Wikipedia ndswiki https://nds.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:H%C3%B6%C3%B6ftsiet MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Media Spezial Diskuschoon Bruker Bruker Diskuschoon Wikipedia Wikipedia Diskuschoon Bild Bild Diskuschoon MediaWiki MediaWiki Diskuschoon Vörlaag Vörlaag Diskuschoon Hülp Hülp Diskuschoon Kategorie Kategorie Diskuschoon Portal Portal Diskuschoon TimedText TimedText talk Modul Modul Diskussion Gadget Gadget Diskussion Gadget-Definition Gadget-Definition Diskussion 0 9580 992732 928865 2022-08-17T08:15:04Z Eastfrisian 554 /* Boren */ wikitext text/x-wiki De '''14. März''' is de 73. [[Dag]] in’n [[Gregoriaansch Klenner|Gregoriaanschen Klenner]]. In en [[Schaltjohr]] is dat de 74. Dag. {{Navigatschoonsliest Klenner Daag|März}} == Wat an dissen Dag passeert is == === Politik un Gesellschap === * [[1647]]: In [[Ulm]] warrt in’n [[Dörtigjährige Krieg|Dörtigjährigen Krieg]] twüschen [[Bayern]], [[Köln]], [[Frankriek]] un [[Sweden]] een [[Wapenstillstand]] afmaakt. * [[1800]]: Luigi Barnaba Niccolò Maria Chiaramonti wurrd to'n Paapst wählt un gifft sück de Naam [[Pius VII.]] * [[1884]]: Op de [[Telegrafenkonferenz]] in Paris warrt besloten, wie op de [[Seekaabel]]s oppasst warrn schall. * [[1920]]: [[Volksafstimmen]] in dat tweete Rebeet von Noordsleswig: 80 % von de Lüüd wüllt bi Düütschland blieven. * [[1937]]: Paapst [[Pius XI.]] grippt in sien [[Enzyklika]] ''[[Mit brennender Sorge]]'' de Politik von de [[Nationalsozialisten]] an. * [[1945]]: De Stadt [[Zweibrücken]] warrt von de [[Royal Air Force]] bombadeert un dorbi to 98 % kaputt maakt. * [[1960]]: De [[Bunnskanzler (Düütschland)|Bunnskanzler]] [[Konrad Adenauer]] dröppt sik in New York, USA, mit den israelsch Staatsbass [[David Ben Gurion]]. * [[1970]]: In [[Osaka]], Japan, warrt de eerste [[Weltutstellen]] in Asien open maakt. === Weertschap === * [[1875]]: De [[Düütsche Rieksbank]] warrt grünnt. === Kunst, Kultur un Bauwark === * [[1787]]: De Oper ''[[Andromeda e Perseo]]'' von [[Michael Haydn]] warrt in [[Soltborg]] uropführt. * [[1889]]: Dat [[Truerspeel]] ''[[Fräulein Julie]]'' von [[August Strindberg]] warrt in [[Kopenhagen]] uropführt. === Katastrophen === * [[1951]]: Bi [[Euskirchen]] gifft dat en Millionenschaden dör een [[Eerdbeven]] mit de [[Magnitude (Seismologie)|Magnitude]] 5,2. 11 Minschen warrt verletzt. * [[1980]]: In Warschau störkt en [[Iljuschin II-62]] bi’t Lannen af: 87 Dode. * [[2006]]: Op [[Hawaii (Eiland)|Hawaii]] starvt 7 Minschen, as de [[Kaloko-Staudamm]] brikt. == Boren == * [[1681]]: [[Georg Philipp Telemann]], düütsch Komponist († [[1767]]) * [[1790]]: [[Ludwig Grimm]], düütsch Maler un Grafiker, hett [[Grimms Märchen]] illusstreert. * [[1804]]: [[Johann Strauß (Vadder)|Johann Strauß]], österrieksch Komponist. * [[1835]]: [[Giovanni Schiaparelli]], italiensch Astronom († [[1910]]) * [[1843]]: [[Umberto I.]], König von Italien. * [[1854]]: [[Paul Ehrlich]], düütsch Chemiker, Mediziner, Forscher, Seroloog un Nobelpriesdräger († [[1915]]) * [[1858]]: [[Arturo Berutti]], argentiensch Opernkomponist († [[1938]]) * [[1871]]: [[Bernhard Winter]], düütsch Maler († [[1964]]) * [[1879]]: [[Albert Einstein]], düütschen Physiker, hett den Nobelpries för Physik kregen († [[1955]]) * [[1886]]: [[Firmin Lambot]], franzöösch Radrennfohrer († [[1964]]) * [[1886]]: [[Karl Wilhelm Lorenz]], düütsch Mathematiker un Astronom († [[1918]]) * [[1905]]: [[Herbert Heinicke]], düütsch Schachmeester († [[1988]]) * [[1921]]: [[Walter Schlüter]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter († [[1989]]) * [[1928]]: [[Frank Frederick Borman]], US-amerikaansch Astronaut * [[1930]]: [[Helga Feddersen]], düütsch Schauspelerin un Kabarettistin. * [[1933]]: [[Cornelius Weiss]], düütsch Wetenschoppler un Politiker * [[1933]]: [[Michael Caine]], britsch Schauspeler * [[1934]]: [[Eugene Andrew Cernan]], US-amerikaansch Astronaut († [[2017]]) * [[1939]]: [[William Benjamin Lenoir]], US-amerikaansch Astronaut († [[2010]]) * [[1941]]: [[Wolfgang Petersen]], düütsch Speelbaas un Filmproduzent († [[2022]]) * [[1945]]: [[Hermann van Veen]], nedderlannsch Schauspeler un Ledermaaker * [[1947]]: [[Billy Crystal]], US-amerikaansch Komiker, Schauspeler un Speelbaas * [[1956]]: [[Johnny Dusbaba]], nedderlannsch Footballspeler * [[1957]]: [[Tad Williams]], US-amerikaansch Schriever * [[1958]]: [[Albert II. (Monaco)|Albert II.]], Fürst von Monaco * [[1968]]: [[Gerd Audehm]], düütsch Radrennfohrer == Storven == * [[1374]]: [[Konrad von Megenberg]], düütsch Schriever. * [[1803]]: [[Friedrich Gottlieb Klopstock]], düütsch Schriever un Dichter (* [[1724]]) * [[1822]]: [[Theodor Grotthuß]], lettsch Physiker un Chemiker. * [[1874]]: [[Johann Heinrich von Mädler]], düütsch Astronom. * [[1883]]: [[Karl Marx]], düütsch Philosoph, Ökomon un Journalist (* [[1818]]) * [[1910]]: [[Johan Vaaler]], norweegsch Utfinner (* [[1866]]) * [[1972]]: [[Alfred Balcke]], düütsch Politiker un Senator in Bremen (* [[1894]]) * [[1973]]: [[Howard Hathaway Aiken]], US-amerikaansch Computer-Entwickler. * [[1975]]: [[Susan Hayward]], US-amerikaansch Schauspelerin. * [[1995]]: [[William Alfred Fowler]], US-amerikaansch Physiker. * [[1997]]: [[Jurek Becker]], düütsch Schriever. * [[2007]]: [[Gareth Hunt]], engelsch Film- un Theaterschauspeler (* [[1942]]) * [[2010]]: [[Peter Graves]], US-amerikaansch Schauspeler (* [[1926]]) * [[2012]]: [[Marcel Rohrbach]], franzöösch Radrennfohrer (* [[1933]]) [[Kategorie:Dag|März 14]] 0acsb36gszhqh9gt4tv38h9sxx1p0n6 0 16554 992733 992208 2022-08-17T08:15:30Z Eastfrisian 554 /* Boren */ wikitext text/x-wiki {{Anner Bedüden|1941 (Film)}} {{Navigatschoonsliest Johr}} == Wat passeert is == === [[Tweete Weltkrieg]] === * [[6. April]]: Düütsche Truppen marscheert in [[Jugoslawien]] in * [[10. April]]: Düütsche Truppem nehmt [[Zagreb]] in * [[17. April]]: [[Kapitulatschoon]] vun Jugoslawien * [[27. April]]: Düütsche Truppen nehmt [[Athen]] in * [[22. Juni]]: „[[Ünnernehmen Barbarossa]]“: Düütsche Truppen överfallt de [[Sowjetunion]] * [[7. Dezember]]: De [[Japan]]ers griept [[Pearl Harbour]] an, ohn dat se de [[USA]] vördem den Krieg verklaart hefft. Vu dor af an maakt de USA bi'n Tweten Weltkrieg mit == Boren == * [[1. Januar]]: [[Martin John Evans]], britisch Genetiker un Nobelpriesdräger * [[5. Januar]]: [[Miyazaki Hayao]], japaansch Speelbaas un Tekner * [[7. Januar]]: [[John Ernest Walker]], britisch Molekularbioloog un Nobelpriesdräger * [[13. Januar]]: [[Pasqual Maragall]], katalaansch Politiker * [[13. Januar]]: [[Walter Rodekamp]], düütsch Footballnatschonalspeler († [[1998]]) * [[15. Januar]]: [[Bodo Räke]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen († [[2004]]) * [[24. Januar]]: [[Daniel Shechtman]], israeelsch Physiker un Nobelpriesdräger * [[26. Januar]]: [[Scott Glenn]], US-amerikaansch Schauspeler * [[4. Februar]]: [[Jiří Raška]], tschechoslowaaksch Skispringer († [[2012]]) * [[10. Februar]]: [[Marc Norman]], US-amerikaansch Dreihbookschriever un Filmproduzent * [[11. Februar]]: [[Rudolf Brunnenmeier]], düütsch Footballnatschonalspeler († [[2003]]) * [[13. Februar]]: [[Sigmar Polke]], düütsch Maler un Fotograf († [[2010]]) * [[16. Februar]]: [[Kim Jong-il]], noordkoreaansch Politiker († [[2011]]) * [[19. Februar]]: [[David Jonathan Gross]], US-amerikaansch Physiker un Nobelpriesdräger * [[10. März]]: [[George Pearson Smith]], US-amerikaansch Bioloog un Nobelpriesdräger * [[14. März]]: [[Wolfgang Petersen]], düütsch Speelbaas un Filmproduzent († [[2022]]) * [[15. März]]: [[McGuinness Flint|Hughie Flint]], britisch Rockmusiker * [[21. März]]: [[Horst Jäcker]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Noordrhien-Westfalen * [[29. März]]: [[Joseph Hooton Taylor Jr.]], US-amerikaansch Astrophysiker un Nobelpriesdräger * [[30. März]]: [[Wolfgang Hofmann (Judoka)|Wolfgang Hofmann]], düütsch Judoka († [[2020]]) * [[31. März]]: [[Faith Leech]], austraalsch Swemmsportlerin († [[2013]]) * [[23. April]]: [[Arie den Hartog]], nedderlannsch Radrennfohrer († [[2018]]) * [[28. April]]: [[Lucien Aimar]], franzöösch Radrennfohrer * [[28. April]]: [[Karl Barry Sharpless]], US-amerikaansch Chemiker un Nobelpriesdräger * [[3. Mai]]: [[Ulrich Faulhaber]], düütsch Schauspeler * [[23. Mai]]: [[Gudrun Vaupel]], düütsch Schauspelerin und Synchroonsnackerin * [[24. Mai]]: [[Bob Dylan]], US-amerikaansch Musiker, Lyriker un Nobelpriesdräger * [[26. Mai]]: [[Cliff Drysdale]], süüdafrikaansch Tennisspeler * [[31. Mai]]: [[Louis José Ignarro]], US-amerikaansch Pharmakoloog un Nobelpriesdräger * [[31. Mai]]: [[William Dawbney Nordhaus]], US-amerikaansch Wertschapswetenschapler un Nobelpriesdräger * [[10. Juni]]: [[Jürgen Prochnow]], düütsch Schauspeler * [[13. Juni]]: [[Frans Verbeeck (Radsportler)|Frans Verbeeck]], belgisch Radrennfohrer * [[20. Juni]]: [[Ulf Merbold]], düütsch Physiker un Ruumfohrer * [[21. Juni]]: [[Lyman Ward (Schauspeler)|Lyman Ward]], kanaadsch Schauspeler * [[25. Juni]]: [[Joachim Regelien]], düütsch Schauspeler * [[30. Juni]]: [[Otto Sander]], düütsch Schauspeler († [[2013]]) * [[1. Juli]]: [[Myron Samuel Scholes]], kanaadsch Wertschapswetenschapler un Nobelpriesdräger * [[12. Juli]]: [[Rainer Beckmann (CDU)|Rainer Beckmann]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen * [[13. Juli]]: [[Luis Alberto Lacalle Herrera]], uruguayisch Politiker un Präsident * [[18. Juli]]: [[Helwin Peter]], düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter * [[20. Juli]]: [[Wladimir Afanassjewitsch Ljachow]], sowjeetsch Kosmonaut († [[2018]]) * [[22. Juli]]: [[Harry Bähre]], düütsch Footballspeler * [[23. Juli]]: [[Hartwig Steenken]], düütsch Springrieder († [[1978]]) * [[29. Juli]]: [[Wolfgang Bittner]], düütsch Schriever * [[2. August]]: [[Jules Alphonse Hoffmann]], franzöösch Bioloog un Nobelpriesdräger * [[4. August]]: [[Kaija Mustonen]], finnisch Iesflinklöperin * [[5. August]]: [[Leonid Denissowitsch Kisim]], sowjeetsch Kosmonaut († [[2010]]) * [[7. August]]: [[Volkert Kraeft]], düütsch Schauspeler un Synchroonsnacker * [[8. August]]: [[Renate Blank]], düütsch Politikerin un Bundsdagsafordnete († [[2021]]) * [[15. August]]: [[Jürgen Dietz]], düütsch Ünnernehmer un Fastnachts-Büttenredner († [[2015]]) * [[25. August]]: [[Angelo Domenghini]], italieensch Footballnatschonalspeler * [[27. August]]: [[Cesária Évora]], kapverdische Morna-Singersche († [[2011]]) * [[30. August]]: [[Ignazio Giunti]], italieensch Formel-1-Rennfohrer († [[1971]]) * [[31. August]]: [[Hubertus Menke]], düütsch Philoloog * [[13. September]]: [[Knut Kiesewetter]], düütschen [[Jazz]]musiker un plattdüütschen Leedermaker († [[2016]]) * [[26. September]]: [[Fiede Kay]], plattdüütsch Singer un Leedermaker († [[2005]]) * [[9. Oktober]]: [[Giancarlo Bercellino]], italieensch Footballnatschonalspeler * [[9. Oktober]]: [[Peter Kohnke]], düütsch Scheetsportler († [[1975]]) * [[10. Oktober]]: [[Jacob Nena]], Politiker ut Mikronesien († [[2022]]) * [[11. Oktober]]: [[Charles Shyer]], US-amerikaansch Filmspeelbaas, Dreihbookschriever un Filmproduzent * [[23. Oktober]]: [[Heinz Pliska]], düütsch Footballspeler * [[30. Oktober]]: [[Theodor Hänsch]], düütsch Physiker un Nobelpriesdräger * [[28. November]]: [[Jesper Thilo]], däänsch Jazzmusiker * [[29. November]]: [[Lothar Emmerich]], düütsch Footballnatschonalspeler († [[2003]]) * [[2. Dezember]]: [[McGuinness Flint|Tom McGuinness]], britisch Rockmusiker * [[9. Dezember]]: [[Wolfgang Danne]], düütsch Ieskunstlöper * [[10. Dezember]]: [[Joachim Kerzel]], düütsch Schauspeler un Synchroonsnacker * [[18. Dezember]]: [[Jan Kowalczyk]], poolsch Springrieder († [[2020]]) * [[22. Dezember]]: [[Michael Stanley Whittingham]], britisch-amerikaansch Chemiker un Nobelpriesdräger * [[25. Dezember]]: [[Guido Reybrouck]], belgisch Radrennfohrer * [[30. Dezember]]: [[Bruno Parma]], jugoslaawsch-sloweensch Schachspeler * [[31. Dezember]]: [[Sarah Miles]], britisch Schauspelerin ===Boren ahn bekannt Datum=== * [[Bobby Falta]], düütsch tatern Jazzmusiker == Storven == * [[11. Januar]]: [[Emanuel Lasker]], düütsch Schachspeler, Mathematiker un Philosph (* [[1868]]) * [[12. Januar]]: [[Edu Snethlage]], nedderlannsch Footballnatschonalspeler (* [[1886]]) * [[2. Februar]]: [[DeLisle Stewart]], US-amerikaansch Astronom (* [[1870]]) * [[18. März]]: [[Henri Cornet]], franzöösch Radrennfohrer (* [[1884]]) * [[7. April]]: [[Lazăr Edeleanu]], rumäänsch Chemiker (* [[1861]]) * [[17. April]]: [[Wilhelm Klußmann]], düütsch Jurist, Banker un Politiker (* [[1863]]) * [[22. Juni]]: [[Ludwig Vörg]], düütsch Bargstieger (* [[1911]]) * [[10. Juli]]: [[Jelly Roll Morton]], US-amerikaansch Jazzmusiker un -komponist (* [[1889]]) * [[26. Juli]]: [[Josephine Siebe]], düütsche Schrieverin * [[14. August]]: [[Paul Sabatier (Chemiker)|Paul Sabatier]], franzöösch Chemiker un Nobelpriesdräger (* [[1854]]) * [[18. August]]: [[Karl-Heinz Paulsen]], düütsch Ozeanograph un Polarforscher (* [[1909]]) * [[18. September]]: [[Gwendoline Eastlake-Smith]], engelsch Tennisspelerin (* [[1883]]) * [[27. September]]: [[Juan Corzo]], kubaansch Schachmeester (* [[1873]]) * [[2. Oktober]]: [[Jef Denyn]], belgisch [[Carillon]]-Speler (* [[1862]]) [[Kategorie:Johr]] [[Kategorie:20. Johrhunnert]] 9s243i81zv48zw36ru0gtfot0o731qa 0 17225 992734 991442 2022-08-17T08:16:24Z Eastfrisian 554 /* Storven */ wikitext text/x-wiki {{Navigatschoonsliest Klenner Daag|August}} == Wat passeert is == * [[30 v. Chr.]]: Mit den Sülvstmoord vun Königin [[Kleopatra VII.|Kleopatra]] geiht dat Riek vun de [[Ptolomäer]]s in [[Ägypten]] unner. Ägypten warrt [[Röömsch Riek|röömsche]] Provinz. * [[1121]]: Ünner jem ehren König [[David IV. (Georgien)|David IV.]] slaht de [[Georgien|Georgiers]] en veel gröttere Armee vun de [[Seldschuken]] un maakt dat tonicht. * [[1877]]: De Astronom [[Asaph Hall]] entdeckt de Marsmaand [[Deimos (Maand)|Deimos]]. == Boren == * [[1883]]: [[Marion Lorne]], US-amerikaansch Schauspelerin († [[1968]]) * [[1902]]: [[Franz Etzel]], düütsch Politiker un Bundsminister († [[1970]]) * [[1922]]: [[Ernst-Otto Schlöpke]], plattdüütsch Schriever († [[2011]]) * [[1930]]: [[Bernhard Brinkert]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Noordrhien-Westfalen († [[2015]]) * [[1944]]: [[Francesco Morini]], italieensch Footballnatschonalspeler († [[2021]]) * [[1945]]: [[Sparks (Musikgrupp)|Ron Mael]], US-amerikaansch Popmusiker * [[1954]]: [[François Hollande]], franzöösch Politiker un Präsident * [[1957]]: [[Isaach de Bankolé]], franzöösch Schauspeler * [[1971]]: [[Pete Sampras]], US-amerikaansch Tennisspeler * [[1973]]: [[Mark Iuliano]], italieensch Footballnatschonalspeler * [[1982]]: [[Even Wetten]], norweegsch Iesflinklöper == Storven == * [[30 v. Chr.]]: [[Kleopatra VII.]], Königin vun Ägypten * [[1612]]: [[Giovanni Gabrieli]], italieensch Komponist (* [[1557]]) * [[1689]]: [[Innozenz XI.]], Paapst (* [[1611]]) * [[1849]]: [[Albert Gallatin]], US-amerikaansch Politiker (* [[1761]]) * [[1900]]: [[Wilhelm Steinitz]], öösterrieksch-US-amerikaansch Schachspeler un -weltmeester (* [[1836]]) * [[1955]]: [[Thomas Mann]], düütsch Schriever un Nobelpriesdräger (* [[1875]]) * [[1955]]: [[James Batcheller Sumner]], US-amerikaansch Chemiker un Nobelpriesdräger (* [[1887]]) * [[1983]]: [[Franz Radziwill]], düütsch Maler (* [[1895]]) * [[1990]]: [[Harry Leahey]], US-amerikaansch Jazzmusiker (* [[1935]]) * [[1994]]: [[Gene Cherico]], US-amerikaansch Jazzmusiker (* [[1935]]) * [[1997]]: [[Gösta Bohman]], sweedsch Politiker un Minister (* [[1911]]) * [[1998]]: [[Gilles Terral]], franzöösch Lepidopteroloog (* [[1943]]) * [[2022]]: [[Wolfgang Petersen]], düütsch Speelbaas un Filmproduzent (* [[1941]]) [[Kategorie:Dag|August 12]] 8pop8ppll7p34vbl2jvxu7044b9nt2y 10 17775 992729 992418 2022-08-17T06:47:44Z Slomox 125 wikitext text/x-wiki {{#if: {{{mitBild|}}}| [[Bild:Uwe Seeler – Tag der Legenden 2016 03.jpg|duum|120px|Uwe Seeler 2016]] }} * 12. August: [[Wolfgang Petersen]], düütschen Speelbaas * 30. Juli: [[Nichelle Nichols]], US-amerikaansche Schauspelerin * 26. Juli: [[James Lovelock]], brietschen Wetenschopper * 21. Juli: [[Uwe Seeler]], düütschen Footballspeler <noinclude> ---- Regeln för dat Opnehmen vun Lüüd in disse Vörlaag: * De Vörlaag schall de wichtigsten Lüüd wiesen, de den lesten Maand (so üm un bi) doodbleven sünd. * Schöölt jümmer so dree bet fief Lüüd wesen, de dor binnen staht. * Dor schöölt nich all Lüüd rin. Schöölt man so bekannt wesen, dat meist jeder den Naam kennen deit. Oder dat schöölt wichtige Lüüd ut de plattdüütsche Kultur wesen. [[Kategorie:Wikipedia:Textvörlaag]] </noinclude> syogig4dvmtmq5oo2cw1fcmjwkbyt0u 0 28474 992724 919956 2022-08-16T20:06:00Z 80.137.174.78 wikitext text/x-wiki [[Bild:Wolfgang Petersen.jpg|thumb|Wolfgang Petersen, 2006]] '''Wolfgang Petersen''' (* [[14. März]] [[1941]] in [[Emden]], [[Düütschland]]; † [[12. August]] [[2022]] in [[Brentwood (Los Angeles)|Brentwood]], [[Kalifornien]]<ref>{{Internetquelle |autor=Mike Fleming |url=https://deadline.com/2022/08/wolfgang-petersen-dead-director-perfect-storm-das-boot-air-force-one-1235093543/ |titel=Director Wolfgang Petersen Dies At 81; Hollywood Star Rose After ‘Das Boot’ To Include Blockbusters ‘The Perfect Storm,’ ‘Air Force One’ & ‘In The Line Of Fire’ |werk=deadline.com |datum=2022-08-16 |sprache=en-US |abruf=2022-08-16}}</ref>) weer en düütschen Film[[speelbaas]] un [[Filmproduzent]]. He hett ok bi eenige vun sien Filmen an’t Dreihbook mitarbeit. == Biografie == === Kindheit, Jöögd un eerste Arbeiten as Speelbaas === Petersen is to de Tiet vun’n [[Tweete Weltkrieg|Tweeten Weltkrieg]] in [[Mekelnborg]] opwassen. Dorna sünd sien Öllern toeerst wedder torüch na Emden togen, 1950 denn aver na [[Hamborg-Bramfeld]]. He hett al to sien Schooltiet op de [[Gelehrtenschool vun’t Johaneum]] mit en [[8-mm-Kamera]] eerste Filmen dreiht. Sien eerste Arbeit as Speelbaas hett Petersen an’t [[Ernst Deutsch Theater|Junge Theater]] in [[Hamborg]] maakt, woneem he Speelbaas bi verscheden Kinneropföhren weer. Blangento hett he ok as [[Helpsmann vun’n Speelbaas]] un as [[Schauspeler]] arbeit un en Schauspeelschool besöcht. 1965 hett he en Studium vun de [[Theaterwetenschop]] in Hamborg un [[Berlin]] anfungen. In dat Johr hett he ok ’n lütte Rull in de Feernsehreeg [[Raumpatrouille]] speelt. Dat Johr dorop wessel he an de [[Düütsche Film- un Feernsehakademie Berlin]] un hett as Studienarbeiten en poor [[Kortfilm]]en dreiht (dorünner ''Der Eine – Der Andere'' un ''Ich nicht''). As Afslussarbeit legg he 1969 den Film ''Ich werde dich töten'' vör. Wiel de Tiet hett he blangento noch wietere Theaterstücken in Hamborg inszeneert. === Loopbahn in Düütschland === Af 1971 hett Petersen för’t Feernsehn arbeit un hett ünner annern för den [[Noorddüütsch Rundfunk|NDR]] söss Folgen vun de Feernsehkrimireeg [[Tatort]] un för den [[WDR]] ''(Van der Valk und die Reichen)'' un annere Produkschonen dreiht. De Tatort-Folg ''Reifezeugnis'' mit [[Nastassja Kinski]] un [[Christian Quadflieg]] is bit hüüt een vun de spoodrieksten Tatortfilmen, de je dreiht worrn sünd. 1973/74 künn he sien eersten Film för’t Kino ümsetten, neemlich ''Einer von uns beiden''. Bi’t Besetten vun de Filmkru hett he en teemlich fasten Stamm vun Mitarbeiters tosamenstellt, dorünner [[Jörg-Michael Baldenius]] as [[Kameramann]], den Schauspeler [[Jürgen Prochnow]] und [[Klaus Doldinger]] as [[Komponist]] för de Filmmusik. De Film ''De Konsequenz'' löös 1977 en Schandal ut, as sik de [[Bayerisch Rundfunk|BR]] ut de Överdrägen utschalt hett. De Senner weer dorvun övertüügt, dat dat Thema [[Homosexualität]] nix för jemehr Tokiekers weer. Korte Tiet later weer de Film in de Kinos to sehn. 1980 geev de Produkschoonsfirma [[Bavaria Film]] an Petersen den Opdrag, de Regie to de Grootprodukschoon ''Das Boot'' to föhren, de sik vör allen in de [[USA]] to’n Kassenhauer entwickelt hett. ''Das Boot'' weer dor de bit to de Tiet spoodriekste frömdsprakige Film. In Düütschland weer de Film bi sien Eerstopföhren mit 2,3 Millionen Tokiekers toeerst ehr middelmatig spoodriek. Dör de wedderhollen Opföhren un de Utstrahlen vun de Feernsehfaten is dat de bekanntste düütsche Film vun all Tieten worrn. Na dissen eersten groten Spood hett Petersen mit en [[Budget]] vun mehr as 50 Millionen DM ''Die unendliche Geschichte'' as de düerste düütsche Produkschoon na’n Krieg dreiht. === Loopbahn in Hollywood === Na sien Spood künn Petersen denn ok in [[Hollywood]] Foot faten. Sien eerste Arbeit dor weer 1984 de Science-Fiction-Film ''Enemy Mine''. Twee Johren later is Petersen na [[Los Angeles]] ümtogen un hett dor wietere Filmen för den internatschonalen Markt ümsett un [[Blockbuster (Filmgewarf)|Blockbuster]] utklamüstert as to’n Bispeel ''Shattered'', ''In the Line of Fire'', ''Outbreak'', ''Air Force One'', ''The Perfect Storm'', ''Troy'' un annere. He hett bit hüüt söss Filmen mit Inspeelresultaten vun mehr as 100 Millionen US-Dollar ([[Blockbuster (Filmgewarf)|Blockbuster]]) in de Kinos bröcht. Inflatschoonsbereinigt sogor söven, vun wegen, dat ''Das Boot'' den ok dorto höört. == Filmografie (Utwahl) == {| class="Tabell sortable" border="1" cellspacing="0" |- align="left" style="align:center" ! Johr ! Titel ! Funkschoon |- | 1965 | Stadt auf Stelzen, Opteken vun’t Lessing-Theater, Hamborg | Speelbaas |- | 1966/67 | [[Der Eine – der andere]], Kortfilm | Speelbaas<br />Dreihbook |- | 1968 | [[Die Rote Fahne]] | Speelbaas |- | 1970/71 | [[Ich werde dich töten]] | Speelbaas |- | 1971-77 | [[Tatort]], Feernsehfolgen | Speelbaas |- | 1972 | [[Anna und Toto]], Feernsehn | Speelbaas |- | 1973 | [[Smog (Film)|Smog]], Feernsehn | Speelbaas |- | 1974 | [[Einer von uns beiden]] | Speelbaas |- | 1974 | [[Aufs Kreuz gelegt]], Feernsehn | Speelbaas |- | 1976 | [[Vier gegen die Bank]], Feernsehn | Speelbaas<br />Dreihbook |- | 1977 | [[Planübung]], Feernsehn | Speelbaas<br />Dreihbook |- | 1977 | [[Die Konsequenz]] | Speelbaas<br />Dreihbook |- | 1978 | [[Schwarz und weiß wie Tage und Nächte]], Feernsehn | Speelbaas |- | 1981 | [[Das Boot]] | Speelbaas<br />Dreihbook |- | 1984 | [[Die unendliche Geschichte (Film)|Die unendliche Geschichte]] | Speelbaas<br />Dreihbook |- | 1985 | [[Enemy Mine]]<br />dt.: ''Enemy Mine – Geliebter Feind'' | Speelbaas |- | 1991 | [[Shattered (Film)|Shattered]]<br />dt.: ''Tod im Spiegel'' | Speelbaas<br />Produzent<br />Dreihbook |- | 1993 | [[In the Line of Fire]]<br />dt.: ''In the Line of Fire – Die zweite Chance'' | Speelbaas<br />Produzent |- | 1995 | [[Outbreak]]<br />dt.: ''Outbreak – Lautlose Killer'' | Speelbaas<br />Produzent |- | 1997 | [[Air Force One (Film)|Air Force One]] | Speelbaas<br />Produzent |- | 1997 | [[Red Corner]]<br />dt.: ''Red Corner – Labyrinth ohne Ausweg'' | Produzent |- | 1999 | [[Instinct]]<br />dt.: ''Instinkt'' | Produzent |- | 1999 | [[Bicentennial Man]]<br />dt.: ''Der 200 Jahre Mann'' | Produzent |- | 2000 | [[The Perfect Storm (Film)|The Perfect Storm]]<br /> dt.: ''Der Sturm'' | Speelbas<br />Produzent |- | 2001 | [[The Agency]], Feernsehreeg<br />dt.: ''The Agency – Im Fadenkreuz der C.I.A.'' | Produzent |- | 2004 | [[Troy (Film)|Troy]]<br />dt.: ''Troja'' | Speelbas<br />Produzent |- | 2006 | [[Poseidon (Film)|Poseidon]] | Speelbas<br />Produzent |} == Utteken un Filmpriesen == Wolfgang Petersen weer opstunns veerteihn mol för Filmpriesen nomineert, dorünner ok tweemol för den ''[[Oscar]]'', den he aver nich winnen künn. Wunnen hett he bit vundaag (na IMDb, Februar 2009) söven Priesen: * 1974: den ''[[Düütsche Filmpries|Düütschen Filmpries in Gold]]'' in de Kategorie ''Sünnere Enkeltleistung vun en ne’en Speelbaas'' för ''Einer von uns beiden''. * 1984: den ''[[Bambi (Filmpries)|Bambi]]''. * 1986: den ''[[Antennae II Award]]'' för ''Enemy Mine''. * 1986: den ''[[C.S.T. Award]]'' för ''Enemy Mine''. * 1995: den ''[[Bambi (Filmpries)|Bambi]]'' in de Kategorie ''Internatschonal Film''. * 1997: den ''[[Bambi (Filmpries)|Bambi]]'' in de Kategorie ''Speelbaas'' för ''Air Force One''. * 2001: den ''[[ShoWest Award]]'' as ''Best Speelbaas vun’t Johr''. == Literatur == * [[CineGraph]] – Nakieksel to’n düütschsprakigen Film (Blöödsammlung), B1-B6, F1-F22, E1-E22. * Deutsches Filminstitut/Deutsches Filmmuseum: Das Boot. Auf der Suche nach der Crew der U96. Henschel Verlag 2006, ISBN 3-89487-550-X == Weblenken == * [http://d-nb.info/gnd/118874292 Literatur vun un över Wolfgang Petersen] in de [[Düütsch Natschonalbökeree|Düütschen Natschonalbökeree]] * {{IMDb|PID=0000583}} * Wolfgang Petersen över Leven un Wark op [http://podster.de/episode/563466/download/2008_03_18_00_00_55_podcaststarsundhitswolfgangpet_a.mp3 Bayern3 Stars & Hits.] Moderater: Thorsten Otto * [http://www.insidekino.com/SP/SPDIR/SPPetersenWolfgang.htm Starpower Wolfgang Petersen] – Box-Office-Resultaten vun Petersens Filmen (hoochdüütsch) * [http://www.film-zeit.de/home.php?action=result&sub=person&info=long&person_id=4525 Biografie op film-zeit.de] (hoochdüütsch) * [http://www.djfl.de/entertainment/stars/w/wolfgang_petersen.html Dirk Jasper Filmstarlexikon: Wolfgang Petersen] (hoochdüütsch) * [http://www.germanhollywood.com/petersen.html The German-Hollywood Connection: Wolfgang Petersen – From Hamburg to Hollywood] (engelsch) {{DEFAULTSORT:Petersen, Wolfgang}} [[Kategorie:Mann]] [[Kategorie:Börger von Düütschland]] [[Kategorie:Speelbaas]] [[Kategorie:Filmproduzent]] [[Kategorie:Dräger vun’t Bundsverdeenstkrüüz]] [[Kategorie:Boren 1941]] cpkdk4cme8xz4q4a33xr1peh4o5fgni 992730 992724 2022-08-17T06:48:40Z Slomox 125 wikitext text/x-wiki [[Bild:Wolfgang Petersen.jpg|thumb|Wolfgang Petersen, 2006]] '''Wolfgang Petersen''' (* [[14. März]] [[1941]] in [[Emden]], [[Düütschland]]; † [[12. August]] [[2022]] in [[Brentwood (Los Angeles)|Brentwood]], [[Kalifornien]]<ref>{{Internetquelle |autor=Mike Fleming |url=https://deadline.com/2022/08/wolfgang-petersen-dead-director-perfect-storm-das-boot-air-force-one-1235093543/ |titel=Director Wolfgang Petersen Dies At 81; Hollywood Star Rose After ‘Das Boot’ To Include Blockbusters ‘The Perfect Storm,’ ‘Air Force One’ & ‘In The Line Of Fire’ |werk=deadline.com |datum=2022-08-16 |sprache=en-US |abruf=2022-08-16}}</ref>) weer en düütschen Film[[speelbaas]] un [[Filmproduzent]]. He hett ok bi eenige vun sien Filmen an’t Dreihbook mitarbeit. == Biografie == === Kindheit, Jöögd un eerste Arbeiten as Speelbaas === Petersen is to de Tiet vun’n [[Tweete Weltkrieg|Tweeten Weltkrieg]] in [[Mekelnborg]] opwassen. Dorna sünd sien Öllern toeerst wedder torüch na Emden togen, 1950 denn aver na [[Hamborg-Bramfeld]]. He hett al to sien Schooltiet op de [[Gelehrtenschool vun’t Johaneum]] mit en [[8-mm-Kamera]] eerste Filmen dreiht. Sien eerste Arbeit as Speelbaas hett Petersen an’t [[Ernst Deutsch Theater|Junge Theater]] in [[Hamborg]] maakt, woneem he Speelbaas bi verscheden Kinneropföhren weer. Blangento hett he ok as [[Helpsmann vun’n Speelbaas]] un as [[Schauspeler]] arbeit un en Schauspeelschool besöcht. 1965 hett he en Studium vun de [[Theaterwetenschop]] in Hamborg un [[Berlin]] anfungen. In dat Johr hett he ok ’n lütte Rull in de Feernsehreeg [[Raumpatrouille]] speelt. Dat Johr dorop wessel he an de [[Düütsche Film- un Feernsehakademie Berlin]] un hett as Studienarbeiten en poor [[Kortfilm]]en dreiht (dorünner ''Der Eine – Der Andere'' un ''Ich nicht''). As Afslussarbeit legg he 1969 den Film ''Ich werde dich töten'' vör. Wiel de Tiet hett he blangento noch wietere Theaterstücken in Hamborg inszeneert. === Loopbahn in Düütschland === Af 1971 hett Petersen för’t Feernsehn arbeit un hett ünner annern för den [[Noorddüütsch Rundfunk|NDR]] söss Folgen vun de Feernsehkrimireeg [[Tatort]] un för den [[WDR]] ''(Van der Valk und die Reichen)'' un annere Produkschonen dreiht. De Tatort-Folg ''Reifezeugnis'' mit [[Nastassja Kinski]] un [[Christian Quadflieg]] is bit hüüt een vun de spoodrieksten Tatortfilmen, de je dreiht worrn sünd. 1973/74 künn he sien eersten Film för’t Kino ümsetten, neemlich ''Einer von uns beiden''. Bi’t Besetten vun de Filmkru hett he en teemlich fasten Stamm vun Mitarbeiters tosamenstellt, dorünner [[Jörg-Michael Baldenius]] as [[Kameramann]], den Schauspeler [[Jürgen Prochnow]] und [[Klaus Doldinger]] as [[Komponist]] för de Filmmusik. De Film ''De Konsequenz'' löös 1977 en Schandal ut, as sik de [[Bayerisch Rundfunk|BR]] ut de Överdrägen utschalt hett. De Senner weer dorvun övertüügt, dat dat Thema [[Homosexualität]] nix för jemehr Tokiekers weer. Korte Tiet later weer de Film in de Kinos to sehn. 1980 geev de Produkschoonsfirma [[Bavaria Film]] an Petersen den Opdrag, de Regie to de Grootprodukschoon ''Das Boot'' to föhren, de sik vör allen in de [[USA]] to’n Kassenhauer entwickelt hett. ''Das Boot'' weer dor de bit to de Tiet spoodriekste frömdsprakige Film. In Düütschland weer de Film bi sien Eerstopföhren mit 2,3 Millionen Tokiekers toeerst ehr middelmatig spoodriek. Dör de wedderhollen Opföhren un de Utstrahlen vun de Feernsehfaten is dat de bekanntste düütsche Film vun all Tieten worrn. Na dissen eersten groten Spood hett Petersen mit en [[Budget]] vun mehr as 50 Millionen DM ''Die unendliche Geschichte'' as de düerste düütsche Produkschoon na’n Krieg dreiht. === Loopbahn in Hollywood === Na sien Spood künn Petersen denn ok in [[Hollywood]] Foot faten. Sien eerste Arbeit dor weer 1984 de Science-Fiction-Film ''Enemy Mine''. Twee Johren later is Petersen na [[Los Angeles]] ümtogen un hett dor wietere Filmen för den internatschonalen Markt ümsett un [[Blockbuster (Filmgewarf)|Blockbuster]] utklamüstert as to’n Bispeel ''Shattered'', ''In the Line of Fire'', ''Outbreak'', ''Air Force One'', ''The Perfect Storm'', ''Troy'' un annere. He hett bit hüüt söss Filmen mit Inspeelresultaten vun mehr as 100 Millionen US-Dollar ([[Blockbuster (Filmgewarf)|Blockbuster]]) in de Kinos bröcht. Inflatschoonsbereinigt sogor söven, vun wegen, dat ''Das Boot'' den ok dorto höört. == Filmografie (Utwahl) == {| class="Tabell sortable" border="1" cellspacing="0" |- align="left" style="align:center" ! Johr ! Titel ! Funkschoon |- | 1965 | Stadt auf Stelzen, Opteken vun’t Lessing-Theater, Hamborg | Speelbaas |- | 1966/67 | [[Der Eine – der andere]], Kortfilm | Speelbaas<br />Dreihbook |- | 1968 | [[Die Rote Fahne]] | Speelbaas |- | 1970/71 | [[Ich werde dich töten]] | Speelbaas |- | 1971-77 | [[Tatort]], Feernsehfolgen | Speelbaas |- | 1972 | [[Anna und Toto]], Feernsehn | Speelbaas |- | 1973 | [[Smog (Film)|Smog]], Feernsehn | Speelbaas |- | 1974 | [[Einer von uns beiden]] | Speelbaas |- | 1974 | [[Aufs Kreuz gelegt]], Feernsehn | Speelbaas |- | 1976 | [[Vier gegen die Bank]], Feernsehn | Speelbaas<br />Dreihbook |- | 1977 | [[Planübung]], Feernsehn | Speelbaas<br />Dreihbook |- | 1977 | [[Die Konsequenz]] | Speelbaas<br />Dreihbook |- | 1978 | [[Schwarz und weiß wie Tage und Nächte]], Feernsehn | Speelbaas |- | 1981 | [[Das Boot]] | Speelbaas<br />Dreihbook |- | 1984 | [[Die unendliche Geschichte (Film)|Die unendliche Geschichte]] | Speelbaas<br />Dreihbook |- | 1985 | [[Enemy Mine]]<br />dt.: ''Enemy Mine – Geliebter Feind'' | Speelbaas |- | 1991 | [[Shattered (Film)|Shattered]]<br />dt.: ''Tod im Spiegel'' | Speelbaas<br />Produzent<br />Dreihbook |- | 1993 | [[In the Line of Fire]]<br />dt.: ''In the Line of Fire – Die zweite Chance'' | Speelbaas<br />Produzent |- | 1995 | [[Outbreak]]<br />dt.: ''Outbreak – Lautlose Killer'' | Speelbaas<br />Produzent |- | 1997 | [[Air Force One (Film)|Air Force One]] | Speelbaas<br />Produzent |- | 1997 | [[Red Corner]]<br />dt.: ''Red Corner – Labyrinth ohne Ausweg'' | Produzent |- | 1999 | [[Instinct]]<br />dt.: ''Instinkt'' | Produzent |- | 1999 | [[Bicentennial Man]]<br />dt.: ''Der 200 Jahre Mann'' | Produzent |- | 2000 | [[The Perfect Storm (Film)|The Perfect Storm]]<br /> dt.: ''Der Sturm'' | Speelbas<br />Produzent |- | 2001 | [[The Agency]], Feernsehreeg<br />dt.: ''The Agency – Im Fadenkreuz der C.I.A.'' | Produzent |- | 2004 | [[Troy (Film)|Troy]]<br />dt.: ''Troja'' | Speelbas<br />Produzent |- | 2006 | [[Poseidon (Film)|Poseidon]] | Speelbas<br />Produzent |} == Utteken un Filmpriesen == Wolfgang Petersen weer opstunns veerteihn mol för Filmpriesen nomineert, dorünner ok tweemol för den ''[[Oscar]]'', den he aver nich winnen künn. Wunnen hett he bit vundaag (na IMDb, Februar 2009) söven Priesen: * 1974: den ''[[Düütsche Filmpries|Düütschen Filmpries in Gold]]'' in de Kategorie ''Sünnere Enkeltleistung vun en ne’en Speelbaas'' för ''Einer von uns beiden''. * 1984: den ''[[Bambi (Filmpries)|Bambi]]''. * 1986: den ''[[Antennae II Award]]'' för ''Enemy Mine''. * 1986: den ''[[C.S.T. Award]]'' för ''Enemy Mine''. * 1995: den ''[[Bambi (Filmpries)|Bambi]]'' in de Kategorie ''Internatschonal Film''. * 1997: den ''[[Bambi (Filmpries)|Bambi]]'' in de Kategorie ''Speelbaas'' för ''Air Force One''. * 2001: den ''[[ShoWest Award]]'' as ''Best Speelbaas vun’t Johr''. == Literatur == * [[CineGraph]] – Nakieksel to’n düütschsprakigen Film (Blöödsammlung), B1-B6, F1-F22, E1-E22. * Deutsches Filminstitut/Deutsches Filmmuseum: Das Boot. Auf der Suche nach der Crew der U96. Henschel Verlag 2006, ISBN 3-89487-550-X == Footnoten == <references/> == Weblenken == * [http://d-nb.info/gnd/118874292 Literatur vun un över Wolfgang Petersen] in de [[Düütsch Natschonalbökeree|Düütschen Natschonalbökeree]] * {{IMDb|PID=0000583}} * Wolfgang Petersen över Leven un Wark op [http://podster.de/episode/563466/download/2008_03_18_00_00_55_podcaststarsundhitswolfgangpet_a.mp3 Bayern3 Stars & Hits.] Moderater: Thorsten Otto * [http://www.insidekino.com/SP/SPDIR/SPPetersenWolfgang.htm Starpower Wolfgang Petersen] – Box-Office-Resultaten vun Petersens Filmen (hoochdüütsch) * [http://www.film-zeit.de/home.php?action=result&sub=person&info=long&person_id=4525 Biografie op film-zeit.de] (hoochdüütsch) * [http://www.djfl.de/entertainment/stars/w/wolfgang_petersen.html Dirk Jasper Filmstarlexikon: Wolfgang Petersen] (hoochdüütsch) * [http://www.germanhollywood.com/petersen.html The German-Hollywood Connection: Wolfgang Petersen – From Hamburg to Hollywood] (engelsch) {{DEFAULTSORT:Petersen, Wolfgang}} [[Kategorie:Mann]] [[Kategorie:Börger von Düütschland]] [[Kategorie:Speelbaas]] [[Kategorie:Filmproduzent]] [[Kategorie:Dräger vun’t Bundsverdeenstkrüüz]] [[Kategorie:Boren 1941]] [[Kategorie:Storven 2022]] cbafzqr8ha24t01w58yx7wnpzv24bdg 0 140237 992723 980242 2022-08-16T16:59:08Z 2A01:CB06:A01D:DAED:E8CF:BB:EF1F:D8A4 Institut des hautes études scientifiques wikitext text/x-wiki De '''Abelpries''' (nah [[Niels Henrik Abel]]) wurrd siet 2003 jedes Johr dör de [[Norweegsch Akademie van de Wetenschapen]] as internatschonale Uttekung för besünners wetenschaplich Arbeiten up dat Rebeet van de [[Mathematik]] verleeht. De is mit 6 Millionen [[Norweegsch Krone|norweegsch Kronen]] (etwa 700.000 [[Euro]]) doteert. To’n Anlaat van Abel sien 200. Gebortsdag harr de norweegsch Regeeren in dat Johr 2002 en Stiftung to dat Verleehn van den Pries inricht. Dat Prieskomitee besteiht ut fief Personen. De Priesverleehn finnd in Anwesenheit vun den norweegschen König statt. Sien Gegenstück in den Geisteswetenschapen is de [[Holberg-Pries]]. In‘n Gegensatz to de [[Fields-Medaille]] gifft dat kien Öllersgrenz för den Priesdräger (dor nich öller as 40 Johr), womit disse Pries en [[Nobelpries]] dichter kummt, as de Fields-Medaille. En Nobelpries för Mathematik gifft dat nich == Priesdräger == {| class="wikitable toptextcells" |- class="hintergrundfarbe8" ! Jahr ! style="width:180px;"| Priesdräger ! style="width:230px;"| Institut ! Begrünnen ! Bild |- | 2003 | [[Jean-Pierre Serre]]<br />(* 1926) | [[Collège de France]] | för sien Slöötelrull in de Gestaltung van de modern Form van völ Berieken van de Mathematik, ünner annern van de [[Topologie (Mathematik)|Topologie]], [[Algebraische Geometrie|algebraischen Geometrie]] un [[Tallentheorie]] | [[Datei:Jean-Pierre Serre (2009) cropped.jpg|100px|Jean-Pierre Serre]] |- | rowspan="2" | 2004 | [[Michael Francis Atiyah]]<br />(1929–2019) | [[University of Edinburgh]] | rowspan="2" | för dat Opdecken un den Bewies van dat [[Atiyah-Singer-Indexsatz|Index-Theorems]], dat [[Topologie (Mathematik)|Topologie]], [[Geometrie]] un [[Analysis]] verbinnen deiht, un hör herutragend Rull bi den Brüggenslag tüschen Mathematik un [[Theoretische Physik|theoretischer Physik]] | [[Datei:Michael Francis Atiyah.jpg|100px|Michael Francis Atiyah]] |- | [[Isadore Manuel Singer]]<br />(* 1924) | [[Massachusetts Institute of Technology]] | [[Datei:Isadore Singer 1977.jpeg|100px|Isadore M. Singer]] |- | 2005 | [[Peter Lax]]<br />(* 1926) | [[New York University]] | för sien bahnbreekend Bidrääg to de Theorie un den Gebruuk van [[Partielle Differentialglieken|partiellen Differentialglieken]] as ok deren [[Numerische Mathematik|numerischer]] Lösung | [[Datei:Peter Lax.jpg|100px|Peter Lax]] |- | 2006 | [[Lennart Carleson]]<br />(* 1928) | [[Königlich Technische Hoochschool|Königlich Technische Hoochschool Stockholm]] | för sien deepgahnd, tokunftswiesend Bidrääg to de [[Fourier-Analysis|harmonischen Analysis]] un to de Theorie van glatt [[Dynamisches System|dynamischer Systeme]] | [[Datei:Carleson cropped.jpg|100px|Lennart Carleson]] |- | 2007 | [[S. R. Srinivasa Varadhan]]<br />(* 1940) | [[New York University]] | för sien grundleggend Bidrag to de [[Wohrschienlichkeitstheorie]], in‘n Speziellen för de Schaffung van en eenheitlich Theorie för groot Afwieken | [[Datei:Srinivasa Varadhan Heidelberg.JPG|100px|Srinivasa Varadhan]] |- | rowspan="2" | 2008 | [[John Griggs Thompson]]<br />(* 1932) | [[University of Florida]] | rowspan="2" | för hör grundleegend bidrääg to de [[Algebra]] un insbesünnere to de Entwicklung van de modernen [[Gruppentheorie]] | [[Datei:John Griggs Thompson.jpg|100px|John Griggs Thompson]] |- style="vertical-align:top" | [[Jacques Tits]]<br />(* 1930) | [[Collège de France]] | [[Datei:Jacques Tits (2008).jpg|100px|Jacques Tits]] |- | 2009 | [[Michail Leonidowitsch Gromow|Michail Gromow]]<br />(* 1943) | [[Institut des hautes études scientifiques]] | för sien revolutschonäre Bidrääg to de [[Geometrie]] | [[Datei:Gromov Mikhail Leonidovich.jpg|100px|Michail Gromow]] |- | 2010 | [[John Torrence Tate]]<br />(1925–2019) | [[University of Texas at Austin]] | för sien groot un nahhollend Infloot up de [[Tallenheorie]] | [[Datei:John Tate.jpg|100px|John T. Tate]] |- | 2011 | [[John Willard Milnor]]<br />(* 1931) | Institute for Mathematical Sciences, [[Stony Brook University]], New York | för bahnbreekend Opdecken in de [[Topologie (Mathematik)|Topologie]], [[Geometrie]] un [[Algebra]] | [[Datei:John Milnor.jpg|100px|John Milnor]] |- | 2012 | [[Endre Szemerédi]]<br />(* 1940) | [[Alfréd Rényi]] Institute of Mathematics, Hungarian Academy of Sciences, Budapest and Department of Computer Science, [[Rutgers University]], New Jersey, USA | för sien grundleggend Bidrääg to de diskreten Mathematik un theoretischen Informatik un in Anerkennung van den deepgriepend un andüernd Infloot van disse Bidrääg up de additive [[Tallentheorie]] un de [[Ergodentheorie]] | [[Datei:EndreSzemeredi2010C.jpg|100px|Endre Szemerédi]] |- | 2013 | [[Pierre Deligne]]<br />(* 1944) | [[Institute for Advanced Study]], Princeton, New Jersey, USA | för sien bannig wichtig Bidrääg to de algebraischen Geometrie un för den grundleggend Infloot van disse Bidrääg up de Tallentheorie, Dorstellungstheorie un verwandte Rebeeden | [[Datei:Pierre Deligne (2005) cropped.jpg|100px|Pierre Deligne]] |- | 2014 | [[Jakow Grigorjewitsch Sinai|Jakow Sinai]]<br />(* 1935) | [[Princeton University]] un [[Landau-Institut für Theoretische Physik]] | för sien grundleggend Bidrääg to dynamischen Systemen, [[Ergodentheorie]] un mathematischer Physik | [[Datei:Yakov G Sinai photo.jpg|100px|Jakow Sinai]] |- | rowspan="2" | 2015 | [[John Forbes Nash Jr.]]<br />(1928–2015) | [[Princeton University]] | rowspan="2" | för hör indrucksvull un fundamentalen Bidrääg to de Theorie van de nichtlinearen partiellen Differentialglieken un hör Anwennen up geometrische Analysis | [[Datei:John f nash 20061102 3.jpg|100px|John Forbes Nash]] |- | [[Louis Nirenberg]]<br />(1925–2020) | [[Courant Institute of Mathematical Sciences of New York University]] | [[Datei:Louis Nirenberg.jpeg|100px|Louis Nirenberg]] |- | 2016 | [[Andrew Wiles]]<br />(* 1953) | [[University of Oxford]] | för sien spektakulären Bewies van den [[Groot Fermatscher Satz|Grooten Fermatschen Satz]] dör de Modularitätsvermooden för semi-stabile elliptische Kurven, mit den he en nee Tietöller van de Tallentheorie apen maakt hett. | [[Datei:Andrew wiles1-3.jpg|100px|Andrew J. Wiles]] |- | 2017 | [[Yves Meyer]]<br />(* 1939) | [[École normale supérieure]] Paris-Saclay, Frankriek | för sien zentraal Rull bi de Entwicklung van de mathematischen Theorie van de [[Wavelet]]s. | [[Datei:Yves Meyer (Conservatoire National des Arts et Métiers) - Philippe Binant Archives.jpg|100px|Yves Meyer]] |- | 2018 | [[Robert Phelan Langlands]]<br />(* 1936) | [[Institute for Advanced Study]], Princeton, USA | för sien visionäär Programm, dat de Dorstellungstheorie mit de Tallenheorie verbinnd. | [[Datei:Langlands2.jpg|100px|Robert P. Langlands]] |- | 2019 | [[Karen Keskulla Uhlenbeck]]<br />(* 1942) | [[University of Texas at Austin]] | för hör Pionierleistungen bi geometrischen partiellen Differentialglieken, Eektheorie un integrablen Systemen as ok för de Grundleggend Utwirkungen van hör Arbeit up Analysis, Geometrie un mathematische Physik. | [[Datei:Uhlenbeck Karen 1982.jpg|100px|Karen Uhlenbeck]] |- | rowspan="2" | 2020 | [[Hillel Fürstenberg]]<br />(* 1935) | [[Hebräische Universität Jerusalem]] | rowspan="2" | för en Vörriederrull bi de Verwennen van Methoden ut Wohrschienlichkeitstheorie un Dynamischen Systemen in Gruppentheorie, Tallentheorie un Kombinatorik. | [[Datei:Professor_Hillel_Furstenberg.jpg|100px|Hillel Fürstenberg]] |- | [[Grigori Alexandrowitsch Margulis]]<br />(* 1946) | [[Yale University]] | [[Datei:Grigorji Margulis.jpg|100px|Grigorji Margulis]] |- |} == Weblinks == {{Commons|Abel Prize|Abelpreis}} * [http://www.abelprisen.no/en/ Website van den Abelpries] (engelsch) <references /> [[Kategorie:Utteknung]] [[Kategorie:Mathematik]] 6iy9wp74avb6gcuirr2e3wtb4tsgt2s 0 168379 992735 992711 2022-08-17T08:16:58Z Eastfrisian 554 /* Storven */ wikitext text/x-wiki {{Navigatschoonsliest Johr}} == Wat passeert is == === Politik un Sellschap === * [[1. Januar]]: [[Ignazio Cassis]] hett de Nahfolge vun [[Guy Par­me­lin]] as Bundspräsident vun de [[Swiez]] antreeden. * [[2. Januar]]: Nahdem de Gaspries düchtig höhger sett wurrn weer, kummt dat in [[Kasachstan]] to gewaltsamen Protesten mit mehreren Doden, de to'n Rückträe vun de Regeeren un to'n Ingreep vun russisch Truppen führen. * [[24. Februar]]: Dat [[Russland|russisch]] Militär hett mit en umfaaten Angreep up de [[Ukraine]] anfungen. * [[8. Juli]]: de fröhere japaansch Premierminister [[Shinzō Abe]], kummt bi en Anslag to Dood. === Kunst un Kultur === ===Sport=== * [[4. Februar]]: In Peking fangen de Olympisch Winterspelen an. === Weertschap === === Religion === === Katastrophen un Terroransläge === * [[21. März]]: In'n Südwesten vun de Volksrepubliek China is en Boeing 737 mit 132 Minschen an Bord afstörrt. Överleevt hett dat nümms. == Boren == == Storven == * [[2. Januar]]: [[Eric Walter Elst]], belgisch Astronom (* [[1936]]) * [[11. Januar]]: [[Anatoli Nikolajewitsch Aljabjew]], sowjeetsch Biathlet (* [[1951]]) * [[19. Januar]]: [[Hardy Krüger]], düütsch Schauspeler un Schriever (* [[1928]]) * [[24. Januar]]: [[Hubertus Kramer]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Noordrhien-Westfalen (* [[1959]]) * [[30. Januar]]: [[Frans Aerenhouts]], belgisch Radrennfohrer (* [[1937]]) * [[8. Februar]]: [[Klaus Immer]], düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter (* [[1924]]) * [[8. Februar]]: [[Luc Montagnier]], franzöössch Viroloog un Nobelpriesdräger (* [[1932]]) * [[10. Februar]]: [[Manuel Esquivel]], Politiker ut Belize un Premierminister (* [[1940]]) * [[27. Februar]]: [[Hans-Christian Biallas]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen (* [[1956]]) * [[1. März]]: [[Claus Seibel]], düütsch Fernsehjournalist (* [[1936]]) * [[10. März]]: [[Jürgen Grabowski]], düütsch Footballnatschonalspeler (* [[1944]]) * [[13. März]]: [[William Hurt]], US-amerikaansch Schauspeler (* [[1950]]) * [[6. April]]: [[Karol Divín]], tschechoslowaaksch un slowaaksch Ieskunstlöper (* [[1936]]) * [[11. April]]: [[Hennes Junkermann]], düütsch Radrennfohrer (* [[1934]]) * [[21. April]]: [[Mwai Emilio Stanley Kibaki]], Staatspräsident vun Kenia (* [[1931]]) * [[3. Mai]]: [[Harm Ottenbros]], nedderlannsch Radrennfohrer (* [[1943]]) * [[13. Mai]]: [[Benjamin Roy Mottelson]], US-amerikaanisch-däänsch Physiker un Nobelpriesdräger (* [[1926]]) * [[3. Juni]]: [[Grachan Moncur III]], US-amerikaansch Jazzmusiker (* [[1937]]) * [[28. Juni]]: [[Martin Bangemann]], düütsch Politiker un Bundsminister (* [[1934]]) * [[3. Juli]]: [[Robert Floyd Curl]], US-amerikaansch Chemiker un Nobelpriesdräger (* [[1933]]) * [[7. Juli]]: [[Jacob Nena]], Politiker ut Mikronesien (* [[1941]]) * [[21. Juli]]: [[Uwe Seeler]], düütsch Footballnatschonalspeler (* [[1936]]) * [[25. Juli]]: [[David Trimble]], noordirisch Politiker un Freedensnobelpriesdräger (* [[1944]]) * [[30. Juli]]: [[Nichelle Nichols]], US-amerikaansch Schauspelersche un Singersche (* [[1932]]) * [[7. August]]: [[Anatoli Wassiljewitsch Filiptschenko]], sowjeetsch Kosmonaut (* [[1928]]) * [[12. August]]: [[Wolfgang Petersen]], düütsch Speelbaas un Filmproduzent (* [[1941]]) * [[13. August]]: [[Inse-Marie Ortgies]], düütsch Politikerin un Landdagsafordente vun Neddersassen (* [[1944]]) == Nobelpriesen == * [[Nobelpries för Physiologie oder Medizin|Medizin oder Physiologie]]: * [[Nobelpries för Physik|Physik]]: * [[Nobelpries för Chemie|Chemie]]: * [[Nobelpries för Literatur|Literatur]]: * [[Fredensnobelpries|Freeden]]: * [[Nobelpries för Wertschapswetenschapen|Wertschapswetenschapen]]: [[Kategorie:Johr]] [[Kategorie:21. Johrhunnert]] 305sblripmuhk82kzhewcd4ok497api 3 171458 992726 991666 2022-08-17T04:29:27Z QueerEcofeminist 31544 QueerEcofeminist hett de Siet [[Bruker Diskuschoon:角色扮演对话]] na [[Bruker Diskuschoon:米沙鄢]] verschaven: Seite während der Umbenennung des Benutzers „[[Special:CentralAuth/角色扮演对话|角色扮演对话]]“ in „[[Special:CentralAuth/米沙鄢|米沙鄢]]“ automatisch verschoben wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=角色扮演对话}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 09:17, 24. Jun. 2022 (CEST) 8d4js2bkfretoooxd5ya9w5ca2wmzuh 3 172004 992719 2022-08-16T14:26:19Z Moin! 1113 Willkamen op de plattdüütsche Wikipedia wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=Eliasorgel}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 16:26, 16. Aug. 2022 (CEST) 88j7996kc1fy2h8hmwaqje2lc2h118q 0 172005 992720 2022-08-16T14:56:35Z Slomox 125 [[WP:nds.wp Toolkit]]: [[WP:Mehrdüdig Begreep|MB]] översett ut de.wp wikitext text/x-wiki '''Nicholas Evans''' is de Naam von <onlyinclude>* [[Nicholas Evans (Maler)|Nicholas Evans]] (1907–2004), brietschen Maler, * [[Nicholas Evans (Schriever)|Nicholas Evans]] (1950–2022), engelschen Journalist un Schriever, * [[Nicholas Evans (Spraakwetenschopper)|Nicholas Evans]] (* 1956), austraalschen Spraakwetenschopper</onlyinclude>. Kiek ok bi: [[Nick Evans]]. {{Mehrdüdig Begreep}} 1loz1e5bl5mlc65re4ner5gm3gwmp5o 3 172006 992721 2022-08-16T16:56:48Z Moin! 1113 Willkamen op de plattdüütsche Wikipedia wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=Erhard Aschendorff}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 18:56, 16. Aug. 2022 (CEST) di70ilr2zbfo6v21tgy2y6la270a44b 0 172007 992722 2022-08-16T16:58:17Z 2A01:CB06:A01D:DAED:E8CF:BB:EF1F:D8A4 Ne’e Siet anleggt: ‚[[Image:IHES main building.jpg|thumb|right|250px|Institut des hautes études scientifiques]] De '''Institut des hautes études scientifiques''' is en [[Universität]] in [[Paris]]. De Grünnen geiht torüch up dat Johr 1958. Bi interschonalen Verglieken reckt Institut des hautes études scientifiques regelmatig en Spitzenplatz ünner de best [[Eliteuniversität]]en. == Beropen Persönlichkeiten == * [[Giorgio Parisi]] ==Weblenken== {{Commons|Institut des haute…‘ wikitext text/x-wiki [[Image:IHES main building.jpg|thumb|right|250px|Institut des hautes études scientifiques]] De '''Institut des hautes études scientifiques''' is en [[Universität]] in [[Paris]]. De Grünnen geiht torüch up dat Johr 1958. Bi interschonalen Verglieken reckt Institut des hautes études scientifiques regelmatig en Spitzenplatz ünner de best [[Eliteuniversität]]en. == Beropen Persönlichkeiten == * [[Giorgio Parisi]] ==Weblenken== {{Commons|Institut des hautes études scientifiques}} * [https://www.ihes.fr/ Websteed vun de Institut des hautes études scientifiques] [[Kategorie:Paris]] [[Kategorie:Universität]] sb4c41q7rjfna1mkjybzm68o9d4d4oi 3 172008 992725 2022-08-16T21:01:19Z Moin! 1113 Willkamen op de plattdüütsche Wikipedia wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=Spitzigel}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 23:01, 16. Aug. 2022 (CEST) aiq5s527llv877hneezgh7xc4v0ctq9 3 172009 992727 2022-08-17T04:29:27Z QueerEcofeminist 31544 QueerEcofeminist hett de Siet [[Bruker Diskuschoon:角色扮演对话]] na [[Bruker Diskuschoon:米沙鄢]] verschaven: Seite während der Umbenennung des Benutzers „[[Special:CentralAuth/角色扮演对话|角色扮演对话]]“ in „[[Special:CentralAuth/米沙鄢|米沙鄢]]“ automatisch verschoben wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Bruker Diskuschoon:米沙鄢]] s86eakuggjjssempikhq6uc9is21nsa 3 172010 992728 2022-08-17T05:56:04Z Moin! 1113 Willkamen op de plattdüütsche Wikipedia wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=Bluejazzer}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 07:56, 17. Aug. 2022 (CEST) gv0v2ih98o99b43u7sp4d6nuywyr4pi 3 172011 992731 2022-08-17T07:56:48Z Moin! 1113 Willkamen op de plattdüütsche Wikipedia wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=Femke 01}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 09:56, 17. Aug. 2022 (CEST) fv3a7h86fxkenzw434qz5q1dhyp5eq5 3 172012 992736 2022-08-17T09:40:10Z Moin! 1113 Willkamen op de plattdüütsche Wikipedia wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=Alena Thea Gabayan}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 11:40, 17. Aug. 2022 (CEST) fnizix6z988hb4pg4gibe3v2cz8ylql 3 172013 992737 2022-08-17T10:38:41Z Moin! 1113 Willkamen op de plattdüütsche Wikipedia wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=Nitinojhaishere}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 12:38, 17. Aug. 2022 (CEST) nt7oae4ksqfno4n6923gp99xem6q2w3