অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া aswiki https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%9F%E0%A7%81%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4 MediaWiki 1.39.0-wmf.26 first-letter মাধ্যম বিশেষ বাৰ্তা সদস্য সদস্য বাৰ্তা ৱিকিপিডিয়া ৱিকিপিডিয়া বাৰ্তা চিত্ৰ চিত্ৰ বাৰ্তা মিডিয়াৱিকি মিডিয়াৱিকি আলোচনা সাঁচ সাঁচ বাৰ্তা সহায় সহায় বাৰ্তা শ্ৰেণী শ্ৰেণী বাৰ্তা ৱিকিচ'ৰা ৱিকিচ'ৰা আলোচনা TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 1 1893 331705 323773 2022-08-27T13:54:30Z Chiring chandan 4464 /* শ্ৰীমদ্ভাগৱত */ wikitext text/x-wiki == Edit request on 22 January 2022 == অনুগ্ৰহ কৰি বেটুপাতৰ পৃষ্ঠাখনৰপৰা 'বঙালী ৰ'বোৰ আঁতৰাই দিয়ক। [[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Babulbaishya|বাৰ্তা]]) 14:16, 22 January 2022 (ইউ.টি.চি.) :{{Fixed}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 14:27, 22 January 2022 (ইউ.টি.চি.) aix24xh0oc5o6iqupqcyrmr7at8hij2 0 23557 331692 331623 2022-08-27T12:39:52Z UB Utpal 34976 wikitext text/x-wiki জৈব-বৈচিত্ৰ্যত চহকী [[অসম]] নানাৰঙী স্থানীয় আৰু পৰিভ্ৰমী [[চৰাই]]ৰ এক অপূৰ্ব বিচৰণভূমি। তথ্য অনুসৰি, [[ভাৰত|ভাৰতবৰ্ষ]]ত পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহৰ প্ৰায় ৫৩%, অৰ্থাৎ ছশৰো অধিক চৰাই-চিৰিকটি অসমত দেখা পোৱা যায়।<ref>http://envis.nic.in</ref> আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি আৰু প্ৰাকৃতিক সম্পদ সংৰক্ষণ সংঘই (IUCN) প্ৰজাতিসমূহৰ মুঠ আৱাদী, আৱাদী হ্ৰাসৰ হাৰ, ভৌগোলিক বিতৰণ, বিতৰণৰ বিচ্ছিন্নতা তথা সংৰক্ষণৰ গুৰুত্ব অনুসৰি প্ৰস্তুত কৰা [[আই ইউ চি এন ৰঙা তালিকা|ৰঙা তালিকা]] (IUCN Red List of Threatened Species) ত অসমত দেখা পোৱা কিছুসংখ্যক চৰায়েও স্থান পাইছে। এই সমূহৰ ভিতৰত [[হাড়গিলা]] (Greater Adjutant), [[পাতি শগুণ]] (White-rumped Vulture), [[ৰজা শগুণ]] (Red-headed Vulture), [[উলূম’ৰা]] (Bengal Florican) আদি উল্লেখযোগ্য। [[অসম]]ত স্থানীয় [[চৰাই]]ৰ পৰা আৰম্ভ কৰি সূদুৰ বিদেশৰপৰা অহা পৰিভ্ৰমী চৰাইলৈকে বিভিন্ন ধৰণৰ চৰাই দেখা পোৱা যায়। ইয়াৰে যথাসম্ভৱ চৰাইৰ তালিকা তলত দিয়া হ'ল।<ref>Birds of South Asia: The Ripley Guide. Volumes 1 & 2 (9788487334672): Pamela C. Rasmussen, John C. Anderton</ref> {| class="sortable wikitable" width=100% |- ! অসমীয়া নাম ! ইংৰাজী নাম ! বৈজ্ঞানিক নাম ! স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী ! width=100px| চিত্ৰ |- ||[[পানীডুবি]] ||Little Grebe ||''Tachybaptus ruficollis'' || স্থানীয় ||[[File:Little grebe in Sakai, Osaka, February 2016.jpg|centre|100px]] |- || ||Great Crested Grebe ||''Podiceps cristatus'' ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Great Crested Grebe (Podiceps cristatus) (14).JPG|centre|100px]] |- ||[[ঢেৰা]] ||Spot-billed Pelican ||''Pelecanus phillippensis'' ||স্থানীয় ||[[File:Pelecanus Philippensis.JPG|centre|100px ]] |- || || Great White Pelican ||''Pelecanus onocrotalus'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Great white pelican (Pelecanus onocrotalus).jpg|centre|100px]] |- ||[[ কৈলাঙী]] ||Indian Shag ||''Phalacrocorax fuscicollis'' || স্থানীয় ||[[File:Indian cormorant (Phalacrocorax fuscicollis) 7.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানী কাউৰী]] ||Little Cormorant ||''Phalacrocorax niger'' || স্থানীয় || [[File:Cormorant, found at Assam.jpg|centre|100px]] |- ||[[ দৈকলা]] ||Great Cormorant ||''Phalacrocorax carbo'' || স্থানীয় || [[File:Phalacrocorax carbo Vic.jpg|centre|100px]] |- ||[[মণিয়ৰি]] ||Lang-en|Darter ||''Anhinga melanogaste'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:Darter I IMG 8115.jpg|centre|100px]] |- ||[[বৰ বগ]] ||Great Egret ||''Egretta alba'' || স্থানীয় || [[File:Great_Egret_Fish.jpg|centre|100px]] |- ||[[ বামুণ বগলী]] ||Little Egret ||''Egretta garzetta'' || স্থানীয় || [[File:Little Egret Reflection.jpg|centre|100px]] |- ||[[গো-বগ]] || Eastern Cattle Egret ||''Bubulcus coromandus'' || স্থানীয় || [[File:Cattle Egret.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানী বগলী]] বা মাজু বগলী ||Intermediate Egret ||''Egretta intermedia'' || স্থানীয় || [[File:Mesophoyx intermedia 2 - Laem Pak Bia.jpg|centre|100px]] |- ||[[ কণামুছৰি]] || Indian Pond Heron ||''Ardeola grayii'' | স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:কণামুছৰি চৰাই.JPG|centre|100px]] |- ||[[ চেঁচা বগলী]] বা হালখেদা চৰাই || Gray Heron ||''Ardea cinerea'' || স্থানীয় ||[[File:Gray Heron (5371216198).jpg|centre|100px]] |- ||[[আজান চৰাই]]/লাল কোল ||Purple Heron ||''Ardea purpurea'' ||স্থানীয় ||[[File:Purple Heron (Ardea purpurea) IMG 8268 (2). Underwing. Thane, Maharashtra..JPG|centre|100px]] |- ||[[বৰ আজান]] || White-bellied Heron ||''Ardea insignis'' || স্থানীয় ||[[File:White-Bellied Heron cropped.jpg|centre|100px]] |- || || Goliath Heron ||''Ardea goliath'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Goliath Heron (Ardea goliath) (6012387130).jpg|centre|100px]] |- || || Chinese Pond-heron ||''Ardeola bacchus'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Chinese Pond Heron in Summer.jpg|centre|100px]] |- || || Malayan Night-heron ||''Gorsachius melanolophus'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Malayan night heron 2.JPG|centre|100px]] |- ||[[ ৰাতিচৰা বা নিশাচৰ বগলী ]] || Black-crowned Night-heron ||''Nycticorax nycticorax'' || স্থানীয় || [[File:Black-crowned Night Heron 6929.jpg|centre|100px]] |- || || Striated Heron ||''Butorides striata'' || স্থানীয় || [[File:Striated heron (Butorides striata striata).JPG|centre|100px]] |- || || Black Bittern ||''Dupetor flavicollis'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Black Bittern by Dr. Raju Kasambe DSCN6890 (5).jpg|centre|100px]] |- ||[[ ইটাগুৰীয়া]] ||Chestnut Bittern ||''Ixobrychus cinnamomeus'' || স্থানীয় || [[File:Ixobrychus_cinnamomeus_Jaunpur.JPG|centre|100px]] |- || || Yellow Bittern ||''Ixobrychus sinensis'' || স্থানীয় || [[File:Yellow Bittern hunting.jpg|centre|100px]] |- || || Eurasian Bittern ||''Botaurus stellaris'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Eurasian Bittern - Torrile - Italy 4528 (15409347121).jpg|centre|100px]] |- ||[[শামুকভঙা]] ||Asian Openbill ||''Anastomus oscitans'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:AsianOpenbillWithPilaglobosa Mainpuri.JPG |centre|100px ]] |- ||[[ তেলীয়া সাৰেং]] || Black-necked Stork ||''Ephippiorhynechus asiaticusasiaticus'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:Black necked Stork I2-Bharatpur IMG 8533.jpg|centre|100px]] |- || [[ কনুৱা ]] || Woolly-necked Stork ||''Ciconia episcopus'' || স্থানীয় ||[[File:White necked stork (Ciconia episcopus) 21-Mar-2007 7-37-51 AM 21-Mar-2007 7-37-52.JPG|centre|100px ]] |- ||[[কাকৈঢোৰা]] || Painted Stork ||''Mycteria leucocephala'' || স্থানীয় || [[File:Painted stork foraging.jpg|centre|100px ]] |- || || Black Stork || Ciconia nigra || পৰিভ্ৰমী || [[File:Pseudibis_papillosa.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ কলা আকুহী বগ]] || Indian Black Ibis || Pseudibis papillosa || স্থানীয় ||[[File:Black stork (Ciconia nigra).jpg|centre|100px ]] |- || || Glossy Ibis ||''Plegadis falcinellus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-headed Ibis ||''Threskiornis melanocephalus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Spoonbill ||''Platalea leucorodia'' || স্থানীয় || |- ||[[ হাড়গিলা]] ||[[:en:Greater Adjutant|Greater Adjutant]] ||''Leptoptilos dubius'' || স্থানীয় ||[[File:Greater adjutant.jpg|centre|100px]] |- ||[[ বৰটোকোলা]] || [[:en:Lesser Adjutant|Lesser Adjutant]] ||''Leptoptilos javanicus'' || স্থানীয় ||[[File:Leptoptilos javanicus.jpg|centre|100px]] |- ||[[ধৃতিৰাজ]] ||Bar-headed Goose ||''Anser indicus'' || ||[[File:Bar-headed Goose - St James's Park, London - Nov 2006.jpg|centre|100px ]] |- ||[[দেওৰাজ হাঁহ]] ||Grey-leg Goose ||''Anser anser'' || স্থানীয় ||[[File:Graugans Anser Anser.jpg|centre|100px ]] |- ||[[শৰালি]] ||Lesser Whistling Duck ||''Dendrocygna javanica'' || স্থানীয় ||[[File:Dendrocygna javanica (Lesser Whistling Duck - Zwergpfeifgans) Weltvogelpark Walsrode 2012-009.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বৰশৰালি]] ||Fulvous Whistling Duck ||''Dendrocygna bicolor'' || স্থানীয় ||[[File:Dendrocygna bicolor wilhelma.jpg|centre|100px ]] |- ||[[চাকৈ-চকোৱা]] ||Ruddy shelduck ||''Tadorna ferruginea'' ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Ruddy Shelduck (Tadorna ferruginea)- Female at Bharatpur I.jpg|centre|100px]] |- || || Common Shelduck ||''Tadorna tadorna'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Knob-billed Duck ||''Sarkidiornis melanotos'' || স্থানীয় || |- ||[[দেওহাঁহ ]] ||White-winged Wood Duck ||''Cairina scutulata'' || স্থানীয় ||[[File:Malaienente Cairina scutulata 0505053.jpg|centre|100px]] |- ||[[কলীমূৰী হাঁহ]] ||Common Teal ||''Anas crecca'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Common Teal (Anas crecca) near Hodal, Haryana W IMG 6512.jpg|centre|100px ]] |- || || Garganey ||''Querquedula querquedula'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[সৰুমূগী হাঁহ]] ||Gadwall ||''Anas strepera'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Anas-strepera-001.jpg|centre|100px ]] |- || ||Falcated Duck ||''Mareca falcata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Wigeon ||''Mareca penelope'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ দীঘলনেজী]] ||Northern Pintail ||''Anas acuta'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Northern Pintails (Male & Female) I IMG 0911.jpg|centre|100px ]] |- ||[[খন্তীয়া হাঁহ]] ||Northern Shoveler ||''Spatula clypeata'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Northern Shoveler by Dan Pancamo.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বৰমূগী হাঁহ]] ||Spot-billed Duck ||''Anas poecilorhyncha'' || স্থানীয় ||[[File:Spot-billed Duck RWD7.jpg|Spot-billed Duck RWD7|centre|100px ]] |- ||[[আমৰ’লীয়া হাঁহ]] ||Mallard ||''Anas platyrhynchos'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Anas platyrhynchos male female quadrat.jpg|centre|100px ]] |- || || Greater Scaup ||''Aythya marila'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বামুণী হাঁহ]] ||Tufted Duck ||''Aythya fuligula'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Tufted-Duck-male-female.jpg|centre|100px ]] |- || || Baer’s Pochard ||''Aythya baeri'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কাকলি হাঁহ]] ||Ferruginous Pochard ||''Athya nyroca'' || || |- || ||Common Pochard ||''Aythya ferina'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Red-crested Pochard ||''Netta rufina'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Pink-headed Duck ||''Rhodonessa caryophyllacea'' || স্থানীয় || |- ||[[ঘিলা হাঁহ]] ||Cotton Teal ||''Netapus cormandelianus'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Cotton Pygmy-goose.jpg|centre|100px ]] |- || || Mandarin Duck ||''Aix galericulata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Marbled Duck ||''Marmaronetta angustirostris'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Common Goldeneye ||''Bucephala clangula'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Smew ||''Mergellus albellus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Common Merganser ||''Mergus merganser'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[চিলনী ]] ||Black kite ||''Milvus migrans'' || স্থানীয় ||[[File:চিলনী.JPG|centre|100px]] |- ||[[ৰঙাচিলনী]] ||Brahmini Kite ||''Accipiter badis'' || স্থানীয় || [[File:Haliastur indus -Karratha, Pilbara, Western Australia, Australia-8 (1).jpg|centre|100px ]] |- || || Jerdon’s Baza ||''Aviceda jerdoni'' || স্থানীয় || |- || || Black Baza ||''Aviceda leuphotes'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black Kite || Milvus migrans migrans || স্থানীয় || |- || || Black-eared Kite ||''Milvus migrans lineatus'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ বৰীশেন]] ||Shikra ||''Accipiter badis'' || স্থানীয় || [[File:Shikra1.jpg|Shikra (Male)|centre|100px ]] |- || || Besra Sparrowhawk || Accipiter virgatus || স্থানীয় || |- || || Northern Goshawk || Accipeter gentilis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Sparrowhawk || Accipeter nisus melaschistos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Crested Goshawk || Accipiter trivirgatus || স্থানীয় || |- || || Himalayan Buzzard || Buteo burmanicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Oriental Honey-buzzard || Pernis ptilorhynchus || স্থানীয় || |- || || White-eyed Buzzard || Butastur teesa || স্থানীয় || |- || [[সাপকটা]] || Crested Serpent-eagle || Spilornis cheela || স্থানীয় || |- || || Short-toed Eagle || Ciraetus gallicus || স্থানীয় || |- || || Rufous-bellied Eagle || Lophotriorchis kienerii || স্থানীয় || |- || || Bonelli’s Eagle || Aquila fasciata || স্থানীয় || |- || || Mountain Hawk-eagle || Nisaetus nipalensis || স্থানীয় || |- || || Changeable Hawk-eagle || Nisaetus limnaeetus || স্থানীয় || |- || || Crested Hawk-eagle || Nisaetus cirrhatus || স্থানীয় || |- || || Black eagle || Ictinaetus malayensis || স্থানীয় || |- || [[কুৰুৱা]] || Indian Spotted Eagle || Clanga hastata || স্থানীয় || |- || || Greater Spoted Eagle || Clanga clanga || পৰিভ্ৰমী || |- || || Steppe Eagle || Aquila nipalensis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Western Osprey || Pandion haliaetus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Lesser Fish-eagle || Icthyophaga humilis || স্থানীয় || |- ||[[উকাহ]] ||Grey headed Fish-eagle || Icthyophaga icthyaectus || স্থানীয় || [[File:Ichthyophaga ichthyaetus -Kazaringa, Assam, India-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[কুৰুৱা]] ||Pallas’s Fish-eagle || Haliaeetus leucoryphus || স্থানীয় || [[File:Pallas's Fish Eagle ( Haliaeetus leucoryphus) 2.jpg|centre|100px ]] |- || || White-tailed Eagle || Haliaeetus albicilla || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ পাতি শগুণ]] ||White- rumped Vulture || Gyps bengalensis || স্থানীয় ||[[File:Gyps bengalensis juvenile 1.jpg|centre|100px]] |- || || Slender-billed Vulture || Gyps tenuirostris || স্থানীয় || |- || [[বৰাশগুণ]] ||Eurasian Griffon || Gyps fulvus || পৰিভ্ৰমী || [[File:Gyps fulvus - 01.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Vulture || Gyps himalayensis || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ৰজা শগুণ]] ||Red-headed Vulture || Sarcogyps calvus || স্থানীয় ||[[File:Red-headed-Vulture.jpg|centre|100px]] |- ||[[ডবাশেন]] ||Western Marsh Harrier || Circus aeruginosus || পৰিভ্ৰমী || [[File:Rohrweihe.jpg|centre|100px ]] |- || |- ||[[মাছুৱা শেন]] || Pallid Harrier || Circus macrourus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Pied Harrier || Circus melanoleucos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Hen Harrier || Circus cyaneus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Collared Falconet || Microhierax caerulescens || স্থানীয় || |- || || Pied Falconet || Microhierax melanoleucos || স্থানীয় || |- || || Common Kestrel || Falco tinnunculus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Oriental Hobby || Falco severus || স্থানীয় || |- || || Amur Falcon || Falco amurensis || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ৰঙামূৰীয়া শেন]] ||Red headed Falcon || Falco chicquera || স্থানীয় || [[File:Red-Necked Falcon.JPG|centre|100px ]] |- ||[[শেন]] ||Shahin / Peregrine Falcon ||Falco peregrinus peregrinator || স্থানীয় || [[File:FalcoAtricepsKeulemans.jpg|centre|100px ]] |- || || Black Francolin || Francolinus francolinus || স্থানীয় || |- ||[[হঁয়ক’লী]] ||Swamp Francolin ||Francolinus gularis || স্থানীয় ||[[File:Francolinus gularis hm.jpg|centre|100px]] |- || || Mountain Bamboo Partridge || Bambusicola fytchii || স্থানীয় || |- || || Common Hill-partridge || Arborophila torqueola || স্থানীয় || |- || || White-cheeked Hill-partridge || Arborophila atrogularis || স্থানীয় || |- || ||Rufus-throated Hill-partridge || Arborophila rufogularis || স্থানীয় || |- ||[[বতা চৰাই]] ||Common Quail || Coturnix coturnix || স্থানীয় ||[[File:Coturnix coturnix (Warsaw zoo)-1.JPG|centre|100px ]] |- || || Blue-breasted Quail || Excalfactoria chinensis || স্থানীয় || |- || || Barred Buttonquail || Turnix suscitator || স্থানীয় || |- || || Yellow-legged Buttonquail || Turnix tanki || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বনকুকুৰা]] ||Red Jungle Fowl || Gallus gallus || স্থানীয় ||[[File:Red junglefowl hm.jpg|centre|100px ]] |- || [[দেও ডৰিক]] || Grey Peacock-pheasant || Polyplectron bicalcaratum || স্থানীয় || |- || [[ডৰিক]] || Kaleej Pheasant || Lophura leucomelanos || স্থানীয় || |- || [[ম’ৰা চৰাই]] || Indian Peafowl || Pavo cristatus || স্থানীয় || |- || || Common Crane || Grus grus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[কৰ্চন চৰাই]] || Sarus Crane || Grus antigone || স্থানীয় || |- ||[[উলূম’ৰা]] ||Bengal Florican || Haubaropsis bengalensis || স্থানীয় ||[[File:BustardsLyd4.jpg|BustardsLyd4|centre|100px ]] |- || || Slaty-breasted Rail || Gallirallus striatus || স্থানীয় || |- || || Eastern Water Rail || Rallus indicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Slaty-legged Crake || Rallina eurizonoides || স্থানীয় || |- || || Ruddy-breasted Crake || Porzana fusca || স্থানীয় || |- || || Black-tailed Crake || Porzana bicolor || স্থানীয় || |- ||[[ডাউক]] ||White-breasted Waterhen ||Amaurornis phoenicurus || স্থানীয় ||[[File:Amaurornis phoenicurus.jpg|centre|100px]] |- ||[[ক’ৰা চৰাই]] || Watercock || Gallicrex cinerea || স্থানীয় || |- ||[[কামচৰাই]] || Purple Moorhen || Porphyrio porphyrio || স্থানীয় || [[File:Purple Moorhen.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানীডাউক]] || Common Moorhen || Gallinula chloropus || স্থানীয় ||[[File:Common Moorhen (Gallinula chloropus) in a Nelumbo nucifera (Indian Lotus) pond W IMG_8779.jpg|centre|100px ]] |- || [[বন ঢেকৰ]] || Masked Finfoot || Heliopais personatus || স্থানীয় || |- || || Pied Avocet || Recurvirostra avosetta || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ দলপুঙা ]] ||Bronze-winged Jacana || Hydrophasianus chirurgus || স্থানীয় ||[[File:Bronzewinged jacana.jpg|centre|100px ]] |- ||[[দলমৰা]] ||Pheasant-Tailed Jacana ||Hydrophasianus chirurgus || স্থানীয় ||[[File:Pheasant-tailed Jacana (Hydrophasianus chirurgus)- Breeding in Hyderabad, AP W IMG 7623.jpg|centre|100px]] |- || || Small Pratincole || Glareola Lactea || স্থানীয় || |- || || Great Thick-knee || Esacus recurvirostris || স্থানীয় || |- ||[[ বালিঘৰা ]] ||Red-wattled Lapwing || Vanellus indicus || স্থানীয় ||[[File:Red-wattled Lapwing denoised.jpg|centre|100px ]] |- || || River Lapwing || Vanellus duvaucelii || স্থানীয় || |- || [[দ’লঘোৰা]] || Grey-headed Lapwing || Vanellus cinereus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[টেটাটুৱা]] || Northern Lapwing || Vanellus vanellus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || [[ল’ৰিয়লি]] || Little Ringed Plover || Charadrius dubius curonicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-billed Plover || Charadrius placidus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Greenshank || Tringa nebularia || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[লৰীয়তী]] || Marsh Sandpiper || Tringa stagnatilis || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Tringa stagnatilis 2 - Laem Pak Bia.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ বৰবালি বগুৱা]] ||Wood Sandpiper || Tringa glareola || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Wood Sandpiper Photograph By Shantanu Kuveskar.jpg|centre|100px ]] |- || || Green Sandpiper || Tringa ochropus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[বালিটোকা]] || Common Sandpiper || Actitis hypoleucos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Redshank || Tringa totanus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Temminck’s Stint || Ereunetes temminckii || পৰিভ্ৰমী || |- || || Greater Painted-snipe || Rostratula benghalensis || স্থানীয় || |- || || Jack Snipe || Lymnocryptes minimus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Snipe || Gallinago gallinago || পৰিভ্ৰমী || |- || || Pintail Snipe || Gallinago stenura || পৰিভ্ৰমী || |- || || Wood Snipe || Gallinago nemoricola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Woodcock || Scolopax rusticola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Great Black-headed Gull || Ichthyaetus ichthyaetus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown-headed Gull || Chroicocephalus brunnicephalus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Black-headed Gull || Chroicocephalus ridibundus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ গঙাচিলনী ]] ||Indian River Tern || Sterna aurantia || স্থানীয় || |- || || Black-bellied Tern || Sterna acuticauda || স্থানীয় || |- || || Whiskered Tern || Chlidonias hybrida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Rock Pigeon || Columba livia || স্থানীয় || |- ||[[পৰঘুমা]] ||Green Imperial Pigeon || Ducula aenea || স্থানীয় ||[[File:Green Imperial Pigeon RWD4.jpg|centre|100px ]] |- || [[পাহাৰী পৰঘুমা]] || Mountain Imperial Pigeon || Ducula badia || স্থানীয় || |- || ||Oriental Turtle-dove || Streptopelia orientalis || স্থানীয় || |- ||[[শিল কপৌ]] ||Common Emerald Dove || Chalcophaps indica || ||[[File:Common Emerald Dove.JPG|centre|100px]] |- ||[[হাৰুৱা কপৌ]] ||Red Collared Dove ||Streptopelia chinensis || স্থানীয় ||[[File:RedTurtleDoveM.jpg|centre|100px]] |- ||[[তিল কপৌ]] ||Spotted Dove ||Passer domesticus || স্থানীয় ||[[File:Spilopelia chinensis -India-8.jpg|centre|100px]] |- || || Eurasian Collared Dove || Streptopelia decaocto || স্থানীয় || |- || || Barred Cuckoo-dove || Macropygia unchall || স্থানীয় || |- || [[ ইটাগুৰীয়া]] || Ashy-headed Green Pigeon || Treron phayrei || স্থানীয় || |- ||[[হাইঠা]] ||Orange-breasted Green Pigeon || Treron bicincta || স্থানীয় ||[[File:Treron bicincta -Wilpattu National Park, Sri Lanka -pair-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[কমলা-বুকুৰ হাইঠা]] ||Orange-breasted Green Pigeon || Treron bicinctus || স্থানীয় ||[[File:Treron bicincta -Wilpattu National Park, Sri Lanka -pair-8.jpg|centre|100px]] |- || || Pin-tailed Green Pigeon || Treron apicauda || স্থানীয় || |- ||[[বৰহাইঠা]] ||Thick-billed Green Pigeon || Treron curvirostra || স্থানীয় ||[[File:Thick-billed Green Pigeon.jpg|centre|100px]] |- ||[[হালধীয়া ঠেঙৰ হাইঠা]] ||Yellow-footed Green Pigeon || Treron phoenicoptera || স্থানীয় ||[[File:Yellow-footed Green-Pigeon (Treron phoenicopterus) male-8.jpg|centre|100px]] |- || || Wedge-tailed Green Pigeon || Treron sphenurus || স্থানীয় || |- || || Speckled Woodpigeon || Columba hodgsonii || স্থানীয় || |- ||[[লালী পৰঘূমা]] || Pale-capped Woodpigeon || Columba punica || স্থানীয় || |- || || Vernal Hanging Parrot || Loriculus vernalis || স্থানীয় || |- || || Finsch’s Parakeet || Psittacula finschii || স্থানীয় || |- || [[ৰঙা-মণি ভাটৌ]] || Rosy-headed Parakeet || Psittacula roseata || স্থানীয় || |- ||[[গলমণিকা]] ||Rose-ringed Parakeet || Psittacula krameri || স্থানীয় ||[[File:Psittacula krameri (pair) -Assam -India-8.jpg|centre|100px]] |- ||[[ৰাজ ভাটৌ]] ||Alexandrine Parakeet ||Psittacula eupatria || স্থানীয় ||[[File:Alexandrine Parakeet-Psittacula eupatria-Symbio wildlife park-NSW.jpg|centre|100px]] |- ||[[গলপোৰা ভাটৌ]] || Red-breasted Parakeet || Psittacula alexandri || স্থানীয় || |- || || Violet Cuckoo || Chrysococcyx xanthorhynchus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Asian Emerald Cuckoo || Chrysococcyx maculatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Plaintive Cuckoo || Cacomantis passerinus || স্থানীয় || |- || || Banded Bay Cuckoo || Cacomantis sonneratii || স্থানীয় || |- || || ‘Fork-tailed’ Drongo-cuckoo || Surniculus dicruroides || পৰিভ্ৰমী || |- || || Jacobin Cuckoo || Clamator jacobinus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-winged Cuckoo || Clamator coromandus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কেতেকী]] ||Indian Cuckoo ||Cuculus micropterus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Indian Cuckoo (J).jpg |centre|100px ]] |- ||[[কুলি]] ||Asian Koel ||Eudynamys scolopaceus || স্থানীয় ||[[File:Asian Koel (Eudynamys scolopaceus) Male - Tirunelveli.jpgAsian Koel (Eudynamys scolopaceus) Male - Tirunelveli.jpg |centre|100px |link=Special:FilePath/Asian_Koel_(Eudynamys_scolopaceus)_Male_-_Tirunelveli.jpgAsian_Koel_(Eudynamys_scolopaceus)_Male_-_Tirunelveli.jpg]] |- || || Common Cuckoo || Cuculus canorus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Himalayan Cuckoo || Cuculus saturatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Small Cuckoo || Cuculus poliocephalus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Large Hawk-cuckoo || Hierococcyx sparverioides || স্থানীয় || |- || || Whistling Hawk-cuckoo || Hierococcyx nisicolor || পৰিভ্ৰমী || |- || || Green-billed Malkoha || Phaenicophaeus tristis || স্থানীয় || |- || || Lesser Coucal || Centropus bengalensis || স্থানীয় || |- || || Greater Coucal || Centropus sinensis || স্থানীয় || |- || || Brown Hawk-owl || Ninox scutulata || স্থানীয় || |- || || Oriental Bay Owl || Phodilus badius || স্থানীয় || |- || || Common Barn-owl || Tyto alba || স্থানীয় || |- || || Eastern Grass-owl || Tyto longimembris || স্থানীয় ||[[File:Eastern-grass-owl-1134817.jpg|100px]] |- || || Tawny Fish-owl || Ketupa flavipes || স্থানীয় ||[[File:Tawny Fish Owl.jpg|100px]] |- || || Brown Fish-owl || Ketupa zeylonensis || স্থানীয় ||[[File:Brown fishing owl.jpg|100px]] |- || ||Buffy Fish-owl || Ketupa ketupu || স্থানীয় ||[[File:Ketupa ketupu.jpg|100px]] |- || || Forest Eagle-owl || Ketupa nipalensis || স্থানীয় ||[[File:Spot-bellied Eagle-Owl by N.A. Nazeer.jpg|100px]] |- || || Dusky Eagle-owl || Bubo coromandus || স্থানীয় || |- || || Short-eared Owl || Asio flammeus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Wood-owl || Strix leptogrammica || স্থানীয় || |- || || Collared Scops-owl || Otus lettia || স্থানীয় || |- || || Oriental Scops-owl || Otus sunia || স্থানীয় || |- || || Mountain Scops-owl || Otus spilocephalus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কুৰুলী ফেঁচা]] ||Spotted Owlet || Athene brama || স্থানীয় ||[[File:Athene brama.jpg|centre|100px]] |- || || Asian Barred Owlet || Glaucidium cuculoides || স্থানীয় || |- || || Collared Owlet || Glaucidium brodiei || স্থানীয় || |- || || Hodgson’s Frogmouth || Batrachostomus hodgsoni || স্থানীয় || |- || || Grey Nightjar || Caprimulgus jotaka || স্থানীয় || |- || ||Large-tailed Nightjar || Caprimulgus macrurus || স্থানীয় || |- || || Savanna Nightjar || Caprimulgus affinis || স্থানীয় || |- ||[[লক্ষ্মী ফেঁচা]] ||Barn Owl ||Tyto alba || ||[[File:Barn Owl, Surat, India.jpg |centre|100px ]] |- ||[[ঘৰ বতাহী]] ||House Swift ||Apus nipalensis || ||[[House Swift.jpg|100px|]] |- ||[[তাল বতাহী]] ||Asian Palm-Swift || Cypsiurus balasiensis || স্থানীয় ||[[File:Asian Palm Swift (Cypsiurus balasiensis) Pondicherry India Apr 2011.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Swiftlet || Aerodramus brevirostris ||স্থানীয় || |- || || Little Swift || Apus affinis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Swift || Apus leuconyx || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-billed Roller || Coracias bnghalensis affinis ||স্থানীয় || |- || || Dollarbird || Eurystomus orientalis ||স্থানীয় || |- ||[[কাকৈশিৰা]] ||Hoopoe ||Upupa epops || স্থানীয় ||[[File:POUPA - Hoopoe - Upupa epops.jpg|centre|100px]] |- ||[[কাঠনী বোৱাৰী]] || Red-headed Trogon || Harpactes erythrocephalus ||স্থানীয় || |- ||[[মাছোৰোকা]] ||Kingfisher ||Alcedo || স্থানীয় ||[[File:Alcedo atthis 2 (Lukasz Lukasik).jpg|centre|100px]] |- || [[ক’লামূৰীয়া মাছৰোকা]] || Black-capped Kingfisher || Halcyon pileata ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Ruddy Kingfisher || Halcyon coromanda ||পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বগা বুকুৱা মাছৰোকা]] || White-throated Kingfisher || Halcyon smyrnensis ||স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || [[বৰঠুটিয়া মাছৰোকা]] || Stork-billed Kingfisher || Pelargopsis capensis ||স্থানীয় || |- || || Common Kingfisher || Alcedo atthis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Kingfisher || Alcedo hercules ||স্থানীয় || |- || || Blue-eared Kingfisher || Alcedo meninting ||স্থানীয় || |- || || Himalayan Pied Kingfisher || Ceryle lugubrid || স্থানীয় || |- || [[পখৰা মাছোৰোকা]] ||Lesser Pied Kingfisher || Ceryle rudis || স্থানীয় || |- || || Black-backed Dwarf Kingfisher || Ceyx erithaca || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ জিঞাখাটী]] ||Blue-tailed Bee-eater || Merops philippinus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Blue-tailed Bee-eater (Merops philippinus) - Flickr - Lip Kee (3).jpg|Blue-tailed Bee-eater (Merops philippinus) - Flickr - Lip Kee (3)|centre|100px ]] |- || || Chestnut-headed Bee-eater || Merops leschenaulti || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Little Green Bee-eater || Merops orientalis || স্থানীয় || |- || || Blue-bearded Bee-eater || Nyctyormis athertoni || স্থানীয় || |- ||[[পাকৈঢোৰা]] ||Oriental Pied Hornbill ||Anthracoceros albirostris || স্থানীয় ||[[File:Calao (Hornbill), Pulau Pangkor.jpg|centre|100px]] |- || || Rufous-necked Hornbill || Aceros nipalensis || স্থানীয় || |- || || Great Pied Hornbill || Buceros bicornis || স্থানীয় || |- || || Wreathed Hornbill || Rhyticeros undulatus || স্থানীয় || |- ||[[নীলকণ্ঠ]] ||Blue throated Barbet || Megalaima asiatica || স্থানীয় ||[[File:Blue-throated Barbet (Megalaima asiatica) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4292.jpg|Blue-throated Barbet (Megalaima asiatica) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4292|centre|100px ]] |- ||[[ হেটুলুকা]] ||Lineated Barbet || Megalaima lineata || স্থানীয় ||[[File:Lineated Barbet (Megalaima lineata) - Flickr - Lip Kee (1).jpg|Lineated Barbet (Megalaima lineata) - Flickr - Lip Kee (1)|centre|100px ]] |- || || Coppersmith Barbet || Xantholaema haemacephala || স্থানীয় || |- || ||Great Barbet || Megalaima virens || স্থানীয় || |- || ||Blue-eared Barbet || Megalaima australis || স্থানীয় || |- || ||Golden-throated Barbet || Megalaima franklini || স্থানীয় || |- || || Eurasian Wryneck || Jynx torquilla || পৰিভ্ৰমী || |- || || Speckled Piculet || Vivia innominata || স্থানীয় || |- || || White-browed Piculet || Sasia ochracea || স্থানীয় || |- ||[[ৰঙামূৰীয়া বাঢ়ৈটোকা]] ||Greater Flameback || || || |- ||[[সোণ বাঢ়ৈটোকা]] ||Lesser Gold-backed Wood.Pecker || Dinopium benghalense || ||[[File:Black-rumped Sunbird I IMG 9932.jpg|centre|100px ]] |- || || Grey-capped Pygmy Woodpecker || Dendrocopos canicapillus || স্থানীয় || |- || || Fulvous-breasted Pied Woodpecker || Dendrocopos macei || স্থানীয় || |- || || Streak-throated Woodpecker || Picus xanthopygaeus || স্থানীয় || |- || || Greater Yellownape || Chrysophlegma flavinucha || স্থানীয় || |- || ||Lesser Yellownape || Picus cholorolophus || স্থানীয় || |- || ||Grey-faced Woodpecker || Picus canus || স্থানীয় || |- || ||Rufous Woodpecker || Microptermus brachyurus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Bay Woodpecker || Blythipicus pyrrhotis || স্থানীয় || |- || ||Pale-headed Woodpecker || Gecinulus grantia || স্থানীয় || |- || [[বৰ ছাইয়া বাঢ়ৈটোকা]] || Great Slaty Woodpecker || Mulleripicus pulverulentus || স্থানীয় || |- || || Long-tailed Broadbill || Psarisomus dalhousiae || স্থানীয় || |- || || Silver-breasted Broadbill || Serilophus lunatus || স্থানীয় || |- || || Hooded Pitta || Pitta sordida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blue-naped Pitta || Hydrornis nipalensis || স্থানীয় || |- || || Bengal Bushlark || Mirafra assamica || স্থানীয় || |- || || Oriental Skylark || Alauda gulgula || স্থানীয় || |- || ||Sand Lark || Calandrella raytal || স্থানীয় || |- || || Grey-throated Sand-martin || Riparia chinensis || স্থানীয় || |- || || Asian House-martin || Delichon dasypus || স্থানীয় || |- ||[[চাতক]] ||Barn Swallow || Hirundo rustica ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Landsvale.jpg|centre|100px ]] |- || || Red-rumped Swallow || Cecropis daurica || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বগা বালিমাহী]] ||White Wagtail || Motacilla alba || পৰিভ্ৰমী ||[[File:White-Wagtail.jpg|centre|100px ]] |- || || Western Yellow Wagtail || Motacilla flava beema || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey Wagtail || Motacilla cinerea || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Citrine Wagtail || Motacilla c. citreola || পৰিভ্ৰমী || |- |- ||[[কেঁচুখাটী]] ||Olive-backed Pipit || Anthus hodgsoni || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Olive backed Pipit.jpg|centre|100px ]] |- || || Rosy Pipit || Anthus roseatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Richard’s Pipit || Anthus richardi || পৰিভ্ৰমী || |- || || Paddyfield Pipit || Anthus rufulus || স্থানীয় || |- ||[[বাৰীসুন্দৰী]] ||Asian Paradise Flycatcher || Terpsiphone paradise || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Terpsiphone paradisi -near Amaya Lake, Dambulla, Sri Lanka-8.jpg|centre|100px ]] |- || || || || স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Ashy Woodswallow || Artamus Woodswallow || স্থানীয় || |- || || Large Woodshrike || Tephrodornis gularis || স্থানীয় || |- || || Pied Flycatcher-shrike || Hemipus picatus || স্থানীয় || |- || || Black-winged Cuckooshrike || Lalage melaschistos || স্থানীয় || |- || || Large Cuckooshrike || Coracina macei || স্থানীয় || |- ||[[ৰূপহী]] ||Rosy Minivet ||Pericrocotus roseus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:PericrocotusRoseusGould.jpg|centre|100px]] |- || || Long-tailed Minivet || Pericrocotus ethologus || স্থানীয় || |- || || Short-billed Minivet || Pericrocotus brevirostris || স্থানীয় || |- || || Scarlet Minivet || Pericrocotus speciosus || স্থানীয় || |- || || Grey-chinned Minivet || Pericrocotus solaris || স্থানীয় || |- || ||Small Minivet || Pericricotus cinnamomeus || স্থানীয় || |- || || ‘Black-headed’ Long-tailed Shrike || Lanius schach tricolor group || স্থানীয় || |- ||[[বাঘ চৰাই]] || Grey-backed Shrike || Lanius tephronotus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Shrike || Lanius c. cristatus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ফেচুলুকা]] ||Red-vented Bulbul || Pycnonotus cafer || স্থানীয় ||[[File:Red-vented Bulbul (Pycnonotus cafer) in Tirunelveli, India.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বুলবুলি]] ||Red-whiskered Bulbul || Pycnonotus jocosus ||স্থানীয় ||[[File:Red-Whiskered Bulbul-1.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Black Bulbul || Hypsipetes leucocephalus || স্থানীয় || |- || || Ashy Bulbul || Hemixos flavala || স্থানীয় || |- || || Olive Bulbul || Iole virescens || স্থানীয় || |- || || Mountain Bulbul || Ixos mcclellandii || স্থানীয় || |- || || White-throated Bulbul || Alophoixus flaveolus || স্থানীয় || |- || || Black-crested Bulbul || Pycnonotus flaviventris || স্থানীয় || |- || || Black-headed Bulbul || Microtarsus atriceps || স্থানীয় || |- || || Crested Finchbill || Pycnonotus canifrons || স্থানীয় || |- || || Flavescent Bulbul || Pycnonotus flavascens || স্থানীয় || |- || || Striated Bulbul || Pycnonotus striatus || স্থানীয় || |- ||[[বিহুৱতী চৰাই]] ||Common Iora || Aegithina tipkia || স্থানীয় ||[[File:Common Iora.jpg|centre|100px ]] |- || || Orange-bellied Leafbird || Chloropsis hardwickii || স্থানীয় || |- || [[পাত চৰাই]] || Gold-fronted Leafbird || Chloropsis aurifrons || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Leafbird || Chloropsis cochinchinensis || স্থানীয় || |- || || Asian Fairy Bluebird || Irena puella || স্থানীয় || |- ||[[ৰাজকোঁৱৰ (চৰাই)]] ||Black-naped Monarch || Hypothymis azurea || স্থানীয় ||[[File:Hypothymis_azurea_-_Kaeng_Krachan.jpg|centre|100px]] |- ||[[নাচনী চৰাই]] ||White-throated Fantail || Rhipidura albicollis || স্থানীয় ||[[File:White-throated Fantail (Rhipidura albicollis) at Narendrapur I IMG 7624.jpg|centre|100px ]] |- || || Yellow-bellied Fantail || Chelidorhynx hypoxantha || স্থানীয় || |- || || Brown Dipper || Cicclus pallasii || স্থানীয় || |- || || Purple Cochoa || Cochoa purpurea || পৰিভ্ৰমী || |- || || Green Cocoa || Cochoa viridis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-bellied Rock-thrush || Monticola rufiventris || স্থানীয় || |- || || Blue Rock-thrush || Monticola solitarius || পৰিভ্ৰমী || |- || || Orange-headed Thrush || Geokichla citrina || স্থানীয় || |- || || Blue Whistling-thrush || Myophonus caeruleus || স্থানীয় || |- || || Black-throated Thrush || Turdes atrogularis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Red-throated Thrush || Turdes ruficollis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Tickell’s Thrush || Turdes unicolor || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-sided Thrush || Turdes feae || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eyebrowed Thrush || Turdes obscurus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Dusky Thrush || Turdus eunomus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-breasted Thrush || Turdus dissimilis || স্থানীয় || |- || || White collared Blackbird || Turdus albocinctus || স্থানীয় || |- || || Grey-winged Blackbird || Turdus boulboul || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut Thrush || Turdus r. rubrocanus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-tailed Thrush || Zoothera dixoni || পৰিভ্ৰমী || |- || || Small-billed Scaly Thrush || Zoothera dauma || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-billed Ground-thrush || Zoothera monticola || স্থানীয় || |- || || Dark-sided Ground-thrush || Zoothera marginata || স্থানীয় || |- || || White-browed Shorting || Brachypteryx montana || স্থানীয় || |- || || Lesser Shortwing || Brachypteryx leucophris || স্থানীয় || |- || ||White-tailed Blue Robin || Myiomela leucura || স্থানীয় || |- || || Himalayan Red-flanked Bush-robin || Tarsiger rufilatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Indian Blue Robin || Larvivora brunnea || পৰিভ্ৰমী || |- || || Golden Bush-robin || Tarsiger chrysaeus || পৰিভ্ৰমী || |- |- || || Bluethroat || Luscinia s. svecica || পৰিভ্ৰমী || |- || || Siberian Rubythroat || Calliope calliope || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[খোলাকটি]] || White-rumped Shama || Copsychus malabaricus || স্থানীয় || |- ||[[দহিকতৰা]] ||Oriental Magpie-robin || Copsychus saularis || স্থানীয় ||[[File:Magpie Robin 4479.jpg|centre|100px]] |- || || White-crowned Forktail || Enicurus leschenaulti || স্থানীয় || |- || || Little Forktail || Enicurus scouleri || স্থানীয় || |- || || Slaty-backed Forktail || Enicurus schistaceus || স্থানীয় || |- || || Black-backed Forktail || Enicurus immaculatus || স্থানীয় || |- || || Spotted Forktail || Enicurus maculatus || স্থানীয় || |- || || Black Redstart || Phoenicurus ochruros rufiventris || পৰিভ্ৰমী || |- || || Daurian Redstart || Phoenicurus auroreus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Hodgson’s Redstart || Phoenicurus hodgsoni || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blue-fronted Redstart || Phoenicurus frontalis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Plumbeous Water-redstart || Phoenicurus fuliginosus || স্থানীয় || |- || || White-capped River-chat || Phoenicurus leucocephalus || স্থানীয় || |- || || Hodgson’s Blue Robin || Hodgsonius phaenicuroides ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Pied Bushchat || Saxicola caprata || স্থানীয় || |- || [[শিলকতৰা]] || Siberian Stonechat || Saxicola m. maurus || পৰিভ্ৰমী || |- || || White-tailed Stonechat || Saxicola leucurus || স্থানীয় || |- ||[[ৰূপহী চমকা চৰাই]] || Jerdon’s Bushchat || Rhodophila jerdoni || স্থানীয় || |- || || Grey Bushchat || Rhodophila ferrea || স্থানীয় || |- ||[[গলমণিকা নাচনী]] ||Red-throated Flycatcher || Ficedula albicilla || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Red-breasted Flycatcher.jpg|centre|100px]] |- ||[[ নীলা নাচনী]] ||Slaty-blue Flycatcher || Ficedula tricolor || স্থানীয় ||[[File:DigeneaLeucomelanuraKeulemans.jpg|centre|100px]] |- ||[[ইটা-গুড়িয়া নাচনী চৰাই]] ||Ferruginous Flycatcher ||Muscicapa ferruginea || স্থানীয় ||[[File:Muscicapa ferruginea -side-8 (2).jpg|centre|100px]] |- || || Dark-sided Flycatcher || Muscicapa sibirica || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[এধানি নাচনী]] || Little Pied Flycatcher || Ficedula westermanni || স্থানীয় || |- || || White-gorgeted Flycatcher || Anthipes monileger || স্থানীয় || |- || || Ultramarine Flycatcher || Ficedula supercilliaris || স্থানীয় || |- || || Orange-gorgeted Flycatcher || Ficedula strophiata || স্থানীয় || |- || || Slaty-backed Flycatcher || Ficedula sordida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Snowy-browed Flycatcher || Ficedula hyperythra || স্থানীয় || |- || || Sapphire Flycatcher || Ficedula sapphira || স্থানীয় || |- || || Pale-chinned Flycatcher || Cyornis poliogenys || স্থানীয় || |- || || Blue-throated Flycatcher || Cyornis rubeculoides || স্থানীয় || |- || || Rufous-bellied Niltava || Niltava sundara || স্থানীয় || |- || [[নীলমতী]] || Verditer Flycatcher || Eumyias thalassinus || স্থানীয় || |- || || Pale Blue Flycatcher || Cyornis unicolor || স্থানীয় || |- || || Small Niltava || Niltava macgrigoriae || স্থানীয় || |- || || Large Niltava || Niltava grandis || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Laughingthrush || Trochalopteron squamatum || স্থানীয় || |- || || Assam Laughingthrush || Trochalopteron chrysopterum || স্থানীয় || |- || || Rufous-chinned Laughingthrush || Ianthocincla rufogularis || স্থানীয় || |- || || Spot-breasted Laughingthrush || Leucodioptron merulinus || স্থানীয় || |- || || Red-faced Liocichla || Liocichla phoenicea || স্থানীয় || |- || || Rufus-necked Laughingthrush || Dryonastes ruficollis || স্থানীয় || |- || || Striped Laughingthrush || Trochalopteron virgatum || স্থানীয় || |- || ||Rufous-vented Laughingthrush || Dryonastes gularis || স্থানীয় || |- || ||White-crested Laughingthrush || Leucodioptron leucolophus || স্থানীয় || |- || ||Greater Necklaced Laughingthrush || Garrulax pectoralis || স্থানীয় || |- || ||Lesser Necklaced Laughingthrush || Leucodioptron monileger || স্থানীয় || |- ||[[মুগী কাহুক]] ||Jerdon’s Babbler || Chrysomma altirostre || স্থানীয় || |- || ||Yellow-eyed Babbler || Chrysomma sinense || স্থানীয় || |- || ||Chestnut-capped Babbler || Timalia pileata || স্থানীয় || |- || ||Pin-striped Tit-babbler || Mixornis gularis || স্থানীয় || |- || || Rufous-fronted Babbler || Cyanoderma ruffifrons || স্থানীয় || |- || ||Golden Babbler || Cyanoderma chrysaea || স্থানীয় || |- ||[[সাতভনী]] ||Jungle Babbler || Turdoides striata || স্থানীয় ||[[File:2005-jungle-babbler.jpg|centre|100px ]] |- || || Grey-throated Babbler || Stachyris nigriceps || স্থানীয় || |- || ||Striated Babbler || Turdoides earlei || স্থানীয় || |- || ||Slender-billed Scimitar Babbler || Xiphirhynchus superciliaris || স্থানীয় || |- || ||Streak-breasted Scimitar Babbler || Pomatorhinus ruficollis || স্থানীয় || |- || ||White-browed Scimitar Babbler || Pomatorhinus schisticeps || স্থানীয় || |- || ||Large Scimitar-babbler || Megapomatorhinus hypoleucos || স্থানীয় || |- || || Black-crowned Scimitar Babbler || Pomatorhinus ferruginosus || স্থানীয় || |- || ||Spot-breasted Scimitar-babbler || Megapomatorhinus mcclellandi || স্থানীয় || |- || ||Long-billed Scimitar-babbler || Pomatorhinus ochraceiceps || স্থানীয় || |- || || Silver-eared Mesia || Leiothrix argentauris || স্থানীয় || |- || ||Red-billed Leiothrix || Leiothrix lutea || স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-chinned Yuhina || Yuhina nigrimenta || স্থানীয় || |- || || White-bellied Erpornis || Erpornis zantholeuca || স্থানীয় || |- || ||Striated Yuhina || Staphida castaniceps || স্থানীয় || |- || || Whiskered Yuhina || Yuhina flavicollis || স্থানীয় || |- || || White-naped Yuhina || Yuhina bakeri || স্থানীয় || |- || ||Stripe-throated Yuhina || Yuhina gularis || স্থানীয় || |- || || Rufous-winged Fulvetta || Pseudominla castaneceps || স্থানীয় || |- || || Yellow-throated Fulvetta || Pseudominla cinerea || স্থানীয় || |- || || Golden-breasted Fulvetta || Lioparus chrysotis || স্থানীয় || |- || ||White-browed Fulvetta || Fulvetta vinipectus || স্থানীয় || |- || || Rusty-capped Fulvetta || Schoeniparus dubius || স্থানীয় || |- || ||Rufous-throated Fulvetta || Schoeniparus rufogularis || স্থানীয় || |- || || Brown-cheeked Fulvetta || Alcippe poioicephala || স্থানীয় || |- || ||Nepal Fulvetta || Alcippe nipalensis || স্থানীয় || |- || ||Rusty-fronted Barwing || Actinodura egertoni || স্থানীয় || |- || || Rufous-backed Sibia || Leioptila annectens || স্থানীয় || |- || ||Grey Sibia || Malacias gracilis || স্থানীয় || |- || ||Indian White-hooded Babbler || Gampsorhynchus rufulus || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Minla || Siva cyanouroptera || স্থানীয় || |- || || Bar-throated Minla || Chrysominla strigula || স্থানীয় || |- || ||Red-tailed Minla || Minla ignotincta || স্থানীয় || |- || || Black-eared Shrike-babbler || Pteruthius melanotis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Shrike-babbler || Pteruthius aeralatus ||স্থানীয় || |- || || Himalayan Cutia || Cutia nipalensis ||স্থানীয় || |- || || Scaly-breasted Wren-babbler || Pnoepyga albiventer ||স্থানীয় || |- || || Pygmy Wren-babbler || Pnoepgya pusilla ||স্থানীয় || |- || ||Spotted Wren-babbler || Elachura formosa ||স্থানীয় || |- || || Eyebrowed Wren-babbler || Napothera epilepidota ||স্থানীয় || |- || || Streaked Wren-babbler || Napothera brevicaudata ||স্থানীয় || |- || || Long-billed Wren-babbler || Rimator malacoptillus ||স্থানীয় || |- || || Cachar Wedge-billed Babbler || Sphenocichla roberti ||স্থানীয় || |- || || Buff-breasted Babbler || Pellorneum tickelli ||স্থানীয় || |- || || Spot-throated Babbler || Pellorneum albiventre ||স্থানীয || |- || ||Abott’s Babbler || Malacocincla abbotti ||স্থানীয় || |- || || Puff-throated Babbler || Pellorneum rufficeps ||স্থানীয় || |- || || Black-throated Parrotbill || Suthora nipalensis ||স্থানীয় || |- || || Grey-headed Parrotbill || Paradoxornis gularis ||স্থানীয় || |- || || Pale-billed Parrotbill || Paradoxornis atrosuperciliaris ||স্থানীয় || |- || || White-breasted Parrotbill || Paradoxornis ruficeps ||স্থানীয় || |- || [[দীঘল নেজী ভাটৌ]] || Black-breasted Parrotbill || Paradoxornis flavirostris ||স্থানীয় || |- || || Spot-breasted Parrotbill || Paradoxornis guttaticollis ||স্থানীয় || |- ||[[টিক টিক চৰাই]] ||Bright-capped Cisticola ||Cisticola exilis || স্থানীয় ||[[File:Cisticola_exilis.jpg|centre|100px]] |- || ||Zitting Cisticola || Cisticola juncidis ||স্থানীয় || |- || ||Rusty-rumped Warbler || Locustella certhiola ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Indian Grassbird || Graminicola bengalensis ||স্থানীয় || |- || || Striated Grassbird || Megalurus palustris ||স্থানীয় || |- || [[কাঠি চৰাই]] || Bristled Grassbird || Chaetornis striata ||পৰিভ্ৰমী || |- || ||Rufescent Prinia || Prinia rufescens ||স্থানীয় || |- ||[[ধোঁৱাবৰণীয়া নলচুপি চৰাই]] ||Ashy Prinia ||Prinia socialis || স্থানীয় ||[[File:Ashy Prinia (Prinia socialis) in Hyderabad W IMG_8745.jpg|centre|100px]] |- || ||Grey-breasted Prinia || Prinia hodgsonii ||স্থানীয় || |- || ||Plain Prinia || Prinia inornata ||স্থানীয় || |- || || Yellow-bellied Prinia || Prinia flaviventris ||স্থানীয় || |- || || Striated Prinia ||Prinia cinigera ||স্থানীয় || |- || || Graceful Prinia || Prinia gracilis ||স্থানীয় || |- || || Swamp Prinia || Prinia cinerascens ||স্থানীয় || |- || ||Black-throated Prinia ||Prinia atrogularis ||স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Himalayan Aberrant Bush-warbler || Horornis flavolivaceus ||স্থানীয় || |- || || Strong-footed Bush-warbler || Horornis forticeps ||স্থানীয় || |- || ||Large Bush-warbler ||Oligura major ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-sided Bush-warbler ||Oligura brunnifrons ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Pale footed Bush-warbler || Urosphena pallidipes || পৰিভ্ৰমী || |- || || Korean Bush-warbler || Horornis canturians || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Chinese Bush-warbler || Locustella tacsanowskia ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Spotted Bush-warbler || Locustella thoracica || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Bush-warbler || Locustella luteoventris || স্থানীয় || |- || || Russet Bush-warbler ||Locustella mandelli || স্থানীয় || |- || ||Indian Reed-warbler || Acrocephalus brunnescens || স্থানীয় || |- || ||Thick-billed Warbler || Phragamaticola aedon || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blyth’s Reed-warbler ||Acrocephalus dumetorum || স্থানীয় || |- || || Paddyfield Warbler || Acrocephalus agricola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blunt-winged Reed Warbler ||Acrocephalus concinens stevensi || স্থানীয় || |- ||[[টিপচী]]/পাতসিয়া ||Common Tailorbird || Orthotomus sutorius || স্থানীয় ||[[File:2005-tailor-bird.jpg|centre|100px ]] |- || || Black-necked Tailorbird || Orthotomus atrogularis || স্থানীয় || |- || || Mountain Tailorbird ||Phyllergates cuculatus || স্থানীয় || |- || || Slaty-bellied Tesia || Tesia olivea || স্থানীয় || |- || || Yellow-browed Tesia || Tesia cyaniventer || স্থানীয় || |- || ||Chestnut-headed Tesia || Oligura castaneocorornata || স্থানীয় || |- || ||Broad-billed Warbler || Tickellia hodgsoni || স্থানীয় || |- || || Rufous-faced Warbler ||Abroscopus albogularis || স্থানীয় || |- || ||Yellow-bellied Warbler || Abroscopus superciliaris || স্থানীয় || |- || || Chestnut-crowned Warbler || Seicercus castaniceps || স্থানীয় || |- || ||Grey-hooded Warbler || Phylloscopus xanthoscschistos || স্থানীয় || |- || || Grey-cheeked Warbler || Seicercus poliogenys || স্থানীয় || |- ||[[বগা চকুৱা চটচটী]] || White-spectacled Warbler || Seicercus affinis || স্থানীয় || |- || || Whistler’s Warler || Seicercus whistleri || স্থানীয় || |- ||[[ধোঁৱামূৰীয়া নাচনী]] || Grey-headed Canary-flycatcher || Culicicapa ceylonensis || স্থানীয় || |- || ||Dusky Warbler || Phylloscopus f.fuscatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Tickell’s Leaf-warbler || Phylloscopus affinis ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Greenish Warbler || Phylloscopus t. trochiloides || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Blyth’s Leaf-warbler ||Phylloscopus reguloides || স্থানীয় || |- || ||Yellow-browed Leaf-warbler || Phylloscopus inornatus || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Mandelli’s Leaf-warbler || Phylloscopus mandellii ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Orange-barred Leaf-warbler ||Phylloscopus pulcher ||পৰিভ্ৰমী || |- || ||Lemon-rumped Leaf-warbler ||Phylloscopus chloronotus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-faced Leaf-warbler || Phylloscopus maculipennis ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-vented Warbler || Phylloscopus cantator ||স্থানীয় || |- ||[[ভদৰকলি]] ||Great Tit || "Parus major’' || স্থানীয় ||[[File:Parus major 2 Luc Viatour.jpg|centre|100px ]] |- || || Cinereus Tit || Parus cinereus ||স্থানীয় || |- || || Green-backed Tit || Parus monticolus ||স্থানীয় || |- || ||Red-headed Tit || Aegithalos iredalei ||স্থানীয় || |- || ||Black-spotted Yellow Tit ||Parus spilonotus ||স্থানীয় || |- || ||Sultan Tit || Melanochlora sultanea ||স্থানীয় || |- || ||Wallcreeper ||Tichodroma muraria ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Velvet-fronted Nuthatch || Sitta frontalis ||স্থানীয় || |- || ||Chestnut-bellied Nuthatch ||Sitta cinnamoventris ||স্থানীয় || |- ||[[জেঠী চৰাই]] || Beautiful Nuthatch || Sitta formosa ||স্থানীয় || |- ||[[ফুলটোকা চৰাই]]/ ৰঙাপিঠীয়া ফুলটোকা ||Scarlet Backed Flowerpecker || Dicaeum ignipectus ||স্থানীয় || |- || ||Plain Flowerpecker || Dicaeum minullum ||স্থানীয় || |- || ||Thick-billed Flowerpecker ||Pachyglossa agile ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-vented Flowerpecker || Pachyglossa chrysorrhea ||স্থানীয় || |- || ||Fire-breasted Flowerpecker || Dicaeum ignipectus ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-bellied Flowerpecker || Pachyglossa melanoxantha ||স্থানীয় || |- ||[[বগা-চকুৱা টিপচী]] || Oriental White-eye || Zosterops palpebrosus ||স্থানীয় || |- ||[[মৌপিয়া]] ||Crimson Sunbird || Aethopyga siparaja || স্থানীয় ||[[File:Crimson_sunbird.jpg|centre|100px ]] |- || || Ruby-cheeked Sunbird || Chalcoparia singalensis ||স্থানীয় || |- || [[বেঙুণীয়া মৌপিয়া]] || Purple Sunbird || Cinnyris asiaticus ||স্থানীয় || |- || ||Fire-tailed Sunbird || Aethopyga ignicauda ||স্থানীয় || |- || || Mrs Gould’s Sunbird ||Aethopyga gouldiae ||স্থানীয় || |- || || Black-breasted Sunbird ||''Aethopyga saturata'' ||স্থানীয় || |- || || Green-tailed Sunbird ||''Aethopyga nipalensis'' ||স্থানীয় || |- || ||Streaked Spiderhunter ||''Arachnothera magna'' ||স্থানীয় || |- ||[[মকৰাখাঁতী]] ||Little Spiderhunter ||''Arachnothera longirostra'' ||স্থানীয় || |- || ||Little Bunting ||''Emberiza pusilla'' ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-eared Bunting ||''Emberiza fucata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Yellow-breasted Bunting ||''Emberiza aureola'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-faced Bunting ||''Emberiza spodocephala'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Rosefinch ||''Erythrina erythrina roseata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Scarlet Finch ||''Haematospiza sipahi'' ||স্থানীয় || |- ||[[ৰঙা টুনি]] ||Red Avadavat ||''Amandava amandava'' || স্থানীয় ||[[File:Amandava amandava (VijayCavale).jpg|centre|100px ]] |- ||[[ফুটুকী টুনি]] ||Scaly-breasted Munia ||''Lonchura punctulata'' || স্থানীয় ||[[File:Scaly breasted Munia I IMG 4769.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ক’লা টুনি]] ||Chestnut Munia ||''Lonchura atricapilla'' || স্থানীয় ||[[File:Black-headed Munia I IMG 7747.jpg|centre|100px ]] |- || || White-rumped Munia ||''Lonchura striata'' ||স্থানীয় || |- ||ঘৰচিৰিকা/[[ঘনচিৰিকা]] ||House Sparrow ||''Passer domesticus'' || স্থানীয় ||[[File:House Sparrow (Passer domesticus)- Male in Kolkata I IMG 5904.jpg |centre|100px ]] |- ||[[বনচিৰিকা]] || Eurasian Tree Sparrow ||''Passer montanus'' || স্থানীয় ||[[File:Tree Sparrow August 2007 Osaka Japan.jpg |centre|100px ]] |- || || Cinnamon Sparrow ||''Passer rutilans'' ||স্থানীয় || |- ||[[টোকোৰা]] ||Black-breasted Weaver ||''Ploceus benghalensis'' || স্থানীয় ||[[File:Black-breasted Weaver I IMG 9557.jpg|centre|100px ]] |- || || Eastern Baya Weaver ||''Ploceus philippinus burmanicus'' ||স্থানীয় || |- || || Streaked Weaver ||''Ploceus manyar'' ||স্থানীয় || |- || || Finn’s Weaver ||''Ploceus megarhynchus'' ||স্থানীয় || |- ||[[সখিয়তী]] ||Black-hooded Oriole ||''Oriolus xanthornus'' || স্থানীয় ||[[File:Black-hooded_Oriole_(Oriolus_xanthornus)_in_Kolkata_I_IMG_7603.jpg|centre|100px ]] |- || || Maroon Oriole ||''Oriolus traillii'' ||স্থানীয় || |- || || Slender-billed Oriole ||''Oriolus tenuirostris'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-naped Oriole ||''Oriolus chinensis diffusus'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ফেঁচু]] ||Black Drongo ||''Dicrurus macrocercus'' || স্থানীয় ||[[File:Black_Drongo_(Dicrurus_macrocercus)_IMG_7702_(1)..JPG|centre|100px ]] |- ||[[ ভীমৰাজ]] ||Greater Racket-tailed Drongo ||''Dicrurus paradiseus'' || স্থানীয় ||[[File:Dicrurus paradiseus -Kerala -India-6-3c.jpg|centre|100px ]] |- || || Ashy Drongo ||''Edolius leucophaeus'' || স্থানীয় || |- || || Bronzed Drongo ||''Chaptia aenea'' || স্থানীয় || |- || ||Lesser Racket-tailed Drongo ||''Dicrurus remifer'' || স্থানীয় || |- || ||Hair-crested Drongo ||''Dicrurus hottentottus'' || স্থানীয় || |- ||[[কাঠ শালিকা]] ||Grey-headed Starling ||''Sturnia malabarica'' || স্থানীয় ||[[File:Chestnut tailed Starling I4- Kolkata IMG 7865.jpg|centre|100px]] |- || || Spot-winged Starling ||''Saroglossa spiloptera'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কাণকুৰিকা]] || Asian Pied Starling ||''Gracupica contra'' || স্থানীয় || |- ||[[গাং শালিকা]] ||Bank Myna ||''Acridotheres ginginianus'' || স্থানীয় ||[[File:Bank Myna (Acridotheres ginginianus) at Hodal I IMG 5840.jpg|centre|100px]] |- ||[[চুটীয়া শালিকা]] ||Jungle Myna ||''Acridotheres fuscus'' || স্থানীয় ||[[File:Jungle Myna (Acridotheres fuscus) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 3960.jpg|centre|100px]] |- ||[[ঘৰ শালিকা]] ||Common Myna ||''Acridotheres tristis'' || স্থানীয় ||[[File:Common Myna (Acridotheres tristis) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4297.jpg|centre|100px]] |- || || White-vented Myna ||''Acridotheres grandis'' || স্থানীয় || |- || || Common Hill-myna ||''Gracula religiosa'' || স্থানীয় || |- || [[পাটিকাউৰী]] || House Crow ||''Corvus splendens'' || স্থানীয় || |- || [[ঢোৰাকাউৰী]] || Eastern Jungle Crow ||''Corvus macrorhynchos levailantii'' || স্থানীয় || |- ||[[কোকলোঙা]] ||Rufous Treepie ||''Dendrocitta vagabunda'' || স্থানীয় ||[[File:Rufous_Treepie_Dendrocitta_vagabunda.jpg|centre|100px ]] |- || || Common Green Magpie ||''Cissa chinensis'' || স্থানীয় || |- || || Grey Treepie ||''Dendrocitta formosae'' || স্থানীয় || |- ||[[কিকি হাঁহ]] || Cotton Pygmy Goose ||''Nettapus coromandelianus'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Cotton Pygmy-goose (Nettapus coromandelianus)- Male & Female l in Kolkata I IMG 2470.jpg|centre|100px]] |- ||[[কুটুম চৰাই]] || Water Cock ||''Gallicrex cinerea'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Gallicrex cinerea -Basai Wetlands, near Gurgaon, Haryana, India-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ৰামপৰা ]] ||Brown headed Gull ||''Larus brunicephalus'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Brown-headed Gull. in breeding plumage.jpg|centre|100px ]] |- |} {{-}} [[শ্ৰেণী:জীৱবিজ্ঞান সম্পৰ্কীয় তালিকা আৰু প্ৰবন্ধ]] [[শ্ৰেণী:অসম সম্পৰ্কীয় তালিকা]] [[শ্ৰেণী:জীৱবিজ্ঞান]] ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} # অসমৰ চৰাই পৰ্যবেক্ষণৰ হাতপুথি- সৌম্যদ্বীপ দত্ত # The Birds of Assam- Anwaruddin Choudhury h497jli2yfzmml470c3ee0j9ygavu6b 331694 331692 2022-08-27T13:02:30Z UB Utpal 34976 wikitext text/x-wiki জৈব-বৈচিত্ৰ্যত চহকী [[অসম]] নানাৰঙী স্থানীয় আৰু পৰিভ্ৰমী [[চৰাই]]ৰ এক অপূৰ্ব বিচৰণভূমি। তথ্য অনুসৰি, [[ভাৰত|ভাৰতবৰ্ষ]]ত পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহৰ প্ৰায় ৫৩%, অৰ্থাৎ ছশৰো অধিক চৰাই-চিৰিকটি অসমত দেখা পোৱা যায়।<ref>http://envis.nic.in</ref> আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি আৰু প্ৰাকৃতিক সম্পদ সংৰক্ষণ সংঘই (IUCN) প্ৰজাতিসমূহৰ মুঠ আৱাদী, আৱাদী হ্ৰাসৰ হাৰ, ভৌগোলিক বিতৰণ, বিতৰণৰ বিচ্ছিন্নতা তথা সংৰক্ষণৰ গুৰুত্ব অনুসৰি প্ৰস্তুত কৰা [[আই ইউ চি এন ৰঙা তালিকা|ৰঙা তালিকা]] (IUCN Red List of Threatened Species) ত অসমত দেখা পোৱা কিছুসংখ্যক চৰায়েও স্থান পাইছে। এই সমূহৰ ভিতৰত [[হাড়গিলা]] (Greater Adjutant), [[পাতি শগুণ]] (White-rumped Vulture), [[ৰজা শগুণ]] (Red-headed Vulture), [[উলূম’ৰা]] (Bengal Florican) আদি উল্লেখযোগ্য। [[অসম]]ত স্থানীয় [[চৰাই]]ৰ পৰা আৰম্ভ কৰি সূদুৰ বিদেশৰপৰা অহা পৰিভ্ৰমী চৰাইলৈকে বিভিন্ন ধৰণৰ চৰাই দেখা পোৱা যায়। ইয়াৰে যথাসম্ভৱ চৰাইৰ তালিকা তলত দিয়া হ'ল।<ref>Birds of South Asia: The Ripley Guide. Volumes 1 & 2 (9788487334672): Pamela C. Rasmussen, John C. Anderton</ref> {| class="sortable wikitable" width=100% |- ! অসমীয়া নাম ! ইংৰাজী নাম ! বৈজ্ঞানিক নাম ! স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী ! width=100px| চিত্ৰ |- ||[[পানীডুবি]] ||Little Grebe ||''Tachybaptus ruficollis'' || স্থানীয় ||[[File:Little grebe in Sakai, Osaka, February 2016.jpg|centre|100px]] |- ||[[বৰডুবি]] ||Great Crested Grebe ||''Podiceps cristatus'' ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Great Crested Grebe (Podiceps cristatus) (14).JPG|centre|100px]] |- ||[[ঢেৰা]] ||Spot-billed Pelican ||''Pelecanus phillippensis'' ||স্থানীয় ||[[File:Pelecanus Philippensis.JPG|centre|100px ]] |- || || Great White Pelican ||''Pelecanus onocrotalus'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Great white pelican (Pelecanus onocrotalus).jpg|centre|100px]] |- ||[[ কৈলাঙী]] ||Indian Shag ||''Phalacrocorax fuscicollis'' || স্থানীয় ||[[File:Indian cormorant (Phalacrocorax fuscicollis) 7.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানী কাউৰী]] ||Little Cormorant ||''Phalacrocorax niger'' || স্থানীয় || [[File:Cormorant, found at Assam.jpg|centre|100px]] |- ||[[ দৈকলা]] ||Great Cormorant ||''Phalacrocorax carbo'' || স্থানীয় || [[File:Phalacrocorax carbo Vic.jpg|centre|100px]] |- ||[[মণিয়ৰি]] ||Lang-en|Darter ||''Anhinga melanogaste'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:Darter I IMG 8115.jpg|centre|100px]] |- ||[[বৰ বগ]] ||Great Egret ||''Egretta alba'' || স্থানীয় || [[File:Great_Egret_Fish.jpg|centre|100px]] |- ||[[ বামুণ বগলী]] ||Little Egret ||''Egretta garzetta'' || স্থানীয় || [[File:Little Egret Reflection.jpg|centre|100px]] |- ||[[গো-বগ]] || Eastern Cattle Egret ||''Bubulcus coromandus'' || স্থানীয় || [[File:Cattle Egret.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানী বগলী]] বা মাজু বগলী ||Intermediate Egret ||''Egretta intermedia'' || স্থানীয় || [[File:Mesophoyx intermedia 2 - Laem Pak Bia.jpg|centre|100px]] |- ||[[ কণামুছৰি]] || Indian Pond Heron ||''Ardeola grayii'' | স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:কণামুছৰি চৰাই.JPG|centre|100px]] |- ||[[ চেঁচা বগলী]] বা হালখেদা চৰাই || Gray Heron ||''Ardea cinerea'' || স্থানীয় ||[[File:Gray Heron (5371216198).jpg|centre|100px]] |- ||[[আজান চৰাই]]/লাল কোল ||Purple Heron ||''Ardea purpurea'' ||স্থানীয় ||[[File:Purple Heron (Ardea purpurea) IMG 8268 (2). Underwing. Thane, Maharashtra..JPG|centre|100px]] |- ||[[বৰ আজান]] || White-bellied Heron ||''Ardea insignis'' || স্থানীয় ||[[File:White-Bellied Heron cropped.jpg|centre|100px]] |- || || Goliath Heron ||''Ardea goliath'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Goliath Heron (Ardea goliath) (6012387130).jpg|centre|100px]] |- || || Chinese Pond-heron ||''Ardeola bacchus'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Chinese Pond Heron in Summer.jpg|centre|100px]] |- || || Malayan Night-heron ||''Gorsachius melanolophus'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Malayan night heron 2.JPG|centre|100px]] |- ||[[ ৰাতিচৰা বা নিশাচৰ বগলী ]] || Black-crowned Night-heron ||''Nycticorax nycticorax'' || স্থানীয় || [[File:Black-crowned Night Heron 6929.jpg|centre|100px]] |- || || Striated Heron ||''Butorides striata'' || স্থানীয় || [[File:Striated heron (Butorides striata striata).JPG|centre|100px]] |- || || Black Bittern ||''Dupetor flavicollis'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Black Bittern by Dr. Raju Kasambe DSCN6890 (5).jpg|centre|100px]] |- ||[[ ইটাগুৰীয়া]] ||Chestnut Bittern ||''Ixobrychus cinnamomeus'' || স্থানীয় || [[File:Ixobrychus_cinnamomeus_Jaunpur.JPG|centre|100px]] |- || || Yellow Bittern ||''Ixobrychus sinensis'' || স্থানীয় || [[File:Yellow Bittern hunting.jpg|centre|100px]] |- || || Eurasian Bittern ||''Botaurus stellaris'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Eurasian Bittern - Torrile - Italy 4528 (15409347121).jpg|centre|100px]] |- ||[[শামুকভঙা]] ||Asian Openbill ||''Anastomus oscitans'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:AsianOpenbillWithPilaglobosa Mainpuri.JPG |centre|100px ]] |- ||[[ তেলীয়া সাৰেং]] || Black-necked Stork ||''Ephippiorhynechus asiaticusasiaticus'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:Black necked Stork I2-Bharatpur IMG 8533.jpg|centre|100px]] |- || [[ কনুৱা ]] || Woolly-necked Stork ||''Ciconia episcopus'' || স্থানীয় ||[[File:White necked stork (Ciconia episcopus) 21-Mar-2007 7-37-51 AM 21-Mar-2007 7-37-52.JPG|centre|100px ]] |- ||[[কাকৈঢোৰা]] || Painted Stork ||''Mycteria leucocephala'' || স্থানীয় || [[File:Painted stork foraging.jpg|centre|100px ]] |- || || Black Stork || Ciconia nigra || পৰিভ্ৰমী || [[File:Pseudibis_papillosa.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ কলা আকুহী বগ]] || Indian Black Ibis || Pseudibis papillosa || স্থানীয় ||[[File:Black stork (Ciconia nigra).jpg|centre|100px ]] |- || || Glossy Ibis ||''Plegadis falcinellus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-headed Ibis ||''Threskiornis melanocephalus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Spoonbill ||''Platalea leucorodia'' || স্থানীয় || |- ||[[ হাড়গিলা]] ||[[:en:Greater Adjutant|Greater Adjutant]] ||''Leptoptilos dubius'' || স্থানীয় ||[[File:Greater adjutant.jpg|centre|100px]] |- ||[[ বৰটোকোলা]] || [[:en:Lesser Adjutant|Lesser Adjutant]] ||''Leptoptilos javanicus'' || স্থানীয় ||[[File:Leptoptilos javanicus.jpg|centre|100px]] |- ||[[ধৃতিৰাজ]] ||Bar-headed Goose ||''Anser indicus'' || ||[[File:Bar-headed Goose - St James's Park, London - Nov 2006.jpg|centre|100px ]] |- ||[[দেওৰাজ হাঁহ]] ||Grey-leg Goose ||''Anser anser'' || স্থানীয় ||[[File:Graugans Anser Anser.jpg|centre|100px ]] |- ||[[শৰালি]] ||Lesser Whistling Duck ||''Dendrocygna javanica'' || স্থানীয় ||[[File:Dendrocygna javanica (Lesser Whistling Duck - Zwergpfeifgans) Weltvogelpark Walsrode 2012-009.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বৰশৰালি]] ||Fulvous Whistling Duck ||''Dendrocygna bicolor'' || স্থানীয় ||[[File:Dendrocygna bicolor wilhelma.jpg|centre|100px ]] |- ||[[চাকৈ-চকোৱা]] ||Ruddy shelduck ||''Tadorna ferruginea'' ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Ruddy Shelduck (Tadorna ferruginea)- Female at Bharatpur I.jpg|centre|100px]] |- || || Common Shelduck ||''Tadorna tadorna'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Knob-billed Duck ||''Sarkidiornis melanotos'' || স্থানীয় || |- ||[[দেওহাঁহ ]] ||White-winged Wood Duck ||''Cairina scutulata'' || স্থানীয় ||[[File:Malaienente Cairina scutulata 0505053.jpg|centre|100px]] |- ||[[কলীমূৰী হাঁহ]] ||Common Teal ||''Anas crecca'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Common Teal (Anas crecca) near Hodal, Haryana W IMG 6512.jpg|centre|100px ]] |- || || Garganey ||''Querquedula querquedula'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[সৰুমূগী হাঁহ]] ||Gadwall ||''Anas strepera'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Anas-strepera-001.jpg|centre|100px ]] |- || ||Falcated Duck ||''Mareca falcata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Wigeon ||''Mareca penelope'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ দীঘলনেজী]] ||Northern Pintail ||''Anas acuta'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Northern Pintails (Male & Female) I IMG 0911.jpg|centre|100px ]] |- ||[[খন্তীয়া হাঁহ]] ||Northern Shoveler ||''Spatula clypeata'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Northern Shoveler by Dan Pancamo.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বৰমূগী হাঁহ]] ||Spot-billed Duck ||''Anas poecilorhyncha'' || স্থানীয় ||[[File:Spot-billed Duck RWD7.jpg|Spot-billed Duck RWD7|centre|100px ]] |- ||[[আমৰ’লীয়া হাঁহ]] ||Mallard ||''Anas platyrhynchos'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Anas platyrhynchos male female quadrat.jpg|centre|100px ]] |- || || Greater Scaup ||''Aythya marila'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বামুণী হাঁহ]] ||Tufted Duck ||''Aythya fuligula'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Tufted-Duck-male-female.jpg|centre|100px ]] |- || || Baer’s Pochard ||''Aythya baeri'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কাকলি হাঁহ]] ||Ferruginous Pochard ||''Athya nyroca'' || || |- || ||Common Pochard ||''Aythya ferina'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Red-crested Pochard ||''Netta rufina'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Pink-headed Duck ||''Rhodonessa caryophyllacea'' || স্থানীয় || |- ||[[ঘিলা হাঁহ]] ||Cotton Teal ||''Netapus cormandelianus'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Cotton Pygmy-goose.jpg|centre|100px ]] |- || || Mandarin Duck ||''Aix galericulata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Marbled Duck ||''Marmaronetta angustirostris'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Common Goldeneye ||''Bucephala clangula'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Smew ||''Mergellus albellus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Common Merganser ||''Mergus merganser'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[চিলনী ]] ||Black kite ||''Milvus migrans'' || স্থানীয় ||[[File:চিলনী.JPG|centre|100px]] |- ||[[ৰঙাচিলনী]] ||Brahmini Kite ||''Accipiter badis'' || স্থানীয় || [[File:Haliastur indus -Karratha, Pilbara, Western Australia, Australia-8 (1).jpg|centre|100px ]] |- || || Jerdon’s Baza ||''Aviceda jerdoni'' || স্থানীয় || |- || || Black Baza ||''Aviceda leuphotes'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black Kite || Milvus migrans migrans || স্থানীয় || |- || || Black-eared Kite ||''Milvus migrans lineatus'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ বৰীশেন]] ||Shikra ||''Accipiter badis'' || স্থানীয় || [[File:Shikra1.jpg|Shikra (Male)|centre|100px ]] |- || || Besra Sparrowhawk || Accipiter virgatus || স্থানীয় || |- || || Northern Goshawk || Accipeter gentilis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Sparrowhawk || Accipeter nisus melaschistos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Crested Goshawk || Accipiter trivirgatus || স্থানীয় || |- || || Himalayan Buzzard || Buteo burmanicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Oriental Honey-buzzard || Pernis ptilorhynchus || স্থানীয় || |- || || White-eyed Buzzard || Butastur teesa || স্থানীয় || |- || [[সাপকটা]] || Crested Serpent-eagle || Spilornis cheela || স্থানীয় || |- || || Short-toed Eagle || Ciraetus gallicus || স্থানীয় || |- || || Rufous-bellied Eagle || Lophotriorchis kienerii || স্থানীয় || |- || || Bonelli’s Eagle || Aquila fasciata || স্থানীয় || |- || || Mountain Hawk-eagle || Nisaetus nipalensis || স্থানীয় || |- || || Changeable Hawk-eagle || Nisaetus limnaeetus || স্থানীয় || |- || || Crested Hawk-eagle || Nisaetus cirrhatus || স্থানীয় || |- || || Black eagle || Ictinaetus malayensis || স্থানীয় || |- || [[কুৰুৱা]] || Indian Spotted Eagle || Clanga hastata || স্থানীয় || |- || || Greater Spoted Eagle || Clanga clanga || পৰিভ্ৰমী || |- || || Steppe Eagle || Aquila nipalensis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Western Osprey || Pandion haliaetus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Lesser Fish-eagle || Icthyophaga humilis || স্থানীয় || |- ||[[উকাহ]] ||Grey headed Fish-eagle || Icthyophaga icthyaectus || স্থানীয় || [[File:Ichthyophaga ichthyaetus -Kazaringa, Assam, India-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[কুৰুৱা]] ||Pallas’s Fish-eagle || Haliaeetus leucoryphus || স্থানীয় || [[File:Pallas's Fish Eagle ( Haliaeetus leucoryphus) 2.jpg|centre|100px ]] |- || || White-tailed Eagle || Haliaeetus albicilla || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ পাতি শগুণ]] ||White- rumped Vulture || Gyps bengalensis || স্থানীয় ||[[File:Gyps bengalensis juvenile 1.jpg|centre|100px]] |- || || Slender-billed Vulture || Gyps tenuirostris || স্থানীয় || |- || [[বৰাশগুণ]] ||Eurasian Griffon || Gyps fulvus || পৰিভ্ৰমী || [[File:Gyps fulvus - 01.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Vulture || Gyps himalayensis || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ৰজা শগুণ]] ||Red-headed Vulture || Sarcogyps calvus || স্থানীয় ||[[File:Red-headed-Vulture.jpg|centre|100px]] |- ||[[ডবাশেন]] ||Western Marsh Harrier || Circus aeruginosus || পৰিভ্ৰমী || [[File:Rohrweihe.jpg|centre|100px ]] |- || |- ||[[মাছুৱা শেন]] || Pallid Harrier || Circus macrourus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Pied Harrier || Circus melanoleucos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Hen Harrier || Circus cyaneus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Collared Falconet || Microhierax caerulescens || স্থানীয় || |- || || Pied Falconet || Microhierax melanoleucos || স্থানীয় || |- || || Common Kestrel || Falco tinnunculus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Oriental Hobby || Falco severus || স্থানীয় || |- || || Amur Falcon || Falco amurensis || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ৰঙামূৰীয়া শেন]] ||Red headed Falcon || Falco chicquera || স্থানীয় || [[File:Red-Necked Falcon.JPG|centre|100px ]] |- ||[[শেন]] ||Shahin / Peregrine Falcon ||Falco peregrinus peregrinator || স্থানীয় || [[File:FalcoAtricepsKeulemans.jpg|centre|100px ]] |- || || Black Francolin || Francolinus francolinus || স্থানীয় || |- ||[[হঁয়ক’লী]] ||Swamp Francolin ||Francolinus gularis || স্থানীয় ||[[File:Francolinus gularis hm.jpg|centre|100px]] |- || || Mountain Bamboo Partridge || Bambusicola fytchii || স্থানীয় || |- || || Common Hill-partridge || Arborophila torqueola || স্থানীয় || |- || || White-cheeked Hill-partridge || Arborophila atrogularis || স্থানীয় || |- || ||Rufus-throated Hill-partridge || Arborophila rufogularis || স্থানীয় || |- ||[[বতা চৰাই]] ||Common Quail || Coturnix coturnix || স্থানীয় ||[[File:Coturnix coturnix (Warsaw zoo)-1.JPG|centre|100px ]] |- || || Blue-breasted Quail || Excalfactoria chinensis || স্থানীয় || |- || || Barred Buttonquail || Turnix suscitator || স্থানীয় || |- || || Yellow-legged Buttonquail || Turnix tanki || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বনকুকুৰা]] ||Red Jungle Fowl || Gallus gallus || স্থানীয় ||[[File:Red junglefowl hm.jpg|centre|100px ]] |- || [[দেও ডৰিক]] || Grey Peacock-pheasant || Polyplectron bicalcaratum || স্থানীয় || |- || [[ডৰিক]] || Kaleej Pheasant || Lophura leucomelanos || স্থানীয় || |- || [[ম’ৰা চৰাই]] || Indian Peafowl || Pavo cristatus || স্থানীয় || |- || || Common Crane || Grus grus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[কৰ্চন চৰাই]] || Sarus Crane || Grus antigone || স্থানীয় || |- ||[[উলূম’ৰা]] ||Bengal Florican || Haubaropsis bengalensis || স্থানীয় ||[[File:BustardsLyd4.jpg|BustardsLyd4|centre|100px ]] |- || || Slaty-breasted Rail || Gallirallus striatus || স্থানীয় || |- || || Eastern Water Rail || Rallus indicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Slaty-legged Crake || Rallina eurizonoides || স্থানীয় || |- || || Ruddy-breasted Crake || Porzana fusca || স্থানীয় || |- || || Black-tailed Crake || Porzana bicolor || স্থানীয় || |- ||[[ডাউক]] ||White-breasted Waterhen ||Amaurornis phoenicurus || স্থানীয় ||[[File:Amaurornis phoenicurus.jpg|centre|100px]] |- ||[[ক’ৰা চৰাই]] || Watercock || Gallicrex cinerea || স্থানীয় || |- ||[[কামচৰাই]] || Purple Moorhen || Porphyrio porphyrio || স্থানীয় || [[File:Purple Moorhen.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানীডাউক]] || Common Moorhen || Gallinula chloropus || স্থানীয় ||[[File:Common Moorhen (Gallinula chloropus) in a Nelumbo nucifera (Indian Lotus) pond W IMG_8779.jpg|centre|100px ]] |- || [[বন ঢেকৰ]] || Masked Finfoot || Heliopais personatus || স্থানীয় || |- || || Pied Avocet || Recurvirostra avosetta || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ দলপুঙা ]] ||Bronze-winged Jacana || Hydrophasianus chirurgus || স্থানীয় ||[[File:Bronzewinged jacana.jpg|centre|100px ]] |- ||[[দলমৰা]] ||Pheasant-Tailed Jacana ||Hydrophasianus chirurgus || স্থানীয় ||[[File:Pheasant-tailed Jacana (Hydrophasianus chirurgus)- Breeding in Hyderabad, AP W IMG 7623.jpg|centre|100px]] |- || || Small Pratincole || Glareola Lactea || স্থানীয় || |- || || Great Thick-knee || Esacus recurvirostris || স্থানীয় || |- ||[[ বালিঘৰা ]] ||Red-wattled Lapwing || Vanellus indicus || স্থানীয় ||[[File:Red-wattled Lapwing denoised.jpg|centre|100px ]] |- || || River Lapwing || Vanellus duvaucelii || স্থানীয় || |- || [[দ’লঘোৰা]] || Grey-headed Lapwing || Vanellus cinereus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[টেটাটুৱা]] || Northern Lapwing || Vanellus vanellus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || [[ল’ৰিয়লি]] || Little Ringed Plover || Charadrius dubius curonicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-billed Plover || Charadrius placidus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Greenshank || Tringa nebularia || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[লৰীয়তী]] || Marsh Sandpiper || Tringa stagnatilis || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Tringa stagnatilis 2 - Laem Pak Bia.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ বৰবালি বগুৱা]] ||Wood Sandpiper || Tringa glareola || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Wood Sandpiper Photograph By Shantanu Kuveskar.jpg|centre|100px ]] |- || || Green Sandpiper || Tringa ochropus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[বালিটোকা]] || Common Sandpiper || Actitis hypoleucos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Redshank || Tringa totanus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Temminck’s Stint || Ereunetes temminckii || পৰিভ্ৰমী || |- || || Greater Painted-snipe || Rostratula benghalensis || স্থানীয় || |- || || Jack Snipe || Lymnocryptes minimus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Snipe || Gallinago gallinago || পৰিভ্ৰমী || |- || || Pintail Snipe || Gallinago stenura || পৰিভ্ৰমী || |- || || Wood Snipe || Gallinago nemoricola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Woodcock || Scolopax rusticola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Great Black-headed Gull || Ichthyaetus ichthyaetus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown-headed Gull || Chroicocephalus brunnicephalus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Black-headed Gull || Chroicocephalus ridibundus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ গঙাচিলনী ]] ||Indian River Tern || Sterna aurantia || স্থানীয় || |- || || Black-bellied Tern || Sterna acuticauda || স্থানীয় || |- || || Whiskered Tern || Chlidonias hybrida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Rock Pigeon || Columba livia || স্থানীয় || |- ||[[পৰঘুমা]] ||Green Imperial Pigeon || Ducula aenea || স্থানীয় ||[[File:Green Imperial Pigeon RWD4.jpg|centre|100px ]] |- || [[পাহাৰী পৰঘুমা]] || Mountain Imperial Pigeon || Ducula badia || স্থানীয় || |- || ||Oriental Turtle-dove || Streptopelia orientalis || স্থানীয় || |- ||[[শিল কপৌ]] ||Common Emerald Dove || Chalcophaps indica || ||[[File:Common Emerald Dove.JPG|centre|100px]] |- ||[[হাৰুৱা কপৌ]] ||Red Collared Dove ||Streptopelia chinensis || স্থানীয় ||[[File:RedTurtleDoveM.jpg|centre|100px]] |- ||[[তিল কপৌ]] ||Spotted Dove ||Passer domesticus || স্থানীয় ||[[File:Spilopelia chinensis -India-8.jpg|centre|100px]] |- || || Eurasian Collared Dove || Streptopelia decaocto || স্থানীয় || |- || || Barred Cuckoo-dove || Macropygia unchall || স্থানীয় || |- || [[ ইটাগুৰীয়া]] || Ashy-headed Green Pigeon || Treron phayrei || স্থানীয় || |- ||[[হাইঠা]] ||Orange-breasted Green Pigeon || Treron bicincta || স্থানীয় ||[[File:Treron bicincta -Wilpattu National Park, Sri Lanka -pair-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[কমলা-বুকুৰ হাইঠা]] ||Orange-breasted Green Pigeon || Treron bicinctus || স্থানীয় ||[[File:Treron bicincta -Wilpattu National Park, Sri Lanka -pair-8.jpg|centre|100px]] |- || || Pin-tailed Green Pigeon || Treron apicauda || স্থানীয় || |- ||[[বৰহাইঠা]] ||Thick-billed Green Pigeon || Treron curvirostra || স্থানীয় ||[[File:Thick-billed Green Pigeon.jpg|centre|100px]] |- ||[[হালধীয়া ঠেঙৰ হাইঠা]] ||Yellow-footed Green Pigeon || Treron phoenicoptera || স্থানীয় ||[[File:Yellow-footed Green-Pigeon (Treron phoenicopterus) male-8.jpg|centre|100px]] |- || || Wedge-tailed Green Pigeon || Treron sphenurus || স্থানীয় || |- || || Speckled Woodpigeon || Columba hodgsonii || স্থানীয় || |- ||[[লালী পৰঘূমা]] || Pale-capped Woodpigeon || Columba punica || স্থানীয় || |- || || Vernal Hanging Parrot || Loriculus vernalis || স্থানীয় || |- || || Finsch’s Parakeet || Psittacula finschii || স্থানীয় || |- || [[ৰঙা-মণি ভাটৌ]] || Rosy-headed Parakeet || Psittacula roseata || স্থানীয় || |- ||[[গলমণিকা]] ||Rose-ringed Parakeet || Psittacula krameri || স্থানীয় ||[[File:Psittacula krameri (pair) -Assam -India-8.jpg|centre|100px]] |- ||[[ৰাজ ভাটৌ]] ||Alexandrine Parakeet ||Psittacula eupatria || স্থানীয় ||[[File:Alexandrine Parakeet-Psittacula eupatria-Symbio wildlife park-NSW.jpg|centre|100px]] |- ||[[গলপোৰা ভাটৌ]] || Red-breasted Parakeet || Psittacula alexandri || স্থানীয় || |- || || Violet Cuckoo || Chrysococcyx xanthorhynchus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Asian Emerald Cuckoo || Chrysococcyx maculatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Plaintive Cuckoo || Cacomantis passerinus || স্থানীয় || |- || || Banded Bay Cuckoo || Cacomantis sonneratii || স্থানীয় || |- || || ‘Fork-tailed’ Drongo-cuckoo || Surniculus dicruroides || পৰিভ্ৰমী || |- || || Jacobin Cuckoo || Clamator jacobinus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-winged Cuckoo || Clamator coromandus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কেতেকী]] ||Indian Cuckoo ||Cuculus micropterus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Indian Cuckoo (J).jpg |centre|100px ]] |- ||[[কুলি]] ||Asian Koel ||Eudynamys scolopaceus || স্থানীয় ||[[File:Asian Koel (Eudynamys scolopaceus) Male - Tirunelveli.jpgAsian Koel (Eudynamys scolopaceus) Male - Tirunelveli.jpg |centre|100px |link=Special:FilePath/Asian_Koel_(Eudynamys_scolopaceus)_Male_-_Tirunelveli.jpgAsian_Koel_(Eudynamys_scolopaceus)_Male_-_Tirunelveli.jpg]] |- || || Common Cuckoo || Cuculus canorus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Himalayan Cuckoo || Cuculus saturatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Small Cuckoo || Cuculus poliocephalus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Large Hawk-cuckoo || Hierococcyx sparverioides || স্থানীয় || |- || || Whistling Hawk-cuckoo || Hierococcyx nisicolor || পৰিভ্ৰমী || |- || || Green-billed Malkoha || Phaenicophaeus tristis || স্থানীয় || |- || || Lesser Coucal || Centropus bengalensis || স্থানীয় || |- || || Greater Coucal || Centropus sinensis || স্থানীয় || |- || || Brown Hawk-owl || Ninox scutulata || স্থানীয় || |- || || Oriental Bay Owl || Phodilus badius || স্থানীয় || |- || || Common Barn-owl || Tyto alba || স্থানীয় || |- || || Eastern Grass-owl || Tyto longimembris || স্থানীয় ||[[File:Eastern-grass-owl-1134817.jpg|100px]] |- || || Tawny Fish-owl || Ketupa flavipes || স্থানীয় ||[[File:Tawny Fish Owl.jpg|100px]] |- || || Brown Fish-owl || Ketupa zeylonensis || স্থানীয় ||[[File:Brown fishing owl.jpg|100px]] |- || ||Buffy Fish-owl || Ketupa ketupu || স্থানীয় ||[[File:Ketupa ketupu.jpg|100px]] |- || || Forest Eagle-owl || Ketupa nipalensis || স্থানীয় ||[[File:Spot-bellied Eagle-Owl by N.A. Nazeer.jpg|100px]] |- || || Dusky Eagle-owl || Bubo coromandus || স্থানীয় || |- || || Short-eared Owl || Asio flammeus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Wood-owl || Strix leptogrammica || স্থানীয় || |- || || Collared Scops-owl || Otus lettia || স্থানীয় || |- || || Oriental Scops-owl || Otus sunia || স্থানীয় || |- || || Mountain Scops-owl || Otus spilocephalus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কুৰুলী ফেঁচা]] ||Spotted Owlet || Athene brama || স্থানীয় ||[[File:Athene brama.jpg|centre|100px]] |- || || Asian Barred Owlet || Glaucidium cuculoides || স্থানীয় || |- || || Collared Owlet || Glaucidium brodiei || স্থানীয় || |- || || Hodgson’s Frogmouth || Batrachostomus hodgsoni || স্থানীয় || |- || || Grey Nightjar || Caprimulgus jotaka || স্থানীয় || |- || ||Large-tailed Nightjar || Caprimulgus macrurus || স্থানীয় || |- || || Savanna Nightjar || Caprimulgus affinis || স্থানীয় || |- ||[[লক্ষ্মী ফেঁচা]] ||Barn Owl ||Tyto alba || ||[[File:Barn Owl, Surat, India.jpg |centre|100px ]] |- ||[[ঘৰ বতাহী]] ||House Swift ||Apus nipalensis || ||[[House Swift.jpg|100px|]] |- ||[[তাল বতাহী]] ||Asian Palm-Swift || Cypsiurus balasiensis || স্থানীয় ||[[File:Asian Palm Swift (Cypsiurus balasiensis) Pondicherry India Apr 2011.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Swiftlet || Aerodramus brevirostris ||স্থানীয় || |- || || Little Swift || Apus affinis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Swift || Apus leuconyx || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-billed Roller || Coracias bnghalensis affinis ||স্থানীয় || |- || || Dollarbird || Eurystomus orientalis ||স্থানীয় || |- ||[[কাকৈশিৰা]] ||Hoopoe ||Upupa epops || স্থানীয় ||[[File:POUPA - Hoopoe - Upupa epops.jpg|centre|100px]] |- ||[[কাঠনী বোৱাৰী]] || Red-headed Trogon || Harpactes erythrocephalus ||স্থানীয় || |- ||[[মাছোৰোকা]] ||Kingfisher ||Alcedo || স্থানীয় ||[[File:Alcedo atthis 2 (Lukasz Lukasik).jpg|centre|100px]] |- || [[ক’লামূৰীয়া মাছৰোকা]] || Black-capped Kingfisher || Halcyon pileata ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Ruddy Kingfisher || Halcyon coromanda ||পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বগা বুকুৱা মাছৰোকা]] || White-throated Kingfisher || Halcyon smyrnensis ||স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || [[বৰঠুটিয়া মাছৰোকা]] || Stork-billed Kingfisher || Pelargopsis capensis ||স্থানীয় || |- || || Common Kingfisher || Alcedo atthis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Kingfisher || Alcedo hercules ||স্থানীয় || |- || || Blue-eared Kingfisher || Alcedo meninting ||স্থানীয় || |- || || Himalayan Pied Kingfisher || Ceryle lugubrid || স্থানীয় || |- || [[পখৰা মাছোৰোকা]] ||Lesser Pied Kingfisher || Ceryle rudis || স্থানীয় || |- || || Black-backed Dwarf Kingfisher || Ceyx erithaca || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ জিঞাখাটী]] ||Blue-tailed Bee-eater || Merops philippinus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Blue-tailed Bee-eater (Merops philippinus) - Flickr - Lip Kee (3).jpg|Blue-tailed Bee-eater (Merops philippinus) - Flickr - Lip Kee (3)|centre|100px ]] |- || || Chestnut-headed Bee-eater || Merops leschenaulti || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Little Green Bee-eater || Merops orientalis || স্থানীয় || |- || || Blue-bearded Bee-eater || Nyctyormis athertoni || স্থানীয় || |- ||[[পাকৈঢোৰা]] ||Oriental Pied Hornbill ||Anthracoceros albirostris || স্থানীয় ||[[File:Calao (Hornbill), Pulau Pangkor.jpg|centre|100px]] |- || || Rufous-necked Hornbill || Aceros nipalensis || স্থানীয় || |- || || Great Pied Hornbill || Buceros bicornis || স্থানীয় || |- || || Wreathed Hornbill || Rhyticeros undulatus || স্থানীয় || |- ||[[নীলকণ্ঠ]] ||Blue throated Barbet || Megalaima asiatica || স্থানীয় ||[[File:Blue-throated Barbet (Megalaima asiatica) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4292.jpg|Blue-throated Barbet (Megalaima asiatica) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4292|centre|100px ]] |- ||[[ হেটুলুকা]] ||Lineated Barbet || Megalaima lineata || স্থানীয় ||[[File:Lineated Barbet (Megalaima lineata) - Flickr - Lip Kee (1).jpg|Lineated Barbet (Megalaima lineata) - Flickr - Lip Kee (1)|centre|100px ]] |- || || Coppersmith Barbet || Xantholaema haemacephala || স্থানীয় || |- || ||Great Barbet || Megalaima virens || স্থানীয় || |- || ||Blue-eared Barbet || Megalaima australis || স্থানীয় || |- || ||Golden-throated Barbet || Megalaima franklini || স্থানীয় || |- || || Eurasian Wryneck || Jynx torquilla || পৰিভ্ৰমী || |- || || Speckled Piculet || Vivia innominata || স্থানীয় || |- || || White-browed Piculet || Sasia ochracea || স্থানীয় || |- ||[[ৰঙামূৰীয়া বাঢ়ৈটোকা]] ||Greater Flameback || || || |- ||[[সোণ বাঢ়ৈটোকা]] ||Lesser Gold-backed Wood.Pecker || Dinopium benghalense || ||[[File:Black-rumped Sunbird I IMG 9932.jpg|centre|100px ]] |- || || Grey-capped Pygmy Woodpecker || Dendrocopos canicapillus || স্থানীয় || |- || || Fulvous-breasted Pied Woodpecker || Dendrocopos macei || স্থানীয় || |- || || Streak-throated Woodpecker || Picus xanthopygaeus || স্থানীয় || |- || || Greater Yellownape || Chrysophlegma flavinucha || স্থানীয় || |- || ||Lesser Yellownape || Picus cholorolophus || স্থানীয় || |- || ||Grey-faced Woodpecker || Picus canus || স্থানীয় || |- || ||Rufous Woodpecker || Microptermus brachyurus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Bay Woodpecker || Blythipicus pyrrhotis || স্থানীয় || |- || ||Pale-headed Woodpecker || Gecinulus grantia || স্থানীয় || |- || [[বৰ ছাইয়া বাঢ়ৈটোকা]] || Great Slaty Woodpecker || Mulleripicus pulverulentus || স্থানীয় || |- || || Long-tailed Broadbill || Psarisomus dalhousiae || স্থানীয় || |- || || Silver-breasted Broadbill || Serilophus lunatus || স্থানীয় || |- || || Hooded Pitta || Pitta sordida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blue-naped Pitta || Hydrornis nipalensis || স্থানীয় || |- || || Bengal Bushlark || Mirafra assamica || স্থানীয় || |- || || Oriental Skylark || Alauda gulgula || স্থানীয় || |- || ||Sand Lark || Calandrella raytal || স্থানীয় || |- || || Grey-throated Sand-martin || Riparia chinensis || স্থানীয় || |- || || Asian House-martin || Delichon dasypus || স্থানীয় || |- ||[[চাতক]] ||Barn Swallow || Hirundo rustica ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Landsvale.jpg|centre|100px ]] |- || || Red-rumped Swallow || Cecropis daurica || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বগা বালিমাহী]] ||White Wagtail || Motacilla alba || পৰিভ্ৰমী ||[[File:White-Wagtail.jpg|centre|100px ]] |- || || Western Yellow Wagtail || Motacilla flava beema || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey Wagtail || Motacilla cinerea || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Citrine Wagtail || Motacilla c. citreola || পৰিভ্ৰমী || |- |- ||[[কেঁচুখাটী]] ||Olive-backed Pipit || Anthus hodgsoni || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Olive backed Pipit.jpg|centre|100px ]] |- || || Rosy Pipit || Anthus roseatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Richard’s Pipit || Anthus richardi || পৰিভ্ৰমী || |- || || Paddyfield Pipit || Anthus rufulus || স্থানীয় || |- ||[[বাৰীসুন্দৰী]] ||Asian Paradise Flycatcher || Terpsiphone paradise || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Terpsiphone paradisi -near Amaya Lake, Dambulla, Sri Lanka-8.jpg|centre|100px ]] |- || || || || স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Ashy Woodswallow || Artamus Woodswallow || স্থানীয় || |- || || Large Woodshrike || Tephrodornis gularis || স্থানীয় || |- || || Pied Flycatcher-shrike || Hemipus picatus || স্থানীয় || |- || || Black-winged Cuckooshrike || Lalage melaschistos || স্থানীয় || |- || || Large Cuckooshrike || Coracina macei || স্থানীয় || |- ||[[ৰূপহী]] ||Rosy Minivet ||Pericrocotus roseus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:PericrocotusRoseusGould.jpg|centre|100px]] |- || || Long-tailed Minivet || Pericrocotus ethologus || স্থানীয় || |- || || Short-billed Minivet || Pericrocotus brevirostris || স্থানীয় || |- || || Scarlet Minivet || Pericrocotus speciosus || স্থানীয় || |- || || Grey-chinned Minivet || Pericrocotus solaris || স্থানীয় || |- || ||Small Minivet || Pericricotus cinnamomeus || স্থানীয় || |- || || ‘Black-headed’ Long-tailed Shrike || Lanius schach tricolor group || স্থানীয় || |- ||[[বাঘ চৰাই]] || Grey-backed Shrike || Lanius tephronotus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Shrike || Lanius c. cristatus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ফেচুলুকা]] ||Red-vented Bulbul || Pycnonotus cafer || স্থানীয় ||[[File:Red-vented Bulbul (Pycnonotus cafer) in Tirunelveli, India.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বুলবুলি]] ||Red-whiskered Bulbul || Pycnonotus jocosus ||স্থানীয় ||[[File:Red-Whiskered Bulbul-1.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Black Bulbul || Hypsipetes leucocephalus || স্থানীয় || |- || || Ashy Bulbul || Hemixos flavala || স্থানীয় || |- || || Olive Bulbul || Iole virescens || স্থানীয় || |- || || Mountain Bulbul || Ixos mcclellandii || স্থানীয় || |- || || White-throated Bulbul || Alophoixus flaveolus || স্থানীয় || |- || || Black-crested Bulbul || Pycnonotus flaviventris || স্থানীয় || |- || || Black-headed Bulbul || Microtarsus atriceps || স্থানীয় || |- || || Crested Finchbill || Pycnonotus canifrons || স্থানীয় || |- || || Flavescent Bulbul || Pycnonotus flavascens || স্থানীয় || |- || || Striated Bulbul || Pycnonotus striatus || স্থানীয় || |- ||[[বিহুৱতী চৰাই]] ||Common Iora || Aegithina tipkia || স্থানীয় ||[[File:Common Iora.jpg|centre|100px ]] |- || || Orange-bellied Leafbird || Chloropsis hardwickii || স্থানীয় || |- || [[পাত চৰাই]] || Gold-fronted Leafbird || Chloropsis aurifrons || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Leafbird || Chloropsis cochinchinensis || স্থানীয় || |- || || Asian Fairy Bluebird || Irena puella || স্থানীয় || |- ||[[ৰাজকোঁৱৰ (চৰাই)]] ||Black-naped Monarch || Hypothymis azurea || স্থানীয় ||[[File:Hypothymis_azurea_-_Kaeng_Krachan.jpg|centre|100px]] |- ||[[নাচনী চৰাই]] ||White-throated Fantail || Rhipidura albicollis || স্থানীয় ||[[File:White-throated Fantail (Rhipidura albicollis) at Narendrapur I IMG 7624.jpg|centre|100px ]] |- || || Yellow-bellied Fantail || Chelidorhynx hypoxantha || স্থানীয় || |- || || Brown Dipper || Cicclus pallasii || স্থানীয় || |- || || Purple Cochoa || Cochoa purpurea || পৰিভ্ৰমী || |- || || Green Cocoa || Cochoa viridis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-bellied Rock-thrush || Monticola rufiventris || স্থানীয় || |- || || Blue Rock-thrush || Monticola solitarius || পৰিভ্ৰমী || |- || || Orange-headed Thrush || Geokichla citrina || স্থানীয় || |- || || Blue Whistling-thrush || Myophonus caeruleus || স্থানীয় || |- || || Black-throated Thrush || Turdes atrogularis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Red-throated Thrush || Turdes ruficollis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Tickell’s Thrush || Turdes unicolor || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-sided Thrush || Turdes feae || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eyebrowed Thrush || Turdes obscurus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Dusky Thrush || Turdus eunomus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-breasted Thrush || Turdus dissimilis || স্থানীয় || |- || || White collared Blackbird || Turdus albocinctus || স্থানীয় || |- || || Grey-winged Blackbird || Turdus boulboul || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut Thrush || Turdus r. rubrocanus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-tailed Thrush || Zoothera dixoni || পৰিভ্ৰমী || |- || || Small-billed Scaly Thrush || Zoothera dauma || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-billed Ground-thrush || Zoothera monticola || স্থানীয় || |- || || Dark-sided Ground-thrush || Zoothera marginata || স্থানীয় || |- || || White-browed Shorting || Brachypteryx montana || স্থানীয় || |- || || Lesser Shortwing || Brachypteryx leucophris || স্থানীয় || |- || ||White-tailed Blue Robin || Myiomela leucura || স্থানীয় || |- || || Himalayan Red-flanked Bush-robin || Tarsiger rufilatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Indian Blue Robin || Larvivora brunnea || পৰিভ্ৰমী || |- || || Golden Bush-robin || Tarsiger chrysaeus || পৰিভ্ৰমী || |- |- || || Bluethroat || Luscinia s. svecica || পৰিভ্ৰমী || |- || || Siberian Rubythroat || Calliope calliope || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[খোলাকটি]] || White-rumped Shama || Copsychus malabaricus || স্থানীয় || |- ||[[দহিকতৰা]] ||Oriental Magpie-robin || Copsychus saularis || স্থানীয় ||[[File:Magpie Robin 4479.jpg|centre|100px]] |- || || White-crowned Forktail || Enicurus leschenaulti || স্থানীয় || |- || || Little Forktail || Enicurus scouleri || স্থানীয় || |- || || Slaty-backed Forktail || Enicurus schistaceus || স্থানীয় || |- || || Black-backed Forktail || Enicurus immaculatus || স্থানীয় || |- || || Spotted Forktail || Enicurus maculatus || স্থানীয় || |- || || Black Redstart || Phoenicurus ochruros rufiventris || পৰিভ্ৰমী || |- || || Daurian Redstart || Phoenicurus auroreus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Hodgson’s Redstart || Phoenicurus hodgsoni || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blue-fronted Redstart || Phoenicurus frontalis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Plumbeous Water-redstart || Phoenicurus fuliginosus || স্থানীয় || |- || || White-capped River-chat || Phoenicurus leucocephalus || স্থানীয় || |- || || Hodgson’s Blue Robin || Hodgsonius phaenicuroides ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Pied Bushchat || Saxicola caprata || স্থানীয় || |- || [[শিলকতৰা]] || Siberian Stonechat || Saxicola m. maurus || পৰিভ্ৰমী || |- || || White-tailed Stonechat || Saxicola leucurus || স্থানীয় || |- ||[[ৰূপহী চমকা চৰাই]] || Jerdon’s Bushchat || Rhodophila jerdoni || স্থানীয় || |- || || Grey Bushchat || Rhodophila ferrea || স্থানীয় || |- ||[[গলমণিকা নাচনী]] ||Red-throated Flycatcher || Ficedula albicilla || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Red-breasted Flycatcher.jpg|centre|100px]] |- ||[[ নীলা নাচনী]] ||Slaty-blue Flycatcher || Ficedula tricolor || স্থানীয় ||[[File:DigeneaLeucomelanuraKeulemans.jpg|centre|100px]] |- ||[[ইটা-গুড়িয়া নাচনী চৰাই]] ||Ferruginous Flycatcher ||Muscicapa ferruginea || স্থানীয় ||[[File:Muscicapa ferruginea -side-8 (2).jpg|centre|100px]] |- || || Dark-sided Flycatcher || Muscicapa sibirica || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[এধানি নাচনী]] || Little Pied Flycatcher || Ficedula westermanni || স্থানীয় || |- || || White-gorgeted Flycatcher || Anthipes monileger || স্থানীয় || |- || || Ultramarine Flycatcher || Ficedula supercilliaris || স্থানীয় || |- || || Orange-gorgeted Flycatcher || Ficedula strophiata || স্থানীয় || |- || || Slaty-backed Flycatcher || Ficedula sordida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Snowy-browed Flycatcher || Ficedula hyperythra || স্থানীয় || |- || || Sapphire Flycatcher || Ficedula sapphira || স্থানীয় || |- || || Pale-chinned Flycatcher || Cyornis poliogenys || স্থানীয় || |- || || Blue-throated Flycatcher || Cyornis rubeculoides || স্থানীয় || |- || || Rufous-bellied Niltava || Niltava sundara || স্থানীয় || |- || [[নীলমতী]] || Verditer Flycatcher || Eumyias thalassinus || স্থানীয় || |- || || Pale Blue Flycatcher || Cyornis unicolor || স্থানীয় || |- || || Small Niltava || Niltava macgrigoriae || স্থানীয় || |- || || Large Niltava || Niltava grandis || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Laughingthrush || Trochalopteron squamatum || স্থানীয় || |- || || Assam Laughingthrush || Trochalopteron chrysopterum || স্থানীয় || |- || || Rufous-chinned Laughingthrush || Ianthocincla rufogularis || স্থানীয় || |- || || Spot-breasted Laughingthrush || Leucodioptron merulinus || স্থানীয় || |- || || Red-faced Liocichla || Liocichla phoenicea || স্থানীয় || |- || || Rufus-necked Laughingthrush || Dryonastes ruficollis || স্থানীয় || |- || || Striped Laughingthrush || Trochalopteron virgatum || স্থানীয় || |- || ||Rufous-vented Laughingthrush || Dryonastes gularis || স্থানীয় || |- || ||White-crested Laughingthrush || Leucodioptron leucolophus || স্থানীয় || |- || ||Greater Necklaced Laughingthrush || Garrulax pectoralis || স্থানীয় || |- || ||Lesser Necklaced Laughingthrush || Leucodioptron monileger || স্থানীয় || |- ||[[মুগী কাহুক]] ||Jerdon’s Babbler || Chrysomma altirostre || স্থানীয় || |- || ||Yellow-eyed Babbler || Chrysomma sinense || স্থানীয় || |- || ||Chestnut-capped Babbler || Timalia pileata || স্থানীয় || |- || ||Pin-striped Tit-babbler || Mixornis gularis || স্থানীয় || |- || || Rufous-fronted Babbler || Cyanoderma ruffifrons || স্থানীয় || |- || ||Golden Babbler || Cyanoderma chrysaea || স্থানীয় || |- ||[[সাতভনী]] ||Jungle Babbler || Turdoides striata || স্থানীয় ||[[File:2005-jungle-babbler.jpg|centre|100px ]] |- || || Grey-throated Babbler || Stachyris nigriceps || স্থানীয় || |- || ||Striated Babbler || Turdoides earlei || স্থানীয় || |- || ||Slender-billed Scimitar Babbler || Xiphirhynchus superciliaris || স্থানীয় || |- || ||Streak-breasted Scimitar Babbler || Pomatorhinus ruficollis || স্থানীয় || |- || ||White-browed Scimitar Babbler || Pomatorhinus schisticeps || স্থানীয় || |- || ||Large Scimitar-babbler || Megapomatorhinus hypoleucos || স্থানীয় || |- || || Black-crowned Scimitar Babbler || Pomatorhinus ferruginosus || স্থানীয় || |- || ||Spot-breasted Scimitar-babbler || Megapomatorhinus mcclellandi || স্থানীয় || |- || ||Long-billed Scimitar-babbler || Pomatorhinus ochraceiceps || স্থানীয় || |- || || Silver-eared Mesia || Leiothrix argentauris || স্থানীয় || |- || ||Red-billed Leiothrix || Leiothrix lutea || স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-chinned Yuhina || Yuhina nigrimenta || স্থানীয় || |- || || White-bellied Erpornis || Erpornis zantholeuca || স্থানীয় || |- || ||Striated Yuhina || Staphida castaniceps || স্থানীয় || |- || || Whiskered Yuhina || Yuhina flavicollis || স্থানীয় || |- || || White-naped Yuhina || Yuhina bakeri || স্থানীয় || |- || ||Stripe-throated Yuhina || Yuhina gularis || স্থানীয় || |- || || Rufous-winged Fulvetta || Pseudominla castaneceps || স্থানীয় || |- || || Yellow-throated Fulvetta || Pseudominla cinerea || স্থানীয় || |- || || Golden-breasted Fulvetta || Lioparus chrysotis || স্থানীয় || |- || ||White-browed Fulvetta || Fulvetta vinipectus || স্থানীয় || |- || || Rusty-capped Fulvetta || Schoeniparus dubius || স্থানীয় || |- || ||Rufous-throated Fulvetta || Schoeniparus rufogularis || স্থানীয় || |- || || Brown-cheeked Fulvetta || Alcippe poioicephala || স্থানীয় || |- || ||Nepal Fulvetta || Alcippe nipalensis || স্থানীয় || |- || ||Rusty-fronted Barwing || Actinodura egertoni || স্থানীয় || |- || || Rufous-backed Sibia || Leioptila annectens || স্থানীয় || |- || ||Grey Sibia || Malacias gracilis || স্থানীয় || |- || ||Indian White-hooded Babbler || Gampsorhynchus rufulus || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Minla || Siva cyanouroptera || স্থানীয় || |- || || Bar-throated Minla || Chrysominla strigula || স্থানীয় || |- || ||Red-tailed Minla || Minla ignotincta || স্থানীয় || |- || || Black-eared Shrike-babbler || Pteruthius melanotis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Shrike-babbler || Pteruthius aeralatus ||স্থানীয় || |- || || Himalayan Cutia || Cutia nipalensis ||স্থানীয় || |- || || Scaly-breasted Wren-babbler || Pnoepyga albiventer ||স্থানীয় || |- || || Pygmy Wren-babbler || Pnoepgya pusilla ||স্থানীয় || |- || ||Spotted Wren-babbler || Elachura formosa ||স্থানীয় || |- || || Eyebrowed Wren-babbler || Napothera epilepidota ||স্থানীয় || |- || || Streaked Wren-babbler || Napothera brevicaudata ||স্থানীয় || |- || || Long-billed Wren-babbler || Rimator malacoptillus ||স্থানীয় || |- || || Cachar Wedge-billed Babbler || Sphenocichla roberti ||স্থানীয় || |- || || Buff-breasted Babbler || Pellorneum tickelli ||স্থানীয় || |- || || Spot-throated Babbler || Pellorneum albiventre ||স্থানীয || |- || ||Abott’s Babbler || Malacocincla abbotti ||স্থানীয় || |- || || Puff-throated Babbler || Pellorneum rufficeps ||স্থানীয় || |- || || Black-throated Parrotbill || Suthora nipalensis ||স্থানীয় || |- || || Grey-headed Parrotbill || Paradoxornis gularis ||স্থানীয় || |- || || Pale-billed Parrotbill || Paradoxornis atrosuperciliaris ||স্থানীয় || |- || || White-breasted Parrotbill || Paradoxornis ruficeps ||স্থানীয় || |- || [[দীঘল নেজী ভাটৌ]] || Black-breasted Parrotbill || Paradoxornis flavirostris ||স্থানীয় || |- || || Spot-breasted Parrotbill || Paradoxornis guttaticollis ||স্থানীয় || |- ||[[টিক টিক চৰাই]] ||Bright-capped Cisticola ||Cisticola exilis || স্থানীয় ||[[File:Cisticola_exilis.jpg|centre|100px]] |- || ||Zitting Cisticola || Cisticola juncidis ||স্থানীয় || |- || ||Rusty-rumped Warbler || Locustella certhiola ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Indian Grassbird || Graminicola bengalensis ||স্থানীয় || |- || || Striated Grassbird || Megalurus palustris ||স্থানীয় || |- || [[কাঠি চৰাই]] || Bristled Grassbird || Chaetornis striata ||পৰিভ্ৰমী || |- || ||Rufescent Prinia || Prinia rufescens ||স্থানীয় || |- ||[[ধোঁৱাবৰণীয়া নলচুপি চৰাই]] ||Ashy Prinia ||Prinia socialis || স্থানীয় ||[[File:Ashy Prinia (Prinia socialis) in Hyderabad W IMG_8745.jpg|centre|100px]] |- || ||Grey-breasted Prinia || Prinia hodgsonii ||স্থানীয় || |- || ||Plain Prinia || Prinia inornata ||স্থানীয় || |- || || Yellow-bellied Prinia || Prinia flaviventris ||স্থানীয় || |- || || Striated Prinia ||Prinia cinigera ||স্থানীয় || |- || || Graceful Prinia || Prinia gracilis ||স্থানীয় || |- || || Swamp Prinia || Prinia cinerascens ||স্থানীয় || |- || ||Black-throated Prinia ||Prinia atrogularis ||স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Himalayan Aberrant Bush-warbler || Horornis flavolivaceus ||স্থানীয় || |- || || Strong-footed Bush-warbler || Horornis forticeps ||স্থানীয় || |- || ||Large Bush-warbler ||Oligura major ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-sided Bush-warbler ||Oligura brunnifrons ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Pale footed Bush-warbler || Urosphena pallidipes || পৰিভ্ৰমী || |- || || Korean Bush-warbler || Horornis canturians || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Chinese Bush-warbler || Locustella tacsanowskia ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Spotted Bush-warbler || Locustella thoracica || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Bush-warbler || Locustella luteoventris || স্থানীয় || |- || || Russet Bush-warbler ||Locustella mandelli || স্থানীয় || |- || ||Indian Reed-warbler || Acrocephalus brunnescens || স্থানীয় || |- || ||Thick-billed Warbler || Phragamaticola aedon || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blyth’s Reed-warbler ||Acrocephalus dumetorum || স্থানীয় || |- || || Paddyfield Warbler || Acrocephalus agricola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blunt-winged Reed Warbler ||Acrocephalus concinens stevensi || স্থানীয় || |- ||[[টিপচী]]/পাতসিয়া ||Common Tailorbird || Orthotomus sutorius || স্থানীয় ||[[File:2005-tailor-bird.jpg|centre|100px ]] |- || || Black-necked Tailorbird || Orthotomus atrogularis || স্থানীয় || |- || || Mountain Tailorbird ||Phyllergates cuculatus || স্থানীয় || |- || || Slaty-bellied Tesia || Tesia olivea || স্থানীয় || |- || || Yellow-browed Tesia || Tesia cyaniventer || স্থানীয় || |- || ||Chestnut-headed Tesia || Oligura castaneocorornata || স্থানীয় || |- || ||Broad-billed Warbler || Tickellia hodgsoni || স্থানীয় || |- || || Rufous-faced Warbler ||Abroscopus albogularis || স্থানীয় || |- || ||Yellow-bellied Warbler || Abroscopus superciliaris || স্থানীয় || |- || || Chestnut-crowned Warbler || Seicercus castaniceps || স্থানীয় || |- || ||Grey-hooded Warbler || Phylloscopus xanthoscschistos || স্থানীয় || |- || || Grey-cheeked Warbler || Seicercus poliogenys || স্থানীয় || |- ||[[বগা চকুৱা চটচটী]] || White-spectacled Warbler || Seicercus affinis || স্থানীয় || |- || || Whistler’s Warler || Seicercus whistleri || স্থানীয় || |- ||[[ধোঁৱামূৰীয়া নাচনী]] || Grey-headed Canary-flycatcher || Culicicapa ceylonensis || স্থানীয় || |- || ||Dusky Warbler || Phylloscopus f.fuscatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Tickell’s Leaf-warbler || Phylloscopus affinis ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Greenish Warbler || Phylloscopus t. trochiloides || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Blyth’s Leaf-warbler ||Phylloscopus reguloides || স্থানীয় || |- || ||Yellow-browed Leaf-warbler || Phylloscopus inornatus || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Mandelli’s Leaf-warbler || Phylloscopus mandellii ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Orange-barred Leaf-warbler ||Phylloscopus pulcher ||পৰিভ্ৰমী || |- || ||Lemon-rumped Leaf-warbler ||Phylloscopus chloronotus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-faced Leaf-warbler || Phylloscopus maculipennis ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-vented Warbler || Phylloscopus cantator ||স্থানীয় || |- ||[[ভদৰকলি]] ||Great Tit || "Parus major’' || স্থানীয় ||[[File:Parus major 2 Luc Viatour.jpg|centre|100px ]] |- || || Cinereus Tit || Parus cinereus ||স্থানীয় || |- || || Green-backed Tit || Parus monticolus ||স্থানীয় || |- || ||Red-headed Tit || Aegithalos iredalei ||স্থানীয় || |- || ||Black-spotted Yellow Tit ||Parus spilonotus ||স্থানীয় || |- || ||Sultan Tit || Melanochlora sultanea ||স্থানীয় || |- || ||Wallcreeper ||Tichodroma muraria ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Velvet-fronted Nuthatch || Sitta frontalis ||স্থানীয় || |- || ||Chestnut-bellied Nuthatch ||Sitta cinnamoventris ||স্থানীয় || |- ||[[জেঠী চৰাই]] || Beautiful Nuthatch || Sitta formosa ||স্থানীয় || |- ||[[ফুলটোকা চৰাই]]/ ৰঙাপিঠীয়া ফুলটোকা ||Scarlet Backed Flowerpecker || Dicaeum ignipectus ||স্থানীয় || |- || ||Plain Flowerpecker || Dicaeum minullum ||স্থানীয় || |- || ||Thick-billed Flowerpecker ||Pachyglossa agile ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-vented Flowerpecker || Pachyglossa chrysorrhea ||স্থানীয় || |- || ||Fire-breasted Flowerpecker || Dicaeum ignipectus ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-bellied Flowerpecker || Pachyglossa melanoxantha ||স্থানীয় || |- ||[[বগা-চকুৱা টিপচী]] || Oriental White-eye || Zosterops palpebrosus ||স্থানীয় || |- ||[[মৌপিয়া]] ||Crimson Sunbird || Aethopyga siparaja || স্থানীয় ||[[File:Crimson_sunbird.jpg|centre|100px ]] |- || || Ruby-cheeked Sunbird || Chalcoparia singalensis ||স্থানীয় || |- || [[বেঙুণীয়া মৌপিয়া]] || Purple Sunbird || Cinnyris asiaticus ||স্থানীয় || |- || ||Fire-tailed Sunbird || Aethopyga ignicauda ||স্থানীয় || |- || || Mrs Gould’s Sunbird ||Aethopyga gouldiae ||স্থানীয় || |- || || Black-breasted Sunbird ||''Aethopyga saturata'' ||স্থানীয় || |- || || Green-tailed Sunbird ||''Aethopyga nipalensis'' ||স্থানীয় || |- || ||Streaked Spiderhunter ||''Arachnothera magna'' ||স্থানীয় || |- ||[[মকৰাখাঁতী]] ||Little Spiderhunter ||''Arachnothera longirostra'' ||স্থানীয় || |- || ||Little Bunting ||''Emberiza pusilla'' ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-eared Bunting ||''Emberiza fucata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Yellow-breasted Bunting ||''Emberiza aureola'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-faced Bunting ||''Emberiza spodocephala'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Rosefinch ||''Erythrina erythrina roseata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Scarlet Finch ||''Haematospiza sipahi'' ||স্থানীয় || |- ||[[ৰঙা টুনি]] ||Red Avadavat ||''Amandava amandava'' || স্থানীয় ||[[File:Amandava amandava (VijayCavale).jpg|centre|100px ]] |- ||[[ফুটুকী টুনি]] ||Scaly-breasted Munia ||''Lonchura punctulata'' || স্থানীয় ||[[File:Scaly breasted Munia I IMG 4769.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ক’লা টুনি]] ||Chestnut Munia ||''Lonchura atricapilla'' || স্থানীয় ||[[File:Black-headed Munia I IMG 7747.jpg|centre|100px ]] |- || || White-rumped Munia ||''Lonchura striata'' ||স্থানীয় || |- ||ঘৰচিৰিকা/[[ঘনচিৰিকা]] ||House Sparrow ||''Passer domesticus'' || স্থানীয় ||[[File:House Sparrow (Passer domesticus)- Male in Kolkata I IMG 5904.jpg |centre|100px ]] |- ||[[বনচিৰিকা]] || Eurasian Tree Sparrow ||''Passer montanus'' || স্থানীয় ||[[File:Tree Sparrow August 2007 Osaka Japan.jpg |centre|100px ]] |- || || Cinnamon Sparrow ||''Passer rutilans'' ||স্থানীয় || |- ||[[টোকোৰা]] ||Black-breasted Weaver ||''Ploceus benghalensis'' || স্থানীয় ||[[File:Black-breasted Weaver I IMG 9557.jpg|centre|100px ]] |- || || Eastern Baya Weaver ||''Ploceus philippinus burmanicus'' ||স্থানীয় || |- || || Streaked Weaver ||''Ploceus manyar'' ||স্থানীয় || |- || || Finn’s Weaver ||''Ploceus megarhynchus'' ||স্থানীয় || |- ||[[সখিয়তী]] ||Black-hooded Oriole ||''Oriolus xanthornus'' || স্থানীয় ||[[File:Black-hooded_Oriole_(Oriolus_xanthornus)_in_Kolkata_I_IMG_7603.jpg|centre|100px ]] |- || || Maroon Oriole ||''Oriolus traillii'' ||স্থানীয় || |- || || Slender-billed Oriole ||''Oriolus tenuirostris'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-naped Oriole ||''Oriolus chinensis diffusus'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ফেঁচু]] ||Black Drongo ||''Dicrurus macrocercus'' || স্থানীয় ||[[File:Black_Drongo_(Dicrurus_macrocercus)_IMG_7702_(1)..JPG|centre|100px ]] |- ||[[ ভীমৰাজ]] ||Greater Racket-tailed Drongo ||''Dicrurus paradiseus'' || স্থানীয় ||[[File:Dicrurus paradiseus -Kerala -India-6-3c.jpg|centre|100px ]] |- || || Ashy Drongo ||''Edolius leucophaeus'' || স্থানীয় || |- || || Bronzed Drongo ||''Chaptia aenea'' || স্থানীয় || |- || ||Lesser Racket-tailed Drongo ||''Dicrurus remifer'' || স্থানীয় || |- || ||Hair-crested Drongo ||''Dicrurus hottentottus'' || স্থানীয় || |- ||[[কাঠ শালিকা]] ||Grey-headed Starling ||''Sturnia malabarica'' || স্থানীয় ||[[File:Chestnut tailed Starling I4- Kolkata IMG 7865.jpg|centre|100px]] |- || || Spot-winged Starling ||''Saroglossa spiloptera'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কাণকুৰিকা]] || Asian Pied Starling ||''Gracupica contra'' || স্থানীয় || |- ||[[গাং শালিকা]] ||Bank Myna ||''Acridotheres ginginianus'' || স্থানীয় ||[[File:Bank Myna (Acridotheres ginginianus) at Hodal I IMG 5840.jpg|centre|100px]] |- ||[[চুটীয়া শালিকা]] ||Jungle Myna ||''Acridotheres fuscus'' || স্থানীয় ||[[File:Jungle Myna (Acridotheres fuscus) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 3960.jpg|centre|100px]] |- ||[[ঘৰ শালিকা]] ||Common Myna ||''Acridotheres tristis'' || স্থানীয় ||[[File:Common Myna (Acridotheres tristis) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4297.jpg|centre|100px]] |- || || White-vented Myna ||''Acridotheres grandis'' || স্থানীয় || |- || || Common Hill-myna ||''Gracula religiosa'' || স্থানীয় || |- || [[পাটিকাউৰী]] || House Crow ||''Corvus splendens'' || স্থানীয় || |- || [[ঢোৰাকাউৰী]] || Eastern Jungle Crow ||''Corvus macrorhynchos levailantii'' || স্থানীয় || |- ||[[কোকলোঙা]] ||Rufous Treepie ||''Dendrocitta vagabunda'' || স্থানীয় ||[[File:Rufous_Treepie_Dendrocitta_vagabunda.jpg|centre|100px ]] |- || || Common Green Magpie ||''Cissa chinensis'' || স্থানীয় || |- || || Grey Treepie ||''Dendrocitta formosae'' || স্থানীয় || |- ||[[কিকি হাঁহ]] || Cotton Pygmy Goose ||''Nettapus coromandelianus'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Cotton Pygmy-goose (Nettapus coromandelianus)- Male & Female l in Kolkata I IMG 2470.jpg|centre|100px]] |- ||[[কুটুম চৰাই]] || Water Cock ||''Gallicrex cinerea'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Gallicrex cinerea -Basai Wetlands, near Gurgaon, Haryana, India-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ৰামপৰা ]] ||Brown headed Gull ||''Larus brunicephalus'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Brown-headed Gull. in breeding plumage.jpg|centre|100px ]] |- |} {{-}} [[শ্ৰেণী:জীৱবিজ্ঞান সম্পৰ্কীয় তালিকা আৰু প্ৰবন্ধ]] [[শ্ৰেণী:অসম সম্পৰ্কীয় তালিকা]] [[শ্ৰেণী:জীৱবিজ্ঞান]] ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} # অসমৰ চৰাই পৰ্যবেক্ষণৰ হাতপুথি- সৌম্যদ্বীপ দত্ত # The Birds of Assam- Anwaruddin Choudhury 3u062ozo5tfz2nd0b935nufbk5haa0i 331697 331694 2022-08-27T13:11:06Z UB Utpal 34976 wikitext text/x-wiki জৈব-বৈচিত্ৰ্যত চহকী [[অসম]] নানাৰঙী স্থানীয় আৰু পৰিভ্ৰমী [[চৰাই]]ৰ এক অপূৰ্ব বিচৰণভূমি। তথ্য অনুসৰি, [[ভাৰত|ভাৰতবৰ্ষ]]ত পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহৰ প্ৰায় ৫৩%, অৰ্থাৎ ছশৰো অধিক চৰাই-চিৰিকটি অসমত দেখা পোৱা যায়।<ref>http://envis.nic.in</ref> আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি আৰু প্ৰাকৃতিক সম্পদ সংৰক্ষণ সংঘই (IUCN) প্ৰজাতিসমূহৰ মুঠ আৱাদী, আৱাদী হ্ৰাসৰ হাৰ, ভৌগোলিক বিতৰণ, বিতৰণৰ বিচ্ছিন্নতা তথা সংৰক্ষণৰ গুৰুত্ব অনুসৰি প্ৰস্তুত কৰা [[আই ইউ চি এন ৰঙা তালিকা|ৰঙা তালিকা]] (IUCN Red List of Threatened Species) ত অসমত দেখা পোৱা কিছুসংখ্যক চৰায়েও স্থান পাইছে। এই সমূহৰ ভিতৰত [[হাড়গিলা]] (Greater Adjutant), [[পাতি শগুণ]] (White-rumped Vulture), [[ৰজা শগুণ]] (Red-headed Vulture), [[উলূম’ৰা]] (Bengal Florican) আদি উল্লেখযোগ্য। [[অসম]]ত স্থানীয় [[চৰাই]]ৰ পৰা আৰম্ভ কৰি সূদুৰ বিদেশৰপৰা অহা পৰিভ্ৰমী চৰাইলৈকে বিভিন্ন ধৰণৰ চৰাই দেখা পোৱা যায়। ইয়াৰে যথাসম্ভৱ চৰাইৰ তালিকা তলত দিয়া হ'ল।<ref>Birds of South Asia: The Ripley Guide. Volumes 1 & 2 (9788487334672): Pamela C. Rasmussen, John C. Anderton</ref> {| class="sortable wikitable" width=100% |- ! অসমীয়া নাম ! ইংৰাজী নাম ! বৈজ্ঞানিক নাম ! স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী ! width=100px| চিত্ৰ |- ||[[পানীডুবি]] ||Little Grebe ||''Tachybaptus ruficollis'' || স্থানীয় ||[[File:Little grebe in Sakai, Osaka, February 2016.jpg|centre|100px]] |- ||[[বৰডুবি বা টুপী মুৰীয়া বৰডুবি]] ||Great Crested Grebe ||''Podiceps cristatus'' ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Great Crested Grebe (Podiceps cristatus) (14).JPG|centre|100px]] |- ||[[ঢেৰা]] ||Spot-billed Pelican ||''Pelecanus phillippensis'' ||স্থানীয় ||[[File:Pelecanus Philippensis.JPG|centre|100px ]] |- || || Great White Pelican ||''Pelecanus onocrotalus'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Great white pelican (Pelecanus onocrotalus).jpg|centre|100px]] |- ||[[ কৈলাঙী]] ||Indian Shag ||''Phalacrocorax fuscicollis'' || স্থানীয় ||[[File:Indian cormorant (Phalacrocorax fuscicollis) 7.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানী কাউৰী]] ||Little Cormorant ||''Phalacrocorax niger'' || স্থানীয় || [[File:Cormorant, found at Assam.jpg|centre|100px]] |- ||[[ দৈকলা]] ||Great Cormorant ||''Phalacrocorax carbo'' || স্থানীয় || [[File:Phalacrocorax carbo Vic.jpg|centre|100px]] |- ||[[মণিয়ৰি]] ||Lang-en|Darter ||''Anhinga melanogaste'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:Darter I IMG 8115.jpg|centre|100px]] |- ||[[বৰ বগ]] ||Great Egret ||''Egretta alba'' || স্থানীয় || [[File:Great_Egret_Fish.jpg|centre|100px]] |- ||[[ বামুণ বগলী]] ||Little Egret ||''Egretta garzetta'' || স্থানীয় || [[File:Little Egret Reflection.jpg|centre|100px]] |- ||[[গো-বগ]] || Eastern Cattle Egret ||''Bubulcus coromandus'' || স্থানীয় || [[File:Cattle Egret.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানী বগলী]] বা মাজু বগলী ||Intermediate Egret ||''Egretta intermedia'' || স্থানীয় || [[File:Mesophoyx intermedia 2 - Laem Pak Bia.jpg|centre|100px]] |- ||[[ কণামুছৰি]] || Indian Pond Heron ||''Ardeola grayii'' | স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:কণামুছৰি চৰাই.JPG|centre|100px]] |- ||[[ চেঁচা বগলী]] বা হালখেদা চৰাই || Gray Heron ||''Ardea cinerea'' || স্থানীয় ||[[File:Gray Heron (5371216198).jpg|centre|100px]] |- ||[[আজান চৰাই]]/লাল কোল ||Purple Heron ||''Ardea purpurea'' ||স্থানীয় ||[[File:Purple Heron (Ardea purpurea) IMG 8268 (2). Underwing. Thane, Maharashtra..JPG|centre|100px]] |- ||[[বৰ আজান]] || White-bellied Heron ||''Ardea insignis'' || স্থানীয় ||[[File:White-Bellied Heron cropped.jpg|centre|100px]] |- || || Goliath Heron ||''Ardea goliath'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Goliath Heron (Ardea goliath) (6012387130).jpg|centre|100px]] |- || || Chinese Pond-heron ||''Ardeola bacchus'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Chinese Pond Heron in Summer.jpg|centre|100px]] |- || || Malayan Night-heron ||''Gorsachius melanolophus'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Malayan night heron 2.JPG|centre|100px]] |- ||[[ ৰাতিচৰা বা নিশাচৰ বগলী ]] || Black-crowned Night-heron ||''Nycticorax nycticorax'' || স্থানীয় || [[File:Black-crowned Night Heron 6929.jpg|centre|100px]] |- || || Striated Heron ||''Butorides striata'' || স্থানীয় || [[File:Striated heron (Butorides striata striata).JPG|centre|100px]] |- || || Black Bittern ||''Dupetor flavicollis'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Black Bittern by Dr. Raju Kasambe DSCN6890 (5).jpg|centre|100px]] |- ||[[ ইটাগুৰীয়া]] ||Chestnut Bittern ||''Ixobrychus cinnamomeus'' || স্থানীয় || [[File:Ixobrychus_cinnamomeus_Jaunpur.JPG|centre|100px]] |- || || Yellow Bittern ||''Ixobrychus sinensis'' || স্থানীয় || [[File:Yellow Bittern hunting.jpg|centre|100px]] |- || || Eurasian Bittern ||''Botaurus stellaris'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Eurasian Bittern - Torrile - Italy 4528 (15409347121).jpg|centre|100px]] |- ||[[শামুকভঙা]] ||Asian Openbill ||''Anastomus oscitans'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:AsianOpenbillWithPilaglobosa Mainpuri.JPG |centre|100px ]] |- ||[[ তেলীয়া সাৰেং]] || Black-necked Stork ||''Ephippiorhynechus asiaticusasiaticus'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:Black necked Stork I2-Bharatpur IMG 8533.jpg|centre|100px]] |- || [[ কনুৱা ]] || Woolly-necked Stork ||''Ciconia episcopus'' || স্থানীয় ||[[File:White necked stork (Ciconia episcopus) 21-Mar-2007 7-37-51 AM 21-Mar-2007 7-37-52.JPG|centre|100px ]] |- ||[[কাকৈঢোৰা]] || Painted Stork ||''Mycteria leucocephala'' || স্থানীয় || [[File:Painted stork foraging.jpg|centre|100px ]] |- || || Black Stork || Ciconia nigra || পৰিভ্ৰমী || [[File:Pseudibis_papillosa.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ কলা আকুহী বগ]] || Indian Black Ibis || Pseudibis papillosa || স্থানীয় ||[[File:Black stork (Ciconia nigra).jpg|centre|100px ]] |- || || Glossy Ibis ||''Plegadis falcinellus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-headed Ibis ||''Threskiornis melanocephalus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Spoonbill ||''Platalea leucorodia'' || স্থানীয় || |- ||[[ হাড়গিলা]] ||[[:en:Greater Adjutant|Greater Adjutant]] ||''Leptoptilos dubius'' || স্থানীয় ||[[File:Greater adjutant.jpg|centre|100px]] |- ||[[ বৰটোকোলা]] || [[:en:Lesser Adjutant|Lesser Adjutant]] ||''Leptoptilos javanicus'' || স্থানীয় ||[[File:Leptoptilos javanicus.jpg|centre|100px]] |- ||[[ধৃতিৰাজ]] ||Bar-headed Goose ||''Anser indicus'' || ||[[File:Bar-headed Goose - St James's Park, London - Nov 2006.jpg|centre|100px ]] |- ||[[দেওৰাজ হাঁহ]] ||Grey-leg Goose ||''Anser anser'' || স্থানীয় ||[[File:Graugans Anser Anser.jpg|centre|100px ]] |- ||[[শৰালি]] ||Lesser Whistling Duck ||''Dendrocygna javanica'' || স্থানীয় ||[[File:Dendrocygna javanica (Lesser Whistling Duck - Zwergpfeifgans) Weltvogelpark Walsrode 2012-009.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বৰশৰালি]] ||Fulvous Whistling Duck ||''Dendrocygna bicolor'' || স্থানীয় ||[[File:Dendrocygna bicolor wilhelma.jpg|centre|100px ]] |- ||[[চাকৈ-চকোৱা]] ||Ruddy shelduck ||''Tadorna ferruginea'' ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Ruddy Shelduck (Tadorna ferruginea)- Female at Bharatpur I.jpg|centre|100px]] |- || || Common Shelduck ||''Tadorna tadorna'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Knob-billed Duck ||''Sarkidiornis melanotos'' || স্থানীয় || |- ||[[দেওহাঁহ ]] ||White-winged Wood Duck ||''Cairina scutulata'' || স্থানীয় ||[[File:Malaienente Cairina scutulata 0505053.jpg|centre|100px]] |- ||[[কলীমূৰী হাঁহ]] ||Common Teal ||''Anas crecca'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Common Teal (Anas crecca) near Hodal, Haryana W IMG 6512.jpg|centre|100px ]] |- || || Garganey ||''Querquedula querquedula'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[সৰুমূগী হাঁহ]] ||Gadwall ||''Anas strepera'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Anas-strepera-001.jpg|centre|100px ]] |- || ||Falcated Duck ||''Mareca falcata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Wigeon ||''Mareca penelope'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ দীঘলনেজী]] ||Northern Pintail ||''Anas acuta'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Northern Pintails (Male & Female) I IMG 0911.jpg|centre|100px ]] |- ||[[খন্তীয়া হাঁহ]] ||Northern Shoveler ||''Spatula clypeata'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Northern Shoveler by Dan Pancamo.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বৰমূগী হাঁহ]] ||Spot-billed Duck ||''Anas poecilorhyncha'' || স্থানীয় ||[[File:Spot-billed Duck RWD7.jpg|Spot-billed Duck RWD7|centre|100px ]] |- ||[[আমৰ’লীয়া হাঁহ]] ||Mallard ||''Anas platyrhynchos'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Anas platyrhynchos male female quadrat.jpg|centre|100px ]] |- || || Greater Scaup ||''Aythya marila'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বামুণী হাঁহ]] ||Tufted Duck ||''Aythya fuligula'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Tufted-Duck-male-female.jpg|centre|100px ]] |- || || Baer’s Pochard ||''Aythya baeri'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কাকলি হাঁহ]] ||Ferruginous Pochard ||''Athya nyroca'' || || |- || ||Common Pochard ||''Aythya ferina'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Red-crested Pochard ||''Netta rufina'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Pink-headed Duck ||''Rhodonessa caryophyllacea'' || স্থানীয় || |- ||[[ঘিলা হাঁহ]] ||Cotton Teal ||''Netapus cormandelianus'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Cotton Pygmy-goose.jpg|centre|100px ]] |- || || Mandarin Duck ||''Aix galericulata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Marbled Duck ||''Marmaronetta angustirostris'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Common Goldeneye ||''Bucephala clangula'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Smew ||''Mergellus albellus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Common Merganser ||''Mergus merganser'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[চিলনী ]] ||Black kite ||''Milvus migrans'' || স্থানীয় ||[[File:চিলনী.JPG|centre|100px]] |- ||[[ৰঙাচিলনী]] ||Brahmini Kite ||''Accipiter badis'' || স্থানীয় || [[File:Haliastur indus -Karratha, Pilbara, Western Australia, Australia-8 (1).jpg|centre|100px ]] |- || || Jerdon’s Baza ||''Aviceda jerdoni'' || স্থানীয় || |- || || Black Baza ||''Aviceda leuphotes'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black Kite || Milvus migrans migrans || স্থানীয় || |- || || Black-eared Kite ||''Milvus migrans lineatus'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ বৰীশেন]] ||Shikra ||''Accipiter badis'' || স্থানীয় || [[File:Shikra1.jpg|Shikra (Male)|centre|100px ]] |- || || Besra Sparrowhawk || Accipiter virgatus || স্থানীয় || |- || || Northern Goshawk || Accipeter gentilis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Sparrowhawk || Accipeter nisus melaschistos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Crested Goshawk || Accipiter trivirgatus || স্থানীয় || |- || || Himalayan Buzzard || Buteo burmanicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Oriental Honey-buzzard || Pernis ptilorhynchus || স্থানীয় || |- || || White-eyed Buzzard || Butastur teesa || স্থানীয় || |- || [[সাপকটা]] || Crested Serpent-eagle || Spilornis cheela || স্থানীয় || |- || || Short-toed Eagle || Ciraetus gallicus || স্থানীয় || |- || || Rufous-bellied Eagle || Lophotriorchis kienerii || স্থানীয় || |- || || Bonelli’s Eagle || Aquila fasciata || স্থানীয় || |- || || Mountain Hawk-eagle || Nisaetus nipalensis || স্থানীয় || |- || || Changeable Hawk-eagle || Nisaetus limnaeetus || স্থানীয় || |- || || Crested Hawk-eagle || Nisaetus cirrhatus || স্থানীয় || |- || || Black eagle || Ictinaetus malayensis || স্থানীয় || |- || [[কুৰুৱা]] || Indian Spotted Eagle || Clanga hastata || স্থানীয় || |- || || Greater Spoted Eagle || Clanga clanga || পৰিভ্ৰমী || |- || || Steppe Eagle || Aquila nipalensis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Western Osprey || Pandion haliaetus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Lesser Fish-eagle || Icthyophaga humilis || স্থানীয় || |- ||[[উকাহ]] ||Grey headed Fish-eagle || Icthyophaga icthyaectus || স্থানীয় || [[File:Ichthyophaga ichthyaetus -Kazaringa, Assam, India-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[কুৰুৱা]] ||Pallas’s Fish-eagle || Haliaeetus leucoryphus || স্থানীয় || [[File:Pallas's Fish Eagle ( Haliaeetus leucoryphus) 2.jpg|centre|100px ]] |- || || White-tailed Eagle || Haliaeetus albicilla || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ পাতি শগুণ]] ||White- rumped Vulture || Gyps bengalensis || স্থানীয় ||[[File:Gyps bengalensis juvenile 1.jpg|centre|100px]] |- || || Slender-billed Vulture || Gyps tenuirostris || স্থানীয় || |- || [[বৰাশগুণ]] ||Eurasian Griffon || Gyps fulvus || পৰিভ্ৰমী || [[File:Gyps fulvus - 01.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Vulture || Gyps himalayensis || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ৰজা শগুণ]] ||Red-headed Vulture || Sarcogyps calvus || স্থানীয় ||[[File:Red-headed-Vulture.jpg|centre|100px]] |- ||[[ডবাশেন]] ||Western Marsh Harrier || Circus aeruginosus || পৰিভ্ৰমী || [[File:Rohrweihe.jpg|centre|100px ]] |- || |- ||[[মাছুৱা শেন]] || Pallid Harrier || Circus macrourus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Pied Harrier || Circus melanoleucos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Hen Harrier || Circus cyaneus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Collared Falconet || Microhierax caerulescens || স্থানীয় || |- || || Pied Falconet || Microhierax melanoleucos || স্থানীয় || |- || || Common Kestrel || Falco tinnunculus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Oriental Hobby || Falco severus || স্থানীয় || |- || || Amur Falcon || Falco amurensis || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ৰঙামূৰীয়া শেন]] ||Red headed Falcon || Falco chicquera || স্থানীয় || [[File:Red-Necked Falcon.JPG|centre|100px ]] |- ||[[শেন]] ||Shahin / Peregrine Falcon ||Falco peregrinus peregrinator || স্থানীয় || [[File:FalcoAtricepsKeulemans.jpg|centre|100px ]] |- || || Black Francolin || Francolinus francolinus || স্থানীয় || |- ||[[হঁয়ক’লী]] ||Swamp Francolin ||Francolinus gularis || স্থানীয় ||[[File:Francolinus gularis hm.jpg|centre|100px]] |- || || Mountain Bamboo Partridge || Bambusicola fytchii || স্থানীয় || |- || || Common Hill-partridge || Arborophila torqueola || স্থানীয় || |- || || White-cheeked Hill-partridge || Arborophila atrogularis || স্থানীয় || |- || ||Rufus-throated Hill-partridge || Arborophila rufogularis || স্থানীয় || |- ||[[বতা চৰাই]] ||Common Quail || Coturnix coturnix || স্থানীয় ||[[File:Coturnix coturnix (Warsaw zoo)-1.JPG|centre|100px ]] |- || || Blue-breasted Quail || Excalfactoria chinensis || স্থানীয় || |- || || Barred Buttonquail || Turnix suscitator || স্থানীয় || |- || || Yellow-legged Buttonquail || Turnix tanki || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বনকুকুৰা]] ||Red Jungle Fowl || Gallus gallus || স্থানীয় ||[[File:Red junglefowl hm.jpg|centre|100px ]] |- || [[দেও ডৰিক]] || Grey Peacock-pheasant || Polyplectron bicalcaratum || স্থানীয় || |- || [[ডৰিক]] || Kaleej Pheasant || Lophura leucomelanos || স্থানীয় || |- || [[ম’ৰা চৰাই]] || Indian Peafowl || Pavo cristatus || স্থানীয় || |- || || Common Crane || Grus grus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[কৰ্চন চৰাই]] || Sarus Crane || Grus antigone || স্থানীয় || |- ||[[উলূম’ৰা]] ||Bengal Florican || Haubaropsis bengalensis || স্থানীয় ||[[File:BustardsLyd4.jpg|BustardsLyd4|centre|100px ]] |- || || Slaty-breasted Rail || Gallirallus striatus || স্থানীয় || |- || || Eastern Water Rail || Rallus indicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Slaty-legged Crake || Rallina eurizonoides || স্থানীয় || |- || || Ruddy-breasted Crake || Porzana fusca || স্থানীয় || |- || || Black-tailed Crake || Porzana bicolor || স্থানীয় || |- ||[[ডাউক]] ||White-breasted Waterhen ||Amaurornis phoenicurus || স্থানীয় ||[[File:Amaurornis phoenicurus.jpg|centre|100px]] |- ||[[ক’ৰা চৰাই]] || Watercock || Gallicrex cinerea || স্থানীয় || |- ||[[কামচৰাই]] || Purple Moorhen || Porphyrio porphyrio || স্থানীয় || [[File:Purple Moorhen.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানীডাউক]] || Common Moorhen || Gallinula chloropus || স্থানীয় ||[[File:Common Moorhen (Gallinula chloropus) in a Nelumbo nucifera (Indian Lotus) pond W IMG_8779.jpg|centre|100px ]] |- || [[বন ঢেকৰ]] || Masked Finfoot || Heliopais personatus || স্থানীয় || |- || || Pied Avocet || Recurvirostra avosetta || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ দলপুঙা ]] ||Bronze-winged Jacana || Hydrophasianus chirurgus || স্থানীয় ||[[File:Bronzewinged jacana.jpg|centre|100px ]] |- ||[[দলমৰা]] ||Pheasant-Tailed Jacana ||Hydrophasianus chirurgus || স্থানীয় ||[[File:Pheasant-tailed Jacana (Hydrophasianus chirurgus)- Breeding in Hyderabad, AP W IMG 7623.jpg|centre|100px]] |- || || Small Pratincole || Glareola Lactea || স্থানীয় || |- || || Great Thick-knee || Esacus recurvirostris || স্থানীয় || |- ||[[ বালিঘৰা ]] ||Red-wattled Lapwing || Vanellus indicus || স্থানীয় ||[[File:Red-wattled Lapwing denoised.jpg|centre|100px ]] |- || || River Lapwing || Vanellus duvaucelii || স্থানীয় || |- || [[দ’লঘোৰা]] || Grey-headed Lapwing || Vanellus cinereus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[টেটাটুৱা]] || Northern Lapwing || Vanellus vanellus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || [[ল’ৰিয়লি]] || Little Ringed Plover || Charadrius dubius curonicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-billed Plover || Charadrius placidus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Greenshank || Tringa nebularia || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[লৰীয়তী]] || Marsh Sandpiper || Tringa stagnatilis || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Tringa stagnatilis 2 - Laem Pak Bia.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ বৰবালি বগুৱা]] ||Wood Sandpiper || Tringa glareola || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Wood Sandpiper Photograph By Shantanu Kuveskar.jpg|centre|100px ]] |- || || Green Sandpiper || Tringa ochropus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[বালিটোকা]] || Common Sandpiper || Actitis hypoleucos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Redshank || Tringa totanus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Temminck’s Stint || Ereunetes temminckii || পৰিভ্ৰমী || |- || || Greater Painted-snipe || Rostratula benghalensis || স্থানীয় || |- || || Jack Snipe || Lymnocryptes minimus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Snipe || Gallinago gallinago || পৰিভ্ৰমী || |- || || Pintail Snipe || Gallinago stenura || পৰিভ্ৰমী || |- || || Wood Snipe || Gallinago nemoricola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Woodcock || Scolopax rusticola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Great Black-headed Gull || Ichthyaetus ichthyaetus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown-headed Gull || Chroicocephalus brunnicephalus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Black-headed Gull || Chroicocephalus ridibundus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ গঙাচিলনী ]] ||Indian River Tern || Sterna aurantia || স্থানীয় || |- || || Black-bellied Tern || Sterna acuticauda || স্থানীয় || |- || || Whiskered Tern || Chlidonias hybrida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Rock Pigeon || Columba livia || স্থানীয় || |- ||[[পৰঘুমা]] ||Green Imperial Pigeon || Ducula aenea || স্থানীয় ||[[File:Green Imperial Pigeon RWD4.jpg|centre|100px ]] |- || [[পাহাৰী পৰঘুমা]] || Mountain Imperial Pigeon || Ducula badia || স্থানীয় || |- || ||Oriental Turtle-dove || Streptopelia orientalis || স্থানীয় || |- ||[[শিল কপৌ]] ||Common Emerald Dove || Chalcophaps indica || ||[[File:Common Emerald Dove.JPG|centre|100px]] |- ||[[হাৰুৱা কপৌ]] ||Red Collared Dove ||Streptopelia chinensis || স্থানীয় ||[[File:RedTurtleDoveM.jpg|centre|100px]] |- ||[[তিল কপৌ]] ||Spotted Dove ||Passer domesticus || স্থানীয় ||[[File:Spilopelia chinensis -India-8.jpg|centre|100px]] |- || || Eurasian Collared Dove || Streptopelia decaocto || স্থানীয় || |- || || Barred Cuckoo-dove || Macropygia unchall || স্থানীয় || |- || [[ ইটাগুৰীয়া]] || Ashy-headed Green Pigeon || Treron phayrei || স্থানীয় || |- ||[[হাইঠা]] ||Orange-breasted Green Pigeon || Treron bicincta || স্থানীয় ||[[File:Treron bicincta -Wilpattu National Park, Sri Lanka -pair-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[কমলা-বুকুৰ হাইঠা]] ||Orange-breasted Green Pigeon || Treron bicinctus || স্থানীয় ||[[File:Treron bicincta -Wilpattu National Park, Sri Lanka -pair-8.jpg|centre|100px]] |- || || Pin-tailed Green Pigeon || Treron apicauda || স্থানীয় || |- ||[[বৰহাইঠা]] ||Thick-billed Green Pigeon || Treron curvirostra || স্থানীয় ||[[File:Thick-billed Green Pigeon.jpg|centre|100px]] |- ||[[হালধীয়া ঠেঙৰ হাইঠা]] ||Yellow-footed Green Pigeon || Treron phoenicoptera || স্থানীয় ||[[File:Yellow-footed Green-Pigeon (Treron phoenicopterus) male-8.jpg|centre|100px]] |- || || Wedge-tailed Green Pigeon || Treron sphenurus || স্থানীয় || |- || || Speckled Woodpigeon || Columba hodgsonii || স্থানীয় || |- ||[[লালী পৰঘূমা]] || Pale-capped Woodpigeon || Columba punica || স্থানীয় || |- || || Vernal Hanging Parrot || Loriculus vernalis || স্থানীয় || |- || || Finsch’s Parakeet || Psittacula finschii || স্থানীয় || |- || [[ৰঙা-মণি ভাটৌ]] || Rosy-headed Parakeet || Psittacula roseata || স্থানীয় || |- ||[[গলমণিকা]] ||Rose-ringed Parakeet || Psittacula krameri || স্থানীয় ||[[File:Psittacula krameri (pair) -Assam -India-8.jpg|centre|100px]] |- ||[[ৰাজ ভাটৌ]] ||Alexandrine Parakeet ||Psittacula eupatria || স্থানীয় ||[[File:Alexandrine Parakeet-Psittacula eupatria-Symbio wildlife park-NSW.jpg|centre|100px]] |- ||[[গলপোৰা ভাটৌ]] || Red-breasted Parakeet || Psittacula alexandri || স্থানীয় || |- || || Violet Cuckoo || Chrysococcyx xanthorhynchus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Asian Emerald Cuckoo || Chrysococcyx maculatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Plaintive Cuckoo || Cacomantis passerinus || স্থানীয় || |- || || Banded Bay Cuckoo || Cacomantis sonneratii || স্থানীয় || |- || || ‘Fork-tailed’ Drongo-cuckoo || Surniculus dicruroides || পৰিভ্ৰমী || |- || || Jacobin Cuckoo || Clamator jacobinus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-winged Cuckoo || Clamator coromandus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কেতেকী]] ||Indian Cuckoo ||Cuculus micropterus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Indian Cuckoo (J).jpg |centre|100px ]] |- ||[[কুলি]] ||Asian Koel ||Eudynamys scolopaceus || স্থানীয় ||[[File:Asian Koel (Eudynamys scolopaceus) Male - Tirunelveli.jpgAsian Koel (Eudynamys scolopaceus) Male - Tirunelveli.jpg |centre|100px |link=Special:FilePath/Asian_Koel_(Eudynamys_scolopaceus)_Male_-_Tirunelveli.jpgAsian_Koel_(Eudynamys_scolopaceus)_Male_-_Tirunelveli.jpg]] |- || || Common Cuckoo || Cuculus canorus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Himalayan Cuckoo || Cuculus saturatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Small Cuckoo || Cuculus poliocephalus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Large Hawk-cuckoo || Hierococcyx sparverioides || স্থানীয় || |- || || Whistling Hawk-cuckoo || Hierococcyx nisicolor || পৰিভ্ৰমী || |- || || Green-billed Malkoha || Phaenicophaeus tristis || স্থানীয় || |- || || Lesser Coucal || Centropus bengalensis || স্থানীয় || |- || || Greater Coucal || Centropus sinensis || স্থানীয় || |- || || Brown Hawk-owl || Ninox scutulata || স্থানীয় || |- || || Oriental Bay Owl || Phodilus badius || স্থানীয় || |- || || Common Barn-owl || Tyto alba || স্থানীয় || |- || || Eastern Grass-owl || Tyto longimembris || স্থানীয় ||[[File:Eastern-grass-owl-1134817.jpg|100px]] |- || || Tawny Fish-owl || Ketupa flavipes || স্থানীয় ||[[File:Tawny Fish Owl.jpg|100px]] |- || || Brown Fish-owl || Ketupa zeylonensis || স্থানীয় ||[[File:Brown fishing owl.jpg|100px]] |- || ||Buffy Fish-owl || Ketupa ketupu || স্থানীয় ||[[File:Ketupa ketupu.jpg|100px]] |- || || Forest Eagle-owl || Ketupa nipalensis || স্থানীয় ||[[File:Spot-bellied Eagle-Owl by N.A. Nazeer.jpg|100px]] |- || || Dusky Eagle-owl || Bubo coromandus || স্থানীয় || |- || || Short-eared Owl || Asio flammeus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Wood-owl || Strix leptogrammica || স্থানীয় || |- || || Collared Scops-owl || Otus lettia || স্থানীয় || |- || || Oriental Scops-owl || Otus sunia || স্থানীয় || |- || || Mountain Scops-owl || Otus spilocephalus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কুৰুলী ফেঁচা]] ||Spotted Owlet || Athene brama || স্থানীয় ||[[File:Athene brama.jpg|centre|100px]] |- || || Asian Barred Owlet || Glaucidium cuculoides || স্থানীয় || |- || || Collared Owlet || Glaucidium brodiei || স্থানীয় || |- || || Hodgson’s Frogmouth || Batrachostomus hodgsoni || স্থানীয় || |- || || Grey Nightjar || Caprimulgus jotaka || স্থানীয় || |- || ||Large-tailed Nightjar || Caprimulgus macrurus || স্থানীয় || |- || || Savanna Nightjar || Caprimulgus affinis || স্থানীয় || |- ||[[লক্ষ্মী ফেঁচা]] ||Barn Owl ||Tyto alba || ||[[File:Barn Owl, Surat, India.jpg |centre|100px ]] |- ||[[ঘৰ বতাহী]] ||House Swift ||Apus nipalensis || ||[[House Swift.jpg|100px|]] |- ||[[তাল বতাহী]] ||Asian Palm-Swift || Cypsiurus balasiensis || স্থানীয় ||[[File:Asian Palm Swift (Cypsiurus balasiensis) Pondicherry India Apr 2011.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Swiftlet || Aerodramus brevirostris ||স্থানীয় || |- || || Little Swift || Apus affinis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Swift || Apus leuconyx || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-billed Roller || Coracias bnghalensis affinis ||স্থানীয় || |- || || Dollarbird || Eurystomus orientalis ||স্থানীয় || |- ||[[কাকৈশিৰা]] ||Hoopoe ||Upupa epops || স্থানীয় ||[[File:POUPA - Hoopoe - Upupa epops.jpg|centre|100px]] |- ||[[কাঠনী বোৱাৰী]] || Red-headed Trogon || Harpactes erythrocephalus ||স্থানীয় || |- ||[[মাছোৰোকা]] ||Kingfisher ||Alcedo || স্থানীয় ||[[File:Alcedo atthis 2 (Lukasz Lukasik).jpg|centre|100px]] |- || [[ক’লামূৰীয়া মাছৰোকা]] || Black-capped Kingfisher || Halcyon pileata ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Ruddy Kingfisher || Halcyon coromanda ||পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বগা বুকুৱা মাছৰোকা]] || White-throated Kingfisher || Halcyon smyrnensis ||স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || [[বৰঠুটিয়া মাছৰোকা]] || Stork-billed Kingfisher || Pelargopsis capensis ||স্থানীয় || |- || || Common Kingfisher || Alcedo atthis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Kingfisher || Alcedo hercules ||স্থানীয় || |- || || Blue-eared Kingfisher || Alcedo meninting ||স্থানীয় || |- || || Himalayan Pied Kingfisher || Ceryle lugubrid || স্থানীয় || |- || [[পখৰা মাছোৰোকা]] ||Lesser Pied Kingfisher || Ceryle rudis || স্থানীয় || |- || || Black-backed Dwarf Kingfisher || Ceyx erithaca || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ জিঞাখাটী]] ||Blue-tailed Bee-eater || Merops philippinus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Blue-tailed Bee-eater (Merops philippinus) - Flickr - Lip Kee (3).jpg|Blue-tailed Bee-eater (Merops philippinus) - Flickr - Lip Kee (3)|centre|100px ]] |- || || Chestnut-headed Bee-eater || Merops leschenaulti || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Little Green Bee-eater || Merops orientalis || স্থানীয় || |- || || Blue-bearded Bee-eater || Nyctyormis athertoni || স্থানীয় || |- ||[[পাকৈঢোৰা]] ||Oriental Pied Hornbill ||Anthracoceros albirostris || স্থানীয় ||[[File:Calao (Hornbill), Pulau Pangkor.jpg|centre|100px]] |- || || Rufous-necked Hornbill || Aceros nipalensis || স্থানীয় || |- || || Great Pied Hornbill || Buceros bicornis || স্থানীয় || |- || || Wreathed Hornbill || Rhyticeros undulatus || স্থানীয় || |- ||[[নীলকণ্ঠ]] ||Blue throated Barbet || Megalaima asiatica || স্থানীয় ||[[File:Blue-throated Barbet (Megalaima asiatica) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4292.jpg|Blue-throated Barbet (Megalaima asiatica) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4292|centre|100px ]] |- ||[[ হেটুলুকা]] ||Lineated Barbet || Megalaima lineata || স্থানীয় ||[[File:Lineated Barbet (Megalaima lineata) - Flickr - Lip Kee (1).jpg|Lineated Barbet (Megalaima lineata) - Flickr - Lip Kee (1)|centre|100px ]] |- || || Coppersmith Barbet || Xantholaema haemacephala || স্থানীয় || |- || ||Great Barbet || Megalaima virens || স্থানীয় || |- || ||Blue-eared Barbet || Megalaima australis || স্থানীয় || |- || ||Golden-throated Barbet || Megalaima franklini || স্থানীয় || |- || || Eurasian Wryneck || Jynx torquilla || পৰিভ্ৰমী || |- || || Speckled Piculet || Vivia innominata || স্থানীয় || |- || || White-browed Piculet || Sasia ochracea || স্থানীয় || |- ||[[ৰঙামূৰীয়া বাঢ়ৈটোকা]] ||Greater Flameback || || || |- ||[[সোণ বাঢ়ৈটোকা]] ||Lesser Gold-backed Wood.Pecker || Dinopium benghalense || ||[[File:Black-rumped Sunbird I IMG 9932.jpg|centre|100px ]] |- || || Grey-capped Pygmy Woodpecker || Dendrocopos canicapillus || স্থানীয় || |- || || Fulvous-breasted Pied Woodpecker || Dendrocopos macei || স্থানীয় || |- || || Streak-throated Woodpecker || Picus xanthopygaeus || স্থানীয় || |- || || Greater Yellownape || Chrysophlegma flavinucha || স্থানীয় || |- || ||Lesser Yellownape || Picus cholorolophus || স্থানীয় || |- || ||Grey-faced Woodpecker || Picus canus || স্থানীয় || |- || ||Rufous Woodpecker || Microptermus brachyurus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Bay Woodpecker || Blythipicus pyrrhotis || স্থানীয় || |- || ||Pale-headed Woodpecker || Gecinulus grantia || স্থানীয় || |- || [[বৰ ছাইয়া বাঢ়ৈটোকা]] || Great Slaty Woodpecker || Mulleripicus pulverulentus || স্থানীয় || |- || || Long-tailed Broadbill || Psarisomus dalhousiae || স্থানীয় || |- || || Silver-breasted Broadbill || Serilophus lunatus || স্থানীয় || |- || || Hooded Pitta || Pitta sordida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blue-naped Pitta || Hydrornis nipalensis || স্থানীয় || |- || || Bengal Bushlark || Mirafra assamica || স্থানীয় || |- || || Oriental Skylark || Alauda gulgula || স্থানীয় || |- || ||Sand Lark || Calandrella raytal || স্থানীয় || |- || || Grey-throated Sand-martin || Riparia chinensis || স্থানীয় || |- || || Asian House-martin || Delichon dasypus || স্থানীয় || |- ||[[চাতক]] ||Barn Swallow || Hirundo rustica ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Landsvale.jpg|centre|100px ]] |- || || Red-rumped Swallow || Cecropis daurica || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বগা বালিমাহী]] ||White Wagtail || Motacilla alba || পৰিভ্ৰমী ||[[File:White-Wagtail.jpg|centre|100px ]] |- || || Western Yellow Wagtail || Motacilla flava beema || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey Wagtail || Motacilla cinerea || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Citrine Wagtail || Motacilla c. citreola || পৰিভ্ৰমী || |- |- ||[[কেঁচুখাটী]] ||Olive-backed Pipit || Anthus hodgsoni || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Olive backed Pipit.jpg|centre|100px ]] |- || || Rosy Pipit || Anthus roseatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Richard’s Pipit || Anthus richardi || পৰিভ্ৰমী || |- || || Paddyfield Pipit || Anthus rufulus || স্থানীয় || |- ||[[বাৰীসুন্দৰী]] ||Asian Paradise Flycatcher || Terpsiphone paradise || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Terpsiphone paradisi -near Amaya Lake, Dambulla, Sri Lanka-8.jpg|centre|100px ]] |- || || || || স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Ashy Woodswallow || Artamus Woodswallow || স্থানীয় || |- || || Large Woodshrike || Tephrodornis gularis || স্থানীয় || |- || || Pied Flycatcher-shrike || Hemipus picatus || স্থানীয় || |- || || Black-winged Cuckooshrike || Lalage melaschistos || স্থানীয় || |- || || Large Cuckooshrike || Coracina macei || স্থানীয় || |- ||[[ৰূপহী]] ||Rosy Minivet ||Pericrocotus roseus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:PericrocotusRoseusGould.jpg|centre|100px]] |- || || Long-tailed Minivet || Pericrocotus ethologus || স্থানীয় || |- || || Short-billed Minivet || Pericrocotus brevirostris || স্থানীয় || |- || || Scarlet Minivet || Pericrocotus speciosus || স্থানীয় || |- || || Grey-chinned Minivet || Pericrocotus solaris || স্থানীয় || |- || ||Small Minivet || Pericricotus cinnamomeus || স্থানীয় || |- || || ‘Black-headed’ Long-tailed Shrike || Lanius schach tricolor group || স্থানীয় || |- ||[[বাঘ চৰাই]] || Grey-backed Shrike || Lanius tephronotus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Shrike || Lanius c. cristatus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ফেচুলুকা]] ||Red-vented Bulbul || Pycnonotus cafer || স্থানীয় ||[[File:Red-vented Bulbul (Pycnonotus cafer) in Tirunelveli, India.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বুলবুলি]] ||Red-whiskered Bulbul || Pycnonotus jocosus ||স্থানীয় ||[[File:Red-Whiskered Bulbul-1.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Black Bulbul || Hypsipetes leucocephalus || স্থানীয় || |- || || Ashy Bulbul || Hemixos flavala || স্থানীয় || |- || || Olive Bulbul || Iole virescens || স্থানীয় || |- || || Mountain Bulbul || Ixos mcclellandii || স্থানীয় || |- || || White-throated Bulbul || Alophoixus flaveolus || স্থানীয় || |- || || Black-crested Bulbul || Pycnonotus flaviventris || স্থানীয় || |- || || Black-headed Bulbul || Microtarsus atriceps || স্থানীয় || |- || || Crested Finchbill || Pycnonotus canifrons || স্থানীয় || |- || || Flavescent Bulbul || Pycnonotus flavascens || স্থানীয় || |- || || Striated Bulbul || Pycnonotus striatus || স্থানীয় || |- ||[[বিহুৱতী চৰাই]] ||Common Iora || Aegithina tipkia || স্থানীয় ||[[File:Common Iora.jpg|centre|100px ]] |- || || Orange-bellied Leafbird || Chloropsis hardwickii || স্থানীয় || |- || [[পাত চৰাই]] || Gold-fronted Leafbird || Chloropsis aurifrons || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Leafbird || Chloropsis cochinchinensis || স্থানীয় || |- || || Asian Fairy Bluebird || Irena puella || স্থানীয় || |- ||[[ৰাজকোঁৱৰ (চৰাই)]] ||Black-naped Monarch || Hypothymis azurea || স্থানীয় ||[[File:Hypothymis_azurea_-_Kaeng_Krachan.jpg|centre|100px]] |- ||[[নাচনী চৰাই]] ||White-throated Fantail || Rhipidura albicollis || স্থানীয় ||[[File:White-throated Fantail (Rhipidura albicollis) at Narendrapur I IMG 7624.jpg|centre|100px ]] |- || || Yellow-bellied Fantail || Chelidorhynx hypoxantha || স্থানীয় || |- || || Brown Dipper || Cicclus pallasii || স্থানীয় || |- || || Purple Cochoa || Cochoa purpurea || পৰিভ্ৰমী || |- || || Green Cocoa || Cochoa viridis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-bellied Rock-thrush || Monticola rufiventris || স্থানীয় || |- || || Blue Rock-thrush || Monticola solitarius || পৰিভ্ৰমী || |- || || Orange-headed Thrush || Geokichla citrina || স্থানীয় || |- || || Blue Whistling-thrush || Myophonus caeruleus || স্থানীয় || |- || || Black-throated Thrush || Turdes atrogularis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Red-throated Thrush || Turdes ruficollis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Tickell’s Thrush || Turdes unicolor || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-sided Thrush || Turdes feae || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eyebrowed Thrush || Turdes obscurus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Dusky Thrush || Turdus eunomus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-breasted Thrush || Turdus dissimilis || স্থানীয় || |- || || White collared Blackbird || Turdus albocinctus || স্থানীয় || |- || || Grey-winged Blackbird || Turdus boulboul || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut Thrush || Turdus r. rubrocanus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-tailed Thrush || Zoothera dixoni || পৰিভ্ৰমী || |- || || Small-billed Scaly Thrush || Zoothera dauma || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-billed Ground-thrush || Zoothera monticola || স্থানীয় || |- || || Dark-sided Ground-thrush || Zoothera marginata || স্থানীয় || |- || || White-browed Shorting || Brachypteryx montana || স্থানীয় || |- || || Lesser Shortwing || Brachypteryx leucophris || স্থানীয় || |- || ||White-tailed Blue Robin || Myiomela leucura || স্থানীয় || |- || || Himalayan Red-flanked Bush-robin || Tarsiger rufilatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Indian Blue Robin || Larvivora brunnea || পৰিভ্ৰমী || |- || || Golden Bush-robin || Tarsiger chrysaeus || পৰিভ্ৰমী || |- |- || || Bluethroat || Luscinia s. svecica || পৰিভ্ৰমী || |- || || Siberian Rubythroat || Calliope calliope || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[খোলাকটি]] || White-rumped Shama || Copsychus malabaricus || স্থানীয় || |- ||[[দহিকতৰা]] ||Oriental Magpie-robin || Copsychus saularis || স্থানীয় ||[[File:Magpie Robin 4479.jpg|centre|100px]] |- || || White-crowned Forktail || Enicurus leschenaulti || স্থানীয় || |- || || Little Forktail || Enicurus scouleri || স্থানীয় || |- || || Slaty-backed Forktail || Enicurus schistaceus || স্থানীয় || |- || || Black-backed Forktail || Enicurus immaculatus || স্থানীয় || |- || || Spotted Forktail || Enicurus maculatus || স্থানীয় || |- || || Black Redstart || Phoenicurus ochruros rufiventris || পৰিভ্ৰমী || |- || || Daurian Redstart || Phoenicurus auroreus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Hodgson’s Redstart || Phoenicurus hodgsoni || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blue-fronted Redstart || Phoenicurus frontalis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Plumbeous Water-redstart || Phoenicurus fuliginosus || স্থানীয় || |- || || White-capped River-chat || Phoenicurus leucocephalus || স্থানীয় || |- || || Hodgson’s Blue Robin || Hodgsonius phaenicuroides ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Pied Bushchat || Saxicola caprata || স্থানীয় || |- || [[শিলকতৰা]] || Siberian Stonechat || Saxicola m. maurus || পৰিভ্ৰমী || |- || || White-tailed Stonechat || Saxicola leucurus || স্থানীয় || |- ||[[ৰূপহী চমকা চৰাই]] || Jerdon’s Bushchat || Rhodophila jerdoni || স্থানীয় || |- || || Grey Bushchat || Rhodophila ferrea || স্থানীয় || |- ||[[গলমণিকা নাচনী]] ||Red-throated Flycatcher || Ficedula albicilla || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Red-breasted Flycatcher.jpg|centre|100px]] |- ||[[ নীলা নাচনী]] ||Slaty-blue Flycatcher || Ficedula tricolor || স্থানীয় ||[[File:DigeneaLeucomelanuraKeulemans.jpg|centre|100px]] |- ||[[ইটা-গুড়িয়া নাচনী চৰাই]] ||Ferruginous Flycatcher ||Muscicapa ferruginea || স্থানীয় ||[[File:Muscicapa ferruginea -side-8 (2).jpg|centre|100px]] |- || || Dark-sided Flycatcher || Muscicapa sibirica || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[এধানি নাচনী]] || Little Pied Flycatcher || Ficedula westermanni || স্থানীয় || |- || || White-gorgeted Flycatcher || Anthipes monileger || স্থানীয় || |- || || Ultramarine Flycatcher || Ficedula supercilliaris || স্থানীয় || |- || || Orange-gorgeted Flycatcher || Ficedula strophiata || স্থানীয় || |- || || Slaty-backed Flycatcher || Ficedula sordida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Snowy-browed Flycatcher || Ficedula hyperythra || স্থানীয় || |- || || Sapphire Flycatcher || Ficedula sapphira || স্থানীয় || |- || || Pale-chinned Flycatcher || Cyornis poliogenys || স্থানীয় || |- || || Blue-throated Flycatcher || Cyornis rubeculoides || স্থানীয় || |- || || Rufous-bellied Niltava || Niltava sundara || স্থানীয় || |- || [[নীলমতী]] || Verditer Flycatcher || Eumyias thalassinus || স্থানীয় || |- || || Pale Blue Flycatcher || Cyornis unicolor || স্থানীয় || |- || || Small Niltava || Niltava macgrigoriae || স্থানীয় || |- || || Large Niltava || Niltava grandis || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Laughingthrush || Trochalopteron squamatum || স্থানীয় || |- || || Assam Laughingthrush || Trochalopteron chrysopterum || স্থানীয় || |- || || Rufous-chinned Laughingthrush || Ianthocincla rufogularis || স্থানীয় || |- || || Spot-breasted Laughingthrush || Leucodioptron merulinus || স্থানীয় || |- || || Red-faced Liocichla || Liocichla phoenicea || স্থানীয় || |- || || Rufus-necked Laughingthrush || Dryonastes ruficollis || স্থানীয় || |- || || Striped Laughingthrush || Trochalopteron virgatum || স্থানীয় || |- || ||Rufous-vented Laughingthrush || Dryonastes gularis || স্থানীয় || |- || ||White-crested Laughingthrush || Leucodioptron leucolophus || স্থানীয় || |- || ||Greater Necklaced Laughingthrush || Garrulax pectoralis || স্থানীয় || |- || ||Lesser Necklaced Laughingthrush || Leucodioptron monileger || স্থানীয় || |- ||[[মুগী কাহুক]] ||Jerdon’s Babbler || Chrysomma altirostre || স্থানীয় || |- || ||Yellow-eyed Babbler || Chrysomma sinense || স্থানীয় || |- || ||Chestnut-capped Babbler || Timalia pileata || স্থানীয় || |- || ||Pin-striped Tit-babbler || Mixornis gularis || স্থানীয় || |- || || Rufous-fronted Babbler || Cyanoderma ruffifrons || স্থানীয় || |- || ||Golden Babbler || Cyanoderma chrysaea || স্থানীয় || |- ||[[সাতভনী]] ||Jungle Babbler || Turdoides striata || স্থানীয় ||[[File:2005-jungle-babbler.jpg|centre|100px ]] |- || || Grey-throated Babbler || Stachyris nigriceps || স্থানীয় || |- || ||Striated Babbler || Turdoides earlei || স্থানীয় || |- || ||Slender-billed Scimitar Babbler || Xiphirhynchus superciliaris || স্থানীয় || |- || ||Streak-breasted Scimitar Babbler || Pomatorhinus ruficollis || স্থানীয় || |- || ||White-browed Scimitar Babbler || Pomatorhinus schisticeps || স্থানীয় || |- || ||Large Scimitar-babbler || Megapomatorhinus hypoleucos || স্থানীয় || |- || || Black-crowned Scimitar Babbler || Pomatorhinus ferruginosus || স্থানীয় || |- || ||Spot-breasted Scimitar-babbler || Megapomatorhinus mcclellandi || স্থানীয় || |- || ||Long-billed Scimitar-babbler || Pomatorhinus ochraceiceps || স্থানীয় || |- || || Silver-eared Mesia || Leiothrix argentauris || স্থানীয় || |- || ||Red-billed Leiothrix || Leiothrix lutea || স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-chinned Yuhina || Yuhina nigrimenta || স্থানীয় || |- || || White-bellied Erpornis || Erpornis zantholeuca || স্থানীয় || |- || ||Striated Yuhina || Staphida castaniceps || স্থানীয় || |- || || Whiskered Yuhina || Yuhina flavicollis || স্থানীয় || |- || || White-naped Yuhina || Yuhina bakeri || স্থানীয় || |- || ||Stripe-throated Yuhina || Yuhina gularis || স্থানীয় || |- || || Rufous-winged Fulvetta || Pseudominla castaneceps || স্থানীয় || |- || || Yellow-throated Fulvetta || Pseudominla cinerea || স্থানীয় || |- || || Golden-breasted Fulvetta || Lioparus chrysotis || স্থানীয় || |- || ||White-browed Fulvetta || Fulvetta vinipectus || স্থানীয় || |- || || Rusty-capped Fulvetta || Schoeniparus dubius || স্থানীয় || |- || ||Rufous-throated Fulvetta || Schoeniparus rufogularis || স্থানীয় || |- || || Brown-cheeked Fulvetta || Alcippe poioicephala || স্থানীয় || |- || ||Nepal Fulvetta || Alcippe nipalensis || স্থানীয় || |- || ||Rusty-fronted Barwing || Actinodura egertoni || স্থানীয় || |- || || Rufous-backed Sibia || Leioptila annectens || স্থানীয় || |- || ||Grey Sibia || Malacias gracilis || স্থানীয় || |- || ||Indian White-hooded Babbler || Gampsorhynchus rufulus || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Minla || Siva cyanouroptera || স্থানীয় || |- || || Bar-throated Minla || Chrysominla strigula || স্থানীয় || |- || ||Red-tailed Minla || Minla ignotincta || স্থানীয় || |- || || Black-eared Shrike-babbler || Pteruthius melanotis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Shrike-babbler || Pteruthius aeralatus ||স্থানীয় || |- || || Himalayan Cutia || Cutia nipalensis ||স্থানীয় || |- || || Scaly-breasted Wren-babbler || Pnoepyga albiventer ||স্থানীয় || |- || || Pygmy Wren-babbler || Pnoepgya pusilla ||স্থানীয় || |- || ||Spotted Wren-babbler || Elachura formosa ||স্থানীয় || |- || || Eyebrowed Wren-babbler || Napothera epilepidota ||স্থানীয় || |- || || Streaked Wren-babbler || Napothera brevicaudata ||স্থানীয় || |- || || Long-billed Wren-babbler || Rimator malacoptillus ||স্থানীয় || |- || || Cachar Wedge-billed Babbler || Sphenocichla roberti ||স্থানীয় || |- || || Buff-breasted Babbler || Pellorneum tickelli ||স্থানীয় || |- || || Spot-throated Babbler || Pellorneum albiventre ||স্থানীয || |- || ||Abott’s Babbler || Malacocincla abbotti ||স্থানীয় || |- || || Puff-throated Babbler || Pellorneum rufficeps ||স্থানীয় || |- || || Black-throated Parrotbill || Suthora nipalensis ||স্থানীয় || |- || || Grey-headed Parrotbill || Paradoxornis gularis ||স্থানীয় || |- || || Pale-billed Parrotbill || Paradoxornis atrosuperciliaris ||স্থানীয় || |- || || White-breasted Parrotbill || Paradoxornis ruficeps ||স্থানীয় || |- || [[দীঘল নেজী ভাটৌ]] || Black-breasted Parrotbill || Paradoxornis flavirostris ||স্থানীয় || |- || || Spot-breasted Parrotbill || Paradoxornis guttaticollis ||স্থানীয় || |- ||[[টিক টিক চৰাই]] ||Bright-capped Cisticola ||Cisticola exilis || স্থানীয় ||[[File:Cisticola_exilis.jpg|centre|100px]] |- || ||Zitting Cisticola || Cisticola juncidis ||স্থানীয় || |- || ||Rusty-rumped Warbler || Locustella certhiola ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Indian Grassbird || Graminicola bengalensis ||স্থানীয় || |- || || Striated Grassbird || Megalurus palustris ||স্থানীয় || |- || [[কাঠি চৰাই]] || Bristled Grassbird || Chaetornis striata ||পৰিভ্ৰমী || |- || ||Rufescent Prinia || Prinia rufescens ||স্থানীয় || |- ||[[ধোঁৱাবৰণীয়া নলচুপি চৰাই]] ||Ashy Prinia ||Prinia socialis || স্থানীয় ||[[File:Ashy Prinia (Prinia socialis) in Hyderabad W IMG_8745.jpg|centre|100px]] |- || ||Grey-breasted Prinia || Prinia hodgsonii ||স্থানীয় || |- || ||Plain Prinia || Prinia inornata ||স্থানীয় || |- || || Yellow-bellied Prinia || Prinia flaviventris ||স্থানীয় || |- || || Striated Prinia ||Prinia cinigera ||স্থানীয় || |- || || Graceful Prinia || Prinia gracilis ||স্থানীয় || |- || || Swamp Prinia || Prinia cinerascens ||স্থানীয় || |- || ||Black-throated Prinia ||Prinia atrogularis ||স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Himalayan Aberrant Bush-warbler || Horornis flavolivaceus ||স্থানীয় || |- || || Strong-footed Bush-warbler || Horornis forticeps ||স্থানীয় || |- || ||Large Bush-warbler ||Oligura major ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-sided Bush-warbler ||Oligura brunnifrons ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Pale footed Bush-warbler || Urosphena pallidipes || পৰিভ্ৰমী || |- || || Korean Bush-warbler || Horornis canturians || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Chinese Bush-warbler || Locustella tacsanowskia ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Spotted Bush-warbler || Locustella thoracica || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Bush-warbler || Locustella luteoventris || স্থানীয় || |- || || Russet Bush-warbler ||Locustella mandelli || স্থানীয় || |- || ||Indian Reed-warbler || Acrocephalus brunnescens || স্থানীয় || |- || ||Thick-billed Warbler || Phragamaticola aedon || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blyth’s Reed-warbler ||Acrocephalus dumetorum || স্থানীয় || |- || || Paddyfield Warbler || Acrocephalus agricola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blunt-winged Reed Warbler ||Acrocephalus concinens stevensi || স্থানীয় || |- ||[[টিপচী]]/পাতসিয়া ||Common Tailorbird || Orthotomus sutorius || স্থানীয় ||[[File:2005-tailor-bird.jpg|centre|100px ]] |- || || Black-necked Tailorbird || Orthotomus atrogularis || স্থানীয় || |- || || Mountain Tailorbird ||Phyllergates cuculatus || স্থানীয় || |- || || Slaty-bellied Tesia || Tesia olivea || স্থানীয় || |- || || Yellow-browed Tesia || Tesia cyaniventer || স্থানীয় || |- || ||Chestnut-headed Tesia || Oligura castaneocorornata || স্থানীয় || |- || ||Broad-billed Warbler || Tickellia hodgsoni || স্থানীয় || |- || || Rufous-faced Warbler ||Abroscopus albogularis || স্থানীয় || |- || ||Yellow-bellied Warbler || Abroscopus superciliaris || স্থানীয় || |- || || Chestnut-crowned Warbler || Seicercus castaniceps || স্থানীয় || |- || ||Grey-hooded Warbler || Phylloscopus xanthoscschistos || স্থানীয় || |- || || Grey-cheeked Warbler || Seicercus poliogenys || স্থানীয় || |- ||[[বগা চকুৱা চটচটী]] || White-spectacled Warbler || Seicercus affinis || স্থানীয় || |- || || Whistler’s Warler || Seicercus whistleri || স্থানীয় || |- ||[[ধোঁৱামূৰীয়া নাচনী]] || Grey-headed Canary-flycatcher || Culicicapa ceylonensis || স্থানীয় || |- || ||Dusky Warbler || Phylloscopus f.fuscatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Tickell’s Leaf-warbler || Phylloscopus affinis ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Greenish Warbler || Phylloscopus t. trochiloides || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Blyth’s Leaf-warbler ||Phylloscopus reguloides || স্থানীয় || |- || ||Yellow-browed Leaf-warbler || Phylloscopus inornatus || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Mandelli’s Leaf-warbler || Phylloscopus mandellii ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Orange-barred Leaf-warbler ||Phylloscopus pulcher ||পৰিভ্ৰমী || |- || ||Lemon-rumped Leaf-warbler ||Phylloscopus chloronotus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-faced Leaf-warbler || Phylloscopus maculipennis ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-vented Warbler || Phylloscopus cantator ||স্থানীয় || |- ||[[ভদৰকলি]] ||Great Tit || "Parus major’' || স্থানীয় ||[[File:Parus major 2 Luc Viatour.jpg|centre|100px ]] |- || || Cinereus Tit || Parus cinereus ||স্থানীয় || |- || || Green-backed Tit || Parus monticolus ||স্থানীয় || |- || ||Red-headed Tit || Aegithalos iredalei ||স্থানীয় || |- || ||Black-spotted Yellow Tit ||Parus spilonotus ||স্থানীয় || |- || ||Sultan Tit || Melanochlora sultanea ||স্থানীয় || |- || ||Wallcreeper ||Tichodroma muraria ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Velvet-fronted Nuthatch || Sitta frontalis ||স্থানীয় || |- || ||Chestnut-bellied Nuthatch ||Sitta cinnamoventris ||স্থানীয় || |- ||[[জেঠী চৰাই]] || Beautiful Nuthatch || Sitta formosa ||স্থানীয় || |- ||[[ফুলটোকা চৰাই]]/ ৰঙাপিঠীয়া ফুলটোকা ||Scarlet Backed Flowerpecker || Dicaeum ignipectus ||স্থানীয় || |- || ||Plain Flowerpecker || Dicaeum minullum ||স্থানীয় || |- || ||Thick-billed Flowerpecker ||Pachyglossa agile ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-vented Flowerpecker || Pachyglossa chrysorrhea ||স্থানীয় || |- || ||Fire-breasted Flowerpecker || Dicaeum ignipectus ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-bellied Flowerpecker || Pachyglossa melanoxantha ||স্থানীয় || |- ||[[বগা-চকুৱা টিপচী]] || Oriental White-eye || Zosterops palpebrosus ||স্থানীয় || |- ||[[মৌপিয়া]] ||Crimson Sunbird || Aethopyga siparaja || স্থানীয় ||[[File:Crimson_sunbird.jpg|centre|100px ]] |- || || Ruby-cheeked Sunbird || Chalcoparia singalensis ||স্থানীয় || |- || [[বেঙুণীয়া মৌপিয়া]] || Purple Sunbird || Cinnyris asiaticus ||স্থানীয় || |- || ||Fire-tailed Sunbird || Aethopyga ignicauda ||স্থানীয় || |- || || Mrs Gould’s Sunbird ||Aethopyga gouldiae ||স্থানীয় || |- || || Black-breasted Sunbird ||''Aethopyga saturata'' ||স্থানীয় || |- || || Green-tailed Sunbird ||''Aethopyga nipalensis'' ||স্থানীয় || |- || ||Streaked Spiderhunter ||''Arachnothera magna'' ||স্থানীয় || |- ||[[মকৰাখাঁতী]] ||Little Spiderhunter ||''Arachnothera longirostra'' ||স্থানীয় || |- || ||Little Bunting ||''Emberiza pusilla'' ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-eared Bunting ||''Emberiza fucata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Yellow-breasted Bunting ||''Emberiza aureola'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-faced Bunting ||''Emberiza spodocephala'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Rosefinch ||''Erythrina erythrina roseata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Scarlet Finch ||''Haematospiza sipahi'' ||স্থানীয় || |- ||[[ৰঙা টুনি]] ||Red Avadavat ||''Amandava amandava'' || স্থানীয় ||[[File:Amandava amandava (VijayCavale).jpg|centre|100px ]] |- ||[[ফুটুকী টুনি]] ||Scaly-breasted Munia ||''Lonchura punctulata'' || স্থানীয় ||[[File:Scaly breasted Munia I IMG 4769.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ক’লা টুনি]] ||Chestnut Munia ||''Lonchura atricapilla'' || স্থানীয় ||[[File:Black-headed Munia I IMG 7747.jpg|centre|100px ]] |- || || White-rumped Munia ||''Lonchura striata'' ||স্থানীয় || |- ||ঘৰচিৰিকা/[[ঘনচিৰিকা]] ||House Sparrow ||''Passer domesticus'' || স্থানীয় ||[[File:House Sparrow (Passer domesticus)- Male in Kolkata I IMG 5904.jpg |centre|100px ]] |- ||[[বনচিৰিকা]] || Eurasian Tree Sparrow ||''Passer montanus'' || স্থানীয় ||[[File:Tree Sparrow August 2007 Osaka Japan.jpg |centre|100px ]] |- || || Cinnamon Sparrow ||''Passer rutilans'' ||স্থানীয় || |- ||[[টোকোৰা]] ||Black-breasted Weaver ||''Ploceus benghalensis'' || স্থানীয় ||[[File:Black-breasted Weaver I IMG 9557.jpg|centre|100px ]] |- || || Eastern Baya Weaver ||''Ploceus philippinus burmanicus'' ||স্থানীয় || |- || || Streaked Weaver ||''Ploceus manyar'' ||স্থানীয় || |- || || Finn’s Weaver ||''Ploceus megarhynchus'' ||স্থানীয় || |- ||[[সখিয়তী]] ||Black-hooded Oriole ||''Oriolus xanthornus'' || স্থানীয় ||[[File:Black-hooded_Oriole_(Oriolus_xanthornus)_in_Kolkata_I_IMG_7603.jpg|centre|100px ]] |- || || Maroon Oriole ||''Oriolus traillii'' ||স্থানীয় || |- || || Slender-billed Oriole ||''Oriolus tenuirostris'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-naped Oriole ||''Oriolus chinensis diffusus'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ফেঁচু]] ||Black Drongo ||''Dicrurus macrocercus'' || স্থানীয় ||[[File:Black_Drongo_(Dicrurus_macrocercus)_IMG_7702_(1)..JPG|centre|100px ]] |- ||[[ ভীমৰাজ]] ||Greater Racket-tailed Drongo ||''Dicrurus paradiseus'' || স্থানীয় ||[[File:Dicrurus paradiseus -Kerala -India-6-3c.jpg|centre|100px ]] |- || || Ashy Drongo ||''Edolius leucophaeus'' || স্থানীয় || |- || || Bronzed Drongo ||''Chaptia aenea'' || স্থানীয় || |- || ||Lesser Racket-tailed Drongo ||''Dicrurus remifer'' || স্থানীয় || |- || ||Hair-crested Drongo ||''Dicrurus hottentottus'' || স্থানীয় || |- ||[[কাঠ শালিকা]] ||Grey-headed Starling ||''Sturnia malabarica'' || স্থানীয় ||[[File:Chestnut tailed Starling I4- Kolkata IMG 7865.jpg|centre|100px]] |- || || Spot-winged Starling ||''Saroglossa spiloptera'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কাণকুৰিকা]] || Asian Pied Starling ||''Gracupica contra'' || স্থানীয় || |- ||[[গাং শালিকা]] ||Bank Myna ||''Acridotheres ginginianus'' || স্থানীয় ||[[File:Bank Myna (Acridotheres ginginianus) at Hodal I IMG 5840.jpg|centre|100px]] |- ||[[চুটীয়া শালিকা]] ||Jungle Myna ||''Acridotheres fuscus'' || স্থানীয় ||[[File:Jungle Myna (Acridotheres fuscus) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 3960.jpg|centre|100px]] |- ||[[ঘৰ শালিকা]] ||Common Myna ||''Acridotheres tristis'' || স্থানীয় ||[[File:Common Myna (Acridotheres tristis) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4297.jpg|centre|100px]] |- || || White-vented Myna ||''Acridotheres grandis'' || স্থানীয় || |- || || Common Hill-myna ||''Gracula religiosa'' || স্থানীয় || |- || [[পাটিকাউৰী]] || House Crow ||''Corvus splendens'' || স্থানীয় || |- || [[ঢোৰাকাউৰী]] || Eastern Jungle Crow ||''Corvus macrorhynchos levailantii'' || স্থানীয় || |- ||[[কোকলোঙা]] ||Rufous Treepie ||''Dendrocitta vagabunda'' || স্থানীয় ||[[File:Rufous_Treepie_Dendrocitta_vagabunda.jpg|centre|100px ]] |- || || Common Green Magpie ||''Cissa chinensis'' || স্থানীয় || |- || || Grey Treepie ||''Dendrocitta formosae'' || স্থানীয় || |- ||[[কিকি হাঁহ]] || Cotton Pygmy Goose ||''Nettapus coromandelianus'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Cotton Pygmy-goose (Nettapus coromandelianus)- Male & Female l in Kolkata I IMG 2470.jpg|centre|100px]] |- ||[[কুটুম চৰাই]] || Water Cock ||''Gallicrex cinerea'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Gallicrex cinerea -Basai Wetlands, near Gurgaon, Haryana, India-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ৰামপৰা ]] ||Brown headed Gull ||''Larus brunicephalus'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Brown-headed Gull. in breeding plumage.jpg|centre|100px ]] |- |} {{-}} [[শ্ৰেণী:জীৱবিজ্ঞান সম্পৰ্কীয় তালিকা আৰু প্ৰবন্ধ]] [[শ্ৰেণী:অসম সম্পৰ্কীয় তালিকা]] [[শ্ৰেণী:জীৱবিজ্ঞান]] ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} # অসমৰ চৰাই পৰ্যবেক্ষণৰ হাতপুথি- সৌম্যদ্বীপ দত্ত # The Birds of Assam- Anwaruddin Choudhury hogro3ivs4ln7oivo9j9pqqntl29akd 331700 331697 2022-08-27T13:22:21Z Chiring chandan 4464 wikitext text/x-wiki জৈব-বৈচিত্ৰ্যত চহকী [[অসম]] নানাৰঙী স্থানীয় আৰু পৰিভ্ৰমী [[চৰাই]]ৰ এক অপূৰ্ব বিচৰণভূমি। তথ্য অনুসৰি, [[ভাৰত|ভাৰতবৰ্ষ]]ত পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহৰ প্ৰায় ৫৩%, অৰ্থাৎ ছশৰো অধিক চৰাই-চিৰিকটি অসমত দেখা পোৱা যায়।<ref>http://envis.nic.in</ref> আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি আৰু প্ৰাকৃতিক সম্পদ সংৰক্ষণ সংঘই (IUCN) প্ৰজাতিসমূহৰ মুঠ আৱাদী, আৱাদী হ্ৰাসৰ হাৰ, ভৌগোলিক বিতৰণ, বিতৰণৰ বিচ্ছিন্নতা তথা সংৰক্ষণৰ গুৰুত্ব অনুসৰি প্ৰস্তুত কৰা [[আই ইউ চি এন ৰঙা তালিকা|ৰঙা তালিকা]] (IUCN Red List of Threatened Species) ত অসমত দেখা পোৱা কিছুসংখ্যক চৰায়েও স্থান পাইছে। এই সমূহৰ ভিতৰত [[হাড়গিলা]] (Greater Adjutant), [[পাতি শগুণ]] (White-rumped Vulture), [[ৰজা শগুণ]] (Red-headed Vulture), [[উলূম’ৰা]] (Bengal Florican) আদি উল্লেখযোগ্য। [[অসম]]ত স্থানীয় [[চৰাই]]ৰ পৰা আৰম্ভ কৰি সূদুৰ বিদেশৰপৰা অহা পৰিভ্ৰমী চৰাইলৈকে বিভিন্ন ধৰণৰ চৰাই দেখা পোৱা যায়। ইয়াৰে যথাসম্ভৱ চৰাইৰ তালিকা তলত দিয়া হ'ল।<ref>Birds of South Asia: The Ripley Guide. Volumes 1 & 2 (9788487334672): Pamela C. Rasmussen, John C. Anderton</ref> {| class="sortable wikitable" width=100% |- ! অসমীয়া নাম ! ইংৰাজী নাম ! বৈজ্ঞানিক নাম ! স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী ! width=100px| চিত্ৰ |- ||[[পানীডুবি]] ||Little Grebe ||''Tachybaptus ruficollis'' || স্থানীয় ||[[File:Little grebe in Sakai, Osaka, February 2016.jpg|centre|100px]] |- ||||[[বৰডুবি]] বা টুপী মুৰীয়া বৰডুবি ||Great Crested Grebe ||''Podiceps cristatus'' ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Great Crested Grebe (Podiceps cristatus) (14).JPG|centre|100px]] |- ||[[ঢেৰা]] ||Spot-billed Pelican ||''Pelecanus phillippensis'' ||স্থানীয় ||[[File:Pelecanus Philippensis.JPG|centre|100px ]] |- || || Great White Pelican ||''Pelecanus onocrotalus'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Great white pelican (Pelecanus onocrotalus).jpg|centre|100px]] |- ||[[ কৈলাঙী]] ||Indian Shag ||''Phalacrocorax fuscicollis'' || স্থানীয় ||[[File:Indian cormorant (Phalacrocorax fuscicollis) 7.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানী কাউৰী]] ||Little Cormorant ||''Phalacrocorax niger'' || স্থানীয় || [[File:Cormorant, found at Assam.jpg|centre|100px]] |- ||[[ দৈকলা]] ||Great Cormorant ||''Phalacrocorax carbo'' || স্থানীয় || [[File:Phalacrocorax carbo Vic.jpg|centre|100px]] |- ||[[মণিয়ৰি]] ||Lang-en|Darter ||''Anhinga melanogaste'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:Darter I IMG 8115.jpg|centre|100px]] |- ||[[বৰ বগ]] ||Great Egret ||''Egretta alba'' || স্থানীয় || [[File:Great_Egret_Fish.jpg|centre|100px]] |- ||[[ বামুণ বগলী]] ||Little Egret ||''Egretta garzetta'' || স্থানীয় || [[File:Little Egret Reflection.jpg|centre|100px]] |- ||[[গো-বগ]] || Eastern Cattle Egret ||''Bubulcus coromandus'' || স্থানীয় || [[File:Cattle Egret.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানী বগলী]] বা মাজু বগলী ||Intermediate Egret ||''Egretta intermedia'' || স্থানীয় || [[File:Mesophoyx intermedia 2 - Laem Pak Bia.jpg|centre|100px]] |- ||[[ কণামুছৰি]] || Indian Pond Heron ||''Ardeola grayii'' | স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:কণামুছৰি চৰাই.JPG|centre|100px]] |- ||[[ চেঁচা বগলী]] বা হালখেদা চৰাই || Gray Heron ||''Ardea cinerea'' || স্থানীয় ||[[File:Gray Heron (5371216198).jpg|centre|100px]] |- ||[[আজান চৰাই]]/লাল কোল ||Purple Heron ||''Ardea purpurea'' ||স্থানীয় ||[[File:Purple Heron (Ardea purpurea) IMG 8268 (2). Underwing. Thane, Maharashtra..JPG|centre|100px]] |- ||[[বৰ আজান]] || White-bellied Heron ||''Ardea insignis'' || স্থানীয় ||[[File:White-Bellied Heron cropped.jpg|centre|100px]] |- || || Goliath Heron ||''Ardea goliath'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Goliath Heron (Ardea goliath) (6012387130).jpg|centre|100px]] |- || || Chinese Pond-heron ||''Ardeola bacchus'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Chinese Pond Heron in Summer.jpg|centre|100px]] |- || || Malayan Night-heron ||''Gorsachius melanolophus'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Malayan night heron 2.JPG|centre|100px]] |- ||[[ ৰাতিচৰা বা নিশাচৰ বগলী ]] || Black-crowned Night-heron ||''Nycticorax nycticorax'' || স্থানীয় || [[File:Black-crowned Night Heron 6929.jpg|centre|100px]] |- || || Striated Heron ||''Butorides striata'' || স্থানীয় || [[File:Striated heron (Butorides striata striata).JPG|centre|100px]] |- || || Black Bittern ||''Dupetor flavicollis'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Black Bittern by Dr. Raju Kasambe DSCN6890 (5).jpg|centre|100px]] |- ||[[ ইটাগুৰীয়া]] ||Chestnut Bittern ||''Ixobrychus cinnamomeus'' || স্থানীয় || [[File:Ixobrychus_cinnamomeus_Jaunpur.JPG|centre|100px]] |- || || Yellow Bittern ||''Ixobrychus sinensis'' || স্থানীয় || [[File:Yellow Bittern hunting.jpg|centre|100px]] |- || || Eurasian Bittern ||''Botaurus stellaris'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Eurasian Bittern - Torrile - Italy 4528 (15409347121).jpg|centre|100px]] |- ||[[শামুকভঙা]] ||Asian Openbill ||''Anastomus oscitans'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:AsianOpenbillWithPilaglobosa Mainpuri.JPG |centre|100px ]] |- ||[[ তেলীয়া সাৰেং]] || Black-necked Stork ||''Ephippiorhynechus asiaticusasiaticus'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:Black necked Stork I2-Bharatpur IMG 8533.jpg|centre|100px]] |- || [[ কনুৱা ]] || Woolly-necked Stork ||''Ciconia episcopus'' || স্থানীয় ||[[File:White necked stork (Ciconia episcopus) 21-Mar-2007 7-37-51 AM 21-Mar-2007 7-37-52.JPG|centre|100px ]] |- ||[[কাকৈঢোৰা]] || Painted Stork ||''Mycteria leucocephala'' || স্থানীয় || [[File:Painted stork foraging.jpg|centre|100px ]] |- || || Black Stork || Ciconia nigra || পৰিভ্ৰমী || [[File:Pseudibis_papillosa.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ কলা আকুহী বগ]] || Indian Black Ibis || Pseudibis papillosa || স্থানীয় ||[[File:Black stork (Ciconia nigra).jpg|centre|100px ]] |- || || Glossy Ibis ||''Plegadis falcinellus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-headed Ibis ||''Threskiornis melanocephalus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Spoonbill ||''Platalea leucorodia'' || স্থানীয় || |- ||[[ হাড়গিলা]] ||[[:en:Greater Adjutant|Greater Adjutant]] ||''Leptoptilos dubius'' || স্থানীয় ||[[File:Greater adjutant.jpg|centre|100px]] |- ||[[ বৰটোকোলা]] || [[:en:Lesser Adjutant|Lesser Adjutant]] ||''Leptoptilos javanicus'' || স্থানীয় ||[[File:Leptoptilos javanicus.jpg|centre|100px]] |- ||[[ধৃতিৰাজ]] ||Bar-headed Goose ||''Anser indicus'' || ||[[File:Bar-headed Goose - St James's Park, London - Nov 2006.jpg|centre|100px ]] |- ||[[দেওৰাজ হাঁহ]] ||Grey-leg Goose ||''Anser anser'' || স্থানীয় ||[[File:Graugans Anser Anser.jpg|centre|100px ]] |- ||[[শৰালি]] ||Lesser Whistling Duck ||''Dendrocygna javanica'' || স্থানীয় ||[[File:Dendrocygna javanica (Lesser Whistling Duck - Zwergpfeifgans) Weltvogelpark Walsrode 2012-009.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বৰশৰালি]] ||Fulvous Whistling Duck ||''Dendrocygna bicolor'' || স্থানীয় ||[[File:Dendrocygna bicolor wilhelma.jpg|centre|100px ]] |- ||[[চাকৈ-চকোৱা]] ||Ruddy shelduck ||''Tadorna ferruginea'' ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Ruddy Shelduck (Tadorna ferruginea)- Female at Bharatpur I.jpg|centre|100px]] |- || || Common Shelduck ||''Tadorna tadorna'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Knob-billed Duck ||''Sarkidiornis melanotos'' || স্থানীয় || |- ||[[দেওহাঁহ ]] ||White-winged Wood Duck ||''Cairina scutulata'' || স্থানীয় ||[[File:Malaienente Cairina scutulata 0505053.jpg|centre|100px]] |- ||[[কলীমূৰী হাঁহ]] ||Common Teal ||''Anas crecca'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Common Teal (Anas crecca) near Hodal, Haryana W IMG 6512.jpg|centre|100px ]] |- || || Garganey ||''Querquedula querquedula'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[সৰুমূগী হাঁহ]] ||Gadwall ||''Anas strepera'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Anas-strepera-001.jpg|centre|100px ]] |- || ||Falcated Duck ||''Mareca falcata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Wigeon ||''Mareca penelope'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ দীঘলনেজী]] ||Northern Pintail ||''Anas acuta'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Northern Pintails (Male & Female) I IMG 0911.jpg|centre|100px ]] |- ||[[খন্তীয়া হাঁহ]] ||Northern Shoveler ||''Spatula clypeata'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Northern Shoveler by Dan Pancamo.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বৰমূগী হাঁহ]] ||Spot-billed Duck ||''Anas poecilorhyncha'' || স্থানীয় ||[[File:Spot-billed Duck RWD7.jpg|Spot-billed Duck RWD7|centre|100px ]] |- ||[[আমৰ’লীয়া হাঁহ]] ||Mallard ||''Anas platyrhynchos'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Anas platyrhynchos male female quadrat.jpg|centre|100px ]] |- || || Greater Scaup ||''Aythya marila'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বামুণী হাঁহ]] ||Tufted Duck ||''Aythya fuligula'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Tufted-Duck-male-female.jpg|centre|100px ]] |- || || Baer’s Pochard ||''Aythya baeri'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কাকলি হাঁহ]] ||Ferruginous Pochard ||''Athya nyroca'' || || |- || ||Common Pochard ||''Aythya ferina'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Red-crested Pochard ||''Netta rufina'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Pink-headed Duck ||''Rhodonessa caryophyllacea'' || স্থানীয় || |- ||[[ঘিলা হাঁহ]] ||Cotton Teal ||''Netapus cormandelianus'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Cotton Pygmy-goose.jpg|centre|100px ]] |- || || Mandarin Duck ||''Aix galericulata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Marbled Duck ||''Marmaronetta angustirostris'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Common Goldeneye ||''Bucephala clangula'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Smew ||''Mergellus albellus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Common Merganser ||''Mergus merganser'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[চিলনী ]] ||Black kite ||''Milvus migrans'' || স্থানীয় ||[[File:চিলনী.JPG|centre|100px]] |- ||[[ৰঙাচিলনী]] ||Brahmini Kite ||''Accipiter badis'' || স্থানীয় || [[File:Haliastur indus -Karratha, Pilbara, Western Australia, Australia-8 (1).jpg|centre|100px ]] |- || || Jerdon’s Baza ||''Aviceda jerdoni'' || স্থানীয় || |- || || Black Baza ||''Aviceda leuphotes'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black Kite || Milvus migrans migrans || স্থানীয় || |- || || Black-eared Kite ||''Milvus migrans lineatus'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ বৰীশেন]] ||Shikra ||''Accipiter badis'' || স্থানীয় || [[File:Shikra1.jpg|Shikra (Male)|centre|100px ]] |- || || Besra Sparrowhawk || Accipiter virgatus || স্থানীয় || |- || || Northern Goshawk || Accipeter gentilis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Sparrowhawk || Accipeter nisus melaschistos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Crested Goshawk || Accipiter trivirgatus || স্থানীয় || |- || || Himalayan Buzzard || Buteo burmanicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Oriental Honey-buzzard || Pernis ptilorhynchus || স্থানীয় || |- || || White-eyed Buzzard || Butastur teesa || স্থানীয় || |- || [[সাপকটা]] || Crested Serpent-eagle || Spilornis cheela || স্থানীয় || |- || || Short-toed Eagle || Ciraetus gallicus || স্থানীয় || |- || || Rufous-bellied Eagle || Lophotriorchis kienerii || স্থানীয় || |- || || Bonelli’s Eagle || Aquila fasciata || স্থানীয় || |- || || Mountain Hawk-eagle || Nisaetus nipalensis || স্থানীয় || |- || || Changeable Hawk-eagle || Nisaetus limnaeetus || স্থানীয় || |- || || Crested Hawk-eagle || Nisaetus cirrhatus || স্থানীয় || |- || || Black eagle || Ictinaetus malayensis || স্থানীয় || |- || [[কুৰুৱা]] || Indian Spotted Eagle || Clanga hastata || স্থানীয় || |- || || Greater Spoted Eagle || Clanga clanga || পৰিভ্ৰমী || |- || || Steppe Eagle || Aquila nipalensis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Western Osprey || Pandion haliaetus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Lesser Fish-eagle || Icthyophaga humilis || স্থানীয় || |- ||[[উকাহ]] ||Grey headed Fish-eagle || Icthyophaga icthyaectus || স্থানীয় || [[File:Ichthyophaga ichthyaetus -Kazaringa, Assam, India-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[কুৰুৱা]] ||Pallas’s Fish-eagle || Haliaeetus leucoryphus || স্থানীয় || [[File:Pallas's Fish Eagle ( Haliaeetus leucoryphus) 2.jpg|centre|100px ]] |- || || White-tailed Eagle || Haliaeetus albicilla || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ পাতি শগুণ]] ||White- rumped Vulture || Gyps bengalensis || স্থানীয় ||[[File:Gyps bengalensis juvenile 1.jpg|centre|100px]] |- || || Slender-billed Vulture || Gyps tenuirostris || স্থানীয় || |- || [[বৰাশগুণ]] ||Eurasian Griffon || Gyps fulvus || পৰিভ্ৰমী || [[File:Gyps fulvus - 01.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Vulture || Gyps himalayensis || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ৰজা শগুণ]] ||Red-headed Vulture || Sarcogyps calvus || স্থানীয় ||[[File:Red-headed-Vulture.jpg|centre|100px]] |- ||[[ডবাশেন]] ||Western Marsh Harrier || Circus aeruginosus || পৰিভ্ৰমী || [[File:Rohrweihe.jpg|centre|100px ]] |- || |- ||[[মাছুৱা শেন]] || Pallid Harrier || Circus macrourus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Pied Harrier || Circus melanoleucos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Hen Harrier || Circus cyaneus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Collared Falconet || Microhierax caerulescens || স্থানীয় || |- || || Pied Falconet || Microhierax melanoleucos || স্থানীয় || |- || || Common Kestrel || Falco tinnunculus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Oriental Hobby || Falco severus || স্থানীয় || |- || || Amur Falcon || Falco amurensis || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ৰঙামূৰীয়া শেন]] ||Red headed Falcon || Falco chicquera || স্থানীয় || [[File:Red-Necked Falcon.JPG|centre|100px ]] |- ||[[শেন]] ||Shahin / Peregrine Falcon ||Falco peregrinus peregrinator || স্থানীয় || [[File:FalcoAtricepsKeulemans.jpg|centre|100px ]] |- || || Black Francolin || Francolinus francolinus || স্থানীয় || |- ||[[হঁয়ক’লী]] ||Swamp Francolin ||Francolinus gularis || স্থানীয় ||[[File:Francolinus gularis hm.jpg|centre|100px]] |- || || Mountain Bamboo Partridge || Bambusicola fytchii || স্থানীয় || |- || || Common Hill-partridge || Arborophila torqueola || স্থানীয় || |- || || White-cheeked Hill-partridge || Arborophila atrogularis || স্থানীয় || |- || ||Rufus-throated Hill-partridge || Arborophila rufogularis || স্থানীয় || |- ||[[বতা চৰাই]] ||Common Quail || Coturnix coturnix || স্থানীয় ||[[File:Coturnix coturnix (Warsaw zoo)-1.JPG|centre|100px ]] |- || || Blue-breasted Quail || Excalfactoria chinensis || স্থানীয় || |- || || Barred Buttonquail || Turnix suscitator || স্থানীয় || |- || || Yellow-legged Buttonquail || Turnix tanki || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বনকুকুৰা]] ||Red Jungle Fowl || Gallus gallus || স্থানীয় ||[[File:Red junglefowl hm.jpg|centre|100px ]] |- || [[দেও ডৰিক]] || Grey Peacock-pheasant || Polyplectron bicalcaratum || স্থানীয় || |- || [[ডৰিক]] || Kaleej Pheasant || Lophura leucomelanos || স্থানীয় || |- || [[ম’ৰা চৰাই]] || Indian Peafowl || Pavo cristatus || স্থানীয় || |- || || Common Crane || Grus grus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[কৰ্চন চৰাই]] || Sarus Crane || Grus antigone || স্থানীয় || |- ||[[উলূম’ৰা]] ||Bengal Florican || Haubaropsis bengalensis || স্থানীয় ||[[File:BustardsLyd4.jpg|BustardsLyd4|centre|100px ]] |- || || Slaty-breasted Rail || Gallirallus striatus || স্থানীয় || |- || || Eastern Water Rail || Rallus indicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Slaty-legged Crake || Rallina eurizonoides || স্থানীয় || |- || || Ruddy-breasted Crake || Porzana fusca || স্থানীয় || |- || || Black-tailed Crake || Porzana bicolor || স্থানীয় || |- ||[[ডাউক]] ||White-breasted Waterhen ||Amaurornis phoenicurus || স্থানীয় ||[[File:Amaurornis phoenicurus.jpg|centre|100px]] |- ||[[ক’ৰা চৰাই]] || Watercock || Gallicrex cinerea || স্থানীয় || |- ||[[কামচৰাই]] || Purple Moorhen || Porphyrio porphyrio || স্থানীয় || [[File:Purple Moorhen.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানীডাউক]] || Common Moorhen || Gallinula chloropus || স্থানীয় ||[[File:Common Moorhen (Gallinula chloropus) in a Nelumbo nucifera (Indian Lotus) pond W IMG_8779.jpg|centre|100px ]] |- || [[বন ঢেকৰ]] || Masked Finfoot || Heliopais personatus || স্থানীয় || |- || || Pied Avocet || Recurvirostra avosetta || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ দলপুঙা ]] ||Bronze-winged Jacana || Hydrophasianus chirurgus || স্থানীয় ||[[File:Bronzewinged jacana.jpg|centre|100px ]] |- ||[[দলমৰা]] ||Pheasant-Tailed Jacana ||Hydrophasianus chirurgus || স্থানীয় ||[[File:Pheasant-tailed Jacana (Hydrophasianus chirurgus)- Breeding in Hyderabad, AP W IMG 7623.jpg|centre|100px]] |- || || Small Pratincole || Glareola Lactea || স্থানীয় || |- || || Great Thick-knee || Esacus recurvirostris || স্থানীয় || |- ||[[ বালিঘৰা ]] ||Red-wattled Lapwing || Vanellus indicus || স্থানীয় ||[[File:Red-wattled Lapwing denoised.jpg|centre|100px ]] |- || || River Lapwing || Vanellus duvaucelii || স্থানীয় || |- || [[দ’লঘোৰা]] || Grey-headed Lapwing || Vanellus cinereus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[টেটাটুৱা]] || Northern Lapwing || Vanellus vanellus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || [[ল’ৰিয়লি]] || Little Ringed Plover || Charadrius dubius curonicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-billed Plover || Charadrius placidus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Greenshank || Tringa nebularia || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[লৰীয়তী]] || Marsh Sandpiper || Tringa stagnatilis || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Tringa stagnatilis 2 - Laem Pak Bia.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ বৰবালি বগুৱা]] ||Wood Sandpiper || Tringa glareola || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Wood Sandpiper Photograph By Shantanu Kuveskar.jpg|centre|100px ]] |- || || Green Sandpiper || Tringa ochropus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[বালিটোকা]] || Common Sandpiper || Actitis hypoleucos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Redshank || Tringa totanus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Temminck’s Stint || Ereunetes temminckii || পৰিভ্ৰমী || |- || || Greater Painted-snipe || Rostratula benghalensis || স্থানীয় || |- || || Jack Snipe || Lymnocryptes minimus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Snipe || Gallinago gallinago || পৰিভ্ৰমী || |- || || Pintail Snipe || Gallinago stenura || পৰিভ্ৰমী || |- || || Wood Snipe || Gallinago nemoricola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Woodcock || Scolopax rusticola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Great Black-headed Gull || Ichthyaetus ichthyaetus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown-headed Gull || Chroicocephalus brunnicephalus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Black-headed Gull || Chroicocephalus ridibundus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ গঙাচিলনী ]] ||Indian River Tern || Sterna aurantia || স্থানীয় || |- || || Black-bellied Tern || Sterna acuticauda || স্থানীয় || |- || || Whiskered Tern || Chlidonias hybrida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Rock Pigeon || Columba livia || স্থানীয় || |- ||[[পৰঘুমা]] ||Green Imperial Pigeon || Ducula aenea || স্থানীয় ||[[File:Green Imperial Pigeon RWD4.jpg|centre|100px ]] |- || [[পাহাৰী পৰঘুমা]] || Mountain Imperial Pigeon || Ducula badia || স্থানীয় || |- || ||Oriental Turtle-dove || Streptopelia orientalis || স্থানীয় || |- ||[[শিল কপৌ]] ||Common Emerald Dove || Chalcophaps indica || ||[[File:Common Emerald Dove.JPG|centre|100px]] |- ||[[হাৰুৱা কপৌ]] ||Red Collared Dove ||Streptopelia chinensis || স্থানীয় ||[[File:RedTurtleDoveM.jpg|centre|100px]] |- ||[[তিল কপৌ]] ||Spotted Dove ||Passer domesticus || স্থানীয় ||[[File:Spilopelia chinensis -India-8.jpg|centre|100px]] |- || || Eurasian Collared Dove || Streptopelia decaocto || স্থানীয় || |- || || Barred Cuckoo-dove || Macropygia unchall || স্থানীয় || |- || [[ ইটাগুৰীয়া]] || Ashy-headed Green Pigeon || Treron phayrei || স্থানীয় || |- ||[[হাইঠা]] ||Orange-breasted Green Pigeon || Treron bicincta || স্থানীয় ||[[File:Treron bicincta -Wilpattu National Park, Sri Lanka -pair-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[কমলা-বুকুৰ হাইঠা]] ||Orange-breasted Green Pigeon || Treron bicinctus || স্থানীয় ||[[File:Treron bicincta -Wilpattu National Park, Sri Lanka -pair-8.jpg|centre|100px]] |- || || Pin-tailed Green Pigeon || Treron apicauda || স্থানীয় || |- ||[[বৰহাইঠা]] ||Thick-billed Green Pigeon || Treron curvirostra || স্থানীয় ||[[File:Thick-billed Green Pigeon.jpg|centre|100px]] |- ||[[হালধীয়া ঠেঙৰ হাইঠা]] ||Yellow-footed Green Pigeon || Treron phoenicoptera || স্থানীয় ||[[File:Yellow-footed Green-Pigeon (Treron phoenicopterus) male-8.jpg|centre|100px]] |- || || Wedge-tailed Green Pigeon || Treron sphenurus || স্থানীয় || |- || || Speckled Woodpigeon || Columba hodgsonii || স্থানীয় || |- ||[[লালী পৰঘূমা]] || Pale-capped Woodpigeon || Columba punica || স্থানীয় || |- || || Vernal Hanging Parrot || Loriculus vernalis || স্থানীয় || |- || || Finsch’s Parakeet || Psittacula finschii || স্থানীয় || |- || [[ৰঙা-মণি ভাটৌ]] || Rosy-headed Parakeet || Psittacula roseata || স্থানীয় || |- ||[[গলমণিকা]] ||Rose-ringed Parakeet || Psittacula krameri || স্থানীয় ||[[File:Psittacula krameri (pair) -Assam -India-8.jpg|centre|100px]] |- ||[[ৰাজ ভাটৌ]] ||Alexandrine Parakeet ||Psittacula eupatria || স্থানীয় ||[[File:Alexandrine Parakeet-Psittacula eupatria-Symbio wildlife park-NSW.jpg|centre|100px]] |- ||[[গলপোৰা ভাটৌ]] || Red-breasted Parakeet || Psittacula alexandri || স্থানীয় || |- || || Violet Cuckoo || Chrysococcyx xanthorhynchus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Asian Emerald Cuckoo || Chrysococcyx maculatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Plaintive Cuckoo || Cacomantis passerinus || স্থানীয় || |- || || Banded Bay Cuckoo || Cacomantis sonneratii || স্থানীয় || |- || || ‘Fork-tailed’ Drongo-cuckoo || Surniculus dicruroides || পৰিভ্ৰমী || |- || || Jacobin Cuckoo || Clamator jacobinus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-winged Cuckoo || Clamator coromandus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কেতেকী]] ||Indian Cuckoo ||Cuculus micropterus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Indian Cuckoo (J).jpg |centre|100px ]] |- ||[[কুলি]] ||Asian Koel ||Eudynamys scolopaceus || স্থানীয় ||[[File:Asian Koel (Eudynamys scolopaceus) Male - Tirunelveli.jpgAsian Koel (Eudynamys scolopaceus) Male - Tirunelveli.jpg |centre|100px |link=Special:FilePath/Asian_Koel_(Eudynamys_scolopaceus)_Male_-_Tirunelveli.jpgAsian_Koel_(Eudynamys_scolopaceus)_Male_-_Tirunelveli.jpg]] |- || || Common Cuckoo || Cuculus canorus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Himalayan Cuckoo || Cuculus saturatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Small Cuckoo || Cuculus poliocephalus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Large Hawk-cuckoo || Hierococcyx sparverioides || স্থানীয় || |- || || Whistling Hawk-cuckoo || Hierococcyx nisicolor || পৰিভ্ৰমী || |- || || Green-billed Malkoha || Phaenicophaeus tristis || স্থানীয় || |- || || Lesser Coucal || Centropus bengalensis || স্থানীয় || |- || || Greater Coucal || Centropus sinensis || স্থানীয় || |- || || Brown Hawk-owl || Ninox scutulata || স্থানীয় || |- || || Oriental Bay Owl || Phodilus badius || স্থানীয় || |- || || Common Barn-owl || Tyto alba || স্থানীয় || |- || || Eastern Grass-owl || Tyto longimembris || স্থানীয় ||[[File:Eastern-grass-owl-1134817.jpg|100px]] |- || || Tawny Fish-owl || Ketupa flavipes || স্থানীয় ||[[File:Tawny Fish Owl.jpg|100px]] |- || || Brown Fish-owl || Ketupa zeylonensis || স্থানীয় ||[[File:Brown fishing owl.jpg|100px]] |- || ||Buffy Fish-owl || Ketupa ketupu || স্থানীয় ||[[File:Ketupa ketupu.jpg|100px]] |- || || Forest Eagle-owl || Ketupa nipalensis || স্থানীয় ||[[File:Spot-bellied Eagle-Owl by N.A. Nazeer.jpg|100px]] |- || || Dusky Eagle-owl || Bubo coromandus || স্থানীয় || |- || || Short-eared Owl || Asio flammeus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Wood-owl || Strix leptogrammica || স্থানীয় || |- || || Collared Scops-owl || Otus lettia || স্থানীয় || |- || || Oriental Scops-owl || Otus sunia || স্থানীয় || |- || || Mountain Scops-owl || Otus spilocephalus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কুৰুলী ফেঁচা]] ||Spotted Owlet || Athene brama || স্থানীয় ||[[File:Athene brama.jpg|centre|100px]] |- || || Asian Barred Owlet || Glaucidium cuculoides || স্থানীয় || |- || || Collared Owlet || Glaucidium brodiei || স্থানীয় || |- || || Hodgson’s Frogmouth || Batrachostomus hodgsoni || স্থানীয় || |- || || Grey Nightjar || Caprimulgus jotaka || স্থানীয় || |- || ||Large-tailed Nightjar || Caprimulgus macrurus || স্থানীয় || |- || || Savanna Nightjar || Caprimulgus affinis || স্থানীয় || |- ||[[লক্ষ্মী ফেঁচা]] ||Barn Owl ||Tyto alba || ||[[File:Barn Owl, Surat, India.jpg |centre|100px ]] |- ||[[ঘৰ বতাহী]] ||House Swift ||Apus nipalensis || ||[[House Swift.jpg|100px|]] |- ||[[তাল বতাহী]] ||Asian Palm-Swift || Cypsiurus balasiensis || স্থানীয় ||[[File:Asian Palm Swift (Cypsiurus balasiensis) Pondicherry India Apr 2011.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Swiftlet || Aerodramus brevirostris ||স্থানীয় || |- || || Little Swift || Apus affinis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Swift || Apus leuconyx || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-billed Roller || Coracias bnghalensis affinis ||স্থানীয় || |- || || Dollarbird || Eurystomus orientalis ||স্থানীয় || |- ||[[কাকৈশিৰা]] ||Hoopoe ||Upupa epops || স্থানীয় ||[[File:POUPA - Hoopoe - Upupa epops.jpg|centre|100px]] |- ||[[কাঠনী বোৱাৰী]] || Red-headed Trogon || Harpactes erythrocephalus ||স্থানীয় || |- ||[[মাছোৰোকা]] ||Kingfisher ||Alcedo || স্থানীয় ||[[File:Alcedo atthis 2 (Lukasz Lukasik).jpg|centre|100px]] |- || [[ক’লামূৰীয়া মাছৰোকা]] || Black-capped Kingfisher || Halcyon pileata ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Ruddy Kingfisher || Halcyon coromanda ||পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বগা বুকুৱা মাছৰোকা]] || White-throated Kingfisher || Halcyon smyrnensis ||স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || [[বৰঠুটিয়া মাছৰোকা]] || Stork-billed Kingfisher || Pelargopsis capensis ||স্থানীয় || |- || || Common Kingfisher || Alcedo atthis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Kingfisher || Alcedo hercules ||স্থানীয় || |- || || Blue-eared Kingfisher || Alcedo meninting ||স্থানীয় || |- || || Himalayan Pied Kingfisher || Ceryle lugubrid || স্থানীয় || |- || [[পখৰা মাছোৰোকা]] ||Lesser Pied Kingfisher || Ceryle rudis || স্থানীয় || |- || || Black-backed Dwarf Kingfisher || Ceyx erithaca || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ জিঞাখাটী]] ||Blue-tailed Bee-eater || Merops philippinus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Blue-tailed Bee-eater (Merops philippinus) - Flickr - Lip Kee (3).jpg|Blue-tailed Bee-eater (Merops philippinus) - Flickr - Lip Kee (3)|centre|100px ]] |- || || Chestnut-headed Bee-eater || Merops leschenaulti || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Little Green Bee-eater || Merops orientalis || স্থানীয় || |- || || Blue-bearded Bee-eater || Nyctyormis athertoni || স্থানীয় || |- ||[[পাকৈঢোৰা]] ||Oriental Pied Hornbill ||Anthracoceros albirostris || স্থানীয় ||[[File:Calao (Hornbill), Pulau Pangkor.jpg|centre|100px]] |- || || Rufous-necked Hornbill || Aceros nipalensis || স্থানীয় || |- || || Great Pied Hornbill || Buceros bicornis || স্থানীয় || |- || || Wreathed Hornbill || Rhyticeros undulatus || স্থানীয় || |- ||[[নীলকণ্ঠ]] ||Blue throated Barbet || Megalaima asiatica || স্থানীয় ||[[File:Blue-throated Barbet (Megalaima asiatica) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4292.jpg|Blue-throated Barbet (Megalaima asiatica) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4292|centre|100px ]] |- ||[[ হেটুলুকা]] ||Lineated Barbet || Megalaima lineata || স্থানীয় ||[[File:Lineated Barbet (Megalaima lineata) - Flickr - Lip Kee (1).jpg|Lineated Barbet (Megalaima lineata) - Flickr - Lip Kee (1)|centre|100px ]] |- || || Coppersmith Barbet || Xantholaema haemacephala || স্থানীয় || |- || ||Great Barbet || Megalaima virens || স্থানীয় || |- || ||Blue-eared Barbet || Megalaima australis || স্থানীয় || |- || ||Golden-throated Barbet || Megalaima franklini || স্থানীয় || |- || || Eurasian Wryneck || Jynx torquilla || পৰিভ্ৰমী || |- || || Speckled Piculet || Vivia innominata || স্থানীয় || |- || || White-browed Piculet || Sasia ochracea || স্থানীয় || |- ||[[ৰঙামূৰীয়া বাঢ়ৈটোকা]] ||Greater Flameback || || || |- ||[[সোণ বাঢ়ৈটোকা]] ||Lesser Gold-backed Wood.Pecker || Dinopium benghalense || ||[[File:Black-rumped Sunbird I IMG 9932.jpg|centre|100px ]] |- || || Grey-capped Pygmy Woodpecker || Dendrocopos canicapillus || স্থানীয় || |- || || Fulvous-breasted Pied Woodpecker || Dendrocopos macei || স্থানীয় || |- || || Streak-throated Woodpecker || Picus xanthopygaeus || স্থানীয় || |- || || Greater Yellownape || Chrysophlegma flavinucha || স্থানীয় || |- || ||Lesser Yellownape || Picus cholorolophus || স্থানীয় || |- || ||Grey-faced Woodpecker || Picus canus || স্থানীয় || |- || ||Rufous Woodpecker || Microptermus brachyurus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Bay Woodpecker || Blythipicus pyrrhotis || স্থানীয় || |- || ||Pale-headed Woodpecker || Gecinulus grantia || স্থানীয় || |- || [[বৰ ছাইয়া বাঢ়ৈটোকা]] || Great Slaty Woodpecker || Mulleripicus pulverulentus || স্থানীয় || |- || || Long-tailed Broadbill || Psarisomus dalhousiae || স্থানীয় || |- || || Silver-breasted Broadbill || Serilophus lunatus || স্থানীয় || |- || || Hooded Pitta || Pitta sordida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blue-naped Pitta || Hydrornis nipalensis || স্থানীয় || |- || || Bengal Bushlark || Mirafra assamica || স্থানীয় || |- || || Oriental Skylark || Alauda gulgula || স্থানীয় || |- || ||Sand Lark || Calandrella raytal || স্থানীয় || |- || || Grey-throated Sand-martin || Riparia chinensis || স্থানীয় || |- || || Asian House-martin || Delichon dasypus || স্থানীয় || |- ||[[চাতক]] ||Barn Swallow || Hirundo rustica ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Landsvale.jpg|centre|100px ]] |- || || Red-rumped Swallow || Cecropis daurica || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বগা বালিমাহী]] ||White Wagtail || Motacilla alba || পৰিভ্ৰমী ||[[File:White-Wagtail.jpg|centre|100px ]] |- || || Western Yellow Wagtail || Motacilla flava beema || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey Wagtail || Motacilla cinerea || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Citrine Wagtail || Motacilla c. citreola || পৰিভ্ৰমী || |- |- ||[[কেঁচুখাটী]] ||Olive-backed Pipit || Anthus hodgsoni || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Olive backed Pipit.jpg|centre|100px ]] |- || || Rosy Pipit || Anthus roseatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Richard’s Pipit || Anthus richardi || পৰিভ্ৰমী || |- || || Paddyfield Pipit || Anthus rufulus || স্থানীয় || |- ||[[বাৰীসুন্দৰী]] ||Asian Paradise Flycatcher || Terpsiphone paradise || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Terpsiphone paradisi -near Amaya Lake, Dambulla, Sri Lanka-8.jpg|centre|100px ]] |- || || || || স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Ashy Woodswallow || Artamus Woodswallow || স্থানীয় || |- || || Large Woodshrike || Tephrodornis gularis || স্থানীয় || |- || || Pied Flycatcher-shrike || Hemipus picatus || স্থানীয় || |- || || Black-winged Cuckooshrike || Lalage melaschistos || স্থানীয় || |- || || Large Cuckooshrike || Coracina macei || স্থানীয় || |- ||[[ৰূপহী]] ||Rosy Minivet ||Pericrocotus roseus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:PericrocotusRoseusGould.jpg|centre|100px]] |- || || Long-tailed Minivet || Pericrocotus ethologus || স্থানীয় || |- || || Short-billed Minivet || Pericrocotus brevirostris || স্থানীয় || |- || || Scarlet Minivet || Pericrocotus speciosus || স্থানীয় || |- || || Grey-chinned Minivet || Pericrocotus solaris || স্থানীয় || |- || ||Small Minivet || Pericricotus cinnamomeus || স্থানীয় || |- || || ‘Black-headed’ Long-tailed Shrike || Lanius schach tricolor group || স্থানীয় || |- ||[[বাঘ চৰাই]] || Grey-backed Shrike || Lanius tephronotus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Shrike || Lanius c. cristatus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ফেচুলুকা]] ||Red-vented Bulbul || Pycnonotus cafer || স্থানীয় ||[[File:Red-vented Bulbul (Pycnonotus cafer) in Tirunelveli, India.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বুলবুলি]] ||Red-whiskered Bulbul || Pycnonotus jocosus ||স্থানীয় ||[[File:Red-Whiskered Bulbul-1.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Black Bulbul || Hypsipetes leucocephalus || স্থানীয় || |- || || Ashy Bulbul || Hemixos flavala || স্থানীয় || |- || || Olive Bulbul || Iole virescens || স্থানীয় || |- || || Mountain Bulbul || Ixos mcclellandii || স্থানীয় || |- || || White-throated Bulbul || Alophoixus flaveolus || স্থানীয় || |- || || Black-crested Bulbul || Pycnonotus flaviventris || স্থানীয় || |- || || Black-headed Bulbul || Microtarsus atriceps || স্থানীয় || |- || || Crested Finchbill || Pycnonotus canifrons || স্থানীয় || |- || || Flavescent Bulbul || Pycnonotus flavascens || স্থানীয় || |- || || Striated Bulbul || Pycnonotus striatus || স্থানীয় || |- ||[[বিহুৱতী চৰাই]] ||Common Iora || Aegithina tipkia || স্থানীয় ||[[File:Common Iora.jpg|centre|100px ]] |- || || Orange-bellied Leafbird || Chloropsis hardwickii || স্থানীয় || |- || [[পাত চৰাই]] || Gold-fronted Leafbird || Chloropsis aurifrons || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Leafbird || Chloropsis cochinchinensis || স্থানীয় || |- || || Asian Fairy Bluebird || Irena puella || স্থানীয় || |- ||[[ৰাজকোঁৱৰ (চৰাই)]] ||Black-naped Monarch || Hypothymis azurea || স্থানীয় ||[[File:Hypothymis_azurea_-_Kaeng_Krachan.jpg|centre|100px]] |- ||[[নাচনী চৰাই]] ||White-throated Fantail || Rhipidura albicollis || স্থানীয় ||[[File:White-throated Fantail (Rhipidura albicollis) at Narendrapur I IMG 7624.jpg|centre|100px ]] |- || || Yellow-bellied Fantail || Chelidorhynx hypoxantha || স্থানীয় || |- || || Brown Dipper || Cicclus pallasii || স্থানীয় || |- || || Purple Cochoa || Cochoa purpurea || পৰিভ্ৰমী || |- || || Green Cocoa || Cochoa viridis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-bellied Rock-thrush || Monticola rufiventris || স্থানীয় || |- || || Blue Rock-thrush || Monticola solitarius || পৰিভ্ৰমী || |- || || Orange-headed Thrush || Geokichla citrina || স্থানীয় || |- || || Blue Whistling-thrush || Myophonus caeruleus || স্থানীয় || |- || || Black-throated Thrush || Turdes atrogularis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Red-throated Thrush || Turdes ruficollis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Tickell’s Thrush || Turdes unicolor || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-sided Thrush || Turdes feae || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eyebrowed Thrush || Turdes obscurus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Dusky Thrush || Turdus eunomus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-breasted Thrush || Turdus dissimilis || স্থানীয় || |- || || White collared Blackbird || Turdus albocinctus || স্থানীয় || |- || || Grey-winged Blackbird || Turdus boulboul || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut Thrush || Turdus r. rubrocanus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-tailed Thrush || Zoothera dixoni || পৰিভ্ৰমী || |- || || Small-billed Scaly Thrush || Zoothera dauma || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-billed Ground-thrush || Zoothera monticola || স্থানীয় || |- || || Dark-sided Ground-thrush || Zoothera marginata || স্থানীয় || |- || || White-browed Shorting || Brachypteryx montana || স্থানীয় || |- || || Lesser Shortwing || Brachypteryx leucophris || স্থানীয় || |- || ||White-tailed Blue Robin || Myiomela leucura || স্থানীয় || |- || || Himalayan Red-flanked Bush-robin || Tarsiger rufilatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Indian Blue Robin || Larvivora brunnea || পৰিভ্ৰমী || |- || || Golden Bush-robin || Tarsiger chrysaeus || পৰিভ্ৰমী || |- |- || || Bluethroat || Luscinia s. svecica || পৰিভ্ৰমী || |- || || Siberian Rubythroat || Calliope calliope || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[খোলাকটি]] || White-rumped Shama || Copsychus malabaricus || স্থানীয় || |- ||[[দহিকতৰা]] ||Oriental Magpie-robin || Copsychus saularis || স্থানীয় ||[[File:Magpie Robin 4479.jpg|centre|100px]] |- || || White-crowned Forktail || Enicurus leschenaulti || স্থানীয় || |- || || Little Forktail || Enicurus scouleri || স্থানীয় || |- || || Slaty-backed Forktail || Enicurus schistaceus || স্থানীয় || |- || || Black-backed Forktail || Enicurus immaculatus || স্থানীয় || |- || || Spotted Forktail || Enicurus maculatus || স্থানীয় || |- || || Black Redstart || Phoenicurus ochruros rufiventris || পৰিভ্ৰমী || |- || || Daurian Redstart || Phoenicurus auroreus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Hodgson’s Redstart || Phoenicurus hodgsoni || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blue-fronted Redstart || Phoenicurus frontalis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Plumbeous Water-redstart || Phoenicurus fuliginosus || স্থানীয় || |- || || White-capped River-chat || Phoenicurus leucocephalus || স্থানীয় || |- || || Hodgson’s Blue Robin || Hodgsonius phaenicuroides ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Pied Bushchat || Saxicola caprata || স্থানীয় || |- || [[শিলকতৰা]] || Siberian Stonechat || Saxicola m. maurus || পৰিভ্ৰমী || |- || || White-tailed Stonechat || Saxicola leucurus || স্থানীয় || |- ||[[ৰূপহী চমকা চৰাই]] || Jerdon’s Bushchat || Rhodophila jerdoni || স্থানীয় || |- || || Grey Bushchat || Rhodophila ferrea || স্থানীয় || |- ||[[গলমণিকা নাচনী]] ||Red-throated Flycatcher || Ficedula albicilla || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Red-breasted Flycatcher.jpg|centre|100px]] |- ||[[ নীলা নাচনী]] ||Slaty-blue Flycatcher || Ficedula tricolor || স্থানীয় ||[[File:DigeneaLeucomelanuraKeulemans.jpg|centre|100px]] |- ||[[ইটা-গুড়িয়া নাচনী চৰাই]] ||Ferruginous Flycatcher ||Muscicapa ferruginea || স্থানীয় ||[[File:Muscicapa ferruginea -side-8 (2).jpg|centre|100px]] |- || || Dark-sided Flycatcher || Muscicapa sibirica || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[এধানি নাচনী]] || Little Pied Flycatcher || Ficedula westermanni || স্থানীয় || |- || || White-gorgeted Flycatcher || Anthipes monileger || স্থানীয় || |- || || Ultramarine Flycatcher || Ficedula supercilliaris || স্থানীয় || |- || || Orange-gorgeted Flycatcher || Ficedula strophiata || স্থানীয় || |- || || Slaty-backed Flycatcher || Ficedula sordida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Snowy-browed Flycatcher || Ficedula hyperythra || স্থানীয় || |- || || Sapphire Flycatcher || Ficedula sapphira || স্থানীয় || |- || || Pale-chinned Flycatcher || Cyornis poliogenys || স্থানীয় || |- || || Blue-throated Flycatcher || Cyornis rubeculoides || স্থানীয় || |- || || Rufous-bellied Niltava || Niltava sundara || স্থানীয় || |- || [[নীলমতী]] || Verditer Flycatcher || Eumyias thalassinus || স্থানীয় || |- || || Pale Blue Flycatcher || Cyornis unicolor || স্থানীয় || |- || || Small Niltava || Niltava macgrigoriae || স্থানীয় || |- || || Large Niltava || Niltava grandis || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Laughingthrush || Trochalopteron squamatum || স্থানীয় || |- || || Assam Laughingthrush || Trochalopteron chrysopterum || স্থানীয় || |- || || Rufous-chinned Laughingthrush || Ianthocincla rufogularis || স্থানীয় || |- || || Spot-breasted Laughingthrush || Leucodioptron merulinus || স্থানীয় || |- || || Red-faced Liocichla || Liocichla phoenicea || স্থানীয় || |- || || Rufus-necked Laughingthrush || Dryonastes ruficollis || স্থানীয় || |- || || Striped Laughingthrush || Trochalopteron virgatum || স্থানীয় || |- || ||Rufous-vented Laughingthrush || Dryonastes gularis || স্থানীয় || |- || ||White-crested Laughingthrush || Leucodioptron leucolophus || স্থানীয় || |- || ||Greater Necklaced Laughingthrush || Garrulax pectoralis || স্থানীয় || |- || ||Lesser Necklaced Laughingthrush || Leucodioptron monileger || স্থানীয় || |- ||[[মুগী কাহুক]] ||Jerdon’s Babbler || Chrysomma altirostre || স্থানীয় || |- || ||Yellow-eyed Babbler || Chrysomma sinense || স্থানীয় || |- || ||Chestnut-capped Babbler || Timalia pileata || স্থানীয় || |- || ||Pin-striped Tit-babbler || Mixornis gularis || স্থানীয় || |- || || Rufous-fronted Babbler || Cyanoderma ruffifrons || স্থানীয় || |- || ||Golden Babbler || Cyanoderma chrysaea || স্থানীয় || |- ||[[সাতভনী]] ||Jungle Babbler || Turdoides striata || স্থানীয় ||[[File:2005-jungle-babbler.jpg|centre|100px ]] |- || || Grey-throated Babbler || Stachyris nigriceps || স্থানীয় || |- || ||Striated Babbler || Turdoides earlei || স্থানীয় || |- || ||Slender-billed Scimitar Babbler || Xiphirhynchus superciliaris || স্থানীয় || |- || ||Streak-breasted Scimitar Babbler || Pomatorhinus ruficollis || স্থানীয় || |- || ||White-browed Scimitar Babbler || Pomatorhinus schisticeps || স্থানীয় || |- || ||Large Scimitar-babbler || Megapomatorhinus hypoleucos || স্থানীয় || |- || || Black-crowned Scimitar Babbler || Pomatorhinus ferruginosus || স্থানীয় || |- || ||Spot-breasted Scimitar-babbler || Megapomatorhinus mcclellandi || স্থানীয় || |- || ||Long-billed Scimitar-babbler || Pomatorhinus ochraceiceps || স্থানীয় || |- || || Silver-eared Mesia || Leiothrix argentauris || স্থানীয় || |- || ||Red-billed Leiothrix || Leiothrix lutea || স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-chinned Yuhina || Yuhina nigrimenta || স্থানীয় || |- || || White-bellied Erpornis || Erpornis zantholeuca || স্থানীয় || |- || ||Striated Yuhina || Staphida castaniceps || স্থানীয় || |- || || Whiskered Yuhina || Yuhina flavicollis || স্থানীয় || |- || || White-naped Yuhina || Yuhina bakeri || স্থানীয় || |- || ||Stripe-throated Yuhina || Yuhina gularis || স্থানীয় || |- || || Rufous-winged Fulvetta || Pseudominla castaneceps || স্থানীয় || |- || || Yellow-throated Fulvetta || Pseudominla cinerea || স্থানীয় || |- || || Golden-breasted Fulvetta || Lioparus chrysotis || স্থানীয় || |- || ||White-browed Fulvetta || Fulvetta vinipectus || স্থানীয় || |- || || Rusty-capped Fulvetta || Schoeniparus dubius || স্থানীয় || |- || ||Rufous-throated Fulvetta || Schoeniparus rufogularis || স্থানীয় || |- || || Brown-cheeked Fulvetta || Alcippe poioicephala || স্থানীয় || |- || ||Nepal Fulvetta || Alcippe nipalensis || স্থানীয় || |- || ||Rusty-fronted Barwing || Actinodura egertoni || স্থানীয় || |- || || Rufous-backed Sibia || Leioptila annectens || স্থানীয় || |- || ||Grey Sibia || Malacias gracilis || স্থানীয় || |- || ||Indian White-hooded Babbler || Gampsorhynchus rufulus || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Minla || Siva cyanouroptera || স্থানীয় || |- || || Bar-throated Minla || Chrysominla strigula || স্থানীয় || |- || ||Red-tailed Minla || Minla ignotincta || স্থানীয় || |- || || Black-eared Shrike-babbler || Pteruthius melanotis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Shrike-babbler || Pteruthius aeralatus ||স্থানীয় || |- || || Himalayan Cutia || Cutia nipalensis ||স্থানীয় || |- || || Scaly-breasted Wren-babbler || Pnoepyga albiventer ||স্থানীয় || |- || || Pygmy Wren-babbler || Pnoepgya pusilla ||স্থানীয় || |- || ||Spotted Wren-babbler || Elachura formosa ||স্থানীয় || |- || || Eyebrowed Wren-babbler || Napothera epilepidota ||স্থানীয় || |- || || Streaked Wren-babbler || Napothera brevicaudata ||স্থানীয় || |- || || Long-billed Wren-babbler || Rimator malacoptillus ||স্থানীয় || |- || || Cachar Wedge-billed Babbler || Sphenocichla roberti ||স্থানীয় || |- || || Buff-breasted Babbler || Pellorneum tickelli ||স্থানীয় || |- || || Spot-throated Babbler || Pellorneum albiventre ||স্থানীয || |- || ||Abott’s Babbler || Malacocincla abbotti ||স্থানীয় || |- || || Puff-throated Babbler || Pellorneum rufficeps ||স্থানীয় || |- || || Black-throated Parrotbill || Suthora nipalensis ||স্থানীয় || |- || || Grey-headed Parrotbill || Paradoxornis gularis ||স্থানীয় || |- || || Pale-billed Parrotbill || Paradoxornis atrosuperciliaris ||স্থানীয় || |- || || White-breasted Parrotbill || Paradoxornis ruficeps ||স্থানীয় || |- || [[দীঘল নেজী ভাটৌ]] || Black-breasted Parrotbill || Paradoxornis flavirostris ||স্থানীয় || |- || || Spot-breasted Parrotbill || Paradoxornis guttaticollis ||স্থানীয় || |- ||[[টিক টিক চৰাই]] ||Bright-capped Cisticola ||Cisticola exilis || স্থানীয় ||[[File:Cisticola_exilis.jpg|centre|100px]] |- || ||Zitting Cisticola || Cisticola juncidis ||স্থানীয় || |- || ||Rusty-rumped Warbler || Locustella certhiola ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Indian Grassbird || Graminicola bengalensis ||স্থানীয় || |- || || Striated Grassbird || Megalurus palustris ||স্থানীয় || |- || [[কাঠি চৰাই]] || Bristled Grassbird || Chaetornis striata ||পৰিভ্ৰমী || |- || ||Rufescent Prinia || Prinia rufescens ||স্থানীয় || |- ||[[ধোঁৱাবৰণীয়া নলচুপি চৰাই]] ||Ashy Prinia ||Prinia socialis || স্থানীয় ||[[File:Ashy Prinia (Prinia socialis) in Hyderabad W IMG_8745.jpg|centre|100px]] |- || ||Grey-breasted Prinia || Prinia hodgsonii ||স্থানীয় || |- || ||Plain Prinia || Prinia inornata ||স্থানীয় || |- || || Yellow-bellied Prinia || Prinia flaviventris ||স্থানীয় || |- || || Striated Prinia ||Prinia cinigera ||স্থানীয় || |- || || Graceful Prinia || Prinia gracilis ||স্থানীয় || |- || || Swamp Prinia || Prinia cinerascens ||স্থানীয় || |- || ||Black-throated Prinia ||Prinia atrogularis ||স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Himalayan Aberrant Bush-warbler || Horornis flavolivaceus ||স্থানীয় || |- || || Strong-footed Bush-warbler || Horornis forticeps ||স্থানীয় || |- || ||Large Bush-warbler ||Oligura major ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-sided Bush-warbler ||Oligura brunnifrons ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Pale footed Bush-warbler || Urosphena pallidipes || পৰিভ্ৰমী || |- || || Korean Bush-warbler || Horornis canturians || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Chinese Bush-warbler || Locustella tacsanowskia ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Spotted Bush-warbler || Locustella thoracica || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Bush-warbler || Locustella luteoventris || স্থানীয় || |- || || Russet Bush-warbler ||Locustella mandelli || স্থানীয় || |- || ||Indian Reed-warbler || Acrocephalus brunnescens || স্থানীয় || |- || ||Thick-billed Warbler || Phragamaticola aedon || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blyth’s Reed-warbler ||Acrocephalus dumetorum || স্থানীয় || |- || || Paddyfield Warbler || Acrocephalus agricola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blunt-winged Reed Warbler ||Acrocephalus concinens stevensi || স্থানীয় || |- ||[[টিপচী]]/পাতসিয়া ||Common Tailorbird || Orthotomus sutorius || স্থানীয় ||[[File:2005-tailor-bird.jpg|centre|100px ]] |- || || Black-necked Tailorbird || Orthotomus atrogularis || স্থানীয় || |- || || Mountain Tailorbird ||Phyllergates cuculatus || স্থানীয় || |- || || Slaty-bellied Tesia || Tesia olivea || স্থানীয় || |- || || Yellow-browed Tesia || Tesia cyaniventer || স্থানীয় || |- || ||Chestnut-headed Tesia || Oligura castaneocorornata || স্থানীয় || |- || ||Broad-billed Warbler || Tickellia hodgsoni || স্থানীয় || |- || || Rufous-faced Warbler ||Abroscopus albogularis || স্থানীয় || |- || ||Yellow-bellied Warbler || Abroscopus superciliaris || স্থানীয় || |- || || Chestnut-crowned Warbler || Seicercus castaniceps || স্থানীয় || |- || ||Grey-hooded Warbler || Phylloscopus xanthoscschistos || স্থানীয় || |- || || Grey-cheeked Warbler || Seicercus poliogenys || স্থানীয় || |- ||[[বগা চকুৱা চটচটী]] || White-spectacled Warbler || Seicercus affinis || স্থানীয় || |- || || Whistler’s Warler || Seicercus whistleri || স্থানীয় || |- ||[[ধোঁৱামূৰীয়া নাচনী]] || Grey-headed Canary-flycatcher || Culicicapa ceylonensis || স্থানীয় || |- || ||Dusky Warbler || Phylloscopus f.fuscatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Tickell’s Leaf-warbler || Phylloscopus affinis ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Greenish Warbler || Phylloscopus t. trochiloides || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Blyth’s Leaf-warbler ||Phylloscopus reguloides || স্থানীয় || |- || ||Yellow-browed Leaf-warbler || Phylloscopus inornatus || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Mandelli’s Leaf-warbler || Phylloscopus mandellii ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Orange-barred Leaf-warbler ||Phylloscopus pulcher ||পৰিভ্ৰমী || |- || ||Lemon-rumped Leaf-warbler ||Phylloscopus chloronotus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-faced Leaf-warbler || Phylloscopus maculipennis ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-vented Warbler || Phylloscopus cantator ||স্থানীয় || |- ||[[ভদৰকলি]] ||Great Tit || "Parus major’' || স্থানীয় ||[[File:Parus major 2 Luc Viatour.jpg|centre|100px ]] |- || || Cinereus Tit || Parus cinereus ||স্থানীয় || |- || || Green-backed Tit || Parus monticolus ||স্থানীয় || |- || ||Red-headed Tit || Aegithalos iredalei ||স্থানীয় || |- || ||Black-spotted Yellow Tit ||Parus spilonotus ||স্থানীয় || |- || ||Sultan Tit || Melanochlora sultanea ||স্থানীয় || |- || ||Wallcreeper ||Tichodroma muraria ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Velvet-fronted Nuthatch || Sitta frontalis ||স্থানীয় || |- || ||Chestnut-bellied Nuthatch ||Sitta cinnamoventris ||স্থানীয় || |- ||[[জেঠী চৰাই]] || Beautiful Nuthatch || Sitta formosa ||স্থানীয় || |- ||[[ফুলটোকা চৰাই]]/ ৰঙাপিঠীয়া ফুলটোকা ||Scarlet Backed Flowerpecker || Dicaeum ignipectus ||স্থানীয় || |- || ||Plain Flowerpecker || Dicaeum minullum ||স্থানীয় || |- || ||Thick-billed Flowerpecker ||Pachyglossa agile ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-vented Flowerpecker || Pachyglossa chrysorrhea ||স্থানীয় || |- || ||Fire-breasted Flowerpecker || Dicaeum ignipectus ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-bellied Flowerpecker || Pachyglossa melanoxantha ||স্থানীয় || |- ||[[বগা-চকুৱা টিপচী]] || Oriental White-eye || Zosterops palpebrosus ||স্থানীয় || |- ||[[মৌপিয়া]] ||Crimson Sunbird || Aethopyga siparaja || স্থানীয় ||[[File:Crimson_sunbird.jpg|centre|100px ]] |- || || Ruby-cheeked Sunbird || Chalcoparia singalensis ||স্থানীয় || |- || [[বেঙুণীয়া মৌপিয়া]] || Purple Sunbird || Cinnyris asiaticus ||স্থানীয় || |- || ||Fire-tailed Sunbird || Aethopyga ignicauda ||স্থানীয় || |- || || Mrs Gould’s Sunbird ||Aethopyga gouldiae ||স্থানীয় || |- || || Black-breasted Sunbird ||''Aethopyga saturata'' ||স্থানীয় || |- || || Green-tailed Sunbird ||''Aethopyga nipalensis'' ||স্থানীয় || |- || ||Streaked Spiderhunter ||''Arachnothera magna'' ||স্থানীয় || |- ||[[মকৰাখাঁতী]] ||Little Spiderhunter ||''Arachnothera longirostra'' ||স্থানীয় || |- || ||Little Bunting ||''Emberiza pusilla'' ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-eared Bunting ||''Emberiza fucata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Yellow-breasted Bunting ||''Emberiza aureola'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-faced Bunting ||''Emberiza spodocephala'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Rosefinch ||''Erythrina erythrina roseata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Scarlet Finch ||''Haematospiza sipahi'' ||স্থানীয় || |- ||[[ৰঙা টুনি]] ||Red Avadavat ||''Amandava amandava'' || স্থানীয় ||[[File:Amandava amandava (VijayCavale).jpg|centre|100px ]] |- ||[[ফুটুকী টুনি]] ||Scaly-breasted Munia ||''Lonchura punctulata'' || স্থানীয় ||[[File:Scaly breasted Munia I IMG 4769.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ক’লা টুনি]] ||Chestnut Munia ||''Lonchura atricapilla'' || স্থানীয় ||[[File:Black-headed Munia I IMG 7747.jpg|centre|100px ]] |- || || White-rumped Munia ||''Lonchura striata'' ||স্থানীয় || |- ||ঘৰচিৰিকা/[[ঘনচিৰিকা]] ||House Sparrow ||''Passer domesticus'' || স্থানীয় ||[[File:House Sparrow (Passer domesticus)- Male in Kolkata I IMG 5904.jpg |centre|100px ]] |- ||[[বনচিৰিকা]] || Eurasian Tree Sparrow ||''Passer montanus'' || স্থানীয় ||[[File:Tree Sparrow August 2007 Osaka Japan.jpg |centre|100px ]] |- || || Cinnamon Sparrow ||''Passer rutilans'' ||স্থানীয় || |- ||[[টোকোৰা]] ||Black-breasted Weaver ||''Ploceus benghalensis'' || স্থানীয় ||[[File:Black-breasted Weaver I IMG 9557.jpg|centre|100px ]] |- || || Eastern Baya Weaver ||''Ploceus philippinus burmanicus'' ||স্থানীয় || |- || || Streaked Weaver ||''Ploceus manyar'' ||স্থানীয় || |- || || Finn’s Weaver ||''Ploceus megarhynchus'' ||স্থানীয় || |- ||[[সখিয়তী]] ||Black-hooded Oriole ||''Oriolus xanthornus'' || স্থানীয় ||[[File:Black-hooded_Oriole_(Oriolus_xanthornus)_in_Kolkata_I_IMG_7603.jpg|centre|100px ]] |- || || Maroon Oriole ||''Oriolus traillii'' ||স্থানীয় || |- || || Slender-billed Oriole ||''Oriolus tenuirostris'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-naped Oriole ||''Oriolus chinensis diffusus'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ফেঁচু]] ||Black Drongo ||''Dicrurus macrocercus'' || স্থানীয় ||[[File:Black_Drongo_(Dicrurus_macrocercus)_IMG_7702_(1)..JPG|centre|100px ]] |- ||[[ ভীমৰাজ]] ||Greater Racket-tailed Drongo ||''Dicrurus paradiseus'' || স্থানীয় ||[[File:Dicrurus paradiseus -Kerala -India-6-3c.jpg|centre|100px ]] |- || || Ashy Drongo ||''Edolius leucophaeus'' || স্থানীয় || |- || || Bronzed Drongo ||''Chaptia aenea'' || স্থানীয় || |- || ||Lesser Racket-tailed Drongo ||''Dicrurus remifer'' || স্থানীয় || |- || ||Hair-crested Drongo ||''Dicrurus hottentottus'' || স্থানীয় || |- ||[[কাঠ শালিকা]] ||Grey-headed Starling ||''Sturnia malabarica'' || স্থানীয় ||[[File:Chestnut tailed Starling I4- Kolkata IMG 7865.jpg|centre|100px]] |- || || Spot-winged Starling ||''Saroglossa spiloptera'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কাণকুৰিকা]] || Asian Pied Starling ||''Gracupica contra'' || স্থানীয় || |- ||[[গাং শালিকা]] ||Bank Myna ||''Acridotheres ginginianus'' || স্থানীয় ||[[File:Bank Myna (Acridotheres ginginianus) at Hodal I IMG 5840.jpg|centre|100px]] |- ||[[চুটীয়া শালিকা]] ||Jungle Myna ||''Acridotheres fuscus'' || স্থানীয় ||[[File:Jungle Myna (Acridotheres fuscus) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 3960.jpg|centre|100px]] |- ||[[ঘৰ শালিকা]] ||Common Myna ||''Acridotheres tristis'' || স্থানীয় ||[[File:Common Myna (Acridotheres tristis) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4297.jpg|centre|100px]] |- || || White-vented Myna ||''Acridotheres grandis'' || স্থানীয় || |- || || Common Hill-myna ||''Gracula religiosa'' || স্থানীয় || |- || [[পাটিকাউৰী]] || House Crow ||''Corvus splendens'' || স্থানীয় || |- || [[ঢোৰাকাউৰী]] || Eastern Jungle Crow ||''Corvus macrorhynchos levailantii'' || স্থানীয় || |- ||[[কোকলোঙা]] ||Rufous Treepie ||''Dendrocitta vagabunda'' || স্থানীয় ||[[File:Rufous_Treepie_Dendrocitta_vagabunda.jpg|centre|100px ]] |- || || Common Green Magpie ||''Cissa chinensis'' || স্থানীয় || |- || || Grey Treepie ||''Dendrocitta formosae'' || স্থানীয় || |- ||[[কিকি হাঁহ]] || Cotton Pygmy Goose ||''Nettapus coromandelianus'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Cotton Pygmy-goose (Nettapus coromandelianus)- Male & Female l in Kolkata I IMG 2470.jpg|centre|100px]] |- ||[[কুটুম চৰাই]] || Water Cock ||''Gallicrex cinerea'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Gallicrex cinerea -Basai Wetlands, near Gurgaon, Haryana, India-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ৰামপৰা ]] ||Brown headed Gull ||''Larus brunicephalus'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Brown-headed Gull. in breeding plumage.jpg|centre|100px ]] |- |} {{-}} [[শ্ৰেণী:জীৱবিজ্ঞান সম্পৰ্কীয় তালিকা আৰু প্ৰবন্ধ]] [[শ্ৰেণী:অসম সম্পৰ্কীয় তালিকা]] [[শ্ৰেণী:জীৱবিজ্ঞান]] ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} # অসমৰ চৰাই পৰ্যবেক্ষণৰ হাতপুথি- সৌম্যদ্বীপ দত্ত # The Birds of Assam- Anwaruddin Choudhury mv3tyc1v7vpobnjg4dh33fvvgscwnje 331703 331700 2022-08-27T13:37:46Z Chiring chandan 4464 wikitext text/x-wiki জৈব-বৈচিত্ৰ্যত চহকী [[অসম]] নানাৰঙী স্থানীয় আৰু পৰিভ্ৰমী [[চৰাই]]ৰ এক অপূৰ্ব বিচৰণভূমি। তথ্য অনুসৰি, [[ভাৰত|ভাৰতবৰ্ষ]]ত পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহৰ প্ৰায় ৫৩%, অৰ্থাৎ ছশৰো অধিক চৰাই-চিৰিকটি অসমত দেখা পোৱা যায়।<ref>http://envis.nic.in</ref> আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি আৰু প্ৰাকৃতিক সম্পদ সংৰক্ষণ সংঘই (IUCN) প্ৰজাতিসমূহৰ মুঠ আৱাদী, আৱাদী হ্ৰাসৰ হাৰ, ভৌগোলিক বিতৰণ, বিতৰণৰ বিচ্ছিন্নতা তথা সংৰক্ষণৰ গুৰুত্ব অনুসৰি প্ৰস্তুত কৰা [[আই ইউ চি এন ৰঙা তালিকা|ৰঙা তালিকা]] (IUCN Red List of Threatened Species) ত অসমত দেখা পোৱা কিছুসংখ্যক চৰায়েও স্থান পাইছে। এই সমূহৰ ভিতৰত [[হাড়গিলা]] (Greater Adjutant), [[পাতি শগুণ]] (White-rumped Vulture), [[ৰজা শগুণ]] (Red-headed Vulture), [[উলূম’ৰা]] (Bengal Florican) আদি উল্লেখযোগ্য। [[অসম]]ত স্থানীয় [[চৰাই]]ৰ পৰা আৰম্ভ কৰি সূদুৰ বিদেশৰপৰা অহা পৰিভ্ৰমী চৰাইলৈকে বিভিন্ন ধৰণৰ চৰাই দেখা পোৱা যায়। ইয়াৰে যথাসম্ভৱ চৰাইৰ তালিকা তলত দিয়া হ'ল।<ref>Birds of South Asia: The Ripley Guide. Volumes 1 & 2 (9788487334672): Pamela C. Rasmussen, John C. Anderton</ref> {| class="sortable wikitable" width=100% |- ! অসমীয়া নাম ! ইংৰাজী নাম ! বৈজ্ঞানিক নাম ! স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী ! width=100px| চিত্ৰ |- ||[[পানীডুবি]] ||Little Grebe ||''Tachybaptus ruficollis'' || স্থানীয় ||[[File:Little grebe in Sakai, Osaka, February 2016.jpg|centre|100px]] |- ||[[বৰডুবি]] বা টুপী মুৰীয়া বৰডুবি ||Great Crested Grebe ||''Podiceps cristatus'' ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Great Crested Grebe (Podiceps cristatus) (14).JPG|centre|100px]] |- ||[[ঢেৰা]] ||Spot-billed Pelican ||''Pelecanus phillippensis'' ||স্থানীয় ||[[File:Pelecanus Philippensis.JPG|centre|100px ]] |- || || Great White Pelican ||''Pelecanus onocrotalus'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Great white pelican (Pelecanus onocrotalus).jpg|centre|100px]] |- ||[[ কৈলাঙী]] ||Indian Shag ||''Phalacrocorax fuscicollis'' || স্থানীয় ||[[File:Indian cormorant (Phalacrocorax fuscicollis) 7.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানী কাউৰী]] ||Little Cormorant ||''Phalacrocorax niger'' || স্থানীয় || [[File:Cormorant, found at Assam.jpg|centre|100px]] |- ||[[ দৈকলা]] ||Great Cormorant ||''Phalacrocorax carbo'' || স্থানীয় || [[File:Phalacrocorax carbo Vic.jpg|centre|100px]] |- ||[[মণিয়ৰি]] ||Lang-en|Darter ||''Anhinga melanogaste'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:Darter I IMG 8115.jpg|centre|100px]] |- ||[[বৰ বগ]] ||Great Egret ||''Egretta alba'' || স্থানীয় || [[File:Great_Egret_Fish.jpg|centre|100px]] |- ||[[ বামুণ বগলী]] ||Little Egret ||''Egretta garzetta'' || স্থানীয় || [[File:Little Egret Reflection.jpg|centre|100px]] |- ||[[গো-বগ]] || Eastern Cattle Egret ||''Bubulcus coromandus'' || স্থানীয় || [[File:Cattle Egret.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানী বগলী]] বা মাজু বগলী ||Intermediate Egret ||''Egretta intermedia'' || স্থানীয় || [[File:Mesophoyx intermedia 2 - Laem Pak Bia.jpg|centre|100px]] |- ||[[ কণামুছৰি]] || Indian Pond Heron ||''Ardeola grayii'' | স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:কণামুছৰি চৰাই.JPG|centre|100px]] |- ||[[ চেঁচা বগলী]] বা হালখেদা চৰাই || Gray Heron ||''Ardea cinerea'' || স্থানীয় ||[[File:Gray Heron (5371216198).jpg|centre|100px]] |- ||[[আজান চৰাই]]/লাল কোল ||Purple Heron ||''Ardea purpurea'' ||স্থানীয় ||[[File:Purple Heron (Ardea purpurea) IMG 8268 (2). Underwing. Thane, Maharashtra..JPG|centre|100px]] |- ||[[বৰ আজান]] || White-bellied Heron ||''Ardea insignis'' || স্থানীয় ||[[File:White-Bellied Heron cropped.jpg|centre|100px]] |- || || Goliath Heron ||''Ardea goliath'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Goliath Heron (Ardea goliath) (6012387130).jpg|centre|100px]] |- || || Chinese Pond-heron ||''Ardeola bacchus'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Chinese Pond Heron in Summer.jpg|centre|100px]] |- || || Malayan Night-heron ||''Gorsachius melanolophus'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Malayan night heron 2.JPG|centre|100px]] |- ||[[ ৰাতিচৰা বা নিশাচৰ বগলী ]] || Black-crowned Night-heron ||''Nycticorax nycticorax'' || স্থানীয় || [[File:Black-crowned Night Heron 6929.jpg|centre|100px]] |- || || Striated Heron ||''Butorides striata'' || স্থানীয় || [[File:Striated heron (Butorides striata striata).JPG|centre|100px]] |- || || Black Bittern ||''Dupetor flavicollis'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Black Bittern by Dr. Raju Kasambe DSCN6890 (5).jpg|centre|100px]] |- ||[[ ইটাগুৰীয়া]] ||Chestnut Bittern ||''Ixobrychus cinnamomeus'' || স্থানীয় || [[File:Ixobrychus_cinnamomeus_Jaunpur.JPG|centre|100px]] |- || || Yellow Bittern ||''Ixobrychus sinensis'' || স্থানীয় || [[File:Yellow Bittern hunting.jpg|centre|100px]] |- || || Eurasian Bittern ||''Botaurus stellaris'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Eurasian Bittern - Torrile - Italy 4528 (15409347121).jpg|centre|100px]] |- ||[[শামুকভঙা]] ||Asian Openbill ||''Anastomus oscitans'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:AsianOpenbillWithPilaglobosa Mainpuri.JPG |centre|100px ]] |- ||[[ তেলীয়া সাৰেং]] || Black-necked Stork ||''Ephippiorhynechus asiaticusasiaticus'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:Black necked Stork I2-Bharatpur IMG 8533.jpg|centre|100px]] |- || [[ কনুৱা ]] || Woolly-necked Stork ||''Ciconia episcopus'' || স্থানীয় ||[[File:White necked stork (Ciconia episcopus) 21-Mar-2007 7-37-51 AM 21-Mar-2007 7-37-52.JPG|centre|100px ]] |- ||[[কাকৈঢোৰা]] || Painted Stork ||''Mycteria leucocephala'' || স্থানীয় || [[File:Painted stork foraging.jpg|centre|100px ]] |- || || Black Stork || Ciconia nigra || পৰিভ্ৰমী || [[File:Pseudibis_papillosa.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ কলা আকুহী বগ]] || Indian Black Ibis || Pseudibis papillosa || স্থানীয় ||[[File:Black stork (Ciconia nigra).jpg|centre|100px ]] |- || || Glossy Ibis ||''Plegadis falcinellus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-headed Ibis ||''Threskiornis melanocephalus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Spoonbill ||''Platalea leucorodia'' || স্থানীয় || |- ||[[ হাড়গিলা]] ||[[:en:Greater Adjutant|Greater Adjutant]] ||''Leptoptilos dubius'' || স্থানীয় ||[[File:Greater adjutant.jpg|centre|100px]] |- ||[[ বৰটোকোলা]] || [[:en:Lesser Adjutant|Lesser Adjutant]] ||''Leptoptilos javanicus'' || স্থানীয় ||[[File:Leptoptilos javanicus.jpg|centre|100px]] |- ||[[ধৃতিৰাজ]] ||Bar-headed Goose ||''Anser indicus'' || ||[[File:Bar-headed Goose - St James's Park, London - Nov 2006.jpg|centre|100px ]] |- ||[[দেওৰাজ হাঁহ]] ||Grey-leg Goose ||''Anser anser'' || স্থানীয় ||[[File:Graugans Anser Anser.jpg|centre|100px ]] |- ||[[শৰালি]] ||Lesser Whistling Duck ||''Dendrocygna javanica'' || স্থানীয় ||[[File:Dendrocygna javanica (Lesser Whistling Duck - Zwergpfeifgans) Weltvogelpark Walsrode 2012-009.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বৰশৰালি]] ||Fulvous Whistling Duck ||''Dendrocygna bicolor'' || স্থানীয় ||[[File:Dendrocygna bicolor wilhelma.jpg|centre|100px ]] |- ||[[চাকৈ-চকোৱা]] ||Ruddy shelduck ||''Tadorna ferruginea'' ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Ruddy Shelduck (Tadorna ferruginea)- Female at Bharatpur I.jpg|centre|100px]] |- || || Common Shelduck ||''Tadorna tadorna'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Knob-billed Duck ||''Sarkidiornis melanotos'' || স্থানীয় || |- ||[[দেওহাঁহ ]] ||White-winged Wood Duck ||''Cairina scutulata'' || স্থানীয় ||[[File:Malaienente Cairina scutulata 0505053.jpg|centre|100px]] |- ||[[কলীমূৰী হাঁহ]] ||Common Teal ||''Anas crecca'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Common Teal (Anas crecca) near Hodal, Haryana W IMG 6512.jpg|centre|100px ]] |- || || Garganey ||''Querquedula querquedula'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[সৰুমূগী হাঁহ]] ||Gadwall ||''Anas strepera'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Anas-strepera-001.jpg|centre|100px ]] |- || ||Falcated Duck ||''Mareca falcata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Wigeon ||''Mareca penelope'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ দীঘলনেজী]] ||Northern Pintail ||''Anas acuta'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Northern Pintails (Male & Female) I IMG 0911.jpg|centre|100px ]] |- ||[[খন্তীয়া হাঁহ]] ||Northern Shoveler ||''Spatula clypeata'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Northern Shoveler by Dan Pancamo.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বৰমূগী হাঁহ]] ||Spot-billed Duck ||''Anas poecilorhyncha'' || স্থানীয় ||[[File:Spot-billed Duck RWD7.jpg|Spot-billed Duck RWD7|centre|100px ]] |- ||[[আমৰ’লীয়া হাঁহ]] ||Mallard ||''Anas platyrhynchos'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Anas platyrhynchos male female quadrat.jpg|centre|100px ]] |- || || Greater Scaup ||''Aythya marila'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বামুণী হাঁহ]] ||Tufted Duck ||''Aythya fuligula'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Tufted-Duck-male-female.jpg|centre|100px ]] |- || || Baer’s Pochard ||''Aythya baeri'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কাকলি হাঁহ]] ||Ferruginous Pochard ||''Athya nyroca'' || || |- || ||Common Pochard ||''Aythya ferina'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Red-crested Pochard ||''Netta rufina'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Pink-headed Duck ||''Rhodonessa caryophyllacea'' || স্থানীয় || |- ||[[ঘিলা হাঁহ]] ||Cotton Teal ||''Netapus cormandelianus'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Cotton Pygmy-goose.jpg|centre|100px ]] |- || || Mandarin Duck ||''Aix galericulata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Marbled Duck ||''Marmaronetta angustirostris'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Common Goldeneye ||''Bucephala clangula'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Smew ||''Mergellus albellus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Common Merganser ||''Mergus merganser'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[চিলনী ]] ||Black kite ||''Milvus migrans'' || স্থানীয় ||[[File:চিলনী.JPG|centre|100px]] |- ||[[ৰঙাচিলনী]] ||Brahmini Kite ||''Accipiter badis'' || স্থানীয় || [[File:Haliastur indus -Karratha, Pilbara, Western Australia, Australia-8 (1).jpg|centre|100px ]] |- || || Jerdon’s Baza ||''Aviceda jerdoni'' || স্থানীয় || |- || || Black Baza ||''Aviceda leuphotes'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black Kite || Milvus migrans migrans || স্থানীয় || |- || || Black-eared Kite ||''Milvus migrans lineatus'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ বৰীশেন]] ||Shikra ||''Accipiter badis'' || স্থানীয় || [[File:Shikra1.jpg|Shikra (Male)|centre|100px ]] |- || || Besra Sparrowhawk || Accipiter virgatus || স্থানীয় || |- || || Northern Goshawk || Accipeter gentilis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Sparrowhawk || Accipeter nisus melaschistos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Crested Goshawk || Accipiter trivirgatus || স্থানীয় || |- || || Himalayan Buzzard || Buteo burmanicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Oriental Honey-buzzard || Pernis ptilorhynchus || স্থানীয় || |- || || White-eyed Buzzard || Butastur teesa || স্থানীয় || |- || [[সাপকটা]] || Crested Serpent-eagle || Spilornis cheela || স্থানীয় || |- || || Short-toed Eagle || Ciraetus gallicus || স্থানীয় || |- || || Rufous-bellied Eagle || Lophotriorchis kienerii || স্থানীয় || |- || || Bonelli’s Eagle || Aquila fasciata || স্থানীয় || |- || || Mountain Hawk-eagle || Nisaetus nipalensis || স্থানীয় || |- || || Changeable Hawk-eagle || Nisaetus limnaeetus || স্থানীয় || |- || || Crested Hawk-eagle || Nisaetus cirrhatus || স্থানীয় || |- || || Black eagle || Ictinaetus malayensis || স্থানীয় || |- || [[কুৰুৱা]] || Indian Spotted Eagle || Clanga hastata || স্থানীয় || |- || || Greater Spoted Eagle || Clanga clanga || পৰিভ্ৰমী || |- || || Steppe Eagle || Aquila nipalensis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Western Osprey || Pandion haliaetus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Lesser Fish-eagle || Icthyophaga humilis || স্থানীয় || |- ||[[উকাহ]] ||Grey headed Fish-eagle || Icthyophaga icthyaectus || স্থানীয় || [[File:Ichthyophaga ichthyaetus -Kazaringa, Assam, India-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[কুৰুৱা]] ||Pallas’s Fish-eagle || Haliaeetus leucoryphus || স্থানীয় || [[File:Pallas's Fish Eagle ( Haliaeetus leucoryphus) 2.jpg|centre|100px ]] |- || || White-tailed Eagle || Haliaeetus albicilla || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ পাতি শগুণ]] ||White- rumped Vulture || Gyps bengalensis || স্থানীয় ||[[File:Gyps bengalensis juvenile 1.jpg|centre|100px]] |- || || Slender-billed Vulture || Gyps tenuirostris || স্থানীয় || |- || [[বৰাশগুণ]] ||Eurasian Griffon || Gyps fulvus || পৰিভ্ৰমী || [[File:Gyps fulvus - 01.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Vulture || Gyps himalayensis || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ৰজা শগুণ]] ||Red-headed Vulture || Sarcogyps calvus || স্থানীয় ||[[File:Red-headed-Vulture.jpg|centre|100px]] |- ||[[ডবাশেন]] ||Western Marsh Harrier || Circus aeruginosus || পৰিভ্ৰমী || [[File:Rohrweihe.jpg|centre|100px ]] |- || |- ||[[মাছুৱা শেন]] || Pallid Harrier || Circus macrourus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Pied Harrier || Circus melanoleucos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Hen Harrier || Circus cyaneus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Collared Falconet || Microhierax caerulescens || স্থানীয় || |- || || Pied Falconet || Microhierax melanoleucos || স্থানীয় || |- || || Common Kestrel || Falco tinnunculus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Oriental Hobby || Falco severus || স্থানীয় || |- || || Amur Falcon || Falco amurensis || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ৰঙামূৰীয়া শেন]] ||Red headed Falcon || Falco chicquera || স্থানীয় || [[File:Red-Necked Falcon.JPG|centre|100px ]] |- ||[[শেন]] ||Shahin / Peregrine Falcon ||Falco peregrinus peregrinator || স্থানীয় || [[File:FalcoAtricepsKeulemans.jpg|centre|100px ]] |- || || Black Francolin || Francolinus francolinus || স্থানীয় || |- ||[[হঁয়ক’লী]] ||Swamp Francolin ||Francolinus gularis || স্থানীয় ||[[File:Francolinus gularis hm.jpg|centre|100px]] |- || || Mountain Bamboo Partridge || Bambusicola fytchii || স্থানীয় || |- || || Common Hill-partridge || Arborophila torqueola || স্থানীয় || |- || || White-cheeked Hill-partridge || Arborophila atrogularis || স্থানীয় || |- || ||Rufus-throated Hill-partridge || Arborophila rufogularis || স্থানীয় || |- ||[[বতা চৰাই]] ||Common Quail || Coturnix coturnix || স্থানীয় ||[[File:Coturnix coturnix (Warsaw zoo)-1.JPG|centre|100px ]] |- || || Blue-breasted Quail || Excalfactoria chinensis || স্থানীয় || |- || || Barred Buttonquail || Turnix suscitator || স্থানীয় || |- || || Yellow-legged Buttonquail || Turnix tanki || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বনকুকুৰা]] ||Red Jungle Fowl || Gallus gallus || স্থানীয় ||[[File:Red junglefowl hm.jpg|centre|100px ]] |- || [[দেও ডৰিক]] || Grey Peacock-pheasant || Polyplectron bicalcaratum || স্থানীয় || |- || [[ডৰিক]] || Kaleej Pheasant || Lophura leucomelanos || স্থানীয় || |- || [[ম’ৰা চৰাই]] || Indian Peafowl || Pavo cristatus || স্থানীয় || |- || || Common Crane || Grus grus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[কৰ্চন চৰাই]] || Sarus Crane || Grus antigone || স্থানীয় || |- ||[[উলূম’ৰা]] ||Bengal Florican || Haubaropsis bengalensis || স্থানীয় ||[[File:BustardsLyd4.jpg|BustardsLyd4|centre|100px ]] |- || || Slaty-breasted Rail || Gallirallus striatus || স্থানীয় || |- || || Eastern Water Rail || Rallus indicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Slaty-legged Crake || Rallina eurizonoides || স্থানীয় || |- || || Ruddy-breasted Crake || Porzana fusca || স্থানীয় || |- || || Black-tailed Crake || Porzana bicolor || স্থানীয় || |- ||[[ডাউক]] ||White-breasted Waterhen ||Amaurornis phoenicurus || স্থানীয় ||[[File:Amaurornis phoenicurus.jpg|centre|100px]] |- ||[[ক’ৰা চৰাই]] || Watercock || Gallicrex cinerea || স্থানীয় || |- ||[[কামচৰাই]] || Purple Moorhen || Porphyrio porphyrio || স্থানীয় || [[File:Purple Moorhen.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানীডাউক]] || Common Moorhen || Gallinula chloropus || স্থানীয় ||[[File:Common Moorhen (Gallinula chloropus) in a Nelumbo nucifera (Indian Lotus) pond W IMG_8779.jpg|centre|100px ]] |- || [[বন ঢেকৰ]] || Masked Finfoot || Heliopais personatus || স্থানীয় || |- || || Pied Avocet || Recurvirostra avosetta || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ দলপুঙা ]] ||Bronze-winged Jacana || Hydrophasianus chirurgus || স্থানীয় ||[[File:Bronzewinged jacana.jpg|centre|100px ]] |- ||[[দলমৰা]] ||Pheasant-Tailed Jacana ||Hydrophasianus chirurgus || স্থানীয় ||[[File:Pheasant-tailed Jacana (Hydrophasianus chirurgus)- Breeding in Hyderabad, AP W IMG 7623.jpg|centre|100px]] |- || || Small Pratincole || Glareola Lactea || স্থানীয় || |- || || Great Thick-knee || Esacus recurvirostris || স্থানীয় || |- ||[[ বালিঘৰা ]] ||Red-wattled Lapwing || Vanellus indicus || স্থানীয় ||[[File:Red-wattled Lapwing denoised.jpg|centre|100px ]] |- || || River Lapwing || Vanellus duvaucelii || স্থানীয় || |- || [[দ’লঘোৰা]] || Grey-headed Lapwing || Vanellus cinereus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[টেটাটুৱা]] || Northern Lapwing || Vanellus vanellus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || [[ল’ৰিয়লি]] || Little Ringed Plover || Charadrius dubius curonicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-billed Plover || Charadrius placidus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Greenshank || Tringa nebularia || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[লৰীয়তী]] || Marsh Sandpiper || Tringa stagnatilis || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Tringa stagnatilis 2 - Laem Pak Bia.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ বৰবালি বগুৱা]] ||Wood Sandpiper || Tringa glareola || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Wood Sandpiper Photograph By Shantanu Kuveskar.jpg|centre|100px ]] |- || || Green Sandpiper || Tringa ochropus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[বালিটোকা]] || Common Sandpiper || Actitis hypoleucos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Redshank || Tringa totanus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Temminck’s Stint || Ereunetes temminckii || পৰিভ্ৰমী || |- || || Greater Painted-snipe || Rostratula benghalensis || স্থানীয় || |- || || Jack Snipe || Lymnocryptes minimus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Snipe || Gallinago gallinago || পৰিভ্ৰমী || |- || || Pintail Snipe || Gallinago stenura || পৰিভ্ৰমী || |- || || Wood Snipe || Gallinago nemoricola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Woodcock || Scolopax rusticola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Great Black-headed Gull || Ichthyaetus ichthyaetus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown-headed Gull || Chroicocephalus brunnicephalus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Black-headed Gull || Chroicocephalus ridibundus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ গঙাচিলনী ]] ||Indian River Tern || Sterna aurantia || স্থানীয় || |- || || Black-bellied Tern || Sterna acuticauda || স্থানীয় || |- || || Whiskered Tern || Chlidonias hybrida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Rock Pigeon || Columba livia || স্থানীয় || |- ||[[পৰঘুমা]] ||Green Imperial Pigeon || Ducula aenea || স্থানীয় ||[[File:Green Imperial Pigeon RWD4.jpg|centre|100px ]] |- || [[পাহাৰী পৰঘুমা]] || Mountain Imperial Pigeon || Ducula badia || স্থানীয় || |- || ||Oriental Turtle-dove || Streptopelia orientalis || স্থানীয় || |- ||[[শিল কপৌ]] ||Common Emerald Dove || Chalcophaps indica || ||[[File:Common Emerald Dove.JPG|centre|100px]] |- ||[[হাৰুৱা কপৌ]] ||Red Collared Dove ||Streptopelia chinensis || স্থানীয় ||[[File:RedTurtleDoveM.jpg|centre|100px]] |- ||[[তিল কপৌ]] ||Spotted Dove ||Passer domesticus || স্থানীয় ||[[File:Spilopelia chinensis -India-8.jpg|centre|100px]] |- || || Eurasian Collared Dove || Streptopelia decaocto || স্থানীয় || |- || || Barred Cuckoo-dove || Macropygia unchall || স্থানীয় || |- || [[ ইটাগুৰীয়া]] || Ashy-headed Green Pigeon || Treron phayrei || স্থানীয় || |- ||[[হাইঠা]] ||Orange-breasted Green Pigeon || Treron bicincta || স্থানীয় ||[[File:Treron bicincta -Wilpattu National Park, Sri Lanka -pair-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[কমলা-বুকুৰ হাইঠা]] ||Orange-breasted Green Pigeon || Treron bicinctus || স্থানীয় ||[[File:Treron bicincta -Wilpattu National Park, Sri Lanka -pair-8.jpg|centre|100px]] |- || || Pin-tailed Green Pigeon || Treron apicauda || স্থানীয় || |- ||[[বৰহাইঠা]] ||Thick-billed Green Pigeon || Treron curvirostra || স্থানীয় ||[[File:Thick-billed Green Pigeon.jpg|centre|100px]] |- ||[[হালধীয়া ঠেঙৰ হাইঠা]] ||Yellow-footed Green Pigeon || Treron phoenicoptera || স্থানীয় ||[[File:Yellow-footed Green-Pigeon (Treron phoenicopterus) male-8.jpg|centre|100px]] |- || || Wedge-tailed Green Pigeon || Treron sphenurus || স্থানীয় || |- || || Speckled Woodpigeon || Columba hodgsonii || স্থানীয় || |- ||[[লালী পৰঘূমা]] || Pale-capped Woodpigeon || Columba punica || স্থানীয় || |- || || Vernal Hanging Parrot || Loriculus vernalis || স্থানীয় || |- || || Finsch’s Parakeet || Psittacula finschii || স্থানীয় || |- || [[ৰঙা-মণি ভাটৌ]] || Rosy-headed Parakeet || Psittacula roseata || স্থানীয় || |- ||[[গলমণিকা]] ||Rose-ringed Parakeet || Psittacula krameri || স্থানীয় ||[[File:Psittacula krameri (pair) -Assam -India-8.jpg|centre|100px]] |- ||[[ৰাজ ভাটৌ]] ||Alexandrine Parakeet ||Psittacula eupatria || স্থানীয় ||[[File:Alexandrine Parakeet-Psittacula eupatria-Symbio wildlife park-NSW.jpg|centre|100px]] |- ||[[গলপোৰা ভাটৌ]] || Red-breasted Parakeet || Psittacula alexandri || স্থানীয় || |- || || Violet Cuckoo || Chrysococcyx xanthorhynchus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Asian Emerald Cuckoo || Chrysococcyx maculatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Plaintive Cuckoo || Cacomantis passerinus || স্থানীয় || |- || || Banded Bay Cuckoo || Cacomantis sonneratii || স্থানীয় || |- || || ‘Fork-tailed’ Drongo-cuckoo || Surniculus dicruroides || পৰিভ্ৰমী || |- || || Jacobin Cuckoo || Clamator jacobinus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-winged Cuckoo || Clamator coromandus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কেতেকী]] ||Indian Cuckoo ||Cuculus micropterus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Indian Cuckoo (J).jpg |centre|100px ]] |- ||[[কুলি]] ||Asian Koel ||Eudynamys scolopaceus || স্থানীয় ||[[File:Asian Koel (Eudynamys scolopaceus) Male - Tirunelveli.jpgAsian Koel (Eudynamys scolopaceus) Male - Tirunelveli.jpg |centre|100px |link=Special:FilePath/Asian_Koel_(Eudynamys_scolopaceus)_Male_-_Tirunelveli.jpgAsian_Koel_(Eudynamys_scolopaceus)_Male_-_Tirunelveli.jpg]] |- || || Common Cuckoo || Cuculus canorus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Himalayan Cuckoo || Cuculus saturatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Small Cuckoo || Cuculus poliocephalus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Large Hawk-cuckoo || Hierococcyx sparverioides || স্থানীয় || |- || || Whistling Hawk-cuckoo || Hierococcyx nisicolor || পৰিভ্ৰমী || |- || || Green-billed Malkoha || Phaenicophaeus tristis || স্থানীয় || |- || || Lesser Coucal || Centropus bengalensis || স্থানীয় || |- || || Greater Coucal || Centropus sinensis || স্থানীয় || |- || || Brown Hawk-owl || Ninox scutulata || স্থানীয় || |- || || Oriental Bay Owl || Phodilus badius || স্থানীয় || |- || || Common Barn-owl || Tyto alba || স্থানীয় || |- || || Eastern Grass-owl || Tyto longimembris || স্থানীয় ||[[File:Eastern-grass-owl-1134817.jpg|100px]] |- || || Tawny Fish-owl || Ketupa flavipes || স্থানীয় ||[[File:Tawny Fish Owl.jpg|100px]] |- || || Brown Fish-owl || Ketupa zeylonensis || স্থানীয় ||[[File:Brown fishing owl.jpg|100px]] |- || ||Buffy Fish-owl || Ketupa ketupu || স্থানীয় ||[[File:Ketupa ketupu.jpg|100px]] |- || || Forest Eagle-owl || Ketupa nipalensis || স্থানীয় ||[[File:Spot-bellied Eagle-Owl by N.A. Nazeer.jpg|100px]] |- || || Dusky Eagle-owl || Bubo coromandus || স্থানীয় || |- || || Short-eared Owl || Asio flammeus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Wood-owl || Strix leptogrammica || স্থানীয় || |- || || Collared Scops-owl || Otus lettia || স্থানীয় || |- || || Oriental Scops-owl || Otus sunia || স্থানীয় || |- || || Mountain Scops-owl || Otus spilocephalus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কুৰুলী ফেঁচা]] ||Spotted Owlet || Athene brama || স্থানীয় ||[[File:Athene brama.jpg|centre|100px]] |- || || Asian Barred Owlet || Glaucidium cuculoides || স্থানীয় || |- || || Collared Owlet || Glaucidium brodiei || স্থানীয় || |- || || Hodgson’s Frogmouth || Batrachostomus hodgsoni || স্থানীয় || |- || || Grey Nightjar || Caprimulgus jotaka || স্থানীয় || |- || ||Large-tailed Nightjar || Caprimulgus macrurus || স্থানীয় || |- || || Savanna Nightjar || Caprimulgus affinis || স্থানীয় || |- ||[[লক্ষ্মী ফেঁচা]] ||Barn Owl ||Tyto alba || ||[[File:Barn Owl, Surat, India.jpg |centre|100px ]] |- ||[[ঘৰ বতাহী]] ||House Swift ||Apus nipalensis || ||[[House Swift.jpg|100px|]] |- ||[[তাল বতাহী]] ||Asian Palm-Swift || Cypsiurus balasiensis || স্থানীয় ||[[File:Asian Palm Swift (Cypsiurus balasiensis) Pondicherry India Apr 2011.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Swiftlet || Aerodramus brevirostris ||স্থানীয় || |- || || Little Swift || Apus affinis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Swift || Apus leuconyx || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-billed Roller || Coracias bnghalensis affinis ||স্থানীয় || |- || || Dollarbird || Eurystomus orientalis ||স্থানীয় || |- ||[[কাকৈশিৰা]] ||Hoopoe ||Upupa epops || স্থানীয় ||[[File:POUPA - Hoopoe - Upupa epops.jpg|centre|100px]] |- ||[[কাঠনী বোৱাৰী]] || Red-headed Trogon || Harpactes erythrocephalus ||স্থানীয় || |- ||[[মাছোৰোকা]] ||Kingfisher ||Alcedo || স্থানীয় ||[[File:Alcedo atthis 2 (Lukasz Lukasik).jpg|centre|100px]] |- || [[ক’লামূৰীয়া মাছৰোকা]] || Black-capped Kingfisher || Halcyon pileata ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Ruddy Kingfisher || Halcyon coromanda ||পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বগা বুকুৱা মাছৰোকা]] || White-throated Kingfisher || Halcyon smyrnensis ||স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || [[বৰঠুটিয়া মাছৰোকা]] || Stork-billed Kingfisher || Pelargopsis capensis ||স্থানীয় || |- || || Common Kingfisher || Alcedo atthis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Kingfisher || Alcedo hercules ||স্থানীয় || |- || || Blue-eared Kingfisher || Alcedo meninting ||স্থানীয় || |- || || Himalayan Pied Kingfisher || Ceryle lugubrid || স্থানীয় || |- || [[পখৰা মাছোৰোকা]] ||Lesser Pied Kingfisher || Ceryle rudis || স্থানীয় || |- || || Black-backed Dwarf Kingfisher || Ceyx erithaca || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ জিঞাখাটী]] ||Blue-tailed Bee-eater || Merops philippinus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Blue-tailed Bee-eater (Merops philippinus) - Flickr - Lip Kee (3).jpg|Blue-tailed Bee-eater (Merops philippinus) - Flickr - Lip Kee (3)|centre|100px ]] |- || || Chestnut-headed Bee-eater || Merops leschenaulti || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Little Green Bee-eater || Merops orientalis || স্থানীয় || |- || || Blue-bearded Bee-eater || Nyctyormis athertoni || স্থানীয় || |- ||[[পাকৈঢোৰা]] ||Oriental Pied Hornbill ||Anthracoceros albirostris || স্থানীয় ||[[File:Calao (Hornbill), Pulau Pangkor.jpg|centre|100px]] |- || || Rufous-necked Hornbill || Aceros nipalensis || স্থানীয় || |- || || Great Pied Hornbill || Buceros bicornis || স্থানীয় || |- || || Wreathed Hornbill || Rhyticeros undulatus || স্থানীয় || |- ||[[নীলকণ্ঠ]] ||Blue throated Barbet || Megalaima asiatica || স্থানীয় ||[[File:Blue-throated Barbet (Megalaima asiatica) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4292.jpg|Blue-throated Barbet (Megalaima asiatica) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4292|centre|100px ]] |- ||[[ হেটুলুকা]] ||Lineated Barbet || Megalaima lineata || স্থানীয় ||[[File:Lineated Barbet (Megalaima lineata) - Flickr - Lip Kee (1).jpg|Lineated Barbet (Megalaima lineata) - Flickr - Lip Kee (1)|centre|100px ]] |- || || Coppersmith Barbet || Xantholaema haemacephala || স্থানীয় || |- || ||Great Barbet || Megalaima virens || স্থানীয় || |- || ||Blue-eared Barbet || Megalaima australis || স্থানীয় || |- || ||Golden-throated Barbet || Megalaima franklini || স্থানীয় || |- || || Eurasian Wryneck || Jynx torquilla || পৰিভ্ৰমী || |- || || Speckled Piculet || Vivia innominata || স্থানীয় || |- || || White-browed Piculet || Sasia ochracea || স্থানীয় || |- ||[[ৰঙামূৰীয়া বাঢ়ৈটোকা]] ||Greater Flameback || || || |- ||[[সোণ বাঢ়ৈটোকা]] ||Lesser Gold-backed Wood.Pecker || Dinopium benghalense || ||[[File:Black-rumped Sunbird I IMG 9932.jpg|centre|100px ]] |- || || Grey-capped Pygmy Woodpecker || Dendrocopos canicapillus || স্থানীয় || |- || || Fulvous-breasted Pied Woodpecker || Dendrocopos macei || স্থানীয় || |- || || Streak-throated Woodpecker || Picus xanthopygaeus || স্থানীয় || |- || || Greater Yellownape || Chrysophlegma flavinucha || স্থানীয় || |- || ||Lesser Yellownape || Picus cholorolophus || স্থানীয় || |- || ||Grey-faced Woodpecker || Picus canus || স্থানীয় || |- || ||Rufous Woodpecker || Microptermus brachyurus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Bay Woodpecker || Blythipicus pyrrhotis || স্থানীয় || |- || ||Pale-headed Woodpecker || Gecinulus grantia || স্থানীয় || |- || [[বৰ ছাইয়া বাঢ়ৈটোকা]] || Great Slaty Woodpecker || Mulleripicus pulverulentus || স্থানীয় || |- || || Long-tailed Broadbill || Psarisomus dalhousiae || স্থানীয় || |- || || Silver-breasted Broadbill || Serilophus lunatus || স্থানীয় || |- || || Hooded Pitta || Pitta sordida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blue-naped Pitta || Hydrornis nipalensis || স্থানীয় || |- || || Bengal Bushlark || Mirafra assamica || স্থানীয় || |- || || Oriental Skylark || Alauda gulgula || স্থানীয় || |- || ||Sand Lark || Calandrella raytal || স্থানীয় || |- || || Grey-throated Sand-martin || Riparia chinensis || স্থানীয় || |- || || Asian House-martin || Delichon dasypus || স্থানীয় || |- ||[[চাতক]] ||Barn Swallow || Hirundo rustica ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Landsvale.jpg|centre|100px ]] |- || || Red-rumped Swallow || Cecropis daurica || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বগা বালিমাহী]] ||White Wagtail || Motacilla alba || পৰিভ্ৰমী ||[[File:White-Wagtail.jpg|centre|100px ]] |- || || Western Yellow Wagtail || Motacilla flava beema || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey Wagtail || Motacilla cinerea || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Citrine Wagtail || Motacilla c. citreola || পৰিভ্ৰমী || |- |- ||[[কেঁচুখাটী]] ||Olive-backed Pipit || Anthus hodgsoni || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Olive backed Pipit.jpg|centre|100px ]] |- || || Rosy Pipit || Anthus roseatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Richard’s Pipit || Anthus richardi || পৰিভ্ৰমী || |- || || Paddyfield Pipit || Anthus rufulus || স্থানীয় || |- ||[[বাৰীসুন্দৰী]] ||Asian Paradise Flycatcher || Terpsiphone paradise || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Terpsiphone paradisi -near Amaya Lake, Dambulla, Sri Lanka-8.jpg|centre|100px ]] |- || || || || স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Ashy Woodswallow || Artamus Woodswallow || স্থানীয় || |- || || Large Woodshrike || Tephrodornis gularis || স্থানীয় || |- || || Pied Flycatcher-shrike || Hemipus picatus || স্থানীয় || |- || || Black-winged Cuckooshrike || Lalage melaschistos || স্থানীয় || |- || || Large Cuckooshrike || Coracina macei || স্থানীয় || |- ||[[ৰূপহী]] ||Rosy Minivet ||Pericrocotus roseus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:PericrocotusRoseusGould.jpg|centre|100px]] |- || || Long-tailed Minivet || Pericrocotus ethologus || স্থানীয় || |- || || Short-billed Minivet || Pericrocotus brevirostris || স্থানীয় || |- || || Scarlet Minivet || Pericrocotus speciosus || স্থানীয় || |- || || Grey-chinned Minivet || Pericrocotus solaris || স্থানীয় || |- || ||Small Minivet || Pericricotus cinnamomeus || স্থানীয় || |- || || ‘Black-headed’ Long-tailed Shrike || Lanius schach tricolor group || স্থানীয় || |- ||[[বাঘ চৰাই]] || Grey-backed Shrike || Lanius tephronotus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Shrike || Lanius c. cristatus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ফেচুলুকা]] ||Red-vented Bulbul || Pycnonotus cafer || স্থানীয় ||[[File:Red-vented Bulbul (Pycnonotus cafer) in Tirunelveli, India.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বুলবুলি]] ||Red-whiskered Bulbul || Pycnonotus jocosus ||স্থানীয় ||[[File:Red-Whiskered Bulbul-1.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Black Bulbul || Hypsipetes leucocephalus || স্থানীয় || |- || || Ashy Bulbul || Hemixos flavala || স্থানীয় || |- || || Olive Bulbul || Iole virescens || স্থানীয় || |- || || Mountain Bulbul || Ixos mcclellandii || স্থানীয় || |- || || White-throated Bulbul || Alophoixus flaveolus || স্থানীয় || |- || || Black-crested Bulbul || Pycnonotus flaviventris || স্থানীয় || |- || || Black-headed Bulbul || Microtarsus atriceps || স্থানীয় || |- || || Crested Finchbill || Pycnonotus canifrons || স্থানীয় || |- || || Flavescent Bulbul || Pycnonotus flavascens || স্থানীয় || |- || || Striated Bulbul || Pycnonotus striatus || স্থানীয় || |- ||[[বিহুৱতী চৰাই]] ||Common Iora || Aegithina tipkia || স্থানীয় ||[[File:Common Iora.jpg|centre|100px ]] |- || || Orange-bellied Leafbird || Chloropsis hardwickii || স্থানীয় || |- || [[পাত চৰাই]] || Gold-fronted Leafbird || Chloropsis aurifrons || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Leafbird || Chloropsis cochinchinensis || স্থানীয় || |- || || Asian Fairy Bluebird || Irena puella || স্থানীয় || |- ||[[ৰাজকোঁৱৰ (চৰাই)]] ||Black-naped Monarch || Hypothymis azurea || স্থানীয় ||[[File:Hypothymis_azurea_-_Kaeng_Krachan.jpg|centre|100px]] |- ||[[নাচনী চৰাই]] ||White-throated Fantail || Rhipidura albicollis || স্থানীয় ||[[File:White-throated Fantail (Rhipidura albicollis) at Narendrapur I IMG 7624.jpg|centre|100px ]] |- || || Yellow-bellied Fantail || Chelidorhynx hypoxantha || স্থানীয় || |- || || Brown Dipper || Cicclus pallasii || স্থানীয় || |- || || Purple Cochoa || Cochoa purpurea || পৰিভ্ৰমী || |- || || Green Cocoa || Cochoa viridis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-bellied Rock-thrush || Monticola rufiventris || স্থানীয় || |- || || Blue Rock-thrush || Monticola solitarius || পৰিভ্ৰমী || |- || || Orange-headed Thrush || Geokichla citrina || স্থানীয় || |- || || Blue Whistling-thrush || Myophonus caeruleus || স্থানীয় || |- || || Black-throated Thrush || Turdes atrogularis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Red-throated Thrush || Turdes ruficollis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Tickell’s Thrush || Turdes unicolor || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-sided Thrush || Turdes feae || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eyebrowed Thrush || Turdes obscurus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Dusky Thrush || Turdus eunomus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-breasted Thrush || Turdus dissimilis || স্থানীয় || |- || || White collared Blackbird || Turdus albocinctus || স্থানীয় || |- || || Grey-winged Blackbird || Turdus boulboul || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut Thrush || Turdus r. rubrocanus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-tailed Thrush || Zoothera dixoni || পৰিভ্ৰমী || |- || || Small-billed Scaly Thrush || Zoothera dauma || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-billed Ground-thrush || Zoothera monticola || স্থানীয় || |- || || Dark-sided Ground-thrush || Zoothera marginata || স্থানীয় || |- || || White-browed Shorting || Brachypteryx montana || স্থানীয় || |- || || Lesser Shortwing || Brachypteryx leucophris || স্থানীয় || |- || ||White-tailed Blue Robin || Myiomela leucura || স্থানীয় || |- || || Himalayan Red-flanked Bush-robin || Tarsiger rufilatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Indian Blue Robin || Larvivora brunnea || পৰিভ্ৰমী || |- || || Golden Bush-robin || Tarsiger chrysaeus || পৰিভ্ৰমী || |- |- || || Bluethroat || Luscinia s. svecica || পৰিভ্ৰমী || |- || || Siberian Rubythroat || Calliope calliope || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[খোলাকটি]] || White-rumped Shama || Copsychus malabaricus || স্থানীয় || |- ||[[দহিকতৰা]] ||Oriental Magpie-robin || Copsychus saularis || স্থানীয় ||[[File:Magpie Robin 4479.jpg|centre|100px]] |- || || White-crowned Forktail || Enicurus leschenaulti || স্থানীয় || |- || || Little Forktail || Enicurus scouleri || স্থানীয় || |- || || Slaty-backed Forktail || Enicurus schistaceus || স্থানীয় || |- || || Black-backed Forktail || Enicurus immaculatus || স্থানীয় || |- || || Spotted Forktail || Enicurus maculatus || স্থানীয় || |- || || Black Redstart || Phoenicurus ochruros rufiventris || পৰিভ্ৰমী || |- || || Daurian Redstart || Phoenicurus auroreus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Hodgson’s Redstart || Phoenicurus hodgsoni || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blue-fronted Redstart || Phoenicurus frontalis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Plumbeous Water-redstart || Phoenicurus fuliginosus || স্থানীয় || |- || || White-capped River-chat || Phoenicurus leucocephalus || স্থানীয় || |- || || Hodgson’s Blue Robin || Hodgsonius phaenicuroides ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Pied Bushchat || Saxicola caprata || স্থানীয় || |- || [[শিলকতৰা]] || Siberian Stonechat || Saxicola m. maurus || পৰিভ্ৰমী || |- || || White-tailed Stonechat || Saxicola leucurus || স্থানীয় || |- ||[[ৰূপহী চমকা চৰাই]] || Jerdon’s Bushchat || Rhodophila jerdoni || স্থানীয় || |- || || Grey Bushchat || Rhodophila ferrea || স্থানীয় || |- ||[[গলমণিকা নাচনী]] ||Red-throated Flycatcher || Ficedula albicilla || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Red-breasted Flycatcher.jpg|centre|100px]] |- ||[[ নীলা নাচনী]] ||Slaty-blue Flycatcher || Ficedula tricolor || স্থানীয় ||[[File:DigeneaLeucomelanuraKeulemans.jpg|centre|100px]] |- ||[[ইটা-গুড়িয়া নাচনী চৰাই]] ||Ferruginous Flycatcher ||Muscicapa ferruginea || স্থানীয় ||[[File:Muscicapa ferruginea -side-8 (2).jpg|centre|100px]] |- || || Dark-sided Flycatcher || Muscicapa sibirica || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[এধানি নাচনী]] || Little Pied Flycatcher || Ficedula westermanni || স্থানীয় || |- || || White-gorgeted Flycatcher || Anthipes monileger || স্থানীয় || |- || || Ultramarine Flycatcher || Ficedula supercilliaris || স্থানীয় || |- || || Orange-gorgeted Flycatcher || Ficedula strophiata || স্থানীয় || |- || || Slaty-backed Flycatcher || Ficedula sordida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Snowy-browed Flycatcher || Ficedula hyperythra || স্থানীয় || |- || || Sapphire Flycatcher || Ficedula sapphira || স্থানীয় || |- || || Pale-chinned Flycatcher || Cyornis poliogenys || স্থানীয় || |- || || Blue-throated Flycatcher || Cyornis rubeculoides || স্থানীয় || |- || || Rufous-bellied Niltava || Niltava sundara || স্থানীয় || |- || [[নীলমতী]] || Verditer Flycatcher || Eumyias thalassinus || স্থানীয় || |- || || Pale Blue Flycatcher || Cyornis unicolor || স্থানীয় || |- || || Small Niltava || Niltava macgrigoriae || স্থানীয় || |- || || Large Niltava || Niltava grandis || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Laughingthrush || Trochalopteron squamatum || স্থানীয় || |- || || Assam Laughingthrush || Trochalopteron chrysopterum || স্থানীয় || |- || || Rufous-chinned Laughingthrush || Ianthocincla rufogularis || স্থানীয় || |- || || Spot-breasted Laughingthrush || Leucodioptron merulinus || স্থানীয় || |- || || Red-faced Liocichla || Liocichla phoenicea || স্থানীয় || |- || || Rufus-necked Laughingthrush || Dryonastes ruficollis || স্থানীয় || |- || || Striped Laughingthrush || Trochalopteron virgatum || স্থানীয় || |- || ||Rufous-vented Laughingthrush || Dryonastes gularis || স্থানীয় || |- || ||White-crested Laughingthrush || Leucodioptron leucolophus || স্থানীয় || |- || ||Greater Necklaced Laughingthrush || Garrulax pectoralis || স্থানীয় || |- || ||Lesser Necklaced Laughingthrush || Leucodioptron monileger || স্থানীয় || |- ||[[মুগী কাহুক]] ||Jerdon’s Babbler || Chrysomma altirostre || স্থানীয় || |- || ||Yellow-eyed Babbler || Chrysomma sinense || স্থানীয় || |- || ||Chestnut-capped Babbler || Timalia pileata || স্থানীয় || |- || ||Pin-striped Tit-babbler || Mixornis gularis || স্থানীয় || |- || || Rufous-fronted Babbler || Cyanoderma ruffifrons || স্থানীয় || |- || ||Golden Babbler || Cyanoderma chrysaea || স্থানীয় || |- ||[[সাতভনী]] ||Jungle Babbler || Turdoides striata || স্থানীয় ||[[File:2005-jungle-babbler.jpg|centre|100px ]] |- || || Grey-throated Babbler || Stachyris nigriceps || স্থানীয় || |- || ||Striated Babbler || Turdoides earlei || স্থানীয় || |- || ||Slender-billed Scimitar Babbler || Xiphirhynchus superciliaris || স্থানীয় || |- || ||Streak-breasted Scimitar Babbler || Pomatorhinus ruficollis || স্থানীয় || |- || ||White-browed Scimitar Babbler || Pomatorhinus schisticeps || স্থানীয় || |- || ||Large Scimitar-babbler || Megapomatorhinus hypoleucos || স্থানীয় || |- || || Black-crowned Scimitar Babbler || Pomatorhinus ferruginosus || স্থানীয় || |- || ||Spot-breasted Scimitar-babbler || Megapomatorhinus mcclellandi || স্থানীয় || |- || ||Long-billed Scimitar-babbler || Pomatorhinus ochraceiceps || স্থানীয় || |- || || Silver-eared Mesia || Leiothrix argentauris || স্থানীয় || |- || ||Red-billed Leiothrix || Leiothrix lutea || স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-chinned Yuhina || Yuhina nigrimenta || স্থানীয় || |- || || White-bellied Erpornis || Erpornis zantholeuca || স্থানীয় || |- || ||Striated Yuhina || Staphida castaniceps || স্থানীয় || |- || || Whiskered Yuhina || Yuhina flavicollis || স্থানীয় || |- || || White-naped Yuhina || Yuhina bakeri || স্থানীয় || |- || ||Stripe-throated Yuhina || Yuhina gularis || স্থানীয় || |- || || Rufous-winged Fulvetta || Pseudominla castaneceps || স্থানীয় || |- || || Yellow-throated Fulvetta || Pseudominla cinerea || স্থানীয় || |- || || Golden-breasted Fulvetta || Lioparus chrysotis || স্থানীয় || |- || ||White-browed Fulvetta || Fulvetta vinipectus || স্থানীয় || |- || || Rusty-capped Fulvetta || Schoeniparus dubius || স্থানীয় || |- || ||Rufous-throated Fulvetta || Schoeniparus rufogularis || স্থানীয় || |- || || Brown-cheeked Fulvetta || Alcippe poioicephala || স্থানীয় || |- || ||Nepal Fulvetta || Alcippe nipalensis || স্থানীয় || |- || ||Rusty-fronted Barwing || Actinodura egertoni || স্থানীয় || |- || || Rufous-backed Sibia || Leioptila annectens || স্থানীয় || |- || ||Grey Sibia || Malacias gracilis || স্থানীয় || |- || ||Indian White-hooded Babbler || Gampsorhynchus rufulus || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Minla || Siva cyanouroptera || স্থানীয় || |- || || Bar-throated Minla || Chrysominla strigula || স্থানীয় || |- || ||Red-tailed Minla || Minla ignotincta || স্থানীয় || |- || || Black-eared Shrike-babbler || Pteruthius melanotis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Shrike-babbler || Pteruthius aeralatus ||স্থানীয় || |- || || Himalayan Cutia || Cutia nipalensis ||স্থানীয় || |- || || Scaly-breasted Wren-babbler || Pnoepyga albiventer ||স্থানীয় || |- || || Pygmy Wren-babbler || Pnoepgya pusilla ||স্থানীয় || |- || ||Spotted Wren-babbler || Elachura formosa ||স্থানীয় || |- || || Eyebrowed Wren-babbler || Napothera epilepidota ||স্থানীয় || |- || || Streaked Wren-babbler || Napothera brevicaudata ||স্থানীয় || |- || || Long-billed Wren-babbler || Rimator malacoptillus ||স্থানীয় || |- || || Cachar Wedge-billed Babbler || Sphenocichla roberti ||স্থানীয় || |- || || Buff-breasted Babbler || Pellorneum tickelli ||স্থানীয় || |- || || Spot-throated Babbler || Pellorneum albiventre ||স্থানীয || |- || ||Abott’s Babbler || Malacocincla abbotti ||স্থানীয় || |- || || Puff-throated Babbler || Pellorneum rufficeps ||স্থানীয় || |- || || Black-throated Parrotbill || Suthora nipalensis ||স্থানীয় || |- || || Grey-headed Parrotbill || Paradoxornis gularis ||স্থানীয় || |- || || Pale-billed Parrotbill || Paradoxornis atrosuperciliaris ||স্থানীয় || |- || || White-breasted Parrotbill || Paradoxornis ruficeps ||স্থানীয় || |- || [[দীঘল নেজী ভাটৌ]] || Black-breasted Parrotbill || Paradoxornis flavirostris ||স্থানীয় || |- || || Spot-breasted Parrotbill || Paradoxornis guttaticollis ||স্থানীয় || |- ||[[টিক টিক চৰাই]] ||Bright-capped Cisticola ||Cisticola exilis || স্থানীয় ||[[File:Cisticola_exilis.jpg|centre|100px]] |- || ||Zitting Cisticola || Cisticola juncidis ||স্থানীয় || |- || ||Rusty-rumped Warbler || Locustella certhiola ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Indian Grassbird || Graminicola bengalensis ||স্থানীয় || |- || || Striated Grassbird || Megalurus palustris ||স্থানীয় || |- || [[কাঠি চৰাই]] || Bristled Grassbird || Chaetornis striata ||পৰিভ্ৰমী || |- || ||Rufescent Prinia || Prinia rufescens ||স্থানীয় || |- ||[[ধোঁৱাবৰণীয়া নলচুপি চৰাই]] ||Ashy Prinia ||Prinia socialis || স্থানীয় ||[[File:Ashy Prinia (Prinia socialis) in Hyderabad W IMG_8745.jpg|centre|100px]] |- || ||Grey-breasted Prinia || Prinia hodgsonii ||স্থানীয় || |- || ||Plain Prinia || Prinia inornata ||স্থানীয় || |- || || Yellow-bellied Prinia || Prinia flaviventris ||স্থানীয় || |- || || Striated Prinia ||Prinia cinigera ||স্থানীয় || |- || || Graceful Prinia || Prinia gracilis ||স্থানীয় || |- || || Swamp Prinia || Prinia cinerascens ||স্থানীয় || |- || ||Black-throated Prinia ||Prinia atrogularis ||স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Himalayan Aberrant Bush-warbler || Horornis flavolivaceus ||স্থানীয় || |- || || Strong-footed Bush-warbler || Horornis forticeps ||স্থানীয় || |- || ||Large Bush-warbler ||Oligura major ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-sided Bush-warbler ||Oligura brunnifrons ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Pale footed Bush-warbler || Urosphena pallidipes || পৰিভ্ৰমী || |- || || Korean Bush-warbler || Horornis canturians || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Chinese Bush-warbler || Locustella tacsanowskia ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Spotted Bush-warbler || Locustella thoracica || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Bush-warbler || Locustella luteoventris || স্থানীয় || |- || || Russet Bush-warbler ||Locustella mandelli || স্থানীয় || |- || ||Indian Reed-warbler || Acrocephalus brunnescens || স্থানীয় || |- || ||Thick-billed Warbler || Phragamaticola aedon || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blyth’s Reed-warbler ||Acrocephalus dumetorum || স্থানীয় || |- || || Paddyfield Warbler || Acrocephalus agricola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blunt-winged Reed Warbler ||Acrocephalus concinens stevensi || স্থানীয় || |- ||[[টিপচী]]/পাতসিয়া ||Common Tailorbird || Orthotomus sutorius || স্থানীয় ||[[File:2005-tailor-bird.jpg|centre|100px ]] |- || || Black-necked Tailorbird || Orthotomus atrogularis || স্থানীয় || |- || || Mountain Tailorbird ||Phyllergates cuculatus || স্থানীয় || |- || || Slaty-bellied Tesia || Tesia olivea || স্থানীয় || |- || || Yellow-browed Tesia || Tesia cyaniventer || স্থানীয় || |- || ||Chestnut-headed Tesia || Oligura castaneocorornata || স্থানীয় || |- || ||Broad-billed Warbler || Tickellia hodgsoni || স্থানীয় || |- || || Rufous-faced Warbler ||Abroscopus albogularis || স্থানীয় || |- || ||Yellow-bellied Warbler || Abroscopus superciliaris || স্থানীয় || |- || || Chestnut-crowned Warbler || Seicercus castaniceps || স্থানীয় || |- || ||Grey-hooded Warbler || Phylloscopus xanthoscschistos || স্থানীয় || |- || || Grey-cheeked Warbler || Seicercus poliogenys || স্থানীয় || |- ||[[বগা চকুৱা চটচটী]] || White-spectacled Warbler || Seicercus affinis || স্থানীয় || |- || || Whistler’s Warler || Seicercus whistleri || স্থানীয় || |- ||[[ধোঁৱামূৰীয়া নাচনী]] || Grey-headed Canary-flycatcher || Culicicapa ceylonensis || স্থানীয় || |- || ||Dusky Warbler || Phylloscopus f.fuscatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Tickell’s Leaf-warbler || Phylloscopus affinis ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Greenish Warbler || Phylloscopus t. trochiloides || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Blyth’s Leaf-warbler ||Phylloscopus reguloides || স্থানীয় || |- || ||Yellow-browed Leaf-warbler || Phylloscopus inornatus || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Mandelli’s Leaf-warbler || Phylloscopus mandellii ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Orange-barred Leaf-warbler ||Phylloscopus pulcher ||পৰিভ্ৰমী || |- || ||Lemon-rumped Leaf-warbler ||Phylloscopus chloronotus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-faced Leaf-warbler || Phylloscopus maculipennis ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-vented Warbler || Phylloscopus cantator ||স্থানীয় || |- ||[[ভদৰকলি]] ||Great Tit || "Parus major’' || স্থানীয় ||[[File:Parus major 2 Luc Viatour.jpg|centre|100px ]] |- || || Cinereus Tit || Parus cinereus ||স্থানীয় || |- || || Green-backed Tit || Parus monticolus ||স্থানীয় || |- || ||Red-headed Tit || Aegithalos iredalei ||স্থানীয় || |- || ||Black-spotted Yellow Tit ||Parus spilonotus ||স্থানীয় || |- || ||Sultan Tit || Melanochlora sultanea ||স্থানীয় || |- || ||Wallcreeper ||Tichodroma muraria ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Velvet-fronted Nuthatch || Sitta frontalis ||স্থানীয় || |- || ||Chestnut-bellied Nuthatch ||Sitta cinnamoventris ||স্থানীয় || |- ||[[জেঠী চৰাই]] || Beautiful Nuthatch || Sitta formosa ||স্থানীয় || |- ||[[ফুলটোকা চৰাই]]/ ৰঙাপিঠীয়া ফুলটোকা ||Scarlet Backed Flowerpecker || Dicaeum ignipectus ||স্থানীয় || |- || ||Plain Flowerpecker || Dicaeum minullum ||স্থানীয় || |- || ||Thick-billed Flowerpecker ||Pachyglossa agile ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-vented Flowerpecker || Pachyglossa chrysorrhea ||স্থানীয় || |- || ||Fire-breasted Flowerpecker || Dicaeum ignipectus ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-bellied Flowerpecker || Pachyglossa melanoxantha ||স্থানীয় || |- ||[[বগা-চকুৱা টিপচী]] || Oriental White-eye || Zosterops palpebrosus ||স্থানীয় || |- ||[[মৌপিয়া]] ||Crimson Sunbird || Aethopyga siparaja || স্থানীয় ||[[File:Crimson_sunbird.jpg|centre|100px ]] |- || || Ruby-cheeked Sunbird || Chalcoparia singalensis ||স্থানীয় || |- || [[বেঙুণীয়া মৌপিয়া]] || Purple Sunbird || Cinnyris asiaticus ||স্থানীয় || |- || ||Fire-tailed Sunbird || Aethopyga ignicauda ||স্থানীয় || |- || || Mrs Gould’s Sunbird ||Aethopyga gouldiae ||স্থানীয় || |- || || Black-breasted Sunbird ||''Aethopyga saturata'' ||স্থানীয় || |- || || Green-tailed Sunbird ||''Aethopyga nipalensis'' ||স্থানীয় || |- || ||Streaked Spiderhunter ||''Arachnothera magna'' ||স্থানীয় || |- ||[[মকৰাখাঁতী]] ||Little Spiderhunter ||''Arachnothera longirostra'' ||স্থানীয় || |- || ||Little Bunting ||''Emberiza pusilla'' ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-eared Bunting ||''Emberiza fucata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Yellow-breasted Bunting ||''Emberiza aureola'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-faced Bunting ||''Emberiza spodocephala'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Rosefinch ||''Erythrina erythrina roseata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Scarlet Finch ||''Haematospiza sipahi'' ||স্থানীয় || |- ||[[ৰঙা টুনি]] ||Red Avadavat ||''Amandava amandava'' || স্থানীয় ||[[File:Amandava amandava (VijayCavale).jpg|centre|100px ]] |- ||[[ফুটুকী টুনি]] ||Scaly-breasted Munia ||''Lonchura punctulata'' || স্থানীয় ||[[File:Scaly breasted Munia I IMG 4769.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ক’লা টুনি]] ||Chestnut Munia ||''Lonchura atricapilla'' || স্থানীয় ||[[File:Black-headed Munia I IMG 7747.jpg|centre|100px ]] |- || || White-rumped Munia ||''Lonchura striata'' ||স্থানীয় || |- ||ঘৰচিৰিকা/[[ঘনচিৰিকা]] ||House Sparrow ||''Passer domesticus'' || স্থানীয় ||[[File:House Sparrow (Passer domesticus)- Male in Kolkata I IMG 5904.jpg |centre|100px ]] |- ||[[বনচিৰিকা]] || Eurasian Tree Sparrow ||''Passer montanus'' || স্থানীয় ||[[File:Tree Sparrow August 2007 Osaka Japan.jpg |centre|100px ]] |- || || Cinnamon Sparrow ||''Passer rutilans'' ||স্থানীয় || |- ||[[টোকোৰা]] ||Black-breasted Weaver ||''Ploceus benghalensis'' || স্থানীয় ||[[File:Black-breasted Weaver I IMG 9557.jpg|centre|100px ]] |- || || Eastern Baya Weaver ||''Ploceus philippinus burmanicus'' ||স্থানীয় || |- || || Streaked Weaver ||''Ploceus manyar'' ||স্থানীয় || |- || || Finn’s Weaver ||''Ploceus megarhynchus'' ||স্থানীয় || |- ||[[সখিয়তী]] ||Black-hooded Oriole ||''Oriolus xanthornus'' || স্থানীয় ||[[File:Black-hooded_Oriole_(Oriolus_xanthornus)_in_Kolkata_I_IMG_7603.jpg|centre|100px ]] |- || || Maroon Oriole ||''Oriolus traillii'' ||স্থানীয় || |- || || Slender-billed Oriole ||''Oriolus tenuirostris'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-naped Oriole ||''Oriolus chinensis diffusus'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ফেঁচু]] ||Black Drongo ||''Dicrurus macrocercus'' || স্থানীয় ||[[File:Black_Drongo_(Dicrurus_macrocercus)_IMG_7702_(1)..JPG|centre|100px ]] |- ||[[ ভীমৰাজ]] ||Greater Racket-tailed Drongo ||''Dicrurus paradiseus'' || স্থানীয় ||[[File:Dicrurus paradiseus -Kerala -India-6-3c.jpg|centre|100px ]] |- || || Ashy Drongo ||''Edolius leucophaeus'' || স্থানীয় || |- || || Bronzed Drongo ||''Chaptia aenea'' || স্থানীয় || |- || ||Lesser Racket-tailed Drongo ||''Dicrurus remifer'' || স্থানীয় || |- || ||Hair-crested Drongo ||''Dicrurus hottentottus'' || স্থানীয় || |- ||[[কাঠ শালিকা]] ||Grey-headed Starling ||''Sturnia malabarica'' || স্থানীয় ||[[File:Chestnut tailed Starling I4- Kolkata IMG 7865.jpg|centre|100px]] |- || || Spot-winged Starling ||''Saroglossa spiloptera'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কাণকুৰিকা]] || Asian Pied Starling ||''Gracupica contra'' || স্থানীয় || |- ||[[গাং শালিকা]] ||Bank Myna ||''Acridotheres ginginianus'' || স্থানীয় ||[[File:Bank Myna (Acridotheres ginginianus) at Hodal I IMG 5840.jpg|centre|100px]] |- ||[[চুটীয়া শালিকা]] ||Jungle Myna ||''Acridotheres fuscus'' || স্থানীয় ||[[File:Jungle Myna (Acridotheres fuscus) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 3960.jpg|centre|100px]] |- ||[[ঘৰ শালিকা]] ||Common Myna ||''Acridotheres tristis'' || স্থানীয় ||[[File:Common Myna (Acridotheres tristis) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4297.jpg|centre|100px]] |- || || White-vented Myna ||''Acridotheres grandis'' || স্থানীয় || |- || || Common Hill-myna ||''Gracula religiosa'' || স্থানীয় || |- || [[পাটিকাউৰী]] || House Crow ||''Corvus splendens'' || স্থানীয় || |- || [[ঢোৰাকাউৰী]] || Eastern Jungle Crow ||''Corvus macrorhynchos levailantii'' || স্থানীয় || |- ||[[কোকলোঙা]] ||Rufous Treepie ||''Dendrocitta vagabunda'' || স্থানীয় ||[[File:Rufous_Treepie_Dendrocitta_vagabunda.jpg|centre|100px ]] |- || || Common Green Magpie ||''Cissa chinensis'' || স্থানীয় || |- || || Grey Treepie ||''Dendrocitta formosae'' || স্থানীয় || |- ||[[কিকি হাঁহ]] || Cotton Pygmy Goose ||''Nettapus coromandelianus'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Cotton Pygmy-goose (Nettapus coromandelianus)- Male & Female l in Kolkata I IMG 2470.jpg|centre|100px]] |- ||[[কুটুম চৰাই]] || Water Cock ||''Gallicrex cinerea'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Gallicrex cinerea -Basai Wetlands, near Gurgaon, Haryana, India-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ৰামপৰা ]] ||Brown headed Gull ||''Larus brunicephalus'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Brown-headed Gull. in breeding plumage.jpg|centre|100px ]] |- |} {{-}} [[শ্ৰেণী:জীৱবিজ্ঞান সম্পৰ্কীয় তালিকা আৰু প্ৰবন্ধ]] [[শ্ৰেণী:অসম সম্পৰ্কীয় তালিকা]] [[শ্ৰেণী:জীৱবিজ্ঞান]] ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} # অসমৰ চৰাই পৰ্যবেক্ষণৰ হাতপুথি- সৌম্যদ্বীপ দত্ত # The Birds of Assam- Anwaruddin Choudhury cimbv5m5xwnonxc39m1gixolxviswr9 331704 331703 2022-08-27T13:38:36Z Chiring chandan 4464 wikitext text/x-wiki জৈব-বৈচিত্ৰ্যত চহকী [[অসম]] নানাৰঙী স্থানীয় আৰু পৰিভ্ৰমী [[চৰাই]]ৰ বিচৰণভূমি। তথ্য অনুসৰি, [[ভাৰত|ভাৰতবৰ্ষ]]ত পোৱা চৰাইৰ প্ৰজাতিসমূহৰ প্ৰায় ৫৩%, অৰ্থাৎ ছশৰো অধিক চৰাই-চিৰিকটি অসমত দেখা পোৱা যায়।<ref>http://envis.nic.in</ref> আন্তৰ্জাতিক প্ৰকৃতি আৰু প্ৰাকৃতিক সম্পদ সংৰক্ষণ সংঘই (IUCN) প্ৰজাতিসমূহৰ মুঠ আৱাদী, আৱাদী হ্ৰাসৰ হাৰ, ভৌগোলিক বিতৰণ, বিতৰণৰ বিচ্ছিন্নতা তথা সংৰক্ষণৰ গুৰুত্ব অনুসৰি প্ৰস্তুত কৰা [[আই ইউ চি এন ৰঙা তালিকা|ৰঙা তালিকা]] (IUCN Red List of Threatened Species) ত অসমত দেখা পোৱা কিছুসংখ্যক চৰায়েও স্থান পাইছে। এই সমূহৰ ভিতৰত [[হাড়গিলা]] (Greater Adjutant), [[পাতি শগুণ]] (White-rumped Vulture), [[ৰজা শগুণ]] (Red-headed Vulture), [[উলূম’ৰা]] (Bengal Florican) আদি উল্লেখযোগ্য। [[অসম]]ত স্থানীয় [[চৰাই]]ৰ পৰা আৰম্ভ কৰি সূদুৰ বিদেশৰপৰা অহা পৰিভ্ৰমী চৰাইলৈকে বিভিন্ন ধৰণৰ চৰাই দেখা পোৱা যায়। ইয়াৰে যথাসম্ভৱ চৰাইৰ তালিকা তলত দিয়া হ'ল।<ref>Birds of South Asia: The Ripley Guide. Volumes 1 & 2 (9788487334672): Pamela C. Rasmussen, John C. Anderton</ref> {| class="sortable wikitable" width=100% |- ! অসমীয়া নাম ! ইংৰাজী নাম ! বৈজ্ঞানিক নাম ! স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী ! width=100px| চিত্ৰ |- ||[[পানীডুবি]] ||Little Grebe ||''Tachybaptus ruficollis'' || স্থানীয় ||[[File:Little grebe in Sakai, Osaka, February 2016.jpg|centre|100px]] |- ||[[বৰডুবি]] বা টুপী মুৰীয়া বৰডুবি ||Great Crested Grebe ||''Podiceps cristatus'' ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Great Crested Grebe (Podiceps cristatus) (14).JPG|centre|100px]] |- ||[[ঢেৰা]] ||Spot-billed Pelican ||''Pelecanus phillippensis'' ||স্থানীয় ||[[File:Pelecanus Philippensis.JPG|centre|100px ]] |- || || Great White Pelican ||''Pelecanus onocrotalus'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Great white pelican (Pelecanus onocrotalus).jpg|centre|100px]] |- ||[[ কৈলাঙী]] ||Indian Shag ||''Phalacrocorax fuscicollis'' || স্থানীয় ||[[File:Indian cormorant (Phalacrocorax fuscicollis) 7.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানী কাউৰী]] ||Little Cormorant ||''Phalacrocorax niger'' || স্থানীয় || [[File:Cormorant, found at Assam.jpg|centre|100px]] |- ||[[ দৈকলা]] ||Great Cormorant ||''Phalacrocorax carbo'' || স্থানীয় || [[File:Phalacrocorax carbo Vic.jpg|centre|100px]] |- ||[[মণিয়ৰি]] ||Lang-en|Darter ||''Anhinga melanogaste'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:Darter I IMG 8115.jpg|centre|100px]] |- ||[[বৰ বগ]] ||Great Egret ||''Egretta alba'' || স্থানীয় || [[File:Great_Egret_Fish.jpg|centre|100px]] |- ||[[ বামুণ বগলী]] ||Little Egret ||''Egretta garzetta'' || স্থানীয় || [[File:Little Egret Reflection.jpg|centre|100px]] |- ||[[গো-বগ]] || Eastern Cattle Egret ||''Bubulcus coromandus'' || স্থানীয় || [[File:Cattle Egret.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানী বগলী]] বা মাজু বগলী ||Intermediate Egret ||''Egretta intermedia'' || স্থানীয় || [[File:Mesophoyx intermedia 2 - Laem Pak Bia.jpg|centre|100px]] |- ||[[ কণামুছৰি]] || Indian Pond Heron ||''Ardeola grayii'' | স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:কণামুছৰি চৰাই.JPG|centre|100px]] |- ||[[ চেঁচা বগলী]] বা হালখেদা চৰাই || Gray Heron ||''Ardea cinerea'' || স্থানীয় ||[[File:Gray Heron (5371216198).jpg|centre|100px]] |- ||[[আজান চৰাই]]/লাল কোল ||Purple Heron ||''Ardea purpurea'' ||স্থানীয় ||[[File:Purple Heron (Ardea purpurea) IMG 8268 (2). Underwing. Thane, Maharashtra..JPG|centre|100px]] |- ||[[বৰ আজান]] || White-bellied Heron ||''Ardea insignis'' || স্থানীয় ||[[File:White-Bellied Heron cropped.jpg|centre|100px]] |- || || Goliath Heron ||''Ardea goliath'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Goliath Heron (Ardea goliath) (6012387130).jpg|centre|100px]] |- || || Chinese Pond-heron ||''Ardeola bacchus'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Chinese Pond Heron in Summer.jpg|centre|100px]] |- || || Malayan Night-heron ||''Gorsachius melanolophus'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Malayan night heron 2.JPG|centre|100px]] |- ||[[ ৰাতিচৰা বা নিশাচৰ বগলী ]] || Black-crowned Night-heron ||''Nycticorax nycticorax'' || স্থানীয় || [[File:Black-crowned Night Heron 6929.jpg|centre|100px]] |- || || Striated Heron ||''Butorides striata'' || স্থানীয় || [[File:Striated heron (Butorides striata striata).JPG|centre|100px]] |- || || Black Bittern ||''Dupetor flavicollis'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Black Bittern by Dr. Raju Kasambe DSCN6890 (5).jpg|centre|100px]] |- ||[[ ইটাগুৰীয়া]] ||Chestnut Bittern ||''Ixobrychus cinnamomeus'' || স্থানীয় || [[File:Ixobrychus_cinnamomeus_Jaunpur.JPG|centre|100px]] |- || || Yellow Bittern ||''Ixobrychus sinensis'' || স্থানীয় || [[File:Yellow Bittern hunting.jpg|centre|100px]] |- || || Eurasian Bittern ||''Botaurus stellaris'' || পৰিভ্ৰমী || [[File:Eurasian Bittern - Torrile - Italy 4528 (15409347121).jpg|centre|100px]] |- ||[[শামুকভঙা]] ||Asian Openbill ||''Anastomus oscitans'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:AsianOpenbillWithPilaglobosa Mainpuri.JPG |centre|100px ]] |- ||[[ তেলীয়া সাৰেং]] || Black-necked Stork ||''Ephippiorhynechus asiaticusasiaticus'' || স্থানীয় ||[[চিত্ৰ:Black necked Stork I2-Bharatpur IMG 8533.jpg|centre|100px]] |- || [[ কনুৱা ]] || Woolly-necked Stork ||''Ciconia episcopus'' || স্থানীয় ||[[File:White necked stork (Ciconia episcopus) 21-Mar-2007 7-37-51 AM 21-Mar-2007 7-37-52.JPG|centre|100px ]] |- ||[[কাকৈঢোৰা]] || Painted Stork ||''Mycteria leucocephala'' || স্থানীয় || [[File:Painted stork foraging.jpg|centre|100px ]] |- || || Black Stork || Ciconia nigra || পৰিভ্ৰমী || [[File:Pseudibis_papillosa.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ কলা আকুহী বগ]] || Indian Black Ibis || Pseudibis papillosa || স্থানীয় ||[[File:Black stork (Ciconia nigra).jpg|centre|100px ]] |- || || Glossy Ibis ||''Plegadis falcinellus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-headed Ibis ||''Threskiornis melanocephalus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Spoonbill ||''Platalea leucorodia'' || স্থানীয় || |- ||[[ হাড়গিলা]] ||[[:en:Greater Adjutant|Greater Adjutant]] ||''Leptoptilos dubius'' || স্থানীয় ||[[File:Greater adjutant.jpg|centre|100px]] |- ||[[ বৰটোকোলা]] || [[:en:Lesser Adjutant|Lesser Adjutant]] ||''Leptoptilos javanicus'' || স্থানীয় ||[[File:Leptoptilos javanicus.jpg|centre|100px]] |- ||[[ধৃতিৰাজ]] ||Bar-headed Goose ||''Anser indicus'' || ||[[File:Bar-headed Goose - St James's Park, London - Nov 2006.jpg|centre|100px ]] |- ||[[দেওৰাজ হাঁহ]] ||Grey-leg Goose ||''Anser anser'' || স্থানীয় ||[[File:Graugans Anser Anser.jpg|centre|100px ]] |- ||[[শৰালি]] ||Lesser Whistling Duck ||''Dendrocygna javanica'' || স্থানীয় ||[[File:Dendrocygna javanica (Lesser Whistling Duck - Zwergpfeifgans) Weltvogelpark Walsrode 2012-009.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বৰশৰালি]] ||Fulvous Whistling Duck ||''Dendrocygna bicolor'' || স্থানীয় ||[[File:Dendrocygna bicolor wilhelma.jpg|centre|100px ]] |- ||[[চাকৈ-চকোৱা]] ||Ruddy shelduck ||''Tadorna ferruginea'' ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Ruddy Shelduck (Tadorna ferruginea)- Female at Bharatpur I.jpg|centre|100px]] |- || || Common Shelduck ||''Tadorna tadorna'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Knob-billed Duck ||''Sarkidiornis melanotos'' || স্থানীয় || |- ||[[দেওহাঁহ ]] ||White-winged Wood Duck ||''Cairina scutulata'' || স্থানীয় ||[[File:Malaienente Cairina scutulata 0505053.jpg|centre|100px]] |- ||[[কলীমূৰী হাঁহ]] ||Common Teal ||''Anas crecca'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Common Teal (Anas crecca) near Hodal, Haryana W IMG 6512.jpg|centre|100px ]] |- || || Garganey ||''Querquedula querquedula'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[সৰুমূগী হাঁহ]] ||Gadwall ||''Anas strepera'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Anas-strepera-001.jpg|centre|100px ]] |- || ||Falcated Duck ||''Mareca falcata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Wigeon ||''Mareca penelope'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ দীঘলনেজী]] ||Northern Pintail ||''Anas acuta'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Northern Pintails (Male & Female) I IMG 0911.jpg|centre|100px ]] |- ||[[খন্তীয়া হাঁহ]] ||Northern Shoveler ||''Spatula clypeata'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Northern Shoveler by Dan Pancamo.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বৰমূগী হাঁহ]] ||Spot-billed Duck ||''Anas poecilorhyncha'' || স্থানীয় ||[[File:Spot-billed Duck RWD7.jpg|Spot-billed Duck RWD7|centre|100px ]] |- ||[[আমৰ’লীয়া হাঁহ]] ||Mallard ||''Anas platyrhynchos'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Anas platyrhynchos male female quadrat.jpg|centre|100px ]] |- || || Greater Scaup ||''Aythya marila'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বামুণী হাঁহ]] ||Tufted Duck ||''Aythya fuligula'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Tufted-Duck-male-female.jpg|centre|100px ]] |- || || Baer’s Pochard ||''Aythya baeri'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কাকলি হাঁহ]] ||Ferruginous Pochard ||''Athya nyroca'' || || |- || ||Common Pochard ||''Aythya ferina'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Red-crested Pochard ||''Netta rufina'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Pink-headed Duck ||''Rhodonessa caryophyllacea'' || স্থানীয় || |- ||[[ঘিলা হাঁহ]] ||Cotton Teal ||''Netapus cormandelianus'' || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Cotton Pygmy-goose.jpg|centre|100px ]] |- || || Mandarin Duck ||''Aix galericulata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Marbled Duck ||''Marmaronetta angustirostris'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Common Goldeneye ||''Bucephala clangula'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Smew ||''Mergellus albellus'' || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Common Merganser ||''Mergus merganser'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[চিলনী ]] ||Black kite ||''Milvus migrans'' || স্থানীয় ||[[File:চিলনী.JPG|centre|100px]] |- ||[[ৰঙাচিলনী]] ||Brahmini Kite ||''Accipiter badis'' || স্থানীয় || [[File:Haliastur indus -Karratha, Pilbara, Western Australia, Australia-8 (1).jpg|centre|100px ]] |- || || Jerdon’s Baza ||''Aviceda jerdoni'' || স্থানীয় || |- || || Black Baza ||''Aviceda leuphotes'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black Kite || Milvus migrans migrans || স্থানীয় || |- || || Black-eared Kite ||''Milvus migrans lineatus'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ বৰীশেন]] ||Shikra ||''Accipiter badis'' || স্থানীয় || [[File:Shikra1.jpg|Shikra (Male)|centre|100px ]] |- || || Besra Sparrowhawk || Accipiter virgatus || স্থানীয় || |- || || Northern Goshawk || Accipeter gentilis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Sparrowhawk || Accipeter nisus melaschistos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Crested Goshawk || Accipiter trivirgatus || স্থানীয় || |- || || Himalayan Buzzard || Buteo burmanicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Oriental Honey-buzzard || Pernis ptilorhynchus || স্থানীয় || |- || || White-eyed Buzzard || Butastur teesa || স্থানীয় || |- || [[সাপকটা]] || Crested Serpent-eagle || Spilornis cheela || স্থানীয় || |- || || Short-toed Eagle || Ciraetus gallicus || স্থানীয় || |- || || Rufous-bellied Eagle || Lophotriorchis kienerii || স্থানীয় || |- || || Bonelli’s Eagle || Aquila fasciata || স্থানীয় || |- || || Mountain Hawk-eagle || Nisaetus nipalensis || স্থানীয় || |- || || Changeable Hawk-eagle || Nisaetus limnaeetus || স্থানীয় || |- || || Crested Hawk-eagle || Nisaetus cirrhatus || স্থানীয় || |- || || Black eagle || Ictinaetus malayensis || স্থানীয় || |- || [[কুৰুৱা]] || Indian Spotted Eagle || Clanga hastata || স্থানীয় || |- || || Greater Spoted Eagle || Clanga clanga || পৰিভ্ৰমী || |- || || Steppe Eagle || Aquila nipalensis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Western Osprey || Pandion haliaetus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Lesser Fish-eagle || Icthyophaga humilis || স্থানীয় || |- ||[[উকাহ]] ||Grey headed Fish-eagle || Icthyophaga icthyaectus || স্থানীয় || [[File:Ichthyophaga ichthyaetus -Kazaringa, Assam, India-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[কুৰুৱা]] ||Pallas’s Fish-eagle || Haliaeetus leucoryphus || স্থানীয় || [[File:Pallas's Fish Eagle ( Haliaeetus leucoryphus) 2.jpg|centre|100px ]] |- || || White-tailed Eagle || Haliaeetus albicilla || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ পাতি শগুণ]] ||White- rumped Vulture || Gyps bengalensis || স্থানীয় ||[[File:Gyps bengalensis juvenile 1.jpg|centre|100px]] |- || || Slender-billed Vulture || Gyps tenuirostris || স্থানীয় || |- || [[বৰাশগুণ]] ||Eurasian Griffon || Gyps fulvus || পৰিভ্ৰমী || [[File:Gyps fulvus - 01.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Vulture || Gyps himalayensis || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ৰজা শগুণ]] ||Red-headed Vulture || Sarcogyps calvus || স্থানীয় ||[[File:Red-headed-Vulture.jpg|centre|100px]] |- ||[[ডবাশেন]] ||Western Marsh Harrier || Circus aeruginosus || পৰিভ্ৰমী || [[File:Rohrweihe.jpg|centre|100px ]] |- || |- ||[[মাছুৱা শেন]] || Pallid Harrier || Circus macrourus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Pied Harrier || Circus melanoleucos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Hen Harrier || Circus cyaneus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Collared Falconet || Microhierax caerulescens || স্থানীয় || |- || || Pied Falconet || Microhierax melanoleucos || স্থানীয় || |- || || Common Kestrel || Falco tinnunculus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Oriental Hobby || Falco severus || স্থানীয় || |- || || Amur Falcon || Falco amurensis || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ৰঙামূৰীয়া শেন]] ||Red headed Falcon || Falco chicquera || স্থানীয় || [[File:Red-Necked Falcon.JPG|centre|100px ]] |- ||[[শেন]] ||Shahin / Peregrine Falcon ||Falco peregrinus peregrinator || স্থানীয় || [[File:FalcoAtricepsKeulemans.jpg|centre|100px ]] |- || || Black Francolin || Francolinus francolinus || স্থানীয় || |- ||[[হঁয়ক’লী]] ||Swamp Francolin ||Francolinus gularis || স্থানীয় ||[[File:Francolinus gularis hm.jpg|centre|100px]] |- || || Mountain Bamboo Partridge || Bambusicola fytchii || স্থানীয় || |- || || Common Hill-partridge || Arborophila torqueola || স্থানীয় || |- || || White-cheeked Hill-partridge || Arborophila atrogularis || স্থানীয় || |- || ||Rufus-throated Hill-partridge || Arborophila rufogularis || স্থানীয় || |- ||[[বতা চৰাই]] ||Common Quail || Coturnix coturnix || স্থানীয় ||[[File:Coturnix coturnix (Warsaw zoo)-1.JPG|centre|100px ]] |- || || Blue-breasted Quail || Excalfactoria chinensis || স্থানীয় || |- || || Barred Buttonquail || Turnix suscitator || স্থানীয় || |- || || Yellow-legged Buttonquail || Turnix tanki || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বনকুকুৰা]] ||Red Jungle Fowl || Gallus gallus || স্থানীয় ||[[File:Red junglefowl hm.jpg|centre|100px ]] |- || [[দেও ডৰিক]] || Grey Peacock-pheasant || Polyplectron bicalcaratum || স্থানীয় || |- || [[ডৰিক]] || Kaleej Pheasant || Lophura leucomelanos || স্থানীয় || |- || [[ম’ৰা চৰাই]] || Indian Peafowl || Pavo cristatus || স্থানীয় || |- || || Common Crane || Grus grus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[কৰ্চন চৰাই]] || Sarus Crane || Grus antigone || স্থানীয় || |- ||[[উলূম’ৰা]] ||Bengal Florican || Haubaropsis bengalensis || স্থানীয় ||[[File:BustardsLyd4.jpg|BustardsLyd4|centre|100px ]] |- || || Slaty-breasted Rail || Gallirallus striatus || স্থানীয় || |- || || Eastern Water Rail || Rallus indicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Slaty-legged Crake || Rallina eurizonoides || স্থানীয় || |- || || Ruddy-breasted Crake || Porzana fusca || স্থানীয় || |- || || Black-tailed Crake || Porzana bicolor || স্থানীয় || |- ||[[ডাউক]] ||White-breasted Waterhen ||Amaurornis phoenicurus || স্থানীয় ||[[File:Amaurornis phoenicurus.jpg|centre|100px]] |- ||[[ক’ৰা চৰাই]] || Watercock || Gallicrex cinerea || স্থানীয় || |- ||[[কামচৰাই]] || Purple Moorhen || Porphyrio porphyrio || স্থানীয় || [[File:Purple Moorhen.jpg|centre|100px]] |- ||[[পানীডাউক]] || Common Moorhen || Gallinula chloropus || স্থানীয় ||[[File:Common Moorhen (Gallinula chloropus) in a Nelumbo nucifera (Indian Lotus) pond W IMG_8779.jpg|centre|100px ]] |- || [[বন ঢেকৰ]] || Masked Finfoot || Heliopais personatus || স্থানীয় || |- || || Pied Avocet || Recurvirostra avosetta || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ দলপুঙা ]] ||Bronze-winged Jacana || Hydrophasianus chirurgus || স্থানীয় ||[[File:Bronzewinged jacana.jpg|centre|100px ]] |- ||[[দলমৰা]] ||Pheasant-Tailed Jacana ||Hydrophasianus chirurgus || স্থানীয় ||[[File:Pheasant-tailed Jacana (Hydrophasianus chirurgus)- Breeding in Hyderabad, AP W IMG 7623.jpg|centre|100px]] |- || || Small Pratincole || Glareola Lactea || স্থানীয় || |- || || Great Thick-knee || Esacus recurvirostris || স্থানীয় || |- ||[[ বালিঘৰা ]] ||Red-wattled Lapwing || Vanellus indicus || স্থানীয় ||[[File:Red-wattled Lapwing denoised.jpg|centre|100px ]] |- || || River Lapwing || Vanellus duvaucelii || স্থানীয় || |- || [[দ’লঘোৰা]] || Grey-headed Lapwing || Vanellus cinereus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[টেটাটুৱা]] || Northern Lapwing || Vanellus vanellus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || [[ল’ৰিয়লি]] || Little Ringed Plover || Charadrius dubius curonicus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-billed Plover || Charadrius placidus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Greenshank || Tringa nebularia || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[লৰীয়তী]] || Marsh Sandpiper || Tringa stagnatilis || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Tringa stagnatilis 2 - Laem Pak Bia.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ বৰবালি বগুৱা]] ||Wood Sandpiper || Tringa glareola || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Wood Sandpiper Photograph By Shantanu Kuveskar.jpg|centre|100px ]] |- || || Green Sandpiper || Tringa ochropus || পৰিভ্ৰমী || |- || [[বালিটোকা]] || Common Sandpiper || Actitis hypoleucos || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Redshank || Tringa totanus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Temminck’s Stint || Ereunetes temminckii || পৰিভ্ৰমী || |- || || Greater Painted-snipe || Rostratula benghalensis || স্থানীয় || |- || || Jack Snipe || Lymnocryptes minimus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Snipe || Gallinago gallinago || পৰিভ্ৰমী || |- || || Pintail Snipe || Gallinago stenura || পৰিভ্ৰমী || |- || || Wood Snipe || Gallinago nemoricola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eurasian Woodcock || Scolopax rusticola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Great Black-headed Gull || Ichthyaetus ichthyaetus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown-headed Gull || Chroicocephalus brunnicephalus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Black-headed Gull || Chroicocephalus ridibundus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ গঙাচিলনী ]] ||Indian River Tern || Sterna aurantia || স্থানীয় || |- || || Black-bellied Tern || Sterna acuticauda || স্থানীয় || |- || || Whiskered Tern || Chlidonias hybrida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Rock Pigeon || Columba livia || স্থানীয় || |- ||[[পৰঘুমা]] ||Green Imperial Pigeon || Ducula aenea || স্থানীয় ||[[File:Green Imperial Pigeon RWD4.jpg|centre|100px ]] |- || [[পাহাৰী পৰঘুমা]] || Mountain Imperial Pigeon || Ducula badia || স্থানীয় || |- || ||Oriental Turtle-dove || Streptopelia orientalis || স্থানীয় || |- ||[[শিল কপৌ]] ||Common Emerald Dove || Chalcophaps indica || ||[[File:Common Emerald Dove.JPG|centre|100px]] |- ||[[হাৰুৱা কপৌ]] ||Red Collared Dove ||Streptopelia chinensis || স্থানীয় ||[[File:RedTurtleDoveM.jpg|centre|100px]] |- ||[[তিল কপৌ]] ||Spotted Dove ||Passer domesticus || স্থানীয় ||[[File:Spilopelia chinensis -India-8.jpg|centre|100px]] |- || || Eurasian Collared Dove || Streptopelia decaocto || স্থানীয় || |- || || Barred Cuckoo-dove || Macropygia unchall || স্থানীয় || |- || [[ ইটাগুৰীয়া]] || Ashy-headed Green Pigeon || Treron phayrei || স্থানীয় || |- ||[[হাইঠা]] ||Orange-breasted Green Pigeon || Treron bicincta || স্থানীয় ||[[File:Treron bicincta -Wilpattu National Park, Sri Lanka -pair-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[কমলা-বুকুৰ হাইঠা]] ||Orange-breasted Green Pigeon || Treron bicinctus || স্থানীয় ||[[File:Treron bicincta -Wilpattu National Park, Sri Lanka -pair-8.jpg|centre|100px]] |- || || Pin-tailed Green Pigeon || Treron apicauda || স্থানীয় || |- ||[[বৰহাইঠা]] ||Thick-billed Green Pigeon || Treron curvirostra || স্থানীয় ||[[File:Thick-billed Green Pigeon.jpg|centre|100px]] |- ||[[হালধীয়া ঠেঙৰ হাইঠা]] ||Yellow-footed Green Pigeon || Treron phoenicoptera || স্থানীয় ||[[File:Yellow-footed Green-Pigeon (Treron phoenicopterus) male-8.jpg|centre|100px]] |- || || Wedge-tailed Green Pigeon || Treron sphenurus || স্থানীয় || |- || || Speckled Woodpigeon || Columba hodgsonii || স্থানীয় || |- ||[[লালী পৰঘূমা]] || Pale-capped Woodpigeon || Columba punica || স্থানীয় || |- || || Vernal Hanging Parrot || Loriculus vernalis || স্থানীয় || |- || || Finsch’s Parakeet || Psittacula finschii || স্থানীয় || |- || [[ৰঙা-মণি ভাটৌ]] || Rosy-headed Parakeet || Psittacula roseata || স্থানীয় || |- ||[[গলমণিকা]] ||Rose-ringed Parakeet || Psittacula krameri || স্থানীয় ||[[File:Psittacula krameri (pair) -Assam -India-8.jpg|centre|100px]] |- ||[[ৰাজ ভাটৌ]] ||Alexandrine Parakeet ||Psittacula eupatria || স্থানীয় ||[[File:Alexandrine Parakeet-Psittacula eupatria-Symbio wildlife park-NSW.jpg|centre|100px]] |- ||[[গলপোৰা ভাটৌ]] || Red-breasted Parakeet || Psittacula alexandri || স্থানীয় || |- || || Violet Cuckoo || Chrysococcyx xanthorhynchus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Asian Emerald Cuckoo || Chrysococcyx maculatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Plaintive Cuckoo || Cacomantis passerinus || স্থানীয় || |- || || Banded Bay Cuckoo || Cacomantis sonneratii || স্থানীয় || |- || || ‘Fork-tailed’ Drongo-cuckoo || Surniculus dicruroides || পৰিভ্ৰমী || |- || || Jacobin Cuckoo || Clamator jacobinus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-winged Cuckoo || Clamator coromandus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কেতেকী]] ||Indian Cuckoo ||Cuculus micropterus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Indian Cuckoo (J).jpg |centre|100px ]] |- ||[[কুলি]] ||Asian Koel ||Eudynamys scolopaceus || স্থানীয় ||[[File:Asian Koel (Eudynamys scolopaceus) Male - Tirunelveli.jpgAsian Koel (Eudynamys scolopaceus) Male - Tirunelveli.jpg |centre|100px |link=Special:FilePath/Asian_Koel_(Eudynamys_scolopaceus)_Male_-_Tirunelveli.jpgAsian_Koel_(Eudynamys_scolopaceus)_Male_-_Tirunelveli.jpg]] |- || || Common Cuckoo || Cuculus canorus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Himalayan Cuckoo || Cuculus saturatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Small Cuckoo || Cuculus poliocephalus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Large Hawk-cuckoo || Hierococcyx sparverioides || স্থানীয় || |- || || Whistling Hawk-cuckoo || Hierococcyx nisicolor || পৰিভ্ৰমী || |- || || Green-billed Malkoha || Phaenicophaeus tristis || স্থানীয় || |- || || Lesser Coucal || Centropus bengalensis || স্থানীয় || |- || || Greater Coucal || Centropus sinensis || স্থানীয় || |- || || Brown Hawk-owl || Ninox scutulata || স্থানীয় || |- || || Oriental Bay Owl || Phodilus badius || স্থানীয় || |- || || Common Barn-owl || Tyto alba || স্থানীয় || |- || || Eastern Grass-owl || Tyto longimembris || স্থানীয় ||[[File:Eastern-grass-owl-1134817.jpg|100px]] |- || || Tawny Fish-owl || Ketupa flavipes || স্থানীয় ||[[File:Tawny Fish Owl.jpg|100px]] |- || || Brown Fish-owl || Ketupa zeylonensis || স্থানীয় ||[[File:Brown fishing owl.jpg|100px]] |- || ||Buffy Fish-owl || Ketupa ketupu || স্থানীয় ||[[File:Ketupa ketupu.jpg|100px]] |- || || Forest Eagle-owl || Ketupa nipalensis || স্থানীয় ||[[File:Spot-bellied Eagle-Owl by N.A. Nazeer.jpg|100px]] |- || || Dusky Eagle-owl || Bubo coromandus || স্থানীয় || |- || || Short-eared Owl || Asio flammeus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Wood-owl || Strix leptogrammica || স্থানীয় || |- || || Collared Scops-owl || Otus lettia || স্থানীয় || |- || || Oriental Scops-owl || Otus sunia || স্থানীয় || |- || || Mountain Scops-owl || Otus spilocephalus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কুৰুলী ফেঁচা]] ||Spotted Owlet || Athene brama || স্থানীয় ||[[File:Athene brama.jpg|centre|100px]] |- || || Asian Barred Owlet || Glaucidium cuculoides || স্থানীয় || |- || || Collared Owlet || Glaucidium brodiei || স্থানীয় || |- || || Hodgson’s Frogmouth || Batrachostomus hodgsoni || স্থানীয় || |- || || Grey Nightjar || Caprimulgus jotaka || স্থানীয় || |- || ||Large-tailed Nightjar || Caprimulgus macrurus || স্থানীয় || |- || || Savanna Nightjar || Caprimulgus affinis || স্থানীয় || |- ||[[লক্ষ্মী ফেঁচা]] ||Barn Owl ||Tyto alba || ||[[File:Barn Owl, Surat, India.jpg |centre|100px ]] |- ||[[ঘৰ বতাহী]] ||House Swift ||Apus nipalensis || ||[[House Swift.jpg|100px|]] |- ||[[তাল বতাহী]] ||Asian Palm-Swift || Cypsiurus balasiensis || স্থানীয় ||[[File:Asian Palm Swift (Cypsiurus balasiensis) Pondicherry India Apr 2011.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Swiftlet || Aerodramus brevirostris ||স্থানীয় || |- || || Little Swift || Apus affinis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Swift || Apus leuconyx || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-billed Roller || Coracias bnghalensis affinis ||স্থানীয় || |- || || Dollarbird || Eurystomus orientalis ||স্থানীয় || |- ||[[কাকৈশিৰা]] ||Hoopoe ||Upupa epops || স্থানীয় ||[[File:POUPA - Hoopoe - Upupa epops.jpg|centre|100px]] |- ||[[কাঠনী বোৱাৰী]] || Red-headed Trogon || Harpactes erythrocephalus ||স্থানীয় || |- ||[[মাছোৰোকা]] ||Kingfisher ||Alcedo || স্থানীয় ||[[File:Alcedo atthis 2 (Lukasz Lukasik).jpg|centre|100px]] |- || [[ক’লামূৰীয়া মাছৰোকা]] || Black-capped Kingfisher || Halcyon pileata ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Ruddy Kingfisher || Halcyon coromanda ||পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বগা বুকুৱা মাছৰোকা]] || White-throated Kingfisher || Halcyon smyrnensis ||স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || [[বৰঠুটিয়া মাছৰোকা]] || Stork-billed Kingfisher || Pelargopsis capensis ||স্থানীয় || |- || || Common Kingfisher || Alcedo atthis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Kingfisher || Alcedo hercules ||স্থানীয় || |- || || Blue-eared Kingfisher || Alcedo meninting ||স্থানীয় || |- || || Himalayan Pied Kingfisher || Ceryle lugubrid || স্থানীয় || |- || [[পখৰা মাছোৰোকা]] ||Lesser Pied Kingfisher || Ceryle rudis || স্থানীয় || |- || || Black-backed Dwarf Kingfisher || Ceyx erithaca || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ জিঞাখাটী]] ||Blue-tailed Bee-eater || Merops philippinus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Blue-tailed Bee-eater (Merops philippinus) - Flickr - Lip Kee (3).jpg|Blue-tailed Bee-eater (Merops philippinus) - Flickr - Lip Kee (3)|centre|100px ]] |- || || Chestnut-headed Bee-eater || Merops leschenaulti || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Little Green Bee-eater || Merops orientalis || স্থানীয় || |- || || Blue-bearded Bee-eater || Nyctyormis athertoni || স্থানীয় || |- ||[[পাকৈঢোৰা]] ||Oriental Pied Hornbill ||Anthracoceros albirostris || স্থানীয় ||[[File:Calao (Hornbill), Pulau Pangkor.jpg|centre|100px]] |- || || Rufous-necked Hornbill || Aceros nipalensis || স্থানীয় || |- || || Great Pied Hornbill || Buceros bicornis || স্থানীয় || |- || || Wreathed Hornbill || Rhyticeros undulatus || স্থানীয় || |- ||[[নীলকণ্ঠ]] ||Blue throated Barbet || Megalaima asiatica || স্থানীয় ||[[File:Blue-throated Barbet (Megalaima asiatica) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4292.jpg|Blue-throated Barbet (Megalaima asiatica) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4292|centre|100px ]] |- ||[[ হেটুলুকা]] ||Lineated Barbet || Megalaima lineata || স্থানীয় ||[[File:Lineated Barbet (Megalaima lineata) - Flickr - Lip Kee (1).jpg|Lineated Barbet (Megalaima lineata) - Flickr - Lip Kee (1)|centre|100px ]] |- || || Coppersmith Barbet || Xantholaema haemacephala || স্থানীয় || |- || ||Great Barbet || Megalaima virens || স্থানীয় || |- || ||Blue-eared Barbet || Megalaima australis || স্থানীয় || |- || ||Golden-throated Barbet || Megalaima franklini || স্থানীয় || |- || || Eurasian Wryneck || Jynx torquilla || পৰিভ্ৰমী || |- || || Speckled Piculet || Vivia innominata || স্থানীয় || |- || || White-browed Piculet || Sasia ochracea || স্থানীয় || |- ||[[ৰঙামূৰীয়া বাঢ়ৈটোকা]] ||Greater Flameback || || || |- ||[[সোণ বাঢ়ৈটোকা]] ||Lesser Gold-backed Wood.Pecker || Dinopium benghalense || ||[[File:Black-rumped Sunbird I IMG 9932.jpg|centre|100px ]] |- || || Grey-capped Pygmy Woodpecker || Dendrocopos canicapillus || স্থানীয় || |- || || Fulvous-breasted Pied Woodpecker || Dendrocopos macei || স্থানীয় || |- || || Streak-throated Woodpecker || Picus xanthopygaeus || স্থানীয় || |- || || Greater Yellownape || Chrysophlegma flavinucha || স্থানীয় || |- || ||Lesser Yellownape || Picus cholorolophus || স্থানীয় || |- || ||Grey-faced Woodpecker || Picus canus || স্থানীয় || |- || ||Rufous Woodpecker || Microptermus brachyurus || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী || |- || || Bay Woodpecker || Blythipicus pyrrhotis || স্থানীয় || |- || ||Pale-headed Woodpecker || Gecinulus grantia || স্থানীয় || |- || [[বৰ ছাইয়া বাঢ়ৈটোকা]] || Great Slaty Woodpecker || Mulleripicus pulverulentus || স্থানীয় || |- || || Long-tailed Broadbill || Psarisomus dalhousiae || স্থানীয় || |- || || Silver-breasted Broadbill || Serilophus lunatus || স্থানীয় || |- || || Hooded Pitta || Pitta sordida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blue-naped Pitta || Hydrornis nipalensis || স্থানীয় || |- || || Bengal Bushlark || Mirafra assamica || স্থানীয় || |- || || Oriental Skylark || Alauda gulgula || স্থানীয় || |- || ||Sand Lark || Calandrella raytal || স্থানীয় || |- || || Grey-throated Sand-martin || Riparia chinensis || স্থানীয় || |- || || Asian House-martin || Delichon dasypus || স্থানীয় || |- ||[[চাতক]] ||Barn Swallow || Hirundo rustica ||পৰিভ্ৰমী ||[[File:Landsvale.jpg|centre|100px ]] |- || || Red-rumped Swallow || Cecropis daurica || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[বগা বালিমাহী]] ||White Wagtail || Motacilla alba || পৰিভ্ৰমী ||[[File:White-Wagtail.jpg|centre|100px ]] |- || || Western Yellow Wagtail || Motacilla flava beema || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey Wagtail || Motacilla cinerea || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Citrine Wagtail || Motacilla c. citreola || পৰিভ্ৰমী || |- |- ||[[কেঁচুখাটী]] ||Olive-backed Pipit || Anthus hodgsoni || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Olive backed Pipit.jpg|centre|100px ]] |- || || Rosy Pipit || Anthus roseatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Richard’s Pipit || Anthus richardi || পৰিভ্ৰমী || |- || || Paddyfield Pipit || Anthus rufulus || স্থানীয় || |- ||[[বাৰীসুন্দৰী]] ||Asian Paradise Flycatcher || Terpsiphone paradise || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Terpsiphone paradisi -near Amaya Lake, Dambulla, Sri Lanka-8.jpg|centre|100px ]] |- || || || || স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Ashy Woodswallow || Artamus Woodswallow || স্থানীয় || |- || || Large Woodshrike || Tephrodornis gularis || স্থানীয় || |- || || Pied Flycatcher-shrike || Hemipus picatus || স্থানীয় || |- || || Black-winged Cuckooshrike || Lalage melaschistos || স্থানীয় || |- || || Large Cuckooshrike || Coracina macei || স্থানীয় || |- ||[[ৰূপহী]] ||Rosy Minivet ||Pericrocotus roseus || পৰিভ্ৰমী ||[[File:PericrocotusRoseusGould.jpg|centre|100px]] |- || || Long-tailed Minivet || Pericrocotus ethologus || স্থানীয় || |- || || Short-billed Minivet || Pericrocotus brevirostris || স্থানীয় || |- || || Scarlet Minivet || Pericrocotus speciosus || স্থানীয় || |- || || Grey-chinned Minivet || Pericrocotus solaris || স্থানীয় || |- || ||Small Minivet || Pericricotus cinnamomeus || স্থানীয় || |- || || ‘Black-headed’ Long-tailed Shrike || Lanius schach tricolor group || স্থানীয় || |- ||[[বাঘ চৰাই]] || Grey-backed Shrike || Lanius tephronotus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Shrike || Lanius c. cristatus || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ফেচুলুকা]] ||Red-vented Bulbul || Pycnonotus cafer || স্থানীয় ||[[File:Red-vented Bulbul (Pycnonotus cafer) in Tirunelveli, India.jpg|centre|100px ]] |- ||[[বুলবুলি]] ||Red-whiskered Bulbul || Pycnonotus jocosus ||স্থানীয় ||[[File:Red-Whiskered Bulbul-1.jpg|centre|100px ]] |- || || Himalayan Black Bulbul || Hypsipetes leucocephalus || স্থানীয় || |- || || Ashy Bulbul || Hemixos flavala || স্থানীয় || |- || || Olive Bulbul || Iole virescens || স্থানীয় || |- || || Mountain Bulbul || Ixos mcclellandii || স্থানীয় || |- || || White-throated Bulbul || Alophoixus flaveolus || স্থানীয় || |- || || Black-crested Bulbul || Pycnonotus flaviventris || স্থানীয় || |- || || Black-headed Bulbul || Microtarsus atriceps || স্থানীয় || |- || || Crested Finchbill || Pycnonotus canifrons || স্থানীয় || |- || || Flavescent Bulbul || Pycnonotus flavascens || স্থানীয় || |- || || Striated Bulbul || Pycnonotus striatus || স্থানীয় || |- ||[[বিহুৱতী চৰাই]] ||Common Iora || Aegithina tipkia || স্থানীয় ||[[File:Common Iora.jpg|centre|100px ]] |- || || Orange-bellied Leafbird || Chloropsis hardwickii || স্থানীয় || |- || [[পাত চৰাই]] || Gold-fronted Leafbird || Chloropsis aurifrons || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Leafbird || Chloropsis cochinchinensis || স্থানীয় || |- || || Asian Fairy Bluebird || Irena puella || স্থানীয় || |- ||[[ৰাজকোঁৱৰ (চৰাই)]] ||Black-naped Monarch || Hypothymis azurea || স্থানীয় ||[[File:Hypothymis_azurea_-_Kaeng_Krachan.jpg|centre|100px]] |- ||[[নাচনী চৰাই]] ||White-throated Fantail || Rhipidura albicollis || স্থানীয় ||[[File:White-throated Fantail (Rhipidura albicollis) at Narendrapur I IMG 7624.jpg|centre|100px ]] |- || || Yellow-bellied Fantail || Chelidorhynx hypoxantha || স্থানীয় || |- || || Brown Dipper || Cicclus pallasii || স্থানীয় || |- || || Purple Cochoa || Cochoa purpurea || পৰিভ্ৰমী || |- || || Green Cocoa || Cochoa viridis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-bellied Rock-thrush || Monticola rufiventris || স্থানীয় || |- || || Blue Rock-thrush || Monticola solitarius || পৰিভ্ৰমী || |- || || Orange-headed Thrush || Geokichla citrina || স্থানীয় || |- || || Blue Whistling-thrush || Myophonus caeruleus || স্থানীয় || |- || || Black-throated Thrush || Turdes atrogularis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Red-throated Thrush || Turdes ruficollis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Tickell’s Thrush || Turdes unicolor || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-sided Thrush || Turdes feae || পৰিভ্ৰমী || |- || || Eyebrowed Thrush || Turdes obscurus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Dusky Thrush || Turdus eunomus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-breasted Thrush || Turdus dissimilis || স্থানীয় || |- || || White collared Blackbird || Turdus albocinctus || স্থানীয় || |- || || Grey-winged Blackbird || Turdus boulboul || পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut Thrush || Turdus r. rubrocanus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-tailed Thrush || Zoothera dixoni || পৰিভ্ৰমী || |- || || Small-billed Scaly Thrush || Zoothera dauma || পৰিভ্ৰমী || |- || || Long-billed Ground-thrush || Zoothera monticola || স্থানীয় || |- || || Dark-sided Ground-thrush || Zoothera marginata || স্থানীয় || |- || || White-browed Shorting || Brachypteryx montana || স্থানীয় || |- || || Lesser Shortwing || Brachypteryx leucophris || স্থানীয় || |- || ||White-tailed Blue Robin || Myiomela leucura || স্থানীয় || |- || || Himalayan Red-flanked Bush-robin || Tarsiger rufilatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Indian Blue Robin || Larvivora brunnea || পৰিভ্ৰমী || |- || || Golden Bush-robin || Tarsiger chrysaeus || পৰিভ্ৰমী || |- |- || || Bluethroat || Luscinia s. svecica || পৰিভ্ৰমী || |- || || Siberian Rubythroat || Calliope calliope || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[খোলাকটি]] || White-rumped Shama || Copsychus malabaricus || স্থানীয় || |- ||[[দহিকতৰা]] ||Oriental Magpie-robin || Copsychus saularis || স্থানীয় ||[[File:Magpie Robin 4479.jpg|centre|100px]] |- || || White-crowned Forktail || Enicurus leschenaulti || স্থানীয় || |- || || Little Forktail || Enicurus scouleri || স্থানীয় || |- || || Slaty-backed Forktail || Enicurus schistaceus || স্থানীয় || |- || || Black-backed Forktail || Enicurus immaculatus || স্থানীয় || |- || || Spotted Forktail || Enicurus maculatus || স্থানীয় || |- || || Black Redstart || Phoenicurus ochruros rufiventris || পৰিভ্ৰমী || |- || || Daurian Redstart || Phoenicurus auroreus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Hodgson’s Redstart || Phoenicurus hodgsoni || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blue-fronted Redstart || Phoenicurus frontalis || পৰিভ্ৰমী || |- || || Plumbeous Water-redstart || Phoenicurus fuliginosus || স্থানীয় || |- || || White-capped River-chat || Phoenicurus leucocephalus || স্থানীয় || |- || || Hodgson’s Blue Robin || Hodgsonius phaenicuroides ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Pied Bushchat || Saxicola caprata || স্থানীয় || |- || [[শিলকতৰা]] || Siberian Stonechat || Saxicola m. maurus || পৰিভ্ৰমী || |- || || White-tailed Stonechat || Saxicola leucurus || স্থানীয় || |- ||[[ৰূপহী চমকা চৰাই]] || Jerdon’s Bushchat || Rhodophila jerdoni || স্থানীয় || |- || || Grey Bushchat || Rhodophila ferrea || স্থানীয় || |- ||[[গলমণিকা নাচনী]] ||Red-throated Flycatcher || Ficedula albicilla || পৰিভ্ৰমী ||[[File:Red-breasted Flycatcher.jpg|centre|100px]] |- ||[[ নীলা নাচনী]] ||Slaty-blue Flycatcher || Ficedula tricolor || স্থানীয় ||[[File:DigeneaLeucomelanuraKeulemans.jpg|centre|100px]] |- ||[[ইটা-গুড়িয়া নাচনী চৰাই]] ||Ferruginous Flycatcher ||Muscicapa ferruginea || স্থানীয় ||[[File:Muscicapa ferruginea -side-8 (2).jpg|centre|100px]] |- || || Dark-sided Flycatcher || Muscicapa sibirica || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[এধানি নাচনী]] || Little Pied Flycatcher || Ficedula westermanni || স্থানীয় || |- || || White-gorgeted Flycatcher || Anthipes monileger || স্থানীয় || |- || || Ultramarine Flycatcher || Ficedula supercilliaris || স্থানীয় || |- || || Orange-gorgeted Flycatcher || Ficedula strophiata || স্থানীয় || |- || || Slaty-backed Flycatcher || Ficedula sordida || পৰিভ্ৰমী || |- || || Snowy-browed Flycatcher || Ficedula hyperythra || স্থানীয় || |- || || Sapphire Flycatcher || Ficedula sapphira || স্থানীয় || |- || || Pale-chinned Flycatcher || Cyornis poliogenys || স্থানীয় || |- || || Blue-throated Flycatcher || Cyornis rubeculoides || স্থানীয় || |- || || Rufous-bellied Niltava || Niltava sundara || স্থানীয় || |- || [[নীলমতী]] || Verditer Flycatcher || Eumyias thalassinus || স্থানীয় || |- || || Pale Blue Flycatcher || Cyornis unicolor || স্থানীয় || |- || || Small Niltava || Niltava macgrigoriae || স্থানীয় || |- || || Large Niltava || Niltava grandis || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Laughingthrush || Trochalopteron squamatum || স্থানীয় || |- || || Assam Laughingthrush || Trochalopteron chrysopterum || স্থানীয় || |- || || Rufous-chinned Laughingthrush || Ianthocincla rufogularis || স্থানীয় || |- || || Spot-breasted Laughingthrush || Leucodioptron merulinus || স্থানীয় || |- || || Red-faced Liocichla || Liocichla phoenicea || স্থানীয় || |- || || Rufus-necked Laughingthrush || Dryonastes ruficollis || স্থানীয় || |- || || Striped Laughingthrush || Trochalopteron virgatum || স্থানীয় || |- || ||Rufous-vented Laughingthrush || Dryonastes gularis || স্থানীয় || |- || ||White-crested Laughingthrush || Leucodioptron leucolophus || স্থানীয় || |- || ||Greater Necklaced Laughingthrush || Garrulax pectoralis || স্থানীয় || |- || ||Lesser Necklaced Laughingthrush || Leucodioptron monileger || স্থানীয় || |- ||[[মুগী কাহুক]] ||Jerdon’s Babbler || Chrysomma altirostre || স্থানীয় || |- || ||Yellow-eyed Babbler || Chrysomma sinense || স্থানীয় || |- || ||Chestnut-capped Babbler || Timalia pileata || স্থানীয় || |- || ||Pin-striped Tit-babbler || Mixornis gularis || স্থানীয় || |- || || Rufous-fronted Babbler || Cyanoderma ruffifrons || স্থানীয় || |- || ||Golden Babbler || Cyanoderma chrysaea || স্থানীয় || |- ||[[সাতভনী]] ||Jungle Babbler || Turdoides striata || স্থানীয় ||[[File:2005-jungle-babbler.jpg|centre|100px ]] |- || || Grey-throated Babbler || Stachyris nigriceps || স্থানীয় || |- || ||Striated Babbler || Turdoides earlei || স্থানীয় || |- || ||Slender-billed Scimitar Babbler || Xiphirhynchus superciliaris || স্থানীয় || |- || ||Streak-breasted Scimitar Babbler || Pomatorhinus ruficollis || স্থানীয় || |- || ||White-browed Scimitar Babbler || Pomatorhinus schisticeps || স্থানীয় || |- || ||Large Scimitar-babbler || Megapomatorhinus hypoleucos || স্থানীয় || |- || || Black-crowned Scimitar Babbler || Pomatorhinus ferruginosus || স্থানীয় || |- || ||Spot-breasted Scimitar-babbler || Megapomatorhinus mcclellandi || স্থানীয় || |- || ||Long-billed Scimitar-babbler || Pomatorhinus ochraceiceps || স্থানীয় || |- || || Silver-eared Mesia || Leiothrix argentauris || স্থানীয় || |- || ||Red-billed Leiothrix || Leiothrix lutea || স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-chinned Yuhina || Yuhina nigrimenta || স্থানীয় || |- || || White-bellied Erpornis || Erpornis zantholeuca || স্থানীয় || |- || ||Striated Yuhina || Staphida castaniceps || স্থানীয় || |- || || Whiskered Yuhina || Yuhina flavicollis || স্থানীয় || |- || || White-naped Yuhina || Yuhina bakeri || স্থানীয় || |- || ||Stripe-throated Yuhina || Yuhina gularis || স্থানীয় || |- || || Rufous-winged Fulvetta || Pseudominla castaneceps || স্থানীয় || |- || || Yellow-throated Fulvetta || Pseudominla cinerea || স্থানীয় || |- || || Golden-breasted Fulvetta || Lioparus chrysotis || স্থানীয় || |- || ||White-browed Fulvetta || Fulvetta vinipectus || স্থানীয় || |- || || Rusty-capped Fulvetta || Schoeniparus dubius || স্থানীয় || |- || ||Rufous-throated Fulvetta || Schoeniparus rufogularis || স্থানীয় || |- || || Brown-cheeked Fulvetta || Alcippe poioicephala || স্থানীয় || |- || ||Nepal Fulvetta || Alcippe nipalensis || স্থানীয় || |- || ||Rusty-fronted Barwing || Actinodura egertoni || স্থানীয় || |- || || Rufous-backed Sibia || Leioptila annectens || স্থানীয় || |- || ||Grey Sibia || Malacias gracilis || স্থানীয় || |- || ||Indian White-hooded Babbler || Gampsorhynchus rufulus || স্থানীয় || |- || || Blue-winged Minla || Siva cyanouroptera || স্থানীয় || |- || || Bar-throated Minla || Chrysominla strigula || স্থানীয় || |- || ||Red-tailed Minla || Minla ignotincta || স্থানীয় || |- || || Black-eared Shrike-babbler || Pteruthius melanotis ||স্থানীয় || |- || || Blyth’s Shrike-babbler || Pteruthius aeralatus ||স্থানীয় || |- || || Himalayan Cutia || Cutia nipalensis ||স্থানীয় || |- || || Scaly-breasted Wren-babbler || Pnoepyga albiventer ||স্থানীয় || |- || || Pygmy Wren-babbler || Pnoepgya pusilla ||স্থানীয় || |- || ||Spotted Wren-babbler || Elachura formosa ||স্থানীয় || |- || || Eyebrowed Wren-babbler || Napothera epilepidota ||স্থানীয় || |- || || Streaked Wren-babbler || Napothera brevicaudata ||স্থানীয় || |- || || Long-billed Wren-babbler || Rimator malacoptillus ||স্থানীয় || |- || || Cachar Wedge-billed Babbler || Sphenocichla roberti ||স্থানীয় || |- || || Buff-breasted Babbler || Pellorneum tickelli ||স্থানীয় || |- || || Spot-throated Babbler || Pellorneum albiventre ||স্থানীয || |- || ||Abott’s Babbler || Malacocincla abbotti ||স্থানীয় || |- || || Puff-throated Babbler || Pellorneum rufficeps ||স্থানীয় || |- || || Black-throated Parrotbill || Suthora nipalensis ||স্থানীয় || |- || || Grey-headed Parrotbill || Paradoxornis gularis ||স্থানীয় || |- || || Pale-billed Parrotbill || Paradoxornis atrosuperciliaris ||স্থানীয় || |- || || White-breasted Parrotbill || Paradoxornis ruficeps ||স্থানীয় || |- || [[দীঘল নেজী ভাটৌ]] || Black-breasted Parrotbill || Paradoxornis flavirostris ||স্থানীয় || |- || || Spot-breasted Parrotbill || Paradoxornis guttaticollis ||স্থানীয় || |- ||[[টিক টিক চৰাই]] ||Bright-capped Cisticola ||Cisticola exilis || স্থানীয় ||[[File:Cisticola_exilis.jpg|centre|100px]] |- || ||Zitting Cisticola || Cisticola juncidis ||স্থানীয় || |- || ||Rusty-rumped Warbler || Locustella certhiola ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Indian Grassbird || Graminicola bengalensis ||স্থানীয় || |- || || Striated Grassbird || Megalurus palustris ||স্থানীয় || |- || [[কাঠি চৰাই]] || Bristled Grassbird || Chaetornis striata ||পৰিভ্ৰমী || |- || ||Rufescent Prinia || Prinia rufescens ||স্থানীয় || |- ||[[ধোঁৱাবৰণীয়া নলচুপি চৰাই]] ||Ashy Prinia ||Prinia socialis || স্থানীয় ||[[File:Ashy Prinia (Prinia socialis) in Hyderabad W IMG_8745.jpg|centre|100px]] |- || ||Grey-breasted Prinia || Prinia hodgsonii ||স্থানীয় || |- || ||Plain Prinia || Prinia inornata ||স্থানীয় || |- || || Yellow-bellied Prinia || Prinia flaviventris ||স্থানীয় || |- || || Striated Prinia ||Prinia cinigera ||স্থানীয় || |- || || Graceful Prinia || Prinia gracilis ||স্থানীয় || |- || || Swamp Prinia || Prinia cinerascens ||স্থানীয় || |- || ||Black-throated Prinia ||Prinia atrogularis ||স্থানীয়/পৰিভ্ৰমী || |- || || Himalayan Aberrant Bush-warbler || Horornis flavolivaceus ||স্থানীয় || |- || || Strong-footed Bush-warbler || Horornis forticeps ||স্থানীয় || |- || ||Large Bush-warbler ||Oligura major ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-sided Bush-warbler ||Oligura brunnifrons ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Pale footed Bush-warbler || Urosphena pallidipes || পৰিভ্ৰমী || |- || || Korean Bush-warbler || Horornis canturians || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Chinese Bush-warbler || Locustella tacsanowskia ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Spotted Bush-warbler || Locustella thoracica || পৰিভ্ৰমী || |- || || Brown Bush-warbler || Locustella luteoventris || স্থানীয় || |- || || Russet Bush-warbler ||Locustella mandelli || স্থানীয় || |- || ||Indian Reed-warbler || Acrocephalus brunnescens || স্থানীয় || |- || ||Thick-billed Warbler || Phragamaticola aedon || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blyth’s Reed-warbler ||Acrocephalus dumetorum || স্থানীয় || |- || || Paddyfield Warbler || Acrocephalus agricola || পৰিভ্ৰমী || |- || || Blunt-winged Reed Warbler ||Acrocephalus concinens stevensi || স্থানীয় || |- ||[[টিপচী]]/পাতসিয়া ||Common Tailorbird || Orthotomus sutorius || স্থানীয় ||[[File:2005-tailor-bird.jpg|centre|100px ]] |- || || Black-necked Tailorbird || Orthotomus atrogularis || স্থানীয় || |- || || Mountain Tailorbird ||Phyllergates cuculatus || স্থানীয় || |- || || Slaty-bellied Tesia || Tesia olivea || স্থানীয় || |- || || Yellow-browed Tesia || Tesia cyaniventer || স্থানীয় || |- || ||Chestnut-headed Tesia || Oligura castaneocorornata || স্থানীয় || |- || ||Broad-billed Warbler || Tickellia hodgsoni || স্থানীয় || |- || || Rufous-faced Warbler ||Abroscopus albogularis || স্থানীয় || |- || ||Yellow-bellied Warbler || Abroscopus superciliaris || স্থানীয় || |- || || Chestnut-crowned Warbler || Seicercus castaniceps || স্থানীয় || |- || ||Grey-hooded Warbler || Phylloscopus xanthoscschistos || স্থানীয় || |- || || Grey-cheeked Warbler || Seicercus poliogenys || স্থানীয় || |- ||[[বগা চকুৱা চটচটী]] || White-spectacled Warbler || Seicercus affinis || স্থানীয় || |- || || Whistler’s Warler || Seicercus whistleri || স্থানীয় || |- ||[[ধোঁৱামূৰীয়া নাচনী]] || Grey-headed Canary-flycatcher || Culicicapa ceylonensis || স্থানীয় || |- || ||Dusky Warbler || Phylloscopus f.fuscatus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Tickell’s Leaf-warbler || Phylloscopus affinis ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Greenish Warbler || Phylloscopus t. trochiloides || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Blyth’s Leaf-warbler ||Phylloscopus reguloides || স্থানীয় || |- || ||Yellow-browed Leaf-warbler || Phylloscopus inornatus || পৰিভ্ৰমী || |- || ||Mandelli’s Leaf-warbler || Phylloscopus mandellii ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Orange-barred Leaf-warbler ||Phylloscopus pulcher ||পৰিভ্ৰমী || |- || ||Lemon-rumped Leaf-warbler ||Phylloscopus chloronotus || পৰিভ্ৰমী || |- || || Grey-faced Leaf-warbler || Phylloscopus maculipennis ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-vented Warbler || Phylloscopus cantator ||স্থানীয় || |- ||[[ভদৰকলি]] ||Great Tit || "Parus major’' || স্থানীয় ||[[File:Parus major 2 Luc Viatour.jpg|centre|100px ]] |- || || Cinereus Tit || Parus cinereus ||স্থানীয় || |- || || Green-backed Tit || Parus monticolus ||স্থানীয় || |- || ||Red-headed Tit || Aegithalos iredalei ||স্থানীয় || |- || ||Black-spotted Yellow Tit ||Parus spilonotus ||স্থানীয় || |- || ||Sultan Tit || Melanochlora sultanea ||স্থানীয় || |- || ||Wallcreeper ||Tichodroma muraria ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Velvet-fronted Nuthatch || Sitta frontalis ||স্থানীয় || |- || ||Chestnut-bellied Nuthatch ||Sitta cinnamoventris ||স্থানীয় || |- ||[[জেঠী চৰাই]] || Beautiful Nuthatch || Sitta formosa ||স্থানীয় || |- ||[[ফুলটোকা চৰাই]]/ ৰঙাপিঠীয়া ফুলটোকা ||Scarlet Backed Flowerpecker || Dicaeum ignipectus ||স্থানীয় || |- || ||Plain Flowerpecker || Dicaeum minullum ||স্থানীয় || |- || ||Thick-billed Flowerpecker ||Pachyglossa agile ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-vented Flowerpecker || Pachyglossa chrysorrhea ||স্থানীয় || |- || ||Fire-breasted Flowerpecker || Dicaeum ignipectus ||স্থানীয় || |- || ||Yellow-bellied Flowerpecker || Pachyglossa melanoxantha ||স্থানীয় || |- ||[[বগা-চকুৱা টিপচী]] || Oriental White-eye || Zosterops palpebrosus ||স্থানীয় || |- ||[[মৌপিয়া]] ||Crimson Sunbird || Aethopyga siparaja || স্থানীয় ||[[File:Crimson_sunbird.jpg|centre|100px ]] |- || || Ruby-cheeked Sunbird || Chalcoparia singalensis ||স্থানীয় || |- || [[বেঙুণীয়া মৌপিয়া]] || Purple Sunbird || Cinnyris asiaticus ||স্থানীয় || |- || ||Fire-tailed Sunbird || Aethopyga ignicauda ||স্থানীয় || |- || || Mrs Gould’s Sunbird ||Aethopyga gouldiae ||স্থানীয় || |- || || Black-breasted Sunbird ||''Aethopyga saturata'' ||স্থানীয় || |- || || Green-tailed Sunbird ||''Aethopyga nipalensis'' ||স্থানীয় || |- || ||Streaked Spiderhunter ||''Arachnothera magna'' ||স্থানীয় || |- ||[[মকৰাখাঁতী]] ||Little Spiderhunter ||''Arachnothera longirostra'' ||স্থানীয় || |- || ||Little Bunting ||''Emberiza pusilla'' ||পৰিভ্ৰমী || |- || || Chestnut-eared Bunting ||''Emberiza fucata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Yellow-breasted Bunting ||''Emberiza aureola'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-faced Bunting ||''Emberiza spodocephala'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Common Rosefinch ||''Erythrina erythrina roseata'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Scarlet Finch ||''Haematospiza sipahi'' ||স্থানীয় || |- ||[[ৰঙা টুনি]] ||Red Avadavat ||''Amandava amandava'' || স্থানীয় ||[[File:Amandava amandava (VijayCavale).jpg|centre|100px ]] |- ||[[ফুটুকী টুনি]] ||Scaly-breasted Munia ||''Lonchura punctulata'' || স্থানীয় ||[[File:Scaly breasted Munia I IMG 4769.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ক’লা টুনি]] ||Chestnut Munia ||''Lonchura atricapilla'' || স্থানীয় ||[[File:Black-headed Munia I IMG 7747.jpg|centre|100px ]] |- || || White-rumped Munia ||''Lonchura striata'' ||স্থানীয় || |- ||ঘৰচিৰিকা/[[ঘনচিৰিকা]] ||House Sparrow ||''Passer domesticus'' || স্থানীয় ||[[File:House Sparrow (Passer domesticus)- Male in Kolkata I IMG 5904.jpg |centre|100px ]] |- ||[[বনচিৰিকা]] || Eurasian Tree Sparrow ||''Passer montanus'' || স্থানীয় ||[[File:Tree Sparrow August 2007 Osaka Japan.jpg |centre|100px ]] |- || || Cinnamon Sparrow ||''Passer rutilans'' ||স্থানীয় || |- ||[[টোকোৰা]] ||Black-breasted Weaver ||''Ploceus benghalensis'' || স্থানীয় ||[[File:Black-breasted Weaver I IMG 9557.jpg|centre|100px ]] |- || || Eastern Baya Weaver ||''Ploceus philippinus burmanicus'' ||স্থানীয় || |- || || Streaked Weaver ||''Ploceus manyar'' ||স্থানীয় || |- || || Finn’s Weaver ||''Ploceus megarhynchus'' ||স্থানীয় || |- ||[[সখিয়তী]] ||Black-hooded Oriole ||''Oriolus xanthornus'' || স্থানীয় ||[[File:Black-hooded_Oriole_(Oriolus_xanthornus)_in_Kolkata_I_IMG_7603.jpg|centre|100px ]] |- || || Maroon Oriole ||''Oriolus traillii'' ||স্থানীয় || |- || || Slender-billed Oriole ||''Oriolus tenuirostris'' || পৰিভ্ৰমী || |- || || Black-naped Oriole ||''Oriolus chinensis diffusus'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[ফেঁচু]] ||Black Drongo ||''Dicrurus macrocercus'' || স্থানীয় ||[[File:Black_Drongo_(Dicrurus_macrocercus)_IMG_7702_(1)..JPG|centre|100px ]] |- ||[[ ভীমৰাজ]] ||Greater Racket-tailed Drongo ||''Dicrurus paradiseus'' || স্থানীয় ||[[File:Dicrurus paradiseus -Kerala -India-6-3c.jpg|centre|100px ]] |- || || Ashy Drongo ||''Edolius leucophaeus'' || স্থানীয় || |- || || Bronzed Drongo ||''Chaptia aenea'' || স্থানীয় || |- || ||Lesser Racket-tailed Drongo ||''Dicrurus remifer'' || স্থানীয় || |- || ||Hair-crested Drongo ||''Dicrurus hottentottus'' || স্থানীয় || |- ||[[কাঠ শালিকা]] ||Grey-headed Starling ||''Sturnia malabarica'' || স্থানীয় ||[[File:Chestnut tailed Starling I4- Kolkata IMG 7865.jpg|centre|100px]] |- || || Spot-winged Starling ||''Saroglossa spiloptera'' || পৰিভ্ৰমী || |- ||[[কাণকুৰিকা]] || Asian Pied Starling ||''Gracupica contra'' || স্থানীয় || |- ||[[গাং শালিকা]] ||Bank Myna ||''Acridotheres ginginianus'' || স্থানীয় ||[[File:Bank Myna (Acridotheres ginginianus) at Hodal I IMG 5840.jpg|centre|100px]] |- ||[[চুটীয়া শালিকা]] ||Jungle Myna ||''Acridotheres fuscus'' || স্থানীয় ||[[File:Jungle Myna (Acridotheres fuscus) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 3960.jpg|centre|100px]] |- ||[[ঘৰ শালিকা]] ||Common Myna ||''Acridotheres tristis'' || স্থানীয় ||[[File:Common Myna (Acridotheres tristis) on Kapok (Ceiba pentandra) in Kolkata W IMG 4297.jpg|centre|100px]] |- || || White-vented Myna ||''Acridotheres grandis'' || স্থানীয় || |- || || Common Hill-myna ||''Gracula religiosa'' || স্থানীয় || |- || [[পাটিকাউৰী]] || House Crow ||''Corvus splendens'' || স্থানীয় || |- || [[ঢোৰাকাউৰী]] || Eastern Jungle Crow ||''Corvus macrorhynchos levailantii'' || স্থানীয় || |- ||[[কোকলোঙা]] ||Rufous Treepie ||''Dendrocitta vagabunda'' || স্থানীয় ||[[File:Rufous_Treepie_Dendrocitta_vagabunda.jpg|centre|100px ]] |- || || Common Green Magpie ||''Cissa chinensis'' || স্থানীয় || |- || || Grey Treepie ||''Dendrocitta formosae'' || স্থানীয় || |- ||[[কিকি হাঁহ]] || Cotton Pygmy Goose ||''Nettapus coromandelianus'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Cotton Pygmy-goose (Nettapus coromandelianus)- Male & Female l in Kolkata I IMG 2470.jpg|centre|100px]] |- ||[[কুটুম চৰাই]] || Water Cock ||''Gallicrex cinerea'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Gallicrex cinerea -Basai Wetlands, near Gurgaon, Haryana, India-8.jpg|centre|100px ]] |- ||[[ৰামপৰা ]] ||Brown headed Gull ||''Larus brunicephalus'' || স্থানীয়/ পৰিভ্ৰমী ||[[File:Brown-headed Gull. in breeding plumage.jpg|centre|100px ]] |- |} {{-}} [[শ্ৰেণী:জীৱবিজ্ঞান সম্পৰ্কীয় তালিকা আৰু প্ৰবন্ধ]] [[শ্ৰেণী:অসম সম্পৰ্কীয় তালিকা]] [[শ্ৰেণী:জীৱবিজ্ঞান]] ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} # অসমৰ চৰাই পৰ্যবেক্ষণৰ হাতপুথি- সৌম্যদ্বীপ দত্ত # The Birds of Assam- Anwaruddin Choudhury r4hwp9lvfn7laoqfcuuvxbora209p3y 2 24491 331708 331661 2022-08-27T13:58:47Z Chiring chandan 4464 wikitext text/x-wiki <div align="left" style="letter-spacing: 1px; "><span style="white-space:wrap; text-shadow:#EF820D 0em 0em 0.11em,#FFD300 -0.8em -0.8em 0.9em,#C7EA46 0.7em 0.7em 0.8em; color:#793802">{{cquote|Lumos<br />Finite<br />Protego<br />Expelliarmus<br />Incendio<br />Stupefy<br />'''''Imperio'''''<br />'''''Crucio'''''<br />'''''Avada Kedavra'''''<br />Legilimens<br />Petrificus Totalus<br />Expecto Patronum<br />Piertotum Locomotor<br />Incarcerous<br />'''''Morsmordre''''' }}</span></div> qzphuvd9bp6dq8uoy87kk1v63f0labr 0 32439 331715 331212 2022-08-27T14:30:29Z 2409:4065:C8A:127:98C:CA9F:B67B:DBC6 wikitext text/x-wiki {{Expand article}} {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" width="98%" |- ! width=1% |# ! width=14% |নাম ! width=15% |চিত্ৰ ! width=8% |কাৰ্যভাৰ গ্ৰহণ ! width=8% |কাৰ্যভাৰ সমাপ্তি ! width=10% |উপ ৰাষ্ট্ৰপতি ! width=24% |টোকা |- |১ || [[ৰাজেন্দ্ৰ প্ৰসাদ]] || [[image:Rajendra Prasad (Indian President), signed image for Walter Nash (NZ Prime Minister), 1958 (16017609534).jpg|90px]] || ২৬ জানুৱাৰী ১৯৫০ || ১৩ মে ১৯৬২ || [[সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণন]] || |- |২ || [[সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণন]] || [[Image:Radhakrishnan.jpg|90px]] || ১৩ মে ১৯৬২ || ১৩ মে ১৯৬৭ || [[জাকিৰ হুছেইন (ৰাজনীতিবিদ)|জাকিৰ হুছেইন]] || |- |৩ || [[জাকিৰ হুছেইন (ৰাজনীতিবিদ)|জাকিৰ হুছেইন]] || [[Image:Dr Zakir Hussain.jpg|90px]] || ১৩ মে ১৯৬৭ || ৩ মে ১৯৬৯ || [[বৰাহগিৰি ভেংকট গিৰি]] || |- style="background-color:Wheat" | -|| [[বৰাহগিৰি ভেংকট গিৰি]] || [[Image:Varahagiri Venkata Giri.jpg|90px]] ||৩ মে ১৯৬৯ || ২০ জুলাই ১৯৬৯ || || কাৰ্যবাহী ৰাষ্ট্ৰপতি |- style="background-color:Wheat" | -|| [[মহম্মদ হিদায়তুল্লাহ]] || [[Image:Muhammad Hidayatullah.jpg|90px]] || ২০ জুলাই ১৯৬৯ ||২৪ আগষ্ট ১৯৬৯ || || কাৰ্যবাহী ৰাষ্ট্ৰপতি |- | ৪|| [[বৰাহগিৰি ভেংকট গিৰি]] || [[Image:Varahagiri Venkata Giri.jpg|90px]] || ২৪ আগষ্ট ১৯৬৯ || ২৪ আগষ্ট ১৯৭৪ || [[বৰাহগিৰি ভেংকট গিৰি]] || |- | ৫|| [[ফখৰুদ্দিন আলি আহমেদ]] || [[Image:Fakhruddin Ali Ahmed.jpg|90px]] || ২৪ আগষ্ট ১৯৭৪ || ১১ ফ্ৰেব্ৰুৱাৰী ১৯৭৭ || [[বাছাপ্পা দানাপ্পা জাত্তি]] || |- style="background-color:Wheat" | -|| [[বাছাপ্পা দানাপ্পা জাত্তি]] || [[Image:Basappa Danappa Jatti.jpg|90px]] || ১১ ফ্ৰেব্ৰুৱাৰী ১৯৭৭ || ২৫ জুলাই ১৯৭৭ || || কাৰ্যবাহী ৰাষ্ট্ৰপতি |- | ৬|| [[নীলম সঞ্জীৱ ৰেড্ডি]] || [[Image:NeelamSanjeevaReddy.jpg|90px]] ||২৫ জুলাই ১৯৭৭ || ২৫ জুলাই ১৯৮২ || মহম্মদ হিদায়ত উল্লাহ || |- | ৭|| [[জাইল সিং]] || [[Image:Giani Zail Singh1.jpg|90px]] || ২৫ জুলাই ১৯৮২ || ২৫ জুলাই ১৯৯২ || [[ৰামাস্বামী ভেঙ্কটৰমন]] || |- |৮|| [[ৰামাস্বামী ভেঙ্কটৰমন]] || [[Image:R Venkataraman.jpg|90px]] || ২৫ জুলাই ১৯৯২ || ২৫ জুলাই ১৯৯৭ || [[শঙ্কৰ দয়াল শৰ্মা]] || |- | ৯|| [[শঙ্কৰ দয়াল শৰ্মা]] || [[Image:Shankar Dayal Sharma 36.jpg|90px]] || ২৫ জুলাই ১৯৯২ || ২৫ জুলাই ১৯৯৭ || [[কে আৰ নাৰায়ণন]] || |- | ১০|| [[কে আৰ নাৰায়ণন]] || [[Image:K. R. Narayanan.jpg|90px]] || ২৫ জুলাই ১৯৯৭ || ২৫ জুলাই ২০০২ || [[কৃষণ কান্ত]] || |- | ১১|| [[এ পি জে আব্দুল কালাম]] ||[[Image:A. P. J. Abdul Kalam in 2008.jpg|90px]] || ২৫ জুলাই ২০০২ || ২৫ জুলাই ২০০৭ || [[ভৈৰণ সিং সেখৱত]] || |- | ১২|| [[প্ৰতিভা দেৱী সিং পাটিল]] || [[Image:PratibhaIndia.jpg|90px]] || ২৫ জুলাই ২০০৭ || ২৫ জুলাই ২০১২ || [[মঃ হামিদ আনছাৰী]] || |- |১৩ || [[প্ৰণৱ মুখাৰ্জী]] || [[Image:Pranab Mukherjee-World Economic Forum Annual Meeting Davos 2009 crop(2).jpg|90px]] || ২৫ জুলাই ২০১২ || ২৫ জুলাই ২০১৭ || [[মঃ হামিদ আনছাৰী]] || |- |১৪ || [[ৰাম নাথ কোৱিন্দ]] || [[Image:President Ram Nath Kovind awards the President’s Colour to the Submarine Arm of Indian Navy (4) (cropped).jpg|105x105px]] || ২৫ জুলাই ২০১৭ || ২৫ জুলাই, ২০২২ || [[ভেংকেয়া নাইডু]] || |- |১৫ || [[দ্ৰৌপদী মূৰ্মু ]] || [[Image:Droupadi Murmu June 2022.jpg|90px]] || ২৫ জুলাই ২০২২ || বৰ্তমান || [[জগদীশ ধনখড়]] || |} ==লগতে চাওক== * [[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি]] * [[ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি]] * [[ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতিসকলৰ তালিকা]] ==তথ্য সংগ্ৰহ== * [http://presidentofindia.nic.in/former.html ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিৰ আনুষ্ঠানিক ৱেবছাইট], আহৰণ: ০১-০১-২০১৩ * [http://im.rediff.com/news/2007/jul/25kbk.gif ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিসকল], ৰিডিফমেইল ডট কম ৱেবছাইটত, আহৰণ: ০১-০১-২০১৩ * [http://zeenews.india.com/news/prez-polls/former-presidents_383392.html প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতিসকল], জি নিউজ ৱেবছাইটত, আহৰণ: ০১-০১-২০১৩ {{ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিসকল}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি|*]] [[শ্ৰেণী:ভাৰত সম্পৰ্কীয় তালিকা]] [[nl:President van India#Lijst van presidenten van India]] caeia78nbt9ba9xna6e56qk73k824ly 0 32721 331756 292759 2022-08-28T11:03:05Z CommonsDelinker 118 Replacing Football_iu_1996.jpg with [[File:Football_in_Bloomington,_Indiana,_1996.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name)). wikitext text/x-wiki {{পোখালি}} {{Infobox sport | image=Football in Bloomington, Indiana, 1996.jpg | imagesize=200px | caption= ফুটবল খেলাৰ দৃশ্য | union= [[ফিফা]] (আন্তৰ্জাতিক ফুটবল ফেডাৰেছন) | nickname= চ'কাৰ | first= ১৯ ডিচেম্বৰ ১৮৬৩ | registered= | clubs= | contact=হয় | team=১১জন খেলুৱৈ | mgender= | category=বহিঃ বা অন্তঃ | ball=ফুটবল | olympic= }} '''ফুটবল''' ({{Lang-en|Football}}) এবিধ বহিঃক্ৰীড়া। ফুটবলৰ আন এটা নাম "চ'কাৰ" (soccer)। বৰ্তমান এই খেল [[পৃথিৱী]]ৰ জনপ্ৰিয় খেলসমূহৰ মাজত অন্যতম। ফুটবলত প্ৰত্যক দলত ১১ জনকৈ আৰু তিনিজন অতিৰিক্ত খেলুৱৈ থাকে। ফুটবল নামটোৰ উৎপত্তি হৈছে "ফুট" আৰু "বল" শব্দ দুটাৰ পৰা। অৰ্থাৎ ভৰিৰে খেলা বল। এই খেলৰ আৰম্ভণি [[চীন]]ত হৈছিল বুলি কোৱা যায়। এই খেলতো বিশ্বত ব্ৰিটিছে জনপ্ৰিয় বনালে। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:পেছাদাৰী ক্ৰীড়া]] [[শ্ৰেণী:ফুটবল|*]] 6ds9ekb2t8lott1lfk905tb135l38pq 0 33170 331720 331532 2022-08-27T17:47:08Z Bhaskarjyoti Bhuyan 16362 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |bgcolour = silver |name = দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী |image = Dr. Dinesh Chandra Goswami.jpg |thumb =বিজ্ঞান লেখক |caption = |birth_date = {{birth date and age|1949|3|1}} |birth_place = উলুবাৰী সত্ৰ, [[নলবাৰী জিলা]], অসম |death_date = |death_place = |occupation = অধ্যাপক, ঔপন্যাসিক, গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, বিজ্ঞান লেখক |years_active = |spouse = |children = |parents = অনন্তনাথ গোস্বামী, গিৰিবালা গোস্বামী |awards = {{unbulleted list|শিশু সাহিত্যৰ ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা|অসম সাহিত্য সভা বঁটা|বিজ্ঞান জনপ্ৰিয়কৰণৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পুৰস্কাৰ|অসম প্ৰকাশন পৰিষদৰ 'জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা'}} |nationality = ভাৰতীয় |website = }} '''ড॰ দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী''' ({{lang-en|Dinesh Chandra Goswami}}) [[অসম]]ৰ এগৰাকী ঔপন্যাসিক, নাট্যকাৰ আৰু ঘাইকৈ বিজ্ঞান আৰু [[কল্পবিজ্ঞান]] লেখক। সীমিত সংখ্যক লেখকৰ সীমিত ৰচনাৰে গঠিত [[অসমীয়া ভাষা]]ৰ বিজ্ঞান আৰু কল্পবিজ্ঞান জগতত ড॰ দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী এক চিনাকি নাম। ড॰ গোস্বামী [[উত্তৰ-পূব বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি প্ৰতিষ্ঠান|যোৰহাটৰ আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ]]ৰ বিজ্ঞানী আৰু সঞ্চালকৰ উপদেষ্টা হিচাবে অৱসৰ লাভ।<ref>{{cite book | title=মহাকাশচাৰী | author=অনুবাদ-দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী | year=১৯৯৯}}</ref> গোস্বামী ‘শৰাইঘাট অভিধান’ৰ সম্পাদক। তেখেতৰ ছদ্মনাম হৈছে দিগন্ত গোস্বামী। <ref name="বিনয় মোহন শইকীয়া">{{cite book | title=দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী | publisher=বান্ধৱ | author=বিনয় মোহন শইকীয়া | year=২০১৮ | location=গুৱাহাটী | pages=৪}}</ref> ==শিক্ষা== *১৯৬৩: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষাত দুটা বিষয়ত লেটাৰসহ প্ৰথম বিভাগত উত্তীৰ্ণ।<ref>http://www.xahitya.org/2014/02/15/বিশিষ্ট-কল্পবিজ্ঞান-লেখক/</ref> *১৯৬৪: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰাক-বিশ্ববিদ্যালয় বিজ্ঞান পৰীক্ষাত সপ্তম স্থান লাভ। *১৯৬৭: কটন কলেজৰপৰা পদাৰ্থবিজ্ঞানত সন্মানসহ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ দ্বিতীয় স্থান লাভ *১৯৬৯: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা পদাৰ্থবিজ্ঞানত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ দ্বিতীয় স্থান লাভ *১৯৭০: কলিকতাৰ সাহা ইন্সটিটিউট অব নিউক্লিয়াৰ ফিজিক্সৰপৰা নিউক্লীয় পদাৰ্থবিজ্ঞানত কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ স্নাতকোত্তৰ ডিপ্ল’মা লাভ *১৯৭২: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা ফৰাছী ভাষাত পাৰদৰ্শিতাৰ মানপত্ৰ লাভ *১৯৭৬: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা মহাজাগতিক ৰশ্মি বিষয়ত পি.এইচ.ডি. ডিগ্ৰি লাভ (তত্ত্বাৱধায়ক - ড॰ কিশোৰী মোহন পাঠক)<ref>http://www.xahitya.org/2014/02/15/বিশিষ্ট-কল্পবিজ্ঞান-লেখক/</ref> ==কৰ্মজীৱন== *১৯৭০-৭২: গুৱাহাটীৰ বি. বৰুৱা কলেজত পদাৰ্থবিজ্ঞানৰ প্ৰবক্তা<ref name="skc2">{{cite book | title=[[অসমীয়া বিজ্ঞান সাহিত্য]] | publisher=নৰ্থ লখিমপুৰ কলেজ প্ৰকাশন| editor= [[অৰবিন্দ ৰাজখোৱা]] | authorlink=237 |page=237| ISBN=978-81-925881-0-0}}</ref> *১৯৭২-৭৬: কটন কলেজত পদাৰ্থবিজ্ঞানৰ প্ৰবক্তা, স্নাতক আৰু স্নাতকোত্তৰ পৰ্য্যায়ৰ শিক্ষাদান *১৯৭৬: বিজ্ঞানী ‘বি’ (সহকাৰী সম্পাদক), পি.আই.ডি. (বৰ্তমান নিছকেয়াৰ), ছি.এছ.আই.আৰ., নতুন দিল্লী *১৯৭৯: বিজ্ঞানী ‘ছি’ (পৰিকল্পনা), ছি.এছ.আই.আৰ.ৰ মুখ্য কাৰ্য্যালয়, নতুন দিল্লী *১৯৮২: বিজ্ঞানী ই-১, পৰিকল্পনা বিভাগৰ মুৰব্বী, আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ, যোৰহাট *১৯৮৮: বিজ্ঞানী ই-২, আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ, যোৰহাট *১৯৯৩: বিজ্ঞানী এফ, আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ, যোৰহাট (ব্যৱস্থাপনা এলেকাৰ সমন্বয়ক) *২০০০: বিজ্ঞানী জি, আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ, যোৰহাট (এছোৱা সময় ভাৰপ্ৰাপ্ত সঞ্চালক), ২০০৪ চনৰপৰা সঞ্চালকৰ উপদেষ্টা। *২০০৯: বিজ্ঞানী জি আৰু সঞ্চালকৰ উপদেষ্টা হিচাবে অৱসৰ লাভ। <ref name="বিনয় মোহন শইকীয়া3">{{cite book | title=দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী | publisher=বান্ধৱ | author=বিনয় মোহন শইকীয়া | year=২০১৮ | location=গুৱাহাটী | pages=৪}}</ref> ==বিদেশ ভ্ৰমণ== থাইলেণ্ড, আমেৰিকা, জাৰ্মানি, ইউ.এ.ই. (ডুবাই) আৰু মালদ্বীপ, আৰু কানাডা ভ্ৰমণ ==ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান== *১৯৬৮-৮০: শিশু সাহিত্য বিষয়ত তিনিবাৰ অসম সাহিত্য সভাৰ বঁটা লাভ<ref name="skc2">{{cite book | title=[[অসমীয়া বিজ্ঞান সাহিত্য]] | publisher=নৰ্থ লখিমপুৰ কলেজ প্ৰকাশন| editor= [[অৰবিন্দ ৰাজখোৱা]] | authorlink=237 |page=237| ISBN=978-81-925881-0-0}}</ref> *১৯৬৮-৮০ গোপালচন্দ্ৰ গোস্বামী বঁটা আৰু প্ৰেমধৰ দত্ত সোঁৱৰণী বঁটা *১৯৮০: শিশু সাহিত্যৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পুৰস্কাৰ লাভ *১৯৯২: ‘ট্ৰাইটনৰ অভিযান’ শিশু গ্ৰন্থৰ বাবে নেছনেল বুক ট্ৰাষ্টৰ বঁটা লাভ *১৯৯৭: গণমাধ্যমৰ যোগেদি বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যাৰ জনপ্ৰিয়কৰণত উল্লেখনীয় অৱদানৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা লাভ *২০০৭: শিশু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত অৱদানৰ বাবে গণৰাজ্য দিৱসৰ দিনা ৰাষ্ট্ৰপতি ভৱনত প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতি ড॰ এ.পি.জে. আব্দুল কালামৰদ্বাৰা সন্মানিত *২০১২: অসম প্ৰকাশন পৰিষদ বঁটা লাভ *২০১৩: বিছনলাল আগৰৱালা পৰিৱেশ বঁটা লাভ *২০১৪: সাহিত্য একাডেমিৰ শিশু সাহিত্য বঁটা লাভ *২০১৬: অসম প্ৰকাশন পৰিষদৰ ‘জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা’ *২০২২: অসম চৰকাৰৰ ‘পৰিৱেশ মিত্ৰ’ সন্মান ইয়াৰোপৰি অসম সাহিত্য সভাৰ মৰিগাঁও (১৯৯৪), বোকাখাত (১৯৯৬) আৰু ডিব্ৰুগড় (২০০১) অধিৱেশনৰ বিজ্ঞান সন্মিলনৰ বক্তা, আৰু ধেমাজি (২০০৯) অধিৱেশনৰ বিজ্ঞান সন্মিলনৰ সঞ্চালক হিচাপে তেখেত কৰ্ম সম্পাদন কৰিছিল৷ ==কৰ্মশালা সঞ্চালনা== *ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে বিজ্ঞান অনুধাৱন কাৰ্য্যসূচী (১৯৮২-২০০৯)- ৫৬ টা *দুৰ্য্যোগ–বিপদ আশংকা লঘূকৰণ আৰু সজাগতা বৰ্ধন কৰ্মশালা - ১৪ খন *বিজ্ঞান শিক্ষণৰ কম-খৰচী যতন বিষয়ৰ কৰ্মশালা - ৫ খন *পুতলা নাচৰ কৰ্মশালা - ১ খন *বিজ্ঞান লেখকৰ কৰ্মশালা - ৬ খন *বিজ্ঞান অনুবাদকৰ কৰ্মশালা - ৩ খন *ভাৰত-আন্তৰ্জাতিক বিজ্ঞান মহোৎসৱ (লক্ষ্ণৌ, অক্টোবৰ ২০১৮; কলিকতা, অক্টোবৰ ২০১৯)–আলোচনা-চক্ৰৰ অধ্যক্ষ *সাহিত্য একাডেমি (দিল্লী, ২০১৬, ২০১৭)–আলোচনা-চক্ৰৰ অধ্যক্ষ ==বৃক্ষৰোপণ== *আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ চৌহদ আৰু অন্যান্য স্থানত–৩০,০০০ জোপাৰো অধিক ==সামাজিক কাম== নলবাৰী জিলাৰ দাহুদী গাঁৱৰ উলুবাৰী সত্ৰত ‘অনন্তগিৰি পুথিভঁৰাল আৰু বিকাশ কেন্দ্ৰ' স্থাপন (২০১০) আৰু ইয়াৰ যোগেদি অঞ্চলটোত অধ্যয়ন সংস্কৃতি আৰু কম্পিউটাৰ সাক্ষৰতা গঢ়ি তোলাত বাহিৰেও অস্বচ্চল ছাত্ৰছাত্ৰী আৰু ৰুগীয়া লোকক সাহায্য প্ৰদান৷<ref name="skc2">{{cite book | title=[[অসমীয়া বিজ্ঞান সাহিত্য]] | publisher=নৰ্থ লখিমপুৰ কলেজ প্ৰকাশন| editor= [[অৰবিন্দ ৰাজখোৱা]] | authorlink=237 |page=237| ISBN=978-81-925881-0-0}}</ref> ==সদস্য/পদবী== *সভাপতি, অসম বিজ্ঞান সমিতি (২০০৫-০৭) *প্ৰতিষ্ঠাপক সভাপতি, অসম বিজ্ঞান লেখক সংস্থা (১৯৯৯-২০০২) *সদস্য, আন্তৰ্জাতিক বিজ্ঞান লেখক সংস্থা, আমেৰিকা *আজীৱন সদস্য, ভাৰতীয় বিজ্ঞান লেখক সংস্থা *হিতৈষী সভ্য, অসম সাহিত্য সভা *আজীৱন সভ্য, অসম বিজ্ঞান সমিতি *প্ৰাক্তন সদস্য, গৱেষণা-উন্নয়ন পৰিকল্পনা আৰু ব্যৱস্থাপনাৰ ভাৰতীয় সমিতি *জুৰিৰ প্ৰাক্তন সদস্য, ৰাষ্ট্ৰীয় জনপ্ৰিয় বিজ্ঞান বঁটা, এন.ছি.এছ.টি.ছি., ভাৰত চৰকাৰ *প্ৰাক্তন সদস্য, অসমীয়া উপদেষ্টা পৰিষদ, সাহিত্য একাডেমি *প্ৰাক্তন সদস্য, পৰিচালনা সমিতি, দেৰগাঁও কমল দুৱৰা কলেজ *প্ৰাক্তন সদস্য, গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ক'ৰ্ট *প্ৰাক্তন সদস্য, গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কাৰ্য্যৱাহী পৰিষদ *প্ৰতিষ্ঠাপক সভাপতি, যোৰহাট বাল্যভৱন প্ৰকাশন উপ-সমিতি (২০০১-০৯) *সদস্য, ৰাজ্যিক উদ্ভাৱন পৰিষদ, অসম *সদস্য, অসমীয়া উপদেষ্টা পৰিষদ, ৰাষ্ট্ৰীয় অনুবাদ মিছন *সদস্য, ভাৰতীয় কল্পবিজ্ঞান লেখক সংস্থা *অতিথি সম্পাদক, প্ৰপাগেছন (গৱেষণা আলোচনী), ৰাষ্ট্ৰীয় বিজ্ঞান সংগ্ৰহালয় সংস্থা *সদস্য, অসমীয়া উপদেষ্টা পৰিষদ, এন.বি.টি., নতুন দিল্লী *প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য, অসম শিশু সাহিত্য ন্যাস ==সাহিত্যৰাজি== ===উপন্যাস=== *জোনাকীৰ জিলিকনি (চন্দ্ৰ প্ৰকাশ, ১৯৯২; ২০০৯) <ref name="skc">{{cite book | title=[[দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ স্বনিৰ্বাচিত গল্প]] | publisher=নেশ্যনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া | author=[[সৌৰভ কুমাৰ চলিহা]] | chapter=আগকথা | isbn=978-81-237-4382-0|page=viii-xiii}}</ref> *শব্দ, নিৰন্তৰ শব্দ (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ১৯৯২; ৪টা সংস্কৰণ) *উষ্ম প্ৰৱাহ (পূৰ্বাঞ্চল প্ৰকাশ, ১৯৯৩) *অতি-বিশিষ্ট সমাজ (ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০৪) *আত্মজীৱনীৰ প্ৰয়াস (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০০৭; ২০১৩) *দিব্য উপবন (কিৰণ প্ৰকাশন, ২০০৯) *আত্মজীৱনীৰ দ্বিতীয় প্ৰয়াস (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০১৪) *দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী : সাহিত্য সমগ্ৰ (খণ্ড-২ : উপন্যাস সমগ্ৰ) (ভৱানী বুক্ছ, ২০১৪) ===শিশু নাটিকা=== *ট্ৰাইটনৰ অভিযান (প্ৰকাশিকা, ১৯৯১; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) ===গল্প-সংকলন=== *ভদ্ৰতামাপক যন্ত্ৰ (চাৰু প্ৰকাশ, ডুমডুমা, ১৯৮৫) *পোৰ্টেবল স্মেল এব্জৰ্বাৰ (অনন্ত প্ৰকাশ, ১৯৮৬) *এক তৰংগৰ দৰে (চাৰু প্ৰকাশ, ১৯৯৫) *অভিন্ন হৃদয় (বাণী মন্দিৰ, ২০০৪) *কল্পজগত (ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০৪) *দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ স্বনিৰ্বাচিত গল্প (এন.বি.টি. ২০০৫; ২০১০) (এই পুথিৰ ইংৰাজী সংস্কৰণ : ‘The Hair Timer’, NBT, ২০১১) *অন্তৰ্ৱাহী (জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০১১) *দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী : সাহিত্য সমগ্ৰ (খণ্ড-১ : গল্প সমগ্ৰ) (ভৱানী বুক্ছ, ২০১৪) *নতুন শতিকাৰ কল্পবাস্তৱ (অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৬) <ref name="skc"/> *শ্যামল অনুভৱ (অসম বুক হাইভ, ২০২১) ===জনিপ্ৰয় বিজ্ঞান=== *অভিনৱ আৱিষ্কাৰ (বাণী প্ৰকাশ, ১৯৭৫) *ন শিকাৰুৰ বাবে লেখ (অৰিয়েণ্ট লংমেন, ১৯৭৫) *মানুহ আৰু মহাকাশ (অসম বিজ্ঞান সমিতি, ১৯৭৬, ২০১৮) *বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড (অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ১৯৭৭) *সংযোগ (সাহিত্য প্ৰকাশ, ১৯৭৯) *বতৰ (এল.বি.এছ. প্ৰকাশন, ১৯৭৭; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *শব্দ (অসম বিজ্ঞান সমিতি, ১৯৭৭) *আমাৰ বেলিটো (অসম বিজ্ঞান সমিতি, ১৯৭৭) *দেৱতা পৃথিৱীলৈ আহিছিল নেকি? (চন্দ্ৰ প্ৰকাশ, ১৯৭৭) *Our Wonderful Universe (NBT, ১৯৯৩) *কম্পিউটাৰ (অসম শিশু সাহিত্য ন্যাস, ১৯৯৫) *বিজ্ঞানীৰ লগত কাল্পনিক সাক্ষাৎকাৰ (স্বস্তিকা প্ৰকাশন, ১৯৯৫) *বিজ্ঞানীৰ লগত কাল্পনিক সাক্ষাৎকাৰ (ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-১ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ১৯৯৫) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-২ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ১৯৯৬) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৩ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৪ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৫ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৬ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৭ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৮ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৯ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-১০ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *মহাকাশ অভিযান (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ১৯৯৬) *পদাৰ্থবিজ্ঞানৰ মনোৰম জগতখন (জিজ্ঞাস প্ৰকাশন, ১৯৯৬; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *জোন-বেলি-তৰা (জিজ্ঞাস প্ৰকাশন, ১৯৯৭; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *বিজ্ঞানৰ বিচিত্ৰ জগত (১) (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ১৯৯২; ১৯৯৯; ২০০১; ২০১১) *বিজ্ঞানৰ বিচিত্ৰ জগত (২) (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০০৪; ২০১১) *শতাধিক মহান বিজ্ঞানী, (ষ্টুডেণ্ট্ছ ষ্ট’ৰ্ছ, ১৯৯৯; ২০০৫) *কুৰি শতিকাৰ কুৰিজন মহান বিজ্ঞানী আৰু আৱিষ্কাৰক (ষ্টুডেণ্ট্ছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০১) *বিজুলীৰ সঁচা সাধু (কে.এম. পাবলিছিং কোম্পানি, ২০০২; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *মনোৰম বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড (অসম সাহিত্য সভা, ২০০৩) *দক্ষিণ মেৰু অভিযান (ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০৬) *বিজ্ঞানৰ বিতোপন জগত (১) (সাৰস্বত, ২০০৬; ২০১৩) *মানুহৰ জগত (অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ২০০৭) *বিজ্ঞানেৰে জীৱনৰ বোধ (কিৰণ প্ৰকাশন, ২০১০) *বিজ্ঞানৰ বিচিত্ৰ জগত (৩) (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০১১) *বিজ্ঞানৰ বিচিত্ৰ জগত (৪) (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০১১) *বিজ্ঞানৰ বিনন্দীয়া জগত (বনলতা, ২০১১) *উৰন্ত চাকিত উঠি ‘তেওঁলোক’ আহে নেকি? (সাৰস্বত, ২০১১) *বিজ্ঞানৰ অনুপম জগত (বনলতা, ২০১২) *বিজ্ঞানীৰ জীৱনৰ অন্য দিশ অন্য কথা (সাৰস্বত, ২০১২) *বিজ্ঞানৰ বিতোপন জগত (২) (সাৰস্বত, ২০১৩) *প্ৰশ্নৰ সন্ধানত বিজ্ঞানৰ কেতবোৰ উত্তৰ (বিশাল প্ৰকাশন, ২০১৪) *পুতুল খুৰাৰ আজব কাণ্ড (বাণী প্ৰকাশ মন্দিৰ, ২০১৪) *গেলিলিঅ’ গেলিলি (ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়, ২০১৪) *পৰিৱেশৰ বাবে সামান্য কাম (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৭) *বিজ্ঞানৰ বৰ্ণময় জগত (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *গেলিলিঅ’ৰ জীয়েক (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *মণ্টুৰ পৰিৱেশ (অসম বিজ্ঞান লেখক সংস্থা, ২০২০) *বিজ্ঞানৰ অভিনৱ জগত (অসম সাহিত্য সভা, ২০২১) *বিজ্ঞান জগতৰ অনন্য জীৱন (অসম বুক হাইভ, ২০২১) ===প্ৰবন্ধ/আলোচনা=== *বৈজ্ঞানিক মন, বৈজ্ঞানিক চিন্তা (ষ্টুডেণ্ট্ছ ষ্ট’ৰ্ছ, ১৯৯৯) *কিতাপৰ বিচিত্ৰ জগত (অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৬) ===সাক্ষৰতা অভিযান=== *লিখা-পঢ়া শিকোঁ–৩ খণ্ড *‘লিখা-পঢ়া শিকোঁ’ৰ প্ৰশিক্ষকৰ হাতপুথি–৩ খণ্ড ===পাঠ্যপুথি=== *আধুনিক পদাৰ্থবিজ্ঞান (স্নাতক মহলাৰ) (গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় পাঠ্যপুথি প্ৰস্তুতি সমন্বয় সমিতি, ১৯৭৫)<ref name="skc2">{{cite book | title=[[অসমীয়া বিজ্ঞান সাহিত্য]] | publisher=নৰ্থ লখিমপুৰ কলেজ প্ৰকাশন| editor= [[অৰবিন্দ ৰাজখোৱা]] | authorlink=237 |page=237| ISBN=978-81-925881-0-0}}</ref> *উচ্চ বিজ্ঞান (নৱম শ্ৰেণী) *উচ্চ বিজ্ঞান (দশম শ্ৰেণী) মাধ্যমিক শিক্ষা পৰিষদ, অসম, ১৯৭৫ ===অন্যান্য=== *অন্য এক দৃষ্টিকোণৰপৰা (যুটীয়াভাৱে, বীণা লাইব্ৰেৰী; ১৯৭৮, কিৰণ প্ৰকাশন, ২০১০)<ref name="skc"/> *মোৰ দিঠকৰ সপোন (ইলোৰা প্ৰকাশন, ২০১৩) *মোৰ সপোনৰ দিঠক (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৭) *সময়ৰ সাঁচিপাত (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৭) *আমি কেনেকৈ বিশ্বকোষ কৰিলোঁ (আকাশ প্ৰকাশন ২০১৭) *আশা আৰু আকাংক্ষাৰ কুসুম বুটলি (অসম বুক হাইভ, ২০২০) সোণালী সপোন মোৰ (অসম বুক হাইভ, ২০২১) ===অনুবাদ=== *পৰমাণুৰ কথা (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৭৪) *দানাপানী (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৭৯) *শিক্ষকৰ হাতপুথি ১ম খণ্ড (এন.ছি.ই.আৰ.টি. ১৯৭৪) *শিক্ষকৰ হাতপুথি ২য় খণ্ড (এন.ছি.ই.আৰ.টি. ১৯৭৪) *সাগৰৰ তলিয়েদি কুৰি হাজাৰ লিগ (অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ১৯৮২; শৰাইঘাট প্ৰকাশন *ছি.ভি. ৰামণ (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৮৪) *মহাজাগতিক উপহাৰ (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৮৫) *গৰুগাড়ীৰপৰা উপগ্ৰহলৈ (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৮৫) *পানী (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৮৮) *টেলিভিছন (অসম শিশু সাহিত্য ন্যাস, ১৯৮৯) *টেলিফোন (অসম শিশু সাহিত্য ন্যাস, ১৯৯২) *কাইলৈ এনে ঘটিছিল (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৯৬) *এখন মহাকাশ অ’ডিছি (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ১৯৯৬; ২০০১; ২০০৩; ২০১৩) *মহাকাশচাৰী (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ১৯৯৯) *পৃথিৱীৰ কেন্দ্ৰলৈ অভিযান (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০০) *কেপ্টেইন গ্ৰেণ্টৰ সন্তান (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০৫) *শ্বাৰলক হ’ম্ছৰ ৰহস্য কাহিনী [৩] (যুটীয়াভাৱে, শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০৪) *নোমৰ দেশ (শৰাইঘাট, ২০১২) *দেৱদূত, চয়তান আৰু বিজ্ঞান (এন.বি.টি. ২০১২) *এজন বিপ্লৱী বিজ্ঞানী–আইনষ্টাইন আৰু তেওঁৰ ধাৰণাসমূহ (এন.বি.টি., যন্ত্ৰস্থ) *মঙলৰ ৰাজকুমাৰী (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০২১) *২৮৮৯ চনত (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০২১) ===সম্পাদনা=== *বিশ্বকোষ (বিজ্ঞানৰ তিনি খণ্ড, ২৪০০ পৃষ্ঠা, অসম সাহিত্য সভা, ২০০২–মুখ্য সম্পাদক) *বিজ্ঞান অভিধান ১ম খণ্ড (অসম বিজ্ঞান সমিতি, ১৯৭৭–মুখ্য সম্পাদক) *অমীয়া বৈজ্ঞানিক পৰিভাষা (গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় পাঠ্যপুথি প্ৰস্তুতি সমন্বয় সমিতি, ১৯৭৩– সংকলক) *অসমীয়া বিশ্বকোষ (অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ১৯৮০–সহযোগী সম্পাদক, বিজ্ঞান) *‘দৃষ্টি’ (বিজ্ঞানৰ একো একোটা বিষয়ৰ একক দুমহীয়া আলোচনী, অসম চৰকাৰৰ অনুদানেৰে৷ –সম্পাদক, (১৯৮৪-৯৫, ৫৮ টা সংখ্যা প্ৰকাশিত) *হেমলিন নিউ জুনিয়ৰ এনছাইক্ল’পেডিয়া (পীতাম্বৰ, নতুন দিল্লী, ১৯৯৮–সম্পাদক) *Science and Human Values (Assam Science Society, ১৯৮২–Editor) *বিজ্ঞান লেখকৰ হাতপুথি (অসম বিজ্ঞান সমিতি] যোৰহাট শাখা আৰু নবীন পুস্ত¸কালয়, যোৰহাট, ২০০৩; অসম বুক হাইভ, গুৱাহাটী, ২০০৯, ২০১৭–সম্পাদক) *আমাৰ সৰুকালিৰ দিনবোৰ (বাল্য ভৱন প্ৰকাশন, ২০০৩–সম্পাদক) *‘কালজয়ী সাহিত্য’ ছিৰিজত পৃথিৱীৰ বিখ্যাত পুথিসমূহৰ (১২৪ খন পুথি) অনুবাদ (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ১৯৯৯-২০১২; ২০২০-২০২১–সম্পাদক) *জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসমৰ কুৰিখনতকৈ অধিক পুথিৰ সম্পাদক *গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় পাঠ্যপুথি প্ৰস্তুতি সমন্বয় সমিতিৰ ডেৰকুৰি পাঠ্যপুথিৰ ভাষা-সম্পাদক *Physics at Home (NCSTC-Network, New Delhi, ২০০৭–Editor) *ৰঙা গোলাপৰ পাহি (মেৰি কৰেলি, অনু : দীপ্তি গোস্বামী, শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০৪–সম্পাদক) *গাঁৱৰ সমাজ (শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়, অনু : মঞ্জুলা বৰা, শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০৬–সম্পাদক) *এনেকুৱাও ঘটে (টিভি ছিৰিয়েল, ৩০টা খণ্ড, এন.ছি.এছ.টি.ছি. নেটৱাৰ্ক, ২০০৯–সম্পাদক) *কুশলে থাকক ইত্যাদি (টিভি ছিৰিয়েল, ৫২ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১০–সম্পাদক) *কিয়, কেনেকৈ (টিভি ছিৰিয়েল, ২৬ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১২–সম্পাদক) *বিজ্ঞানৰ এটা প্ৰশ্ন (টিভি ছিৰিয়েল, ২৬ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১৪–সম্পাদক) *গণিতৰ জগত (টিভি ছিৰিয়েল, ২৬ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১৫–সম্পাদক) *প্ৰবুদ্ধ মছলা (টিভি ছিৰিয়েল, ২৬ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১৬–সম্পাদক) *অসম বিজ্ঞান প্ৰযুক্তিবিদ্যা আৰু পৰিৱেশ পৰিষদ, আৰু অসম প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্ৰণ পৰিষদৰ বাবে কেইবাখনো ভিদিঅ’ চলচ্ছিত্ৰৰ সম্পাদনা *অসম বিজ্ঞান সমিতিৰ এলানি জনপ্ৰিয় বিজ্ঞানৰ পুথিৰ সম্পাদনা *শৰাইঘাট অভিধান (১২৪২ পৃষ্ঠা, শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০১১–মুখ্য সম্পাদক) *অনন্ত নাথ গোস্বামী : নিজকে গঢ়া মানুহজন (প্ৰকাশক নিজে, ২০১৩–সম্পাদক) *বিজ্ঞানৰ সাধু (ৰোহিণী কান্ত বৰুৱা, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ২০১৫–সম্পাদক) *অশোক বিজ্ঞান অভিধান (১০৭২ পৃষ্ঠা, অশোক বুক ষ্টল, ২০১৬–মুখ্য সম্পাদক) *আমি কেনেকৈ বিশ্বকোষ কৰিলোঁ (আকাশ প্ৰকাশন, ২০১৬–যুটীয়াভাৱে সম্পাদক) *বিজ্ঞানৰ প্ৰগতি (প্ৰায় ৮০০ পৃষ্ঠা, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ২০১৭–মুখ্য সম্পাদক) *সজাগ কণমানিহঁত (অসম আৰক্ষী)–সম্পাদক ==অন্যান্য== ===ৰেডিঅ’যোগে প্ৰচাৰ=== *দুকুৰিখনমান কল্পবিজ্ঞান নাটক *এখন (‘অতি-বিশিষ্ট সমাজ’) ১৩টা খণ্ডৰ ধাৰাৱাহিক কল্পবিজ্ঞান নাটক *এখন ১৫টা খণ্ডৰ ধাৰাৱাহিক কল্পবিজ্ঞান উপন্যাস *পাঁচশৰো অধিক কথিকা *এশৰো অধিক ৰূপক *তিনিকুৰিৰো অধিক আলোচনা, সাক্ষাৎকাৰ, মন্তব্য আদি *জীৱনৰ দীঘ-বাণি (আঠটা খণ্ডত জীৱন পৰিক্ৰমা, ২০১৫) ===জনিপ্ৰয় বক্তৃতা=== *পাঁচশৰো অধিক জনিপ্ৰয় বিজ্ঞান, বিজ্ঞান শিক্ষা, অন্ধবিশ্বাস, বৈজ্ঞানিক মানসিকতা, অসমীয়া ভাষা-সাহিত্য আদি বিষয়ক বক্তৃতা৷ <ref name="বিনয় মোহন শইকীয়া2">{{cite book | title=দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী | publisher=বান্ধৱ | author=বিনয় মোহন শইকীয়া | year=২০১৮ | location=গুৱাহাটী | pages=১৫}}</ref> ==মতামত== সৌৰভ কুমাৰ চলিহাৰ মতে দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ লিখনিয়ে জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰাৰ কাৰণ কেইবাটাও আছে। প্ৰথমতে, গল্পবোৰত যৌনতা বা ছেক্সৰ প্ৰাচূৰ্য্য, দ্বিতীয়তে, গল্পসমূহত হাস্যৰসৰ ফল্গুপ্ৰৱাহ, তৃতীয়তে, লিখনিত প্ৰয়োগ কৰা কিছুমান সুতীক্ষ্ণ মনস্তাত্ত্বিক আলোকপাত, চতুৰ্থতে, গল্পবোৰত বৈজ্ঞানিক শব্দাৱলীৰ পয়োভৰ, পঞ্চমতে, গল্পবোৰৰ বিস্ময়কৰ বিষয় বৈচিত্ৰ্য।<ref name="skc"/> [[সাদিন|সাদিনে]] লিখিছে, “বিজ্ঞানৰ প্ৰামাণ্য সত্য এটাক প্ৰাণৱন্ত কাহিনীৰে জগাই তোলাৰ বিৰল দক্ষতা গোস্বামীয়ে প্ৰদৰ্শন কৰি আহিছে। বিজ্ঞান সংবাদকো তেওঁ একে আধাৰতে জীৱন সংবাদ আৰু মানৱ সংবাদ কৰিছে। তেওঁৰ ৰচনা ব্যতিক্ৰম।” [[উৎপল দত্ত]]ই কৈছে, “তেওঁৰ আটাইবোৰ কাহিনীৰ কেন্দ্ৰবিন্দুত বিজ্ঞান থাকিলেও মানৱ মনৰ অনুভূতিৰ জগতখনৰ বিভিন্ন স্তৰৰ ছবিও সূক্ষভাৱেই অংকিত হৈছে। মানুহ আৰু বিজ্ঞান দুয়োটাৰে সাৰ্থক উপস্থিতিয়ে তেওঁৰ কাহিনীবোৰক মগজু আৰু হৃদয় দুয়োটাৰে ওচৰ কৰি তুলিছে।”<ref name="skc"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == * [http://www.xahitya.org/2014/02/15/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F-%E0%A6%95%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%9E%E0%A6%BE%E0%A6%A8-%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%95/ ড॰ দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ সৈতে এটি সাক্ষাৎকাৰ]{{dead link}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া গল্পকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া নাট্যকাৰ]] i3sl0mydhpd7skcziw31af651zcd0hd 331721 331720 2022-08-27T17:48:58Z Bhaskarjyoti Bhuyan 16362 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |bgcolour = silver |name = দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী |image = Dr. Dinesh Chandra Goswami.jpg |thumb =বিজ্ঞান লেখক |caption = |birth_date = {{birth date and age|1949|3|1}} |birth_place = উলুবাৰী সত্ৰ, [[নলবাৰী জিলা]], অসম |death_date = |death_place = |occupation = অধ্যাপক, ঔপন্যাসিক, গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, বিজ্ঞান লেখক |years_active = |spouse = |children = |parents = অনন্তনাথ গোস্বামী, গিৰিবালা গোস্বামী |awards = {{unbulleted list|শিশু সাহিত্যৰ ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা|অসম সাহিত্য সভা বঁটা|বিজ্ঞান জনপ্ৰিয়কৰণৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পুৰস্কাৰ|অসম প্ৰকাশন পৰিষদৰ 'জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা'}} |nationality = ভাৰতীয় |website = }} '''ড॰ দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী''' ({{lang-en|Dinesh Chandra Goswami}}) [[অসম]]ৰ এগৰাকী ঔপন্যাসিক, নাট্যকাৰ আৰু ঘাইকৈ বিজ্ঞান আৰু [[কল্পবিজ্ঞান]] লেখক। সীমিত সংখ্যক লেখকৰ সীমিত ৰচনাৰে গঠিত [[অসমীয়া ভাষা]]ৰ বিজ্ঞান আৰু কল্পবিজ্ঞান জগতত ড॰ দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী এক চিনাকি নাম। ড॰ গোস্বামী [[উত্তৰ-পূব বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি প্ৰতিষ্ঠান|যোৰহাটৰ আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ]]ৰ বিজ্ঞানী আৰু সঞ্চালকৰ উপদেষ্টা হিচাবে অৱসৰ লাভ।<ref>{{cite book | title=মহাকাশচাৰী | author=অনুবাদ-দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী | year=১৯৯৯}}</ref> গোস্বামী ‘শৰাইঘাট অভিধান’ৰ সম্পাদক। তেখেতৰ ছদ্মনাম হৈছে দিগন্ত গোস্বামী। <ref name="বিনয় মোহন শইকীয়া">{{cite book | title=দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী | publisher=বান্ধৱ | author=বিনয় মোহন শইকীয়া | year=২০১৮ | location=গুৱাহাটী | pages=৪}}</ref> ==শিক্ষা== *১৯৬৩: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষাত দুটা বিষয়ত লেটাৰসহ প্ৰথম বিভাগত উত্তীৰ্ণ।<ref>http://www.xahitya.org/2014/02/15/বিশিষ্ট-কল্পবিজ্ঞান-লেখক/</ref> *১৯৬৪: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰাক-বিশ্ববিদ্যালয় বিজ্ঞান পৰীক্ষাত সপ্তম স্থান লাভ। *১৯৬৭: কটন কলেজৰপৰা পদাৰ্থবিজ্ঞানত সন্মানসহ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ দ্বিতীয় স্থান লাভ *১৯৬৯: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা পদাৰ্থবিজ্ঞানত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ দ্বিতীয় স্থান লাভ *১৯৭০: কলিকতাৰ সাহা ইন্সটিটিউট অব নিউক্লিয়াৰ ফিজিক্সৰপৰা নিউক্লীয় পদাৰ্থবিজ্ঞানত কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ স্নাতকোত্তৰ ডিপ্ল’মা লাভ *১৯৭২: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা ফৰাছী ভাষাত পাৰদৰ্শিতাৰ মানপত্ৰ লাভ *১৯৭৬: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা মহাজাগতিক ৰশ্মি বিষয়ত পি.এইচ.ডি. ডিগ্ৰি লাভ (তত্ত্বাৱধায়ক - ড॰ কিশোৰী মোহন পাঠক)<ref>http://www.xahitya.org/2014/02/15/বিশিষ্ট-কল্পবিজ্ঞান-লেখক/</ref> ==কৰ্মজীৱন== *১৯৭০-৭২: গুৱাহাটীৰ বি. বৰুৱা কলেজত পদাৰ্থবিজ্ঞানৰ প্ৰবক্তা<ref name="skc2">{{cite book | title=[[অসমীয়া বিজ্ঞান সাহিত্য]] | publisher=নৰ্থ লখিমপুৰ কলেজ প্ৰকাশন| editor= [[অৰবিন্দ ৰাজখোৱা]] | authorlink=237 |page=237| ISBN=978-81-925881-0-0}}</ref> *১৯৭২-৭৬: কটন কলেজত পদাৰ্থবিজ্ঞানৰ প্ৰবক্তা, স্নাতক আৰু স্নাতকোত্তৰ পৰ্য্যায়ৰ শিক্ষাদান *১৯৭৬: বিজ্ঞানী ‘বি’ (সহকাৰী সম্পাদক), পি.আই.ডি. (বৰ্তমান নিছকেয়াৰ), ছি.এছ.আই.আৰ., নতুন দিল্লী *১৯৭৯: বিজ্ঞানী ‘ছি’ (পৰিকল্পনা), ছি.এছ.আই.আৰ.ৰ মুখ্য কাৰ্য্যালয়, নতুন দিল্লী *১৯৮২: বিজ্ঞানী ই-১, পৰিকল্পনা বিভাগৰ মুৰব্বী, আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ, যোৰহাট *১৯৮৮: বিজ্ঞানী ই-২, আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ, যোৰহাট *১৯৯৩: বিজ্ঞানী এফ, আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ, যোৰহাট (ব্যৱস্থাপনা এলেকাৰ সমন্বয়ক) *২০০০: বিজ্ঞানী জি, আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ, যোৰহাট (এছোৱা সময় ভাৰপ্ৰাপ্ত সঞ্চালক), ২০০৪ চনৰপৰা সঞ্চালকৰ উপদেষ্টা। *২০০৯: বিজ্ঞানী জি আৰু সঞ্চালকৰ উপদেষ্টা হিচাবে অৱসৰ লাভ। <ref name="বিনয় মোহন শইকীয়া3">{{cite book | title=দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী | publisher=বান্ধৱ, গুৱাহাটী | author=বিনয় মোহন শইকীয়া | year=২০১৮ | location=গুৱাহাটী | pages=৪}}</ref> ==বিদেশ ভ্ৰমণ== থাইলেণ্ড, আমেৰিকা, জাৰ্মানি, ইউ.এ.ই. (ডুবাই) আৰু মালদ্বীপ, আৰু কানাডা ভ্ৰমণ ==ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান== *১৯৬৮-৮০: শিশু সাহিত্য বিষয়ত তিনিবাৰ অসম সাহিত্য সভাৰ বঁটা লাভ<ref name="skc2">{{cite book | title=[[অসমীয়া বিজ্ঞান সাহিত্য]] | publisher=নৰ্থ লখিমপুৰ কলেজ প্ৰকাশন| editor= [[অৰবিন্দ ৰাজখোৱা]] | authorlink=237 |page=237| ISBN=978-81-925881-0-0}}</ref> *১৯৬৮-৮০ গোপালচন্দ্ৰ গোস্বামী বঁটা আৰু প্ৰেমধৰ দত্ত সোঁৱৰণী বঁটা *১৯৮০: শিশু সাহিত্যৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পুৰস্কাৰ লাভ *১৯৯২: ‘ট্ৰাইটনৰ অভিযান’ শিশু গ্ৰন্থৰ বাবে নেছনেল বুক ট্ৰাষ্টৰ বঁটা লাভ *১৯৯৭: গণমাধ্যমৰ যোগেদি বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যাৰ জনপ্ৰিয়কৰণত উল্লেখনীয় অৱদানৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা লাভ *২০০৭: শিশু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত অৱদানৰ বাবে গণৰাজ্য দিৱসৰ দিনা ৰাষ্ট্ৰপতি ভৱনত প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতি ড॰ এ.পি.জে. আব্দুল কালামৰদ্বাৰা সন্মানিত *২০১২: অসম প্ৰকাশন পৰিষদ বঁটা লাভ *২০১৩: বিছনলাল আগৰৱালা পৰিৱেশ বঁটা লাভ *২০১৪: সাহিত্য একাডেমিৰ শিশু সাহিত্য বঁটা লাভ *২০১৬: অসম প্ৰকাশন পৰিষদৰ ‘জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা’ *২০২২: অসম চৰকাৰৰ ‘পৰিৱেশ মিত্ৰ’ সন্মান ইয়াৰোপৰি অসম সাহিত্য সভাৰ মৰিগাঁও (১৯৯৪), বোকাখাত (১৯৯৬) আৰু ডিব্ৰুগড় (২০০১) অধিৱেশনৰ বিজ্ঞান সন্মিলনৰ বক্তা, আৰু ধেমাজি (২০০৯) অধিৱেশনৰ বিজ্ঞান সন্মিলনৰ সঞ্চালক হিচাপে তেখেত কৰ্ম সম্পাদন কৰিছিল৷ ==কৰ্মশালা সঞ্চালনা== *ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে বিজ্ঞান অনুধাৱন কাৰ্য্যসূচী (১৯৮২-২০০৯)- ৫৬ টা *দুৰ্য্যোগ–বিপদ আশংকা লঘূকৰণ আৰু সজাগতা বৰ্ধন কৰ্মশালা - ১৪ খন *বিজ্ঞান শিক্ষণৰ কম-খৰচী যতন বিষয়ৰ কৰ্মশালা - ৫ খন *পুতলা নাচৰ কৰ্মশালা - ১ খন *বিজ্ঞান লেখকৰ কৰ্মশালা - ৬ খন *বিজ্ঞান অনুবাদকৰ কৰ্মশালা - ৩ খন *ভাৰত-আন্তৰ্জাতিক বিজ্ঞান মহোৎসৱ (লক্ষ্ণৌ, অক্টোবৰ ২০১৮; কলিকতা, অক্টোবৰ ২০১৯)–আলোচনা-চক্ৰৰ অধ্যক্ষ *সাহিত্য একাডেমি (দিল্লী, ২০১৬, ২০১৭)–আলোচনা-চক্ৰৰ অধ্যক্ষ ==বৃক্ষৰোপণ== *আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ চৌহদ আৰু অন্যান্য স্থানত–৩০,০০০ জোপাৰো অধিক ==সামাজিক কাম== নলবাৰী জিলাৰ দাহুদী গাঁৱৰ উলুবাৰী সত্ৰত ‘অনন্তগিৰি পুথিভঁৰাল আৰু বিকাশ কেন্দ্ৰ' স্থাপন (২০১০) আৰু ইয়াৰ যোগেদি অঞ্চলটোত অধ্যয়ন সংস্কৃতি আৰু কম্পিউটাৰ সাক্ষৰতা গঢ়ি তোলাত বাহিৰেও অস্বচ্চল ছাত্ৰছাত্ৰী আৰু ৰুগীয়া লোকক সাহায্য প্ৰদান৷<ref name="skc2">{{cite book | title=[[অসমীয়া বিজ্ঞান সাহিত্য]] | publisher=নৰ্থ লখিমপুৰ কলেজ প্ৰকাশন| editor= [[অৰবিন্দ ৰাজখোৱা]] | authorlink=237 |page=237| ISBN=978-81-925881-0-0}}</ref> ==সদস্য/পদবী== *সভাপতি, অসম বিজ্ঞান সমিতি (২০০৫-০৭) *প্ৰতিষ্ঠাপক সভাপতি, অসম বিজ্ঞান লেখক সংস্থা (১৯৯৯-২০০২) *সদস্য, আন্তৰ্জাতিক বিজ্ঞান লেখক সংস্থা, আমেৰিকা *আজীৱন সদস্য, ভাৰতীয় বিজ্ঞান লেখক সংস্থা *হিতৈষী সভ্য, অসম সাহিত্য সভা *আজীৱন সভ্য, অসম বিজ্ঞান সমিতি *প্ৰাক্তন সদস্য, গৱেষণা-উন্নয়ন পৰিকল্পনা আৰু ব্যৱস্থাপনাৰ ভাৰতীয় সমিতি *জুৰিৰ প্ৰাক্তন সদস্য, ৰাষ্ট্ৰীয় জনপ্ৰিয় বিজ্ঞান বঁটা, এন.ছি.এছ.টি.ছি., ভাৰত চৰকাৰ *প্ৰাক্তন সদস্য, অসমীয়া উপদেষ্টা পৰিষদ, সাহিত্য একাডেমি *প্ৰাক্তন সদস্য, পৰিচালনা সমিতি, দেৰগাঁও কমল দুৱৰা কলেজ *প্ৰাক্তন সদস্য, গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ক'ৰ্ট *প্ৰাক্তন সদস্য, গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কাৰ্য্যৱাহী পৰিষদ *প্ৰতিষ্ঠাপক সভাপতি, যোৰহাট বাল্যভৱন প্ৰকাশন উপ-সমিতি (২০০১-০৯) *সদস্য, ৰাজ্যিক উদ্ভাৱন পৰিষদ, অসম *সদস্য, অসমীয়া উপদেষ্টা পৰিষদ, ৰাষ্ট্ৰীয় অনুবাদ মিছন *সদস্য, ভাৰতীয় কল্পবিজ্ঞান লেখক সংস্থা *অতিথি সম্পাদক, প্ৰপাগেছন (গৱেষণা আলোচনী), ৰাষ্ট্ৰীয় বিজ্ঞান সংগ্ৰহালয় সংস্থা *সদস্য, অসমীয়া উপদেষ্টা পৰিষদ, এন.বি.টি., নতুন দিল্লী *প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য, অসম শিশু সাহিত্য ন্যাস ==সাহিত্যৰাজি== ===উপন্যাস=== *জোনাকীৰ জিলিকনি (চন্দ্ৰ প্ৰকাশ, ১৯৯২; ২০০৯) <ref name="skc">{{cite book | title=[[দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ স্বনিৰ্বাচিত গল্প]] | publisher=নেশ্যনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া | author=[[সৌৰভ কুমাৰ চলিহা]] | chapter=আগকথা | isbn=978-81-237-4382-0|page=viii-xiii}}</ref> *শব্দ, নিৰন্তৰ শব্দ (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ১৯৯২; ৪টা সংস্কৰণ) *উষ্ম প্ৰৱাহ (পূৰ্বাঞ্চল প্ৰকাশ, ১৯৯৩) *অতি-বিশিষ্ট সমাজ (ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০৪) *আত্মজীৱনীৰ প্ৰয়াস (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০০৭; ২০১৩) *দিব্য উপবন (কিৰণ প্ৰকাশন, ২০০৯) *আত্মজীৱনীৰ দ্বিতীয় প্ৰয়াস (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০১৪) *দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী : সাহিত্য সমগ্ৰ (খণ্ড-২ : উপন্যাস সমগ্ৰ) (ভৱানী বুক্ছ, ২০১৪) ===শিশু নাটিকা=== *ট্ৰাইটনৰ অভিযান (প্ৰকাশিকা, ১৯৯১; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) ===গল্প-সংকলন=== *ভদ্ৰতামাপক যন্ত্ৰ (চাৰু প্ৰকাশ, ডুমডুমা, ১৯৮৫) *পোৰ্টেবল স্মেল এব্জৰ্বাৰ (অনন্ত প্ৰকাশ, ১৯৮৬) *এক তৰংগৰ দৰে (চাৰু প্ৰকাশ, ১৯৯৫) *অভিন্ন হৃদয় (বাণী মন্দিৰ, ২০০৪) *কল্পজগত (ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০৪) *দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ স্বনিৰ্বাচিত গল্প (এন.বি.টি. ২০০৫; ২০১০) (এই পুথিৰ ইংৰাজী সংস্কৰণ : ‘The Hair Timer’, NBT, ২০১১) *অন্তৰ্ৱাহী (জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০১১) *দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী : সাহিত্য সমগ্ৰ (খণ্ড-১ : গল্প সমগ্ৰ) (ভৱানী বুক্ছ, ২০১৪) *নতুন শতিকাৰ কল্পবাস্তৱ (অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৬) <ref name="skc"/> *শ্যামল অনুভৱ (অসম বুক হাইভ, ২০২১) ===জনিপ্ৰয় বিজ্ঞান=== *অভিনৱ আৱিষ্কাৰ (বাণী প্ৰকাশ, ১৯৭৫) *ন শিকাৰুৰ বাবে লেখ (অৰিয়েণ্ট লংমেন, ১৯৭৫) *মানুহ আৰু মহাকাশ (অসম বিজ্ঞান সমিতি, ১৯৭৬, ২০১৮) *বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড (অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ১৯৭৭) *সংযোগ (সাহিত্য প্ৰকাশ, ১৯৭৯) *বতৰ (এল.বি.এছ. প্ৰকাশন, ১৯৭৭; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *শব্দ (অসম বিজ্ঞান সমিতি, ১৯৭৭) *আমাৰ বেলিটো (অসম বিজ্ঞান সমিতি, ১৯৭৭) *দেৱতা পৃথিৱীলৈ আহিছিল নেকি? (চন্দ্ৰ প্ৰকাশ, ১৯৭৭) *Our Wonderful Universe (NBT, ১৯৯৩) *কম্পিউটাৰ (অসম শিশু সাহিত্য ন্যাস, ১৯৯৫) *বিজ্ঞানীৰ লগত কাল্পনিক সাক্ষাৎকাৰ (স্বস্তিকা প্ৰকাশন, ১৯৯৫) *বিজ্ঞানীৰ লগত কাল্পনিক সাক্ষাৎকাৰ (ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-১ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ১৯৯৫) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-২ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ১৯৯৬) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৩ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৪ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৫ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৬ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৭ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৮ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৯ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-১০ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *মহাকাশ অভিযান (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ১৯৯৬) *পদাৰ্থবিজ্ঞানৰ মনোৰম জগতখন (জিজ্ঞাস প্ৰকাশন, ১৯৯৬; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *জোন-বেলি-তৰা (জিজ্ঞাস প্ৰকাশন, ১৯৯৭; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *বিজ্ঞানৰ বিচিত্ৰ জগত (১) (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ১৯৯২; ১৯৯৯; ২০০১; ২০১১) *বিজ্ঞানৰ বিচিত্ৰ জগত (২) (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০০৪; ২০১১) *শতাধিক মহান বিজ্ঞানী, (ষ্টুডেণ্ট্ছ ষ্ট’ৰ্ছ, ১৯৯৯; ২০০৫) *কুৰি শতিকাৰ কুৰিজন মহান বিজ্ঞানী আৰু আৱিষ্কাৰক (ষ্টুডেণ্ট্ছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০১) *বিজুলীৰ সঁচা সাধু (কে.এম. পাবলিছিং কোম্পানি, ২০০২; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *মনোৰম বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড (অসম সাহিত্য সভা, ২০০৩) *দক্ষিণ মেৰু অভিযান (ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০৬) *বিজ্ঞানৰ বিতোপন জগত (১) (সাৰস্বত, ২০০৬; ২০১৩) *মানুহৰ জগত (অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ২০০৭) *বিজ্ঞানেৰে জীৱনৰ বোধ (কিৰণ প্ৰকাশন, ২০১০) *বিজ্ঞানৰ বিচিত্ৰ জগত (৩) (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০১১) *বিজ্ঞানৰ বিচিত্ৰ জগত (৪) (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০১১) *বিজ্ঞানৰ বিনন্দীয়া জগত (বনলতা, ২০১১) *উৰন্ত চাকিত উঠি ‘তেওঁলোক’ আহে নেকি? (সাৰস্বত, ২০১১) *বিজ্ঞানৰ অনুপম জগত (বনলতা, ২০১২) *বিজ্ঞানীৰ জীৱনৰ অন্য দিশ অন্য কথা (সাৰস্বত, ২০১২) *বিজ্ঞানৰ বিতোপন জগত (২) (সাৰস্বত, ২০১৩) *প্ৰশ্নৰ সন্ধানত বিজ্ঞানৰ কেতবোৰ উত্তৰ (বিশাল প্ৰকাশন, ২০১৪) *পুতুল খুৰাৰ আজব কাণ্ড (বাণী প্ৰকাশ মন্দিৰ, ২০১৪) *গেলিলিঅ’ গেলিলি (ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়, ২০১৪) *পৰিৱেশৰ বাবে সামান্য কাম (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৭) *বিজ্ঞানৰ বৰ্ণময় জগত (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *গেলিলিঅ’ৰ জীয়েক (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *মণ্টুৰ পৰিৱেশ (অসম বিজ্ঞান লেখক সংস্থা, ২০২০) *বিজ্ঞানৰ অভিনৱ জগত (অসম সাহিত্য সভা, ২০২১) *বিজ্ঞান জগতৰ অনন্য জীৱন (অসম বুক হাইভ, ২০২১) ===প্ৰবন্ধ/আলোচনা=== *বৈজ্ঞানিক মন, বৈজ্ঞানিক চিন্তা (ষ্টুডেণ্ট্ছ ষ্ট’ৰ্ছ, ১৯৯৯) *কিতাপৰ বিচিত্ৰ জগত (অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৬) ===সাক্ষৰতা অভিযান=== *লিখা-পঢ়া শিকোঁ–৩ খণ্ড *‘লিখা-পঢ়া শিকোঁ’ৰ প্ৰশিক্ষকৰ হাতপুথি–৩ খণ্ড ===পাঠ্যপুথি=== *আধুনিক পদাৰ্থবিজ্ঞান (স্নাতক মহলাৰ) (গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় পাঠ্যপুথি প্ৰস্তুতি সমন্বয় সমিতি, ১৯৭৫)<ref name="skc2">{{cite book | title=[[অসমীয়া বিজ্ঞান সাহিত্য]] | publisher=নৰ্থ লখিমপুৰ কলেজ প্ৰকাশন| editor= [[অৰবিন্দ ৰাজখোৱা]] | authorlink=237 |page=237| ISBN=978-81-925881-0-0}}</ref> *উচ্চ বিজ্ঞান (নৱম শ্ৰেণী) *উচ্চ বিজ্ঞান (দশম শ্ৰেণী) মাধ্যমিক শিক্ষা পৰিষদ, অসম, ১৯৭৫ ===অন্যান্য=== *অন্য এক দৃষ্টিকোণৰপৰা (যুটীয়াভাৱে, বীণা লাইব্ৰেৰী; ১৯৭৮, কিৰণ প্ৰকাশন, ২০১০)<ref name="skc"/> *মোৰ দিঠকৰ সপোন (ইলোৰা প্ৰকাশন, ২০১৩) *মোৰ সপোনৰ দিঠক (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৭) *সময়ৰ সাঁচিপাত (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৭) *আমি কেনেকৈ বিশ্বকোষ কৰিলোঁ (আকাশ প্ৰকাশন ২০১৭) *আশা আৰু আকাংক্ষাৰ কুসুম বুটলি (অসম বুক হাইভ, ২০২০) সোণালী সপোন মোৰ (অসম বুক হাইভ, ২০২১) ===অনুবাদ=== *পৰমাণুৰ কথা (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৭৪) *দানাপানী (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৭৯) *শিক্ষকৰ হাতপুথি ১ম খণ্ড (এন.ছি.ই.আৰ.টি. ১৯৭৪) *শিক্ষকৰ হাতপুথি ২য় খণ্ড (এন.ছি.ই.আৰ.টি. ১৯৭৪) *সাগৰৰ তলিয়েদি কুৰি হাজাৰ লিগ (অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ১৯৮২; শৰাইঘাট প্ৰকাশন *ছি.ভি. ৰামণ (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৮৪) *মহাজাগতিক উপহাৰ (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৮৫) *গৰুগাড়ীৰপৰা উপগ্ৰহলৈ (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৮৫) *পানী (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৮৮) *টেলিভিছন (অসম শিশু সাহিত্য ন্যাস, ১৯৮৯) *টেলিফোন (অসম শিশু সাহিত্য ন্যাস, ১৯৯২) *কাইলৈ এনে ঘটিছিল (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৯৬) *এখন মহাকাশ অ’ডিছি (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ১৯৯৬; ২০০১; ২০০৩; ২০১৩) *মহাকাশচাৰী (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ১৯৯৯) *পৃথিৱীৰ কেন্দ্ৰলৈ অভিযান (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০০) *কেপ্টেইন গ্ৰেণ্টৰ সন্তান (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০৫) *শ্বাৰলক হ’ম্ছৰ ৰহস্য কাহিনী [৩] (যুটীয়াভাৱে, শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০৪) *নোমৰ দেশ (শৰাইঘাট, ২০১২) *দেৱদূত, চয়তান আৰু বিজ্ঞান (এন.বি.টি. ২০১২) *এজন বিপ্লৱী বিজ্ঞানী–আইনষ্টাইন আৰু তেওঁৰ ধাৰণাসমূহ (এন.বি.টি., যন্ত্ৰস্থ) *মঙলৰ ৰাজকুমাৰী (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০২১) *২৮৮৯ চনত (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০২১) ===সম্পাদনা=== *বিশ্বকোষ (বিজ্ঞানৰ তিনি খণ্ড, ২৪০০ পৃষ্ঠা, অসম সাহিত্য সভা, ২০০২–মুখ্য সম্পাদক) *বিজ্ঞান অভিধান ১ম খণ্ড (অসম বিজ্ঞান সমিতি, ১৯৭৭–মুখ্য সম্পাদক) *অমীয়া বৈজ্ঞানিক পৰিভাষা (গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় পাঠ্যপুথি প্ৰস্তুতি সমন্বয় সমিতি, ১৯৭৩– সংকলক) *অসমীয়া বিশ্বকোষ (অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ১৯৮০–সহযোগী সম্পাদক, বিজ্ঞান) *‘দৃষ্টি’ (বিজ্ঞানৰ একো একোটা বিষয়ৰ একক দুমহীয়া আলোচনী, অসম চৰকাৰৰ অনুদানেৰে৷ –সম্পাদক, (১৯৮৪-৯৫, ৫৮ টা সংখ্যা প্ৰকাশিত) *হেমলিন নিউ জুনিয়ৰ এনছাইক্ল’পেডিয়া (পীতাম্বৰ, নতুন দিল্লী, ১৯৯৮–সম্পাদক) *Science and Human Values (Assam Science Society, ১৯৮২–Editor) *বিজ্ঞান লেখকৰ হাতপুথি (অসম বিজ্ঞান সমিতি] যোৰহাট শাখা আৰু নবীন পুস্ত¸কালয়, যোৰহাট, ২০০৩; অসম বুক হাইভ, গুৱাহাটী, ২০০৯, ২০১৭–সম্পাদক) *আমাৰ সৰুকালিৰ দিনবোৰ (বাল্য ভৱন প্ৰকাশন, ২০০৩–সম্পাদক) *‘কালজয়ী সাহিত্য’ ছিৰিজত পৃথিৱীৰ বিখ্যাত পুথিসমূহৰ (১২৪ খন পুথি) অনুবাদ (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ১৯৯৯-২০১২; ২০২০-২০২১–সম্পাদক) *জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসমৰ কুৰিখনতকৈ অধিক পুথিৰ সম্পাদক *গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় পাঠ্যপুথি প্ৰস্তুতি সমন্বয় সমিতিৰ ডেৰকুৰি পাঠ্যপুথিৰ ভাষা-সম্পাদক *Physics at Home (NCSTC-Network, New Delhi, ২০০৭–Editor) *ৰঙা গোলাপৰ পাহি (মেৰি কৰেলি, অনু : দীপ্তি গোস্বামী, শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০৪–সম্পাদক) *গাঁৱৰ সমাজ (শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়, অনু : মঞ্জুলা বৰা, শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০৬–সম্পাদক) *এনেকুৱাও ঘটে (টিভি ছিৰিয়েল, ৩০টা খণ্ড, এন.ছি.এছ.টি.ছি. নেটৱাৰ্ক, ২০০৯–সম্পাদক) *কুশলে থাকক ইত্যাদি (টিভি ছিৰিয়েল, ৫২ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১০–সম্পাদক) *কিয়, কেনেকৈ (টিভি ছিৰিয়েল, ২৬ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১২–সম্পাদক) *বিজ্ঞানৰ এটা প্ৰশ্ন (টিভি ছিৰিয়েল, ২৬ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১৪–সম্পাদক) *গণিতৰ জগত (টিভি ছিৰিয়েল, ২৬ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১৫–সম্পাদক) *প্ৰবুদ্ধ মছলা (টিভি ছিৰিয়েল, ২৬ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১৬–সম্পাদক) *অসম বিজ্ঞান প্ৰযুক্তিবিদ্যা আৰু পৰিৱেশ পৰিষদ, আৰু অসম প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্ৰণ পৰিষদৰ বাবে কেইবাখনো ভিদিঅ’ চলচ্ছিত্ৰৰ সম্পাদনা *অসম বিজ্ঞান সমিতিৰ এলানি জনপ্ৰিয় বিজ্ঞানৰ পুথিৰ সম্পাদনা *শৰাইঘাট অভিধান (১২৪২ পৃষ্ঠা, শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০১১–মুখ্য সম্পাদক) *অনন্ত নাথ গোস্বামী : নিজকে গঢ়া মানুহজন (প্ৰকাশক নিজে, ২০১৩–সম্পাদক) *বিজ্ঞানৰ সাধু (ৰোহিণী কান্ত বৰুৱা, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ২০১৫–সম্পাদক) *অশোক বিজ্ঞান অভিধান (১০৭২ পৃষ্ঠা, অশোক বুক ষ্টল, ২০১৬–মুখ্য সম্পাদক) *আমি কেনেকৈ বিশ্বকোষ কৰিলোঁ (আকাশ প্ৰকাশন, ২০১৬–যুটীয়াভাৱে সম্পাদক) *বিজ্ঞানৰ প্ৰগতি (প্ৰায় ৮০০ পৃষ্ঠা, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ২০১৭–মুখ্য সম্পাদক) *সজাগ কণমানিহঁত (অসম আৰক্ষী)–সম্পাদক ==অন্যান্য== ===ৰেডিঅ’যোগে প্ৰচাৰ=== *দুকুৰিখনমান কল্পবিজ্ঞান নাটক *এখন (‘অতি-বিশিষ্ট সমাজ’) ১৩টা খণ্ডৰ ধাৰাৱাহিক কল্পবিজ্ঞান নাটক *এখন ১৫টা খণ্ডৰ ধাৰাৱাহিক কল্পবিজ্ঞান উপন্যাস *পাঁচশৰো অধিক কথিকা *এশৰো অধিক ৰূপক *তিনিকুৰিৰো অধিক আলোচনা, সাক্ষাৎকাৰ, মন্তব্য আদি *জীৱনৰ দীঘ-বাণি (আঠটা খণ্ডত জীৱন পৰিক্ৰমা, ২০১৫) ===জনিপ্ৰয় বক্তৃতা=== *পাঁচশৰো অধিক জনিপ্ৰয় বিজ্ঞান, বিজ্ঞান শিক্ষা, অন্ধবিশ্বাস, বৈজ্ঞানিক মানসিকতা, অসমীয়া ভাষা-সাহিত্য আদি বিষয়ক বক্তৃতা৷ <ref name="বিনয় মোহন শইকীয়া3">{{cite book | title=দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী | publisher=বান্ধৱ, গুৱাহাটী | author=বিনয় মোহন শইকীয়া | year=২০১৮ | location=গুৱাহাটী | pages=৪}}</ref>year=২০১৮ | location=গুৱাহাটী | pages=১৫}}</ref> ==মতামত== সৌৰভ কুমাৰ চলিহাৰ মতে দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ লিখনিয়ে জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰাৰ কাৰণ কেইবাটাও আছে। প্ৰথমতে, গল্পবোৰত যৌনতা বা ছেক্সৰ প্ৰাচূৰ্য্য, দ্বিতীয়তে, গল্পসমূহত হাস্যৰসৰ ফল্গুপ্ৰৱাহ, তৃতীয়তে, লিখনিত প্ৰয়োগ কৰা কিছুমান সুতীক্ষ্ণ মনস্তাত্ত্বিক আলোকপাত, চতুৰ্থতে, গল্পবোৰত বৈজ্ঞানিক শব্দাৱলীৰ পয়োভৰ, পঞ্চমতে, গল্পবোৰৰ বিস্ময়কৰ বিষয় বৈচিত্ৰ্য।<ref name="skc"/> [[সাদিন|সাদিনে]] লিখিছে, “বিজ্ঞানৰ প্ৰামাণ্য সত্য এটাক প্ৰাণৱন্ত কাহিনীৰে জগাই তোলাৰ বিৰল দক্ষতা গোস্বামীয়ে প্ৰদৰ্শন কৰি আহিছে। বিজ্ঞান সংবাদকো তেওঁ একে আধাৰতে জীৱন সংবাদ আৰু মানৱ সংবাদ কৰিছে। তেওঁৰ ৰচনা ব্যতিক্ৰম।” [[উৎপল দত্ত]]ই কৈছে, “তেওঁৰ আটাইবোৰ কাহিনীৰ কেন্দ্ৰবিন্দুত বিজ্ঞান থাকিলেও মানৱ মনৰ অনুভূতিৰ জগতখনৰ বিভিন্ন স্তৰৰ ছবিও সূক্ষভাৱেই অংকিত হৈছে। মানুহ আৰু বিজ্ঞান দুয়োটাৰে সাৰ্থক উপস্থিতিয়ে তেওঁৰ কাহিনীবোৰক মগজু আৰু হৃদয় দুয়োটাৰে ওচৰ কৰি তুলিছে।”<ref name="skc"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == * [http://www.xahitya.org/2014/02/15/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F-%E0%A6%95%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%9E%E0%A6%BE%E0%A6%A8-%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%95/ ড॰ দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ সৈতে এটি সাক্ষাৎকাৰ]{{dead link}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া গল্পকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া নাট্যকাৰ]] a3wdyq0nv8vfjswusuldtgg4u2see0g 331722 331721 2022-08-27T17:50:14Z Bhaskarjyoti Bhuyan 16362 /* ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান */ wikitext text/x-wiki {{Infobox person |bgcolour = silver |name = দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী |image = Dr. Dinesh Chandra Goswami.jpg |thumb =বিজ্ঞান লেখক |caption = |birth_date = {{birth date and age|1949|3|1}} |birth_place = উলুবাৰী সত্ৰ, [[নলবাৰী জিলা]], অসম |death_date = |death_place = |occupation = অধ্যাপক, ঔপন্যাসিক, গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, বিজ্ঞান লেখক |years_active = |spouse = |children = |parents = অনন্তনাথ গোস্বামী, গিৰিবালা গোস্বামী |awards = {{unbulleted list|শিশু সাহিত্যৰ ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা|অসম সাহিত্য সভা বঁটা|বিজ্ঞান জনপ্ৰিয়কৰণৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পুৰস্কাৰ|অসম প্ৰকাশন পৰিষদৰ 'জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা'}} |nationality = ভাৰতীয় |website = }} '''ড॰ দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী''' ({{lang-en|Dinesh Chandra Goswami}}) [[অসম]]ৰ এগৰাকী ঔপন্যাসিক, নাট্যকাৰ আৰু ঘাইকৈ বিজ্ঞান আৰু [[কল্পবিজ্ঞান]] লেখক। সীমিত সংখ্যক লেখকৰ সীমিত ৰচনাৰে গঠিত [[অসমীয়া ভাষা]]ৰ বিজ্ঞান আৰু কল্পবিজ্ঞান জগতত ড॰ দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী এক চিনাকি নাম। ড॰ গোস্বামী [[উত্তৰ-পূব বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি প্ৰতিষ্ঠান|যোৰহাটৰ আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ]]ৰ বিজ্ঞানী আৰু সঞ্চালকৰ উপদেষ্টা হিচাবে অৱসৰ লাভ।<ref>{{cite book | title=মহাকাশচাৰী | author=অনুবাদ-দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী | year=১৯৯৯}}</ref> গোস্বামী ‘শৰাইঘাট অভিধান’ৰ সম্পাদক। তেখেতৰ ছদ্মনাম হৈছে দিগন্ত গোস্বামী। <ref name="বিনয় মোহন শইকীয়া">{{cite book | title=দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী | publisher=বান্ধৱ | author=বিনয় মোহন শইকীয়া | year=২০১৮ | location=গুৱাহাটী | pages=৪}}</ref> ==শিক্ষা== *১৯৬৩: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষাত দুটা বিষয়ত লেটাৰসহ প্ৰথম বিভাগত উত্তীৰ্ণ।<ref>http://www.xahitya.org/2014/02/15/বিশিষ্ট-কল্পবিজ্ঞান-লেখক/</ref> *১৯৬৪: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰাক-বিশ্ববিদ্যালয় বিজ্ঞান পৰীক্ষাত সপ্তম স্থান লাভ। *১৯৬৭: কটন কলেজৰপৰা পদাৰ্থবিজ্ঞানত সন্মানসহ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ দ্বিতীয় স্থান লাভ *১৯৬৯: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা পদাৰ্থবিজ্ঞানত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ দ্বিতীয় স্থান লাভ *১৯৭০: কলিকতাৰ সাহা ইন্সটিটিউট অব নিউক্লিয়াৰ ফিজিক্সৰপৰা নিউক্লীয় পদাৰ্থবিজ্ঞানত কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ স্নাতকোত্তৰ ডিপ্ল’মা লাভ *১৯৭২: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা ফৰাছী ভাষাত পাৰদৰ্শিতাৰ মানপত্ৰ লাভ *১৯৭৬: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা মহাজাগতিক ৰশ্মি বিষয়ত পি.এইচ.ডি. ডিগ্ৰি লাভ (তত্ত্বাৱধায়ক - ড॰ কিশোৰী মোহন পাঠক)<ref>http://www.xahitya.org/2014/02/15/বিশিষ্ট-কল্পবিজ্ঞান-লেখক/</ref> ==কৰ্মজীৱন== *১৯৭০-৭২: গুৱাহাটীৰ বি. বৰুৱা কলেজত পদাৰ্থবিজ্ঞানৰ প্ৰবক্তা<ref name="skc2">{{cite book | title=[[অসমীয়া বিজ্ঞান সাহিত্য]] | publisher=নৰ্থ লখিমপুৰ কলেজ প্ৰকাশন| editor= [[অৰবিন্দ ৰাজখোৱা]] | authorlink=237 |page=237| ISBN=978-81-925881-0-0}}</ref> *১৯৭২-৭৬: কটন কলেজত পদাৰ্থবিজ্ঞানৰ প্ৰবক্তা, স্নাতক আৰু স্নাতকোত্তৰ পৰ্য্যায়ৰ শিক্ষাদান *১৯৭৬: বিজ্ঞানী ‘বি’ (সহকাৰী সম্পাদক), পি.আই.ডি. (বৰ্তমান নিছকেয়াৰ), ছি.এছ.আই.আৰ., নতুন দিল্লী *১৯৭৯: বিজ্ঞানী ‘ছি’ (পৰিকল্পনা), ছি.এছ.আই.আৰ.ৰ মুখ্য কাৰ্য্যালয়, নতুন দিল্লী *১৯৮২: বিজ্ঞানী ই-১, পৰিকল্পনা বিভাগৰ মুৰব্বী, আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ, যোৰহাট *১৯৮৮: বিজ্ঞানী ই-২, আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ, যোৰহাট *১৯৯৩: বিজ্ঞানী এফ, আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ, যোৰহাট (ব্যৱস্থাপনা এলেকাৰ সমন্বয়ক) *২০০০: বিজ্ঞানী জি, আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ, যোৰহাট (এছোৱা সময় ভাৰপ্ৰাপ্ত সঞ্চালক), ২০০৪ চনৰপৰা সঞ্চালকৰ উপদেষ্টা। *২০০৯: বিজ্ঞানী জি আৰু সঞ্চালকৰ উপদেষ্টা হিচাবে অৱসৰ লাভ। <ref name="বিনয় মোহন শইকীয়া3">{{cite book | title=দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী | publisher=বান্ধৱ, গুৱাহাটী | author=বিনয় মোহন শইকীয়া | year=২০১৮ | location=গুৱাহাটী | pages=৪}}</ref> ==বিদেশ ভ্ৰমণ== থাইলেণ্ড, আমেৰিকা, জাৰ্মানি, ইউ.এ.ই. (ডুবাই) আৰু মালদ্বীপ, আৰু কানাডা ভ্ৰমণ ==ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান== *১৯৬৮-৮০: শিশু সাহিত্য বিষয়ত তিনিবাৰ অসম সাহিত্য সভাৰ বঁটা লাভ<ref name="skc2">{{cite book | title=[[অসমীয়া বিজ্ঞান সাহিত্য]] | publisher=নৰ্থ লখিমপুৰ কলেজ প্ৰকাশন| editor= [[অৰবিন্দ ৰাজখোৱা]] | authorlink=237 |page=237| ISBN=978-81-925881-0-0}}</ref> (গোপালচন্দ্ৰ গোস্বামী বঁটা) আৰু (প্ৰেমধৰ দত্ত সোঁৱৰণী বঁটা) *১৯৯২: ‘ট্ৰাইটনৰ অভিযান’ শিশু গ্ৰন্থৰ বাবে নেছনেল বুক ট্ৰাষ্টৰ বঁটা লাভ *১৯৯৭: গণমাধ্যমৰ যোগেদি বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যাৰ জনপ্ৰিয়কৰণত উল্লেখনীয় অৱদানৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা লাভ *২০০৭: শিশু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত অৱদানৰ বাবে গণৰাজ্য দিৱসৰ দিনা ৰাষ্ট্ৰপতি ভৱনত প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতি ড॰ এ.পি.জে. আব্দুল কালামৰদ্বাৰা সন্মানিত *২০১২: অসম প্ৰকাশন পৰিষদ বঁটা লাভ *২০১৩: বিছনলাল আগৰৱালা পৰিৱেশ বঁটা লাভ *২০১৪: সাহিত্য একাডেমিৰ শিশু সাহিত্য বঁটা লাভ *২০১৬: অসম প্ৰকাশন পৰিষদৰ ‘জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা’ *২০২২: অসম চৰকাৰৰ ‘পৰিৱেশ মিত্ৰ’ সন্মান ইয়াৰোপৰি অসম সাহিত্য সভাৰ মৰিগাঁও (১৯৯৪), বোকাখাত (১৯৯৬) আৰু ডিব্ৰুগড় (২০০১) অধিৱেশনৰ বিজ্ঞান সন্মিলনৰ বক্তা, আৰু ধেমাজি (২০০৯) অধিৱেশনৰ বিজ্ঞান সন্মিলনৰ সঞ্চালক হিচাপে তেখেত কৰ্ম সম্পাদন কৰিছিল৷ ==কৰ্মশালা সঞ্চালনা== *ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে বিজ্ঞান অনুধাৱন কাৰ্য্যসূচী (১৯৮২-২০০৯)- ৫৬ টা *দুৰ্য্যোগ–বিপদ আশংকা লঘূকৰণ আৰু সজাগতা বৰ্ধন কৰ্মশালা - ১৪ খন *বিজ্ঞান শিক্ষণৰ কম-খৰচী যতন বিষয়ৰ কৰ্মশালা - ৫ খন *পুতলা নাচৰ কৰ্মশালা - ১ খন *বিজ্ঞান লেখকৰ কৰ্মশালা - ৬ খন *বিজ্ঞান অনুবাদকৰ কৰ্মশালা - ৩ খন *ভাৰত-আন্তৰ্জাতিক বিজ্ঞান মহোৎসৱ (লক্ষ্ণৌ, অক্টোবৰ ২০১৮; কলিকতা, অক্টোবৰ ২০১৯)–আলোচনা-চক্ৰৰ অধ্যক্ষ *সাহিত্য একাডেমি (দিল্লী, ২০১৬, ২০১৭)–আলোচনা-চক্ৰৰ অধ্যক্ষ ==বৃক্ষৰোপণ== *আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ চৌহদ আৰু অন্যান্য স্থানত–৩০,০০০ জোপাৰো অধিক ==সামাজিক কাম== নলবাৰী জিলাৰ দাহুদী গাঁৱৰ উলুবাৰী সত্ৰত ‘অনন্তগিৰি পুথিভঁৰাল আৰু বিকাশ কেন্দ্ৰ' স্থাপন (২০১০) আৰু ইয়াৰ যোগেদি অঞ্চলটোত অধ্যয়ন সংস্কৃতি আৰু কম্পিউটাৰ সাক্ষৰতা গঢ়ি তোলাত বাহিৰেও অস্বচ্চল ছাত্ৰছাত্ৰী আৰু ৰুগীয়া লোকক সাহায্য প্ৰদান৷<ref name="skc2">{{cite book | title=[[অসমীয়া বিজ্ঞান সাহিত্য]] | publisher=নৰ্থ লখিমপুৰ কলেজ প্ৰকাশন| editor= [[অৰবিন্দ ৰাজখোৱা]] | authorlink=237 |page=237| ISBN=978-81-925881-0-0}}</ref> ==সদস্য/পদবী== *সভাপতি, অসম বিজ্ঞান সমিতি (২০০৫-০৭) *প্ৰতিষ্ঠাপক সভাপতি, অসম বিজ্ঞান লেখক সংস্থা (১৯৯৯-২০০২) *সদস্য, আন্তৰ্জাতিক বিজ্ঞান লেখক সংস্থা, আমেৰিকা *আজীৱন সদস্য, ভাৰতীয় বিজ্ঞান লেখক সংস্থা *হিতৈষী সভ্য, অসম সাহিত্য সভা *আজীৱন সভ্য, অসম বিজ্ঞান সমিতি *প্ৰাক্তন সদস্য, গৱেষণা-উন্নয়ন পৰিকল্পনা আৰু ব্যৱস্থাপনাৰ ভাৰতীয় সমিতি *জুৰিৰ প্ৰাক্তন সদস্য, ৰাষ্ট্ৰীয় জনপ্ৰিয় বিজ্ঞান বঁটা, এন.ছি.এছ.টি.ছি., ভাৰত চৰকাৰ *প্ৰাক্তন সদস্য, অসমীয়া উপদেষ্টা পৰিষদ, সাহিত্য একাডেমি *প্ৰাক্তন সদস্য, পৰিচালনা সমিতি, দেৰগাঁও কমল দুৱৰা কলেজ *প্ৰাক্তন সদস্য, গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ক'ৰ্ট *প্ৰাক্তন সদস্য, গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কাৰ্য্যৱাহী পৰিষদ *প্ৰতিষ্ঠাপক সভাপতি, যোৰহাট বাল্যভৱন প্ৰকাশন উপ-সমিতি (২০০১-০৯) *সদস্য, ৰাজ্যিক উদ্ভাৱন পৰিষদ, অসম *সদস্য, অসমীয়া উপদেষ্টা পৰিষদ, ৰাষ্ট্ৰীয় অনুবাদ মিছন *সদস্য, ভাৰতীয় কল্পবিজ্ঞান লেখক সংস্থা *অতিথি সম্পাদক, প্ৰপাগেছন (গৱেষণা আলোচনী), ৰাষ্ট্ৰীয় বিজ্ঞান সংগ্ৰহালয় সংস্থা *সদস্য, অসমীয়া উপদেষ্টা পৰিষদ, এন.বি.টি., নতুন দিল্লী *প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য, অসম শিশু সাহিত্য ন্যাস ==সাহিত্যৰাজি== ===উপন্যাস=== *জোনাকীৰ জিলিকনি (চন্দ্ৰ প্ৰকাশ, ১৯৯২; ২০০৯) <ref name="skc">{{cite book | title=[[দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ স্বনিৰ্বাচিত গল্প]] | publisher=নেশ্যনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া | author=[[সৌৰভ কুমাৰ চলিহা]] | chapter=আগকথা | isbn=978-81-237-4382-0|page=viii-xiii}}</ref> *শব্দ, নিৰন্তৰ শব্দ (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ১৯৯২; ৪টা সংস্কৰণ) *উষ্ম প্ৰৱাহ (পূৰ্বাঞ্চল প্ৰকাশ, ১৯৯৩) *অতি-বিশিষ্ট সমাজ (ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০৪) *আত্মজীৱনীৰ প্ৰয়াস (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০০৭; ২০১৩) *দিব্য উপবন (কিৰণ প্ৰকাশন, ২০০৯) *আত্মজীৱনীৰ দ্বিতীয় প্ৰয়াস (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০১৪) *দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী : সাহিত্য সমগ্ৰ (খণ্ড-২ : উপন্যাস সমগ্ৰ) (ভৱানী বুক্ছ, ২০১৪) ===শিশু নাটিকা=== *ট্ৰাইটনৰ অভিযান (প্ৰকাশিকা, ১৯৯১; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) ===গল্প-সংকলন=== *ভদ্ৰতামাপক যন্ত্ৰ (চাৰু প্ৰকাশ, ডুমডুমা, ১৯৮৫) *পোৰ্টেবল স্মেল এব্জৰ্বাৰ (অনন্ত প্ৰকাশ, ১৯৮৬) *এক তৰংগৰ দৰে (চাৰু প্ৰকাশ, ১৯৯৫) *অভিন্ন হৃদয় (বাণী মন্দিৰ, ২০০৪) *কল্পজগত (ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০৪) *দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ স্বনিৰ্বাচিত গল্প (এন.বি.টি. ২০০৫; ২০১০) (এই পুথিৰ ইংৰাজী সংস্কৰণ : ‘The Hair Timer’, NBT, ২০১১) *অন্তৰ্ৱাহী (জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০১১) *দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী : সাহিত্য সমগ্ৰ (খণ্ড-১ : গল্প সমগ্ৰ) (ভৱানী বুক্ছ, ২০১৪) *নতুন শতিকাৰ কল্পবাস্তৱ (অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৬) <ref name="skc"/> *শ্যামল অনুভৱ (অসম বুক হাইভ, ২০২১) ===জনিপ্ৰয় বিজ্ঞান=== *অভিনৱ আৱিষ্কাৰ (বাণী প্ৰকাশ, ১৯৭৫) *ন শিকাৰুৰ বাবে লেখ (অৰিয়েণ্ট লংমেন, ১৯৭৫) *মানুহ আৰু মহাকাশ (অসম বিজ্ঞান সমিতি, ১৯৭৬, ২০১৮) *বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড (অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ১৯৭৭) *সংযোগ (সাহিত্য প্ৰকাশ, ১৯৭৯) *বতৰ (এল.বি.এছ. প্ৰকাশন, ১৯৭৭; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *শব্দ (অসম বিজ্ঞান সমিতি, ১৯৭৭) *আমাৰ বেলিটো (অসম বিজ্ঞান সমিতি, ১৯৭৭) *দেৱতা পৃথিৱীলৈ আহিছিল নেকি? (চন্দ্ৰ প্ৰকাশ, ১৯৭৭) *Our Wonderful Universe (NBT, ১৯৯৩) *কম্পিউটাৰ (অসম শিশু সাহিত্য ন্যাস, ১৯৯৫) *বিজ্ঞানীৰ লগত কাল্পনিক সাক্ষাৎকাৰ (স্বস্তিকা প্ৰকাশন, ১৯৯৫) *বিজ্ঞানীৰ লগত কাল্পনিক সাক্ষাৎকাৰ (ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-১ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ১৯৯৫) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-২ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ১৯৯৬) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৩ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৪ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৫ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৬ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৭ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৮ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৯ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-১০ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *মহাকাশ অভিযান (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ১৯৯৬) *পদাৰ্থবিজ্ঞানৰ মনোৰম জগতখন (জিজ্ঞাস প্ৰকাশন, ১৯৯৬; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *জোন-বেলি-তৰা (জিজ্ঞাস প্ৰকাশন, ১৯৯৭; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *বিজ্ঞানৰ বিচিত্ৰ জগত (১) (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ১৯৯২; ১৯৯৯; ২০০১; ২০১১) *বিজ্ঞানৰ বিচিত্ৰ জগত (২) (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০০৪; ২০১১) *শতাধিক মহান বিজ্ঞানী, (ষ্টুডেণ্ট্ছ ষ্ট’ৰ্ছ, ১৯৯৯; ২০০৫) *কুৰি শতিকাৰ কুৰিজন মহান বিজ্ঞানী আৰু আৱিষ্কাৰক (ষ্টুডেণ্ট্ছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০১) *বিজুলীৰ সঁচা সাধু (কে.এম. পাবলিছিং কোম্পানি, ২০০২; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *মনোৰম বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড (অসম সাহিত্য সভা, ২০০৩) *দক্ষিণ মেৰু অভিযান (ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০৬) *বিজ্ঞানৰ বিতোপন জগত (১) (সাৰস্বত, ২০০৬; ২০১৩) *মানুহৰ জগত (অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ২০০৭) *বিজ্ঞানেৰে জীৱনৰ বোধ (কিৰণ প্ৰকাশন, ২০১০) *বিজ্ঞানৰ বিচিত্ৰ জগত (৩) (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০১১) *বিজ্ঞানৰ বিচিত্ৰ জগত (৪) (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০১১) *বিজ্ঞানৰ বিনন্দীয়া জগত (বনলতা, ২০১১) *উৰন্ত চাকিত উঠি ‘তেওঁলোক’ আহে নেকি? (সাৰস্বত, ২০১১) *বিজ্ঞানৰ অনুপম জগত (বনলতা, ২০১২) *বিজ্ঞানীৰ জীৱনৰ অন্য দিশ অন্য কথা (সাৰস্বত, ২০১২) *বিজ্ঞানৰ বিতোপন জগত (২) (সাৰস্বত, ২০১৩) *প্ৰশ্নৰ সন্ধানত বিজ্ঞানৰ কেতবোৰ উত্তৰ (বিশাল প্ৰকাশন, ২০১৪) *পুতুল খুৰাৰ আজব কাণ্ড (বাণী প্ৰকাশ মন্দিৰ, ২০১৪) *গেলিলিঅ’ গেলিলি (ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়, ২০১৪) *পৰিৱেশৰ বাবে সামান্য কাম (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৭) *বিজ্ঞানৰ বৰ্ণময় জগত (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *গেলিলিঅ’ৰ জীয়েক (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *মণ্টুৰ পৰিৱেশ (অসম বিজ্ঞান লেখক সংস্থা, ২০২০) *বিজ্ঞানৰ অভিনৱ জগত (অসম সাহিত্য সভা, ২০২১) *বিজ্ঞান জগতৰ অনন্য জীৱন (অসম বুক হাইভ, ২০২১) ===প্ৰবন্ধ/আলোচনা=== *বৈজ্ঞানিক মন, বৈজ্ঞানিক চিন্তা (ষ্টুডেণ্ট্ছ ষ্ট’ৰ্ছ, ১৯৯৯) *কিতাপৰ বিচিত্ৰ জগত (অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৬) ===সাক্ষৰতা অভিযান=== *লিখা-পঢ়া শিকোঁ–৩ খণ্ড *‘লিখা-পঢ়া শিকোঁ’ৰ প্ৰশিক্ষকৰ হাতপুথি–৩ খণ্ড ===পাঠ্যপুথি=== *আধুনিক পদাৰ্থবিজ্ঞান (স্নাতক মহলাৰ) (গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় পাঠ্যপুথি প্ৰস্তুতি সমন্বয় সমিতি, ১৯৭৫)<ref name="skc2">{{cite book | title=[[অসমীয়া বিজ্ঞান সাহিত্য]] | publisher=নৰ্থ লখিমপুৰ কলেজ প্ৰকাশন| editor= [[অৰবিন্দ ৰাজখোৱা]] | authorlink=237 |page=237| ISBN=978-81-925881-0-0}}</ref> *উচ্চ বিজ্ঞান (নৱম শ্ৰেণী) *উচ্চ বিজ্ঞান (দশম শ্ৰেণী) মাধ্যমিক শিক্ষা পৰিষদ, অসম, ১৯৭৫ ===অন্যান্য=== *অন্য এক দৃষ্টিকোণৰপৰা (যুটীয়াভাৱে, বীণা লাইব্ৰেৰী; ১৯৭৮, কিৰণ প্ৰকাশন, ২০১০)<ref name="skc"/> *মোৰ দিঠকৰ সপোন (ইলোৰা প্ৰকাশন, ২০১৩) *মোৰ সপোনৰ দিঠক (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৭) *সময়ৰ সাঁচিপাত (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৭) *আমি কেনেকৈ বিশ্বকোষ কৰিলোঁ (আকাশ প্ৰকাশন ২০১৭) *আশা আৰু আকাংক্ষাৰ কুসুম বুটলি (অসম বুক হাইভ, ২০২০) সোণালী সপোন মোৰ (অসম বুক হাইভ, ২০২১) ===অনুবাদ=== *পৰমাণুৰ কথা (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৭৪) *দানাপানী (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৭৯) *শিক্ষকৰ হাতপুথি ১ম খণ্ড (এন.ছি.ই.আৰ.টি. ১৯৭৪) *শিক্ষকৰ হাতপুথি ২য় খণ্ড (এন.ছি.ই.আৰ.টি. ১৯৭৪) *সাগৰৰ তলিয়েদি কুৰি হাজাৰ লিগ (অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ১৯৮২; শৰাইঘাট প্ৰকাশন *ছি.ভি. ৰামণ (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৮৪) *মহাজাগতিক উপহাৰ (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৮৫) *গৰুগাড়ীৰপৰা উপগ্ৰহলৈ (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৮৫) *পানী (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৮৮) *টেলিভিছন (অসম শিশু সাহিত্য ন্যাস, ১৯৮৯) *টেলিফোন (অসম শিশু সাহিত্য ন্যাস, ১৯৯২) *কাইলৈ এনে ঘটিছিল (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৯৬) *এখন মহাকাশ অ’ডিছি (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ১৯৯৬; ২০০১; ২০০৩; ২০১৩) *মহাকাশচাৰী (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ১৯৯৯) *পৃথিৱীৰ কেন্দ্ৰলৈ অভিযান (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০০) *কেপ্টেইন গ্ৰেণ্টৰ সন্তান (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০৫) *শ্বাৰলক হ’ম্ছৰ ৰহস্য কাহিনী [৩] (যুটীয়াভাৱে, শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০৪) *নোমৰ দেশ (শৰাইঘাট, ২০১২) *দেৱদূত, চয়তান আৰু বিজ্ঞান (এন.বি.টি. ২০১২) *এজন বিপ্লৱী বিজ্ঞানী–আইনষ্টাইন আৰু তেওঁৰ ধাৰণাসমূহ (এন.বি.টি., যন্ত্ৰস্থ) *মঙলৰ ৰাজকুমাৰী (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০২১) *২৮৮৯ চনত (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০২১) ===সম্পাদনা=== *বিশ্বকোষ (বিজ্ঞানৰ তিনি খণ্ড, ২৪০০ পৃষ্ঠা, অসম সাহিত্য সভা, ২০০২–মুখ্য সম্পাদক) *বিজ্ঞান অভিধান ১ম খণ্ড (অসম বিজ্ঞান সমিতি, ১৯৭৭–মুখ্য সম্পাদক) *অমীয়া বৈজ্ঞানিক পৰিভাষা (গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় পাঠ্যপুথি প্ৰস্তুতি সমন্বয় সমিতি, ১৯৭৩– সংকলক) *অসমীয়া বিশ্বকোষ (অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ১৯৮০–সহযোগী সম্পাদক, বিজ্ঞান) *‘দৃষ্টি’ (বিজ্ঞানৰ একো একোটা বিষয়ৰ একক দুমহীয়া আলোচনী, অসম চৰকাৰৰ অনুদানেৰে৷ –সম্পাদক, (১৯৮৪-৯৫, ৫৮ টা সংখ্যা প্ৰকাশিত) *হেমলিন নিউ জুনিয়ৰ এনছাইক্ল’পেডিয়া (পীতাম্বৰ, নতুন দিল্লী, ১৯৯৮–সম্পাদক) *Science and Human Values (Assam Science Society, ১৯৮২–Editor) *বিজ্ঞান লেখকৰ হাতপুথি (অসম বিজ্ঞান সমিতি] যোৰহাট শাখা আৰু নবীন পুস্ত¸কালয়, যোৰহাট, ২০০৩; অসম বুক হাইভ, গুৱাহাটী, ২০০৯, ২০১৭–সম্পাদক) *আমাৰ সৰুকালিৰ দিনবোৰ (বাল্য ভৱন প্ৰকাশন, ২০০৩–সম্পাদক) *‘কালজয়ী সাহিত্য’ ছিৰিজত পৃথিৱীৰ বিখ্যাত পুথিসমূহৰ (১২৪ খন পুথি) অনুবাদ (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ১৯৯৯-২০১২; ২০২০-২০২১–সম্পাদক) *জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসমৰ কুৰিখনতকৈ অধিক পুথিৰ সম্পাদক *গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় পাঠ্যপুথি প্ৰস্তুতি সমন্বয় সমিতিৰ ডেৰকুৰি পাঠ্যপুথিৰ ভাষা-সম্পাদক *Physics at Home (NCSTC-Network, New Delhi, ২০০৭–Editor) *ৰঙা গোলাপৰ পাহি (মেৰি কৰেলি, অনু : দীপ্তি গোস্বামী, শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০৪–সম্পাদক) *গাঁৱৰ সমাজ (শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়, অনু : মঞ্জুলা বৰা, শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০৬–সম্পাদক) *এনেকুৱাও ঘটে (টিভি ছিৰিয়েল, ৩০টা খণ্ড, এন.ছি.এছ.টি.ছি. নেটৱাৰ্ক, ২০০৯–সম্পাদক) *কুশলে থাকক ইত্যাদি (টিভি ছিৰিয়েল, ৫২ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১০–সম্পাদক) *কিয়, কেনেকৈ (টিভি ছিৰিয়েল, ২৬ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১২–সম্পাদক) *বিজ্ঞানৰ এটা প্ৰশ্ন (টিভি ছিৰিয়েল, ২৬ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১৪–সম্পাদক) *গণিতৰ জগত (টিভি ছিৰিয়েল, ২৬ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১৫–সম্পাদক) *প্ৰবুদ্ধ মছলা (টিভি ছিৰিয়েল, ২৬ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১৬–সম্পাদক) *অসম বিজ্ঞান প্ৰযুক্তিবিদ্যা আৰু পৰিৱেশ পৰিষদ, আৰু অসম প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্ৰণ পৰিষদৰ বাবে কেইবাখনো ভিদিঅ’ চলচ্ছিত্ৰৰ সম্পাদনা *অসম বিজ্ঞান সমিতিৰ এলানি জনপ্ৰিয় বিজ্ঞানৰ পুথিৰ সম্পাদনা *শৰাইঘাট অভিধান (১২৪২ পৃষ্ঠা, শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০১১–মুখ্য সম্পাদক) *অনন্ত নাথ গোস্বামী : নিজকে গঢ়া মানুহজন (প্ৰকাশক নিজে, ২০১৩–সম্পাদক) *বিজ্ঞানৰ সাধু (ৰোহিণী কান্ত বৰুৱা, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ২০১৫–সম্পাদক) *অশোক বিজ্ঞান অভিধান (১০৭২ পৃষ্ঠা, অশোক বুক ষ্টল, ২০১৬–মুখ্য সম্পাদক) *আমি কেনেকৈ বিশ্বকোষ কৰিলোঁ (আকাশ প্ৰকাশন, ২০১৬–যুটীয়াভাৱে সম্পাদক) *বিজ্ঞানৰ প্ৰগতি (প্ৰায় ৮০০ পৃষ্ঠা, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ২০১৭–মুখ্য সম্পাদক) *সজাগ কণমানিহঁত (অসম আৰক্ষী)–সম্পাদক ==অন্যান্য== ===ৰেডিঅ’যোগে প্ৰচাৰ=== *দুকুৰিখনমান কল্পবিজ্ঞান নাটক *এখন (‘অতি-বিশিষ্ট সমাজ’) ১৩টা খণ্ডৰ ধাৰাৱাহিক কল্পবিজ্ঞান নাটক *এখন ১৫টা খণ্ডৰ ধাৰাৱাহিক কল্পবিজ্ঞান উপন্যাস *পাঁচশৰো অধিক কথিকা *এশৰো অধিক ৰূপক *তিনিকুৰিৰো অধিক আলোচনা, সাক্ষাৎকাৰ, মন্তব্য আদি *জীৱনৰ দীঘ-বাণি (আঠটা খণ্ডত জীৱন পৰিক্ৰমা, ২০১৫) ===জনিপ্ৰয় বক্তৃতা=== *পাঁচশৰো অধিক জনিপ্ৰয় বিজ্ঞান, বিজ্ঞান শিক্ষা, অন্ধবিশ্বাস, বৈজ্ঞানিক মানসিকতা, অসমীয়া ভাষা-সাহিত্য আদি বিষয়ক বক্তৃতা৷ <ref name="বিনয় মোহন শইকীয়া3">{{cite book | title=দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী | publisher=বান্ধৱ, গুৱাহাটী | author=বিনয় মোহন শইকীয়া | year=২০১৮ | location=গুৱাহাটী | pages=৪}}</ref>year=২০১৮ | location=গুৱাহাটী | pages=১৫}}</ref> ==মতামত== সৌৰভ কুমাৰ চলিহাৰ মতে দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ লিখনিয়ে জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰাৰ কাৰণ কেইবাটাও আছে। প্ৰথমতে, গল্পবোৰত যৌনতা বা ছেক্সৰ প্ৰাচূৰ্য্য, দ্বিতীয়তে, গল্পসমূহত হাস্যৰসৰ ফল্গুপ্ৰৱাহ, তৃতীয়তে, লিখনিত প্ৰয়োগ কৰা কিছুমান সুতীক্ষ্ণ মনস্তাত্ত্বিক আলোকপাত, চতুৰ্থতে, গল্পবোৰত বৈজ্ঞানিক শব্দাৱলীৰ পয়োভৰ, পঞ্চমতে, গল্পবোৰৰ বিস্ময়কৰ বিষয় বৈচিত্ৰ্য।<ref name="skc"/> [[সাদিন|সাদিনে]] লিখিছে, “বিজ্ঞানৰ প্ৰামাণ্য সত্য এটাক প্ৰাণৱন্ত কাহিনীৰে জগাই তোলাৰ বিৰল দক্ষতা গোস্বামীয়ে প্ৰদৰ্শন কৰি আহিছে। বিজ্ঞান সংবাদকো তেওঁ একে আধাৰতে জীৱন সংবাদ আৰু মানৱ সংবাদ কৰিছে। তেওঁৰ ৰচনা ব্যতিক্ৰম।” [[উৎপল দত্ত]]ই কৈছে, “তেওঁৰ আটাইবোৰ কাহিনীৰ কেন্দ্ৰবিন্দুত বিজ্ঞান থাকিলেও মানৱ মনৰ অনুভূতিৰ জগতখনৰ বিভিন্ন স্তৰৰ ছবিও সূক্ষভাৱেই অংকিত হৈছে। মানুহ আৰু বিজ্ঞান দুয়োটাৰে সাৰ্থক উপস্থিতিয়ে তেওঁৰ কাহিনীবোৰক মগজু আৰু হৃদয় দুয়োটাৰে ওচৰ কৰি তুলিছে।”<ref name="skc"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == * [http://www.xahitya.org/2014/02/15/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F-%E0%A6%95%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%9E%E0%A6%BE%E0%A6%A8-%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%95/ ড॰ দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ সৈতে এটি সাক্ষাৎকাৰ]{{dead link}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া গল্পকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া নাট্যকাৰ]] 3dmcj6kmxxiwc0bdztxru6tjcf6nzx0 0 34224 331695 227751 2022-08-27T13:04:33Z UB Utpal 34976 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = ইটাগুৰীয়া বা ৰঙা বগলী(Cinnamon Bittern) | image = Ixobrychus_cinnamomeus_Jaunpur.JPG | image_caption = [[উত্তৰ প্ৰদেশ]]ত এখন ধাননি পথাৰত চৰি থকা অৱস্থাত ইটাগুৰীয়া চৰাই | status = LC | status_system = IUCN3.1 | status_ref = <ref>{{IUCN2008|assessors=BirdLife International|year=2008|id=144713|title=Ixobrychus cinnamomeus|downloaded=2 February 2009}} Database entry includes justification for why this species is of least concern.</ref> | regnum = [[Animal]]ia | phylum = [[Chordate|Chordata]] | classis = [[bird|Aves]] | ordo = [[Pelecaniformes]] | familia = [[Ardeidae]] | genus = ''[[Ixobrychus]]'' | species = '''''I. cinnamomeus''''' | binomial = ''Ixobrychus cinnamomeus'' | binomial_authority = ([[Johann Friedrich Gmelin|Gmelin]], 1789) | range_map = Ixobrychus_cinnamomeus_map.svg }} '''ইটাগুৰীয়া''' <ref>N.N. Dutta et al, Annals of Biological Research, 2011, 2 (5):374-384</ref> ({{Lang-en|Cinnamon Bittern বা Chestnut Bittern}}, [[বৈজ্ঞানিক নাম]]-''Ixobrychus cinnamomeus'') এটা সৰু আকাৰৰ জলচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি৷ ই প্ৰধানকৈ [[এছিয়া]] মহাদেশৰ [[পাকিস্তান]], [[চীন]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]] আদি দেশত প্ৰজনন কৰে বুলি জনা যায়৷ ==বিৱৰণ== [[File:Elizabeth Gwillim - Chestnut Bittern.jpg|thumb| এলিজাবেথ গুইলিমে (Elizabeth Gwillim) ১৮০৭ চনত অংকণ কৰা এটা ইটাগুৰীয়া]] ইটাগুৰীয়াৰ দেহৰ আকাৰ সৰু, দৈৰ্ঘ্য প্ৰায় ৩৮ ছে: মি:৷ ইয়াৰ ডিঙি চুটি, ঠোঁট দীঘল৷ পূৰ্ণবয়স্ক মতা ইটাগুৰীয়াৰ দেহটো মাখন বৰণীয়া আৰু পেট অংশ বগা৷ মাইকী ইটাগুৰীয়া চৰাই মতাটোৰ সৈতে দেখিবলৈ একে যদিও ইয়াৰ পৃষ্ঠ অংশ আৰু মূৰৰ মুকুটটো ক'লা বৰণৰ হোৱা দেখা যায়৷ পোৱালি ইটাগুৰীয়াৰ দেহটো মটীয়া ঘন আঁচেৰে পূৰ্ণ হৈ থাকে৷ ==বিতৰণ== ইটাগুৰীয়া [[বাংলাদেশ]], [[কম্বোডিয়া]], [[চীন]], [[ভাৰত]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[জাপান]], [[কোৰিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[মালদ্বীপ]], [[ম্যানমাৰ]], [[নেপাল]], [[পাকিস্তান]], [[ফিলিপাইন্‌ছ]], [[চিংগাপুৰ]], [[শ্ৰীলংকা]], [[টাইৱান]], [[থাইলেণ্ড]], [[ভিয়েটনাম]] আদি দেশত স্থানীয় চৰাই৷ আনহাতে [[আফগানিস্তান]], [[ওমান]], [[আৰব]] আদিত ইয়াক কেতিয়াবা কেতিয়াবা দেখা পোৱা যায়৷<ref>IUCN. 2012. IUCN Red List of Threatened Species (ver. 2012.1). Available at: http://www.iucnredlist.org. (Accessed: 19 June 2012).</ref> ==বাসস্থান== ==আচৰণ== ইটাগুৰীয়াক বাহত বা অন্য ঠাইত চৰি থকা অৱস্থাত ভয় খুৱালে বা সজাগ কৰি তুলিলে ই এবিধ বিশেষ ধৰণৰ আচৰণ দেখুৱায়৷ ইয়াৰ ডিঙিটো উলম্বভাৱে মেলি দি ঠোঁটটো আকাশলৈ টোঁৱাই সমগ্ৰ দেহতো ঠাইতে থৰ লাগে আৰু বাহ্যিক পৰিৱেশৰ প্ৰতি কোনো প্ৰতিক্ৰিয়া নেদেখুৱায়৷<ref name=ali-daniel> {{cite book |last = Ali |first = Salim |authorlink=Salim Ali (ornithologist) |coauthors = [[J. C. Daniel (naturalist)|J C Daniel]] |title = The book of Indian Birds, Twelfth Centenary edition |year = 1983 |publisher=[[Bombay Natural History Society]]/[[Oxford University Press]] |address = New Delhi }}</ref> ===খাদ্য=== ইটাগুৰীয়া চৰায়ে সাধাৰণতে পোক-পতংগ, মাছ , উভচৰ প্ৰাণী আদি চিকাৰ কৰি খায়৷ ইয়াক সহজে দেখা পোৱা নাযায় কাৰণ ই গধূলি সময়তহে খাদ্যৰ সন্ধানত ওলাই আহে৷ ===প্ৰজনন=== ইটাগুৰীয়াই সাধাৰণতে জলচৰ ঘাঁহজাতীয় বননিত চৰে৷ এনে বননিত পানীয়ে ঢুকি নোপোৱাকৈ ই জোপোহাৰ মাজত বাহ সাজে৷ এবাৰত ৪-৬ টাকৈ কণী পাৰে৷ ==স্থিতি তথা সংৰক্ষণ== ইটাগুৰীয়া সমগ্ৰ এছিয়া মহাদেশত বহুলভাৱে বিস্তৃত হৈ আছে৷ ইয়াৰ জনসংখ্যা বৰ্তমান প্ৰায় স্থিতাৱস্থাত আছে৷ এই দিশসমূহলৈ লক্ষ্য কৰি আই. ইউ. চি. এন. এ ইয়াক সংকটৰ পৰা মুক্ত বুলি স্বীকৃতি দিছে৷<ref>IUCN. 2012. IUCN Red List of Threatened Species (ver. 2012.1). Available at: http://www.iucnredlist.org. (Accessed: 19 June 2012).</ref> ==তথ্যসূত্ৰ==<!-- FieldianaZoolNS106:58. Micronesica32:257. --> {{reflist}} * ''Birds of India'' by Grimmett, Inskipp and Inskipp, ISBN 0-691-04910-6 [[শ্ৰেণী:বক]] 3409pawyw5vvyhie3tly61jse1s34ct 331707 331695 2022-08-27T13:55:51Z Chiring chandan 4464 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = ইটাগুৰীয়া <br />ৰঙা বগলী<br />Cinnamon Bittern | image = Ixobrychus_cinnamomeus_Jaunpur.JPG | image_caption = [[উত্তৰ প্ৰদেশ]]ত এখন ধাননি পথাৰত চৰি থকা অৱস্থাত ইটাগুৰীয়া চৰাই | status = LC | status_system = IUCN3.1 | status_ref = <ref>{{IUCN2008|assessors=BirdLife International|year=2008|id=144713|title=Ixobrychus cinnamomeus|downloaded=2 February 2009}} Database entry includes justification for why this species is of least concern.</ref> | regnum = [[Animal]]ia | phylum = [[Chordate|Chordata]] | classis = [[bird|Aves]] | ordo = [[Pelecaniformes]] | familia = [[Ardeidae]] | genus = ''[[Ixobrychus]]'' | species = '''''I. cinnamomeus''''' | binomial = ''Ixobrychus cinnamomeus'' | binomial_authority = ([[Johann Friedrich Gmelin|Gmelin]], 1789) | range_map = Ixobrychus_cinnamomeus_map.svg }} '''ইটাগুৰীয়া''' <ref>N.N. Dutta et al, Annals of Biological Research, 2011, 2 (5):374-384</ref> ({{Lang-en|Cinnamon Bittern বা Chestnut Bittern}}, [[বৈজ্ঞানিক নাম]]-''Ixobrychus cinnamomeus'') এটা সৰু আকাৰৰ জলচৰ চৰাইৰ প্ৰজাতি৷ ই প্ৰধানকৈ [[এছিয়া]] মহাদেশৰ [[পাকিস্তান]], [[চীন]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]] আদি দেশত প্ৰজনন কৰে বুলি জনা যায়৷ ==বিৱৰণ== [[File:Elizabeth Gwillim - Chestnut Bittern.jpg|thumb| এলিজাবেথ গুইলিমে (Elizabeth Gwillim) ১৮০৭ চনত অংকণ কৰা এটা ইটাগুৰীয়া]] ইটাগুৰীয়াৰ দেহৰ আকাৰ সৰু, দৈৰ্ঘ্য প্ৰায় ৩৮ ছে: মি:৷ ইয়াৰ ডিঙি চুটি, ঠোঁট দীঘল৷ পূৰ্ণবয়স্ক মতা ইটাগুৰীয়াৰ দেহটো মাখন বৰণীয়া আৰু পেট অংশ বগা৷ মাইকী ইটাগুৰীয়া চৰাই মতাটোৰ সৈতে দেখিবলৈ একে যদিও ইয়াৰ পৃষ্ঠ অংশ আৰু মূৰৰ মুকুটটো ক'লা বৰণৰ হোৱা দেখা যায়৷ পোৱালি ইটাগুৰীয়াৰ দেহটো মটীয়া ঘন আঁচেৰে পূৰ্ণ হৈ থাকে৷ ==বিতৰণ== ইটাগুৰীয়া [[বাংলাদেশ]], [[কম্বোডিয়া]], [[চীন]], [[ভাৰত]], [[ইণ্ডোনেছিয়া]], [[জাপান]], [[কোৰিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[মালদ্বীপ]], [[ম্যানমাৰ]], [[নেপাল]], [[পাকিস্তান]], [[ফিলিপাইন্‌ছ]], [[চিংগাপুৰ]], [[শ্ৰীলংকা]], [[টাইৱান]], [[থাইলেণ্ড]], [[ভিয়েটনাম]] আদি দেশত স্থানীয় চৰাই৷ আনহাতে [[আফগানিস্তান]], [[ওমান]], [[আৰব]] আদিত ইয়াক কেতিয়াবা কেতিয়াবা দেখা পোৱা যায়৷<ref>IUCN. 2012. IUCN Red List of Threatened Species (ver. 2012.1). Available at: http://www.iucnredlist.org. (Accessed: 19 June 2012).</ref> ==বাসস্থান== ==আচৰণ== ইটাগুৰীয়াক বাহত বা অন্য ঠাইত চৰি থকা অৱস্থাত ভয় খুৱালে বা সজাগ কৰি তুলিলে ই এবিধ বিশেষ ধৰণৰ আচৰণ দেখুৱায়৷ ইয়াৰ ডিঙিটো উলম্বভাৱে মেলি দি ঠোঁটটো আকাশলৈ টোঁৱাই সমগ্ৰ দেহতো ঠাইতে থৰ লাগে আৰু বাহ্যিক পৰিৱেশৰ প্ৰতি কোনো প্ৰতিক্ৰিয়া নেদেখুৱায়৷<ref name=ali-daniel> {{cite book |last = Ali |first = Salim |authorlink=Salim Ali (ornithologist) |coauthors = [[J. C. Daniel (naturalist)|J C Daniel]] |title = The book of Indian Birds, Twelfth Centenary edition |year = 1983 |publisher=[[Bombay Natural History Society]]/[[Oxford University Press]] |address = New Delhi }}</ref> ===খাদ্য=== ইটাগুৰীয়া চৰায়ে সাধাৰণতে পোক-পতংগ, মাছ , উভচৰ প্ৰাণী আদি চিকাৰ কৰি খায়৷ ইয়াক সহজে দেখা পোৱা নাযায় কাৰণ ই গধূলি সময়তহে খাদ্যৰ সন্ধানত ওলাই আহে৷ ===প্ৰজনন=== ইটাগুৰীয়াই সাধাৰণতে জলচৰ ঘাঁহজাতীয় বননিত চৰে৷ এনে বননিত পানীয়ে ঢুকি নোপোৱাকৈ ই জোপোহাৰ মাজত বাহ সাজে৷ এবাৰত ৪-৬ টাকৈ কণী পাৰে৷ ==স্থিতি তথা সংৰক্ষণ== ইটাগুৰীয়া সমগ্ৰ এছিয়া মহাদেশত বহুলভাৱে বিস্তৃত হৈ আছে৷ ইয়াৰ জনসংখ্যা বৰ্তমান প্ৰায় স্থিতাৱস্থাত আছে৷ এই দিশসমূহলৈ লক্ষ্য কৰি আই. ইউ. চি. এন. এ ইয়াক সংকটৰ পৰা মুক্ত বুলি স্বীকৃতি দিছে৷<ref>IUCN. 2012. IUCN Red List of Threatened Species (ver. 2012.1). Available at: http://www.iucnredlist.org. (Accessed: 19 June 2012).</ref> ==তথ্যসূত্ৰ==<!-- FieldianaZoolNS106:58. Micronesica32:257. --> {{reflist}} * ''Birds of India'' by Grimmett, Inskipp and Inskipp, ISBN 0-691-04910-6 [[শ্ৰেণী:বক]] h1p2nzdlwtoz6lp0t3xqy2p6koh6hel 0 37437 331688 293067 2022-08-27T12:24:38Z দিব্য দত্ত 9244 /* দিৱস */ wikitext text/x-wiki {{আজিৰ দিনটো|30|8|242}} এইদিনটোত ঘটা কেইটামান উল্লেখযোগ্য ঘটনা- ==ঘটনাৱলী== * ১৬৫৯ - দাৰা শিকোহক (ঔৰংজেবৰ ভাতৃ) ঔৰংজেবে ৰাজপাটৰ বাবে মৃ্ত্য়ুদণ্ড দিয়ে। * ১৭৭৩ - পেচোৱা নাৰায়ণ ৰাওক দদায়েক ৰঘূনাথ ৰাওৱে হত্য়া কৰে। * ১৯৬২ - জাপানে ''NAMC YS-11'' নামৰ উৰাজাহাজ খনৰ প্ৰথম পৰীক্ষণ কৰিছিল। * ১৯৭৪ - টকিঅ'ৰ মাৰুনাউচিৰ মিটচোপবিছি হেভি ইণ্ডষ্টিজৰ মুখ্য কাৰ্যালয়ত ভয়ংকৰ বিস্ফোৰণ সংঘটিত হৈছিল। বিস্ফোৰণত ৮জন নিহত আৰু ৩৭৮জন আহত হৈছিল। এই ঘটনাত জড়িত থকাৰ সন্দেহত ১৯৭৫ চনৰ [[১৯ মে']]ত জাপানৰ কৰ্তৃপক্ষই আঠগৰাকী বাওঁপন্থী সংগ্ৰামীক আটক কৰিছিল। * ১৯৮৪ - আমেৰিকাৰ স্পেচ ছাটল ‘‘ডিস্ক’ভাৰি’’ৰ প্ৰথমটো উৰণ সম্পন্ন হৈছিল। * ১৯৯০ - লোকসভাত সৰ্বসন্মতিক্ৰমে আকাশবাণী আৰু দূৰদৰ্শনক স্বায়ত্ত্ব শাসন প্ৰদান কৰা ঐতিহাসিক ‘‘প্ৰচাৰ ভাৰতী বিধেয়ক’’খন গৃহীত হয়। * ১৯৯৭ - অসমৰ ৰাজ্যপাল [[লোকনাথ মিশ্ৰ]]ৰ অসমৰপৰা প্ৰত্যাগমন ঘটে। ==জন্ম== * ১৩৩৪ - পিটাৰ দা ক্ৰুয়েল, কেষ্টাইল আৰু লিঅ'নৰ স্পেইনিছ ৰজা। * ১৭৯৭ - মেৰী ৱলষ্টনেক্ৰফট গডউিন শ্বেলী, ইংৰাজ কবি শ্বেলীৰ পত্নী, তেওঁৰ প্ৰসিদ্ধ ৰচনা ফ্ৰেংকেনষ্টাইন। * ১৮৪৪ - ফ্ৰেইড্ৰিক ৰাটজেল, জাৰ্মান ভূগোল বিজ্ঞানী, জীৱন্ত স্থানৰ ধাৰণা আৰু জিঅ'পলিটিক্সৰ বাবে জনাজাত। * ১৮৫২ - যাকোবুছ হেনৰী, নেদাৰলেণ্ডৰ প্ৰখ্যাত বিজ্ঞানী, ১৯০১ চনত তেওঁ ৰসায়ন বিজ্ঞানত নোবেল বঁটা লাভ কৰিছিল, তেওঁই নোবেল বঁটা লাভ কৰা প্ৰথম বিজ্ঞানী। * ১৮৭০ - [[মফিজুদ্দিন আহমদ হাজৰিকা]], অসমীয়া কবি আৰু সাহিত্যিক। (মৃঃ [[২৯ অক্টোবৰ]], ১৯৫৮) * ১৮৭১ - [[লৰ্ড আৰ্নেষ্ট ৰাডাৰফোৰ্ড]], পৰমাণু বিভাজনৰ অন্যতম পথ প্ৰদশৰ্ক, ১৯০৮ চনত তেওঁ [[ৰসায়ন বিজ্ঞান]]ত নোবেল বঁটা লাভ কৰে। (মৃঃ [[১৯ অক্টোবৰ]], ১৯৩৭) * ১৯১২ - নেঞ্চী ৱেক, দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ ব্ৰিটিছ গুপ্তচৰ আৰু সাংবাদিক। * ১৯৩০ - ৱাৰেন বাফেট, আমেৰিকাৰ এজন ধনী ব্যৱসায়ী। * ১৯৫৪ - আলেকজেণ্ডাৰ লুকাচেংক', বেলাৰুছৰ প্ৰথম ৰাষ্ট্ৰপতি। * ১৯৫৪ - ৰবি শংকৰ প্ৰসাদ, ভাৰতীয় ৰাজনেতা। * ১৯৭২ - কেমেৰুণ ডিয়াজ, হলীউডৰ অভিনেত্ৰী। * ১৯৮৯ - বিলি জ' চ'ণ্ডাৰ্ছ, ডব্লিউ বি অ'ৰ প্ৰাক্তন মিডলৱেইট চেম্পিয়ন বক্সিং খেলুৱৈ। ==মৃত্যু== * ১৪৮৩ - লুই একাদশ, ফ্ৰান্সৰ ৰজা। * ১৬৫৯ - দাৰা শিকোহ, ঔৰংজেবৰ ভাতৃ। * ১৭৫১ - ক্ৰীষ্ট'ফাৰ প'লহেম্, চুইডেনৰ বিজ্ঞানী আৰু উদ্ভাৱক। * ১৭৭৩ - নাৰায়ণ ৰাও, দশম মাৰাঠা পেচোৱা। * ১৯৪০ - [[ছাৰ জে জে থমছন]], ইংৰাজ পদাৰ্থ বিজ্ঞানী, ইলেক্ট্ৰনৰ আৱিষ্কাৰক। * ১৯৮১ - মঃ আলি ৰাজাই, ইৰাণৰ প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতি, উগ্ৰপন্থীৰ বোমা বিস্ফোৰণত মৃত্যু হৈছিল। * ১৯৮১ - মঃ বানোহৰৰ, ইৰাণৰ প্ৰাক্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী, উগ্ৰপন্থীৰ বোমা বিস্ফোৰণত মৃত্যু হৈছিল। * ১৯৮৮ - এলবাৰ্ট ফ্ৰে' ৱেচ্ছলিং, চুইজাৰলেণ্ডৰ উদ্ভিদ বিজ্ঞানী। * ১৯৯৫ - ফিছাৰ ব্লেক, আমেৰিকাৰ অৰ্থনীতিবিদ। * ২০০০ - [[হিতেশ ডেকা]], সাহিত্যিক তথা অসম সাহিত্য সভাৰ প্ৰাক্তন সভাপতি। * ২০০৮ - কৃষ্ণ কুমাৰ বিৰলা, ভাৰতীয় উদ্য়োগপতি। ==দিৱস== * নিখোঁজ বা নিৰুদ্দেশ হোৱা সকলৰ আন্তৰ্জাতিক দিৱস। * সংবিধান দিৱস ([[কাজাখাস্তান]])। * বিজয় দিৱস ([[তুৰস্ক]])। == বাহ্যিক সংযোগ == {{commons|Category:30 August|৩০ আগষ্ট}} * [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/30 বিবিচি: এই দিনটোত ঘটা কেইটামান উল্লেখযোগ্য ঘটনা] ---- {{Months}} {{-}} [[শ্ৰেণী:আগষ্ট]] [[শ্ৰেণী:ইংৰাজী বৰ্ষপঞ্জীৰ দিন]] ==তথ্য়সূত্ৰ== gbowj3gpchg96wjgpj0lplj4uyfu51i 0 60097 331751 271374 2022-08-28T07:46:09Z JyotiPN 22102 সামান্য সলনি wikitext text/x-wiki {{Infobox film | name = কানীন | image = চিত্ৰ:কানীন চলচ্চিত্ৰৰ পোষ্টাৰ.jpg | image size = | alt = | caption = | director = [[মঞ্জুল বৰুৱা]] | producer = [[ডাঃ গোপেন্দ্ৰ প্ৰসাদ দাস]] | writer = | story = | screenplay = [[মঞ্জুল বৰুৱা]] | starring = {{Plainlist| * [[বাহাৰুল ইছলাম]] * ডাঃ জাহানাৰা বেগম * [[পূৰ্ণিমা পাঠক শইকীয়া]] * মিণ্টু বৰুৱা }} | music = [[তৰালী শৰ্মা]] |website= | cinematography = নাহিদ আহমেদ | editing = টৱেনচাং | studio = | distributor = | released = {{Film date|2019|03|22}} | runtime = ২ ঘণ্টা ১৫ মিনিট | country = {{flag|IND}} | language = অসমীয়া | budget = | gross = }} '''কানীন''' ({{lang-en|Kaaneen}}) হৈছে ২০১৯ চনৰ ২২ মাৰ্চ তাৰিখে মুক্তি লাভ কৰা এখন [[অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ]]। ছবিখন শিৱম ক্ৰিয়েচনৰৰ বেনাৰত [[মঞ্জুল বৰুৱা]]ই পৰিচালনা কৰিছে। [[ৰীতা চৌধুৰী|ড॰ ৰীতা চৌধুৰীৰ]] উপন্যাস 'ৰাজীৱ ঈশ্বৰ'ৰ কাহিনীৰ আধাৰত কানীনৰ চিত্ৰনাট্য লিখি উলিয়াইছে মঞ্জুল বৰুৱাই। সংলাপ মঞ্জুল বৰুৱা আৰু ৰীতা চৌধুৰীৰ। অসমীয়া ছবি জগতৰ জনপ্ৰিয় অভিনেতা [[বাহাৰুল ইছলাম]], পূৰ্ণিমা পাঠক শইকীয়া আদিৰ লগতে ছবিখনৰ মূল চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে ডাঃ জাহানাৰা বেগমে। ছবিখনৰ সংগীত পৰিচালনা কৰিছে কণ্ঠশিল্পী [[তৰালি শৰ্মা]]ই। ছবিখন শব্দ পৰিকল্পনা কৰিছে বলিউদৰ প্ৰতিষ্ঠিত শব্দগ্ৰহণকাৰী অসমৰ সু-সন্তান [[অমৃত প্ৰীতম]]-এ আৰু ছবিখনৰ চাব টাইটেল কৰিছে উৎপল বৰপূজাৰীয়ে।<ref name="মঞ্জুল বৰুৱাৰ চিনেমা কানীন">{{cite web | url=https://www.guwahatiplus.com/buzz/monjul-baruah-s-film-kaneen-all-set-to-release | title=মঞ্জুল বৰুৱাৰ চিনেমা কানীন | accessdate=12 May 2020}}</ref> == কাহিনী == দুটি সন্তানৰ মাতৃ মন্দিৰা বৰুৱাৰ স্বামী উচ্চপদস্থ আৰক্ষী বিষয়া অভিজিত বৰুৱাৰে সৈতে সুখী পৰিয়াল। কিন্তু এই সুখী জীৱনত বেমেজালিৰ সৃষ্টি হ'বলৈ ধৰে যেতিয়া মন্দিৰাই নিজৰ অতীতক খুঁচৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ছোৱালী কালত বিবাহ বৰ্হিভূত সম্পৰ্কৰে মন্দিৰা এটি সন্তানৰ মাতৃ হৈছিল। কিন্তু তেওঁ গম নোপোৱাকৈ সন্তানটিক তেওঁৰ ওচৰৰপৰা আঁতৰাই নিয়া হৈছিল। ঘটনাচক্ৰত পৰি সেই সন্তানটিৰ খবৰ জানিবলৈ মন্দিৰা অস্থিৰ হৈ উঠে আৰু এদিন সন্তানৰ সৈতে দেখাদেখি হয়। তাৰপিছত কি হয়! এই লৈয়ে কানীনৰ কাহিনী।<ref name="সাদিন">{{cite journal | title=অতীতৰ গহ্বৰত বৰ্তমানক চলাথ কৰাৰ আন্তৰিক প্ৰয়াস, কানীন | author=ঈশান জ্যোতি বৰা | journal=সাদিন | year=২৬ এপ্ৰিল, ২০১৯ | pages=পৃঃ ১২}}</ref> == অভিনয় শিল্পী<ref name="কানীন(২০১৯) শিল্পী আৰু কলাকুশলী">{{cite web | url=https://www.cinestaan.com/movies/kaneen-41503/cast-crew | title=কানীন(২০১৯) শিল্পী আৰু কলাকুশলী | publisher=https://www.cinestaan.com/ | accessdate=12 May 2020}}</ref>== * [[বাহাৰুল ইছলাম]] (আই জি পি অভিজিৎ বৰুৱা) * ডাঃ জাহানাৰা বেগম (মন্দিৰা বৰুৱা) * ধনঞ্জয় দেৱনাথ (দে বাবু) * পূৰ্ণিমা পাঠক শইকীয়া (নাৰ্চ) * জলি ভট্টাচাৰ্য (মন্দিৰা বৰুৱাৰ মাক) * মিণ্টু বৰুৱা * কাচভী শৰ্মা (ৰশ্মি) * ৰাহুল গৌতম শৰ্মা (অভি) * পাৰ্থ হাজৰিকা (ৰাজীৱ) == সংগীত == {| class="wikitable" width=70% |- ! ক্ৰমিক নং ! গীতৰ শীৰ্ষক ! গীতিকাৰ ! কণ্ঠ |- | ১ || বুকু ফালি || ||[[তৰালি শৰ্মা]] |- | ২ || শুই থকা আৱেগ|| ||[[তৰালি শৰ্মা]] |- | ৩ ||মধুশালা || ||চুফিয়াৰা বেগম |- | ৪ || মিনিমি|| || |} ==তথ্যসূত্ৰ== {{ৰেফলিষ্ট}} [[শ্ৰেণী:অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ]] [[শ্ৰেণী:২০১৯ বৰ্ষৰ অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ]] [[শ্ৰেণী:২০১০ দশকৰ অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ]] a8olaw2vvzkdu2oz5h9qqsvmnyvehcu 0 60863 331752 272120 2022-08-28T07:52:31Z JyotiPN 22102 সামান্য সলনি wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | name = ছাজিদ-ৱাজিদ | Manager = ইমৰাণ খান | image = | imagea_size = | birth_date = | origin = চাহাৰাণপুৰ, [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] | instrument = | genre = [[চুফি]], বলিউদ | occupation = সংগীত পৰিচালক | years_active = ১৯৯৮–২০২০ | label = | associated_acts = ছাজিদ-ৱাজিদ | brother = চাজিদ খান | website = {{Url|www.sajidwajid.com/}} }} '''ৱাজিদ খান''' ({{lang-en|Wajid Ali Khan}}) আৰু '''ছাজিদ খান''' ({{lang-en|Sajid Ali Khan}}) হৈছে বলিউদৰ সফল সংগীত পৰিচালক। তেওঁলোকে যুটীয়াকৈ হিন্দী চিনেমাৰ সংগীত পৰিচালনা কৰিছিল। তেওঁলোকৰ যুটীটো '''ছাজিদ-ৱাজিদ''' নামেৰে জনপ্ৰিয়। তেওঁলোকৰ দেউতাক ওস্তাদ চাৰাফত আলি খান এগৰাকী বিখ্যাত তবলা বাদক। মাতৃ ৰজিয়া খান।<ref>{{cite web | url=https://www.bhaskar.com/entertainment/bollywood/news/wajid-khan-was-infected-with-coronavirus-due-to-his-mother-127362796.html | title=टूट गई जोड़ी / म्यूजिक कम्पोजर वाजिद की मौत के पीछे कोरोना, उनकी मां भी संक्रमित, दोनों एक ही अस्पताल में भर्ती थे | publisher=https://www.bhaskar.com | date=Jun 01, 2020, 04:37 PM IST | accessdate=1 June 2020}}</ref> ১৯৯৯ চনত অভিনেতা [[ছলমান খান]]ৰ ঘৰুৱা প্ৰযোজনাৰ ছবি ''হেল্ল' ব্ৰাদাৰ'' মুক্তি পাইছিল। ছবিখন অসফল হ'ল যদিও ইয়াৰ ''হটা চাৱন কী ঘটা'' গীতটি জনপ্ৰিয় হৈ পৰাত ই ছাজিদ-ৱাজিদ যুটীৰ ছলমান খানৰ সৈতে দীঘলীয়া সম্পৰ্কৰ বাট মুকলি কৰে। ছলমানৰ ''তেৰে নাম (২০০৩)'', ''ৱাণ্টেড (২০০৯)'', ''এক থা টাইগাৰ (২০১২)'', ''জয় হৌ (২০১৪)'' আদি ব্লকবাষ্টাৰ চিনেমাৰ সংগীত পৰিচালনা কৰিছে ছাজিদ-ৱাজিদ ভাতৃদ্বয়ে।<ref name="www.outlookindia.com"/>এওঁলোকৰ মাজত ৱাজিদ খান এগৰাকী নিপুন গায়ক। তেওঁ ভীমসেন যোশীৰ কিৰানা ঘ'ৰানাৰ।<ref>{{cite web | url=https://www.bhaskar.com/entertainment/bollywood/news/wajid-khan-was-infected-with-coronavirus-due-to-his-mother-127362796.html | title=टूट गई जोड़ी / म्यूजिक कम्पोजर वाजिद की मौत के पीछे कोरोना, उनकी मां भी संक्रमित, दोनों एक ही अस्पताल में भर्ती थे | publisher=https://www.bhaskar.com | date=Jun 01, 2020, 04:37 PM IST | accessdate=1 June 2020}}</ref> লকডাউনৰ সময়ছোৱাত ৱাজিদে গোৱা ''প্যাৰ কৰৌনা'' আৰু ''ভাই ভাই'' গীত দুটা ইউ টিউবত মুক্তি পাইছিল।<ref name="www.outlookindia.com"/><ref name="www.jagran.com"/> ৱাজিদে আই পি এল ৪ৰ মূল গীতটিত কণ্ঠদান কৰিছে। এই যুটীয়ে কেইবাখনো চিনেমাৰ বাবে গীতো লিখিছে। ২০২০ চনৰ ৩১ মে' তাৰিখে ৪২ বছৰ বয়সত কিডনীৰ অসুখত ভুগি চিকিৎসাধীন হৈ থকা অৱস্থাত '''ৱাজিদ খান'''ৰ [[ক'ৰ'ণা ভাইৰাছ ৰোগ ২০১৯|ক'ৰ'ণা ভাইৰাছ ৰোগ]] সংক্ৰমণ হৈ মৃত্যু ঘটে।<ref name="www.outlookindia.com"/><ref>{{cite web |title=Bollywood music composer Wajid Khan passes away |url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/hindi/2020/jun/01/bollywood-music-composer-wajid-khan-passses-away-2150584.html |website=The New Indian Express |accessdate=1 June 2020 |date=31 May 2020}}</ref><ref>{{cite web |title=Music director Wajid Khan dies at 43 |url=https://www.theaugust.com/current/music-director-wajid-khan-death/ |website=The August |accessdate=31 May 2020 |date=31 May 2020}}</ref><ref>{{Cite web|title=Composer Sajid confirms brother Wajid tested positive for Covid-19|url=https://www.khaleejtimes.com/citytimes/bollywood/composer-sajid-confirms-brother-wajid-tested-positive-for-covid-19|last=PTI|website=Khaleej Times|language=en|access-date=2020-06-01}}</ref> ==কৰ্মজীৱন== ৱাজিদ খানে ককায়েক ছাজিদৰ সৈতে ১৯৯৮ চনত [[ছলমান খান]]ৰ ''প্যাৰ কিয়া তৌ ডৰনা ক্যা'' চিনেমাৰ যোগেদি বলিউডত প্ৰৱেশ কৰে আৰু প্ৰায় ৫০ৰো অধিক চিনেমাত এই যুটীয়ে সংগীত পৰিচালক হিচাপে কাম কৰি খ্যাতি লাভ কৰে।<ref name="www.outlookindia.com"/> তেওঁলোকে দূৰদৰ্শনৰ কেইবাটাও ''ৰিয়েলিটি শ্ব'' ত বিচাৰক ৰুপে অংশগ্ৰহণ কৰিছে। ইয়াৰ ভিতৰত ''চা ৰে গা মা পা ২০১২'', ''চা ৰে গা মা পা চিঙিং চুপাৰষ্টাৰ'', ''বিগ বছ'' আদি উল্লেখযোগ্য। ছাজিদ-ৱাজিদে আই পি এল ৪-ৰ থীম চং ''ধুম ধুম ধুম ধাড়াকা'' কম্পজ কৰিছিল আৰু ৱাজিদে ইয়াত সুৰ দিছিল।<ref name="www.outlookindia.com">{{cite web | url=https://www.outlookindia.com/website/story/entertainment-news-salman-khans-mascot-composer-wajid-did-not-discard-melody-at-the-altar-of-digital-era-music/353923 | title=Salman Khan’s Mascot, Composer Wajid Didn't Discard Melody At The Altar Of Digital-era Music | publisher=https://www.outlookindia.com | date=1 June 2020 | accessdate=1 June 2020}}</ref><ref name="www.jagran.com">{{cite web | url=https://www.jagran.com/entertainment/bollywood-music-dirctor-wajid-khan-of-sajid-wajid-passes-away-due-to-kidney-ailment-reportedly-covid-19-positive-known-for-salman-khan-films-20335934.html | title=Wajid Khan Passes Away: सलमान ख़ान के क़रीबी मशहूर संगीत निर्देशक वाजिद ख़ान का निधन, सदमे में बॉलीवुड | publisher=https://www.jagran.com | date=01 Jun 2020 07:53 PM (IST) | accessdate=1 June 2020}}</ref> ==গায়ক ৰূপে ৱাজিদৰ পৰিক্ৰমা== {| class="wikitable sortable" |- ! style="background:#cfc; text-align:center;"|'''বৰ্ষ''' ! style="background:#cfc; text-align:center;"|'''চিনেমা''' ! style="background:#cfc; text-align:center;"|'''গীত''' ! style="background:#cfc; text-align:center;"|'''সংগী''' |- |২০১৮ || সত্যমেৱ জয়তে || তাজদা-এ-হাৰাম|| |- |২০১৬ || টুটক টুটক টুটিয়া || চাল মাৰ || |- | rowspan="2"|২০১৫ ||শিৱা ||শিৱা শিৱা|| |- | কিছ কিছ কৌ প্যাৰ কৰু || ডিজে বজেগা তৌ পপ্পু নাচেগা || |- |rowspan="3"|২০১৪ || দাৱত-এ-ইস্ক ||ৰংৰেলী|| |- |rowspan="2"|জয় হৌ || বাকী সৱ ফাৰ্ষ্ট ক্লাচ হ্যে || |- | জয় জয় জয় জয় হৌ || |- |rowspan="9"|২০১৩ |rowspan="3"|বুলেট ৰাজা || চামনে হ্যে চৱেৰা || |- ||বুলেট ৰাজা|| |- |চাটাকে থ'ক'|| |- | গ্ৰেণ্ড মস্তি || তু ভী মুড ম্যে || |- |rowspan="4"| চচমে বড়ৌৰ|| হৰ এক ফ্ৰেণ্ড কমীনা হৌতা হ্যে || |- | ইস্ক মহল্লা|| |- | অন্ধা ঘৌড়া ৰেচ ম্যে দৌড়া || |- | (Version 2) ধিচকিয়াও ডুম ডুম || |- | ৰংগ্ৰেজ || গৌৱিন্দা আলা ৰে|| |- |rowspan="10"|২০১২ |rowspan="2"| দবং টু || পাণ্ডে জী চিঁটি ||মমতা শৰ্মা , শ্ৰেয়া ঘোষাল |- | ফেভিকল চে|| মমতা শৰ্মা |- |rowspan="2"| ইস্ক ইন পেৰিছ || জানে ভী দে || |- | তেৰি চুড়িয়া দা ক্ৰেজি ক্ৰেজি চাউণ্ড|| |- | এক থা টাইগাৰ||মাছাল্লাহ || শ্ৰেয়া ঘোষাল |- |rowspan="2"| তেৰি মেৰী কাহানী || Mukhtasar || |- || হমছে প্যাৰ কৰ লে তু || |- |rowspan="2"| ৰাওডি ৰাথৌড়||চিন্তাটা টা চিটা চিটা || |- | ধৰং ধং ধং|| |- | হাউচফুল ২ ||ৰাইট নাও|| |- | rowspan="5" | ২০১১ |rowspan="3"| মিলে না মিলে হম || নজৰ চে নজৰ মিলে || |- | মাহি মাহি|| |- | ৱেক আপ নাও || |- |rowspan="2"|চতুৰ সিং টু ষ্টাৰ ||সিং সিং সিং || |- | চাঁদনী চৌক চে |- | rowspan="5" | ২০১০ |rowspan="2"| দবং||হামকা পীনি হ্যে || |- | হুৰ হুৰ দবং || [[সুখৱিন্দৰ সিং]] |- | ৱীৰ || তালি || |- | চেজ || গেট চেট গৌ || |- | ন' প্ৰব্লেম|| ন' প্ৰব্লেম || |- | rowspan="10" | ২০০৯ |rowspan="2"| ম্যে অঔৰ মিচেচ খান্না || হেপেন্নিং আই এম হেপেন্নিং |- | তুমনে চৌচা || |- |rowspan="3"| ৱাণ্টেড || জলৱা |- | লভ মি || |- | তচে প্যাৰ কৰত্যে হ্যে || |- | কল কিছনে দেখা || তেৰে বিনা লগতা নহী মেৰা জিয়া || |- |rowspan="3"| ধুন্দতে ৰেহ জাওগে || আই এম ফলিং ইন লভ || |- | নাক' ৰে নাক' || |- | অপনে কৌ পেছে চাহিয়ে || |- | পেয়িং গেষ্টচ্‌ || পেয়িং গেষ্টচ্‌ |- | rowspan="6" | ২০০৮ || গড তুচ্ছি গ্ৰেট হৌ || তুজে অক্খা বীচ ঘুমা দু || |- |rowspan="3"| হেল্ল' || বেং বেং বেং || |- | হেল্ল' || |- | মিটৱা ৰে || |- |rowspan="2"| পাৰ্টনাৰ || ডু ইউ ৱানা পাৰ্টনাৰ |- | চনি ডে নখৰে || |- |} ==চাজিদ-ৱাজিদ যুটিৰ সংগীত পৰিচালনা== {| class="wikitable sortable" |- ! style="background:#cfc; text-align:center;"|'''বৰ্ষ''' ! style="background:#cfc; text-align:center;"|'''চিনেমা''' ! style="background:#cfc; text-align:center;"|'''গীত''' ! style="background:#cfc; text-align:center;"|'''সংগী''' |- |TBA | থ্ৰী দেৱ || সকলো গীত || মুক্তি পোৱা নাই |- | rowspan="3"|২০১৯ | ফেমিলি অৱ ঠাকুৰগঞ্জ ||সমূহ গীত|| |- | দবং থ্ৰী ||সমূহ গীত|| |- | পাগলপন্তি||টাইটেল ট্ৰেক আৰু বেকগ্ৰাউণ্ড স্কৰ|| |- | rowspan="3"|২০১৮|| | সত্যমেৱ জয়তে || ১টা গীত || |- || নানু কী জানু|| ১টা গীত || |- || ৱেলকম টু নিউয়ৰ্ক || ২টা গীত || |- | rowspan=2| ২০১৭ || জুড়ৱা || ১টা গীত || |- || ডেডি||সমূহ গীত|| |- |rowspan="3"|২০১৬|| ফ্ৰিকি আলি|| সমূহ গীত || |- || টুটক টুটক টুটিয়া|| ২টা গীত || |- || ক্যা কুল হ্যে হম|| সমূহ গীত || |- |rowspan="3"|২০১৫|| সিং ইজ ব্লিং|| ১টা গীত || |- || তেৱৰ || ৫টা গীত || |- || ডলি কী দৌলি || সমূহ গীত || |- |rowspan="4"|২০১৪|| দাৱত-এ-ইস্ক || সমূহ গীত || |- ||হিৰ'পন্তি || ৩টা গীত || |- || ম্যে তেৰা হিৰ'|| সমূহ গীত || |- || জয় হৌ || সমূহ গীত || |- |rowspan="5"|২০১৩||বুলেট ৰাজা ||৫টা গীত || |- || ইস্ক ইন পেৰিছ ||rowspan="2"|সমূহ গীত || |- || চচমে বড়ৌৰ || |- ||হিম্মতৱালা ||৪টা গীত || শচীন-জিগৰৰ সৈতে সমূহ গীত |- || ৰংগ্ৰেজ ||১টা গীত|| |- |rowspan="9"|২০১২|| দবং টু ||সমূহ গীত || |- ||চং অৱ চৰ্দাৰ || ১টা গীত- য়্যে জৌ হল্‌কি হল্‌কি খুমাৰিয়া|| হিমেশ ৰেছমিয়াৰ সৈতে |- || অজৱ গজৱ লভ||''অজৱ গজৱ লভ'' গীতটিৰ বাহিৰে বাকী সকলো গীত || শচীন-জিগৰৰ সৈতে |- ||কামাল ধামাল মালামাল ||সমূহ গীত || |- || এক থা টাইগাৰ ||১টা গীত || |- || তেৰি মেৰী কাহানী ||rowspan="6"|সমূহ গীত|| |- || ৰাওডি ৰাথৌড়|| |- || হাউচফুল টু|| |- || তেজ|| |- | rowspan="2" | ২০১১|| মিলে না মিলে হম|| |- ||চতুৰ সিং টু ষ্টাৰ|| |- | rowspan="4" | ২০১০|| ন' প্ৰব্লেম|| ১টা গীত || প্ৰীতম আৰু আনন্দ ৰাজ আনন্দৰ সৈতে |- || দবং || সমূহ গীত|| ললিত পণ্ডিতৰ সৈতে |- || জানে কহা সে আয়া হ্যে ||rowspan="11"|সমূহ গীত|| |- || ৱীৰ|| |- | rowspan="5" | ২০০৯ ||ম্যে অঔৰ মিচেচ খান্না || |- | ৱাণ্টেড|| |- | পেয়িং গেষ্ট|| |- | কল কিছনে দেখা || |- | ধুন্দতে ৰেহ জাওগে || |- |rowspan="5"|২০০৮||গড তুচ্ছি গ্ৰেট হৌ|| |- || হেল্ল'|| |- || জিন্দেগী তেৰে নাম || |- || ''খল্লবল্লি || |- || হিৰ'জ|| ||মন্তি শৰ্মাৰ সৈতে সকলো গীত |- |rowspan="2"|২০০৭|| ৱেলকাম ||১ টি গীত ||আনন্দ ৰাজ আনন্দ, আদেশ শ্ৰীৱাস্তৱ, হিমেশ ৰেছমিয়াৰ সৈতে |- || পাৰ্টনাৰ ||সমূহ গীত || |- |rowspan="5"|২০০৬|| জানে হৌগা ক্যা || ||নিখিল-বিনয়ৰ সৈতে |- || চাদি কৰকে ফছ গ্যে য়াৰ || ৩টা গীত- দিৱানে দিল কৌ জানে না, চাদি কৰকে ফছ গ্যে য়াৰ, কুছ ভী নহী থা|| ডব্বু মলিক আৰু পি সমীৰৰ সৈতে |- || দ্যা কিলাৰ|| সমূহ গীত || |- || জৱানী দিৱানী || সমূহ গীত || |- || চাৱন-দ্যা লভ চিজন||২টা গীত- তু মিলা দে, দিল কৌ দিল কী ধড়কন কৌ|| আদেশ শ্ৰীৱাস্তৱৰ সৈতে |- | rowspan="2" |২০০৫ || মাছুকা || || |- | ড্ৰীমচ্‌ || || |- |rowspan="2"|২০০৪ || মুজছে চাদি কৰৌগে ||৭টা গীত- ৰৱ কৰে, মুজছে চাদি কৰৌগে, আজা চনিয়ে, লহু বনকে আচু, কৰ দু কামাল, লাল, দুপাট্টা, আজা চনিয়ে(ৰিমিক্স)|| অনু মলিকৰ সৈতে |- || গৰ্ব || ৫টা গীত- হম তুমকৌ নিগাহৌ ম্যে, ডম মস্ত মস্ত, চনিয়ে তু চনি, ফৰিয়াদ ক্যা কৰে হম, তেৰে হ্যে দিৱানা দিল|| অনু মলিকৰ সৈতে |- | rowspan="2"| ২০০৩||তেৰে নাম ||২টা গীত- তুনে সাথ জৌ মেৰা চৌৰা, তুনে সাথ জৌ মেৰা চৌৰা(দুখৰ) || হিমেশ ৰেছমিয়াৰ সৈতে |- | চোৰি চোৰি|| সমূহ গীত || |- |rowspan="6"|২০০২|| গুনাহ || ||আনন্দ ৰাজ আনন্দৰ সৈতে |- || চৰাৰত || সমূহ গীত|| |- || হম তুম্‌হাৰে হ্যে চনম || ১টা গীত- দিল তৌড় আয়া || নিখিল-বিনয়, ডব্বু মলিক, বাপ্পি লাহিড়ি, বালি ব্ৰহ্মভট্ট আৰু নাদিম-শ্ৰাৱনৰ সৈতে |- ||ক্যা য়হী প্যাৰ হ্যে || সমূহ গীত || |- || তুমকৌ না ভুল পায়েংগে|| ৫টা গীত -য়হ বেখুদি দিৱানগী, ঈদ মোবাৰক, ক্যিউ খনকে তেৰি চুড়ি, ম্যে তৌহ লড়কী কুঁৱাৰী, তেৰি চুড়ি(ক্লাব মিক্স)|| ডব্বু মলিকৰ সৈতে |- || মা তুজে চালাম ||সমূহ গীত|| |- |rowspan="2"|২০০১|| য়হ জিন্দেগী কা চফৰ|| ||ডব্বু মলিকৰ সৈতে |- || মিট্টি || || আলি গণি আৰু মন্তিৰ সৈতে |- |rowspan="2"|২০০০||বাঘী || ||দিলিপ সেন আৰু সমীৰ সেনৰ সৈতে সমূহ গীত |- || খৌফ||১টা গীত-ৰাজা কি কেইদ ম্যে|| অনু মলিকৰ সৈতে |- |১৯৯৯||হেল্ল' ব্ৰাডাৰ|| ৪টা গীত- এড়িয়া কা হিৰ',হটা চাৱন কী ঘটা, চুপকে চে কই || হিমেশ ৰেছমিয়াৰ সৈতে |- |১৯৯৮|| প্যাৰ কিয়া তৌ ডৰনা ক্যা || ১টা গীত - ''তেৰি জৱানী''||যতীন-ললিত আৰু হিমেশ ৰেছমিয়াৰ সৈতে |} ==সন্মান আৰু স্বীকৃতি== {| class="wikitable sortable" |- ! style="background:#cfc; text-align:center;"|বৰ্ষ ! style="background:#cfc; text-align:center;"|বঁটা ! style="background:#cfc; text-align:center;"|শিতান ! style="background:#cfc; text-align:center;"|বৰ্ণনা |- | ২০১০<ref>{{Cite web|url=http://www.radiomirchi.com/mma2010/hindi/winers.php|title=Winners - Mirchi Music Award Hindi 2010|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> || মিৰ্চি মিউজিক এৱাৰ্ড || বছৰটোৰ শ্ৰেষ্ঠ এলবাম|| চিনেমা: দবং |- | ২০১০ || মিৰ্চি মিউজিক এৱাৰ্ড || বছৰটোৰ শ্ৰেষ্ঠ কম্পজাৰ || তেৰে মস্ত মস্ত দৌ নেইন |- | ২০১১ || ফিল্মফেয়াৰ বঁটা<ref>{{cite web |last1=Hungama |first1=Bollywood |title=“We haven’t won any Filmfare Award so far” – Sajid – Wajid |url=http://www.bollywoodhungama.com/news/features/we-havent-won-any-filmfare-award-so-far-sajid-wajid/ |language=en |date=29 January 2011}}</ref> || শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালক || চিনেমা: দবং |- | ২০১১ || জি চিনে এৱাৰ্ডচ্‌ || শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালক || চিনেমা: দবং |- | ২০১১ || গিল্ড এৱাৰ্ড || শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালক || চিনেমা: দবং |- | ২০১১ || জিমা এৱাৰ্ড || শ্ৰেষ্ঠ ছবি || চিনেমা: দবং |- | ২০১১ || ষ্টাৰ স্ক্ৰিন এৱাৰ্ড || শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালক || চিনেমা: দবং |- | ২০১১ || জিমা এৱাৰ্ড || শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালক || চিনেমা: দবং |- | ২০১১ || জি চিনে এৱাৰ্ডচ্‌ || বছৰটোৰ শ্ৰেষ্ঠ ট্ৰেক || মুন্নি বদনাম হুই |- | ২০১২ || বিগ ষ্টাৰ || সকলোতকৈ মনোৰঞ্জক সংগীত || চিনেমা: এক থা টাইগাৰ |- | ২০১৩ || গিল্ড এৱাৰ্ড || বছৰটোৰ শ্ৰেষ্ঠ ৰেডিঅ' গীত || গীত: ফেভিকল চে |- | ২০১৪ || লাইফ অকে নাও এৱাৰ্ড || শ্ৰেষ্ঠ এলবাম || চিনেমা: ম্যে তেৰা হিৰ' |- | ২০১৬ || প্ৰাইড অৱ ইণ্ডিয়া || মিউজিক || মিউজিক |- | ২০১৮ || জিঅ' ফিল্মফেয়াৰ এৱাৰ্ড || বেকগ্ৰাউণ্ড স্কৰ || ডেডী |} ==তথ্যসূত্ৰ== {{ৰেফলিষ্ট}} ==বাহ্যিক সংযোগ== * [http://www.sajidwajid.com Official website] * {{IMDb name|1150796|Sajid Ali}} * {{IMDb name|00019507|Wajid Ali}} [[শ্ৰেণী:সংগীত পৰিচালক]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় সংগীতকাৰ যুটী]] 3zb8rzd416sh49vygp5qx73bgojbc3b 0 61123 331717 289508 2022-08-27T15:05:22Z ৰাজদ্বীপ ৰাজবংশী 26855 wikitext text/x-wiki {{Infobox official post |post = উপৰাষ্ট্ৰপতি |body = ভাৰত | formation= {{start date and age|1952|5|13|df=y}} |native_name = | constituting_instrument = [[ভাৰতীয় সংবিধান]] |flag = Flag of India.svg |flagsize = 110px |flagcaption = [[ভাৰতৰ জাতীয় পতাকা]] |flagborder = yes |insignia = Emblem of India.svg |insigniasize = 50px |insigniacaption = [[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতীক]] |termlength = পাঁচ বছৰ |termlength_qualified = (পুনৰ নিৰ্বাচনৰ যোগ্য) |residence = উপৰাষ্ট্ৰপতি ভৱন, [[নতুন দিল্লী]], [[ভাৰত]] |imagesize = |image = Shri JDhankhar.png |incumbent = [[জগদীপ ধনখড়]] |incumbentsince = ১১ আগষ্ট ২০২২ |style = মাননীয় উপৰাষ্ট্ৰপতি {{small|(ভাৰতত)}}<br/>দা অনাৰেবেল {{small|(বিদেশত)}} |appointer = [[লোকসভা]] আৰু [[ৰাজ্যসভা]]ৰ সকলো সাংসদেৰে গঠিত নিৰ্বাচন মণ্ডলী |inaugural = [[সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ]] {{small|(১৯৫২–১৯৬২)}} |salary = {{INRConvert|400000}} প্ৰতি মাহ<ref>http://www.timesnownews.com/india/article/arun-jaitley-budget-speech-2018-president-salary-vice-president-salary/194462</ref> |website = {{url|vicepresidentofindia.nic.in/}} |abbreviation = }} '''ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি''' ({{lang-en|Vice President of India}}) হৈছে [[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি]]ৰ পিছত [[ভাৰত]]ৰ দ্বিতীয় সৰ্বোচ্চ সাংবিধানিক পদবী।<ref name="vicepresidentofindia.nic.in">{{cite web|url=http://vicepresidentofindia.nic.in/const.asp |title=THE VICE-PRESIDENT OF INDIA AND THE CONSTITUTION |accessdate=13 October 2016 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120221002805/http://vicepresidentofindia.nic.in/const.asp |archivedate=21 February 2012 }}</ref> [[ভাৰতীয় সংবিধান]]ৰ অনুচ্ছেদ ৬৩ৰ মতে ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিৰ অনুপস্থিতিত ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতিয়ে তেওঁৰ কাৰ্যভাৰ গ্ৰহণ কৰে। ৰাষ্ট্ৰপতিৰ মৃত্যু, পদৰ পৰা অব্যাহতি ললে, মহাভিযোগৰ দ্বাৰা অপসাৰিত হলে অথবা অন্যান্য কাৰণত ৰাষ্ট্ৰপতিৰ পদ খালী হলে উপৰাষ্ট্ৰপতিয়ে ৰাষ্ট্ৰপতিৰ সকলো ক্ষমতা লাভ কৰে। ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি ভাৰতৰ উচ্চ সদন [[ৰাজ্যসভা]]ৰ অধ্যক্ষ। উৰাষ্ট্ৰপতিয়ে ৰাজ্যসভাত উত্থাপিত বিধেয়ক বিত্তীয় বিধেয়ক হয় নে নহয় বিবেচনা কৰে। তেওঁ ৰাজ্যসভাত উত্থাপিত কোনো বিধেয়ক ধন বিধেয়ক হিচাপে বিবেচনা কৰিলে তেওঁ উক্ত বিধেয়ক [[লোকসভাৰ অধ্যক্ষ]]লৈ বিবেচনাৰ বাবে পঠায়। সংবিধানৰ অনুচ্ছেদ ৬৬ৰ মতে [[লোকসভা]] আৰু [[ৰাজ্যসভা]]ৰ সকলো সাংসদেৰে গঠিত নিৰ্বাচন মণ্ডলীয়ে অনুপাতিক প্ৰতিনিধিত্ব পদ্ধতিৰে একক সংক্ৰমনশীল ভোটৰ দ্বাৰা উপৰাষ্ট্ৰপতিক নিৰ্বাচিত কৰে। ভাৰতৰ নিৰ্বাচন আয়োগে উপৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচন পৰিচালনা কৰে আৰু নিৰ্বাচিত উপৰাষ্ট্ৰপতিক ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে শপত পাঠ কৰায়।<ref>http://www.indiankanoon.org/doc/597714/</ref> ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি [[চণ্ডীগড়]]ত অৱস্থিত পঞ্জাব বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আচাৰ্য। [[সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ|ড॰ সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ]] ভাৰতৰ প্ৰথম উপৰাষ্ট্ৰপতি আছিল। ভাৰতৰ বৰ্তমান উপৰাষ্ট্ৰপতি [[জগদীপ ধনখড়]]। ২০২২ চনৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচনত তেওঁ ৰাষ্ট্ৰীয় গণতান্ত্ৰিক মিত্ৰজোঁটৰ সমৰ্থিত প্ৰাৰ্থী আছিল। তেওঁ তেওঁৰ নিকতম প্ৰতিদ্বন্দ্বী সংযুক্ত গণতান্ত্ৰিক মৰ্চাৰ সমৰ্থিত প্ৰাৰ্থী মাৰ্গাৰেট আলভাক পৰাজিত কৰি তেওঁ ভাৰতৰ ১৪তম উপৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়। ২০২২ চনৰ ১১ আগষ্ট তাৰিখে [[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি]] [[দ্ৰৌপদী মূৰ্মু|দ্ৰৌপদী মূৰ্মুএ]] তেওঁক উপৰাষ্ট্ৰপতি ৰূপে শপত গ্ৰহণ কৰোৱায়। ==উপযুক্ততা== ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে প্ৰাৰ্থীসমূহৰ নিম্নোক্ত অৰ্হতা সমূহৰ প্ৰয়োজন:<ref>{{cite web |title=ELECTION TO THE OFFICE OF VICE – PRESIDENT OF INDIA |url=http://eci.nic.in/eci_main/President_VP_Elec2012/FAQ_VP.pdf |publisher=Election Commission of India |accessdate=14 June 2018}}</ref> *ভাৰতীয় নাগৰিক হ’ব লাগিব। *তেওঁৰ বয়স অন্ততঃ ৩৫ বছৰ হ’ব লাগে। *তেওঁ কেন্দ্ৰীয় বা ৰাজ্যিক চৰকাৰৰ অধীনত কোনো লাভজনক পদত নিয়োজিত থাকিব নোৱাৰে। ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ প্ৰাৰ্থী [[লোকসভা]]লৈ নিৰ্বাচিত হোৱাৰ যোগ্যতা সমূহ তেওঁৰ থাকিব লাগে। আনহাতে উপৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ প্ৰাৰ্থী [[ৰাজ্যসভা]]লৈ নিৰ্বাচিত হোৱাৰ যোগ্যতা সমূহ তেওঁৰ থাকিব লাগে।<ref name="vicepresidentofindia.nic.in" /> ইয়াৰ মূল কাৰণ হৈছে ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি ৰাজ্যসভাৰ অধ্যক্ষ। ==নিৰ্বাচন পদ্ধতি== ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতিৰ নিৰ্বাচন পৰোক্ষ পদ্ধতিৰে [[লোকসভা]] আৰু [[ৰাজ্যসভা]]ৰ সমূহ সাংসদেৰে গঠিত নিৰ্বাচন মণ্ডলীয়ে ভোটৰ জৰিয়তে নিৰ্বাচন কৰে। উপৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে প্ৰাৰ্থীগৰাকীয়ে ন্যূনতম ২০ গৰাকী প্ৰস্তাৱক আৰু ২০ গৰাকী সমৰ্থকৰ সৈতে মনোনয়ন দাখিল কৰিব লাগে। প্ৰতিগৰাকী প্ৰাৰ্থীয়ে [[ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংক]]ত ₹১৫,০০০ জমা কৰিব লাগে। [[ভাৰতৰ নিৰ্বাচন আয়োগ|ভাৰতৰ নিৰ্বাচন আয়োগে]] উপৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচন প্ৰক্ৰিয়া পৰিচালনা কৰে। উপৰাষ্ট্ৰপতি পদ খালি হোৱাৰ ৬০ দিনৰ ভিতৰত এই নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত কৰা। দুয়ো সদনৰ চক্ৰিয়ক্ৰমত এখনৰ মহাসচিবক নিৰ্বাচনী বিষয়া নিযুক্ত কৰা হয়। তেওঁ নিৰ্বাচনৰ ৰাজহুৱা জাননী জাৰি কৰে আৰু প্ৰাৰ্থী সকলক মনোনয়ন আগবঢ়াবলৈ নিমন্ত্ৰণ জনায়। নিৰ্বাচনী বিষয়া গৰাকীয়ে মনোনয়ন পত্ৰ সমূহ পৰীক্ষা কৰে আৰু উপযুক্ত প্ৰাৰ্থী সকলৰ নাম বেলেট কাগজত সন্নিবিষ্ট কৰে। নিৰ্বাচন অনুপাতীয় প্ৰতিনিধিত্ব পদ্ধতিৰে পৰোক্ষ ভাবে একক বদলিকৰণ ভোটৰ সহায়ত গোপনীয় বেলেট কাগজত অনুষ্ঠিত হয়। নিৰ্বাচন মণ্ডলীয়ে তেওঁলোকৰ পছন্দ অনুসৰি প্ৰাৰ্থী সমূহ প্ৰথম, দ্বিতীয় আদি শ্ৰেণীত সজায়। গৃহীত মুঠ ভোটৰ আধাতকৈ এটা ভোট বেছি লাভ কৰিলে প্ৰাৰ্থী গৰাকী বিজয়ী ঘোষণা কৰা হয়। প্ৰথমতে প্ৰথম পছন্দৰ ভোটৰ গণনা কৰা হয়। যদি কোনো প্ৰাৰ্থীয়ে বিজয়ী হবলৈ নিৰ্ধাৰিত ভোট নাপায় তেন্তে আটাইতকৈ কম পছন্দৰ প্ৰাৰ্থীজনৰ ভোট বাদ দিয়া আৰু দ্বিতীয় পছন্দৰ ভোট সমূহ গণনা কৰা হয়। নিৰ্ধাৰিত সংখ্যক ভোট নোপোৱালৈকে এই প্ৰক্ৰিয়া চলি থাকে।<ref name="VPElection">http://164.100.47.5/Chairman-Rajyasabha/VPElection.htm</ref> নিৰ্বাচনৰ পিছত নিৰ্বাচনী বিষয়ে ফলাফল ঘোষণা কৰে। তাৰপিছত তেওঁ ফলাফল ভাৰত চৰকাৰৰ আইন আৰু ন্যায় মন্ত্ৰালয় আৰু নিৰ্বাচনী আয়োগক জনায়। তাৰপিছত ভাৰত চৰকাৰৰ চৰকাৰী ৰাজপত্ৰত তেওঁৰ নাম আনুষ্ঠানিকভাৱে প্ৰকাশ কৰা হয়। নিৰ্বাচনৰ পিছত [[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি]]য়ে নৱনিযুক্ত উপৰাষ্ট্ৰপতিক শপতবাক্য পাঠ কৰোৱায়। উপৰাষ্ট্ৰপতিয়ে তেওঁৰ কাৰ্যকালৰ যিকোনো সময়তে পদত্যাগ কৰিব পাৰে। ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে তেওঁৰ পদত্যাগ গ্ৰহণ কৰাৰ লগে লগে তেওঁৰ পদ খালি হয়। ===নিৰ্বাচন সম্পৰ্কীয় বিবাদ=== ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচনৰ সম্পৰ্কীয় সকলো বিবাদত [[ভাৰতৰ উচ্চতম ন্যায়ালয়]]ৰ কাষ চপাৰ বিধান আছে। উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ পাঁচ সদস্যযুক্ত বিচাৰপীঠে বিবাদৰ অনুসন্ধান কৰি ৰায়দান দিয়ে। উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ ৰায়দান এইক্ষেত্ৰত চূড়ান্ত।<ref name="VPElection" /> ==কাৰ্যকাল== উপৰাষ্ট্ৰপতিৰ কাৰ্যকাল পাঁচ বছৰ। তেওঁ এই পদৰ বাবে পুনৰ প্ৰতিদ্বন্দ্ব্ব্বিতা কৰিব পাৰে। তেওঁৰ কাৰ্যকাল শেষ হোৱাৰ আগতেও পদত্যাগ কৰিব পাৰে। মৃত্যু, পদত্যাগ বা অপসাৰণৰ ফলত উপৰাষ্ট্ৰপতিৰ পদ শূন্য হ’লে পুনৰ নিৰ্বাচনৰ বাহিৰে তেওঁৰ দায়িত্বভাৰ আনে লাভ নকৰে। যদিও তেওঁৰ অনুপস্থিতিত [[ৰাজ্যসভা]]ৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব ৰাজ্যসভাৰ উপাধ্যক্ষ গৰাকীয়ে পালন কৰে। ==অপসাৰণ== [[ভাৰতৰ সংবিধান]]ৰ মতে [[ৰাজ্য সভা]]ৰ নিৰংকুশ সংখ্যাগৰিষ্ঠতাৰে গৃহীত হোৱা উপৰাষ্ট্ৰপতিৰ অপসাৰণৰ প্ৰস্তাৱ [[লোকসভা]]ৰ সংখ্যাগৰিষ্ঠতাৰ দ্বাৰা সন্মতি লাভ কৰিলে তেওঁক পদৰ পৰা অপসাৰিত কৰিব পাৰি।<ref name="vicepresidentofindia.nic.in" /> কিন্তু এই প্ৰস্তাৱ ১৪ দিন আগতীয়াকৈ জাননী দিয়াৰ পিছত হে আগুৱাই নিব পাৰি। সংবিধানত উপৰাষ্ট্ৰপতিৰ অপসাৰণৰ কোনো কাৰণ উল্লেখ নাই। বৰ্তমানলৈকে ভাৰতৰ কোনো উপৰাষ্ট্ৰপতিকে অপসাৰিত কৰা হোৱা নাই।<ref>{{cite web|url=https://indiankanoon.org/doc/61480953/ |title=Interpretation of Article 122 by the Supreme Court|accessdate=3 August 2017}}</ref> উচ্চতম ন্যায়ালয়ে নিৰ্বাচনত কোনো অনিয়ম দেখা পালে আৰু ভাৰতীয় সংবিধানক অৱমাননা কৰিলে উপৰাষ্ট্ৰপতিক অপসাৰিত কৰিব পাৰে। ==দৰমহা আৰু পেঞ্চন== ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে কোনো দৰমহাৰ ব্যৱস্থা নাই। তেওঁ ৰাজ্যসভাৰ অধ্যক্ষ হিচাপে প্ৰতি মাহে ₹৪,০০,০০০ টকা লাভ কৰে। ইয়াৰ লগতে তেওঁ দৈনিক ভত্তা, বিনামূলীয়া থকাৰ সুবিধা, চিকিৎসা, ভ্ৰমণ আৰু অন্যান্য সা-সুবিধা লাভ কৰে। যেতিয়া উপৰাষ্ট্ৰপতিয়ে ৰাষ্ট্ৰপতিৰ অনুপস্থিতিত তেওঁৰ কাৰ্যভাৰ গ্ৰহণ কৰে তেতিয়া তেওঁ ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে লাভ কৰা দৰমহা আৰু অন্যান্য সা-সুবিধা সমূহ লাভ কৰে। তেওঁৰ পেঞ্চন মূল দৰমহাৰ ৫০%।<ref name="Vice President pension Act">{{cite news|url=http://mha.nic.in/pdfs/Vice_presidents_pension_act1997.pdf|title=The Vice President's Pension Act of 1997|date=9 November 2008|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]]|accessdate=15 April 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20111126153132/http://mha.nic.in/pdfs/Vice_presidents_pension_act1997.pdf|archive-date=26 November 2011|url-status=dead}}</ref> ==ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতিসকলৰ তালিকা== {{Main|ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতিসকলৰ তালিকা}} *† চিনে কাৰ্যকালত মৃত্যু হোৱা সূচায় {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;margin-top:0.5em;" |- ! {{Tooltip|ক্ৰমিক সংখ্যা}} ! width=15%|নাম<br />{{small|(জন্ম–মৃত্যু)}}<ref> {{cite web|url=https://vicepresidentofindia.nic.in/former-vice-Presidents|title=Former Vice Presidents|website=Vice President of India|accessdate=2 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20180830100438/http://vicepresidentofindia.nic.in/former-vice-Presidents|archive-date=30 August 2018|url-status=live}}</ref> !class="unsortable"| আলোকচিত্ৰ ! নিৰ্বাচন<br /><small>(% ভোট)</small> ! কাৰ্যকালৰ আৰম্ভণি ! কাৰ্যকালৰ সমাপ্তি ! কাৰ্যকাল <small>(বছৰ)</small> ! ৰাষ্ট্ৰপতিসকল ! scope="col" class="unsortable" colspan="1"| দল |- !rowspan=2| ১ | rowspan=2|[[সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ]]<br /><small>(১৮৮৮–১৯৭৫)</small> | rowspan=2| [[File:Photograph of Sarvepalli Radhakrishnan presented to First Lady Jacqueline Kennedy in 1962.jpg|100px|alt=Sarvepalli Radhakrishnan]] | ১৯৫২<br /><small>(বিনাপ্ৰতিদ্বন্দিতাৰে)</small> | ১৩ মে' ১৯৫২ | ১২ মে' ১৯৫৭ | rowspan=2|১০ | rowspan=2|[[ৰাজেন্দ্ৰ প্ৰসাদ]] |rowspan=2|নিৰ্দলীয় |- |১৯৫৭<br /><small>(বিনাপ্ৰতিদ্বন্দিতাৰে)</small> |১৩ মে' ১৯৫৭ |১২ মে' ১৯৬২ |- ! ২ | [[জাকিৰ হুছেইন (ৰাজনীতিবিদ)|জাকিৰ হুছেইন]]<br /><small>(১৮৯৭–১৯৬৯)</small> |[[File:DR. ZAKIR HUSAIN - PICTORIAL BIOGRAPHY 0005.jpg|100px|alt=Zakir Hussain]] |১৯৬২<br /><small>(৯৭.৫৯)</small> | ১৩ মে' ১৯৬২ | ১২ মে' ১৯৬৭ | ৫ | [[সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ]] |নিৰ্দলীয় |- ! ৩ | [[বৰাহগিৰি ভেংকট গিৰি]]<br /><small>(১৮৯৪–১৯৮০)</small> |[[File:V.V.Giri.jpg|100px|alt=V.V. Giri]] | ১৯৬৭<br /><small>(৭১.৪৫)</small> | ১৩ মে' ১৯৬৭ | ৩ মে' ১৯৬৯ | ২ | [[জাকিৰ হুছেইন (ৰাজনীতিবিদ)|জাকিৰ হুছেইন]] |নিৰ্দলীয় |- ! ৪ | [[গোপাল স্বৰূপ পাঠক]]<br /><small>(১৮৯৬–১৯৮২)</small> | |১৯৬৯<br /><small>(৪৯.৯)</small> | ৩১ আগষ্ট ১৯৬৯ | ৩০ আগষ্ট ১৯৭৪ | ৫ | [[বৰাহগিৰি ভেংকট গিৰি]] (১৯৬৯–১৯৭৪)<br />[[ফকৰুদ্দিন আলি আহমেদ]] (১৯৭৪) |নিৰ্দলীয় |- ! ৫ | [[বাচাপ্পা দনপ্পা জাত্তি]]<br /><small>(২০১২–২০০২)</small> | | ১৯৭৪<br /><small>(৭৮.৭০)</small> | ৩১ আগষ্ট ১৯৭৪ | ৩০ আগষ্ট ১৯৭৯ | ৫ | [[ফকৰুদ্দিন আলি আহমেদ]] (১৯৭৪–১৯৭৭)<br />[[নীলম সঞ্জীৱ ৰেড্ডী]] (১৯৭৭-১৯৭৯) |[[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] |- ! ৬ | [[মহম্মদ হিদায়তউল্লা]]<br /><small>(১৯০৫–১৯৯২)</small> | [[File:Justice M. Hidayatullah.jpg|100px]] | ১৯৭৯<br /><small>(বিনাপ্ৰতিদ্বন্দিতাৰে)</small> | ৩১ আগষ্ট ১৯৭৯ | ৩০ আগষ্ট ১৯৮৪ | ৫ | [[নীলম সঞ্জীৱ ৰেড্ডী]] (১৯৭৯-১৯৮২)<br />[[জাইল সিং]] (১৯৮২-১৯৮৪) |নিৰ্দলীয় |- ! ৭ | [[আৰ ভেঙ্কটৰমন]]<br /><small>(১৯১০-২০০৯)</small> | [[File:R Venkataraman.jpg|100px|alt=R Venkataraman]] | ১৯৮৪ <br /><small>(৭১.০৫)</small> | ৩১ আগষ্ট ১৯৮৪ | ২৪ জুলাই ১৯৮৭ | ৩ | [[জাইল সিং]] |[[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] |- ! ৮ | [[শঙ্কৰ দয়াল শৰ্মা]] <br /><small>(১৯১৮–১৯৯৯)</small> | [[File:Shankar Dayal Sharma 36.jpg|100px|alt=Shankar Dayal Sharma]] | ১৯৮৭<br /><small>(বিনাপ্ৰতিদ্বন্দিতাৰে)</small> | ৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৯৮৭ | ২৪ জুলাই ১৯৯২ | ৫ | [[আৰ ভেঙ্কটৰমন]] |[[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] |- ! 9 | [[শঙ্কৰ দয়াল শৰ্মা]]<br /><small>(১৯২১–২০০৫)</small> | [[File:President Clinton with Indian president K. R. Narayanan (cropped).jpg|100px|alt=K.R. Narayanan]] | ১৯৯২<br /><small>(৯৯.৮৬)</small> |২১ আগষ্ট ১৯৯২ | ২৪ জুলাই ১৯৯৭ | ৫ | [[শঙ্কৰ দয়াল শৰ্মা]] |[[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] |- ! ১০ | [[কৃষণ কান্ত]] {{Dagger}}<br /><small>(১৯২৭–২০০২)</small> |[[File:Krishan Kant 2005 stamp of India.jpg|100px|alt=Krishna Kant]] | [[1997 Indian vice-presidential election|1997]]<br /><small>(61.76)</small> | ২১ আগষ্ট ১৯৯৭ | ২৭ জুলাই ২০০২ | ৫ | [[কে আৰ নাৰায়ণন]] (১৯৯৭-২০০২)<br />[[এ পি জে আব্দুল কালাম]] (২০০২) |জনতা দল |- ! ১১ | [[ভৈৰণ সিং শেখৱত]]<br /><small>(১৯২৪–২০১০)</small> | [[File:BS Shekhawat.jpg|100px|alt=Bhairon Singh Shekhawat]] |২০০২<br /><small>(৫৯.৮২)</small> | ১৯ আগষ্ট ২০০২ | ২১ জুলাই ২০০৭ | ৫ | [[এ পি জে আব্দুল কালাম]] |[[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]] |- !rowspan=2| ১২ | rowspan=2| [[মহম্মদ হামিদ আনচাৰি]]<br /><small>(১৯৩৭–)</small> | rowspan=2|[[File:Mohammad Hamid Ansari.JPG|100px|alt=Hamid Ansari]] | ২০০৭<br /><small>(৬০.৫১)</small> | ১১ আগষ্ট ২০০৭ | ১১ আগষ্ট ২০১২ | rowspan=2|১০ | rowspan=2|[[প্ৰতিভা পাটিল]] (২০০৭–২০১২)<br />[[প্ৰণৱ মুখাৰ্জী]] (২০১২-২০১৭)<br />[[ৰাম নাথ কোৱিন্দ]] (২০১৭) | rowspan=2|[[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] |- |২০১২<br /><small>(৬৭.৩১)</small> |১১ আগষ্ট ২০১২ |১১ আগষ্ট ২০১৭ |- ! ১৩ | [[ভেংকাইয়া নাইডু]] <br /><small>(১৯৪৯–)</small> | [[File:The Vice President, Shri M. Venkaiah Naidu addressing the gathering on the occasion of 100th Birth Anniversary of Shri Dattopanth Thengri, in New Delhi on November 13, 2019 (cropped).JPG|100px|alt=Venkaiah Naidu]] | ২০১৭<br /><small>(৬৭.৮৯)</small> | ১১ আগষ্ট ২০১৭ | বৰ্তমানলৈকে | {{mdash}} | [[ৰাম নাথ কোৱিন্দ]] |[[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]] |} ==তথ্য উৎস== {{ৰেফলিষ্ট}} ==বাহ্যিক সংযোগ== * {{official website|http://vicepresidentofindia.nic.in/}} {{সাঁচ:ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি]] nzyjghl2rsz9t6ebems3ea7suzkeh4w 331718 331717 2022-08-27T15:42:49Z ৰাজদ্বীপ ৰাজবংশী 26855 /* ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতিসকলৰ তালিকা */ wikitext text/x-wiki {{Infobox official post |post = উপৰাষ্ট্ৰপতি |body = ভাৰত | formation= {{start date and age|1952|5|13|df=y}} |native_name = | constituting_instrument = [[ভাৰতীয় সংবিধান]] |flag = Flag of India.svg |flagsize = 110px |flagcaption = [[ভাৰতৰ জাতীয় পতাকা]] |flagborder = yes |insignia = Emblem of India.svg |insigniasize = 50px |insigniacaption = [[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতীক]] |termlength = পাঁচ বছৰ |termlength_qualified = (পুনৰ নিৰ্বাচনৰ যোগ্য) |residence = উপৰাষ্ট্ৰপতি ভৱন, [[নতুন দিল্লী]], [[ভাৰত]] |imagesize = |image = Shri JDhankhar.png |incumbent = [[জগদীপ ধনখড়]] |incumbentsince = ১১ আগষ্ট ২০২২ |style = মাননীয় উপৰাষ্ট্ৰপতি {{small|(ভাৰতত)}}<br/>দা অনাৰেবেল {{small|(বিদেশত)}} |appointer = [[লোকসভা]] আৰু [[ৰাজ্যসভা]]ৰ সকলো সাংসদেৰে গঠিত নিৰ্বাচন মণ্ডলী |inaugural = [[সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ]] {{small|(১৯৫২–১৯৬২)}} |salary = {{INRConvert|400000}} প্ৰতি মাহ<ref>http://www.timesnownews.com/india/article/arun-jaitley-budget-speech-2018-president-salary-vice-president-salary/194462</ref> |website = {{url|vicepresidentofindia.nic.in/}} |abbreviation = }} '''ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি''' ({{lang-en|Vice President of India}}) হৈছে [[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি]]ৰ পিছত [[ভাৰত]]ৰ দ্বিতীয় সৰ্বোচ্চ সাংবিধানিক পদবী।<ref name="vicepresidentofindia.nic.in">{{cite web|url=http://vicepresidentofindia.nic.in/const.asp |title=THE VICE-PRESIDENT OF INDIA AND THE CONSTITUTION |accessdate=13 October 2016 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120221002805/http://vicepresidentofindia.nic.in/const.asp |archivedate=21 February 2012 }}</ref> [[ভাৰতীয় সংবিধান]]ৰ অনুচ্ছেদ ৬৩ৰ মতে ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিৰ অনুপস্থিতিত ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতিয়ে তেওঁৰ কাৰ্যভাৰ গ্ৰহণ কৰে। ৰাষ্ট্ৰপতিৰ মৃত্যু, পদৰ পৰা অব্যাহতি ললে, মহাভিযোগৰ দ্বাৰা অপসাৰিত হলে অথবা অন্যান্য কাৰণত ৰাষ্ট্ৰপতিৰ পদ খালী হলে উপৰাষ্ট্ৰপতিয়ে ৰাষ্ট্ৰপতিৰ সকলো ক্ষমতা লাভ কৰে। ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি ভাৰতৰ উচ্চ সদন [[ৰাজ্যসভা]]ৰ অধ্যক্ষ। উৰাষ্ট্ৰপতিয়ে ৰাজ্যসভাত উত্থাপিত বিধেয়ক বিত্তীয় বিধেয়ক হয় নে নহয় বিবেচনা কৰে। তেওঁ ৰাজ্যসভাত উত্থাপিত কোনো বিধেয়ক ধন বিধেয়ক হিচাপে বিবেচনা কৰিলে তেওঁ উক্ত বিধেয়ক [[লোকসভাৰ অধ্যক্ষ]]লৈ বিবেচনাৰ বাবে পঠায়। সংবিধানৰ অনুচ্ছেদ ৬৬ৰ মতে [[লোকসভা]] আৰু [[ৰাজ্যসভা]]ৰ সকলো সাংসদেৰে গঠিত নিৰ্বাচন মণ্ডলীয়ে অনুপাতিক প্ৰতিনিধিত্ব পদ্ধতিৰে একক সংক্ৰমনশীল ভোটৰ দ্বাৰা উপৰাষ্ট্ৰপতিক নিৰ্বাচিত কৰে। ভাৰতৰ নিৰ্বাচন আয়োগে উপৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচন পৰিচালনা কৰে আৰু নিৰ্বাচিত উপৰাষ্ট্ৰপতিক ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে শপত পাঠ কৰায়।<ref>http://www.indiankanoon.org/doc/597714/</ref> ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি [[চণ্ডীগড়]]ত অৱস্থিত পঞ্জাব বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আচাৰ্য। [[সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ|ড॰ সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ]] ভাৰতৰ প্ৰথম উপৰাষ্ট্ৰপতি আছিল। ভাৰতৰ বৰ্তমান উপৰাষ্ট্ৰপতি [[জগদীপ ধনখড়]]। ২০২২ চনৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচনত তেওঁ ৰাষ্ট্ৰীয় গণতান্ত্ৰিক মিত্ৰজোঁটৰ সমৰ্থিত প্ৰাৰ্থী আছিল। তেওঁ তেওঁৰ নিকতম প্ৰতিদ্বন্দ্বী সংযুক্ত গণতান্ত্ৰিক মৰ্চাৰ সমৰ্থিত প্ৰাৰ্থী মাৰ্গাৰেট আলভাক পৰাজিত কৰি তেওঁ ভাৰতৰ ১৪তম উপৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়। ২০২২ চনৰ ১১ আগষ্ট তাৰিখে [[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি]] [[দ্ৰৌপদী মূৰ্মু|দ্ৰৌপদী মূৰ্মুএ]] তেওঁক উপৰাষ্ট্ৰপতি ৰূপে শপত গ্ৰহণ কৰোৱায়। ==উপযুক্ততা== ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে প্ৰাৰ্থীসমূহৰ নিম্নোক্ত অৰ্হতা সমূহৰ প্ৰয়োজন:<ref>{{cite web |title=ELECTION TO THE OFFICE OF VICE – PRESIDENT OF INDIA |url=http://eci.nic.in/eci_main/President_VP_Elec2012/FAQ_VP.pdf |publisher=Election Commission of India |accessdate=14 June 2018}}</ref> *ভাৰতীয় নাগৰিক হ’ব লাগিব। *তেওঁৰ বয়স অন্ততঃ ৩৫ বছৰ হ’ব লাগে। *তেওঁ কেন্দ্ৰীয় বা ৰাজ্যিক চৰকাৰৰ অধীনত কোনো লাভজনক পদত নিয়োজিত থাকিব নোৱাৰে। ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ প্ৰাৰ্থী [[লোকসভা]]লৈ নিৰ্বাচিত হোৱাৰ যোগ্যতা সমূহ তেওঁৰ থাকিব লাগে। আনহাতে উপৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ প্ৰাৰ্থী [[ৰাজ্যসভা]]লৈ নিৰ্বাচিত হোৱাৰ যোগ্যতা সমূহ তেওঁৰ থাকিব লাগে।<ref name="vicepresidentofindia.nic.in" /> ইয়াৰ মূল কাৰণ হৈছে ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি ৰাজ্যসভাৰ অধ্যক্ষ। ==নিৰ্বাচন পদ্ধতি== ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতিৰ নিৰ্বাচন পৰোক্ষ পদ্ধতিৰে [[লোকসভা]] আৰু [[ৰাজ্যসভা]]ৰ সমূহ সাংসদেৰে গঠিত নিৰ্বাচন মণ্ডলীয়ে ভোটৰ জৰিয়তে নিৰ্বাচন কৰে। উপৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে প্ৰাৰ্থীগৰাকীয়ে ন্যূনতম ২০ গৰাকী প্ৰস্তাৱক আৰু ২০ গৰাকী সমৰ্থকৰ সৈতে মনোনয়ন দাখিল কৰিব লাগে। প্ৰতিগৰাকী প্ৰাৰ্থীয়ে [[ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংক]]ত ₹১৫,০০০ জমা কৰিব লাগে। [[ভাৰতৰ নিৰ্বাচন আয়োগ|ভাৰতৰ নিৰ্বাচন আয়োগে]] উপৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচন প্ৰক্ৰিয়া পৰিচালনা কৰে। উপৰাষ্ট্ৰপতি পদ খালি হোৱাৰ ৬০ দিনৰ ভিতৰত এই নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত কৰা। দুয়ো সদনৰ চক্ৰিয়ক্ৰমত এখনৰ মহাসচিবক নিৰ্বাচনী বিষয়া নিযুক্ত কৰা হয়। তেওঁ নিৰ্বাচনৰ ৰাজহুৱা জাননী জাৰি কৰে আৰু প্ৰাৰ্থী সকলক মনোনয়ন আগবঢ়াবলৈ নিমন্ত্ৰণ জনায়। নিৰ্বাচনী বিষয়া গৰাকীয়ে মনোনয়ন পত্ৰ সমূহ পৰীক্ষা কৰে আৰু উপযুক্ত প্ৰাৰ্থী সকলৰ নাম বেলেট কাগজত সন্নিবিষ্ট কৰে। নিৰ্বাচন অনুপাতীয় প্ৰতিনিধিত্ব পদ্ধতিৰে পৰোক্ষ ভাবে একক বদলিকৰণ ভোটৰ সহায়ত গোপনীয় বেলেট কাগজত অনুষ্ঠিত হয়। নিৰ্বাচন মণ্ডলীয়ে তেওঁলোকৰ পছন্দ অনুসৰি প্ৰাৰ্থী সমূহ প্ৰথম, দ্বিতীয় আদি শ্ৰেণীত সজায়। গৃহীত মুঠ ভোটৰ আধাতকৈ এটা ভোট বেছি লাভ কৰিলে প্ৰাৰ্থী গৰাকী বিজয়ী ঘোষণা কৰা হয়। প্ৰথমতে প্ৰথম পছন্দৰ ভোটৰ গণনা কৰা হয়। যদি কোনো প্ৰাৰ্থীয়ে বিজয়ী হবলৈ নিৰ্ধাৰিত ভোট নাপায় তেন্তে আটাইতকৈ কম পছন্দৰ প্ৰাৰ্থীজনৰ ভোট বাদ দিয়া আৰু দ্বিতীয় পছন্দৰ ভোট সমূহ গণনা কৰা হয়। নিৰ্ধাৰিত সংখ্যক ভোট নোপোৱালৈকে এই প্ৰক্ৰিয়া চলি থাকে।<ref name="VPElection">http://164.100.47.5/Chairman-Rajyasabha/VPElection.htm</ref> নিৰ্বাচনৰ পিছত নিৰ্বাচনী বিষয়ে ফলাফল ঘোষণা কৰে। তাৰপিছত তেওঁ ফলাফল ভাৰত চৰকাৰৰ আইন আৰু ন্যায় মন্ত্ৰালয় আৰু নিৰ্বাচনী আয়োগক জনায়। তাৰপিছত ভাৰত চৰকাৰৰ চৰকাৰী ৰাজপত্ৰত তেওঁৰ নাম আনুষ্ঠানিকভাৱে প্ৰকাশ কৰা হয়। নিৰ্বাচনৰ পিছত [[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি]]য়ে নৱনিযুক্ত উপৰাষ্ট্ৰপতিক শপতবাক্য পাঠ কৰোৱায়। উপৰাষ্ট্ৰপতিয়ে তেওঁৰ কাৰ্যকালৰ যিকোনো সময়তে পদত্যাগ কৰিব পাৰে। ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে তেওঁৰ পদত্যাগ গ্ৰহণ কৰাৰ লগে লগে তেওঁৰ পদ খালি হয়। ===নিৰ্বাচন সম্পৰ্কীয় বিবাদ=== ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচনৰ সম্পৰ্কীয় সকলো বিবাদত [[ভাৰতৰ উচ্চতম ন্যায়ালয়]]ৰ কাষ চপাৰ বিধান আছে। উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ পাঁচ সদস্যযুক্ত বিচাৰপীঠে বিবাদৰ অনুসন্ধান কৰি ৰায়দান দিয়ে। উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ ৰায়দান এইক্ষেত্ৰত চূড়ান্ত।<ref name="VPElection" /> ==কাৰ্যকাল== উপৰাষ্ট্ৰপতিৰ কাৰ্যকাল পাঁচ বছৰ। তেওঁ এই পদৰ বাবে পুনৰ প্ৰতিদ্বন্দ্ব্ব্বিতা কৰিব পাৰে। তেওঁৰ কাৰ্যকাল শেষ হোৱাৰ আগতেও পদত্যাগ কৰিব পাৰে। মৃত্যু, পদত্যাগ বা অপসাৰণৰ ফলত উপৰাষ্ট্ৰপতিৰ পদ শূন্য হ’লে পুনৰ নিৰ্বাচনৰ বাহিৰে তেওঁৰ দায়িত্বভাৰ আনে লাভ নকৰে। যদিও তেওঁৰ অনুপস্থিতিত [[ৰাজ্যসভা]]ৰ অধ্যক্ষৰ দায়িত্ব ৰাজ্যসভাৰ উপাধ্যক্ষ গৰাকীয়ে পালন কৰে। ==অপসাৰণ== [[ভাৰতৰ সংবিধান]]ৰ মতে [[ৰাজ্য সভা]]ৰ নিৰংকুশ সংখ্যাগৰিষ্ঠতাৰে গৃহীত হোৱা উপৰাষ্ট্ৰপতিৰ অপসাৰণৰ প্ৰস্তাৱ [[লোকসভা]]ৰ সংখ্যাগৰিষ্ঠতাৰ দ্বাৰা সন্মতি লাভ কৰিলে তেওঁক পদৰ পৰা অপসাৰিত কৰিব পাৰি।<ref name="vicepresidentofindia.nic.in" /> কিন্তু এই প্ৰস্তাৱ ১৪ দিন আগতীয়াকৈ জাননী দিয়াৰ পিছত হে আগুৱাই নিব পাৰি। সংবিধানত উপৰাষ্ট্ৰপতিৰ অপসাৰণৰ কোনো কাৰণ উল্লেখ নাই। বৰ্তমানলৈকে ভাৰতৰ কোনো উপৰাষ্ট্ৰপতিকে অপসাৰিত কৰা হোৱা নাই।<ref>{{cite web|url=https://indiankanoon.org/doc/61480953/ |title=Interpretation of Article 122 by the Supreme Court|accessdate=3 August 2017}}</ref> উচ্চতম ন্যায়ালয়ে নিৰ্বাচনত কোনো অনিয়ম দেখা পালে আৰু ভাৰতীয় সংবিধানক অৱমাননা কৰিলে উপৰাষ্ট্ৰপতিক অপসাৰিত কৰিব পাৰে। ==দৰমহা আৰু পেঞ্চন== ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে কোনো দৰমহাৰ ব্যৱস্থা নাই। তেওঁ ৰাজ্যসভাৰ অধ্যক্ষ হিচাপে প্ৰতি মাহে ₹৪,০০,০০০ টকা লাভ কৰে। ইয়াৰ লগতে তেওঁ দৈনিক ভত্তা, বিনামূলীয়া থকাৰ সুবিধা, চিকিৎসা, ভ্ৰমণ আৰু অন্যান্য সা-সুবিধা লাভ কৰে। যেতিয়া উপৰাষ্ট্ৰপতিয়ে ৰাষ্ট্ৰপতিৰ অনুপস্থিতিত তেওঁৰ কাৰ্যভাৰ গ্ৰহণ কৰে তেতিয়া তেওঁ ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে লাভ কৰা দৰমহা আৰু অন্যান্য সা-সুবিধা সমূহ লাভ কৰে। তেওঁৰ পেঞ্চন মূল দৰমহাৰ ৫০%।<ref name="Vice President pension Act">{{cite news|url=http://mha.nic.in/pdfs/Vice_presidents_pension_act1997.pdf|title=The Vice President's Pension Act of 1997|date=9 November 2008|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]]|accessdate=15 April 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20111126153132/http://mha.nic.in/pdfs/Vice_presidents_pension_act1997.pdf|archive-date=26 November 2011|url-status=dead}}</ref> ==ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতিসকলৰ তালিকা== {{Main|ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতিসকলৰ তালিকা}} *† চিনে কাৰ্যকালত মৃত্যু হোৱা সূচায় {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;margin-top:0.5em;" |- ! {{Tooltip|ক্ৰমিক সংখ্যা}} ! width=15%|নাম<br />{{small|(জন্ম–মৃত্যু)}}<ref> {{cite web|url=https://vicepresidentofindia.nic.in/former-vice-Presidents|title=Former Vice Presidents|website=Vice President of India|accessdate=2 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20180830100438/http://vicepresidentofindia.nic.in/former-vice-Presidents|archive-date=30 August 2018|url-status=live}}</ref> !class="unsortable"| আলোকচিত্ৰ ! নিৰ্বাচন<br /><small>(% ভোট)</small> ! কাৰ্যকালৰ আৰম্ভণি ! কাৰ্যকালৰ সমাপ্তি ! কাৰ্যকাল <small>(বছৰ)</small> ! ৰাষ্ট্ৰপতিসকল ! scope="col" class="unsortable" colspan="1"| দল |- !rowspan=2| ১ | rowspan=2|[[সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ]]<br /><small>(১৮৮৮–১৯৭৫)</small> | rowspan=2| [[File:Photograph of Sarvepalli Radhakrishnan presented to First Lady Jacqueline Kennedy in 1962.jpg|100px|alt=Sarvepalli Radhakrishnan]] | ১৯৫২<br /><small>(বিনাপ্ৰতিদ্বন্দিতাৰে)</small> | ১৩ মে' ১৯৫২ | ১২ মে' ১৯৫৭ | rowspan=2|১০ | rowspan=2|[[ৰাজেন্দ্ৰ প্ৰসাদ]] |rowspan=2|নিৰ্দলীয় |- |১৯৫৭<br /><small>(বিনাপ্ৰতিদ্বন্দিতাৰে)</small> |১৩ মে' ১৯৫৭ |১২ মে' ১৯৬২ |- ! ২ | [[জাকিৰ হুছেইন (ৰাজনীতিবিদ)|জাকিৰ হুছেইন]]<br /><small>(১৮৯৭–১৯৬৯)</small> |[[File:DR. ZAKIR HUSAIN - PICTORIAL BIOGRAPHY 0005.jpg|100px|alt=Zakir Hussain]] |১৯৬২<br /><small>(৯৭.৫৯)</small> | ১৩ মে' ১৯৬২ | ১২ মে' ১৯৬৭ | ৫ | [[সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ]] |নিৰ্দলীয় |- ! ৩ | [[বৰাহগিৰি ভেংকট গিৰি]]<br /><small>(১৮৯৪–১৯৮০)</small> |[[File:V.V.Giri.jpg|100px|alt=V.V. Giri]] | ১৯৬৭<br /><small>(৭১.৪৫)</small> | ১৩ মে' ১৯৬৭ | ৩ মে' ১৯৬৯ | ২ | [[জাকিৰ হুছেইন (ৰাজনীতিবিদ)|জাকিৰ হুছেইন]] |নিৰ্দলীয় |- ! ৪ | [[গোপাল স্বৰূপ পাঠক]]<br /><small>(১৮৯৬–১৯৮২)</small> | [[File:Gopal Swarup Pathak1.jpg|100px]] |১৯৬৯<br /><small>(৪৯.৯)</small> | ৩১ আগষ্ট ১৯৬৯ | ৩০ আগষ্ট ১৯৭৪ | ৫ | [[বৰাহগিৰি ভেংকট গিৰি]] (১৯৬৯–১৯৭৪)<br />[[ফকৰুদ্দিন আলি আহমেদ]] (১৯৭৪) |নিৰ্দলীয় |- ! ৫ | [[বাচাপ্পা দনপ্পা জাত্তি]]<br /><small>(২০১২–২০০২)</small> |[[File:B.D Jatti (enhanced).jpg|100px]] | ১৯৭৪<br /><small>(৭৮.৭০)</small> | ৩১ আগষ্ট ১৯৭৪ | ৩০ আগষ্ট ১৯৭৯ | ৫ | [[ফকৰুদ্দিন আলি আহমেদ]] (১৯৭৪–১৯৭৭)<br />[[নীলম সঞ্জীৱ ৰেড্ডী]] (১৯৭৭-১৯৭৯) |[[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] |- ! ৬ | [[মহম্মদ হিদায়তউল্লা]]<br /><small>(১৯০৫–১৯৯২)</small> | [[File:Justice M. Hidayatullah.jpg|100px]] | ১৯৭৯<br /><small>(বিনাপ্ৰতিদ্বন্দিতাৰে)</small> | ৩১ আগষ্ট ১৯৭৯ | ৩০ আগষ্ট ১৯৮৪ | ৫ | [[নীলম সঞ্জীৱ ৰেড্ডী]] (১৯৭৯-১৯৮২)<br />[[জাইল সিং]] (১৯৮২-১৯৮৪) |নিৰ্দলীয় |- ! ৭ | [[আৰ ভেঙ্কটৰমন]]<br /><small>(১৯১০-২০০৯)</small> | [[File:R Venkataraman.jpg|100px|alt=R Venkataraman]] | ১৯৮৪ <br /><small>(৭১.০৫)</small> | ৩১ আগষ্ট ১৯৮৪ | ২৪ জুলাই ১৯৮৭ | ৩ | [[জাইল সিং]] |[[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] |- ! ৮ | [[শঙ্কৰ দয়াল শৰ্মা]] <br /><small>(১৯১৮–১৯৯৯)</small> | [[File:Shankar Dayal Sharma 36.jpg|100px|alt=Shankar Dayal Sharma]] | ১৯৮৭<br /><small>(বিনাপ্ৰতিদ্বন্দিতাৰে)</small> | ৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৯৮৭ | ২৪ জুলাই ১৯৯২ | ৫ | [[আৰ ভেঙ্কটৰমন]] |[[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] |- ! 9 | [[শঙ্কৰ দয়াল শৰ্মা]]<br /><small>(১৯২১–২০০৫)</small> | [[File:President Clinton with Indian president K. R. Narayanan (cropped).jpg|100px|alt=K.R. Narayanan]] | ১৯৯২<br /><small>(৯৯.৮৬)</small> |২১ আগষ্ট ১৯৯২ | ২৪ জুলাই ১৯৯৭ | ৫ | [[শঙ্কৰ দয়াল শৰ্মা]] |[[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] |- ! ১০ | [[কৃষণ কান্ত]] {{Dagger}}<br /><small>(১৯২৭–২০০২)</small> |[[File:Krishan Kant 2005 stamp of India.jpg|100px|alt=Krishna Kant]] | [[1997 Indian vice-presidential election|1997]]<br /><small>(61.76)</small> | ২১ আগষ্ট ১৯৯৭ | ২৭ জুলাই ২০০২ | ৫ | [[কে আৰ নাৰায়ণন]] (১৯৯৭-২০০২)<br />[[এ পি জে আব্দুল কালাম]] (২০০২) |জনতা দল |- ! ১১ | [[ভৈৰণ সিং শেখৱত]]<br /><small>(১৯২৪–২০১০)</small> | [[File:BS Shekhawat.jpg|100px|alt=Bhairon Singh Shekhawat]] |২০০২<br /><small>(৫৯.৮২)</small> | ১৯ আগষ্ট ২০০২ | ২১ জুলাই ২০০৭ | ৫ | [[এ পি জে আব্দুল কালাম]] |[[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]] |- !rowspan=2| ১২ | rowspan=2| [[মহম্মদ হামিদ আনচাৰি]]<br /><small>(১৯৩৭–)</small> | rowspan=2|[[File:Mohammad Hamid Ansari.JPG|100px|alt=Hamid Ansari]] | ২০০৭<br /><small>(৬০.৫১)</small> | ১১ আগষ্ট ২০০৭ | ১১ আগষ্ট ২০১২ | rowspan=2|১০ | rowspan=2|[[প্ৰতিভা পাটিল]] (২০০৭–২০১২)<br />[[প্ৰণৱ মুখাৰ্জী]] (২০১২-২০১৭)<br />[[ৰাম নাথ কোৱিন্দ]] (২০১৭) | rowspan=2|[[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] |- |২০১২<br /><small>(৬৭.৩১)</small> |১১ আগষ্ট ২০১২ |১১ আগষ্ট ২০১৭ |- ! ১৩ | [[ভেংকাইয়া নাইডু]] <br /><small>(১৯৪৯–)</small> | [[File:The Vice President, Shri M. Venkaiah Naidu addressing the gathering on the occasion of 100th Birth Anniversary of Shri Dattopanth Thengri, in New Delhi on November 13, 2019 (cropped).JPG|100px|alt=Venkaiah Naidu]] | ২০১৭<br /><small>(৬৭.৮৯)</small> | ১১ আগষ্ট ২০১৭ | ১১ আগষ্ট ২০২২ | ৫ | [[ৰাম নাথ কোৱিন্দ]] |[[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]] |- ! ১৪ | [[জগদীপ ধনখড়]] <br /><small>(১৯৫১–)</small> | [[File:Shri JDhankhar.png|100px|alt=Jagdeep Dhankhar]] | ২০২২ | ১১ আগষ্ট ২০২২ | বৰ্তমানলৈকে | {{mdash}} | [[দ্ৰৌপদী মূৰ্মু]] | [[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]] |} ==তথ্য উৎস== {{ৰেফলিষ্ট}} ==বাহ্যিক সংযোগ== * {{official website|http://vicepresidentofindia.nic.in/}} {{সাঁচ:ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি]] agntd42ltdkhxb3ckizpmcccz5gmrm4 0 61296 331753 291181 2022-08-28T08:01:16Z JyotiPN 22102 /* জন্ম আৰু ব্যক্তিগত জীৱন */ সামান্য সলনি wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = আদুৰ গোপালকৃষ্ণন | image = Director Adoor Gopalakrishnan.jpg | imagesize = | caption =আদুৰ গোপালকৃষ্ণন | birthname = মৌতাথু গোপালকৃষ্ণন উন্নীথন | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1941|07|3}} | birth_place = [[Mannadi]], [[Travancore]], [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]] | othername = আদুৰ | occupation = চিত্ৰনিৰ্মাতা, চিত্ৰনাট্যকাৰ, প্ৰযোজক | yearsactive = ১৯৬৫ চনৰপৰা আজিলৈকে | alma mater = [[ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ আৰু দূৰদৰ্শন প্ৰতিষ্ঠান]]<ref>{{cite web|title=Film and Television Institute of India (FTII) keen to go global, train foreign actors & technicians - Times of India|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/film-and-television-institute-of-india-ftii-keen-to-go-global-train-foreign-actors-technicians/articleshow/63067198.cms|website=The Times of India|accessdate=25 April 2018}}</ref> | spouse = সুনন্দা | children = অস্বতী গোপালকৃষ্ণন (আই পি এছ)<ref name="অপূৰ্ব শৰ্মা">{{cite book | title=শব্দ প্ৰতিমা সাহিত্য চলচ্চিত্ৰ | publisher=আঁক বাক | author=অপূৰ্ব শৰ্মা | authorlink='অন্তহীন আত্মাৱিষ্কাৰৰ যাত্ৰা'(আদুৰ গোপালকৃষ্ণনৰ সৈতে কথা বতৰা) | year=জানুৱাৰী, ২০১৯ | pages=১৫৭-১৭১ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮৫৯৩৪-৫২-০}}</ref> | website = {{url|http://www.adoorgopalakrishnan.com}} | awards = [[পদ্মবিভূষণ]] (২০০৬)<br/>[[পদ্মশ্ৰী]] (১৯৮৪) }} '''আদুৰ গোপালকৃষ্ণন''' ({{Lang-en|Adoor Gopalakrishnan}}) এজন [[ভাৰতীয়]] চিত্ৰনিৰ্মাতা, চিত্ৰনাট্যকাৰ আৰু প্ৰযোজক। নামজ্বলা ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাতা সকলৰ ভিতৰত তেওঁ অন্যতম। ৭০ৰ দশকত নিজৰ প্ৰথমখন চিনেমা ''স্বয়ম্বৰম'' নিৰ্মাণেৰে গোপালকৃষ্ণনে মালয়ালম চিনেমাত এক নতুন ঢৌৰ সৃষ্টি কৰিছিল।<ref>{{cite news|title=Golden rigmaroles: Adoor Gopalakrishnan on the Malayalam screen|url=https://www.deccanchronicle.com/entertainment/mollywood/310716/golden-rigmaroles-adoor-gopalakrishnan-on-the-malayalam-screen.html|accessdate=25 April 2018|work=deccanchronicle.com/|date=31 July 2016|language=en}}</ref> পাঁচ দশকতকৈও অধিক সময় চিনেমা নিৰ্মাণত ব্যস্ত থাকি আদুৰে আজি পৰ্যন্ত ১২খন চিনেমা নিৰ্মাণ কৰিছে। তেওঁৰ ছবিসমূহ মালয়ালম ভাষাত নিৰ্মিত আৰু ছবিসমূহত প্ৰায়ে [[কেৰালা]]ৰ সমাজ আৰু সংস্কৃতি বৰ্ণিত হৈছে। তেওঁৰ প্ৰায় সকলোবোৰ ছবিয়েই ভেনিচ, কাঁন আৰু টৰণ্টো আন্তৰ্জাতিক চিলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত প্ৰদৰ্শিত হৈছে। আন্তৰ্জাতিক চিনেমা জগতত আদুৰ গোপালকৃষ্ণনৰ নাম সত্যজিৎ ৰায়, মৃণাল সেনৰ সৈতে একেলগে লোৱা হয়।<ref>https://www.imdb.com/name/nm0329715/</ref><ref>https://www.britannica.com/biography/Adoor-Gopalakrishnan</ref> ৰায় আৰু সেনৰ পিছতেই আদুৰ গোপালকৃষ্ণনে নিজৰ ছবিৰ বাবে ১৬ বাৰ [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] লাভ কৰিছে। তেওঁ ১৭ বাৰকৈ কেৰালাৰ ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ বঁটাও লাভ কৰিছে। ১৯৮৪ চনত তেওঁক [[পদ্মশ্ৰী]] আৰু ২০০৬ চনত [[পদ্মবিভূষণ]] সন্মানেৰে সন্মানিত কৰা হয়। ভাৰতীয় চিনেমালৈ আগবঢ়োৱা অমূল্য অৱদানৰ বাবে ২০০৪ চনত আদুৰ গোপালকৃষ্ণনক [[দাদা চাহেব ফাল্কে বঁটা]] প্ৰদান কৰা হয়।<ref name="falkeaward">{{cite news|url=http://www.hindu.com/2005/09/06/stories/2005090606830700.htm |title=Adoor selected for Phalke award |accessdate=3 July 2011 |date=6 September 2005 |publisher=[[The Hindu]] |location=Chennai, India |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140505174552/http://www.hindu.com/2005/09/06/stories/2005090606830700.htm |archivedate=5 May 2014 }}</ref> ''দ্যা উইচ্‌কন্‌চিন-মিল্‌ৱৌকি বিশ্ববিদ্যাল''য়ে তেওঁলোকৰ ''পেক স্কুল অৱ আৰ্টচ্‌''ত '''আদুৰ গোপালকৃষ্ণন ফিল্ম আৰ্কাইভ আৰু গৱেষণা কেন্দ্ৰ''' নামেৰে এটা সংগ্ৰহালয় আৰু গৱেষণা কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰিছে য'ত গৱেষক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলৰ বাবে তেওঁৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত ১১খন ছবিৰ ৩৫ মিমি দৈৰ্ঘ্যৰ প্ৰিণ্ট আৰু কেইবাখনো তথ্যচিত্ৰ উপলব্ধ।<ref name="Milwaukee chose me: Adoor Gopalakrishnan">{{Cite web |url=https://www.americanbazaaronline.com/2013/05/06/adoor-gopalakrishnan-film-archive-research-center-at-peck-school-of-arts/ |title=Milwaukee chose me: Adoor Gopalakrishnan |last=Attipetty |first=Peter |date=6 May 2013 |website=The American Bazaar |language=en-US |access-date=11 October 2019}}</ref> ==জন্ম আৰু ব্যক্তিগত জীৱন== [[কেৰালা]]ৰ আদুৰ চহৰৰ মান্নাডি গাঁৱত ১৯৪১ চনৰ ৩ জুলাই তাৰিখে গোপালকৃষ্ণনৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল মাধৱন উন্নীথন আৰু মাক মৌত্তাথু গৌৰী কুঞ্জম্মা। সাতোটা ভাই-ভনীৰ ভিতৰত গোপালকৃষ্ণন আছিল ষষ্ঠ। তেওঁৰ ন বছৰ বয়সত মাক- দেউতাকৰ বিবাহ বিচ্ছেদ হয় আৰু তেওঁ মাকৰ সৈতে থাকিবলৈ লয়। গৌৰী কুঞ্জম্মাৰ পৰিয়ালটি আছিল অতি সুসংস্কৃতিবান। সেয়ে গোপালকৃষ্ণনে সৰুৰেপৰা এটা সুস্থ সাংস্কৃতিক বাতাবৰণত ডাঙৰ-দীঘল হোৱাৰ সুবিধা পায়।<ref name="পাৰ্থজিৎ বৰুৱা">{{cite web | url=https://cinekatha.com/%e0%a6%b8%e0%a6%be%e0%a6%95%e0%a7%8d%e0%a6%b7%e0%a6%be%e0%a7%8e%e0%a6%95%e0%a6%be%e0%a7%b0/%e0%a6%ac%e0%a6%bf%e0%a6%b6%e0%a7%8d%e0%a6%ac%e0%a6%ac%e0%a6%bf%e0%a6%b6%e0%a7%8d%e0%a6%b0%e0%a7%81%e0%a6%a4-%e0%a6%aa%e0%a7%b0%e0%a6%bf%e0%a6%9a%e0%a6%be%e0%a6%b2%e0%a6%95-%e0%a6%86%e0%a6%a6%e0%a7%81/ | title=বিশ্ববিশ্ৰুত পৰিচালক আদুৰ গোপালকৃষ্ণনৰ সৈতে কথোপকথন | publisher=https://cinekatha.com | work=সাক্ষাৎকাৰ | date=২৮ মে', ২০২০ | accessdate=13 June 2020 | author=পাৰ্থজিৎ বৰুৱা}}</ref> ৮ বছৰ বয়সত এখন অপেছাদাৰী নাটকত অভিনয়েৰে তেওঁ শিল্পী জীৱনৰ পাতনি মেলে। পিছত তেওঁ অভিনয় এৰি লেখা-মেলা আৰু নিৰ্দেশনা কৰিবলৈ লয় আৰু আদুৰ নামেৰে বহুকেইখন নাটক লিখে আৰু পৰিচালনা কৰে। জন্মতে তেওঁৰ নাম গোপালকৃষ্ণন উন্নীথন ৰখা হৈছিল যদিও আদুৰ নামেৰে বহুকেইখন সফল নাটকৰ নাট্যকাৰ হোৱাৰ বাবে জনসমাজত তেওঁ এই নামেৰে পৰিচিতি লাভ কৰে। ১৯৬১ চনত আদুৰে অৰ্থনীতি বিজ্ঞান, ৰাজনীতি বিজ্ঞান আৰু পাব্লিক প্ৰশাসনত ''গান্ধীগ্ৰাম ৰুৰেল ইনষ্টিটিউট''ৰপৰা স্নাতক ডিগ্ৰী লয় আৰু<ref>{{cite web | last = | first =| title = Page on Adoor Gopalakrishnan at Kerala tourism | url=http://www.keralatourism.org/index.php?zone=4&menu=59&id=21| accessdate = 8 February 2008 | postscript = <!--None-->}}</ref> আৰু এজন চৰকাৰী বিষয়া ৰূপে [[তামিলনাডু]]ৰ দিন্দিগালত কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। এইখিনি সময়তে তেওঁ [[পুনে]]ৰ [[ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ আৰু দূৰদৰ্শন প্ৰতিষ্ঠান]]ত চিত্ৰনাট্য লেখনৰ পাঠ্যক্ৰমৰ বিজ্ঞাপন দেখে আৰু ১৯৬২ চনত চাকৰি এৰি এই পাঠ্যক্ৰমত নামভৰ্তি কৰে।<ref name="অপূৰ্ব শৰ্মা"/> ভাৰত চৰকাৰৰ স্কলাৰশ্বিপসহ ১৯৬৫ চনত তেওঁ এই পাঠ্যক্ৰম শেষ কৰে আৰু কেৰালালৈ উভতি গৈ তেওঁৰ সহপাঠী আৰু বন্ধুবৰ্গৰ সৈতে লগ-লাগি তাত ''চিত্ৰলেখা ফিল্ম চ'ছাইটি আৰু চলচ্চিত্ৰ সহকৰণ সংঘ'' আৰম্ভ কৰে। এইটো আছিল কেৰালাৰ প্ৰথমটো চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগ। এই উদ্যোগটোৰ উদ্দেশ্য আছিল কোপাৰেটিভ চেক্টৰত ছবিৰ প্ৰযোজনা, পৰিৱেশন আৰু প্ৰদৰ্শনী পতা। তেওঁ প্ৰায় ১১খন চিনেমা তথা ত্ৰিশখন চুটি ছবি আৰু তথ্যচিত্ৰৰ চিত্ৰনাট্য লিখে আৰু পৰিচালনা কৰে আৰু ১৭ বাৰকৈ ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ বঁটা লাভ কৰে। ১৯৭২ চনৰ ১৩ ছেপ্টেম্বৰত সুনন্দাৰ সৈতে গোপালকৃষ্ণনৰ বিয়া হয়<ref name="পাৰ্থজিৎ বৰুৱা"/> আৰু তেওঁলোকে কেৰালাৰ তিৰুৱনন্থপুৰম (ত্ৰিবান্দম)ত স্থায়ীভাৱে বসবাস কৰিবলৈ লয়। ১৯৭৩ চনত তেওঁলোকৰ ছোৱালী অস্বতীৰ জন্ম হয় আৰু ২০১৫ চনত দুৰাৰোগ্য ৰোগত ভুগি সুনন্দাৰ মৃত্যু হয়।<ref name="পাৰ্থজিৎ বৰুৱা"/> অস্বতী এগৰাকী আই পি এছ বিষয়া (অসম কেডাৰ, ২০০০ বেটচ্‌) আৰু তেওঁ ২০১০ চনৰপৰা [[মুম্বাই]] পুলিচ বিভাগৰ ডেপুটি কমিছনাৰ ৰূপে কৰ্মৰত।<ref>{{cite web|author=A correspondent Date: 2 June 2010 Place: Mumbai |url=http://www.mid-day.com/news/2010/jun/020610-mumbai-dcp-husband-wife-chhering-dorje-aswati.htm |title=Husband-wife set to take charge as Mumbai's DCPs |publisher=Mid-day.com |date=2 June 2010 |accessdate=11 June 2012}}</ref><ref>{{cite news| url=http://www.telegraphindia.com/1050123/asp/look/story_4279220.asp | location=Calcutta, India | work=The Telegraph | title=Crimebusters | date=23 January 2005}}</ref> ==বঁটা আৰু সন্মান== * ২০১৫- ভাৰতৰত্ন ড॰ ভূপেন হাজৰিকা সংহতি বঁটা * ২০১৩ - কেৰালা সাহিত্য অকাডেমি বঁটা [[File:Adoor Gopalakrishnan 1.jpg|thumb|right|150px|২০১৩ চনৰ চাৰজাহ বুকফেয়াৰত গোপালকৃষ্ণন]] * ২০১০ - কেৰালা বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা ডি লিট উপাধি প্ৰদান। * ২০০৬ - [[পদ্মবিভূষণ]]<ref>{{cite web|url=http://www.rediff.com/news/2006/mar/21adoor.htm|title=Adoor honoured with Padma award|accessdate=28 May 2009|date=21 March 2006|publisher=[[Rediff.com]]}}</ref> * ২০০৪ - [[দাদাচাহেব ফাল্কে বঁটা]]<ref name = "falkeaward"/> * ১৯৯৬ - মহাত্মা গান্ধী বিশ্ববিদ্যালয়, কেৰালাৰপৰা ডি লিট উপাধি প্ৰদান।<ref>{{Cite web |url=http://www.kerala.gov.in/index.php?option=com_content&view=article&id=3408 |archive-url=https://archive.today/20141005131914/http://www.kerala.gov.in/index.php?option=com_content&view=article&id=3408 |url-status=dead |archive-date=5 October 2014 |title=Mahatma Gandhi University |date=5 October 2014 |website=[[Government of Kerala]] |access-date=22 March 2019}}</ref> * ১৯৮৪ - [[পদ্মশ্ৰী]]<ref>{{cite web|url=http://www.nowrunning.com/news/malayalam/naalu-pennungal-not-complex-like-my-other-films-adoor/13244/story.htm|title='Naalu Pennungal' not complex like my other films: Adoor|accessdate=3 July 2011}}</ref> * ১৯৮৪ - লিজন অৱ অনাৰ(ফ্ৰেন্স অৰ্ডাৰ, ফ্ৰান্সৰ সৰ্ব্বোচ সজ্জা)<ref>{{cite web|title=Celebrating Cinema: 5 Reasons You Should Know About this Pioneer of New Wave – The Penguin Digest|url=https://penguin.co.in/thepenguindigest/celebrating-cinema-5-reasons-you-should-know-about-this-pioneer-of-new-wave/|website=penguin.co.in|accessdate=25 April 2018}}</ref> * [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] (মুঠ ১৭টা) * কেৰালা ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ বঁটা (মুঠ ১৭টা) * আন্তৰ্জাতিক ফিল্ম ক্ৰিটিক বঁটা, একাদিক্ৰমে ৬খন ছবিৰ বাবে ( ''মুখামুখম'', ''অন্তৰম'', ''মাথিলুকাল'', ''ৱিধেয়ান'', ''কথাপুৰুষন" আৰু ''নিযহালক্কুথু'' )<ref name="officialsite">{{cite web|url=http://www.adoorgopalakrishnan.com/profile.htm|title=Official Website of Adoor Gopalakrishnan|accessdate=28 May 2009}}</ref> * ১৯৮২-লণ্ডন চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত সুডাৰ্ল্যাণ্ড ট্ৰফী (''এলিপ্পথয়াম'') * ব্ৰিটিছ ফিল্ম ইনষ্টিটিউট বঁটা (''এলিপ্পথয়াম''-১৯৮২ চনৰ আটাইতকৈ মৌলিক কল্পনানিৰ্ভৰ ছবি)<ref>{{cite web|title=Dadasaheb Phalke awardee Adoor Gopalakrishnan completes 50 years in cinema|url=https://www.indiatoday.in/movies/celebrities/story/malayalam-filmmaker-adoor-gopalakrishnan-completes-50-years-in-cinema-335690-2016-08-17|website=India Today|accessdate=25 April 2018|language=en}}</ref> [[File:Adoor gopalakrishnan.jpg|thumb|right|নিজৰ প'ট্ৰেইটৰ সৈতে আদুৰ]] * ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ দ্বাৰা [[Commandeurs of the Ordre des Arts et des Lettres|Commandeur of the Ordre des Arts et des Lettres]] প্ৰদান, ( ২০০৩ )<ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/msid-245928,prtpage-1.cms|title=Adoor receives French honour|accessdate=14 July 2008|date=22 October 2003|publisher=[[The Times of India]]}}</ref> * কাইৰো ইণ্টাৰনেচনেল ফিল্ম ফেষ্টিভেলত জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা '''[[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]](সৱিশেষ)''' * ১৯৭৩ - শ্ৰেষ্ঠ ছবি - ''স্বয়ম্বৰম'' * ১৯৭৩ - শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক - ''স্বয়ম্বৰম'' * ১৯৭৮ - শ্ৰেষ্ঠ মালয়ালম ছবি - ''কোড়িয়েট্টাম'' * ১৯৮০ - জুৰীৰ বিশেষ বঁটা - ''দ্যা চোলা হেৰিটেজ'' * ১৯৮২ - শ্ৰেষ্ঠ মালয়ালম ছবি - ''এলিপ্পথয়াম'' * ১৯৮৪ - চিনেমাৰ শ্ৰেষ্ঠ কিতাপ - ''চিনেমায়ুড়ে লকাম'' * ১৯৮৫ - শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক - ''মুখামুখম'' * ১৯৮৫ - শ্ৰেষ্ঠ মালয়ালম ছবি - ''মুখামুখম'' * ১৯৮৫ - শ্ৰেষ্ঠ চিত্ৰনাট্য - ''মুখামুখম'' * ১৯৮৮ - শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক - ''অন্তৰম'' * ১৯৮৮ - শ্ৰেষ্ঠ চিত্ৰনাট্য - ''অন্তৰম'' * ১৯৯০ - শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক - ''মাথিলুকাল'' * ১৯৯০ - শ্ৰেষ্ঠ মালয়ালম ছবি - ''মাথিলুকাল'' * ১৯৯৪ - শ্ৰেষ্ঠ মালয়ালম ছবি - ''ৱিধেয়ান'' * ১৯৯৫ - শ্ৰেষ্ঠ ছবি - ''কথাপুৰুষন" * ২০০৩ - শ্ৰেষ্ঠ মালয়ালম ছবি - ''নিযহালক্কুথু'' * ২০০৮ - শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক - ''নালু পেন্নুন্‌গাল'' '''কেৰালা ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ বঁটা (সৱিশেষ)''' ''শ্ৰেষ্ঠ ছবি '' * ''কোড়িয়েট্টাম'' ( ১৯৭৭ ) * ''এলিপ্পথয়াম'' ( ১৯৮১ ) * ''মুখামুখম'' ( ১৯৮৪ ) * ''ৱিধেয়ান ( ১৯৯৩ ) * ''অৰু পেন্নুম ৰেন্দানুম'' ( ২০০৮ ) ''শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক'' * ''কোড়িয়েট্টাম'' ( ১৯৭৭ ) * ''মুখামুখম'' ( ১৯৮৪ ) * ''অন্তৰম'' ( ১৯৮৭ ) * ''ৱিধেয়ান'' ( ১৯৯৩ ) * ''অৰু পেন্নুম ৰেন্দানুম'' ( ২০০৮ ) ''শ্ৰেষ্ঠ কাহিনী'' * ''কোড়িয়েট্টাম''( ১৯৭৭ ) ''শ্ৰেষ্ঠ চিত্ৰনাট্য'' * ''ৱিধেয়ান ( ১৯৯৩ ) * ''অৰু পেন্নুম ৰেন্দানুম'' ( ২০০৮ ) ''শ্ৰেষ্ঠ তথ্যচিত্ৰ'' * ''কৃষ্ণনাত্তম'' ( ১৯৮২ ) * ''কালামণ্ডলম গোপি'' ( ১৯৯৯ ) ''শ্ৰেষ্ঠ চুটি ছবি'' * ''কালামণ্ডলম ৰমনকুত্তি নায়াৰ'' ( ২০০৫ ) ''চিনেমাৰ শ্ৰেষ্ঠ কিতাপ'' * ''চিনেমানুভৱম'' ( ২০০৪ ) তেখেতৰ চিনেমাৰ ''ৰেট্ৰ'স্পেক্টিভ'' প্ৰদৰ্শিত হয়- * [[কলিকতা]], ছিগাল ফাউণ্ডেচন ফ'ৰ আটচ্‌ এণ্ড নন্দন, ২০০৯<ref>{{cite web|url=http://sify.com/PRIVOXY-FORCE/movies/fullstory.php?id=14867560 |title=Adoor Gopalakrishnan’s Retrospective in Kolkata |accessdate=29 May 2009 |date=9 March 2009 |publisher=[[Sify]] }}{{dead link|date=June 2016|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref> * স্লভেনিয়ান আন্তৰ্জাতিক চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱ, ২০০৯<ref>{{cite news|url=http://blogs.thehindu.com/films/?p=4845|title=Adoor retrospective at Slovenian festival|accessdate=29 May 2009|date=15 November 2008|publisher=[[The Hindu]]|location=Chennai, India|url-status=dead|archiveurl=https://archive.today/20120701181606/http://blogs.thehindu.com/films/?p=4845|archivedate=1 July 2012}}</ref> * দ্যা মুনিচ ফিল্ম ফেষ্টিভেল, ২০০৯<ref>{{cite news|url=http://blogs.thehindu.com/films/?p=4845|title=Adoor retrospective|accessdate=29 May 2009|date=5 September 2009|publisher=[[The Hindu]]|location=Chennai, India|url-status=dead|archiveurl=https://archive.today/20120701181606/http://blogs.thehindu.com/films/?p=4845|archivedate=1 July 2012}}</ref> * ফৰাছী চিনেমাটেক, পেৰিছ, ১৯৯৯<ref>{{cite web|url=http://www.cinemaofmalayalam.net/adoor_interview_df.html|title=Interview: Adoor|accessdate=29 May 2009|publisher=Cinema of Malayalam|archive-url=https://web.archive.org/web/20090819081200/http://www.cinemaofmalayalam.net/adoor_interview_df.html|archive-date=19 August 2009|url-status=dead}}</ref> ==চলচ্চিত্ৰপঞ্জী== {| class="wikitable sortable" |- " ! বৰ্ষ!! শীৰ্ষক!! সময়!! কেটেগৰি!! কাষ্ট!! বঁটা |- | ১৯৬৫ || এ গ্ৰেট ডে || ২০ মিনিট || চুটি ফিকচন || || |- | ১৯৬৬ || এ ডে এট কোৱালাম || ৩০ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ || || |- | ১৯৬৭ || দ্যা মীথ || ৫০ চেকেণ্ড || চুটি ফিকচন || || মেৰিট চাৰ্টিফিকেট, এক্সপ' ৬৭, মণ্ট্ৰিয়ল |- | ১৯৬৮ || ডেঞ্জাৰ এত ইয়ৰ দ'ৰ ষ্টেপ || ২০ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ || || |- | ১৯৬৮ || এণ্ড মেন ক্ৰিয়েটেড || ৮ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ || || |- | ১৯৬৮ || মন্‌ন্থৰিকাল (গ্ৰেইনচ্‌ অৱ চেণ্ড)|| ২০ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ || || |- | ১৯৬৯ || টুৱাৰ্ডচ্‌ নেচনেল এছ টি ডি || ২০ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ|| || |- | ১৯৬৯ || এ মিচন অৱ লাভ|| ৩০ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ || || |- | ১৯৬৬ || ইয়ৰ ফুড || ৬০ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ|| || |- | ১৯৭০ || প্ৰতিসন্ধি || ৫৫ মিনিট || ডকু-ড্ৰামা || || |- | ১৯৭১ || ৰোমাঞ্চ অৱ ৰাবাৰ || ৩০ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ || || |- | ১৯৭২ || স্বয়ম্বৰম (ওৱানচ্‌ অওন চইজ) (১৯৭২) || ১২৫ মিনিট || ফিচাৰ ফিল্ম || মধু, সাৰদা, ভাৰথ গোপী, থিক্কুঋষি সুকুমাৰণ নায়াৰ, কে পি এ চি ললিতা ||ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা, শ্ৰেষ্ঠ চিনেমা, শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক, শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰী, শ্ৰেষ্ঠ চিনেমাটোগ্ৰাফী, অষ্টম মস্কো আন্তৰ্জাতিক চললচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত প্ৰৱেশ<ref name="Moscow1973">{{cite web|url=http://www.moscowfilmfestival.ru/miff34/eng/archives/?year=1973 |title=8th Moscow International Film Festival (1973) |accessdate=3 January 2013 |work=MIFF |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130116194922/http://www.moscowfilmfestival.ru/miff34/eng/archives/?year=1973 |archivedate=16 January 2013 }}</ref> |- | ১৯৭৩ || কিলিমনোৰিল অৰু দশলক্ষধিপতি ( এ মিলিয়নাৰ ইজ বৰ্ণ) || ২০ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ || || |- | ১৯৭৪ || গুৰু চেংগান্নুৰ|| ১৭ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ|| || |- | ১৯৭৫ || পাষ্ট ইন পাৰচ্‌পেক্টিভ || ২০ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ || || |- | ১৯৭৬ || ইডুক্কি || ৬০ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ || || |- | ১৯৭৭ || কোড়িয়েট্টাম(এচেণ্ট) || ১২৮ মিনিট || ফিচাৰ ফিল্ম || ভাৰথ গোপী, কে পি এ চি ললিতা , থিক্কুঋষি সুকুমাৰণ নায়াৰ, আদুৰ ভৱানী, আজিজ || ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা, শ্ৰেষ্ঠ মালয়ালম চিনেমা আৰু শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতা |- | ১৯৭৮ || ফ'ৰ শ্বৰ্টচ অন ফেমিলি প্লেনিং || ১৬ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ || || |- | ১৯৭৯ || য়ক্ষগণ || ২০ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ || || |- | ১৯৮০ || চোলা হেৰিটেজ || ২০ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ|| || |- | ১৯৮১ || এলিপ্পথয়াম (দ্যা ৰেট ট্ৰেপ) || ১২১ মিনিট || ফিচাৰ ফিল্ম || কাৰামান জনাৰ্দন নায়াৰ, সাৰদা, জলজা, ৰাজম কে নায়াৰ, সোমান ||১৯৮২ চনৰ লণ্ডন চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত চুডাৰলেণ্ড ট্ৰ্ফী <br> ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা, শ্ৰেষ্ঠ মালয়ালম চিনেমা আৰু শ্ৰেষ্ঠ অ'ডিঅ'গ্ৰাফী |- | ১৯৮২ || কৃষ্ণনাত্তম || ২০ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ || || |- | ১৯৮৪ || মুখামুখম (ফেচ টু ফেচ)|| ১০৭ মিনিট || ফিচাৰ ফিল্ম || গংগা, বালন কে নায়াৰ, কাৰামান জনাৰ্দন নায়াৰ, কাৱিয়োৰ পুন্নাম্মা, অশোকা কে পি এ চি ললিতা ||এফ আই পি আৰ ই এচ চি আই প্ৰাইজ, [[ নতুন দিল্লী ]], ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা, শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক, শ্ৰেষ্ঠ চিত্ৰনাট্য , শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতা আৰু শ্ৰেষ্ঠ আঞ্চলিক চলচ্চিত্ৰ |- | ১৯৮৫ || ইও/গংগা (গেংগেছ ৱাটাৰ)|| ১৪০ মিনিট|| তথ্যচিত্ৰ || || Grand Prize, Cinema du reel, Paris |- | ১৯৮৭ || অন্তৰম (ম'ন'লগ)|| ১২৫ মিনিট || ফিচাৰ ফিল্ম || মাম্মুত্তি, অশোকা, শোবনা চন্দ্ৰকুমাৰ, বালন কে নায়াৰ, বাহাদুৰ || এফ আই পি আৰ ই এচ চি আই প্ৰাইজ, Karlovy Vary. ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা, শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক, শ্ৰেষ্ঠ চিত্ৰনাট্য আৰু শ্ৰেষ্ঠ অ'ডিঅ'গ্ৰাফী |- | ১৯৯০ || মাথিলুকাল (দ্যা ৱালচ্‌) || ১১৭ মিনিট || ফিচাৰ ফিল্ম|| মাম্মুত্তি, মুৰুলি, তিলকন, কে পি এ চি ললিতা , (ভইচ), কাৰামান জনাৰ্দন নায়াৰ, || এফ আই পি আৰ ই এচ চি আই প্ৰাইজ, ভেনিচ, ইউনিচেফ ফিল্ম প্ৰাইজ, ভেনিচ, OCIC Prize, Amiens. ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা, শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক, শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতা আৰু শ্ৰেষ্ঠ আঞ্চলিক চলচ্চিত্ৰ আৰু শ্ৰেষ্ঠ অ'ডিঅ'গ্ৰাফী |- | ১৯৯৩ || ৱিধেয়ান (দ্যা চাৰ্ভাইল) || ১১২ মিনিট || ফিচাৰ ফিল্ম|| মাম্মুত্তি, তনভী আজমি, এম আৰ গোপকুমাৰ, সবিতা আনন্দ || এফ আই পি আৰ ই এচ চি আই প্ৰাইজ আৰু স্পেচিয়েল জুৰী প্ৰাইজ, ছিংগাপুৰ ইণ্টাৰাফিল্ম জুৰী প্ৰাইজ, মানহেইম Netpac prize, Rotterdam. ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা, শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতা আৰু শ্ৰেষ্ঠ আঞ্চলিক চলচ্চিত্ৰ |- | ১৯৯৫ || কথাপুৰুষন (দ্যা মেন অৱ ডা ষ্টৰি) || ১০৭ মিনিট || ফিচাৰ ফিল্ম || বিশ্বনাথন, মিনি নায়াৰ, নৰেন্দ্ৰ প্ৰসাদ , [[Aranmula Ponnamma]], উৰ্মিলা উন্নী ||এফ আই পি আৰ ই এচ চি আই প্ৰাইজ, ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা, শ্ৰেষ্ঠ ছবি |- | ১৯৯৫ || কালামণ্ডলম গোপি || ৪৩ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ || || |- | ২০০১ || কোড়িয়েট্টাম || ১৮০ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ || || |- | ২০০২ || নিযহাল্কুথু (চেড' কিল) || ৯০ মিনিট || ফিচাৰ ফিল্ম || অৰুৱিল উন্নীকৃষ্ণন, সুকুমাৰি, মুৰুলি, নেৰুমুড়ি বেনু, জগতী শ্ৰীকুমাৰ, নাৰায়ণ||এফ আই পি আৰ ই এচ চি আই, [[মুম্বাই]], ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা, শ্ৰেষ্ঠ আঞ্চলিক চলচ্চিত্ৰ |- | ২০০৫ || কালামণ্ডলম ৰমনকুত্তি নায়াৰ || ৭৩ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ || || |- | ২০০৭ || ডান্স অৱ ডা এঞ্চেনট্ৰেছ|| ৭২ মিনিট || তথ্যচিত্ৰ || || |- | ২০০৭ || নালু পেন্নুগাল (ফ'ৰ ৱ'মেন) || ১০৫ মিনিট || ফিচাৰ ফিল্ম|| নন্দিতা দাস, কাব্যা মাধৱন, গীতু মোহনদাস, পদ্মপ্ৰিয়া, মঞ্জু পিল্লাই, মুৰুলি, মুকেশ, মনোজ কে জয়ন, || ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা, শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক |- | ২০০৮ || অৰু পেন্নুম ৰেন্দানুম (এ ক্লাইমেট ফ'ৰ ক্ৰাইম) || ১১৫ মিনিট || ফিচাৰ ফিল্ম || নেৰুমুড়ি ভেনু, মনোজ কে জয়ন, জগদীশ, বিজয়াৰাঘৱন, ইন্দ্ৰান্‌চ, ৰৱি ভাল্লাথল, প্ৰবীণা || কেৰালা ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ বঁটা, শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক, ২০০৯ চন |- | ২০১৬ || পিন্নেয়াম || || ফিচাৰ ফিল্ম || দিলীপ, কাব্যা মাধৱন, বিজয়াৰাঘৱন, ইন্দ্ৰান্‌চ, ৰৱি ভাল্লাথল, চিন্দ্ৰা আচব || |} ==তথ্যসূত্ৰ== {{ৰেফলিষ্ট}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{Commons category|Adoor Gopalakrishnan|আদুৰ গোপালকৃষ্ণন}} * [http://www.adoorgopalakrishnan.com/profile.htm Official website of Adoor] * [https://web.archive.org/web/20160303232254/http://www.prd.kerala.gov.in/stateawares.htm Official Website of Information and Public Relation Department of Kerala] * {{IMDb name|id=0329715|name=Adoor Gopalakrishnan}} * [http://www.rediff.com/movies/2003/may/06intro.htm Adoor's oeuvre on Rediff] * [https://web.archive.org/web/20070111182806/http://indulekha.com/moviegallery/2006/03/adoor-gopalakrishnan.html Collection of photos of Adoor] * [https://web.archive.org/web/20071210155029/http://weblokam.com/cinema/profiles/adoor.htm Profile of Adoor on Weblokam] * [https://web.archive.org/web/20100214113448/http://www.cinemaofmalayalam.net/adoor.html Profile at 'Cinema of Malayalam' ] * [https://web.archive.org/web/20110827210736/http://staging.livemint.com/articles/2007/09/08000758/The-road-to-modern-times.html 'The Road to Modern Times', Naalu Pennungal and the cinema of Adoor Gopalakrishnan, Mint Lounge 8 September 2007, by Arjun Razdan] * {{cite video |url=https://www.youtube.com/watch?v=tBFPi2dowI0 |title=Adoorinte Sargaprapancham ''[Documentary] (in six parts)'' |publisher=[[YouTube]]}} {{দাদাচাহেব ফাল্কে বঁটা}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]] [[শ্ৰেণী:দাদাচাহেব ফাল্কে বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:শ্ৰেষ্ঠ চিত্ৰনাট্যৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালকৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:পদ্মবিভূষণ বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:কমল কুমাৰী ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ আৰু দূৰদৰ্শন প্ৰতিষ্ঠানৰ প্ৰাক্তন শিক্ষাৰ্থী]] pehamgrtrvtar3e3oi4ujj1bxom4tdo 0 63282 331754 247380 2022-08-28T08:03:30Z JyotiPN 22102 বানান শুধৰণি wikitext text/x-wiki {{Infobox book | name = হিন্দু-ধৰ্ম কি? | image =[[File:হিন্দু-ধৰ্ম কি? নামৰ অসমীয়ালৈ অনূদিত কিতাপখনৰ প্ৰচ্ছদ ফটো.jpg|200px]] | image_caption = কিতাপখনৰ বেটুপাত | author = মহাত্মা গান্ধী | country = [[ভাৰত]] | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | translator = [[তিলক হাজৰিকা]] | publisher = নেশ্যনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া | pub_date = ১৯৯৪ | media_type = মুদ্ৰণ | pages = ১১৩ | isbn =৯৭৮-৮১-২৩৭-১১৪১-৬ }} '''হিন্দু-ধৰ্ম কি?''' ({{lang-en|Hindu-Dharma Ki?}}) কিতাপখন [[মহাত্মা গান্ধী]]ৰ ১২৫ বছৰীয়া জন্ম-জয়ন্তী উপলক্ষে প্ৰকাশ হৈছিল। ভাৰতীয় ইতিহাস অনুসন্ধান পৰিষদৰ হৈ কিতাপখন নেশ্যনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়াই প্ৰকাশ কৰিছিল। সাহিত্যিক-সাংবাদিক [[তিলক হাজৰিকা]]ই কিতাপখন অসমীয়ালৈ অনুবাদ কৰিছে।<ref name="হাজৰিকা, তিলক">{{cite book | title=হিন্দু-ধৰ্ম কি? | publisher=নেশ্যনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া | author=মহাত্মা গান্ধী | year=১৯৯৪ | pages=১১৩ | isbn=৯৭৮-৮১-২৩৭-১১৪১-৬}}</ref> অসমীয়া অনুবাদটো ১৯৯৪ চনত প্ৰথম প্ৰকাশ হয় আৰু ২০১০ চনত প্ৰথম পুনৰমুদ্ৰণ হয়।<ref name="হাজৰিকা, তিলক">{{cite book | title=হিন্দু-ধৰ্ম কি? | publisher=নেশ্যনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া | author=মহাত্মা গান্ধী | year=১৯৯৪ | pages=১১৩ | isbn=৯৭৮-৮১-২৩৭-১১৪১-৬}}</ref> ==লেখক পৰিচয়== ===মহাত্মা গান্ধী=== গুজৰাটৰ পোৰবন্দৰত [[মহাত্মা গান্ধী]]ৰ জন্ম। জন্মসূত্ৰে তেখেত আছিল সনাতনী হিন্দু। ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ তেখেত এগৰাকী গুৰি-ধৰোঁতা আছিল। অহিংস নীতিৰে আন্দোলন কৰাৰ পৃষ্ঠপোষকতা কৰাৰ বাবে তেখেতৰ জন্মদিৱস ২ অক্টোবৰ তাৰিখটো গান্ধী জয়ন্তীৰ লগতে আন্তৰ্জাতিক অহিংসা দিৱস ৰূপে পালন কৰা হয়। গান্ধী পেচাত এগৰাকী অধিবক্তা আছিল আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকাত থকা সময়ছোৱাত তাত থকা প্ৰবাসী ভাৰতীয়সকলৰ বাবে সম অধিকাৰ বিচাৰি প্ৰথমটো অহিংস আন্দোলন কৰিছিল। ব্ৰিটিছ শাসিত ভাৰতলৈ ওভতাৰ পিছত দেশ স্বাধীন কৰাৰ মনোৰথেৰে তেখেতে ভাৰতত অহিংস আন্দোলনৰ গুৰি ধৰে। দুখীয়া দেশবাসীৰ কৰুণ অৱস্থাই গান্ধীৰ মনত প্ৰভাৱ পেলায় আৰু চুট-কোট এৰি গান্ধীয়ে আঁঠুৰ মূৰত চুৰিয়া পিন্ধাৰ লগতে বিদেশী সাঁজ পৰিত্যাগ যঁতৰত সূতা কাটি নিজৰ কাপোৰ নিজে বৈ উলিয়াবলৈ দেশবাসীক উদ্বুদ্ধ কৰে। আন্দোলনৰ সমানে সমানে নিজৰ বিচাৰধাৰা আৰু চিন্তা-চৰ্চা সম্পৰ্কে তেখেতে কেইবাখনো দৈনিক কাকতত নিয়মীয়াকৈ লিখিছিল। এই কিতাপখন তেনে লেখনীৰ আধাৰতে প্ৰস্তুত কৰি উলিওৱা হৈছে। ===অনুবাদক তিলক হাজৰিকা=== [[তিলক হাজৰিকা]] অসমৰ এগৰাকী সাহিত্যিক আৰু সাংবাদিক। সাংবাদিকতাৰ সমান্তৰালকৈ তেখেতে সাংবাদিকতা বিষয়ক কেইবাখনো কিতাপ লিখিছিল আৰু অনুবাদ কৰিছিল। ১৯২১ চনত কলিয়াবৰত তেখেতৰ জন্ম হৈছিল। তেখেত অসম আন্দোলনৰ এগৰাকী অগ্ৰনী যোদ্ধা আছিল। অনুবাদ কৰ্মৰ বাবে তেখেতে ১৯৯৬ চনত [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] লাভ কৰিছিল।<ref name="www.sentinelassam.com">{{cite web | url=https://www.sentinelassam.com/news/a-tribute-to-jourlist-tilak-hazarika/ | title=A tribute to journalist Tilak Hazarika | publisher=The Sentinel | date=31 Oct 2016 5:30 AM | accessdate=2 October 2020}}</ref> ''হিন্দু-ধৰ্ম কি?'' তেখেতৰ এটি অনুবাদ কৰ্ম। ==গ্ৰন্থখনৰ বিষয় বিৱৰণ== কিতাপখনত হিন্দু-ধৰ্ম কি?, মই কিয় হিন্দু, সনাতন হিন্দু, অস্পৃশ্যতাৰ পাপ আদি কৰি ৪৩টা পাঠ আছে।<ref name="হাজৰিকা, তিলক">{{cite book | title=হিন্দু-ধৰ্ম কি? | publisher=নেশ্যনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া | author=মহাত্মা গান্ধী | year=১৯৯৪ | pages=১১৩ | isbn=৯৭৮-৮১-২৩৭-১১৪১-৬}}</ref> গান্ধীৰ চিন্তাৰ প্ৰাসংগিকতাই কিতাপখনৰ ঘাই উপাদান। [[ইয়ং ইণ্ডিয়া]], [[হৰিজন]] আৰু [[নৱজীৱন]] কাকতত গান্ধীজীয়ে হিন্দী আৰু গুজৰাটী ভাষাত বিভিন্ন প্ৰবন্ধ লিখিছিল।<ref name="হাজৰিকা, তিলক">{{cite book | title=হিন্দু-ধৰ্ম কি? | publisher=নেশ্যনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া | author=মহাত্মা গান্ধী | year=১৯৯৪ | pages=১১৩ | isbn=৯৭৮-৮১-২৩৭-১১৪১-৬}}</ref> এই প্ৰবন্ধখিনি একেলগ কৰি '''হিন্দু-ধৰ্ম কি''' কিতাপখন যুগুতোৱা হৈছে। এই প্ৰবন্ধসমূহত হিন্দু ধৰ্মৰ কিছু চিত্ৰ প্ৰকাশ পাইছে। এই প্ৰকাশে ব্যক্তিৰ চিন্তা-চেতনা, সমগ্ৰতা আৰু অস্তিত্বত জোকাৰণি তুলিব বুলি ভবা হৈছে। গান্ধীয়ে হিন্দু ধৰ্মক 'অহিংসাত্মক উপায়েৰে সত্যৰ সন্ধান' বুলি কৈছে। ''সত্যৰ প্ৰতি বাধাহীন অনুসন্ধানৰে আন এটা নাম হৈছে হিন্দু-ধৰ্ম। '' নিজকে সনাতনী হিন্দু বুলি কিয় কয় এই বিষয়েও গান্ধীয়ে কিতাপখনত কাৰণ দিছে। 'যঁতৰ নে সূতা'- এই অধ্যায়ত গান্ধীয়ে কৈছে যে যঁতৰত সূতা কটাটোক তেওঁ সাম্প্ৰদায়িক ধৰ্মতকৈ শ্ৰেষ্ঠ বুলি বিবেচনা কৰে কাৰণ হিন্দুস্তানৰ হাড়-ছাল ওলোৱা মানুহে যেতিয়ালৈকে অন্ন-বস্ত্ৰ নাপায় তেতিয়ালৈকে তেওঁলোকৰ বাবে ধৰ্ম নামৰ কোনো বস্তুৱেই পৃথিৱীত নাই। ধৰ্মক খোৱা-বোৱা, জাত-পাতৰ বিষয় কৰি তাৰ প্ৰতিষ্ঠাক লঘু কৰাক গান্ধীয়ে একেমুখে নিন্দা কৰিছে। নিজৰ ধৰ্মৰ প্ৰচাৰ কৰিবলৈ গৈ আনৰ ধৰ্মৰ ওপৰত অপমানসূচক মন্তব্য কৰাৰ পৰাও আঁতৰি থাকিবলৈ গান্ধীয়ে উপদেশ দিছে। হিন্দু ধৰ্মৰ গৌৰৱপূৰ্ণ পুৰণি অধ্যায় আৰু আৰু এই ধৰ্মক কলংকিত কৰা নতুন নিয়মৰ বিষয়েও কিতাপখনত গান্ধীজীয়ে বহু-কথা কৈছে। ==তথ্যসূত্ৰ== {{ৰেফলিষ্ট}} {{মহাত্মা গান্ধী|state=collapsed}} [[শ্ৰেণী: অসমীয়া গ্ৰন্থ]] [[শ্ৰেণী:সংকলন]] j87awlb0rdgllerqjtqv2hdqj7ygu77 0 64858 331750 285568 2022-08-28T07:35:33Z JyotiPN 22102 সামান্য সলনি wikitext text/x-wiki {{Infobox holiday | |holiday_name=কেঁচাইখাঁতী পূজা |other_name = |type= |image= Saikhowa Kesai Khaiti Xaal.jpg | image_size = 100px |caption= ছৈখোৱা কেঁচা খাইতী শালৰ মূল প্ৰৱেশ-দ্বাৰ |nickname= |observedby= [[কছাৰী জনগোষ্ঠী]] |date= |date2019 = |date2020 = |observances= |celebrations= ধৰ্মীয় নীতি-নিয়ম, নৃত্য-গীত |longtype= |significance= |frequency = }} '''কেঁচাইখাঁতী পূজা''' হ'ল নানা ধৰ্মীয় নিয়ম-নীতিৰে কেঁচাইখাঁতী গোঁসানীক বলিৰ তেজ দি উপাসনা কৰা এক পৰম্পৰাগত প্ৰথা। ভাৰতীয় শক্তি ৰূপৰ মূল আধাৰ আদ্যা শক্তিয়ে হ'ল কেঁচাইখাঁতী গোসাঁনী।<ref name="শান্তনু কৌশিক বৰুৱা">{{cite book | title=অসম ইয়েৰ বুক, ২০১৯ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=[[শান্তনু কৌশিক বৰুৱা]] | author article name=উৎসৱ-অনুষ্ঠান | year=২০১৯ | pages=১৭৩}}</ref> জাগ্ৰত গোসাঁনীয়ে কেঁচাই তেজ খায় বুলি বিশ্বাস। সেয়ে গোসাঁনীৰ সন্তোষৰ অৰ্থে পূৰ্বে নৰ বলি দিয়াৰো ৰীতি আছিল। কেঁচাইখাঁতী গোসাঁনীক তাম্ৰেশ্বৰী দেৱীও বোলা হয়।<ref name="শান্তনু কৌশিক বৰুৱা"></ref> ==পূজাৰ বিধি== [[তিনিচুকীয়া জিলা]]ৰ [[শদিয়া]]ৰ ওচৰৰ [[তাম্ৰেশ্বৰী মন্দিৰ]] এই পূজাৰ মূল স্থান<ref name="শান্তনু কৌশিক বৰুৱা"></ref> যদিও [[অসম]]ৰ আন আন মঠ-মন্দিৰতো এই পূজাৰ প্ৰচলন আছে। আজিৰ তাৰিখতো এই স্থানত ম'হ,ছাগলী, হাঁহ-পাৰ আদি দেৱীলৈ উৰ্চগা কৰি বলি দিয়া হয়। গোসাঁনীৰ পূজা-অৰ্চনা কৰি ডিঙি কাটি কোনোবাটো জন্তুৰ তেজ দেৱীৰ চৰণত দিয়া হয় আৰু বলিৰ মঙহ ভক্তসকলৰ মাজত প্ৰসাদ ৰূপে বিতৰণ কৰা হয়। কেঁচাইখাঁতী প্ৰধানতঃ কছাৰীসকলৰ আৰাধ্য দেৱী। [[দেওধনী নৃত্য]] এই পূজাৰ অপৰিহাৰ্য অংগ।<ref name="শান্তনু কৌশিক বৰুৱা"></ref> == তথ্য সংগ্ৰহ == {{Reflist}} {{অসমীয়া লোক-সংস্কৃতি}} [[শ্ৰেণী:হিন্দুধৰ্মৰ উৎসৱসমূহ]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ উৎসৱসমূহ]] amrddwrs95r20vdi57uskeq2vf4u7om 0 65247 331714 254864 2022-08-27T14:22:24Z Nayan j Nath 15159 wikitext text/x-wiki {{Infobox university |name = তেজপুৰ একাডেমী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়<br>Tezpur Academy Higher Secondary School |image = [[চিত্ৰ:Tezpur academy HS School.jpg|250px]] |motto = ''তমসো মা জ্যোতিৰ গময়'' |mottoeng = |established = ১৯৩০ |type = চৰকাৰী বিদ্যালয় | coor = |city = [[তেজপুৰ]], [[অসম]] |Post Office = |country = {{flag|India}} |affiliations = [[অসম মাধ্যমিক শিক্ষা পৰিষদ]] আৰু [[অসম উচ্চতৰ মাধ্যমিক শিক্ষা সংসদ]] |campus = চহৰীয়া |website= }} '''তেজপুৰ একাডেমী''' হৈছে তেজপুৰ চহৰৰ এখন চৰকাৰী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়। বিদ্যালয় খনৰ বৰ্তমান অৱস্থিতি কনকলতা অসামৰিক চিকিৎসা লয়ৰ পৰা হাতীপিল খানা সংযোগী পথৰ দাঁতি, ঈদগাঢ় খেল পথাৰৰ সমুখত। অসম ব্ৰিটিছ চৰকাৰৰ শিক্ষা সঞ্চালক কানিং হামৰ প্ৰতি অসন্তুষ্টি প্ৰকাশ কৰি, চৰকাৰী বিদ্যালয়ত নপঢ়াৰ সিদ্ধান্ত লৈ তেজপুৰৰ ৰাইজে ১৯৩০ চনত এই বিদ্যালয়খন প্ৰতিষ্ঠা কৰে। <ref>{{cite book | title=তেজপুৰ, এখন চহৰ অনেক কাহিনী | publisher=শশী মোহন ভট্টাচাৰ্য, ত্ৰিবাহু প্ৰকাশন গোষ্ঠী, কলিবাৰী, তেজপুৰ | author=শান্তনু বৰুৱা | year=২০১৫ | pages=২৬}}</ref>বৰ্তমান ই অসম চৰকাৰৰ মাধ্যমিক শিক্ষা পৰিষদৰ দ্বাৰা পৰিচালিত। ==পাঠ্যক্ৰম== বিদ্যালয়ত ষষ্ঠ শ্ৰেণীৰ পৰা দ্বাদশ শ্ৰেণীলৈ পাঠ্যক্ৰমৰ ব্যৱস্থা আছে। পাঠ্যক্ৰমৰ মাধ্যম অসমীয়া। পাঠ্যপুথিৰ শিক্ষাৰ লগতে বাৰ্ষিক খেল-ধেমালি আৰু অন্যান্য প্ৰতিযোগিতা আদিয়ো পাঠ্যক্ৰমৰ অন্তৰ্ভুক্ত। ষষ্ঠ শ্ৰেণীৰ পৰা দশম শ্ৰেণীলৈ বিদ্যালয়ৰ শৈক্ষিক বৰ্ষ জানুৱাৰী মাহৰ পৰা ডিচেম্বৰ মাহলৈ হোৱাৰ বিপৰীতে একাদশ আৰু দ্বাদশ শ্ৰেণীৰ শৈক্ষিক বৰ্ষ এপ্ৰিল মাহত আৰম্ভ হৈ মাৰ্চ মাহলৈকে চলে। বিদ্যালয়ৰ পাঠ্যক্ৰম [[অসম মাধ্যমিক শিক্ষা পৰিষদ]] আৰু [[অসম উচ্চতৰ মাধ্যমিক শিক্ষা সংসদ]]ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত। ==পৰিকাঠামো== [[File:Tezpur academy.jpg|thumb|তেজপুৰ একাডেমীৰ নৱনিৰ্মিত প্ৰেক্ষাগৃহ। ]] বিদ্যালয়খন চৰকাৰী ভৱনত প্ৰতিষ্ঠিত। ইয়াত নিৰ্দেশনামূলক উদ্দেশ্যৰ বাবে ৯টা কোঠা আছে। সকলো বোৰ কোঠাৰ অৱস্থা ভাল। ইয়াত অনা-শিক্ষামূলক কাৰ্যকলাপৰ বাবে আন দুটা কোঠা আছে। বিদ্যালয় প্ৰধানৰ বাবে এক পৃথক কোঠা আছে। বিদ্যালয়ৰ চাৰিওফালে পকা সীমাৰ বেৰ আছে। বিদ্যালয়ত বৈদ্যুতিক সংযোগ আছে। খোৱা পানীৰ উৎস হিচাপে টেপৰ পানীৰ সু-ব্যৱস্থা আছে আৰু ই কাৰ্যক্ষম। বিদ্যালয়ত ল'ৰাৰ বাবে এটা শৌচাগাৰ আছে আৰু ই কাৰ্যক্ষম। বিদ্যালয়ৰ নিজাকৈ কোনো খেলপথাৰ নাই, ওচৰৰ চৰকাৰী খেলপথাৰত বিদ্যালয় সপ্তাহৰ খেল-ধেমালি অনুষ্ঠিত কৰা হয়। বিদ্যালয়ত বিভিন্ন অনুষ্ঠান আদিৰ আয়োজনৰ সুবিধাৰ্থে ৰাজেন্দ্ৰ কুমাৰ বৰুৱা সোঁৱৰণী প্ৰেক্ষাগৃহ এটি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। বিদ্যালয়ত এটা লাইব্ৰেৰী আছে আৰু ইয়াৰ প্ৰায় ৯৫০খন কিতাপ আছে। দিব্যাঙ্গ শিশুৰ বাবে বিদ্যালয়ত বিশেষ সুবিধা নাই। বিদ্যালয়ত শিক্ষাদান আৰু অন্যান্য উদ্দেশ্যৰ বাবে দহটা কম্পিউটাৰ আছে আৰু এই সকলোবোৰ কাৰ্যক্ষম। বিদ্যালয়ত কম্পিউটাৰ শিক্ষণৰ বাবে সুকীয়া পৰীক্ষাগাৰ নাই। বিদ্যালয়খনত মধ্যাহ্ন ভোজন ৰান্ধিবলৈ সু ব্যৱস্থা আছে। <ref>{{cite web | url=https://schools.org.in/sonitpur/18110101405/tezpur-academy-hss.html | title=Tezpur Academy | accessdate=16 December 2020}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:অসমৰ বিদ্যালয়সমূহ]] q4o26rmoyfmj1zqpc0wtc7ba08j1rnj 0 68256 331758 301323 2022-08-28T11:56:27Z CommonsDelinker 118 Removing [[:c:File:Khin_Kyi_and_family.jpg|Khin_Kyi_and_family.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Rosenzweig|Rosenzweig]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Khin Kyi and family.jpg|]]. wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = আং চান চ্যু কি | image = Aung San Suu Kyi (December 2011).jpg | caption = আং চান চ্যু কি (ডিচেম্বৰ ২০১১) | birth_name = <!-- only use if different from name --> | birth_date = {{Birth date and age|1945|6|19}} | birth_place = | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|1945|6|19}} (DEATH date then BIRTH date) --> | death_cause = | occupation = {{hlist|ৰাজনীতিজ্ঞ|কূটনীতিজ্ঞ|লেখক}} | children = ২ | spouse = | parents = | years_active = | height = <!-- {{height| ft=| in=}} --> | alma_mater = {{hlist|দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়|অক্সফ'ৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়}} | death_place = | nationality = [[ম্যানমাৰ]] | other_names = | known_for = | notable_works = | signature = Aung San Suu Kyi signature 2013.svg }} [[File:Secretary Clinton Meets with Aung San Suu Kyi (6441347063).jpg|thumb|[[হিলাৰি ক্লিণ্টন|চেক্ৰেটৰী ক্লিন্তনে]] আং চান চ্যু কিক সাক্ষ্যাত কৰিছে]] '''আং চান চ্যু কি''' ({{lang-en|Aung San Suu Kyi}}; জন্ম: ১৯ জুন ১৯৪৫) হৈছে এগৰাকী [[ম্যানমাৰ]]ৰ ৰাজনীতিজ্ঞ, কূটনীতিজ্ঞ, লেখক আৰু ১৯৯১ চনৰ [[ন'বেল বঁটা বিজয়ী (শান্তি)|শান্তিৰ ন'বেল বঁটা বিজয়ী]] মহিলা যিয়ে ২০১৬-২০২১ লৈকে ম্যানমাৰৰ ৰাজ্য পৰিষদৰ (প্ৰধান মন্ত্ৰীৰ সমতুল্য) আৰু বৈদেশীক নীতিৰ মন্ত্ৰিত্ব পদৰ দায়িত্বভাৰ লৈ আছিল। এওঁ ২০১১ চনত নেশ্যনেল জাতীয় গণতন্ত্ৰৰ সন্থা (লিগ ফৰ ডেমক্ৰেচী)ৰ সভানেত্ৰীৰ দ্বায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল আৰু ১৯৮৮ৰ পৰা ২০১১ চনলৈ সাধাৰণ সম্পাদিকাও আছিল। ২০১০ ৰ দশকত এওঁ ম্যানমাৰৰ [[জুনতা প্ৰশাসন]]ৰ পৰা আংশিক গণতন্ত্ৰলৈ ৰূপান্তৰিত কৰাত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা অৱলম্বন কৰিছিল। আধুনিক ম্যানমাৰ জাতীয় জনক আং-চান আৰু খিন কি ৰ কনিষ্ঠ কন্যা আং চান চ্যু কিৰ জনম হৈছিল ইংৰাজ শাসনাধিষ্ট ব্ৰহ্মদেশ (বৰ্তমানৰ ম্যানমাৰ)-ৰ ৰেংগুনত।<ref> Popham, Peter (April 2013). The Lady and the Peacock: The Life of Aung San Suu Kyi. New York, NY: The Experiment, LLC. p. 163. ISBN 978-1-61519-081-2</ref> ১৯৬৪ চনত [[দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়]] আৰু ১৯৬৪ চনত [[অক্সফ'ৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়]] পৰা স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰি তেওঁ জাতীয় সংঘত তিনি বছৰ কাম কৰিছে। তেওঁ ১৯৭২ চনত মাইকেল এৰিচ্ নামৰ এজন যুৱকক বিয়া কৰায় আৰু দুটি সন্তান জন্ম দিয়ে। ১৯৮৮ চনৰ ৮ আগষ্টত হোৱা ৮৮৮৮ বিদ্ৰোহত আং চান চ্যু কিয়ে যথেষ্ট প্ৰসিদ্ধি অৰ্জন কৰে আৰু এন এল ডি ৰ সাধাৰণ সম্পাদিকা হয়, যিটো তেখেতে বহুতো অৱসৰ প্ৰাপ্ত সেনা কৰ্মকৰতাসকলৰ সহযোগত গঠন কৰে, যিসকলে জুনতা প্ৰশাসনক সমালোচনা কৰিছিল। ১৯৯০ চনৰ নিৰ্বাচনত এন এল ডি য়ে সংসদৰ ৮১% আসন পাবলৈ সমৰ্থ হৈছিল, কিন্তু ফলাফল বাটিল কৰা হয় কাৰণ সামৰিক চৰকাৰে (ৰাজ্য শান্তি আৰু উন্নয়ন কাউন্সিলে, এচ পি ডি চি) ক্ষমতা হস্তান্তৰ কৰাত অস্বীকাৰ কৰিলে আৰু যাৰ ফলত আন্তৰ্জাতিকভাৱে সকলোতে তল ওপৰ লাগি পৰে। আং চান চ্যু কি ক নিৰ্বাচনৰ আগে আগে আতক কৰা হৈছিল আৰু ১৯৮৯ চনৰ পৰা ২০১০ লৈ ২১বছৰৰ মাজত ১৫ বছৰ এওঁ গৃহবন্দী হৈ থাকিবলগীয়া হৈছিল। এওঁ বিশ্বৰ এজন অন্যত্বম শীৰ্ষস্থানীয় ৰাজনৈতিক বন্দী আছিল। ১৯৯৯ চনত, [[টাইম (আলোচনী)|টাইম আলোচনীখনে]] এওঁক এজন 'গান্ধীৰ সন্তান' আৰু অহিংসাৰ আধ্যাত্মিক উতৰাধিকাৰী হিচাবে নামকৰণ কৰিছে।<ref>http://content.time.com/time/subscriber/article/0,33009,993026,00.html</ref> ২০০৩ চনত হোৱা ডিপায়িন গুপ্তহত্যাৰ সময়ত জাতীয় গণতন্ত্ৰৰ সন্থা (এন এল ডি) ৰ লগত থকা ৭০জন লোক নিহত হয় যদিও এওঁ জীয়াই থাকিবলৈ সমৰ্থ হয়।<ref>https://www.irrawaddy.com/news/burma/a-decade-later-victims-still-seeking-depayin-massacre-justice.html</ref> == নাম == আং চান চ্যু কি ৰ অন্য ব্ৰহ্মেশীয় লোকসকলৰ দৰে উপাধী নাই। এওঁৰ ক্ষেত্ৰত পৰিয়ালৰ তিনিজন মানুহৰ নামৰ পৰা এই নামটো আহিছে। 'আং চান' নামটো দেউতাকৰ নাম, 'চ্যু' নামটো দেউতাকৰ মাক আইতাকৰ আৰু 'কি' নামটো মাকৰ নাম 'খিন কি'-ৰ পৰা লোৱা।<ref>https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1991/kyi/biographical/</ref> == ব্যক্তিগত জীৱন == আং চান চ্যু কি ৰ জন্ম হৈছিল ১৯৪৫ চনৰ ১৯ জুনত ব্ৰিটিছৰ তলত থকা ব্ৰহ্মদেশৰ ৰেঙ্গুনত (এতিয়াৰ য়াগন)। == তথ্য সংগ্ৰহ == {{reflist}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{Authority control}} [[শ্ৰেণী:ম্যানমাৰৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ৰাজনীতিবিদ]] [[শ্ৰেণী:শান্তিৰ ন'বেল বঁটা বিজয়ী]] tb5z76mtmnfgtas50kiq86j7ofa71h6 0 74400 331723 328942 2022-08-27T17:57:25Z Bhaskarjyoti Bhuyan 16362 (edited with [[User:ProveIt_GT|ProveIt]]) wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name = | image = দিগন্ত ওজা.jpeg | imagesize = 200px | alt = | caption = | pseudonym = | birth_name = | Parents_name = ৰমেন ওজা, ৰেণু ওজা | birth_date = ১৯৭২ | birth_place = [[অসম]] | death_date = | death_place = | occupation = | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = অসমীয়া সমাজ জীৱনৰ বিৱৰ্তন | notableworks = প্ৰথম মহাসমৰ, অসম আন্দোলনৰ তথ্যকোষ (সম্পা.) | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = সাহিত্য অকাডেমিৰ ‘শিশু সাহিত্য বঁটা’, ২০২২ | signature = | signature_alt = | website = }} '''দিগন্ত ওজা''' ({{lang-en|Diganta Oza}}) হৈছে এগৰাকী অসমীয়া সাংবাদিক, সম্পাদক, সাহিত্যিক। ‘অসমীয়া সমাজ জীৱনৰ বিৱৰ্তন’, ‘প্ৰথম মহাসমৰ’ আদি তেখেতৰ দ্বাৰা লিখা দুখন অন্যতম প্ৰাসংগিক গ্ৰন্থ৷ তেখেত ‘[[অসম শিশু সাহিত্য কোষ]]’ৰ ৪১ টা খণ্ডৰ সহযোগী সম্পাদক আছিল আৰু তেখেতৰ নেতৃত্বতেই ‘[[অসম আন্দোলনৰ তথ্যকোষ]]’৬টা খণ্ডত প্ৰকাশ হৈছে৷<ref>https://northeastreview.wordpress.com/2013/03/01/diganta-oza/</ref> তেখেতে [[প্ৰাগ নিউজ]]ৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী সম্পাদক হিচাপে ২০২২ চনলৈকে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল৷ তেখেত ২০২২ চনত ‘ডাঙৰ মানুহৰ সাধু’ শীৰ্ষক গ্ৰন্থৰ বাবে ২০২২ বৰ্ষৰ ‘সাহিত্য অকাডেমিৰ ‘শিশু সাহিত্য বঁটা’ লাভ কৰিছে৷<ref name="আমাৰ অসম">{{cite web | url=+https://www.aamarasom.com/detail-news/4801/প্ৰদ্যুম্ন-গগৈ,-দিগন্ত-ওজালৈ-অকাদেমিৰ-যুৱ-আৰু-শিশু-সাহিত্য-বঁটা | title=আমাৰ অসম | accessdate=27 August 2022}}</ref> বৰ্তমান ওজা ২০২২ চনৰ জুলাই মাহত আৰম্ভ হোৱা ‘বাৰ্তা এন.ই’পৰ্টেলৰ মুখ্য সম্পাদক। ==জন্ম আৰু বংশ পৰিচয়== অসমৰ বিশ্বনাথ জিলাৰ বিশ্বনাথ চাৰিআলিত ১৯৭২ চনত জন্ম৷ পিতৃৰ নাম ৰমেন ওজা, মাতৃৰ নাম ৰেণু ওজা৷ ==শিক্ষা== চাৰিআলি একাডেমিৰ পৰা হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ আৰু বিশ্বনাথ কলেজৰ পৰা উচ্চতৰ মাধ্যমিক সম্পূৰ্ণ কৰি ওজাই উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে গুৱাহাটীলৈ আহে৷ তেওঁ গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতক উত্তীৰ্ণ হয়৷ ==কৰ্মজীৱন== ছাত্ৰ অৱস্থাতেই ওজাই ১৯৯৩ চনত অসমীয়া দৈনিক কাকত ‘[[আজিৰ সংবাদ]]’ৰ (অধুনালুপ্ত ) নিবন্ধ সম্পাদকৰূপে কৰ্মজীৱনৰ পাতনি মেলে৷ পৰৱৰ্তীকালত ‘[[আমাৰ অসম]]’ৰ উপ-বাৰ্তা সম্পাদক (১৯৯৭-২০০২) আৰু ‘[[জনসাধাৰণ]]’ৰ সহযোগী সম্পাদক (২০০৩-২০০৬)ৰ দায়িত্ব পালন কৰি ‘[[অসমীয়া প্ৰতিদিন]]’ত সহকাৰী সম্পাদকৰূপে ২০০৭ৰ জানুৱাৰীত যোগ দিয়ে৷ এমাহৰ পাছতে সেই কাকতগোষ্ঠীৰ পৰা প্ৰকাশিত সাহিত্য আলোচনী ‘[[সাতসৰী]]’ৰ কাৰ্যবাহী সম্পাদকৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰে৷ ২০১৫ৰ মে’ মাহলৈ সেই পদতে থাকি আলোচনীখনক নতুন চিন্তাৰ বাৰ্তাবাহক কৰাত ভূমিকা লয়৷ ২০১৫ৰ জুন মাহত তেওঁ টেলিভিছন চেনেল [[প্ৰাগ নিউজ]]ত যোগ দিয়ে৷ তেওঁ প্ৰাগ নিউজৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী সম্পাদক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল৷ দিগন্ত ওজা ১৯৯৬ চনত প্ৰকাশিত অসমীয়া ভাষাৰ প্ৰথমখন সম্পূৰ্ণ কিতাপ বিষয়ক আলোচনী ‘গ্ৰন্থ’ৰো আছিল সম্পাদক আৰু প্ৰকাশক৷ বৰ্তমান তেওঁ ‘বাৰ্তা এন.ই’ৰ মুখ্য সম্পাদক। ==সাহিত্যৰাজি== ===প্ৰবন্ধ সংকলন=== *অসমীয়া সমাজ জীৱনৰ বিৱৰ্তন, ভবানী বুকছ ২০১১, (অসমৰ সমাজ ইতিহাস সম্পৰ্কীয় monographic গ্ৰন্থ) *প্ৰথম মহাসমৰ, জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০১৪<ref>https://www.amazon.in/Books-Diganta-Oza/s?rh=n%3A976389031%2Cp_27%3ADiganta+Oza</ref> *সন্ধিক্ষণত মানুহ, গ্ৰন্থ, ২০০৬ *জীৱনৰ গদ্য, আঁক-বাক, ২০০৭ *সাঁচিপাতৰ পৰা লেপটপলৈ, পাঞ্চজন্য, ২০১১<ref>https://www.amazon.in/Sanchipator-Pora-Laptopolai-Diganta-Oza/dp/8192177823/ref=sr_1_2?dchild=1&qid=1631772659&refinements=p_27%3ADiganta+Oza&s=books&sr=1-2</ref> *সাহিত্যৰ দৃষ্টি আৰু সৃষ্টি, অসম পাবলিচিং কোম্পানী, ২০১৪ ===উপন্যাস=== *জেহাদী, গ্ৰন্থ, ২০০১; ভবানী বুকছ, ২০১০ ===শিশু সাহিত্য=== *ডাঙৰ মানুহৰ সাধু, বান্ধৱ, ২০২০ ===সম্পাদনা=== * অসমীয়া সাহিত্যৰ e-সঁফুৰা, খণ্ড-১ (অতিথি সম্পাদক, সাহিত্য ডট অৰ্গৰ নিৰ্বাচিত লেখাৰ ছপাৰূপ), ভাষা সাহিত্য সন্মিলনী, অসম, ২০১২ * অসম আন্দোলনৰ তথ্যকোষ, অসম চুক্তি ৰূপায়ণ বিভাগ, ২০২০ * অসম শিশু সাহিত্য কোষ, সহযোগী সম্পাদক, কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰাজ্যিক মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা প্ৰকাশিত ৪১টা খণ্ডৰ শিশু সাহিত্য সম্পৰ্কীয় কোষ। ==বঁটা আৰু সন্মান== *২০০৯ বৰ্ষত ‘সন্ধিক্ষণত মানুহ’ শীৰ্ষক গ্ৰন্থৰ বাবে ‘মুনীন বৰকটকী’ বঁটা৷<ref>http://www.muninbarkotoki.org/english/trust/awrdlist.html</ref> *অনন্তৰাম দাস স্মৃতি বঁটা, ২০২০৷ <ref name="গৰীয়সী">{{cite journal | title=গৰীয়সী | author=ধ্ৰুৱজ্যোতি বৰা | month=জানুৱাৰী | volume=ঊনিত্ৰংশ বছৰ | issue=তৃতীয় সংখ্যা | pages=২৮}}</ref> *সাহিত্য অকাদেমিৰ ‘শিশু সাহিত্য বঁটা’, ২০২২ == তথ্যসূত্ৰ == {{reflist}} dv7qamett88ofwv66xecdyko9ggvsbi 331724 331723 2022-08-27T17:58:09Z Bhaskarjyoti Bhuyan 16362 wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name = | image = দিগন্ত ওজা.jpeg | imagesize = 200px | alt = | caption = | pseudonym = | birth_name = | Parents_name = ৰমেন ওজা, ৰেণু ওজা | birth_date = ১৯৭২ | birth_place = [[অসম]] | death_date = | death_place = | occupation = | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = অসমীয়া সমাজ জীৱনৰ বিৱৰ্তন | notableworks = প্ৰথম মহাসমৰ, অসম আন্দোলনৰ তথ্যকোষ (সম্পা.) | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = সাহিত্য অকাডেমিৰ ‘শিশু সাহিত্য বঁটা’, ২০২২ | signature = | signature_alt = | website = }} '''দিগন্ত ওজা''' ({{lang-en|Diganta Oza}}) হৈছে এগৰাকী অসমীয়া সাংবাদিক, সম্পাদক, সাহিত্যিক। ‘অসমীয়া সমাজ জীৱনৰ বিৱৰ্তন’, ‘প্ৰথম মহাসমৰ’ আদি তেখেতৰ দ্বাৰা লিখা দুখন অন্যতম প্ৰাসংগিক গ্ৰন্থ৷ তেখেত ‘[[অসম শিশু সাহিত্য কোষ]]’ৰ ৪১ টা খণ্ডৰ সহযোগী সম্পাদক আছিল আৰু তেখেতৰ নেতৃত্বতেই ‘[[অসম আন্দোলনৰ তথ্যকোষ]]’৬টা খণ্ডত প্ৰকাশ হৈছে৷<ref>https://northeastreview.wordpress.com/2013/03/01/diganta-oza/</ref> তেখেতে [[প্ৰাগ নিউজ]]ৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী সম্পাদক হিচাপে ২০২২ চনলৈকে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল৷ তেখেত ২০২২ চনত ‘ডাঙৰ মানুহৰ সাধু’ শীৰ্ষক গ্ৰন্থৰ বাবে ২০২২ বৰ্ষৰ [[সাহিত্য অকাডেমি]]ৰ ‘শিশু সাহিত্য বঁটা’ লাভ কৰিছে৷<ref name="আমাৰ অসম">{{cite web | url=+https://www.aamarasom.com/detail-news/4801/প্ৰদ্যুম্ন-গগৈ,-দিগন্ত-ওজালৈ-অকাদেমিৰ-যুৱ-আৰু-শিশু-সাহিত্য-বঁটা | title=আমাৰ অসম | accessdate=27 August 2022}}</ref> বৰ্তমান ওজা ২০২২ চনৰ জুলাই মাহত আৰম্ভ হোৱা ‘বাৰ্তা এন.ই’পৰ্টেলৰ মুখ্য সম্পাদক। ==জন্ম আৰু বংশ পৰিচয়== অসমৰ বিশ্বনাথ জিলাৰ বিশ্বনাথ চাৰিআলিত ১৯৭২ চনত জন্ম৷ পিতৃৰ নাম ৰমেন ওজা, মাতৃৰ নাম ৰেণু ওজা৷ ==শিক্ষা== চাৰিআলি একাডেমিৰ পৰা হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ আৰু বিশ্বনাথ কলেজৰ পৰা উচ্চতৰ মাধ্যমিক সম্পূৰ্ণ কৰি ওজাই উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে গুৱাহাটীলৈ আহে৷ তেওঁ গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতক উত্তীৰ্ণ হয়৷ ==কৰ্মজীৱন== ছাত্ৰ অৱস্থাতেই ওজাই ১৯৯৩ চনত অসমীয়া দৈনিক কাকত ‘[[আজিৰ সংবাদ]]’ৰ (অধুনালুপ্ত ) নিবন্ধ সম্পাদকৰূপে কৰ্মজীৱনৰ পাতনি মেলে৷ পৰৱৰ্তীকালত ‘[[আমাৰ অসম]]’ৰ উপ-বাৰ্তা সম্পাদক (১৯৯৭-২০০২) আৰু ‘[[জনসাধাৰণ]]’ৰ সহযোগী সম্পাদক (২০০৩-২০০৬)ৰ দায়িত্ব পালন কৰি ‘[[অসমীয়া প্ৰতিদিন]]’ত সহকাৰী সম্পাদকৰূপে ২০০৭ৰ জানুৱাৰীত যোগ দিয়ে৷ এমাহৰ পাছতে সেই কাকতগোষ্ঠীৰ পৰা প্ৰকাশিত সাহিত্য আলোচনী ‘[[সাতসৰী]]’ৰ কাৰ্যবাহী সম্পাদকৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰে৷ ২০১৫ৰ মে’ মাহলৈ সেই পদতে থাকি আলোচনীখনক নতুন চিন্তাৰ বাৰ্তাবাহক কৰাত ভূমিকা লয়৷ ২০১৫ৰ জুন মাহত তেওঁ টেলিভিছন চেনেল [[প্ৰাগ নিউজ]]ত যোগ দিয়ে৷ তেওঁ প্ৰাগ নিউজৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী সম্পাদক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল৷ দিগন্ত ওজা ১৯৯৬ চনত প্ৰকাশিত অসমীয়া ভাষাৰ প্ৰথমখন সম্পূৰ্ণ কিতাপ বিষয়ক আলোচনী ‘গ্ৰন্থ’ৰো আছিল সম্পাদক আৰু প্ৰকাশক৷ বৰ্তমান তেওঁ ‘বাৰ্তা এন.ই’ৰ মুখ্য সম্পাদক। ==সাহিত্যৰাজি== ===প্ৰবন্ধ সংকলন=== *অসমীয়া সমাজ জীৱনৰ বিৱৰ্তন, ভবানী বুকছ ২০১১, (অসমৰ সমাজ ইতিহাস সম্পৰ্কীয় monographic গ্ৰন্থ) *প্ৰথম মহাসমৰ, জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০১৪<ref>https://www.amazon.in/Books-Diganta-Oza/s?rh=n%3A976389031%2Cp_27%3ADiganta+Oza</ref> *সন্ধিক্ষণত মানুহ, গ্ৰন্থ, ২০০৬ *জীৱনৰ গদ্য, আঁক-বাক, ২০০৭ *সাঁচিপাতৰ পৰা লেপটপলৈ, পাঞ্চজন্য, ২০১১<ref>https://www.amazon.in/Sanchipator-Pora-Laptopolai-Diganta-Oza/dp/8192177823/ref=sr_1_2?dchild=1&qid=1631772659&refinements=p_27%3ADiganta+Oza&s=books&sr=1-2</ref> *সাহিত্যৰ দৃষ্টি আৰু সৃষ্টি, অসম পাবলিচিং কোম্পানী, ২০১৪ ===উপন্যাস=== *জেহাদী, গ্ৰন্থ, ২০০১; ভবানী বুকছ, ২০১০ ===শিশু সাহিত্য=== *ডাঙৰ মানুহৰ সাধু, বান্ধৱ, ২০২০ ===সম্পাদনা=== * অসমীয়া সাহিত্যৰ e-সঁফুৰা, খণ্ড-১ (অতিথি সম্পাদক, সাহিত্য ডট অৰ্গৰ নিৰ্বাচিত লেখাৰ ছপাৰূপ), ভাষা সাহিত্য সন্মিলনী, অসম, ২০১২ * অসম আন্দোলনৰ তথ্যকোষ, অসম চুক্তি ৰূপায়ণ বিভাগ, ২০২০ * অসম শিশু সাহিত্য কোষ, সহযোগী সম্পাদক, কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰাজ্যিক মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা প্ৰকাশিত ৪১টা খণ্ডৰ শিশু সাহিত্য সম্পৰ্কীয় কোষ। ==বঁটা আৰু সন্মান== *২০০৯ বৰ্ষত ‘সন্ধিক্ষণত মানুহ’ শীৰ্ষক গ্ৰন্থৰ বাবে ‘মুনীন বৰকটকী’ বঁটা৷<ref>http://www.muninbarkotoki.org/english/trust/awrdlist.html</ref> *অনন্তৰাম দাস স্মৃতি বঁটা, ২০২০৷ <ref name="গৰীয়সী">{{cite journal | title=গৰীয়সী | author=ধ্ৰুৱজ্যোতি বৰা | month=জানুৱাৰী | volume=ঊনিত্ৰংশ বছৰ | issue=তৃতীয় সংখ্যা | pages=২৮}}</ref> *[[সাহিত্য অকাদেমি]]ৰ ‘শিশু সাহিত্য বঁটা’, ২০২২ == তথ্যসূত্ৰ == {{reflist}} 3ul6o7d2keeevfirc25xm7ggyihnqxp 331725 331724 2022-08-27T17:59:09Z Bhaskarjyoti Bhuyan 16362 wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name = | image = দিগন্ত ওজা.jpeg | imagesize = 200px | alt = | caption = | pseudonym = | birth_name = | Parents_name = ৰমেন ওজা, ৰেণু ওজা | birth_date = ১৯৭২ | birth_place = [[অসম]] | death_date = | death_place = | occupation = | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = অসমীয়া সমাজ জীৱনৰ বিৱৰ্তন | notableworks = প্ৰথম মহাসমৰ, অসম আন্দোলনৰ তথ্যকোষ (সম্পা.) | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = সাহিত্য অকাডেমিৰ ‘শিশু সাহিত্য বঁটা’, ২০২২ | signature = | signature_alt = | website = }} '''দিগন্ত ওজা''' ({{lang-en|Diganta Oza}}) হৈছে এগৰাকী অসমীয়া সাংবাদিক, সম্পাদক, সাহিত্যিক। ‘অসমীয়া সমাজ জীৱনৰ বিৱৰ্তন’, ‘প্ৰথম মহাসমৰ’ আদি তেখেতৰ দ্বাৰা লিখা দুখন অন্যতম প্ৰাসংগিক গ্ৰন্থ৷ তেখেত ‘[[অসম শিশু সাহিত্য কোষ]]’ৰ ৪১ টা খণ্ডৰ সহযোগী সম্পাদক আছিল আৰু তেখেতৰ নেতৃত্বতেই ‘[[অসম আন্দোলনৰ তথ্যকোষ]]’৬টা খণ্ডত প্ৰকাশ হৈছে৷<ref>https://northeastreview.wordpress.com/2013/03/01/diganta-oza/</ref> তেখেতে [[প্ৰাগ নিউজ]]ৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী সম্পাদক হিচাপে ২০২২ চনলৈকে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল৷ তেখেত ২০২২ চনত ‘ডাঙৰ মানুহৰ সাধু’ শীৰ্ষক গ্ৰন্থৰ বাবে ২০২২ বৰ্ষৰ [[সাহিত্য অকাডেমি]]ৰ ‘শিশু সাহিত্য বঁটা’ লাভ কৰিছে৷<ref name="আমাৰ অসম">{{cite web | url=+https://www.aamarasom.com/detail-news/4801/প্ৰদ্যুম্ন-গগৈ,-দিগন্ত-ওজালৈ-অকাদেমিৰ-যুৱ-আৰু-শিশু-সাহিত্য-বঁটা | title=আমাৰ অসম | accessdate=27 August 2022}}</ref> বৰ্তমান ওজা ২০২২ চনৰ জুলাই মাহত আৰম্ভ হোৱা ‘বাৰ্তা এন.ই’পৰ্টেলৰ মুখ্য সম্পাদক। ==জন্ম আৰু বংশ পৰিচয়== অসমৰ বিশ্বনাথ জিলাৰ বিশ্বনাথ চাৰিআলিত ১৯৭২ চনত জন্ম৷ পিতৃৰ নাম ৰমেন ওজা, মাতৃৰ নাম ৰেণু ওজা৷ ==শিক্ষা== চাৰিআলি একাডেমিৰ পৰা হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ আৰু বিশ্বনাথ কলেজৰ পৰা উচ্চতৰ মাধ্যমিক সম্পূৰ্ণ কৰি ওজাই উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে গুৱাহাটীলৈ আহে৷ তেওঁ গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতক উত্তীৰ্ণ হয়৷ ==কৰ্মজীৱন== ছাত্ৰ অৱস্থাতেই ওজাই ১৯৯৩ চনত অসমীয়া দৈনিক কাকত ‘[[আজিৰ সংবাদ]]’ৰ (অধুনালুপ্ত ) নিবন্ধ সম্পাদকৰূপে কৰ্মজীৱনৰ পাতনি মেলে৷ পৰৱৰ্তীকালত ‘[[আমাৰ অসম]]’ৰ উপ-বাৰ্তা সম্পাদক (১৯৯৭-২০০২) আৰু ‘[[জনসাধাৰণ]]’ৰ সহযোগী সম্পাদক (২০০৩-২০০৬)ৰ দায়িত্ব পালন কৰি ‘[[অসমীয়া প্ৰতিদিন]]’ত সহকাৰী সম্পাদকৰূপে ২০০৭ৰ জানুৱাৰীত যোগ দিয়ে৷ এমাহৰ পাছতে সেই কাকতগোষ্ঠীৰ পৰা প্ৰকাশিত সাহিত্য আলোচনী ‘[[সাতসৰী]]’ৰ কাৰ্যবাহী সম্পাদকৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰে৷ ২০১৫ৰ মে’ মাহলৈ সেই পদতে থাকি আলোচনীখনক নতুন চিন্তাৰ বাৰ্তাবাহক কৰাত ভূমিকা লয়৷ ২০১৫ৰ জুন মাহত তেওঁ টেলিভিছন চেনেল [[প্ৰাগ নিউজ]]ত যোগ দিয়ে৷ তেওঁ প্ৰাগ নিউজৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী সম্পাদক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল৷ দিগন্ত ওজা ১৯৯৬ চনত প্ৰকাশিত অসমীয়া ভাষাৰ প্ৰথমখন সম্পূৰ্ণ কিতাপ বিষয়ক আলোচনী ‘গ্ৰন্থ’ৰো আছিল সম্পাদক আৰু প্ৰকাশক৷ বৰ্তমান তেওঁ ‘বাৰ্তা এন.ই’ৰ মুখ্য সম্পাদক। ==সাহিত্যৰাজি== ===প্ৰবন্ধ সংকলন=== *অসমীয়া সমাজ জীৱনৰ বিৱৰ্তন, ভবানী বুকছ ২০১১, (অসমৰ সমাজ ইতিহাস সম্পৰ্কীয় monographic গ্ৰন্থ) *প্ৰথম মহাসমৰ, জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০১৪<ref>https://www.amazon.in/Books-Diganta-Oza/s?rh=n%3A976389031%2Cp_27%3ADiganta+Oza</ref> *সন্ধিক্ষণত মানুহ, গ্ৰন্থ, ২০০৬ *জীৱনৰ গদ্য, আঁক-বাক, ২০০৭ *সাঁচিপাতৰ পৰা লেপটপলৈ, পাঞ্চজন্য, ২০১১<ref>https://www.amazon.in/Sanchipator-Pora-Laptopolai-Diganta-Oza/dp/8192177823/ref=sr_1_2?dchild=1&qid=1631772659&refinements=p_27%3ADiganta+Oza&s=books&sr=1-2</ref> *সাহিত্যৰ দৃষ্টি আৰু সৃষ্টি, অসম পাবলিচিং কোম্পানী, ২০১৪ ===উপন্যাস=== *জেহাদী, গ্ৰন্থ, ২০০১; ভবানী বুকছ, ২০১০ ===শিশু সাহিত্য=== *ডাঙৰ মানুহৰ সাধু, বান্ধৱ, ২০২০ ===সম্পাদনা=== * অসমীয়া সাহিত্যৰ e-সঁফুৰা, খণ্ড-১ (অতিথি সম্পাদক, সাহিত্য ডট অৰ্গৰ নিৰ্বাচিত লেখাৰ ছপাৰূপ), ভাষা সাহিত্য সন্মিলনী, অসম, ২০১২ * অসম আন্দোলনৰ তথ্যকোষ, অসম চুক্তি ৰূপায়ণ বিভাগ, ২০২০ * অসম শিশু সাহিত্য কোষ, সহযোগী সম্পাদক, কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰাজ্যিক মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা প্ৰকাশিত ৪১টা খণ্ডৰ শিশু সাহিত্য সম্পৰ্কীয় কোষ। ==বঁটা আৰু সন্মান== *২০০৯ বৰ্ষত ‘সন্ধিক্ষণত মানুহ’ শীৰ্ষক গ্ৰন্থৰ বাবে ‘মুনীন বৰকটকী’ বঁটা৷<ref>http://www.muninbarkotoki.org/english/trust/awrdlist.html</ref> *অনন্তৰাম দাস স্মৃতি বঁটা, ২০২০৷ <ref name="গৰীয়সী">{{cite journal | title=গৰীয়সী | author=ধ্ৰুৱজ্যোতি বৰা | month=জানুৱাৰী | volume=ঊনিত্ৰংশ বছৰ | issue=তৃতীয় সংখ্যা | pages=২৮}}</ref> *[[সাহিত্য অকাডেমি]]ৰ ‘শিশু সাহিত্য বঁটা’, ২০২২ == তথ্যসূত্ৰ == {{reflist}} p3l2m4yf3z3vynvs0jwo9rnmvqhpuzr 4 82633 331746 331656 2022-08-28T02:01:20Z Chiring chandan 4464 wikitext text/x-wiki <!-- __NOTOC__ <center><span style="text-shadow:10px 10px 10px #FCE205; font-size:20px"><font color=#6A5ACD>'''''মুঠ প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা = '''''</font></span></center> {{Rule|}} {{columns-list|3| ==<span style="text-shadow:7px 7px 8px orange; ">'''বিশ্বৰ প্ৰেক্ষাপট'''</span> [[File:World Map (political).svg|35px]]== ===ব্যক্তি বিষয়ক=== # [[‎অৰ্শদ নাদীম]] # [[]] # [[]] # [[]] # [[]] ===অন্যান্য=== # [[দলগত কাম]] # [[‎জননী জন্মভূমিশ্চ স্বৰ্গাদপি গৰীয়সী]] # [[চীনা বৌদ্ধধৰ্ম]] # [[বিশ্ব মহ দিৱস]] # [[লাৰকানা]] # [[মকৰ ক্ৰান্তি]] # [[মুক্ত সম্পৰ্ক]] # [[কুমাঊঁ বিভাগ]] # [[]] # [[]] ==<span style="text-shadow:7px 7px 8px blue; ">'''ভাৰতীয় পটভূমি'''</span> [[File:Flag of India (Pantone).png|30px]] == ===ব্যক্তি বিষয়ক=== # [[অচিন্ত্য শিউলি]] # [[মিথিলেশ চতুৰ্বেদী]] # [[প্ৰিয়ংকা গোস্বামী]] # [[‎লক্ষ্য সেন]] # [[অচন্ত শৰৎ কমল]] # [[চিৰাগ শেট্টী]] # [[সাত্ত্বিকসাইৰাজ ৰেংকিৰেড্ডী]] # [[‎এলডোজ পল]] # [[‎শ্ৰীজা আকুলা ]] # [[লাভলী চৌবে]] # [[নৰেন্দ্ৰ দাভোলকাৰ]] # [[ৰমেশবাবু প্ৰজ্ঞানন্দ]] ===অন্যান্য=== # [[২০২২ কমনৱেলথ গেমছত ভাৰত]] # [[‎সত্যমেৱ জয়তে]] # [[বংগমাতা]] # [[‎বংগৰ নৱজাগৰণ]] # [[ধীৱৰা (সংগীত)]] # [[বাঙালী জাতি]] # [[বাঙালী মুছলিম]] # [[‎য়ে মেৰে ৱতন কে লোগো]] # [[কমনৱেলথ গেমছত ভাৰতবৰ্ষ]] # [[দ্য টাইমছ অৱ ইণ্ডিয়া]] # [[ভাৰতীয় স্বাধীনতাৰ ৭৫ সংখ্যক বৰ্ষপূৰ্তি]] # [[দ্য হিন্দু]] # [[গৌড় ৰাজ্য]] # [[বংগ চুলতানী]] # [[বংগ চুবাঃ]] # [[বেংগল প্ৰেচিডেঞ্চি]] # [[বংগৰ বিভাজন (১৯৪৭)]] # [[পূৰ্ব বংগ]] # [[বাঙালী হিন্দু]] ===পৌৰাণিক ভাৰতীয় সংস্কৃতি আৰু আখ্যান=== # [[যমান্তক]] # [[সদাশিৱ]] # [[গংগাঋদ্ধি]] # [[]] # [[]] ==<span style="text-shadow:7px 7px 8px violet; ">'''অসম বিষয়ক'''</span> [[File:Rhino logo Assam.png|40px]]== ===ব্যক্তি বিষয়ক=== # [[‎সনাতন হাজৰিকা ]] # [[‎নয়নমণি শইকীয়া]] # [[‎বিশ্বজ্যোতি শৰ্মা]] # [[মনোৰঞ্জন শাস্ত্ৰী]] # [[আব্দুছ ছাত্তাৰ]] # [[কমলা শইকীয়া]] # [[তানিয়া চৌধুৰী]] # [[হৰিবিলাস আগৰৱালা]] # [[ৰোষেশ্বৰ বৰুৱা]] # [[মিতালী মধুমিতা]] # [[টুনুজ্যোতি গগৈ]] # [[শ্ৰীশ্ৰীৰাম চন্দ্ৰ দাস]] # [[তিলোত্তমা বৰুৱা]] ===গ্ৰন্থ বিষয়ক=== # [[মৰমৰ দেউতা]] # [[‎]] # [[‎]] # [[]] # [[‎]] ===চলচ্চিত্ৰ বিষয়ক=== # [[]] ===অন্যান্য=== # [[‎লখিমী সবাহ]] # [[তাম্ৰেশ্বৰ দেৱালয়]] # [[‎চিয়াগীত]] # [[অসম সাহিত্য সভাৰ শুৱালকুছি অধিৱেশন (২০২০)]] # [[দোৰোলা]] # [[‎ৰাষ্ট্ৰীয় উচ্চতৰ শিক্ষা অভিযান, অসম‎]] # [[ৰঙা চাহ]] # [[‎বোকাখেচা ভাওনা]] # [[অসমত হাতী চিকাৰ আৰু হাতী পোহ মনোৱা]] # [[]] ==<span style="text-shadow:7px 7px 8px green; ">'''সানমিহলি'''</span>== # [[কাৱৈ মাছ]] # [[চেনীপুঠি]] # [[পুঠি মাছ]] # [[শিঙৰা মাছ]] # [[চেঙেলী মাছ]] # [[‎খলিহনা মাছ]] # [[মাগুৰ মাছ]] # [[গৰৈ মাছ]] # [[মিৰিকা টেঙা]] # [[নৰা বগৰী]] # [[ৰূপহী থেকেৰা]] # [[পৰা আমলখি]] # [[বিলম্বি টেঙা]] # [[ঢেকীয়া লতা]] # [[ঢেকীয়া]] # [[নাগচম্পা]] # [[চামকঁ‌ঠাল]] # [[বহঁত]] # [[নুনী]] # [[ৰঙা নুনী]] }} --> 7maavshvanlqfv86ujn045srycsltd7 0 83012 331719 331502 2022-08-27T17:03:31Z Priyankush Deka 13491 /* তদন্ত */ wikitext text/x-wiki {{Short description|Indian physician and author (1945–2013)}} {{Infobox person | name = নৰেন্দ্ৰ দাভোলকাৰ | native_name = | native_name_lang = mr | image = | imagesize = | birth_name = | birth_date = {{birth date|df=yes|1945|11|1}} | birth_place = | residence = | death_date = {{death date and age|df=yes|2013|8|20|1945|11|1}} | death_place = [[পুনে]], [[মহাৰাষ্ট্ৰ]], ভাৰত | death_cause = গুলীৰ আঘাত | occupation = সমাজকৰ্মী, মহাৰাষ্ট্ৰ অন্ধশ্ৰদ্ধা নিৰ্মূল সমিতিৰ প্ৰতিষ্ঠাপক অধ্যক্ষ |nationality = ভাৰতীয় | spouse = শৈলা দাভোলকাৰ | children = মুক্তা দাভোলকাৰ নি পতৱৰ্ধন, হামিদ দাভোলকাৰ | website = {{URL|antisuperstition.org}} }} '''নৰেন্দ্ৰ অচ্যুত দাভোলকৰ''' ( ইংৰাজী : Narendra Achyut Dabholkar ; ১ নৱেম্বৰ ১৯৪৫ – ২০ আগষ্ট ২০১৩)<ref name=DNAParanjpe/> ভাৰতৰ [[মহাৰাষ্ট্ৰ|মহাৰাষ্ট্ৰৰ]] এগৰাকী চিকিৎসক, সমাজ কৰ্মী, যুক্তিবাদী আৰু লেখক আছিল।<ref>{{cite web|url=https://indianexpress.com/article/explained/govind-pansare-mm-kalburgi-gauri-lankesh-murder-5316465/|title=Indian rationalism, Charvaka to Narendra Dabholkar|date=21 August 2018}}</ref> ১৯৮৯ চনত তেওঁ মহাৰাষ্ট্ৰ অন্ধশ্ৰদ্ধা নিৰ্মূলন সমিতি (MANS) প্ৰতিষ্ঠা কৰি সভাপতি হৈছিল। ২০১৩ চনৰ ২০ আগষ্টত তেওঁৰ হত্যাকাণ্ডৰ প্ৰতিক্ৰিয়া স্বৰূপে চাৰিদিন পিছত মহাৰাষ্ট্ৰত "অন্ধবিশ্বাস আৰু ক'লা যাদু বিৰোধী অধ্যাদেশ" বলৱৎ কৰা হয়।<ref name=dna>{{cite news|url=http://www.dnaindia.com/india/1879444/report-the-anti-black-magic-and-superstition-ordinance-has-been-promulgated-in-maharashtra|title=The anti-black magic and superstition ordinance has been promulgated in Maharashtra|newspaper=[[DNA India]]|date=24 August 2013|access-date=2 October 2013}}</ref> ২০১৪ চনত তেওঁ সমাজসেৱাৰ বাবে মৰণোত্তৰভাৱে [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা লাভ কৰিছিল।<ref name=Padma_Shri>{{cite news|title=Iyengar, Mashelkar get Padma Vibhushan. Dabholkar, Ghate get Padma Shri.|url=http://www.dnaindia.com/pune/report-iyengar-mashelkar-get-padma-vibhushan-1957092|access-date=30 March 2014|newspaper=[[DNA India]]|date=26 January 2014}}</ref> ==ব্যক্তিগত জীৱন== ১৯৪৫ চনৰ ১ নৱেম্বৰত অচ্যুত আৰু তৰাবাইৰ ঘৰত দাভোলকাৰৰ জন্ম হৈছিল। দহটা সন্তানৰ ভিতৰত তেওঁ আছিল কনিষ্ঠতম। তেওঁৰ সবাতোকৈ জ্যেষ্ঠ ভাই দেৱদত্ত দাভোলকাৰ এগৰাকী শিক্ষাবিদ, আৰু সমাজবাদী আছিল।<ref name="Sakal-2010">{{cite news|title=तर्कशुद्ध विचारांचा मूर्तिमंत आविष्कार: परिवर्तन चळवळीतील विचारवंत शिक्षक|author=Chinchkar Dilip Kumar|url=http://72.78.249.107/esakal/20101219/4790120080505844483.htm|newspaper=[[Sakal]]|location=Mumbai|language=mr|date=19 December 2009|url-status=dead|archive-url=https://archive.today/20131002063050/http://72.78.249.107/esakal/20101219/4790120080505844483.htm|archive-date=2 October 2013|df=dmy-all}}</ref> নৰেন্দ্ৰই স্কুলীয়া শিক্ষা নিউ ইংলিছ স্কুল সাতাৰা আৰু উইলিংডন কলেজ, চাংলীত কৰিছিল। মিৰাজৰ চৰকাৰী চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা এম বি বি এছ ডিগ্ৰী লাভ কৰি তেওঁ এজন চিকিৎসক হৈছিল।<ref name=DNAParanjpe>{{cite news|title=Narendra Dabholkar: A rationalist to the core|url=http://www.dnaindia.com/pune/1877283/report-narendra-dabholkar-a-rationalist-to-the-core|access-date=21 August 2013|newspaper=[[DNA India]]|date=20 August 2013|author=Shailendra Paranjpe}}</ref> তেওঁ শিৱাজী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ [[কাবাডী]] দলৰ অধিনায়ক আছিল। তেওঁ ভাৰতক প্ৰতিনিধিত্ব কৰি বাংলাদেশৰ বিৰুদ্ধে এখন কাবাডী প্ৰতিযোগিতাত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। কাবাডী খেলৰ বাবে তেওঁ মহাৰাষ্ট্ৰ চৰকাৰৰ শিৱ ছাত্ৰপতি যুৱ বঁটা লাভ কৰিছিল।<ref name=DNAParanjpe/><ref name = "Founder">{{cite web |url=http://www.antisuperstition.org/index.php?option=com_content&view=article&id=74&Itemid=97 |title=Founder:Dr. Narendra Dabholkar|publisher=Maharashtra Andhashraddha Nirmoolan Samiti |access-date=21 December 2010}}</ref> নৰেন্দ্ৰই শৈলাৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হৈছিল। হামিদ আৰু মুক্তা দাভোলকাৰ নামেৰে তেওঁলোকৰ দুটি সন্তান আছিল।<ref name="TOI Jadhav">{{cite news|title=Doctor who fought to stamp out superstition|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Doctor-who-fought-to-stamp-out-superstition/articleshow/21945021.cms|newspaper=[[The Times of India]]|access-date=2 October 2013|date=21 August 2013|author=Radheshyam Jadhav}}</ref><ref>{{cite news|title=Dabholkar murder: Kin seek speedy probe|url=http://indianexpress.com/article/cities/pune/dabholkar-murder-kin-seek-speedy-probe/|access-date=15 January 2015|date=5 October 2013}}</ref> তেওঁৰ পুত্ৰৰ নাম সমাজ সংস্কাৰক হামিদ দালৱাইৰ নামেৰে ৰখা হৈছিল।<ref name=practice/> তেওঁ আড়ম্বৰপূৰ্ণ বিবাহ অনুষ্ঠানকো সমালোচনা কৰিছিল, আৰু নিজৰ সন্তানক সাধাৰণ অনুষ্ঠানত বিয়া দিয়াৰ ব্যৱস্থা কৰিছিল। পৰম্পৰাগতভাৱে কৰা ধৰণে বিয়াৰ শুভ সময় বাছনি কৰিবলৈ পঞ্জিকাৰ পৰামৰ্শ লোৱা হোৱা নাছিল।<ref name=practice>{{cite news|title=Dabholkar practised what he preached|url=http://www.business-standard.com/article/current-affairs/dabholkar-practised-what-he-preached-113082400169_1.html|access-date=2 October 2013|newspaper=[[Business Standard]]|date=24 August 2013}}</ref> তেওঁ এগৰাকী নাস্তিক আছিল।<ref name=obituary>{{cite news|access-date=19 September 2013|date=14 September 2013|title=Narendra Dabholkar, fighter against superstition, was killed on August 20th, aged 67|newspaper=[[The Economist]]|url=https://www.economist.com/news/obituary/21586275-narendra-dabholkar-fighter-against-superstition-was-killed-august-20th-aged-67-narendra}}</ref> ==আন্দোলন== ১২ বছৰ চিকিৎসক হিচাপে কাম কৰাৰ পিছত ১৯৮০ৰ দশকত দাভোলকাৰ এগৰাকী সমাজকৰ্মী হৈ পৰিছিল।<ref name="DNA_2013-waged"/><ref name="Johannes2011">{{cite book | author=Johannes Quack | title=Disenchanting India: Organized Rationalism and Criticism of Religion in India | url=https://books.google.com/books?id=TNbxUwhS5RUC&pg=PA145 | access-date=20 August 2013 | year= 2011 | publisher=Oxford University Press | isbn=978-0-19-981260-8 | pages=145 }}</ref> তেওঁ সামাজিক ন্যায়ৰ আন্দোলনৰ সৈতে জড়িত হৈ পৰিছিল, যেনে বাবা আধৱে সূচনা কৰা ''এক গাঁও এক পানোথা'' (এখন গাঁও – এটা কুঁৱা) পদক্ষেপ।<ref name="Hindustan Times Joshi">{{cite web|title=Dabholkar was a true crusader of rationalism|url=http://www.hindustantimes.com/India-news/Maharashtra/Dabholkar-was-a-true-crusader-of-rationalism/Article1-1110651.aspx|publisher=[[Hindustan Times]]|author=Satyajit Joshi|date=21 August 2013|access-date=2 October 2013|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130925235129/http://www.hindustantimes.com/India-news/Maharashtra/Dabholkar-was-a-true-crusader-of-rationalism/Article1-1110651.aspx|archive-date=25 September 2013|df=dmy-all}}</ref> লাহে লাহে দাভোলকাৰে অন্ধবিশ্বাস নিৰ্মূলৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল, আৰু অখিল ভাৰতীয় অন্ধশ্ৰাদ্ধ নিৰ্মূলন সমিতিত (ABANS) যোগদান কৰিছিল। ১৯৮৯ চনত তেওঁ মহাৰাষ্ট্ৰ অন্ধশ্ৰাদ্ধ নিৰ্মূলন সমিতি (M.A.N.S, যাৰ অৰ্থ "মহাৰাষ্ট্ৰত অন্ধবিশ্বাস নিৰ্মূলৰ বাবে গঠিত সমিতি") প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। এই সমিতিৰ যোগেৰে তেওঁ অন্ধবিশ্বাসৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচাৰ চলাইছিল, সন্দেহজনক তান্ত্ৰিক আৰু ৰোগৰ বাবে 'অলৌকিক নিৰাময়'ৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়া স্বয়ম্ভু বাবাসকলৰ বিৰোধিতা কৰিছিল।<ref>{{cite news|title=He was not against God but fought exploitation|url=http://www.thehindu.com/news/national/he-was-not-against-god-but-fought-exploitation/article5042507.ece?ref=relatedNews|access-date=2 October 2013|newspaper=[[The Hindu]]|date=21 August 2013|author=Priyanka Kakodkar}}</ref><ref>{{cite news | url = http://www.business-standard.com/article/news-ians/anti-superstition-campaigner-killed-in-pune-roundup-113082000742_1.html | title = Anti-superstition campaigner killed in Pune | date = 20 August 2013|access-date=2 October 2013| newspaper = [[Business Standard]] }}</ref> তেওঁ দেশৰ "সাধু-বাবা" সকলক সমালোচনা কৰিছিল, যিসকলে অলৌকিক কাৰ্য্য কৰা বুলি দাবী কৰে আৰু যাৰ বহুতো অনুগামী আছে।<ref name="BBC India" /> তেওঁ সাতাৰা জিলাত অৱস্থিত সামাজিক কাৰ্য্য কেন্দ্ৰ ''পৰিৱৰ্তন''ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল। এই কেন্দ্ৰটোৱে "সমাজৰ পিছপৰা সদস্যসকলক নিৰাপত্তা, মৰ্যাদা আৰু সমৃদ্ধিৰ জীৱন যাপন কৰিবলৈ সবল কৰা"ৰ চেষ্টা কৰে।<ref>{{cite web|access-date=2 October 2013|url=http://www.parivartan.org.in/About/Parivartan.html |title=About: Parivartan}}</ref><ref name="DNA_2013-10_lakh"/> ভাৰতীয় যুক্তিবাদী সানাল এডামৰুকুৰ সৈতে তেওঁৰ ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক আছিল।<ref>{{cite news | url = https://www.theguardian.com/world/2013/aug/20/anti-superstition-narendra-dabholkar-shot-dead | title = Indian anti-superstition activist Narendra Dabholkar shot dead | date = 20 August 2013|access-date=2 October 2013 | author = Maseeh Rahman | newspaper = [[The Guardian]] }}</ref> তেওঁ ছানে গুৰুজীয়ে প্ৰতিষ্ঠা কৰা এখন প্ৰখ্যাত মাৰাঠী সাপ্তাহিক ''সাধনা''ৰ সম্পাদক আছিল।<ref>{{Cite web|url=http://www.weeklysadhana.com/index.php/2009-12-01-10-44-17|title=Register an account &#124; Hashing24}}</ref><ref name="DNA_2013-waged">{{cite news | url = http://www.dnaindia.com/pune/1877128/report-narendra-dabholkar-the-man-who-waged-a-war-against-superstition-in-all-forms | title = Narendra Dabholkar, the man who waged a war against superstition in all forms | newspaper = [[DNA India]] | location = Pune | date = 20 August 2013|access-date=2 October 2013 }}</ref> ইয়াৰ পূৰ্বে তেওঁ ফেডাৰেচন অৱ ইণ্ডিয়ান ৰেচনেলিষ্ট এছ’চিয়েশ্যনৰ উপ-সভাপতি হিচাপেও কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। ১৯৯০–২০১০ চনৰ ভিতৰত দাভোলকাৰ দলিত (অস্পৃশ্য) সমতাৰ বাবে এক আন্দোলনত সক্ৰিয় আছিল, আৰু ভাৰতৰ জাতি ব্যৱস্থা আৰু জাতি সম্পৰ্কীয় হিংসাৰ বিৰুদ্ধে মাত মাতি আহিছিল। তেওঁ ভাৰতীয় সংবিধানৰ প্ৰণেতা আৰু দলিতসকলৰ সমতাৰ বাবে যুঁজা [[ভীমৰাও ৰামজী আম্বেদকাৰ|বাবাছাহেব আম্বেদকাৰৰ]] নামেৰে মাৰাথৱাড়া বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পুনৰ্নামাকৰণৰ পোষকতা কৰিছিল।<ref name="TOI Jadhav"/> দাভোলকাৰে অন্ধবিশ্বাস আৰু ইয়াৰ নিৰ্মূলকৰণ সম্পৰ্কত কিতাপ লিখিছিল, আৰু ৩,০০০ ৰো অধিক জনসভাত ভাষণ দিছিল।<ref name="TOI Jadhav" /> ২০১৩ চনৰ মাৰ্চ মাহত নাগপুৰৰ হোলীৰ সময়ত আশাৰাম বাপু আৰু তেওঁৰ অনুগামীসকলে এই উৎসৱ উদযাপনৰ বাবে নাগপুৰ পৌৰ নিগমৰ পৰা টেংকাৰৰ খোৱাপানী আনি ব্যৱহাৰ কৰা এটা কাণ্ডক লৈ তেওঁ বাপুৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিছিল। মহাৰাষ্ট্ৰৰ বাকী অংশই খৰাং পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হোৱাৰ সময়ত তেওঁলোকে ইয়াৰ অপচয় কৰাৰ অভিযোগ উত্থাপন হৈছিল।<ref>{{cite news | url=http://en-maktoob.news.yahoo.com/social-group-blames-asaram-bapu-wasting-water-165029776.html | title=Social group blames Asaram Bapu for 'wasting' water | newspaper=[[Yahoo! News]] |location= Nagpur | date=13 March 2013 | access-date=22 August 2013}}</ref><ref>{{cite news | url=http://www.ndtv.com/article/india/as-maharashtra-battles-drought-asaram-bapu-wastes-water-abuses-media-344045 | title=As Maharashtra battles drought, Asaram Bapu wastes water, abuses media | newspaper=[[NDTV]] |location=Mumbai | date=18 March 2013 | access-date=22 August 2013 | author=Mehta, Tejas}}</ref> ==অন্ধবিশ্বাস বিৰোধী আৰু ক'লা যাদু বিধেয়ক== ২০১০ চনত মহাৰাষ্ট্ৰত অন্ধবিশ্বাস বিৰোধী আইন প্ৰণয়ন কৰাৰ বাবে দাভোলকাৰে কেইবাটাও ব্যৰ্থ প্ৰচেষ্টা চলাইছিল। তেওঁৰ তত্বাৱধানত এমএএনএছে এণ্টি-জাদু টোনা বিলৰ (অন্ধবিশ্বাস বিৰোধী আৰু ক'লা যাদু অধ্যাদেশ) খচৰা প্ৰস্তুত কৰিছিল।<ref name="DNA_2013-full-text">{{cite news | url = http://www.dnaindia.com/india/1877221/report-full-text-of-the-draft-anti-superstition-law-proposed-by-narendra-dabholkar | title = Full text of the draft Anti-Superstition Law proposed by Narendra Dabholkar | newspaper = [[DNA India]] | location = Pune | date = 20 August 2013 }}</ref> ইয়াৰ বিৰোধিতা কৰিছিল কিছুমান ৰাজনৈতিক দল আৰু ৱাৰকৰী সম্প্ৰদায়ে।<ref name="DNA_2013-waged"/> [[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]] আৰু শিৱসেনাৰ দৰে ৰাজনৈতিক দলে ইয়াৰ বিৰোধিতা কৰি দাবী কৰিছিল যে ইয়াৰ ফলত হিন্দু সংস্কৃতি, ৰীতি-নীতি আৰু পৰম্পৰাত বিৰূপ প্ৰভাৱ পৰিব।<ref>{{cite news | url=http://www.punemirror.in/printarticle.aspx?page=comments&action=translate&sectid=62&contentid=201011092010110900034340baa4ea4&subsite= | title=Warkaris use saffron power to fight bill on witchcraft | newspaper=[[Mumbai Mirror|Pune Mirror]] | date=9 November 2010 | access-date=20 August 2013 | url-status=dead | archive-url=https://archive.today/20131002061954/http://www.punemirror.in/printarticle.aspx?page=comments&action=translate&sectid=62&contentid=201011092010110900034340baa4ea4&subsite= | archive-date=2 October 2013 | df=dmy-all }}</ref> সমালোচকসকলে তেওঁক ধৰ্মবিৰোধী বুলি অভিযোগ কৰিছিল যদিও এজেন্স ফ্ৰান্স-প্ৰেছ সংবাদ সংস্থাৰ সৈতে হোৱা এক সাক্ষাৎকাৰত তেওঁ কৈছিল, "গোটেই বিধেয়কখনত ঈশ্বৰ বা ধৰ্মৰ বিষয়ে এটাও শব্দ নাই। তেনেকুৱা একো নাই। ভাৰতীয় সংবিধানে উপাসনাৰ স্বাধীনতা দিয়ে আৰু সেইটো কোনেও কাঢ়ি নিব নোৱাৰে। এই বিধেয়কখন প্ৰৱঞ্চনামূলক আৰু শোষণমূলক কাৰ্য্যৰ বিষয়ে।"<ref name="BBC India"/> ২০১৩ চনৰ ৬ আগষ্টত মৃত্যুৰ দুসপ্তাহমান পূৰ্বে দাভোলকাৰে এখন সংবাদমেলত অভিযোগ কৰিছিল যে ৰাজ্যৰ বিধানসভাৰ ৭টা অধিবেশনত বিধেয়কখন উত্থাপন হোৱাৰ পাছতো আলোচনা হোৱা নাই। তেওঁ মহাৰাষ্ট্ৰৰ মুখ্যমন্ত্ৰী পৃথ্বীৰাজ চৌহানক সমালোচনা কৰি কৈছিল যে মন্ত্ৰীগৰাকীয়ে ৰাজ্যখনৰ প্ৰগতিশীল জনসাধাৰণক হতাশ কৰিছে।<ref name="DNA_2013-failed">{{cite news | url = http://www.dnaindia.com/pune/1870464/report-cm-failed-to-discuss-anti-jaadu-tona-bill | title = 'CM failed to discuss Anti-Jaadu Tona Bill' | newspaper = [[DNA India]] | location = Pune | date = 6 August 2013 |access-date=2 October 2013}}</ref> দাভোলকাৰৰ হত্যাৰ এদিন পিছতে মহাৰাষ্ট্ৰৰ মন্ত্ৰীসভাই অন্ধবিশ্বাস বিৰোধী আৰু ক'লা যাদু অধ্যাদেশক অনুমোদন জনায়, অৱশ্যে ইয়াক আইনত পৰিণত হ'বলৈ সংসদে বিধেয়কখনক সমৰ্থন কৰিব লাগিব।<ref name="BBC India">{{cite news|title=Narendra Dabholkar: India's Maharashtra state bans black magic after killing|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-india-23776406|newspaper=BBC India|date=21 August 2013}}</ref><ref>{{cite news | url = http://ibnlive.in.com/news/maharashtra-cabinet-clears-antiblack-magic-and-superstition-ordinance/416031-3-237.html | archive-url = https://web.archive.org/web/20130823022913/http://ibnlive.in.com/news/maharashtra-cabinet-clears-antiblack-magic-and-superstition-ordinance/416031-3-237.html | url-status = dead | archive-date = 23 August 2013 | title = Maharashtra Cabinet clears anti-black magic and superstition ordinance | date = 21 August 2013 |access-date=2 October 2013| newspaper = [[IBNLive]] }}</ref> ২৯টা সংশোধনীৰ অন্তত অৱশেষত ২০১৩ চনৰ ১৮ ডিচেম্বৰত ইয়াক অধ্যাদেশ হিচাপে প্ৰণয়ন কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite web|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2013/dec/19/Maharashtra-Legislative-Council-Passes-Black-Magic-Bill-552733.html|title=Maharashtra Legislative Council Passes Black Magic Bill|website=The New Indian Express}}</ref> ==হত্যা== ১৯৮৩ চনৰ পৰা দাভোলকাৰে কেইবাটাও ভাবুকি আৰু আক্ৰমণৰ সন্মুখীন হৈছিল যদিও আৰক্ষীৰ সুৰক্ষা ল'বলৈ অস্বীকাৰ কৰিছিল।<ref name="TOI Jadhav"/> {{Rquote|right|"যদি মই নিজ দেশত থাকি নিজৰ মানুহৰ পৰা আৰক্ষীৰ সুৰক্ষা ল’বলগীয়া হয়, তেন্তে মোৰ কিবা এটা ভুল হৈছে। মই ভাৰতীয় সংবিধানৰ পৰিসৰৰ ভিতৰত থাকি যুঁজ দিছোঁ আৰু সেয়া কাৰো বিৰুদ্ধে নহয়, সকলোৰে স্বাৰ্থতহে।"| আৰক্ষীৰ সুৰক্ষা প্ৰত্যাখ্যান কৰা সম্পৰ্ক দাভোলকাৰৰ মন্তব্য<ref name="TOI Jadhav"/>}} ২০১৩ চনৰ ২০ আগষ্টত প্ৰাতঃভ্ৰমণলৈ ওলাই যাওঁতে পুনেৰ ওমকাৰেশ্বৰ মন্দিৰৰ ওচৰত দুজন বন্দুকধাৰীয়ে ৭:২০ বজাত দাভোলকাৰক গুলীয়াই হত্যা কৰে। আক্ৰমণকাৰীয়ে নিচেই কাষৰ পৰা চাৰিটা গুলীচালনা কৰি ওচৰতে ৰখাই থোৱা মটৰ চাইকেল এখনত উঠি পলায়ন কৰে।<ref>{{cite news | url = http://www.dnaindia.com/pune/1877240/report-a-blow-by-blow-account-of-the-last-moments-of-narendra-dabholkar-s-life | title = A blow by blow account of the last moments of Narendra Dabholkar's life | date = 20 August 2013 | newspaper = [[DNA India]] |access-date=2 October 2013}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.thehindu.com/opinion/op-ed/sorry-doctor-we-didnt-deserve-you/article5065450.ece|title= Sorry doctor, we didn't deserve you | newspaper=[[The Hindu]]|date=28 August 2013|access-date=2 October 2013}}</ref> দাভোলকাৰৰ মূৰ আৰু বুকুত দুটা গুলীৰ আঘাত লাগিছিল, আৰু তেওঁৰ থিতাতে মৃত্যু হৈছিল। দাভোলকাৰে প্ৰথমে এখন চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়লৈ নিজৰ মৃতদেহ দান কৰিছিল। কিন্তু তেওঁৰ হত্যাৰ ফলত প্ৰয়োজনীয় হৈ পৰা মৰণোত্তৰ পৰীক্ষাই মৃতদেহটো শৈক্ষিক উদ্দেশ্যৰ বাবে ব্যৱহাৰৰ অযোগ্য কৰি পেলালে।<ref name=autopsy>{{cite news|title=Dabholkar's wish to donate body remains unfulfilled|url=http://www.mid-day.com/news/2013/aug/210813-pune-dabholkars-wish-to-donate-body-remains-unfulfilled.htm|access-date=2 October 2013|newspaper=[[Mid-Day]]|date=21 August 2013|author=Salil Urunkar|location=Pune}}</ref> কোনো ধৰ্মীয় ৰীতি-নীতি অবিহনে সাতাৰাত তেওঁৰ শেষকৃত্য সম্পন্ন কৰা হয়।<ref name=practice/><ref name="farm ashes"/> পুত্ৰই মুখাগ্নি কৰা পৰম্পৰাৰ বিপৰীতে তেওঁৰ কন্যা মুক্তাই মুখাগ্নি কৰিছিল।<ref name="pyre Mukta">{{cite news|title=How Narendra Dabholkar practised what he preached|url=http://www.hindustantimes.com/India-news/Mumbai/How-Narendra-Dabholkar-practised-what-he-preached/Article1-1112684.aspx|access-date=2 October 2013|newspaper=[[Hindustan Times]]|date=25 August 2013|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130928225455/http://www.hindustantimes.com/India-news/Mumbai/How-Narendra-Dabholkar-practised-what-he-preached/Article1-1112684.aspx|archive-date=28 September 2013|df=dmy-all}}</ref><ref name="catch killers">{{cite news|title=Catch the killers fast: Dabholkar's kin|url=http://www.dnaindia.com/mumbai/1893971/report-catch-the-killers-fast-dabholkar-s-kin|access-date=2 October 2013|newspaper=[[DNA India]]|date=26 August 2013}}</ref> কোনো ধৰ্মীয় অনুষ্ঠানৰ আয়োজন নকৰাকৈ তেওঁৰ ছাইখিনি সংগ্ৰহ কৰি তেওঁৰ জৈৱিক খেতিপথাৰৰ ওপৰত সিঁচৰতি কৰি দিয়া হৈছিল।<ref name="farm ashes">{{cite news|title=Family decides not to immerse Narendra Dabholkar's ashes|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-08-23/india/41440330_1_ashes-water-body-farm|archive-url=https://web.archive.org/web/20130826054819/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-08-23/india/41440330_1_ashes-water-body-farm|url-status=dead|archive-date=26 August 2013|access-date=2 October 2013|newspaper=[[The Times of India]]|date=23 August 2013}}</ref> ===প্ৰতিক্ৰিয়া=== দাভোলকাৰৰ হত্যাকাণ্ডক বহু ৰাজনৈতিক নেতা আৰু সমাজকৰ্মীয়ে গৰিহণা দিছিল। মহাৰাষ্ট্ৰৰ মুখ্যমন্ত্ৰী পৃথ্বীৰাজ চৌহানে আক্ৰমণকাৰীৰ তথ্য পালে যিকোনো ব্যক্তিক ₹ ১০ লাখ (১৩,০০০ মাৰ্কিন ডলাৰ) পুৰস্কাৰ দিয়াৰ কথা ঘোষণা কৰিছিল।<ref name="DNA_2013-10_lakh">{{cite news| url=http://www.dnaindia.com/pune/1877004/report-leading-anti-superstition-activist-narendra-dabholkar-shot-dead-in-pune | title=Anti-superstition leader Narendra Dabholkar shot dead; Prithviraj Chavan announces Rs 10 lakh reward for info on killers | location= Mumbai | newspaper=[[DNA India]] | date=20 August 2013 | access-date=20 August 2013 | author=Deshmukh, Chaitraly}}</ref><ref>{{cite news | url = http://timesofindia.indiatimes.com/city/pune/Anti-superstition-activist-Dabholkar-shot-dead-in-Pune-CM-Pawar-condemn-killing/articleshow/21930127.cms? | title = Anti-superstition activist Dabholkar shot dead in Pune; CM, Pawar condemn killing | newspaper = [[The Times of India]] | location = Pune | date = 20 August 2013|access-date=30 September 2013 }}</ref> তদুপৰি ৰাজনৈতিক দলসমূহে ২১ আগষ্টত পুনেত বন্ধৰ (ধৰ্মঘট) আহ্বান জনাইছিল,<ref>{{cite news | url=http://zeenews.india.com/news/maharashtra/bandh-in-pune-over-rationalist-narendra-dabholkar-s-murder_870470.html | title=Bandh in Pune over rationalist Narendra Dabholkar's murder | date=21 August 2013 | access-date=21 August 2013|newspaper=[[Zee News]]}}</ref> আৰু সমগ্ৰ পুনেৰ বিভিন্ন অনুষ্ঠান-প্ৰতিষ্ঠানসমূহ দাভোলকাৰৰ হত্যাৰ প্ৰতিবাদত বন্ধ আছিল।<ref>{{cite news | url=http://www.dnaindia.com/pune/1878022/report-bandh-a-partial-success | title=Bandh a partial success | location= Pune | newspaper=[[DNA India]] | date=22 August 2013 | access-date=22 August 2013 | author= Anurag Bende}}</ref> ===তদন্ত=== [[File:41 Manvel Tuscano.jpg|thumb|right|নৰেন্দ্ৰ দাভোলকাৰৰ মৃত্যু সম্পৰ্কত অনুষ্ঠিত এখন সজাগতা সভা]] ২০১৩ চনৰ ২০ আগষ্টত আৰক্ষীয়ে কয় যে এইটো এটা পৰিকল্পিত হত্যাকাণ্ড বুলি সন্দেহ কৰা হৈছে কাৰণ আক্ৰমণকাৰীসকলে জানিছিল যে দাভোলকাৰে কেৱল সোমবাৰ আৰু মঙলবাৰেহে পুনেত থাকে।<ref name=planned>{{cite news|title=Rationalist Dabholkar shot dead|url=http://www.thehindu.com/news/national/other-states/rationalist-dabholkar-shot-dead/article5041138.ece|access-date=6 September 2013|newspaper=[[The Hindu]]|date=20 August 2013}}</ref> চাভানে ২০১৩ চনৰ ২৬ আগষ্টত উল্লেখ কৰিছিল যে তেওঁৰ হত্যাকাণ্ডৰ বিষয়ে আৰক্ষীৰ হাতত কিছু শুংসূত্ৰ আছে।<ref name=someclues>{{cite news|newspaper=[[The Times of India]]|date=26 August 2013|location= Pune|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/pune/Police-have-some-clues-in-Narendra-Dabholkar-murder-case-Prithviraj-Chavan/articleshow/22059973.cms|title= Police have some clues in Narendra Dabholkar murder case: Prithviraj Chavan| access-date=26 August 2013}}</ref> ২ ছেপ্টেম্বৰত আৰক্ষীয়ে কয় যে ৭টা নিৰীক্ষণ কেমেৰাত দুজন হত্যাকাৰীৰ ফুটেজ ধৰা পৰিছে আৰু সেই ফুটেজসমূহ বিশ্লেষণৰ বাবে লণ্ডনৰ এটা ফৰেনছিক গৱেষণাগাৰলৈ প্ৰেৰণ কৰা হৈছে।<ref name=cctv>{{cite news|title=Narendra Dabholkar murder case: Police find suspects in 7 CCTV cameras|url=http://daily.bhaskar.com/article/MAH-PUN-narendra-dabholkar-murder-case-police-finds-suspects-in-7-cctv-cameras-4363986-NOR.html|access-date=2 October 2013|newspaper=[[Daily Bhaskar]]|date=2 September 2013}}</ref> ৰাজ্যিক আৰক্ষীৰ প্ৰতি বিশ্বাসৰ অভাৱৰ বাবে ৰাজ্যিক আৰক্ষীৰ পৰিৱৰ্তে [[ৰাষ্ট্ৰীয় অনুসন্ধান সংস্থা|ৰাষ্ট্ৰীয় তদন্ত সংস্থাই (NIA)]] গোচৰটোৰ তদন্ত কৰিবলৈ আহ্বান জনাই কৰ্মী কেতন তিৰোডকাৰে ৰাজহুৱা স্বাৰ্থজনিত গোচৰ (পিআইএল) দাখিল কৰিছিল। বোম্বে উচ্চ ন্যায়ালয়ে ২৪ ছেপ্টেম্বৰত এন আই এৰ পৰা সঁহাৰি বিচাৰিছিল।<ref name="response NIA">{{cite news|title=High Court seeks NIA reply in Dabholkar murder case|url=http://www.thehindu.com/news/national/high-court-seeks-nia-reply-in-dabholkar-murder-case/article5164155.ece|access-date=24 January 2014|newspaper=[[The Hindu]]|date=24 September 2013}}</ref> ১৫ অক্টোবৰত এনআইএই গোচৰটো ভাৰতীয় দণ্ডবিধিৰ ভিতৰত ভালদৰে আছে বুলি উল্লেখ কৰি কয় যে কেৱল আবেদনকাৰীৰ ধাৰণা অনুসৰি সোঁপন্থী কৰ্মী জড়িত আছে, আৰু ই এক নিৰ্ধাৰিত পৰিকল্পনা।<ref name=TOISequeira>{{cite news|title=Cannot probe Dabholkar case, NIA tells high court|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-10-15/india/43065411_1_nia-act-narendra-dabholkar-scheduled-offence|archive-url=https://web.archive.org/web/20131111181558/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-10-15/india/43065411_1_nia-act-narendra-dabholkar-scheduled-offence|url-status=dead|archive-date=11 November 2013|access-date=11 November 2013|newspaper=[[The Times of India]]|date=15 October 2013|author=Rosy Sequeira}}</ref><ref name="NIA reply">{{cite news|title=NIA tells HC it cannot investigate Dabholkar's murder|url=http://www.rediff.com/news/report/nia-tells-hc-it-cannot-investigate-dabholkars-murder/20131015.htm|access-date=24 January 2014|newspaper=[[Rediff]]|date=15 October 2013}}</ref> ==কিতাপ== নৰেন্দ্ৰ দাভোলকাৰে মাৰাঠী ভাষাত বহুতো গ্ৰন্থ ৰচনা কৰিছে যিবোৰ হিন্দী আৰু ইংৰাজীলৈ অনুবাদ হৈছে। * লাধে অন্ধশ্ৰদ্ধেচে * প্ৰশ্ন তুমচা উত্তৰ দাভোলকাৰঞ্চে * তিমিৰাতুনি তেজকাদে * দ্য কেচ ফৰ ৰিজন: ভলিউম ৱান: আণ্ডাৰষ্টেণ্ডিং দা চুপাৰষ্টিশ্যন মুভমেণ্ট * দ্য কেচ ফৰ ৰিজন: ভলিউম টু: এ চায়েণ্টিফিক এনকোৱেৰি ইণ্টু বিলিফ * প্লিজ থিংক ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist|30em}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] nl4ftrc3yf0yi0kxn1wwwwibq3jydfw 0 83050 331726 331579 2022-08-27T18:01:51Z Bhaskarjyoti Bhuyan 16362 wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name =টুনুজ্যোতি গগৈ | image = টুনুজ্যোতি গগৈ.jpeg | imagesize = 200px | alt = | caption = | pseudonym = | birth_name = | Parents_name = উত্তম গগৈ, বিৰজা লিকচন গগৈ | birth_year = ১৯৮০ | birth_place = | death_date = | death_place = | occupation = | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = অসমীয়া সাহিত্যত স্নাতক | alma_mater = | period = | genre = | subject = সমালোচনা সাহিত্য | movement = | notableworks = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = | signature = | signature_alt = | website = }} '''টুনুজ্যোতি গগৈ''' ({{lang-en| Tunujyoti Gogoi}}; জন্ম: ১৯৮০) একাধাৰে লেখক, সম্পাদক, গল্পকাৰ । তেখেত [[মুক্ত চিন্তা]] আলোচনীখনৰ কাৰ্যবাহী সম্পাদক (যুতীয়াভাৱে)। <ref name="বেটুপাত">{{cite book | title=চকৰী ফেঁটী বুৰঞ্জীৰ নজ্বলা অধ্যায় | publisher=J S Publication | author=টুনুজ্যোতি গগৈ | year=২০২১ | pages=বেটুপাত}}</ref> অসমৰ বহুকেইখন বাতৰি কাকতৰ সম্পাদনাৰ সৈতে তেখেত এসময়ত জড়িত আছিল৷ সমান্তৰালভাৱে ‘নতুন সাহিত্য পৰিষদ’, ‘ভাৰতীয় গণতান্ত্ৰিক যুৱ ফেডাৰেচন’ (DYFI) আদি সংগঠনৰ লগতো জড়িত আছিল৷ বৰ্তমান তেখেতে ‘উত্তম অধ্যয়ন আৰু গৱেষণা কেন্দ্ৰ’ৰ উদ্যোগত বিভিন্ন সামাজিক কাম-কাজ কৰি আছে৷ তেখেত ‘চৰ্যাভাষ’ আলোচনীখনৰো মুখ্য সম্পাদক৷<ref>https://charyabhax.com/</ref> ==জন্ম আৰু পৰিচয়== তেখেতৰ জন্ম ১৯৮০ চনত ডিব্ৰুগড় জিলাৰ কপহুৱা গাঁৱত৷ পিতৃৰ নাম উত্তম গগৈ আৰু মাতৃৰ নাম বিৰজা লিকচন গগৈ ==প্ৰকাশিত সাহিত্যৰাজি== ===প্ৰবন্ধমূলক গ্ৰন্থ=== * আমাৰ অসম : সপোন, বাস্তৱ আৰু সংগ্ৰাম, ২০১৮ <ref>https://www.scientiabooks.in/product/amar-asom-sapun-bastab-aru-sanggram/</ref> * পীৰিতিৰ নিছিগা ধাৰ: যৌনপ্ৰেম, যৌনসেৱা আৰু যৌন নৈতিকতাৰ সমাজ-মনস্তাত্ত্বিক অধ্যয়ন, ২০১৯ * ১৮২৬ঃ ইয়াণ্ডাবু সন্ধিৰপৰা ‘কা’ বিৰোধী আন্দোলনলৈ, ২০২০<ref>https://www.scientiabooks.in/product/1826-yandabo-sandhir-pora-caa-birodhi-andolanaloi-by-tunujyoti-gogoi/</ref> * ফুল, কাঁইট আৰু সুবাস, ২০২০ * অসমীয়া গল্পঃ বিলোকন আৰু বিশ্লেষণ, ২০২১<ref>https://www.scientiabooks.in/product/asamiya-galpa-bilokan-aru-bishlexan-by-tunujyoti-gogoi/</ref> * আকৌ এবাৰ শৰাইঘাট জিনিম, ২০২২ ===সম্পাদিত গ্ৰন্থ=== * সাংবাদিকতা আৰু ছহিদ সাংবাদিক (যুটীয়াভাবে), ২০০৯ * চৰচাপৰিৰ জনজীৱনঃ সংঘাত আৰু সৌৰভ (যুটীয়াভাবে), ২০১০ ===আলোচনী=== * নতুন মানুহ (তিনিমহীয়া আলোচনী), ১৯৯৮ * নতুন চিন্তা, ২০০০ * দৈনিক ভূমিপুত্ৰ’ ( জ্যেষ্ঠা উপ সম্পাদক, ২০০২-২০০৪) * দৈনিক অগ্ৰদূত (উপ সম্পাদক, ২০০৫-২০১০) * পৃথিৱী (সম্পাদক ২০০৮-২০১০) * আজিৰ দৈনিক বাতৰি (বিভাগীয় সম্পাদক, ২০১১) * বৌদ্ধিক বিচাৰ, সম্পাদক, ই আলোচনী ===গল্প সংকলন=== * তই কি সুৰেৰে বজালি বাঁহী, ২০০৫ * ৰ'দ আৰু ছাঁ (যুটীয়াভাবে), ২০০৬ * দিখম নীৰৱে বয়, ২০১৯ ===শিশু গ্ৰন্থ=== ৰঙৰ অকণমানি পৃথিৱীখন, ২০২১ ==বঁটা আৰু সন্মান== * নতুন সুৰ প্ৰকাশনে প্ৰদান কৰা ‘কথা বৈভৱ বঁটা, ২০২০ ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্যিক]] 3doelccepd3ttevya8557w6wqbwrica 0 83072 331747 331646 2022-08-28T02:22:02Z Chiring chandan 4464 /* তথ্য সংগ্ৰহ */ wikitext text/x-wiki {{Speciesbox | name = ৰঙা নুনী | image = Morus rubra 250389.png | image_caption = ৰঙা নুনীৰ ৰেখাচিত্ৰ<ref>Duhamel du Monceau, H.L., Traité des arbres et arbustes, Nouvelle édition [Nouveau Duhamel<nowiki>]</nowiki>, vol. 4: t. 23 (1809) [P.J. Redouté<nowiki>]</nowiki> drawing: P.J. Redouté lithograph Tassaert family: Moraceae subfamily: Moroideae tribe: Moreae 202746 ruber, rubra, rubrum 202746 ruber, rubra, rubrum Illustration contributed by: Real Jardín Botánico, Madrid, Spain</ref> | status = LC | status_system = IUCN3.1 | taxon = Morus rubra | authority = L. 1753 | range_map = Morus rubra range.png | range_map_caption = Native range }} '''ৰঙা নুনী''' ({{lang-en|red mulberry}}, [[বৈজ্ঞানিক নাম]]: Morus rubra) উত্তৰ আমেৰিকাৰ পূব আৰু মধ্য অঞ্চলৰ থলুৱা এবিধ নুনীৰ প্ৰজাতি। ইয়াক অণ্টাৰিঅ', মিনেছ'টা আৰু ভাৰমণ্টৰ পৰা দক্ষিণে দক্ষিণ ফ্ল'ৰিডালৈকে আৰু পশ্চিমে দক্ষিণ-পূব দক্ষিণ ডাকোটা, নেব্ৰাস্কা, কেনছাছ আৰু মধ্য টেক্সাছলৈকে পোৱা যায়। নিউ মেক্সিকো, আইডাহো আৰু ব্ৰিটিছ কলম্বিয়াত (সম্ভাৱঃ প্ৰাকৃতিককৰণ) ইয়াক দেখা পোৱাৰ বাতৰি পোৱা গৈছে।<ref>{{BONAP|ref|genus=Morus|species=rubra}}</ref> আমেৰিকাত ৰঙা নুনী সততে দেখা যায় যদিও কানাডাত ইয়াক বিপন্ন প্ৰজাতি হিচাপে তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে।<ref name=fna>{{EFloras|1|233500782|Morus rubra |family=Moraceae |first=Richard P. |last=Wunderlin}}</ref><ref name=ambrose>Ambrose, J. D., & Kirk, D. (2004). National Recovery Strategy for Red Mulberry (Morus rubra L.). Ontario Ministry of Natural Resources, Guelph, Ontario, Canada</ref> এছিয়াৰ পৰা অহা আক্ৰমণাত্মক [[নুনী|বগা নুনীৰ]] (M. alba) সৈতে ৰঙা নুনী সহজে সংকৰকৰণ হয়।<ref name=burgess>{{cite journal |last1=Burgess |first1=K. S. |last2=Morgan |first2=M. |last3=Deverno |first3=L. |last4=Husband |first4=B. C. |date=2005 |title=Asymmetrical introgression between two ''Morus'' species (''M. alba, M. rubra'') that differ in abundance |journal=Molecular Ecology |volume=14 |issue=17 |pages=3471–3483 |url=http://www.botany.utoronto.ca/ResearchLabs/BarrettLab/pdf/Burgess%20et%20al.%202005.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20080221205535/http://www.botany.utoronto.ca/ResearchLabs/BarrettLab/pdf/Burgess%20et%20al.%202005.pdf |url-status=dead |archive-date=2008-02-21 |publisher=University of Toronto, Barrett Lab |pmid=16156816 |doi=10.1111/j.1365-294X.2005.02670.x|s2cid=31129733 }}</ref> ==ব্যৱহাৰ== ৰঙা নুনীৰ ফল খোৱাৰ উপযোগী আৰু মিঠা।<ref>{{Cite web |title=Morus rubra Red Mulberry, Common Mulberry, White Mulberry PFAF Plant Database |url=https://pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Morus+rubra |access-date=2022-05-15 |website=Plants for a Future}}</ref> ইয়াৰ কাঠ শুকুৱাই জ্বলাই ইয়াৰ ধোঁ‌ৱাৰে মাংসক মৃদু আৰু মিঠা সোৱাদযুক্ত কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। আমেৰিকাৰ কিছুমান থলুৱা জনগোষ্ঠীয়ে বাকলি জুলাপ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। দুৰ্বলতা আৰু প্ৰস্ৰাৱৰ ৰোগৰ চিকিৎসাৰ বাবে শিপাৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। ইয়াৰ ৰস ছালত প্ৰয়োগ কৰি খৰৰ চিকিৎসা কৰা হৈছিল।<ref name="fna" /> চকটাও লোকসকলে ৰঙা নুনীৰ কুমলীয়া ডালৰ আঁ‌হৰ পৰা কাপোৰ বৈছিল।<ref>{{cite book |last=Little |first=Elbert L. |title=The Audubon Society Field Guide to North American Trees: Western Region |publisher=Knopf |year=1994 |isbn=0394507614 |edition=Chanticleer Press |page=426 |orig-year=1980}}</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:উদ্ভিদজগত]] 34bb8q4wqplzjtads0b0mxvo568ud9q 331748 331747 2022-08-28T02:27:44Z Chiring chandan 4464 /* তথ্য সংগ্ৰহ */ wikitext text/x-wiki {{Speciesbox | name = ৰঙা নুনী | image = Morus rubra 250389.png | image_caption = ৰঙা নুনীৰ ৰেখাচিত্ৰ<ref>Duhamel du Monceau, H.L., Traité des arbres et arbustes, Nouvelle édition [Nouveau Duhamel<nowiki>]</nowiki>, vol. 4: t. 23 (1809) [P.J. Redouté<nowiki>]</nowiki> drawing: P.J. Redouté lithograph Tassaert family: Moraceae subfamily: Moroideae tribe: Moreae 202746 ruber, rubra, rubrum 202746 ruber, rubra, rubrum Illustration contributed by: Real Jardín Botánico, Madrid, Spain</ref> | status = LC | status_system = IUCN3.1 | taxon = Morus rubra | authority = L. 1753 | range_map = Morus rubra range.png | range_map_caption = Native range }} '''ৰঙা নুনী''' ({{lang-en|red mulberry}}, [[বৈজ্ঞানিক নাম]]: Morus rubra) উত্তৰ আমেৰিকাৰ পূব আৰু মধ্য অঞ্চলৰ থলুৱা এবিধ নুনীৰ প্ৰজাতি। ইয়াক অণ্টাৰিঅ', মিনেছ'টা আৰু ভাৰমণ্টৰ পৰা দক্ষিণে দক্ষিণ ফ্ল'ৰিডালৈকে আৰু পশ্চিমে দক্ষিণ-পূব দক্ষিণ ডাকোটা, নেব্ৰাস্কা, কেনছাছ আৰু মধ্য টেক্সাছলৈকে পোৱা যায়। নিউ মেক্সিকো, আইডাহো আৰু ব্ৰিটিছ কলম্বিয়াত (সম্ভাৱঃ প্ৰাকৃতিককৰণ) ইয়াক দেখা পোৱাৰ বাতৰি পোৱা গৈছে।<ref>{{BONAP|ref|genus=Morus|species=rubra}}</ref> আমেৰিকাত ৰঙা নুনী সততে দেখা যায় যদিও কানাডাত ইয়াক বিপন্ন প্ৰজাতি হিচাপে তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে।<ref name=fna>{{EFloras|1|233500782|Morus rubra |family=Moraceae |first=Richard P. |last=Wunderlin}}</ref><ref name=ambrose>Ambrose, J. D., & Kirk, D. (2004). National Recovery Strategy for Red Mulberry (Morus rubra L.). Ontario Ministry of Natural Resources, Guelph, Ontario, Canada</ref> এছিয়াৰ পৰা অহা আক্ৰমণাত্মক [[নুনী|বগা নুনীৰ]] (M. alba) সৈতে ৰঙা নুনী সহজে সংকৰকৰণ হয়।<ref name=burgess>{{cite journal |last1=Burgess |first1=K. S. |last2=Morgan |first2=M. |last3=Deverno |first3=L. |last4=Husband |first4=B. C. |date=2005 |title=Asymmetrical introgression between two ''Morus'' species (''M. alba, M. rubra'') that differ in abundance |journal=Molecular Ecology |volume=14 |issue=17 |pages=3471–3483 |url=http://www.botany.utoronto.ca/ResearchLabs/BarrettLab/pdf/Burgess%20et%20al.%202005.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20080221205535/http://www.botany.utoronto.ca/ResearchLabs/BarrettLab/pdf/Burgess%20et%20al.%202005.pdf |url-status=dead |archive-date=2008-02-21 |publisher=University of Toronto, Barrett Lab |pmid=16156816 |doi=10.1111/j.1365-294X.2005.02670.x|s2cid=31129733 }}</ref> ==ব্যৱহাৰ== ৰঙা নুনীৰ ফল খোৱাৰ উপযোগী আৰু মিঠা।<ref>{{Cite web |title=Morus rubra Red Mulberry, Common Mulberry, White Mulberry PFAF Plant Database |url=https://pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Morus+rubra |access-date=2022-05-15 |website=Plants for a Future}}</ref> ইয়াৰ কাঠ শুকুৱাই জ্বলাই ইয়াৰ ধোঁ‌ৱাৰে মাংসক মৃদু আৰু মিঠা সোৱাদযুক্ত কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। আমেৰিকাৰ কিছুমান থলুৱা জনগোষ্ঠীয়ে বাকলি জুলাপ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। দুৰ্বলতা আৰু প্ৰস্ৰাৱৰ ৰোগৰ চিকিৎসাৰ বাবে শিপাৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। ইয়াৰ ৰস ছালত প্ৰয়োগ কৰি খৰৰ চিকিৎসা কৰা হৈছিল।<ref name="fna" /> চকটাও লোকসকলে ৰঙা নুনীৰ কুমলীয়া ডালৰ আঁ‌হৰ পৰা কাপোৰ বৈছিল।<ref>{{cite book |last=Little |first=Elbert L. |title=The Audubon Society Field Guide to North American Trees: Western Region |publisher=Knopf |year=1994 |isbn=0394507614 |edition=Chanticleer Press |page=426 |orig-year=1980}}</ref> ==চিত্ৰ বীথিকা== <gallery> File:White Mulberry Leaf Topside 600.jpg|miniatur|পাতৰ ওপৰিভাগ File:White Mulberry Leaf Underside 600.jpg|miniatur|পাতৰ পৃষ্ঠভাগ File:Mulberry 2399.jpg|mini|ফলৰ সৈতে ঠেঙুলি </gallery> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:উদ্ভিদজগত]] d1aej3rz68aswsxhhrhloq35cwv1pju 0 83074 331681 331680 2022-08-27T12:00:46Z Pranamikaadhikary 27435 /* কুনকী */ wikitext text/x-wiki অতি পুৰণি কালৰ পৰা অসম বা পূৰ্বৰ কামৰূপ হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ মহাভাৰতত অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি কালিদাস ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ ৰুদ্ৰসিংহৰ দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ শিৱসিংহৰ দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত শংকৰদেৱক ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও বাৰ্মা, থাইলেণ্ড, ভিয়েটনাম, লাওচ, কম্বোদিয়া আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ==তথ্য সূত্ৰ== aebl3cnjkpsdv16ku2yuyb2a9b7aa6t 331682 331681 2022-08-27T12:05:39Z Pranamikaadhikary 27435 /* হাতী ধুৰা */ wikitext text/x-wiki অতি পুৰণি কালৰ পৰা অসম বা পূৰ্বৰ কামৰূপ হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ মহাভাৰতত অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি কালিদাস ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ ৰুদ্ৰসিংহৰ দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ শিৱসিংহৰ দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত শংকৰদেৱক ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও বাৰ্মা, থাইলেণ্ড, ভিয়েটনাম, লাওচ, কম্বোদিয়া আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ==তথ্য সূত্ৰ== hq4odqtizvs80x4hybynq2ibvc7vy9n 331683 331682 2022-08-27T12:16:08Z Pranamikaadhikary 27435 /* কুনকী */ wikitext text/x-wiki অতি পুৰণি কালৰ পৰা অসম বা পূৰ্বৰ কামৰূপ হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ মহাভাৰতত অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি কালিদাস ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ ৰুদ্ৰসিংহৰ দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ শিৱসিংহৰ দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত শংকৰদেৱক ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও বাৰ্মা, থাইলেণ্ড, ভিয়েটনাম, লাওচ, কম্বোদিয়া আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==তথ্য সূত্ৰ== iyps0at96qjzlnngvbf6lyo48zuzuz8 331684 331683 2022-08-27T12:16:40Z Pranamikaadhikary 27435 wikitext text/x-wiki অতি পুৰণি কালৰ পৰা অসম বা পূৰ্বৰ কামৰূপ হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ মহাভাৰতত অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি কালিদাস ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ ৰুদ্ৰসিংহৰ দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ শিৱসিংহৰ দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত শংকৰদেৱক ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও বাৰ্মা, থাইলেণ্ড, ভিয়েটনাম, লাওচ, কম্বোদিয়া আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==তথ্য সূত্ৰ== 23nrk9alchtaunl6q23pqww842e40f0 331685 331684 2022-08-27T12:17:03Z Pranamikaadhikary 27435 /* কুনকী */ wikitext text/x-wiki অতি পুৰণি কালৰ পৰা অসম বা পূৰ্বৰ কামৰূপ হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ মহাভাৰতত অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি কালিদাস ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ ৰুদ্ৰসিংহৰ দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ শিৱসিংহৰ দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত শংকৰদেৱক ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও বাৰ্মা, থাইলেণ্ড, ভিয়েটনাম, লাওচ, কম্বোদিয়া আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===বনুৱা=== ==তথ্য সূত্ৰ== 8w8md6tks99r32zm33grj9oz5pwf991 331686 331685 2022-08-27T12:20:30Z Pranamikaadhikary 27435 /* বনুৱা */ wikitext text/x-wiki অতি পুৰণি কালৰ পৰা অসম বা পূৰ্বৰ কামৰূপ হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ মহাভাৰতত অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি কালিদাস ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ ৰুদ্ৰসিংহৰ দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ শিৱসিংহৰ দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত শংকৰদেৱক ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও বাৰ্মা, থাইলেণ্ড, ভিয়েটনাম, লাওচ, কম্বোদিয়া আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==তথ্য সূত্ৰ== fzlvhtdqnlyhxn0ilhfvickb54wbkc4 331687 331686 2022-08-27T12:21:04Z Pranamikaadhikary 27435 /* হাতী ধৰাৰ কৌশল */ wikitext text/x-wiki অতি পুৰণি কালৰ পৰা অসম বা পূৰ্বৰ কামৰূপ হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ মহাভাৰতত অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি কালিদাস ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ ৰুদ্ৰসিংহৰ দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ শিৱসিংহৰ দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত শংকৰদেৱক ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও বাৰ্মা, থাইলেণ্ড, ভিয়েটনাম, লাওচ, কম্বোদিয়া আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ==তথ্য সূত্ৰ== bry3ojc84n80eom1ujnir07tc20q4e8 331689 331687 2022-08-27T12:26:50Z Pranamikaadhikary 27435 /* হাতী পোহ মনোৱা */ wikitext text/x-wiki অতি পুৰণি কালৰ পৰা অসম বা পূৰ্বৰ কামৰূপ হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ মহাভাৰতত অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি কালিদাস ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ ৰুদ্ৰসিংহৰ দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ শিৱসিংহৰ দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত শংকৰদেৱক ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও বাৰ্মা, থাইলেণ্ড, ভিয়েটনাম, লাওচ, কম্বোদিয়া আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ধৰি অনা হাতীটোক বনুৱা বোলে৷ বনুৱাই প্ৰথম কেইদিনমান একোকে খাব নোখোজে৷ পিছত লাহে লাহে খাবলৈ ধৰে৷ ডিপোট আনি থোৱাৰ প্ৰথম দিনৰ ভিতৰতে বনুৱাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত দুটা হাতীৰ মাজত লৈ দিনত দুবাৰকৈ খোলা, বন্ধা, গা ধুৱাবলৈ নিয়া, পানী খুৱাবলৈ নিয়া আদি প্ৰাথমিক প্ৰশিক্ষণ৷ এই কালছোৱাত বনুৱাৰ লগত নিচুকণি গীত গোৱা, গাত হাত ফুৰোৱা, জুই দেখুওৱা আদি কৰি খেৰ বনেৰে হাতীৰ গা ঘঁহি দিয়া হয়৷ এন কৰিলে হাতীৰ গাৰ সুৰসুৰণি মৰে৷ ==তথ্য সূত্ৰ== cycrii6yyf05h7ksbgj3tbt7nkc3hmv 331690 331689 2022-08-27T12:35:51Z Pranamikaadhikary 27435 /* হাতী পোহ মনোৱা */ wikitext text/x-wiki অতি পুৰণি কালৰ পৰা অসম বা পূৰ্বৰ কামৰূপ হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ মহাভাৰতত অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি কালিদাস ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ ৰুদ্ৰসিংহৰ দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ শিৱসিংহৰ দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত শংকৰদেৱক ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও বাৰ্মা, থাইলেণ্ড, ভিয়েটনাম, লাওচ, কম্বোদিয়া আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ধৰি অনা হাতীটোক বনুৱা বোলে৷ বনুৱাই প্ৰথম কেইদিনমান একোকে খাব নোখোজে৷ পিছত লাহে লাহে খাবলৈ ধৰে৷ ডিপোট আনি থোৱাৰ প্ৰথম দিনৰ ভিতৰতে বনুৱাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত দুটা হাতীৰ মাজত লৈ দিনত দুবাৰকৈ খোলা, বন্ধা, গা ধুৱাবলৈ নিয়া, পানী খুৱাবলৈ নিয়া আদি প্ৰাথমিক প্ৰশিক্ষণ৷ এই কালছোৱাত বনুৱাৰ লগত নিচুকণি গীত গোৱা, গাত হাত ফুৰোৱা, জুই দেখুওৱা আদি কৰি খেৰ বনেৰে হাতীৰ গা ঘঁহি দিয়া হয়৷ এনে কৰিলে হাতীৰ গাৰ সুৰসুৰণি মৰে৷ দ্বিতীয় পৰ্যায়ত হাতীৰ গাত ’কাচ’ (হাতীৰ ডিঙিৰ তলেদি ঘূৰাই নেজৰ তলেদি পাৰ কৰি আনি পিঠিত বন্ধা শক্তিশালী ৰছী) বন্ধা হয় আৰু মৰাপাটৰ ৰছীৰে তৈয়াৰী ’জাঙিয়া’ পিন্ধোৱা হয়৷ আগ ঠেং আৰু পিছ ঠেঙত পিন্ধোৱা জাঙিয়াৰ দ্বাৰা বনুৱাৰ খোজৰ গতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়৷ লগতে গা ঘঁহা, গীত গোৱা, ৰাতিৰ শিক্ষা জুই দেখুওৱা আদি চলি থাকে৷ তৃতীয় পৰ্যায়ত পিঠিৰ ’কাচ’ খুলি দি কেৱল জাঙিয়া পিন্ধাই পিঠিত মাউত বহি মাউতৰ মুখৰ নিৰ্দেশ মানিবলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়৷ কিছুদিন পিছতেই বনুৱা প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হৈ উঠে৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> ==তথ্য সূত্ৰ== ntf5bgzur5u25yq4xyoj5ubnrnrf0yy 331691 331690 2022-08-27T12:36:14Z Pranamikaadhikary 27435 wikitext text/x-wiki অতি পুৰণি কালৰ পৰা অসম বা পূৰ্বৰ কামৰূপ হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ মহাভাৰতত অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি কালিদাস ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ ৰুদ্ৰসিংহৰ দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ শিৱসিংহৰ দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত শংকৰদেৱক ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১, ৬৩}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও বাৰ্মা, থাইলেণ্ড, ভিয়েটনাম, লাওচ, কম্বোদিয়া আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ধৰি অনা হাতীটোক বনুৱা বোলে৷ বনুৱাই প্ৰথম কেইদিনমান একোকে খাব নোখোজে৷ পিছত লাহে লাহে খাবলৈ ধৰে৷ ডিপোট আনি থোৱাৰ প্ৰথম দিনৰ ভিতৰতে বনুৱাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত দুটা হাতীৰ মাজত লৈ দিনত দুবাৰকৈ খোলা, বন্ধা, গা ধুৱাবলৈ নিয়া, পানী খুৱাবলৈ নিয়া আদি প্ৰাথমিক প্ৰশিক্ষণ৷ এই কালছোৱাত বনুৱাৰ লগত নিচুকণি গীত গোৱা, গাত হাত ফুৰোৱা, জুই দেখুওৱা আদি কৰি খেৰ বনেৰে হাতীৰ গা ঘঁহি দিয়া হয়৷ এনে কৰিলে হাতীৰ গাৰ সুৰসুৰণি মৰে৷ দ্বিতীয় পৰ্যায়ত হাতীৰ গাত ’কাচ’ (হাতীৰ ডিঙিৰ তলেদি ঘূৰাই নেজৰ তলেদি পাৰ কৰি আনি পিঠিত বন্ধা শক্তিশালী ৰছী) বন্ধা হয় আৰু মৰাপাটৰ ৰছীৰে তৈয়াৰী ’জাঙিয়া’ পিন্ধোৱা হয়৷ আগ ঠেং আৰু পিছ ঠেঙত পিন্ধোৱা জাঙিয়াৰ দ্বাৰা বনুৱাৰ খোজৰ গতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়৷ লগতে গা ঘঁহা, গীত গোৱা, ৰাতিৰ শিক্ষা জুই দেখুওৱা আদি চলি থাকে৷ তৃতীয় পৰ্যায়ত পিঠিৰ ’কাচ’ খুলি দি কেৱল জাঙিয়া পিন্ধাই পিঠিত মাউত বহি মাউতৰ মুখৰ নিৰ্দেশ মানিবলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়৷ কিছুদিন পিছতেই বনুৱা প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হৈ উঠে৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> ==তথ্য সূত্ৰ== t0ae1ks8rmy4hpcz4x4rps6wpn1m2y1 331693 331691 2022-08-27T12:43:06Z Pranamikaadhikary 27435 wikitext text/x-wiki অতি পুৰণি কালৰ পৰা অসম বা পূৰ্বৰ কামৰূপ হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ মহাভাৰতত অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি কালিদাস ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ ৰুদ্ৰসিংহৰ দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ শিৱসিংহৰ দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত শংকৰদেৱক ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১, ৬৩}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও বাৰ্মা, থাইলেণ্ড, ভিয়েটনাম, লাওচ, কম্বোদিয়া আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>গজালি চিকাৰ বৰ কষ্টসাধ্য৷ খৰালি হাবিৰ বন জ্বলাই দিয়াৰ পিছত বাৰিষাৰ আগে আগে বননিবোৰত নতুন গজালি ওলায়৷ চিকাৰ পদ্ধতি যদিও একে, তথাপি মেলা চিকাৰতকৈ গজালি চিকাৰৰ হাতীৰ জীৱন ৰক্ষা কৰা টান হৈ পৰে৷ <ref>{{cite book|title=Practical Elephant Management:A Handbook for Mahouts|editor=Nibha Namboodiri|publisher=Elephant Welfare Association|date=July 1997|chapter=Elephant capturing in North-Eastern India (by Parbati Baruah)|url=http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|accessdate=2009-09-14|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090720001902/http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|archivedate=2009-07-20}}</ref> হাতী ধৰোঁতে ফানে কাটি ঘাঁ কৰা ঘাঁবোৰ সহজে নুশুকায়, বৰং বাঢ়ি গৈ হাতীৰ গাত পোক লাগে৷ গজালি চিকাৰত চিকাৰীও ম’হ-ডাঁহ, জোক-পোকৰ কামোৰত অতীষ্ঠ হয়৷ মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ধৰি অনা হাতীটোক বনুৱা বোলে৷ বনুৱাই প্ৰথম কেইদিনমান একোকে খাব নোখোজে৷ পিছত লাহে লাহে খাবলৈ ধৰে৷ ডিপোট আনি থোৱাৰ প্ৰথম দিনৰ ভিতৰতে বনুৱাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত দুটা হাতীৰ মাজত লৈ দিনত দুবাৰকৈ খোলা, বন্ধা, গা ধুৱাবলৈ নিয়া, পানী খুৱাবলৈ নিয়া আদি প্ৰাথমিক প্ৰশিক্ষণ৷ এই কালছোৱাত বনুৱাৰ লগত নিচুকণি গীত গোৱা, গাত হাত ফুৰোৱা, জুই দেখুওৱা আদি কৰি খেৰ বনেৰে হাতীৰ গা ঘঁহি দিয়া হয়৷ এনে কৰিলে হাতীৰ গাৰ সুৰসুৰণি মৰে৷ দ্বিতীয় পৰ্যায়ত হাতীৰ গাত ’কাচ’ (হাতীৰ ডিঙিৰ তলেদি ঘূৰাই নেজৰ তলেদি পাৰ কৰি আনি পিঠিত বন্ধা শক্তিশালী ৰছী) বন্ধা হয় আৰু মৰাপাটৰ ৰছীৰে তৈয়াৰী ’জাঙিয়া’ পিন্ধোৱা হয়৷ আগ ঠেং আৰু পিছ ঠেঙত পিন্ধোৱা জাঙিয়াৰ দ্বাৰা বনুৱাৰ খোজৰ গতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়৷ লগতে গা ঘঁহা, গীত গোৱা, ৰাতিৰ শিক্ষা জুই দেখুওৱা আদি চলি থাকে৷ তৃতীয় পৰ্যায়ত পিঠিৰ ’কাচ’ খুলি দি কেৱল জাঙিয়া পিন্ধাই পিঠিত মাউত বহি মাউতৰ মুখৰ নিৰ্দেশ মানিবলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়৷ কিছুদিন পিছতেই বনুৱা প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হৈ উঠে৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> ==তথ্য সূত্ৰ== 8q3gdoyxz6u2w4qt7lec3riutaxg2fa 331696 331693 2022-08-27T13:06:53Z Chiring chandan 4464 +[[শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি]]; +[[শ্ৰেণী:চিকাৰ কৌশল]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki অতি পুৰণি কালৰ পৰা অসম বা পূৰ্বৰ কামৰূপ হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ মহাভাৰতত অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি কালিদাস ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ ৰুদ্ৰসিংহৰ দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ শিৱসিংহৰ দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত শংকৰদেৱক ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১, ৬৩}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও বাৰ্মা, থাইলেণ্ড, ভিয়েটনাম, লাওচ, কম্বোদিয়া আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>গজালি চিকাৰ বৰ কষ্টসাধ্য৷ খৰালি হাবিৰ বন জ্বলাই দিয়াৰ পিছত বাৰিষাৰ আগে আগে বননিবোৰত নতুন গজালি ওলায়৷ চিকাৰ পদ্ধতি যদিও একে, তথাপি মেলা চিকাৰতকৈ গজালি চিকাৰৰ হাতীৰ জীৱন ৰক্ষা কৰা টান হৈ পৰে৷ <ref>{{cite book|title=Practical Elephant Management:A Handbook for Mahouts|editor=Nibha Namboodiri|publisher=Elephant Welfare Association|date=July 1997|chapter=Elephant capturing in North-Eastern India (by Parbati Baruah)|url=http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|accessdate=2009-09-14|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090720001902/http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|archivedate=2009-07-20}}</ref> হাতী ধৰোঁতে ফানে কাটি ঘাঁ কৰা ঘাঁবোৰ সহজে নুশুকায়, বৰং বাঢ়ি গৈ হাতীৰ গাত পোক লাগে৷ গজালি চিকাৰত চিকাৰীও ম’হ-ডাঁহ, জোক-পোকৰ কামোৰত অতীষ্ঠ হয়৷ মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ধৰি অনা হাতীটোক বনুৱা বোলে৷ বনুৱাই প্ৰথম কেইদিনমান একোকে খাব নোখোজে৷ পিছত লাহে লাহে খাবলৈ ধৰে৷ ডিপোট আনি থোৱাৰ প্ৰথম দিনৰ ভিতৰতে বনুৱাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত দুটা হাতীৰ মাজত লৈ দিনত দুবাৰকৈ খোলা, বন্ধা, গা ধুৱাবলৈ নিয়া, পানী খুৱাবলৈ নিয়া আদি প্ৰাথমিক প্ৰশিক্ষণ৷ এই কালছোৱাত বনুৱাৰ লগত নিচুকণি গীত গোৱা, গাত হাত ফুৰোৱা, জুই দেখুওৱা আদি কৰি খেৰ বনেৰে হাতীৰ গা ঘঁহি দিয়া হয়৷ এনে কৰিলে হাতীৰ গাৰ সুৰসুৰণি মৰে৷ দ্বিতীয় পৰ্যায়ত হাতীৰ গাত ’কাচ’ (হাতীৰ ডিঙিৰ তলেদি ঘূৰাই নেজৰ তলেদি পাৰ কৰি আনি পিঠিত বন্ধা শক্তিশালী ৰছী) বন্ধা হয় আৰু মৰাপাটৰ ৰছীৰে তৈয়াৰী ’জাঙিয়া’ পিন্ধোৱা হয়৷ আগ ঠেং আৰু পিছ ঠেঙত পিন্ধোৱা জাঙিয়াৰ দ্বাৰা বনুৱাৰ খোজৰ গতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়৷ লগতে গা ঘঁহা, গীত গোৱা, ৰাতিৰ শিক্ষা জুই দেখুওৱা আদি চলি থাকে৷ তৃতীয় পৰ্যায়ত পিঠিৰ ’কাচ’ খুলি দি কেৱল জাঙিয়া পিন্ধাই পিঠিত মাউত বহি মাউতৰ মুখৰ নিৰ্দেশ মানিবলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়৷ কিছুদিন পিছতেই বনুৱা প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হৈ উঠে৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> ==তথ্য সূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি]] [[শ্ৰেণী:চিকাৰ কৌশল]] tjixg8r04tgdtcam7oh2z94exjf36t5 331698 331696 2022-08-27T13:17:04Z Chiring chandan 4464 wikitext text/x-wiki [[File:Elephant Hunt of Maharaja Anup Singh of Bikaner - Google Art Project.jpg|thumb|হাতী চিকাৰৰ চিত্ৰ]] অতি পুৰণি কালৰ পৰা অসম বা পূৰ্বৰ কামৰূপ হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ মহাভাৰতত অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি কালিদাস ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ ৰুদ্ৰসিংহৰ দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ শিৱসিংহৰ দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত শংকৰদেৱক ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১, ৬৩}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও বাৰ্মা, থাইলেণ্ড, ভিয়েটনাম, লাওচ, কম্বোদিয়া আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>গজালি চিকাৰ বৰ কষ্টসাধ্য৷ খৰালি হাবিৰ বন জ্বলাই দিয়াৰ পিছত বাৰিষাৰ আগে আগে বননিবোৰত নতুন গজালি ওলায়৷ চিকাৰ পদ্ধতি যদিও একে, তথাপি মেলা চিকাৰতকৈ গজালি চিকাৰৰ হাতীৰ জীৱন ৰক্ষা কৰা টান হৈ পৰে৷ <ref>{{cite book|title=Practical Elephant Management:A Handbook for Mahouts|editor=Nibha Namboodiri|publisher=Elephant Welfare Association|date=July 1997|chapter=Elephant capturing in North-Eastern India (by Parbati Baruah)|url=http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|accessdate=2009-09-14|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090720001902/http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|archivedate=2009-07-20}}</ref> হাতী ধৰোঁতে ফানে কাটি ঘাঁ কৰা ঘাঁবোৰ সহজে নুশুকায়, বৰং বাঢ়ি গৈ হাতীৰ গাত পোক লাগে৷ গজালি চিকাৰত চিকাৰীও ম’হ-ডাঁহ, জোক-পোকৰ কামোৰত অতীষ্ঠ হয়৷ মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ধৰি অনা হাতীটোক বনুৱা বোলে৷ বনুৱাই প্ৰথম কেইদিনমান একোকে খাব নোখোজে৷ পিছত লাহে লাহে খাবলৈ ধৰে৷ ডিপোট আনি থোৱাৰ প্ৰথম দিনৰ ভিতৰতে বনুৱাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত দুটা হাতীৰ মাজত লৈ দিনত দুবাৰকৈ খোলা, বন্ধা, গা ধুৱাবলৈ নিয়া, পানী খুৱাবলৈ নিয়া আদি প্ৰাথমিক প্ৰশিক্ষণ৷ এই কালছোৱাত বনুৱাৰ লগত নিচুকণি গীত গোৱা, গাত হাত ফুৰোৱা, জুই দেখুওৱা আদি কৰি খেৰ বনেৰে হাতীৰ গা ঘঁহি দিয়া হয়৷ এনে কৰিলে হাতীৰ গাৰ সুৰসুৰণি মৰে৷ দ্বিতীয় পৰ্যায়ত হাতীৰ গাত ’কাচ’ (হাতীৰ ডিঙিৰ তলেদি ঘূৰাই নেজৰ তলেদি পাৰ কৰি আনি পিঠিত বন্ধা শক্তিশালী ৰছী) বন্ধা হয় আৰু মৰাপাটৰ ৰছীৰে তৈয়াৰী ’জাঙিয়া’ পিন্ধোৱা হয়৷ আগ ঠেং আৰু পিছ ঠেঙত পিন্ধোৱা জাঙিয়াৰ দ্বাৰা বনুৱাৰ খোজৰ গতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়৷ লগতে গা ঘঁহা, গীত গোৱা, ৰাতিৰ শিক্ষা জুই দেখুওৱা আদি চলি থাকে৷ তৃতীয় পৰ্যায়ত পিঠিৰ ’কাচ’ খুলি দি কেৱল জাঙিয়া পিন্ধাই পিঠিত মাউত বহি মাউতৰ মুখৰ নিৰ্দেশ মানিবলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়৷ কিছুদিন পিছতেই বনুৱা প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হৈ উঠে৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> ==তথ্য সূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি]] [[শ্ৰেণী:চিকাৰ কৌশল]] n7wzl5ovax78glrsfsr0tau10moaeyg 331699 331698 2022-08-27T13:20:52Z Chiring chandan 4464 wikitext text/x-wiki [[File:Elephant Hunt of Maharaja Anup Singh of Bikaner - Google Art Project.jpg|thumb|হাতী চিকাৰৰ চিত্ৰ]] অতি পুৰণি কালৰ পৰা [[অসম]] বা পূৰ্বৰ [[কামৰূপ ৰাজ্য|কামৰূপ]] হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ [[মহাভাৰত|মহাভাৰতত]] অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি [[কালিদাস]] ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ [[চুখ্ৰংফা|ৰুদ্ৰসিংহৰ]] দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ [[চুতণফা|শিৱসিংহৰ]] দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ|শংকৰদেৱক]] ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১, ৬৩}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও [[ম্যানমাৰ|বাৰ্মা]], [[থাইলেণ্ড]], [[ভিয়েটনাম]], [[লাউচ|লাওচ]], [[কম্বোডিয়া|কম্বোদিয়া]] আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>গজালি চিকাৰ বৰ কষ্টসাধ্য৷ খৰালি হাবিৰ বন জ্বলাই দিয়াৰ পিছত বাৰিষাৰ আগে আগে বননিবোৰত নতুন গজালি ওলায়৷ চিকাৰ পদ্ধতি যদিও একে, তথাপি মেলা চিকাৰতকৈ গজালি চিকাৰৰ হাতীৰ জীৱন ৰক্ষা কৰা টান হৈ পৰে৷ <ref>{{cite book|title=Practical Elephant Management:A Handbook for Mahouts|editor=Nibha Namboodiri|publisher=Elephant Welfare Association|date=July 1997|chapter=Elephant capturing in North-Eastern India (by Parbati Baruah)|url=http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|accessdate=2009-09-14|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090720001902/http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|archivedate=2009-07-20}}</ref> হাতী ধৰোঁতে ফানে কাটি ঘাঁ কৰা ঘাঁবোৰ সহজে নুশুকায়, বৰং বাঢ়ি গৈ হাতীৰ গাত পোক লাগে৷ গজালি চিকাৰত চিকাৰীও ম’হ-ডাঁহ, জোক-পোকৰ কামোৰত অতীষ্ঠ হয়৷ মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ধৰি অনা হাতীটোক বনুৱা বোলে৷ বনুৱাই প্ৰথম কেইদিনমান একোকে খাব নোখোজে৷ পিছত লাহে লাহে খাবলৈ ধৰে৷ ডিপোট আনি থোৱাৰ প্ৰথম দিনৰ ভিতৰতে বনুৱাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত দুটা হাতীৰ মাজত লৈ দিনত দুবাৰকৈ খোলা, বন্ধা, গা ধুৱাবলৈ নিয়া, পানী খুৱাবলৈ নিয়া আদি প্ৰাথমিক প্ৰশিক্ষণ৷ এই কালছোৱাত বনুৱাৰ লগত নিচুকণি গীত গোৱা, গাত হাত ফুৰোৱা, জুই দেখুওৱা আদি কৰি খেৰ বনেৰে হাতীৰ গা ঘঁহি দিয়া হয়৷ এনে কৰিলে হাতীৰ গাৰ সুৰসুৰণি মৰে৷ দ্বিতীয় পৰ্যায়ত হাতীৰ গাত ’কাচ’ (হাতীৰ ডিঙিৰ তলেদি ঘূৰাই নেজৰ তলেদি পাৰ কৰি আনি পিঠিত বন্ধা শক্তিশালী ৰছী) বন্ধা হয় আৰু মৰাপাটৰ ৰছীৰে তৈয়াৰী ’জাঙিয়া’ পিন্ধোৱা হয়৷ আগ ঠেং আৰু পিছ ঠেঙত পিন্ধোৱা জাঙিয়াৰ দ্বাৰা বনুৱাৰ খোজৰ গতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়৷ লগতে গা ঘঁহা, গীত গোৱা, ৰাতিৰ শিক্ষা জুই দেখুওৱা আদি চলি থাকে৷ তৃতীয় পৰ্যায়ত পিঠিৰ ’কাচ’ খুলি দি কেৱল জাঙিয়া পিন্ধাই পিঠিত মাউত বহি মাউতৰ মুখৰ নিৰ্দেশ মানিবলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়৷ কিছুদিন পিছতেই বনুৱা প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হৈ উঠে৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> ==তথ্য সূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি]] [[শ্ৰেণী:চিকাৰ কৌশল]] 97nlq24clswfem31u0su3exo2zkby6r 331701 331699 2022-08-27T13:27:14Z Pranamikaadhikary 27435 /* হাতী পোহ মনোৱা */ (edited with [[User:ProveIt_GT|ProveIt]]) wikitext text/x-wiki [[File:Elephant Hunt of Maharaja Anup Singh of Bikaner - Google Art Project.jpg|thumb|হাতী চিকাৰৰ চিত্ৰ]] অতি পুৰণি কালৰ পৰা [[অসম]] বা পূৰ্বৰ [[কামৰূপ ৰাজ্য|কামৰূপ]] হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ [[মহাভাৰত|মহাভাৰতত]] অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি [[কালিদাস]] ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ [[চুখ্ৰংফা|ৰুদ্ৰসিংহৰ]] দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ [[চুতণফা|শিৱসিংহৰ]] দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ|শংকৰদেৱক]] ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১, ৬৩}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও [[ম্যানমাৰ|বাৰ্মা]], [[থাইলেণ্ড]], [[ভিয়েটনাম]], [[লাউচ|লাওচ]], [[কম্বোডিয়া|কম্বোদিয়া]] আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>গজালি চিকাৰ বৰ কষ্টসাধ্য৷ খৰালি হাবিৰ বন জ্বলাই দিয়াৰ পিছত বাৰিষাৰ আগে আগে বননিবোৰত নতুন গজালি ওলায়৷ চিকাৰ পদ্ধতি যদিও একে, তথাপি মেলা চিকাৰতকৈ গজালি চিকাৰৰ হাতীৰ জীৱন ৰক্ষা কৰা টান হৈ পৰে৷ <ref>{{cite book|title=Practical Elephant Management:A Handbook for Mahouts|editor=Nibha Namboodiri|publisher=Elephant Welfare Association|date=July 1997|chapter=Elephant capturing in North-Eastern India (by Parbati Baruah)|url=http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|accessdate=2009-09-14|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090720001902/http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|archivedate=2009-07-20}}</ref> হাতী ধৰোঁতে ফানে কাটি ঘাঁ কৰা ঘাঁবোৰ সহজে নুশুকায়, বৰং বাঢ়ি গৈ হাতীৰ গাত পোক লাগে৷ গজালি চিকাৰত চিকাৰীও ম’হ-ডাঁহ, জোক-পোকৰ কামোৰত অতীষ্ঠ হয়৷ মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ধৰি অনা হাতীটোক বনুৱা বোলে৷ বনুৱাই প্ৰথম কেইদিনমান একোকে খাব নোখোজে৷ পিছত লাহে লাহে খাবলৈ ধৰে৷ ডিপোট আনি থোৱাৰ প্ৰথম দিনৰ ভিতৰতে বনুৱাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত দুটা হাতীৰ মাজত লৈ দিনত দুবাৰকৈ খোলা, বন্ধা, গা ধুৱাবলৈ নিয়া, পানী খুৱাবলৈ নিয়া আদি প্ৰাথমিক প্ৰশিক্ষণ৷ এই কালছোৱাত বনুৱাৰ লগত নিচুকণি গীত গোৱা, গাত হাত ফুৰোৱা, জুই দেখুওৱা আদি কৰি খেৰ বনেৰে হাতীৰ গা ঘঁহি দিয়া হয়৷ এনে কৰিলে হাতীৰ গাৰ সুৰসুৰণি মৰে৷ দ্বিতীয় পৰ্যায়ত হাতীৰ গাত ’কাচ’ (হাতীৰ ডিঙিৰ তলেদি ঘূৰাই নেজৰ তলেদি পাৰ কৰি আনি পিঠিত বন্ধা শক্তিশালী ৰছী) বন্ধা হয় আৰু মৰাপাটৰ ৰছীৰে তৈয়াৰী ’জাঙিয়া’ পিন্ধোৱা হয়৷ আগ ঠেং আৰু পিছ ঠেঙত পিন্ধোৱা জাঙিয়াৰ দ্বাৰা বনুৱাৰ খোজৰ গতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়৷ লগতে গা ঘঁহা, গীত গোৱা, ৰাতিৰ শিক্ষা জুই দেখুওৱা আদি চলি থাকে৷ তৃতীয় পৰ্যায়ত পিঠিৰ ’কাচ’ খুলি দি কেৱল জাঙিয়া পিন্ধাই পিঠিত মাউত বহি মাউতৰ মুখৰ নিৰ্দেশ মানিবলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়৷ কিছুদিন পিছতেই বনুৱা প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হৈ উঠে৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> প্ৰশিক্ষণৰ কালত হাতীক যথেষ্ট মৰম চেনেহৰ মাজেৰে ৰাখিব লাগে৷ ফান্দীয়ে সকলো চিন্তা পাহৰি একমাত্ৰ হাতীটোতে মনপুতি লাগিব লাগে৷ মানুহৰ কণ্ঠস্বৰ আৰু নিৰ্দেশ চিনি পাবলৈ হাতীৰ লগত একাত্ম হৈ থাকিব লাগে৷ তেনে সময়তে ফান্দীৰ মুখেৰে নিজৰ মনৰ কথা গীত আকাৰে ওলাই বহুতো মূল্যবান লোকগীতৰ জন্ম হয়৷<ref name="ওখ">{{cite book | title=ওখ পাহাৰৰ টিং | publisher=সাহিত্য চৰ্চা কেন্দ্ৰ, তুৰা | author=চক্ৰৱৰ্তী, পৰিতোষ | authorlink=গোৱাপৰীয়া লোকগীতত মৈষ, মৈষাল, হাতী, মাহুত, বাথান, বাইচাল আদি চিত্ৰ | year=২০০৭ | pages=৫৫}}</ref> ==তথ্য সূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি]] [[শ্ৰেণী:চিকাৰ কৌশল]] af86z3bvbeoivckj1y0b7zn0e29v0jk 331702 331701 2022-08-27T13:33:11Z Pranamikaadhikary 27435 (edited with [[User:ProveIt_GT|ProveIt]]) wikitext text/x-wiki [[File:Elephant Hunt of Maharaja Anup Singh of Bikaner - Google Art Project.jpg|thumb|হাতী চিকাৰৰ চিত্ৰ]] অতি পুৰণি কালৰ পৰা [[অসম]] বা পূৰ্বৰ [[কামৰূপ ৰাজ্য|কামৰূপ]] হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ [[মহাভাৰত|মহাভাৰতত]] অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি [[কালিদাস]] ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> প্ৰাচীন কামৰূপৰ ৰজা শংকলাদিৱে বাহন হিচাপে হাতী ব্যৱহাৰ কৰাৰ কথা জনা যায়৷<ref name="ৰ’দ">{{cite book | title=অৰণ্যৰ ৰ’দ বৰষুণ | publisher=পূৰ্বায়ণ প্ৰকাশন | author=দত্ত, পংকজ কুমাৰ | year=২০২১ | pages=১২৬ | isbn=978-93-90589-73-9}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ [[চুখ্ৰংফা|ৰুদ্ৰসিংহৰ]] দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ [[চুতণফা|শিৱসিংহৰ]] দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ|শংকৰদেৱক]] ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১, ৬৩}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও [[ম্যানমাৰ|বাৰ্মা]], [[থাইলেণ্ড]], [[ভিয়েটনাম]], [[লাউচ|লাওচ]], [[কম্বোডিয়া|কম্বোদিয়া]] আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>গজালি চিকাৰ বৰ কষ্টসাধ্য৷ খৰালি হাবিৰ বন জ্বলাই দিয়াৰ পিছত বাৰিষাৰ আগে আগে বননিবোৰত নতুন গজালি ওলায়৷ চিকাৰ পদ্ধতি যদিও একে, তথাপি মেলা চিকাৰতকৈ গজালি চিকাৰৰ হাতীৰ জীৱন ৰক্ষা কৰা টান হৈ পৰে৷ <ref>{{cite book|title=Practical Elephant Management:A Handbook for Mahouts|editor=Nibha Namboodiri|publisher=Elephant Welfare Association|date=July 1997|chapter=Elephant capturing in North-Eastern India (by Parbati Baruah)|url=http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|accessdate=2009-09-14|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090720001902/http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|archivedate=2009-07-20}}</ref> হাতী ধৰোঁতে ফানে কাটি ঘাঁ কৰা ঘাঁবোৰ সহজে নুশুকায়, বৰং বাঢ়ি গৈ হাতীৰ গাত পোক লাগে৷ গজালি চিকাৰত চিকাৰীও ম’হ-ডাঁহ, জোক-পোকৰ কামোৰত অতীষ্ঠ হয়৷ মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ধৰি অনা হাতীটোক বনুৱা বোলে৷ বনুৱাই প্ৰথম কেইদিনমান একোকে খাব নোখোজে৷ পিছত লাহে লাহে খাবলৈ ধৰে৷ ডিপোট আনি থোৱাৰ প্ৰথম দিনৰ ভিতৰতে বনুৱাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত দুটা হাতীৰ মাজত লৈ দিনত দুবাৰকৈ খোলা, বন্ধা, গা ধুৱাবলৈ নিয়া, পানী খুৱাবলৈ নিয়া আদি প্ৰাথমিক প্ৰশিক্ষণ৷ এই কালছোৱাত বনুৱাৰ লগত নিচুকণি গীত গোৱা, গাত হাত ফুৰোৱা, জুই দেখুওৱা আদি কৰি খেৰ বনেৰে হাতীৰ গা ঘঁহি দিয়া হয়৷ এনে কৰিলে হাতীৰ গাৰ সুৰসুৰণি মৰে৷ দ্বিতীয় পৰ্যায়ত হাতীৰ গাত ’কাচ’ (হাতীৰ ডিঙিৰ তলেদি ঘূৰাই নেজৰ তলেদি পাৰ কৰি আনি পিঠিত বন্ধা শক্তিশালী ৰছী) বন্ধা হয় আৰু মৰাপাটৰ ৰছীৰে তৈয়াৰী ’জাঙিয়া’ পিন্ধোৱা হয়৷ আগ ঠেং আৰু পিছ ঠেঙত পিন্ধোৱা জাঙিয়াৰ দ্বাৰা বনুৱাৰ খোজৰ গতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়৷ লগতে গা ঘঁহা, গীত গোৱা, ৰাতিৰ শিক্ষা জুই দেখুওৱা আদি চলি থাকে৷ তৃতীয় পৰ্যায়ত পিঠিৰ ’কাচ’ খুলি দি কেৱল জাঙিয়া পিন্ধাই পিঠিত মাউত বহি মাউতৰ মুখৰ নিৰ্দেশ মানিবলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়৷ কিছুদিন পিছতেই বনুৱা প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হৈ উঠে৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> প্ৰশিক্ষণৰ কালত হাতীক যথেষ্ট মৰম চেনেহৰ মাজেৰে ৰাখিব লাগে৷ ফান্দীয়ে সকলো চিন্তা পাহৰি একমাত্ৰ হাতীটোতে মনপুতি লাগিব লাগে৷ মানুহৰ কণ্ঠস্বৰ আৰু নিৰ্দেশ চিনি পাবলৈ হাতীৰ লগত একাত্ম হৈ থাকিব লাগে৷ তেনে সময়তে ফান্দীৰ মুখেৰে নিজৰ মনৰ কথা গীত আকাৰে ওলাই বহুতো মূল্যবান লোকগীতৰ জন্ম হয়৷<ref name="ওখ">{{cite book | title=ওখ পাহাৰৰ টিং | publisher=সাহিত্য চৰ্চা কেন্দ্ৰ, তুৰা | author=চক্ৰৱৰ্তী, পৰিতোষ | authorlink=গোৱাপৰীয়া লোকগীতত মৈষ, মৈষাল, হাতী, মাহুত, বাথান, বাইচাল আদি চিত্ৰ | year=২০০৭ | pages=৫৫}}</ref> ==তথ্য সূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি]] [[শ্ৰেণী:চিকাৰ কৌশল]] 9l6ujavz867w3lgwudqzxsovf9wdnxv 331706 331702 2022-08-27T13:55:41Z Pranamikaadhikary 27435 /* হাতী পোহ মনোৱা */ wikitext text/x-wiki [[File:Elephant Hunt of Maharaja Anup Singh of Bikaner - Google Art Project.jpg|thumb|হাতী চিকাৰৰ চিত্ৰ]] অতি পুৰণি কালৰ পৰা [[অসম]] বা পূৰ্বৰ [[কামৰূপ ৰাজ্য|কামৰূপ]] হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ [[মহাভাৰত|মহাভাৰতত]] অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি [[কালিদাস]] ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> প্ৰাচীন কামৰূপৰ ৰজা শংকলাদিৱে বাহন হিচাপে হাতী ব্যৱহাৰ কৰাৰ কথা জনা যায়৷<ref name="ৰ’দ">{{cite book | title=অৰণ্যৰ ৰ’দ বৰষুণ | publisher=পূৰ্বায়ণ প্ৰকাশন | author=দত্ত, পংকজ কুমাৰ | year=২০২১ | pages=১২৬ | isbn=978-93-90589-73-9}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ [[চুখ্ৰংফা|ৰুদ্ৰসিংহৰ]] দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ [[চুতণফা|শিৱসিংহৰ]] দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ|শংকৰদেৱক]] ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১, ৬৩}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও [[ম্যানমাৰ|বাৰ্মা]], [[থাইলেণ্ড]], [[ভিয়েটনাম]], [[লাউচ|লাওচ]], [[কম্বোডিয়া|কম্বোদিয়া]] আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>গজালি চিকাৰ বৰ কষ্টসাধ্য৷ খৰালি হাবিৰ বন জ্বলাই দিয়াৰ পিছত বাৰিষাৰ আগে আগে বননিবোৰত নতুন গজালি ওলায়৷ চিকাৰ পদ্ধতি যদিও একে, তথাপি মেলা চিকাৰতকৈ গজালি চিকাৰৰ হাতীৰ জীৱন ৰক্ষা কৰা টান হৈ পৰে৷ <ref>{{cite book|title=Practical Elephant Management:A Handbook for Mahouts|editor=Nibha Namboodiri|publisher=Elephant Welfare Association|date=July 1997|chapter=Elephant capturing in North-Eastern India (by Parbati Baruah)|url=http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|accessdate=2009-09-14|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090720001902/http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|archivedate=2009-07-20}}</ref> হাতী ধৰোঁতে ফানে কাটি ঘাঁ কৰা ঘাঁবোৰ সহজে নুশুকায়, বৰং বাঢ়ি গৈ হাতীৰ গাত পোক লাগে৷ গজালি চিকাৰত চিকাৰীও ম’হ-ডাঁহ, জোক-পোকৰ কামোৰত অতীষ্ঠ হয়৷ মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ধৰি অনা হাতীটোক বনুৱা বোলে৷ বনুৱাই প্ৰথম কেইদিনমান একোকে খাব নোখোজে৷ পিছত লাহে লাহে খাবলৈ ধৰে৷ ডিপোট আনি থোৱাৰ প্ৰথম দিনৰ ভিতৰতে বনুৱাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত দুটা হাতীৰ মাজত লৈ দিনত দুবাৰকৈ খোলা, বন্ধা, গা ধুৱাবলৈ নিয়া, পানী খুৱাবলৈ নিয়া আদি প্ৰাথমিক প্ৰশিক্ষণ৷ এই কালছোৱাত বনুৱাৰ লগত নিচুকণি গীত গোৱা, গাত হাত ফুৰোৱা, জুই দেখুওৱা আদি কৰি খেৰ বনেৰে হাতীৰ গা ঘঁহি দিয়া হয়৷ এনে কৰিলে হাতীৰ গাৰ সুৰসুৰণি মৰে৷ দ্বিতীয় পৰ্যায়ত হাতীৰ গাত ’কাচ’ (হাতীৰ ডিঙিৰ তলেদি ঘূৰাই নেজৰ তলেদি পাৰ কৰি আনি পিঠিত বন্ধা শক্তিশালী ৰছী) বন্ধা হয় আৰু মৰাপাটৰ ৰছীৰে তৈয়াৰী ’জাঙিয়া’ পিন্ধোৱা হয়৷ আগ ঠেং আৰু পিছ ঠেঙত পিন্ধোৱা জাঙিয়াৰ দ্বাৰা বনুৱাৰ খোজৰ গতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়৷ লগতে গা ঘঁহা, গীত গোৱা, ৰাতিৰ শিক্ষা জুই দেখুওৱা আদি চলি থাকে৷ তৃতীয় পৰ্যায়ত পিঠিৰ ’কাচ’ খুলি দি কেৱল জাঙিয়া পিন্ধাই পিঠিত মাউত বহি মাউতৰ মুখৰ নিৰ্দেশ মানিবলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়৷ কিছুদিন পিছতেই বনুৱা প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হৈ উঠে৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> প্ৰশিক্ষণৰ কালত হাতীক যথেষ্ট মৰম চেনেহৰ মাজেৰে ৰাখিব লাগে৷ ফান্দীয়ে সকলো চিন্তা পাহৰি একমাত্ৰ হাতীটোতে মনপুতি লাগিব লাগে৷ মানুহৰ কণ্ঠস্বৰ আৰু নিৰ্দেশ চিনি পাবলৈ হাতীৰ লগত একাত্ম হৈ থাকিব লাগে৷ তেনে সময়তে ফান্দীৰ মুখেৰে নিজৰ মনৰ কথা গীত আকাৰে ওলাই বহুতো মূল্যবান লোকগীতৰ জন্ম হয়৷<ref name="ওখ">{{cite book | title=ওখ পাহাৰৰ টিং | publisher=সাহিত্য চৰ্চা কেন্দ্ৰ, তুৰা | author=চক্ৰৱৰ্তী, পৰিতোষ | authorlink=গোৱাপৰীয়া লোকগীতত মৈষ, মৈষাল, হাতী, মাহুত, বাথান, বাইচাল আদি চিত্ৰ | year=২০০৭ | pages=৫৫}}</ref> ==হাতী পোহ মনাওতে ব্যৱহৃত শব্দ== ==তথ্য সূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি]] [[শ্ৰেণী:চিকাৰ কৌশল]] jqn0ye6keplj2bghj28gis5t4joy0vt 331709 331706 2022-08-27T14:05:32Z Pranamikaadhikary 27435 /* হাতী পোহ মনাওতে ব্যৱহৃত শব্দ */ wikitext text/x-wiki [[File:Elephant Hunt of Maharaja Anup Singh of Bikaner - Google Art Project.jpg|thumb|হাতী চিকাৰৰ চিত্ৰ]] অতি পুৰণি কালৰ পৰা [[অসম]] বা পূৰ্বৰ [[কামৰূপ ৰাজ্য|কামৰূপ]] হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ [[মহাভাৰত|মহাভাৰতত]] অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি [[কালিদাস]] ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> প্ৰাচীন কামৰূপৰ ৰজা শংকলাদিৱে বাহন হিচাপে হাতী ব্যৱহাৰ কৰাৰ কথা জনা যায়৷<ref name="ৰ’দ">{{cite book | title=অৰণ্যৰ ৰ’দ বৰষুণ | publisher=পূৰ্বায়ণ প্ৰকাশন | author=দত্ত, পংকজ কুমাৰ | year=২০২১ | pages=১২৬ | isbn=978-93-90589-73-9}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ [[চুখ্ৰংফা|ৰুদ্ৰসিংহৰ]] দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ [[চুতণফা|শিৱসিংহৰ]] দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ|শংকৰদেৱক]] ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১, ৬৩}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও [[ম্যানমাৰ|বাৰ্মা]], [[থাইলেণ্ড]], [[ভিয়েটনাম]], [[লাউচ|লাওচ]], [[কম্বোডিয়া|কম্বোদিয়া]] আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>গজালি চিকাৰ বৰ কষ্টসাধ্য৷ খৰালি হাবিৰ বন জ্বলাই দিয়াৰ পিছত বাৰিষাৰ আগে আগে বননিবোৰত নতুন গজালি ওলায়৷ চিকাৰ পদ্ধতি যদিও একে, তথাপি মেলা চিকাৰতকৈ গজালি চিকাৰৰ হাতীৰ জীৱন ৰক্ষা কৰা টান হৈ পৰে৷ <ref>{{cite book|title=Practical Elephant Management:A Handbook for Mahouts|editor=Nibha Namboodiri|publisher=Elephant Welfare Association|date=July 1997|chapter=Elephant capturing in North-Eastern India (by Parbati Baruah)|url=http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|accessdate=2009-09-14|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090720001902/http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|archivedate=2009-07-20}}</ref> হাতী ধৰোঁতে ফানে কাটি ঘাঁ কৰা ঘাঁবোৰ সহজে নুশুকায়, বৰং বাঢ়ি গৈ হাতীৰ গাত পোক লাগে৷ গজালি চিকাৰত চিকাৰীও ম’হ-ডাঁহ, জোক-পোকৰ কামোৰত অতীষ্ঠ হয়৷ মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ধৰি অনা হাতীটোক বনুৱা বোলে৷ বনুৱাই প্ৰথম কেইদিনমান একোকে খাব নোখোজে৷ পিছত লাহে লাহে খাবলৈ ধৰে৷ ডিপোট আনি থোৱাৰ প্ৰথম দিনৰ ভিতৰতে বনুৱাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত দুটা হাতীৰ মাজত লৈ দিনত দুবাৰকৈ খোলা, বন্ধা, গা ধুৱাবলৈ নিয়া, পানী খুৱাবলৈ নিয়া আদি প্ৰাথমিক প্ৰশিক্ষণ৷ এই কালছোৱাত বনুৱাৰ লগত নিচুকণি গীত গোৱা, গাত হাত ফুৰোৱা, জুই দেখুওৱা আদি কৰি খেৰ বনেৰে হাতীৰ গা ঘঁহি দিয়া হয়৷ এনে কৰিলে হাতীৰ গাৰ সুৰসুৰণি মৰে৷ দ্বিতীয় পৰ্যায়ত হাতীৰ গাত ’কাচ’ (হাতীৰ ডিঙিৰ তলেদি ঘূৰাই নেজৰ তলেদি পাৰ কৰি আনি পিঠিত বন্ধা শক্তিশালী ৰছী) বন্ধা হয় আৰু মৰাপাটৰ ৰছীৰে তৈয়াৰী ’জাঙিয়া’ পিন্ধোৱা হয়৷ আগ ঠেং আৰু পিছ ঠেঙত পিন্ধোৱা জাঙিয়াৰ দ্বাৰা বনুৱাৰ খোজৰ গতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়৷ লগতে গা ঘঁহা, গীত গোৱা, ৰাতিৰ শিক্ষা জুই দেখুওৱা আদি চলি থাকে৷ তৃতীয় পৰ্যায়ত পিঠিৰ ’কাচ’ খুলি দি কেৱল জাঙিয়া পিন্ধাই পিঠিত মাউত বহি মাউতৰ মুখৰ নিৰ্দেশ মানিবলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়৷ কিছুদিন পিছতেই বনুৱা প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হৈ উঠে৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> প্ৰশিক্ষণৰ কালত হাতীক যথেষ্ট মৰম চেনেহৰ মাজেৰে ৰাখিব লাগে৷ ফান্দীয়ে সকলো চিন্তা পাহৰি একমাত্ৰ হাতীটোতে মনপুতি লাগিব লাগে৷ মানুহৰ কণ্ঠস্বৰ আৰু নিৰ্দেশ চিনি পাবলৈ হাতীৰ লগত একাত্ম হৈ থাকিব লাগে৷ তেনে সময়তে ফান্দীৰ মুখেৰে নিজৰ মনৰ কথা গীত আকাৰে ওলাই বহুতো মূল্যবান লোকগীতৰ জন্ম হয়৷<ref name="ওখ">{{cite book | title=ওখ পাহাৰৰ টিং | publisher=সাহিত্য চৰ্চা কেন্দ্ৰ, তুৰা | author=চক্ৰৱৰ্তী, পৰিতোষ | authorlink=গোৱাপৰীয়া লোকগীতত মৈষ, মৈষাল, হাতী, মাহুত, বাথান, বাইচাল আদি চিত্ৰ | year=২০০৭ | pages=৫৫}}</ref> ==হাতী পোহ মনাওতে ব্যৱহৃত শব্দ== বৈঠ/বইত- বহ মাইল- থিয় হ ঝুক বা জুগ- আগঠেং পাৰি চাপৰি দিয়া পিছ খোল- পিছঠেং চাপৰাই দিয়া উঠ পা- ঠেং দাঙি মাউত বা ফান্দীক পিঠিত উঠিবলৈ সুবিধা দিয়া ধৰ- কোনো বস্তু ধৰা বিৰি- এৰি দে দেখ্- সৰু নলা আদি বেঙা মেলি পাৰ হ’বলৈ দিয়া চুপ- শুহি ল চুপ দলে- শুঁড়েৰে পানী শুহি গালে বা ওপৰলৈ ছটিয়া দলে- ওপৰলৈ বস্তু তুলি দে চালাম- শুঁড় দাঙি চালাম কৰ তেৰে- কাতিয়াকৈ শো ডাইনে তেৰে- সোঁফালে কাতিয়াকৈ শো বায়ে তেৰে- বাওঁফালে কাতি হৈ শো সামাত্- খা আগেত্- আগুৱা পিচ্চু- পিছুৱাই যা ধাত্- ৰ শাম্- শান্ত হ ভিৰ- কাষ চাপি যা চেই- আঁতৰি যা চেইভিৰ- আঁতৰি কাষ চাপি যা৷ এইবোৰৰ বাহিৰেও মানুহৰ মুখে মুখে বাগৰি আৰু আন আন ভাষাৰ অনেক শব্দ হাতী পোহ মনাওতে শিকোৱা হয়৷ ==তথ্য সূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি]] [[শ্ৰেণী:চিকাৰ কৌশল]] bk574opti5bx1jbckka1u9thkqxzq1o 331710 331709 2022-08-27T14:06:53Z Pranamikaadhikary 27435 /* হাতী পোহ মনাওতে ব্যৱহৃত শব্দ */ wikitext text/x-wiki [[File:Elephant Hunt of Maharaja Anup Singh of Bikaner - Google Art Project.jpg|thumb|হাতী চিকাৰৰ চিত্ৰ]] অতি পুৰণি কালৰ পৰা [[অসম]] বা পূৰ্বৰ [[কামৰূপ ৰাজ্য|কামৰূপ]] হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ [[মহাভাৰত|মহাভাৰতত]] অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি [[কালিদাস]] ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> প্ৰাচীন কামৰূপৰ ৰজা শংকলাদিৱে বাহন হিচাপে হাতী ব্যৱহাৰ কৰাৰ কথা জনা যায়৷<ref name="ৰ’দ">{{cite book | title=অৰণ্যৰ ৰ’দ বৰষুণ | publisher=পূৰ্বায়ণ প্ৰকাশন | author=দত্ত, পংকজ কুমাৰ | year=২০২১ | pages=১২৬ | isbn=978-93-90589-73-9}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ [[চুখ্ৰংফা|ৰুদ্ৰসিংহৰ]] দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ [[চুতণফা|শিৱসিংহৰ]] দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ|শংকৰদেৱক]] ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১, ৬৩}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও [[ম্যানমাৰ|বাৰ্মা]], [[থাইলেণ্ড]], [[ভিয়েটনাম]], [[লাউচ|লাওচ]], [[কম্বোডিয়া|কম্বোদিয়া]] আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>গজালি চিকাৰ বৰ কষ্টসাধ্য৷ খৰালি হাবিৰ বন জ্বলাই দিয়াৰ পিছত বাৰিষাৰ আগে আগে বননিবোৰত নতুন গজালি ওলায়৷ চিকাৰ পদ্ধতি যদিও একে, তথাপি মেলা চিকাৰতকৈ গজালি চিকাৰৰ হাতীৰ জীৱন ৰক্ষা কৰা টান হৈ পৰে৷ <ref>{{cite book|title=Practical Elephant Management:A Handbook for Mahouts|editor=Nibha Namboodiri|publisher=Elephant Welfare Association|date=July 1997|chapter=Elephant capturing in North-Eastern India (by Parbati Baruah)|url=http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|accessdate=2009-09-14|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090720001902/http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|archivedate=2009-07-20}}</ref> হাতী ধৰোঁতে ফানে কাটি ঘাঁ কৰা ঘাঁবোৰ সহজে নুশুকায়, বৰং বাঢ়ি গৈ হাতীৰ গাত পোক লাগে৷ গজালি চিকাৰত চিকাৰীও ম’হ-ডাঁহ, জোক-পোকৰ কামোৰত অতীষ্ঠ হয়৷ মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ধৰি অনা হাতীটোক বনুৱা বোলে৷ বনুৱাই প্ৰথম কেইদিনমান একোকে খাব নোখোজে৷ পিছত লাহে লাহে খাবলৈ ধৰে৷ ডিপোট আনি থোৱাৰ প্ৰথম দিনৰ ভিতৰতে বনুৱাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত দুটা হাতীৰ মাজত লৈ দিনত দুবাৰকৈ খোলা, বন্ধা, গা ধুৱাবলৈ নিয়া, পানী খুৱাবলৈ নিয়া আদি প্ৰাথমিক প্ৰশিক্ষণ৷ এই কালছোৱাত বনুৱাৰ লগত নিচুকণি গীত গোৱা, গাত হাত ফুৰোৱা, জুই দেখুওৱা আদি কৰি খেৰ বনেৰে হাতীৰ গা ঘঁহি দিয়া হয়৷ এনে কৰিলে হাতীৰ গাৰ সুৰসুৰণি মৰে৷ দ্বিতীয় পৰ্যায়ত হাতীৰ গাত ’কাচ’ (হাতীৰ ডিঙিৰ তলেদি ঘূৰাই নেজৰ তলেদি পাৰ কৰি আনি পিঠিত বন্ধা শক্তিশালী ৰছী) বন্ধা হয় আৰু মৰাপাটৰ ৰছীৰে তৈয়াৰী ’জাঙিয়া’ পিন্ধোৱা হয়৷ আগ ঠেং আৰু পিছ ঠেঙত পিন্ধোৱা জাঙিয়াৰ দ্বাৰা বনুৱাৰ খোজৰ গতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়৷ লগতে গা ঘঁহা, গীত গোৱা, ৰাতিৰ শিক্ষা জুই দেখুওৱা আদি চলি থাকে৷ তৃতীয় পৰ্যায়ত পিঠিৰ ’কাচ’ খুলি দি কেৱল জাঙিয়া পিন্ধাই পিঠিত মাউত বহি মাউতৰ মুখৰ নিৰ্দেশ মানিবলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়৷ কিছুদিন পিছতেই বনুৱা প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হৈ উঠে৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> প্ৰশিক্ষণৰ কালত হাতীক যথেষ্ট মৰম চেনেহৰ মাজেৰে ৰাখিব লাগে৷ ফান্দীয়ে সকলো চিন্তা পাহৰি একমাত্ৰ হাতীটোতে মনপুতি লাগিব লাগে৷ মানুহৰ কণ্ঠস্বৰ আৰু নিৰ্দেশ চিনি পাবলৈ হাতীৰ লগত একাত্ম হৈ থাকিব লাগে৷ তেনে সময়তে ফান্দীৰ মুখেৰে নিজৰ মনৰ কথা গীত আকাৰে ওলাই বহুতো মূল্যবান লোকগীতৰ জন্ম হয়৷<ref name="ওখ">{{cite book | title=ওখ পাহাৰৰ টিং | publisher=সাহিত্য চৰ্চা কেন্দ্ৰ, তুৰা | author=চক্ৰৱৰ্তী, পৰিতোষ | authorlink=গোৱাপৰীয়া লোকগীতত মৈষ, মৈষাল, হাতী, মাহুত, বাথান, বাইচাল আদি চিত্ৰ | year=২০০৭ | pages=৫৫}}</ref> ==হাতী পোহ মনাওতে ব্যৱহৃত শব্দ== বৈঠ/বইত- বহ, মাইল- থিয় হ, ঝুক বা জুগ- আগঠেং পাৰি চাপৰি দিয়া, পিছ খোল- পিছঠেং চাপৰাই দিয়া, উঠ পা- ঠেং দাঙি মাউত বা ফান্দীক পিঠিত উঠিবলৈ সুবিধা দিয়া, ধৰ- কোনো বস্তু ধৰা, বিৰি- এৰি দে, দেখ্- সৰু নলা আদি বেঙা মেলি পাৰ হ’বলৈ দিয়া, চুপ- শুহি ল, চুপ দলে- শুঁড়েৰে পানী শুহি গালে বা ওপৰলৈ ছটিয়া, দলে- ওপৰলৈ বস্তু তুলি দে, চালাম- শুঁড় দাঙি চালাম কৰ, তেৰে- কাতিয়াকৈ শো, ডাইনে তেৰে- সোঁফালে কাতিয়াকৈ শো, বায়ে তেৰে- বাওঁফালে কাতি হৈ শো, সামাত্- খা, আগেত্- আগুৱা, পিচ্চু- পিছুৱাই যা, ধাত্- ৰ, শাম্- শান্ত হ, ভিৰ- কাষ চাপি যা, চেই- আঁতৰি যা, চেইভিৰ- আঁতৰি কাষ চাপি যা৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> এইবোৰৰ বাহিৰেও মানুহৰ মুখে মুখে বাগৰি আৰু আন আন ভাষাৰ অনেক শব্দ হাতী পোহ মনাওতে শিকোৱা হয়৷ ==তথ্য সূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি]] [[শ্ৰেণী:চিকাৰ কৌশল]] shjfki1kewnonbigkrm81z0mzom1l6t 331711 331710 2022-08-27T14:07:25Z Pranamikaadhikary 27435 wikitext text/x-wiki [[File:Elephant Hunt of Maharaja Anup Singh of Bikaner - Google Art Project.jpg|thumb|হাতী চিকাৰৰ চিত্ৰ]] অতি পুৰণি কালৰ পৰা [[অসম]] বা পূৰ্বৰ [[কামৰূপ ৰাজ্য|কামৰূপ]] হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ [[মহাভাৰত|মহাভাৰতত]] অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি [[কালিদাস]] ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> প্ৰাচীন কামৰূপৰ ৰজা শংকলাদিৱে বাহন হিচাপে হাতী ব্যৱহাৰ কৰাৰ কথা জনা যায়৷<ref name="ৰ’দ">{{cite book | title=অৰণ্যৰ ৰ’দ বৰষুণ | publisher=পূৰ্বায়ণ প্ৰকাশন | author=দত্ত, পংকজ কুমাৰ | year=২০২১ | pages=১২৬ | isbn=978-93-90589-73-9}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ [[চুখ্ৰংফা|ৰুদ্ৰসিংহৰ]] দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ [[চুতণফা|শিৱসিংহৰ]] দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ|শংকৰদেৱক]] ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১, ৬৩,৬৫}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও [[ম্যানমাৰ|বাৰ্মা]], [[থাইলেণ্ড]], [[ভিয়েটনাম]], [[লাউচ|লাওচ]], [[কম্বোডিয়া|কম্বোদিয়া]] আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>গজালি চিকাৰ বৰ কষ্টসাধ্য৷ খৰালি হাবিৰ বন জ্বলাই দিয়াৰ পিছত বাৰিষাৰ আগে আগে বননিবোৰত নতুন গজালি ওলায়৷ চিকাৰ পদ্ধতি যদিও একে, তথাপি মেলা চিকাৰতকৈ গজালি চিকাৰৰ হাতীৰ জীৱন ৰক্ষা কৰা টান হৈ পৰে৷ <ref>{{cite book|title=Practical Elephant Management:A Handbook for Mahouts|editor=Nibha Namboodiri|publisher=Elephant Welfare Association|date=July 1997|chapter=Elephant capturing in North-Eastern India (by Parbati Baruah)|url=http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|accessdate=2009-09-14|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090720001902/http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|archivedate=2009-07-20}}</ref> হাতী ধৰোঁতে ফানে কাটি ঘাঁ কৰা ঘাঁবোৰ সহজে নুশুকায়, বৰং বাঢ়ি গৈ হাতীৰ গাত পোক লাগে৷ গজালি চিকাৰত চিকাৰীও ম’হ-ডাঁহ, জোক-পোকৰ কামোৰত অতীষ্ঠ হয়৷ মেলা চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ধৰি অনা হাতীটোক বনুৱা বোলে৷ বনুৱাই প্ৰথম কেইদিনমান একোকে খাব নোখোজে৷ পিছত লাহে লাহে খাবলৈ ধৰে৷ ডিপোট আনি থোৱাৰ প্ৰথম দিনৰ ভিতৰতে বনুৱাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত দুটা হাতীৰ মাজত লৈ দিনত দুবাৰকৈ খোলা, বন্ধা, গা ধুৱাবলৈ নিয়া, পানী খুৱাবলৈ নিয়া আদি প্ৰাথমিক প্ৰশিক্ষণ৷ এই কালছোৱাত বনুৱাৰ লগত নিচুকণি গীত গোৱা, গাত হাত ফুৰোৱা, জুই দেখুওৱা আদি কৰি খেৰ বনেৰে হাতীৰ গা ঘঁহি দিয়া হয়৷ এনে কৰিলে হাতীৰ গাৰ সুৰসুৰণি মৰে৷ দ্বিতীয় পৰ্যায়ত হাতীৰ গাত ’কাচ’ (হাতীৰ ডিঙিৰ তলেদি ঘূৰাই নেজৰ তলেদি পাৰ কৰি আনি পিঠিত বন্ধা শক্তিশালী ৰছী) বন্ধা হয় আৰু মৰাপাটৰ ৰছীৰে তৈয়াৰী ’জাঙিয়া’ পিন্ধোৱা হয়৷ আগ ঠেং আৰু পিছ ঠেঙত পিন্ধোৱা জাঙিয়াৰ দ্বাৰা বনুৱাৰ খোজৰ গতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়৷ লগতে গা ঘঁহা, গীত গোৱা, ৰাতিৰ শিক্ষা জুই দেখুওৱা আদি চলি থাকে৷ তৃতীয় পৰ্যায়ত পিঠিৰ ’কাচ’ খুলি দি কেৱল জাঙিয়া পিন্ধাই পিঠিত মাউত বহি মাউতৰ মুখৰ নিৰ্দেশ মানিবলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়৷ কিছুদিন পিছতেই বনুৱা প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হৈ উঠে৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> প্ৰশিক্ষণৰ কালত হাতীক যথেষ্ট মৰম চেনেহৰ মাজেৰে ৰাখিব লাগে৷ ফান্দীয়ে সকলো চিন্তা পাহৰি একমাত্ৰ হাতীটোতে মনপুতি লাগিব লাগে৷ মানুহৰ কণ্ঠস্বৰ আৰু নিৰ্দেশ চিনি পাবলৈ হাতীৰ লগত একাত্ম হৈ থাকিব লাগে৷ তেনে সময়তে ফান্দীৰ মুখেৰে নিজৰ মনৰ কথা গীত আকাৰে ওলাই বহুতো মূল্যবান লোকগীতৰ জন্ম হয়৷<ref name="ওখ">{{cite book | title=ওখ পাহাৰৰ টিং | publisher=সাহিত্য চৰ্চা কেন্দ্ৰ, তুৰা | author=চক্ৰৱৰ্তী, পৰিতোষ | authorlink=গোৱাপৰীয়া লোকগীতত মৈষ, মৈষাল, হাতী, মাহুত, বাথান, বাইচাল আদি চিত্ৰ | year=২০০৭ | pages=৫৫}}</ref> ==হাতী পোহ মনাওতে ব্যৱহৃত শব্দ== বৈঠ/বইত- বহ, মাইল- থিয় হ, ঝুক বা জুগ- আগঠেং পাৰি চাপৰি দিয়া, পিছ খোল- পিছঠেং চাপৰাই দিয়া, উঠ পা- ঠেং দাঙি মাউত বা ফান্দীক পিঠিত উঠিবলৈ সুবিধা দিয়া, ধৰ- কোনো বস্তু ধৰা, বিৰি- এৰি দে, দেখ্- সৰু নলা আদি বেঙা মেলি পাৰ হ’বলৈ দিয়া, চুপ- শুহি ল, চুপ দলে- শুঁড়েৰে পানী শুহি গালে বা ওপৰলৈ ছটিয়া, দলে- ওপৰলৈ বস্তু তুলি দে, চালাম- শুঁড় দাঙি চালাম কৰ, তেৰে- কাতিয়াকৈ শো, ডাইনে তেৰে- সোঁফালে কাতিয়াকৈ শো, বায়ে তেৰে- বাওঁফালে কাতি হৈ শো, সামাত্- খা, আগেত্- আগুৱা, পিচ্চু- পিছুৱাই যা, ধাত্- ৰ, শাম্- শান্ত হ, ভিৰ- কাষ চাপি যা, চেই- আঁতৰি যা, চেইভিৰ- আঁতৰি কাষ চাপি যা৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> এইবোৰৰ বাহিৰেও মানুহৰ মুখে মুখে বাগৰি আৰু আন আন ভাষাৰ অনেক শব্দ হাতী পোহ মনাওতে শিকোৱা হয়৷ ==তথ্য সূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি]] [[শ্ৰেণী:চিকাৰ কৌশল]] 4lhuid1b6yf5y815knvu7sfgdjj4tja 331712 331711 2022-08-27T14:13:26Z Pranamikaadhikary 27435 /* হাতী ধৰাৰ কৌশল */ wikitext text/x-wiki [[File:Elephant Hunt of Maharaja Anup Singh of Bikaner - Google Art Project.jpg|thumb|হাতী চিকাৰৰ চিত্ৰ]] অতি পুৰণি কালৰ পৰা [[অসম]] বা পূৰ্বৰ [[কামৰূপ ৰাজ্য|কামৰূপ]] হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ [[মহাভাৰত|মহাভাৰতত]] অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি [[কালিদাস]] ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> প্ৰাচীন কামৰূপৰ ৰজা শংকলাদিৱে বাহন হিচাপে হাতী ব্যৱহাৰ কৰাৰ কথা জনা যায়৷<ref name="ৰ’দ">{{cite book | title=অৰণ্যৰ ৰ’দ বৰষুণ | publisher=পূৰ্বায়ণ প্ৰকাশন | author=দত্ত, পংকজ কুমাৰ | year=২০২১ | pages=১২৬ | isbn=978-93-90589-73-9}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ [[চুখ্ৰংফা|ৰুদ্ৰসিংহৰ]] দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ [[চুতণফা|শিৱসিংহৰ]] দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ|শংকৰদেৱক]] ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১, ৬৩,৬৫}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও [[ম্যানমাৰ|বাৰ্মা]], [[থাইলেণ্ড]], [[ভিয়েটনাম]], [[লাউচ|লাওচ]], [[কম্বোডিয়া|কম্বোদিয়া]] আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>গজালি চিকাৰ বৰ কষ্টসাধ্য৷ খৰালি হাবিৰ বন জ্বলাই দিয়াৰ পিছত বাৰিষাৰ আগে আগে বননিবোৰত নতুন গজালি ওলায়৷ চিকাৰ পদ্ধতি যদিও একে, তথাপি মেলা চিকাৰতকৈ গজালি চিকাৰৰ হাতীৰ জীৱন ৰক্ষা কৰা টান হৈ পৰে৷ <ref>{{cite book|title=Practical Elephant Management:A Handbook for Mahouts|editor=Nibha Namboodiri|publisher=Elephant Welfare Association|date=July 1997|chapter=Elephant capturing in North-Eastern India (by Parbati Baruah)|url=http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|accessdate=2009-09-14|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090720001902/http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|archivedate=2009-07-20}}</ref> হাতী ধৰোঁতে ফানে কাটি ঘাঁ কৰা ঘাঁবোৰ সহজে নুশুকায়, বৰং বাঢ়ি গৈ হাতীৰ গাত পোক লাগে৷ গজালি চিকাৰত চিকাৰীও ম’হ-ডাঁহ, জোক-পোকৰ কামোৰত অতীষ্ঠ হয়৷ চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ধৰি অনা হাতীটোক বনুৱা বোলে৷ বনুৱাই প্ৰথম কেইদিনমান একোকে খাব নোখোজে৷ পিছত লাহে লাহে খাবলৈ ধৰে৷ ডিপোট আনি থোৱাৰ প্ৰথম দিনৰ ভিতৰতে বনুৱাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত দুটা হাতীৰ মাজত লৈ দিনত দুবাৰকৈ খোলা, বন্ধা, গা ধুৱাবলৈ নিয়া, পানী খুৱাবলৈ নিয়া আদি প্ৰাথমিক প্ৰশিক্ষণ৷ এই কালছোৱাত বনুৱাৰ লগত নিচুকণি গীত গোৱা, গাত হাত ফুৰোৱা, জুই দেখুওৱা আদি কৰি খেৰ বনেৰে হাতীৰ গা ঘঁহি দিয়া হয়৷ এনে কৰিলে হাতীৰ গাৰ সুৰসুৰণি মৰে৷ দ্বিতীয় পৰ্যায়ত হাতীৰ গাত ’কাচ’ (হাতীৰ ডিঙিৰ তলেদি ঘূৰাই নেজৰ তলেদি পাৰ কৰি আনি পিঠিত বন্ধা শক্তিশালী ৰছী) বন্ধা হয় আৰু মৰাপাটৰ ৰছীৰে তৈয়াৰী ’জাঙিয়া’ পিন্ধোৱা হয়৷ আগ ঠেং আৰু পিছ ঠেঙত পিন্ধোৱা জাঙিয়াৰ দ্বাৰা বনুৱাৰ খোজৰ গতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়৷ লগতে গা ঘঁহা, গীত গোৱা, ৰাতিৰ শিক্ষা জুই দেখুওৱা আদি চলি থাকে৷ তৃতীয় পৰ্যায়ত পিঠিৰ ’কাচ’ খুলি দি কেৱল জাঙিয়া পিন্ধাই পিঠিত মাউত বহি মাউতৰ মুখৰ নিৰ্দেশ মানিবলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়৷ কিছুদিন পিছতেই বনুৱা প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হৈ উঠে৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> প্ৰশিক্ষণৰ কালত হাতীক যথেষ্ট মৰম চেনেহৰ মাজেৰে ৰাখিব লাগে৷ ফান্দীয়ে সকলো চিন্তা পাহৰি একমাত্ৰ হাতীটোতে মনপুতি লাগিব লাগে৷ মানুহৰ কণ্ঠস্বৰ আৰু নিৰ্দেশ চিনি পাবলৈ হাতীৰ লগত একাত্ম হৈ থাকিব লাগে৷ তেনে সময়তে ফান্দীৰ মুখেৰে নিজৰ মনৰ কথা গীত আকাৰে ওলাই বহুতো মূল্যবান লোকগীতৰ জন্ম হয়৷<ref name="ওখ">{{cite book | title=ওখ পাহাৰৰ টিং | publisher=সাহিত্য চৰ্চা কেন্দ্ৰ, তুৰা | author=চক্ৰৱৰ্তী, পৰিতোষ | authorlink=গোৱাপৰীয়া লোকগীতত মৈষ, মৈষাল, হাতী, মাহুত, বাথান, বাইচাল আদি চিত্ৰ | year=২০০৭ | pages=৫৫}}</ref> ==হাতী পোহ মনাওতে ব্যৱহৃত শব্দ== বৈঠ/বইত- বহ, মাইল- থিয় হ, ঝুক বা জুগ- আগঠেং পাৰি চাপৰি দিয়া, পিছ খোল- পিছঠেং চাপৰাই দিয়া, উঠ পা- ঠেং দাঙি মাউত বা ফান্দীক পিঠিত উঠিবলৈ সুবিধা দিয়া, ধৰ- কোনো বস্তু ধৰা, বিৰি- এৰি দে, দেখ্- সৰু নলা আদি বেঙা মেলি পাৰ হ’বলৈ দিয়া, চুপ- শুহি ল, চুপ দলে- শুঁড়েৰে পানী শুহি গালে বা ওপৰলৈ ছটিয়া, দলে- ওপৰলৈ বস্তু তুলি দে, চালাম- শুঁড় দাঙি চালাম কৰ, তেৰে- কাতিয়াকৈ শো, ডাইনে তেৰে- সোঁফালে কাতিয়াকৈ শো, বায়ে তেৰে- বাওঁফালে কাতি হৈ শো, সামাত্- খা, আগেত্- আগুৱা, পিচ্চু- পিছুৱাই যা, ধাত্- ৰ, শাম্- শান্ত হ, ভিৰ- কাষ চাপি যা, চেই- আঁতৰি যা, চেইভিৰ- আঁতৰি কাষ চাপি যা৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> এইবোৰৰ বাহিৰেও মানুহৰ মুখে মুখে বাগৰি আৰু আন আন ভাষাৰ অনেক শব্দ হাতী পোহ মনাওতে শিকোৱা হয়৷ ==তথ্য সূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি]] [[শ্ৰেণী:চিকাৰ কৌশল]] 5e361dwmmjoa9rscihob2d8fzpdi8yn 331713 331712 2022-08-27T14:14:44Z Pranamikaadhikary 27435 /* হাতী পোহ মনোৱা */ wikitext text/x-wiki [[File:Elephant Hunt of Maharaja Anup Singh of Bikaner - Google Art Project.jpg|thumb|হাতী চিকাৰৰ চিত্ৰ]] অতি পুৰণি কালৰ পৰা [[অসম]] বা পূৰ্বৰ [[কামৰূপ ৰাজ্য|কামৰূপ]] হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ [[মহাভাৰত|মহাভাৰতত]] অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি [[কালিদাস]] ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> প্ৰাচীন কামৰূপৰ ৰজা শংকলাদিৱে বাহন হিচাপে হাতী ব্যৱহাৰ কৰাৰ কথা জনা যায়৷<ref name="ৰ’দ">{{cite book | title=অৰণ্যৰ ৰ’দ বৰষুণ | publisher=পূৰ্বায়ণ প্ৰকাশন | author=দত্ত, পংকজ কুমাৰ | year=২০২১ | pages=১২৬ | isbn=978-93-90589-73-9}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ [[চুখ্ৰংফা|ৰুদ্ৰসিংহৰ]] দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ [[চুতণফা|শিৱসিংহৰ]] দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তী বিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ|শংকৰদেৱক]] ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১, ৬৩,৬৫}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও [[ম্যানমাৰ|বাৰ্মা]], [[থাইলেণ্ড]], [[ভিয়েটনাম]], [[লাউচ|লাওচ]], [[কম্বোডিয়া|কম্বোদিয়া]] আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>গজালি চিকাৰ বৰ কষ্টসাধ্য৷ খৰালি হাবিৰ বন জ্বলাই দিয়াৰ পিছত বাৰিষাৰ আগে আগে বননিবোৰত নতুন গজালি ওলায়৷ চিকাৰ পদ্ধতি যদিও একে, তথাপি মেলা চিকাৰতকৈ গজালি চিকাৰৰ হাতীৰ জীৱন ৰক্ষা কৰা টান হৈ পৰে৷ <ref>{{cite book|title=Practical Elephant Management:A Handbook for Mahouts|editor=Nibha Namboodiri|publisher=Elephant Welfare Association|date=July 1997|chapter=Elephant capturing in North-Eastern India (by Parbati Baruah)|url=http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|accessdate=2009-09-14|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090720001902/http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|archivedate=2009-07-20}}</ref> হাতী ধৰোঁতে ফানে কাটি ঘাঁ কৰা ঘাঁবোৰ সহজে নুশুকায়, বৰং বাঢ়ি গৈ হাতীৰ গাত পোক লাগে৷ গজালি চিকাৰত চিকাৰীও ম’হ-ডাঁহ, জোক-পোকৰ কামোৰত অতীষ্ঠ হয়৷ চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ধৰি অনা হাতীটোক বনুৱা বোলে৷ বনুৱাই প্ৰথম কেইদিনমান একোকে খাব নোখোজে৷ পিছত লাহে লাহে খাবলৈ ধৰে৷ ডিপোত আনি থোৱাৰ প্ৰথম দিনৰ ভিতৰতে বনুৱাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত দুটা হাতীৰ মাজত লৈ দিনত দুবাৰকৈ খোলা, বন্ধা, গা ধুৱাবলৈ নিয়া, পানী খুৱাবলৈ নিয়া আদি প্ৰাথমিক প্ৰশিক্ষণ৷ এই কালছোৱাত বনুৱাৰ লগত নিচুকণি গীত গোৱা, গাত হাত ফুৰোৱা, জুই দেখুওৱা আদি কৰি খেৰ বনেৰে হাতীৰ গা ঘঁহি দিয়া হয়৷ এনে কৰিলে হাতীৰ গাৰ সুৰসুৰণি মৰে৷ দ্বিতীয় পৰ্যায়ত হাতীৰ গাত ’কাচ’ (হাতীৰ ডিঙিৰ তলেদি ঘূৰাই নেজৰ তলেদি পাৰ কৰি আনি পিঠিত বন্ধা শক্তিশালী ৰছী) বন্ধা হয় আৰু মৰাপাটৰ ৰছীৰে তৈয়াৰী ’জাঙিয়া’ পিন্ধোৱা হয়৷ আগ ঠেং আৰু পিছ ঠেঙত পিন্ধোৱা জাঙিয়াৰ দ্বাৰা বনুৱাৰ খোজৰ গতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়৷ লগতে গা ঘঁহা, গীত গোৱা, ৰাতিৰ শিক্ষা জুই দেখুওৱা আদি চলি থাকে৷ তৃতীয় পৰ্যায়ত পিঠিৰ ’কাচ’ খুলি দি কেৱল জাঙিয়া পিন্ধাই পিঠিত মাউত বহি মাউতৰ মুখৰ নিৰ্দেশ মানিবলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়৷ কিছুদিন পিছতেই বনুৱা প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হৈ উঠে৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> প্ৰশিক্ষণৰ কালত হাতীক যথেষ্ট মৰম চেনেহৰ মাজেৰে ৰাখিব লাগে৷ ফান্দীয়ে সকলো চিন্তা পাহৰি একমাত্ৰ হাতীটোতে মনপুতি লাগিব লাগে৷ মানুহৰ কণ্ঠস্বৰ আৰু নিৰ্দেশ চিনি পাবলৈ হাতীৰ লগত একাত্ম হৈ থাকিব লাগে৷ তেনে সময়তে ফান্দীৰ মুখেৰে নিজৰ মনৰ কথা গীত আকাৰে ওলাই বহুতো মূল্যবান লোকগীতৰ জন্ম হয়৷<ref name="ওখ">{{cite book | title=ওখ পাহাৰৰ টিং | publisher=সাহিত্য চৰ্চা কেন্দ্ৰ, তুৰা | author=চক্ৰৱৰ্তী, পৰিতোষ | authorlink=গোৱাপৰীয়া লোকগীতত মৈষ, মৈষাল, হাতী, মাহুত, বাথান, বাইচাল আদি চিত্ৰ | year=২০০৭ | pages=৫৫}}</ref> ==হাতী পোহ মনাওতে ব্যৱহৃত শব্দ== বৈঠ/বইত- বহ, মাইল- থিয় হ, ঝুক বা জুগ- আগঠেং পাৰি চাপৰি দিয়া, পিছ খোল- পিছঠেং চাপৰাই দিয়া, উঠ পা- ঠেং দাঙি মাউত বা ফান্দীক পিঠিত উঠিবলৈ সুবিধা দিয়া, ধৰ- কোনো বস্তু ধৰা, বিৰি- এৰি দে, দেখ্- সৰু নলা আদি বেঙা মেলি পাৰ হ’বলৈ দিয়া, চুপ- শুহি ল, চুপ দলে- শুঁড়েৰে পানী শুহি গালে বা ওপৰলৈ ছটিয়া, দলে- ওপৰলৈ বস্তু তুলি দে, চালাম- শুঁড় দাঙি চালাম কৰ, তেৰে- কাতিয়াকৈ শো, ডাইনে তেৰে- সোঁফালে কাতিয়াকৈ শো, বায়ে তেৰে- বাওঁফালে কাতি হৈ শো, সামাত্- খা, আগেত্- আগুৱা, পিচ্চু- পিছুৱাই যা, ধাত্- ৰ, শাম্- শান্ত হ, ভিৰ- কাষ চাপি যা, চেই- আঁতৰি যা, চেইভিৰ- আঁতৰি কাষ চাপি যা৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> এইবোৰৰ বাহিৰেও মানুহৰ মুখে মুখে বাগৰি আৰু আন আন ভাষাৰ অনেক শব্দ হাতী পোহ মনাওতে শিকোৱা হয়৷ ==তথ্য সূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি]] [[শ্ৰেণী:চিকাৰ কৌশল]] auxzszmkfzpjddergi6beo4derwsclj 331716 331713 2022-08-27T14:43:53Z অজয় দাস 12623 wikitext text/x-wiki [[File:Elephant Hunt of Maharaja Anup Singh of Bikaner - Google Art Project.jpg|thumb|হাতী চিকাৰৰ চিত্ৰ]] অতি পুৰণি কালৰ পৰা [[অসম]] বা পূৰ্বৰ [[কামৰূপ ৰাজ্য|কামৰূপ]] হাতীৰ বাবে বিখ্যাত আছিল৷ [[মহাভাৰত|মহাভাৰতত]] অসমৰ [[ভগদত্ত|বীৰ ভগদত্তৰ]] হস্তীপ্ৰতাপৰ কথা লিখা আছে৷ মহাকবি [[কালিদাস]] ৰচিত [[ৰঘুবংশ|ৰঘুবংশতো]] কামৰূপৰ ৰজাই হাতীদান কৰাৰ কথাৰ উল্লেখ আছে৷ কালিদাস ৰজা বিক্ৰমাদিত্যৰ ৰাজসভাৰ কবি আছিল৷ বিক্ৰমাদিত্য আছিল খৃ:পূ: ৫০ আগৰ উজ্জয়িনী নগৰৰ৷<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=আসাম বুৰঞ্জী | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=বৰুৱা, গুণাভিৰাম | year=১৯৭২ | pages=২১}}</ref> প্ৰাচীন কামৰূপৰ ৰজা শংকলাদিৱে বাহন হিচাপে হাতী ব্যৱহাৰ কৰাৰ কথা জনা যায়৷<ref name="ৰ’দ">{{cite book | title=অৰণ্যৰ ৰ’দ বৰষুণ | publisher=পূৰ্বায়ণ প্ৰকাশন | author=দত্ত, পংকজ কুমাৰ | year=২০২১ | pages=১২৬ | isbn=978-93-90589-73-9}}</ref> ইয়ালৈ চাই অসম বা পুৰণি কামৰূপত হাতীৰ প্ৰচলন যে বহুবছৰ পুৰণি তাক সহজে ঠাঁৱৰ কৰিব পাৰি৷ পৰৱৰ্তীকালত আহোম ৰাজত্বৰ সময়তো হাতীয়ে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰিছিল৷ ৰজা প্ৰায়ে হাতীত উঠি যাতায়াত কৰিছিল৷ বিশেষভাৱে পোহ মনোৱা হাতী এই কাৰ্যত ব্যৱহৃত হৈছিল৷<ref name="ইতিহাস">{{cite book | title=ইতিহাসে সোঁৱৰা ছশটা বছৰ | publisher=বনলতা | author=ৰাজকুমাৰ, ৺সৰ্বানন্দ | year=২০০০ | pages=৭৬,৯৮, ১৭৯, ২৪৮| isbn=81-7339-308-7}}</ref> বিভিন্ন যুদ্ধক্ষেত্ৰত বাহন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰি সন্ধিৰ চিনস্বৰূপে হাতী উপঢৌকন হিচাপে দিয়া হৈছিল৷ মীৰজুমলাৰ লগত হোৱা সন্ধিত আহোম স্বৰ্গদেৱ জয়ধ্বজ সিংহই ৪০ হাতী মোগল সম্ৰাটলৈ উপহাৰ দিছিল৷<ref name="ইতিহাস"/> অকল যুদ্ধক্ষেত্ৰ বা ৰাজ কাৰ্যতে নহয় হাতী ব্যৱহাৰ হৈছিল মনোৰঞ্জনৰ বাবেও৷ আহোম শাসন কালত অসমত স্বৰ্গদেৱ [[চুখ্ৰংফা|ৰুদ্ৰসিংহৰ]] দিনৰ পৰা হাতীযুঁজ খেল আৰম্ভ হৈছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এই সকলোবোৰৰ বাবে প্ৰয়োজন হৈছিল প্ৰচুৰ হাতীৰ৷ হাতী যিহেতু বনৰীয়া জন্তু, ইয়াক বিশেষ কৌশলেৰে ধৰি বশ কৰি পোহনীয়া কৰা হৈছিল৷ হাতীক চোৱাচিতা কৰিবলৈ আহোম শাসনকালত [[হাতীবৰুৱা]] নামে এটি বিষয়বাবৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল৷ [[চুতণফা|শিৱসিংহৰ]] দ্বিতীয়া ৰাণী বৰৰজা মদম্বিকা দেৱীয়ে [[সুকুমাৰ বৰকায়স্থ]]ৰ হতুৱাই হাতীৰ বিষয়ে বিশদভাৱে বৰ্ণনা কৰাই [[হস্তীবিদ্যাৰ্ণৱ]] পুথি লিখি তাত [[দিলবৰ আৰু দোষাই]]ৰ দ্বাৰা চিত্ৰ অঁকাইছিল৷ <ref name="ইতিহাস"/>এইখন কেৱল হাতী বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ৷ আহোম ৰজাই লেখেৰে এহেজাৰ হাতী কৰিবলৈ ধৰি অনা হাতীবোৰ গড় মাৰি ৰাখি তাত [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ|শংকৰদেৱক]] ৰখীয়া পতাৰ কথা চৰিত পুথিত বৰ্ণিত আছে৷<ref name="সত্ৰ">{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ইতিহাস | publisher=ৰণজিৎ কুমাৰ দাস | author=পাঠক, গোকুল | year=১৯৫৯ | pages=১৮২}}</ref> ==হাতী ধৰাৰ কৌশল== অসমত হাতী ধৰাৰ কৌশল ভাৰতৰ দাক্ষিণাত্য বা আন ঠাইৰ লগত নিমিলে৷ অসমত দুই প্ৰকাৰে হাতী চিকাৰ কৰা হয়৷ (১) খেদা চিকাৰ আৰু (২) মেলা চিকাৰ৷ খেদা চিকাৰ পদ্ধতি বৰ্তমান লোপ পাইছে যদিও মেলা চিকাৰ পদ্ধতি এতিয়াও ক’ৰবাত ক’ৰবাত চলি আছে; কাৰণ, হাতীক বিপন্ন প্ৰজাতি বুলি চৰকাৰীভাৱে ঘোষণা কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ মুক্ত চিকাৰ বন্ধ হৈ মাত্ৰ চৰকাৰী পৃষ্ঠপোষকতাতহে হাতী ধৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, ড° নবীন চন্দ্ৰ | year=২০০১ | pages=৫৬, ৫৭, ৫৯, ৬১, ৬৩,৬৫}}</ref> অসমৰ বাহিৰেও [[ম্যানমাৰ|বাৰ্মা]], [[থাইলেণ্ড]], [[ভিয়েটনাম]], [[লাউচ|লাওচ]], [[কম্বোডিয়া|কম্বোদিয়া]] আদিত হাতী ধৰা কাৰ্যত এই পদ্ধতি প্ৰয়োগ কৰা হয়৷ <ref name="ab">{{cite web|url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?213060|title=Parade Of The Proboscides-Elephant deaths in Assam reopen the man-beast conflict issue|last=Gokhale|first=Nitin A.|publisher=Outlook India|accessdate=2009-08-28}}</ref> অসমত মেলা চিকাৰ বছৰৰ দুটা বিশেষ সময়তহে কৰা হয়৷ বাৰিষা কালত আৰু শীত কালত৷ বাৰিষা কালত কৰা মেলা চিকাৰক ’গজালি চিকাৰ’ বোলা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/>গজালি চিকাৰ বৰ কষ্টসাধ্য৷ খৰালি হাবিৰ বন জ্বলাই দিয়াৰ পিছত বাৰিষাৰ আগে আগে বননিবোৰত নতুন গজালি ওলায়৷ চিকাৰ পদ্ধতি যদিও একে, তথাপি মেলা চিকাৰতকৈ গজালি চিকাৰৰ হাতীৰ জীৱন ৰক্ষা কৰা টান হৈ পৰে৷ <ref>{{cite book|title=Practical Elephant Management:A Handbook for Mahouts|editor=Nibha Namboodiri|publisher=Elephant Welfare Association|date=July 1997|chapter=Elephant capturing in North-Eastern India (by Parbati Baruah)|url=http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|accessdate=2009-09-14|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090720001902/http://www.elephantcare.org/manwild.htm#CAPTURING|archivedate=2009-07-20}}</ref> হাতী ধৰোঁতে ফানে কাটি ঘাঁ কৰা ঘাঁবোৰ সহজে নুশুকায়, বৰং বাঢ়ি গৈ হাতীৰ গাত পোক লাগে৷ গজালি চিকাৰত চিকাৰীও ম’হ-ডাঁহ, জোক-পোকৰ কামোৰত অতীষ্ঠ হয়৷ চিকাৰত প্ৰয়োজন হয় বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হাতী, যাক “কুনকী’’ বোলা হয়৷<ref name="ef">{{cite journal|last=Kalita|first=Prabin|date=2009-08-21|title=Assam seeks tame-tusker nod|journal=The Times of India|location=Kolkata|pages=1|accessdate=2009-08-28|url=http://mobiletoi.timesofindia.com/mobile.aspx?article=yes&pageid=1&sectid=edid=&edlabel=TOIKM&mydateHid=21-08-2009&pubname=Times+of+India+-+Kolkata&edname=&articleid=Ar00104&publabel=TOI}}</ref><ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতী চিকাৰত মাউত আৰু ফান্দীৰ অস্ত্ৰ হ’ল, যাঠা, মিত আৰু লাংচিং৷ মাউতৰ হাতত যাঠা আৰু মিত থাকে আৰু ফান্দীৰ হাতত লাংচিং আৰু মিত থাকে৷ ===হাতী ধুৰা=== হাতী চিকাৰ কৰিবলৈ নিজৰ নিজৰ কুনকী লৈ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা মাউত, ফান্দী, ঘাচি, মহলদাৰ আহি গোটখোৱা ঠাইডোখৰেই ’হাতীধুৰা’৷ সাধাৰণতে, হাতীধুৰা নদীৰ পাৰৰ উপযুক্ত ৰ’দঘাই ঠাইত পতা হয়৷ কুনকী গৈ হাতীধুৰাত উপস্থিত হ’লে ঠাইখন চিকুণাই সাৰি-মচি পূজা কৰা হয়৷ ৰঙা কুকুৰাৰ ডিঙি আধা কাটি এৰি দিয়া হয় আৰু কুকুৰাটোৱে যি দিশেই ঢপঢপাই গৈ মৰে, সেই দিশেই হাতীৰ ’চাহান’ পাব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> হাতীধুৰাত মাউত, ফান্দী, মহলদাৰ আদি থাকিবলৈ অস্থায়ী ঘৰ খেৰ-বাঁহেৰে সাজি লৈ ধুনি জ্বালই লোৱা হয় আৰু ইয়াতে চুবুৰীয়া গাঁৱৰ মানুহৰো সমাৱেশ হয় আৰু ইয়াতে নানা গীত-মাতৰ আখৰা কৰা হয়৷ হাতী চিকাৰৰ ই মূল শিবিৰ৷ ===ঝুলা=== চিকাৰলৈ যোৱা কুনকীৰ পিঠিত গাদী নাথাকে, পৰিৱৰ্তে ঘোঁৰাৰ লেকামৰ দৰে ঝুলা বা ঝাপলন বন্ধা হয়৷ এই ঝুলাই হৈছে মাউতৰ একমাত্ৰ অৱলম্বন৷ ঝুলাত হাতীৰ লঙ্গৰ, হাড়ী, ডেকচী, কৰচ, কাঁহী, চাউল, তৰকাৰী, নিমখ, চাহপাত আদি থাকে৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ===কুনকী=== হাতী চিকাৰৰ প্ৰধান সহায়ক হাতীক কুনকী বোলে৷ ই বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হাতী৷ কুনকী মতা-মাইকী উভয় প্ৰকাৰ হাতীয়েই কুনকী হ’ব পাৰে৷ প্ৰবাসলৈ অৰ্থাৎ হাতীৰ ’চাহান’ বিচাৰি যাওঁতে কেইবাটাও দল বা কুনকী যাব পাৰে৷ চিকাৰলৈ যাওঁতে হাতী চালনাৰ দায়িত্ব ফান্দীৰ৷ ফান্দীয়ে এখন বস্তা পাৰি কুনকীৰ গলধনত বহি যায়৷ মাউত যায় কুনকীৰ তপিনাত বা ঝুলাত ধৰি৷ এনেদৰে গৈ চাহান থকা ঠাইলৈ যায় আৰু চাহানৰ হাতীয়েও চিকাৰী কুনকী দেখা পালে পলাই যায়৷ কুনকীৰ তপিনাত মাউতৰ যাঠাৰ খোঁচ পৰে আৰু কুনকীও সমানে দৌৰি গৈ পলাই যোৱা হাতীৰ মাজৰ পৰা ফান্দীয়ে লাংচিং দলিয়াই ধৰিবলগীয়া হাতীটো চিনাক্ত কৰে আৰু কুনকীয়ে সেই হাতীটো চাহানৰ পৰা ফালৰি কটাই আনে৷ তাৰপিছত ফান্দীয়ে ’ফান’ মাৰি ফানৰ মূৰত থকা খোৰোচা গাঁঠিৰে হাতীৰ ভৰিত বান্ধ খুৱায়৷ ফানৰ এটা মূৰ কুনকীৰ বুকুত বন্ধা থাকে৷ দুয়োপক্ষৰ টনাটনি হয়৷ এনে অৱস্থাত আৱদ্ধ হাতীৰ পৰিয়ালে কুনকী আৰু মাউত-ফান্দীৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰি হাতীটো মুকলি কৰি নিবলৈ যত্ন কৰে যদিও ফান্দীয়ে ফটকা ফুটাই, চিঞৰি হাতীজাকক ভয় খুৱাই খেদি দিয়ে৷ হাতী চিকাৰত আগ্নেয়াস্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰে৷ ফান্দত পৰা হাতীটোক ’বনুৱা’ বোলে৷ টনাটনিত বনুৱা লেবেজান দিলে কুনকীক ওচৰ চপাই দিয়া হয় আৰু কুনকী ওচৰ পালে বনুৱা প্ৰাথমিকভাৱে শান্ত হৈ পৰে৷ ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে যদি বনুৱাই কুনকীক টানি লৈ যায় তেতিয়া মাউত আৰু ফান্দীয়ে “দোহাৰ’’ শব্দ উচ্চাৰণ কৰে৷ ইয়াৰ অৰ্থ আনৰ সহায় বিচৰা৷ তেতিয়া ওচৰতে থকা আন কুনকীৰ ফান্দীয়ে আন এডাল ফান মাৰি বনুৱাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে৷ এনেকৈ ধৰা হাতী দুয়ো মহলদাৰৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তি হয়৷<ref name="জনকৃষ্টি"/> ==হাতী পোহ মনোৱা== ধৰি অনা হাতীটোক বনুৱা বোলে৷ বনুৱাই প্ৰথম কেইদিনমান একোকে খাব নোখোজে৷ পিছত লাহে লাহে খাবলৈ ধৰে৷ ডিপোত আনি থোৱাৰ প্ৰথম দিনৰ ভিতৰতে বনুৱাক প্ৰশিক্ষণ দিয়া কাম আৰম্ভ কৰিব লাগে৷ প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত দুটা হাতীৰ মাজত লৈ দিনত দুবাৰকৈ খোলা, বন্ধা, গা ধুৱাবলৈ নিয়া, পানী খুৱাবলৈ নিয়া আদি প্ৰাথমিক প্ৰশিক্ষণ৷ এই কালছোৱাত বনুৱাৰ লগত নিচুকণি গীত গোৱা, গাত হাত ফুৰোৱা, জুই দেখুওৱা আদি কৰি খেৰ বনেৰে হাতীৰ গা ঘঁহি দিয়া হয়৷ এনে কৰিলে হাতীৰ গাৰ সুৰসুৰণি মৰে৷ দ্বিতীয় পৰ্যায়ত হাতীৰ গাত ’কাচ’ (হাতীৰ ডিঙিৰ তলেদি ঘূৰাই নেজৰ তলেদি পাৰ কৰি আনি পিঠিত বন্ধা শক্তিশালী ৰছী) বন্ধা হয় আৰু মৰাপাটৰ ৰছীৰে তৈয়াৰী ’জাঙিয়া’ পিন্ধোৱা হয়৷ আগ ঠেং আৰু পিছ ঠেঙত পিন্ধোৱা জাঙিয়াৰ দ্বাৰা বনুৱাৰ খোজৰ গতি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়৷ লগতে গা ঘঁহা, গীত গোৱা, ৰাতিৰ শিক্ষা জুই দেখুওৱা আদি চলি থাকে৷ তৃতীয় পৰ্যায়ত পিঠিৰ ’কাচ’ খুলি দি কেৱল জাঙিয়া পিন্ধাই পিঠিত মাউত বহি মাউতৰ মুখৰ নিৰ্দেশ মানিবলৈ প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়৷ কিছুদিন পিছতেই বনুৱা প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত হৈ উঠে৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> প্ৰশিক্ষণৰ কালত হাতীক যথেষ্ট মৰম চেনেহৰ মাজেৰে ৰাখিব লাগে৷ ফান্দীয়ে সকলো চিন্তা পাহৰি একমাত্ৰ হাতীটোতে মনপুতি লাগিব লাগে৷ মানুহৰ কণ্ঠস্বৰ আৰু নিৰ্দেশ চিনি পাবলৈ হাতীৰ লগত একাত্ম হৈ থাকিব লাগে৷ তেনে সময়তে ফান্দীৰ মুখেৰে নিজৰ মনৰ কথা গীত আকাৰে ওলাই বহুতো মূল্যবান লোকগীতৰ জন্ম হয়৷<ref name="ওখ">{{cite book | title=ওখ পাহাৰৰ টিং | publisher=সাহিত্য চৰ্চা কেন্দ্ৰ, তুৰা | author=চক্ৰৱৰ্তী, পৰিতোষ | authorlink=গোৱাপৰীয়া লোকগীতত মৈষ, মৈষাল, হাতী, মাহুত, বাথান, বাইচাল আদি চিত্ৰ | year=২০০৭ | pages=৫৫}}</ref> ==হাতী পোহ মনাওতে ব্যৱহৃত শব্দ== বৈঠ/বইত- বহ, মাইল- থিয় হ, ঝুক বা জুগ- আগঠেং পাৰি চাপৰি দিয়া, পিছ খোল- পিছঠেং চাপৰাই দিয়া, উঠ পা- ঠেং দাঙি মাউত বা ফান্দীক পিঠিত উঠিবলৈ সুবিধা দিয়া, ধৰ- কোনো বস্তু ধৰা, বিৰি- এৰি দে, দেখ্- সৰু নলা আদি বেঙা মেলি পাৰ হ’বলৈ দিয়া, চুপ- শুহি ল, চুপ দলে- শুঁড়েৰে পানী শুহি গালে বা ওপৰলৈ ছটিয়া, দলে- ওপৰলৈ বস্তু তুলি দে, চালাম- শুঁড় দাঙি চালাম কৰ, তেৰে- কাতিয়াকৈ শো, ডাইনে তেৰে- সোঁফালে কাতিয়াকৈ শো, বায়ে তেৰে- বাওঁফালে কাতি হৈ শো, সামাত্- খা, আগেত্- আগুৱা, পিচ্চু- পিছুৱাই যা, ধাত্- ৰ, শাম্- শান্ত হ, ভিৰ- কাষ চাপি যা, চেই- আঁতৰি যা, চেইভিৰ- আঁতৰি কাষ চাপি যা৷ <ref name="জনকৃষ্টি"/> এইবোৰৰ বাহিৰেও মানুহৰ মুখে মুখে বাগৰি আৰু আন আন ভাষাৰ অনেক শব্দ হাতী পোহ মনাওতে শিকোৱা হয়৷ ==তথ্য সূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি]] [[শ্ৰেণী:চিকাৰ কৌশল]] o0a9jb4l68zlvjrzqs2223dc9qx9b0q 0 83076 331727 2022-08-27T20:59:29Z গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে 27547 নতুন পৃষ্ঠা: {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] |... wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] | other_names = বুলু | awards = {{}} | occupation ={{hlist|}} | known_for= }} Born 💀Died Guwahati, Assam, India29 June 2017 বুলু তিলোত্তমা বৰুৱা অসমৰ এগৰাকী বিশিষ্ট শিক্ষাবিদ আৰু মাধ্যমিক শিক্ষাৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালিকা আছিল । rmdhd39kct77yb770mup859u8dnford 331728 331727 2022-08-27T20:59:58Z গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে 27547 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] | other_names = বুলু | awards = {{}} | occupation ={{hlist|}} | known_for= }} তিলোত্তমা বৰুৱা অসমৰ এগৰাকী বিশিষ্ট শিক্ষাবিদ আৰু মাধ্যমিক শিক্ষাৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালিকা আছিল । 8c6uzwmwit9wxmsjwads8vl7pc3s0vm 331730 331728 2022-08-28T01:21:16Z গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে 27547 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] | other_names = বুলু | awards = {{}} | occupation ={{hlist|}} | known_for= }} তিলোত্তমা বৰুৱা অসমৰ এগৰাকী বিশিষ্ট শিক্ষাবিদ আৰু মাধ্যমিক শিক্ষাৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালিকা আছিল । ==প্ৰাথমিক জীৱন== শ্বিলঙত জন্মগ্ৰহণ কৰা তিলোত্তমা বৰুৱাই সংগীত, নৃত্য, ক্ৰীড়া আদি বহুতো ক্ষেত্ৰত নিজকে প্ৰমাণ কৰা এগৰাকী ব্যতিক্ৰমী প্ৰতিভাৱান আৰু মেধাৱী শিশু হিচাপে থিয় দিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁ এগৰাকী ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্যশিল্পী, ক্ৰীড়াবিদ আছিল যিয়ে তাৰ পিছত এগৰাকী নিষ্ঠাবান নেচনেল কেডেট কৰ্পছ ইণ্ডিয়া বিষয়া আৰু ৰাজ্যিক আয়ুক্ত গাৰ্লছ’ গাইডছ হিচাপে কাম কৰিছিল। n44vi4szyl21ivmge2a3r3zrw58ukbn 331731 331730 2022-08-28T01:26:04Z গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে 27547 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] | other_names = বুলু | awards = {{}} | occupation ={{hlist|}} | known_for= }} '''তিলোত্তমা বৰুৱা''' ({{lang-en|Tilottama Barooah}})আছিল [[অসম]], ভাৰতৰ এগৰাকী বিশিষ্ট শিক্ষাবিদ আৰু অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষাৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালিকা । ==প্ৰাথমিক জীৱন== শ্বিলঙত জন্মগ্ৰহণ কৰা তিলোত্তমা বৰুৱাই সংগীত, নৃত্য, ক্ৰীড়া আদি বহুতো ক্ষেত্ৰত নিজকে প্ৰমাণ কৰা এগৰাকী ব্যতিক্ৰমী প্ৰতিভাৱান আৰু মেধাৱী শিশু হিচাপে থিয় দিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁ এগৰাকী ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্যশিল্পী, ক্ৰীড়াবিদ আছিল যিয়ে তাৰ পিছত এগৰাকী নিষ্ঠাবান নেচনেল কেডেট কৰ্পছ ইণ্ডিয়া বিষয়া আৰু ৰাজ্যিক আয়ুক্ত গাৰ্লছ’ গাইডছ হিচাপে কাম কৰিছিল। j0ugbs4unhilkgteg1lm6ouvb4mgcrk 331732 331731 2022-08-28T01:28:00Z গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে 27547 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] | other_names = বুলু | awards = {{}} | occupation ={{hlist|}} | known_for= }} '''তিলোত্তমা বৰুৱা''' ({{lang-en|Tilottama Barooah}})আছিল [[অসম]], ভাৰতৰ এগৰাকী বিশিষ্ট শিক্ষাবিদ আৰু অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষাৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালিকা । ==প্ৰাথমিক জীৱন== শ্বিলঙত জন্মগ্ৰহণ কৰা তিলোত্তমা বৰুৱাই সংগীত, নৃত্য, ক্ৰীড়া আদি বহুতো ক্ষেত্ৰত নিজকে প্ৰমাণ কৰা এগৰাকী ব্যতিক্ৰমী প্ৰতিভাৱান আৰু মেধাৱী শিশু হিচাপে থিয় দিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁ এগৰাকী ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্যশিল্পী, ক্ৰীড়াবিদ আছিল যিয়ে তাৰ পিছত এগৰাকী নিষ্ঠাবান নেচনেল কেডেট কৰ্পছ ইণ্ডিয়া বিষয়া আৰু ৰাজ্যিক আয়ুক্ত গাৰ্লছ’ গাইডছ হিচাপে কাম কৰিছিল। ==কেৰিয়াৰ আৰু কৰ্ম অভিজ্ঞতা== k3vlh5yicx1rftktqtpkcfuj9dnt654 331733 331732 2022-08-28T01:32:02Z গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে 27547 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] | other_names = বুলু | awards = {{}} | occupation ={{hlist|}} | known_for= }} '''তিলোত্তমা বৰুৱা''' ({{lang-en|Tilottama Barooah}})আছিল [[অসম]], ভাৰতৰ এগৰাকী বিশিষ্ট শিক্ষাবিদ আৰু অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষাৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালিকা । ==প্ৰাথমিক জীৱন== শ্বিলঙত জন্মগ্ৰহণ কৰা তিলোত্তমা বৰুৱাই সংগীত, নৃত্য, ক্ৰীড়া আদি বহুতো ক্ষেত্ৰত নিজকে প্ৰমাণ কৰা এগৰাকী ব্যতিক্ৰমী প্ৰতিভাৱান আৰু মেধাৱী শিশু হিচাপে থিয় দিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁ এগৰাকী ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্যশিল্পী, ক্ৰীড়াবিদ আছিল যিয়ে তাৰ পিছত এগৰাকী নিষ্ঠাবান নেচনেল কেডেট কৰ্পছ ইণ্ডিয়া বিষয়া আৰু ৰাজ্যিক আয়ুক্ত গাৰ্লছ’ গাইডছ হিচাপে কাম কৰিছিল। ==কেৰিয়াৰ আৰু কৰ্ম অভিজ্ঞতা== [[গুৱাহাটী ]] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা শিক্ষাত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰাৰ পিছত তিলোত্তমাই ভগ্নী মনুৰামাৰ সৈতে মুম্বাইলৈ গৈ টাটা সমাজ বিজ্ঞান প্ৰতিষ্ঠানত যোগদান কৰি সমাজ বিজ্ঞানত ২য় স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। nu9xt6ytcyllqn8hl9p3lbo6on41yft 331734 331733 2022-08-28T01:34:02Z গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে 27547 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] | other_names = বুলু | awards = {{}} | occupation ={{hlist|}} | known_for= }} '''তিলোত্তমা বৰুৱা''' ({{lang-en|Tilottama Barooah}})আছিল [[অসম]], ভাৰতৰ এগৰাকী বিশিষ্ট শিক্ষাবিদ আৰু অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষাৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালিকা । ==প্ৰাথমিক জীৱন== [[শ্বিলঙত]] জন্মগ্ৰহণ কৰা তিলোত্তমা বৰুৱাই সংগীত, নৃত্য, ক্ৰীড়া আদি বহুতো ক্ষেত্ৰত নিজকে প্ৰমাণ কৰা এগৰাকী ব্যতিক্ৰমী প্ৰতিভাৱান আৰু মেধাৱী শিশু হিচাপে থিয় দিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁ এগৰাকী ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্যশিল্পী, ক্ৰীড়াবিদ আছিল যিয়ে তাৰ পিছত এগৰাকী নিষ্ঠাবান নেচনেল কেডেট কৰ্পছ ইণ্ডিয়া বিষয়া আৰু ৰাজ্যিক আয়ুক্ত গাৰ্লছ’ গাইডছ হিচাপে কাম কৰিছিল। ==কেৰিয়াৰ আৰু কৰ্ম অভিজ্ঞতা== [[গুৱাহাটী]] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰাৰ পিছত তিলোত্তমাই ভগ্নী মনুৰামাৰ সৈতে মুম্বাইলৈ গৈ টাটা সমাজ বিজ্ঞান প্ৰতিষ্ঠানত যোগদান কৰি সমাজ বিজ্ঞানত ২য় স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। 4cgybguxf00831ozadmwsndwzbxjfbm 331735 331734 2022-08-28T01:34:43Z গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে 27547 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] | other_names = বুলু | awards = {{}} | occupation ={{hlist|}} | known_for= }} '''তিলোত্তমা বৰুৱা''' ({{lang-en|Tilottama Barooah}})আছিল [[অসম]], ভাৰতৰ এগৰাকী বিশিষ্ট শিক্ষাবিদ আৰু অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষাৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালিকা । ==প্ৰাথমিক জীৱন== [[শ্বিলং]]ত জন্মগ্ৰহণ কৰা তিলোত্তমা বৰুৱাই সংগীত, নৃত্য, ক্ৰীড়া আদি বহুতো ক্ষেত্ৰত নিজকে প্ৰমাণ কৰা এগৰাকী ব্যতিক্ৰমী প্ৰতিভাৱান আৰু মেধাৱী শিশু হিচাপে থিয় দিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁ এগৰাকী ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্যশিল্পী, ক্ৰীড়াবিদ আছিল যিয়ে তাৰ পিছত এগৰাকী নিষ্ঠাবান নেচনেল কেডেট কৰ্পছ ইণ্ডিয়া বিষয়া আৰু ৰাজ্যিক আয়ুক্ত গাৰ্লছ’ গাইডছ হিচাপে কাম কৰিছিল। ==কেৰিয়াৰ আৰু কৰ্ম অভিজ্ঞতা== [[গুৱাহাটী]] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰাৰ পিছত তিলোত্তমাই ভগ্নী মনুৰামাৰ সৈতে মুম্বাইলৈ গৈ টাটা সমাজ বিজ্ঞান প্ৰতিষ্ঠানত যোগদান কৰি সমাজ বিজ্ঞানত ২য় স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। e3wt6vbdydj2csj5sy4fnsf9giukuz6 331736 331735 2022-08-28T01:35:26Z গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে 27547 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] | other_names = বুলু | awards = {{}} | occupation ={{hlist|}} | known_for= }} '''তিলোত্তমা বৰুৱা''' ({{lang-en|Tilottama Barooah}})আছিল [[অসম]], ভাৰতৰ এগৰাকী বিশিষ্ট শিক্ষাবিদ আৰু অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষাৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালিকা । ==প্ৰাথমিক জীৱন== [[শ্বিলং]]ত জন্মগ্ৰহণ কৰা তিলোত্তমা বৰুৱাই সংগীত, নৃত্য, ক্ৰীড়া আদি বহুতো ক্ষেত্ৰত নিজকে প্ৰমাণ কৰা এগৰাকী ব্যতিক্ৰমী প্ৰতিভাৱান আৰু মেধাৱী শিশু হিচাপে থিয় দিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁ এগৰাকী ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্যশিল্পী, ক্ৰীড়াবিদ আছিল যিয়ে তাৰ পিছত এগৰাকী নিষ্ঠাবান নেচনেল কেডেট কৰ্পছ ইণ্ডিয়া বিষয়া আৰু ৰাজ্যিক আয়ুক্ত গাৰ্লছ’ গাইডছ হিচাপে কাম কৰিছিল। ==কেৰিয়াৰ আৰু কৰ্ম অভিজ্ঞতা== [[গুৱাহাটী]] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰাৰ পিছত তিলোত্তমাই ভগ্নী মনুৰামাৰ সৈতে মুম্বাইলৈ গৈ টাটা সমাজ বিজ্ঞান প্ৰতিষ্ঠানত যোগদান কৰি সমাজ বিজ্ঞানত ২য় স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। e003z5mubltzae4dz1ffszj6sh4v56r 331737 331736 2022-08-28T01:36:39Z গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে 27547 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] | other_names = বুলু | awards = {{}} | occupation ={{hlist|}} | known_for= }} '''তিলোত্তমা বৰুৱা''' ({{lang-en|Tilottama Barooah}})আছিল [[অসম]], ভাৰতৰ এগৰাকী বিশিষ্ট শিক্ষাবিদ আৰু অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষাৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালিকা । ==প্ৰাথমিক জীৱন== [[শ্বিলং]]ত জন্মগ্ৰহণ কৰা তিলোত্তমা বৰুৱাই সংগীত, নৃত্য, ক্ৰীড়া আদি বহুতো ক্ষেত্ৰত নিজকে প্ৰমাণ কৰা এগৰাকী ব্যতিক্ৰমী প্ৰতিভাৱান আৰু মেধাৱী শিশু হিচাপে থিয় দিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁ এগৰাকী ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্যশিল্পী, ক্ৰীড়াবিদ আছিল যিয়ে তাৰ পিছত এগৰাকী নিষ্ঠাবান নেচনেল কেডেট কৰ্পছ ইণ্ডিয়া বিষয়া আৰু ৰাজ্যিক আয়ুক্ত গাৰ্লছ’ গাইডছ হিচাপে কাম কৰিছিল। ==শিক্ষা আৰু কৰ্ম অভিজ্ঞতা== [[গুৱাহাটী]] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰাৰ পিছত তিলোত্তমাই ভগ্নী মনুৰামাৰ সৈতে মুম্বাইলৈ গৈ টাটা সমাজ বিজ্ঞান প্ৰতিষ্ঠানত যোগদান কৰি সমাজ বিজ্ঞানত ২য় স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। 7q65fmanuk5q53ulzs7hvx6a4lzy0aa 331738 331737 2022-08-28T01:39:49Z গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে 27547 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] | other_names = বুলু | awards = {{}} | occupation ={{hlist|}} | known_for= }} '''তিলোত্তমা বৰুৱা''' ({{lang-en|Tilottama Barooah}})আছিল [[অসম]], ভাৰতৰ এগৰাকী বিশিষ্ট শিক্ষাবিদ আৰু অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষাৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালিকা । ==প্ৰাথমিক জীৱন== [[শ্বিলং]]ত জন্মগ্ৰহণ কৰা তিলোত্তমা বৰুৱাই সংগীত, নৃত্য, ক্ৰীড়া আদি বহুতো ক্ষেত্ৰত নিজকে প্ৰমাণ কৰা এগৰাকী ব্যতিক্ৰমী প্ৰতিভাৱান আৰু মেধাৱী শিশু হিচাপে থিয় দিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁ এগৰাকী ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্যশিল্পী, ক্ৰীড়াবিদ আছিল যিয়ে তাৰ পিছত এগৰাকী নিষ্ঠাবান নেচনেল কেডেট কৰ্পছ ইণ্ডিয়া বিষয়া আৰু ৰাজ্যিক আয়ুক্ত গাৰ্লছ’ গাইডছ হিচাপে কাম কৰিছিল। ==শিক্ষা আৰু কৰ্ম অভিজ্ঞতা== [[গুৱাহাটী]] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰাৰ পিছত তিলোত্তমাই ভগ্নী মনুৰামাৰ সৈতে মুম্বাইলৈ গৈ টাটা সমাজ বিজ্ঞান প্ৰতিষ্ঠানত যোগদান কৰি সমাজ বিজ্ঞানত ২য় স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তেখেতে শৈক্ষিক ক্ষেত্ৰত পাৰদৰ্শিতা দেখুৱাই, সুখ্যাতি আৰু সন্মান লাভ কৰিছিল আৰু ছাত্ৰী হিচাপে সকলো সময়তে বৃত্তি লাভ কৰিছিল। jvv34yjq7ua4n79rsznnjy5wm8t6efl 331740 331738 2022-08-28T01:45:18Z গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে 27547 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] | other_names = বুলু | awards = {{}} | occupation ={{hlist|}} | known_for= }} '''তিলোত্তমা বৰুৱা''' ({{lang-en|Tilottama Barooah}})আছিল [[অসম]], ভাৰতৰ এগৰাকী বিশিষ্ট শিক্ষাবিদ আৰু অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষাৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালিকা । ==প্ৰাথমিক জীৱন== [[শ্বিলং]]ত জন্মগ্ৰহণ কৰা তিলোত্তমা বৰুৱাই সংগীত, নৃত্য, ক্ৰীড়া আদি বহুতো ক্ষেত্ৰত নিজকে প্ৰমাণ কৰা এগৰাকী ব্যতিক্ৰমী প্ৰতিভাৱান আৰু মেধাৱী শিশু হিচাপে থিয় দিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁ এগৰাকী ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্যশিল্পী, ক্ৰীড়াবিদ আছিল যিয়ে তাৰ পিছত এগৰাকী নিষ্ঠাবান নেচনেল কেডেট কৰ্পছ ইণ্ডিয়া বিষয়া আৰু ৰাজ্যিক আয়ুক্ত গাৰ্লছ’ গাইডছ হিচাপে কাম কৰিছিল। ==শিক্ষা আৰু কৰ্ম অভিজ্ঞতা== [[গুৱাহাটী]] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰাৰ পিছত তিলোত্তমাই ভগ্নী মনুৰামাৰ সৈতে মুম্বাইলৈ গৈ টাটা সমাজ বিজ্ঞান প্ৰতিষ্ঠানত যোগদান কৰি সমাজ বিজ্ঞানত ২য় স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তেখেতে শৈক্ষিক ক্ষেত্ৰত পাৰদৰ্শিতা দেখুৱাই, সুখ্যাতি আৰু সন্মান লাভ কৰিছিল আৰু ছাত্ৰী হিচাপে সকলো সময়তে বৃত্তি লাভ কৰিছিল।<ref>"Development of Adult, Continuing and Non-Formal Education in India" Concepts in Communications Informatics & Librarianship Series No. 87 - 2002 Retrieved 2018-13-05</ref> i3drufrckzu4gvfh1iwxh0y5fwo5smg 331741 331740 2022-08-28T01:53:45Z গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে 27547 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] | other_names = বুলু | awards = {{}} | occupation ={{hlist|}} | known_for= }} '''তিলোত্তমা বৰুৱা''' ({{lang-en|Tilottama Barooah}})আছিল [[অসম]], ভাৰতৰ এগৰাকী বিশিষ্ট শিক্ষাবিদ আৰু অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষাৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালিকা । ==প্ৰাথমিক জীৱন== [[শ্বিলং]]ত জন্মগ্ৰহণ কৰা তিলোত্তমা বৰুৱাই সংগীত, নৃত্য, ক্ৰীড়া আদি বহুতো ক্ষেত্ৰত নিজকে প্ৰমাণ কৰা এগৰাকী ব্যতিক্ৰমী প্ৰতিভাৱান আৰু মেধাৱী শিশু হিচাপে থিয় দিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁ এগৰাকী ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্যশিল্পী, ক্ৰীড়াবিদ আছিল যিয়ে তাৰ পিছত এগৰাকী নিষ্ঠাবান নেচনেল কেডেট কৰ্পছ ইণ্ডিয়া বিষয়া আৰু ৰাজ্যিক আয়ুক্ত গাৰ্লছ’ গাইডছ হিচাপে কাম কৰিছিল।<ref>"Educationist Tilottama Barooah no more" The Sentinel 2017-29-06. Retrieved 2018-13-05</ref> ==শিক্ষা আৰু কৰ্ম অভিজ্ঞতা== [[গুৱাহাটী]] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰাৰ পিছত তিলোত্তমাই ভগ্নী মনুৰামাৰ সৈতে মুম্বাইলৈ গৈ টাটা সমাজ বিজ্ঞান প্ৰতিষ্ঠানত যোগদান কৰি সমাজ বিজ্ঞানত ২য় স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তেখেতে শৈক্ষিক ক্ষেত্ৰত পাৰদৰ্শিতা দেখুৱাই, সুখ্যাতি আৰু সন্মান লাভ কৰিছিল আৰু ছাত্ৰী হিচাপে সকলো সময়তে বৃত্তি লাভ কৰিছিল।<ref>"Development of Adult, Continuing and Non-Formal Education in India" Concepts in Communications Informatics & Librarianship Series No. 87 - 2002 Retrieved 2018-13-05</ref>শিলঙত শিক্ষয়িত্ৰী হিচাপে পেছাদাৰী জীৱন আৰম্ভ কৰি, অবিভক্ত কামৰূপ জিলাৰ বিদ্যালয়ৰ পৰিদৰ্শীকা, অসম উচ্চতৰ মাধ্যমিক শিক্ষা পৰিষদৰ সম্পাদীকা, প্ৰাপ্তবয়স্ক আৰু অনানুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ সঞ্চালিকা আৰু প্ৰাথমিক শিক্ষাৰ অতিৰিক্ত সঞ্চালিকাকে ধৰি কেইবাটাও চৰকাৰী পদত অধিষ্ঠিত হৈছিল । ১৯৯৬ চনত অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষা সঞ্চালীকা হিচাপে তেখেতে অৱসৰ লয়। lejlp0m3joioxtg0v3i3t5nzil3688f 331742 331741 2022-08-28T01:55:42Z গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে 27547 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] | other_names = বুলু | awards = {{}} | occupation ={{hlist|}} | known_for= }} '''তিলোত্তমা বৰুৱা''' ({{lang-en|Tilottama Barooah}})আছিল [[অসম]], ভাৰতৰ এগৰাকী বিশিষ্ট শিক্ষাবিদ আৰু অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষাৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালিকা । ==প্ৰাথমিক জীৱন== [[শ্বিলং]]ত জন্মগ্ৰহণ কৰা তিলোত্তমা বৰুৱাই সংগীত, নৃত্য, ক্ৰীড়া আদি বহুতো ক্ষেত্ৰত নিজকে প্ৰমাণ কৰা এগৰাকী ব্যতিক্ৰমী প্ৰতিভাৱান আৰু মেধাৱী শিশু হিচাপে থিয় দিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁ এগৰাকী ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্যশিল্পী, ক্ৰীড়াবিদ আছিল যিয়ে তাৰ পিছত এগৰাকী নিষ্ঠাবান নেচনেল কেডেট কৰ্পছ ইণ্ডিয়া বিষয়া আৰু ৰাজ্যিক আয়ুক্ত গাৰ্লছ’ গাইডছ হিচাপে কাম কৰিছিল।<ref>"Educationist Tilottama Barooah no more" The Sentinel 2017-29-06. Retrieved 2018-13-05</ref> ==শিক্ষা আৰু কৰ্ম অভিজ্ঞতা== [[গুৱাহাটী]] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰাৰ পিছত তিলোত্তমাই ভগ্নী মনুৰামাৰ সৈতে মুম্বাইলৈ গৈ টাটা সমাজ বিজ্ঞান প্ৰতিষ্ঠানত যোগদান কৰি সমাজ বিজ্ঞানত ২য় স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তেখেতে শৈক্ষিক ক্ষেত্ৰত পাৰদৰ্শিতা দেখুৱাই, সুখ্যাতি আৰু সন্মান লাভ কৰিছিল আৰু ছাত্ৰী হিচাপে সকলো সময়তে বৃত্তি লাভ কৰিছিল।<ref>"Development of Adult, Continuing and Non-Formal Education in India" Concepts in Communications Informatics & Librarianship Series No. 87 - 2002 Retrieved 2018-13-05</ref>শিলঙত শিক্ষয়িত্ৰী হিচাপে পেছাদাৰী জীৱন আৰম্ভ কৰি, অবিভক্ত কামৰূপ জিলাৰ বিদ্যালয়ৰ পৰিদৰ্শীকা, অসম উচ্চতৰ মাধ্যমিক শিক্ষা পৰিষদৰ সম্পাদীকা, প্ৰাপ্তবয়স্ক আৰু অনানুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ সঞ্চালিকা আৰু প্ৰাথমিক শিক্ষাৰ অতিৰিক্ত সঞ্চালিকাকে ধৰি কেইবাটাও চৰকাৰী পদত অধিষ্ঠিত হৈছিল । ১৯৯৬ চনত অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষা সঞ্চালিকা হিচাপে তেখেতে অৱসৰ লয়। igu6ct5exfhuv89qrtzhnb8gks32jpb 331743 331742 2022-08-28T01:57:11Z গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে 27547 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] | other_names = বুলু | awards = {{}} | occupation ={{hlist|}} | known_for= }} '''তিলোত্তমা বৰুৱা''' ({{lang-en|Tilottama Barooah}})আছিল [[অসম]], ভাৰতৰ এগৰাকী বিশিষ্ট শিক্ষাবিদ আৰু অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষাৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালিকা । ==প্ৰাথমিক জীৱন== [[শ্বিলং]]ত জন্মগ্ৰহণ কৰা তিলোত্তমা বৰুৱাই সংগীত, নৃত্য, ক্ৰীড়া আদি বহুতো ক্ষেত্ৰত নিজকে প্ৰমাণ কৰা এগৰাকী ব্যতিক্ৰমী প্ৰতিভাৱান আৰু মেধাৱী শিশু হিচাপে থিয় দিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁ এগৰাকী ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্যশিল্পী, ক্ৰীড়াবিদ আছিল যিয়ে তাৰ পিছত এগৰাকী নিষ্ঠাবান নেচনেল কেডেট কৰ্পছ ইণ্ডিয়া বিষয়া আৰু ৰাজ্যিক আয়ুক্ত গাৰ্লছ’ গাইডছ হিচাপে কাম কৰিছিল।<ref>"Educationist Tilottama Barooah no more" The Sentinel 2017-29-06. Retrieved 2018-13-05</ref> ==শিক্ষা আৰু কৰ্ম অভিজ্ঞতা== [[গুৱাহাটী]] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰাৰ পিছত তিলোত্তমাই ভগ্নী মনুৰামাৰ সৈতে মুম্বাইলৈ গৈ টাটা সমাজ বিজ্ঞান প্ৰতিষ্ঠানত যোগদান কৰি সমাজ বিজ্ঞানত ২য় স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তেখেতে শৈক্ষিক ক্ষেত্ৰত পাৰদৰ্শিতা দেখুৱাই, সুখ্যাতি আৰু সন্মান লাভ কৰিছিল আৰু ছাত্ৰী হিচাপে সকলো সময়তে বৃত্তি লাভ কৰিছিল।<ref>"Development of Adult, Continuing and Non-Formal Education in India" Concepts in Communications Informatics & Librarianship Series No. 87 - 2002 Retrieved 2018-13-05</ref>শিলঙত শিক্ষয়িত্ৰী হিচাপে পেছাদাৰী জীৱন আৰম্ভ কৰি, অবিভক্ত কামৰূপ জিলাৰ বিদ্যালয়ৰ পৰিদৰ্শীকা, অসম উচ্চতৰ মাধ্যমিক শিক্ষা পৰিষদৰ সম্পাদীকা, প্ৰাপ্তবয়স্ক আৰু অনানুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ সঞ্চালিকা আৰু প্ৰাথমিক শিক্ষাৰ অতিৰিক্ত সঞ্চালিকাকে ধৰি কেইবাটাও চৰকাৰী পদত অধিষ্ঠিত হৈছিল । ১৯৯৬ চনত অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষা সঞ্চালিকা হিচাপে তেখেতে অৱসৰ লয়।<ref>"Whitley Fund for Nature" WFN 2017. Retrieved 2018 May</ref> qjst48itirerd99zj2uqxs0o8ccp3fu 331755 331743 2022-08-28T08:24:13Z JyotiPN 22102 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = তিলোত্তমা বৰুৱা | image = Tilottama Barooah.jpg | alt = তিলোত্তমা বৰুৱা | caption = তিলোত্তমা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = ২১ মাৰ্চ ১৯৩৮ চন | birth_place = [[শ্বিলং]] | death_date = ২৯ জুন ২০১৭ | death_place = [[গুৱাহাটী]] | nationality = [[ভাৰতীয়]] | other_names = বুলু | awards = {{}} | occupation ={{hlist|}} | known_for= }} '''তিলোত্তমা বৰুৱা''' ({{lang-en|Tilottama Barooah}})আছিল [[অসম]], ভাৰতৰ এগৰাকী বিশিষ্ট শিক্ষাবিদ আৰু অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষাৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালিকা । ==প্ৰাথমিক জীৱন== [[শ্বিলং]]ত জন্মগ্ৰহণ কৰা তিলোত্তমা বৰুৱাই সংগীত, নৃত্য, ক্ৰীড়া আদি বহুতো ক্ষেত্ৰত নিজকে প্ৰমাণ কৰা এগৰাকী ব্যতিক্ৰমী প্ৰতিভাৱান আৰু মেধাৱী শিশু হিচাপে থিয় দিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁ এগৰাকী ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্যশিল্পী, ক্ৰীড়াবিদ আছিল যিয়ে তাৰ পিছত এগৰাকী নিষ্ঠাবান নেচনেল কেডেট কৰ্পছ ইণ্ডিয়া বিষয়া আৰু ৰাজ্যিক আয়ুক্ত গাৰ্লছ’ গাইডছ হিচাপে কাম কৰিছিল।<ref>"Educationist Tilottama Barooah no more" The Sentinel 2017-29-06. Retrieved 2018-13-05</ref> ==শিক্ষা আৰু কৰ্ম অভিজ্ঞতা== [[গুৱাহাটী]] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰাৰ পিছত তিলোত্তমাই ভগ্নী মনুৰামাৰ সৈতে মুম্বাইলৈ গৈ টাটা সমাজ বিজ্ঞান প্ৰতিষ্ঠানত যোগদান কৰি সমাজ বিজ্ঞানত ২য় স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তেখেতে শৈক্ষিক ক্ষেত্ৰত পাৰদৰ্শিতা দেখুৱাই, সুখ্যাতি আৰু সন্মান লাভ কৰিছিল আৰু ছাত্ৰী হিচাপে সকলো সময়তে বৃত্তি লাভ কৰিছিল।<ref>"Development of Adult, Continuing and Non-Formal Education in India" Concepts in Communications Informatics & Librarianship Series No. 87 - 2002 Retrieved 2018-13-05</ref>শিলঙত শিক্ষয়িত্ৰী হিচাপে পেছাদাৰী জীৱন আৰম্ভ কৰি, অবিভক্ত কামৰূপ জিলাৰ বিদ্যালয়ৰ পৰিদৰ্শীকা, অসম উচ্চতৰ মাধ্যমিক শিক্ষা পৰিষদৰ সম্পাদীকা, প্ৰাপ্তবয়স্ক আৰু অনানুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ সঞ্চালিকা আৰু প্ৰাথমিক শিক্ষাৰ অতিৰিক্ত সঞ্চালিকাকে ধৰি কেইবাটাও চৰকাৰী পদত অধিষ্ঠিত হৈছিল । ১৯৯৬ চনত অসমৰ মাধ্যমিক শিক্ষা সঞ্চালিকা হিচাপে তেখেতে অৱসৰ লয়।<ref>"Whitley Fund for Nature" WFN 2017. Retrieved 2018 May</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== {{ৰেফলিষ্ট}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া শিক্ষাবিদ]] 0tu4b3rrk23xupptsf552iqdau06tbf 4 83077 331729 2022-08-28T00:43:44Z চন্দ্ৰিমা ৰাভা 34180 নতুন পৃষ্ঠা: সৰ্বপ্ৰথমে অগ্ৰজসকলক সশ্ৰদ্ধ প্ৰণিপাত জনাইছোঁ। কুলধৰ ৰাভা মামাৰ পৰা 'ৱিকি'ৰ বিষয়ে শুনি কিছুদিন আগত আপাহতে অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত একাউণ্ট এটা খুলিছিলোঁ। 'ৱিকিপিডিয়া' আৰু 'ৱি... wikitext text/x-wiki সৰ্বপ্ৰথমে অগ্ৰজসকলক সশ্ৰদ্ধ প্ৰণিপাত জনাইছোঁ। কুলধৰ ৰাভা মামাৰ পৰা 'ৱিকি'ৰ বিষয়ে শুনি কিছুদিন আগত আপাহতে অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত একাউণ্ট এটা খুলিছিলোঁ। 'ৱিকিপিডিয়া' আৰু 'ৱিকিউৎস'ৰ পাৰ্থক্য বুজাই দিয়াৰ পৰা আদি কৰি সম্পাদনা কৰালৈকে তেখেতেই মোক পাৰ্যমানে সহায় কৰি আহিছে। ইয়াৰ পূৰ্বে 'ৱিকি' সম্পৰ্কে মোৰ কোনো স্পষ্ট ধাৰণা নাছিল। এই ক্ষেত্ৰখনৰ সৈতে চিনাকি কৰাই দিয়া বাবে মই তেখেতৰ ওচৰত চিৰকৃতজ্ঞ। এতিয়াও শিকিবলগীয়া কথা সৰহ। লাহে লাহে শিকি-বুজি যাবলৈ যত্ন কৰিম। ভৱজিৎ বায়ন প্ৰণীত 'অসমীয়া সাহিত্যৰ বুৰঞ্জী' আৰু ড° ৰমেশ পাঠক প্ৰণীত 'অসমীয়া ভাষাৰ ইতিহাস'ত দাঙি ধৰা তথ্য অনুসৰি খ্ৰীষ্টীয় তৃতীয় শতাব্দী মানৰ ভিতৰত ভাৰতৰ বিভিন্ন অঞ্চলত গঢ় লৈ উঠা পাঁচ প্ৰকাৰৰ প্ৰাকৃতৰ ভিতৰত প্ৰধানতঃ মাগধী প্ৰাকৃতৰ পৰা অসমীয়া ভাষাৰ সৃষ্টি হৈছে।উদ্ভৱ কালৰ পৰা ক্ৰমবিৱৰ্তনৰ মাজেদি আহি অসমীয়া ভাষাই আজিৰ ৰূপ লাভ কৰে। ইতিহাসে ঢুকি নোপোৱা কালৰো বাৰ্তাবাহক কোনো এটা ভাষা প্ৰাণৱন্ত হৈ থাকে ভাষাটোক চৰ্চা কৰা লোকসকলৰ মাজত। বিশ্বায়নৰ যুগত তথ্য-প্ৰযুক্তিয়ে ইন্ধন হিচাপে কাম কৰিছে। এই তথ্য-প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰি 'ৱিকি'ৰ দৰে এক মুক্ত বিশ্বকোষ অসমীয়া ভাষাত সৃষ্টি কৰা সুদূৰপ্ৰসাৰী চিন্তাধাৰাৰ ব্যক্তিসকলক এই চেগতে শলাগিছোঁ।ইয়ে ভাষাটোৰ উন্নতিৰ হকে কাম কৰিবলৈ অনাগত দিনত নৱপ্ৰজন্মৰ বাটকটীয়া হিচাপে কাৰ্য সম্পাদন কৰিব বুলি মই বিশ্বাসী। বৰ্তমান সময়ত ইংৰাজী ভাষাক অতি মৰ্যদাপূৰ্ণ উচ্চ ভাষা বুলি গণ্য কৰি প্ৰশাসন, অফিচ-কাছাৰী তথা কাৰিকৰী শিক্ষাৰ মাধ্যম হিচাপে ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰা হয়। অভিজাত্য প্ৰকাশৰ বাহক ৰূপেও ইংৰাজী ভাষা ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায়। এনে এক স্থলত আইৰ মুখৰ সুৱদী-সুৰীয়া অসমীয়া ভাষাটোৰ হিতাৰ্থে যৎকিঞ্চিৎ কৰিব পাৰিলে তাতেই মই মোৰ জীৱনৰ সাৰ্থকতা বিচাৰি পাম। শেষত কʼব বিচাৰিম মে অসম তথা অসমীয়া ভাষা-সংস্কৃতিক অঙ্কীয় পৃথিৱীৰ মানসপটত প্ৰতিষ্ঠাৰ্থে 'অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া'ৰ সক্ৰিয় সদস্যসকলৰ সুদীৰ্ঘদিনীয়া নিৰলস প্ৰচেষ্টাত হাত উজান দিবলৈ পাই মই সুখী হৈছোঁ। ধন্যবাদ। [[সদস্য:চন্দ্ৰিমা ৰাভা|চন্দ্ৰিমা ৰাভা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:চন্দ্ৰিমা ৰাভা|বাৰ্তা]]) 00:43, 28 August 2022 (ইউ.টি.চি.) aj9wmuzo3rv1mm6gf0q01vcydjh8o3s 331739 331729 2022-08-28T01:44:45Z চন্দ্ৰিমা ৰাভা 34180 wikitext text/x-wiki '''স'''ৰ্বপ্ৰথমে অগ্ৰজসকলক সশ্ৰদ্ধ প্ৰণিপাত জনাইছোঁ। [[সদস্য:কুলধৰ ৰাভা|কুলধৰ,ৰাভা]] মামাৰ পৰা 'ৱিকি'ৰ বিষয়ে শুনি কিছুদিন আগত আপাহতে অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত একাউণ্ট এটা খুলিছিলোঁ। 'ৱিকিপিডিয়া' আৰু 'ৱিকিউৎস'ৰ পাৰ্থক্য বুজাই দিয়াৰ পৰা আদি কৰি সম্পাদনা কৰালৈকে তেখেতেই মোক পাৰ্যমানে সহায় কৰি আহিছে। ইয়াৰ পূৰ্বে 'ৱিকি' সম্পৰ্কে মোৰ কোনো স্পষ্ট ধাৰণা নাছিল। এই ক্ষেত্ৰখনৰ সৈতে চিনাকি কৰাই দিয়া বাবে মই তেখেতৰ ওচৰত চিৰকৃতজ্ঞ। এতিয়াও শিকিবলগীয়া কথা সৰহ। লাহে লাহে শিকি-বুজি যাবলৈ যত্ন কৰিম। ভৱজিৎ বায়ন প্ৰণীত 'অসমীয়া সাহিত্যৰ বুৰঞ্জী' আৰু ড° ৰমেশ পাঠক প্ৰণীত 'অসমীয়া ভাষাৰ ইতিহাস'ত দাঙি ধৰা তথ্য অনুসৰি খ্ৰীষ্টীয় তৃতীয় শতাব্দী মানৰ ভিতৰত ভাৰতৰ বিভিন্ন অঞ্চলত গঢ় লৈ উঠা পাঁচ প্ৰকাৰৰ প্ৰাকৃতৰ ভিতৰত প্ৰধানতঃ মাগধী প্ৰাকৃতৰ পৰা অসমীয়া ভাষাৰ সৃষ্টি হৈছে।উদ্ভৱ কালৰ পৰা ক্ৰমবিৱৰ্তনৰ মাজেদি আহি অসমীয়া ভাষাই আজিৰ ৰূপ লাভ কৰে। ইতিহাসে ঢুকি নোপোৱা কালৰো বাৰ্তাবাহক কোনো এটা ভাষা প্ৰাণৱন্ত হৈ থাকে ভাষাটোক চৰ্চা কৰা লোকসকলৰ মাজত। বিশ্বায়নৰ যুগত তথ্য-প্ৰযুক্তিয়ে ইন্ধন হিচাপে কাম কৰিছে। এই তথ্য-প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰি 'ৱিকি'ৰ দৰে এক মুক্ত বিশ্বকোষ অসমীয়া ভাষাত সৃষ্টি কৰা সুদূৰপ্ৰসাৰী চিন্তাধাৰাৰ ব্যক্তিসকলক এই চেগতে শঁলাগিছোঁ।ইয়ে ভাষাটোৰ উন্নতিৰ হকে কাম কৰিবলৈ অনাগত দিনত নৱপ্ৰজন্মৰ বাটকটীয়া হিচাপে কাৰ্য সম্পাদন কৰিব বুলি মই বিশ্বাসী। বৰ্তমান সময়ত ইংৰাজী ভাষাক অতি মৰ্যদাপূৰ্ণ উচ্চ ভাষা বুলি গণ্য কৰি প্ৰশাসন, অফিচ-কাছাৰী তথা কাৰিকৰী শিক্ষাৰ মাধ্যম হিচাপে ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰা হয়। অভিজাত্য প্ৰকাশৰ বাহক ৰূপেও ইংৰাজী ভাষা ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায়। এনে এক স্থলত আইৰ মুখৰ সুৱদী-সুৰীয়া অসমীয়া ভাষাটোৰ হিতাৰ্থে যৎকিঞ্চিৎ কৰিব পাৰিলে তাতেই মই মোৰ জীৱনৰ সাৰ্থকতা বিচাৰি পাম। শেষত কʼব বিচাৰিম মে অসম তথা অসমীয়া ভাষা-সংস্কৃতিক অঙ্কীয় পৃথিৱীৰ মানসপটত প্ৰতিষ্ঠাৰ্থে 'অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া'ৰ সক্ৰিয় সদস্যসকলৰ সুদীৰ্ঘদিনীয়া নিৰলস প্ৰচেষ্টাত হাত উজান দিবলৈ পাই মই সুখী হৈছোঁ। ধন্যবাদ। [[সদস্য:চন্দ্ৰিমা ৰাভা|চন্দ্ৰিমা ৰাভা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:চন্দ্ৰিমা ৰাভা|বাৰ্তা]]) 00:43, 28 August 2022 (ইউ.টি.চি.) cnzii8ny3nttdx20zbhp5jvahg481sy 331744 331739 2022-08-28T01:59:14Z Chiring chandan 4464 wikitext text/x-wiki '''স'''ৰ্বপ্ৰথমে অগ্ৰজসকলক সশ্ৰদ্ধ প্ৰণিপাত জনাইছোঁ। [[সদস্য:কুলধৰ ৰাভা|কুলধৰ ৰাভা]] মামাৰ পৰা 'ৱিকি'ৰ বিষয়ে শুনি কিছুদিন আগত আপাহতে অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত একাউণ্ট এটা খুলিছিলোঁ। 'ৱিকিপিডিয়া' আৰু 'ৱিকিউৎস'ৰ পাৰ্থক্য বুজাই দিয়াৰ পৰা আদি কৰি সম্পাদনা কৰালৈকে তেখেতেই মোক পাৰ্যমানে সহায় কৰি আহিছে। ইয়াৰ পূৰ্বে 'ৱিকি' সম্পৰ্কে মোৰ কোনো স্পষ্ট ধাৰণা নাছিল। এই ক্ষেত্ৰখনৰ সৈতে চিনাকি কৰাই দিয়া বাবে মই তেখেতৰ ওচৰত চিৰকৃতজ্ঞ। এতিয়াও শিকিবলগীয়া কথা সৰহ। লাহে লাহে শিকি-বুজি যাবলৈ যত্ন কৰিম। ভৱজিৎ বায়ন প্ৰণীত 'অসমীয়া সাহিত্যৰ বুৰঞ্জী' আৰু ড° ৰমেশ পাঠক প্ৰণীত 'অসমীয়া ভাষাৰ ইতিহাস'ত দাঙি ধৰা তথ্য অনুসৰি খ্ৰীষ্টীয় তৃতীয় শতাব্দী মানৰ ভিতৰত ভাৰতৰ বিভিন্ন অঞ্চলত গঢ় লৈ উঠা পাঁচ প্ৰকাৰৰ প্ৰাকৃতৰ ভিতৰত প্ৰধানতঃ [[মাগধী প্ৰাকৃত|মাগধী প্ৰাকৃতৰ]] পৰা অসমীয়া ভাষাৰ সৃষ্টি হৈছে।উদ্ভৱ কালৰ পৰা ক্ৰমবিৱৰ্তনৰ মাজেদি আহি অসমীয়া ভাষাই আজিৰ ৰূপ লাভ কৰে। ইতিহাসে ঢুকি নোপোৱা কালৰো বাৰ্তাবাহক কোনো এটা ভাষা প্ৰাণৱন্ত হৈ থাকে ভাষাটোক চৰ্চা কৰা লোকসকলৰ মাজত। বিশ্বায়নৰ যুগত তথ্য-প্ৰযুক্তিয়ে ইন্ধন হিচাপে কাম কৰিছে। এই তথ্য-প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰি 'ৱিকি'ৰ দৰে এক মুক্ত বিশ্বকোষ অসমীয়া ভাষাত সৃষ্টি কৰা সুদূৰপ্ৰসাৰী চিন্তাধাৰাৰ ব্যক্তিসকলক এই চেগতে শঁলাগিছোঁ।ইয়ে ভাষাটোৰ উন্নতিৰ হকে কাম কৰিবলৈ অনাগত দিনত নৱপ্ৰজন্মৰ বাটকটীয়া হিচাপে কাৰ্য সম্পাদন কৰিব বুলি মই বিশ্বাসী। বৰ্তমান সময়ত ইংৰাজী ভাষাক অতি মৰ্যদাপূৰ্ণ উচ্চ ভাষা বুলি গণ্য কৰি প্ৰশাসন, অফিচ-কাছাৰী তথা কাৰিকৰী শিক্ষাৰ মাধ্যম হিচাপে ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰা হয়। অভিজাত্য প্ৰকাশৰ বাহক ৰূপেও ইংৰাজী ভাষা ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায়। এনে এক স্থলত আইৰ মুখৰ সুৱদী-সুৰীয়া অসমীয়া ভাষাটোৰ হিতাৰ্থে যৎকিঞ্চিৎ কৰিব পাৰিলে তাতেই মই মোৰ জীৱনৰ সাৰ্থকতা বিচাৰি পাম। শেষত কʼব বিচাৰিম মে অসম তথা অসমীয়া ভাষা-সংস্কৃতিক অঙ্কীয় পৃথিৱীৰ মানসপটত প্ৰতিষ্ঠাৰ্থে 'অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া'ৰ সক্ৰিয় সদস্যসকলৰ সুদীৰ্ঘদিনীয়া নিৰলস প্ৰচেষ্টাত হাত উজান দিবলৈ পাই মই সুখী হৈছোঁ। ধন্যবাদ। –[[সদস্য:চন্দ্ৰিমা ৰাভা|চন্দ্ৰিমা ৰাভা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:চন্দ্ৰিমা ৰাভা|বাৰ্তা]]) 00:43, 28 August 2022 (ইউ.টি.চি.) 1gw71o14rc7qcpcfq3brm151o6klzt9 331745 331744 2022-08-28T02:00:13Z Chiring chandan 4464 wikitext text/x-wiki '''স'''ৰ্বপ্ৰথমে অগ্ৰজসকলক সশ্ৰদ্ধ প্ৰণিপাত জনাইছোঁ। [[সদস্য:কুলধৰ ৰাভা|কুলধৰ ৰাভা]] মামাৰ পৰা 'ৱিকি'ৰ বিষয়ে শুনি কিছুদিন আগত আপাহতে অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত একাউণ্ট এটা খুলিছিলোঁ। 'ৱিকিপিডিয়া' আৰু 'ৱিকিউৎস'ৰ পাৰ্থক্য বুজাই দিয়াৰ পৰা আদি কৰি সম্পাদনা কৰালৈকে তেখেতেই মোক পাৰ্যমানে সহায় কৰি আহিছে। ইয়াৰ পূৰ্বে 'ৱিকি' সম্পৰ্কে মোৰ কোনো স্পষ্ট ধাৰণা নাছিল। এই ক্ষেত্ৰখনৰ সৈতে চিনাকি কৰাই দিয়া বাবে মই তেখেতৰ ওচৰত চিৰকৃতজ্ঞ। এতিয়াও শিকিবলগীয়া কথা সৰহ। লাহে লাহে শিকি-বুজি যাবলৈ যত্ন কৰিম। ভৱজিৎ বায়ন প্ৰণীত 'অসমীয়া সাহিত্যৰ বুৰঞ্জী' আৰু ড° ৰমেশ পাঠক প্ৰণীত 'অসমীয়া ভাষাৰ ইতিহাস'ত দাঙি ধৰা তথ্য অনুসৰি খ্ৰীষ্টীয় তৃতীয় শতাব্দী মানৰ ভিতৰত ভাৰতৰ বিভিন্ন অঞ্চলত গঢ় লৈ উঠা পাঁচ প্ৰকাৰৰ প্ৰাকৃতৰ ভিতৰত প্ৰধানতঃ মাগধী প্ৰাকৃতৰ পৰা অসমীয়া ভাষাৰ সৃষ্টি হৈছে।উদ্ভৱ কালৰ পৰা ক্ৰমবিৱৰ্তনৰ মাজেদি আহি অসমীয়া ভাষাই আজিৰ ৰূপ লাভ কৰে। ইতিহাসে ঢুকি নোপোৱা কালৰো বাৰ্তাবাহক কোনো এটা ভাষা প্ৰাণৱন্ত হৈ থাকে ভাষাটোক চৰ্চা কৰা লোকসকলৰ মাজত। বিশ্বায়নৰ যুগত তথ্য-প্ৰযুক্তিয়ে ইন্ধন হিচাপে কাম কৰিছে। এই তথ্য-প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰি 'ৱিকি'ৰ দৰে এক মুক্ত বিশ্বকোষ অসমীয়া ভাষাত সৃষ্টি কৰা সুদূৰপ্ৰসাৰী চিন্তাধাৰাৰ ব্যক্তিসকলক এই চেগতে শঁলাগিছোঁ।ইয়ে ভাষাটোৰ উন্নতিৰ হকে কাম কৰিবলৈ অনাগত দিনত নৱপ্ৰজন্মৰ বাটকটীয়া হিচাপে কাৰ্য সম্পাদন কৰিব বুলি মই বিশ্বাসী। বৰ্তমান সময়ত ইংৰাজী ভাষাক অতি মৰ্যদাপূৰ্ণ উচ্চ ভাষা বুলি গণ্য কৰি প্ৰশাসন, অফিচ-কাছাৰী তথা কাৰিকৰী শিক্ষাৰ মাধ্যম হিচাপে ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰা হয়। অভিজাত্য প্ৰকাশৰ বাহক ৰূপেও ইংৰাজী ভাষা ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায়। এনে এক স্থলত আইৰ মুখৰ সুৱদী-সুৰীয়া অসমীয়া ভাষাটোৰ হিতাৰ্থে যৎকিঞ্চিৎ কৰিব পাৰিলে তাতেই মই মোৰ জীৱনৰ সাৰ্থকতা বিচাৰি পাম। শেষত কʼব বিচাৰিম মে অসম তথা অসমীয়া ভাষা-সংস্কৃতিক অঙ্কীয় পৃথিৱীৰ মানসপটত প্ৰতিষ্ঠাৰ্থে 'অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া'ৰ সক্ৰিয় সদস্যসকলৰ সুদীৰ্ঘদিনীয়া নিৰলস প্ৰচেষ্টাত হাত উজান দিবলৈ পাই মই সুখী হৈছোঁ। ধন্যবাদ। –[[সদস্য:চন্দ্ৰিমা ৰাভা|চন্দ্ৰিমা ৰাভা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:চন্দ্ৰিমা ৰাভা|বাৰ্তা]]) 00:43, 28 August 2022 (ইউ.টি.চি.) gm5vcfbsjhnguek68chq0c7mw1rk5rt 0 83078 331749 2022-08-28T06:36:30Z Ooarii 27989 "[[:en:Special:Redirect/revision/1106940622|Pure Land Buddhism]]" পৃষ্ঠাৰ পাতনি অনুচ্ছেদটো অনুবাদ কৰি সৃষ্টি কৰা হৈছে wikitext text/x-wiki == শুদ্ধভূমি বৌদ্ধধৰ্ম == [[File:Amitabha_Buddha_and_Bodhisattvas.jpeg|thumb|275x275px|অমিতাভ আৰু তেওঁৰ পৰিচাৰক বোধিসত্ত্বসকল অবলোকিতেশ্বৰ (সোঁফালে) আৰু মহাস্থামপ্ৰাপ্ত (বাওঁফালে)]] '''শুদ্ধভূমি বৌদ্ধধৰ্ম''' ([[চীনা ভাষা|চীনা]]: 淨土宗; পিন্য়িন: Jìngtǔzōng; জাপানীজ: 浄土仏教, ৰোমান: Jōdo bukkyō; [[কোৰীয় ভাষা|কোৰিয়ান]]: 정토종; ৰোমান: Jeongto-jong, ইংৰাজীত ইয়াক আমিডিজম বুলিও কোৱা হয়), হৈছে [[মহাযান|মহাযান বৌদ্ধধৰ্মৰ]] এক বহল শাখা যিয়ে বুদ্ধৰ বুদ্ধ-ক্ষেত্ৰ বা বিশুদ্ধ ভূমিত পুনৰ্জন্ম লাভ কৰাত মনোনিৱেশ কৰে।<ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9007174/Amidism Amidism, Britannica Online Encyclopedia]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20080511074509/http://www.bartleby.com/65/pu/PureLand.html Amidism The Columbia Encyclopedia]</ref> ই পূব এছিয়াৰ বৌদ্ধধৰ্মৰ অন্যতম ব্যাপক পৰম্পৰা। চাৰ্লচ বি. জ'নছৰ মতে, "শুদ্ধভূমি চীনা, জাপান আৰু কোৰিয়াত বৌদ্ধধৰ্মৰ প্ৰধান ৰূপ।" [[চীনা বৌদ্ধধৰ্ম|চীনা বৌদ্ধ]]ধৰ্মত, এই পৰম্পৰা কেতিয়াবা প্ৰতিষ্ঠানগত অৰ্থত zōng (সম্প্রদায়) বুলি কোৱা হয়, কিন্তু ঐতিহাসিকভাৱে ইয়াক সাধাৰণতে "ধর্ম-দুৱাৰখন" (fǎmén 法門) বুলি বৰ্ণনা কৰা হয়, ই বৌদ্ধিক অনুশীলনৰ এটা পদ্ধতিৰ কথা উল্লেখ কৰে। জাপানী বৌদ্ধ ধৰ্মত এই শব্দটোৱে অধিক সাধাৰণভাৱে নিৰ্দিষ্ট প্ৰতিষ্ঠানসমূহক বুজায়।<ref name=":21">Jones, Charles B. (2019) ''Chinese Pure Land Buddhism, Understanding a Tradition of Practice,'' pp. 10-12. University of Hawai‘i Press / Honolulu.</ref> তিব্বতীয় বৌদ্ধ ধৰ্মত, বৌদ্ধক্ষেত্ৰখনত পুনৰ্জীৱনৰ উদ্দেশ্যৰে প্ৰাৰ্থনা আৰু অনুশীলন এক জনপ্ৰিয় ধৰ্মীয় দিশ, বিশেষকৈ সাধাৰণ লোকৰ মাজত।<ref name=":39">Payne, Richard Karl; Tanaka, Kenneth Kazuo (2004). ''Approaching the Land of Bliss: Religious Praxis in the Cult of Amitabha'', p. 17. University of Hawaii Press.</ref> শুদ্ধভূমি হৈছে এক পৰম্পৰা য'ত মূলতঃ বুদ্ধৰ "শুদ্ধ ভূমি" বা বুদ্ধ-ক্ষেত্র পুনৰ্জীৱনৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়, যি সাধাৰণতে বুদ্ধৰ প্ৰভাৱৰ ক্ষেত্ৰ।<ref name=":10">Williams, Paul (2008). ''Mahāyāna Buddhism: The Doctrinal Foundations 2nd Edition,'' p. 215. Routledge.</ref> কিছুমান বুদ্ধক্ষেত্ৰ পূৰ্ণ বুদ্ধত্বৰ বাবে আধ্যাত্মিক প্ৰশিক্ষণৰ বাবে উত্তম স্থান বুলি গণ্য কৰা হয়, কিয়নো বুদ্ধই এই উদ্দেশ্যৰ বাবে ইয়াক সহানুভূতিৰে "প্ৰীষ্কাৰ কৰিছে" আৰু যিহেতু এই ক্ষেত্ৰসমূহত, এজন ব্যক্তিয়ে মুখামুখি বুদ্ধক সাক্ষাৎ কৰিব পাৰে আৰু তেওঁলোকৰ তলত অধ্যয়ন কৰিব পাৰে।<ref name=":10" /> যিহেতু এই বৌদ্ধ-ক্ষেত্ৰসমূহৰ ভিতৰত এটাত (আমাৰ যুগৰ দুৰ্নীতিগ্ৰস্ত স্বভাৱৰ বাবে) জ্ঞান লাভ কৰাটো বহুত সহজ, গতিকে বহুতো মহাযান বৌদ্ধই এনে ঠাইত পুনৰ জন্ম লাভ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে।<ref name="Williams, Paul 2008 p. 216">Williams, Paul (2008). ''Mahāyāna Buddhism: The Doctrinal Foundations 2nd Edition,'' p. 216. Routledge.</ref> বৰ্তমান সৰ্বাধিক প্ৰচলিত শুদ্ধ ভূমি হৈছে অমিতাভত, যাক সুখাৱতী, "সন্তুষ্টিৰ ভূমি" বুলি কোৱা হয়।<ref name="Jones, Charles B. 2019 pp. 33">Jones, Charles B. (2019) ''Chinese Pure Land Buddhism, Understanding a Tradition of Practice,'' pp. 33. University of Hawai‘i Press / Honolulu.</ref> মহাযান বৌদ্ধসকলেও অন্যান্য শুদ্ধভূমিত পুনৰ জন্ম লাভৰ আকাংক্ষা কৰিব পাৰে, যেনে অক্ষোভ্য আৰু ভৈষজ্যগুৰুৰ বুদ্ধক্ষেত্ৰ (যদিও এইটো অধিক বিৰল)।<ref name=":42">Nattier, Jan. ''The Realm of Aksobhya: A Missing Piece in the History of Pure Land Buddhism.'' Journal of the International Association of Buddhist Studies Volume 23 Number 1 2000.</ref> তিব্বতী বৌদ্ধ ধৰ্মত অনুগামীসকলে পদ্মসম্ভৱৰ দৰে অন্যান্য বিশুদ্ধ ভূমিৰ প্ৰতিও আকাংক্ষা কৰিব পাৰে। যদিও শুদ্ধভূমি পৰম্পৰাত বুদ্ধসকলক পূজা কৰা হয় আৰু ত্ৰাণকৰ্তা হিচাপে দেখা যায়, তথাপিও এই পৰম্পৰাটোৱে নিজকে ঈশ্বৰবাদী ধৰ্মৰ পৰা স্পষ্টভাৱে পৃথক কৰে, কিয়নো ইয়াৰ শিপা বুদ্ধত্ব আৰু বোধিসত্ত্বৰ ধ্ৰুপদী মহাযান বুজাবুজিৰ লগতে বৌদ্ধ ধৰ্মৰ শূন্যতা আৰু কেৱলমন মতবাদত আছে।<ref name="Inagaki-xiv">Inagaki, Hisao. ''The Three Pure Land Sutras.'' 2003. p. xiv</ref><ref name=":8">Harrison, Paul M. ''Buddhanusmrti in the pratyutpanna-Buddha-sammukhavasthita-samadhi-sutra.'' ''Journal of Indian Philosophy'' 6 (1):35-57 (1978).</ref> শুদ্ধভূমিমুখী পদ্ধতি আৰু ধাৰণাসমূহে [[চীন]], [[জাপান]], [[দক্ষিণ কোৰিয়া|কোৰিয়া]], [[হিমালয়]] আৰু [[তিব্বত স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল|তিব্বতৰ]] দৰে অন্তৰ্গত এছিয়াৰ অঞ্চলৰ মহাযান বৌদ্ধ পৰম্পৰাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উপাদান গঠন কৰে "শুদ্ধভূমি বৌদ্ধধৰ্ম" শব্দটো পৰম্পৰাৰ অনুশীলন আৰু মুক্তিশাস্ত্ৰ দুয়োটাকে বৰ্ণনা কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যিটোক "বিশুদ্ধ ভূমিৰ পৰম্পৰা" বা "বিশুদ্ধ ভূমিৰ শিক্ষা" (আৰু সমগ্ৰ মহাযান বৌদ্ধ ধৰ্মত পোৱা যায়), লগতে বিভিন্ন পৃথক বিশুদ্ধ বুলি ভালদৰে বুজিব পাৰি ভূমি পন্থা যিয়ে একান্তভাৱে বিশুদ্ধ ভূমিৰ প্ৰথাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।<ref>{{Cite book|last=Woodhead|first1=Linda|title=Religions in the Modern World: Traditions and Transformations|date=2016|publisher=Routledge|edition=3rd|page=142}}</ref> চাৰ্লছ বি জ’নৰ মতে পূব এছিয়াৰ বিশুদ্ধ ভূমি পৰম্পৰাৰ আটাইতকৈ স্বকীয় বৈশিষ্ট্যটো হ’ল, “ই অ-অভিজাত বা আনকি নৈতিকভাৱে দুষ্ট লোকসকলক এনে এটা লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ সুযোগ প্ৰদান কৰিছিল যিটো নিজেই বৌদ্ধত্ব লাভৰ সমান আছিল: পুনৰ্জন্মত বুদ্ধ অমিতাভৰ বিশুদ্ধ ভূমি, তেওঁলোকৰ সঞ্চিত কৰ্মৰ পৰা স্বাভাৱিক কাম কৰাক আওকাণ কৰা, সংসাৰৰ পৰা পলায়ন কৰা আৰু অপ্ৰত্যাৱৰ্তনৰ পৰ্যায়।"<ref name=":24">Jones, Charles B. (2019) ''Chinese Pure Land Buddhism, Understanding a Tradition of Practice,'' pp. 31. University of Hawai‘i Press / Honolulu.</ref> পূব এছিয়াৰ বৌদ্ধধৰ্মত শুদ্ধভূমি পৰম্পৰাৰ তিনিটা প্ৰাথমিক পাঠ ("তিনি শুদ্ধভূমি সূত্ৰ") হ'ল দীঘলীয়া সুখাৱতীৱ্যূহ সূত্ৰ (অনন্ত জীৱন সূত্ৰ), অমিতায়ুৰ্ধ্যান সূত্ৰ (চিন্তা সূত্ৰ) আৰু চুটি সুখাৱতীৱ্যূহ সূত্ৰ (অমিতাভ সূত্ৰ)। বিশেষকৈ আদিম চীনা শুদ্ধভূমিৰ বাবে প্ৰত্যুৎপন্ন-সমাধি-সূত্ৰও এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উৎস।<ref>Jones, Charles B. (2019) ''Chinese Pure Land Buddhism, Understanding a Tradition of Practice,'' p. 128. University of Hawai‘i Press / Honolulu.</ref> পূব এছিয়াৰ শুদ্ধভূমি বৌদ্ধধৰ্মই বেছিভাগেই বুদ্ধৰ মননশীলতাৰ অনুশীলনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে, যাক চীনা ভাষাত niànfó (念佛, "বুদ্ধাবৃত্তি", জাপানী: nembutsu, নেম্বুৎছু) বুলি কোৱা হয় আৰু ইয়াৰ লগত অমিতাভৰ নাম আবৃত্তি কৰাটো জড়িত হৈ থাকে (চীনা: Āmítuófó, জাপানী: Amida)।<ref>Jones, Charles B. (2019) ''Chinese Pure Land Buddhism, Understanding a Tradition of Practice,'' p. 1. University of Hawai‘i Press / Honolulu.</ref> কিন্তু শুদ্ধভূমি বৌদ্ধধৰ্মত এনে এক বৃহৎ গোটৰ অনুশীলনও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে যিবোৰ বুদ্ধাবৃত্তিৰ সমান্তৰালভাৱে কৰা হয়। 1qzqgsb2y6a1lu9oueaso9vao7nxj3s 331757 331749 2022-08-28T11:24:19Z -chanakyakdas 23408 wikitext text/x-wiki [[File:Amitabha_Buddha_and_Bodhisattvas.jpeg|thumb|275x275px|অমিতাভ আৰু তেওঁৰ পৰিচাৰক বোধিসত্ত্বসকল অবলোকিতেশ্বৰ (সোঁফালে) আৰু মহাস্থামপ্ৰাপ্ত (বাওঁফালে)]] '''শুদ্ধভূমি বৌদ্ধধৰ্ম''' ([[চীনা ভাষা|চীনা]]: 淨土宗; পিন্য়িন: Jìngtǔzōng; জাপানীজ: 浄土仏教, ৰোমান: Jōdo bukkyō; [[কোৰীয় ভাষা|কোৰিয়ান]]: 정토종; ৰোমান: Jeongto-jong, ইংৰাজীত ইয়াক আমিডিজম বুলিও কোৱা হয়), হৈছে [[মহাযান|মহাযান বৌদ্ধধৰ্মৰ]] এক বহল শাখা যিয়ে বুদ্ধৰ বুদ্ধ-ক্ষেত্ৰ বা বিশুদ্ধ ভূমিত পুনৰ্জন্ম লাভ কৰাত মনোনিৱেশ কৰে।<ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9007174/Amidism Amidism, Britannica Online Encyclopedia]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20080511074509/http://www.bartleby.com/65/pu/PureLand.html Amidism The Columbia Encyclopedia]</ref> ই পূব এছিয়াৰ বৌদ্ধধৰ্মৰ অন্যতম ব্যাপক পৰম্পৰা। চাৰ্লচ বি. জ'নছৰ মতে, "শুদ্ধভূমি চীনা, জাপান আৰু কোৰিয়াত বৌদ্ধধৰ্মৰ প্ৰধান ৰূপ।" [[চীনা বৌদ্ধধৰ্ম|চীনা বৌদ্ধ]]ধৰ্মত, এই পৰম্পৰা কেতিয়াবা প্ৰতিষ্ঠানগত অৰ্থত zōng (সম্প্ৰদায়) বুলি কোৱা হয়, কিন্তু ঐতিহাসিকভাৱে ইয়াক সাধাৰণতে "ধৰ্ম-দুৱাৰখন" (fǎmén 法門) বুলি বৰ্ণনা কৰা হয়, ই বৌদ্ধিক অনুশীলনৰ এটা পদ্ধতিৰ কথা উল্লেখ কৰে। জাপানী বৌদ্ধ ধৰ্মত এই শব্দটোৱে অধিক সাধাৰণভাৱে নিৰ্দিষ্ট প্ৰতিষ্ঠানসমূহক বুজায়।<ref name=":21">Jones, Charles B. (2019) ''Chinese Pure Land Buddhism, Understanding a Tradition of Practice,'' pp. 10-12. University of Hawai‘i Press / Honolulu.</ref> তিব্বতীয় বৌদ্ধ ধৰ্মত, বৌদ্ধক্ষেত্ৰখনত পুনৰ্জীৱনৰ উদ্দেশ্যৰে প্ৰাৰ্থনা আৰু অনুশীলন এক জনপ্ৰিয় ধৰ্মীয় দিশ, বিশেষকৈ সাধাৰণ লোকৰ মাজত।<ref name=":39">Payne, Richard Karl; Tanaka, Kenneth Kazuo (2004). ''Approaching the Land of Bliss: Religious Praxis in the Cult of Amitabha'', p. 17. University of Hawaii Press.</ref> শুদ্ধভূমি হৈছে এক পৰম্পৰা য'ত মূলতঃ বুদ্ধৰ "শুদ্ধ ভূমি" বা বুদ্ধ-ক্ষেত্ৰ পুনৰ্জীৱনৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়, যি সাধাৰণতে বুদ্ধৰ প্ৰভাৱৰ ক্ষেত্ৰ।<ref name=":10">Williams, Paul (2008). ''Mahāyāna Buddhism: The Doctrinal Foundations 2nd Edition,'' p. 215. Routledge.</ref> কিছুমান বুদ্ধক্ষেত্ৰ পূৰ্ণ বুদ্ধত্বৰ বাবে আধ্যাত্মিক প্ৰশিক্ষণৰ বাবে উত্তম স্থান বুলি গণ্য কৰা হয়, কিয়নো বুদ্ধই এই উদ্দেশ্যৰ বাবে ইয়াক সহানুভূতিৰে "প্ৰীষ্কাৰ কৰিছে" আৰু যিহেতু এই ক্ষেত্ৰসমূহত, এজন ব্যক্তিয়ে মুখামুখি বুদ্ধক সাক্ষাৎ কৰিব পাৰে আৰু তেওঁলোকৰ তলত অধ্যয়ন কৰিব পাৰে।<ref name=":10" /> যিহেতু এই বৌদ্ধ-ক্ষেত্ৰসমূহৰ ভিতৰত এটাত (আমাৰ যুগৰ দুৰ্নীতিগ্ৰস্ত স্বভাৱৰ বাবে) জ্ঞান লাভ কৰাটো বহুত সহজ, গতিকে বহুতো মহাযান বৌদ্ধই এনে ঠাইত পুনৰ জন্ম লাভ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে।<ref name="Williams, Paul 2008 p. 216">Williams, Paul (2008). ''Mahāyāna Buddhism: The Doctrinal Foundations 2nd Edition,'' p. 216. Routledge.</ref> বৰ্তমান সৰ্বাধিক প্ৰচলিত শুদ্ধ ভূমি হৈছে অমিতাভত, যাক সুখাৱতী, "সন্তুষ্টিৰ ভূমি" বুলি কোৱা হয়।<ref name="Jones, Charles B. 2019 pp. 33">Jones, Charles B. (2019) ''Chinese Pure Land Buddhism, Understanding a Tradition of Practice,'' pp. 33. University of Hawai‘i Press / Honolulu.</ref> মহাযান বৌদ্ধসকলেও অন্যান্য শুদ্ধভূমিত পুনৰ জন্ম লাভৰ আকাংক্ষা কৰিব পাৰে, যেনে অক্ষোভ্য আৰু ভৈষজ্যগুৰুৰ বুদ্ধক্ষেত্ৰ (যদিও এইটো অধিক বিৰল)।<ref name=":42">Nattier, Jan. ''The Realm of Aksobhya: A Missing Piece in the History of Pure Land Buddhism.'' Journal of the International Association of Buddhist Studies Volume 23 Number 1 2000.</ref> তিব্বতী বৌদ্ধ ধৰ্মত অনুগামীসকলে পদ্মসম্ভৱৰ দৰে অন্যান্য বিশুদ্ধ ভূমিৰ প্ৰতিও আকাংক্ষা কৰিব পাৰে। যদিও শুদ্ধভূমি পৰম্পৰাত বুদ্ধসকলক পূজা কৰা হয় আৰু ত্ৰাণকৰ্তা হিচাপে দেখা যায়, তথাপিও এই পৰম্পৰাটোৱে নিজকে ঈশ্বৰবাদী ধৰ্মৰ পৰা স্পষ্টভাৱে পৃথক কৰে, কিয়নো ইয়াৰ শিপা বুদ্ধত্ব আৰু বোধিসত্ত্বৰ ধ্ৰুপদী মহাযান বুজাবুজিৰ লগতে বৌদ্ধ ধৰ্মৰ শূন্যতা আৰু কেৱলমন মতবাদত আছে।<ref name="Inagaki-xiv">Inagaki, Hisao. ''The Three Pure Land Sutras.'' 2003. p. xiv</ref><ref name=":8">Harrison, Paul M. ''Buddhanusmrti in the pratyutpanna-Buddha-sammukhavasthita-samadhi-sutra.'' ''Journal of Indian Philosophy'' 6 (1):35-57 (1978).</ref> শুদ্ধভূমিমুখী পদ্ধতি আৰু ধাৰণাসমূহে [[চীন]], [[জাপান]], [[দক্ষিণ কোৰিয়া|কোৰিয়া]], [[হিমালয়]] আৰু [[তিব্বত স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল|তিব্বতৰ]] দৰে অন্তৰ্গত এছিয়াৰ অঞ্চলৰ মহাযান বৌদ্ধ পৰম্পৰাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উপাদান গঠন কৰে "শুদ্ধভূমি বৌদ্ধধৰ্ম" শব্দটো পৰম্পৰাৰ অনুশীলন আৰু মুক্তিশাস্ত্ৰ দুয়োটাকে বৰ্ণনা কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যিটোক "বিশুদ্ধ ভূমিৰ পৰম্পৰা" বা "বিশুদ্ধ ভূমিৰ শিক্ষা" (আৰু সমগ্ৰ মহাযান বৌদ্ধ ধৰ্মত পোৱা যায়), লগতে বিভিন্ন পৃথক বিশুদ্ধ বুলি ভালদৰে বুজিব পাৰি ভূমি পন্থা যিয়ে একান্তভাৱে বিশুদ্ধ ভূমিৰ প্ৰথাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।<ref>{{Cite book|last=Woodhead|first1=Linda|title=Religions in the Modern World: Traditions and Transformations|date=2016|publisher=Routledge|edition=3rd|page=142}}</ref> চাৰ্লছ বি জ’নৰ মতে পূব এছিয়াৰ বিশুদ্ধ ভূমি পৰম্পৰাৰ আটাইতকৈ স্বকীয় বৈশিষ্ট্যটো হ’ল, “ই অ-অভিজাত বা আনকি নৈতিকভাৱে দুষ্ট লোকসকলক এনে এটা লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ সুযোগ প্ৰদান কৰিছিল যিটো নিজেই বৌদ্ধত্ব লাভৰ সমান আছিল: পুনৰ্জন্মত বুদ্ধ অমিতাভৰ বিশুদ্ধ ভূমি, তেওঁলোকৰ সঞ্চিত কৰ্মৰ পৰা স্বাভাৱিক কাম কৰাক আওকাণ কৰা, সংসাৰৰ পৰা পলায়ন কৰা আৰু অপ্ৰত্যাৱৰ্তনৰ পৰ্যায়।" <ref name=":24">Jones, Charles B. (2019) ''Chinese Pure Land Buddhism, Understanding a Tradition of Practice,'' pp. 31. University of Hawai‘i Press / Honolulu.</ref> পূব এছিয়াৰ বৌদ্ধধৰ্মত শুদ্ধভূমি পৰম্পৰাৰ তিনিটা প্ৰাথমিক পাঠ ("তিনি শুদ্ধভূমি সূত্ৰ") হ'ল দীঘলীয়া সুখাৱতীৱ্যূহ সূত্ৰ (অনন্ত জীৱন সূত্ৰ), অমিতায়ুৰ্ধ্যান সূত্ৰ (চিন্তা সূত্ৰ) আৰু চুটি সুখাৱতীৱ্যূহ সূত্ৰ (অমিতাভ সূত্ৰ)। বিশেষকৈ আদিম চীনা শুদ্ধভূমিৰ বাবে প্ৰত্যুৎপন্ন-সমাধি-সূত্ৰও এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উৎস।<ref>Jones, Charles B. (2019) ''Chinese Pure Land Buddhism, Understanding a Tradition of Practice,'' p. 128. University of Hawai‘i Press / Honolulu.</ref> পূব এছিয়াৰ শুদ্ধভূমি বৌদ্ধধৰ্মই বেছিভাগেই বুদ্ধৰ মননশীলতাৰ অনুশীলনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে, যাক চীনা ভাষাত niànfó (念佛, "বুদ্ধাবৃত্তি", জাপানী: nembutsu, নেম্বুৎছু) বুলি কোৱা হয় আৰু ইয়াৰ লগত অমিতাভৰ নাম আবৃত্তি কৰাটো জড়িত হৈ থাকে (চীনা: Āmítuófó, জাপানী: Amida)।<ref>Jones, Charles B. (2019) ''Chinese Pure Land Buddhism, Understanding a Tradition of Practice,'' p. 1. University of Hawai‘i Press / Honolulu.</ref> কিন্তু শুদ্ধভূমি বৌদ্ধধৰ্মত এনে এক বৃহৎ গোটৰ অনুশীলনও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে যিবোৰ বুদ্ধাবৃত্তিৰ সমান্তৰালভাৱে কৰা হয়। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} jf9yh84u5hrh2g3rqan876ojmebcl9j