Wikipedia amiwiki https://ami.wikipedia.org/wiki/Sa%E2%80%99ayayaw_pising_no_tyin-naw MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Mitiya Kasi’iked Kasasowal Midemakay Kasasowal no midemakay Wikipedia Wikipedia a kasasowal Faylo Masasowal to faylo MediaWiki Masasowal to MediaWiki Masalipa Masalipaay a kasasowal Nipadama’ Mipadama’ a masasowal Kasasiwasiw Masasowal to kasasiwasiw TimedText TimedText talk 模組 模組討論 Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Tunisia 0 1316 32201 32200 2022-08-23T15:15:10Z Safulo 35 wikitext text/x-wiki == Tunisiya Kapolongan kitakit(突尼西亞共和國;Arapiya a sowal:الجمهورية التونسية‎). == == '''Takaray a sowal'''(概略): == [[Faylo:Flag_of_Tunisia.svg|替代文字|縮圖|Flag of Tunisia]] Tunisiya hananay ko pitahidang to kaloromi’ad. Itiraay i saka’amis no Afrika, ika’amis no saka’etip miingid to Sifo’an-Riyar. Tosa ko fiyaw no Tunisiya, isaka’etip o Arciliya(o kasalala’ed ira ko 965km², ikatimol no sakawali o Lipiya kasalala’ed ira ko 460km², isaka’amisan mangata ko Itali.ono Arapiya a tamdaw ko 'alomanay itini. [[Faylo:Location_Tunisia_AU_Africa.svg|縮圖|Location of  Tunisia  (dark blue)in Africa  (light blue)]] == '''Ngangan no kitakit'''(名稱) == Mi’alaay to ngangan no tatapangan tokay Tunis ko ngangan nona kitakit, ora Tunis hananay i,o to’asan ho a Ciyatayci ('''迦太基;''' Finici a sowal; 𐤒𐤓𐤕 𐤇𐤃𐤔𐤕;''QRT ḤDŠT'';To’asan kirisiya a sowal:''Καρχηδών''; Latin a sowal:''Carthago'') a fafahiyan kawas ci Tanito a mingangan.[[Tunisia#%20ftn1|[1]]] Ira ko roma a sowal, onani Popor a sowal: ''ⵜⵏⵙ tns'', o miaro’ to pala sanay ko imi nona tilid.[[Tunisia#%20ftn2|[2]]] Ono to’asan ho a ngangan i, o “Afirika”(''Africa''或''Ifriqiya''), o tatapangan no aniniay a Afrika ngangan.o ''afri'' sanay i, itiraay i ngata no Ciatayci (迦太基) a Sanmito a ngangan konini,o minganganay to ''afar'', o “sera” sanay ko imi nonini,orasaka, o katelang a Roma nani afar ko pipanganan to “ Afrika”, ona ngangan tahanini. == '''Rikisi'''(歷史) == O sasifo’an a kitakit ato lalengawan no Ciyatayci ko Tunisiya. Ona itiraay i ka’amisan no Afrika ko Tunisiya o mikowanay to Sipanya, Ka’amisay-Afrika, salawacan no Sifo’ay-Riyar a kitakit ato etal a pala, o sakakaay a kitakit itiya ho ko Tunisiya, ora ko sakalaadaen no Roma-kitakit. O kakeridan no sofitay no Ciyatayci ci Hanipa-Paka(漢尼拔·巴卡; Latin a sowal:''Hannibal Barca)'' mangata to a milood to Roma-kitakit. Toikor to i,malingato ko Sakaktolo-Pono Lalood no Roma ato Ciyatayci i Saka’amisay-Afrika,tona kalaloodan malowaid ko Ciyatayco mala Afilika-Kowan no Roma kapolongan kitakit. Noyanan to i,madado’edo ko Wantar-Hontian kitakit(汪達爾-阿蘭王國; Latin a sowal:''Regnum Vandalorum et Alanorum''), Saka’etipay-Roma kitakit(東羅馬帝國,現代學界又稱其為拜占庭帝國; Latin a sowal:''Imperium Romanum)''atoArapiya-Hontian kitakit a mikowan. Orasaka, halafin makowan no Otoman-Hontian kitakit. I 1881 miheca, misamatang ko Fransu itini, orasaka, malamikowanan no Fransu, toikor malami’adingan no Fransu, onini i, o Malamikotoday-kitakit no Fransu. I Sakatosa-Lalood i 1940 miheca malowid ko Fransu, i 1942 miheca malami’adingan-kitakit no Toic. I 1956 miheca saka3 tolo folad saka 20 romi’ad, ira ko sapipalasadaw to Mi’ecoan-Sakowan a sapisiikedaw,malaheci to ko pisiiked no Tunisiya, mafalic ko ngangan no kitakit to Tunisiya-Hontian Kitakit. I 1957 miheca saka7 folad saka25 romi’ad milekal to nipatireng to kapolongan no finawlan a kitakit, o Nikifinacadan-Ca'enot a tamdaw ci Hapito-Pocipa(哈比卜·布爾吉巴; Arapiya a sowal:الحبيب بورقيبة‎;Fransu a sowal:''Habib Bourguiba)o sarakatay congtong noTunisiya makikid ningra ko Tunisiya a kitakit malacomahacaday a kitakti. Do’edo malacongtongay ci Cayin-Apitin-Panali(宰因·阿比丁·班·阿里; Arapiya a sowal:زين العابدين بن علي‎), sakacomahadaw no kitakit ko patosongakan , nikawrira, o paifaloco’ay ko ka’orip no tamdawdaw ko pisa’icel nigra.'' Cayin-Apitin-Panali misa’icel a micoroh to sakacomahad no pili’etan to saka’orip, paiteked sa ko pili’etan, orasaka, ‘aloman ko cipaysoay a tamdaw no roma a kirakir a tayni teli to payso to sakatayal. Kapolongan a Nitayalan 'Epoc Ilaloma' no kitakit(''Gross Domestic Product,GDP'') nani 1989miheca a 1,201 Amirika payso tayra to i 2008 miheca macakat to 3,876 Amirika payso.[[Tunisia#%20ftn1|[1]]] Nani 1987 miheca latek 20 miheca ira ko 5% ko ka tongal no kaci’etan no polong no kitakit. Toan a mihecahecaan a pili’etan no Tunisiya o “kakafehekaan no Tucisiya” hananay.itini i 133 a kitakit i hekal a rayray o sakakaay, itini i polong no kitakit o saka40 ko rayray,malapi’arawan no tala’ayaway ko kacomahad a kitakit ko Tunisiya.[[Tunisia#%20ftn2|[2]]] I 2008 miheca ira ko karawraw no Pakapaysoay-Cunami no polong no kitakit i hekal, matiya o maselenay nona cunami ko kalo’orip no tamtamdaw a ‘aloman ko malapakoyocay. I 2011 miheca ira ko cecay a fafahiyan a momuing(matayalay i sifo)mistepi’ to cecay a paliwalay i lawac no lalan a tamdaw, o milokesay to Islam-Ponka konini sato ko finawlan a maketer, nona mateti’ay a fainayan i, mikinatodoh to niyah a tireng i ka’ayaw no katayalan no sifo. O sifo sa i, sakahemao han aca ko tefoc tona matayalay i sifo a fafahiyan,onini to ko lalengatan a masa’opo ko finawaln to sapifelihaw to sifo a “ Ciyasmi-Pilolol”(茉莉花革命;Arapiya a sowal:ثورة الياسمين‎,Fransu a sowal'':Révolution de jasmin''), o congtong ko catitodang tonini sa ko finawlan, ca to ka pakagilo to salongoc no finawlan palasawad han to no congtong ko Lomaocan-Kitakit, nikawrira, ocowacowa ira ko rawraw no kitakit, sawad sato ko congtong ci Cayin-Apitin-Panali(宰因·阿比丁·班·阿里) patorod han ko Congli ci Muhanmuto-Ciyanusi(穆罕默德·加努希; Arapiya a swoal:محمد الغنوشي‎) misolimet tona fangafang no kitakit. == '''Kaitiraan''' (地理) == Mahaop ko 40% a sera no Tunisiya o Sahala-Tafotafokan (撒哈拉沙漠; Arapiya a sowal:الصحراء الكبرى‎,''aṣ-Ṣaḥrāʾ al-Kubrā ''), o kakahad no nini a tafotafokan ira ko 9,400,000 km², milecaday to kakahad no sera no Amirika.o ‘osaw to 40% o ci’afoay a sera. I’ayaw ho to katateko i Roma- Hontian kitakit, itira i ’ayaw ni Yieso to 3 sici, o katenekan to no Ciyatayci-Ponka ('''迦太基文明''';Finici a sowal:𐤒𐤓𐤕 𐤇𐤃𐤔𐤕;''QRT ḤDŠT).'' Isaka’amisan i, o takaraway a tokos ato taporoporoan, o sakakaay i, o Atolas-Lotolotkan(阿特拉斯山脈; Ikiris a sowal:''Atlas Mountains''; Arapiya a sowal:جبال أطلس‎); isasifo’an o masakawalay a dafdaf,nani ka’etip pasiwali a malikelon, ikatimol nona dafdaf i o cicinahay a pala,skawali o sato’edaw sanay a salawacan no riyar a dafdaf, ikatimol o Sahala-Tafotafokan. O lilis no riyar ira ko 1148 kilo ko kato’edaw. O sa’akawangay i, o Seanapi-Lotok ('''舍阿奈比山'''; Ikiris a sowal:''Jebel ech Chambi''; Arapiya a sowal:جبل الشعانبي‎). O sapa’enelay i, o Cilito-Cinahay-Fanaw, nani tongroh no riyar i la’eno to 17 laya’. == '''Tamdaw (人口)''' == I 2001 miheca a pisa’osi to tamdaw, ira ko 9,700,000 ko tamdaw, isalaloma’ no nini i, mahaop ko 90% o Arapiya a Popo tamdaw.i 2008 mihecan a pisa’osi to tamdaw ira ko 10,380,000 ko tamdaw. == '''O sowal''' (語言) == Ono sifoan a sowal i, o Arapiya a sowal, nikawrira, o Fransu a sowal, Ikiris a sowal ato Italiya a sowal o kalasowalen no tamtamdaw. == a Tilid(註腳) == [[Tunisia#%20ftnref1|[1]]] Taylor, Isaac. Names and Their Histories: A Handbook of Historical Geography and Topographical Nomenclature. BiblioBazaar, LLC. 2008: 281. <nowiki>ISBN 978-0-559-29668-0</nowiki>. [[Tunisia#%20ftnref2|[2]]] Rossi, Peter M.; White, Wayne Edward. Articles on the Middle East, 1947–1971: A Cumulation of the Bibliographies from the Middle East Journal. Pierian Press, University of Michigan. 1980: 132. [[Tunisia#%20ftnref1|[3]]] UNdata Record View Per Capita GDP at Current Prices (頁面存檔備份,存於網際網路檔案館),United Nations。 [[Tunisia#%20ftnref2|[4]]] 何清涟 : 突尼斯宪政的“路径依赖” - 阿拉伯之春三周年回顾(1). 美國之音. 2014-02-01 [2017-08-02]. (原始內容存檔於2015-09-20). Itini i 34 00 N, 9 00 E, noAfilika ko [[Tunisia]]. Polong no sekalay i 163,610 sq km “saka 93 ko rayray no ngangan. ” “O sekalay no sera i, 155,360 sq km, no nanom a sekalay i, 8,250 sq km ” Polong i 11,134,588 ko tamdaw. sera(土地) Masakilac ko sera o malo kakaomahen a sera 64.80%, Malo no kilakilangan a sera 6.60%, malo no roma to a sera 28.60%. siyoto(首都) O [[[Tunis]] ko Siyoto. katomirengan no kitakit a romi’ad(國家紀念日) Pihiratengan no kitakit a romi’ad i sakatolo 20 a romi’ad. O Sawara’an no kitakit anini i ci [[Beji Caid Essebsi]], patirengan a romi’ad i 2014 a miheca saka 12 folad saka 31 a romi’ad. Pi’arawan to lakaw * [http://www.cia.gov/ CIA] * [http://www.mofa.gov.tw/default.html 外交部] * [https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_current_heads_of_state_and_government List of current heads of state and government] [[Kasasiwasiw:Pasawalian 'Amis]] 895t05i74qv7mz1ntaxhxy5bkt8mii8