text-align: center" | 3 | MC 310 |- | EN 221A | Philippine Literature with Introduction to Literature | style="text-align: center" | 3 | None |- | DS 315 | Architectural Design 5 Lecture (Space Planning 2 Lecture) | style="text-align: center" | 1 | DS 224; DS 224L |- | DS 315L | Architectural Design 5 Laboratory (Space Planning 2 Laboratory) | style="text-align: center" | 3 | DS 224; DS 224L |- | BT 313 | Building Technology 3 Lecture (Construction Drawing in Wood, Steel and Concrete 2 Lecture) | style="text-align: center" | 2 | BT 222A; BT 222AL; BU 221 |- | BT 313L | Building Technology 3 Laboratory (Construction Drawing in Wood, Steel and Concrete 2 Laboratory) | style="text-align: center" | 1 | BT 222A; BT 222AL; BU 221 |- | BU 312 | Building Utilities 2 (Electrical, Electronic and Mechanical Systems) | style="text-align: center" | 3 | PC 225A; PC 225AL; BU 221 |- | AT 313 | History of Architecture 3 | style="text-align: center" | 3 | AT 222 |- | PP 311 | Professional Practice 1 (Laws Affecting the Practice of Architecture) | style="text-align: center" | 3 | DS 224; DS 224L; BT 222A; BT 222AL; BU 221; AT 222; DS 222B |- ! colspan="2" style="text-align: right" | Total ! 22 ! |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | Third year |- ! colspan="4" | Second semester |- ! Code ! Subject Description ! Units ! Pre-Requisite(s) |- | DS 326 | Architectural Design 6 Lecture (Site Development Planning and Landscaping Lecture) | style="text-align: center" | 1 | DS 315; DS 315L |- | DS 326L | Architectural Design 6 Laboratory (Site Development Planning and Landscaping Laboratory) | style="text-align: center" | 3 | DS 315; DS 315L |- | CE 411B | Theory of Structures | style="text-align: center" | 3 | MC 320 |- | BT 324 | Building Technology 4 Lecture (Specification Writing and Quantity Surveying Lecture) | style="text-align: center" | 2 | BT 313; BT 313L |- | BT 324L | Building Technology 4 Laboratory (Specification Writing and Quantity Surveying Laboratory) | style="text-align: center" | 1 | BT 313; BT 313L |- | BU 323 | Building Utilities 3 (Acoustics and Lighting System) | style="text-align: center" | 3 | PC 225A; PC 225AL; BU 312 |- | PP 322 | Professional Practice 2 (Administering the Regular Services of the Architect) | style="text-align: center" | 3 | PP 311 |- | PL 321 | Planning 1 (Site Planning and Landscape Architecture) | style="text-align: center" | 3 | CE 213; CE 213L; NS 222 |- | AT 324 | History of Architecture 4 | style="text-align: center" | 3 | AT 313 |- ! colspan="2" style="text-align: right" | Total ! 22 ! |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | Fourth year |- ! colspan="4" | First semester |- ! Code ! Subject Description ! Units ! Pre-Requisite(s) |- | EN 213 | Technical Writing | style="text-align: center" | 3 | None |- | CE 419A | Steel and Timber Design | style="text-align: center" | 3 | CE 411B |- | DS 417 | Architectural Design 7 Lecture (Community Architecture and Urban Design Lecture) | style="text-align: center" | 1 | PL 321; DS 326; DS 326L |- | DS 417L | Architectural Design 7 Laboratory (Community Architecture and Urban Design Laboratory) | style="text-align: center" | 4 | PL 321; DS 326; DS 326L |- | GR 413 | Computer-Aided Design and Drafting for Architecture 1 Lecture | style="text-align: center" | 1 | VT 213A; VT 213AL |- | GR 413L | Computer-Aided Design and Drafting for Architecture 1 Laboratory | style="text-align: center" | 2 | VT 213A; VT 213AL |- | BT 415 | Building Technology 5 Lecture (Alternative Building Construction Systems Lecture) | style="text-align: center" | 2 | BT 324; BT 324L; CE 411B |- | BT 415L | Building Technology 5 Laboratory (Alternative Building Construction Systems Laboratory) | style="text-align: center" | 1 | BT 324; BT 324L; CE 411B |- | PL 412 | Planning 2 (Fundamentals of Urban Design and Community Architecture) | style="text-align: center" | 3 | PL 321 |- ! colspan="2" style="text-align: right" | Total ! 20 ! |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | Fourth year |- ! colspan="4" | Second semester |- ! Code ! Subject Description ! Units ! Pre-Requisite(s) |- | GR 424 | Computer-Aided Design and Drafting for Architecture 2 Lecture | style="text-align: center" | 1 | GR 413; GR 413L |- | GR 424L | Computer-Aided Design and Drafting for Architecture 2 Laboratory | style="text-align: center" | 2 | GR 413; GR 413L |- | DS 428 | Architectural Design 8 Lecture (Design of Complex Structures Lecture) | style="text-align: center" | 1 | DS 417; DS 417L; AR 421; PL 412 |- | DS 428L | Architectural Design 8 Laboratory (Design of Complex Structures Laboratory) | style="text-align: center" | 4 | DS 417; DS 417L; AR 421; PL 412 |- | PL 423 | Planning 3 (Introduction to Urban and Regional Planning) | style="text-align: center" | 3 | PL 412 |- | PP 423 | Professional Practice 3 (Global Practice for the 21st Century) | style="text-align: center" | 3 | PP 322 |- | CE 421A | Architectural Structures | style="text-align: center" | 3 | CE 419A |- | AR 421 | Research Methods for Architecture | style="text-align: center" | 3 | DS 417; DS 417L; BT 324; BT 324L; CE 411B; AT 324; PL 321; PP 322; BU 323; EN 213 |- | AR 400 | Specialization 1* | style="text-align: center" | 3 | DS 417; DS 417L |- ! colspan="2" style="text-align: right" | Total ! 23 ! |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | Fifth year |- ! colspan="4" | First semester |- ! Code ! Subject Description ! Units ! Pre-Requisite(s) |- | PH 122A | Philosophy of Man and Arts | style="text-align: center" | 3 | None |- | HU 331 | Humanities | style="text-align: center" | 3 | None |- | SO 311A | Society and Culture with Family Planning | style="text-align: center" | 3 | None |- | PL 513A | Housing | style="text-align: center" | 3 | PL 412; PP 311 |- | DS 519 | Architectural Design 9 Lecture (Thesis Research Writing Lecture) | style="text-align: center" | 1 | DS 428; DS 428L; GR 424; GR 424L; PL 423; PP 423; CE 421A; AR 421 |- | DS 519L | Architectural Design 9 Laboratory (Thesis Research Writing Laboratory) | style="text-align: center" | 4 | DS 428; DS 428L; GR 424; GR 424L; PL 423; PP 423; CE 421A; AR 421 |- | AR 400 | Specialization 2* | style="text-align: center" | 3 | DS 428; DS 428L |- | AR 513 | Architectural Comprehensive Course | style="text-align: center" | 3 | DS 428; DS 428L; GR 424; GR 424L; PL 423; PP 423; CE 421A; AR 421 |- ! colspan="2" style="text-align: right" | Total ! 23 ! |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | Fifth year |- ! colspan="4" | Second semester |- ! Code ! Subject Description ! Units ! Pre-Requisite(s) |- | HI 311 | Life and Works of Rizal | style="text-align: center" | 3 | None |- | EC 121D | Taxation and Agrarian Reform | style="text-align: center" | 3 | None |- | PS 222 | Philippine History with Politics and Governance New Constitution | style="text-align: center" | 3 | None |- | DS 520 | Architectural Design 10 Lecture (Thesis Research Application Lecture) | style="text-align: center" | 1 | DS 519; DS 519L |- | DS 520L | Architectural Design 10 Laboratory (Thesis Research Application Laboratory) | style="text-align: center" | 4 | DS 519; DS 519L |- | AR 400 | Specialization 3* | style="text-align: center" | 3 | DS 428; DS 428L |- ! colspan="2" style="text-align: right" | Total ! 17 ! |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="4" | *Specialization: |- ! Code ! Subject Description ! Units ! Pre-Requisite(s) |- | PL 424 | Community and Planning and Development | style="text-align: center" | 3 | PL 412 |- | PL 515 | Urban Design Studio | style="text-align: center" | 3 | PL 412; DS 417; DS 417L |- | PP 524 | Construction Management | style="text-align: center" | 3 | PP 423; BT 415; BT 415L |- | AP 500 | Industry Immersion and Seminars | style="text-align: center" | 3 | |- ! colspan="4" | Architectural Comprehensive Courses: AR 513 |} {{BookCat}} 188ekdft09bfarjpomowagmfwlbmtm4 0 3409 27503 9861 2021-03-29T02:57:52Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {| style="width: 100%; height: 20px" ! TECHNOLOGICAL INSTITUTE OF THE PHILIPPINES ! style="text-align: center¨| TIPM-REG-001 |- | | style="text-align: center; font-size: 60%;"| Revision Status / Date: 0 / 2007 APR 27 |- ! BACHELOR OF SCIENCE IN ARCHITECTURE (BSAR) ! AR 2007 Curriculum |} IMPORTANT: Registration in any subjects without all the pre-requisites, correct sequence and authorized load shall not be given any credit regardless of the grade/s obtained. {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="5" | FIRST YEAR, FIRST SEMESTER (24) |- ! colspan="3" | SUBJECT CAT. NO. ! DESCRIPTIVE TITLE ! PRE-REQUISITES |- | | ENGL | 113 | GRAMMAR (COMMUNICATION ARTS 1) | |- | | FIL | 113 | PAKIKIPAGTALASTASAN | |- | | MATH | 113 | ALGEBRA | |- | | MATH | 193 | PLANE TRIGONOMETRY | |- | | AR | 111S1 | ARCHITECTURAL DESIGN 1 | |- | | AR | 131S2 | ARCH´L VISUAL COMMUNICATIONS 1 | |- | | AR | 131S2 | ARCH´L VISUAL COMMUNICATIONS 2 | |- | | AR | 133 | THEORY OF ARCHITECTURE 1 | |- | | PE | 152 | PHYSICAL FITNESS | |- | | NSTP* | 11 | NAT´L SERVICE TRAINING PROGRAM | |- |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="5" | FIRST YEAR, SECOND SEMESTER (27) |- ! colspan="3" | SUBJECT CAT. NO. ! DESCRIPTIVE TITLE ! PRE-REQUISITES |- | | ENGL | 123 | COMPOSITION (COMMUNICATION ARTS 2) | ENGL 113 |- | | FIL | 143 | PAGBASA AT PAGSULAT SA IBA´T IBANG DISIPLINA | FIL 113 |- | | MATH | 122 | SOLID MENSURATION | MATH 113; MATH 193 |- | | MATH | 123 | ANALYTIC GEOMETRY | MATH 113; MATH 193 |- | | PHYS | 003L1 | PHYSICS 1 | MATH 113; MATH 193 |- | | AR | 121S1 | ARCHITECTURAL DESIGN 2 | AR 111S1; AR 133 |- | | AR | 141S2 | ARCH´L VISUAL COMMUNICATIONS 3 | AR 131S2 |- | | AR | 161S1 | ARCH´L VISUAL COMMUNICATIONS 4 | AR 151S1 |- | | AR | 143 | THEORY OF ARCHITECTURE 2 | AR 133 |- | | PE | 162 | RHYTHMIC ACTIVITIES | PE 152 |- | | NSTP* | 12 | NAT´L SERVICE TRAINING PROGRAM 2 | NSTP 11 |- |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="5" | SECOND YEAR, FIRST SEMESTER (26) |- ! colspan="3" | SUBJECT CAT. NO. ! DESCRIPTIVE TITLE ! PRE-REQUISITES |- | | MATH | 253 | DIFFERENTIAL & INTEGRAL CALCULUS | MATH 122; MATH 123 |- | | PHYS | 203L1 | PHYSICS 2 | PHYS 003L1 |- | | ECOL | 213 | SCIENCE, ENVIRONMENT AND SOCIETY | |- | | ARCH | 233 | HISTORY OF ARCHITECTURE 1 | AR 121S1 |- | | AR | 211S2 | ARCHITECTURAL DESIGN 3 | AR 121S1; AR 143 |- | | AR | 212S1 | ARCHITECTURAL INTERIORS | AR 143 |- | | AR | 251S1 | ARCH´L VISUAL COMMUNICATIONS 5 | AR 161S1 |- | | AR | 273 | BUILDING TECHNOLOGY 1 | AR 121S1 |- | | PE | 252 | INDIVIDUAL/DUAL SPORTS | PE 152; PE 162 |- |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="5" | SECOND YEAR, SECOND SEMESTER (26) |- ! colspan="3" | SUBJECT CAT. NO. ! DESCRIPTIVE TITLE ! PRE-REQUISITES |- | | PSYC | 003 | GENERAL PSYCHOLOGY | |- | | SURV | 002F1 | SURVEYING | MATH 122; MATH 123 |- | | ARSC | 223 | STATICS OF RIGID BODIES | PHYS 003L1; MATH 253 |- | | ARCH | 223 | HISTORY OF ARCHITECTURE 2 | ARCH 233 |- | | AR | 221S2 | ARCHITECTURAL DESIGN 4 | AR 211S2 |- | | AR | 222S1 | BUILDING TECHNOLOGY 2 | AR 273 |- | | AR | 263 | BUILDING UTILITIES 1 | AR 211S2; PHYS 003L1 |- | | AR | 283 | TROPICAL DESIGN | PHYS 203L1 |- | | PE | 262 | SPORTS AND GAMES | PE 152; PE 162; PE 252 |- |} *CERT. IN DRAFTING TECHNOLOGY SHALL BE GRANTED UPON COMPLETION OF ALL PRESCRIBED COURSES FROM 1ST YR., 1ST SEM TO 2ND YR., 2ND SEM. {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="5" | THIRD YEAR, FIRST SEMESTER (24) |- ! colspan="3" | SUBJECT CAT. NO. ! DESCRIPTIVE TITLE ! PRE-REQUISITES |- | | LIT | 303 | PHILIPPINE LITERATURE | ENGL 123 |- | | ARSC | 313 | STRENGTH OF MATERIALS | ARSC 223 |- | | ARCH | 313 | HISTORY OF ARCHITECTURE 3 | ARCH 223 |- | | AR | 310P2 | FIELD TRIPS & SEMINARS FOR ARCH. | AR 222S1; AR 263 |- | | AR | 311S3 | ARCHITECTURAL DESIGN 5 | AR 221S2; ARSC 223 |- | | AR | 312S1 | BUILDING TECHNOLOGY 3 | AR 222S1; AR 263 |- | | AR | 373 | PROFESSIONAL PRACTICE 1 | AR 221S2 |- | | AR | 393 | BUILDING UTILITIES 2 | AR 263; PHYS 203L1 |- |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="5" | THIRD YEAR, SECOND SEMESTER (26) |- ! colspan="3" | SUBJECT CAT. NO. ! DESCRIPTIVE TITLE ! PRE-REQUISITES |- | | CS | 003L1 | COMPUTER FUNDAMENTALS | 3RD YR STANDING |- | | ARSC | 323 | THEORY OF STRUCTURES | ARSC 313 |- | | ARCH | 303 | HISTORY OF ARCHITECTURE 4 | ARCH 313 |- | | AR | 321S3 | ARCHITECTURAL DESIGN 6 | AR 311S3; ARSC 313 |- | | AR | 322S1 | BUILDING TECHNOLOGY 4 | AR 312S1; AR 393 |- | | AR | 303 | PLANNING 1 | AR 311S3; SURV ECOL |- | | AR | 323N | BUILDING UTILITIES 3 | AR 393; PHYS 203L1 |- | | AR | 383 | PROFESSIONAL PRACTICE 2 | AR 373 |- |} *CERT. IN BLDG. TECHNOLOGY AND UTILITIES SHALL BE GRANTED UPON COMPLETION OF ALL PRESCRIBED COURSES FROM 1ST YR., 1ST SEM TO 4TH YR., 2ND SEM. *NO STUDENT SHALL BE ALLOWED TO TAKE FOURTH YEAR PROFESSIONAL SUBJECTS UNLESS HE HAS COMPLETED THE BASIC AND THE THIRD YEAR COURSES INCLUDING PE AND NSTP* {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="5" | FOURTH YEAR, FIRST SEMESTER (23) |- ! colspan="3" | SUBJECT CAT. NO. ! DESCRIPTIVE TITLE ! PRE-REQUISITES |- | | ENGL | 403 | TECHNICAL WRITING | ENGL 123 |- | | CADD | 411S2 | CADD FOR ARCHITECTURE 1 | AR 251S1; CS003L1 |- | | ARSC | 433 | STEEL AND TIMBER DESIGN | ARSC 323 |- | | AR | 411S4 | ARCHITECTURAL DESIGN 7 | AR 321S3; ARSC 323 |- | | AR | 412S1 | BUILDING TECHNOLOGY 5 | AR 322S1; AR 323N |- | | AR | 453 | PLANNING 2 | AR 303 |- | | AR | 473 | FACILITIES/BLDG. ADMINISTRATION | AR 321S3; AR 383 |- |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="5" | FOURTH YEAR, SECOND SEMESTER (25) |- ! colspan="3" | SUBJECT CAT. NO. ! DESCRIPTIVE TITLE ! PRE-REQUISITES |- | | CADD | 421S2 | CADD FOR ARCHITECTURE 2 | CADD 411S2 |- | | ARSC | 443 | ARCHITECTURAL STRUCTURES | ARSC 433 |- | | AR | 420P2 | ARCHITECTURAL INTERNSHIP | AR 321S3; AR 322S1 |- | | AR | 421S2 | URBAN DESIGN STUDIO | AR 411S4; AR 453 |- | | AR | 421S4 | ARCHITECTURAL DESIGN 8 | AR 411S4; ARSC 433 |- | | AR | 403 | RESEARCH METHODS FOR ARCH | AR 411S4; ENGL 403 |- | | AR | 463 | PROFESSIONAL PRACTICE 3 | AR 383 |- | | AR | 483 | PLANNING 3 | AR 453 |- |} *CERT. IN CADD SHALL BE GRANTED UPON COMPLETION OF ALL PRESCRIBED COURSES FROM 1ST YR. 1ST SEM TO 4TH YR., 2ND SEM. {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="5" | FIFTH YEAR, FIRST SEMESTER (23) |- ! colspan="3" | SUBJECT CAT. NO. ! DESCRIPTIVE TITLE ! PRE-REQUISITES |- | | PHILO | 003 | INTRODUCTION TO PHILOSOPHY W/ LOGIC | |- | | SOCIO | 003 | SOCIOLOGY AND FAMILY PLANNING | |- | | HUM | 513 | ART APPRECIATION | |- | | AR | 511S4 | ARCHITECTURAL DESIGN 9 | 5TH YR STANDING |- | | AR | 553 | CONSTRUCTION MANAGEMENT | AR 412S1; AR 463 |- | | AR | 573 | HOUSING | AR 373; AR 453 |- | | AR | 593 | ARCHITECTURAL COMPRE COURSE | 5TH YR STANDING |- |} {| class="wikitable" style="width: 100%; height: 20px" |- ! colspan="5" | FIFTH YEAR, SECOND SEMESTER (20) |- ! colspan="3" | SUBJECT CAT. NO. ! DESCRIPTIVE TITLE ! PRE-REQUISITES |- | | CONST | 003 | PHILIPPINE CONSTITUTION & GOV´T | |- | | ECO | 003 | ECONOMICS, LAND REFORM & TAXATION | |- | | JPR | 003 | RIZAL | |- | | AR | 521S4 | ARCHITECTURAL DESIGN 10 | AR 511S4; AR 593 |- | | AR | 503 | PROJECT MANAGEMENT | AR 553 |- | | ARCH | 543 | EVALUATION OF ARCH´L DESIGN | AR 421S4 |- | | AR | 593 | ARCHITECTURAL COMPRE COURSE | 5TH YR STANDING |- |} {| border=¨0¨ |- | colspan=¨2¨ | NSTP OPTIONS: || || DEFICIENCY/IES: || |- | colspan=¨2¨ | ___ Reserve Officers Training Corps (ROTC) | | ____________________ | Evaluated by: ____________________ |- | colspan=¨2¨ | ___ Civic Welfare Training Service (CWTS) | | ____________________ |- | CREDENTIALS PRESENTED: | | ____________________ | Received by: ____________________ |- | ( ) F 138 | ( ) HD | ____________________ |- | ( ) F 137A | ( ) TOR | ____________________ | Date: ____________________ |- | ( ) GMC CERT. | ( ) BIRTH CERT. | ____________________ |- |} NOTE: EVALUATION IS TENTATIVE, AND MAY BE REVISED FOR SOME VALID CAUSES OR REASONS OR IF OMISSION AND/OR LACK OF UNITS CREDITED BE DISCOVERED LATER. ==Karagdagang tala== * Para malaman kung ilang ''units'' ang isang ''subject'', tingnan ang ''subject code''. Ang huling numero ay ang bilang ng units nito. ** Halimbawa: Ang '''LIT 303''' ay may '''3''' units; ang '''AR 212S1''' ay may '''2''' units + '''1''' Studio unit = '''3''' units; ang '''CS 003L1''' ay may '''3''' units + '''1''' Lecture unit = '''4''' units. * Ang ''maximum number of units'' ay nakadepende sa kung aling '''Architectural Design''' subject ang kinukuha. Kapag ''irregular'' ang isang mag-aaral, yung mga kinukuhang subject ay hindi sumusunod sa nakabuo para sa semestre, ang kanyang Design na kukunin ang titingnan upang malaman kung hanggang ilang units siya puwede. ** Halimbawa: '''Design 3''' na ang mag-aaral, pero may mga kulang pa rin na subject mula naunang sem na kasabay dapat ng '''Design 2'''. Kahit ang kukunin ay mula 1st yr. 2nd sem na 27 units, ang susundin pa rin ay ang '''26-unit maximum''' ng Design 3. * Itong pahina rin ay hango sa curriculum ng ''TIP Manila'', na may bahagya lamang na pagkakaiba sa curriculum ng TIP campus sa ''Quezon City'', tulad ng subject code. {{BookCat}} t2mkwqz4gejm7eno1f1bb8n9bqy8m2e 0 3442 27437 27433 2021-03-10T03:23:42Z Matttest 4555 Undid edits by [[Special:Contribs/Fsxsekd3|Fsxsekd3]] ([[User talk:Fsxsekd3|talk]]) to last version by Yivan000 wikitext text/x-wiki [[Image:Ibong Adarna.jpg|300px|center]] {{BookCat}} sclb8bu2e7fwiqr3blxz3y4fc29pnjx 0 3455 10258 2011-08-18T08:02:03Z Valekvespa 1072 Ikinakarga sa [[Ibong Adarna/Awit at Korido#Korido]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Awit at Korido#Korido]] qa4s5x81nz0qsi9ku6zozjnumdwkrl2 0 3462 27267 23986 2021-02-24T03:25:35Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Ibong Adarna|korido|1| A = Saknong 1-6 | K = Saknong 7-27 | Kasalukuyan = O, Birheng kaibig-ibig<br> Ina naming nasa langit,<br> liwanagin yaring isip<br> nang sa layo’y di malihis. <br><br> Ako’y isang hamak lamang <br> taong lupa ang katawan,<br> mahina ang kaisipan <br> at maulap ang pananaw. <br><br> Malimit na makagawa ng<br> hakbang na pasaliwa, ang<br> tumpak kong ninanasa<br> kung mayari ay pahidwa. <br><br> Labis yaring pangangamba<br> na lumayag na mag-isa,<br> baka kung mapalaot na<br> ang mamangka’y di makaya. <br><br> Kaya, Inang mapagmahal<br> Ako’y iyong patnubayan,<br> Nang mawasto sa pabanghay<br> Nitong kakathaing buhay. <br><br> At sa tanag nariritong<br> Nalilimping maginoo,<br> Kahalinga’y dinggin ninyo<br> Buhay na aawitin ko. <br><br> | Orihinal = Emperadora sa Langit,<br> tulungan po yaring isip<br> Emperadora sa Langit,<br> tulungan po yaring isip<br> Sa aua mo po't, talaga<br> Vírgeng ualang macapára,<br> acong hamac na oveja<br> hulugan nang iyong gracia. <br><bVirgeng Ináng mariquit<br>matutong macapagsulit. <br><br>r> Dila co'i iyóng talasan<br> pauiin ang cagarilán,<br> at nang mangyaring maturan<br> ang munting ipagsasaysay. <br><br> At sa tanang nangarito<br> nalilimping auditorio,<br> sumandaling dinguin ninyo<br> ang sasabihing corrido. <br><br> Na ang sabi sa historia<br> nang panahong una-una,<br> sa mundo'i nabubuhay pa<br> yaong daquilang monarca. <br><br> At ang caniyang esposa<br> yaong mariquit, na reina,<br> ang pangala't bansag niya<br> ay si doña Valeriana. <br><br> }} {{BookCat}} iyvkct2ava3x92q6byp7vrc0qk3pa00 0 3482 27233 10413 2021-02-23T04:03:57Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki <center>''Maligayang pagdating sa Wikibook tungkol sa''<br> <big><big><big>'''Pamahalaan ng Pilipinas'''</big></big></big><br> <br> [[File:Coat of Arms of the Philippines.svg|center|300px]] <br> <big>'''[[Pamahalaan ng Pilipinas/Nilalaman|Nilalaman]]'''</big> </center> {{Status|0}} {{Estante|Agham pampolitika}} 0spkp24t9pi5gcc9ee7sirzwnk8doov 0 3483 27200 17882 2021-02-22T08:21:54Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ito - ginagamit kung hawak, malapit sa nagsasalita ang bagay, pook o hayop na itinuturo. Halimbawa: Ito ang nawawalang libro ko. Iyan - ginagamit kung malayo sa nagsasalita pero malapit sa kausap ang bagay, pook o hayop na itinuturo. Halimbawa: Iyan ba ang lamesa ni Ms. Lerie Kate Castel? Iyon - ginagamit kung malayo sa nag-uusap ang bagay, pook o hayop na itinuturo. Halimbawa: Iyon ang hinahanap natin na sasakyan. {{BookCat}} 743tu3ivioaq61u09eazvt91cdhaqmt 10 3534 18129 10622 2016-03-18T20:26:22Z Squeekeek 2831 Isinalin wikitext text/x-wiki {| align="center" class="plainlinks" style="padding: 8px; border: 2px solid #000; width: 80%; text-align: justify;" |- valign="center" | [[File:Crystal Clear action run.svg|90px|left|link=]] || '''Ang tagagamit na ito ay isang [[m:en:Wikipedia:Bots|bot]], na pinangangasiwaan ni [[User:{{{1}}}|{{{1}}}]] ([[User talk:{{{1}}}|talk]]).'''<br />Hindi ito isang [[m:en:Wikipedia:Sock puppetry|sock-puppet]], kundi isang awtomatiko o mala-awtomatikong akawnt para gumawa ng mga paulit-ulit na pagbabago na magiging sobrang hirap gawin ng mano-mano.<br />''Mga Tagpangasiwa: kung ang bot na ito ay hindi gumagana sa ayon o nakakapinsala, maaari lamang na [{{fullurl:Special:Blockip|wpBlockAddress={{PAGENAMEE}}&wpBlockExpiry=indefinite&wpAnonOnly=0&wpEnableAutoblock=0&wpCreateAccount=0&wpBlockReason=Bot%20malfunctioning:%20}} harangin ito].'' |}<noinclude> == Documentation == * Replace "Example" with your bot's username. {| class="wikitable" width="100%" |- ! width="150px" | Code ! Result |- | <code><nowiki>{{Bot|Example}}</nowiki></code> | {{Bot|Example}} |}</noinclude> a9fjtwoe7l7nyeqwmzorui8ys6rt0v6 0 3554 27280 10778 2021-02-24T03:30:15Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Muling sumumpong ang antak luha sa mata'y nalaglag, nagunitang lahat-lahat ang ligayang nagsilipas. Bayan niyang sinilangan yaong palasyong nilikhan, magulang na mapagmahal kapwa bata't kaibigan. Mula pa sa pagiging bata sa pagsuyo'y nanagana, munting magkabahid-luha ama't ina'y may dalita. Nadama ang laking dusa malayo sa isang ina, sa ilang ay nag-iisa katawan ay sugatan pa. "O! Ina kong mapagmahal kung ngayon mo mamasdan, ang bunso mong si Don Juan malabis kang magdaramdam. Katawan ko ay bugbog na sa sugt ay tadtad pa, ako kaya'y may pag-asa ika'y muli kong makita? Narito at nakalugmok, gagapang-gapang sa gulod, tumatawag ng kupkop walang sinumang dumulog. Sino ang mag aalala ang bunso mo'y magdudusta sa ganito kong pagluha, anak mo rin ang may gawa. {{BookCat}} czo37az73mpul9nejuvyizcrmbqqxy8 0 3579 25840 25812 2020-10-17T17:25:20Z Savh 956 Ibinalik ang mga pagbabago ni [[Special:Contributions/120.29.77.192|120.29.77.192]] ([[User talk:120.29.77.192|Usapan]]) patungo sa huling rebisyon ni [[User:70.166.5.194|70.166.5.194]] wikitext text/x-wiki '''Ang Birhen ng Guadalupe''' ''Pintakasi para sa mga hindi pa naisisilang na sanggol at ng Buhay Araw ng Kapistahan: Deciembre 8 Madaling-araw ng Sabado, ika-9 ng Disyembre 1531. Mula sa kanyang nayon (Tolpetiac), isang Mehikanong balo ang naglalakad patungo sa kumbento ng mga Misyonerong Pransiskano sa Tlaltelolco upang magsimba at mag-aral ng katesismo. Walang anu-ano’y nakarinig siya ng isang malambing na awit sa burol ng Tepeyac at ng isang tinig na tumawag sa kanya. “Juanito, Juan Diegito,” wika ng tinig, “saan ka paroroon? Ako si Mariang Mahal, laging Birheng Ina ng Diyos na totoo. Hinahangad kong magkaroon ng isang simbahan sa pook na ito bilang tanda ng aking pag-ibig, awa, pagtulong at paglingap. Ipatupad mo ito sa obispo ng Mexico.” Nagpunta si Juan Diego sa lunsod ng Mexico upang isalaysay lahat kay Obispo Juan Zumarraga ang kahilingan ng Birhen, subalit hindi siya pinaniwalaan ng obispo, bagkus ay hinigan siya ng katibayan. Sa huling pagpapakita sa kanya noong Disyembre 12, inutusan si Juan Diego ng Mahal na Birhen na magtungo sa bundok upang kumha ng mga bulaklak kahit na hindi pa panahon ng mga ito upang sumibol. Pagbalik niya, ang Mahal na Birhen na rin ang nag-ayos ng mga rosas sa kanyang damit o balabal na kung tawagin ay tilma (isang kayo na parang sako ng bigas). “Anak ko,” wika n Mahal na Birhen, “ito ang katibayang dadalhin mo sa obispo. Sa kanya mo lamang ilalahad ang iyong balabal.” Kapagdaka’y nagtungo si Juan sa obispo sa patatlong pagkakataon. Nang makita ng obispo ang kahanga-hangang mga rosas, siya’y biglang nanikluhod, sampu ng kanyang mga kasama, at nasaksihan nila ang isang himala — ang magandang larawan ng Birhen sa tilma ni Juan Diego! Pagkaraan, sumunod naman ang tiyuhin ni Juan na si Juan Bernardino na pinagpakitaan din ng Mahal na Birhen upang ilathala ang nais na pangalan ng Birhen: “Santa Maria ng Guadalupe Laging Birhen” — Coatalocpia sa wikang Mehikano, na nangangahulugang “nag-iingat sa ahas”. ARAL: Pagnilayan natin ang mga katagang ito ng Mahal na Birhen: ''“Ako ay isang Inang maawain sa iyo at sa lahat ng tao sa ibabaw ng lupa na nagmamahal at nananalig sa akin at humihingi ng aking tulong. Dinidinig ko ang kanilang paghihinagpis at inaaliw sila sa kanilang kalungkutan at pagtitiis.”'' Source: <ref>Abriol, J. C. (2010). Talambuhay ng mga Santo, volume 2 (3rd ed.). Pasay: Paulines Publishing House.</ref> 0h9sbq6acqcttpe10d7q4aq89su1pem 4 3647 11470 11468 2012-05-14T06:06:54Z タチコマ robot 147 Bot: Kinukumpuni ang nagkadalawang pagpapapunta sa [[Wikibooks:Kapihan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikibooks:Kapihan]] 2e6j5xjslxx7dm2rd5b9mvxsoam6jml 0 3695 26227 26222 2021-01-09T06:02:05Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|12|Todos Los Santos (Araw Ng Mga Patay)|Mga Hari-Harian|Mga Banta ng Unos|teksto |oldtitle=Ang Lahat Nang Manga Santo |oldtext= <ref group=o>Caraniwang tawaguin ng̃ mg̃a tagalog ang fiesta ng̃ lahat ng̃ mg̃a santo, na "Todos los Santos", baga man ito'y wicang castila.</ref> Marahil ang bugtóng na bagay na hindî matututulang ikinatatang̃ì ng̃ táo sa mg̃a háyop ay ang paggalang na iniháhandog sa mg̃a namamatay. Sinásaysay ng̃ mg̃a historiador<ref group=o>Ang sumusulat ng̃ mg̃a libro ng̃ mg̃a casaysayan ng̃ mg̃a nangyari ng̃ panahong nacaraan na.</ref> na sinasamba at dinídios nilá ang caniláng mg̃a núnò at magugulang; ng̃ayó'y tumbalíc ang nangyayari: ang mg̃a patáy ang nagcacailang̃ang mamintuhô sa mg̃a buháy. Sinasabi rin namáng iniing̃atan ng̃ mg̃a taga Nueva Guinea sa mg̃a caja ang mg̃a but-ó ng̃ caniláng mg̃a patáy at nakikipagsalitaan sa canilá; sa pinacamarami sa mg̃a bayan ng̃ Asia, Africa at América'y hinahayinan ang caniláng mg̃a patáy ng̃ lalong masasaráp niláng mg̃a pagcain, ó ang mg̃a pagcaing minámasarap ng̃ mg̃a patáy ng̃ panahóng silá'y nabubuhay, at nang̃agpípiguing at inaacalà niláng dumádalo sa mg̃a piguíng na itó ang mg̃a patáy. Ipinagtátayô ng̃ mg̃a taga Egipto ng̃ mg̃a palacio ang mg̃a patáy, ang mg̃a musulmán nama'y ipinagpápagawâ, silá ng̃ maliliit na mg̃a capilla, at ibá pa; datapowa't ang bayang maestro sa bagay na itó, at siyáng lalong magalíng ang pagcakilala sa púsò ng̃ tao'y ang bayan ng̃ Dahomey<ref group=o>Dating caharian ng̃ mg̃a itím na tao sa Guinea, at colonia francesa mulâ ng̃ 1892.</ref>. Natátalastas ng̃ mg̃a maiitím na itó, na ang táo'y mapanghigantí, at sa pagca't gayó'y sinasabi niláng upang mabigyang catowâan ang namatáy, walâ ng̃ lalong magalíng cung dî ang patayín sa ibabaw ng̃ pinaglibing̃an sa canyá ang lahát ng̃ canyáng mg̃a caaway; at sa pagcá't ang táo'y malulugdíng macaalam ng̃ mg̃a bagay-bagay, sa taón-tao'y pinadadalhán siyá ng̃ isáng "correo" sa pamamag-itan ng̃ linapláp na balát ng̃ isáng alipin. Tayo'y náiiba sa lahát ng̃ iyán. Bagá man sa nababasa sa mg̃a sulat na nauukit sa mg̃a pinaglibing̃an, halos walâ sino mang naniniwalang nagpapahing̃alay ang mg̃a patáy, at lalò ng̃ hindî pinaniniwalâang sumasapayápà. Ang lalong pinacamagalíng mag-ísip ay nang̃ag-aacalang sinásanag pa ang caniláng mg̃a núnò sa túhod sa Purgatorio, at cung di siyá mápacasamâ (mapasainfierno bagá), masasamahan pa niyá, silá roon sa mahábang panahón. At ang sino mang ibig tumutol sa amin, dalawin niyá ang mg̃a simbahan at ang mg̃a libing̃an sa boong maghapong itó, magmasíd at makikita. Datapowa't yamang tayo'y na sa bayan ng̃ San Diego, dalawin natin ang libing̃an dito. Sa dacong calunuran, sa guitnâ ng̃ mg̃a palaya'y nároroon, hindî ang ciudad, cung dî ang nayon ng̃ mg̃a patáy: ang daan ng̃ pagparoo'y isáng makitid na landás, maalabóc cung panahóng tag-ínit, at mapamámangcàan cung panahóng tag-ulán. Isáng pintûang cahoy, at isáng bácod na ang calahati'y bató at ang calahati'y cawayan ang tila mandin siyáng ikináhihiwalay ng̃ libing̃ang iyón sa bayan ng̃ mg̃a buháy; datapowa't hindî nahihiwalay sa mg̃a cambíng ng̃ cura, at sa iláng baboy ng̃ mg̃a calapít báhay, na pumapasoc at lumálabas doon upang mang̃agsiyasat sa mg̃a libing̃an ó mang̃agcatowâ sa gayóng pag-iisá. Sa guitnâ ng̃ malúang na bacurang iyón may nacatayóng isáng malaking cruz na cahoy na natitiric sa patung̃ang bató. Inihapay ng̃ unós ang canyáng INRI na hoja de lata, at kinatcát ng̃ ulán ang mg̃a letra. Sa paanan ng̃ cruz, túlad sa túnay na Gólgota<ref group=o>Tinatawag ding Calvario, na ang cahuluga'y timbunan ó lalagyán ng̃ mg̃a bung̃ô. Ang Calvario ó Gólgota'y na sa ibabâ ng̃ Jerusalem at caugalîan ng̃ mg̃a judíong doon patayín ang mg̃a tulisán at magnanácaw. Diyán ng̃a ipinácò sa Cruz si Jesús, ang Dakilang Banál na hinatulang mamatay roong tulad sa isáng imbíng magnanácaw. Sa bundoc din ng̃ Gólgota naroon ang halamanan ni José de Arimathea na pinaglibing̃an sa bangcay ng̃ Mananacop. S. Mateo XXVII. 33: Marcos XV. 22; Lúcas XXIII. 32; Juan XIX 17, 41.—Sinasapantáhà ng̃ ibáng iyón din ang bundóc "Moriah", na pinagdalhán ni Abraham sa canyáng anác na si Isaac upang patayín, sa pagtalima sa utos ng̃ Dios. Génesis XXII. 2.—P.H.P.</ref>, samasamang nábubunton ang mg̃a bung̃ô ng̃ úlo at mg̃a but-ó, na ang waláng malasakit na maglilíbing ay itinatapon doon ang canyáng mg̃a nahuhucay sa mg̃a libing̃an. Diyá'y mang̃aghíhintay silá, ang lalong malapit mangyari, hindî ng̃ pagcabúhay na mag-ulî ng̃ mg̃a patáy, cung dî ang pagdatíng doon ng̃ mg̃a háyop at ng̃ silá'y painitin ng̃ caniláng mg̃a tubíg at linisin ang caniláng malalamig na mg̃a cahubdán.—Námamasdan sa paliguidliguid ang mg̃a bagong hûcay: sa dáco rito'y hupyác ang lúpà, sa dáco roo'y anyóng bundúc-bunducan namán. Sumísibol doo't lumálagô ng̃ máinam ang tarambulo't pandacákì; ang tarumbulo'y ng̃ tundûin ang mg̃a bintî ng̃ canyáng matitiníc na mg̃a búng̃a, at ng̃ dagdág namán ng̃ pandacakì ang canyáng amóy sa amóy ng̃ libing̃an, sacali't itó'y waláng casucatáng amoy. Gayón ma'y nasasabúgan ang lúpà ng̃ iláng maliit na mg̃a bulaclac, na gaya rin namán ng̃ mg̃a bung̃óng iyóng ang Lumikhâ lamang sa canilá ang nacacakilala na: ang ng̃itî ng̃ mg̃a bulaclác na iyó'y maputlâ at ang halimúyac nilá'y ang halimúyac ng̃ mg̃a baunan. Ang damó at ang mg̃a gumagapang na damó'y tumátakip sa mg̃a súloc, umuucyabit sa mg̃a pader at sa mg̃a "nicho"<ref group=o>Ang guang na sadyáng inilálagay sa mg̃a pader ng̃ mg̃a libing̃an, at doon inilílibing ang mg̃a bangcáy na may cabaong, sa pamamaguitan ng̃ mahál na bayad sa párì ó cura ng̃ bayan.—May mg̃a bayang tagalog na tinatawag na "bútas" ang "nicho."</ref>, na anó pa't dináramtan at pinagáganda ang hubád na capang̃ítan; cung minsa'y pumapasoc sa mg̃a gahác na gawà ng̃ mg̃a lindól, at inililihim sa mg̃a nanonood ang mg̃a cagalanggalang na mg̃a libing̃ang waláng lamán. Sa horas ng̃ pagpasoc namin ay binúgaw ang mg̃a hayop; ang mang̃isang̃isang baboy lamang, hayop na mahirap papaniwalâin, ang siyáng sumisilip ng̃ canyáng maliliit na mg̃a matá, isinusung̃aw ang úlo sa isáng malakíng gúang ng̃ bacod, itinataás ang ng̃usò sa háng̃in at wari'y sinasabi sa isáng babaeng nagdárasal: —Howág mo namáng cacanin lahát, tirhán mo acó nang cauntî, ¿ha? May dalawáng lalaking humuhucay ng̃ isáng baunan sa malapit sa pader na nagbabalang gumúhò: ang isá, na siyáng maglilíbing ay waláng cabahábahálà; iniwawacsi ang mg̃a gulogód at ang mg̃a butó, na gaya na pag-aabsáng ng̃ isáng maghahalamán ng̃ mg̃a bató at mg̃a sang̃áng tuyô; ang isá'y nang̃áng̃aning̃aní, nagpapawis, humíhitit at lumúlurâ mayá't mayâ. —¡Pakinggán mo!—anang humíhitit, sa wícang tagalog.—¿Hindî cayâ magalíng na catá'y humúcay sa ibang lugar? Ito'y bagóng bágo. —Pawang bágo ang lahát ng̃ libíng. —Hindî na acó macatagál. Ang but-óng iyáng iyóng pinutol ay dumúrugò pa ... ¡hm! ¿at ang mg̃a buhóc na iyán? —¡Nacú, napacamaselang ca naman!—ang ipinagwícà sa canyá ng̃ isá—¡Ang icaw ma'y escribiente sa Tribunal! Cung humúcay ca sanang gáya co ng̃ isáng bangcáy na dadalawampong araw pa, sa gabí, ng̃itng̃it ng̃ dilím, umúulan ... namatáy ang farol cong dalá.... Kinilabutan ang casama. —Naalís ang pagcapacò ng̃ cabaong, umaaling̃ásaw ... at mapilitan cang pasanín mo ang cabaong na iyón, at umúulan at camíng dalawá'y cápuwà basâ at.... —¡Kjr!....At ¿bákit mo hinúcay?...! Tiningnan siyá ng̃ maglilíbing ng̃ boong pagtatacá. [[File:Noli Me Tangere Picture 5.jpg|thumb|center|—¡Ah! at ¿anó ang guinawâ mo sa bangcay pagcatapos?—ang ipinagpatuloy na pagtanóng ng̃ maselang.—Imp de M. Fernández. Paz 447. Sta. Cruz.]] —¿Bákit?...¿nalalaman co bâ? ¡Ipinag-útos sa áking hucáyin co! —¿Sino ang nag-útos sa iyó? Napaurong ng̃ cauntî ang maglilíbing at pinagmasdán ang canyáng casama, mulâ sa páa hangáng úlo. —¡Abá! ¡tila ca namán castilà! ang mg̃a tanóng díng iyán ang siyáng guinawâ sa akin pagcatapos ng̃ isáng castilà, datapuwa't sa lihim. Ng̃ayó'y sásagutín catá, ng̃ gaya ng̃ pagcásagot co sa castilà: ipinag-útos sa akin ng̃ curang malakí. —¡Ah! at ¿anó ang guinawâ mo sa bangcáy pagcatápos?—ang ipinagpatúloy na pagtatanóng ng̃ maselang. —¡Diablo! cung dî co lamang icáw nakikilala at natatalastas cung icáw ay "lalaki", sasabihin cung icáw ay túnay ng̃ang castilang civil: cung magtanóng ca'y túlad din sa canyá. Gayón ...ipinag-utos sa akin ng̃ curang malakíng siyá'y ilibíng co sa libing̃an ng̃ mg̃a insíc, ng̃uni't sa pagcá't totoong mabigát ang cabaong at maláyò ang libing̃an ng̃ mg̃a insíc.... —¡Ayaw! ¡ayaw! ¡ayaw co ng̃ humúcay!—ang isinalabat ng̃ causap na lipós ng̃ pang̃ing̃ilabot, na binitiwan ang pála at umahon sa húcay;—akíng nábaac ang bá-o ng̃ isáng úlo at nang̃ang̃anib acóng bacâ hindî acó patuluguín sa gabíng itó. Humalakhác ang maglilíbing ng̃ canyáng makitang samantalang umaalis ay nagcucruz. Unti-unting napúpunô ang libing̃an ng̃ mg̃a lalaki't mg̃a babáeng páwang nang̃acalucsâ. Ang ibá'y nang̃agháhanap na maluat ng̃ baunan; silá-silá'y nang̃agtatatalo, at sa pagca't hindî mandín silá mang̃agcasundò, silá'y nang̃aghíhiwalay at bawa't isá'y lumúluhod cung saán lalong minamagaling niyá,; ang mg̃a ibá, na may mg̃a "nicho" ang caniláng mg̃a camag-anac, nang̃agsísindi ng̃ malalakíng candilà at nang̃agdárasal ng̃ taimtím; naririnig din namán ang mg̃a buntóng hining̃á at mg̃a hagulhól, na pinacalalabis ó pinipiguil. Naríring̃ig na ang aling̃awng̃aw ng̃ "orápreo, orápresis" at "requiemeternams." Násoc na nacapugay ang isáng matandáng lalaki. Marami ang nang̃agtawá pagcakita sa canyá, ikinunót ang mg̃a kílay ng̃ iláng mg̃a babae. Tila mandín hindî pinúpuna ng̃ matandáng lalaki ang gayóng mg̃a ipinakikita sa canyá, sa pagcá't napatung̃o siyá sa buntón ng̃ mg̃a bung̃ô ng̃ úlo, lumuhód at may hinanap sa loob ng̃ iláng sandalî sa mg̃a but-ó; pagcatapos ay maing̃at na inisaisáng ibinucód ang mg̃a bung̃ô ng̃ úlo, at sa pagca't hindî mandín makita niyá ang canyáng hinahanap, umilíng, lumíng̃ap sa magcabicabilà at nagtanóng sa maglilíbing. —¡Oy!—ang sinabi sa canyá. Tumungháy ang maglilíbing. —¿Nalalaman mo bâ cung saan naroon ang isáng magandáng bungô ng̃ úlo, maputíng tulad sa lamán ng̃ niyóg, waláng caculangculang ang mg̃a ng̃ípin, na inalagáy co sa paanán ng̃ cruz, sa ilalim ng̃ mg̃a dahong iyón? Ikinibít ng̃ maglilibing ang canyáng mg̃a balícat. —¡Masdán mo!—ang idinugtóng ng̃ matandâ, at ipinakita sa canyá, ang isáng pílac na salapî,—walâ aco cung hindî itó, ng̃uni't ibíbigay co sa iyó cung makita mo ang bung̃óng iyón. Pinapagdilidili siyá, ng̃ ningníng ng̃ salapî, tinanáw ang buntunan ng̃ mg̃a, butó, at nagsalitâ: —¿Walâ bâ roon? Cung gayó'y hindî co nalalaman. Ng̃uni't cung ibig ninyó'y bíbigyan co pô cayó ng̃ ibá. —¡Catulad ca ng̃ baunang iyóng hinuhucay!—ang winíca sa canyá ng̃ matandáng lalaking nang̃íng̃inig ang voces;—hindî mo nalalaman ang halagá ng̃ nawawalâ sa iyo. ¿Sino ang ililibing sa húcay na iyán? —¿Nalalaman co bâ cung sino? Isáng patáy ang ilílibing diyan!—ang sagót na nayáyamot ng̃ maglilibing. —¡Tulad sa baunan! ¡tulad sa baunan!—ang inulit ng̃ matandáng lalaking nagtátawa ng̃ malungcot;—hindî mo nalalaman ang iyong hinuhucay at ang iyong nilalamon! ¡Húcay! ¡húcay! Samantala'y natapos ng̃ maglilíbing ang canyáng gawâ; dalawáng nacatimbóng lupang basâ at mapulápulá ang na sa magcabilang tabí ng̃ húcay. Cumúha sa canyáng salacót ng̃ hichó, ng̃umang̃à at pinagmasídmasíd na may anyóng tang̃á ang mg̃a nangyayari sa canyáng paliguid. |newtext= }} 7di8faexsaivgme4m1xpvbpcc91ef1l 0 3702 26620 26562 2021-02-13T11:58:30Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|1|Isang Pagtitipon||Si Crisostomo Ibarra|teksto |oldtitle=Isang Pagcacapisan |oldtext= Nag-anyaya ng̃ pagpapacain nang isáng hapunan, ng̃ magtátapos ang Octubre, si Guinoong Santiago de los Santos, na lalong nakikilala ng̃ bayan sa pamagát na Capitang Tiago, anyayang bagá man niyón lamang hapong iyón canyang inihayág, laban sa dati niyang caugalìan, gayón ma'y siyang dahil na ng̃ lahát ng̃ mg̃a usap-usapan sa Binundóc, sa iba't ibang mg̃a nayon at hanggang sa loob ng̃ Maynílà. Ng̃ panahóng yao'y lumalagay si Capitang Tiagong isáng lalaking siyang lalong maguilas, at talastas ng̃ ang canyang bahay at ang canyang kinamulatang bayan ay hindî nagsásara ng̃ pintô canino man, liban na lamang sa mg̃a calacal ó sa anó mang isip na bago ó pang̃ahás. Cawang̃is ng̃ kisláp ng̃ lintíc ang cadalîan ng̃ pagcalaganap ng̃ balítà sa daigdigan ng̃ mg̃a dápò, mg̃a lang̃aw ó mg̃a "colado"<ref group=o>''Colado'', ang taong hindi inaanyayaha'y cusang dumádalo sa isang piguíng. Maraming di ano lamang sa mañg̃a bayanbayan, at lalonglalo na dito sa Maynilà, ang mañg̃a taong di nating calahì, na hindî man inaanyayahan ay nagdudumalíng dumaló sa mang̃a piguíng nang mang̃a filipino, na canilang tinatawag na ''indio'', at ang mang̃a taong yaong di natin calahì ang siyang tinatawag ni Rizal na mang̃a ''colado'' sa piguíng.—P.H.P.</ref>, na kinapal ng̃ Dios sa canyang waláng hanggang cabaitan, at canyang pinararami ng̃ boong pag-irog sa Maynílà. Nang̃agsihanap ang ibá nang "betún" sa caniláng zapatos, mg̃a botón at corbata naman ang ibá, ng̃uni't siláng lahát ay nang̃ag iisip cung paano cayâ ang mabuting paraang bating lalong waláng cakimìang gagawin sa may bahay, upang papaniwalàin ang macacakitang sila'y malalaon ng̃ caibigan, ó cung magcatao'y huming̃í pang tawad na hindî nacadalóng maaga. Guinawâ ang anyaya sa paghapong itó sa isáng bahay sa daang Anloague, at yamang hindî namin natatandâan ang canyang bilang (número), aming sásaysayin ang canyang anyô upang makilala ng̃ayón, sacali't hindî pa iguiniguibá ng̃ mg̃a lindól. Hindî camí naniniwalang ipinaguibâ ang bahay na iyon ng̃ may-arì, sa pagca't sa ganitong gawa'y ang namamahala'y ang Dios ó ang Naturaleza<ref group=o>Ang catutubong mahusay at dî nagbabagong calacarán ng̃ mg̃a linikhâ ng̃ Dios—P.H.P.</ref>, na tumanggap din sa ating Gobierno ng̃ pakikipagcayarì upang gawín ang maraming bagay.—Ang bahay na iyo'y may calakhan din, tulad sa maraming nakikita sa mg̃a lupaíng itó; natatayô sa pampang ng̃ ilog na sang̃á ng̃ ilog Pasig, na cung tawaguin ng̃ iba'y "ría" (ilat) ng̃ Binundóc, at gumáganap, na gaya rin ng̃ lahát ng̃ ilog sa Maynílà, ng̃ maraming capacan-ang pagcapaliguan, agusán ng̃ dumí, labahan, pinang̃ing̃isdâan, daanan ng̃ bangcang nagdádala ng̃ sarisaring bagay, at cung magcabihirà pa'y cucunán ng̃ tubig na inumín, cung minamagalíng ng̃ tagaiguib na insíc<ref group=o>Nang panahóng sulatin ni Rizal ang Noli me Tangere ay hindi pa umaagos dito sa Maynila ang tubig na inumíng nanggagaling sa ilog San Mateo at Marikina. Talastas nang madla, na ang guinugol sa pagpapaagos na ito ay ang ipinamanang salapi, upang iucol sa ganitong bagay, ni D. Francisco Carriedo, castilang naguíng magistrado sa Real Audiencia nang una. ¡Salamat sa isáng castílà, sa isáng hindî nating caláhì ay nagcaroon ang Maynílà ng̃ tubig na totoong kinacailang̃an sa pamumuhay! Maraming mayayamang filipinong bago mamatay ay nagpapamana ng̃ maraming salapî at mahahalagáng cayamanan sa mg̃a fraile ó sa mg̃a monja, datapowa't hindî nang̃ababalinong magpamana ng̃ anó mang iguiguinhawa ó magagamit sa pamumuhay ng̃ caniláng mg̃a cababayan. Walâ rin acóng nalalamang nagawáng handóg sa mg̃a filipino ang mg̃a fraile na macacatulad ng̃ pamana ng̃ dakilang si Carriedo; gayóng dahil sa mg̃a filipino cayâ yumaman at naguíng macapangyarihan ang mg̃a fraileng iyan.—¡Culang palad na Filipinas!—Nang di pa umaagos ang tubig na inumíng sinabi na ay sa ilog Pasig ó sa mang̃a ibáng nacaliliguid sa Maynilà umiiguib nang inumín at ibá pang cagamitan sa bahay, sacali't ang bahay walang ''algibe'' ó tipunán ng̃ tubig sa ulán.—P.H.P.</ref>. Dapat halataíng sa lubháng kinakailang̃ang gamit na itó ng̃ nayong ang dami ng̃ calacal at táong nagpaparoo't parito'y nacatutulig, sa layong halos may sanglibong metro'y bahagyâ na lamang nagcaroon ng̃ isang tuláy na cahoy, na sa anim na bowa'y sirâ ang cabiláng panig at ang cabilâ nama'y hindî maraanan sa nálalabi ng̃ taon, na ano pa't ang mg̃a cabayo, cung panahóng tag-init, canilang sinasamantala ang gayong hindî nagbabagong anyô, upang mulà roo'y lumucsó sa tubig, na ikinagugulat ng̃ nalilibang na táong may camatayang sa loob ng̃ coche ay nacacatulog ó nagdidilidili ng̃ mg̃a paglagô ng̃ panahón. May cababâan ang bahay na sinasabi namin, at hindî totoong magaling ang pagcacàanyô; cung hindî napagmasdang mabuti ng̃ "arquitectong"<ref group=o>Ang namamatnugot sa paggawâ ng̃ anó man edificio. Tinatawag na edificio ang bahay, palacio, simbahan, camalig at iba pa.—P.H.P.</ref> namatnugot sa paggawâ ó ang bagay na ito'y cagagawán ng̃ mg̃a lindól at mg̃a bagyó, sino ma'y walang macapagsasabi ng̃ tucoy. Isáng malapad na hagdanang ma'y cacapitáng culay verde, at nalalatagan ng̃ alfombra sa mumunting panig ang siyang daanan mulâ sa silong ó macapasoc ng̃ pintuang nalalatagan ng̃ "azulejos"<ref group=o>Ang ladrillong parang pinggan ang pagcacayarì.—P.H.P.</ref> hanggang sa cabahayán, na ang linalacara'y napapag-itanan ng̃ mg̃a maceta<ref group=o>Ang "maceta" ay wicang castilà na ang cahuluga'y ang lalagyán ng̃ lupà na pinagtatamnan ng̃ mg̃a halamang guinágawang pangpamuti, sa macatuwid ay malî ang tawag na "macetas" sa halaman.—P.H.P.</ref> at álagaan ng̃ mg̃a bulaclac na nacalagay sa "pedestal"<ref group=o>Patung̃án ng̃ mg̃a "maceta" ó pátirican ng̃ haligue ó ano mang bagay.—P.H.P.</ref> na lozang gawâ sa China, na may sarisaring culay at may mg̃a dibujong hindî mapaglirip. Yamang walang bantay-pintô ó alilang huming̃î ó magtanong ng̃ "billete" ó sulat na anyaya, tayo'y pumanhic, ¡oh icaw na bumabasa sa akin, catoto ó caaway! sacali't naaakit icaw ng̃ tugtog ng̃ orquesta, ng̃ ilaw ó ng̃ macahulugáng "clin-clan" ng̃ mg̃a pingga't cubiertos<ref group=o>Ang capisanan ng̃ guinagamit sa pagcaing cuchara, cuchillo, tenedor at iba pa.—P.H.P.</ref> at ibig mong mapanood cung paano ang mg̃a piguíng doon sa Perla ng̃ Casilang̃anan. Cung sa aking caibigán lamang at sa aking sariling caguinhawahan, hindî catá pápagalin sa pagsasaysay ng̃ calagayan ng̃ bahay; ng̃uni't lubháng mahalagá ito, palibhasa'y ang caraniwan sa mg̃a may camatayang gaya natin ay tulad sa pawican: hinahalagahan at hinihirang tayo alinsunod sa ating talucab ó tinatahanang bahay; dahil dito't sa iba pang mg̃a anyô ng̃ asal, cawang̃is ng̃a ng̃ mg̃a pawican ang mg̃a may camatayan sa Filipinas.—Cung pumanhic tayo'y agad nating marárating ang isáng malowang na tahanang cung tawaguin doo'y "caida"<ref group=o>Ang sabing "caida" ay wìcang castilà, na ang cahuluga'y ang pagcahulog, pagcálagpac, pagcárapâ pagcatimbuang, ó ang kinahuhulugan ó ang laláy ng̃ ano mang bagay; datapuwa't dito sa Filipinas, ayawan cung anong dahil, tinatawag na "caida" ng̃ mg̃a castilà at ng̃ mg̃a lahing castila ang macapanhíc ng̃ báhay.—P.H.P.</ref>, ayawán cung bakit, na ng̃ gabing ito'y guinagamit na "comedor"<ref group=o>Ang panig ng̃ bahay na pinaglálagyán ng̃ mesang cacanán.—P.H.P.</ref> at tuloy salón ng̃ orquesta. Sa guitna'y may isáng mahabang mesa, na nahihiyasan ng̃ marami at mahahalagang pamuti, na tila mandin cumikindat sa "colado," taglay ang catamistamisang mg̃a pang̃acò, at nagbabalà sa matatacuting binibini, sa walang malay na dalaga, ng̃ dalawang nacaiinip na oras sa casamahán ng̃ mg̃a hindî cakilala, na ang pananalita't mg̃a pakikikiusap ay ang caraniwa'y totoong cacaiba. Namúmucod ng̃ di ano lamang sa mg̃a ganitong handang sa mundo'y nauucol, ang sumasapader na mg̃a cuadrong tungcol sa religión, gaya bagá ng̃ "Ang Purgatorio," "Ang Infierno," "Ang hulíng Paghuhucom," "Ang pagcamatáy ng̃ banal," "Ang pagcamatáy ng̃ macasalanan," at sa duyo'y naliliguid nang isáng maring̃al at magandañg "marco" na anyong "Renacimiento"<ref group=o>Mulíng pang̃ang̃anac. Ang panahong nagpasimulâ nang calaghatian nang Siglo XV, na napucaw sa mang̃a taong tubò sa dacong calunuran ng̃ Sandaigdigan ang masilacbong pagsisiyasat nang mg̃a maririkit na guinagáwâ sa una nang mg̃a griego at nang mg̃a latino—P.H.P.</ref> na gawâ ni Arévalo, ang isáng mabuting ayos at malapad na "lienzo" na doo'y napapanood ang dalawang matandang babae. Ganitó ang saysay ng̃ doo'y titic: "Nuestra Señora de la Paz y Buen Viaje, na sinasamba sa Antipolo, sa ilalim ng̃ anyong babaeng magpapalimos, dinadalaw sa canyang pagcacasakít ang banal at bantog na si Capitana Inés"<ref group=o>Bataláng bató, na ang caraniwa'y baldosa ang tungtung̃an.—P.H.P.</ref>. Tunay mang ang pagcacapinta'y hindî nagpapakilala ng̃ "arte" at cabutihang lumikhâ, datapowa't nagsasaysay naman ng̃ caraniwang mamalas: ang babaeng may sakít ay tila na bangcay na nabûbuloc, dahil sa culay dilaw at azul ng̃ canyang mukhâ; ang mg̃a vaso't iba pang mg̃a casangcapan, iyang maraming mg̃a natitipong bagay bagay sa mahabang pagcacasakít ay doo'y lubhang mabuti ang pagcacasipì, na ano pa't napapanood patí ng̃ linálaman. Sa panonood ng̃ mg̃a calagayang iyong umaakit sa pagcacagana sa pagcain at nagúudyoc ng̃ ucol sa paglasáp ng̃ masasaráp na bagay bagay, marahil acalain ng̃ iláng may masamáng isipan ang may-arì ng̃ bahay, na napagkikilalang magalíng ang calooban ng̃ halos lahát ng̃ mg̃a magsisiupô sa mesa, at ng̃ huwag namáng máhalatang totoo ang canyang panucalà, nagsabit sa quízame ng̃ maririkít na lámparang gawâ sa China, mg̃a jaulang waláng ibon, mg̃a bolang cristal na may azogueng may culay pulá, verde at azul, mg̃a halamang pangbíting lantá na, mg̃a tuyóng isdáng botete na hinipa't ng̃ bumintóg, at iba pa, at ang lahát ng̃ ito'y nacúculong sa may dacong ílog ng̃ maiinam na mg̃a arcong cahoy, na ang anyo'y alang̃ang huguis europeo't alang̃ang huguis insíc, at may nátatanaw namáng isáng "azoteang"<ref group=o>Sa convento ng̃ Antipolo ay may isang cuadrong catulad nitó.—J.R.</ref> may mg̃a balag at mg̃a "glorietang"<ref group=o>Isáng pabilóg na parang culuong na ang caraniwa'y pinagagapang̃an ng̃ mg̃a halaman.—P.H.P.</ref> bahagyâ na naliliwanagan ng̃ mg̃a maliliit na farol na papel na may sarisaring culay. Nasasalas ang mang̃agsisicain, sa guitnâ ng̃ lubháng malalakíng mg̃a salamín at na ng̃agníningning na mg̃a araña<ref group=o>Ang ilawang sang̃asang̃a na ibinibiting may mg̃a pamuting mg̃a cristal na nagkikislapan.—P.H.P.</ref>: at doon sa ibabaw ng̃ isáng tarimang<ref group=o>Isáng papatung̃ang cahoy, na catulad ng̃ papag na mababà ang anyô.—P.H.P.</ref> pino<ref group=o>Cahoy na caraniwang tawaguin ng̃ tagalog na "Palo-China." Ang cahoy na ito'y caraniwan sa Europa at América. Sumisibol din sa Benguet, dito sa Filipinas, dahil sa malamíg ang sing̃aw roon.—P.H.P.</ref> ay may isáng mainam na "piano de cola"<ref group=o>Natuclasán ang paggawâ ng̃ "piano" ng̃ siglo XIII at siyang naguing cahalili ng̃ "clavicordio" at ng̃ "espineta." Alinsunod sa anyô at lakí ay tinatawag na piano de mesa, piano de cola, piano de media cola, piano vertical, piano diagonal at iba pa. Ang piano de cola'y nacahigang parang mesa, na sa isáng dulo'y malapad at sa cabiláng dulo'y makitid at isá sa mg̃a lalong mahál ang halagá.—P.H.P.</ref>, na ang halaga'y camalácmalác, at lalò ng̃ mahalagá ng̃ gabíng itó, sa pagca't sino ma'y walang tumútugtog. Doo'y may isáng larawang "al óleo"<ref group=o>Tinatawag na larawang "al óleo," (retrato al óleo) ang larawang ipinípinta sa pamamag-itan ng̃ mg̃a culay ó pinturang tinunaw sa lang̃is.—P.H.P.</ref> ng̃ isáng lalaking makisig, nacafrac, unát, matuwíd, timbáng na tulad sa bastóng may borlas na tagláy sa mg̃a matitigás na daliring puspós ng̃ mg̃a sinsíng: wari'y sinasabi ng̃ larawan: —¡Ehem! ¡masdán ninyó cung gaano carami ang suot co at aco'y hindî tumatawa! Magagandá ang mg̃a casangcapan, baga man marahil ay hindî maguinhawahang gamitin at nacasasamâ pa sa catawan: hindî ng̃â ang icaiilag sa sakít ng̃ canyáng mg̃a inaanyayahan ang naiisip ng̃ may-arì, cung dî ang sariling pagmamarikít.—¡Tunay at cakilakilabot na bagay ang pag-iilaguín, datapowa't cayó namá'y umuúpô sa mg̃a sillóng gawáng Europa, at hindî palaguing macacátagpò cayó ng̃ ganyán!—itó marahil ang sinasabi niya sa canilá. Halos punô ng̃ tao ang salas: hiwaláy ang mg̃a lalaki sa mg̃a babae, tulad sa mg̃a sambahang católico at sa mg̃a sinagoga<ref group=o>Sambahan ng̃ mg̃a judío.—P.H.P.</ref>. Ang mg̃a babae ay iláng mg̃a dalagang ang iba'y filipina at ang iba'y española: binúbucsan nila ang bibíg upang piguilin ang isáng hicáb; ng̃uni't pagdaca'y tinátacpan nilá ng̃ caniláng mg̃a abanico; bahagyâ na nang̃agbubulung̃an ng̃ iláng mg̃a pananalitâ; anó mang pag-uusap na ipinagsúsumalang pasimulán, pagdaca'y naluluoy sa iláng putól-putól na sábi; catulad niyáng mg̃a ing̃ay na náriring̃ig cung gabí sa isáng bahay, mg̃a ing̃ay na gawâ ng̃ mg̃a dagâ at ng̃ mg̃a butikî. ¿Bacâ cayâ naman ang mg̃a larawan ng̃ mg̃a iba't ibang mg̃a "Nuestra Señora"<ref group=o>Caraniwang tinatawag na Nuestra Señora ang anó mang larawan ni Guinoong Santa María, na halos may dî mabilang na pamagát: Nuestra Señora del Carmen, cung may mg̃a escapulario sa camay; Nuestra Señora del Rosario, cung may tang̃ang cuintás; Nuestra Señora de la Correa, cung nacabigkís ng̃ balát, Nuestra Señora de Turumba, Nuestra Señora de Salambaw at iba pang lubháng napacarami.—P.H.P.</ref> na nagsabit sa mg̃a pader ang siyang ninilit sa mg̃a dalagang iyong huwag umimíc at magpacahinhíng lubós, ó dito'y talagang natatang̃ì ang mg̃a babae? Ang tang̃ing sumasalubong sa pagdatíng ng̃ mg̃a guinoong babae ay isáng babaeng matandang pinsan ni capitán Tiago, mukhang mabait at hindî magaling magwicang castilà. Ang pinacaubod ng̃ canyáng pagpapakitang loob at pakikipagcapuwa tao'y walâ cung ang dî mag-alay sa mg̃a española ng̃ tabaco at hitsô, at magpahalíc ng̃ canyang camáy sa mg̃a filipina, na ano pa't walang pinag-ibhán sa mg̃a fraile. Sa cawacasa'y nayamot ang abáng matandang babae, caya't sinamantala niya ang paglagapác ng̃ isang pinggang nabasag upang lumabás na dalidalì at nagbububulong: —¡Jesus! ¡Hintay cayó, mg̃a indigno<ref group=o>"Hindî carapatdapat" ang cahulugán ng̃ sabing "indigno," salitang caraniwang sabihin ng̃ mg̃a nacacastiláan.—P.H.P.</ref>! At hindî na mulíng sumipót. Tungcol sa mg̃a lalaki'y nang̃agcacaing̃a'y ng̃ cauntî. Umaaticabong nang̃agsasalitaan ang iláng mg̃a cadete<ref group=o>Tinatawag na cadete ang nag-aaral sa isáng colegiong doo'y itinutúrò ang mg̃a bagaybagay na nauucol maalaman ng̃ isáng militar.</ref>; ng̃uni't mahihinà ang voces, sa isa sa mg̃a súloc at manacanacang tinitingnan nila at itinuturo ng̃ dalirî ang iláng mg̃a taong na sa salas, at silasila'y nang̃agtatawanang ga inililihim ng̃ hindi naman; ang bilang capalit nama'y ang dalawang extrangero<ref group=o>Taga ibáng lúpà, sa macatuwid ay hindî taga Filipinas ang cahulugán ng̃ sabing "extranjero." Gayon ma'y dî caraniwang tawaguing "extranjero" ang insíc, ang castílà, ang turco, ang japonés, ang bombay, ang colombo at ibá pa; sila'y tinatawag ditong insíc, castílá, "turkiano," japón, bombay, colombo. Tinatawag lamang "extranjero" ang inglés, alemán, francés, suizo at ibá pa, sa pagca't iniuucol lamang ang sabing "extranjero" sa mg̃a mang̃ang̃alacal na may malalaking puhunan.—P.H.P.</ref> na capowâ nacaputî ng̃ pananamit, nang̃acatalicod camáy at dî umíimic ay nang̃agpaparoo't paritong malalakí ang hacbang sa magcabicabilang dulo ng̃ salas, tulad sa guinágawâ ng̃ mg̃a naglalacbay-dagat sa "cubierta"<ref group=o>Ang bubóng na tablá ng̃ mg̃a sasacyán.</ref> ng̃ isáng sasacyán. Ang masaya't mahalagáng salitàa'y na sa isang pulutóng na ang bumubuo'y dalawang fraile, dalawang paisano<ref group=o>Tinatawag na "paisano" ng̃ mg̃a sundalo ang hindî militar.—P.H.P.</ref> at isáng militar na canilang naliliguid ang isáng maliit na mesang kinalalagyan ng̃ mg̃a botella ng̃ alac at mg̃a biscocho inglés<ref group=o>Caraniwang tinatawag na "biscuit" ang biscochong na sa mg̃a maliliit na latang nanggagaling sa Inglaterra. Tinatawag dito sa ating "biscocho" ang mg̃a malulutóng na tinapay, gaya ng̃ tinatawag na "biscocho y caña" at "biscocho y dulce," at ang tunay na biscocho'y tinatawag na "sopas" ng̃ mg̃a dî nacaaalám ng̃ wicang castílà. Ng̃ayo'y gumágawâ na rito sa atin ng̃ masasaráp na biscochong hindî saból sa mg̃a nanggagaling sa Inglaterra, ang La Perla ni G.J.E. Monroy, ang La Fortuna ni G. Claro Ong at ibá pa. Carapatdapat papurihan ang mg̃a cababayang itóng naglíligtas sa Filipinas na bomobowís sa mg̃a taga ibáng lupaín sa pagbilí ng̃ mg̃a bagay na dito'y nagágawâ.—P.H.P.</ref>. Ang militar ay isang matandang teniente, matangcád, mabalasic ang pagmumukhâ, na ano pa't anaki'y isang Duque de Alba<ref group=o>Marang̃al na general ni Cárlos V at ni Felipe II. Siya ang nagtagumpáy sa panghihimagsic ng̃ Paises Bajos at nacalupig sa Fort.—P.H.P.</ref> na napag-iwan sa escalafón<ref group=o>Ang talaán ng̃ mg̃a oficial at mg̃a púnò sa mg̃a hucbó.</ref> ng̃ Guardia Civil<ref group=o>Ang may catungculang umusig sa masasamang tao at mang̃asiwà sa capanatagán ng̃ mg̃a bayanbayan. Ng̃ panahón ng̃ Gobierno ng̃ España'y may dalawang bagay na Guardia Civil dito sa Filipinas: "Guardia Civil" ang pang̃alan ng̃ mg̃a na sa bayanbayan ng̃ mg̃a lalawigan, at "Guardia Civil Veterana" ang na sa ciudad ng̃ Maynílà.—Pawang mg̃a filipino ang mg̃a sundalo ng̃ Guardia Civil at ng̃ Guardia Civil Veterana, at mg̃a castílà ang mg̃a oficial at ang mg̃a púnò. Manacánacáng nagcacaroon ng̃ alferez at tenienteng mg̃a filipino. Ang nahalili ng̃ayon sa Guardia Civil ay ang Policía Insular, na tinatawag ding Policía Constabularia, at sa Guardia Civil Veterana ay ang Policía Metropolitana na pawang americano at ang Policía Municipal na pawang filipino. Bucod sa Guardia Civil at Veterana'y may mg̃a Cuadrillero pa na pawang filipino ang mg̃a sundalo at pinunò, na ang caraniwa'y fusil na walang cabuluhán at talibóng ang mg̃a sandata. Ng̃ mg̃a hulíng taón ng̃ Gobierno ng̃ castila'y nagcaroon sa Maynílà ng̃ mg̃a tinatawag na "Guardia Municipal," na ang dalang sandata'y revolver at sable. Sa macatuwíd ang mg̃a namamahalà ng̃ catahimican ng̃ mg̃a namamayan, ng̃ mg̃a hulíng panahón ng̃ mg̃a castilà, dito sa Maynílà'y ang Guardia Civil Veterana, ang Guardia Municipal at ang Cuadrillero, at sa mg̃a lalawiga'y ang Guardia Civil at ang Cuadrillero, bucód sa Policía Secreta na itinatag dito sa Maynílà, hindî co matandaan cung ng̃ taóng 1894 ó 1895.—P.H.P.</ref>. Bahagyâ na siya nagsásalita, datapuwa't matigás at maiclî ang pananalitâ.—Ang isá sa mg̃a fraile'y isang dominicong bata pa, magandá, malinis at maningning, na tulad sa canyang salamín sa matang nacacabit sa tangcáy na guintô, maaga ang pagca ugaling matandâ: siya ang cura sa Binundóc at ng̃ mg̃a nacaraang tao'y naguing catedrático<ref group=o>Ang nagtuturò sa paaralan.—P.H.P.</ref> sa San Juan de Letran<ref group=o>Colegio ó paaralang mg̃a fraileng dominico ang may-arì at silá rin ang nang̃agtuturò.</ref>. Siya'y balitang "dialéctico"<ref group=o>Tinatawag na "dialéctico" ang gumagamit ng̃ dialéctica. Ang "dialéctica'y" ang carunung̃ang ucol sa pag iisip-ísip at ang mg̃a pinanununtunang landás sa bagay na itó.—P.H.P.</ref>, caya ng̃a't ng̃ mg̃a panahong iyóng nang̃ang̃ahas pa ang mg̃a anac ni Guzmang<ref group=o>Si Santo Domingo de Guzman ang nagtatag ng̃ capisanan ng̃ mg̃a fraileng dominico cayá sila'y tinatawag na mg̃a anác ni Guzman.—P.H.P.</ref> makipagsumag sa paligsahan ng̃ catalasan ng̃ ísip sa mg̃a "seglar"<ref group=o>Ang nananatili sa pakikipanayam sa sangcataohan; ang hindî sacerdote.</ref>, hindî macuhang malitó siya ó mahuli cailan man ng̃ magalíng na "argumentador"<ref group=o>Ang nagpápalagay ng̃ mg̃a paláisipang dapat sagutin at tutulan sa pang̃ang̃atowiran ng̃ catalo.</ref> na si B. de Luna<ref group=o>Ito'y ang balitang si G. Benedicto de Luna, marunong na abogadong filipino.</ref>; itinutulad siya ng̃ mg̃a "distingo"<ref group=o>Ang pagtatang̃î at pagbubucod ng̃ pinagmamatuwirang anó man.</ref> ni Fr. Sibyla sa máng̃ing̃isdang ibig humuli ng̃ igat sa pamamag-itan ng̃ sílò. Hindî nagsasálitâ ang dominico at tila mandin pinacatitimbang ang canyang mg̃a pananalità. Baligtád ang isá namáng fraile, na franciscano, totoong masalitâ at lalò ng̃ maínam magcucumpás. Bagá man sumusung̃aw na ang mg̃a uban sa canyang balbás, wari'y nananatili ang lácas ng̃ canyang malusóg na pang̃ang̃atawán. Ang mukhâ niyang magandá ang tabas, ang canyang mg̃a pagting̃ing nacalálaguim, ang canyáng malalapad na mg̃a pang̃á at batìbot na pang̃ang̃atawan ay nagbibigay anyô sa canyáng isáng patricio romanong<ref group=o>Ang mg̃a inanác ó iniapó ng̃ mg̃a unang senador sa Roma.</ref> nagbalát cayô, at cahi't hindî sinasadya'y inyóng mágugunitâ yaong tatlong monjeng<ref group=o>Mg̃a fraile.</ref> sinasabi ni Heine<ref group=o>Si Enrique Heine ay bantóg na poeta at crítico alemán. Sumulat sa wicang alemán. Ipinang̃anác ng̃ 1796 at namatáy ng̃ 1856.</ref> sa canyáng "Dioses en el destierro"<ref group=o>Ang mg̃a dios sa pinagtapunan.</ref>, na nagdaraang namamangcâ pagcahating gabi sa isang dagatan doon sa Tyrol,<ref group=o>Ang Tyrol ay isáng magandáng panig ng̃ Suiza at Baviera at isá sa mg̃a lalawigan ng̃ Austria-Hungría. May siyam na raang libong tao ang namamayan doon.</ref> cung "equinoccio"<ref group=o>Tinatawag na equinoccio ang pagcacaisá ng̃ hábà ng̃ araw at ng̃ gabí. Nagcacaequinoccio pagpapasimulâ ng̃ signo Aries at pagpapasimulâ namán ng̃ signo Libra. May equinoccio ng̃ tag-araw, mulâ sa 20 hanggang 21 ng̃ Marzo, at may equinoccio ng̃ tag-ulan, mulâ sa 22 hanggang 23 ng̃ Septiembre.</ref> ng̃ Septiembre, at sa tuwing dumaraa'y inilálagay ng̃ abang mámamangca ang isáng salapíng pílac, malamíg na cawang̃is ng̃ "hielo," na siyang sa canya'y pumupuspos ng̃ panglulumó. Datapuwa't si Fray Dámaso'y hindî mahiwagang gaya nilá; siya'y masayá, at cung pabug-al bug-al ang canyáng voces sa pananalità, tulad sa isang taong cailan ma'y hindi naaalang-alang, palibhasa'y ipinalálagay na banal at walâ ng̃ gágaling pa sa canyáng sinasabi, kinacatcat ang sacláp ng̃ gayóng ugalî ng̃ canyáng táwang masayá at bucás, at hangang sa napipilitan cang sa canya'y ipatawad ang pagpapakita ng̃ mg̃a paang waláng calcetín at mg̃a bintíng mabalahíbo, na icakikita ng̃ maraming pagcabuhay ng̃ isáng Mendicta sa mg̃a feria sa Kiapò. Ang isa sa mg̃a paisano'y isang taong malingguit, maitím ang balbás at waláng íkinatatáng̃ì cung dî ang ilóng, na sa calakhá'y masasabing hindî canyá; ang isá, nama'y isang binatang culay guintô ang buhóc, na tila bagong datíng dito sa Filipinas: itó ang masilacbóng pinakikipagmatuwiranan ng̃ franciscano. —Makikita rin ninyó—ang sabi ng̃ franciscano—pagca pô cayó'y nátirang iláng bowan dito, cayó'y maniniwálà sa aking sinasabi: ¡ibá ang mamahala ng̃ bayan ng̃ Madrid at ibá, ang mátira sa Filipinas! —Ng̃uni't.... —Acó, sa halimbáwà—ang patuloy na pananalitâ ni Fr. Dámaso, na lalong itinaas ang voces at ng̃ dî na macaimíc ang canyang causap—aco'y mayroon na ritong dalawampo at tatlong taóng saguing at "morisqueta"<ref group=o>Halos talós ng̃ lahát ng̃ fipinong ang cahulugán ng̃ "morisqueta" ay canin; ng̃uni't ang walâ marahil nacacaalám niyan ay cung saang wicà nanggaling; sa pagca't ang sabing morisqueta'y hindî wicang castilà, hindî tagalog, hindî latín, hindî insíc at iba pa. ¿Ang mg̃a fraile cayâ ang nagtatag ng̃ salitang iyan?</ref>, macapagsasabi aco ng̃ mapapaniwalâan tungcól sa bagay na iyan. Howág cayóng tumutol sa akin ng̃ alinsunod sa mg̃a carunung̃an at sa mabubuting pananalitâ, nakikilala co ang "indio"<ref group=o>Sinabi co na sa sa isá sa mg̃a paunawà sa Buhay ni Rizal na sa pasimulâ ng̃ librong itó na ang sabing "indio" ay wicang castilà na ang cahuluga'y túbò ó inianác sa India. Ang Filipinas ay mg̃a pulóng na sa panig ng̃ libutáng tinatawag na "Oceanía," at ang India ay na sa panig ng̃ libutáng tinatawag na Asia. Ang tawag na indio ng̃ mg̃a fraile, ng̃ mg̃a castilà at ng̃ mg̃a lahing putî sa mg̃a túbò sa Filipinas ay isáng pag-alimura at pagcutyâ sa mg̃a lahing caymanggui. Caacbáy ng̃ sabing indio ang cahulugang tamád, waláng damdamin, hang̃al, dugong mabábà, cutad na ísip, ugaling pang̃it, waláng cahihiyan at iba pang lalong mg̃a casamasamâan. Sacsí nitóng mg̃a sabi co ang mg̃a sinulat ng̃ mg̃a fraile't castilà tungcol sa Filipinas. Ng̃uni't ang lalong nacatátawa'y ang mg̃a táong túbò rin dito sa Filipinas, na dahil sa maputî ang caniláng balát ay tumatawag sa capowâ tagritong caymangui ng̃ indio ... ¡Mg̃a dukhang damdamin!—P.H.P.</ref>. Acalain ninyong mulá ng̃ aco'y dumatíng sa lupaíng ito'y aco'y iniucol na sa isang bayang maliit ng̃a, ng̃uni't totoong dúmog sa pagsasaca. Hindî co pa nauunawang magalíng ang wicang tagalog, gayon ma'y kinúcumpisal co na ang mg̃a babae<ref group=o>Ito'y lubós na catotohanan. Ang sumusulat nito'y nacapang̃umpisal ng̃ panahóng cabataan pa sa isáng fraileng palibhasa'y bahagyâ ng̃ macawatas ng̃ wicang tagalog, ipinipilit na ang casalanang ikinucumpisal ay sabihin ng̃ nang̃ung̃umpisal sa mg̃a salitáng cahalayhalay at magagaang na sa Diccionariong wicang castilà at wicang tagalog na sinulat ng̃ caniláng capowà fraile.—P.H.P.</ref> at nagcacawatasan camí, at lubháng pinacaíbig nila aco, na ano pa't ng̃ macaraan ang tatlóng taón, ng̃ aco'y ilipat sa ibáng báyang lalong malakí, na waláng namamahálà dahil sa pagcamatáy ng̃ curang "indio" roon, nang̃agsipanang̃is ang lahat ng̃ babae, pinuspos acó ng̃ mg̃a handóg, inihatid nila acong may casamang música.... —Datapowa't iya'y nagpapakilala lamang.... —¡Hintáy cayó! ¡hintay cayó! ¡howag naman sana cayóng napacaning̃as! Ang humalili sa akin ay hindí totoong nagtagal na gaya co, at ng̃ siya'y umalís ay lalò ng̃ marami ang naghatíd, lalo ng̃ marami ang umiyác at lalo ng̃ mainam ang música, gayóng siya'y lalò ng̃ mainam mamálò at pinataas pa ang mg̃a "derechos ng̃ parroquia"<ref group=o>Ang mg̃a sinising̃íl sa binyag, casal, tawag, libíng, campana, ciriales at iba pa.</ref>, hangang sa halos nag-ibayo ang lakí. —Ng̃uni't itutulot ninyó sa aking.... —Hindî lamang iyan, nátira aco sa bayang San Diegong dalawampong taón, may iláng bowán lamang ng̃ayong aking.... iniwan (dito'y nagpakitang tila masamâ ang loob). Hindî maicacait sa akin nino mang dalawampong tao'y mahiguít cay sa catatagán upang makilala ang isang bayan. May anim na libo ang dami ng̃ taong namamayan sa San Diego, at bawa't tagaroo'y nakikilala co, na parang siya'y aking ipinang̃anac at pinasuso: nalalaman co cung alín ang mg̃a lisyang caasalan nito, cung anó ang pinang̃ang̃ailang̃an niyon, cung sino ang nang̃ing̃ibig sa bawa't dalaga, cung ano anong mg̃a pagcadupilas ang nangyari sa babaeng itó, cung sino ang tunay na amá ng̃ batang inianac, at iba pa; palibhasa'y kinucumpisal co ang calahatlahatang taong-bayan; nang̃ag-iing̃at ng̃ mainam sila sa canicaniláng catungculan. Magsabi cung nagsisinung̃aling aco si Santiagong siyang may arì nitong bahay; doo'y marami siyang mg̃a lupà at doon camí naguíng magcaibigan. Ng̃ayo'y makikita ninyó cung anó ang "indio"; ng̃ aco'y umalís, bahagya na acó inihatid ng̃ ilang mg̃a matatandáng babae at iláng "hermano" tercero<ref group=o>Ang caraniwang tinatawag na "manong" ó "manang", galing sa salitang "hermano" "hermana". May dalawang bagay na manong, ang manong na franciscano ó franciscana at manong na dominico ó dominicana.</ref>, ¡gayóng nátira aco roong dalawampong taón! Ng̃uni't hindî co mapagcúrò cung anó ang cabagayán ng̃ inyong mg̃a sinabi sa pagcacaális ng̃ "estanco ng̃ tabaco"<ref group=o>Dating estancado ang tabaco dito sa Filipinas. Ang Gobierno ng̃ España ay siyang namímilì ng̃ tabacong dahon sa mg̃a magsasacá sa mg̃a bayang may pahintulot na magtaním ng̃ tabaco, ang Gobierno ang nagpapadalá dito sa Maynílà siya ang nagpapagawa ng̃ tabaco at cigarrillo at siya rin ang nagbibilí. Sino ma'y walang nacabibilí ng̃ tabacong dahon cung dî ang Gobierno at sino ma'y walang nacapagbibilí ng̃ tabacong dahon, ng̃ tabacong yarì at ng̃ cigarrillo cung dî ang Gobierno. Sa mg̃a bayang may pahintulot na magtaním ng̃ tabaco'y may mg̃a cagawad ang Gobierno, na siyang nang̃ang̃atawa't ng̃ gumalíng ang taním na tabaco at mag-ani ng̃ marami. Ang Gobiernong mamimili ay siya ring nagháhalaga ng̃ tabacong dahong canyang biníbili. Ng̃ taóng 1883 ay inalís dito sa Filipinas ng̃ Gobierno ng̃ España ang estanco ng̃ tabaco at binigyang calayaan ang lahat na macapagtaním at macapagbilí ng̃ tabacong dahon, tabacong yarì ó cigarrillo, at ang inihalili sa estanco ay iba't ibang bagay na pagpapabowis sa mg̃a tagarito.—P.H.P.</ref>—ang sagot ng̃ may mapuláng buhóc na causap, na canyang sinamantala ang sandaling pagcatiguil dahil sa pag-inom ng̃ franciscano ng̃ isang copita ng̃ Jerez<ref group=o>Alac na Jerez, na nanggagaling sa uvas na inaani sa bayang Jerez de la Frontera, na sacop ng̃ lalawigang Cadiz, caharian ng̃ España. Ang bayang iyo'y mayaman, nasa tabí ng̃ ilog Guadalete at may 62,009 ang nananahang tao.—P.H.P.</ref>. Sa pangguiguilalas ng̃ dî anó lamang ni Fr. Dámaso ay cauntî nang mabitiwan nito ang copa. Sandalíng tinitigan ang binata at: —¿Paano? ¿paano?—ang sinabi pagcatapos ng̃ boong pagtatacá.—Datapowa't ¿mangyayari bagang hindî ninyo mapagwarì iyang casíng liwanag ng̃ ílaw? ¿Hindî ba ninyó nakikita, anác ng̃ Dios, na ang lahat ng̃ ito'y nagpapatibay na totoo, na pawang cahaling̃án ang mg̃a pagbabagong utos na guinágawà ng̃ mg̃a minìstro? Ng̃ayo'y ang may puláng buhóc naman ang natigagal, lalong ikinunot ng̃ teniente ang canyang mg̃a kilay, iguinagalaw ang ulo ng̃ taong bulilit na parang ipinahahalatâ niyang biníbigyan niyang catuwiran ó hindi si Fray Dámaso. Nagcasiya na lamang ang dominico sa pagtalicód sa canilang lahat halos. —¿Inaacalà bagá ninyó ...?—ang sa cawacasa'y nagawang tanóng ng̃ boong catimpian ng̃ binátà, na tinítitigan ng̃ boong pagtatacá ang fraile. —¿Na cung inaacalà co? ¡Sinasampalatayanan cong gaya ng̃ pagsampalataya sa Evangelio<ref group=o>Tinatawag na Evangelio ang mg̃a sinulat ni San Mateo, San Lucas, San Marcos at San Juan. Ang mg̃a sinulat ng̃ apat na Santong itó, na dî iba cung dî ang casaysayan ng̃ mg̃a ipinang̃aral at buhay ni Jesucristo, ang siyang pinagpapatuunan ng̃ mg̃a utos at palatuntunan ng̃ Iglesia Católica Apostólica Romana, ng̃ Iglesia Cismática sa Rusia at sa Grecia, ng̃ Iglesia Protestante at ng̃ Iglesia Filipina Independiente.—P.H.P.</ref>! ¡Napaca "indolente"<ref group=o>Ang cahulugan ng̃ sabing indolente ay ang táong hindî napupucaw ang loob sa mg̃a bagay na sa iba'y nacasakit. Ang walang malasakit sa ano man, ang mabagal, ang tamád.</ref> ang "indio"! —¡Ah! ipatawad po ninyong salabatin co ang inyong pananalitâ—anang binatà, na idinahan ang voces at inilapít ng̃ cauntî ang canyang upuan; sinabi po ninyo ang isang salitâ na totoong nacaakit sa aking magdilidili. ¡Tunay ng̃a cayang catutubò ng̃ mg̃a dalisay na tagarito ang pagca "indolente," ó nangyayari ang sinasabi ng̃ isang maglalacbáy na taga ibang lupain, na tinátacpan natin ng̃ pagca indolenteng ito ang ating sariling pagca indolente, ang pagcáhuli natin sa pagsulong sa mg̃a carunung̃an at ang ating paraan ng̃ pamamahala sa lupaíng nasasacupan? Ang sinabi niya'y ucol sa mg̃a ibang lupaíng sacóp, na ang mg̃a nananahan doo'y pawang sa lahì ring iyan!... —¡Ohó! ¡Mg̃a cainguitan! ¡Itanong pô ninyo cay guinoong Laruja na nacakikílala rin sa lupaíng itó; itanong ninyo sa canya cung may mg̃a catulad ang camangmang̃an at ang pagca "indolente" ng̃ indio! —Tunay ng̃a—ang sagót namán ng̃ bulilít na lalaking siyang binangguit—¡hindî po cayó macacakita sa alin mang panig ng̃ daigdíg ng̃ híhiguit pa sa pagca indolente ng̃ indio, sa alin mang panig ng̃ daigdíg! —¡Ni iba pang lalong napacasama ng̃ asal na pinagcaratihan, ni iba pang lalong hindî marunong cumilala ng̃ utang na loob! —¡At ng̃ ibang lalong masamâ ang túrò! Nagpasimulâ ang binatang mapulá ang buhóc ng̃ pagpapaling̃apling̃ap sa magcabicabilà ng̃ boong pag-aalap-ap. —Mg̃a guinoo—ang sinabing marahan—tila mandin tayo'y na sa bahay ng̃ isang "indio". Ang mg̃a guinoong dalagang iyan.... —¡Bah! huwag cayóng napaca magugunigunihin! Hindî ipinalalagay ni Santiagong siya'y "indio," bucód sa roo'y hindî siya naháharap, at.... ¡cahi't náhaharap man siya! Iya'y mg̃a cahaling̃án ng̃ mg̃a bágong dating. Hayaan ninyong macaraan ang ilang bowan; magbabago cayóng isipán pagca cayo'y nacapagmalimít sa maraming mg̃a fiesta at "bailujan"<ref group=o>"Bailujan," galing sa sabing "baile," sayáw. Ang baile ay wicang castilà. Ang "bailuhan" ay hindî guinagamit ng̃ mg̃a fraile at ng̃ mg̃a castilà dito sa Filipinas cung dî ang sabing "baile" pagca ang sayawan ay sa bahay ng̃ capowà castílà, at "bailujan" pagca ang sayawan ay sa bahay ng̃ mg̃a filipino. Sa maiclíng sabi, ang cahulugan ng̃ "bailujan" ay sayáw na carapatdapat cutyaín, catawátawá, waláng cahusayan.</ref>, nacatulog sa mg̃a catre at nacacain ng̃ maraming "tinola". —Tinatawag po ba ninyong tinola ang bung̃ang cahoy na cahawig ng̃ "loto"<ref group=o>Ang "loto" ay isáng cahoy sa Africa. Anang mg̃a poeta, ang taga ibang lupaíng macacain daw ng̃ bung̃a ng̃ "loto" ay nacalilimot sa canyang kinamulatang bayan.</ref> na ... ganyan ... nacapagmamalimutin sa mg̃a tao? —¡Ano bang loto ni loteria!—ang sagot ni párì Dámasong nagtátawa;—nagsasalitâ cayó ng̃ mg̃a cahaling̃án. Ang tinola ay ang pinaghalong inahíng manoc at sacá úpo. ¿Buhat pa cailán dumating cayó? —Apat na araw—ang sagot ng̃ binatang ga namumuhî na. —¿Naparito ba cayong may catungculan? —Hindi pô; naparito acó sa aking sariling gugol upang mapagkilala co ang lupaíng itó. —¡Aba, napacatang̃ì namang ibon!—ang saysay ni Fr. Dámaso, na siya'y minamasdan ng̃ boong pagtatacá—¡Pumarito sa sariling gugol at sa mg̃a cahaling̃án lamang! ¡Cacaibá namáng totoo! ¡Ganyang caraming mg̃a libro ... sucat na ang magcaroon ng̃ dalawang dáling noo<ref group=o>Sa macatuwid baga'y sucat na ang magcaroon ng̃ caunting pag-iisip.</ref>.... Sa ganya'y maraming sumulat ng̃ mg̃a dakílang libro! ¡Sucat na ang magcaroon ng̃ dalawang daling noo.... —Sinasabi ng̃ "cagalanggalang po ninyo"<ref group=o>Caugalian sa mg̃a castilang hindî "usted" (cayó pô) na guinagamit sa caraniwan, cung dî "Vuestra Reverencia" ó "Vuesarevencia" (sa cagalanggalang pô ninyo) ang siyang ibinibigay na galang sa mg̃a fraile sa pakikipag-usap sa canila.</ref> ("Vuestra reverencia"), párì Dámaso—ang biglang isinalabat ng̃ dominico na pinutol ang salitaan—na cayo'y nanaháng dalawampong taón sa bayang San Diego at cayo umalis doon.... ¿hindî pô ba kinalúlugdan ng̃ inyong cagalang̃an ang bayang iyon? Biglang nawalâ ang catowaan ni Fr. Dámaso at tumiguil ng̃ pagtatawá sa tanóng na itong ang anyo'y totoong parang walang anó man at hindî sinásadyâ. Nagpatuloy ng̃ pananalitâ ang dominico ng̃ anaki'y lalong nagwáwalang bahálà: —Marahil ng̃a'y nacapagpipighati ang iwan ang isáng bayang kinátahanang dalawampong taón at napagkikilalang tulad sa hábitong suot. Sa ganáng akin lamang naman, dinaramdam cong iwan ang Camilíng, gayóng iilang buwan acóng nátira roon ... ng̃uni't yaó'y guinawâ ng̃ mg̃a púnò sa icagagaling ng̃ Capisanan ... at sa icágagaling co namán. Noon lamang ng̃ gabíng iyón, tila totoong natilihan si Fr. Dámaso. Di caguinsaguinsa'y pinacabigyanbigyan ng̃ suntóc ang palung̃án ng̃ camáy ng̃ canyáng sillón, huming̃a ng̃ malacás at nagsalitâ: —¡O may Religión ó wala! sa macatuid baga'y ¡ó ang mg̃a cura'y may calayâan ó walâ! ¡Napapahamac ang lupang itó, na sa capahamacán! At sácâ mulíng sumuntóc. —¡Hindi!—ang sagót na paang̃il at galit, at saca biglang nagpatinghigâ ng̃ boong lacás sa hiligán ng̃ sillón. Sa pagcámanghâ ng̃ nang̃asasalas ay nang̃agting̃inan sa pulutóng na iyón: itinungháy ng̃ dominico ang canyáng ulo upang tingnán niya si pári Dámaso sa ilalim ng̃ canyáng salamín sa mata. Tumiguil na sandali ang dalawáng extranjerong nang̃agpapasial, nang̃agting̃inan, ipinakitang saglít ang caniláng mg̃a pang̃il; at pagdaca'y ipinagpatuloy uli ang caniláng pagpaparoo't parito. —¡Masamâ ang loob dahiláng hindî ninyó binigyán ng̃ Reverencia (Cagalang-galang)!—ang ibinulóng sa taing̃a ng̃ binatang mapulá ang buhóc ni guinoong Laruja. —¿Anó pô bâ, ang ibig sabihin ng̃ "cagalanggalang" ninyó (Vuestra Reverencia)? ¿anó ang sa inyo'y nangyayari?—ang mg̃a tanóng ng̃ dominico at ng̃ teniente, na iba't ibá ang taas ng̃ voces. —¡Cayâ dumaráting dito ang lubháng maraming mg̃a sacunâ! ¡Tinatangkílik ng̃ mg̃a pinúnò ang mg̃a "hereje"<ref group=o>Ipinang̃ung̃usap ng̃ "ereje," sa pagca't sa wicang castila'y hindi isinasama ang h sa pagbasa. Tinatawag na "hereje" ang cristianong sumásalansang ó hindi sumasampalataya sa mg̃a pinasasampalatayanan ng̃ Iglesia Católica Apostólica Romana.—P.H.P.</ref> laban sa mg̃a "ministro" ng̃ Dios<ref group=o>Ang kinácatawan ng̃ Dios.</ref>! ang ipinagpatuloy ng̃ franciscano na ipinagtutumâas ang canyáng malulusog ó na mg̃a panuntóc. —¿Anó pô ba ang ibig ninyóng sabihin?—ang mulíng itinanóng ng̃ abot ng̃ kilay na teniente na anyóng titindig. —¿Na cung anó ang íbig cong sabíhin?—ang inulit ni Fr. Dámaso, na lalong inilacás ang voces at humaráp sa teniente.—¡Sinasabi co ang ibig cong sabihin! Acó, ang ibig cong sabihi'y pagca itinatapon ng̃ cura sa canyáng libing̃an ang bangcáy ng̃ isáng "hereje," sino man, cahi ma't ang hárì ay waláng catuwirang makialám, at lalò ng̃ waláng catuwirang macapagparusa. ¡At ng̃ayo'y ang isáng "generalito"<ref group=o>Maliit na general; sa macatuwíd baga'y waláng halagang general.</ref>, ang isáng generalito Calamidad<ref group=o>Maliit na general Capansanan.</ref> ...! —¡Párì, ang canyáng Carilagán<ref group=o>"Su excelencia" sa wicang castila, paunlác na tawag sa Capitan General at sa iba pa ng̃ mg̃a castila.—P.H.P.</ref> (ang marilág bagáng Gobernador General) ay Vice-Real Patrono<ref group=o>Pang̃alawa ng̃ Real Patrono. Tinatawag na Real Patrono ng̃ Iglesia Católica Romana ang Harî sa España. Haring tagatangkilic ang cahulugan sa wicang tagalog—P.H.P.</ref>,—ang sigaw ng̃ teniente na nagtindíg. —¡Anó bang Carilagán ó Vice-Real Patrono<ref group=o>Hindî acó nasísilong cahi't siya'y pang̃alawá man ng̃ harì—ang ibig sabihin ni Pári Dámaso.—P.H.P.</ref> man!—ang sagót ng̃ franciscanong nagtindíg din.—Cung nangyari itó sa ibáng panaho'y kinaladcád sana siyá ng̃ pababâ sa hagdanan, tulad ng̃ minsa'y guinawâ ng̃ mg̃a Capisanan ng̃ mg̃a fraile sa pusóng na Gobernador Bustamante<ref group=o><!-- nice, this is the 69th footnote in the original book-->Mulà sa taóng 1717 hangang 1719 ay naguíng Gobernador General sa Filipinas si Don Fernando Bustamante. Sa pagca't canyáng napagunáwà ang malaking mg̃a pagnanacaw sa pamamanihalà ng̃ salapî ng̃ Harì, minagálíng niya ang magtatag ng̃ mg̃a bágong utos sa pamamahalâ ng̃ salapî ng̃ calahatán. Pinasimulán niyáng kinulóng sa bilangguan ang mg̃a taong pinaghihinalàan; sila'y canyáng pinag-usig sa haráp ng̃ mg̃a tribunal. Galít na galít cay Bustamante ang mg̃a may matataas na catungculang sa ganito'y nang̃agsipang̃anib na mapahamac, at sa gayóng cahigpita'y hindî nang̃abihasa cailán man. Sa pagcá't nabalitàan ni Bustamante ang panucalang manghimagsic laban sa canyáng capangyariha't pamamahálà, at tinatangkílic ng̃ mg̃a fraile sa caniláng mg̃a simbahan ang lalong mg̃a kilaláng mahihigpít niyáng mg̃a caaway, naglathalà siyá ng̃ pagtawag sa lahát ng̃ mg̃a lalaking may mahiguít na labíng apat na taón upang mang̃agsipanig sa hucbòng magsasanggaláng sa capangyarihan ng̃ Harì. Dining̃íg ng̃ bayan ang pag tawag na iyón, at nátatag ang isang hucbó ng̃ mg̃a cusang pumasoc sa pagsusundalo. Nang̃agsifirma ang Arzobispo at iláng mg̃a abogado sa isáng casulatang doo'y itinututol na waláng capangyarihan at waláng catowiran daw si Bustamante na ipag-utos ang pagpapabilangô sa notariong si Osejo, na tumacbò at nagtagò sa simbahang Catedral: dahil dito'y ipinag-utos ng̃ Gobernador General na dacpín at ibilanggô ang arzobispo at gayon din ang mg̃a abogadong cainalám sa gayong panucalang catacsilan.—Pinanggaling̃an ang mg̃a pagpapabilanggong itó ng̃ iba't ibang mg̃a caguluhan, at sa tacot ng̃ mg̃a fraileng bacâ síla namán ang pag-usiguin, minagalíng nilá ang silá ang mamatnugot sa mg̃a lumálabag sa capangyarihan ng̃ Gobernador.—Lumabás sa mg̃a simbahan ang mg̃a nagtatagò roon, nagdalá ng̃ mg̃a sandata, at ng̃ macasanib na sa canilá ang iláng mg̃a tagarito, lumacad silá't ang tinung̃o'y ang palacio ng̃ Gobernador, na ng̃ panahóng iyó'y na sa taguilirang ilaya ng̃ tinatawag ng̃ayóng Plaza ni William McKinley. Nang̃ung̃una sa paglacad ang mg̃a fraile na may mg̃a hawac na Santo Cristo sa caniláng mg̃a camáy. Nang maalaman ni Bustamante ang gayóng panghihimagsic, ipinag-utos sa canyáng mg̃a guardiang barilín ang mg̃a nanghihimagsic na iyón; datapuwa't hindî sumunód sa canyáng utos ang mg̃a sundalo, at ng̃ dumating ang mg̃a nanghihimagsic sa tapát ng̃ palacio, isinucô nilá ang caniláng mg̃a sandata sa haráp ng̃ pagca damít sacerdote ng̃ mg̃a fraileng náng̃agtaás ang mg̃a camay na may hawac na mg̃a Santo Cristo at mg̃a larawan ng̃ Santo. Pinabayaan din ng̃ mg̃a sundalong alabardero na silá'y macapasoc. Lumabás ang cahabaghabag na si Bustamanteng may sandatang hawac, at sinalubong sa hagdanan ang mg̃a nanghihimagsic. Hinandulong siyá ng̃ mg̃a nanghihimagsic at sa sandali lamang ay may sugat na siyáng malubha. Dumaló sa canyá ang canyang anác na lalaki, at itó nama'y agád binaril at nasugatan ng̃ bála. Kinaladcad ng̃ mg̃a nanghihimagsic ang canilang Gobernador na naghihing̃aló hanggang sa isáng bilangguang na sa silong ng̃ Audiencia, at doon siya namatáy ng̃ magtatakip silim ng̃ hapon ng̃ araw ring iyong ica 11 ng̃ Octubre ng̃ 1719; ipinagcaít sa canyá ang lahát ng̃ saclolo at hindi siyá binigyán ng̃ isá mang lamang vasong tubig. Kinaladcád namán ang anác ng̃ Gobernador General sa talian ng̃ mg̃a cabayo sa palacio, at doon siya namatáy ng̃ hapon ding iyón, at ipinagcáit sa canyáng macaguibíc ang sino man manggagamot at itinangguí sa canyá ang lahat ng̃ bagay na saclolo. Ang mg̃a nanghimagsic na pinamunuan ng̃ mg̃a fraileng pumupuri at nagpapaunlac sa mg̃a pumatáy sa Gobernador at sa canyáng anác ay nang̃agsitung̃o sa cúta ng̃ Santiago at doo'y kinuha at pinawalán ang arzobispo, na pagdaca'y siyá, ang nagatang sa sarili ng̃ catungculang pagca Gobernador General sa Sangcapuluang itó. Hindi nagcamít parusa cailan man ang mg̃a cakilakilabot na katampalasanang ito.—Sinipi sa "Censo de las Islas Filipinas" ng̃ 1903, tomo I, página 342—P.H.P.</ref>. ¡Ang mg̃a panahóng iyón ang tunay na panahón ng̃ pananampalataya! —Ipinauunawà co sa inyó na di co maitutulot ... Ang "Canyang Carilagán," (ó ang marilág na Gobernador General) ang pinacacatawán ng̃ Canyáng Macapangyarihan, ang Hárì<ref group=o>"Su Majestad el Rey" sa wicang castilà. Masasabing: "ang Macapangyarihan Harì."</ref>. —¡Anó bang hárì ó cung Roque<ref group=o>Sa matuwid bagá'y hindi niya pinahahalagahan ang taong sinasabi ng̃ Teniente.</ref> man! Sa ganáng amin ay waláng ibáng hárì cung dî ang tunay<ref group=o>Aayaw kilalanin ng̃ mg̃a fraile si Alfonso XII, na ng̃ panahong sinasabi sa "Noli me tangere" ay síyang hari sa España, cung di si Cárlos de Borbón na naghahang̃ad na siyáng maghari sa mg̃a castilà. Dahil sa paghahang̃ád na ito'y silasila ring mg̃a castilà ang nang̃agsipagbaca, at maraming dugò ang nabuhos. Ang unang nacabaca ng̃ reina Cristina at ng̃ reina Isabel II ay si Cárlos de Borbón, capatid ni Fernando VII; isinalin niyá pagcatapos ang tinatawag niyang catuwiran sa Corona ng̃ España sa canyáng anác na si Cárlos Luis, na nagpamagat ng̃ Conde de Montemolin at haring Cárlos VI, na siyang muling nagsabog ng̃ caligaligan, dugô at mg̃a capahamacan sa España, sa isang maning̃as na pagbabaca at ng̃ siyá'y matalo'y omowi sa Trieste at doon namatáy ng̃ 1861.<br/><br/>Humalili cay Cárlos Luis ang canyang capatíd na si Juan Borbón, ng̃uni't walà itóng nagawáng may cahulugán.<br/><br/>Ang anác ni Juang nagng̃ang̃alang Cárlos at nagpamagát ng̃ haring Cárlos VII ang siyang nagpatuloy ng̃ pagbabaca, sa udyóc at tulong ng̃ mg̃a fraile at macafraile. Pinasimulán ang icatlong pagbabaca sa Españang mg̃a capowa castila rin ang nagpatayan, ng̃ 8 ng̃ Abril ng̃ 1872. Ng̃ panahong iyó'y maraming totoong salapi ang ipinadaláng galing sa Filipinas na handóg ng̃ mg̃a fraile cay Cárlos, datapuwa't wala ring kinahinatnan ang pagpupumilit nitó, ng̃ mg̃a fraile at ng̃ mg̃a macafraile, cung dî magsabog ng̃ dugong calahi at papaghirapin ng̃ di ano lamang ang España. Natapos ang pagbabaca roon ng̃ 27 ng̃ Febrero ng̃ 1876, araw na ibinalic ni Cárlos sa Francia. Ang pinacamabuti sa mg̃a general nito'y si Zumalacárregui at si Cabrera. Cumilala at sumuco si Cabrera sa haring Alfonso XII ng̃ taóng 1895. Cung pamagatán si Don Cárlos ng̃ mg̃a castila'y "Cárlos Chapa."<br/><br/>Marahil ibiguin ng̃ mg̃a bumabasang maalaman cung ano ang dahil ng̃ pagbabacang ito, na nagpasimula ng̃ 2 ng̃ Octubre ng̃ 1833 at nagtapós ng̃ 27 ng̃ Febrero 1876, at aking sasabihin sa maicling salitâ:<br/><br/>Bago pa lamang nacacawalâ ang España sa capangyarihan ng̃ mg̃a francés, ay nagpasimulâ na ang panúcalà ng̃ mg̃a fraile at ng̃ mg̃a macafraileng papanumbalikin doon ang pagtatatag ulî ng̃ "absolutismo"; sa macatuwid baga'y ang capangyarihan ng̃ haring magawâ ang bawa't maibigan, at manumbalic ang "tribunal ng̃ Inquisición." Hindi pumayag si Fernando VII sa gayóng balac, at sa gayó'y kinagalitan siya at minagaling ng̃ mg̃a fraileng sa canyá'y mahalili ang canyáng capatid na si Cárlos María Isidro de Borbón, na nang̃acong cung siya ang maguiguing harì ay gagawin niya bawa't ibiguin ng̃ Papa at ng̃ mg̃a fraile. Bago namatáy si Fernando ay gumawa itó ng̃ testamentong isinasalin niya ang canyáng corona sa canyáng anác na babaeng si Isabel. Ng̃ mamatay si Fernando VII ng̃ 29 Septiembre ng̃ 1833 ay nahahanda na upang bacahin ang hahaliling reinang si Isabel II, na sa pagca't musmós pa noon, ang namamahalà ng̃ caharia'y si reina Cristinang nabao cay Fernando VII, at ng̃ icatlóng araw ng̃ pagcamatay nitó'y pinasimulaan na ng̃â ang pangguguló sa España ni Cárlos, na tinutulung̃an ng̃ papa, ng̃ mg̃a fraile, ng̃ lahat ng̃ mg̃a párì at ng̃ canilang mg̃a cacampi.<br/><br/>Ng̃ayóng mg̃a panahóng itó'y mahinang mahinà na ang carlismo sa España, at sila sila'y nagsisirâan. May nang̃agpapang̃alang "integrista" na siyang nang̃ag-iibig ng̃ "absolutismo" at ng̃ "inquisición," at "mestizo" ang itinatawag nila sa sumasang ayon sa calagayang dalá ng̃ panahón at ayaw sa "inquisición" at sa "absolutismo." Ng̃ayo'y macucurò na cung bakit aayaw kilalanin ng̃ mg̃a fraileng hárì nila si Alfonso XII at si Alfonso XIII man; ng̃uni't ang sawicain ng̃a ng̃ mg̃a castilà'y "á la fuerza ahorcan" (sapilitan ang pagbitay). Aayaw man sila'y sapilitang nilálagoc ang apdóng handóg ng̃ catuwiran at ng̃ catotohanan.—P.H.P.</ref>.... —¡Tiguil!—ang sigáw ng̃ tenienteng nagbabalà at wari'y mandin ay nag-uutos sa canyáng mg̃a sundalo;—¡ó inyóng pagsisisihan ang lahát ninyóng sinabi ó búcas din ay magbíbigay sabi acó sa Canyang Carilagán!... —¡Lacad na cayó ng̃ayón din, lacad na cayó!—ang sagót ng̃ boong paglibác ni Fr. Dámaso, na lumapít sa tenienteng nacasuntóc ang camáy.—¿Acalà ba ninyo't may suot acóng hábito'y walâ acóng ...? ¡Lacad na cayo't ipahihíram co pa sa inyó ang aking coche! Naoowî ang salitaan sa catawatawang anyô. Ang cagaling̃ang palad ay nakialam ang dominico.—¡Mg̃a guinoo!—ang sabi niyáng taglay ang anyóng may capangyarihan at iyáng voces na nagdaraan sa ilóng na totoong nababagay sa mg̃a fraile;—huwag sana ninyóng papagligáwligawín ang mg̃a bagay, at howag namán cayóng humánap ng̃ mg̃a paglapastang̃an sa waláng makikita cayó. Dapat nating ibucód sa mg̃a pananalitâ ni Fr. Dámaso ang mg̃a pananalitâ ng̃ tao sa mg̃a pananalitâ ng̃ sacerdote. Ang mg̃a pananalitâ ng̃ sacerdote, sa canyáng pagcasacerdote, "per se"<ref group=o>Sa canyáng calagayan ó sa canyáng sarili.</ref>, ay hindî macasasakít ng̃ loob canino man, sa pagca't mulâ sa lubós ng̃ catotohanan. Sa mg̃a pananalitâ ng̃ tao, ay dapat gawín ang isá pa manding pagbabahagui: ang mg̃a sinasabing "ab irato"<ref group=o>Sa galit ay nabiglaanan.</ref>, ang mg̃a sinabing "exore"<ref group=o>Sa bibíg lamang.</ref>, datapuwa't hindî "in corde"<ref group=o>Mulâ sa púsò, taimtim sa púsò.</ref>, at ang sinasabing "in corde". Ang mg̃a sinasabing "in corde" lamang ang macasasakít ng̃ loob: sacali't dating tinatagláy ng̃ "in meate"<ref group=o>Na sa pag-iisip.</ref> sa isáng cadahilanan, ó cung nasabi lamang "per accidens"<ref group=o>Sa isáng pagcacataón, hindi sinasadya.</ref>, sa pagcacáinitan ng̃ salitàan, cung mayroong.... —¡Ng̃uni't aco'y "por accidens" at "por mi"<ref group=o>Sa pagcacataon at sa ganáng akin.</ref> ay nalalaman co ang mg̃a cadahilanan, pári Sibyla!—ang isinalabat ng̃ militar, na nakikita niyáng siya'y nabibilot ng̃ gayóng caraming mg̃a pag tatang̃itang̃i, at nang̃ang̃anib siyáng cung mapapatuloy ay siyá pa ang lalábas na may casalanan.—Nalalaman co ang mg̃a cadahilanan at papagtatang̃iin ng̃ "cagalang̃an pô ninyo" (papagtatang̃itang̃iin pô ninyo). Sa panahóng wala si pári Dámaso sa San Diego ay inilibíng ng̃ coadjutor<ref group=o>Ang páring catulong ng̃ cura. Ng̃ panahón ng̃ Gobierno ng̃ España, halos ang lahat ng̃ paring filipino ay pawang coadjutor lamang ang naaabot na catungculan; bihirang bihirà ang naguiguing cura, at ang caraniwa'y mg̃a fraile ang naguiguiug cura; caya't ang lahát ng̃ mg̃a cura halos sa sangcapuluang ito'y pawang mg̃a fraile. Aliping mistulà ang pagpapalagay ng̃ mg̃a curang fraile sa mg̃a coadjutor na filipino. Salamat sa revolucióng guinawa ng̃ Katipunang tatag ni Gat Andrés Bonifacio'y nahang̃ò ang mg̃a paring filipino sa gayóng caalipinan; datapuwa't hanggá ng̃ayò'y walá isá man lamang sa mg̃a paring filipinong nacacagunitang magpaunlác cay Gat Andrés Bonifacio. Cahimanawarì sila'y mang̃águising sa panahóng hináharap. ¡Wala ng̃ carimarimarim na púsong gaya ng̃ di marunong tumumbás sa utang na loob!!!</ref> ang bangcáy ng̃ isáng táong totoong carapatdapat ...; opò, totoong carapatdapat; siya'y macáilan cong nácapanayam, at tumúloy acó sa canyáng bahay. Na siya'y hindi nang̃umpisál cailan man, at iyán bagá'y ¿anó? Acó ma'y hindi rin nang̃ung̃umpisál, ng̃uni't sabihing nagpacamatáy, iya'y isáng casinung̃aling̃an, isáng paratang. Isáng táong gaya niyáng may isáng anác na lalaking kinabubuhusan ng̃ boong pag-irog at mg̃a pag-asa, isáng táong may pananampalataya sa Dios, na nacacaalám ng̃ canyang mg̃a catungculang dapat ganapín sa pamamayan, isáng táong mapagmahál sa capurihán at hindi sumisinsay sa catuwiran, ang ganyáng tao'y hindî nagpápacamatay. Ito'y sinasabi co, at hindî co sinasabi ang mg̃a ibáng aking iniisip, at kilanlíng utang na loob sa akin ng̃ "cagalang̃an" pô ninyó. At tinalicdán ang franciscano at nagpatuloy ng̃ pananalitâ: —Ng̃ magcágayo'y ng̃ magbalic ang curang itó sa bayan, pagcatapos na maalipustá ang coadjutor, ang guinawa'y ipinahucay ang bangcáy na iyón, ipinadala sa labás ng̃ libing̃an, upang ibaón hindi co maalaman cung saan. Sa caruwagan nang bayang San Diego'y hindi tumutol; tunay ng̃a't iilan lamang ang nacaalam, walang camag-anac ang nasirà, at na sa Europa ang canyang bugtóng na anác; ng̃uni't nabalitaan ng̃ Gobernador General, at palibhasa'y táong may dalisay na púsò, ay hining̃i ang caparusahán ... at inilipat si pári Dámaso sa lalong magaling na bayan. Itó ng̃â lamang ang nangyari. Ng̃ayo'y gawín ng̃ "inyó pong cagalang̃án" ang pagtatang̃itang̃i. At pagca sabi nitó'y lumayò sa pulutóng na iyón. —Dináramdam cong hindî co sinásadya'y nábanguit co ang isáng bagay na totoong mapang̃anib ani párì Sibylang may pighatî.—Datapuwa't cung sa cawacasa'y nakinabang naman cayó sa pagpapalít-bayan.... —¡Anó bang pakikinabang̃in! ¿At ang nawáwalâ sa mg̃a paglipat ... at ang mg̃a papel ... at ang mg̃a ... at ang lahát ng̃ mg̃a náliligwín?—ang isinalabat na halos nauutál ni Fr. Dámaso na hindi macapagpiguil ng̃ galit. Untiunting nanag-úli ang capisanang iyón sa dating catahimican. Nang̃agsidatíng ang ibá pang mg̃a tao, caacbáy ang isáng matandáng castilàng piláy, matamís at mabaít ang pagmumukhâ, nacaacay sa bísig ng̃ isáng matandáng babaeng filipinang punô ng̃ culót ang buhóc, may mg̃a pintá ang mukhâ at nacasuot europea. Sila'y sinalubong ng̃ bating catoto ng̃ naroroong pulutóng, at nang̃agsiupô sa tabí ng̃ ating mg̃a cakilala ang Doctor De Espadaña at ang guinoong asawa niyang "doctora" na si Doña Victorina. Doo'y napapanood ang iláng mg̃a "periodista"<ref group=o>Ang sumusulat ng̃ mg̃a inilalathala sa mg̃a periódico ó pámahayagan.</ref> at mg̃a "almacenero"<ref group=o>Ang may almacen ó tindahan. Tinatawag ding almacenero ang catìwala sa pag-iing̃at ng̃ mg̃a camalig na ligpitan ng̃ anó man, ó ang isáng catungculan sa Gobiernong ganito ang pang̃alan.—P.H.P.</ref> na nang̃agpaparoo't parito at waláng maalamang gawín. —Ng̃uni't ¿masasabi pô ba ninyo sa akin, guinoong Laruja, cung anóng tao cayâ ang may arì ng̃ bahay?—ang tanóng ng̃ binatang mapulá ang buhóc.—Aco'y hindî pa naipapakilala sa canyá<ref group=o>Caugalìan ng̃ mg̃a taong may pinag-aralang cung pumapanhic silá sa bahay ng̃ isang hindî cakilala, ang siya'y iharap sa maybahay ng̃ isáng cakilala nitó at sabihing:—"May capurihan po acóng ipakikilala sa inyó si guinoong Fulano."—P.H.P.</ref>. —Ang sabihana'y umalís daw, acó ma'y hindi co pa siyá nakikita. —¡Dito'y hindî cailang̃anang mg̃a pagpapakilala!—ang isinabád ni Fr. Dámaso,—Si Santiago'y isáng táong mabaít. —Isang táong hindi nacátuclas ng̃ pólvorâ—ang idinugtong ni Laruja. —¡Cayó pô namán, guinoong Laruja!—ang sinabi sa malambing na pagsisi ni Doña Victorinang nag-aabanico.—¿Paano pô bang matutuclasan pa ng̃ abang iyón ang pólvora, ay alinsunod sa sabi'y natuclasan na ito ng̃ mg̃a insíc na malaong panahón na? [[File:Noli Me Tangere Picture 1.jpg|thumb|center|.....Ang Doctor De Espadaña at ang canyang guinoong asawa ang "Doctora" Doña Victorina ...—Imp. de M Fernández, Paz 447, Sta. Cruz.]] —¿Nang mg̃a insíc? ¿Nasisirà bâ ang isip ninyo?—ang sabi ni Fr. Dámaso,—¡Tumahán ng̃â cayó! ¡Ang nacátuclas ng̃ paggawâ ng̃ pólvora'y isang franciscano, isá sa aming samahan, Fr. Hindî co maalaman Savalls, ng̃ siglong ... ¡icapitó! —¡Isang franciscano! Marahil naguíng misionero sa China, ang párì Savalls na iyan—ang itinutol ng̃ guinoong babae na hindî ipinatatalo ng̃ gayongayon lamang ang canyang mg̃a isipan. —Marahil Schwartz<ref group=o>Ang monje Bernardo Schwart, alemân, na siyáng nacátuclas ng̃ pag-gawâ ng̃ pólvora ng̃ siglo XIV.—P.H.P.</ref> ang ibig pô ninyong sabihin, guinoong babae—ang itinugón namán ni Fr. Sibyla, na hindî man lamang siya tinítingnan. —Hindî co maalaman; sinabi ni Fr. Dámasong Savalls: walâ acóng guinawâ cung dî inulit co lamang ang canyang sinalitâ. —¡Magalíng! Savalls ó Chevás, ¿eh anó ng̃ayon? ¡Hindî dahil sa isáng letra ay siya'y maguiguing insíc!—ang mulíng sinaysay na nayáyamot ang franciscano. —At ng̃ icalabing-apat na siglo at hindî ng̃ icapitó—ang idinugtóng ng̃ dominico, na ang anyo'y parang sinásala ang camalìan at ng̃ pasakitan ang capalaluan niyong isáng fraile. —¡Mabuti, datapuwa't hindî sa paglalabis cumulang ng̃ isáng siglo'y siya'y maguiguing dominico na! —¡Abá, howag pô sanang magalit ang cagalang̃án pô ninyo!—ani párì Sibylang ng̃umíng̃itî.—Lalong magalíng cung siya ang nacátuclas ng̃ paggawâ ng̃ pólvora, sa pagca't sa gayo'y naibsan na niya sa pagcacapagod sa gayóng bagay ang canyang mg̃a capatíd. —¿At sinasabi pô ninyo, párì Sibyla, na nangyari ang bagay na iyón ng̃ icalabíng apat na siglo?—ang tanóng na malakí ang nais na macatalós ni Doña Victorina—¿ng̃ hindî pa ó ng̃ macapagcatawáng tao na si Cristo? Pinalad ang tinátanong na pumasoc sa salas ang dalawang guinoo. |newtext= Nag-anyaya ng pagpapakain nang isang hapunan, ng magtatapos ang Oktubre, si Ginoong Santiago de los Santos, na lalong nakikilala ng bayan sa pamagat na Kapitang Tiago, anyayang baga man niyon lamang hapong iyon kanyang inihayag, laban sa dati niyang kaugalian, gayon ma'y siyang dahil na ng lahat ng mga usap-usapan sa Binundok, sa iba't ibang mga nayon at hanggang sa loob ng Maynila. Ng panahong yao'y lumalagay si Kapitang Tiagong isang lalaking siyang lalong magilas, at talastas ng ang kanyang bahay at ang kanyang kinamulatang bayan ay hindi nagsasara ng pinto kanino man, liban na lamang sa mga kalakal o sa ano mang isip na bago o pangahas. Kawangis ng kislap ng lintik ang kadalian ng pagkalaganap ng balita sa daigdigan ng mga dapo, mga langaw o mga "kolado"<ref group=k>''Kolado'', ang taong hindi inaanyayaha'y kusang dumadalo sa isang piging. Maraming di ano lamang sa mga bayan-bayan, at lalong lalo na dito sa Maynila, ang mga taong di nating kalahi, na hindi man inaanyayahan ay nagdudumaling dumalo sa mga piging nang mga Pilipino, na kanilang tinatawag na ''Indyo'', at ang mga taong yaong di natin kalahi ang siyang tinatawag ni Rizal na mga ''kolado'' sa piging.—P.H.P.</ref>, na kinapal ng Diyos sa kanyang walang hanggang kabaitan, at kanyang pinararami ng boong pag-irog sa Maynila. Nangagsihanap ang iba nang "betun" sa kanilang sapatos, mga boton at korbata naman ang iba, ngunit silang lahat ay nangag iisip kung paano kaya ang mabuting paraang bating lalong walang kakimiang gagawin sa may bahay, upang papaniwalain ang makakakitang sila'y malalaon ng kaibigan, o kung magkatao'y humingi pang tawad na hindi nakadalong maaga. Ginawa ang anyaya sa paghapong ito sa isang bahay sa daang Anloague, at yamang hindi namin natatandaan ang kanyang bilang (numero), aming sasaysayin ang kanyang anyo upang makilala ngayon, sakali't hindi pa iginigiba ng mga lindol. Hindi kami naniniwalang ipinagiba ang bahay na iyon ng may-ari, sapagkat sa ganitong gawa'y ang namamahala'y ang Diyos o ang Naturaleza<ref group=k>Ang katutubong mahusay at di nagbabagong kalakaran ng mga linikha ng Diyos—P.H.P.</ref>, na tumanggap din sa ating Gobyerno ng pakikipagkayari upang gawin ang maraming bagay.—Ang bahay na iyo'y may kalakhan din, tulad sa maraming nakikita sa mga lupaing ito; natatayo sa pampang ng ilog na sanga ng ilog Pasig, na kung tawagin ng iba'y "riya" (ilat) ng Binundok, at gumaganap, na gaya rin ng lahat ng ilog sa Maynila, ng maraming kapakanang pagkapaliguan, agusan ng dumi, labahan, pinangingisdaan, daanan ng bangkang nagdadala ng sarisaring bagay, at kung magkabihira pa'y kukunan ng tubig na inumin, kung minamagaling ng tagaigib na Intsik<ref group=k>Nang panahong sulatin ni Rizal ang Noli me Tangere ay hindi pa umaagos dito sa Maynila ang tubig na inuming nanggagaling sa ilog San Mateo at Marikina. Talastas nang madla, na ang ginugol sa pagpapaagos na ito ay ang ipinamanang salapi, upang iukol sa ganitong bagay, ni D. Francisko Carriedo, Kastilang naging magistrado sa Real Audiencia nang una. Salamat sa isang Kastila, sa isang hindi nating kalahi ay nagkaroon ang Maynila ng tubig na totoong kinakailangan sa pamumuhay! Maraming mayayamang Pilipinong bago mamatay ay nagpapamana ng maraming salapi at mahahalagang kayamanan sa mga prayle o sa mga monha, datapwat hindi nangababalinong magpamana ng ano mang igiginhawa o magagamit sa pamumuhay ng kanilang mga kababayan. Wala rin akong nalalamang nagawang handog sa mga Pilipino ang mga prayle na makakatulad ng pamana ng dakilang si Carriedo; gayong dahil sa mga Pilipino kaya yumaman at naging makapangyarihan ang mga prayleng iyan.—Kulang palad na Pilipinas!—Nang di pa umaagos ang tubig na inuming sinabi na ay sa ilog Pasig o sa mga ibang nakaliligid sa Maynila umiigib nang inumin at iba pang kagamitan sa bahay, sakali't ang bahay walang ''algibe'' o tipunan ng tubig sa ulan.—P.H.P.</ref>. Dapat halataing sa lubhang kinakailangang gamit na ito ng nayong ang dami ng kalakal at taong nagpaparoo't parito'y nakatutulig, sa layong halos may sanglibong metro'y bahagya na lamang nagkaroon ng isang tulay na kahoy, na sa anim na buwa'y sira ang kabilang panig at ang kabila nama'y hindi maraanan sa nalalabi ng taon, na ano pa't ang mga kabayo, kung panahong tag-init, kanilang sinasamantala ang gayong hindi nagbabagong anyo, upang mula roo'y lumukso sa tubig, na ikinagugulat ng nalilibang na taong may kamatayang sa loob ng kotse ay nakakatulog o nagdidilidili ng mga paglago ng panahon. May kababaan ang bahay na sinasabi namin, at hindi totoong magaling ang pagkakaanyo; kung hindi napagmasdang mabuti ng "arkitektong"<ref group=k>Ang namamatnugot sa paggawa ng ano man edipisyo. Tinatawag na edipisyo ang bahay, palasyo, simbahan, kamalig at iba pa.—P.H.P.</ref> namatnugot sa paggawa o ang bagay na ito'y kagagawan ng mga lindol at mga bagyo, sino ma'y walang makapagsasabi ng tukoy. Isang malapad na hagdanang ma'y kakapitang kulay berde, at nalalatagan ng alpombra sa mumunting panig ang siyang daanan mula sa silong o makapasok ng pintuang nalalatagan ng "asulehos"<ref group=k>Ang ladrillong parang pinggan ang pagkakayari.—P.H.P.</ref> hanggang sa kabahayan, na ang linalakara'y napapag-itanan ng mga maseta<ref group=k>Ang "maseta" ay wikang Kastila na ang kahuluga'y ang lalagyan ng lupa na pinagtatamnan ng mga halamang ginagawang pangpamuti, samakatuwid ay mali ang tawag na "masetas" sa halaman.—P.H.P.</ref> at alagaan ng mga bulaklak na nakalagay sa "pedestal"<ref group=k>Patungan ng mga "maseta" o patirikan ng halige o ano mang bagay.—P.H.P.</ref> na losang gawa sa Tsina, na may sarisaring kulay at may mga dibuhong hindi mapaglirip. Yamang walang bantay-pinto o alilang humingi o magtanong ng "bilyete" o sulat na anyaya, tayo'y pumanhik, oh ikaw na bumabasa sa akin, katoto o kaaway! sakali't naaakit ikaw ng tugtog ng orkestra, ng ilaw o ng makahuluhang "klin-klan" ng mga pingga't kubyertos<ref group=k>Ang kapisanan ng ginagamit sa pagkaing kutsara, kutsilyo, tinidor at iba pa.—P.H.P.</ref> at ibig mong mapanood kung paano ang mga piging doon sa Perlas ng Kasilanganan. Kung sa aking kaibigan lamang at sa aking sariling kaginhawahan, hindi kata papagalin sa pagsasaysay ng kalagayan ng bahay; ngunit lubhang mahalaga ito, palibhasa'y ang karaniwan sa mga may kamatayang gaya natin ay tulad sa pawikan: hinahalagahan at hinihirang tayo alinsunod sa ating talukab o tinatahanang bahay; dahil dito't sa iba pang mga anyo ng asal, kawangis nga ng mga pawikan ang mga may kamatayan sa Pilipinas.—Kung pumanhik tayo'y agad nating mararating ang isang malowang na tahanang kung tawagin doo'y "kaida"<ref group=k>Ang sabing "kaida" ay wikang Kastila, na ang kahuluga'y ang pagkahulog, pagkalagpas, pagkarapa pagkatimbuang, o ang kinahuhulugan o ang lalay ng ano mang bagay; datapwat dito sa Pilipinas, ayawan kung anong dahil, tinatawag na "kaida" ng mga Kastila at ng mga lahing Kastila ang makapanhik ng bahay.—P.H.P.</ref>, ayawan kung bakit, na ng gabing ito'y ginagamit na "komedor"<ref group=k>Ang panig ng bahay na pinaglalagyan ng mesang kakanan.—P.H.P.</ref> at tuloy salon ng orkestra. Sa gitna'y may isang mahabang mesa, na nahihiyasan ng marami at mahahalagang pamuti, na tila mandin kumikindat sa "kolado," taglay ang katamistamisang mga pangako, at nagbabala sa matatakuting binibini, sa walang malay na dalaga, ng dalawang nakaiinip na oras sa kasamahan ng mga hindi kakilala, na ang pananalita't mga pakikikiusap ay ang karaniwa'y totoong kakaiba. Namumukod ng di ano lamang sa mga ganitong handang sa mundo'y nauukol, ang sumasapader na mga kuwadrong tungkol sa religion, gaya baga ng "Ang Purgatoryo," "Ang Impyerno," "Ang huling Paghuhukom," "Ang pagkamatay ng banal," "Ang pagkamatay ng makasalanan," at sa duyo'y naliligid nang isang maringal at magandañg "marko" na anyong "Renasimiento"<ref group=k>Muling panganganak. Ang panahong nagpasimula nang kalaghatian nang Siglo XV, na napukaw sa mga taong tubo sa dakong kalunuran ng Sandaigdigan ang masilakbong pagsisiyasat ng mga maririkit na ginagawa sa una nang mga Griyego at nang mga Latino—P.H.P.</ref> na gawa ni Arebalo, ang isang mabuting ayos at malapad na "lienso" na doo'y napapanood ang dalawang matandang babae. Ganito ang saysay ng doo'y titik: "Nuestra Señora de la Paz y Buen Viahe, na sinasamba sa Antipolo, sa ilalim ng anyong babaeng magpapalimos, dinadalaw sa kanyang pagkakasakit ang banal at bantog na si Capitana Ines"<ref group=k>Batalang bato, na ang karaniwa'y baldosa ang tungtungan.—P.H.P.</ref>. Tunay mang ang pagkakapinta'y hindi nagpapakilala ng "arte" at kabutihang lumikha, datapwat nagsasaysay naman ng karaniwang mamalas: ang babaeng may sakit ay tila na bangkay na nabubulok, dahil sa kulay dilaw at asul ng kanyang mukha; ang mga baso't iba pang mga kasangkapan, iyang maraming mga natitipong bagay bagay sa mahabang pagkakasakit ay doo'y lubhang mabuti ang pagkakasipi, na ano pa't napapanood pati ng linalaman. Sa panonood ng mga kalagayang iyong umaakit sa pagkakagana sa pagkain at naguudyok ng ukol sa paglasap ng masasarap na bagay bagay, marahil akalain ng ilang may masamang isipan ang may-ari ng bahay, na napagkikilalang magaling ang kalooban ng halos lahat ng mga magsisiupo sa mesa, at ng huwag namang mahalatang totoo ang kanyang panukala, nagsabit sa kisame ng maririkit na lamparang gawa sa Tsina, mga haulang walang ibon, mga bolang kristal na may asogeng may kulay pula, berde at asul, mga halamang pangbiting lanta na, mga tuyong isdang botete na hinipa't ng bumintog, at iba pa, at ang lahat ng ito'y nakukulong sa may dakong ilog ng maiinam na mga arkong kahoy, na ang anyo'y alangang hugis europeo't alangang hugis Intsik, at may natatanaw namang isang "asoteang"<ref group=k>Sa konbento ng Antipolo ay may isang kuwadrong katulad nito.—J.R.</ref> may mga balag at mga "gloryetang"<ref group=k>Isang pabilog na parang kuluong na ang karaniwa'y pinagagapangan ng mga halaman.—P.H.P.</ref> bahagya na naliliwanagan ng mga maliliit na parol na papel na may sarisaring kulay. Nasa salas ang mga magsisikain, sa gitna ng lubhang malalaking mga salamin at na ngagniningning na mga araña<ref group=k>Ang ilawang sangasanga na ibinibiting may mga pamuting mga kristal na nagkikislapan.—P.H.P.</ref>: at doon sa ibabaw ng isang tarimang<ref group=k>Isang papatungang kahoy, na katulad ng papag na mababa ang anyo.—P.H.P.</ref> pino<ref group=k>Kahoy na karaniwang tawagin ng Tagalog na "Palo-Tsina." Ang kahoy na ito'y karaniwan sa Europa at Amerika. Sumisibol din sa Benguet, dito sa Pilipinas, dahil sa malamig ang singaw roon.—P.H.P.</ref> ay may isang mainam na "piano de kola"<ref group=k>Natuklasan ang paggawa ng "piano" ng siglo XIII at siyang naging kahalili ng "klabikordio" at ng "espineta." Alinsunod sa anyo at laki ay tinatawag na piano de mesa, piano de kola, piano de medya kola, piano bertikal, piano diyagonal at iba pa. Ang piano de kola'y nakahigang parang mesa, na sa isang dulo'y malapad at sa kabilang dulo'y makitid at isa sa mga lalong mahal ang halaga.—P.H.P.</ref>, na ang halaga'y kamalasmalas, at lalo ng mahalaga ng gabing ito, sapagkat sino ma'y walang tumutugtog. Doo'y may isang larawang "al oleo"<ref group=k>Tinatawag na larawang "al oleo," (retrato al oleo) ang larawang ipinipinta sa pamamag-itan ng mga kulay o pinturang tinunaw sa langis.—P.H.P.</ref> ng isang lalaking makisig, nakaprak, unat, matuwid, timbang na tulad sa bastong may borlas na taglay sa mga matitigas na daliring puspos ng mga sinsing: wari'y sinasabi ng larawan: —Ehem! Masdan ninyo kung gaano karami ang suot ko at ako'y hindi tumatawa! Magaganda ang mga kasangkapan, baga man marahil ay hindi maginhawahang gamitin at nakasasama pa sa katawan: hindi nga ang ikaiilag sa sakit ng kanyang mga inaanyayahan ang naiisip ng may-ari, kung di ang sariling pagmamarikit.—Tunay at kakilakilabot na bagay ang pag-iilagin, datapwat kayo nama'y umuupo sa mga sillong gawang Europa, at hindi palaging makakatagpo kayo ng ganyan!—ito marahil ang sinasabi niya sa kanila. Halos puno ng tao ang salas: hiwalay ang mga lalaki sa mga babae, tulad sa mga sambahang Katoliko at sa mga sinagoga<ref group=k>Sambahan ng mga Hudyo.—P.H.P.</ref>. Ang mga babae ay ilang mga dalagang ang iba'y Pilipina at ang iba'y española: binubuksan nila ang bibig upang pigilin ang isang hikab; ngunit pagdaka'y tinatakpan nila ng kanilang mga abaniko; bahagya na nangagbubulungan ng ilang mga pananalita; ano mang pag-uusap na ipinagsusumalang pasimulan, pagdaka'y naluluoy sa ilang putol-putol na sabi; katulad niyang mga ingay na nariringig kung gabi sa isang bahay, mga ingay na gawa ng mga daga at ng mga butiki. Baca kaya naman ang mga larawan ng mga iba't ibang mga "Nuestra Señora"<ref group=k>Karaniwang tinatawag na Nuestra Señora ang ano mang larawan ni Ginoong Santa Maria, na halos may di mabilang na pamagat: Nuestra Señora del Carmen, kung may mga eskapulario sa kamay; Nuestra Señora del Rosario, kung may tangang kwintas; Nuestra Señora de la Korrea, kung nakabigkis ng balat, Nuestra Señora de Turumba, Nuestra Señora de Salambaw at iba pang lubhang napakarami.—P.H.P.</ref> na nagsabit sa mga pader ang siyang ninilit sa mga dalagang iyong huwag umimik at magpakahinhing lubos, o dito'y talagang natatangi ang mga babae? Ang tanging sumasalubong sa pagdating ng mga ginoong babae ay isang babaeng matandang pinsan ni Kapitan Tiago, mukhang mabait at hindi magaling magwikang Kastila. Ang pinakaubod ng kanyang pagpapakitang loob at pakikipagkapuwa tao'y wala kung ang di mag-alay sa mga española ng tabako at hitso, at magpahalik ng kanyang kamay sa mga Pilipina, na ano pa't walang pinag-ibhan sa mga prayle. Sa kawakasa'y nayamot ang abang matandang babae, kaya't sinamantala niya ang paglagapak ng isang pinggang nabasag upang lumabas na dalidali at nagbububulong: —Hesus! Hintay kayo, mga indigno<ref group=k>"Hindi karapatdapat" ang kahuluhan ng sabing "indigno," salitang karaniwang sabihin ng mga nakakastilaan.—P.H.P.</ref>! At hindi na muling sumipot. Tungkol sa mga lalaki'y nangagkakainga'y nang kaunti. Umaatikabong nangagsasalitaan ang ilang mga kadete<ref group=k>Tinatawag na kadete ang nag-aaral sa isang kolehiyong doo'y itinuturo ang mga bagaybagay na nauukol maalaman ng isang militar.</ref>; ngunit mahihina ang boses, sa isa sa mga sulok at manakanakang tinitingnan nila at itinuturo ng daliri ang ilang mga taong na sa salas, at silasila'y nangagtatawanang ga inililihim ng hindi naman; ang bilang kapalit nama'y ang dalawang extrangero<ref group=k>Taga ibang lupa, samakatuwid ay hindi taga Pilipinas ang kahuluhan ng sabing "ekstranhero." Gayon ma'y di karaniwang tawaging "ekstranhero" ang Intsik, ang Kastila, ang Turko, ang Hapones, ang Bombay, ang Kolombo at iba pa; sila'y tinatawag ditong Intsik, Kastila, "Turkiano," Hapon, Bombay, Kolombo. Tinatawag lamang "ekstranhero" ang Ingles, Aleman, Pranses, Suwiso at iba pa, sapagkat iniuukol lamang ang sabing "ekstranhero" sa mga mgangalakal na may malalaking puhunan.—P.H.P.</ref> na kapwa nakaputi ng pananamit, nangakatalikod kamay at di umiimik ay nangagpaparoo't paritong malalaki ang hakbang sa magkabikabilang dulo ng salas, tulad sa ginagawa ng mga naglalakbay-dagat sa "kubyerta"<ref group=k>Ang bubong na tabla ng mga sasakyan.</ref> ng isang sasakyan. Ang masaya't mahalagang salitaa'y na sa isang pulutong na ang bumubuo'y dalawang prayle, dalawang paisano<ref group=k>Tinatawag na "paisano" ng mga sundalo ang hindi militar.—P.H.P.</ref> at isang militar na kanilang naliligid ang isang maliit na mesang kinalalagyan ng mga botella ng alak at mga biskotso ingles<ref group=k>Karaniwang tinatawag na "biskwit" ang biskotsong na sa mga maliliit na latang nanggagaling sa Inglaterra. Tinatawag dito sa ating "biskotso" ang mga malulutong na tinapay, gaya ng tinatawag na "biskotso y caña" at "biskotso y dulce," at ang tunay na biskotso'y tinatawag na "sopas" ng mga di nakaalam ng wikang Kastila. Ngayo'y gumagawa na rito sa atin ng masasarap na biskotsong hindi sabol sa mga nanggagaling sa Inglaterra, ang La Perla ni G.J.E. Monroy, ang La Fortuna ni G. Claro Ong at iba pa. Karapatdapat papurihan ang mga kababayang itong nagliligtas sa Pilipinas na bomobowis sa mga taga ibang lupain sa pagbili ng mga bagay na dito'y nagagawa.—P.H.P.</ref>. Ang militar ay isang matandang tenyente, matangkad, mabalasik ang pagmumukha, na ano pa't anaki'y isang Duque de Alba<ref group=k>Marangal na heneral ni Carlos V at ni Felipe II. Siya ang nagtagumpay sa panghihimagsik ng Paises Bahos at nakalupig sa Fort.—P.H.P.</ref> na napag-iwan sa eskalapon<ref group=k>Ang talaan ng mga opisyal at mga puno sa mga hukbo.</ref> ng Guwardiya sibil<ref group=k>Ang may katungkulang umusig sa masasamang tao at mgasiwa sa kapanatagan ng mga bayanbayan. Ng panahon ng Gobyerno ng Espanya'y may dalawang bagay na Guwardiya sibil dito sa Pilipinas: "Guwardiya sibil" ang pangalan ng mga na sa bayanbayan ng mga lalawigan, at "Guwardiya sibil Veterana" ang na sa syudad ng Maynila.—Pawang mga Pilipino ang mga sundalo ng Guwardiya sibil at ng Guwardiya sibil Veterana, at mga Kastila ang mga opisyal at ang mga puno. Manakanakang nagkakaroon ng alperez at tenyenteng mga Pilipino. Ang nahalili ngayon sa Guwardiya sibil ay ang Polisiya Insular, na tinatawag ding Polisiya Konstabularia, at sa Guwardiya sibil Veterana ay ang Polisiya Metropolitana na pawang Amerikano at ang Polisiya Munisipal na pawang Pilipino. Bukod sa Guwardiya sibil at Veterana'y may mga Kwadrilyero pa na pawang Pilipino ang mga sundalo at pinuno, na ang karaniwa'y fusil na walang kabuluhan at talibong ang mga sandata. Ng mga huling taon ng Gobyerno ng Kastila'y nagkaroon sa Maynila ng mga tinatawag na "Guardia Munisipal," na ang dalang sandata'y rebolber at sable. Sa makatuwid ang mga namamahala ng katahimikan ng mga namamayan, ng mga huling panahon ng mga Kastila, dito sa Maynila'y ang Guwardiya sibil Veterana, ang Guardia Munisipal at ang Kwadrilyero, at sa mga lalawiga'y ang Guwardiya sibil at ang Kwadrilyero, bukod sa Polisiya Sekreta na itinatag dito sa Maynila, hindi ko matandaan kung ng taong 1894 o 1895.—P.H.P.</ref>. Bahagya na siya nagsasalita, datapwat matigas at maicli ang pananalita.—Ang isa sa mga prayle'y isang dominikong bata pa, maganda, malinis at maningning, na tulad sa kanyang salamin sa matang nakakabit sa tangkay na ginto, maaga ang pagka ugaling matanda: siya ang kura sa Binundok at ng mga nakaraang tao'y naging katedratiko<ref group=k>Ang nagtuturo sa paaralan.—P.H.P.</ref> sa San Juan de Letran<ref group=k>Kolegio o paaralang mga prayleng dominiko ang may-ari at sila rin ang nangagtuturo.</ref>. Siya'y balitang "diyalektiko"<ref group=k>Tinatawag na "diyalektiko" ang gumagamit ng diyalektika. Ang "diyalektika'y" ang karunungang ukol sa pag iisip-isip at ang mga pinanununtunang landas sa bagay na ito.—P.H.P.</ref>, kaya nga't ng mga panahong iyong nangangahas pa ang mga anak ni Guzmang<ref group=k>Si Santo Domingo de Guzman ang nagtatag ng kapisanan ng mga prayleng dominiko kaya sila'y tinatawag na mga anak ni Guzman.—P.H.P.</ref> makipagsumag sa paligsahan ng katalasan ng isip sa mga "seglar"<ref group=k>Ang nananatili sa pakikipanayam sa sangkatauhan; ang hindi saserdote.</ref>, hindi makuhang malito siya o mahuli kailan man ng magaling na "argumentador"<ref group=k>Ang nagpapalagay ng mga palaisipang dapat sagutin at tutulan sa pangangatwiran ng katalo.</ref> na si B. de Luna<ref group=k>Ito'y ang balitang si G. Benedicto de Luna, marunong na abogadong Pilipino.</ref>; itinutulad siya ng mga "distingo"<ref group=k>Ang pagtatangi at pagbubukod ng pinagmamatuwirang ano man.</ref> ni Padre Sibyla sa mangingisdang ibig humuli ng igat sa pamamag-itan ng silo. Hindi nagsasalita ang dominiko at tila mandin pinakatitimbang ang kanyang mga pananalita. Baligtad ang isa namang prayle, na pransiskano, totoong masalita at lalo ng mainam magkukumpas. Baga man sumusungaw na ang mga uban sa kanyang balbas, wari'y nananatili ang lakas ng kanyang malusog na pangangatawan. Ang mukha niyang maganda ang tabas, ang kanyang mga pagtinging nakalalagim, ang kanyang malalapad na mga panga at batibot na pangangatawan ay nagbibigay anyo sa kanyang isang patrisyo romanong<ref group=k>Ang mga inanak o iniapo ng mga unang senador sa Roma.</ref> nagbalat kayo, at kahit hindi sinasadya'y inyong magugunita yaong tatlong monheng<ref group=k>Mga prayle.</ref> sinasabi ni Heine<ref group=k>Si Enrique Heine ay bantog na poeta at kritiko aleman. Sumulat sa wikang aleman. Ipinanganak ng 1796 at namatay ng 1856.</ref> sa kanyang "Diyoses en el destierro"<ref group=k>Ang mga diyos sa pinagtapunan.</ref>, na nagdaraang namamangka pagkahating gabi sa isang dagatan doon sa Tyrol,<ref group=k>Ang Tyrol ay isang magandang panig ng Suiza at Babiera at isa sa mga lalawigan ng Austria-Hungria. May siyam na raang libong tao ang namamayan doon.</ref> kung "ekwinoksyo"<ref group=k>Tinatawag na ekwinoksyo ang pagkakaisa ng haba ng araw at ng gabi. Nagkakaekwinoksyo pagpapasimula ng signo Aries at pagpapasimula naman ng signo Libra. May ekwinoksyo ng tag-araw, mula sa 20 hanggang 21 ng Marso, at may ekwinoksyo ng tag-ulan, mula sa 22 hanggang 23 ng Septyembre.</ref> ng Septyembre, at sa tuwing dumaraa'y inilalagay ng abang mamamangka ang isang salaping pilac, malamig na kawangis ng "hielo," na siyang sa kanya'y pumupuspos ng panglulumo. Datapwat si Padre Damaso'y hindi mahiwagang gaya nila; siya'y masaya, at kung pabug-al bug-al ang kanyang boses sa pananalita, tulad sa isang taong kailan ma'y hindi naaalang-alang, palibhasa'y ipinalalagay na banal at wala ng gagaling pa sa kanyang sinasabi, kinakatkat ang saklap ng gayong ugali ng kanyang tawang masaya at bukas, at hangang sa napipilitan kang sa kanya'y ipatawad ang pagpapakita ng mga paang walang kalketin at mga binting mabalahibo, na ikakikita ng maraming pagkabuhay ng isang Mendikta sa mga perya sa Kiapo. Ang isa sa mga paisano'y isang taong malinggit, maitim ang balbas at walang ikinatatangi kung di ang ilong, na sa kalakha'y masasabing hindi kanya; ang isa, nama'y isang binatang kulay ginto ang buhok, na tila bagong dating dito sa Pilipinas: ito ang masilakbong pinakikipagmatuwiranan ng pransiskano. —Makikita rin ninyo—ang sabi ng pransiskano—pagka po kayo'y natirang ilang bowan dito, kayo'y maniniwala sa aking sinasabi: iba ang mamahala ng bayan ng Madrid at iba, ang matira sa Pilipinas! —Ngunit.... —Ako, sa halimbawa—ang patuloy na pananalita ni Padre Damaso, na lalong itinaas ang boses at ng di na makaimis ang kanyang kausap—ako'y mayroon na ritong dalawampu't tatlong taong saging at "morisqueta"<ref group=k>Halos talos ng lahat ng Pilipinong ang kahuluhan ng "morisqueta" ay kanin; ngunit ang wala marahil nakakaalam niyan ay kung saang wika nanggaling; sapagkat ang sabing morisqueta'y hindi wikang Kastila, hindi Tagalog, hindi Latin, hindi Intsik at iba pa. Ang mga prayle kaya ang nagtatag ng salitang iyan?</ref>, makapagsasabi ako ng mapapaniwalaan tungkol sa bagay na iyan. Howag kayong tumutol sa akin ng alinsunod sa mga karunungan at sa mabubuting pananalita, nakikilala ko ang "Indyo"<ref group=k>Sinabi ko na sa sa isa sa mga paunawa sa Buhay ni Rizal na sa pasimula ng librong ito na ang sabing "Indyo" ay wikang Kastila na ang kahuluga'y tubo o inianak sa India. Ang Pilipinas ay mga pulong na sa panig ng libutang tinatawag na "Oceania," at ang India ay na sa panig ng libutang tinatawag na Asia. Ang tawag na Indyo ng mga prayle, ng mga Kastila at ng mga lahing puti sa mga tubo sa Pilipinas ay isang pag-alimura at pagkutya sa mga lahing kaymanggi. Kaakbay ng sabing Indyo ang kahuluhang tamad, walang damdamin, hangal, dugong mababa, kutad na isip, ugaling pangit, walang kahihiyan at iba pang lalong mga kasamasamaan. Saksi nitong mga sabi ko ang mga sinulat ng mga prayle't Kastila tungkol sa Pilipinas. Ngunit ang lalong nakatatawa'y ang mga taong tubo rin dito sa Pilipinas, na dahil sa maputi ang kanilang balat ay tumatawag sa kapwa tagritong kaymangi ng Indyo ... Mga dukhang damdamin!—P.H.P.</ref>. Akalain ninyong mula ng ako'y dumating sa lupaing ito'y ako'y iniukol na sa isang bayang maliit nga, ngunit totoong dumog sa pagsasaka. Hindi ko pa nauunawang magaling ang wikang Tagalog, gayon ma'y kinukumpisal ko na ang mga babae<ref group=k>Ito'y lubos na katotohanan. Ang sumusulat nito'y nakapangumpisal ng panahong kabataan pa sa isang prayleng palibhasa'y bahagya ng makawatas ng wikang Tagalog, ipinipilit na ang kasalanang ikinukumpisal ay sabihin ng nangungumpisal sa mga salitang kahalayhalay at magagaang na sa Diksyunaryong wikang Kastila at wikang Tagalog na sinulat ng kanilang kapwa prayle.—P.H.P.</ref> at nagkakawatasan kami, at lubhang pinakaibig nila ako, na ano pa't ng makaraan ang tatlong taon, ng ako'y ilipat sa ibang bayang lalong malaki, na walang namamahala dahil sa pagkamatay ng kurang "Indyo" roon, nangagsipanangis ang lahat ng babae, pinuspos ako ng mga handog, inihatid nila akong may kasamang musika.... —Datapwat iya'y nagpapakilala lamang.... —Hintay kayo! hintay kayo! huwag naman sana kayong napakaningas! Ang humalili sa akin ay hindi totoong nagtagal na gaya ko, at ng siya'y umalis ay lalo ng marami ang naghatid, lalo ng marami ang umiyak at lalo ng mainam ang musika, gayong siya'y lalo ng mainam mamalo at pinataas pa ang mga "derechos ng parroquia"<ref group=k>Ang mga sinisingil sa binyag, kasal, tawag, libing, kampana, siryales at iba pa.</ref>, hangang sa halos nag-ibayo ang laki. —Ngunit itutulot ninyo sa aking.... —Hindi lamang iyan, natira ako sa bayang San Diegong dalawampung taon, may ilang bowan lamang ngayong aking.... iniwan (dito'y nagpakitang tila masama ang loob). Hindi maikakait sa akin nino mang dalawampung tao'y mahigit kay sa katatagan upang makilala ang isang bayan. May anim na libo ang dami ng taong namamayan sa San Diego, at bawa't tagaroo'y nakikilala ko, na parang siya'y aking ipinanganak at pinasuso: nalalaman ko kung alin ang mga lisyang kaasalan nito, kung ano ang pinangangailangan niyon, kung sino ang nangingibig sa bawa't dalaga, kung ano anong mga pagkadupilas ang nangyari sa babaeng ito, kung sino ang tunay na ama ng batang inianak, at iba pa; palibhasa'y kinukumpisal ko ang kalahatlahatang taong-bayan; nangag-iingat ng mainam sila sa kanikanilang katungkulan. Magsabi kung nagsisinungaling ako si Santiagong siyang may ari nitong bahay; doo'y marami siyang mga lupa at doon kami naging magkaibigan. Ngayo'y makikita ninyo kung ano ang "Indyo"; ng ako'y umalis, bahagya na ako inihatid ng ilang mga matatandang babae at ilang "hermano" tersero<ref group=k>Ang karaniwang tinatawag na "manong" o "manang", galing sa salitang "hermano" "hermana". May dalawang bagay na manong, ang manong na Pransiskano o Pransiskana at manong na Dominiko o Dominikana.</ref>, gayong natira ako roong dalawampung taon! Ngunit hindi ko mapagkuro kung ano ang kabagayan ng inyong mga sinabi sa pagkakaalis ng "estanko ng tabako"<ref group=k>Dating estankado ang tabako dito sa Pilipinas. Ang Gobyerno ng Espanya ay siyang namimili ng tabakong dahon sa mga magsasaka sa mga bayang may pahintulot na magtanim ng tabako, ang Gobyerno ang nagpapadala dito sa Maynila siya ang nagpapagawa ng tabako at sigarilyo at siya rin ang nagbibili. Sino ma'y walang nakabibili ng tabakong dahon kung di ang Gobyerno at sino ma'y walang nakapagbibili ng tabakong dahon, ng tabakong yari at ng sigarilyo kung di ang Gobyerno. Sa mga bayang may pahintulot na magtanim ng tabako'y may mga kagawad ang Gobyerno, na siyang nangangatawa't ng gumaling ang tanim na tabako at mag-ani ng marami. Ang Gobyernong mamimili ay siya ring naghahalaga ng tabakong dahong kanyang binibili. Ng taong 1883 ay inalis dito sa Pilipinas ng Gobyerno ng Espanya ang estanko ng tabako at binigyang kalayaan ang lahat na makapagtanim at makapagbili ng tabakong dahon, tabakong yari o sigarilyo, at ang inihalili sa estanko ay iba't ibang bagay na pagpapabowis sa mga tagarito.—P.H.P.</ref>—ang sagot ng may mapulang buhok na kausap, na kanyang sinamantala ang sandaling pagkatigil dahil sa pag-inom ng pransiskano ng isang kopita ng Jerez<ref group=k>Alak na Jerez, na nanggagaling sa ubas na inaani sa bayang Jerez de la Frontera, na sakop ng lalawigang Cadiz, kaharian ng Espanya. Ang bayang iyo'y mayaman, nasa tabi ng ilog Guadalete at may 62,009 ang nananahang tao.—P.H.P.</ref>. Sa panggigilalas ng di ano lamang ni Padre Damaso ay kaunti nang mabitiwan nito ang kopa. Sandaling tinitigan ang binata at: —Paano? paano?—ang sinabi pagkatapos ng boong pagtataka.—Datapwat mangyayari bagang hindi ninyo mapagwari iyang kasing liwanag ng ilaw? Hindi ba ninyo nakikita, anak ng Diyos, na ang lahat ng ito'y nagpapatibay na totoo, na pawang kahilingan ang mga pagbabagong utos na ginagawa ng mga ministro? Ngayo'y ang may pulang buhok naman ang natigagal, lalong ikinunot ng tenyente ang kanyang mga kilay, iginagalaw ang ulo ng taong bulilit na parang ipinahahalata niyang binibigyan niyang katwiran o hindi si Padre Damaso. Nagkasiya na lamang ang dominiko sa pagtalikod sa kanilang lahat halos. —Inaakala baga ninyo ...?—ang sa kawakasa'y nagawang tanong ng boong katimpian ng binata, na tinititigan ng boong pagtataka ang prayle. —Na kung inaakala ko? Sinasampalatayanan kong gaya ng pagsampalataya sa Ebanghelyo<ref group=k>Tinatawag na Ebanghelyo ang mga sinulat ni San Mateo, San Lukas, San Markos at San Juan. Ang mga sinulat ng apat na Santong ito, na di iba kung di ang kasaysayan ng mga ipinangaral at buhay ni Jesukristo, ang siyang pinagpapatuunan ng mga utos at palatuntunan ng Iglesia Catolica Apostolica Romana, ng Iglesia Cismatica sa Rusia at sa Gresya, ng Iglesia Protestante at ng Iglesia Filipina Independiente.—P.H.P.</ref>! Napaka "indolente"<ref group=k>Ang kahuluhan ng sabing indolente ay ang taong hindi napupukaw ang loob sa mga bagay na sa iba'y nakasakit. Ang walang malasakit sa ano man, ang mabagal, ang tamad.</ref> ang "Indyo"! —Ah! ipatawad po ninyong salabatin ko ang inyong pananalita—anang binata, na idinahan ang boses at inilapit ng kaunti ang kanyang upuan; sinabi po ninyo ang isang salita na totoong nakaakit sa aking magdilidili. Tunay nga kayang katutubo ng mga dalisay na tagarito ang pagka "indolente," o nangyayari ang sinasabi ng isang maglalakbay na taga ibang lupain, na tinatakpan natin ng pagka indolenteng ito ang ating sariling pagka indolente, ang pagkahuli natin sa pagsulong sa mga karunungan at ang ating paraan ng pamamahala sa lupaing nasasakupan? Ang sinabi niya'y ukol sa mga ibang lupaing sakop, na ang mga nananahan doo'y pawang sa lahi ring iyan!... —Oho! Mga kaingitan! Itanong po ninyo kay ginoong Laruha na nakakikilala rin sa lupaing ito; itanong ninyo sa kanya kung may mga katulad ang kamangmgan at ang pagka "indolente" ng Indyo! —Tunay nga—ang sagot naman ng bulilit na lalaking siyang binanggit—hindi po kayo makakakita sa alin mang panig ng daigdig ng hihigit pa sa pagka indolente ng Indyo, sa alin mang panig ng daigdig! —Ni iba pang lalong napakasama ng asal na pinagkaratihan, ni iba pang lalong hindi marunong kumilala ng utang na loob! —At ng ibang lalong masama ang turo! Nagpasimula ang binatang mapula ang buhok ng pagpapalingaplingap sa magkabikabila ng boong pag-aalap-ap. —Mga ginoo—ang sinabing marahan—tila mandin tayo'y na sa bahay ng isang "Indyo". Ang mga ginoong dalagang iyan.... —Bah! huwag kayong napaka magugunigunihin! Hindi ipinalalagay ni Santiagong siya'y "Indyo," bukod sa roo'y hindi siya nahaharap, at.... kahit nahaharap man siya! Iya'y mga kahilingan ng mga bagong dating. Hayaan ninyong makaraan ang ilang bowan; magbabago kayong isipan pagka kayo'y nakapagmalimit sa maraming mga piyesta at "bailuhan"<ref group=k>"Bailuhan," galing sa sabing "baile," sayaw. Ang baile ay wikang Kastila. Ang "bailuhan" ay hindi ginagamit ng mga prayle at ng mga Kastila dito sa Pilipinas kung di ang sabing "baile" pagka ang sayawan ay sa bahay ng kapwa Kastila, at "bailuhan" pagka ang sayawan ay sa bahay ng mga Pilipino. Sa maikling sabi, ang kahuluhan ng "bailuhan" ay sayaw na karapatdapat kutyain, katawatawa, walang kahusayan.</ref>, nakatulog sa mga katre at nakakain ng maraming "tinola". —Tinatawag po ba ninyong tinola ang bungang kahoy na kahawig ng "loto"<ref group=k>Ang "loto" ay isang kahoy sa Aprika. Anang mga poeta, ang taga ibang lupaing makakain daw ng bunga ng "loto" ay nakalilimot sa kanyang kinamulatang bayan.</ref> na ... ganyan ... nakapagmamalimutin sa mga tao? —Ano bang loto ni loteria!—ang sagot ni Padre Damasong nagtatawa;—nagsasalita kayo ng mga kahilingan. Ang tinola ay ang pinaghalong inahing manok at saka upo. Buhat pa kailan dumating kayo? —Apat na araw—ang sagot ng binatang ga namumuhi na. —Naparito ba kayong may katungkulan? —Hindi po; naparito ako sa aking sariling gugol upang mapagkilala ko ang lupaing ito. —Aba, napakatangi namang ibon!—ang saysay ni Padre Damaso, na siya'y minamasdan ng boong pagtataka—Pumarito sa sariling gugol at sa mga kahilingan lamang! Kakaiba namang totoo! Ganyang karaming mga libro ... sukat na ang magkaroon ng dalawang daling noo<ref group=k>Samakatuwid baga'y sukat na ang magkaroon ng kaunting pag-iisip.</ref>.... Sa ganya'y maraming sumulat ng mga dakilang libro! Sukat na ang magkaroon ng dalawang daling noo.... —Sinasabi ng "kagalanggalang po ninyo"<ref group=k>Kaugalian sa mga Kastilang hindi "usted" (kayo po) na ginagamit sa karaniwan, kung di "Vuestra Reberensya" o "Vuesarebencia" (sa kagalanggalang po ninyo) ang siyang ibinibigay na galang sa mga prayle sa pakikipag-usap sa kanila.</ref> ("Vuestra reberencia"), Padre Damaso—ang biglang isinalabat ng dominiko na pinutol ang salitaan—na kayo'y nanahang dalawampung taon sa bayang San Diego at kayo umalis doon.... hindi po ba kinalulugdan ng inyong kagalangan ang bayang iyon? Biglang nawala ang katuwaan ni Padre Damaso at tumigil ng pagtatawa sa tanong na itong ang anyo'y totoong parang walang ano man at hindi sinasadya. Nagpatuloy ng pananalita ang dominiko ng anaki'y lalong nagwawalang bahala: —Marahil nga'y nakapagpipighati ang iwan ang isang bayang kinatahanang dalawampung taon at napagkikilalang tulad sa habitong suot. Sa ganang akin lamang naman, dinaramdam kong iwan ang Camiling, gayong iilang buwan akong natira roon ... ngunit yao'y ginawa ng mga puno sa ikagagaling ng Capisanan ... at sa ikagagaling ko naman. Noon lamang ng gabing iyon, tila totoong natilihan si Padre Damaso. Di kaginsaginsa'y pinakabigyanbigyan ng suntok ang palungan ng kamay ng kanyang sillon, huminga ng malakas at nagsalita: —O may Relihiyon o wala! samakatuwid baga'y o ang mga kura'y may kalayaan o wala! Napapahamak ang lupang ito, na sa kapahamakan! At saka muling sumuntok. —Hindi!—ang sagot na paangil at galit, at saka biglang nagpatinghiga ng boong lakas sa hiligan ng sillon. Sa pagkamangha ng nangasasalas ay nangagtinginan sa pulutong na iyon: itinunghay ng dominiko ang kanyang ulo upang tingnan niya si Padre Damaso sa ilalim ng kanyang salamin sa mata. Tumigil na sandali ang dalawang ekstranherong nangagpapasial, nangagtinginan, ipinakitang saglit ang kanilang mga pangil; at pagdaka'y ipinagpatuloy uli ang kanilang pagpaparoo't parito. —Masama ang loob dahilang hindi ninyo binigyan ng Reberensya (Kagalang-galang)!—ang ibinulong sa tainga ng binatang mapula ang buhok ni ginoong Laruha. —Ano po ba, ang ibig sabihin ng "kagalanggalang" ninyo (Vuestra Reberensya)? ano ang sa inyo'y nangyayari?—ang mga tanong ng dominiko at ng tenyente, na iba't iba ang taas ng boses. —Kaya dumarating dito ang lubhang maraming mga sakuna! Tinatangkilik ng mga pinuno ang mga "erehe"<ref group=k>Ipinangungusap ng "erehe," sapagkat sa wikang Kastila'y hindi isinasama ang h sa pagbasa. Tinatawag na "erehe" ang Kristyanong sumasalansang o hindi sumasampalataya sa mga pinasasampalatayanan ng Iglesia Catolica Apostolica Romana.—P.H.P.</ref> laban sa mga "ministro" ng Diyos<ref group=k>Ang kinakatawan ng Diyos.</ref>! ang ipinagpatuloy ng pransiskano na ipinagtutumaas ang kanyang malulusog o na mga panuntok. —Ano po ba ang ibig ninyong sabihin?—ang muling itinanong ng abot ng kilay na tenyente na anyong titindig. —Na kung ano ang ibig kong sabihin?—ang inulit ni Padre Damaso, na lalong inilakas ang boses at humarap sa tenyente.—Sinasabi ko ang ibig kong sabihin! Ako, ang ibig kong sabihi'y pagka itinatapon ng kura sa kanyang libingan ang bangkay ng isang "erehe," sino man, kahi ma't ang hari ay walang katwirang makialam, at lalo ng walang katwirang makapagparusa. At ngayo'y ang isang "heneralito"<ref group=k>Maliit na heneral; samakatuwid baga'y walang halagang heneral.</ref>, ang isang heneralito Kalamidad<ref group=k>Maliit na heneral Capansanan.</ref> ...! —Pari, ang kanyang Karilagan<ref group=k>"Su excelencia" sa wikang Kastila, paunlak na tawag sa Kapitan Heneral at sa iba pa ng mga Kastila.—P.H.P.</ref> (ang marilag bagang Gobernador Heneral) ay Bise-Real Patrono<ref group=k>Pangalawa ng Real Patrono. Tinatawag na Real Patrono ng Iglesia Catolica Romana ang Hari sa Espanya. Haring tagatangkilik ang kahuluhan sa wikang Tagalog—P.H.P.</ref>,—ang sigaw ng tenyente na nagtindig. —Ano bang Karilagan o Bise-Real Patrono<ref group=k>Hindi ako nasisilong kahit siya'y pangalawa man ng hari—ang ibig sabihin ni Padre Damaso.—P.H.P.</ref> man!—ang sagot ng pransiskanong nagtindig din.—Kung nangyari ito sa ibang panaho'y kinaladkad sana siya ng pababa sa hagdanan, tulad ng minsa'y ginawa ng mga Kapisanan ng mga prayle sa pusong na Gobernador Bustamante<ref group=k><!-- nice, this is the 69th footnote in the original book-->Mula sa taong 1717 hangang 1719 ay naging Gobernador Heneral sa Pilipinas si Don Fernando Bustamante. Sapagkat kanyang napagunawa ang malaking mga pagnanakaw sa pamamanihala ng salapi ng Hari, minagaling niya ang magtatag ng mga bagong utos sa pamamahala ng salapi ng kalahatan. Pinasimulan niyang kinulong sa bilangguan ang mga taong pinaghihinalaan; sila'y kanyang pinag-usig sa harap ng mga tribunal. Galit na galit kay Bustamante ang mga may matataas na katungkulang sa ganito'y nangagsipanganib na mapahamak, at sa gayong kahigpita'y hindi nangabihasa kailan man. Sapagkat nabalitaan ni Bustamante ang panukalang manghimagsik laban sa kanyang kapangyariha't pamamahala, at tinatangkilik ng mga prayle sa kanilang mga simbahan ang lalong mga kilalang mahihigpit niyang mga kaaway, naglathala siya ng pagtawag sa lahat ng mga lalaking may mahigit na labing apat na taon upang mgagsipanig sa hukbong magsasanggalang sa kapangyarihan ng Hari. Diningig ng bayan ang pag tawag na iyon, at natatag ang isang hukbo ng mga kusang pumasok sa pagsusundalo. Nangagsipirma ang Arsobispo at ilang mga abogado sa isang kasulatang doo'y itinututol na walang kapangyarihan at walang katwiran daw si Bustamante na ipag-utos ang pagpapabilango sa notaryong si Oseho, na tumakbo at nagtago sa simbahang Katedral: dahil dito'y ipinag-utos ng Gobernador Heneral na dakpin at ibilanggo ang arsobispo at gayon din ang mga abogadong kainalam sa gayong panukalang kataksilan.—Pinanggalingan ang mga pagpapabilanggong ito ng iba't ibang mga kaguluhan, at sa takot ng mga prayleng baka sila naman ang pag-usigin, minagaling nila ang sila ang mamatnugot sa mga lumalabag sa kapangyarihan ng Gobernador.—Lumabas sa mga simbahan ang mga nagtatago roon, nagdala ng mga sandata, at ng makasanib na sa kanila ang ilang mga tagarito, lumakad sila't ang tinungo'y ang palasyo ng Gobernador, na ng panahong iyo'y na sa tagilirang ilaya ng tinatawag ngayong Plasa ni William McKinley. Nangunguna sa paglakad ang mga prayle na may mga hawak na Santo Kristo sa kanilang mga kamay. Nang maalaman ni Bustamante ang gayong panghihimagsik, ipinag-utos sa kanyang mga gwardyang barilin ang mga nanghihimagsik na iyon; datapwat hindi sumunod sa kanyang utos ang mga sundalo, at ng dumating ang mga nanghihimagsik sa tapat ng palasyo, isinuko nila ang kanilang mga sandata sa harap ng pagka damit saserdote ng mga prayleng nangagtaas ang mga kamay na may hawak na mga Santo Kristo at mga larawan ng Santo. Pinabayaan din ng mga sundalong alabardero na sila'y makapasok. Lumabas ang kahabaghabag na si Bustamanteng may sandatang hawak, at sinalubong sa hagdanan ang mga nanghihimagsik. Hinandulong siya ng mga nanghihimagsik at sa sandali lamang ay may sugat na siyang malubha. Dumalo sa kanya ang kanyang anak na lalaki, at ito nama'y agad binaril at nasugatan ng bala. Kinaladkad ng mga nanghihimagsik ang kanilang Gobernador na naghihingalo hanggang sa isang bilangguang na sa silong ng Audiencia, at doon siya namatay ng magtatakip silim ng hapon ng araw ring iyong ika-11 ng Oktubre ng 1719; ipinagkait sa kanya ang lahat ng saklolo at hindi siya binigyan ng isa mang lamang basong tubig. Kinaladkad naman ang anak ng Gobernador Heneral sa talian ng mga kabayo sa palasyo, at doon siya namatay ng hapon ding iyon, at ipinagkait sa kanyang makagibik ang sino man manggagamot at itinanggi sa kanya ang lahat ng bagay na saklolo. Ang mga nanghimagsik na pinamunuan ng mga prayleng pumupuri at nagpapaunlak sa mga pumatay sa Gobernador at sa kanyang anak ay nangagsitungo sa kuta ng Santiago at doo'y kinuha at pinawalan ang arsobispo, na pagdaka'y siya, ang nagatang sa sarili ng katungkulang pagka Gobernador Heneral sa Sangkapuluang ito. Hindi nagkamit parusa kailan man ang mga kakilakilabot na katampalasanang ito.—Sinipi sa "Censo de las Islas Filipinas" ng 1903, tomo I, pagina 342—P.H.P.</ref>. Ang mga panahong iyon ang tunay na panahon ng pananampalataya! —Ipinauunawa ko sa inyo na di ko maitutulot ... Ang "Kanyang Karilagan," (o ang marilag na Gobernador Heneral) ang pinakakatawan ng Kanyang Makapangyarihan, ang Hari<ref group=k>"Su Mahestad el Rey" sa wikang Kastila. Masasabing: "ang Makapangyarihan Hari."</ref>. —Ano bang hari o kung Roque<ref group=k>Sa matuwid baga'y hindi niya pinahahalagahan ang taong sinasabi ng Tenyente.</ref> man! Sa ganang amin ay walang ibang hari kung di ang tunay<ref group=k>Aayaw kilalanin ng mga prayle si Alfonso XII, na ng panahong sinasabi sa "Noli me tangere" ay siyang hari sa Espanya, kung di si Carlos de Borbon na naghahangad na siyang maghari sa mga Kastila. Dahil sa paghahangad na ito'y silasila ring mga Kastila ang nangagsipagbaka, at maraming dugo ang nabuhos. Ang unang nakabasa ng reyna Cristina at ng reyna Isabel II ay si Carlos de Borbon, kapatid ni Fernando VII; isinalin niya pagkatapos ang tinatawag niyang katwiran sa Korona ng Espanya sa kanyang anak na si Carlos Luis, na nagpamagat ng Konde de Montemolin at haring Carlos VI, na siyang muling nagsabog ng kaligaligan, dugo at mga kapahamakan sa Espanya, sa isang maningas na pagbabaka at ng siya'y matalo'y umuwi sa Trieste at doon namatay ng 1861.<br/><br/>Humalili kay Carlos Luis ang kanyang kapatid na si Juan Borbon, ngunit wala itong nagawang may kahuluhan.<br/><br/>Ang anak ni Juang nagngangalang Carlos at nagpamagat ng haring Carlos VII ang siyang nagpatuloy ng pagbabaka, sa udyok at tulong ng mga prayle at makaprayle. Pinasimulan ang ikatlong pagbabaka sa Espanyang mga kapwa Kastila rin ang nagpatayan, ng 8 ng Abril ng 1872. Ng panahong iyo'y maraming totoong salapi ang ipinadalang galing sa Pilipinas na handog ng mga prayle kay Carlos, datapwat wala ring kinahinatnan ang pagpupumilit nito, ng mga prayle at ng mga makaprayle, kung di magsabog ng dugong kalahi at papaghirapin ng di ano lamang ang Espanya. Natapos ang pagbabaka roon ng 27 ng Febrero ng 1876, araw na ibinalik ni Carlos sa Pransya. Ang pinakamabuti sa mga heneral nito'y si Zumalakarregui at si Cabrera. Kumilala at sumuko si Cabrera sa haring Alfonso XII ng taong 1895. Kung pamagatan si Don Carlos ng mga Kastila'y "Carlos Chapa."<br/><br/>Marahil ibigin ng mga bumabasang maalaman kung ano ang dahil ng pagbabakang ito, na nagpasimula ng ika-2 ng Oktubre ng 1833 at nagtapos ng 27 ng Febrero 1876, at aking sasabihin sa maikling salita:<br/><br/>Bago pa lamang nakakawala ang Espanya sa kapangyarihan ng mga Pranses, ay nagpasimula na ang panukala ng mga prayle at ng mga makaprayleng papanumbalikin doon ang pagtatatag uli ng "absolutismo"; samakatuwid baga'y ang kapangyarihan ng haring magawa ang bawa't maibigan, at manumbalik ang "tribunal ng Inkwisisyon." Hindi pumayag si Fernando VII sa gayong balak, at sa gayo'y kinagalitan siya at minagaling ng mga prayleng sa kanya'y mahalili ang kanyang kapatid na si Carlos Maria Isidro de Borbon, na nangakong kung siya ang magiging hari ay gagawin niya bawa't ibigin ng Papa at ng mga prayle. Bago namatay si Fernando ay gumawa ito ng testamentong isinasalin niya ang kanyang korona sa kanyang anak na babaeng si Isabel. Ng mamatay si Fernando VII ng 29 Septyembre ng 1833 ay nahahanda na upang basahin ang hahaliling reynang si Isabel II, na sapagkat musmos pa noon, ang namamahala ng kaharia'y si reyna Cristinang nabao kay Fernando VII, at ng ikatlong araw ng pagkamatay nito'y pinasimulaan na nga ang panggugulo sa Espanya ni Carlos, na tinutulungan ng papa, ng mga prayle, ng lahat ng mga pari at ng kanilang mga kakampi.<br/><br/>Ngayong mga panahong ito'y mahinang mahina na ang karlismo sa Espanya, at sila sila'y nagsisiraan. May nangagpapangalang "integrista" na siyang nangag-iibig ng "absolutismo" at ng "inquisisyon," at "mestiso" ang itinatawag nila sa sumasang ayon sa kalagayang dala ng panahon at ayaw sa "inquisisyon" at sa "absolutismo." Ngayo'y makukuro na kung bakit aayaw kilalanin ng mga prayleng hari nila si Alfonso XII at si Alfonso XIII man; ngunit ang sawikain nga ng mga Kastila'y "a la fuerza ahorcan" (sapilitan ang pagbitay). Aayaw man sila'y sapilitang nilalagos ang apdong handog ng katwiran at ng katotohanan.—P.H.P.</ref>.... —Tigil!—ang sigaw ng tenyenteng nagbabala at wari'y mandin ay nag-uutos sa kanyang mga sundalo;—o inyong pagsisisihan ang lahat ninyong sinabi o bukas din ay magbibigay sabi ako sa Kanyang Karilagan!... —Lakad na kayo ngayon din, lakad na kayo!—ang sagot ng boong paglibak ni Padre Damaso, na lumapit sa tenyenteng nakasuntok ang kamay.—Akala ba ninyo't may suot akong habito'y wala akong ...? Lakad na kayo't ipahihiram ko pa sa inyo ang aking kotse! Nauuwi ang salitaan sa katawatawang anyo. Ang kagalingang palad ay nakialam ang dominiko.—Mga ginoo!—ang sabi niyang taglay ang anyong may kapangyarihan at iyang boses na nagdaraan sa ilong na totoong nababagay sa mga prayle;—huwag sana ninyong papagligawligawin ang mga bagay, at huwag naman kayong humanap ng mga paglapastangan sa walang makikita kayo. Dapat nating ibukod sa mga pananalita ni Padre Damaso ang mga pananalita ng tao sa mga pananalita ng saserdote. Ang mga pananalita ng saserdote, sa kanyang pagkasaserdote, "per se"<ref group=k>Sa kanyang kalagayan o sa kanyang sarili.</ref>, ay hindi makasasakit ng loob kanino man, sapagkat mula sa lubos ng katotohanan. Sa mga pananalita ng tao, ay dapat gawin ang isa pa manding pagbabahagi: ang mga sinasabing "ab irato"<ref group=k>Sa galit ay nabiglaanan.</ref>, ang mga sinabing "exore"<ref group=k>Sa bibig lamang.</ref>, datapwat hindi "in korde"<ref group=k>Mula sa puso, taimtim sa puso.</ref>, at ang sinasabing "in korde". Ang mga sinasabing "in korde" lamang ang makasasakit ng loob: sakali't dating tinataglay ng "in meate"<ref group=k>Na sa pag-iisip.</ref> sa isang kadahilanan, o kung nasabi lamang "per accidens"<ref group=k>Sa isang pagkakataon, hindi sinasadya.</ref>, sa pagkakainitan ng salitaan, kung mayroong.... —Ngunit ako'y "por accidens" at "por mi"<ref group=k>Sa pagkakataon at sa ganang akin.</ref> ay nalalaman ko ang mga kadahilanan, Padre Sibyla!—ang isinalabat ng militar, na nakikita niyang siya'y nabibilot ng gayong karaming mga pag tatangitangi, at nanganganib siyang kung mapapatuloy ay siya pa ang lalabas na may kasalanan.—Nalalaman ko ang mga kadahilanan at papagtatangiin ng "kagalangan po ninyo" (papagtatangitangiin po ninyo). Sa panahong wala si Padre Damaso sa San Diego ay inilibing ng koadhutor<ref group=k>Ang paring katulong ng kura. Ng panahon ng Gobyerno ng Espanya, halos ang lahat ng paring Pilipino ay pawang koadhutor lamang ang naaabot na katungkulan; bihirang bihira ang nagiging kura, at ang karaniwa'y mga prayle ang nagiging kura; kaya't ang lahat ng mga kura halos sa sangkapuluang ito'y pawang mga prayle. Aliping mistula ang pagpapalagay ng mga kurang prayle sa mga koadhutor na Pilipino. Salamat sa rebolusyong ginawa ng Katipunang tatag ni Gat Andres Bonifacio'y nahango ang mga paring Pilipino sa gayong kaalipinan; datapwat hangga ngayo'y wala isa man lamang sa mga paring Pilipinong nakakagnitang magpaunlak kay Gat Andres Bonifacio. Kahimanawari sila'y mga gising sa panahong hinaharap. Wala ng karimarimarim na pusong gaya ng di marunong tumumbas sa utang na loob!!!</ref> ang bangkay ng isang taong totoong karapatdapat ...; opo, totoong karapatdapat; siya'y makailan kong nakapanayam, at tumuloy ako sa kanyang bahay. Na siya'y hindi nangumpisal kailan man, at iyan baga'y ano? Ako ma'y hindi rin nangungumpisal, ngunit sabihing nagpakamatay, iya'y isang kasinungalingan, isang paratang. Isang taong gaya niyang may isang anak na lalaking kinabubuhusan ng boong pag-irog at mga pag-asa, isang taong may pananampalataya sa Diyos, na nakakaalam ng kanyang mga katungkulang dapat ganapin sa pamamayan, isang taong mapagmahal sa kapurihan at hindi sumisinsay sa katwiran, ang ganyang tao'y hindi nagpapakamatay. Ito'y sinasabi ko, at hindi ko sinasabi ang mga ibang aking iniisip, at kilanling utang na loob sa akin ng "kagalangan" po ninyo. At tinalikdan ang pransiskano at nagpatuloy ng pananalita: —Ng magkagayo'y ng magbalik ang kurang ito sa bayan, pagkatapos na maalipusta ang koadhutor, ang ginawa'y ipinahukay ang bangkay na iyon, ipinadala sa labas ng libingan, upang ibaon hindi ko maalaman kung saan. Sa karuwagan nang bayang San Diego'y hindi tumutol; tunay nga't iilan lamang ang nakaalam, walang kamag-anak ang nasira, at na sa Europa ang kanyang bugtong na anak; ngunit nabalitaan ng Gobernador Heneral, at palibhasa'y taong may dalisay na puso, ay hiningi ang kaparusahan ... at inilipat si Padre Damaso sa lalong magaling na bayan. Ito nga lamang ang nangyari. Ngayo'y gawin ng "inyo pong kagalangan" ang pagtatangitangi. At pagka sabi nito'y lumayo sa pulutong na iyon. —Dinaramdam kong hindi ko sinasadya'y nabangit ko ang isang bagay na totoong mapanganib ani Padre Sibylang may pighati.—Datapwat kung sa kawakasa'y nakinabang naman kayo sa pagpapalit-bayan.... —Ano bang pakikinabangin! At ang nawawala sa mga paglipat ... at ang mga papel ... at ang mga ... at ang lahat ng mga naliligwin?—ang isinalabat na halos nauutal ni Padre Damaso na hindi makapagpigil ng galit. Unti-unting nanag-uli ang kapisanang iyon sa dating katahimikan. Nangagsidating ang iba pang mga tao, kaakbay ang isang matandang Kastilang pilay, matamis at mabait ang pagmumukha, nakaakay sa bisig ng isang matandang babaeng Pilipinang puno ng kulot ang buhok, may mga pinta ang mukha at nakasuot-Europea. Sila'y sinalubong ng bating katoto ng naroroong pulutong, at nangagsiupo sa tabi ng ating mga kakilala ang Doktor De Espadaña at ang ginoong asawa niyang "doktora" na si Doña Victorina. Doo'y napapanood ang ilang mga "periodista"<ref group=k>Ang sumusulat ng mga inilalathala sa mga periodiko o pamahayagan.</ref> at mga "almasenero"<ref group=k>Ang may almasen o tindahan. Tinatawag ding almasenero ang katiwala sa pag-iingat ng mga kamalig na ligpitan ng ano man, o ang isang katungkulan sa Gobyernong ganito ang pangalan.—P.H.P.</ref> na nangagpaparoo't parito at walang maalamang gawin. —Ngunit masasabi po ba ninyo sa akin, ginoong Laruha, kung anong tao kaya ang may ari ng bahay?—ang tanong ng binatang mapula ang buhok.—Ako'y hindi pa naipapakilala sa kanya<ref group=k>Kaugalian ng mga taong may pinag-aralang kung pumapanhik sila sa bahay ng isang hindi kakilala, ang siya'y iharap sa maybahay ng isang kakilala nito at sabihing:—"May kapurihan po akong ipakikilala sa inyo si ginoong Fulano."—P.H.P.</ref>. —Ang sabihana'y umalis daw, ako ma'y hindi ko pa siya nakikita. —Dito'y hindi kailanganang mga pagpapakilala!—ang isinabad ni Padre Damaso,—Si Santiago'y isang taong mabait. —Isang taong hindi nakatuklas ng polbora—ang idinugtong ni Laruha. —Kayo po naman, ginoong Laruha!—ang sinabi sa malambing na pagsisi ni Doña Victorinang nag-aabaniko.—Paano po bang matutuklasan pa ng abang iyon ang polbora, ay alinsunod sa sabi'y natuklasan na ito ng mga Intsik na malaong panahon na? [[File:Noli Me Tangere Picture 1.jpg|thumb|center|.....Ang Doktor De Espadaña at ang kanyang ginoong asawa ang "Doktora" Doña Victorina ...—Imp. de M Fernandez, Paz 447, Sta. Cruz.]] —Nang mga Intsik? Nasisira ba ang isip ninyo?—ang sabi ni Padre Damaso,—Tumahan nga kayo! Ang nakatuklas ng paggawa ng polbora'y isang pransiskano, isa sa aming samahan, Padre Hindi ko maalaman Saballs, ng siglong ... ikapito! —Isang pransiskano! Marahil naging misionero sa Tsina, ang pari Saballs na iyan—ang itinutol ng ginoong babae na hindi ipinatatalo ng gayongayon lamang ang kanyang mga isipan. —Marahil Schwartz<ref group=k>Ang monhe Bernardo Schwart, Aleman, na siyang nakatuklas ng pag-gawa ng polbora ng siglo XIV.—P.H.P.</ref> ang ibig po ninyong sabihin, ginoong babae—ang itinugon naman ni Padre Sibyla, na hindi man lamang siya tinitingnan. —Hindi ko maalaman; sinabi ni Padre Damasong Saballs: wala akong ginawa kung di inulit ko lamang ang kanyang sinalita. —Magaling! Saballs o Chebas, eh ano ngayon? Hindi dahil sa isang letra ay siya'y magiging Intsik!—ang muling sinaysay na nayayamot ang pransiskano. —At ng ikalabing-apat na siglo at hindi ng ikapito—ang idinugtong ng dominiko, na ang anyo'y parang sinasala ang kamalian at ng pasakitan ang kapalaluan niyong isang prayle. —Mabuti, datapwat hindi sa paglalabis kumulang ng isang siglo'y siya'y magiging dominiko na! —Aba, huwag po sanang magalit ang kagalangan po ninyo!—ani Padre Sibylang ngumingiti.—Lalong magaling kung siya ang nakatuklas ng paggawa ng polbora, sapagkat sa gayo'y naibsan na niya sa pagkakapagod sa gayong bagay ang kanyang mga kapatid. —At sinasabi po ninyo, Padre Sibyla, na nangyari ang bagay na iyon ng ikalabing apat na siglo?—ang tanong na malaki ang nais na makatalos ni Doña Victorina—ng hindi pa o ng makapagkatawang tao na si Kristo? Pinalad ang tinatanong na pumasok sa salas ang dalawang ginoo. |othertitle= * Isang Handaan * Isang Salusalo * Ang Pagtitipon * Ang Piging }} noql7u829hejxckwov61z44u8sybf9r 0 3711 26226 26219 2021-01-09T05:55:24Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|9|Mga Bagay-bagay sa Paligid|Mga Alaala|Bayan ng San Diego|teksto |oldtitle=Manga Caugalian ng Bayang Ito |oldtext= Hindî nagcámalî si Ibarra; nalululan ng̃a si "victoriang" iyón si parì Dámaso at tumutung̃o sa báhay na canyáng bágong caíiwan. —¿Saan bâ cayó paroroon?—ang tanóng ng̃ fraile cay María Clara at cay tía Isabel, na mang̃agsisisacay na sa isáng cocheng may mg̃a pamuting pílac, at tinatampîtampì ni párì Dámaso ang mg̃a pisng̃í ni María Clara, sa guitnâ ng̃ canyang mg̃a caguluhan ng̃ ísip. —Cucunin co sa beaterio ang aking mg̃a bagaybagay roon—ang sagót ni María Clara. ¡Aháaá! ¡ahá! tingnán natin cung sino ang mananalo sa amin, tingnan natin!—ang ipinagbububulóng na hindî nápapansin ang sinasabi, na anó pa't nagtacá, ang dalawang babae. Tinúng̃o ang hagdanan at nanhíc doon si párì Dámasong nacatung̃ó ang úlot't madálang-dalang ang hacbáng. ¡Marahil siya'y magsésermon at canyáng isinasaulo ang canyáng ipang̃ang̃aral!—aní tía Isabel;—sacáy na María at tatanghalíin tayo ng̃ pagdatíng. Hindî namin masábi cung magsesermón ng̃â ó hindî; datapuwa't inaacala naming mg̃a dakílang bagay ang mg̃a pinag-íisip-ísip niyá, sa pagcá't hindî man lamang naiabot niyá, ang canyáng camáy cay capitang Tiago, cayá't napilitang yumucód pa itó ng̃ cauntî upáng hagcán ang camáy na iyón. —¡Santiago!—ang únang sinabi niyá—may pag-uusapan tayong mahahalagang bagay; tayo na sa iyong oficina. Maligalig ang lóob ni Capitang Tiago, hindî nacaimíc ng̃uni't sumunód sa napacalakíng sacerdote, at sinarhán ang pintô pagcapásóc nilá. Samantalang nagsasalitaan silá ng̃ líhim, siyasatin nátin cung anó ang kinaratnan ni Fr. Sybila. Walâ sa canyang convento ang pantás na dominico; maagang maaga, pagcapagmisa, siyá'y napatung̃o sa convento ng̃ canyáng capisanang na sa macapasoc ng̃ pintuan ni Isabel Segunda, ó ni Magallanes, alinsunod sa naghaharing familia, sa Madrid. Hindî niya pinansin ang masaráp na amóy-chocolate, at gayón ding dî niya ininó íng̃ay ng̃ mg̃a cajón at ang salapìng náriring̃ig mulâ, sa Procuración, at bahagyâ ng̃ sumagót sa mapitagan at maguíliw na batì ng̃ uldóg na procurador, nanhíc si Fr. Sybila, tinahac ang ilang mg̃a "corredor" at tumuctóc ng̃ butó ng̃ mg̃a dalírì sa isáng pintûan. —¡Tulóy!—anang isáng voces na wari'y dumaraing. —¡Pagaling̃in nawâ cayó ng̃ Dios sa inyóng sakít!—ang siyáng batì ng̃ batang dominico pagpasoc. Nacaupo sa isáng malaking sillón ang isáng matandáng párì, culubót at gá namúmutlâ na ang balát ng̃ mukhâ, cawang̃is ng̃ isá riyán sa mg̃a santong ipinintá ni Rivera. Nang̃lálalalim ang mg̃a matáng napuputung̃an ng̃ lubháng málalagong kilay, na palibhasa'y láguing nacacunót ay nacapagdáragdag ng̃ ningníng ng̃ paghíhing̃alô ng̃ canyang mg̃a matá. Nabábagbag ang lóob na pinagmasdán siyá ni párì Sibilang nacahalukipkíp ang mg̃a camáy sa ilalim ng̃ cagalanggalang na escapulario ni Santo Domingo. Inilung̃ayng̃ay pagcatapos ang úlo, hindî umíimic at wari'y naghíhintay. —¡Ah!—ang buntóng hining̃á ng̃ maysakít—inihahatol sa akin, Hernando; na akin daw ipahíwà! ¡Ipahiwà sa tandâ co ng̃ itó! ¡Itóng lupaíng ito! ¡Ang cagulatgulat na lupaíng itó! ¡Muhang ulirán ca sa nangyayari sa akin, Hernando! Dahándáhang itinàas ni Fr. Sybila ang canyáng mg̃a matá at itinitig sa mukhà ng̃ may sakít: —At ¿anó pô ang inyóng minagaling?—ang itinanóng. —¡Mamatáy! ¡Ay! ¿May nálalabi pa bagá sa aking ibáng bágay? Malábis na totoo ang aking ipinaghihirap; datapuwa't.... pinapaghirap co namán ang marami.... ¡nagbabayad-útang lamang acó! At icáw, ¿cumustá ca? ¿anó ang sadyâ mo?, —Naparíto pô acó't sasabihin co sa inyó ang ipinagcatiwalang bílin sa akin. —¡Ah! ¿at anó ang bagay na iyón? —¡Psh!—sumagót na may samâ ang loob, umupô at ilining̃ón ang mukhâ, sa ibáng panig,—mg̃a cabulastigan ang sinabi sa atin; ang binatang si Ibarra'y isang matalínong bagongtao; tila mandín hindì halíng; ng̃uni't sa acálà co'y isáng mabaít na bagongtao. [[File:Noli Me Tangere Picture 4.jpg|thumb|center|—....Mananatili ang ating capangyarihan hanggang sa capangyarihang iya'y nananalig......]] —¿Sa acálà mo? —¡Nagpasimulâ cagabí ang caniláng pagcacáalit! —¡Nagpasimulâ na! ¿at bákit? Sinaysay ni Fr. Sibyla, sa maiclíng pananalitâ, ang nangyari cay párì Dámaso at cay Crisóstomo Ibarra. —Bucód sa rito—ang idinugtóng na pangwacás—mag-aasawa ang binatà sa anác na babae ni Capitang Tiago, na nag-aral sa colegio ng̃ ating mg̃a capatid na babae; siyá'y mayaman at dî ng̃a niyá iibiguing magcaroon ng̃ mg̃a caaway upang siyá'y mawal-án ng̃ caligayahán at cayamanan. Itinang̃ô ng̃ may sakít ang canyang úlo, sa pagpapakìlalang siyá'y sang-áyon. —Siyâ ng̃â, gayón din ang áking acálà ... Sa pamamag-itan ng̃ gayóng babae at isáng bianáng lalaking gayón, maguiguing atin ang canyáng catawá't cálolowa. At cung hindî ¡lálong magalíng cung siya'y magpakitang kaaway natin! Minamasdáng nagtátaca ni Fr. Sibyla ang matandâ. —Unawàing sa icagagaling ng̃ ating Santong Capisanan—ang idinugtóng na naghihirap ng̃ paghing̃á.—Minámagaling co pa ang makilaban sa átin, cay sa mg̃a halíng na pagpupuri at paimbabáw na panghihinuyò ng̃ mg̃a caibigan.... tunay at silá'y may mg̃a bayad. —¿Inaacalà pô bâ ninyóng gayón? Tiningnán siyá ng̃ boong lungcót ng̃ matandâ. —¡Tandaân mong magalíng!—ang isinagót na nagcácangpapagál—Manacatilî ang ating capangyarihan samantalang sa capangyarihang iya'y nananalig. Cung táyo'y labánan, ang sasabihin ng̃ Gobierno'y: "Nilalabanan silá, sa pagca't ang mg̃a fraile'y isáng hadláng sa calayaan ng̃ mg̃a filipino; at sa pagca't gayo'y papanatilihin natin ang mg̃a fraile." —At ¿cung silá'y pakinggán? Manacânacang ang Gobierno'y.... —¡Hindî silá pakíkingan! —Gayón man, cung sa udyóc ng̃ casakimá'y nasáin ng̃ Gobiernong maowî sa canyá ang ating inaani ... cung magcaroon ng̃ isáng pang̃ahás at walang gúlat na.... —Cung magcágayo'y ¡sa abâ niyá! Capuwâ hindî umimíc. —Bucód sa roón—ang ipinatúloy ng̃ may sákít—kinacailang̃an nating tayó'y labánan, táyo'y pucáwin: nagpapakilala sa atin ang mg̃a labanáng ito ng̃ cung saan naroon ang ating cahinaan, at ang gayó'y nacapagpapagalíng sa atin. Nacararayà sa átin at nacapágpapahimbing ang malábis na mg̃a pagpúri: datapowa't sa lábás ay nacapagpapapang̃it ng̃ ating anyô, at sa araw na mahúlog táyo sa capang̃itang anyô, táyo'y mapapahamac, na gáya ng̃ pagcapahamac natin sa Europa. Hindî na papasoc ang salapí sa ating mg̃a simbahan; sino ma'y walâ ng̃ bíbili ng̃ mg̃a escapulario, ng̃ mg̃a correa at ng̃ anó man, at pagcâ hindî na tayo mayaman, hindî na natin mapapapanalig ang mg̃a budhî. —¡Psh! Mananatili rin sa atin ang ating mg̃a "hacienda," ang ating mg̃a báhay! —¡Mawáwala sa ating lahát, na gaya ng̃ pagcawalâ sa átin sa Europa! At ang lálong masamá'y nagpapagal táyo at ng̃ táyo'y mangguípuspós. Sa halimbáwà: iyáng nápacalabis na pagsusumakit na dagdagan sa taóntaón, ayon sa ating maibigan, ang halagá ng̃ buwís ng̃ ating mg̃a lúpà, ang pagsusumakit na iyáng aking sinalansáng sa lahát ng̃ mg̃a malalaking pulong natin; ¡ang pagsusumakit na iyán ang siyáng macapapahamac sa atin! Napipilitan ang "indiong" bumilí sa ibang daco ng̃ mg̃a lúpang casíng galíng din ng̃ ating mg̃a lupà ó lálò pang magalíng. Nang̃ang̃anib acóng bacâ táyo'y nagpapasimulâ na ng̃ pagbabâ: "Quos vult perdere Jupiter dementat prius."<ref group=o>"Quos vult perdere Jupiter domentat prius", casabihang wicang lating cung tatagalugui'y: Ang mg̃a ibig ipahamac ni Jupiter ay pinasisimulaáng sirain muna ang ísip.—P.H.P.</ref> Dahil dito'y huwág ng̃â nating dagdagán ang ating bigát; ang báya'y nagbububulóng na. Mabúti ang inisip mo: pabayâan natin ang ibáng makikipaghusay doón ng̃ canícanilang sagutin; papanatilihin natin ang sa ati'y pagpipitagang nálalabi, at sa pagcá't hindî malalao't makíkiharáp táyo sa Dios, linísin nátin ang ating mg̃a cama'y ... ¡Maawà nawâ sa áting mg̃a kahinàan ang Dios ng̃ mg̃a pagcahabág! —Sa macatuwíd ay inaaacalà pó bâ ninyóng ang buwís ay ... —¡Howág na tayong mag-úsap ng̃ tungcól sa salapî!—ang isinalabat ng̃ may sakít na masamâ ang lóob.—Sinasabi mong ipinang̃acò ng̃ teniente cay párì Dámaso..? —Opo, amá—ang sagot ni párì Sibylang gá ng̃umíng̃itî na. Ng̃uni't nakita co caninang umága ang teniente, at sinábi sa áking dináramdam daw niyá ang lahat ng̃ nangyári cagabí, na umímbulog daw sa canyáng úlo ang Jerez, at sa acálà niya'y gayón din ang nangyári cay párì Dámaso.—At ang pang̃aco?—ang tanóng cong pabirô.—Padre cura ang isinagót:—marunong pô acóng tumupád ng̃ áking wicâ, pagcâ sa pagtupád na iya'y hindî co dinurung̃isan ang aking capurihán; cailan ma'y dî co naguing ugálì ang magcanulô canino man, at dàhil dito'y teniente acó hanggá ng̃ayón. —Ng̃ macapagsalitaan silá ng̃ mg̃a ibá't ibáng bágay na waláng cabuluhán, nagpaalam sì Fr. Sibyla. Hindî ng̃a namán naparoón ang teniente sa Malacanyáng; ng̃unit naalaman din ng̃ Capitan General ang nangyari. Nang nakikipagsalitaan siyá sa canyáng mg̃a ayudante tungcól sa mg̃a pagbangguít na sa canya'y guinágawá ng̃ mg̃a páhayagan sa Maynilà, sa ilalim ng̃ mg̃a pamagat na mg̃a "cometa"<ref group=o>Ang cometa'y tulad sa bituing manacanacang napapanood natin sa lang̃it. Ang Cometa'y ma'y buntot na makinang na cung minsa'y isá at cung minsa'y marami. Palibhasa'y ang galaw na painóg ng̃ cometa'y hiwaláy na hiwaláy sa caraniwang liniliguiran ng̃ mg̃a planeta, caya hindî nalalao't ang pagkakita natin sa canya. Isáng casinung̃aling̃ang ilinalaganap ng̃ mg̃a hang̃al na ang pagsicat ng̃ cometa'y nagbabalita ng̃ mg̃a sacunang mangyayari.—Tinatawag ding "cometa" ng̃ mg̃a castilà ang sarangolang papel na pinalílipad ng̃ mg̃a bátà.</ref> at iba pang mg̃a napakikita sa lang̃it, sinabí sa canyá ng̃ isá sa mg̃a ayudanteng iyón ang pakikipagcagalit ni párì Dámaso, na pinalubhâ pa ang cabigatán ng̃ mg̃a pananalitâ, bagá man pinakinis ng̃ cauntî ang mg̃a bigcás ng̃ sabi. —Síno ang sa iyo'y nagsábi—ang tanong ng̃ Capitán General na ng̃uming̃itî. —Naring̃ig co pô cay Laruja, na siyáng nagbabalità caninang umága sa pásulatan ng̃ pámahayagan. Mulíng ng̃umitî ang Capitan General at idinagdág: —¡Hindî nacasásakit ang babae't fraile! Ibig cong manahimic sa nátitirang panahón ng̃ pagtirá co sa lupáng itó, at aayaw na acóng makipag-alít sa mg̃a lalaking gumagamit ng̃ sáya. At lálong lálò na ng̃ayóng áking natalastás na pinaglalaruan lamang ng̃ provincial ang aking mg̃a útos; hining̃i cong pinacaparusa ang paglilipat sa ibáng bayan ng̃ fraileng iyán; at siyá ng̃a namán, siya'y inilipat, ng̃uni't doon siya inilagay sa lalong magaling na báyan: ¡frailadas!<ref group=o>Ang masasama at magagaspang na cagagawán ng̃ mg̃a fraile.</ref> na sinásabi natin sa España. Ng̃uni't humintô ng̃ pagng̃itì ang Capitan General ng̃ nagíisa na. —¡Ah! ¡cung hindî sána nápacatang̃á ang báyang ito'y pasusucuin co ang aking mg̃a cagalanggalang na iyán!—ang ipinagbuntóng hining̃á.—Datapuwa't carapatdapat ang báwa't báyan sa kinasasapitan niyá; gawin nátin ang inuugalì ng̃ lahát. Samantala'y natápos si Capitang Tiago ng̃ pakikipulong cay pári Dámaso, ó sa lalong magalíng na sabi, ang pakikipulong ni párì Dámaso cay Capitang Tiago. —¡Ng̃ayo'y napagsabihan na catá!—ang sabi ng̃ franciscano ng̃ magpaalam. Naílágan sana ang lahát ng̃ itó, cung nagtanóngtanóng ca múna sa akin, cung dî ca sana nagsinung̃aling ng̃ icáw ay tinatátanong co. ¡Pagsicapan mong howag ca nang gumawâ ng̃ mg̃a cahaling̃án, at manálig ca sa canyáng ináama! Lumibot ng̃ macaalawa ó macaatló sa salas si Capitang Tiagong nag-iísip-isip at nagbúbuntóng hining̃á; di caguinsaguinsa'y párang may naisip siyáng magalíng, tumacbó sa pánalang̃inan at pinatáy ang mg̃a candílà at ang lámparang canyáng pinasindihán upang siyáng macapagligtás cay Ibarra. —May panahón pa, sa pagca't totoong malayò ang linálacbay—ang ibinulóng. |newtext= |othertitle= * Mga Suliranin Tungkol sa Bayan * Mga Bagay-bagay Ukol sa Bayan * Mga Bagay-bagay sa Bayan * Mga Bagay-bagay ng Bayan * Iba't Ibang Pangyayari * Iba't Ibang mga Pangyayari }} etkh99foug3fyo7vkhdec2gpfns9y96 0 3725 26265 26138 2021-01-11T06:55:04Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|23|Pangingisda|Mga Liwanag at mga Anino|Sa Gubat|teksto |oldtitle=Ang Pangingisda |oldtext= Numíningning pa ang mg̃a bituin sa lang̃it "zafir",<ref group=o>Maningning batóng azúl ang culay.</ref> at nang̃agugulaylay pa ang mg̃a ibon sa mg̃a sang̃á ng̃ cahoy, ay nang̃aglilibot na sa mg̃a lansang̃an ng̃ bayang ang tung̃o'y sa dagatan, ang isang masayáng cawang naliliwanagan ng̃ nacagagálac na liwanag ng̃ mg̃a huepe. Silá'y limáng mg̃a batang dalagang nang̃agmámadalî ng̃ paglacad, na nagcacacapitcapit ó nacayacap cayá sa bayawang ng̃ calapít, na iláng matandang babae ang sumúsunod at saca iláng mg̃a babaeng alilang sunong ng̃ calugodlugod na anyô ang mg̃a bácol na punô ng̃ mg̃a báon; mg̃a pinggán at iba pa. Pagcakita sa caniláng mg̃a mukháng ang cabatáa'y tumatawa at ang pag ása'y maníningning; sa panonood ng̃ linipadlipad ng̃ caniláng malalagò't maiitim na buhóc at malalapad na cunót ng̃ canilang mg̃a damít, marahil ipalagáy nating silá'y mg̃a diosa ng̃ gabí, cung dî sana talastás nating silá'y si María Clara na casama ang canyáng ápat na caibigan: ang masayáng si Sinang na canyáng pinsan, ang hindî makíbuing si Victoria, ang magandáng si Iday at ang mahinhing si Neneng na matimtiman at kimî ang cagandahan. Nang̃agsasalitaan ng̃ boong ligaya, nang̃agtatawanan, nang̃agcucurutan, nang̃ag-aanasan at pacatapos naghahalakhacan. —¡Guiguising̃in ninyó ang taong natutulog pa!—ang ipinagwiwicà sa canilá ni tía Isabel;—ng̃ cabataan namin ay hindî camí nagcacaing̃ay ng̃ ganyán. —¡Marahil hindî namán cayó gumiguising ng̃ maagang gaya namin, at marahil hindî namán nápacamatuluguín ang mg̃a matatanda!—ang panagót ng̃ maliit na si Sinang. Sandaling hindî silá nang̃agsásalitâ, pinagpipilitan cayâ nilang magsalitâ ng̃ marahahan; ng̃uni't hindî nalalao't nang̃acalilimot, nang̃agtatawanan, at pinúpunô ang daan ng̃ caniláng mg̃a bátà at sariwang tínig. —Conowarì magtampó ca; huwág mo siyáng causapin!—ang sabi ni Sinang cay María Clara;—cagalitan mo siyá at ng̃ huwág mamihasa sa casam-an ng̃ ásal. —¡Howag mo pacahigpít namán!—ani Iday, —¡Magmahigpít ca, howag cang haling! Dapat magmasunurin ang nang̃ing̃ibig samantalang nang̃ing̃ibig; sa pagca't cung asawa na'y gagawin ang bawa't maibigan niya!—ang hatol ng̃ maliit na si Sinang. —¿Anó ang kinalaman mo niyan, bátà?—ang ipinagwíca ng̃ canyáng pinsang si Victoria. —¡Ssst! ¡huwag cayóng maing̃ay at dumarating silá! Dumarating ng̃â namán ang isáng pulutóng ng̃ mg̃a binatang nang̃agtátanglaw ng̃ sigsig. Nang̃agsisilacad siláng hindî umíimic na tinutugtugan ng̃ isáng guitarra. —¡Tila guitarra ng̃ pulubi!—ani Sinang na nagtatawa. Nang mag ábot na ang dalawáng pulutóng, ang mg̃a babae ay siyáng nag-anyóng hindî makibuin at matimtiman, na pára manding hindî pa silá nacacapag-aral na tumawa; tumbalíc, ang mg̃a lalaki namán ang nang̃agsasalitâ, nang̃agsising̃itî at tumátanong ng̃ macaanim upang magtamó ng̃ isáng casagutan. —¿Tahímic bagá cayâ ang dagâtan? ¿Inaacála bagá ninyóng magcacaroon tayo ng̃ mabuting panahón?—ang tanóng ng̃ mg̃a iná. —¡Huwág pô sana cayóng maligalig, mg̃a guinoong babae, mabuti acóng lumang̃óy!—ang sagót namán ng̃ isáng binátang payát at matangcád. —¡Dápat sanang tayo'y nagsimbá múna!—ang buntóng-hining̃á ni tía Isabel na pinagduduop ang camáy. —Nasasapanahón pa, guinoong babae: si Albinong ng̃ panahón niyá'y naguing "seminarista," macapagmimisa sa bangcâ,—ang isinagót ng̃ isá, na itinuturò ang binatang payát at matangcád. Si Albinong may pagmumukháng palabirô, ng̃ márinig na siyá'y binábangguit, nag-anyóng mapanglaw at banál, na anó pa't guinágagad niyá si párì Salví. Bagá ma't hindî nililimot ni Ibarra ang cahinhinán, nakikisalamuhà siyá sa casayahan ng̃ canyáng mg̃a casamahán. Pagdatíng nilá sa pasígan, hindî sinásadyá'y tumácas sa mg̃a lábi ng̃ mg̃a babae ang mg̃a sigáw ng̃ pagtatacá at catowâan. Doo'y caniláng nakita ang dalawáng bangcáng nagcacácabit, na mainam ang pagcacágayac ng̃ mg̃a pinagtuhóg-túhog na mg̃a bulaclác at mg̃a dahon, casama ng̃ mg̃a sarisaring cúlay na mg̃a damít na pinacumbô: nacasabit sa bagong lagáy na bubóng ng̃ sasacyáng iyón ang mg̃a maliliit na farol na papel, na may mg̃a casal-ít na mg̃a rosas at mg̃a clavel, mg̃a bung̃ang halamang gáya ng̃ pinyá, casúy, saguing, bayabas, lanzones at ibá pa. Dinalá roón ni Ibarra ang canyáng alfombra, mg̃a maririkit na panábing at mg̃a cogín at ang lahát ng̃ itó'y siyáng guinawang upuang maguinháwa ng̃ mg̃a babae. Napapamutihan din ang mg̃a tikín at mg̃a sagwán. Sa isáng bangcáng lalong marikit ang pagcacágayac ay may isáng arpa, mg̃a guitarra, mg̃a acordeón at isáng sung̃ay ng̃ calabaw; sa isáng bangcâ nama'y nagnining̃as ang mg̃a caláng lúpà at doo'y iniháhandâ ang chá, café at salabát na gágawing agáhan. —¡Dito ang mg̃a babae, diyán ang mg̃a lalaki!—ang sabi ng̃ mg̃a iná paglulan nilá sa bangcâ.—¡Mang̃átali cayó! ¡Howag sana cayóng lubháng magaláw at málulubog tayo! —¡Mang̃agcruz muna cayó!—ang sabi ni tía Isabel na nagcucruz. —¿At tayo ba'y mang̃ag-íisa lamang dito?—ang tanóng ni Sínang, na pinasásama ang mukhâ—¿Tayo ba lamang ...? ¡Aráy! Ang cadahilanan ng̃ "¡aráy!" na itó'y gawâ ng̃ isáng curót na sa capanahuna'y ibinigáy cay Sínang ng̃ canyáng iná. Lumálayong untîuntî ang mg̃a bangcâ sa pasigan at naaanino ang iláw ng̃ mg̃a farol sa salamín ng̃ dagatang waláng caalon-alon. Sa silang̃ana'y sumusung̃aw ang mg̃a unang cúlay ng̃ liwayway. Naghaharì ang malakíng catahimican; ang mg̃a binata't dalagang nagcacabucod-bucod, ayon sa calooban ng̃ mg̃a ina'y tila nang̃aggugunamgunam. —¡Mag-ing̃at ca!—ani Albinong seminarista ng̃ sabing malacás sa isáng capuwà binátà;—yapacan mong magaling ang mg̃a bunót na pangsicsíc na na sa ilalim ng̃ iyóng paa. —¿Bakit? —Sa pagca't maaaring mabunglós at pumasoc ang túbig; maraming bútas ang bangcáng itó. —¡Ay, at tayo'y lumúlubog!—ang sigawan ng̃ mg̃a babaeng malakí ang gulat. —¡Huwág cayóng mabahála, mg̃a guinoong babae!—ang pangpayapang sa canila'y sinabi ng̃ seminarista. Ang bangcáng iyá'y hindî maáano; waláng bûtas cung dî lílima lamang, na hindî naman totoong malalakí. —¡Limáng bútas! ¡Jesús! ¿At ibig ba ninyóng lunurin camí?—ang sigawan ng̃ mg̃a babaeng nang̃atatacot. —¡Walâ pô namán cung dî lílima, mg̃a guinoong babae, at ganyán calaki lamang!—ang patibay na sabi ng̃ seminarista, at sa canilá'y itinuturo ang maliit na bílog na gawâ ng̃ canyang hinlalakí at hintutúró na pinaghúhugpong ang capuwâ dulo. Yapácan ninyóng mabuti ang bunót na sicsíc at ng̃ hindî mabunglós. —¡Dios co! ¡María Santísima! ¡Pumapasoc na ang tubig!—ang sigaw ng̃ isáng matandáng babaeng ang pakiramdam niya'y nabábasâ na siyá. Nagcaroon ng̃ caunting caguluhan, ang iba'y tumitil-î, ang ibá namá'y íbig lumucsó sa túbig. —¡Yapácan ninyóng magaling ang bunót diyan!—ang patuloy na sigáw ni Albino, at canyang itinuturò ang dácong kinalalagyán ng̃ mg̃a dalaga. —¿Saan? ¿saan? ¡Dios! ¡Hindî namin nalalaman! ¡Parang áwa na ninyó, cayo'y pumarini't hindî namin nalalaman!—ang pamanhíc ng̃ matatacutíng mg̃a babae. Kinailang̃ang lumipat ang iláng bagongtáo sa cabiláng bangcâ upang papanataguin ang loob ng̃ mg̃a natatacot na mg̃a iná. ¡Laking pagcacátaon! Tila mandin may isáng pang̃anib sa tabí ng̃ bawa't dalaga. Walâ cahi't isáng nacapagbibigay pang̃anib na bútas sa tabí ng̃ lahat ng̃ matatandang babae. ¡At lalo pa manding malakíng pagcacátaon! Umupô si Ibarra sa tabí ni María Clara; naupo si Albino sa tabi ni Victoria at ibá pa. Mulíng naghárì ang catahimican sa cabilugan ng̃ mapag-ing̃at na mg̃a iná. Datapuwa't hindî sa limpî ng̃ mg̃a dalaga. Sa pagca't hindî gumágalaw ng̃ camuntî man lamang ang tubig, hindî nálalayô ang mg̃a baclád at sacâ totoo pang maaga, pinagcayarîang bitiwan ang mg̃a gaod at mang̃ag-agáhan ang lahat. Pinatay ang ílaw ng̃ mg̃a farol, sapagca't nililiwanagan na ang alang-alang ng̃ liwaywáy. —¡Waláng casinggalíng ng̃ salabát cung inumín cung umaga bago magsimbá!—ani capitana Tikâ na iná ng̃ masayáng si Sinang;—uminom pô cayó ng̃ salabát na may cahalong puto, Albino, at makikita ninyóng hangang sa sisipaguin pa cayóng magdasál. —Iyán ng̃a pô ang guinagawâ co—ang sagot naman nito;—caya't ibig co na tulóy magcumpisál. —¡Huwag!—ani Sinang,—uminôm cayó ng̃ caféng nacapagpápasayá ng̃ calooban. —Ng̃ayón din, sa pagca't ganacacaramdam na acó ng̃ calungcutan. —¡Huwag cayóng uminòm niyán—ang paalaala ni tía Isabel;—uminóm cayó ng̃ chá at cumain cayó ng̃ galletas; nacapagpapatahímic daw ng̃ ísip ang chá. —¡Iinom din acó ng̃ chá at cacain acó ng̃ galletas!—ang sagót ng̃ mapagbigay loob na seminarista—ang cabutiha'y hindî catolicismo ang alín man sa mg̃a inumíng iyán. —Ng̃uni't ¿mangyayari ba ninyóng ...? ang tanóng ni Victoria. —¿Cung macaíinóm namán acó ng̃ chocolate? ¡Mangyayari rin! Huwag lámang na mapacalaon bago mananghalîan.... Maganda ang umaga: nagpapasimulâ na ng̃ pagtinggád ang túbig, at sa liwanag na nanggagaling sa lang̃it at sa sinag na sa tubig nagmúmulâ, ang nangyayari'y isáng caliwanagang tumátanglaw sa mg̃a bagaybagay, na halos hindî nagcacaanino, isáng maningning at malamíg na liwanag, na nahahaluan ng̃ mg̃a culay na ating napagwawari sa mg̃a tang̃ing pintura tungcol sa dagat. Hálos nang̃agagalac ang lahát, sinasanghod nilá ang mahínang amíhang untîunting napupucaw; sampóng ang mg̃a ináng puspós sa paninimdim at mg̃a pagpapaalaala'y nang̃agtatawanan at nang̃agbìbiruan silasilá. —¿Natátandaan mo bâ? anang isá cay capitana Ticâ—¿natátandaan mo bâ ng̃ tayo'y nang̃aliligo sa ilog ng̃ panahóng dalaga pa tayo? Di caguinsaguinsa'y dumárating na dalá ng̃ agos ang malilit na bancang úpac ng̃ saguing, na may lúlang iba't ibang bung̃ang halámang nang̃ásasalansan sa ibabaw ng̃ mg̃a mababang̃ong bulaclac. Bawa't isa sa mg̃a bangcâ ay may maliliit na banderang kinasusulatan ng̃ ating canicanyang pang̃alan.... —¿At cung bumábalic na tayo sa báhay?—ang isinalabat namán ng̃ isá, na hindî nagpabayang macatapos ang nagsásalitâ; náraratnan nating wasác ang mg̃a tuláy na cawayan, at pagcacagayo'y napipilitan táyong tumawíd sa ílat ... ¡ang mg̃a tampalasan! —¡Siya ng̃â—ani capitana Ticâ;—datapuwa't iniibig co pang mabasâ ang laylayan ng̃ aking sáya cay sa ipakita ang aking paa: nalalaman co ng̃ may mg̃a matáng nagmámasid na nagtatago sa mg̃a damuhán sa pampáng. Nang̃agkikindatan at nang̃agng̃ing̃itîan ang mg̃a dalagang nacacárinig ng̃ mg̃a bagay na ito: hindî pumapansin ang mg̃a ibá, sa pagca't may saríli namán siláng mg̃a pinag-uusapan. Isá lámang táo, ang gumáganap ng̃ pagcapiloto, ang nananatili sa hindî pag-imíc at hindî nakikisama sa gayóng mg̃a pagcacatuwâ. Siya'y isáng binatang napagkikilalang malacás sa canyáng pang̃ang̃atawan, mg̃a camay at paa, at may pagmumukháng nacacaakit ng̃ pagmamasid dahil, sa canyáng mapanglaw na malalakíng mata at mainam na tabas ng̃ canyang mg̃a labì. Nahuhulog sa canyang malusóg na líig ang canyang mg̃a buhóc na maiitim, mahahaba at hindî inaalagaan; napagwawarì sa mg̃a cunót ng̃ canyang itimang barong damít na magaspang ang canyang macapangyarihang mg̃a casucasuang sumapi sa canyang maugat at lilís na mg̃a bísig upang magamit na parang isang balahìbong ibon lamang ang malapad at pagcálakilaking sagwang canyáng itinítimon upang mapatnugutan ang dalawáng bangcâ. Hindî miminsang nasubucan ang táong itó ni María Clarang siyá'y pinagmámasdan: cung nagcacágayo'y dalidaling tumíting̃in siyá sa ibáng dáco at tumátanaw sa maláyò, sa bundóc, sa pampáng. Nahabág ang dalaga sa canyáng pag-íisa, cayá't cumúha ng̃ iláng galleta at sacá inialay. Tiningnán siyá ng̃ pilotong wari'y nagtátaca; ng̃uni't sandalíng sandalî lámang tumagál ang gayóng ting̃in: nuha ng̃ isáng galleta, at napasalamat sa maiclíng salitâ na bahagyâ na mawatasan sa cahinâan ng̃ voces. At sino ma'y hindî na mulíng naalaala siyá. Hindî nacapagpapacunót ng̃ alín mang bahagui ng̃ canyáng mukhâ ang masasayáng tawanan at mg̃a birûan ng̃ mg̃a binata't dalaga; hindî nacapagpapang̃itî sa canyáng matatawaníng si Sínang, na napipilitang sumandalíng icucót ang kílay cung tumátanggap ng̃ mg̃a curót, upang manag-úlì sa dating casayahan. Ipinagpatuloy ang caniláng pagparoon sa mg̃a baclád, pagcatapos na macapagagahan. Dalawá ang baclád na iyóng nátatayô sa catatagáng pagcacáalayô, at capuwâ pag-aarî ni capitang Tiago. Natatanaw buhat sa maláyò ang iláng tagác na nacadápò sa ibabaw ng̃ mg̃a dúlo ng̃ mg̃a cawayang tólos, na ang anyó'y nagsisipanood, samantalang nang̃agliliparang ang tung̃o'y sa iba't ibáng dáco ang mg̃a "kalaway" na hinihilahisan ng̃ caniláng mg̃a pacpác ang dacong ibabaw ng̃ dagatan at pinúpuspos ang impapawid ng̃ caniláng mg̃a húning nanunuot sa taing̃a. Sinundán ng̃ ting̃ín ni María Clara ang mg̃a tagác, na ng̃ málapit ang bangcâ ay nagliparang ang tung̃o'y sa calapít na bundóc. —¿Nang̃agpupugad ba ang mg̃a ibóng iyan sa bundóc? ang tanóng ni María Clara sa piloto. —Marahil pô, guinoo,—ang isinagót—ng̃uni't sino ma'y walâ pang nacacakita ng̃ mg̃a pugad na iyan. —¿Walâ bang pugad ang mg̃a ibong iyan? —Inacalà cong silá'y may pugád, sa pagca't cung hindî totoong culang-pálad silá. Nahiwatigan nî María Clara ang malungcót na pang̃ung̃usap ng̃ piloto ng̃ gayóng mg̃a salitâ. —¿Cung gayo'y paano? —Hindî raw, po, guinoo, nakikita ang mg̃a pugad ng̃ mg̃a ibong iyan, at taglay namán ang bísà na huwag makita ang may dalá ng̃ púgad ng̃ "calaway", at túlad sa cálolowang hindî nakikita cung dî sa makínis na salamín ng̃ mg̃a matá; gayon din namáng hindî nakíkita ang mg̃a púgad na iyan cung hindî lamang sa salamín ng̃ tubig. Nag-anyóng nag-iísip-isip si María Clara. Samantala'y dumating silá sa bangcâ; itinálì ng̃ matandang bangkero ang mg̃a sasacyan sa isang tolos na cawayan. —¡Hintay muna!—ani tía Isabel sa anác na lalaki ng̃ matandang talagang aacyat na sanang dalá ang panáloc,—kinacailang̃ang mahandâ muna ang sinigáng at ng̃ tulóy-tulóy sa sabáw ang mg̃a isdâ panggagaling sa tubig. —¡Mabaít na tía Isabel!—ang bigláng sinabi ng̃ seminarista;—aayaw na susumandalî ma'y damdamín ng̃ isdâ ang pagcáhiwalay sa tubig. Balitang magalíng na maglútò, baga ma't may malínis na mukhâ, si Andeng na capatid sa gatas ni María Clara. Naghanda ng̃ húgas-bigas, mg̃a camatis at camìas, at tinutulung̃an ó inaabala caya siya ng̃ iláng marahil nang̃agnanais na sila'y canyang calugdán. Linilinis ng̃ mg̃a dalaga ang mg̃a talbós ng̃ calabaza, hiníhimay ang mg̃a patánì at pinapuputolputol ang mg̃a paayap ng̃ casinghahabà ng̃ cigarrillo. Upang libang̃in ang cainipán ng̃ mg̃a nagmímithing makita cung paano lálabas sa canilang bilangguan ang mg̃a isdang buháy at nang̃aggagalawan, kinuha ng̃ magandang si Iday ang canyang arpa. Hindî lamang mainam tumugtóg si Iday ng̃ instrumentong itó, cung hindî bucod sa rito'y may magagandang dalírì. Nang̃agpacpacan ang mg̃a cabataan, hinagcán siya ni María Clara: ang arda ang siyang instrumentong lalong tinútugtog sa lalawigang iyon at siyang nauucol sa gayóng mg̃a sandalî. —¡Cantahin mo, Victoria, "Ang canción ng̃ Matrimonio"!—ang hining̃i ng̃ mg̃a iná. Tumutol ang mg̃a lalaki, at si Victoriang may mainam na voces ay dumaíng na siya'y namamalat daw. "Ang canción ng̃ Matrimonio'y" isáng magandáng tuláng tagalog na nagsasaysay ng̃ mg̃a cahirapan at mg̃a calungcutan ng̃ matrimonio, na hindî binábangguit ang alìn man sa canyang mg̃a catuwaan. Nang magcagayo'y hining̃î niláng cumantá sí María Clara. —Pawang malulungcot na lahát ang aking mg̃a "canción". —¡Hindî cailang̃an! ¡hindî cailang̃an!—ang sabíhan ng̃ lahát. Hindî na siya napapamanhic; tinangnan ang arpa, tumugtóg ng̃ isáng "preludio" ó páng̃unahin at cumantang ang voces ay mataguinting, calugodlugod nat agad ang damdamin: <blockquote> ¡Sa sariling Báya'y cátamistamisan<br/>Ang lahát ng̃ horas na nang̃agdaraan,<br/>Palibhásà roo'y pawang caibigan<br/>Ang lahát ng̃ abót ng̃ sícat ng̃ araw.<br/>Pangbuhay na lubós, ang hang̃ing amihang<br/>Lumilipadlipad sa bundóc at parang,<br/>Lubháng maligáya sampong camatayan<br/>At lalong matimyás ang pagsintang tunay! ---- Nagsisipagsaya sa labing marikit<br/>Ang ganáp sa ning̃as at wagás na halík<br/>Nang mapag-arugang iná sa pag-íbig<br/>Cung siya'y máguising na calong sa dibdib,<br/>Tuloy hinahanap maguiliw na bísig<br/>Na iniyayacap sa liguid ng̃ liig<br/>At ang mg̃a mata'y pagcâ tumititig<br/>Pawang ng̃uming̃itî sa galác na akit. ---- ¡Yaong camataya'y catamistamisan<br/>Pagca nahahandog sa sariling Bayang<br/>Ang lahat ng̃ abot ng̃ sinag ng̃ araw<br/>Ating cakilala't pawang caibigan:<br/>¡Pangpatay na lubós ang háng̃ing amihan<br/>Sa sino mang táong waláng maisaysay<br/>Na Bayang sariling pinacamamahal,<br/>Inang maaruga't isang casintahan! </blockquote> Natápos ang voces, humintô, napipí ang arpa, at gayon ma'y nagsisipanatili sa pakikiníg; sino ma'y waláng pumalacpác. Naramdaman ng̃ mg̃a dalagang napúpúno ng̃ lúhà ang canilang mg̃a matá. Tila mandín nabábagot si Ibarra at ang binatang piloto'y nacatanaw sa maláyò at hindî cumikilos. Dî caguinsaguinsa'y nárinig ang isáng tunóg na nacabíbing̃i; sumigaw ang mg̃a babae at tinacpan ang canilang mg̃a taing̃a. Yao'y gawà ng̃ naguíng seminaristang si Albino, na hinihipan ng̃ boong lacás ng̃ canyáng lalamunan ang sung̃ay ng̃ calabaw, na "tambúlì" cung tawaguin. Nanag-ulì ang tawanan at ang galak; ang mg̃a matang dating punô ng̃ lúhà ay sumayá. —Datapuwa't ¿cami ba'y bíbing̃ihin mo, hereje?—ang sigáw sa canyá ni tia Isabel. —¡Guinoong babae!—ang sagót ng̃ naguing seminarista ng̃ boong cataimtiman;—may náring̃ig acóng sinasabing isá raw dukháng trompetero doon sa mg̃a pampang̃in ng̃ Rhin, na nacapag-asawa, sa isáng dalagang mahal at mayaman, dahil sa pagtugtóg ng̃ trompeta lamang. —¡Tunay ng̃â, ang trompetero sa Sackingen!—ang idinugtóng ni Ibarra, na hindî mangyaring dî makipanayam sa bagong casayahan. —¿Nárinig na ninyo?—ang ipinagpatuloy ni Albino;—cayâ ng̃â ibig cong tingnan cung magcacaroon acó ng̃ gayón ding capalaran. At mulî na namang hinipan ng̃ lálò pa mandíng malacás ang matunóg na sung̃ay, at sinasadyang ilapít sa mg̃a taing̃a ng̃ mg̃a dalagang nagpapakita ng̃ capanglawan. Sa gayó'y nagcaroon ng̃â ng̃ caunting caguluhan; siya'y pinahimpíl ng̃ mg̃a iná sa cáhahampas ng̃ chinelas at cácucurot. —¡Aráy! ¡aráy!—ang sinabi niya, na hinihipò ang canyang mg̃a bísig—¡Gaano ang láyong ikinahihiwalay ng̃ Filipinas sa mg̃a pampang̃in ng̃ Rhin! "¡Oh tempora! ¡oh mores!" Binibigyán ang ibá ng̃ gantíng-pálà at balabal ng̃ cahihiyan ang ibiníbigay namán sa ibá. Nang̃agtatawanan na ang lahát sampô ni Victoria, gayón ma'y sinasabi ng̃ may masasayáng matá na si Sinang cay María Clara ng̃ sabing marahan: —¡Mapalad icáw! ¡Ay, acó ma'y cacanta rin cung mangyayari sána! Sa cawacasa'y ipinagbigay alám ni Andeng, na nacahandâ na ang sabáw upang matanggáp ang doo'y ilalagay. Nanhíc, ng̃ magcagayon, ang nagbíbinatâ ng̃ anác ng̃ mang̃ing̃isdâ, sa pabahay ng̃ baclád, na na sa dácong dulong pinagtatalicupan nitó at doo'y maisusulat ang "Lasciate ogni speranza voi ch'entrate", cung marunong sana at nacacawatas ng̃ wícang italiano ang mg̃a culang pálad na mg̃a isdâ: ang pumapasoc sa canilá roo'y hindî lumálabas cung dî ng̃ mamatay. Yaó'y isáng culóng na may mg̃a isáng metro ang lúang, na ang pagcacaanyó'y macatítindig ang isáng táo sa itaas upang buhat doo'y mahaguíp ng̃ sáloc ang mg̃a isdâ at maitaas. —¡Diyán ang tunay na hindî acó mayáyamot na mamingwit!—ang sabi ni Sinang na nang̃íng̃inig sa galác. Nang̃agmámasid ng̃ dî cawásà ang lahát: nakíkinikinita na ng̃ ibáng nang̃agpapalagan at naglulucsuhan ang mg̃a isdâ sa loob ng̃ lambát ng̃ panaloc, cumikináng ang caniláng makikintab na caliskís at iba pa. Gayón man, ng̃ isisilíd ng̃ binátà ang lambát ay waláng anó mang lumúlucsong isdâ. —Marahil punô,—ang marahang sábi ni Albino; mahiguit ng̃ limáng araw na hindî pinapandaw. Itinaas ng̃ mang̃ing̃isdâ ang sáloc.... ¡ay! cahi't isáng isdâ man lamang ay waláng nacapamuti sa lambát; sa pagcahúlog ng̃ masaganang patác ng̃ túbig na liniliwanagan ng̃ araw ay wari'y nagtátawa ng̃ mataguintíng. Isáng "¡ah!" ng̃ pagtatacá, ng̃ samâ ng̃ loob, ng̃ pagcabigô ang tumácas sa mg̃a lábì ng̃ lahát. Inulit ng̃ binátà ang paglulubog ng̃ sáloc, at gayón din ang kináhinatnan. —¡Hindî mo nalalaman ang iyóng hánap-búhay!—ang sa canya'y sinabi ni Albino, at umukyábit itó sa pabahay ng̃ baclád at inagaw ang sáloc sa camá'y ng̃ binátà—¡Makikita ninyó ng̃ayón! ¡Andeng, bucsán mo na ang palayóc! Datapuwa't si Albino ma'y hindî nacacaalam: nanatíli sa pagcawaláng lamán ang sáloc. Pinagtawanán siya ng̃ lahát. —¡Huwág cayóng maíng̃ay at náririnig cayó ng̃ mg̃a isdâ ay ayaw pahúli!—¡Marahil punít ang lambát na ito! Ng̃uni't waláng casirasirà ang lambat. —Pabayaan mo't acó,—ang sa canya'y sinabi ni Leóng nang̃ing̃ibig cay Iday. Siniyasat na magalíng nitó ang calagayan ng̃ baclád, minasdán ang lambát, at ng̃ matantô na niyáng páwang magalíng ang calagayan ay tumanóng: —¿Talastás ba ninyóng magaling na may limang áraw ng̃ hindî pinapandaw itó? —¡Totoong nalalaman namin! Niyong áraw na bago mag "Todos los Santos" ang cáhulihulihang pagcápandaw nito. —Cung gayo'y ó encantado ang dagatan ó macacahuli acó ng̃ cahí't iilán. Inilubog sa tubig ni León ang sáloc; datapuwa't nalarawan sa mukhâ niyá ang panguiguilalas. Sandaling tiningnan niyá ng̃ waláng imíc ang calapít na bundóc at ipinagpatuloy ang pag paparoo't paríto ng̃ sáloc sa tubig: pagcatapos ay umanás na hindî inaalis sa tubig ang sáloc: —¡Isang buaya! —¡Isang buaya!—ang caniláng inúlit. Nagpalipatlipat ng̃ boong tulin sa mg̃a bibig ang salitáng iyón, sa guitnà ng̃ pagcatácot at pagcamanghâ ng̃ lahát. —¿Anó ang sábi ninyó?—ang itinanong nilá sa canyá. —Ang sábi co'y may isáng buayang nahuli,—ang ipinagmatigas na sabi ni León, sacâ inilubóg sa tubig ang tagdáng cawayan ng̃ sáloc, at nagpatúloy ng̃ pagsasalitâ: —¿Naririníg ba ninyó ang tunóg na iyán? Iya'y hindî ang buhang̃in; iyán ang matigás na balát, ang licód ng̃ buaya. ¡Nakikita ba ninyó ang paggaláw ng̃ mg̃a cawáyan? Iya'y siyá na nagpupumiglás, datapuwa't siya'y nababaluctot; ¡hintay cayó ...! malakí: may isang dangcál hálos ó mahiguit pa ang lápad ng̃ canyáng catawán. —¿Anó ang marapat gawin?—ang tanung̃an. —¡Hulihin!—ang sabi ng̃ isáng voces. —¡Jesús! at ¿sino ang huhuli? Sino ma'y waláng humahandóg na sumisid sa calaliman. Ang tubig ay malalim. —¡Dapat na itáli natin siyá sa ating bangcâ at sacâ caladcarin ng̃ boong pagdiriwang!—ani Sinang.—¡Dapat bang cánin ang mg̃a isdáng talagáng cacanin natin! —¡Hindî pa acó nacacakita hanggá ng̃ayón ng̃ isáng buayang buháy!—ang ibinulóng ni María Clara. Nagtindig ang piloto, cumuha ng̃ isáng mahabang lúbit at malicsíng pumanhíc sa pinacabatalán ng̃ baclad. Ipinagcaloob ni Leóng ang piloto'y siyáng humalili sa canyáng kinalalagyán. Lumucsó ang piloto sa loob ng̃ pabahay ng̃ baclád, sa guitnâ ng̃ pagtatacá at baga man nang̃agsisigawan ang lahat. —¡Dalhin po ninyó ang sundáng na itó!—ang sigáw ni Crisóstomo, at sa canya'y iniaabot ang binunot na isang malapad na sundáng na gawâ sa Toleod. Datapuwa't napaiimbulog na ang libolibong patác, at naghílom na ang túbig ng̃ boong talinghagà. —¡Jesús, María y José!—ang sigawan ng̃ mg̃a babae.—¡Magcacasacunâ tayo! ¡Jesús, María y José! —Huwág cayóng mabahálà, mg̃a guinoong babae,—ang sa canila'y sinabi ng̃ matandang bangkero,—cung sa lalawiga'y may isáng macagágawâ ng̃ ganyáng bagay, iyá'y "siyá." —¿Anó ang pang̃alan ng̃ binatang iyán?—ang itinanóng nilá. —Tinatawag namin siyáng si "Piloto": sa mg̃a pilotong nakilala co'y siyá ang magalíng sa lahát; ang casam-an lámang ay hindî niyá kinaguiguiliwan ang hánap-búhay na iyán. Ang túbig ay gumágalaw, umáalimpuyó ang túbig: tila mandin may nagbubunô sa ilalim; umuugâ ang baclád. Hindî umíimic ang lahát, pinipiguil ang paghing̃á. Pinípisil ni Ibarra ng̃ nang̃áng̃atal niyang camáy ang puluhan ng̃ matalas na sundáng. Tila mandin ang pagbubuno'y natapos na. Sumung̃aw sa ibabaw ng̃ túbig ang úlo ng̃ binátà, na binátì ng̃ masayang sigawan: punóng-punô ng̃ mg̃a lúhà ang mg̃a matá ng̃ mg̃a babae. Umakyat ang piloto na hawak ang dúlo ng̃ lúbid, at ng̃ na sa batalán na'y sacá hínila ang lúbid na iyón. Lumitáw ang buaya: nacátalì ang lubid ng̃ lambal na pahilís sa líig at sa dacong buntót. Malakíng buaya iyón, na gaya na ng̃a ng̃ ibinalítà na ni León may mg̃a pintá, at sa ibabaw ng̃ canyáng licód ay may sumisibol ng̃ lúmot, na sa mg̃a buaya'y siyáng pinacauban cung bagá sa táo. Umaatung̃al na parang vaca, hinahagkis ng̃ canyáng buntót ang mg̃a dinding ng̃ baclád, cumacapit doon, at ing̃inanáng̃ang̃a ang canyáng maitim at cagulatgulat na bung̃ang̃à na anó pa't ipinakikita ang canyáng mahahabang mg̃a pang̃il. Nag-iisa ang piloto sa paghila sa buaya sa ítaas: waláng nacacagunitang sa canyá'y tumúlong. Nang walâ na sa túbig at ng̃ mailagáy na sa ibabaw ng̃ batalán, tinapacan ng̃ piloto ang buaya ng̃ canyáng paa; tinícom ng̃ canyáng malacás na camáy ang pagcálalaking mg̃a pang̃á, at binantang talían ang ng̃úsò ng̃ matibay na gápos. Tinicmán ng̃ buaya ang hulíng pagpipiglás, ibinalantóc ang catawá't sacâ ipinálò sa batalán ang malacás niyang buntót, at pagcacawala'y sumibát at nilucsó ang dagátan, sa dacong labás ng̃ baclád, na anó pa't nacaladcad ang sa canya'y nagpapasúcò. Waláng salang mapapatay ang piloto; isáng sigáw ng̃ panghihilacbót ang tumacas sa lahát ng̃ mg̃a dibdib. Matuling tulad sa lintíc ay bigláng nahúlog sa túbig ang isáng catawán; bahagyâ na silá nagcapanahóng makitang si Ibarra iyón. Hindî hinimatáy si María Clara, sa pagca't hindî pa natututo ang mg̃a filipinang maghimatay. Nakita niláng namulá ang mg̃a alon, nadampol ng̃ dugô ang tubig. Lumucsó sa malalim na tubigang binatang mang̃ing̃isda na hawac ang canyáng gúloc, sumunód sa canyá ang canyáng amá; datapuwa't bago pa lamang nacasisisid silá'y siyáng paglutang namán ni Crisóstomo at ng̃ piloto na capuwà nacacapit sa bangcáy ng̃ buaya. Ang boong tiyang maputî nito'y baác at nacapacò sa lalamunan ang sundáng. Hindî maisaysay ang catowâan: libolibong camáy ang sa canilá'y umabót upang iahon silá sa túbig. Nahihibang hálos ang matatandang babae at silá'y nang̃agtatawanan at nang̃agdárasal. Nalimutan ni Andeng na macaatlo ng̃ sumulác ang canyáng sinigáng: nábubô ang lahát ng̃ sabáw at namatáy ang apóy. Si María Clara lámang ang hindî macapagsalitâ. Hindî naano si Ibarra; nagcaroon ng̃ bahagyáng galos sa bisig ang piloto. —¡Cayó ang pinagcacautang̃an co ng̃ aking buhay!—ang sabi ng̃ piloto cay Ibarrang nagbabalot ng̃ mg̃a mantang lana at mg̃a "tapiz". Ang anyó ng̃ voces ng̃ piloto'y tila mandín may pighatî. —Totoong masúlong pô cayó sa pang̃anib,—ang sa canya'y isinagot ni Ibarra;—ulî-ulî huwag pô ninyong tútucsuhín ang Dios. —¡Cung dî ca sana nacabalíc!...ang ibinulóng ni María Clarang namumutlâ at nang̃ang̃atal pa. —¡Cung di sana acó nacabalíc at icáw ay sumunod sa akin,—ang isinagot ng̃ binátà, na canyáng ipinagpatuloy ang caisipán,—sa ilalim ng̃ dagata'y "mapapasama acó disin sa aking familia!" Hindî nalilimutan ni Ibarrang doon humíhimlay ang mg̃a but-ó ng̃ canyang amá. Aayaw ng̃ pumaroon ang matatandang babae sa cabilang baclád, íbig na nilang umuwî, at ang caniláng minámatuwid ay nagpasimulâ raw ng̃ masamâ ang araw, at baca may mangyaring maraming sacunâ. —¡At ang lahát ng̃ iya'y dahil, sa hindî tayo nagsimba muna!—ang ibinubuntong hining̃a ng̃ isáng matandáng babae. —Datapuwa't ¿ano pô bang sacunâ ang nangyari sa atin, mg̃a guinoong babae?—ang tanóng ni Ibarra.—¡Ang buaya ang siya lamang kinulang pálad! —At ang bagay na ito'y nagpapatotoo,—ang iniwacás ng̃ naguing seminarista,—na sa boong canyáng macasalanang buhay hindî nagsimbá cailan man ang sawing palad na buayang ito. Cailan ma'y hindî co makitang siya'y nácasama ng̃ lubháng maraming mg̃a buayang malimit na pasasimbahan. Nagsiparoon ng̃â ang mg̃a bangcâ sa cabiláng baclad, at kinailang̃ang mulíng maghandâ si Andeng ng̃ ibáng sabáw na pagsisigang̃an. Umaaraw na; humihihip ang amihan: napupucaw at namamasag ang mg̃a álon sa paliguid ng̃ buaya, at nagtátayo ng̃ "ng̃a bundóc ng̃ bulâ, na doo'y cumíkintab ng̃ boong casaganaan sa mg̃a culay ang liwanag ng̃ araw", ayon sa saysáy ng̃ poetang si P.A. Paterno. Muling tumunóg ang música: tumutugtog si Iday ng̃ arpa, at ang mg̃a lalakí namá'y mg̃a acordeón at mg̃a guitarra, na humiguit cumúlang ang "afinación;" datapuwa't si Albino ang magaling tumugtóg sa lahát, sa pagca't tunay na kinacamot ang guitarra, nagcuculang sa "tono" at mayatmaya'y sumisinsay sa compás, at caguinsaguisa'y nacalilimot, caya't lumilipat sa sonatang ibang ibá sa dating tinútugtog. Pinaroonan ang cabiláng baclád na may malaking pag-aalinlang̃an; marami ang umaasang naroroon doon ang babaeng buayang asawa ng̃ nápatay, ng̃uni't mápagbirô ang "Naturaleza", caya't laguing punô ng̃ isda ang sáloc cailanis ma't ililitaw. Nag-uutos si tia Isabel: ¡Mabuting isigang ang "ayung̃in"; pabayaan ninyó ang "biyâ" at ng̃ mágawang "escabeche", ipasà ninyó ang "dalag" at ang "buwan-buwan": mahábà ang búhay ng̃ dalág. Ilagay ninyó silá sa lambát at ng̃ manatili silá sa túbig. ¡Ilagay ninyó ang mg̃a "sugpô" sa cawáli! Ucol na iíhaw ang "bánac" na may camatis sa tiyan, at nacabálot sa dáhon ng̃ ságuing. Pabayâan ninyó ang ibá at ng̃ maguing pain. Hindî magalíng na pabayâang ang waláng calamánlaman ang baclád,—ang idinugtóng. Ng̃ magcágayo'y nang̃ag-acálà siláng lumunsád sa pampáng, sa gubat na iyón ng̃ matatandang cáhoy na pag-áarì ni Ibarra. Doo'y sa lílim at sa tabí ng̃ malínaw na bátis ay manananghalian silá sa guitnâ ng̃ mg̃a bulaclác ó sa ilalim ng̃ itatayô agad-agad na mg̃a palapala. Umaaling̃awng̃aw sa alang-alang ang música; napaimbulog ng̃ boong casayahan ang úsoc ng̃ mg̃a caláng ang anyó'y manipís na ipoipo: umaawit ang túbig sa loob ng̃ mainit na palayóc; marahil ay mg̃a salitáng pang-alíw sa mg̃a isdáng patáy, marahil ay libác at cutyâ: nagpapapihitpihit ang bangcáy ng̃ buaya, cung minsa'y bigláng ipinakikita ang maputi at wacwác na tiyán, cung minsan nama'y bigláng ipinakikita ang may pintá at namemerdeng licód, ng̃uni't hindî nagugulumihanan ang táong minamahal ng̃ Naturaleza, sa gayóng caraming pagpatáy na cúsà sa mg̃a capatíd, ayon sa sasabihin marahil ng̃ mg̃a "bramin" ó ng̃ mg̃a "vegetariano." |newtext= |othertitle= * Ang Pangingisda }} iiq8z6ozg7katpuxnaek2v3vrx4di68 0 3728 26251 26248 2021-01-10T03:32:32Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|19|Mga Kapalaran ng Isang Guro|Mga Kaluluwang Naghihirap|Ang Pulong sa Tribunal|teksto |oldtitle=Mga Kinasapitan ng Isang Maestro sa Escuela |oldtext= <blockquote>''Caraniwang tao'y haling ang isípan<br/>at sa pagca't silá'y nagbabayad mandin,<br/>carampatang silá'y pag-salitang hang̃ál<br/>ng̃ upang matowa sa ga-yóng pagbágay.''<br/>(Lope de Vega.)</blockquote> Natutulog ng̃ tahímic, na tagláy iyáng pagpapaimbabaw ng̃ mg̃a elemento<ref group=o>Tinatawag na "mg̃a elemento" ng̃ una ang lúpà, ang tubig, ang hang̃in at ang apóy.</ref>, ang dagatang nalilibot ng̃ canyang mg̃a cabunducan, na anó pa't tila mandin hindî siyá nakialam sa malacás na unós ng̃ gabíng nagdâan. Sa mg̃a únang sínag ng̃ liwánag na pumupucaw sa túbig nang mg̃a nagkintábkintáb na mg̃a lamáng-dágat, naaaninagnagán sa maláyò, hálos sa wacás ng̃ abót ng̃ tanáw, ang abó-abóng mg̃a aníno: yaó'y ang mg̃a bangcâ ng̃ mg̃a máng̃ing̃isdang naglíligpit ng̃ caniláng lambát; mg̃a cascó at mg̃a paráw na nang̃agláladlad ng̃ caniláng mg̃a láyag. Pinagmámasdan ang túbig ng̃ dalawáng táong capuwà páwang lucsâ, ang pananamít mulâ sa isáng mataas na kinálalagyan: si Ibarra ang isá sa canilá, at ang isá'y isáng binatang mápagpacumbabâ ang anyô at mapanglaw ang pagmumukhâ. —¡Dito ng̃â—ang sabi nitóng hulí—dito iniabsáng ang bangcáy ng̃ inyóng amá. Dito camí ng̃ teniente Guevara at acó ipinagsama ng̃ tagapaglibíng! Pinisíl ni Ibarra ng̃ boong pag-íbig ang camáy ng̃ binátà. —¡Walâ pô cayóng súcat kilanlín sa áking útang na lóob!—ang mulíng sinabi nitó.—Marámi pong totoo ang utang na lóob co sa inyóng amá, at ang tang̃ing guinawâ co'y ang makipaglibíng sa canyá. Acó'y naparitong walâ acóng cakilala síno man, waláng tagláy na anó mang súlat upang may magtangkílic sa ákin, salát sa carapatán, waláng cayamanang gaya rin ng̃ayón. Iníwan ng̃ áking hinalinhán ang escuela upang maghánap búhay sa pagbibilí ng̃ tabaco—Inampón acó ng̃ inyóng amá, inihanap acó ng̃ isáng báhay at binigyán acó ng̃ lahát cong kinacailang̃an sa icasusulong ng̃ pagtutúrò; siyá'y napapasa escuela at namamahagui sa mg̃a bátang mahihírap at mapagsakit sa pag-aaral ng̃ iláng mg̃a cuadro; silá'y biníbigyan niyá ng̃ mg̃a libro't mg̃a papel. Datapuwa't itó'y hindî naláon, cawáng̃is din ng̃ lahát ng̃ bágay na magalíng! Nagpugay si Ibarra't anaki'y nanalang̃ing mahabang horas. Hinaráp pagcatapos ang canyáng casama at sa canya'y sinabi: —Sinasabi pô ninyóng sinasaclolohan ng̃ aking amá ang mg̃a batang dukhâ, at ¿ng̃ayón pô? —Ng̃ayó'y guinagawâ nilá ang boong cáya, at sumusulat silá cailán man at macasusulat,—ang isinagót ng̃ binatà. —At ang dahil? —Ang dahil ay ang caniláng gulanít na mg̃a bárò at nang̃ahihiyang mg̃a matá. Hindî umimíc si Ibarra. —¿Ilán bâ ang inyóng mg̃a batang tinuturuan ng̃ayón?—ang tanóng na wari'y may hang̃ád na macatalós. —¡Mahiguít pong dalawáng dâan sa talâan, at dalawampò at limá ang pumapasoc! —¿Bákit nagcacáganyan? Mapangláw na ng̃umitî ang maestro sa escuela. Cung sabíhin co po sa inyó ang mg̃a cadahilana'y cailang̃ang magsalitâ acó ng̃ isáng mahábà at nacayáyamot na casaysayan—ang sinabí niyá. —Huwág po ninyóng ipalagay na ang tanóng co'y dahil sa isang hang̃ad na walang catuturán—ang muling sinabi ni Ibarra ng̃ boong cataimtiman, na canyáng minámasdan ang maláyong abot ng̃ tanâw.—Lálong mabuti ang aking mapaglining, at sa acala co'y cung áking ipatúloy ang láyon ng̃ aking amá ay lalong magalíng cay sa siyá'y tang̃isan, lálò pa mandin cay sa siya'y ipanghigantí. Ang libing̃an niya'y ang mahál na Naturaleza, at ang bayan at isáng sacerdote ang siyáng canyáng mg̃a caaway: pinatatawad co ang bayan sa canyáng camangmang̃án, at iguinagalang co ang sacerdote dahil sa canyáng catungculan at sa pagcá't ibig cong igálang ang Religióng siyáng nagturò sa mg̃a namamayan. Ibig cong gawíng patnubay ang panucalà ng̃ sa aki'y nagbigáy búhay, at dáhil dito'y ibig co sánang maunáwà ang mg̃a nacaháhadlang dito sa pagtutúrò. [[File:Noli Me Tangere Picture 8.jpg|thumb|center|—At cayóng nacacakita ng̃ casam-an, ¿anó't hindî ninyo pinag-isip na bigyang cagamutan?—Imp. de M Fernandez, Paz 447, Sta. Cruz.]] —Pacapupurihin at dî po cayó calilimutan ng̃ bayan cung inyóng papangyarihin ang magagandang mg̃a panucálà ng̃ inyóng nasírang amá!—anáng maestro.—¿Ibig pô bâ ninyóng mapagkilála cung anó ang mg̃a hadláng na natatalisod ng̃ pagtutúrò? Cung gayó'y tantuin ninyóng cailan ma'y hindî mangyayari ang pagtuturong iyán sa mg̃a calagayan ng̃ayón cung waláng isáng macapangyarihang túlong; unauna'y cahi't magcaroon, itó'y sinisira ng̃ caculang̃án ng̃ mg̃a sucat na magamit at ng̃ maraming panírang malíng caisipan. Sinasabing sa Alemania'y nag-aaral daw sa escuela ng̃ bayan sa loob ng̃ walóng taón ang anác ng̃ tagabúkid; ¿sino ang macacaibig ditong gumámit ng̃ calahatì man lamang ng̃ panahông iyán sa gayóng lubháng bábahagyâ ang inaaning mg̃a búng̃a? Nang̃agsisibasa, nang̃agsisisulat at caniláng isinasaulo ang malalakíng bahagui at ng̃ madalás pang isinasaulo ang mg̃a boong librong wícang castílà, na hindî nawawatasan ang isá man lamang salitâ ng̃ mg̃a librong iyón? ¿anó ang pinakikinabang sa escuela ng̃ anác ng̃ ating mg̃a tagabúkid? —At cayóng nacacakita ng̃ casam-an, ¿anó't hindî ninyó pinag-ísip na bigyáng cagamutan? —¡Ay!—ang isinagót na iguinágalaw ng̃ boong calungcutan ang úlo:—hindî lámang nakikibunô ang isáng abáng maestro sa mg̃a malíng caisipán, cung dî namán sa mg̃a tang̃ing lakás na macapangyarihan. Ang unang kinacailang̃a'y magcaroón ng̃ escuelahan, isáng báhay, at hindî gáya ng̃ayóng doón acó nagtutúrò sa tabí ng̃ coche ng̃ párì cura, sa sílong ng̃ convento. Doo'y ang mg̃a bátang talagáng maibiguíng bumasa ng̃ malacás, nacaliligalig ng̃a namán sa párì, na cung minsa'y nananaog na may daláng gálit, lalonglálò na cung sumásakit ang úlo, sinísigawan ang mg̃a bátà at madalás na acó'y linalait. Inyóng natatalastas na sa ganyá'y hindî maaaring macapagtúrò at macapag-áral; hindî iguinagalang ng̃ bátà ang maestro, mulâ sa sandalíng nakikitang linalapastang̃an at hindî siyá pinagbíbigyang catuwiran. Upang pakinggán ang maestro, ng̃ hindî pag-alinlang̃anan ang canyáng capangyarihan, nagcacailang̃ang siyá'y caaláng-alang̃ánan, magcaroón ng̃ dang̃al, magtagláy ng̃ lacás dahil sa pagpipitagan sa canyá, magcaroon ng̃ calayâang táng̃ì, at ipahintulot pô ninyóng sa inyó'y ipahayag ang mg̃a malulungcót na nangyayari. Inacálà cong magbagong palácad ay acó'y pinagtawanán. Upang mabigyáng cagamutan ang casamâang sa inyó'y sinasabi co, aking minagalíng na magtúrò ng̃ wícang castílà sa mg̃a bátà, sa pagca't bucód sa ipinag-uutos ng̃ Gobierno, inacálà co namáng itó'y isáng cagaling̃an ng̃ lahát. Guinamit co ang paraang lalong magaang, na mg̃a salitâ at mg̃a pang̃álan, na anó pa't hindî co isinangcap ang mg̃a dakílang palatuntunan, at ang talagá co'y sacâ co na itúrò ang "gramática", pagca nacauunawà na silá ng̃ wícang castílà. Nang macaraan ang iláng linggo'y halos nawawatasan na acó ng̃ lalong matatalas ang ísip at silá'y nacapag-uugnay-ugnay na ng̃ iláng mg̃a salitâ. Humintô ang maestro at tila nag-aalinlang̃an; pagcatapos, tila mandin minagaling niyá ang sabihing lahat, caya't nagpatuloy: —Hindî co dapat icahiyâ ang pagsasaysay ng̃ mg̃a caapiháng aking tinítiis, sino mang málagay sa kinálalagyan co'y gayón din maráhil ang uugalîin. Ayon sa sinábi co, ang pasimula'y magalíng; datapowa't ng̃ macaráan ang iláng áraw, ipinatawag acó sa sacristan mayor ni pári Dámaso, na siyáng cura ng̃ panahóng iyón. Palibhasa'y talastas co ang canyáng ásal at nang̃ang̃anib acóng siyá'y papaghintáy-hintayin, pagdaca'y nanhíc acó at nagbìgay sa canyá ng̃ magandáng áraw sa wicang castílà. Ang cura, na ang boong pinacabatì ay ang paglalahad sa akin ng̃ camáy upang áking hagcán, pagdaca'y iniurong itó at hindî acó sinagót, at ang guinawa'y ang magpasimulâ ng̃ paghalakhác ng̃ halakhac-libác. Nápatang̃a acó; náhaharap ang sacristan mayor. Sa sandaling iyó'y walâ acóng maalamang sabihin; natigagal acó ng̃ pagtitig sa canyá; datapuwa't siyá'y nagpatúloy ng̃ pagtatawá. Aco'y nayáyamot na, at nakikinikinita cong acó'y macagagawâ ng̃ isáng dî marapat; sa pagca't hindî ng̃â nangagcacalaban ang maguing mabuting cristiano at ang matutong magmahál ng̃ sariling carang̃alan. Tatanung̃in co na sána siyá, ng̃ di caguinsaguinsa'y inihalíli sa táwa ang pag-alimura, at nagsabi sa ákin ng̃ patuyâ:—"Buenos dias palá, ha? ¡buenos dias! ¡nacacatawá ca! ¡marunong ca ng̃ magwicang castílà palá!"—At ipinatuloy ang canyáng pagtatawa. Hindî napiguil ni Ibarra ang isáng ng̃itî. —Cayô po'y nagtátawa—ang mulíng sinabi ng̃ maestro na nagtátawa rin namán:—ang masasabi co pô sa inyó'y hindî acó macatawa ng̃ mangyari sa akin ang bagay na iyón. Nacatindíg acó; náramdaman cong umaacyát sa aking úlo ang dugô at isáng kidlát ang nagpapadilím sa aking ísip. Nakita cong maláyò ang cura, totoong maláyò; lumapit aco't upang tumútol sa canyá, na dî co maalaman cung anó ang sa canyá'y aking sasabihin. Namaguitnâ ang sacristan mayor, nagtinig ang cura at sinabi sa akin sa wícang tagalog na nagagalit:—"Howág mong paggamitan acó ng̃ hirám na mg̃a damít; magcásiya ca na lámang sa pagsasalitâ ng̃ iyóng sariling wícà, at howág mong sirâin ang wícang castilang hìndî ucol sa inyó. ¿Nakikilala mo bâ si maestrong Ciruela? Unawain mong si Ciruela'y isáng maestrong hindî marunong bumasa'y naglalagay ng̃ escuelahan."—Inacalà cong siyá'y piguilin, ng̃uni't nasoc siyá sa canyáng cuarto at biglang isinará ng̃ boong lacas ang pintô. ¿Anó ang aking magágawâ acóng bahagyâ na magcásiya sa ákin ang áking sueldo, na upang másing̃il co ang sueldong itó'y aking kinacailang̃an ang "visto bueno" ng̃ cura at maglacbay acó sa "cabecera" (pang̃úlong báyan) ng̃ lalawigan; anó ang magágawâ cong laban sa canyá, na siyang pang̃ulong púnò ng̃ calolowa, ng̃ pamamayan at ng̃ pamumuhay sa isáng báyan, linálampihan ng̃ canyáng capisanan, kinatatacutan ng̃ Gobierno, mayaman, macapangyarihan, pinagtatanung̃an, pinakikinggan, pinaniniwalâan at liniling̃ap ng̃ lahát? Cung inaalimura acó'y dapat acóng howág umimíc; cung tumutol aco'y palalayasin acó sa áking pinaghahanapang-búhay at magpacailan ma'y mawawalâ na sa akin ang catungculan co, datapuwa't hindî dahil sa pagcacágayón co'y mápapacagaling ang pagtúturò, cung dî baligtád, makikicampí ang lahát sa cura, caririmariman acó at acó'y tatawaguing hambóg, palálò, mápagmataas, masamáng cristiano, masamâ, ang túrò ng̃ magúlang, at cung magcabihirà pa'y sasabihing caaway acó ng̃ castilà at "filibustero." Hindî hinahanap sa maestro sa escuela ang marunong at masípag magtúrò; ang hiníhing̃î lámang sa canyá'y ang matutong magtiís, magpacaalimura, huwág cumilos, at, ¡patawárin nawâ, acó ng̃ Dios cung aking itinacuíl ang aking "conciencia" at pag-iísip! datapuwa't ipinang̃anác acó sa lupaíng itó, kinacailang̃an cong mabuhay, may isáng iná acó, caya't nakikisang-ayon na lámang acó sa aking capalaran, túlad sa bangcáy na kinácaladcad ng̃ álon. —¿At dahil po bâ sa hadláng na itó'y nanglupaypáy na cayó magpacailan man? —¡Cung acó ng̃a disin ay nagpacadalâ!—ang isinagót;—¡hanggang doon na lamang sána sa mg̃a nangyaring iyón ang dinating cong mg̃a casaliwàang palad! Túnay ng̃a't mulâ, niyaó'y totoong kinasusutan co na ang aking catungculan; nag-isip acóng cumita ng̃ ibáng hánap-búhay na gáya ng̃ aking hinalinhán, sa pagca't isáng pahírap ang gawâ, pagcâ guináganap ng̃ masamâ sa loob at nacapagpapaalaala sa akin ang escuelahan sa aráw-áraw ng̃ aking pagcaalimúra, na síyáng naguiguing dahil ng̃ aking pag-lang̃ap ng̃ totoong capaitpaitang mg̃a pagpipighatî sa mahahábang horas. Ng̃uni't ¿anó ang aking gágawin? Hindî co mangyaring masabi ang catotohanan sa aking iná; kinacailang̃ang cong sabihing nacapagbíbigay ligáya ng̃ayón sa akin ang canyáng tatlóng taóng mg̃a pagpapacahírap upang acó'y magcaroon ng̃ ganitóng catungculan; kinacailang̃ang papaniwalâin co siyáng ang hanap-búhay co'y totoong nacapagbíbigay dang̃ál; na ang pagpapacapagod co'y cawiliwíli; nasasabugan ng̃ mg̃a bulaclac ang landás; na waláng naguiguing bung̃a ang aking pagtupad ng̃ mg̃a catungculan cung dî ang pagcacaroon ng̃ mg̃a caibigan; na aco'y iguinagalang ng̃ bayan at pinupuspos ng̃ mg̃a paglíng̃ap; sa pagca't cung hindî gayón ang aking gawin, bucod sa acó'y na sa casawíang palad na'y papagdadalamhatîin co pa ang ibá, bágay na bákit walâ na acóng capakinabang̃an ay ipagcacasala co pa. Nananatili ng̃a aco sa aking calagayan at hindî co mìnagalíng na acó'y manglupaypáy: binantâ cong makilában sa masamang pálad. Tumíguil na sandali ang maestro, at saca nagpatúloy: —Mulâ ng̃ aco'y maalimura ng̃ gayóng pagcágaspang-gaspáng, sinúlit co ang áking sarili, at nakita kong tunay ng̃â namáng nápacahang̃al acó. Pinág-arálan co áraw-gabi ang wicang castílà, at ang lahát ng̃ mg̃a nauucol sa áking catungculan; pinahihiram acó ng̃ mg̃a libro ng̃ matandáng filósofo, binabasa co ang lahát ng̃ áking násusumpong, at sinisiyasat co ang lahát ng̃ áking binabasa. Dáhil sa mg̃a bágong caisipáng násunduan co sa isa't isá ay nagbágo ang áking palácad ng̃ bait, at áking nakita ang maraming bagay na ibá ang anyô cay sa pagcâting̃in co ng̃ úna. Nakita cong mg̃a camalian ang mg̃a dating ang boong acála co'y mg̃a catotohanan, at nakita cong pawang mg̃a catotohanan ang mg̃a ipinalálagay co ng̃ únang mg̃a camalian. Ang mg̃a pamamálò, sa halimbawà, na búhat sa caunaunáhang mulá'y siyáng saguísag ng̃ mg̃a escuélahan, at ang ísip co ng̃ úna'y siyáng tang̃ing paráang lálong malacás sa pagcatuto,—binihasa tayo sa ganyáng ang paniniwálà,—aking napagwarì ng̃ matápos, na dî lámang hindî nacatutulong ng̃ pagsulong ng̃ bátà sa pag-aaral, cung dî bagcós pang nacasisirà sa canyá ng̃ di anó lamang. Napagkilála cong maliwanag na hindî ng̃â mangyayaring macapag-isip cung na sa mg̃a mata ang "palmeta" ó ang mg̃a pamálò; ang tácot at ang pang̃ing̃ilabot ay nacagúgulo ng̃ bait canino man, bucód sa ang panimdim ng̃ bátà, palibhasa'y lálong guisíng ay lálò namáng madalíng cálimbagan ng̃ anó man. At sa pagcá't ng̃ mangyáring malimbag sa úlo ang mg̃a caisipán ay kinacailang̃ang maghári ang catiwasayan, sa labás hanggáng sa loob, na magcaroon ng̃ catahimican ang isip, magtamasa ng̃ capayapaan ang catawán at ang cálolowa at magtaglay ng̃ masigláng loob, inacála cong ang únang dápat cong gawin ay ang maguing carayámà co ang mg̃a bátà, sa macatuwid baga'y huwag nilá acóng catacutan at ipalagáy nilá acóng caibigan, at ang silá'y matutong magmahál sa caniláng saríli. Napagkilala co rin namáng ang caniláng pagcakita sa araw-araw ng̃ pamamalo'y pumápatay sa caniláng púsò ng̃ áwà, at pumúpugnaw niyáng ning̃as ng̃ dang̃al, macapangyaríhang panggaláw ng̃ daigdig, at nálalakip sa gayón ang pagcawalâ ng̃ hiyâ, na mahirap ng̃ totoong mulíng magbalíc. Naliwanagan co rin namang pagcâ napapálo ang isá, nagtátamong caaliwan pagcâ napapalò namán ang mg̃a ibá, at ng̃uming̃itî sa towâ pagcâ náriring̃ig niyá ang canilang pag-iyac; at ang pinapamámalò, bagá ma't masamâ sa loob ang pagsunód sa únang áraw, nabibihása na cung matápos at ikinaliligaya ang cahapishapis niyáng tungculin. Ikinalaguím co ang nagdaang panahón, aking pinagsicapang pagbutihin ang casalucuyan sa pagbabago ng̃ dating cagagawán. Pinacsâ cong calugdán at cawilihan ang pag-aáral, áking tinícang ang "cartilla'y" huwág málagay na librong maitím na napapaligûan ng̃ mg̃a lúhà ng̃ camusmusán, cung dî isáng caibigang sa canyá'y mag-uulat ng̃ caguiláguìlalas na mg̃a líhim; na ang escuelaha'y huwág maguíng púgad ng̃ mg̃a capighatîan, cung dî isáng paraisong libang̃an ng̃ ísip. Untîuntî ng̃ang inalís co ang mg̃a pamamálò, dinalá co sa áking báhay ang mg̃a pamálò, at ang inihalíli co'y ang pagbíbigáy unlác sa masisipag mag-áral at ng̃ caigayahan ng̃ ibá at ang pagpapakilala ng̃ canícanílang sariling dang̃ál. Cung hindî natututo sa pinag-aaralan, ipinalálagay cong sa caculang̃án ng̃ pagsusumákit, cailan ma'y hindî co sinasabing dahil sa capurulán ng̃ ísip; pinapaniniwalà co siláng caniláng tagláy ang lálong masaganang cáya, cay sa tunay na abót ng̃ caniláng lacás, at ang paniniwalang itóng caniláng pinagsisicapang papagtibayin, ang siyáng sa canilá'y pumipilit na mag-áral, túlad namán sa pagcacatiwálà sa sariling lacás na siyáng nagháhatid sa cabayaníhan. Ng̃ nagpapasimulâ pa lámang acó'y tíla mandín hindî lálabas na magalíng ang áking bágong palácad: marámi ang hindî na nag-áaral; datapowa't ipinatuloy co, at aking námasid na untî-unting sumásaya ang mg̃a loob, dumarami ang pumapasoc na mg̃a bátà at lálong nagmamálimit, at ang minsang mapuri sa harapán ng̃ lahát, kinabucasa'y nag-iibayo ang natututuhan. Hindî nalao't cumalat sa bayang hindî acó namamalò; ipinatawag acó ng̃ cura, at sa pang̃ang̃anib cong bacâ mangyari na namán ang gaya ng̃ úna, bumatì acó sa canyá ng̃ mapangláw sa wícang tagalog. Nito'y hindî siyá nanglibác sa ákin. Sinábi sa áking pinasásamâ co raw ang mg̃a bátà; na sinasayang co ang panahón; na hindî acó gumáganap sa áking catungculan; na ang amáng hindî namamálò ay napopoot sa canyáng anác, ayon sa Espíritu Santo; na ang letra'y pumapasoc sa pamamag-itan ng̃ dugô, at ibá't ibá pa; sinaysay sa ákin ang isáng buntóng mg̃a casabihán ng̃ panahón ng̃ mg̃a catampalasanan, na anó pa't wari'y casucatan ng̃ nasabi ang isáng bágay ng̃ mg̃a táo sa úna upang huwág ng̃ matutulan, at alinsunod sa ganitóng palácad ng̃ ísip ay dapat na ng̃â marahil nating paniwalâang nagcaroon sa daigdíg ng̃ mg̃a cakilakilabot na anyô ng̃ mg̃a háyop na kinathâ ng̃ ísip ng̃ mg̃a táo ng̃ mg̃a panahóng iyón at caniláng iniukit sa caniláng mg̃a palacio at mg̃a catedral. Sa cawacasa'y ipinagtagubilin sa áking aco'y magsípag at manumbalic acó sa unang caugalîan, sa pagca't cung hindî, siya'y magsusumbong sa alcalde lában sa ákin. Hindî humintô ríto ang áking casaliwâang pálad: ng̃ macaraan ang iláng áraw ay nang̃agsirating sa sílong ng̃ convento ang mg̃a amá ng̃ mg̃a bátà, at nang̃ailang̃an acóng pasaclólo sa boong aking pagtitiis at pagsang-ayon. Nang̃agpasimula ng̃ pagpupuri sa mg̃a panahóng únang ang mg̃a maestro'y may matigás na loob at ang pagtúturong guinagawa'y tulad sa pagtutúro ng̃ caniláng mg̃a núno."—¡Ang mg̃a taóng yaón ang túnay na mg̃a marurunong!—ang sábi nilá;—ang mg̃a táong yaó'y namamalò at tinútuwid ang licóng cáhoy. ¡Silá'y hindî mg̃a bátà, silá'y matatandáng malakí ang pinagdanasan, may mg̃a buhóc na putî at mababalásic! Si Don Catalinong hárì niláng lahát na nagtátag ng̃ escuélahang iyón, hindî nagcuculang sa dalawampo't limá ang pálong ibinibigay, caya't naguing marurunong at mg̃a pári ang canyáng mg̃a anác. ¡Ah! mahahalagá cay sa átin ang mg̃a táo sa úna, ópò, mahahalagá cay sa átin."—Hindî nang̃agcásiya ang mg̃a ibá sa ganitóng magagaspáng na mg̃a pasáring; sinabi nilá sa áking maliwanag, na cung ipatutuloy co ang aking palácad, ang caniláng mg̃a anác ay hindî matututo, at mapipilitan siláng alisín sa áking escuélahan. Nawalang cabuluhan ang aking mg̃a pagmamatuwíd sa canilá: palibhasa'y batà acó'y hindî nila binibigyan ng̃ malaking catuwiran. ¡Gaano calaki ang aking iaalay, magcaroon lamang acó ng̃ mg̃a úban! Binábangguit nila sa akin ang minamagalíng nilang pang̃ang̃atuwiran ng̃ cura, ni Fulano, ni Zutano, at binabangguit naman nila ang canilang saríling catawan, at sinasabi nilang cung hindî sa mg̃a pamamalò ng̃ canicanilang mg̃a maestro'y hindî sana sila nang̃atúto ng̃ anó man. Nacabawas ng̃ cauntî ng̃ capaitan ng̃ capighatîan cong itó ang magandang paglíng̃ap na ipinakita sa akin ng̃ ilan. Dahil sa nangyaring itó, napilitan acóng huwag gumamit ng̃ isang palacad, na pagcatapos ng̃ malaking pagpapagal ay nagpapasimulâ na ng̃ pamumung̃a. Sa aking pagng̃ang̃alit, dinalá co kinabucasan sa escuelahan ang mg̃a pamalò, at mulíng sinimulâan co ang aking catampalasanang gawâ. Nawalâ ang catiwasayan, at mulíng nagharì na naman ang capanglawan sa mg̃a mukhâ ng̃ mg̃a batang nagpapasimulâ na ng̃ pagguíliw sa akin: sila ang tang̃ing mg̃a carayamà co, ang tang̃i cong mg̃a caibigan. Baga man pinagsisicapan cong magdamót ng̃ pamamalò, at cung namamalò man aco'y pinagágaang co hanggang sa abot ng̃ caya; gayón ma'y dinaramdam nila ng̃ malabis ang canilang pagcaamís, ang canilang pagcaimbí at nang̃agsisitang̃is ng̃ dî ugaling saclap. Dumarating sa aking púsò ang bagay na iyón, at cahit nagng̃itng̃itng̃it acó sa sariling calooban ng̃ laban sa canilang halíng na magúgulang, gayón ma'y hindî acó macapanghiganti sa mg̃a walang malay-salang tinatampalasan ng̃ maling mg̃a caisipan ng̃ canilang mg̃a ama. Nacapapasò sa akin ang canilang mg̃a lúhà: hindî magcasiya sa loob ng̃ aking dibdíb ang aking púsò, at ng̃ araw na iyo'y iniwan co ang pagtuturò, baga man dî pa sumasapit ang horas, at omowî acó sa aking bahay upang tumang̃is na nagíisa.... Marahil mamanghâ pô cayó sa aking pagcamaramdamin, ng̃uni't cung cayó'y malagay sa aking catayua'y inyóng mapagcucúrò. Sinasabi sa akin ng̃ matandang Don Anastasio:—"¿Humíhing̃î ng̃ palò ang mg̃a ama? ¿Bakit hindî ninyó sila ang pinalò?" Dahil dito'y nagsasakit acó. Nakíkinig si Ibarrang nag-iisíp ísip. —Bahagyâ pa lamang acóng gumágaling sa sakít ay nagbalíc acó sa escuélahan at nasumpung̃an cong icalimang bahagui na lamang ang natitira sa canila. Nang̃agsitacas ang mg̃a pinacamagaling, dahil sa panunumbalic ng̃ dating palacad, at sa mg̃a natitira, sa ilang batang cayâ pumapasoc sa escuélaha'y ng̃ hindî macagawâ sa canilang bahay, síno ma'y walang bumatì sa akin sa aking paggalíng: sa ganang canila'y walang malasakit ang gumalíng acó ó hindî; marahil lalong inibiig sana nila ang acó'y manatili sa pagcacasakít, sa pagca't tunay ng̃a't lalong mainam mamalò ang maestrong panghalíli sa akin, ng̃uni't ang capalít naman nito'y bihirang pumaroon sa pagtutúrò sa escuélahan. Ang mg̃a ibang tinuturuan co, yaóng mg̃a batang napipilit ng̃ canilang mg̃a magulang na pumasoc sa escuelahan, ang guinagawa'y nang̃aglalagalag sa ibang daco. Binibigyang casalanan nila acó, na sila'y aking pinagpakitaan ng̃ mairuguíng loob at sinisisi nila acó ng̃ maínam. Gayón man, ang isang anac ng̃ tagabúkid, na dumadalaw sa akin sa boong aking pagcacasakít, cayâ hindî na pumapasoc ay dahil sa siya'y nagsacristan: sinasabi ng̃ sacristan mayor na hindî raw marapat na magmaranî sa escuélahan ang mg̃a sacristan, sa pagca't bababà ang canilang urì. —At ¿nagcásiya na pô bâ cayó sa inyóng mg̃a bagong tinuturuan? —¿May magagawâ pa pô ba acóng ibang bagay?—ang isinagót.—Gayón man sa pagca't maraming nangyaring mg̃a bagay-bagay, samantalang may sakít acó'y nahalinhan camí ng̃ cura. Sumibol sa akin ang isang bagong pag-asa, at guinawâ co na naman ang isang pamulíng pagtikím, at ng̃ huwag malubos na totóo ang pagcasayang ng̃ panahón ng̃ mg̃a batà at pakinabang̃an hanggang sa abót ng̃ caya ang mg̃a palò; na ang mg̃a pagcahiyang iyó'y mapag-anihan man lamang nilá ng̃ cahi't cacaunting búng̃a, ang siya cong inísip. Yamang hindî nila acó mangyaring caguiliwan ng̃ayón, ninais cong may maalaala sila sa aking hindî napacasacláp cung may maisimpan silang anó mang bagay na pakikinabang̃ang acó ang may túrò. Talastas na po ninyóng na sa wícang castílà ang mg̃a libro sa caramihan ng̃ mg̃a escuelahan, líban na lamang sa catecismong tagalog na nagbabago, alinsunod sa samahan ng̃ mg̃a fraileng kinapapanigan ng̃ cura. Ang caraniwan ng̃ mg̃a librong itó'y mg̃a "novena" mg̃a, trisagio, ang catecismo ni pari Astete, na ang nacucuba nilang cabanalan doo'y cawang̃is din cung naguing sa mg̃a hereje ang mg̃a librong iyón. Sa pagca't hindî manyaring sila'y aking maturuan ng̃ wicang castíla, at hindî co rin naman maisatagalog ang gayóng caraming mg̃a libro, pinapilitan cong halinhang untî-untî ng̃ maiiclíng bahaguing sipi sa mg̃a napapakinabang̃ang mg̃a librong tagalog, gaya baga ng̃ maliit na casaysayan ng̃ pakikipagcapuwâ tao ni Hortensio at ni Feliza<ref group=o>Marahil ang ibig bangguitin ni Dr. José Rizal dito'y ang librong "PAGSUSULATAN NI URBANA'T NI FELIZA" (Urbanidad) na sinulat ni Guinoong Modesto de Castro, presbítero, taga Binyáng, Laguna, at naguing cura párroco sa bayan ng̃ Naic, Cavite. Ang libróng yao'y isáng carikitdikitang patnubay sa magandang pakikipagcapwa-tao at sa mainam na caasalan, bucód sa magalíng na ulirán sa mabuting pananalita't pagsulat ng̃ wícang tagalog.—P.H.P.</ref>, ilang mg̃a maliliit na librong patnugot sa pagsasaca, at iba pa. Manacanacang isinasatagalog co ang malilíit na libro, gaya ng̃ Historia ng̃ Filipinas ni parî Barranera, at pagcatapos ay aking idinídicta, upang canilang tipuning na sa mg̃a cuaderno, at cung minsa'y aking dinaragdagan ng̃ saríling mg̃a pagpapahiwatig. Sa pagca't walâ acong mg̃a "mapa" upang sa canila'y macapagtúrô acó ng̃ Geografía, sinalin co ang isang mapang nakita co sa "cabecera" (pang̃úlong bayan ng̃ lalawigan), at sa pamamag-itan ng̃ sinalin cong itó, at ng̃ mg̃a baldosa ng̃ yapacan, na iulat co sa canila ng̃ cauntî ang anyô nitông ating lupaín. Ng̃ayó'y ang mg̃a babae naman ang nang̃agcaguló; nang̃agcasiya ang mg̃a lalaki sa pag-ng̃itî, dahil sa gayóng gawâ co'y canilang namamasdan daw ang isa sa aking mg̃a caululan. Ipinatawag acó ng̃ bagong cura, at cahi't hindî acó pinag-wicâan, gayón ma'y sinabi sa aking ang religión daw ang dapat cong pagsicapan, at bago co iturò ang mg̃a bagay na itó'y dapat na ipakilala ng̃ mg̃a batà, sa pamamamag-itan ng̃ isang pagsusulit, na totoong nasasaulo na nila ang mg̃a Misterio, ang Trisagio at ang Catolicismo ng̃ Doctrina Cristiana. Samantala'y nagpapagal ng̃a acô at ng̃ maguíng "papagayo"<ref group=o>Isáng ibong; minamagaling dahil sa carikitan ng̃ canyáng mg̃a balahibo at sa cadaliang matutong ulitin ang mg̃a salitáng sa canya'y itúrò.—Tinatawag na ''papagayo'' ang nagsasalitá ng̃ mg̃a bágay na hindî nauunawà—P.H.P.</ref> ang mg̃a batà, at canilang masaulo ang lubhang maraming bagay na hindî napagtatalós isa man lamang salitâ<ref group=o>Ganito ang narinig cong salitaan ng̃ isang curang fraile at ng̃ isáng tagalog na mangmang baga, ma't mayaman.—''Tagalog''. Bakit po bá hindi isinasawicang tagalog ang pagmimisa at iba pang panalang̃in, gayóng talastas na ninyong hindi namin nalalaman ang wicang latin?—''Cura''. Sa pagcá't cung wicang tagalog ay kinakailang̃ang sabihing macaitlo upang maunawa ng̃ Dios ang ating hinihing̃i sa canyá, cung wicang castila'y macalawa, at cung wicang latin ay minsan lámang; itó ang dahil at sa ''Misterio'' at sa ''Trisagio'y'' na sa wicang latin ang mahalagáng pananalang̃in.<br/><br/>Ng̃ayón naliliwanagan na ng̃ ilaw ng̃ catotohanan ang pag-iisíp ng̃ halos ng̃ lahat ng̃ tagalog, ang gayong pananalità ng̃ curang walang mithî cung di mamahay tayo sa cabulagán ay magtátamo agad ng̃ matindíng pagpapawalang halagá. Cung ganap na catotohanán ang Dios puspós ng̃ carunung̃an waláng hanggán—sa pagca't cung di gayo'y hindi siyá Dios dapat náting sampalatayanang túnay na talós niyá ang lahát ng̃ wicà at sa anó mang wica sabihin ang pagtáwag sa canya'y caracaraca'y nauunawà niyá; hindi lámang itô; di pa natin binúbuca ang ating bibíg ay talastás na niyá ang íbig nating hing̃ín. Ang masamâ ang casamasamaan, sa pagca't isáng pagaacsayá ng̃ panahón ay ang magsasalitâ ng̃ di alám cung anó ang sinasabi, tulad sa ibong ''papagayo ó loro''.—P. H. P.</ref>. Marami sa canila ang nacasasaulo ng̃ mg̃a "Misterio" at "Trisagio", datapuwa't nang̃ang̃anib acóng masáyang ang áking mg̃a pagpupumilit tungcól sa cay párì Astete, sa pagca't hindî pa totoong napag-wawarì ng̃ marámi sa áking mg̃a tinuturúan ang pagcacaiba't ibá ng̃ mg̃a tanóng at ng̃ mg̃a sagót, at ang dapat na maguíng cahulugán ng̃ dalawáng itó. ¡At sa ganitóng calagaya'y mamámatay táyo, at ganyán din ang gágawin ng̃ mg̃a ipang̃áng̃anac, samantalang sa Europa'y pinag-uusapan ang nauucol sa pagsúlong. —¡Howág bagá namán táyong napacamahiliguín sa pag-ásang dito sa átin ay walâ ng̃ cagaling̃ang mangyayári!—ang itinútol ni Ibarra, at sacâ nagtindíg. Pinahatdán acó ng̃ isáng anyáya ng̃ teniente mayor upang acó'y dumaló sa isáng púlong sa tribunal ... ¿Síno ang nacaaalam cung doo'y magcacaroon pô cayó ng̃ sagót sa inyóng mg̃a tanóng? Nagtindig din ang maestro sa escuela, ng̃uni't umíiling, tandâ ng̃ pagcuculang tiwála, at sumagót: —Makikita ninyo't matutulad sa aking mg̃a binálac ang láyong caniláng sinábi sa akin, at cung hindî, ¡tingnan natin! |newtext= |othertitle= * Karanasan ng Isang Guro * Ang mga Karanasan ng Isang Guro * Mga Karanasan ng Isang Guro * Mga Suliranin ng Guro * Ang Kapalaran ng Isang Guro }} bxus3cm12llzkkftdzpq1hbzvfpoivo 0 3749 26336 26140 2021-01-12T08:43:39Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|25|Sa Bahay ng Pilosopo|Sa Gubat|Bisperas ng Pista|teksto|noref=1 |oldtitle=Sa Bahay ng Filosofo |oldtext= Pagca umaga ng̃ kinabucasan, pagcatapos na madálaw ni Juan Crisóstomo Ibarra ang canyang mg̃a lúpà, siyá'y tumúng̃o sa báhay ni mátandang Tasio. Lubós na lubós ang catahimican sa halamánan, sa pagca't ang mg̃a lang̃ay-lang̃ayang nang̃agsasalimbayan sa palibót ng̃ balisbisa'y bahagyâ na umiing̃ay. Sumísibol ang malilit na damó sa lúmang pader na guinagapang̃an ng̃ cawáng̃ís ng̃ báguing na bumubordá sa mg̃a bintánà, malíit na bahay na anaki'y siyáng tahanan ng̃ catahimícan. Maíng̃at na itináli ni Ibarra ang canyáng cabáyo sa isáng halígui, siyá'y lumacad ng̃ hálos patiad ng̃ pagdadahandahan at canyáng tináhac ang halamanang malínis at totoong magaling ang alágà; pinanhíc ang hagdánan, at siya'y pumasoc, sa pagca't bucas ang pintô. Ang únang nakita niyá'y ang matandâ, na nacayucód sa isang libro na tíla mandín canyáng sinusulatan. May napanood sa mg̃a pader na tinitipong mg̃a maliliit na mg̃a háyop at mg̃a dahon ng̃ mg̃a cáhoy at damó, sa guitnâ ng̃ mg̃a "mapa" at lúmang estanteng punô ng̃ mg̃a libro at ng̃ mg̃a súlat-camáy. Lubhang nalilibang ang matandâ sa canyang guinagawâ, na ano pa't hindî naino ang pagdating ng̃ binatà, cung dî ng̃ ito'y aalis na sana, sa pagcaibig na huwag macagambalà sa matandang iyón. —¡Abá! ¿nariyan pó bâ cayó?—ang itinanóng, at tiningnan si Ibarra ng̃ wari'y nangguiguilalás. —Ipagpaumanhin pô ninyó,—ang isinagót nitó,—cayó pô pala'y maraming totoong guinagawâ.... —Siya ng̃â pô, sumusulat acó ng̃ cauntî, datapuwa't hindî dalî-dalì at ibig cong magpahing̃á. ¿May magagawâ pô bâ acóng anó mang sucat ninyóng pakinabang̃an cahi't babahagyâ? —¡Malaki pô!—ang isinagót ni Ibarra at saca lumapít;—datapuwa't.... At sinulyáp ang librong na sa ibabaw ng̃ mesa. —¡Aba!—ang biglang sinabing nangguíguilalas; guinagamít po ba ninyo ang inyong panahon sa pagsisiyasat cung anó ang cahulugán ng̃ mg̃a "geroglífico?" —Hindî pô!—ang isinagót ng̃ matandáng laláki, at tuloy nag-álay sa kanyá ng̃ isáng "silla";—hindî nacacawatas acó ng̃ egipcio ó ng̃ copto man lamang, datapuwa't may cauntì akóng nalalamang paraan sa pagsulat niyan, caya acó'y sumulat ng̃ mg̃a "geroglífico." —¿Sumusulat pô cayó ng̃ mg̃a "geroglifico"? ¿At bákit pô?—ang itinanóng ng̃ binatang nag-aalinlang̃an sa nakikita't nariring̃ig. —Ng̃ huwag mabasa nino man sa mg̃a panahóng itó ang aking sinusulat. Tinitigan ni Ibarra ang matandang lalaki, at ang ísip niya'y bacâ nasisirà ang ísip nitó. Madaling madalíng siniyásat ang aclat, sa pagca íibig niyang maalaman cung nagsisinung̃aling, at canyang námasdang totoong magalíng ang doo'y pagcacaguhit ng̃ mg̃a hayop, mg̃a gúhit na bilóg, mg̃a gúhit na anyóng pabilóg, mg̃a bulaclac, mg̃a paa, mg̃a camay, mg̃a bisig, at iba pa. —¿At bakit pô cayó sumusulat cung talagang aayaw cayóng mabasa nino man ang inyóng sinusulat? —Sa pagca't hindî co iniuucol ang áking sinusulat sa mg̃a taong nabubuhay ng̃ayón; sumusulat acó at ng̃ mabasa ng̃ mg̃a taong ipang̃ang̃anak pa sa mg̃a panahong sasapit. Cung mababasa ng̃ mg̃a tao ng̃ayon ang aking mg̃a sinusulat ay canilang susunuguin ang aking mg̃a aclat, na siyang pinagcagugulan co ng̃ pagal ng̃ boong aking búhay; datapuwa't hindi gayón ang gagawin ng̃ mg̃a taong ipang̃ang̃anak pang macababasa ng̃ aking mg̃a sinusulat ng̃ayón; sa pagca't ang mg̃a taong ipang̃ang̃anak pang iyo'y pawang maguiguing mg̃a pantas at mauunawâ nila ang aking mg̃a adhicâ at canilang wiwikain: HINDI NATULUG NA LAHAT SA GABI NG̃ AMING MG̃A NUNO! Ililigtas ng̃ talinghagà ó ng̃ mg̃a cacaibang mg̃a letrang itó ang aking gawâ, sa camangmang̃an ng̃ mg̃a tao, na gaya naman ng̃ pagcaligtas sa maraming mg̃a catotohanan ng̃ talinghaga ó ng̃ mg̃a cacaibang mg̃a pagsambá at ng̃ di sirain ng̃ mapangwasak na mg̃a camay ng̃ mg̃a sacerdote. —At ¿sa anóng wica sumusulat po cayo?—ang itinanong ni Ibarra, pagcatapos ng̃ isang sandalíng hindî pag-imíc. —Sa wica natin, sa tagalog. —¡At nagagamit pô ba sa bagay na iyan ang mg̃a "geroglifico"? —Cung di lamang sa cahirapan ng̃ magdibujo, nagcacailang̃an ng̃ panahón at tiyaga, halos masasabi co sa inyóng lalong magaling na gamitin ang mg̃a "geroglifico sa pagsulat ng̃ ating wikà cay sa "alfabeto latino". Tagláy ang mg̃a "vocal" ng̃ dating "alfabeto egipcio"; ang ating o na pangwacas na vocal na na sa calaguitnàan ng̃ o at ng̃ u; wala rin sa egipciong túnay na tunóg ang E; na sa "alfabeto egipcio" ang ating ha at ang ating kha na wala sa "alfabetong latín" ayon sa paggamit natin sa castila. Sa halimbawà; sa sabing mukha,—ang idinugtong na itinuro ang libro—lalong nababagay na aking isulat ang sílabang ha sa pamamag-itan nitóng anyóng isdâ cay sa letrang latina na ipinang̃ung̃usap sa Europa sa pamamag-itan ng̃ iba't ibáng paraan. Sa isáng pang̃ung̃usap na hindî totoong ipinahahalatâ ang letrang itó, gáya sa halimbáwa dito sa sábing hain, na dito'y hindî totooog mariin ang pang̃ung̃usap ng̃ h, ang guinagamit co'y itóng "busto" ng̃ leó ó itóng tatlóng bulaklak ng̃ loto, ayon sa bilang ng̃ "vocal." Hindî lámang itó, nagágawâ co rito ang pagsúlat ng̃ tínig na sa ilóng lumálabas, letrang walâ sa "alfabeto latinong" kinastilà. Inuulit cong cung hindî ng̃â lámang sa cahirápan ng̃ pagdidibujo na kinacailang̃ang pacabutihin, hálos magagamit ng̃â ang mg̃a "geroglifico;" datapowa't ang cahirapang ding itó ang siyang pumimipilit sa aking huwag magsalitâ ng̃ maláwig at huwag magsaysay cung dî iyóng catatagán at kinakailang̃an lámang: bucód sa rito'y sinasamahan acó ng̃ pinagpapagalan cong itó, pagca umáalis ang áking mg̃a panauhing tagá China at tagá Japón. —¿Anó pong sábi ninyó? —Hindî pô ba ninyo náriring̃ig? Mg̃a lang̃aylang̃ayan ang áking mg̃a panauhin; ng̃ taóng itó'y nagcúlang ng̃ isá; maráhil siyá'y hinúli ng̃ síno mang masamáng bátang insíc ó japonés. —¿Bakit pô nalalaman ninyóng silá'y nanggagaling sa mg̃a lupaíng iyán? —Dahil pô sa isáng magaáng na paraan: may iláng taón na ng̃ayóng bágo silá umalís ay itinatalì co sa caniláng paa ang isáng maliit na papel na may nacasúlat na "Filipinas" sa wicang inglés, at inaacalà cong hindî totóong maláyò ang caniláng pinaroroonan, at sa pagcá't sinásalita ang wicang inglés hálos sa lahát ng̃ pánig ng̃ mg̃a dácong itó. Hindî nagcamít casagutan ang maliit cong papel sa loob ng̃ mahabang panahón, hanggáng sa cawacasa'y ipinasulat co sa wicang insíc, at ang nangyari'y silá'y bumalic ng̃ noviembreng sumunód na may mg̃a daláng ibáng mg̃a maliliit na papel, na aking ipinabasa: nacasúlat ang isá sa wícang insíc, at yaó'y isáng báti magmula sa mg̃a pampang̃ín ng̃ Hoangho, at ang isá, alisunod sa insíc na áking pinagtanung̃an, yaón daw marahil ay wicang japonés. Datapuwa't cayó po'y áking linílibang sa mg̃a bagay na itó, at hindî co itinatanong sa inyó cung sa paanong bagay macapaglílingcod acó sa inyó. —Naparito pô acó't ibig cong makipag-úsap acó sa inyó tungcól sa isang bagay na mahalaga,—ang isinagót ng̃ binatà;—cahapon ng̃ hapo'y.... —¿Hinúli pó ba ang cúlang pálad na iyan?—ang isinalabat ng̃ matandang lalaking malaking totóo ang pagca ibig na macaalam. —¿Si Elías pô ba ang inyóng sinasabi? ¿Bakin pô ninyó naalaman? —¡Aking nakita ang Musa ng̃ Guardia Civil. —¡Ang Musa ng̃ Guardia Civil! ¿At sino pô ba ang Musang iyan? —Ang asawa ng̃ alférez, na inyóng inanyayahan sa inyóng pagcacatuwa. Cumálat cahapon sa báyan yaong nangyari sa buwaya. Cung gaano ang catalásan ng̃ ísip ng̃ Musa ng̃ Guardia Civil ay gayon din ang catampalasanan ng̃ canyáng budhî, at hininálà na maráhil ang piloto'y yaong napacapang̃ahas na nag-abaáng sa canyang asawa sa pusaw at bumuntál cay párî Dámaso; at sa pagca't siya ang bumabasa ng̃ mg̃a "parte" (casulatang nagbibigay álam ng̃ anó mang bagay na nangyayari) na dapat tanggapin ng̃ canyáng asáwa, bahagyà pa lamang dumarating itó sa canyang bahay na lang̃ó at walang malay, inutusan ang sargento, sampô ng̃ mg̃a soldado, at ng̃ bagabaguin ang fiesta, upang macapanghigantí sa inyó, ¡Mag-ing̃at pó cayó! Si Eva'y mabait na babae, palibhasa'y nanggâling sa mg̃a camay ng̃ Dios ... Masama raw babae si doña Consolación, at waláng nacacaalam cung caninong camáy siya nanggáling! Kinacailang̃ang naguing "doncella" ó naguíng ina, minsan man lámang, upang gumalíng ang isang babae. Ng̃umitî ng̃ cauntî si Ibarra, sacâ súmagót, casabay ang pagcuha sa canyang cartera ng̃ iláng mg̃a papel. —Malìmit na nagtátanong pô sa inyó ang aking nasírang amá sa iláng mg̃a bagay, at natátandaan cong páwang casayahan ang canyang tinamó lamang sa pagsunód sa inyong mg̃a cahatulan. May casalucuyan acóng isang munting gawain íbig cong papagtibayin ang magandang calalabasan. At sinabi ni Ibarra sa matandang lalaki sa maiclíng pananalitâ, ang pinagbabalac na escuelahang canyang inihandóg sa canyang pinang̃ing̃ibig, at inilahad sa mg̃a mata ng̃ nagtatacang filósofo ang mg̃a planong galing Maynila na sa canya'y ipinadala. —Ibig co sanang ihatol pô ninyó sa akin cung sinosino sa bayan ang mg̃a taong aking susuyuin, at ng̃ lalong lumabás na magalíng ang gawaing itó. Kilalá pô ninyóng totóo ang mg̃a táong nananahan dito; acó'y bágong carárating at hálos acó'y isáng manunuluyang tagá ibang lupaín sa aking sariling bayan. Sinisiyásat ni matandáng Tasiong sa mg̃a mata'y nangguiguilid ang mg̃a lúhà, ang mg̃a planong na sa canyáng haráp. —¡Ang inyóng ipagpapatuloy na yariin ay ang aking panaguinip, ang panaguinip ng̃ isáng abáng sirâ ang ísip!—ang bigláng sinábing nabábagbag ang lóob;—at ng̃ayó'y ang únang ihahatol co pô sa inyó'y ang huwág na mulíng cayó'y magtanóng sa ákin magpacailan man! Tining̃nán siyá ng̃ binátang nangguíguilalas. —Sa pagcá't ang mg̃a táong matitinó'y ipalalagay pô cayóng sirâ rin ang pag-iísip,—ang ipinagpatuloy ng̃ pananalitáng masacláp na pagpalibhásà.—Inaacalà ng̃ táong páwang mg̃a sirâ ang ísip ng̃ síno mang hindî nag-iisip ng̃ wang̃is na canilá; itó ang dahilán at ipinalálagay nilá acóng ul-ól, at ang gayó'y kinikilala cong útang na lóob, sa pagcá't ¡ay, sa aba co! sa araw na ibig niláng ibalic sa aking boo ang sirâ cong ísip; sa araw na iyá'y áalsan acó ng̃ cauntíng calayâang áking binilí sa halagá ng̃ pagca-acó'y táong may cálolowa. ¿At síno ang nacacaalam cung silá ng̃â ang may catuwiran? Hindî acó nag-iisip at hindî acó nabubuhay alinsunod sa caniláng mg̃a cautusán; pawang mg̃a ibá ang áking sinúsunod na mg̃a palatuntunan, ang áking mg̃a adhicâ. Sa ganáng canilá'y ang túnay na matinó'y ang gobernadorcillo, sa pagca't palibhása'y waláng ibáng pinagaralan cung dî ang magdúlot ng̃ chocolate at magtiis ng̃ casam-án ng̃ asal ni párì Dámaso, ng̃ayó'y mayaman, liníligalig niyá ang mg̃a maliliit na capaláran ng̃ canyáng mg̃a cababáyan at cung magcabihirà pa'y nagsásalitâ ng̃ tungcól sa catuwíran. "Matalas ang pag-iísip ng̃ táong iyán" ang inaacalà ng̃ mg̃a hang̃al; "tingnan ninyó't sa waláng anó ma'y nacapagpalakî sa sarili!" Datapuwa't acóng nagmána ng̃ cayamanan, mg̃a pagca-aláng-álang ng̃ cápuwà, acó'y nag-áral, ng̃ayó'y isáng mahírap acó, at hindî acó pinagcatiwalâan ng̃ lálong waláng cabuluháng tungcúlin, at ang sinasabi ng̃ lahát: "¡Iyá'y isáng ul-ól, iyá'y hindî nacauunawà cung anó ang pamumuhay!" Tinatawag acó ng̃ curang "filósofo" ng̃ palibác, na ang ipinahihiwatig ay acó'y isáng madaldal na ipinagmámayabang ang mg̃a pinagarálan sa Universidad, gayóng siyá pa namáng lálong waláng cabuluhán. Marahil ng̃â namá'y acó ang túnay na báliw at silá ang mg̃a tinô, ¿síno ang macapagsasabi? At pinaspás ng̃ matandâ ang canyáng úlo, na anàkí ibig niyang palayuin ang isáng pag-iísip, at sacâ nagpatúloy ng̃ pananalitâ: —Ang icalawáng maihahatol co sa inyó'y magtanóng pô cayó sa cura, sa gobernadorcillo, sa lahát ng̃ mg̃a táong nacacacaya; bibigyan cayó nilá ng̃ mg̃a masasamâ, hang̃ál at waláng cabuluháng mg̃a cahatulán; datapuwa't hindî pagtalîma ang cahulugán ng̃ pagtatanóng, magpacunuwarî cayóng sinúsunod ninyó silá cailan man at mangyayaring gawin ninyo, at inyóng ipahayag na iniaalinsunod ninyó sa canilá ang inyóng mg̃a gawâ. Naglininglínìng ng̃ sandali si Ibarra at nagsalitâ, pagcatapos: —Magalíng ang inyóng hátol, ng̃uni't mahirap sundin. Dapuwa't ¿hindî ng̃â cayâ maipagpatuloy co ang aking panucálà na hindî tumakip sa panúcalang iyán ang isáng dilím? ¿Hindî bagá cayâ magawâ ang isáng cagaling̃an cahi't tahákin ang lahát, yámang hindî cailang̃an ng̃ catotohanang manghirám ng̃ pananamit sa camalîan? —¡Dáhíl diyá'y walâ sino man sumisinta sa catotohanang hubád! Magalíng ang bágay na iyán sa salitâ, mangyayari lamang sa daigdîg na pinápanaguimpan ng̃ cabatâan. Náriyan ang maestro sa escuela, na walang tumútulong síno man, sangól na púsong nagmithî ng̃ cagaling̃an ay walang ináni cung di libác at mg̃a halakhác; sinábi ninyó sa áking cayó'y taga ibang báyan sa inyóng sariling lupaín, at naniniwalâ acó. Mulâ sa únang áraw ng̃ inyóng pagdatíng díto'y inyóng sinactán ang calooban ng̃ isáng fraileng cabalitaan sa mg̃a táong siya'y isáng banál, at ipinalalagay ng̃ canyáng mg̃a cápuwâ fraileng siyá'y isáng pantás. Loobin nawâ ng̃ Dios na ang guinawâ ninyóng itó'y huwág siyáng maguing cadahilanan ng̃ mg̃a mangyayari sa inyó sa hináharap na panahón. Huwág po ninyóng acalâing dáhil sa pinawawal-áng halagá ng̃ mg̃a dominico at agustino ang guinggóng hábito, ang cordón at ang salaulang pangyapác, na dahil sa minsang ipinaalaala ng̃ isáng dakílang doctor sa Santo Tomás, na ipinasiyá ng̃ papa Inocencio III, na lalong nauucol daw sa mg̃a baboy cay sa mg̃a tao ang mg̃a palatuntunan ng̃ mg̃a franciscano'y hindî silá mang̃agcácaisa upang papagtibayin yaóng sábi ng̃ isáng fraileng procurador: "Higuit ang ikinapangyayari ng̃ lálong walang cabuluháng uldóg cay sa Gobierno, cáhi't maguing casama pa nitó ang lahát niyáng mg̃a soldado "Cave ne cadas". Totóong macapangyarihan ang guintô; madalás na inihápay ng̃ gúyang vacang guintô ang túnay na Dios sa canyáng mg̃a altar, at nangyayari itó búhat pa sa panahón ni Moísés. —Hindî acô lubháng mapangláwin sa pag-iísip ng̃ mangyayari sa anó mang bágay, at sa gánang ákin ay hindî namán napacapang̃anib ang pamumuhay sa áking lupaín,—ang isínagót ni Ibarrang ng̃uming̃itî.—Inaacalà cong nápacalampas namán ang mg̃a tácot na iyán, at umaasa acóng áking magágawâ ang aking mg̃a panucála, na hindî acó macacakita ng̃ malalaking mg̃a hadláng sa dácong íyan. —Hindî ng̃a, sacali't cayó'y tangkilikin nilá; datapuwa't magcacaroon cayó ng̃ mg̃a hadláng cung cayo'y hindî tangkilin. Casucatán na upang madúrog na lahát ang inyóng mg̃a pagsusumicap sa mg̃a pader ng̃ bahay ng̃ tinatahanan ng̃ cura, ang iwaswás ng̃ fraile ang canyáng cordón ó ipagpág cayâ niyá ang canyáng hábito; itátanggui ng̃ alcalde bucas, sa papaano mang dahilán, ang sa inyo'y ipinagcaloob ng̃ayon; hindî itutulot ng̃ síno mang ináng pumásoc ang canyáng anác sa páaralan, at cung macágayo'y baligtád ang ibubung̃a ng̃ inyóng lahát na mg̃a pagpapagal: macapanghihinà ng̃ lóob sa mg̃a magpapanucálà pagcatapos, na tumikím gumawâ ng̃ anó mang bagay na cagaling̃an. —Bagá man sa inyóng sabí,—ang tugón ng̃ binátà, hindî acó macapaniwálà sa capangyarihang iyang sinabi ninyó, at cáhit ipagpalagáy ng̃ catotohanan, cahi't paniwalâan túnay ng̃a, mátitira rin sa áking pinacalábis ang bayang may pag-iísip, ang Gobiernong may maning̃as na hang̃ad sa pagtatátag ng̃ mg̃a panucalang totoong maiinam, taglay niyá ang mg̃a dakilang adhicâ at talagáng ibig ng̃a niya ang icágagaling ng̃ Filipinas. —¡Ang Gobierno! ¡Ang Gobierno!—ang bulóng ng̃ filósofo, at sacà tuming̃alà upang ting̃nán ang bubung̃án.—Bagá man túnay na magcaróon ng̃ maning̃as na nasang padakilâin ang lupaíng itó sa icágagaling ng̃ mg̃a taga rito rin at ng̃ Ináng Báyan; bagá man manacanacang alalahanin ng̃ mang̃isang̃isang mg̃a nang̃ang̃atung̃culan ang magagandang caisipán ng̃ mg̃a háring católico, at bangguitín cung siya'y napapag-isá, ang Gobierno'y hindî nacakikita, hindî nacaririnig, hindî nagpapasiyá, liban na lamang sa ibiguin ng̃ cura ó provincial na canyáng makita, mápakinggan at mápasiyahán; lubós ang pagsampalatayang cayâ lamang siyá matíbay ay dahil sa canilá; na cung siya'y nananatili'y sa pagca't siya'y inaalalayan nilá; cung siya'y nabubuhay, sa pagca't ipinahihintulot niláng siyá'y mabuhay, at sa araw na iwan siyá ng̃ mg̃a fraile'y siya'y matútumbang gáya ng̃ pagcatumbá ng̃ isang taotaohan pagca walâ ng̃ sa canya'y pang-alalay. Tinatacot ang Gobierno sa panghihimagsík ng̃ bayan, at tinatacot ang bayan sa mg̃a hucbó ng̃ Gobierno: nagmulà rito ang isang magaang na laróng nacacatulad sa nangyayari sa mg̃a matatacutin cung sila'y pumapasoc sa mg̃a malulungcót na lúgar; ipinalálagay niláng mg̃a "fantasma" ang canilang sarilíng mg̃a anino, at ipinalálagay niláng mg̃a voces ng̃ ibá ang mg̃a alíng̃awng̃aw ng̃ caniláng sariling mg̃a voces. Hindî macawáwalà ang Gobierno sa pananalima sa mg̃a fraile, samantalang hindî siyá nakikipag-alam sa bayáng itó; mabubuhay siyang catúlad niyáng mg̃a bátang báliw, na pagdaca'y nang̃áng̃atal márinig lámang ang voces ng̃ sa canya'y tagapag-alágà, na caniláng pinacasusuyò ng̃ dî anó lámang at ng̃ sa canila'y magpaumanhin. Hindî nagháhang̃ad ang Gobiernong siya'y magtamó sa hináharap na panahón ng̃ sariling lacás na sagánà, siya'y isáng bísig lámang, sa macatuwíd ay tagaganáp; ang úlo'y ang convento, sa macatuwíd ay siyáng tagapag-utos, at sa ganitóng hindî niyá pagkilos, nagpapaubayà siyáng siya'y caladcarín sa magcabicabilang bang̃ing malalalim, siya'y naguiguing lilim lamang, nawáwal-an siyang cabuluhán, at sa canyáng cahinaan at casalatan sa caya'y ipinagcacatiwalà niyang lahát sa mg̃a camáy na upáhan. Cung hindî'y inyó pong isúmag ang anyô ng̃ pamamahálà sa atin ng̃ ating Pámunuan sa mg̃a ibang lupaíng inyóng linacbáy ... —¡Oh!—ang isinalabat ni Ibarra,—mapapacalabis namán ang mg̃a cahing̃iang iyan; magcásiya na lámang táyo sa pagcakitang ang baya'y hindî dumáraing, at hindî nagcacahirap na gaya ng̃ mg̃a ibáng lupaín, at ito'y salámat ng̃a sa Religión at sa cabaîtan ng̃ mg̃a púnong dito'y namamahálà. —¡Hindî dumáraing ang bayan, sa pagcá't waláng voces, hindî cumikilos sa pagca't hindî nacacaramdam sa mapang̃anib na pagtulog, at hindî nahihirapan, ang wicà po ninyó, sa pagca't hindî niyá nakikita cung paano ang pagdurugô ng̃ canyáng púsò, ¡Ng̃uni't makikita't mariring̃ig isáng áraw at ¡sa abá ng̃ mg̃a lumiligaya sa pagdaráyà at sa gabí cung mang̃agsigawâ, dahil sa ang acálà nilá'y natutulog na lahát. ¡Pagca naliwanagan ng̃ sícat ng̃ áraw ang carumaldumal na anác ng̃ mg̃a cadilimán, cung magcágayo'y dárating ang cakilakilabot na pananag-úlì ng̃ ísìp, búbugsô at sasambulat ang hindî maulátang lacás na kinulóng sa lubháng mahábang panahón, ang napacaraming camandág na isaisang patác na sinálà, ang di masayod na mg̃a himutóc na linunod ... ¿Cung magcágayo'y sino cayâ ang magbabayad niyang mg̃a útang na manacânacang sinísing̃il ng̃ báyan ayon sa ating nababasa sa pigtâ ng̃ dugong mg̃a dahon ng̃ Historia? —¡Hindî ipahihintulot ng̃ Dios, ng̃ Gobierno at ng̃ Religióng dumating ang araw na iyan!—ang mulíng isinagót ni Crisóstomo, na nalálaguim ng̃ laban sa canyang saríling calooban.—Sumasampalataya sa religión at sumisinta sa España ang Filipinas; talastas ng̃ Filipinas cung gaano calakí ang mg̃a cagaling̃ang guinágawâ ng̃ nación sa canya. Tunay ng̃a't may mg̃a capaslang̃ang nagagawa, hindî co rin naman icacailang siya'y may mg̃a caculang̃an; datapuwa't nagpapagal ang España ng̃ pagbabago ng̃ mg̃a cautusán at mg̃a palácad na námamasid niyáng dî totóong wastô upang mabigyáng cagamutan ang gayóng mg̃a capaslang̃án at mg̃a caculang̃an; nagbabalac ng̃ mg̃a bago't bagong panucálà, hindî masamang asal. —Nalalaman co, at nárito ang casám-ang lálò. Ang mg̃a pagbabagong utos na nanggagaling sa mataas, pagdatíng sa baba'y nawawal-ang cabuluhán, dahil sa mg̃a pangit na pinagcaratihan ng̃ lahát, sa halimbawa, ang maning̃as na hang̃ad na pagdaca'y yumaman at ang camangmang̃an ng̃ bayang ipinauubáya ang lahat ng̃ gawín ng̃ may mg̃a salanggapang na budhî. Hindî nasasalansà ng̃ isáng tadhanà ng̃ hárì ang mg̃a gawang lisyà ng̃ mg̃a namiminúnò, samantálang hindî abang̃án ng̃ isáng mapagmalasakit na macapangyarihan ang lubós na pagtalima sa tadhánang iyón ng̃ hárì, samantalang hindî ipinagcacaloob ang calayâang magsalitâ laban sa malalabis na mg̃a cagagawan ng̃ nang̃aglúlupit na mg̃a harîharían sa bayan: mátitira sa pagcapanucála, ang mg̃a panucála, ang mg̃a capaslang̃a'y mananatili't hindî masasawatâ, at gayón ma'y tahímic na matutulog ang ministro, sa galác na siya'y nacatupád ng̃ canyáng catungcúlan. Hindî lamang ito, sacali't pumarito ang isáng guinóong may mataas na catungcúlang may taglay na mg̃a dakila't magagandáng mg̃a hang̃ád, samantalang sa licura'y tinatawag siyáng-ulól, sa haráp niya'y ganitó ang ipasísimulang sa canya'y iparinig: "hindî po nakikilala ng̃ inyóng camahalan, ang lupaing ito, hindî pô nakikilala ng̃ inyóng camahalan ang mg̃a "indio", pasasamain pô ng̃ camalian ninyó silá, ang mabuti po'y magcatiwalâ cayó cay "fulano" at cay "zutano" at ibá pa," at sa pagca't hindî ng̃a naman nakikilala ng̃ camahalan niya ang lupaing hangga ng̃ayo'y na sa América ang canyáng boong acálà, at bucod sa roo'y ma'y mg̃a caculang̃an at may mg̃a hindî mapagtagumpayán ng̃ marupóc niyáng lóob, na gaya rin naman ng̃ lahát ng̃ táo, siya'y napahihinuhod. Nadidilidili naman ng̃ camahalan niyang kinailang̃ang siya'y magpatúlò ng̃ maráming páwis at magcahírap ng̃ dî cawásà upang camtán niyá ang catungculang hinahawácan, na tatlóng taón lamang ang itátagal ng̃ catungculang iyón, na sa pagca't siyá'y may catandaan na'y kinacailang̃ang huwag ng̃ mag-íisip ng̃ mg̃a pagtutuwid ng̃ licô at ng̃ mg̃a pagsasanggalang sa naaapi, cung dî ang iguiguinhawa niya sa panahông darating; isáng malíit na "hotel" (magandang bahay) sa Madrid, isáng mainam na tahanan sa labás ng̃ ciudad at isáng magaling na pakikinabang sa taóntaón sa patubuang salapi upang macapagbúhay-guinháwa sa pang̃ulong báyang tahanan ng̃ hárì ang mg̃a bagay ng̃ang itó ang dapat paghanapin sa Filipinas. Huwág táyong huming̃î ng̃ mg̃a cababalaghán, huwág nating hing̃ing magmalasakit sa icagagaling ng̃ lupaíng itó ang tagá ibáng lupaíng naparirito at ng̃ macakita ng̃ cayamanan at pagcatapos ay aalis. ¿Anóng cahalagahan sa canyá ng̃ pagkilalang lóob ó ng̃ mg̃a sumpâ ng̃ isáng bayang hindî niya kilalá, na walâ síyáng ano mang súcat alalahanin at walâ naman doon ang canyáng mg̃a sinisinta? Upang tumimPáhiná 214yas ang dang̃al ay kinacailang̃an umaling̃awng̃aw sa mg̃a taing̃a ng̃ ating mg̃a iniibig, sa hang̃ing sumisimoy sa ating tahanang bahay ó sa kinamulatang bayang mag-iing̃at ng̃ ating bung̃ô at mg̃a but-ó, ... ibig nating maramdaman ang pagcaunlac sa ibabaw ng̃ ating libing̃an, at ng̃ mapapag-init ng̃ canyáng mg̃a sinag ang calamigán ng̃ camatayan, ng̃ huwag namang totoong mauwi na ng̃a tayo sa wala, cung di may matirang anó mang macapagpapaalaala sa atin. Alin man dito'y walâ tayong maipang̃acò sa pumaparito upang mamanihalà ng̃ ating capalaran. At ang lalò pang kasamasamaan sa lahát ay nang̃agsisi-alis pagka nagpapasimulâ na ng̃ pagcaunawà ng̃ canilang catungculan. Ng̃uni't lumálayô tayo sa ating pinag-uusapan. —Hindî, bago tayo magbalíc sa pinag-uusapan natin ay kinacailang̃ang cong pagliwanaguin ang iláng mg̃a tang̃ing bagay,—ang dalidaling isinalabat ng̃ binatà. Mangyayaring sumang-ayon acóng hindî nakikilala ng̃ Pamahalaan ang calagayan, caugalian at minimithî ng̃ bayan, datapuwa't sa acala co'y lalong hindî nakikilala ng̃ bayan ang Pamahalaan. May mg̃a cagawad ang Pamahalaang walang cabuluhan, masasamâ, cung itó ang ibig ninyóng aking sabihin, datapuwa't mayroon namang mg̃a cagawad na magagalíng, at ang magagalíng na ito'y waláng magawâ, sa pagca't sumasaguitnâ sila ng̃ caramihang hindî gumágalaw, aayaw gumalaw, ang mg̃a mamamayan bagang bahagyâ, na nakikialam sa mg̃a bagay na sa canya'y nauucol. Ng̃uni't hindî acó naparito't ng̃ makipagmatuwiran sa inyo tungcol sa bagay na itó; naparito acó't ng̃ sa inyo'y huming̃ing cahatulan, at ang inyong sabi'y yumucód acó sa mg̃a diosdiosang catawatawá. —Tunay ng̃â, at itó rin ang aking inuulit, sa pagca't dito'y kinacailang̃ang ibabâ ang ulo ó pabayaang ilagpác. —¿Ibaba ang ulo ó pabayaang ilagpac?—ang inulit ni Ibarrang nag-iisip-isip.—Totoong napacahigpit ang páhirang̃ang iyán! Ng̃uni't ¿bakit? Diyata't ¿hindî ng̃â cayâ mangyayaring magcaayos ang pagsinta sa aking tinubuang lupa at ang pagsinta sa España? ¿Kinacailang̃an bagang magpacaîmbi upang maguing magalíng na binyagan, papang̃itin ang sariling budhi upang macagawa ng̃a ng̃ isáng magaling na panucalà? Sinisinta co ang aking tinubuang lúpà, ang Filipinas, sa pagca't siya ang pinapacacautang̃an co ng̃ buhay at ng̃ aking caligayahan, at sa pagca't dapat sintahin ng̃ lahat ng̃ tao ang canyang tinubuang lúpa; sinisinta co ang España, ang lupang tinubuan ng̃ aking magugulang, sa pagca't baga man sa lahat ng̃ bagay na nangyayari, pinagcacautang̃an siya at pagcacautang̃an ng̃ Filipinas ng̃ canyáng caligayahan at ng̃ canyang cagaling̃an sa panahong dárating; católico acó, nananatili sa aking dalisay ang pananampalataya ng̃ aking mg̃a magugulang, at hindî co maalaman cung anóng cadahilanan at aking ibábabâ ang aking úlo, gayóng mangyayari namang aking itunghay; cung anong cadahilanan at aking ihahayin ang aking ulo sa aking mg̃a caaway, gayong sila'y mangyayari co namang yurakin! —Sa pagca't na sa camay ng̃ inyóng mg̃a caaway ang linang na ibig ninyóng pagtamnan, at walâ cayóng lacás na mailalaban sa canilá.... Kinacailang̃an munang hagcan ninyó ang camay na iyang.... —¡Hagcán! Datapuwa't ¿nalilimutan na ba ninyong silasila ang pumatáy sa aking amá, at siya'y caniláng hinucay at inalis sa canyang libing̃an? Ng̃uni't acóng canyáng anác ay hindî co nalilimutan, at cung hindî co siya ipinanghihiganti'y, dahil sa liniling̃ap co ang capurihan ng̃ religión. Itinung̃ó ang úlo ng̃ matandáng filósofo. —Guinoong Ibarra.—ang canyang isinagót ng̃ madalang na pananalitá:—cung nananatili sa inyong alaala ang mg̃a gunitaing iyan, mg̃a gunitaing hindî co maihahatol na inyóng limutin; huwag pô ninyóng ipagpatuloy ang panucalang inyóng binabantang gawín, at hanapin ninyó sa íbang dáco ang icagagaling ng̃ inyóng mg̃a cababayan. Humihing̃i ang panucalà ninyo na ang ibang tao ang gumawâ, sa pagca't upang mayarì, hindi lamang salapi at hang̃ad na macayari ang kinacaìlang̃an; bucód sa rito'y kinacailang̃an dito sa ating lupaín ang pagca matiisin, malabis na catiyagaa't pagsusumicap at matibay na pag-asa, sa pagca't hindî nahahanda ang linang; pawang mg̃a dawag lamang ang nacatanim. Napag-uunawà ni Ibarra ang cahalagahan ng̃ mg̃a salitang itó; datapuwa't hindî siya macapanglulupaypá'y; na sa canyang gunita ang alaala cay María Clara; kinacailang̃ang mayari ang canyang inihandóg na pang̃acò. —¿Wala na bagáng ibang sa inyo'y maihatol ang dinanas ninyó cung di ang mahigpít na paraang iyan?—ang itinanong sa mahinang pananalita. Tinangnán siyá ng̃ matandáng lalaki sa bísig at saca siya dinalá sa bintanà. Isang hang̃ing malamig na pang̃unahin ng̃ timog ang siyang humihihip; nalalatag sa mg̃a mata niya ang halamang ang hangganan ay ang malawac na gubat na siyang pinacabacod. —¿Bakit pô ba hindî natin tutularan ang gawa niyáng mahinang catawán ng̃ halamang iyang humihitic sa dami ng̃ bulaclac at mg̃a búco?—anang filósofo, na itinuturò ang isang magandang púnò ng̃ rosa.—Pagcahumihihip ang hang̃in at ipinagwawagwagan siya, ang guinagawa niya'y yumúyucod, anaki'y itinatagò ang canyang mahalagang taglay. Cung manatili ang punò ng̃ rosa sa pagcatuwid, siya'y mababali, isasabog ng̃ hang̃in ang mg̃a bulaclac at maluluoy ang mg̃a búco. Pagcaraan ng̃ hang̃in, nananag-uli ang punò ng̃ rosa sa pagtuwid, at ipinagmamalaki ang canyang cayamanan, ¿sino ang sa canya'y macacapípintas dahil sa canyang pahihinuhod sa pang̃ang̃ailang̃an, sa macatuwid baga'y sa pang̃ang̃ailang̃ang pagyucod? Tan-awain po ninyo roon ang lubhang mayabong na cáhoy na "cúpang" na iyón, na iguinagalaw ng̃ boong cadakilaan ang canyang na sa caitaasang mg̃a dahong pinagpupugaran ng̃ lawin. Ang "cúpang" na iya'y dinala co ritong galing sa gubat ng̃ panahong siya'y mahinà pang usbóng; inalalayan co ang canyang catawan ng̃ maliliit na mg̃a patpat sa loob ng̃ di cacaunting panahón. Cung dinalá co rito ang cahoy na iyang malaki na't sagana sa buhay, wala ng̃ang salang hindi sana siya nabuhay: ipinagwagwagan disin siya ng̃ hang̃in ng̃ panahóng hindi pa nacacacapit ang canyang mg̃a ugat sa lupa upang macapagbigay sa canya ng̃ kinacailang̃ang icabubuhay, alinsunod sa canyang laki at taas. Ganyan din pô naman ang maguiguing wacas ninyo, halamang inacat na nanggalíng sa Europa at inilipat sa mabatóng lupaíng itó, cung hindî cayó hahanap ng̃ sa inyo'y aalalay, at hindî cayó magpapacalíit. Masama pô ang inyóng calagayan, cayó'y nag-íisá, mataas; umuugà ang lúpà, nagbabalità ang lang̃it ng̃ malakíng unós, at napakita ng̃ nacahihicayat ng̃ paglapit ng̃ lintíc ang maruruclay na dulo ng̃ inyong angcán. Hindî catapang̃an, cung di capang̃ahasang tacsil ang mag-isang makihamoc sa boong casalucuyang náririto; wala sino mang pumipintas sa pilotong nang̃úng̃ubli sa isang doong̃án sa unang hihip ng̃ hang̃ing nagbabalita ng̃ darating na bagyó. Hindî caruwagan ang yumucod cung nagdaraan ang punglo (bala); ang masama'y ang lumantad upang mahandusay at huwag na muling bumang̃on. —¿At magcacaroon cayâ ng̃ inaasahan cong bung̃a ang pag-amis sa sariling itó?—ang itinanóng ni Ibarra;—¿maniniwalà cayâ sa akin at lilimutin cayâ ng̃ sacerdote ang guinawâ co sa canyang pag-imbi? ¿Tunay ng̃â cayang tutulong sila sa akin sa icalalagô ng̃ pagpapaaral sa mg̃a batà, na siyáng makikipang̃agaw sa convento ng̃ mg̃a cayamanan ng̃ bayan? ¿Hindî caya mangyaring sila'y magpacunwarî ng̃ pakikipag-ibigan, magpaimbabaw ng̃ pagtatangkilic, at sa ilalim, sa mg̃a cadiliman ay siya'y bacahin, siraing unti-unti, sugatan ang canyang bucóng-búcong at ng̃ lalong madaling maibuwal siyá, cay sa labanan ng̃ pamukhaan? ¡Alinsunod sa iniacalà po ninyong mg̃a anyo'y maaasahang mangyayari ang lahat! Nanatili ang matandang lalaki sa hindî pag-imíc at hindî macasagót. Nag-isip-isíp ng̃ ilang sandalî at sacâ nagsalitâ ulî: —Cung gayón ang mangyari, cung maluoy ang inyóng panucalà, macaaaliw sa inyong hapis ang pagcaalam ninyong inyong guinawâ ang lahat ninyong macacaya, at gayon man ang cahinatna'y may cauntî ring pakikinabang̃in: itatag ang unang bató, magtanim, at marahil cung macaraan na ang sigabo ng̃ unós ay sumibol ang iláng butil, magnawnaw pagcalampas ng̃ capahamacán, máligtas ang angcan sa pagcapahamac at sa cawacasa'y maguing binhi ng̃ mg̃a anac ng̃ maghahalamáng namatay. Mangyayaring macapagpalacás ng̃ loob ang gayóng ulirán sa mg̃a ibáng nang̃atatacot lamang magpasimulâ. Pinaglininglining ni Ibarra ang mg̃a catuwirang itó, napagmasid ang canyáng calagayan at napagwaring totoong na sa catwiran ang matandáng lalaki sa guitnâ ng̃ canyang pagcamahiliguin sa paniniwala sa mapapanglaw na casasapitan ng̃ anó mang panucalà. —¡Naniwalâ acó sa inyó!—ang bigláng sinabi, at pinacahigpit ni Ibarra ang camay ng̃ matandáng lalakì.—Hindi nasayang ang aking pag-asang bibigyan pô ninyô acó ng̃ magalíng na cahatulán. Ng̃ayón dín ay paparoón acó sa cura't aking bubucsán sa canyá ang nilalaman ng̃ aking pusò, sa pagca't ang catotohana'y walà naman siyáng guinagawâ sa aking anó mang bágay na masamâ, sa pagca't hindî naman maguiguing cawang̃is na lahat ng̃ nag-usig sa aking amá. Bucód sa rito'y may ipakikiusap pa acó sa canyá tungcól sa icagagalíng niyáng culang palad na ulol na babaeng iyán at ng̃ canyáng mg̃a anác; ¡nananalíg acó sa Dios at sa mg̃a tao! Nagpaalam sa matandáng lalaki, sumacay sa cabayo at yumao. —¡Masdán nating magaling!—ang ibinulóng ng̃ mapag-isip ng̃ mapapanglaw na filósofo; na sinusundán si Ibarra ng̃ canyáng tanaw;—hiwatigan nating mabuti cung paano cayâ ang gagawín ni Capalarang pagyarì ng̃ pinasimulaang "comedia" sa libang̃an. —Ng̃ayo'y tunay na siya'y nagcacámali: pinasimulaan ang "comedia" ng̃ caunaunahan pa bago nangyari ang sa libing̃an. |newtext= |othertitle= * Sa Tahanan ng Pilosopo }} rowflwd2pzc3qfnxkmzxxedtar4t53g 0 3772 12422 2013-01-04T12:56:21Z Masahiro Naoi 1628 Nilikha ang pahina na may '<div style="font-size:400%;text-align:center;margin-bottom:1em;">Hapones</div> <center>[[File:Nihongo.svg|100px]]</center> {{BookCat}} [[ar:اليابانية]] d...' wikitext text/x-wiki <div style="font-size:400%;text-align:center;margin-bottom:1em;">Hapones</div> <center>[[File:Nihongo.svg|100px]]</center> {{BookCat}} [[ar:اليابانية]] [[da:Japansk]] [[de:Japanisch]] [[es:Japonés]] [[fr:Japonais]] [[is:Japanska]] [[it:Corso di giapponese]] [[he:יפנית]] [[ja:日本語]] [[pl:Japoński]] [[pt:Japonês]] [[ru:Японский язык]] [[fi:Japanin kieli]] [[th:ภาษาญี่ปุ่น]] [[zh:日语]] ch1ykd3zhca6ruktj13o8u8woblttgl 10 3773 26978 26919 2021-02-19T08:53:08Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#invoke:TScope|shiftLeft|BookCat/core|1 |namespace ={{#if:{{{1|}}}|{{NAMESPACE:{{{1}}}}}|{{NAMESPACE}}}} |pagename ={{#if:{{{1|}}}|{{PAGENAME:{{{1}}}}}|{{PAGENAME}}}} |fullpagename={{#if:{{{1|}}}|{{{1}}}|{{FULLPAGENAME}}}} |sortkey ={{{sort|{{{sortkey|}}}}}} }}{{#if:{{{1|}}} |[[Category:Pages passing page name to BookCat]]}}<!-- -->{{#if:{{{sort|{{{sortkey|}}}}}}|[[Category:Pages passing sort key to BookCat]]}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> nw1barqxaok3ax2jtswg2fq40n07xkm 10 3774 26276 12424 2021-01-11T07:41:00Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{#invoke:documentation|main|_content={{ {{#invoke:documentation|contentTitle}}}}}}<noinclude> <!-- Categories go on the /doc subpage, and interwikis go on Wikidata. --> </noinclude> o4ddn701tao1ufdnkxe1wdgz5b5ga84 10 3775 12471 12425 2013-01-05T01:41:24Z Masahiro Naoi 1628 wikitext text/x-wiki {{#switch: <!--If no or empty "demospace" parameter then detect namespace--> {{#if:{{{demospace|}}} | {{lc: {{{demospace}}} }} <!--Use lower case "demospace"--> | {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:Template}} | padron | other }} }} | template = {{{1|}}} | other | #default = {{{2|}}} }}<!--End switch--><noinclude> {{documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> k880c49o8fvdtd7y13n8jzv02ez9eoa 10 3779 12429 2013-01-04T13:01:28Z Masahiro Naoi 1628 Nilikha ang pahina na may '<includeonly>{{#titleparts:{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}|1}}</includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude>' wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#titleparts:{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}|1}}</includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> p6elrbww9zt8w5vven8h68v7asswoj9 0 3780 27376 27249 2021-02-26T10:10:32Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ===Panimula - Maligayang Pagdating sa Hapones na Wikibook=== Nagsimula ang pagbuo ng Wikibook na ito noongt Enero 4, 2013. Isa itong patuloy na proyekto na umuunlad sa pamamagitan ng pagdaragdag ng iba pang tagagamit ng kanilang nalalaman sa paksang ito. Susubukan naming ipakita ang lahat ng aspekto sa Wikang Hapones, kasama na ang pagbaybay, pagbabasa, pagsusulat, at balarila. Marami sa mga libro at mga librong gumagabay ang gumagamit ng 'rōmaji' (Romanisasyon ng Hapones na panulat) para tulangan ang ibang taong hindi alam ang panulat ng mga Hapon. {{Estante|Mga wika ng Asya}} {{Status|0}} pz181lzg50jk8sl443xoo839s85y2fn 10 3782 12432 2013-01-04T13:32:23Z Masahiro Naoi 1628 Nilikha ang pahina na may '<span style="color:{{{1}}}">{{{2}}}</span><noinclude>' wikitext text/x-wiki <span style="color:{{{1}}}">{{{2}}}</span><noinclude> o71xu65z7zy7awsjg86v83qxuq0eq1a 10 3783 12433 2013-01-04T13:33:32Z Masahiro Naoi 1628 Nilikha ang pahina na may '<span class="plainlinks" id="purgelink">[{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=purge}} {{{1|'''Sariwain'''}}}]</span><noinclude>' wikitext text/x-wiki <span class="plainlinks" id="purgelink">[{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=purge}} {{{1|'''Sariwain'''}}}]</span><noinclude> 1tqimdboq1qevtky6pe7q68hjt8x4es 10 3784 12439 2013-01-04T13:54:44Z Masahiro Naoi 1628 Nilikha ang pahina na may '<div class="plainlinks" style="border: 1px solid {{{3|orange}}}; -moz-box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.35); -webkit-box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.35); box...' wikitext text/x-wiki <div class="plainlinks" style="border: 1px solid {{{3|orange}}}; -moz-box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.35); -webkit-box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.35); box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.35); -moz-border-radius: 7px; -webkit-border-radius: 7px; border-radius: 7px; background: #fff; background: -moz-linear-gradient(top, #fff 75%, #F5F5F5 100%); {{gradient|{{{1|#ffff80}}}|{{{2|gold}}}|vertical}} height:auto; {{{padding|padding-left: 7px; padding-top:5px; padding-bottom:5px;}}} margin-left:5px; margin-right:5px; {{{style|}}}"><div style="{{{style2|font-size: 120%; font-weight:bold;}}}"><noinclude>[[Kategorya:Mga suleras ng Wikipedia]]</noinclude> 3znaluzzxxbe38cboszai4ukwy4kcm9 10 3785 12440 2013-01-04T13:55:02Z Masahiro Naoi 1628 Nilikha ang pahina na may '<div style="border:0; -moz-box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.35); -webkit-box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.35); box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.35); -mo...' wikitext text/x-wiki <div style="border:0; -moz-box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.35); -webkit-box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.35); box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.35); -moz-border-radius: 7px; -webkit-border-radius: 7px; border-radius: 7px; background: #fff; background: -moz-linear-gradient(top, #fff 75%, #F5F5F5 100%); background: -webkit-gradient(linear, left top, left bottom, color-stop(75%,#fff), color-stop(100%,#F5F5F5)); background: -webkit-linear-gradient(top, #fff 75%,#F5F5F5 100%); background: -o-linear-gradient(top, #fff 75%,#F5F5F5 100%); background: -ms-linear-gradient(top, #fff 75%,#F5F5F5 100%); background: linear-gradient(top, #fff 75%,#fff 100%); height:auto; padding-left:10px; padding-right:10px; padding-bottom:5px; padding-top:5px; margin:5px 5px 5px 5px; {{{style|}}}"> {{{content|{{lorem ipsum}} }}} <div style="clear:right"></div><div class="plainlinks noprint" style="font-size:90%; float:right;">{{{line|<noinclude>line line line</noinclude>}}}</div> <div style="clear: both"></div> </div> <noinclude>[[Kategorya:Mga suleras ng Wikipedia]]</noinclude> ajfyva4hjom04qxqpnwt0wte0yhf4jb 10 3786 12442 12441 2013-01-04T13:56:32Z Masahiro Naoi 1628 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{{2|}}}Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum.{{{3|}}} {{#ifexpr: {{{1|0}}} > 1 |<nowiki /> {{{2|}}}Curabitur pretium tincidunt lacus. Nulla gravida orci a odio. Nullam varius, turpis et commodo pharetra, est eros bibendum elit, nec luctus magna felis sollicitudin mauris. Integer in mauris eu nibh euismod gravida. Duis ac tellus et risus vulputate vehicula. Donec lobortis risus a elit. Etiam tempor. Ut ullamcorper, ligula eu tempor congue, eros est euismod turpis, id tincidunt sapien risus a quam. Maecenas fermentum consequat mi. Donec fermentum. Pellentesque malesuada nulla a mi. Duis sapien sem, aliquet nec, commodo eget, consequat quis, neque. Aliquam faucibus, elit ut dictum aliquet, felis nisl adipiscing sapien, sed malesuada diam lacus eget erat. Cras mollis scelerisque nunc. Nullam arcu. Aliquam consequat. Curabitur augue lorem, dapibus quis, laoreet et, pretium ac, nisi. Aenean magna nisl, mollis quis, molestie eu, feugiat in, orci. In hac habitasse platea dictumst.{{{3|}}} }}{{#ifexpr: {{{1|0}}} > 2 |<nowiki /> {{{2|}}}Fusce convallis, mauris imperdiet gravida bibendum, nisl turpis suscipit mauris, sed placerat ipsum urna sed risus. In convallis tellus a mauris. Curabitur non elit ut libero tristique sodales. Mauris a lacus. Donec mattis semper leo. In hac habitasse platea dictumst. Vivamus facilisis diam at odio. Mauris dictum, nisi eget consequat elementum, lacus ligula molestie metus, non feugiat orci magna ac sem. Donec turpis. Donec vitae metus. Morbi tristique neque eu mauris. Quisque gravida ipsum non sapien. Proin turpis lacus, scelerisque vitae, elementum at, lobortis ac, quam. Aliquam dictum eleifend risus. In hac habitasse platea dictumst. Etiam sit amet diam. Suspendisse odio. Suspendisse nunc. In semper bibendum libero.{{{3|}}} }}{{#ifexpr: {{{1|0}}} > 3 |<nowiki /> {{{2|}}}Proin nonummy, lacus eget pulvinar lacinia, pede felis dignissim leo, vitae tristique magna lacus sit amet eros. Nullam ornare. Praesent odio ligula, dapibus sed, tincidunt eget, dictum ac, nibh. Nam quis lacus. Nunc eleifend molestie velit. Morbi lobortis quam eu velit. Donec euismod vestibulum massa. Donec non lectus. Aliquam commodo lacus sit amet nulla. Cras dignissim elit et augue. Nullam non diam. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus et malesuada fames ac turpis egestas. In hac habitasse platea dictumst. Aenean vestibulum. Sed lobortis elit quis lectus. Nunc sed lacus at augue bibendum dapibus.{{{3|}}} }}{{#ifexpr: {{{1|0}}} > 4 |<nowiki /> {{{2|}}}Aliquam vehicula sem ut pede. Cras purus lectus, egestas eu, vehicula at, imperdiet sed, nibh. Morbi consectetuer luctus felis. Donec vitae nisi. Aliquam tincidunt feugiat elit. Duis sed elit ut turpis ullamcorper feugiat. Praesent pretium, mauris sed fermentum hendrerit, nulla lorem iaculis magna, pulvinar scelerisque urna tellus a justo. Suspendisse pulvinar massa in metus. Duis quis quam. Proin justo. Curabitur ac sapien. Nam erat. Praesent ut quam.{{{3|}}} }}{{#ifexpr: {{{1|0}}} > 5 |<nowiki /> {{{2|}}}Vivamus commodo, augue et laoreet euismod, sem sapien tempor dolor, ac egestas sem ligula quis lacus. Donec vestibulum tortor ac lacus. Sed posuere vestibulum nisl. Curabitur eleifend fermentum justo. Nullam imperdiet. Integer sit amet mauris imperdiet risus sollicitudin rutrum. Ut vitae turpis. Nulla facilisi. Quisque tortor velit, scelerisque et, facilisis vel, tempor sed, urna. Vivamus nulla elit, vestibulum eget, semper et, scelerisque eget, lacus. Pellentesque viverra purus. Quisque elit. Donec ut dolor.{{{3|}}} }}{{#ifexpr: {{{1|0}}} > 6 |<nowiki /> {{{2|}}}Duis volutpat elit et erat. In at nulla at nisl condimentum aliquet. Quisque elementum pharetra lacus. Nunc gravida arcu eget nunc. Nulla iaculis egestas magna. Aliquam erat volutpat. Sed pellentesque orci. Etiam lacus lorem, iaculis sit amet, pharetra quis, imperdiet sit amet, lectus. Integer quis elit ac mi aliquam pretium. Nullam mauris orci, porttitor eget, sollicitudin non, vulputate id, risus. Donec varius enim nec sem. Nam aliquam lacinia enim. Quisque eget lorem eu purus dignissim ultricies. Fusce porttitor hendrerit ante. Mauris urna diam, cursus id, mattis eget, tempus sit amet, risus. Curabitur eu felis. Sed eu mi. Nullam lectus mauris, luctus a, mattis ac, tempus non, leo. Cras mi nulla, rhoncus id, laoreet ut, ultricies id, odio.{{{3|}}} }}{{#ifexpr: {{{1|0}}} > 7 |<nowiki /> {{{2|}}}Donec imperdiet. Vestibulum auctor tortor at orci. Integer semper, nisi eget suscipit eleifend, erat nisl hendrerit justo, eget vestibulum lorem justo ac leo. Integer sem velit, pharetra in, fringilla eu, fermentum id, felis. Vestibulum sed felis. In elit. Praesent et pede vel ante dapibus condimentum. Donec magna. Quisque id risus. Mauris vulputate pellentesque leo. Duis vulputate, ligula at venenatis tincidunt, orci nunc interdum leo, ac egestas elit sem ut lacus. Etiam non diam quis arcu egestas commodo. Curabitur nec massa ac massa gravida condimentum. Aenean id libero. Pellentesque vitae tellus. Fusce lectus est, accumsan ac, bibendum sed, porta eget, augue. Etiam faucibus. Quisque tempus purus eu ante.{{{3|}}} }}{{#ifexpr: {{{1|0}}} > 8 |<nowiki /> {{{2|}}}Vestibulum sapien nisl, ornare auctor, consectetuer quis, posuere tristique, odio. Fusce ultrices ullamcorper odio. Ut augue nulla, interdum at, adipiscing non, tristique eget, neque. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus et malesuada fames ac turpis egestas. Ut pede est, condimentum id, scelerisque ac, malesuada non, quam. Proin eu ligula ac sapien suscipit blandit. Suspendisse euismod. Ut accumsan, neque id gravida luctus, arcu pede sodales felis, vel blandit massa arcu eget ligula. Aenean sed turpis. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus et malesuada fames ac turpis egestas. Donec sem eros, ornare ut, commodo eu, tempor nec, risus. Donec laoreet dapibus ligula. Praesent orci leo, bibendum nec, ornare et, nonummy in, elit. Donec interdum feugiat leo. Vestibulum ante ipsum primis in faucibus orci luctus et ultrices posuere cubilia Curae; Pellentesque feugiat ullamcorper ipsum. Donec convallis tincidunt urna.{{{3|}}} }}{{#ifexpr: {{{1|0}}} > 9 |<nowiki /> {{{2|}}}Suspendisse et orci et arcu porttitor pellentesque. Sed lacus nunc, fermentum vel, vehicula in, imperdiet eget, urna. Nam consectetuer euismod nunc. Nulla dignissim posuere nulla. Integer iaculis lacinia massa. Nullam sapien augue, condimentum vel, venenatis id, rhoncus pellentesque, sapien. Donec sed ipsum ultrices turpis consectetuer imperdiet. Duis et ipsum ac nisl laoreet commodo. Mauris eu est. Suspendisse id turpis quis orci euismod consequat. Donec tellus mi, luctus sit amet, ultrices a, convallis eu, lorem. Proin faucibus convallis elit. Maecenas rhoncus arcu at arcu. Proin libero. Proin adipiscing. In quis lorem vitae elit consectetuer pretium. Nullam ligula urna, adipiscing nec, iaculis ut, elementum non, turpis. Fusce pulvinar.{{{3|}}} }}{{#ifexpr: {{{1|0}}} > 10 |<nowiki /> {{Lorem ipsum | {{#expr:{{{1}}}-9}} | {{{2|}}} | {{{3|}}} }} }}</includeonly> dycf0oq8eq5aeyzazyl0s1mffykasvz 10 3787 12443 2013-01-04T13:56:40Z Masahiro Naoi 1628 Nilikha ang pahina na may '<includeonly>background-color: {{{1}}}; background-image: -moz-linear-gradient({{#switch:{{{3|}}}|vertical=top|horizontal=left|#default={{{3|left}}}}}, {{{1}}}{{#if:{{...' wikitext text/x-wiki <includeonly>background-color: {{{1}}}; background-image: -moz-linear-gradient({{#switch:{{{3|}}}|vertical=top|horizontal=left|#default={{{3|left}}}}}, {{{1}}}{{#if:{{{4|}}}|, {{{4}}} {{{5|50%}}}}}, {{{2}}}); background-image: -ms-linear-gradient({{#switch:{{{3|}}}|vertical=top|horizontal=left|#default={{{3|left}}}}}, {{{1}}}{{#if:{{{4|}}}|, {{{4}}} {{{5|50%}}}}}, {{{2}}}); background-image: -o-linear-gradient({{#switch:{{{3|}}}|vertical=top|horizontal=left|#default={{{3|left}}}}}, {{{1}}}{{#if:{{{4|}}}|, {{{4}}} {{{5|50%}}}}}, {{{2}}}); background-image: -webkit-gradient(linear, {{#switch:{{{3}}}|right|bottom=right bottom|#default=left top}}, {{#switch:{{{3}}}|right|top|vertical=left bottom|#default=right top}}, from({{{1}}}), to({{{2}}}){{#if:{{{4|}}}|, color-stop({{{5|50%}}}, {{{4}}})}});</includeonly> dblv68gwa9mctlfnek80o6bdil8yz7h 10 3788 12446 12445 2013-01-04T14:00:52Z Masahiro Naoi 1628 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <center> {| cellpadding="0" border="0" cellspacing="0" style="background:transparent;" Kasalukuyang mayroong tatlong aklat at ilang daang pahinang nalathala sa wikibooks. | <imagemap>Image:Pagluluto.png default [[Pagluluto]] desc none </imagemap> | <imagemap>Image:Florante.png ‎ default [[Florante at Laura]] desc none </imagemap> | <imagemap>Image:Tagalog.png default [[Tagalog]] desc none </imagemap> |}</center> Dahil bago lang ang Wikibooks na ito, mayroon nang mga proyekto para sa pagsulong ng proyektong ito: *Mag-ambag ng bagong kaalaman o magsimula ng bagong pahina o aklat *Magbago ng artikulo o aklat (pagbabaybay, pagaayos ng balarila, donasyon) *Magpalawig ng mga stub qvkl9hjxn3pjef957i8x710fv6ef7mn 10 3789 12447 2013-01-04T14:01:16Z Masahiro Naoi 1628 Nilikha ang pahina na may 'Ang '''Wikibooks''' ay isang ambagang proyekto sa pagkagawa ng isang koleksyon ng mga libre at malayang-kontentong pang-araling aklat na pwede mong baguhin. Nagsimula...' wikitext text/x-wiki Ang '''Wikibooks''' ay isang ambagang proyekto sa pagkagawa ng isang koleksyon ng mga libre at malayang-kontentong pang-araling aklat na pwede mong baguhin. Nagsimula ang proyektong ito noong [[w:Hulyo 25|Hulyo 25]], [[w:2006|2006]]. Sa kasalukuyan, mayroong <b>[[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]]</b> mga pahinang na nasa wikang [[Tagalog]]. Pwede kang mag-eksperimento sa [[Wikibooks:Sandbox|sandbox]] at mag-bisita ng aming '''[[Wikibooks:Kapihan|Kapihan]]''' upang matingnan kung paano ka pwedeng lumahok sa pagsulong ng Wikibooks. c007xaut8zq3wpr96qlyzo1ienmd6v4 12 3790 27306 26338 2021-02-25T01:15:21Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ <div style="width:100%; margin-top:-3px; margin-bottom:0.5em; text-align:center; font-size:98%; vertical-align:bottom; padding:3px"> <big>[[Wikibooks:Pagbati|Maligayang Pagdating sa Wikibooks!]]</big><br /> [[Wikibooks:Ano ang Wikibooks|Ano ba ang Wikibooks?]]{{,}} [[Tulong:Kadalasang tanong|Tingnan ang mga kadalasang tanong]]{{,}} [[Tulong:Glosaryo|Basahin ang glosaryo]]{{,}} [[Wikibooks:Mga polisiya at mga alintuntunin|Mga polisiya at mga alintuntunin]] </div> <div style="text-align:center;"> <inputbox> type=search width=32 namespaces=Wikibooks**,Help** searchbuttonlabel=Maghanap break=no </inputbox> </div> {{clear}} <!-- FIRST COLUMN --> <div style="width:33.3%; float:left; margin:0em; padding:0em;"> <div style="border:2px solid #dfdfdf; background-color:#bacef8; padding:1em; margin-right:5px; -moz-border-radius:15px; border-radius:15px;"> [[File:Postscript-viewer.svg|20px|right|link=|alt=]] ===[[Tulong:Timunan|Timunan]]=== [[Tulong:Mga pahina|Mga pahina]]{{,}} [[Tulong:Sundan ang mga huling binago|Sundan ang mga huling binago]]{{,}} [[Tulong:Pamamahala sa talatuusan|Pamamahala sa talatuusan]] </div> </div> <!-- SECOND COLUMN --> <div style="width:33.3%; float:left; margin:0em; padding:0em;"> <div style="border:2px solid #dfdfdf; background-color:#b1e3b2; padding:1em; margin-right:5px; -moz-border-radius:15px; border-radius:15px;"> [[File:Nuvola apps bookcase.svg|20px|right|link=|alt=]] === [[Tulong:Mag-ambag|Mag-ambag]] at [[Tulong:Magbago|Magbago]] === [[Tulong:Kategorya|Kategorya]]{{,}} [[Tulong:Talaksan|Talaksan]]{{,}} [[Tulong:Talahanayan|Talahanayan]]{{,}} [[Tulong:Padron|Padron]]{{,}} [[Tulong:Baryabulo|Baryabulo]]{{,}} [[Tulong:Pormula|Pormula]]{{,}} [[Tulong:Pagsusulit|Pagsusulit]]{{,}} [[Tulong:Lokal na mga gabay sa estilo sa paglalathala|Gabay sa estilo]]{{,}} [[Tulong:Koleksyon|Koleksyon]]{{,}} [[Tulong:Pag-aangkat|Pag-aangkat]] </div> </div> <!-- THIRD COLUMN --> <div style="width:33.3%; float:left; margin:0em; padding:0em;"> <div style="border:2px solid #dfdfdf; background-color:#eedae3; padding:1em; -moz-border-radius:15px; border-radius:15px;"> === Tingnan din === [[Paggamit ng Wikibooks]]{{,}} [[Pagbabago ng Wikitext]]{{,}} [[Kagawaran:Tulong|Lahat ng mga librong pantulong]] </div> </div> {{clear}} [[Kategorya:Tulong| ]] 4tiappo0uqz5b0edhu9wbkkreqqt890 10 3792 27552 27551 2021-04-29T04:49:08Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly><!-- -->{{#ifeq:{{lc:{{SUBPAGENAME}}}} |{{{override|doc}}} | <!--(this template has been transcluded on a /doc or /{{{override}}} page)--> </includeonly><!-- -->{{#ifeq:{{{doc-notice|show}}} |show | {{Mbox | type = notice | style = margin-bottom:1.0em; | image = [[File:Edit-copy green.svg|40px|alt=|link=]] | text = '''Ito ay isang subpahinang pang-dokumentasyon para sa ''{{{1|[[:{{SUBJECTSPACE}}:{{BASEPAGENAME}}]]}}}'''''.<br />Naglalaman ito ng impormasyong paggamit, mga kategorya at iba pa. }} }}<!-- -->{{DEFAULTSORT:{{{defaultsort|{{PAGENAME}}}}}}}<!-- -->{{#if:{{{inhibit|}}} |<!--(don't categorize)--> | <includeonly><!-- -->{{#ifexist:{{NAMESPACE}}:{{BASEPAGENAME}} | [[Category:Mga pahinang {{#switch:{{SUBJECTSPACE}} |Template=padron |Module=module |User=tagagamit |#default=Wikibooks}} na pang-dokumentasyon]] | [[Category:Mga pahinang pang-dokumentasyon na walang pahina]] }}<!-- --></includeonly> }}<!-- (completing initial #ifeq: at start of template:) --><includeonly> | <!--(this template has not been transcluded on a /doc or /{{{override}}} page)--> }}<!-- --></includeonly><noinclude>{{Documentation}}</noinclude> log4qf55wpwmstj6cci39co1vtg6brt 10 3793 26303 26287 2021-01-11T13:10:12Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{#ifeq:{{{small|}}}|yes | {{ombox/core | small = yes | type = {{{type|}}} | image = {{#if:{{{smallimage|}}}| {{{smallimage}}} | {{{image|}}} }} | imageright = {{#if:{{{smallimageright|}}} | {{{smallimageright}}} | {{{imageright|}}} }} | style = {{{style|}}} | textstyle = {{{textstyle|}}} | text = {{#if:{{{smalltext|}}}| {{{smalltext}}} | {{{text}}} }} }} | {{ombox/core | type = {{{type|}}} | image = {{{image|}}} | imageright = {{{imageright|}}} | style = {{{style|}}} | textstyle = {{{textstyle|}}} | text = {{{text}}} }} }}<noinclude> {{documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> <!--{{#invoke:Message box|ombox}}<noinclude> {{documentation}} <!-- Categories go on the /doc subpage, and interwikis go on Wikidata. </noinclude> --> 7ukd969wl5sut8o6ijpofk9caehnnl8 10 3794 26302 12460 2021-01-11T13:09:29Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <table class="plainlinks ombox" style="margin: 4px 10%; border-collapse: collapse; border: 1px solid #aaa; background: #f9f9f9;{{#ifeq:{{{small}}}|yes|mbox-small}} {{#switch:{{{type|}}} | speedy = border: 2px solid #b22222; background: #fee; | delete = border: 2px solid #b22222; | content = border: 1px solid #f28500; | style = border: 1px solid #f4c430; | move = border: 1px solid #9932cc; | protection = border: 2px solid #bba; | notice <!-- notice = default --> | #default = border: 1px solid #aaa; }}{{{style|}}}"> <tr> {{#ifeq:{{{image|}}}|none | <!-- No image. Cell with some width or padding necessary for text cell to have 100% width. --><td class="mbox-empty-cell" style="border: none; padding: 0px; width: 1px;"></td> | <td class="mbox-image" style="border: none; padding: 2px 0 2px 0.9em; text-align: center; "> {{#if:{{{image|}}} | {{{image}}} | [[File:{{#switch:{{{type|}}} | speedy = Ambox warning pn.svg | delete = Ambox warning pn.svg | content = Ambox Content.svg | style = Edit-clear.svg | move = Merge-split-transwiki default.svg | protection = Padlock-silver-medium.svg | notice <!-- notice = default --> | #default = Information icon4.svg }} | {{#ifeq:{{{small|}}}|yes | 30x30px | 40x40px }}|link=|alt=]] }}</td> }} <td class="mbox-text" style="border: none; padding: 0.25em 0.9em; width: 100%; {{{textstyle|}}}"> {{{text}}} </td> {{#if:{{{imageright|}}} | {{#ifeq:{{{imageright|}}}|none | <!-- No image. --> | <td class="mbox-imageright" style="border: none; padding: 2px 0.9em 2px 0; text-align: center; "> {{{imageright}}} </td> }} }} </tr> </table><!-- Detect and report usage with faulty "type" parameter: -->{{#switch:{{{type|}}} | <!-- No type fed, is also valid input --> | speedy | delete | content | style | move | protection | notice = <!-- Do nothing, valid "type" --> | #default = <div style="text-align: center;">This message box is using an invalid "type={{{type|}}}" parameter and needs fixing.</div> }}<noinclude> {{documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> kta0ywhmldfeb607l1j9rvigwvg3s9e 10 3795 12461 2013-01-05T01:31:42Z 27.110.208.26 Nilikha ang pahina na may '<includeonly><nowiki>{{</nowiki>{{#if:{{{subst|}}}|[[Help:Templates#Substitution|subst]]:}}{{#ifeq:{{NAMESPACE:{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}}}||<!-- this is intended to be ...' wikitext text/x-wiki <includeonly><nowiki>{{</nowiki>{{#if:{{{subst|}}}|[[Help:Templates#Substitution|subst]]:}}{{#ifeq:{{NAMESPACE:{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}}}||<!-- this is intended to be either a page in the main namespace or in the template namespace -->{{#ifeq:{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}|:{{PAGENAME:{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}}}<!-- this is intended to be in the main namespace -->|<nowiki>:</nowiki>[[:{{{LANG|}}}{{{SISTER|}}}{{{1|{{PAGENAME}}}}}|{{PAGENAME:{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}}}]]<!-- this is intended to be in the template namespace -->|[[:{{{LANG|}}}{{{SISTER|}}}Template:{{{1|{{PAGENAME}}}}}|{{{1|{{PAGENAME}}}}}]]}}<!-- namespace was included -->|[[:{{{LANG|}}}{{{SISTER|}}}{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}|{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}]] }}<nowiki>}}</nowiki></includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> qgurg8jce14lf2bkksyoyy7xbypox9n 10 3796 12462 2013-01-05T01:32:28Z 27.110.208.26 Nilikha ang pahina na may '<includeonly>{{pp-meta |type={{#switch:{{{demolevel|{{#ifeq:{{PROTECTIONLEVEL:edit}}-{{PROTECTIONLEVEL:move}}|-sysop|move|{{PROTECTIONLEVEL:edit}}}}}}} |semi |au...' wikitext text/x-wiki <includeonly>{{pp-meta |type={{#switch:{{{demolevel|{{#ifeq:{{PROTECTIONLEVEL:edit}}-{{PROTECTIONLEVEL:move}}|-sysop|move|{{PROTECTIONLEVEL:edit}}}}}}} |semi |autoconfirmed=semi |administrator |full |sysop=indef |move=move |#default=indef<!--fallback value-->}} |small={{{small|yes}}} |demospace={{{demospace|}}} |demolevel={{#ifeq:{{PAGENAME}}/{{NAMESPACE}}|{{SUBPAGENAME}}/{{ns:Template}}|{{{demolevel|undefined}}}|{{#ifeq:{{lc:{{SUBPAGENAME}}}}|sandbox|sysop|{{{demolevel|undefined}}}}}}} |expiry=<!--not applicable--> |dispute=no |icon-text=This {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:6}}|file, included in a high-risk template or message,|high-risk template}} is indefinitely {{#switch:{{{demolevel|{{#ifeq:{{PROTECTIONLEVEL:edit}}-{{PROTECTIONLEVEL:move}}|-sysop|move|{{PROTECTIONLEVEL:edit}}}}}}} |semi |autoconfirmed=semi-protected from editing |move=move-protected |administrator |full |sysop |#default=<!--fallback value-->protected from editing}} to prevent vandalism. |reason-text=This {{#switch:{{NAMESPACE}} |{{ns:image}}=file, used in one or more high-risk templates{{#switch:{{{demolevel|{{PROTECTIONLEVEL:edit}}}}} |semi |autoconfirmed= |administrator |full |sysop=<nowiki> </nowiki>and/or [[Special:Allmessages|system messages]], |#default=<!--fallback value-->}} |#default=high-risk template }} has been {{#switch:{{{demolevel|{{#ifeq:{{PROTECTIONLEVEL:edit}}-{{PROTECTIONLEVEL:move}}|-sysop|move|{{PROTECTIONLEVEL:edit}}}}}}} |semi |autoconfirmed=semi- |move=move- |administrator |full |sysop<!--uses default--> |#default=<!--fallback value-->}}protected{{#ifeq:{{PROTECTIONLEVEL:edit}}-{{PROTECTIONLEVEL:move}}|-sysop||<nowiki> </nowiki>from editing}} to prevent vandalism. {{#switch:{{{demolevel|{{PROTECTIONLEVEL:edit}}}}} |semi |autoconfirmed= |administrator |full |sysop<!--uses default--> |#default={{#switch:{{NAMESPACE}}|{{ns:image}}=<br /><small>'''Do not move this file''' to [[commons:|Wikimedia Commons]].</small>}}}} |categories={{{categories|{{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:10}}|{{#switch:{{{demolevel|{{#ifeq:{{PROTECTIONLEVEL:edit}}-{{PROTECTIONLEVEL:move}}|-sysop|move|{{PROTECTIONLEVEL:edit}}}}}}} |semi |autoconfirmed= |move= |administrator |full |sysop<!--uses default--> |#default=<!--fallback value-->}}}}{{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:6}}|[[Category:{{#switch:{{{demolevel|{{PROTECTIONLEVEL:edit}}}}} |semi |autoconfirmed=Semi-protected |administrator |full |sysop<!--uses default--> |#default=Protected<!--fallback value-->}} files|{{PAGENAME}}]]}}}}}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> 7c6p8e8pwj7u4i7fcc15qu4k9ynsf4c 10 3797 26366 12463 2021-01-13T03:51:35Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{#ifeq:{{#switch:{{lc:{{{type}}}}} |move=<!-- -->{{#ifeq: {{#switch:{{lc:{{{demolevel|undefined}}}}} |semi |autoconfirmed=autoconfirmed |administrator |full |sysop=sysop |undefined={{PROTECTIONLEVEL:move}} |#default=<!--fallback value: null -->}} |sysop|yes|no }} |create=<!-- -->{{#if: {{#switch:{{lc:{{{demolevel|undefined}}}}} |semi |autoconfirmed=autoconfirmed |administrator |full |sysop=sysop |undefined={{PROTECTIONLEVEL:create}} |#default=<!--fallback value: null -->}} |yes|no }} |#default<!--includes all other types-->=<!-- -->{{#if: {{#switch:{{lc:{{{demolevel|undefined}}}}} |semi |autoconfirmed=autoconfirmed |administrator |full |sysop=sysop |undefined={{PROTECTIONLEVEL:edit}} |#default=<!--fallback value: null -->}} |{{#ifeq:{{#switch:{{lc:{{{disallowlevel|}}}}} |semi |autoconfirmed=autoconfirmed |administrator |full |sysop=sysop |#default=<!--fallback value: null-->}} |{{#switch:{{lc:{{{demolevel|undefined}}}}} |semi |autoconfirmed=autoconfirmed |administrator |full |sysop=sysop |undefined={{PROTECTIONLEVEL:edit}} |#default=<!--fallback value: null-->}} |no|yes }} |no}} }}|yes|{{#ifeq:{{lc:{{{small|}}}}}|yes| <indicator name="protected-icon">[[File:{{{image|{{#switch:{{lc:{{{type}}}}} |full=Padlock.svg |semi=Padlock-silver.svg |move=Padlock-olive.svg |indef=Padlock-red.svg |office=Padlock-black.svg |create=Padlock-skyblue.svg |#default=Transparent.gif }}}}}|22px|link={{{icon-link|Wikibooks:Protection policy#{{lc:{{{type}}}}}}}}|{{{icon-text|This {{pagetype|subjectspace=yes}} is {{#switch:{{lc:{{{type}}}}} |semi=semi- |move=move- |indef=permanently<nowiki> </nowiki> |create=creation- |office=<!--null, but should this have a special tag?--> |full |#default=<!--null--> }}protected{{#ifeq:{{lc:{{{type}}}}}|indef||{{#if:{{{expiry|}}}|<nowiki> </nowiki>until {{#time:F j, Y|{{{expiry}}}}}}}}}{{#if:{{{icon-reason|}}}|<nowiki> </nowiki>{{{icon-reason}}}}}.}}}]]</indicator> |<!-- else, not small --> {{mbox | demospace = {{{demospace|}}} | type = protection | image = [[File:{{{image|{{#switch:{{lc:{{{type}}}}} |full=Padlock.svg |semi=Padlock-silver.svg |move=Padlock-olive.svg |indef=Padlock-red.svg |office=Padlock-black.svg |create=Padlock-skyblue.svg |#default=Transparent.gif }}}}}|40px|{{{icon-text|This page is {{#switch:{{lc:{{{type}}}}} |semi=semi- |move=move- |indef=permanently<nowiki> </nowiki> |create=creation- |office=<!--null, but should this have a special tag?--> |full |#default=<!--null--> }}protected.}}}|link=]] | text = '''{{{reason-text|{{#switch:{{lc:{{{type}}}}} |full=This page is currently protected from editing |semi=Editing of this {{pagetype|subjectspace=yes}} by new or unregistered users is currently disabled |move=This {{pagetype|subjectspace=yes}} is currently protected from page moves |indef=This page is protected from editing ''indefinitely'' |office=This {{pagetype|subjectspace=yes}} is currently protected from editing |create=Re-creation of this {{pagetype|subjectspace=yes}} has been disabled }}{{#ifeq:{{lc:{{{type}}}}}|indef||{{#if:{{{expiry|}}}|&#32;until {{#time:F j, Y|{{{expiry}}}}}}}}}{{{reason<includeonly>|</includeonly>}}}.}}}'''<br /> {{{explanation-text|{{#ifeq:{{lc:{{{dispute}}}}}|yes|This protection is '''not''' an endorsement of the {{#ifeq:{{{type}}}|move|[{{fullurl:Special:Log|type=move&page={{FULLPAGENAMEE}}}} current title]|[{{fullurl:{{FULLPAGENAMEE}}|action=history}} current version]}}.}} See the [{{fullurl:Special:Log|type=protect&page={{FULLPAGENAMEE}}}} protection log] for more details. {{#switch:{{lc:{{{type}}}}} |full|indef=Please discuss any changes on the [[{{TALKPAGENAME}}|discussion page]]; you may use the {{tlx|editprotected}} template to ask an [[Wikibooks:Administrators|administrator]] to make the edit if it is supported by consensus. {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:8}}<!--MediaWiki-->||You may also [[Wikibooks:Reading room/Administrative Assistance|request]] that this page be unprotected.}} |semi=If you cannot edit this {{pagetype|subjectspace=yes}} and you wish to make a change, you can {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{TALKSPACE}}||[[Template:Editsemiprotected|request an edit]], [[{{TALKPAGENAME}}|discuss changes on the discussion page]],}} [[Wikibooks:Reading room/Administrative Assistance|request unprotection]], [[Special:Userlogin|log in]], or <span class="plainlinks">[http://en.wikibooks.org/w/index.php?title=Special:Userlogin&type=signup <span style="color:#002bb8;" title="Sign in / create account">create an account</span>]. |move=The page may still be edited but cannot be moved until unprotected. Please discuss any suggested moves on the [[{{TALKPAGENAME}}|discussion page]]. You can also [[Wikibooks:Reading room/Administrative Assistance|request]] that the page be unprotected. |office=If you are able to edit this page, please discuss all changes and additions on the [[{{TALKPAGENAME}}|discussion page]] first. |create=Please see the {{#if:{{{rfd|}}}|'''[[{{{rfd}}}|deletion discussion]]''' or the}} [{{fullurl:Special:Log|type=delete&page={{FULLPAGENAMEE}}}} deletion log] for details of why this page was deleted. If you would like to create a page at this title, you must first [[Wikibooks:Reading room/Administrative Assistance|request]] for it to be unprotected, or contact the administrator who deleted the page for the deleted material to be restored. If unsuccessful, you can make a [[WB:RFU|request for undeletion]]. }}}}} }} }}|}}<!--End if small--><includeonly>{{#ifeq:{{lc:{{{categories|no}}}}}|no||{{{categories|}}}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> jnef9fryw24v9okvkbyb6cc822srxfr 10 3798 17822 17817 2016-03-12T19:08:36Z Squeekeek 2831 Isinalin sa Tagalog wikitext text/x-wiki {{documentation subpage}} __NOTOC__ Ang padron na ito ay awtomatikong nagpapakita ng isang kahong dokumentasyon tulad na nakikita ninyo ngayon. Ang laman nito ay isiningit mula sa isa pang pahina. Ito ay inilaan para sa mga pahinang [[w:Wikipedia:Transclusion|isiningit]] sa ibang mga pahina, i.e. mga padron, maging nasa namespace ng padron o wala. ==Pagkakagamit== ===Normal /doc=== &lt;noinclude&gt;&#123;&#123;{{{template-name|Documentation}}}&#125;&#125;&lt;/noinclude&gt; ===Kahit anong pahinang /doc === &lt;noinclude&gt;&#123;&#123;{{{template-name|Documentation}}}|Template:any page/doc&#125;&#125;&lt;/noinclude&gt; ===Nasa-linyang nilalaman=== &lt;noinclude&gt;&#123;&#123;{{{template-name|Documentation}}}|content=This is documentation.&#125;&#125;&lt;/noinclude&gt; ===Nasa-linyang nilalaman na may kawing na [basahin][baguhin]=== &lt;noinclude&gt;&#123;&#123;{{{template-name|Documentation}}} |1=Template:any page/doc |content=&#123;&#123;Template:any page/doc|parameters&#125;&#125; &#125;&#125;&lt;/noinclude&gt; ===Mainam na kaugalian=== Nararapat na ang kodigong ito ay idagdag sa ibaba ng kodigo ng pardon, ng walang sobrang espasyo bago ang "<code>&lt;noinclude&gt;</code>" (which would cause extra space on pages where the template is used). Ang argumento ay maaaring gamitin tulad ng nasa itaas para maidagdag ito sa isa pang pahinang dokumentasyon. Magdagdag ng mga klase at kawing sa pagitan ng mga wiki sa pahinang dokumentasyon sa loob ng mga panandang <tt>&lt;includeonly&gt; &lt;/includeonly&gt;</tt> tags. Kung ang pahinang dokumentasyon ay naglalaman ng mga panandang includeonly o noinclude bilang parte ng dokumentasyon, palitan ng "&amp;lt;" ang "<". ===Ipasadya ang pinapakita=== May mga panuway upang ipasadya ang output sa mga natatanging kaso: * <nowiki>{{</nowiki>documentation|'''heading'''=}}: palitan ang teksto ng paulong "dokumentasyon". Kung ginawa itong blanko, ang buong paulo (kasama ang unang kawing na [baguhin]) ay maglalaho rin. ==Mga Gamit== Kung hindi umiiral ang pahinang dokumentasyon, ang "baguhin" na kawing ay naglalaman ng [[mw:Manual:Creating pages with preloaded text|preload]] na parametro, kaya ang pag-klik rito ay magpupuna sa form pambago ng saligang dokumentasyon na ayos pampahina. ==Mga Katwiran== *Ang paggamit sa padron na ito ay pinahihintulutan na [[Wikipedia:Protection policy|pangalagaan]] ang mga padron kung kailan kinakailangan, habang pinahihintulutan ang kahit sino na baguhin ang dokumentasyon, mga uri, at mga kawing sa pagitan ng mga wiki. *Ang teksto sa isang pahinang padron mismo ay nakakadagdag sa dami ng tekstong kailangan i-proseso habang pinapakita ang padron. Ito ay nililimita dahil sa mga dahilan ng paggawa: mayroong [[w:Wikipedia:Template limits|pre-expand include size maximum]] na 2,048,000 bytes. Ang paglalagay ng dokumentasyon sa loob ng isang pahina ay nakakabawas sa teksto para sa dokumentasyon sa padron at maging isang tawag sa padron at mga tandang noinclude na lamang ito. <span class="plainlinks">[http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Village_pump_(technical)&diff=prev&oldid=69888944 Inirerekomenda]</span> ng mga MediaWiki developers ang sistemang ito dahil sa katwirang ito. ==Tingnan Rin== {{Documentation/doc/see also }} <includeonly> [[Category:Template documentation| ]] [[eo:Ŝablono:Dok]] [[es:Plantilla:Documentación]] [[fr:Modèle:Documentation modèle]] [[hu:Sablon:Sablondokumentáció]] [[ja:Template:Documentation]] [[ko:틀:틀 설명문서]] [[pt:Predefinição:Documentação]] [[ru:Шаблон:Doc]] [[th:แม่แบบ:Documentation]] </includeonly> ky654kbxtet5ydohel2wa3sp2q21w1i 10 3799 12465 2013-01-05T01:34:47Z 27.110.208.26 Nilikha ang pahina na may '<!-- This subpage is transcluded into several /doc subpages to identify the near relataves, far relatives and ancestors of the templates transcluding this subpage. Li...' wikitext text/x-wiki <!-- This subpage is transcluded into several /doc subpages to identify the near relataves, far relatives and ancestors of the templates transcluding this subpage. Listing additional unrelated templates should be done at the bottom with section headers clearly stating the relationship between such additions and the templates transcluding this subpage. Thank you, [[User:ConradPino]] 00:50, 19 November 2007 (UTC). --> === &#123;&#123; Documentation &#125;&#125; family === *[[Template:Documentation]] **[[Template:Documentation/doc]] **[[Template:Documentation/doc/see also]] *[[Template:Documentation subpage]] <noinclude>[[Category:Template documentation|{{PAGENAME}}]]</noinclude> hs51xs7exm7g1uu5bwffg1l8jlp8e0k 10 3800 12466 2013-01-05T01:36:18Z Masahiro Naoi 1628 Nilikha ang pahina na may '<includeonly><tt><nowiki>{{</nowiki>{{#if:{{{subst|}}}|[[Help:Templates#Substitution|subst]]:}}{{#ifeq:{{NAMESPACE:{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}}}||<!-- this is intended to...' wikitext text/x-wiki <includeonly><tt><nowiki>{{</nowiki>{{#if:{{{subst|}}}|[[Help:Templates#Substitution|subst]]:}}{{#ifeq:{{NAMESPACE:{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}}}||<!-- this is intended to be either a page in the main namespace or in the template namespace -->{{#ifeq:{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}|:{{PAGENAME:{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}}}<!-- this is intended to be in the main namespace -->|<nowiki>:</nowiki>[[:{{{LANG|}}}{{{SISTER|}}}{{{1|{{PAGENAME}}}}}|{{PAGENAME:{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}}}]]<!-- this is intended to be in the template namespace -->|[[:{{{LANG|}}}{{{SISTER|}}}Template:{{{1|{{PAGENAME}}}}}|{{{1|{{PAGENAME}}}}}]]}}<!-- namespace was included -->|[[:{{{LANG|}}}{{{SISTER|}}}{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}|{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}]]}}<!-- optional parameters for mimic parameter passing in examples -->{{#ifeq:{{{2|+}}}|{{{2|-}}}|&#124;{{{2}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{3|+}}}|{{{3|-}}}|&#124;{{{3}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{4|+}}}|{{{4|-}}}|&#124;{{{4}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{5|+}}}|{{{5|-}}}|&#124;{{{5}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{6|+}}}|{{{6|-}}}|&#124;{{{6}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{7|+}}}|{{{7|-}}}|&#124;{{{7}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{8|+}}}|{{{8|-}}}|&#124;{{{8}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{9|+}}}|{{{9|-}}}|&#124;{{{9}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{10|+}}}|{{{10|-}}}|&#124;{{{10}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{11|+}}}|{{{11|-}}}|&#124;{{{11}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{12|+}}}|{{{12|-}}}|&#124;{{{12}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{13|+}}}|{{{13|-}}}|&#124;{{{13}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{14|+}}}|{{{14|-}}}|&#124;{{{14}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{15|+}}}|{{{15|-}}}|&#124;{{{15}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{16|+}}}|{{{16|-}}}|&#124;{{{16}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{17|+}}}|{{{17|-}}}|&#124;{{{17}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{18|+}}}|{{{18|-}}}|&#124;{{{18}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{19|+}}}|{{{19|-}}}|&#124;{{{19}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{20|+}}}|{{{20|-}}}|&#124;{{{20}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{21|+}}}|{{{21|-}}}|&#124;{{{21}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{22|+}}}|{{{22|-}}}|&#124;{{{22}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{23|+}}}|{{{23|-}}}|&#124;{{{23}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{24|+}}}|{{{24|-}}}|&#124;{{{24}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{25|+}}}|{{{25|-}}}|&#124;{{{25}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{26|+}}}|{{{26|-}}}|&#124;{{{26}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{27|+}}}|{{{27|-}}}|&#124;{{{27}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{28|+}}}|{{{28|-}}}|&#124;{{{28}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{29|+}}}|{{{29|-}}}|&#124;{{{29}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{30|+}}}|{{{30|-}}}|&#124;{{{30}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{31|+}}}|{{{31|-}}}|&#124;{{{31}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{32|+}}}|{{{32|-}}}|&#124;{{{32}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{33|+}}}|{{{33|-}}}|&#124;{{{33}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{34|+}}}|{{{34|-}}}|&#124;{{{34}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{35|+}}}|{{{35|-}}}|&#124;{{{35}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{36|+}}}|{{{36|-}}}|&#124;{{{36}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{37|+}}}|{{{37|-}}}|&#124;{{{37}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{38|+}}}|{{{38|-}}}|&#124;{{{38}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{39|+}}}|{{{39|-}}}|&#124;{{{39}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{40|+}}}|{{{40|-}}}|&#124;{{{40}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{41|+}}}|{{{41|-}}}|&#124;{{{41}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{42|+}}}|{{{42|-}}}|&#124;{{{42}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{43|+}}}|{{{43|-}}}|&#124;{{{43}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{44|+}}}|{{{44|-}}}|&#124;{{{44}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{45|+}}}|{{{45|-}}}|&#124;{{{45}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{46|+}}}|{{{46|-}}}|&#124;{{{46}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{47|+}}}|{{{47|-}}}|&#124;{{{47}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{48|+}}}|{{{48|-}}}|&#124;{{{48}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{49|+}}}|{{{49|-}}}|&#124;{{{49}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{50|+}}}|{{{50|-}}}|&#124;{{{50}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{51|+}}}|{{{51|-}}}|&#124;{{{51}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{52|+}}}|{{{52|-}}}|&#124;{{{52}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{53|+}}}|{{{53|-}}}|&#124;{{{53}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{54|+}}}|{{{54|-}}}|&#124;{{{54}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{55|+}}}|{{{55|-}}}|&#124;{{{55}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{56|+}}}|{{{56|-}}}|&#124;{{{56}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{57|+}}}|{{{57|-}}}|&#124;{{{57}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{58|+}}}|{{{58|-}}}|&#124;{{{58}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{59|+}}}|{{{59|-}}}|&#124;{{{59}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{60|+}}}|{{{60|-}}}|&#124;{{{60}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{61|+}}}|{{{61|-}}}|&#124;{{{61}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{62|+}}}|{{{62|-}}}|&#124;{{{62}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{63|+}}}|{{{63|-}}}|&#124;{{{63}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{64|+}}}|{{{64|-}}}|&#124;{{{64}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{65|+}}}|{{{65|-}}}|&#124;{{{65}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{66|+}}}|{{{66|-}}}|&#124;{{{66}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{67|+}}}|{{{67|-}}}|&#124;{{{67}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{68|+}}}|{{{68|-}}}|&#124;{{{68}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{69|+}}}|{{{69|-}}}|&#124;{{{69}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{70|+}}}|{{{70|-}}}|&#124;{{{70}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{71|+}}}|{{{71|-}}}|&#124;{{{71}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{72|+}}}|{{{72|-}}}|&#124;{{{72}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{73|+}}}|{{{73|-}}}|&#124;{{{73}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{74|+}}}|{{{74|-}}}|&#124;{{{74}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{75|+}}}|{{{75|-}}}|&#124;{{{75}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{76|+}}}|{{{76|-}}}|&#124;{{{76}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{77|+}}}|{{{77|-}}}|&#124;{{{77}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{78|+}}}|{{{78|-}}}|&#124;{{{78}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{79|+}}}|{{{79|-}}}|&#124;{{{79}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{80|+}}}|{{{80|-}}}|&#124;{{{80}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{81|+}}}|{{{81|-}}}|&#124;{{{81}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{82|+}}}|{{{82|-}}}|&#124;{{{82}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{83|+}}}|{{{83|-}}}|&#124;{{{83}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{84|+}}}|{{{84|-}}}|&#124;{{{84}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{85|+}}}|{{{85|-}}}|&#124;{{{85}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{86|+}}}|{{{86|-}}}|&#124;{{{86}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{87|+}}}|{{{87|-}}}|&#124;{{{87}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{88|+}}}|{{{88|-}}}|&#124;{{{88}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{89|+}}}|{{{89|-}}}|&#124;{{{89}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{90|+}}}|{{{90|-}}}|&#124;{{{90}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{91|+}}}|{{{91|-}}}|&#124;{{{91}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{92|+}}}|{{{92|-}}}|&#124;{{{92}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{93|+}}}|{{{93|-}}}|&#124;{{{93}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{94|+}}}|{{{94|-}}}|&#124;{{{94}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{95|+}}}|{{{95|-}}}|&#124;{{{95}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{96|+}}}|{{{96|-}}}|&#124;{{{96}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{97|+}}}|{{{97|-}}}|&#124;{{{97}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{98|+}}}|{{{98|-}}}|&#124;{{{98}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{99|+}}}|{{{99|-}}}|&#124;{{{99}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{100|+}}}|{{{100|-}}}|&#124;{{{100}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{101|+}}}|{{{101|-}}}|&#124;{{{101}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{102|+}}}|{{{102|-}}}|&#124;{{{102}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{103|+}}}|{{{103|-}}}|&#124;{{{103}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{104|+}}}|{{{104|-}}}|&#124;{{{104}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{105|+}}}|{{{105|-}}}|&#124;{{{105}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{106|+}}}|{{{106|-}}}|&#124;{{{106}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{107|+}}}|{{{107|-}}}|&#124;{{{107}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{108|+}}}|{{{108|-}}}|&#124;{{{108}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{109|+}}}|{{{109|-}}}|&#124;{{{109}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{110|+}}}|{{{110|-}}}|&#124;{{{110}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{111|+}}}|{{{111|-}}}|&#124;{{{111}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{112|+}}}|{{{112|-}}}|&#124;{{{112}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{113|+}}}|{{{113|-}}}|&#124;{{{113}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{114|+}}}|{{{114|-}}}|&#124;{{{114}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{115|+}}}|{{{115|-}}}|&#124;{{{115}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{116|+}}}|{{{116|-}}}|&#124;{{{116}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{117|+}}}|{{{117|-}}}|&#124;{{{117}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{118|+}}}|{{{118|-}}}|&#124;{{{118}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{119|+}}}|{{{119|-}}}|&#124;{{{119}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{120|+}}}|{{{120|-}}}|&#124;{{{120}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{121|+}}}|{{{121|-}}}|&#124;{{{121}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{122|+}}}|{{{122|-}}}|&#124;{{{122}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{123|+}}}|{{{123|-}}}|&#124;{{{123}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{124|+}}}|{{{124|-}}}|&#124;{{{124}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{125|+}}}|{{{125|-}}}|&#124;{{{125}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{126|+}}}|{{{126|-}}}|&#124;{{{126}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{127|+}}}|{{{127|-}}}|&#124;{{{127}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{128|+}}}|{{{128|-}}}|&#124;{{{128}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{129|+}}}|{{{129|-}}}|&#124;{{{129}}}}}<!-- -->{{#ifeq:{{{130|+}}}|{{{130|-}}}|&#124;<i>...</i>}}<!-- --><nowiki>}}</nowiki></tt></includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> iy8ukpjvg85fynofhu7u49b6psim1fg 10 3803 12469 2013-01-05T01:39:57Z Masahiro Naoi 1628 Nilikha ang pahina na may '<includeonly><span style="white-space:nowrap"></includeonly><noinclude> {{Documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noi...' wikitext text/x-wiki <includeonly><span style="white-space:nowrap"></includeonly><noinclude> {{Documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> mqp4k62bpdg4zdczvvcpvcdzw8ex9lj 10 3804 12470 2013-01-05T01:40:16Z Masahiro Naoi 1628 Nilikha ang pahina na may '<includeonly></span></includeonly><noinclude> {{documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude>' wikitext text/x-wiki <includeonly></span></includeonly><noinclude> {{documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> kwum1tk143w2m8d4z5oo48bef2jhq8m 10 3806 26312 12475 2021-01-12T03:24:13Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Padron:Infobox person]] papunta sa [[Padron:Infobox tao]]: standardization wikitext text/x-wiki {{Infobox | bodyclass = biography vcard | bodystyle = {{#if:{{{box_width|}}}|width:{{{box_width}}};}} | above = <includeonly>{{{name|{{PAGENAME}}}}}</includeonly> | aboveclass = fn | image = {{#if:{{{image|}}}|[[File:{{{image}}}|{{#if:{{{image_size|{{{imagesize|}}}}}}|{{{image_size|{{{imagesize}}}}}}|225px}}|alt={{{alt|}}}]]}} | imageclass = {{image class names|{{{image}}}}} | caption = {{{caption|}}} | label1 = {{#if:{{{birth_name|}}}{{{birth_date|}}}{{{birth_place|}}}|Kapanganakan}} | data1 = {{#if:{{{birth_name|}}}|{{{birth_name}}}<br />}}{{#if:{{{birth_date|}}}|{{{birth_date}}}<br />}}{{{birth_place|}}} | label2 = {{#if:{{{death_date|}}}{{{death_place|}}}|Kamatayan }} | data2 = {{#if:{{{death_date|}}}|{{{death_date}}}<br />}}{{{death_place|}}} | label3 = Sanhi&nbsp;ng kamatayan | data3 = {{{death_cause|}}} | label4 = <span style="white-space:nowrap;">Katawan natuklasan</span> | data4 = {{{body_discovered|}}} | label5 = Libingan | class5 = label | data5 = {{{resting_place|}}}{{#if:{{{resting_place_coordinates|}}}|<br />{{{resting_place_coordinates}}} }} | label6 = Pinaninirahan | class6 = label | data6 = {{{residence|}}} | class7 = category | label7 = Kabansaan | data7 = {{{nationality|}}} | label8 = <span style="white-space:nowrap;">Iba pang pangalan</span> | class8 = nickname | data8 = {{{other_names|}}} | class9 = category | label9 = Lahi | data9 = {{{ethnicity|}}} | class10 = category | label10 = Pagkamamamayan | data10 = {{{citizenship|}}} | label11 = Pag-aaral | data11 = {{{education|}}} | label12 = ''[[Alma mater]]'' | data12 = {{{alma_mater|}}} | label13 = Hanapbuhay | class13 = role | data13 = {{{occupation|}}} | label14 = <span style="white-space:nowrap;">Mga taon ng kasiglahan</span> | data14 = {{{years_active|}}} | label15 = <span style="white-space:nowrap;">Tagapagpatrabaho</span> | data15 = {{{employer|}}} | label16 = Inang-bayan | data16 = {{{home_town|}}} | label17 = Suweldo | data17 = {{{salary|}}} | label18 = Net worth | data18 = {{{networth|}}} | label19 = Tangkad | data19 = {{{height|}}} | label20 = Timbang | data20 = {{{weight|}}} | label21 = <span style="white-space:nowrap;">Kilala para sa</span> | data21 = {{{known|{{{known_for|}}}}}} | label22 = Pamagat | data22 = {{{title|}}} | label23 = Kataga | data23 = {{{term|}}} | label24 = Sinundan | data24 = {{{predecessor|}}} | label25 = Kahalili | data25 = {{{successor|}}} | label26 = Partidong pampulitika | data26 = {{{party|}}} | label27 = Kaaway | data27 = {{{opponents|}}} | label28 = Board member&nbsp;of | data28 = {{{boards|}}} | label29 = Religious beliefs | data29 = {{{religion|}}} | label30 = Asawa | data30 = {{{spouse|}}} | label31 = Katambal | data31 = {{{partner|}}} | label32 = Anak | data32 = {{{children|}}} | label33 = Mga magulang | data33 = {{{parents|}}} | label34 = Mga kamag-anak | data34 = {{{relations|{{{relatives|}}}}}} | label35 = Palatandaang pantawag (''call-sign'') | data35 = {{{callsign|}}} | label36 = Mga gantimpala | data36 = {{{awards|}}} | data37 = {{#if:{{{signature|}}}|'''Lagda'''<div style="padding-top:0.3em;">[[File:{{{signature}}}|128px|alt={{{signature_alt|}}}]]</div>}} | data38 = {{#if:{{{website|}}}| '''Websayt'''<br />{{{website}}} }} | data39 = {{#if:{{{footnotes|}}}|<div style="text-align:left;"><div style="border-top:1px solid;">'''Tandaan'''</div><div style="line-height:1.2em;">{{{footnotes}}}</div></div>}} | data40 = {{{misc|}}} }}<includeonly>{{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}|[[Category:Articles with hCards]]}}</includeonly><noinclude> {{documentation}}<!---Please add metadata to the <includeonly> section at the bottom of the /doc subpage---> </noinclude> tpbcpifgrjlw8n7oyitdh3wj2ije4zs 10 3807 26321 26311 2021-01-12T05:23:16Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <table class="infobox {{{bodyclass|}}}" cellspacing="5" style="width:22em; text-align:left; font-size:88%; line-height:1.5em; border:1px solid #aaa; background-color:#f9f9f9; color:black; margin:0.5em 0em 0.5em 1em; padding:0.2em; float:right; clear:right; {{{bodystyle|}}}"><!-- Caption -->{{#if:{{{title|}}}|<caption class="{{{titleclass|}}}" style="font-size:125%; font-weight:bold; {{{titlestyle|}}}">{{{title}}}</caption>}}<!-- Header -->{{#if:{{{above|}}}|{{Infobox/row |header={{{above}}} |headerstyle=text-align:center; font-size:125%; font-weight:bold; {{{abovestyle|}}} |class={{{aboveclass|}}} |rowclass={{{aboverowclass|}}} }} }}<!-- Subheader1 -->{{#if:{{{subheader|}}}|{{Infobox/row |data={{{subheader}}} |datastyle={{{subheaderstyle|}}} |class={{{subheaderclass|}}} |rowclass={{{subheaderrowclass1|}}} }} }}<!-- Subheader2 -->{{#if:{{{subheader2|}}}|{{Infobox/row |data={{{subheader2}}} |datastyle={{{subheaderstyle|}}} |class={{{subheaderclass|}}} |rowclass={{{subheaderrowclass2|}}} }} }}<!-- Image1 -->{{#if:{{{image|{{{image1|}}}}}}|{{Infobox/row |data={{{image|{{{image1}}} }}}{{#if:{{{caption|{{{caption1|}}}}}}|<br /><span style="{{{captionstyle|}}}">{{{caption|{{{caption1}}}}}}</span>}} |datastyle={{{imagestyle|}}} |class={{{imageclass|}}} |rowclass={{{imagerowclass1|}}} }} }}<!-- Image2 -->{{#if:{{{image2|}}}|{{Infobox/row |data={{{image2}}}{{#if:{{{caption2|}}}|<br /><span style="{{{captionstyle|}}}">{{{caption2}}}</span>}} |datastyle={{{imagestyle|}}} |class={{{imageclass|}}} |rowclass={{{imagerowclass2|}}} }} }}<!-- -->{{Infobox/row |header={{{header1|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label1|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data1|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class1|}}} |rowclass={{{rowclass1|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header2|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label2|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data2|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class2|}}} |rowclass={{{rowclass2|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header3|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label3|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data3|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class3|}}} |rowclass={{{rowclass3|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header4|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label4|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data4|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class4|}}} |rowclass={{{rowclass4|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header5|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label5|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data5|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class5|}}} |rowclass={{{rowclass5|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header6|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label6|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data6|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class6|}}} |rowclass={{{rowclass6|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header7|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label7|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data7|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class7|}}} |rowclass={{{rowclass7|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header8|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label8|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data8|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class8|}}} |rowclass={{{rowclass8|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header9|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label9|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data9|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class9|}}} |rowclass={{{rowclass9|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header10|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label10|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data10|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class10|}}} |rowclass={{{rowclass10|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header11|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label11|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data11|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class11|}}} |rowclass={{{rowclass11|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header12|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label12|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data12|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class12|}}} |rowclass={{{rowclass12|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header13|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label13|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data13|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class13|}}} |rowclass={{{rowclass13|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header14|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label14|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data14|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class14|}}} |rowclass={{{rowclass14|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header15|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label15|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data15|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class15|}}} |rowclass={{{rowclass15|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header16|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label16|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data16|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class16|}}} |rowclass={{{rowclass16|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header17|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label17|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data17|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class17|}}} |rowclass={{{rowclass17|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header18|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label18|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data18|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class18|}}} |rowclass={{{rowclass18|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header19|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label19|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data19|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class19|}}} |rowclass={{{rowclass19|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header20|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label20|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data20|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class20|}}} |rowclass={{{rowclass20|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header21|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label21|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data21|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class21|}}} |rowclass={{{rowclass21|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header22|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label22|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data22|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class22|}}} |rowclass={{{rowclass22|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header23|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label23|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data23|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class23|}}} |rowclass={{{rowclass23|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header24|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label24|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data24|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class24|}}} |rowclass={{{rowclass24|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header25|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label25|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data25|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class25|}}} |rowclass={{{rowclass25|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header26|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label26|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data26|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class26|}}} |rowclass={{{rowclass26|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header27|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label27|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data27|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class27|}}} |rowclass={{{rowclass27|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header28|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label28|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data28|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class28|}}} |rowclass={{{rowclass28|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header29|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label29|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data29|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class29|}}} |rowclass={{{rowclass29|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header30|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label30|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data30|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class30|}}} |rowclass={{{rowclass30|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header31|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label31|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data31|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class31|}}} |rowclass={{{rowclass31|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header32|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label32|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data32|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class32|}}} |rowclass={{{rowclass32|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header33|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label33|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data33|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class33|}}} |rowclass={{{rowclass33|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header34|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label34|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data34|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class34|}}} |rowclass={{{rowclass34|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header35|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label35|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data35|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class35|}}} |rowclass={{{rowclass35|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header36|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label36|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data36|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class36|}}} |rowclass={{{rowclass36|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header37|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label37|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data37|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class37|}}} |rowclass={{{rowclass37|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header38|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label38|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data38|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class38|}}} |rowclass={{{rowclass38|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header39|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label39|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data39|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class39|}}} |rowclass={{{rowclass39|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header40|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label40|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data40|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class40|}}} |rowclass={{{rowclass40|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header41|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label41|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data41|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class41|}}} |rowclass={{{rowclass41|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header42|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label42|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data42|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class42|}}} |rowclass={{{rowclass42|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header43|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label43|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data43|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class43|}}} |rowclass={{{rowclass43|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header44|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label44|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data44|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class44|}}} |rowclass={{{rowclass44|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header45|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label45|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data45|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class45|}}} |rowclass={{{rowclass45|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header46|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label46|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data46|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class46|}}} |rowclass={{{rowclass46|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header47|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label47|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data47|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class47|}}} |rowclass={{{rowclass47|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header48|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label48|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data48|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class48|}}} |rowclass={{{rowclass48|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header49|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label49|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data49|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class49|}}} |rowclass={{{rowclass49|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header50|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label50|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data50|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class50|}}} |rowclass={{{rowclass50|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header51|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label51|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data51|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class51|}}} |rowclass={{{rowclass51|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header52|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label52|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data52|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class52|}}} |rowclass={{{rowclass52|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header53|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label53|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data53|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class53|}}} |rowclass={{{rowclass53|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header54|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label54|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data54|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class54|}}} |rowclass={{{rowclass54|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header55|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label55|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data55|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class55|}}} |rowclass={{{rowclass55|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header56|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label56|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data56|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class56|}}} |rowclass={{{rowclass56|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header57|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label57|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data57|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class57|}}} |rowclass={{{rowclass57|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header58|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label58|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data58|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class58|}}} |rowclass={{{rowclass58|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header59|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label59|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data59|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class59|}}} |rowclass={{{rowclass59|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header60|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label60|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data60|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class60|}}} |rowclass={{{rowclass60|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header61|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label61|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data61|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class61|}}} |rowclass={{{rowclass61|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header62|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label62|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data62|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class62|}}} |rowclass={{{rowclass62|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header63|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label63|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data63|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class63|}}} |rowclass={{{rowclass63|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header64|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label64|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data64|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class64|}}} |rowclass={{{rowclass64|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header65|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label65|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data65|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class65|}}} |rowclass={{{rowclass65|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header66|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label66|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data66|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class66|}}} |rowclass={{{rowclass66|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header67|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label67|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data67|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class67|}}} |rowclass={{{rowclass67|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header68|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label68|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data68|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class68|}}} |rowclass={{{rowclass68|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header69|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label69|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data69|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class69|}}} |rowclass={{{rowclass69|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header70|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label70|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data70|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class70|}}} |rowclass={{{rowclass70|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header71|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label71|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data71|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class71|}}} |rowclass={{{rowclass71|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header72|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label72|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data72|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class72|}}} |rowclass={{{rowclass72|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header73|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label73|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data73|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class73|}}} |rowclass={{{rowclass73|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header74|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label74|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data74|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class74|}}} |rowclass={{{rowclass74|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header75|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label75|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data75|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class75|}}} |rowclass={{{rowclass75|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header76|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label76|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data76|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class76|}}} |rowclass={{{rowclass76|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header77|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label77|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data77|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class77|}}} |rowclass={{{rowclass77|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header78|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label78|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data78|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class78|}}} |rowclass={{{rowclass78|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header79|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label79|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data79|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class79|}}} |rowclass={{{rowclass79|}}} }}{{Infobox/row |header={{{header80|}}} |headerstyle={{{headerstyle|}}} |label={{{label80|}}} |labelstyle={{{labelstyle|}}} |data={{{data80|}}} |datastyle={{{datastyle|}}} |class={{{class80|}}} |rowclass={{{rowclass80|}}} }}<!-- Below -->{{#if:{{{below|}}}|<tr><td colspan="2" class="{{{belowclass|}}}" style="text-align:center; {{{belowstyle|}}}">{{{below}}}</td></tr>}}<!-- Navbar -->{{#if:{{{name|}}}|<tr><td colspan="2" style="text-align:right">{{navbar|{{{name}}}|mini=1}}</td></tr>}} </table><noinclude>{{documentation}}</noinclude> mpklidb2p6a5alxczaw9jrcvqpo3dr5 10 3808 26320 26319 2021-01-12T05:23:13Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{#if:{{{header|}}} |<tr><th colspan="2" style="text-align:center; vertical-align:top;{{{headerstyle|}}}">{{{header|}}}</th></tr> |{{#if:{{{data|}}}{{#ifeq:{{{name|}}}|{{#titleparts:{{PAGENAME}}|1}}|example}} |<tr>{{#if:{{{label|}}} |<th style="vertical-align:top;{{{labelstyle|}}}">{{{label|}}}</th> <td class="{{{class|}}}" style="vertical-align:top;{{{datastyle|}}}"> |<td colspan="2" class="{{{class|}}}" style="text-align:center; vertical-align:top;{{{datastyle|}}}"> }}{{{data|}}}</td></tr> }} }}<noinclude>{{documentation}}</noinclude> nfrlpoyx448h2mol7hsw1197a8o07ug 10 3809 12478 2013-01-05T02:18:00Z Masahiro Naoi 1628 Nilikha ang pahina na may '<includeonly>{{#if:{{{df|}}}|{{#expr:{{{3|{{{day}}}}}}}} {{MONTHNAME|{{{2|{{{month}}}}}}}}|{{MONTHNAME|{{{2|{{{month}}}}}}}} {{#expr:{{{3|{{{day}}}}}}}},}} {{{1|{{{yea...' wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{{df|}}}|{{#expr:{{{3|{{{day}}}}}}}} {{MONTHNAME|{{{2|{{{month}}}}}}}}|{{MONTHNAME|{{{2|{{{month}}}}}}}} {{#expr:{{{3|{{{day}}}}}}}},}} {{{1|{{{year}}}}}}<span style="display:none"> (<span class="bday">{{{1|{{{year}}}}}}-{{padleft:{{{2|{{{month}}}}}}|2|0}}-{{padleft:{{{3|{{{day}}}}}}|2|0}}</span>)</span><span class="noprint"> (edad&nbsp;{{age | {{{1|{{{year}}}}}} | {{{2|{{{month}}}}}} | {{{3|{{{day}}}}}} }})</span></includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> 11a0vwzvhmlktuh8e9t3zrhl888of4i 10 3810 12479 2013-01-05T02:18:28Z Masahiro Naoi 1628 Nilikha ang pahina na may '{{How long ago/exp|{{ #ifexpr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 > {{{2|{{{mont...' wikitext text/x-wiki {{How long ago/exp|{{ #ifexpr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 > {{{2|{{{month|12}}}}}} | {{ #expr: {{ #expr: ((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0}} - {{{1|{{{year|2005}}}}}} }} | {{ #ifexpr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 < {{{2|{{{month|12}}}}}} | {{ #expr: {{ #expr: ((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0}} - {{{1|{{{year|2005}}}}}} - 1 }} | {{ #ifexpr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0))) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0)*100 >= {{{day|31}}} | {{ #expr: {{ #expr: ((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0}} - {{{1|{{{year|2005}}}}}} }} | {{ #expr: {{ #expr: ((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0}} - {{{1|{{{year|2005}}}}}} - 1 }} }} }} }}|{{#ifexpr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0))) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0)*100 >= {{{3|{{{day|31}}}}}} | {{#ifexpr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 - {{{2|{{{month|31}}}}}} >= 0 | {{#expr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 - {{{2|{{{month|12}}}}}} }} | {{ #expr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 - {{{2|{{{month|12}}}}}} + 12 }} }} | {{#ifexpr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 - {{{2|{{{month|31}}}}}} > 0 | {{ #expr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 - {{{2|{{{month|12}}}}}} - 1 }} | {{ #expr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 - {{{2|{{{month|12}}}}}} + 11 }} }} }}|{{#ifexpr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0))) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0)*100 >= {{{3|{{{day|31}}}}}} | {{ #expr: {{ #expr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0))) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0)*100 }} - {{{3|{{{day|31}}}}}} }} | {{#ifexpr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 = 5 or (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 = 7 or (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 = 10 or (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 = 12 | {{ #expr: {{ #expr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0))) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0)*100 }} - {{{3|{{{day|31}}}}}} + 30 }} | {{#ifexpr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 = 1 or (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 = 2 or (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 = 4 or (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 = 6 or (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 = 8 or (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 = 9 or (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0)*100 = 11 | {{ #expr: {{ #expr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0))) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0)*100 }} - {{{3|{{{day|31}}}}}} + 31 }} | {{#ifexpr: ((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /10000 round 0 mod 4 = 0 | {{ #expr: {{ #expr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0))) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0)*100 }} - {{{3|{{{day|31}}}}}} + 29 }} | {{ #expr: {{ #expr: (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0))) - (((({{#time: YmdHis}} / 1000000) round 0)) /100 round 0)*100 }} - {{{3|{{{day|31}}}}}} + 28 }} }} }} }}}}}}<noinclude>{{documentation}}</noinclude> ppzkd3q2kqtus29vwvd67gt9mqipp6n 10 3811 12480 2013-01-05T02:18:45Z Masahiro Naoi 1628 Nilikha ang pahina na may '{{#switch:{{{1}}}| 0=| 1=1 year| #default={{{1}}} taon}}{{#ifeq:0|{{{1|}}}||{{#ifeq:0|{{{2|}}}||{{#ifeq:0|{{{3|}}}|&nbsp;and&nbsp;|,&nbsp;}}}}}}{{#switch:{{{2}}}| 0=| ...' wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}}| 0=| 1=1 year| #default={{{1}}} taon}}{{#ifeq:0|{{{1|}}}||{{#ifeq:0|{{{2|}}}||{{#ifeq:0|{{{3|}}}|&nbsp;and&nbsp;|,&nbsp;}}}}}}{{#switch:{{{2}}}| 0=| 1= 1 month| #default={{#ifeq:0|{{{1|}}}||{{#ifeq:0|{{{3|}}}|&nbsp;}}}}{{{2}}} buwan}}{{#ifeq:0|{{{1|}}}|{{#ifeq:0|{{{2|}}}||{{#ifeq:0|{{{3|}}}||&nbsp;and&nbsp;}}}}|{{#ifeq:0|{{{3|}}}||&nbsp;at&nbsp;}}}}{{#switch:{{{3}}}| 0=| 1= 1 day| #default={{#ifeq:0|{{{1|}}}|{{#ifeq:0|{{{2|}}}|| }}| }}{{{3}}} araw}} 5ez3kqsw8p9wtdcv02wnt8mwums9x4n 10 3812 26356 12481 2021-01-13T02:53:21Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{ #if: {{{1|}}} | {{{1}}} | {{ #if: {{{3|}}} | <i>{{{3}}}</i> }} }}<span style="font-weight: normal">{{ #if: {{{2|}}}{{ #if: {{{1|}}} | {{{3|}}} }}{{{4|}}} | &#32;( }}{{ #if: {{{2|}}} | <span class="t_nihongo_kanji" lang="ja" xml:lang="ja">{{{2}}}</span> }}{{ #if: {{{1|}}} | {{ #if: {{{3|}}} | {{ #if: {{{2|}}} | <span class="t_nihongo_comma" style="display:none">,</span>&#32; }}<i>{{{3}}}</i> }} }}{{ #if: {{{2|}}} |<span class="t_nihongo_help noprint"><sup>[[w:Tulong:Paglalagay ng mga Hapones na panulat|<span class="t_nihongo_icon" style="color: #00e; font: bold 80% sans-serif; text-decoration: none; padding: 0 .1em;">?</span>]]</sup></span> }}{{ #if: {{{extra|{{{4|}}} }}} | {{ #if: {{ #if: {{{3|}}}| {{{1|}}} }}{{{2|}}} |, }} {{{extra|{{{4}}} }}} }}{{ #if: {{{2|}}}{{ #if: {{{1|}}} | {{{3|}}} }}{{{4|}}} | ) }}{{ #if: {{{extra2|{{{5|}}} }}} | &#32;{{{extra2|{{{5}}} }}} }}</span></includeonly><noinclude> {{documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> n8bd3ason8ci24blcqml3oeizloo9kj 10 3813 26355 12482 2021-01-13T02:50:46Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{{1|}}}|{{#switch:{{MONTHNUMBER|{{{1}}}}}|1=Enero|2=Pebrero|3=Marso|4=Abril|5=Mayo|6=Hunyo|7=Hulyo|8=Agosto|9=Setyembre|10=Oktubre|11=Nobyembre|12=Disyembre|Incorrect required parameter 1=''month''!}}|Missing required parameter 1=''month''!}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> 6pevbdbqocxlyq16w9l4vm10f4q1sbp 10 3814 12483 2013-01-05T02:20:42Z Masahiro Naoi 1628 Nilikha ang pahina na may '<includeonly>{{#expr:({{{4|{{CURRENTYEAR}}}}})-({{{1}}})-(({{{5|{{CURRENTMONTH}}}}})<({{{2}}})or({{{5|{{CURRENTMONTH}}}}})=({{{2}}})and({{{6|{{CURRENTDAY}}}}})<({{{3}}...' wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#expr:({{{4|{{CURRENTYEAR}}}}})-({{{1}}})-(({{{5|{{CURRENTMONTH}}}}})<({{{2}}})or({{{5|{{CURRENTMONTH}}}}})=({{{2}}})and({{{6|{{CURRENTDAY}}}}})<({{{3}}}))}}</includeonly> 25j6ngq5qaclyfaiumpiop0dni8clgd 10 3815 12485 2013-01-05T02:23:05Z Masahiro Naoi 1628 Nilikha ang pahina na may '<includeonly>{{#if:{{{1|}}}|{{#switch:{{lc:{{{1}}}}}|enero|ene=1|pebrero|peb=2|marso|mar=3|abril|abr=4|mayo|may=5|hunyo|hun=6|hulyo|hul=7|agosto|ago=8|setyembre|set=9|...' wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{{1|}}}|{{#switch:{{lc:{{{1}}}}}|enero|ene=1|pebrero|peb=2|marso|mar=3|abril|abr=4|mayo|may=5|hunyo|hun=6|hulyo|hul=7|agosto|ago=8|setyembre|set=9|oktubre|okt=10|nobyembre|nob=11|disyembre|dis=12|{{#ifexpr:{{{1}}}<0|{{#ifexpr:(({{{1}}})round 0)!=({{{1}}})|{{#expr:12-(((0.5-({{{1}}}))round 0)mod 12)}}|{{#expr:12-(((11.5-({{{1}}}))round 0)mod 12)}}}}|{{#expr:(((10.5+{{{1}}})round 0)mod 12)+1}}}}}}|Missing required parameter 1=''month''!}}</includeonly><noinclude> {{/doc}} </noinclude> oikvowmho5v0447zal0iof4f2vv6zof 0 3839 26239 26129 2021-01-09T08:32:07Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|15|Mga Sakristan|Tasiong Baliw o Pilosopo|Sisa|teksto |oldtitle=Ang Mga Sacristan |oldtext= Bahagyâ na ang patláng ng̃ dagundóng ng̃ mg̃a culóg, at pinang̃ung̃unahan bawa't culóg ng̃ cakilakilabot na namimilipit na lintíc: masasabing isinusulat ng̃ Dios ang canyáng pang̃alan sa pamamag-itan ng̃ isáng súnog at ang waláng hanggáng bubóng ng̃ láng̃it ay nang̃íng̃inig sa tacot. Ang ula'y parang ibinubuhos, at sa pagca't hináhampas ng̃ háng̃ing humahaguing ng̃ lubháng malungcót, báwa't sandali'y nagbabago ng̃ tinutung̃o. Ipinaríring̃ig ng̃ mg̃a campána, ng̃ voces na tagláy ang malaking laguím, ang caniláng mapangláw na hibíc, at sa sandasandalíng ínihihimpil ng̃ nang̃agbábang̃is na mg̃a culóg ang caniláng matunóg na atúng̃al, isáng malungcót na tugtóg ng̃ campánà, na daíng ang catúlad, ang siyáng humahagulgól. Nang̃asaicalawáng sáray ng̃ campanario ang dalawáng bátang nakita náting caúsap ng̃ filósofo. Ang pinacabátà sa canilá, na may malalakíng matáng maitím at matatacutíng mukhâ, pinipilit na idigkít niyá ang canyáng catawán sa catawán ng̃ canyáng capatîd, na totoong nacacawang̃is niyá ang pagmumukhâ, at ang caibhán lamang ay malálim tuming̃ín at may pagcaanyóng matápang. Ang pananamit ng̃ dalawá'y dukháng-dukhâ at puspós ng̃ mg̃a sursi at tagpî. Nang̃a-uupô sa capirásong cáhoy at capuwâ may tang̃ang isáng lubid na ang dúlo'y na sa icatlóng sáray, doon sa itáas, sa guitnâ ng̃ cadilimán. Ang uláng itinutulac ng̃ háng̃in ay dumárating hanggáng sa canilá at pinapamímisic ang isáng upós ng̃ candilang nag-aalab sa ibábaw ng̃ isáng malakíng bató na caniláng pinagugulong sa coro, upang huwarán ang úgong ng̃ culóg, cung Viernes Santo. —¡Batakin mo ang iyóng lúbid, Crispin!—anáng capatíd na matandâ sa bátà niyáng capatíd. Nag-alambitin sa lúbid si Crispin, at nárinig sa itáas ang isáng daíng na mahinà, na pagdáca'y natacpán ng̃ isáng culóg, na ang úgong ay pinarami ng̃ libolibong aling̃awng̃áw. —¡Ah! ¡cung na sa báhay sana táyong casáma ng̃ nánay!—ang ibinuntóng hining̃á ng̃ maliit na tinítingnan ang canyáng capatíd;—doo'y hindî acó matatacot. Hindî sumagót ang matandáng capatíd; minámasdan cung paáno ang pagtúlò ng̃ pagkit at tíla mandin may pinag-iisip. —¡Doo'y walà sino mang nagsasabi sa aking acó'y nagnanácàw!—ang idinugtóng ni Crispin;—¡hindî itutulot ng̃ nánay! ¡Cung maalaman niyáng aco'y pinapalò....! Inihiwaláy ng̃ matandáng capatíd ang canyáng mg̃a matá sa ning̃as ng̃ ílaw, tuming̃alâ, pinang-guiguílan ng̃ cagát ang malaking lúbid at bago bigláng binaltác, at ng̃ magcagayo'y náring̃ig ang matunóg na tugtóg ng̃ campánà. —¿Mananatilî bâ tayo sa ganitóng pamumúhay, cacâ?—ang ipinatúloy ni Crispin. ¡Ibig co sánang magcasakit acó búcas sa báhay, ibig cong magcasakít acó ng̃ malaón at ng̃ acó'y alagâan ng̃ nánay at huwág na acóng pabalikín ulî sa convento! ¡Sa ganitó'y hindî acó pang̃ang̃anlang magnanácaw at waláng háhampas sa akin! At icáw man, cacâ, ang mabuti'y magcasakit cang casáma co. —¡Howag!—ang sagót ng̃ matandáng capatíd;—mamámatay táyong lahát: mamámatay sa pighatî ang nánay at cata'y mamámatay ng̃ gútom. Hindî na sumagót ulî si Crispin. —¿Gaáno bâ ang sasahurin mo sa bowáng ito?—ang tanóng ni Crispin ng̃ macaraan ang sandalî. —Dalawáng piso: tatlóng multa ang ipinarusa sa akin. —Bayaran mo na ang sinasabi niláng ninácaw co, at ng̃ huwag táyong tawáguing mg̃a magnanacaw; ¡bayáran mo na, cacâ! —¿Naúulol ca bâ, Crispín? Waláng macacain ang nánay; ang sabi ng̃ sacristan mayor ay nagnacaw ca raw ng̃ dalawáng onza, at ang dalawang onza ay tatlompo't dalawáng piso. Bumilang ang malíit sa canyáng mg̃a dalírì hanggáng sa dumating sa tatlompo't dalawá. —¡Anim na camáy at dalawáng dalírì! At bawa't dalírì ay piso—ang ibinulóng na nag-iisip-iísip.—At bawa't piso ... ¿iláng cuarta? —Isáng dáan at anim na pô. —¿Isáng dáa't ánim na pong cuarta? ¿Macasandaan at ánim na pong isáng cuarta? ¡Nacú! ¿At gaano ang isáng dáa't ánim na pô? —Tatlompô at dalawáng camáy—ang sagót ng̃ matandáng capatíd. Sandalíng pinagmasdán ni Crispín ang maliliit niyáng camáy. [[File:Noli Me Tangere Picture 7.jpg|thumb|center|—¡Doo'y walâ sino mang nagsasabi sa aking aco'y magnanacaw!—ang idinuctóng ni Crispín;—¡hindî itutulot ng̃ nanay! ¡Cung maalaman niyang aco'y pinapalò....—Imp de M Fernández, Paz 447, Sta. Cruz.]] —¡Tatlompô at dalawáng camáy!—ang inuulit úlit—ánim na camáy at dalawang dalírì, at bawa't dalírì ay tatlompô at dalawáng camáy ... at bawa't dalírî ay isáng cuarta ...¡Nacú gaáno caráming cuarta niyán! Hindî mabibilang ng̃ isá sa loob ng̃ tatlông áraw ...at macabíbili ng̃ sinelas na úcol sa mg̃a paa at sombrerong úcol sa úlo, pagcâ umiinit ang áraw, at isáng malakíng páyong pagca umúulan, at pagcain, at mg̃a damít na úcol sa iyo at sa nánay at.... Nag-isíp-ísip si Crispin. —¡Ng̃ayó'y dináramdam co ang hindî co pagnanácaw! —¡Crispin!—ang ipinagwícà sa canyá ng̃ canyáng capatíd! —¡Huwág cang magálit! Sinabi ng̃ curang pápatayin daw acó ng̃ pálò pag hindî sumipót ang salapî; cung ninácaw co ng̃a sána ang salapíng iyó'y aking maisisipot ...¡at cung sacali't mamatáy acó, magcaroon man lamang icáw at ang nánay ng̃ mg̃a damít!... —¡Sáyang at hindî co ng̃â ninácaw! Hindî umimíc ang pinacamatandâ at hiníla ang canyáng lúbid. Pagcatapos ay nagsalitáng casabáy ang buntóng hining̃á. —¡Ang ikinatatacot co'y bacâ, cagalitan ca ng̃ nánay cung maalaman! —¿Sa acálà mo cayâ?—ang tanóng ng̃ malíit na nagtátaca.—Sabíhin mong maigui ang pagcabugbog sa akin, ipakikita co ang aking mg̃a pasâ at ang punít cong bulsá: hindî acó nagcaroon cailan man cung dî isáng cuarta lámang na ibinigay sa akin niyóng pascó at kinúha sa akin cahapon ng̃ cura ang isáng cuartang iyón. ¡Hindî pa acó nacacakita ng̃ gayón cagandáng isáng cuarta! ¡Hindî maniniwálà ang nánay! ¡hindî maniniwalà! —Cung ang cura ang magsabi.... Nagpasimulâ, ng̃ pag-iyác si Crispín, at ibinúbulong sa guitnâ ng̃ paghagulhól: —Cung gayó'y umuwî ca ng̃ mag-isá; aayaw acóng umuwî. Sabihin mo sa nánay na acó'y may sakít; aayaw acóng umuwî. —¡Crispín, huwág cang umiyác!—anang matandáng capatíd.—Hindî maniniwalà ang nánay; huwág cang umiyác; sinabi ni matandáng Tasiong may handâ raw sa ating masaráp na hapúnan. Tuming̃alâ si Crispín at pinagmasdán ang capatíd. —¡Isáng masaráp na hapúnan! Hindî pa acó nanananghalîan: áayaw acóng pacanin hanggáng hindî sumísipot ang dalawáng onza ... Datapuwa't ¿cung maniwalà ang nánay? Sabíhin mong nagsisinung̃alíng ang sacristan mayor, at ang curang maniwalà sa canyá'y sinung̃aling din, na siláng lahát ay sinung̃aling; na sinasabi niláng magnanacaw daw tayong lahát, sa pagca't ang tátay natin ay "viciosong". Ng̃uni't sumúng̃aw ang isáng úlo sa maliit na hagdáng patung̃ó sa pang̃ulong aáray ng̃ campanario, at ang úlong itó, na cawang̃is ng̃ cay Medusa<ref group=o>Isá sa tatlóng mg̃a Furia Gorgona caaway ni Minerva. Pinugutan ng̃ ulo si Medusa ni Perseo. Ang mg̃a pang̃alan ng̃ tatlóng Furia ay Medusa, Euriale at Estenio: ang táong matitigan ng̃ alín man sa tatlóng itó'y hindî macakilos at napípipi. Si Minerva ang diosa ng̃ carunung̃an at pagbabaca. Si Perseo ay anác ni Dánae at hárì sa Argos; iniligtás niyá sa infierno ang canyáng sinísintang si Andrómeda.</ref>, ang siyáng bigláng humárang ng̃ salitâ sa mg̃a lábì ng̃ bátà. Yaó'y isáng úlong habâ, payát, na may mahahabang buhóc na maitím; salamíng azul sa matá ang siyáng cumúcublí ng̃ pagca bulág ang isáng matá. Yaón ang sacristán mayor, na talagáng gayón cung pakita, waláng íng̃ay, hindî nagpáparamdam ng̃ pagdatíng. Nanglamíg ang magcapatíd. —¡Minumultahán catá, Basilio, ng̃ caháti, dáhil sa hindî mo pagtugtóg ng̃ maayos!—ang sábi ng̃ voces na malagunlóng na tíla waláng campanà sa lalaugan.—At icáw, Crispín, mátira ca rito ng̃ayóng gabí hanggáng sa sumipót ang iyóng ninácaw. Tiningnán ni Crispín ang canyáng capatíd, na parang siyá'y humihing̃ing tangkílic. —Binigyán na camí ng̃ capahintulutan ... hiníhintay pô camí ng̃ nánay sa á las ocho—ang ibinulóng ni Basiliong tagláy ang boong cakimîan. —¡Icáw man namán ay hindî macaaalís sa icawalóng oras; hanggáng sa icasampô! —Ng̃uni't talastás na pô ninyóng hindî nacapaglálacad pagca á las nueve na, at maláyò ang báhay. —At ¿ibig mo yatang macapangyari pa cay sa ákin?—ang itinanóng na galít ng̃ táong iyón. At hinawacan si Crispín sa bísig at inacmàang caladcarín. —¡Guinoo! ¡may isáng linggó na pô ng̃ayóng hindî namin nakikita ang aming iná!—ang ipinakiusap ni Basilio, at tinang̃nán ang canyáng bátang capatíd na ang anyó'y íbig ipagsanggaláng itó. Nailayô ang canyáng camáy ng̃ sacristán mayor sa isáng tampál, at sacâ kinaladcád si Crisping nagpasimulâ ng̃ pag-iyác, at nagpatinghigâ, samantalang sinasabi sa canyáng capatíd: —¡Huwág mo acóng pabayâan, pápatayin acó nilá! Ng̃uni't hindî siyá pinansín ng̃ sacristan, kinaladcád at nawalâ siyá sa guitnâ ng̃ cadilimán. Nátira si Basiliong hindî man lamáng macapagsalitâ. Nárinig niyá, ang mg̃a pagcacáhampáshampás ng̃ catawán ng̃ canyáng capatíd sa mg̃a baitang ng̃ maliit na hagdanan, isáng sigáw, iláng tampál, at unti-unting napáwì sa kanyáng taing̃a ang gayóng mg̃a pagsigáw na nacaháhambal. Hindî humíhing̃a ang bátà: nacatindíg na nakíkinig, dilát na dilát ang mg̃a matá, at nacasuntóc ang mg̃a camáy. —¿Cailán bagá cayâ acó macapag aaráro ng̃ isáng búkid?—ang maráhang ibinúbulong, at dalîdaling nanáog. Pagdatíng sa coro'y nakiníg ng̃ maigui: lumálayô ng̃ boong catulinan ang voces ng̃ canyáng capatíd, at ang sigáw na: "¡nánay!" "¡cacâ!" ay nawaláng lubós pagcasará ng̃ pintô. Nang̃áng̃atal, nagpapawis, sandalî siyáng tumiguil; kinácagat niyá ang canyáng camao upang lunúrin ang isáng sigáw na nagtutumácas sa canyáng púsò at pinabayaan niyáng magpaling̃apling̃ap ang canyáng mg̃a matá sa nag-aagaw dilím at liwanag na simbahan. Doo'y malamlám ang ning̃as ng̃ ílaw na lang̃ís sa "lámpara"; na sa guitnâ, ang "catafalco"; sará ang lahát ng̃ mg̃a pintuan, at may mg̃a rejas ang mg̃a bintánà. Dî caguinsaguinsa'y nanhíc sa maliit na hagdán, linampasán ang pang̃alawang sáray, na kinalalagyan ng̃ nagnining̃as na candílà, nanhíc sa icatlóng sáray. Kinalás ang mg̃a lúbid na nacatálî sa mg̃a "badajo" (pamaltóc ng̃ campánà), at pagcatapós ay mulíng nanáog na namúmutlâ; ng̃úni't cumíkinang ang canyáng mg̃a matá'y hindî sa mg̃a lúhà. Samantala'y nagpapasimulâ ng̃ pagtílà ang ulán at untiunting lumiliwanag ang láng̃it. Pinagdugtong ni Basilio ang mg̃a lubid, itinálì ang isáng dúlo sa isáng maliit na pinacahalígui ng̃ "barandilla", at hindî man lámang naalaalang patayín ang ílaw, umus-ós sa lubid sa guitnâ ng̃ cadilimán. Nang macaraan ang iláng minuto, sa isá sa mg̃a dáan sa báyan, ay nacárinig ng̃ mg̃a voces at tumunóg ang dalawáng putóc; ng̃uni't síno ma'y waláng natigatig, at mulíng tumahimic na lahát. |newtext= |othertitle= * Ang mga Sakristan * Ang Dalawang Sakristan }} gjmo6271hfsxp5wepivr2oy7mpayr5k 0 3848 27269 18790 2021-02-24T03:26:19Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki O, Birheng kaibig-ibig Ina naming nasa langit, liwanagin yaring isip nang sa layo’y di malihis. Ako’y isang hamak lamang taong lupa ang katawan, mahina ang kaisipan at maulap ang pananaw. Malimit na makagawa ng hakbang na pasaliwa, ang tumpak kong ninanasa kung mayari ay pahidwa. Labis yaring pangangamba na lumayag na mag-isa, baka kung mapalaot na ang mamangka’y di makaya. Kaya, Inang mapagmahal Ako’y iyong patnubayan, Nang mawasto sa pabanghay Nitong kakathaing buhay. At sa tanag nariritong Nalilimping maginoo, Kahalinga’y dinggin ninyo Buhay na aawitin ko. {{BookCat}} s7ui1pjy2yc9x8upt7fm99g6eamqbls 0 3866 26422 26419 2021-01-14T01:20:45Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|32|Ang Kabriya|Ang Sermon|Malayang Pag-iisip|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang "Cabria" |oldtext= Guinanáp ng̃ taong naniniláw ang canyáng pang̃acò: hindî isáng madaling wariing "cábria" (pangbabâ ó pangtaas ng̃ anó mang bágay na mabigát) ang itinayô sa ibábaw ng̃ nacabucás na húcay upang ibabâ roon ang lubháng malaking batóng "granito"; hindî ang panukalang "trípode" (tatlóng tungcóng caláng mg̃a mahahabang cahoy) ni ñor Juan, upang ibitin sa dúlo niyá ang isáng "polea," yao'y mahiguít, yao'y bucód sa isáng máquina'y isáng pamuti, ng̃uni't isáng dakílà at nacahahang̃ang pamúti. Sa ibábaw ng̃ walóng metro ang táas ay nátatayô roón ang totoóng maguló at mahírap na liríping mg̃a "andamlo": apat na malalaking cáhoy na nacabaón sa lúpà ang siyáng mg̃a pinacahalígui, na nagcacacabitcabit sa pamamag-itan ng̃ mg̃a malalakíng cahab ang pahaláng, na nagcacacabit cabit namán sa pamamag-tan ng̃ malalaking pácong hanggáng sa calahatì lamang ang nacabaón, marahil sa pagcá't aalisin din lamang agad ang bagay na iyón, ay ng̃ magaang na mapagcalás-calás. Ang malalaking mg̃a lubid na nacabitin sa lahát ng̃ mg̃a panig, ang siyáng nacapagbíbigay anyóng catibáyan at cadakilâan ng̃ caboôang nacocoronahan doón sa itáas ng̃ mg̃a banderang may sarisaring cúlay; mang̃a gallardete na nagsisiwagaywáy at lubháng malalakíng mg̃a guirnaldang bulaclác at mg̃a dahong totoóng nacalulugod panoorin. Doon sa caitaasan, sa lilim ng̃ mg̃a anino ng̃ mg̃a malalaking cáhoy, ng̃ mg̃a guirnalda at ng̃ mg̃a bandera, nacabiting ang tálì ay mg̃a lúbid at mg̃a ganchong bácal, ang isáng pagcálakilakíng "polea" na may tatlóng "rueda," at sa mg̃a nagniningning na taguiliran nito'y nacasulót at nacasacáy ang tatlóng lúbid na lálò pa mandíng malalaki cay sa mg̃a ibá, at nacabitin sa tatlóng pagsálalaking mg̃a lúbid na itó ang isáng pagcálakilaking "sillar" na buò na may hucay sa dácong guitnâ, na cung itámà sa cápuwâ gúang ng̃ isáng bátong capapatung̃ang na sa ilálim na ng̃ húcay, siyang maguiguing gúang na láang paglálagyan ng̃ casaysayang casalucuyan, ng̃ mg̃a pámahayagan, ng̃ mg̃a casulatan, ng̃ mg̃a salapi, ng̃ mg̃a medalla at ibá pa, at ng̃ maibalità ang mg̃a bagay na iyôn sa mg̃a táong mabubuhay sa cáhulihulihang panahón. Nagmumulâ ang mg̃a malalakíng lúbid na itó sa itáas na patung̃ó sa ibabá, at nasusulot sa isá pang "poleang" malaki ring nacagápos sa paanan ng̃ "aparatong" iyón, at ang dácong dúlo ng̃ mg̃a lúbid na iyó'y nacabilibid sa "cilindro" ng̃ isáng "torno", na nacapacò sa lúpà ng̃ malalaking cáhoy. Ang tornong itó, na napagagalaw sa pamamag-itan ng̃ "dalawáng manubrio" ay nagdáragdag sa lacás ng̃ tao ng̃ macasandaang ibayo, dahil sa nagcaca-camá-camáng mg̃a ruedang may ng̃ipin, bagá man ang nasusunduang lacás ay naguiguing cabawasán namán sa catulínan. —Tingnán pô ninyó,—ang sabi ng̃ taong nanínilaw samantalang pinipihit ang "manubrio;"—tingnán pó ninyó, ñor Juan, cung di sa lacás co lamang ay laking naitátaas at naibábabâ ang calakilakihang bató.... Nápaca buti ang pagcacaanyô-anyô, na áyon sa maibigan co'y aking naitátaas ó naibábabâ ng̃ isá ng̃ isáng dálì, at ng̃ magawâ ng̃ boóng caal-wanan ng̃ isáng táong nasasailalim ng̃ hûcay ang paglalapat ng̃ dalawáng bató, samantalang aking pinang̃ang̃asiwáan búhat díto. Hindî ng̃â mangyayaring dî pangguilalasán ni ñor Juan ang taong ng̃umíng̃iti ng̃ anyóng totoóng cacaibá. Nang̃ag-uusap-usapan ang mg̃a nanónood, at caniláng pinupuri ang lalaking naninilaw. —¿Sino pó bâ ang nagtúrò sa inyó ng̃ "maquinaria?"—ang tanóng sa canyá ni ñor Juan. —¡Ang aking amá, ang aking nasirang amá!—ang sagót na casabáy ang canyáng cacatuwáng ng̃itî. —¿At sa inyóng amá?... —Si Don Saturnino, ang núnò ni Don Crisóstomo. —Hindî co nalalamang si Don Saturnino'y.... —Oh! maraming bagay ang canyang nalalaman! Hindî lámang mainam mamalò at ibinibilad sa araw ang canyang mg̃a trabajador; bucód sa roo'y marunong pumúcaw sa natutulog, at magpatulog sa naguiguising. Darating ang panahóng inyó ring makikita cung anó ang itinurò sa akin ng̃ aking amá,—¡makikita rin pô ninyó! At ng̃uming̃itî ang lalakíng nanínilaw, ng̃uni't sa isáng cacatuwang anyò. Sa ibabáw ng̃ isáng masang natatacpan nang isáng "lapíz" (pangladlad sa mg̃a dingding ó pangtakip sa mg̃a mesa) na galing sa Persia'y nacalagáy roon ang cawang̃is ng̃ hihip na tinggâ, at ang mg̃a bagay na iing̃atan sa pinacalibing̃ang iyón: isáng caja na ang mg̃a pinacadingding ay macacapal na cristal ang siyang paglalagyan ng̃ pinacabangcáy na iyóng hindî mabubulóc ng̃ isang panahón at siyáng caliligpitan ng̃ mg̃a macapagpapaalaala sa mg̃a tao sa haharapíng panahón ng̃ mg̃a bagay na ucol sa isáng panahóng nacaraan na. Itó ang ibinúbulong ng̃ filósofo Tasio na doroon naglalacadlacad. —Marahil isáng áraw, pagca ang gawang nagpapasimulá ng̃ayón ng̃ pagsilang sa maliwanag ay cung matandâ na at maguibâ dahil sa iláng mg̃a sacunáng sa canyá'y nagdaan, cung magcabihira'y dahil sa mg̃a pagpapagpág (paglindol) ng̃ Naturaleza, cung magcabihira'y dahil sa mapagwasac na camay ng̃ tao, at sumiból sa ibabaw ng̃ mg̃a casangcapan ng̃ guibáng itó ang damó at baguing; at pagcatapos, cung pugnawin na ng̃ panahón ang damó, ang baguing at ang mg̃a siráng casangcapan ng̃ bahay na itó, at catcatin sa mg̃a dahon ng̃ Casaysayan (Historia) ang sa canyá'y gunitâ, at gayón din ang mg̃a gumawâ sa canyá, na malaon ng̃ panahóng nawalâ sa alaala ng̃ mg̃a tao: marahil, cung napalibing na ó nawala na ang mg̃a lahing casama ng̃ mg̃a pinacabalát ng̃ lúpà, sa isá lamang pagcacataon, cung pasilang̃in ang tilamsíc ng̃ apóy sa batóng matigás ng̃ pico ng̃ sino mang manghuhucay ng̃ mina, mangyayaring masunduan sa sinapupunan ng̃ malakíng bató ang mg̃a talinghagà at mg̃a lihim. Marahil ang mg̃a pantás ng̃ isáng nacióng dito'y tumirá'y mang̃agsisicap, na gaya naman ng̃ pagsisicap ng̃ayón ng̃ mg̃a "egiptólogo" (ang mg̃a malulugdin sa mg̃a bagay na na sa Egipto) sa nang̃atiráng bagay ng̃ isáng dakilang "civilizaciong" nagpagal sa pagsisiyasat ng̃ waláng hanggan, at hindî sinapantahang sa canya'y bababá ang isáng pagcahabàhabang gabi. Marahil sabihin ng̃ isáng paham na "profesor" (tagapagturò) sa canyáng mg̃a alagàd, na may limá hanggang pitóng taon, sa isang wicang siyang sinasalita ng̃ lahát ng̃ mg̃a tao;—"Mga guinoo! Pagcatapos na matingnán at mapagsiyasat ng̃ boong catiyagaan ang mg̃a bagay na nasumpung̃an sa ilalim nitóng ating lupà, pagcatapos na mausisà ang cahulugán ng̃ iláng mg̃a tandà, at pagcatapos na maihulog sa wica natin ang iláng mg̃a salitâ, masasapantahâ nating walang anó mang tacot na magcamalî, na nauucol ang mg̃a bagay na iyon sa panahón nang cahunghang̃an nang tao, sa madilim na panahóng caraniwan nating tawaguing panaguinip nang isip. Tunay ng̃a, mg̃a guinoo; sucat na ang sabihin sa inyó, upang mapagcuròcurò ninyo cung gaano ang cahang̃alan ng̃ mg̃a canúnonunuan natin, na ang tumira rito'y hindî lamang cumikilala pa silá ng̃ mg̃a hari, cung di upang macapagpasiyâ silá ng̃ anó mang bagay na nauucol sa pamamahalâ sa caniláng sariling bayan, kinacailang̃an pa niláng dumaló sa cabilang dulo ng̃ daigdíg, na ano pa't masasabi nating sila'y catulad ng̃ isáng catawang upang gumaláw ay kinacailang̃ang magtanóng sa canyáng ulo, na na sa cabílang ibayo ng̃ Sanglibután, marahil sa mg̃a lupaing itinatagò ng̃ayón ng̃ mg̃a alon. Itong di mandin mapaniniwalaang cahidwaan ng̃ ísip, cahi't acalain ninyóng hindi sucat mangyari, inyóng kilalaning gayón ng̃a cung didilídilihin ang calagayan ng̃ mg̃a kinapal na iyóng bahagyâ na lamang nang̃ang̃ahas acóng tawaguing tao! Ng̃ mg̃a caunaúnahang panahóng iyón, ang mg̃a kinapal na ito'y nakipag-uusap pa (ganitó marahil ang caniláng boong acalà) sa Lumikhâ sa canilá, sa pagca't silá'y may mg̃a kinikilálang mg̃a Ministro (kinacatawan) ng̃ Lumikhá iyán, mg̃a kinapal na iba cay sa mg̃a ibá na caniláng sa tuwi na'y pinang̃ang̃alanan ng̃ mg̃a talinghagang letrang M. R. P. Fr., na sa pagbibigay cahulugan sa mg̃a letrang ito'y hindî nang̃agcacaisa ang ating mg̃a marurunong. Alinsunod sa pangcaraniwang profesor ng̃ mg̃a wicà, sa pagca't walà cung dí sasandaan lamang ang mg̃a profesor ng̃ mg̃a wicang malakí ang caculang̃an na siyang gamit ng̃ nacaraang panahón, marahil "Muy Rico Propietario" daw ang cahulugan ng̃ M. R. P., sa pagca't may pagca pang̃alawang Dios ang mg̃a Ministrong itó, mg̃a cábanalbanalan mg̃a cágaling galing̃ang mananalumpatì, mg̃a carunong-dunung̃an, at bagá man totoóng malakí ang caniláng capangyarihan at sa canila'y pagcaaalang-alang, cailan ma'y hindi silá gumagawâ ng̃ cahi't babahagyang capaslangan, bagay na nagpapatibay sa akin ng̃ paniniwala sa aking sapantahang hindî cawang̃is ang canilang pagcatao sa pagcatao ng̃ ibâ. At cung hindî maguing casucatan itó upang mapapagtibay ang aking panucalâ may natitirá pang isáng catuwirang hindî sinasalansang nino man at bawa't áraw na nagdaraa'y lalò at lalòng nagtútumibay, na pinapananaog ng̃ mg̃a talinghagang kinapal na iyón ang Dios sa ibábaw ng̃ lupà, sabihin lamang nilá ang ilang wicà, na hindî nasasalita ng̃ Dios cung dî sa pamamag-itan ng̃ canilang bibig, at ang Dios na iyá'y caniláng kinacain, iniinóm nilá ang canyáng dugô at madalas na ipinacacain nilá naman sa mg̃a táong caraniwan." Ito'y iba pang mg̃a bagay ang inilalagay ng̃ hindi mapaniwalaíng filósofo sa bibíg ng̃ mg̃a may bulóc na pusong mg̃a tao sa panahóng sasapit. Marahil mag-camali ang matandang Tasio, bagay na hindî ng̃a totoong malayò ng̃uni't pag-balican natin ang ating sinasaysay. Inihahanda ng̃ayón ang pagcaing masaráp sa mg̃a kioskong kinakitaan natin camacalawa sa maestro at sa mg̃a alagád. Gayón, ma'y sa mesang handâ sa mg̃a bata'y wala isá man lamang botella ng̃ alac, ng̃uni't ang cahalili nama'y ang lalong sumasaganang ang mg̃a bung̃a ng̃ cahoy. Sa lilim ng̃ bálag na siyang naghuhugpóng sa dalawáng kiosko'y naroroon ang mg̃a upuan ng̃ mg̃a músico, at sacá isáng mesang nalalaganapan ng̃ mg̃a matamís, ng̃ mg̃a "cosfitura", ng̃ mg̃a frascó ng̃ tubig na nacocoronahan ng̃ mg̃a dahon at mg̃a bulaclac na inihahandâ sa mauhaw na mg̃a taong dadalo róon. Nagpatayô ang maestro ng̃ escuela ng̃ mg̃a palosebo, ng̃ mg̃a lucsúhan at nagpabitin ng̃ mg̃a cawali't mg̃a palayoc na iniuucol sa catuwatuwang mg̃a larô. Nang̃aglúluponlúpon sa lilim ng̃ mg̃a cáhoy ó sa ilalim ng̃ balag ang caramihang taong masasayáng mg̃a cúlay ang damit na bihís, at sila'y nang̃agsisitacas sa maningning na áraw. Nang̃agsisipanhíc ang mg̃a batà sa mg̃a sang̃á ng̃ mg̃a cahoy ó sa ibábaw ng̃ mg̃a bató, sa pagcaibig niláng makitang magaling ang "ceremonia", at sa gayó'y narurugtung̃an nilá ang cababaan ng̃ canilang taas; minámasdan nilá ng̃ boong pananaghilì ang mg̃a batang pumápasoc sa escuelang malílinis at magalíng ang pananamít na nang̃aroróon sa lugar na sa canila'y laan. Malakíng di ano lamang ang galác ng̃ mg̃a magúgulang; baga man sila'y abáng mg̃a tagabukid, sa pagca't mapapanoód niláng cumácain ang caniláng mg̃a anac sa mesang natatacpan ng̃ maputing mantel, na halos mawawang̃is sa Cura at sa Alcalde. Sucat na ang pag-isipin ang mg̃a bagay na iyón upang huwag magdamdam gutom, at ang gayóng pangyayari'y pagsasabisabihanan ng̃ salinsaling maguiguing tao sa ibábaw ng̃ lupà. Hindî nalao't narinig ang malayong mg̃a tinig ng̃ músical ang nang̃ung̃una'y isáng pulutóng ng̃ sarisaring tao, na ang bumúbuo'y taglay ang lahát ng̃ mg̃a gúlang at taglay ng̃ pananamít ang lahát ng̃ mg̃a cúlay. Nabalisa ang lalaking naninilaw at siniyasat ang boong "aparato" niyá ng̃ isáng sulyap. Sinusundán ang canyáng matá at hinihiwatigan ang lahát niyáng mg̃a kilos ng̃ isáng mapag-usisang tagabúkid: yao'y si Elias na dumaló rin doo't ng̃ panoorin ang "ceremonia"; halos hindî siyá makilala dahil sa canyáng salacót at sa anyô ng̃ canyáng pananamit. Pinagpilitan niyáng siya'y mapalagay sa lalong magalíng na lugar, halos sa siping ng̃ torno, sa pampang ng̃ húcay. Casama ng̃ músicang dumating ang Alcalde, ang mg̃a namúmunong guinoo sa bayan, ang mg̃a fraile at ang mg̃a castilang may mg̃a catungculan, liban na lamang cay Parì Dámaso. Causap ni Ibarra ang Alcalde, na canyáng totoong naguing caibigan, mulà ng̃ canyang handugan siya ng̃ ilang maaayos na pagpuri, dahil sa canyang mg̃a condecoración at mg̃a banda: ang malaking hilig sa pagcamahal na tao ang siyang panghina ng̃ loob ng̃ marilag na Alcalde. Casama si capitang Tiago, ang alférez at ilang mayayaman, ng̃ maningning na cawan ng̃ mg̃a dalagang may dalang payóng na sutlâ. Sumúsunod si Párì Salvi na walang kibô at anyóng nag-iisipisip, na gaya ng̃ dating canyang ugali. —Umasa pô cayó sa aking túlong cailán ma't ucol sa isáng mabuting gawâ,—ang sabi ng̃ Alcalde cay Ibarra;—ibibigay co sa inyó ang lahát ninyóng cacailang̃anin, ó pabibigyan co cayâ cayó sa ibá. Samantalang silá'y napapalapít, nararamdaman ng̃ binatang tumatahip ang canyáng púsò. Hindî niyá sinasadya'y tinung̃o ng̃ canyáng mg̃a matá ang cacaibáng mg̃a andamio na doo'y nacatayô; nakita niyáng sa canyá'y yumuyucod ng̃ boong galang ang lalaking naninilaw at siya'y tinitigang sandalî. Pinagtakhan niyá ang pagcasumpóng doon cay Elías, na sa pamamag-itan ng̃ isáng macahulugang kiráp ay ipinaunawà sa canyáng alalahanin ang sa canyá'y sinabi sa simbahan. Isinuot ng̃ cura ang mg̃a pananamít ng̃ pagcacaserdote at pinasimulaan ang "ceremonia": tang̃an ng̃ sacristan mayor na bulág ang isáng matá, ang libro, at tang̃an naman ang isáng monagulilo ang pangwisic at lalagyan ng̃ tubig na bendita. Na sa paliguid ang mg̃a ibá, nacatayò at pawang nacapugay, napacalaki ang caniláng catahimican, na anó pa't baga man ang pagbasa'y mahinà napagwawaring nang̃ing̃iníg ang voces ni Pàri Salvi. Samantala'y inilagáy sa cajang cristal ang lahat ng̃ bagay na doo'y ilalaman, gaya bagá ng̃ mg̃a sulat camay, mg̃a pamahayagan, mg̃a medalla, mg̃a salapi at ibá pa, at ang lahat ng̃ iyo'y isinuot sa parang hihip na tinggâ at inihinang na magalíng ang takip. —Guinoong Ibarra, ¿ibig pô ba ninyóng ipasoc ang caja sa dapat calagyan? ¡Hinihintay ng̃ Cura!—ang inianas ng̃ Alcalde sa taing̃a ng̃ binatà. —Malaking totoo pô ang aking pagcaibig,—ng̃ isinagót ni Ibarra,—ng̃unit cung magcagayó'y cacamcamin co ang nacauunlac na tungculing iyan sa guinoong Escribano; ¡ang guinoong Escribano ang siyang marapat magpatotoo ng̃ guinagawang itó! Kinuha ng̃ Escribano ang cajang iyón, nanaog sa hagdanang nalalatagan ng̃ alfombra na patung̃o sa húcay, at inilagay ng̃ cadakilaang marapat sa gúang ng̃ bató. Ng̃ magcagayo'y dinampót ng̃ cura ang "hisopo" at winiligan ang bató ng̃ tubig sa bendita. Dumatíng ang sandalíng dapat na maglagáy ang bawa't isá ng̃ isang cucharang "lechada" sa ibábaw ng̃ sillar na nacalagáy sa húcay at ng̃ lumápat na magalíng at cumapit ang isáng manggagaling sa itaas. Inihandóg ni Ibarra sa Alcalde ang isáng cucharang albañil, na sa malapad na dahong pilac niyó'y nacaukit ang bilang ng̃ araw na iyón: ng̃uni't nagtalumpatì muna ng̃ wicang castilà ang mahal na Alcalde. "¡Mg̃a taga San Diego!"—anya sa salitáng cagalanggalang:—May capurihán camíng siyang mang̃ulo sa isáng "ceremonia", na ang cahalagaha'y matatantô na ninyó cahi't hindî co sabihin. Itinatatag ang isáng escuela; ang escuela'y siyang patuunan ng̃ pamamayan, ¡ang escuela'y siyáng aclat na kinatatalaan ng̃ icagagaling ng̃ mg̃a bayan sa panahóng sasapit! Ipakita ninyo sa amin ang escuela ng̃ isáng bayan at sasabihin namin sa inyó cung anó ang bayang iyan." "¡Mg̃a taga San Diego! ¡Pasalamatan ninyó ang Dios na sa inyó'y nagbigay ng̃ mg̃a banal na sacerdote, at ang Pamahalaan ng̃ Inang Bayang naglalaganap na di napapagal ng̃ "civilisación" sa masaganang mg̃a pulóng itó, na inaampón ng̃ canyáng maluwalhating balabal! ¡Purihin ninyó ang Dios na nagdalá sa inyó rito nitóng mg̃a mapagpacumbabáng mg̃a sacerdote, na sa inyó'y nang̃ágbibigay liwanag at nagtuturò sa inyó ng̃ wicà ng̃ Dios! ¡Purihin ninyó ang Pamahalaang gumawâ, gumagawâ at gagawâ ng̃ mg̃a pagpapacahirap sa icagagalíng ninyó at sa icagagaling ng̃ inyóng mg̃a anác!" "At ng̃ayóng benebendita ang unang bató nitóng lubháng macahulugang bahay, camí, Alcalde Mayor nitóng lalawigan, sa pang̃alan ng̃ dakilang Harì, na ing̃atan nawá ng̃ Dios, ng̃ Harì sa mg̃a España, sa pang̃alan ng̃ maluningning na Pamahalaang castílà at sa ilalim ng̃ pagtatangkilik ng̃ canyáng waláng bahid at cailán ma'y mapagdiwang na bandera, binibigyan namin ng̃ dakilang cahulugan ang guinawang itó at sinimulaan namin ang paggawâ ng̃ escuelahang itó." "Mg̃a taga San Diego, ¡mabuhay ang Harì! ¡Mabuhay ang España! ¡mang̃abuhay ang mg̃a fraile! ¡Mabuhay ang Religión católica!" —¡Mabuhay! ¡mabuhay!—ang isinagót ng̃ maraming voces,—¡mabuhay ang guinoong Alcalde! Itó'y nanaog, pagcatapos, ng̃ boong cahinhinang madakilà, casabay ng̃ mg̃a tinig ng̃ músicang nagpasimulâ ng̃ pagtugtóg; naglagáy ng̃ iláng cucharang lechada sa ibabaw ng̃ bató, at catulad din ng̃ madakilang cahínhinang gaya ng̃ siya'y pumanhíc. Nang̃agpacpacan ang mg̃a nang̃ang̃atungculan sa pamahalaan. —Iniabót ni Ibarra ang isá pang cucharang pílac sa Cura, na ng̃ macatitig na sumandalî sa canyá'y marahang nanaog. Ng̃ na sa calahatî na ng̃ hagdana'y tuming̃alâ upang tingnan ang nabibiting batóng nacatali sa matitibay na mg̃a lúbid, datapuwa't ang pagting̃ing yao'y sandalìng sandalî lámang at nagpatuloy ng̃ pananaog. Gumawâ rìn siyá ng̃ gaya ng̃ guinawâ ng̃ Alcalde, ng̃uni't ng̃ayo'y lalòng marami ang nang̃agsipacpác: nakisama sa pagpacpác ang mg̃a fraile at si capitang Tiago. Tila mandin humahanap si Párì Salví ng̃ mapagbigyán ng̃ cuchara; tiningnan niyá si María Clara at anakí'y nag-aalinlang̃an; ng̃uní't nagbago ng̃ panucalà at ang guinawa'y sa escribano niyá ibinigáy. Ito'y sa pagbibigáy loob, lumapít cay María Clara, datapuwa't ito'y tumangguing ng̃uming̃iti. Nagsúnodsunod nanaog ang mg̃a fraile, ang mg̃a empleyado at ang alférez. Hindî nalimutan si capitang Tiago. Si Ibarra na lamang ang culang at ipag-uutos na sana sa nanínilaw na taong pababain na ang bató, ng̃ maalaala ng̃ cura ang binatà, na pinagsabihan ng̃ anyóng nagbibirô at taglay ang paímbabáw na sa canyá'y pagpapalagay na catotong tunay: —¿Hindî pô ba isásaloc ninyó ang inyó namang cuchara, guinoong Ibarra? —Cung magcagayo'y aking gagagarín si Juan Palomo ¡acó ang nagluluto't acó rin ang cumacain!—ang isinagót nitó ng̃ gayón din anyô ng̃ pananalitâ. —¡Lacad na cayó!—anang Alcalde sa canyá, saca siyá marahang itinulac;—cung hindî, mag-uutos acong huwag pababaín ang bató at matitirá tayo rito hanggang sa caarawán ng̃ paghuhucóm. Napilitan si Ibarrang tumalimà dahil sa ganitóng cakilakilabot na bálà. Hinalinhan niya ang maliit na cucharang pílac ng̃ isáng malakíng cucharang bacal, bagay na nagpang̃iti sa iláng mg̃a tao, at mapayapang lumacad. Tinitingnan ng̃ naninilaw na tao ang bang̃ing na sa tabi ng̃ canyáng mg̃a paa. Pagcatapos na matingnan ng̃ mabilis ni Ibarra ang nacabiting sillar sa tabi ng̃ canyáng úlo, si Elías at ang lalaking naninilaw, nagsalitâ siyá cay ñor Juan, na ang canyang voces ay nang̃ing̃inig ng̃ cauntî: —¡Ibigáy pô ninyó sa akin iyang timbâ at ihanap ninyó acó sa itaas ng̃ ibáng cuchara! Napag-isá ang binatà. Hindî na siya minamasdan ni Elías; ang mg̃a matá nito'y nacapacò sa lalaking naninilaw, na nacadung̃aw sa húcay at sinusundan ang mg̃a kilos ng̃ binatà. Náririnig ang ing̃ay na guinagawâ ng̃ cuchara sa paghalò ng̃ pinagsamang buhang̃in at apog na nakikisaliw sa hugong ng̃ mahinang pagsasalita ng̃ mg̃a cawaní ng̃ gobierno na pinupuri ang Alcalde dahil sa canyang talumpatì. Caring̃atding̃at ay bumugsô ang isang lagapac; umilandáng ang poleang (calô) nacatalì sa púnò ng̃ cábris, at saca sumunód ang terno na humahampás sa aparatong tulad sa isáng panghataw: nang̃agsigalaw ang mg̃a malalakíng cáhoy, lumipád ang mg̃a gapos at sa isáng kisáp matá'y nálugsong lahát, na casabay ang kakilakilabot na ugong Sumilakbó ang isáng alapaap na alikabók; pinuspos ang alang-alang ng̃ isáng sigaw sa panghihilacbót ng̃ libolibong voces. Tumacas at nang̃agsitacbó halos ang lahát, babahagyâ na ang nang̃agmadalíng lumúsong sa húcay. Si María Clara at si Párì Salví ang nang̃agsipanatili lamang sa caniláng kinálalagyan, sa pagca't hindî silá mang̃acagaláw, nang̃amumulâ at hindî mang̃apagsalitâ. [[File:Noli Me Tangere Picture 10.jpg|thumb|center|—¿Hindî pô ba maglalagay namán cayó ng̃ inyong "paletada" guinoong Ibarra?—anang cura.]] Nang mapawi-pawi na ang sumilacbóng alicabóc, nakita niláng nacatayo si Ibarra sa guitna ng̃ mg̃a cahabaan, mg̃a cawayan, malalaking mg̃a lúbid, sa pag-itan ng̃ torno at ng̃ malaking bató, na sa pagbabâ ng̃ gayóng cabilís, ang lahát ay ipinagpag at pinisà. Tang̃an pa sa camáy ng̃ binata ang cuchara at canyáng minámasdan ng̃ mg̃a matáng gulát ang bangcáy ng̃ isáng taong nacatimbuang sa canyáng paanán, na halos nalilibing sa guitnâ ng̃ mg̃a cahabaan. —¿Hindi pô ba cayó namatay? ¿Buháy pa ba cayó? ¡Alang-alang sa Dios, magsalita pô cayo!—ang sabi ng̃ ilang mg̃a empleadong punong-puno ng̃ tacot at pagmamalasakit. —¡Himala! ¡himala!—ang isinisigáw ng̃ ilán. —¡Hali cayó at inyóng alisin sa pagca dang̃an ang bangcay ng̃ sawíng palad na itó!—ani Ibarrang anaki'y náguising sa isáng pagcacatulog. Ng̃ marinig ang canyáng voces, naramdaman ni María Clarang pínapanawan siyá ng̃ lacás, hanggáng siyá'y nátimbuang sa mg̃a camáy ng̃ canyáng mg̃a catotong babae. Malakíng caguluhán ang naghaharì: sabay-sabay na nang̃agsasalitâ, nang̃agcumpáscumpás ang mg̃a camáy, nang̃agtatacbuhan sa magcabicabilà, nang̃aháhambal na lahát. —¿Sino ba ang namatay? ¿Buháy pa ba?—ang mg̃a tanóng ng̃ alferez. Caniláng nakilalang ang lalaking naninilaw na nacatayô sa tabi ng̃ torno ang siyáng bangcay. —Pag-usiguin sa haráp ng̃ mg̃a tribunal ng̃ Justicia ang "maestro de obras" (ang namamatnugot sa gawâ)!—ang siyang unang nasabi ng̃ Alcalde. Caniláng siniyasat ang calagayan ng̃ bangcáy, tinutóp nilá ang dibdib, datapuwa't hindi na tumitibóc ang púsò. Inabot siyá ng̃ hampás sa úlo at nilalábasán ng̃ dugô ang dalawáng bútas ng̃ ilóng, ang bibíg at ang mg̃a taing̃a. Caniláng nakita sa canyáng liig ang mg̃a bacás na cacaibá: apat na malalalim na lubô sa isáng dáco at isá sa cabiláng dáco, bagá man itó'y may calakhán: sino mang macakita niyó'y wiwicaing sinacál siyá ng̃ sipit na bácal. Binabati ng̃ boong galác ng̃ mg̃a sacerdote ang binata at pinipisil nilá ang canyáng mg̃a camáy. Ganitó ang sabing nagcacang-iiyac ng̃ franciscanong may mapagpacumbabang anyô na siyang umeespiritu santo cay Pári Dámaso. —¡Banal ang Dios, magaling ang Dios! —¡Pagca nadidilidili cong bahagyâ lamang ang panahóng pag-itan mulâ ng̃ acó'y mápalagay sa lugar na iyán—ang sabi ng̃ isá sa mg̃a empleado cay Ibarra,—¡nacú! ¡cung acó ang naguing cahulihulihan sa lahát, Jesús! —¡Naninindig ang aking mg̃a buhóc!—anang isáng úpawin at bahagyâ na ang buhóc. —¡At mabuti't sa inyó nangyari ang bagay na iyan at hindi sa akin!—ang ibinubulóng ng̃ isáng matandáng lalaking nang̃ing̃inig pa. —¡Don Pascual!—ang biglang sinabing malacás ng̃ iláng mg̃a castílà. —Mg̃a guinoo, gayón ang sabi co, sa pagca't hindî namatáy ang guinoong itó; cung sa aki'y hindî man acó napisâ, mamamatay rin acó pagcatapos, madilidili co lamang ang bagay na iyán. Datapuwa't malayò na si Ibarra, at canyang pinag-uusisa ang calagayan ni María Clara. —¡Hindî dapat maguing cadahilanan ang bagay na itó upang hindî mátuloy ang fiesta, guinoong Ibarra!—anang Alcalde;—purihin natin ang Dios! ¡Hindi sacerdote at hindî man lamang castilà ang namatay! ¡Kinacailang̃an nating ipagdiwang ang pagcaligtas pô ninyó! ¡Anó cayá ang mangyayari sa inyó cung nadag-anan cayó ng̃ bató! —¡Para manding nakikinikinita na, nakikinikinita na!—ang isinisigáw ng̃ escribano;—¡sinasabi co na! hindî masiglá ang paglusong sa húcay ni guinoong Ibarra, ¡Nakikita co na! —¡Isang "Indio" naman lamang ang siyáng namatáy! —¡Ipagpatuloy ang fiesta! ¡Música! ¡hindî mabubuhay ng̃ capanglawan ang namatay! ¡Capitan, gagawin dito ang pagsisiyasat!... ¡Pumarito ang directorcillo!.... ¡Piitin ang "maestro de obras"! —¡Ipang̃áw siyá! —¡Ipang̃áw! ¡Eh! ¡música! ¡música! ¡Ipang̃áw ang maestrillo! —Guinoong Alcalde,—ang itinutol ng̃ boong catigasan ng̃ loob ni Ibarra;—cung hindi macabubuhay sa namatay ang capanglawan, lalò ng̃ hindi macabubuhay ang pagcabilanggô ng̃ isáng tao, na hindi pa natin nalalaman cung may sala siyá ó walâ. Nanánagot pô acó sa canyáng calagayan at hinihing̃î cong pawal-an siyá, sa mg̃a araw na itó man lamang. —¡Sang-ayon! ¡sang-ayon! ¡ng̃uni't huwag na lamang siyá uulí! Sarisarìng mg̃a salisalitaan ang lumilibot. Pinaniniwalaan ng̃ isáng himalâ ang nangyaring iyón. Gayón ma'y tila mandin hindî totoóng natutuwâ si Párì Salvi sa himaláng sinasapantahang guinawâ ng̃ isáng santo ng̃ canyáng capisanan at ng̃ canyáng ping̃anang̃asiwaang bayan. Hindî nagculang ng̃ nagdagdag na canyáng nakitang lumusong sa húcay ang isáng nacasuot ng̃ pananamít na itimáng catulad ng̃ sa mg̃a franciscano. Hindî ng̃â mapag-aalínlang̃anan: si San Diego ang nanaog na iyón. Napagtantô rin namáng nakinig ng̃ misa si Ibarra, at ang lalakíng nanínilaw ay hindî; ito'y maliwanag na cawang̃is ng̃ sicat ng̃ áraw. —¿Nakita mo na? áayaw cang magsisimbá,—anang isáng ina sa canyáng anac—cung dí cata napalò upang icaw ay aking pilitin, ng̃ayó'y pasasatribunal cang nacalulan sa cangga na gaya naman niyan! At siyá ng̃â naman: hatid sa tribunal na nácabalot sa isáng banig ang lalaking nanínilaw ó ang canyáng bangcay. Umuwing patacbó sa canyáng báhay si Ibarra upang magbihis. —¡Masamáng pasimulâ, hm!—ang sinabi ng̃ matandáng Tasio na doo'y lumalayô. |newtext= |othertitle= * Ang Kalo * Ang Panghugos * Ang Paghugos }} ng8lvy8dhmfub3o3z7yk8hdesae35il 0 3906 26225 26211 2021-01-09T03:50:25Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|7|Suyuan sa Isang Asotea|Si Kapitan Tiago|Mga Alaala|teksto |oldtitle=Mairog na Salitaan sa Isang "Azotea" |oldtext= Maagang nang̃agsimbá ng̃ umagang iyón si tía Isabel at si María Clara: mainam na totoo ang pananamít nitó at may tang̃ang isáng cuintás na azúl ang mg̃a butil, na inaarì niyáng parang brazalete,<ref group=o>Hiyas na pinacasingsíng sa camau-o.</ref> at may salamín sa matá si tía Isabel, upang mabasa ang daláng "Ancora de Salvación"<ref group=o>Libritong ganito ang pang̃alan.—"Pangligtas sa sacunà."</ref>, samantalang nagmimisa. Bahagyâ pa lamang nacaaalís sa altar ang sacerdote, nagsabi ang dalagang ibig na niyáng omowî, bagay na totoong ipinangguilalás at isinamâ ng̃ loob ng̃ mabaít na tíang waláng boong acalà cung dî ang canyáng pamangking babae'y mápagbanal at madasaling tulad sa isáng monja man lamang. Nagbubulóng, at pagcatapos na macapagcucrûz ay nagtindíg ang mabaít na matandáng babae.—¡Bah! patatawarin na acó ng̃ mabaít na Dios na dapat macakilala ng̃ púso ng̃ mg̃a dalaga cay sa inyó pô tía Isabel—Ang sasabihin sana ni María Clara sa canyá upang putlín ang canyáng matitindí, ng̃uni't sa cawacasa'y mg̃a pagsesermóng-ná. Ng̃ayó'y nacapag-agahan na tila at nilílibang ni María Clara ang canyáng pagcainíp sa paggawâ ng̃ isáng sutláng "bolsillo", samantalang ibig pawìin ng̃ tía ang mg̃a bacás ng̃ nagdaang fiesta sa pagpapasimulâ ng̃ paggamit ng̃ isáng plumero. Sinisiyasat at inuusisa ni Capitang Tiago ang mg̃a iláng casulatan. Bawa't lagunlóng sa daan, bawa't cocheng dumaraan ay nang̃agpápacaba sa dibdib ng̃ vírgen at siya'y pinang̃ing̃ilabot. ¡Ah, ng̃ayó'y ibig niyáng maparoon ulî sa beaterio, sa casamahán ng̃ canyáng mg̃a caibigang babae! ¡Doo'y matitingnan niyá "siyáng" hindî mang̃íng̃inig, hindî magugulumihanan! Datapowa't ¿hindî bagá, siyá ang iyóng caibigan ng̃ panahóng musmus ca pa? ¿hindî bâ cayó'y nang̃aglálaro ng̃ laróng halíng at hanggáng sa cayó'y nag-aaway na manacànacâ? Ang dahil ng̃ mg̃a bagay na itó'y hindî co sasabihin; cung icáw na bumabasa'y umibig ay mapagkikilala mo, at cung hindî namán ay sayang na sa iyó'y aking sabihin; hindî mapag-uunawa ang mg̃a talinghagang itó ng̃ hindî na casisinta cailán man. —"Sa acalà co María'y may catowiran ang médico—ani Capitang Tiago. Dapat cang pasalalawigan, namumutlâ ca ng̃ mainam at nagcacailang̃an ca ng̃ mg̃a mabubuting hang̃in. Anó bang acalà mo: ¿sa Malabón ... ó sa San Diego? Namulá si Maríang tulad sa "amapola"<ref group=o>Isáng halamang ang caraniwang bulaclac ay puláng-pulá.</ref> pagcárinig niyá nitóng hulíng pang̃alan, at hindî nacasagót. —"Ng̃ayó'y páparoon cayó ni Isabel at icáw sa beaterio, at ng̃ cunin ninyó roon ang iyóng mg̃a damít, at macapagpaalam ca sa iyóng mg̃a caibigan; hindî ca na papasoc ulî roon. Dinamdam ni María Clara iyáng hindî malírip na calungcutang bumabalot sa cálolowa, pagcâ iniiwan ang isáng kinatirahang pinatamuhán natin ng̃ caligayahán; ng̃uni't nagpagaang ng̃ canyáng pighatî ang pagcaalaala ng̃ isáng bagay. —At sa loob ng̃ apat ó limáng araw, pagcâ may damít ca nang bágo'y paparoon tayo sa Malabón.... Walâ na sa San Diego ang iyóng ináama; ang curang nakita mo rito cagabí, iyóng paring bátà ay siyáng bagong cura natin doón ng̃ayón; siyá'y isáng santo. —¡Lalong nacagágaling sa canyáng catawán ang San Diego, pinsan!—ang ipinaalaala ni tía Isabel;—bucód sa roo'y lalong mabuti ang bahay natin doón, at sacâ malapit na ang fiesta. Ibig sanang yacapin ni María Clara ang canyáng tía; ng̃uni't narinig niyáng tumiguil ang isáng coche ay siyá'y namutlâ. —¡Ah, siyá ng̃â!—ang isinagót ni Capitang Tiago, at nagbago ng̃ pananalitâ at idinagdág:—¡Don Crisóstomo! Nalaglág sa mg̃a camáy ni María Clara ang tang̃ang canyáng guinágawà; nag-acalà siyáng cumilos ay hindî nangyari: isáng pang̃ing̃ilabot ang siyáng tumátacbo sa canyáng catawán. Nárinig ang yabág ng̃ paa sa hagdanan at pagcatapos ay ang sariwà at voces lalaki. Tulad sa cung ang voces, na itó'y may capangyarihang hiwágà, iniwacsí ng̃ dalaga ang laguím at nagtatacbó at nagtágò sa panalang̃inang kinálalagyan ng̃ mg̃a santo. Nagtawanan ang dalawáng magpinsan, at nárinig ni Ibarra ang ing̃ay ng̃ sinásarhang pintuan. Namúmutlà, humíhing̃a ng̃ madalás, tinutóp ng̃ dalaga ang cumácabang dibdíb at nag-acalang makiníg. Náriníg ang voces, yaóng voces na pinacasísinta't sa panag-ínip lamang niyá náririnig: ipinagtátanong siyá ni Ibarra. Sa pagcahibáng sa towâ ay hinagcán niyá ang santóng sa canyá'y nálalapit, si San Antonio Abad; santong mapalad ng̃ nabubuhay at ng̃ayóng siyá'y cahoy; láguì ng̃ may magagandáng mg̃a tucsó! Pagcatapos ay humanap ng̃ isáng bútas ng̃ susîan, upang makita niya si Ibarra; mapagsiyasat ang canyáng anyô; ng̃umíng̃itî si María Clara at ng̃ cunin siyá ng̃ canyáng tía sa gayóng panonood, sumabit sa líig ng̃ matandáng babae at sinisì itó ng̃ halíc na paulit-ulit. —Ng̃uni't halíng, ¿anó ang nangyayari sa iyó?—ang sa cawacasa'y nasabi ng̃ matandáng babae, na pinapahid ang isáng lúhà sa mg̃a matá niyáng lantá na. Nahiyâ si María Clara at tinacpán ang mg̃a matá, ng̃ canyáng mabibilog na mg̃a brazo. —¡Halá, maghusay ca, halica!—ang sabi ng̃ matandáng babae ng̃ boong pag-irog.—Samantalang nakikipag-usap siyá sa iyóng amá ng̃ iyóng ... ¡halica at huwag cang magpahintay! Napadalá ang dalagang tulad sa isáng musmós, at doon silá nagculóng sa canyáng "aposento." Masayá ang salitaan ni Capitang Tiago at ni Ibarra ng̃ sumipót si tía Isabel na halos kinacaladcad ang canyáng pamangkíng babae, na nagpapaling̃àling̃à cung saansaan, datapuwa't hindî tumíting̃in sa canino mang táo.... ¿Anóng pinag-usapan ng̃ dalawáng cálolowang iyón, anó ang canicaniláng sinabi diyán sa salitaan ng̃ mg̃a matá, na lalong lubós ang galíng cay sa salitaan ng̃ bibíg, salitaang ipinagcaloob sa cálolowa at ng̃ huwag macaguló ang ing̃ay sa pagtatamóng timyás ng̃ damdamin? Sa mg̃a sandalíng yaón, pagca nagcacawatasán ang dalawáng linikháng sumasaligaya sa kilos ng̃ mg̃a balintataóng natatabing̃an ng̃ mg̃a pilíc-matáng pinaglalampasanan ng̃ pag-iísip, ang pananalita'y mabagal, magaspáng, mahinà, wang̃is sa ugong ng̃ culóg na nang̃ang̃alagcag at waláng tuos cung isusumag sa nacasisilaw na liwanag at mabilís ng̃ kidlát: nagsasaysay ng̃ isáng damdaming kilala na, isáng isipang napag-uunawà, na, at cayâ lamang guinagamit itó'y sa pagcá't ang mithî ng̃ púsò'y siyáng nacapangyayari sa boong cataohang saganang saganà sa galác, íbig na ang boong catawán niyáng casama ang lahát ng̃ sancáp na lamán, butó at dugô at ang boong caisipán ay magsaysáy ng̃ hiwagang mg̃a catowâang inaawit ng̃ espíritu. Sa tanóng ng̃ pagsintá sa isáng sulyáp na numíningning ó lumálamlam, waláng mg̃a sagót ang salitâ: tumútugon ang ng̃itî, ang halíc ó ang buntóng hining̃á. At pagcatapos, sa pagtacas ng̃ dalawáng nagsisintahan sa "plumero" ng̃ tía Isabel na nagpapabang̃on sa alicabóc, silá'y pumaroon sa azotea upang silá'y macapag-usap ng̃ boong calayâan sa silong ng̃ mg̃a bálag; ¿anó ang caniláng pinag-usapan ng̃ marahan at nang̃íng̃inig cayó, mg̃a maliliit na bulaclác ng̃ "cabello-de-ángel"? Cayó ang magsabi't may bang̃ó cayó sa inyóng hining̃á at may mg̃a cúlay cayò sa inyóng mg̃a labì; icáw, "cefiro"<ref group=o>Mahinhin ó mahinang hang̃in.</ref> ang magsabi yamang nag-aral ca ng̃ di caraniwang mg̃a tínig sa líhim ng̃ gabíng madilim at sa talinghagà ng̃ aming mg̃a cagubatang virgen; sabihin ninyó, mg̃a sinag ng̃ áraw, maningníng na tagapagpakilala sa lúpà ng̃ Walang Hanggán, tang̃ing hindî nahahawacan sa daîgdig ng̃ mg̃a natátangnan: cayó ang mang̃agsabi, sa pagca't walâ acóng nalalamang isaysáy cung dî mg̃a cahaling̃áng hindî mainam dingguín. Ng̃uni't yamang áayaw ninyóng sabihin, aking títingnan cung aking maisásaysay. Ang lang̃it ay azul: nagpápagalaw ng̃ mg̃a dáhon at ng̃ mg̃a bulaclac ng̃ halamang gumagapang ang isáng malamig na amihang hindî amóy rosa,—dahil dito'y nang̃agsisipang̃inig ang mg̃a cabello—de—ángel—ang mg̃a halamang nacabitin, ang mg̃a tuyúng isdâ at ang mg̃a lámparang galing sa China. Ang ing̃ay ng̃ sagwáng humahalò ng̃ malabong tubig ng̃ ílog, ang dagundong ng̃ pagdaan ng̃ mg̃a coche at mg̃a carretón sa tuláy ng̃ Binundóc ay maliwanag na dumárating hanggang sa canilá; ng̃uni't hindî ang mg̃a ipinagbúbubulong ng̃ tía. —Lalong magalíng—ang wicà nitó—diyá'y ang boong bayan ang siyáng bábantay sa inyó. Nang magpasimulá'y walâ siláng pinagsalitaanan cung di pawang mg̃a cahaling̃an—iyáng mg̃a cahaling̃áng totoong nacacawang̃is niyáng mg̃a cayabang̃an ng̃ mg̃a nación sa Europa: masasarap at lásang pulót sa mg̃a magcacanación, datapuwa't nacapagtátawa ó nacapagpapacunót sa kilay ng̃ mg̃a taga ibang lupaín. Ang babae, palibhasa'y capatíd ni Cain ay panibughuin, caya't dahil dito'y tumanong sa nang̃ing̃ibig sa canyá: —¿Laguì bang isinaisip mo acó? ¿hindi mo ba acó linimot sa gayóng caraming mg̃a paglalacbá'y mo? ¡Pagcaramiraming malalakíng mg̃a ciudad na may pagcaramiraming magagandang mg̃a babae!... Ang lalaki namán, palibhasa'y isá pa ring capatíd ni Caín ay marunong umiwas sa mg̃a tanóng at may caunting pagca sinung̃aling, cayâ ng̃a: [[File:Noli Me Tangere Picture 3.jpg|thumb|center|—Laguì bang isinaísip mo acó? ¿Hindî mo ba acó linimot?...—Imp de M. Fernandez, Paz 442 Sta.Cruz]] —¿Mangyayari bagáng catá'y limutin?—ang sagót na nang̃ang̃aanino ng̃ boong ligaya sa mg̃a maiitím na balíngtatao ng̃ dalaga;—¿mangyayari bagáng magculang acó sa panunumpâ, sa isáng panunumpang dakila? Natátandaan mo ba ang gabíng yaon, ang gabíng yaóng sumísigwa, na icáw, ng̃ makita mo acóng nag-íisang tumatang̃is sa siping ng̃ bangcáy ng̃ aking iná'y lumapit ca sa akin, ilinagáy mo ang iyong camáy sa aking balícat, ang camáy mong malaon nang ayaw mong ipahintulot na aking mátangnan, at iyong sinabi sa akin: "Nang̃ulila ca sa iyong iná, acó'y hindî nagcainá cailán man.": at dumamay ca sa akin ng̃ pag-iyác. Iniirog mo ang aking iná at icáw ay pinacaibig niyáng tulad sa isáng anác. Sa dacong labás ay umúulan at cumíkidlat; ng̃uni't sa acalà co'y nacárinig acó ng̃ música, at nakita cong ng̃umíng̃itî ang maputláng mukhâ ng̃ bangcáy ... ¡oh, cung buháy sana ang aking mg̃a magulang at mapanood nila icáw! Nang magcagayó'y tinangnán co ang iyóng camáy at ang camáy ng̃ aking iná, nanumpâ acóng sísintahin catá, catá'y paliligayahin, anó man ang capalarang sa aki'y ipagcaloob ng̃ Lang̃it, at sa pagca't hindî nacapagbigáy pighati cailán man sa akin ang sumpáng itó; ng̃ayó'y mulíng inuulit co sa iyó. ¿Mangyayari bagáng limutin co icáw? Laguing casamasama co ang pag-aalaala co sa iyo; iniligtás acó sa mg̃a pang̃anib ng̃ paglalacad maguíng caaliwan co sa pag-iisá ng̃ aking cálolowa sa mg̃a ibáng lupain; ¡ang pag-aalaala sa iyo ang pumawì ng̃ bísà ng̃ "loto" ng̃ Europa na cumacatcat ng̃ mg̃a pag-asa at ng̃ casaliwaang palad ng̃ kinaguisnang lúpà sa caisipán ng̃ maraming mg̃a cababayan! Sa mg̃a panaguimpan co'y nakikita co icáw na nacatindig sa tabíng dagat ng̃ Maynilà, nacatanaw sa malayong abót ng̃ paning̃íng nababalot sa malamlam na liwanag ng̃ maagang pagbubucang liwayway; aking náririnig ang isáng aaying-aying at malungcot na awit na sa aki'y pumupucaw ng̃ nagugulaylay ng̃ mg̃a damdamin, at tinatawag co sa alaala ng̃ aking púsò ang mg̃a unang taón ng̃ aking camusmusán, ang ating mg̃a catuwâan, ang ating mg̃a paglalarô, ang boong nacaraang maligayang panahóng binigyán mong casayahan, samantalang doroon ca sa bayan. Sa aking sapantaha'y icáw ang "hada"<ref group=o>Ipinang̃ung̃usap ng̃ "ada".—Isáng hiwagang babaeng may cahimahimalang mg̃a capangyarihan, anáng mg̃a di binyagan.</ref>, ang espíritu, ang caayaayang kinácatawan ng̃ aking Bayang kináguisnan, magandá, mahinhín, masintahin, lubós calinisan, anác ng̃ Filipinas, niyáng cagandagandahang lupang bucód sa mg̃a dakilang cagaling̃an ng̃ Inang Españang<ref group=o>Unawaing hindî tinatawag ni Rizal na Inang Bayan, cung dî Inang España, dalawang pang̃alang totoong nang̃agcacaiba.</ref> tagláy rin niyá'y may maririkít pang mg̃a hiyas ng̃ isáng bayang bátà, tulad sa pagcacapisan sa iyong cataohan ng̃ lahát ng̃ cagandahan at carikitang nacapagpapaningning sa dalawang láhì; cayâ ng̃a't nabubuò lamang sa isá ang pagsinta co sa iyo't ang pagsinta co sa aking tinubuang lúpà ... ¿Maaari ba catáng limutin? Macáilang ang boong ísip co'y aking náririnig ang mg̃a tunóg ng̃ iyóng piano at ang mg̃a tínig ng̃ iyong voces, at cailán mang tinatawag co ang iyóng pang̃alan ng̃ acó'y na sa Alemania, sa dacong hápon, pagca naglalacad acó sa mg̃a caparang̃ang napúpuspos ng̃ mg̃a talinghagang likhâ ng̃ mg̃a poeta roon at ang mg̃a cahimahimalang salitsaling sabi ng̃ mg̃a táong nang̃áunang nabuhay, nakikinikinita co icáw sa úlap na sumisilang at napaiimbulóg sa dúyo ng̃ capatagan, wárì náriring̃ig co ang iyong voces sa pagaspás ng̃ mg̃a dahon, at pagcâ umuuwî na ang mg̃a tagabukid na galing sa caniláng sinasacang lúpà at caniláng ipinaríring̃ig buhat sa maláyò ang caniláng caraniwang mg̃a awit, sa aking acala'y pawang nakikisaliw silá sa mg̃a voces ng̃ caibuturan ng̃ aking dibdib, na nag-aalay na lahat sa iyo ng̃ awit at siyáng nagbíbigay catotohanan sa aking mg̃a nais at mg̃a panaguimpán. Cung minsa'y náliligaw acó sa mg̃a landás ng̃ mg̃a cabunducan, at ang gabíng doo'y untîuntì ang pagdatíng ay naráratnan acóng naglácad pa't hinahanap co ang aking daan sa guitnâ ng̃ mg̃a "pino," ng̃ mg̃a "haya"<ref group=o>Isáng malaki't mataas na cahoy, matibay at macúnat. Ang tawag sa bung̃a ng̃ cahoy na ito'y "hayuco".—Aya, ang pagbasa.</ref> at ang mg̃a "encina"<ref group=o>Cahoy na masang̃á, may mg̃a ng̃ipin-ng̃ipín ang mg̃a dahon. "Bellota" ang tawag sa bung̃a ng̃ cahoy na itó.</ref>; cung nagcácagayón, cung nacalúlusot ang iláng mg̃a sínag ng̃ buwán sa mg̃a puáng ng̃ masinsíng mg̃a sang̃á, wari'y nakikinikinita co icáw sa sinapupunan ng̃ gubat, tulad sa isáng nagpapagalagalang aninong gágalawgaláw at nagpapacabicabilâ sa liwanag at sa mg̃a carilimán ng̃ malagóng caparang̃an, at sacâ ipinarírinig ng̃ "ruiseñor"<ref group=o>Ibong mainam humuni. Sa Europa'y marami ng̃ ibong itó.</ref> ang canyáng ibá't ibáng cawiliwiling huni, inaacálà cong dahil sa icáw ay nakikita't icáw ang siyáng sa canyá'y nacaaakit. ¡Cung inalaala co icáw! ¡Hindî lamang pinasásaya sa aking mg̃a matá ng̃ lagabláb ng̃ sa iyó'y pagsinta ang úlap at pinapamúmula ang hielo<ref group=o>Tubig na tumítigas na halos parang bató dahil sa totoong calamigàn.</ref>! Sa Italia, ang magandáng lang̃it ng̃ Italia, sa canyáng cadalisaya't cataasa'y nagsasálitâ sa akin ng̃ iyong mg̃a matá; ang canyáng masayáng pánoorin ay nagsasaysay sa akin ng̃ iyong ng̃itî, wang̃is ng̃ mg̃a halamanan sa Andalucíang nalalaganapan ng̃ hang̃ing may kipkíp na bang̃ó, puspós ng̃ mg̃a pangdilidiling casilang̃anan, saganà sa hiwagà at sa calugodlugód na mg̃a tanghalin, pawang nang̃agsasalita sa akin ng̃ sa iyó'y pagsintá! Sa mg̃a gabíng may bowán, yaóng bowang wari'y nagtútucà, sa aking sinagwánsagwáng nacalulan acó sa isáng sasakyáng malíit sa ilog Rhin, itinátanong co sa aking sarili cung dî cayâ marayà acó ng̃ aking guníguní upang makita co icáw sa, guitnâ ng̃ mg̃a álamong<ref group=o>Alamo: cahoy na tumataas ng̃ mainam: may tatlóng bagay na álamo: ang álamong putî na ang mg̃a daho'y verde ang isang mukhâ at ang cabiláng mukha'y putîan—Ang álamong itím, na verde ang magcabicabilà ng̃ dahon.—At ang "amo altemblón" na ang mg̃a daho'y waláng tiguil ng̃ paggaláw.</ref> na sa pampang, sa bató ng̃ Lorelay ó sa guitnâ ng̃ mg̃a alon at icáw ay umaawit sa catahimican ng̃ gabí, tulad sa dalagang hadang mápang-aliw, upang bigyáng casayahan ang pag-iisá at ang calungcutan ng̃ mg̃a guibáng castillong iyón. —Hindî acó naglacbáy-bayang gaya mo, walâ acóng nakikita cung dî ang iyóng bayan, ang Maynila't Antipolo—ang sagót ni María Clarang ng̃umíng̃itî, palibhasa'y naniniwalà sa lahát ng̃ sinasabi ni Ibarra,—ng̃uni't mulâ ng̃ sabihin co sa iyóng ¡paalam! at pumasoc acó sa beaterio, láguì nang naaalaala catá at hindî co icáw nilimot, bagá man ipinag-utos sa akin ng̃ confesor at pinarusahan acó ng̃ maraming mg̃a pahírap. Nagúgunitâ, co ang ating mg̃a paglalarô, ang ating mg̃a pag-aaway ng̃ tayo'y mg̃a musmós pa. Hinihirang mo ang lalong magagandáng sigay at ng̃ tayo'y macapaglarô ng̃ siclót, humahanap ca sa ílog ng̃ lalong mabibilog at makikinis na batóng maliliit na may iba't ibang cúlay at ng̃ macapaglarô tayo ng̃ sintác; icáw ay nápacawaláng tuto, láguì cang natatalo, at ang parusa'y binábantilan catá ng̃ pálad ng̃ aking camáy, ng̃uni't dî co inilálacas, sa pagca't naaawà acó sa iyo. Napacamagdarayà, icáw sa laróng chongca't dináraig mo pa ang pagcamagdarayà co, at caraniwang agawán ang naguiguing catapusán. ¿Natátandaan mo bâ ng̃ icáw ay magalit ng̃ totohanan? Niyó'y pinapagpighatî mo acó; ng̃uni't ng̃ matapos, pagcâ naaalaala co iyón sa beaterio, acó'y ng̃umíng̃tì dinaramdam cong icáw ay walâ, at ng̃ macapag-away ulî catá ... at ng̃ pagdaca'y mágawà natin ang pagcacásundô. Niyó'y mg̃a musmós pa tayo, naparoon tayong naligong casama ang iyóng iná sa batis na iyóng nalililiman ng̃ mg̃a cawayanan. Sa mg̃a pampáng ay may mg̃a sumisibol na mg̃a bulaclác at mg̃a halamang sinasabi mo sa akin sa wicang latín at wicang castilà ang canícanilang mg̃a cacaibáng pang̃alan, sa pagca't niyó'y nag-aaral ca na sa Ateneo. Hindî catá pinápansin; naglílibang acó sa panghahagad ng̃ mg̃a paroparó at ng̃ mg̃a tutubí, na sa canyáng catawáng maliit na tulad sa alfiler ay tagláy ang lahát ng̃ mg̃a culay ng̃ bahagharì at ang lahát ng̃ mg̃a kintáb ng̃ gáring, mg̃a tutubíng gumágalaw at nang̃agháhagaran sa magcabicabilang mg̃a bulaclác; cung minsa'y ibig cong masubucan at hulihin ng̃ camáy ang maliliit na isdáng matuling nang̃agtatacbuhan sa mg̃a lumot at sa mg̃a batuhán sa pampáng. Caguinsaguinsa'y nawalâ ca, at ng̃ icáw ay bumalíc, may dalá cang coronang mg̃a dahon at mg̃a bulaclác ng̃ dalandáng ipinutong mo sa aking úlo, at tinatawag mo acóng "Cloe"<ref group=o>Isá sa magagandáng diosa.</ref>, at gumawâ ca namán ng̃ coronang damóng gumagapang. Ng̃uni't kinuha ng̃ iyóng nanay ang aking corona, pinucpóc ng̃ isáng bató at sacâ inihalò sa gugò na ipinaglilinis ng̃ ating úlo; tumulò ang mg̃a luhà sa iyóng mg̃a matá, at sinabi mong hindî nacaaalam ang iyóng iná ng̃ "mitología"<ref group=o>Casaysayan ng̃ mg̃a kinikilalang mg̃a Dios ng̃ mg̃a dî binyagan.</ref>.—¡"Halíng!—ang isinagót ng̃ nanay mo—makikita mo't mababang̃ó pagcatapos ang inyóng mg̃a buhóc."—Nagtawá acó, naghinanakít icáw, at ayaw mo na acóng causapin, at sa boong maghapo'y nagpakita ca ng̃ poot, na siyang ikìnaibig co namang umiyác. Ng̃ bumalíc tayo sa bayan, at sa pagca't mainit na totoo ang araw, nuha acó ng̃ mg̃a dahon ng̃ sambóng nasumísibol sa mg̃a tabíng daan, ibinigáy co sa iyó't ng̃ ilagáy mo sa loob ng̃ iyóng sombrero, at ng̃ di sumakít ang iyóng ulo. Ng̃umitî icáw ng̃ magcágayo'y tinangnán co ang camáy mo at nagcásundô na catá. Ng̃umitî ng̃ boong ligaya si Ibarra, binucsán ang canyang cartera, kinuha sa loob niyón ang isáng papel at sa loob nito'y may nababalot na mg̃a dahong nang̃ing̃itim, tuyô at mababang̃ó. —¡Ang iyóng mg̃a dahon ng̃ sambóng!—ang isinagót ni Ibarra sa titig ni María Clara,—itó lamang ang naibigáy mo sa akin. Dalidalí namáng kinuha ni María Clara sa canyáng dibdíb ang isáng bolsitang rasong maputî. —¡Ps!—ani María Clara at tinampál ang camáy ni Ibarra;—hindî ipinahihintulot ang paghípò: ito'y isáng sulat ng̃ pagpapaalam. —¿Iyán bâ ang isinulat co sa iyo bago acó pumanaw? —¿At sumulat pó bâ cayó sa akin ng̃ ibá pa, aking guinoo? —¿At anó bâ ang sinasabi co sa iyo ng̃ panahóng iyón? —¡Maraming cabulastugan! ¡mg̃a dahilan ng̃ masamáng máng̃ung̃utang—ang isinagót ni María Clarang ng̃umíng̃itì, na ipinakikilalang totoong ikinasásaya ng̃ canyáng loob ang gayóng mg̃a cabulaanan.—¡Howág cang malicot! ¡babasahin co sa iyo ang sulat na ito! ¡ng̃uni't ilíling̃id co ang iyóng mg̃a pagpuri at ng̃ dî ca magdalità! At itinaás ang papel sa tapát ng̃ canyang mg̃a matá at ng̃ huwag makita ng̃ binatà ang canyáng mukhâ, at nagpasimulâ: —"Aking ..." ¡hindî co babasahin sa iyo ang sumúsunod, sa pagca't isáng cabulastugán!—at pinaraanan ng̃ mg̃a matá ang iláng talatà.—"Ibig ng̃ aking amá, ang acó'y yumao, bagá man ipinamamanhic cong huwag"—"Icáw ay lalaki—ang sabi sa akin, dapat mong isipin ang panahóng dárating at ang iyong mg̃a lacás. Dapat mong pag-aralan ang dunong sa pamumuhay, ang dî maibibígay sa iyo ng̃ iyong kinamulatang lúpà, at ng̃ balang araw ay makapaglingcod ca sa canyá. Cung mananatili ca sa aking tabí, sa aking lilim, sa impapawíd na ito ng̃ mg̃a hínalâan, hindî ca matututong tumanáw sa malayò, at sa araw na cata'y maiwan sa ibabaw ng̃ lupa'y maitutulad ca sa halamang sinasalitâ ng̃ ating poetang si Baltazar; <blockquote>"Para ng̃ halamang lumakí sa tubig, daho'y nalálanta muntíng dî madilig, ikinalolooy ang sandalíng init...."</blockquote> —¡Nakita mo na! binatà ca na halos ay tumatang̃is ca pa!—"Nacapagpasakit sa aking loob ang ganitóng pag-wiwicà, caya't ipinahayag co sa canyáng icáw ay aking sinísinta. Hindî umimíc ang aking amá, nagliníng-lining, ilinagáy sa aking balicat, ang canyáng camáy at nagsalitâ sa aking nang̃íng̃inig ang voces:—Ang ísip mo ba'y icáw lamang ang marunong umibig at hindî ca iniibig ng̃ iyóng amá at hindî dináramdam ang sa iyó'y paghiwaláy?" Hindî pa nalalaong nang̃ulila tayo sa iyóng iná; tumutung̃o acó sa catandàan, diyán sa gulang na ang hinahanap ay ang tulong at pagbibigay alíw ng̃ cabatâan, at gayón ma'y tinatanggap co ang pag-iisá at dî co talós cung catá'y makikita pa ulì. Ng̃uni't dapat cong isipin ang mg̃a ibáng bágay na lalong malalakí.... Bumúbucas sa iyo ang panahóng sasapit, samantalang sumásara sa akin; sumisilang sa iyo ang mg̃a pagsinta, ang mg̃a pag-ibig co'y nang̃amámatay; cumúculô ang apóy sa iyóng mg̃a ugát sa aki'y nagsisimulá, ang calamigán, at gayón ma'y icáw ay umíiyac at hindî ca marunong maghandóg ng̃ ng̃ayón, at ng̃ sa búcas ay makinabang ca at pakinabang̃an icáw ng̃ iyóng kinaguisnang lúpà."—Napunô ng̃ lúhà ang mg̃a matá ng̃ aking amá, naluhód acó sa canyáng paanan, siyá'y aking niyacap at sinabi co sa canyáng acó'y nahahandáng yumao". Napatiguil ang pagbasa, dahil sa pagcaligalig ni Ibarra: namumutlâ ang binatà at naglálacad ng̃ paroo't parito sa magcabicabilang dúlo ng̃ azotea. —¿Anó ang iyóng damdám? ¿anó ba ang nangyayari sa iyo?—ang tanóng ni María Clara cay Ibarra. —¡Dahil sa iyó'y nalimutan co ang aking mg̃a catungculan; dapat acóng pumaroon ng̃ayón din sa aking bayan! Búcas ang fiesta ng̃ mg̃a namatáy. Hindî umimíc si María Clara, itinitig niyáng iláng sandalî ang canyáng malalaki't mapupung̃ay na mg̃a matá cay Ibarra, cumuha ng̃ ilang bulaclác at sinabi sa canyáng nababagbag ang loob: —Lumacad ca, hindî na catá pinipiguil; magkikita ulî tayo sa loob ng̃ iláng áraw! ¡Ilagáy mo itóng bulaclac sa ibabaw ng̃ libing̃an ng̃ iyong mg̃a magulang! Nang macarâan ang iláng minuto, ang binata'y nananaog na sa hagdanang casabay si Capitang Tiago at si tía Isabel, samantalang nagcuculong sa pánalang̃inan si María Clara. —¡Ipakisabi ng̃a pô ninyó cay Andéng na canyáng ihandâ ang bahay at mang̃agsisirating si María at si Isabel!—¡Dumatíng nawâ cayóng maluwalhati!—ani Capitang Tiago, samantalang sumásacay si Ibarra sa coche, na yumaong ang tung̃o'y sa plaza ng̃ San Gabriel. At sinabi pagcatapos ni Capitang Tiago cay María Clara na umíiyac sa tabí ng̃ larawan ng̃ isáng Vírgen: —Halá, magsindí ca ng̃ dalawáng candilang mang̃ahatì, ang isáy sa Señor San Rafael, pintacasi ng̃ mg̃a naglálacbay. Isindi mo ang lámpara ng̃ Nuestra Señora de la Paz y Buen Viaje. ¡Lalong magalíng ang magcagugol ng̃ isáng salapî sa pagkít at anim na cuarta sa lang̃ís, cay sa magbayad pagcatapos ng̃ isáng mahalagáng tubós. |newtext= |othertitle= * Suyuan sa Isang Azotea * Suyuan sa Azotea * Suyuan sa Asotea * Suyuan sa Balkonahe * Romansa sa Azotea * Romansa sa Asotea * Romansa sa Balkonahe }} o0wgvi6117gmt5jpxksqwti5m349egd 0 4013 26388 26143 2021-01-13T07:00:24Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|28|Mga Sulat|Sa Takipsilim|Kinaumagahan|teksto|noref=1 |oldtitle=Mang̃a Sulat |oldtext= <blockquote>''Ang bawa't tao'y nagsasaysay<br/>ayon sa kinasasapitan<br/>sa fiestang pinaroroonan.''</blockquote> Sa pagca't waláng anó mang mahalagang nangyayari sa mg̃a taong sinasaysay natin ang buhay na pinagdaanan, sa gabí ng̃ sinusundang araw ng̃ fiesta at gayón din sa kinabucasan, magalac na lalactawan namin ang araw na itó ng̃ pagsasayá, cung di lamang inaacala naming baca sacalì hang̃aring maalaman ng̃ sino mang bumabasang taga ibang lupaín cung paano ang guinagawá ng̃ mg̃a filipino sa caniláng mg̃a pagpifiesta. Sa ganitóng cadahilana'y sisipiin naming hindî daragdaga't hindî babawasan ang iláng mg̃a sulat, na ang isá sa canila'y ang sa "corresponsal" ng̃ isang pamahayagang matimtiman at tinatang̃i sa Maynilà, na cagalanggalang dahil sa canyang cataasan at cahigpitang manalitá. Ang mg̃a bumabasa sa amin ang siyá ng̃ bahalang magpunô sa ilang maliliit at calacarang mg̃a cauculan. Narito ang sulat ng̃ carapatdapat na "corresponsal" ng̃ mahal na pamahayagan: <blockquote> "Guinoong Namamatnugot.... "Tang̃i cong caibigan: cailan ma'y hindî pa acó nacapapanood, at inaacalà cong hindî na acó macapapanod pa sa mg̃a lalawigan ng̃ isáng fiestang tungcòl sa religióng totoong dakilà, maningning at nacababagbag ng̃ loob, na gaya ng̃ pagsasayáng guinagawa sa bayang ito ng̃ mg̃a totoong cagalanggalang at mg̃a banal na mg̃a paring Franciscano." "Pagcaramirami ng̃ dumalo: nagtamó acó rito ng̃ ligayang bumati sa halos lahát ng̃ mg̃a castilang tumitira sa lalawigang ito, sa tatlong cagalanggalang na mg̃a Paring Agustino na na sa lalawigang Batang̃an, sa dalawang cagalanggalang na mg̃a Paring Dominico, na ang isá sa canila'y ang totoong cagalanggalang na si Pári Fray Hernando de la Sibyla, nasa canyáng pagparito'y canyang pinaunlacan ang bayang itó, bagay na hindî dapat calimutan magpacailan man ng̃ mg̃a carapatdapat na mg̃a tagarito. Nakita co rin naman ang lubhang maraming mg̃a caguinoohang taga lalawigang Tang̃uay, Capangpang̃an, ang maraming mayayamang mg̃a taga Maynilà at maraming mg̃a banda ng̃ música, at ang isá sa canila'y ang lubháng mainam na banda sa Pagsanghán, pag-aari ng̃ guinoong Escribanong si guinoong Miguel Guevara at ang caramihang mg̃a insic at mg̃a indio, na taglay ng̃ mg̃a insíc ang canilang talagang dating caugaliang pagca maibiguíng macakita ng̃ iba't ibang bagay, at ng̃ mg̃a indio ang caniláng asal na mapamintacasi, hinihintay nilá ng̃ maalab na pagmimithî ang pagdating ng̃ araw na ipagsasaya ang dakilang fiesta, upang caniláng mapanood ang palalabasing "comico-mímico-lirico-coreográfico-dramático," at ng̃ magawá ang bágay na itó'y sila'y nagtayò ng̃ isáng malaki at maluang na tablado sa guitnâ ng̃ plaza." "Ng̃ icasiyam na oras ng̃ gabi ng̃ araw na icasampô nitóng buwan, araw na sinusundan ng̃ fiesta, pagcatapos ng̃ isáng masaráp at saganang hapunang inihandóg sa amin ng̃ Hermano Mayor, tinakhan naming lahát na mg̃a castila't mg̃a fraileng na sa convento, ang caaliw-aliw na tugtóg ng̃ musicang may casabay na nagsisiksicang caramihang tao at ng̃ úgong ng̃ mg̃a cohete at malalaking bomba, at pinamamatnugutan ng̃ mg̃a guinoo ng̃ bayan, ang tinutung̃o'y ang convento upang cami'y sunduin at ihatíd sa lugar na nahahandâ at iniuucol sa amin at ng̃ doo'y panoorin namin ang catuwaang palalabasin." "Napilitan caming pahinunod sa gayóng magandáng anyaya, bagá man lalo sanang minamagaling co pa ang magpahing̃alay sa mg̃a bisig ni Morfeo, at pagcalooban ng̃ masanghayang pagpahing̃alay ang aking nananakit na mg̃a laman at buto, salamat sa nilundaglundag ng̃ lulanáng sa ami'y ipinagcaloob ng̃ Gobernadorcilio sa bayan ng̃ B." "Nanaog ng̃a camí at aming hinanap ang aming mg̃a casamang humahapon bahay na pag-aari rito ng̃ mapamintacasi at mayamang si don Santiago de los Santos. Ang totoong cagalanggalang na si Párì Fray Bernardo Salvi na cura nitóng bayan, at ang totoóng cagalanggalang na si Párì Fray Damaso Verdolagas, na sa tanging biyayà ng̃ Cataastaasan ay magaling na sa dinaramdam na sa canya'y guinawa ng̃ camáy na pusóng, na ang casama'y ang totoong cagalanggalang na si Párì Fray Hernando de la Sibyla at ang banál na cura sa Tanawan at iba pang mg̃a castilà, ang siyang mg̃a panauhín ng̃ mayamang filipino. Diya'y nagtamó caming capalarang pangguilalasan, hindî lamang ang lubhang mahahalagang casangcapan at cagaling̃ang magpamuti ng̃ may-ari ng̃ bagay, bagay na hindî caraniwan sa mg̃a taong tubò rito, cung di naman ang camahálmahalan, cágandagandahan at mayamang dalagang magmamana, na nagpakilalang siya'y tunay at ganáp na alagad ni Santa Cecilia sa pagtugtóg ng̃ lalong caayaayang músicang likhá ng̃ mg̃a alemán at ng̃ mg̃a italiano, sa canyáng mainam na piano, na anó pa't ang canyáng cagaling̃ang tumugtóg ay nagpaalaala sa akin sa babaeng si Galvez. Sayang at napacatimtiman naman ang gayong lubós sa cagaling̃ang binibini, at inililihim ang canyang mg̃a carapatán sa madláng caguinoohang pawang pagpupuri lamang ang sa canya'y handóg. Hindî co dapat iwan sa tintero, na sa bahay ng̃ nag-anyaya'y pinainóm cami ng̃ champaña at masasarap na mg̃a licor ng̃ boong casaganaan at cagandahang loob na siyang caugaliang hindî nagbabago ng̃ kilalang mamumuhunan." "Pinanood namin ang palabás. Kilala na po ninyó ang ating mg̃a artistang si na Ratia, Carvajal at Fernandez; camí lamang ang nacaunawa ng̃ canilang carikitang lumabas, sa pagca't ang mg̃a taong walang pinag-arala'y walang napagtantò cahi't babahagya. Magaling ang pagcacalabas ni Chananay at ni Balbino, baga man may caunting pamamaos nilá: isang pagcantáng hidwa ng̃ caunti sa música ang guinawa ni Balbino, datapuwa't catacatacá ang cabooan at ang canilang pagpupumilit sa mabuting pagganap. Lubháng naibigan ng̃ mg̃a indio at lalong-lalò na ng̃ gobernadorcillo ang comediang tagalog: nagpakita ng̃ malaking catuwaan ang gobernadorcillo at sinasabi sa aming sáyang daw at hindi pinapakipag-away ang princesa sa gigante na sa canya'y umagaw, bagay na sa canyáng balac ay lalò sanang caguilaguilalas, at higuit pa, cung hindî mangyaring talban ang gigante cung di sa púsod lamang, na gaya baga ng̃ isang nagng̃ang̃alang Ferragús, ayon sa nababasa sa casaysayan ng̃ buhay ng̃ Doce Pares. Nakikisang-ayon sa acala ng̃ gobernadorcillo ang totoong cagalanggalang na si Parì Fray Damaso, taglay iyáng cagandahan ng̃ púsong siyang ikinatatangì niyá, at ang idinagdag pa'y cung sacali't magcagayon daw, ang princesa na ang hahanap ng̃ paraan at ng̃ canyáng masunduan ang púsod ng̃ gigante upang sa gayo'y canyang mápatay." "Hindî co pô kinacailang̃ang sabihin sa inyong samantalang guinágawâ ang pagpapalabas ay di itinulot ng̃ Rothschild na filipinong magculang ng̃ ano man sa cagandahan ng̃ canyang loob: ang mg̃a sorbete, mg̃a limonada gaseosa, mg̃a refresco, mg̃a matamis, mg̃a alac at iba't iba pa'y saganang ipinamamahagui sa aming lahat na nangaroon. Ininóng totoó, at na sa catuwiran ng̃a ang gayong pag-ino, ang pagcawala roon ng̃ kilala at marunong na binatang si don Juan Crisostomo Ibarra, na ayon sa talos na ninyo, ay dapat na siyáng manguló búcas sa pagbebendición ng̃ unang bató na nauucol sa dakilang "monumento" na canyang ipinatatayò sa udyóc ng̃ malaking nais na macagawâ ng̃ magalíng. Ang carapatdapat na calahing itó ng̃ mg̃a Pelayo at ng̃ mg̃a Elcano, (sa pagca't ayon sa napagtantò co'y tubò sa ating bayani at uring mahál na mg̃a lalawigan sa dacong Timugan ng̃ España ang isá sa canyáng mg̃a nunò sa amá, na marahil ay isá sa mg̃a unang kinasama ni Magallanes ó ni Legaspi) ay hindi rin napakita sa mg̃a nalalabing oras ng̃ araw, dahil sa caunting sakit na canyáng dinaramdam. Nagpapalipatlipat sa mg̃a bibig ang canyáng pang̃alang ipinang̃ung̃usap lamang upang purihin, mg̃a pagpupuring hindî mangyayaring di mauuwî sa icararang̃al ng̃ España at ng̃ tunay na mg̃a castilang gaya na ng̃â natin, na cailan ma'y hindî natin pinasisinung̃aling̃an cailan man ang ating dugô, cahit magpacáramirami ang mg̃a maguing cahalò." "Napanood namin ng̃ayóng icalabing isá ng̃ buwan, sa dácong umaga, ang isáng nangyaring lubháng nacababagbag ng̃ loob. Hayág ng̃â at talastás ng̃ lahát na sa araw na itó'y cafiestahan ng̃ Virgen de la Paz (Virgen ng̃ Capayapaan), at itó'y ipinagsasayá ng̃ mg̃a Hermano (capatíd) ng̃ Santisimo Rosario Búcas ang cafiestahan ng̃ Pintacasing si San Diego, at sa fiestang iyá'y lubhang nakikitulong ang mg̃a Hermano ng̃ V.O.T. (Venerable Orden Tercera; Cagalang-galang na Pang̃atlóng Hanáy). May isáng malaking pagpapataasang banal ang dalawang Capisanang itó sa paglilingcód sa Dios, at dumaratíng ang ganitóng gawáng cabanalan hanggang sa panggaling̃an ng̃ santong pagcacasamaan ng̃ loob nilá, gaya na ng̃â nitong hulíng nangyari dahil sa pakikipagtalo sa salitaan ng̃ dakilang taga pagsermong kinikilalang talagang balità, na hindî iba't ang di mamakailang aking binangguit, na totoong cagalanggalang na si Párì Fray Damaso, na siyáng lalagay búcas sa sadyang licmúan ng̃ Espiritu Santo, at ayon sa maacalà ng̃ lahát ay hindî malilimutang paunlacán ng̃ religión at ng̃ literatura." "Alinsunod ng̃â sa aming sinasaysay, napanood namin ang isáng nangyaring lubháng nacapagtuturò at nacababagabag ng̃ loob. Lumabas sa sacrista ang anim na mg̃a bata pang mg̃a "religioso" (fraile), ang tatlo sa canila'y upang mangagmisa at ang tatló ng̃ mag-"acolito", nanicluhod sila sa harap ng̃ altar, at kinanta ng̃ "celebrante" (ang magmimisa) na itó ng̃a'y ang totoong cagalanggalang na si párì Fray Hernando Sibyla, ang "Surge Domme", na siyang dapat maging pasimulâ ng̃ procesión sa paliguid ng̃ simbahan, taglay yaóng mainam na voces at anyong mataimtin na sa canyá'y kinikilala ng̃ lahat at siyang lubós na ipinaguiguing dapat niyá sa pangguiguilalas ng̃ madla. Pagca tapos ng̃ "Surge Domine", pinasimulan ang procesión ng̃ gobernadorcillo, na nacafrac, dalá ang "guión" at may casunod na apat na sacristang may hawac na mg̃a insensario. Sumusunod sa caniláng licuran ang mg̃a cirial na pilac, ang caguinoohan ng̃ bayan, ang mahahalagang mg̃a larawang nasusuutan ng̃ sutlang raso at guintô ni na Santo Domingo at San Diego, at ng̃ Virgen de la Paz na may isáng carikitdikitang balabal (manto) na azul at may mg̃a planchang pilac na dinorado, handóg ng̃ banál na capitang paradong si don Santiago de los Santos, na totoong carapatdapát uliranin at hindî casiya ang siyá'y ibantog magpacailán man. Nalululan ang lahát ng̃ mg̃a larawang itó sa mg̃a carrong pílac. Sumusunod caming mg̃a castilà at ang ibáng mg̃a religioso sa licuran ng̃ Iná ng̃ Dios: tinatangkililc ng̃ isáng páliong dalá ng̃ mg̃a cabeza de barangay ang "oficiante" at ang wacás ng̃ procesio'y ang may mabuting carapatang capisanan ng̃ Guardia Civil. Inaacalà cong hindî na cailang̃ang sabihing caramihang mg̃a "indio" ang siyáng bumubuo ng̃ dalawang hanay ng̃ procesión, na pawang may tang̃ang candílang may ning̃as at taglay ang boong pamimintacasi. Tumutugtog ang música ng̃ mg̃a marcha religiosa; ulit-ulit na putóc ang siyáng guinágawa ng̃ mg̃a bomba at ng̃ mg̃a apóy na rueda. Nacapangguiguilalás ang panonood ng̃ cahinhinán at níng̃as ng̃ loób na iniuudióc sa pusò ng̃ mg̃a nanampalataya sa caniláng wagás at malaking pananalig sa Vírgen de la Paz ang pagdiriwang na lubós at marubdób na pamimintacasing guinágawâ nating nagtamó ng̃ palad na ipang̃anác sa lílim ng̃ casantasantahan at waláng báhid na dung̃is na bandera ng̃ España sa ganitong mg̃a cafiestahan." "Ng̃ matapos ang procesio'y pinasimulán ang misa, na sinasaliwan ng̃ orquesta at ng̃ mg̃a artista ng̃ teatro. Ng̃ matapos na ang Evangelio'y pumanhík sa púlpito ang totoong cagalanggalang na si Párì Fray Manuel Martín, agustinong nanggáling sa lalawigang Batang̃an, na pinagtakhán ng̃ mg̃a nakikinig na páwang nang̃abitin sa canyáng pananalitâ, lalonglalò na ang mg̃a castíla, sa pagpapasimulâ ng̃ pang̃ang̃aral ng̃ wícang castílà, na sinaysay ng̃ boong cabayanihan sa mg̃a pananalitang magagaang ang pagcacataglay, at totoong angcáp na ancáp, na anó pa't pinúpuspos ang aming mg̃a púsò ng̃ mataimtim na pamimintacasi at pag-aalab. Ang ganitóng pang̃ung̃usap ng̃â ang siyáng marapat ilagdâ sa dinaramdam, ó ating dinaramdam pagcâ nauucol ang sinasaysay sa Vírgen ó sa ating sinisintang España, at lálonglálo na pagcâ naisasal-it sa sinasabi, yamang mangyayari namán sa bagay na itó, ang mg̃a caisipán ng̃ isáng príncipe ng̃ Iglesia, na si "señor Monescillo," na mapapagtitibay na siyáng dináramdam ng̃ lahát ng̃ mg̃a castilà." "Ng̃ matápos ang misa'y pumanhíc camíng lahát sa convento, na casama ng̃ mg̃a caguinoohan sa bayan at ibá pang mahahalagáng mg̃a tao, at doo'y hinandugán silá ng̃ boong cagandahan ng̃ loob, pagpipitagan at casaganaang siyáng kinaugalian ng̃ totoong cagalanggalang na si Párì Fray Salví, na inalayan nilá ng̃ mg̃a tabaco at mg̃a pagcaing inihandâ ng̃ Hermano Mayor sa sílong ng̃ Convento na handâ sa lahát ng̃ mg̃a nagcacailang̃ang patahimikin ang mg̃a pang̃ang̃ailang̃an ng̃ sicmurà." "Waláng naguíng caculang̃ang anó man sa loob ng̃ maghápon upang bigyáng casiyahan ang fiesta at ng̃ upang manatili ang masayáng caasalán ng̃ mg̃a castilà, na sa mg̃a gayóng capanahuna'y hindî mangyaring mapiguilan, na ipinakikilala, cung minsa'y sa mg̃a "canción" ó mg̃a sayaw, at cung minsa'y sa mg̃a waláng cahulugan at masayáng mg̃a paglilibáng, palibhasa'y may mg̃a púsong mahál at malacás, na anó pa't hindî nacararaig sa canilá ang mg̃a pighati, at sucat na ang magcapisan ang tatlóng castilà sa alin mang lugar, upang doo'y tumácas ang calungcutan at samâ ng̃ loob. Pinag-aláyan ng̃â sa maraming bahay si Terpsícore datapuwa't lalonglalo na sa marilág na cayamanyamanang filipino na pinagpiguing̃an sa amin sa pagcain. Hindî co na kinacailang̃ang sabihin pô sa inyóng lubháng masaganà at masaráp ang mg̃a ipinacain sa piguing na iyón, na masasabing pang̃alawa na ng̃ mg̃a piguing sa casalan sa Caná ó cay Camacho, na pinagbuti at dinagdaran pa mandin. Samantalang nagtatamasa cami ng̃ mg̃a caligayahan ng̃ pagcaing pinamamatnubayan ng̃ isáng tagalútò ng̃ "La Campana," tumútugtog naman ang orquesta ng̃ mg̃a cawiliwiling tinig. Tagláy ng̃ cagandagandahang dalaga sa bahay, ang isáng casuutang mestiza, at isáng warí'y ágos ng̃ mg̃a brillante, at siyá ng̃â, ayon sa pinagcaratihan na, ang reina ng̃ fiesta. Dinamdám naming lahát na dahil sa isáng hindî namán malubháng pagcápatapiloc ng̃ canyáng magandang paa'y hindî siya nangyaring nagcamit ng̃ mg̃a ligaya sa pagsasayáw, sa pagca't cung ayon sa aming nahiwatigang siyá'y ganáp sa cagaling̃ang gumawâ ng̃ anó man, ang guinoong binibining de los Santos, cung sumayaw marahil ay catulad ng̃ isáng "silfide"." "Dumating ng̃ hapong itó ang Alcalde ng̃ lalawigan, upang bigyán ng̃ cadakilaan sa canyáng pagharáp ang gagawing "ceremonia" búcas. Dinamdám niyá ang pagsamâ ng̃ damdám ng̃ hirang na mamumuhunang si guinoong Ibarra, na salamat sa Dios, at ayon sa sabihana'y magalíng na." "Nagcaroon ng̃ gabíng itó ng̃ mainam na procesión, datapuwa't sasabihin co na ang bagay na itó sa aking sulat búcas, sa pagca't bucód sa mg̃a malalaking bombang sa aki'y nacatulíg at halos nacabing̃i, acó'y totoong pagód at nahahapay na acó sa pag-aantoc. Samantalang binabawì co ang lacás sa mg̃a bisig ni Morfeo, sa macatuwid baga'y sa catre ng̃ convento, hinahang̃ad co, tang̃i cong caibigang cayó'y matamó ng̃ magandang gabi at hanggang búcas, isáng araw na dakilà." "Ang mairuguin ninyóng catotong nakikiramá'y. <div style="text-align:right">"Ang Corresponsal.</div> San Diego, 11 ng̃ Noviembre." </blockquote> Itó ang isinulat ng̃ mabait na corresponsal. Tingnán namán natin ng̃ayón cung anó ang isinulat ni capitang Martín sa canyáng catotong si Luis Chiquito. <blockquote> "Minamahal cong Choy: Magmadalî cang pumaríni, cung mangyayari; sapagca't ang fiesta'y totoong masayá; súcat ang matantô mong hálos natumbá ang bangcâ ni capitang Joaquin: macaitlong pinagulong ni capitang Tiago ang canyáng tayâ, at sa tatlong iyó'y tumamà, at pintô ng̃ pintóng palagui, caya't sa gayóng nangyari lalong nangliliit sa catuwâan si cabezang Manuel na may arì ng̃ bahay. Binasag ni Párì Dámaso, sa isáng dagoc, ang isáng ilawán, sa pagca't hanggá ng̃ayó'y hindî pa siyá tumatamà miminsan man lamang. Natalo ang Cónsul sa canyáng mg̃a sasabung̃in, at natalo sa bangcâ ang lahát ng̃ pinanalunan sa atin sa fiesta ng̃ Binyáng at sa fiesta ng̃ Pilar, sa Santa Cruz." "Inaasahan naming isasama rito sa amin ni capitang Tiago ang canyáng mamanugang̃in, ang mayamang nagmana cay Don Rafael, datapuwa't wari'y ibig manding tumulad sa canyáng amá, sa pagca't hindî man lamang napakita ¡Sayang! Sa masíd co'y hindî siya pakikinabang̃an cailan man." "Malakíng totoong cayamanan ang nakikita ng̃ insíc na si Cárlos sa "liampó"; naghihinala acóng may taglay siyáng anó mang lihim, isáng bato-balanì marahil: waláng tíguil ang canyáng pagdaing ng̃ sakit ng̃ úlo, na may taling panyô pagcâ tumitiguil na ng̃ untiuntî ang umíikit na sangkap ng̃ "liampó," pagcacagayo'y tumútung̃o siyá ng̃ mainam hanggáng sa halos mápabunggô na sa canyáng noo, na anaki'y ibig na totoong hiwatigan ang pag-inog na iyón. Nagcuculang tiwalà acó, dahil sa may nalalaman acóng mg̃a cawang̃is ng̃ bagay na iyóng guinágawâ." "Paalam, Choy; magaling ang calagayan ng̃ aking mg̃a sasabung̃in, at ang aking asawa'y masayá at naglilibang." "Ang iyóng catotoo. <div style="text-align:right">Martín Aristorenas."</div> </blockquote> Tumanggap naman si Ibarra ng̃ isáng maliit na liham na may pabang̃ó, na ibinigay sa canyá ng̃ gabí ng̃ unang araw ng̃ fiesta ni Andéng, na capatíd sa suso ni María Clara. Ganitó ang sabî ng̃ liham: <blockquote> "Crisóstomo: Mahiguít ng̃ isáng araw na hindî ca napakikita; nahiguing̃an cong may caunting dinaramdam icáw, cata'y ipinagdasal at ipinagsindi cata ng̃ dalawang malalaking candilà, bagá man sinasabi ng̃ tatay na hindî raw mabigát namán ang sakít mo. Totoong niyamót nilá acó cagabí at ng̃ayón; pinatutugtog nilá acó ng̃ piano at canilá acóng inaanyayahang sumayáw. Hindî co nalalamang lubhang marami sa ibabaw ng̃ lupà ang mg̃a nacapagbíbigay yamót. Cung hindî lamang cay Párì Dámaso na pinagpipílitang acó'y libang̃ín sa pagsasaysay ng̃ maraming bagay, acó sana'y magcuculóng sa aking silíd upang matulog. Isulat mo sa akin cung anó ang dinaramdam mo, sa pagca't sasabihin co sa tatay na icáw ay dalawin. Samantala'y inutusan cong pumaryan sa iyo si Andéng, at ng̃ ipaglutò ca ng̃ chá; magalíng siyáng maglutò at marahil ay daig ang iyong mg̃a alilà." <div style="text-align:right">"Maria Clara."</div> "Pahabol. Pagca hindî ca naparini búcas, hindî acó paparoon sa ceremonia. Calakip." </blockquote> |newtext= |othertitle= * Mga LIham * Ilang Sulat * Sulatan }} ezgbs9bkr3e2zqwvh8u6w11j0etws3p 0 4020 26421 26148 2021-01-14T01:19:29Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|33|Malayang Pag-iisip|Ang Kabriya|Ang Tanghalian|teksto |oldtitle=Layang-caisipan |oldtext= Nagtatapos na si Ibarra ng̃ paghuhusay ng̃ catawán ng̃ sa canyá'y ipagbigay alam ng̃ isáng alîlang lalakíng may isáng lalakíng tagabukid na nagtátanong cung siyá'y naroroon. Sa pagsasapantahà niyáng marahil ang nagtatanóng ay isa sa canyáng mg̃a casama sa bukid, ipinagutos niyáng papasukin ang taong iyón sa canyáng "despacho", silid na aralán, ligpitan ng̃ mg̃a aclát at laboratorio químico túloy. Ng̃uni't sinadya mandin upang siyá'y lubhang mangguilalás, ang nasumpung̃an niya'y ang mabalasic at matalinghagang anyô ni Elias. —Iniligtas ninyó ang aking búhay—ang sinabi nitó sa wicang tagalog, dahil sa pagcamasid niya sa kilos ni Ibarra;—binayaran co ng̃ cauntì ang aking utang at walâ ng̃â cayóng sucat kilalaning utang na loob sa akin, tumbalíc, acó ang ma'y kinikilalang utang na loob. Naparito pô acó't ng̃ makiusap sa inyó tungcól sa isáng bagay. —¡Magsalita pô cayó!—ang sagót ng̃ binatà sa wicang tagalog din, taglay ang pangguiguilalás sa mabalasic na anyô ng̃ tagabukid na iyón. Sandaling tinitigan ni Elías ang mg̃a matá ni Ibarra, at nagpatuloy ng̃ pananalita: —Sacali't ibiguin ng̃ justicia ng̃ mg̃a taong liwanaguin ang talinghagang itó, ipinamamanhic co pó sa inyong huwag ninyóng sasabihin canino man ang tagubiling sinabi co sa inyó sa simbahan. —Huwag pô cayóng mabahala,—ang isinagót ng̃ binatà sa isáng anyón nagpapakilala ng̃ sama ng̃ loob;—talastas cong cayó'y pinag-uusig, datapuwa't acó'y hindî marunong magcanulô canino man. —¡Oh, hindî dahil sa akin, hindî dahil sa akin!—ang madalíng isinagót ni Elías, na nagpapahalatâ ng̃ caalaban ng̃ loob at pagcahindî maalam magpacababà—itó'y dahil pô sa inyó: walâ cauntî mang tacot acó sa mg̃a tao. Náragdagán ang pangguiguilalas ng̃ binatà: bago ang anyô ng̃ pananalitâ nang tagabukid ng̃ iyóng ng̃ unang daco'y piloto, at tila mandin hindî agpang sa canyang anyo at gayón din sa canyang pamumuhay. —¿Anó pô ba ang ibig ninyóng sabihin?—ang tanóng sa lalaking talinghagang iyón, na pinagsisiyasat ng̃ canyang paning̃in. —Ang pananalitâ co po'y hindî palaisipan, pinagsisicapan cong magsabi ng̃ maliwanag. Sa icapapanatag pô ninyó kinacailang̃ang sapantahain ng̃ inyóng mg̃a caaway na cayó'y hindî nag-aalap-ap at palagay ang loob ninyó: Umudlót si Ibarra. —¿Ang aking mg̃a caaway? ¿May mg̃a caaway ba acó? —¡May caaway pô tayong lahát, guinoo, mulâ sa lalong maliit na hayop hanggang sa tao, mulâ sa lalong dukhâ hanggang sa lalong mayaman at macapangyarihan! ¡Ang pagcacaroon ng̃ caaway ang siyang talagang cautusan ng̃ buhay! Walang imíc na tinitigan ni Ibarra si Elías. —¡Cayó po'y hindî piloto at hindî cayó tagabukid!—ang canyáng ibinulóng. —May mg̃a caaway pô cayó sa mg̃a matataas at mababang tao,—ang ipinagpatuloy ni Elías na hindî pinansín ang mg̃a sinalitâ ng̃ binatà;—nais pô ninyóng itulóy ang isáng panucalang dakilà, may pinagdaanan pô cayó, nagcaroon ng̃ mg̃a caaway ang inyóng nunong lalaki at ang inyóng amá, silá'y may mg̃a kinahiligan ng̃ púsò, at sa pamumuhay hindî ang mg̃a tampalasa't masasamang tao ang lalong nacapupucaw ng̃ maalab na mg̃a pagtataním ng̃ galit, cung hindî ang mg̃a taong may malilinis na calooban. —¿Nakikilala pô ba ninyó ang aking mg̃a caaway? Hindî sumagót pagdaca si Elías, at ang guinawa'y naglininglining. —Nakikilala co ang isá, iyóng namatáy,—ang isinagót. Napagtalastas co cagabíng may isáng bagay na caniláng inaacalang laban po sa inyó, dahil sa iláng mg̃a salitang canyang isinagót sa isáng lalaking hindî co kilalá na nawalâ sa cadiliman. "Hindî itó cacanin ng̃ mg̃a isdáng catulad ng̃ canyáng amá: makikita pô ninyó búcas",—anya,—Ang mg̃a salitáng itó'y siyang nacahicayat sa aking pagdidilidili, hindî lamang sa taglay na canyang cahulugan, cung hindî sa taong nagsalitâ, na niyóng araw pa'y nagcusang humaráp sa "maestro de obras" at canyang sinabi ang canyáng hang̃ad na siyá na ang mamamatnugot ng̃ mg̃a gawain sa paglalagáy ng̃ unang bató, na hindî huming̃i ng̃ malakíng bayad, at ipinagbabansag ang malalakíng canyáng mg̃a caalaman. Walâ acóng pagsaligang casucatan upang masapantalà co ang canyáng masamang calooban, ng̃uni't may isáng cauntíng bagay na nagsasabi sa aking ang mg̃a sapantahà co'y catotohanan, at dahil dito'y aking hinirang upang cayó'y pagbilinan, ang isáng sandalî at isáng calagayang ucol at angcáp upang cayó po'y huwag macapagtatanóng sa akin. Ang mg̃a ibáng nangyari'y nakita na pô ninyó. Malaon nang hindî nagsasalità si Elías, at gayón ma'y hindî sumasagót at hindî pa nagsasalitâ ng̃ anó man si Ibarra. Siyá'y naggugunamgunam. —¡Dinaramdam co na ang taong iya'y namatay!—ang sa cawacasa'y nasabi niyá;—¡marahil sa canyá'y may napag-usisà pang caunting mg̃a bagay! —Cung siyá'y nabúhay marahil siyá'y nacawalâ sa nang̃ing̃nig na camáy ng̃ bulág na justicia ng̃ tao. ¡Hinatulan siyá ng̃ Dios, pinatay siyá ng̃ Dios, ang Dios ang siyáng tang̃ing humucóm sa canyá! Minasdáng sandalî ni Crisóstomo ang lalakíng nagsasalita sa canyá ng̃ gayón, at canyáng nakita ang mg̃a batibot na mg̃a braso nitó, na punóng-punô ng̃ mg̃a pasà at malalakíng bugbóg. —¿Cayó pô ba'y nananampalataya naman sa mg̃a himalá?—ang sinabing ng̃uming̃itî;—¡tingnan pô ninyó ang himaláng sinasabi ng̃ bayan! —Cung nananampalataya pô acó sa mg̃a himala'y hindî acó mananampalataya sa Dios: sasampalataya acó sa isáng taong naguing dios, sasampalataya acóng tunay ng̃ang linalang ng̃ tao ang Dios alinsunod sa canyáng larawan at calagayan; datapawa't sumasampalataya acó sa Canyá; hindî miminsang náramdaman co ang canyáng camáy. Nang lumulugso na ang lahát, na ano pa't nang̃ang̃anib malipol ang lahát ng̃ nang̃aroroon sa lugar na iyón, acó, acó ang pumiguil sa tampalasan, lumagay acó sa canyáng tabí; siya ang nasugatan at aco'y nacaligtás at hindî nasactán. —¿Cayó? ¿sa macatuwid pala'y cayó?... —¡Opô! hinawacan co siyá ng̃ nag-iibig ng̃ tumacas, pagcatapos na mapasimulan niyá ang gawang pangpahamac; nakita co ang caniyáng pananampalasan. Sinasabi co pô sa inyó; ang Dios na ng̃â pô lamang ang siyáng tang̃ing maguing hucóm sa mg̃a tao, siyá na ng̃â lamang ang tang̃ing magcaroon ng̃ capangyarihan sa búhay; na cailan ma'y huwag isiping siyá'y halinhan ng̃ tao! —At gayón man ng̃ayon po'y cayo'y.... —¡Hindî pô!—ang isinalabat ni Elías, palibhasa'y nahulaan niyá ang tutol, hindî nagcacawang̃is.—Pagca hinahatulan ng̃ tao ang ibang mg̃a tao sa camatayan ó sa capahamacan ng̃ pagcabuhay magpacailan man sa hinaharap na panahón, guinagawà ang gayóng paghatol na hindî siyá lumagay sa pang̃anib, at gumagamit siyá ng̃ lacás ng̃ ibang mg̃a tao upang ganapin ang canyáng mg̃a hatol, na sa lahát ng̃ ito'y mangyayaring pawang camalian ó lihis sa catuwiran. Datapuwa't acó, sa aking paglalagay sa tampalasan sa gayón ding pang̃anib na canyáng ínilaan sa mg̃a ibá, nalalakip din acó sa gayon din capang̃aniban. Siya'y hindî co pinatay, pinabayaan cong patayin siyá ng̃ camáy ng̃ Dios. —¿Hindî pô ba cayó sumasampalataya sa pagcacataon? —Pagca nanampalataya sa pagcacatao'y para ring nanámpalataya sa mg̃a himalá; ang nananampalataya sa dalawang bagay na ito'y naniniwala namang hindî natátalos ng̃ Dios ang mg̃a mangyayari sa panahóng sasapit. ¿Anó ang pagcacátaon? Isang bagay na nangyaring sino ma'y hindî nacaaalam ng̃ mangyayarî. ¿Anó ang himalà? Isáng casalangsang̃an, isáng pagcacasirâ-sirà ng̃ lacad na tacdà sa mg̃a kinapal. Isáng caculang̃an ng̃ laan sa mangyayari at isáng casalangsang̃ang ang cahuluga'y dalawang malalaking capintasan sa isip na namamatnubay sa máquina ng̃ daigdig. —¿Sino pô ba cayó?—ang mulíng itinanóng ni Ibarra na ma'y halong tacot;—¿cayó pò ba'y nag-aral? —Napilitan acóng sumampalatayang totoo sa Dios, sa pagca't pumanaw sa akin ang pananalig sa mg̃a tao,—ang isinagót ng̃ piloto, na anó pa't iniwasan ang pagsagót sa tanóng. Ang isip ni Ibarra'y canyáng napag-unawà, ang caisipan ng̃ pinag-uusig na binatang iyón: hindî niyá kinikilala ang catuwiran ng̃ taong maglagdâ ng̃ cahatulán sa canyáng mg̃a capuwà, tumututol siyá laban sa lacás at cataasan ng̃ calagayan ng̃ mg̃a tang̃ing pulutóng na tao sa ibáng mg̃a pulutóng. —Datapuwa't kinacailang̃ang sumang-ayon cayó sa pang̃ang̃ailang̃an ng̃ lalarong timbang̃ang tao, cahi man lubhâ ang capintasan at mg̃a caculang̃an nitó—ang itinutol niyá.—Cahi't anóng dami ng̃ mg̃a kinacatawán ng̃ Dios sa lupa'y hindî mangyayarî, sa macatuwid baga'y hindî sinasabi ng̃ boong caliwanagan ang canyáng pasyá upang mabigyang cahatuláng ang yutayutang mg̃a pagaalit-alít na ibinabalangcás ng̃ mg̃a hidwâ nating budhî. Nauucol, kinacailang̃an sumasacatwirang manacanaca'y humatol ang tao sa canyáng mg̃a capuwà. —Tunay ng̃â, datapuwa't ng̃ upang gawín ang cagaling̃an, hindî ang casam-an; upang sumawatâ ng̃ lihis at magpabuti, hindî ng̃ macapagwasac, sa pagca't cung hindî matuntóng sa matuwid ang canyáng mg̃a pasya'y walâ siyang capangyarihang mabigyang cagamutan ang masamáng canyáng guinawâ. Ng̃uni't higuit sa aking cáya ang pagmamatuwirang itó,—ang canyáng idinugtóng at binago ang anyô ng̃ pananalita,—at nililibang co po sayó ng̃ayong cayó'y hiníhintay; Huwag pô ninyóng calimutan ang casasabi co pa sa inyô: may mg̃a caaway cayô; magpacabuhay pô cayô sa icágagaling ng̃ inyóng tinubuang bayan. At nagpaalam. —¿Cailán co pô cayó makikita uli?—ang tanóng ni Ibarra. —Cailan man pô't ibiguin ninyó at cailán mang ma'y magagawâ acóng inyóng pakikinabang̃an. May utang pa pô acó sa inyô. |newtext= |othertitle= * Malayang Kaisipan * Malayang Pagkukuro }} o4qjqy9d1ne0vleim9t7wk8y7yx689v 0 4027 26424 26150 2021-01-14T07:09:13Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|35|Usap-Usapan|Ang Tanghalian|Unang Ulap|teksto|noref=1 |oldtitle=Mga Salisalitaan |oldtext= Pagdaca'y lumaganap sa bayan ang balita ng̃ nangyaring iyón. Ng̃ bagobago'y ayaw maniwalâ sino man, ng̃uni't sa pang̃ang̃ailang̃ang pahinuhod sa catotohanan, nang̃ag-iinaman ang lahat sa pagsigáw ng̃ pagtatacá. Bawa't isa'y nagbubulaybulay alinsunod sa abót ng̃ cataasan ng̃ canicaniláng calinisan ng̃ budhî. —¡Si párì Dámaso'y namatáy!—ang sabihan ng̃ mg̃a iilán;—ng̃ itindíg nilá siya'y naliligó ang canyáng mukhâ ng̃ dugô at hindî humihing̃à. —¡Magpahing̃alay nawâ siyá sa capayapaan, ng̃uni't waláng guinawâ sa canyá cung dî papagbayarin lamang ng̃ canyáng utang—ang malacás na sabi ng̃ isáng binatà—Wariin ninyóng waláng sucat maipang̃alan sa guinawâ niyá caninang umaga sa convento. —¿Anó ba ang guinawâ? ¿Mulì bang sinuntóc ang coadjutor? —¿Anó ba ang guinawâ? ¡Ating tingnán! ¡Sabihin mo sa amin! —¿Nakita ba ninyó ng̃ umagang itó ang isáng mestizong castílà na lumabás sa dácong sacristía samantalang nagsésermon? —¡Oo! ¡oo ng̃â, siya'y nakita namin! Pinagmasdán siyá ni párì Dámaso. —Ang nangyári'y ... pagcatapos ng̃ sermón, siyá'y ipinatáwag at tinanóng cung anóng dahil sa siyá'y lumabás.—"Hindî pô acó maálam ng̃ wicang tagálog, padre",—ang isinagót.—"¿At bakìt ca nanglibác, na sinabi mong wicang griego iyón?—ang isinigáw sa canyá ni párì Dámaso, at tuloy sinampál siyá. Gumantí ang bináta, nagpanuntóc ang dalawá, hanggáng sa silá'y pinag-awatanan. —¡Cung sa akin mangyari ang gayóng bágay!...—ang ibinulóng ng̃ márahan ng̃ isáng estudiante. Hindî co minamagalíng ang guinawâ ng̃ franciscano,—ang idinugtóng namán ng̃ isá,—sa pagca't hindî dapat ipagpilitan ang Religióng párang isáng parusa ó isáng pahirap; datapuwa't hálos ikinatútuwâ co, sa pagca't nakikilala co ang binátang iyán; siyá'y tagá San Pedro Macatí at maigui siyáng magwicang tagálog. Ng̃ayo'y ibig niyáng siyá'y ipalagáy na bágong gáling sa Rusia, at ipinagmámapuri ang pagpapacunuwaríng hindî niyá nalalaman ang wícà ng̃ canyáng mg̃a magugúlang. —Cung gayó'y ¡linílikhâ silá ng̃ Dios at silá'y nang̃agsusuntucan! —Gayón ma'y dápat táyong tumútol sa cagagawáng iyán,—ang sábing malacás ng̃ isáng estudiante namán;—ang dî pag-imíc ay párang isáng pag-sangáyon, at ang guinawáng iyó'y mangyayaring gawín namán sa alín man sa átin. ¡Nanunumbalic táyo sa mg̃a panahón ni Nerón! —¡Nagcácamalî ca!—ang tútol ng̃ isá;—¡si Nerón ay isáng dakîlang artista, at si párì Dámaso'y isáng casamasamaang magsesermón! Ibá namán ang salisalitaan ng̃ mg̃a táong may catandaan na. Samantalang hiníhintay nilá sa isáng maliit na bahay, na na sa labás ng̃ báyan ang pagdatíng ng̃ Capitán General, itó ang sinasabi ng̃ Gobernadorcillo: —Hindî ng̃â bágay na magaáng sabíhin cung síno ang may catuwíran at cung síno ang walâ, datapuwa't cung nacapagmunimuni sána si guinoong Ibarra.... —¿Cung nagcaroón sána si párì Dámnaso ng̃ calahatî man lámang ng̃ pagmumunimuni ni guinóong Ibarra, ang talagáng ibig pô ninyóng sabihin maráhil?—ang isinalábat ni don Filipo,—Ang casamaa'y nagpalít silá ng̃ catungcúlan: ang bátà ang nag ásal matandâ at ang matandâ ang nag-ásal bátà. —¿At ang sabi pô ninyo'y walâ síno mang dumalô upáng silá'y awatin, liban na lámang sa anác na babáe ni cápitang Tiago?—ang tanóng ni cápitang Martín. ¿Sino man sa mg̃a fraile, cahi't ang Alcalde man lámang? ¡Hm! ¡Lálò pa ng̃ang masama! Hindî co nanasaing aking casapitan ang calagayan ng̃ binatâ. Sino ma'y walang macapagpapatawad sa gayóng sa canyá'y pagcatácot. ¡Lálò pa ng̃ang masama! ¡Hm! —¿Sa acalà cayâ ninyó?—ang tanóng ni cápitang Basilio, na totoong malakí ang hang̃ad na macatalastas. —Umaasa acó,—ani don Felipong nakipagsulyápan cay cápitang Basilio,—na hindî siyá pababayaan ng̃ bayan. Dápat náting alalahanin ang guinawâ ng̃ canyáng mg̃a magugúlang at ang canyáng casalucúyang guinágawâ ng̃ayon. At sacali't hindi umimic ang bayan, dahil sa pagcatacot, ang canyang mg̃a caibiga'y.... —Ng̃uni, mg̃a guinoo,—ang isinalabat ng̃ gobernadorcillo,—ano baga ang ating magagawa? ¿ano ang magagawa ng̃ bayan? Mangyari ang ano mang mangyari'y ang mg̃a fraile ang siyang "lagui" ng̃ na sa catuwiran! —"Lagui" na silang na sa catuwiran, sa pagca't "lagui" ng̃ binibigyang cabuluran natin sila; minsan man lamang ay magbigay tayong catuwiran sa ating sarili, at pagsacagayo'y saca tayo mag-usap! Kinamot ng̃ gobernadorcillo ang canyáng ulo, tuming̃ala sa bubung̃an at saca nagsalita na ang tinig ay masaclap: —¡Ay! ang ínit ng̃ dugo! Tila mandin hindî ninyo nalalaman ang lupaíng kinalagayan natin; hindî ninyo nakikilala ang mg̃a cababayan natin. Ang mg̃a fraile'y mayayaman at nang̃acacaisa; tayo'y nagcacáwasac wasác at mg̃a dukha. ¡Siya ng̃a! ¡ticman ninyong siya'y inyóng ipagmalasakit, at makikita ninyóng cayo'y pababayaan ng̃ ating mg̃a cababayang mag-isa sa mg̃a sagutin! —¡Siyá ng̃a!—ang biglang sinabi ni don Filipo ng̃ boong sacláp,—mangyayari ng̃a ang gayon samantalang ganyan ang pinagiisip, samantalang totoong nagcacahawig ang tacot at ang pagiing̃at. Lalo pang pinapansin ang isáng capahamacáng hindî pa nalalaman cung mangyayari ng̃a, cay sa kinacailang̃ang pagcápacagaling; pagdaca'y dinaramdam ang tácot, sa hindî ang pananalig; bawa't isá'y walang iniisip cung dî ang ganang canya, sino ma'y hindî nag-iisip ng̃ ganang sa mg̃a ibá, caya mahihinà táyong lahát! —Cung gayo'y isípin na muna ninyo ang sa ganáng mg̃a ibá, at bago ninyó isipin ang sa ganáng inyó, at makikita ninyó cung paáno ang pagpapabayang sa inyó'y gagawin. ¿Hindi ba ninyó nalalaman ang casabihang castilà: "na nag-pasimula sa saríling catawán ang mahúsay na pagcacaawang gawâ"? —Ang lálong magalíng na inyóng masasabi—ang sagot na pagalit ng̃ teniente mayor—na nagsisimulá ang mahusay na caruwagan sa malabis na pag-ibig sa sariling catawan, sa nawawacasan sa pagcawala ng̃ cahihiyan! Ng̃ayón di'y ihaharap co sa Alcalde ang pagbibitiw ng̃ aking catungculan; bundat na acó ng̃ paglagay sa cahihiyan, na canino ma'y wala acong nagagawang cagaling̃an. ¡Paalam! Iba naman ang mg̃a panucala ng̃ mg̃a babae. —¡Ay! ang buntóng hining̃a ng̃ isáng babae na ang anyó'y mabait;—¡cailán ma'y ganyán ang mg̃a cabataan! Cung nabubuhay ang canyang mabait na ina'y ¿anong sasabihin? ¡Ay, Dios! Pagca napag-iisip co na maaaring magcaganyan din ang áking anác na laláki, na mainit din namán ang úlo ...¡ay Jesús! halos pinananaghilian co ang canyáng nasirang iná..,¡mamamátay acó sa dalamháti! —Ng̃uni't acó'y hindî ang sagót namán ng̃ isáng babáe,—hindî acó magdadalamháti cung sacali't magcacaganyan din ang áking dalawáng anác na laláki. —¿Anó pô ang sinasabi ninyo, capitana Maria?—ang sabing malacás ng̃ unang babáeng nagsalita, na pinagduduop ang mg̃a camáy. —Ibig cong matuto ang mg̃a anác na nagsasanggaláng ng̃ capurihan ng̃ namatay ng̃ mg̃a magugúlang nilá, capitana Tinay; ¿ano pô ang wiwicain ninyo cung isáng araw na cayo'y bao na márinig ninyóng pinaguupasalaan ang inyóng asawa, at itung̃ó ng̃ inyóng anác sa Antonío ang úlo at huwag umimic? —¡Ipagcacait co sa canyá ang aking bendicion!—ang sabing malacas ng̃ pang̃atlóng babae, na ito'y si hermana Rufa—datapuwa't.... —¡Hindî co maipagcacait ang aking bendición cailan man!—ang isinalabat ng̃ mabait na si capitana Tinay;—hindî dapat sabihin ng̃ isáng iná iyan ...datapuwa't hindî co maalaman ang aking gagawin ... hindî co maalaman ... sa acalà co'y acó'y mamámatay..siyá'y ...¡hindi! ¡Dios co! datapuwa't hindî co na marahil iibiguing muling makita co pa siya ... ¿ng̃uni't cung anó-anó ang mg̃a iniisip ninyó, capitana Maria? —Datapuwa't gayón man,—ang dugtóng ni hermana Rufa,—hindî dapat limuting isang malaking casalanan ang magbuhat ng̃ camáy sa isang taong "sagrado." —¡Lalò ng̃ "sagrado" ang pagmamalasakit sa capurihán ng̃ namatáy na mg̃a magugúlang!—ang itinútol ni capitana Maria.—¡Waláng macapagwáwalang galang sa canilang santong capurihán, cahì man ang Papa, at lalò ng̃ hindî si párì Damaso! —Túnay ng̃a!—ang bulóng ni capitana Tinay, na nagtataca sa carunung̃an ng̃ dalawa;—¿saan ninyó kinucuha ang ganyáng pagcagagaling na mg̃a pang̃ang̃atuwiran? —¿Ng̃uni't ang "excomunión" at ang pagcapacasama?—ang itinutútol namán ng̃ Rufa.—¿Anó ang capacanán ng̃ mg̃a dang̃al at ng̃ capurihan sa búhay na itó cung mapapasasama naman tayo sa cabilang búhay? Dumaraang madali ang lahat ... datapuwa't ang excomunión ... sumirang púri sa isang kinacatawan ni Jesucristo ... ¡iya'y ang Papa lamang ang nacapapapatawad! —¡Ipatatawad ng̃ Dios na nag-uutos na igalang ang ama't ina; hindî siya eexcomulgahin ng̃ Dios! At itó ang sinasabi co sa inyó, na cung pumaroon sa aking bahay ang binatang iyan, siya'y aking patutuluyin at cacausapin; at iibiguin cong siya'y aking maging manúgang, cung mayroon sana acóng anac na babae; ang mabaít na anac ay maguiguing mabaít namang asawa at mabaít na ama; ¡maniwalà cayó, hermana Rufa! —Hindî gayón naman ang aking acala, sabihin na ninyó ang ibig ninyóng sabihin; at cahi man tila mandín cayó ang sumasacatuwiran, ang cura rin ang siyang paniniwalaan co cailan man. Ang unaúna'y ililigtas co múna ang aking caluluwa, ¿anó pô ang sabi ninyó, capitana Tinay? —¡Ah, anó ang ibig ninyóng aking sabihin! Capuwa cayó sumasacatuwiran; sumasacatuwiran ang cura, datapuwa't ¡dapat ding magcaroon ng̃ catuwiran ang Dios! Ayawan co, acó'y isang tang̃a lamang ... Sasabihin co sa aking anac na lalaking huwag ng̃ mag-aral, ang siya cong gagawin! ¡Namamatay daw sa bibitayan ang mg̃a marurunong! ¡María Santisima, ibig pa naman pa sa Europa ng̃ aking anac na lalaki! —¿Anó pô ang inaacala ninyóng gawin? —Sasabihin co sa canyang manatili na lamang siya sa aking tabi, ¿anó't iibiguin pa niyang maragdagan ang canyang dúnong? Búcas macalawa'y mamamatay rin cami, namamatay ang marúnong na gawa rin ng̃ mangmang ... ang kinacailang̃a'y mamúhay ng̃ payapà. At nagbúbuntong hining̃a ang mabait na babae at itiniting̃alá sa lang̃it ang mg̃a matá. —Acó naman,—ang sabi ng̃ bóong cataimtiman ni capitana María,—cung acó ang gaya ninyóng mayaman, pababayaan cong maglacbay—bayan ang aking mg̃a anac; sila'y mg̃a batà, at darating ang araw na sila'y mang̃agcacagulang cacauntì ng̃ panahón ang aking icabubuhay ... magkikita na camí sa cabilang buhay ... dapat magmithi ng̃ lalong mataas na calagayan ang mg̃a anac cay sa calagayang inabot ng̃ canilang mg̃a ama, at wala tayong naituturò sa canila, cung sila'y na sa ating sinapupunan, cung dî ang pagcamusmús. —Ay, cacatuwâ namang totoo ang mg̃a caisipan pala ninyo!—ang bíglang sinabi ni capitana Tinay, na pinagduduop ang mg̃a camay;—¡tila mandin hindî ninyo pinaghirapan ang pang̃ang̃anac sa inyong cambal na mg̃a anac, na lalaki! —Dahilan ng̃â sa sila'y pinaghirapan co ng̃ pang̃ang̃anac, inalagaan at pinapagaral, cahi man camí dukhâ, hindî co íbig na pagcatapos ng̃ lubhang maraming capagalang sa canila'y aking guinúgol, ay waláng cahinatnan sila cung dî maguing calahating tao lamang. —Sa áking palagáy hindî pô ninyó iniibig ang inyóng mg̃a anác ng̃ alinsunod sa ipinag-uutos ng̃ Dios!—ang may cahigpitang sábi ni hermána Rufa. —Ipatáwad pô ninyó, umiibig bawa't iná sa canyáng mg̃a anác ng̃ alinsunod sa canyáng adhicâ; may mg̃a ináng umiibig sa canyáng mg̃a anác at ng̃ caniláng pakinabang̃an, ang ibá nama'y umiibig sa canyáng mg̃a anác dáhil sa pag-ibig nilá sa sarili, at umiibig namán ang ibá sa icagagaling ng̃ canilá ring mg̃a anác. Acó'y nabibilang dito sa mg̃a hulíng sinábi co, ganitó ang itinúrò sa ákin ng̃ áking asáwa. —Hindî totóong nababagay sa átas ng̃ religión, capitana María, ang lahát ninyóng mg̃a iniisip; ¡cayó'y másoc ng̃ pagca hermana sa Santísimo Rosario, cay San Francisco, cay Santa Rita, ó cay Santa Clara!—ang sabi ni hermana Rufa, na ang anyo'y párang nagsesermón. —Hermana Rufa, pagca carapatdapat na acóng maguing capatíd (hermana) ng̃ mg̃a táo, aking sisicaping acó'y maguing capatíd namán ng̃ mg̃a santo!—ang canyáng sagót na ng̃uming̃itî. Upang mabigyáng wacás ang bahaguing itóng nauucol sa mg̃a salisalitaan ng̃ báyan; at ng̃ mapagwarì man lámang ng̃ mg̃a bumabasa cung anó cayâ ang iniisip ng̃ mg̃a waláng málay na mg̃a tagabúkid sa nangyari, pumaroon tayo sa lílim ng̃ tolda ng̃ plaza, at pakinggán nátin, ang mg̃a salitaan ng̃ iláng nang̃ároroon, ang isá sa canila'y cakilala nátin, na dî ibá cung dî ang nananaguinip sa mg̃a doctor sa panggagamot. —Ang lálong dináramdam co'y hindî ná mayayari ang páaralan!—ang sinasabi nitó. —¿Bakit? ¿bakit?—ang tanung̃an ng̃ mg̃a nakíkinig malakí ang pagpipilit na macaálam. —¡Hindî na maguiguing doctor ang áking anác, siya'y maguiguing magcacaritón na lamang! ¡Walâ! ¡Hindî na magcacapáaralan! —¿Sino ang nagsábing hindî na magcacapáaralan?—ang tanóng ng̃ isáng hang̃ál at matabáng tagabúkid, na malalakí ang mg̃a pang̃á at makítid ang báo ng̃ úlo. —¡Aco! ¡Pinang̃alanang "plibastiero" si don Crisóstomo ng̃ mg̃a páring mapuputî! ¡Hindî na magcacapáaralan! —Nagtatanung̃an ang lahát sa pagsusulyapan. Nababago sa canilá ang pang̃alang iyón. —¿At masamâ bâ ang pang̃álang iyán?—ang ipinang̃ahas na itinanóng ng̃ hang̃ál na tagabúkid. —¡Iyan ang lálong masamáng masasabi ng̃ isáng cristiano sa cápuwà niyá! —Masamâ pa bâ iyán sa "tarantado" at sa "saragate"? —¡Ah, cung sána'y ganyán na ng̃â lámang! Hindî mamacailang tináwag acó ng̃ ganyán ay hindi man lámang sumakít ang áking sicmúrà. Datapuwa't marahil namá'y hindi na sasamâ pa sa "indio", na ¡sinasabi ng̃ alférez! Ang nagsabing magcacaroon ng̃ isáng anác na laláking carretonero'y lálo pang nagpakita ng̃ calungcútan; nagcamót namán sa úlo ang isá at nag-íisip isip. —¡Cung gayó'y maráhil catúlad ng̃ "betelapora" na sinasabi ng̃ matandáng babáe ng̃ alférez! Ang masamâ pa sa riya'y ang lumurà sa hostia. —Talastasín mong masamâ pa sa lumurâ sa hostia cung viernes santo, ang isinagót ng̃ bóong cataimtimán. Naaalaala na ninyó ang salitáng "ispichoso", na sucat ng̃ icapit sa isáng táo, upang siya'y dalhín ng̃ mg̃a civil ni Villa Abrillo sa tapunán ó sa bilangguan; unawáin ninyóng lálò pa manding masamâ ang "plibustiero." Ayon sa sábi ng̃ telegrafista at ng̃ directorcillo, cung sabíhin daw ng̃ isáng cristiano, ng̃ isáng cura ó ng̃ isáng castílà, sa isáng cristianong gáya nátin ay nacacawang̃is ng̃ "santusdeus" na may "requimiternam;" sa minsáng tawaguin cang "plibastiero," mangyayari ca ng̃ magcumpisal at magbayad ng̃ iyong mg̃a utang sa pagca't walâ magagawâ cung di ang pabítay ca na lámang. Nalalaman mo na cung dapat macaalam ang directorcillo at ang telegrafista: nakikipag-usap ang isá sa mg̃a cáwad, at marúnong namán ang isá ng̃ castílà at walâ ng̃ gamit cung di ang pluma. Páwang nanglúlumo ang lahát. —¡Pilitin na acóng papagsuutin ng̃ zapatos at huwag acóng painumín sa bóong áking búhay cung di iyán lámang ihì ng̃ cabáyo na cung tawagui'y cerveza, capag napatáwag acó cailáan man ng̃ "pelbistero!"—ang sumpáng sinabí ng̃ tagabúkid, na nacasuntóc ang mg̃a camáy.—¿Sino? ¿Acó, mayamang gáya ni don Crisóstomo, marúnong ng̃ castílang gáya niyá, at nacapagdadali-dali ng̃ pagcaing may cuchillo at cuchara? ¡magtátawa acó cahit sa limáng mg̃a cura! —Tatawaguin cong "palabistero" ang únang civil na aking makitang nagnanacaw ng̃ inahing manóc!... at pagdaca'y magcúcumpisal acó!—ang bulóng na maráhan ng̃ isá sa mg̃a tagabúkid, na pagdáca'y lumayô sa pulutóng. |newtext= |othertitle= * Mga Usap-usapan * Ang Usap-usapan * Mga Pala-palagay * Mga Bali-balita * Mga Haka-haka * Mga Kuro-kuro }} 063cn3ytetmhk1vlqartxvc16k5q37q 12 4028 18040 13865 2016-03-14T17:07:48Z Squeekeek 2831 wikitext text/x-wiki {{Todo | Palitan ito ng isang tulog imbes ng walang saysay na nilalaman sa ibaba.}} Kulturang Pilipino tsismis ay isang negatibong tingin sa ating kulturang Pilipino lalo na kung ito'y nahahaluan ng mga masasakit ng biro biro ay tama kung ito'y di nakakapikon at nakakahiya ngunit kung ito'y panira at pang-asar di dapat ibinibida kaya tuloy may ganyang kasabihan na nai-share dito kahit di ako masyadong pabor dahil mukhang Cartesian ito pero dapat isaisip na mga Pilipino'y sadyang nakikiramdam may paki-alam, may pakisama, may malasakit man at ito'y sadyang hindi talaga maintindihan ng mga isip na hinubog sa edukasyon ng kanluran Filipino time daw ay masama lagi nilang ibinibintang pagkat tayo ay di chronological ang ating pinagtutuunan kundi kaganapan, karanasan at mga pangyayari yan ang Pilipino kaya laging masaya, laging naka-ngiti ang ating pilosopiyang Pilipino ay naka-ugat sa karanasan phenomenology, existentialism kuno sa kanluraning pamantayan ngunit wala man tayong tawag, konsepto, teoryang nasusulat mayaman tayo sa pamilya, tawanan, pyesta at mga handaan. 5m5nq485kki4nk2rf04f5f9l2fc1tm5 0 4031 13930 2014-01-09T11:27:58Z 112.209.133.21 aya naging kasabihan ng lahat na ng lipunan ,sa langit ang kabanalan sa lupa ang kasalanan. wikitext text/x-wiki kaya naging kasabihan ng lahat na ng lipunan ,sa langit ang kabanalan sa lupa ang kasalanan. 29wy4sqfdhkwkye6tyu8acnh2qbikz8 0 4038 26434 26159 2021-01-14T08:11:29Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|43|Mga Balak|Mag-asawang De Espadaña|Pagsusuri ng Budhi|teksto|noref=1 |oldtitle=Mga Panucala |oldtext= Hindi niya pinansin ang sino man, tuloytuloy siya sa higaan ng̃ may sakit, at saca niya hinawacan ang camay nito: —¡Maria!—ang canyang sinabi ng̃ hindi maulatang pag-irog, at bumalong sa canyang mg̃a mata ang mg̃a luha;—¡Maria, anac co, hindi ca mamamatay! Binucsan ni Maria ang canyang mg̃a mata at tiningnan siya ng̃ tanging pagtataca. Sino man sa mg̃a nacacakilala sa franciscano'y hindi nang̃aghihinala man lamang na siya'y may taglay ng̃ gayong lubhang mg̃a caguiliwguiliw na damdamin; hindi inaacala ng̃ sino mang sa ilalim ng̃ gayong matigas at magaspang na anyo'y may tangkilic na isang puso. Hindi nacapanatili roon si pari Damaso, at umiiyac na parang musmos na lumayo sa dalaga. Tinung̃o niya ang "caida" upang doo'y maibulalas niya ang canyang capighatian, sa lilim ng̃ mg̃a gumagapang na halaman sa durung̃awan ni Maria Clara. —¡Pagcalakilaki ng̃ canyang pag-ibig sa canyáng inaanac!—ang sapantaha ng̃ lahat. Pinagmamasdan siya ni fray Salví na hindi cumikilos at hindi umiimic, at nang̃ang̃agat labi ng̃ bahagya. Ng̃ anyóng natatahimic na si pari Dámaso'y ipinakilala sa canya ni doña Victorina ang binatang si Linares, na sa canyá'y magalang na lumapit. Waláng imic na pinagmasdan siya ni pari Dámaso, mula sa mg̃a paa hangang úlo, inabot ang súlat na sa canya'y iniabot ni Linares, at binasa ang lihim na iyóng anaki'y hindi napag-uunawa ang lamán, sa pagca't tumanóng —¿At sino po ba cayó? —Acó po'y si Alfonso Linares, na inaanac ng̃ inyóng bayáw ...—ang pautál na sinabi ng̃ binata. Lumiyad si pari Dámaso, mulíng minasdan ang binata, sumaya ang mukha at nagtindíg. —¡Aba, icaw palá ang inaanac ni Carlicos!—ang biglang sinabi at siya'y niyacap; halica't ng̃ kita'y mayacap ... may ilang, araw lamang na catatanggap co pa ng̃ canyang sulat ... ¡abá, icaw palá! Hindi catá nakikilala ... mangyari baga, hindi ca pa ipinang̃ang̃anac ng̃ aking lisanin ang lupaing iyón; ¡hindi cata nakilala! At pinacahihigpit ng̃ canyáng matatabang mg̃a bisig ang binata, na namúmula, ayawan cung sa cahihiyan ó sa pagcainís. Tila mandin nalimutan ng̃ lubós ni pari Dámaso ang canyáng pighati. Ng̃ macaraan ang iláng sandali ng̃ pagpapakita ng̃ pagguiliw at pagtatanong sa calagayan ni Carlicos at ni Pepa, tumanóng si pari Dámaso: —¡At ng̃ayon! ¿anó ang ibig ni Carlicos na gawin co sa iyó? —Tila mandin may sinasabi sa sulat na caunting bagay ...,—ang muling sinabi ni Linares ng̃ pautál. —¿Sa sulat? ¿tingnan co? ¡Abá, siya ng̃a! ¡At ang ibig ay ihanap catá ng̃ isáng catungculan at isáng asawa! ¡Hmm! ¡Catungculan ... catungculan, magaang; ¿marunong ca bang bumasa't sumulat? —¡Tinanggáp co ang pagca abogado sa Universidad Central! —¡Carambas! icaw pala'y isang picapleitos (mapang udyóc sa pag-uusapin) datapuwa't wala sa iyong pagmumukha ... tila ca isang mahinhing dalaga, ng̃uni't ¡lalong magaling! Datapuwa't bigyán catá ng̃ isang asawa ... ¡hm! ¡hmm! isang asawa.... —Padre, hindi po acó lubháng nagdadalidali,—ang sinabi ni Linares na nahihiya. Datapuwa't si pari Dámaso'y nagpaparoo't parito sa magcabicabilang dúlo ng̃ caida, na ito ang ibinúbulong:—¡Isang asawa, isáng asawa! Hindi na malungcot at hindi naman masaya ang canyang mukha; ng̃ayo'y nagpapakilala ng̃ malaking cataimtiman at wari'y may iniisip. Pinagmamasdan ni pari Salví ang lahat ng̃ ito mula sa malayo. —¡Hindi co acalaing macapagbibigay sa akin ng̃ malaking capighatian ang bagay na ito!—ang ibinulong ni pari Dámaso ng̃ tinig na tumatang̃is;—datapuwa't sa dalawang casamaa'y dapat piliin ang pinacamaliit. At lumapit cay Linares at saca inilacas ang pananalita: —Halica, bata,—anya:—causapin nata si Santiago. Namutla si Linares at cusang napahila sa sacerdote, na nag-iisipisip sa paglacad. Ng̃ magcagayo'y humalili naman sa pagpaparoo't parito sa caida si pari Salví, na naggugunamgunam ayon sa dati niyang caugalian. Isang tinig na sa canya'y nagbibigay ng̃ magandang araw ang siyang nagpahinto ng̃ canyang capaparoo't parito: tumunghay at ang nakita niya'y si Lucas, na sa canya'y bumati ng̃ boong capacumbabaan. —¿Anó ang ibig mo?—ang tanong ng̃ mg̃a matá ng̃ cura. —Among, ¡aco po ang capatid ng̃ namatay sa caarawan ng̃ fiesta!—ang sagot na cahapishapis ni Lucas. Umudlot si pari Salví. —¿At ano?—ang ibinulong na bahagya na maring̃ig. Nagpupumilit umiyac si Lucas at pinapahid ng̃ panyo ang canyang mg̃a mata. —Among,—ang sinabing nagtutumang̃is,—¿naparoon po aco sa bahay ni don Crisóstomo upang huming̃i ng̃ cabayaran sa búhay ..., ipinagtabuyan muna aco ng̃ sicad, at ang sabi'y aayaw raw siyang magbayad ng̃ ano man, sa pagca't nang̃anib daw siyang mamatay sa sala ng̃ aking guiliw at cahabaghabag na capatid. Nagbalic po acó ó cahapon, ng̃uni't siya'y nacapasa Maynila na, at nag-iwan ng̃ limang daang piso upang ibigay sa akin, parang isang caawang-gawa, at ipinagbiling huwag na raw bumalic aco cailan man! ¡Ah, among, limang daang piso sa aking caawa-awang capatid, limang daang piso, ah! ¡among!... Ng̃ una'y pinakikinggan siya ng̃ cura na nagtataca at inuulinig ang canyang pananalita, saca untiunting nasnaw sa canyang mg̃a labi ang isang lubhang malaking nagpapawalang halaga at pag-alipusta, sa pagcamasid ng̃ gayong daya at paglambang, na cung nakita sana ni Lucas, marahil siya'y tumacas at nagtumacbo ng̃ boong tulin. —¿At ano ang ibig mo ng̃ayon?—ang itinanong na casabay ang sa canya'y pagtalicod. —¡Ay! among, sabihin po ninyo sa akin, alang-alang sa Dios, cung ano caya ang dapat cung gawin; sa tuwi na'y nagbibigay ang among ng̃ mabubuting mg̃a hatol.... —¿Sino ang may sabi sa iyo? Hindi icaw tagarito.... —¡Nakikilala ang among sa boong lalawigan! Lumapit sa canya si pari Salví na nanglilisic ang mg̃a matá sa galit, itinuro sa canya ang lansang̃an at saca sinabi sa gulat na si Lucas: —¡Humayo ca sa iyong bahay at pasalamat ca cay D. Crisostomo na hindi ca ipinabilanggo! ¡Lumayas ca rito! Nalimutan ni Lucas ang canyang pagpapacunwari at bumulong: —Abá ang isip co'y.... —¡Lumayas ca rito!—ang sigaw ni pari Salví na malaki ang galit. —Ibig co po sanang makipagkita cay pari Dámaso.... —May gagawin si pari Dámaso ... ¡lumayas ca rito!—ang muling ipinagutos ng̃ matindi ng̃ cura. Nanaog si Lucas na nagbububulong: —¡Isa pa naman ito ... pagca siya'y hindi nagbayad ng̃ magaling!... Cung sino ang bumayad ng̃ magaling.... Nang̃agsidalo ang lahat, dahil sa malacas na catatalac ng̃ cura, pati ni pari Dámaso, ni capitan Tiago at ni Linares.... —¡Isang walang hiyang hampas-lupa, na naparitong nanghihing̃i ng̃ limos at aayaw magtrabajo!—ang sinabi ni pari Salví, na dinampot ang sombrero at bastón at tinung̃o ang convento. |newtext= |othertitle= * Mga Balak o Panukala * Panukala * Mga Panukala * Mga Valak o Panulaka }} d98p33gx64mxf3cgdrx2ehf07hz8j3j 0 4099 14438 2014-03-03T09:10:12Z 180.191.165.145 Buod ng pag aaruga ni aladin kay florante wikitext text/x-wiki Ang araling ito ay nagsasalaysay kung paano inalagaan ni Aladin si Florante hanggang sa ito'y gumaling at ikinuwento ni Florante ang kanyang pagkabata. Nang mapansin ni Aladin na gumagabi na sa gubat humanap siya ng lugar upang doon alagaan si Florante at sa unang hinintuan niyang dako ay may nakita siyang isang malapad at makinis na bato at doon niya hiniga si Florante. Kumuha siya ng kanyang kunting baon upang kumain at inalok niya si Florante nito, sa una ito'y umayaw ngunit hindi naglaon ito'y tinanggap rin. Naluwag-luwagan ang kanilang paghihinagpis at nabawasan ang pagkagutom. Nakatulog si Florante sa sinapupunan ni Aladin at hindi natulog si Aladin dahil siya'y natatakot na baka makagat si Florante ng mga masasamang hayop na gumagala sa gubat at kapag nagigising si Florante parang natatakot si Aladin baka may masama ng nangyari rito. Nang magmamadaling-araw ay nahimbing at munting napayapa sa dalang mga problema hanggang nagumaga ay walang binitawang hinagpis at daing si Florante. Lumakas na muli ang katawan ni Florante at dahil sa tuwa ni Aladin ay napayakap siya kay Florante. Tinanong ni Aladin si Florante tungkol sa buhay niya at sinabi ni Florante na ang buhay niya ay puno ng dusa at sakit! Sinabi niya kay Aladin na sana sa Krotona na lamang siya lumaki at hindi nalang sa Albanya, ang ama raw niyang si Duke Briseo ay ang tanungan ni Haring Linseo sa anumang bagay at ito ang pangalawang puno sa sangkaharian, mabait ang kanyang ama at sa katapangan ay siya ang pang-ulo sa siyudad ng Albanya. Ang sabi ni Florante walang mahahalagang nangyari sa kanyang buhay ng siya'y musmos pa lamang, sabi ng kanyang ina ng siya raw ay natutulog sa bahay nila na malapit sa bundok pumasok ang isang ibong pang-amoy ay abot hanggang tatlong legwas sa patay na hayop, mabuti nalang at dumating ang pinsan ng kanyang ina na si Menalipo at pinana niya ang ibon at ito'y namatay. Nang si Florante ay naglalaro sa salas may isang alko na kinuha ang kupidong diyamante sa dibdib niya at ng tumuntong siya sa siyam na taon, parati siyang naglalaro sa burol dahil parati siyang namamana ng ibon. Sa tuwing umaga bago lumalabas ang masayang sinag ng araw ang kanyang libangan ay sa tabi ng gubat a hanggang sa tingal-in ng ang sinag ng araw na hindi matitigan ay sinasagap niya ang kaligayahang handog ng hindi maramot na parang. 9ra5f4d3y1pb5bkqiwa318n90vbonjv 0 4108 26220 26124 2021-01-09T02:39:12Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|10|Bayan ng San Diego|Mga Bagay-bagay sa Paligid|Mga Hari-Harian|teksto |oldtitle=Ang Bayan |oldtext= Hálos sa pampáng ng̃ dagátan ang kinálalagyan ng̃ báyang San Diego<ref group=o>Wala caming nasumpong na alin mang bayang ganito ang pang̃alan, ng̃uni't marami ang nacacatulad ng̃ calagayan ng̃ bayang ito.—J. R.</ref>, na sumasaguitnâ ng̃ mg̃a capatágang hálamanan at mg̃a paláyan. Nagpápadala sa ibáng mg̃a báyan ng̃ asúcal, bigás, café at mg̃a búngang haláman, ó ipinagbíbili cayâ ng̃ múrangmúra sa insíc na nagsasamantalá ng̃ cawal-áng málay ó ng̃ pagcahilig sa mg̃a masasamang pinagcaratihan ng̃ magsasacá. Pagcá áraw na mabúting panahón at umáacyat ang mg̃a batà sa caitaasan ng̃ campanario ng̃ simbahan, na napapamutihan ng̃ lúmot at ng̃ damóng hatíd ng̃ háng̃in; pagcacágayo'y masayáng nang̃agsisigawan, sa udyóc ng̃ cagandáhan ng̃ nátatanaw na humáhandog sa caniláng mg̃a matá. Sa guìtná ng̃ caráming mg̃a bubung̃áng páwid, tísà, "zinc" at yúnot, na napapaguitnaan ng̃ mg̃a bulaclác natátalastas ng̃ bawa't isá ang paraan ng̃ pagcakita sa canícanilang báhay na maliliit, ang canilá bagáng malilingguít na púgad. Nagagamit niláng panandâ ang lahát: isáng cáhóy, isáng sampáloc na may maliliit na dáhon, ang nióg na puspós ng̃ mg̃a búco, tulad sa maanaking si Astarté<ref group=o>Pang̃alan ni Venus; sa Siria; ni Céres, sa Fenicia, at ni Juno sa Cartago.</ref> ó cay Diana<ref group=o>Anác na babae ni Júpiter at ni Latona, capatíd na babae ni Apolo at diosa sa pang̃ang̃aso.</ref> sa Efeso<ref group=o>Caunaunahang ciudad ng̃ Tonia, sa Asia Menor, balità dahil sa carikitdikitang templo ni Diana, na sinunog ni Eróstrato. Ipinalagay ang templong iyo'y isá sa pitóng mg̃a caguilaguilalás na edificiong itinayo sa daigdig.</ref> na may maraming súso, isáng humáhabyog na cawáyan, isáng búng̃a, isáng cruz. Naroroón, ang ílog, calakilakihang ahas na cristal na natutulog sa verdeng alfombra: pinaaalon ang canyáng ágos ng̃ mg̃a pirápirasong malalakíng batóng nagcacapatlángpatláng sa mabuhang̃ing inaagusan ng̃ túbig; cumikipot ang ílog sa dáco roón, at may mg̃a pangpáng na matatáas na kinacapitang nangpapalícò-lícò ng̃ mg̃a cahoy na nacalitáw ang mg̃a ugát, at sa dáco rito'y lumálaylay ang mg̃a panabí at lumuluang at tumitining ang ágos. May nátatanaw sa dácong maláyong isáng maliit na bahay, na itinayô sa pangpáng na hindî natacot sa cataasan, sa hang̃ing malacás at sa pinanununghang bang̃íng malálim, at masasabi, dahil sa canyáng malilíit na haligui, na siyá'y isáng cálakilakihang zancuda<ref group=o>Malalaking ibong totoong mahábà ang mg̃a paa.</ref> na nag-aabang ng̃ ahas upang daluhúng̃in. Mg̃a catawán ng̃ púnò ng̃ nióg ò ng̃ cahoy na may balát pa, na gumágalaw at gumiguiwang ang siyang naghúhugpong ng̃ magcabilang ibayo, at cahi't sila'y masasamáng tuláy, datapuwa't maiínam namáng cagamitán sa circo sa pagpapatiwatiwáric, bagay na hindî dapat pawal-áng halagá: nang̃agcacatwâ ang mg̃a bátà, búhat sa ílog na pinaliliguan, sa mg̃a pagcalaguím ng̃ nagdaraang babaeng may súnong na bacol, ó ng̃ matandáng lalaking nang̃íng̃inig sa paglácad at pinababayâang mahúlog ang canyang tungcód sa túbig. Ng̃uni't ang lálong nacahihicayat ng̃ pagmamasíd ay ang isáng matatawag nating náiimos na gúbat sa dágat na iyón ng̃ mg̃a lúpang lináng. Diya'y may mg̃a cátandâtandàang mg̃a cáhoy, na guáng ang catawán, at cayâ lámang namámatay ay pagcâ tinámâan ng̃ lintíc ang matàas na dúlo at nasusunog: ang sabihana'y hindî lumalakit sa îbá ang apóy na iyón at namámatay doón din; diyá'y may mg̃a pagcálalaking mg̃a batóng dináramtan ng̃ terciopelong lúmot ng̃ panahón at ng̃ "naturaleza": humíhimpil at nagpapatongpatong sa caniláng mg̃a gúang ang alabóc na pinacacapit ng̃ ulán at ang mg̃a íbon ang siyáng nagtátanim ng̃ mg̃a binhî. Malayang lumalagô ang mg̃a cacahuyan: mg̃a damó, mg̃a dawag, mg̃a tabing na damóng gumagapang na nang̃agsasalasalabat at nagpapalipatlipat sa isá't isáng cahoy, bumibitin sa mg̃a sang̃á, cumacapit sa mg̃a ugát, sa lupà, at sa pagcá't hindî pa mandin nasisiyahan sa ganitó si Flora<ref group=o>Flora.</ref>, ay nagtátanim siyá ng̃ mg̃a damó sa ibábaw ng̃ damó; nabubuhay ang lúmot at ang cábuti sa mg̃a gahác-gahác na balát ng̃ cáhoy, at ang mg̃a damóng dápò, mg̃a cawilíwíling manunuluyan, ay napapagcamal-an sa canilang mg̃a pagcâyacap sa cahoy na mápagpatuloy. Iguinagalang ang gúbat na iyón: may mg̃a sali't-sáling sabing sinásalitâ tungcól doon; ng̃uni't ang lâlong malápit sa catotohanan, at sa pagca't gayó'y siyang hindî lubhang pinaniniwalaan at hindî naman napag-aalaman, ay ang sumusunod: Nang ang baya'y walâ cung dî isang walang halagang tumpóc ng̃ mg̃a dampâ, at saganang sumísibol pa sa pinacalansang̃an ang damó; ng̃ panahóng yaóng pagcagabi ay nanasoc doón ang mg̃a usá at mg̃a baboy-ramó, dumatíng isáng áraw ang isáng matandáng castilang malalálim ang mg̃a matá at totoong magalíng magwícang tagalog. Pagcatápos na matingnán at malíbot ang mg̃a lúpà sa magcabicabilà, ipinagtanóng niyá cung sinosino ang may arì ng̃ cagubatang inaagusan ng̃ tubig na malacúcò. Nang̃agsiharáp ang iláng nang̃agsabing umanó'y silá raw ang may árì, at ang guinawâ ng̃ matandá'y binilí sa canilá ang gúbat na iyón, sa pamamag-ítan ng̃ mg̃a damít, mg̃a híyas at cauntíng salapî. Nawalâ pagcátapos ang matandâ na hindî maalaman cung paáno. Pinananaligan na ng̃ táong siyá'y "encantado", ng̃ máino ng̃ mg̃a pastól ang isáng caang̃utáng nagbubuhat sa carátig na gúbat; caniláng binacás, at ang násumpung̃an nila'y ang matandáng lalaking bulóc na at nacabítin sa sang̃á ng̃ isáng "balítì". Nacatatacot na siyá ng̃ panahóng buháy pa, dáhil sa canyáng malalim at malagunlóng na voces, dáhil sa malalim niyang mg̃a matá at dáhil sa táwa niyáng waláng íng̃ay; ng̃uni't ng̃ayóng siyá'y magbigtí ay lumiligalig siyá sa pagtulog ng̃ mg̃a babae. Itinapon ng̃ iláng babae sa ílog ang mg̃a híyas at sinunog ang damít na canyáng bigáy, at mulà ng̃ ilibíng ang bangcáy sa púnò ng̃ balítì ring iyón, sino mang táo'y walâ ng̃ mang̃ahás na doo'y lumápit. Isáng pastól na nagháhanap ng̃ canyáng mg̃a hayop, ibinalitang nacakita raw siyá roón ng̃ mg̃a ílaw; nang̃agsiparoón ang mg̃a bínatà at nacárinig na silá ng̃ mg̃a daíng. Isáng cúlang pálad na nang̃ing̃ibig, na sa pagmimithî niyáng mápuna ng̃ sa canyá'y nagwáwalang bahálà, nang̃ácong mátitira siyáng magdamág sa lílim ng̃ cáhoy at ipupulupot niyá sa punò nitó ang isáng mahabang yantóc, namatáy dahil sa matindíng lagnát na sa canya'y dumápò kinabucasan ng̃ gabí ng̃ canyáng pakikipagpustahan. May pinagsasalitaanan pang mg̃a catha't sali't saling sabi tungcól sa gubat na iyón. Hindî nag-iláng buwán at naparoon ang isáng binatang wari'y mestizong castílà, na ang sabi'y anác daw siyá ng̃ nasírà, at nanahán sa súloc na iyón at nang̃asíwà sa pagsasaca, lalonglalò na sa pagtataním ng̃ tínà. Si Don Saturnino'y isáng binatang malungcót ang asal at lubháng magagalitín, at cung minsa'y malupít; datapuwa't totoong masipag at masintahin sa paggawâ: binacuran ng̃ pader ang pinaglibing̃án sa canyáng amá, na manacânacâ lamang dinadalaw. Nang may cagulang̃an na'y nag-asawa sa isáng batang dalagang taga Maynílà, at dito'y naguíng anác niya si Don Rafael, na amá ni Crisóstomo. Batangbatà pa si Don Rafael ay nagpílit nang siyá'y calugdán ng̃ mg̃a táong bukid: hindî nalao't pagdaca'y lumagô ang pagsasacang dinalá at pinalaganap ng̃ canyáng amá, nanahán doon ang maraming táo, nang̃agsiparoon ang maraming insíc; ang pulô ng̃ mg̃a dampá'y naguíng isáng nayon, at nagcaroon ng̃ isáng curang tagalog; pagcatapos ay naguíng isáng bayan, namatáy ang cura at naparoon si Fr. Dámaso; ng̃uni't ang libing̃a't caratig na lupa'y pawang pinagpitaganan. Nang̃áng̃ahas na maminsanminsan ang mg̃a batang lalaking mang̃agsiparoong may mg̃a daláng panghampás at mg̃a bató, upang lumiguid sa palibot libot at mang̃uha ng̃ bayabas, papaya, dúhat at iba pa, at cung minsa'y nangyayaring sa casalucuyan ng̃ caniláng guinàgawà, ó cung caniláng pinagmámasdang waláng imíc ang lubid na gagalawgalaw buhat sa sang̃á ng̃ cáhoy, lumálagpac ang isá ó dalawáng batóng hindi maalaman cung saán gáling; pagcacagayo'y casabay ng̃ sigáw na:—¡ang matandâ! ¡ang matanda!—caniláng ipinagtatapunan ang mg̃a bung̃ang cáhoy at ang mg̃a panghampás, lumúlucso silá sa mg̃a cáhoy at nang̃agtatacbuhan sa ibabaw ng̃ malalakíng bató at sa mg̃a cacapalán ng̃ damó, at hindî silá tumitiguil hanggáng sa macalabás sa gubat, na nang̃amúmutlâ, humihing̃al ang ibá, ang iba'y umíiyac, at cácauntî ang nang̃agtátawa. |newtext= |othertitle= * Ang San Diego * Ang Bayan ng San Diego }} 4zbzhmtsm1zfvrrywh7jij3u97itjp3 0 4124 27199 14616 2021-02-22T08:21:39Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Kadalasang gumagamit ng '''tuldik''' (''diacritic mark'') sa pagbaybay sa Tagalog para matulungan ang pagbikas ng mga banyagang nagnanais itong matutunan. Gayunpaman, naging madalang na ang paggamit ng mga ito simula dekada otsenta. Gumagamit ang tagalog ng tatlong uri ng tuldilk: pahilis (''acute''), paiwa (''grave'') at pakupya (''circumflex''). ==Pahilis== Ginagamit ang tuldik na paghilis sa patinig na tumatanggap ng diing maragsa. Halimbawa ay ang mga salitang aso (dog) at asó (smoke). Mapapansin na ang patinig na o ay minarkahan ng tuldik-pahilis sapagkat tumatanggap ito ng diin (''stress''). Nanggaling ang pamamaraang ito sa ortograpiyang Español. Halimbawa ay ang mga salitang hablo (nagsasalita ako) at habló (nagsalita siya). Mapapansing parehong ponema ang ginamit [ɑ.blo], ngunit magkaiba sila ng diin sa pagbigkas (['a.blo] at [ɑ'blo]). {{BookCat}} q07tteg9024b2kqyc56ubr562pq96g5 4 4168 26416 15506 2021-01-13T14:59:23Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Tulong:Mag-ambag#Pagsisimula ng isang aklat]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tulong:Mag-ambag#Pagsisimula_ng_isang_aklat]] nrxj73qvdq88f1ujmd3yvmyc7fbq7br 0 4172 25820 23756 2020-10-02T11:17:54Z 180.190.198.35 wikitext text/x-wiki Pangngalan ay may ibat ibang gamit sa pangungusap 1. Simuno -pangngalang buang uus Hal: a. Si chanyeol 2. Kaganapang Pansimuno -ang pangngalang ito at ang simuno ay tumutukoy sa isang tao, bagay, hayop at lugar. - ito ay may panandang (Ay) Hal: a. Si Lin Chih ay isang (Intsik). 3. Tuwirang layon -pangngalng tumatanggap ng kilos sa pangungusap - sumasagot sa tanong na (ano) Hal: a. Ang nanay ni Linchih ay nagdala ng regalo kay Anne. 4. Layon ng Pandiwa (Tuwirang Layon)- Ang pangngalan ay ginamit na layon ng salitang kilos sa pangungusap. Halimbawa: Humanap ng solusyon ang mamamayan para masagip ang kagubatan sa bansa. (Ang solusyon ay pangngalang tumatanggap sa kilos ng pandiwang humahanap.) m6unyg5o1r0hjk7c7r5vj2bdjpi5cx9 0 4192 27375 26905 2021-02-26T10:05:14Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang wikibooks na ito ay naglalayong mabigyan ng kaalaman ang mga mag-aaral ng kasaysayan di lamang sa mga paktuwal na impormasyon kundi maging sa mga temang bumubuo sa mga patern ng kasaysayan, ng sa gayo'y magamit ito upang mas mapabuti ang pag-alam sa kasalukuyan. <center> [[Kasaysayan_ng_Daigdig/Nilalaman|Talaan ng nilalaman]] </center> {{Estante|Kasaysayan}} {{Status|0}} bgkzjsrgjvtd5p48m8m2tft2hde0go1 10 4193 14920 2014-10-05T04:03:34Z 112.198.77.137 Nilikha ang pahina na may '|{{Sinaunang Kasaysayan}}' wikitext text/x-wiki |{{Sinaunang Kasaysayan}} edlzizr45ho7bkxay4usunzlqcqkgzs 10 4194 14921 2014-10-05T04:09:51Z 112.198.77.137 Nilikha ang pahina na may '{{{{{|Navlist/Default}}}|level=top|background=#bbccff|border=#0066cc |{{{{{}}}|{{stage short|100%|15 January, 2009}}|*|/Introduction}} |{{{{{}}}|{{stage short|50%|15 J...' wikitext text/x-wiki {{{{{|Navlist/Default}}}|level=top|background=#bbccff|border=#0066cc |{{{{{}}}|{{stage short|100%|15 January, 2009}}|*|/Introduction}} |{{{{{}}}|{{stage short|50%|15 January, 2009}} |*|/FAQ}} |{{{{{}}} | section=Part I }} |{{{{{}}}| |*||Map}} |{{{{{}}}|{{stage short|75%|15 January, 2009}} |**|/Map/Prev page}} |{{{{{}}}|{{stage short|75%|15 January, 2009}} |**|/Map/Current page}} |{{{{{}}}|{{stage short|25%|15 January, 2009}} |**|/Map/Next page}} |{{{{{}}}| |*||Territory}} |{{{{{}}}|{{stage short|50%|15 January, 2009}} |**|/Territory/East}} |{{{{{}}}|{{stage short|75%|15 January, 2009}} |**|/Territory/West}} |{{{{{}}}|{{stage short|25%|15 January, 2009}} |**|/Territory/North}} |{{{{{}}}|{{stage short|00%|15 January, 2009}} |**|/Territory/South}} |{{{{{}}} | section=Part II }} |{{{{{}}}|{{stage short|50%|15 January, 2009}} |*|/Left}} |{{{{{}}}|{{stage short|75%|15 January, 2009}} |*|/Top}} |{{{{{}}}|{{stage short|00%|15 January, 2009}} |*|/Bottom}} |{{{{{}}}|{{stage short|00%|15 January, 2009}} |*|/Right}} }}<noinclude><!-- this noinclude is only needed because this example is inside the Navlist suite -->{{Navlist/BookCat|local=Navlists}}</noinclude> 07dsghg14qyzjmm33lus5okdlytim1z 10 4195 14925 2014-10-05T04:17:38Z 112.198.79.144 Nilikha ang pahina na may '|{{{{{}}}|{{stage short|0%|5 October, 2014}}|*|/Panimula}}' wikitext text/x-wiki |{{{{{}}}|{{stage short|0%|5 October, 2014}}|*|/Panimula}} pthylap1y5lr9cwcm4j7xlgszlmxyh0 0 4196 26938 14926 2021-02-19T02:36:50Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki Nagsimula ang kasaysayan bilang isang disiplina simula nang matuto ang mga taong magsulat. Sa ganoong paraa'y na-preserba sa pamamagitan ng mga ''artifacts'' ang tala ng kqnilang buhay at sibilisasyon. {{BookCat|filing=1}} hy8g7iu8cdo6zmfwif7ogmji0e3qe7k 10 4197 17533 17532 2016-02-15T02:40:17Z Hariboneagle927 2587 wikitext text/x-wiki <includeonly><span class="noprint">[[File:{{#switch:{{{1|}}} |0|00|0%|00%=00% |25|25%=25 percents |50|50%=50 percents |75|75%=75 percents |100|100%=100 percents |#default=00% }}.svg|9x9px|{{#switch:{{{1|}}} |0|00|0%|00%=0% |25|25%=25% |50|50%=50% |75|75%=75% |100|100%=100% |#default=0% }} na buo{{#if:{{{2|}}}|&nbsp; {{{2}}}}}|link=Help:Development stages]]</span></includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> ceaqs9eqx1dx2k1ft9fko0t5yz9va89 0 4198 26939 14954 2021-02-19T02:38:25Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki ==Sinaunang Kasaysayan== ===Simula ng Sibilisasyon=== {{col-begin}} {{col-3}} # [[Kasaysayan ng Daigdig/Sinaunang Kasaysayan/Sumeria|Sumeria]] # [[Kasaysayan ng Daigdig/Sinaunang Kasaysayan/India|India]] # [[Kasaysayan ng Daigdig/Sinaunang Kasaysayan/China|China]] # [[Kasaysayan ng Daigdig/Sinaunang Kasaysayan/Ehipto|Ehipto]] ===Migrasyon at Kalakalan=== # [[Kasaysayan ng Daigdig/Sinaunang Kasaysayan/Migrasyong Indoeuropeo|Migrasyong Indoeuropeo]] # [[Kasaysayan ng Daigdig/Sinaunang Kasaysayan/India/Paglaganap ng Kalakalan sa Gitnang Silangan|Kalakalan sa Gitnang Silangan]] ===Mga Imperyo ng Sinaunang Daigdig=== ==Sibilisasyong Klasikal== ==Pagsilang ng Kulturang Global== ===''Renaissance'' at Repormasyon=== {{col-begin}} # [[Kasaysayan ng Daigdig/Kulturang Global/Renaissance sa Italya|''Renaissance'' sa Italya]] # [[Kasaysayan ng Daigdig/Kulturang Global/Renaissance sa Hilagang Europa|''Renaissance'' sa Hilagang Europa]] # [[Kasaysayan ng Daigdig/Kulturang Global/Repormasyon|Repormasyon]] {{BookCat}} 7r5joq9qcz53ch6t4br8xf109wjdkxy 0 4199 26937 26932 2021-02-19T02:35:38Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki Sa silangan ng mga bulubundukin ng kasalukuyang Turkey, dalawang dakilang ilog ang umaagos pababa sa Syria at Iraq, tuluy-tuloy patungong Golpo ng Persia. ''Dakila'' ang mga ilog na ito sapagka't anim na libong taon na ang nakararaan, sa mga ilog na ito nagsimula ang mga unang bakas mg sibilisasyon: dito nabuo ang unang malakihan at permanenteng komunidad komunidad ng mga magsasaka na unti-unting nabuo upang maging mga bayan at siyudad. Ang Tigris at Euphrates na dumadaloy sa Timog-Kanlurang Asia—isang lugar na sa pangkalahata'y may klimang tuyo at mainit at topograpiyang binubuo ng mga disyerto—ang nagbigay-buhay sa mga sibilisasyong umusbong dito. Sa rehiyon na kung tawagi'y Fertile Crescent ng mga iskolar na siyang nakapalibot sa nasabing mga lambak-ilog umusbong ang pinakaunang sibilisasyon sa daigdig—ang Mesopotamia. Ang pangalang ito'y hango sa Griyegong μέσος (mésos o gitna) at πόταμος (pótamos o ilog), na nangangahulugang "lugar sa pagitan ng dalawang ilog" buhat na rin ng lokasyon nito. Taunang umaapaw ang Tigris at Eufrates dahil sa bolyum ng tubig na nanggagaling sa Bulubunduking Zagros sa Iran; at sa taunan nitong pag-apaw, nagiging malusog ang lupain sa paligid dahil sa mga ''nutrients'' mula sa ilog. Ang loóm, isang uri ng putik na mayaman sa mineral na nanggagaling sa dalawang ilog ang nagpapayaman sa lupa ng Mesopotamia na nagdudulot upang maging ideyal ito sa pagsasaka. Kung wala ang ilog Tigris at Eufrates, {{BookCat|filing=1}} epus10go3idfr1gwzkp8a9c9pwv4w9j 0 4200 26936 26934 2021-02-19T02:34:44Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki Ang ''Renaissance'' at Repormasyon at ang Muling Pagsilang ng Europa '''Panimula.''' Malaking dagok sa sibilisasyong Europeo, partikular na sa sistemang pyudal na noo'y naghihingalo na, ang mga digmaan at salot na naganap noong mga huling bahagi ng ''Edad Media.'' Dahil dito'y nagsimulang mabagabag sa kanilang kasalukuyang kalagayan ang mga mamamayan lalo na sa mga ''serf'' o mga bayarang-alipin, at nagsimulang kuwestiyonin ng mga intelektwal ang pundasyon ng kanilang lipunan, pangunahin na ang mga turo ng simbahan. Maraming pagbabago ang naganap sa balangkas ng sibilisasyon sa Europa mula ika-14 hanggang ika-17 siglong—panahong madalas tawagin ng mga iskolar bilang ''Renaissance.'' ==Ang Italya bilang Sentro ng Kultura== Ang paglago ng kultura ng buong kontinente mula 1300-1600, kasabay ng paglaganap ng mga bagong ideya at likha sa sining, pilosopiya, at agham, ang bumubuo sa panahon ng ''Renaissance'', na halaw sa salitang Pranses na ang ibig-sabihi'y "muling pagsilang"—sa kontekstong ito'y ang muling pagsilang ng isang buong sibilisasyon. Sinasabing nagsimula ito sa Italya noong 1300 at tuluyang lumaganap pahilaga sa loob ng tatlong siglo matapos nito. Ngunit bakit sa Italya at hindi sa ibang bahagi ng Europa? Sa Italya, matatagpuan ang ilan sa pinakamatagumpay na lungsod-estado, katulad ng Venice at Florence, noong ika-14 na siglo na lumago dulot ng matagumpay na komersyong pandagat sa Mediteranéo. ==Talasalitaan== Bigyang kahulugan ang mga sumusunod na salita: **''Renaissance'' **humanisiiiimo **t.a.a.n.n.g.g.a.a ka huum **sekular **bernakular ==Mga Gabay na Tanong== # Ipaliwanag ang teoryang politikal ni Machiavelli. # Paano nabago ang pilosopiya ng sining noong ''Renaissance''? # Basahin ang sumusunod na sipi mula kay Machiavelli: <blockquote> Debbe ancora uno principe monstrarsi amatore delle virtù, et onorare li eccellenti in una arte. Appresso, debbe animare li sua cittadini di potere quietamente esercitare li esercizii loro, e nella mercanzia e nella agricultura, et in ogni altro esercizio delli uomini, e che quello non tema di ornare le sua possessione per timore che le li sieno tolte, e quell'altro di aprire uno traffico per paura delle taglie; ma debbe preparare premi a chi vuol fare queste cose, et a qualunque pensa, in qualunque modo ampliare la sua città o il suo stato. Debbe, oltre a questo, ne'tempi convenienti dell'anno, tenere occupati è populi con le feste e spettaculi. E, perché ogni città è divisa in arte o in tribù, debbe tenere conto di quelle università, raunarsi con loro qualche volta, dare di sé esempli di umanità e di munificenzia, tenendo sempre ferma non di manco la maestà della dignità sua, perché questo non vuole mai mancare in cosa alcuna. </blockquote> {{BookCat|filing=1}} mirvnvlhgvk7l80xprtyy9gr9dgz68t 100 4209 27676 15017 2021-05-02T02:53:41Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Chocolate Candy Sandwich]] sa [[Pagluluto:Chocolate Candy Sandwich]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki Chocolate Candy Sandwich Mga Sangkap: Flat tops / Curly tops Hani/ ChocoNuts Choko Choko Happy nuts (Para sa toppings) Mga Hakbang: Ito ay madali lang gawin. Kumuha ng isang pirasong flat tops / curly tops. Ibaliktad ito kagaya ng nakabaliktad na jelly. Buksan ang Choko Choko ng maliit na butas sa gilid at ito ay gawing parang ketchup or mustard. Kuwanin ang Hani/ChocoNuts at pisain ito at ibudbod ito sa ibabaw ng Choko Choko na nilagay mo sa flat tops/ curly tops. Ulitin uli ang una at ikalawang steps at ibaliktad ito ng parang nakatayong jelly at ilagay sa tuktok. Lagyan ng 1,2,3 o maraming mani sa ibabaw :D :D Gawa-gawa c-: jrjn35l7qqw7l6utwkp9hxxoipu36rq 0 4245 28181 28180 2021-07-04T06:34:16Z 124.106.140.68 Someone was trolling wikitext text/x-wiki Si Don Fernanado, ang hari ng Berbanya, ay mabait at iginagalang ng lahat, mahirap man o mayaman. Mataas ang pagtingin sa kanya ng mga hari sa ibang kaharian. Ang kanyang asawa ay si Donya Valeriana. Siya ay sobrang ganda at walang katulad sa bait. Mayroon silang tatlong anak: Si Don Pedro ang panganay, si Don Diego ang pangalawa at si Don Juan naman ang bunso. Si Don Pedro ay may magandang tindig. Si Don Diego naman ay may pagkamahiyain at mahinahon magsalita. Si Don Juan naman ay napakabait at sobrang mapagmahal. Silang talo ay mahal na mahal ng kanilang mga magulang. Isang araw, itinanong ni Haring Fernando kung ano ang gusto nilang maging pagdating ng panahon. Pinapili sila kung gusto nilang maging hari o maging pari. Lahat sila ay nagnais na maging hari kung kaya’t sila ay pinagaral sa paggamit ng armas. Naging maganda ang Berbanya dahil sa mabuting pamumuno ni haring Fernando. Ngunit isang gabi ay nagkaroon ng masamng panaginip ang hari. Si Don Juan daw ay napahamak at pinatay ng dalawang tao. Matapos na mapatay si Don Juan, ang katawan nito ay inihagis sa isang balon. Nagising ang hari dahil sa labis na kalungkutan. Nagkasakit siya ng maulbha at naging mahina ang pangangatawan. Walang makaalam kung ano ang naging sakit ng hari maliban sa isang manggagamot. Ang sakit daw ng hari ay dahil sa kanyang masamang panaginip. Ang tanging magiging kagamutan ay ang awit ng Ibong Adarna na nakatira sa Bundok Tabor.Ito ay tumitigil sa Piedras Platas at tumitigil lamang doon kung gabi. Agad na inutusan ng hari si Don Pedro na magpunta sa bundok at kunin ang ibon. Ibong Adarna Resource Website Isang blog na magtuturo sa mga mag-aaral na nagbabasa ng koridong, Ibong Adarna Kabanata 7: Buod Nakarating na si Don Juan sa Piedras Platas Nakita na ni Don Juan ang Ibong Adarna. Kumanta ang Ibong Adarna at inantok si Don Juan pero dahil sa sinabi ng matanda, hiniwa niya ang kanyang palad at pinatak ng dumi at kagyat. Dahil sa sobrang matindi ng sakit nagising si Don Juan Pagalipas ng pitong ulit dumimi at natulog ang Ibong Adarna. Nung natulog ang Ibong Adarna agad niyang tinali ang paa at dinala sa ermitanyo Liangay niya ang Ibong Adarna sa isang hawla. Pagkatapos bumalik si Don Juan sa Piedras Platas at ibinuhos niya nag tubig na galing sa ermitanyo at bumalik ang mga kapatid na galing sa bato at muling magkasama ang tatlong magkapatid.Sama-sama ang mga magkapatid pagbalik sa Berbanya. Habang bumabalik ang magkapatid nag-isip si Don Pedro ng masamang plano kay Don Juan. Sinabi ni Don Pedro ang plano niya kay Don Diego. Natakot si Don Diego kaya sinabi niya na bugbugin si Don Juan at wag nalang patayin. Binugbog nila si Don Juan at kinuha ang Ibong Adarna. Dumating ang dalawang magkapatid si Don Pedro at si Don Diego at agad silang pumunta sa ama nila. Nakita ng hari ang dalawang anak at ang Ibong Adarna pero wala si Don Juan. Naging malungkot ang ibong kasi wala si Don Juan kaya pumangit ang mga balahibo at di kumakanta ang ibon. Iniwan si Don Juan na bugbug at halos patay ng mga magkapatid. Kahit bugbog at halos patay si Don Juan nagdasal si Don Juan. Nagdasal siya na gumaling ang ama niya sa sakit niya at mabuhay. Narinig ng dasal ni Don Juan ng isang matanda na malapit sa bundok Ginamot ng matanda ang mga sugat ni Don Juan. Nung nagising si Don Juan nagpasalamat siya sa matanda at bumalik sa paglakbay pabalik sa Berbanya.Bumalik na si Don Juan punta sa Berbanya na magaling at buhay pa. Masaya ang mga tao sa pagbalik ni Don Juan pero may tao din na hindi Ang mga kapatid ni Don Juan sila Don Pedro at si Don Diego ay na surpresa na bumalik si Don Juan Pagkakita ng Ibong Adarna si Don Juan bumalik ang ibon sa dati niyang anyo at kumanta ng paglakbay ni Don Juan at pagtaksil ng mga kapatid niya. Gumaling na ang hari ngunit nang marining ito ng hari ay nagalit ito at binigyan ng parusa pero humiling ng tawad si Don Juan para sa kanilang dalawa. Binigyan ng hari ang dalawa ng babala at kapag inulit ito papatayin niya sila. Inatasan ni Don Fernando ang mga magkakapatid na bantayan ang Ibong Adarna. Isang gabi, pagkatapos bantayan ni Don Pedro ang Ibong Adarna, ginising na niya si Don Juan kahit hindi pa niya oras magbantay. Habang nagbabantay si Don Juan, nakatulog siya at dumating nanaman ang dalawang taksil. Pinkawalan nilang dalawa ang ibon at umalis. Pagkagising ni Don Juan ay nawala na ang Adarna. Siya ay nabahala at sinisi ang sarili. Umalis siya ng Berbanya upang hanapin ang ibon. Kinaumagahan, hindi na nakita ni Don Fernando ang ibon. Nagalit siya at tinanong kung sino ang huling nagtanod. Sinabi ng dalawang taksil na si Don Juan at kaagad-agad siyang pinahanap sa dalawa niyang kapatid. Umabot sila sa Kabundukan ng Armenia. Nagustuhan ni Don Juan ang lugar na iyon dahil sa mapayapang kapiligiran. Nahanap din nina Don Pedro’t Don Diego si Don Juan at kinausap siya. Tinanong siya kung gusto niya pa bumalik sa Kaharian ng Berbanya. Kung ayaw niya ay doon na lang sa Kabundukan ng Armenya sila maninirahan. Pumayag si Don Juan at doon na sila ay nagsaya. Araw-araw sila nangingisda at humhuli ng ibon. Bawat linggo naman ay nagsasalo-salo sila. Naging masaya ang kanilang buhay doon. Isang araw, sa sobrang inip ng magkakapatid ay lumakbay sila. Habang naglalakad ay may nakita silang isang balon. Ang balon na ito ay kakaiba. Walang tubig sa loob at napakalalim nito. Agad nanagtaka si Don Juan at alam niya na may mahika ito. Yinaya niya ang mga kapatid niyang bumababa. Nagboluntaryo si Don Juan na unang bumaba ngunit nanguna si Don Pedro dahil siya ang panganay. Sinubukan ng dalawang nakakatandang kapatid ni Don Juan na bumaba ngunit si Don Juan lang ang tumagumpay. Pagdating niya sa baba ay may nakita siyang palasyong gawa sa ginto’t plaka. Doon nakita din niya ang mga magagandang prinsesa na si Juana at Leonora, nguni't sila ay binabantayan ng serpente na may pitong ulo at higante. Napatay ni Juan ang higante at ang serpente. Dahil doon, sumama sila Prinsesa Juana at Leonora kay Juan palabas ng balon, nguni't naiwan ni Leonora ang kanyang singsing sa isang mesa. Daling binalikan ni Juan ang singsing, nguni't sampung dipa pa lamang si Juan patungo sa ilalim ng balon ay dagling pinutol ni Pedro ang lubid. Nahulog si Juan sa ibaba ng balon at sya'y labis na nasaktan. Subalit inutusan ni Leonora ang kanyang alagang lobo upang tulungan si Juan at sila ay umalis na patungo ng Berbanya. Nang makarating sa Berbanya, Si Diego ay ikinasal kay Juana, ngunit si Prinsesa Leonora ay humingi ng pitong taon bago magpakasal kay Pedro. Si Don Juan naman ay nakaligtas na rin mula sa balon sa tulong ng lobong alaga ni Leonora, nakuha na rin nya ang singsing nito. Samantalang sya'y pabalik na sa Berbanya, nakatulog sya sa ilalim ng isang puno na sya'ng pagdating ng Ibong Adarna. Nguni't sya ay nagising at nirinig ang awit ng ibon tungkol sa isang mas magandang prinsesa na si Maria Blanca na anak ni Haring Salermo ng kaharian ng Delos Cristal. Nang marinig nya ito, sya ay nagpasya na hanapin ang kaharian ng Delos Crsital. Nguni't hindi nya ito matagpuan hanggang maglakbay sya sa ikapitong bundok upang hanapin ang isang ermitanyo na may edad na 500 subalit hindi rin alam ng ermitanyong ito ang Delos Cristal, kaya ipinasya ng ermitanyo na sya'y papuntahin sa ikapitong bundok upang hanapin ang isang ermitanyo na may edad na 800, sa tulong ng isang agila na sinakyan ni Juan, siya'y nakarating sa kaharian. Nguni't ang bilin ng agila, sya'y dapat magtago kung ang tatlong prinsesa ay maliligo tuwing ikaapat. Pagkagayon itinago ni Juan ang damit ni Donya Maria at pagkatapos maligo nito hinanap ni Maria ang kanyang damit ngunit paglipas ng isang oras ay nagpakita na rin si Juan at ipinahayag ang kanyang malinis na layunin sa prinsesa. Gayunpaman, hindi nagalit ang prinsesa at ibinilin nya ang kanyang gagawin kapag sya ay makita ni Haring Salermo. Sinubok ni Haring Salermo si Juan, naging mahigpit ang mga pagsubok na ibinigay ni Haring Salermo kay Juan. Ang unang pagsubok ay ang pagtibag ng bundok, pagpapatag nito at pagtatanim ng trigo na kinakailangan kinabukasan ay may mainit na tinapay na magagawa kaagad si Juan at maibibigay sa hari. Ang ikalawa ay ang paghuli sa 12 negrito na pinakawalan sa karagatan. Ang ikatlo ay ang paglalagay ng bundok sa gitna ng dagat at gagawing kastilyo, na banding huli ay kanya ring pina- alis ang kastilyong ito upang makita ang nahulog na singsing ng hari sa karagatan. Ang pinakamahirap ay ang paghahanap nito ng singsing ng hari na kanyang pinaghati-hati ang katawan ni Maria upang hanapin ang singsing ng hari, dahil dito nawala ang isa sa mga daliri ni Maria. Gayunpaman, lagi nitong napagtatagumpayan ang lahat ng pagsubok ng hari sa tulong na rin ng Mahika Blanka ni Donya Maria. Dahil doon napilitan si Haring Salermo na ipakasal ang isa sa kanyang mga prinsesa Ang napili ni Juan ay si Maria kahit hindi ipinakita sa kanya ang mukha ng prinsesa. Dahil na rin sa naputol na daliri ni Maria bilang naging palatandaan ni Juan sa kanya. Nang malaman ni Haring Salermo na matagal ng magkakilala sila Juan at Maria nagalit sya at kanyang isinumpa ang anak na si Donya Maria. Ang sumpa ay, sya ay makakalimutan ni Juan at pakakasal sa iba. Dagling umalis sila Juan at Maria patungo sa Berbanya. Nang malapit na sila Juan at Maria sa kaharian ng Berbanya iniwan ni Juan si Maria sa nayon. Nguni't ng malaman ni Leonora na dumating na si Juan, sya'y lumapit kay Juan at nakalimutan ni Juan si Maria. Doon itinakda ang kasal nila Leonora at Juan, nguni't nang dumating si Maria, namangha sya sa napipintong kasal ng dalawa kaya sya ay humiling ng isang palaro na naging dahilan upang maalala ni Juan ang kanilang nakaraan ni Maria. Isang negrito at negrita ang inilabas ni Maria. Sa tuwing papalo ang negrita, hindi nasasaktan ang negrito. Ang nasasaktan ay si Don Juan. Unti-unting nagbalik ang ala-ala ni Juan at sila ay nagpakasal ni Maria. Samantalang si Leonora naman ay nagpakasal kay Pedro. {{BookCat}} glnk2aezpxsmmuyhb4ly1pbqqa58fx3 0 4246 26250 26136 2021-01-10T03:31:58Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|21|Kuwento ng Isang Ina|Ang Pulong sa Tribunal|Mga Liwanag at mga Anino|teksto|noref=1 |oldtitle=Casaysayan Nang Buhay Nang Isang Ina |oldtext= <blockquote>''Waláng tinutung̃o sa canyang paglacad,<br/>walang linalayon sa linipadlipad,<br/>susumandali ma'y di napapanatag.<br/>(Alaejos)''</blockquote> Tumatácbo si Sisang patung̃ó sa canyáng báhay, tagláy iyóng caguluhan ng̃ baít na nangyayari sa ating cataohan, pagcâ sa guitnâ ng̃ isáng casacunaán ay walâ sino mang nagmamalasakit sa atin at sa ati'y tumatacas ang mg̃a pag-asa. Cung nagcacagayo'y anaki'y dumidilim na lahát sa ating paliguid, at sacali't macakita tayo ng̃ isáng máliit na ilaw sa maláyò, tinátacbo natin ang ilaw na iyón, pinag-uusig natin, at hindî natin alumana cáhi't makitang sa calaguitnâan ng̃ landás ay may isang malalim na bang̃ín. Ibig ng̃ ináng iligtás ang canyáng mg̃a anác, ng̃uni't ¿paano? Hindî itinátanong ng̃ mg̃a iná ang gágawing mg̃a paraan, pagca nanucól sa canilang mg̃a anác. Tumátacbong nagsísikip ang dib-dib, palibhasa'y pinag-uusig ng̃ mg̃a guniguníng calaguímlaguim. ¿Nárakip na cayâ ang anác niyang si Basilio? ¿Saán tumácas ang canyáng anác na si Crispin? Nang malápit na siyá sa canyáng báhay ay canyáng natanawan ang mg̃a capacete ng̃ dalawáng sundalong na sa ibábaw ng̃ bacuran ng̃ canyáng halamanan. Hindî mangyayaring maisaysay cung anó ang dinamdám ng̃ canyáng pusó: nalimutan niyá ang lahát. Hindî cailâ sa canyá ang canpang̃ahasan ng̃ mg̃a táong iyóng hindî nang̃agpipitagan cahi't sa lálong mayayaman sa bayan, ¿anó cayâ ang mangyayari sa canyá at sa canyáng mg̃a anác na pinagbibintang̃an nang̃anácaw? Hindî mg̃a táo ang mg̃a guardia civil, sila'y mg̃a guardia civil lamang: hindî nilá diníring̃ig ang mg̃a panghihimanhic at sila'y bihasang macapanood ng̃ mg̃a lúhà. Hindî sinásadya'y itinaás ni Sisa ang canyáng mg̃a matá sa lang̃it, at ang lang̃it ay ng̃umíng̃itî ng̃ caayaayang caliwanagan; lumalang̃o'y ang ilang maliliit at mapuputing alapaap sa nang̃ang̃aninag na azúl. Humintò siyá upang piguilin ang pang̃ang̃atal na lumalaganap sa canyáng boong katawán. Iniiwan na ng̃ mg̃a sundalo ang canyáng báhay at silá'y waláng casama; walâ siláng hinuli cung dî ang inahíng manóc na pinatátabâ ni Sisa. Nacahing̃á siyá at lumacás ang canyáng loób. —¡Pagcábabait nilá at pagcágaganda ng̃ caniláng mg̃a calooban!-ang ibinulóng na hálos umíiyac sa catowáan. Cahi't sunuguin ng̃ mg̃a sundalo ang canyáng báhay, huwag lámang piitín nilá ang canyáng mg̃a anác, ay silá'y pacapupuspusin dín niyá ng̃ pagpupuri. Muling tinitigan niyá, sa pagpapasalamat, ang lang̃it na pinagdaraanan ng̃ isang cawan ng̃ mg̃a tagác, iyáng matutûling mg̃a alapaap ng̃ mg̃a láng̃it ng̃ Filipinas, at sa pagca't nanag-úli sa canyáng púsó ang pananálig ay ipinagpatúloy niyá ang paglácad. Nang malapit na si Sisa sa mg̃a catacot-tacot na mg̃a táong yao'y nagpaling̃apling̃ap sa magcabicabíla at nagcóconowáng hindî niyá nakikita ang canyáng inahing manóc na pumípiyac at humihing̃ing sáclolo. Bahagya pa lamang nang̃acacaraan sa canyáng tabí ay nag-acála siyang tumacbó, ng̃uni't piniguil ang tulin ng̃ canyáng paglacad ng̃ pagiing̃at na bacâ siyá'y máino. Hindî pa siyá nacalálayô ng̃ malaki ng̃ márinig niyáng siyá'y caniláng tinatawag ng̃ boong cabang̃isán. Hindî kinukusa'y lumapit si Sisa, at náramdaman niyáng hindî niyá maigaláw ang canyáng dilà sa tácot at natútuyô ang canyáng lalamunan. —¡Sabìhin mo sa amin ang catótohanan ó cung hindî itatáli ca namin sa cáhoy na iyon at papuputucán ca namin ng̃ dalawa!—anang isá sa caniláng may pagbabálà ang tunóg ng̃ voces. Tuming̃in ang babae sa dacong kinalalagyan ng̃ cáhoy. —¿Icaw bâ ang iná ng̃ mg̃a magnanacaw, icáw?—ang tanóng naman ng̃ isá. —¡Iná ng̃ mg̃a magnanacaw!—ang di sinásadya'y inúlit ni Sisa. —¿Saán nároon ang salapíng iniuwî sa iyo cagabí ng̃ iyóng mg̃a anác? —¡Ah, ang salapi!... —¡Howag mong itangguí ang salapíng iyán, sa pagca't lálong mápapasamá icaw!—ang idinugtóng ng̃ isá. Naparíto cami't ng̃ dacpín ang iyóng mg̃á anác; ang pinacamatanda'y nacatanan sa amin, ¿saan mo itinágò ang bunsô? Huming̃á si Sisa ng̃ máring̃ig ang gayong sabi. —¡Guinoó!—ang isinagot—¡malaon na pong araw na hindî co nakikita ang aking anác na si Crispín: ang boóng acálà co'y masusumpung̃an co siyá caninang umaga sa convento, doo'y ang sinábi lamang sa aki'y.... —Nagsuliapan ang dalawang sundálo ng̃ macahulugán. —¡Magaling!—ang bigláng sinabi ng̃ isá sa canilá; ibigay mo sa amin ang salapi, at hindî ca na namin babagabaguin. —¡Guinoo!—ang isinamò ng̃ cúlang palad na babae!—ang aking mg̃a anac ay hindî nagnanacaw cahi't madayucdóc; bihasa caming magútom. Hindî nag-uuwî sa akin si Basilio cahi't isang cuarta; halughuguín ninyó ang boong bahay, at cung cayo'y macasumpong cahi't sisicapat man lamang, gawín ninyó sa amin ang bawa't maibigan. ¡Caming mg̃a dukhâ ay hindî magnanacaw! —Cung gayón—ang ipinagpatuloy ng̃ sundálo ng̃ madálang na pananalitâ, at canyáng tinititigan ang mg̃a matá ni Sisa,—icáw ay sumáma sa amin; pagsisicapan na ng̃ iyóng mg̃a anác na humarap at isísipót ang salaping ninacaw: ¡Sumama ca sa amin! —¿Acó? ¿sumama acó sa inyó?—ang ibinulóng ng̃ babae na umudlót at minamasdan ng̃ boong pagcagulat ang mg̃a pananamít ng̃ sundalo. —¿At bakit hindî? —¡Ah! ¡mahabág cayó sa akin!—ang ipinamanhíc na halos lumúluhod.—Totoong acó'y mahírap; walâ acóng guintô ó hiyas man lamang na súcat maialay sa inyó: nacúha na ninyó ang aking tang̃ing pag-aarì, ang inahíng manóc na inacala co sanang ipagbili ... dalhín na ninyó ang lahat ng̃ inyóng masumpong sa aking dampâ; ng̃uni't ¡pabayaân na ninyó rito acóng pumayapâ; pabayaan na ninyóng mamatay acó rito! —¡Súlong na! kinacailang̃ang sumama ca sa amin; at cung aayaw cang sumama ng̃ sa magaling̃an, icaw ay gagapusin namin. Tumang̃is si Sisa ng̃ capaitpaitan. Hindî nababagbag ang loob ng̃ mg̃a taong iyón. —¡Ipaubayà man lamang ninyóng acó'y mauna ng̃ malayô-layô!—ang ipinakiusap ng̃ maramdaman niyang siya'y tinatangnan ng̃ boong calupitan at siya'y itinutulac. Naawà ang dalawang sundalo at nag-usap sila ng̃ marahan. —¡Hala!—ang wíca ng̃ isá—sa pagca't buhat dito hanggang sa pumasoc tayo sa bayan ay macatátacbo ca, icaw ay lalagay sa pag-itan naming dalawâ. Cung naroroon na tayo, macapagpapauna ca sa amin ng̃ may mg̃a dalawampong hakbang; ng̃uni't ¡mag-ing̃at ca! ¡huwag cang papasoc sa alín mang tindahan at huwag cang hihintô. ¡Hala, lacad na at magmadalî ca! Nawal-ang cabuluhan ang mg̃a pagsamò, nawal-ang cabuluhan ang mg̃a pang̃ang̃atuwiran, hindî pinansin ang mg̃a pang̃acò. Sinasabi ng̃ mg̃a sundalong lumalagay na silá sa pang̃anib at malabis ng̃ totoo ang canilang ipinagcacaloob. Nang malagay na siya sa guitna ng̃ dalawa'y naramdaman niyang siya'y namámatay ng̃ hiyâ. Tunay ng̃a't walâ sino mang lumalacad sa daan, ng̃uni't ¿ang háng̃in at ang liwánag ng̃ áraw? Ang tunay na cahihiya'y nacacakita ng̃ tumiting̃in sa alin mang dáco. Tinacpán ng̃ panyô ang mukhâ, at sa paglácad niyáng waláng nakikitang anó man ay tinang̃isan ng̃ waláng imic ang canyáng pagcaamís. Napagtatalastas niyá ang canyáng cahirapan, nalalaman niyáng sa canyá'y walá sino mang tumiting̃in at sampò ng̃ canyáng asawa'y hindî siyá ipinagmamalasakit; ng̃uni't tunay na alám niyáng siya'y ma'y capurihan at kinalulúgdan ng̃ madlá hanggáng sa horas na iyón; hanggang sa horas na iyó'y canyáng kinaháhabagan yaóng mg̃a babaeng nang̃agdáramit ng̃ catawatawá na pinamámagatan ng̃ bayang caagulo ng̃ mg̃a sundalo. Ng̃ayó'y tila mandin sa ganáng canyá'y napababâ siyá ng̃ isáng baytang sa kinálalagyan ng̃ mg̃a babaeng iyón sa hagdanan ng̃ búhay. Narinig niya ang yabág ng̃ lácad ng̃ mg̃a cabayo: yaó'y ang mg̃a nagdádala ng̃ mg̃a isdâ sa mg̃a báyang dáco roon. Guinágawa nilá ang gayóng mg̃a paglalacbáy na nagpupulupulutong ng̃ maliliit ang mg̃a lalaki't babae, na nang̃acasacay sa masasamáng cabayo, sa guitnâ ng̃ dalawáng bákid na nang̃acabítin sa magcábilang taguiliran ng̃ háyop. Ang ilán sa canilá'y ng̃ magdaan isáng áraw sa harapán ng̃ canyáng dampâ ay nang̃agsihing̃î ng̃ tubig na inumin, at siyá'y hinandugán ng̃ iláng isdâ. Ng̃ayó'y ng̃ mang̃agdaan silá sa canyáng tabi, sa acálà niyá'y siyá'y tinatahac at guiniguiic, at ang caniláng mg̃a ting̃íng may calakip na habág ó pagpapawaláng halagá ay lumálampas sa panyó at tinutudlâ ang canyáng mukhâ. Sa cawacasa'y lumayô ang mg̃a maglalacbay at nagbuntóng hining̃á si Sisa. Inihiwalá niyáng sandalî ang panyô sa canyang mukhâ upang canyáng matingnán cung silá'y maláyò pa sa báyan. May nátitira pang iláng mg̃a halígui ng̃ telégrafo bago dumating sa "bantayan". Cailan ma'y hindî niyá náramdaman ang caunatan ng̃ gayong láyò, cung dî niyón lamang. Sa tabi ng̃ daa'y may isáng malagóng cawayanang sa lilim niyó'y nagpapahing̃a siyá ng̃ unang panahón. Diya'y pinakikiusapan siyá ng̃ catamistamisan ng̃ sa canyá'y nang̃ing̃ibig; tinutulung̃an nito siyá ng̃ pagdadalá ng̃ cáhoy at mg̃a gúlay; ¡ay! nagdaan ang mg̃a áraw na iyóng túlad sa panag-inip; ang nang̃ing̃ibig ay canyáng naguing asawa, at ang asawa'y inatang̃an ng̃ catungculang "cabeza de barangay" at ng̃ magcagayó'y nagpasimula ang casaliwaang pálad ng̃ pagtawag sa caniláng pintuan. Sa, pagca't nagpapasimulâ ang áraw ng̃ pag init na totoo, siya'y tinanóng ng̃ mg̃a sundalo cung ibig niyang magpahing̃a. —¡Salamat!—ang canyáng isinagót na nang̃ing̃ilabot. Datapuwa't ng̃ totoong siya'y mapuspos ng̃ malaking pangguiguipuspos ay ng̃ malapit na siyang dumating sa bayan. Sa malakíng samâ ng̃ canyáng loob ay siya'y lumíng̃ap sa magcabicabilâ; malalawac na mg̃a paláyan, isáng maliit na sangháng inaagusan ng̃ tubig na pangdilíg, salupanít na mg̃a cáhoy; ¡walâ siyáng makitang isáng bang̃íng pagpatibulirán ó isáng malakí't matigás na batóng paghampasán ng̃ sariling catawán! Canyáng pinagsisihan ang canyáng pagcasama sa mg̃a sundalo hanggáng doon; ¡ng̃ayó'y pinanghihinayang̃an niyá ang malalim na ilog na tumátacbo sa malapit sa canyáng dampâ, sapagca't ang matataas na mg̃a pampang̃in niyao'y nasasabugan ng̃ mg̃a matutulis na buháy na batóng nang̃agháhandog ng̃ catamistamisang camatayan. Ng̃uni't ang pagcaalaala niyá sa canyáng mg̃a anác, sa anác niyáng si Crisping hindî pa niya natatalos ng̃ sandalíng iyón ang kinasapitan, ang siyáng tumangláw sa canyá ng̃ gabíng iyón ng̃ canyáng búhay cayá't canyáng naibulong sa pag-sang-ayon sa marawal na palad: —¡Pagcatapos ... pagcatapos ay mananáhan camí sa guitnâ ng̃ cagubatan! Pinahíran ng̃ lúha ang canyáng mg̃a matá, pagpílit na tumiwasáy at nagsabi sa mg̃a guardia ng̃ marahang tínig: —¡Na sa bayan na tayo! Hindî mapaglírip ang anyô ng̃ canyáng pagcápanalitâ; yao'y daing, sisi, hibic, yaó'y daláng̃in, yaón ang pighatíng binuò sa tínig. Sinagót siyá ng̃ isáng tang̃ô ng̃ mg̃a sundalong sa canyá'y naháhabag. Nagmadaling nagpauna si Sisa at pagpílit na mag-anyóng tiwasáy ang loob. Nang sandalíng iyó'y pagpasimulâ ang pagrepique ng̃ mg̃a campana't ipina-aalam ang pagcatapos ng̃ mísa mayor. Tinulinan ni Sisa ang paglacad, at ng̃ cung mangyayari'y huwag niyáng macasalubong ang mg̃a táong lalabas sa simbahan. Datapuwa't ¡hindî nangyari! waláng nakitang paraan upang maiwasan ang gayóng pagcasalubong. Bumatì ng̃ masacláp na ng̃iti sa dalawáng cakilala niyá, na sa canyá'y nag-uusísa sa pamamag-itan ng̃ ting̃ín, at mulâ niyó'y ng̃ canyáng mailágan ang gayóng mg̃a cahirápan ng̃ loob, tumung̃ó siyá at ang lúpang tinutuntung̃an niyá ang canyáng minasdán, at ¡bagay na caguilaguilalas! natitisod siyá sa mg̃a bató ng̃ lansáng̃an. Tumiguil ng̃ sandalî ang mg̃ táo pagcakita sa canyá, silá-silá'y nang̃ag-uusap at sinusundan siyá ng̃ caniláng títig: nakikita niya ang lahát ng̃ itó, náraramdaman niya, bagaman siyá'y laguing nacating̃ín sa lúpà. Naring̃ig niyá ang voces ng̃ isáng waláng cahihiyang babae, na nasalicuran niyá at nagtátanong ng̃ hálos pasigáw: —¿Saan ninyó nahuli ang babaeng itó? ¿At ang salápi? Yaó'y isáng babaeng waláng tápis, dilaw at verde ang sáya at ang báro'y gasang azul; napagkikilala sa canyang pananamít na siyá'y isáng caagulo ng̃ sundalo. Nacaramdam si Sisa ng̃ isáng parang tampál: wari'y hinubdán siyá ng̃ babaeng iyón sa haráp ng̃ caramíhan. Sandalíng tumungháy upang siyá'y magsáwa sa libác at pag-amís: nakita niyang ang mg̃a táo'y maláyò, totoong maláyò sa canyá; gayôn ma'y náramdaman niyá ang calamigán ng̃ caniláng ting̃in at canyang náriring̃ig ang caniláng mg̃a bulungbulung̃an. Lumalacad ang abáng babaeng hindî nararamdaman ang pagtungtóng sa lúpa. —¡Uy, dito ca tumúng̃o!—ang isininigáw sa canya ng̃ isáng guardia. Tulad sa waláng pag-íisip na nawasac ang nacapagpapagalaw, biglangbiglang ipinihit niyá ang canyáng mg̃a paa. At hindî siyá nacakikita ng̃ anó man, waláng anó mang iniisip, siya'y tumacbo at nagtágò; nakita niyá ang isáng pintuang may isáng sundalong bantáy, nag-acála siyang pumasoc doon; ng̃uni't siya'y inilihís sa canyang paglacad ng̃ isá pang voces na lalò pa manding mabalasíc. Tinunutón niya ang pinanggaling̃an ng̃ voces, na humáhacbang siyáng halos masung̃abà sa panglulupaypáy; naramdaman niyang siya'y itinutulac sa licuran, siya'y pumikit, humacbáng ng̃ dalawá at sa pagca't kinúlang siya ng̃ lacás, nagpacálugmóc na siyá sa lúpà, paluhód muna at paupô pagcatápos. Isang pagtáng̃is na waláng lúha, walang sigáw, walang hibíc, ang siyang sa canya'y nagpapacatal. Yáón ang cuartel: doo'y may mg̃a sundalo, mg̃a babae, mg̃a baboy at mg̃a inahíng manóc. Nang̃agsisipanahî ng̃ canicanilang mg̃a damít ang ibáng mg̃a sundálo, samantalang nacahiga sa bangcô ang canilang mg̃a caagulong babae, na ang híta ng̃ lalaki ang inuunan, nang̃aghihithiitan ng̃ tabaco ó cigarrillo at minámasdang ang bubung̃ang nang̃ayáyamot sa búhay: Tumutulong namán ang mg̃a ibáng babae sa paglilinis ng̃ damit ng̃ mg̃a sandata at iba pa, at inaaguing-íng ang mg̃a mahahalay na awit. —¡Tila mandin nacatacas ang mg̃a sisiw! ¿Ang inahíng manóc lamang ang inyong dalá?—anang isang babae sa mg̃a sundalong bagong dating; na hindî napagsi siyasat cung ang sabi niya'y dahil cay Sisa ó sa inahíng manóc na nagpapatuloy ng̃ piniyácpiyác. —¡Siya ng̃a namán! cailan ma'y mahalagá ang inahíng manóc cay sa sisiw—ang isinagot niyá sa canyá ring tanong, ng̃ makita niyáng hindî umiimic ang mg̃a sundalo. —¿Saan naroon ang sargento?—ang tanóng na may anyóng samâ ang loob ng̃ isá sa mg̃a guardîa cívil—¿Nagbigay sabi na bâ sa alferez? Mg̃a kibit ng̃ balícat ang siyáng sa canya'y sagót ng̃ nang̃aroon, sino ma'y walang nagmamalasakit ng̃ camuntî man lamang tungcól sa calagayan ng̃ abáng babáe. Dalawáng horas ang itinagal doon ni Sisa, sa isáng anyóng halos ay hibáng, nacauncót sa isáng súloc, nacatágo ang ûlo sa mg̃a camay, gusót at gusamót ang buhóc. Natanto ng̃ alférez ang padakip na iyon ng̃ pagcatanhaling tapát, at ang únang guinawâ niyá'y ang huwag paniwalâan ang sumbóng ng̃ cura. —¡Bah! ¡iya'y mg̃a caul-ulan lamang ng̃ curipot na fraile!—anyá, at ipinag-utos na alpasán ang babae, at sino ma'y huwag ng̃ makialam ng̃ bagay na iyon. —¡Cung ibig niyáng másumpong ang sa canyá'y nawalâ—ang idinugtong—hing̃in niya sa canyáng San Antonio ó magsacdál cayà siya sa nuncio! ¡Iyan! Dahil sa mangyaring ito, si Sisa'y pinalayas sa cuartel na halos ipinagtutulacan, sa pagca't aayaw siyang cumílos. Nang mákita ni Sisang siya'y sumasaguitna ng̃ daan lumacad na siyáng dî alam ang guinágawa, at tumúng̃o sa canyang báhay, nagmámadalî, walang anó mang takip ang úlo at ang tinititiga'y ang maláyong tan-awin. Nagnining̃as ang araw sa taluctóc ng̃ lang̃it at walang anó mang alapaap na nacacucublí sa maningníng niyang cabilugan; bahagyâ na pinagágalaw ng̃ hang̃in ang dáhon ng̃ mg̃a cahoy; hálos tuyô na ang mg̃a daan; waláng mang̃ahas cahi't isang ibon man lamang na iwan ang lilim ng̃ mg̃a sang̃á. Sa cawacasa'y dumating din si Sisa sa canyang maliit na bahay. Pumásoc siyá roong pipí, hindî umiimic, nilibot ang cabahayan, umalís, nagpalacadlacad sa magcabicabila. Tumacbó, pagcatapos sa bahay ni matandang Tasio, tumáwag sa pintuan; ng̃uni't walâ roon ang matandà. Bumalic sa canyáng báhay ang culang palad at nagpasimulâ ng̃ pagtáwag ng̃ pasigáw: ¡Basilio! ¡Crispín! at maya't maya'y humihinto at nakikinig ng̃ mainam. Inuulit ng̃ aling̃ang̃aw ang canyáng voces: ang matimyas na lagaslas ng̃ tubig sa calapit na ílog, ang música ng̃ mg̃a dahon ng̃ mg̃a cawayan; itó ang tang̃ing mg̃a voces ng̃ pag-iisa. Mulíng tumatawag, umaacyá't sa isáng mataas na lúpa, lumulusong sa isang bang̃in, nananaog sa ilog; nagpapalíng̃apling̃ap ang canyáng mg̃a matáng may anyóng mabang̃is; ang mg̃a matá ring iyo'y manacanacang nag-aalab ng̃ mainam, pagcatapos ay nagdídilim, tulad sa lang̃it cung gabíng sumísigwa: masasabing namímisic ang liwanag ng̃ pag-iísip at malapit ng̃ magdilím. [[File:Noli Me Tangere Picture 9.jpg|thumb|center|¡Nasirà ang isip ni Sisa! ¡Higuít ang calungcutan ng̃ canyang hinibíc-hibíc cay sa capanglaw-panglawang náririnig na mg̃a daíng cung gabíng ng̃itng̃it ng̃ dilím at umaatung̃al ang lacás ng̃ unós!]] Mulíng pumanhíc sa canyáng maliit na báhay, naupô sa baníg na caniláng hinig-án ng̃ nagdaang gabí, itinungháy ang mg̃a matá at nakita niyá ang capirasong napunit sa bárò ni Basilio sa dúlo ng̃ isáng cawayan ng̃ dingding, na na sa tabí ng̃ bang̃in. Nagtinding, kinuha ang pilas na damit na iyon at pinagmasdan sa ínit ng̃ áraw: may mg̃a bahid, na dugò. Datapwa't marahil hindî nakita ni Sisa ang gayong mg̃a bahid, sa pagca't nanaog at ipinagpatuloy ang pagsisiyasat sa pílas, sa guitnâ ng̃ nacasusunog na ínit ng̃ araw, na canyáng itinataas, at sa pagca't tila mandin ang ting̃in niya'y madilím na lahát, tinitigan niyá ng̃ paharap ang araw ng̃ dilát na dilát. Nagpatúloy rin siya ng̃ pagpapalacadlacad sa magcabicabilá, na sumísigaw ó umaatung̃al ng̃ cacaibang tunóg; marahil siya'y catatacutan cung sa canya'y may macarinig; may isáng tínig ang canyáng voces na hindî caraniwang manggaling sa lalamunan ng̃ táo. Sa boong gabí, pagca umaatung̃al ang unós, at lumilipad ang hang̃in ng̃ calaguimlaguim na catulinan, at ipinagtatabuyan ng̃ canyáng hindî nakikitang mg̃a pacpac ang isáng hucbóng mg̃a aninong sa canyá'y humahagad, cung sacali't cayo'y na sa isáng báhay na guibâ at nag-íisa, at nacacarinig cayó ng̃ mg̃a cacaibang daing, mg̃a cacaibang buntóng-hining̃áng ipinalálagay ninyóng yaó'y ang hilahis ng̃ hihip ng̃ hang̃in sa pagtámà sa matataas na mg̃a torre ó siráng mg̃a pader, datapuwa't sa inyó'y pumupuspos ng̃ tacot at sa inyó'y nagpapakilabot na hindî ninyó mapiguilan; talastasin ng̃â ninyóng higuit ang lungcót ng̃ tínig ng̃ ináng iyón, cay sa hindî mapaglírip na mg̃a hibíc sa mg̃a gabíng madilím pagcâ umaatung̃al ang unós. Sa gayóng calagaya'y inábot si Sisa ng̃ gabí. Pinagcalooban siyá marahil ng̃ Láng̃it ng̃ iláng horas na pagcacatulog, at samantalang siya'y nahihimbing, hinilahihisan ng̃ pacpác ng̃ isang ángel ang namumutlâ niyáng mukhâ, upang macatcát sa canyá ang alaala, na waláng ibáng tinátaglay cung dî pawang capighatîan; marahil hindî cásiyang macáya ng̃ mahinang lacás ng̃ táo ang gayóng caraming mg̃a pagcacasákit, caya't ng̃ magcágayo'y na mag-itan marahil ang Inang-Talagá ng̃ Dios na tagláy ang canyang matimyás na pangpagaang ng̃ hírap, ang pagcalimot; datapuwat sa papaano man, ang catotohana'y ng̃ kinabucasan, si Sisa'y nagpapalacádlácad na nacang̃itî, nag-aawit ó cung hindî nakikipag-usap sa lahát ng̃ mg̃a may búhay na kinapál. |newtext= |othertitle= * Kasaysayan ng Isang Ina * Ang Kasaysayan ng Isang Ina }} rdbfymhhsdjlh8y9kv8y2mjkngntudb 0 4293 16887 15557 2015-10-16T13:24:07Z Jumark27 2645 wikitext text/x-wiki {|style="width:100%; margin-top:+.7em; background-color:#f7e7b2; border: 1px solid #ccc" |style="width:56%;color:#000"| {| width="370px" style="border:solid 0px;background:none" |- | style="width:370px;text-align:center; white-space: nowrap; color:#000" | <h1 style="font-size: 162%; border: none; margin: 0; padding:.1em; color:#000"> Pamaybayan sa Silabaryong '''TAGALOG''',</h1> <div style="top: +0.2em; font-size: 85%">Halaw sa mga Katutubong Manipesto'ng Iniingatan ng [[:w:aklatan|Pambansang Aklatan]] </div> <div id="dateandtime" style="width:100%;text-align:center:padding:1em;font-size:85%;"><small>[[:w:{{CURRENTDAYNAME}}|{{CURRENTDAYNAME}}]], [[:w:{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}|{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}]], [[:w:{{CURRENTYEAR}}|{{CURRENTYEAR}}]]; {{#time:H|+8 hours}}:{{#time:i|{{CURRENTTIME}}}} ([[:w:GMT|GMT+8:00]])</small></div> |- |} <!-- ----------Categories Follow---------------------------- --> |[[Talaksan:Philippines collaboration.png|center|100px]] |style="width:13%;font-size:95%"| *[[:Kaurian:Agham|Agham]] *[[:Kaurian:Pansariling buhay|Buhay-buhay]] *[[:Kaurian:Heograpiya|Heograpiya]] *[[:Kaurian:Kasaysayan|Kasaysayan]] *[[:Kaurian:Kultura|Kultura]] |style="width:13%;font-size:95%"| *[[:Kaurian:Lipunan|Lipunan]] *[[:Kaurian:Matematika|Matematika]] *[[:Kaurian:Pilosopiya|Pilosopiya]] *[[:Kaurian:Relihiyon|Relihiyon]] *[[:Kaurian:Sining|Sining]] *[[:Kaurian:Teknolohiya|Teknolohiya]] <!-- -------End Categories----- --> |} ---- {|style="width:100%; background-color: transparent; margin-top:-.8em; margin-bottom:-.7em" |style="font-size:95%; white-space: nowrap; text-align:left"| [[Wikibooks:Patungkol|Patungkol]] '''&middot;''' [[Wikibooks:Tanungan|Magtanong]] '''&middot;''' [[Wikibooks:Pagsisimula ng isang aklat|Mag-ambag]] '''&middot;''' [[Wikibooks:Pagbabago ng isang pahina|Magbago]] '''&middot;''' [[Wikibooks:Tulong|Tulong]] |style="font-size:95%; padding-top:10px; padding-bottom:10px; white-space: nowrap; margin:0px; text-align:right"| |} ---- ==Pa-ngalan== <p>unlapi = '''PA''' + salitang ugat = '''NGALAN'''</p> # [[NGALAN]] ay hindi PANGNGALAN # NGALAN o PANGNGALAN ay hindi PANGALAN Ang '''ngalan''' ay bahagi ng [[katuturan]] at [[wangis]] ng katauhan ng bawat bagay o [[nilalang]]. Ito ang elementong naglalaan ng [[kasarinlan]] o indibidwalidad ng bawat bagay. Bilang sukat ng kabuuhan ng wangis ng mga bagay-bagay, ang '''ngalan''' ang nagbibigay ng katukuyan na syang nagkapatutukoy sa mga bagay at nilalang ng kani-kanilang kaibahan bilang hiwalay at kaiba sa iba pang mga bagay at nilalang. Ang [[unlapi]]ng '''pa''' sa kabilang banda ay idinudugtong sa mga salita o kataga upang ipakahulugan na ang kaunlapian nito ay bagay o gamit na tagapagganap o tagapaghatid ng [[salitang ugat]] na nilalapian. Halimbawa nito ay ang mga salita'ng ''pa-abot'', ''pa-batid'', ''pa-totoo'', ''pa-bahay'', ''pa-bulong''. Tulad ng salitang ''pa-ngalan'', ang ''ngalan'' ay hindi kasingkahulugan ng salitang ''pa-ngalan'' kung paano ang ''abot, batid, totoo, bahay, o bulong'' ay kaiba ang kahulugan sa mga salitang ''pabatid, patotoo, pabahay, o pabulong.'' Dapat nating maunawaan na ang ''ngalan'' ay anking [[kaarian]] ng kalikasan ng bawat bagay at nilalang. Hambing dito, ang ''pangalan'' ay ang kaisipan o konsepto na sinasalita (binibigkas), sinusulat, o binabasa bilang tagapangatawan ng kaariang iyon ng mga bagay bagay. Hanggang sa sandali ng pagkakasapahina ng [[manipesto]]'ng ito, ang katukuyan sa ''ngalan'' at ''pangalan'' bilang magkasingkahulugan ay isang malinaw na patunay na hindi pa nararating ng pangkaisipang [[malay]] ang [[kairalan]] ng angkin at taglay na ''ngalan'' ng mga bagay-bagay at ng bawat nilalang. Higit sa teyorya, [[binabaybay]] ngayon dito sa pamamagitan ng [[silabaryong tagapanagalog]] ang katotohanan sa kairalan ng ''ngalan'' bilang gising at materyal na [[kamalayan]]. Na sa bawat mga salita at kataga'ng iniuuri nating bilang ''pangalan'', hindi man abot ng ating pang-unawa at kabatiran ay hindi maililibak ang katotohanan sa kairalan ng ''ngalan'' sa likod ng bawat katawagan na sa buong akala nati'y pawang mga bigkas na tunog, o simbulong nasusulat lamang. Dahil nga hindi saklaw ng kabatiran ng kasalukuyang kabihasnan, wala pang daluyan a pamamaraan sa kasalukuyan upang maipakipag-ugnay natin ang kasalukuyang antas ng ating kamalayan sa katuturan ng malay ng ''ngalan''. Dito gumuhit ng [[kapangyarihan]] ang [[baybay]] ng [[silabaryong tagapanagalog]]; sa tunay at totoong nakauunawa sa [[pamaybayang Tagalog]] at nakababatid sa kasaklawan nito bilang wikang sagrado, higit lamang sa kahayagan ng manipestong ito ay mababatid at mapatutunayan na ang bawat bagay at nilalang na umiiral ay may angkin na natatanging kamalayan bilang [[absolutong kasukata]]n ng katuturang wangis ng gayon ngang mga bagay at nilalang. Sa pamamagitan ng angkop na wika at wastong gamit ng mga [[kaparaanang pampanalastasan]] ng silabaryong tagalog, maaaring marating ng [[pantao'ng kamalayan]] ang bawat iba pa mang umiiral na malay ng mga bagay-bagay at mga nilalang. Kung may '''PA-NGALAN''' na siyang nagbibigay kaparaanan upang maisapangatawan o maisalarawang pangkaisipan ang ''ngalan'' bilang katuturan ng katauhan at kalalangan ng mga bagay-bagay, katotohanan namang umiiral ang pamaybayan ng silabaryong Tagalog bilang ang natatanging [[kapangyarihan]] sa buong kalawakan na may kakayahang [[ipagsapanulayan]] ang kamalayan ng ''ngalan'' sa kamalayang pangkaisapan ng mga nilalang na pisikal at may buhay. {{BookCat}} <!-- Ibang Proyekto --> {| style="width:100%; background:#006699; color:#fff; text-align:center; padding:0.15em" | '''Mga [[Pampanulayang Pahina]] ng [[Silabaryong Pampamaybayang Tagapanagalog]]''' |} {| width="100%" cellpadding="6" style="background:transparent" |Ang [[Wiktionary'''O''']] ay nasa pangangalaga ng [[Supremo]] [[Wikimedia:About Wikimedia|Pambansang Aklatan]], bilang opisyal na Depositaryo ng [[Kalahat-lahata'ng Kalipunan ng mga Kasulatan]]. Lahat at ano pang maipagsasalimbag na kasulatang hango sa mga [[manipoesto]] ng [[KKK]] ay kinakailangang kataglayan ng [[karapata'ng ari]]ng ipinagkaloob ng [[Supremo ng Aklatan]] sa pamamagatan ng kapahintulutang kasalinan sa anyo'ng [[w:Wikipedia:Koordinasyong multilinggwal|multilinggwal]] na naaayon sa mga [[alituntunin[[ at kaparaanan[[w:Wikipedia:Karapatang-ari|malayang-kalikhaan]] {| align="center" cellpadding="3px" |- |- align="center" | |- align="center" | <imagemap> Talaksan:Wikipedia-logo.png|35px desc none default [[w:|Wikipedia]] </imagemap> | <imagemap> Talaksan:Wiktionary-logo-en.png|35px desc none default [[wikt:|Wiktionary'''O''']] </imagemap> | <imagemap> Talaksan:Wikimedia_Community_Logo.svg|35px desc none default [[m:|MetaE]] </imagemap> | <imagemap> Talaksan:Commons-logo.svg|32px desc none default [[commons:|Wikimedia Commons]] </imagemap> | <imagemap> Talaksan:Wikispecies-logo.svg|35px desc none default [[wikispecies:|Wikispecies]] </imagemap> |- bgcolor="#CAD2ff" align="center" style="background-color:#CAD2ff" | valign="top" | [[w:|Wikipedia]] <small>Ang Malayang Ensiklopedya</small> | valign="top" | [[wikt:|Wiktionary]] <small>Malayang Talahuluganan</small> | valign="top" | [[m:|Meta]] <small>Koordinasyon para sa <br>proyekto ng Wikimedia</small> | valign="top" | [[commons:|Commons]] <small>Binabahaging <br>repositoryong pang-midya</small> | valign="top" | [[wikispecies:|Wikispecies]] <small>Talatinigan ng <br>mga uri (''species'')</small> |- | colspan="9" style="margin:0px; border:solid 1px #ffad80; background:#fff7cb; padding:0.5em; font-size: 95%; text-align: center;" | <center><b><i><small> [[Talaksan:Crystal_Clear_app_email.png|25px]] [[Wikibooks:Embahada|Lunes]] · [[Wikibooks:Embahada|Martes]] · [[Wikibooks:Embahada|Miyerkules]] · [[Wikibooks:Embahada|Huwebes]] · [[Wikibooks:Embahada|Biyernes]] · [[Wikibooks:Embahada|Sabado]] · [[Wikibooks:Embahada|Linggo]] · [[Wikibooks:Embahada|Ngayon]] </small></i></b></center> <center><b><small> [[Talaksan:Wikimedia-logo.svg|16px]]</b> [[:en:Wikipedia:Multilingual coordination|Pag-uugmang Multilingwal]] <div>Kung iniisip mo na ang [[Wikibooks]] o ang mga kaugnay na proyekto ay mahalaga sa iyo, umayon po kayo na magbigay ng [[Foundation:Fundraising|donasyon]]. <br> Ginagamit ang mga donasyon sa pagbili ng mga [[m:Wikimedia servers|kagamitang tagapamuo]] at sa likha ng mga bagong [[m:Proposals for new projects|pag-aaral]] at mungkahing pananaliksik.</div></small></br> </center> |} </div><noinclude> </noinclude> {| style="margin: auto; width:100%; text-align:center;" class="plainlinks" | [[Talaksan:Other languages icon.svg|88px]]<br/><h3>[http://www.wikibooks.org Sa ibang wika]</h3><i><small>[http://www.wikibooks.org Other languages] · [http://www.wikibooks.org Autres langues] · [http://www.wikibooks.org Andere Sprachen] · [http://www.wikibooks.org Otros idiomas] </i> </br> [http://www.wikibooks.org 他の言語] · [http://www.wikibooks.org 其它語言] · [http://www.wikibooks.org 다른 언어] · [http://www.wikibooks.org بلغات أخرى] </small> |} {{interwiki}}[[ScriptOrium]][[Tagalog]] [[Natatangi:Mga ambag/112.198.79.134|112.198.79.134]] 03:31, 3 Pebrero 2015 (UTC) 5amv6f25af76zw2pd7l3eh6u9qvp9wi 4 4295 26404 21556 2021-01-13T13:32:27Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Wikibooks:Ano ang Wikibooks]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikibooks:Ano ang Wikibooks]] kgrwmprk4wm36igozxbirbgc1n2rnvh 14 4299 26346 15570 2021-01-12T10:20:05Z Yivan000 4073 Ipinapalit ang pahina ng may nilalamang '[[Kategorya:Mga kategorya]]' wikitext text/x-wiki [[Kategorya:Mga kategorya]] g51et6csqp8f8ja2c4ma1rymcgjjkdo 10 4518 16606 2015-08-03T23:39:06Z Flow talk page manager 2571 /* Automatically created by Flow */ wikitext text/x-wiki @[[Tagagamit:{{{1|Example}}}|{{{2|{{{1|Example}}}}}}]] es9f5qjrpbpzpqcihrh5ajvellt6nn3 0 4521 27181 25807 2021-02-22T05:24:07Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki '''Mga Dahilan Kung Bakit Dapat Pag-aralan ang Filipino:''' 1.Upang makilala ang kalinangang Pilipino, malaman ang ating minanang yaman ng kaisipan at taglay na katalinuhan ng lahing ating pinagmulan. 2.Upang tayo ay may marangal at dakilang tradisyon na nagsilbing patnubay sa mga impluwensya ng ibang mga kabihasnang nanggagaling sa ibang mga bansa. 3.Upang mabatid natin ang mga kapintasan sa ating panitikan at makapagsanay upang maiwasto ang mga ito. 4.Upang malaman ang ating mga kagalingan sa pagsulat at mapagsikapang ito ay mapagbuti at mapaunlad. 5.Bilang mga Pilipinong mapagmahal at mapagmalasakit sa ating sariling kultura ay dapat nating pag-aralan ang ating panitikan sapagkat tayo higit kanino man ang dapat magpahalaga sa sariling atin. {{BookCat}} 7stwim8cabusnt0ha076goc5ycnpcgh 10 4570 16826 2015-10-02T20:13:46Z Flow talk page manager 2571 /* Automatically created by Flow */ wikitext text/x-wiki This post by {{{author}}} was moved on {{{date}}}. You can find it at [[{{{title}}}]]. e5j16chw2130kmdotptl65jvxa6lw5w 10 4571 16827 2015-10-02T20:13:47Z Flow talk page manager 2571 /* Automatically created by Flow */ wikitext text/x-wiki Previous page history was archived for backup purposes at <span class='flow-link-to-archive'>[[{{{archive}}}]]</span> on {{#time: Y-m-d|{{{date}}}}}. njhr9sbh7lx81p2xfwikn7amdd3n1zn 10 4572 16828 2015-10-02T20:13:47Z Flow talk page manager 2571 /* Automatically created by Flow */ wikitext text/x-wiki This page is an archived LiquidThreads page. '''Do not edit the contents of this page'''. Please direct any additional comments to the [[{{{from}}}|current talk page]]. nigyidinm7czjt0s9dq851dwhckapia 10 4573 16829 2015-10-02T20:13:47Z Flow talk page manager 2571 /* Automatically created by Flow */ wikitext text/x-wiki This revision was imported from LiquidThreads with a suppressed user. It has been reassigned to the current user. 1pswkbcu7hauadd98nklgf3pku080ee 10 4574 16830 2015-10-02T20:13:47Z Flow talk page manager 2571 /* Automatically created by Flow */ wikitext text/x-wiki ''This post was posted by [[User:{{{authorUser}}}|{{{authorUser}}}]], but signed as [[User:{{{signatureUser}}}|{{{signatureUser}}}]].'' gr9xg2oo9p9alcaf8usi587bcmsi65s 10 4575 16831 2015-10-02T20:13:47Z Flow talk page manager 2571 /* Automatically created by Flow */ wikitext text/x-wiki Previous discussion was archived at <span class='flow-link-to-archive'>[[{{{archive}}}]]</span> on {{#time: Y-m-d|{{{date}}}}}. ccusakfp9y2sl227h5sbt4ok1ptcsxi 10 4576 16832 2015-10-02T20:13:48Z Flow talk page manager 2571 /* Automatically created by Flow */ wikitext text/x-wiki This page is an archive. '''Do not edit the contents of this page'''. Please direct any additional comments to the [[{{{from|{{TALKSPACE}}:{{BASEPAGENAME}}}}}|current talk page]]. hd1xxik7k0u7gcb9oq9ddgh20zmhpy4 0 4579 27201 16872 2021-02-22T08:22:11Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki 0 = Sero/Walâ<br> 1 = Isá<br> 2 = Dalawa<br> 3 = Tatló<br> 4 = Apat<br> 5 = Limá<br> 6 = Anim<br> 7 = Pitó<br> 8 = Waló<br> 9 = Siyam<br> 10 = Sampû<br> 11 = Labíng-isá<br> 12 = Labíngdalawa<br> 13 = Labingtatlo<br> 14 = Labing-apat<br> 15 = Labinglima<br> 16 = Labing-anim<br> 17 = Labimpito<br> 18 = Labingwalo<br> 19 = Labingsiyam<br> 20 = Dalawámpû<br> 21 = Dalawampu't isa<br> 22 = Dalawampu't dalawa<br> 23 = Dalawampu't tatlo<br> 24 = Dalawampu't apat<br> 25 = Dalawampu't lima<br> 26 = Dalawampu't anim<br> 27 = Dalawampu't pito<br> 28 = Dalawampu't walo<br> 29 = Dalawampu't siyam<br> 30 = Tatlumpû<br> 40 = Apatnapû<br> 50 = Limampû<br> 60 = Animnapû<br> 70 = Pitumpû<br> 80 = Walumpû<br> 90 = Siyámnapû<br> 100 = Sandaán<br> 101 = Sandaan-isa<br> 110 = Sandaan-sampû<br> 200 = Dalawangdaán<br> 300 = Tatlongraan<br> 400 = Apatnaraan<br> 500 = Limangraan<br> 1000 = Sanlibo<br> 1001 = Sanlibo't isa<br> 1100 = Sanlibo't sandaan<br> 2000 = Dalawanglibo<br> 3000 = Tatlonglibo<br> 4000 = Apatnalibo<br> 5000 = Limanglibo<br> 10000 = Sampunglibo<br> 100000 = Sandaanglibo<br> 1000000 = Isang Milyon / Isang laksâ<br> 1000000000 = Isang Bilyon<br> 1000000000000 = Isang Trilyon {{BookCat}} pf1phtlqamngflb17o6xt75cdn4sur6 0 4580 27202 23696 2021-02-22T08:22:28Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" |- ! Mga Kulay !! Halimbawa ng Kulay !! Paliwanag sa isang pangungusap |- |Pula || Mansanas || Ang kulay '''pula''' ay kakulay ng '''Mansanas'''. |- |Dilaw || Araw || Ang kulay '''dilaw''' ay kakulay ng '''Araw''' nito. |- |Bughaw/Asul || Dagat || Ang kulay '''bughaw''' ay kakulay ng '''dagat''' sa dalampasigan. |- |Puti || Ngipin || Ang kulay '''puti''' ay kakulay ng '''Ngipin'''. |- |Luntian/Berde || Dahon || Ang kulay '''luntian''' ay kakulay ng mga '''dahon'''. |- |Kahel (Orange) || Orange/Pongkan || Ang kulay '''kahel''' ay kakulay ng '''pongkan'''. |- |Lila || Ube || Ang kulay '''lila''' ay kakulay ng '''ube'''. |- |Rosas (Pink) || Rosas || Ang kulay '''rosas''' ay kakulay ng mga '''rosas'''. |- |Kayumanggi || Kahoy || Ang kulay '''kayumanggi''' ay kakulay ng mga '''kahoy''' sa kagubatan. |- |Abuhin (Gray) || Abo || Ang kulay '''abuhin''' ay kakulay ng '''abo'''. |- |Itim || Buhok || Ang kulay '''itim''' ay kakulay ng '''buhok'''. |} {{BookCat}} pq910y9r8mzptm58fcsb7bjrpl3pq9q 0 4581 27203 16893 2021-02-22T08:22:50Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki '''Mga Lugar sa Pilipinas''' ===Mga Lungsod=== *Maynila *Lungsod Quezon *Laoag *Vigan *Baguio *Olongapo *Naga *Legaspi *Batangas *Puerto Princesa *Iloilo *Bacolod *Cebu *Tagbilaran *Tacloban *Surigao *Butuan *Zamboanga *Cagayan de Oro *Marawi *Cotabato *Davao *General Santos ===Mga Lalawigan=== *Ilocos Norte *Isabela *Benguet *Pangasinan *Zambales *Tarlac *Pampanga *Nueva Ecija *Bulacan *Bataan *Rizal *Quezon *Palawan *Occidental Mindoro *Antique *Bohol *Leyte *Samar *Davao del Notre *Zamboanga Sibugay *Maguindanao *Sarangani *South Cotabato ===Mga Pulo=== *Luzon *Mindoro *Palawan *Panay *Negros *Cebu *Bohol *Leyte *Samar *Mindanao ===Mga Pasyalan=== *Luneta *Quezon City Memorial Circle *Pagsanjan Falls *Banaue Rice Terraces *Puerto Galerra *Puerto Princessa Underground River *Chocolate Hills *San Juanico Bridge {{BookCat}} pmiapq03ztqvmxhmrr8xifr31264fdx 4 4583 26371 16905 2021-01-13T04:18:52Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Wikibooks:Kapihan]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikibooks:Kapihan]] 2e6j5xjslxx7dm2rd5b9mvxsoam6jml 12 4637 26415 26381 2021-01-13T14:58:53Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{wip}} {{Wikibooks help}} Wikibooks is an [[w:open content|open content]] collection of non-fiction books (especially textbooks). You are contributing to a free, publicly-usable database of information. If that is not enough reason to contribute, we have several more below. Once you're convinced, the final section details how you can get started. <br style="clear:left;" /> == Why contribute? == ; '''Free as in freedom''' :The textbooks on this site are all released under a free content license. That means that they are free as in freedom, forever. No one can stop you from using these materials, modifying them or distributing them. Also, the license guarantees that any works that are derived from these materials will be similarly free to modify and distribute, forever. ; '''Gratis (no money required)''' : Are you really going to spend money for a textbook when you can get the same or similar information for free? Anyone can access the Wikibooks textbooks at no cost. ; '''Academia meets the real world''' : Our textbooks are started by people who are familiar with the subject. Content is continually augmented by Wikibookians. This is no lone professor seeking additional income, it is a community of people who are there to learn the material in the least painful way to get the grade and be prepared for the next step. That means textbooks that make sense. ; '''Up-to-the-minute changes''' : You will never have to wait months or years for another edition to come out that incorporates the latest changes in the field. The very minute a discovery or advancement is made the text can be updated to reflect that change. ; '''Built-in feedback''' : Every textbook page has its own associated talk page where students can ask each other questions and help each other with the material. Each page can also receive reader feedback through an interface at the bottom of the page. ; '''Global access to educational materials''' : Learners from around the globe who have access to the Web can find quality educational information, regardless of financial status, local/regional educational restrictions, or proximity to an educational institution. ; '''Educational flexibility''' : No time constraints. You can contribute and use the content at your own pace. ==Who contributes?== Anyone is free to contribute. One of the best ways to ''learn'' about something is to ''teach'' it to someone else. Challenge yourself to see how well you really know the material. This site gives you the chance to use and work on a textbook devoted to the subject you are studying. And it's free! :''In just a few short years and entirely through volunteer efforts, [[w:|Wikipedia]] has become one of the leading encyclopedias on the web. (Wikipedia has more traffic than Encyclopedia Britannica online!) Wikibooks seeks to replicate this success in as much time.'' ; '''Humanitarians''' : All of the material developed on this site is released under a license that guarantees that the information remains free forever. Leave behind a tiny legacy with each bit you add to the open textbook project. It really is about giving back to humanity and helping yourself as you help your fellow human beings. ; '''Teachers''' : You know the times when you could have presented a topic better than the author of the textbook you are using. At Wikibooks teachers have the chance to take an active hand in how that information is organized and presented, and make a lasting contribution to the students in your classroom and around the world. : Teachers should also consider making the development of a textbook a class project. Students learn not only the subject matter at hand, but also the art of collaboration, and they establish contacts with other students from around the world. This is also a great learning activity for teachers themselves in that they can gain valuable insights into the ways that students perceive the topic. ; '''Engineers''' : Tired of searching for elusive reference texts scattered around the organization or budgeting for a new round of reference data every few months to years depending upon the volatility of your field? Material placed here and eventually crosschecked by many users is now only a click away if you have good Internet access. Unlike your physical reference library, it may also be viewable on your portable computer during field excursions. ; '''Industry leaders''' : You need today's students to be prepared for tomorrow's workplace. Help get that knowledge into their hands today, and it will be stored in a place that they can always go back to refer to it. == Why not to contribute? == Sometimes, there may be reasons not to contribute. These might be: ; '''Legal reasons''' : If you are not in the position to provide material that can be licensed under the [[Wikibooks:Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported License|Creative Commons Attribution/Share-Alike License 3.0]] and the [[Wikibooks:GNU Free Documentation License|GNU Free Documentation License]], you can't contribute. You should own the copyright to the material you contribute or it must have a compatible license or be public domain. See [[Wikibooks:Copyrights]] for details. ''Never submit copyrighted material without permission from the copyright owner.'' (public domain is considered out of copyright). : Legal problems can come from areas where you wouldn't expect them. For example in some countries, like Germany, an employer has the legal right to all inventions done by an employee—even if done in the employee's spare time, and outside of the field of expertise for which the employee has been hired. This right prevents publication of ideas without an explicit agreement from the employer. Such things are often not mentioned in work contracts, because it is the law. : There is also an ugly trend in some countries and professions to require employees to sign some code of conduct or code of ethics. Having to adhere to some ethics in business is not a bad idea, but these codes often sneak in some restrictions of what (if anything at all) an employee is allowed to publish without an explicit (written) agreement from the company (e.g. the company's legal and PR departments). ; '''Financial Reasons''' : If you want royalties or the exclusive right to profit from selling a book, do not contribute. Anyone can make money from selling textbooks available at Wikibooks as long as the terms of the [[Wikibooks:Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported License|Creative Commons Attribution/Share-Alike License 3.0]] and the [[Wikibooks:GNU Free Documentation License|GNU Free Documentation License]] are followed. ; '''Control''' : If you want to retain control of your work evolution, distribution and use, do not contribute. Wikibooks is about collaboration, not ownership. == Pagsisimula ng isang aklat == <section begin=Starting /> Books, chapters and pages can be created, rewritten, altered, renamed, and improved by anyone. Chapters can be changed in order, added, and deleted. Books should conform to the definition of [[Wikibooks:What is Wikibooks?|What Wikibooks is about]]. Please check [[Wikibooks Stacks/Departments]] to see if your work could be part of an existing book, before starting a new one. Perhaps it is better to add the text to a related page (especially if the text is not very long); that page can always be split later, after it has grown. === Basic considerations === ; '''Redundancy''' : Does the world really need the 1001st introduction to some topic? If the web, library, and other documentation projects are already full of free information about a topic, is there really a need to have yet another document? Maybe the time would be better spent to support an existing project, or start (and finish) something truly original? ; '''Triviality''' : Is your effort really well spent on some trivial piece of "book"? In the extreme case, if the [[w:yellow press|yellow press]] (or what amounts to the equivalent publication in a certain area) has already covered the topic extensively for years (and they even got it right), is there really a need for such a book? Wouldn't your effort be better spent on some less trivial task? ; '''Lack of Perseverance''' : Does your perseverance not last longer than setting up a "wish list" of chapters? Are you not in a position to regularly spend time to ensure some coherence in a book, and is there no reasonable expectation that you will find other contributors? Then maybe your time is better spent contributing small parts to an existing book than rushing out to set up the structure for THE ultimate book about some subject, and then abandoning the book. === No complex rules === You can learn how to create a good book and find new ideas by analyzing existing ones. Wikibooks doesn't have strict policies determining shape of a book so don't be confused if you find books that are designed completely different. Generally, it's a good idea to look up some [[Wikibooks:Featured books|Featured books]] like [[Using Wikibooks]] and [[How To Assemble A Desktop PC]]. * Review the book [[WB:NP|naming conventions]]. * Choose a book title carefully. Names are important, undoing mistakes can take time, so it's always a good idea to do it right the first time. * Once you have a few strong ideas about a new book, write a few paragraphs and lay out an outline for it. * Decide on a writing style and how to format contents. See [[Wikibooks:Manual of Style]] for ideas. === Defining an outline and scope === Wikibooks are all about working with others. To help others contribute to a new book, it helps very much to define and publish the concept, layout and scope of the book right from the beginning. This serves as some kind of contract and can avoid long discussions what should or shouldn't be in the book and how the book should look. Please be aware that there is really no such thing as "''your''" book on a wiki like this - it is up to early contributors to demonstrate the writing and leadership for other contributors to accept them as the "lead authors" for a book. Some books have no lead authors, and develop organically over time. Some questions you want to answer in defining the book: * '''What type of book will it be'''? Reference, textbook, self-study course, tutorial, experimentation instructions, travel report, etc. * '''Who is the target audience?''' How old are its constituents? What is their background? How advanced are their reading skills? Are they children or adults, students, hobbyists, or professionals, researchers or scientists? An advanced level for a hobbyist is quite different from that of a researcher. * '''What is the scope of the book'''? How much you want to cover -- in terms of topic, history and/or audience level -- helps determine where you start, and where you end. This also determines what to leave in and what to leave out. '''Publish this information at the beginning of the book''' and on the discussion page, so people can decide if this is the right book they want to read or contribute to. === Write the first page === Read the [[Wikibooks:Naming policy|naming policy]] on how to arrange and name your book. Visit [[Help:Pages#Creating|Help:Pages]] for details on creating a new page for the book's table of contents. Choose a title, something short and descriptive without abbreviations. Create the page the way you want it, and save it. When creating pages it is also good practice to run the text through a spell checker before submitting. You may find it more convenient to take a copy of the original page, work on it, then paste the edited copy back in. Creating brand-new topics is a great way to help Wikibooks increase its breadth (and depth). === Show the book to the public === Make the book available to other users. Of course, people can see it on [[WB:RC|Recent Changes]], but its visibility on that list is not permanent, so you need to properly categorize it. Put the {{tl|shelves}} template on the main page to put the book into an appropriate category. If you are not sure what shelf to put your book on, you can browse [[Wikibooks Stacks/Departments]], or ask at [[WB:PROJECTS|the projects reading room]]. Place {{tlx|status|0%}} on the main page to indicate the book's new status and adjust in increments of 25% as the book develops. Add your book in the correct category (if applicable) in alphabetical order with {{tl|alphabetical}}. Readers will find your book in no time! === Create printable books === If you want people to read your book as continuous text, in a PDF file etc., it is worthwhile maintaining a "[[Help:Collections|collection]]" and/or "[[Help:Print versions|print version]]" from the start. === Note changing stages of development === You can mark which chapters are finished using [[Help:Development stages|development stage marks]]. You should similarly show how much of your book is ready next to its entry on the pages for its parent bookshelves. === Suggested chapters and appendices === ; Forewords and Postscripts: You can create "Foreword" or "Introduction" or "Postscript" chapter explaining the scope of the book and how to read it. ; List of authors and manual of style: It's likely that other people may edit your book. There should be a page listing most important contributors to the book. It can be named "Authors". It is also good practice to create a [[Help:Local manuals of style|local manual of style]] for the book - explaining how it should be written, which [[Help:Templates|templates]] are used, etc. <section end=Starting /> {{Wikibooks editor navigation}} tgayf657k9k126qe0xwjf8vwmxuysvz 0 4658 27241 17542 2021-02-23T07:22:40Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Page 004 (Faust, 1925).png|300px|thumbnail|Si Mephisto at Faust; Guhit ni Harry Clarke]] Ang Faust ay isang kuwentong bayan sa Alemanya ukol sa isang taong nagngangalang Faust na nakipagpustahan sa isang demonyo. Marami itong bersyon. Isa sa mga mas-sikat na bersyon ng kuwento ay ang tula ni Johann Wolfgang von Goethe na isinahati sa dalawang bahagi. ==Nilalaman== Maaring tingnan ang [[Faust ni Goethe/Nilalaman|Mga Nilalaman]] para malaman ang pagsasaayos ng aklat at ang mga saklaw nito. Maaring gamitin ito upang makapag-browse sa aklat. == Pangunahing mga Bahagi == *[[Faust ni Goethe/Unang Bahagi|Unang Bahagi]] - ''Mga gabay para sa bawat akto ng unang bahagi'' {{stage short|0%|Peb 15 2016}} *[[Faust ni Goethe/Ikalawang Bahagi|Ikalawang Bahagi]] - ''Mga gabay para sa bawat akto ng ikalawang bahagi'' {{stage short|0%|Peb 15 2016}} *[[Faust ni Goethe/Tauhan|Mga Tauhan]] - ''Mga gabay sa mga tauhan ng Faust'' {{Estante|Panitikan}}{{Status|0}} eik83sgzy3q8nk599xlvigojylffpik 14 4659 27246 27240 2021-02-23T07:24:09Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{book category header}} {{BookCat}} epuks5kojppe4dqkejmu8jjolasjatp 0 4660 27242 17537 2021-02-23T07:22:58Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki ==Mga pangunahing tauhan== *[[Faust ni Goethe/Tauhan/Heinrich Faust|Heinrich Faust]] *[[Faust ni Goethe/Tauhan/Mephistopheles|Mephistopheles]] *[[Faust ni Goethe/Tauhan/Gretchen|Gretchen]] ==Mga sekondaryong tauhan== *[[Faust ni Goethe/Tauhan/Martha Shwertlein|Martha Shwertlein]] *[[Faust ni Goethe/Tauhan/Helena ng Troya|Helena ng Troya]] *[[Faust ni Goethe/Tauhan/Wagner|Wagner]] *[[Faust ni Goethe/Tauhan/Valentin|Valentin]] ==Iba pang mga tauhan== *[[Faust ni Goethe/Tauhan/Erdgeist|Erdgeist]] *[[Faust ni Goethe/Tauhan/Hari|Ang Hari]] *[[Faust ni Goethe/Tauhan/Bruha|Mga Bruha]] {{BookCat}} id90yh6tfu5yi2akdns18lzc5pcqb7c 0 4661 27244 17539 2021-02-23T07:23:21Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Jean Paul Laurens - Dr. Fausto.jpg|thumbnail|Si Faust sa simula ng kuwento. Pinta ni Jean-Paul Laurens]] Si '''Heinrich Faust''' ang pinaka-pangunahing tauhan ng Faust ni Goethe. Isa siyang iskolar ng maraming larangan tulad ng agham, medisina, alkimya, at teolohiya. Nakipagsundo siya kay Mephistopheles, isang demonyo, upang makahanap ng kasiyahan sa kanyang buhay. ==Kasaysayan== Si Faust ay galing sa pamilyang maharlika. Ang kanyang ama ay katulad niya rin, isang bihasa sa medisina. Isang araw may isang epidemya na di mapaliwanag na sakit ang naranasan ng bayan ni Faust. Di gumagana ang medisina na ibinibigay ng ama ni Faust sa mga taong nagkakasakit, kaya nagtungo sa alkimya ang ama upang makahanap ng lunas sa sakit. Mas marami pa ang nasawi sa gamot mula sa alkimya, na nalamang mas nakakamatay pa sa mismong sakit na dapat panggamot dito. Di binaggit sa kuwento kung ano pa ang nangyari sa ama ni Faust. Di rin nabanggit ukol sa ina. Naging kilala at nirerespetong iskolar si Faust sa kabila ng mga pagkukulang ng ama ni Faust sa kanilang bayan ngunit naging malayo ang loob ni Faust sa mga tao, di niya maintidihan kung bakit puro papuri ang natatanggap mula sa mga tao. Sa kabila ng kanyang mga tagumpay sa buhay siya naging malungkot. Tumungo siya sa mahika at alkimya para sa mga kasagutan ukol sa buhay matapos siyang maging bigo sa paggawa ng parehas sa tradisyunal na agham. Muntik na siyang magpakamatay matapos ng isang mabigong pakikipagusap sa isang ispiritong nagawa niyang maipatawag. Nakipagsundo siya kay Mephistopheles, isang demonyo, na tutulungan siya makamit ang kasiyahan sa buhay habang nabubuhay siya kapalit sa kanyang kaluluwa. Napagkasundo na mamatay siya kung makaranas siya ng sobrang kasiyahan na nanaisin niyang maranasan ng habang-buhay, sa mismong sandali na iyon siya ay mamatay. Sa impiyerno, siya ay maninilbihan kay Mephistopheles. Nagpabata si Faust sa tulong ng isang bruha sa kagubatan. Nahulog ang loob ni Faust sa isang dalagita na nagngangalang Gretchen. Mga kasawian ang naranasan ni Gretchen, napatay ang kanyan ina, siya ay nabuntis, napatay ang kapatid, at nakulong matapos patayin ang kanyang anak. Napagtanto ni Faust, na may likas siyang pagibig kay Gretchen sa kabila ng mga tukso ni Mephisto, at sinubukang ilabas ang mahal sa kulungan. Tumangi si Gretchen. Ilang taon pagkatapos ng trahedya ni Gretchen, siya at si Mephisto ay naging mga linkod ng hari. Tinulungan nilang lutasin ang isang krisis pinansyal. Inutos ng Hari na ipatawag ang mga espirito ni Helen ng Troya at ni Paris. Nahulog ang loob ni Faust kay Helen at sinundan ito sa Laong Gresya at sila ay nagka-anak na nag-ngangalang Euphorion. Namatay si Euphorion at sinundan ni Helen ang nasawing anak sa Mundong Ilalim. Tinulungan nila Faust at si Mephisto ang hari na manalo sa isang digmaan laban sa isa pang hari. Bilang gantimpala, si Faust ay binigyan ng lupain na malapit sa baybayin. Pinaulad ni Faust ang lupain sa isang umuusbong na bayan ang lugar. Namatay si Faust na masaya, iniisip ang mga taong titira sa kanyang bayan at hindi dahil sa makamundong mga luho. Dahil rito siya ay inakyat sa langit kaysa sa napunta sa impyerno-dahil sa kanyang pagsisikap. ==Pagkatao== Si Faust ay isang masikap na iskolar na nais malaman ang lahat na maaring malaman. Siya ay may pagkamayabang at malayo sa loob ng mga tao pero sa kabila nito ay hinahangaan at nirerespeto ng marami. Sa unang bahagi ng istorya siya ay hindi maluho ngunit siya ay natukso ni Mephistopheles sa ilang mga sandali na lunurin ang sarili sa mga makumundong bagay. Inilalarawan ng Panginoon si Faust bilang isa sa mga tapat ngunit nalilito na lingkod Niya. ==Pakikipagtungo sa ibang mga tauhan== ===Gretchen=== Nahulog ang loob ni Faust kay Gretchen noong una nilang pagkikita sa kalye. Sa una nag-iwan si Faust ng mga alahas sa silid-tulugan ni Gretchen. Tinulungan si Faust ni Mephisto upang makalapit kay Gretchen sa pamamagitan ng paggamit kay Martha, isang malapit na kaibigan ni dalaga, bilang kanyang tulay. {{BookCat}} 6o4g1so4qouydm9njshhir09kb0vg5d 0 4662 27245 17540 2021-02-23T07:23:32Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Sergei Prokudin-Gorskii - Feodor Chaliapin as Mephisto.jpg|thumbnail|Si Feodor Chaliapin bilang Mephisto]] Si '''Mephistopheles''' o '''Mephisto''', isang demonyo at katulong ni Faust sa kuwento. ==Kasaysayan== Si Mephisto ay hindi si Satanas o "Ang Diablo", ngunit siya ay isang demonyo na may mataas na ranggo. Nakipagpustahan si sa Panginoon na magagawa niyang iligaw si Faust, isang tapat ngunit litong lingkod ng Diyos, sa landas. Sa buong kuwento sinubukan niyang itukso si Faust sa pamamamgitan ng pagkilala sa kanya ng mga makamundong luho tulad ng kayamanan, kapangyarihan at kalibugan. Mayroon siyang mga tagumpay ngunit sa huli siya ay nabigo. ==Pagkatao== Negatibo ang pagtingin niya sa sangkatauhan at sinasabi niya na naawa siya dito. Naniniwala siya na ang tao mismo ang nagdudulot ng kanilang sariling mga kahirapan. Kinikilala niya ang kapangyarihan ng Panginoon. Marami siyang nalalaman ngunit inamin niya na di niya alam ang lahat. Kaya niyang magpalit anyo at lumutang. Sa kuwento, na sa anyong aso siya nang una silang magkita ni Faust. Sinabi ni Faust na ang kanyang paboritong anyo ay ahas. Nasa anyong tao siya sa karamihang bahagi ng kuwento. Siya ay unang nagpakilala kay Faust bilang isang manlalakbay na iskolar at nagsa-anyong payaso bilang lingkod ng hari. ==Pakikipagtungo sa ibang tauhan== {{BookCat}} 3znut0r7d6fpfni5ehddakcciknf8n9 0 4663 27243 17541 2021-02-23T07:23:08Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Si '''Gretchen''' o '''Margaret''' ay isang dalagang dalisay at kasintahan ni Faust sa unang bahagi ng kuwento. ==Kasaysayan== Si Gretchen ay galing sa pamilyang maralita na may simpleng bahay. Matulungin si Gretchen sa kanyang ina na budya, at inalagaan ang kanyang mas nababatang kapatid na babae, ngunit namatay ito ng maaga. Matalik na kaibigan niya si Martha, isang maharlikang babae. Ang kanyang kapatid na si Valentin ay isang mandirigma. ==Pagkatao== Simple, dalisay ngunit walang muwang na dalaga si Gretchen. Mababa ang tingin ni Gretchen sa sarili niya dahil sa kanyang kahirapan. Relihiyosa si Gretchen, palaging nagsisimba, nagdadasal at nagkukumpisal. Nakikita niya ang kabutiang loob ng halos lahat ng tao. ==Pakikipagtungo sa ibang tauhan== ===Faust=== Kasintahan ni Gretchen. Sa una di inaamin ni Gretchen ang nararamdaman niya para sa ginoo dahil sa kanyang mababa na pagtingin sa sarili, na ang isang mayaman na katulad ni Faust ay hindi maaring umibig sa isang dukhang katulad niya. ===Martha=== Matalik na kaibigan ni Gretchen. Pinapapasok siya ni Martha sa kanyang tahanan sa kabila ng kanyang antas sa buhay. ===Mephistopheles=== Walang tiwala si Gretchen kay Mephisto, at siya ay nakikitang masamang impluwensya sa kanyang sintang si Faust. Kasamaan lamang ang nakikita ni Gretchen sa demonyong nasa anyong tao. Puna ni Gretchen na kinamumuhian niya si Mephisto sa kabila ng karaniwan niyang mabuting opinyon sa karamihan. {{BookCat}} ew3x77t2oxtk2hzxbuwoeoe8fp11hrf 0 4708 27299 17812 2021-02-24T08:00:33Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki Ang aklat na ito ay tungkol sa pagp-program sa C. Itinatala rito ang mga gamit nito sa paggawa ng mga aplikasyon pang-kompyuter. Maaaring mag-ambag sa aklat na ito, lalo na para maitama ang mga pagkakamali at para mapunan ang mga pagkukulang nito. __NOTOC__ == Talaan ng mga Nilalaman == === Panimula === :{{stage short|0%}} [[Pagp-program sa C/Bakit Kailangan ang C | Bakit Kailangan ang C]] :{{stage short|0%}} [[Pagp-program sa C/Kasaysayan | Kasaysayan]] :{{stage short|0%}} [[Pagp-program sa C/Mga Kailangang Kagamitan | Mga Kailangang Kagamitan]] :{{stage short|0%}} [[Pagp-program sa C/Unang Patikim | Unang Patikim]] === Panimula sa C === :{{stage short|0%}} [[Pagp-program sa C/Mga Pambungad | Mga Pambungad]] :{{stage short|0%}} [[Pagpp-program sa C/Paraan ng Pagkumpila | Paraan ng Pagkumpila]] :{{stage short|0%}} [[Pagp-program sa C/Estilo at Paraan ng Pagp-program | Estilo at Paraan ng Pagp-program]] :{{stage short|0%}} [[Pagp-program sa C/Mga Baryante at Uri ng Datos | Mga Baryante at Uri ng Datos]] :{{stage short|0%}} [[Pagp-program sa C/Simpleng Pag-input at Pag-output | Simpleng Pag-input at Pag-output]] :{{stage short|0%}} [[Pagp-program sa C/Mga Matematikang Operasyon | Mga Matematikang Operasyon]] :{{stage short|0%}} [[Pagp-program sa C/Mga Pag-uulit at Kalagayan | Mga Pag-uulit at Kalagayan]] :{{stage short|0%}} [[Pagp-program sa C/Mga Punsyon | Mga Punsyon]] :{{stage short|0%}} [[Pagp-program sa C/Ang Libreyang Elementarya | Ang Libreyang Elementarya]] === Masulong na C === :{{stage short|0%}} [[Pagp-program sa C/Mga Hanay | Mga Hanay]] :{{stage short|0%}} [[Pagp-program sa C/Mga Panuro | Mga Panuro]] :{{stage short|0%}} [[Pagp-program sa C/Pangangasiwa ng Memorya | Pangangasiwa ng Memorya]] :{{stage short|0%}} [[Pagp-program sa C/Mga Hugnayang Uri ng Datos | Mga Hugnayang Uri ng Datos]] {{Status|0}} {{Estante|Wikang pamprograma}} g3zvuxe8km9aaw09oozcwopwlk97etg 0 4709 27298 17813 2021-02-24T07:59:38Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Sa pahinang ito makikita kung paano magsulat ng mga kalagayan at pag-uulit sa C. Isa ito sa mga pinakamahalagang kayarian sa kahit anong wikang pang-program. Mahalagang malaman ang ukol sa mga bloke. Ang mga ''bloke'' ay isang grupo ng kodigo na nakapalibot sa isang pares ng kulot suhay ({ at }). Ang mga bloke ay maaring walang laman, at maari ring walang patuldik (;) matapos nito. Maari ring magkaroon ng isa o higit pang bloke sa isang bloke. == Mga Kalagayan == Halimbawa, nais nating gumawa ng program na magi-imprenta sa monitor ng isang bati depende sa edad na inimakinilya. Hindi natin ito magagawa kung hindi natin ito hahatiin sa mga kalagayan. Ginagamit ang mga kalagayan upang magkaroon ng mga desisyon sa iyong program. Depende sa saysay ng isang kalagayan, maaaring mapatakbo, o 'di mapatakbo, ang isang bloke. === Ang Kalagayang If === <syntaxhighlight lang="c"> int age = 19; if(age < 18) [ printf("Kamusta, isang menor-de-edad?\n"); } </syntaxhighlight> === Ang Kalagayang If-Else === <syntaxhighlight lang="c"> int age = 22; if(age < 18) { printf("Kamusta, isang menor-de-edad?\n"); } else if(age < 60) { printf("Kamusta, isa sa mga working class?\n"); } </syntaxhighlight> <syntaxhighlight lang="c"> int age = 22; if(age < 18) { printf("Kamusta, isang menor-de-edad?\n"); } else if(age < 60) { printf("Kamusta, isa sa mga working class?\n"); } else { printf("Kamusta, lolo at lola?\n"); } </syntaxhighlight> === Ang Kalagayang Switch === <syntaxhighlight lang="c"> int araw; printf("Pakimakinilya ng araw mula 0 (Linggo) hanggang 6 (Sabado): "); scanf("%d", &araw); switch(araw) { case 0: case 1: printf("Araw ng bakasyon ngayon.\n"); break; default: printf("Araw ng pagtatrabaho ngayon.\n"); } </syntaxhighlight> == Mga Pag-uulit == Halimbawa, nais nating magdagdag ng 3 sa isang baryanteng x hanggang sa maging mas malaki ang x sa 10, o 'di kaya'y nais nating i-imprenta ang pangungusap na "Kamusta, Daigdig!" ng 100 beses sa ating monitor. Para magawa ang mga bagay na ito, maaari tayong gumawa ng isang linya ng kodigo at kopyahin ito ng 100 beses. Ngunit, paano kung gusto nating gawin ito ng 1000 beses o higit pa? Magiging matrabaho ito lalo pa't kung nais nating magbago kung ilang beses natin gawin ang isang bagay kada pagtakbo ng ating program. May mga bagay tayong nais gawin ng paulit-ulit. Dito papasok ang kahalagahan ng mga pag-uulit. === Ang Pag-uulit na While=== Ang pag-uulit na while ay isa sa mga saligang uri ng pag-uulit. Umuulit ang bloke kung totoo ang kalagayan na nasa while. Isang halimbawa ng gamit ng while ay makikita sa ibaba. <syntaxhighlight lang="c"> while(12) { printf("Kamusta, Daigdig!\n"); } </syntaxhighlight> Ang pag-uulit na ito ay walang katapusan. Maaalala natin na ang kahit anong numero maliban sa 0 ay may saysay na totoo. Ang numero 0 lang ang may saysay na 'di totoo. === Ang Pag-uulit na Do-While === <syntaxhighlight lang="c"> do { // Gumawa ng ano... } while(may_gagawin_tayo()); </syntaxhighlight> === Ang Pag-uulit na For === <syntaxhighlight lang="c"> for(panimula; pagsuri; pagdagdag) { // Gumawa ng ano... } </syntaxhighlight> {{BookCat}} 2vm1lkwtp08hv9oqlvplyvhh1kpt6z1 12 4710 26491 17821 2021-02-03T02:19:39Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tulong:Development stages]] papunta sa [[Tulong:Yugto ng paglinang]]: standardization wikitext text/x-wiki {{pp-protected|small=yes}} Ang mga ''Yugto ng Paglinang'' ay mga maliliit na tanda na nakalagay sa tabi ng isang kawing bilang tanda ng pagbuti noong nirepaso ito sa isang petsa. Ginagamit rin ito sa pangunahing pahina ng isang aklat bilang tanda ng pagbuti ng buong aklat. Nakakatulong ito sa mga mambabasa upang malaman nila kung alin ang may mas malawak ang saklaw, habang makikita ng mga patnugot ang mga pahinang nangangailangan ng pagpapabuti. {{stages}} == Kapatang Yugto == May mga dalawang padron na lumilikha ng mga tandang may apat na yugto: {{tlx|stage}} at {{tlx|stage short}}. Ang unang argumento ng mga ito ay ang yugto at ang pangalawa, na opsyonal, ay isang petsa. {| class="wikitable" style="width:100%;" ! Minakinilya || Pinapakita bilang |- |<pre>[[Main Page]] {{stage|100%|Jan 11, 2005}}</pre> |[[Main Page]] {{stage|100%|Jan 11, 2005}} |- |<pre>[[Main Page]] {{stage short|100%|Jan 11, 2005}}</pre> |[[Main Page]] {{stage short|100%|Jan 11, 2005}} |} == Kasampung Yugto == Ang {{tlx|decistage}} na padron ay gumagawa ng isang tanda na may sampung yugto: {| class="wikitable" style="width:100%;" ! Minakinilya || Pinapakita bilang |- |<pre>[[Main Page]] {{decistage|10|Jan 11, 2005}}</pre> |[[Main Page]] {{decistage|10|Jan 11, 2005}} |} == Yugto ng Pagtatapos sa Isang Aklat == Ang mga mambabasa na tumitingin sa isang paksa ay nais na tumingin ng mga aklat na tapos na, o malapit nang matapos. Upang maipakita ang yugto ng pagtatapos sa isang aklat, magdagdag ng {{tlx|status|<PROGRESS>}} sa pangunahing pahina ng aklat, kung saan ang <code><PROGRESS></code> ay isa sa mga sumusunod: 0%, 25%, 50%, 75%, o 100%. Huwag pagmalabisin ito para gawing mas sikat ang isang aklat; ang paglilinlang sa mga mambabasa ay tiyak na magbubunga ng pagkasiphayo sa kanila. {{completion status}} == Listahan ng mga Dapat Gawin == Minsan, sobrang hirap malaman kung ano dapat ang idagdag sa isang pahina. Kung nagsuri ka ng isang pahina sa isang yugtong 'di pa tapos, malalaman mo kung ano ang kulang. Kaya huwag kalimutang magpuna ng isang TODO na listahan. Magdagdag ng {{tlx|Todo|<MISSING>}} sa pahina, kung saan ang <code><MISSING></code> ay isang sabi kung ano ang dapat ilagay upang matapos ang pahinang iyon. 55wpnogoz2ls71vpny58g852sx6tz98 10 4711 17876 17820 2016-03-14T12:20:02Z Squeekeek 2831 wikitext text/x-wiki <includeonly><span class="noprint">[[File:{{#switch:{{{1|}}} |0|00|0%|00%=00 percents |25|25%=25 percents |50|50%=50 percents |75|75%=75 percents |100|100%=100 percents |#default=00% }}.svg|9px|{{#switch:{{{1|}}} |0|00|0%|00%=0% |25|25%=25% |50|50%=50% |75|75%=75% |100|100%=100% |#default=0% }} nagawa na{{#if:{{{2|}}}|&nbsp; noong {{{2}}}}}|link=Help:Development stages]]{{#if:{{{2|}}}|<small>&nbsp;({{{2}}})</small>}}</span></includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> 1a5k3wjsoc1oax0zewqrrwit7crixwq 10 4712 18606 17818 2016-10-22T06:07:26Z CommonsDelinker 31 Replacing 100_percents.svg with [[File:100_percent.svg]] (by [[commons:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:commons:COM:FR|File renamed]]: [[:commons:COM:FR#reasons|File renaming criterion #4]]: To harmonize the file names of a set of images wikitext text/x-wiki {| cellpadding="0" cellspacing="0" style="width:550px; margin:0px auto; background-color: #F7F7FF; border: 2px solid #CCCCFF;" class="noprint" ! colspan="5" style="background-color: #DFEFFF; text-align: center;"|[[Tulong:Development stages|Mga Yugto ng Paglinang]] |- |style="border-right: 1px solid #CCCCCC; padding: 0px 3px;"| Katiting na teksto [[File:00 percents.svg|0%|link=]] |style="border-right: 1px solid #CCCCCC; padding: 0px 3px;"| Umuunlad na teksto [[File:25_percent.svg|25%|link=]] |style="border-right: 1px solid #CCCCCC; padding: 0px 3px;"| Gumaganap na teksto [[File:50 percents.svg|50%|link=]] |style="border-right: 1px solid #CCCCCC; padding: 0px 3px;"| Ganap na teksto [[File:75_percent.svg|75%|link=]] |style="padding: 0px 3px;"| Malawakang-saklaw na teksto [[File:100 percent.svg|100%|link=]] |}<noinclude>{{Documentation}}</noinclude> natdjbwmoewqqb2l2opst9mr2bv7prp 0 4713 27370 27360 2021-02-26T09:55:05Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Flag of Esperanto.svg|thumbnail|right|Ang ''verda stelo'', isang simbolo ng tipan sa pagitan ng mga nagsasalita ng Esperanto.]] Maligayang pagdating sa aklat na ito! Dito ninyo makikita ang tungkol sa wikang Esperanto, isang artipisyal na wikang ginawa upang gamitin sa pakikipag-usap sa pagitan ng mga bansa. __NOTOC__ == Talaan ng mga Nilalaman == === Paunang Salita === : {{stage|75%}} [[Esperanto/Ano ang Esperanto | Ano ang Esperanto]] : {{stage|0%}} [[Esperanto/Kasaysayan | Kasaysayan]] : {{stage|0%}} [[Esperanto/Sino ang Gumawa ng Esperanto | Sino ang Gumawa ng Esperanto]] : {{stage|0%}} [[Esperanto/Bakit Kailangan Mag-aral ng Esperanto | Bakit Kailangan Mag-aral ng Esperanto]] : {{stage|0%}} [[Esperanto/Mga Pagbati sa Esperanto | Mga Pagbati sa Esperanto]] === Mga Batayan === : {{stage|75%}} [[Esperanto/Ang Alfabeto at Punto | Ang Alfabeto at Punto]] : {{stage|75%}} [[Esperanto/Mga Pangngalan at Pang-Uri | Mga Pangngalan at Pang-Uri]] : {{stage|50%}} [[Esperanto/Mga Simpleng Pandiwa | Mga Simpleng Pandiwa]] : {{stage|25%}} [[Esperanto/Ang Kasong Akusativo | Ang Kasong Akusativo]] : {{stage|0%}} [[Esperanto/Mga Panghalip at Pang-abay | Mga Panghalip at Pang-abay]] : {{stage|0%}} [[Esperanto/Mga Pang-ukol at Pangatnig | Mga Pang-ukol at Pangatnig]] : {{stage|25%}} [[Esperanto/Mga Korelativo | Mga Korelativo]] : {{stage|0%}} [[Esperanto/Mga Panlapi | Mga Panlapi]] : {{stage|0%}} [[Esperanto/Mga Pandiwang Pandiwari | Mga Pandiwang Pandiwari]] === Para sa Pang-araw-araw na Pakikipag-usap === : {{stage|0%}} [[Esperanto/Oras at Petsa | Oras at Petsa]] : {{stage|0%}} [[Esperanto/Lugar at Bansa | Lugar at Bansa]] : {{stage|0%}} [[Esperanto/Mga Gawaing Pambahay | Mga Gawaing Pambahay]] : {{stage|0%}} [[Esperanto/Paglalayag | Paglalayag]] === Daigdig ng Esperanto === : {{stage|0%}} [[Esperanto/Ang Kongresong Esperanto | Ang Kongresong Esperanto]] : {{stage|0%}} [[Esperanto/Mga Awit at Bidyo | Mga Awit at Bidyo]] : {{stage|0%}} [[Esperanto/Ang Pasporta Servo | Ang Pasporta Servo]] : {{stage|0%}} [[Esperanto/Mga Samahan para sa Esperanto | Mga Samahan para sa Esperanto]] === Apendiks === : {{stage|100%}} [[Esperanto/Balarila | Ang 16 na patakaran ng balarilang Esperanto]] : {{stage|100%}} [[Esperanto/Pahimakas | Pahimakas ni Dr. Jose Rizal sa Esperanto]] == Mga Sanggunihang Kawing == === Mga Organisasyon para sa Esperanto === * [http://www.akademio-de-esperanto.org/ Akademya ng Esperanto (AdE)] * [http://www.uea.org/ Panglahat na Asosasyon ng Esperanto (UEA)] * [http://tejo.org Pandaigdigang Organisasyon ng mga Kabataang Esperantista (TEJO)] * [http://www.satesperanto.org/ Ang 'Di-Nasyonal na Organisasyon (SAT)] === Mga Balita, Radyo, atbp. sa Esperanto === * [http://www.espero.com.cn/ El Popola Ĉinio] * [http://eo.radiovaticana.va/ Radio Vatikana] === Mga Talatiningan === * [http://www.reta-vortaro.de/revo/ Reta-Vortaro] * [http://vortaro.net/ Kumpleto at Nakalarawang Talatinginan ng Esperanto (PIV)] == Mag-ambag == Ang aklat na ito ay bago pa lamang, kaya inaanyayahan lahat na mag-ambag rito basta may kaalaman sa wikang Esperanto. {{Estante|Wika}} {{Status|25}} jw85mrntuemb8pl5jy1kti2bus0d8x1 0 4715 27363 18570 2021-02-26T09:53:14Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang wikang Esperanto ay ginawa upang madaling aralin ng kahit sino. Dahil sa pilosopiyang ito, ginawa ang sistema ng alfabeto at punto nito upang maging madaling aralin sa isang upuan. == Ang Alfabeto == Mayroong 28 titik ang alfabetong Esperanto. Binubuo ito ng 22 na ginagamit na sa wikang Filipino, at anim na dagdag na titik na hindi mahahanap sa kahit anong wika sa daigdig. <center> {| class="wikitable" style="border-collapse: collapse" |- | A || B || C || Ĉ || D || E || F || G || Ĝ || H || Ĥ || I || J || Ĵ | K || L || M || N || O || P || R || S || Ŝ || T || U || Ŭ || V || Z |- | a || b || c || ĉ || d || e || f || g || ĝ || h || ĥ || i || j || ĵ | k || l || m || n || o || p || r || s || ŝ || t || u || ŭ || v || z |} </center> === Mga Patinig === Ang pagbibigkas ng mga patinig ay tulad ng pagbigkas ng mga ito sa wikang Filipino. {| class="wikitable" |- ! Malaking Titik !! Maliit na Titik !! IPA !! Halimbawa |- | A || a || a || akl'''a'''t |- | E || e || e || t'''e'''la |- | I || i || i || '''i'''ngay |- | O || o || o || pit'''o''' |- | U || u || u || '''u'''lam |} === Mga Katinig === Ang pagkakabigkas ng mga katinig ay may halintulad rin sa wikang Filipino. Ngunit ang iba sa mga ito ay wala sa wikang Filipino, pero nasa wikang Pranses, Rusa, Ingles, atbp. {| class="wikitable" |- ! Malaking Titik !! Maliit na Titik !! IPA !! Halimbawa |- | B ||b ||| b || '''b'''igas |- | C || c || t͡s || |- | Ĉ || ĉ || t͡ʃ || '''ts'''eke |- | D || d || d || '''d'''ati |- | F || f || f || |- | G || g || ɡ || '''g'''alaw |- | Ĝ || ĝ || d͡ʒ || '''dy'''ip |- | H || h || h || '''h'''arana |- | Ĥ || ĥ || x || |- | J || j || j, i̯ || ba'''y'''aw |- | Ĵ || ĵ || ʒ || |- | K || k || k || '''k'''abit |- | L || l || l || '''l'''inggo |- | M || m || m || '''m'''angga |- | N || n || n || '''n'''ayon |- | P || p || p || '''p'''agong |- | R || r || r || '''r'''inig |- | S || s || s || '''s'''alita |- | Ŝ || ŝ || ʃ || pa'''sy'''on |- | T || t || t || '''t'''along |- | Ŭ || ŭ || u̯ || ba'''w'''ang |- | V || v || v || |- | Z || z || z || |} == Ang Punto == Ang Esperanto ay binibigkas sa pamamagitan ng pagsabi ng mariin sa isang silaba sa isang salita. Ang punto ng lahat ng mga salita sa wikang Esperanto ay nasa pangalawa bago ang huling silaba. == Pagbigkas == Ang Esperanto, tulad ng wikang Filipino, ay binibigkas ayon sa kung paano ito nakasulat. Kumbaga, "kung ano ang bigkas ay siya ring baybay". Bawat letra na nakabaybay sa isang salita ay kailangan bigkasin. === Mga Diptongo === May mga diptongo ang Esperanto, tulad ng sa wikang Filipino. Ang mga diptongo ay dalawang magkasunod na patinig na binibigkas bilang iisa. Madalas na ang mga diptongo ay nagtatapos ng "j" o "ŭ", mga malapatinig. === Mga Klaster === May mga klaster ng mga katinig rin sa Esperanto. Ang mga klaster ay dalawang magkasunod na katinig na binibigkas bilang iisa. Tulad sa wikang Filipino, ang mga klaster sa Esperanto ay maaaring dulog ng "r". May mga klaster ring hindi mahahanap sa wikang Filipino, tulad ng "gv" at "kv". Isang klaster rin ang mga grupo na nagtatapos sa "j" tulad ng "nj". === Mga Magkaparehong Patinig === May mga salita sa Esperanto, tulad ng "ĝuu", "kriis", at "sciis", ay binubuo ng dalawang magkapareho at magkasunod na patinig. Ang bawat isa sa mga patinig na ito ay kailangan bigkasin ng may tamang punto. === Sa Tunay na Pagsasalita === Sa tunay na pagsasalita, ang mga diptongo, klaster, at mga magkaparehong patinig ay nag-iiba ng pagkakabigkas para mapadali ito. Ang mga klaster na "nj" at "ng" ay maaring bigkasin bilang /ɲ/ at /ŋ/ imbes ng /n-j/ at /n-g/. Ang mga magkaparehong patinig ay nagiging iisa at binibigkas bilang isang mahabang patinig na lamang. == Pagsasanay == === Una === Bigkasin ang mga sumusunod na simpleng salita na nakasulat sa wikang Esperanto. {{Pagsasanay| merkredo - mer'''kre'''do}} arbo, birdo, centro, ĉefo, dento, enero, fajro, glavo, ĝojo, hanto, ĥoro, ino, jupo, ĵurnalo, kato, lernejo, mojoso, nazo, orelo, patro, reto, seĝo, ŝafo, terpomo, ulo, vesto, zorgo === Ikalawa === Bigkasin ang mga sumusunod na salitang may mga diptongo at klaster sa wikang Esperanto. {{Pagsasanay| gvido - '''gvi'''do}} antaŭ, bedaŭrinde, citrono, ĉirkaŭ, drato, ekster, febrero, gvardano, ĝajnismo, hejmen, ĥroro, inĝeniero, jurisdikcio, ĵaŭdo, kvazaŭ, lingvo, membro, naskiĝtago, onklino, preter, renkontis, scias, ŝlosilo, trinkejo, unuvorte, verŝajne, zebro === Ikatlo === Isulat ang mga sumusunod na salitang Tagalog at Ingles sa alfabetong Esperanto. {{Pagsasanay| kilala, tradition - kilala, tradiŝon}} siya, sila, pagkakakilanlan, pangngalan, kamukha, tsokolate, masyado, mangga, kinikilig, paglago, paaralan, gumawa, pintasan program, code, internet, terminal, kitchen, soup, writer, dance, flower, song, playwright, cake, bagels, number, mathematics === Ikaapat === Mahuhulan mo ba ang kahulugan ng mga sumusunod na salita sa Esperanto? Subukan mo! {{Pagsasanay|marso - marso, ang pangatlong buwan ng taon}} sabato, lerno, birdo, maŝino, kristo, minuto, fiŝo, sinjoro, festo, mano, parto, metro, fingro, medikamento, prezentas, filmo, teatro, komitato, telefono, {{BookCat}} b6om5w35t1i6lidlc2vu9ru2g3t6wob 4 4717 27173 17835 2021-02-22T02:36:07Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikibooks:Mga Padron]] papunta sa [[Wikibooks:Mga padron]]: standardization wikitext text/x-wiki Ang mga padron, o suleras, ay ginagamit para makagawa ng isang basehang presentasyon o bilang pampaigsi ng mga mahihirap na kodigo. Ang pahinang ito ay nagsisilbing gabay sa mga iba't-ibang padron na magagamit sa buong Wikibooks. cwd26grwtu5ebs1qhbsnm4gssavpqrh 4 4718 28240 27556 2022-01-27T07:51:54Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {| cellspacing="0" cellpadding="0" style="border: 1px solid #96AAC2; background-color:#DDF;" |- | style=" text-align: center; font-weight: bold; font-size: 1.5em; border-bottom: 1px solid #95AAC2" | Maligayang Pagdating sa Kapihan! |- | style="background:#F7E7B2; padding:1em; border-bottom: 1px solid #95AAC2" | [[File:Cup-o-coffee-simple.svg|frameless|left|upright=0.75]] Ang '''Wikibooks:Kapihan''' ang puntahang pook ng Pamayanan ng buong Tagalog na Wikibooks na humahawak, tumatalakay, at nagsusulat hinggil sa mga paksang pang-aklat. Ang Kapihan ay isang salitang Tagalog na nangangahulugang isang pook na puntahan ng mga kasapi ng pamayanan upang magkape at mag-usap hinggil sa sari-saring mga bagay-bagay. Sa Tagalog Wikibooks, ito ang lugar kung saan pinag-uusapan ang lahat ng mga may kaugnayan sa malayang aklatang ito. Malaya kang makapagtatala sa pahina ng usapan ng mga pabatid, katanungan, pagpapahalaga, at iba pang may kaugnayan sa Wikibooks. Maaaring makilahok ang lahat ng nakatalang mga tagagamit ng Wikibooks. |- | {{tmbox|style=width:80%;|text=Ang mga lumang usapan ay nililipat sa sinupan:<br/>[[Wikibooks:Kapihan/Sinupan/2021|2021]]{{,}}[[Wikibooks:Kapihan/Sinupan/2022|2022]]<br/>Ang mga petsa ay kung kailan nalipat, hindi kung kailan pinag-usapan.}} |} <includeonly>__NEWSECTIONLINK__</includeonly> 8hk6ukmzbq1781vov6i3arfysi0juzr 10 4719 17841 2016-03-13T17:35:15Z Squeekeek 2831 Ginawa mula sa Ingles na Wikibooks wikitext text/x-wiki Ang padron na ito ay isang simpleng padron na ginagamit upang magpakita ng pangalan ng isang padron at magkabit ng kawing rito na nakapalibot sa mga kulot na suhay. Ipapakita nito kung paano ginagamit ang pangalan ng padron sa kodigo. Ang pangunahing gamit nito ay sa mga dokumentasyon at pagtuturo. Isang maikling halimbawa ang kodigong ito: <code><nowiki>{{tl|Halimbawa}}</nowiki></code> na magbubunga ng {{tl|Halimbawa}} May mga mas kumplikadong mga baryasyon ang matutunghayan sa ibaba. === Mga Magkaugnay na Padron === Ang {{tlx|tlx}} ay tulad ng {{tlx|tl}} ngunit pinapalawak rin nito ang iba pang parametro nito para makagawa ng isang halimbawa para maisulat sa isang kodigo. ej921srnfvkgxilm5ebq3dgnp56yrdn 10 4720 18579 18571 2016-10-14T17:36:01Z Squeekeek 2831 wikitext text/x-wiki {| style="background: {{{background|#ffCC99}}}; border: 1px solid #aaaaaa; padding: 0.25em; margin: 0.5en; width: -0.5em;" | [[Image:Evolution-tasks.png|45px|left|alt=Example|Example]] | '''{{{header|{{{title|Halimbawa:}}}}}}''' <br /> {{{1}}} |} <noinclude> [[Category:Information templates|{{PAGENAME}}]] </noinclude> awri2mjz4xakmdz9f5tmoxdspgvrwrh 10 4721 17847 2016-03-14T06:42:48Z Squeekeek 2831 Ikinakarga sa [[Padron:Example]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Padron:Example]] c40849ws0y26hemeupapwzx9a2wvqgh 10 4722 26301 26278 2021-01-11T13:03:21Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{ {{namespace detect | demospace = {{{demospace|}}} | main = ambox | wikijunior = ambox | cookbook = ambox | talk = tmbox | file = imbox | category = cmbox | other = ombox }} | type = {{{type|}}} | image = {{{image|}}} | imageright = {{{imageright|}}} | style = {{{style|}}} | textstyle = {{{textstyle|}}} | text = {{{text|{{{msg|}}}}}} | small = {{{small|}}} | smallimage = {{{smallimage|}}} | smallimageright = {{{smallimageright|}}} | smalltext = {{{smalltext|}}} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> pfjrr0v5iqhsxhse6qg9nokplti58t5 10 4723 26297 17849 2021-01-11T09:21:10Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{SAFESUBST:<noinclude />#invoke:Namespace detect|main}}<noinclude> {{documentation}} <!-- Categories go on the /doc subpage, and interwikis go on Wikidata. --> </noinclude> l3ti6zjxip68spdlt018btofjtao8um 10 4724 17850 2016-03-14T06:53:37Z Squeekeek 2831 Pinalitan ang placeholder ng dedikasyon sa Noli Me Tangere wikitext text/x-wiki {{mbox | style = {{#if:{{{backgroundcolor|}}} | background: {{{backgroundcolor|transparent}}}}} | image = [[File:{{{image|Wikibooks-logo.svg}}}|40px|link=]] | text = {{#if:{{{heading|}}}|'''{{{heading|}}}'''<br />}}{{{message|Se registra en la historia de los padecimientos humanos un cáncer de un carácter tan maligno, que el menor contacto le irrita y despierta en él agudísimos dolores. Pues bien, cuantas veces en medio de las civilizaciones modernas he querido evocarte, ya para acompañarme de tus recuerdos, ya para compararte con otros países, siempre se me presentó tu querida imagen con un cáncer social parecido.}}} }} <noinclude> {{Documentation}} <!-- PLEASE ADD CATEGORIES AND INTERWIKIS TO THE /doc SUBPAGE, THANKS --> </noinclude> 7bjj8cyb17z2lkmcr51os3znbwiv1d2 10 4725 26378 26299 2021-01-13T05:39:32Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <table class="metadata plainlinks ambox" style="margin: 0px 10%;border: 1px solid #aaa;border-left: 10px solid #1e90ff;background: #fbfbfb;{{#switch:{{{small|}}} | left = margin: 4px 1em 4px 0; width: 238px; border-collapse: collapse; font-size: 88%; line-height: 1.25em; }} {{#switch:{{{type|}}} | speedy = border-left: 10px solid #b22222;background: #fee; | delete = border-left: 10px solid #b22222; | content = border-left: 10px solid #f28500; | style = border-left: 10px solid #f4c430; | move = border-left: 10px solid #9932cc; | protection = border-left: 10px solid #bba; | notice <!-- notice = default --> | #default = border-left: 10px solid #1e90ff; }}{{{tablestyle|}}}"> <tr> {{#switch:{{{image|}}} | blank <!-- Fall back to "none", since deprecated. --> | none = <td class="mbox-empty-cell" style="border: none; padding: 0px; width: 1px;"></td> <!-- No image. Cell with some width or padding necessary for text cell to have 100% width. --> | #default = <td class="mbox-image" style="border: none; padding: 2px 0 2px 0.9em; text-align: center; ">{{ #switch:{{{small|}}} | left = <!-- Don't use the DIV --> | #default = <div style="width: 52px;"> }} {{#if:{{{image|}}} | {{{image}}} | [[File:{{#switch:{{{type|}}} | speedy = Ambox warning pn.svg | delete = Ambox warning pn.svg | content = Book important2.svg | style = Edit-clear.svg | move = Merge-split-transwiki default.svg | protection = Padlock-silver-medium.svg | notice <!-- notice = default --> | #default = Information icon4.svg }} | {{#switch:{{{small|}}} | left = 20x20px | #default = 40x40px }} |link=|alt=]] }}{{#switch:{{{small|}}} | left = <!-- Don't use the /DIV --> | #default = </div> }}</td> }} <td class="mbox-text" style="border: none; padding: 0.25em 0.9em; width: 100%; {{{textstyle|}}}"> {{{text}}} </td> {{#if:{{{imageright|}}} | {{#ifeq:{{{imageright|}}}|none | <!-- No image. --> | <td class="mbox-imageright" style="border: none; padding: 2px 0.9em 2px 0; text-align: center; ">{{#switch:{{{small|}}} | left = {{{imageright}}} | #default = <div style="width: 52px;"> {{{imageright}}} </div> }}</td> }} }} </tr> </table><!-- Detect and report usage with faulty "type" parameter: -->{{#switch:{{{type|}}} | <!-- No type fed, is also valid input --> | speedy | delete | content | style | move | protection | notice = <!-- Do nothing, valid "type" --> | #default = <div style="text-align: center;">This message box is using an invalid "type={{{type|}}}" parameter and needs fixing.</div> }}<noinclude> {{documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> gppwpxbmfi1o9wt47jyenx8ewc4qzs8 10 4726 26300 26279 2021-01-11T13:02:02Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <!--{{Ambox}} begin-->{{#switch:{{{small|}}} | left = {{Ambox/core | small = left | type = {{{type|}}} | image = {{#if:{{{smallimage|}}} | {{{smallimage}}} | {{{image|}}} }} | imageright = {{#if:{{{smallimageright|}}} | {{{smallimageright}}} | {{{imageright|}}} }} | style = {{{style|}}} | textstyle = {{{textstyle|}}} | text = {{#if:{{{smalltext|}}} | {{{smalltext}}} | {{{text}}} }} }} | #default = {{Ambox/core | type = {{{type|}}} | image = {{{image|}}} | imageright = {{{imageright|}}} | style = {{{style|}}} | textstyle = {{{textstyle|}}} | text = {{{text}}} }} }}<!--{{Ambox}} end--><noinclude> {{Documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude><!-- {{#invoke:Message box|ambox}}{{#ifeq:{{{small}}}|left|[[Category:Articles using small message boxes]]}}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> --> ggrnscmhrvwb9i3zk71xssjvhu2a06s 10 4727 26365 17856 2021-01-13T03:45:44Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{clear}} {| style="background: {{{background|#ffd}}}; border: 1px solid #aaaaaa; padding: 6pt; margin: 12pt 8%; width: 60%; margin: auto;" class="notice noprint notice-todo" | style="width: 58px;" | [[Image:Clipboard.svg|45 px|left|alt=Clipboard|link=]] | '''{{{header|{{{title|Kailangang gawin:}}}}}}'''<br />{{{1}}} |} <includeonly>{{clear}}</includeonly> <noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 6rhrn3avq53wjkn4nif04uwqf5qds6y 10 4728 17861 17857 2016-03-14T08:03:14Z Squeekeek 2831 wikitext text/x-wiki {{ ambox |type=content |text='''Ang {{#if:{{{section|}}}|section|{{is book|aklat|pahina}}}} na ito ay nangangailangan ng kaukulang pansin'''. Maari mong [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=edit}} ilinang], [[WB:PROJECTS|manghingi ng tulong]], o tingnan ang [[{{TALKPAGENAME}}|kasalukuyang pag-unlad]] nito. }} <includeonly> {{#if:{{{example|}}}||[[Category:Pages needing attention|{{PAGENAME}}]]}} </includeonly> <noinclude> {{documentation}} </noinclude> 3trpaxyfxuo6ni8uksggfd4emn7ow0c 10 4729 17860 17859 2016-03-14T08:02:38Z Squeekeek 2831 wikitext text/x-wiki <includeonly> {{#ifeq: {{#titleparts: {{FULLPAGENAME}}}} | {{#titleparts: {{FULLPAGENAME}}|1}} | {{{ aklat|{{{1|}}} }}} | {{{ pahina|{{{2|}}} }}} }}</includeonly><noinclude> Ito ba ay isang aklat o pahina? [[Category:Utility templates|{{PAGENAME}}]] </noinclude> fotewmp7rkmp25c7ngvt9rm0sq6r9pc 10 4730 18073 18072 2016-03-15T15:43:07Z Squeekeek 2831 Isinalin wikitext text/x-wiki {| style="border:1px solid black; background:white; color:black; border-collapse:collapse; border-spacing:3px; width:90%; margin:0.5em auto;" | colspan="2" style="color:white; background:black; padding:1em; text-align:center;" | <big>'''MAAARING PAGLABAG SA KARAPATANG-ARI'''</big> |- | style="padding:1em; vertical-align:middle;" | [[File:Copyrightstatusquestion.svg|left|90px|]] | Naniniwala ang isang Wikibookian na ang lathalang ito ay gumagamit ng lathalang nakakarapatang-ari ng ''walang hayagang pahintulot'' ng (mga) nagmamay-ari nito. Maaari kang makatulong sa pamamagitan ng [[Wikibooks:Boilerplate request for permission|paghingi ng pahintulot sa mga nagmamay-ari]] na gamitin ang kanilang lathala sa ilalim ng {{#switch:{{NAMESPACE}}|File=isang [[Project:Media|magkaugmang lisensya]].|ating [[WB:CC-BY-SA|lisensya]].}} Kung sakaling ''binigyan'' ka ng pahintulot, maaaring mag-iwan ng mensahe sa [[{{TALKPAGENAME}}|discussion page]] ukol rito. '''Kung walang makukuhang pahintulot matapos ng 7 araw, maaring {{plainlinks|{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=delete&wpReason={{urlencode:[[WB:COPYVIO|copyright violation]]}}{{#if:{{{1|}}}|{{urlencode:: {{{1}}}}}}}}}|mabura}} ang lathalang ito ayon sa [[WB:DP|patakaran]].'''{{#if:{{{1|}}}|<br/><br/>Naniniwala ang isang Wikibookian na ang lathalang ito ay lumalabag sa karapatang-ari ni(na):: :{{{1}}}}} ---- <div style="font-size:smaller">Pakibalaan rin ang mga pangunahing kontribyutor ng: :''{{tlxs|nothanks|{{FULLPAGENAME}}|<nowiki>~~~~</nowiki>}}''</div> |}<includeonly> {{#ifeq:{{{example|no}}}|no|[[Category:{{event trigger|Mga kandidato para sa mabilisang pagbura|Copyright violations}}|{{PAGENAME}}]]}}</includeonly><noinclude> ''Ito ay nagdadagdag ng isang pahina sa [[:Kategorya:Mga paglabag sa karapatang-ari]] at matapos ang 7 araw ay ililipat ito sa [[:Kategorya:Mga kandidato para sa mabilisang pagbura]].'' [[Kategorya:Copyright issues templates|{{PAGENAME}}]] </noinclude> q10m2qqc2biphscu8djbwrri0ao8cg3 10 4731 26357 17863 2021-01-13T02:53:38Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly><span class="plainlinks">[{{{1|{{{URL|{{{url|}}}}}}}}} {{{2|{{{NAME|{{{name|}}}}}}}}}]</span></includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> hu4x7gq527uxvofckqn5t6saedyjiit 0 4733 27365 18141 2021-02-26T09:53:39Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang mga pandiwa ang nagpapahayag kung ano ang ginagawa ng isang aktor. Maaaring may makatanggap ng aksyon na ginagawa ng aktor o wala. == Mga Panahunan == May tatlo lamang na panahunan ang Esperanto, tulad ng sa wikang Filipino - ang pangnagdaan, pangkasalukuyan, at panghinaharap. Para sa bahaging ito, gagamitin natin ang pawatas na ''kuri'' na ang ibig sabihin ay "tumakbo". === Ang Pangnagdaan === Ang pangnagdaan na panahunan ay nagpapahayag ng isang kilos na ganap na, o nangyari sa isang panahong nagdaan na. Upang gawing pangnagdaan ang isang pawatas, tanggalin lamang ang pinakadulong "i" at palitan ng "is" ito. {{Halimbawa | kur'''i''' -> kur'''is'''; tumakbo -> tumakbo}} === Ang Pangkasalukuyan === Ang pangkasalukuyan na panahunan ay nagpapahayag ng isang kilos na nagaganap sa ngayon. Upang gawing pangnagdaan ang isang pawatas, tanggalin lamang ang pinakadulong "i" at palitan ng "as" ito. {{Halimbawa | kur'''i''' -> kur'''as'''; tumakbo -> tumatakbo}} === Ang Panghinarap === Ang panghinaharap na panahunan ay nagpapahayag ng isang kilos na gaganapin pa lamang sa isang panghinaharap na panahon. Maari rin itong magpahiwatig ng balak na gawin. Upang gawing panghinaharap ang isang pawatas, tanggalin lamang ang pinakadulong "i" at palitan ng "os" ito. {{Halimbawa | kur'''i''' -> kur'''os'''; tumakbo -> tatakbo}} == Paggamit == Ang mga pandiwa sa Esperanto ay maaaring ilagay kahit saan sa pangungusap basta malalaman kung saan sa pangungusap ang aktor nito. Madalas na nilalagay ang aktor ng pandiwa bago ang mismong pandiwa, ngunit may mga akda, tulad ng mga tula, na inilalagay ang aktor pagkatapos nito. Ang [[Esperanto/Ang Kasong Akusativo | kasong akusativo]], na tatalakayin sa susunod na pahina, ang isa sa mga dahilan kung bakit maaaring gawin ito. Sa paraang ito makakagawa tayo ng mga pangungusap na higit na ayon sa ating nais iparating. {{Halimbawa | Ĉevalo kuras. La hundo bojis. Komprenas la viro. Skribis knabo. La instruisto vojaĝos.; Isang kabayo ang tumatakbo. Ang aso ay tumahol. Ang tao ay nakakaintindi. Isang bata ang nagsulat. Ang guro ay maglalayag.}} Tulad ng wikang Filipino, maaaring magkaroon ng isang pangungusap na pandiwa lang ang mayroon. Ginagamit ito kung ang aktor ng pandiwa ay natiyak mula sa isang nagdaan na pangungusap. {{Halimbawa | Pluvas. Kriis. Eliros.; Umuulan. Umiyak. Lalabas.}} == Mga Pandiwang Panlagay == May isang natatanging salitang ugat ang lumalayon sa lagay ng isang bagay. Ang salitang-ugat na "esti", kung nabanghay, ay tumutukoy sa lagay ng isang bagay sa panahong iyon. Maaaring pang-uri, pangngalan, o isang sugnay ang lagay nito. Halimbawa, ginagamit ito kung nais mong ipahiwatig na ang ulam ngayon ay manok, o ang damit mo ngayon ay dilaw. Maari ring itong isipin bilang tumbasan ng dalawang bagay. Tulad sa wikang Filipino, ang bagay at ang lagay nito ay maaring ilagay kahit saan sa palibot ng pandiwang panlagay. Kung maramihan ang bagay na itutukoy, kailangang nakabanghay rin sa maramihan ang lagay. {{Halimbawa | La hundo estas Fido. La manĝaĵoj estos porkaĵoj. Bovo estas granda besto. Katoj bestoj etaj estas. Estas manĝilaro la telero; Ang aso ay si Fido. Ang mga pagkain ay magiging mga baboy na ulam. Ang baka ay isang malaking hayop. Ang mga pusa ay mga maliliit na hayop. Ang plato ay isang kubyertos.}} Maaari ring gamitin ang pandiwang panlagay sa mga pang-uri para ilayon ang isang bagay sa isang uri. Kung tiyak ang bagay, hindi maaaring maglagay ng pantiyak sa pang-uri. {{Halimbawa | La suno estas flava. Katoj estas blankaj. La herbo mola estas. Freŝaj la fiŝoj estas.; Ang araw ay dilaw. Ang mga pusa ay dilaw. Ang damo ay malambot. Ang mga isda ay sariwa.}} == Pagsasanay == === Una === Banghayin ang mga sumusunod na pawatas sa pangnagdaan, pangkasalukuyan, at panghinaharap na mga panahunan. {{Halimbawa | sci'''i''' -> sci'''is''', sci'''as''', sci'''os'''; alam -> nalaman, nalalaman, aalamin}} aparteni, broŝi, cerpi, ĉirkaŭi, daŭri, enkonduki, fajri, gajni, ĝui, havi, ĥaosigi, interesi, justi, ĵaluzi, kuiri, levi, manĝi, nomiĝi, oferi, promeni, roli, svingi, ŝiri, traduki, unuiĝi, valori, zorgi === Pangalawa === Banghayin ang mga pawatas ng mga sumusunod na mga pangungusap ayon sa hinihingi nitong panahunang pandiwa. {{Halimbawa | Besto kur'''i''' (pangkasalukuyan) -> Besto kur'''as'''}} {{BookCat}} sumqa957ifhhdpqs87izn7aahp8hikz 0 4735 27364 18140 2021-02-26T09:53:28Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang mga pangngalan at panghalip ang isa sa mga pinakamahalagang parte ng isang wika. Sa wikang Esperanto, lahat ng mga pangngalan ay kinuha mula sa Latin, at iba pang mga wikang Europeo tulad ng Ingles, Kastila, at Pranses. == Ang Salitang-Ugat == Ang wikang Esperanto ay nakasentro sa konsepto ng salitang-ugat. Sa konteksto ng mga pandiwa, pawatas rin ang tawag rito. Lahat ng mga salitang-ugat sa Esperanto ay nagtatapos sa "i". Mula sa salitang-ugat na ito, maaari kang makagawa ng pangngalan, pandiwa, o pang-uring kahulugan nito sa pamamagitan ng pagbanghay sa salitang-ugat na ito. {{Halimbawa | patr'''i''', kur'''i''', mend'''i''', ĝu'''i''', renkont'''i''', parol'''i''', promen'''i''', tru'''i''', kudr'''i''', pag'''i'''}} == Mga Pangngalan == === Pagbanghay sa Isahan === Maaaring gumawa ng pangngalan mula sa kahit anong salitang-ugat. Upang makagawa ng isang pangngalan mula rito, palitan lamang ang pinakadulong "i" ng "o". {{Halimbawa | patr'''i''', mend'''i''', pag'''i''', man'''i''', form'''i''' -> patr'''o''', mend'''o''', pag'''o''', man'''o''', form'''o'''; tatay, ''order'' (sa kainan, atbp.), bayad, kamay, porma}} === Pagbanghay sa Maramihan === Ang isang pangngalan sa wikang Filipino ay maaaring gaawing pangmaramihan sa pamamagitan ng pagkabit ng salitang "mga" bago ang pangngalan. Sa Esperanto, kinakabitan lamang ng "j" ang pangngalan upang maging maramihan ito. {{Halimbawa | patr'''o''', mend'''o''', pag'''o''', man'''o''', form'''o''' -> patr'''oj''', mend'''oj''', pag'''oj''', man'''oj''', form'''oj'''; mga tatay, mga ''order'', mga bayad, mga kamay, mga porma}} == Mga Pang-Uri == === Pagbanghay sa Isahan === Maaari ring gumawa ng pang-uri mula sa kahit anong salitang-ugat. Upang makagawa ng isang pang-uri mula rito, palitan lamang ang pinakadulong "i" ng "a". {{Halimbawa | blu'''i''', grand'''i''', bel'''i''', bongust'''i''', freŝ'''i''' -> blu'''a''', grand'''a''', bel'''a''', bongust'''a''', freŝ'''a'''; bughaw, malaki, maganda, masarap, sariwa}} === Pagbanghay sa Maramihan === Tulad ng mga pangngalan, ang mga panghalip ay maaari ring ibanghay sa maramihan. Sa Esperanto, kinakabitan lamang ng "j" ang mga pang-uri. {{Halimbawa | blu'''a''', grand'''a''', bel'''a''', bongust'''a''', freŝ'''a''' -> blu'''aj''', grand'''aj''', bel'''aj''', bongust'''aj''', freŝ'''aj'''; bughaw, malaki, maganda, masarap, sariwa}} === Paggamit Kasabay ng Mga Pangngalan === Ang mga pang-uri ay madalas ginagamit kasabay ng mga pangngalan. Upang magbigay ng katangian sa isang pangngalan gamit ang isang pang-uri, maaring ilagay ang pang-uri bago o pagkatapos ng pangngalan. {{Halimbawa | freŝ'''a''' frag'''o''', bel'''a''' nokt'''o''', patr'''o''' fort'''a''', vir'''o''' bel'''a''', ĉeval'''o''' grand'''a'''; sariwang ''strawberry'', magandang gabi, tatay na malakas, lalaki na guwapo, kabayo na malaki}} Kung maramihan ang pangngalan na kailangan bigyan ng katangian, dapat umayon rin ang pang-uri rito sa pamamagitan ng pagbanghay nito sa maramihan. {{Halimbawa | freŝ'''aj''' frag'''oj''', bel'''aj''' nokt'''oj''', patr'''oj''' fort'''aj''', vir'''oj''' bel'''aj''', ĉeval'''oj''' grand'''aj'''; mga sariwang ''strawberry'', mga magagandang gabi, mga tatay na malalakas, mga lalaki na guwapo, mga kabayo na malalaki}} == Ang Tiyak na Pantukoy == Sa wikang Filipino, ang 'di katiyakan ng isang bagay ay ipinapahiwatig sa pamamagitan ng "isa" tulad ng "Isang kamay ang sumulpot mula sa kanto ng pasilyo." Ibig sabihin nito, may kamay na sumulpot, ngunit hindi pa tiyak kung kanino, o anong klaseng kamay ito. Kung nais ipahiwatig ang katiyakan ng isang bagay, ang salitang "ang" ang ginagamit, tulad ng "Ang kamay ay sumulpot mula sa kanto ng pasilyo." Ibig sabihin nito, nalaman na sa isang dating pangungusap kung anong klaseng at kung kaninong kamay ang sumulpot. Lahat ng mga pangngalan na ipinakita sa Esperanto sa ngayon ay tumutukoy sa mga bagay na 'di tiyak. Para gawing tiyak ang isang bagay, kailangan lang maglagay ng pantukoy na "la" bago ang pangngalan at anumang mga pang-uri na nais tukuyin. Tandaan na hindi ito nagbabago depende kung maramihan o isahang bagay ang tinutukoy. {{Halimbawa | patro, mendoj, freŝa frago, noktoj belaj, ĉevalo granda -> '''la''' patro, '''la''' mendoj, '''la''' freŝa frago, '''la''' noktoj belaj, '''la''' ĉevalo granda; ang tatay, ang mga ''order'', ang sariwang ''strawberry'', ang mga magagandang gabi, ang malaking kabayo}} == Pagsasanay == === Una === Banghayin ang mga sumusunod na salitang-ugat sa pangngalan at pang-uring pang-isahan at pangmaramihan. {{Halimbawa | dolor'''i''' -> dolor'''o''', dolor'''a''', dolor'''oj''', dolor'''aj'''}} akvi, blanki, celi, ĉokoladi, dorsi, emi, flori, gorli, ĝeni, heliki, ĥlori, indi, juni, ĵuri, kanti, larĝi, manki, nutri, oranĝi, protekti, ruĝi, simpli, ŝajni, travidebli, umi, venki, zipi === Pangalawa === Banghayin ang mga sumusunod na pang-uri, na nakabanghay sa pawatas, ayon sa tinutukoy nitong pangngalan. {{Halimbawa | reĝo bon'''i''' -> reĝo bon'''a'''}} moli herbo, cirkli kuŝenoj, seki teroj, rapidi kuroj, pezi bebo, cielo alti, promenoj simpli, ideo brili, skriboj ordi, knabo dormemi === Pangatlo === Banghayin ang mga sumusunod na mga salita sa tiyak na panukoy. {{Halimbawa | mola herbo -> la mola herbo }} griza ĉemizo, flava fiŝo, floroj bonodoraj, capo, ĉapeloj, rapida komputilo, rivero longa, ĉambroj pacaj, granda lando, sukero dolĉa, marbordo, urboj {{BookCat}} s53mfheoqg22ksdims00ite69qa8aiv 10 4736 18069 18062 2016-03-15T07:30:49Z Squeekeek 2831 wikitext text/x-wiki {{mbox|type=speedy|text=<center>'''Ang pahinang ito ay {{#if:{{{soon|}}}|nalalapit nang maging}} isang [[Wikibooks:Mga batayan para sa mabilisang pagbura | kandidato para sa mabilisang pagbura]]{{#if:{{{1|{{{reason|}}}}}}|&nbsp;dahil:'''</center> <div style="margin-left:2em; background:#FFFFFF; text-align:center;">{{{1|{{{reason}}}}}}</div> |.'''}} Pakipaliwanag ang inyong mga saloobin [[{{NAMESPACE}} talk:{{PAGENAME}} | rito]]. Kung sa tingin mo ay hindi ito akma sa mga pamantayan o kailangan itong isalba, maaaring tanggalin ang '''<nowiki>{{delete}}</nowiki>''' mula sa pahinang ito. Maaari mo pa ring linangin ang pahinang ito upang maisalba ito mula sa pagkabura. <div class="plainlinks" style="margin-top:1em; text-align:center; font-size:smaller;">'''Mga Tagapangasiwa:''' Maaari lamang na suriin ang [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=history}} kasaysayan ng pahina], [{{fullurl:Special:Log|page={{FULLPAGENAMEE}}}} ang tala ng pahina], at lalo na ang [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|oldid={{REVISIONID}}&direction=prev&diff=prev}} huling pagbabago], bago [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=delete{{#if:{{{1|}}}|&wpReason={{urlencode:{{{1}}}}}|}}}} burahin].</div> </div> }} <includeonly>[[Category:Mga kandidato para sa mabilisang pagbura|{{PAGENAME}}]]</includeonly> <noinclude> [[Category:Mga padron]] {{Documentation}} </noinclude> a1w6qpwfm1rn9ju0zy0hk6spses0qfi 10 4737 18033 2016-03-14T16:46:52Z Squeekeek 2831 Unang paggawa ng padron wikitext text/x-wiki <includeonly><!-- --><div class="collapsible {{#ifeq:{{{expand|no}}}|yes|selected}}" style="{{{style|clear both; border:thin solid rgb(167, 215, 249); background-color: rgb(243, 243, 243);}}}"><!-- --><div class="title" style="{{{titlestyle|font-weight:bold;}}}"><!-- -->{{#if:{{{name|}}}|<div style="float:left; white-space:nowrap; font-size:x-small;" class="plainlinks"><!-- -->[[Template:{{{name}}}|&nbsp;<span style="color:#002bb8;" title="View this template.">v</span>]]&nbsp;<!-- -->[[Template talk:{{{name}}}|<span style="color:#002bb8;" title="Discuss this template.">d</span>]]&nbsp;<!-- -->[{{fullurl:Template:{{{name}}}|action=edit}} <span style="color:#002bb8;" title="Edit this template.">e</span>]</div>}}<!-- -->{{{title}}}</div><!-- --><div class="body {{#ifeq:{{{print|no}}}|yes|expand-print}}" style="{{{bodystyle|padding:0.5em; font-size:90%; text-align:left}}}"> {{{1|{{{body}}}}}} </div></div></includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> 4d2wdze8lkhwh45rztmtg6w4z31o2g1 14 4738 18067 18066 2016-03-15T02:17:06Z Squeekeek 2831 wikitext text/x-wiki {{mbox|type=content|text={{dynamic navigation|style=border:0px;|titlestyle=background-color:transparent;color:black;|title='''Mga tagapangasiwa''' maaari lamang na suriing mabuti ang mga narito bago sila burahin.|body= Pinapaalahanan na siyasatin: * [[Special:PrefixIndex/Wikibooks:Requests for deletion/|ang arkibo ng mga hiling para burahin]], ang [[Special:Logs/delete|tala ng pagbura]], ang tala ng pagbabago, ang pahina ng usapan niyon, at iba pang mga suliranin na nabanggit sa [[{{TALKPAGENAME}}|usapan]] ng kategoryang iyon. * isang pagkakataon na tutulan ang pagbura ay ibinibigay sa lahat ng mga pangunahing taga-ambag * lahat ng mga sanggunihan at kawing sa lahathala ay tatanggalin, kung kinakailagan * kung may mga iba pang lathala ng mga pangunahing taga-ambag ay sumasang-ayon sa batayan para sa mabilisang pagbura (ang mga malalang kaso ay baka nangangailangan ng pagharang) }}}} Ang kategoryang ito ay naglalaman ng mga pahinang na sumasang-ayon sa batayan ng mga pahina at aklat para sa mabilisang pagbura. Karamihan sa mga narito ay mga pahinang ginawa bilang pagkakamali (tulad ng tambakan ng assignment), mga bandalismo, at iba pa. hz93r2kmni7e0op3s3pchqqqiwpeyh6 10 4739 18038 2016-03-14T17:02:02Z Squeekeek 2831 Unang paggawa ng padron wikitext text/x-wiki {{ombox|type=notice|image=[[File:Green check.svg|30px|link=]]|text={{#if:{{{1|}}} | {{Ombox/Shortcut|{{{1|}}}|{{{2|}}}|{{{3|}}}|{{{4|}}}|{{{5|}}} }} }} '''Ang pahinang ito ay naglalaman ng isang opisyal na [[Wikibooks:Policies and guidelines|Batayan ng Wikibooks]]''' na tinanggap ng komunidad ng Wikibooks at '''kailangan sundin''' ng mga tagagamit ng Wikibooks. Maliban sa mga maliliit na pagbabago, maaari lamang na gamitin ang [[{{TALKPAGENAME}}|usapan]] para maghain ng mga pagbabago sa batayan. }}<includeonly>{{#ifeq:{{{example|no}}}|no|[[Category:Wikibooks policies|{{PAGENAME}}]]}}{{pp-protected|small=yes}}</includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> fei27e24zu45koi6zqlsf66eov6z7lj 10 4740 18039 2016-03-14T17:02:53Z Squeekeek 2831 Unang paggawa ng padron wikitext text/x-wiki <table class="shortcutbox noprint" style="float:right; border:1px solid #aaaaaa; background:#ffffff; margin:0em 0em 0em 1em; padding:3px; text-align:center; line-height:1.1em"><tr><th style="border:none; background:transparent;"><!-- Putting anchors on page: -->{{#if:{{{1|}}}|<span id="{{{1|}}}"></span> }}{{#if:{{{2|}}}|<span id="{{{2|}}}"></span> }}{{#if:{{{3|}}}|<span id="{{{3|}}}"></span> }}{{#if:{{{4|}}}|<span id="{{{4|}}}"></span> }}{{#if:{{{5|}}}|<span id="{{{5|}}}"></span> }}<!-- Adding the shortcut links: --><small>[[Wikibooks:Shortcuts|Shortcut{{#if:{{{2|}}}|s}}]]: {{#if:{{{1|}}}|<br /> [[{{{1}}}]] }}{{#if:{{{2|}}}|<br /> [[{{{2}}}]] }}{{#if:{{{3|}}}|<br /> [[{{{3}}}]] }}{{#if:{{{4|}}}|<br /> [[{{{4}}}]] }}{{#if:{{{5|}}}|<br /> [[{{{5}}}]] }}</small></table><noinclude>{{documentation}}</noinclude> boyzadpv1ns6n28pm44nvpvxa432hm1 10 4741 18043 2016-03-14T17:23:32Z Squeekeek 2831 Unang paggawa ng padron wikitext text/x-wiki {{ombox|type=style|image=[[File:Gartoon-Gedit-icon.png|40px|link=]]|text={{#if:{{{1|}}} | {{Ombox/Shortcut|{{{1|}}}|{{{2|}}}|{{{3|}}}|{{{4|}}}|{{{5|}}} }} }} ''Ang pahinang ito ay naglalaman ng isang burador na panukala tungkol sa isang [[Wikibooks:Policies and guidelines|batayan o patnubay sa Wikibooks]]''. Talakayin ang mga pagbabago sa burador na ito sa [[{{TALKPAGENAME}}|usapan]]. Kapag [[Wikibooks:Decision making|napagkasunduan]], ang burador na ito ay maaari maging opisyal na batayan o patnubay sa Wikibooks.}}<includeonly>{{#ifeq:{{{example|no}}}|no|[[Category:Wikibooks draft policies and guidelines|{{PAGENAME}}]]}}{{pp-protected|small=yes}}</includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> 348v7eyhla8uowlmmgyzhxy552oleaf 4 4742 18044 2016-03-14T17:29:48Z Squeekeek 2831 Unang paggawa ng pahina wikitext text/x-wiki {{draft}} == Pamantayan sa pagpapangalan == Ang bawat kabanata o pahina ng isang aklat ay dapat magsimula sa pangalan ng libro at sundan ng isang bantas paiwa: * <tt>Pamagat_ng_Aklat/Pangalan_ng_pahina</tt> Ang mga aklat at pahina ay maaaring gumamit ng pamagat o pangungusap na pagka-capitalize. == 'Di-naaayon na mga aklat == May mga iilang aklat na hindi gumagamit ng bantas na paiwa upang italaga ang mga subpage. Kung may makikita kang aklat na may mga pahinang hindi sumasang-ayon sa patnubay na ito, pakibago ang mga pangalan ng mga ito. Maaari ka ring magbigay ng mga pahinang maaaring ilipat sa pamamagitan ng pagdagdag ng {{Tlx|rename|bagong_pangalan}} sa itaas ng mga pahinang nais baguhin ang pangalan. 7d6appq1lee5yufxupla1l8fwv9s84c 10 4744 23794 18065 2019-12-06T06:55:57Z WhitePhosphorus 3265 fix category wikitext text/x-wiki Ang padron na ito ay nagpapahayag na ang pahina na mayroon nito ay maaaring sumang-ayon sa batayan para sa mabilisang pagbura. Dinadagdag rin ito sa [[:Category:Mga kandidato para sa mabilisang pagbura]] para muling suriin ng mga tagapangasiwa. Maaari lamang na alamin ang batayan sa pagbura sa Wikibooks bago gamitin ang padron na ito sa kahit anong pahina. === Paggamit === '''<nowiki>{{delete}}</nowiki>''' * Gamitin ang {{para|soon|<anything>}} para ipahayag na ang pahina ay ''maaaring'' sumang-ayon sa mga batayan. * Gamitin ang {{para|reason|<bakit>}} para maipaliwanag kung bakit ang pahina ay sumasang-ayon sa mga batayan para sa mabilisang pagbura. * Ang pormang {{tlx|delete|''rason''}} ay maari ring gamitin. === Tingnan Rin === * {{tlx|rfd}} jhrxzefu1tpdok3kakpx621f7aclqkt 10 4745 18064 2016-03-15T02:02:59Z Squeekeek 2831 Unang paggawa ng padron wikitext text/x-wiki <includeonly><code><nowiki>|</nowiki>{{#if:{{{1|}}}|{{{1}}}<nowiki>=</nowiki>|}}{{{2|}}}</code></includeonly><noinclude> {{Documentation}} <!--Categories and interwikis go near the bottom of the /doc subpage.--> </noinclude> hjcudtqxx8znw6d4u8gcka7ljtl2hzl 10 4746 18070 2016-03-15T07:33:03Z Squeekeek 2831 Unang paggawa ng padron wikitext text/x-wiki {{#ifeq:{{{small|}}}|yes | {{tmbox/core | small = yes | type = {{{type|}}} | image = {{#if:{{{smallimage|}}}| {{{smallimage}}} | {{{image|}}} }} | imageright = {{#if:{{{smallimageright|}}} | {{{smallimageright}}} | {{{imageright|}}} }} | style = {{{style|}}} | class = {{{class|}}} | textstyle = {{{textstyle|}}} | text = {{#if:{{{smalltext|}}}| {{{smalltext}}} | {{{text}}} }} }} | {{tmbox/core | type = {{{type|}}} | image = {{{image|}}} | imageright = {{{imageright|}}} | style = {{{style|}}} | class = {{{class|}}} | textstyle = {{{textstyle|}}} | text = {{{text}}} }} }}<noinclude> {{documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> piy51slysucxqqtzkmysznytllhe5it 10 4747 26304 18071 2021-01-11T13:21:48Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <table class="plainlinks tmbox {{{class|}}}" style="margin: 4px 10%; border-collapse: collapse; border: 1px solid #c0c090; background: #f8eaba;{{#ifeq:{{{small}}}|yes|line-height: 1.5em; font-size: 100%;}} {{#switch:{{{type|}}} | speedy = border: 2px solid #b22222; background: #fee; | warning <!-- deprecated --> | serious <!-- deprecated --> | delete = border: 2px solid #b22222; | content = border: 2px solid #f28500; | style = border: 2px solid #f4c430; | move = border: 2px solid #9932cc; | protection = border: 1px solid #c0c090; | notice <!-- notice = default --> | #default = border: 1px solid #c0c090; }}{{{style|}}}"> <tr> {{#ifeq:{{{image|}}}|none | <!-- No image. Cell with some width or padding necessary for text cell to have 100% width. --><td class="mbox-empty-cell" style="border: none; padding: 0px; width: 1px;"></td> | <td class="mbox-image" style="border: none; padding: 2px 0 2px 0.9em; text-align: center; "> {{#if:{{{image|}}} | {{{image}}} | [[File:{{#switch:{{{type|}}} | speedy = Ambox warning pn.svg | warning <!-- deprecated --> | serious <!-- deprecated --> | delete = Ambox warning pn.svg | content = Ambox Content.svg | style = Edit-clear.svg | move = Merge-split-transwiki default.svg | protection = Padlock-silver-medium.svg | notice <!-- notice = default --> | #default = Information icon4.svg }} | {{#ifeq:{{{small|}}}|yes|30x30px|40x40px}}|link=|alt=]] }}</td> }} <td class="mbox-text" style="border: none; padding: 0.25em 0.9em; width: 100%;{{{textstyle|}}}"> {{{text}}} </td> {{#if:{{{imageright|}}} | {{#ifeq:{{{imageright|}}}|none | <!-- No image. --> | <td class="mbox-imageright" style="border: none; padding: 2px 0.9em 2px 0; text-align: center; "> {{{imageright}}} </td> }} }} </tr> </table><!-- Detect and report usage with faulty "type" parameter: -->{{#switch:{{{type|}}} | <!-- No type fed, is also valid input --> | speedy | delete | warning <!-- deprecated --> | serious <!-- deprecated --> | content | style | move | protection | notice = <!-- Do nothing, valid "type" --> | #default = <div style="text-align: center;">This message box is using an invalid "type={{{type|}}}" parameter and needs fixing.</div> }}<noinclude> {{documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> ewnt30edieasuitk9tviiy1ahl6zeho 10 4749 18109 18106 2016-03-16T04:49:08Z Squeekeek 2831 Isinalin ang padron sa Tagalog wikitext text/x-wiki {| class="wikitable userlang" style="float:{{{align|right}}}; clear:{{{align|right}}}; margin:0; width:19em; {{{css-box|}}}" |- ! class="userlang_left" style="width:3em; background:#{{#switch:{{{2<noinclude>|K</noinclude>}}} |1=ADA |2=8E8 |3=6E6 |4=3E3 |K=0D0 |CCC}}; font-size:1.3em; {{{css-left|}}}"| {{{1|tl}}}-{{{2|K}}} |class="userlang_right" style="width:16em; font-size:0.9em; line-height:1.1em; {{{css-right|}}}" lang="{{{1|tl}}}" xml:lang="{{{1|tl}}}"| {{#switch:{{{2<noinclude>|K</noinclude>}}} |0 |1 |2 |3 |4 |K={{#ifexist:padron:tagagamit wika/{{{1|tl}}}|{{tagagamit wika/{{{1|tl}}}|text|{{{2|K}}}}}|{{tagagamit wika/en|text|{{{2}}}|{{{1}}}}}<hr style="width:50%;"><small>''[[Padron:Tagagamit wika#Pagsasalin ng padron|Isalin ang padrong ito!]]''</small>}}|'''imbalidong antas ng husay ng pagsasalita (see [[Padron:Tagagamit wika|documentation]]).'''}} |}<includeonly>{{{category|{{#switch:{{{2}}} |0=<!-- no category --> |1 |2 |3 |4 |K=[[Category:Mga tagagamit {{{1}}}|{{#switch:{{{2}}} |K=1 |4=2 |3=3 |2=4 |1=5}} {{PAGENAME}}]]|}}}}}</includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> egc2rqagyyy5khgccuyiemoxs4ymr2u 10 4750 18128 18111 2016-03-18T20:21:30Z Squeekeek 2831 wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}} |name = Tagalog |text = Ang tagagamit na ito ay {{#switch:{{{2}}} |0=hindi nakakaunawa |1=nakakapag-ambag sa mababang antas ng |2=nakakapag-ambag sa panggitnang antas ng |3=nakakapag-ambag sa mataas na antas |4=nakakapag-ambag sa malakatutubong antas ng |K=isang katutubong nagsaslita ng}} [[:category:user tl|Tagalog]]. }} 7ncfhcqv354baqskj5bo2rc16jsnmmd 10 4751 18110 2016-03-16T05:14:48Z Squeekeek 2831 Unang paggawa ng dokumentasyon wikitext text/x-wiki {{Documentation subpage}} <!-- PLEASE ADD CATEGORIES AND INTERWIKIS AT THE BOTTOM OF THIS PAGE --> ===Paggamit=== <pre> {{user language|tl|N}} </pre> Kopyahin at ipaskil ang halimbawang kodigo sa itaas at palitan ang "tl" ng inyong nais na wika at "N" ng isa sa mga sumusunod na titik na kumakatawan sa iyong antas ng kakahayan ng pakikipag-usap:<br /> {| class="wikitable" |- ! Antas ! Deskripsyon |- style="vertical-align: top;" ! 0 | Ang tagagamit ay hindi makakapag-usap sa wikang iyon. |- ! 1 | Baguhan; ang tagagamit ay makakasulat ng mga sobrang simpleng mga tanong at pangungusap, at maaari ring makaintindi ng mga mas kumplikadong mga salita ng may kahirapan. Ang kanilang bokabularyo ay limitado (maliban sa pagkakaunawa ayon sa pagkakapareho sa ibang mga wika). |- style="vertical-align: top;" ! 2 | Elementarya; ang tagagamit ay nakakalahok sa mga simpleng diskusyon gamit ang mga simpleng pangungusap, ngunit kailangan pa rin ng tulong sa paggamit ng mga mas advans na bokabularyo o pangungusap. |- style="vertical-align: top;" ! 3 | Advans; ang tagagamit ay nakakalahok sa mga diskusyon kasama ang mga katutubong nagsasalita, at nakakalahok sa mga diskusyong teknikal ng may kumpiyansa. Mayroon silang magandang pagkakaintindi sa balarila at ang kanilang mga kamalian ay halos hindi nakakasagabal sa pagkaunawa sa kanila. |- style="vertical-align: top;" ! 4 | Halos katutubo; ang tagagamit na ito ay nakakabasa at nakakasulat ng mahusay sa lahat ng klase ng diskusyon, kasama na ang mga teknikal na diskusyon. Ang tagagamit ay maaring pumasa bilang katutubong nagsasalia sa nakasulat na diskusyon, at gumagawa ng maliliit na pagkakamali. |- style="vertical-align: top;" ! K | Katutubo; ang tagagamit na ito ay nakikipag-usap sa wikang ito mula pagkapanganak, at mayroong malawak na bokabularyo at sa natural na pagkaalam sa balarila. Ang tagagamit ay maaaring makilahok sa lahat ng klase ng diskusyon ng walang kahirapan, at nakakaintindi kahit may mga kamalian sa pagsusulat ng iba. |} ===Pagbabago sa pormat=== Maaring baguhin ang anyo at kilos ng padron gamit ang mga sumusunod na pasuway na parameters (halimbawa, <code><nowiki>{{tagagamit wika|tl|K|align=left}}</nowiki></code>). {| class="wikitable" |- ! align | Set the alignment on the page. Possible values are left, center, and right (default). This also sets appropriate clearing, so that the boxes will stack automatically in that position (you can override this with the "css-box" override below). |- ! css-box | Maglagay ng kahit anong [[w:CSS|CSS]] sa kahon. |- ! css-left | Maglagay ng kahit anong [[w:CSS|CSS]] sa kaliwang silid. |- ! css-right | Maglagay ng kahit anong [[w:CSS|CSS]] sa kanang (pangunahin) silid. |- ! category | Ipapakita ang kahong ito ng hindi pinapangkat ang pahina kung ibablanko ang parametrong ito (<code>category=</code>). Para sa kabaligtarang epekto (na ipangkat ang pahina ng hindi pinapakita ang kahong ito), tingnan ang padrong {{tlx|Tagagamit wika/kategorya}}. |} ===Pagsasalin ng padron=== Ang padron na ito ay nagbibigay ng teksto sa Tagalog bilang default. Kinailangan mong gumawa ng bagong salin ng padron na ito sa inyong wika. Ang ilang sa mga ito ay makikita sa [http://translatewiki.net/wiki/Portal:en http://translatewiki.net/wiki/Portal:''&lt;language code>'']. Tingnan lamang ang dokumentasyon sa [[m:Template:Tagagamit wika]]. ===Mga sinusuportahang wika=== Tingnan ang [[Wikibooks:Babel#Languages supported|Wikibooks:Babel]] para sa listahan ng mga suportadong wika. <includeonly> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE, THANKS --> </includeonly> d94bhwwzkmmwjlntekpnip7g5f27d1o 10 4752 18112 2016-03-16T05:17:06Z Squeekeek 2831 Unang paggawa ng padron wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}} |name = Cebuano |text = Kini nga gumagamit&nbsp;{{#switch:{{{2}}} |0=dili makasabot og |1=makatampo og taphaw nga matang sa |2=makatampo og tunga-tunga nga matang sa |3=makatampo og hataas nga matang sa |4=makatampo og daw-lumad nga matang sa |N=lumad nga tigsulti sa}} [[:category:user ceb|Sinugboanong Binisaya]]. }}<noinclude>[[Category:Template subpages|User language/ceb]]</noinclude> cea9ceyb7zfl3fjb09hu1ph0pjkycwm 10 4753 18113 2016-03-16T05:18:05Z Squeekeek 2831 Unang paggawa ng padron wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}} |name = Hiligaynon |text = Ini nga naga-usar {{#switch:{{{2}}} |0=indi makabasa kag makasulat |1=makabuhat sang simple nga hambalanon |2=makabuhat sang ensaktohan nga hambalanon |3=makabuhat sang madalum nga hambalanon |4=makabuhat lapit kaparehas sang isa ka nitibo |N=makabuhat bilang isa ka nitibo}} [[:category:user hil|hiligaynon]]. }}<noinclude>[[Category:Template subpages|User language/hil]]</noinclude> hljtxiyf84k47malmcu10lnufg16rfl 10 4754 18114 2016-03-16T05:21:35Z Squeekeek 2831 Unang paggawa ng padron wikitext text/x-wiki <!-- Don't copy this code when creating a new translation! This subpage contains special programming for use as a default text. -->{{#switch:{{{1}}} |name = English |text = This user {{#switch:{{{2}}} |0 = cannot read or write in |1 = can read and write basic |2 = can read and write intermediate |3 = can read and write fluently in |4 = can read and write at a near-native level in |N = can read and write at a native level in }} [[:Category:User {{{3|en}}}|{{#switch:{{{3|en}}}|en=English |{{#ifexist:template:user language/{{{3}}}|{{user language/{{{3}}}|name}}|''{{#language:{{{3}}}}}''}}}}]]. }}<noinclude>[[Category:Template subpages|User language/en]]</noinclude> 0k5tv2ot9l08twttn748cqg4ndwgern 0 4756 27366 18130 2021-02-26T09:53:49Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang kasong akusativo ang sinasabing isa sa mga pinakamahirap aralin sa Esperanto. Dahil na rin ito sa kasanayan ng mga tao sa pagpoposisyon ng mga salita sa palibot ng isang pandiwa upang maipahayag kung siya ang gumagawa o ginagawan ng isang diwa. Simple lamang ang mga patakaran ukol rito. == Ang Pandiwa at ang Layon == Kapag ang isang tao o bagay ay gumawa ng isang kilos, maaaring may makatanggap sa ginagawa nila. Ang tao o bagay na makakatanggap ay tinatawag na direktang layon ng isang pandiwa sapagkat sila ang agarang naaapektuhan ng kilos. Sa wikang Filipino, medyo kumplikado ang proseso ng paglalapi sa isang pandiwa upang maituro ang aktor, na gumawa ng kilos, at ang layon, ang siyang nakakatanggap ng kilos. Dumadagdag pa lalo ang ng mga aspekto at pokus sa hirap sa pag-aral nito. Ngunit, ang ganitong konstruksyon ay pinahihintulutan tayo na ilagay ang aktor o layon kahit saan sa palibot ng pandiwa, basta nalapi ang pandiwa para maipahiwatig ang nais natin. Ang wikang Esperanto ay may ganitong uri ng "paglapi" upang markahan ang isang salita bilang isang direktang layon. Dahil rito, maaari na ring ilagay ang mga pangngalan kahit saan sa palibot ng pandiwa. == Pagbanghay == Ang isang pangngalan ay maaaring markahan bilang isang direktang layon ng isang pandiwa sa pamamagitan ng pagkakabit ng "n" sa dulo ng pangangalan. Kung pangmaramihan ang pangngalan, kinakabit ang "n" sa pinakadulo ng salita matapos ang "j" nito. {{Halimbawa | stel'''o''' -> stel'''on''', okullvitr'''oj''' -> okulvitr'''ojn'''}} {{BookCat}} jxn83lx9ja7jg9b9y3dlcv7jiyjloio 0 4758 27362 18149 2021-02-26T09:53:03Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Unua Libro.jpg|thumbnail|right|Ang ''Unua Libro'', ang pinakaunang librong nailathala tungkol sa wikang Esperanto. Nakasulat ito sa wikang Rusa.]] Ang wikang Esperanto ay isang artipisyal at niyaring wika. Sa ngayon, ito ang wika ng ganitong klase ang may pinakamaraming nagsasalita sa buong mundo. Ang wikang ito ay ginawa noong 1887 ng isang doktor na taga-Polonya na nagngangalang Ludwig Leizer Zamenhof. Ginawa niya ito bilang isang madali at walang kinikilingang wika na maari maging susi sa kapayapaan sa pagitan ng mga nagaalitang bansa. Ang ''Unua Libro'', na isinulat ni Zamenhof sa sagisag na ''Doktor Esperanto'', ang kauna-unahang librong naisulat tungkol sa Esperanto. Sa librong ito, ang wikang Esperanto ay tinawag na ''Ang Wikang Internasyunal'' ngunit sumikat ang ''Esperanto'' bilang pangalan ng wika na hango sa sagisag na ''Esperanto''. Malayo na ang narating ng Esperanto bilang isang artipisyal na wika. May mga 2 milyon* ang nakakaalam sa wikang ito at ilang libo ang kayang makapagsalita nito lalo na sa Europa at Silangang Asya. May makakausap ka na kahit papaano isang tao sa wikang Esperanto sa isang bansa. Kikikilala rin ito ng mga sikat na ''websites'' tulad ng Google at Facebook at inaaral rin dahil sa tulong nito sa pag-aaral ng iba pang wika tulad ng mga wikang Europeo. Mayaman ang kultura ng Esperanto kahit walang bansa ang kumikilala sa wikang ito. Mayroon itong mga akda, awit, at mga palabas na naipon na buhat noong ginawa ang wikang ito. Ang mga kongreso ng Esperanto ay mga taunang pagtitipon ng mga Esperantista mula sa iba't-ibang panig ng mundo upang magkakilanlan at magbahagi ng kani-kanilang mga kultura. Ang ''Pasporta Servo'' naman ay isang serbisyo kung saan ang mga Esperantista ay maaaring makituloy o magpatuloy sa isang kapwang Esperantista sa bahay nito. Dahil sa ''internet'', mas lalong lumaganap ang wikang ito. {{BookCat}} 4eb78bsllgi7mgqzaf8da29tii2grn3 0 4759 27369 18153 2021-02-26T09:54:40Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang pahinang ito ay naglalaman ng salin ng 16 na patakaran ng balarilang Esperanto sa Tagalog. Ang wikang ito ay may mga sobrang simpleng patakaran na maaaring ilathala sa isang piraso ng papel. Sa gayon, maaari ring aralin ang buong wika sa isang upuan lamang {{mbox | text=Ang mga patakaran na ito ay isinalin mula sa Ingles na bersyon ng ''Fundamento de Esperanto'' at hindi ito ang opisyal na ''Fundamento''. Maaaring sumangguni lamang sa isang opsiyal na lathala ng ''Fundamento'' kung nais.}} == Ang Alfabeto == <center> {| class="wikitable" style="text-align: center" |- | <big>'''Aa''',</big><br> <small>a tulad ng "apat"</small> || <big>'''Bb''',</big><br> <small>b tulad ng "baboy"</small> || <big>'''Cc''',</big><br> <small>ts tulad ng "''bats''"</small> || <big>'''Ĉĉ''',</big><br> <small>ts tulad ng "tseke"</small> || <big>'''Dd''',</big><br> <small>d tulad ng "daga"</small> || <big>'''Ee''',</big><br> <small>e tulad ng "benta"</small> || <big>'''Ff''',</big><br> <small>f tulad ng "''fire''"</small> |- | <big>'''Gg''',</big><br> <small>g tulad ng "gubat"</small> || <big>'''Ĝĝ''',</big><br> <small>dy tulad ng "dyip"</small> || <big>'''Hh''',</big><br> <small>h tulad ng "hati"</small> || <big>'''Ĥĥ''',</big><br> <small>ch tulad ng "''chi''"</small> || <big>'''Ii''',</big><br> <small>i tulad ng "ibon"</small> || <big>'''Jj''',</big><br> <small>y tulad ng "bayan"</small> || <big>'''Ĵĵ''',</big><br> <small>s tulad ng "''vision''"</small> |- | <big>'''Kk''',</big><br> <small>k tulad ng "kabit"</small> || <big>'''Ll''',</big><br> <small>l tulad ng "linta"</small> || <big>'''Mm''',</big><br> <small>m tulad ng "mali"</small> || <big>'''Nn''',</big><br> <small>n tulad ng "nino"</small> || <big>'''Oo''',</big><br> <small>o tulad ng "tao"</small> || <big>'''Pp''',</big><br> <small>p tulad ng "pito"</small> || <big>'''Rr''',</big><br> <small>r tulad ng "parang"</small> |- | <big>'''Ss''',</big><br> <small>s tulad ng "sila"</small> || <big>'''Ŝŝ''',</big><br> <small>sy tulad ng "pasyon"</small> || <big>'''Tt''',</big><br> <small>t tulad ng "tulad"</small> || <big>'''Uu''',</big><br> <small>u tulad ng "ulam"</small> || <big>'''Ŭŭ''',</big><br> <small>w tulad ng "bawang"</small> || <big>'''Vv''',</big><br> <small>v tulad ng "''even''"</small> || <big>'''Zz''',</big><br> <small>z tulad ng "''zebra''"</small> |} </center> == Mga Bahagi ng Pananalita == # Walang 'di tiyak, at mayroon lamang isang isang tiyak na pantukoy, ang ''la'', para sa lahat ng kasarian, bilang, at kaso. # Ang mga pangngalan ay binubo sa pamamagitan ng pagdagdag ng ''o'' sa salitang-ugat. Para sa maramihan, ang titik na ''j'' ay dapat ilagay sa isahang pangngalan. Mayroong dalawang kaso: ang palagyo at ang panlayon (akusativo). Ang salitang-ugat na may nakadagdag nang ''o'' ayt ang palagyong kaso, ang panlayon ay mayroong ''n'' pagkatapos ng ''o''. Ang ibang mga kaso ay nabubuo gamit ang mga pang-ukol; sa gayon, ang paari (dyenitibo) ng ''de'', "ng"; ang datibo ng ''al'', "sa", ang kasangkapan (ablatibo) ng ''kun'', "kasama ng", o iba pang mga pang-ukol ayon sa nais ipahiwatig. Hal. salitang-ugat ''patr'', "tatay"; ''la patr'o'', "ang tatay"; ''la patr'o'n'', "ang tatay" (panlayon), ''de la patr'o'', "ng tatay"; ''al la patr'o'', "sa tatay"; ''kun la patr'o'' "kasama ang tatay"; ''la patr'o'j'', "ang mga tatay"; ''la patr'o'j'n'', "ang mga tatay" (panlayon), ''por la patr'o'j'', "para sa mga tatay". # Ang mga pang-uri ay binubuo sa pamamagitan ng pagdadagdag ng ''a'' sa salitang-ugat. Ang mga bilang at kaso ay pareho sa mga pangngalan. Ang pahambing ay binubuo sa pamamagitan ng paglapi ng ''pli'' (mas); ang sukdulan ng ''plej'' (pinaka-). Ang salitang ''kaysa'' ay tinutumbas ng ''ol'', hal. ''pli blank'a ol neĝ'o'', "mas maputi kaysa sa niyebe". # Ang mga pamilang na kardinal ay hindi nagpapago ng anyo para sa mga iba't ibang kaso. Sila ay: ''unu'' (1), ''du'' (2), ''tri'' (3), ''kvar'' (4), ''kvin'' (5), ''ses'' (6), ''sep'' (7), ''ok'' (8), ''naŭ'' (9), ''dek'' (10), ''cent'' (100), ''mil'' (1000). Ang mga sampuan at isangdaanan ay binubuo sa pamamagitan ng simpleng pagdudugtong ng mga bilang, hal. 533 = ''kvin'cent tri'dek tri''. Ang mga pamilang na ordinal ay binubuo sa pamamagitan ng pagdadagdag ng ''a'' sa mga pamilang na kardinal, hal. ''unu'a'', "una"; ''du'a'', "ikalawa", atbp. Ang mga multiplikativo (tulad ng "makatlo", "makaapat", atbp.) ay nagkakaroon ng ''obl'', hal. ''tri'obl'a'', "makatlo". Ang mga praksyon ay nagkakaroon ng ''on'', tulad ng ''du'on'o'', "kalahati". Ang mga pamilang na kolektibo ay nagkakaroon ng ''op'', tulad ng ''kvar'op'e'', "apatan". Ang bahaginang panlapi ay ang ''po'', hal. ''po kvin'', "lima bawat isa". Ang mga pang-abay na pamilang ay nagdadagdag ng ''e'', hal. ''unu'e'', "una (una sa lahat, ...)", atbp. # Ang mga panghalip panao ay: ''mi'', ako; ''vi'', ikaw; ''li'', siya (lalaki); ''ŝi'', siya (babae); ''ĝi'', ito; ''si'', "ang sarili"; ''ni'', "tayo"; ili, "sila"; ''oni'', "nila", "mga tao", (Pranses na "on"); <br><!-- -->Ang mga panghalip paari ay nabubuo sa pamamagitan ng paghulapi sa kinakailangang panghalip panao ng duluhang pang-uri. Ang pagbanghay ng mga panghalip ay tulad ng sa mga pangngalan. Hal. ''mi'', "ako"; ''mi'n'', "ko" (panlayon); ''mi'a'', "akin". # Ang pandiwa ay hindi nagbabago ng anyo ayon sa mga bilang o tao, hal. ''mi far'as'', "Ako ay gumagawa", ''la patr'o far'as'', "ang tatay ay gumagawa"; ''ili far'as'', "sila ay gumagawa". ## Ang pangkasalukuyang panahunan ay nagtatapos sa ''as'', hal. ''mi far'as'', "ako ay gumagawa". ## Ang pangnagdaang panahunan ay nagtatapos sa ''is'', hal. ''li far'is'', "siya (lalaki) ay gumagawa". ## Ang panghinaharap na panahunan ay nagtatapos sa ''os'', hal. ''ili far'os'', "sila ay gumagawa". ## Ang panakaling kalagayan ay nagtatapos sa ''us'', hal. ''ŝi far'us'', "siya (babae) ay maaaring gumagawa". ## Ang pautos na kalagayan ay nagtatapos sa ''u'', hal. ''ni far'u'', "gawin natin". ## Ang pawatas ay nagtatapos sa ''i'', hal. ''fari'', "gawin". <br><!-- -->Mayroong dalawang uri ng pandiwari sa internasyunal na wika, ang nagbabago o pang-uri, at ang 'di nagbabago, o pang-abay. ## Ang pangkasalukuyang pandiwaring tahasan ay nagtatapos sa ''ant'', hal. ''far'ant'a'', "siya na gumagawa"; ''far'ant'e'', "nang ginagawa". ## Ang pangnagdaang pandiwaring tahasan ay nagtatapos sa ''int'', hal. ''far'int'a'', "siya na gumawa"; ''far'int'e'', "nang nagawa". ## Ang panghinaharap na pandiwaring tahasan ay nagtatapos sa ''ont'', hal. ''far'ont'a'', "siya na gagawa"; ''far'ont'e'', "nang gagawin". ## Ang pangkasalukuyang pandiwaring balintiyak ay nagtatapos sa ''at'', hal. ''far'at'e'', "nang ginagawa". ## Ang pangnagdaang pandiwaring balintiyak ay nagtatapos sa ''it'', hal. ''far'it'a'', "ang bagay na nagawa", ''far'it'e'', "nang nagawa". ## Ang panghinaharap na pandiwaring balintiyak ay nagtatapos sa ''ot'', hal. ''far'ot'a'', "ang bagay na gagawin"; ''far'ot'e'', "nang gagawin".<br><!-- -->Lahat ng uri ng mga balintiyak ay ginagamit kasama ang kanilang katumbas na uri ng pandiwang ''est''' (ay) at ang pandwaring balintiyak ng kinakailangang pandiwa; ang pang-ukol na ginagamit ay ''de'', "ng". Hal. ''ŝi est'as am'at'a de ĉiu'j'', "siya (babae) ay minamahal ng lahat". # Ang mga pang-abay ay binubuo sa pamamagitan ng pagdagdag ng ''e'' sa salitang-ugat. Ang antas ng paghahambing ay tulad ng mga pang-uri, hal. ''mi'a frat'o kant'as pli bon'e ol mi'', "mas magaling kumanta ang aking kuya kaysa sa akin". # Lahat ng mga tinutukoy ng mga pang-ukol ay nasa kasong palagyo. == Mga Pangkalahatang mga Patakaran == # <li value="9">Ang bawat salita ay binabasa ayon sa pagkakabaybay nito, walang mga titik na hindi binibigkas.</li> # Ang punto ay nasa una bago ang huling silaba (malumay). # Ang mga tambalang salita ay binubuo sa pamamagitan ng simpleng pag-ugnay ng mga salitang-ugat, (ang pangunahing salita sa hulihan), na isinusulat bilang iisang salita. Ngunit sa mga sinaunang mga lathala, nakahiwalay ang mga ugat gamit ang isang kudlit ('). Ang mga hulapi ay tinuturing na isang salita. Hal. ''vapor'ŝip'o'', "barkoong bapor", ay hango mula sa mga salitang-ugat na ''vapor'', "singaw", at ''ŝip'', "bangka, barko", kasama ang hulaping ''o''. # Kung may isang negatibo sa isang sugnay, hindi maaaring maglagay ng isa pa. # Sa mga pariralang sumasagot sa tanong na "papunta saan?", ang mga salitang yaon ay nakabanghay sa panlayong kaso; hal. ''kie'n vi ir'as?'' "saan ka papunta?"; ''dom'on'', "papuntang bahay"; ''London'o'n'', "papuntang London", atbp. # Ang bawat pang-ukol sa internasyunal na wika ay may tiyak at nakapirming diwa. Kung kinakailangang gumamit ng isang pang-ukol ngunit hindi malaman sa nais ipahiwatig ang nararapat, ang pang-ukol na ''je'', na walang tiyak na diwa, ay ginagamit. halimbawa, ''goj'i je tio'', "magdiwang ukol dito"; ''rid'i je tio,'' "tawanan ito"; ''enu'o je la patr'uj'o'', "ang pagkasabik sa sariling bayan". Sa bawat wika, iba't ibang mga pang-ukol ang ginagamit para sa mga di tiyak na kasong ito. Sa internasyunal na wika, sapat na ang ''je''. Bukod sa ''je'', ang panlayon ng walang pang-ukol ay maaari ring gamitin kung hindi ito nakakalito. # Ang mga tinatawag na "banyagang" salita, o mga salitang kinuha ng mga iba't ibang wika mula sa iisang wika, ay hindi magbabago kung isasalin sa sa internasyunal na wika maliban sa pagbabaybay nito sa alfabeto. Ganoon ang patakaran sa mga pangunahing salita. Ang mga deribatibo (na galing sa isang pangunahing salita) ay mas nais na isalin gamit ang mga patakaran ng internasyunal na wika, hal. ''teatr'o'', "tanghalan", but ''teatr'a'', "patanghal (na ano)", (hindi ''teatrical'a''), atbp. # Ang ''a'' ng pantukoy, at ang dulong ''o'' ng mga pangngalan ay maaaring tanggalin kung maganda ito pakinggan, hal. ''de l'mond'o'' para sa ''de la mond'o''; ''Ŝiller''' para sa ''Ŝiller'o''; sa mga ganitong kaso, kailangan palitan ng kudlit ang tinanggal na patinig. {{BookCat}} k34bo5hjuqybks6t1egqwqhmwnnefie 0 4761 27858 23786 2021-05-02T08:17:27Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki Maligayang pagdating sa Wikibook na ito ukol sa mga iba't ibang uri ng sulat sa Pilipinas. Mababasa rito ang mga sinauna at ang mga ginagamit na ortograpiya ng Pilipinas sa iba't ibang wika nito. [[Talaksan:Ilocanodoctrine.JPG|thumbnail|right|Isa sa mga pahina ng ''La Doctrina Cristiana'' na inilimbag gamit ang isang sinaunang sulat ng Pilipinas.]] == Talaan ng mga Nilalaman == === Sinauna === : {{stage|0%}} [[Mga Sulat ng Pilipinas/Baybayin | Baybayin]] : {{stage|0%}} [[Mga Sulat ng Pilipinas/Kulitan | Kulitan]] : {{stage|0%}} [[Mga Sulat ng Pilipinas/Hanunoo | China ]] : {{stage|0%}} [[Mga Sulat ng Pilipinas/Badlit | Badlit]] === Kontemporaryo === : {{stage|0%}} [[Mga Sulat ng Pilipinas/Abakada | Ang Ortograpiyang Filipino]] : {{stage|0%}} [[Mga Sulat ng Pilipinas/Ortograpiyang Kapampangan | Ang mga Ortograpiyang Kapampangan]] == Mag-ambag == Inaanyayahan ang lahat na makilahok sa pagpapaunlad ng aklat na ito sa pamamagitan ng pagdagdag ng mga impormasyon rito. {{Status|0}} {{Estante|Mga wika ng Asya}} h7g9onxoei77ijx1atp1xzst90zbut7 0 4762 27367 18580 2021-02-26T09:54:00Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang mga korelativo ang isa sa mga pinakamahalagang bagay sa Esperanto. Hindi makakapagtanong, o makakatukoy ng sari-saring bagay ang isang tao sa Esperanto kung wala siyang kaalaman tungkol rito. == Mga Korelativo == Ang mga korelativo ay mga salita na ginagamit upang tukuyin ang mga bagay na sumasagot, o tinutukoy, ng mga salitang ''sino'', ''saan'', ''kailan'', at iba pa. Sa Esperanto, madaling isaulo ang mga ito dahil binubuo ito ng dalawang salita - ang una tungkol sa uri ng korelativo, at huli tungkol sa tinutukoy nito. Ito rin ang wikang may pinakakomprehensibong korelativo sa buong mundo. == Mga Korelativong Panuro == Ang mga korelativong panuro ay ginagamit upang manuro ng isang natatanging bagay sa isang pangungusap. === Korelativong Pamili === Ang salitang ''tiu'' ay ginagamit upang magturo ng isang bagay mula sa isang grupo. {{Halimbawa | Tiu virino estas tre bela.; Mi manĝis tiujn pomojn.; Tiun parkon plaĉas al mi. -> Ang babaeng iyon ay maganda; Kinain ko ang mga mansanas na iyon.; Gusto ko ang pook-pasyalang iyon.}} === Korelativong Panuro === Ang salitang ''tio'' ay ginagamit upang magturo ng isang natatanging bagay. Bagama't tulad ito ng korelativong ''tiu'', ginagamit lang ito mag-isa sa isang pangungusap. {{Halimbawa | Tio estas la vero; Li trovos tion.; Tio necesas. -> Iyon ang katotohanan. Mahahanap niya iyon. Kailangan iyon. }} === Korelativong Paari === Ang salitang ''ties'' ay ginagamit upang ipahiwatig ang isang bagay at ito ay ari ng isang natatanging tao o bagay na maaaring natukoy na sa isang nakaraang pangungusap. {{Halimbawa | Ties hundo bojas al mi.; Ties librojn mi legis.; Ties estas la mia. -> Tinahulan ako ng aso ng sinuman.; Binasa ko ang mga libro ng sinuman.; Ang kanya ay akin.}} === Korelativong Pamook === Ang salitang ''tie'' ay ginagamit upang magturo ng isang natatanging lugar. {{Halimbawa | Tie estas mia hejmo.; Ni iru tien; La kato duŝas sin kaj viŝas sian vizaĝon tie. -> Nandoon ang aking bahay.; Punta tayo roon. Naliligo at hinuhugasan ng pusa ang kanyang mukha roon.}} === Korelativong Pang-uri === Ang salitang ''tia'' ay ginagamit upang magturo ng isang natatanging uri ng bagay. {{Halimbawa | Tia konstruaĵo tre altas.; Mi ne volas manĝi tian frukton.; Mi tre ofte forgesas tiajn aferojn. -> Ang ganitong klase ng gusali ay sobrang tangkad.; Ayokong kumain ng ganyang klaseng prutas.; Ang ganong mga pangyayari ay sobrang dalas kong nakakalimutan.}} === Korelativong Pampanahon === Ang salitang ''tiam'' ay ginagamit upang magturo ng isang natatanging oras o panahon. {{Halimbawa | Tiam mi ne pretas; Tiam estas por infanoj. Ne movu skatolon tiam. -> Hindi ako handa ng mga panahong iyon. Ang panahong iyon ay para sa mga bata. Huwag galawin ang kahon sa panahong iyon.}} === Korelativong Pangdahilan === Ang salitang ''tial'' ay ginagamit upang magturo ng isang natatanging dahilan. {{Halimbawa | Tial mi malsaniĝis.; Vi ne timu tial.; Tial estas tro ofta. -> Sa dahilang iyon ako ay nagkasakit.; Huwag kang matakot dahil sa dahilang iyon. Ang dahilang iyon ay masyadong madalas.}} === Korelativong Pamaraan === Ang salitang ''tiel'' ay ginagamit upang magturo ng isang natatanging paraan ng paggawa ng isang bagay. {{Halimbawa | Tiel mi eblas iri rapide al oficejo.; Ŝi studas kaj laboras tiel. Tia veturilo ne aŭtas tiel. -> Sa paraang iyon, maaari akong makapunta sa opisina ng mabilis.; Ganyan siya mag-aral at magtrabaho.; Ang ganyang sasakyan ay hindi minamaneho ng ganyan.}} === Korelativong Pamilang === Ang salitang ''tiom'' ay gimagamit upang magturo ng isang natatanging bilang o tumbas ng isang bagay. {{Halimbawa | Vi ne devas verŝi tiom da salo.; Mi trinkis nur tiom. -> Dapat huwag kang maglagay ng ganyang kadaming asin. Uminom ako ng ganun lamang kadami.}} == Mga Korelativong Pananong == {{todo|Dagdagan ng laman ang mga sumusunod na mga seksyon}} Ang mga korelativong pananong ay ginagamit madalas sa mga pananong na pangungusap. Maaari rin itong gamitin sa isang sugnay upang higit na magpaliwanag ukol sa isang bagay sa pangunahing pangungusap. Ang mga korelativong ito ay ang mga salitang ''sino'', ''saan'', at iba pa. === Korelativong Panao at Pamili === Ang salitang ''kiu'' ay kasingkahulugan ng salitang ''sino'' o ''alin'' sa wikang Filipino, depende sa pagkakagamit nito. == Mga Korelativong Pangkalahatan == Ang mga korelativong pangkalahatan ay ginagamit upang ituring ang lahat, o pangkalahatang grupo ng isang tao, hayop, o panahon. == Mga Korelativong 'Di-Tiyak == Ang mga korelativong 'di-tiyak ay ginagamit upang ituring ang sinuman, o anuman. == Mga Korelativong Pasalungat == Ang mga korelativong pasalungat ang kabaligtaran ng mga korelativong pangkalahatan. Imbes na itinuturing nito ang lahat, itinuturing nito ang wala ninuman o anuman. == Mga Korelativong Pagalaw == Ang mga korelativong pamook ay tumutukoy sa isang pook kung saan nangyayari ang isang diwa. May konsepto rin ang Esperanto kung saan maaaring ihayag ang paggalaw ng isang ngalan papunta, ngunit wala pa, sa isang pook. Ang mga ito ay tinatawag na mga ''korelativong pagalaw''. Ang mga korelativong ito ay binubuo lamang sa pamamagitan ng pagbanghay ng nararapat na korelativong pamook sa akusativong kaso. {{halimbawa | Johano iros nenien. Kien mi metos tion? Ŝi iris ien, sed mi ne scias kien. -> Si Johan ay hindi pupunta kung saan. Saan ko ilalagay iyan? Siya ay pumunta kung saan, ngunit 'di ko alam kung saan.}} Makikita sa halimbawa na tila 'di masyadong nag-iba ang mga korelativong pamook at pagalaw. Ngunit sa huling pangungusap, mapapansin na ibig sabihin nito ay pumunta ang babae sa kung saan, at nakarating siya sa looban nito. Kung ang pangungusap ay naging ''Ŝi iris ie'', sinasabi lamang nito na siya ay pumunta sa kung saan, ngunit maaaring hanggang sa labas lang siya, o sa palibot nito pupunta. == Panurong Pangmalapitan == Lahat ng mga korelativong panuro ay tumutukoy sa mga malalayong tao, bagay, o pangyayari. Upang tumukoy sa isang tao o bagay na malapit sa nagsasalita, maaaring dagdagan ng salitang ''ĉi'' ang unahan o hulihan ng korelativo. Tandaan na magkahiwalay na isinusulat ang ''ĉi'' mula rito. {{halimbawa | Ĉi tiu telefono estas la mia. Venu tie ĉi kaj ni dancu! -> Ang teleponong ito ay akin. Pumunta ka rito at tayo'y sumayaw!}} Makikita sa halimbawa na ang salitang ''ĉi'' ay ginagamit halos sa korelativong pamook o panuro lamang. == Talahanayan ng mga Korelativo == Matutunghayan sa taalahanayan sa ibaba ang lahat ng 45 na korelativo ng Esperanto. Isinama na rin rito ang mga korelativong pagalaw. <center> {| class="wikitable" |- ! !! !! Panuro !! Pananong !! Pangkalahatan !! 'Di-tiyak !! Pasalungat |- ! !! !! ti- !! ki- !! ĉi- !! i- !! nen- |- | Pamili || -u || tiu || kiu || ĉiu || iu || neniu |- | Panuro || -o || tio || kio || ĉio || io || nenio |- | Paari || -es || ties || kies || ĉies || ies || nenies |- | Pamook || -e || tie || kie || ĉie || ie || nenie |- | Pang-uri || -a || tia || kia || ĉia || ia || nenia |- | Pampanahon || -am || tiam || kiam || ĉiam || iam || neniam |- | Pangdahilan || -al || tial || kial || ĉial || ial || nenial |- | Pamaraan || -el || tiel || kiel || ĉiel || iel || neniel |- | Pamilang || -om || tiom || kiom || ĉiom || iom || neniom |- | Pagalaw || -en || tien || kien || ĉien || ien || nenien |} </center> == Mga Pagsasanay == {{BookCat}} 49rmeiafshagbcvwr1iuquc9ayvc2mj 0 4769 26430 26429 2021-01-14T07:43:52Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|39|Donya Consolacion|Prusisyon|Karapatan at Kapangyarihan|teksto|noref=1 |oldtitle=Si Dona Consolacion |oldtext= ¿Bákit nacasará ang mg̃a bintana ng̃ bahay ng̃ alférez? ¿saan naroroon, sámantalang nagdaraan ang procesión, ang mukháng lalakí't nacabarong francia na Medusa ó Musa ng̃ Guardia Civil? Napagkilala caya ni doña Consolacióng lubhang nacasususot ang canyang noong nababalatayan ng̃ mg̃a malalaking ugât, na wari'y siyang pinagdaraanan, hindî ng̃ dugó, cung di ng̃ suca at apdó; ang malakíng tabacó, carapatdapat na pamuti ng̃ caniyang moradong mg̃a labi, at ang canyang mainguiting titig, na sa canyang pagsang-ayon sa isang magandang udyóc ay hindî niyá inibig na gambalain sa canyang calaguimlaguim na pagsung̃aw, ang mg̃a catuwaan ng̃ caramihang tao. ¡Ay! sa ganáng canya'y nagnawnáw lámang, ng̃ panahón na naghaharí ang caligayahán, ang mg̃a magagandang udiyóc ng̃ budhi. Mapang̃láw ang báhay, sa pagca't nagcacatuwâ ang bayan,—na gaya na ng̃â ng̃ sinasabi ni Sínang; waláng mg̃a faról at mg̃a bandera. Cung dî lámang sa centinela (bantay na sundalo) na nagpapasial sa pintuan, mawiwicang walang táo sa báhay. Isáng malamlám na ílaw ang siyáng lumiliwanag sa waláng cahusáyang salas, at siyáng nagpapang̃anínag sa mg̃a marurumíng capís na kinapítan ng̃ mg̃a báhay-gagambá at dinikitán ng̃ alabóc. Ang ginóong babae, ayon sa canyáng pinagcaratihang huwág gumawâ at cakilakilabot; waláng pamuti ang canyáng buhoc liban na lamang sa isang panyong nacatalì sa canyang úlo, na doo'y pinababayaang macatacas ang mg̃a maninipis at maiicling tungcos ng̃ mg̃a gusamót na buhoc ang bárong franelang asúl, na siyang na sa ibabaw ng̃ isa pang barong marahil ng̃ una'y putî, at isang sáyang cupás, na siyang bumabalót at nagpapahalatâ ng̃ mg̃a payát at lapád na mg̃a hità, na nagcacapatong at ipinag-gagalawan ng̃ mainam. Lumalabas sa canyang bibig ang bugál-bugál na asó, na ibinúbuga ng̃ boong pagcayamot sa alang-alang, na canyang tinitingnan-pagca ibinubucas ang mg̃a mata. Cung napanood sana siya ni don Francisco Cañamaque, marahil ipinalagay na siya'y isang hariharian sa bayan, ó cung dilìcaya'y mangcuculam, at pinamutihan pagca tapos ang caniyang pagcatuclas na iyon ng̃ mg̃a pagwawariwari sa wicang tinda, na siya ang may likhâ upang canyang maguing sariling gamit. Hindi nagsimba ng̃ umagang iyon ang guinoong babae, hindi dahil sa siya'y aayaw, cun di baligtad, ibig sana niyang siya'y pakita sa caramihan at makinig ng̃ sermón, ng̃uni't hindi siya pinahintulutan ng̃ canyang asawa, at ang pagbabawal ay may calakip, na gaya ng̃ kinauugalian, na dalawa ó tatlong lait, mg̃a tung̃ayaw at mg̃a sicad. Napagkikilala ng̃ alférez na totoong catawatawang manamit ang canyang babae, na naaamoy sa canya yaong tinatawag ng̃ madlang "calunya ng̃ mg̃a sundalo," at hindi ng̃a magaling na siya'y ilantad sa mg̃a mata ng̃ mg̃a matataas na tao sa pang̃ulong bayan ng̃ lalawigan, at cahi't sa mg̃a taga ibang bayang doo'y nang̃agsidalo. Datapuwa't hindi gayon ang pinag-iisip ng̃ babae. Talós niyang siya'y maganda, na siya'y may pagca anyong reina at malaki ang cahigtan niya cay María Clara sa cagaling̃ang manamit at gayon din sa karikitan ng̃ caniyang mg̃a damit: si Maria Clara'y nagtatapis, siya'y hindi't naca "saya suelta." Kinailang̃ang sa caniya'y sabihin ng̃ alferez: "ó itatahimic mo ang iyong bibig ó ipadadala cata sa bayan mo sa casisicad!" Hindi ibig ni doña Consolacióng umuwi sa canyang bayan sa casisicad, ng̃uni't umisip siya ng̃ gagawing panghihiganti. Cailan ma'y hindi naguing carapatdapat macaakit sa canino man ng̃ pagpapalagay ng̃ loob ang marilim na pagmumukhâ ng̃ guinoong babaeng ito, cahi't cung siya'y nagpipinta, ng̃ canyáng mukhâ, ng̃uni siya'y totoong nacapagbigay balisa ng̃ umagang iyon, lalong lalo na ng̃ siya'y mapanood na magpabalicbalic ng̃ paglacad sa magcabicabilang dulo ng̃ bahay, na walang imic at wari mandi'y nagbabalacbalac ng̃ isang bagay na cagulatgulat ó macapapahamac: taglay ng̃ canyang paning̃in iyang sinag na ibinubuga ng̃ isang ahas pagca inaacmaang lusayin cung siya'y nahuhuli; ang paning̃ing yao'y malamig, nagninining, tumataos at may caduling̃asan, carumaldumal, malupit. Ang lalong maliit na pagcacahidwa, ang lalong babahagyang hindi sinasadyang alatiit, humuhugot sa canya ng̃ isang salaula at napacaimbing lait na sumasampal sa caluluwa; datapuwa't sino ma'y walang sumasagot: maguiguing isa pang malaking casalanan ang mahinahong pakikiusap. Nagdaan sa gayong calagayan ang maghapon. Palibhasa'y walang ano mang nacahahadlang sa canya—sapagca't piniguing ang canyang asawa,—ang budhi niya'y pinupuno ng̃ guiyaguis: masasabing untiunting pinupuspos ang canyang mg̃a silacbo ng̃ tilamsic at init ng̃ lintic at nang̃agbabalang magsambulat ng̃ isang imbing unos. Nang̃agsisiyucod na lahat sa canyang paliguid, tulad sa mg̃a uhay sa unang hihip ng̃ bagyo: walang nasusunduang hadlang, hindi nacatitisod ng̃ ano mang dulo ó catayugang sucat mapagbuntuhan ng̃ canyang cayamutan; nanghihinuyo at nang̃ang̃ayupapang lahat ang mg̃a sundalo at mg̃a alilà sa paliguidliguid niya. Ipinasara niya ang mg̃a bintana upang huwag niyang maring̃ig ang mg̃a pagcacatuwa sa labas; ipinagbilin sa centinela na huwag papasukin ang sino man. Nagbigkis ng̃ isang panyo sa ulo at ng̃ wari'y ito'y mailagang huwag sumambulat, at pinasindihan ang mg̃a ilaw baga man may sicat pa ang araw. Ayon sa ating nakita na, piniit si Sisa, dahil sa panggugulo sa catiwasayan ng̃ bayan at inihatid sa cuartel. Niyo'y wala roon ang alférez, caya napilitan ang cahabaghabag na babaeng maglamay na magdamag na nacaupo sa isang bangco, na walang diwa ang titig. Nakita siya kinabucasan ng̃ alférez, at sa pagcaibig na siya'y maipang̃ilag sa ano mang casacunaan sa mg̃a araw na iyon ng̃ caguluhan, at sa caayawan namang huwag magcaroon ng̃ ano mang hindi calugodlugod panoorin, ipinagbilin ng̃ alférez sa mg̃a sundalong alagaan si Sisa, caawaang pagpakitaan ng̃ maguiliw na calooban at pacanin. Gayon ang naguing calagayan sa loob ng̃ dalawang araw ng̃ babaeng sira ang pag-iisip. Ng̃ gabing ito, ayawan cung dahil sa calapitan doon ng̃ bahay ni capitang Tiago'y dumating hanggang sa canya ang mapanglaw na canta ni María Clara, ó cung dili caya'y pinucaw ng̃ ibang mg̃a tinig ang pagcaalaala niya ng̃ canyang mg̃a dating canta, sa papaano man ang dahil, pinasimulaan niyang cantahin ang mg̃a "cundiman" nang canyang cabataan. Pinakikinggan siya nang mg̃a sundalo at hindi nang̃agsisiimic: ¡ay! sa canila'y nagpapagunitâ ang mg̃a tinig na iyón ng̃ mg̃a panahong una, yaóng mg̃a gunitâ ng̃ panahóng hindi pa narurung̃isan ang calinisan ng̃ canilang budhî. Narinig din siyá ni doña Consolación sa oras na iyón ng̃ canyáng cainipan, at ng̃ canyáng maalaman cung sino ang cumacanta'y nag-utos: —¡Papanhikin ninyó siyá agad-agad!—ang canyang sinabi pagcaraan ng̃ iláng sandaling canyang pag-iisip-isip. Isang bagay na nacacahuwad ng̃ ng̃iti ang siyang nasnaw sa canyang tuyong mg̃a labi. Ipinanhíc doon si Sisa, na humaráp na dî nagulomihanan, na hindî nagpahalata ng̃ pagtatacá ó tácot: tila mandin wala siyáng nakikitang sino mang guinóong babae. Ito'y nacasugat sa loob ng̃ mapagmataas na Musa, na ang bóong acala'y nacaáakit sa paggalang at pagcagulat ang canyáng calagayan. Umubó ang alfereza, humudyát sa mg̃a sundalong mang̃agsiya-o, kinuha ang látigo ng̃ canyang asawa sa pagca sabit, at nagsalita ng̃ mabang̃is na tinig sa babaeng sira ang isip: —"¡Vamos, magcantar icaw!" Isa sa mg̃a magagandang caugalian ng̃ guinoong babaeng ito ang magpacasumicap na huwag niyang maalaman ang wicang tagalog, ó cung dili ma'y nagpapacunwaring hindî niyá nalalaman ang tagalog na ano pa't sinasadyang magpautal-utal at magpamalimali ng̃ pananalita: sa gayo'y magagawa niyá ang pag-aanyo ng̃ tunay na "orofea", na gaya ng̃ caniyáng caraniwang sabihin. ¡At magaling ng̃a naman ang canyáng guinagawa! sa pagca't cung pinahihirapan niyá ang wicang tagalog, ang wicang castila'y hindi lumiligtas sa gayóng catampalasanan, sa nauucol sa gramática at gayon din sa pang̃ung̃usap. At gayon man'y ¡guinawa ng̃ canyáng asawa, ng̃ mg̃a silla at ng̃ mg̃a zapatos ang boong caya upang siya'y maturuan! Isa sa mg̃a salitang lalong pinagcahirapang totoo niyá, na ano pa't daig ang pagcacahirap ni Champollion sa mg̃a geroglífico, ay ang sabing "Filipinas." Ayon sa sabihanan, kinabucasan ng̃ araw ng̃ sa canila'y pagcacasal, sa pakikipag-usap sa canyang asawa, na ng̃ panahong iyo'y cabo pa lamang, sinabi ni doña Consolacióng "Pilipinas"; inacala ng̃ cabong catungculan niyáng ipakilala ang pagcacamali at turuan, caya ng̃a't canyáng tinuctucan at pinagsabihan:—"Sabihin mong Felipinas, babae, huwag ca sanang hayop. ¿Hindi mo ba nalalamang ganyan ang pang̃alan ng̃ iyong p.bayan dahil sa nanggaling sa Felipe?" Ang babaeng pinapanaguinip ang matimyás na lugód ng̃ pagcabagong casal, inibig sumunod at sinabing; "Felepinas". Inacala ng̃ cabong nacalalapitlapit na, caya dinagdagan ang mg̃a pagtuctoc, at sinigawan—"Datapuwa, babae, hindi mo ba masabi: Felipe? Huwag mong calimutan, talastasin mong ang haring Felipe ... quinto.... Sabihin mong Felipe, at saca mo iragdag ang "nas" na ang cahulugan sa wicang latin ay mg̃a pulo ng̃ mg̃a indio, at masusunduan mo ang pang̃alan ng̃ iyong rep-bayan! Hinihípohipo ni Consolación, na ng̃ panahong iyo'y lavandera, ang búcol ó ang mg̃a búcol ng̃ canyang ulo, at inulit, bagaman nagpapasimula na ang pagcaubos ng̃ canyáng pagtitiis: —"Fe ...lipe, Felipe ...nas, Felipenas, ¿gayón ng̃à ba? Nangguilalás ng̃ di ano lamang ang cabo. ¿Bakit baga't "Felipenas" ang kinalabasan at hindi "Felipinas"? Alin sa dalawa: ó sasabihing "Felipenas" ó dapat sabihing "Felipi"? Minagaling ng̃ cabong huwag ng̃ umimic ng̃ araw na iyón, iniwan ang canyáng asawa at maing̃at na nuhang tanóng sa mg̃a limbag. Dito'y napuspos ng̃ hindi cawasa ang canyáng pagtatacá; kinusót ang canyáng mg̃a matá:—Tingnan nating ... marahan! "Filipinas" ang siyang saysay ng̃ lahát ng̃ mg̃a limbág, cung wicaing isá-isá ang mg̃a letra; ang canyáng asawa at siyá ay cacapuwa wala sa catuwiran. —¿Bakit?—ang ibinubulong,—macapagsisinung̃aling baga ang Historia? ¿Hindi bagá sinasabi sa librong ito, na ang pang̃alang ito'y siyang dito'y ikinapit, alang-alang sa infante na si don Felipe? ¿Bakit caya nagcapaapaano ang pang̃alang ito? Baca caya naman isang indio ang Alonso Saavedrang iyón?... Isinangguni ang canyang mg̃a pag-aalinlang̃an cay sargento Gómez, na ng̃ panahón ng̃ canyáng cabataa'y naghang̃ad na magpari. Hindi man lámang pinapaguingdapat ng̃ sargentong tingnan ang cabo, nagpalabas sa bibig ng̃ isáng cumpol na asó at sinagot siyá ng̃ lalong malaking pagmamayabang: —Ng̃ mg̃a panahóng una'y hindi sinasabing Felipe cung hindi Filipi: tayong mg̃a tao ng̃ayón, palibhasa'y naguiguing "franchute" (nakikigagad ng̃ ugali sa mg̃a francés), hindi natin matiis na magcasunod ang dalawang "i". Caya ng̃a ang taong may pinag-aralan, lalong lalo na sa Madrid, ¿hindi ca ba napaparoon sa Madrid? ang taong may pinag-aralan ang wica co, nagpapasimula na ng̃ pananalita ng̃ ganito: "menistro", "enritación", "embitación", "endino", at iba pa, sa pagca't ito ang tinatawag na pakikisang-ayon, sa casalucuyang lacad ng̃ caugalian. Hindi napaparoon sa Madrid cailan man ang cabo, ito ang cadahilana't hindi niya nalalaman ang cung bakin gayon ang pananalitâ. ¡Pagcalalaking bagay ang natututuhan sa Madrid! —¿Sa macatuwid ng̃ayon ang dapat na pananalita'y?... —Ayon sa pananalita ng̃ una, ¿alam mo na? Ang lupaing ito'y hindi pa pantas, ¡iayon mo sa caugalian ng̃ una: Filipinas!—ang tugón ni Gómez ng̃ boong pagpapawalang halaga. Sacali't masama ang pagcatanto ng̃ cabo sa mg̃a sarisaring wica, ang capalit nama'y magaling siyang asawa: ang bagong canyang napag-aralan ay dapat maalaman naman ng̃ canyang asawa, caya't ipinagpatuloy niya ang pagtuturo. —Consola, ¿ano ang tawag mo sa iyong p—bayan? —¿Ano ang aking itatawag sa canya? alinsunod sa itinuro mo sa akin ¡Felifenas! —¡Haguisin cata ng̃ silla, p-!,—cahapo'y magalinggaling na ang pagsasalita mo ng̃ pang̃alang iyan, sa pagca't naaayon sa bagong caugalian; datapuwa't ng̃ayo'y dapat mong sabihin ng̃ alinsunod sa matandang ugali Feli, hindi pala, ¡Filipinas! —¡Tingnan mo, hindi pa acó luma! ¿ano ba ang pagca isip mo? —¡Hindi cailang̃an! ¡sabihin mong Filipinas! —¡Ayaw aco! Aco'y hindi isang lumang casangcapan ... ¡bahagya pa lamang nacagaganap aco ng̃ tatlompong taón!—ang isinagot na naglilis ng̃ mangas na parang naghahanda sa pakikiaway. —Sabihin mo, napacap—, ó ¡babalabaguin cata ng̃ silla! —Namasdan ni Consolasión ang galaw, nagdilidili at nagsabi ng̃ pautal, na humihing̃a ng̃ malacas: —Feli ...Fele ...File ... ¡Pum! ¡erraes! ang silla ang siyang tumapos sa pananalita. At ang kinawacasan ng̃ pagtuturo'y suntucan, calmusan, mg̃a sampalan. Binuhucan siya ng̃ cabo, tinangnan naman ng̃ babae ang balbas ng̃ lalaki at ang isang bahagui ng̃ catawan—hindi macapang̃agat sa pagca't umuugang lahat ang caniyang mg̃a ng̃ipin,—bumigay ng̃ sigaw ang cabo, binitiwan siya ng̃ babae, huming̃ing tawad sa lalaki, umagos ang dugo, nagcaroon ng̃ isang matang mahiguit ang capulahan cay sa isa, isang barong gulagulanit, lumabas ang maraming mg̃a casangcapan sa canilang pinagtataguan, datapua't ang Filipinas ay hindi lumabas. Mg̃a cawang̃is ng̃ ganitong bagay ang mg̃a nangyari cailan man at canilang mapapag-usapan ang nauucol sa pagsasalità. Binabalac ng̃ cabo ng̃ sakit ng̃ loob, sa caniyang pagcamasid sa pagsulong ng̃ pagcatututo ng̃ pagsasalita ng̃ caniyang asawa, na sa loob ng̃ sampong taó'y hindi na ito macapagsasabi ng̃ ano man. Gayon ng̃a naman ang nangyari. Ng̃ sila'y icasal, nacacawatas pa ang canyang asawa ng̃ wicang tagalog, at nacapagsasalita pa ng̃ wicang castilà upang siya'y mawatasan; ng̃ayon, dito sa panahón ng̃ pangyayari ng̃ aming mg̃a sinasaysay, hindi na siya nacapagsasalità ng̃ ano mang wicà: totoong nawili na siya sa pagsasalita ng̃ pacumpas-cumpas, patang̃o-tang̃ò at pailing-iling na lamang, na ano pa't canyang hinihirang pa naman yaong mg̃a sabing maririin at maiing̃ay, caya ng̃a't linaluan pa niya ng̃ hindi ano lamang ang nagmunacala ng̃ "Volapuk". Nagcapalad ng̃a si Sisa na hindi siya mawatasan. Umunat ng̃ caunti ang cunot ng̃ mg̃a kilay ng̃ alfereza, isang ng̃iti ng̃ catuwaan ang siyang nagbigay saya sa caniyang mukha: hindi na ng̃a mapag-aalinlang̃anang hindi siya marunong ng̃ wicang tagalog, "orofea" na siya. —¡Asistente, sabihin mo sa babaeng ito sa wicang tagalog, na siya'y cumanta! ¡hindi niya aco mawatasan, hindi siya marunong ng̃ castila! Nawatasan ni Sisa ang asistente at kinanta niya ang canción ng̃ Gabi. Pinakinggan ang paunang canta na may halong tawang palibac, ng̃uni't untiunting nawala sa canyang mg̃a labi ang tawa, pinakinggang magaling, at ng̃ malao'y lumungcot at nag anyong nag-iisip ng̃ caunti. Ang tinig, ang cahulugan ng̃ mg̃a tulâ at pati ng̃ canta'y tumatalab sa canya. Nawawatasan niyang magaling: marahil nauuhaw sa ulan ang pusong iyong mabato at tuyò, ayon sa "cundiman", tila baga mandin ay nanaog naman sa ibabaw ng̃ canyang pusò: <blockquote>"Ang calungcuta't guinaw at ang calamigang<br/>sa lang̃it ay buhat, putos ng̃ balabal<br/>ng̃ gabing marilim at labis ng̃ panglaw"....<br/><br/>"Ang lanta at cupas na abang bulaclac<br/>sa boong maghapo'y nagladlad ng̃ dilag<br/>sa nais na camtam pagpuring maalab<br/>sa udyoc ng̃ dib-dib na mapagmataas."<br/><br/>"Pagdating ng̃ hapon pawang cahapisan<br/>ang inaning bung̃a sa hang̃ad na dang̃al,<br/>at ang pagsisisi ang taglay na lamang<br/>sa mg̃a nagawang lihis sa catuwiran."<br/><br/>"Pinagpipilitang itaas sa lang̃it<br/>ang pinacadahong lanta na't gulanit,<br/>at caunting dilim ang hing̃i ng̃ hibic<br/>upang maitago ang puring naamis."<br/><br/>"At mamatay siyang hindi namamasdan<br/>ng̃ nacapanood na sicat ng̃ araw,<br/>ng̃ ningning ng̃ caniyang naamis na dang̃al<br/>at ng̃ hindi wastong mataas na asal."<br/><br/>"Mataos ding hing̃i ng̃ canyang dalang̃in<br/>cay Bathalang Poong lubhang mahabaguin,<br/>ang canyang libing̃a'y mangyaring diliguin<br/>ng̃ hamog na luhang sa lang̃it ay galing."<br/><br/>"Ang ibong panggabi'y sadyang iniiwan<br/>ang lubhang maluncot na canyang tahanan<br/>sa matandang cahoy na lihim na guang<br/>at liniligalig tahimic na parang..."</blockquote> —¡Huwag, huwag ca ng̃ cumanta!—ang sigaw ng̃ alfereza, sa ganap na wicang tagalog, at tumindig na malaki ang balisa; ¡huwag ca ng̃ cumanta! ¡nacalalaguim sa akin ang mg̃a tulang iyan! Tumiguil ang ul-ol na babae ng̃ pagcacanta: nagbitiw ang asistente ng̃ isang:—¡Aba! ¡sabe pala tagalog! (marunong pala ng̃ tagalog) at nacatung̃ang̃ang tinitingnan ang guinoong babae na puspos ng̃ pagtataca. Napagkilala nito na ipinagcanulo niya ang sariling catawan; nahiyà at palibhasa'y hindi sa babae ang catutubo niyang damdamin, ang cahihiya'y nauwì sa masilacbong galit at pagtatanim. Itinurò ang pintuan sa hindi marunong mag-ing̃at na asistente, at sa isang sicad ay sinarhan ang pintò, pagcalabas niya. Lumibot na macailan sa silid, na pinipilipit ng̃ nang̃ing̃ilis niyang mg̃a camay ang látigo, tumiguil na bigla sa tapat ng̃ ul-ol na babae, at saca sinabi sa canya sa wicang castilà;—¡Sayaw! Hindi cumilos si Sisa. —¡Sayaw, sayaw!—ang inulit-ulit ng̃ tinig na nacalalaguim. —Tiningnan siya ng̃ ulol na babae ng̃ titig na walang diwa, walang cahulugan; itinaas ng̃ alfereza ang caniyang isang bisig, at ang isa namang bisig pagcatapos, at saca ipinagpag ang dalawang bisig: walâ ring naguing cabuluhan. Hindi nacacawatas si Sisa. Siya'y naglulucsó, naggagalaw, ibig niyang sa gayóng gawa'y gagarin siyá ni Sisa. Naririnig sa dacong malayo ang música ng̃ procesióng tumutugtog ng̃ isáng marchang malungcót at dakila, datapuwa't naglulucso ang guinoong babae ng̃ catacot tacot na ang sinusunod ay ibang compás, ibang música ang tumútunog sa loob ng̃ canyáng budhi. Tinititigan siya ni Sisang hindi gumágalaw; isang wangki sa pagtatacá ang naguhit sa canyáng mg̃a matá, at isáng bahagyáng ng̃iti ang siyáng nagpapagalaw sa canyáng mg̃a putlaing mg̃a labi: kinalulugdan niyá ang sayaw ng̃ guinoong babae. Huminto itó at tila mandin nahihiyâ, iniyaang ang latigo, yaong calaguim laguim na látigong kilalá ng̃ mg̃a magnanacaw at ng̃ mg̃a sundalo, na gawa sa Ulang̃o at pinag-inam ng̃ alferez sa pamamag-itan ng̃ mg̃a cawad na doo'y ipinulupot, at nagsalita: —¡Icaw naman ang nauucol sumayáw ng̃ayon!... ¡sayáw! At pinasimulang paluin ng̃ marahan ang waláng ano mang takip na mg̃a paa ng̃ ul-ol na babae, hanggáng sa magcang̃iwing̃iwi ang pagmumukha nito sa sakít, na anó pa't pinilit niyáng magsanggalang ng̃ mg̃a camáy. —¡Ajá! ¡nagpapasimula ca na!—ang isinigaw na taglay ang catuwaang malupit, at mula sa "lento" (madalang) ay iniuwi sa isang "allegro vivace" (masaya at madalas). Sumigaw ang cahabaghabag na babae ng̃ isang daing sa sakít, at dalidaling itinaas ang paa. —¡Sasayaw ca ba, p-india?—ang sinasabi ng̃ guinoong babae, at tumutunog at humahaguinit ang latigo. Nagpacalugmoc si Sisa sa sahig, tinangnan ng̃ dalawang camay ang mg̃a binti, at tinitigan ang canyang verdugo ng̃ mg̃a matang nacatiric. Dalawang malacas na hagupit ng̃ látigo sa licod ang pilit sa canyang tumindig, at hindi na isáng daing, cung di dalawang atung̃al ang siyang isinigaw ng̃ culang palad na sira ang isip. Nawalat ang canyang manipis na barò, pumutoc ang balat at bumalong ang dugò. Nacapagpapagalac ng̃ mainam sa tigre ang pagcakita ng̃ dugô: nagpasilacbo ng̃ loob ni doña Consolación ang dugo ng̃ canyang pinahihirapan. —¡Sayaw, sayaw, condenada, maldita! ¡Mapacasamà nawà ang inang nang̃anac sa iyo!—ang isinigaw;—¡sayaw ó papatayin cata sa capapalò ng̃ látigo. At ang canyang guinawa'y hinawacan niya ng̃ isang camay ang babaeng ulol, samantalang pinapalo naman niya, ito at ng̃ canyang isang camay, at nagpasimulà siya ng̃ paglukso at pagsayaw. Sa cawacasa'y napagkilala ng̃ ulol na babae ang sa canya'y ibig, caya ng̃a't ipinagpatuloy niya ang paggalaw na walang wasto ng̃ canyang mg̃a bisig. Isang ng̃iti ng̃ ligaya ang siyang nagpacubot sa mg̃a labì ng̃ maestra, ng̃iti ng̃ isang Mefistófeles na babae na nangyaring nacapag-anyo ng̃ isang alagad; ang ng̃iting iyo'y may taglay na pagtatanim, pagpapawalang halaga, paglibak at kalupitan, datapuwa't walang magsasabing yao'y may cahalong halakhac. At sa pagcatigagal ng̃ pagtatamong lugod sa caniyang gawa'y hindi niya naring̃ig ang pagdating ng̃ canyang esposo, hangang sa biglang nabucsan ng̃ malaking ing̃ay ang pinto sa isang tadyac. Sumipot doon ang alférez na namumutla't marilim ang mukhâ; napanood ang doo'y nangyayari at ibinulusoc sa canyang asawa ang isang catacottacot na titig. Ito'y hindi cumilos sa kinalalagyan at nanatiling nacang̃iti ng̃ boong pagcawalang kinahihiyaan. Inilagay ng̃ alférez ng̃ lubos na pagpapacamairuguin ang canyang camay sa balicat ng̃ magsasayaw na caiba sa lahat, at ipinag-utos na tumiguil ng̃ pagsayaw. Huming̃a ang ulol na babae at dahandahang naúpo sa lapag na narurumhan ng̃ canya ring dugò. Nagpatuloy ang catahimican: humihing̃asing ng̃ malacas ang alférez; kinuha ang látigo ng̃ babaeng sa canya'y humihiwatig at tumiting̃in ng̃ mg̃a matang wari'y tumatanong, at saca sa canya'y nagsabi ng̃ tinig na payapa at madalangdalang: —¿Ano ang nangyayari sa iyo? ¡Hindi ca man lamang nagbigay sa akin ng̃ magandang gabi! Hindi sumagot ang alférez, at ang guinawa'y tinawag ang "asistente." —Dalhin mo ang babaeng ito,—anya;—¡pabigyan mo siya cay Marta ng̃ ibang baro at sabihin mo tuloy na gamutin! Pacanin mo siyang magaling at bigyan mo ng̃ isang magaling na higaan ... ¡icaw ang bahala, pagca siya'y inyong pinaglupitan! Bucas ay ihahatid siya sa bahay ni guinoong Ibarra. Pagcatapos ay sinarhang mabuti ang pintuan, inilagay ang talasoc at saca lumapit sa canyang asawa. —¡Naghahanáp icaw na basaguin co ang mukha mo!—ang sa canya'y sinabing nacasuntoc ang mg̃a camay. —¿Ano ang nangyayari sa iyo?—ang tanong ng̃ babae na tumindig at umurong. —¿Ano ang nangyayari sa akin?—ang sigaw ng̃ tinig na cahawig ng̃ culog, casabay ng̃ isang tung̃ayaw, at pagcatapos na maituro sa babae ang isang papel na puspos ng̃ sulat na tila cahig ng̃ manoc, ay nagpatuloy ng̃ pananalita: —¿Hindi mo ba ipinadala ang sulat na ito sa Alcalde, at iyong sinabing pinagbabayaran aco upang aking ipahintulot ang sugal, babaeng p—? ¡Aywan co cung bakit hindi pa kita linûlusay! —¡Tingnan natin! ¡tingnan natin cung macapang̃ang̃ahas ca!—ang sinabi sa canya ng̃ babaeng nagtátawa't siya'y linilibac;—¡ang lulusay sa aki'y isang malaking totoo ang cahigtan ng̃ pagcalalaki sa iyo! Narinig ng̃ alférez: ang gayong alimura, ng̃uni't namasdan niya ang látigo. Dumampot ng̃ isang pinggan sa mg̃a na sa ibabaw ng̃ isang mesa, at ipinukol sa ulo ng̃ asawa: ang babaeng dating bihasa na sa ganitong pakikiaway, agad-agad yumucod, at ang pingga'y sa pader tumama at doon nabasag; gayon din ang kinahangganan ng̃ isang mangcoc at ng̃ isang cuchillo. —¡Duwag!—ang sigaw ng̃ babae,—¡hindi ca macapang̃ahas lumapit! At linurhan ang alférez upang ito'y lalong magng̃itng̃it. Pinagdimlan ang lalaki at umaatung̃al na hinandulong ang babae; ng̃uni't hinaplit nito ng̃ caguilaguilalas na caliksihan ang mukha ng̃ lalaki at saca sumagasang tumacbong tuloytuloy sa canyang silid, at biglang sinarhan ng̃ malacas ang pinto. Hinabol siya ng̃ alférez, na humahagoc sa galit at sa sakit ng̃ palong tinanggap, ng̃uni't walang nasunduan cung di mapahampas sa pintò, bagay na sa canya'y nagpabulalas ng̃ mg̃a tung̃ayaw. —¡Sumpaín nawà ang iyong angcan, babaeng baboy! ¡Bucsán mo, p—p—, bucsan mo, sa pagca't cung hindi'y babasaguin co ang iyong bung̃ô!—ang iniaatung̃al, at kinacalabog ang pinto ng̃ canyang mg̃a suntoc at sicad. Hindi sumasagot si doña Consolación. Nariring̃ig sa dacong loob ang calampagan ng̃ mg̃a silla at mg̃a baul, na anaki mandin nagtatayo ng̃ isang cutà sa pamamag-itan ng̃ mg̃a casangcapang-bahay. Yumayanig ang bahay sa mg̃a sicad at mg̃a tung̃ayaw ng̃ lalaki. —¡Huwag cang pumasoc! ¡huwag cang pumasoc!—ang sabi ng̃ maasim na tinig ng̃ babae; ¡papuputucan co icaw pagca sumung̃aw ca! Tila mandin untiunting pumapayapa ang lalaki, at nagcasiya na lamang siya sa magpalacadlacad ng̃ paroo't parito sa magcabicabilang dulo ng̃ salas, na ang isang halimaw na na sa sa jaula ang catulad. —¡Pasalansang̃an ca't magpalamig icáw ng̃ ulo!—ang patuloy na paglibac ng̃ babae, na tila mandin nacatapos na ng̃ pagtatayo ng̃ caniyang pangsangalang na cutà. —¡Isinusumpa co sa iyo, na pagca kita'y nahaguip, cahi't ang Dios ay hindi ca makikita, salaulang babaeng p—! —¡Oo! masasabi mo na ang ibiguin!... ¡aayaw cang aco'y magsimba! ¡aayaw mo acong bayaang gumanap sa Dios!—ang sabi ng̃ boong capalibhasaang siya lamang ang marunong gumawà. Dinampot ng̃ alférez ang canyang capacete, naghusay ng̃ caunti, at saca umalis na ang hakbang ay malalaki, datapwa't pagcaraan ng̃ ilang sandali'y dahandahang bumalic: siya'y nag-alis ng̃ canyang mg̃a bota. Palibhasa'y bihasang macapanood ang mg̃a alila roon ng̃ mg̃a ganitong pangyayari, caraniwang sila'y inaabot ng̃ yamot, ng̃uni't canilang pinagtakhan ang pag-aalis ng̃ mg̃a bota, bagay na hindi dating guinagawa, caya't nang̃agkindatan ang isa't isa. Naupo ang alférez sa isang silla, sa tabi ng̃ dakilang pinto, at nacapagtiis na maghintay roon ng̃ mahiguit na calahating oras. —¿Tunay bagang umalis ca na ó naririyan ca pa, lalaking cambing?—ang tanong na manacanaca ng̃ tinig, na pinagbabagobago ang lait, ng̃uni't nalalao'y ilinalacas. Sa cawacasa'y untiunting inalis niya ang mg̃a casangcapang ibinunton sa tabi ng̃ pinto: naririnig ng̃ lalaki ang calampag, caya't siya'y ng̃uming̃iti. —¡Asistente! ¿umalis na ba ang pang̃inoon mo?—ang sigaw ni doña Consolación. Sumagot ang asistente sa isang hudyat ng̃ alférez: —Oo po, guinoo, umalis na. Naring̃ig ang masayang tawa ng̃ babae, at saca hinugot ang talasoc ng̃ pinto ... Isang sigaw, ang calabog ng̃ catawang natutumba, mg̃a sumpa, atung̃alan, mg̃a tung̃ayaw, mg̃a hampas, mg̃a tinig na paós ... ¿Sino ang macapagsasaysay ng̃ nangyari sa cariliman ng̃ silid na tulugan? Ang asistente ay napasapanig ng̃ bahay na pinaglulutuan, at nagbigay sa tagapagluto ng̃ isang hudyat na macahulugan. —¡At icaw ang magbabayad!—ang sinabi sa asistente ng̃ tagapagluto. —¿Aco? ¡Cung sacali'y ang bayan ang siyang magbabayad! Itinanong niya sa akin kung umalis na: tunay; ng̃uni't bumalik. |newtext= |othertitle= * Si Doña Consolacion * Si Donya Consolacion * Doña Consolacion }} 1bip081bdbcfx1v89un0g66zarkknwy 4 4776 18277 2016-07-14T23:06:54Z Pitpisit 2862 Inilipat ni Pitpisit ang pahinang [[Wikibooks:Wikijunior]] papunta sa [[Wikijunior]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior]] ghcqbsufqgoa99e773gw6vds4651grl 4 4777 18279 2016-07-14T23:07:21Z Pitpisit 2862 Inilipat ni Pitpisit ang pahinang [[Wikibooks:Wikijunior/Maligayang pagdating]] papunta sa [[Wikijunior/Maligayang pagdating]] na nasa ibayo ng ibang kapupuntahan wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior/Maligayang pagdating]] 3k3pxcv7ljs4xm2utn24lpottctgrfd 4 4778 18281 2016-07-14T23:07:52Z Pitpisit 2862 Inilipat ni Pitpisit ang pahinang [[Wikibooks:Wikijunior/Bata]] papunta sa [[Wikijunior/Bata]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior/Bata]] ffk2qtpacjksexvsggu5j8dkw33in1h 4 4779 18283 2016-07-14T23:07:57Z Pitpisit 2862 Inilipat ni Pitpisit ang pahinang [[Wikibooks:Wikijunior/Titles]] papunta sa [[Wikijunior/Titles]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior/Titles]] seoda9h653mxr10hzq3wwotc0o368l9 4 4780 18285 2016-07-14T23:08:03Z Pitpisit 2862 Inilipat ni Pitpisit ang pahinang [[Wikibooks:Wikijunior/Balita]] papunta sa [[Wikijunior/Balita]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior/Balita]] c98wi9kuqq20rltj81w4z7rly9moe4v 102 4781 27138 26903 2021-02-22T01:55:42Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''A''' ay para sa '''A'''dobo</div> [[File:Homemade chicken adobo 3.JPG|center|500px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} ibzcvbuxrrcnqo07t4ri7kqo6bk86su 10 4782 27168 27167 2021-02-22T02:11:12Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div class="noprint" style="width: 100%; text-align: center; font-size: xx-large;">-- [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/A|A]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/B|B]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/C|C]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/D|D]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/E|E]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/F|F]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/G|G]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/H|H]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/I|I]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/J|J]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/K|K]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/L|L]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/M|M]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/N|N]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/Ñ|Ñ]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/NG|NG]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/O|O]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/P|P]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/Q|Q]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/R|R]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/S|S]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/T|T]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/U|U]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/V|V]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/W|W]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/X|X]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/Y|Y]] [[Wikijunior:Alpabetong {{{1}}}/Z|Z]] --</div><includeonly>{{#ifeq:{{PAGENAME}}|Alpabetong {{{1}}}||{{BookCat}}}}</includeonly><noinclude>{{Documentation}}</noinclude> r9qy95eccrtlvutfz06lorwu4nrly47 102 4783 27139 26898 2021-02-22T01:56:05Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''B''' ay para sa '''B'''ataw</div> [[File:D9111Food ingredients of home cooking in Bulacan 04.jpg|center|500px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} ad4u8m6ku5zozr5uxsyq1nr2fpenqhp 102 4784 27141 26899 2021-02-22T01:58:46Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''C''' ay para sa '''C'''aldereta</div> [[File:06722JfCaldereta Cuisine of Bulacan fruitsfvf 02.jpg|center|500px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} hasqdutl3hfjd1xqxkw84qcws5n9rr3 102 4785 27142 26900 2021-02-22T01:59:05Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''D''' ay para sa '''D'''inuguan</div> [[File:0205jfCuisine of the Philippinesfvf 06.jpg|center|500px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} ofolxjv107qacsppsg6xjeugoihenxh 102 4786 27143 26901 2021-02-22T01:59:18Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''E''' ay para sa '''E'''mbutido</div> [[File:0094jfCuisine Foods Fruits Philippines Baliuag Bulacanfvf 06.jpg|center|500px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} d54moq9womz8pj1zkrhq30bpw1xo064 102 4787 27144 26902 2021-02-22T01:59:32Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''F''' ay para sa '''F'''ish ball</div> [[File:Fish balls.jpg|center|400px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} p5bhmv2i9mmn6e6884xetw0euzid36h 102 4788 27145 26962 2021-02-22T01:59:44Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''G''' ay para sa '''G'''inataan</div> [[File:Ginataang Bilu-Bilo 001.jpg|center|400px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} iv284tksxptsmoh613nh5bq5l2kz7xk 102 4789 27146 26940 2021-02-22T01:59:58Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''H''' ay para sa '''H'''alo-halo</div> [[File:Halo halo1.jpg|center|500px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} m6bd8edg4pqmdvk5rz5ey3eqan1vns4 102 4790 27147 26941 2021-02-22T02:00:08Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''I''' ay para sa '''I'''nihaw</div> [[File:9203Cuisine of the Philippines 03.jpg|center|500px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} nzsm5d2qk9twxrhl1xkz33p1y9301y6 102 4791 27148 26942 2021-02-22T02:00:19Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''J''' ay para sa '''J'''alapeño</div> [[File:Mercado de Xochimilco - Chiles jalapeños.jpg|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} qk0k8cwxpimta8bakmfgjpqhrtwstsz 102 4792 27149 26943 2021-02-22T02:00:30Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''K''' ay para sa '''K'''are-kare</div> [[File:Kare-kare oxtail stew 1.jpg|center|500px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} iahw024n2hrftlbz2yzdtikfdzcf47b 102 4793 27150 26957 2021-02-22T02:00:40Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''L''' ay para sa '''L'''ugaw</div> [[File:Home - Dinner.jpg|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} mh304emo8erfd6mmszft6l66q88b56n 102 4794 27151 26945 2021-02-22T02:00:50Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''M''' ay para sa '''M'''angga</div> [[File:04015jfCuisine Bulacan home made foodsfvf 01.jpg|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} e2w91fyi4llmnsdcejnherloso62bod 102 4795 27152 26946 2021-02-22T02:01:00Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''N''' ay para sa '''N'''iyog</div> [[File:09251jfFilipino foods fruits Bulacan landmarksfvf 48.jpg|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} 8cww8yg97wvf2vmj3poui362ngtjn6o 102 4796 27155 26949 2021-02-22T02:01:41Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''O''' ay para sa '''O'''kra</div> [[File:Lady's fingers (Okra) in Chennai.JPG|500px|center]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} rcqgz6j9txnl8x50ums03joxjc1wby0 102 4797 27156 26950 2021-02-22T02:01:55Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''P''' ay para sa '''P'''inikpikan</div> [[File:1226Home cooking in the Philippines 10.jpg|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} c2cupvnt68xc1bcfxrbchrb5m1aoaa8 102 4798 27157 26951 2021-02-22T02:02:04Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''Q''' ay para sa '''Q'''ueso de Bola</div> [[File:SmallEdamCheese.jpg|center|480px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} 9lvxw9ejyolor8z3mi5l4q3sol49zzl 102 4799 27158 26952 2021-02-22T02:02:14Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''R''' ay para sa '''R'''elleno</div> [[File:Chile Rellenos.jpg|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} q8r2s2x4yer12153scsyqw7vmbzha33 102 4800 27159 26953 2021-02-22T02:02:25Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''S''' ay para sa '''S'''isig</div> [[File:Sisig.JPG|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} j4ymjr216g5x8thyumwd3zss2nw3htu 102 4801 27160 26954 2021-02-22T02:02:34Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''T''' ay para sa '''T'''uron</div> [[File:05269jfFoods of Bulacan Philippinesfvf 45.jpg|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} q9z388eupee73q5lv4zf4ef80fq5yrq 102 4802 27161 26955 2021-02-22T02:02:44Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''U''' ay para sa '''U'''be</div> [[File:0255Cuisine foods of Bulacan 04.jpg|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} g30amqsl253xjtghzvhkuihgyg0uajd 102 4803 27162 26956 2021-02-22T02:02:53Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''V''' ay para sa '''V'''igan Longganisa</div> [[File:Vigan longganisa.JPG|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} lsp3jksb5nr7cwyye7c8sjcv8cymnu6 102 4805 27163 26958 2021-02-22T02:03:03Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''W''' ay para sa '''W'''ansoy</div> [[File:Coriander fresh.JPG|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} 81ghht9pn33x6eyvgaez6l2koniwxwi 102 4807 27164 26959 2021-02-22T02:03:13Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''X''' ay para sa '''X'''ouba</div> [[File:2014 03 19 397 Eingelegte Fische.jpg|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} 2i5pg1mewttkcixdyho94r504nxt3no 102 4809 27165 26960 2021-02-22T02:03:23Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''Y''' ay para sa '''Y'''ema</div> [[File:Pyramid-shaped yema candy (Philippines) 2.jpg|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} sqt425s9iyeic33t6chngyd4eistabm 102 4810 27166 26961 2021-02-22T02:03:33Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''Z''' ay para sa '''Z'''ucchini</div> [[File:Courgette.jpg|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} s5o7jig19yz6aito53tyff9n8ay0uud 0 4813 27358 18541 2021-02-26T09:46:08Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Magellan's_Cross_Cebu.jpg|thumbnail|right|Ang Krus ni Magallanes, isang kahoy na krus na sinasabing inilatag ni Fernando Magallanes noong dumaong siya sa Cebu. Ito ay matatagpuan ngayon sa isang basilika sa siyudad ng Cebu.]] Ang Wikang Sebwano ang isa sa mga pangunahing wika ng Pilipinas. Ito ay sinasalita ng mahigit 21 milyong mga Pilipino at nagsisilbing pangunahing wika ng Visayas at Mindanao. __NOTOC__ == Talaan ng mga Nilalaman == === Paunang Salita === : {{stage|0%}} [[Wikang Sebwano/Ano ang Sebwano| Ano ang Sebwano]] === Ang Balarila === : {{stage|25%}} [[Wikang Sebwano/Ang Alfabeto at Asento | Ang Alfabeto at Asento]] : {{stage|0%}} [[Wikang Sebwano/Mga Pangngalan | Mga Pangngalan]] : {{stage|0%}} [[Wikang Sebwano/Mga Panghalip | Mga Panghalip]] : {{stage|0%}} [[Wikang Sebwano/Mga Pang-uri | Mga Pang-uri]] : {{stage|0%}} [[Wikang Sebwano/Mga Pang-abay | Mga Pang-abay]] : {{stage|0%}} [[Wikang Sebwano/Mga Pandiwa | Mga Pandiwa]] :: {{stage|0%}} [[Wikang Sebwano/Mga Pandiwa/Aspekto | Aspekto]] :: {{stage|25%}} [[Wikang Sebwano/Mga Pandiwa/Pokus | Pokus]] == Mga Sangguniang Kawing == * [http://www.binisaya.com/cebuano Sebwano-Ingles na Talasalitaan] == Mag-ambag == Ang aklat na ito ay bago pa lamang at maaaring maging isa sa mga komprehensibong aklat tungkol sa wikang ito. Inaanyayahan ang lahat na mag-ambag ang sinumang may kaalaman sa wikang Sebwano sa aklat na ito. {{Estante|Mga wika ng Asya}} {{Status|0}} 1tb5gtopxrhgrukhptx0kspuu8u6t9l 0 4814 27205 18375 2021-02-22T08:31:34Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki == Ang Alfabeto == Ang alfabeto na ginagamit sa wikang Sebwano ay ang Makabagong Alpabetong Filipino. Ito ay ikinomisyon ng Komisyon ng Wikang Filipino upang magamit ng kahit anong wika ng Pilipinas. Ang alfabeto ay binunuo ng 5 patinig at 23 na katinig. <center> {| class="wikitable" style="border-collapse: collapse" |- | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | Ñ | NG | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z |- | a | b | c | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | ñ | ng | o | p | q | r | s | t | u | v | w | x | y | z |} </center> === Patinig === Ang pagbigkas ng mga katinig ay tulad ng pagbigkas sa wikang Filipino. {| class="wikitable" |- ! Malaking Titik ! Maliit na Titik ! IPA ! Halimbawa |- | A | a | a | akl'''a'''t |- | E | e | ɛ | t'''e'''la |- | I | i | i | '''i'''ngay |- | O | o | o | pit'''o''' |- | U | u | u | '''u'''lam |} === Katinig === Ang pagbigkas ng mga katinig ay tulad rin sa wikang Filipino. 21 sa mga ito ay galing sa alfabetong Ingles at 2, ang "ñ" at "ng", ay makikita lamang sa alfabetong Filipino. {| class="wikitable" |- ! Malaking Titik ! Maliit na Titik ! IPA ! Halimbawa |- | B | b | b | '''b'''igas |- | C | c | k, s | |- | D | d | d | '''d'''ati |- | F | f | f | sa'''f'''ot |- | G | g | g | '''g'''alaw |- | H | h | h | '''h'''arana |- | J | j | dʒ, h | mas'''j'''id |- | K | k | k | '''k'''abit |- | L | l | l | '''l'''inggo |- | M | m | m | '''m'''angga |- | N | n | n | '''n'''ayon |- | Ñ | ñ | ɲ | ni'''ñ'''o |- | Ng | ng | ŋ | '''ng'''ayon |- | P | p | p | '''p'''agong |- | Q | q | kʷ | |- | R | r | r | '''r'''inig |- | S | s | s | '''s'''alita |- | T | t | t | '''t'''along |- | V | v | v | '''v'''akul |- | W | w | w | ba'''w'''ang |- | X | x | ks | |- | Y | y | j | ba'''y'''aw |- | Z | z | z | '''z'''igattu |} == Ang Asento == Mayroong {{BookCat}} lgnxcnko99st6bgh9tpkfxyjwx2tj1z 0 4822 28019 18485 2021-05-03T00:31:04Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Gregg shorthand A Christmas Carol.jpg|thumbnail|right|Ang takigrapiyang tagalog ay hango mula sa takigrapyang Gregg, isang uri ng takigrapiyang naimbento sa Estados Unidos.]] Maligayang pagdating sa aklat na ito! Dito ninyo matutunghayan ang paraan ng takigrapiya upang mabilis na makapagtala ng mga talumpati at pag-uusap. Simulan ngayon ang pag-aaral ng nawawalang sining na ito. __NOTOC__ == Talaan ng mga Nilalaman == === Paunang Salita === : {{stage|0%}} [[Takigrapiyang Tagalog/Ano ang Takigrapiya | Ano ang Takigrapiya]] : {{stage|0%}} [[Takigrapiyang Tagalog/Bakit Kailangan Mag-aral ng Takigrapiya | Bakit Kailangan Mag-aral ng Takigrapiya]] : {{stage|0%}} [[Takigrapiyang Tagalog/Halimbawa | Halimbawa]] === Ang Takigrapiya === : {{stage|0%}} [[Takigrapiyang Tagalog/Batayan I | Batayan (Mga Titik na A, E, I, K, G, R, L, N, M, T, D, at H)]] : {{stage|0%}} [[Takigrapiyang Tagalog/Batayan II | Batayan (Mga Titik na S, Z, P, B, at mga klaster SY at TS)]] : {{stage|0%}} [[Takigrapiyang Tagalog/Batayan III | Batayan (Mga Titik na O, U, at Y, at Mga Bantas)]] === Apendiks === : {{stage|0%}} [[Takigrapiyang Tagalog/Alfabeto | Alfabeto]] == Mag-ambag == Ang aklat na ito ay bago pa lamang, kaya inaanyayahan lahat na mag-ambag rito basta may kaalaman sa takigrapiyang tagalog o Gregg. Mainam na mag-ambag ang mga taong nakakaalam ng takigrapiyang itinuro ni G. Eustaquio noong 1957. {{Status|0}} {{Estante|Mga wika ng Asya}} qqkmz7g6wqbhxfm0q88tx2ndlkgu5mh 0 4823 27207 18492 2021-02-22T08:59:42Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Tulad ng Wikang Filipino, ang wikang Sebwano ay mayroon ring mga pokus, o trigger, ng mga pandiwa. Isa itong napakahalagang aspekto sa kahit anong wika ng Pilipinas sapagkat hindi ito tulad sa kahit anong wika kung saan ang pagbibigay-pansin ay dinadaan sa impit ng boses, haba ng pagkakasabi ng salita, o sa diin. Sa halip, nakakabit na ito sa pandiwa depende sa pagkakalapi nito. == Ano ang Pokus? == Ang pokus ng pandiwa ay nagsasaad kung sino o ano ang simuno o paksa ng isang pangungusap. Sa pamamagitan ng paglalapi, maaaring mabago kung sino ang nais nating bigyang-pansin ng mga kausap natin. Halimbawa, ang mga sumusunod na mga pangungusap ay magkapareho ng kahulugan at aspekto ngunit iba ang pokus. {{halimbawa | Nagbigay ako ng papel kay Carlos; Binigay ko ang papel kay Carlos; Binigyan ko si Carlos ng papel}} Mapapansin na ang unang pangungusap ay nasa pokus ng tagaganap, ang pangalawa sa layon, at ang huli sa tagatanggap. Nais nating bigyang-pansin na ang mga salitang ''ako'' sa una, ang ''papel'' sa pangalawa, at si ''Carlos'' sa pangatlong pangungusap. Mapapansin na iba't iba ang mga panlaping ginamit sa pandiwang ''bigay'' sa tatlong pangungusap na ito. == Pokus ng Tagaganap == Ang pandiwa ay nasa pokus ng tagaganap (actor) kung binibigyang-pansin nito ang aktor, o ang gumagawa ng kilos na sinasaad ng pandiwa. Ang mga pangungusap na ito ay sumasagot sa tanong na ''Sino/ano ang gumawa?''. {{halimbawa | Mohatag akog papel kang Maria; Magbibigay ako ng papel kay Maria}} == Pokus ng Layon == Ang pandiwa ay nasa pokus ng layon (object) kung binibigyang-pansin nito ang layon, o ang gagawan ng kilos ng isang aktor na sinasaad ng pandiwa. Ang mga pangungusap na ito ay sumasagot sa tanong na ''Sino/ano ang pinaggawan?''. {{halimbawa | Hatagon nakog papel kang Maria; Ibibigay ko ang papel kay Maria}} == Pokus ng Tagatanggap/Benepaktibo == Ang pandiwa ay nasa pokus ng tagatanggap (benefactive) kung binibigyang-pansin nito ang tagatanggap, o ang tao, bagay, o lugar na 'di tuwirang naaapektuhan ng kilos na sinasaad ng pandiwa. Ang mga pangungusap na ito ay sumasagot sa tanong na ''Para kanino/saan ito ginawa?''. {{halimbawa | Hatagan kog papel si Maria; Bibigyan ko si Carlos ng papel}} == Pokus ng Tagagamit == Ang pandiwa ay nasa pokus ng tagagamit (instrumental) kung binibigyang-pansin nito ang kasangkapan o gamit na ginamit upang magawa ang kilos na sinasaad ng pandiwa. Ang mga pangungusap na ito ay sumasagot sa tanong na ''Sa pamamagitan nino/ng ano nagawa?''. {{halimbawa | Gipadala ko sa post office ang sulat ni Maria; Napadala ko sa post office ang sulat ni Maria}} {{BookCat}} 1q8fp7xq5sma15w9t1z3rodyqxy15xk 0 4825 27206 19771 2021-02-22T08:31:52Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki == Panghalip Panao == Ang mga panghalip panao ay mga salitang ginagamit upang tukuyin ang tao, o mga taong sangkot sa isang pangungusap. Halimbawa, ang salitang ''ako'' ay ginagamit upang ituring ang sarili kapag itinuran ang isang pangungusap habang ang salitang ''ikaw'' ay ginagamit panuring sa direktang kausap. Ang mga panghalip panao sa wikang Tagalog ay maaaring iuri sa dalawang klase - ang dami at ang pang-ukol na madalas ginagamit kasama nito. Ganito rin ang pagkakauri ng mga panghalip sa wikang Sebwano. W {| class="wikitable" |- ! !! Palagyo !! Paukol !! Paari |- ! colspan=4 | Pang-isahan |- | ako|| akó, ko || áko || kanako |- | ikaw || ikáw, ka || ímo || kanimo |- | siya || siyá || iyá || kaniya |- ! colspan=4 | Pangmaramihan |- | tayo || kitá, ta || áto || kanato |- | kami || kamí, mi || ámo || kanamo |- | kayo || kamó, mo || inyó || kaniyo |- | sila || silá || ilá || kanila |} {| class="wikitable" |- ! !! Pang-isahan !! Pangmaramihan |- | Palagyo || si || sila si |- | Pang-ukol || ni || nila ni |- | Paari || kang || kang mga |} == Panghalip Panuro == {| class="wikitable" |- ! !! Pang-isahan !! Pangmaramihan |- | Palagyo || ang || ang mga |- | Pang-ukol || og || og mga |- | Paari || sa || sa mga |} {{BookCat}} fr3ei3rxhrbzgu9zf8x2a4d6jlv98zs 12 4826 26345 18561 2021-01-12T10:18:39Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Wikibooks help}} Ang '''padron''' ay isang pahina na ginawa para maisama sa iba pang mga pahina. Kung ito ay binago, madalas ay makikita ito sa bawat pahina na gumagamit nito. Sa pahinang ito, matututunan ninyo kung paano gumamit ng isang padron at kung paano gumawa ng sariling padron. [[File:Transclusion-multiple-foo.svg|frame|center|Ang padron B ay puwedeng isama sa pahina A, P, at Q para maipakita ang kanyang nilalaman. Kapag ibabago ang padron ay mababago rin ang maipapakita sa mga pahinang gumagamit nito.]] == General == Ang mga padron ay maaaring maglaman ng kahit anong wikiteksto, kasama ang mga pangsingit sa ibang padron. Ito ay may mga takdang kakayahan: mga nababagong laman (tinatawag na parametro), pagtatansya at pagkukundisyon (gamit ang mga punsyong parser), at paraan sa mga baryante na pang-wiki lamang, tulad ng mga petsa, oras, at pangalan ng mga pahina. Ang isang tandang padron (sa porma ng <nowiki>{{ngalan ng padron}}</nowiki>, kung saan ang pangalan ng padron ay napapalibutan ng mga dalawang kulot na panaklong) ay idinadagdag sa isang pahina kung saan ninyo nais ipakita ang padron upang magamit ito. Kung nais tingnan ng isang magbabasa ang pahina, kukunin ng server ang nilalaman ng pahina ng padron, ipoproseso ang iba't ibang baryanteng may kaugnayan sa pahina, at ipapakita ang resulta kapalit ng tandang padron. Kapaki-pakinabang ang mga padron para sa kahit anong teksto na nais ninyo ikopya sa dalawa o maraming pahina. Hindi na rin kailangang baguhin ang bawat isang kopya nito para maiangkop sa pahina kung saan ito ginagamit. Dahil may mga parametro, ang mga bersyon nito ay maaaring maging iba't iba at ang mga nilalaman nito ay maaaring baguhin sa bawat isa. Hindi lamang madali gamitin ang mga padron, kundi maaari rin itong magtakda ng isang kapaki-pakinabang na iisang anyo, tulad ng estilo. Mga karaniwan na gamit nito ay: * Mga mensahe para magpakita ng impormasyon * Mga kawing sa pagitan ng mga pahina ng libro o mga kabanata para madaling basahin * Mga lalagyan para magpakita ng impormasyong biswal, tulad ng mga larawan, talahanayan, atbp. * Mga pinaghalong mga elemento yari sa isang talahanayan ng mga simpleng larawan na nagpapakita ng higit na hugnayang mga palagay === Mga Pahina ng Padron at Namespaces === === Paggamit ng Padron === Para magsingit ng isang padron sa isa pang pahina, gamitin ang sumusunod na sintaks (tinatawag na '''tandang padron'''): :<nowiki>{{</nowiki> ''ngalan ng padron | parametro | parametro | ...'' <nowiki>}}</nowiki> Ito ay binubuo ng pangalan ng padron at iba't ibang parametro na ipinapasok sa padron, kung saan ang bawat parametro ay hinihiwalay ng isang patayong guhit, at ang kabuuan ay pinalilibutan ng dinalawang kulot na panaklong, <nowiki>{{...}}</nowiki>. Ang tandang padron ay inilalagay sa isang pahina kung saan nais itong makita. Ang panlaping "Template:" ay hindi kailangan para maisama ang padron sa isang pahina, maliban kung hinahanap o binabago ang padron mismo (ngunit kung ang padron ay ginawa sa ibang namespace, kailangang gamitin ang panlaping iyon). Hindi lahat ng mga padron ay may parametro, at hindi lahat ng mga padron ay may mga parametrong kailangan punan, kaya minsan, <nowiki>{{ngalan ng padron}}</nowiki> ay sapat na para gamitin ang isang padron. Kung ang isang parametro ay kinakailangan, ngunit hindi pinunan ng tagagamit ng laman, ang padron ay magpapakita ng tulad ng {{{...}}} sa teksto, kung saan ang '...' ay maaaring numero o pangalan ng parametro. Ito ay para ipahiwatig sa tagagamit na may hindi pinunan na nakangalan o 'di-nakangalan na parametro, at maaaring iwasan sa pamamagitan ng paggamit ng default na laman para sa parametro. Mayroong dalawang uri ng parametro: *'di-nakangalan na parametro (minsan ay tinatawag na 'lugaran' na parametro): ang mga laman nito ay inilalagay sa padron ayon sa pagkakasunud-sunod nito. *: <nowiki>{{</nowiki>''ngalan ng padron|parametro1|parametro2|...''<nowiki>}}</nowiki> *nakangalan na parametro: ang mga laman nito ay may kaukulang pangalan sa padron *: <nowiki>{{</nowiki>''ngalan ng padron|ngalan1 = parametro1|ngalan2 = parametro2|...''<nowiki>}}</nowiki> Ang mga ito ay maaari ring ipaghalo: : <nowiki>{{</nowiki>''ngalan ng padron|parametro1|parametro2|ngalan3 = parametro3|ngalan4 = parametro4|...''<nowiki>}}</nowiki> Ayon sa napagkasunduan, ang mga nakangalang parametro ay huling inililista, ngunit hindi ito kinakailangan. Ang mga titik na pamuwang (mga espasyo, tabs, atbp.) ay tinatanggal mula sa unahan at hulihan ng laman ng mga nakangalang parametro ('di kasama rito ang mga 'di-nakangalang parametro), ngunit hindi ang gitna: sa gayon, ang <nowiki>{{</nowiki> ... | parametro = ito ay isang test <nowiki>}}</nowiki> ay tinuturing na parang inimakinilya ng tagagamit ang <nowiki>{{</nowiki> ... |parametro=ito ay isang test<nowiki>}}</nowiki> Ang mga pahinang padron mismo ay maaaring magkaroon ng mga bagay na hindi naisisingit kasama ang padron (tulad ng mga kasulatan o kategorya kung saan nakauri ang padron), o mga bagay na nagagamit lamang kung naisingit na ang pahina (tulad ng mga kategora na ginagamit ng pahinang nagsingit, ngunit hindi ng padron). Maaaring tingnan ang talakayan ukol sa ''includeonly at noinclude'' na mga tanda sa ibaba. Magkakaroon ng isang pulang kawing kung sinubukang magsingit ng isang padron na 'di umiiral, tulad ng pagkakawing sa isang 'di umiiral na pahina. Tinutulutan ang nagpindot ng kawing na likhain ang nasabing padron. [[Kategorya:Tulong]] 378eayfi4xinram5pmueaojz6y1epzg 10 4827 18567 18565 2016-10-11T07:12:31Z Squeekeek 2831 Ikinakarga sa [[Padron:Exercises]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Template:Exercises]] 5j9bwobtpxw5bg76oufufdveeejupfn 10 4828 18569 18566 2016-10-11T07:13:27Z Squeekeek 2831 wikitext text/x-wiki <table style="margin-left: auto; margin-right: auto; width: 70ex; background: {{{backgroundcolor|transparent}}}; border: 1px solid #aaa; padding: 0.5em;"><tr> <th>Mga Pagsasanay</th></tr> <tr><td> {{{1}}}</td> </tr></table><noinclude>[[Category:Information templates|{{PAGENAME}}]]</noinclude> jeqj866m3qsj94si45ciugrrjrfxlqk 10 4829 18568 2016-10-11T07:13:04Z Squeekeek 2831 Ikinakarga sa [[Padron:Exercises]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Template:Exercises]] 5j9bwobtpxw5bg76oufufdveeejupfn 0 4876 26431 26155 2021-01-14T07:48:39Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|40|Karapatan at Kapangyarihan|Donya Consolacion|Dalawang Panauhin|teksto|noref=1 |oldtitle=Ang Catuwira't ang Lacas |oldtext= Niyao'y may icasampong oras na ng̃ gabi. Nanghihinamad na napaiimbulog at nagnining sa madilim na lang̃it ang ilang globong papel, na ipinaitaas sa pamamag-itan ng̃ asó at ng̃ hang̃ing pinainit. Ang ilang mg̃a globong pinamutihan ng̃ mg̃a bomba't coetes ay nang̃asunog at isinasapang̃anib ang lahat ng̃ bahay; dahil dito'y may nakikita pang mg̃a tao sa mg̃a palupo, na may mg̃a dalang isáng mahabang cawayang sa dulo'y may nacacabit na basahan at saca isang baldeng tubig. Naaaninagnagan ang maiitim nilang anyo sa malamlam na liwanag ng̃ impapawid, at ang cahalimbawa nila'y mg̃a fantasmang mula sa alang-alang na nanaog upang manood ng̃ mg̃a casayahan ng̃ mg̃a tao. Sinusuhan din naman ang maraming mg̃a "rueda", mg̃a "castillo", mg̃a toro ó mg̃a calabaw na apoy, at isang malaking volcang sa ganda at cadakilaa'y linaluan ang calahatlahatang nakita hanggang sa panahong iyon ng̃ mg̃a taga San Diego. Ng̃ayo'y tumutung̃o ang caramihang mg̃a tao sa dacong plaza ng̃ bayan, upang panoorin ang huling palalabasin sa teatro. Dito't doo'y may nakikitang mg̃a ilaw ng̃ Bengala (luces de Bengala), na siyang lumiliwanag ng̃ catacataca sa masasayang mg̃a pulutong; gumagamit ang mg̃a bata ng̃ mg̃a sigsig sa paghahanap ng̃ mg̃a bombang hindi pumutoc, at iba pang mg̃a labí na mangyayari pang gamitin, datapuwa't tumugtog ang música ng̃ isang palatandaan, at ng̃ magcagayo'y linisan ng̃ lahat ang capatagang iyon. Mainam na totoo ang pagcacapaliwanag sa tablado, libolibong mg̃a ilaw ang nacaliliguid sa mg̃a haligui, nacabitin sa bubung̃an, at nasasabog sa sahig na masinsin ang pagcacapulupulutong. Isáng alguacil ang siyáng nag-aalaga ng̃ mg̃a ilaw na iyón, at pagca napaparoon at ng̃ mapagbuti ang mg̃a ilaw na cucutapcutap, siya'y pinagsusutsutanan at sinisigawan ng̃ madla;—¡Nariyan na, nariyan na siyá! Sa haráp ng̃ escenario (palabasan) ay pinagtotonotono ng̃ orquesta ang canilang mg̃a instrumento, ipinariring̃ig ang mg̃a pang̃unahin ng̃ mg̃a tugtuguin; sa licuran ng̃ orquesta'y naroroon ang lugar na sinasabi ng̃ corresponsal sa canyáng sulat. Ang caguinoohan sa bayan, ang mg̃a castila at ang mg̃a mayayamang dayo'y nang̃agsisiupo na sa nahahanay na mg̃a silla. Ang bayan, ang mg̃a taong walang catungculan at walang mg̃a dang̃al na caloob ng̃ pamahalaa'y siyang nacalalaganap sa nang̃atitirang lugar sa plaza; may pas-ang bangco ang mg̃a iba, na ang caraniwa'y hindi ng̃ upuan cung di ng̃ bigyang cagamutan ang pagca pandac: pinanggagaling̃an ang ganitóng gawâ ng̃ maiing̃ay na mg̃a pagtutol ng̃ mg̃a walang bangco; pagcacagayo'y nang̃agsisipanaog agad-agad ang mg̃a nacatayo sa bangco; ng̃uni't hindi nalalao't sila'y muling pumapanhic, na parang walang ano mang nangyari. Mg̃a pagpaparoo't parito, mg̃a sigawan, mg̃a ing̃ayan sa pagtataca, mg̃a halakhacan, isáng huli na sa panahóng "buscapié", isang "reventador" ang siyang nang̃agdáragdag ng̃ caing̃ayan. Sa daco rito'y may nababaling paa ng̃ isáng bangco at nang̃ahuhulog sa lupa, sa guitna ng̃ tawanan ng̃ caramihan, ang mg̃a taong nanggaling sa malayo at ng̃ macapanood ay ng̃ayo'y siyang naguiguing panoorin; sa daco roo'y nang̃ag-aaway sa pagpapang̃agaw sa lugar; sa dacong malayo pa roo'y may nariring̃ig na isáng calampagan ng̃ nababasag na mg̃a copa at mg̃a botella: yao'y si Andeng na may daláng mg̃a alac at mg̃a pangpatid uhaw; maing̃at na tang̃an ng̃ dalawang camay ang malapad na bandeja, ng̃uni't canyang nacasalubong ang sa canya'y nang̃ing̃ibig, na nag-acalang magsamantala ng̃ gayong calagayan ... Nang̃ung̃ulo sa pamamanihala at cahusayan ng̃ panoorin ang teniente mayor na si don Filipo; sa pagca't malulugdin sa "monte" ang gobernadorcillo. Ganito ang sabi ni don Filipo cay matandang Tasio: —¿Ano caya ang mabuti cong gawin?—ang sabi niyá;—hindi tinanggap ng̃ Alcalde ang pagbibitíw co ng̃ catungculan;—"¿inaacala po ba ninyóng salá't cayó sa lacás sa pagganap ng̃ inyóng mg̃a catungculan?"—ang itinanóng sa akin. —At ¿ano ang inyong isinagot? —¡Guinoong Alcalde!—ang aking isinagot;—ang mg̃a lacas ng̃ isang teniente mayor, cahi't magpacawalawalang capacanan, pawang catulad ng̃ mg̃a lacas ng̃ lahat ng̃ mg̃a pinuno: nanggagaling ang mg̃a lacas na iyan sa mg̃a matataas na pinunò. Tinatanggap ng̃ cahi't hari man ang canyang mg̃a lacas sa bayan at tinatanggap naman ng̃ bayan sa Dios ang canyang lacas. ¡Itong bagay na ito pa naman ang wala sa akin, guinoong Alcalde!—Datapuwa't hindi aco pinakingan ng̃ Alcalde, at sinabi sa aking pag-uusapan na raw namin ang mg̃a bagay na ito pagca tapos ng̃ mg̃a fiesta. —¡Cung gayo'y tulung̃an nawa cayo ng̃ Dios!—ang sinabi ng̃ matanda, at nag-acalang umalis. —¿Aayaw po ba cayong manood ng̃ palabas? —¡Salamat! hindi co kinacailang̃an ang sino man sa pananaguinip at sa paggawa ng̃ mg̃a caululan, sucat na acong mag-isa,—ang isinagot ng̃ filósofong calakip ang isang tawang palibac;—datapuwa't ng̃ayo'y naalaala co, ¿hindi ba tinatawag ang inyong paglilining ng̃ caugalia't hilig ng̃ ating bayan? Payapa, ng̃uni't malulugdin sa mg̃a panooring nauucol sa mg̃a pagbabaca at sa mg̃a labanang sumasabog ang dugò, ibig ang pagcacapantay-pantay, datapuwa't sumasamba sa mg̃a emperador, sa mg̃a hari at sa mg̃a príncipe; hindi mapagpitagan sa religión, ng̃uni't iniwawaldas ang pamumuhay sa mg̃a walang cabuluhang pag paparang̃alan sa mg̃a fiesta; ang mg̃a babae rito sa atin ay may caugaliang matimyas, ng̃uni't nang̃ahahaling pagca nacacakita ng̃ isang princesang nagpapa-ikit ng̃ sibat ... ¿nalalaman po ba ninyo cung ano ang cadahilanan nito? Talastasin po ninyong dahil sa.... Pinutol ang canilang salitaan ng̃ pagdating ni María Clara at ng̃ canyang mg̃a caibigang babae. Tinanggap sila ni don Filipo, at sinamahan sila sa canicanilang upuan. Sumusunod sa canila ang curang may casamang isa pang franciscano't ilang mg̃a castila. Casama rin naman ng̃ cura ang ilang mg̃a mamamayang ang hanap-buhay umalacbay tuwina sa mg̃a fraile. —¡Bigyang pala nawà sila ng̃ Dios naman sa cabilang buhay!—anang matandang Tasio, samantalang lumalayo. Pinasimulan ang palabas cay Chananay at cay Marianito, sa pagcanta ng̃ "Crispino e la comare". May mg̃a mata at may pakinig ang lahat ng̃ na sa escenario, liban lamang sa isá: si párì Salvi. Tila mandin walang sinadyâ ng̃ nagbibigay paroon cung di bantayan si María Clara, na ang tinataglay na cahapisa'y nagbibigay sa canyang cagandahan ng̃ isang anyong cahimahimalá sa ningning at cahalagahan, na ano pa't napagwawaring tunay ng̃ ang may catuwirang siya'y panoorin ng̃ boong pagliyag. Ng̃uni't hindi nang̃agsasaysay ng̃ pagliyag ang mg̃a mata ng̃ franciscano, na lubhang natatago sa malalim na hungcag na kinalalagyan ng̃ canyang mg̃a paning̃in; nababasa sa mg̃a titig na iyon ang isang bagay na cahapisang may malaking pagng̃ing̃itng̃it: ¡gayon marahil ang mg̃a mata ni Caín sa panonood, buhat sa malayo, ng̃ Paraiso, ng̃ mg̃a caligayahan, doo'y ipinakilala sa canya ng̃ canyang ina! Nagtátapos na ang "acto" (bahagui) ng̃ pumasoc si Ibarra; pinanggaling̃an ang pagdating niya roon ng̃ isang bulungbulung̃an: siya at ang cura ang siyang pinagtining̃an ng̃ pagpansin ng̃ lahat. Datapuwa't parang hindi nahiwatigan ng̃ binata ang bagay na iyon, sa pagca't bumati siya ng̃ walang kimì cay María Clara at sa canyang mg̃a caibigang babae, at naupo sa tabi ng̃ canyang casintahan. Si Sinang ang tang̃ing nagsalitâ: —¿Pinanood mo ba ang volcan?—ang initanong. —¿Hindi caibigan? ako'y napilitang aking samahan ang Capitan General. —Cung gayo'y ¡sayang! Casama namin ang cura, at sinasaysay sa amin ang mg̃a naguing buhay ng̃ mg̃a napacasama; ¿nakita mo na? tacutin cami at ng̃ huwag caming macapagsaya, ¿nakita mo na? Nagtindig ang cura at lumapit cay don Filipo, na tila mandin canyang pinakipagtalunan ng̃ masilacbo. Mainit ang pananalita ng̃ cura, mahinusay naman at mahina ang pananalita ni don Filipo. —Dinaramdam co pong hindi aco macapagbigay-loob sa inyo; ang sabi ni don Filipo;—si guinoong Ibarra'y isa sa mg̃a lalong malalaki ang ambag, at may catuwirang macalagay rito samantalang hindi nanggugulo ng̃ capayapaan. —¿Ng̃uni't hindi ba panggugulo ng̃ capayapaan ang magbigay casalanan sa mabubuting mg̃a cristiano? ¡Iya'y isang pagpapabayang macapasoc ang isang lobo sa cawan ng̃ mg̃a mababait na tupa. ¡Sasagot ca sa bagay na ito sa harap ng̃ Dios at sa harap ng̃ mg̃a matataas na puno! Cailan man po'y nananagot aco, padre, sa lahat ng̃ mg̃a gawang bucal sa aking sariling calooban,—ang isinagot ni don Filipo na yumucod ng̃ caunti;—datapuwa't hindi binibigyang pahintulot aco ng̃ aking maliit na capangyarihang makialam sa mg̃a bagay na nauucol sa religión. Ang mg̃a nag-iibig mang̃ilag na canyang macapanayam ay huwag makipagsalitaan sa canya: hindi naman namimilit si guinoong Ibarra canino man. —¡Ng̃uni't isáng pagbibigay puang sa pang̃anib, at cung sino ang umiibig sa pang̃anib ay sa pang̃anib namamatay! —Wala acóng nakikitang anó mang pang̃anib, padre: ang guinoong Alcalde at ang Capitan General, na aking mg̃a punong matataas, capuwa nakipag-usap sa canyá sa boong hapong itó, at hindi ng̃a acó ang sa canila'y magpapakilalang masama ang canilang guinawa. —Cung hindi mo siyá palalayasin dito'y cami aalis. —Daramdamin cong totoo, datapuwa't hindi aco macapagpapalayas dito sa canino man. Nagsisi ang cura sa sinabi, ng̃uni't wala ng̃ magawa. Humudyát sa canyáng casama, na nagtindig na masama ang loob, at capuwa sila umalis. Guinagád silá ng̃ mg̃a taong caniláng cacampí, baga man inirápan muna nila ng̃ boong pagtataním si Ibarra. Napuspos ang ugong ng̃ mg̃a bulungbulung̃an at salisalitaan: ng̃ magcagayo'y nang̃agsilapit at nang̃agsibati sa binatang si Ibarra ang ilang mg̃a tao, at sinabi sa canyá: —¡Sumasainyo cami; huag po ninyóng pansinin ang mg̃a iyán! —¿Sinong mg̃a "iyan"?—ang itinanong na nagtátaca. —¡Iyang mg̃a nagsialis at ng̃ mapang̃ilagan ang macapanayam po ninyo! —¿At ng̃ mapang̃ilagan ang aking pakikipanayam? ¿ang aking pakikipanayam? —¡Opo! ¡anila'y excomulgado raw po cayó! —Sa pagtatacá ni Ibarra'y hindi naalaman cung anó ang sasabihin, at luming̃ap sa canyáng paliguid. Canyáng nakita si María Clara na tinatacpan ang mukha ng̃ canyáng abanico. —Ng̃uni't ¿ito baga'y dapat cayang mangyari?—ang sa cawacasa'y bigláng sinabi ng̃ malacás;—¿casalucuyan bang na sa unang panahón tayo ng̃ cadilimán? Sa macatuwid baga'y.... At lumapit sa mg̃a dalaga, at binago ang anyo ng̃ pananalitâ. —Pagpaumanhinan ninyó acó,—anyá,—nacalilimot acóng mayroon paláng sa aki'y naghihintay na aking catipán; magbabalic acó at ng̃ cayo'y aking masamahan. —¡Huwag cang umalís!—ang sa canya'y sinabi ni Sinang;—sasayaw si Yeyeng sa "La Calandria"; ¡totoong calugodlugod sumayaw! —Hindi maaari, caibigan co, datapuwa't aco'y bábalic. Lalong lumala ang mg̃a bulungbulung̃an. Samantalang lumalabas si Yeyeng na nacasuot "chula" at sinasabi ang "Da usté su permiso?" ("¿Ipinagcacaloob po ba ninyo ang inyong pahintulot?") at sinasagot siya ni Carvajal ng̃ "Pase usté adelante" ("Tumuloy po cayo") at iba pa, nang̃agsilapit ang dalawang sundalo ng̃ guardia civil cay don Filipo at hinihing̃ing ihinto ang pagpapalabas. —¿At bakit?—ang tanong ni don Filipo na nagtataca. —Sa pagca't nagsuntucan ang alférez at ang guinoong babae ay hindi sila macatulog. —Sabihin po ninyo sa alférez, na binigyan cami ng̃ capahintulutan ng̃ Alcalde Mayor, at "wala sino man" sa bayang may capangyarihan sumalangsang sa capahintulutang ito, cahi't ang gobernadorcillo man, na siyang tang̃i cong mataas na puno. —¡Talastasin ninyong kinakailang̃ang itiguil ang palabas!—ang inulit ng̃ mg̃a sundalo. Tinalicdan sila ni don Filipo. Nang̃agsialis ang mg̃a guardia. Hindi sinabi canino man ni don Filipo ang nangyaring ito at ng̃ huwag magulo ang catahimican. Ng̃ matapos na ang bahaguing iyon ng̃ zarzuela na totoong pinagpurihanan, lumabas naman ang Príncipe Villardo, at hinahamon ng̃ away ang lahat ng̃ mg̃a morong pumipiit sa canyang amá; pinagbabalaan sila ng̃ bayaning puputlan silang lahat ng̃ úlo, at ang mg̃a ulong ito'y ipadadala sa buwan. Sa cagaling̃ang palad ng̃ mg̃a moro, na nang̃agsisipaghanda na sa labanang tinutugtugan ng̃ "himno de Riego", ay siyang pagcacaroon ng̃ isang gulo. Biglang nagsihinto ng̃ pagtugtog ang mg̃a bumubuo ng̃ orquesta at canilang linusob ang teatro, pagcatapos maipaghaguisan ang canilang mg̃a instrumento. Ang matapang na si Villardo, na hindi inaacalang mang̃agsisirating ang mg̃a taong iyong, canyang ipinalagay na cacampi ng̃ mg̃a moro, inihaguis naman ang canyang espada at escudo at saca bumigay ng̃ tacbo; nang makita ng̃ mg̃a morong tumatacas ang cakilakilabot na cristianong iyon, hindi sila nag-alinlang̃ang siya'y canilang gagarin: may nariring̃ig na mg̃a sigawan, mg̃a daing, tung̃ayawan, mg̃a salitang capusung̃an, nagtatacbuhan ang mg̃a tao, nang̃amatay ang mg̃a ilaw, ipinaghahaguisan sa impapawid ang mg̃a vaso ng̃ ilaw, at iba pa.—¡Mg̃a tulisan! ¡Mg̃a tulisan!—ang sigaw ng̃ mg̃a iba.—¡Sunog! ¡sunog! ¡mg̃a magnanacaw!—ang sigawan naman ng̃ mg̃a iba; nang̃agsisitang̃is ang mg̃a babae't ang mg̃a musmos, gumugulong sa lupa ang mg̃a banco at ang mg̃a nanonood, sa guitna ng̃ ligalig, pagcacaing̃ay at caguluhan. ¿Ano ang nangyari? Ilinagad ng̃ dalawang guardia civil na may tang̃ang pamalo ang mg̃a músico at ng̃ pahintuin ang pinalalabas; sila'y narakip, baga man nagsisilaban, ng̃ teniente mayor, na casama ang caniyang mg̃a cuadrillerong ang dalang sandata'y ang canilang mg̃a lumang sable. —¡Inyong ihatid sila sa tribunal!—ang sigaw ni don Filipo,—cayó ang bahala pagca sila'y nacawala! Bumalic na si Ibarra at canyang hinanap si María Clara. Nang̃agsicapit sa canya ang natatacot na mg̃a dalagang pawang nang̃ang̃atal at nang̃amumutla; dinarasal ni tía Isabel ang mg̃a letanía sa wicang latin. Ng̃ pagbalicang loob ng̃ caunti ang mg̃a tao sa pagcagulat, at ng̃ canilang matalastas cung ano ang nangyari, nag-alab ang galit sa lahat ng̃ mg̃a dibdib. Umulan ang mg̃a bato sa pulutong ng̃ mg̃a cuadrillerong naghahatid sa dalawang guardia civil; may isang nagyayacag na silabin ang cuartel at iihaw roon si doña Consolacióng casama ang alférez. —¡Sa ganyan lamang sila pinakikinabang̃an!—ang sigaw ng̃ isang babaeng naglililis ng̃ canyang mangas at iniunat ang canyang mg̃a bisig;—panggugulo ng̃ bayan! ¡Wala silang nalalamang pag-usiguin cung di ang mababait na mg̃a tao! ¡Nariyan ang mg̃a tulisan at ang mg̃a magsusugal! ¡Sunuguin natin ang cuartel! Hinihipò ng̃ isa ang canyang bisig at humihing̃ ng̃ confesión; cahabaghabag na mg̃a taghoy ang lumalabas sa ilalim ng̃ mg̃a bangcong nang̃atumba: yao'y isang caawaawang músico. Punongpuno ang escenario ng̃ mg̃a artista at ng̃ mg̃a taong bayan. Nariyan si Chananay, na nacasuot ng̃ Leonor sa Trovador, na nakikipagsalitaan ng̃ wicang tinda cay Ratia, na nacasuot maestro ng̃ escuela; si Yeyeng na nacabalot ng̃ malaking panyong sutla na na sa tabi ng̃ príncipe Villardo; pinagpipilitan ni Balbino't ng̃ mg̃a morong aliwin ang mg̃a músicong may mg̃a nasactan at hindi. Nagpapacabicabila ang ilang mg̃a castila at pinagsasabihan ang bawa't canilang nasasalubong. Datapuwa't may nagcacabilog ng̃ isang pulutong. Napag-unawa ni don Filipo ang canilang adhica at canyang tinacbo upang sansalain. —¡Huwag sana ninyong sirain ang catahimican!—ang isinisigaw ni don Filipo;—¡hihing̃i tayo bucas ng̃ carapatang tumbas sa caguluhang canilang guinawa, bibigyan tayo ng̃ nauucol sa ating catuwiran; nananagot aco sa inyong bibigyan tayo ng̃ nauucol sa ating catuwiran! —¡Hindi!—ang isinasagot ng̃ ilan; ¡gayon din ang guinawa sa Calambà (ng̃ 1879), gayon din ang ipinang̃aco, datapuwa't walang ano mang guinawa ang Alcalde! ¡Ibig naming gumawa ng̃ pagca justicia sa aming camay! ¡Tayo na sa cuartel! Nawalang cabuluhan ang mg̃a pakikiusap ng̃ teniente mayor; nagpapatuloy ang pulutong sa canilang panucala. Luming̃ap si don Filipo sa canyáng paliguid at humahanap ng̃ sa canya'y tumulong ay canyáng nakita si Ibarra. —Guinoong Ibarra, ¡para na ninyóng awa! ¡Sila'y inyóng sansalain, samanatalang humaharap acó ng̃ mg̃a cuadrillero! —Anó ang aking magagawa?—ang itinanong ng̃ binata, na natitigagal, datapuwa't malayo na ang teniente mayor. Si Ibarra naman ang nagling̃ap-ling̃ap sa canyáng paliguid, at naghahanap siya ng̃ hindi nalalaman cung sino. Sa cagaling̃ang palad ay anaki'y canyáng nasuliapan si Elías, na walang bahalang pinanonood ang gayóng kilusan. Tinacbó siya ni Ibarra, hinawacan siyá sa bisig at sinabi sa canya sa wikang castila: —¡Alang-alang sa Dios! ¡gumawa po cayó ng̃ bahagya, sacali't may magagawa; wala po acong magawang anó man! Tila mandin siya'y nawatasan ng̃ piloto, sapagca't nawala siya't sinuot ang mg̃a bumubuo ng̃ pulutong. Naring̃ig ang masilacbóng pagmamatuwiran, mabilís na tutulán; pagcatapos ay untiunting nagpasimula ng̃ paghihiwahiwalay ng̃ mg̃a magcacapulutóng, at naalis sa bawa't isá ang anyóng may gagawing caguluhan. At panahón na ng̃a, sa pagca't lumalabas na ang mg̃a sundalong may dalang mg̃a sandata at nacalagay sa dulo ng̃ fusil ang bayoneta. ¿Samantala'y ano ang guinagawa ng̃ cura? Hindi pa nahihiga si párì Salví. Nacatindig siya, nacatuon ang noo sa mg̃a "persiana", sa dacong plaza ang tanaw, hindi cumikilos, at manacanacang pinatatacas niya ang pinipiguil na buntong hining̃a. Cung hindi sana napacadilim ang liwanag ng̃ canyang ilaw, marahil napagmasdang napupuno ng̃ mg̃a luha ang canyang mg̃a mata. Gayon ang caniyang naguing anyo sa isang horas halos. Pinucaw siya sa ganitong calagayan ng̃ pagcacagulo sa plaza. Sinundan ng̃ canyang mg̃a matang nangguiguilalas ang walang tuos na pagpaparoo't parito ng̃ mg̃a tao, at ang mg̃a tinig nila'y dumarating sa canyang hagawhaw na lamang.—Isa sa mg̃a alilang dumating ang sa canya'y nagbigay alam ng̃ nangyayari. Dumaan sa canyang panimdim ang isang isipin. Sa guitna ng̃ mg̃a caing̃ayan at caguluhan, sinasamantala ng̃ mg̃a may mahahalay na budhi ang pagcagulat at cahinaan ng̃ loob ng̃ mg̃a babae; nang̃asisisiticas at nang̃agliligtas sa sarili, sino ma'y walang nacacaalaala sa cang̃ino man, hindi nariring̃ig ang sigaw, hinihimatay ang mg̃a babae, nang̃agcacasaguian, nang̃asusung̃aba; dahil sa pagcagulat at pagcatacot ay hindi pinakikinggan ang hibik ng̃ capurihang nalulugso, at sa calaguitnaan ng̃ gabi ... ¡at pagca nagcacaibigan! Tila mandin nakikinikinita niyang calong ni Crisostomo si María Clarang hindi nacamamalay-tao, at sila'y nang̃awala sa cadiliman. Lumulucsong nanaog sa mg̃a hagdanan, walang sombrero, walang bastón at parang sira ang isip na tinung̃o ang plaza. Nasumpung̃an niya roon ang mg̃a castilang pinagwiwicaan ang mg̃a sundalo, canyang tiningnan ang mg̃a upuang kinalalagyan ni María Clara at ng̃ canyang mg̃a caibigan, at nakita niyang wala na sila roon. —¡Padre Cura! ¡padre Cura!—ang sigawan sa canya ng̃ mg̃a castila; ng̃uni't hindi niya pinansin sila. Doo'y nacahing̃a siya: nakita niya sa manipis na tabing na naroon ang isang anino, ang carapatdapat sambahing anino, ang puspos ng̃ biyaya at calugodlugod na pang̃ang̃atawan ni María Clara, at ang sa canyang tía na may dalang mg̃a taza at mg̃a copa. —¡Magaling na lamang!—ang canyang ibinulong,—tila mandin walang nangyari cung di ang pagcacasakit lamang. Sinarhan ni tía Isabel, pagcatapos ang mg̃a capis ng̃ bintana, at hindi na napakita ang caibig-ibig na anino. Lumayo sa lugar na iyon ang cura, na di man lamang nakikita ang caramihan. Nalaladlad sa harap ng̃ canyang mg̃a mata ang cagandagandahang pang̃ang̃atawan ng̃ isang dalaga, na tumutulog at humihing̃a ng̃ catamistamisan; naliliman ang bubong ng̃ mg̃a mata ng̃ mahahabang pilicmata, na ang calantican ay tulad sa mg̃a pilicmata ng̃ mg̃a Virgen ni Rafael; ng̃uming̃iti ang maliit na bibig; nalalarawan sa boo ng̃ pagmumukhang yaon ang pagca Virgen, ang calinisang wagas, ang pagca walang malay casalanan; ang pagmumukhang iyo'y isang lubhang matimyas na panaguinip sa guitna ng̃ maputing damit ng̃ canyang higaan, wang̃is sa isang ulo ng̃ querubín sa guitna ng̃ mg̃a alapaap. Nagpatuloy ng̃ pagcakita ang panimdim ni pari Salví ng̃ iba't iba pang mg̃a bagay ...; ¿ng̃uni't sino ang macapaglilipat sa papel ng̃ lahat ng̃ mapapanimdim ng̃ isang nag-aalab na budhi? Marahil ay ang Corresponsal ng̃ periódico, na winacasan ang pagsaysáy ng̃ fiesta at ng̃ lahat ng̃ mg̃a nangyari sa ganitong paraan: "Macalilibong salamat, walang hangang salamat sa sumapanahon at masicap na pamamag-itan ng̃ totoong cagalanggalang na si pari fray Bernardo Salví, na hindi kinatacutan ang lahat ng̃ pang̃anib, sa guitna ng̃ bayang iyóng nagng̃ing̃itng̃it ng̃ galit, sa guitna ng̃ caramihang wala ng̃ pinagpipitaganan; waláng bastón, walang sombero'y pinayapa niyá ang mg̃a galit ng̃ caramihan, na waláng ibang guinamit liban na lamang sa canyáng mapanghicayat na pananalita, at ang cadakilaan at capangyarihang cailan ma'y hindi nagcuculang sa sacerdote ng̃ isang Religión ng̃ Capayapaan. Linisan ng̃ banal na religioso ang mg̃a catamisan ng̃ pagcahimbing, na tinatamasa ng̃ lahat ng̃ magandang diwa na gaya ng̃ canyang taglay, upáng mailagang mangyari ang isang munting casacunaan sa canyáng mg̃a oveja. Hindi ng̃a marahil calilimutan ng̃ mg̃a mamamayan sa San Diego ang ganitong lubhang magaling na guinawa niyá at magpacailan ma'y kikilanlin sa canyang utang na loob!" |newtext= |othertitle= * Ang Karapatan at Lakas * Karapatan at Lakas * Ang Katwiran at Lakas * Ang Katwiran * Ang Katwiran at ang Lakas }} jselmxrshdoqxpab1zup9x5dnyvspcj 4 4887 26417 19492 2021-01-13T15:01:00Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Tulong:Magbago]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tulong:Magbago]] ez7ypr9uofr5kqw78tifgez62ey1l52 0 4893 27368 19641 2021-02-26T09:54:23Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Ang "Pahimakas" ay isang tulang sinulat ng pambansang bayani ng Pilipinas na si Dr. Jose Rizal. Ito, at ang isa pang notang hindi na mabasa, ay isinulat bago siya binitay sa Bagumbayan noong Disyembre 30, 1896. Marahil ito ang isa sa mga lathalang madalas isalin sa iba't ibang wika ng mundo. Dahil kayo ay nasa libro ukol sa Esperanto, natural na matutunghayan ang sikat na tulang ito sa Esperanto. == Ukol sa Saling Ito == Ang salin na ito ay ginawa ni Edgar McClellan noong 1910, at isinulat para sa kauna-unahang aklat sa Esperanto na inilimbag sa Pilipinas. Marahil direktang sinalin ito mula sa orihinal na Kastila dahil kapag tiningnan ninyo ang parehong bersyon, halos magkapareho sila. Matutunghayan sa salin na may mga kaunting kamalian sa pagbabaybay at may mga nakalimutang ilagay na diakritiko. Nanghihingi ng dispensa ang may-akda sa mga kamaliang ito. Ang mga kamaliang ito ay itinama sa pahinang ito sa pamamagitan ng paglagay ng mga panaklang sa tabi ng mali. Nakapaloob rito ang sa tingin namin ay ang tamang salita na ginamit sana ng may-akda doon. Nandito rin ang orihinal na sulat ni Dr. Rizal na nasa Kastila para maihambing. == Pahimakas == {{col-begin}} {{col-break}} :'''La Lasta Adiaŭo''' :''de D-ro Jose Rizal'' :Adiaŭ, Patrujo adorata, regiono de la suno amata, :Perlo de la maro de Oriento, nia perdita edeno; :Ĝoje mi estas dononta al ĉi la malgajan, mucidan vivon; :Eĉ gxi estus pli brila, pli freŝa, pli hela, :Ankoraŭ por ci mi ĝin darus (donus), ĝin darus (donus) por cia bono. :Sur kampoj de batalo, batalante kun frenezeco, :Aliaj al ci donas siajn vivojn, sen duboj, sen bedaŭro; :Kie la ejo ne estas grave, ĉu sub cipreso, laŭro aŭ lilioj, :Ĉu sur eŝafodo aŭ kampo neenfermita, en batalo aŭ kruela turmento, :Ame (Same) estas, se la vivoferon postulas la Patrujo kaj la Hejmo. :Mi mortas kiam mi vidas, ke la ĉielo koloriĝas :Kaj fine anoncas la tagon, malantaŭ funebra ĉapeto. :Se skarlatan kolorigon ci bezonas por tinkturi cian ektagiĝon, :Verŝu sangon mian, disverŝu ĝin en bona horo, :Kaj orumu (oru) ĝin reflektaĵo de cia naskiĝanta lumo. :Miaj sonĝoj, kiam knabo aŭ ekviriĝanto, :Miaj sonĝoj, kiam jam junulo, plena je vigoro, :Estis cin vidi iun tagon, juvelo de la Orienta maro, :Sekaj la nigraj okuloj, alta la pura frunto, :Sen malridetoj, sen sulketoj, sen makuloj de rugiĝo. :Revaĵo de mia vivo, mia fervora, vivega dezirego, :Saluton! Al ci kriegas la animo, kiu bantaŭ (baldaŭ) estos foriranta, :Saluton!… Ho, kiel estas belege fali por doni al ci flugadon, :Morti por doni al ci vivon, morti sub cia ĉielo :Kaj en cia ensorĉita tero eternecon dormadi! :Se sur mia tombo iun tagon ci vidos burĝon, :Inter la densa herbo, simplan, humilan floron, :Alproksimigu ĝin al ciaj lipoj kaj kisu la animon mian, :Kaj sentu min ĉe la frunto, sub la malvarma tombo, :De cia amemo la spiraĵon, de cia spiraĵo la varmecon. :Lasu al la luno min vidi kun lumo kvieta kaj mola, :Lasu al la ektagiĝo alsendi sian belegecon maldauran, :Lasu al la vento ĝemi per sia murmuro serioza, :Kaj, se malsuprenirus kaj sidiĝus sur mian tombokrucon birdo, :Lasu al la birdo kanti kanton de paco. :Lasu la varmiganta suno elvaporigi la pluvon, por ke ĝi, purigita, :Reiru la ĉielon kun mia elkriego ĝin sekvanta; :Lasu al estaĵo amika plori pro mia antautempa finiĝo, :Kaj en la serenaj posttagmezoj, kiam por mi iu preĝas, :Preĝu ci ankaŭ, ho Patrujo, por mia ripozado kun Dio. :Preĝu, por ĉiuj, kiuj mortis feliĉon ne ĝuinte, :Por tiuj, kiuj suferis turmentojn plej kruelajn, :Por niaj kompatindaj patrinoj, kiuj ĝemas pro sia malĝojeco, :Por la vidvinoj kaj georfanoj, por la malliberuloj en turmento, :Kaj preĝu por ci mem, kiu vidas cian liberiĝon finan. :Kaj, kiam en malluman nokton enkovriĝos la tombejo, :Kaj sole, sole, mortintoj restas tie gardantaj, :Ne perturbu ilian repozon, ne perturbu la misteron; :Eble aŭdos ci akordojn de citro aŭ harpo: :Estos mi, tre amata Patrujo, mi, kiu kantas al ci. :Kaj kiam ja mia tombo, de ĉiuj forgesita, :Ne havos krucon, nek ŝtonon, por marki sian ejon, :Lasu al homo ĝin plugi disigi ĝin per fosilo, :Kaj miaj cindroj, antau ol turniĝi en la nenion, :En polvon de cia tapiŝo aliformiĝu. :Tiam tute egale estos al mi, ĉu ci min forgesas; :Cian atmosferon, ciajn spacojn, ciajn valojn mi transpasos; :Vibranta kaj klara noto mi estos al cia orelo, :Aromo, lumo, koloroj, murmuro, kanto, ĝemado, :Konstante ripetante la esencon de mia fido. :Mia Patrujo adorata, doloro de miaj doloroj, :Amata Filipinujo, audu (aŭdu) la lastan adiauon! :Tie mi lasas ĉion al ci: miajn gepatrojn, miajn amojn; :Mi iros kie ne estas sklavoj, ekzekutistoj, tiranuloj, :Kie la fido ne mortigos, kie tiu, kiu regadas, estas Dio. :Adiau, gepatroj, gefratoj, pecoj de animo mia, :Geamikoj de la juneco en la hejmo perdita: :Donu dankojn pro mia ripozo post laciga tago; :Adiaŭ, dolĉa fremdulino, mia amikino, mia ĝojeco; :Adiaŭ, estaĵoj amataj; morti estas ripozadi. {{col-break}} : '''Mi Último Adiós''' : ''De José Rizal'' :¡Adiós, Patria adorada, región del sol querida, :Perla del mar de oriente, nuestro perdido Edén! :A darte voy alegre la triste mustia vida, :Y fuera más brillante, más fresca, más Florida, :También por ti la diera, la diera por tu bien. :En campos de batalla, luchando con delirio, :Otros te dan sus vidas sin dudas, sin pesar; :El sitio nada importa, ciprés, laurel o lirio, :Cadalso o campo abierto, combate o cruel martirio, :Lo mismo es si lo piden la patria y el hogar. :Yo muero cuando veo que el cielo se colora :Y al fin anuncia el día tras lóbrego capuz; :si grana necesitas para teñir tu aurora, :Vierte la sangre mía, derrámala en buen hora :Y dórela un reflejo de su naciente luz. :Mis sueños cuando apenas muchacho adolescente, :Mis sueños cuando joven ya lleno de vigor, :Fueron el verte un día, joya del mar de oriente, :Secos los negros ojos, alta la tersa frente, :Sin ceño, sin arrugas, sin manchas de rubor :Ensueño de mi vida, mi ardiente vivo anhelo, :¡Salud te grita el alma que pronto va a partir! :¡Salud! Ah, que es hermoso caer por darte vuelo, :Morir por darte vida, morir bajo tu cielo, :Y en tu encantada tierra la eternidad dormir. :Si sobre mi sepulcro vieres brotar un día :Entre la espesa yerba sencilla, humilde flor, :Acércala a tus labios y besa al alma mía, :Y sienta yo en mi frente bajo la tumba fría, :De tu ternura el soplo, de tu hálito el calor. :Deja a la luna verme con luz tranquila y suave, :Deja que el alba envíe su resplandor fugaz, :Deja gemir al viento con su murmullo grave, :Y si desciende y posa sobre mi cruz un ave, :Deja que el ave entone su cántico de paz. :Deja que el sol, ardiendo, las lluvias evapore :Y al cielo tornen puras, con mi clamor en pos; :Deja que un ser amigo mi fin temprano llore :Y en las serenas tardes cuando por mí alguien ore, :¡Ora también, oh Patria, por mi descanso a Dios! :Ora por todos cuantos murieron sin ventura, :Por cuantos padecieron tormentos sin igual, :Por nuestras pobres madres que gimen su amargura; :Por huérfanos y viudas, por presos en tortura :Y ora por ti que veas tu redención final. :Y cuando en noche oscura se envuelva el cementerio :Y solos sólo muertos queden velando allí, :No turbes su reposo, no turbes el misterio, :Tal vez accordes oigas de cítara o salterio, :Soy yo, querida Patria, yo que te canto a ti. :Y cuando ya mi tumba de todos olvidada :No tenga cruz ni piedra que marquen su lugar, :Deja que la are el hombre, la esparza con la azada, :Y mis cenizas, antes que vuelvan a la nada, :El polvo de tu alfombra que vayan a formar. :Entonces nada importa me pongas en olvido. :Tu atmósfera, tu espacio, tus valles cruzaré. :Vibrante y limpia nota seré para tu oído, :Aroma, luz, colores, rumor, canto, gemido, :Constante repitiendo la esencia de mi fe. :Mi patria idolatrada, dolor de mis dolores, :Querida Filipinas, oye el postrer adiós. :Ahí te dejo todo, mis padres, mis amores. :Voy donde no hay esclavos, verdugos ni opresores, :Donde la fe no mata, donde el que reina es Dios. :Adiós, padres y hermanos, trozos del alma mía, :Amigos de la infancia en el perdido hogar, :Dad gracias que descanso del fatigoso día; :Adiós, dulce extranjera, mi amiga, mi alegría, :Adiós, queridos seres, morir es descansar. {{col-end}} {{BookCat}} 0ycxve7oljzui7c9vy4qy6igy463le3 10 4894 19638 2017-04-24T05:04:14Z Squeekeek 2831 Nilikha ang pahina na may '<p></p> |}</div><noinclude> {{documentation}} </noinclude>' wikitext text/x-wiki <p></p> |}</div><noinclude> {{documentation}} </noinclude> soyg8vmis5frdimag99tw0559531hz9 14 4977 21939 21938 2018-12-23T20:08:45Z Tegel 1171 Tinanggal ang laman ng pahina wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 0 5003 22791 22790 2019-02-26T13:40:28Z Jumark27 2645 wikitext text/x-wiki Sa Filipino: # Afghanistan = Apganistan # Albania = Albanya # Algeria = Arhelya # Andorra = Andorra # Angola = Anggola # Antigua and Barbuda = Antigua at Barbuda # Argentina = Arhentina # Armenia = Armenya # Australia = Australya # Austria = Austria # Azerbaijan = Aserbayan # Bahamas = Bahamas # Bahrain = Bareyn # Bangladesh = Bangladesh # Barbados = Barbados # Belarus = Biyelorusya # Belgium = Belhika # Belize = Belise # Benin = Benin # Bhutan = Butan # Bolivia = Bolivia # Bosnia and Herzegovina = Bosniya at Hersegobina # Botswana = Botswana # Brazil = Brasil # Brunei = Brunay # Bulgaria = Bulgarya #Burkina Faso = Burkina Paso #Burundi = Burundi #Cambodia =Kambodya #Cameroon =Kamerun #Canada =Kanada #Cape Verde =Kabo Berde #Central African Republic =Republika ng Gitnang Aprika #Chad =Tsad #Chile =Tsile #China =Tsina #*Hong Kong =Hong Kong #*Macau =Makaw #Colombia =Kolombya #Comoros =Komoros #Costa Rica =Kosta Rika #Côte d’Ivoire =Baybaying Garing #Croatia =Kroasya #Cuba =Kuba #Cyprus =Tsipre #Czech Republic =Republikang Tseko #Democratic Republic of the Congo =Demokratikong Republika ng Konggo #Denmark =Dinamarka #*Greenland =Lupanlunti #Djibouti =Hiboti #Dominica =Dominika #Dominican Republic =Republikang Dominikano #East Timor =Silangang Timor #Ecuador =Ekwador #Egypt =Ehipto #El Salvador =El Salvador #Equatorial Guinea =Gineang Ekwatoryal #Eritrea =Eritrea #Estonia =Estonia #Ethiopia =Etiyopiya #Fiji =Pidyi #Finland =Finlandya #France =Pransiya #Gabon =Gabon #Gambia =Gambiya #Georgia =Heorhiya #Germany =Alemanya #Ghana =Ghana #Greece =Gresya #Grenada =Grenada #Guatemala =Guwatemala #Guinea =Ginea #Guinea-Bissau =Ginea-Bisaw #Guyana =Guyana #Haiti =Hayti #Honduras =Honduras #Hungary =Unggarya #Iceland =Lupangyelo #India =Indiya #Indonesia =Indonesya #Iran =Iran #Iraq =Irak #Ireland =Irlanda #Israel =Israel #Italy =Italya #Jamaica =Hamayka #Japan =Hapon #Jordan =Hordan #Kazakhstan =Kasakstan #Kenya =Kenya #Kiribati =Kiribas #Kuwait =Kuwait #Kyrgyzstan =Kirgistan #Laos =Laos #Latvia =Latbiya #Lebanon =Libano #Lesotho =Lesoto #Liberia =Liberia #Libya =Libya #Liechtenstein =Liktenstayn #Lithuania =Litwaniya #Luxembourg =Luksemburg #Madagascar =Madagaskar #Malawi =Malawi #Malaysia =Malasya #Maldives =Maldibas #Mali =Mali #Malta =Malta #Marshall Islands =Kapuluang Marshall #Mauritania =Mawritanya #Mauritius =Mawrisyo #Mexico =Mehiko #Micronesia =Mikronesya #Moldova =Moldavia #Monaco =Monako #Mongolia =Monggolya #Montenegro =Montenegro #Morocco =Marwekos #Mozambique =Mosambik #Myanmar =Miyanmar #Namibia =Namibya #Nauru =Nauru #Nepal =Nepal #Netherlands =Nederlands/Olanda #New Zealand =Bagong Selanda #Nicaragua =Nikaragwa #Niger =Niher #Nigeria =Niherya #North Korea =Hilagang Korea #Norway =Noruwega #Oman =Oman #Pakistan =Pakistan #Palau =Palaw #Palestine =Palestina #Panama =Panama #Papua New Guinea =Papwa Bagong Ginea #Paraguay =Paragway #Peru =Peru #Philippines =Pilipinas #Poland =Polonya #Portugal =Portugal #Qatar =Katar #Republic of the Congo =Republika ng Konggo #Republic of Macedonia =Republika ng Masedonya #Romania =Rumanya #Russia =Rusya #Rwanda =Ruwanda #Saint Kitts and Nevis =San Cristobal at Nieves #Saint Lucia =Santa Lucia #Saint Vincent and the Grenadines =San Vicente at ang Kagranadinahan #Samoa =Samoa #San Marino =San Marino #Sao Tome and Principe =Santo Tomas at Prinsipe #Saudi Arabia =Arabyang Saudi #Senegal =Senegal #Serbia =Serbiya #Seychelles =Seytseles #Sierra Leone =Siera Leona #Singapore =Singgapor #Slovakia =Eslobakya #Slovenia =Eslobenya #Solomon Islands =Kapuluang Salomon #Somalia =Somalya #South Africa =Timog Aprika #South Korea =Timog Korea #South Sudan =Timog Sudan #Spain =Espanya #Sri Lanka =Sri Lanka #Sudan =Sudan #Suriname =Surinam #Swaziland =Suwasilandya #Sweden =Suwesya #Switzerland =Suwisa #Syria =Sirya #Taiwan = Taywan #Tajikistan =Tayikistan #Tanzania =Tanzanya #Thailand =Taylandiya #Togo =Togo #Tonga =Tongga #Trinidad and Tobago =Trinidad at Tobago #Tunisia =Tunisya #Turkey =Turkiya #Turkmenistan =Turkmenistan #Tuvalu =Tubalu #Uganda =Uganda #Ukraine =Ukranya #United Arab Emirates =Nagkakaisang Arabong Emirato #United Kingdom/Great Britain =Reino Unino/Gran Britanya #*England =Ingglatera #*Wales =Gales #*Scotland =Eskosya #*Northern Ireland =Hilagang Irlanda #United States of America =Estados Unidos ng Amerika #*Puerto Rico =Puwerto Riko #*Guam =Guwam #*Virgin Islands =Kapuluang Birhen #*Northern Mariana Islands =Kapuluang Hilagang Marianas #Uruguay =Urugway #Uzbekistan =Usbekistan #Vanuatu =Banwatu #Venezuela =Beneswela #Vietnam =Biyetnam #Yemen =Yemen #Zambia =Sambiya #Zimbabwe =Simbabwe 5o5k1ims7ulfe7zg4ntdqaq7wkv6g2g 10 5006 26294 22988 2021-01-11T08:54:27Z Yivan000 4073 Ikinakarga sa [[Padron:Florante at Laura]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Padron:Florante at Laura]] feq3gm0nsr5oywrucid9a0addyro2yl 10 5029 27395 27108 2021-02-27T04:41:08Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if: {{{nobookcat|}}}||{{BookCat}}__NOTOC__ __INDEX__}}{{#if: {{{customhead|}}}|{{chapter header|sticky=1 |kulay = #AAE0FF |pamagat={{{2}}}{{#if: {{{titlep|}}}|<br><small>[[{{PAGENAME}}/Paliwanag|Paliwanag]]</small>|}} |nakaraan=←[[Noli Me Tangere/{{{before}}}|{{{before}}}]]{{#if: {{{beforep|}}}|<br><small>←[[Noli Me Tangere/{{{before}}}/Paliwanag|Paliwanag]]</small>|}} |susunod=[[Noli Me Tangere/{{{after}}}|{{{after}}}]]→{{#if: {{{afterp|}}}|<br><small>[[Noli Me Tangere/{{{after}}}/Paliwanag|Paliwanag]]→</small>|}} }}|{{chapter header|sticky=1 | kulay = #AAE0FF | pamagat = [[Noli Me Tangere/Kabanata {{{1}}}|Kabanata {{{1}}}: {{{2}}}]]<br><small>[[Noli Me Tangere/Kabanata {{{1}}}/Paliwanag|Paliwanag]]</small> | nakaraan = {{#ifexpr:{{#expr:{{{1}}}-1}} <> 0 |{{#ifexpr:{{#expr:{{{1}}}-1}} < 10 |←[[Noli Me Tangere/Kabanata {{#expr:{{{1}}}-1}}|Kabanata {{#expr:{{{1}}}-1}}: {{{3}}}]]<br><small>←[[Noli Me Tangere/Kabanata {{#expr:{{{1}}}-1}}/Paliwanag|Paliwanag]]</small> |←[[Noli Me Tangere/Kabanata {{#expr:{{{1}}}-1}}|Kabanata {{#expr:{{{1}}}-1}}: {{{3}}}]]<br><small>←[[Noli Me Tangere/Kabanata {{#expr:{{{1}}}-1}}/Paliwanag|Paliwanag]]</small>}} |←[[Noli Me Tangere/Sa Aking Tinubuang Lupa|Sa Aking Tinubuang Lupa]]<br><small>←[[Noli Me Tangere/Sa Aking Tinubuang Lupa/Paliwanag|Paliwanag]]</small>}} | susunod = {{#ifexpr:{{{1}}} <> 64|{{#ifexpr:{{#expr:{{{1}}}+1}} < 10 |[[Noli Me Tangere/Kabanata {{#expr:{{{1}}}+1}}|Kabanata {{#expr:{{{1}}}+1}}: {{{4}}}]]→<br><small>[[Noli Me Tangere/Kabanata {{#expr:{{{1}}}+1}}/Paliwanag|Paliwanag]]→</small> |[[Noli Me Tangere/Kabanata {{#expr:{{{1}}}+1}}|Kabanata {{#expr:{{{1}}}+1}}: {{{4}}}]]→<br><small>[[Noli Me Tangere/Kabanata {{#expr:{{{1}}}+1}}/Paliwanag|Paliwanag]]</small>→}}|[[Noli Me Tangere/Mga may-akda|Mga may-akda]]→}}}}}} {{#ifeq: {{{5}}}|teksto| {{#if: {{{customhead|}}}|{{Displaytitle|title=Noli Me Tangere: {{{2}}}}} |{{Displaytitle|title=Noli Me Tangere: Kabanata {{{1}}}}} }} == Teksto == {{Col-begin}} {{col-2}} <hr/><center>Kasalukuyan<br/>'''<big>{{{2}}}</big>'''</center><hr/> {{#invoke:Baybayin|removeEscape|{{{newtext}}}}} {{Col-break|gap=10px}} <hr/><center>Orihinal <br/>'''<big>{{{oldtitle}}}</big>'''</center><hr/> {{{oldtext}}} {{col-end}} == Teksto (Baybayin) == {{Baybayin|small=yes|<hr/><center><big><b>{{{2}}}</b></big></center><hr/> {{{newtext}}}}} {{#if: {{{othertitle|}}}|== Iba pang pamagat == === Latin === {{{othertitle}}} === Baybayin === {{Baybayin|nombox=1|{{{othertitle}}}}}|}} {{#if: {{{noref|}}}|| == Talababaan == {{Col-begin}} {{col-2}} <hr/><center>Kasalukuyan</center><hr/> <references group="k"/> {{Col-break|gap=10px}} <hr/><center>Orihinal</center><hr/> <references group="o"/> {{col-end}}}} |{{#ifeq: {{{5}}}|paliwanag|{{#if: {{{customhead|}}}|{{Displaytitle|title=Noli Me Tangere: Paliwanag ng {{{2}}}}} |{{Displaytitle|title=Noli Me Tangere: Paliwanag ng Kabanata {{{1}}}}} }} {{Infobox |above={{{2}}} |subheader={{#if:{{{1|}}}|Kabanata {{{1}}} ng Noli Me Tangere|Pahina ng Noli Me Tangere}} |headerstyle= background:#ccf; |labelstyle= background:#ddf;padding:4px;width:29% |label1=Iba pang pamagat |data1={{{othertitle|}}} |header2=Detalye |label3=Tauhan |data3={{{tauhan|}}} |label4=Tagpuan |data4={{{tagpuan|}}} |label5=Panahon |data5={{{panahon|}}} |label6=Tema |data6={{{tema|}}} |label7=Kanser ng lipunan |data7={{{kanser|}}} |header8=Talasalitaan |data9={{{salita|}}} }} == Buod == {{{buod}}} {{#if: {{{pangyayari|}}}|== Mahahalagang pangyayari == {{{pangyayari}}}<br/>|}} {{#if: {{{aral|}}}|== Aral == {{{aral}}}<br/>|}} {{#if: {{{simbolismo|}}}|== Simbolismo == {{Noli Me Tangere/simbolo|start}}{{{simbolismo}}}{{Noli Me Tangere/simbolo|end}}|}} {{#if: {{{noref|}}}||== Talasanggunian == <references/>}} |}}__FORCETOC__ }}</includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> hrg2x5y6ar7mhubas57bq4blox2q2bu 0 5031 26633 26631 2021-02-15T02:27:36Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|1|Isang Pagtitipon||Si Crisostomo Ibarra|paliwanag |othertitle=Isang Handaan<br/>Isang Salusalo<br/>Ang Pagtitipon<br/>Ang Piging |buod= {{Noli Me Tangere/buod|sa Pinoy Collection<ref>https://www.slideshare.net/pinoycollection/noli-me-tangere-buod-ng-bawat-kabanata-164-with-talasalitaan<br/>Ikinuha mula sa lisensyang [https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ CC BY 4.0.]</ref>| Sa gabing iyon ay nakatakdang ganapin ang marangyang handaan sa bahay ni Don Santiago Delos Santos o mas kilala bilang si Kapitan Tiyago upang magsilbing salubong sa isang binatang kagagaling lamang sa Europa. Hindi naman iba sa Kapitan ang binata dahil ito ay anak ng kanyang matalik na kaibigan. Ang bahay ni Kapitan Tiyago na matatagpuan sa Kalye Anluwage ay napuno ng mga bisita. Isang malaking karangalan ang maging panauhin ng Kapitan. Si Kapitan Tiyago ay kilala sa pagiging matulungin sa mga mahihirap at nabibilang sa mataas na lipunan. Ang pinsan ng Kapitan na si Tiya Isabel ang taga-istima ng mga bisita at ang mga panauhing babae at lalake ay sadyang magkakahiwalay. Nagpahuli namang dumating ang ibang mga panauhin kabilang na ang magkabiyak na sina Dr. de Espadaña at Donya Victorina. Hindi naman nagpahuli sa mga panauhin ng Kapitan ang kinatawan ng simbahan sa pangunguna nina Padre Sibyla, ang kura paroko ng Binundok; Si Padre Damaso na sadyang magaslaw kung kumilos at magsalita; dalawang paisano; at si Tinyente Guevarra, ang tenyente ng gwardya sibil. Ang bawat grupo sa mga panauhin ay may kanya-kanyang paksa upang ilabas ang kani-kanilang saloobin, makipag-tagisan ng kuro-kuro, at humanap ng papuri. Ilan sa mga napag-usapan ay ang mga Indio o ang mga Pilipino; ang pagkakaalis ni Padre Damaso sa Parokya ng San Diego kahit na matagal itong nagsisilbi doon; ang monopolyo ng tabako, mga pulbura at armas at marami pang iba. Sa naturang pagtitipon ay hindi pinalagpas ni Padre Damaso na ihayag ang kanyang pangungutya sa mga Indio. Ang mga ito raw ay hamak at mabababang uri ng nilalang. Samantala, gumawa naman ng paraan si Padre Sibyla upang maiba ang usapan at dito ay pinasok niya pagkakatanggal ni Padre Damaso bilang kura paroko sa loob ng dalawampung taon. Ang paliwanag ni Padre Damaso ay hindi raw nararapat makialam ang hari ng Espanya sa pagpaparusa sa mga erehe. Tinutulan naman ng Tinyente ang sinabi ng pari at inilahad na ang parusa ay nararapat lamang raw sa pananaw ng Kapitan Heneral. Ipinaliwanag din ng Tinyente na kaya nilipat si Padre Damaso ay dahil sa pinahukay nito ang bangkay ng isang marangal na lalaki na pinagbintangang erehe dahil lamang sa hindi pangungumpisal. Dahil dito ay nagalit si Padre Damaso lalo na nang maalala niya ang tungkol sa mga nawalang mahahalagang kasulatan. Namagitang muli si Padre Sibyla upang pakalmahin si Padre Damaso. Kalauna’y lumawak muli ang talakayan sa pagtitipon. }} {{Noli Me Tangere/buod|kay {{User link|Walangkwentangwriter}}| Noong huling araw ng Oktubre, ipinahayag ni Don Santiago de los Santos na lalong kilala sa tawag na Kapitan Tiago na nagiimbita ng mga panauhin sa isang hapunan sa kanyang bahay. Ang balitang ito ay ay nakarating sa buong kapaligiran ng Intramuros, Binondo at karatig lugar ng Maynila, na tila apoy na kumalat sa buong panig ng Maynila. Kakaiba ang pag-uugali ni Kapitan Tiago kagaya ng pagiging mapagparaya at madaling lapitan sa panahon ng kagipitan, bagamat ayaw niya ang mga taong mapoaghimagsik at nangangalakal. Ang mga kantanod ay tiyak na dadalo kahit hindi naimbitahan ni Kapitan Tiago. Ang lahat ay nagnanais na makarating sa pagtitipon kaya't abalang-abala sa paghahanda ng sarili at sa mga sasabihing kadahilanan. Matatagpuan ang malaki bagamat mababang bahay ni Kapitan Tiago sa Anlogue. }} |tauhan=Kapitan Tiyago<br/>Tiya Isabel<br/>Don Tiburcio<br/>Donya Victorina<br/>Padre Damaso<br/>Padre Sibyla<br/>Tenyente Guevarra |tagpuan=Bahay ni Kapitan Tiago |panahon=Gabi ng Oktubre 31 |kanser= Maluho at magastos<br/>Pagtakwil sa sariling lahi<br/>Colonial mentality<br/>Hindi magandang pag-uugali |salita= {{wikt|agwador}}{{,}}{{wikt|alkantarilya}}{{,}}{{wikt|apurado}}{{,}}{{wikt|bulwagan}}{{,}}{{wikt|bulyaw}}{{,}}{{wikt|galante}}{{,}}{{wikt|garil}}{{,}}{{wikt|histo}}{{,}}{{wikt|kubyerta}}{{,}}{{wikt|maharlika}}{{,}}{{wikt|mainam}}{{,}}{{wikt|mapagwalang-bahala}}{{,}}{{wikt|mistula}}{{,}}{{wikt|nagunita}}{{,}}{{wikt|nakabalatkayo}}{{,}}{{wikt|napipi}}{{,}}{{wikt|pagkasuwali}}{{,}}{{wikt|pandak}}{{,}}{{wikt|patuya}}{{,}}{{wikt|pinatakasi}}{{,}}{{wikt|radikal}}{{,}}{{wikt|tumungga}} |aral= * Huwag tayong mag-maliit ng ating kapwa. Huwag nating tularan ang ginawang pangmamaliit at pang iinsulto ni Padre Damaso para sa kanya ang mga Pilipino ay mga mapagwalang bahala mga walang pakialamam mga mangmang, tamad at mga walang pinag-aralan kaya nararapat lamang daw tawaging Indiyo. * Katulad ni Padre Damaso na mapangutya sa mga Pilipino, ngunit siya pala mismo ay mayroong mga katiwaliang ginagawa. Madalas, ang mga taong mapangdusta sa iba ay mas marumi pa sa mga inaakusahan nila. |pangyayari= * Pagkalat ng balita sa engrandeng pagtitipon sa bahay ni Kapitan Tiago. * Pagdalo ng maraming panauhin sapagtitipon kasama ng mga kilalangtao mula sa pamahalaan at simbahan. * Ang pagtitipon ay para sa pagbabalik sa Pilipinas ni Crisostomo Ibarra. at pasasalamat sa Mahal na Birhen. |simbolismo= {{Noli Me Tangere/simbolo||Bahay ni Kapitan Tiyago| * maling pamamahala ng mga Espanyol * ang Pilipinas}} {{Noli Me Tangere/simbolo||Kababaan ng bahay ni Kapitan Tiyago| * mababang moralidad ng mga Espanyol sapagkat nagawa nilang tapakan ang mga Pilipino na siyang may-ari ng bansa}} {{Noli Me Tangere/simbolo||Kalapadan ng bahay ni Kapitan Tiyago| * ang Pilipinas ay bukas sa impluwensya ng dayuhan}} {{Noli Me Tangere/simbolo||Pagsasabit ng maraming kuwadrado sa bulwagan/salas| * bagamat nabibilang sa mga kinikilala sa bayan, ang mga tao ay kulang sa karunungan ng sining pantahanan at nalalayo pa sa makabagong kabihasnan}} {{Noli Me Tangere/simbolo||Pag-aaway nina Tenyente Guevarra at Padre Damaso| * ang pamahalaan (Tenyente Guevarra) at simbahan (Padre Damaso) ay hindi nagkakaisa dahil sa pangingibabaw ng bawat isa}} {{Noli Me Tangere/simbolo||Pagkamahiyain ng mga babae| * ang mga lalaki ay mas makapangyarihan kaysa sa mga babae * hiwalay ang mga babae sa lalaki}} {{Noli Me Tangere/simbolo||Pagtawag sa mga Pilipino bilang Indio| * nangangahulugang tamad, mangmang at mapagwalambahala}} }} rio7z36g9utt8a4uevmmcv7r3k90mnc 10 5090 25712 2020-08-15T15:00:44Z Chlod 4440 Ginawa wikitext text/x-wiki {| class="messagebox" |- | [[Image:Replacement filing cabinet.svg|50px|Archive]] | Isang ''[[:en:WP:ARCHIVE|arkibo]]'' ang pahinang ito. '''Paki-usap, <u>huwag</u> baguhin ang nilalaman nito.'''. Ilagay ang mga bagong komento sa [[{{{1|{{TALKSPACE}}:{{BASEPAGENAME}}}}}|kasalukuyang pahina ng usapan]].<!-- Template:Archive --> |} ffgngufutohxbugg5wsj3ux0gziwhlq 10 5091 26333 25718 2021-01-12T08:30:58Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{ambox|type=content|text='''Ang {{Libro ba|librong|pahina o seksyong}} ito ay isang hindi nabuong draft o balangkas.'''<br/>Pwede mong [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=edit}} paunlarin ang {{Libro ba|librong|pahina o seksyong}} ito], o humingi ng tulong sa [[Wikibooks:Kapihan|kapihan]].}}<noinclude>{{documentation}}</noinclude> q76766qncwfp9g6tuzsdi4w1cdy0rou 10 5092 25716 2020-08-15T15:22:44Z Chlod 4440 Nilikha ang pahina na may '<includeonly>{{#ifeq:{{#titleparts:{{FULLPAGENAME}}}}|{{#titleparts:{{FULLPAGENAME}}|1}}|{{{libro|{{{1|}}}}}}|{{{pahina|{{{2|}}}}}}}}</includeonly>' wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#ifeq:{{#titleparts:{{FULLPAGENAME}}}}|{{#titleparts:{{FULLPAGENAME}}|1}}|{{{libro|{{{1|}}}}}}|{{{pahina|{{{2|}}}}}}}}</includeonly> 8apeniwt1xdjio2nvbs5gn2qyqkjkmd 10 5095 25743 25740 2020-08-15T17:20:53Z Chlod 4440 wikitext text/x-wiki {{Ambox | type=content | subst=content | small = {{{small|}}} | image = [[File:Crystal Clear app kedit.svg|50x40px]] | cat = Mga {{Libro ba|librong|pahina o seksyong}} nasira ng vandalismo | text = Ang {{Libro ba|librong|pahina o seksyong}} ito ay maaaring kailangan isulat muli dahil ito ay naging biktima ng vandalismo. [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=edit}} Pwedeng ikaw ay tumulong]. Ang [[{{TALKPAGENAME}}|usapan]] ay maaaring maglaman ng mga suhestyon. {{#if:{{{date|}}}|{{small|({{{date|}}})}}|}} }} <noinclude>{{Stub/doc}}</noinclude> ivyfaig43ggsb91c6r6xgjqwym8uvl8 10 5096 25742 2020-08-15T17:20:29Z Chlod 4440 Nilikha ang pahina na may '<span style="font-size:85%;">{{{1}}}</span><includeonly>{{SAFESUBST:#if:{{{1|}}}||[[Category:Pages using small with an empty input parameter]]}}</includeonly><noinclud...' wikitext text/x-wiki <span style="font-size:85%;">{{{1}}}</span><includeonly>{{SAFESUBST:#if:{{{1|}}}||[[Category:Pages using small with an empty input parameter]]}}</includeonly><noinclude> {{Documentation}}<!--Categories and interwikis go in the /doc sub-page.--> </noinclude> dvonxxvea06kvln677gbl2xk9rrnlog 10 5098 26609 25753 2021-02-13T08:43:46Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki [[User:{{{1}}}|{{<includeonly>safesubst:</includeonly>#if:{{{2|}}}|{{{2}}}|{{{1}}}}}]]<noinclude>{{documentation}}</noinclude> ielqqg73rof2ndcup303d9tvf2qr5nz 10 5099 25754 2020-08-16T00:12:26Z Chlod 4440 Ikinakarga sa [[Padron:User link]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Padron:User link]] ei4qedxx7nhd1av8sd9fchhx5xgkgmm 0 5104 25895 2021-01-07T02:52:12Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 01 : Isang Salusalo]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 1]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 1]] hs1562lfctqopdwwk8swcvz5qzo340f 0 5105 25898 2021-01-07T03:00:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 02 : Si Crisostomo Ibarra]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 2]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 2]] 5fc3y1wuuf8oyt0lq66uhr5xk6jii0y 0 5107 25902 2021-01-07T03:01:59Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 03 : Ang Hapunan]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 3]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 3]] mwli65wq49n2t55x5nh9v7fnuw8t7wy 0 5108 25904 2021-01-07T03:02:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 01 : Isang Salusalo/Paliwanag]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 1/Paliwanag]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 1/Paliwanag]] 4mlf8n1ziw8ys1ukkkmt70tnbjcy2ij 0 5109 25906 2021-01-07T03:03:00Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 04 : Erehe at Pilibustero]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 4]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 4]] j95suw41yvzdh1dydia32kohb7ku44h 0 5110 25908 2021-01-07T03:03:20Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 05 : Pangarap sa Gabing Madilim]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 5]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 5]] lccscjhkq2vj4cczkqi1d0vx6sy8jyn 0 5112 25913 2021-01-07T03:04:54Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 06 : Si Kapitan Tiyago]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 6]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 6]] nd767i5n4jk1t3gkkm2msc5bmasfk1t 0 5114 25917 2021-01-07T03:05:43Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 07 : Suyuan sa isang Asotea]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 7]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 7]] mj60yggo5yfio8klh9i8q2edz479hsm 0 5115 25919 2021-01-07T03:08:46Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 08 : Mga Alaala]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 8]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 8]] iszwexfdge2fxxk8nvw76q6amnwsvhb 0 5117 25923 2021-01-07T03:09:16Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 09 : Mga Bagay-bagay ukol sa bayan]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 9]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 9]] 84y4tuni06jgmcjzdsiw3bl3sigzm1m 0 5119 25927 2021-01-07T03:09:33Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 10 : Ang Bayan San Diego]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 10]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 10]] cj1kespsf1l9t8p2nlommb2tlubj89v 0 5120 25929 2021-01-07T03:09:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 11 : Ang mga Makapangyarihan]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 11]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 11]] jwdki9aoeddqfduffejra5e3xyjx6wj 0 5122 25933 2021-01-07T03:10:10Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 12 : Todos los Santos]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 12]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 12]] 61wsnqdy0tyuuhhoy7utc2e4bk2iacx 0 5123 25935 2021-01-07T03:10:41Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 13 : Mga Unang Banta ng Unos]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 13]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 13]] so323ipzxymtv6mnb65r9b76rf8jg1z 0 5125 25939 2021-01-07T03:11:38Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 14 : Si Pilosopo Tasyo]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 14]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 14]] o2jyk6b5u3vhirzqd9rtxnuf1t166kh 0 5126 25941 2021-01-07T03:11:51Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 15 : Ang Dalawang Sakristan]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 15]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 15]] oa0o7bm0t3ltgb44sfrcpp398sv8tw6 0 5128 25945 2021-01-07T03:12:05Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 16 : Si Sisa]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 16]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 16]] pmgh20j95p3vekh3asi402q5a1h7xyg 0 5129 25947 2021-01-07T03:12:18Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 17 : Si Basilio]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 17]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 17]] 0wupji7h3socglf0b2feyn063nvdkpu 0 5130 25949 2021-01-07T03:13:03Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 18 : Mga Kaluluwang Naghihirap]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 18]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 18]] 0cbq9lkjoah19hy0k37tsvwbsmoslnw 0 5132 25953 2021-01-07T03:13:36Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 19 : Mga Karanasan ng Isang Guro]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 19]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 19]] 274rq40x2m7tv2l1bbqgdq5r8k5eeka 0 5134 25957 2021-01-07T03:15:22Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 20 : Ang Pulong sa Tribunal]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 20]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 20]] lml550f9cnvxiyrks6vxsonyunf4pca 0 5135 25959 2021-01-07T03:15:39Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 21 : Ang kasaysayan ng isang ina]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 21]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 21]] 75q0ypwkx5lgeb2csoq9mq9cpojicxk 0 5136 25961 2021-01-07T03:16:24Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 22 : Liwanag at Dilim]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 22]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 22]] 286c2ofhd4adq65b38sgw20ndhs14sh 0 5137 25963 2021-01-07T03:16:39Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 23 : Ang Pangingisda]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 23]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 23]] 85xl920eg4q3r5nj0a7zomlljtvyeor 0 5138 25965 2021-01-07T03:17:00Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 24 : Sa Kagubatan]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 24]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 24]] 89vqen1bssww1a4iddtwmudjqbahlm8 0 5140 25969 2021-01-07T03:20:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 24-B : Elias at Salome]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata X]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata X]] plr33jn4jp3ui2d6wain2yftsigqvty 0 5141 25971 2021-01-07T03:20:39Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 25 : Sa Bahay ng Pilosopo]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 25]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 25]] o8chrswu1x8g52hh3lz0f13ybjy25n4 0 5143 25975 2021-01-07T03:21:11Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 26 : Ang Bisperas ng Pista]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 26]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 26]] bb223m1ls45wytfpfuz9pa1e02n4leh 0 5145 25979 2021-01-07T03:21:29Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 27 : Sa Pagtatakipsilim]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 27]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 27]] 1ky4h48sb2qlom4c0aljryvq998l3h4 0 5147 25983 2021-01-07T03:21:43Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 28 : Ilang Sulat]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 28]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 28]] na6btq0mr2k1u7lhx1pqxvf1j3ubo1r 0 5148 25985 2021-01-07T03:21:59Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 29 : Ang Umaga]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 29]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 29]] kyhqi29bnijgjv9vl7pwzsgcelebf65 0 5149 25987 2021-01-07T03:22:38Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 30 : Sa Simbahan]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 30]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 30]] hse4fqmncwnybhildu4ezn4ehqymneu 0 5151 25991 2021-01-07T03:22:59Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 31 : Ang Sermon]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 31]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 31]] fjrmr54ydyz61ig6r7ycoh5mw6zhedq 0 5153 25995 2021-01-07T03:23:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 32 : Ang Kalo]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 32]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 32]] 2apx3q0m37n3na8vbwjz0eyf3lcagwi 0 5155 25999 2021-01-07T03:23:34Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 33 : Malayang Pagkukuro]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 33]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 33]] b45fh39xa21rd0jfgvaccnl90b4js5q 0 5156 26001 2021-01-07T03:23:46Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 34 : Ang Pananghalian]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 34]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 34]] 0r9g1daasrhtr7zdacqgclmuhp6j999 0 5158 26005 2021-01-07T03:24:06Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 35 : Mga Bali-balita]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 35]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 35]] 48jtpfjzn5wm21si22770kceb8n921z 0 5159 26007 2021-01-07T03:24:20Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 36 : Ang Unang Suliranin]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 36]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 36]] k2kr313wmwaoj3xdgnz7600oo91s2pu 0 5161 26011 2021-01-07T03:24:37Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 37 : Ang Kapitan-Heneral]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 37]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 37]] 8h2zce0to24gh3osq0nguzr27owmkkh 0 5163 26015 2021-01-07T03:24:52Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 38 : Ang Prusisyon]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 38]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 38]] trpac49o1uh1yryaxvw4krq2guhaki9 0 5164 26017 2021-01-07T03:25:05Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 39 : Donya Consolacion]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 39]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 39]] mqnczjnp0ou6zocka1trre9fx82p1wv 0 5165 26019 2021-01-07T03:26:26Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 40 : Ang Katwiran at Lakas]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 40]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 40]] kgy3lr2vxpzoo2e0ygri46ch7q850vt 0 5166 26021 2021-01-07T03:26:41Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 41 : Dalawang Dalaw]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 41]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 41]] 7rlnhqtsjd6zlxvex4amyf27akq6bbw 0 5167 26023 2021-01-07T03:26:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 42 : Ang Mag-asawang De Espadaña]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 42]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 42]] ocfm4tl4ib5nesgt7iossn176hcg8y6 0 5169 26027 2021-01-07T03:27:14Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 43 : Mga Panukala]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 43]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 43]] l1bsd36zzndhnqozrecox4azfwd9z5f 0 5170 26029 2021-01-07T03:27:25Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 44 : Pagsusuri sa Budhi]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 44]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 44]] cqekqvvtu5uh2ccrt4y2d2rczq1uu2l 0 5171 26031 2021-01-07T03:27:45Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 45 : Ang mga Pinag-uusig]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 45]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 45]] bc0ky7ncgwnc21i9iav6vfbpzu582o6 0 5172 26033 2021-01-07T03:28:01Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 46 : Ang Sabungan]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 46]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 46]] gxctibhwudkhf5oq3kz7a1h2umucusp 0 5174 26037 2021-01-07T03:28:34Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 47 : Ang Dalawang Senyora]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 47]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 47]] l50ybzxyzcb95pwetk8hjxy9jbywtlt 0 5175 26039 2021-01-07T03:28:52Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 48 : Ang Talinhaga]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 48]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 48]] dabylk05o5mp7geh05fdaj3i1phpij8 0 5176 26041 2021-01-07T03:29:26Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 49 : Ang Tinig ng mga Pinag-uusig]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 49]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 49]] 0r7q74k2jsocyq57d9wic1vik2rt9ry 0 5178 26045 2021-01-07T03:29:54Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 50 : Ang mga Kaanak ni Elias]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 50]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 50]] bmc9jkr2lezhqgmpbcxfvncqned5q4m 0 5180 26049 2021-01-07T03:30:09Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 51 : Mga Pagbabago]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 51]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 51]] npzumemki7vu4eulmhggguypbpy4yni 0 5181 26051 2021-01-07T03:30:29Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 52 : Ang Baraha ng Patay at ang mga Anino]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 52]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 52]] 1wzefachp1en4ydfsq5gp6eqpxc0vk8 0 5182 26053 2021-01-07T03:30:42Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 53 : Ang Mabuting Araw ay Nakikilala sa Umaga]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 53]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 53]] d8cgx4ztlr1f8ba0vncpk7t0w84xxdp 0 5183 26055 2021-01-07T03:31:00Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 54 : Lahat ng Lihim ay Nabubunyag at Walang Di Nagkakamit ng Parusa]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 54]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 54]] jye64nw4rzbtgylsedmxowxlmtowhha 0 5184 26057 2021-01-07T03:31:24Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 55 : Ang Pagkakagulo]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 55]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 55]] nt86s7msj2ew0rhfvftqmq7gfxwo958 0 5186 26061 2021-01-07T03:31:48Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 56 : Ang mga Sabi at Kuro-kuro]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 56]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 56]] aun0rfc8mswdy18einu9m4cxqgcgduk 0 5187 26063 2021-01-07T03:32:01Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 57 : Vae Victus! Sa Aba ng Mga Manlulupig]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 57]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 57]] mxlaar4722gfhx6gul3ifz6xqrq9r22 0 5189 26067 2021-01-07T03:32:17Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 58 : Ang Sinumpa]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 58]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 58]] bpkos7usco6484xqingzvppyaarz0u1 0 5190 26069 2021-01-07T03:33:01Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 59 : Pag-ibig sa Bayan]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 59]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 59]] 6tmds0we8vxqyho61wkerebdx4my1fd 0 5192 26073 2021-01-07T03:33:15Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 60 : Ikakasal na si Maria Clara]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 60]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 60]] enyfhbjdrofe7bk3uc5lpjgbha4tiav 0 5193 26075 2021-01-07T03:33:32Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 61 : Ang Barilan sa Lawa]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 61]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 61]] b6zj9nk4q9lnom4c6acd4kd6avap8xm 0 5194 26077 2021-01-07T03:33:46Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 62 : Ang Pagtatapat ni Padre Damaso]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 62]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 62]] arl4km5kbd1go7hgnkinr6k9fwjrgqy 0 5196 26081 2021-01-07T03:34:02Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 63 : Ang Noche Buena]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 63]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 63]] h643rxsr4nbn7kw8ugw8urp5pzcaf4b 0 5197 26083 2021-01-07T03:34:15Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Noli Me Tangere/Kabanata 64 : Ang Katapusan]] papunta sa [[Noli Me Tangere/Kabanata 64]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Noli Me Tangere/Kabanata 64]] 5h1adqhbnnrge6td2a0zdslx1z12ttn 0 5199 26624 26616 2021-02-14T02:59:00Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere||Nilalaman|customhead=1 |before=Buod |after=Pabalat|afterp=1}} ---- <center><br/><big>'''Noli Me Tangere'''</big><br/><br/></center> ---- == Tunkol sa libro == * [[Noli Me Tangere/Panimula|Panimula]] * [[Noli Me Tangere/Tauhan|Tauhan]] * [[Noli Me Tangere/Buod|Buod]] == Talaan ng nilalaman == : [[Noli Me Tangere/Pabalat|Pabalat]] ([[Noli Me Tangere/Pabalat/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Pahina ng Pamagat|Pahina ng Pamagat]] ([[Noli Me Tangere/Pahina ng Pamagat/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Paunang Salita|Paunang Salita]] ([[Noli Me Tangere/Paunang Salita/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Sa Aking Tinubuang Lupa|Sa Aking Tinubuang Lupa]] ([[Noli Me Tangere/Sa Aking Tinubuang Lupa/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 1|Kabanata 1: Isang Pagtitipon]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 1/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 2|Kabanata 2: Si Crisostomo Ibarra]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 2/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 3|Kabanata 3: Ang Hapunan]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 3/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 4|Kabanata 4: Erehe at Pilibustero]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 4/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 5|Kabanata 5: Pangarap sa Gabing Madilim]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 5/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 6|Kabanata 6: Si Kapitan Tiyago]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 6/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 7|Kabanata 7: Suyuan sa Isang Asotea]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 7/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 8|Kabanata 8: Mga Alaala]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 8/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 9|Kabanata 9: Mga Bagay-bagay sa Paligid]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 9/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 10|Kabanata 10: Ang Bayan ng San Diego]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 10/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 11|Kabanata 11: Mga Hari-harian]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 11/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 12|Kabanata 12: Todos Los Santos (Araw ng mga Patay)]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 12/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 13|Kabanata 13: Mga babala ng Bagyo]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 13/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 14|Kabanata 14: Si Tasyo: Pilosopo o Baliw?]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 14/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 15|Kabanata 15: Ang mga Sakristan]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 15/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 16|Kabanata 16: Si Sisa]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 16/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 17|Kabanata 17: Si Basilio]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 17/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 18|Kabanata 18: Mga Kaluluwang Naghihirap]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 18/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 19|Kabanata 19: Mga Kapalaran ng Isang Guro]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 19/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 20|Kabanata 20: Ang Pulong sa Tribunal]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 20/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 21|Kabanata 21: Kwento ng Isang Ina]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 21/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 22|Kabanata 22: Mga Liwanag at mga Anino]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 22/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 23|Kabanata 23: Ang Pangingisda]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 23/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 24|Kabanata 24: Sa Gubat]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 24/Paliwanag|paliwanag]]) : ''[[Noli Me Tangere/Kabanata X|Kabanata X: Elias at Salome]]'' ([[Noli Me Tangere/Kabanata X/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 25|Kabanata 25: Sa Bahay ng Pilosopo]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 25/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 26|Kabanata 26: Bisperas ng Pista]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 26/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 27|Kabanata 27: Sa Takipsilim]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 27/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 28|Kabanata 28: Mga Liham]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 28/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 29|Kabanata 29: Kinaumagahan]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 29/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 30|Kabanata 30: Sa Loob ng Simbahan]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 30/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 31|Kabanata 31: Ang Sermon]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 31/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 32|Kabanata 32: Ang Kabriya]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 32/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 33|Kabanata 33: Malayang Pag-iisip]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 33/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 34|Kabanata 34: Ang Tanghalian]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 34/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 35|Kabanata 35: Usap-usapan]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 35/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 36|Kabanata 36: Unang Ulap]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 36/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 37|Kabanata 37: Ang Kanyang Kataas-taasan]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 37/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 38|Kabanata 38: Ang Prusisyon]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 38/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 39|Kabanata 39: Si Donya Consolacion]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 39/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 40|Kabanata 40: Karapatan at Kapangyarihan]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 40/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 41|Kabanata 41: Dalawang Panauhin]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 41/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 42|Kabanata 42: Ang Mag-asawang de Espadaña]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 42/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 43|Kabanata 43: Mga Balak]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 43/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 44|Kabanata 44: Pagsusuri ng Budhi]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 44/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 45|Kabanata 45: Mga Inuusig]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 45/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 46|Kabanata 46: Ang Sabungan sa San Diego]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 46/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 47|Kabanata 47: Ang Dalawang Senyora]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 47/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 48|Kabanata 48: Hiwaga]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 48/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 49|Kabanata 49: Tinig ng mga Inuusig]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 49/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 50|Kabanata 50: Ugat ni Elias]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 50/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 51|Kabanata 51: Mga Palitan at Pagbabago]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 51/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 52|Kabanata 52: Baraha ng mga Patay at ang mga Anino]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 52/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 53|Kabanata 53: Ang Mabuting Araw ay Nakikilala sa Umaga]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 53/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 54|Kabanata 54: (Pagbubunyag)]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 54/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 55|Kabanata 55: Malaking Sakuna]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 55/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 56|Kabanata 56: Sabi-sabi at Kuro-kuro]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 56/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 57|Kabanata 57: Vae Victus! (Ay, ang mga Natalo!)]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 57/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 58|Kabanata 58: Isinumpa]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 58/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 59|Kabanata 59: Pambayan at mga Pansariling Kapakanan]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 59/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 60|Kabanata 60: Ikakasal Si Maria Clara]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 60/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 61|Kabanata 61: Pagtakas Hanggang Lawa]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 61/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 62|Kabanata 62: Nagpaliwanag si Padre Damaso]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 62/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 63|Kabanata 63: Noche Buena]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 63/Paliwanag|paliwanag]]) : [[Noli Me Tangere/Kabanata 64|Kabanata 64: Epilogo]] ([[Noli Me Tangere/Kabanata 64/Paliwanag|paliwanag]]) == Iba pang impormasyon == * [[Noli Me Tangere/Mga may-akda|Mga may-akda]] * [[Noli Me Tangere/Mag-ambag|Mag-ambag]] [[Category:Aklat:Noli Me Tangere|*]] jywqi6p4htmwihqxbjuo50cgz0hymhn 0 5200 27109 26582 2021-02-21T07:27:48Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere||Pabalat|customhead=1|before=Nilalaman|after=Pahina ng Pamagat|afterp=1|titlep=1|nobookcat={{{nobookcat|}}}}}<br/> ---- <center><br/><big>'''Noli Me Tangere''' {{!}} '''{{Baybayin||ᜈᜓᜎᜒ ᜋᜒ ᜆᜅ᜔ᜑᜒᜇᜒ|nombox=1|tag=span}}'''</big><br/>'''Huag Acong Salang̃in Nino Man''' {{!}} '''Huwag Akong Salangin Nino Man''' {{!}} '''{{Baybayin||ᜑᜓᜏᜄ᜔ ᜀᜃᜓᜅ᜔ ᜐᜎᜅ᜔ᜁᜈ᜔ ᜈᜒᜈᜓ ᜋᜈ᜔|nombox=1|tag=span}}'''<br/><br/></center> ---- [[File:Noli Me Tangere.jpg|Noli Me Tangere|frameless|center|10000px]] ---- tdand41tsu5f0ovvfb00isos8v2k24i 0 5201 26556 26394 2021-02-11T01:57:52Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere||Sa Aking Tinubuang Lupa|||teksto|customhead=1|beforep=1|afterp=1|titlep=1 |before=Paunang Salita |after=Kabanata 1 |oldtitle=Sa Aking Tinubuang Lupa |oldtext= <ref group=o>''A mi pátria'', ang sabi sa "original" na wicang castilà. Ang sabing "pátria" ay waláng catumbas sa wícà natin cung dî: ang tinubuang lupà, ang tinubuan bayan, ang kinaguisnang bayan, ang kinamulatang bayan, at iba pa. Ng̃uni't ang sinasabing bayan ò lupà rito'y saclaw ang boong Sangcapuluang Filipinas, hindî ang lupang Naic ó bayang Malabon ó lalawigang Tayabas, cung di ang capisanan ng̃ lahat ng̃ bayan, ng̃ lahat ng̃ lalawigan sa boong Sangcapuluang ito, casama ang mg̃a bundóc, gubat, ilog, dagat at iba pa.—P.H.P.</ref> Nátatalà sa "historia"<ref group=o>"Casaysayan ng̃ ano mang nangyayari." Ipinang̃ung̃usap na "istoria"; sa pagka't sa wicang castila'y hindî isinasama ang h sa pagbasa—P.H.P.</ref> ng̃ mg̃a pagdaralità ng̃ sangcataohan ang isáng "cáncer"<ref group=o>Ang cáncer ay masamáng "bùcol" ó bagâ, na hindî maisatagalog na "bagâ" ó búcol, sa pagca't ibang iba sa mg̃a sakit na itó. Caraniwang napagagaling ang "bagâ" ó búcol, datapowa't ang "cáncer" ay hindî. Bawa't dapuan ng̃ "cáncer" ay namamatay. Wala pang lunas na natatagpuan ang mg̃a pantás na manggagamot upang mapagalíng ang "cáncer", na cung pamagatá'y "carcinoma." May nagsasabing napagagaling ang "carcinoma" sa pamamag-itan ng̃ paglapláp sa búcol, cung panahóng bagong litáw, na walang ano mang itítira, datapuwa't palibhasa'y hindî nararamdaman ng̃ may sakít ng̃ carcinoma na siya'y mayroon nito, cung dî cung malubha na, iyan ang cadahilana't walâ ng̃ magawâ ang mg̃a cirujano. Ang caraniwang dinadapuan ng̃ cáncer, carcinoma, ay ang mg̃a taong bayan at hindi ang taga bukid; at lalong madalas sa babae cay sa lalakí. Sa suso ó sa bahay-bata madalás dumápò cung sa babae. Ang sakít na "cancer" ay tinatawag na "Noli me tangere," na ang cahuluga'y "Howag acong salang̃ín nino man;" sapagca't cung laplapin at hindi macuhang maalís na lahat at may matirang cahi't gagahanip man lamang ay nananag-ulî at lalong lumalacas ang paglaganap, tulad sa inuulbusang halaman, damó ó cahoy na lalong lumálacas ang paglagô, at pagcacagayo'y lalong nadadalî ang pagcamatay ng̃ may sakit.—P.H.P.</ref> na lubháng nápacasamâ, na bahagyâ na lámang másalang ay humáhapdi't napupucaw na roon ang lubháng makikirót na sakít. Gayón din naman, cailán mang inibig cong icáw ay tawáguin sa guitnâ ng̃ mg̃a bágong "civilización"<ref group=o>Tinatawag na civilización ang caliwanagan ng̃ isip dahîl sa pag-aaral ng̃ mg̃a bago't bagong dunong. Nagpasimula ang tinatawag na "civilización moderna," ó bagong civilización, ng̃ icalabinglimang siglo, at nacatulong na totoo na bagay na ito ang pagcátuclas ng̃ limbagan.—P.H.P.</ref>, sa hang̃ad co cung minsang caulayawin co ang sa iyo'y pag-aalaala, at cung minsan nama'y ng̃ isumag co icáw sa mg̃a ibáng lupaín, sa towî na'y napakikita sa akin ang iyong larawang írog na may tagláy ng̃ gayón ding cáncer sa pamamayan. Palibhasa'y nais co ang iyong cagaling̃ang siyáng cagaling̃an co rin namán, at sa aking paghanap ng̃ lalong mabuting paraang sa iyo'y paggamót, gágawin co sa iyo ang guinágawà ng̃ mg̃a tao sa úna sa canilang mg̃a may sakít: caniláng itinátanghal ang mg̃a may sakít na iyan sa mg̃a baitang ng̃ sambahan, at ng̃ bawa't manggaling sa pagtawag sa Dios ay sa canilá'y ihatol ang isáng cagamutan. At sa ganitóng adhica'y pagsisicapan cong sipîing waláng anó mang pacundang̃an ang iyong tunay na calagayan, tatalicwasín co ang isáng bahagui ng̃ cumot na nacatátakip sa sakít, na anó pa't sa pagsúyò sa catotohanan ay iháhandog co ang lahát, sampô ng̃ pagmamahál sa sariling dang̃ál, sa pagcá't palibhasa'y anác mo'y tagláy co rin namán ang iyong mg̃a caculang̃án at mg̃a carupucán ng̃ púsò. <div style="text-align:right;">Ang Cumatha.</div> Europa, 1886. |newtext= <ref group=k>''A mi pátria'', ang sabi sa orihinal na wikang Kastila. Ang sabing "pátria" ay walang katumbas sa wika natin kundi: ang tinubuang lupa, ang tinubuang bayan, ang kinagisnang bayan, ang kinamulatang bayan, at iba pa. Ngunit ang sinasabing bayan o lupa rito'y saklaw ang boong Sangkapuluang Pilipinas, hindi ang lupang Naic o bayang Malabon o lalawigang Tayabas, kundi ang kapisanan ng lahat ng bayan, ng lahat ng lalawigan sa boong Sangkapuluang ito, kasama ang mga bundok, gubat, ilog, dagat at iba pa.—P.H.P.</ref> Natatala sa "historya"<ref group=k>"Kasaysayan ng ano mang nangyayari." Ipinangungusap na "istoria"; sapagkat sa wikang Kastila'y hindi isinasama ang h sa pagbasa—P.H.P.</ref> ng mga pagdaralita ng sangkatauhan ang isang "kanser"<ref group=k>Ang kanser ay masamáng "bukol" o baga, na hindi maisatagalog na "baga" o bukol, sapagkat ibang iba sa mga sakit na ito. Karaniwang napagagaling ang "baga" o bukol, datapwat ang "kanser" ay hindi. Bawat dapuan ng "kanser" ay namamatay. Wala pang lunas na natatagpuan ang mga pantas na manggagamot upang mapagaling ang "kanser", na kung pamagata'y "karsinoma." May nagsasabing napagagaling ang "karsinoma" sa pamamagitan ng paglaplap sa bukol, kung panahong bagong litaw, na walang ano mang ititira, datapwat palibhasa'y hindi nararamdaman ng may sakít ng karsinoma na siya'y mayroon nito, kundi kung malubha na, iyan ang kadahilana't wala nang magawa ang mga siruhano. Ang karaniwang dinadapuan ng kanser, karsinoma, ay ang mga taong bayan at hindi ang taga bukid; at lalong madalas sa babae kaysa lalakí. Sa suso o sa bahay-bata madalas dumapo kung sa babae. Ang sakit na "kanser" ay tinatawag na "Noli me tangere," na ang kahuluga'y "Huwag akong salangin nino man;" sapagkat kung laplapin at hindi makuhang maalis na lahat at may matirang kahit gagahanip man lamang ay nananaguli at lalong lumalakas ang paglaganap, tulad sa inuulbusang halaman, damo o kahoy na lalong lumalacas ang paglago, at pagkakagayo'y lalong nadadali ang pagkamatay ng may sakit.—P.H.P.</ref> na lubhang napakasama, na bahagya na lamang masalang ay humahapdi't napupukaw na roon ang lubhang makikirot na sakit. Gayon din naman, kailan mang inibig kong ikaw ay tawagin sa gitna ng mga bagong "sibilisasyon"<ref group=k>Tinatawag na sibilisasyon ang kaliwanagan ng isip dahil sa pag-aaral ng mga bago't bagong dunong. Nagpasimula ang tinatawag na "civilización moderna," o bagong sibilisasyon, ng ikalabinglimang siglo, at nakatulong na totoo na bagay na ito ang pagkatuklas ng limbagan.—P.H.P.</ref>, sa hangad ko kung minsang kaulayawin ko ang sa iyo'y pag-aalaala, at kung minsan nama'y ng isumag ko ikaw sa mga ibang lupain, sa tuwi na'y napakikita sa akin ang iyong larawang irog na may taglay ng gayon ding kanser sa pamamayan. Palibhasa'y nais ko ang iyong kagalingang siyang kagalingan ko rin naman, at sa aking paghanap ng lalong mabuting paraang sa iyo'y paggamot, gagawin ko sa iyo ang ginagawa ng mga tao sa una sa kanilang mga may sakit: kanilang itinatanghal ang mga may sakit na iyan sa mga baitang ng sambahan, at ng bawat manggaling sa pagtawag sa Diyos ay sa kanila'y ihatol ang isang kagamutan. At sa ganitong adhika'y pagsisikapan kong sipiing walang ano mang pakundangan ang iyong tunay na kalagayan, tatalikwasin ko ang isang bahagi ng kumot na nakatatakip sa sakit, na ano pa't sa pagsuyo sa katotohanan ay ihahandog ko ang lahat, sampu ng pagmamahal sa sariling dangal, sapagkat palibhasa'y anak mo'y taglay ko rin naman ang iyong mga kakulangan at mga karupukan ng puso. <div style="text-align:right;">Ang Kumatha.</div> Europa, 1886. |othertitle= * Sa Aking Inang Bayan }} fixonr3szd6616zo5v235sm1dly6hj3 0 5202 26602 26395 2021-02-13T07:52:44Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere||Paunang Salita|||teksto|customhead=1|noref=1|beforep=1|afterp=1|titlep=1 |before=Pahina ng Pamagat |after=Sa Aking Tinubuang Lupa |oldtitle=Paunang Salita |oldtext= <br/> ---- Ang sabing Noli me Tangere ay wikang latin. Mg̃a wika sa Evangelio ni San Lúcas. Ang cahulugán sa wikang tagalog ay Huwag acong salang̃in nino man. Tinatawag din namáng Noli me Tangere ang masamang bukol na nacamamatay na Cancer cung pamagatán ng̃ mg̃a pantás na mangagamot. ---- <i>Sa hang̃ad na ang mg̃a librong NOLI ME TANGERE at FILIBUSTERISMO, na kinatha ng̃ Dr. Jose Rizal ay maunáwa at málasapang magaling ng̃ catagalugan, ang mg̃a doo'y sinasabing nagpapakilala ng̃ tunay nating calayaan at ng̃ dapat nating gawiin, at nacapagpapaálab, namán ng̃ ning̃as ng̃ ating puso sa pag-ibig sa kinamulatang lupa, minatapat cong ipalimbag ang isinawikang tagalog na mg̃a librong yaon, sa dahilang sa bilang na sampòng millong (sampong libong libo) filipino, humiguit cumulang, ay walang dalawampong libo ang tunay na nacatatalos ng̃ wicang castila na guinamit sa mg̃a kinathang yaón. Cung pakinabang̃an ng̃ aking mg̃a calahi itong wagás cong adhica, walang cahulilip na towa ang aking tatamuhin, sa pagca't cahit babahagya'y nacapaglicod acó sa Inang-Bayan. Maynila, unang araw ng̃ Junio ng̃ taong isang libo siyam na raan at siyam.</i> <div style="text-align:right;">Saturnina Rizal ni Hidalgo,<br/>ó<br/>NENENG RIZAL.</div> |newtext= <br/> ---- Ang sabing Noli Me Tangere ay wikang Latin. Mga wika sa Ebanghelyo ni San Lukas. Ang kahulugan sa wikang Tagalog ay Huwag akong salangin nino man. Tinatawag din namang Noli Me Tangere ang masamang bukol na nakamamatay na Kanser kung pamagatan ng mga pantas na mangagamot. ---- <i>Sa hangad na ang mga librong NOLI ME TANGERE at EL FILIBUSTERISMO, na kinatha ng ~Dr.~ Jose Rizal ay maunawa at malasapang magaling ng katagalugan, ang mga doo'y sinasabing nagpapakilala ng tunay nating kalayaan at ng dapat nating gawiin, at nakapagpapaalab, naman ng ningas ng ating puso sa pag-ibig sa kinamulatang lupa, minatapat kong ipalimbag ang isinawikang Tagalog na mga librong yaon, sa dahilang sa bilang na sampung milyong (sampung libong libo) Pilipino, humigit kumulang, ay walang dalawampung libo ang tunay na nakatatalos ng wikang Kastila na ginamit sa mga kinathang yaon. Kung pakinabangan ng aking mga kalahi itong wagas kong adhika, walang kahulilip na tuwa ang aking tatamuhin, sapagkat kahit babahagya'y nakapaglingkod ako sa Inang-Bayan. Maynila, unang araw ng Hunyo ng taong isang libo siyam na raan at siyam.</i> <div style="text-align:right;">Saturnina Rizal ni Hidalgo,<br/>o<br/>NENENG RIZAL.</div> }} hg0m1x4tm79vnwuuftmsjymbectgy5m 0 5203 26601 26396 2021-02-13T07:50:09Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere||Pahina ng Pamagat|||teksto|customhead=1|noref=1|beforep=1|afterp=1|titlep=1 |before=Pabalat |after=Paunang Salita |oldtitle=Pahina ng Pamagat |oldtext= <br/><br/> <center>'''Dr. J. RIZAL'''<br/><br/>'''<big>NOLI ME TANGERE</big>'''<br/><br/><br/>Novelang wicang Castila na tinagalog<br/>NI<br/>'''PASCUAL H. POBLETE'''<br/>Kilalang manunulat at Tagapatnubay ng̃ mg̃a unang Pamahayagang Tagalog.</center> <blockquote> ¿Anó? Di bagá cayâ macalálabas sa inyong mang̃a dulaan ang isang César? Tangí na bagá lamang macalálabas doon ang isang Aquiles, ang isang Orestes, ó Andrómaca? ¡Aba! Cung ganyan namang ualâ na tayong namamasdan cung di ang mg̃a nang̃ang̃atungculan sa bayan, mg̃a pari, mg̃a alférez at mg̃a secretario, ang mg̃a húsar, comandante at mg̃a alguacil. Datapowa't sabihin mo, ¿anó ang dakilang bagay na magagawâ nang mg̃a alibughang ito? ¿Pang-gagaling̃an bagá ang ganitóng mg̃a técas ng̃ mg̃a di caraniwang gawá? »Was? Es dürfte kein Cäsar auf euren Bühnen sich zeigen?—Kein Achill, kein Orest, keine Andromacha mehr?« Nichts! Man sieht bei uns nur Pfarrer, Commerzienräthe,—Fähndriche, Secretärs oder Husarenmajors. »Aber, ich bitte dich, Freund, was kann denn dieser Misere—Großes begegnen, was kann Großes denn durch sie geschehn?« <center>Schiller. Ang anino ni Shakespeare.</center> </blockquote> <center><big>MAYNILA</big><br/><br/>Limbagan ni M. Fernandez<br/>PAZ, 447, Sta. Cruz.<br/>1909</center> |newtext= <br/><br/> <center>'''~Dr. J.~ RIZAL'''<br/><br/>'''<big>NOLI ME TANGERE</big>'''<br/><br/><br/>Nobelang wikang Kastila na tinagalog<br/>NI<br/>'''~PASCUAL H. ~POBLETE'''<br/>Kilalang manunulat at Tagapatnubay ng mga unang Pamahayagang Tagalog.</center> <blockquote> Ano? Di baga kaya makalalabas sa inyong mga dulaan ang isang ~Cesar~? Tangi na baga lamang makalalabas doon ang isang ~Aquiles~, ang isang Orestes, o Andromaca? Aba! Kung ganyan namang wala na tayong namamasdan kundi ang mga nangangatungkulan sa bayan, mga pari, mga alperes at mga sekretaryo, ang mga husar, komandante at mga alguwasil. Datapwat sabihin mo, ano ang dakilang bagay na magagawa ng mg̃a alibughang ito? Panggagalingan ba ang ganitong mga tekas ng mga 'di karaniwang gawa? ~»Was? Es dürfte kein Cäsar auf euren Bühnen sich zeigen?—Kein Achill, kein Orest, keine Andromacha mehr?« Nichts! Man sieht bei uns nur Pfarrer, Commerzienräthe,—Fähndriche, Secretärs oder Husarenmajors. »Aber, ich bitte dich, Freund, was kann denn dieser Misere—Großes begegnen, was kann Großes denn durch sie geschehn?«~ <center>Schiller. Ang anino ni Shakespeare.</center> </blockquote> <center><big>MAYNILA</big><br/><br/>Limbagan ni ~M.~ Fernandez<br/>~PAZ, 447, Sta. Cruz.~<br/>1909</center> }} 95aifhvzp53p4fr6lewtsakqu1q66y0 828 5204 27345 26931 2021-02-26T08:49:34Z Yivan000 4073 Scribunto text/plain ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- -- Configuration for Module:Documentation -- -- Here you can set the values of the parameters and messages used in Module:Documentation to -- localise it to your wiki and your language. Unless specified otherwise, values given here -- should be string values. ---------------------------------------------------------------------------------------------------- local cfg = {} -- Do not edit this line. ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- Protection template configuration ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- cfg['protection-reason-edit'] -- The protection reason for edit-protected templates to pass to -- [[Module:Protection banner]]. cfg['protection-reason-edit'] = 'template' --[[ ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- Sandbox notice configuration -- -- On sandbox pages the module can display a template notifying users that the current page is a -- sandbox, and the location of test cases pages, etc. The module decides whether the page is a -- sandbox or not based on the value of cfg['sandbox-subpage']. The following settings configure the -- messages that the notices contains. ---------------------------------------------------------------------------------------------------- --]] -- cfg['sandbox-notice-image'] -- The image displayed in the sandbox notice. cfg['sandbox-notice-image'] = '[[File:Sandbox.svg|50px|alt=|link=]]' --[[ -- cfg['sandbox-notice-pagetype-template'] -- cfg['sandbox-notice-pagetype-module'] -- cfg['sandbox-notice-pagetype-other'] -- The page type of the sandbox page. The message that is displayed depends on the current subject -- namespace. This message is used in either cfg['sandbox-notice-blurb'] or -- cfg['sandbox-notice-diff-blurb']. --]] cfg['sandbox-notice-pagetype-template'] = 'pahina ng [[w:Template test cases|sandbox ng padron sandbox]]' cfg['sandbox-notice-pagetype-module'] = 'pahina ng [[w:Template test cases|sandbox ng modyul]]' cfg['sandbox-notice-pagetype-other'] = 'pahina ng sandbox' --[[ -- cfg['sandbox-notice-blurb'] -- cfg['sandbox-notice-diff-blurb'] -- cfg['sandbox-notice-diff-display'] -- Either cfg['sandbox-notice-blurb'] or cfg['sandbox-notice-diff-blurb'] is the opening sentence -- of the sandbox notice. The latter has a diff link, but the former does not. $1 is the page -- type, which is either cfg['sandbox-notice-pagetype-template'], -- cfg['sandbox-notice-pagetype-module'] or cfg['sandbox-notice-pagetype-other'] depending what -- namespace we are in. $2 is a link to the main template page, and $3 is a diff link between -- the sandbox and the main template. The display value of the diff link is set by -- cfg['sandbox-notice-compare-link-display']. --]] cfg['sandbox-notice-blurb'] = 'Ito ay ang $1 para sa $2.' cfg['sandbox-notice-diff-blurb'] = 'Ito ay ang $1 para sa $2 ($3).' cfg['sandbox-notice-compare-link-display'] = 'pagkakaiba' --[[ -- cfg['sandbox-notice-testcases-blurb'] -- cfg['sandbox-notice-testcases-link-display'] -- cfg['sandbox-notice-testcases-run-blurb'] -- cfg['sandbox-notice-testcases-run-link-display'] -- cfg['sandbox-notice-testcases-blurb'] is a sentence notifying the user that there is a test cases page -- corresponding to this sandbox that they can edit. $1 is a link to the test cases page. -- cfg['sandbox-notice-testcases-link-display'] is the display value for that link. -- cfg['sandbox-notice-testcases-run-blurb'] is a sentence notifying the user that there is a test cases page -- corresponding to this sandbox that they can edit, along with a link to run it. $1 is a link to the test -- cases page, and $2 is a link to the page to run it. -- cfg['sandbox-notice-testcases-run-link-display'] is the display value for the link to run the test -- cases. --]] cfg['sandbox-notice-testcases-blurb'] = 'Tignan din ang kasamang subpahina ng $1.' cfg['sandbox-notice-testcases-link-display'] = 'test cases' cfg['sandbox-notice-testcases-run-blurb'] = 'Tignan din ang kasamang subpahina ng $1 ($2).' cfg['sandbox-notice-testcases-run-link-display'] = 'ipatakbo' -- cfg['sandbox-category'] -- A category to add to all template sandboxes. cfg['sandbox-category'] = 'Mga sandbox ng padron' ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- Start box configuration ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- cfg['documentation-icon-wikitext'] -- The wikitext for the icon shown at the top of the template. cfg['documentation-icon-wikitext'] = '[[File:Test Template Info-Icon - Version (2).svg|50px|link=|alt=]]' -- cfg['template-namespace-heading'] -- The heading shown in the template namespace. cfg['template-namespace-heading'] = 'Dokumentasyon ng padron' -- cfg['module-namespace-heading'] -- The heading shown in the module namespace. cfg['module-namespace-heading'] = 'Dokumentasyon ng modyul' -- cfg['file-namespace-heading'] -- The heading shown in the file namespace. cfg['file-namespace-heading'] = 'Buod' -- cfg['other-namespaces-heading'] -- The heading shown in other namespaces. cfg['other-namespaces-heading'] = 'Dokumentasyon' -- cfg['view-link-display'] -- The text to display for "view" links. cfg['view-link-display'] = 'tignan' -- cfg['edit-link-display'] -- The text to display for "edit" links. cfg['edit-link-display'] = 'baguhin' -- cfg['history-link-display'] -- The text to display for "history" links. cfg['history-link-display'] = 'kasaysayan' -- cfg['purge-link-display'] -- The text to display for "purge" links. cfg['purge-link-display'] = 'sariwain' -- cfg['create-link-display'] -- The text to display for "create" links. cfg['create-link-display'] = 'lumikha' ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- Link box (end box) configuration ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- cfg['transcluded-from-blurb'] -- Notice displayed when the docs are transcluded from another page. $1 is a wikilink to that page. cfg['transcluded-from-blurb'] = 'Ang nasa itaas na [[w:Template documentation|dokumentasyon]] ay [[w:Transclusion|kinopya]] mula sa $1.' --[[ -- cfg['create-module-doc-blurb'] -- Notice displayed in the module namespace when the documentation subpage does not exist. -- $1 is a link to create the documentation page with the preload cfg['module-preload'] and the -- display cfg['create-link-display']. --]] cfg['create-module-doc-blurb'] = 'Gusto mo atang $1 ang pahinang dokumentasyon para sa [[w:Lua|Scribuntong modyul]] na ito.' ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- Experiment blurb configuration ---------------------------------------------------------------------------------------------------- --[[ -- cfg['experiment-blurb-template'] -- cfg['experiment-blurb-module'] -- The experiment blurb is the text inviting editors to experiment in sandbox and test cases pages. -- It is only shown in the template and module namespaces. With the default English settings, it -- might look like this: -- -- Editors can experiment in this template's sandbox (edit | diff) and testcases (edit) pages. -- -- In this example, "sandbox", "edit", "diff", "testcases", and "edit" would all be links. -- -- There are two versions, cfg['experiment-blurb-template'] and cfg['experiment-blurb-module'], depending -- on what namespace we are in. -- -- Parameters: -- -- $1 is a link to the sandbox page. If the sandbox exists, it is in the following format: -- -- cfg['sandbox-link-display'] (cfg['sandbox-edit-link-display'] | cfg['compare-link-display']) -- -- If the sandbox doesn't exist, it is in the format: -- -- cfg['sandbox-link-display'] (cfg['sandbox-create-link-display'] | cfg['mirror-link-display']) -- -- The link for cfg['sandbox-create-link-display'] link preloads the page with cfg['template-sandbox-preload'] -- or cfg['module-sandbox-preload'], depending on the current namespace. The link for cfg['mirror-link-display'] -- loads a default edit summary of cfg['mirror-edit-summary']. -- -- $2 is a link to the test cases page. If the test cases page exists, it is in the following format: -- -- cfg['testcases-link-display'] (cfg['testcases-edit-link-display'] | cfg['testcases-run-link-display']) -- -- If the test cases page doesn't exist, it is in the format: -- -- cfg['testcases-link-display'] (cfg['testcases-create-link-display']) -- -- If the test cases page doesn't exist, the link for cfg['testcases-create-link-display'] preloads the -- page with cfg['template-testcases-preload'] or cfg['module-testcases-preload'], depending on the current -- namespace. --]] cfg['experiment-blurb-template'] = "Ang mga nag-aambag ay maaaring mag-eksperimento sa mga $1 at $2 ng padrong ito." cfg['experiment-blurb-module'] = "Ang mga nag-aambag ay maaaring mag-eksperimento sa mga $1 at $2 ng modyul na ito." ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- Sandbox link configuration ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- cfg['sandbox-subpage'] -- The name of the template subpage typically used for sandboxes. cfg['sandbox-subpage'] = 'sandbox' -- cfg['template-sandbox-preload'] -- Preload file for template sandbox pages. cfg['template-sandbox-preload'] = 'Template:Documentation/preload-sandbox' -- cfg['module-sandbox-preload'] -- Preload file for Lua module sandbox pages. cfg['module-sandbox-preload'] = 'Template:Documentation/preload-module-sandbox' -- cfg['sandbox-link-display'] -- The text to display for "sandbox" links. cfg['sandbox-link-display'] = 'sandbox' -- cfg['sandbox-edit-link-display'] -- The text to display for sandbox "edit" links. cfg['sandbox-edit-link-display'] = 'baguhin' -- cfg['sandbox-create-link-display'] -- The text to display for sandbox "create" links. cfg['sandbox-create-link-display'] = 'lumikha' -- cfg['compare-link-display'] -- The text to display for "compare" links. cfg['compare-link-display'] = 'pagkakaiba' -- cfg['mirror-edit-summary'] -- The default edit summary to use when a user clicks the "mirror" link. $1 is a wikilink to the -- template page. cfg['mirror-edit-summary'] = 'Gumawa ng bersyong sandbox ng $1' -- cfg['mirror-link-display'] -- The text to display for "mirror" links. cfg['mirror-link-display'] = 'gayahin' -- cfg['mirror-link-preload'] -- The page to preload when a user clicks the "mirror" link. cfg['mirror-link-preload'] = 'Template:Documentation/mirror' ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- Test cases link configuration ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- cfg['testcases-subpage'] -- The name of the template subpage typically used for test cases. cfg['testcases-subpage'] = 'testcases' -- cfg['template-testcases-preload'] -- Preload file for template test cases pages. cfg['template-testcases-preload'] = 'Template:Documentation/preload-testcases' -- cfg['module-testcases-preload'] -- Preload file for Lua module test cases pages. cfg['module-testcases-preload'] = 'Template:Documentation/preload-module-testcases' -- cfg['testcases-link-display'] -- The text to display for "testcases" links. cfg['testcases-link-display'] = 'testcases' -- cfg['testcases-edit-link-display'] -- The text to display for test cases "edit" links. cfg['testcases-edit-link-display'] = 'baguhin' -- cfg['testcases-run-link-display'] -- The text to display for test cases "run" links. cfg['testcases-run-link-display'] = 'ipatakbo' -- cfg['testcases-create-link-display'] -- The text to display for test cases "create" links. cfg['testcases-create-link-display'] = 'lumikha' ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- Add categories blurb configuration ---------------------------------------------------------------------------------------------------- --[[ -- cfg['add-categories-blurb'] -- Text to direct users to add categories to the /doc subpage. Not used if the "content" or -- "docname fed" arguments are set, as then it is not clear where to add the categories. $1 is a -- link to the /doc subpage with a display value of cfg['doc-link-display']. --]] cfg['add-categories-blurb'] = 'Pakidagdag ang mga kategorya sa subpahinang $1.' -- cfg['doc-link-display'] -- The text to display when linking to the /doc subpage. cfg['doc-link-display'] = '/doc' ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- Subpages link configuration ---------------------------------------------------------------------------------------------------- --[[ -- cfg['subpages-blurb'] -- The "Subpages of this template" blurb. $1 is a link to the main template's subpages with a -- display value of cfg['subpages-link-display']. In the English version this blurb is simply -- the link followed by a period, and the link display provides the actual text. --]] cfg['subpages-blurb'] = '$1.' --[[ -- cfg['subpages-link-display'] -- The text to display for the "subpages of this page" link. $1 is cfg['template-pagetype'], -- cfg['module-pagetype'] or cfg['default-pagetype'], depending on whether the current page is in -- the template namespace, the module namespace, or another namespace. --]] cfg['subpages-link-display'] = 'Mga subpahina ng $1 na ito' -- cfg['template-pagetype'] -- The pagetype to display for template pages. cfg['template-pagetype'] = 'padron' -- cfg['module-pagetype'] -- The pagetype to display for Lua module pages. cfg['module-pagetype'] = 'modyul' -- cfg['default-pagetype'] -- The pagetype to display for pages other than templates or Lua modules. cfg['default-pagetype'] = 'pahina' ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- Doc link configuration ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- cfg['doc-subpage'] -- The name of the subpage typically used for documentation pages. cfg['doc-subpage'] = 'doc' -- cfg['file-docpage-preload'] -- Preload file for documentation page in the file namespace. cfg['file-docpage-preload'] = 'Template:Documentation/preload-filespace' -- cfg['docpage-preload'] -- Preload file for template documentation pages in all namespaces. cfg['docpage-preload'] = 'Template:Documentation/preload' -- cfg['module-preload'] -- Preload file for Lua module documentation pages. cfg['module-preload'] = 'Template:Documentation/preload-module-doc' ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- Print version configuration ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- cfg['print-subpage'] -- The name of the template subpage used for print versions. cfg['print-subpage'] = 'Print' -- cfg['print-link-display'] -- The text to display when linking to the /Print subpage. cfg['print-link-display'] = '/Print' -- cfg['print-blurb'] -- Text to display if a /Print subpage exists. $1 is a link to the subpage with -- a display value of cfg['print-link-display']. cfg['print-blurb'] = 'A [[Help:Books/for experts#Improving the book layout|print version]] of this template exists at $1.' .. ' If you make a change to this template, please update the print version as well.' -- cfg['display-print-category'] -- Set to true to enable output of cfg['print-category'] if a /Print subpage exists. -- This should be a boolean value (either true or false). cfg['display-print-category'] = true -- cfg['print-category'] -- Category to output if cfg['display-print-category'] is set to true, and a /Print subpage exists. cfg['print-category'] = 'Templates with print versions' ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- HTML and CSS configuration ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- cfg['templatestyles'] -- The name of the TemplateStyles page where CSS is kept. -- Sandbox CSS will be at Module:Documentation/sandbox/styles.css when needed. cfg['templatestyles'] = 'Module:Documentation/styles.css' -- cfg['container'] -- Class which can be used to set flex or grid CSS on the -- two child divs documentation and documentation-metadata cfg['container'] = 'documentation-container' -- cfg['main-div-classes'] -- Classes added to the main HTML "div" tag. cfg['main-div-classes'] = 'documentation' -- cfg['main-div-heading-class'] -- Class for the main heading for templates and modules and assoc. talk spaces cfg['main-div-heading-class'] = 'documentation-heading' -- cfg['start-box-class'] -- Class for the start box cfg['start-box-class'] = 'documentation-startbox' -- cfg['start-box-link-classes'] -- Classes used for the [view][edit][history] or [create] links in the start box. -- mw-editsection-like is per [[Wikipedia:Village pump (technical)/Archive 117]] cfg['start-box-link-classes'] = 'mw-editsection-like plainlinks' -- cfg['end-box-class'] -- Class for the end box. cfg['end-box-class'] = 'documentation-metadata' -- cfg['end-box-plainlinks'] -- Plainlinks cfg['end-box-plainlinks'] = 'plainlinks' -- cfg['toolbar-class'] -- Class added for toolbar links. cfg['toolbar-class'] = 'documentation-toolbar' -- cfg['clear'] -- Just used to clear things. cfg['clear'] = 'documentation-clear' ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- Tracking category configuration ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- cfg['display-strange-usage-category'] -- Set to true to enable output of cfg['strange-usage-category'] if the module is used on a /doc subpage -- or a /testcases subpage. This should be a boolean value (either true or false). cfg['display-strange-usage-category'] = true -- cfg['strange-usage-category'] -- Category to output if cfg['display-strange-usage-category'] is set to true and the module is used on a -- /doc subpage or a /testcases subpage. cfg['strange-usage-category'] = 'Wikipedia pages with strange ((documentation)) usage' --[[ ---------------------------------------------------------------------------------------------------- -- End configuration -- -- Don't edit anything below this line. ---------------------------------------------------------------------------------------------------- --]] return cfg l3lw1rd42x5wxk1tb74uctzz5b8f52x 828 5205 26288 26270 2021-01-11T08:29:55Z Yivan000 4073 Scribunto text/plain -- This module implements {{documentation}}. -- Get required modules. local getArgs = require('Module:Arguments').getArgs -- Get the config table. local cfg = mw.loadData('Module:Documentation/config') local p = {} -- Often-used functions. local ugsub = mw.ustring.gsub ---------------------------------------------------------------------------- -- Helper functions -- -- These are defined as local functions, but are made available in the p -- table for testing purposes. ---------------------------------------------------------------------------- local function message(cfgKey, valArray, expectType) --[[ -- Gets a message from the cfg table and formats it if appropriate. -- The function raises an error if the value from the cfg table is not -- of the type expectType. The default type for expectType is 'string'. -- If the table valArray is present, strings such as $1, $2 etc. in the -- message are substituted with values from the table keys [1], [2] etc. -- For example, if the message "foo-message" had the value 'Foo $2 bar $1.', -- message('foo-message', {'baz', 'qux'}) would return "Foo qux bar baz." --]] local msg = cfg[cfgKey] expectType = expectType or 'string' if type(msg) ~= expectType then error('message: type error in message cfg.' .. cfgKey .. ' (' .. expectType .. ' expected, got ' .. type(msg) .. ')', 2) end if not valArray then return msg end local function getMessageVal(match) match = tonumber(match) return valArray[match] or error('message: no value found for key $' .. match .. ' in message cfg.' .. cfgKey, 4) end return ugsub(msg, '$([1-9][0-9]*)', getMessageVal) end p.message = message local function makeWikilink(page, display) if display then return mw.ustring.format('[[%s|%s]]', page, display) else return mw.ustring.format('[[%s]]', page) end end p.makeWikilink = makeWikilink local function makeCategoryLink(cat, sort) local catns = mw.site.namespaces[14].name return makeWikilink(catns .. ':' .. cat, sort) end p.makeCategoryLink = makeCategoryLink local function makeUrlLink(url, display) return mw.ustring.format('[%s %s]', url, display) end p.makeUrlLink = makeUrlLink local function makeToolbar(...) local ret = {} local lim = select('#', ...) if lim < 1 then return nil end for i = 1, lim do ret[#ret + 1] = select(i, ...) end -- 'documentation-toolbar' return '<span class="' .. message('toolbar-class') .. '">(' .. table.concat(ret, ' &#124; ') .. ')</span>' end p.makeToolbar = makeToolbar ---------------------------------------------------------------------------- -- Argument processing ---------------------------------------------------------------------------- local function makeInvokeFunc(funcName) return function (frame) local args = getArgs(frame, { valueFunc = function (key, value) if type(value) == 'string' then value = value:match('^%s*(.-)%s*$') -- Remove whitespace. if key == 'heading' or value ~= '' then return value else return nil end else return value end end }) return p[funcName](args) end end ---------------------------------------------------------------------------- -- Entry points ---------------------------------------------------------------------------- function p.nonexistent(frame) if mw.title.getCurrentTitle().subpageText == 'testcases' then return frame:expandTemplate{title = 'module test cases notice'} else return p.main(frame) end end p.main = makeInvokeFunc('_main') function p._main(args) --[[ -- This function defines logic flow for the module. -- @args - table of arguments passed by the user --]] local env = p.getEnvironment(args) local root = mw.html.create() root :wikitext(p._getModuleWikitext(args, env)) :wikitext(p.protectionTemplate(env)) :wikitext(p.sandboxNotice(args, env)) :tag('div') -- 'documentation-container' :addClass(message('container')) :newline() :tag('div') -- 'documentation' :addClass(message('main-div-classes')) :newline() :wikitext(p._startBox(args, env)) :wikitext(p._content(args, env)) :tag('div') -- 'documentation-clear' :addClass(message('clear')) :done() :newline() :done() :wikitext(p._endBox(args, env)) :done() :wikitext(p.addTrackingCategories(env)) -- 'Module:Documentation/styles.css' return mw.getCurrentFrame():extensionTag ( 'templatestyles', '', {src=cfg['templatestyles'] }) .. tostring(root) end ---------------------------------------------------------------------------- -- Environment settings ---------------------------------------------------------------------------- function p.getEnvironment(args) --[[ -- Returns a table with information about the environment, including title -- objects and other namespace- or path-related data. -- @args - table of arguments passed by the user -- -- Title objects include: -- env.title - the page we are making documentation for (usually the current title) -- env.templateTitle - the template (or module, file, etc.) -- env.docTitle - the /doc subpage. -- env.sandboxTitle - the /sandbox subpage. -- env.testcasesTitle - the /testcases subpage. -- env.printTitle - the print version of the template, located at the /Print subpage. -- -- Data includes: -- env.protectionLevels - the protection levels table of the title object. -- env.subjectSpace - the number of the title's subject namespace. -- env.docSpace - the number of the namespace the title puts its documentation in. -- env.docpageBase - the text of the base page of the /doc, /sandbox and /testcases pages, with namespace. -- env.compareUrl - URL of the Special:ComparePages page comparing the sandbox with the template. -- -- All table lookups are passed through pcall so that errors are caught. If an error occurs, the value -- returned will be nil. --]] local env, envFuncs = {}, {} -- Set up the metatable. If triggered we call the corresponding function in the envFuncs table. The value -- returned by that function is memoized in the env table so that we don't call any of the functions -- more than once. (Nils won't be memoized.) setmetatable(env, { __index = function (t, key) local envFunc = envFuncs[key] if envFunc then local success, val = pcall(envFunc) if success then env[key] = val -- Memoise the value. return val end end return nil end }) function envFuncs.title() -- The title object for the current page, or a test page passed with args.page. local title local titleArg = args.page if titleArg then title = mw.title.new(titleArg) else title = mw.title.getCurrentTitle() end return title end function envFuncs.templateTitle() --[[ -- The template (or module, etc.) title object. -- Messages: -- 'sandbox-subpage' --> 'sandbox' -- 'testcases-subpage' --> 'testcases' --]] local subjectSpace = env.subjectSpace local title = env.title local subpage = title.subpageText if subpage == message('sandbox-subpage') or subpage == message('testcases-subpage') then return mw.title.makeTitle(subjectSpace, title.baseText) else return mw.title.makeTitle(subjectSpace, title.text) end end function envFuncs.docTitle() --[[ -- Title object of the /doc subpage. -- Messages: -- 'doc-subpage' --> 'doc' --]] local title = env.title local docname = args[1] -- User-specified doc page. local docpage if docname then docpage = docname else docpage = env.docpageBase .. '/' .. message('doc-subpage') end return mw.title.new(docpage) end function envFuncs.sandboxTitle() --[[ -- Title object for the /sandbox subpage. -- Messages: -- 'sandbox-subpage' --> 'sandbox' --]] return mw.title.new(env.docpageBase .. '/' .. message('sandbox-subpage')) end function envFuncs.testcasesTitle() --[[ -- Title object for the /testcases subpage. -- Messages: -- 'testcases-subpage' --> 'testcases' --]] return mw.title.new(env.docpageBase .. '/' .. message('testcases-subpage')) end function envFuncs.printTitle() --[[ -- Title object for the /Print subpage. -- Messages: -- 'print-subpage' --> 'Print' --]] return env.templateTitle:subPageTitle(message('print-subpage')) end function envFuncs.protectionLevels() -- The protection levels table of the title object. return env.title.protectionLevels end function envFuncs.subjectSpace() -- The subject namespace number. return mw.site.namespaces[env.title.namespace].subject.id end function envFuncs.docSpace() -- The documentation namespace number. For most namespaces this is the -- same as the subject namespace. However, pages in the Article, File, -- MediaWiki or Category namespaces must have their /doc, /sandbox and -- /testcases pages in talk space. local subjectSpace = env.subjectSpace if subjectSpace == 0 or subjectSpace == 6 or subjectSpace == 8 or subjectSpace == 14 then return subjectSpace + 1 else return subjectSpace end end function envFuncs.docpageBase() -- The base page of the /doc, /sandbox, and /testcases subpages. -- For some namespaces this is the talk page, rather than the template page. local templateTitle = env.templateTitle local docSpace = env.docSpace local docSpaceText = mw.site.namespaces[docSpace].name -- Assemble the link. docSpace is never the main namespace, so we can hardcode the colon. return docSpaceText .. ':' .. templateTitle.text end function envFuncs.compareUrl() -- Diff link between the sandbox and the main template using [[Special:ComparePages]]. local templateTitle = env.templateTitle local sandboxTitle = env.sandboxTitle if templateTitle.exists and sandboxTitle.exists then local compareUrl = mw.uri.fullUrl( 'Special:ComparePages', { page1 = templateTitle.prefixedText, page2 = sandboxTitle.prefixedText} ) return tostring(compareUrl) else return nil end end return env end ---------------------------------------------------------------------------- -- Auxiliary templates ---------------------------------------------------------------------------- p.getModuleWikitext = makeInvokeFunc('_getModuleWikitext') function p._getModuleWikitext(args, env) local currentTitle = mw.title.getCurrentTitle() if currentTitle.contentModel ~= 'Scribunto' then return end pcall(require, currentTitle.prefixedText) -- if it fails, we don't care local moduleWikitext = package.loaded["Module:Module wikitext"] if moduleWikitext then return moduleWikitext.main() end end function p.sandboxNotice(args, env) --[=[ -- Generates a sandbox notice for display above sandbox pages. -- @args - a table of arguments passed by the user -- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment -- -- Messages: -- 'sandbox-notice-image' --> '[[Image:Sandbox.svg|50px|alt=|link=]]' -- 'sandbox-notice-blurb' --> 'This is the $1 for $2.' -- 'sandbox-notice-diff-blurb' --> 'This is the $1 for $2 ($3).' -- 'sandbox-notice-pagetype-template' --> '[[Wikipedia:Template test cases|template sandbox]] page' -- 'sandbox-notice-pagetype-module' --> '[[Wikipedia:Template test cases|module sandbox]] page' -- 'sandbox-notice-pagetype-other' --> 'sandbox page' -- 'sandbox-notice-compare-link-display' --> 'diff' -- 'sandbox-notice-testcases-blurb' --> 'See also the companion subpage for $1.' -- 'sandbox-notice-testcases-link-display' --> 'test cases' -- 'sandbox-category' --> 'Template sandboxes' --]=] local title = env.title local sandboxTitle = env.sandboxTitle local templateTitle = env.templateTitle local subjectSpace = env.subjectSpace if not (subjectSpace and title and sandboxTitle and templateTitle and mw.title.equals(title, sandboxTitle)) then return nil end -- Build the table of arguments to pass to {{ombox}}. We need just two fields, "image" and "text". local omargs = {} omargs.image = message('sandbox-notice-image') -- Get the text. We start with the opening blurb, which is something like -- "This is the template sandbox for [[Template:Foo]] (diff)." local text = '' local pagetype if subjectSpace == 10 then pagetype = message('sandbox-notice-pagetype-template') elseif subjectSpace == 828 then pagetype = message('sandbox-notice-pagetype-module') else pagetype = message('sandbox-notice-pagetype-other') end local templateLink = makeWikilink(templateTitle.prefixedText) local compareUrl = env.compareUrl if compareUrl then local compareDisplay = message('sandbox-notice-compare-link-display') local compareLink = makeUrlLink(compareUrl, compareDisplay) text = text .. message('sandbox-notice-diff-blurb', {pagetype, templateLink, compareLink}) else text = text .. message('sandbox-notice-blurb', {pagetype, templateLink}) end -- Get the test cases page blurb if the page exists. This is something like -- "See also the companion subpage for [[Template:Foo/testcases|test cases]]." local testcasesTitle = env.testcasesTitle if testcasesTitle and testcasesTitle.exists then if testcasesTitle.contentModel == "Scribunto" then local testcasesLinkDisplay = message('sandbox-notice-testcases-link-display') local testcasesRunLinkDisplay = message('sandbox-notice-testcases-run-link-display') local testcasesLink = makeWikilink(testcasesTitle.prefixedText, testcasesLinkDisplay) local testcasesRunLink = makeWikilink(testcasesTitle.talkPageTitle.prefixedText, testcasesRunLinkDisplay) text = text .. '<br />' .. message('sandbox-notice-testcases-run-blurb', {testcasesLink, testcasesRunLink}) else local testcasesLinkDisplay = message('sandbox-notice-testcases-link-display') local testcasesLink = makeWikilink(testcasesTitle.prefixedText, testcasesLinkDisplay) text = text .. '<br />' .. message('sandbox-notice-testcases-blurb', {testcasesLink}) end end -- Add the sandbox to the sandbox category. omargs.text = text .. makeCategoryLink(message('sandbox-category')) -- 'documentation-clear' return '<div class="' .. message('clear') .. '"></div>' .. require('Module:Message box').main('ombox', omargs) end function p.protectionTemplate(env) -- Generates the padlock icon in the top right. -- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment -- Messages: -- 'protection-template' --> 'pp-template' -- 'protection-template-args' --> {docusage = 'yes'} local protectionLevels = env.protectionLevels if not protectionLevels then return nil end local editProt = protectionLevels.edit and protectionLevels.edit[1] local moveProt = protectionLevels.move and protectionLevels.move[1] if editProt then -- The page is edit-protected. return require('Module:Protection banner')._main{ message('protection-reason-edit'), small = true } elseif moveProt and moveProt ~= 'autoconfirmed' then -- The page is move-protected but not edit-protected. Exclude move -- protection with the level "autoconfirmed", as this is equivalent to -- no move protection at all. return require('Module:Protection banner')._main{ action = 'move', small = true } else return nil end end ---------------------------------------------------------------------------- -- Start box ---------------------------------------------------------------------------- p.startBox = makeInvokeFunc('_startBox') function p._startBox(args, env) --[[ -- This function generates the start box. -- @args - a table of arguments passed by the user -- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment -- -- The actual work is done by p.makeStartBoxLinksData and p.renderStartBoxLinks which make -- the [view] [edit] [history] [purge] links, and by p.makeStartBoxData and p.renderStartBox -- which generate the box HTML. --]] env = env or p.getEnvironment(args) local links local content = args.content if not content or args[1] then -- No need to include the links if the documentation is on the template page itself. local linksData = p.makeStartBoxLinksData(args, env) if linksData then links = p.renderStartBoxLinks(linksData) end end -- Generate the start box html. local data = p.makeStartBoxData(args, env, links) if data then return p.renderStartBox(data) else -- User specified no heading. return nil end end function p.makeStartBoxLinksData(args, env) --[[ -- Does initial processing of data to make the [view] [edit] [history] [purge] links. -- @args - a table of arguments passed by the user -- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment -- -- Messages: -- 'view-link-display' --> 'view' -- 'edit-link-display' --> 'edit' -- 'history-link-display' --> 'history' -- 'purge-link-display' --> 'purge' -- 'file-docpage-preload' --> 'Template:Documentation/preload-filespace' -- 'module-preload' --> 'Template:Documentation/preload-module-doc' -- 'docpage-preload' --> 'Template:Documentation/preload' -- 'create-link-display' --> 'create' --]] local subjectSpace = env.subjectSpace local title = env.title local docTitle = env.docTitle if not title or not docTitle then return nil end if docTitle.isRedirect then docTitle = docTitle.redirectTarget end local data = {} data.title = title data.docTitle = docTitle -- View, display, edit, and purge links if /doc exists. data.viewLinkDisplay = message('view-link-display') data.editLinkDisplay = message('edit-link-display') data.historyLinkDisplay = message('history-link-display') data.purgeLinkDisplay = message('purge-link-display') -- Create link if /doc doesn't exist. local preload = args.preload if not preload then if subjectSpace == 6 then -- File namespace preload = message('file-docpage-preload') elseif subjectSpace == 828 then -- Module namespace preload = message('module-preload') else preload = message('docpage-preload') end end data.preload = preload data.createLinkDisplay = message('create-link-display') return data end function p.renderStartBoxLinks(data) --[[ -- Generates the [view][edit][history][purge] or [create] links from the data table. -- @data - a table of data generated by p.makeStartBoxLinksData --]] local function escapeBrackets(s) -- Escapes square brackets with HTML entities. s = s:gsub('%[', '&#91;') -- Replace square brackets with HTML entities. s = s:gsub('%]', '&#93;') return s end local ret local docTitle = data.docTitle local title = data.title if docTitle.exists then local viewLink = makeWikilink(docTitle.prefixedText, data.viewLinkDisplay) local editLink = makeUrlLink(docTitle:fullUrl{action = 'edit'}, data.editLinkDisplay) local historyLink = makeUrlLink(docTitle:fullUrl{action = 'history'}, data.historyLinkDisplay) local purgeLink = makeUrlLink(title:fullUrl{action = 'purge'}, data.purgeLinkDisplay) ret = '[%s] [%s] [%s] [%s]' ret = escapeBrackets(ret) ret = mw.ustring.format(ret, viewLink, editLink, historyLink, purgeLink) else local createLink = makeUrlLink(docTitle:fullUrl{action = 'edit', preload = data.preload}, data.createLinkDisplay) ret = '[%s]' ret = escapeBrackets(ret) ret = mw.ustring.format(ret, createLink) end return ret end function p.makeStartBoxData(args, env, links) --[=[ -- Does initial processing of data to pass to the start-box render function, p.renderStartBox. -- @args - a table of arguments passed by the user -- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment -- @links - a string containing the [view][edit][history][purge] links - could be nil if there's an error. -- -- Messages: -- 'documentation-icon-wikitext' --> '[[File:Test Template Info-Icon - Version (2).svg|50px|link=|alt=]]' -- 'template-namespace-heading' --> 'Template documentation' -- 'module-namespace-heading' --> 'Module documentation' -- 'file-namespace-heading' --> 'Summary' -- 'other-namespaces-heading' --> 'Documentation' -- 'testcases-create-link-display' --> 'create' --]=] local subjectSpace = env.subjectSpace if not subjectSpace then -- Default to an "other namespaces" namespace, so that we get at least some output -- if an error occurs. subjectSpace = 2 end local data = {} -- Heading local heading = args.heading -- Blank values are not removed. if heading == '' then -- Don't display the start box if the heading arg is defined but blank. return nil end if heading then data.heading = heading elseif subjectSpace == 10 then -- Template namespace data.heading = message('documentation-icon-wikitext') .. ' ' .. message('template-namespace-heading') elseif subjectSpace == 828 then -- Module namespace data.heading = message('documentation-icon-wikitext') .. ' ' .. message('module-namespace-heading') elseif subjectSpace == 6 then -- File namespace data.heading = message('file-namespace-heading') else data.heading = message('other-namespaces-heading') end -- Heading CSS local headingStyle = args['heading-style'] if headingStyle then data.headingStyleText = headingStyle else -- 'documentation-heading' data.headingClass = message('main-div-heading-class') end -- Data for the [view][edit][history][purge] or [create] links. if links then -- 'mw-editsection-like plainlinks' data.linksClass = message('start-box-link-classes') data.links = links end return data end function p.renderStartBox(data) -- Renders the start box html. -- @data - a table of data generated by p.makeStartBoxData. local sbox = mw.html.create('div') sbox -- 'documentation-startbox' :addClass(message('start-box-class')) :newline() :tag('span') :addClass(data.headingClass) :cssText(data.headingStyleText) :wikitext(data.heading) local links = data.links if links then sbox:tag('span') :addClass(data.linksClass) :attr('id', data.linksId) :wikitext(links) end return tostring(sbox) end ---------------------------------------------------------------------------- -- Documentation content ---------------------------------------------------------------------------- p.content = makeInvokeFunc('_content') function p._content(args, env) -- Displays the documentation contents -- @args - a table of arguments passed by the user -- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment env = env or p.getEnvironment(args) local docTitle = env.docTitle local content = args.content if not content and docTitle and docTitle.exists then content = args._content or mw.getCurrentFrame():expandTemplate{title = docTitle.prefixedText} end -- The line breaks below are necessary so that "=== Headings ===" at the start and end -- of docs are interpreted correctly. return '\n' .. (content or '') .. '\n' end p.contentTitle = makeInvokeFunc('_contentTitle') function p._contentTitle(args, env) env = env or p.getEnvironment(args) local docTitle = env.docTitle if not args.content and docTitle and docTitle.exists then return docTitle.prefixedText else return '' end end ---------------------------------------------------------------------------- -- End box ---------------------------------------------------------------------------- p.endBox = makeInvokeFunc('_endBox') function p._endBox(args, env) --[=[ -- This function generates the end box (also known as the link box). -- @args - a table of arguments passed by the user -- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment -- --]=] -- Get environment data. env = env or p.getEnvironment(args) local subjectSpace = env.subjectSpace local docTitle = env.docTitle if not subjectSpace or not docTitle then return nil end -- Check whether we should output the end box at all. Add the end -- box by default if the documentation exists or if we are in the -- user, module or template namespaces. local linkBox = args['link box'] if linkBox == 'off' or not ( docTitle.exists or subjectSpace == 2 or subjectSpace == 828 or subjectSpace == 10 ) then return nil end -- Assemble the link box. local text = '' if linkBox then text = text .. linkBox else text = text .. (p.makeDocPageBlurb(args, env) or '') -- "This documentation is transcluded from [[Foo]]." if subjectSpace == 2 or subjectSpace == 10 or subjectSpace == 828 then -- We are in the user, template or module namespaces. -- Add sandbox and testcases links. -- "Editors can experiment in this template's sandbox and testcases pages." text = text .. (p.makeExperimentBlurb(args, env) or '') .. '<br />' if not args.content and not args[1] then -- "Please add categories to the /doc subpage." -- Don't show this message with inline docs or with an explicitly specified doc page, -- as then it is unclear where to add the categories. text = text .. (p.makeCategoriesBlurb(args, env) or '') end text = text .. ' ' .. (p.makeSubpagesBlurb(args, env) or '') --"Subpages of this template" local printBlurb = p.makePrintBlurb(args, env) -- Two-line blurb about print versions of templates. if printBlurb then text = text .. '<br />' .. printBlurb end end end local box = mw.html.create('div') -- 'documentation-metadata' box:addClass(message('end-box-class')) -- 'plainlinks' :addClass(message('end-box-plainlinks')) :wikitext(text) :done() return '\n' .. tostring(box) end function p.makeDocPageBlurb(args, env) --[=[ -- Makes the blurb "This documentation is transcluded from [[Template:Foo]] (edit, history)". -- @args - a table of arguments passed by the user -- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment -- -- Messages: -- 'edit-link-display' --> 'edit' -- 'history-link-display' --> 'history' -- 'transcluded-from-blurb' --> -- 'The above [[Wikipedia:Template documentation|documentation]] -- is [[Help:Transclusion|transcluded]] from $1.' -- 'module-preload' --> 'Template:Documentation/preload-module-doc' -- 'create-link-display' --> 'create' -- 'create-module-doc-blurb' --> -- 'You might want to $1 a documentation page for this [[Wikipedia:Lua|Scribunto module]].' --]=] local docTitle = env.docTitle if not docTitle then return nil end local ret if docTitle.exists then -- /doc exists; link to it. local docLink = makeWikilink(docTitle.prefixedText) local editUrl = docTitle:fullUrl{action = 'edit'} local editDisplay = message('edit-link-display') local editLink = makeUrlLink(editUrl, editDisplay) local historyUrl = docTitle:fullUrl{action = 'history'} local historyDisplay = message('history-link-display') local historyLink = makeUrlLink(historyUrl, historyDisplay) ret = message('transcluded-from-blurb', {docLink}) .. ' ' .. makeToolbar(editLink, historyLink) .. '<br />' elseif env.subjectSpace == 828 then -- /doc does not exist; ask to create it. local createUrl = docTitle:fullUrl{action = 'edit', preload = message('module-preload')} local createDisplay = message('create-link-display') local createLink = makeUrlLink(createUrl, createDisplay) ret = message('create-module-doc-blurb', {createLink}) .. '<br />' end return ret end function p.makeExperimentBlurb(args, env) --[[ -- Renders the text "Editors can experiment in this template's sandbox (edit | diff) and testcases (edit) pages." -- @args - a table of arguments passed by the user -- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment -- -- Messages: -- 'sandbox-link-display' --> 'sandbox' -- 'sandbox-edit-link-display' --> 'edit' -- 'compare-link-display' --> 'diff' -- 'module-sandbox-preload' --> 'Template:Documentation/preload-module-sandbox' -- 'template-sandbox-preload' --> 'Template:Documentation/preload-sandbox' -- 'sandbox-create-link-display' --> 'create' -- 'mirror-edit-summary' --> 'Create sandbox version of $1' -- 'mirror-link-display' --> 'mirror' -- 'mirror-link-preload' --> 'Template:Documentation/mirror' -- 'sandbox-link-display' --> 'sandbox' -- 'testcases-link-display' --> 'testcases' -- 'testcases-edit-link-display'--> 'edit' -- 'template-sandbox-preload' --> 'Template:Documentation/preload-sandbox' -- 'testcases-create-link-display' --> 'create' -- 'testcases-link-display' --> 'testcases' -- 'testcases-edit-link-display' --> 'edit' -- 'module-testcases-preload' --> 'Template:Documentation/preload-module-testcases' -- 'template-testcases-preload' --> 'Template:Documentation/preload-testcases' -- 'experiment-blurb-module' --> 'Editors can experiment in this module's $1 and $2 pages.' -- 'experiment-blurb-template' --> 'Editors can experiment in this template's $1 and $2 pages.' --]] local subjectSpace = env.subjectSpace local templateTitle = env.templateTitle local sandboxTitle = env.sandboxTitle local testcasesTitle = env.testcasesTitle local templatePage = templateTitle.prefixedText if not subjectSpace or not templateTitle or not sandboxTitle or not testcasesTitle then return nil end -- Make links. local sandboxLinks, testcasesLinks if sandboxTitle.exists then local sandboxPage = sandboxTitle.prefixedText local sandboxDisplay = message('sandbox-link-display') local sandboxLink = makeWikilink(sandboxPage, sandboxDisplay) local sandboxEditUrl = sandboxTitle:fullUrl{action = 'edit'} local sandboxEditDisplay = message('sandbox-edit-link-display') local sandboxEditLink = makeUrlLink(sandboxEditUrl, sandboxEditDisplay) local compareUrl = env.compareUrl local compareLink if compareUrl then local compareDisplay = message('compare-link-display') compareLink = makeUrlLink(compareUrl, compareDisplay) end sandboxLinks = sandboxLink .. ' ' .. makeToolbar(sandboxEditLink, compareLink) else local sandboxPreload if subjectSpace == 828 then sandboxPreload = message('module-sandbox-preload') else sandboxPreload = message('template-sandbox-preload') end local sandboxCreateUrl = sandboxTitle:fullUrl{action = 'edit', preload = sandboxPreload} local sandboxCreateDisplay = message('sandbox-create-link-display') local sandboxCreateLink = makeUrlLink(sandboxCreateUrl, sandboxCreateDisplay) local mirrorSummary = message('mirror-edit-summary', {makeWikilink(templatePage)}) local mirrorPreload = message('mirror-link-preload') local mirrorUrl = sandboxTitle:fullUrl{action = 'edit', preload = mirrorPreload, summary = mirrorSummary} if subjectSpace == 828 then mirrorUrl = sandboxTitle:fullUrl{action = 'edit', preload = templateTitle.prefixedText, summary = mirrorSummary} end local mirrorDisplay = message('mirror-link-display') local mirrorLink = makeUrlLink(mirrorUrl, mirrorDisplay) sandboxLinks = message('sandbox-link-display') .. ' ' .. makeToolbar(sandboxCreateLink, mirrorLink) end if testcasesTitle.exists then local testcasesPage = testcasesTitle.prefixedText local testcasesDisplay = message('testcases-link-display') local testcasesLink = makeWikilink(testcasesPage, testcasesDisplay) local testcasesEditUrl = testcasesTitle:fullUrl{action = 'edit'} local testcasesEditDisplay = message('testcases-edit-link-display') local testcasesEditLink = makeUrlLink(testcasesEditUrl, testcasesEditDisplay) -- for Modules, add testcases run link if exists if testcasesTitle.contentModel == "Scribunto" and testcasesTitle.talkPageTitle and testcasesTitle.talkPageTitle.exists then local testcasesRunLinkDisplay = message('testcases-run-link-display') local testcasesRunLink = makeWikilink(testcasesTitle.talkPageTitle.prefixedText, testcasesRunLinkDisplay) testcasesLinks = testcasesLink .. ' ' .. makeToolbar(testcasesEditLink, testcasesRunLink) else testcasesLinks = testcasesLink .. ' ' .. makeToolbar(testcasesEditLink) end else local testcasesPreload if subjectSpace == 828 then testcasesPreload = message('module-testcases-preload') else testcasesPreload = message('template-testcases-preload') end local testcasesCreateUrl = testcasesTitle:fullUrl{action = 'edit', preload = testcasesPreload} local testcasesCreateDisplay = message('testcases-create-link-display') local testcasesCreateLink = makeUrlLink(testcasesCreateUrl, testcasesCreateDisplay) testcasesLinks = message('testcases-link-display') .. ' ' .. makeToolbar(testcasesCreateLink) end local messageName if subjectSpace == 828 then messageName = 'experiment-blurb-module' else messageName = 'experiment-blurb-template' end return message(messageName, {sandboxLinks, testcasesLinks}) end function p.makeCategoriesBlurb(args, env) --[[ -- Generates the text "Please add categories to the /doc subpage." -- @args - a table of arguments passed by the user -- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment -- Messages: -- 'doc-link-display' --> '/doc' -- 'add-categories-blurb' --> 'Please add categories to the $1 subpage.' --]] local docTitle = env.docTitle if not docTitle then return nil end local docPathLink = makeWikilink(docTitle.prefixedText, message('doc-link-display')) return message('add-categories-blurb', {docPathLink}) end function p.makeSubpagesBlurb(args, env) --[[ -- Generates the "Subpages of this template" link. -- @args - a table of arguments passed by the user -- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment -- Messages: -- 'template-pagetype' --> 'template' -- 'module-pagetype' --> 'module' -- 'default-pagetype' --> 'page' -- 'subpages-link-display' --> 'Subpages of this $1' --]] local subjectSpace = env.subjectSpace local templateTitle = env.templateTitle if not subjectSpace or not templateTitle then return nil end local pagetype if subjectSpace == 10 then pagetype = message('template-pagetype') elseif subjectSpace == 828 then pagetype = message('module-pagetype') else pagetype = message('default-pagetype') end local subpagesLink = makeWikilink( 'Special:PrefixIndex/' .. templateTitle.prefixedText .. '/', message('subpages-link-display', {pagetype}) ) return message('subpages-blurb', {subpagesLink}) end function p.makePrintBlurb(args, env) --[=[ -- Generates the blurb displayed when there is a print version of the template available. -- @args - a table of arguments passed by the user -- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment -- -- Messages: -- 'print-link-display' --> '/Print' -- 'print-blurb' --> 'A [[Help:Books/for experts#Improving the book layout|print version]]' -- .. ' of this template exists at $1.' -- .. ' If you make a change to this template, please update the print version as well.' -- 'display-print-category' --> true -- 'print-category' --> 'Templates with print versions' --]=] local printTitle = env.printTitle if not printTitle then return nil end local ret if printTitle.exists then local printLink = makeWikilink(printTitle.prefixedText, message('print-link-display')) ret = message('print-blurb', {printLink}) local displayPrintCategory = message('display-print-category', nil, 'boolean') if displayPrintCategory then ret = ret .. makeCategoryLink(message('print-category')) end end return ret end ---------------------------------------------------------------------------- -- Tracking categories ---------------------------------------------------------------------------- function p.addTrackingCategories(env) --[[ -- Check if {{documentation}} is transcluded on a /doc or /testcases page. -- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment -- Messages: -- 'display-strange-usage-category' --> true -- 'doc-subpage' --> 'doc' -- 'testcases-subpage' --> 'testcases' -- 'strange-usage-category' --> 'Wikipedia pages with strange ((documentation)) usage' -- -- /testcases pages in the module namespace are not categorised, as they may have -- {{documentation}} transcluded automatically. --]] local title = env.title local subjectSpace = env.subjectSpace if not title or not subjectSpace then return nil end local subpage = title.subpageText local ret = '' if message('display-strange-usage-category', nil, 'boolean') and ( subpage == message('doc-subpage') or subjectSpace ~= 828 and subpage == message('testcases-subpage') ) then ret = ret .. makeCategoryLink(message('strange-usage-category')) end return ret end return p 9zk0yyx22716ss2jbxufh4gdx66onxc 828 5206 26271 2021-01-11T07:35:07Z Yivan000 4073 Added this page Scribunto text/plain -- This module provides easy processing of arguments passed to Scribunto from -- #invoke. It is intended for use by other Lua modules, and should not be -- called from #invoke directly. local libraryUtil = require('libraryUtil') local checkType = libraryUtil.checkType local arguments = {} -- Generate four different tidyVal functions, so that we don't have to check the -- options every time we call it. local function tidyValDefault(key, val) if type(val) == 'string' then val = val:match('^%s*(.-)%s*$') if val == '' then return nil else return val end else return val end end local function tidyValTrimOnly(key, val) if type(val) == 'string' then return val:match('^%s*(.-)%s*$') else return val end end local function tidyValRemoveBlanksOnly(key, val) if type(val) == 'string' then if val:find('%S') then return val else return nil end else return val end end local function tidyValNoChange(key, val) return val end local function matchesTitle(given, title) local tp = type( given ) return (tp == 'string' or tp == 'number') and mw.title.new( given ).prefixedText == title end local translate_mt = { __index = function(t, k) return k end } function arguments.getArgs(frame, options) checkType('getArgs', 1, frame, 'table', true) checkType('getArgs', 2, options, 'table', true) frame = frame or {} options = options or {} --[[ -- Set up argument translation. --]] options.translate = options.translate or {} if getmetatable(options.translate) == nil then setmetatable(options.translate, translate_mt) end if options.backtranslate == nil then options.backtranslate = {} for k,v in pairs(options.translate) do options.backtranslate[v] = k end end if options.backtranslate and getmetatable(options.backtranslate) == nil then setmetatable(options.backtranslate, { __index = function(t, k) if options.translate[k] ~= k then return nil else return k end end }) end --[[ -- Get the argument tables. If we were passed a valid frame object, get the -- frame arguments (fargs) and the parent frame arguments (pargs), depending -- on the options set and on the parent frame's availability. If we weren't -- passed a valid frame object, we are being called from another Lua module -- or from the debug console, so assume that we were passed a table of args -- directly, and assign it to a new variable (luaArgs). --]] local fargs, pargs, luaArgs if type(frame.args) == 'table' and type(frame.getParent) == 'function' then if options.wrappers then --[[ -- The wrappers option makes Module:Arguments look up arguments in -- either the frame argument table or the parent argument table, but -- not both. This means that users can use either the #invoke syntax -- or a wrapper template without the loss of performance associated -- with looking arguments up in both the frame and the parent frame. -- Module:Arguments will look up arguments in the parent frame -- if it finds the parent frame's title in options.wrapper; -- otherwise it will look up arguments in the frame object passed -- to getArgs. --]] local parent = frame:getParent() if not parent then fargs = frame.args else local title = parent:getTitle():gsub('/sandbox$', '') local found = false if matchesTitle(options.wrappers, title) then found = true elseif type(options.wrappers) == 'table' then for _,v in pairs(options.wrappers) do if matchesTitle(v, title) then found = true break end end end -- We test for false specifically here so that nil (the default) acts like true. if found or options.frameOnly == false then pargs = parent.args end if not found or options.parentOnly == false then fargs = frame.args end end else -- options.wrapper isn't set, so check the other options. if not options.parentOnly then fargs = frame.args end if not options.frameOnly then local parent = frame:getParent() pargs = parent and parent.args or nil end end if options.parentFirst then fargs, pargs = pargs, fargs end else luaArgs = frame end -- Set the order of precedence of the argument tables. If the variables are -- nil, nothing will be added to the table, which is how we avoid clashes -- between the frame/parent args and the Lua args. local argTables = {fargs} argTables[#argTables + 1] = pargs argTables[#argTables + 1] = luaArgs --[[ -- Generate the tidyVal function. If it has been specified by the user, we -- use that; if not, we choose one of four functions depending on the -- options chosen. This is so that we don't have to call the options table -- every time the function is called. --]] local tidyVal = options.valueFunc if tidyVal then if type(tidyVal) ~= 'function' then error( "bad value assigned to option 'valueFunc'" .. '(function expected, got ' .. type(tidyVal) .. ')', 2 ) end elseif options.trim ~= false then if options.removeBlanks ~= false then tidyVal = tidyValDefault else tidyVal = tidyValTrimOnly end else if options.removeBlanks ~= false then tidyVal = tidyValRemoveBlanksOnly else tidyVal = tidyValNoChange end end --[[ -- Set up the args, metaArgs and nilArgs tables. args will be the one -- accessed from functions, and metaArgs will hold the actual arguments. Nil -- arguments are memoized in nilArgs, and the metatable connects all of them -- together. --]] local args, metaArgs, nilArgs, metatable = {}, {}, {}, {} setmetatable(args, metatable) local function mergeArgs(tables) --[[ -- Accepts multiple tables as input and merges their keys and values -- into one table. If a value is already present it is not overwritten; -- tables listed earlier have precedence. We are also memoizing nil -- values, which can be overwritten if they are 's' (soft). --]] for _, t in ipairs(tables) do for key, val in pairs(t) do if metaArgs[key] == nil and nilArgs[key] ~= 'h' then local tidiedVal = tidyVal(key, val) if tidiedVal == nil then nilArgs[key] = 's' else metaArgs[key] = tidiedVal end end end end end --[[ -- Define metatable behaviour. Arguments are memoized in the metaArgs table, -- and are only fetched from the argument tables once. Fetching arguments -- from the argument tables is the most resource-intensive step in this -- module, so we try and avoid it where possible. For this reason, nil -- arguments are also memoized, in the nilArgs table. Also, we keep a record -- in the metatable of when pairs and ipairs have been called, so we do not -- run pairs and ipairs on the argument tables more than once. We also do -- not run ipairs on fargs and pargs if pairs has already been run, as all -- the arguments will already have been copied over. --]] metatable.__index = function (t, key) --[[ -- Fetches an argument when the args table is indexed. First we check -- to see if the value is memoized, and if not we try and fetch it from -- the argument tables. When we check memoization, we need to check -- metaArgs before nilArgs, as both can be non-nil at the same time. -- If the argument is not present in metaArgs, we also check whether -- pairs has been run yet. If pairs has already been run, we return nil. -- This is because all the arguments will have already been copied into -- metaArgs by the mergeArgs function, meaning that any other arguments -- must be nil. --]] if type(key) == 'string' then key = options.translate[key] end local val = metaArgs[key] if val ~= nil then return val elseif metatable.donePairs or nilArgs[key] then return nil end for _, argTable in ipairs(argTables) do local argTableVal = tidyVal(key, argTable[key]) if argTableVal ~= nil then metaArgs[key] = argTableVal return argTableVal end end nilArgs[key] = 'h' return nil end metatable.__newindex = function (t, key, val) -- This function is called when a module tries to add a new value to the -- args table, or tries to change an existing value. if type(key) == 'string' then key = options.translate[key] end if options.readOnly then error( 'could not write to argument table key "' .. tostring(key) .. '"; the table is read-only', 2 ) elseif options.noOverwrite and args[key] ~= nil then error( 'could not write to argument table key "' .. tostring(key) .. '"; overwriting existing arguments is not permitted', 2 ) elseif val == nil then --[[ -- If the argument is to be overwritten with nil, we need to erase -- the value in metaArgs, so that __index, __pairs and __ipairs do -- not use a previous existing value, if present; and we also need -- to memoize the nil in nilArgs, so that the value isn't looked -- up in the argument tables if it is accessed again. --]] metaArgs[key] = nil nilArgs[key] = 'h' else metaArgs[key] = val end end local function translatenext(invariant) local k, v = next(invariant.t, invariant.k) invariant.k = k if k == nil then return nil elseif type(k) ~= 'string' or not options.backtranslate then return k, v else local backtranslate = options.backtranslate[k] if backtranslate == nil then -- Skip this one. This is a tail call, so this won't cause stack overflow return translatenext(invariant) else return backtranslate, v end end end metatable.__pairs = function () -- Called when pairs is run on the args table. if not metatable.donePairs then mergeArgs(argTables) metatable.donePairs = true end return translatenext, { t = metaArgs } end local function inext(t, i) -- This uses our __index metamethod local v = t[i + 1] if v ~= nil then return i + 1, v end end metatable.__ipairs = function (t) -- Called when ipairs is run on the args table. return inext, t, 0 end return args end return arguments 5qx9tzlul9ser30uxj9nbasjt92cevn 828 5207 26291 26272 2021-01-11T08:34:19Z Yivan000 4073 Scribunto text/plain -- This is a meta-module for producing message box templates, including -- {{mbox}}, {{ambox}}, {{imbox}}, {{tmbox}}, {{ombox}}, {{cmbox}} and {{fmbox}}. -- Load necessary modules. require('Module:No globals') local getArgs local yesno = require('Module:Yesno') -- Get a language object for formatDate and ucfirst. local lang = mw.language.getContentLanguage() -- Define constants local CONFIG_MODULE = 'Module:Message box/configuration' local DEMOSPACES = {talk = 'tmbox', image = 'imbox', file = 'imbox', category = 'cmbox', article = 'ambox', main = 'ambox'} -------------------------------------------------------------------------------- -- Helper functions -------------------------------------------------------------------------------- local function getTitleObject(...) -- Get the title object, passing the function through pcall -- in case we are over the expensive function count limit. local success, title = pcall(mw.title.new, ...) if success then return title end end local function union(t1, t2) -- Returns the union of two arrays. local vals = {} for i, v in ipairs(t1) do vals[v] = true end for i, v in ipairs(t2) do vals[v] = true end local ret = {} for k in pairs(vals) do table.insert(ret, k) end table.sort(ret) return ret end local function getArgNums(args, prefix) local nums = {} for k, v in pairs(args) do local num = mw.ustring.match(tostring(k), '^' .. prefix .. '([1-9]%d*)$') if num then table.insert(nums, tonumber(num)) end end table.sort(nums) return nums end -------------------------------------------------------------------------------- -- Box class definition -------------------------------------------------------------------------------- local MessageBox = {} MessageBox.__index = MessageBox function MessageBox.new(boxType, args, cfg) args = args or {} local obj = {} -- Set the title object and the namespace. obj.title = getTitleObject(args.page) or mw.title.getCurrentTitle() -- Set the config for our box type. obj.cfg = cfg[boxType] if not obj.cfg then local ns = obj.title.namespace -- boxType is "mbox" or invalid input if args.demospace and args.demospace ~= '' then -- implement demospace parameter of mbox local demospace = string.lower(args.demospace) if DEMOSPACES[demospace] then -- use template from DEMOSPACES obj.cfg = cfg[DEMOSPACES[demospace]] elseif string.find( demospace, 'talk' ) then -- demo as a talk page obj.cfg = cfg.tmbox else -- default to ombox obj.cfg = cfg.ombox end elseif ns == 0 then obj.cfg = cfg.ambox -- main namespace elseif ns == 6 then obj.cfg = cfg.imbox -- file namespace elseif ns == 14 then obj.cfg = cfg.cmbox -- category namespace else local nsTable = mw.site.namespaces[ns] if nsTable and nsTable.isTalk then obj.cfg = cfg.tmbox -- any talk namespace else obj.cfg = cfg.ombox -- other namespaces or invalid input end end end -- Set the arguments, and remove all blank arguments except for the ones -- listed in cfg.allowBlankParams. do local newArgs = {} for k, v in pairs(args) do if v ~= '' then newArgs[k] = v end end for i, param in ipairs(obj.cfg.allowBlankParams or {}) do newArgs[param] = args[param] end obj.args = newArgs end -- Define internal data structure. obj.categories = {} obj.classes = {} -- For lazy loading of [[Module:Category handler]]. obj.hasCategories = false return setmetatable(obj, MessageBox) end function MessageBox:addCat(ns, cat, sort) if not cat then return nil end if sort then cat = string.format('[[Category:%s|%s]]', cat, sort) else cat = string.format('[[Category:%s]]', cat) end self.hasCategories = true self.categories[ns] = self.categories[ns] or {} table.insert(self.categories[ns], cat) end function MessageBox:addClass(class) if not class then return nil end table.insert(self.classes, class) end function MessageBox:setParameters() local args = self.args local cfg = self.cfg -- Get type data. self.type = args.type local typeData = cfg.types[self.type] self.invalidTypeError = cfg.showInvalidTypeError and self.type and not typeData typeData = typeData or cfg.types[cfg.default] self.typeClass = typeData.class self.typeImage = typeData.image -- Find if the box has been wrongly substituted. self.isSubstituted = cfg.substCheck and args.subst == 'SUBST' -- Find whether we are using a small message box. self.isSmall = cfg.allowSmall and ( cfg.smallParam and args.small == cfg.smallParam or not cfg.smallParam and yesno(args.small) ) -- Add attributes, classes and styles. self.id = args.id self.name = args.name if self.name then self:addClass('box-' .. string.gsub(self.name,' ','_')) end if yesno(args.plainlinks) ~= false then self:addClass('plainlinks') end for _, class in ipairs(cfg.classes or {}) do self:addClass(class) end if self.isSmall then self:addClass(cfg.smallClass or 'mbox-small') end self:addClass(self.typeClass) self:addClass(args.class) self.style = args.style self.attrs = args.attrs -- Set text style. self.textstyle = args.textstyle -- Find if we are on the template page or not. This functionality is only -- used if useCollapsibleTextFields is set, or if both cfg.templateCategory -- and cfg.templateCategoryRequireName are set. self.useCollapsibleTextFields = cfg.useCollapsibleTextFields if self.useCollapsibleTextFields or cfg.templateCategory and cfg.templateCategoryRequireName then if self.name then local templateName = mw.ustring.match( self.name, '^[tT][eE][mM][pP][lL][aA][tT][eE][%s_]*:[%s_]*(.*)$' ) or self.name templateName = 'Template:' .. templateName self.templateTitle = getTitleObject(templateName) end self.isTemplatePage = self.templateTitle and mw.title.equals(self.title, self.templateTitle) end -- Process data for collapsible text fields. At the moment these are only -- used in {{ambox}}. if self.useCollapsibleTextFields then -- Get the self.issue value. if self.isSmall and args.smalltext then self.issue = args.smalltext else local sect if args.sect == '' then sect = 'This ' .. (cfg.sectionDefault or 'page') elseif type(args.sect) == 'string' then sect = 'This ' .. args.sect end local issue = args.issue issue = type(issue) == 'string' and issue ~= '' and issue or nil local text = args.text text = type(text) == 'string' and text or nil local issues = {} table.insert(issues, sect) table.insert(issues, issue) table.insert(issues, text) self.issue = table.concat(issues, ' ') end -- Get the self.talk value. local talk = args.talk -- Show talk links on the template page or template subpages if the talk -- parameter is blank. if talk == '' and self.templateTitle and ( mw.title.equals(self.templateTitle, self.title) or self.title:isSubpageOf(self.templateTitle) ) then talk = '#' elseif talk == '' then talk = nil end if talk then -- If the talk value is a talk page, make a link to that page. Else -- assume that it's a section heading, and make a link to the talk -- page of the current page with that section heading. local talkTitle = getTitleObject(talk) local talkArgIsTalkPage = true if not talkTitle or not talkTitle.isTalkPage then talkArgIsTalkPage = false talkTitle = getTitleObject( self.title.text, mw.site.namespaces[self.title.namespace].talk.id ) end if talkTitle and talkTitle.exists then local talkText if self.isSmall then local talkLink = talkArgIsTalkPage and talk or (talkTitle.prefixedText .. '#' .. talk) talkText = string.format('([[%s|talk]])', talkLink) else talkText = 'Relevant discussion may be found on' if talkArgIsTalkPage then talkText = string.format( '%s [[%s|%s]].', talkText, talk, talkTitle.prefixedText ) else talkText = string.format( '%s the [[%s#%s|talk page]].', talkText, talkTitle.prefixedText, talk ) end end self.talk = talkText end end -- Get other values. self.fix = args.fix ~= '' and args.fix or nil local date if args.date and args.date ~= '' then date = args.date elseif args.date == '' and self.isTemplatePage then date = lang:formatDate('F Y') end if date then self.date = string.format(" <small class='date-container'>''(<span class='date'>%s</span>)''</small>", date) end self.info = args.info if yesno(args.removalnotice) then self.removalNotice = cfg.removalNotice end end -- Set the non-collapsible text field. At the moment this is used by all box -- types other than ambox, and also by ambox when small=yes. if self.isSmall then self.text = args.smalltext or args.text else self.text = args.text end -- Set the below row. self.below = cfg.below and args.below -- General image settings. self.imageCellDiv = not self.isSmall and cfg.imageCellDiv self.imageEmptyCell = cfg.imageEmptyCell if cfg.imageEmptyCellStyle then self.imageEmptyCellStyle = 'border:none;padding:0px;width:1px' end -- Left image settings. local imageLeft = self.isSmall and args.smallimage or args.image if cfg.imageCheckBlank and imageLeft ~= 'blank' and imageLeft ~= 'none' or not cfg.imageCheckBlank and imageLeft ~= 'none' then self.imageLeft = imageLeft if not imageLeft then local imageSize = self.isSmall and (cfg.imageSmallSize or '30x30px') or '40x40px' self.imageLeft = string.format('[[File:%s|%s|link=|alt=]]', self.typeImage or 'Imbox notice.png', imageSize) end end -- Right image settings. local imageRight = self.isSmall and args.smallimageright or args.imageright if not (cfg.imageRightNone and imageRight == 'none') then self.imageRight = imageRight end end function MessageBox:setMainspaceCategories() local args = self.args local cfg = self.cfg if not cfg.allowMainspaceCategories then return nil end local nums = {} for _, prefix in ipairs{'cat', 'category', 'all'} do args[prefix .. '1'] = args[prefix] nums = union(nums, getArgNums(args, prefix)) end -- The following is roughly equivalent to the old {{Ambox/category}}. local date = args.date date = type(date) == 'string' and date local preposition = 'from' for _, num in ipairs(nums) do local mainCat = args['cat' .. tostring(num)] or args['category' .. tostring(num)] local allCat = args['all' .. tostring(num)] mainCat = type(mainCat) == 'string' and mainCat allCat = type(allCat) == 'string' and allCat if mainCat and date and date ~= '' then local catTitle = string.format('%s %s %s', mainCat, preposition, date) self:addCat(0, catTitle) catTitle = getTitleObject('Category:' .. catTitle) if not catTitle or not catTitle.exists then self:addCat(0, 'Articles with invalid date parameter in template') end elseif mainCat and (not date or date == '') then self:addCat(0, mainCat) end if allCat then self:addCat(0, allCat) end end end function MessageBox:setTemplateCategories() local args = self.args local cfg = self.cfg -- Add template categories. if cfg.templateCategory then if cfg.templateCategoryRequireName then if self.isTemplatePage then self:addCat(10, cfg.templateCategory) end elseif not self.title.isSubpage then self:addCat(10, cfg.templateCategory) end end -- Add template error categories. if cfg.templateErrorCategory then local templateErrorCategory = cfg.templateErrorCategory local templateCat, templateSort if not self.name and not self.title.isSubpage then templateCat = templateErrorCategory elseif self.isTemplatePage then local paramsToCheck = cfg.templateErrorParamsToCheck or {} local count = 0 for i, param in ipairs(paramsToCheck) do if not args[param] then count = count + 1 end end if count > 0 then templateCat = templateErrorCategory templateSort = tostring(count) end if self.categoryNums and #self.categoryNums > 0 then templateCat = templateErrorCategory templateSort = 'C' end end self:addCat(10, templateCat, templateSort) end end function MessageBox:setAllNamespaceCategories() -- Set categories for all namespaces. if self.invalidTypeError then local allSort = (self.title.namespace == 0 and 'Main:' or '') .. self.title.prefixedText self:addCat('all', 'Wikipedia message box parameter needs fixing', allSort) end if self.isSubstituted then self:addCat('all', 'Pages with incorrectly substituted templates') end end function MessageBox:setCategories() if self.title.namespace == 0 then self:setMainspaceCategories() elseif self.title.namespace == 10 then self:setTemplateCategories() end self:setAllNamespaceCategories() end function MessageBox:renderCategories() if not self.hasCategories then -- No categories added, no need to pass them to Category handler so, -- if it was invoked, it would return the empty string. -- So we shortcut and return the empty string. return "" end -- Convert category tables to strings and pass them through -- [[Module:Category handler]]. return require('Module:Category handler')._main{ main = table.concat(self.categories[0] or {}), template = table.concat(self.categories[10] or {}), all = table.concat(self.categories.all or {}), nocat = self.args.nocat, page = self.args.page } end function MessageBox:export() local root = mw.html.create() -- Add the subst check error. if self.isSubstituted and self.name then root:tag('b') :addClass('error') :wikitext(string.format( 'Template <code>%s[[Template:%s|%s]]%s</code> has been incorrectly substituted.', mw.text.nowiki('{{'), self.name, self.name, mw.text.nowiki('}}') )) end -- Create the box table. local boxTable = root:tag('table') boxTable:attr('id', self.id or nil) for i, class in ipairs(self.classes or {}) do boxTable:addClass(class or nil) end boxTable :cssText(self.style or nil) :attr('role', 'presentation') if self.attrs then boxTable:attr(self.attrs) end -- Add the left-hand image. local row = boxTable:tag('tr') if self.imageLeft then local imageLeftCell = row:tag('td'):addClass('mbox-image') if self.imageCellDiv then -- If we are using a div, redefine imageLeftCell so that the image -- is inside it. Divs use style="width: 52px;", which limits the -- image width to 52px. If any images in a div are wider than that, -- they may overlap with the text or cause other display problems. imageLeftCell = imageLeftCell:tag('div'):css('width', '52px') end imageLeftCell:wikitext(self.imageLeft or nil) elseif self.imageEmptyCell then -- Some message boxes define an empty cell if no image is specified, and -- some don't. The old template code in templates where empty cells are -- specified gives the following hint: "No image. Cell with some width -- or padding necessary for text cell to have 100% width." row:tag('td') :addClass('mbox-empty-cell') :cssText(self.imageEmptyCellStyle or nil) end -- Add the text. local textCell = row:tag('td'):addClass('mbox-text') if self.useCollapsibleTextFields then -- The message box uses advanced text parameters that allow things to be -- collapsible. At the moment, only ambox uses this. textCell:cssText(self.textstyle or nil) local textCellDiv = textCell:tag('div') textCellDiv :addClass('mbox-text-span') :wikitext(self.issue or nil) if (self.talk or self.fix) then textCellDiv:tag('span') :addClass('hide-when-compact') :wikitext(self.talk and (' ' .. self.talk) or nil) :wikitext(self.fix and (' ' .. self.fix) or nil) end textCellDiv:wikitext(self.date and (' ' .. self.date) or nil) if self.info and not self.isSmall then textCellDiv :tag('span') :addClass('hide-when-compact') :wikitext(self.info and (' ' .. self.info) or nil) end if self.removalNotice then textCellDiv:tag('small') :addClass('hide-when-compact') :tag('i') :wikitext(string.format(" (%s)", self.removalNotice)) end else -- Default text formatting - anything goes. textCell :cssText(self.textstyle or nil) :wikitext(self.text or nil) end -- Add the right-hand image. if self.imageRight then local imageRightCell = row:tag('td'):addClass('mbox-imageright') if self.imageCellDiv then -- If we are using a div, redefine imageRightCell so that the image -- is inside it. imageRightCell = imageRightCell:tag('div'):css('width', '52px') end imageRightCell :wikitext(self.imageRight or nil) end -- Add the below row. if self.below then boxTable:tag('tr') :tag('td') :attr('colspan', self.imageRight and '3' or '2') :addClass('mbox-text') :cssText(self.textstyle or nil) :wikitext(self.below or nil) end -- Add error message for invalid type parameters. if self.invalidTypeError then root:tag('div') :css('text-align', 'center') :wikitext(string.format( 'This message box is using an invalid "type=%s" parameter and needs fixing.', self.type or '' )) end -- Add categories. root:wikitext(self:renderCategories() or nil) return tostring(root) end -------------------------------------------------------------------------------- -- Exports -------------------------------------------------------------------------------- local p, mt = {}, {} function p._exportClasses() -- For testing. return { MessageBox = MessageBox } end function p.main(boxType, args, cfgTables) local box = MessageBox.new(boxType, args, cfgTables or mw.loadData(CONFIG_MODULE)) box:setParameters() box:setCategories() return box:export() end function mt.__index(t, k) return function (frame) if not getArgs then getArgs = require('Module:Arguments').getArgs end return t.main(k, getArgs(frame, {trim = false, removeBlanks = false})) end end return setmetatable(p, mt) tiqc5on6uuhw82w1gda9wz6beyz2y0x 828 5208 26273 2021-01-11T07:36:49Z Yivan000 4073 Added this page Scribunto text/plain local mt = getmetatable(_G) or {} function mt.__index (t, k) if k ~= 'arg' then error('Tried to read nil global ' .. tostring(k), 2) end return nil end function mt.__newindex(t, k, v) if k ~= 'arg' then error('Tried to write global ' .. tostring(k), 2) end rawset(t, k, v) end setmetatable(_G, mt) gggsv54pq7f94l3up48hr91qtxnskdm 828 5209 26274 2021-01-11T07:37:40Z Yivan000 4073 Added this page Scribunto text/plain -- Function allowing for consistent treatment of boolean-like wikitext input. -- It works similarly to the template {{yesno}}. return function (val, default) -- If your wiki uses non-ascii characters for any of "yes", "no", etc., you -- should replace "val:lower()" with "mw.ustring.lower(val)" in the -- following line. val = type(val) == 'string' and val:lower() or val if val == nil then return nil elseif val == true or val == 'yes' or val == 'y' or val == 'true' or val == 't' or val == 'on' or tonumber(val) == 1 then return true elseif val == false or val == 'no' or val == 'n' or val == 'false' or val == 'f' or val == 'off' or tonumber(val) == 0 then return false else return default end end swdskn7svew8i9wuydn9uj5l3r2ghcs 828 5210 26292 26275 2021-01-11T08:35:05Z Yivan000 4073 Scribunto text/plain -------------------------------------------------------------------------------- -- Message box configuration -- -- -- -- This module contains configuration data for [[Module:Message box]]. -- -------------------------------------------------------------------------------- return { ambox = { types = { speedy = { class = 'ambox-speedy', image = 'Ambox warning pn.svg' }, delete = { class = 'ambox-delete', image = 'Ambox warning pn.svg' }, content = { class = 'ambox-content', image = 'Ambox important.svg' }, style = { class = 'ambox-style', image = 'Edit-clear.svg' }, move = { class = 'ambox-move', image = 'Merge-split-transwiki default.svg' }, protection = { class = 'ambox-protection', image = 'Semi-protection-shackle-keyhole.svg' }, notice = { class = 'ambox-notice', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'notice', allowBlankParams = {'talk', 'sect', 'date', 'issue', 'fix', 'subst', 'hidden'}, allowSmall = true, smallParam = 'left', smallClass = 'mbox-small-left', substCheck = true, classes = {'metadata', 'ambox'}, imageEmptyCell = true, imageCheckBlank = true, imageSmallSize = '20x20px', imageCellDiv = true, useCollapsibleTextFields = true, imageRightNone = true, sectionDefault = 'article', allowMainspaceCategories = true, templateCategory = 'Article message templates', templateCategoryRequireName = true, templateErrorCategory = 'Article message templates with missing parameters', templateErrorParamsToCheck = {'issue', 'fix', 'subst'}, removalNotice = '[[Help:Maintenance template removal|Learn how and when to remove this template message]]' }, cmbox = { types = { speedy = { class = 'cmbox-speedy', image = 'Ambox warning pn.svg' }, delete = { class = 'cmbox-delete', image = 'Ambox warning pn.svg' }, content = { class = 'cmbox-content', image = 'Ambox important.svg' }, style = { class = 'cmbox-style', image = 'Edit-clear.svg' }, move = { class = 'cmbox-move', image = 'Merge-split-transwiki default.svg' }, protection = { class = 'cmbox-protection', image = 'Semi-protection-shackle-keyhole.svg' }, notice = { class = 'cmbox-notice', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'notice', showInvalidTypeError = true, classes = {'cmbox'}, imageEmptyCell = true }, fmbox = { types = { warning = { class = 'fmbox-warning', image = 'Ambox warning pn.svg' }, editnotice = { class = 'fmbox-editnotice', image = 'Information icon4.svg' }, system = { class = 'fmbox-system', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'system', showInvalidTypeError = true, classes = {'fmbox'}, imageEmptyCell = false, imageRightNone = false }, imbox = { types = { speedy = { class = 'imbox-speedy', image = 'Ambox warning pn.svg' }, delete = { class = 'imbox-delete', image = 'Ambox warning pn.svg' }, content = { class = 'imbox-content', image = 'Ambox important.svg' }, style = { class = 'imbox-style', image = 'Edit-clear.svg' }, move = { class = 'imbox-move', image = 'Merge-split-transwiki default.svg' }, protection = { class = 'imbox-protection', image = 'Semi-protection-shackle-keyhole.svg' }, license = { class = 'imbox-license licensetpl', image = 'Imbox license.png' -- @todo We need an SVG version of this }, featured = { class = 'imbox-featured', image = 'Cscr-featured.svg' }, notice = { class = 'imbox-notice', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'notice', showInvalidTypeError = true, classes = {'imbox'}, imageEmptyCell = true, below = true, templateCategory = 'File message boxes' }, ombox = { types = { speedy = { class = 'ombox-speedy', image = 'Ambox warning pn.svg' }, delete = { class = 'ombox-delete', image = 'Ambox warning pn.svg' }, content = { class = 'ombox-content', image = 'Ambox important.svg' }, style = { class = 'ombox-style', image = 'Edit-clear.svg' }, move = { class = 'ombox-move', image = 'Merge-split-transwiki default.svg' }, protection = { class = 'ombox-protection', image = 'Semi-protection-shackle-keyhole.svg' }, notice = { class = 'ombox-notice', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'notice', showInvalidTypeError = true, classes = {'ombox'}, allowSmall = true, imageEmptyCell = true, imageRightNone = true }, tmbox = { types = { speedy = { class = 'tmbox-speedy', image = 'Ambox warning pn.svg' }, delete = { class = 'tmbox-delete', image = 'Ambox warning pn.svg' }, content = { class = 'tmbox-content', image = 'Ambox important.svg' }, style = { class = 'tmbox-style', image = 'Edit-clear.svg' }, move = { class = 'tmbox-move', image = 'Merge-split-transwiki default.svg' }, protection = { class = 'tmbox-protection', image = 'Semi-protection-shackle-keyhole.svg' }, notice = { class = 'tmbox-notice', image = 'Information icon4.svg' } }, default = 'notice', showInvalidTypeError = true, classes = {'tmbox'}, allowSmall = true, imageRightNone = true, imageEmptyCell = true, imageEmptyCellStyle = true, templateCategory = 'Talk message boxes' } } rz63o9789otb966y0k5pcntqf0bl6te 828 5211 26280 2021-01-11T08:00:23Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '-------------------------------------------------------------------------------- -- -- --...' Scribunto text/plain -------------------------------------------------------------------------------- -- -- -- CATEGORY HANDLER -- -- -- -- This module implements the {{category handler}} template in Lua, -- -- with a few improvements: all namespaces and all namespace aliases -- -- are supported, and namespace names are detected automatically for -- -- the local wiki. This module requires [[Module:Namespace detect]] -- -- and [[Module:Yesno]] to be available on the local wiki. It can be -- -- configured for different wikis by altering the values in -- -- [[Module:Category handler/config]], and pages can be blacklisted -- -- from categorisation by using [[Module:Category handler/blacklist]]. -- -- -- -------------------------------------------------------------------------------- -- Load required modules local yesno = require('Module:Yesno') -- Lazily load things we don't always need local mShared, mappings local p = {} -------------------------------------------------------------------------------- -- Helper functions -------------------------------------------------------------------------------- local function trimWhitespace(s, removeBlanks) if type(s) ~= 'string' then return s end s = s:match('^%s*(.-)%s*$') if removeBlanks then if s ~= '' then return s else return nil end else return s end end -------------------------------------------------------------------------------- -- CategoryHandler class -------------------------------------------------------------------------------- local CategoryHandler = {} CategoryHandler.__index = CategoryHandler function CategoryHandler.new(data, args) local obj = setmetatable({ _data = data, _args = args }, CategoryHandler) -- Set the title object do local pagename = obj:parameter('demopage') local success, titleObj if pagename then success, titleObj = pcall(mw.title.new, pagename) end if success and titleObj then obj.title = titleObj if titleObj == mw.title.getCurrentTitle() then obj._usesCurrentTitle = true end else obj.title = mw.title.getCurrentTitle() obj._usesCurrentTitle = true end end -- Set suppression parameter values for _, key in ipairs{'nocat', 'categories'} do local value = obj:parameter(key) value = trimWhitespace(value, true) obj['_' .. key] = yesno(value) end do local subpage = obj:parameter('subpage') local category2 = obj:parameter('category2') if type(subpage) == 'string' then subpage = mw.ustring.lower(subpage) end if type(category2) == 'string' then subpage = mw.ustring.lower(category2) end obj._subpage = trimWhitespace(subpage, true) obj._category2 = trimWhitespace(category2) -- don't remove blank values end return obj end function CategoryHandler:parameter(key) local parameterNames = self._data.parameters[key] local pntype = type(parameterNames) if pntype == 'string' or pntype == 'number' then return self._args[parameterNames] elseif pntype == 'table' then for _, name in ipairs(parameterNames) do local value = self._args[name] if value ~= nil then return value end end return nil else error(string.format( 'invalid config key "%s"', tostring(key) ), 2) end end function CategoryHandler:isSuppressedByArguments() return -- See if a category suppression argument has been set. self._nocat == true or self._categories == false or ( self._category2 and self._category2 ~= self._data.category2Yes and self._category2 ~= self._data.category2Negative ) -- Check whether we are on a subpage, and see if categories are -- suppressed based on our subpage status. or self._subpage == self._data.subpageNo and self.title.isSubpage or self._subpage == self._data.subpageOnly and not self.title.isSubpage end function CategoryHandler:shouldSkipBlacklistCheck() -- Check whether the category suppression arguments indicate we -- should skip the blacklist check. return self._nocat == false or self._categories == true or self._category2 == self._data.category2Yes end function CategoryHandler:matchesBlacklist() if self._usesCurrentTitle then return self._data.currentTitleMatchesBlacklist else mShared = mShared or require('Module:Category handler/shared') return mShared.matchesBlacklist( self.title.prefixedText, mw.loadData('Module:Category handler/blacklist') ) end end function CategoryHandler:isSuppressed() -- Find if categories are suppressed by either the arguments or by -- matching the blacklist. return self:isSuppressedByArguments() or not self:shouldSkipBlacklistCheck() and self:matchesBlacklist() end function CategoryHandler:getNamespaceParameters() if self._usesCurrentTitle then return self._data.currentTitleNamespaceParameters else if not mappings then mShared = mShared or require('Module:Category handler/shared') mappings = mShared.getParamMappings(true) -- gets mappings with mw.loadData end return mShared.getNamespaceParameters( self.title, mappings ) end end function CategoryHandler:namespaceParametersExist() -- Find whether any namespace parameters have been specified. -- We use the order "all" --> namespace params --> "other" as this is what -- the old template did. if self:parameter('all') then return true end if not mappings then mShared = mShared or require('Module:Category handler/shared') mappings = mShared.getParamMappings(true) -- gets mappings with mw.loadData end for ns, params in pairs(mappings) do for i, param in ipairs(params) do if self._args[param] then return true end end end if self:parameter('other') then return true end return false end function CategoryHandler:getCategories() local params = self:getNamespaceParameters() local nsCategory for i, param in ipairs(params) do local value = self._args[param] if value ~= nil then nsCategory = value break end end if nsCategory ~= nil or self:namespaceParametersExist() then -- Namespace parameters exist - advanced usage. if nsCategory == nil then nsCategory = self:parameter('other') end local ret = {self:parameter('all')} local numParam = tonumber(nsCategory) if numParam and numParam >= 1 and math.floor(numParam) == numParam then -- nsCategory is an integer ret[#ret + 1] = self._args[numParam] else ret[#ret + 1] = nsCategory end if #ret < 1 then return nil else return table.concat(ret) end elseif self._data.defaultNamespaces[self.title.namespace] then -- Namespace parameters don't exist, simple usage. return self._args[1] end return nil end -------------------------------------------------------------------------------- -- Exports -------------------------------------------------------------------------------- local p = {} function p._exportClasses() -- Used for testing purposes. return { CategoryHandler = CategoryHandler } end function p._main(args, data) data = data or mw.loadData('Module:Category handler/data') local handler = CategoryHandler.new(data, args) if handler:isSuppressed() then return nil end return handler:getCategories() end function p.main(frame, data) data = data or mw.loadData('Module:Category handler/data') local args = require('Module:Arguments').getArgs(frame, { wrappers = data.wrappers, valueFunc = function (k, v) v = trimWhitespace(v) if type(k) == 'number' then if v ~= '' then return v else return nil end else return v end end }) return p._main(args, data) end return p letwavu3yvlayfzew66uuwixmwebq5b 828 5212 26281 2021-01-11T08:00:50Z Yivan000 4073 Added this page Scribunto text/plain -- This module assembles data to be passed to [[Module:Category handler]] using -- mw.loadData. This includes the configuration data and whether the current -- page matches the title blacklist. local data = require('Module:Category handler/config') local mShared = require('Module:Category handler/shared') local blacklist = require('Module:Category handler/blacklist') local title = mw.title.getCurrentTitle() data.currentTitleMatchesBlacklist = mShared.matchesBlacklist( title.prefixedText, blacklist ) data.currentTitleNamespaceParameters = mShared.getNamespaceParameters( title, mShared.getParamMappings() ) return data k26mwixuaeijisfddb0sxkg82iux8v4 828 5213 26282 2021-01-11T08:01:16Z Yivan000 4073 Added this page Scribunto text/plain -------------------------------------------------------------------------------- -- [[Module:Category handler]] configuration data -- -- Language-specific parameter names and values can be set here. -- -- For blacklist config, see [[Module:Category handler/blacklist]]. -- -------------------------------------------------------------------------------- local cfg = {} -- Don't edit this line. -------------------------------------------------------------------------------- -- Start configuration data -- -------------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------------------------------------------------- -- Parameter names -- -- These configuration items specify custom parameter names. -- -- To add one extra name, you can use this format: -- -- -- -- foo = 'parameter name', -- -- -- -- To add multiple names, you can use this format: -- -- -- -- foo = {'parameter name 1', 'parameter name 2', 'parameter name 3'}, -- -------------------------------------------------------------------------------- cfg.parameters = { -- The nocat and categories parameter suppress -- categorisation. They are used with Module:Yesno, and work as follows: -- -- cfg.nocat: -- Result of yesno() Effect -- true Categorisation is suppressed -- false Categorisation is allowed, and -- the blacklist check is skipped -- nil Categorisation is allowed -- -- cfg.categories: -- Result of yesno() Effect -- true Categorisation is allowed, and -- the blacklist check is skipped -- false Categorisation is suppressed -- nil Categorisation is allowed nocat = 'nocat', categories = 'categories', -- The parameter name for the legacy "category2" parameter. This skips the -- blacklist if set to the cfg.category2Yes value, and suppresses -- categorisation if present but equal to anything other than -- cfg.category2Yes or cfg.category2Negative. category2 = 'category2', -- cfg.subpage is the parameter name to specify how to behave on subpages. subpage = 'subpage', -- The parameter for data to return in all namespaces. all = 'all', -- The parameter name for data to return if no data is specified for the -- namespace that is detected. other = 'other', -- The parameter name used to specify a page other than the current page; -- used for testing and demonstration. demopage = 'page', } -------------------------------------------------------------------------------- -- Parameter values -- -- These are set values that can be used with certain parameters. Only one -- -- value can be specified, like this: -- -- -- -- cfg.foo = 'value name' -- -- -------------------------------------------------------------------------------- -- The following settings are used with the cfg.category2 parameter. Setting -- cfg.category2 to cfg.category2Yes skips the blacklist, and if cfg.category2 -- is present but equal to anything other than cfg.category2Yes or -- cfg.category2Negative then it supresses cateogrisation. cfg.category2Yes = 'yes' cfg.category2Negative = '¬' -- The following settings are used with the cfg.subpage parameter. -- cfg.subpageNo is the value to specify to not categorise on subpages; -- cfg.subpageOnly is the value to specify to only categorise on subpages. cfg.subpageNo = 'no' cfg.subpageOnly = 'only' -------------------------------------------------------------------------------- -- Default namespaces -- -- This is a table of namespaces to categorise by default. The keys are the -- -- namespace numbers. -- -------------------------------------------------------------------------------- cfg.defaultNamespaces = { [ 0] = true, -- main [ 6] = true, -- file [ 12] = true, -- help [ 14] = true, -- category [100] = true, -- portal [108] = true, -- book } -------------------------------------------------------------------------------- -- Wrappers -- -- This is a wrapper template or a list of wrapper templates to be passed to -- -- [[Module:Arguments]]. -- -------------------------------------------------------------------------------- cfg.wrappers = 'Template:Category handler' -------------------------------------------------------------------------------- -- End configuration data -- -------------------------------------------------------------------------------- return cfg -- Don't edit this line. 6ga9hbq2pdwalsvx68i53dmbr421rq5 828 5214 26283 2021-01-11T08:02:01Z Yivan000 4073 Added this page Scribunto text/plain -- This module contains shared functions used by [[Module:Category handler]] -- and its submodules. local p = {} function p.matchesBlacklist(page, blacklist) for i, pattern in ipairs(blacklist) do local match = mw.ustring.match(page, pattern) if match then return true end end return false end function p.getParamMappings(useLoadData) local dataPage = 'Module:Namespace detect/data' if useLoadData then return mw.loadData(dataPage).mappings else return require(dataPage).mappings end end function p.getNamespaceParameters(titleObj, mappings) -- We don't use title.nsText for the namespace name because it adds -- underscores. local mappingsKey if titleObj.isTalkPage then mappingsKey = 'talk' else mappingsKey = mw.site.namespaces[titleObj.namespace].name end mappingsKey = mw.ustring.lower(mappingsKey) return mappings[mappingsKey] or {} end return p omlsnhudxz6juptvtxz7ns97jutbzc5 828 5215 26295 26284 2021-01-11T09:11:49Z Yivan000 4073 Scribunto text/plain -- This module contains the blacklist used by [[Module:Category handler]]. -- Pages that match Lua patterns in this list will not be categorised unless -- categorisation is explicitly requested. return { '^Main Page$', -- don't categorise the main page. -- Don't categorise the following pages or their subpages. -- "%f[/\0]" matches if the next character is "/" or the end of the string. '^Wikipedia:Cascade%-protected items%f[/\0]', '^User:UBX%f[/\0]', -- The userbox "template" space. '^User talk:UBX%f[/\0]', -- Don't categorise subpages of these pages, but allow -- categorisation of the base page. '^Wikipedia:Template index/.*$', -- Don't categorise archives. '/[aA]rchive', "^Wikipedia:Administrators' noticeboard/IncidentArchive%d+$", } fsv1drcay6t25e91hzhqxtyp7pckbpx 828 5216 26285 2021-01-11T08:03:11Z Yivan000 4073 Added this page Scribunto text/plain -------------------------------------------------------------------------------- -- Namespace detect data -- -- This module holds data for [[Module:Namespace detect]] to be loaded per -- -- page, rather than per #invoke, for performance reasons. -- -------------------------------------------------------------------------------- local cfg = require('Module:Namespace detect/config') local function addKey(t, key, defaultKey) if key ~= defaultKey then t[#t + 1] = key end end -- Get a table of parameters to query for each default parameter name. -- This allows wikis to customise parameter names in the cfg table while -- ensuring that default parameter names will always work. The cfg table -- values can be added as a string, or as an array of strings. local defaultKeys = { 'main', 'talk', 'other', 'subjectns', 'demospace', 'demopage' } local argKeys = {} for i, defaultKey in ipairs(defaultKeys) do argKeys[defaultKey] = {defaultKey} end for defaultKey, t in pairs(argKeys) do local cfgValue = cfg[defaultKey] local cfgValueType = type(cfgValue) if cfgValueType == 'string' then addKey(t, cfgValue, defaultKey) elseif cfgValueType == 'table' then for i, key in ipairs(cfgValue) do addKey(t, key, defaultKey) end end cfg[defaultKey] = nil -- Free the cfg value as we don't need it any more. end local function getParamMappings() --[[ -- Returns a table of how parameter names map to namespace names. The keys -- are the actual namespace names, in lower case, and the values are the -- possible parameter names for that namespace, also in lower case. The -- table entries are structured like this: -- { -- [''] = {'main'}, -- ['wikipedia'] = {'wikipedia', 'project', 'wp'}, -- ... -- } --]] local mappings = {} local mainNsName = mw.site.subjectNamespaces[0].name mainNsName = mw.ustring.lower(mainNsName) mappings[mainNsName] = mw.clone(argKeys.main) mappings['talk'] = mw.clone(argKeys.talk) for nsid, ns in pairs(mw.site.subjectNamespaces) do if nsid ~= 0 then -- Exclude main namespace. local nsname = mw.ustring.lower(ns.name) local canonicalName = mw.ustring.lower(ns.canonicalName) mappings[nsname] = {nsname} if canonicalName ~= nsname then table.insert(mappings[nsname], canonicalName) end for _, alias in ipairs(ns.aliases) do table.insert(mappings[nsname], mw.ustring.lower(alias)) end end end return mappings end return { argKeys = argKeys, cfg = cfg, mappings = getParamMappings() } ojp6d3pc8mql5nufaqdg576c9so3479 828 5217 26286 2021-01-11T08:03:34Z Yivan000 4073 Added this page Scribunto text/plain -------------------------------------------------------------------------------- -- Namespace detect configuration data -- -- -- -- This module stores configuration data for Module:Namespace detect. Here -- -- you can localise the module to your wiki's language. -- -- -- -- To activate a configuration item, you need to uncomment it. This means -- -- that you need to remove the text "-- " at the start of the line. -- -------------------------------------------------------------------------------- local cfg = {} -- Don't edit this line. -------------------------------------------------------------------------------- -- Parameter names -- -- These configuration items specify custom parameter names. Values added -- -- here will work in addition to the default English parameter names. -- -- To add one extra name, you can use this format: -- -- -- -- cfg.foo = 'parameter name' -- -- -- -- To add multiple names, you can use this format: -- -- -- -- cfg.foo = {'parameter name 1', 'parameter name 2', 'parameter name 3'} -- -------------------------------------------------------------------------------- ---- This parameter displays content for the main namespace: -- cfg.main = 'main' ---- This parameter displays in talk namespaces: -- cfg.talk = 'talk' ---- This parameter displays content for "other" namespaces (namespaces for which ---- parameters have not been specified): -- cfg.other = 'other' ---- This parameter makes talk pages behave as though they are the corresponding ---- subject namespace. Note that this parameter is used with [[Module:Yesno]]. ---- Edit that module to change the default values of "yes", "no", etc. -- cfg.subjectns = 'subjectns' ---- This parameter sets a demonstration namespace: -- cfg.demospace = 'demospace' ---- This parameter sets a specific page to compare: cfg.demopage = 'page' -------------------------------------------------------------------------------- -- Table configuration -- -- These configuration items allow customisation of the "table" function, -- -- used to generate a table of possible parameters in the module -- -- documentation. -- -------------------------------------------------------------------------------- ---- The header for the namespace column in the wikitable containing the list of ---- possible subject-space parameters. -- cfg.wikitableNamespaceHeader = 'Namespace' ---- The header for the wikitable containing the list of possible subject-space ---- parameters. -- cfg.wikitableAliasesHeader = 'Aliases' -------------------------------------------------------------------------------- -- End of configuration data -- -------------------------------------------------------------------------------- return cfg -- Don't edit this line. 1o6ozz56i8q0xgyl6xa41n2v7kelhli 828 5218 26290 2021-01-11T08:31:55Z Yivan000 4073 Added this page sanitized-css text/css /* {{pp|small=yes}} */ .documentation, .documentation-metadata { border: 1px solid #a2a9b1; background-color: #ecfcf4; clear: both; } .documentation { margin: 1em 0 0 0; padding: 1em; } .documentation-metadata { margin: 0.2em 0; /* same margin left-right as .documentation */ font-style: italic; padding: 0.4em 1em; /* same padding left-right as .documentation */ } .documentation-startbox { padding-bottom: 3px; border-bottom: 1px solid #aaa; margin-bottom: 1ex; } .documentation-heading { font-weight: bold; font-size: 125%; } .documentation-clear { /* Don't want things to stick out where they shouldn't. */ clear: both; } .documentation-toolbar { font-style: normal; font-size: 85%; } o2ia525en7wbq32mq4fpdevtl5d6pcb 828 5219 26296 2021-01-11T09:17:48Z Yivan000 4073 Added this page Scribunto text/plain --[[ -------------------------------------------------------------------------------- -- -- -- NAMESPACE DETECT -- -- -- -- This module implements the {{namespace detect}} template in Lua, with a -- -- few improvements: all namespaces and all namespace aliases are supported, -- -- and namespace names are detected automatically for the local wiki. The -- -- module can also use the corresponding subject namespace value if it is -- -- used on a talk page. Parameter names can be configured for different wikis -- -- by altering the values in the "cfg" table in -- -- Module:Namespace detect/config. -- -- -- -------------------------------------------------------------------------------- --]] local data = mw.loadData('Module:Namespace detect/data') local argKeys = data.argKeys local cfg = data.cfg local mappings = data.mappings local yesno = require('Module:Yesno') local mArguments -- Lazily initialise Module:Arguments local mTableTools -- Lazily initilalise Module:TableTools local ustringLower = mw.ustring.lower local p = {} local function fetchValue(t1, t2) -- Fetches a value from the table t1 for the first key in array t2 where -- a non-nil value of t1 exists. for i, key in ipairs(t2) do local value = t1[key] if value ~= nil then return value end end return nil end local function equalsArrayValue(t, value) -- Returns true if value equals a value in the array t. Otherwise -- returns false. for i, arrayValue in ipairs(t) do if value == arrayValue then return true end end return false end function p.getPageObject(page) -- Get the page object, passing the function through pcall in case of -- errors, e.g. being over the expensive function count limit. if page then local success, pageObject = pcall(mw.title.new, page) if success then return pageObject else return nil end else return mw.title.getCurrentTitle() end end -- Provided for backward compatibility with other modules function p.getParamMappings() return mappings end local function getNamespace(args) -- This function gets the namespace name from the page object. local page = fetchValue(args, argKeys.demopage) if page == '' then page = nil end local demospace = fetchValue(args, argKeys.demospace) if demospace == '' then demospace = nil end local subjectns = fetchValue(args, argKeys.subjectns) local ret if demospace then -- Handle "demospace = main" properly. if equalsArrayValue(argKeys.main, ustringLower(demospace)) then ret = mw.site.namespaces[0].name else ret = demospace end else local pageObject = p.getPageObject(page) if pageObject then if pageObject.isTalkPage then -- Get the subject namespace if the option is set, -- otherwise use "talk". if yesno(subjectns) then ret = mw.site.namespaces[pageObject.namespace].subject.name else ret = 'talk' end else ret = pageObject.nsText end else return nil -- return nil if the page object doesn't exist. end end ret = ret:gsub('_', ' ') return ustringLower(ret) end function p._main(args) -- Check the parameters stored in the mappings table for any matches. local namespace = getNamespace(args) or 'other' -- "other" avoids nil table keys local params = mappings[namespace] or {} local ret = fetchValue(args, params) --[[ -- If there were no matches, return parameters for other namespaces. -- This happens if there was no text specified for the namespace that -- was detected or if the demospace parameter is not a valid -- namespace. Note that the parameter for the detected namespace must be -- completely absent for this to happen, not merely blank. --]] if ret == nil then ret = fetchValue(args, argKeys.other) end return ret end function p.main(frame) mArguments = require('Module:Arguments') local args = mArguments.getArgs(frame, {removeBlanks = false}) local ret = p._main(args) return ret or '' end function p.table(frame) --[[ -- Create a wikitable of all subject namespace parameters, for -- documentation purposes. The talk parameter is optional, in case it -- needs to be excluded in the documentation. --]] -- Load modules and initialise variables. mTableTools = require('Module:TableTools') local namespaces = mw.site.namespaces local cfg = data.cfg local useTalk = type(frame) == 'table' and type(frame.args) == 'table' and yesno(frame.args.talk) -- Whether to use the talk parameter. -- Get the header names. local function checkValue(value, default) if type(value) == 'string' then return value else return default end end local nsHeader = checkValue(cfg.wikitableNamespaceHeader, 'Namespace') local aliasesHeader = checkValue(cfg.wikitableAliasesHeader, 'Aliases') -- Put the namespaces in order. local mappingsOrdered = {} for nsname, params in pairs(mappings) do if useTalk or nsname ~= 'talk' then local nsid = namespaces[nsname].id -- Add 1, as the array must start with 1; nsid 0 would be lost otherwise. nsid = nsid + 1 mappingsOrdered[nsid] = params end end mappingsOrdered = mTableTools.compressSparseArray(mappingsOrdered) -- Build the table. local ret = '{| class="wikitable"' .. '\n|-' .. '\n! ' .. nsHeader .. '\n! ' .. aliasesHeader for i, params in ipairs(mappingsOrdered) do for j, param in ipairs(params) do if j == 1 then ret = ret .. '\n|-' .. '\n| <code>' .. param .. '</code>' .. '\n| ' elseif j == 2 then ret = ret .. '<code>' .. param .. '</code>' else ret = ret .. ', <code>' .. param .. '</code>' end end end ret = ret .. '\n|-' .. '\n|}' return ret end return p j7kygz1y56jpz4doq0m2c6x1td5d8ar 10 5220 26636 26307 2021-02-17T01:58:57Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki {{tmbox | type = style | image = [[File:Ambox warning yellow.svg|40px|Babala|link=|alt=]] | text = <div> * '''Huwag magtanong ng mga karaniwang katanungan sa pahinang ito. Huwag mag-kumento ng mga aklat dito.''' * Para magkumento sa mga libro, '''pumunta''' sa usapang pahina ng librong iyon. * Ang pahinang ito ay para sa usapan ng Wikibooks na pahinang "[[:{{SUBJECTPAGENAME}}]]". * [[Wikibooks:Tulong|'''Gamiting ang ''kawing na ito'' para magtanong at makatanggap ng sagot.''']]. * '''Pakiusap:''' Huwag kalimutang lagdaan ang iyong kumento gamit ang <code><nowiki>~~~~</nowiki></code> sa hulihan. </div>}}<noinclude> {{documentation}} <!-- Add cats and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> 6k0s9x2mms26wlsokcuoe1ecnarbk5w 10 5221 26313 2021-01-12T03:24:13Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Padron:Infobox person]] papunta sa [[Padron:Infobox tao]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Padron:Infobox tao]] 6alxwuf9wo2ltp39lifwgojkpyao9sm 10 5222 26324 2021-01-12T07:15:20Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki &nbsp;'''·'''&#32;<noinclude>{{Documentation}}</noinclude> o8u7umc5k4vl39hm3nuqitk4ce8nbki 10 5223 26329 26325 2021-01-12T07:56:17Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{documentation subpage}} Ang padron na ito ay nagpapakita ng ''bold'' na gituldok "{{,}}". Ginagamit para sa mga padron na pang-nabigasyon. == Paggamit == Para sa karagdagang impormasyon at halimbawa, tignan ang [[Wikipedia:Template:,]]. == Parametro == Ang padron na ito ay walang parametro. == Mga halimbawa == <pre>Mansanas{{,}}Saging</pre> ay magiging: Mansanas{{,}}Saging ss1xv43muu6by8fokgz099zn9v4jlxe 4 5225 26496 26494 2021-02-03T02:34:17Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki [[File:Wikibooks-logo.svg|180px|right|link=]] Ang '''Wikibooks''' ay isang proyektong [[m:Wikimedia Foundation|Wikimedia]] para sa magtulungang magsulat ng mga bukas na nilalaman na mga libro na ang kahit sino, kasama ka, ay puwedeng i-edit ngayon na sa pamamagitan ng pag-klik ng ''baguhin'' na kawing sa itaas ng bawat pahina ng Wikibooks. Ang Wikibooks ay may dalawang sub-proyekto: ''[[Wikijunior|Wikijunior]]'' na para sa mga bata at ang ''[[Pagluluto|Pagluluto]]'' na koleksyon ng mga recipe at mga paksang pagkain. Ang mga nag-aambag ay nananatili ng karapatan sa pag-aari sa kanilang mga kontribusyon, habang ang [[Wikibooks:Lisensiyang Creative Commons Atribusyon-Pagpapamahaging Magkatulad|Lisensiyang Creative Commons Atribusyon-Pagpapamahaging Magkatulad]] at ang [[Wikibooks:GNU Free Documentation License|GNU Free Documentation License]] ay nagsisigurado na ang naisumeteng bersyon at ang mga kaakibat na akda ay mananatiling libreng naipapamigay. Tignan ang [[Wikibooks:Karapatang-ari]] para sa karagdagang impormasyon. Huwag mag-atubiling na maggala sa aming lumalaking bilang ng mga bumubuting libro at tignan din ang aming koleksyon ng [[Wikibooks:Mga napiling libro|mga napiling libro]]. Ang Wikibooks ay isang pagsisikap ng kumunidad, kaya huwag mag-atubiling na pabutihin at dumagdag sa mga umiiral na nilalaman, gumawa ng bagong libro, at makilahok sa mga usapan sa [[Wikibooks:Kapihan|kapihan]]. {{clear}}{{Wikibooks help}} == Karaniwang impormasyon == * [[Wikibooks:Ano ang Wikibooks|Ano ang Wikibooks?]] – kung ano ang sumasama sa Wikibooks, at kung ano ang hindi kasama. * [[Help:Wikibooks para sa Wikimedians|Wikibooks para sa Wikimedians]] – para sa mga galing ng ibang proyekto ng Wikimedia. * [[Wikibooks:Patnubay sa mga proyektong pang-klase|Patnubay sa mga proyektong pang-klase]] – para sa paggawa ng mga libro ng mga institusyong pang-edukasyon * [[Wikibooks:Mga polisiya at patnubay|Mga polisiya at patnubay]] – mga pangangailangan at panununtunan na gawa ng komunidad. == Maghanap ng libro == Napakaraming paraan para maghanap ng libro sa Wikibooks. Subukang maghanap dito: <div style="text-align:center;"> <inputbox> type=search width=32 namespaces=Wikibooks**,Help** searchbuttonlabel=Maghanap break=no </inputbox> </div> == Mga mabilisang gabay == Para mabilisang humabol sa paggamit ng Wikibooks, pumunta ka sa pahinang [[Tulong:Nilalaman]]. Dahil kami ay isang komunidad para lumikha ng mga libro, ang mga Wikibookians ay may mga nakasulat na libro na maaaring makatulong sa'yo para makilahok sa proyekto: * [[Paggamit ng Wikibooks]] * [[Pag-edit ng Wikitext]] == Makipag-ugnayan == * [[Wikibooks:Kapihan|Kapihan]], ang usapan para magtanong ng mga hindi nasagot sa mga [[Tulong:FAQ|FAQ]] o sa mga [[Help:Contents|pahinang pantulong]]. * [[Wikibooks:Makipag-ugnay#IRC|IRC channels]] – ang pinakamabilis na paraan para makipag-ugnay sa iba pang Wikibookians * [[Wikibooks:Makipag-ugnay#Mailing Lists|Wikibooks mailing lists]] * [[Wikibooks:Kapihan/Bulletin Board|Bulletin board]], ang lugar para makita ang mga balita == Iba pang proyekto ng Wikimedia == *[[commons:Unang Pahina|Commons]], ang libreng imbakan ng mga media. *[[n:|Wikinews]], isang libreng mapapag-kunan ng balita. *[[w:|Wikipedia]], isang ensiklopedya. *[[wikt:|Wiktionary]], isang diksyunaryo at tesauro. *[[q:|Wikiquote]], isang koleksyon ng mga sipi. *[[s:Main Page/Tagalog|Wikisource]], isang koleksyon ng mga libreng dokumento. *[[v:en:|Wikiversity]], isang kolekyon ng mga libreng kasangkapan para sa pag-aaral. {{wika|en}} *[[species:Unang Pahina|Wikispecies]], isang libre at bukas na sanggunian para sa mga uri ng buhay. *[[voy:|Wikivoyage]], isang malawak na pangkat ng mga gabay sa paglalakbay. == Tignan din == * [http://www.wikibooks.org Wikibooks Portal] para sa listahan ng Wikibooks sa iba pang wika. __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ {{Wikibooks editor navigation}} [[Category:Wikibooks|{{PAGENAME}}]] kcfpqopkqfczdv4la9fv83okcov6wsk 4 5228 26343 2021-01-12T10:10:19Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tulong:Nilalaman]] 3x7k57k4vg7e0ricqnoyynmt691t5zo 14 5230 26347 2021-01-12T10:20:59Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '[[Kategorya:Mga kategorya]]' wikitext text/x-wiki [[Kategorya:Mga kategorya]] g51et6csqp8f8ja2c4ma1rymcgjjkdo 10 5232 26495 26489 2021-02-03T02:32:57Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="width:150px; float:right; clear:right; margin-left:15px; border:1px solid #999999; background-color:#f4f4ff; text-align:center;"> <div style="padding:0.3em; background-color:#ccccff; font-size:150%;">[[Help:Nilalaman|Tulong sa Wikibooks]]</div> <div style="padding:0.3em; line-height:1.5em;"> [[Wikibooks:Pagbati|Tungkol sa Wikibooks]] <br/> [[Help:Kadalasang tanong|Kadalasang tanong]]<br /> [[Help:Glosaryo|Glosaryo]] </div> <div style="padding:0.3em; background-color:#ccccff; font-size:0.9em; font-family:sans-serif;">[[Help:Timunan|Timunan]]</div> <div style="padding:0.3em; line-height:1.5em;"> [[Help:Mga pahina|Mga pahina]]<br /> [[Help:Sundan ang mga huling binago|Sundan ang mga huling binago]]<br /> [[Help:Pamamahala ng talatuusan|Pamamahala ng talatuusan]] </div> <div style="padding:0.3em; background-color:#ccccff; font-size:0.9em; font-family:sans-serif;">[[Help:Mag-ambag|Mag-ambag]]</div> <div style="padding:0.3em; line-height:1.5em;"> [[Help:Magbago|Magbago]]<br/> [[Help:Kategorya|Kategorya]]<br /> [[Help:Talaksan|Talaksan]]<br /> [[Help:Talahanayan|Talahananyan]]<br /> [[Help:Padron|Padron]] <br/> [[Help:Baryabulo|Baryabulo]] <br /> [[Help:Pormula|Pormula]]<br /> [[Help:Pagsusulit|Pagsusulit]] <br /> [[Help:Lokal na mga gabay sa estilo|Gabay sa estilo]] <br /> [[Help:Koleksyon|Koleksyon]] <br /> [[Help:Pag-aangkat|Pag-aangkat]] </div> </div><includeonly>__NOEDITSECTION__ {{pp-protected|small=yes}}</includeonly><noinclude>{{pp-template}}[[Category:Help namespace templates|{{PAGENAME}}]]</noinclude><includeonly>[[Category:Tulong|{{PAGENAME}}]]</includeonly> hsgnx4qob8ay9ga98m857a9j27wv354 10 5233 26354 26353 2021-01-13T02:46:28Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{documentation subpage}} Gamitin ang padron na ito kapag magdadagdag ng transkripsyon na nasa alpabetong IPA. == Halimbawa == <pre>{{IPA|[flo'ran̪t̪ɛ 'at 'laʊra]}}</pre> ay magreresulta sa: {{IPA|[flo'ran̪t̪ɛ 'at 'laʊra]}} lv01244sb4w3ibqrp6go8ls6gc4aszl 10 5234 26358 2021-01-13T03:01:48Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <table class="plainlinks cmbox" style="margin: 3px 10%; border-collapse: collapse; border: 1px solid #aaa; background: #DFE8FF;{{#switch:{{{type|}}} | speedy = margin-top: 4px; margin-bottom: 4px;border: 4px solid #b22222; background: #FFDBDB; | delete = background: #FFDBDB; | content = background: #FFE7CE; | style = background: #FFF9DB; | move = background: #E4D8FF; | protection = background: #EFEFE1; | notice <!-- notice = default --> | #default = background: #DFE8FF; }}{{{style|}}}"> <tr> {{#ifeq:{{{image|}}}|none | <!-- No image. Cell with some width or padding necessary for text cell to have 100% width. --><td class="mbox-empty-cell" style="border: none; padding: 0px; width: 1px;"></td> | <td class="mbox-image" style="border: none; padding: 2px 0 2px 0.9em; text-align: center; "> {{#if:{{{image|}}} | {{{image}}} | [[File:{{#switch:{{{type|}}} | speedy = Ambox warning pn.svg | delete = Ambox warning pn.svg | content = Ambox Content.svg | style = Edit-clear.svg | move = Merge-split-transwiki default.svg | protection = Padlock-silver-medium.svg | notice <!-- notice = default --> | #default = Information icon4.svg }}|40x40px|link=|alt=]] }}</td> }} <td class="mbox-text" style="border: none; padding: 0.25em 0.9em; width: 100%; {{{textstyle|}}}"> {{{text}}} </td> {{#if:{{{imageright|}}} | <td class="mbox-imageright" style="border: none; padding: 2px 0.9em 2px 0; text-align: center;"> {{{imageright}}} </td> }} </tr> </table><!-- Detect and report usage with faulty "type" parameter: -->{{#switch:{{{type|}}} | <!-- No type fed, is also valid input --> | speedy | delete | content | style | move | protection | notice = <!-- Do nothing, valid "type" --> | #default = <div style="text-align: center;">This message box is using an invalid "type={{{type|}}}" parameter and needs fixing.</div> }}<noinclude> {{documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> 5u5utc0lflmt92ojea6fjhrjw8f0tpf 10 5235 26368 2021-01-13T03:55:04Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '<includeonly>{{pp-meta |type={{#switch:{{{demolevel|{{PROTECTIONLEVEL:edit}}}}} |semi |autoconfirmed=semi |administrator |full |sysop=full |#default=...' wikitext text/x-wiki <includeonly>{{pp-meta |type={{#switch:{{{demolevel|{{PROTECTIONLEVEL:edit}}}}} |semi |autoconfirmed=semi |administrator |full |sysop=full |#default=full<!--fallback value-->}} |small={{{small|}}} |demospace={{{demospace|}}} |demolevel={{{demolevel|undefined}}} |expiry={{{expiry|}}} |dispute=no |reason={{#if:{{{reason|}}}|&#32;because {{lcfirst:{{{reason|}}}}}}} |categories={{{categories| {{#switch:{{{demolevel|{{PROTECTIONLEVEL:edit}}}}} |semi |autoconfirmed={{#switch: {{{demospace|{{NAMESPACE}}}}} | {{ns:2}} | {{ns:3}} = [[Category:Semi-protected user and user talk pages|{{PAGENAME}}]] | {{ns:6}} = [[Category:Semi-protected files|{{PAGENAME}}]] | {{ns:4}} | {{ns:12}} = [[Category:Semi-protected project pages|{{PAGENAME}}]] | {{ns:10}} = [[Category:Semi-protected templates|{{PAGENAME}}]] | {{ns:14}} = [[Category:Semi-protected categories|{{PAGENAME}}]] | #default = {{talk other|[[Category:Semi-protected talk pages|{{PAGENAME}}]]|[[Category:Semi-protected pages|{{PAGENAME}}]]}}}} |administrator |full |sysop={{#switch: {{{demospace|{{NAMESPACE}}}}} | {{ns:2}} | {{ns:3}} = [[Category:Protected user and user talk pages|{{PAGENAME}}]] | {{ns:6}} = [[Category:Protected files|{{PAGENAME}}]] | {{ns:4}} | {{ns:12}} = [[Category:Protected project pages|{{PAGENAME}}]] | {{ns:10}} = [[Category:Protected templates|{{PAGENAME}}]] | {{ns:14}} = [[Category:Protected categories|{{PAGENAME}}]] | #default = {{talk other|[[Category:Protected talk pages]]|[[Category:Protected pages|{{PAGENAME}}]]}}}}}}}}}}}</includeonly><noinclude> {{pp-protected|demospace=main|categories=no}} {{documentation}} <!-- Add categories and inter-wikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> o0x8k93gwa4ci0p4sfv2yqsvxqg7mlm 10 5236 26370 2021-01-13T04:09:34Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '{{documentation subpage}}__NOTOC__ Ang padron na ito ay nagdadagdag ng <kbd>&lt;div style="clear:both;"&gt;&lt;/div&gt;</kbd>.<br/> {{tlx|clear}}: Pinapahintay ang ni...' wikitext text/x-wiki {{documentation subpage}}__NOTOC__ Ang padron na ito ay nagdadagdag ng <kbd>&lt;div style="clear:both;"&gt;&lt;/div&gt;</kbd>.<br/> {{tlx|clear}}: Pinapahintay ang nilalaman hanggang sa ang umiiral na nilalaman ay nakatapos na sa lahat ng haligi. Kadalasan ay ginagamit para itigil ang teksto na dumaloy sa tabi ng mga larawan na hindi magkaugnay. == Paggamit == <nowiki>{{Clear}}</nowiki> == Halimbawa == === Halimbawang wala ang padron na {{tl|clear}} === [[File:HeidelbergTun.jpg|200px|left]] {{lorem ipsum}} ==== Bagong seksyon ==== Tignan kung paano magsimula ang seksyon na ito sa kanang bahagi ng larawan, na ang linya ay nilalagpasan ang larawan. <div style="clear:both;"></div> <!-- a genuine use of the template! --> === Halimbawang mayroon ang padron na {{tl|clear}} === [[File:HeidelbergTun.jpg|200px|left]] {{lorem ipsum}} '''{{tl|clear}}''' <div style="clear:both;"></div> ==== New section ==== Tignan na mas magandang tignan ito? == Tignan din == * {{tl|-}} ay magkatulad, ngunit magkaiba sa teknikalidad. <includeonly> [[Category:Float templates|{{PAGENAME}}]] </includeonly> 19i4i8o3nuvntmrfb68yx0uujcqhi5s 0 5237 26375 2021-01-13T05:11:53Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Proyekto:Portada ng pamayanan]] papunta sa [[Wikibooks:Portada ng pamayanan]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikibooks:Portada ng pamayanan]] c1t2t0gs11knbxd63s9staoi4rdt9ep 10 5239 27419 26379 2021-03-03T06:00:54Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{ombox |type=notice |image=[[File:Ambox warning blue construction.svg|50x40px|link=|hindi pa tapos]] |text=<center>'''Hindi pa tapos ang pahinang ito.'''<br/>Maaaring ika'y tumulong sa [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=edit}} pagpapabuti o pagpapalawak] nito.<br/>Baka may mga mungkahi sa [{{fullurl:{{TALKPAGENAME}}}} usapang pahina] nito.{{#if: {{{1|}}} | <br>Mga puna: ''{{{1}}}'' }}</center> |style=background:#cfc }}<noinclude>{{documentation}}</noinclude> c8p9qazam5n280z226bl7lun97wknhu 4 5240 26639 26638 2021-02-17T03:33:18Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Nagbibigay-depinisyon sa Wikibooks ang pahinang ito. Ang mga usapan at debate ay dapat mangyari sa usapang pahina. == Ano ang Wikibooks == Ang '''Wikibooks''' ay isang koleksyon ng [[w:malayang nilalaman|malayang nilalaman]] na mga [[w:textbooks|libro]]. Dahil paiba-iba ang depinisyon ng '''libro''', kinaklaro ng pahinang ito kung anong maaaring mailagay sa Wikibooks. Halimbawa, ang ''Ang lahat ng obra ni Jose Rizal'' ay maaaring ''libro'' sa kursong Pilipinong Panitikan, ngunit iyon ay bawal dito. === Anong sakop ng Wikibooks === Ang Wikibooks ay para sa mga libro, mga komentaryo ng teksto, mga gabay at manwal. Ito ay maaaring gamitin sa klasrum, sa mga institusyon, sa ''home-school'', parte ng kurso sa [[betawikiversity:Unang Pahina|Wikiversity]], o para sa sariling turo. Ang mga gabay na aklat lang ang maaaring isama. Ang mga librong kathang-isip at di kathang-isip na hindi naggagabay o di edukasyonal ay bawal sa Wikibooks. Ang mga panitikang ginagamit panturo ay puwede sa mga ibang sitwasyon. Ang mga materales na di naaayon sa Wikibooks ay dapat tanggalin ayon sa [[Wikibooks:Polisiya ng pagbubura|polisiya ng pagbubura]]. === Ang Wikibooks ay sumasama ng kumentaryo ng teksto === Bagaman bawal ang derektang kopya ng mga umiiral na akda, pinapayagan ang pagkukumentaryo ng mga teksto, na teksto na may kasamang orihinal na teksto at gabay sa pagbabasa nito. Ito ay maaaring isama kapag ang tekstong iyon ay magkatugma sa [[Wikibooks:Karapatang-ari|lisensya ng proyekto]]. Dahil halos magkaparehas sa proyektong [[oldwikisource:Main Page/Tagalog|Wikisource]], pinapayagan rin nito ang kumentaryo ng teksto. Kapag gusto mong magsulat ng kaunting kumentaryo, doon mo nalang gawin iyon. == Ano ang hindi Wikibooks == {{shortcut|WB:DI}} Nasa ibaba ang mga bagay na '''hindi Wikibooks'''. Dapat itong isaisip habang nag-aambag. === Ang Wikibooks ay hindi isang libreng host === {{shortcut|WB:HOST}} Hindi ka maaaring mag-host ng iyong sariling websayt, blog o wiki sa Wikibooks. Kapag interisado kang gamitin ang [[w:wiki|teknolohiyang wiki]], maraming mga ibang paraan upang makamit iyon. '''Ang mga pahina ng Wikibooks ay di pam-personal.''' Ang mga Wikibookian ay may sariling pahinang tagagamit, ngunit ginagamit lang iyon sa impormasyong may kaugnayan sa pag-ambag sa Wikibooks. Kapag gusto mong gumawa ng sariling websayt, gumamit ka ng mga ibang tagapag-lingkod sa Internet. === Ang Wikibooks ay hindi porum === {{shortcut|WB:PORUM|WB:BLOG}} Ang Wikibooks ay hindi para sa pangangampanya o pagpapatalastas. Ang Wikibooks ay hindi para sa mga: #'''[[w:propaganda|propaganda]] o [[w:adbokasiya|adbokasiya]]''' nang kahit ano. Ang mga aklat ay dapat [[Wikibooks:Walang kinikilingan|walang kinikilingan]]. # '''personal na sanaysay''' na nagsasabi ng iyong sariling opinyon sa isang paksa. Ang Wikibooks ay hindi sasakyan para maging ganap na impormasyon ang mga opinyon. # '''[[w:patalastas|patalastas]]'''. Hindi nag-eendorso ang Wikibooks sa kahit anong negosyo o produkto. === Ang Wikibooks ay hindi paglalagyan ng mga teksto === {{shortcut|WB:TEKSTO}} #'''Kathang-isip o panitikan''' &mdash; Bawal sa Wikibooks ang orihinal na kathang-isip o panitikan. #'''Pangunahing pananaliksik''' &mdash; Ang Wikibooks ay hindi para sa paglilimbag ng pangunahing pananaliksik, gaya ng mga bagong teorya at solusyon, mga orihinal na ideya, at paggawa ng mga bagong salita. Dapat itong ilimbag isa iba, gaya ng mga dyornal o sa [[betawikiversity:Unang Pahina|Wikiversity]]. #'''Akdang nailimbag''' &mdash; Ang Wikibooks ay para sa pagtutulungang makagawa ng mga bagong di kathang-isip na teksto. Ang [[oldwikisource:Main Page/Tagalog|Wikisource]] ay para sa mga tekstong dati nang nailimbag at ngayo'y nasa ari-aring pambatan o nasa kaperehong lisensyas. Ito ay maliban sa mga kumentaryo ng teksto na parang '''materyales na pang-edukasyon''' na ''nagsasama'' ng orihinal na teksto para sa gabay ng pagbabasa ng tekstong iyon. === Ang Wikibooks ay hindi papel === {{shortcut|WB:DIPAPEL}} Ang Wikibooks ay '''di papel'''. Walang limitasyon sa laki ang Wikibooks, maaaring maglagay ng kawing, atbp. Dahil dito, ang estilo at haba ng pagsusulat sa papel ay maaaring di akma dito. Hindi na ring kinakailangang mangamba kung magiging hindi napapanahon ang mga akda, dahil maaaring palitan naman ito. === Ang Wikibooks ay hindi ensiklopediya === {{shortcut|WB:DIWP}} '''Ang Wikibooks ay hindi ensiklopediya''' at ang mga pahina'y '''di nakaayos na parang ensiklopedya'''. Ang mga aklat ay bumubuo ng kaalaman sa bawat pahina. Ang mga di tapos na libro ay maaaring maayos nang parang ensiklopedya hanggang sa maayos ito sa mga tunay na libro. Para sa ensiklopedya, tignan ang [[w:|Wikipedia]]. === Ang Wikibooks ay hindi pagkukunan ng balita === {{shortcut|WB:BALITA}} Ang Wikibooks ay hindi limbagan ng mga balita. Iginagawa iyon ng [[wikinews:tl:|Wikinews]]. === Ang Wikibooks ay hindi diksyunaryo === {{shortcut|WB:DIK}} Bagaman ang diksyunaryo ay isang libro, iginagawa iyon ng [[wikt:|Wiktionary]]. Marahil: #'''Ang Wikibooks ay hindi isang tesauro.''' May tesaurus nang nakasama sa Wikitionary. Ang mga librong nagbibigay-depinisyon ay dapat tanggalin. #'''Ngunit:''' Ang Wikibooks ay pumapayag sa mga proyektong nangangailangan ng pandagdag na diksyunaryo, gaya ng talasalitaan o glosaryo. Halimbawa, maaaring ang librong pang-matematika ay nangangailangan ng talasalitaan ng mga termino; ang librong pang-wikang banyaga ay maaaring kailangan ng diksyunaryong pang-salin. Upang manatili ang mga ito, dapat ay pandagdag lamang ito sa pangunahing teksto. === Ang Wikibooks ay hindi para gumawa ng mga bagong proyekto ng Wikimedia === {{shortcut|WB:DIMETA}} [[m:Proposals for new projects|Ang mga bagong proyekto ng Wikimedia]] ay dapat ihiling sa [[m:|Meta-Wiki]] at dapat hindi ilagay sa Wikibooks. === Ang Wikibooks ay hindi sinesensor para sa proteksyon ng mga menor-de-edad === {{shortcut|WB:SENSOR}} Ang Wikibooks ay '''di naka-sensor para sa proteksyon ng mga menor-de-edad'''. Una, kahit sino ay maaaring mag-bago ng pahina at nakikita ang pagbabago kaagad, kaya hindi namin garantisado na ang makikita o mababasa ng bata ay katanggap-tangap sa kanila. Pangalawa, walang sistema ang Wikibooks para sa pagtanggal ng mga materyales na nakaaapekto sa mga bata. Ngunit, maaaring maipag-kasunduang mag-sensor. Importanteng malaman na ang mga laman na nakakasakit ay maaaring labag sa mga nasabing polisiya o naglalaman ng may karapatang-ari na itinatanggal kaagad. Ang kahit anong paninira o bandalismo ay itinatanggal kaagad. Paumanhin kapag nakakita ka ng bandalismo nang iyo'y kakalagay lamang. Iyon ay itinatanggal namin nang mabilisan. === Ang Wikibooks ay hindi para sa mga gabay sa mga video game === {{shortcut|WB:GABAY}} Ang Wikibooks ay hindi para sa mga gabay ng video game. Hindi karapat-dapat ang mga ito sa Wikibooks. Ngunit, ang mga ibang libro tungkol sa mga video game, gaya ng pagsusuri sa mga ito o sa gabay ng paggawa ng mga ito, ay pinapayagan dito. Ang isang ligar para maylagay ng mga gabay ay ang [[Strategywiki:|StrategyWiki]]. == Tignan din == * [[Wikibooks:Ano ang Wikijunior|Ano ang Wikijunior?]] &mdash; ang polisiya sa [[Wikijunior]] * [[Wikibooks:Karapatang-ari]] &mdash; ang polisiya sa mga materyales na may karapatang-ari {{Wikibooks policies and guidelines}} h2ll0tzs3j2jlsyuex6uqikywvtw0ye 10 5242 26409 2021-01-13T14:40:18Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '{{ambox |type=content |text='''Nasa wikang {{#ifeq: {{#language:{{{1|en}}}|tl}}|English|Ingles|{{#language:{{{1|en}}}|tl}}}} ang pahinang ito.''' Maaari mo itong [{{fu...' wikitext text/x-wiki {{ambox |type=content |text='''Nasa wikang {{#ifeq: {{#language:{{{1|en}}}|tl}}|English|Ingles|{{#language:{{{1|en}}}|tl}}}} ang pahinang ito.''' Maaari mo itong [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=edit}} isalin] sa Tagalog. }}<noinclude>{{documentation}}</noinclude> kffsjyxll3ytnzu8j2bdq8etqarvat9 4 5243 26412 26410 2021-01-13T14:51:44Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{wika notice}} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ <noinclude>{{pp-protected|small=yes}} {{shortcut|WB:CC-BY-SA}}</noinclude> {{ombox | text = <center><div style="font-size:150%; font-weight:bold; padding: 0.3em;">Creative Commons Deed</div> This is a human-readable summary of the full license below.</center> You are free: * '''to Share'''—to copy, distribute and transmit the work, and * '''to Remix'''—to [[w:Literary adaptation|adapt]] the work Under the following conditions: * '''Attribution'''—You must [[w:Attribution (copyright)|attribute]] the work in the manner specified by the author or [[wikt:licensor|licensor]] (but not in any way that suggests that they endorse you or your use of the work.) * '''Share Alike'''—If you alter, transform, or build upon this work, you may distribute the resulting work only under the same, similar or a compatible license. With the understanding that: * '''Waiver'''—Any of the above conditions can be [[w:Waiver|waived]] if you get permission from the copyright holder. * '''Other Rights'''—In no way are any of the following rights affected by the license: ** your [[w:fair dealing|fair dealing]] or [[w:fair use|fair use]] rights; ** the author's [[w:Moral rights (copyright law)|moral rights]]; and ** rights other persons may have either in the work itself or in how the work is used, such as [[w:Personality rights|publicity]] or [[w:Privacy law|privacy]] rights. * '''Notice'''—For any reuse or distribution, you must make clear to others the license terms of this work. The best way to do that is with a link to http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/ | image = [[File:Cc.logo.circle.svg|40px|link=|alt=]]}} =License= {{ombox|image=none|text=CREATIVE COMMONS CORPORATION IS NOT A LAW FIRM AND DOES NOT PROVIDE LEGAL SERVICES. DISTRIBUTION OF THIS LICENSE DOES NOT CREATE AN ATTORNEY-CLIENT RELATIONSHIP. CREATIVE COMMONS PROVIDES THIS INFORMATION ON AN "AS-IS" BASIS. CREATIVE COMMONS MAKES NO WARRANTIES REGARDING THE INFORMATION PROVIDED, AND DISCLAIMS LIABILITY FOR DAMAGES RESULTING FROM ITS USE.}} THE WORK (AS DEFINED BELOW) IS PROVIDED UNDER THE TERMS OF THIS CREATIVE COMMONS PUBLIC LICENSE ("CCPL" OR "LICENSE"). THE WORK IS PROTECTED BY COPYRIGHT AND/OR OTHER APPLICABLE LAW. ANY USE OF THE WORK OTHER THAN AS AUTHORIZED UNDER THIS LICENSE OR COPYRIGHT LAW IS PROHIBITED. BY EXERCISING ANY RIGHTS TO THE WORK PROVIDED HERE, YOU ACCEPT AND AGREE TO BE BOUND BY THE TERMS OF THIS LICENSE. TO THE EXTENT THIS LICENSE MAY BE CONSIDERED TO BE A CONTRACT, THE LICENSOR GRANTS YOU THE RIGHTS CONTAINED HERE IN CONSIDERATION OF YOUR ACCEPTANCE OF SUCH TERMS AND CONDITIONS. ==<span id="1"></span>1. Definitions== <ol type="a"> <li id="1.a">"'''Adaptation'''" means a work based upon the Work, or upon the Work and other pre-existing works, such as a translation, adaptation, derivative work, arrangement of music or other alterations of a literary or artistic work, or phonogram or performance and includes cinematographic adaptations or any other form in which the Work may be recast, transformed, or adapted including in any form recognizably derived from the original, except that a work that constitutes a Collection will not be considered an Adaptation for the purpose of this License. For the avoidance of doubt, where the Work is a musical work, performance or phonogram, the synchronization of the Work in timed-relation with a moving image ("synching") will be considered an Adaptation for the purpose of this License.</li> <li id="1.b">"'''Collection'''" means a collection of literary or artistic works, such as encyclopedias and anthologies, or performances, phonograms or broadcasts, or other works or subject matter other than works listed in Section 1(f) below, which, by reason of the selection and arrangement of their contents, constitute intellectual creations, in which the Work is included in its entirety in unmodified form along with one or more other contributions, each constituting separate and independent works in themselves, which together are assembled into a collective whole. A work that constitutes a Collection will not be considered an Adaptation (as defined below) for the purposes of this License.</li> <li id="1.c">"'''Creative Commons Compatible License'''" means a license that is listed at http://creativecommons.org/compatiblelicenses that has been approved by Creative Commons as being essentially equivalent to this License, including, at a minimum, because that license: (i) contains terms that have the same purpose, meaning and effect as the License Elements of this License; and, (ii) explicitly permits the relicensing of adaptations of works made available under that license under this License or a Creative Commons jurisdiction license with the same License Elements as this License.</li> <li id="1.d">"'''Distribute'''" means to make available to the public the original and copies of the Work or Adaptation, as appropriate, through sale or other transfer of ownership.</li> <li id="1.e">"'''License Elements'''" means the following high-level license attributes as selected by Licensor and indicated in the title of this License: Attribution, ShareAlike.</li> <li id="1.f">"'''Licensor'''" means the individual, individuals, entity or entities that offer(s) the Work under the terms of this License.</li> <li id="1.g">"'''Original Author'''" means, in the case of a literary or artistic work, the individual, individuals, entity or entities who created the Work or if no individual or entity can be identified, the publisher; and in addition (i) in the case of a performance the actors, singers, musicians, dancers, and other persons who act, sing, deliver, declaim, play in, interpret or otherwise perform literary or artistic works or expressions of folklore; (ii) in the case of a phonogram the producer being the person or legal entity who first fixes the sounds of a performance or other sounds; and, (iii) in the case of broadcasts, the organization that transmits the broadcast.</li> <li id="1.h">"'''Work'''" means the literary and/or artistic work offered under the terms of this License including without limitation any production in the literary, scientific and artistic domain, whatever may be the mode or form of its expression including digital form, such as a book, pamphlet and other writing; a lecture, address, sermon or other work of the same nature; a dramatic or dramatico-musical work; a choreographic work or entertainment in dumb show; a musical composition with or without words; a cinematographic work to which are assimilated works expressed by a process analogous to cinematography; a work of drawing, painting, architecture, sculpture, engraving or lithography; a photographic work to which are assimilated works expressed by a process analogous to photography; a work of applied art; an illustration, map, plan, sketch or three-dimensional work relative to geography, topography, architecture or science; a performance; a broadcast; a phonogram; a compilation of data to the extent it is protected as a copyrightable work; or a work performed by a variety or circus performer to the extent it is not otherwise considered a literary or artistic work.</li> <li id="1.i">"'''You'''" means an individual or entity exercising rights under this License who has not previously violated the terms of this License with respect to the Work, or who has received express permission from the Licensor to exercise rights under this License despite a previous violation.</li> <li id="1.j">"'''Publicly Perform'''" means to perform public recitations of the Work and to communicate to the public those public recitations, by any means or process, including by wire or wireless means or public digital performances; to make available to the public Works in such a way that members of the public may access these Works from a place and at a place individually chosen by them; to perform the Work to the public by any means or process and the communication to the public of the performances of the Work, including by public digital performance; to broadcast and rebroadcast the Work by any means including signs, sounds or images.</li> <li id="1.k">"'''Reproduce'''" means to make copies of the Work by any means including without limitation by sound or visual recordings and the right of fixation and reproducing fixations of the Work, including storage of a protected performance or phonogram in digital form or other electronic medium.</li> </ol> ==<span id="2"></span>2. Fair Dealing Rights== Nothing in this License is intended to reduce, limit, or restrict any uses free from copyright or rights arising from limitations or exceptions that are provided for in connection with the copyright protection under copyright law or other applicable laws. ==<span id="3"></span>3. License Grant== Subject to the terms and conditions of this License, Licensor hereby grants You a worldwide, royalty-free, non-exclusive, perpetual (for the duration of the applicable copyright) license to exercise the rights in the Work as stated below: <ol type="a"> <li id="3.a">to Reproduce the Work, to incorporate the Work into one or more Collections, and to Reproduce the Work as incorporated in the Collections;</li> <li id="3.b">to create and Reproduce Adaptations provided that any such Adaptation, including any translation in any medium, takes reasonable steps to clearly label, demarcate or otherwise identify that changes were made to the original Work. For example, a translation could be marked "The original work was translated from English to Spanish," or a modification could indicate "The original work has been modified.";</li> <li id="3.c">to Distribute and Publicly Perform the Work including as incorporated in Collections; and,</li> <li id="3.d">to Distribute and Publicly Perform Adaptations.</li> <li id="3.e">For the avoidance of doubt: <ol type="i"> <li id="3.e.i">'''Non-waivable Compulsory License Schemes.''' In those jurisdictions in which the right to collect royalties through any statutory or compulsory licensing scheme cannot be waived, the Licensor reserves the exclusive right to collect such royalties for any exercise by You of the rights granted under this License;</li> <li id="3.e.ii">'''Waivable Compulsory License Schemes.''' In those jurisdictions in which the right to collect royalties through any statutory or compulsory licensing scheme can be waived, the Licensor waives the exclusive right to collect such royalties for any exercise by You of the rights granted under this License; and,</li> <li id="3.e.iii">'''Voluntary License Schemes.''' The Licensor waives the right to collect royalties, whether individually or, in the event that the Licensor is a member of a collecting society that administers voluntary licensing schemes, via that society, from any exercise by You of the rights granted under this License.</li> </ol> </li> </ol> The above rights may be exercised in all media and formats whether now known or hereafter devised. The above rights include the right to make such modifications as are technically necessary to exercise the rights in other media and formats. Subject to Section 8(f), all rights not expressly granted by Licensor are hereby reserved. ==<span id="4"></span>4. Restrictions== The license granted in Section 3 above is expressly made subject to and limited by the following restrictions: <ol type="a"> <li id="4.a">You may Distribute or Publicly Perform the Work only under the terms of this License. You must include a copy of, or the Uniform Resource Identifier (URI) for, this License with every copy of the Work You Distribute or Publicly Perform. You may not offer or impose any terms on the Work that restrict the terms of this License or the ability of the recipient of the Work to exercise the rights granted to that recipient under the terms of the License. You may not sublicense the Work. You must keep intact all notices that refer to this License and to the disclaimer of warranties with every copy of the Work You Distribute or Publicly Perform. When You Distribute or Publicly Perform the Work, You may not impose any effective technological measures on the Work that restrict the ability of a recipient of the Work from You to exercise the rights granted to that recipient under the terms of the License. This Section 4(a) applies to the Work as incorporated in a Collection, but this does not require the Collection apart from the Work itself to be made subject to the terms of this License. If You create a Collection, upon notice from any Licensor You must, to the extent practicable, remove from the Collection any credit as required by Section 4(c), as requested. If You create an Adaptation, upon notice from any Licensor You must, to the extent practicable, remove from the Adaptation any credit as required by Section 4(c), as requested.</li> <li id="4.b">You may Distribute or Publicly Perform an Adaptation only under the terms of: (i) this License; (ii) a later version of this License with the same License Elements as this License; (iii) a Creative Commons jurisdiction license (either this or a later license version) that contains the same License Elements as this License (e.g., Attribution-ShareAlike 3.0 US)); (iv) a Creative Commons Compatible License. If you license the Adaptation under one of the licenses mentioned in (iv), you must comply with the terms of that license. If you license the Adaptation under the terms of any of the licenses mentioned in (i), (ii) or (iii) (the "Applicable License"), you must comply with the terms of the Applicable License generally and the following provisions: (I) You must include a copy of, or the URI for, the Applicable License with every copy of each Adaptation You Distribute or Publicly Perform; (II) You may not offer or impose any terms on the Adaptation that restrict the terms of the Applicable License or the ability of the recipient of the Adaptation to exercise the rights granted to that recipient under the terms of the Applicable License; (III) You must keep intact all notices that refer to the Applicable License and to the disclaimer of warranties with every copy of the Work as included in the Adaptation You Distribute or Publicly Perform; (IV) when You Distribute or Publicly Perform the Adaptation, You may not impose any effective technological measures on the Adaptation that restrict the ability of a recipient of the Adaptation from You to exercise the rights granted to that recipient under the terms of the Applicable License. This Section 4(b) applies to the Adaptation as incorporated in a Collection, but this does not require the Collection apart from the Adaptation itself to be made subject to the terms of the Applicable License.</li> <li id="4.c">If You Distribute, or Publicly Perform the Work or any Adaptations or Collections, You must, unless a request has been made pursuant to Section 4(a), keep intact all copyright notices for the Work and provide, reasonable to the medium or means You are utilizing: (i) the name of the Original Author (or pseudonym, if applicable) if supplied, and/or if the Original Author and/or Licensor designate another party or parties (e.g., a sponsor institute, publishing entity, journal) for attribution ("Attribution Parties") in Licensor's copyright notice, terms of service or by other reasonable means, the name of such party or parties; (ii) the title of the Work if supplied; (iii) to the extent reasonably practicable, the URI, if any, that Licensor specifies to be associated with the Work, unless such URI does not refer to the copyright notice or licensing information for the Work; and (iv) , consistent with Section 3(b), in the case of an Adaptation, a credit identifying the use of the Work in the Adaptation (e.g., "French translation of the Work by Original Author," or "Screenplay based on original Work by Original Author"). The credit required by this Section 4(c) may be implemented in any reasonable manner; provided, however, that in the case of a Adaptation or Collection, at a minimum such credit will appear, if a credit for all contributing authors of the Adaptation or Collection appears, then as part of these credits and in a manner at least as prominent as the credits for the other contributing authors. For the avoidance of doubt, You may only use the credit required by this Section for the purpose of attribution in the manner set out above and, by exercising Your rights under this License, You may not implicitly or explicitly assert or imply any connection with, sponsorship or endorsement by the Original Author, Licensor and/or Attribution Parties, as appropriate, of You or Your use of the Work, without the separate, express prior written permission of the Original Author, Licensor and/or Attribution Parties.</li> <li id="4.d">Except as otherwise agreed in writing by the Licensor or as may be otherwise permitted by applicable law, if You Reproduce, Distribute or Publicly Perform the Work either by itself or as part of any Adaptations or Collections, You must not distort, mutilate, modify or take other derogatory action in relation to the Work which would be prejudicial to the Original Author's honor or reputation. Licensor agrees that in those jurisdictions (e.g. Japan), in which any exercise of the right granted in Section 3(b) of this License (the right to make Adaptations) would be deemed to be a distortion, mutilation, modification or other derogatory action prejudicial to the Original Author's honor and reputation, the Licensor will waive or not assert, as appropriate, this Section, to the fullest extent permitted by the applicable national law, to enable You to reasonably exercise Your right under Section 3(b) of this License (right to make Adaptations) but not otherwise.</li> </ol> ==<span id="5"></span>5. Representations, Warranties and Disclaimer== UNLESS OTHERWISE MUTUALLY AGREED TO BY THE PARTIES IN WRITING, LICENSOR OFFERS THE WORK AS-IS AND MAKES NO REPRESENTATIONS OR WARRANTIES OF ANY KIND CONCERNING THE WORK, EXPRESS, IMPLIED, STATUTORY OR OTHERWISE, INCLUDING, WITHOUT LIMITATION, WARRANTIES OF TITLE, MERCHANTIBILITY, FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE, NONINFRINGEMENT, OR THE ABSENCE OF LATENT OR OTHER DEFECTS, ACCURACY, OR THE PRESENCE OF ABSENCE OF ERRORS, WHETHER OR NOT DISCOVERABLE. SOME JURISDICTIONS DO NOT ALLOW THE EXCLUSION OF IMPLIED WARRANTIES, SO SUCH EXCLUSION MAY NOT APPLY TO YOU. ==<span id="6"></span>6. Limitation on Liability== EXCEPT TO THE EXTENT REQUIRED BY APPLICABLE LAW, IN NO EVENT WILL LICENSOR BE LIABLE TO YOU ON ANY LEGAL THEORY FOR ANY SPECIAL, INCIDENTAL, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR EXEMPLARY DAMAGES ARISING OUT OF THIS LICENSE OR THE USE OF THE WORK, EVEN IF LICENSOR HAS BEEN ADVISED OF THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGES. ==<span id="7"></span>7. Termination== <ol type="a"> <li id="7.a">This License and the rights granted hereunder will terminate automatically upon any breach by You of the terms of this License. Individuals or entities who have received Adaptations or Collections from You under this License, however, will not have their licenses terminated provided such individuals or entities remain in full compliance with those licenses. Sections 1, 2, 5, 6, 7, and 8 will survive any termination of this License.</li> <li id="7.b">Subject to the above terms and conditions, the license granted here is perpetual (for the duration of the applicable copyright in the Work). Notwithstanding the above, Licensor reserves the right to release the Work under different license terms or to stop distributing the Work at any time; provided, however that any such election will not serve to withdraw this License (or any other license that has been, or is required to be, granted under the terms of this License), and this License will continue in full force and effect unless terminated as stated above.</li> </ol> ==<span id="8"></span>8. Miscellaneous== <ol type="a"> <li id="8.a">Each time You Distribute or Publicly Perform the Work or a Collection, the Licensor offers to the recipient a license to the Work on the same terms and conditions as the license granted to You under this License.</li> <li id="8.b">Each time You Distribute or Publicly Perform an Adaptation, Licensor offers to the recipient a license to the original Work on the same terms and conditions as the license granted to You under this License.</li> <li id="8.c">If any provision of this License is invalid or unenforceable under applicable law, it shall not affect the validity or enforceability of the remainder of the terms of this License, and without further action by the parties to this agreement, such provision shall be reformed to the minimum extent necessary to make such provision valid and enforceable.</li> <li id="8.d">No term or provision of this License shall be deemed waived and no breach consented to unless such waiver or consent shall be in writing and signed by the party to be charged with such waiver or consent.</li> <li id="8.e">This License constitutes the entire agreement between the parties with respect to the Work licensed here. There are no understandings, agreements or representations with respect to the Work not specified here. Licensor shall not be bound by any additional provisions that may appear in any communication from You. This License may not be modified without the mutual written agreement of the Licensor and You.</li> <li id="8.f">The rights granted under, and the subject matter referenced, in this License were drafted utilizing the terminology of the Berne Convention for the Protection of Literary and Artistic Works (as amended on September 28, 1979), the Rome Convention of 1961, the WIPO Copyright Treaty of 1996, the WIPO Performances and Phonograms Treaty of 1996 and the Universal Copyright Convention (as revised on July 24, 1971). These rights and subject matter take effect in the relevant jurisdiction in which the License terms are sought to be enforced according to the corresponding provisions of the implementation of those treaty provisions in the applicable national law. If the standard suite of rights granted under applicable copyright law includes additional rights not granted under this License, such additional rights are deemed to be included in the License; this License is not intended to restrict the license of any rights under applicable law.</li> </ol> {{ombox|image=none|text= <h3>Creative Commons Notice</h3> Creative Commons is not a party to this License, and makes no warranty whatsoever in connection with the Work. Creative Commons will not be liable to You or any party on any legal theory for any damages whatsoever, including without limitation any general, special, incidental or consequential damages arising in connection to this license. Notwithstanding the foregoing two (2) sentences, if Creative Commons has expressly identified itself as the Licensor hereunder, it shall have all rights and obligations of Licensor. Except for the limited purpose of indicating to the public that the Work is licensed under the CCPL, Creative Commons does not authorize the use by either party of the trademark "Creative Commons" or any related trademark or logo of Creative Commons without the prior written consent of Creative Commons. Any permitted use will be in compliance with Creative Commons' then-current trademark usage guidelines, as may be published on its website or otherwise made available upon request from time to time. For the avoidance of doubt, this trademark restriction does not form part of the License. Creative Commons may be contacted at http://creativecommons.org/. }}<noinclude> [[Category:Wikibooks karapatang-ari|{{PAGENAME}}]]</noinclude> l0qreqrslww84lka9xw16qdg5qs39mh 14 5245 26413 2021-01-13T14:52:30Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki [[Category:Wikibooks]] sq3t2ju8hikahpiz1y98460vh66sqbh 12 5246 26418 2021-01-13T15:02:47Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '{{wip}} {{Wikibooks help}} {{shortcut|WB:EDIT}} Wikibooks is a [[w:Wiki|wiki]], which means that anyone can easily edit any unprotected page and save those changes im...' wikitext text/x-wiki {{wip}} {{Wikibooks help}} {{shortcut|WB:EDIT}} Wikibooks is a [[w:Wiki|wiki]], which means that anyone can easily edit any unprotected page and save those changes immediately to that page. After your first edit you are a Wikibooks editor! To request a change to a protected page, you may add your suggestion to the talk page. If you just want to experiment, please do so in the [[Wikibooks:sandbox|sandbox]]. Editing a Wikibooks page is very easy. Simply click on the ''Edit'' tab at the top of a Wikibooks page. This will bring you to a new page with a text box containing the editable text of the original page. Once you're done, write a short edit summary in the small field below the edit box. You may use shorthand to describe your changes, and when you have finished, press the ''Show preview'' button to see how your changes will look. You can also see the difference between the page with your edits and the previous version of the page by pressing the ''Show changes'' button. If you're satisfied with what you see, be bold and press the ''Save page'' button. Your changes will immediately be visible to other Wikibooks users. [[File:English Wikibooks editing.png|475px|thumb|center|What you'll see when you go to edit a page and choose the ''Edit'' option.]] <br style="clear:left;" /> == Composition of an edit page == The editing page consists of these sections: * [[#Edit toolbar|Edit toolbar]] * Editing text box * [[#Edit summary|Edit summary]] box * [[#Minor edit checkbox|Minor edit]], [[Help:Tracking changes#Watching pages|Watch this page]] checkboxes * Save page, [[#Show preview button|Show preview]], [[Help:Tracking changes#Viewing diffs|Show changes]] buttons * Cancel, Editing help links * A list of [[Help:Template|template]]s used on the page * A preview, if you have requested one. Your preferences may place the preview at the top of the page instead. ===Edit toolbar=== The '''edit toolbar''' above the editing text box helps you produce '''wiki markup''', instructions used to stylize text on a wiki page. In the edit toolbar above the editing text box seen when editing a page, if you click ''Help'' you can see what effects are possible with wiki markup. Another way you can learn how to produce specific effects is to click ''Edit'' on a page that contains the effect you wish to copy and see what markup is used. {| class="wikitable" style="width:100%;" ! width="26%" | Name ! width="36%" | Markup ! width="37%" | Displays |- ! colspan="3" style="text-align:left; background-color:#cccccc;" | Basic |- | [[File:Toolbaricon_bold_B.png|link=]] Bold | <syntaxhighlight lang="moin">Make text '''bold'''</syntaxhighlight> | Make text '''bold''' |- | [[File:Toolbaricon_italic_I.png|link=]] Italic | <syntaxhighlight lang="moin">Make text ''italic''</syntaxhighlight> | Make text ''italic'' |- | [[File:Button_underline_he.png|link=]] Underline | <syntaxhighlight lang="html">Make text<u>underlined</u></syntaxhighlight> | Make text <u>underlined</u> |- | [[File:Vector_strikeout.png|link=]] Strikeout | <syntaxhighlight lang="html"><s>Strike out</s> text</syntaxhighlight> | <s>Strike out</s> text |- | [[File:Vector_toolbar_insert_link_button.png|link=]] [[#Links|Link]] | <syntaxhighlight lang="moin">Link to [[Help:Contents|a page]], [[#Sections|a section of a page]] or an [http://www.wikimedia.org external page].</syntaxhighlight> | Link to [[Help:Contents|a page]], [[#Sections|a section of a page]] or an [http://www.wikimedia.org external page]. |- | [[File:Vector toolbar insert image button.png|link=]] Embed [[Help:Files|file]] | <syntaxhighlight lang="moin">[[File:Vector toolbar insert image button.png]]</syntaxhighlight> | [[File:Vector toolbar insert image button.png]] |- | [[File:Vector toolbar insert reference button.png|link=]] Insert [[#References|references]] | <syntaxhighlight lang="xml">Example text<ref>It is a note!</ref></syntaxhighlight> | Example text<span style="color:#002bb8"><sup>[1]</sup></span> |- | [[File:Vector toolbar signature button.png|link=]] Signature | <syntaxhighlight lang="text">Thanks guys --~~~~</syntaxhighlight> | Thanks guys --[[User:Example|Example]] 07:46, 27 November 2005 (UTC) |- ! colspan="3" style="text-align:left; background-color:#cccccc;" | Advanced |- | <span style="padding: 4px; color: #333; border:1px solid silver; background: white; cursor: pointer"> Heading [[File:MediaWiki_Vector_skin_action_arrow.png|link=]]</span> Dropdown list for headings of different levels | <syntaxhighlight lang="moin"> == Level 2 (Section heading) == === Level 3 === ==== Level 4 ==== ===== Level 5 =====</syntaxhighlight> | {{hiddenh2|Level 2 (Section heading)}}{{hiddenh3|Level 3}}{{hiddenh4|Level 4}}{{hiddenh5|Level 5}} |- | <span style="padding: 4px; color: #333; border:1px solid silver; background: white; cursor: pointer"> Text Type [[File:MediaWiki_Vector_skin_action_arrow.png|link=]]</span> Dropdown list for text or programming code of different types | <syntaxhighlight lang="xml"><tt>Teletype text</tt>, <code>inline code</code>, <source lang="text">generic source code</source></syntaxhighlight> | <tt>Teletype text</tt>, <code>inline code</code>, <syntaxhighlight lang="text">generic source code</syntaxhighlight> |- | [[File:Vector toolbar bulleted list button.png|link=]] Insert a bulleted [[#Lists|list]] item | <syntaxhighlight lang="text">* Bulleted list item</syntaxhighlight> | * Bulleted list item |- | [[File:Vector toolbar numbered list button.png|link=]] Insert a numbered [[#Lists|list]] item | <syntaxhighlight lang="text"># Numbered list item</syntaxhighlight> | # Numbered list item |- | [[File:Vector toolbar indentation button.png|link=]] Text indentation | <syntaxhighlight lang="text">:Indented line</syntaxhighlight> | :Indented line |- | [[File:Vector toolbar no wiki formatting button.png|link=]] Ignore wiki markup | <syntaxhighlight lang="xml"><nowiki><math>2^3</math></nowiki></syntaxhighlight> | <syntaxhighlight lang="text"><math>2^3</math></syntaxhighlight> |- | [[File:Vector toolbar insert new line button.png|link=]] Insert new line | <syntaxhighlight lang="html"> example <br /> text</syntaxhighlight> | example <br /> text |- | [[File:Vector toolbar big text button.png|link=]] Big text | <syntaxhighlight lang="html"><big>Big text</big></syntaxhighlight> | <big>Big text</big> |- | [[File:Vector toolbar small text button.png|link=]] Small text | <syntaxhighlight lang="html"><small>Small text</small></syntaxhighlight> | <small>Small text</small> |- | [[File:Vector toolbar superscript button.png|link=]] Superscript text | <syntaxhighlight lang="html"><sup>Superscript text</sup></syntaxhighlight> | <sup>Superscript text</sup> |- | [[File:Vector toolbar subscript button.png|link=]] Superscript text | <syntaxhighlight lang="html"><sub>Subscript text</sub></syntaxhighlight> | <sub>Subscript text</sub> |- | [[File:Vector toolbar insert picture gallery button.png|link=]] Insert picture [[Help:Files#Galleries|gallery]] | <syntaxhighlight lang="xml"> <gallery> File:Example.jpg|Caption1 File:Example.jpg|Caption2 </gallery></syntaxhighlight> | <gallery> File:Example.jpg|Caption1 File:Example.jpg|Caption2 </gallery> |- | [[File:Vector toolbar insert table button.png|link=]] Insert [[Help:Tables|table]] (opens a configuration window to select the number of rows and columns and some other options) | <syntaxhighlight lang="text"> {| class="wikitable" |- ! Header text |- | Example |} </syntaxhighlight> | {| class="wikitable" |- ! Header text |- | Example |} |- | [[File:Vector toolbar redirect button.png|link=]] Page [[#Redirecting|redirect]] | <syntaxhighlight lang="text">#REDIRECT [[WB:HELP]]</syntaxhighlight> | [[File:Redirect arrow without text.svg|link=|#REDIRECT]] [[WB:HELP]] |- | [[File:Vector toolbar search-replace button.png|link=]] Search and replace | Opens the search and replace window |} ==={{anchor|Edit summaries}}Edit summary=== {{shortcut|WB:ES}} An '''edit summary''' is a brief explanation of an edit to a Wikibooks page. When you edit a page there is a small text entry field, which is labeled "Edit summary", located under the main edit box and above the "Save page" button. Edit summaries are displayed in lists of changes (such as [[Help:Tracking changes#Page history|page histories]] and [[Help:Tracking changes#Watching pages|watchlists]]), and at the top of [[Help:Tracking changes#Viewing diffs|diff]] pages. It is good practice to fill in the "Edit summary" field, or add to it in the case of [[#Sections|section editing]], as this helps others to understand the intention of your edit. To avoid accidentally leaving edit summaries blank, you can select "Prompt me when entering a blank edit summary" on the Editing tab of your [[Special:Preferences|user preferences]], if you have created an account. ====Always provide an edit summary==== It is considered good practice to always provide an edit summary, but it is especially important when [[#Reverting|reverting]] the actions of other editors, or if you delete any text; otherwise, people may question your motives for the edit. Accurate summaries help other editors decide whether it is worthwhile for them to check a change, and to understand it if they choose to check it. Summaries are less essential for "[[#Minor edit|minor changes]]", but a summary like "fixed spelling" is helpful even then. ====Qualities of good summaries==== * ''Summarize''. Summarize the change, even if only briefly; even a short summary is better than no summary. * ''Explain''. Give reasons for the change, if there is a reasonable chance that other editors may be unclear as to why it was made. * ''Abbreviations''. Experienced users, especially those with many edits to make, will often use abbreviations in order to save time; for example, "rv" for "[[#Reverting|revert]]", or shortcuts for Wikibooks policies and related pages, e.g. "WB:WIW" for [[Wikibooks:What is Wikibooks]] (see [[Wikibooks:Shortcuts]]). Abbreviations should be used with care, although they save one editor time they may cost readers much more time to figure out what they mean, they can be confusing for inexperienced users, but they are generally fine for small edits such as formatting and grammar changes. * ''Talk pages''. When editing [[WB:TALK|talk pages]], consider copying your comment to the edit summary, especially if it is brief; this allows users to check Recent changes, Page history and User contributions very efficiently. It also reduces the load on the servers. * ''Harmony between text and edit summary''. Make sure that important information is not only included in the edit summary. This applies especially on talk pages. Readers who only see the text may miss that important information, and they may then respond inappropriately through no fault of their own. Try to prevent misunderstandings. If an edit requires more explanation than will fit in the edit summary box, use the ''Discussion'' page instead, and put in the edit summary "see talk" or "see discussion". * ''Avoid misleading summaries''. Mentioning one change but not another one can be misleading to someone who finds the other one more important; add "and misc." to cover the other changes. * ''Avoid inappropriate summaries''. Editors should explain their edits, but not be overly critical or harsh when editing or reverting others' work. This may be perceived as uncivil, and cause tension or bad feelings, which makes collaboration more difficult. Explain what you changed, and cite the relevant policies, guidelines, or principles of good writing, but try not to single out others in a way that may come across as an attack. ====Properties==== * ''Limited to 200 characters''. The edit summary box can hold one line of 200 characters. If you attempt to type or paste more, only the first 200 characters will be displayed—the rest will be discarded. For example attempting to add 10 new characters (at the end or in between) to a summary already containing 195 characters will result in the first 5 new characters being inserted and the second 5 being disregarded. * ''Can be previewed''. The [[#Show preview button|"Show preview" button]] also provides a preview of the edit summary to facilitate checking links. * ''Can't be changed after saving''. After you save the page, you cannot change the edit summary. * ''Doesn't appear in searches''. The [[WB:SEARCH|search function]] cannot search edit summaries, and they are not indexed by external search engines. * ''Wikilinks always rendered; other wikitext coding ignored''. Text in edit summaries renders internal links, including [[#Pipe links|piped links]], and [[#Interwiki links|interwiki links]], even when enclosed within <nowiki><nowiki> and </nowiki></nowiki>. Therefore, copying wikitext in the edit summary box may be preferable to copying text from the preview, except when one wants to save space. Other wikitext coding is not interpreted. * ''URLs''. When copying an external link from the preview into the edit summary box then, depending on the operating system, the "printable version" is copied, i.e. how it is normally rendered, and in addition, between parentheses, the URL; hence the same information as in the wikitext, but in a different format, as well as a possible sequential number. ==={{anchor|Minor edits|Minor edit}}Minor edit checkbox=== {{shortcut|WB:MINOR}} A check to the '''minor edit''' box signifies that only superficial differences exist between the current and previous versions. Examples include typographical corrections, formatting and presentational changes, rearrangement of text without modification of content, etc. A ''minor edit'' is one that the editor believes requires no review and could never be the subject of a dispute, such as changing "teh" to "the". An edit of this kind is marked in its page's [[Help:Tracking changes#Page history|revision history]] with a lower case, bolded "m" character ('''m'''). By contrast, a major edit is one that should be reviewed for its acceptability to all concerned editors. Therefore, any change that affects the ''meaning'' of a page is not minor, even if the edit concerns a single word; for example, the addition or removal of "not", which can change the meaning of a sentence, is a major edit. Because editors may choose to ignore minor edits when reviewing [[Help:Tracking changes#Recent changes|recent changes]], the distinction between major and minor edits is significant. Logged-in users might even set their preferences to not display minor edits. If there is any chance that another editor might dispute a change, it is best not to mark the edit as minor. Users who are not [[WB:LOGIN|logged in]] to Wikibooks are not permitted to mark changes as minor because of the potential for vandalism. The ability to mark changes as minor is one of many reasons to register. A good rule of thumb is that edits consisting solely of spelling corrections, formatting changes, or rearrangement of text without modification of content should be flagged as minor edits. ==== When to mark an edit as a minor edit ==== * Spelling and grammatical corrections. * Simple formatting (''e.g.'', capitalization, punctuation, or properly adding italics to non-English words, like ''folie des grandeurs''). * Formatting that does not change the meaning of the page (''e.g.'', moving a picture, splitting one paragraph into two—where this is not contentious). * Obvious factual errors (''e.g.'', changing "Nixon resigned in 1874" to "Nixon resigned in 1974"). * Fixing layout errors. * Adding or correcting [[#Wikilinks|wikilinks]], or fixing broken references already present in the page. * Removing [[Wikibooks:Vandalism|vandalism]] and graffiti. ==== Things to remember ==== * Any change to the source text, even if it does not affect the presentation of the page in [[HTML]] (if it involves adding a space or a line break, for example) will still be treated as a change according to the database. * Marking a major change as a minor one is considered poor etiquette, especially if the change involves the deletion of some text. * [[#Reverting|Reverting]] a page is not likely to be considered minor under most circumstances. When the status of a page is disputed, and particularly if an [[Help:Glossary#edit war|edit war]] is brewing, then it is better not to mark ''any'' edit as minor. Reverting blatant vandalism is an exception to this rule. * If you ''accidentally'' mark an edit as minor when it was in fact a major edit, you should make a second edit, or dummy edit, noting in the dummy's edit summary that the previous edit was major. As a trivial edit to be made for this purpose, just opening the edit box and saving (''i.e.'' changing nothing) will not work; neither will adding a blank space at the end of a line or a blank line at the end of the page—in these cases the edit is cancelled and the edit summary discarded. However, one can, for example, add an extra space between two words. This will be preserved in the wikitext and recorded as a change, although it will not change the page's appearance when rendered. * It may be worth communicating any disagreement about what is minor via Talk or a message to the contributor, being careful to avoid a flame war ("I thought your change was a bit more than minor—maybe I am being over-sensitive?"). There is a grey area, and many contributors will appreciate feedback on whether they've got it right. * Marking your change as minor affects how it displays in some [[Help:Tracking changes#Watching pages|editors' watchlists]]. If, for example, you mark your talk page comments as "minor", then fewer editors are likely to notice your comment. ==== Exceptions ==== [[Wikibooks:Administrators|Administrators]] and [[Wikibooks:Reviewers|reviewers]] can semi-automatically revert the edits of the last editor of a page; all such [[#Rollback|rollback]] reversions are marked as minor by the wiki software. The intended use of the rollback feature is for cases of vandalism, where the act of reverting any vandalism should be considered minor (and can be ignored in the recent changes list). ==={{anchor|Showing previews|Show preview}}Show preview button=== {{shortcut|WB:PREVIEW}} Below the edit box is a '''Show preview''' button. Pressing this will show you what the page will look like without actually saving it. It is strongly recommended that you use this prior to saving. This allows you to check what the page will look like first and to check that you haven't made any errors. It also prevents the need for multiple saves. Saving the same page a large number of times in quick succession makes it harder for people to check what changed, and clogs up the [[Help:Tracking changes#Page history|page history]]. It is helpful, to save the page before moving, breaking apart, or combining sections of the page, if you have been making small edits to the page. The difference display is not good at showing paragraph moves, and will not display the small edits clearly if sections are then moved around. Saving only once is also a way of avoiding [[#Edit conflict|edit conflicts]], as people will not see the page on [[Help:Tracking changes#recent changes|recent changes]], and therefore they are less likely to try editing it at the same time as you. If you are [[WB:LOGIN|logged in]], you can set your [[Special:Preferences|preferences]] to show the preview before the edit box instead of after it. If you select this option, the preview will be displayed above the edit box when you click the "Show preview" button while editing a page. See [[Help:Account management#Preferences]]. Using show preview also prevents your login timing out, which would mean your edits would not be attributed to your user name. Clicking preview regularly will restart the timer, so you remain logged in. Also, if you are no longer logged in, showing a preview will make you aware of this so you can log in and save your work after that. You can check this by seeing if your user name appears in the upper-right corner when you press preview. If you are not logged in, open [[Special:Userlogin]] in a separate window (right-click "Log in" and hit "Open link in new window" or similar). Log in, then go back to your editing and hit "preview" again to make sure all is well. Note that this will clear the minor edit and watch checkboxes, so make sure they're set appropriately again before you finally save the page. When utilizing this feature during a major edit, consider copying the content into your [[w:clipboard (software)|clipboard]]. On extremely rare occasions, the Wikibooks servers have hiccups, and you could lose your work. When pressing "Show preview", a preview of the [[#Edit summary|edit summary]] is also obtained; thus (for example) links can be checked. ==Composition of a book page== {{shortcut|WB:SECTION}} ==={{anchor|Section}}Sections=== '''Sections''' are created by creating their headings, as below. <pre> ==Section== ===Subsection=== ====Sub-subsection==== </pre> Please ''do not'' use only one equals sign on a side (<nowiki>=Heading=</nowiki>). This would cause a section heading to be as large as the page's name (title). Heading names of sections (including subsections) should be unique on a page. Using the same heading more than once on a page causes problems: * An [[#Wikilinks|internal link (wikilink)]] to a section, in the form <nowiki>[[Pagename#Section heading]]</nowiki>, will only link to the first section on the page with that name, which may not be the intended target of the link. See [[#Section linking (anchors)|section linking]] on linking to a section. * When a section with a duplicate name is edited, the [[Help:Tracking changes#Page history|edit history]] and [[#Edit summary|summary]] will be ambiguous as to which section was edited. * When saving the page after a section edit, the editor's browser may navigate to the wrong section. ===={{anchor|TOC|Table of contents}}Table of contents (TOC)==== {{Shortcut|WB:TOC}} For each page with more than three section headings, a '''table of contents (TOC)''' is automatically generated from the section headings, unless: *(for a user) [[WB:PREFS|preferences]] are set to turn it off *(for a page) the [[Help:Variables|magic word]] <tt><nowiki>__NOTOC__</nowiki></tt> (with ''two underscores'' on either side of the word) is added to the page {{anchor|Positioning the TOC}}'''Positioning the TOC''' When either <tt><nowiki>__FORCETOC__</nowiki></tt> or <tt><nowiki>__TOC__</nowiki></tt> (with ''two underscores'' on either side of the word) is placed in the wikitext, a TOC is added even if the page has fewer than four headings. With <tt><nowiki>__FORCETOC__</nowiki></tt>, the TOC is placed before the first section heading. With <tt><nowiki>__TOC__</nowiki></tt>, it is placed at the same position where this code is placed. There may be some introductory text before the TOC, known as the "lead". Although usually a heading after the TOC is preferable, <tt><nowiki>__TOC__</nowiki></tt> can be used to avoid being forced to insert a meaningless heading just to position the TOC correctly, i.e., not too low. {{anchor|Floating the TOC}}'''Floating the TOC''' The TOC can, in some instances, be floated either right or left using {{tl|TOC right}} or {{tl|TOC left}} when it is beneficial to the layout of the page, or when the default TOC gets in the way of other elements. Before changing the default TOC to a floated TOC, consider the following guidelines: # If a page will be adversely affected by the change, don't float the TOC. # When floating a TOC, check whether the page layout will be harmed if the TOC is hidden by the user. # Long lists may create very long TOCs. The TOC should not be longer than necessary, whether it is floated or not. Limiting the depth of the TOC can be used to reduce the length of the TOC by hiding nested subsections, rather than using a floating TOC (see below). # The default TOC is placed before the first headline, but after any introductory text (unless changed by the page's editors). If the introductory summary is long enough that a typical user has to scroll down to see the top of the TOC, you may float the TOC so it appears closer to the top of the page. # Floating a wide TOC will produce a narrow column of text for users with low resolutions. If the TOC's width exceeds 30% of the user's visible screen (about twice the size of the Wikibooks navigation bar to the left), then it is not suitable for floating. (Percentages assume a typical user setup.) # If the TOC is placed in the general vicinity of other floated images or boxes, it can be floated as long as the flowing text column does not become narrower than 30% of the average user's visible screen width. # A left-floated TOC may affect bulleted or numbered lists. {{anchor|Limiting the depth of the TOC}}'''Limiting the depth of the TOC''' When a page has a very large number of subsections (such as this page), it may be appropriate to hide lower-level subsections from the TOC. You can specify a limit for the lowest-level section that should be displayed using {{tlx|TOC|limit{{=}}''n''}}, where ''n'' is the number of = signs that are used on each side of the lowest-level section header that should be displayed (e.g. 3 to show ===sections=== but hide ====sections====). The limit=''n'' parameter can also be given to {{tl|TOC left}} or {{tl|TOC right}} the same way. {{anchor|Linking to the TOC}}'''Linking to the TOC''' You can make a link to the TOC using the following: * Same page: ** wikicode: <nowiki>[[#toc|Contents]]</nowiki> ** link: [[#toc|Contents]] * Different page: ** wikicode: <nowiki>[[Help:Wiki markup#toc|Contents]]</nowiki> ** link: [[Help:Templates#toc|Contents of Templates Help page]] ====Sections vs. separate pages==== Advantages of separate pages: # [[WB:WLH|what links here]] feature # separate [[WB:PH|edit histories]] # some [[Help:Templates|template]] limits apply ''per page'' # automatic [[#Redirect|redirect]] on renaming # loading ''one'' small page is faster than loading ''one'' large page—but are readers more likely to want to use just one section or to browse many of the sections of the topic?—see advantages of combined pages # ''one'' small page is easier to navigate than ''one'' large page—but see above # can separately be put in [[Help:Categories|categories]] Advantages of one combined page with sections: # loading ''one combined'' page is ''faster and more convenient'' than loading ''several divided'' ones # searching within one large page or its wikitext with a local search function is faster and has advantages over searching several pages using the site search engine or a web search engine # the automatic table of contents provides for convenient navigation. # more likelihood of editorial cohesion of a concept compared to having several pages likely to be independently edited # duplication of items relevant to each section is avoided ==={{anchor|Link}}Links=== {{shortcut|WB:LINK}} {{Meta|Help:Link}} '''Links''' give readers one-click access to other Wikibooks pages, other [[w:Wikimedia project|Wikimedia project]]s, and external websites. ===={{anchor|Wikilink}}Wikilinks==== A '''wikilink''' or '''internal link''' links a page to another page within English Wikibooks. *<nowiki>[[Main Page]]</nowiki> gives [[Main Page]] (link to ''Main Page'', labeled ''Main Page''). *<nowiki>[[Main Page|Home]]</nowiki> gives [[Main Page|Home]] (link to ''Main Page'', labeled ''Home''). *<nowiki>[[Main Page]]s</nowiki> gives [[Main Page]]s, just like <nowiki>[[Main Page|Main Pages]]</nowiki> does: [[Main Page|Main Pages]]. *<nowiki>[[Main Page|Home]]s</nowiki> gives [[Main Page|Home]]s, just like <nowiki>[[Main Page|Homes]]</nowiki> does: [[Main Page|Homes]]. *<nowiki>[[Main Page]]'s</nowiki> gives [[Main Page]]'s (''punctuation'' is not appended to the link). *<nowiki>[[Main Page]]<</nowiki>nowiki>s</nowiki> gives [[Main Page]]<nowiki>s</nowiki>. *<nowiki>[[Main Page]]''s''</nowiki> gives [[Main Page]]''s''. *<nowiki>''[[Main Page]]s''</nowiki> gives ''[[Main Page]]''s. *<nowiki>[[Cookbook|Cook]]book<</nowiki>nowiki>s</nowiki> gives [[Cookbook|Cook]]book<nowiki>s</nowiki>. Links with a specified label are said to be "[[#Piped links|piped]]" because of the pipe symbol used ( | ). For certain types of link, the label will be generated automatically if a pipe is typed with no label after it (thus saving you typing). See [[#Piped links|piped links]] below. The link target is ''case-sensitive except for the first character'' (so [[calculus]] links to [[Calculus]], but [[CAlculus]] does not). If the target of a wikilink does not exist, it is displayed red, and is called a [[Help:Glossary#red link|red link]]. If a red link is clicked, the user is taken to a page where it is possible to create a page under the red-linked title. Red links to a particular (non-existent) title can be detected using the [[WB:WLH|What links here]] feature. If the target of a link is the same as the page on which it appears (a self-link), it is displayed in bold, as in [[Help:Editing]]. Attempting to link normally to a [[Help:Files|file]] page, [[Help:Categories|category]] page or [[#Interlanguage links|interlanguage link]] will produce a different effect: it will place the image on the page, add the page to the category or create an interlanguage link at the edge of the page. To override this behavior, add an initial colon, as in <code><nowiki>[[:File:Mediawiki.png]]</nowiki></code>, <code><nowiki>[[:Category:Help]]</nowiki></code>, <code><nowiki>[[:fr:Help:Contents]]</nowiki></code>. ===={{anchor|Piped link|Pipe trick}}Piped links==== A '''piped link''' is an internal [[#Wikilinks|link]] or [[#Interwiki links|interwiki link]] where the link target and link label are both specified. This is needed in the case that they are not equal, while also the link label is not equal to the link target with the last word extended. This allows linking a word or phrase within the text of a page rather than using "see also", even if the wording does not exactly correspond with the name of the target page. With a suitable browser and depending on the [[WB:PREFS|preferences]] set, one can still see the link target: when you point at the link, the name shows up in a hover box and is also shown in the status bar. For instance: <nowiki>[[Help:Contents|Help]]</nowiki> will show as [[Help:Contents|Help]]. If in a piped link the part after the "|" is left empty, it is converted to an abbreviated form of the page name on the left, as follows: #any word before the first colon (:), as well as the colon itself, is removed. This word may or may not be a namespace prefix (such as "Help:") or an [[#Interwiki links|interwiki prefix]] (such as "commons:"). #if there is text in parentheses at the end it will be removed #if there are no parentheses but there is a comma, the comma and everything after it is removed #the link will be in whatever case is used. Just like for the four tildes when adding a signature, in a preview, the result already shows up in the preview itself, but the conversion in the edit box is not yet shown. Press "Show changes" to see the change in the wikitext. '''Colon''' * <nowiki>[[Help:Templates|]]</nowiki> is converted to <nowiki>[[Help:Templates|Templates]]</nowiki>, which is rendered as [[Help:Templates|Templates]] * <nowiki>[[Programming:C++|]]</nowiki> is converted to <nowiki>[[Programming:C++|C++]]</nowiki>, which is rendered as [[Programming:C++|C++]] - even though "Programming:" is not a [[Help:Pages#Namespaces|namespace]] the shortcut works anyway * <nowiki>[[w:Key Largo (film)|]]</nowiki> is converted to <nowiki>[[w:Key Largo (film)|Key Largo]]</nowiki>, which is rendered as [[w:Key Largo (film)|Key Largo]] '''Case''' *<nowiki>[[w:pipeline (Unix)|]]</nowiki> is converted to <nowiki>[[w:pipeline (Unix)|pipeline]]</nowiki> which is rendered as [[w:pipeline (Unix)|pipeline]]. *<nowiki>[[w:Pipeline (Unix)|]]</nowiki> is converted to <nowiki>[[w:Pipeline (Unix)|]]</nowiki> which is rendered as [[w:Pipeline (Unix)|Pipeline]]. '''Comma''' * <nowiki>[[commons:Boston, Massachusetts|]]</nowiki> is converted to <nowiki>[[commons:Boston, Massachusetts|Boston]]</nowiki>, which is rendered as [[commons:Boston, Massachusetts|Boston]]. ===={{anchor|Relative link|Relative links|Subpage link}}Subpage links==== Subpages can be linked to with relative links, without giving the full page name. The following example shows how we link to various pages from the hypothetical <code>Snappy&nbsp;Title/Logical&nbsp;section</code>. Note that that the full page name in the link title can be suppressed by appending another slash. For more flexibility, use a [[#Piped links|piped link]] as normal. {| class="wikitable" ! Full page name of the link target || Relative link || Displays as |- | <code>Snappy Title</code> || <code><nowiki>[[../]]</nowiki></code> | <code>Snappy Title</code> |- | <code>Snappy Title/Sister page</code> || <code><nowiki>[[../Sister page]]</nowiki></code> | <code>Snappy Title/Sister page</code> |- | <code>Snappy Title/Sister page</code> || <code><nowiki>[[../Sister page/]]</nowiki></code> | <code>Sister page</code> |- | <code>Snappy Title/Logical section/interesting topic</code> || <code><nowiki>[[/interesting topic]]</nowiki></code> | <code>Snappy Title/Logical section/interesting topic</code> |- | <code>Snappy Title/Logical section/interesting topic</code> || <code><nowiki>[[/interesting topic/]]</nowiki></code> | <code>interesting topic</code> |} '''Note''' that the first character of sub-pages is case-sensitive. ===={{anchor|External link}}External links==== '''External links''' use absolute [[w:URL|URL]]s to link directly to any webpage. External links are in the form <code><nowiki>[http://www.example.org link name]</nowiki></code> (resulting in [http://www.example.org link name]), with the link name separated from the URL by a space. Links without link names appear numbered: <code><nowiki>[http://www.example.org]</nowiki></code> becomes [http://www.example.org]. Links with no square brackets display in their entirety: http://www.example.org . [[Special:LinkSearch]] finds all pages linking to a given site. The external link syntax can also be used to link to particular page versions within Wikibooks that are not accessible by wikilinks, such as page [[Help:Tracking changes#Page history|history]], edit view, an old version of a page, the [[Help:Tracking changes#Viewing diffs|diff]] between two versions, etc. To display a link without the arrow icon, place the external link syntax between <tt>&lt;span class="plainlinks">...&lt;/span></tt> tags. ===={{anchor|Section link|Section links}}Section links (anchors)==== To link to a section in the same page you can use: <tt><nowiki>[[#Section name|displayed text]]</nowiki></tt>, and to link to a section in another page: <tt><nowiki>[[Page Name#Section name|displayed text]]</nowiki></tt>. The section title in fact points to an "anchor" on the target page. It is possible to define anchors other than explicit section titles, using the [[Help:Templates|template]] {{tlx|anchor|anchor name}}. However <code><nowiki>[[#top]]</nowiki></code> and <code><nowiki>[[#toc]]</nowiki></code> are reserved names that link to the top of a page and the table of contents, respectively. Section links still work if the wikilink is a [[#Redirect|redirect]] (for example, if [[Help:About]] redirects to [[Wikibooks:Welcome]], then [[Help:About#General Information]] will link to the "General Information" section of [[Wikibooks:Welcome]]). It is also possible to put section links inside redirects. For example, [[WB:LINK]] redirects to [[Help:Editing#Links]]. Note that an explicit section link overrides any section link in a redirect, so [[WB:LINK#Interwiki links]] will go to the "Interwiki links" section of this page. Anchor links can also be added to [[#External links|external links]] and to [[#Interwiki links|interwiki links]], again using the # syntax. ===={{anchor|Interlanguage link}}Interlanguage links==== '''Interlanguage links''' are links from any page at here at the English language Wikibooks to nearly equivalent or exactly equivalent pages in another language Wikibooks. The interlanguage links take the following form: :<nowiki>[[language code:Title]]</nowiki> where the language code is the two-letter code as per [[w:ISO 639-1|ISO 639-1]]. (See [[m:List of Wikibooks|Complete list of language Wikibooks available]]. English is "en", Japanese is "ja", etc.) So for example in the English language book on [[Calculus]], which is available on many other wikis, the interlanguage links might look like this: :<nowiki>[[ja:解析学基礎]]</nowiki> :<nowiki>[[nl:Analyse]]</nowiki> :<nowiki>[[zh:微积分学]]</nowiki> Note: These links are treated specially, and don't show up in the body of the text, but rather in a special sidebar section "in other languages" listed by language name. Technically they can go anywhere in the page; placement does not alter the visual appearance of the links on the rendered page except for the order. However, the convention is to put them at the bottom of the wikitext. ===={{anchor|Interwiki link}}Interwiki links==== {| class="wikitable sortable" style="margin-bottom:0; float:right;" ! Project !! Long form !! Shortcut |- | [[w:Wikipedia|Wikipedia]] | <code>[[[[wikipedia:]]]]</code> | <code>[[[[w:]]]]</code> |- | [[w:Wiktionary|Wiktionary]] | <code>[[[[wiktionary:]]]]</code> | <code>[[[[wikt:]]]]</code> |- | [[w:Wikinews|Wikinews]] | <code>[[[[wikinews:]]]]</code> | <code>[[[[n:]]]]</code> |- | [[w:Wikiquote|Wikiquote]] | <code>[[[[wikiquote:]]]]</code> | <code>[[[[q:]]]]</code> |- | [[w:Wikisource|Wikisource]] | <code>[[[[wikisource:]]]]</code> | <code>[[[[s:]]]]</code> |- | [[w:Wikispecies|Wikispecies]] | <code>[[[[wikispecies:]]]]</code> | <code>[[[[species:]]]]</code> |- | [[w:Wikiversity|Wikiversity]] | <code>[[[[wikiversity:]]]]</code> | <code>[[[[v:]]]]</code> |- | [[w:Wikivoyage|Wikivoyage]] | <code>[[[[wikivoyage:]]]]</code> | <code>[[[[voy:]]]]</code> |} An '''interwiki link''' links to a page on another Wikimedia project website, such as [[w:|Wikipedia]] or another language Wikibooks. Other sites are listed in the [[m:Interwiki map|interwiki map]]. These links have the same <nowiki>[[...]]</nowiki> syntax as [[#Wikilinks|wikilinks]] (see above), but take a prefix which specifies the target site. For example, <nowiki>[[w:Help:Contents]]</nowiki> links to the "Help:Contents" page on Wikipedia. Links can be piped as with wikilinks. Remember that an [[#Interlanguage links|interlanguage link]] should be preceded by a colon if it is to be displayed where it appears in the text; otherwise it will be listed at the side of the page (which is appropriate only if it is the most closely corresponding page in the other language Wikibooks). Interwiki links (like external links) are displayed in a slightly paler blue than ordinary wikilinks. MediaWiki does not detect whether these target pages exist, so they are never displayed red. The interwiki links for the major Wikimedia projects are shown at right. Some people prefer to use templates that wrap the above interwiki link syntax with some nice formatting -- {{tl|Wikipedia}}, {{tl|Wikipediapar}}, {{tl|Wikipedia-inline}}, {{tl|Wikiversity}}, {{tl|Wikisource}}, {{tl|Wikiquote}}, {{tl|Wikivoyage}}, etc. {{clear}} ==={{anchor|Footnote|Footnotes|Reference}}References=== {{shortcut|WB:REFS}} '''References''' present [[w:citation|citation]]s to reliable sources that support assertions. '''Footnotes''' add explanatory material and are useful if the added information would be distracting if written out in the main text. ====Inserting references==== {{anchor|Single citation of a reference or footnote}}'''Single citation of a reference or footnote''' At the point of citation in the page, enter the footnote or reference like this: :<code><nowiki><ref>Excel For Dummies, First Edition, Hungry Minds, Inc., 1980.</ref></nowiki></code> You can include formatting and links in the footnote or reference in the usual way. The reference becomes visible in the <nowiki><references/></nowiki> list at the bottom, if there is one. {{anchor|Creating the list of references or footnotes}}'''Creating the list of references or footnotes''' At the point where you want the text of the footnotes or references to appear (usually at the end of the page in a '''Notes''' or '''References''' section), insert the tag: :<code><nowiki><references/></nowiki></code> The template {{tl|reflist}} is an alternative, mostly used if there are many footnotes. {{anchor|Multiple citations of the same reference or footnote}}'''Multiple citations of the same reference or footnote''' To cite the same reference or footnote several times, identify it using the <code>name</code> parameter of the <code><nowiki><ref></nowiki></code> tag. At one of the citation points (it makes sense to choose the first), enter the reference like this: :<code><nowiki><ref name="Perry">Perry's Handbook, Sixth Edition, McGraw-Hill Co., 1984.</ref></nowiki></code> Then at all the other citation points, just enter: :<code><nowiki><ref name="Perry"/></nowiki></code> You are free to pick any footnote name, subject to a few rules. The footnote name is internal and will not be displayed anywhere when the page is viewed. Footnote names are case sensitive and may not be a numeric integer. Names and groups should be kept simple and restricted to the standard English alphabet and numerals. {{anchor|Using templates to insert reference text}}'''Using templates to insert reference text''' A number of [[Help:Templates|templates]], such as a generic {{tl|citation}}, or more specific {{tl|cite book}}, {{tl|cite web}}, etc., are available to format the text between <code><nowiki><ref></nowiki></code> and <code></ref></code> tags in a more structured way. These are listed at [[:Category:Citation templates]]. Their use is optional: they do aid with consistent formatting, but on the other hand they can make editing more cumbersome. ====Appearance of references==== The <code><nowiki><ref></nowiki></code> tags in the main text are converted to auto-numbered superscripts, like this: {|class="wikitable" | The only reference to Excel For Dummies.<ref>Excel For Dummies, First Edition, Hungry Minds, Inc., 1980.</ref> The first reference to Perry's Handbook.<ref name="Perry">Perry's Handbook, Sixth Edition, McGraw-Hill Co., 1984.</ref> The second reference to Perry's Handbook and to another, related book.<ref name="Perry"/><ref>Nuclear Chemical Engineering (2nd Edition), McGraw-Hill Co., 1981.</ref> A statement that requires a reference. The only reference to Linux in a Nutshell.<ref>Linux in a Nutshell, O'Reily Co., 2003.</ref> And third reference to Perry's Handbook.<ref name="Perry"/> |} Clicking on a numbered superscript takes you straight to the text of the corresponding footnote or reference. The <code><nowiki><references/></nowiki></code> tag is expanded to show the text of the footnotes or references against their corresponding numbers, like this: {| class="wikitable" | <references/> |} For single citations, clicking on the arrow (<span style="color:blue;">'''↑'''</span>) takes you to the point of citation in the main text. For multiple citations, the links back to the main text are distinguished by letter superscripts (<span style="color:blue;">'''''a'''''</span>, <span style="color:blue;">'''''b'''''</span>, <span style="color:blue;">'''''c'''''</span> etc.). Clicking on a letter superscript takes you to the corresponding citation in the main text. ====Separate lists of references and footnotes==== Sometimes it is convenient to separate explanatory footnotes from references. This can be accomplished with the "group" parameter: <syntaxhighlight lang="xml"> This part of the text requires clarification,<ref group="note">Listed separately from the citation</ref> whereas the entire text is cited.<ref>Citation.</ref> ;Notes <references group="note"/> ;References {{reflist|close=1}} </syntaxhighlight> This part of the text requires clarification,<ref group="note">Listed separately from the citation</ref> whereas the entire text is cited.<ref>Citation.</ref> ;Notes <references group="note"/> ;References {{Reflist|close=1}} Note that, at present, such footnotes cannot themselves contain reference links. Footnotes may also be listed at the ends of each section of text by closing the {{tl|reflist}} template with the "close" parameter, as shown in the box just above. ====List-defined references==== The software also allows named references to be defined within the reference list rather than in the main text. This can make editing pages much easier, particularly on heavily cited sections. For example: <syntaxhighlight lang="xml">The quick brown fox jumps over the lazy dog.<ref name="LazyDog"/> <references> <ref name="LazyDog">This is the lazy dog reference.</ref> </references></syntaxhighlight> The quick brown fox jumps over the lazy dog.<ref name="LazyDog"/> <references> <ref name="LazyDog">This is the lazy dog reference.</ref> </references> This can also be done using the {{tl|reflist}} template with a {{para|refs}} parameter. If desired, the {{para|group}} parameter can be used to group references for the template: <syntaxhighlight lang="xml">How razorback-jumping frogs<ref name="Batteries" group="note"/> can level six piqued gymnasts.<ref name="JumpingFrogs"/> ;Notes {{reflist|group="note"| refs= <ref name="Batteries" group="note">Batteries not included.</ref> }} ;References {{reflist| refs= <ref name="JumpingFrogs">This is the jumping frogs reference.</ref> }}</syntaxhighlight> How razorback-jumping frogs<ref name="Batteries" group="note"/> can level six piqued gymnasts.<ref name="JumpingFrogs"/> ;Notes {{reflist|group="note"| refs= <ref name="Batteries" group="note">Batteries not included.</ref> }} ;References {{reflist| refs= <ref name="JumpingFrogs">This is the jumping frogs reference.</ref> }} ==={{anchor|List}}Lists=== {{shortcut|WB:LIST}} There are three types of lists: '''unordered lists''', '''ordered lists''', and '''definition lists'''. {|class="wikitable" style="width:80%;" !wikitext!!rendering |- | * Unordered lists are easy to do: ** start every line * with a star ** more stars mean *** deeper levels || * Unordered lists are easy to do: ** start every line * with a star ** more stars mean *** deeper levels |- | * A newline * in a list marks the end of the list. Of course * you can * start again. | * A newline * in a list marks the end of the list. Of course * you can * start again. |- | # Numbered (ordered) lists are good ## very organized ## easy to follow | # Numbered (ordered) lists are good ## very organized ## easy to follow |- | * You can also ** break lines ** like this | * You can also ** break lines ** like this |- | ; Definition lists ; item : definition ; semicolon plus term : colon plus definition | ; Definition lists ; item : definition ; semicolon plus term : colon plus definition |- | * Or create mixed lists *# and nest them *#* like this *#*; definitions *#*: work: *#*; apple *#*; banana *#*: fruits | * Or create mixed lists *# and nest them *#* like this *#*; definitions *#*: work: *#*; apple *#*; banana *#*: fruits |} For simplicity, list items in wiki markup cannot be longer than a paragraph. A following blank line will end the list and reset the counter on ordered lists. Separating unordered list items with blank lines may look approximately normal on your screen, but it creates many separate one-item lists, which is a problem for people using [[w:screen readers|screen readers]], causing accessibility problems for people with disabilities. ===Other items=== * [[Help:Categories|Categories]] * [[Help:Files|Files]] * [[Help:Tables|Tables]] * [[Help:Templates|Templates]] ==Common tasks== ==={{anchor|Revert}}Reverting=== {{shortcut|WB:REVERT}} On Wikibooks, '''reverting''' means undoing the effects of one or more edits, which normally results in the page being restored to a version that existed sometime previously. More broadly, reverting may also refer to any action that in whole or in part reverses the actions of other editors. This page contains technical information about making reverts. It should be borne in mind, however, that reverting good-faith actions of other editors (as opposed to [[Wikibooks:Vandalism|vandalism]]) is considered disruptive when done to excess, and can even lead to the reverter being [[Wikibooks:Blocking policy|blocked]] from editing. ====Manual reverting==== In some cases (for example, if a vandal added or removed text, and unrelated constructive edits have been made since), the easiest way to undo past edits may simply be to edit the current page, deleting wrongly added text or restoring wrongly deleted text (this can be copied and pasted from a past version of the page). However it may be more convenient to restore a particular old version of the page from prior to the changes you wish to revert. To do this: * Click the "history" tab at the top of the page to display the [[Help:Tracking changes#Page history|page history]]. * Click the time and date of the earlier version to which you wish to revert. You will see a phrase similar to: "This is an old revision of this page, as edited by ***.***.***.*** (talk) at 15:47, January 24, {{CURRENTYEAR}}. It may differ significantly from the current revision." ** '''Important:''' in the case of [[Wikibooks:Vandalism|vandalism]], take the time to make sure that you are reverting to the last version without the vandalism; there may be multiple consecutive vandal edits or they may be interspersed between constructive edits. * Click the ''Edit'' tab as you normally would to edit a page. (Above the edit box, you will see a warning similar to: "You are editing an old revision of this page. If you save it, any changes made since then will be removed.") If editing requires a registered account, log in first, or leave a note on the discussion page. * Complete the [[#Edit summary|edit summary]] field (the abbreviation "rv" can be used to stand for "revert"; the edit summary "rvv" means "reverting vandalism"). * Save the page. * If constructive edits had been made after those that you wished to revert, return to the page history to find those edits, and redo them by hand if reasonably possible. If reverting vandalism, check the [[Help:Tracking changes#User contributions|contribution history]] of the user who vandalized the page. If this user is vandalizing many page, [[Wikibooks:Reading room/Administrative Assistance|report them]]. ====Undo==== {{shortcut|WB:UNDO}} The MediaWiki software sometimes enables editors to easily revert (or "undo") a single edit from the history of a page, without simultaneously undoing all constructive changes that have been made since. To do this, view the [[Help:Tracking changes#Page history|page history]] or the [[Help:Tracking changes#Viewing diffs|diff]] for the edit, then click on "undo" next to the edit in question. The software will attempt to create an edit page with a version of the page in which the undesirable edit has been removed, but all later edits are retained. There is a default edit summary, but this can be modified before saving. It is also possible to undo several consecutive edits, even if they conflict among themselves: view the diff to be removed (by selecting the two extremal revisions in the history and clicking "compare selected revisions"), and click the "undo" link. This feature removes the need to manually redo useful changes that were made after the edit which is being reverted. However, it will fail if undoing the edit would conflict with later edits. For example, if one edit adds a paragraph and a later edit modifies that paragraph, it will be impossible to automatically undo the earlier edit. In this case, you must determine how to resolve the problem manually. ====Rollback==== {{shortcut|WB:ROLL|WB:ROLLBACK}} [[Wikibooks:Administrators|Administrators]] and [[Wikibooks:Reviewers|reviewers]] who have been granted access to the rollback feature have additional links which: * appear only next to the top edit * revert ''all'' top consequent edits made by last editor * work immediately, without the intermediate confirmation diff page * add automatic [[#Edit summary|edit summary]] "'''m''' Reverted edits by [[Special:Contributions/Example|Example]] ([[User talk:Example|talk]]) to last version by Example2", marking edit as minor Rollback links appear on the [[Help:Tracking changes#User contributions|user contributions]] pages, [[Help:Tracking changes#Watching pages|user watchlists]], [[Help:Tracking changes#Page history|history pages]] and [[Help:Tracking changes#Viewing diffs|diff pages]]. Note that in the last case, rollback links can be misleading, since reversion is not necessarily to the old version shown (the diff page may show the combined result of edits, including some by other editors or only part of the edits the rollback button would revert). To see the changes the rollback button will revert, view the specific diff that compares the last version from the last editor with the last version from the previous editor. Rollback works much quicker than undo, since it: * allows reverting without even looking at the list of revisions or diff * does not require loading an edit page and sending the wikitext back to the server * does not require a click of the save button On the other hand, it is not as versatile as undo, since it does not allow specification of which edits have to be undone. One may want to revert more or less edits than the rollback does or edits which do not include the last edit. It also does not allow adding an explanation to the automatic edit summary and it should only be used to revert obvious vandalism. Rolling back a good-faith edit, without explanation, may be misinterpreted as "I think your edit was no better than vandalism and reverting it doesn't need an explanation". Some editors are sensitive to such perceived slights; if you use the rollback feature other than for vandalism (for example, because undo is impractical due to the large page size), it is courteous to leave an explanation on the book's discussion page or on the talk page of the user, whose edit(s) you have reverted. If someone else edited or rolled back the page before you clicked the "rollback" link, or if there was no previous editor, you will get an error message. ==={{anchor|Redirect|Redirects}}Redirecting=== {{shortcut|WB:REDIRECT}} '''Redirecting''' a page causes navigation to a given title to take the reader directly to a different page. The page the reader visits first is called the '''redirect''' page. ====Syntax of redirects==== A page will be treated as a redirect page if its wikitext begins with <tt>#REDIRECT</tt> followed by a valid [[#Wikilinks|wikilink]] or [[#Interwiki links|interwiki link]]. A space is usually left before the link. (Note that some alternative capitalizations of "REDIRECT" are possible.) The [[File:Vector toolbar redirect button.png|20px|link=]] button in the [[#Edit toolbar|edit toolbar]] can be used to produce this syntax. Note that a redirect will only work as intended (i.e. take the reader directly to the target page) if the link is to an existing normal page (not a [[Special:SpecialPages|special page]]) on the same project (English Wikibooks). In other cases soft redirects are often used – see [[#Soft redirects|below]]. Examples: *<tt><nowiki>#REDIRECT [[Help:Tracking changes]]</nowiki></tt> (redirects to the [[Help:Tracking changes]] page) *<tt><nowiki>#REDIRECT [[Help:Tracking changes#Preferences]]</nowiki></tt> (redirects to the "Preferences" [[#Section|section]] of the [[Help:Tracking changes]] page) *<tt><nowiki>#REDIRECT [[fr:Help:Tracking changes]]</nowiki></tt> (appears as a redirect to the [[Help:Tracking changes]] page on French Wikibooks, but will not work as a true redirect; this is called a "soft redirect") Any text appearing after the redirect link will be ignored in the display, but may be used to add categories, comments, etc. Note that the redirect link must be explicit – it cannot contain [[Help:Variables|variables]], [[Help:Templates|templates]], etc. When redirecting to a [[Help:Categories|category]] page, prefix the target pagename with a colon to prevent the redirect from showing up in the category. (Redirects from one category page to another should use soft redirects—see [[#Soft redirects|below]].) Redirects to [[Help:Files|file]] pages also require the colon. ====Appearance of redirects==== If the redirect target is an existing page on English Wikibooks, then if a reader navigates to the redirect page—by means of a [[#Wikilinks|wikilink]] or a [[w:URL|URL]]—they will be taken directly to the target page. However, the browser still shows the URL of the redirect page, and the target page shows a small notice below the top title to indicate that you arrived by means of a redirect. For example, if you click [[WB:RR]], you will be redirected to the [[Wikibooks:Reading room]] page, and the top of the page will look like: <blockquote style="background-color: white; color: black; border:1px solid black; padding: 1em;"> <h1 class="firstHeading">Wikibooks:Reading room</h1> <div id="contentSub">(Redirected from <span class="plainlinks">[{{fullurl:WB:RR|redirect=no}} WB:RR]</span>)</div> </blockquote> To get the canonical URL of the target page in your browser's address bar, click the page's tab. To go to the redirect page itself (to edit it, view its history, etc.), click the link in the "(Redirected from...)" notice. If the redirect target is a non-existing page ([[Help:Glossary#redlink|redlink]]), or a [[Special:SpecialPages|special page]], or a page in another project, then the redirect is not followed, and the reader sees the display of the redirect page (as illustrated below). If the target is a non-existent section of an existing page, then the redirect will take the reader to the top of the target page. Note that chains of redirects are not followed. If title A redirects to B, and B is itself a redirect page, then a reader navigating to A will see the display of the redirect page B (as illustrated above). This situation is called a [[Help:Glossary#double redirect|double redirect]]. ([[Wikibooks:Bots|Bots]] fix such chains so that each redirect points directly to the final target page.) ====Creation of redirects==== A redirect page can be created like any other page. Simply type in the wikitext <tt><nowiki>#REDIRECT [[</nowiki>xxx]]</tt>, replacing "xxx" with the title of the target page (optionally followed by a "#" sign and the section title). The [[File:Vector toolbar redirect button.png|20px|link=]] button in the [[#Edit toolbar|edit toolbar]] above the edit window can be used to save typing (either click it and then insert the desired target, or else type the target, select it with the mouse, then click the button). Make sure that there is no text ''before'' the #REDIRECT keyword, or the redirect will not work. There is not usually any reason to place any text after the link either, although sometimes categories (or categorizing templates) are added. Similarly, any existing page can be edited to turn it into a redirect. If a new redirect page is created or an existing page turned into a redirect page, an [[#Edit summary|edit summary]] will be automatically generated stating that the page has been redirected to the given target. (This is overridden if the editor supplies an edit summary.) When a page is [[WB:MOVE|moved]] (renamed), a redirect is automatically created from the old to the new name, and also one for the corresponding talk page (if that was moved as well). [[Wikibooks:Administrators|Administrators]] can choose to suppress creation of the redirect. If the new page name is occupied by a redirect that has only one edit in its history and targeted to the old page name, it is replaced by the page being moved. If the redirect has more than one history entry, or has a different target page, then the move must be made by an administrator. To edit a page which is already a redirect (or to view its history, talk page, etc.), follow the redirect to the target page, then click on the link in the "(Redirected from ...)" notice at the top of the page. This will take you to the redirect page itself. Another way to get to a redirect page is to go to the target page, and click "[[WB:WLH|What links here]]" (in the toolbox on the left of the page). This will show you all the back-links from that page, including redirects. Clicking on a redirect in this list will take you to the redirect page, not the target. ==== Soft redirects ==== As an alternative to the normal "hard" redirects (which take the reader directly to the target page), it is possible to create [[Help:Glossary#soft redirect|"soft" redirects]], which leave the reader on the redirect page, giving them the option of clicking the link to the target page. This is usually done in the following situations: *When the target is on another project ([[w:|Wikipedia]], other language Wikibooks, etc.) or is a [[Special:SpecialPages|special page]]. (In these situations a hard redirect would behave as a soft one in any case.) *For redirects between categories. (Hard redirects will work for category pages, but soft ones are preferred because of the software's inability to recategorize pages from redirected categories.) Soft redirects are created using the templates {{tl|soft redirect}} and {{tl|category redirect}}. ==Potential problems== ==={{anchor|Protected page|Protected pages}}Page protection === [[Wikibooks:Administrators|Administrators]] are able to '''protect''' a page to restrict editing or moving of that page, and remove such '''protection'''. Protection can be indefinite, or expire after a specified time. *'''Full protection''' prevents editing by everyone except [[Wikibooks:Administrators|administrators]]. *'''Semi-protection''' prevents editing by unregistered contributors and contributors with accounts which are not autoconfirmed. *'''Creation protection''' prevents a page (normally a previously [[Wikibooks:Deletion policy|deleted]] one) from being recreated. *'''Move protection''' protects the page solely from [[WB:MOVE|moves]]. Any type of protection or unprotection may be requested at [[Wikibooks:Reading room/Administrative Assistance]]. Changes to a fully protected page should be proposed on the corresponding [[WB:TALK|talk page]]. See [[Wikibooks:Protected page]] for additional information. ==={{anchor|Edit conflict}}Edit conflicts === {{shortcut|WB:EC}} If someone else makes an edit while you are making yours, the result is an edit conflict. Many conflicts can be automatically resolved by the Wiki. If it can't be resolved, however, you will need to resolve it yourself. To understand what an edit conflict is, consider the following situation: * Alice clicks ''Edit'' on a page. * Bob clicks ''Edit'' on the same page, while Alice is editing. * Alice finishes her edits and clicks "Save page". The page is saved with Alice's version while Bob is still editing. * Bob finishes his edits and clicks "Save page". Bob gets an "edit conflict" page, because the software can't automatically reconcile the differences between Bob's and Alice's versions of the page. The edit conflict page gives Bob a chance to reconcile the differences manually. ==== Layout ==== At the top of the edit conflict page is an editing box containing Alice's version of the whole page, even if Bob is doing section editing. At the bottom of the edit conflict page is a second editing box containing the text Bob was going to submit. This will be Bob's version of the page or section he was editing. Between the two editing boxes is a [[Help:Tracking changes#Viewing diffs|diff]] that shows the difference between Alice's and Bob's version of the page. For the section Bob is editing it shows Bob's changes and Alice's possible changes, except for sections where Bob and Alice have both made the same change. For the other sections it shows the full new text as if all that text was added. Bob can edit in the upper editing box and press Save. ==== Resolution ==== If Bob only made small changes, and Alice made large changes, he may choose to work from Alice's version, and re-merge his changes in. Bob might choose to add some text like "via edit conflict" to the edit summary to warn Alice and others that he had to do this—Alice can then review his merging for accuracy. If Bob made large changes, and Alice made small changes, he may choose to work from his version. One option is for Bob to copy the bottom text into the top text (or just copy over the one section of the top text, if Bob was section editing), with an appropriate [[#Edit summary|edit summary]] (e.g., "via edit conflict, will remerge"). Then Bob can view the page history, determine Alice's changes, and re-apply them to his version, in a separate edit. If both Alice and Bob made large changes, matters become complicated, and Alice and Bob just have to do the best they can. For example, if both Alice and Bob simultaneously add a large section of text on the same subject, then it may be best for Bob to submit his changes, and then for Alice and Bob to both have a look at the two versions and decide between themselves which version is better. Bob should not just post his changes over the top of Alice's. We [[Wikibooks:Assume good faith|assume good faith]]—mistakes are occasionally made, and newcomers may not understand the edit conflict window. However, Bob must not routinely ignore edit conflicts. It is absolutely not acceptable for Bob to overwrite Alice out of laziness. We encourage contributors to double-check their merges by using the [[Help:Tracking changes#Viewing diffs|diff]] feature. ==== Prevention ==== Because edit conflicts are irritating and time-consuming, you may choose to alter your editing habits so they happen less often. One of the easiest ways is to edit the smallest portion of the page necessary. If you are only going to be editing a single section in the page , then click the "Edit" link for that section, rather than the "Edit" link for the entire page. Two people can be working on different sections at the same time, and there will be no edit conflict. To reduce the chance of edit conflicts, Wikibooks also has an "In Use" notice in its [[Help:Templates|Template]] namespace that people may use when editing a page over a long period of time. Simply put {{tl|in use}} on a page before proceeding with a major edit, and remove the template when the editing is complete. == See also == {{Meta|Help:Link}} *[[Editing Wikitext]] * [[Template:Color|text color]] {{Wikibooks editor navigation}} fijj535ntdogqe2kcwp3kcohxvtn6tp 10 5247 26623 26464 2021-02-13T12:28:29Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki <includeonly>=== Ayon {{{1}}} === {{{2}}}</includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> 2eitsri1t8aoexkib7bb38wswipj9bd 10 5248 26469 26467 2021-01-15T01:55:31Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{#switch: {{{1}}} |start=<table class="wikitable" width="100%"><tr><th width="25%">Simbolo</th><th width="75%">Interpretasyon</th></tr> |end=</table> |#default=<tr><td style="vertical-align: top;">{{{2}}}</td><td style="vertical-align: top;">{{{3}}}</td></tr> }}<noinclude>{{documentation}}</noinclude> j4jjdi97ai6lqe3lod0n86wcon5jh7i 0 5249 28105 26635 2021-05-28T07:55:14Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere|2|Si Crisostomo Ibarra|Isang Pagtitipon|Ang Hapunan|paliwanag |buod= {{Noli Me Tangere/buod|sa Pinoy Collection<ref>https://www.slideshare.net/pinoycollection/noli-me-tangere-buod-ng-bawat-kabanata-164-with-talasalitaan<br/>Ikinuha mula sa lisensyang [https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ CC BY 4.0].</ref>| Sa pagdating ni Kapitan Tiyago kasabay ng isang binata na halatang nagluluksa ayon sa kasuotan nito, agad niyang binati ang mga panauhin at humalik naman sa kamay ng mga pari. Nabigla ang mga pari lalo na si Padre Damaso ng makilala nito na ang binata. Ipinakilala ng Kapitan ang binata bilang anak ng kanyang nasirang kaibigan na si Don Rafael Ibarra. Pitong taon diumanong nag-aral ang kagalang-galang na binata sa Europa na kadarating lamang. Kusa namang nagpakilala si Ibarra bilang Juan Crisostomo Ibarra y Magsalin kasabay ng pakikipag-kamay nito, isang kaugaliang natutunan niya sa bansang Alemanya. Ngunit tumangging makipag-kamay si Padre Damaso at sa halip ay tinalikuran nito si Ibarra. Samantala, lumapit naman ang Tinyente kay Ibarra at nagpasalamat sa ligtas niyang pagdating. Pinuri rin niya ang kabaitan ng ama ni Ibarra na siya namang nagpanatag sa kalooban ng binata. Palihim na tiningnan ni Padre Damaso ang Tinyente na tila ba nagbabanta kaya naman tinapos na ng Tinyente ang pakikipag-usap nito kay Ibarra. Nang malapit ng maghapunan ay inanyayahan naman ni Kapitan Tinong si Ibarra sa pananghalian kinabukasan ngunit magalang na tumanggi ang binata dahil papunta daw ito sa San Diego sa araw na iyon. Si Kapitan Tinong ay malapit na kaibigan ni Kapitan Tiyago at kaibigan din ng ama ni Ibarra. }} {{Noli Me Tangere/buod|kay {{User link|Regenerate~tlwikibooks}}| Dumating si Kapitan Tiyago at si Ibarra na luksang-luksa ang kasuotan. Binating lahat ni kapitan ang mga panauhin at humalik sa kamay ng mga pari na nakalimot na siya ay bendisyunan dahil sa pagkabigla. Si Pari Damaso ay namutla ng makilala si Ibarra. Ipinakilala ni Kapitan Tiyago si Ibarra sa pagsasabing ito ay anak ng kanyang kaibigang namatay at kararating lamang niya buhat sa pitong taong pag-aaral sa Europa. Malusog ang pangangatawan ni Ibarra, sa kanyang masayang mukha mababakas ang kagandahan ng ugali. Bagamat siya ay kayumanggi, mahahalata rin sa pisikal na kaanyuan nito ang pagiging dugong Espanyol. Tinangkang kamayan ni Ibarra si Pari Damaso sapagkat alam niyang ito ay kaibigang matalik ng kanyang yumaong ama. Ngunit, ito ay hindi inamin ng pari. Totoo, siya ang kura sa bayan. Pero, ikinaila niyang kaibigan niya ang ama ni Ibarra. Napahiya si Ibarra at iniatras ang kamay. Dagling tinalikuran niya ang pari at napaharap sa tinyenteng kanina pa namamasid sa kanila. Masayang nag-usap sina tinyente at Ibarra. Nagpapasalamat ang tinyente sapagkat dumating ang binata ng walang anumang masamang nangyari. Basag ang tinig ng tinyente ng sabihin niya sa binata na nasa ito ay higit na maging mapalad sa kanyang ama. Ayon sa tinyente ang ama ni Ibarra ay isang taong mabait. Ang ganitong papuri ay pumawi sa masamang hinala ni Ibarra tungkol sa kahabag-habag na sinapit ng kanyang ama. Ang pasulyap ni Padre Damaso sa tinyente ay sapat na upang layuan niya ang binata. Naiwang mag-isa si Ibarra sa bulwagan ng walang kakilala. Tulad ng kaugaliang Aleman na natutuhan ni Ibarra buhat sa kanyang pag-aaral sa Europa, ipinakilala niya ang kanyang sarili sa mga nanduruong kamukha niyang panauhin. Ang mga babae ay hindi umimik sa kanya. Ang mga lalaki lamang ang nagpapakilala rin sa kanya. Nakilala niya ang isang binata rin na tumigil sa pagsusulat. Malapit ng tawagin ang mga panauhin para maghapunan, nang lumapit si Kapitan Tinong kay Ibarra para kumbidahin sa isang pananghalian kinabukasan. Tumanggi sa anyaya ang binata sapagkat nakatakda siyang magtungo sa San Diego sa araw na naturan. }} |tauhan=Crisostomo Ibarra<br/>Kapitan Tiyago<br/>Kapitan Tinong<br/>Donya Victorina<br/>Padre Damaso<br/>Padre Sibyla<br/>Tenyente Guevarra<br/>Grupo ng kababaihan<br/>Grupo ng kalalakihan |tagpuan=Bahay ni Kapitan Tiago |panahon=Gabi ng Oktubre 31 |kanser=Crab mentality<br/>pagkainggit<br/>pambabastos sa mga bisita |salita= {{wikt|hiyas}}{{,}}{{wikt|itulot}}{{,}}{{wikt|naikaila}}{{,}}{{wikt|nasulyapan}}{{,}}{{wikt|sinipat}}{{,}}{{wikt|napatigagal}}{{,}}{{wikt|pumanaw}}{{,}}{{wikt|matikas}}{{,}}{{wikt|nagbantulot}}{{,}}{{wikt|dayuhan}}{{,}}{{wikt|nagmamalabis}}{{,}}{{wikt|salungatin}}{{,}}{{wikt|sinambit}}{{,}}{{wikt|tagapayo}} |aral= * Ang pagiging magalang ni Crisistomo Ibarra, kahit na nga pinakitaan siya ng kagaspangan ng ugali ni Padre Damaso ng itanggi nito na kaibigan niya ang ama ni Crisistomo sa kabila ng kanyang pagkapahiya ay nanatili siyang kalmado at mapag pasensya.Isang kaugalian na dapat nating tularan. * Ang kusang pagpapakilala sa sarili kung walang magpapakilalang panauhin, na mayroong paggalang at respeto sa mga taong nandun ang paggalang niya at mataas na respeto sa mga kababaihan at kalalakikan ng siya ay magpakilala sa mga ito. * Ang hindi pagpapakita ng pagmamataas sa sarili, kahit na alam ng lahat na siya ay nag aral sa Europa at marami ng kaalaman Bukod pa roon siya ay isang mayamang binata na mayroong kaibig ibig na anyong panlabas na hinahangan ng marami, pero kakikitaan mo parin siya ng pagpapakumbaba. * Magmanatili pa rin ang respeto at galang sa mga nakakatanda kahit na ay hindi man kaaya-aya man ang ugali nito. * Hindi lahat ng tao na malapit sa buhay natin ay mapagkatiwalaan * Huwag magmataas. Mag-ingat sa bawat salitang lalabas sa bibig. Maaring ito ay makasakit sa damdamin ng iba. |pangyayari= * Ang pagdating ni Crisostomo Ibarra mula sa Europa pagkatapos ng pitong taon. * Pagtanggi ni Padre Damaso kayCrisostomo na kaibigan niya ang ama nito. * Paggamit ni Crisostomo ng ugalingAleman sa pagpapakilala sa kanyangsarili sa mga kababaihan. * Ang pagkikita at pag-uusap ninaCrisostomo at Tinyente Guevarra. * Ang pambabastos ni Padre Damaso kay Crisostomo. |simbolismo= {{Noli Me Tangere/simbolo||Katauhan ni Don Crisostomo Ibarra| * kabataang puno ng mga bagong kaisipan buhat sa ibang lupain * si Jose Rizal }} }} 1id9eir5iys61fdtihrt78fsroj3fh1 10 5250 26482 2021-01-31T11:01:14Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '<includeonly><span id="displaytitle" title="{{{tab|{{{1|}}}}}}">{{DISPLAYTITLE:{{{title|{{{2|{{#titleparts:{{PAGENAME}}|1}}}}}}}}}}</span></includeonly><noinclude>{{do...' wikitext text/x-wiki <includeonly><span id="displaytitle" title="{{{tab|{{{1|}}}}}}">{{DISPLAYTITLE:{{{title|{{{2|{{#titleparts:{{PAGENAME}}|1}}}}}}}}}}</span></includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> cycupr3ekjyr64ww286v7va8ggvk09k 4 5252 26490 2021-02-03T01:58:53Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikibooks:Ano ang Wikibooks]] kgrwmprk4wm36igozxbirbgc1n2rnvh 12 5253 26492 2021-02-03T02:19:39Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Tulong:Development stages]] papunta sa [[Tulong:Yugto ng paglinang]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Tulong:Yugto ng paglinang]] le45ndjmq2d46fnzzided0b684n11uo 10 5254 26497 2021-02-03T02:37:01Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '<!-- Putting anchors on page: --><div style="position:relative; top: -3em;">{{#if:{{{1|}}}|<span id="{{{1|}}}"></span>}}{{#if:{{{2|}}}|<span id="{{{2|}}}"></span>}}{...' wikitext text/x-wiki <!-- Putting anchors on page: --><div style="position:relative; top: -3em;">{{#if:{{{1|}}}|<span id="{{{1|}}}"></span>}}{{#if:{{{2|}}}|<span id="{{{2|}}}"></span>}}{{#if:{{{3|}}}|<span id="{{{3|}}}"></span>}}{{#if:{{{4|}}}|<span id="{{{4|}}}"></span>}}{{#if:{{{5|}}}|<span id="{{{5|}}}"></span>}}</div> <div class="shortcutbox noprint" style="float:right; clear:right; border:1px solid #aaaaaa; background: #ffffff; margin:0.3em 0.3em 0.3em 1em; padding:3px; text-align:center;"><!-- Adding the shortcut links: --><small>[[Wikibooks:Mga shortcut|Shortcut{{#if:{{{2|}}}|s}}]]: {{#if:{{{1|}}} |<br /> [[:{{{1}}}]] }}{{#if:{{{2|}}} |<br /> [[:{{{2}}}]] }}{{#if:{{{3|}}} |<br /> [[:{{{3}}}]] }}{{#if:{{{4|}}} |<br /> [[:{{{4}}}]] }}{{#if:{{{5|}}} |<br /> [[:{{{5}}}]] }}</small></div><noinclude> {{documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> kn0w4xmn64ikgo9u318u261prnqv0sp 828 5255 27451 27450 2021-03-11T06:22:09Z Yivan000 4073 Scribunto text/plain h = require("Module:HtmlEntities"); local p = {}; local function convertBaybayin(latin) str = latin.args[1]; str = mw.ustring.gsub(str, "=", "&#61;"); -- escape equal signs str = mw.text.killMarkers(str); --needed, or else strip markers will be visible, but all <ref> tags and others will be removed -- ESCAPE ~ AND ~ ENCODE str = mw.ustring.gsub(str, "%b~~", function (a) return "~"..h.encode(mw.ustring.gsub(a, "[~~]", "")).."~"; end ); -- HTML CHARACTERS ENCODE str = mw.ustring.gsub(str, "%b<>", function (a) return "<"..h.encode(mw.ustring.gsub(a, "[<>]", ""))..">"; end ); -- WIKI LINKS ENCODE str = mw.ustring.gsub(str, "%b[]", function (a) -- return "[["..h.encode(mw.ustring.gsub(a, "[%[%]]", "")).."]]"; -- bugs gallore, temporary fix to just remove wiki links return ""; end ); --SPECIAL CASES GO FIRST str = mw.ustring.gsub(str, "[Mm][Gg][Aa]", "ᜋᜅ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Cc][Aa][Ff][Ee]", "ᜃᜉᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Cc][Rr][Aa]", "ᜃ᜔ᜇ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Cc][Rr][EeIi]", "ᜃ᜔ᜇᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Cc][Rr][OoUu]", "ᜃ᜔ᜇᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Cc][Rr]", "ᜃ᜔ᜇ᜔"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Cc][Ll][Aa]", "ᜃ᜔ᜎ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Cc][Ll][EeIi]", "ᜃ᜔ᜎᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Cc][Ll][OoUu]", "ᜃ᜔ᜎᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Cc][Ll]", "ᜃ᜔ᜎ᜔"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Ññ][Aa]", "ᜈᜒᜌ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Ññ][EeIi]", "ᜈᜒᜌᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Ññ][OoUu]", "ᜈᜒᜌᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Ññ]", "ᜈᜒᜌ᜔"); -- STANDARD CONVERSION str = mw.ustring.gsub(str, "[Kk][Aa]", "ᜃ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Kk][EeIi]", "ᜃᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Kk][OoUu]", "ᜃᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Kk]", "ᜃ᜔"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Nn][Gg][Aa]", "ᜅ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Nn][Gg][EeIi]", "ᜅᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Nn][Gg][OoUu]", "ᜅᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Nn][Gg]", "ᜅ᜔"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Gg][Aa]", "ᜄ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Gg][EeIi]", "ᜄᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Gg][OoUu]", "ᜄᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Gg]", "ᜄ᜔"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Tt][Aa]", "ᜆ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Tt][EeIi]", "ᜆᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Tt][OoUu]", "ᜆᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Tt]", "ᜆ᜔"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Dd][Aa]", "ᜇ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Dd][EeIi]", "ᜇᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Dd][OoUu]", "ᜇᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Rr][Rr]?[Aa]", "ᜇ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Rr][Rr]?[EeIi]", "ᜇᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Rr][Rr]?[OoUu]", "ᜇᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[DdRr][Rr]?", "ᜇ᜔"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Nn][Aa]", "ᜈ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Nn][EeIi]", "ᜈᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Nn][OoUu]", "ᜈᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Nn]", "ᜈ᜔"); str = mw.ustring.gsub(str, "[PpFf][Aa]", "ᜉ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[PpFf][EeIi]", "ᜉᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[PpFf][OoUu]", "ᜉᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[PpFf]", "ᜉ᜔"); str = mw.ustring.gsub(str, "[BbVv][Aa]", "ᜊ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[BbVv][EeIi]", "ᜊᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[BbVv][OoUu]", "ᜊᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[BbVv]", "ᜊ᜔"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Mm][Aa]", "ᜋ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Mm][EeIi]", "ᜋᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Mm][OoUu]", "ᜋᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Mm]", "ᜋ᜔"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Yy][Aa]", "ᜌ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Yy][EeIi]", "ᜌᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Yy][OoUu]", "ᜌᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Yy]", "ᜌ᜔"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Ll][Aa]", "ᜎ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Ll][EeIi]", "ᜎᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Ll][OoUu]", "ᜎᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Ll]", "ᜎ᜔"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Ww][Aa]", "ᜏ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Ww][EeIi]", "ᜏᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Ww][OoUu]", "ᜏᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[Ww]", "ᜏ᜔"); str = mw.ustring.gsub(str, "[SsZz][Aa]", "ᜐ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[SsZz][EeIi]", "ᜐᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[SsZz][OoUu]", "ᜐᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[SsZz]", "ᜐ᜔"); str = mw.ustring.gsub(str, "[HhJj][Aa]", "ᜑ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[HhJj][EeIi]", "ᜑᜒ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[HhJj][OoUu]", "ᜑᜓ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[HhJj]", "ᜑ᜔"); -- STANDALONE VOWELS LAST str = mw.ustring.gsub(str, "[Aa]", "ᜀ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[EeIi]", "ᜁ"); str = mw.ustring.gsub(str, "[OoUu]", "ᜂ"); -- punctuation mark replacement, may be controversial so temporarily removed -- str = mw.ustring.gsub(str, "[%.%!%?]", "᜶"); -- str = mw.ustring.gsub(str, "[%,]", "᜵"); -- ESCAPE ~ AND ~ DECODE str = mw.ustring.gsub(str, "%b~~", function (a) return h.decode(mw.ustring.gsub(a, "[~~]", "")); end ); -- HTML CHARACTERS DECODE str = mw.ustring.gsub(str, "%b<>", function (a) return "<"..h.decode(mw.ustring.gsub(a, "[<>]", ""))..">"; end ); -- WIKI LINKS DECODE -- str = mw.ustring.gsub(str, "%b[]", function (a) -- return "[["..h.decode(mw.ustring.gsub(a, "[%[%]]", "")).."]]"; -- end -- ); return mw.getCurrentFrame():extensionTag ( 'templatestyles', '', {src='Module:Baybayin/styles.css'}) .. "\n" .. str; end p.convertBaybayin = convertBaybayin; function p.removeEscape(text) return mw.ustring.gsub(text.args[1], "%b~~", function (a) return mw.ustring.gsub(a, "~", ""); end )..""; end return p; 2dz01k434icp5tcy9uyzkvpzmnst90g 828 5256 26574 26560 2021-02-12T02:11:37Z Yivan000 4073 Tanggalin ang pagbabagong 26560 ni [[Special:Contributions/Yivan000|Yivan000]] ([[User talk:Yivan000|Usapan]]) Scribunto text/plain -- Module options: local error_msg_htmlEntities = false local debug_htmlEntities = false local ASCII_htmlEntities = true local register_global_module_htmlEntities = false local global_module_name_htmlEntities = 'htmlEntities' local htmlEntities = { about = 'HTML entities decoding/encoding', version = '1.3.1', name = 'htmlEntities-for-lua', author = 'Tiago Danin', license = 'MIT', page = 'https://TiagoDanin.github.io/htmlEntities-for-lua/' } if register_global_module_htmlEntities then _G[global_module_name_htmlEntities] = htmlEntities end local htmlEntities_table = { ['&Tab;'] = ' ', ['&NewLine;'] = '\n', ['&excl;'] = '!', ['&QUOT;'] = '"', ['&QUOT'] = '"', ['&quot;'] = '"', ['&quot'] = '"', ['&num;'] = '#', ['&dollar;'] = '$', ['&percnt;'] = '%%', ['&AMP;'] = '&', ['&AMP'] = '&', ['&amp;'] = '&', ['&amp'] = '&', ['&apos;'] = "'", ['&lpar;'] = '(', ['&rpar;'] = ')', ['&ast;'] = '*', ['&midast;'] = '*', ['&plus;'] = '+', ['&comma;'] = ',', ['&period;'] = '.', ['&sol;'] = '/', ['&colon;'] = ':', ['&semi;'] = ';', ['&LT;'] = '<', ['&LT'] = '<', ['&lt;'] = '<', ['&lt'] = '<', ['&nvlt;'] = '<⃒', ['&equals;'] = '=', ['&bne;'] = '=⃥', ['&GT;'] = '>', ['&GT'] = '>', ['&gt;'] = '>', ['&gt'] = '>', ['&nvgt;'] = '>⃒', ['&quest;'] = '?', ['&commat;'] = '@', ['&lbrack;'] = '[', ['&lsqb;'] = '[', ['&bsol;'] = '\\', ['&rbrack;'] = ']', ['&rsqb;'] = ']', ['&Hat;'] = '^', ['&UnderBar;'] = '_', ['&lowbar;'] = '_', ['&DiacriticalGrave;'] = '`', ['&grave;'] = '`', ['&fjlig;'] = 'fj', ['&lbrace;'] = '{', ['&lcub;'] = '{', ['&VerticalLine;'] = '|', ['&verbar;'] = '|', ['&vert;'] = '|', ['&rbrace;'] = '}', ['&rcub;'] = '}', ['&NonBreakingSpace;'] = ' ', ['&nbsp;'] = ' ', ['&nbsp'] = ' ', ['&iexcl;'] = '¡', ['&iexcl'] = '¡', ['&cent;'] = '¢', ['&cent'] = '¢', ['&pound;'] = '£', ['&pound'] = '£', ['&curren;'] = '¤', ['&curren'] = '¤', ['&yen;'] = '¥', ['&yen'] = '¥', ['&brvbar;'] = '¦', ['&brvbar'] = '¦', ['&sect;'] = '§', ['&sect'] = '§', ['&Dot;'] = '¨', ['&DoubleDot;'] = '¨', ['&die;'] = '¨', ['&uml;'] = '¨', ['&uml'] = '¨', ['&COPY;'] = '©', ['&COPY'] = '©', ['&copy;'] = '©', ['&copy'] = '©', ['&ordf;'] = 'ª', ['&ordf'] = 'ª', ['&laquo;'] = '«', ['&laquo'] = '«', ['&not;'] = '¬', ['&not'] = '¬', ['&shy;'] = '­', ['&shy'] = '­', ['&REG;'] = '®', ['&REG'] = '®', ['&circledR;'] = '®', ['&reg;'] = '®', ['&reg'] = '®', ['&macr;'] = '¯', ['&macr'] = '¯', ['&strns;'] = '¯', ['&deg;'] = '°', ['&deg'] = '°', ['&PlusMinus;'] = '±', ['&plusmn;'] = '±', ['&plusmn'] = '±', ['&pm;'] = '±', ['&sup2;'] = '²', ['&sup2'] = '²', ['&sup3;'] = '³', ['&sup3'] = '³', ['&DiacriticalAcute;'] = '´', ['&acute;'] = '´', ['&acute'] = '´', ['&micro;'] = 'µ', ['&micro'] = 'µ', ['&para;'] = '¶', ['&para'] = '¶', ['&CenterDot;'] = '·', ['&centerdot;'] = '·', ['&middot;'] = '·', ['&middot'] = '·', ['&Cedilla;'] = '¸', ['&cedil;'] = '¸', ['&cedil'] = '¸', ['&sup1;'] = '¹', ['&sup1'] = '¹', ['&ordm;'] = 'º', ['&ordm'] = 'º', ['&raquo;'] = '»', ['&raquo'] = '»', ['&frac14;'] = '¼', ['&frac14'] = '¼', ['&frac12;'] = '½', ['&frac12'] = '½', ['&half;'] = '½', ['&frac34;'] = '¾', ['&frac34'] = '¾', ['&iquest;'] = '¿', ['&iquest'] = '¿', ['&Agrave;'] = 'À', ['&Agrave'] = 'À', ['&Aacute;'] = 'Á', ['&Aacute'] = 'Á', ['&Acirc;'] = 'Â', ['&Acirc'] = 'Â', ['&Atilde;'] = 'Ã', ['&Atilde'] = 'Ã', ['&Auml;'] = 'Ä', ['&Auml'] = 'Ä', ['&Aring;'] = 'Å', ['&Aring'] = 'Å', ['&angst;'] = 'Å', ['&AElig;'] = 'Æ', ['&AElig'] = 'Æ', ['&Ccedil;'] = 'Ç', ['&Ccedil'] = 'Ç', ['&Egrave;'] = 'È', ['&Egrave'] = 'È', ['&Eacute;'] = 'É', ['&Eacute'] = 'É', ['&Ecirc;'] = 'Ê', ['&Ecirc'] = 'Ê', ['&Euml;'] = 'Ë', ['&Euml'] = 'Ë', ['&Igrave;'] = 'Ì', ['&Igrave'] = 'Ì', ['&Iacute;'] = 'Í', ['&Iacute'] = 'Í', ['&Icirc;'] = 'Î', ['&Icirc'] = 'Î', ['&Iuml;'] = 'Ï', ['&Iuml'] = 'Ï', ['&ETH;'] = 'Ð', ['&ETH'] = 'Ð', ['&Ntilde;'] = 'Ñ', ['&Ntilde'] = 'Ñ', ['&Ograve;'] = 'Ò', ['&Ograve'] = 'Ò', ['&Oacute;'] = 'Ó', ['&Oacute'] = 'Ó', ['&Ocirc;'] = 'Ô', ['&Ocirc'] = 'Ô', ['&Otilde;'] = 'Õ', ['&Otilde'] = 'Õ', ['&Ouml;'] = 'Ö', ['&Ouml'] = 'Ö', ['&times;'] = '×', ['&times'] = '×', ['&Oslash;'] = 'Ø', ['&Oslash'] = 'Ø', ['&Ugrave;'] = 'Ù', ['&Ugrave'] = 'Ù', ['&Uacute;'] = 'Ú', ['&Uacute'] = 'Ú', ['&Ucirc;'] = 'Û', ['&Ucirc'] = 'Û', ['&Uuml;'] = 'Ü', ['&Uuml'] = 'Ü', ['&Yacute;'] = 'Ý', ['&Yacute'] = 'Ý', ['&THORN;'] = 'Þ', ['&THORN'] = 'Þ', ['&szlig;'] = 'ß', ['&szlig'] = 'ß', ['&agrave;'] = 'à', ['&agrave'] = 'à', ['&aacute;'] = 'á', ['&aacute'] = 'á', ['&acirc;'] = 'â', ['&acirc'] = 'â', ['&atilde;'] = 'ã', ['&atilde'] = 'ã', ['&auml;'] = 'ä', ['&auml'] = 'ä', ['&aring;'] = 'å', ['&aring'] = 'å', ['&aelig;'] = 'æ', ['&aelig'] = 'æ', ['&ccedil;'] = 'ç', ['&ccedil'] = 'ç', ['&egrave;'] = 'è', ['&egrave'] = 'è', ['&eacute;'] = 'é', ['&eacute'] = 'é', ['&ecirc;'] = 'ê', ['&ecirc'] = 'ê', ['&euml;'] = 'ë', ['&euml'] = 'ë', ['&igrave;'] = 'ì', ['&igrave'] = 'ì', ['&iacute;'] = 'í', ['&iacute'] = 'í', ['&icirc;'] = 'î', ['&icirc'] = 'î', ['&iuml;'] = 'ï', ['&iuml'] = 'ï', ['&eth;'] = 'ð', ['&eth'] = 'ð', ['&ntilde;'] = 'ñ', ['&ntilde'] = 'ñ', ['&ograve;'] = 'ò', ['&ograve'] = 'ò', ['&oacute;'] = 'ó', ['&oacute'] = 'ó', ['&ocirc;'] = 'ô', ['&ocirc'] = 'ô', ['&otilde;'] = 'õ', ['&otilde'] = 'õ', ['&ouml;'] = 'ö', ['&ouml'] = 'ö', ['&div;'] = '÷', ['&divide;'] = '÷', ['&divide'] = '÷', ['&oslash;'] = 'ø', ['&oslash'] = 'ø', ['&ugrave;'] = 'ù', ['&ugrave'] = 'ù', ['&uacute;'] = 'ú', ['&uacute'] = 'ú', ['&ucirc;'] = 'û', ['&ucirc'] = 'û', ['&uuml;'] = 'ü', ['&uuml'] = 'ü', ['&yacute;'] = 'ý', ['&yacute'] = 'ý', ['&thorn;'] = 'þ', ['&thorn'] = 'þ', ['&yuml;'] = 'ÿ', ['&yuml'] = 'ÿ', ['&Amacr;'] = 'Ā', ['&amacr;'] = 'ā', ['&Abreve;'] = 'Ă', ['&abreve;'] = 'ă', ['&Aogon;'] = 'Ą', ['&aogon;'] = 'ą', ['&Cacute;'] = 'Ć', ['&cacute;'] = 'ć', ['&Ccirc;'] = 'Ĉ', ['&ccirc;'] = 'ĉ', ['&Cdot;'] = 'Ċ', ['&cdot;'] = 'ċ', ['&Ccaron;'] = 'Č', ['&ccaron;'] = 'č', ['&Dcaron;'] = 'Ď', ['&dcaron;'] = 'ď', ['&Dstrok;'] = 'Đ', ['&dstrok;'] = 'đ', ['&Emacr;'] = 'Ē', ['&emacr;'] = 'ē', ['&Edot;'] = 'Ė', ['&edot;'] = 'ė', ['&Eogon;'] = 'Ę', ['&eogon;'] = 'ę', ['&Ecaron;'] = 'Ě', ['&ecaron;'] = 'ě', ['&Gcirc;'] = 'Ĝ', ['&gcirc;'] = 'ĝ', ['&Gbreve;'] = 'Ğ', ['&gbreve;'] = 'ğ', ['&Gdot;'] = 'Ġ', ['&gdot;'] = 'ġ', ['&Gcedil;'] = 'Ģ', ['&Hcirc;'] = 'Ĥ', ['&hcirc;'] = 'ĥ', ['&Hstrok;'] = 'Ħ', ['&hstrok;'] = 'ħ', ['&Itilde;'] = 'Ĩ', ['&itilde;'] = 'ĩ', ['&Imacr;'] = 'Ī', ['&imacr;'] = 'ī', ['&Iogon;'] = 'Į', ['&iogon;'] = 'į', ['&Idot;'] = 'İ', ['&imath;'] = 'ı', ['&inodot;'] = 'ı', ['&IJlig;'] = 'IJ', ['&ijlig;'] = 'ij', ['&Jcirc;'] = 'Ĵ', ['&jcirc;'] = 'ĵ', ['&Kcedil;'] = 'Ķ', ['&kcedil;'] = 'ķ', ['&kgreen;'] = 'ĸ', ['&Lacute;'] = 'Ĺ', ['&lacute;'] = 'ĺ', ['&Lcedil;'] = 'Ļ', ['&lcedil;'] = 'ļ', ['&Lcaron;'] = 'Ľ', ['&lcaron;'] = 'ľ', ['&Lmidot;'] = 'Ŀ', ['&lmidot;'] = 'ŀ', ['&Lstrok;'] = 'Ł', ['&lstrok;'] = 'ł', ['&Nacute;'] = 'Ń', ['&nacute;'] = 'ń', ['&Ncedil;'] = 'Ņ', ['&ncedil;'] = 'ņ', ['&Ncaron;'] = 'Ň', ['&ncaron;'] = 'ň', ['&napos;'] = 'ʼn', ['&ENG;'] = 'Ŋ', ['&eng;'] = 'ŋ', ['&Omacr;'] = 'Ō', ['&omacr;'] = 'ō', ['&Odblac;'] = 'Ő', ['&odblac;'] = 'ő', ['&OElig;'] = 'Œ', ['&oelig;'] = 'œ', ['&Racute;'] = 'Ŕ', ['&racute;'] = 'ŕ', ['&Rcedil;'] = 'Ŗ', ['&rcedil;'] = 'ŗ', ['&Rcaron;'] = 'Ř', ['&rcaron;'] = 'ř', ['&Sacute;'] = 'Ś', ['&sacute;'] = 'ś', ['&Scirc;'] = 'Ŝ', ['&scirc;'] = 'ŝ', ['&Scedil;'] = 'Ş', ['&scedil;'] = 'ş', ['&Scaron;'] = 'Š', ['&scaron;'] = 'š', ['&Tcedil;'] = 'Ţ', ['&tcedil;'] = 'ţ', ['&Tcaron;'] = 'Ť', ['&tcaron;'] = 'ť', ['&Tstrok;'] = 'Ŧ', ['&tstrok;'] = 'ŧ', ['&Utilde;'] = 'Ũ', ['&utilde;'] = 'ũ', ['&Umacr;'] = 'Ū', ['&umacr;'] = 'ū', ['&Ubreve;'] = 'Ŭ', ['&ubreve;'] = 'ŭ', ['&Uring;'] = 'Ů', ['&uring;'] = 'ů', ['&Udblac;'] = 'Ű', ['&udblac;'] = 'ű', ['&Uogon;'] = 'Ų', ['&uogon;'] = 'ų', ['&Wcirc;'] = 'Ŵ', ['&wcirc;'] = 'ŵ', ['&Ycirc;'] = 'Ŷ', ['&ycirc;'] = 'ŷ', ['&Yuml;'] = 'Ÿ', ['&Zacute;'] = 'Ź', ['&zacute;'] = 'ź', ['&Zdot;'] = 'Ż', ['&zdot;'] = 'ż', ['&Zcaron;'] = 'Ž', ['&zcaron;'] = 'ž', ['&fnof;'] = 'ƒ', ['&imped;'] = 'Ƶ', ['&gacute;'] = 'ǵ', ['&jmath;'] = 'ȷ', ['&circ;'] = 'ˆ', ['&Hacek;'] = 'ˇ', ['&caron;'] = 'ˇ', ['&Breve;'] = '˘', ['&breve;'] = '˘', ['&DiacriticalDot;'] = '˙', ['&dot;'] = '˙', ['&ring;'] = '˚', ['&ogon;'] = '˛', ['&DiacriticalTilde;'] = '˜', ['&tilde;'] = '˜', ['&DiacriticalDoubleAcute;'] = '˝', ['&dblac;'] = '˝', ['&DownBreve;'] = '̑', ['&Alpha;'] = 'Α', ['&Beta;'] = 'Β', ['&Gamma;'] = 'Γ', ['&Delta;'] = 'Δ', ['&Epsilon;'] = 'Ε', ['&Zeta;'] = 'Ζ', ['&Eta;'] = 'Η', ['&Theta;'] = 'Θ', ['&Iota;'] = 'Ι', ['&Kappa;'] = 'Κ', ['&Lambda;'] = 'Λ', ['&Mu;'] = 'Μ', ['&Nu;'] = 'Ν', ['&Xi;'] = 'Ξ', ['&Omicron;'] = 'Ο', ['&Pi;'] = 'Π', ['&Rho;'] = 'Ρ', ['&Sigma;'] = 'Σ', ['&Tau;'] = 'Τ', ['&Upsilon;'] = 'Υ', ['&Phi;'] = 'Φ', ['&Chi;'] = 'Χ', ['&Psi;'] = 'Ψ', ['&Omega;'] = 'Ω', ['&ohm;'] = 'Ω', ['&alpha;'] = 'α', ['&beta;'] = 'β', ['&gamma;'] = 'γ', ['&delta;'] = 'δ', ['&epsi;'] = 'ε', ['&epsilon;'] = 'ε', ['&zeta;'] = 'ζ', ['&eta;'] = 'η', ['&theta;'] = 'θ', ['&iota;'] = 'ι', ['&kappa;'] = 'κ', ['&lambda;'] = 'λ', ['&mu;'] = 'μ', ['&nu;'] = 'ν', ['&xi;'] = 'ξ', ['&omicron;'] = 'ο', ['&pi;'] = 'π', ['&rho;'] = 'ρ', ['&sigmaf;'] = 'ς', ['&sigmav;'] = 'ς', ['&varsigma;'] = 'ς', ['&sigma;'] = 'σ', ['&tau;'] = 'τ', ['&upsi;'] = 'υ', ['&upsilon;'] = 'υ', ['&phi;'] = 'φ', ['&chi;'] = 'χ', ['&psi;'] = 'ψ', ['&omega;'] = 'ω', ['&thetasym;'] = 'ϑ', ['&thetav;'] = 'ϑ', ['&vartheta;'] = 'ϑ', ['&Upsi;'] = 'ϒ', ['&upsih;'] = 'ϒ', ['&phiv;'] = 'ϕ', ['&straightphi;'] = 'ϕ', ['&varphi;'] = 'ϕ', ['&piv;'] = 'ϖ', ['&varpi;'] = 'ϖ', ['&Gammad;'] = 'Ϝ', ['&digamma;'] = 'ϝ', ['&gammad;'] = 'ϝ', ['&kappav;'] = 'ϰ', ['&varkappa;'] = 'ϰ', ['&rhov;'] = 'ϱ', ['&varrho;'] = 'ϱ', ['&epsiv;'] = 'ϵ', ['&straightepsilon;'] = 'ϵ', ['&varepsilon;'] = 'ϵ', ['&backepsilon;'] = '϶', ['&bepsi;'] = '϶', ['&IOcy;'] = 'Ё', ['&DJcy;'] = 'Ђ', ['&GJcy;'] = 'Ѓ', ['&Jukcy;'] = 'Є', ['&DScy;'] = 'Ѕ', ['&Iukcy;'] = 'І', ['&YIcy;'] = 'Ї', ['&Jsercy;'] = 'Ј', ['&LJcy;'] = 'Љ', ['&NJcy;'] = 'Њ', ['&TSHcy;'] = 'Ћ', ['&KJcy;'] = 'Ќ', ['&Ubrcy;'] = 'Ў', ['&DZcy;'] = 'Џ', ['&Acy;'] = 'А', ['&Bcy;'] = 'Б', ['&Vcy;'] = 'В', ['&Gcy;'] = 'Г', ['&Dcy;'] = 'Д', ['&IEcy;'] = 'Е', ['&ZHcy;'] = 'Ж', ['&Zcy;'] = 'З', ['&Icy;'] = 'И', ['&Jcy;'] = 'Й', ['&Kcy;'] = 'К', ['&Lcy;'] = 'Л', ['&Mcy;'] = 'М', ['&Ncy;'] = 'Н', ['&Ocy;'] = 'О', ['&Pcy;'] = 'П', ['&Rcy;'] = 'Р', ['&Scy;'] = 'С', ['&Tcy;'] = 'Т', ['&Ucy;'] = 'У', ['&Fcy;'] = 'Ф', ['&KHcy;'] = 'Х', ['&TScy;'] = 'Ц', ['&CHcy;'] = 'Ч', ['&SHcy;'] = 'Ш', ['&SHCHcy;'] = 'Щ', ['&HARDcy;'] = 'Ъ', ['&Ycy;'] = 'Ы', ['&SOFTcy;'] = 'Ь', ['&Ecy;'] = 'Э', ['&YUcy;'] = 'Ю', ['&YAcy;'] = 'Я', ['&acy;'] = 'а', ['&bcy;'] = 'б', ['&vcy;'] = 'в', ['&gcy;'] = 'г', ['&dcy;'] = 'д', ['&iecy;'] = 'е', ['&zhcy;'] = 'ж', ['&zcy;'] = 'з', ['&icy;'] = 'и', ['&jcy;'] = 'й', ['&kcy;'] = 'к', ['&lcy;'] = 'л', ['&mcy;'] = 'м', ['&ncy;'] = 'н', ['&ocy;'] = 'о', ['&pcy;'] = 'п', ['&rcy;'] = 'р', ['&scy;'] = 'с', ['&tcy;'] = 'т', ['&ucy;'] = 'у', ['&fcy;'] = 'ф', ['&khcy;'] = 'х', ['&tscy;'] = 'ц', ['&chcy;'] = 'ч', ['&shcy;'] = 'ш', ['&shchcy;'] = 'щ', ['&hardcy;'] = 'ъ', ['&ycy;'] = 'ы', ['&softcy;'] = 'ь', ['&ecy;'] = 'э', ['&yucy;'] = 'ю', ['&yacy;'] = 'я', ['&iocy;'] = 'ё', ['&djcy;'] = 'ђ', ['&gjcy;'] = 'ѓ', ['&jukcy;'] = 'є', ['&dscy;'] = 'ѕ', ['&iukcy;'] = 'і', ['&yicy;'] = 'ї', ['&jsercy;'] = 'ј', ['&ljcy;'] = 'љ', ['&njcy;'] = 'њ', ['&tshcy;'] = 'ћ', ['&kjcy;'] = 'ќ', ['&ubrcy;'] = 'ў', ['&dzcy;'] = 'џ', ['&ensp;'] = ' ', ['&emsp;'] = ' ', ['&emsp13;'] = ' ', ['&emsp14;'] = ' ', ['&numsp;'] = ' ', ['&puncsp;'] = ' ', ['&ThinSpace;'] = ' ', ['&thinsp;'] = ' ', ['&VeryThinSpace;'] = ' ', ['&hairsp;'] = ' ', ['&NegativeMediumSpace;'] = '​', ['&NegativeThickSpace;'] = '​', ['&NegativeThinSpace;'] = '​', ['&NegativeVeryThinSpace;'] = '​', ['&ZeroWidthSpace;'] = '​', ['&zwnj;'] = '‌', ['&zwj;'] = '‍', ['&lrm;'] = '‎', ['&rlm;'] = '‏', ['&dash;'] = '‐', ['&hyphen;'] = '‐', ['&ndash;'] = '–', ['&mdash;'] = '—', ['&horbar;'] = '―', ['&Verbar;'] = '‖', ['&Vert;'] = '‖', ['&OpenCurlyQuote;'] = '‘', ['&lsquo;'] = '‘', ['&CloseCurlyQuote;'] = '’', ['&rsquo;'] = '’', ['&rsquor;'] = '’', ['&lsquor;'] = '‚', ['&sbquo;'] = '‚', ['&OpenCurlyDoubleQuote;'] = '“', ['&ldquo;'] = '“', ['&CloseCurlyDoubleQuote;'] = '”', ['&rdquo;'] = '”', ['&rdquor;'] = '”', ['&bdquo;'] = '„', ['&ldquor;'] = '„', ['&dagger;'] = '†', ['&Dagger;'] = '‡', ['&ddagger;'] = '‡', ['&bull;'] = '•', ['&bullet;'] = '•', ['&nldr;'] = '‥', ['&hellip;'] = '…', ['&mldr;'] = '…', ['&permil;'] = '‰', ['&pertenk;'] = '‱', ['&prime;'] = '′', ['&Prime;'] = '″', ['&tprime;'] = '‴', ['&backprime;'] = '‵', ['&bprime;'] = '‵', ['&lsaquo;'] = '‹', ['&rsaquo;'] = '›', ['&OverBar;'] = '‾', ['&oline;'] = '‾', ['&caret;'] = '⁁', ['&hybull;'] = '⁃', ['&frasl;'] = '⁄', ['&bsemi;'] = '⁏', ['&qprime;'] = '⁗', ['&MediumSpace;'] = ' ', ['&ThickSpace;'] = '  ', ['&NoBreak;'] = '⁠', ['&ApplyFunction;'] = '⁡', ['&af;'] = '⁡', ['&InvisibleTimes;'] = '⁢', ['&it;'] = '⁢', ['&InvisibleComma;'] = '⁣', ['&ic;'] = '⁣', ['&euro;'] = '€', ['&TripleDot;'] = '⃛', ['&tdot;'] = '⃛', ['&DotDot;'] = '⃜', ['&Copf;'] = 'ℂ', ['&complexes;'] = 'ℂ', ['&incare;'] = '℅', ['&gscr;'] = 'ℊ', ['&HilbertSpace;'] = 'ℋ', ['&Hscr;'] = 'ℋ', ['&hamilt;'] = 'ℋ', ['&Hfr;'] = 'ℌ', ['&Poincareplane;'] = 'ℌ', ['&Hopf;'] = 'ℍ', ['&quaternions;'] = 'ℍ', ['&planckh;'] = 'ℎ', ['&hbar;'] = 'ℏ', ['&hslash;'] = 'ℏ', ['&planck;'] = 'ℏ', ['&plankv;'] = 'ℏ', ['&Iscr;'] = 'ℐ', ['&imagline;'] = 'ℐ', ['&Ifr;'] = 'ℑ', ['&Im;'] = 'ℑ', ['&image;'] = 'ℑ', ['&imagpart;'] = 'ℑ', ['&Laplacetrf;'] = 'ℒ', ['&Lscr;'] = 'ℒ', ['&lagran;'] = 'ℒ', ['&ell;'] = 'ℓ', ['&Nopf;'] = 'ℕ', ['&naturals;'] = 'ℕ', ['&numero;'] = '№', ['&copysr;'] = '℗', ['&weierp;'] = '℘', ['&wp;'] = '℘', ['&Popf;'] = 'ℙ', ['&primes;'] = 'ℙ', ['&Qopf;'] = 'ℚ', ['&rationals;'] = 'ℚ', ['&Rscr;'] = 'ℛ', ['&realine;'] = 'ℛ', ['&Re;'] = 'ℜ', ['&Rfr;'] = 'ℜ', ['&real;'] = 'ℜ', ['&realpart;'] = 'ℜ', ['&Ropf;'] = 'ℝ', ['&reals;'] = 'ℝ', ['&rx;'] = '℞', ['&TRADE;'] = '™', ['&trade;'] = '™', ['&Zopf;'] = 'ℤ', ['&integers;'] = 'ℤ', ['&mho;'] = '℧', ['&Zfr;'] = 'ℨ', ['&zeetrf;'] = 'ℨ', ['&iiota;'] = '℩', ['&Bernoullis;'] = 'ℬ', ['&Bscr;'] = 'ℬ', ['&bernou;'] = 'ℬ', ['&Cayleys;'] = 'ℭ', ['&Cfr;'] = 'ℭ', ['&escr;'] = 'ℯ', ['&Escr;'] = 'ℰ', ['&expectation;'] = 'ℰ', ['&Fouriertrf;'] = 'ℱ', ['&Fscr;'] = 'ℱ', ['&Mellintrf;'] = 'ℳ', ['&Mscr;'] = 'ℳ', ['&phmmat;'] = 'ℳ', ['&order;'] = 'ℴ', ['&orderof;'] = 'ℴ', ['&oscr;'] = 'ℴ', ['&alefsym;'] = 'ℵ', ['&aleph;'] = 'ℵ', ['&beth;'] = 'ℶ', ['&gimel;'] = 'ℷ', ['&daleth;'] = 'ℸ', ['&CapitalDifferentialD;'] = 'ⅅ', ['&DD;'] = 'ⅅ', ['&DifferentialD;'] = 'ⅆ', ['&dd;'] = 'ⅆ', ['&ExponentialE;'] = 'ⅇ', ['&ee;'] = 'ⅇ', ['&exponentiale;'] = 'ⅇ', ['&ImaginaryI;'] = 'ⅈ', ['&ii;'] = 'ⅈ', ['&frac13;'] = '⅓', ['&frac23;'] = '⅔', ['&frac15;'] = '⅕', ['&frac25;'] = '⅖', ['&frac35;'] = '⅗', ['&frac45;'] = '⅘', ['&frac16;'] = '⅙', ['&frac56;'] = '⅚', ['&frac18;'] = '⅛', ['&frac38;'] = '⅜', ['&frac58;'] = '⅝', ['&frac78;'] = '⅞', ['&LeftArrow;'] = '←', ['&ShortLeftArrow;'] = '←', ['&larr;'] = '←', ['&leftarrow;'] = '←', ['&slarr;'] = '←', ['&ShortUpArrow;'] = '↑', ['&UpArrow;'] = '↑', ['&uarr;'] = '↑', ['&uparrow;'] = '↑', ['&RightArrow;'] = '→', ['&ShortRightArrow;'] = '→', ['&rarr;'] = '→', ['&rightarrow;'] = '→', ['&srarr;'] = '→', ['&DownArrow;'] = '↓', ['&ShortDownArrow;'] = '↓', ['&darr;'] = '↓', ['&downarrow;'] = '↓', ['&LeftRightArrow;'] = '↔', ['&harr;'] = '↔', ['&leftrightarrow;'] = '↔', ['&UpDownArrow;'] = '↕', ['&updownarrow;'] = '↕', ['&varr;'] = '↕', ['&UpperLeftArrow;'] = '↖', ['&nwarr;'] = '↖', ['&nwarrow;'] = '↖', ['&UpperRightArrow;'] = '↗', ['&nearr;'] = '↗', ['&nearrow;'] = '↗', ['&LowerRightArrow;'] = '↘', ['&searr;'] = '↘', ['&searrow;'] = '↘', ['&LowerLeftArrow;'] = '↙', ['&swarr;'] = '↙', ['&swarrow;'] = '↙', ['&nlarr;'] = '↚', ['&nleftarrow;'] = '↚', ['&nrarr;'] = '↛', ['&nrightarrow;'] = '↛', ['&rarrw;'] = '↝', ['&rightsquigarrow;'] = '↝', ['&nrarrw;'] = '↝̸', ['&Larr;'] = '↞', ['&twoheadleftarrow;'] = '↞', ['&Uarr;'] = '↟', ['&Rarr;'] = '↠', ['&twoheadrightarrow;'] = '↠', ['&Darr;'] = '↡', ['&larrtl;'] = '↢', ['&leftarrowtail;'] = '↢', ['&rarrtl;'] = '↣', ['&rightarrowtail;'] = '↣', ['&LeftTeeArrow;'] = '↤', ['&mapstoleft;'] = '↤', ['&UpTeeArrow;'] = '↥', ['&mapstoup;'] = '↥', ['&RightTeeArrow;'] = '↦', ['&map;'] = '↦', ['&mapsto;'] = '↦', ['&DownTeeArrow;'] = '↧', ['&mapstodown;'] = '↧', ['&hookleftarrow;'] = '↩', ['&larrhk;'] = '↩', ['&hookrightarrow;'] = '↪', ['&rarrhk;'] = '↪', ['&larrlp;'] = '↫', ['&looparrowleft;'] = '↫', ['&looparrowright;'] = '↬', ['&rarrlp;'] = '↬', ['&harrw;'] = '↭', ['&leftrightsquigarrow;'] = '↭', ['&nharr;'] = '↮', ['&nleftrightarrow;'] = '↮', ['&Lsh;'] = '↰', ['&lsh;'] = '↰', ['&Rsh;'] = '↱', ['&rsh;'] = '↱', ['&ldsh;'] = '↲', ['&rdsh;'] = '↳', ['&crarr;'] = '↵', ['&cularr;'] = '↶', ['&curvearrowleft;'] = '↶', ['&curarr;'] = '↷', ['&curvearrowright;'] = '↷', ['&circlearrowleft;'] = '↺', ['&olarr;'] = '↺', ['&circlearrowright;'] = '↻', ['&orarr;'] = '↻', ['&LeftVector;'] = '↼', ['&leftharpoonup;'] = '↼', ['&lharu;'] = '↼', ['&DownLeftVector;'] = '↽', ['&leftharpoondown;'] = '↽', ['&lhard;'] = '↽', ['&RightUpVector;'] = '↾', ['&uharr;'] = '↾', ['&upharpoonright;'] = '↾', ['&LeftUpVector;'] = '↿', ['&uharl;'] = '↿', ['&upharpoonleft;'] = '↿', ['&RightVector;'] = '⇀', ['&rharu;'] = '⇀', ['&rightharpoonup;'] = '⇀', ['&DownRightVector;'] = '⇁', ['&rhard;'] = '⇁', ['&rightharpoondown;'] = '⇁', ['&RightDownVector;'] = '⇂', ['&dharr;'] = '⇂', ['&downharpoonright;'] = '⇂', ['&LeftDownVector;'] = '⇃', ['&dharl;'] = '⇃', ['&downharpoonleft;'] = '⇃', ['&RightArrowLeftArrow;'] = '⇄', ['&rightleftarrows;'] = '⇄', ['&rlarr;'] = '⇄', ['&UpArrowDownArrow;'] = '⇅', ['&udarr;'] = '⇅', ['&LeftArrowRightArrow;'] = '⇆', ['&leftrightarrows;'] = '⇆', ['&lrarr;'] = '⇆', ['&leftleftarrows;'] = '⇇', ['&llarr;'] = '⇇', ['&upuparrows;'] = '⇈', ['&uuarr;'] = '⇈', ['&rightrightarrows;'] = '⇉', ['&rrarr;'] = '⇉', ['&ddarr;'] = '⇊', ['&downdownarrows;'] = '⇊', ['&ReverseEquilibrium;'] = '⇋', ['&leftrightharpoons;'] = '⇋', ['&lrhar;'] = '⇋', ['&Equilibrium;'] = '⇌', ['&rightleftharpoons;'] = '⇌', ['&rlhar;'] = '⇌', ['&nLeftarrow;'] = '⇍', ['&nlArr;'] = '⇍', ['&nLeftrightarrow;'] = '⇎', ['&nhArr;'] = '⇎', ['&nRightarrow;'] = '⇏', ['&nrArr;'] = '⇏', ['&DoubleLeftArrow;'] = '⇐', ['&Leftarrow;'] = '⇐', ['&lArr;'] = '⇐', ['&DoubleUpArrow;'] = '⇑', ['&Uparrow;'] = '⇑', ['&uArr;'] = '⇑', ['&DoubleRightArrow;'] = '⇒', ['&Implies;'] = '⇒', ['&Rightarrow;'] = '⇒', ['&rArr;'] = '⇒', ['&DoubleDownArrow;'] = '⇓', ['&Downarrow;'] = '⇓', ['&dArr;'] = '⇓', ['&DoubleLeftRightArrow;'] = '⇔', ['&Leftrightarrow;'] = '⇔', ['&hArr;'] = '⇔', ['&iff;'] = '⇔', ['&DoubleUpDownArrow;'] = '⇕', ['&Updownarrow;'] = '⇕', ['&vArr;'] = '⇕', ['&nwArr;'] = '⇖', ['&neArr;'] = '⇗', ['&seArr;'] = '⇘', ['&swArr;'] = '⇙', ['&Lleftarrow;'] = '⇚', ['&lAarr;'] = '⇚', ['&Rrightarrow;'] = '⇛', ['&rAarr;'] = '⇛', ['&zigrarr;'] = '⇝', ['&LeftArrowBar;'] = '⇤', ['&larrb;'] = '⇤', ['&RightArrowBar;'] = '⇥', ['&rarrb;'] = '⇥', ['&DownArrowUpArrow;'] = '⇵', ['&duarr;'] = '⇵', ['&loarr;'] = '⇽', ['&roarr;'] = '⇾', ['&hoarr;'] = '⇿', ['&ForAll;'] = '∀', ['&forall;'] = '∀', ['&comp;'] = '∁', ['&complement;'] = '∁', ['&PartialD;'] = '∂', ['&part;'] = '∂', ['&npart;'] = '∂̸', ['&Exists;'] = '∃', ['&exist;'] = '∃', ['&NotExists;'] = '∄', ['&nexist;'] = '∄', ['&nexists;'] = '∄', ['&empty;'] = '∅', ['&emptyset;'] = '∅', ['&emptyv;'] = '∅', ['&varnothing;'] = '∅', ['&Del;'] = '∇', ['&nabla;'] = '∇', ['&Element;'] = '∈', ['&in;'] = '∈', ['&isin;'] = '∈', ['&isinv;'] = '∈', ['&NotElement;'] = '∉', ['&notin;'] = '∉', ['&notinva;'] = '∉', ['&ReverseElement;'] = '∋', ['&SuchThat;'] = '∋', ['&ni;'] = '∋', ['&niv;'] = '∋', ['&NotReverseElement;'] = '∌', ['&notni;'] = '∌', ['&notniva;'] = '∌', ['&Product;'] = '∏', ['&prod;'] = '∏', ['&Coproduct;'] = '∐', ['&coprod;'] = '∐', ['&Sum;'] = '∑', ['&sum;'] = '∑', ['&minus;'] = '−', ['&MinusPlus;'] = '∓', ['&mnplus;'] = '∓', ['&mp;'] = '∓', ['&dotplus;'] = '∔', ['&plusdo;'] = '∔', ['&Backslash;'] = '∖', ['&setminus;'] = '∖', ['&setmn;'] = '∖', ['&smallsetminus;'] = '∖', ['&ssetmn;'] = '∖', ['&lowast;'] = '∗', ['&SmallCircle;'] = '∘', ['&compfn;'] = '∘', ['&Sqrt;'] = '√', ['&radic;'] = '√', ['&Proportional;'] = '∝', ['&prop;'] = '∝', ['&propto;'] = '∝', ['&varpropto;'] = '∝', ['&vprop;'] = '∝', ['&infin;'] = '∞', ['&angrt;'] = '∟', ['&ang;'] = '∠', ['&angle;'] = '∠', ['&nang;'] = '∠⃒', ['&angmsd;'] = '∡', ['&measuredangle;'] = '∡', ['&angsph;'] = '∢', ['&VerticalBar;'] = '∣', ['&mid;'] = '∣', ['&shortmid;'] = '∣', ['&smid;'] = '∣', ['&NotVerticalBar;'] = '∤', ['&nmid;'] = '∤', ['&nshortmid;'] = '∤', ['&nsmid;'] = '∤', ['&DoubleVerticalBar;'] = '∥', ['&par;'] = '∥', ['&parallel;'] = '∥', ['&shortparallel;'] = '∥', ['&spar;'] = '∥', ['&NotDoubleVerticalBar;'] = '∦', ['&npar;'] = '∦', ['&nparallel;'] = '∦', ['&nshortparallel;'] = '∦', ['&nspar;'] = '∦', ['&and;'] = '∧', ['&wedge;'] = '∧', ['&or;'] = '∨', ['&vee;'] = '∨', ['&cap;'] = '∩', ['&caps;'] = '∩︀', ['&cup;'] = '∪', ['&cups;'] = '∪︀', ['&Integral;'] = '∫', ['&int;'] = '∫', ['&Int;'] = '∬', ['&iiint;'] = '∭', ['&tint;'] = '∭', ['&ContourIntegral;'] = '∮', ['&conint;'] = '∮', ['&oint;'] = '∮', ['&Conint;'] = '∯', ['&DoubleContourIntegral;'] = '∯', ['&Cconint;'] = '∰', ['&cwint;'] = '∱', ['&ClockwiseContourIntegral;'] = '∲', ['&cwconint;'] = '∲', ['&CounterClockwiseContourIntegral;'] = '∳', ['&awconint;'] = '∳', ['&Therefore;'] = '∴', ['&there4;'] = '∴', ['&therefore;'] = '∴', ['&Because;'] = '∵', ['&becaus;'] = '∵', ['&because;'] = '∵', ['&ratio;'] = '∶', ['&Colon;'] = '∷', ['&Proportion;'] = '∷', ['&dotminus;'] = '∸', ['&minusd;'] = '∸', ['&mDDot;'] = '∺', ['&homtht;'] = '∻', ['&Tilde;'] = '∼', ['&sim;'] = '∼', ['&thicksim;'] = '∼', ['&thksim;'] = '∼', ['&nvsim;'] = '∼⃒', ['&backsim;'] = '∽', ['&bsim;'] = '∽', ['&race;'] = '∽̱', ['&ac;'] = '∾', ['&mstpos;'] = '∾', ['&acE;'] = '∾̳', ['&acd;'] = '∿', ['&VerticalTilde;'] = '≀', ['&wr;'] = '≀', ['&wreath;'] = '≀', ['&NotTilde;'] = '≁', ['&nsim;'] = '≁', ['&EqualTilde;'] = '≂', ['&eqsim;'] = '≂', ['&esim;'] = '≂', ['&nesim;'] = '≂̸', ['&NotEqualTilde;'] = '≂̸', ['&TildeEqual;'] = '≃', ['&sime;'] = '≃', ['&simeq;'] = '≃', ['&NotTildeEqual;'] = '≄', ['&nsime;'] = '≄', ['&nsimeq;'] = '≄', ['&TildeFullEqual;'] = '≅', ['&cong;'] = '≅', ['&simne;'] = '≆', ['&NotTildeFullEqual;'] = '≇', ['&ncong;'] = '≇', ['&TildeTilde;'] = '≈', ['&ap;'] = '≈', ['&approx;'] = '≈', ['&asymp;'] = '≈', ['&thickapprox;'] = '≈', ['&thkap;'] = '≈', ['&NotTildeTilde;'] = '≉', ['&nap;'] = '≉', ['&napprox;'] = '≉', ['&ape;'] = '≊', ['&approxeq;'] = '≊', ['&apid;'] = '≋', ['&napid;'] = '≋̸', ['&backcong;'] = '≌', ['&bcong;'] = '≌', ['&CupCap;'] = '≍', ['&asympeq;'] = '≍', ['&nvap;'] = '≍⃒', ['&Bumpeq;'] = '≎', ['&HumpDownHump;'] = '≎', ['&bump;'] = '≎', ['&nbump;'] = '≎̸', ['&NotHumpDownHump;'] = '≎̸', ['&HumpEqual;'] = '≏', ['&bumpe;'] = '≏', ['&bumpeq;'] = '≏', ['&nbumpe;'] = '≏̸', ['&NotHumpEqual;'] = '≏̸', ['&DotEqual;'] = '≐', ['&doteq;'] = '≐', ['&esdot;'] = '≐', ['&nedot;'] = '≐̸', ['&doteqdot;'] = '≑', ['&eDot;'] = '≑', ['&efDot;'] = '≒', ['&fallingdotseq;'] = '≒', ['&erDot;'] = '≓', ['&risingdotseq;'] = '≓', ['&Assign;'] = '≔', ['&colone;'] = '≔', ['&coloneq;'] = '≔', ['&ecolon;'] = '≕', ['&eqcolon;'] = '≕', ['&ecir;'] = '≖', ['&eqcirc;'] = '≖', ['&circeq;'] = '≗', ['&cire;'] = '≗', ['&wedgeq;'] = '≙', ['&veeeq;'] = '≚', ['&triangleq;'] = '≜', ['&trie;'] = '≜', ['&equest;'] = '≟', ['&questeq;'] = '≟', ['&NotEqual;'] = '≠', ['&ne;'] = '≠', ['&Congruent;'] = '≡', ['&equiv;'] = '≡', ['&bnequiv;'] = '≡⃥', ['&NotCongruent;'] = '≢', ['&nequiv;'] = '≢', ['&le;'] = '≤', ['&leq;'] = '≤', ['&nvle;'] = '≤⃒', ['&GreaterEqual;'] = '≥', ['&ge;'] = '≥', ['&geq;'] = '≥', ['&nvge;'] = '≥⃒', ['&LessFullEqual;'] = '≦', ['&lE;'] = '≦', ['&leqq;'] = '≦', ['&nlE;'] = '≦̸', ['&nleqq;'] = '≦̸', ['&GreaterFullEqual;'] = '≧', ['&gE;'] = '≧', ['&geqq;'] = '≧', ['&ngE;'] = '≧̸', ['&ngeqq;'] = '≧̸', ['&NotGreaterFullEqual;'] = '≧̸', ['&lnE;'] = '≨', ['&lneqq;'] = '≨', ['&lvertneqq;'] = '≨︀', ['&lvnE;'] = '≨︀', ['&gnE;'] = '≩', ['&gneqq;'] = '≩', ['&gvertneqq;'] = '≩︀', ['&gvnE;'] = '≩︀', ['&Lt;'] = '≪', ['&NestedLessLess;'] = '≪', ['&ll;'] = '≪', ['&nLtv;'] = '≪̸', ['&NotLessLess;'] = '≪̸', ['&nLt;'] = '≪⃒', ['&Gt;'] = '≫', ['&NestedGreaterGreater;'] = '≫', ['&gg;'] = '≫', ['&nGtv;'] = '≫̸', ['&NotGreaterGreater;'] = '≫̸', ['&nGt;'] = '≫⃒', ['&between;'] = '≬', ['&twixt;'] = '≬', ['&NotCupCap;'] = '≭', ['&NotLess;'] = '≮', ['&nless;'] = '≮', ['&nlt;'] = '≮', ['&NotGreater;'] = '≯', ['&ngt;'] = '≯', ['&ngtr;'] = '≯', ['&NotLessEqual;'] = '≰', ['&nle;'] = '≰', ['&nleq;'] = '≰', ['&NotGreaterEqual;'] = '≱', ['&nge;'] = '≱', ['&ngeq;'] = '≱', ['&LessTilde;'] = '≲', ['&lesssim;'] = '≲', ['&lsim;'] = '≲', ['&GreaterTilde;'] = '≳', ['&gsim;'] = '≳', ['&gtrsim;'] = '≳', ['&NotLessTilde;'] = '≴', ['&nlsim;'] = '≴', ['&NotGreaterTilde;'] = '≵', ['&ngsim;'] = '≵', ['&LessGreater;'] = '≶', ['&lessgtr;'] = '≶', ['&lg;'] = '≶', ['&GreaterLess;'] = '≷', ['&gl;'] = '≷', ['&gtrless;'] = '≷', ['&NotLessGreater;'] = '≸', ['&ntlg;'] = '≸', ['&NotGreaterLess;'] = '≹', ['&ntgl;'] = '≹', ['&Precedes;'] = '≺', ['&pr;'] = '≺', ['&prec;'] = '≺', ['&Succeeds;'] = '≻', ['&sc;'] = '≻', ['&succ;'] = '≻', ['&PrecedesSlantEqual;'] = '≼', ['&prcue;'] = '≼', ['&preccurlyeq;'] = '≼', ['&SucceedsSlantEqual;'] = '≽', ['&sccue;'] = '≽', ['&succcurlyeq;'] = '≽', ['&PrecedesTilde;'] = '≾', ['&precsim;'] = '≾', ['&prsim;'] = '≾', ['&SucceedsTilde;'] = '≿', ['&scsim;'] = '≿', ['&succsim;'] = '≿', ['&NotSucceedsTilde;'] = '≿̸', ['&NotPrecedes;'] = '⊀', ['&npr;'] = '⊀', ['&nprec;'] = '⊀', ['&NotSucceeds;'] = '⊁', ['&nsc;'] = '⊁', ['&nsucc;'] = '⊁', ['&sub;'] = '⊂', ['&subset;'] = '⊂', ['&NotSubset;'] = '⊂⃒', ['&nsubset;'] = '⊂⃒', ['&vnsub;'] = '⊂⃒', ['&Superset;'] = '⊃', ['&sup;'] = '⊃', ['&supset;'] = '⊃', ['&NotSuperset;'] = '⊃⃒', ['&nsupset;'] = '⊃⃒', ['&vnsup;'] = '⊃⃒', ['&nsub;'] = '⊄', ['&nsup;'] = '⊅', ['&SubsetEqual;'] = '⊆', ['&sube;'] = '⊆', ['&subseteq;'] = '⊆', ['&SupersetEqual;'] = '⊇', ['&supe;'] = '⊇', ['&supseteq;'] = '⊇', ['&NotSubsetEqual;'] = '⊈', ['&nsube;'] = '⊈', ['&nsubseteq;'] = '⊈', ['&NotSupersetEqual;'] = '⊉', ['&nsupe;'] = '⊉', ['&nsupseteq;'] = '⊉', ['&subne;'] = '⊊', ['&subsetneq;'] = '⊊', ['&varsubsetneq;'] = '⊊︀', ['&vsubne;'] = '⊊︀', ['&supne;'] = '⊋', ['&supsetneq;'] = '⊋', ['&varsupsetneq;'] = '⊋︀', ['&vsupne;'] = '⊋︀', ['&cupdot;'] = '⊍', ['&UnionPlus;'] = '⊎', ['&uplus;'] = '⊎', ['&SquareSubset;'] = '⊏', ['&sqsub;'] = '⊏', ['&sqsubset;'] = '⊏', ['&NotSquareSubset;'] = '⊏̸', ['&SquareSuperset;'] = '⊐', ['&sqsup;'] = '⊐', ['&sqsupset;'] = '⊐', ['&NotSquareSuperset;'] = '⊐̸', ['&SquareSubsetEqual;'] = '⊑', ['&sqsube;'] = '⊑', ['&sqsubseteq;'] = '⊑', ['&SquareSupersetEqual;'] = '⊒', ['&sqsupe;'] = '⊒', ['&sqsupseteq;'] = '⊒', ['&SquareIntersection;'] = '⊓', ['&sqcap;'] = '⊓', ['&sqcaps;'] = '⊓︀', ['&SquareUnion;'] = '⊔', ['&sqcup;'] = '⊔', ['&sqcups;'] = '⊔︀', ['&CirclePlus;'] = '⊕', ['&oplus;'] = '⊕', ['&CircleMinus;'] = '⊖', ['&ominus;'] = '⊖', ['&CircleTimes;'] = '⊗', ['&otimes;'] = '⊗', ['&osol;'] = '⊘', ['&CircleDot;'] = '⊙', ['&odot;'] = '⊙', ['&circledcirc;'] = '⊚', ['&ocir;'] = '⊚', ['&circledast;'] = '⊛', ['&oast;'] = '⊛', ['&circleddash;'] = '⊝', ['&odash;'] = '⊝', ['&boxplus;'] = '⊞', ['&plusb;'] = '⊞', ['&boxminus;'] = '⊟', ['&minusb;'] = '⊟', ['&boxtimes;'] = '⊠', ['&timesb;'] = '⊠', ['&dotsquare;'] = '⊡', ['&sdotb;'] = '⊡', ['&RightTee;'] = '⊢', ['&vdash;'] = '⊢', ['&LeftTee;'] = '⊣', ['&dashv;'] = '⊣', ['&DownTee;'] = '⊤', ['&top;'] = '⊤', ['&UpTee;'] = '⊥', ['&bot;'] = '⊥', ['&bottom;'] = '⊥', ['&perp;'] = '⊥', ['&models;'] = '⊧', ['&DoubleRightTee;'] = '⊨', ['&vDash;'] = '⊨', ['&Vdash;'] = '⊩', ['&Vvdash;'] = '⊪', ['&VDash;'] = '⊫', ['&nvdash;'] = '⊬', ['&nvDash;'] = '⊭', ['&nVdash;'] = '⊮', ['&nVDash;'] = '⊯', ['&prurel;'] = '⊰', ['&LeftTriangle;'] = '⊲', ['&vartriangleleft;'] = '⊲', ['&vltri;'] = '⊲', ['&RightTriangle;'] = '⊳', ['&vartriangleright;'] = '⊳', ['&vrtri;'] = '⊳', ['&LeftTriangleEqual;'] = '⊴', ['&ltrie;'] = '⊴', ['&trianglelefteq;'] = '⊴', ['&nvltrie;'] = '⊴⃒', ['&RightTriangleEqual;'] = '⊵', ['&rtrie;'] = '⊵', ['&trianglerighteq;'] = '⊵', ['&nvrtrie;'] = '⊵⃒', ['&origof;'] = '⊶', ['&imof;'] = '⊷', ['&multimap;'] = '⊸', ['&mumap;'] = '⊸', ['&hercon;'] = '⊹', ['&intcal;'] = '⊺', ['&intercal;'] = '⊺', ['&veebar;'] = '⊻', ['&barvee;'] = '⊽', ['&angrtvb;'] = '⊾', ['&lrtri;'] = '⊿', ['&Wedge;'] = '⋀', ['&bigwedge;'] = '⋀', ['&xwedge;'] = '⋀', ['&Vee;'] = '⋁', ['&bigvee;'] = '⋁', ['&xvee;'] = '⋁', ['&Intersection;'] = '⋂', ['&bigcap;'] = '⋂', ['&xcap;'] = '⋂', ['&Union;'] = '⋃', ['&bigcup;'] = '⋃', ['&xcup;'] = '⋃', ['&Diamond;'] = '⋄', ['&diam;'] = '⋄', ['&diamond;'] = '⋄', ['&sdot;'] = '⋅', ['&Star;'] = '⋆', ['&sstarf;'] = '⋆', ['&divideontimes;'] = '⋇', ['&divonx;'] = '⋇', ['&bowtie;'] = '⋈', ['&ltimes;'] = '⋉', ['&rtimes;'] = '⋊', ['&leftthreetimes;'] = '⋋', ['&lthree;'] = '⋋', ['&rightthreetimes;'] = '⋌', ['&rthree;'] = '⋌', ['&backsimeq;'] = '⋍', ['&bsime;'] = '⋍', ['&curlyvee;'] = '⋎', ['&cuvee;'] = '⋎', ['&curlywedge;'] = '⋏', ['&cuwed;'] = '⋏', ['&Sub;'] = '⋐', ['&Subset;'] = '⋐', ['&Sup;'] = '⋑', ['&Supset;'] = '⋑', ['&Cap;'] = '⋒', ['&Cup;'] = '⋓', ['&fork;'] = '⋔', ['&pitchfork;'] = '⋔', ['&epar;'] = '⋕', ['&lessdot;'] = '⋖', ['&ltdot;'] = '⋖', ['&gtdot;'] = '⋗', ['&gtrdot;'] = '⋗', ['&Ll;'] = '⋘', ['&nLl;'] = '⋘̸', ['&Gg;'] = '⋙', ['&ggg;'] = '⋙', ['&nGg;'] = '⋙̸', ['&LessEqualGreater;'] = '⋚', ['&leg;'] = '⋚', ['&lesseqgtr;'] = '⋚', ['&lesg;'] = '⋚︀', ['&GreaterEqualLess;'] = '⋛', ['&gel;'] = '⋛', ['&gtreqless;'] = '⋛', ['&gesl;'] = '⋛︀', ['&cuepr;'] = '⋞', ['&curlyeqprec;'] = '⋞', ['&cuesc;'] = '⋟', ['&curlyeqsucc;'] = '⋟', ['&NotPrecedesSlantEqual;'] = '⋠', ['&nprcue;'] = '⋠', ['&NotSucceedsSlantEqual;'] = '⋡', ['&nsccue;'] = '⋡', ['&NotSquareSubsetEqual;'] = '⋢', ['&nsqsube;'] = '⋢', ['&NotSquareSupersetEqual;'] = '⋣', ['&nsqsupe;'] = '⋣', ['&lnsim;'] = '⋦', ['&gnsim;'] = '⋧', ['&precnsim;'] = '⋨', ['&prnsim;'] = '⋨', ['&scnsim;'] = '⋩', ['&succnsim;'] = '⋩', ['&NotLeftTriangle;'] = '⋪', ['&nltri;'] = '⋪', ['&ntriangleleft;'] = '⋪', ['&NotRightTriangle;'] = '⋫', ['&nrtri;'] = '⋫', ['&ntriangleright;'] = '⋫', ['&NotLeftTriangleEqual;'] = '⋬', ['&nltrie;'] = '⋬', ['&ntrianglelefteq;'] = '⋬', ['&NotRightTriangleEqual;'] = '⋭', ['&nrtrie;'] = '⋭', ['&ntrianglerighteq;'] = '⋭', ['&vellip;'] = '⋮', ['&ctdot;'] = '⋯', ['&utdot;'] = '⋰', ['&dtdot;'] = '⋱', ['&disin;'] = '⋲', ['&isinsv;'] = '⋳', ['&isins;'] = '⋴', ['&isindot;'] = '⋵', ['&notindot;'] = '⋵̸', ['&notinvc;'] = '⋶', ['&notinvb;'] = '⋷', ['&isinE;'] = '⋹', ['&notinE;'] = '⋹̸', ['&nisd;'] = '⋺', ['&xnis;'] = '⋻', ['&nis;'] = '⋼', ['&notnivc;'] = '⋽', ['&notnivb;'] = '⋾', ['&barwed;'] = '⌅', ['&barwedge;'] = '⌅', ['&Barwed;'] = '⌆', ['&doublebarwedge;'] = '⌆', ['&LeftCeiling;'] = '⌈', ['&lceil;'] = '⌈', ['&RightCeiling;'] = '⌉', ['&rceil;'] = '⌉', ['&LeftFloor;'] = '⌊', ['&lfloor;'] = '⌊', ['&RightFloor;'] = '⌋', ['&rfloor;'] = '⌋', ['&drcrop;'] = '⌌', ['&dlcrop;'] = '⌍', ['&urcrop;'] = '⌎', ['&ulcrop;'] = '⌏', ['&bnot;'] = '⌐', ['&profline;'] = '⌒', ['&profsurf;'] = '⌓', ['&telrec;'] = '⌕', ['&target;'] = '⌖', ['&ulcorn;'] = '⌜', ['&ulcorner;'] = '⌜', ['&urcorn;'] = '⌝', ['&urcorner;'] = '⌝', ['&dlcorn;'] = '⌞', ['&llcorner;'] = '⌞', ['&drcorn;'] = '⌟', ['&lrcorner;'] = '⌟', ['&frown;'] = '⌢', ['&sfrown;'] = '⌢', ['&smile;'] = '⌣', ['&ssmile;'] = '⌣', ['&cylcty;'] = '⌭', ['&profalar;'] = '⌮', ['&topbot;'] = '⌶', ['&ovbar;'] = '⌽', ['&solbar;'] = '⌿', ['&angzarr;'] = '⍼', ['&lmoust;'] = '⎰', ['&lmoustache;'] = '⎰', ['&rmoust;'] = '⎱', ['&rmoustache;'] = '⎱', ['&OverBracket;'] = '⎴', ['&tbrk;'] = '⎴', ['&UnderBracket;'] = '⎵', ['&bbrk;'] = '⎵', ['&bbrktbrk;'] = '⎶', ['&OverParenthesis;'] = '⏜', ['&UnderParenthesis;'] = '⏝', ['&OverBrace;'] = '⏞', ['&UnderBrace;'] = '⏟', ['&trpezium;'] = '⏢', ['&elinters;'] = '⏧', ['&blank;'] = '␣', ['&circledS;'] = 'Ⓢ', ['&oS;'] = 'Ⓢ', ['&HorizontalLine;'] = '─', ['&boxh;'] = '─', ['&boxv;'] = '│', ['&boxdr;'] = '┌', ['&boxdl;'] = '┐', ['&boxur;'] = '└', ['&boxul;'] = '┘', ['&boxvr;'] = '├', ['&boxvl;'] = '┤', ['&boxhd;'] = '┬', ['&boxhu;'] = '┴', ['&boxvh;'] = '┼', ['&boxH;'] = '═', ['&boxV;'] = '║', ['&boxdR;'] = '╒', ['&boxDr;'] = '╓', ['&boxDR;'] = '╔', ['&boxdL;'] = '╕', ['&boxDl;'] = '╖', ['&boxDL;'] = '╗', ['&boxuR;'] = '╘', ['&boxUr;'] = '╙', ['&boxUR;'] = '╚', ['&boxuL;'] = '╛', ['&boxUl;'] = '╜', ['&boxUL;'] = '╝', ['&boxvR;'] = '╞', ['&boxVr;'] = '╟', ['&boxVR;'] = '╠', ['&boxvL;'] = '╡', ['&boxVl;'] = '╢', ['&boxVL;'] = '╣', ['&boxHd;'] = '╤', ['&boxhD;'] = '╥', ['&boxHD;'] = '╦', ['&boxHu;'] = '╧', ['&boxhU;'] = '╨', ['&boxHU;'] = '╩', ['&boxvH;'] = '╪', ['&boxVh;'] = '╫', ['&boxVH;'] = '╬', ['&uhblk;'] = '▀', ['&lhblk;'] = '▄', ['&block;'] = '█', ['&blk14;'] = '░', ['&blk12;'] = '▒', ['&blk34;'] = '▓', ['&Square;'] = '□', ['&squ;'] = '□', ['&square;'] = '□', ['&FilledVerySmallSquare;'] = '▪', ['&blacksquare;'] = '▪', ['&squarf;'] = '▪', ['&squf;'] = '▪', ['&EmptyVerySmallSquare;'] = '▫', ['&rect;'] = '▭', ['&marker;'] = '▮', ['&fltns;'] = '▱', ['&bigtriangleup;'] = '△', ['&xutri;'] = '△', ['&blacktriangle;'] = '▴', ['&utrif;'] = '▴', ['&triangle;'] = '▵', ['&utri;'] = '▵', ['&blacktriangleright;'] = '▸', ['&rtrif;'] = '▸', ['&rtri;'] = '▹', ['&triangleright;'] = '▹', ['&bigtriangledown;'] = '▽', ['&xdtri;'] = '▽', ['&blacktriangledown;'] = '▾', ['&dtrif;'] = '▾', ['&dtri;'] = '▿', ['&triangledown;'] = '▿', ['&blacktriangleleft;'] = '◂', ['&ltrif;'] = '◂', ['&ltri;'] = '◃', ['&triangleleft;'] = '◃', ['&loz;'] = '◊', ['&lozenge;'] = '◊', ['&cir;'] = '○', ['&tridot;'] = '◬', ['&bigcirc;'] = '◯', ['&xcirc;'] = '◯', ['&ultri;'] = '◸', ['&urtri;'] = '◹', ['&lltri;'] = '◺', ['&EmptySmallSquare;'] = '◻', ['&FilledSmallSquare;'] = '◼', ['&bigstar;'] = '★', ['&starf;'] = '★', ['&star;'] = '☆', ['&phone;'] = '☎', ['&female;'] = '♀', ['&male;'] = '♂', ['&spades;'] = '♠', ['&spadesuit;'] = '♠', ['&clubs;'] = '♣', ['&clubsuit;'] = '♣', ['&hearts;'] = '♥', ['&heartsuit;'] = '♥', ['&diamondsuit;'] = '♦', ['&diams;'] = '♦', ['&sung;'] = '♪', ['&flat;'] = '♭', ['&natur;'] = '♮', ['&natural;'] = '♮', ['&sharp;'] = '♯', ['&check;'] = '✓', ['&checkmark;'] = '✓', ['&cross;'] = '✗', ['&malt;'] = '✠', ['&maltese;'] = '✠', ['&sext;'] = '✶', ['&VerticalSeparator;'] = '❘', ['&lbbrk;'] = '❲', ['&rbbrk;'] = '❳', ['&bsolhsub;'] = '⟈', ['&suphsol;'] = '⟉', ['&LeftDoubleBracket;'] = '⟦', ['&lobrk;'] = '⟦', ['&RightDoubleBracket;'] = '⟧', ['&robrk;'] = '⟧', ['&LeftAngleBracket;'] = '⟨', ['&lang;'] = '⟨', ['&langle;'] = '⟨', ['&RightAngleBracket;'] = '⟩', ['&rang;'] = '⟩', ['&rangle;'] = '⟩', ['&Lang;'] = '⟪', ['&Rang;'] = '⟫', ['&loang;'] = '⟬', ['&roang;'] = '⟭', ['&LongLeftArrow;'] = '⟵', ['&longleftarrow;'] = '⟵', ['&xlarr;'] = '⟵', ['&LongRightArrow;'] = '⟶', ['&longrightarrow;'] = '⟶', ['&xrarr;'] = '⟶', ['&LongLeftRightArrow;'] = '⟷', ['&longleftrightarrow;'] = '⟷', ['&xharr;'] = '⟷', ['&DoubleLongLeftArrow;'] = '⟸', ['&Longleftarrow;'] = '⟸', ['&xlArr;'] = '⟸', ['&DoubleLongRightArrow;'] = '⟹', ['&Longrightarrow;'] = '⟹', ['&xrArr;'] = '⟹', ['&DoubleLongLeftRightArrow;'] = '⟺', ['&Longleftrightarrow;'] = '⟺', ['&xhArr;'] = '⟺', ['&longmapsto;'] = '⟼', ['&xmap;'] = '⟼', ['&dzigrarr;'] = '⟿', ['&nvlArr;'] = '⤂', ['&nvrArr;'] = '⤃', ['&nvHarr;'] = '⤄', ['&Map;'] = '⤅', ['&lbarr;'] = '⤌', ['&bkarow;'] = '⤍', ['&rbarr;'] = '⤍', ['&lBarr;'] = '⤎', ['&dbkarow;'] = '⤏', ['&rBarr;'] = '⤏', ['&RBarr;'] = '⤐', ['&drbkarow;'] = '⤐', ['&DDotrahd;'] = '⤑', ['&UpArrowBar;'] = '⤒', ['&DownArrowBar;'] = '⤓', ['&Rarrtl;'] = '⤖', ['&latail;'] = '⤙', ['&ratail;'] = '⤚', ['&lAtail;'] = '⤛', ['&rAtail;'] = '⤜', ['&larrfs;'] = '⤝', ['&rarrfs;'] = '⤞', ['&larrbfs;'] = '⤟', ['&rarrbfs;'] = '⤠', ['&nwarhk;'] = '⤣', ['&nearhk;'] = '⤤', ['&hksearow;'] = '⤥', ['&searhk;'] = '⤥', ['&hkswarow;'] = '⤦', ['&swarhk;'] = '⤦', ['&nwnear;'] = '⤧', ['&nesear;'] = '⤨', ['&toea;'] = '⤨', ['&seswar;'] = '⤩', ['&tosa;'] = '⤩', ['&swnwar;'] = '⤪', ['&rarrc;'] = '⤳', ['&nrarrc;'] = '⤳̸', ['&cudarrr;'] = '⤵', ['&ldca;'] = '⤶', ['&rdca;'] = '⤷', ['&cudarrl;'] = '⤸', ['&larrpl;'] = '⤹', ['&curarrm;'] = '⤼', ['&cularrp;'] = '⤽', ['&rarrpl;'] = '⥅', ['&harrcir;'] = '⥈', ['&Uarrocir;'] = '⥉', ['&lurdshar;'] = '⥊', ['&ldrushar;'] = '⥋', ['&LeftRightVector;'] = '⥎', ['&RightUpDownVector;'] = '⥏', ['&DownLeftRightVector;'] = '⥐', ['&LeftUpDownVector;'] = '⥑', ['&LeftVectorBar;'] = '⥒', ['&RightVectorBar;'] = '⥓', ['&RightUpVectorBar;'] = '⥔', ['&RightDownVectorBar;'] = '⥕', ['&DownLeftVectorBar;'] = '⥖', ['&DownRightVectorBar;'] = '⥗', ['&LeftUpVectorBar;'] = '⥘', ['&LeftDownVectorBar;'] = '⥙', ['&LeftTeeVector;'] = '⥚', ['&RightTeeVector;'] = '⥛', ['&RightUpTeeVector;'] = '⥜', ['&RightDownTeeVector;'] = '⥝', ['&DownLeftTeeVector;'] = '⥞', ['&DownRightTeeVector;'] = '⥟', ['&LeftUpTeeVector;'] = '⥠', ['&LeftDownTeeVector;'] = '⥡', ['&lHar;'] = '⥢', ['&uHar;'] = '⥣', ['&rHar;'] = '⥤', ['&dHar;'] = '⥥', ['&luruhar;'] = '⥦', ['&ldrdhar;'] = '⥧', ['&ruluhar;'] = '⥨', ['&rdldhar;'] = '⥩', ['&lharul;'] = '⥪', ['&llhard;'] = '⥫', ['&rharul;'] = '⥬', ['&lrhard;'] = '⥭', ['&UpEquilibrium;'] = '⥮', ['&udhar;'] = '⥮', ['&ReverseUpEquilibrium;'] = '⥯', ['&duhar;'] = '⥯', ['&RoundImplies;'] = '⥰', ['&erarr;'] = '⥱', ['&simrarr;'] = '⥲', ['&larrsim;'] = '⥳', ['&rarrsim;'] = '⥴', ['&rarrap;'] = '⥵', ['&ltlarr;'] = '⥶', ['&gtrarr;'] = '⥸', ['&subrarr;'] = '⥹', ['&suplarr;'] = '⥻', ['&lfisht;'] = '⥼', ['&rfisht;'] = '⥽', ['&ufisht;'] = '⥾', ['&dfisht;'] = '⥿', ['&lopar;'] = '⦅', ['&ropar;'] = '⦆', ['&lbrke;'] = '⦋', ['&rbrke;'] = '⦌', ['&lbrkslu;'] = '⦍', ['&rbrksld;'] = '⦎', ['&lbrksld;'] = '⦏', ['&rbrkslu;'] = '⦐', ['&langd;'] = '⦑', ['&rangd;'] = '⦒', ['&lparlt;'] = '⦓', ['&rpargt;'] = '⦔', ['&gtlPar;'] = '⦕', ['&ltrPar;'] = '⦖', ['&vzigzag;'] = '⦚', ['&vangrt;'] = '⦜', ['&angrtvbd;'] = '⦝', ['&ange;'] = '⦤', ['&range;'] = '⦥', ['&dwangle;'] = '⦦', ['&uwangle;'] = '⦧', ['&angmsdaa;'] = '⦨', ['&angmsdab;'] = '⦩', ['&angmsdac;'] = '⦪', ['&angmsdad;'] = '⦫', ['&angmsdae;'] = '⦬', ['&angmsdaf;'] = '⦭', ['&angmsdag;'] = '⦮', ['&angmsdah;'] = '⦯', ['&bemptyv;'] = '⦰', ['&demptyv;'] = '⦱', ['&cemptyv;'] = '⦲', ['&raemptyv;'] = '⦳', ['&laemptyv;'] = '⦴', ['&ohbar;'] = '⦵', ['&omid;'] = '⦶', ['&opar;'] = '⦷', ['&operp;'] = '⦹', ['&olcross;'] = '⦻', ['&odsold;'] = '⦼', ['&olcir;'] = '⦾', ['&ofcir;'] = '⦿', ['&olt;'] = '⧀', ['&ogt;'] = '⧁', ['&cirscir;'] = '⧂', ['&cirE;'] = '⧃', ['&solb;'] = '⧄', ['&bsolb;'] = '⧅', ['&boxbox;'] = '⧉', ['&trisb;'] = '⧍', ['&rtriltri;'] = '⧎', ['&LeftTriangleBar;'] = '⧏', ['&NotLeftTriangleBar;'] = '⧏̸', ['&RightTriangleBar;'] = '⧐', ['&NotRightTriangleBar;'] = '⧐̸', ['&iinfin;'] = '⧜', ['&infintie;'] = '⧝', ['&nvinfin;'] = '⧞', ['&eparsl;'] = '⧣', ['&smeparsl;'] = '⧤', ['&eqvparsl;'] = '⧥', ['&blacklozenge;'] = '⧫', ['&lozf;'] = '⧫', ['&RuleDelayed;'] = '⧴', ['&dsol;'] = '⧶', ['&bigodot;'] = '⨀', ['&xodot;'] = '⨀', ['&bigoplus;'] = '⨁', ['&xoplus;'] = '⨁', ['&bigotimes;'] = '⨂', ['&xotime;'] = '⨂', ['&biguplus;'] = '⨄', ['&xuplus;'] = '⨄', ['&bigsqcup;'] = '⨆', ['&xsqcup;'] = '⨆', ['&iiiint;'] = '⨌', ['&qint;'] = '⨌', ['&fpartint;'] = '⨍', ['&cirfnint;'] = '⨐', ['&awint;'] = '⨑', ['&rppolint;'] = '⨒', ['&scpolint;'] = '⨓', ['&npolint;'] = '⨔', ['&pointint;'] = '⨕', ['&quatint;'] = '⨖', ['&intlarhk;'] = '⨗', ['&pluscir;'] = '⨢', ['&plusacir;'] = '⨣', ['&simplus;'] = '⨤', ['&plusdu;'] = '⨥', ['&plussim;'] = '⨦', ['&plustwo;'] = '⨧', ['&mcomma;'] = '⨩', ['&minusdu;'] = '⨪', ['&loplus;'] = '⨭', ['&roplus;'] = '⨮', ['&Cross;'] = '⨯', ['&timesd;'] = '⨰', ['&timesbar;'] = '⨱', ['&smashp;'] = '⨳', ['&lotimes;'] = '⨴', ['&rotimes;'] = '⨵', ['&otimesas;'] = '⨶', ['&Otimes;'] = '⨷', ['&odiv;'] = '⨸', ['&triplus;'] = '⨹', ['&triminus;'] = '⨺', ['&tritime;'] = '⨻', ['&intprod;'] = '⨼', ['&iprod;'] = '⨼', ['&amalg;'] = '⨿', ['&capdot;'] = '⩀', ['&ncup;'] = '⩂', ['&ncap;'] = '⩃', ['&capand;'] = '⩄', ['&cupor;'] = '⩅', ['&cupcap;'] = '⩆', ['&capcup;'] = '⩇', ['&cupbrcap;'] = '⩈', ['&capbrcup;'] = '⩉', ['&cupcup;'] = '⩊', ['&capcap;'] = '⩋', ['&ccups;'] = '⩌', ['&ccaps;'] = '⩍', ['&ccupssm;'] = '⩐', ['&And;'] = '⩓', ['&Or;'] = '⩔', ['&andand;'] = '⩕', ['&oror;'] = '⩖', ['&orslope;'] = '⩗', ['&andslope;'] = '⩘', ['&andv;'] = '⩚', ['&orv;'] = '⩛', ['&andd;'] = '⩜', ['&ord;'] = '⩝', ['&wedbar;'] = '⩟', ['&sdote;'] = '⩦', ['&simdot;'] = '⩪', ['&congdot;'] = '⩭', ['&ncongdot;'] = '⩭̸', ['&easter;'] = '⩮', ['&apacir;'] = '⩯', ['&apE;'] = '⩰', ['&napE;'] = '⩰̸', ['&eplus;'] = '⩱', ['&pluse;'] = '⩲', ['&Esim;'] = '⩳', ['&Colone;'] = '⩴', ['&Equal;'] = '⩵', ['&ddotseq;'] = '⩷', ['&eDDot;'] = '⩷', ['&equivDD;'] = '⩸', ['&ltcir;'] = '⩹', ['&gtcir;'] = '⩺', ['&ltquest;'] = '⩻', ['&gtquest;'] = '⩼', ['&LessSlantEqual;'] = '⩽', ['&leqslant;'] = '⩽', ['&les;'] = '⩽', ['&nleqslant;'] = '⩽̸', ['&nles;'] = '⩽̸', ['&NotLessSlantEqual;'] = '⩽̸', ['&GreaterSlantEqual;'] = '⩾', ['&geqslant;'] = '⩾', ['&ges;'] = '⩾', ['&ngeqslant;'] = '⩾̸', ['&nges;'] = '⩾̸', ['&NotGreaterSlantEqual;'] = '⩾̸', ['&lesdot;'] = '⩿', ['&gesdot;'] = '⪀', ['&lesdoto;'] = '⪁', ['&gesdoto;'] = '⪂', ['&lesdotor;'] = '⪃', ['&gesdotol;'] = '⪄', ['&lap;'] = '⪅', ['&lessapprox;'] = '⪅', ['&gap;'] = '⪆', ['&gtrapprox;'] = '⪆', ['&lne;'] = '⪇', ['&lneq;'] = '⪇', ['&gne;'] = '⪈', ['&gneq;'] = '⪈', ['&lnap;'] = '⪉', ['&lnapprox;'] = '⪉', ['&gnap;'] = '⪊', ['&gnapprox;'] = '⪊', ['&lEg;'] = '⪋', ['&lesseqqgtr;'] = '⪋', ['&gEl;'] = '⪌', ['&gtreqqless;'] = '⪌', ['&lsime;'] = '⪍', ['&gsime;'] = '⪎', ['&lsimg;'] = '⪏', ['&gsiml;'] = '⪐', ['&lgE;'] = '⪑', ['&glE;'] = '⪒', ['&lesges;'] = '⪓', ['&gesles;'] = '⪔', ['&els;'] = '⪕', ['&eqslantless;'] = '⪕', ['&egs;'] = '⪖', ['&eqslantgtr;'] = '⪖', ['&elsdot;'] = '⪗', ['&egsdot;'] = '⪘', ['&el;'] = '⪙', ['&eg;'] = '⪚', ['&siml;'] = '⪝', ['&simg;'] = '⪞', ['&simlE;'] = '⪟', ['&simgE;'] = '⪠', ['&LessLess;'] = '⪡', ['&NotNestedLessLess;'] = '⪡̸', ['&GreaterGreater;'] = '⪢', ['&NotNestedGreaterGreater;'] = '⪢̸', ['&glj;'] = '⪤', ['&gla;'] = '⪥', ['&ltcc;'] = '⪦', ['&gtcc;'] = '⪧', ['&lescc;'] = '⪨', ['&gescc;'] = '⪩', ['&smt;'] = '⪪', ['&lat;'] = '⪫', ['&smte;'] = '⪬', ['&smtes;'] = '⪬︀', ['&late;'] = '⪭', ['&lates;'] = '⪭︀', ['&bumpE;'] = '⪮', ['&PrecedesEqual;'] = '⪯', ['&pre;'] = '⪯', ['&preceq;'] = '⪯', ['&NotPrecedesEqual;'] = '⪯̸', ['&npre;'] = '⪯̸', ['&npreceq;'] = '⪯̸', ['&SucceedsEqual;'] = '⪰', ['&sce;'] = '⪰', ['&succeq;'] = '⪰', ['&NotSucceedsEqual;'] = '⪰̸', ['&nsce;'] = '⪰̸', ['&nsucceq;'] = '⪰̸', ['&prE;'] = '⪳', ['&scE;'] = '⪴', ['&precneqq;'] = '⪵', ['&prnE;'] = '⪵', ['&scnE;'] = '⪶', ['&succneqq;'] = '⪶', ['&prap;'] = '⪷', ['&precapprox;'] = '⪷', ['&scap;'] = '⪸', ['&succapprox;'] = '⪸', ['&precnapprox;'] = '⪹', ['&prnap;'] = '⪹', ['&scnap;'] = '⪺', ['&succnapprox;'] = '⪺', ['&Pr;'] = '⪻', ['&Sc;'] = '⪼', ['&subdot;'] = '⪽', ['&supdot;'] = '⪾', ['&subplus;'] = '⪿', ['&supplus;'] = '⫀', ['&submult;'] = '⫁', ['&supmult;'] = '⫂', ['&subedot;'] = '⫃', ['&supedot;'] = '⫄', ['&subE;'] = '⫅', ['&subseteqq;'] = '⫅', ['&nsubE;'] = '⫅̸', ['&nsubseteqq;'] = '⫅̸', ['&supE;'] = '⫆', ['&supseteqq;'] = '⫆', ['&nsupE;'] = '⫆̸', ['&nsupseteqq;'] = '⫆̸', ['&subsim;'] = '⫇', ['&supsim;'] = '⫈', ['&subnE;'] = '⫋', ['&subsetneqq;'] = '⫋', ['&varsubsetneqq;'] = '⫋︀', ['&vsubnE;'] = '⫋︀', ['&supnE;'] = '⫌', ['&supsetneqq;'] = '⫌', ['&varsupsetneqq;'] = '⫌︀', ['&vsupnE;'] = '⫌︀', ['&csub;'] = '⫏', ['&csup;'] = '⫐', ['&csube;'] = '⫑', ['&csupe;'] = '⫒', ['&subsup;'] = '⫓', ['&supsub;'] = '⫔', ['&subsub;'] = '⫕', ['&supsup;'] = '⫖', ['&suphsub;'] = '⫗', ['&supdsub;'] = '⫘', ['&forkv;'] = '⫙', ['&topfork;'] = '⫚', ['&mlcp;'] = '⫛', ['&Dashv;'] = '⫤', ['&DoubleLeftTee;'] = '⫤', ['&Vdashl;'] = '⫦', ['&Barv;'] = '⫧', ['&vBar;'] = '⫨', ['&vBarv;'] = '⫩', ['&Vbar;'] = '⫫', ['&Not;'] = '⫬', ['&bNot;'] = '⫭', ['&rnmid;'] = '⫮', ['&cirmid;'] = '⫯', ['&midcir;'] = '⫰', ['&topcir;'] = '⫱', ['&nhpar;'] = '⫲', ['&parsim;'] = '⫳', ['&parsl;'] = '⫽', ['&nparsl;'] = '⫽⃥', ['&fflig;'] = 'ff', ['&filig;'] = 'fi', ['&fllig;'] = 'fl', ['&ffilig;'] = 'ffi', ['&ffllig;'] = 'ffl', ['&Ascr;'] = '𝒜', ['&Cscr;'] = '𝒞', ['&Dscr;'] = '𝒟', ['&Gscr;'] = '𝒢', ['&Jscr;'] = '𝒥', ['&Kscr;'] = '𝒦', ['&Nscr;'] = '𝒩', ['&Oscr;'] = '𝒪', ['&Pscr;'] = '𝒫', ['&Qscr;'] = '𝒬', ['&Sscr;'] = '𝒮', ['&Tscr;'] = '𝒯', ['&Uscr;'] = '𝒰', ['&Vscr;'] = '𝒱', ['&Wscr;'] = '𝒲', ['&Xscr;'] = '𝒳', ['&Yscr;'] = '𝒴', ['&Zscr;'] = '𝒵', ['&ascr;'] = '𝒶', ['&bscr;'] = '𝒷', ['&cscr;'] = '𝒸', ['&dscr;'] = '𝒹', ['&fscr;'] = '𝒻', ['&hscr;'] = '𝒽', ['&iscr;'] = '𝒾', ['&jscr;'] = '𝒿', ['&kscr;'] = '𝓀', ['&lscr;'] = '𝓁', ['&mscr;'] = '𝓂', ['&nscr;'] = '𝓃', ['&pscr;'] = '𝓅', ['&qscr;'] = '𝓆', ['&rscr;'] = '𝓇', ['&sscr;'] = '𝓈', ['&tscr;'] = '𝓉', ['&uscr;'] = '𝓊', ['&vscr;'] = '𝓋', ['&wscr;'] = '𝓌', ['&xscr;'] = '𝓍', ['&yscr;'] = '𝓎', ['&zscr;'] = '𝓏', ['&Afr;'] = '𝔄', ['&Bfr;'] = '𝔅', ['&Dfr;'] = '𝔇', ['&Efr;'] = '𝔈', ['&Ffr;'] = '𝔉', ['&Gfr;'] = '𝔊', ['&Jfr;'] = '𝔍', ['&Kfr;'] = '𝔎', ['&Lfr;'] = '𝔏', ['&Mfr;'] = '𝔐', ['&Nfr;'] = '𝔑', ['&Ofr;'] = '𝔒', ['&Pfr;'] = '𝔓', ['&Qfr;'] = '𝔔', ['&Sfr;'] = '𝔖', ['&Tfr;'] = '𝔗', ['&Ufr;'] = '𝔘', ['&Vfr;'] = '𝔙', ['&Wfr;'] = '𝔚', ['&Xfr;'] = '𝔛', ['&Yfr;'] = '𝔜', ['&afr;'] = '𝔞', ['&bfr;'] = '𝔟', ['&cfr;'] = '𝔠', ['&dfr;'] = '𝔡', ['&efr;'] = '𝔢', ['&ffr;'] = '𝔣', ['&gfr;'] = '𝔤', ['&hfr;'] = '𝔥', ['&ifr;'] = '𝔦', ['&jfr;'] = '𝔧', ['&kfr;'] = '𝔨', ['&lfr;'] = '𝔩', ['&mfr;'] = '𝔪', ['&nfr;'] = '𝔫', ['&ofr;'] = '𝔬', ['&pfr;'] = '𝔭', ['&qfr;'] = '𝔮', ['&rfr;'] = '𝔯', ['&sfr;'] = '𝔰', ['&tfr;'] = '𝔱', ['&ufr;'] = '𝔲', ['&vfr;'] = '𝔳', ['&wfr;'] = '𝔴', ['&xfr;'] = '𝔵', ['&yfr;'] = '𝔶', ['&zfr;'] = '𝔷', ['&Aopf;'] = '𝔸', ['&Bopf;'] = '𝔹', ['&Dopf;'] = '𝔻', ['&Eopf;'] = '𝔼', ['&Fopf;'] = '𝔽', ['&Gopf;'] = '𝔾', ['&Iopf;'] = '𝕀', ['&Jopf;'] = '𝕁', ['&Kopf;'] = '𝕂', ['&Lopf;'] = '𝕃', ['&Mopf;'] = '𝕄', ['&Oopf;'] = '𝕆', ['&Sopf;'] = '𝕊', ['&Topf;'] = '𝕋', ['&Uopf;'] = '𝕌', ['&Vopf;'] = '𝕍', ['&Wopf;'] = '𝕎', ['&Xopf;'] = '𝕏', ['&Yopf;'] = '𝕐', ['&aopf;'] = '𝕒', ['&bopf;'] = '𝕓', ['&copf;'] = '𝕔', ['&dopf;'] = '𝕕', ['&eopf;'] = '𝕖', ['&fopf;'] = '𝕗', ['&gopf;'] = '𝕘', ['&hopf;'] = '𝕙', ['&iopf;'] = '𝕚', ['&jopf;'] = '𝕛', ['&kopf;'] = '𝕜', ['&lopf;'] = '𝕝', ['&mopf;'] = '𝕞', ['&nopf;'] = '𝕟', ['&oopf;'] = '𝕠', ['&popf;'] = '𝕡', ['&qopf;'] = '𝕢', ['&ropf;'] = '𝕣', ['&sopf;'] = '𝕤', ['&topf;'] = '𝕥', ['&uopf;'] = '𝕦', ['&vopf;'] = '𝕧', ['&wopf;'] = '𝕨', ['&xopf;'] = '𝕩', ['&yopf;'] = '𝕪', ['&zopf;'] = '𝕫', ['&#32;'] = ' ', ['&#33;'] = '!', ['&#34;'] = '"', ['&#35;'] = '#', ['&#36;'] = '$', ['&#37;'] = '%%', ['&#38;'] = '&', ['&#39;'] = "'", ['&#40;'] = '(', ['&#41;'] = ')', ['&#42;'] = '*', ['&#43;'] = '+', ['&#44;'] = ',', ['&#45;'] = '-', ['&#46;'] = '.', ['&#47;'] = '/', ['&#160;'] = ' ', ['&#338;'] = 'Œ', ['&#339;'] = 'œ', ['&#352;'] = 'Š', ['&#353;'] = 'š', ['&#376;'] = 'Ÿ', ['&#402;'] = 'ƒ', ['&#8211;'] = '–', ['&#8212;'] = '—', ['&#8216;'] = '‘', ['&#8217;'] = '’', ['&#8218;'] = '‚', ['&#8220;'] = '“', ['&#8221;'] = '”', ['&#8222;'] = '„', ['&#8224;'] = '†', ['&#8225;'] = '‡', ['&#8226;'] = '•', ['&#8230;'] = '…', ['&#8240;'] = '‰', ['&#8364;'] = '€', ['&#8482;'] = '™' } function htmlEntities.filter (input, table) if not input then if error_msg_htmlEntities then error('htmlEntities[filter] >> ERROR: input is value nil') end return false end if not table then if error_msg_htmlEntities then error('htmlEntities[filter] >> ERROR: table is value nil') end return false end local output = input for s, v in pairs(table) do output = output:gsub(s, v) end return output end function htmlEntities.ASCII_HEX (input) if not input then if error_msg_htmlEntities then error('htmlEntities[ASCII_HEX] >> ERROR: input is value nil') end return false end if math.abs(_VERSION:sub(-1)) >= 3 then return utf8.char(input) else input = math.abs(input) if input < 128 then return string.char(input) else --> FIX UTF8 for Lua 5.2 and 5.1 https://stackoverflow.com/a/26052539 local bytemarkers = {{0x7FF,192},{0xFFFF,224},{0x1FFFFF,240}} local charbytes = {} for bytes, vals in ipairs(bytemarkers) do if input <= vals[1] then for b = bytes+1, 2, -1 do local mod = input % 64 input = (input - mod) / 64 charbytes[b] = string.char(128 + mod) end charbytes[1] = string.char(vals[2] + input) break end end return table.concat(charbytes) end end end function htmlEntities.ASCII_DEC (input) if not input then if error_msg_htmlEntities then error('htmlEntities[ASCII_DEC] >> ERROR: input is value nil') end return false end local output = htmlEntities.ASCII_HEX(tonumber(input, 16)) return output end function htmlEntities.decode (input) if not input then if error_msg_htmlEntities then error('htmlEntities[decode] >> ERROR: input is value nil') end return false end local output = string.gsub(input, '&[%w#]-;', htmlEntities_table) if ASCII_htmlEntities then output = string.gsub(output, '&#x([%w%d]*);', htmlEntities.ASCII_DEC) output = string.gsub(output, '&#([%d]*);', htmlEntities.ASCII_HEX) end if debug_htmlEntities then print('>>'..output) end return output end function htmlEntities.encode (input) if not input then if error_msg_htmlEntities then error('htmlEntities[encode] >> ERROR: input is value nil') end return false end input = htmlEntities.decode(input) local output = input:gsub('([%z\1-\127\194-\244][\128-\191]*)', function(char) local charbyte = char:byte() if (string.len(char) == 1) then if charbyte == 32 then -- Space char return ' ' end return '&#'.. charbyte ..';' else return char end end) if debug_htmlEntities then print('>>'..output) end return output end function string:htmlDecode(filter) if not self then return false end return htmlEntities.decode(self) end function string:htmlEncode(filter) if not self then return false end return htmlEntities.encode(self) end return htmlEntities ixj86thhvlw7kl0psfqgmhbwv55kils 828 5257 26552 2021-02-11T01:28:08Z Yivan000 4073 Added this page sanitized-css text/css .script-baybayin { font-family: 'Tagalog Doctrina 1593', 'Baybayin Lopez', 'Tagalog Stylized', 'Noto Sans Tagalog', 'Code2000', sans-serif; } 50oyl57u4cbwj0h7obvk5inypq9u9u3 10 5258 26597 26581 2021-02-13T07:20:23Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{#if: {{{nombox|}}}|| {{ombox|small={{{small}}}|type=content|text=Ito ay nakasulat sa Baybayin. Kapag wala kang makita o puro kahon lamang, maaaring hindi naka-install ang font para sa Baybayin. Para sa karagdagang impormasyon, tignan ang [[Wikibooks:Baybayin]].}} }}{{#if: {{{2|{{{1|}}}}}}|<{{{tag|div}}} class='script-baybayin' title="Ito ay nakasulat sa Baybayin. Para sa karagdagang impormasyon, tignan ang pahinang Wikibooks:Baybayin.">{{{2|{{#invoke:Baybayin|convertBaybayin|{{{1|}}}}}}}}</{{{tag|div}}}>|}}<noinclude>{{documentation}}</noinclude> ikeguu4ukz9xrrsvef8jnidlnydz30u 828 5259 27390 26575 2021-02-27T02:31:43Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Inikarga ang module na ito mula sa [https://github.com GitHub] na gawa ni [https://github.com/TiagoDanin TiagoDanin]. Para sa karagdagang impormasyon para gamitin ito, tignan ang pahinang https://github.com/TiagoDanin/htmlEntities-for-lua {{wika}}. == Lisensya == Ito ay ikinuha gamit ang lisensyang MIT: <pre> The MIT License (MIT) Copyright (c) 2016 - 2018 Tiago Danin Permission is hereby granted, free of charge, to any person obtaining a copy of this software and associated documentation files (the "Software"), to deal in the Software without restriction, including without limitation the rights to use, copy, modify, merge, publish, distribute, sublicense, and/or sell copies of the Software, and to permit persons to whom the Software is furnished to do so, subject to the following conditions: The above copyright notice and this permission notice shall be included in all copies or substantial portions of the Software. THE SOFTWARE IS PROVIDED "AS IS", WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO THE WARRANTIES OF MERCHANTABILITY, FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE AND NONINFRINGEMENT. IN NO EVENT SHALL THE AUTHORS OR COPYRIGHT HOLDERS BE LIABLE FOR ANY CLAIM, DAMAGES OR OTHER LIABILITY, WHETHER IN AN ACTION OF CONTRACT, TORT OR OTHERWISE, ARISING FROM, OUT OF OR IN CONNECTION WITH THE SOFTWARE OR THE USE OR OTHER DEALINGS IN THE SOFTWARE. </pre> s8xlkoapxf7hewbtnyqitmoqt94272o 10 5260 26586 2021-02-13T02:08:56Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki [[wikt:{{{1}}}|{{{2|{{{1}}}}}}]]<noinclude>{{documentation}}</noinclude> 8vw7ic15o9cgv4zo22d32hd41adir99 10 5261 26588 2021-02-13T02:39:49Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{documentation subpage}} Ito ay para maglagay ng kawing sa [[wikt:|Wiktionary]]. == Mga parametro == * '''1''': ang salitang ikakawing * '''2''': ''(Opsiyonal)'' ang tekstong ipapakita, awtomatikong ito na rin ang salitang ikakawing == Paggamit == <pre>{{wikt|tao}}</pre> ay magreresulta sa<br/> {{wikt|tao}} <pre>{{wikt|tao|hayop}}</pre> ay magreresulta sa<br/> {{wikt|tao|hayop}} kv9mi44itd344c6grz45j9qr7up23zq 10 5262 26603 2021-02-13T08:23:32Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{documentation subpage}} Ito ay para magdagdag ng sulating Baybayin. Awtomatikong naglalagay ito ng paalala (na makikita sa itaas). Para sa karagdagang impormasyon, tignan ang [[Wikibooks:Baybayin]]. == Mga parametro == Kapag gustong ilagay lang ang paalala, walang parametro ang ilalagay. Kapag magsusulat ng nasa Baybayin: * '''1''': maglagay dito kapag gustong maglipat ng sulating Latin sa sulating Baybayin * '''2''': maglagay dito kapag ikaw na mismo ang maglalagay ng Baybayin. * '''small''': ''(Opsiyonal)'' ilagay ang <code>yes</code> dito kung gustong maging maliit ang paalala. Gamitin ito sa mga seksyon ng pahina. * '''nombox''': ''(Opsiyonal)'' ilagay ang <code>1</code> dito kung hindi na ilalagay ang paalala. * '''tag''': ''(Opsiyonal)'' kung anong HTML tag ang ilalagay sa loob ng Baybayin. Di kailangan ito sapagkat awtomatikong <code>div</code> ito. == Paggamit == {| class="wikitable" ! Gamit !! Resulta |- | <pre>{{Baybayin}}</pre> || {{Baybayin}} |- | <pre>{{Baybayin|baboy}}</pre> || {{Baybayin|baboy}} |- | <pre>{{Baybayin||ᜑᜆ᜔ᜇᜓᜄ᜔}}</pre> || {{Baybayin||ᜑᜆ᜔ᜇᜓᜄ᜔}} |- | <pre>{{Baybayin|halaman|small=yes}}</pre> ||{{Baybayin|halaman|small=yes}} |- | <pre>{{Baybayin|dagat|nombox=1}}</pre> ||{{Baybayin|dagat|nombox=1}} |- | <pre>{{Baybayin|karagatan|nombox=1|tag=span}}</pre> ||{{Baybayin|karagatan|nombox=1|tag=span}} |} == Detalyeng teknikal == Ginagamit ng padrong ito ang [[Module:Baybayin]] para gumana. 4mal93m5ad3myx3lt9eje8hdlnj3s9m 10 5263 26606 26605 2021-02-13T08:32:05Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{documentation subpage}} Ipinapakita nito ang kasalukuyang napiling aklat na nakikita sa [[Unang Pahina]]. == Paggamit == {| class=wikitable ! Gamit !! Resulta |- | <pre>{{NapilingAklat}}</pre> || {{NapilingAklat}} |} == Tignan din == * [[Wikibooks:Mga napiling libro]] p0wmzw07vk0ebtszrpq9r5inf22mmc1 10 5266 26923 26621 2021-02-19T02:01:19Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{documentation subpage}} __NOTOC__ Ito ay ginagamit sa mga paliwanag ng mga pahina ng [[Noli Me Tangere]], kung saan inilalahad ang mga buod. Ilagay ito sa loob ng <code>|buod=</code> ng padrong {{Tlx|Noli Me Tangere}}. == Mga parametro == * '''1''': kung saan o kanino galing ang buod. ** Kung kinuha sa mga websayt o sa ibang libro, ilagay ang <code>sa PANGALAN</code> kung saan ang <code>PANGALAN</code> ay ang pangalan ng websayt o libro. Lagyan lang ang pangunahing pangalan nito, at ilagay ang buong detalye sa loob <nowiki><ref>NITO</ref></nowiki>. ** Kung sariling gawa, ilagay ang <code>kay <nowiki>{{U|PANGALAN}}</nowiki></code> kung saan ang <code>PANGALAN</code> ang pangalan ng tagagamit na magdadagdag nung buod na iyon. * '''2''': ang buod mismo. == Paggamit == {| class=wikitable ! Gamit !! Resulta |- | <pre>{{Noli Me Tangere/buod|sa www.panitikan.com.ph<ref>https://www.panitikan.com.ph/kabana...</ref>| Heto ang buod. Maaaring maglagay dito ng kahit ano, basta dapat heto nagalagay ang buod. }}</pre> || {{Noli Me Tangere/buod|sa www.kapitbisig.com<ref>https://www.panitikan.com.ph/kabanata-1-ang-pagtitipon-noli-me-tangere-buod</ref>|Heto ang buod. Maaaring maglagay dito ng kahit ano, basta dapat heto nagalagay ang buod.}} |- | <pre>{{Noli Me Tangere/buod|kay {{U|Yivan000}}| Heto ang buod. Maaaring maglagay dito ng kahit ano, basta dapat heto nagalagay ang buod. }}</pre> || {{Noli Me Tangere/buod|kay {{U|Yivan000}}|Heto ang buod. Maaaring maglagay dito ng kahit ano, basta dapat heto nagalagay ang buod.}} |- |} <div style="display:none;"><references/></div> {{BookCat}} g2vt87ffrn4zsfesv3itghsanac2qqu 14 5267 26970 26622 2021-02-19T08:40:42Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Naglalaman ang kategoryang ito ng mga padron na ginagamit sa librong [[Noli Me Tangere]]. {{BookCat}} ob19e8xkggugs67kq8b3f8o2ypbbvf6 0 5268 26626 2021-02-14T06:03:34Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere||Mga may-akda|customhead=1 |before=Kabanata 64|beforep=1 |after=Mag-ambag}} Ang ''Noli Me Tangere'' ay isinulat sa Espanyol ni Jose P. Rizal at isinalin sa Lumang Tagalog ni Pascual H. Poblete. Iniaayos ito sa Wikibooks ng mga sumusunod: * {{U|Regenerate~tlwikibooks}} - sa pagsisimula ng aklat * {{U|Yivan000}} - sa pagsasaayos ng buong aklat, pagsalin sa Kasalukuyang Tagalog/Filipino, pagdadagdag ng mga pahinang paliwanag, paggawa ng padron * at ang mga di kilalang tagagamit Kahit sino ang puwedeng mag-ambag sa librong ito, at maaari ring idagdag ang pangalan sa listahang ito. dl1vvtrpwnnor4wm8ffl0v3e1wlb5xr 0 5269 26630 26627 2021-02-14T14:15:38Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki {{Noli Me Tangere||Buod|customhead=1 |before=Tauhan |after=Nilalaman}} == Mga buod == {{Noli Me Tangere/buod|sa tagaloglang.com<ref>https://www.tagaloglang.com/noli-me-tangere-buod/<br/>Ito ay naka-lisensya sa ari-ariang pambayan.</ref>| Si Crisostomo Ibarra ay isang binatang nag-aral nang ilang taon sa Europa. Siya ay mula sa isang prominenteng angkan sa San Diego. Sa kanyang pag-uwi sa Pilipinas, hinandugan siya ng isang piging ni Kapitan Tiyago. Kasamang inimbitahan sa salu-salo ang mga prayle na sina Padre Salvi at Padre Damaso. Matapos ang piging, dinalaw ng binata ang kanyang kasintahang si Maria Clara, na anak-anakan ni Kapitan Tiago. Sinariwa nilang dalawa ang kanilang pagmamahalan sa pamamagitan ng pagbabasa ng mga liham na ipinadala nila sa isa’t-isa noong si Ibarra’y nasa Europa pa. Habang papauwi sa kanyang tahanan, nagkuwentuhan sina Ibarra at ang matalik na kaibigan ng kanilang pamilya na si Tinyente Gueverra. Ibinahagi ng tinyente ang malagim na sinapit ng kanyang amang si Don Rafael sa kamay ni Padre Damaso. May plano si Ibarra na magpatayo ng paaralan sa San Diego. Ngunit siya’y napagbintangang nag-organisa ng rebelyon laban sa simbahan at laban sa Espanya. Tinugis siya ng guwardya sibil, ngunit nailigtas ni Elias, isang rebelde na tumutuligsa sa mga pang-aapi ng mga dayuhan. Tinangka nilang tumakas palabas ng lawa ng Bay, ngunit naabutan sila ng mga gwardya sibil. Upang iligaw ang mga tumutugis, tumaboy si Elias sa bangka. Pinagbabaril siya hanggang sa mapuno ng kulay pula ang tubig sa lawa. Nagtapos ang kwento sa eksena kung saan humimlay si Elias at sinabing hindi na niya masisilayan pa ang bukang liwayway.}} {{Noli Me Tangere/buod|sa pinoycollection.com<ref>https://www.slideshare.net/pinoycollection/noli-me-tangere-buod-ng-buong-kwento<br/>Ito ay naka-lisensya sa [https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ CC BY 4.0].</ref>| Pagkatapos ng pitong taong pag-aaral sa Europa ay bumalik sa Pilipinas ang binatang si Juan Crisostomo Ibarra. Dahil dito’y naghandog ng piging si Kapitan Tiyago kung saan inanyayahan niya ang ilang kilalang tao sa kanilang lugar. Sa piging ay hinamak ni Padre Damaso si Ibarra ngunit sa halip na patulan ay magalang na lamang itong nagpaalam sa kadahilanang siya ay may mahalaga pang lalakarin. Si Ibarra ay may magandang kasintahan, siya si Maria Clara na anak-anakan ni Kapitan Tiyago. Dinalaw ni Ibarra ang dalaga kinabukasan pagkatapos ng piging. Inalala nila ang kanilang pagmamahalan at maging ang mga lumang liham bago pa mag-aral sa Europa si Ibarra ay muling binasa ni Maria Clara. Sa daan bago umuwi si Ibarra ay inilahad ni Tinyente Guevarra ang sinapit ng ama ng binata na si Don Rafael Ibarra na noon ay isang taon nang namayapa. Ayon sa Tinyente, pinaratangan ni Padre Damaso si Don Rafael na isang Erehe at Pilibustero dahil hindi umano ito nagsisimba at nangungumpisal. Nangyari ang lahat ng ito matapos ipagtanggol ni Don Rafael ang isang bata sa kamay ng isang kubrador na aksidenteng nabagok ang ulo kaya namatay. Dahil sa pangyayaring iyon ay nagkaroon ng imbestigasyon habang nakakulong ang Don. Nagsilabas din ang ilan sa mga lihim na kaaway ni Don Rafael at pinaratangan pa ng kung anu-ano. Labis na naapektuhan ang kanyang ama sa mga pangyayaring iyon kaya naman habang nakakulong, siya ay nagkasakit at iyon ang naging dahilan ng kanyang kamatayan. Di pa nakuntento si Padre Damaso at ipinahukay ang labi ni Don Rafael upang ipalipat sa libingan ng mga Instik. Dahil sa malakas na ulan ng panahong iyon, sa halip na mapalipat ay itinapon n lamang ang bangkay sa lawa. Imbes na maghiganti, ipinagpatuloy ni Ibarra ang nasimulan ng kanyang ama. Nagpatayo siya ng paaralan sa tulong ni Nol Juan. Noong babasbasan na ang paaralan ay muntikan ng mapatay si Ibarra kung hindi lamang siya nailigtas ni Elias. Sa halip na si Ibarra ay ang taong binayaran ng lihim na kaaway ng binata ang siyang namatay. Muling pinasaringan ni Padre Damaso ang binata. Hindi na sana ito papansinin ni Ibarra ngunit ng kanyang ama na ang hinahamak nito ay ‘di siya nakapagpigil at tinangkang sasaksakin ang pari. Napigilan lamang siya ng kasintahang si Maria Clara. Dahil sa pangyayaring iyon ay itiniwalag ng Arsobispo sa simbahang katoliko si Ibarra. Sinamantala ni Padre Damaso ang pangyayaring iyon at iniutos sa ama-amahan ni Maria Clara na huwag ituloy ang pagpapakasal ng dalaga kay Ibarra. Sa halip ay kay Linares na isang binatang Kastila umano ipakasal ang dalaga. Dahil sa tulong ng Kapitan Heneral ay napawalang-bisa ang pagka-eskomulgado ni Ibarra at muli siyang tinanggap sa simbahan. Ngunit, sa di naasahang pagkakataon ay muli siyang hinuli at ikinulong dahil naparatangan siyang nanguna umano sa pagsalakay sa kuwartel. Habang ginaganap ang handaan sa bahay ni Kapitan Tiyago para sa kasunduang pagpapakasal nina Linares at Maria Clara ay nakatakas si Ibarra sa tulong ng kanyang kaibigan na si Elias. Bago tuluyang tumakas ay nagkaroon ng pagkakataong makapag-usap ng lihim sina Ibarra at Maria. Isinumbat niya sa dalaga ang liham na ginamit ng hukuman laban sa kanya ngunit mariin itong itinanggi ni Maria. Aniya’y inagaw lang umano sa kanya ang liham ng binata kapalit ng liham ng kanyang ina na nagsasabi na si Padre Damaso ang tunay niyang ama. Dagdag pa ng dalaga, kaya daw umano siya magpapakasal kay Linares ay para sa dangal ng kanyang ina. Ngunit ang pagmamahal niya kay Ibarra ay di magbabago kailanman. Pagkatapos nito’y tumakas na si Ibarra sa tulong ni Elias. Sumakay sila sa bangka at tinunton ang Ilog Pasig hanggang makarating sa Lawa ng Bay. Pinahiga ni Elias si Ibarra at tinabunan ng damo. Ngunit naabutan sila ng tumutugis sa kanila. Naisip ni Elias na iligaw ang mga humahabol sa kanila. Pagkaraan ay lumundag siya sa tubig at inakala ng mga humahabol sa kanila na ang lumundag ay si Ibarra. Pinagbabaril si Elias hanggang sa ang tubig ay magkulay dugo. Nabatid ni Maria Clara ang diumano’y pagkamatay ni Ibarra. Nalungkot siya at nawalan ng pag-asa kaya hiniling niya kay Padre Damaso na ipasok na lang siya sa kumbento dahil kung hindi ay wawakasan na lamang niya ang kanyang buhay. Natunton ni Elias ang maalamat na gubat ng mga Ibarra. Dito ay nakita niya si Basilio at ang kanyang walang buhay na ina na si Sisa. Noche Buena na noon samantalang si Elias ay sugatan at hinang-hina. Bago pa siya nalagutan ng hininga ay nasabi niya na kung hindi man daw niya makita ang bukang-liwayway sa sariling bayan, sa mga mapalad, huwag lamang daw limutin nang ganap ang mga nasawi sa dilim ng gabi. Iyon ang huling mga salitang lumabas sa bibig ni Elias. }} == Talababaan == <references/> fx3eedtdz909rshn2don3ug7bxuryld 14 5270 28246 28241 2022-02-17T11:20:36Z 49.144.155.53 Tanggalin ang pagbabagong 28241 ni [[Special:Contributions/41.158.241.47|41.158.241.47]] ([[User talk:41.158.241.47|Usapan]]) wikitext text/x-wiki Ito ang lahat ng mga aklat na nasa Wikibooks. [[Kategorya:Mga kategorya]] mit7pkpc1enrc2gyfk2phkw06ksrll2 0 5272 26647 2021-02-17T05:36:33Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa alipunga]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa alipunga]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa alipunga]] r3xeq16hsnx27ru6qprevrb47jzeezr 0 5275 26653 2021-02-17T05:37:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa anghit]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa anghit]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa anghit]] ge4wso77w0j1ncvbq3jz9hkalulmvx7 0 5277 26657 2021-02-17T05:37:43Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa balakubak]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa balakubak]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa balakubak]] st6flkr71swugsh40hnvaw5fsllof49 0 5278 26659 2021-02-17T05:37:57Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa bali]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa bali]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa bali]] dns4y599uzvwrc72tf9vspuzhcdl03f 0 5280 26663 2021-02-17T05:38:11Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa beke]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa beke]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa beke]] 1mcr7y285zmbpi28mx4fz845b24rme9 0 5282 26667 2021-02-17T05:38:25Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa bulutong tubig]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa bulutong tubig]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa bulutong tubig]] 06dgpeyt42p59v620uerg5mde06pnqw 0 5284 26671 2021-02-17T05:38:41Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa buni]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa buni]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa buni]] cbfmx0hhr1ebflgg4ld5zpc871i49mj 0 5286 26675 2021-02-17T05:39:29Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa dayariya]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa dayariya]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa dayariya]] naptmgkteh5jh076jqw3rb8ddhv3tqs 0 5287 26677 2021-02-17T05:39:43Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa eksema]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa eksema]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa eksema]] diyqkxsxlce9ov2qdp0vgwoodzhfmok 0 5288 26679 2021-02-17T05:39:55Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa galis-aso]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa galis-aso]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa galis-aso]] dmg551n4ye6eawj8zwzwp8yby6gksjh 0 5290 26683 2021-02-17T05:40:14Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa herpes]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa herpes]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa herpes]] ds9i1g1szpsqgn2irpa403klktwsoab 0 5291 26685 2021-02-17T05:40:28Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa hika]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa hika]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa hika]] jhge9u9hcydh1d1wx6vkw9h79nrxz65 0 5293 26689 2021-02-17T05:40:41Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa impatso]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa impatso]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa impatso]] pwexnaw9snwf9acd8jlb7whv8s9wrfn 0 5294 26691 2021-02-17T05:40:54Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa kabag]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa kabag]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa kabag]] 4cnqe6p4woe9c15ntilhaidtzu1952q 0 5295 26693 2021-02-17T05:41:08Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa kagat ng ahas]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa kagat ng ahas]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa kagat ng ahas]] sib23voueaefcud3cwoprsp5osfwnpf 0 5296 26695 2021-02-17T05:41:21Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa lagnat]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa lagnat]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa lagnat]] g22iq1lvx0cz9ds1g47k9rar7lcxwsw 0 5297 26697 2021-02-17T05:41:33Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa masakit na lalamunan]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa masakit na lalamunan]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa masakit na lalamunan]] bqfeexz0bv7idbamrdfg7omx5qj0op4 0 5298 26699 2021-02-17T05:41:45Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa pagkalat ng mga bulate]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pagkalat ng mga bulate]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pagkalat ng mga bulate]] iymdei0a6h9z49g6h2pykqu9zypiivf 0 5299 26701 2021-02-17T05:42:00Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa mga kagat ng lamok]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa mga kagat ng lamok]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa mga kagat ng lamok]] lg7ld925t52gzlkvgs7p7ta5wjp72e9 0 5300 26703 2021-02-17T05:42:12Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa mga kagat ng pukyutan at putakti]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa mga kagat ng pukyutan at putakti]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa mga kagat ng pukyutan at putakti]] 55rgilmqjctl68bv57u7immsxepcov1 0 5301 26705 2021-02-17T05:42:24Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa mga naknak at pigsa]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa mga naknak at pigsa]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa mga naknak at pigsa]] ncyipir79x7xwcn35hnr5sptmufpybr 0 5302 26707 2021-02-17T05:42:38Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa mga namamagang gilagid at bibig]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa mga namamagang gilagid at bibig]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa mga namamagang gilagid at bibig]] fkmrfmuhrzoze7kv5nxxnjh3ff0nr8y 0 5303 26709 2021-02-17T05:42:54Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa mga tigihawat o akne]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa mga tigihawat o akne]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa mga tigihawat o akne]] 68uca9khq5k0mmg2j9q8qq6dymrqe7m 0 5304 26711 2021-02-17T05:43:12Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa nagdurugong sugat]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa nagdurugong sugat]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa nagdurugong sugat]] ce1y8obhploq207go2jy64u9wayxm01 0 5305 26713 2021-02-17T05:43:24Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa pagkawala ng malay]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pagkawala ng malay]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pagkawala ng malay]] m6xxzyhrm84wvw53gi7pk0xejnnkb6k 0 5306 26715 2021-02-17T05:43:36Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa pamumutok ng balat at dermatitis]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pamumutok ng balat at dermatitis]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pamumutok ng balat at dermatitis]] 3athj7g26ofg31uimfzlgx7greju349 0 5307 26717 2021-02-17T05:43:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa pangangasim ng sikmura]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pangangasim ng sikmura]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pangangasim ng sikmura]] fwv1o2nsua0d4yu1gxsn4quny87k0ty 0 5308 26719 2021-02-17T05:44:08Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa pangangati ng balat at alerdyi]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pangangati ng balat at alerdyi]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pangangati ng balat at alerdyi]] nk8h561sat9hto40456q5rrfb7ybmnu 0 5310 26723 2021-02-17T05:44:20Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa paso]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa paso]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa paso]] 2jk497skesj6n0ipck5yeqbsyhh5jhf 0 5311 26725 2021-02-17T05:44:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa pilay]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pilay]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa pilay]] 5mod7g5k42kttnr9hwvytuf2qqb7l5c 0 5312 26727 2021-02-17T05:44:42Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa rayuma o pananakit sa mga kasukasuan]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa rayuma o pananakit sa mga kasukasuan]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa rayuma o pananakit sa mga kasukasuan]] kihphz7gggzr8p3bze0lekkcd7jn5dd 0 5313 26729 2021-02-17T05:44:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa sakit ng ngipin]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa sakit ng ngipin]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa sakit ng ngipin]] 61fqzyl8vw49hc12njsbm2ewg97zons 0 5315 26733 2021-02-17T05:45:08Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa sinusitis]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa sinusitis]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa sinusitis]] jl8cmw8u31lz3fn7p2jharpt2ehmsjx 0 5316 26735 2021-02-17T05:45:28Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa talamak at pangmatagalang cystitis]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa talamak at pangmatagalang cystitis]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa talamak at pangmatagalang cystitis]] qdpg9p1hbibmowqj86ohtpc8hepwk6r 0 5317 26737 2021-02-17T05:45:40Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa talamak na kuto sa ulo]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa talamak na kuto sa ulo]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa talamak na kuto sa ulo]] ljg74jdgk0komw1ykfv66eczpngel9f 0 5318 26739 2021-02-17T05:45:55Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa tibi]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa tibi]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa tibi]] h1efm3xwifwkobor1pr7hyjw6njldu6 0 5319 26741 2021-02-17T05:46:06Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa tigdas at pantal ng balat]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa tigdas at pantal ng balat]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa tigdas at pantal ng balat]] o1subdyjq3945sh0u3xd0soovtkbq8n 0 5320 26743 2021-02-17T05:46:17Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Lunas sa ubo]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa ubo]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Lunas sa ubo]] 5ntuyoathdg7nddsoj1k2z0hwb3jciw 0 5321 26745 2021-02-17T05:46:33Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Balot na yelo]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Balot na yelo]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Balot na yelo]] 9nnm3yntk1w1tlkh5e6wno9k202w695 0 5322 26747 2021-02-17T05:46:45Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Labatiba]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Labatiba]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Labatiba]] nld4jqb3il47kp4fxh3ujb5mw0n0h5a 0 5323 26749 2021-02-17T05:46:56Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Mainit na paligo]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Mainit na paligo]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Mainit na paligo]] 7t8mtkvpkqd1youd4xi00k6ljbft0r8 0 5324 26751 2021-02-17T05:47:12Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Mainit na pomento]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Mainit na pomento]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Mainit na pomento]] ivve0a8g4xoj2c48fgxlvl4uzpxnf8u 0 5325 26753 2021-02-17T05:47:26Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Mainit na tubig sa paa]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Mainit na tubig sa paa]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Mainit na tubig sa paa]] noyg6l85uihd683hj7mwgyjk7dxebos 0 5326 26755 2021-02-17T05:47:38Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Malamig na pomento]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Malamig na pomento]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Malamig na pomento]] 7jvdzydhi04cay8rzg7ykwm1vfwyqvc 0 5327 26757 2021-02-17T05:47:48Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Mumog na maalat]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Mumog na maalat]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Mumog na maalat]] fz7pc5014a5geu17qjcelwqqg7b2qt7 0 5328 26759 2021-02-17T05:47:58Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Nagpapainit na pomento]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Nagpapainit na pomento]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Nagpapainit na pomento]] 5zau486d5wf8jz8h6osdat7y7wv5hun 0 5329 26761 2021-02-17T05:48:10Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Paglanghap ng singaw]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Paglanghap ng singaw]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Paglanghap ng singaw]] 0qf7jg0undti0i3wwmxkrgd251l3rmd 0 5330 26763 2021-02-17T05:48:21Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Paligong may gawgaw]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Paligong may gawgaw]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Paligong may gawgaw]] 2xyqf6xdkot5gfmachqmvc6vkinnt99 0 5331 26765 2021-02-17T05:48:33Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pomentasyon]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Pomentasyon]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Pomentasyon]] 5wguwu3902w30u67wr4u88p8xb6z7o3 0 5332 26767 2021-02-17T05:48:47Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pomentong agwaras]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Pomentong agwaras]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Pomentong agwaras]] tmlnv0c28wde1p3uuv5gg6acmcik9w5 0 5333 26769 2021-02-17T05:48:59Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Punas para sa lagnat]] papunta sa [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Punas para sa lagnat]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Lunas Gamit ang Halamang Gamot at Haydroterapi/Punas para sa lagnat]] ha0nosnxriccfbo4thkp0b4yi5j5590 4 5334 26828 2021-02-17T09:40:21Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikibooks:Kapihan/Nominasyong walang halalan]] papunta sa [[Wikibooks:Kapihan/Sinupan/2021]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikibooks:Kapihan/Sinupan/2021]] 8vlg7svzv7e87v0ep2ommf8mxnvcqdg 10 5335 26834 2021-02-18T03:15:12Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Padron:NapilingAklat/Florante at Laura]] papunta sa [[Padron:NapilingAklat/aklat/Florante at Laura]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Padron:NapilingAklat/aklat/Florante at Laura]] ce7gkvmj1tb4kecvqozji8qxxp8hjud 10 5336 26835 2021-02-18T03:31:35Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{NapilingAklat/aklat/Florante at Laura}}<noinclude>{{Documentation}}</noinclude> sa541jvygcxzn6od45rnkzn0197na4o 10 5337 26838 26837 2021-02-18T03:50:38Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{NapilingAklat/aklat pambata/Alpabetong Pagkain}}<noinclude>{{documentation}}</noinclude> o1fs2rzf6ragkcx20m6e0osm3h731qh 10 5338 27332 26839 2021-02-26T06:07:19Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki [[File:Red Apple.jpg|200px|center]] Sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain|Alpabetong Pagkain]], maipapakita sa mga bata ang mga iba't ibang pagkain upang sila'y maging pamilyar sa alpabeto. g754ug21xm9t20a4rsudh6gixl6gh6n 10 5339 27333 26840 2021-02-26T06:07:36Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Sinigang_na_Baboy.jpg|200px|center]] Tignan ang mga iba't ibang resipi sa [[Pagluluto]]. ka9jvd4l3905y77a1b3fsm045wnmho6 102 5340 26843 2021-02-18T04:57:27Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/A]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/A]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/A]] rf6sg2zq2701zemos64bjbv8j7q2j11 102 5341 26845 2021-02-18T04:57:40Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/B]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/B]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/B]] pc1j12m5eg7yoe0743njnkdxlocluna 102 5342 26847 2021-02-18T04:57:52Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/C]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/C]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/C]] 05iwcn3ymzjpnadcb2nn1tdvbutlysx 102 5343 26849 2021-02-18T04:58:03Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/D]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/D]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/D]] 0oh1gnte9h54qvssymm9lz8au96grxz 102 5344 26851 2021-02-18T04:58:17Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/E]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/E]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/E]] h8xoteb37vtxldhapcz0ep12ij99d0z 102 5345 26853 2021-02-18T04:58:34Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/F]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/F]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/F]] sijtbfz1rdc9vnfagjqgsys8a0lkv55 102 5346 26855 2021-02-18T04:58:47Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/G]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/G]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/G]] qtg0rnwkplon2z500tykdup9us94ujx 102 5347 26857 2021-02-18T04:58:58Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/H]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/H]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/H]] ovcgcd9bjo68pmlbje13l483ao4qoxg 102 5348 26859 2021-02-18T04:59:13Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/I]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/I]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/I]] 2pg9w0cbfxpuqp33qoewygr71g50khh 102 5349 26861 2021-02-18T04:59:26Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/J]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/J]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/J]] 2q86kq0xq6fq7ppdtnoupv7regsp06r 102 5350 26863 2021-02-18T04:59:37Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/K]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/K]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/K]] mtbr61a0wysrthv9allh1j7g5zz240z 102 5351 26865 2021-02-18T04:59:49Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/L]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/L]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/L]] 3pbeaei9nndh40fxcgifflscsz8uvyp 102 5352 26867 2021-02-18T05:00:34Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/M]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/M]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/M]] nftp0zxr49on5jbmcg0dpg0i7i2cat4 102 5353 26869 2021-02-18T05:00:45Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/N]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/N]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/N]] lj27sp0abc0vnmgayzak1i1k6s0nzjt 102 5354 26871 2021-02-18T05:00:59Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/O]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/O]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/O]] jcpn5oeph7byyyebr7c8sps9y8rgjzy 102 5355 26873 2021-02-18T05:01:11Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/P]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/P]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/P]] icqfxbchy6hrq3fve2c2upelo5eavbc 102 5356 26875 2021-02-18T05:01:38Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/Q]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/Q]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/Q]] ow5rqopd5rgopgzle39sgkvgvi1wgjd 102 5357 26877 2021-02-18T05:01:50Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/R]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/R]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/R]] sg6hlyqkgc739j34alptsa6hdrr8ovb 102 5358 26879 2021-02-18T05:02:11Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/S]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/S]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/S]] 5ytnsj88deres4794j9lwpgq6kiwa24 102 5359 26881 2021-02-18T05:02:21Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/T]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/T]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/T]] k554h1qvxheymyjf76y60xk4m16fxnl 102 5360 26883 2021-02-18T05:02:35Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/U]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/U]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/U]] 8gd2h3rtznuy42u15xiyfwdabplnret 102 5361 26885 2021-02-18T05:02:45Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/V]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/V]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/V]] ll2ds0z14j80tfmilv2nw8e77g0yir7 102 5362 26887 2021-02-18T05:02:58Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/W]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/W]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/W]] gg4qqe4jhs9uqa5o56q799lelds603i 102 5363 26889 2021-02-18T05:03:11Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/X]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/X]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/X]] 9j91r0069kkfkpz0d0mumecluq22b4i 102 5364 26891 2021-02-18T05:03:25Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/Y]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/Y]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/Y]] ldn65n27bd371m9vfaxcwzpbsbp4za3 102 5365 26893 2021-02-18T05:03:35Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikijunior:Pagkain Abakada/Z]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/Z]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Pagkain/Z]] 69tev9wuclrg02hrrbk0gljtm6upewr 102 5366 27443 27441 2021-03-10T03:35:53Z WhitePhosphorus 3265 Ibinalik ang mga pagbabago ni [[Special:Contributions/Fsxsekd3|Fsxsekd3]] ([[User talk:Fsxsekd3|Usapan]]) patungo sa huling rebisyon ni [[User:Yivan000|Yivan000]] wikitext text/x-wiki <div style="width: 100%; text-align: center; font-size: xx-large;">'''Alpabetong Pagkain'''<br/>Ito ay nagpapakita ng mga pagkain sa lahat ng titik sa Alpabetong Filipino.</div> <center>[[File:Lemon.jpg|290px]][[File:Tomato_je.jpg|246px]][[File:Kiwi aka.jpg|275px]]</center> <noinclude>{{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain|estante=Wikijunior}}</noinclude>{{Estante|Wikijunior}}{{Status|100}}{{Napiling artikulo}} mfunch52kuojj45a99ahi5ows54yxvq 14 5367 26981 26906 2021-02-19T09:51:00Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki {{book category header}} {{BookCat}} epuks5kojppe4dqkejmu8jjolasjatp 10 5368 26907 2021-02-19T00:58:58Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{{{#if:{{BOOKPAGENAME|{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}}}|BOOKPAGENAME|BOOKNAME}}|{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}}}<noinclude>{{documentation}}</noinclude> jtaxod9a5ukdy5ui1sfskudad368esj 828 5369 26908 2021-02-19T01:21:06Z Yivan000 4073 Added this page Scribunto text/plain local export = {} export.override = function( frame ) local title = frame.args[1] local args = {} for v, k in pairs( frame:getParent().args ) do args[v] = k end for v, k in pairs( frame.args ) do if type( v ) == "number" then if v ~= 1 then args[ v - 1 ] = k end else args[v] = k end end return frame:expandTemplate{ title = title, args = args } end export.prepend = function( frame ) local title = frame.args[1] local args = {} local displace = 0; for v, k in pairs( frame.args ) do if (type( v ) == "number") and (v ~= 1) then args[ v - 1 ] = k displace = math.max( displace, (v - 1) ) end end for v, k in pairs( frame:getParent().args ) do if type( v ) == "number" then args[ displace + v ] = k else args[v] = k end end for v, k in pairs( frame.args ) do if type( v ) ~= "number" then args[v] = k end end return frame:expandTemplate{ title = title, args = args } end export.append = function( frame ) local title = frame.args[1] local args = {} local displace = 0; for v, k in pairs( frame:getParent().args ) do if type( v ) == "number" then displace = math.max( displace, v ) end args[v] = k end for v, k in pairs( frame.args ) do if type( v ) == "number" then if v ~= 1 then args[ displace + v - 1 ] = k end else args[v] = k end end return frame:expandTemplate{ title = title, args = args } end export.drop = function( frame ) local title = frame.args[1] local args = {} for v, k in pairs( frame:getParent().args ) do if type( v ) ~= "number" then args[v] = k end end for v, k in pairs( frame.args ) do if type( v ) == "number" then if v ~= 1 then args[ v - 1 ] = k end else args[v] = k end end return frame:expandTemplate{ title = title, args = args } end export.shiftLeft = function( frame ) local title = frame.args[1] local args = {} local displace = tonumber( frame.args[2] ) if displace == nil then displace = 0 end for v, k in pairs( frame:getParent().args ) do if type( v ) == "number" then if v >= displace then args[ v - displace ] = k end else args[v] = k end end for v, k in pairs( frame.args ) do if type( v ) == "number" then if v > 2 then args[ v - 2 ] = k end else args[v] = k end end return frame:expandTemplate{ title = title, args = args } end export.map = function( frame ) local title = frame.args[1] local displace = frame.args[2] if displace == nil then displace = 0 else displace = tonumber( displace ) end local args = {} local data = {} local maxv = 0 for v, k in pairs( frame:getParent().args ) do if (type( v ) ~= "number") then args[v] = k elseif v <= displace then args[v + 1] = k else data[v] = k maxv = math.max( v, maxv ) end end for v, k in pairs( frame.args ) do if type( v ) ~= "number" then args[v] = k elseif v > 2 then args[v - 1] = k end end local result = "" for v = 1, maxv do if data[v] ~= nil then args[1] = data[v] result = result .. frame:expandTemplate{ title = title, args = args } end end return result end export.static = function( frame ) return frame:getParent():getTitle() end local function tabulate( args ) local s = '' for k, v in pairs( args ) do s = s .. '|-\n| ' .. k .. '\n| <code>' .. v .. '</code>\n' end if s ~= '' then s = '{| class="wikitable"\n|-\n! key\n! value\n' .. s .. '|}' end return s end export.echo = function( frame ) local mp = tabulate( frame.args ) local cp = tabulate( frame:getParent().args ) if mp ~= '' then mp = 'module parameters:\n' .. mp .. '\n' end if cp ~= '' then cp = 'context parameters:\n' .. cp .. '\n' else cp = 'no context parameters.\n' end return mp .. cp end return export n3blx1g9jcetmcolf1n2fiuhyaql9nh 10 5370 26909 2021-02-19T01:22:01Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{BOOKPAGENAME/core|namespace={{ARTICLESPACE:{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}}}|pagename={{PAGENAME:{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}}}}}</includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> stdbkao4mee1xu8fxunq5dxhz59x63a 10 5371 26910 2021-02-19T01:27:53Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{#invoke:TScope|override|BOOKPAGENAME/{{#switch:{{{namespace}}} |Padron=refactor |Kategorya=category |#default=inbook }}}}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> a5qc7l7gv8i734el5etk1qpq4wrgs0k 10 5372 26911 2021-02-19T01:28:30Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{namespace}}} |User ={{#invoke:TScope|override|BOOKPAGENAME/user}} |#default={{#titleparts:{{{pagename}}}||2}} }}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> aacktly8sjw57na8q6sbtvibf8bzzkk 10 5373 26969 26912 2021-02-19T08:34:38Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{BOOKPAGENAME/refactor|pagename={{evalx| (let (x (get-arg 2)) (if (equal? (get-substring x 1 6) "Aklat:") (get-substring x 7) x)) |{{{pagename}}}}}}}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> qw4t27bjw90s4nkl7mt79icgpod2p9g 10 5374 26986 26928 2021-02-19T12:00:14Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{BOOKPAGENAME/{{evalx| (let (x (get-arg 2)) (if (equal? (get-substring x 1 10) "Kagawaran:") "department" (if (equal? (get-substring x 1 8) "Estante:") "shelf" "inbook"))) |{{ucfirst:{{{pagename}}}}}}} |namespace={{NAMESPACE:{{{pagename}}}}} |pagename={{PAGENAME:{{{pagename}}}}} }}</includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 3u7tuh5eiw3ho0c91s9m8ulm246ujp3 10 5375 26914 2021-02-19T01:41:07Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{safesubst:<noinclude/>BOOKNAME/core|namespace={{safesubst:<noinclude/>ARTICLESPACE:{{{1|{{safesubst:<noinclude/>FULLPAGENAME}}}}}}}|pagename={{safesubst:<noinclude/>PAGENAME:{{{1|{{safesubst:<noinclude/>FULLPAGENAME}}}}}}}}}</includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> tcwdet1ezrhbqgnnco7aq925j6xsq8u 10 5376 26915 2021-02-19T01:42:26Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{safesubst:<noinclude/>#switch:{{{namespace}}} |Padron={{safesubst:<noinclude/>#invoke:TScope|override|BOOKNAME/refactor}} |Kategorya={{safesubst:<noinclude/>#invoke:TScope|override|BOOKNAME/category}} |#default={{safesubst:<noinclude/>#invoke:TScope|override|BOOKNAME/inbook}} }}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> srjdij5um33pfgpcngxwro6hepslzoc 10 5377 26988 26987 2021-02-19T12:03:58Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{safesubst:<noinclude/>#switch:{{{namespace}}} |={{safesubst:<noinclude/>#if:{{safesubst:<noinclude/>evalx| (let (x (get-arg 2)) (if (equal? (get-substring x 1 10) "Kagawaran:") "x" (if (equal? (get-substring x 1 8) "Estante:") "x" ""))) |{{safesubst:<noinclude/>ucfirst:{{{pagename}}}}}}} |Aklatang Wikibooks |{{safesubst:<noinclude/>#titleparts:{{{pagename}}}|1}}}} |User ={{safesubst:<noinclude/>#invoke:TScope|override|BOOKNAME/user}} |#default={{{namespace}}}:{{safesubst:<noinclude/>#titleparts:{{{pagename}}}|1}} }}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> jh1q0mti1bxd13tl8l7lhqg0yqhtc28 10 5378 26917 2021-02-19T01:48:28Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{safesubst:<noinclude/>BOOKNAME/inbook|namespace={{safesubst:<noinclude/>NAMESPACE:{{{pagename}}}}}|pagename={{safesubst:<noinclude/>PAGENAME:{{{pagename}}}}}}}</includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 8j30xggg4ig59rufgu29xcy1h3ztlu9 10 5379 26929 26927 2021-02-19T02:21:48Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{safesubst:<noinclude/>BOOKNAME/refactor|pagename={{safesubst:<noinclude/>evalx| (let (x (get-arg 2)) (if (equal? (get-substring x 1 6) "Aklat:") (get-substring x 7) x)) |{{{pagename}}}}}}}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> t72b9cgpv5e42qjpnvvortvoawrfe1k 10 5380 26980 26924 2021-02-19T09:48:11Z Yivan000 4073 edited some things wikitext text/x-wiki {{cmbox|text=Naglalaman ang kategoryang ito ng mga pahinang kasama sa librong '''''[[{{BOOKNAME}}]]'''''{{#if:{{{2|}}}|&nbsp;{{{2}}}|}}. <br/><small>Kapag mayroong pahina na hindi nakalista dito, pakilagay ang <code><nowiki>{{BookCat}}</nowiki></code> sa pahinang nawawala. Nakalista [[Special:PrefixIndex/{{BOOKNAME}}/|dito]] ang lahat ng mga pahina ng libro, kahit na hindi nakalista dito.</small>}}<includeonly>[[Category:{{evalx| (if (equal? (get-substring (get-arg 2) 1 6) "Aklat:") "Kategorya ng mga aklat" "Nangangailangan ng atensyon (allbooks)") |{{PAGENAME}}}}|{{BOOKNAME}}]]</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> 0rej4f8n0vx2sv3nvuh0geual3jbt9i 828 5381 26925 2021-02-19T02:18:12Z Yivan000 4073 Added this page Scribunto text/plain local export = {} local wikilispversion = "0.19 (November 4, 2019)" --[[ some basic abstractions ]] local function stype( x ) -- type of sexpr local t = type( x ) if t == "table" then t = x.type end return t end local function seterr( x, ... ) if type(x) ~= "table" then return seterr( {}, x, ... ) else x.type = "error" x.msg = mw.ustring.format( ... ) return x end end --[[ parse text to a sequence of sexprs ]] local function tok3( ls, t ) -- tokenize lua string t, with no string literals comments or parens; -- append to ls local p1,p2 = mw.ustring.find( t, "[^%s]+" ) while p1 ~= nil do local t1 = mw.ustring.sub(t, p1, p2) local n1 = tonumber(t1) if n1 ~= nil then ls[1 + #ls] = n1 elseif t1 == "true" then ls[1 + #ls] = true elseif t1 == "false" then ls[1 + #ls] = false else ls[1 + #ls] = { type = "symbol", name = t1 } end t = mw.ustring.sub(t, (p2 + 1)) p1,p2 = mw.ustring.find( t, "[^%s]+" ) end end local function tok2( ls, t ) -- tokenize lua string t, with no string literals or comments; append to ls local p1 = mw.ustring.find( t, "[()\\]" ) while p1 ~= nil do tok3( ls, mw.ustring.sub(t, 1, (p1 - 1)) ) ls[1 + #ls] = { type = mw.ustring.sub(t, p1, p1) } if ls[#ls].type == "\\" then ls[#ls].name = ls[#ls].type ls[#ls].type = "symbol" end t = mw.ustring.sub(t, (p1 + 1)) p1 = mw.ustring.find( t, "[()\\]" ) end tok3( ls, t ) end local function tok1( ls, t ) -- tokenize lua string t, thru first string literal or comment; append to ls -- if not finished, append untokenized remainder string and return true local p0 = mw.ustring.find( t, ';' ) local p1 = mw.ustring.find( t, '"' ) local p2 = mw.ustring.find( t, "'" ) if (p0 ~= nil) and (((p1 == nil) or (p0 < p1)) and ((p2 == nil) or (p0 < p2))) then -- process a comment tok2( ls, mw.ustring.sub( t, 1, (p0 - 1) ) ) p1 = mw.ustring.find( t, '\n', (p0 + 1) ) if p1 == nil then return false else ls[1 + #ls] = mw.ustring.sub( t, (p1 + 1) ) return true end elseif (p1 ~= nil) and ((p2 == nil) or (p1 < p2)) then -- process a string literal starting with double-quote p2 = p1 + 1 while true do p2 = mw.ustring.find( t, '"', p2 ) if p2 == nil then seterr(ls, 'mismatched string-literal delimiter (")') return false elseif (p2 < mw.ustring.len( t )) and (mw.ustring.codepoint( t, (p2 + 1) ) == 34) then p2 = (p2 + 2) else tok2( ls, mw.ustring.sub( t, 1, (p1 - 1) ) ) ls[1 + #ls] = mw.ustring.gsub( mw.ustring.sub( t, (p1 + 1), (p2 - 1) ), '""', '"') -- inverse operation is at write_sexpr ls[1 + #ls] = mw.ustring.sub( t, (p2 + 1) ) return true end end elseif p2 ~= nil then -- process a string literal starting with single-quote -- side benefit: precludes Lisp shorthand for "suppress eval" p1 = p2 p2 = mw.ustring.find( t, "'", (p1 + 1) ) if p2 == nil then seterr(ls, "mismatched string-literal delimiter (')") return false else tok2( ls, mw.ustring.sub( t, 1, (p1 - 1) ) ) ls[1 + #ls] = mw.ustring.sub( t, (p1 + 1), (p2 - 1) ) ls[1 + #ls] = mw.ustring.sub( t, (p2 + 1) ) return true end else tok2( ls, t ) return false end end local function parse_next( x1, p1, x2 ) -- parse one sexpr from token list x1 position p1, append sexpr to p2 -- return new value for p1 if stype(x1[p1]) == ")" then seterr(x2, "unmatched right-paren") return 1 + #x1 elseif stype(x1[p1]) ~= "(" then x2[1 + #x2] = x1[p1] return p1 + 1 else p1 = p1 + 1 local x3 = { type = "list" } x2[1 + #x2] = x3 while p1 <= #x1 do if stype(x1[p1]) == ")" then return p1 + 1 end p1 = parse_next( x1, p1, x3 ) end seterr(x2, "unmatched left-paren") return p1 end end local function parse_sexpr( x1 ) -- x1 is an error or a list of tokens if x1.type ~= "list" then return x1 else local p1 = 1 --next item to read from x1 local x2 = { type = "list" } while p1 <= #x1 do p1 = parse_next( x1, p1, x2 ) end return x2 end end local function text_to_sexpr( t ) local ls = { type = "list" } while tok1( ls, t ) do t = ls[#ls] ls[#ls] = nil end ls = parse_sexpr( ls ) return ls end --[[ write/display a sexpr ]] local function write_sexpr( x ) if type(x) == "number" then return tostring( x ) elseif type(x) == "string" then return mw.ustring.format('"%s"', mw.ustring.gsub( x, '"', '""' )) -- inverse operation is at tok1 elseif type(x) == "boolean" then if x then return "true" else return "false" end elseif type(x) ~= "table" then return mw.ustring.format("&lt;unrecognized internal type: %s&gt;", type(x)) elseif x.type == "symbol" then return x.name elseif x.type == "fn" then return mw.ustring.format("&lt;%s&gt;", write_sexpr( x.comb )) elseif x.type == "op" then if x.name ~= nil then return mw.ustring.format("[op: %s]", x.name) else return "[op]" end elseif x.type == "list" then local r = {} r[1] = "(" for k = 1, #x do r[k+1] = write_sexpr( x[k] ) end r[#r + 1] = ")" return table.concat(r, " ") elseif x.type == "error" then return mw.ustring.format("&lt;error: %s&gt;", x.msg) elseif x.type == "pattern" then return mw.ustring.format('&lt;pattern: "%s"&gt;', x.pat) elseif x.type ~= nil then return mw.ustring.format("&lt;unrecognized type: %s&gt;", x.type) else return "&lt;missing type&gt;" end end local function display_sexpr( x ) if stype(x) == "string" then return x else return write_sexpr( x ) end end --[[ evaluation tools ]] local maxdepth = 4 -- maximum call-nesting depth local combine local function eval( x, env, depth ) if type(x) ~= "table" then -- literal return x elseif x.type == "symbol" then local v = env[x.name] if v == nil then return seterr("undefined symbol: %s", x.name) else return v end elseif x.type ~= "list" then -- literal return x elseif #x == 0 then -- empty list return x else -- combination local c = eval( x[1], env, depth ) if stype(c) == "error" then return c end local ls = { type = "list" } for k = 2, #x do ls[k - 1] = x[k] end return combine( c, ls, env, depth ) end end combine = function( c, ls, env, depth ) while stype(c) == "fn" do local ls2 = { type = "list" } for k = 1, #ls do ls2[k] = eval( ls[k], env, depth ) if stype(ls2[k]) == "error" then return ls2[k] end end c = c.comb ls = ls2 end if stype(c) ~= "op" then return seterr("called object is not a combiner: %s", write_sexpr(c)) elseif (c.shallow ~= nil) then return c.op(ls, env, depth) elseif (depth == nil) or (depth < 1) then if maxdepth > 1 then return seterr( "exceeded maximum call-nesting depth (%i)", maxdepth) else return seterr("exceeded maximum call-nesting depth") end else return c.op(ls, env, (depth - 1)) end end local function eval_seq( ls, env, depth ) -- ls must be an error or a list if ls.type == "error" then return ls end if #ls == 0 then return ls end for k = 1, (#ls - 1) do local x = eval( ls[k], env, depth ) if stype(x) == "error" then return x end end return eval( ls[#ls], env, depth ) end local function eval_all( ls, env, depth, cutoff ) -- ls must be an error or a list if ls.type == "error" then return ls end local ls2 = { type="list" } for k = 1, #ls do ls2[k] = eval( ls[k], env, depth ) if stype(ls2[k]) == "error" then return ls2[k] end if (cutoff ~= nil) and cutoff(ls2[k]) then return ls2 end end return ls2 end local function combine_all( ops, args, env, depth, cutoff ) -- ops must be a list; args must be an error or a list if args.type == "error" then return args end local ls2 = { type="list" } for k = 1, #ops do ls2[k] = combine( ops[k], args, env, depth ) if stype(ls2[k]) == "error" then return ls2[k] end if (cutoff ~= nil) and cutoff(ls2[k]) then return ls2 end end return ls2 end --[[ generic combiner constructors ]] local function make_op( f, nm, sh ) return { type = "op", op = f, name = nm, shallow = sh } end local function checktype( t, o, k ) -- types list, operands list, index if #t == 0 then return "" end o = o[k] -- particular operand if k > #t then k = #t end t = t[k] -- particular type -- t should now be a string or internal function if type(t) == "string" then if stype(o) == t then t = "" end -- clear if no error else t = t(o) -- assume internal function works correctly end -- t should now be type name if error, empty string if okay return t end local function type_err( cname, tname, x ) -- combiner name, type name(s), operand -- type name may be a string or an array of strings local where = "" if cname ~= nil then where = " to [op: " .. cname .. "]" end if type(tname) == "table" then if #tname == 0 then tname = "[unknown]" else for k = 1, #tname do while tname[k] == "" do for j = (k + 1), #tname do tname[j - 1] = tname[j] end tname[#tname] = nil end if tname[k] ~= nil then for j = (k + 1), #tname do if tname[k] == tname[j] then tname[j] = "" end end end end if #tname == 1 then tname = tname[1] else tname[#tname] = "or " .. tname[#tname] if #tname == 2 then tname = table.concat( tname, " " ) else tname = table.concat( tname, ", " ) end end end end local what = write_sexpr(x) if #what > 64 then what = stype(x) end return seterr( "bad operand%s: expected %s, got %s", where, tname, what) end local function typed_op( ... ) -- alternating type (string or function) and op (table or function) -- strong recommendation: first op should be a table local ls0 = { ... } local n0 = select( '#', ... ) local opname, shallow if type(ls0[2]) == "table" then opname = ls0[2].name shallow = ls0[2].shallow end local f = function(ls, env, depth) if #ls == 0 then local op = ls0[2] if type(op) == "table" then op = op.op end return op( ls, env, depth ) end local ek = 1 -- operand number of accumulated error type names local enames = {} -- list of failed types for ls[ek] for j = 1, n0, 2 do local types = ls0[j] local op = ls0[j + 1] if type(op) == "table" then op = op.op end local t = "" for k = 1, #ls do if #t == 0 then t = checktype( types, ls, k ) if #t > 0 then if k > ek then ek = k enames = { t } elseif k == ek then enames[1 + #enames] = t end end end end if #t == 0 then return op( ls, env, depth ) end end return type_err( opname, enames, ls[ek] ) end return make_op( f, opname, shallow ) end local function nary_op( c, n, m ) local f = function(ls, env, depth) if n < 0 then if #ls < -n then local where = "" if c.name ~= nil then where = " to [op: " .. c.name .. "]" end return seterr( "too few operands%s: expected at least %i, got %i", where, -n, #ls) end elseif m == nil then if #ls ~= n then local where = "" if c.name ~= nil then where = " to [op: " .. c.name .. "]" end return seterr( "wrong number of operands%s: expected %i, got %i", where, n, #ls) end else if #ls < n then local where = "" if c.name ~= nil then where = " to [op: " .. c.name .. "]" end return seterr( "too few operands%s: expected at least %i, got %i", where, n, #ls) elseif #ls > m then local where = "" if c.name ~= nil then where = " to [op: " .. c.name .. "]" end return seterr( "too many operands%s: expected at most %i, got %i", where, m, #ls) end end return c.op( ls, env, depth ) end return make_op( f, c.name, c.shallow ) end local function binary_pred( test, nm ) return make_op(function (ls) for k = 2, #ls do if not test(ls[k - 1], ls[k]) then return false end end return true end, nm, true) end local function unary_pred( test, nm ) return make_op(function (ls) for k = 1, #ls do if not test(ls[k]) then return false end end return true end, nm, true) end local function wrap( c ) return { type = "fn", comb = c } end --[[ wiki parsing stuff entry: (char-code (first-pos last-pos left-index)) (descriptor (first-pos last-pos left-index) entry entry ...) item entries contain part entries, part entries contain item entries left-index is removed at end of parse ]] local lsquare,rsquare, lcurly,rcurly, pipe = 91,93, 123,125, 124 local function wikileft(e) -- is entry a left-delimiter? return ((e[1] == lsquare) or (e[1] == lcurly)) and (e[2][1] ~= e[2][2]) end local function wikilen(e) -- how long is this entry? return 1 + e[2][2] - e[2][1] end local function wikisub( m, d ) -- parse, descriptor local k2 = #m -- index of right delimiter local k1 = m[k2][2][3] -- index of left delimiter local p = { type = "list", "part", { type = "list" } } -- first part p[2][1] = (m[k1][2][2] + 1) -- start of first part local e = { -- entry containing parts type = "list", d, { type = "list", (m[k1][2][2] - (m[k2][2][2] - m[k2][2][1])), m[k2][2][2], k1 }, p } for k = (k1 + 1), (k2 - 1) do if type(m[k][1]) ~= "number" then m[k][2][3] = nil p[1 + #p] = m[k] elseif m[k][1] == pipe then p[2][2] = (m[k][2][1] - 1) -- end of current part p = { type = "list", "part", { type = "list" } } -- next part p[2][1] = (m[k][2][2] + 1) -- start of this part e[1 + #e] = p -- add to list of parts end m[k] = nil end p[2][2] = (m[k2][2][1] - 1) -- end of last part m[k2] = nil m[k1][2][2] = (e[2][1] - 1) if (m[k1][2][1] > m[k1][2][2]) then e[2][3] = m[k1][2][3] m[k1] = nil end m[1 + #m] = e end local function parse_wiki( ls ) local s = ls[1] -- string to parse local m = { type = "list" } -- result of parse local k = mw.ustring.find( s, "[%[%]{}|]" ) -- position in string while k ~= nil do local c = mw.ustring.codepoint(s,k) if #m == 0 then if (c == lsquare) or (c == lcurly) then m[1] = {type="list", c, {type="list", k, k, 0}} end elseif (k == (m[#m][2][2] + 1)) and (c == m[#m][1]) and (c ~= pipe) then m[#m][2][2] = k if m[#m][2][3] > 0 then local e2 = m[#m] local e1 = m[e2[2][3]] if (e2[1] == rcurly) and (e1[1] == lcurly) and (wikilen(e2) == 3) and (wikilen(e1) > 2) then wikisub( m, "param" ) elseif (e2[1] == rsquare) and (e1[1] == lsquare) and (wikilen(e2) == 2) and (wikilen(e1) > 1) then wikisub( m, "link" ) end end else if m[#m][2][3] > 0 then local e2 = m[#m] local e1 = m[e2[2][3]] if (e2[1] == rcurly) and (e1[1] == lcurly) and (wikilen(e2) == 2) and (wikilen(e1) > 1) then wikisub( m, "call" ) end end m[1 + #m] = {type="list", c, {type="list", k, k}} if wikileft(m[#m - 1]) then m[#m][2][3] = (#m - 1) else m[#m][2][3] = m[#m - 1][2][3] end end k = mw.ustring.find( s, "[%[%]{}|]", (k + 1) ) end if #m == 0 then return m end if m[#m][2][3] > 0 then local e2 = m[#m] local e1 = m[e2[2][3]] if (e2[1] == rcurly) and (e1[1] == lcurly) and (wikilen(e2) == 2) and (wikilen(e1) > 1) then wikisub( m, "call" ) end end local m2 = { type = "list" } for j = 1, #m do if type(m[j][1]) ~= "number" then m[j][2][3] = nil m2[1 + #m2] = m[j] end end return m2 end --[[ miscellaneous ]] local function int_tc(x) if (type(x) ~= "number") or (x ~= math.floor(x)) then return "integer" else return "" end end local function posint_tc(x) if (type(x) ~= "number") or (x ~= math.floor(x)) or (x < 1) then return "positive integer" else return "" end end local function logical_and( ls ) -- for and? for k = 1, #ls do if stype(ls[k]) ~= "boolean" then return seterr( "bad operand to [op: and?]: expected boolean, got %s", write_sexpr(ls[k])) end end for k = 1, #ls do if not ls[k] then return false end end return true end local function logical_or( ls ) -- for or? for k = 1, #ls do if stype(ls[k]) ~= "boolean" then return seterr( "bad operand to [op: or?]: expected boolean, got %s", write_sexpr(ls[k])) end end for k = 1, #ls do if ls[k] then return true end end return false end local function and_fn(ls, env, depth) ls = eval_all( ls, env, depth, function (x) return (stype(x) == "boolean") and not x end) if stype(ls) == "error" then return ls end if (#ls == 0) or (stype(ls[1]) == "boolean") then return logical_and(ls) end local ops = { type="list" } for k = 1, #ls do if stype(ls[k]) == "fn" then ops[k] = ls[k].comb elseif stype(ls[k]) == "op" then ops[k] = ls[k] elseif k == 1 then return seterr( "bad operand to [op: and?]: expected boolean or combiner, got %s", write_sexpr(ls[k])) else return seterr( "bad operand to [op: and?]: expected combiner, got %s", write_sexpr(ls[k])) end end return wrap(make_op(function (ls, env, depth) ls = combine_all(ops, ls, env, depth, function (x) return (stype(x) ~= "boolean") or not x end) if ls.type == "error" then return ls end return logical_and(ls) end, "and?", true)) end local function or_fn(ls, env, depth) ls = eval_all(ls, env, depth, function (x) return (stype(x) == "boolean") and x end) if stype(ls) == "error" then return ls end if (#ls == 0) or (stype(ls[1]) == "boolean") then return logical_or(ls) end local ops = { type="list" } for k = 1, #ls do if stype(ls[k]) == "fn" then ops[k] = ls[k].comb elseif stype(ls[k]) == "op" then ops[k] = ls[k] elseif k == 1 then return seterr( "bad operand to [op: or?]: expected boolean or combiner, got %s", write_sexpr(ls[k])) else return seterr( "bad operand to [op: or?]: expected combiner, got %s", write_sexpr(ls[k])) end end return wrap(make_op(function (ls, env, depth) ls = combine_all(ops, ls, env, depth, function (x) return (stype(x) ~= "boolean") or x end) if ls.type == "error" then return ls end return logical_or(ls) end, "or?", true)) end local function valid_parmlist( ls ) -- for \ if stype(ls) ~= "list" then return false end for k = 1, #ls do if stype(ls[k]) ~= "symbol" then return false end end return true end local function match_parmlist( parms, ls ) -- for \ local env = {} for k = 1, #parms do env[parms[k].name] = ls[k] end return env end local function lambda_fn(ls, senv) local parms = ls[1] if stype(parms) == "symbol" then parms = { type="list", parms } elseif not valid_parmlist(parms) then return seterr( "bad parameter-list operand to [op: \\]: %s", write_sexpr(parms)) end local body = { type = "list" } for k = 2, #ls do body[k - 1] = ls[k] end return wrap(nary_op(make_op(function (ls, denv, depth) -- denv is ignored local env = match_parmlist( parms, ls ) setmetatable(env, { __index = senv }) return eval_seq(body, env, depth) end), #parms)) end local relevantFrame = mw.getCurrentFrame() local function getarg_fn(ls) local args = relevantFrame.args local t = nil if stype(ls[1]) == "number" then t = ls[1] else -- must be number or string t = ls[1] end t = args[t] if t == nil then return { type = "list" } end return t end local function getargexpr_fn(ls) local args = relevantFrame.args local t = nil if stype(ls[1]) == "number" then t = ls[1] else -- must be number or string t = ls[1] end t = args[t] if t == nil then return { type = "list" } end t = text_to_sexpr(t) if stype(t) == "error" then return { type = "list" } end if #t ~= 1 then return { type = "list" } end return t[1] end local function filter_fn(ls, env, depth) local preds = { type = "list" } for k = 2, #ls do preds[k - 1] = ls[k].comb end -- predicates local function hof(ls, n, f, app) -- copy first n elements of ls, apply f to later elements -- if app, instead skip first n, and return result,app if app == nil then app = false end local ls2 = { type = "list" } if #ls <= n then if app then return ls2,app else return ls end end if not app then for k = 1, n do ls2[k] = ls[k] end end for k = (n + 1), #ls do local x,app2 = f(ls[k]) if stype(x) == "error" then return x end if app2 == nil then app2 = false end if app2 then for j = 1, #x do ls2[1 + #ls2] = x[j] end else ls2[1 + #ls2] = x end end return ls2,app end local function filter_entry(entry) local b = combine_all(preds, {type="list", entry}, env, depth, function (x) return (stype(x) ~= "boolean") or not x end) if stype(b) == "error" then return b end b = logical_and(b) if stype(b) == "error" then return b end if b then if stype(entry) == "list" then return hof(entry, 2, function (part) return hof(part, 2, filter_entry) end) else return entry end else if stype(entry) == "list" then return hof(entry, 2, function (part) return hof(part, 2, filter_entry, true) end, true) else return { type = "list" }, true end end end return hof(ls[1], 0, filter_entry) end local function item_tc(x) if (stype(x) == "list") and (#x > 1) and (stype(x[1]) == "string") and (x[1] ~= "part") and (stype(x[2]) == "list") and (#x[2] == 2) and (int_tc(x[2][1]) == "") and (int_tc(x[2][2]) == "") then return "" else return "item" end end local function part_tc(x) if (stype(x) == "list") and (#x > 1) and (x[1] == "part") and (stype(x[2]) == "list") and (#x[2] == 2) and (int_tc(x[2][1]) == "") and (int_tc(x[2][2]) == "") then return "" else return "part" end end local function cd_tc(x) if (stype(x) == "list") and (#x > 0) then if stype(x[1]) == "string" then x = x[2] end if (x ~= nil) and (stype(x) == "list") and (#x == 2) and (int_tc(x[1]) == "") and (int_tc(x[2]) == "") then return "" end end return "coordinates descriptor" end local function cd_ls_tc(x) local ok = true if stype(x) ~= "list" then ok = false else for k = 1, #x do if cd_tc(x[k]) ~= "" then ok = false end end end if ok then return "" else return "list of coordinates descriptors" end end local function getsubstr_ntv(s, k1, k2) -- k1, k2 ints if provided if k1 == nil then return s end if k1 < 1 then k1 = 1 end if k2 ~= nil then if k2 >= mw.ustring.len(s) then k2 = nil end end return mw.ustring.sub( s, k1, k2 ) end local function cd_norm(x) -- assumes cd_tc if stype(x[1]) == "number" then return x else return x[2] end end local function getsubstr_int_fn(ls) local s = ls[1] return getsubstr_ntv(s, ls[2], ls[3]) end local function getsubstr_cd_fn(ls) local s = ls[1] local c = cd_norm(ls[2]) return getsubstr_ntv(s, c[1], c[2]) end local function getsubstr_ls_fn(ls) local s = ls[1] local r = { type = "list" } for k = 1, #ls[2] do r[k] = cd_norm(ls[2][k]) end for k = 1, #r do r[k] = getsubstr_ntv(s, r[k][1], r[k][2]) end return r end local function setsubstr_ls(s, lsc, lss) -- string, array of cds, array of strings local n = math.min(#lsc, #lss) -- just ignore extras of either if n == 0 then return s end local function berr(...) return seterr("bounds violation in [op: set-substring]: %s", mw.ustring.format( ... )) end if lsc[1][1] < 1 then return berr("segment starts left of string start (%i)", lsc[1][1]) end if lsc[n][2] > mw.ustring.len(s) then return berr("segment ends right of string end (%i, %i)", lsc[n][2], mw.ustring.len(s)) end local r = {} for k = 1, n do if lsc[k][1] > (lsc[k][2] + 1) then return berr("segment starts right of its own end (%i, %i)", lsc[k][1], lsc[k][2]) end r[2 * k] = lss[k] end r[1] = mw.ustring.sub(s, 1, (lsc[1][1] - 1)) r[1 + (2 * n)] = mw.ustring.sub(s, (lsc[n][2] + 1)) for k = 2, n do if lsc[k - 1][2] >= lsc[k][1] then return berr("segment ends right of next segment start (%i, %i)", lsc[k - 1][2], lsc[k][1]) end r[(2 * k) - 1] = mw.ustring.sub(s, (lsc[k - 1][2] + 1), (lsc[k][1] - 1)) end return table.concat(r) end local function str_ls_tc(x) local ok = true if stype(x) ~= "list" then ok = false else for k = 1, #x do if stype(x[k]) ~= "string" then ok = false end end end if ok then return "" else return "list of strings" end end local function getsublist_fn(ls) local n1 = ls[2] local n2 = ls[3] local ls = ls[1] local x = { type = "list" } if n1 < 1 then n1 = 1 end if n2 == nil then n2 = #ls elseif n2 > #ls then ns = #ls end for k = n1, n2 do x[1 + #x] = ls[k] end return x end local function setsublist_fn(ls) local base = ls[1] local n1 = ls[2] - 1 local n2 = ls[3] + 1 local seg = ls[4] if n1 < 0 then n1 = 0 end if n2 <= n1 then n2 = n1 + 1 end local r = { type = "list" } for k = 1, n1 do r[k] = base[k] end for k = 1, #seg do r[1 + #r] = seg[k] end for k = n2, #base do r[1 + #r] = base[k] end return r end local function findprd_fn(ls, env, depth) local x = ls[1] local p = ls[2].comb local x2 = { type = "list" } for k = 1, #x do local q = combine( p, { type="list", x[k] }, env, depth ) if stype(q) == "error" then return q end if stype(q) ~= "boolean" then return seterr( "bad predicate result type to [op: find]: got %s", stype(q)) end if q then x2[1 + #x2] = k end end return x2 end local function findstr_fn(ls) local s = ls[1] local p = ls[2] local x2 = { type = "list" } if #p == 0 then return x2 end local k = 1 repeat local x3 = { mw.ustring.find( s, p, k, true ) } if #x3 == 0 then return x2 end x2[1 + #x2] = { type = "list", x3[1], x3[2] } k = 1 + x3[2] until false end local function findpat_fn(ls) local s = ls[1] local p = ls[2].pat local x2 = { type = "list" } local k = 1 repeat local x3 = { mw.ustring.find( s, p, k ) } if #x3 == 0 then return x2 end x2[1 + #x2] = { type = "list", x3[1], x3[2] } k = 1 + x3[2] until false end local function any_tc(x) return "" end local function none_tc(x) return "no operand here" end local function member_fn(ls) -- 1 or 2 operands, second must be a list local t = write_sexpr(ls[1]) if ls[2] ~= nil then ls = ls[2] for k = 1, #ls do if write_sexpr(ls[k]) == t then return true end end return false else return wrap(nary_op(typed_op({ "list" }, make_op(function(ls) ls = ls[1] for k = 1, #ls do if write_sexpr(ls[k]) == t then return true end end return false end, nil, true)), 1)) end end local lang = mw.language.getContentLanguage() local function let_tc(x) if (stype(x) == "list") and (#x == 2) and (stype(x[1]) == "symbol") then return "" else return "symbol-value binding" end end local function sorp_tc(x) if (stype(x) == "string") or (stype(x) == "pattern") then return "" else return "string or pattern" end end local function split_tc(x) if (stype(x) == "list") and (#x >= 1) and (sorp_tc(x[1]) == "") and ((#x == 1) or ((#x == 2) and ((sorp_tc(x[2]) == "") or (split_tc(x[2]) == ""))) or ((#x == 3) and (sorp_tc(x[2]) == "") and (split_tc(x[3]) == ""))) then return "" else return "valid string-split descriptor" end end local function strnest_tc(x) if stype(x) == "string" then return "" elseif stype(x) == "list" then for k = 1, #x do local msg = strnest_tc(x[k]) if msg ~= "" then return msg end end return "" end return "string or tree of strings" end local function splitsep_fn(s, p) local x if (stype(p) == "string") then x = mw.text.split( s, p, true ) else x = mw.text.split( s, p.pat ) end x.type = "list" return x end local function splitdelim_fn(s, lt, rt) local lp = (stype(lt) == "string") local rp = (stype(rt) == "string") if not lp then lt = lt.pat end if not rp then rt = rt.pat end local snarf -- find next unmatched right-delimiter snarf = function (k) repeat local xl = { mw.ustring.find( s, lt, k, lp ) } local xr = { mw.ustring.find( s, rt, k, rp ) } if #xr == 0 then return xr end if #xl == 0 then return xr end if xr[1] <= xl[1] then return xr end xr = snarf(xl[2] + 1) if #xr == 0 then return xr end k = (xr[2] + 1) until false end local results = { type = "list" } local k = 1 -- leftmost character of interest repeat local xl = { mw.ustring.find( s, lt, k, lp ) } if #xl == 0 then return results end k = xl[2] + 1 local xr = snarf(k) if #xr > 0 then results[1 + #results] = mw.ustring.sub( s, k, (xr[1] - 1) ) k = xr[2] + 1 end until false end local function splitrec_fn(s, rc) local ls if (#rc > 1) and (stype(rc[2]) ~= "list") then ls = splitdelim_fn(s, rc[1], rc[2]) else ls = splitsep_fn(s, rc[1]) end ls.type = "list" rc = rc[#rc] if (stype(rc) == "list") then for k = 1, #ls do ls[k] = splitrec_fn(ls[k], rc) end end return ls end local function splitnest_fn(s, rc) if stype(s) == "string" then return splitrec_fn(s, rc) end local result = { type="list" } for k = 1, #s do result[k] = splitnest_fn(s[k], rc) if stype(result[k]) == "error" then return result[k] end end return result end local function split_fn(ls) local rc = { type = "list" } for k = 2, #ls do rc[k - 1] = ls[k] end return splitnest_fn(ls[1], rc) end local function join_tc(x) if (stype(x) == "list") and (#x >= 1) and (stype(x[1]) == "string") and ((#x == 1) or ((#x == 2) and ((stype(x[2]) == "string") or (join_tc(x[2]) == ""))) or ((#x == 3) and (stype(x[2]) == "string") and (join_tc(x[3]) == ""))) then return "" else return "valid string-join descriptor" end end local function neststr_tc(x) if stype(x) == "list" then for k = 1, #x do if stype(x[k]) ~= "string" then local msg = neststr_tc(x[k]) if msg ~= "" then return msg end end end return "" end return "tree of strings" end local function joinsep_fn(t, s) if #t == 0 then return "" end if stype(t[1]) == "string" then for k = 2, #t do if stype(t[k]) ~= "string" then return seterr("bad target for [op: join]: uneven tree depth") end end return table.concat( t, s ) end for k = 2, #t do if stype(t[k]) == "string" then return seterr("bad target for [op: join]: uneven tree depth") end end local result = { type = "list" } for k = 1, #t do result[k] = joinsep_fn(t[k], s) if stype(result[k]) == "error" then return result[k] end end return result end local function joindelim_fn(t, lf, rg) if #t == 0 then return "" end if stype(t[1]) == "string" then for k = 2, #t do if stype(t[k]) ~= "string" then return seterr("bad target for [op: join]: uneven tree depth") end end return lf .. table.concat( t, (rg .. lf) ) .. rg end for k = 2, #t do if stype(t[k]) == "string" then return seterr("bad target for [op: join]: uneven tree depth") end end local result = { type = "list" } for k = 1, #t do result[k] = joindelim_fn(t[k], lf, rg) if stype(result[k]) == "error" then return result[k] end end return result end local function joinnest_fn(t, rc) if stype(t) == "error" then return t end if stype(t) == "string" then return seterr("bad target for [op: join]: tree not deep enough") end if #rc == 1 then return joinsep_fn(t, rc[1]) elseif #rc == 3 then return joinnest_fn(joindelim_fn(t, rc[1], rc[2]), rc[3]) elseif stype(rc[2]) == "string" then return joindelim_fn(t, rc[1], rc[2]) else return joinnest_fn(joinsep_fn(t, rc[1]), rc[2]) end end local function join_fn(ls) local rc = { type = "list" } for k = 2, #ls do rc[k - 1] = ls[k] end return joinnest_fn(ls[1], rc) end local function xformer_fn(pred, basis, succ, n) return wrap(nary_op(typed_op({ "fn", "fn", any_tc }, make_op(function (ls, denv, depth) local leaf = ls[1] local parent = ls[2] local data = ls[3] local function xform(basis, data) local recurse = false if stype(data) == "list" then if stype(pred) ~= "fn" then recurse = true else recurse = combine( pred.comb, { type="list", data }, env, depth ) if stype(recurse) ~= "boolean" then if stype(recurse) == "error" then return recurse end return seterr( "bad predicate result type to [op transform]: %s", stype(recurse)) end end end local comb if recurse then local b2 if stype(succ) == "fn" then b2 = combine( succ.comb, { type="list", basis }, env, depth ) else b2 = basis end local d2 = { type="list" } for k = 1, #data do if k <= n then d2[k] = data[k] else d2[k] = xform(b2, data[k]) if stype(d2[k]) == "error" then return d2[k] end end end data = d2 comb = parent.comb else comb = leaf.comb end if stype(succ) == "fn" then data = { type="list", basis, data } else data = { type="list", data } end return combine( comb, data, env, depth ) end return xform(basis, data) end, "transform", true)), 3)) end --[[ standard environment ]] local ground_env = { list = wrap(make_op(function (ls) return ls end, "list", true)), ["+"] = wrap(typed_op( { "number" }, make_op(function (ls) local sum = 0 for k = 1, #ls do sum = sum + ls[k] end return sum end, "add", true), { "string" }, function (ls) local s = {} for k = 1, #ls do s[k] = ls[k] end return table.concat(s) end, { "boolean" }, function (ls) local sum = true for k = 1, #ls do sum = sum and ls[k] end return sum end, { "list" }, function (ls) local x = { type = "list" } for j = 1, #ls do for k = 1, #ls[j] do x[1 + #x] = ls[j][k] end end return x end)), ["*"] = wrap(typed_op({ "number" }, make_op(function (ls) local product = 1 for k = 1, #ls do product = product * ls[k] end return product end, "multiply", true))), ["-"] = wrap(nary_op(typed_op({ "number" }, make_op(function (ls) local result = ls[1] for k = 2, #ls do result = result - ls[k] end return result end, "subtract", true)), -2)), ["/"] = wrap(nary_op(typed_op({ "number" }, make_op(function (ls) local result = ls[1] for k = 2, #ls do result = result / ls[k] end return result end, "divide", true)), -2)), ["^"] = wrap(nary_op(typed_op({ "number" }, make_op(function (ls) return ls[1] ^ ls[2] end, "exponentiation", true)), 2)), ["\\"] = nary_op(make_op(lambda_fn, "\\", true), -1), abs = wrap(nary_op(typed_op({ "number" }, make_op(function (ls) return math.abs(ls[1]) end, "abs", true)), 1)), anchorencode = wrap(nary_op(typed_op( { "string" }, make_op(function (ls) return mw.uri.anchorEncode( ls[1] ) end, "anchorencode", true)), 1)), ["and?"] = make_op(and_fn, "and?", true), apply = wrap(nary_op(typed_op( { "fn", "list" }, make_op(function (ls, env, depth) return combine(ls[1].comb, ls[2], env, depth) end, "apply", true)), 2)), ["boolean?"] = wrap(unary_pred(function (x) return stype(x) == "boolean" end, "boolean?")), ["call?"] = wrap(unary_pred(function (x) return (stype(x) == "list") and (#x > 0) and (stype(x[1]) == "string") and (x[1] == "call") end, "call?")), canonicalurl = wrap(nary_op(typed_op( { "string" }, make_op(function (ls) if #ls == 1 then return tostring( mw.uri.canonicalUrl( ls[1] ) ) else return tostring( mw.uri.canonicalUrl( ls[1], ls[2] ) ) end end, "canonicalurl", true)), 1, 2)), ceil = wrap(nary_op(typed_op({ "number" }, make_op(function (ls) return math.ceil(ls[1]) end, "ceil", true)), 1)), curry = wrap(nary_op(typed_op( { "fn", any_tc }, make_op(function (ls1, env, depth) return wrap(make_op(function (ls2, env, depth) local ls3 = { type = "list" } for k = 2, #ls1 do ls3[k - 1] = ls1[k] end for k = 1, #ls2 do ls3[k + #ls1 - 1] = ls2[k] end return combine(ls1[1].comb, ls3, env, depth) end, nil, true)) end, "curry", true)), -2)), define = nary_op(make_op(function (ls, env, depth) if stype(ls[1]) ~= "symbol" then return seterr( "bad definiend to [op: define]: expected symbol, got %s", write_sexpr(ls[1])) end local x = eval(ls[2], env, depth) if stype(x) == "error" then return x end env[ls[1].name] = x while stype(x) == "fn" do x = x.comb end if stype(x) == "op" and x.name == nil then x.name = ls[1].name end return { type = "list" } end, "define", true), 2), ["equal?"] = wrap(make_op(function (ls) if #ls >= 2 then local t = write_sexpr(ls[1]) for k = 2, #ls do if write_sexpr(ls[k]) ~= t then return false end end end return true end, "equal?", true)), filter = wrap(nary_op(typed_op({ "list", "fn" }, make_op(filter_fn, "filter", true)), -1)), find = wrap(nary_op(typed_op( { "list", "fn" }, make_op(findprd_fn, "find", true), { "string", "string" }, findstr_fn, { "string", "pattern" }, findpat_fn ), 2)), floor = wrap(nary_op(typed_op({ "number" }, make_op(function (ls) return math.floor(ls[1]) end, "floor", true)), 1)), ["fn?"] = wrap(unary_pred(function (x) return stype(x) == "fn" end, "fn?")), fullurl = wrap(nary_op(typed_op( { "string" }, make_op(function (ls) if #ls == 1 then return tostring( mw.uri.fullUrl( ls[1] ) ) else return tostring( mw.uri.fullUrl( ls[1], ls[2] ) ) end end, "fullurl", true)), 1, 2)), ["ge?"] = wrap(typed_op( { "number" }, binary_pred(function (x1, x2) return x1 >= x2 end, "ge?"), { "string" }, binary_pred(function (x1, x2) return x1 >= x2 end))), ['get-arg'] = wrap(nary_op(typed_op( { "number" }, make_op(getarg_fn, "get-arg", true), { "string" }, getarg_fn), 1)), ['get-arg-expr'] = wrap(nary_op(typed_op( { "number" }, make_op(getargexpr_fn, "get-arg-expr", true), { "string" }, getargexpr_fn), 1)), ['get-args'] = nary_op(make_op(function () local ls = { type = "list" } for v, k in pairs( relevantFrame.args ) do ls[1 + #ls] = v end return ls end, "get-args"), 0), ['get-coords'] = wrap(nary_op(typed_op({ cd_tc },make_op(function (ls) ls = ls[1] if stype(ls[1]) == "string" then ls = ls[2] end return { type="list", ls[1], ls[2] } end, "get-coords", true)), 1)), ["get-items"] = wrap(nary_op(typed_op({ part_tc }, make_op(function (ls) ls = ls[1] local ls2 = { type="list" } for k = 3, #ls do ls2[k - 2] = ls[k] end return ls2 end, "get-items", true)), 1)), ["get-parts"] = wrap(nary_op(typed_op({ item_tc }, make_op(function (ls) ls = ls[1] local ls2 = { type="list" } for k = 3, #ls do ls2[k - 2] = ls[k] end return ls2 end, "get-parts", true)), 1)), ["get-sublist"] = wrap(nary_op(typed_op( { "list", int_tc }, make_op(getsublist_fn, "get-sublist", true)), 2, 3)), ["get-substring"] = wrap(typed_op( { "string", int_tc }, nary_op(make_op(getsubstr_int_fn, "get-substring", true), 2, 3), { "string", cd_tc }, nary_op(make_op(getsubstr_cd_fn, "get-substring", true), 2), { "string", cd_ls_tc }, nary_op(make_op(getsubstr_ls_fn, "get-substring", true), 2))), ["gt?"] = wrap(typed_op( { "number" }, binary_pred(function (x1, x2) return x1 > x2 end, "gt?"), { "string" }, binary_pred(function (x1, x2) return x1 > x2 end))), ["if"] = nary_op(make_op(function (ls, env, depth) local test = eval(ls[1], env, depth) if stype(test) == "error" then return test end if stype(test) ~= "boolean" then return seterr( "bad test-result in [op: if]: %s", write_sexpr(test)) elseif test then return eval(ls[2], env, depth) else return eval(ls[3], env, depth) end end, "if", true), 3), join = wrap(typed_op( { neststr_tc, "string", join_tc }, nary_op(make_op(join_fn, "join", true), 2, 3), { neststr_tc, "string", "string", join_tc }, nary_op(make_op(join_fn, "split", true), 3, 4))), lc = wrap(nary_op(typed_op( { "string" }, make_op(function (ls) return lang:lc(ls[1]) end, "lc", true), { str_ls_tc }, function (ls) ls = ls[1] local r = { type = "list" } for k = 1, #ls do r[k] = lang:lc(ls[k]) end return r end), 1)), lcfirst = wrap(nary_op(typed_op( { "string" }, make_op(function (ls) return lang:lcfirst(ls[1]) end, "lcfirst", true), { str_ls_tc }, function (ls) ls = ls[1] local r = { type = "list" } for k = 1, #ls do r[k] = lang:lcfirst(ls[k]) end return r end), 1)), ["le?"] = wrap(typed_op( { "number" }, binary_pred(function (x1, x2) return x1 <= x2 end, "le?"), { "string" }, binary_pred(function (x1, x2) return x1 <= x2 end))), length = wrap(nary_op(typed_op( { "list" }, make_op(function (ls) return #ls[1] end, "length", true), { "string" }, function (ls) return mw.ustring.len( ls[1] ) end), 1)), let = nary_op(typed_op({ let_tc, any_tc }, make_op(function (ls, env, depth) local p = ls[1][1] local v = eval( ls[1][2], env, depth ) if stype(v) == "error" then return v end local body = { type = "list" } for k = 2, #ls do body[k - 1] = ls[k] end local e = {} e[p.name] = v setmetatable(e, { __index = env}) return eval_seq(body, e, depth) end, "let", true)), -1), ["link?"] = wrap(unary_pred(function (x) return (stype(x) == "list") and (#x > 0) and (stype(x[1]) == "string") and (x[1] == "link") end, "link?")), ["list?"] = wrap(unary_pred(function (x) return stype(x) == "list" end, "list?")), ["lt?"] = wrap(typed_op( { "number" }, binary_pred(function (x1, x2) return x1 < x2 end, "lt?"), { "string" }, binary_pred(function (x1, x2) return x1 < x2 end))), map = wrap(nary_op(typed_op({ "fn", "list" }, make_op( function (ls, env, depth) local n = #ls[2] for k = 3, #ls do if #ls[k] < n then n = #ls[k] end end local x = { type = "list" } for j = 1, n do local x2 = { type = "list" } for k = 2, #ls do x2[k - 1] = ls[k][j] end x[j] = combine( ls[1].comb, x2, env, depth ) if stype(x[j]) == "error" then return x[j] end end return x end, "map", true)), -2)), ["member?"] = wrap(nary_op(typed_op( { any_tc, "list" }, make_op(member_fn, "member?", true)), 1, 2)), merge = wrap(nary_op(typed_op({ "fn", "list" }, make_op( function (ls, env, depth) local ks = {} for k = 2, #ls do ks[k] = 1 end local result = { type = "list" } while true do local j = nil for k = 2, #ls do if ks[k] <= #ls[k] then if j == nil then j = k else local x = combine( ls[1].comb, { ls[k][ks[k]], ls[j][ks[j]] }, env, depth ) if stype(x) == "error" then return x end if x then j = k end end end end if j == nil then return result else result[#result + 1] = ls[j][ks[j]] ks[j] = ks[j] + 1 end end end, "merge", true)), -2)), ["not?"] = wrap(nary_op(typed_op({ "boolean" }, make_op(function (ls) return not ls[1] end, "not?", true)), 1)), nth = wrap(nary_op(typed_op({ "list", posint_tc }, make_op(function (ls) local x = ls[1] for k = 2, #ls do local n = ls[k] if #x < n then return seterr( "bad index to [op: nth]: asked for %i, list length is %i", n, #x) end x = x[n] if (k < #ls) and (stype(x) ~= "list") then return seterr("bad multi-index to [op: nth]: tree too shallow") end end return x end, "nth", true)), -2)), ["number?"] = wrap(unary_pred(function (x) return stype(x) == "number" end, "number?")), ["op?"] = wrap(unary_pred(function (x) return stype(x) == "op" end, "op?")), ["or?"] = make_op(or_fn, "or?", true), ["param?"] = wrap(unary_pred(function (x) return (stype(x) == "list") and (#x > 0) and (stype(x[1]) == "string") and (x[1] == "param") end, "param?")), parse = wrap(nary_op(typed_op({ "string" }, make_op(parse_wiki, "parse", true)), 1)), pattern = wrap(nary_op(typed_op({ "string" }, make_op(function (ls) local p = ls[1] if #p == 0 then p = "[^%z%Z]" end -- disable null pattern return { type="pattern", pat=p } end, "pattern", true)), 1)), sequence = make_op(function (ls, env, depth) return eval_seq(ls, env, depth) end, "sequence", true), ["set-sublist"] = wrap(nary_op(typed_op( { "list", int_tc, int_tc, "list" }, make_op(setsublist_fn, "set-sublist", true)), 4)), ["set-substring"] = wrap(typed_op( { "string", int_tc, int_tc, "string" }, nary_op(make_op(function (ls) return setsubstr_ls(ls[1], { { ls[2], ls[3] } }, { ls[4] }) end, "set-substring", true), 4), { "string", cd_tc, "string" }, nary_op(make_op(function (ls) return setsubstr_ls(ls[1], { cd_norm(ls[2]) }, { ls[3] }) end, "set-substring", true), 3), { "string", cd_ls_tc, str_ls_tc }, nary_op(make_op(function (ls) local lsc = {} for k = 1, #ls[2] do lsc[k] = cd_norm(ls[2][k]) end return setsubstr_ls(ls[1], lsc, ls[3]) end, "set-substring", true), 3) )), split = wrap(typed_op( { strnest_tc, sorp_tc, split_tc }, nary_op(make_op(split_fn, "split", true), 2, 3), { strnest_tc, sorp_tc, sorp_tc, split_tc }, nary_op(make_op(split_fn, "split", true), 3, 4))), ["string?"] = wrap(unary_pred(function (x) return stype(x) == "string" end, "string?")), ["symbol?"] = wrap(unary_pred(function (x) return stype(x) == "symbol" end, "symbol?")), ["to-entity"] = wrap(nary_op(typed_op( { "string" }, make_op(function (ls) local s = ls[1] if #s == 0 then return s end return "&#" .. mw.ustring.codepoint(s, 1) .. ";" end, "to-entity", true), { str_ls_tc }, function (ls) ls = ls[1] local r = { type = "list" } for k = 1, #ls do local s = ls[k] if #s == 0 then r[k] = s else r[k] = "&#" .. mw.ustring.codepoint(s, 1) .. ";" end end return r end), 1)), ["to-number"] = wrap(nary_op(typed_op( { "string" }, make_op(function (ls) local n = tonumber(ls[1]) if n == nil then return { type="list" } else return n end end, "to-number", true)), 1)), ["to-string"] = wrap(nary_op(typed_op( { "number" }, make_op(function (ls) return write_sexpr(ls[1]) end, "to-string", true)),1)), transformer = wrap(typed_op( { none_tc }, make_op(function (ls, env, depth) return xformer_fn( 0, 0, 0, 0) end, "transformer", true), { "fn", none_tc }, make_op(function (ls, env, depth) return xformer_fn(ls[1], 0, 0, 0) end, "transformer", true), { posint_tc, none_tc }, make_op(function (ls, env, depth) return xformer_fn( 0, 0, 0, ls[1]) end, "transformer", true), { any_tc, "fn", none_tc }, nary_op(make_op(function (ls, env, depth) return xformer_fn( 0, ls[1], ls[2], 0) end, "transformer", true), -2), { "fn", posint_tc, none_tc }, make_op(function (ls, env, depth) return xformer_fn(ls[1], 0, 0, ls[2]) end, "transformer", true), { "fn", any_tc, "fn", none_tc }, nary_op(make_op(function (ls, env, depth) return xformer_fn(ls[1], ls[2], ls[3], 0) end, "transformer", true), -3), { any_tc, "fn", posint_tc, none_tc }, make_op(function (ls, env, depth) return xformer_fn( 0, ls[1], ls[2], ls[3]) end, "transformer", true), { "fn", any_tc, "fn", posint_tc, none_tc }, make_op(function (ls, env, depth) return xformer_fn(ls[1], ls[2], ls[3], ls[4]) end, "transformer", true) )), trim = wrap(nary_op(typed_op( { "string" }, make_op(function (ls) return mw.text.trim(ls[1]) end, "trim", true), { str_ls_tc }, function (ls) ls = ls[1] local r = { type = "list" } for k = 1, #ls do r[k] = mw.text.trim(ls[k]) end return r end), 1)), uc = wrap(nary_op(typed_op( { "string" }, make_op(function (ls) return lang:uc(ls[1]) end, "uc", true), { str_ls_tc }, function (ls) ls = ls[1] local r = { type = "list" } for k = 1, #ls do r[k] = lang:uc(ls[k]) end return r end), 1)), ucfirst = wrap(nary_op(typed_op( { "string" }, make_op(function (ls) return lang:ucfirst(ls[1]) end, "ucfirst", true), { str_ls_tc }, function (ls) ls = ls[1] local r = { type = "list" } for k = 1, #ls do r[k] = lang:ucfirst(ls[k]) end return r end), 1)), urlencode = wrap(nary_op(typed_op( { "string" }, make_op(function (ls) if #ls == 1 then ls[2] = 'QUERY' end return mw.uri.encode( ls[1], ls[2] ) end, "urlencode", true)), 1, 2)), ["wikilisp-version"] = wrap(nary_op(make_op(function (ls) return wikilispversion end, "wikilisp-version", true), 0)), write = wrap(nary_op(make_op(function (ls) return write_sexpr(ls[1]) end, "write", true), 1)) } local function make_standard_env() local standard_env = {} setmetatable(standard_env, { __index = ground_env}) return standard_env end --[[ read-eval-print]] function export.rep( frame ) local t = frame.args[1] if t == nil then t = "" end return display_sexpr( eval_seq( text_to_sexpr(t), make_standard_env(), maxdepth)) end function export.trep( frame ) relevantFrame = frame:getParent() return export.rep(frame) end return export 12jjajxcyn4sdpgtc7h7i02ar29wpjl 10 5382 26926 2021-02-19T02:18:44Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{safesubst:<noinclude/>#invoke:{{safesubst:<noinclude/>#if:{{{test-eval|}}}|{{{test-eval}}}|Wikilisp}}|trep|{{{1|}}}}}<noinclude> {{Documentation}}</noinclude> 77jf01obaj2wdfjktjywia51lpveckw 14 5383 26930 2021-02-19T02:22:25Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{book category header}} {{BookCat}} epuks5kojppe4dqkejmu8jjolasjatp 0 5385 26935 2021-02-19T02:34:01Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kulturang Global/Renaissance sa Italya]] papunta sa [[Kasaysayan ng Daigdig/Kulturang Global/Renaissance sa Italya]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Kasaysayan ng Daigdig/Kulturang Global/Renaissance sa Italya]] 8g1uey036q45s6dnwqyxrgolzb964ry 102 5386 27153 26947 2021-02-22T02:01:19Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''Ñ''' ay para sa '''Ñ'''ora</div> [[File:C.annuum-8.jpg|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} 5xv9df98p28sc2nasxdjsva82jtb964 102 5387 27154 26948 2021-02-22T02:01:30Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''NG''' ay para sa '''NG'''usngos</div> [[File:అలసంద కాయలు..JPG|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Pagkain}} riekk7jreppathm231rh6ouccz7ad77 10 5388 26985 26972 2021-02-19T11:59:15Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#invoke:TScope|override|BookCat/{{#switch:{{{namespace}}} |{{TALKSPACE:{{{namespace}}}:{{{pagename}}}}}=talk |Kategorya =category |Subject =subject |Padron =template |Tagagamit =user |Wikibooks=category |={{evalx| (let (x (get-arg 2)) (if (equal? (get-substring x 1 10) "Kagawaran:") "department" (if (equal? (get-substring x 1 8) "Estante:") "shelf" "default"))) |{{ucfirst:{{{pagename}}}}}}} |#default =default }}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> ofk7a7rfyxrg361li5u130bsuu0zktc 10 5389 26979 26973 2021-02-19T09:42:30Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if: {{BOOKPAGENAME|{{{fullpagename}}}}} |[[Category:{{#titleparts:{{{pagename}}}|-1}}|{{#if:{{{sortkey|}}}|{{{sortkey}}}|{{#titleparts:{{{pagename}}}||-1}}}} ]] {{#switch: {{#titleparts:{{{fullpagename}}}||2}} | Mga padron = [[Category:Mga padrong pang-aklat|{{#if:{{{sortkey|}}}|{{{sortkey}}}|{{BOOKNAME|{{{fullpagename}}}}}}} ]] | Stubs = [[Category:Stubs|{{#if:{{{sortkey|}}}|{{{sortkey}}}|{{BOOKNAME|{{{fullpagename}}}}}}} ]] }} |<!--{{BookCat/category/subjects|book={{BOOKNAME|{{{fullpagename}}}}}}}-->{{BookCat/category/shelves|book={{BOOKNAME|{{{fullpagename}}}}}}} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> e57zsoxpkdfke0rji8qg0a4s8yc1ak2 10 5390 26974 2021-02-19T08:47:28Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#invoke:TScope|override|BookCat/template/core|bookcategory={{BOOKCATEGORY|{{{fullpagename}}}}}|bookpagename={{BOOKPAGENAME|{{{fullpagename}}}}}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> jbg4v89c67q7kd6mro5npqoepib7zbf 10 5391 26975 2021-02-19T08:48:34Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#ifeq: {{{template-filing|}}} | deep |[[{{{bookcategory}}}/Mga padron{{#if:{{#titleparts:{{{bookpagename}}}|-1}}|/{{#titleparts:{{{bookpagename}}}|-1}}}}|{{#if:{{{sortkey|}}}|{{{sortkey}}}|{{#titleparts:{{{bookpagename}}}||-1}}}} ]][[Category:Pages with deep filing]] |[[{{{bookcategory}}}/Mga padron|{{#if:{{{sortkey|}}}|{{{sortkey}}}|{{{bookpagename}}}}} ]] }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> m0vibqie71inubo32gknhepwrazz7eo 10 5392 26976 2021-02-19T08:50:59Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#ifeq: {{{filing|}}} | deep |[[{{BOOKCATEGORY|{{{fullpagename}}}|book={{#if:{{#titleparts:{{{fullpagename}}}||2}}|{{#titleparts:{{{fullpagename}}}|-1}}|{{{fullpagename}}}}}}}|{{#if:{{{sortkey|}}}|{{{sortkey}}}|{{#if:{{#titleparts:{{{fullpagename}}}||2}}|{{#titleparts:{{{pagename}}}||-1}}}}}} ]][[Category:Pages with deep filing]] |[[{{BOOKCATEGORY|{{{fullpagename}}}|book={{FULLBOOKNAME|{{{fullpagename}}}}}}}|{{#if:{{{sortkey|}}}|{{{sortkey}}}|{{#titleparts:{{{fullpagename}}}||2}}}} ]] }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> 27boufgl73c7jbyd5af2jzqub5rmpre 10 5393 26977 2021-02-19T08:51:26Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>Kategorya:Aklat:{{{book|{{safesubst:<noinclude/>BOOKNAME|{{{1|{{safesubst:<noinclude/>FULLPAGENAME}}}}}}}}}}</includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 2dk5vub45ieayl0riq0lv1lb1vntqbx 10 5394 27104 26984 2021-02-20T07:38:37Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{evalx| (define book (get-arg 3)) (define ls (split (get-arg 2) (pattern "%[%[[Kk]ategorya:[Ee]stante:") "]]")) (define ls (map (\x (split (nth (split x "{{!}}") 1) "/")) ls)) (define ls (map (\x (if (and? (ge? (length x) 2) (equal? (nth x (length x)) "mga libro")) () (list (join x "/"))) ) ls)) (define ls (apply + (+ ls (list ())))) (define ls (map (\x (+ "[[Kategorya:Estante:" x "{{!}}" book "]]")) ls)) (let (s (apply + (+ ls (list "")))) (if (equal? s "") <noinclude>""</noinclude><includeonly>(+ "[[{{BOOKCATEGORY|Estante:}}/Attention needed{{!}}" book "]]")</includeonly> s)) |{{:{{{book}}}}}|{{#ifeq:{{NAMESPACE:{{{book}}}}}|Wikijunior|{{PAGENAME:{{{book}}}}}|{{{book}}}}}}}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> lqxqzgli9e9c2gt5j4f7z0vuu2tq53z 10 5395 26989 2021-02-19T12:09:37Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>[[{{BOOKCATEGORY|Aklatang Wikibooks}}/Mga estante|{{#if:{{{sortkey|}}}|{{{sortkey}}}|{{evalx|(get-substring (get-arg 2) 9)|{{{pagename}}}}}}} ]]</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> juwt6ecyxmu0sxwuu49ijtsgrxrsfwr 10 5396 27085 27084 2021-02-20T06:37:29Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly><!--{{#invoke:TScope|override|Subjects}} -->{{#ifeq:{{BOOKNAME}}|{{FULLPAGENAME}}|{{#switch:{{NAMESPACE}}|Wikijunior|= [[{{BOOKCATEGORY}}| ]] [[{{BOOKCATEGORY|Estante:}}/mga libro{{#if:{{{1|}}}||/Unshelved}}|{{FULLPAGENAME}}]] }} |<!--{{color|red|'''&lt;call {{tl|Shelves}} only from a book main page&gt;'''}} -->}}<!-- -->{{#ifeq:{{BOOKPAGENAME}}||{{#invoke:TScope|map|Estante/leaf}}}}<!-- --></includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> khnhy26o8ciqznwmbd2z1cl5cdqh1gb 10 5397 26991 2021-02-19T12:15:40Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#invoke:TScope|override|Estante/leaf2|{{ucfirst:{{{1}}}}}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> 0dm5cdzv190twfvyt6m6bpnwy6mnr3h 10 5398 27119 27115 2021-02-21T09:18:58Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch: 1 | {{#if:{{Estante:Page?|{{{1}}}}}|0|1}} = {{color|red|'''&lt;{{#ifexist:Estante:{{{1}}} |Ang estanteng "[[Estante:{{{1}}}|{{{1}}}]]" ay di nakaayos, na humahadlang sa pagka-estante nitong aklat. |{{#ifexist:Kagawaran:{{{1}}}|Walang mahanap na libro sa kagawarang "{{{1}}}"; pakipili ng estante sa loob ng kagawaran. |Walang mahanap na estanteng "{{{1}}}".}} [[{{BOOKCATEGORY|Estante:}}/Attention needed]] }}&gt;'''}} | {{#if:{{Estante:Ancestry?|{{{1}}}}}|0|1}} | {{#if:{{Estante:Nonempty list?|{{:Estante:{{{1}}}/ancestry|list}}}}|0|1}} = [[Kategorya:Estante:{{{1}}}]] [[Kategorya:Estante:{{{1}}}/mga libro]] {{color|red|'''&lt;Ang estanteng "{{{1}}}" ay nangangailangan ng atensyon sa kanyang listahang ancestry, makikita mo [[Estante:{{{1}}}|dito]].&gt;'''}} | #default = [[Kategorya:Estante:{{{1}}}]] [[Kategorya:Estante:{{{1}}}/mga libro]] {{Estante:Map|Estante/ancestor|{{:Estante:{{{1}}}/ancestry|list}}}} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> swpk9junk3jd5ccrtrk9hiitl1v5znb 10 5399 26993 2021-02-20T02:24:44Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{#ifeq:{{:Estante:{{{1}}}|ping}}|Estante:Page|x|}}<noinclude> {{Documentation}} </noinclude> tklrwfn3w52h8wwsjcxkztgehys97qk 10 5400 26994 2021-02-20T02:26:18Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch: {{#if:{{{1|}}}|{{{1}}}|{{evalx|(if (equal? (get-substring (get-arg 2) 1 8) "Estante:") "" "parents")|{{PAGENAME}}}}}} | ping = Estante:Page | = {{#invoke:TScope|override|Estante:Page/display|shelf={{evalx|(get-substring (get-arg 2) 9)|{{PAGENAME}}}}}} | #default = ("{{{parent}}}" {{#if:{{{parent2|}}}|"{{{parent2}}}"}}) }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> sm9wwn3l99bz348vyadlf08uo7b2f7v 10 5401 27114 26995 2021-02-21T08:08:35Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Estante:Page/display2 |shelf={{{shelf}}} |parent={{{parent}}} |parent2={{{parent2|}}} |description={{{description}}} |allbooks page={{#if:{{Estante:Allbooks category?|{{{shelf}}}}}|Estante:{{{shelf}}}/mga libro|}} |parent page={{Estante:Get parent prefix|{{{parent}}}}}{{{parent}}} |parent2 page={{#if:{{{parent2|}}}|{{Estante:Get parent prefix|{{{parent2}}}}}{{{parent2}}}}} |namespace={{{namespace|main}}} |mode=split |maxcount={{{maxcount|}}} |theme={{{theme|15}}} |theme2={{{theme2|3}}} |icon={{{icon|Wikibooks-logo.svg}}} |iconwidth={{{iconwidth|45px}}} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> hk7y9oab8uptvo4hol64obulqe16p9m 10 5402 27554 27122 2021-04-29T07:39:20Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly><span style="font-size:90%;">&lt; {{#switch: 1 | {{#ifeq:{{{parent page}}}|Kagawaran:{{{shelf}}}|0|1}} | {{#if:{{Kagawaran:Reserved|{{{parent}}}}}|1|0}} = [[{{{parent page}}}|{{{parent}}}]] | #default = [[{{BOOKNAME}}/Mga kagawaran|Mga kagawaran]] }}<span style="float:right; font-size:90%">{{purge|sariwain ang taguan ng pahinang ito}}</span>{{#if: {{{parent2}}}|<br />&lt; [[{{{parent2 page}}}|{{{parent2}}}]]|}}</span> {{{!}} cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 4px 0; width:100%;" {{!}} style="width:100%; vertical-align:top; border:1px solid {{Robox/C2|{{{theme}}}}}; background-color:{{Robox/C1|{{{theme}}}}};" {{!}} {{image|{{{icon}}}|2={{{iconwidth}}}{{!}}right{{!}}link={{!}}alt=}} <div style="border-bottom:1px solid {{Robox/C2|{{{theme}}}}}; background-color:{{Robox/C3|{{{theme}}}}}; padding:0.2em 0.9em 0.2em 0.5em; font-size:120%; font-weight:bold; text-transform: capitalize;">{{{shelf}}}</div><div style="padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em;"> {{{description}}}</div> {{!}}} {{{!}} id="booklinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="width:100%; margin:0em; vertical-align:top; border:1px solid {{Robox/C2|{{{theme2}}}}}; background-color:{{Robox/C1|{{{theme2}}}}};" {{!}}- style="vertical-align:top; height:1%;" {{!}} rowspan="4" style="border-right:1px solid {{Robox/C2|{{{theme2}}}}}; padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em; width:50%;" {{!}} ;<span style="font-size:90%;">Mga librong tapos</span> {{Estante:Page/booklist|shelf={{{shelf}}}|cat=Mga librong tapos|namespace={{{namespace}}}|mode={{{mode}}}|maxcount={{{maxcount|}}}}} ;<span style="font-size:90%;">Mga librong malapit nang matapos</span> {{Estante:Page/booklist|shelf={{{shelf}}}|cat=Mga librong malapit nang matapos|namespace={{{namespace}}}|mode={{{mode}}}|maxcount={{{maxcount|}}}}} ;<span style="font-size:90%;">Mga librong kalahating tapos</span> {{Estante:Page/booklist|shelf={{{shelf}}}|cat=Mga librong kalahating tapos|namespace={{{namespace}}}|mode={{{mode}}}|maxcount={{{maxcount|}}}}} ;<span style="font-size:90%;">Mga librong nasimulan</span> {{Estante:Page/booklist|shelf={{{shelf}}}|cat=Mga librong nasimulan|namespace={{{namespace}}}|mode={{{mode}}}|maxcount={{{maxcount|}}}}} ;<span style="font-size:90%;">Mga librong kakagawa</span> {{Estante:Page/booklist|shelf={{{shelf}}}|cat=Mga librong kakagawa|namespace={{{namespace}}}|mode={{{mode}}}|maxcount={{{maxcount|}}}}} ;<span style="font-size:90%;">Di alam ang pagkakumpleto</span> {{Estante:Page/booklist|shelf={{{shelf}}}|not=Kategorya ng yugto ng paglinang/mga libro|namespace={{{namespace}}}|mode={{{mode}}}|maxcount={{{maxcount|}}}}} {{!}} style="width:50%; height:1%; padding:0.2em 0.9em 0em 0.5em; border-bottom:1px solid {{Robox/C2|{{{theme2}}}}}; background-color:{{Robox/C3|{{{theme2}}}}}; font-size:110%; font-weight:bold;" {{!}} Mga seksyon {{!}} style="height:1%; padding:0.2em 0.2em 0em 0.2em; border-bottom:1px solid {{Robox/C2|{{{theme2}}}}}; background-color:{{Robox/C3|{{{theme2}}}}}; text-align:right;" {{!}} [[File:Chart_organisation.svg|24px|link=]] {{!}}- style="vertical-align:top;" {{!}} colspan="2" style="height:1%; padding:0em 0.5em 0.2em 0.5em; vertical-align:top;" {{!}} {{DPL|cat1=Estante:{{{shelf}}}|cat2={{PAGENAME:{{BOOKCATEGORY|Estante:}}}}/Mga estante}} {{!}}- style="vertical-align:top;" {{!}} style="height:1%; padding:0.2em 0.9em 0em 0.5em; border-bottom:1px solid {{Robox/C2|{{{theme2}}}}}; border-top:1px solid {{Robox/C2|{{{theme2}}}}};background-color:{{Robox/C3|{{{theme2}}}}}; font-size:110%; font-weight:bold;" {{!}} Mga napiling aklat {{!}} style="height:1%; padding:0.2em 0.2em 0em 0.2em; border-bottom:1px solid {{Robox/C2|{{{theme2}}}}}; border-top:1px solid {{Robox/C2|{{{theme2}}}}}; background-color:{{Robox/C3|{{{theme2}}}}}; text-align:right;" {{!}} [[File:Nuvola filesystems services.svg|25px|link=]] {{!}}- style="vertical-align:top;" {{!}} colspan="2" style="vertical-align:top; padding:0em 0.5em 0.2em 0.5em;" {{!}} {{Estante:Page/booklist|shelf={{{shelf}}}|cat=Mga napiling aklat|namespace={{{namespace}}}|mode=all|maxcount={{{maxcount|}}}}} {{!}}} {{#if:{{NAMESPACE}}| <!-- not mainspace --> | <!-- mainspace --> [[Kategorya:{{{parent page}}}]]{{Estante:Check parent page|{{{parent}}}}} {{#if:{{{parent2}}}|[[Kategorya:{{{parent2 page}}}]]{{Estante:Check parent page|{{{parent2}}}}}}} {{#ifeq:Estante:{{{parent}}}|{{FULLPAGENAME}}|[[{{BOOKCATEGORY}}/Mga estante/Karaniwan|{{BOOKSORTKEY}}]]}} {{BookCat}} {{pp-protected|small=yes}} }}<!-- --->{{#invoke:TScope|override|Estante:Check allbooks category}}<!-- --->{{#invoke:TScope|override|Estante:Check category}}<!-- --->{{#invoke:TScope|override|Estante:Page/Check ancestry}}<!-- --->{{#invoke:TScope|override|Estante:Page/Check maxcount}} </includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> 6y1qjatsh4vr64zgyjjlkdzce8nvm44 10 5403 27124 27066 2021-02-21T13:10:10Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{mode|}}} |split= {{DPL|cat1=Estante:{{{shelf}}}|cat2={{{cat|}}}|not1={{{not|}}}|not3={{PAGENAME:{{BOOKCATEGORY|Estante:}}}}/Mga estante|namespace={{{namespace|}}}|stable={{{stable|}}}|count={{{maxcount|}}}}} :<span style="font-size:80%;">Sa mga seksyon:</span> {{DPL|cat1=Estante:{{{shelf}}}/mga libro|not1=Estante:{{{shelf}}}|cat2={{{cat|}}}|not2={{{not|}}}|not3={{PAGENAME:{{BOOKCATEGORY|Estante:}}}}/Mga estante|namespace={{{namespace|}}}|stable={{{stable|}}}|count={{{maxcount|}}}}} |= {{DPL|cat1=Estante:{{{shelf}}}|cat2={{{cat|}}}|not1={{{not|}}}|not3={{PAGENAME:{{BOOKCATEGORY|Estante:}}}}/Mga estante|namespace={{{namespace|}}}|stable={{{stable|}}}|count={{{maxcount|}}}}} |#default= {{DPL|cat1=Estante:{{{shelf}}}/mga libro|cat2={{{cat|}}}|not1={{{not|}}}|not3={{PAGENAME:{{BOOKCATEGORY|Estante:}}}}/Mga estante|namespace={{{namespace|}}}|stable={{{stable|}}}|count={{{maxcount|}}}}} }}<noinclude> {{Documentation}} </noinclude> eu5qybg54an6udzwmdhcenvpwdgkkf0 10 5404 27228 26998 2021-02-23T03:35:34Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{DPL/{{#if:{{{count|}}}|0|simple}}|increment=200|n=0|cat1={{{cat1|}}}|cat2={{{cat2|}}}|cat3={{{cat3|}}}|cat4={{{cat4|}}}|cat5={{{cat5|}}}|not1={{{not1|}}}|not2={{{not2|}}}|not3={{{not3|}}}|not4={{{not4|}}}|not5={{{not5|}}}|namespace={{{namespace|}}}|stable={{{stable|}}}|offset={{{offset|}}}|count={{{count|}}}|showerrors={{{showerrors|}}}|full={{{full|}}}|method={{{method|}}}|order={{{order|}}}|showdate={{{showdate|}}}|mode={{{mode|}}}}}<!-- -->{{#if:{{{cat1|}}}|{{hidden use|Kategorya:{{{cat1}}}}}}}<!-- -->{{#if:{{{cat2|}}}|{{hidden use|Kategorya:{{{cat2}}}}}}}<!-- -->{{#if:{{{cat3|}}}|{{hidden use|Kategorya:{{{cat3}}}}}}}<!-- -->{{#if:{{{cat4|}}}|{{hidden use|Kategorya:{{{cat4}}}}}}}<!-- -->{{#if:{{{cat5|}}}|{{hidden use|Kategorya:{{{cat5}}}}}}}<!-- -->{{#if:{{{not1|}}}|{{hidden use|Kategorya:{{{not1}}}}}}}<!-- -->{{#if:{{{not2|}}}|{{hidden use|Kategorya:{{{not2}}}}}}}<!-- -->{{#if:{{{not3|}}}|{{hidden use|Kategorya:{{{not3}}}}}}}<!-- -->{{#if:{{{not4|}}}|{{hidden use|Kategorya:{{{not4}}}}}}}<!-- -->{{#if:{{{not5|}}}|{{hidden use|Kategorya:{{{not5}}}}}}}<!-- --></includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> horuvnvp2hw7yruvkd1f2734ugko0lm 10 5405 26999 2021-02-20T02:35:20Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{{ping|}}}|ping|{{#ifexpr:{{{count}}} < 0||<!-- -->{{DPL/simple|cat1={{{cat1|}}}|cat2={{{cat2|}}}|cat3={{{cat3|}}}|cat4={{{cat4|}}}|cat5={{{cat5|}}}|not1={{{not1|}}}|not2={{{not2|}}}|not3={{{not3|}}}|not4={{{not4|}}}|not5={{{not5|}}}|namespace={{{namespace|}}}|stable={{{stable|}}}|offset={{{offset|}}}|count={{#ifexpr:{{{count}}} < {{{increment}}}|{{{count}}}|{{{increment}}}}}|showerrors={{{showerrors|}}}|full={{{full|}}}|method={{{method|}}}|order={{{order|}}}|showdate={{{showdate|}}}|mode={{{mode|}}}}}<!-- -->{{#ifexpr:{{{count}}} > {{{increment}}}|{{DPL/{{DPL/name next|{{{n}}}}}|increment={{{increment}}}|n={{#expr:{{{n}}} + 1}}|cat1={{{cat1|}}}|cat2={{{cat2|}}}|cat3={{{cat3|}}}|cat4={{{cat4|}}}|cat5={{{cat5|}}}|not1={{{not1|}}}|not2={{{not2|}}}|not3={{{not3|}}}|not4={{{not4|}}}|not5={{{not5|}}}|namespace={{{namespace|}}}|stable={{{stable|}}}|offset={{#expr:{{{offset|0}}} + {{{increment}}}}}|count={{#expr:{{{count}}} - {{{increment}}}}}|showerrors=|full={{{full|}}}|method={{{method|}}}|order={{{order|}}}|showdate={{{showdate|}}}|mode={{{mode|}}}}}}}<!-- -->}}}}</includeonly><noinclude>{{documentation|Template:DPL/0/doc}}</noinclude> 0qv0fyo74tp9lqztol3n8wqlga6gr1q 10 5406 27000 2021-02-20T02:35:52Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#tag:dynamicpagelist| {{#if:{{{cat1|}}}|category={{{cat1}}}}} {{#if:{{{cat2|}}}|category={{{cat2}}}}} {{#if:{{{cat3|}}}|category={{{cat3}}}}} {{#if:{{{cat4|}}}|category={{{cat4}}}}} {{#if:{{{cat5|}}}|category={{{cat5}}}}} {{#if:{{{not1|}}}|notcategory={{{not1}}}}} {{#if:{{{not2|}}}|notcategory={{{not2}}}}} {{#if:{{{not3|}}}|notcategory={{{not3}}}}} {{#if:{{{not4|}}}|notcategory={{{not4}}}}} {{#if:{{{not5|}}}|notcategory={{{not5}}}}} {{#if:{{{namespace|}}}|namespace={{{namespace}}}}} {{#if:{{{offset|}}}|offset={{{offset}}}}} {{#if:{{{stable|}}}|stablepages={{{stable}}}|{{#if:{{{namespace|}}}|{{#ifeq:{{ns:{{{namespace}}}}}|Wikijunior|stablepages=only}}}}}} {{#if:{{{redirects|}}}|redirects={{{redirects}}}}} {{#if:{{{count|}}}|count={{{count}}}}} suppresserrors={{#if:{{{showerrors|}}}|false|true}} shownamespace={{#ifeq:{{{full}}}|false|false|{{#if:{{{full|}}}|true|{{#if:{{{namespace|}}}|false|true}}}}}} ordermethod={{#if:{{{method|}}}|{{{method}}}|categorysortkey}} order={{#if:{{{order}}}|{{{order}}}|ascending}} {{#if:{{{showdate|}}}|addfirstcategorydate=true}} {{#if:{{{mode|}}}|mode={{{mode}}}}} }}</includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> 52fq8uirdbmt363k09dck31ctqblqqk 10 5407 27001 2021-02-20T02:41:00Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{Estante:Page?|{{{shelf|{{{1}}}}}}}}|| {{#ifexist:Shelf:{{{shelf|{{{1}}}}}} |This shelf page isn't formatted correctly. <!--{{Query button |page=Shelf:{{{shelf|{{{1}}}}}} |query=action=edit&editintro=Template:Shelf:Editintro_format&summary=noinclude |text=edit shelf page }}--> |There is no shelf page with this name. Creating a new shelf is a significant act; see [[Using Wikibooks/Shelves, Categories, and Classifications|here]].<!-- {{Query button |page=Shelf:{{{shelf|{{{1}}}}}} |query=action=edit&editintro=Template:Shelf:Editintro&preload=Template:Shelf:Preload&summary=create |text=create shelf }}--> }} <p>[[{{BOOKCATEGORY|Estante:}}/Attention needed]] }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> jjxbfdzj72haqy1kh41gkcyjdlple9z 10 5408 27002 2021-02-20T02:43:29Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{evalx| (let (parents (get-arg-expr 2)) (if (not? (list? parents)) 0 (length parents))) |{{{2}}}}} |1={{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 1) |{{{2}}}}}}} |2={{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 1) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 2) |{{{2}}}}}}} |3={{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 1) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 2) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 3) |{{{2}}}}}}} |4={{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 1) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 2) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 3) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 4) |{{{2}}}}}}} |5={{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 1) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 2) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 3) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 4) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 5) |{{{2}}}}}}} |6={{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 1) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 2) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 3) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 4) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 5) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 6) |{{{2}}}}}}} |7={{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 1) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 2) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 3) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 4) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 5) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 6) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 7) |{{{2}}}}}}} |8={{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 1) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 2) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 3) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 4) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 5) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 6) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 7) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 8) |{{{2}}}}}}} |9={{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 1) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 2) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 3) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 4) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 5) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 6) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 7) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 8) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 9) |{{{2}}}}}}} |10={{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 1) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 2) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 3) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 4) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 5) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 6) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 7) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 8) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 9) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 10)|{{{2}}}}}}} |11={{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 1) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 2) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 3) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 4) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 5) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 6) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 7) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 8) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 9) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 10)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 11)|{{{2}}}}}}} |12={{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 1) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 2) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 3) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 4) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 5) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 6) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 7) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 8) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 9) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 10)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 11)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 12)|{{{2}}}}}}} |13={{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 1) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 2) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 3) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 4) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 5) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 6) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 7) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 8) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 9) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 10)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 11)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 12)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 13)|{{{2}}}}}}} |14={{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 1) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 2) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 3) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 4) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 5) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 6) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 7) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 8) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 9) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 10)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 11)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 12)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 13)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 14)|{{{2}}}}}}} |15={{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 1) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 2) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 3) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 4) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 5) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 6) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 7) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 8) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 9) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 10)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 11)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 12)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 13)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 14)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 15)|{{{2}}}}}}} |16={{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 1) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 2) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 3) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 4) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 5) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 6) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 7) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 8) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 9) |{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 10)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 11)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 12)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 13)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 14)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 15)|{{{2}}}}}}}<!-- -->{{#invoke:TScope|drop|{{{1}}}|{{evalx| (nth (get-arg-expr 2) 16)|{{{2}}}}}}} |#default={{#if:{{{diagnose}}}|{{Estante:Check page|shelf={{{shelf}}}}}}} }}</includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> f8z14emn33crujhudb9xrv7l852mauw 10 5409 27003 2021-02-20T02:45:02Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{| cellspacing="2" cellpadding="0" style="margin:0em 0em 0em 0em; width:{{{width|100%}}}; {{#ifeq:{{{height|100%}}}|none||height:{{{height|100%}}}}};" | style="width:100%; {{#ifeq:{{{height|100%}}}|none||height:100%;}} vertical-align:top; border:1px solid {{Robox/C2|{{{theme|1}}}}}; background-color:{{Robox/C1|{{{theme|1}}}}};" | {{#ifeq:{{{icon|default}}}|default||[[File:{{{icon|Wikibooks-logo.svg}}}|{{{iconwidth|32px}}}|right|link=]]}} <div style="border-bottom:1px solid {{Robox/C2|{{{theme|1}}}}}; background-color:{{Robox/C3|{{{theme|1}}}}}; padding:0.2em 0.9em 0.2em 0.5em; font-size:120%; font-weight:bold;">{{{title|Title}}}</div><div style="padding:0.25em 0.5em 0.2em 0.5em;"></includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> 4jg89wqoim1plhr4w3urej6u64sajsq 10 5410 27004 2021-02-20T02:46:05Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1|1}}} |1=<nowiki>#ffFcF1</nowiki> |2=MintCream |3=AliceBlue |4=MistyRose |5=LavenderBlush |6=Ivory |7=Azure |8=Seashell |9=<nowiki>#f6fff1</nowiki> |10=<nowiki>#f4faff</nowiki> |11=<nowiki>#FFF8FF</nowiki> |12=<nowiki>#FFF6F8</nowiki> |13=<nowiki>#F5F5FF</nowiki> |14=<nowiki>#ffffff</nowiki> |15=<nowiki>#f4eed7</nowiki> }}</includeonly><noinclude><!-- WARNING: DON'T INTRODUCE ANY NEWLINES INTO THIS TEMPLATE BY ACCIDENT!!!! -->This template specifies the background color of the body of a {{tl|Robox}}. [[Category:Template subpages|{{PAGENAME}}]] </noinclude> 9qsal8tck8t2boy9ab2xhwb5y2w5d6j 10 5411 27005 2021-02-20T02:46:47Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1|1}}} |1=<nowiki>#E39C79</nowiki> |2=ForestGreen |3=SteelBlue |4=IndianRed |5=MediumPurple |6=Gold |7=RoyalBlue |8=<nowiki>#E78A69</nowiki> |9=<nowiki>#71be3f</nowiki> |10=<nowiki>#4290bc</nowiki> |11=<nowiki>#C289C3</nowiki> |12=<nowiki>#C56B74</nowiki> |13=<nowiki>#8488DC</nowiki> |14=<nowiki>#aaaaaa</nowiki> |15=<nowiki>#2a62a1</nowiki> }}</includeonly><noinclude><!-- WARNING: DON'T INTRODUCE ANY NEWLINES INTO THIS TEMPLATE BY ACCIDENT!!!! -->This template specifies the colors for the border of a {{tl|Robox}}. [[Category:Template subpages|{{PAGENAME}}]] </noinclude> b1mvvav1gzkz6v8uirh75zn85efaama 10 5412 27006 2021-02-20T02:47:17Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{{1|1}}} |1=Wheat |2=LightGreen |3=LightSteelBlue |4=LightCoral |5=Thistle |6=<nowiki>#ff9</nowiki> |7=LightSkyBlue |8=Peachpuff |9=<nowiki>#c0eaa6</nowiki> |10=<nowiki>#9AD4F6</nowiki> |11=<nowiki>#E6C6E6</nowiki> |12=<nowiki>#F4B8BF</nowiki> |13=<nowiki>#CED1FA</nowiki> |14=<nowiki>#e4e4e4</nowiki> |15=<nowiki>#9eb8d6</nowiki> }}</includeonly><noinclude><!-- WARNING: DON'T INTRODUCE ANY NEWLINES INTO THIS TEMPLATE BY ACCIDENT!!!! -->This template specifies the background color of the title bar of a {{tl|Robox}}. [[Category:Template subpages|{{PAGENAME}}]] </noinclude> 4lo41uxvhi7mvyvsdnvrld58a2tvecc 10 5413 27008 2021-02-20T02:49:35Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly></div> |}</includeonly><noinclude>Used to close out {{tl|Robox}}.[[Category:Template subpages|{{PAGENAME}}]]</noinclude> 971dt6bfliojt74w0ycpt2276sym04a 10 5414 27009 2021-02-20T02:52:39Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{#ifeq:{{:Estante:{{{1}}}/ancestry|ping}}|Estante:Ancestry|x|}}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> tkcpjsa7m779giibcrcj8q5w4lnrnkc 10 5415 27010 2021-02-20T02:53:18Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{evalx| (if ((and? list? (\x (not? (equal? x ())))) (get-arg-expr 2)) "x" "") |{{{1}}}}}</includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> rvqicck9nh1rmh69muuqthgjoa1bx5r 10 5416 27011 2021-02-20T02:58:08Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{#if:{{{1|}}}|{{#invoke:TScope|map|Hidden use/single}}|<span style="color:red">'''&lt;walang naibigay na pahinang nagamit&gt;'''</span>}}<noinclude>{{Documentation}}</noinclude> 7xgt9pv6v0jyw54h2yxelqg5nkn3enz 10 5417 27012 2021-02-20T02:58:39Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <span {{#if:{{{show|}}}||style="display:none"}}>{{evalx| (+ "[[" (let (s (trim (get-arg 2))) (if (equal? (get-substring s 1 1) ":") s (+ ":" s))) "]]") |{{{1}}}}}</span><noinclude>{{Documentation}}</noinclude> fe8uxvfjd67y0vcb7bf10en199clgg6 10 5418 27013 2021-02-20T03:00:50Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch: 1 | {{#if:{{Kagawaran:Page?|{{{1}}}}}|1|0}} = {{#switch: 1 | {{#ifeq:{{ROOTPAGENAME}}|Estante:{{{1}}}|1|0}} | {{#if:{{Kagawaran:Reserved|{{{1}}}}}|1|0}} = Kagawaran: | #default = Estante: }} | {{#if:{{Estante:Page?|{{{1}}}}}|1|0}} = Estante: | {{#ifexist:Kagawaran:{{{1}}}|1|0}} = Kagawaran: | #default = Estante: }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> 6t4hbo3w1wqi1bxyxahz9ao0yy48pi3 10 5419 27235 27014 2021-02-23T04:48:48Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch: 1 | {{#if:{{Kagawaran:Page?|{{{1}}}}}|1|0}} = {{#if:{{Kagawaran:Listed?|{{{1}}}}} ||There is a [[Kagawaran:{{{1}}}]], but it is apparently not [[{{BOOKNAME|Kagawaran:}}/Mga kagawaran|centrally listed]]; that should not be, and needs untangling, possibly by an admin. <p>[[{{BOOKCATEGORY|Kagawaran:}}/Attention needed]] }} | {{#ifexist:Kagawaran:{{{1}}}|1|0}} = {{#if:{{Kagawaran:Listed?|{{{1}}}}} |Parent <code>Kagawaran:{{{1}}}</code> isn't formatted correctly. <!--{{Query button |page=Department:{{{1}}} |query=action=edit&editintro=Template:Department:Editintro_format&summary=noinclude |text=edit parent department }}--> |There is a [[Kagawaran:{{{1}}}]], misformatted and apparently not [[{{BOOKNAME|Kagawaran:}}/Mga kagawaran|centrally listed]]; that should not be, and needs untangling, possibly by an admin. }} <p>[[{{BOOKCATEGORY|Estante:}}/Attention needed]] | {{#ifexist:Estante:{{{1}}}|1|0}} = | #default = There is no <code>Estante:{{{1}}}</code> or <code>Kagawaran:{{{1}}}</code>. Creating a new shelf is a significant act; see [[Using Wikibooks/Subjects, Categories, and Classifications|here]]. <!--{{Query button |page=Shelf:{{{1}}} |query=action=edit&editintro=Template:Shelf:Editintro&preload=Template:Shelf:Preload&summary=create |text=create parent shelf }}--> <p>[[{{BOOKCATEGORY|Estante:}}/Attention needed]] }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> anawwhvh5nzp6j1bfmttfcmsben3nv4 10 5420 27047 27015 2021-02-20T04:04:14Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{Estante:Allbooks category?|{{{shelf}}}}}|| {{#ifexist:Kategorya:Estante:{{{shelf}}}/mga libro |This shelf's associated allbooks category isn't formatted correctly. <!--{{Query button |page=Category:Shelf:{{{shelf}}}/all books |query=action=edit&editintro=Template:Shelf:Editintro_allbooks_format&summary=noinclude |text=edit allbooks category }}--> |This shelf does not yet have an associated allbooks category. <!--{{Query button |page=Category:Shelf:{{{shelf}}}/all books |query=action=edit&editintro=Template:Shelf:Editintro_allbooks&preload=Template:Shelf:Preload_allbooks&summary=create |text=create allbooks category }}--> }} <p>[[{{BOOKCATEGORY|Estante:}}/Attention needed]] }}</includeonly><noinclude> {{documentation}}</noinclude> l0tqbn91cciqdiz5djxkduhmv7fqzhc 10 5421 27016 2021-02-20T03:06:08Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#ifexist:Kategorya:Estante:{{{shelf}}}||{{#ifeq:{{FULLPAGENAME}}|Kategorya:Estante:{{{shelf}}}|| [[{{BOOKCATEGORY|Estante:}}/Attention needed]] <!--{{Query button |page=Category:Shelf:{{{shelf}}} |query=action=edit&editintro=Template:Shelf:Editintro_category&preload=Template:Shelf:Preload_category&summary=create |text=create shelf category }}--><p> }}}}</includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> fjdtnqnxrsurlpb65ym0w2z0z4ui7jm 10 5422 27017 2021-02-20T03:07:22Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#invoke:TScope|override|Estante:Page/Check ancestry2| parent ancestry={{#ifeq:{{{parent page}}}|Estante:{{{parent}}}|{{:{{{parent page}}}/ancestry|list}}}} |parent2 ancestry={{#ifeq:{{{parent2 page}}}|Estante:{{{parent2}}}|{{:{{{parent2 page}}}/ancestry|list}}}} |parents={{evalx| ((\(x y) (if (equal? y "") (list x) (if (gt? x y) (list y x) (list x y)))) (get-arg 2) (get-arg 3)) |{{{parent}}}|{{{parent2}}}}} |ancestry={{:Estante:{{{shelf}}}/ancestry|list}} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> tv9j5kx3y1m2mg1j7q8hmqknryzoitt 10 5423 27018 2021-02-20T03:08:55Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch: 1 | {{#ifeq:{{{parent page}}}|Estante:{{{parent}}}|{{#if:{{Estante:Nonempty list?|{{{parent ancestry}}}}}|0|1}}|0}} | {{evalx|(if (apply lt? (get-arg-expr 2)) "0" "1")|{{{parent ancestry}}}}} = {{#ifexist:{{{parent page}}}|Please check the ancestry of parent shelf [[{{{parent page}}}|{{{parent}}}]].}} | {{#ifeq:{{{parent2 page}}}|Shelf:{{{parent2}}}|{{#if:{{Estante:Nonempty list?|{{{parent2 ancestry}}}}}|0|1}}|0}} | {{evalx|(if (apply lt? (get-arg-expr 2)) "0" "1")|{{{parent2 ancestry}}}}} = {{#ifexist:{{{parent2 page}}}|Please check the ancestry of parent shelf [[{{{parent2 page}}}|{{{parent2}}}]].}} | {{#if:{{Estante:Nonempty list?|{{{ancestry}}}}}|1|0}} = {{Estante:Page/Update ancestry|shelf={{{shelf}}} |merged={{Estante:Page/Merge ancestry|{{{parent ancestry}}}|{{{parent2 ancestry}}}|{{{parents}}}}} |stored={{{ancestry}}}}} | {{#ifexist:Estante:{{{shelf}}}/ancestry|1|0}} = {{Estante:Page/Update ancestry|shelf={{{shelf}}} |merged={{Estante:Page/Merge ancestry|{{{parent ancestry}}}|{{{parent2 ancestry}}}|{{{parents}}}}} |stored=()}} | #default = {{Estante:Page/Create ancestry|shelf={{{shelf}}} |ancestry={{Estante:Page/Merge ancestry|{{{parent ancestry}}}|{{{parent2 ancestry}}}|{{{parents}}}}}}} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> ckyrqk6cz7pn44yl6y1te2fyzplenvp 10 5424 27019 2021-02-20T03:10:22Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>This shelf does not yet have an associated ancestry page. Please create one with the following list of ancestors (you'll want to copy, click button, paste): : {{{ancestry}}} <!--{{Query button |page=Shelf:{{{shelf}}}/ancestry |query=action=edit&editintro=Template:Shelf:Editintro_ancestry&preload=Template:Shelf:Preload_ancestry&summary=create |text=create ancestry page }}--> [[{{BOOKCATEGORY|Estante:}}/Attention needed]]</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> 3ylrmnetkv3oziby0gdyawjk4vl6y81 10 5425 27020 2021-02-20T03:11:20Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{evalx| ; With severely limited nesting of lambdas, and no ''sort'' primitive, ; what we ''can'' do, with a bit of ingenuity, is merge sorted lists. (define flatter (\ls (apply + (+ (list ()) ls)))) ; append a list of lists, even if the list-of-lists is empty (define only-gt (\(x ls) ; list elements of ls greater than x (flatter (map (\y (if (gt? y x) (list y) ())) ls)))) (define only-lt (\(x ls) ; list elements of ls less than x (flatter (map (\y (if (lt? y x) (list y) ())) ls)))) (define merge (\(lx ly) ; merge two lists, assuming both are sorted and without duplicates (if (equal? lx ()) ly (apply + (+ (list (only-lt (nth lx 1) ly)) (map (\x (let (lxg (only-gt x lx)) (+ (list x) (only-gt x (if (equal? lxg ()) ly (only-lt (nth lxg 1) ly)))))) lx)))))) (merge (merge (get-arg-expr 4) (get-arg-expr 3)) (get-arg-expr 2)) |{{{1}}}|{{{2}}}|{{{3}}}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> l9ygzxa7sma0570msmj5um4zlcrxyvs 10 5426 27021 2021-02-20T03:14:11Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#ifexpr:{{#if:{{{maxcount|}}}|{{{maxcount}}}|200}} < {{PAGESINCAT:Estante:{{{shelf}}}/all books}}| This shelf may need to request a larger maximum list length: it is {{#if:{{{maxcount|}}}|requesting maxcount={{{maxcount}}}|not requesting an explicit maxcount}}, but its allbooks category size is {{PAGESINCAT:Estante:{{{shelf}}}/all books}}. <!--{{Query button |page=Shelf:{{{shelf}}} |query=action=edit&summary=maxcount |text=edit this page }}--> [[{{BOOKCATEGORY|Estante:}}/Attention needed]] }}</includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> c8rc7hib5nvrp2puuwa4c3z6vqold1z 10 5427 27062 27048 2021-02-20T04:34:44Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{#ifeq:{{Kategorya:Estante:{{{1}}}/mga libro|ping}}|Estante:Allbooks category|x|}}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> j7x2s0eqrs5lx4ocmul98kkt8arokvz 10 5428 27023 2021-02-20T03:17:48Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{{{#if:{{BOOKPAGENAME|{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}}}|BOOKPAGENAME|BOOKNAME}}|{{{1|{{FULLPAGENAME}}}}}}}<noinclude>{{documentation}}</noinclude> jtaxod9a5ukdy5ui1sfskudad368esj 10 5429 27024 2021-02-20T03:19:36Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{#ifeq:{{:Kagawaran:{{{1}}}|ping}}|Kagawaran:Page|x|}}<noinclude> {{Documentation}} </noinclude> hppbrdl3pp3iq2l8zm4exfnmxby7i9x 10 5430 27025 2021-02-20T03:21:43Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <noinclude>{{documentation}}</noinclude> 56q3glwxua861ekqmxdmx0ovfq3zxj9 10 5431 27026 2021-02-20T03:28:36Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch: 1 | {{#ifeq:{{{1}}}|reserved|1|0}} = {{{reserved|{{Kagawaran:Reserved/default}}}}} | {{#if:{{{1|}}}{{evalx|(if (equal? (get-substring (get-arg 2) 1 10) "Kagawaran:") "" "x")|{{PAGENAME}}}}|1|0}} = Kagawaran:Page | #default = {{#invoke:TScope|override|Kagawaran:Page/display|department={{evalx|(get-substring (get-arg 2) 11)|{{PAGENAME}}}}}} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> nugkku2ksx3e51onkbui3u3xhc7yx0e 10 5432 27082 27027 2021-02-20T06:28:03Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{Kagawaran:Page/display2 |department={{{department}}} |description={{{description}}} |reserved={{{reserved|{{Kagawaran:Reserved/default}}}}} |allbooks page={{#if:{{Kagawaran:Allbooks category?|{{{department}}}}}|Kagawaran:{{{department}}}/mga libro|}} |namespace={{{namespace|main}}} |theme={{{theme|15}}} |theme2={{{theme2|3}}} |icon={{{icon|Wikibooks-logo.svg}}} |iconwidth={{{iconwidth|45px}}} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> mm9kdllir4620c4i9amwhn69y4i1yyx 10 5433 27127 27112 2021-02-21T14:01:10Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly><span style="font-size:90%;">&lt; [[{{BOOKNAME}}/Mga kagawaran|Mga kagawaran]]</span> {| cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 4px 0; width:100%;" | style="width:100%; vertical-align:top; border:1px solid {{Robox/C2|{{{theme}}}}}; background-color:{{Robox/C1|{{{theme}}}}};" | [[File:{{{icon}}}|{{{iconwidth}}}|right|link=]] <div style="border-bottom:1px solid {{Robox/C2|{{{theme}}}}}; background-color:{{Robox/C3|{{{theme}}}}}; padding:0.2em 0.9em 0.2em 0.5em; font-size:120%; font-weight:bold; text-transform: capitalize;">{{{department}}}</div><div style="padding:0.2em 0.5em 0.2em 0.5em;"> {{{description}}}</div> |} {| cellspacing="0" cellpadding="0" style="width:100%; margin:0em; border:1px solid {{Robox/C2|{{{theme2}}}}}; background-color:{{Robox/C1|{{{theme2}}}}};" |- style="vertical-align:middle; height:1%;" | style="border-right:1px solid {{Robox/C2|{{{theme2}}}}};" | [[File:Chart_organisation.svg‎|24px|right|link=]] <div style="padding:0.2em 0.9em 0.2em 0.5em; border-bottom:1px solid {{Robox/C2|{{{theme2}}}}}; background-color:{{Robox/C3|{{{theme2}}}}}; font-size:110%; font-weight:bold;">Mga Estante</div> | [[File:Star*.svg|26px|right|link=]] <div style="padding:0.2em 0.9em 0.2em 0.5em; border-bottom:1px solid {{Robox/C2|{{{theme2}}}}}; background-color:{{Robox/C3|{{{theme2}}}}}; font-size:110%; font-weight:bold;">Mga Napiling Aklat</div> |- style="vertical-align:top; height:1%;" | style="padding:0em 0.5em 0.2em 0.5em; border-right:1px solid {{Robox/C2|{{{theme2}}}}}; width:50%;" | {{Kagawaran:Shelves|department={{{department}}}|reserved={{{reserved}}}}} | style="vertical-align:top; height:1%; padding:0em 0.5em 0.2em 0.5em; width:50%;" | {{DPL|cat1={{{allbooks page|Kagawaran:{{{department}}}/mga libro}}}|cat2=Mga napiling aklat|namespace={{{namespace}}}}} |} [[{{BOOKCATEGORY}}/Mga kagawaran|{{BOOKSORTKEY}}]] {{pp-protected|small=yes}} {{#invoke:TScope|override|Kagawaran:Check category}} {{#invoke:TScope|override|Kagawaran:Check allbooks category}} </includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> 9hlibwmsafri8tn1bs2vcbl6ocotjpn 10 5434 28102 28089 2021-05-27T06:26:37Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch: 1 | {{#ifexist:Estante:{{{department}}}|0|1}} = {{DPL|cat1=Kagawaran:{{{department}}}|namespace=:}} | {{#if:{{#invoke:TScope|override|Kagawaran:Reserved|{{{department}}}}}|0|1}} = * [[Estante:{{{department}}}]] ---- {{DPL|cat1=Estante:{{{department}}}|not1={{PAGENAME:{{BOOKCATEGORY|Estante:}}}}/mga libro|namespace=:}} | #default = * [[Estante:{{{department}}}]] ({{#invoke:TScope|override|Kagawaran:Reserved|{{{department}}}}}) ---- {{DPL|cat1=Kagawaran:{{{department}}}|not1={{PAGENAME:{{BOOKCATEGORY|Estante:}}}}/Mga estante/Karaniwan|namespace=:}} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> hvhivmelw6icq4bemedo0kj08qp910n 10 5435 27030 2021-02-20T03:34:08Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#ifexist:Kategorya:Kagawaran:{{{department}}}|| [[{{BOOKCATEGORY|Kagawaran:}}/Attention needed]] <!--{{Query button |page=Category:Department:{{{department}}} |query=action=edit&editintro=Template:Department:Editintro_category&preload=Template:Department:Preload_category&summary=create |text=create department category }}--> }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> l791b7vpht71x1qfyhu621fomb14bmw 10 5436 27031 2021-02-20T03:35:14Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{Kagawaran:Allbooks category?|{{{department}}}}}|| {{#ifexist:Kategorya:Kagawaran:{{{department}}}/all books |This department's associated allbooks category isn't formatted correctly. <!--{{Query button |page=Category:Department:{{{department}}}/all books |query=action=edit&editintro=Template:Department:Editintro_allbooks_format&summary=noinclude |text=edit allbooks category }}--> |This department does not yet have an associated allbooks category. <!--{{Query button |page=Category:Department:{{{department}}}/all books |query=action=edit&editintro=Template:Department:Editintro_allbooks&preload=Template:Department:Preload_allbooks&summary=create |text=create allbooks category }}--> }} [[{{BOOKCATEGORY|Kagawaran:}}/Attention needed]] }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> dy2ogumazsbn6qdntn9ymzp2cdrk2jf 10 5437 27035 27032 2021-02-20T03:45:44Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{#ifeq:{{Kategorya:Kagawaran:{{{1}}}/mga libro|ping}}|Kagawaran:Allbooks category|x|}}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> hl7ywcl28jnbsjjlmmn4r1holraiwhs 10 5438 27081 27033 2021-02-20T06:27:03Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki karaniwang pang-sanggunian<noinclude> {{documentation}} </noinclude> b74z2i2hk2tskbk9b5w54l4nrja2sdc 10 5439 27036 2021-02-20T03:47:04Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if: {{{1|}}}{{#ifeq:{{NAMESPACE}}|Kategorya||x}}{{evalx|(if (equal? (get-substring (get-arg 2) 1 10) "Kagawaran:") "" "x")|{{PAGENAME}}}} |Kagawaran:Allbooks category |{{Kagawaran:Allbooks category/display|department={{evalx|(get-substring (get-arg 2) 11)|{{ROOTPAGENAME}}}}}} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> dzbkx32vhxjdks96etidmrk5zenz7bk 10 5440 27037 2021-02-20T03:48:47Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{cmbox|text=This is an internally maintained category. It should be automatically populated with all books belonging to any shelf in department '''[[Kagawaran:{{{department}}}|{{{department}}}]]'''}}. [[{{BOOKCATEGORY}}/Allbooks categories|{{BOOKSORTKEY}}]] __HIDDENCAT__ </includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> 5y8jwbae7zxhuv9ovf8gw8pbgefmz9v 10 5441 27038 2021-02-20T03:50:27Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{evalx|(get-substring (get-arg 2) 11)|{{{pagename}}}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> er0usvm5tcxm704lzncisvyc2ubcjsp 14 5442 27039 2021-02-20T03:51:19Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS DITO --> </noinclude> mckyr70679ovsb1zv3v6o0dlxny0g49 0 5443 27040 2021-02-20T03:54:22Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Page |description=Ang mga librong nandito ay sumasakop sa asignaturang '''[[w:Agham|Agham]]'''. |icon=Nuvola apps kalzium.svg |1={{{1|}}} }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> i9np8e9ytkpeumunzekladddo2z7jei 10 5444 27041 2021-02-20T03:55:37Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch: 1 | {{#ifeq:{{{reserved|default}}}|default|0|1}} = {{{reserved}}} | {{#ifeq:{{{1|default}}}|default|1|0}} | {{#ifeq:{{FULLPAGENAME}}|Kagawaran:{{{1}}}|1|0}} = {{Kagawaran:Reserved/default}} | #default = {{:Kagawaran:{{{1}}}|reserved}} }}</includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> j7m2l894k4tpixrzvm6vuirqnthj23l 10 5445 27042 2021-02-20T03:59:23Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch: 1 | {{#ifeq:{{{1|}}}|ping|1|0}} = Estante:Ancestry | {{#if:{{{1|}}}|1|0}} | {{#if:{{NAMESPACE}}|1|0}} | {{evalx|(if (equal? (get-substring (get-arg 2) 1 8) "Estante:") "0" "1")|{{PAGENAME}}}} | {{#ifeq:{{#titleparts:{{PAGENAME}}||2}}|ancestry|0|1}} = {{{ancestors}}} | #default = {{Estante:Ancestry/display|shelf={{evalx|(get-substring (get-arg 2) 9)|{{ROOTPAGENAME}}}}|ancestors={{{ancestors}}}}} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> gxfhxwdqjbs88ndang7xje8zmzax9yt 10 5446 27248 27043 2021-02-23T07:32:07Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{cmbox|text=Ito ang pahinang ancestry para sa estanteng [[Estante:{{{shelf}}}|{{{shelf}}}]] sa [[{{BOOKNAME}}]]. Nililista nito ang mga ancestor ng estanteng iyon. Ito'y nakabase sa mga magulang ng mga estante, at ito'y nakalagay sa pahina ng estanteng {{{shelf}}}, na binigigay rin ang anumang kamalian ng listahang ito. Ang mga ito ay : {{{ancestors}}}.}} {{Estante:Check page|shelf={{{shelf}}}}} [[{{BOOKCATEGORY}}/Mga estante/Ancestry|{{BOOKSORTKEY}}]] </includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 7o9kf8vehkkppe96kth0qvn50syijmv 0 5447 27046 27044 2021-02-20T04:03:11Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Estante:Ancestry|{{{1|}}} |ancestors=( "Agham" ) }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> q01fykbm8559isxl4pan8qooe0i8qw1 10 5448 27045 2021-02-20T04:02:22Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{evalx|(if (equal? (get-arg-expr 2) (get-arg-expr 3)) "" "x")|{{{merged}}}|{{{stored}}}}}| This shelf's stored ancestry isn't consistent with the stored ancestry of its parent(s). If you're confident the parent(s)' ancestry is up-to-date, please update this shelf's ancestry to the following list of ancestors (you'll want to copy, click button, paste): : {{{merged}}} Please be sure everything on the ancestry page ''other than'' the call to {{tl|Estante:Ancestry}} is <code>noinclude</code>. <!--{{Query button |page=Shelf:{{{shelf}}}/ancestry |query=action=edit&editintro=Template:Shelf:Editintro_ancestry_update&summary=update |text=update ancestry page }}--> [[{{BOOKCATEGORY|Estante:}}/Attention needed]] }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> 8ss6c5au9xey9m1dsnsb3ykg50p3f3b 10 5449 27049 2021-02-20T04:07:14Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if: {{{1|}}}{{#ifeq:{{NAMESPACE}}|Kategorya||x}}{{evalx|(if (equal? (get-substring (get-arg 2) 1 8) "Estante:") "" "x")|{{PAGENAME}}}} |Estante:Allbooks category |{{Estante:Allbooks category/display|shelf={{evalx|(get-substring (get-arg 2) 9)|{{ROOTPAGENAME}}}}|parents={{:{{ROOTPAGENAME}}|parents}}}} }}</includeonly><noinclude> {{Documentation}}</noinclude> h862316ahq25u1bmu4f3fhn043zzk2e 10 5450 27050 2021-02-20T04:08:21Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{cmbox|text=This is an internally maintained category. It should be automatically populated with all books belonging to shelf '''[[Estante:{{{shelf}}}|{{{shelf}}}]]''' or to any of its descendant shelves.}} {{Estante:Map|Estante:Allbooks category/parent|{{{parents}}}|shelf={{{shelf}}}}} [[{{BOOKCATEGORY}}/Allbooks categories|{{BOOKSORTKEY}}]] __HIDDENCAT__ </includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 9mlgw93fyi0w2glqux5e06qtqhzl51m 10 5451 27051 2021-02-20T04:09:25Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>[[Kategorya:{{Estante:Get parent prefix|{{{1}}}}}{{{1}}}/mga libro|{{{1}}}]]</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> rsb9p1e73wr0umx1oq9obgifnidneiw 10 5452 27052 2021-02-20T04:10:02Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{evalx|(get-substring (get-arg 2) 9)|{{{pagename}}}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> i97o45a4awkct9upjhtx3f9u0r9mskm 14 5453 27053 2021-02-20T04:10:20Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 8ci0wreebu7b8zj5teeyybhn9vcusyv 0 5454 27054 2021-02-20T04:13:19Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Page |parent=Agham |description=Pang-agham |1={{{1|}}} }} 0z8dz4sezwstq1y156cw31i32qreyim 10 5455 27055 2021-02-20T04:18:10Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{#switch: 1 | {{#ifeq:{{{1}}}|ping|1|0}} = Estante:Category | {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|Kategorya|0|1}} = {{color|red|'''&lt;{{tl|Estante:Category}} called, but this page isn't a category&gt;'''}} | {{#if:{{evalx|(if (equal? (get-substring (get-arg 2) 1 8) "Estante:") "x" "")|{{PAGENAME}}}}|0|1}} = {{color|red |'''&lt;{{tl|Estante:Category}} called, but this category doesn't correspond to a shelf&gt;'''}} [[{{BOOKCATEGORY|Estante:}}/Attention needed]] | #default = {{Estante:Category/display|shelf={{evalx|(get-substring (get-arg 2) 9)|{{ROOTPAGENAME}}}}}} }}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> 48egwwvjgqxtpi0ciw5j18585g28c3e 10 5456 27056 2021-02-20T04:19:13Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{Estante:Page?|{{{shelf}}}}} |{{:Estante:{{{shelf}}}}}{{Estante:Map|Estante:Category/parent|{{:Estante:{{{shelf}}}|parents}}|shelf={{{shelf}}}}} |{{Estante:Check page|shelf={{{shelf}}}}} }}</includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> s58nth72wdhtp563z36yo4xol32jjrp 10 5457 27057 2021-02-20T04:19:42Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>[[Kategorya:{{Estante:Get parent prefix|{{{1}}}}}{{{1}}}|{{{1}}}]]</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> 8pevmbozj1kql9xwqx6jzh0eu1m8hyn 14 5458 27058 2021-02-20T04:20:04Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> bvsk6tqmoiwpkrsiz3htbl1swzcm79y 10 5459 27059 2021-02-20T04:22:07Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{#switch: 1 | {{#ifeq:{{{1}}}|ping|1|0}} = Kagawaran:Category | {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|Kategorya|0|1}} = {{color|red|'''&lt;{{tl|Kagawaran:Category}} called, but this page isn't a category&gt;'''}} | {{#if:{{evalx|(if (equal? (get-substring (get-arg 2) 1 10) "Kagawaran:") "x" "")|{{PAGENAME}}}}|0|1}} = {{color|red |'''&lt;{{tl|Kagawaran:Category}} called, but this category doesn't correspond to a department&gt;'''}} [[{{BOOKCATEGORY|Kagawaran:}}/Attention needed]] | #default = {{Kagawaran:Category/display|department={{evalx|(get-substring (get-arg 2) 11)|{{ROOTPAGENAME}}}}}} }}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> ivkszkoidje5twqu9pugfhcrly63e2o 10 5460 27075 27060 2021-02-20T06:08:58Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{Kagawaran:Page?|{{{department}}}}} |{{:Kagawaran:{{{department}}}}}[[{{BOOKCATEGORY}}/Mga kagawaran]] |{{Kagawaran:Check page|department={{{department}}}}} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> 11luuznozaj6dnya6oi8vv12epm5lfi 14 5461 27061 2021-02-20T04:24:23Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> ge196twu2606525sullbc77b481fd8x 10 5462 27063 2021-02-20T05:24:20Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{#if: {{{1|}}} | {{{prefix|}}}{{#ifeq: {{str left|{{{1|}}}}} | [ | {{{1}}} <!-- Full image syntax --> | [[{{file title|{{{1|}}} }}{{#ifeq: {{{alt|a}}} | {{{alt|b}}} | {{!}}alt={{{alt}}} }}{{#ifeq: {{{link|a}}} | {{{link|b}}} | {{!}}link={{{link}}} }}{{#ifeq: {{{upright|a}}} | {{{upright|b}}} | {{!}}upright={{{upright}}} }}{{#ifeq: {{{2|a}}} | {{{2|b}}} | {{!}}{{{2}}} }}{{#ifeq: {{{3|a}}} | {{{3|b}}} | {{!}}{{{3}}} }}{{#ifeq: {{{4|a}}} | {{{4|b}}} | {{!}}{{{4}}} }}{{#ifeq: {{{5|a}}} | {{{5|b}}} | {{!}}{{{5}}} }}{{#ifeq: {{{6|a}}} | {{{6|b}}} | {{!}}{{{6}}} }}]] }}{{{postfix|}}} | <!-- Empty first parameter --> }}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> 0u085xklwbzy5cy8ohiv86rur23el27 10 5463 27064 2021-02-20T05:25:03Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{ {{{|safesubst:}}}#if: {{{1|}}} | {{ {{{|safesubst:}}}#ifeq: {{{{{|safesubst:}}}NAMESPACE:{{{1|}}}}} | {{{{{|safesubst:}}}ns:File}} | {{{{{|safesubst:}}}FULLPAGENAME:{{{1|}}}}} | {{{{{|safesubst:}}}ns:File}}:{{{{{|safesubst:}}}#if:X|{{{1|}}}}} }} | }}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> 5k3os6nqv7ypv0xi70x1nw1jai0g1pt 10 5464 27065 2021-02-20T05:26:20Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{ {{{|safesubst:}}}padleft:|{{{2|1}}}|{{{1}}}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> i87f9fd5zu12vbrsxzfd7491aopjrjn 14 5465 27214 27068 2021-02-23T02:02:05Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kategorya:Kagawaran:Araling panlipunan/mga libro]] papunta sa [[Kategorya:Kagawaran:Agham panlipunan/mga libro]] na hindi nag-iiwan ng ibang kapupuntahan wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AT INTERWIKIS DITO --> </noinclude> mjrpglo1ik5r6s53c8dgm9fwjvvi4kh 0 5466 27221 27212 2021-02-23T02:13:05Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Page |description=Ang mga librong nandito ay sumasakop sa asignaturang '''[[w:Agham Panlipunan|Agham Panlipunan]]'''. |icon=Social sciences.svg |1={{{1|}}} }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> qu2mywl5zf6hsvnlpd0rjgwx707ydlz 0 5467 27219 27218 2021-02-23T02:10:05Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Estante:Ancestry|{{{1|}}} |ancestors=( "Agham panlipunan" ) }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 1kp5qx7a18rqclvuix44kfyi6byja5p 14 5468 27216 27071 2021-02-23T02:09:16Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kategorya:Estante:Araling panlipunan/mga libro]] papunta sa [[Kategorya:Estante:Agham panlipunan/mga libro]] na hindi nag-iiwan ng ibang kapupuntahan: standardization wikitext text/x-wiki {{Estante:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 8ci0wreebu7b8zj5teeyybhn9vcusyv 14 5469 27236 27215 2021-02-23T04:57:56Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Estante:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- MGA KATEGORYA AT KAWING DITO --> </noinclude> adlr7mx6o541hf9gowfm7uta6a5aur3 0 5470 27220 27217 2021-02-23T02:10:24Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Estante:Page |parent=Agham panlipunan |description=Para sa araling panlipunan. |1={{{1|}}} }} k83m7fox440elvcwcnhtehmhivkmwx0 14 5471 27213 27074 2021-02-23T02:02:05Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Kategorya:Kagawaran:Araling panlipunan]] papunta sa [[Kategorya:Kagawaran:Agham panlipunan]] na hindi nag-iiwan ng ibang kapupuntahan wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> ge196twu2606525sullbc77b481fd8x 0 5472 27211 27077 2021-02-23T02:01:13Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Estante:Ancestry|{{{1|}}} |ancestors=( "Agham panlipunan" ) }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 1kp5qx7a18rqclvuix44kfyi6byja5p 14 5473 27078 2021-02-20T06:17:23Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 8ci0wreebu7b8zj5teeyybhn9vcusyv 0 5474 27234 27210 2021-02-23T04:42:45Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Estante:Page |parent=Agham panlipunan |description=Para sa mga karaniwang akdang pampanitikan. |1={{{1|}}} }} aqcnfdkdvsi5wsmc5z22y674gwf46sn 14 5475 27120 27080 2021-02-21T09:20:34Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Estante:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- MGA KATEGORYA AT KAWING DITO --> </noinclude> adlr7mx6o541hf9gowfm7uta6a5aur3 10 5476 27087 2021-02-20T06:43:54Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{Kagawaran:Page?|{{{1}}}}}| [[Category:Kagawaran:{{{1}}}/mga libro|{{{1}}}]] {{#ifeq:{{ROOTPAGENAME}}|Estante:{{{1}}}||{{#if:{{Kagawaran:Reserved|{{{1}}}}}||[[Category:Estante:{{{1}}}/mga libro|{{{1}}}]]}}}} | [[Category:Estante:{{{1}}}/mga libro|{{{1}}}]] }} </includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> jzv14f8r37mcibpkt8qg11t81th0rhx 10 5477 27171 27091 2021-02-22T02:25:52Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{#titleparts:{{FULLPAGENAME}}}}|Wikijunior:{{ROOTPAGENAME}}|{{ROOTPAGENAME}}=[[Kategorya:{{#switch: {{{1|}}} |0|00|0%|00% = Mga librong kakagawa |25|25% = Mga librong nasimulan |50|50% = Mga librong kalahating tapos |75|75% = Mga librong malapit nang matapos |100|100% = Mga librong tapos |#default = Mga librong kakagawa }}]][[Kategorya:Kategorya ng yugto ng paglinang/mga libro]]|#default = }}{{#if:{{{2|}}}||<indicator name="status-icon">[[File:{{#switch: {{{1|}}} |0|00|0%|00% = 00 |25|25% = 25 |50|50% = 50 |75|75% = 75 |100|100% = 100 |#default = 00 }} percents.svg|24px|{{#switch: {{{1|}}} |0|00|0%|00% = 0% |25|25% = 25% |50|50% = 50% |75|75% = 75% |100|100% = 100% |#default = 0% }} tapos|link=Tulong:Yugto ng paglinang]]</indicator>}}{{#switch: {{{1|}}} |0|00|0%|00%|25|25%|50|50%|75|75%|100|100% = |#default = <br /><span style="color:red; font-weight:bold;">Ang pagkakakumpleto ay dapat 0%, 25%, 50%, 75%, o 100% lamang!</span> }}</includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> lqcf9ibt8inwriubjclif8ugzslka54 10 5478 27092 2021-02-20T07:04:53Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" !Gamit || Para lagay ang libro sa |- |{{tlx|status|100%}} || [[:Kategorya:Mga librong tapos|Mga librong tapos]] |- |{{tlx|status|75%}} || [[:Category:Mga librong malapit nang matapos|Mga librong malapit nang matapos]] |- |{{tlx|status|50%}} || [[:Category:Mga librong kalahating tapos|Mga librong kalahating tapos]] |- |{{tlx|status|25%}} || [[:Category:Mga librong nasimulan|Mga librong nasimulan]] |- |{{tlx|status|0%}} || [[:Category:Mga librong kakagawa|Mga librong kakagawa]] |}<includeonly>__HIDDENCAT__</includeonly><noinclude>{{Documentation}}</noinclude> c5ecz13sg396z6px8rejs2j3sratwkn 14 5479 27093 2021-02-20T07:05:29Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Completion status}} [[Category:Kategorya ng yugto ng paglinang| 3]] 8r7efyx8h5id1dy4qqv4hili6x79gr1 14 5480 27094 2021-02-20T07:06:29Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{completion status}} [[Category:Mga kategorya]] 7h9bkfhnrkbxt940oe4vsfh5f3ls8nz 14 5481 27095 2021-02-20T07:08:07Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Completion status}} [[Category:Kategorya ng yugto ng paglinang| 1]] 7tzjk1n4lqo1xuoagm6qzq2mcetywvy 14 5482 27096 2021-02-20T07:08:19Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Completion status}} [[Category:Kategorya ng yugto ng paglinang| 2]] epy3vnat1jb7jc4rqbsa6ya38sui114 14 5483 27097 2021-02-20T07:08:29Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Completion status}} [[Category:Kategorya ng yugto ng paglinang| 4]] mivsyfkfscgpx79mikmp5qjx8uhgasg 14 5484 27098 2021-02-20T07:08:57Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Completion status}} [[Category:Kategorya ng yugto ng paglinang| 5]] 514srnillssevcliiawg81fkpe35ysi 14 5485 27103 27102 2021-02-20T07:31:56Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki Nakalista dito ang lahat ng mga librong nasa [[Aklatang Wikibooks]]. __HIDDENCAT__ {{bookCat}} exzwm43qnydk1y35lhvzkrxbbc61rap 14 5486 27284 27105 2021-02-24T03:32:56Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{:Aklatang Wikibooks}} {{BookCat}} 5sf4tjz5028kvuqs34d51jhk2xqhhb4 10 5487 27117 27116 2021-02-21T08:45:53Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{dialog/safe|{{evalx|(join (split (get-arg 2) "[[Category:Pages passing page name to BookCat]]") "")|{{#invoke:TScope|override|BookCat}}}}}}<!--{{evalx|(join (split (get-arg 2) "[[Category:Pages passing page name to BookCat]]") "")|{{#invoke:TScope|override|BookCat}}}}--><noinclude> {{documentation}} </noinclude> gyp9e055gfew7m7rdgv1e0v7b3zdehw 10 5488 27118 2021-02-21T08:46:10Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{evalx|1= (define s (get-arg 2)) (define t (find s (pattern "[<%=>%[%]%*#:']"))) (set-substring s t (to-entity (get-substring s t))) |2={{{1|}}}}}<noinclude>{{Documentation}}</noinclude> fzi7snxnv0vewowhrmo3gubwqdusatq 14 5489 27128 2021-02-22T01:10:16Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS DITO --> </noinclude> mckyr70679ovsb1zv3v6o0dlxny0g49 0 5490 27343 27129 2021-02-26T07:05:02Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Page |description=Ang mga librong nandito ay sumasakop sa librong nasa '''[[Wikijunior]]'''. |icon=Nuvola apps edu miscellaneous.svg |namespace=Wikijunior |1={{{1|}}} }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 7qikt59asyojou5qyt9r56pj88htuhp 0 5491 27130 2021-02-22T01:16:01Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Ancestry|{{{1|}}} |ancestors=( "Wikijunior" ) }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> adpvihi5ha5l29sj7cgoph04e4pes0p 14 5492 27131 2021-02-22T01:16:31Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 8ci0wreebu7b8zj5teeyybhn9vcusyv 10 5493 27132 2021-02-22T01:18:15Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{evalx| (if (equal? (split (get-arg 2) (pattern (+ "%[%[:?Kagawaran:" (get-arg 3))) "]]") ()) "" "x") |{{:{{BOOKNAME|Kagawaran:}}/Mga kagawaran}}|{{{1}}}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> k4vlymobzvarwelcgogp2j33avfgm7m 0 5494 27344 27133 2021-02-26T07:05:26Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Estante:Page |parent=Wikijunior |description=Para sa karaniwang mga libro ng [[Wikijunior]]. |1={{{1|}}} |icon=Nuvola apps edu miscellaneous.svg |namespace=Wikijunior }} q3btkk1wcupfo7inin7iknx6ty54rr5 14 5495 27134 2021-02-22T01:19:48Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> ge196twu2606525sullbc77b481fd8x 14 5496 27239 27135 2021-02-23T07:06:19Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Estante:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- MGA KATEGORYA AT KAWING DITO --> </noinclude> adlr7mx6o541hf9gowfm7uta6a5aur3 4 5497 27174 2021-02-22T02:36:07Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Wikibooks:Mga Padron]] papunta sa [[Wikibooks:Mga padron]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikibooks:Mga padron]] oaoh558kbbarsm9ciebsqxrwa3c28rd 14 5498 27208 2021-02-22T09:00:24Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '{{book category header}} {{BookCat}}' wikitext text/x-wiki {{book category header}} {{BookCat}} epuks5kojppe4dqkejmu8jjolasjatp 14 5499 27304 27222 2021-02-24T09:02:47Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{:Aklatang Wikibooks/Mga kagawaran}} {{BookCat}} q2law4pgrh2ro5hpx4n47gq5f1uoiq9 0 5500 27229 2021-02-23T03:59:57Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Ancestry|{{{1|}}} |ancestors=( "Agham panlipunan" ) }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 1kp5qx7a18rqclvuix44kfyi6byja5p 14 5501 27230 2021-02-23T04:01:22Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 8ci0wreebu7b8zj5teeyybhn9vcusyv 0 5502 27231 2021-02-23T04:02:28Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Page |parent=Agham panlipunan |description=Para sa mga akdang para sa agham pampolitika. |1={{{1|}}} }} eh7p815r4k4gggpnftrp92xxyl5qljb 14 5503 27232 2021-02-23T04:03:26Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- MGA KATEGORYA AT KAWING DITO --> </noinclude> adlr7mx6o541hf9gowfm7uta6a5aur3 0 5504 27323 27288 2021-02-26T02:12:09Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki {{Robox|theme=15|title=Mga kagawaran|icon=Wikibooks-logo.svg|iconwidth=70px}} Ito ang mga kagawaran ng {{BOOKNAME}}. Makikita rin ang estante ng mga kagawaran. {{Robox/Close}} {{col-begin}} {{col-3}} <!-- ------------------------------------------ | style="width:33%; vertical-align:top;" |--> {{Robox|theme=3|title=[[Kagawaran:Agham|Agham]]|icon=Nuvola apps kalzium.svg}} <div style="height:17em; overflow:auto;">{{Kagawaran:Shelves|department=Agham}}</div> {{Robox/Close}} {{Robox|theme=3|title=[[Kagawaran:Matematika|Matematika]]|icon=Arithmetic symbols.svg}} <div style="height:22em; overflow:auto;">{{Kagawaran:Shelves|department=Matematika}}</div> {{Robox/Close}} {{Robox|theme=3|title=[[Kagawaran:Kurikulum|Kurikulum]]|icon=Nuvola apps edu miscellaneous (no words).svg}} <div style="height:19em; overflow:auto;">{{Kagawaran:Shelves|department=Kurikulum}}</div> {{Robox/Close}} {{Robox|theme=3|title=[[Kagawaran:Pagluluto|Pagluluto]]|icon=Nuvo!a_rosquilla.svg}} <div style="height:19em; overflow:auto;">{{Kagawaran:Shelves|department=Pagluluto}}</div> {{Robox/Close}} <!-- ------------------------------------------ | style="width:33%; vertical-align:top;" |-->{{col-break}} {{Robox|theme=3|title=[[Kagawaran:Agham panlipunan|Agham panlipunan]]|icon=Social sciences.svg}} <div style="height:17em; overflow:auto;">{{Kagawaran:Shelves|department=Agham panlipunan}}</div> {{Robox/Close}} {{Robox|theme=3|title=[[Kagawaran:Wika|Wika]]|icon=Nuvola apps edu languages.svg}} <div style="height:22em; overflow:auto;">{{Kagawaran:Shelves|department=Wika}}</div> {{Robox/Close}} {{Robox|theme=3|title=[[Kagawaran:Iba pa|Iba pa]]|icon=P star.svg}} <div style="height:19em; overflow:auto;">{{Kagawaran:Shelves|department=Iba pa}}</div> {{Robox/Close}} {{Robox|theme=3|title=[[Kagawaran:Tulong|Tulong]]|icon=QA icon clr.svg}} <div style="height:19em; overflow:auto;">{{Kagawaran:Shelves|department=Tulong}}</div> {{Robox/Close}} <!-- ------------------------------------------ | style="width:33%; vertical-align:top;" |-->{{col-break}} {{Robox|theme=3|title=[[Kagawaran:Teknolohiya|Teknolohiya]]|icon=Nuvola apps display.png}} <div style="height:17em; overflow:auto;">{{Kagawaran:Shelves|department=Teknolohiya}}</div> {{Robox/Close}} {{Robox|theme=3|title=[[Kagawaran:Sining|Sining]]|icon=Nuvola apps package graphics.svg}} <div style="height:22em; overflow:auto;">{{Kagawaran:Shelves|department=Sining}}</div> {{Robox/Close}} {{Robox|theme=3|title=[[Kagawaran:Wikijunior|Wikijunior]]|icon=Nuvola_apps_kdict.svg}} <div style="height:19em; overflow:auto;">{{Kagawaran:Shelves|department=Wikijunior}}</div> {{Robox/Close}} {{col-end}} {{BookCat}} p5q4ztrfqi7pfgykkflrsxp5zfd1t8e 10 5506 27255 2021-02-23T08:48:19Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{PAGESINCATEGORY:{{PAGENAME:{{BOOKCATEGORY|Aklatang Wikibooks}}}}/mga libro|pages}}<noinclude>{{documentation}}</noinclude> poazbdesgpq5e8ke9rt1hwpz42w0etj 10 5509 27259 2021-02-24T02:24:29Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#tag:dynamicpagelist| category={{{1|{{{cat}}}}}} {{#if:{{{namespace|}}}|namespace={{{namespace|main}}}|}} suppresserrors={{{errors|true}}} shownamespace={{{full|false}}} ordermethod={{{method|categorysortkey}}} order={{{order|ascending}}} }}{{#if:{{{1|{{{cat|}}}}}}|{{hidden use|Kategorya:{{{1|{{{cat|}}}}}}}}}}</includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> 7m2cv8qgysknvdhj3r33vjjbt5dchma 0 5510 27324 27260 2021-02-26T02:16:41Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki __NOEDITSECTION__ {{Robox|theme=15|title=Aklatang Wikibooks|icon=Wikibooks-logo.svg|iconwidth=70px}} Ito ang pangunahing aklatan kung saan makikita ang lakat ng mga aklat ng Wikibooks. Maaaring mag-anunsyo ng mga bagong aklat sa [[Wikibooks:Kapihan|kapihan]]. Dapat i-organisa ang mga kagagawang aklat gamit ang [[Wikibooks:Gamit pang-katalogo|gamit pang-katalogo]]. Makikita ang lahat ng mga kagawaran at kanilang mga estante [[Aklatang Wikibooks/Mga kagawaran|dito]].<br> Naglilimbag ang Wikibooks ng [[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]] na mga pahina, mula sa [[:Kategorya:Kategorya ng mga aklat|{{formatnum:{{BILANGNGAKLAT}}}} na mga aklat]]. {{Robox/Close}} {{Col-begin}} {{Col-2}} <!-- ------------------------------------- ----- | style="width:50%; vertical-align:top;" |--> {{Robox|theme=3|title=[[Aklatang Wikibooks/Mga kagawaran|Ayon sa asignatura]]}} <div style="height:400px; overflow:auto;">{{CategoryList|{{PAGENAME:{{BOOKCATEGORY|Aklatang Wikibooks}}}}/Mga kagawaran|namespace=Main}}</div> {{Robox/Close}} <!-- ------------------------------------------ | style="width:50%; vertical-align:top;" |-->{{Col-break}} {{Robox|theme=3|title=[[:Category:Kategorya ng yugto ng paglinang|Ayon sa yugto ng paglinang]]}} <div style="height:400px; overflow:auto;">{{#categorytree:Kategorya ng yugto ng paglinang|mode=pages|hideroot}}</div> {{Robox/Close}} {{Col-end}} <!-- ------------------------------------------ | style="width:33%; vertical-align:top;" | {{Robox|theme=3|title=[[Wikibooks:Reading Levels|By reading level]]}} <div style="height:400px; overflow:auto;">{{#categorytree:Books by reading level|hideroot|mode=pages}}</div> {{Robox/Close}}--> <!--|- | colspan="3" style="text-align:center;" | {{Robox|theme=3|title=[[Wikibooks:Alphabetical classification|By name]]}} [[:Category:Alphabetical/A|A]] [[:Category:Alphabetical/B|B]] [[:Category:Alphabetical/C|C]] [[:Category:Alphabetical/D|D]] [[:Category:Alphabetical/E|E]] [[:Category:Alphabetical/F|F]] [[:Category:Alphabetical/G|G]] [[:Category:Alphabetical/H|H]] [[:Category:Alphabetical/I|I]] [[:Category:Alphabetical/J|J]] [[:Category:Alphabetical/K|K]] [[:Category:Alphabetical/L|L]] [[:Category:Alphabetical/M|M]] [[:Category:Alphabetical/N|N]] [[:Category:Alphabetical/O|O]] [[:Category:Alphabetical/P|P]] [[:Category:Alphabetical/Q|Q]] [[:Category:Alphabetical/R|R]] [[:Category:Alphabetical/S|S]] [[:Category:Alphabetical/T|T]] [[:Category:Alphabetical/U|U]] [[:Category:Alphabetical/V|V]] [[:Category:Alphabetical/W|W]] [[:Category:Alphabetical/X|X]] [[:Category:Alphabetical/Y|Y]] [[:Category:Alphabetical/Z|Z]] [[:Category:Alphabetical/0|0]] [[:Category:Alphabetical/1|1]] [[:Category:Alphabetical/2|2]] [[:Category:Alphabetical/3|3]] [[:Category:Alphabetical/4|4]] [[:Category:Alphabetical/5|5]] [[:Category:Alphabetical/6|6]] [[:Category:Alphabetical/7|7]] [[:Category:Alphabetical/8|8]] [[:Category:Alphabetical/9|9]] &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;([[Wikibooks:Alphabetical classification/All Books|All]]) {{Robox/Close}} |} --> 95xr3rxcjn2nup4keugnbqin4jl6dq5 14 5511 27286 2021-02-24T07:06:43Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AT INTERWIKIS DITO --> </noinclude> mjrpglo1ik5r6s53c8dgm9fwjvvi4kh 0 5512 27287 2021-02-24T07:07:00Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Page |description=Ang mga librong nandito ay sumasakop sa asignaturang '''[[w:teknolohiya|Teknolohiya]]'''. |icon=Nuvola apps display.png |1={{{1|}}} }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 3nekr86wa8vd1i3rwkn8c0f1mx8kzva 0 5513 27289 2021-02-24T07:11:11Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '{{Estante:Ancestry|{{{1|}}} |ancestors=( "Teknolohiya" ) }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude>' wikitext text/x-wiki {{Estante:Ancestry|{{{1|}}} |ancestors=( "Teknolohiya" ) }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> pffgm3uxjrrg6gsnq3226ir61do02a5 14 5514 27290 2021-02-24T07:11:37Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 8ci0wreebu7b8zj5teeyybhn9vcusyv 14 5515 27291 2021-02-24T07:12:12Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- MGA KATEGORYA AT KAWING DITO --> </noinclude> adlr7mx6o541hf9gowfm7uta6a5aur3 0 5516 27292 2021-02-24T07:12:33Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Page |parent=Teknolohiya |description=Para sa aklat na karaniwang pang-teknolohiya. |1={{{1|}}} |icon=Nuvola apps display.png }} snj3h6wugsjmriknwrk9b63xqp19nki 14 5517 27293 2021-02-24T07:13:10Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> ge196twu2606525sullbc77b481fd8x 14 5518 27294 2021-02-24T07:51:25Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 8ci0wreebu7b8zj5teeyybhn9vcusyv 0 5519 27295 2021-02-24T07:52:03Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Ancestry|{{{1|}}} |ancestors=( "Teknolohiya" ) }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> pffgm3uxjrrg6gsnq3226ir61do02a5 14 5520 27296 2021-02-24T07:55:37Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- MGA KATEGORYA AT KAWING DITO --> </noinclude> adlr7mx6o541hf9gowfm7uta6a5aur3 0 5521 27297 2021-02-24T07:55:52Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Page |parent=Teknolohiya |description=Para sa mga wikang pamprograma (''programming languages''). |1={{{1|}}} |icon=Nuvola apps konsole.png }} k9dpj9qa8gvh54x6ia5h30nvcdprfsp 14 5522 27300 2021-02-24T08:01:04Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '{{Book category header}} {{BookCat}}' wikitext text/x-wiki {{Book category header}} {{BookCat}} 4644hnvs48vd487fwafoyht8vdrcp4s 8 5523 28086 27308 2021-05-03T01:26:47Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki * Navigation ** mainpage|mainpage-description ** helppage|help ** Aklatang Wikibooks|Magsiyasat ** Pagluluto|Pagluluto ** Wikijunior|Wikijunior ** recentchanges-url|recentchanges ** randompage-url|randompage ** Special:Random/pagluluto|Random na resipi ** sitesupport-url|sitesupport * Pamayanan ** Wikibooks:Kapihan|Kapihan ** portal-url|portal ** currentevents-url|currentevents * TOOLBOX * LANGUAGES d7itklu8ldu7gaogma0tpurz7jw0zed 8 5526 27314 2021-02-25T05:02:55Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may 'Project:Portada ng pamayanan' wikitext text/x-wiki Project:Portada ng pamayanan gs20v20gtf8putxcdppr1non01dp1xf 102 5527 27341 27339 2021-02-26T06:48:29Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''Z''' ay para sa '''Z'''ebra</div> [[File:Zebra3.jpg|center|500px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Hayop}} iojp0s0dlmif4exvjl3pvbpe61igbyv 102 5528 27342 27340 2021-02-26T06:56:22Z Yivan000 4073 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''Y''' ay para sa '''Y'''ena</div> [[File:Hyena.jpg|center|500px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Hayop}} 289t4x2ey7mi3wmscaqnsno3awmjxei 14 5529 27346 2021-02-26T09:11:46Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '{{Kagawaran:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AT INTERWIKIS DITO --> </noinclude>' wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AT INTERWIKIS DITO --> </noinclude> mjrpglo1ik5r6s53c8dgm9fwjvvi4kh 10 5530 27347 2021-02-26T09:15:47Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{Kagawaran:Page?|{{{department}}}}}|| {{#ifexist:Kagawaran:{{{department}}} |Ang pahinang pang-kagawarang ito ay hindi naaayos nang mabuti.<!--{{Query button |page=Department:{{{department}}} |query=action=edit&editintro=Template:Department:Editintro_format&summary=noinclude |text=edit department page }}--> |Walang kagawaran na may ganitong pangalan. Pambihira ang paggawa ng bagong kagarawan, tignan ang [[{{BOOKNAME|Kagawaran:}}]]. <!--{{Query button |page=Department:{{{department}}} |query=action=edit&editintro=Template:Department:Editintro&preload=Template:Department:Preload&summary=create |text=create department }}--> }} [[{{BOOKCATEGORY|Kagawaran:}}/Attention needed]] }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> j8obt6cxpvn554qd27yheeks4sdmeku 14 5531 27348 2021-02-26T09:16:01Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '{{Kagawaran:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude>' wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> ge196twu2606525sullbc77b481fd8x 0 5532 27349 2021-02-26T09:16:15Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Page |description=Ang mga librong nandito ay sumasakop sa mga librong tumatalakay sa mga wika. |icon=Nuvola apps edu languages.svg |1={{{1|}}} }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> hxc34hjai6zqtmo3uo4ib2gxfc3oexi 0 5533 27350 2021-02-26T09:17:57Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Ancestry|{{{1|}}} |ancestors=( "Wika" ) }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> b3xpvd062niznr1av5lj2qlv6xnqsy7 14 5534 27351 2021-02-26T09:18:29Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 8ci0wreebu7b8zj5teeyybhn9vcusyv 14 5535 27352 2021-02-26T09:18:45Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> bvsk6tqmoiwpkrsiz3htbl1swzcm79y 0 5536 27353 2021-02-26T09:18:58Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Page |parent=Wika |description=Para sa aklat na karaniwang pang-wika. |1={{{1|}}} |icon=Nuvola apps edu languages.svg }} owscnxazcwypammkk3l9awcpwa2e6ey 0 5537 27354 2021-02-26T09:26:37Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Ancestry|{{{1|}}} |ancestors=( "Wika" ) }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> b3xpvd062niznr1av5lj2qlv6xnqsy7 14 5538 27355 2021-02-26T09:26:59Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 8ci0wreebu7b8zj5teeyybhn9vcusyv 14 5539 27356 2021-02-26T09:27:17Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> bvsk6tqmoiwpkrsiz3htbl1swzcm79y 0 5540 27357 2021-02-26T09:27:31Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Page |parent=Wika |description=Para sa mga aklat na para sa mga wika ng Asya. |1={{{1|}}} |icon=Asia (orthographic projection).svg }} jijt7977pixqtjz0bh0xxo65eiylxnl 14 5541 27361 2021-02-26T09:52:43Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{book category header}} {{BookCat}} epuks5kojppe4dqkejmu8jjolasjatp 0 5542 27371 2021-02-26T10:01:55Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Ancestry|{{{1|}}} |ancestors=( "Agham panlipunan" ) }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 1kp5qx7a18rqclvuix44kfyi6byja5p 14 5543 27372 2021-02-26T10:02:20Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 8ci0wreebu7b8zj5teeyybhn9vcusyv 14 5544 27373 2021-02-26T10:02:34Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> bvsk6tqmoiwpkrsiz3htbl1swzcm79y 0 5545 27374 2021-02-26T10:02:55Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Page |parent=Agham panlipunan |description=Para sa mga akdang pangkasaysayan. |1={{{1|}}} |icon=Nuvola apps clock.png }} 9daazcms9vukvpduuyee9qoa5j92mma 14 5546 27377 2021-02-26T10:11:09Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '{{Book category header}} {{BookCat}}' wikitext text/x-wiki {{Book category header}} {{BookCat}} 4644hnvs48vd487fwafoyht8vdrcp4s 10 5547 27380 2021-02-26T10:18:58Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may 'Ito ang padrong dapat gamitin sa [[Florante at Laura]]. <pre> {{Florante at Laura|[paliwanag/awit]|[kabanata #]| A = [pamagat ng kasalukuyang kabanata] | B = [pamagat...' wikitext text/x-wiki Ito ang padrong dapat gamitin sa [[Florante at Laura]]. <pre> {{Florante at Laura|[paliwanag/awit]|[kabanata #]| A = [pamagat ng kasalukuyang kabanata] | B = [pamagat ng huling kabanata] | K = [pamagat ng sunod na kabanata] | Kasalukuyan = [awit sa kasalukuyang palabaybayan; kung {{{1}}} ay awit] | Orihinal = [awit sa palabaybayang orihinal; kung {{{1}}} ay awit] | Nilalaman = [nilalaman alang-alang sa paliwanag] }} </pre> {{BookCat}} maqt26ocdyrs2kpyfxgklkq89l96ol4 14 5548 27381 2021-02-26T10:19:27Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{BookCat}} rt2e6n8q7pnn6trpjvwlmei0zhcv44x 8 5549 27387 2021-02-27T02:27:21Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '{{Documentation}}' wikitext text/x-wiki {{Documentation}} b4jt3q4qxunx3fn6a4n45u4nbtmbr3e 8 5550 27388 2021-02-27T02:30:26Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '{{Documentation}}' wikitext text/x-wiki {{Documentation}} b4jt3q4qxunx3fn6a4n45u4nbtmbr3e 8 5551 27389 2021-02-27T02:31:25Z Yivan000 4073 Nilikha ang pahina na may '{{documentation subpage}}' wikitext text/x-wiki {{documentation subpage}} 0s9h21547owpcsc9cace2bhwbqw8ij3 10 5552 27391 2021-02-27T03:08:44Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#invoke:RC|show|{{{category|{{{1|}}}}}}}}</includeonly><noinclude> {{Documentation}}</noinclude> 7xll6r7zuef54vu3u3gri11o6d4al4q 828 5553 27392 2021-02-27T03:10:25Z Yivan000 4073 Added this page Scribunto text/plain local p = {} function p.show(frame) local namespace = "" local category = "" if frame ~= nil then if frame.args[1] ~= nil and frame.args[1] ~= "" then category = mw.text.trim(frame.args[1]) else category = mw.title.getCurrentTitle().text end else category = mw.title.getCurrentTitle().text end local recent = mw.getCurrentFrame():callParserFunction{ name = "#tag", args = { "DynamicPageList", "category=" .. category .. "\n" .. "namespace=" .. namespace .. "\n" .. "count=10\n" .. "mode=ordered\n" .. "ordermethod=categoryadd\n" .. "order=descending" } } local oldest = mw.getCurrentFrame():callParserFunction{ name = "#tag", args = { "DynamicPageList", "category=" .. category .. "\n" .. "namespace=" .. namespace .. "\n" .. "count=10\n" .. "mode=ordered\n" .. "ordermethod=lastedit\n" .. "order=descending" } } return [=[ {| class="wikitable" style="float: right; clear: both; margin: 0 0 .5em 1em;" ! Mga huling dinagdag !! Mga huling binago |- | style="font-size:0.9em;" | ]=] .. recent .. [=[ | style="font-size:0.9em;" | ]=] .. oldest .. [=[ |}]=] end return p 980gtn354flokd1u59wx7xs387qosa5 10 5554 27393 2021-02-27T03:15:11Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <table id="toc" class="toc plainlinks noprint" summary="{{MediaWiki:Toc}}" align="center"> <tr><th>{{MediaWiki:Toc}}:</th><td><!-- -->{{#if:{{{top|yes}}}|&nbsp;&nbsp;&nbsp; [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}}} Pangunahin]}}<!-- -->{{#ifeq:{{{numerals|group}}}|group|&nbsp;&nbsp;'''·'''&nbsp; [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=0}} 0–9]}}<!-- -->{{#ifeq:{{{numerals|group}}}|separate|&nbsp;&nbsp;'''·'''&nbsp; [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=0}} 0] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=1}} 1] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=2}} 2] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=3}} 3] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=4}} 4] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=5}} 5] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=6}} 6] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=7}} 7] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=8}} 8] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=9}} 9]}}<!-- -->{{#ifeq:{{{uppercase|yes}}}|yes|&nbsp;&nbsp;'''·'''&nbsp; [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=A}} A] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=B}} B] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=C}} C] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=D}} D] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=E}} E] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=F}} F] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=G}} G] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=H}} H] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=I}} I] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=J}} J] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=K}} K] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=L}} L] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=M}} M] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=N}} N] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=Ñ}} Ñ] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=NG}} NG] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=O}} O] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=P}} P] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=Q}} Q] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=R}} R] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=S}} S] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=T}} T] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=U}} U] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=V}} V] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=W}} W] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=X}} X] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=Y}} Y] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=Z}} Z]}}<!-- -->{{#ifeq:{{{lowercase|no}}}|yes|&nbsp;&nbsp;'''·'''&nbsp;[{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=a}} a] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=b}} b] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=c}} c] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=d}} d] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=e}} e] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=f}} f] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=g}} g] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=h}} h] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=i}} i] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=j}} j] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=k}} k] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=l}} l] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=m}} m] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=n}} n] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=ñ}} ñ] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=ng}} ng] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=o}} o] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=p}} p] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=q}} q] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=r}} r] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=s}} s] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=t}} t] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=u}} u] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=v}} v] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=w}} w] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=x}} x] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=y}} y] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|from=z}} z]}} </td></tr></table><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> qpj2s93ptndhfzdayzirebltjjf7rud 8 5555 27394 2021-02-27T03:15:32Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{RC}}{{PLURAL:$2|Ang kategoryang ito ay naglalaman lamang ng sumusunod na pahina.|Ang sumusunod na {{PLURAL:$1|pahina ay|$1 pahina ay}} nasa kategoryang ito, mula sa kabuuan na $2.}}{{#iferror: {{#ifexpr: $2 > 30 | {{CategoryTOC}} }} }}{{clear}} iea6q4b981xvnem7bmrqlmktwv6t1ir 8 5556 27396 2021-02-27T08:40:49Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki $1 - Wikibooks, mga malayang libro para sa malayang mundo srrb60mczszfr1wj6stjjhu9x12lmmz 828 5557 27397 2021-02-27T09:40:23Z Yivan000 4073 Added this page Scribunto text/plain local p = {} -- There's probably a way to use strptime or some other more sophisticated way, but you're not supposed to be using a non-timestamp as input anyway. local function endswith(String,End) return End == '' or string.sub(String,-string.len(End)) == End end local function trim(s) return s:gsub("^%s+", ""):gsub("%s+$", ""):gsub("\226\128\142", "") end local function addUtcToStringIfItDoesNotEndWithUtc(s) if s == "" or endswith(s, "~~~~") then return s end if not endswith(s, "(UTC)") then return s .. " (UTC)" end return s end local function _main(args) local hopefullyTimestamp = args[1] or os.date('%H:%M, %d %B %Y (%Z)') return addUtcToStringIfItDoesNotEndWithUtc(trim(hopefullyTimestamp)) end function p.main(frame) local args if type(frame.args) == 'table' then -- We're being called via #invoke. The args are passed through to the module -- from the template page, so use the args that were passed into the template. args = frame.args else -- We're being called from another module or from the debug console, so assume -- the args are passed in directly. args = frame end return _main(args) end return p tiyx1aeh4si2eor96oo66dpy5gmebtn 10 5558 27398 2021-02-27T09:41:24Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <!-- Template:Unsigned --><small class="autosigned">—&nbsp;Di nilagdang kumento idinagdag ni [[Tagagamit:{{{1<noinclude>|Halimbawa</noinclude>}}}|{{{1<noinclude>|Halimbawa</noinclude>}}}]] ([[Usapang tagagamit:{{{1<noinclude>|Halimbawa</noinclude>}}}#top|usapan]] • [[Special:Contributions/{{{1<noinclude>|Halimbawa</noinclude>}}}|ambag]]) {{safesubst:<noinclude />#invoke:Di nilagda|main|{{{2|}}}}}</small><noinclude> {{documentation}} <!-- add categories to the /doc page, not here --></noinclude> 45xad5cuy24mnd3a7bxvltmahcdlc0f 102 5560 27400 2021-02-27T16:07:36Z 187.19.202.83 Nilikha ang pahina na may '<div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''X''' ay para sa '''X'''ysticus</div> [[File:Xysticus.spec.6891.jpg|center|500px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto...' wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''X''' ay para sa '''X'''ysticus</div> [[File:Xysticus.spec.6891.jpg|center|500px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Hayop}} py5gvrfamyybfw6ezvxorjryl23hrlt 102 5561 27401 2021-02-28T01:17:40Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <div style="width: 100%; text-align: center; font-size: xx-large;">'''Alpabetong Hayop'''<br/>Ito ay nagpapakita ng mga hayop sa lahat ng titik sa Alpabetong Filipino.</div> <center>[[File:Wikijunior_Animal_Alphabet.jpg|center|450px]]</center> <noinclude>{{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Hayop|estante=Wikijunior}}</noinclude>{{Estante|Wikijunior}}{{Status|0}} qgpszuauqg6zd2dy57y8zxdfb6k978m 14 5562 27402 2021-02-28T01:18:07Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Book category header}} {{BookCat}} 4644hnvs48vd487fwafoyht8vdrcp4s 10 5563 27405 2021-03-02T13:40:22Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki [[{{#if:{{{prefix|}}}|{{ucfirst:{{{prefix}}}}}:{{ROOTPAGENAME}}|{{#switch:{{{bookname|{{{book|root}}}}}}|root={{BOOKNAME}}|full|naive={{FULLBOOKNAME}}|#default={{{bookname|{{{book|}}}}}}}}}}{{#if:{{{1<includeonly>|</includeonly>}}}|/{{{1}}}|}}#{{{section|}}}|{{#if:{{{1|}}}|{{{name|{{{2|{{{section|{{{1| }}} }}} }}} }}} |{{{name|{{{section|{{#if:{{{prefix|}}}|{{ucfirst:{{{prefix}}}}}:{{ROOTPAGENAME}}|{{#switch:{{{bookname|{{{book|root}}}}}}|root={{BOOKNAME}}|full|naive={{FULLBOOKNAME}}|#default={{{bookname|{{{book|}}}}}}}}}}}}}}}}}}]]<noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 55ek4bap8l5d7ufvcwvvfdml0wmu481 0 5564 27406 2021-03-02T13:42:45Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Infobox |above=DepEd Baguio CCApp |image=[[File:DepEd Division of Baguio City.png|frameless]] |header1=Mga detalye |label2=Kasalukuyang bersyon |data2=1.0.0 alpha 5 }} Ang '''Paggamit ng DepEd Baguio CCApp''' ay isang librong pang-gabay sa paggamit ng DepEd Baguio CCApp. == Nilalaman == * {{Chapter link|Panimula}} * {{Chapter link|Talaan ng mga pagbabago}} * Usage ** {{Chapter link|Pagsisimula}} ** {{Chapter link|Pag-setup}} ** {{Chapter link|Main Menu}} ** {{Chapter link|Pagbigay ng puna}} ** {{Chapter link|Pagbigay ng reklamo}} ** {{Chapter link|Pagbibigay ng kumento at hinain}} * {{Chapter link|Mga memoranda ng DepEd}} == Karagdagang impormasyon == * {{Chapter link|Paang mag-ambag}} * {{Chapter link|Mga may-akda}} == Iba pang wika == Ang librong ito ay nababasa rin sa Ingles. [[:en:Using DepEd Baguio CCApp|I-klik dito para basahin.]] {{Status|0}} {{Estante|Computer software}} mb5cgf2nuxeekvbcyp0eg3phnj8tuum 100 5566 28027 27485 2021-05-03T00:34:13Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Sinigang na hito]] sa [[Pagluluto:Sinigang na hito]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Sinigang na Hito.jpg|280px|frameless|right|Sinigang na Hito]] ==Mga Sangkap:== *1 kilo ng sariwang hito *2 tasa na hiniwang kamias *3 tangkay ng pechay *4 na pirasong berdeng saging na saba *1 kutsaritang asin *1 kutsaritang paminta *2 pirasong siling berde *1 katamtamang laki na sibuyas *1 kutsaritang luya *2 tasang hugas bigas ==Paraan ng Pagluluto:== #Linising maigi ang hito, hiwain ng katamtamang laki at itabi. #Hiwain ng maninipis ang luya, sibuyas, kamyas at saging. #Sa isang kaserola ilagay ang luya, sibuyas at ang hiniwang isda, isama narin ang hiniwang kamias. #Pakuluin ito sa dalawang tasang hugas bigas ng 10 minuto. #Timplahan ng asin, paminta, at ihulog ang saging na saba. #Antaying maluto ang saging, kapag malambot na ito, ihulog ang sili at pechay. #Pakuluin muli sa loob ng tatlong minuto. #Ihain. cu7kar6t3kqwho0syy6u7xhceu13tdq 100 5567 27869 27490 2021-05-02T08:32:49Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Minatamis na saging]] sa [[Pagluluto:Minatamis na saging]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Minatamis na Saging.jpg|280px|frameless|right|alt=Minatamis na saging|Minatamis na Saging]] ==Mga Sangkap:== *6 na pirasong saging na saba *1 tasang sago (maliliit) *1/4 tasang asukal (puti) *3 kutsarang minatamis na langka *anis ==Paraan ng pagluto:== #Lagain ang saging at sago sa isang tasang tubig sa loob ng 8 na minuto. #Pag naluto na ang saging at sago, idagdag ang asukal at anis. #Pakuluin hanggang lumapot at mabawasan ang sabaw. #Kapag halos tuyo na ang sabaw nito, ilagay na ang hiniwang minatamis na langka at muling pakuluin ng dalawang minuto. #Matapos ang dalawang minuto, maari na itong hanguin, palamigin at ihain. #Maari rin itong lagyan ng yelo at gatas evaporada. [[Category:Merienda]] eq4pj9wlpnyqtrt3agvnr8oe2vyn757 100 5568 27835 27466 2021-05-02T07:17:20Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Palitaw malagkit]] sa [[Pagluluto:Palitaw malagkit]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki Mga Sangkap: #½ malagkit #1 tasang asukal #½ tasang sesame seeds #1 niyog (kinayod) #3 tasa ng tubig Paraan ng pagluto: Ibabad magdamag ang malagkit at ipagiling. Bilugin ng tig-isang pulgada bawat isa . Gamit ang palad, bumuo ng bilog na may habang dalawang pulgada na may kapal na 1/3 pulgada bawat isa. Lagain ang mga ito hangang sa lumitaw. Pag lumitaw na ang malagkit, luto na ito. Paghango sa tubig,ibabad muna sa may yelong tubig ng ilang minuto bago patuyuin at ilagay sa niyog, ikutin ng niyog ang bawat bahagi nito. Samantala, itusta ang sesame seeds hanggang sa maging kulay kape. Pag nagsimula na itong bumango, hanguin na at dikdikin ng pino. Ihalo sa isang tasang asukal. Iayos ang mga palitaw na may niyog sa isang pinggan o serving tray. Budburan ng pinaghalong asukal at tustadong sesame seeds at ihain. 7tja4ouzsj591dneu051ub2wgiv1snn 100 5569 27836 27477 2021-05-02T07:17:31Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Palitaw na malagkit]] sa [[Pagluluto:Palitaw na malagkit]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Palitaw Filipino Delicacy.jpg|280px|thumb|right|Palitaw]] ==Mga Sangkap== *½ malagkit *1 tasang asukal *½ tasang sesame seeds *1 niyog (kinayod) *3 tasa ng tubig ==Paraan ng pagluto== #Ibabad magdamag ang malagkit at ipagiling. #Bilugin ng tig-isang pulgada bawat isa . Gamit ang palad, bumuo ng bilog na may habang dalawang pulgada na may kapal na 1/3 pulgada bawat isa. #Lagain ang mga ito hangang sa lumitaw. Pag lumitaw na ang malagkit, luto na ito. Paghango sa tubig,ibabad muna sa may yelong tubig ng ilang minuto bago patuyuin at ilagay sa niyog, ikutin ng niyog ang bawat bahagi nito. #Itusta ang sesame seeds hanggang sa maging kulay kape. Pag nagsimula na itong bumango, hanguin na at dikdikin ng pino. #Ihalo ang sesame seeds sa isang tasang asukal. #Iayos ang mga palitaw na may niyog sa isang pinggan o serving tray. #Budburan ng pinaghalong asukal at tustadong sesame seeds. #Ihain. [[Category: Merienda]] i4m2o46ctgqhw8hxjz20klrpmuehldm 100 5570 27740 27487 2021-05-02T03:30:51Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ginataang Kamoteng Kahoy]] sa [[Pagluluto:Ginataang Kamoteng Kahoy]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Ginataang Kamoteng Kahoy.jpg|280px|frameless|right|Ginataang Kamoteng Kahoy]] ==Mga Sangkap== *1 kilo, kamoteng kahoy *2 tasa ng kinayod na niog *2 tasa na mainit na tubig *1/8 kutsaritang asin ==Paraan ng Pagluluto== #Hugasan ang kamoteng kahoy, balatan, at hiwain ng tigtatlong pulgada. #Lagyan ng 2 tasang mainit na tubig ang kinayod na niog. #Lagain ng 15 na minuto ang hiniwang kamoteng kahoy sa gata na hinaluan ng mainit na tubig. #Kapag luto na ang kamoteng kahoy, nag bibitakbitak na ito, lagyan ng asin at hanguin. #Budburan ng kinayod na niog sa ibabaw. #At ihain. [[Category:Merienda]] 2hry3ts0pd5yru66b60icftyczg0318 100 5571 27780 27488 2021-05-02T05:51:49Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Inihaw na Talakitok]] sa [[Pagluluto:Inihaw na Talakitok]] nang walang iniwang redirect: standardization wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Inihaw na Talakitok.jpg|280px|frameless|right|alt=Inihaw naTalakitok|Inihaw na Talakitok]] ==Mga Sangkap== *1 1/2 sariwang talakitok *1 kutsritang asin *1 pirasong kamatis *1 katamtamang laki na sibuyas *1 katamtamang laki na luya *1/8 teaspoon pamintang durog ==Paraan ng Pagluto== #Hugasang mabuti at linisin ang talakitok. #Tadtarin ang luya at sibuyas, hiwain ang kamatis ng maliliit, at ihalo ang paminta sa rekado na palaman. #Pahiran ng asin ang laman ng talakitok, at ilagay ang pinag haluhalong rekado sa tiyan ng isda. #Magpabaga ng ulingo ihanda ang electric griller para ihawin ang isda. #Ihawin ito ng 10 minuto at baliktarin, bantayan hanggang sa maluto. #Ihain na may kasamang sawsawan. 4zb8evcgtbjuc6h4ak5hky0gciq35k8 102 5572 27494 27492 2021-03-26T09:01:15Z Burzuchius 4564 wikitext text/x-wiki <div style="text-align: center; font-size: 400%;">'''W''' ay para sa '''W'''alrus</div> [[File:W is for Walrus.jpg|center|600px]] {{Padron:Wikijunior:Alpabeto|Hayop}} i2j7z1en4r5an2gw17erh4zrysmnf3m 102 5573 27493 2021-03-26T09:00:41Z Burzuchius 4564 Inilipat ni Burzuchius ang pahinang [[Wikijunior:Alpabetong Animal/W]] papunta sa [[Wikijunior:Alpabetong Hayop/W]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikijunior:Alpabetong Hayop/W]] 96p9xlhkdggsikdzvfiilbz5aefnnof 14 5574 27496 2021-03-29T02:46:17Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AT INTERWIKIS DITO --> </noinclude> mjrpglo1ik5r6s53c8dgm9fwjvvi4kh 0 5575 27497 2021-03-29T02:47:47Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Page |description=Ang mga librong nandito ay sumasakop sa mga librong tumatalakay sa kurikulum pang-edukasyon. |icon=Nuvola apps edu miscellaneous (no words).svg |1={{{1|}}} }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> t3uzgeh7tkengce3crhbp3mpy7vdp30 14 5576 27498 2021-03-29T02:50:45Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 8ci0wreebu7b8zj5teeyybhn9vcusyv 0 5577 27499 2021-03-29T02:51:20Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Ancestry|{{{1|}}} |ancestors=( "Kurikulum" ) }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> tlc74ca6zveotwtvsc39b8s1sjmij5b 0 5578 27500 2021-03-29T02:53:00Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Page |parent=Kurikulum |description=Para sa aklat na karaniwang pang-kurikulum. |1={{{1|}}} |icon=Nuvola apps edu miscellaneous (no words).svg }} qyhgxskpv9m7orkuolmwinfjub2p4s5 14 5579 27501 2021-03-29T02:54:02Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> ge196twu2606525sullbc77b481fd8x 14 5580 27502 2021-03-29T02:55:29Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> bvsk6tqmoiwpkrsiz3htbl1swzcm79y 0 5581 27504 2021-03-29T03:02:18Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Ancestry|{{{1|}}} |ancestors=( "Kurikulum" ) }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> tlc74ca6zveotwtvsc39b8s1sjmij5b 14 5582 27505 2021-03-29T03:02:50Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 8ci0wreebu7b8zj5teeyybhn9vcusyv 14 5583 27506 2021-03-29T03:03:13Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> bvsk6tqmoiwpkrsiz3htbl1swzcm79y 0 5584 27507 2021-03-29T03:03:36Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Page |parent=Kurikulum |description=Para sa aklat na pang-kurso sa kolehiyo. |1={{{1|}}} |icon=Breezeicons-categories-32-applications-education-science.svg }} 85hysfysrjla0wdmglhk76oi55wu2rc 14 5585 27509 2021-03-29T03:05:14Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Book category header}} {{BookCat}} 4644hnvs48vd487fwafoyht8vdrcp4s 14 5586 27523 2021-04-24T02:00:38Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AT INTERWIKIS DITO --> </noinclude> mjrpglo1ik5r6s53c8dgm9fwjvvi4kh 14 5587 27524 2021-04-24T02:00:59Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> ge196twu2606525sullbc77b481fd8x 0 5588 27525 2021-04-24T02:01:08Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Page |description=Ang mga librong nandito ay sumasakop sa asignaturang '''[[w:sining|Sining]]'''. |icon=Nuvola apps package graphics.svg |1={{{1|}}} }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> hvpdokmnfrz4cimbix3k3suz27hebnb 0 5589 27526 2021-04-24T02:02:30Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Ancestry|{{{1|}}} |ancestors=( "Sining" ) }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 4yj32ttser4b940cpjv6sr7x72pq6jc 14 5590 27527 2021-04-24T02:02:54Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 8ci0wreebu7b8zj5teeyybhn9vcusyv 14 5591 27528 2021-04-24T02:03:16Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- MGA KATEGORYA AT KAWING DITO --> </noinclude> adlr7mx6o541hf9gowfm7uta6a5aur3 0 5592 27529 2021-04-24T02:03:48Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Page |parent=Sining |description=Para sa aklat na karaniwang pang-sining. |1={{{1|}}} |icon=Nuvola apps package graphics.svg }} 9523tjthryfmfpdlyze4f87rgze8h14 14 5593 27530 2021-04-24T02:20:45Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AT INTERWIKIS DITO --> </noinclude> mjrpglo1ik5r6s53c8dgm9fwjvvi4kh 14 5594 27531 2021-04-24T02:21:02Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> ge196twu2606525sullbc77b481fd8x 0 5595 27532 2021-04-24T02:21:17Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Page |description=Ang mga librong nandito ay sumasakop sa mga librong tumatalakay sa matematika. |icon=Arithmetic symbols.svg |1={{{1|}}} }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> ajckpob7h7ns6rj0gp2soyikl7vmz8z 0 5596 27533 2021-04-24T02:22:46Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Ancestry|{{{1|}}} |ancestors=( "Matematika" ) }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 9xdzacqobtt6sgdqpk9le0l8ewx61nz 14 5597 27534 2021-04-24T02:23:28Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 8ci0wreebu7b8zj5teeyybhn9vcusyv 14 5598 27535 2021-04-24T02:23:48Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> bvsk6tqmoiwpkrsiz3htbl1swzcm79y 0 5599 27536 2021-04-24T02:24:08Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Page |parent=Matematika |description=Para sa aklat na karaniwang pang-matematika. |1={{{1|}}} |icon=Arithmetic symbols.svg }} d27fkzc8skvqykboviawu4hzrpwmxnq 14 5600 27537 2021-04-24T02:30:53Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AT INTERWIKIS DITO --> </noinclude> mjrpglo1ik5r6s53c8dgm9fwjvvi4kh 14 5601 27538 2021-04-24T02:31:10Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> ge196twu2606525sullbc77b481fd8x 0 5602 27539 2021-04-24T02:31:28Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Kagawaran:Page |description=Ang mga librong nandito ay sumasakop sa mga librong hindi nauuri sa mga ibang kagawaran. |icon=P star.svg |1={{{1|}}} }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> ln74kvnh20wgiw4q9bgghibd9ixxly5 0 5603 27540 2021-04-24T02:33:19Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Ancestry|{{{1|}}} |ancestors=( "Iba pa" ) }}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> e4upxq4bk2uz0aip07o7ep15nrpw3qs 14 5604 27541 2021-04-24T02:33:55Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Allbooks category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> 8ci0wreebu7b8zj5teeyybhn9vcusyv 14 5605 27542 2021-04-24T02:34:12Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Category|{{{1|}}}}}<noinclude> <!-- CATEGORIES AND INTERWIKIS HERE --> </noinclude> bvsk6tqmoiwpkrsiz3htbl1swzcm79y 0 5606 27543 2021-04-24T02:34:24Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Estante:Page |parent=Iba pa |description=Para sa aklat na karaniwang hindi nauuri sa mga estanteng nandito. |1={{{1|}}} |icon=P star.svg }} ckrid6uur1u4cjbmjjn1cgk0qx8f1nl 10 5609 27549 2021-04-29T04:36:18Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki <includeonly><span style="background:#F0F0F0; color:#008740;">'''{{{1}}}'''</span></includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> kwji1t2uj0nnm4s1opigf1ivaqm5d7c 10 5610 27550 2021-04-29T04:43:37Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Documentation subpage}} Nag-foformat ng code ang padrong ito para ito'y madaling maitukoy mula sa ibang mga teksto. == Paggamit == <pre> {{parameter|foo}} </pre> ay magreresulta sa<br/> {{parameter|foo}} <includeonly> </includeonly> mfrhcnxa4y6zxw54fk2onw0wnz1a53m 14 5611 27553 2021-04-29T06:26:27Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Mbox |text=Nakalista dito ang lahat ng mga estante sa Aklatang Wikibooks. }} {{BookCat}} cixnv5br9a2sfskufphjapoop9wn4ad 14 5612 27555 2021-04-29T07:40:52Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Mbox |text=Nakalista dito ang mga estanteng pang-karaniwang sanggunian ng mga kagawaran. }} {{BookCat}} hhu1zdrjsiq9ndnq4g6jiyb1w33an4e 0 5614 27649 2021-05-02T02:40:47Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Champorado]] sa [[Pagluluto:Champorado]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pagluluto:Champorado]] bo4d8qt5nojsyezrxlj6585t1hhb7o4 0 5615 27758 2021-05-02T04:04:22Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Hainanese Chicken]] sa [[Pagluluto:Hainanese Chicken]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pagluluto:Hainanese Chicken]] saro4uy9ku2op20m3c1few46669bvrq 14 5616 27859 2021-05-02T08:18:37Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Book category header}} {{BookCat}} 4644hnvs48vd487fwafoyht8vdrcp4s 0 5617 27982 2021-05-02T14:17:07Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Pork Knuckles with Sauerkraut]] sa [[Pagluluto:Pork Knuckles with Sauerkraut]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Pagluluto:Pork Knuckles with Sauerkraut]] 4fmzbaq3lv1s6a5bnoynhjhvpy0hf8n 14 5618 28020 2021-05-03T00:31:37Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{Book category header}} {{BookCat}} 4644hnvs48vd487fwafoyht8vdrcp4s 14 5619 28090 2021-05-03T13:24:31Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki __HIDDENCAT__ {{cmbox|text=Ito ay isang panloob na minementenang kategorya. Dapat nakalista dito ang lahat ng mga librong nakatalaga sa [[:Category:{{ROOTPAGENAME}}|{{ROOTPAGENAME}}]].}} p1c77g9uzno8mdopdfde27osu4ywucu 0 5621 28115 2021-06-04T02:09:38Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 03 : Isang Pagtataksil]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 3]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 3]] 0fe9r9icgkz96os1bmsap9x1cdidaqi 0 5622 28117 2021-06-04T02:09:52Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 04 : Kabiguang Mapaawit ang Ibong Adarna]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 4]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 4]] epn403yzx9r08f3tw3bgnr04xmtwkau 0 5623 28119 2021-06-04T02:10:07Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 05 : Paggaling ni Haring Fernando]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 5]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 5]] gdpb8jkwshhzjobba3zjvxg4iuj18yy 0 5624 28121 2021-06-04T02:10:20Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 06 : Ang Paghihiganti]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 6]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 6]] nm9w6s69krkuo26c5jwlglug9tp2ube 0 5625 28123 2021-06-04T02:10:33Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 07 : Isang Bagong Pakikipagsapalaran]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 7]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 7]] jcv2oym2rxa89ajz74c5m0jsook1n9a 0 5626 28125 2021-06-04T02:11:06Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 08 : Ang Muling Pagtataksil]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 8]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 8]] 4yvaxsm3921ee08uyxnfu5k0od90him 0 5627 28127 2021-06-04T02:11:19Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 10 : Tulong Mula sa Lobong Engkantado]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 10]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 10]] r1s5gez6exfw8balkwviz3cu5f24o1p 0 5628 28130 2021-06-04T02:12:00Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 12 : Paghahanap sa Kaharian ng de los Crystales]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 12]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 12]] 9x17cc6uhiwyaqeuq8va61x64ys3o54 0 5629 28132 2021-06-04T02:12:16Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 13 : Pagdating sa Reino de los Crystales]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 13]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 13]] 6u7jq0hn4emj4d9i7be074meme4i65o 0 5630 28134 2021-06-04T02:12:40Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 15 : Ang Pagtakas]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 15]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 15]] spupsqsijptqa267fl14sjs2z2ainex 0 5631 28136 2021-06-04T02:12:51Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 16 : Nakalimutang Pag-ibig]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 16]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 16]] 191px4ziz7sws55x5aytmp3x6miv6pu 0 5632 28138 2021-06-04T02:13:06Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 17 : Paghihiganti ni Doña Maria]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 17]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 17]] 1i0iszpdfbgft2dow11n02yeqv08nxk 0 5633 28140 2021-06-04T02:13:16Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 18 : Ang Pagtatapos]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 18]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 18]] nob22krcndx4hp4c3k22bgnkr5208d3 0 5634 28142 2021-06-04T02:13:41Z Yivan000 4073 Inilipat ni Yivan000 ang pahinang [[Ibong Adarna/Kabanata 14 : Pitong mga Kautusan ni Haring Salermo]] sa [[Ibong Adarna/Kabanata 14]]: standardization wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ibong Adarna/Kabanata 14]] 8u4fiklkkl2si93px9g0ndco6yx24my 102 5648 28183 2021-07-12T11:26:01Z 177.38.197.165 Abc wikitext text/x-wiki EleFdrog frk8drefw2dfxtgx1xupewghzttjo6s 102 5649 28184 2021-07-12T11:26:42Z 177.38.197.165 New Dinosaur wikitext text/x-wiki Hoser fe3uluavwd0ok6ej2z7hr0yhtnovpkz 0 5650 28185 2021-07-14T09:36:26Z 111.125.105.201 apatigagal si Sisa nang dumating si Basiliong sugatan ang ulo. Dumadaloy ang masaganang dugo. Ipinagtapat ni Basilio ang dahilan ng kanyang pagkakasugat. Siya ay hinabol ng mga guwardiya sibil at pinahihinto sa paglakad. Pero siya ay kumaripas ng takbo sapagkat nangangamba siyang kapag nahuli siya ay parurusahan siya at paglilinisin sa kuwartel. Dahil sa hindi niya paghinto siya ay binaril. Dinaplisan siya ng punglo sa ulo. Sinabi din niya sa ina na naiwan niya sa kumbento si Crispin. Na wikitext text/x-wiki napatigagal si Sisa nang dumating si Basiliong sugatan ang ulo. Dumadaloy ang masaganang dugo. Ipinagtapat ni Basilio ang dahilan ng kanyang pagkakasugat. Siya ay hinabol ng mga guwardiya sibil at pinahihinto sa paglakad. Pero siya ay kumaripas ng takbo sapagkat nangangamba siyang kapag nahuli siya ay parurusahan siya at paglilinisin sa kuwartel. Dahil sa hindi niya paghinto siya ay binaril. Dinaplisan siya ng punglo sa ulo. Sinabi din niya sa ina na naiwan niya sa kumbento si Crispin. Nakahinga ng maluwag si Sisa. Ipinakiusap ni Basilio sa ina, na huwag sabihin kanino man ang dahilan ng kanyang pagkakasugat sa ulo. At sa halip ay sabihin na lamang na nahulog siya sa puno. Tinanong ni Sisa kung bakit naiwan si Crispin. Sinabi ni Basilio na napagbintangan na nagnakaw ng dalawang onsa si Crispin. Hindi niya sinabi ang parusang natikman ng kapatid sa kamay ng Sakristan Mayor. Napaluha si Sisa dahil sa awa sa anak. Sinabing ang mga dukhang katulad lamang nila ang nagpapasan ng maraming hirap sa buhay. Hindi nakatikim ng pagkain si Basilio. Kaagad na sinayasat ng ang ina nang malaman na dumating ang ama. Alam niyang pagdumarating ang ama tumitikim ng bugbog ang ina nito. Nabanggit ni Basilio na higit na magiging mabuti ang kanilang kalagayan, kung silang tatlo na lamang. Hitsa puwera ang ama. Ito ay pinagdamdam ni Sisa. Sa pagtulog ni Basilio siya ay binangungot. Sa panaginip niya, nakita niya ang kapatid na si Crispin ay pinalo ng yantok ng kura at sakristan major hangang sa ito ay panawan ng malay tao. Dahil sa kanyang malakas na pag-ungol, siya ay ginising ni Sisa. Tinanong ni Sisa kung ano ang napanaginipan nito. Hindi sinabi ni Basilio ang dahilan at sa halip , kanyang sinabi kung ano ang balak nito sa kanilang pamumuhay. Ang kaniyang balak ay (1) ihihinto na silang magkakapatid sa pagsasakristan at ipapakaon niya si Crispin kinabukasan din, (2) hihilingin niya kay Ibarra na kunin siyang pastol ng kanyang baka at kalabaw at (3) kung malaki-laki na siya, hihilingin niya kay Ibarra na bigyan siya ng kapirasong lupa na masasaka. Sa pagsusuri ni Basilio sila ay uunlad sa kanilang pamumuhay dahil siya ay magsisipag sa pagpapayaman at paglilinang sa bukid na kanyang sasakahin kung saka-sakali. Si Crispin ay mag-aaral kay Pilosopo Tasyo at si Sisa ay titigil na sa paglalamay ng mga tinatahing mga damit. Sa lahat ng sinasabi ni Basilio, si Sisa ay nasisiyahan. Ngunit lihim na napaluha ito sapagkat hindi isinama ng anak sa kanyang mga balak ang kanilang ama. q9i86m65zmgmj3xqrngffph4nx0p6ru 4 5659 28239 2022-01-27T07:51:49Z Yivan000 4073 Added this page wikitext text/x-wiki {{tmbox|text=Ito ay ang sinupan para sa [[Wikibooks:Kapihan]] na nailagay noong 2022. Pakiusap at huwag baguhin ang mga nandito.}} == Movement Learning and Leadership Development Project == Hello The Wikimedia Foundation’s Community Development team is seeking to learn more about the way volunteers learn and develop into the many different roles that exist in the movement. Our goal is to build a movement informed framework that provides shared clarity and outlines accessible pathways on how to grow and develop skills within the movement. To this end, we are looking to speak with you, our community to learn about your journey as a Wikimedia volunteer. Whether you joined yesterday or have been here from the very start, we want to hear about the many ways volunteers join and contribute to our movement. To learn more about the project, [[:m:special:MyLanguage/Movement Learning and Leadership Development Project|please visit the Meta page]]. If you are interested in participating in the project, please complete [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSegM07N1FK_s0VUECM61AlWOthwdn5zQOlVsa2vaKcx13BwZg/viewform?usp=sf_link this simple Google form]. Although we may not be able to speak to everyone who expresses interest, we encourage you to complete this short form if you are interested in participating! -- [[user:LMiranda (WMF)|LMiranda (WMF)]] ([[user talk:LMiranda (WMF)|talk]]) 19:00, 22 Enero 2020 (UTC) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Trizek_(WMF)/sandbox/temp_MassMessage_list&oldid=19738989 --> == Additional interface for edit conflicts on talk pages == ''Sorry, for writing this text in English. If you could help to translate it, it would be appreciated.'' You might know the new interface for edit conflicts (currently a beta feature). Now, Wikimedia Germany is designing an additional interface to solve edit conflicts on talk pages. This interface is shown to you when you write on a discussion page and another person writes a discussion post in the same line and saves it before you do. With this additional editing conflict interface you can adjust the order of the comments and edit your comment. We are inviting everyone to have a look at [[m:WMDE Technical Wishes/Edit Conflicts#Edit conflicts on talk pages|the planned feature]]. Let us know what you think on our [[mw:Help talk:Two Column Edit Conflict View|central feedback page]]! -- For the Technical Wishes Team: [[m:User:Max Klemm (WMDE)|Max Klemm (WMDE)]] 14:15, 26 Pebrero 2020 (UTC) <!-- Message sent by User:Max Klemm (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=19845780 --> == Editing news 2020 #1 – Discussion tools == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <em>[[m:VisualEditor/Newsletter/2020/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</em> [[File:TalkPages-Reply-v1.0.png|thumb|300px|alt=Screenshot showing what the Reply tool looks like|This early version of the Reply tool automatically signs and indents comments.]] The [[mw:Editing|Editing team]] has been working on [[mw:Talk pages project|the talk pages project]]. The goal of the talk pages project is to help contributors communicate on wiki more easily. This project is the result of the [[mw:Talk pages consultation 2019|Talk pages consultation 2019]]. [[File:TalkPages-Reply-v2.0.png|thumb|300px|alt=Reply tool improved with edit tool buttons|In a future update, the team plans to test a tool for easily linking to another user's name, a rich-text editing option, and other tools.]] The team is building a [[mw:Talk pages project/replying|new tool for replying]] to comments now. This early version can sign and indent comments automatically. <strong>Please [[mw:Talk pages project/replying/prototype testing#Reply%20version%201.0|test the new Reply tool]].</strong> *On 31 March 2020, the new {{Int:discussiontools-replylink}} tool was offered as a [[mw:Beta Feature|Beta Feature]] editors at four Wikipedias: [[w:ar:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Arabic]], [[w:nl:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Dutch]], [[w:fr:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|French]], and [[w:hu:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Hungarian]]. If your community also wants early access to the new tool, contact [[User:Whatamidoing (WMF)]]. *The team is planning some upcoming changes. <strong>Please [[mw:Talk pages project/replying#Version%202.0|review the proposed design]] and share your thoughts on the talk page.</strong> The team will test features such as: **an easy way to mention another editor ("pinging"), **a rich-text visual editing option, and **other features identified through user testing or recommended by editors. To hear more about Editing Team updates, please add your name to the [[mw:Talk pages project#Get involved|<strong>"Get involved"</strong>]] section of the project page. You can also watch [[File:MediaWiki Vector skin blue star watchlist icon.svg|frameless|16px]] these pages: [[mw:Talk pages project|the main project page]], [[mw:Talk pages project/Updates|Updates]], [[mw:Talk pages project/replying|Replying]], and [[mw:Talk pages project/replying/prototype testing|User testing]]. – [[user:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:User talk:PPelberg (WMF)|talk]]) & [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) </div> 19:28, 8 Abril 2020 (UTC) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Quiddity_(WMF)/sandbox3&oldid=19967063 --> == Editing news 2020 #2 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <em>[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2020/June|Read this in another language]] • [[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</em> [[File:TalkPages-Reply-v2.0.png|alt=Mockup of the new reply feature, showing new editing tools|thumb|400x400px|The new features include a toolbar. [[mw:Talk:Talk pages project/replying|What do you think should be in the toolbar?]]]] This issue of the [[mw:Special:MyLanguage/Editing|Editing]] newsletter includes information the [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project|Talk pages project]], an effort to help contributors communicate on wiki more easily. * [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying|<strong>Reply tool</strong>]]: This is available as a Beta Feature at the four partner wikis (Arabic, Dutch, French, and Hungarian Wikipedias). The Beta Feature is called "{{int:discussiontools-preference-label}}". The Beta Feature will get [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying#Version%202.0|new features]] soon. The new features include writing comments in a new visual editing mode and pinging other users by typing <code>@</code>. You can [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying/prototype testing#Reply%20tool%20version%202.0|test the new features]] on the [[mw:Special:MyLanguage/Beta Cluster|Beta Cluster]] now. Some other wikis will have a chance to try the Beta Feature in the coming months. * [[mw:Special:MyLanguage/New requirements for user signatures|<strong>New requirements for user signatures</strong>]]: Soon, users will not be able to save invalid custom signatures in [[Special:Preferences]]. This will reduce signature spoofing, prevent page corruption, and make new talk page tools more reliable. Most editors will not be affected. * [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion|<strong>New discussion tool</strong>]]: The Editing team is beginning work on a simpler process for starting new discussions. You can [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion#Design|see the initial design on the project page]]. * [[m:Special:MyLanguage/Research:Usage of talk pages|<strong>Research on the use of talk pages</strong>]]: The Editing team worked with the [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Research|Wikimedia research team]] to study how talk pages help editors improve articles. We learned that new editors who use talk pages make more edits to the main namespace than new editors who don't use talk pages. – [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) </div> 20:36, 17 Hunyo 2020 (UTC) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Trizek_(WMF)/sandbox/temp_MassMessage_list&oldid=20184676 --> == Feedback on movement names == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:Hello}}. Apologies if you are not reading this message in your native language. {{int:please-translate}} if necessary. {{Int:Feedback-thanks-title}} There are a lot of conversations happening about the future of our movement names. We hope that you are part of these discussions and that your community is represented. Since 16 June, the Foundation Brand Team has been running a [https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_9G2dN7P0T7gPqpD survey] in 7 languages about [[m:Special:MyLanguage/Communications/Wikimedia brands/2030 movement brand project/Naming convention proposals|3 naming options]]. There are also community members sharing concerns about renaming in a [[m:Special:MyLanguage/Community open letter on renaming|Community Open Letter]]. Our goal in this call for feedback is to hear from across the community, so we encourage you to participate in the survey, the open letter, or both. The survey will go through 7 July in all timezones. Input from the survey and discussions will be analyzed and published on Meta-Wiki. Thanks for thinking about the future of the movement, --[[:m:Talk:Communications/Wikimedia brands/2030 movement brand project|The Brand Project team]], 19:52, 2 Hulyo 2020 (UTC) ''Note: The survey is conducted via a third-party service, which may subject it to additional terms. For more information on privacy and data-handling, see the [[foundation:Special:MyLanguage/Naming Convention Proposals Movement Feedback Survey Privacy Statement|survey privacy statement]].'' </div> <!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/All_wikis_June_2020&oldid=20238848 --> == Editing news 2020 #3 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="tl" dir="ltr"> == Ika-3 Balita sa Pagmamatnugot ng 2020 == <em>[[m:VisualEditor/Newsletter/2020/July|Basahin sa ibang wika]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</em> [[File:50M@2x.png|thumb|alt=Isang gintong bituin na may bughaw na laso, at 50m ang teksto|Higit sa <strong>50 milyong pagbabago</strong> ang nagawa sa pamamagitan ng biswal na pampatnugot sa desktop.|400px]] Pitong taon na ang nakalilipas sa ganitong buwan, inialok ng [[mw:Editing team|Pangkat pampatnugot]] ang biswal na pampatnugot sa karamihan ng mga patnugot ng Wikipedia. Simula noon, maraming milyahe ang nakamit ng mga patnugot: * Higit sa <strong>50 milyong pagbabago</strong> ang nagawa sa pamamagitan ng biswal na pampatnugot sa desktop. * Higit sa <strong>2 milyong bagong artikulo</strong> ang nilikha sa biswal na pampatnugot. Higit sa 600,000 ng artikulong ito ay nagawa lamang noong 2019. * <strong>Unti-unting sumisikat</strong> ang biswal na pampatnugot. Ang hagway ng lahat ng mga pagbabago gamit ang biswal na pampatnugot ay tumataas bawat taon mula sa pagpapakilala nito. * Noong 2009, ginamit ng <strong>35% ng mga pagbabago ng mga bagong-dating</strong> (mga patnugot na naka-login na may ≤99 pagbabago) ang biswal na pampatnugot. Itong porsyento ay <strong>nadadagdagan bawat taon.</strong> * Halos <strong>5 milyong pagbabago sa mobile sayt</strong> ang nagawa gamit ang biswal na pampatnugot. Karamihan nitong mga pagbabago ay nagawa mula nang magsimula ang Pangkat pampatnugot sa pagpapabuti ng [[mw:Mobile visual editor|biswal na pampatnugot sa mobile]] noong 2018. * Noong ika-17 ng Nobyembre 2019, ang [https://discuss-space.wmflabs.org/t/first-edit-made-to-wikipedia-from-outer-space/2254 <strong>unang pagbabago mula sa kalawakan</strong>] ay nagawa sa biswal na pampatnugot sa mobile. 🚀 👩‍🚀 * Gumawa ang mga patnugot ng higit sa <strong>7 milyong pagbabago sa pampatnugot ng wikitext ng 2017</strong>, kabilang ang pagsisimula ng <strong>600,000 bagong artikulo</strong> gamit nito. Ang[[mw:2017 wikitext editor|pampatnugot ng wikitext ng 2017]] ay ang ''built-in wikitext mode'' ng VisualEditor. Maaari [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|itong paganahin sa inyong mga nais]]. [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|usapan]]) </div> 12:56, 9 Hulyo 2020 (UTC) <!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=20232673 --> == Announcing a new wiki project! Welcome, Abstract Wikipedia == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hi all, It is my honor to introduce Abstract Wikipedia, a new project that has been unanimously approved by the Wikimedia Foundation Board of Trustees. Abstract Wikipedia proposes a new way to generate baseline encyclopedic content in a multilingual fashion, allowing more contributors and more readers to share more knowledge in more languages. It is an approach that aims to make cross-lingual cooperation easier on our projects, increase the sustainability of our movement through expanding access to participation, improve the user experience for readers of all languages, and innovate in free knowledge by connecting some of the strengths of our movement to create something new. This is our first new project in over seven years. Abstract Wikipedia was submitted as a project proposal by Denny Vrandečić in May 2020 <ref>[[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]</ref> after years of preparation and research, leading to a detailed plan and lively discussions in the Wikimedia communities. We know that the energy and the creativity of the community often runs up against language barriers, and information that is available in one language may not make it to other language Wikipedias. Abstract Wikipedia intends to look and feel like a Wikipedia, but build on the powerful, language-independent conceptual models of Wikidata, with the goal of letting volunteers create and maintain Wikipedia articles across our polyglot Wikimedia world. The project will allow volunteers to assemble the fundamentals of an article using words and entities from Wikidata. Because Wikidata uses conceptual models that are meant to be universal across languages, it should be possible to use and extend these building blocks of knowledge to create models for articles that also have universal value. Using code, volunteers will be able to translate these abstract “articles” into their own languages. If successful, this could eventually allow everyone to read about any topic in Wikidata in their own language. As you can imagine, this work will require a lot of software development, and a lot of cooperation among Wikimedians. In order to make this effort possible, Denny will join the Foundation as a staff member in July and lead this initiative. You may know Denny as the creator of Wikidata, a long-time community member, a former staff member at Wikimedia Deutschland, and a former Trustee at the Wikimedia Foundation <ref>[[m:User:Denny|User:Denny]]</ref>. We are very excited that Denny will bring his skills and expertise to work on this project alongside the Foundation’s product, technology, and community liaison teams. It is important to acknowledge that this is an experimental project, and that every Wikipedia community has different needs. This project may offer some communities great advantages. Other communities may engage less. Every language Wikipedia community will be free to choose and moderate whether or how they would use content from this project. We are excited that this new wiki-project has the possibility to advance knowledge equity through increased access to knowledge. It also invites us to consider and engage with critical questions about how and by whom knowledge is constructed. We look forward to working in cooperation with the communities to think through these important questions. There is much to do as we begin designing a plan for Abstract Wikipedia in close collaboration with our communities. I encourage you to get involved by going to the project page and joining the new mailing list <ref>[[mail:abstract-wikipedia|Abstract Wikipedia mailing list]]</ref>. We recognize that Abstract Wikipedia is ambitious, but we also recognize its potential. We invite you all to join us on a new, unexplored path. Yours, Katherine Maher (Executive Director, Wikimedia Foundation) <references/> </div> <small>Sent by [[:m:User:Elitre (WMF)]] 19:56, 9 Hulyo 2020 (UTC) - '''[[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/July 2020 announcement]]''' </small> <!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/All_wikis_June_2020&oldid=20265886 --> == Technical Wishes: FileExporter and FileImporter become default features on all Wikis == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> The [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons|FileExporter and FileImporter]] will become a default features on all wikis until August 7, 2020. They are planned to help you to move files from your local wiki to Wikimedia Commons easier while keeping all original file information (Description, Source, Date, Author, View History) intact. Additionally, the move is documented in the files view history. How does it work? Step 1: If you are an auto-confirmed user, you will see a link "Move file to Wikimedia Commons" on the local file page. Step 2: When you click on this link, the FileImporter checks if the file can in fact be moved to Wikimedia Commons. These checks are performed based on the wiki's [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons/Configuration_file_documentation|configuration file]] which is created and maintained by each local wiki community. Step 3: If the file is compatible with Wikimedia Commons, you will be taken to an import page, at which you can update or add information regarding the file, such as the description. You can also add the 'Now Commons' template to the file on the local wiki by clicking the corresponding check box in the import form. Admins can delete the file from the local wiki by enabling the corresponding checkbox. By clicking on the 'Import' button at the end of the page, the file is imported to Wikimedia Commons. If you want to know more about the [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons|FileImporter extension]] or the [[m:WMDE_Technical_Wishes|Technical Wishes Project]], follow the links. --For the Technical Wishes Team: </div>[[User:Max Klemm (WMDE)|Max Klemm (WMDE)]] 09:14, 6 Agosto 2020 (UTC) <!-- Message sent by User:Max Klemm (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=20343133 --> == Important: maintenance operation on September 1st == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="tl" dir="ltr"><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2020|Basahin itong mensahe sa ibang wika]] Susubukin ng [[foundation:|Pundasyong Wikimedia]] ang kanilang pangalawang sentro ng datos. Sisiguraduhin nito na mananatiling online ang Wikipedia at ang mga iba pang wiki ng Wikimedia kahit pagkatapos ng isang sakuna. Upang matiyak na gumagana ang lahat, kailangang magsagawa ang kagawaran ng Teknolohiya ng Wikimedia ng planadong pagsubok. Ipapakita ng pagsubok kung maaasahang makakapaglipat sila mula sa isang sentro ng datos patungo sa kabila. Nangangailangan ito ng maraming pangkat na maghanda para sa pagsubok at maging presente para mag-ayos ng mga anumang di-inaasahang problema. Ililipat nila ang lahat ng trapiko sa pangalawang sentro ng datos sa '''Martes, ika-1 ng Setyembre 2020'''. Nakalulungkot, dahil sa mga limitasyon sa [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], dapat huminto ang lahat ng pagbabago habang naglilipat tayo. Humihingi kami ng paumanhin para sa pagkagambalang ito, at sinisikap naming mabawasan ito sa hinaharap. '''Makakapagbasa ka, ngunit hindi makakapagbago, ng lahat ng mga wiki sa loob lamang ng maikling panahon.''' *Hindi ka makakapagbago ng hanggang sa isang oras sa Martes, ika-1 ng Setyembre. Magsisimula ang pagsubok sa [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20200901T14 14:00 UTC] (15:00 BST, 16:00 CEST, 10:00 EDT, 19:30 IST, 07:00 PDT, 23:00 JST, at sa Bagong Silandya at 02:00 NZST sa Miyerkules, ika-2 ng Setyembre). *Kung susubukin mong magbago o maglagak sa mga oras na ito, makakikita ka ng mensahe ng kamalian. Inaasahan namin na walang mawawala na pagbabago sa mga minutong ito, ngunit hindi namin magagarantiyahan ito. Kung nakikita mo ang mensahe ng kamalian, mangyaring maghintay hanggang bumalik sa normal na ang lahat. Pagkatapos, dapat mailalagak mo na ang iyong pagbabago. Subalit, inirerekomenda namin na gumawa ka ng kopya ng iyong mga pagbabago muna, kung sakali man. ''Mga ibang epekto'': *Babagal ang mga ''background job'' at maaaring tanggalin ang ilan. Maaaring hindi maisasapanahon ang mga pulang kawing ng kasimbilis ng normal. Kung maglilikha ka ng artikulo na nakakawing na sa ibang lugar, mas matagal na mananatiling pula ang kawing. Kailangang pahintuin ang mga ilang pangmatagalang iskrip. *Magkakaroon ng mga ''code freeze'' sa linggo ng ika-1 ng Setyembre 2020. Hindi ilulunsad ang mga di-esensyal na kodigo. Maaaring ipagpaliban ang proyekto kung kinakailangan. Maaari mong [[wikitech:Switch Datacenter#Schedule for 2018 switch|basahin ang iskedyul sa wikitech.wikimedia.org]]. Ihahayag ang anumang pagbabago sa iskedyul. Magkakaroon pa ng mga abiso tungkol dito. '''Mangyaring ibahagi ang impormasyon sa iyong pamayanan.''' </div></div> <span dir=ltr>[[m:User:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] ([[m:User talk:Trizek (WMF)|talk]])</span> 13:48, 26 Agosto 2020 (UTC) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=20384955 --> == Invitation to participate in the conversation == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''{{int:Hello}}. Apologies for cross-posting, and that you may not be reading this message in your native language: translations of the following announcement may be available on '''[[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Draft review/Invitation (long version)|Meta]]'''. {{int:please-translate}}. {{Int:Feedback-thanks-title}}'' We are excited to share '''[[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Draft review|a draft of the Universal Code of Conduct]]''', which the Wikimedia Foundation Board of Trustees called for earlier this year, for your review and feedback. The discussion will be open until October 6, 2020. The UCoC Drafting Committee wants to learn which parts of the draft would present challenges for you or your work. What is missing from this draft? What do you like, and what could be improved? Please join the conversation and share this invitation with others who may be interested to join, too. To reduce language barriers during the process, you are welcomed to translate this message and the [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Draft review|Universal Code of Conduct/Draft review]]. You and your community may choose to provide your opinions/feedback using your local languages. To learn more about the UCoC project, see the [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] page, and the [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/FAQ|FAQ]], on Meta. Thanks in advance for your attention and contributions, [[:m:Talk:Trust_and_Safety|The Trust and Safety team at Wikimedia Foundation]], 17:55, 10 Setyembre 2020 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Universal_Code_of_Conduct/Draft_review/Invitation_(long_version)/List&oldid=20440292 --> == Wiki of functions naming contest == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> {{int:Please-translate}} {{int:Hello}}. Please help pick a name for the new Wikimedia wiki project. This project will be a wiki where the community can work together on a library of [[m:Special:MyLanguage/Abstract_Wikipedia/Wiki_of_functions_naming_contest#function|functions]]. The community can create new functions, read about them, discuss them, and share them. Some of these functions will be used to help create language-independent Wikipedia articles that can be displayed in any language, as part of the Abstract Wikipedia project. But functions will also be usable in many other situations. There will be two rounds of voting, each followed by legal review of candidates, with voting beginning on 29 September and 27 October. Our goal is to have a final project name selected on 8 December. If you would like to participate, then '''[[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/Wiki of functions naming contest|please learn more and vote now]]''' at meta-wiki. {{Int:Feedback-thanks-title}} --[[m:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]]</div> 21:26, 29 Setyembre 2020 (UTC) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Quiddity_(WMF)/Global_message_delivery_split_6&oldid=20492312 --> == Wiki of functions naming contest == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> {{int:Please-translate}} {{int:Hello}}. Please help pick a name for the new Wikimedia wiki project. This project will be a wiki where the community can work together on a library of [[m:Special:MyLanguage/Abstract_Wikipedia/Wiki_of_functions_naming_contest#function|functions]]. The community can create new functions, read about them, discuss them, and share them. Some of these functions will be used to help create language-independent Wikipedia articles that can be displayed in any language, as part of the Abstract Wikipedia project. But functions will also be usable in many other situations. There will be two rounds of voting, each followed by legal review of candidates, with voting beginning on 29 September and 27 October. Our goal is to have a final project name selected on 8 December. If you would like to participate, then '''[[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/Wiki of functions naming contest|please learn more and vote now]]''' at meta-wiki. {{Int:Feedback-thanks-title}} --[[m:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]]</div> 22:49, 29 Setyembre 2020 (UTC) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Quiddity_(WMF)/Global_message_delivery_split_6&oldid=20492312 --> == Call for feedback about Wikimedia Foundation Bylaws changes and Board candidate rubric == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:Hello}}. Apologies if you are not reading this message in your native language. {{Int:Please-translate}}. Today the Wikimedia Foundation Board of Trustees starts two calls for feedback. One is about changes to the Bylaws mainly to increase the Board size from 10 to 16 members. The other one is about a trustee candidate rubric to introduce new, more effective ways to evaluate new Board candidates. The Board welcomes your comments through 26 October. For more details, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board noticeboard/October 2020 - Call for feedback about Bylaws changes and Board candidate rubric|check the full announcement]]. {{Int:Feedback-thanks-title}} [[m:User:Qgil-WMF|Qgil-WMF]] ([[m:User talk:Qgil-WMF|talk]]) 17:09, 7 Oktubre 2020 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/Board2&oldid=20519857 --> == Important: maintenance operation on October 27 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="tl" dir="ltr"><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2020|Basahin itong mensahe sa ibang wika]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch+2020&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] Sinusuri ng [[foundation:|Pundasyong Wikimedia]] ang paglilipat sa pagitan ng mga una at pangalawang sentro ng datos. Sisiguraduhin nito na mananatiling online ang Wikipedia at ang mga iba pang wiki ng Wikimedia kahit pagkatapos ng isang sakuna. Upang matiyak na gumagana ang lahat, kailangang magsagawa ang kagawaran ng Teknolohiya ng Wikimedia ng planadong pagsubok. Ipapakita ng pagsubok kung maaasahang makakapaglipat sila mula sa isang sentro ng datos patungo sa kabila. Nangangailangan ito ng maraming pangkat na maghanda para sa pagsubok at maging presente para mag-ayos ng mga anumang di-inaasahang problema. Ililipat nila ang lahat ng trapiko pabalik sa pangunahing sentro ng datos sa '''Martes, ika-27 ng Oktubre, 2020'''. Nakalulungkot, dahil sa mga limitasyon sa [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], dapat huminto ang lahat ng pagbabago habang nagaganap ang paglilipat. Humihingi kami ng paumanhin para sa pagkagambalang ito, at sinisikap naming mabawasan ito sa hinaharap. '''Makakapagbasa ka, ngunit hindi makakapagbago, ng lahat ng mga wiki sa loob lamang ng maikling panahon.''' *Hindi ka makakapagbago ng hanggang sa isang oras sa Martes, ika-27 ng Oktubre. Magsisimula ang pagsubok sa [https://zonestamp.toolforge.org/1603807200 14:00 UTC] (15:00 BST, 16:00 CEST, 10:00 EDT, 19:30 IST, 07:00 PDT, 23:00 JST, at sa Bagong Silandya sa 02:00 NZST sa Miyerkules, ika-28 ng Oktubre). *Kung susubukin mong magbago o maglagak sa mga oras na ito, makakikita ka ng mensahe ng kamalian. Inaasahan namin na walang mawawala na pagbabago sa mga minutong ito, ngunit hindi namin magagarantiyahan ito. Kung nakikita mo ang mensahe ng kamalian, mangyaring maghintay hanggang bumalik sa normal na ang lahat. Pagkatapos, dapat mailalagak mo na ang iyong pagbabago. Subalit, inirerekomenda namin na gumawa ka ng kopya ng iyong mga pagbabago muna, kung sakali man. ''Mga ibang epekto'': *Babagal ang mga ''background job'' at maaaring tanggalin ang ilan. Maaaring hindi maisasapanahon ang mga pulang kawing ng kasimbilis ng normal. Kung maglilikha ka ng artikulo na nakakawing na sa ibang lugar, mas matagal na mananatiling pula ang kawing. Kailangang pahintuin ang mga ilang pangmatagalang iskrip. *Magkakaroon ng mga ''code freeze'' sa linggo ng ika-26 ng Oktubre, 2020. Hindi ilulunsad ang mga di-esensyal na kodigo. Maaaring ipagpaliban ang proyekto kung kinakailangan. Maaari mong [[wikitech:Switch_Datacenter#Schedule_for_2020_switch|basahin ang iskedyul sa wikitech.wikimedia.org]]. Ihahayag ang anumang pagbabago sa iskedyul. Magkakaroon pa ng mga abiso tungkol dito. May ipapakitang bandera sa lahat ng mga wiki 30 mintuo bago magsimula ang operasyong ito. '''Mangyaring ibahagi ang impormasyon sa iyong pamayanan.'''</div></div> -- <span dir=ltr>[[m:User:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] ([[m:User talk:Trizek (WMF)|talk]])</span> 17:10, 21 Oktubre 2020 (UTC) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=20519839 --> == Wiki of functions naming contest - Round 2 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> {{int:Hello}}. Reminder: Please help to choose the name for the new Wikimedia wiki project - the library of functions. The finalist vote starts today. The finalists for the name are: <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Wikicode, Wikicodex, Wikifunctions, Wikifusion, Wikilambda, Wikimedia Functions</span>. If you would like to participate, then '''[[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/Wiki of functions naming contest/Names|please learn more and vote now]]''' at Meta-wiki. {{Int:Feedback-thanks-title}} --[[m:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]] </div> 22:10, 5 Nobyembre 2020 (UTC) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=20564572 --> == [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Invitation|Community Wishlist Survey 2021]] == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Magic Wand Icon 229981 Color Flipped.svg|thumb|48px]] The '''[[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021|2021 Community Wishlist Survey]]''' is now open! This survey is the process where communities decide what the [[m:Community Tech|Community Tech]] team should work on over the next year. We encourage everyone to submit proposals until the deadline on '''{{#time:j xg|2020-11-30|{{PAGELANGUAGE}}}}''', or comment on other proposals to help make them better. The communities will vote on the proposals between {{#time:j xg|2020-12-08|{{PAGELANGUAGE}}}} and {{#time:j xg|2020-12-21|{{PAGELANGUAGE}}}}. The Community Tech team is focused on tools for experienced Wikimedia editors. You can write proposals in any language, and we will translate them for you. Thank you, and we look forward to seeing your proposals! </div> <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">[[m:user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]]</span> 18:09, 20 Nobyembre 2020 (UTC) <!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/1&oldid=20689939 --> == Wikidata descriptions changes to be included more often in Recent Changes and Watchlist == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> ''Sorry for sending this message in English. Translations are available on [[m:Special:MyLanguage/Announcements/Announcement Wikidata descriptions in watchlist|this page]]. Feel free to translate it in more languages!'' As you may know, you can include changes coming from Wikidata in your Watchlist and Recent Changes ([[Special:Preferences#mw-prefsection-watchlist|in your preferences]]). Until now, this feature didn’t always include changes made on Wikidata descriptions due to the way Wikidata tracks the data used in a given article. Starting on December 3rd, the Watchlist and Recent Changes will include changes on the descriptions of Wikidata Items that are used in the pages that you watch. This will only include descriptions in the language of your wiki to make sure that you’re only seeing changes that are relevant to your wiki. This improvement was requested by many users from different projects. We hope that it can help you monitor the changes on Wikidata descriptions that affect your wiki and participate in the effort of improving the data quality on Wikidata for all Wikimedia wikis and beyond. Note: if you didn’t use the Wikidata watchlist integration feature for a long time, feel free to give it another chance! The feature has been improved since the beginning and the content it displays is more precise and useful than at the beginning of the feature in 2015. If you encounter any issue or want to provide feedback, feel free to use [[Phab:T191831|this Phabricator ticket]]. Thanks! [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 14:39, 30 Nobyembre 2020 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Lea_Lacroix_(WMDE)/wikis&oldid=20728482 --> == 2020 Coolest Tool Award Ceremony on December 11th == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hello all, The ceremony of the 2020 [[m:Coolest_Tool_Award|Wikimedia Coolest Tool Award]] will take place virtually on Friday, December 11th, at 17:00 GMT. This award is highlighting tools that have been nominated by contributors to the Wikimedia projects, and the ceremony will be a nice moment to show appreciation to the tools developers and maybe discover new tools! You will find more information [[m:Coolest_Tool_Award|here]] about the livestream and the discussions channels. Thanks for your attention, [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 10:55, 7 Disyembre 2020 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=20734978 --> == Community Wishlist Survey 2021 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Magic Wand Icon 229981 Color Flipped.svg|thumb|48px]] '''We invite all registered users to vote on the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021|2021 Community Wishlist Survey]]. You can vote from now until {{#time:j xg|2020-12-21|en}} for as many different wishes as you want.''' In the Survey, wishes for new and improved tools for experienced editors are collected. After the voting, we will do our best to grant your wishes. We will start with the most popular ones. We, the [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech]], are one of the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation|Wikimedia Foundation]] teams. We create and improve editing and wiki moderation tools. What we work on is decided based on results of the Community Wishlist Survey. Once a year, you can submit wishes. After two weeks, you can vote on the ones that you're most interested in. Next, we choose wishes from the survey to work on. Some of the wishes may be granted by volunteer developers or other teams. '''[[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Tracking|You can view and vote all proposals here.]]''' We are waiting for your votes. Thank you! </div> [[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] 00:52, 15 Disyembre 2020 (UTC) <!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/1&oldid=20689939 --> == Moving Wikimania 2021 to a Virtual Event == <div class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikimania_logo_with_text_2.svg|right|alt=Wikimania's logo.|75px]] ''{{int:Hello}}. Apologies if you are not reading this message in your native language. {{Int:Please-translate}}. {{Int:Feedback-thanks-title}}'' [[:m:Wikimania 2021|Wikimania will be a virtual event this year]], and hosted by a wide group of community members. Whenever the next in-person large gathering is possible again, [[:m:ESEAP Hub|the ESEAP Core Organizing Team]] will be in charge of it. Stay tuned for more information about how ''you'' can get involved in the planning process and other aspects of the event. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimedia-l/2021-January/096141.html Please read the longer version of this announcement on wikimedia-l]. ''ESEAP Core Organizing Team, Wikimania Steering Committee, Wikimedia Foundation Events Team'', 15:15, 27 Enero 2021 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Elitre_(WMF)/Wikimania21&oldid=21014617 --> == Project Grant Open Call == This is the announcement for the [[m:Grants:Project|Project Grants program]] open call that started on January 11, with the submission deadline of February 10, 2021.<br> This first open call will be focussed on Community Organizing proposals. A second open call focused on research and software proposals is scheduled from February 15 with a submission deadline of March 16, 2021.<br> For the Round 1 open call, we invite you to propose grant applications that fall under community development and organizing (offline and online) categories. Project Grant funds are available to support individuals, groups, and organizations to implement new experiments and proven ideas, from organizing a better process on your wiki, coordinating a campaign or editathon series to providing other support for community building. We offer the following resources to help you plan your project and complete a grant proposal:<br> * Weekly proposals clinics via Zoom during the Open Call. Join us for [[m:Grants:Project|#Upcoming_Proposal_Clinics|real-time discussions]] with Program Officers and select thematic experts and get live feedback about your Project Grants proposal. We’ll answer questions and help you make your proposal better. We also offer these support pages to help you build your proposal: * [[m:Grants:Project/Tutorial|Video tutorials]] for writing a strong application<br> * General [[m:Grants:Project/Plan|planning page]] for Project Grants <br> * [[m:Grants:Project/Learn|Program guidelines and criteria]]<br> Program officers are also available to offer individualized proposal support upon request. Contact us if you would like feedback or more information.<br> We are excited to see your grant ideas that will support our community and make an impact on the future of Wikimedia projects. Put your idea into motion, and [[m:Grants:Project/Apply|submit your proposal]] by February 10, 2021!<br> Please feel free to get in touch with questions about getting started with your grant application, or about serving on the Project Grants Committee. Contact us at projectgrants{{at}}wikimedia.org. Please help us translate this message to your local language. [[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|makipag-usap]]) 08:00, 28 Enero 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:RSharma (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=20808431 --> == Hello po sa lahat! == Dahil napapansin kong tila nababalewala ang proyektong ito, may mga napapansin akong mga kakulangan dito. Heto ang mga hiling ko sana: * Pwede ba akong maging isang administrator dito para mai-ayos ang ibang mga pahina, ang dami kong nakitang puro spam at kung anu-ano eh na gusto kong ayusin (medyo inayos ko na ang [[Noli Me Tangere]] kaso marami pang mga iba, partikular sa mga kategorya na ang gulo ang sistema at may mga iba pang kategorya na kailangang i-delete, atbp). * Napansin ko rin na wala pang sariling namespace ang Wikijunior, kaya hiling ko sanang maidagdag ang namespace na iyon na: *: Pangalan: maaring pag-usapan, pero suggestion ko ay '''Wikijunior''', '''Wikidiyunyor''' (parang pangit to), o kaya'y '''Wikibata''' (ehhhh). Tas sa usapan naman, lagyan na lang ng "Usapang ..." * Napansin ko rin na para sa mga shortcuts para sa rules, walang alias yung namespace na ''Wikibooks:'', kaya hiling ko rin sanang madagdagan ang namespace alias na ''WB:'' === Consensus sa pagka-admin ko === '''Sang-ayon (1)''' * Opkors ako — <span style="font-size:25px">🍕</span> <span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span style="color:#FFC83D">Yivan</span><span style="color:#F7894A">000</span> <small>^{[[User:Yivan000|view]]}_{[[User_talk:Yivan000|talk]]}</small></span> 10:08, 3 Pebrero 2021 (UTC) '''Tutol ()''' * '''Komento''' * '''Resulta:''' Naging matagumpay ito. Naghain ako ng [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Steward_requests/Permissions&oldid=21135597#Yivan000@tlwikibooks hiling sa MetaWiki] at pagkatapos ng 2+ linggo ay nataggap ito. Isa ako ngayong admin nang tatlong buwan. Yey! — <span style="font-size:25px">🍕</span> <span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span style="color:#FFC83D">Yivan</span><span style="color:#F7894A">000</span> <small>^{[[User:Yivan000|view]]}_{[[User_talk:Yivan000|talk]]}</small></span> 13:56, 21 Pebrero 2021 (UTC) === Consensus sa pagdadagdag ng namespace na pang-Wikijunior === '''Sang-ayon (1)''' * Opkors ako, pero kailangang pang pag-usapan ang pangalan nito — <span style="font-size:25px">🍕</span> <span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span style="color:#FFC83D">Yivan</span><span style="color:#F7894A">000</span> <small>^{[[User:Yivan000|view]]}_{[[User_talk:Yivan000|talk]]}</small></span> 10:08, 3 Pebrero 2021 (UTC) '''Tutol ()''' * '''Komento''' * '''Resulta:''' Naging matagumpay ito. Nagpahain na ako ng [[phab:T274976|tiket sa Phabricator]] at kamakailan ay naitanggap ito. Kaya ngayon ay mayroon nang namespace na Wikijunior. — <span style="font-size:25px">🍕</span> <span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span style="color:#FFC83D">Yivan</span><span style="color:#F7894A">000</span> <small>^{[[User:Yivan000|view]]}_{[[User_talk:Yivan000|talk]]}</small></span> 07:14, 19 Pebrero 2021 (UTC) === Consensus sa pagdadagdag ng namespace alias na ''WB:'' === '''Sang-ayon (1)''' * Opkors ako — <span style="font-size:25px">🍕</span> <span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span style="color:#FFC83D">Yivan</span><span style="color:#F7894A">000</span> <small>^{[[User:Yivan000|view]]}_{[[User_talk:Yivan000|talk]]}</small></span> 10:08, 3 Pebrero 2021 (UTC) '''Tutol ()''' * '''Komento''' * '''Resulta:''' Naging matagumpay ito. Nagpahain na ako ng [[phab:T274977|tiket sa Phabricator]] at kamakailan ay naitanggap ito. Kaya ngayon ay mayroon nang alias na ''WB:''. — <span style="font-size:25px">🍕</span> <span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span style="color:#FFC83D">Yivan</span><span style="color:#F7894A">000</span> <small>^{[[User:Yivan000|view]]}_{[[User_talk:Yivan000|talk]]}</small></span> 07:14, 19 Pebrero 2021 (UTC) Hayan lang naman. Yung pinakakailangang hiling, sa palagay ko, ay yung maging admin ako, pero kayo na lang bahala. — <span style="font-size:25px">🍕</span> <span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span style="color:#FFC83D">Yivan</span><span style="color:#F7894A">000</span> <small>^{[[User:Yivan000|view]]}_{[[User_talk:Yivan000|talk]]}</small></span> 10:08, 3 Pebrero 2021 (UTC) == Wikifunctions logo contest == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> {{Int:Hello}}. Please help to choose a design concept for the logo of the new Wikifunctions wiki. Voting starts today and will be open for 2 weeks. If you would like to participate, then '''[[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/Wikifunctions logo concept/Vote|please learn more and vote now]]''' at Meta-Wiki. {{Int:Feedback-thanks-title}} --[[m:User:Quiddity (WMF)|Quiddity (WMF)]]</div> 01:45, 2 Marso 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21087740 --> == Universal Code of Conduct – 2021 consultations == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> === Universal Code of Conduct Phase 2 === {{int:please-translate}} The [[:wmf:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|'''Universal Code of Conduct (UCoC)''']] provides a universal baseline of acceptable behavior for the entire Wikimedia movement and all its projects. The project is currently in Phase 2, outlining clear enforcement pathways. You can read more about the whole project on its [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|'''project page''']]. ==== Drafting Committee: Call for applications ==== The Wikimedia Foundation is recruiting volunteers to join a committee to draft how to make the code enforceable. Volunteers on the committee will commit between 2 and 6 hours per week from late April through July and again in October and November. It is important that the committee be diverse and inclusive, and have a range of experiences, including both experienced users and newcomers, and those who have received or responded to, as well as those who have been falsely accused of harassment. To apply and learn more about the process, see [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee|Universal Code of Conduct/Drafting committee]]. ==== 2021 community consultations: Notice and call for volunteers / translators ==== From 5 April – 5 May 2021 there will be conversations on many Wikimedia projects about how to enforce the UCoC. We are looking for volunteers to translate key material, as well as to help host consultations on their own languages or projects using suggested [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/2021 consultations/Discussion|key questions]]. If you are interested in volunteering for either of these roles, please [[:m:Talk:Universal Code of Conduct/2021 consultations|contact us]] in whatever language you are most comfortable. To learn more about this work and other conversations taking place, see [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/2021 consultations|Universal Code of Conduct/2021 consultations]]. -- [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ([[User talk:Xeno (WMF)|talk]]) 21:46, 5 Abril 2021 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:MNadzikiewicz_(WMF)/Without_Russian,_Polish_and_translated/1&oldid=21302384 --> == Line numbering coming soon to all wikis == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Technical_Wishes_–_Line_numbering_-_2010_wikitext_editor.png|thumb|Example]] From April 15, you can enable line numbering in some wikitext editors - for now in the template namespace, coming to more namespaces soon. This will make it easier to detect line breaks and to refer to a particular line in discussions. These numbers will be shown if you enable the syntax highlighting feature ([[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror extension]]), which is supported in the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:WikiEditor|2010]] and [[mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|2017]] wikitext editors. More information can be found on [[m:WMDE Technical Wishes/Line Numbering|this project page]]. Everyone is invited to test the feature, and to give feedback [[m:talk:WMDE Technical Wishes/Line Numbering|on this talk page]]. </div> -- [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]] 15:09, 12 Abril 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=21329014 --> == Suggested Values == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> From April 29, it will be possible to suggest values for parameters in templates. Suggested values can be added to [[mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateData|TemplateData]] and will then be shown as a drop-down list in [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide|VisualEditor]]. This allows template users to quickly select an appropriate value. This way, it prevents potential errors and reduces the effort needed to fill the template with values. It will still be possible to fill in values other than the suggested ones. More information, including the supported parameter types and how to create suggested values: [[mw:Help:TemplateData#suggestedvalues|[1]]] [[m:WMDE_Technical_Wishes/Suggested_values_for_template_parameters|[2]]]. Everyone is invited to test the feature, and to give feedback [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/Suggested values for template parameters|on this talk page]]. </div> [[m:User:Timur Vorkul (WMDE)|Timur Vorkul (WMDE)]] 14:08, 22 Abril 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:Timur Vorkul (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=21361904 --> == Progress ko bilang admin == Hello! Heto ang mga pinalit-palitan ko at inayos ko so far: * Pinalitan at inupdate ang [[Unang Pahina]] * Inayos ang pagka-kategorya ng mga aklat sa [[Aklatang Wikibooks]] sa mga kagawaran at estante * Idinagdag ang ''"Wikibooks, mga malayang libro para sa malayang mundo"'' sa pangalan ng mga tab * Inayos at inupdate ang sidebar * Inayos ang sistema ng [[Tulong:Yugto ng paglinang|yugto ng paglinang]] * Inayos ang sistema ng sistema ng kategorya * Idinagdag ang [[Wikijunior]] * Inumpisahan ang mga pahinang tulong More to come! — <span style="font-size:25px">🍕</span> <span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span style="color:#FFC83D">Yivan</span><span style="color:#F7894A">000</span> <small>^{[[User:Yivan000|view]]}_{[[User_talk:Yivan000|talk]]}</small></span> 02:35, 29 Abril 2021 (UTC) == Request para i-extend ang pagka-admin ko == Hello sa lahat! Sinabi ko sa itaas ang aking mga nagawa. Ang dami ko pang kailangang gawin para iayos at pagandahin ang site na ito. Madami pang iaayos, kabilang ang Wikijunior, ang sistema ng mga kategorya, ang pagluluto at ang mga pahinang pantulong. Pero, 3 months lang ang ipinangako sa aking pagka-admin. <br>Kaya ngayon ay nag-rerequest ako na mai-extend ang aking adminship. — <span style="font-size:25px">🍕</span> <span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span style="color:#FFC83D">Yivan</span><span style="color:#F7894A">000</span> <small>^{[[User:Yivan000|view]]}_{[[User_talk:Yivan000|talk]]}</small></span> 12:18, 15 Mayo 2021 (UTC) ===Sang-ayon (1)=== * Ako. — <span style="font-size:25px">🍕</span> <span style="font-family:'Comic Sans MS';"><span style="color:#FFC83D">Yivan</span><span style="color:#F7894A">000</span> <small>^{[[User:Yivan000|view]]}_{[[User_talk:Yivan000|talk]]}</small></span> 12:18, 15 Mayo 2021 (UTC) ===Tutol ()=== ===Kumento=== == Universal Code of Conduct News – Issue 1 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 1, June 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1|Read the full newsletter]]</span> ---- Welcome to the first issue of [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct News]]! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code, and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC. Please note, this is the first issue of UCoC Newsletter which is delivered to all subscribers and projects as an announcement of the initiative. If you want the future issues delivered to your talk page, village pumps, or any specific pages you find appropriate, you need to [[m:Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|subscribe here]]. You can help us by translating the newsletter issues in your languages to spread the news and create awareness of the new conduct to keep our beloved community safe for all of us. Please [[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|add your name here]] if you want to be informed of the draft issue to translate beforehand. Your participation is valued and appreciated. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Affiliate consultations''' – Wikimedia affiliates of all sizes and types were invited to participate in the UCoC affiliate consultation throughout March and April 2021. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec1|continue reading]]) * '''2021 key consultations''' – The Wikimedia Foundation held enforcement key questions consultations in April and May 2021 to request input about UCoC enforcement from the broader Wikimedia community. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec2|continue reading]]) * '''Roundtable discussions''' – The UCoC facilitation team hosted two 90-minute-long public roundtable discussions in May 2021 to discuss UCoC key enforcement questions. More conversations are scheduled. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec3|continue reading]]) * '''Phase 2 drafting committee''' – The drafting committee for the phase 2 of the UCoC started their work on 12 May 2021. Read more about their work. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec4|continue reading]]) * '''Diff blogs''' – The UCoC facilitators wrote several blog posts based on interesting findings and insights from each community during local project consultation that took place in the 1st quarter of 2021. ([[m:Universal Code of Conduct/Newsletter/1#sec5|continue reading]])</div> --[[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|kausapin]]) 23:05, 11 Hunyo 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:SOyeyele (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SOyeyele_(WMF)/Announcements/Other_languages&oldid=21578291 --> == Wikimania 2021: Individual Program Submissions == [[File:Wikimania logo with text 2.svg|right|200px]] Dear all, Wikimania 2021 will be [[:wikimania:2021:Save the date and the Core Organizing Team|hosted virtually]] for the first time in the event's 15-year history. Since there is no in-person host, the event is being organized by a diverse group of Wikimedia volunteers that form the [[:wikimania:2021:Organizers|Core Organizing Team]] (COT) for Wikimania 2021. '''Event Program''' - Individuals or a group of individuals can submit their session proposals to be a part of the program. There will be translation support for sessions provided in a number of languages. See more information [[:wikimania:2021:Submissions/Guidelines#Language Accessibility|here]]. Below are some links to guide you through; * [[:wikimania:2021:Submissions|Program Submissions]] * [[:wikimania:2021:Submissions/Guidelines|Session Submission Guidelines]] * [[:wikimania:2021:FAQ|FAQ]] Please note that the deadline for submission is 18th June 2021. '''Announcements'''- To keep up to date with the developments around Wikimania, the COT sends out weekly updates. You can view them in the Announcement section [[:wikimania:2021:Announcements|here]]. '''Office Hour''' - If you are left with questions, the COT will be hosting some office hours (in multiple languages), in multiple time-zones, to answer any programming questions that you might have. Details can be found [[:wikimania:2021:Organizers#Office hours schedule|here.]] Best regards, [[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|kausapin]]) 04:18, 16 Hunyo 2021 (UTC) On behalf of Wikimania 2021 Core Organizing Team <!-- Message sent by User:Bodhisattwa@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=21597568 --> == Editing news 2021 #2 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <em>[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2021/June|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]</em> [[File:Reply Tool A-B test comment completion.png|alt=Junior contributors comment completion rate across all participating Wikipedias|thumb|296x296px|When newcomers had the Reply tool and tried to post on a talk page, they were more successful at posting a comment. ([https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ Source])]] Earlier this year, the Editing team ran a large study of [[mw:Talk pages project/Replying|the Reply Tool]]. The main goal was to find out whether the Reply Tool helped [[mw:Talk pages project/Glossary|newer editors]] communicate on wiki. The second goal was to see whether the comments that newer editors made using the tool needed to be reverted more frequently than comments newer editors made with the existing wikitext page editor. The key results were: * Newer editors who had automatic ("default on") access to the Reply tool were [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ more likely] to post a comment on a talk page. * The comments that newer editors made with the Reply Tool were also [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ less likely] to be reverted than the comments that newer editors made with page editing. These results give the Editing team confidence that the tool is helpful. <strong>Looking ahead</strong> The team is planning to make the Reply tool available to everyone as an opt-out preference in the coming months. This has already happened at the Arabic, Czech, and Hungarian Wikipedias. The next step is to [[phab:T280599|resolve a technical challenge]]. Then, they will deploy the Reply tool first to the [[phab:T267379|Wikipedias that participated in the study]]. After that, they will deploy it, in stages, to the other Wikipedias and all WMF-hosted wikis. You can turn on "{{int:discussiontools-preference-label}}" [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|in Beta Features]] now. After you get the Reply tool, you can change your preferences at any time in [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]]. –[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) </div> 14:14, 24 Hunyo 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:Elitre (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&oldid=21624491 --> == Server switch == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2020|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch+2020&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] tests the switch between its first and secondary data centers. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. To make sure everything is working, the Wikimedia Technology department needs to do a planned test. This test will show if they can reliably switch from one data centre to the other. It requires many teams to prepare for the test and to be available to fix any unexpected problems. <!-- They will switch all traffic back to the primary data center on '''Tuesday, October 27 2020'''. --> Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop while the switch is made. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for up to an hour on Tuesday, 29 June 2021. The test will start at [https://zonestamp.toolforge.org/1624975200 14:00 UTC] (07:00 PDT, 10:00 EDT, 15:00 WEST/BST, 16:00 CEST, 19:30 IST, 23:00 JST, and in New Zealand at 02:00 NZST on Wednesday 30 June). *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. *There will be code freezes for the week of June 28. Non-essential code deployments will not happen. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch_Datacenter#Schedule_for_2021_switch|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. There will be more notifications about this. A banner will be displayed on all wikis 30 minutes before this operation happens. '''Please share this information with your community.'''</div></div> [[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] 01:19, 27 Hunyo 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21463754 --> == Call for Candidates for the Movement Charter Drafting Committee == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Movement Strategy announces [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee|the Call for Candidates for the Movement Charter Drafting Committee]]. The Call opens August 2, 2021 and closes September 1, 2021. The Committee is expected to represent [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Diversity_and_Expertise_Matrices|diversity in the Movement]]. Diversity includes gender, language, geography, and experience. This comprises participation in projects, affiliates, and the Wikimedia Foundation. English fluency is not required to become a member. If needed, translation and interpretation support is provided. Members will receive an allowance to offset participation costs. It is US$100 every two months. We are looking for people who have some of the following [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee#Role_Requirements|skills]]: * Know how to write collaboratively. (demonstrated experience is a plus) * Are ready to find compromises. * Focus on inclusion and diversity. * Have knowledge of community consultations. * Have intercultural communication experience. * Have governance or organization experience in non-profits or communities. * Have experience negotiating with different parties. The Committee is expected to start with 15 people. If there are 20 or more candidates, a mixed election and selection process will happen. If there are 19 or fewer candidates, then the process of selection without election takes place. Will you help move Wikimedia forward in this important role? Submit your candidacy [[:m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee#Candidate_Statements|here]]. Please contact strategy2030[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org with questions. </div> [[Tagagamit:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ([[Usapang tagagamit:Xeno (WMF)|kausapin]]) 00:12, 3 Agosto 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:Xeno (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Xeno_(WMF)/Delivery/Wikibooks&oldid=21828257 --> == Universal Code of Conduct - Enforcement draft guidelines review == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="content"/>The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Drafting_committee#Phase_2|Universal Code of Conduct Phase 2 drafting committee]] would like comments about the '''[[:m:Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review|enforcement draft guidelines]]''' for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC). This review period is planned for 17 August 2021 through 17 October 2021. These guidelines are not final but you can help move the progress forward. The committee will revise the guidelines based upon community input. Comments can be shared in any language on the [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review|draft review talk page]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Discussions|multiple other venues]]. Community members are encouraged to organize conversations in their communities. There are planned live discussions about the UCoC enforcement draft guidelines: :[[wmania:2021:Submissions/Universal_Code_of_Conduct_Roundtable|Wikimania 2021 session]] (recorded 16 August) :[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/2021_consultations/Roundtable_discussions#Conversation hours|Conversation hours]] - 24 August, 31 August, 7 September @ 03:00 UTC & 14:00 UTC :[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/2021_consultations/Roundtable_discussions|Roundtable calls]] - 18 September @ 03:00 UTC & 15:00 UTC Summaries of discussions will be posted every two weeks [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee/Digests|here]]. Please let me know if you have any questions.<section end="content"/> </div> [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 22:09, 17 Agosto 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:Xeno (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Xeno_(WMF)/Delivery/Wikibooks&oldid=21895034 --> == Wikimedia Foundation Board of Trustees election has come to an end == Thank you for participating in the [[:meta:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021|2021 Wikimedia Foundation Board of Trustees election]]! Voting closed August 31 at 23:59. The official data, including the four most voted candidates, will be announced as soon as the [[:meta:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections_committee|Elections Committee]] completes their review of the ballots. The official announcement of the new trustees appointed will happen later, once the selected candidates have been confirmed by the Board. 6,946 community members from 216 wiki projects have voted. This makes 10.2% global participation, 1.1% higher than in the last Board elections. In 2017, 5167 people from 202 wiki projects cast their vote. A full analysis is planned to be published in a few days when the confirmed results are announced. In the meantime, you can check the [[:meta:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021/Stats|data produced during the election]]. Diversity was an important goal with these elections. Messages about the Board election were translated into 61 languages. This outreach worked well. There were 70 communities with eligible voters voting in this election for the first time. With your help, next year’s Board of Trustees election will be even better. 21:00, 1 Setyembre 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Xeno_(WMF)/Delivery/Wikibooks&oldid=21895034 --> == The 2022 Community Wishlist Survey will happen in January == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hello everyone, We hope all of you are as well and safe as possible during these trying times! We wanted to share some news about a change to the Community Wishlist Survey 2022. We would like to hear your opinions as well. Summary: <div style="font-style:italic;"> We will be running the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]] 2022 in January 2022. We need more time to work on the 2021 wishes. We also need time to prepare some changes to the Wishlist 2022. In the meantime, you can use a [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Sandbox|dedicated sandbox to leave early ideas for the 2022 wishes]]. </div> === Proposing and wish-fulfillment will happen during the same year === In the past, the [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech]] team has run the Community Wishlist Survey for the following year in November of the prior year. For example, we ran the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021|Wishlist for 2021]] in November 2020. That worked well a few years ago. At that time, we used to start working on the Wishlist soon after the results of the voting were published. However, in 2021, there was a delay between the voting and the time when we could start working on the new wishes. Until July 2021, we were working on wishes from the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2020|Wishlist for 2020]]. We hope having the Wishlist 2022 in January 2022 will be more intuitive. This will also give us time to fulfill more wishes from the 2021 Wishlist. === Encouraging wider participation from historically excluded communities === We are thinking how to make the Wishlist easier to participate in. We want to support more translations, and encourage under-resourced communities to be more active. We would like to have some time to make these changes. === A new space to talk to us about priorities and wishes not granted yet === We will have gone 365 days without a Wishlist. We encourage you to approach us. We hope to hear from you in the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Community Wishlist Survey|talk page]], but we also hope to see you at our bi-monthly Talk to Us meetings! These will be hosted at two different times friendly to time zones around the globe. We will begin our first meeting '''September 15th at 23:00 UTC'''. More details about the agenda and format coming soon! === Brainstorm and draft proposals before the proposal phase === If you have early ideas for wishes, you can use the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Sandbox|new Community Wishlist Survey sandbox]]. This way, you will not forget about these before January 2022. You will be able to come back and refine your ideas. Remember, edits in the sandbox don't count as wishes! === Feedback === * What should we do to improve the Wishlist pages? * How would you like to use our new [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Sandbox|sandbox?]] * What, if any, risks do you foresee in our decision to change the date of the Wishlist 2022? * What will help more people participate in the Wishlist 2022? Answer on the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Community Wishlist Survey|talk page]] (in any language you prefer) or at our Talk to Us meetings. </div> [[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[user talk:SGrabarczuk (WMF)|talk]]) 00:23, 7 Setyembre 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21980442 --> == Server switch == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] tests the switch between its first and secondary data centers. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. To make sure everything is working, the Wikimedia Technology department needs to do a planned test. This test will show if they can reliably switch from one data centre to the other. It requires many teams to prepare for the test and to be available to fix any unexpected problems. They will switch all traffic back to the primary data center on '''Tuesday, 14 September 2021'''. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop while the switch is made. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for up to an hour on Tuesday, 14 September 2021. The test will start at [https://zonestamp.toolforge.org/1631628049 14:00 UTC] (07:00 PDT, 10:00 EDT, 15:00 WEST/BST, 16:00 CEST, 19:30 IST, 23:00 JST, and in New Zealand at 02:00 NZST on Wednesday, 15 September). *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. * We expect the code deployments to happen as any other week. However, some case-by-case code freezes could punctually happen if the operation require them afterwards. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch_Datacenter|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. There will be more notifications about this. A banner will be displayed on all wikis 30 minutes before this operation happens. '''Please share this information with your community.'''</div></div> [[user:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[user talk:SGrabarczuk (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 00:45, 11 Setyembre 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21980442 --> == Talk to the Community Tech == [[File:Magic Wand Icon 229981 Color Flipped.svg|{{dir|{{pagelang}}|left|right}}|frameless|50px]] [[:m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates/2021-09 Talk to Us|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Community_Wishlist_Survey/Updates/2021-09_Talk_to_Us&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] Hello! As we have [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates|recently announced]], we, the team working on the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]], would like to invite you to an online meeting with us. It will take place on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20210915T2300 '''September 15th, 23:00 UTC'''] on Zoom, and will last an hour. [https://wikimedia.zoom.us/j/89828615390 '''Click here to join''']. '''Agenda''' * [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Status report 1#Prioritization Process|How we prioritize the wishes to be granted]] * [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates|Why we decided to change the date]] from November 2021 to January 2022 * Update on the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Warn when linking to disambiguation pages|disambiguation]] and the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Real Time Preview for Wikitext|real-time preview]] wishes * Questions and answers '''Format''' The meeting will not be recorded or streamed. Notes without attribution will be taken and published on Meta-Wiki. The presentation (first three points in the agenda) will be given in English. We can answer questions asked in English, French, Polish, and Spanish. If you would like to ask questions in advance, add them [[m:Talk:Community Wishlist Survey|on the Community Wishlist Survey talk page]] or send to sgrabarczuk@wikimedia.org. [[m:Special:MyLanguage/User:NRodriguez (WMF)|Natalia Rodriguez]] (the [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech]] manager) will be hosting this meeting. '''Invitation link''' * [https://wikimedia.zoom.us/j/89828615390 Join online] * Meeting ID: 898 2861 5390 * One tap mobile ** +16465588656,,89828615390# US (New York) ** +16699006833,,89828615390# US (San Jose) * [https://wikimedia.zoom.us/u/kctR45AI8o Dial by your location] See you! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 03:03, 11 Setyembre 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=21980442 --> == Voting for the election for the members for the Movement Charter drafting committee is now open == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content"/> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/MCDC Voter Email short 12-10-2021|{{int:otherlanguages}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/MCDC Voter Email short 12-10-2021}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]''</div> Voting for the election for the members for the Movement Charter drafting committee is now open. In total, 70 Wikimedians from around the world are running for 7 seats in these elections. '''Voting is open from October 12 to October 24, 2021.''' The committee will consist of 15 members in total: The online communities vote for 7 members, 6 members will be selected by the Wikimedia affiliates through a parallel process, and 2 members will be appointed by the Wikimedia Foundation. The plan is to assemble the committee by November 1, 2021. Learn about each candidate to inform your vote in the language that you prefer: <https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates> Learn about the Drafting Committee: <https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee> We are piloting a voting advice application for this election. Click yourself through the tool and you will see which candidate is closest to you! Check at <https://mcdc-election-compass.toolforge.org/> Read the full announcement: <https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Elections> '''Go vote at SecurePoll on:''' <https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Elections> Best, Movement Strategy & Governance Team, Wikimedia Foundation <section end="announcement-content"/> </div> [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 16:35, 13 Oktubre 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:Xeno (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Xeno_(WMF)/Delivery/Wikibooks&oldid=22184228 --> == Meet the new Movement Charter Drafting Committee members == <section begin="announcement-content"/> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The Movement Charter Drafting Committee election and selection processes are complete. * The [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results|election results have been published]]. 1018 participants voted to elect seven members to the committee: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Richard_Knipel_(Pharos)|Richard Knipel (Pharos)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Anne_Clin_(Risker)|Anne Clin (Risker)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Alice_Wiegand_(lyzzy)|Alice Wiegand (Lyzzy)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Micha%C5%82_Buczy%C5%84ski_(Aegis_Maelstrom)|Michał Buczyński (Aegis Maelstrom)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Richard_(Nosebagbear)|Richard (Nosebagbear)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Ravan_J_Al-Taie_(Ravan)|Ravan J Al-Taie (Ravan)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Ciell_(Ciell)|Ciell (Ciell)]]'''. * The [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Affiliate-chosen_members|affiliate process]] has selected six members: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Anass_Sedrati_(Anass_Sedrati)|Anass Sedrati (Anass Sedrati)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#%C3%89rica_Azzellini_(EricaAzzellini)|Érica Azzellini (EricaAzzellini)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Jamie_Li-Yun_Lin_(Li-Yun_Lin)|Jamie Li-Yun Lin (Li-Yun Lin)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Georges_Fodouop_(Geugeor)|Georges Fodouop (Geugeor)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Manavpreet_Kaur_(Manavpreet_Kaur)|Manavpreet Kaur (Manavpreet Kaur)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Pepe_Flores_(Padaguan)|Pepe Flores (Padaguan)]]'''. * The Wikimedia Foundation has [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Wikimedia_Foundation-chosen_members|appointed]] two members: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Runa_Bhattacharjee_(Runab_WMF)|Runa Bhattacharjee (Runab WMF)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Jorge_Vargas_(JVargas_(WMF))|Jorge Vargas (JVargas (WMF))]]'''. The committee will convene soon to start its work. The committee can appoint up to three more members to bridge diversity and expertise gaps. If you are interested in engaging with [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Movement Charter]] drafting process, follow the updates [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee|on Meta]] and join the [https://t.me/joinchat/U-4hhWtndBjhzmSf Telegram group]. With thanks from the Movement Strategy and Governance team<section end="announcement-content"/> 15:53, 5 Nobyembre 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:MNadzikiewicz (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:MNadzikiewicz_(WMF)/Delivery&oldid=22300322 --> == Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content /> :''You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The Board of Trustees is preparing a call for feedback about the upcoming Board Elections, from January 7 - February 10, 2022. While details will be finalized the week before the call, we have confirmed at least two questions that will be asked during this call for feedback: * What is the best way to ensure fair representation of emerging communities among the Board? * What involvement should candidates have during the election? While additional questions may be added, the Movement Strategy and Governance team wants to provide time for community members and affiliates to consider and prepare ideas on the confirmed questions before the call opens. We apologize for not having a complete list of questions at this time. The list of questions should only grow by one or two questions. The intention is to not overwhelm the community with requests, but provide notice and welcome feedback on these important questions. '''Do you want to help organize local conversation during this Call?''' Contact the [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance team]] on Meta, on [https://t.me/wmboardgovernancechat Telegram], or via email at msg[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org. Reach out if you have any questions or concerns. The Movement Strategy and Governance team will be minimally staffed until January 3. Please excuse any delayed response during this time. We also recognize some community members and affiliates are offline during the December holidays. We apologize if our message has reached you while you are on holiday. Best, Movement Strategy and Governance<section end="announcement-content" /> </div> [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] ([[User talk:RamzyM (WMF)|talk]]) 04:48, 27 Disyembre 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/ESEAP_project_embassies_-_SEA_%26_P&oldid=22499498 --> ftnpwzh7jlf0qunfvjirds94lg00ky8 0 5660 28243 2022-02-12T15:18:59Z 2.51.152.231 Nilikha ang pahina na may '"¿Sino sa inyó, mg̃a makasalanang nakikinig sa akin, ang hihimod sa mg̃a súgat ng̃ isáng dukhâ at libaguing magpapalimos? ¿Sino? Sumagót at itaas ang camáy cung sino! ¡Walâ sino man! Dati co nang nalalaman; walâ ng̃ang macagagawâ ng̃ gayón cung dî ang isáng santong gaya ni Diego de Alcalá; canyáng hinimuran ang boong cabulucán, at tulóy sinabi niyá sa isang capatid na nangguiguilalás; ¡Ganitó ang paggamot sa may sakít na itó! ¡Oh pa...' wikitext text/x-wiki "¿Sino sa inyó, mg̃a makasalanang nakikinig sa akin, ang hihimod sa mg̃a súgat ng̃ isáng dukhâ at libaguing magpapalimos? ¿Sino? Sumagót at itaas ang camáy cung sino! ¡Walâ sino man! Dati co nang nalalaman; walâ ng̃ang macagagawâ ng̃ gayón cung dî ang isáng santong gaya ni Diego de Alcalá; canyáng hinimuran ang boong cabulucán, at tulóy sinabi niyá sa isang capatid na nangguiguilalás; ¡Ganitó ang paggamot sa may sakít na itó! ¡Oh pagcacacawang gawâ ng̃ cristiano! ¡Oh pagcahabág na waláng cahulililip! ¡Oh cabanalan ng̃ mg̃a cabanalan! ¡Oh cagalinggaling̃ang hindî matutularan! ¡Oh waláng bahid na lunas!...." 07m6ey08ky5pl38zsqc1n1mte7zcgzg