Wikipedia
amiwiki
https://ami.wikipedia.org/wiki/Sa%E2%80%99ayayaw_pising_no_tyin-naw
MediaWiki 1.39.0-wmf.21
first-letter
Mitiya
Kasi’iked
Kasasowal
Midemakay
Kasasowal no midemakay
Wikipedia
Wikipedia a kasasowal
Faylo
Masasowal to faylo
MediaWiki
Masasowal to MediaWiki
Masalipa
Masalipaay a kasasowal
Nipadama’
Mipadama’ a masasowal
Kasasiwasiw
Masasowal to kasasiwasiw
TimedText
TimedText talk
模組
模組討論
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
Malta
0
697
32006
30261
2022-07-25T12:43:01Z
Gerd Eichmann
571
gallery added
wikitext
text/x-wiki
Malta(馬爾他)
[[Faylo:Flag of Malta.svg|thumb|Flag of Malta|alt=Flag of Malta]]
[[Faylo:EU-Malta.svg|thumb|Location of Malta (green circle)– in Europe (light green & dark grey)– in the European Union (light green) – [Legend]]]
Itini i 35 50 N, 14 35 E, noYoropi ko [[Malta]].
Polong no sekalay i 316 sq km “saka 208 ko rayray no ngangan. ”
“O sekalay no sera i, 316 sq km, no nanom a sekalay i, 0 sq km ”
Polong i 415,196 ko tamdaw.
sera(土地)
Masakilac ko sera o malo kakaomahen(農業) a sera 32.30%, Malo no kilakilangan(林業) a sera 0.90%, malo no roma to a sera 66.80%.
siyoto(首都)
O [[[Valletta]](法勒他) ko Siyoto.
katomirengan no kitakit a romi’ad(國家紀念日)
Pihiratengan no kitakit a romi’ad i sakasiwa 21 a romi’ad.
O Sawara’an no kitakit(國家) anini i ci [[Marie-Louise Coleiro Preca]](瑪麗·路易斯·科勒略·普雷卡), patirengan(建立) a romi’ad i 2014 a miheca saka 4 folad saka 4 a romi’ad.
<br><gallery class=center caption="Malta">
Valletta-04-Palais am City Gate-1989-gje.jpg|Valletta
Valletta-48-Daemmerung-Antennen-1989-gje.jpg|Valletta
Birgu-Vittoriosa-04-Kirche-1989-gje.jpg|Birgu
Mnajdra-18-blaue Grotte-Bootshafen-1989-gje.jpg|Mnajdra
Mdina-26-Klopfer-1989-gje.jpg|Mdina
Malta-204-Wicken-1989-gje.jpg
Ghajnsielem-14-Bistro bei Faehre Gozo-Malta-1989-gje.jpg|Ghajnsielem
Victoria-22-Haus in Bau-1989-gje.jpg|Victoria
Xlendi-24-Salzkrusten-1989-gje.jpg|Xlendi
Malta-134-Gehoeft-1989-gje.jpg
</gallery>
Pi’arawan to lakaw
* [http://www.cia.gov/ CIA]
* [http://www.mofa.gov.tw/default.html 外交部]
* [https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_current_heads_of_state_and_government List of current heads of state and government]
[[Kasasiwasiw:Pasawalian 'Amis]]
8hrx1p66nx36vraea4s1fv0czs4tklw
新冠肺炎
0
2268
32007
32005
2022-07-25T14:32:42Z
Safulo
35
wikitext
text/x-wiki
== COVID-19 ==
== Nangan no lifong(名稱) ==
Cikemi ko Fala’ a Midengaay Adada(嚴重特殊傳染性肺炎; Ikiris a sowal:''Coronavirus disease 2019'';縮寫:[[COVID-19]]),[[新冠肺炎#%20ftn1|[1]]] [[新冠肺炎#%20ftn2|[2]]] o miladesay to pasasela’an a midengaay a adada,ona lifong caay ka tomerep na kairaan tahanini, o saadihayay ko mapatayay a lifong nona to’asan. O sa’ayaway a ciadadaay tonini i,o itiraay i Uhan-Si Fupie- Kowan no Congko i 2019 miheca.[[新冠肺炎#%20ftn3|[3]]] Tahira i 2022 miheca saka 7 folad saka 22 romi’ad ira ko 5 fois ira ko 670 ofad ko madengaay, 638 ofad ko mapatayay,[[新冠肺炎#%20ftn4|[4]]] tahanini matenakay ho kona lifong.
== kacipinangan no adada(症狀) ==
Ano ciadada tona lifong i,cifa’edetay, mako’ec, awa ko ‘angil, macahacah, caay to ka pakasanek.[[新冠肺炎#%20ftn5|[5]]] [[新冠肺炎#%20ftn6|[6]]] Na madenga’ tahira i kacipinangan no tiring i,1~14 ko romi’ad, cecay no kalitolo caay ka cipinang.[[新冠肺炎#%20ftn7|[7]]] O ciadaday tonini a tamdaw i,cikemiaay ko fala’(81%), nahaop ko 14% maroraay pasasela’ away ko sanso, nengnengen i lintokin mahapinang ko kaawa no ‘icel no fala’ a pasasela’.oroma i,cecay cecayay to sela’, maseka’ ato masetay to ko lalosidan no tatirengan.[[新冠肺炎#%20ftn8|[8]]] Mangalefay ko pikali’ang to malitengay, oroma a tamdaw ano maadaadah ira to ikor a pikali’ang to tiring, mangalefay ko kasamo’ no lalosidan no tatirengan.[[新冠肺炎#%20ftn9|[9]]] Mikakinkiway ano hatini to parecep i tatireng to pisiwar to wakawak no tamdaw.[[新冠肺炎#%20ftn10|[10]]]
[[Faylo:Sneeze.JPG|縮圖|ma'esing(Sneeze)]]
== Pidenga' no adada(傳播途徑) ==
O pidenga nona lifong i, nani ngoso’ay a dinget ato nani ngoyosay a sopa’, patina han nano mako’ec, ma’esing, caciyaw ira a ma’efer ko dinget to sopa’ to micomod tayra i coscos no pasasela’an, matenak to i tatirengan.[11] [12] [13] ona miterocay a sopa’ talacowa caay ka ray ko piteroc i falifalian.[14] [15] nikawrira,ano i ingiday a tamdaw mapadengaay to nona sopa’. O roma sa i,mikapa ko tamdaw to ciadadaay a maamaan tangsol sa a mikapa to niyah a pising, ngoyos midengaay ko matiniay tona lifong,[16] [17] itira i pala’edef hananay a laloma oya pawpaw sanay a ma’efer a adada ano pasasela’ kita mihakelong to fali micomod i tatirengan.[18]
== Cowa kacipinang ko kaadada(無症狀感染者) ==
Ano ciadada to tona lifong i sarakatay a tolo ko romi’ad i kakaay ko pidenga nona lifong, I’ayaw no kacipinangan ato cowa ka cipinang to adada a tamdaw madenga nona lifong,[19] [20] o kafana’an no mikinkiway i, mahaop ko 40%~45% a ciadadaay o cowa ka cipinang to adada a tamdaw.[21] [22]
== Sapitaker a demak(預防措施) ==
[[Faylo:COVID_Vaccine_(50745583447).jpg|縮圖|Sapitaker a sacocok(COVID Vaccine (50745583447))]]
O sapitakeraw tona lifong a demak, kainaneng a misawsaw to kamay, aka ka piingid to tamdaw, lofoen ko ciadadaay to a tamdaw, pafalien ko lalomaan, ano mako’ec pitahepo to ngoyos ato ngoso’, aka ka pikapa to pising ano ca ho ka pisawsaw to kamay.[1] [2] itira i kapolongan a kitiraan aka ca ka citamokis, malowanay ko kadenga’ no lifong.[3] [4]
Tala’ayaway ho ko sapisang’aw to sapitaker a sapaiyo iro mitini,adihayay to ko mapasadakay a sapitaker a sapaiyo,miocor ko sifo no kalokitakit a papicocok(paciwsiya) to matiniay a sapitaker sapaiyo, malowanay to ko cilifongay a tamdaw.
O Sapisanga’ay to Tatirengan a Lekatep (世界衛生組織;''World Health Organization, WHO'') mipatalahekal a milekal i 2020 miheca saka 1 folad saka 30 romi’ad “ o kaletengay a misaikeday a patenak to kacikemi no fala’ a lifong” o sasa’imeren a demak no kapolongan i hekal(''PHEIC'')[5] tona miheca saka 3 folad saka 11 romi’ad mahapinang to ko katenak i hekal.[6] O tapang no Linheko ci Kutolisu(安東尼歐·曼努埃爾·德奧利維拉·古特瑞斯 GCL GCC;Portokar a sowal: ''António Manuel de Oliveira Guterres'') sowal saan: ona lifong nani kaherekan no Sakatosa Lalood no Hekal o sakakaay ko kakaleteng a si’ayawen no tamdaw sanay.[7]
== Pacefaday a Tilid(註解) ==
[[新冠肺炎#%20ftnref1|[1]]] Coronavirus disease named Covid-19. BBC News. 2020-02-11 [2021-01-15]. (原始內容存檔於2020-02-15) '''(英國英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref2|[2]]] Novel Coronavirus(2019-nCoV) Situation Report – 22 (PDF). 世界衛生組織. 2020-02-11 [2020-02-26]. (原始內容存檔 (PDF)於2020-02-26).
[[新冠肺炎#%20ftnref3|[3]]] Hui, David S.; I Azhar, Esam; Madani, Tariq A.; Ntoumi, Francine; Kock, Richard; Dar, Osman; Ippolito, Giuseppe; Mchugh, Timothy D.; Memish, Ziad A. The continuing 2019-nCoV epidemic threat of novel coronaviruses to global health - The latest 2019 novel coronavirus outbreak in Wuhan, China. International journal of infectious diseases: IJID: official publication of the International Society for Infectious Diseases. 02 2020, '''91''': 264–266 [2021-01-15]. ISSN 1878-3511. PMC 7128332 . <nowiki>PMID 31953166</nowiki>. doi:10.1016/j.ijid.2020.01.009. (原始內容存檔於2021-01-23).
[[新冠肺炎#%20ftnref4|[4]]] COVID-19 Dashboard by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins University (JHU). ArcGIS. Johns Hopkins University. [2022-07-22] '''(英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref5|[5]]] 冠状病毒症状. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-05-13 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-06-17) '''(中文(簡體))'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref6|[6]]] Hopkins, Claire. Loss of sense of smell as marker of COVID-19 infection. Ear, Nose and Throat surgery body of United Kingdom. [2020-08-26]. (原始內容存檔 (PDF)於2020-05-27) '''(英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref7|[7]]] Oran DP, Topol EJ. The Proportion of SARS-CoV-2 Infections That Are Asymptomatic : A Systematic Review. Annals of Internal Medicine. January 2021, '''174''' (5): M20–6976. PMC 7839426 . <nowiki>PMID 33481642</nowiki>. doi:10.7326/M20-6976.
[[新冠肺炎#%20ftnref8|[8]]] Interim Clinical Guidance for Management of Patients with Confirmed Coronavirus Disease (COVID-19). 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-09-10 [2020-09-13]. (原始內容存檔於2020-03-02) '''(美國英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref9|[9]]] Post-COVID Conditions. 美國疾病控制與預防中心. 2021-04-08 [2021-06-27]. (原始內容存檔於2020-12-03) '''(英語)'''.(中文翻譯 (頁面存檔備份,存於網際網路檔案館))
[[新冠肺炎#%20ftnref10|[10]]] Post-COVID Conditions. 美國疾病控制與預防中心. 2021-04-08 [2021-06-27]. (原始內容存檔於2020-12-03) '''(英語)'''.(中文翻譯 (頁面存檔備份,存於網際網路檔案館))
[11] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[12] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[13] Q & A on COVID-19: Basic facts. 歐洲疾病預防控制中心. [2020-09-23]. (原始內容存檔於2021-01-23) '''(英語)'''.
[14] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[15] Stadnytskyi, Valentyn; Bax, Christina E.; Bax, Adriaan; Anfinrud, Philip. The airborne lifetime of small speech droplets and their potential importance in SARS-CoV-2 transmission. Proceedings of the National Academy of Sciences. 2020-06-02, '''117''' (22): 11875–11877. ISSN 0027-8424. PMC 7275719 . <nowiki>PMID 32404416</nowiki>. doi:10.1073/pnas.2006874117 '''(英語)'''.<sup>[失效連結]</sup>
[16] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[17] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[18] 问答:2019冠状病毒病(COVID-19)是如何传播的?. 世界衛生組織. 2020-07-09 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-10-23) '''(中文(簡體))'''.
[19] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[20] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[21] Oran, Daniel P.; Topol, Eric J. Prevalence of Asymptomatic SARS-CoV-2 Infection. Annals of Internal Medicine. 2020-06-03, '''173''' (5): 362–367 [2020-12-30]. ISSN 0003-4819. PMC 7281624 . <nowiki>PMID 32491919</nowiki>. doi:10.7326/M20-3012. (原始內容存檔於2021-01-21).
[22] Fauci Calls for Americans to Pull Together to Fight COVID-19. 美國微生物學會(ASM). [2020-12-30]. (原始內容存檔於2021-01-19) '''(英語)'''.
[23] Nussbaumer-Streit, Barbara; Mayr, Verena; Dobrescu, Andreea Iulia; Chapman, Andrea; Persad, Emma; Klerings, Irma; Wagner, Gernot; Siebert, Uwe; Christof, Claudia. Quarantine alone or in combination with other public health measures to control COVID-19: a rapid review. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 04 08, 2020, '''4''': CD013574 [2021-01-15]. ISSN 1469-493X. PMC 7141753 . <nowiki>PMID 32267544</nowiki>. doi:10.1002/14651858.CD013574. (原始內容存檔於2021-01-21).
[24] Guidance on social distancing for everyone in the UK. GOV.UK. [2020-03-25]. (原始內容存檔於2020-03-24).
[25] 佩戴口罩的注意事项. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-08-07 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23) '''(中文(簡體))'''
[26] Feng, Shuo; Shen, Chen; Xia, Nan; Song, Wei; Fan, Mengzhen; Cowling, Benjamin J. Rational use of face masks in the COVID-19 pandemic. The Lancet. Respiratory Medicine. 05 2020, '''8''' (5): 434–436 [2021-01-15]. ISSN 2213-2619. PMC 7118603 . <nowiki>PMID 32203710</nowiki>. doi:10.1016/S2213-2600(20)30134-X. (原始內容存檔於2021-01-23).
[27] 关于2019新型冠状病毒疫情的《国际卫生条例(2005)》突发事件委员会第二次会议的声明. 世界衛生組織. [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-03-30).
[28] 世卫组织总干事2020年3月11日在2019冠状病毒病(COVID-19)疫情媒体通报会上的讲话. 世界衛生組織. 2020-03-11 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-03-12) '''(中文(簡體))'''. 因此我們評估認為COVID-19已具有大流行特徵。
[29] 古特雷斯:全球面對二戰以來最嚴峻危機 世衛:新冠疫情在亞太地區“遠未結束”. 法國國際廣播電台. 2020-03-31 [2020-04-03]. (原始內容存檔於2020-04-04) '''(中文(繁體))'''
pzv31rrf9yzw53av8p60xudjqn3r91g
32008
32007
2022-07-25T14:36:27Z
Safulo
35
wikitext
text/x-wiki
== COVID-19 ==
[[Faylo:Adada no Kofit-19 a lifong.png|縮圖|313x313像素]]
== Nangan no lifong(名稱) ==
Cikemi ko Fala’ a Midengaay Adada(嚴重特殊傳染性肺炎; Ikiris a sowal:''Coronavirus disease 2019'';縮寫:[[COVID-19]]),[[新冠肺炎#%20ftn1|[1]]] [[新冠肺炎#%20ftn2|[2]]] o miladesay to pasasela’an a midengaay a adada,ona lifong caay ka tomerep na kairaan tahanini, o saadihayay ko mapatayay a lifong nona to’asan. O sa’ayaway a ciadadaay tonini i,o itiraay i Uhan-Si Fupie- Kowan no Congko i 2019 miheca.[[新冠肺炎#%20ftn3|[3]]] Tahira i 2022 miheca saka 7 folad saka 22 romi’ad ira ko 5 fois ira ko 670 ofad ko madengaay, 638 ofad ko mapatayay,[[新冠肺炎#%20ftn4|[4]]] tahanini matenakay ho kona lifong.
== kacipinangan no adada(症狀) ==
Ano ciadada tona lifong i,cifa’edetay, mako’ec, awa ko ‘angil, macahacah, caay to ka pakasanek.[[新冠肺炎#%20ftn5|[5]]] [[新冠肺炎#%20ftn6|[6]]] Na madenga’ tahira i kacipinangan no tiring i,1~14 ko romi’ad, cecay no kalitolo caay ka cipinang.[[新冠肺炎#%20ftn7|[7]]] O ciadaday tonini a tamdaw i,cikemiaay ko fala’(81%), nahaop ko 14% maroraay pasasela’ away ko sanso, nengnengen i lintokin mahapinang ko kaawa no ‘icel no fala’ a pasasela’.oroma i,cecay cecayay to sela’, maseka’ ato masetay to ko lalosidan no tatirengan.[[新冠肺炎#%20ftn8|[8]]] Mangalefay ko pikali’ang to malitengay, oroma a tamdaw ano maadaadah ira to ikor a pikali’ang to tiring, mangalefay ko kasamo’ no lalosidan no tatirengan.[[新冠肺炎#%20ftn9|[9]]] Mikakinkiway ano hatini to parecep i tatireng to pisiwar to wakawak no tamdaw.[[新冠肺炎#%20ftn10|[10]]]
[[Faylo:Sneeze.JPG|縮圖|ma'esing(Sneeze)]]
== Pidenga' no adada(傳播途徑) ==
O pidenga nona lifong i, nani ngoso’ay a dinget ato nani ngoyosay a sopa’, patina han nano mako’ec, ma’esing, caciyaw ira a ma’efer ko dinget to sopa’ to micomod tayra i coscos no pasasela’an, matenak to i tatirengan.[11] [12] [13] ona miterocay a sopa’ talacowa caay ka ray ko piteroc i falifalian.[14] [15] nikawrira,ano i ingiday a tamdaw mapadengaay to nona sopa’. O roma sa i,mikapa ko tamdaw to ciadadaay a maamaan tangsol sa a mikapa to niyah a pising, ngoyos midengaay ko matiniay tona lifong,[16] [17] itira i pala’edef hananay a laloma oya pawpaw sanay a ma’efer a adada ano pasasela’ kita mihakelong to fali micomod i tatirengan.[18]
== Cowa kacipinang ko kaadada(無症狀感染者) ==
Ano ciadada to tona lifong i sarakatay a tolo ko romi’ad i kakaay ko pidenga nona lifong, I’ayaw no kacipinangan ato cowa ka cipinang to adada a tamdaw madenga nona lifong,[19] [20] o kafana’an no mikinkiway i, mahaop ko 40%~45% a ciadadaay o cowa ka cipinang to adada a tamdaw.[21] [22]
== Sapitaker a demak(預防措施) ==
[[Faylo:COVID_Vaccine_(50745583447).jpg|縮圖|Sapitaker a sacocok(COVID Vaccine (50745583447))]]
O sapitakeraw tona lifong a demak, kainaneng a misawsaw to kamay, aka ka piingid to tamdaw, lofoen ko ciadadaay to a tamdaw, pafalien ko lalomaan, ano mako’ec pitahepo to ngoyos ato ngoso’, aka ka pikapa to pising ano ca ho ka pisawsaw to kamay.[1] [2] itira i kapolongan a kitiraan aka ca ka citamokis, malowanay ko kadenga’ no lifong.[3] [4]
Tala’ayaway ho ko sapisang’aw to sapitaker a sapaiyo iro mitini,adihayay to ko mapasadakay a sapitaker a sapaiyo,miocor ko sifo no kalokitakit a papicocok(paciwsiya) to matiniay a sapitaker sapaiyo, malowanay to ko cilifongay a tamdaw.
O Sapisanga’ay to Tatirengan a Lekatep (世界衛生組織;''World Health Organization, WHO'') mipatalahekal a milekal i 2020 miheca saka 1 folad saka 30 romi’ad “ o kaletengay a misaikeday a patenak to kacikemi no fala’ a lifong” o sasa’imeren a demak no kapolongan i hekal(''PHEIC'')[5] tona miheca saka 3 folad saka 11 romi’ad mahapinang to ko katenak i hekal.[6] O tapang no Linheko ci Kutolisu(安東尼歐·曼努埃爾·德奧利維拉·古特瑞斯 GCL GCC;Portokar a sowal: ''António Manuel de Oliveira Guterres'') sowal saan: ona lifong nani kaherekan no Sakatosa Lalood no Hekal o sakakaay ko kakaleteng a si’ayawen no tamdaw sanay.[7]
== Pacefaday a Tilid(註解) ==
[[新冠肺炎#%20ftnref1|[1]]] Coronavirus disease named Covid-19. BBC News. 2020-02-11 [2021-01-15]. (原始內容存檔於2020-02-15) '''(英國英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref2|[2]]] Novel Coronavirus(2019-nCoV) Situation Report – 22 (PDF). 世界衛生組織. 2020-02-11 [2020-02-26]. (原始內容存檔 (PDF)於2020-02-26).
[[新冠肺炎#%20ftnref3|[3]]] Hui, David S.; I Azhar, Esam; Madani, Tariq A.; Ntoumi, Francine; Kock, Richard; Dar, Osman; Ippolito, Giuseppe; Mchugh, Timothy D.; Memish, Ziad A. The continuing 2019-nCoV epidemic threat of novel coronaviruses to global health - The latest 2019 novel coronavirus outbreak in Wuhan, China. International journal of infectious diseases: IJID: official publication of the International Society for Infectious Diseases. 02 2020, '''91''': 264–266 [2021-01-15]. ISSN 1878-3511. PMC 7128332 . <nowiki>PMID 31953166</nowiki>. doi:10.1016/j.ijid.2020.01.009. (原始內容存檔於2021-01-23).
[[新冠肺炎#%20ftnref4|[4]]] COVID-19 Dashboard by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins University (JHU). ArcGIS. Johns Hopkins University. [2022-07-22] '''(英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref5|[5]]] 冠状病毒症状. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-05-13 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-06-17) '''(中文(簡體))'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref6|[6]]] Hopkins, Claire. Loss of sense of smell as marker of COVID-19 infection. Ear, Nose and Throat surgery body of United Kingdom. [2020-08-26]. (原始內容存檔 (PDF)於2020-05-27) '''(英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref7|[7]]] Oran DP, Topol EJ. The Proportion of SARS-CoV-2 Infections That Are Asymptomatic : A Systematic Review. Annals of Internal Medicine. January 2021, '''174''' (5): M20–6976. PMC 7839426 . <nowiki>PMID 33481642</nowiki>. doi:10.7326/M20-6976.
[[新冠肺炎#%20ftnref8|[8]]] Interim Clinical Guidance for Management of Patients with Confirmed Coronavirus Disease (COVID-19). 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-09-10 [2020-09-13]. (原始內容存檔於2020-03-02) '''(美國英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref9|[9]]] Post-COVID Conditions. 美國疾病控制與預防中心. 2021-04-08 [2021-06-27]. (原始內容存檔於2020-12-03) '''(英語)'''.(中文翻譯 (頁面存檔備份,存於網際網路檔案館))
[[新冠肺炎#%20ftnref10|[10]]] Post-COVID Conditions. 美國疾病控制與預防中心. 2021-04-08 [2021-06-27]. (原始內容存檔於2020-12-03) '''(英語)'''.(中文翻譯 (頁面存檔備份,存於網際網路檔案館))
[11] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[12] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[13] Q & A on COVID-19: Basic facts. 歐洲疾病預防控制中心. [2020-09-23]. (原始內容存檔於2021-01-23) '''(英語)'''.
[14] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[15] Stadnytskyi, Valentyn; Bax, Christina E.; Bax, Adriaan; Anfinrud, Philip. The airborne lifetime of small speech droplets and their potential importance in SARS-CoV-2 transmission. Proceedings of the National Academy of Sciences. 2020-06-02, '''117''' (22): 11875–11877. ISSN 0027-8424. PMC 7275719 . <nowiki>PMID 32404416</nowiki>. doi:10.1073/pnas.2006874117 '''(英語)'''.<sup>[失效連結]</sup>
[16] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[17] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[18] 问答:2019冠状病毒病(COVID-19)是如何传播的?. 世界衛生組織. 2020-07-09 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-10-23) '''(中文(簡體))'''.
[19] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[20] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[21] Oran, Daniel P.; Topol, Eric J. Prevalence of Asymptomatic SARS-CoV-2 Infection. Annals of Internal Medicine. 2020-06-03, '''173''' (5): 362–367 [2020-12-30]. ISSN 0003-4819. PMC 7281624 . <nowiki>PMID 32491919</nowiki>. doi:10.7326/M20-3012. (原始內容存檔於2021-01-21).
[22] Fauci Calls for Americans to Pull Together to Fight COVID-19. 美國微生物學會(ASM). [2020-12-30]. (原始內容存檔於2021-01-19) '''(英語)'''.
[23] Nussbaumer-Streit, Barbara; Mayr, Verena; Dobrescu, Andreea Iulia; Chapman, Andrea; Persad, Emma; Klerings, Irma; Wagner, Gernot; Siebert, Uwe; Christof, Claudia. Quarantine alone or in combination with other public health measures to control COVID-19: a rapid review. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 04 08, 2020, '''4''': CD013574 [2021-01-15]. ISSN 1469-493X. PMC 7141753 . <nowiki>PMID 32267544</nowiki>. doi:10.1002/14651858.CD013574. (原始內容存檔於2021-01-21).
[24] Guidance on social distancing for everyone in the UK. GOV.UK. [2020-03-25]. (原始內容存檔於2020-03-24).
[25] 佩戴口罩的注意事项. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-08-07 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23) '''(中文(簡體))'''
[26] Feng, Shuo; Shen, Chen; Xia, Nan; Song, Wei; Fan, Mengzhen; Cowling, Benjamin J. Rational use of face masks in the COVID-19 pandemic. The Lancet. Respiratory Medicine. 05 2020, '''8''' (5): 434–436 [2021-01-15]. ISSN 2213-2619. PMC 7118603 . <nowiki>PMID 32203710</nowiki>. doi:10.1016/S2213-2600(20)30134-X. (原始內容存檔於2021-01-23).
[27] 关于2019新型冠状病毒疫情的《国际卫生条例(2005)》突发事件委员会第二次会议的声明. 世界衛生組織. [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-03-30).
[28] 世卫组织总干事2020年3月11日在2019冠状病毒病(COVID-19)疫情媒体通报会上的讲话. 世界衛生組織. 2020-03-11 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-03-12) '''(中文(簡體))'''. 因此我們評估認為COVID-19已具有大流行特徵。
[29] 古特雷斯:全球面對二戰以來最嚴峻危機 世衛:新冠疫情在亞太地區“遠未結束”. 法國國際廣播電台. 2020-03-31 [2020-04-03]. (原始內容存檔於2020-04-04) '''(中文(繁體))'''
q50d2zg4z4kmx9fklynjyv04gp41noi
32009
32008
2022-07-25T14:43:10Z
Safulo
35
wikitext
text/x-wiki
== COVID-19 ==
[[Faylo:新冠狀病毒-阿美族語圖.png|縮圖]]
== Nangan no lifong(名稱) ==
Cikemi ko Fala’ a Midengaay Adada(嚴重特殊傳染性肺炎; Ikiris a sowal:''Coronavirus disease 2019'';縮寫:[[COVID-19]]),[[新冠肺炎#%20ftn1|[1]]] [[新冠肺炎#%20ftn2|[2]]] o miladesay to pasasela’an a midengaay a adada,ona lifong caay ka tomerep na kairaan tahanini, o saadihayay ko mapatayay a lifong nona to’asan. O sa’ayaway a ciadadaay tonini i,o itiraay i Uhan-Si Fupie- Kowan no Congko i 2019 miheca.[[新冠肺炎#%20ftn3|[3]]] Tahira i 2022 miheca saka 7 folad saka 22 romi’ad ira ko 5 fois ira ko 670 ofad ko madengaay, 638 ofad ko mapatayay,[[新冠肺炎#%20ftn4|[4]]] tahanini matenakay ho kona lifong.
== kacipinangan no adada(症狀) ==
Ano ciadada tona lifong i,cifa’edetay, mako’ec, awa ko ‘angil, macahacah, caay to ka pakasanek.[[新冠肺炎#%20ftn5|[5]]] [[新冠肺炎#%20ftn6|[6]]] Na madenga’ tahira i kacipinangan no tiring i,1~14 ko romi’ad, cecay no kalitolo caay ka cipinang.[[新冠肺炎#%20ftn7|[7]]] O ciadaday tonini a tamdaw i,cikemiaay ko fala’(81%), nahaop ko 14% maroraay pasasela’ away ko sanso, nengnengen i lintokin mahapinang ko kaawa no ‘icel no fala’ a pasasela’.oroma i,cecay cecayay to sela’, maseka’ ato masetay to ko lalosidan no tatirengan.[[新冠肺炎#%20ftn8|[8]]] Mangalefay ko pikali’ang to malitengay, oroma a tamdaw ano maadaadah ira to ikor a pikali’ang to tiring, mangalefay ko kasamo’ no lalosidan no tatirengan.[[新冠肺炎#%20ftn9|[9]]] Mikakinkiway ano hatini to parecep i tatireng to pisiwar to wakawak no tamdaw.[[新冠肺炎#%20ftn10|[10]]]
[[Faylo:Sneeze.JPG|縮圖|ma'esing(Sneeze)]]
== Pidenga' no adada(傳播途徑) ==
O pidenga nona lifong i, nani ngoso’ay a dinget ato nani ngoyosay a sopa’, patina han nano mako’ec, ma’esing, caciyaw ira a ma’efer ko dinget to sopa’ to micomod tayra i coscos no pasasela’an, matenak to i tatirengan.[11] [12] [13] ona miterocay a sopa’ talacowa caay ka ray ko piteroc i falifalian.[14] [15] nikawrira,ano i ingiday a tamdaw mapadengaay to nona sopa’. O roma sa i,mikapa ko tamdaw to ciadadaay a maamaan tangsol sa a mikapa to niyah a pising, ngoyos midengaay ko matiniay tona lifong,[16] [17] itira i pala’edef hananay a laloma oya pawpaw sanay a ma’efer a adada ano pasasela’ kita mihakelong to fali micomod i tatirengan.[18]
== Cowa kacipinang ko kaadada(無症狀感染者) ==
Ano ciadada to tona lifong i sarakatay a tolo ko romi’ad i kakaay ko pidenga nona lifong, I’ayaw no kacipinangan ato cowa ka cipinang to adada a tamdaw madenga nona lifong,[19] [20] o kafana’an no mikinkiway i, mahaop ko 40%~45% a ciadadaay o cowa ka cipinang to adada a tamdaw.[21] [22]
== Sapitaker a demak(預防措施) ==
[[Faylo:COVID_Vaccine_(50745583447).jpg|縮圖|Sapitaker a sacocok(COVID Vaccine (50745583447))]]
O sapitakeraw tona lifong a demak, kainaneng a misawsaw to kamay, aka ka piingid to tamdaw, lofoen ko ciadadaay to a tamdaw, pafalien ko lalomaan, ano mako’ec pitahepo to ngoyos ato ngoso’, aka ka pikapa to pising ano ca ho ka pisawsaw to kamay.[1] [2] itira i kapolongan a kitiraan aka ca ka citamokis, malowanay ko kadenga’ no lifong.[3] [4]
Tala’ayaway ho ko sapisang’aw to sapitaker a sapaiyo iro mitini,adihayay to ko mapasadakay a sapitaker a sapaiyo,miocor ko sifo no kalokitakit a papicocok(paciwsiya) to matiniay a sapitaker sapaiyo, malowanay to ko cilifongay a tamdaw.
O Sapisanga’ay to Tatirengan a Lekatep (世界衛生組織;''World Health Organization, WHO'') mipatalahekal a milekal i 2020 miheca saka 1 folad saka 30 romi’ad “ o kaletengay a misaikeday a patenak to kacikemi no fala’ a lifong” o sasa’imeren a demak no kapolongan i hekal(''PHEIC'')[5] tona miheca saka 3 folad saka 11 romi’ad mahapinang to ko katenak i hekal.[6] O tapang no Linheko ci Kutolisu(安東尼歐·曼努埃爾·德奧利維拉·古特瑞斯 GCL GCC;Portokar a sowal: ''António Manuel de Oliveira Guterres'') sowal saan: ona lifong nani kaherekan no Sakatosa Lalood no Hekal o sakakaay ko kakaleteng a si’ayawen no tamdaw sanay.[7]
== Pacefaday a Tilid(註解) ==
[[新冠肺炎#%20ftnref1|[1]]] Coronavirus disease named Covid-19. BBC News. 2020-02-11 [2021-01-15]. (原始內容存檔於2020-02-15) '''(英國英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref2|[2]]] Novel Coronavirus(2019-nCoV) Situation Report – 22 (PDF). 世界衛生組織. 2020-02-11 [2020-02-26]. (原始內容存檔 (PDF)於2020-02-26).
[[新冠肺炎#%20ftnref3|[3]]] Hui, David S.; I Azhar, Esam; Madani, Tariq A.; Ntoumi, Francine; Kock, Richard; Dar, Osman; Ippolito, Giuseppe; Mchugh, Timothy D.; Memish, Ziad A. The continuing 2019-nCoV epidemic threat of novel coronaviruses to global health - The latest 2019 novel coronavirus outbreak in Wuhan, China. International journal of infectious diseases: IJID: official publication of the International Society for Infectious Diseases. 02 2020, '''91''': 264–266 [2021-01-15]. ISSN 1878-3511. PMC 7128332 . <nowiki>PMID 31953166</nowiki>. doi:10.1016/j.ijid.2020.01.009. (原始內容存檔於2021-01-23).
[[新冠肺炎#%20ftnref4|[4]]] COVID-19 Dashboard by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins University (JHU). ArcGIS. Johns Hopkins University. [2022-07-22] '''(英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref5|[5]]] 冠状病毒症状. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-05-13 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-06-17) '''(中文(簡體))'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref6|[6]]] Hopkins, Claire. Loss of sense of smell as marker of COVID-19 infection. Ear, Nose and Throat surgery body of United Kingdom. [2020-08-26]. (原始內容存檔 (PDF)於2020-05-27) '''(英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref7|[7]]] Oran DP, Topol EJ. The Proportion of SARS-CoV-2 Infections That Are Asymptomatic : A Systematic Review. Annals of Internal Medicine. January 2021, '''174''' (5): M20–6976. PMC 7839426 . <nowiki>PMID 33481642</nowiki>. doi:10.7326/M20-6976.
[[新冠肺炎#%20ftnref8|[8]]] Interim Clinical Guidance for Management of Patients with Confirmed Coronavirus Disease (COVID-19). 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-09-10 [2020-09-13]. (原始內容存檔於2020-03-02) '''(美國英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref9|[9]]] Post-COVID Conditions. 美國疾病控制與預防中心. 2021-04-08 [2021-06-27]. (原始內容存檔於2020-12-03) '''(英語)'''.(中文翻譯 (頁面存檔備份,存於網際網路檔案館))
[[新冠肺炎#%20ftnref10|[10]]] Post-COVID Conditions. 美國疾病控制與預防中心. 2021-04-08 [2021-06-27]. (原始內容存檔於2020-12-03) '''(英語)'''.(中文翻譯 (頁面存檔備份,存於網際網路檔案館))
[11] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[12] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[13] Q & A on COVID-19: Basic facts. 歐洲疾病預防控制中心. [2020-09-23]. (原始內容存檔於2021-01-23) '''(英語)'''.
[14] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[15] Stadnytskyi, Valentyn; Bax, Christina E.; Bax, Adriaan; Anfinrud, Philip. The airborne lifetime of small speech droplets and their potential importance in SARS-CoV-2 transmission. Proceedings of the National Academy of Sciences. 2020-06-02, '''117''' (22): 11875–11877. ISSN 0027-8424. PMC 7275719 . <nowiki>PMID 32404416</nowiki>. doi:10.1073/pnas.2006874117 '''(英語)'''.<sup>[失效連結]</sup>
[16] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[17] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[18] 问答:2019冠状病毒病(COVID-19)是如何传播的?. 世界衛生組織. 2020-07-09 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-10-23) '''(中文(簡體))'''.
[19] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[20] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[21] Oran, Daniel P.; Topol, Eric J. Prevalence of Asymptomatic SARS-CoV-2 Infection. Annals of Internal Medicine. 2020-06-03, '''173''' (5): 362–367 [2020-12-30]. ISSN 0003-4819. PMC 7281624 . <nowiki>PMID 32491919</nowiki>. doi:10.7326/M20-3012. (原始內容存檔於2021-01-21).
[22] Fauci Calls for Americans to Pull Together to Fight COVID-19. 美國微生物學會(ASM). [2020-12-30]. (原始內容存檔於2021-01-19) '''(英語)'''.
[23] Nussbaumer-Streit, Barbara; Mayr, Verena; Dobrescu, Andreea Iulia; Chapman, Andrea; Persad, Emma; Klerings, Irma; Wagner, Gernot; Siebert, Uwe; Christof, Claudia. Quarantine alone or in combination with other public health measures to control COVID-19: a rapid review. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 04 08, 2020, '''4''': CD013574 [2021-01-15]. ISSN 1469-493X. PMC 7141753 . <nowiki>PMID 32267544</nowiki>. doi:10.1002/14651858.CD013574. (原始內容存檔於2021-01-21).
[24] Guidance on social distancing for everyone in the UK. GOV.UK. [2020-03-25]. (原始內容存檔於2020-03-24).
[25] 佩戴口罩的注意事项. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-08-07 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23) '''(中文(簡體))'''
[26] Feng, Shuo; Shen, Chen; Xia, Nan; Song, Wei; Fan, Mengzhen; Cowling, Benjamin J. Rational use of face masks in the COVID-19 pandemic. The Lancet. Respiratory Medicine. 05 2020, '''8''' (5): 434–436 [2021-01-15]. ISSN 2213-2619. PMC 7118603 . <nowiki>PMID 32203710</nowiki>. doi:10.1016/S2213-2600(20)30134-X. (原始內容存檔於2021-01-23).
[27] 关于2019新型冠状病毒疫情的《国际卫生条例(2005)》突发事件委员会第二次会议的声明. 世界衛生組織. [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-03-30).
[28] 世卫组织总干事2020年3月11日在2019冠状病毒病(COVID-19)疫情媒体通报会上的讲话. 世界衛生組織. 2020-03-11 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-03-12) '''(中文(簡體))'''. 因此我們評估認為COVID-19已具有大流行特徵。
[29] 古特雷斯:全球面對二戰以來最嚴峻危機 世衛:新冠疫情在亞太地區“遠未結束”. 法國國際廣播電台. 2020-03-31 [2020-04-03]. (原始內容存檔於2020-04-04) '''(中文(繁體))'''
9zhvw7i1zbrs5p1kde4765oe55atdz2
32010
32009
2022-07-25T14:47:45Z
Safulo
35
wikitext
text/x-wiki
== COVID-19 ==
[[Faylo:新冠狀病毒-阿美族語圖.png|縮圖|Adada no lifong.]]
== Nangan no lifong(名稱) ==
Cikemi ko Fala’ a Midengaay Adada(嚴重特殊傳染性肺炎; Ikiris a sowal:''Coronavirus disease 2019'';縮寫:[[COVID-19]]),[[新冠肺炎#%20ftn1|[1]]] [[新冠肺炎#%20ftn2|[2]]] o miladesay to pasasela’an a midengaay a adada,ona lifong caay ka tomerep na kairaan tahanini, o saadihayay ko mapatayay a lifong nona to’asan. O sa’ayaway a ciadadaay tonini i,o itiraay i Uhan-Si Fupie- Kowan no Congko i 2019 miheca.[[新冠肺炎#%20ftn3|[3]]] Tahira i 2022 miheca saka 7 folad saka 22 romi’ad ira ko 5 fois ira ko 670 ofad ko madengaay, 638 ofad ko mapatayay,[[新冠肺炎#%20ftn4|[4]]] tahanini matenakay ho kona lifong.
== kacipinangan no adada(症狀) ==
Ano ciadada tona lifong i,cifa’edetay, mako’ec, awa ko ‘angil, macahacah, caay to ka pakasanek.[[新冠肺炎#%20ftn5|[5]]] [[新冠肺炎#%20ftn6|[6]]] Na madenga’ tahira i kacipinangan no tiring i,1~14 ko romi’ad, cecay no kalitolo caay ka cipinang.[[新冠肺炎#%20ftn7|[7]]] O ciadaday tonini a tamdaw i,cikemiaay ko fala’(81%), nahaop ko 14% maroraay pasasela’ away ko sanso, nengnengen i lintokin mahapinang ko kaawa no ‘icel no fala’ a pasasela’.oroma i,cecay cecayay to sela’, maseka’ ato masetay to ko lalosidan no tatirengan.[[新冠肺炎#%20ftn8|[8]]] Mangalefay ko pikali’ang to malitengay, oroma a tamdaw ano maadaadah ira to ikor a pikali’ang to tiring, mangalefay ko kasamo’ no lalosidan no tatirengan.[[新冠肺炎#%20ftn9|[9]]] Mikakinkiway ano hatini to parecep i tatireng to pisiwar to wakawak no tamdaw.[[新冠肺炎#%20ftn10|[10]]]
[[Faylo:Sneeze.JPG|縮圖|ma'esing(Sneeze)]]
== Pidenga' no adada(傳播途徑) ==
O pidenga nona lifong i, nani ngoso’ay a dinget ato nani ngoyosay a sopa’, patina han nano mako’ec, ma’esing, caciyaw ira a ma’efer ko dinget to sopa’ to micomod tayra i coscos no pasasela’an, matenak to i tatirengan.[11] [12] [13] ona miterocay a sopa’ talacowa caay ka ray ko piteroc i falifalian.[14] [15] nikawrira,ano i ingiday a tamdaw mapadengaay to nona sopa’. O roma sa i,mikapa ko tamdaw to ciadadaay a maamaan tangsol sa a mikapa to niyah a pising, ngoyos midengaay ko matiniay tona lifong,[16] [17] itira i pala’edef hananay a laloma oya pawpaw sanay a ma’efer a adada ano pasasela’ kita mihakelong to fali micomod i tatirengan.[18]
== Cowa kacipinang ko kaadada(無症狀感染者) ==
Ano ciadada to tona lifong i sarakatay a tolo ko romi’ad i kakaay ko pidenga nona lifong, I’ayaw no kacipinangan ato cowa ka cipinang to adada a tamdaw madenga nona lifong,[19] [20] o kafana’an no mikinkiway i, mahaop ko 40%~45% a ciadadaay o cowa ka cipinang to adada a tamdaw.[21] [22]
== Sapitaker a demak(預防措施) ==
[[Faylo:COVID_Vaccine_(50745583447).jpg|縮圖|Sapitaker a sacocok(COVID Vaccine (50745583447))]]
O sapitakeraw tona lifong a demak, kainaneng a misawsaw to kamay, aka ka piingid to tamdaw, lofoen ko ciadadaay to a tamdaw, pafalien ko lalomaan, ano mako’ec pitahepo to ngoyos ato ngoso’, aka ka pikapa to pising ano ca ho ka pisawsaw to kamay.[1] [2] itira i kapolongan a kitiraan aka ca ka citamokis, malowanay ko kadenga’ no lifong.[3] [4]
Tala’ayaway ho ko sapisang’aw to sapitaker a sapaiyo iro mitini,adihayay to ko mapasadakay a sapitaker a sapaiyo,miocor ko sifo no kalokitakit a papicocok(paciwsiya) to matiniay a sapitaker sapaiyo, malowanay to ko cilifongay a tamdaw.
O Sapisanga’ay to Tatirengan a Lekatep (世界衛生組織;''World Health Organization, WHO'') mipatalahekal a milekal i 2020 miheca saka 1 folad saka 30 romi’ad “ o kaletengay a misaikeday a patenak to kacikemi no fala’ a lifong” o sasa’imeren a demak no kapolongan i hekal(''PHEIC'')[5] tona miheca saka 3 folad saka 11 romi’ad mahapinang to ko katenak i hekal.[6] O tapang no Linheko ci Kutolisu(安東尼歐·曼努埃爾·德奧利維拉·古特瑞斯 GCL GCC;Portokar a sowal: ''António Manuel de Oliveira Guterres'') sowal saan: ona lifong nani kaherekan no Sakatosa Lalood no Hekal o sakakaay ko kakaleteng a si’ayawen no tamdaw sanay.[7]
== Pacefaday a Tilid(註解) ==
[[新冠肺炎#%20ftnref1|[1]]] Coronavirus disease named Covid-19. BBC News. 2020-02-11 [2021-01-15]. (原始內容存檔於2020-02-15) '''(英國英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref2|[2]]] Novel Coronavirus(2019-nCoV) Situation Report – 22 (PDF). 世界衛生組織. 2020-02-11 [2020-02-26]. (原始內容存檔 (PDF)於2020-02-26).
[[新冠肺炎#%20ftnref3|[3]]] Hui, David S.; I Azhar, Esam; Madani, Tariq A.; Ntoumi, Francine; Kock, Richard; Dar, Osman; Ippolito, Giuseppe; Mchugh, Timothy D.; Memish, Ziad A. The continuing 2019-nCoV epidemic threat of novel coronaviruses to global health - The latest 2019 novel coronavirus outbreak in Wuhan, China. International journal of infectious diseases: IJID: official publication of the International Society for Infectious Diseases. 02 2020, '''91''': 264–266 [2021-01-15]. ISSN 1878-3511. PMC 7128332 . <nowiki>PMID 31953166</nowiki>. doi:10.1016/j.ijid.2020.01.009. (原始內容存檔於2021-01-23).
[[新冠肺炎#%20ftnref4|[4]]] COVID-19 Dashboard by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins University (JHU). ArcGIS. Johns Hopkins University. [2022-07-22] '''(英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref5|[5]]] 冠状病毒症状. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-05-13 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-06-17) '''(中文(簡體))'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref6|[6]]] Hopkins, Claire. Loss of sense of smell as marker of COVID-19 infection. Ear, Nose and Throat surgery body of United Kingdom. [2020-08-26]. (原始內容存檔 (PDF)於2020-05-27) '''(英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref7|[7]]] Oran DP, Topol EJ. The Proportion of SARS-CoV-2 Infections That Are Asymptomatic : A Systematic Review. Annals of Internal Medicine. January 2021, '''174''' (5): M20–6976. PMC 7839426 . <nowiki>PMID 33481642</nowiki>. doi:10.7326/M20-6976.
[[新冠肺炎#%20ftnref8|[8]]] Interim Clinical Guidance for Management of Patients with Confirmed Coronavirus Disease (COVID-19). 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-09-10 [2020-09-13]. (原始內容存檔於2020-03-02) '''(美國英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref9|[9]]] Post-COVID Conditions. 美國疾病控制與預防中心. 2021-04-08 [2021-06-27]. (原始內容存檔於2020-12-03) '''(英語)'''.(中文翻譯 (頁面存檔備份,存於網際網路檔案館))
[[新冠肺炎#%20ftnref10|[10]]] Post-COVID Conditions. 美國疾病控制與預防中心. 2021-04-08 [2021-06-27]. (原始內容存檔於2020-12-03) '''(英語)'''.(中文翻譯 (頁面存檔備份,存於網際網路檔案館))
[11] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[12] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[13] Q & A on COVID-19: Basic facts. 歐洲疾病預防控制中心. [2020-09-23]. (原始內容存檔於2021-01-23) '''(英語)'''.
[14] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[15] Stadnytskyi, Valentyn; Bax, Christina E.; Bax, Adriaan; Anfinrud, Philip. The airborne lifetime of small speech droplets and their potential importance in SARS-CoV-2 transmission. Proceedings of the National Academy of Sciences. 2020-06-02, '''117''' (22): 11875–11877. ISSN 0027-8424. PMC 7275719 . <nowiki>PMID 32404416</nowiki>. doi:10.1073/pnas.2006874117 '''(英語)'''.<sup>[失效連結]</sup>
[16] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[17] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[18] 问答:2019冠状病毒病(COVID-19)是如何传播的?. 世界衛生組織. 2020-07-09 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-10-23) '''(中文(簡體))'''.
[19] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[20] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[21] Oran, Daniel P.; Topol, Eric J. Prevalence of Asymptomatic SARS-CoV-2 Infection. Annals of Internal Medicine. 2020-06-03, '''173''' (5): 362–367 [2020-12-30]. ISSN 0003-4819. PMC 7281624 . <nowiki>PMID 32491919</nowiki>. doi:10.7326/M20-3012. (原始內容存檔於2021-01-21).
[22] Fauci Calls for Americans to Pull Together to Fight COVID-19. 美國微生物學會(ASM). [2020-12-30]. (原始內容存檔於2021-01-19) '''(英語)'''.
[23] Nussbaumer-Streit, Barbara; Mayr, Verena; Dobrescu, Andreea Iulia; Chapman, Andrea; Persad, Emma; Klerings, Irma; Wagner, Gernot; Siebert, Uwe; Christof, Claudia. Quarantine alone or in combination with other public health measures to control COVID-19: a rapid review. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 04 08, 2020, '''4''': CD013574 [2021-01-15]. ISSN 1469-493X. PMC 7141753 . <nowiki>PMID 32267544</nowiki>. doi:10.1002/14651858.CD013574. (原始內容存檔於2021-01-21).
[24] Guidance on social distancing for everyone in the UK. GOV.UK. [2020-03-25]. (原始內容存檔於2020-03-24).
[25] 佩戴口罩的注意事项. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-08-07 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23) '''(中文(簡體))'''
[26] Feng, Shuo; Shen, Chen; Xia, Nan; Song, Wei; Fan, Mengzhen; Cowling, Benjamin J. Rational use of face masks in the COVID-19 pandemic. The Lancet. Respiratory Medicine. 05 2020, '''8''' (5): 434–436 [2021-01-15]. ISSN 2213-2619. PMC 7118603 . <nowiki>PMID 32203710</nowiki>. doi:10.1016/S2213-2600(20)30134-X. (原始內容存檔於2021-01-23).
[27] 关于2019新型冠状病毒疫情的《国际卫生条例(2005)》突发事件委员会第二次会议的声明. 世界衛生組織. [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-03-30).
[28] 世卫组织总干事2020年3月11日在2019冠状病毒病(COVID-19)疫情媒体通报会上的讲话. 世界衛生組織. 2020-03-11 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-03-12) '''(中文(簡體))'''. 因此我們評估認為COVID-19已具有大流行特徵。
[29] 古特雷斯:全球面對二戰以來最嚴峻危機 世衛:新冠疫情在亞太地區“遠未結束”. 法國國際廣播電台. 2020-03-31 [2020-04-03]. (原始內容存檔於2020-04-04) '''(中文(繁體))'''
mtojrwdfzenkfxjne475tfg74ycguaa
32011
32010
2022-07-25T14:59:52Z
Safulo
35
wikitext
text/x-wiki
== COVID-19 ==
== Nangan no lifong(名稱) ==
Cikemi ko Fala’ a Midengaay Adada(嚴重特殊傳染性肺炎; Ikiris a sowal:''Coronavirus disease 2019'';縮寫:[[COVID-19]]),[[新冠肺炎#%20ftn1|[1]]] [[新冠肺炎#%20ftn2|[2]]] o miladesay to pasasela’an a midengaay a adada,ona lifong caay ka tomerep na kairaan tahanini, o saadihayay ko mapatayay a lifong nona to’asan. O sa’ayaway a ciadadaay tonini i,o itiraay i Uhan-Si Fupie- Kowan no Congko i 2019 miheca.[[新冠肺炎#%20ftn3|[3]]] Tahira i 2022 miheca saka 7 folad saka 22 romi’ad ira ko 5 fois ira ko 670 ofad ko madengaay, 638 ofad ko mapatayay,[[新冠肺炎#%20ftn4|[4]]] tahanini matenakay ho kona lifong.
== kacipinangan no adada(症狀) ==
Ano ciadada tona lifong i,cifa’edetay, mako’ec, awa ko ‘angil, macahacah, caay to ka pakasanek.[[新冠肺炎#%20ftn5|[5]]] [[新冠肺炎#%20ftn6|[6]]] Na madenga’ tahira i kacipinangan no tiring i,1~14 ko romi’ad, cecay no kalitolo caay ka cipinang.[[新冠肺炎#%20ftn7|[7]]] O ciadaday tonini a tamdaw i,cikemiaay ko fala’(81%), nahaop ko 14% maroraay pasasela’ away ko sanso, nengnengen i lintokin mahapinang ko kaawa no ‘icel no fala’ a pasasela’.oroma i,cecay cecayay to sela’, maseka’ ato masetay to ko lalosidan no tatirengan.[[新冠肺炎#%20ftn8|[8]]] Mangalefay ko pikali’ang to malitengay, oroma a tamdaw ano maadaadah ira to ikor a pikali’ang to tiring, mangalefay ko kasamo’ no lalosidan no tatirengan.[[新冠肺炎#%20ftn9|[9]]] Mikakinkiway ano hatini to parecep i tatireng to pisiwar to wakawak no tamdaw.[[新冠肺炎#%20ftn10|[10]]]
[[Faylo:Sneeze.JPG|縮圖|ma'esing(Sneeze)]]
== Pidenga' no adada(傳播途徑) ==
O pidenga nona lifong i, nani ngoso’ay a dinget ato nani ngoyosay a sopa’, patina han nano mako’ec, ma’esing, caciyaw ira a ma’efer ko dinget to sopa’ to micomod tayra i coscos no pasasela’an, matenak to i tatirengan.[11] [12] [13] ona miterocay a sopa’ talacowa caay ka ray ko piteroc i falifalian.[14] [15] nikawrira,ano i ingiday a tamdaw mapadengaay to nona sopa’. O roma sa i,mikapa ko tamdaw to ciadadaay a maamaan tangsol sa a mikapa to niyah a pising, ngoyos midengaay ko matiniay tona lifong,[16] [17] itira i pala’edef hananay a laloma oya pawpaw sanay a ma’efer a adada ano pasasela’ kita mihakelong to fali micomod i tatirengan.[18]
== Cowa kacipinang ko kaadada(無症狀感染者) ==
Ano ciadada to tona lifong i sarakatay a tolo ko romi’ad i kakaay ko pidenga nona lifong, I’ayaw no kacipinangan ato cowa ka cipinang to adada a tamdaw madenga nona lifong,[19] [20] o kafana’an no mikinkiway i, mahaop ko 40%~45% a ciadadaay o cowa ka cipinang to adada a tamdaw.[21] [22]
== Sapitaker a demak(預防措施) ==
[[Faylo:COVID_Vaccine_(50745583447).jpg|縮圖|Sapitaker a sacocok(COVID Vaccine (50745583447))]]
O sapitakeraw tona lifong a demak, kainaneng a misawsaw to kamay, aka ka piingid to tamdaw, lofoen ko ciadadaay to a tamdaw, pafalien ko lalomaan, ano mako’ec pitahepo to ngoyos ato ngoso’, aka ka pikapa to pising ano ca ho ka pisawsaw to kamay.[1] [2] itira i kapolongan a kitiraan aka ca ka citamokis, malowanay ko kadenga’ no lifong.[3] [4]
Tala’ayaway ho ko sapisang’aw to sapitaker a sapaiyo iro mitini,adihayay to ko mapasadakay a sapitaker a sapaiyo,miocor ko sifo no kalokitakit a papicocok(paciwsiya) to matiniay a sapitaker sapaiyo, malowanay to ko cilifongay a tamdaw.
O Sapisanga’ay to Tatirengan a Lekatep (世界衛生組織;''World Health Organization, WHO'') mipatalahekal a milekal i 2020 miheca saka 1 folad saka 30 romi’ad “ o kaletengay a misaikeday a patenak to kacikemi no fala’ a lifong” o sasa’imeren a demak no kapolongan i hekal(''PHEIC'')[5] tona miheca saka 3 folad saka 11 romi’ad mahapinang to ko katenak i hekal.[6] O tapang no Linheko ci Kutolisu(安東尼歐·曼努埃爾·德奧利維拉·古特瑞斯 GCL GCC;Portokar a sowal: ''António Manuel de Oliveira Guterres'') sowal saan: ona lifong nani kaherekan no Sakatosa Lalood no Hekal o sakakaay ko kakaleteng a si’ayawen no tamdaw sanay.[7]
== Pacefaday a Tilid(註解) ==
[[新冠肺炎#%20ftnref1|[1]]] Coronavirus disease named Covid-19. BBC News. 2020-02-11 [2021-01-15]. (原始內容存檔於2020-02-15) '''(英國英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref2|[2]]] Novel Coronavirus(2019-nCoV) Situation Report – 22 (PDF). 世界衛生組織. 2020-02-11 [2020-02-26]. (原始內容存檔 (PDF)於2020-02-26).
[[新冠肺炎#%20ftnref3|[3]]] Hui, David S.; I Azhar, Esam; Madani, Tariq A.; Ntoumi, Francine; Kock, Richard; Dar, Osman; Ippolito, Giuseppe; Mchugh, Timothy D.; Memish, Ziad A. The continuing 2019-nCoV epidemic threat of novel coronaviruses to global health - The latest 2019 novel coronavirus outbreak in Wuhan, China. International journal of infectious diseases: IJID: official publication of the International Society for Infectious Diseases. 02 2020, '''91''': 264–266 [2021-01-15]. ISSN 1878-3511. PMC 7128332 . <nowiki>PMID 31953166</nowiki>. doi:10.1016/j.ijid.2020.01.009. (原始內容存檔於2021-01-23).
[[新冠肺炎#%20ftnref4|[4]]] COVID-19 Dashboard by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins University (JHU). ArcGIS. Johns Hopkins University. [2022-07-22] '''(英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref5|[5]]] 冠状病毒症状. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-05-13 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-06-17) '''(中文(簡體))'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref6|[6]]] Hopkins, Claire. Loss of sense of smell as marker of COVID-19 infection. Ear, Nose and Throat surgery body of United Kingdom. [2020-08-26]. (原始內容存檔 (PDF)於2020-05-27) '''(英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref7|[7]]] Oran DP, Topol EJ. The Proportion of SARS-CoV-2 Infections That Are Asymptomatic : A Systematic Review. Annals of Internal Medicine. January 2021, '''174''' (5): M20–6976. PMC 7839426 . <nowiki>PMID 33481642</nowiki>. doi:10.7326/M20-6976.
[[新冠肺炎#%20ftnref8|[8]]] Interim Clinical Guidance for Management of Patients with Confirmed Coronavirus Disease (COVID-19). 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-09-10 [2020-09-13]. (原始內容存檔於2020-03-02) '''(美國英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref9|[9]]] Post-COVID Conditions. 美國疾病控制與預防中心. 2021-04-08 [2021-06-27]. (原始內容存檔於2020-12-03) '''(英語)'''.(中文翻譯 (頁面存檔備份,存於網際網路檔案館))
[[新冠肺炎#%20ftnref10|[10]]] Post-COVID Conditions. 美國疾病控制與預防中心. 2021-04-08 [2021-06-27]. (原始內容存檔於2020-12-03) '''(英語)'''.(中文翻譯 (頁面存檔備份,存於網際網路檔案館))
[11] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[12] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[13] Q & A on COVID-19: Basic facts. 歐洲疾病預防控制中心. [2020-09-23]. (原始內容存檔於2021-01-23) '''(英語)'''.
[14] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[15] Stadnytskyi, Valentyn; Bax, Christina E.; Bax, Adriaan; Anfinrud, Philip. The airborne lifetime of small speech droplets and their potential importance in SARS-CoV-2 transmission. Proceedings of the National Academy of Sciences. 2020-06-02, '''117''' (22): 11875–11877. ISSN 0027-8424. PMC 7275719 . <nowiki>PMID 32404416</nowiki>. doi:10.1073/pnas.2006874117 '''(英語)'''.<sup>[失效連結]</sup>
[16] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[17] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[18] 问答:2019冠状病毒病(COVID-19)是如何传播的?. 世界衛生組織. 2020-07-09 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-10-23) '''(中文(簡體))'''.
[19] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[20] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[21] Oran, Daniel P.; Topol, Eric J. Prevalence of Asymptomatic SARS-CoV-2 Infection. Annals of Internal Medicine. 2020-06-03, '''173''' (5): 362–367 [2020-12-30]. ISSN 0003-4819. PMC 7281624 . <nowiki>PMID 32491919</nowiki>. doi:10.7326/M20-3012. (原始內容存檔於2021-01-21).
[22] Fauci Calls for Americans to Pull Together to Fight COVID-19. 美國微生物學會(ASM). [2020-12-30]. (原始內容存檔於2021-01-19) '''(英語)'''.
[23] Nussbaumer-Streit, Barbara; Mayr, Verena; Dobrescu, Andreea Iulia; Chapman, Andrea; Persad, Emma; Klerings, Irma; Wagner, Gernot; Siebert, Uwe; Christof, Claudia. Quarantine alone or in combination with other public health measures to control COVID-19: a rapid review. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 04 08, 2020, '''4''': CD013574 [2021-01-15]. ISSN 1469-493X. PMC 7141753 . <nowiki>PMID 32267544</nowiki>. doi:10.1002/14651858.CD013574. (原始內容存檔於2021-01-21).
[24] Guidance on social distancing for everyone in the UK. GOV.UK. [2020-03-25]. (原始內容存檔於2020-03-24).
[25] 佩戴口罩的注意事项. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-08-07 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23) '''(中文(簡體))'''
[26] Feng, Shuo; Shen, Chen; Xia, Nan; Song, Wei; Fan, Mengzhen; Cowling, Benjamin J. Rational use of face masks in the COVID-19 pandemic. The Lancet. Respiratory Medicine. 05 2020, '''8''' (5): 434–436 [2021-01-15]. ISSN 2213-2619. PMC 7118603 . <nowiki>PMID 32203710</nowiki>. doi:10.1016/S2213-2600(20)30134-X. (原始內容存檔於2021-01-23).
[27] 关于2019新型冠状病毒疫情的《国际卫生条例(2005)》突发事件委员会第二次会议的声明. 世界衛生組織. [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-03-30).
[28] 世卫组织总干事2020年3月11日在2019冠状病毒病(COVID-19)疫情媒体通报会上的讲话. 世界衛生組織. 2020-03-11 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-03-12) '''(中文(簡體))'''. 因此我們評估認為COVID-19已具有大流行特徵。
[29] 古特雷斯:全球面對二戰以來最嚴峻危機 世衛:新冠疫情在亞太地區“遠未結束”. 法國國際廣播電台. 2020-03-31 [2020-04-03]. (原始內容存檔於2020-04-04) '''(中文(繁體))'''
pzv31rrf9yzw53av8p60xudjqn3r91g
32012
32011
2022-07-25T15:03:09Z
Safulo
35
wikitext
text/x-wiki
== COVID-19 ==
[[Faylo:新冠狀病毒-阿美族語009圖2.jpg|替代文字|縮圖|260x260像素|Adada no KOFIT-19 a lifong.]]
== Nangan no lifong(名稱) ==
Cikemi ko Fala’ a Midengaay Adada(嚴重特殊傳染性肺炎; Ikiris a sowal:''Coronavirus disease 2019'';縮寫:[[COVID-19]]),[[新冠肺炎#%20ftn1|[1]]] [[新冠肺炎#%20ftn2|[2]]] o miladesay to pasasela’an a midengaay a adada,ona lifong caay ka tomerep na kairaan tahanini, o saadihayay ko mapatayay a lifong nona to’asan. O sa’ayaway a ciadadaay tonini i,o itiraay i Uhan-Si Fupie- Kowan no Congko i 2019 miheca.[[新冠肺炎#%20ftn3|[3]]] Tahira i 2022 miheca saka 7 folad saka 22 romi’ad ira ko 5 fois ira ko 670 ofad ko madengaay, 638 ofad ko mapatayay,[[新冠肺炎#%20ftn4|[4]]] tahanini matenakay ho kona lifong.
== kacipinangan no adada(症狀) ==
Ano ciadada tona lifong i,cifa’edetay, mako’ec, awa ko ‘angil, macahacah, caay to ka pakasanek.[[新冠肺炎#%20ftn5|[5]]] [[新冠肺炎#%20ftn6|[6]]] Na madenga’ tahira i kacipinangan no tiring i,1~14 ko romi’ad, cecay no kalitolo caay ka cipinang.[[新冠肺炎#%20ftn7|[7]]] O ciadaday tonini a tamdaw i,cikemiaay ko fala’(81%), nahaop ko 14% maroraay pasasela’ away ko sanso, nengnengen i lintokin mahapinang ko kaawa no ‘icel no fala’ a pasasela’.oroma i,cecay cecayay to sela’, maseka’ ato masetay to ko lalosidan no tatirengan.[[新冠肺炎#%20ftn8|[8]]] Mangalefay ko pikali’ang to malitengay, oroma a tamdaw ano maadaadah ira to ikor a pikali’ang to tiring, mangalefay ko kasamo’ no lalosidan no tatirengan.[[新冠肺炎#%20ftn9|[9]]] Mikakinkiway ano hatini to parecep i tatireng to pisiwar to wakawak no tamdaw.[[新冠肺炎#%20ftn10|[10]]]
[[Faylo:Sneeze.JPG|縮圖|ma'esing(Sneeze)]]
== Pidenga' no adada(傳播途徑) ==
O pidenga nona lifong i, nani ngoso’ay a dinget ato nani ngoyosay a sopa’, patina han nano mako’ec, ma’esing, caciyaw ira a ma’efer ko dinget to sopa’ to micomod tayra i coscos no pasasela’an, matenak to i tatirengan.[11] [12] [13] ona miterocay a sopa’ talacowa caay ka ray ko piteroc i falifalian.[14] [15] nikawrira,ano i ingiday a tamdaw mapadengaay to nona sopa’. O roma sa i,mikapa ko tamdaw to ciadadaay a maamaan tangsol sa a mikapa to niyah a pising, ngoyos midengaay ko matiniay tona lifong,[16] [17] itira i pala’edef hananay a laloma oya pawpaw sanay a ma’efer a adada ano pasasela’ kita mihakelong to fali micomod i tatirengan.[18]
== Cowa kacipinang ko kaadada(無症狀感染者) ==
Ano ciadada to tona lifong i sarakatay a tolo ko romi’ad i kakaay ko pidenga nona lifong, I’ayaw no kacipinangan ato cowa ka cipinang to adada a tamdaw madenga nona lifong,[19] [20] o kafana’an no mikinkiway i, mahaop ko 40%~45% a ciadadaay o cowa ka cipinang to adada a tamdaw.[21] [22]
== Sapitaker a demak(預防措施) ==
[[Faylo:COVID_Vaccine_(50745583447).jpg|縮圖|Sapitaker a sacocok(COVID Vaccine (50745583447))]]
O sapitakeraw tona lifong a demak, kainaneng a misawsaw to kamay, aka ka piingid to tamdaw, lofoen ko ciadadaay to a tamdaw, pafalien ko lalomaan, ano mako’ec pitahepo to ngoyos ato ngoso’, aka ka pikapa to pising ano ca ho ka pisawsaw to kamay.[1] [2] itira i kapolongan a kitiraan aka ca ka citamokis, malowanay ko kadenga’ no lifong.[3] [4]
Tala’ayaway ho ko sapisang’aw to sapitaker a sapaiyo iro mitini,adihayay to ko mapasadakay a sapitaker a sapaiyo,miocor ko sifo no kalokitakit a papicocok(paciwsiya) to matiniay a sapitaker sapaiyo, malowanay to ko cilifongay a tamdaw.
O Sapisanga’ay to Tatirengan a Lekatep (世界衛生組織;''World Health Organization, WHO'') mipatalahekal a milekal i 2020 miheca saka 1 folad saka 30 romi’ad “ o kaletengay a misaikeday a patenak to kacikemi no fala’ a lifong” o sasa’imeren a demak no kapolongan i hekal(''PHEIC'')[5] tona miheca saka 3 folad saka 11 romi’ad mahapinang to ko katenak i hekal.[6] O tapang no Linheko ci Kutolisu(安東尼歐·曼努埃爾·德奧利維拉·古特瑞斯 GCL GCC;Portokar a sowal: ''António Manuel de Oliveira Guterres'') sowal saan: ona lifong nani kaherekan no Sakatosa Lalood no Hekal o sakakaay ko kakaleteng a si’ayawen no tamdaw sanay.[7]
== Pacefaday a Tilid(註解) ==
[[新冠肺炎#%20ftnref1|[1]]] Coronavirus disease named Covid-19. BBC News. 2020-02-11 [2021-01-15]. (原始內容存檔於2020-02-15) '''(英國英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref2|[2]]] Novel Coronavirus(2019-nCoV) Situation Report – 22 (PDF). 世界衛生組織. 2020-02-11 [2020-02-26]. (原始內容存檔 (PDF)於2020-02-26).
[[新冠肺炎#%20ftnref3|[3]]] Hui, David S.; I Azhar, Esam; Madani, Tariq A.; Ntoumi, Francine; Kock, Richard; Dar, Osman; Ippolito, Giuseppe; Mchugh, Timothy D.; Memish, Ziad A. The continuing 2019-nCoV epidemic threat of novel coronaviruses to global health - The latest 2019 novel coronavirus outbreak in Wuhan, China. International journal of infectious diseases: IJID: official publication of the International Society for Infectious Diseases. 02 2020, '''91''': 264–266 [2021-01-15]. ISSN 1878-3511. PMC 7128332 . <nowiki>PMID 31953166</nowiki>. doi:10.1016/j.ijid.2020.01.009. (原始內容存檔於2021-01-23).
[[新冠肺炎#%20ftnref4|[4]]] COVID-19 Dashboard by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins University (JHU). ArcGIS. Johns Hopkins University. [2022-07-22] '''(英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref5|[5]]] 冠状病毒症状. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-05-13 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-06-17) '''(中文(簡體))'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref6|[6]]] Hopkins, Claire. Loss of sense of smell as marker of COVID-19 infection. Ear, Nose and Throat surgery body of United Kingdom. [2020-08-26]. (原始內容存檔 (PDF)於2020-05-27) '''(英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref7|[7]]] Oran DP, Topol EJ. The Proportion of SARS-CoV-2 Infections That Are Asymptomatic : A Systematic Review. Annals of Internal Medicine. January 2021, '''174''' (5): M20–6976. PMC 7839426 . <nowiki>PMID 33481642</nowiki>. doi:10.7326/M20-6976.
[[新冠肺炎#%20ftnref8|[8]]] Interim Clinical Guidance for Management of Patients with Confirmed Coronavirus Disease (COVID-19). 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-09-10 [2020-09-13]. (原始內容存檔於2020-03-02) '''(美國英語)'''.
[[新冠肺炎#%20ftnref9|[9]]] Post-COVID Conditions. 美國疾病控制與預防中心. 2021-04-08 [2021-06-27]. (原始內容存檔於2020-12-03) '''(英語)'''.(中文翻譯 (頁面存檔備份,存於網際網路檔案館))
[[新冠肺炎#%20ftnref10|[10]]] Post-COVID Conditions. 美國疾病控制與預防中心. 2021-04-08 [2021-06-27]. (原始內容存檔於2020-12-03) '''(英語)'''.(中文翻譯 (頁面存檔備份,存於網際網路檔案館))
[11] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[12] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[13] Q & A on COVID-19: Basic facts. 歐洲疾病預防控制中心. [2020-09-23]. (原始內容存檔於2021-01-23) '''(英語)'''.
[14] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[15] Stadnytskyi, Valentyn; Bax, Christina E.; Bax, Adriaan; Anfinrud, Philip. The airborne lifetime of small speech droplets and their potential importance in SARS-CoV-2 transmission. Proceedings of the National Academy of Sciences. 2020-06-02, '''117''' (22): 11875–11877. ISSN 0027-8424. PMC 7275719 . <nowiki>PMID 32404416</nowiki>. doi:10.1073/pnas.2006874117 '''(英語)'''.<sup>[失效連結]</sup>
[16] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[17] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[18] 问答:2019冠状病毒病(COVID-19)是如何传播的?. 世界衛生組織. 2020-07-09 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-10-23) '''(中文(簡體))'''.
[19] 2019冠状病毒病(COVID-19)专题问答. 世界衛生組織. 2020-04-17 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-05-14) '''(中文(簡體))'''.
[20] COVID-19如何传播. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-06-16 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23).
[21] Oran, Daniel P.; Topol, Eric J. Prevalence of Asymptomatic SARS-CoV-2 Infection. Annals of Internal Medicine. 2020-06-03, '''173''' (5): 362–367 [2020-12-30]. ISSN 0003-4819. PMC 7281624 . <nowiki>PMID 32491919</nowiki>. doi:10.7326/M20-3012. (原始內容存檔於2021-01-21).
[22] Fauci Calls for Americans to Pull Together to Fight COVID-19. 美國微生物學會(ASM). [2020-12-30]. (原始內容存檔於2021-01-19) '''(英語)'''.
[23] Nussbaumer-Streit, Barbara; Mayr, Verena; Dobrescu, Andreea Iulia; Chapman, Andrea; Persad, Emma; Klerings, Irma; Wagner, Gernot; Siebert, Uwe; Christof, Claudia. Quarantine alone or in combination with other public health measures to control COVID-19: a rapid review. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 04 08, 2020, '''4''': CD013574 [2021-01-15]. ISSN 1469-493X. PMC 7141753 . <nowiki>PMID 32267544</nowiki>. doi:10.1002/14651858.CD013574. (原始內容存檔於2021-01-21).
[24] Guidance on social distancing for everyone in the UK. GOV.UK. [2020-03-25]. (原始內容存檔於2020-03-24).
[25] 佩戴口罩的注意事项. 美國疾病控制與預防中心(CDC). 2020-08-07 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-01-23) '''(中文(簡體))'''
[26] Feng, Shuo; Shen, Chen; Xia, Nan; Song, Wei; Fan, Mengzhen; Cowling, Benjamin J. Rational use of face masks in the COVID-19 pandemic. The Lancet. Respiratory Medicine. 05 2020, '''8''' (5): 434–436 [2021-01-15]. ISSN 2213-2619. PMC 7118603 . <nowiki>PMID 32203710</nowiki>. doi:10.1016/S2213-2600(20)30134-X. (原始內容存檔於2021-01-23).
[27] 关于2019新型冠状病毒疫情的《国际卫生条例(2005)》突发事件委员会第二次会议的声明. 世界衛生組織. [2020-08-26]. (原始內容存檔於2021-03-30).
[28] 世卫组织总干事2020年3月11日在2019冠状病毒病(COVID-19)疫情媒体通报会上的讲话. 世界衛生組織. 2020-03-11 [2020-08-26]. (原始內容存檔於2020-03-12) '''(中文(簡體))'''. 因此我們評估認為COVID-19已具有大流行特徵。
[29] 古特雷斯:全球面對二戰以來最嚴峻危機 世衛:新冠疫情在亞太地區“遠未結束”. 法國國際廣播電台. 2020-03-31 [2020-04-03]. (原始內容存檔於2020-04-04) '''(中文(繁體))'''
8c3sill4j0swhoc2oy2lz7lhtpq9g6c