ဝီႇၶီႇဝွႆးဢဵတ်ႇꩡ်
shnwikivoyage
https://shn.wikivoyage.org/wiki/%E1%81%BC%E1%82%83%E1%82%88%E1%82%81%E1%80%B0%E1%80%9D%E1%80%BA%E1%82%81%E1%82%85%E1%81%B5%E1%80%BA%E1%82%88
MediaWiki 1.39.0-wmf.25
first-letter
သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ
ၶိုၵ်ႉတွၼ်း
ဢုပ်ႇၵုမ်
ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်း
ဢုပ်ႇၵုမ် ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်း
ဝီႇၶီႇဝွႆးဢဵတ်ႇꩡ်
ဢုပ်ႇၵုမ် ဝီႇၶီႇဝွႆးဢဵတ်ႇꩡ်
ၾၢႆႇ
ဢုပ်ႇၵုမ် ၾၢႆႇ
သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇဝီႇၶီႇ
ဢုပ်ႇၵုမ် သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇဝီႇၶီႇ
ထႅမ်းပလဵၵ်ႉ
ဢုပ်ႇၵုမ် ထႅမ်းပလဵၵ်ႉ
လွင်ႈၸွႆႈထႅမ်
ဢုပ်ႇၵုမ် လွင်ႈၸွႆႈထႅမ်
ပိူင်ထၢၼ်ႈ
ဢုပ်ႇၵုမ် ပိူင်ထၢၼ်ႈ
TimedText
TimedText talk
မေႃႇၵျူး
ဢုပ်ႇၵုမ် မေႃႇၵျူး
ၶိူင်ႈပိတ်းပွတ်း
ဢုပ်ႇၵုမ် ၶိူင်ႈပိတ်းပွတ်း
ပိုတ်ႇတီႈပွင်ႇ ၶိူင်ႈပိတ်းပွတ်း
ဢုပ်ႇၵုမ် ပိုတ်ႇတီႈပွင်ႇ ၶိူင်ႈပိတ်းပွတ်း
တူၼ်ႈတီး
0
1075
5283
5000
2022-08-19T09:58:54Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{pagebanner|Taunggyi Cityscape (cropped).jpg}}
[[File:Beautiful Taunggyi.jpg|thumb|upright=1.2|ၽၢင်ႁၢင်ႈ တီႈၼိူဝ်ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး]]
'''ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး''' ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၶွင် မိူင်းတႆး တီႈ [[မျၢၼ်ႇမႃႇ|မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ]]ယဝ်ႉ။
==ၶဝ်ႈၸူး==
[[File:Monastery Buddhist altar, Taunggyi.jpg|thumb|upright=.8|ၽိူၼ်ပွႆး တီႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ၊ တီႈတူၼ်ႈတီး]]
တွၼ်ႈတႃႇၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉ မႂ်တိုတ်းရူတ်ႉ ဢဵၵ်ႇသ်ပရႅတ်ႉ လႆႈငၢႆႈငၢႆႈယူႇ။ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈတီႈ လၢၼ်ႉၶၢႆမႂ်တိုတ်း၊ ၸွမ်းၵၢတ်ႇ၊ ၸွမ်းဢွင်ႈၶၢႆမႂ်တိုတ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ရူတ်ႉၵႃး ဢဵၵ်ႇသ်ပရႅတ်ႉ ၼႆႉ မီးဝႆႉၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းယဝ်ႉ။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း JJ၊ Elite၊ Taung Paw Thar၊ Shwe Taung Yoe လႄႈ Shan Ma Lay ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ ရူတ်ႉတၢင်ႇမဵဝ်း ၸိူဝ်းပဵၼ် ရူတ်ႉဢွၼ်ႇ ရူတ်ႉႁၢတ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ်မႂ်တိုတ်းရူတ်ႉတႄႉ ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းၵႆ တီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလုၵ်ႉၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးသေ တေၸၢင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ယူႇ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ တေဢမ်ႇပူၼ်ႉ 20,000 ၵျၢပ်ႈ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးပဵၼ် ရူတ်ႉလူင်တၢင်ႇၵူၼ်းၼၼ်ႉတႄႉ ၶဝ်တေဢမ်ႇႁပ်ႉထိုင်ႁိူၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶွမ်ႇပၼီႇရူတ်ႉလူင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်း ရူတ်ႉဢွၼ်ႇသေ ပၼ်ႁပ်ႉၵူၼ်းယဝ်ႉ သူင်ႇပၼ်တီႈ တႃႈရူတ်ႉ ဢဵၵ်ႉသ်ပရႅတ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽႅဝ်တီႈတႃႈရူတ်ႉဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၶီႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇဢဝ် ၶႅပ်းဝႂ်တူဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ဝႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်း ၼႄၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းတီႈ တႃႈရူတ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶီႇရူတ်ႉ ဢဵၵ်ႉသ်ပရႅတ်ႉသေၵေႃႈ သိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇၸူး တူၼ်ႈတီးလႆႈယဝ်ႉ။
==ဢႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်း==
တႃႇတေပၼ်ႇတူၺ်း တီႈၼႂ်း ဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီးၼႆႉ ၸၢင်ႈၸႂ်ႉရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇ၊ ရူတ်ႉၶိူင်ႈထႅၵ်ႇၸီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ပၼ်တူၺ်းလႄႇတူၺ်းလႆႈယူႇ။ ယွၼ်ႉမၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဝဵင်းယႂ်ႇၵႂၢင်ႈႁႅင်းတႄႉတႄႉလႄႈ ပေႃးပႆသေ ဢႅဝ်ႇလႄႇၵေႃႈ လႆႈယူႇ။
==ယဵမ်ႈတူၺ်း==
ဢၼ်ၵူၼ်းႁူႉၸၵ်းၼမ် ဝဵင်းတူၼ်ႈတီႈၼႆႉ ပဵၼ် ပွႆးႁူင်းၽႆးမိၼ် ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းၵူႈပီ၊ ဢၼ်ႁဵတ်းတၢင်းႁိုင် မွၵ်ႈ ၼိုင်ႈဝူင်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းၼႂ်း လိူၼ်သိပ်းသွင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
==တူၺ်း==
ဢၼ်ၵူၺ်းႁူႉၸၵ်းၼမ် ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးၼႆႉ ပဵၼ် ပွႆးႁူင်းၽႆးမိၼ် ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်း တၢင်းႁိမ်မွၵ်ႈၼိုင်ႈဝူင်ႈ ၼႂ်းလိူၼ်သိပ်းသွင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၵၢင်ဝၼ်းတႄႉ ႁဵတ်းပွင်းလူမ်း ဢၼ်ပဵၼ်ႁၢင်ႈတူဝ်သတ်း ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းသေ ပွႆႇၶိုၼ်ႈၽႃႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၵၢင်ၶမ်ႈတႄႉ ႁဵတ်းပၢင်ပွႆး ပွႆႇႁူင်းၽႆးမိၼ် ဢၼ်တေႃႉဢဝ် ၼူၽႆး မွၵ်ႇၽႆးၸိူဝ်းၼႆႉ ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇသေ ပေႃးထိုင် တီႈၼိူဝ် ၼင်ႇႁႂ်ႈမၼ်းပွႆႇ မွၵ်ႇၽႆး ၼူၽႆး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၽႅဝ်မႃးမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပွႆးဢၼ်ၼႆႉတႄႉ တိုၼ်းတေလႆႈၶဝ်ႈတူၺ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၽွင်းၶၢဝ်းပွႆးၼႆႉ ဢွင်ႈတီႈၼွၼ်း ၶၢၼ်ၸႂ်။ ႁူင်းႁႅမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ တဵမ်မူတ်း။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈသုင်မႃး ၼိုင်ႈၶိုင်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ပေႃးဝႃႈ တေဢၢၼ်းမႃးၶဝ်ႈပွႆး ပွႆႇႁူင်းၽႆးမိၼ် တီႈတူၼ်ႈတီးၼႆၸိုင် လူဝ်ႇလူင်ႈၼႃႈ တမ်းၽႅၼ်သေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်း သင်ႇဢွင်ႈတီႈယူႇဝႆႉထႃႈ ၼၼ်ႉတႄႉ လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းတႄႉ ပၢင်ပွႆးဢၼ်ၼၼ်ႉ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်သေ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းထွင်ႈတဵဝ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်တႄႉ တႃႇမႃးၶဝ်ႈ ပၢင်ပွႆးၼႆႉ မၼ်းတေယၢပ်ႇဝႆႉယဝ်ႉ။
တီႈၼႂ်းၵၢတ်ႇလူင် တူၼ်ႈတီးၼႆႉ တေလႆႈႁၼ် ၶၢႆၶူဝ်းၶွင်ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း။ ဢၼ်ပဵတ် တဵဝ်းၽၢႆႇၼွၵ်ႈၼႆႉ တေလႆႈႁၼ် ၶၢႆ ၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းမႆ၊ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၶူဝ်းၶွင်မၢႆတွင်း၊ ၶႅပ်းၵႂၢမ်း၊ ၶႅပ်းၽဵင်း၊ ၶႅပ်းပၢႆးမွၼ်း။ တီႈၼႂ်းၵၢတ်ႇၼႆႉတေလႆႈႁၼ် လၢၼ်ႉၶၢႆႉၶဝ်ႈသွႆးတႆး၊ ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ် သေ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းသၢင်ႇထုၵ်ႇလီ။ ယဝ်ႉၵေႃႈတေလႆႈႁၼ် ၵူၼ်းၸၢဝ်းပဢူဝ်ႉၶဝ် ၸိူဝ်းၶဵၼ်းႁူဝ်ၼုင်ႈၶူဝ်းလမ်သေ မႃးၶၢႆ ၼဵင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
==ႁဵတ်း==
[[File:ကထိန်ပွဲ 2.jpg|thumb|upright=1.4|လဵပ်ႈပွႆးၵထဵင်ႇ]]
==သိုဝ်ႉ==
တီႈတႅဝ်းၼွၵ်ႈ ၵၢတ်ႇလူင်တူၼ်ႈတီးၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ တႅဝ်းၶၢႆၶူဝ်းတႆး။ ၽႅၼ်ႇမၼ်ႈမီးဝႆႉ လၢႆမဵဝ်းလၢႆဢၼ်။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ႁဵတ်းၼႂ်းမိူင်း၊ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်လုၵ်ႉတင်း မိူင်းထႆးမႃး။ ၶႅၵ်ႇၼႂ်းမိူင်းၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ပေႃးဝႃႈ ၽႅဝ်တူၼ်ႈတီးယဝ်ႉ ပေႃးတေပွၵ်ႈမိူဝ်းၼႆႉ ၵႆႉဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇသိုဝ်ႉ ထူင်ပႃးတႆး၊ ၶူဝ်းတႆး၊ ၵုပ်းၸိူဝ်းၼႆႉ သိုဝ်ႉပဵၼ်တီႈမၢႆတွင်း ၽွင်းၽႅဝ် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ မိူင်းတႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶူဝ်းမိူင်းထႆးၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လိူင်ႇၼမ်လႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်သိုဝ်ႉ ၼင်ႇသုတ်းတူပ်ႉ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ဢၼ်တေလႆႈႁၼ် ၶၢႆၼမ်ထႅင်ႈၼႆႉ ပဵၼ် ၶိူင်ႈၶူဝ်းသိုၵ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တေလႆႈႁၼ် ၶၢႆ သိူဝ်ႈ၊ သွၵ်းတိၼ်၊ ၽႃႈသိူဝ်ႇ၊ ထူင်ပိူဝ်ႉ၊ ၵွၵ်းၵႅင်း ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
==ၵိၼ်==
[[File:Taunggyi-Myo Ma-Markt-02-gje.jpg|thumb|upright=1.3|ၵၢတ်ႇလူင်]]
တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီႈၼႆႉ ပိူင်လူင်မၼ်း ၵူၼ်းၶိူဝ်း မီးဝႆႉယူႇ သွင်ၶိူဝ်း၊ တႆး လႄႈ ပဢူဝ်ႉယဝ်ႉ။ ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉတႄႉ တၢင်းၵိၼ်ပဢူဝ်ႉၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇပေႃးမီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းၵႄႈ ၵူၼ်းထွင်ႈတဵဝ်း လႄႈ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၶဝ်လႆႈၸႂ် ၶဝ်ႈသွႆးတႆးယဝ်ႉ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၽႅဝ် တီႈ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ဢမ်ႇၼၼ် ၽႅဝ်တီႈၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇတီႈလႂ်ၵေႃႈ တေၸၢင်ႈၵိၼ်လႆႈ ၶဝ်ႈသွႆးတႆးယူႇ။ ၵိၼ်ၸၢမ်းတူၺ်း ၼမ်ႉဝၢၼ်မၼ်းလႄႈၼႃႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မၼ်းၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဢိၵ်ႇၼၼ်ႉသေဢမ်ႇၵႃး ၵိၼ်ပႃးတူၺ်း ၶဝ်ႈပႃသူမ်ႈ၊ ၼိူဝ်ႉသူမ်ႈ (ၼိူဝ်ႉမူ၊ ၼိူဝ်ႉၵႆႇ)၊ ထူဝ်ႇၽူးဢုၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ။ ပေႃးပဵၼ်တၢင်းၵိၼ်တႆး ၶဝ်ႈသွႆးတႆး၊ ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈတႆး၊ ထူဝ်ႇၽူးဢုၼ်ႇ၊ ၼိူဝ်ႉသူမ်ႈ၊ ပႃသူမ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ပေႃးၽႅဝ်မိူင်းတႆးၼႆ တေလႆႈၵိၼ် ဢၼ်ၼမ်ႉဝၢၼ်မၼ်းၶိုၵ်ႉၶိုၵ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆးသေတႃႉ ပေႃးၵႂႃႇၼင်ႈၵိၼ်တီႈ လၢၼ်ႉဢၼ်တႆးၶၢႆတႄႉၵေႃႈ ၼမ်ႉဝၢၼ်မၼ်း ဢမ်ႇပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်သင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၽၵ်းၸွၵ်းၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇယဝ်ႉ။ ဢဝ်တင်းၽၵ်းၶဵဝ်၊ ၽွင်ၶဝ်ႈ မီႇၵီးသေ ပၢၼ်ႇလေႃးၵၼ်သေ ၼိုင်ႈဝႆႉ။ ၵိၼ်ၵပ်းၵၼ်တင်း ဢူၼ်ၼမ်ႉမၼ်းမၢၵ်ႇၽိတ်ႉသေၼႆ ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ၸပ်းသူပ်းမဵဝ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၶဝ်ႈသွႆးၵဵင်းတုင်ၵေႃႈ ၼမ်ႉဝၢၼ်မၼ်းၶိုၵ်ႉဝႆႉယဝ်ႉ။ ၼင်ပွင်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇၵိၼ်တူၺ်းယူႇ။
==ၼမ်ႉဝၢၼ်ၼမ်ႉၸဵမ်း==
ပေႃးၽဵဝ်တီႈမိူင်းတႆးတႄႉ လူဝ်ႇၵိၼ်တူၺ်း ၼမ်ႉၼဵင်ႈၶူမ်ယူႇယဝ်ႉ။ တီႈလၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ်လႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ၊ တီႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်လႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ၊ တီႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶဝ်တမ်းပၼ် ၼမ်ႉၼဵင်ႈၶူမ်ယူႇ လၢႆလၢႆယူႇ (ပေႃးမၼ်းမူတ်းၵႂႃႇၼႆ ယွၼ်းဢဝ်လႆႈတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ)။
==ၼွၼ်း==
တီႈၼၼ်ႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ႁူင်းႁႅမ်းတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်းၶႅၼ်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ် တႃႇလိုဝ်ႈသဝ်းတီႈ ႁူင်းႁႅမ်းၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ဢမ်ႇပေႃးၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးပဵၼ်ၽွင်းၶၢဝ်းပွႆး လိူၼ်သိပ်းသွင် (ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈပွႆးပွႆႇႁူင်းၽႆးမိၼ်) ၼၼ်ႉတႄႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း သုင်ၶိုၼ်ႈမွၵ်ႇၶိုၼ်ႈၽႃႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းပတ်ႉပိုၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးတီႈ တူၼ်ႈတီးသေ မႃးၶဝ်ႈပွႆးယဝ်ႉ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁႃတီႈၼွၼ်းဢမ်ႇလႆႈသေဢိတ်းၼႆတႄႉ လဝ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈၼင်ႈၵျွင်းသေ ၸၢင်ႈထင်သဝ်းတီႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈလႆႈယူႇ။ ၽႂ်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇယွၼ်းငိုၼ်းတႃႇယူႇသဝ်းသေ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၵၢင်ၸႂ်တႄႉ လူႇတၢၼ်းငိုၼ်းၵေႃႈလႆႈယူႇ။ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ
တီႈၼႂ်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၶႂ်ႈဝႃႈတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ထင်သဝ်းလႆႈလၢႆလၢႆၵူၺ်း လဵင်ႉပႃး ၶဝ်ၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။
* {{Sleep
| name=Golden Fish Hotel | alt= | url= | email=phyu.goldenfish@Gmail.com
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းမွၵ်ႇၵွၼ် (ၶျႄႇရီႇ)၊ တူၼ်ႈတီး | lat=20.786773539769637 | long=97.03535677301234 | directions=
| phone=+95 81- 202020, +95 81- 212-1385 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout=11:00 | price=$65 ၽွင်းၶၢဝ်းပွႆးလိူၼ်သိပ်းသွင် ၊ ပေႃးဢမ်ႇၸႂ်းၶၢဝ်းပွႆးတႄႉ မွၵ်ႈ $40
| lastedit=2015-11-30
| content= ႁူင်းႁႅမ်း ၵဵင်ႈသႂ်လီ၊ လုၵ်ႉတီႈ ၵၢတ်ႇလူင်သေ ပႆႇၵႂႃႇၵမ်ႉဢွၼ်ႇၵေႃႈ ၽႅဝ်ယဝ်ႉ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၼမ်ႉၶူင်း | alt= | url= | email=
| address=မၢႆ-258, သဵၼ်ႈတၢင်းမျႃႉၵၢၼ်ႇတႃႇ၊ ပွၵ်ႉၵွင်းႁေႃၺွင်ႇသူၺ်ႇ၊ တူၼ်ႈတီး | lat=20.7867873 | long=97.0367526 | directions=
| phone=+95 81 212 1397 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout=11:00 | price=30,000 ၵျၢပ်ႈ
| lastedit=2020-11-30
| content= ႁူင်းႁႅမ်း ၵဵင်ႈသႂ်လီ၊ ၸမ်ၵၼ်တင်း တီႈၶၢႆမႂ်တိုတ်းရူတ်ႉ၊ ႁိမ်းႁွမ်းတၢင်းၵိၼ်လိူင်ႇ၊ တင်းၵၢတ်ႇလူင် ၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးၵႆၵၼ်
}}
==သိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ==
* [[လွႆၶေႃ]] လုၵ်ႉတီႈ {{Marker|type=city|name=ႁူဝ်ပူင်း|lat=20.799120|long=97.174129|wikidata=Q3489520}} ဢၼ်မီးၽၢႆႇဢွၵ်ႇတူၼ်ႈတီး ယၢၼ် 20 km ၼၼ်ႉ။ ၽၢႆႇၸၢၼ်းလွႆၶေႃ လႄႈ ၽၢႆႇတူၵ်းၼမ်ႉၶူင်း တီႈလွႆ ဢၼ်မီးတၢင်းသုင် 1,000 လႄႈ 1,500 m ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈ ၵူၼ်းၵယၢၼ်းၶဝ်ယူႇ ဢိၵ်ႇပႃး ၼၢင်းယိင်းပတွင်ႈ ဢၼ်ဢဝ် ဝႅၼ်ၶမ်းသုပ်းၶေႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈသိုပ်ႇၵႂႃႇလႆႈၸူး ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ ဢွၼ်တၢင်းသေ ၸင်ႇသိုပ်ႇၵႂႃႇ ပွတ်းၸၢၼ်းထႅင်ႈ။
{{IsPartOf|မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းဢွၵ်ႇ}}
{{outlinecity}}
{{Geo|20.783333333333|96.966666666667}}
fnb3odg49onfvrrgb9d03vkg2ps94o6
တၢင်းပဵၼ် ၵႃႇလ ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19
0
1078
5280
4742
2022-08-19T09:57:38Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Covid-19 banner How to wear a non-medical fabric mask safely.png|caption=ၶေႃႈၸီႉသင်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ သုပ်းတိုဝ်း ၽႃႈတူမ်းၼႃႈ}}
[[ၾၢႆႇ:Novel_Coronavirus_SARS-CoV-2.jpg|thumb|SARS-CoV-2 - ဢၼ်ပဵၼ် မူင်ႈမႅင်း ဢၼ်ႁႂ်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ၵႃႇလ ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19၊ ဢၼ်လႆႈႁၼ်တီႈၽၢႆႇတႂ်ႈ ဢီႇလႅတ်ႇထရုၼ်ႇ မၢႆႇၶရူတ်ႇသၵူပ်ႉ။ ၼၢမ်ဢွၼ်ႇၸိူဝ်းမီးတီႈ ၶွပ်ႇၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ဝႃးရီႇယႅၼ်ႇ ၼၼ်ႉ မၼ်းငၢႆးမိူၼ်ၵၼ်တင်း ၶူဝ်ႇရူဝ်ႇၼႃႇ ၶွင်လႅတ်ႇ၊ ယွၼ်ႉၼၼ် ၸင်ႇလႆႈပၼ်ၸိုဝ်ႈမၼ်းဝႃႈၼၼ်။]]
'''ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19''' ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် [[တၢင်းပဵၼ် ဢၼ်မေႃၽႄႈၸပ်း#လွင်ႈမႅင်းတၢင်းပဵၼ် ၶဝ်ႈၼႂ်း လွတ်ႇထူၺ်ႈၸႂ်|တၢင်းပဵၼ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွတ်ႈထူၺ်ႈၸႂ် ဢၼ်မေႃၽႄႈၸပ်း]] ဢၼ်လႆႈပဵၼ်ယွၼ်ႉ မူင်ႈမႅင်းၶူဝ်ႇရူဝ်ႇၼႃႇ၊ ဢၼ်မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းမိူၼ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃး SARS, MERS လႄႈ ၶဝ်ႈပႃး ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵတ်းၶဝ်ႈလိုၵ်ႉၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မူင်ႈမႅင်းဢၼ်ၼႆႉ လႆႈၼႄႉၼွၼ်းမၵ်းမၼ်ႈ မိူဝ်ႈ တီႇသႅမ်ႇပႃႇ 2019၊ ဢၼ်လႆႈၽႄႈၸွတ်ႇၵႂႃႇတင်း ၵမ်ႇၽႃႇၼၼ်ႉသေ ထိုင် မၢတ်ႉၶျ် 2020 မႃး လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပဵၼ် တၢင်းပဵၼ် ၵႃႇလ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ပႆႇလႆႈႁူႉ လွင်ႈတၢင်း တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ၼမ်ၼမ်သေတႃႉ လွင်ႈၽႄႈၸပ်းမၼ်းတႄႉ ဢေႇသေ ၼၢဝ်ၵတ်းၶဝ်ႈလိုၵ်းရႃႇသီႇ လႄႈ ၸၢင်ႈၽႄႈၸပ်းငၢႆႈလိူဝ်သေ SARS လႄႈ MERS ယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းထဝ်ႈၵူၼ်းၵႄႇ လႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းမီး တၢင်းပဵၼ်ပိုၼ်ႉလင်ၼႆႉ သၢႆငၢႆတေၸၢင်ႈတိူဝ်းႁုၵ်းႁၢႆႉ ၶဝ်ႈပႃး လွင်ႈလူႉလွင်ႈတၢႆယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်းပၢႆးယူႇလီ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈတိူဝ်ႉၶိူၵ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေၵေႃႈ လႆႈလူႉလႆႈတၢႆယူႇ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ၸိူဝ်းမီး လွင်ႈတိတ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ဢိတ်းဢွတ်းၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ၽွၼ်းမၼ်း ၸၢင်ႈယွၼ်ႉၵႂႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်းယဝ်ႉ။
တွၼ်ႈတႃႇႁႄႉၵင်ႈလႆႈ လွင်ႈၽႄႈၸပ်း မူင်ႈမႅင်းၼၼ်ႉၼႆ လႆႈတမ်းဝၢင်း လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းယဝ်ႉ။ တီႈမိူင်းၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈ ၵူၼ်းၶီႇ ဢမ်ႇပေႃးမီးလႄႈသင် ယွၼ်ႉလူၺ်ႈ ၶေႃႈပူင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈသင် ၸိူဝ်းပဵၼ် တႄႇဢဝ် ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် တၢင်ႇၵူၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇတီႈၵႆ တေႃႇပေႃးထိုင် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ ယွၼ်ႇယွမ်းၶၢဝ်းတၢင်း ဢမ်ႇၼၼ် လႆႈဢိုတ်းပႅတ်ႈလုမ်းလုမ်းယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇႁႃႈႁၼ်သဵၼ်ႈတၢင်း တႃႇပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူဝ်း မိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆၸိုင် '''ၵပ်းသိုပ်ႇၸူး [[ၶွၼ်းသူလဵတ်ႉ|လုမ်းၽွင်းတၢင်မိူင်း ဢမ်ႇၼၼ် ၶွၼ်းသူလဵတ်ႉ]]''' လႄႈ။
ယွၼ်ႉ လွင်ႈၽႄႈၸွတ်ႇ တၢင်းပဵၼ်သေ ၵူၼ်းတင်းၼမ် ၵႃႈတီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ ထုၵ်ႇပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် '''ပေႃးဢမ်ႇလူဝ်ႇၼႃႇၼႃႇ ယႃႇပေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း'''၊ တႃႇႁႂ်ႈဝႄႈလႆႈ လွင်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်၊ လွင်ႈၶင်တူဝ် ဢမ်ႇၼၼ် တေလႆႈပႂ်ႉထႃႈ လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ဢၼ်မၵ်းၶၢၼ်းဝႆႉ လႄႈ လွင်ႈယႃႉပႅတ်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်းသၢႆၵၢၼ်မိၼ်။ ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၵုမ်းၵမ်လႆႈ မူင်ႈမႅင်း ၼၼ်ႉ ၶဝ်ယွၼ်ႇယၢၼ်းပၼ် လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်း တႃႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼႆသေတႃႉ လူဝ်ႇလႆႈၽင်ႇၸႂ်ထွမ်ႇ ၶၢဝ်ႇၶိုတ်းမိူဝ်ႈ ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈတၢင်းၶႆႈၸႂ်လႄႈ လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်း - ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ လွင်ႈယွၼ်ႇယွမ်းပၼ်ၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈၶိုၼ်း ႁူတ်ႉႁႅင်းမႃးၶိုၼ်း။ တီႈလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးပဵၼ်လႆႈ ဝႄႈ တီႈၵူၼ်းၵိုၼ်း။ ဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တႃႇၵႅတ်ႇၵင်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵူၺ်း၊ မၼ်းပဵၼ်ပႃး တွၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်းဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေထူပ်းၺႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးလွင်ႈလူဝ်ႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼႆ၊ သုပ်းၽႃႈတူမ်းၼႃႈ သေ ႁဵတ်းလွင်ႈၵႅတ်ႇၵင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ တၢင်းပဵၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်း ဢၼ်မေႃၸပ်းၵၼ် - ၵမ်းၵမ်းၵႆႉသုၵ်ႈမိုဝ်း၊ ဝႄႈ လွင်ႈဢဝ်မိုဝ်း တိူဝ်ႉၸမ်ႈတီႈၼႃႈ၊ ပေႃးဢႆ လႄႈ ၶီႈၸၢမ်ၸိုင်ႈ ဢဝ်ငွၵ်းသွၵ်ႇသေ ဢမ်ႇၼၼ် ၸေႈၸဵတ်ႉသေႁႄႉတူမ်းသေ ဝႄႈလွင်ႈ ယူႇၸမ်ၵၼ်တင်း ၵူၼ်းၼၢဝ် ၵူၼ်းဢမ်ႇယူႇလီ။ မိူဝ်ႈပႆႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼၼ်ႉ လူတူၺ်း လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၸိူဝ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၶၼ်ၶၼ်ၽႂ်းၽႂ်း လႄႈ လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်း ၸိူဝ်းတမ်းဝၢင်းဝႆႉ တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇပတ်ႉပိုၼ်ႉ။ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉတႃႇ လွင်ႈယႃႉပႅတ်ႈ၊ လွင်ႈဢိုတ်းၵၢၼ်ငၢၼ်း လႄႈ လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ၵူႈမဵဝ်းၵူႈဢၼ်၊ ဢၼ်တေၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈလႆႈ ၶၢဝ်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈၼၼ်ႉ။ ဝၢႆးသေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းယဝ်ႉ၊ လူလွမ်ပႂ်ႉတူၺ်း ပၢႆးယူႇလီၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႄႈ ဝူၼ်ႉတႃႇ [[ယူႇသဝ်းႁင်းၶေႃ ဝၢႆးသေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း|ယူႇသဝ်းႁင်းၶေႃ]] တႃႇ သွင်ဝူင်ႈ၊ ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ဝႄႈလႆႈ လွင်ႈဢဝ်တၢင်းပဵၼ် ၽႄႈၸပ်းၸူး ၵူၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
==ဢွင်ႈတီႈ==
ၸဵမ်မိူဝ်ႈတေပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ၵႃႇလ ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းႁူဝ်သိပ်းလၢၼ်ႉမၼ်း လႆႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်သေ ၵူၼ်းလႆႈတၢႆ လၢၼ်ႉပၢႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် ၸိုင်ႈမိူင်း လႄႈ ၼႃႈလိၼ်သေၵေႃႈ သၢႆငၢႆမၼ်း လႅၵ်ႈလၢႆႈယူႇ ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်ယဝ်ႉ။ တီႈမိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉ ၵုမ်းၵမ်လႆႈ မူင်ႈမႅင်း ဢွင်ႇဢွင်ႇမၢၼ်မၢၼ်သေ မၼ်းၵိုတ်းလွင်ႈသိုပ်ႇၽႄႈ ဢိတ်းဢွၼ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် တိုၼ်းဢမ်ႇမီးသေဢိတ်းယဝ်ႉ။ တၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉ လွင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ တိူဝ်းယႂ်ႇမႃး ၶၼ်ၶၼ်ၽႂ်းၽႂ်းသေ ဢမ်ႇပႆႇမီးသဵၼ်ႈတၢင်းဢၼ်တႅၵ်ႇလႅင်း တွၼ်ႈတႃႇ ၵုမ်းၵမ်ၶဝ်လႆႈ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ မီးၼႂ်းၵႄႈမၼ်း၊ ၵမ်ႉဢေႇ ဢမ်ႇၼၼ် ပႂ်ႉတူၺ်းတူင်ႇဝူင်း ဢၼ်ၽႄႈတိုၼ်း လႄႈ မီးလွင်ႈတၢင်းသႂ်ႇဢဵၼ်သႂ်ႇႁႅင်း တႃႇႁႄႉႁၢမ်ႈ လွင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၽႄႈတိုၼ်း။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၵုမ်းၵမ်လႆႈ တၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 ၼႆသေတႃႉ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈတိုၼ်းမီး ၽေး လွင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်းယူႇ။ ၽေးၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ တေၸၢင်ႈယွၼ်ႇယွမ်းလူၺ်ႈ လွင်ႈသမ်းယႃႈႁႄႉတၢင်းပဵၼ်၊ လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်း ၵၢၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း၊ တိုၵ်းသူၼ်းၼင်ႇ ႁႂ်ႈသုပ်း ၽႅၼ်ႇတူမ်းၼႃႈ၊ လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်း ဢၼ်ႁူမ်ႈၵၼ်ဝႆႉတင်း လွင်ႈၸွႆးႁွႆးသၢႆၵပ်းသိုပ်ႇ လႄႈ လွင်ႈၶဝ်ႈၵႄႈတၢင်ႇၸိူဝ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လွင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႆႉၼၼ်ႉတႄႉ တေၸၢင်ႈပဵၼ်ယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။
တီႈ [[မိူင်းၶႄႇ]]၊ [[မိူင်းဢေႃႉသထရေးလီးယႃး]]၊ [[မိူင်းၼိဝ်းၸီႇလႅၼ်ႇ]] လႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် မိူင်းမူႇၵုၼ် ပၸိၽိၵ်ႉၼၼ်ႉ ၵုမ်းၵမ်လႆႈ လွင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် လီလီငၢမ်းငၢမ်းသေ ႁူမ်ႈဝႃႈ ယွၼ်ႇယွမ်းပၼ် လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းၼႆသေတႃႉ ပေႃးတေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း လိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉလိုဝ်ႈၸႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈႁဵတ်းၸွမ်း ၶပ်ႉမၢႆ လွင်ႈယူႇႁၢင်ႇၵၼ်ၵူၺ်း။ တွၼ်ႈတႃႇတေတုမ်ႉတေႃႇၶိုၼ်း လွင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၽႄႈတိုၼ်းၼၼ်ႉ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် လွၵ်ႉတွင်း ၵေႃႈ တေၸၢင်ႈၶိုၼ်းမီးလႆႈယူႇ။ မိူင်းၵမ်ႉပႃႈၼမ်တႄႉ ဢၼ်လႆႈထူပ်းၺႃးယူႇၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်တိုၵ်ႉၽႄႈၸပ်း ယူႇ ၼႂ်းၵႄႈလွင်ႈၵုမ်းၵမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
သၢႆငၢႆပိူင်ပဵၼ် ယူႇတီႈမိူင်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃး တီႈ ပွတ်းတွၼ်ႈလူင် ႁင်း လိုမ်ဢႃႇၾရိၵၼ်ႇၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမီး လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်း တႃႇၵူတ်ႇထတ်းလႄႈ သၢႆငၢႆမၼ်း ဢမ်ႇၸႅင်ႈလႅင်းလီ။ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၵူတ်ႇထတ်းလႆႈၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉ ၸိူဝ်းဢၼ်မီးတီႈ လူမ်ၸမ်ၽေး၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉဢၼ်မၢၼ်ႇမၼ်းၼႆႉ တေၸိူဝ်းၼမ်လိူဝ်သေ ဢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၵၼ်ၼၼ်ႉယူႇ။ မိူင်းတင်းၼမ်ၼႆႉ လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်းၶဝ်လႄႈ တၢင်းယၢမ်ႈ တၢင်ႇလၢတ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ တေပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ယူႇ။ ယွၼ်ၼၼ်လႄႈ လွင်ႈၼိူင်းၵၼ်တူၺ်း ၸွမ်းၼင်ႇ ႁူဝ်ၼပ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ဝႆႉ ၸိူဝ်းၶဝ် တၢင်ႇလၢတ်ႈမႃး လႄႈ တီႈ ဢွင်ႈတီႈ တၢင်းပဵၼ် ဢၼ်တိူဝ်းပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈလႆႈ တဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈသပ်းလႅင်းၼႄ လွင်ႈတၢင်းမၼ်းလႆႈလီလီ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် လႆႈယွမ်းမႃး တီႈ မိူင်းယူးရူပ်ႉ မိူဝ်ႈၶၢဝ်းမႆႈ ပီ 2020 လႄႈ 2021 ၼၼ်ႉၼႆသေတႃႉ မၼ်းမီးဝႆႉလွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ႁႂ်ႈၽႄႈတိုၼ်း ၸွမ်းရႃႇသီႇၼႃႈၾႃႉယူႇ (တီႈ ယူႇဢႅတ်ႉ တႄႉ ၽွင်းၶၢဝ်းမႆႈ 2020 ၼၼ်ႉ လွင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် တိုၵ်ႉသုင်ဝႆႉယူႇ)။ မိူင်းၵမ်ႉၼမ် ၼပ်ႉသွၼ်ဝႆႉဝႃႈတႄႉ ပေႃးတၢင်ႉလူမ်းမႆႈတူၵ်းလူင်းၼႆ လွင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် တေၶိုၼ်ႈသုင်မႃး လႄႈ သွၼ်ႇလွင်ႈပိၼ်ႈၽူၼ်မၼ်းသေၵေႃႈ လူဝ်ႇဝူၼ်ႉ လွင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼၼ်ႉယူႇ။
မိူင်း မိူၼ်ၼင်ႇ ဢိတ်ႇသရေး၊ မိူင်းဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ လႄႈ မိူင်းၸိူဝ်းမီးတီႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ယူးရူပ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈၸတ်းၵၢၼ်တႃႇ သမ်း ယႃႈႁႄႉၵင်ႈ ပၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် ဢၼ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းၼမ်ႉသုင်ၼၼ်ႉသေၵေႃႈ ၶဝ်ၵုမ်းၵမ်လႆႈမႃး ႁႂ်ႈၽွၼ်းႁၢႆႉမၼ်း ပဵၼ်တီႈဢေႇသုတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ မိူင်းတၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉ တိုၵ်ႉလႆႈၸိုၼ်ႇႁဵတ်း တႃႇလႆႈယႃႈႁႄႉၵင်ႈ တႃႇႁႂ်ႈမၼ်းၵုမ်ႇထူၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းသဵင်ႈသေ တွၼ်ႈတႃႇ ပိုၼ်ၽႄႈယႃႈႁႄႉၵင်ႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပိူင်ပိုၼ်ႉထၢၼ်မၼ်း တိုၵ်ႉႁဵင်းဢေႇဝႆႉယူႇ။
==ၽၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ် လႄႈ လွင်ႈလၢမ်းဝႆႉ တၢင်းပဵၼ်ၸိူဝ်းတေပဵၼ်မႃး==
[[ၾၢႆႇ:Symptoms of coronavirus disease 2019 2.0.svg|thumb|ႁၢင်ႈၼႄ ၽၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19။ ၵူၼ်းပဵၼ်ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၵူၺ်းမီးတူဝ်ထူပ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ ၼႂ်းၵႃႈ ၽၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ၊ လႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၽၢင်ႇႁၢင်ႈၼႆႉ တင်ႈသဵင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။]]
လၵ်ႉၵၼႃႇၽၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ် ၸိူဝ်းပဵၼ်ၼမ်တႄႉ လူမ်းၼၢဝ်ၶိုင်ႈ၊ ဢႆႇ၊ ဢမ်ႇမီးၸႂ် ၶႂ်ႈၵိၼ်တၢင်းၵိၼ် လႄႈ ႁိူဝ်ႉမွႆႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လၵ်ႉၶၼႃႇတၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉ ထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇ၊ ဢေႃႉ၊ ႁၢၵ်ႈ၊ တွင်ႉၵႂႃႇ၊ ၶီႈၶၢၵ်ႇဢွၵ်ႇ၊ ၼိူဝ်ႉၼူၸဵပ်း လႄႈ ဢၢႆသႅဝ်ႁၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပဵၼ်မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈႁၼ်လၵ်ႉၶၼႃႇ တၢင်းပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဢၼ်မိူၼ် ၵတ်းၶဝ်ႈလိုၵ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပၼ်ႁႃသွႆႉလင် ဢၼ်ပဵၼ်ႁၢဝ်ႁႅင်းၼႆႉ ပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ပွတ်ႇၵႂ်ႈ၊ လၵ်ႉၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ် ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွတ်ႇထူၺ်ႈၸႂ် လႄႈ ဢမ်ႇၵႅၼ်ႇဢမ်ႇၶႅင်း (ဢမ်ႇၼၼ်) တၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈ တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇၼႄလၵ်ႉၶၼႃႇသင်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ယဝ်ႉ။ ၵမ်ႉပႃႈၼၼမ်ၼႆႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇယူတ်းယႃသေၵေႃႈ ၶိုၼ်းၶႅၼ်းမႃးသေ မၢင်ၸိူဝ်းတႄႉ ၼၢဝ်ႁႅင်းႁႅင်းယဝ်ႉ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်သေ ႁူဝ်ၼပ်ႉဢၼ်တၢႆၼႆႉ မီး 0.5 တေႃႇ 1 ႁူဝ်ပၢၵ်ႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်တင်း ပတ်ႉပိုၼ်ႉၵမ်ႇၽႃႇဝႃႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉဢၼ်လႆႈတၢႆၵႂႃႇ ဢၼ်လႆႈၼႄႉၼွၼ်းဝႆႉ မိူဝ်ႈ ဢေႃးၵၢတ်ႉ 2020 ၼႆႉ မီးၵႂႃႇ 3.65% ယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢိင်ၼိူဝ် လွၵ်းလၢႆး လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်းသေၵေႃႈ တေၸၢင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ် ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်ယူႇ။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းၸိူဝ်းလႆႈတၢႆၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ဢႃႇယုယႂ်ႇၵမ်ႉၼမ်သေ လုၵ်ႉဢွၼ်ႇတႄႉ ပဵၼ်ၵမ်ႉဢေႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တၢင်းႁူႉ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ တၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉ မီးၼမ်မႃးလႄႈသင် ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈလႆႈ လွင်ႈယူတ်းယႃ တဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းတၢႆ လႆႈယွမ်းမႃးယူႇယဝ်ႉ။
လွင်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 လႄႈ ၽေးႁၢႆႉၸႃႉဢၼ်မႃးၸွမ်းတင်းလင်မၼ်းၼႆႉ ၵႆႉပဵၼတီႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈဢႃႇယုယႂ်ႇ လႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၽူႈ ဢၼ်ႁႅင်းတူဝ်ဢေႇ ဢမ်ႇၼၼ်၊ ၸိူဝ်းမီး လူမ်းႁူဝ်ၸႂ်၊ တၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်၊ [[ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸွမႂ်း တၢင်းပဵၼ် လိူတ်ႈသုင်|တၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈသုင်]]၊ တၢင်းပဵၼ် တီႈ လွတ်ႈထူၺ်ႈၸႂ် ဢၼ်ပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢဝ်း လႄႈ ၶႅၼ်ႇသႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႄႉ ႁူမ်ႈဝႃႈလႆႈႁၼ်ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်သေတႃႉ ၵမ်ႉပႃႈၼမ် ပဵၼ်မဵဝ်း ႁႅင်းဢူၼ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ပၢၼ်ၵၢင်သေ ဢၼ်ႁၼ်ၸႅင်ႈလီတႄႉ ပဵၼ် ၼမူဝ်းၼီးယႃးယဝ်ႉ။
လွင်ႈတိူဝ်ႉၸမ်ႈၺႃး ဝၢႆးရႅတ်ႉ လႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်လၵ်ႉၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ် တေဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ ၼႂ်းၵႄႈ (ၵမ်ႉၼမ် 2 ဝၼ်းတေႃႇ 4 ဝၼ်း) ၼၼ်ႉ တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈၸပ်း ၼႂ်းၵႃႈ သၢမ်ဝၼ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼၼ်ႉသေ ဢမ်ႇၼႄလၵ်ႉၶၼႃႇၵေႃႈ ၸၢင်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပဵၼ် ၸိူဝ်းၶိုၼ်းၶႅၼ်းမႃးၼႆႉ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၶဝ်မီးႁႅင်းၵမ်ႉလႆႈ ဝၢႆးရႅတ်ႉၼႆသေတႃႉ ႁႅင်းၵမ်ႉတူဝ်ၼႆႉ တေၵမ်ႉလႆႈႁိုင်တၢၼ်ႇႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉ ၸႅင်ႈၸႅင်ႈလႅင်းလႅင်း။ လွင်ႈၶိုၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ မၼ်းဢူၼ်ႈသေ လွင်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ဢွၼ်တၢင်းၼႆသေတႃႉ လၢႆမၢႆထိုင်ဝႃႈ ၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉၼႆႉ မၼ်းၸၢင်ႈ ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ထႅင်ႈ လၢႆပွၵ်ႈၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၸိူဝ်းၶိုၼ်းၶႅၼ်းမႃးၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ ပႆႇလႆႈႁူႉၽွၼ်းၸူဝ်ႈၶၢဝ်းယၢဝ်းၼႆသေတႃႉ တီႈၵူၼ်းပဵၼ် ၸိူဝ်းၶိုၼ်းၶႅၼ်းမႃးၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ် ႁႅင်းႁဵတ်းၵၢၼ်ပွတ်ႇ ယွမ်းလူင်ၵႂႃႇၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ လၵ်ႉၶၼႃႇ ဢၼ်ၶိုၼ်းၶႅၼ်းမႃးတီႈ ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 ၼႆႉ မၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းပဵၼ် [[w:Kawasaki disease|တၢင်းပဵၼ် ၵႃႇဝႃႇသႃႇၵီႇ]]၊ တၢင်းပဵၼ်ၵေႃႈ မၼ်းၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ် [[w:Thrombosis|thrombosis]] ၼၼ်ႉယူႇ။
==လွင်ႈႁႄႉၵင်ႈ==
{{Multiple image
| align = <!-- left/right/center/none -->
| direction = <!-- horizontal/vertical -->
| width = 200<!-- Digits only; no "px" suffix, please -->
| image1 = WHO SHN How to a wear medical mask safely - Do's & Don'ts.jpg
| image2 = WHO SHN How to wear a non-medical fabric mask safely - Do's & Don'ts.jpg
| image3 = WHO SHN How children can wear fabric masks.jpg
| footer = ၶေႃႈၸီႉသင်ႇ လွင်ႈသုပ်းတိုဝ်း-ၽႃႈတူမ်းၼႃႈ ဢၼ်မႃးတီႈ ၸုမ်းပၢႆးယူႇလီႇလုမ်ႈၾႃႉ (ၼဵၵ်းၶလိၵ်ႉသေ တူၺ်းလႆႈဢၼ်ယႂ်ႇ)
}}
{{Nowrap|လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တင်းၼမ်}} တီႈၼႂ်း ပတ်ႉပိုၼ်ႉ ၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ လႆႈပၼ် တၢင်းၶႆႈၸႂ် ၵူၼ်းမိူင်းၽႂ်မၼ်း ဝႃႈ ၽွင်းၼႂ်းၵႄႈၵၢင် တၢင်းပဵၼ်ၵႃႇလ ၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇလူဝ်ႇၼႅၼ်ႇဢႃးလႃး '''ယႃႇပေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း''' ၼႆယဝ်ႉ။ '''[[ၶၢဝ်းတၢင်း ၽူႈယႂ်ႇ|ၽူႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸိူဝ်းဢႃႇယုယႂ်ႇ]]''' လႄႈ ၸိူဝ်း '''မီးပိုၼ်ႉထၢၼ် သၢႆငၢႆပၢႆးယူႇလီ''' ၸိူဝ်းၼႆႉ တိူဝ်းမီးၽေး လႄႈ ထုၵ်ႇလီဝႄႈ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း မဵဝ်းတေပဵၼ် ၽေးတွၼ်ႈတႃႇၶဝ်၊ မိူၼ်ၼင်ႇ [[ၶီႇႁိူဝ်းမိၼ်]]တင်းႁိုင်၊ ဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈၵူၼ်းၵိုၼ်း၊ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁိူဝ်းၶရုတ်ႉ၊ ႁူမ်ႈဝႃႈ မီးၽၢႆႇၼွၵ်ႈ လွင်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၵေႃႈ လီလႆႈဝႄႈယဝ်ႉ။
ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်လႆႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ၵမ်ႉပႃႈၼမ် ၶဝ်ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် တွၼ်ႈတႃႇၽိုၵ်းႁဵတ်းတၢင်းယၢမ်ႈ '''လွင်ႈတူဝ်ၶိင်း ယူႇႁၢင်ႇၵၼ်''' (ဢမ်ႇၼၼ် ယူႇႁၢင်ႇ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း)။ ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ တင်းၵူၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်းသေ ႁႂ်ႈယူႇႁၢင်ႇၵၼ် ယူႇယၢၼ်ၵၼ် တီႈဢေႇသုတ်း 6 ထတ်း (2 မီႇတႃႇ)သေ ဝႄႈ လွင်ႈယူႇသဝ်းပဵၼ်မူႇပဵၼ်ၸုမ်း။ ၸိူဝ်းပဵၼ် လွင်ႈတိုၵ်းသူၼ်း ဢၼ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁဵတ်းတႄႉၵေႃႈ ပေႃးပဵၼ်လႆႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈယူႇတီႈႁိူၼ်းသေႁဵတ်းၵၢၼ်၊ ဝႄႈလွင်ႈၵူၼ်းပဵၼ်မူႇပဵၼ်ၸုမ်း လႄႈ ပေႃးဢမ်ႇလူဝ်ႇၼႅၼ်ႇဢႃးလႃး ယႃႇပေဢွၵ်ႇတီႈႁိူၼ်း။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇဢမ်ႇပဵၼ်ၼႆၵေႃႈ တင်းၵူၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်းသေ ယူႇသဝ်းႁႂ်ႈယၢၼ် တီႈဢေႇသုတ်း 2 မီႇတႃႇ (6 ထတ်း)။ ဢွင်ႈတီႈတင်းၼမ်ၼႆႉ ''လူဝ်ႇလႆႈမီး'' လွင်ႈၶိုင်ပွင်ဝႆႉၸိူင်ႉၼႆ။ တီႈဢွင်ႈတီႈၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈ လွင်ႈၵူၼ်းပဵၼ်မူႇပဵၼ်ၸုမ်း၊ လွင်ႈပဵၼ်မူႇပဵၼ်ၸုမ်းသေ ၸုတုမ်ၵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 ၼႆႉ မၼ်းၸၢင်ႈလုၵ်ႉတီႈၼႂ်းလူမ်း လႄႈ တီႈ ၶူဝ်းၶွင်သေၵေႃႈ ၽႄႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်၊ လႆႈႁၼ်လၵ်းထၢၼ်ဝႃႈ ဢမ်ႇၼႄၽၢင်ႁၢင်ႈလၵ်ႉၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ်သင်သေၵေႃႈ ၽႄႈၸပ်းယဝ်ႉ။ ႁႂ်ႈၸွမ်းပၼ်ၼင်ႇ လၢႆးၵႅတ်ႇၵင်ႈ ၼၢဝ်ၵတ်းၶဝ်ႈလိုၵ်ႉ။ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ တေၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ-
[[ၾၢႆႇ:A surgical mask (2017).jpg|thumb|တွၼ်ႈတႃႇမူႇၸုမ်းသေၸုမ်းတႄႉ ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် တႃႇၸႂ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် ၽႃႈတူမ်းသူပ်း ဢၼ်ၸႂ်ႉတီႈ ပၢႆးယႃႈယႃ။ မၢင်ဢွင်ႈတီႈတႄႉ ၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉ လူဝ်ႇလႆႈၸႂ်ႉ။]]
[[ၾၢႆႇ:It's not too late to get the flu… or your vaccine 160204-M-SR938-005.jpg|thumb|ဢဝ်ၼမ်ႉသုၵ်ႈမိုဝ်း ဢၼ်ပႃးမဵဝ်းလဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ဢဝ် ၼမ်ႉလႄႈတင်း ၵွၼ်ႈသီသေ ၵမ်းၵမ်းၵႆႉသုၵ်ႈမိုဝ်း]]
* ပေႃးၵႂႃႇတီႈၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵူၼ်းတင်းမၼ် တီႈဢၼ်တၢင်းပဵၼ်ၽႄႈတိုၼ်းၼၼ်ႉ သုပ်း '''ၽႃႈတူမ်းသူပ်း'''သေ ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ တႃႇယူႇႁၢင်ႇၵၼ် (မိူၼ်ၼင်ႇ ၵႃႈတီႈ လၢၼ်ႉ လႄႈ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵူၼ်းတင်းၼမ်)။ ပေႃးဝႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းလႆႈ ဢႃႇယု 60 ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်၊ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်း ဢၼ်မီးသၢႆငၢႆတၢင်းပဵၼ်၊ ၸိူဝ်းဢၼ်ထုၵ်ႇထၢင်ႇထိူမ်ဝႃႈ တေႃႉသူင်ႇတၢင်းပဵၼ် လႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ယူႇၸမ်ၵၼ်တင်း ၵူၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် ႁႂ်ႈၸႂ်ႉ ၽႃႈတူမ်းသူပ်း ဢၼ်ၸႂ်ႉတီႈ ပၢႆးယႃႈယႃ။ လွင်ႈသုပ်းၽႃႈတူမ်းသူပ်းၼႆႉ တီႈမၢင်မိူင်း မၢင်ဝဵင်းၼႆႉ '''တိုၼ်းလူဝ်ႇလႆႈႁဵတ်း''' တွၼ်ႈတႃႇ ယွၼ်ႇယွမ်း လွင်ႈၽႄႈၸပ်းတူင်ႇဝူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၢင်ဢွင်ႈမၢင်တီႈၸမ်ႉ ပေႃးပဵၼ်ဢၼ်ႁႄႉၼႃႈသေမဵဝ်းမဵဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ၊ ၽႅၼ်ႇပၢႆႉၶေႃး၊ ဢမ်ႇၼၼ် သိူဝ်ႈတီႇသျၢတ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယွမ်းႁပ်ႉယူႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ '''ဢမ်ႇမႆႈၸႂ်''' လွင်ႈဢၼ် မူင်ႈမႅင်းတေၸပ်းၼႆၵေႃႈယႃႇ '''ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တိုၼ်းထုၵ်ႇလီ ၵင်ႈၼႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ'''ဝႆႉ၊ တွၼ်ႈတႃႇ ဝႄႈလႆႈ လွင်ႈပိုၼ်ႈၽႄႈၺႃး ၵူၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တီႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇၼႄၽၢင်ႁၢင်ႈလၵ်ႉၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ်သေ မေႃမီးဝႆႉတၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈမိူင်းတင်းၼမ်ၼႆႉ ၽႃႈတူမ်းသူပ်း ဢၼ်ၸႂ်ႉတီႈ ပၢႆးယႃႈယႃၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးဝႆႉ ၵုမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈထူၼ်ႈ။
**ၸႂ်ႉတိုဝ်း ၽႃႈတူမ်းသူပ်း ႁႂ်ႈမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈလီလီ။ ၽႃႈတူမ်းသူပ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇလီႇတူမ်းၺႃး ၶူႈလင်လႄႈ သူပ်း ဢၼ်မၼ်းမႅၼ်ႈၺႃးလီလီသေ တေဢမ်ႇလႆႈႁႂ်ႈမၼ်းငၢၵ်ႈဝႆႉ။ မိူဝ်ႈပႆႇသုပ်း ၽႃႈတူမ်းသူပ်းၼၼ်ႉ သုၵ်ႈမီးလီလီ။ ၽွင်းသုပ်းဝႆႉၽႃႈတူမ်းသူပ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ယႃႇပေတိူဝ်ႉၸမ်ႈၼႃႈ။ ပေႃးတိူဝ်ႉၺႃးၼႆ သုၵ်ႈမိုဝ်းပႅတ်ႈၵမ်းလႅဝ်။ ပေႃးၽႃႈတူမ်းသူပ်းၼၼ်ႉ ယမ်းမႃးၵေႃႈ ဝုတ်ႉပႅတ်ႈသေ ဢၼ်ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ တၢင်သႂ်ႇလႄႈ။ ယိပ်းၸၼ်ဢဝ်တီႈ သၢႆ တီႈၽၢႆႇလင်သေၵေႃႈ ဢဝ်ပႅတ်ႈလႄႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သုၵ်ႈမိုဝ်းပႅတ်ႈ။ ယႃႇပေၶိုၼ်းၸႂ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် ၽႃႈတူမ်းသူပ်း မဵဝ်းလႆႈၸႂ်ႉပွၵ်ႈလဵဝ်။ တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈၵဵင်ႈသႂ်သုၼ်ႇတူဝ်ၼၼ်ႉ ''ၽႃႈတူမ်းသူပ်း'' ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဢၼ်တႅၼ်းတၢင်။ ၵမ်းၵမ်းၵႆႉသုၵ်ႈလၢင်ႉမိုဝ်းလႄႈ။
**ၸွမ်းလူၺ်ႈသုၼ်ႇႁဵတ်း ၽႃႈတူမ်းသူပ်းသေ ထုၵ်ႇလီတိုဝ်းသုပ်း ၽႃႈတူမ်းသူပ်း FFP2 (KN95) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ မၢင်တီႈ မၢင်ၶၢဝ်း တေႁႃယၢပ်ႇဝႆႉယူႇ။ ယွၼ်ႉၶိုၼ်းၸႂ်ႉၶိုၼ်းသေ မီးလူမ်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈတဵမ်ႈထူၼ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇပႆႇမီးလၵ်းထၢၼ်သင်။ (ပေႃးဢဝ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ဝႃႈတႄႉ မိူဝ်ႈပႆႇၶိုၼ်းဢဝ်ၸႂ်ႉ ၽႃႈတူမ်းသူပ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလၢင်လူမ်းဝႆႉ တႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း (7) ဝၼ်းၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ မိူဝ်ႈပႆႇဢဝ် ၽႃႈတူမ်းသူပ်းၼၼ်ႉၵႂႃႇတီႈ ဢွင်ႈတီႈ မီးသုၼ်ႇႁဵတ်းၼၼ်ႉၼႆ ႁွမ်ဝႆႉၽႃႈတူမ်းသူပ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈ။
*တွၼ်ႈတႃႇ '''လူမ်းၶဝ်ႈလူမ်းဢွၵ်ႇလီ''' ၼၼ်ႉ ပေႃးပဵၼ်လႆႈ ပိုတ်ႇၽၵ်းတူဢွင်ႈလုၵ်း လႄႈ ပိုတ်ႇၽၵ်းတူ ရူတ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ။
* ဢဝ်တင်း '''ၵွၼ်ႈသီ လႄႈ ၼမ်ႉ''' သေ ၵမ်းၵမ်း '''သုၵ်ႈလၢင်ႉမိုဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ''' ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢဝ်ၽႃႈၸဵတ်ႉဢၼ်သႅၼ်ႈသႂ်သေ '''ၸဵတ်ႉမိုဝ်းႁႂ်ႈႁႅင်ႈ''' လႄႈ။ မူင်ႈမႅင်းၶူဝ်ႇရူဝ်ႇၼႃႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် မူင်ႈမႅင်း ဢၼ်ႁေႃႇဝႆႉ၊ လွင်ႈဢဝ် ၵွၼ်ႈသီသေ သုၵ်ႈလၢင်ႉမိုုဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ မၼ်းတေၸၢင်ႈ ၶႃႈမူင်းမႅင်းတၢႆ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ပူၵ်ႇၵွၼ်ႈသီၼႆႉ မၼ်းတေၵႂႃႇယႃႉပႅတ်ႈ ထူင်ႇႁေႃႇမူင်ႈမႅင်း ဢၼ်ပဵၼ်မၼ်းဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ႁႂ်ႈပဵၼ် လွင်ႈသုၵ်ႈမိုဝ်း ဢၼ်တိူဝ်ႉယမ်မၼ်းၼၼ်ႉ ပေႃးသုၵ်ႈမီး တီႈဢေႇသုတ်း လူဝ်ႇလႆႈသုၵ်ႈႁႂ်ႈႁိုင် 20 လဵတ်း ယဝ်ႉ။ ပေႃးသုၵ်ႈမိုဝ်းယဝ်ႉ ဢဝ်ၽႅၼ်ႇၸဵတ်ႈႁႂ်ႈႁႅင်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းတေမူင်ႈမႅင်းၸိူဝ်းတၢႆ ၸိူဝ်းမီးတီႈ ၽိဝ်ၼင်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ပၢႆႈပႅတ်ႈယဝ်ႉ (ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ယႃႇပေၶၢမ်ႈပႅတ်ႈ ၸၼ်ႉၼၼ်ႉ။ ၽႃႈၸဵတ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ယႃႇပေၸႂ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်)။
* သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇမီး ၵွၼ်ႈသီ လႄႈ ၼမ်ႉၼႆ ၸႂ်ႉ '''ၼမ်ႉလၢင်ႉမိုဝ်းသႅၼ်ႈသႂ်''' ဢၼ်ဢဝ်တင်း ဢႄလ်ႇၵူဝ်ႇႁေႃး >60% သေ ႁဵတ်းဝႆႉၼၼ်ႉလႄႈ။ ဢႄလ်ႇၵူဝ်ႇႁေႃးၼႆႉ မၼ်းတေၶႃႈမူင်ႈမႅင်းလႆႈၽႂ်းၽႂ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႉၵမ်းလဵဝ်၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈ ပွတ်ႈမိုဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁႂ်ႈႁိုင် 20 လဵတ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ပွတ်ႈလၢင်ႉမၼ် ႁႂ်ႈၽိဝ်ၼင် ယမ်းၵႂႃႇ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇလႆႈပႂ်ႉၵမ်ႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ဢႄလ်ႇၵူဝ်ႇႁေႃးၼၼ်ႉ ႁႅင်ႈၵႂႃႇလီလီ။
* '''မူင်မိုဝ်းၸႂ်ႉပွၵ်ႈလဵဝ်''' ၼၼ်ႉ တေပဵၼ်ဢၼ်ၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်း ၽွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈယိပ်းလၢႆႇမဵဝ်းလၢႆဢၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ၶီႈၸၢမ် ၽွင်းမိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၸၢင်ႈသုၵ်ႈမိုဝ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၽွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇတီႈ ယူင်ႉသၢင်ႈဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵူၼ်းတင်းၼမ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈပိုတ်ႇၽၵ်းတူ သေ ၼဵၵ်းၼဵၼ်ဢွင်ႈလႆထၢတ်ႈ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸႂ်ႉမူင်မိုဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉတူဝ်ႈယဝ်ႉၼႆ ထွတ်ႇပႅတ်ႈသေ ယႃႇပေတိူဝ်ႉမၼ်းယဝ်ႉ၊ ၸုၼ်ႉပႅတ်ႈသေၵေႃႈ သုၵ်ႈလၢင်ႉမိုဝ်း ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈၸီႉသင်ႇ ၽၢႆႇၼိူဝ်လၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉ။
* '''ဢဝ်မိုဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဝႆႉၵႆၵႆ'''တင်း တႃ၊ ၶူႈလင် လႄႈ သူပ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ၵူၼ်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ယူႇယူႇ ၵႆႉယိပ်း ၵႆႉတိူဝ်ႉ ၵႆႉၸမ်ႈ ၼႃႈၶဝ်ႈယဝ်ႉ၊ ၼၼ်ႉၶႂ်ႈဝႃႈ တင်းဝၼ်းယဝ်ႉ။ ၶတ်းၸႂ်ႈဝႄႈလွင်ႈၼၼ်ႉသေၵေႃႈ မိူဝ်ႈပႆႇတိူဝ်ႉၸမ်ႈၼႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ သုၵ်ႈလၢင်ႉမိုဝ်းလီလီ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶတ်းၸႂ်ဝႄႈပၼ် လွင်ႈတိူဝ်ႉၸမ်ႈ ၽိဝ်ၼႃႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၵေႃႉတိူဝ်ႉၸမ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼၼ်ႉ။
* '''ဢႆ လႄႈ ၶီႈၸၢမ်''' သႂ်ႇတီႈၼႂ်း ငွၵ်းသွၵ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၸေႈတိတ်ႉသျူးသေ ဢဝ်ၸေႈတိတ်ႉသျူးၼၼ်ႉ ဝုတ်ႉပႅတ်ႈၵႆၵႆ ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ သုၵ်ႈမိုဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ။
* '''ယူႇႁၢင်ႇၵႆၵႆ'''။ ဢၼ်ပၼ်တၢင်းၶႂ်ႈၸႂ်ဝႆႉပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်တႄႉ 1-2 မီႇတႃႇ - ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇယၢင်ႈတိၼ်ၸူး ၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉသေ ၸၢင်ႈတိူဝ်ႉမိုဝ်းမၼ်းလႆႈယူႇႁႃႉ? ပေႃးဝႃႈ လႆႈဢိူဝ်ႈၼႆတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸမ်မၼ်းၽႅဝ်ဢႃးလႃးယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ လွင်ႈဢၼ်ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် ႁႂ်ႈယူႇႁၢင်ႇၵၼ်ၼႆႉ ပဵၼ် 2 မီႇတႃႇယဝ်ႉ။
* ယႃႇပေၵႂႃႇၸုၵ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵႂႃႇၼင်ႈၸမ်ၵၼ်တင်း ၵူၼ်း ဢၼ်လႅပ်ႈဢမ်ႇယူႇလီဝႆႉ။
လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်း ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ -
* လၢင်ႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ် ၶူဝ်းၶွင် လႄႈ ၽိဝ်ၼႃႈ ဢၼ်ၵူၼ်းတင်းၼမ် တိူဝ်ႉၺႃး၊ မိူၼ်ၼင်ႇ မိုဝ်းၽၵ်းတူ၊ ၾူင်း လႄႈ ရီမူၵ်ႉ ထီႇဝီႇ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢဝ်ယႃႈၶႃႈမႅင်း ဢၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇမၼ်းသေၵေႃႈ ၶႃႈမႅင်းပႅတ်ႈလႄႈ။
* ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇယူႇလီ [[ယူႇသဝ်းႁင်းၶေႃ ဝၢႆးသေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း|ယူႇသဝ်းႁင်းၶေႃ]]သေ ဝႄႈ လွင်ႈတိူဝ်ႉၸမ်ႈၵပ်းသိုပ်ႇ တင်း ၵူၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် လၵ်ႉၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ် ပေႃးႁၢႆၵႂႃႇ။ တီႈလၢႆလွင်ႈလၢႆတၢင်းသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ထုၵ်ႇလီပၼ်သဵၼ်ႈမၢႆ တႃႇၵူတ်ႇထတ်းၵမ်းလဵဝ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၽွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇတီႈ ဢွင်ႈတီႈၵူတ်ႇထတ်းၼၼ်ႉ ဝႄႈ ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ်ၽေးၸူး ၵူၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း။
* ယႃႇပေဢဝ် ၶူဝ်းၶွင်သုၼ်ႇတူဝ် ၸႂ်ႉႁူမ်ႈၵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈတိူဝ်ႉၺႃး ၼမ်ႉလၢႆး မိူၼ်ၼင်ႇ မႆႉသီၶဵဝ်ႈ၊ ၵွၵ်းဝၢၼ်ႇ၊ ၼမ်ႉဝၢၼ်ႇၼမ်ႉၸဵမ်း၊ တဝ်ႈၼမ်ႉ လႄႈ ၽႃႈၸဵတ်ႉ။
* ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းယၢမ်း ဢၼ်ၸႂ်ႉထူႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သေ ၵိၼ်ႁူမ်ႈၵၼ်တင်း ဝၢၼ်ႇၵူၼ်းတင်းၼမ် ဢၼ်ၵႆႉလႆႈႁၼ်ၼမ် တီႈမိူင်းၶႄႇၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီဝႄႈယဝ်ႉ။ ၽိူဝ်ၸႂ်ႉၼင်ႇၼၼ် တႃႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ထုၵ်ႇၸႂ်ႉ ထူႇဢၼ်ၵူၼ်းတင်းၼမ်ၸႂ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵႅင်ႇၵင်ႈလႆႈ လွင်ႈတိူဝ်ႉၺႃး ၼမ်ႉလၢႆး။
* ဢမ်ႇတိူဝ်ႉ ဢမ်ႇယိပ်းၵၼ်သေၵေႃႈ တူင်ႉတၵ်ႉ ၵူၼ်းလႄႈ။ ဝႄႈ လွင်ႈဢွတ်ႇၵၼ်၊ ၼူမ်ၵၼ်၊ ယိပ်းမိုဝ်းသေတူင်ႉတၵ်ႉၵၼ်၊ ဢၼ်ဢဝ်တႃမိုဝ်းတုမ်ႉၵၼ် လႄႈ လွင်ႈတိူဝ်ႉၸမ်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်း။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇဝႄႈလႆႈ တႃႇတိူဝ်ႉၵၼ်ၼႆၵေႃႈ မိူဝ်ႈပႆႇ လႄႈ ဝၢႆးသေ ၼၼ်ႉ သုၵ်ႈလၢင်ႉမိုဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ။
* သမ်းယႃႈႁႄႉၼၢဝ်လႄႈ။ လွင်ႈသမ်းယႃႈႁႄႉၼၢဝ်ၼႆႉ မၼ်းတေဢမ်ႇၸၢင်ႈ ၵႅတ်ႇၵင်ႈပၼ် တၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 သေတႃႉ မၼ်းတေၸၢင်ႈၵႅတ်ႇၵင်ႈပၼ် တၢင်းပဵၼ်ၼၢဝ်ယူႇ ပဵၼ်ပွတ်းပဵၼ်တွၼ်ႈ။ ပေႃးၼၼ် မၼ်းတေၸၢင်ႈ ၵႅတ်ႇၵင်ႈပၼ် လွင်ႈလႆႈမႆႈၸႂ် ဢၼ်ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼၢဝ်သေ ထၢင်ႇဝႃႈပဵၼ် ၶူဝ်ႇရူဝ်ႇၼႃႇဝၢႆးရႅတ်ႉ ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး တၢင်းပဵၼ်ၼၢဝ်ၼႆႉ တေႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးႁႅင်းၵမ်ႉ တၢမ်ႇတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 ႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ ၽွင်းတီႈႁူင်းယႃ ၵူၼ်းတဵမ်ဝႆႉၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလူဝ်ႇ လွင်ႈယူတ်းယႃ တၢင်းပဵၼ်ၼၢဝ်ယဝ်ႉ။
* သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်းၸုမ်း ၸိူဝ်းဢႃႇယုယႂ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၸိူဝ်းမီးၽေးၶဵၼ်ၼမ်ၼႆ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸၢင်ႈသမ်းယႃႈၵႅတ်ႇၵင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ တၢင်းပဵၼ်ပွတ်ႇၵႂ်ႈၼႆၵေႃႈ သမ်းယႃႈၵႅတ်ႇၵင်ႈၼၼ်ႉလႄႈ။ ဢၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁူမ်ႈဝႃႈ မၼ်းတေဢမ်ႇၵႅတ်ႇၵင်ႈပၼ် တၢင်းပဵၼ်ပွတ်ႇ (ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19) လႆႈသေတႃႉ ၵူၼ်းပဵၼ်မၢင်ၸိူဝ်း ၸိူဝ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 ၼႆႉ ယွၼ်ႉမူင်ႈမႅင်း ၵႂႃႇတိုၵ်းတေႃးပွတ်ႇသေ လႆႈပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ပွတ်ႇၵႂ်ႈသေၵေႃႈ လႆႈလူႉတၢႆယဝ်ႉ။
* မၢႆတွင်းဝႆႉ ဢွင်ႈတီႈ ၸိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇၼၼ်ႉသေ (သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈမီး) ၽိုၼ်မၢႆတွင်း လွင်ႈၸွမ်းႁွႆး ဢွင်ႈတီႈ ၼႆၵေႃႈ ထႅမ်သႂ်ႇဝႆႉလႄႈ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ သေၵေႃႉၵေႃႉ ၺွပ်းၺႃးတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 ၼႆ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ပၢႆးယူႇလီၵူၼ်းတင်းၼမ်ၶဝ် တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလွၼ်ႉၶၢဝ်ႇသေ မၵ်းမၢႆဝႃႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ၺွပ်းၺႃးတၢင်းပဵၼ် ဢၼ်မီးၽေးၼၼ်ႉ မၼ်းယူႇၸမ်ၽႂ်မႃးၼႆသေ လူဝ်ႇႁႂ်ႈၶဝ်ယူႇသဝ်းႁင်းၶေႃ လႄႈ လူဝ်ႇၵူတ်ႇထတ်းၶဝ်ယဝ်ႉ။ လိုၼ်းသုတ်းတႄႉၵေႃႈ လွင်ႈယိူင်းဢၢၼ်း ဢၼ်ၸွမ်းႁွႆးလွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇၼႆႉ မၼ်းတေပဵၼ် သၢႆၵွင်ႉ လွင်ႈၽႄႈတိုၼ်းတၢင်းပဵၼ်သေ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ပၢႆးယူႇလီၵူၼ်းတင်းၼမ်ၶဝ်ၵေႃႈ တေၸွႆးသၢႆၵွင်ႉၼႆႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ လွင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၽႄႈတိုၼ်းၼႆႉ ၵိုတ်းၵႂႃႇ။
{{Infobox|လွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ငၢႆးမိူၼ်ဢၼ်တႄႉ|ၸိူဝ်းပဵၼ် [[ႁွင်ႈၼႄ]]၊ တီႈၸၼ်ၸႂ် လႄႈ တေႃႈၼင်ႇ [[သူၼ်မွၵ်ႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ]] ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းဝႆႉပၼ် လွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ငၢႆးမိူၼ်ဢၼ်တႄႉမၼ်း၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၶႂ်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇၼႆႉ ယူႇတီႈႁိူၼ်းသေၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈၼိူဝ် ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉသေ ဢဝ်တူဝ်ထူပ်းလႆႈယူႇ။ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸုမ်းမၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇတႄႇ လွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ငၢႆးမိူၼ်ဢၼ်တႄႉမၼ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ပေႃး ၵၢႆႇၵႂၢမ်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ၽွင်းၶၢဝ်းယၢမ်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၸိူဝ်းၼင်ႇၼႆၼႆႉ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်ၶတ်းၸႂ် တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း ပေႃးတေၸၢင်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇလႆႈၼႆယဝ်ႉ။ ပွႆးလဝ်ႇမူၼ်ႈ ၸိူဝ်းဢိုတ်းဝႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢတ်းသဵင်သေၵေႃႈ ၶိုၼ်းလဝ်ႇမူၼ်ႈပၼ် ၸိူဝ်းဢၼ်ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵႃႈတီႈ ဢွင်ႈတီႈထၢင်ႇႁၢင်ႈမၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢဝ်ၵွင်ႈထႆႇဝႅပ်ႉသေ ပိုတ်ႇလၢႆႉၾ်သေ မိူၼ်ၼင်ႇ တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇတီႈ သူၼ်သတ်း၊ သူၼ်မွၵ်ႇ လႄႈ ဢွင်ႈတီႈထူဝ်းရိတ်ႉ ၸိူဝ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
}}
[[ၾၢႆႇ:Interior of T4405 during COVID-19 pandemic (20200323175612).jpg|thumb|ၽွင်းၸႂ်ႉ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ၵူၼ်းတင်းၼမ်ၼၼ်ႉ သုပ်းတိုဝ်း ၽႃႈတူမ်းသူပ်းလႄႈ]]
'''ဝႄႈ ဢွင်ႈတီႈ ၵူၼ်းၵိုၼ်း''' မိူၼ်ၼင်ႇ ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးမီး လူမ်းၶဝ်ႈလူမ်းဢွၵ်ႇ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ ဢွင်ႈၶွၼ်ႇၾရႅၼ်ႉ၊ ပွႆးလဝ်ႇမူၼ်ႈ၊ တီႈၸၢႆႇၵၢတ်ႇၶူဝ်းၶွင်၊ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၵူၼ်းတင်းၼမ် လႄႈ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈလွင်ႈၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တွၼ်ႈတႃႇၵုမ်းၵမ် လွင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႇရူဝ်ႇၼႃႇဝၢႆးရႅတ်ႉ လႆႈၽႄႈတိုၼ်းၼၼ်ႉၼႆ တႄႇဢဝ် လွင်ႈၵႂႃႇဝႆႈၽြႃး တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢင်ပွႆးလဝ်ႇမူၼ်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ် ပၢင်ပွႆး ဢၼ်ၵူၼ်းၶိုၼ်ႈၼမ်ၼၼ်ႉ လႆႈယႃႉသိမ်းပႅတ်ႇ တင်းၵမ်ႇၽႃႇပတ်ႉပိုၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈၸၼ်ၸႂ်ထူဝ်းရိတ်ႉ၊ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး လႄႈ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈဢိုတ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ယႃႉပႅတ်ႈပွႆး၊ မိူၼ်ၼင်ႇ ပွႆးလဝ်ႇမူၼ်ႈ၊ ပွႆးလႅၼ်ႈႁႅင်း လႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ပၢင်သွၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶၢႆႉၶိုၼ်ႈ ၼိူဝ် '''ဢွၼ်ႇလၢႆး'''သေ ပဵၼ်ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းသေၵေႃႈ ဢဝ်တူဝ်ထူပ်းလႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
တီႈ '''လၢၼ်ႉၶၢႆၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ/ရူတ်ႉ''' ၼၼ်ႉ ၸႂ်ႉမူင်မိုဝ်းလႄႈ။ ဢမ်ႇၼၼ် ဢဝ်တင်း မဵဝ်းဢၼ်ပႃး ယႃႈၶႃႈမႅင်းသေ ၸဵတ်ႉတီႈ ၵၼ်းလွတ်ႇၼမ်ႉမၼ်းလႄႈ။ ပေႃးထႅမ်ၼမ်ႉမၼ်းယဝ်ႉ ဢဝ်တင်း ၼမ်ႉလၢင်ႉမိုဝ်းသေၵေႃႈ သုၵ်ႈလၢင်ႉမိုဝ်း ႁႂ်ႈမူတ်းသႂ်လႄႈ။
လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ လႄႈ ၶၼေႇတႃႇ ၶဝ် ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ဝႆႉတႄႉ ႁႂ်ႈဝႄႈ လွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸွမ်း '''[[ႁိူဝ်း ၶရုတ်ႉ]]''' ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈၼိူဝ်ႁိူဝ်းၼႆႉ တၢင်းပဵၼ်တၢင်ႈၽႄႈလႆႈငၢႆႈငၢႆႈသေ တီႈၼိူဝ်ႁိူဝ်းၼႆႉ လွင်ႈယူတ်းယႃၵေႃႈ မီးလွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းဝႆႉ။ ပေႃးဝႃႈ တၢင်းပဵၼ်လႆႈပဵၼ် တီႈၼိူဝ် ႁိူဝ်းၶရုတ်ႉၼႆ တွၼ်ႈတႃႇ ယူႇသဝ်းႁင်းၶေႃ လႄႈ တွၼ်ႈတႃႇၽႄႈဢွင်ႈၵၼ်ၼႆႉ မၼ်းတေမီး လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တီႈၼိူဝ်ႁိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းၼမ်ၼႃႇဢႃးလႃး။ ႁူမ်ႈဝႃႈပဵၼ်ႁိူဝ်း ဢၼ်ဢမ်ႇမီး ၵူၼ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၵေႃႈယႃႇ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၵူဝ်မူင်ႈမႅင်းတၢင်းပဵၼ်သေ ဢမ်ႇလႆႈၶႂၢင်ႉ တႃႇတေသိူၵ်ႈတီႈၽင်ႇ။ တီႈ လွင်ႈပဵၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် "Diamond Princess" ဢၼ်လႆႈပဵၼ်ၵႂႃႇတီႈ ၵျႃႇပၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵူၼ်းဢၢၼ်ႇႁူဝ်ပၢၵ်ႇမၼ်း လႆႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၵႃႈတီႈၼိူဝ်ႁိူဝ်းယဝ်ႉ။
===ၽွင်းၶီႇႁိူဝ်းမိၼ်===
{{See also|သၢႆၵၢၼ်မိၼ် လႄႈ ပၢႆးယူႇလီ}}
[[ၾၢႆႇ:Hand sanitizer and wipes on a Jet Blue flight.jpg|thumb|သၢႆၵၢၼ်မိၼ် တီႈ ယူႇဢႅတ်ႉ ပၼ် ၽႃႈၸဵတ်ႉ ဢၼ်ပႃးယႃႈၶႃႈမႅင်း]]
မိူဝ်ႈပႆႇၽႅဝ်တီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၼၼ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇသိုဝ်ႉဝႆႉ ၸိူဝ်ႈဢၼ်လူဝ်ႇ ၵႃႈတီႈၼႂ်းဝဵင်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၵူၼ်းၵႂႃႇမႃး ဢေႇၼႃႇလႄႈ '''လွင်ႈလူမ်ၸႂ် တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်''' - မိူၼ်ၼင်ႇ လၢၼ်ႉလွတ်ႈၶွၼ်ႇ၊ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်၊ လၢၼ်ႉၶူဝ်းၶွင်၊ တေႃႈၼင်ႇ တီႈလႅၵ်ႈငိုၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ '''ဢိုတ်းဝႆႉ''' ။
တီႈၼိူဝ်ႁိူဝ်းမိၼ်ၵေႃႈ ၸွမ်းႁဵတ်းပၼ် တၢင်းယၢမ်ႈၸိူဝ်းယၢမ်ႈႁဵတ်းမႃး တီႈလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈၼၼ်ႉ။ ၵမ်းၵမ်းသုၵ်ႈလၢင်ႉမိုဝ်း။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ တႃႇလုၵ်ႉတီႈ တင်ႇၼင်ႈသေ လုၵ်ႉၵႂႃႇယၢမ်ႇၼႆ သုပ်းတိုဝ်းၽႃႈတူမ်းသူပ်းဝႆႉသေ ယႃႇပေတိူဝ်ႉၸမ်ႈၼႃႈ။
ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉၶဝ်ႁၼ်ဝႆႉဝႃႈတႄႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ၼင်ႇတီႈ '''တီႈၼင်ႈ ႁိမ်းႁူးလႅင်း''' ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇပေႃးမီးၽေး ဢၼ်တိူဝ်ႉၸမ်ႉၺႃး ၵူၼ်းဢမ်ႇယူႇလီ ၼႆယဝ်ႉ။ ၽွင်းၶီႇႁိူဝ်းမိၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉ ယႃႇပေပၼ်ႇၵႂႃႇပၼ်မႃး တီႈၼႂ်း ႁိူဝ်းမိၼ်။
ဝၢႆးသေသုၵ်ႈမိုဝ်းယဝ်ႉ လႄႈ မိူဝ်ႈပႆႇၼင်ႈလူင်း တီႈၼင်ႈၼၼ်ႉ ဢဝ်ၽႃႈၸဵတ်ႉဢၼ်ပႃး ယႃႈၶႃႈမူင်ႈမူင်းသေ ၸဵတ်းတီႈႁိမ်းႁွမ်း တင်ႇၼင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉလႄႈ။ ၸဵတ်ႉတီႈၽိဝ်ႈၼႃႈၵႅၼ်ႇ သေ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ တီႈၼၼ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၼင် ၼႆၵေႃႈ ၸဵတ်ႉပႃးလႄႈ။ ပေႃးပဵၼ် တီႈၼင်ႈ ၽႅၼ်ႇ ၼႆတႄႉ ယႃႇပေၸဵတ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ လွင်ႈမိုၵ်းယမ်းၼႆႉ မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈ မူင်ႈမႅင်းတၢင်းပဵၼ် ၽႄႈတိုၼ်းငၢႆႈ။ ပေႃးၸႂ်ႉ ၽႃႈၸဵတ်ႉဢၼ်ပႃးယႃႈၶႃႈမႅင်းၼႆ ၸွမ်းႁဵတ်းၼင်ႇ ၶေႃႈၸိသင်ႇမီးဝႆႉ။ တွင်းဝႆႉပၼ်ဝႃႈ မူင်ႈမႅင်းၼႆႉ ၸၢင်ႈလုၵ်ႉတီႈ သူပ်း၊ ၶူႈလင် လႄႈ မၢၵ်ႇတႃ သေ ၶဝ်ႈ - ၸဵတ်ႉၵႃႈတီႈ ဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇၸဵပ်းသႅပ်ႇသေတႃႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢၼ်တႅၼ်းတၢင်း လွင်ႈမူတ်းသႂ်သုၼ်ႇတူဝ် တွၼ်ႈတႃႇၵႅတ်ႇၵင်ႈ တၢင်းပဵၼ်။ သုၵ်ႈမိုဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သေ ဝႄႈပၼ် လွင်ႈတိူဝ်ႉၸမ်ႈၼႃႈလႄႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸႂ်ႉၸေႈတိတ်ႉသျူးသေၵေႃႈ တိူဝ်ႉၸမ်ႈ ၼႃႈၸေႃး ဢမ်ႇၼၼ် လွင်ႈၵုမ်းၵမ်တၢင်ႇၸိူဝ်း။
ပေႃးၸႂ်ႉၶွင်ႉၼမ်ႉၼႆ တႃႇ ပိုတ်ႇႁူဝ်လွတ်ႇၼမ်ႉ လႄႈ ဢိုတ်းၽၵ်းတူ ၼႆႉ ၸႂ်ႉၸေႈၸဵတ်ႉသေၵေႃႈ ပေႃးယဝ်ႉ ထိုမ်ႈပႅတ်ႈၵႆၵႆ။
သၢႆၵၢၼ်မိၼ်ၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ယွၼ်ႇယွမ်းလွင်ႈၽႄႈတိုၼ်းတၢင်းပဵၼ် လႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ပေႃးတေလွတ်ႈၽေးၼၼ်ႉ ၶဝ်ပႂ်ႉတူၺ်းဝႆႉယူႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈၶဝ်ၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉ ၶိူင်ႈၶူဝ်း ဢၼ်တႃႇ ႁဵတ်းလွင်ႈၵဵင်ႈသႂ်၊ ၶႂၢင်းပၼ်ဝႆႉ တႃႇႁႂ်ႈ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်ႁိူဝ်းမိၼ်ၶဝ်ႈ သုပ်းၽႃႈတူမ်းသူပ်း၊ ၶဝ်ႈပႃး ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ဢၼ်ႁေႃႇဝႆႉထႃႈ တၢင်းၵိၼ် ၸိူဝ်းဢၼ်လိူတ်ႇလိူတ်ႇမႆႈမႆႈ။ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈသႂ်ႇ ၽႃႈတူမ်းသူပ်းယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၽွမ်ႉတႃႇသႂ်ႇ ၽႃႈတူမ်းသူပ်းၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈထုၵ်ႇထွၼ်ပႅတ်ႈ တီႈၼႂ်း ၶၢဝ်းတၢင်းၵၢၼ်မိၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸုမ်းၽူႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸုမ်းၼိုင်ႈ လႆႈမီးလွင်ႈၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်တင်း ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်မီးတၢင်းပဵၼ်မႃးၼႆ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ႁိူဝ်းမိၼ်ၶဝ် တေႁႂ်ႈၵူၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵႂႃႇၼင်ႈၵႆၵၼ်တင်း ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ဝႆႉၼၼ်ႉယူႇ (သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵေႃး လုၵ်ႉတီႈ ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်မီးၽေးၶဵၼ်ၼမ်မႃးၼႆ မွၵ်ႇလၢတ်ႈ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၼိူဝ်ႁိူဝ်းမိၼ် တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ၼႆႉ)။ ပေႃးပဵၼ်လႆႈတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်ႈၶီႇႁိူဝ်းမိၼ် တေယူႇႁၢင်ႇၵၼ်လႆႈၼႆႉ တီႈၼင်ႈဢၼ်ပဵၼ်တဵဝ်းၼႂ်းၵၢင် ဢမ်ႇၼၼ် ဝႆႉတဵဝ်းပဝ်ႇသေ ၶၼ်ႈၵၼ်ဝႆႉၼႆႉ မၼ်းတေႁႂ်ႈ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ယူႇႁၢင်ႇၵၼ်ၵႂႃႇယူႇ။ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်မၢင်ႇၸိူဝ်းၵေႃႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းၶီႇမၼ်း မီးထိုင် 70% ၼႆႉ ၶဝ်ပၼ်ႁႂ်ႈ ၵူၼ်းၶီႇႁိူဝ်းမိၼ် ယႃႉပႅတ်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်းယူႇ။
တီႈၼိူဝ်ႁိူဝ်းမိၼ်ၼႆႉ ၶဝ်တေၸၢင်ႈ ႁႄႉႁၢမ်ႈ လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈတီႈၼင်ႈ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ပေႃးသေၵေႃႉၵေႃႉ ဢၼ်ပႃးမႃးတီႈၼိူဝ်ႁိူဝ်းမိၼ်ၼၼ်ႉ ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်မႃးၼႆႉ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် တေၸၢင်ႈၸွႆးႁွမ်းဝႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၼင်ႈမႃး ႁိမ်းလႂ်ၼႆသေ ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၵူတ်ႇထတ်း လႄႈ တွၼ်ႈတႃ ၶင်တူဝ် ယဝ်ႉ။
===လွင်ႈသမ်းယႃႈႁႄႉၵင်ႈ===
[[ၾၢႆႇ:A Rwandan youth receiving his covid 19 vaccine jab in kigali.jpg|thumb|ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပႃးၼႂ်း ၸိူဝ်းသမ်းလႆႈၼႆ သမ်းယႃႈႁႄႉၵင်ႈ ၽႂ်းၽႂ်းလႄႈ]]
ယႃႈယႃႁႄႉၵင်ႈ ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 ၼႆႉ တီႈမိူင်းၵမ်ႉၼမ် လႆႈဝႆႉယဝ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ လႆႈပၼ်ပႃႇၸႃး တွၼ်ႈတႃႇ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီ ၸိူဝ်းလႆႈဢွၵ်ႇၼႃႈ လႄႈ ၸိူဝ်းၵူၼ်းဢႃႇယုယႂ်ႇ။ တွၼ်ႈတႃႇ ႁႄႉၵင်ႈ တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ ႁိမ်းႁွမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပႃးၼႂ်း ၸုပ်ႈဢၼ်သမ်းလႆႈၼႆ ၼႅတ်ႈၵႂႃႇသမ်း ယႃႈယႃႈႁႄႉၵင်ႈ ၽႂ်းၽႂ်းတႃႉ။
လွင်ႈသမ်းယႃႈႁႄႉၵင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ လႆႈမၼ်ႈၸႂ် တွၼ်ႈတႃႇလွင်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ် (ဢၼ်တိူဝ်းလမ်ႇလွင်ႈတႄႉ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸပ်းတၢင်းပဵၼ် တေသိုပ်ႇၽႄႈ ၶူဝ်ႇဝိတ်ႉၸူး ၵူၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း)၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ထုၵ်ႇလီၵုမ်းထိင်း လွင်ႈတၢင်းတၢင်ႇလွင်ႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ႁူမ်ႈဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႆၵေႃႈ မၼ်းယွၼ်ႇယွမ်းလႆႈ ၽေး ဢၼ်ၸပ်းတၢင်းပဵၼ် လႄႈ လွင်ႈတိူဝ်းတွၼ်း ပၼ်ႁႃဝၢႆးလင် ဢၼ်ၸၢင်ႈမီးၽေးဢသၢၵ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဢိင်ၼိူဝ်မိူင်းသေၵေႃႈ တွၼ်ႈတႃႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ဢမ်ႇၼၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႆႉ တေလူဝ်ႇလႆႈသမ်းဝႆႉ ယႃႈႁႄႉၵင်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ မိူင်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ လၵ်းထၢၼ် လွင်ႈဝႃႈ သမ်းယဝ်ႉယႃႈႁႄႉၵင်ႈၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇဝႄႈလွတ်ႈလႆႈ လွင်ႈၶင်တူဝ် ၸွမ်းၼင်ႇ ၸိူဝ်းမွၵ်ႇလၢတ်ႈမႃးၽၢႆႇၼိူဝ်ၼၼ်ႉ။
ယႃႈယႃႁႄႉၵၼ် မွၵ်ႈၶိုင်ႈတႃႇၸဵၼ်ႇပၢႆၼႆႉ လႆႈၸႂ်ႉဝႆႉၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်သေ လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်းၵေႃႈ တိုၵ်ႉႁဵတ်းဝႆႉယူႇတိၵ်းတိၵ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ယႃႈယႃႁႄႉၵၼ် ဢၼ် WHO ၶဝ် မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ယႃႈယႃႁႄႉၵင်ႈ mRNA (Pfizer/BioNTech and Moderna)၊ ယႃႈယႃႁႄႉဝၢႆးရႅတ်ႉ (AstraZeneca လႄႈ Johnson & Johnson) လႄႈ ယႃႈယႃႁႄႈၵင်ႈမူင်ႈမႅင်း ဢၼ်ဢမ်ႇႁဵတ်းဝႆႉၼင်ႇ ၽိင်ႈထုင်း ၸိူဝ်းပဵၼ် (Sinopharm နှင့် Sinovac)။ ၸိူဝ်းဢၼ်ၵိုတ်းတင်းၼမ်ၵေႃႈ တိုၵ်ႉဢွၼ်ၵၼ် လတ်းၶၢတ်ႈပိူင်ၵၢၼ်လွင်ႈၼႄႉၼွၼ်းယူႇ။ ယႃႈယႃၵႅတ်ႇၵင်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ WHO မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉပၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းတိူဝ်ႉယမ် တွၼ်ႈတႃႇ တၢင်းပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း လႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ ႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈလုတၢႆၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ၼႂ်းၵႄႈ ယႃႈယႃလွင်ႈၵႅတ်ႇၵင်ႈ လႄႈ ဝၢႆးရႅတ်ႉၼၼ်ႉတႄႉ မီးဝႆႉ လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈလၢႆမဵဝ်းဝႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ မိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ သမ်းယဝ်ႉ ယႃႈႁႄႉၵင်ႈယဝ်ႉၼႆႉ ႁႂ်ႈၶဝ်ႈၼ်းမိူင်းလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလွတ်းသေ တွၼ်ႈတႃႇၶဝ်ႈၸူးမၢင်တီႈတႄႉ တေလူဝ်ႇလႆႈ ၼႄလၵ်းထၢၼ်ဝႃႈ သမ်းယဝ်ႉ ယႃႈယႃႁႄႉၵင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်းလႃႈသုတ်း ဢၼ်ပဵၼ်ဝႆႉ ၼႅၵ်ႉၵတိပ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ မိူင်းတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈၼႄႉၼွၼ်း ယႃႈယႃႁႄႉၵင်းတင်းသဵင်ႈ ၼင်ႇ ဢၼ်ၵုမ်ႇထူမ်ႈ တႃႇ ၽုင်ၵူၼ်း ဢၼ်သႂ်ႇၶဝ်ႈတီႈၼႂ်း ထၢၼ်ႈ "ဢၼ်သမ်းယဝ်ႉ ယႃႈယႃႁႄႉၵင်ႈ"။ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ယႃႈယႃႁႄႉၵင်ႈ "မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း" (BioNTech/Pfizer, Johnson & Johnson, Moderna, AstraZeneca) ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ၽၵ်းတူၵမ်ႉၼမ် တေပိုတ်ႇပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။
ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ မိူင်းမိူၼ်ၼင်ႇ မေႃးတႃႇ ၼၼ်ႉ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ၼိူဝ် "ယႃႈယႃႁႄႉၵင်ႈ ဢၼ်လေႃးလႄးၵၼ်ဝႆႉ" (တူဝ်ယၢင်ႇ AstraZeneca) ၊ mRNA vaccine (BioNTech/Pfizer or Moderna)၊ ႁူမ်ႈဝႃႈ ဢၼ်ၼၼ်ႉၼႆႉ တီႈမိူင်းဢီးယူႇၵမ်ႉၼမ် တိူဝ်းလႆႈၸႂ် တႃႇဢဝ်ၸႂ်ႉပဵၼ် ယႃႈယႃႁႄႉၵၼ်ဝႆႉသေတႃႉ မၼ်းတႄႉ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။
==လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်း လႄႈ လွင်ႈယူတ်းယႃ ==
'''ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႅပ်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ယဝ်ႉၼႆ ယႃႇႁႂ်ႈၸပ်းၵူၼ်းတင်ႇၸိူဝ်းသေ ၽိူဝ်ႇတႃႉတေၵႂႃႇႁူင်းယႃ ''ၵပ်းသိုပ်ႇ'' ႁူင်းယႃ''' ဢမ်ႇၼၼ် ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈပၢႆးယႃႈယႃပိုၼ်ႉတီႈလႄႈ။ လၢၼ်ႈၼႄ လၵ်ႉၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ် လႄႈ ပိုၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ။ သုပ်းတိုဝ်း ၽႃႈတူမ်းၼႃႈ သေ ၸွမ်းႁဵတ်း ၶေႃႈၸိသင်ႇ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း လႄႈ မေႃယႃၶဝ်လၢတ်ႈၼၼ်ႉလႄႈ။ ယႃႇပေဢဝ်တင်း လွင်ႈယူတ်းယႃ မဵဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇပႆႇၼႄလၵ်းထၢၼ်လႆႈသေ ယူတ်းယႃတူဝ်ႁဝ်ႈၵဝ်ႇႁင်းၵူၺ်း။
လွင်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 ယူႇႁႃႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ '''ဢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း''' ယူႇ။ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ၸႂ်ႉလွၵ်းလၢႆး ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ “ polymerase chain reaction” သေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈႁၼ်ၶဝ် ဢၢင်ႈဢိင်ဝႆႉဝႃႈ "လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်း PCR" ၼႆယဝ်ႉ။ ပိူင်ၵၢၼ် လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်း မိူင်းၼိုင်ႈလႄႈ မိူင်းၼိုင်ႈတႄႉ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆႉယူႇ - မၢင်တီႈၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢဝ်တင်း လွင်ႈတၢင်းလီ (လၵ်ႉၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ်လႄႈ ဢၼ်တိုၵ်ႉႁႃဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း) သေၵေႃႈ ၵူတ်ႇထတ်းလႆႈယူႇသေတႃႉ ထႅင်ႈတၢင်ႇတီႈတႄႉၵေႃႈ တေၸၢင်ႈၵူတ်ႇထတ်းလႆႈ ၸွမ်းၼင်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းလႆႈလၢႆ ၸၢင်ႈႁူမ်ႈတူမ်းပၼ်လႆႈ ၵၢၼ်ၽင်ၸႂ် ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႅပ်ႈတေလႆႈပၼ်ၵႃႈမၼ်း ႁင်းၵူၺ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ မိူင်းမၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ တီႈဢၼ်ပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈ တၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 ၽႄႈတိုၼ်းၼၼ်ႉ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ထဵင်တႃႇၵူတ်ႇထတ်းၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈထုၵ်ႇၺႃး လွင်ႈဢဝ်လိူင်ႇ ၼင်ႇၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉယဝ်ႉ။
မိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈသမ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းလႆႈၼႆႉ တေလႆႈမီး လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်း PCR ဢၼ်တိုၵ်ႉႁႃႁဵတ်းသေ လူဝ်ႇလႆႈပဵၼ် ၼဵၵ်ႉၵတိပ်ႉဝႆႉယဝ်ႉ။ ပိူင်လူင်မၼ်း ဝၢႆးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ယဝ်ႉသေ ပေႃးၸဵဝ်းၵူတ်ႇထတ်းၼႃႇလႄႈသင် ပေႃးၼၢၼ်းၵူတ်ႇထတ်းၼႃႇလႄႈသင် လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈယုမ်ႇၸႂ်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် လူဝ်ႇလႆႈ ၶင်တူဝ်ဝႆႉၵွၼ်ႇ။ တီႈၵူတ်ႇထတ်း ၵူၼ်းတင်းၼမ် (ဢၼ်ယိူင်းဢၢၼ်းတွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမီး လၵ်ႉၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉ) တေဢမ်ႇႁဵတ်းပၼ်လႆႈ လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်း တွၼ်ႈတႃႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း။ ဢဝ်တင်း ၽိုၼ်လိၵ်ႈ ဢၼ်လူဝ်ႇမၼ်းသေၵေႃႈ ၶိုင်ၵၢၼ်လူင်ၼႃႈပႂ်ႉထႃႈ တႃႇထိုင်ဝၼ်းဢၼ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇၵူတ်ႇထတ်း။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ လွင်ႈတၢင်းၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းသေ တွၼ်ႈတႃႇၵူတ်ႇထတ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈဝၵ်ႇ တေလႆႈၸၢႆႇၵႃႈမၼ်း ႁင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။
လွင်ႈဝႃႈ တီႈၼႂ်းတူဝ်ၸဝ်ႈဝၵ်ႇၼႆႉ ၸွင်ႇမီးဝႆႉ ဢႅၼ်ႇထီႇပေႃႇတီႇ Antibody ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မီးလွင်ႈၵူတ်ႇထတ်းမၼ်းယူႇ။ (မၼ်းမၢႆထိုင်ဝႃႈ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယၢမ်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်မႃး)။ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇယုမ်ႇယမ်လႆႈ တင်းပုတ်းတင်းတႅင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ဢၼ်ၼၼ်ႉၼႆႉ မၼ်းတေၵမ်ႉပၼ် ႁႅင်းၵမ်ႉတူဝ် မွၵ်ႈလႂ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပႆႇလႆႈႁူႉ ၸႅင်ႈၸႅင်ႈလႅင်းလႅင်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈလီၼင်ႇၵဝ်ႇလႆ တွၼ်ႈတႃႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး မိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်း ဢႅၼ်ႇထီႇပေႃႇတီႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈလူဝ်ႇလႆႈမီးဝႆႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။
တီႈမိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ် ပိူင်လၢႆးတူၺ်းထိုင် ပၢႆးယူႇလီၼႆႉ ယွၼ်ႉဢမ်ႇၵုမ်းၵမ်လႆႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းပဵၼ်လႄႈ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီ၊ ၶူဝ်းၶွင် လႄႈ လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈလႄႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈႁပ်ႉယူတ်းယႃပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈ တေၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈယဝ်ႉ။ ၼႆႉမၼ်းပွင်ႇဝႃႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလွင်ႈယူတ်းယႃ ဢၼ်ဢမ်ႇၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ တၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်းဝိၼ်ႉၼၼ်ႉၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈၺႃး တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။
==လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း==
{{Quote|ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇငိၼ်းဝႃႈ မိူင်းၼိုင်ႈ ပဵၼ်ၽေးၵႃႇလတၢင်းပဵၼ်ၼႆ ယႃႇပေၶဝ်ႈၸူးမိူင်းၼၼ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ တီႈမိူင်းဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽေးၵႃႇလတၢင်းပဵၼ်ၼႆ ယႃႇလုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈဢွၵ်ႇ။|author=Prophet Muhammad|source=''Sahih Muslim'' 2218}}
သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁဵတ်းၶပ်ႉမၢႆဝႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း၊ ပိူင်လူင်မၼ်း ၵႂႃႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈယူႇသဝ်း ထွမ်ႇၶၢဝ်ႇၶိုတ်းမိူဝ်ႈၶိုတ်းဝၼ်း ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇတၢင်းပဵၼ်ၵႃႇလ လႄႈ လွင်ႈတၢင်းလူဝ်ႇ တီႈပၢႆႇတၢင်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေၵႂႃႇ၊ မိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႄႈ တီႈၵိုတ်း တႃႇလႅၵ်ႈလၢႆႈသၢႆတၢင်း။ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈလႆႈ ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်သေ တေၸၢင်ႈ ၵမ်းၵမ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈယဝ်ႉ။ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းတႄႉ ထၢမ်တူၺ်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လူဝ်ႇလႆႈၵႂႃႇတႄႉတႄႉယူႇႁႃႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၶေႃႈတွပ်ႇမၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇၼႆတႄႉ ယူႇတီႈႁိူၼ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈဝႄႈလႆႈ ၸိူဝ်းၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈလႆႈၽိတ်းၵၼ် ထဵင်ၵၼ်မေႃးၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
{{Infobox|ၽိုၼ်တၢင်ႇမၢႆၽၢင် ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း|မိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈလႄႈ ဢွင်ႈတီႈၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်ၶဝ်ႈမႃးၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈ ဢဝ်လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇသုၼ်ႇတူဝ်ၶဝ် ထႅမ်သႂ်ႇၽိုၼ်တၢင်ႇမၢႆၽၢင်၊ ပိုၼ်းဢၼ်တိုၵ်ႉႁႃ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း လႄႈ ပေႃးႁွတ်ႈၽႅဝ် တေဢၢၼ်းလိုဝ်ႈသဝ်းတီႈလႂ် ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢၼ်ၼႆႉတႄႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼႄႉၼွၼ်းဝႆႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈဝႆႉၽၢင်ႉ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ၊ တွၼ်ႈတႃႇတႅပ်းတတ်းဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇၶင်တူဝ်ႁိုဝ် ဢမ်ႇလူဝ်ႇ လႄႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း သေၵေႃႉၵေႃႉ ၵူတ်ႇထတ်းဝႃႈ ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ႁႂ်ႈၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် ၸၢင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈလွင်ႈတၢင်းၵမ်ႈၽွင်ႈသေ '''ၸဵမ်မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပႆႇႁွတ်ႈၽႅဝ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇလႆႈ ထႅမ်ၽိုၼ်လိၵ်ႈတၢင်ႇမၢႆၽၢင် ယဝ်ႉတူဝ်ႈဝႆႉထႃႈ'''၊ ယွၼ်ၼၼ်လႄႈ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပႆႇဢွၵ်ႇယၢၼ် မွၵ်ႈလၢႆဝၼ်းၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်း ဝႅပ်ႉသၢႆလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။}}
မိူင်းတင်းၼမ်ၼႆႉ လႆႈဢိုတ်းပႅတ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်၊ ႁိူဝ်း လႄႈ လွင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်မိူင်း၊ ပိူင်လူင်မၼ်း ၸိူဝ်းဢၼ်ၵႂႃႇၸူး လႄႈ မႃးတီႈ ဢွင်ႈတီး ဢၼ်တၢင်းပဵၼ်ၽႄႈတိုၼ်းၼၼ်ႉ။ မိူင်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ လႆႈတမ်းမၢႆမီး လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ၼိူဝ် ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸိူဝ်းဢၼ်ၽႅဝ်မႃး လႄႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ၶဝ်ႈမိူင်း (ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ လႄႈ ၵူၼ်းယူႇသဝ်းတႃႇသေႇ တေမီး လွင်ႈပႃႇၸႃးပၼ်) ၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈမီး ၽွၼ်းၵူတ်ႇထတ်းဝႃႈပဵၼ် ၼႅၵ်ႉၵတိပ်ႉ ဢၼ်ၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 72 ၸူဝ်ႈမူင်း လူင်ႈၼႃႈ မိူဝ်ႈပႆႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼၼ်ႉ၊ ဢမ်ႇၼၼ် လူဝ်ႇလႆႈၶဝ်ႈ ၵႂႃႇရၼ်ႇတိင်း ၵမ်ႉၼမ် တႃႇ 14 သေ တေလႆႈၸႂ်ႉၸၢႆႇႁင်းၵူၺ်း။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇလႆႈတမ်းမၢႆမီး တႃႇၶဝ်ႈၵႂႃႇရၼ်ႇတိင်းသေတႃႉ တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ '''[[ၶင်တူဝ် ႁင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ]]''' ဢၼ်ယူႇသဝ်းတီႈႁိူဝ်းသေ ဢမ်ႇႁူႉတင်းၵူၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း။ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ မၼ်းတေလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း မႃး ဢမ်ႇၼၼ် ၸွမ်းလူၺ်ႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းယူႇသဝ်း ၼႆသေတႃႉ မိူင်းၵမ်ႉၼမ်တႄႉ တိုၼ်းတမ်းမၢႆမီႈၸူး ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းတင်းသဵင်ႈ ၸိူဝ်းၽႅဝ်မႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူင်းမၢင်ၸိူဝ်းပၢႆဝႃႈ '''ႁႄႉႁၢမ်ႈတင်းသဵင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းတင်းသဵင်ႈ တေဢမ်ႇပၼ်ၶဝ်ႈ''' ၼႆၵွၼ်ႇ။ တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်းတႄႉ တေတွင်ႈထၢမ် ပိုၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႄႈ လၵ်ႉၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ် သေလွင်ႈလွင်ႈယူႇ။
လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ တႃႇၶဝ်ႈမိူင်းၼႆႉ [https://web.archive.org/web/20200627212520/https://www.iatatravelcentre.com/international-travel-document-news/1580226297.htm လုၵ်ႉတီႈ International Air Transport Association] (IATA) မႄးၵုမ်းဝႆႉသေ၊ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူမ်ႈငမ်းပၼ်တႃႇ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈတင်းသဵင်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ မၼ်းၵေႃႈ တိုၵ်ႉၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်းယူႇ။ ငဝ်ႈငႃႈ ဢၼ်တမ်းၸႂ်လႆႈ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇလွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈၼႆႉ ထုၵ်ႇလီလုၵ်ႉတီႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉ ထၢၼ်ၽွင်းလူင်ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵတ်ႉသတမ်ႇ လႄႈ ၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း ၵူၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်း သေ ပိုၼ်ဢွၵ်ႇဝႆႉ။ တႃႇ မိူင်းတီႈ ဢီးယူႇတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇ ယေးၶေႃႈမုၼ်း/ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇတီႈ ဢၼ်ပဵၼ်ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ သဵၼ်ႈမၢႆ တီႈ [https://reopen.europa.eu/en/map/SWE တီႈဝႅပ်ႉသၢႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ၶွင် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ယူးရူပ်ႉ] ယူႇ။ တူၺ်းၸွမ်း ႁႂ်ႈပဵၼ် ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉ - လွင်ႈတၢင်းပဵၼ် ၽႄႈတိုၼ်း လႄႈ လွင်ႈ ႁႄႉႁၢမ်ႈ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတႆႉ တေၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈယူႇ ၶိူဝ်းၶိူဝ်းယႂ်းယႂ်းယဝ်ႉ။
မိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေမီး လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼွၵ်ႈမိူင်းယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တီႈ မိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉ '''လႆႈႁၢမ်ႈသီးဝႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း မၼ်း တွၼ်ႈတႃႇ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇတီႈၼႂ်းမိူင်း''' ဢိၵ်ႇတင်း ၶေႃႈလူတ်းပွႆႇၵမ်ႈၽွင်ႈ။ ပေႃးပူၼ်ႉပႅၼ် မၢႆမီးၸိူဝ်းၼႆႉၼႆ တေၸၢင်ႈလႆႈၵႂႃႇ ၵႄႈလိတ်ႈ တီႈ လုမ်းတတ်းသိၼ်ႇ ၼင်ႇဝႃႈ လႆႈႁဵတ်းၺႃး လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်ပၼ်ၶႂၢင်ႉ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းမၼ်း ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆသေတႃႉ ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ယႂ်ႇယႂ်ႇၼမ်ၼမ်တႄႉၵေႃႈ ဝႄႈပၼ် လွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း။ မိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉ ၵိုတ်းယင်ႉဝႆႉ လွင်ႈတၢင်ႇယွၼ်း တႃႇၶိုၼ်းသိုပ်ႇဢႃႇယု [[ပၢတ်ႉသ်ပွတ်ႉ]] လႄႈ [[ဝီႇသႃႇ]]၊ ႁူမ်ႈဝႃႈ တီႈဢၼ် သိုပ်ႇႁဵတ်းပၼ် ပၢတ်ႉသ်ပွတ်ႉ လႄႈ ဝီႇသႃႇသေတႃႉ မၼ်းၵေႃႈ တေၸိူင်ႉဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးၶိုၼ်းမႃး ႁူမ်ႇတူၺ်းတင်းမူတ်း ၸိူဝ်းပဵၼ် သၢႆၵၢၼ်မိၼ်ၼႂ်း ပတ်ႉပိုၼ်ႉၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ ၶဝ်လႆႈယွၼ်ႇယွမ်း ၵၢၼ်မိၼ်ႇပႅတ်ႈယဝ်ႉ။
ၸွမ်းလူၺ်ႈ သၢႆငၢႆႇ ဢၼ်ၸၢင်ႈတဵၵ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႅၵ်ႈလၢႆႈ ၶပ်ႉမၢႆၼၼ်ႉသေၵေႃႈ လူဝ်ႇသွၼ်ႇဝူၼ်ႉ ႁဵတ်း '''လွင်ႈသင်ႇမၢႆ ဢၼ်ၸၢင်ႈၶိုၼ်းလႆႈငိုၼ်းဢၢၼ်း''' ၼၼ်ႉလႄႈ။ ဝႄႈလွင်ႈသိုဝ်ႉ မႂ်တိုတ်း ဢၼ်မီး လွင်ႈၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်တင်း ဢွင်ႈတီႈ မီးတၢင်းပဵၼ်- လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၶပ်ႉမၢႆၼၼ်ႉၵူၺ်းၵေႃႈ ပေႃးတေၸၢင်ႈပဵၼ် လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ တႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇယဝ်ႉ။ ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ပဵၼ်ဝႆႉ မီးဝႆႉထႃႈ၊ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈယႃႉပႅတ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် လူဝ်ႇလႆႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈၶပ်ႉမၢႆ ၼႆ '''[[ၶေႃႈမၼ်ႈၸႂ် လွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း]] ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇႁူမ်ႇငမ်းပၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈ'''။
[[ၾၢႆႇ:HKIA March 26, 2020 flights cancelled.jpg|thumb|ၼႂ်းၶၢဝ်းပဵၼ်ၽေးၵႃႇလၼႆႉ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်တင်းၼမ် လႆႈယႃႉပႅတ်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၶဝ်ယဝ်ႉ။]]
ယွၼ်ႉလူၺ်ႈ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ တႃႇၶဝ်ႈမိူင်း ဢၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈယူႇတႃႇသေ လႄႈသင် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တင်ႇၼင်ႈၵူၼ်းဢမ်ႇတဵမ်လႄႈသင် တေႃႉတႄႉဝႃႈ ပၼ်ၽၢင်ႉသေၵေႃႈ '''သၢႆၵၢၼ်မိၼ်၊ ရူတ်ႉလဵၼ်း လႄႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈယႃႉပႅတ်ႈၶၢဝ်းတၢင်းၶဝ်''' ယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈဢွၼ်ႇဢီႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇတၼ်းၽၢင်ႉၺႃးသေၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈထုၵ်ႇထဵင် တႃႇၶဝ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇၼၼ် ယွၼ်ႉၵူၼ်းဢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း မႂ်တိုတ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ မၼ်းၽိတ်းၽူၼ်လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေၸၢင်ႈၸိူင်ႉၼၢၼ်း ၼိူဝ် လွင်ႈလႆႈပႂ်ႉ ၽွင်းၽႅဝ်ႁွတ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူတ်ႇထတ်းလူမ်းမႆႈ လႄႈ ပိူင်ၵၢၼ် ၵဵဝ်ႇၶွင်ႉ လႄႈ ၵၢၼ်ၽိုၼ်လိၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် တေၸၢင်ႈလႆႈၶဝ်ႈ လွင်ႈၶင်တူဝ် တေႃႇထိုင် သွင်ဝူင်ႈ။ လူဝ်ႇလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ '''လွင်ႈယႃႉၵဝ်း ၶပ်ႉမၢႆ ၶၢဝ်းတၢင်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ'''၊ ပိူင်လူင်မၼ်း ပေႃးဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၵူႈမိူင်းမိူင်း။
သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတိတ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 ၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈ '''ယူႇသဝ်းႁင်းၶေႃ''' တေႃႇပေႃး '''ၵူတ်ႇထတ်း''' ဝႃႈ ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 ၼႆႉ ပဵၼ် ၼႅၵ်ႉၵထိပ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် တေႃႇထိုင်ဝၼ်း လၵ်ႉၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ် လႆႈႁၢႆၵႂႃႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈယူႇၸမ်ၵၼ်မႃးတင်း ၵူၼ်းဢၼ်ၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 ၼႆၸိုင် တီႈမိူင်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းဢၼ်လႆႈတိူဝ်ႉၸမ်ႈ မႃးၼၼ်ႉသေ တေ '''ၶင်တူဝ်''' ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝႆႉ တႃႇ 14 ဝၼ်း လႄႈ တေပႂ်ႉတူၺ်း လၵ်ႉၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ မိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈၸမ်ႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ တီႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇမီးလၵ်ႉၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ်သင်ၵေႃႈ တေၵူတ်ႇထတ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ မိူင်းတီႈဢၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ တေၸႂ်ႉ "ႁူင်းႁႅမ်း ၵႂႃႇရၼ်တိင်း" သေၵေႃႈ တေဢဝ် ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈ ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်မီးတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်းဝိတ်ႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းမႃးၼၼ်ႉ ဝႆႉသေ တေပၼ် လွင်ႈၸွႆႈသၢင်ႈ တႃႇၶင်တူဝ် ၸွမ်းၼင်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၶႂၢင်းပၼ်ၼၼ်ႉ (မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်ၶႃႇတႄႉ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း တေလႆႈဢဝ်ပုၼ်ၽွင်း တႃႇယူႇတႃႇၵိၼ်သေ ၶဝ်ဢမ်ႇမီးတၢင်းလိူၵ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၶဝ်ၶႂ်ႈယူႇသင်ႁဵတ်းသၢင်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ)။ လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄမၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈဢၼ်ပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်းဝိတ်ႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢိင်ၼိူဝ် မိူင်းတေႁပ်ႉၶၢမ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
'''ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼႂ်းမိူင်း''' ၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈမၼ်း ဢေႇသေ လွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸူးၼွၵ်ႈမိူင်းယဝ်ႉ၊ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၶဝ် ၼႄႉၼွၼ်းလႆႈဝႃႈ တီႈဝဵင်း လႄႈ တီႈၼႃႈလိၼ် လႂ် ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ႁႅင်းၼႆ ၶဝ်တေၸၢင်ႈတမ်း လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ၼႂ်းမိူင်း တွၼ်ႈတႃႇယႃႇႁႂ်ႈၵႂႃႇၸူး ဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် ၸၼ်ႉလွင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၽႄႈတိုၼ်း လႄႈ ၸၼ်ႉ လွင်ႈသမ်းဝႆႉယႃႈယႃႁႄႉၵင်ႈသေ မိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း ၼႂ်းမိူင်းတႄႉ ဢမ်ႇမီး လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈယူႇၼၼ်ႉ ဝူၼ်ႉၶွပ်ႈဝႃႈ ၼၼ်ႉပဵၼ် တိုဝ်ႉတၢင်း တွၼ်ႈတႃႇၸွၼ်ႇတူၺ်း ပၢႆတၢင်း တီႈၼႂ်းမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တီႈဢၼ်ၸိူဝ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပႆႇယၢမ်ႈႁွတ်ႈယၢမ်ႈၽႅဝ်သေပွၵ်ႈၼၼ်ႉ။ ယွၼ်ႉဢမ်ႇမီး ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းမႃးလႄႈ မၼ်းပဵၼ် တိုဝ်ႉတၢင်းလီတွၼ်ႈတႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵူၼ်းဢမ်ႇသုၵ်ႉဢမ်ႇဢူၼ်သေ တေၸၢင်ႈၵႂႃႇတူၺ်း တီႈလိုဝ်းလင်ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ ဢၼ်မီးဝႆႉယူႇတီႈၼႂ်းမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပိုတ်ႇဝႆႉလႂ်။
လွင်ႈတုမ်ႉတေႃႇၶိုၼ်း လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ လႄႈ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈတႄႉၵေႃႈ ပဵၼ် "လွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ဢွၼ်ႇဢီႈ"၊ ဢၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး ဢွင်ႈတီႈ ဢမ်ႇပေႃးၵႆ လႄႈ ႁၼ်ဝႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်းသမ်ႇမတႃႇသေ လိူၵ်ႈတူၺ်း ဢွင်ႈတီႈတႃႇၵိၼ်၊ ဢွင်ႈတႃႇတူၺ်းတႃႇယဵမ်ႈ လႄႈ ဢွင်ႈတီႈတႃႇထင်သဝ်း။ ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်ၼွၼ်းၶိုၼ်းလႄႈ ၶၢဝ်းတၢင်း ၵႂႃႇဝၼ်းမႃးဝၼ်းဢၼ်ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း သမတႃႇၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆႉ။ ၽိူဝ်ႇတႃႇဝႃႈ တေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူးတီႈၵႆ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းဢွၼ်ႇတႄႉ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇလိူဝ်လႆႈ ထႅင်ႈဝဵင်းၼိုင်ႈ။
===လွၵ်ႉတွင်း လႄႈ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈၽၢႆႇၼႂ်း တၢင်ႇၸိူဝ်း===
[[ၾၢႆႇ:雁塔 曲江收费站的防疫检查 04.jpg|thumb|ဢွင်ႈၵူတ်ႇထတ်း တႃႇၵူတ်ႇထတ်း တၢင်ႉလူမ်းမႆႈ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸိူဝ်းဢၼ်လတ်းၶၢမ်ႈ တႃႈလၢၼ်ႇ။ တီႈၼႂ်းပတ်ႉပိုၼ်ႉမိူင်းၶႄႇၼႆႉ ဢွင်ႈၵူတ်ႇထတ်းၸိူင်ႉၼႆ မီးဝႆႉတင်းၼမ်။]]
[[ၾၢႆႇ:Entrance thermometry at Ginza Mall Beijing (20200511161512).jpg|thumb|ၵူၼ်းဢႅဝ်ႇလႄႇၶဝ် ၽွင်းၶဝ်ၶဝ်ႈတီးၼႂ်း ယူင်ႉသၢင်ႈၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵူၼ်းတင်းၼမ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ၵူတ်ႇထတ်း တၢင်ႉလူမ်းမႆႈ တူဝ်ၶိင်းၶဝ်။]]
မိူင်းလႄႈ ၼႃႈလိၼ်ၵမ်ႈၽွင်ႈ ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈဢၼ်တၢင်းပဵၼ်ၽႄႈၸပ်း ၼၼ်ႉ လႆႈပွင်သၢင်ႈ လွၵ်ႉတွင်းၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ လႄႈ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ၼိူဝ် လွင်ႈတူင်ႉၼိုင် ၵူၼ်းမိူင်း၊ ႁူမ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၵႂႃႇၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႈယႃႇ။ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ တေၶဝ်ႈပႃး လွင်ႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇမိုတ်ႈ ၵၢၼ်ၵုမ်းၵၼ်လႅၼ်လိၼ်၊ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း တီႈၼႂ်း မိူင်း (တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ လုၵ်ႉတီႈ ၸႄႈမိူင်း ဢမ်ႇၼၼ် ၸႄႈတွၼ်ႈ သေဢၼ်ဢၼ်သေ ၽႅဝ်ႈႁွတ်ႈမႃးၼႆ တေလႆႈလူင်းၽိုၼ်လိၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ႁႂ်ႈယူႇသဝ်းႁင်းၶေႃ)၊ ဢိုတ်းပႅတ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ႁႄႉႁၢမ်ႈ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ တီႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် လႄႈ ႁူင်းၵၢၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်း၊ ႁႄႉႁၢမ်ႈ ပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ် ဢၼ်ယႂ်ႇဢၼ်လူင်၊ လႄႈ ပေႃးပဵၼ်သၢႆငၢႆ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼႃႇၼႆ ႁၢမ်ႈသီးၵူၼ်း ယႃႇႁႂ်ႈဢွၵ်ႇတီႈႁိူၼ်း။
တွၼ်ႈတႃႇ ၵုမ်းၵမ် လွင်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ် တီႈၼႂ်းမိူ်ငးလႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၸွႆးႁွႆးတိၼ် ၵူၼ်းပဵၼ် ၸိူဝ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႆသေ လႆႈၶူင်သၢင်ႈ ဢႅပ်ႉမူဝ်ႇပၢႆး မိူၼ်ၼင်ႇ ဢႅပ်ႉ Health Code ႁင်း မိူင်းၶႄႇ၊ ဢႅပ်ႉ Protect Scotland ႁင်း သၵွတ်ႉတလႅၼ်ႇ၊ TraceTogether ႁင်း သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ၊ COVIDSafe ႁင်း ဢေႃႉသထရေးလီးယႃး လႄႈ COVID Tracer ႁင်း ၼိဝ်းၸီႇလႅၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပႆႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ထုၵ်ႇလီလူတ်ႇလူင်းသေ လူင်းၸိုဝ်ႈ (ပေႃး လူဝ်ႇ)ဝႆႉ။ တီႈမိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ်ဢႅပ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႉဢမ်ႇလႆႈ တိုၼ်းတေလႆႈၸႂ်ႉယဝ်ႉ။
တၢမ်ႇတၢင်းၽိတ်း ယွၼ်ႉဢၼ်လႆႈပူၼ်ႉပႅၼ် လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢိင်ၼိူဝ်မိူင်းမၼ်းသေၵေႃႈ တေၸၢင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်လႆႈယူႇ။ မၢင်ႈတီႈၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇတမ်းမၢႆမီးၼၵ်းၼႃဝႆႉၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ်ၼႆႉ ဝႆႉမၢႆမီးၼၵ်းၼၵ်းၼႃၼႃသေ ပေႃးမီးလွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်မႃး လႆႈၺႃးတၢမ်ႇငိုၼ်းယႂ်ႇယႂ်ႇၼမ်ၼမ်ယဝ်ႉ။
===ဢွင်ႈတီႈ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ဢေႇ===
မိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈ - [[မိူင်းထႆး]] ၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်လဵဝ် ၸွမ်းၼင်ႇ လႆႈႁူႉၸွမ်း မိူဝ်ႈ ပီ 2021 ၵျူႇလၢႆႇ 1 ၼၼ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉ လႅပ်ႈတေၸွမ်း - တီႈမိူင်းၵိုတ်းလိူဝ်တႄႉ ၶႂၢင်းပၼ် ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၼႄႉၼွၼ်း ဢိၵ်ႇတင်း လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၼၵ်းၼႃ။
[[ၽူးၶတ်ႉ]] ၼႆႉ ပဵၼ် ၵုၼ်ထႆး ဢၼ်မီး တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ႁင်းၶေႃ၊ ပဵၼ် ပၢႆတၢင်းထူဝ်းရိတ်ႉ ၸိုဝ်းလိုဝ်းလင် ဢၼ်ႁူႉၸွမ်း ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ၊ လမ်ၼမ် လႄႈ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵၢင်ၶမ်။ ၶႅၵ်ႇၸိူဝ်းမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵမ်ႉၼမ် ဢၼ်မႃးၸူးမိူင်းထႆးၼႆႉ တေလႆႈၶဝ်ႈ ၵႂႃႇရၼ်တိင်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ "[https://www.thaiembassy.com/travel-to-thailand/no-quarantine-phuket-sandbox-plan သႅၼ်ပွၵ်ႉ ၽူးၶတ်ႉ]" ၼႆႉ ၶႂၢင်းပၼ် ႁႂ်ႈၶဝ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇ ၵႂႃႇရၼ်ႇတိင်း။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေလႆႈသမ်းဝႆႉ ယႃႈႁႄႉၵင်ႈ တဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈ၊ လႆႈၶေႃႈႁပ်ႉၶၢမ်ႇ လွင်ႈမၼ်ႈၸႂ် ပၢႆးယူႇလီ၊ လုၵ်ႉတီႈ [[ၽူးၶတ်ႉ#တင်းႁိူဝ်းမိၼ်|တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၽူးၶတ်ႉ]]သေ ၶဝ်ႈၼႂ်းမိူင်း သေ ယူႇသဝ်းတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်ႁပ်ႉၶၢမ်ႇဝႆႉ။ တႃႇ 14 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေၸၢင်ႈၵႂႃႇလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း ၸိူဝ်းမီးတီႈၵုၼ် လႄႈ ၵႂႃႇၶၢဝ်းတၢင်း လမ်ၼမ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇ တီႈပွတ်းတွၼ်ႇမိူင်းတၢင်ႇၸိူဝ်း ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ၼၼ်ႉ။
===သင်ႇမၢႆထႃႈ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်===
ယွၼ်ႉမီးလွင်ႈယႃႉပႅတ်ႈ သၢႆတၢင်းၵၢၼ်မိၼ်၊ လွင်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၶေႃႈပၼ်ၽၢင်ႉ လႄႈ မီးလွင်ႈတမ်းမၢႆမီႈလွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈလႄႈ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၽွင်းၶၢဝ်း တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႇရူဝ်ႇၼႃႇၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈၶဵင်ႇတ ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ သၢႆတၢင်းမိၼ်မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။ မၢင်ၸိူဝ်းၸမ်ႉ တေလူဝ်ႇလွင်ႈၵွင်ႉၵၢႆႇ ဢၼ်ၼမ်လိူဝ်သေ ဢွင်ႈတီႈၵိုတ်း လၢႆတီႈ မိူၼ်ၵူႈပွၵ်ႈၼၼ်ႉ လႄႈ ၼႂ်းၵႄႈ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်ၼႆႉ တေလႆႈပႂ်ႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းတင်းႁိုင်။ ၶႂ်ႈဝႃႈတႄႉ မၢင်လွင်ႈၼႆႉ မႂ်တိုတ်းမၼ်းတေတိူဝ်းၵႃႈယႂ်ႇ။
ၶၢဝ်ႇလီတႃႇၽၢႆႇၼိုင်ႈတႄႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ႁႅင်းသိုဝ်ႉမၼ်းယွမ်းၵႂႃႇတႄႈ မႂ်တိုတ်းသၢႆၵၢၼ်မိၼ်ၼႆႉ တေၸၢင်ႈတိူဝ်းၶၼ်ထုၵ်ႇလိူဝ်ၵဝ်ႇသေ တီႈႁိမ်းၶၢင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈ မီးတိုဝ်ႉတၢင်း တီႈၼင်ႈပဝ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉ။
တီႈၼႂ်း လွင်ႈၵွင်ႉသိုပ်ႇသၢႆတၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈသွၼ်ႇသႂ်ႇ ၶၢဝ်းယၢမ်းလိူဝ်၊ ပိူင်လူင်မၼ်း မၼ်ၼင်ႇ လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ တီႈ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ၸူး သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၼႂ်းမိူင်း လႄႈ ''ပိူင်လူင်မၼ်း'' သင်ဝႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ မီးလွင်ႈၵွင်ႉၵၢႆၵၼ်တင်း မိူင်းဢၼ်ႁႄႉႁၢမ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ မိူဝ်ႈပႆႇၶႂၢင်းပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တႃႇသိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်း တၢင်ႉလူမ်းမႆႈ၊ ၵၢၼ်ၽိုၼ်လိၵ်ႈ လႄႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈလႆႈပႂ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈသႂ်ႇပႃး တီႈၼႂ်း ၶၢဝ်းယၢမ်းယူႇ။
တႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၵႂႃႇၸူးပၢႆတၢင်း တီႈဢၼ်မီး ၶေႃႈၽၢင်ႉ လႄႈ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈယၢပ်ႇယဵၼ်း တႃႇတေသိုဝ်ႉ မႂ်တိုတ်းယူႇ။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း [[ၽူႈၸုတုမ်]] ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ တေဢမ်ႇၶၢႆမႂ်တိုတ်း ဢၼ်လုၵ်ႉ မိူင်းၶႄႇ ၵႂႃႇၸူး ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ။ တွၼ်ႈတႃႇသိုဝ်ႉမႂ်တိုတ်းၶၢဝ်းတၢင်းၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇလႆႈၵပ်းသိုပ်ႇၸူး သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ၸႂ်ႉ ၽူႈၸုတုမ် ဢၼ်ၵူၼ်းႁူႉဢေႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်လႆႈ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈတႄႉ သိုဝ်ႉမႂ်တိုတ်းဢၼ်ၽႂ်ႇမၼ်း တႃႇသွင်မႂ် (တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း မႂ်တိုတ်း လုၵ်ႉမိူင်းၶႄႇ ၵႂႃႇၸူး မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး လႄႈ မႂ်တိုတ်းထႅင်ႈဢၼ်ၸမ်ႉ လုၵ်ႉၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး ၸူး ယူႇဢႅတ်ႉသ်)၊ ၵူၺ်းၵႃႈ လူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေဢမ်ႇလႆႈ ၵႂႃႇရၼ်ႇတိင်း ဢမ်ႇၼၼ် ထူင်ၶူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေႁၢႆၼႂ်းၵႄႈမၼ်း။
'''လွင်ႈၵွင်ႉသိုပ်ႇ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်''' ၼႆႉ မၢင်လွင်ႈမႃး တေၸၢင်ႈပဵၼ် ပၼ်ႁႃ။ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်လႆႈလႅၵ်ႈ ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းတေႃႇ ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈထူပ်းလွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ၼမ်လိူဝ်သေ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၽႅဝ်မႃးသမတႃႇသေ တေၸၢင်ႈလႆႈထူပ်းၺႃး လွင်ႈၶမ်ၵိုတ်းဝႆႉတီႈ ဝဵင်းဢၼ်ၵွင်ႉသိုပ်ႇၵၼ် လိူဝ်သေၵဝ်ႇ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ လူတ်ႇၵူတ်ႇထတ်း ၊ လႆႈၸိူင်ႉယွၼ်ႉၵူတ်ႇထတ်း လႄႈ လႆႈထူပ်းလွင်ႈယႃႉပႅတ်ႈၶၢဝ်းတၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈၵွင်ႉသိုပ်ႇၸူး ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ် လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ တႃႇၶဝ်ႈမိူင်း ဝၢႆးလင်သေ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ မိူဝ်ႈပႆႇပေႃးႁိုင်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယၢမ်ႈၽႅဝ်ဝႆႉတီႈ ဢွင်ႈတီႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ၼၼ်ႉၼႆၸိုင် မိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ တေဢမ်ႇပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵဝ်ႇ လႅၵ်ႈလၢႆႈ ႁိူဝ်းမိၼ်ၵွၼ်ႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၸွမ်းသၢႆတၢင်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇၼၼ်ႉ တေၸၢင်းထူပ်းၺႃး လွင်ႈတေလႆႈၶဝ်ႈ ၵႂႃႇရၼ်ႇတိင်းသေၵွၼ်ႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ပေႃးပဵၼ်လႆႈ သင်ႇမၢႆထႃႈ '''သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇၵိုတ်းတီႈလႂ်'''၊ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်တႄႉ ဝူၼ်ႉသွၼ်ႇလီလီ တႃႇဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်တေၵႂႃႇ ၵွင်ႉသိုပ်ႇၸူးၼၼ်ႉ။
ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သင်ႇမၢႆထႃႈ မႂ်တိုတ်းယဝ်ႉသေ သင်ဝႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းသၢႆၵၢၼ်မိၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ '''ထုၵ်ႇယႃႉပႅတ်ႈ''' ၼႆ လူဝ်ႇလႆႈပႂ်ႉတူၺ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သင်ႇမၢႆထႃႈ ဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈတတ်းၶၢတ်ႇ ၶၢဝ်းတၢင်းၵၢၼ်မိၼ် ႁၢဝ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းႁႅင်းသေ လွင်ႈတတ်းၶၢတ်ႇ ၶၢဝ်းတၢင်းၵၢၼ်မိၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ၵမ်းၵမ်းၵႆႉပဵၼ်မႃးယူႇယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၵၢၼ်မိၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈထုၵ်ႇယႃႉပႅတ်ႈၼႆ ၵပ်းသိုပ်ႇၸူး သၢႆၵၢၼ်မိၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ဢေႇၵျႅၼ်ႇၸီႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ။ ဢိင်ၼိူဝ်သၢႆတၢင်းသေ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် တၢင်ႇၸိူဝ်းၵေႃႈ လႅပ်ႈတေဢမ်ႇမီးလႆႈ၊ ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်မၼ်းမိူၼ်ၵၼ်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇမီး၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈၶိုၼ်းၸၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း တွၼ်ႈတႃႇ တၢင်ႇဝၼ်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လွင်ႈယႃႉပႅတ်ႈၶၢဝ်းတၢင်းသေ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ဢမ်ႇလႆႈၶွင်ႉၶမ်ဝႆႉ။
ဢမ်ႇဝႃႈၶၢဝ်းလႂ် ႁိူဝ်းမိၼ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈယူႇတႃႇသေ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ လူဝ်ႇၶႆႈၸႂ်သိုဝ်ႉ '''မႂ်တိုတ်း ဢၼ်ၶိုၼ်းဢၢၼ်းငိုၼ်းပၼ်''' ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===တၢင်းၸွႆႈထႅမ် လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇ===
[[လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇ|လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် လႄႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇ]] ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ လႆႈၶၢႆႉဢဝ် ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးၵေႃႈပဵၼ်ၼၼ်ႉသေၵေႃႈ မၢင်ၸိူဝ်းတႄႉ တိုၼ်းဝႃႈ ဢိုတ်းပႅတ်ႈၵၢၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၶဝ် တင်းသဵင်ႈယဝ်ႉ။ '''လွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၶိၵ်ႉၶၢၵ်ႉ''' တႄႉ တိုၵ်ႉထုၵ်ႇမီးဝႆႉယူႇလႄႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်ႇဢွၼ်ႇ တီႈပိုၼ်ႉတီႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈဢိုတ်းၵႂႃႇယဝ်ႉၼႆၸိုင် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေၸၢင်ႈ ၵပ်းသိုပ်ႇၸူး လုမ်းၽွင်းတၢင်ႇဢွၼ်ႇတၢင်ႇဢၼ် ဢၼ်မီးတီႈၵႆၼၼ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ်ၵႃႇလလႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈ ၶွင်ႉၶမ်ဝႆႉၼႆ လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၸမ်သေပိူၼ်ႈ တင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ တေၸၢင်ႈၸွႆႈထႅမ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇႁႃပၼ် သၢႆၵၢၼ်မိၼ် တႃႇပွၵ်ႈမိူဝ်းႁိူၼ်းၶိုၼ်း၊ တေၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင်ပၼ် ၶိုၼ်းၵူႈၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေၸၢင်ႈသိုဝ်ႉ မႂ်တိုတ်းႁိူဝ်းမိၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် မႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်း (ၽၢတ်ႉသ်ၽွတ်ႉ) ၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ။ တီႈလိုၼ်းသုတ်းမၼ်းမႃး ၶဝ်တေၸၢင်ႈ သိုပ်ႇပၼ်ၶၢဝ်ႇ လွင်ႈသၢႆငၢႆပိုၼ်ႉတီႈၸူးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သေ ၽၢင်ႉပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လွင်ႈတၢင်းလူဝ်ႇ တႃႇတေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်တိုၵ်ႉႁႃ သိုပ်ႇမိုတ်ႈပၼ်လႄႈ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။
မိူင်းၼင်ႇ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇ ဢၼ်ယၢမ်ႈႁဵတ်းမႃးသေႇသေ ၸိူင်ႉၼၼ်ႇ ၵၢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ဝီႇသႃႇ လႄႈ ၽၢတ်ႉသ်ၽွတ်ႉ ၼၼ်ႉ တေယင်ႉဝႆႉ ဢမ်ႇၼၼ် ႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉ တႃႇ ဢၼ်လူဝ်ႇႁိပ်ႈၼႅတ်ႈ၊ ၼၼ်ႉတႄႉ ဢိင်ၼိူဝ် ဢွင်ႈတီႈ လႄႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇယဝ်ႉ။
သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းဝႆႉ ဢမ်ႇၼၼ် ယူႇသဝ်းဝႆႉၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆႉ ၼႆႉပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းလီ တွၼ်ႈတႃႇ '''[[Diplomatic missions#ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ လူင်းၸိုဝ်ႈ ၽူႈလႄႇလၢဝ်း|လူင်းၸိုဝ်ႈတင်း လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ဢမ်ႇၼၼ် လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇ]]''' တွၼ်ႈတႃႇလႆႈ ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ၊ လွင်ႈမီးသၢႆၵၢၼ်မိၼ်၊ လႄႈ လႄႈ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးထႅင်ႈ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။
==ၼပ်ႉယမ်ထိုင်==
ပေႃးၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈသုပ်းတိုဝ်း ၽႃႈတူမ်းသူပ်း လႄႈ လွင်ႈလူင်ႈၼႃႈႁႄႉၵင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် လွင်ႈတၢင်းလူဝ်ႇ ၸွမ်းလူၺ်ႈမၢႆမီႈ လႄႈ လွင်ႈတၢင်းၶႆႈၸႂ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ တေဢမ်ႇလၢတ်ႈၼႄလွင်ႈတၢင်းမၼ်းတဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈ။ ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈသုပ်းၽႃႈတူမ်းၼႃႈသေ ဢိင်ၼိူဝ်ႈမိူင်း ၼႃးလိၼ်သေၵေႃႈ မၼ်းတေၸၢင်ႈ မီးလွင်ႈတၢင်းယိူင်းဢၢၼ်း ဢၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်သေ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် မၼ်းတေပူၼ်ႉလိူဝ်သေ ဢၼ်လူဝ်ႇႁဵတ်းၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ။ ၽွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈ ပၢႆတၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆ တူၺ်းၵူၼ်းတီႈၼၼ်ႈဝႃႈ ၸွင်ႇၶဝ် သုပ်းၽႃႈတူမ်းၼႃႈ၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ မၼ်းလူဝ်ႇႁိုဝ် ဢမ်ႇလူဝ်ႇ။ ၸွႆးႁဵတ်းၼင်ႇ ဢၼ်ပိူၼ်ႈႁဵတ်းလႄႈ။
လူဝ်ႇလႆႈငိူင်ႉဝႄႈ ဝေႃးႁၢၼ်လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ တၢင်းပဵၼ်၊ မိူင်း၊ ဝဵင်း လႄႈ ၶိူဝ်းၵူၼ်း။ ၶေႃႈၵႂၢမ်းမၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈႁၼ်ၸႂ်ႉၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်ႈ တီႈတူင်ႇဝူင်းမၢင်ၸိူဝ်းသေ တေၸၢင်ႈႁႂ်ႈမီးလွင်ႈၸင်းတေႃႇၵၼ်သေ ၸၢင်ႈဝႃႈလႆႈ ပဵၼ်လွင်ႈၸႅၵ်ႇၶိူဝ်းၵူၼ်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၸႂ်ႉၶေႃႈၵႂၢမ်း "ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19"၊ "ဝၢႆးရႅတ်ႉၶူဝ်ႇရူဝ်ႇၼႃႇ" ဢမ်ႇၼၼ် "ဝၢႆးရႅတ်ႉ" ဢမ်ႇၼၼ် ၽေးၵႃႇလ ၼႆၵေႃႈလႆႈယဝ်ႉ။
ဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ မၼ်းမိူၼ်ၵၼ်တင်း ၸိူဝ်ႉမႅင်း SARS-CoV-2 ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၼႆႉ ပေႃးဢဝ် ၸိူင်ႉမႅင်း COVID-19 ဢၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉ ၵွင်ႉသိုပ်ႇၸူး မိူင်းလိၼ်ၵိူတ်ႇၶဝ်ၼႆ ၶဝ်တေၸႂ်လမ်ယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ မဵဝ်း Alpha ၼႆႉ လႆႈႁၼ်တီႈ ဢိင်ႇၵလႅၼ်ႇ၊ မဵဝ်း Beta ၼႆႉ လႆႈႁၼ်တီႈ ဢႃႇၾရိၵၸၢၼ်း၊ မဵဝ်း Gamma ၼႆႉ လႆႈႁၼ်တီႈ ပရႃႇၸီး၊ Delta ၵေႃႈ လႆႈႁၼ်တီႈ ပရႃႇၸီး၊ Lambda ၼႆႉ လႆႈႁၼ်တီႈ ပီႇရူး။
ဢွင်ႈတီႈၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ မီးၶေႃႈၸိသင်ႇ တွၼ်ႈတႃႇဢိုတ်းဝႆႉ လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉသေ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ၸွၵ်းၵႂႃႇ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ဢဝ်ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ဢၼ်သူင်ႇႁွတ်ႈထိုင်တီႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇတီႈ မိူင်း ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ လႄႈ ၶႅၼ်ႇၼေႇတႃႇ ၼႆႉ [[လွင်ႈတွၼ်ႈငိုၼ်း]] ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၵမ်ႉၼမ် ႁဵတ်းသေ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တိူဝ်းမီးၽေးၶဵၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းတေႃႉသူင်ႇလႄႈ ၶဝ်တိူဝ်း တွၼ်ႈငိုၼ်းလိူဝ်သေၵဝ်ႇ၊ လႄႈ တွၼ်ႈတႃႇဝႄႈလႆႈ လွင်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႆသေ ဢဝ်လၢႆးဢီႇလႅတ်ႇထရေႃးၼိတ်ႉသေၵေႃႈ တွၼ်ႈငိုၼ်း ဢဝ်။ တီႈဢၼ်ၶႂၢင်းပၼ် တႃႇၵိၼ်ယႅမ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၽွင်းၵူၼ်းပႂ်ႉၽိူၼ် တိုၵ်ႉမီးယူႇတီႈ ၽိူၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ သုပ်းၽႃႈတူမ်းသူပ်းဝႆႉ တေႃႇထိုင် ၶဝ်ပေႃး ဢွၵ်ႇၵႂႃႇတီႈ ၽိူၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၸင်ႇၵႆႈ တႄႇၵိၼ်လႄႈ။
==ယူႇသဝ်း ႁႂ်းလွတ်ႈၽေး==
တီႈမိူင်းဢၼ်လွင်ႈႁူမ်ႇငမ်းပၵ်းပိူင် ႁႅင်းဢေႇၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၶေႃႈပူင် ဢမ်ႇလႆႈဢွၵ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ၊ လွၵ်ႉတွင်း (ဢမ်ႇၼၼ်) ၶေႃႈပူင် ဢၼ်ႁႂ်ႈယူႇသဝ်းတီႈၼႂ်းႁိူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႆႉႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ ၵႆႉၸႂ်ႉဢဵၼ်ႁႅင်း ဢၼ်ဢမ်ႇငမ်ႇမႅၼ်ႈၵၼ်တင်း ၽုင်ၵူၼ်းယဝ်ႉ။ ၸွမ်းႁဵတ်း ၶေႃႈပူင်ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ဝႄႈၽုင်ၵူၼ်းလႄႈ။
ပိူင်ၵၢၼ် ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 ၼႆႉ တေၸၢင်ႈ ၸၼ်ၸႂ် [[ယူႇသဝ်းႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေး#ၼႄၵၢင်ၸႂ် လႄႈ ၸုတုမ်ယႂ်ႇယႂ်ႇၼမ်ၼမ်|ၵူၼ်းၼႄၵၢင်ၸႂ် လွင်ႈသၢၼ်ၶတ်း]]သေ ၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ် လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ။ ၸိူဝ်းၵူၼ်းၼႄၵၢင်ၸႂ် လွင်ႈသၢၼ်ၶတ်းၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇသူႈၸႂ်ႉ လွင်ႈႁႄႉၵင်ႈသုၼ်ႇတူဝ် လႄႈ လွင်ႈပႂ်ႉပႃး တၢင်းၵႆ ဢၼ်လွတ်ႈၽေး ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ လွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ႁႂ်ႈတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 ၼႆႉ ၽႄႈတိုၼ်းလီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇဝႄႈလႆႈ မၢႆမီႈ လႄႈ ၽေးၶဵၼ်ပၢႆးယူႇလီၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈဝႄႈ လွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉႇယဝ်ႉ။
===လွင်ႈၵူဝ် ၵူၼ်းၼႃႈပႅၵ်ႇ===
ၽွၼ်းလႆႈ ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ် ၽေးၵႃႇလ ဝၢႆးရႅတ်ႉၶူဝ်ႇရူဝ်ႇၼႃႇၼႆႉတႄႉ တီႈမိူင်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ် လွင်ႈၵူဝ် ၵူၼ်းၼႃႈပႅၵ်ႇ ၼႆႉ ၶိုၼ်ႈသုင်မႃးသေ ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ ယိူင်းၸူးထိုင် ဢၼ်လႅပ်ႈပဵၼ် ၵူၼ်းၶိူဝ်းၶႄႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢိၵ်ႇတင်း လွင်ႈလူႇလၢႆတူဝ် ဢၼ်ယိူင်းၸူး ၵူၼ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉသေ လွင်ႈတၢင်းလူလၢႆၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈပဵၼ်တီႈ ဝဵင်းလူင် မိူၼ်ၼင်ႇ ၼိဝ်းယွၵ်ႉ၊ လၼ်ႇတၼ်ႇ လႄႈ သၼ်ႇၾရၼ်ႇသိတ်ႇသ်ၵူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
တီႈႁွင်းၵွင်း ၼႆႉ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈ ၽွၼ်းတၢင်းပဵၼ်သေ ဢၼ်ပဵၼ် လွင်ႈလီၸင်းၶႄႇ ၼႆႉ တိူဝ်းၶိုၼ်ႈသုင်မႃးသေ မိူၼ်ၼင်ႇ လၢၼ်ႉၶၢႆ လႄႈ လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉတင်းၼမ်ၼႆႉ ၶဝ်ထဵင် တႃႇပၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ၸူး ၵူၼ်းတီႈ မိူင်းၶႄႇလူင်သေ ၶဝ်ႁႄႉႁၢမ်ႈ ၵူၼ်းလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၶႄႇမႅၼ်ႇတရိၼ်းယဝ်ႉ။
ၸၼ်ႉဢၼ်လွင်ႈၸင်းၶႄႇ ၼႆႉ တေႃႈတီႈၼႂ်း ဢေးသျႃးၵေႃႈ တိူဝ်းၶိုၼ်ႈသုင်မႃး၊ မိူၼ်ၼင်ႇ လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ၊ ႁူင်းႁႅမ်း လႄႈ ၵၢၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်း တီႈၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ၊ ၵျႃႇပႃႇ လႄႈ ဢိၼ်းတီးယႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ထဵင် တႃႇပၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈၸူး ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈပၼ်ႁႅင်းၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈမိူင်းၶႄႇၼႆႉ လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄ ၶိူဝ်းၵူၼ်းၼိူဝ်ႉလမ်ၶဝ်ၼႆႉ ႁၢမ်ႉႁၢဝ်ႈႁႅင်းဝႆႉသေ မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇၸဝ်ႈလိၼ်ၶဝ် လိုပ်ႈဢွၵ်ႇၵွၼ်ႇ။
==လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇ ထႅင်ႈ==
{{Infobox|1= [[Travel_advisories#Government travel advisories|တၢင်းၶႆႈၸႂ် ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း]] လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ
|2=* [https://www.smartraveller.gov.au/crisis/covid-19-and-travel ဢေႃႉသထရေးလီးယႃး]
* [https://www.canada.ca/en/public-health/services/diseases/2019-novel-coronavirus-infection/latest-travel-health-advice.html ၶႅၼ်ႇၼေႇတႃႇ]
* [https://www.dfa.ie/travel/travel-advice/coronavirus/ ဢၢႆႇယႃႇလႅၼ်ႇ]
* [https://safetravel.govt.nz/covid-19-coronavirus ၼိဝ်းၸီႇလႅၼ်ႇ]
* [https://www.gov.uk/guidance/travel-advice-novel-coronavirus မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႁေႃၶမ်း ပရိတ်ႈတဵၼ်ႇ]
* [https://travel.state.gov/content/travel/en/traveladvisories/ea/covid-19-information.html မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢႃႇမႄႇရိၵ]
}}
ငဝ်ႈငႃႇ လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇ ထႅင်ႈ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ၽေးတၢင်းပဵၼ်ၵႃႇလ ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19 ၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး -
*[https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 ၸုမ်းပၢႆးယူႇလီလုမ်ႈၾႃႉ]
*The US government [https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/index.html သႅၼ်ႇထႃႇ တႃႇၵုမ်းၵမ်တၢင်းပဵၼ် လႄႈ လွင်ႈႁႄႉၵင်ႈ]
* [https://www.ecdc.europa.eu/en/cases-2019-ncov-eueea သႅၼ်ႇထႃႇ တႃႇၵုမ်းၵမ်တၢင်းပဵၼ် လႄႈ လွင်ႈႁႄႉၵင်ႈ ယူးရူပ်ႉ (ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉၵူႈဝၼ်း)]
*[https://www.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6 ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ် လႄႈ ပႅၼ်ႈမၢႆ] ဢွၼ်ႇလၢႆး ဢၼ်မႃးတီႈ Johns Hopkins University Center for Systems Science and Engineering ဢၼ်ပဵၼ် ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉၵမ်းလဵဝ်
*သဵၼ်ႈမၢႆၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ တႃႇၶဝ်ႈမိူင်း ဢၼ်မႃးတီႈ [https://web.archive.org/web/20200627212520/https://www.iatatravelcentre.com/international-travel-document-news/1580226297.htm IATA]
သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽႅဝ်ဝႆႉၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆၸိုင် လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ႁင်း မိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ငဝ်ႈငႃႇလွၼ်ႉၶၢဝ်ႇ လွင်ႈ သၢႆငၢႆပိုၼ်ႉတီႈ လႄႈ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း။ ဝႅပ်ႉသၢႆႉ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ၼႆႉ တေၸၢင်ႈမီး ၼႃႈလိၵ်ႈ ဢၼ်ဢၼ်ၽင်ၸႂ်တွၼ်ႈတႃႇ ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19၊ သေ မၼ်းပဵၼ် ၶၢဝ်းယၢမ်းလီ တွၼ်ႈတႃႇ [[Diplomatic_missions#Visitor_registration_services|လူင်းၸိုဝ်ႈ]] တေႃႇ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် တႃႇလႆႈ ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉ ဢီးမေးလ်။ ပိူင်လူင်မၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ၶွင် ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ လႄႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၶဝ်ၼႆႉ ၶဝ်ထိင်းသိမ်းဝႆႉပၼ် လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇတီႈၵႂၢင်ႈမၼ်း ၼင်ႇၽႃႇသႃႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ပိုၼ်ႉတီႈ၊ ႁူမ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈသေတႃႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၵႂႃႇၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းလႆႈတီႈၼၼ်ႈယူႇ။
လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇဢၼ်ၽိတ်းပိူင်ႈ လႄႈ တီႇဢူဝ်ႇရီႇ ဢၼ်လၵ်ႉလွမ်ႁူမ်ႈႁွမ်းၶပ်ႉၶိုင် ၸိူဝ်းၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ဝၢႆးရႅတ်ႉၼႆႉ တေႃႈၼင်ႇ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ် ယင်းဢွၼ်ၵၼ် လၢတ်ႈယွင်ႈ တီႈၼိူဝ်ဢွၼ်ႇလၢႆးဝႆႉလႄႈ လူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉငဝ်ႈငႃႇလွၼ်ႉၶၢဝ်ႇ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵူတ်ႇထတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇၸိူဝ်းဢၼ် ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉ မၼ်းလူဝ်ႇႁႂ်ႈၼႄႉၼွၼ်းဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ် မေႃယႃၸိူဝ်းမီးသလေႇ လႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၸဝ်ႈပၢႆးသၢႆးယႅၼ်းၶဝ် ၵမ်ႉဝႆပၼ်ၽၢႆႇလင် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ။
ၽွင်းၶၢဝ်းယၢမ်းယၢပ်ႇယဵၼ်းလူင်ၼႆႉ လွင်ႈဝႃႈ ၶႂ်ႈၸွမ်းလင် ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉ ဢၼ်လိုၼ်းသုတ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မႅၼ်ႈၸွမ်းသၽႃႇဝမၼ်းယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ '''ပေႃးတူၺ်းၶၢဝ်ႇတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ မၼ်းၵူၺ်းၼႆ''' မၼ်းတေတိူဝ်းၶႅမ်ႉလိူဝ် တွၼ်ႈတႃႇ ပၢႆးယူႇလီၸႂ်။ ၽိူဝ်ႉတႃႉဝႃႈ တေၼင်ႈတူၺ်းၶၢဝ်ႇယူႇတင်းဝၼ်း တူၺ်းၶၢဝ်ႇ ၼိုင်ႈဝၼ်းသွင်ပွၵ်ႈသေၵေႃႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်မၼ်းၼၼ်ႉ ႁဵတ်းထႅင်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်းတၢင်ႇလွင်ႈၼႆႉ တေတိူဝ်းၶႅမ်ႉယဝ်ႉ။
==တူၺ်းပႃး==
* [[လွင်ႈၵဵင်ႈသႂ်တူဝ်ၵဝ်ႇ လႄႈ လွင်ႈလူလွမ်တူဝ်ၶိင်း]]
* [[တၢင်းပဵၼ်ၸိူဝ်းၽႄႈၸပ်း]]
* [[ဝၢႆးဢွၵ်ႇတၢင်းမႃးယဝ်ႉ ယူႇသဝ်းႁင်းၶေႃ]]
* [[Wikivoyage:ၶေႃႈၶၢဝ်ႇ_ၶူဝ်းဝိတ်ႉ-19|ၶေႃႈၶၢဝ်ႇ ဢၼ်မႃးတီႈ ၽူႈမႄးထတ်း ဝီႇၶီႇဝွႆးဢဵတ်ႇꩡ်]]
{{PartOfTopic|Stay healthy}}
{{Usabletopic}}
jib217r3atjjy0evfv0ler2qpuzyolm
တႃႈလိူဝ်ႇ
0
1084
5273
4968
2022-08-19T09:54:32Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Mandalay (cropped).jpeg}}
[[ၾၢႆႇ:Mandalay clock tower.jpg|thumb|သဵၼ်ႈတၢင်းၵူၼ်းၵိုတ်း တီႈဝဵင်းလိူဝ်ႇ၊ ၶဵင်ႇယၢမ်းမူင်း ဢၼ်မီးတီႈႁိမ်းၵၢတ်ႇလူင်ၸေးၶျူဝ်ႇ]]
'''တႃႈလိူဝ်ႇ''' (မၢၼ်ႈ:မန္တလေး၊ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ:Mandalay) ၼႆႉ ပဵၼ် ဝဵင်းယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈထူၼ်ႈသွင် (ဝၢႆးသေ [[တႃႈၵုင်ႈ]]) လႄႈ လႆႈပဵၼ်မႃး ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ၶွင် [[မျၢၼ်ႇမႃႇ]] ယဝ်ႉ။ ဝဵင်းလူင်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ၵႅၼ်ၵၢင် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး လႄႈ ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် ႁင်း မျၢၼ်ႇမႃႇပွတ်းၼိူဝ်ယဝ်ႉ။ တီႈဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇလိူဝ်ႇၼႆႉ မီးဝႆႉ ႁေႃၶမ်းသေ တီႈၼႂ်းဝဵင်းၼႆႉ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ၊ ရူတ်ႉၵႃး တဵမ်လူင်ဝႆႉယဝ်ႉ။
ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ ႁူႉဝႃႈ ပဵၼ်တီႈ ၵူၼ်းမၢၵ်ႈမီးၶဝ်ယူႇ၊ ပဵၼ်တီႈ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၶဝ်ယူႇသဝ်း (ရႁၢၼ်းသင်ႇၶႃႇ ၶိုင်ႈမိူင်း ၼႆႉ ယူႇသဝ်းတီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ ဢွင်ႈတီႈႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉ) လႄႈ ပဵၼ်တီႈ ဢၼ်ၽိင်ႈငႄႈၵူႈမဵဝ်းယူႇသဝ်းလူၺ်ႈၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
==လီပွင်ႇၸႂ်ဝႆႉ==
===ပိုၼ်း===
ၸိုဝ်ႈ တႃႈလိူဝ်ႇ (မၢၼ်းတလေး) ၼႆႉ မၼ်းပူၵ်းတိုၼ်ႇပၼ် တၢင်းႁၢင်ႈလီလွင်ႈၵဝ်ႇမွၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵူၼ်းၵမ်ႉၼမ်တႄႉ တေဢမ်ႇဢၢမ်းၼိူဝ် လွင်ႈဝႃႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဝဵင်းၵဝ်ႇမွၼ် ဝဵင်းၼိုင်ႈ၊ ယင်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဝဵင်းဢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈမႃးပၢၼ်ၵၢင်၊ မၼ်းပဵၼ်ဝဵင်းမႂ်ႇ ဢၼ်ၶုၼ်မင်းတုင်း လႆႈသၢင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1857 သေ လႆႈပဵၼ် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ႁင်း မိူင်းၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ဢႃႇဝယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် ပႆႇၶဝ်ႈသိမ်းဢဝ် မိူင်းမၢၼ်ႈပွတ်းၼိူဝ် မိူဝ်ႈပီ 1885 ၼၼ်ႉ ၶုၼ်မၢၼ်ႈ ဢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇတီႈၼၼ်ႈၼၼ်ႉ မီးသွင်ပႃးသေ ၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ် ၶုၼ်မင်းတုင်း လႄႈ ၶုၼ်သီႇပေႃႉယဝ်ႉ။ လႆႈပဵၼ်မႃး ဝဵင်းႁိူဝ်ႈႁိူင်း ၼႂ်းၵႄႈ ပီ 1858 လႄႈ 1885 သေ ဢၼ်ၸိူဝ်းလၢၵ်ႇလၢႆးမၼ်း ၸိူဝ်းဢၼ်ဢဝ် မႆႉသေ သၢင်ႈဝႆႉၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈလူႉလႅဝ်ၵႂႃႇ ၸွမ်းၽႆးမႆႈ ယွၼ်ႉၸုမ်းဢူၺ်းလီၶဝ် ဢဝ်မၢၵ်ႇပွႆႇသႂ်ႇ မိူဝ်ႈသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇ ပွၵ်ႈသွင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သဵၼ်ႈတၢင်းတီႈၼႂ်းဝဵင်းၼႆႉ တူၵ်းလွၵ်းမၼ်းလီသေ ၸိုဝ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းၼႆႉၵေႃႈ ပၼ်ဝႆႉမၢႆၼပ်ႉသေ ၼၼ်ႉမၼ်းပဵၼ် လွင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈ ဢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် ႁဵတ်းမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်ႁေႃၶမ်း၊ ၵျွင်းဢတုမသျိ ("ဢမ်ႇမီးဢၼ်တႅၵ်ႈၼိူင်း") ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈ ဢၼ်ၶုၼ်မင်းတုင်းႁဵတ်းမႃးသေ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၶိုၼ်းမႄးၵုမ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉၵေႃႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈသုတ်းသၢႆတၢင်း လႃႈသဵဝ်ႈသေ မၼ်းပဵၼ်ၵၢင်ၵႅၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ တင်း မိူင်းၶႄႇ လႄႈ မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃးယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႆႉ လႆႈၶၢႆႉၵႂႃႇၸူး ၼေႇပျီႇတေႃႇသေတႃႉ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပဵၼ်ၵၢင်ၵႅၼ် ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ႁင်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းၼိူဝ်ယူႇယဝ်ႉ။
===ၵူၼ်းယူႇသဝ်း===
တီႈဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလၢႆၶိူဝ်း ႁူမ်ႈၵၼ်ယူႇသဝ်းသေ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈတႄႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းယႂ်ႇၼမ်ယဝ်ႉ။ တီႈဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းၶိူဝ်းၶႄႇၵေႃႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီး မိူင်းၶႄႇလူင် လႄႈ ၶႄႇပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ တိူဝ်းလိူဝ်ၼမ်မႃး (တင်းသွင်မဵဝ်းၼႆႉ ၸိူဝ်းဢၼ်တိုၵ်ႉႁႃၶၢႆႉမႃးၵေႃႈမီး ၸိူဝ်းဢၼ်မႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈမီး) ပေႃးၶႂ်ႈမီး ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 30-40% ႁင်း ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈၶဝ်တိူဝ်းၼမ်မႃးၼႆႉ တူၺ်းယူင်ႉသၢင်ႈဢၼ်ဢဝ် ၵႅဝ်ႈမၢၼ်ႇ ႁဵတ်းဝႆႉၼင်ႇ လၢႆးၶႄႇၼၼ်ႉ တေလႆႈႁၼ် ၸွတ်ႇဝဵင်းယူႇယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း ၼင်ႇ တႆး၊ ယၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီးယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၼ်းဢိၼ်းတီးယႃးၵေႃႈ မီးဝႆႉယဝ်ႉ။
===ၾိင်ႈၾႃႉ===
ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ မီးၾိင်ႈၾႃႉ ပွတ်းမႆႈပဵၼ်တွၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းၵတ်း ၼႆႉ ပဵၼ်ဝၢႆးလင် ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ တေႃႇ ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇသေ ၶၢဝ်းမႆႈတႄႉ ပဵၼ်ၼႂ်း မၢတ်ႉၶျ် တေႃႇ မေႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသင်ၼႆ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ မၼ်းမီးတီႈၵၢင်ၵႅၼ် ၼႃႈလိၵ်ႈႁႅင်ႈႁွင်သေ ပေႃးၸႃႇဢဝ် ပွတ်းၸၢၼ်းမၼ်းၼႆ ၽူၼ်ၵေႃႈဢေႇယဝ်ႉ။
==ၵႂႃႇၸူး==
===ၵႂႃႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
* {{Listing | type=go
| name=တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း တႃႈလိူဝ်ႇ | alt={{IATA|MDL}} | url=http://www.mandalayairport.com | email=
| address= | lat=21.702222 | long=95.978056 | directions=မီးၽၢႆႇႁွင်ႇၵၢင်ဝဵင်း ယၢၼ် 35 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ မီးတီႈ တတႃးဢူး
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikidata=Q1193001
| lastedit=2019-05-27
| content= ၶူဝ်းၶွင်ၸွႆႈသၢင်ႈဢၼ်ၶိုတ်းၵၢပ်ႈ၊ ၶဝ်ႈပႃး ဢွင်ႈတီႈသၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၵိုတ်း ၼႂ်းမိူင်း ဢိၵ်ႇ ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း။ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ [[ၶုၼ်းမိင်]] ၼိုင်ႈဝူင်ႈ မီးသၢမ်ပွၵ်ႈသေ ဢၼ်ပဵၼ်သၢႆၵၢၼ်မိၼ် MU2029 တႃႇၼိုင်ႈသၢႆၼႆႉ မီး [[မိူင်းၶႄႇ#ငိုၼ်း|CNY]]2,000 ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၶႅပ်းသိမ်း ထွင်ႈတဵဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈတီႈ ၶွင်ႇတႃႇ ၸိူဝ်းမီးတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ႇ။ ဢၼ်ပဵၼ် လၢႆးၵၢၼ်မူဝ်ႇပၢႆး 5 GB လႄႈ 60 တႃ ၼၼ်ႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ ဢမ်လိူဝ် 10,000 ၵျၢပ်ႈ ယဝ်ႉ။
}}
'''ၵႂႃႇၸူးတီႈၼၼ်ႈ/ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈမႃး :'''
:ဢဝ်ထႅၵ်ႇၸီႇတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၼႆႉ တေမီး 15,000 [[မျၢၼ်ႇမႃႇ#ငိုၼ်း|ၵျၢပ်ႈ]] ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃးရူတ်ႉၼိုင်ႈလမ်း ႁူမ်ႈၵၼ်ၶီႇသေ ၵူၼ်းတဵမ်ၼႆ တေတူၵ်းၼိုင်ႈၵေႃႉ 4,000 ၵျၢပ်ႈ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၶီႇႁူမ်ႈၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ် 4,000 ၵျၢပ်ႈသေ မၼ်းတေၸၢင်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇ ၽွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တိုၵ်ႉလႅၵ်ႈငိုၼ်း လႄႈ တိုၵ်ႉသိုဝ်ႉ ၶႅပ်း SIM ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽွင်းတိုၵ်ႉမီးယူႇ ၼိူဝ်ႁိူဝ်းမိၼ်ၼၼ်ႉ တႅမ်ႈထႅမ်သႂ်ႇ ၶႅပ်းၶဝ်ႈမိူင်း တႃႇႁႂ်ႈဝႄႈလႆႈ လွင်ႈလႆႈပႂ်ႉတီႈၽၢႆႇလင် ထႅဝ်ၵူၼ်းၶပ်ႉၼၼ်ႉ။
:ပေႃးတေၵႂႃႇၸူး တႃးႁိူဝ်းမိၼ်ၼႆ ၵႃႈထႅၵ်ႇၸီႇ တေတူၵ်းမွၵ်ႇ 15,000 ၵျၢပ်ႈ (ၶၼ် ပီ 2017 တီႇသႅမ်ႇပႃႇ) သေ လုၵ်ႉၵၢင်ဝဵင်းသေၵႂႃႇၼႆႉ တၢင်းႁိုင်မၼ်း တေမီးယူႇ ½ မူင်း (ၶိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း)။ မိူဝ်ႈပႆႇၶဝ်ႈ ၶျႅၵ်ႉဢိၼ်ႇၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ တီႈၵူတ်ႇထတ်းပၢႆးႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ တႃႇတေလတ်းၶဝ်ႈၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆမီးဝႆႉ မႂ်တိုတ်း၊ လွင်ႈၼႄႉၼွၼ်းတင်း ဢီးမေးလ် ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇသေလွင်ႈလွင်ႈတင်း သၢႆၵၢၼ်မိၼ်။ ပေႃးၶဝ်ႈ ၶျႅၵ်ႉဢိၼ်ႇယဝ်ႉၵေႃႈ မီး လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်းပၢႆးႁူမ်ႇလူမ်ႈထႅင်ႈ။
===ၵႂႃႇတင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း===
* {{Listing | type=go
| name=တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ဝဵင်းလိူဝ်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=21.97671 | long=96.08601 | directions=မီးတီႈ ၽၢႆႇတူၵ်း သဵၼ်ႈတၢင်း 78 လႄႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်း 30
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia= | wikidata=Q6747758
| lastedit=2019-05-27
| content=
}}
လုၵ်ႉတီႈ ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၼႄႉၼွၼ်းသေမႃး :
* [[တႃႈၵုင်ႈ]] – ရူတ်ႉလဵၼ်းဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈမႃးၼၼ်ႉ မီးဝႆႉၵူႈဝၼ်းသေ မီးဝႆႉလၢႆလမ်းယဝ်ႉ။ ရူတ်ႉလဵၼ်းမၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈမၼ်းၵဝ်ႇယဝ်ႉသေတႃႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း သိပ်းႁႃႈၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉ လႆႈမီးတၢင်းလီၸႂ်ဝႆႉယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လဵၼ်ႈၵၢင်ဝၼ်းၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇလႆႈလတ်းၶၢမ်ႈ ပၢင်မၢၵ်ႇၼႃႉ ပွတ်းၶမ်ႈ၊ ဢၼ်ပဵၼ် တၵူင်ႇမၢၼ်း ဢၼ်သုၼ်ႇတူဝ်လဵဝ်ၸတ်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ လဵၼ်ႈၵၢင်ၶမ်ႈယဝ်ႉ။ ၶၼ်တႃႇတီႈၼင်ႈၼႆႉ တေမီးမွၵ်ႈ US$15 (ပဵၼ်ထၢၼ်ႈယူဝ်းယူဝ်း/တင်ႇၼင်ႈၶႅင်)သေ ဢၼ်ပဵၼ် သၢႆၵၢၼ်တၵူင်ႇမၢၼ်း ဢၼ်ပႃးတီႈၼွၼ်း ပႃးလူမ်းၵတ်းၼၼ်ႉ ၶၼ်မၼ်းမီးယူႇ US$50 ၼႆႉယဝ်ႉ။
* [[လႃႈသဵဝ်ႈ]]၊ [[သီႇပေႃႉ]] လႄႈ [[ပၢင်ႇဢူး]] – လုၵ်ႉတီႈပၢင်ႇဢူးသေ မီးရူတ်ႉလဵၼ်းသွင်လမ်း ဢၼ်လဵၼ်ႈၵူႈဝၼ်း (US$4/2) လႄႈ လမ်းၼိုင်ႈ လုၵ်ႉတီႈ လႃႈသဵဝ်ႈ၊ သီႇပေႃႉ လႄႈ ပၢင်ႇဢူး (ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ သီႇပေႃႉမႃး ၶၼ်ႇမၼ်းမီး US$9/3)။ ရူတ်ႉလဵၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းၵႂႃႇထိူင်းထိူင်း၊ ၵူၼ်းၶီႇၼမ်သေတႃႉ ပဵၼ်ဢၼ် လီႁၵ်ႉပိူၼ်ႈဝႆႉ။ ၼႂ်းတွၼ်ႈ ပၢင်ႇဢူး လႄႈ သီႇပေႃႉၼၼ်ႉ လႆႈလတ်းၼိူဝ် ၶူဝ်လဵၵ်း တီႈႁူဝ်ၵိုတ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် ၶူဝ်လဵၵ်းရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ် ဢိင်းၵလဵတ်ႈၼၼ်ႉ။
* [[ၸႄႈၼႃး]] – ပဵၼ် ၶၢဝ်းတၢင်း 24 ၸူဝ်ႈမူင်း ပေႃးၶီႇၺႃး ရူတ်ႉလဵၼ်းဢၼ်ၵဝ်ႇတႄႉ ၵျွၵ်းၵျွၵ်းဝႅၼ်ဝႅၼ်သေတႃႉ ပေႃးၶီႇရူတ်ႉလဵၼ်းထူင်လူမ်း ဢၼ်ပဵၼ်ရူတ်ႉလဵၼ်းမႃးမႂ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ၼိမ်လီယူႇ။
===ၵႂႃႇတင်း ရူတ်ႉၵႃး===
* {{Listing | type=go
| name=တႃႈရူတ်ႉၵႃးပၢတ်ႉသ် လဵၼ်ႈတီႈၵႆ | alt=ၶျၢၼ်းမျႃႉသူၺ်ႇပျီႇ - ၵျွႆးသႄႇၵၢၼ်ႇ | url= | email=
| address= | lat=21.92355 | long=96.08959 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia= | wikidata=
| lastedit=2019-05-24
| content= ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈဢဝ် ရူတ်ႉၵႃးထႅၵ်ႇၸီႇ ဢမ်ႇၼၼ် ရူတ်ႉၶိူင်ႈထႅၵ်ႇၸီႇ ဢမ်ႇၼၼ် တုၵ်ႉတုၵ်ႉ သေ ၵႂႃႇတီႈၼႂ်း ဝဵင်းလႆႈယူႇ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း ၶဝ်ၵႆႉယွၼ်းလိူဝ် (တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉၼႆႉ တီႈၼမ်သုတ်းမၼ်း 2,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ပေႃးပဵၼ်ရူတ်ႉၵႃးၼႆႉ ယႃႇပၼ်လိူဝ် 5,000 ၵျၢပ်ႈ) သေ ၽၢင်ႉတူဝ်ဝႆႉ ပေႃးရူတ်ႉၵိုတ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမႃးဢုမ်ႇၵၼ် ႁိမ်ၵၼ်ႁွင်ႉ တႃႇၶီႇရူတ်ႉၶဝ်ၼၼ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် ဢွၵ်ႇတီး တႃႈရူတ်ႉသေ ငွၵ်းၽၢႆႇၶႂႃယဝ်ႉ ပႆၵႂႃႇၸူး သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် (သဵၼ်ႈတၢင်း ဝဵင်းလူဝ်ႇ-တႃႈၵုင်ႈ) သေၵေႃႈ ႁႄႉရူတ်ႉသၢႆသေၶီ ၵႂႃႇၸူးၼႂ်းဝဵင်း (ၼိုင်ႈၵေႃႉ တေလႆႈပၼ် 500 ၵျၢပ်ႈ)။ <br/> ဢၼ်ပဵၼ် ၶွမ်ႇပၼီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် မၢင်ၸိူဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် O.K ၼၼ်ႉ ၶဝ်ၵႂႃႇႁပ်ႉပၼ်တီႈ ဢွင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇလိုဝ်ႈသဝ်းသေ ပေႃးထိုင်တီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇၼၼ်ႉၵေႃႈ သူင်ႇႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင်တီႈ ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ (တႃႈလိူဝ်ႇ-ပူးၵမ်ႇ ၵႃႈၶီႇရူတ်ႉ 9,000 ၵျၢပ်ႈ)
}}
လုၵ်ႉတီႈ ဢွင်ႈတီႈ ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး :
* [[တႃႈၵုင်ႈ]] – မီးဝႆႉ ရူတ်ႉဢေးၵွၼ်းပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လႅတ်ႈၸူး တႃႈလိူဝ်ႇ (မီးဝႆႉ ဢၼ်လိူၵ်ႈ 5 ဢၼ်၊ ဢၼ်ဢွၵ်ႇ 17:00, 18:00, 19:00, 21:00, လႄႈ 21:30၊ ပေႃးပဵၼ်ယူဝ်းယူဝ်း 10,500 ၵျၢပ်ႈ၊ ပေႃးပဵၼ် ဝီႇဢၢႆႇၽီႇ VIP ၼႆ တူၵ်းၸူဝ်ႈ 15,000 ၵျၢပ်ႈ သေ တၢင်းႁိုဝ် 8½-9 မူင်း)။ ၼႆႉပဵၼ်တၢင်းလိူၵ်ႈ ဢၼ်ၶၼ်ထုၵ်ႇသေပိူၼ်ႈ တႃႇၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းလူင် သွင်ဝဵင်း တီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ [[ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ]] ၼႆ 10,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ]]၊ [[ၵၢတ်ႇလေႃႉ]] ဢမ်ႇၼၼ် ဝဵင်းတီႈ တွၼ်ႈၵၢင်ပွတ်းဢွၵ်ႇ – တီႈသၢႆတၢင်းၼႆႉ မီးဝႆႉ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်သေ ဢၼ်ပဵၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ႁၢတ်ႈ (ဢွၵ်ႇ 05:00 မူင်း၊ 9,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ႁိုင် 9 မူင်း) ဢမ်ႇၼၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ဢွၵ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ ဢၼ်ပႃး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း (ဢွၵ်ႇ 18:00 မူင်း)။ ဢၼ်ပဵၼ် သၢႆတၢင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ႁၢတ်ႈ ၼႆႉ မၼ်းတိူဝ်းပွတ်းလိူဝ်သေ ဢၼ်လမ်းယႂ်ႇ (မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ ၶီလူမ်ၸႂ်လီ)။ ဢၼ်တေၸၢင်ႈလႆႈ ထူပ်းၺႃးတႄႉ လူမ်းထွင်း၊ တၢင်းဝႅၼ်၊ တၢင်ႇၵူၼ်း တမ်းၵူၼ်း သေ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵၢမ်ႇလီတႄႉ တေထုၵ်ႇ ပလိၵ်ႈဢၼ်ၼုင်ႈၶူဝ်းၵူၼ်းႁိူၼ်းသေ ၵူတ်ႇထတ်းရူတ်ႉၵႃးယဝ်ႉ။
* [[မူင်ႇယႂႃႇ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လႅၼ်ႈၸူး မူင်ႇယႂႃႇတႄႉ လႅပ်ႈမီးယူႇ ၵူႈၸူဝ်ႈမူင်းယဝ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ် 2,000 ၵျၢပ်ႈ၊ တၢင်းႁိုဝ် 3½ မူင်း။
* [[တူပ်းမိုဝ်း]] – ၵႃးဝႅၼ်ႇဢွၼ်ႇ ဢွၵ်ႇ 14:00, 15:00 သေ 16:00 ၶၼ်မၼ်းတႄႉ မီးယူႇ 20,300-30,000 ၵျၢပ်ႈ။ ဢၼ်ပဵၼ် ရူတ်ႉဢဵၵ်ႇသ်ပရႅတ်ႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈတႅဝ်း ၵူၼ်းၼင်ႈသီႇၵေႃႉ (ၼိုင်ႈၽၢႆႇသွင်ၵေႃႉ) ၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇ 11:00 မူင်းသေ ၶၼ်မၼ်းမီး 22,000 ၵျၢပ်ႈ။ ဢၼ်ပဵၼ်ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဝီႇဢၢႆႇၽီႇ VIP ဢၼ်ၼိုင်ႈတႅဝ်း ၼိုင်ႈ 3 ၵေႃႉ (2+1) ၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇတီႈ တူပ်းမိုဝ်း 12:30 (ၽႅဝ်တီႈ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ 03:50) ၊ ၵႃႈၶၼ် 28,000 ၵျၢပ်ႈ (ပဵၼ်ၶၼ်မိူဝ်ႈ လိူၼ်မေႇ 2019)
* [[ၵၢတ်ႇလိုဝ်း]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ယူဝ်းယူဝ်းၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇ 15:00 သေ ရူတ်ႉ ဝီႇဢၢႆႇၽီႇ ၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇ 16:00 ပဵၼ်ဢၼ်လုၵ်ႉတီး တူပ်းမိုဝ်းသေမႃး။ တီႈၵၢတ်ႇလိုဝ်းၼႆႉ တေမီး တီႈၵိုတ်းယင်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ [[တူပ်းမိုဝ်း]] (တွၼ်ႈတႃႇ [[ဢိၼ်းတီးယႃး]]။ (လိူၼ်မေႇ 2019)
==ဢႅဝ်ႇလႄႇ ႁိမ်းႁွမ်း==
{{Mapframe|21.992712|96.095990|zoom=13|height=|width=|layer=|staticmap=|align=|name=}}
{{Mapmask |21.8682,96.1240 |21.8719,96.1381 |21.8905,96.1283 |21.9034,96.1400 |21.9419,96.1407 |21.9438,96.1331 |21.9464,96.1305 |21.9485,96.1300 |21.9585,96.1309 |21.9770,96.1326 |21.9851,96.1297 |21.9946,96.1317 |22.0172,96.1309 |22.0255,96.1218 |22.0266,96.0974 |22.0244,96.0772 |22.0147,96.0650 |21.9755,96.0562 |21.9612,96.0516 |21.9493,96.0499 |21.9470,96.0514 |21.9346,96.0548 |21.9294,96.0545 |21.9270,96.0526 |21.9217,96.0530 |21.9172,96.0523 |21.9126,96.0493 |21.9079,96.0432 |21.9036,96.0401 |21.8999,96.0332 |21.8972,96.0224 |21.8950,96.0157 |21.8878,96.0135 |21.8811,96.0090 |21.8734,96.0083 |21.8727,96.0416 |21.8715,96.0596 |21.8752,96.0744 |21.8722,96.0797 |21.8658,96.0789 |21.8589,96.0809 |21.8539,96.0863 |21.8534,96.0916 |21.8526,96.0967 |21.8553,96.1014 |21.8693,96.1029 |21.8720,96.1039 |21.8727,96.1134 |21.8719,96.1178 |21.8682,96.1240}}
===ဢႅဝ်ႇလႄႇ တင်းရူတ်ႉထိပ်ႇ===
လွၵ်းလၢႆးဢၼ်ၶႅမ်းသေပိူၼ်ႈ သေ ဢၼ်လူမ်ၸႂ်သေပိူၼ်ႈ တႃႇတေတူၺ်းယိမ်ႈၼႂ်းဝဵင်းၼႆႉ ပဵၼ် ၶီႇရူတ်ႉထိပ်ႇ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တၢင်းဢမ်ႇသတ်ႉၵိုၼ်းထၢၼ်ႇ ဝဵင်းလူင်တီႈဢေးသျႃး တၢင်ႇၸိူဝ်း။
===ဢႅဝ်ႇလႄႇ တင်းရူတ်ႉပိၵ်ႉၵၢပ်ႉ===
ပဵၼ်ၵွင်ႉသၢၼ်ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ဢၼ်ၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇသေပိူၼ်ႈ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃး ရူတ်ႉႁၢႆးလတ်ႉ၊ တၢႆႇၼႃႇဢွၼ်ႇသေ တီႈၽၢႆႇလင်မၼ်း ပႃးဝႆႉ တီႈၼင်ႈ သွင်တႅဝ်း။ ၶဝ်ႈလဵပ်ႈပၼ် တီႈသၢႆတၢင်း ၼႂ်း ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ တင်းသဵင်ႈသေ တႄႇတီႈ ၵၢင်ဝဵင်း တီႈႁိမ်းၵၢတ်ႇ ၵႃႈတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 84/29 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၢႆတူဝ်ၼပ်ႉမၼ်း (ဢၼ်တႅမ်ႈဝႆႉၼင်ႇ ၽၢႆႇမၢၼ်ႈ) ၼႆႉ မၼ်းမၵ်းမၢၼ်ႈဝႆႉဝႃႈ ရူတ်ႉၼႆႉ တေၵႂႃႇတီႈလႂ်သေ တီႈၽၢႆႇလင်မၼ်း မီးဝႆႉ ၵူၼ်းသွင်ၵေႃႉ ဢၼ်ၵွပ်ႈလင်ဝႆႉသေ ႁွင်ႉပၢဝ်ႇဝႃႈ ရူတ်ႉၼႆႉ တေၵႂႃႇတီႈလႂ်ၼႆသေ ၶဝ် ၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်း တႃႇၶိုၼ်ႈၶီႇယဝ်ႉ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶီႇၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၢင်ႈ ထၢမ်တူၺ်းၵူၼ်းလႆႈ ငၢႆႈငၢႆႈဝႃႈ တီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈၵႂႃႇလႄႈ မၢႆရူတ်ႉ ဢိၵ်ႇတင်း ၵႃႈမၼ်း။ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ လႆႈပၼ် 500 ၵျၢပ်ႈ။ ပေႃးၼင်ႈတီႈ ဢွင်ႈႁူဝ်မၼ်းတႄႉ တိူဝ်းတေလႆႈပၼ်ၵႃး။ သၢႆတၢင်းမၼ်းတႄႉ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ -
* 8 (၈): ၵၢင်ဝဵင်း - ဢမရပူႇရ (ၸွမ်းသၢႆတၢင်း ဝဵင်းလိူဝ်ႇ - ၸႄႈၵႅင်း)
* 23 (၂၃): ၵၢင်ဝဵင်း - ၸွမ်းသၢႆတၢင်း 78 0 တႃႈရူတ်ႉ ၵႃႈတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း ဢွင်ႇမျိၼ်ႉမယူဝ်ႇ (ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၵႂႃႇ/မႃး ပူးၵမ်ႇ၊ မျႃႉဝတီႇ)
===ဢႅဝ်ႇလႄႇ တင်းရူတ်ႉၶိူင်ႈထႅၵ်ႇၸီႇ===
ရူတ်ႉၶိူင်ႈထႅၵ်ႇၸီႇၼႆႉ ၶဝ်တေလႃႈလီႈယွၼ်း ၵႃႈၶၼ်ႈမၼ်းၵႃႈၵႃႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၶၼ်မၼ်းတႄႉ ပေႃးဝႃႈ မီးၵူၼ်းၵေႃႉသွင်ၵေႃႉၵူၺ်းတႄႉ သၢင်ႇထုၵ်ႇလိူဝ်သေ ရူတ်ႉၵႃးထႅၵ်ႇၸီႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ တေလုၵ်ႉၵၢင်ဝဵင်း ၵႂႃႇတီႈ လွႆမၢၼ်းတလေးၼႆၸိုင် ယႃႇပေပၼ်လိူဝ် 1,000 ၵျၢပ်ႈ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈႁွင်ႉတင်းဝၼ်း (09:00-တေႃႇ လႅတ်ႇတူၵ်း) ၼႆ 10,000 ၵျၢပ်ႈ။ ၵူၼ်းၶတ်းရူတ်ႉ တေႁွင်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇ ဝဵင်းၵဝ်ႇ၊ ၸႄႈၵႅင်း လႄႈ ဢမရပူႇရ တွၼ်ႈတႃႇတူၺ်း လႅတ်ႇၸူမ်။
===ဢႅဝ်ႇလႄႇ တင်းရူတ်ႉၶိူင်ႈယိမ်===
လွင်ႈယိမ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈသေ ဢႅဝ်ႇလႄႇတီႈၼႂ်း ဝဵင်းလိူဝ်ႇၼႆႉ ၽေးၶဵၼ်ၼမ်သေ လႆႈၶတ်းလေႃႉၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းဢၼ်သူၼ်ႈသိၼ်းသၢၼ်ဝႆႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးတူဝ်ထူပ်းတႄႉ ပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးလီ တွၼ်ႈတႃႇ ဢႅဝ်ႇလႄႇၼႂ်းဝဵင်းယဝ်ႉ။ ႁူင်းႁႅမ်းၵမ်ႈၽွင်း ၸိူဝ်းမီးတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်း 25 ၼၼ်ႉ ၶဝ် ယိမ်ပၼ် ရူတ်ႉသေ တီႈၼၼ်ႈၼၼ်ႉ မီးၵူၼ်းဢမေႇရိၵၢၼ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈသေ မၼ်းယိမ်ပၼ် ရူတ်ႉၶိူင်ႈၵိူဝ်ႇၶႆး သေ မၼ်းၸၢင်ႈဢဝ်သူင်ႇပၼ်ထိုင်တီႈ ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၸႂ်ႉ Grab သေၵေႃႈ ႁွင်ႉလႆႈ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ Grab လႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၶႂ်ႈၵႂႃႇတီႈလႂ်ၼႆၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ငၢႆႈၸႂ်သေ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းၵေႃႈ လႆႈႁူႉၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ တိူဝ်းမီး လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလီ။
===ဢႅဝ်ႇလႄႇ တင်းၵႃးထႅၵ်ႇၸီႇ===
ရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇၼႆႉ ၶၼ်မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးၵႃႈယႂ်ႇႁႅင်းသေ တွၼ်ႈတႃႇ ဢႅဝ်ႇလႄႇတီႈဝဵင်းလိူဝ်ႇလႄႈ ႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ တီႈတူၺ်းယဵမ်ႈၵမ်ႉၼမ်တႄႉ မီးတီႈႁိမ်းႁွမ်း လွႆမၢၼ်းတလေး၊ ဢၼ်ပဵၼ်တီႈ ၸၢင်ႈပႆလႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တႃႇႁႄႉထႅၵ်ႇၸီႇ ႁႂ်ႈၵိုတ်းတႄႉ တေၸၢင်ႈယၢပ်ႇဝႆႉယူႇ။ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢိင်ၼိူဝ် ပွတ်းတွၼ်ႈဝဵင်း တီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽႅဝ်ယူႇၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းလွင်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉၼႆႉ တေပဵၼ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ်ယူႇ။ ရူတ်ႉၵႃး Grab ၵေႃႈ ႁွင်ႉလႆႈလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ် ငၢႆႈၸႂ်ယူႇ။
===ဢႅဝ်ႇလႄႇတင်း လႅင်သၢမ်မၢၵ်ႇ===
လႅင်သၢမ်မၢၵ်ႇ ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ် လွၵ်းလၢႆး ဢၼ်လူမ်ၸႂ်သေပိူၼ်ႈ တွၼႈတႃႇ ဢႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်းယဵမ်ႈ တီႈၼႂ်း ဝဵင်းလိူဝ်ႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ လႅင်သၢမ်မၢၵ်ႇ ဢမ်ႇပေႃးႁၼ်မီးယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈသၢမ်မၢၵ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ဢူဝ်းဝေႇ၊ Grab ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၵူၺ်းတၢင်ႇ ၵူၼ်း ၼိုင်ႈၵေႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် သွင်ၵေႃႉၵူၺ်း။
==တူၺ်း==
ပေႃးတွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႆ တီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ မီး "ၵႃႈၶၼ် တႃႇ ၼႃႈလိၼ် ဝဵင်းလိူဝ်ႇ" ဢၼ်လႆႈပၼ် 10,000 ၵျၢပ်ႈ သေ မၼ်းတေႁူမ်ႇငမ်းပႃး လွင်ႈတီႈၸၼ်ၸႂ် တေ တေၵုမ်ႇထူၼ်ႈ တႃႇဝူင်ႈၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ သိုဝ်ႉလႆႈတီႈ လွင်ႈၸၼ်ၸႂ် ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇဢွၼ်တၢင်းသုတ်း။ တီႈၶႅပ်းမႂ်တိုတ်းၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇၶၼ်ႇဝႆႉ ဢွင်ႈတီႈၸၼ်ၸႂ်တင်းသဵင်ႈသေ တီႈၸၼ်ၸႂ်မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈ ၶႅပ်းမႂ်ဢၼ်တိူဝ်းၶၼ်ႇထုၵ်ႇ။ ပေႃးတေၶိုၼ်ႈတီႈလွႆမၢၼ်းတလေးတႄႉ တေလႆႈပၼ်ၵႃႈမၼ်းႁင်းၵူၺ်းထႅင်ႈ 1,000 ၵျၢပ်ႈသေ တွၼ်ႈတႃႇ မိၼ်းၵုၼ်း လႄႈ ၸႄႈၵႅင်းတႄႉ တေလႆႈပၼ်လိူဝ်ထႅင်ႈ 5,000 ၵျၢပ်ႈ သေ တင်းသွင်ဢၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈဝႆႉတႃႇသေႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။
===ၵၢတ်ႇ===
* {{See
| name=ၵၢတ်ႇၵႅဝ်ႈသႅင် | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 87 | lat=21.96306 | long=96.07126 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=2500 ၵျၢပ်ႈ
| lastedit=2018-09-11
| content= ပဵၼ်တီႈလီၶဝ်ႈၸႂ် တႃႇတူၺ်းယဵၼ် လွင်ႈၵႃႉၶၢႆ သႅင်ၶဵဝ် တီႈၼႂ်း ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ။ တေၸၢင်ႈတူၺ်းလႆႈ ဢၼ်တိုၵ်ႉၽႃႇတတ်းသႅင်ၶဵဝ်၊ သူၺ်း သေ ၵမ်းလိုၼ်သုတ်းမႃး ၶၢႆ (မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ၵႃႉၶၢႆ တီႈၼိူဝ် ၾူင်း)။ ပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း တေလႆႈပၼ် ၵႃႈၶဝ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈမၵ်းမၼ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ မီးတႃႇသေၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၶူဝ်းတွၼ်ႈတီႈမၢႆတွင်းတႄႉ ဢမ်ႇလိူဝ် US$1 ၼင်ႇၵဝ်ႇ။
}}
* {{See
| name=ၵၢတ်ႇမွၵ်ႇ | alt= | url= | email=
| address=26 and Pulaing Street | lat=21.98435 | long=96.06162 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| lastedit=2018-09-11
| content= ပဵၼ်ၵၢတ်ႇဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၵူၼ်းမႃးၶၢႆ မွၵ်ႇၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ်။ ၵူၼ်းမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇၵၢတ်ႇၶဝ် ၸၢင်ႈၵႂႃႇၸူး ၵၢတ်ႇလူင် တီႈ ဢၼ်မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ တီႈၶၢႆ ၽၵ်းၶဵဝ်၊ ပႃ၊ ၼိူဝ်ႉ လႄႈ မၢၵ်ႇမႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ၶိုၼ်းမႄးၸွၵ်းႁေႃႇ တႃႇပိုၼ်ၽႄၶၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
}}
===ဢွင်ႈတီႈ ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ်===
* {{See
| name=ၽြႃးမႁႃႇမျၢတ်ႉမုၼိ | alt=ၽြႃးရၶႅင်ႇ| url= | email=
| address= | lat=21.951868 | long=96.078480 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= ၽြႃးလူင် မႁႃႇမျၢတ်ႉမုၼိၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း ဝဵင်းသေ ပဵၼ်တီႈ ၵူၼ်းမႃးလူႇမႃးဝႆႈ ၼမ်သေပိူၼ်ႈ ထူၼ်ႈသွင် ၼႂ်းမိူင်းယဝ်ႉ။ ႁူၼ်ႁၢင်ႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ဢဝ်ၶမ်းသေလေႃႇလွင်းယဝ်ႉသေ ဢဝ်တင်း ၵႅဝ်ႈသႅင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁၢင်ႈၶိူင်ႈဝႆႉသေ တၢင်းသုင် မီး 4 မီႇတႃႇၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းမႃးလူႇမႃးဝႆႉၶဝ်ႈ ၸၢင်ႈလူႇတၢၼ်း ၵၢပ်ႈသၢင်ႇၵၢၼ်းၶမ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တႃႇတေၶဝ်ႈတီႈၼႂ်း ၶွင်ႉၽြႃးၼၼ်ႉ ၼၢင်းယိင်းဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈ၊ ထုၵ်ႇႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵူၼ်းၸၢႆးတႄႉ ၸၢင်ႈၶိုၼ်ႈတီႈၼိူဝ် ပလၢင်ႇၽြႃးသေၵေႃႈ ၵၢပ်ႈလူႇပႃႉၶႅပ်းၶမ်းလႆႈယဝ်ႉ။ ႁူၼ်ႁၢင်ႈၽြႃးၼႆႉ ဢဝ်မႃးတီႈမိူင်းရၶႅင်ႇ ယဝ်ႉ။ တီႈႁိမ်းၶၢင်ႈ ၵျွင်းၽြႃးလူင်ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ႁူင်ႁၢင်ႈတွင်း ဢၼ်လၵ်ႉဢဝ်မႃးတီႈ မိူင်းရၶႅင်ႇသေ ႁူၼ်ႁၢင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပလိၵ်ႈထႆးၶဝ် ႁိမ်ဢဝ်မႃးတီႈ Ang Kor Wat သေ လုၵ်ႉတီႈ မိူင်းထႆးသေ ၽႅဝ်မႃးယဝ်ႉ။ ပေႃးတူၺ်း တူဝ်ၼပ်ႉမၼ်းဝႆႉ ဢၼ်ဢၢပ်ႈၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ Shiva လႄႈ Airavat, Indra ဢၼ်မႃးၼႂ်း ဢပုမ်ႇႁိၼ်ႇတူႇၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းဢွၼ်ၵၼ်ယုမ်ႇယမ် ပေႃးၵႂႃႇ ပွတ်ႈတီႈ တူဝ်ၶိင်း ႁူၼ်ႁၢင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉၸိုင် တၢင်းပဵၼ်ရေႃးၵႃႇ ဢၼ်တိတ်းၸပ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ႁၢႆၶႅၼ်းၼႆလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်လုမ်ႈလုမ်ႈၵမ်းၵမ်း ႁူၼ်ႁၢင်ႈၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ တီႈတႅၼ်ႈမုင်း တၢင်းၶဝ်ႈၸူး ၵျွင်းၽြႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉ ႁွင်ႈၶၢႆၶူဝ်းၶွင် တီႈမၢႆတွင်း ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းႁူဝ်ပၢၵ်ႇမၼ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ် မႃးဝႆႈ ၽွင်းသုၵ်ႈၼႃႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၼၼ်ႉသေ ပဵၼ်ၶၢဝ်း 04:40-05:00 မူင်းယဝ်ႉ။ ပေႃးတေထႆႇႁၢင်ႈၼႆ ၵဵပ်းငိုၼ်း 1,000 ၵျၢပ်ႈယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ၽြႃးၵုသူဝ်ႇတေႃႇ | alt=''သဵင်ဢွၵ်ႇ-'' ၵုတူဝ်ႇတေႃႇၽယႃး | url= | email=
| address= | lat=22.0046 | long=96.1128 | directions=At the foot of Mandalay Hill
| phone= | fax=
| hours= | price=
| content=ၼႆႉႁူႉဝႃႈ ပဵၼ်ပပ်ႉဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆယဝ်ႉ။ ၶုၼ်မင်းတုင်း ၵေႃႉလႆးတႄႇသၢင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1800 ၼၼ်ႉ၊ ဢဝ်လိၵ်ႈပႃႇ တိပိတၵ၊ လိၵ်ႈထွတ်ႈလိၵ်ႈမျၢတ်ႈ ထေရဝႃတပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇၼၼ်ႉ တႅမ်ႈတၢင်ႇဝႆႉၼိူဝ် ၶႅပ်းႁိၼ်ၽိူၵ်ႇ 729 ၶႅပ်း ဢၼ်ၼပ်ႉသွၼ်ႇဝႃႈ ပဵၼ် ပပ်ႉဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈ ၽြႃးသၼ်ႇတႃႇမုၼိ ဢၼ်မီးႁိမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးပႃး လၢႆးၵေႃႇသၢင်ႈ ဢၼ်မိူၼ်ၵၼ်ယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ၽြႃးၸၼ်ႇတႃႇမုၼိ | alt=''သဵင်ဢွၵ်ႇ-'' ၸၼ်ႇတႃႇမုၼိၽယႃး | url= | email=
| address= | lat=22.003377 | long=96.109777 | directions=at the foot of Mandalay Hill
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= ၶႂ်ႈငၢႆးမိူၼ်ၵၼ်တင်း ၽြႃးၵုသူဝ်ႇတေႃႇ သေ မီးဝႆႉႁိမ်းၶၢင်ႈၵၼ်ၵူၺ်း။ တီႈၼၼ်ႈၵေႃႈ မီးဝႆႉ ၶႅပ်းႁိၼ်ၶၢဝ်း ဢၼ်ပႃးလိၵ်ႈ တိပိတၵ။ တီႈၸၼ်ႇတႃႇမုၼိၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ႁူၼ်ႁႃႈၽြႃး ဢၼ်ပဵၼ်လဵၵ်း ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉယဝ်ႉ။ တဵတ်ႇယဵၼ် သေ ၵတ်းယဵၼ်ဝႆႉ၊ မိူၼ်ၵၼ်တင်း ၵူႇသူဝ်ႇတေႃႇယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ၽြႃးသူၺ်ႇၵျီးမျိၼ်ႇ | alt=''သဵင်ဢွၵ်ႇ -'' သူၺ်ႇၵျီးမျိၼ်ႇၽယႃး | url= | email=
| address= | lat=22.020003 | long=96.107817 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ၵေႃႇသၢင်ႈမႃး မိူဝ်ႈ ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 1 သေ ၸဝ်ႈၸၢႆးမိၼ်းသျိၼ်ႇၸေႃး ၵေႃႉ ၵေႃႇသၢင်ႈမႃးယဝ်ႉ။
}}
* {{Listing | type=see
| name=ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ သူၺ်ႇၼၢၼ်းတေႃႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=22.000673 | long=96.113730 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| content= ပဵၼ်ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ဢဝ် မႆႉသၵ်းသေ ႁၢင်ႈၶိူင်ႈဝႆႉ၊ ဢိၵ်ႇတင်း ႁၢင်ႈပၢၼ်းသီ ၸိူဝ်းၼႆယဝ်ႉ။ ၼၼ်ႉ မၼ်းလႆႈထုၵ်ႇၵေႃႇသၢင်ႈမႃး ၼင်ႇပွတ်းတွၼ်ႈ ႁင်းႁေႃၶမ်း ၶုၼ်မင်းတုင်းယဝ်ႉ။ ဝၢႆးလင် ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 19 ဢၼ်ပဵၼ် လုၵ်ႈၸၢႆးၶုၼ်မင်းတုင်း ၶုၼ်သီႇပေႃႉၼႆႉ လႆႈဢဝ်ၶၢႆႉၵႂႃႇတီႈ ဢွင်ႈတီႈမၼ်းယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်ၼၼ်ႉ လႆႈလွတ်ႈၽေး လွင်ႈဢဝ်မၢၵ်ႇပွႆႇသႂ်ႇသေ လႇႈပဵၼ်ယူင်ႉသၢင်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇဢၼ်လဵဝ် ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ႁေႃၶမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ လႆႈပဵၼ် ၶွင်ႉၼွၼ်း တႃႇ ဝၼ်းလိုၼ်းသုတ်း ႁင်း ၶုၼ်မင်းတုင်းယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈပၼ် ယူင်ႉသၢင်ႈၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ ၸင်လႆႈပဵၼ် ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈမႃးယဝ်ႉ။ လၵ်းမႆႉသၵ်း၊ ၽၢၵ်ႈမုင်း၊ ၸွမ်မုင်း လႄႈ ႁွႆးမိုဝ်းၸိူဝ်းမီးတီႈ ၽႃၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီဢၢမ်းတႄႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်ႈပႃး ႁၢင်ႈတူဝ်သတ်း ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း၊ လွင်ႈလဵၼ်ႈ ဢၢၼ်ႁူဝ်ႁဵင်မၼ်း၊ လွင်ႈၸပ်းၸႂ် ၸိူဝ်းမေႃ ယွၵ်ႇၵဝ်းၸႂ်၊ ႁၢင်ႈၸၢင်ႈၵႃႈ ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ်သဝ် ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
}}
* {{Listing | type=see
| name=ၵျွင်းဢတုမသျိ | alt= | url= | email=
| address= | lat=22.000944 | long=96.112593 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| content= မီးဝႆႉတီႈ ၽၢႆႇၼႃႈ သူၺ်ႇၼၢၼ်းတေႃႇ၊ မၼ်းၶဝ်ႈပႃး ၶွင်ႉလူတ်ႈယႂ်ႇယႂ်ႇ၊ ႁိမ်းႁွမ်းတိတ်ႇယဵၼ်ဝႆႉလႄႈ သၢင်ႇထုၵ်ႇတွၼ်ႈတႃႇ ႁဵတ်းၵၢၼ်သမႃႇထိ။ ၶုၼ်မင်းတုင်း လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈမႃးတင်း မႆႉသၵ်း မိူဝ်ႈပီ 1857 သေ ဝၢႆးသေ လႆႈထုၵ်ႇၽႆးမႆႈၵႂႃႇယဝ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်လႆႈၶိုၼ်းၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈႁၼ်ယူႇ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
}}
===ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ===
* {{See
| name=ႁေႃၶမ်း | alt=''သဵင်ဢွၵ်ႇမၢၼ်ႈ -'' မၢၼ်းတလေးၼၢၼ်းတေႃႇ | url= | email=
| address= | lat=21.992817 | long=96.097236 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း လႆႈပၼ် 10,000 ၵျၢပ်ႈ
| content= မိူဝ်ႈပီ 1861 ၼၼ်ႉ ၶုၼ်မင်းတုင်း လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ ဢၼ်ၶိုင်ႇၶမ်ႉ ဢၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ႁႂ်ႈၵႂၢမ်းတၵ်ႉႁေႃး လႆႈတဵမ်ႈထူၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇယႃႉလႅဝ်မႃးသေ ဝၢႆးလင်မႃး လႆႈၶိုၼ်းၵေႃႇသၢင်ႈမႃးယဝ်ႉ။ လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈမႃးယဝ်ႉသေ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈဝႃႈ ၽွင်းၶိုၼ်းၵေႃႇသၢင်ႈၼၼ်ႉ လႆႈတဵၵ်းၸႂ်ႉဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းသေ ၶိုၼ်းမႄးမႃးၼႆယဝ်ႉ။ လၢႆးမိုဝ်း ဢၼ်ၶိုၼ်းၵေႃႇသၢင်ႈၼႆႉ မၼ်းငၢႆးမိူၼ်ၵၼ်တင်း ၽိင်ႈတိုၼ်းမၼ်းသေ ၶိူင်ႈၶူဝ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၸႂ်ႉဝႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႉၶူဝ်းႁဵၵ်ႇသေ ၸႂ်ႉမႆႉသၵ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ တီႈႁေႃၶမ်းၼႆႉ မီးဢွင်ႈလုၵ်းတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ပဝ်ႇဝႆႉၵူၺ်း။ ၵူၺ်းထွင်ႈတဵဝ်းၶဝ်ၼႆႉ ၶႂၢင်းပၼ် ႁႂ်ႈၶဝ်ႈတီႈ ၽၵ်းတူၽၢႆႇဢွၵ်ႇၵူၺ်း။ သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်မီးၸမ်ၼိုင်ႈၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၼၼ်ႉ လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ ႁူးၶဝ်ႈသေ သိုပ်ႇဝႆႉပၼ်ၸူး ႁၢင်ႈႁေႃယဝ်ႉ။ ပလၢင်ႇၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ဢိၵ်ႇပႃး ႁၢင်ႈ ၶုၼ်မင်းတုင်း လႄႈ ၶုၼ်သီႇပေႃႉ ပႃးတင်း ႁၢင်ႈၽွင်းမိူင်းၶႃႈၸႂ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၼႄဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းႁၢင်ႈႁေႃ ဢၼ်မီးပွတ်းတူၵ်းၼၼ်ႉ ၼႄဝႆႉ ၶိူင်ႈၶူဝ်းၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ်၊ ၽိင်ႈထုင်းလုမ်းတတ်းသိၼ်၊ ၶူဝ်းၼုင်ႈလုမ်းတတ်းသိၼ် လႄႈ ၶူဝ်းတုၺ်ႇ၊ ၶူဝ်းႁိူၼ်းၶူဝ်းယေး၊ ႁွင်ႈၼႄၶႅပ်းႁၢင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်မီးၶူးဝဵင်းၼမ်ႉ ပၼ်ႁွပ်ႈဝႆႉၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ သိုၵ်းပၵ်းတီႈယူႇဝႆႉသေ ပဵၼ်ဢၼ်လွင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆး တႃႇႁိမ်းႁွမ်းယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တိုၵ်ႉၶဝ်ႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇၼၼ်ႉ တေလႆႈဢဝ် ပပ်ႉၶၢမ်ႈမိူင်း၊ မၢႆၽၢင်တူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႆႉတီႈ သုမ်ႉႁူမ်ႇလူမ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈၼိူဝ်လွႆမၢၼ်းတလေးသေၵေႃႈ မုင်ႈႁၼ်လႆႈ ႁေႃၶမ်းယူႇ။
}}
* {{See
| name=ၶူဝ်ဢူးပဵင်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=21.891772 | long=96.061644 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| lastedit=2021-05-20
| content= ပဵၼ်ၶူဝ်မႆႉၵိုၵ်းပိုၼ်း ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်း ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ။ ၶႅပ်းႁၢင်ႈ ၶူဝ်ဢူးပဵင်ႇၼႆႉ တေၵႆႉလႆႈႁၼ် တီႈၼႂ်း ၽိုၼ်ပိုၼ်ၶၢဝ်ႇ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်းထွင်ႈတဵဝ်း ဢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵူႈမိူင်းမိူင်းၼၼ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၵႂႃႇၺႃး ၶၢဝ်းမႆႈ ၽွင်းၼမ်ႉႁႅင်ႈၼႆတႄႉ တီႈၼႂ်း ၼွင်မၢင်တီႈ တေလႆႈႁၼ် ပိူၼ်ႈႁဵတ်းသုမ်ႉသေ ၶၢႆတၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၶၢင်းႁိုဝ်ႉတႄႉ ၼမ်ႉၶိုၼ်ႈသုင်သေ တေၸၢင်ႈ ၶီႇႁိူဝ်းလႄႇလႆႈ ၼႂ်းၼွင်ၼၼ်ႉ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ တေလႆႈႁၼ် ၸၢတ်ႈပၢၼ် ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်လီငၢမ်း။ ၵူၼ်မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ မႃးဢႅဝ်ႇလႄႇ ပႆႇလဵၼ်ႈ ၵႂႃႇၵႂႃႇမႃးမႃး၊ မႃးၸိူဝ်းၵေႃႈ မႃးထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ၊ မႃးၸိူဝ်းၵေႃႈ မႃးၶၢႆတၢင်းၶၢႆ၊ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃး မဵတ်းပႃ။ ပေႃးၶဵဝ်ႇၶၢဝ်း ၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉလႄႈ တၢမ်းၶမ်ႈတႄႉၵူၼ်းၵႆႉၵိုၼ်း။ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးတူၺ်း ၶၢဝ်းလႅတ်ႇဢွၵ်ႇ လႅတ်ႇၶဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
}}
==ႁဵတ်း==
* {{Do
| name=လွႆမၢၼ်းတလေး | alt= | url= | email=
| address= | lat=22.013636 | long=96.108217 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price= ပေႃးၶႂ်ႈၶီႇရူတ်ႉ ဢၼ်လႆႈၶီႇႁူမ်ႈၵၼ် တႃႇၵႂႃႇတီႈ တိၼ်လွႆမၢၼ်းတလေးၼႆႉ မီးတီႈၸွမ်းသၢႆတၢင်း 83 ဢၼ်ယၢၼ်ၵၼ်တင်း ၶဵင်ႇယၢမ်းမူင်း တႃႇလွၵ်းၼိုင်ႈၼၼ်ႉသေ 20 တႃ ဢွၵ်ႇၼိုင်ႈပွၵ်ႈ (500-1000 ၵျၢပ်ႈ)။ ပေႃးၶႂ်ႈဢဝ် ရူတ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်ၵေႃႈမီးဝႆႉယူႇ (5,000 ၵျၢပ်ႈ)။ ပေႃးဢဝ် ရူတ်ႉၶိူင်ႈထႅၵ်ႇၸီႇ ၵႂႃႇတီႈ တိၼ်လွႆမၢၼ်းတလေးၼႆ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 1,000-2,000 ၵျၢပ်ႈ။ ယႃႇပေလူင်းမႃးတီႈ ႁူင်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ တီႈဢၼ်ၵူၼ်းဢမ်ႇပေႃးၵိုၼ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တႃႇႁွင်ႉလႆႈ ထႅၵ်ႇၸီႇၼႆႉ မၼ်းတေယၢပ်ႇ။
| wikipedia=Mandalay Hill | image=Mandalay Hill 3.jpg | wikidata=Q3285419
| lastedit=2021-05-21
| content= ပဵၼ်တီႈလီ တႃႇမုင်ႈတူၺ်း ၽွင်းလႅတ်ႇတူၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈၶိုၼ်ႈလွႆၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီသိူဝ်းၸႂ် ယွၼ်ႉလႆႈႁၼ် တၢင်းမုင်ႈယဵမ် ဢၼ်ၸၼ်ၸႂ် တီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ တိၼ်လွႆမၢၼ်းတလေး သေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၶိုၼ်ႈၸွမ်း သိၵ်ႈၶူဝ်လႆ ဢမ်ႇၼၼ် ၶီႇရူတ်ႉၸူးတီႈ ၵွင်းမူးသူးတွင်းပျေႉ ၵႃႈတီႈၼိူဝ် ၸိၵ်းလွႆ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပႆဢဝ်ၼႆႉ တိူဝ်းၶႅမ်ႉလိူဝ်ႇ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လႆႈတူၺ်းလူင်ၵႂႃႇ ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းပႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈပႆတၢင်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈႁိုင်မွၵ်ႈ 30-45 တႃၼႆႉသေ လူဝ်ႇလႆႈမီး လွင်ႈတူဝ်ၵႅၼ်ႇၶႅင်လီ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လႆႈပႆၼႂ်း ႁူမ်ႈၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ တေလႆႈမုင်ႈႁၼ် ၽၢင်မုင်ႈယဵမ်ႈ ၵုသူဝ်ႇတေႃႇ လႄႈ ၽြႃးၸၼ်ႇတႃႇမုၼိ လႄႈ ႁေႃၶမ်း ဢၼ်လႆႈမုင်ႈႁၼ် တီႈၵႆၵႆၼၼ်ႉ။
}}
*{{Do
| name=ၵၢတ်ႇသဵင်ၶဵဝ် | alt= | |
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=40,000 ၵျၢပ်ႈ
| lastedit=Feb 2016
| content= ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ တီႈဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ်သေ ဢၼ်ၵူၼ်းထွင်ႈတဵဝ်းၶဝ် ဢမ်ႇပေႃးသူႈ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇၼႆႉ ပဵၼ် ၵၢတ်ႇသႅင်ၶဵဝ်း မႁႃႇဢွင်ႇမျေႇ ဢၼ်မီးတီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူႈဝၼ်းၵူႈဝၼ်းၼႆႉ ၵူၼ်းဢၢၼ်ႁူဝ်ႁဵင်မၼ်း မႃးသိုဝ်ႉ၊ မႃးၶၢႆ၊ ၽႃႇတတ်း ပွတ်ႈသီ သႅင်ၶဵဝ် တီႈၼႂ်း ၵၢတ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ၵၢတ်ႇသႅင်ၶဵဝ် ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်း ၵုၼ်ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝိၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉယဝ်ႉ။
}}
*{{Do
| name=ဢႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်း တီႈႁဵတ်း ၶႅပ်းၶမ်း|
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price= Free
| lastedit= May 2016
| content= ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်းတီႈ ဢၼ်ပဵၼ်ႁဵတ်းၶႅပ်းၶႅပ်းမၢင်မၢင် ဢၼ်ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ်သိုဝ်ႉသေ တဵၵ်းၶမ်းၽြႃးၼင်ႇ တီႈ ၽြႃးလူင် မႁႃႇမျၢတ်ႈမုၼိၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်း ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ ဢၼ်ၸၢင်ႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်းလႆႈ လၢႆလၢႆၼႆႉ တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း မီးယူႇသွင်တီႈသေ ပဵၼ် King Galon (ၶုၼ်ၵႃလုၼ်ႇ - ၵလူင်ႇမိၼ်း) လႄႈ Golden Rose (မၼ်းမူၺ်ၶမ်း - သူၺ်ႇၼိၼ်းသီႇ) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီးတင်းသွင်တီႈၼႆႉ မေႃႈလၢတ်ႈသပ်းလႅင်းၼႄပႃး ၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈသေ တေသပ်းလႅင်းၼႄ လၢႆးႁဵတ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ၶဝ်ဢမ်ႇတဵၵ်းႁႂ်ႈ သိုဝ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။}}
*{{Do
| name=ယူင်ႇၸၢတ်ႈ ႁုၼ်ၸိူၵ်ႈ မၢၼ်းတလေး| alt= | url=http://www.mandalaymarionettes.com | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 66th | lat=21.980520 | long=96.106894 | directions= ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 26th & 27th
| phone=+95 2 34446 | tollfree= | fax=
| hours=20:30 မူင်း ၵူႈဝၼ်း | price=15,000 ၵျၢပ်ႈ
| lastedit=2018-09-11
| content= ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်သျူဝ်း ဢၼ်ႁႃယၢပ်ႇ၊ တေႃႈၼင်ႇတီႈတႃႈၵုင်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ႁႃတူၺ်းယၢပ်ႇယဝ်ႉ။ သျူဝ်းၼႆႉ ႁိုင် 1 ၸူဝ်ႈမူင်းသေ ၶဝ်ႈပႃး ၸုမ်းႁႆႇတိုင်ႈၽိင်ႈငႄႈယဝ်ႉ။ သပ်းလႅင်းၼႄ ၽၢႆႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ တင်းသဵင်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းၵူၼ်းထွင်ႈတဵဝ်းၼမ်တႄႉ သင်ႇသေ မၢႆဝႆႉၼႆႉ လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
}}
*{{Do
| name=ယူင်ႇၸၢတ်ႈ မင်းသႃး | url=http://www.minthatheater.com | email=info@minthatheater.com
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 27th | lat= | long= | directions=ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 65th & 66th
| phone=+95 9 6803607 | tollfree= | fax=
| hours=20:30 ၵူႈဝၼ်း | price=8,000 ၵျၢပ်ႈ
| content= ပဵၼ်တီႈ ၼႄ တၢင်းၵႃႈၽိင်ႈငႄႈ လႄႈ လွင်ႈႁႆႇတိုင်ႈၽိင်ႈငႄႈ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးတင်း ၶိူင်ႈတွႆႇတိုင်ႈ 8 ဢၼ်။}}
*{{Do
| name=ပူႇၼူတ်ႇၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours=20:30 | price=10,000 ၵျၢပ်ႈ
| content= ပူႇၼူတ်ႇၶဝ်ပီႈၼွင်ႉၼႆႉ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ယွၼ်ႉၶဝ်ႁဵတ်း လွင်ႈပျၢၵ်ႈၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈသၢၼ်ၶတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ 12 ပီယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၼႂ်းၵႃႈ ၶဝ်သၢမ်ၵေႃႉၼၼ်ႉ တႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈၵူၺ်း သိုပ်ႇလဝ်ႇမူၼ်ႈပၼ်ယဝ်ႉ။ တႃႇၶိုင်ႈၼိုင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈႁူၼ်ႉၶူဝ်သေ တႃႇၶိုင်ႈၼိုင်ႈတႄႉ ပဵၼ် လွင်ႈတၢင်းၵႃႈ ၽိင်ႈငႄႈယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၵူၺ်းမီးသုၼ်ႇ လဝ်ႇမူၼ်ႈပၼ် ၵူၼ်းထွင်ႈတဵဝ်းၼွၵ်ႈမိူင်း တီႈႁိူၼ်းၶဝ်ၵူၺ်း။ လွင်ႈလဝ်ႇမူၼ်ႈၶဝ် မီးၵူႈၶမ်ႈယဝ်ႉ။ ငိုၼ်းဢၼ်ၶဝ်လႆႈမႃးၼၼ်ႉ ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵၢၼ်မိူင်းယဝ်ႉ။ တၢင်းႁိုင်လွင်ႈလဝ်ႇမူၼ်ႈၼႆႉ ႁိုင် 1 ၸူဝ်ႈမူင်းၶိုင်ႈသေ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ပဵၼ်တၢင်းၵႃႈမၢၼ်ႈလႄႈ လွင်ႈပျၢၵ်ႈၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်မိူင်းယဝ်ႉ။}}
* {{Do
| name=လွႆၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇ | alt=Yaedagon Taung | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=မီးတီႈ ပွတ်းဢွၵ်ႇဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ
| phone= | fax=
| hours= | price=
| content=ပဵၼ်တီႈ လဵၼ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းၽၢႆႇၼွၵ်ႈ၊ ပိူင်လူင်မၼ်း ၶဝ်ႈထမ်ႈ၊ ၵၢၼ်းၶိုၼ်ႈလွႆမၢၵ်ႇႁိၼ်၊ ၶိုၼ်ႈလွႆသုင်။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းဢမ်ႇၵိုၼ်း၊ ဢမ်ႇမေႃးပၼ်၊ ဢမ်ႇပေႃးၵႆၵၼ်တင်း ဝဵင်း။}}
* {{Do
| name=ၽြႃးဢိၼ်းသၢၼ် | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း မျႃႉဝတီႇမိၼ်းၵျီး 6 | lat=21.9248685724238 | long=96.07977730257589 | directions= လုၵ်ႉတီႈ သဵၼ်ႈတႃး တႃႈလိူဝ်ႇ-တႃႈၵုင်ႈသေ ၶဝ်ႈမႃးတီႈၼႂ်း သဵၼ်ႈတၢင်း ၵျွႆးသႄႇၵၢၼ်ႇ 8 လူင်းမႃး ၽၢႆႇတူၵ်းတိူၵ်ႈတိူၵ်ႈၼႆ တေလႆႈႁၼ် သဵၼ်ႈတၢင်း မျႃႉဝတီႇမိၼ်းၵျီး 6 ယဝ်ႉ။
| phone= | fax=
| hours= | price= |lastedit= June 2021
| content=ၽြႃးဢိၼ်းသၢၼ်ႇၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ ဝေႇပုင်လၵျွင်းတႆး၊ တီႈ ၵျွႆးသႄႇၵၢၼ်ႇ၊ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ၽြႃးဢိၼ်းသၢၼ် ဢၼ်မီးတီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇသေၵေႃႈ ၸၢင်ႈၵႂႃႇလူႇၵႂႃႇဝႆႈလႆႈယူႇ။ }}
===ထွင်ႈတဵဝ်း===
* '''ထွင်ႈတဵဝ်းၵၢင်ဝၼ် "ဝဵင်းၵဝ်ႇသၢမ်ဝဵင်း": ဢမရပူႇရ၊ ၸႄႈၵႅင်း၊ ဢႃႇဝ''' – ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈ သင်ႇမၢႆဝႆႉ တႃႇၵႂႃႇထွင်ႈတဵဝ်းဢၼ်ၼႆႉ ၵႃႈတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၵႂႃႇၸွမ်း ၵူၼ်းႁေႃႈတုၵ်ႉတုၵ်ႉ ၵမ်းသိုဝ်ႈ (လူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း)။ ၵႃႈၶၼ်ဢၼ်တုၵ်ႉတုၵ်ႉ ဢၼ်မၢၼ်ႇမၼ်းတႄႉ ပေႃးၶၢတ်ႈၵႂႃႇတင်းဝၼ်းၼႆ တေလႆႈပၼ် 35,000 (ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 2020)၊ ၼၼ်ႉတႄႉ လူဝ်ႇၵၼ်ၸႅၵ်ႇၵၼ်ၸၢႆၼိူဝ်ဝႃႈ တုၵ်ႉတုၵ်ႉၼၼ်ႉ တၢင်ႇၵူၼ်းလႆႈလၢႆၵေႃႉ (ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ၶဝ်ႈလႆႈ 3 ၵေႃႉ)။ ၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်းၼႆႉ တႄႇ ၵၢင်ၼႂ် 08:030 မူင်း။ ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇဢွၼ်တၢင်းသုတ်းတႄႉ ပဵၼ် '''ဢမရပူႇရ''' ယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေၸၢင်ႈလႆႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ထူၼ်ႈသွင် တီႈၼႂ်း မိူင်းသေ တေလႆႈၵႂႃႇတူၺ်း ၸဝ်ႈၶဝ်ႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တႃႇသုင်းသွမ်း။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇ '''ၸႄႈၵႅင်း'''။ တီႈၸႄႈၵႅင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈၵႂႃႇ ဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵွင်းမူး သွင်သူႇ တီႈၼိူဝ်လွႆၸႄႈၵႅင်းသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေလႆႈႁၼ် တီႈမုင်ႈယဵမ်ႈ ဢၼ်ႁၢင်ႈလီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈၵိၼ် ၶဝ်ႈဝၼ်း တီႈႁိမ်း မႄႈၼမ်ႉဢွၼ်ႇ၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈ လတ်းၶၢမ်ႈၼမ်ႉၵႂႃႇ ၽၢႆႇ '''ဢႃႇဝ''' (တင်းၵႂႃႇတင်းမႃး ၼိုင်ႈၵေႃႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 2,500 ၵျၢပ်ႈ)။ တီႈ ဢႃႇဝၼႆႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈၶီႇလေႃႉမႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် ပႆတိၼ်လႄႇ။ ၸဝ်ႈလေႃႉမႃႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေလၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးပႆတိၼ်လႄႇ တေသဵင်ႈၶၢဝ်းယၢမ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၶၢဝ်းယၢမ်းၵုမ်ႇထူၼ်ႈ တႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ဢွင်ႈတီႈလႄႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ဝၢႆးသေ ဢႅဝ်ႇလႄႇ ဢႃႇဝယဝ်ႉ ၶိုၼ်းၶၢမ်ႈၼမ်ႉမႃးၶိုၼ်း။ ပေႃးၼၼ် ၵူၼ်းႁေႃႈ တုၵ်ႉတုၵ်ႉ တေၶိုၼ်းႁွင်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမႃး ဢမရပူႇရ သေ လုၵ်ႉတီႈ ၶူဝ်ဢူးပဵင်ႇသေ တူၺ်း လႅတ်ႇၶဝ်ႈယဝ်ႉ။ ၶူဝ်ဢူးပဵင်ႇ ၼႆႉ ပဵၼ်ၶူဝ်မႆႉ ဢၼ်ယၢဝ်းသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈထွင်ႈတဵဝ်းၼၼ်ႉ ၵႆႉယဝ်ႉတူဝ်ႈ ၶၢဝ်းယၢမ်း 20:00 မူင်း။
* '''ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ မိၼ်းၵုၼ်း တႃႇၶၢဝ်းတၢင်းႁၢင်ႈၼိုင်ႈ''' – တႃႇၶၢဝ်းတၢင်းႁၢင်ႈၼိုင်ႈၼႆႉတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇလႆႈၶီႇ ႁိူဝ်းၾႄႇရီႇ တီႈ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၶၢဝ်းယၢမ်း 09:30 ၼၼ်ႉသေ တေႁွတ်ႈၽႅဝ်တီႈ မိၼ်းၵုၼ်း 10:30 ယဝ်ႉ။ ၾႄႇရီႇၼႆႉ (တင်းၵႂႃႇတင်းမႃး ၼိုင်ႈၵေႃႉ 5,000 ၵျၢပ်ႈ) ၼႆႉ ၼိုင်ႈဝၼ်း ဢွၵ်ႇၼိုင်ႈပွၵ်ႈၵူၺ်း။ မိၼ်းၵုၼ်းၼႆႉ ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း ၵေႃႉပိူင်ႇဝႆႉ၊ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆ တေလူဝ်ႇလႆႈပၼ် ၵႃႈၶဝ်ႈမၼ်း 5,000 ၵျၢပ်ႈ။ တီႈမိၼ်းၵုၼ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵွင်းမူးသိၼ်ႇၽျူႇမႄႇ (ၵွင်းမူးၸဝ်ႈၼၢင်းၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇ - ပဵၼ်ၵွင်းမူးၽိူၵ်ႇ ႁွင်ႉဝႃႈ ၵွင်းမူးၶႅပ်းႁၢင်ႈ) လႄႈ ႁိင်ႇလူင် မိၼ်းၵုၼ်း။ ႁိူဝ်းၾႄႇရီႇၼႆႉ တေၶိုၼ်းပွၵ်ႈၸူး တႃႈလိူဝ်ႇ ၶၢဝ်း 13:30 မူင်း။ ပေႃးဝၢႆးသေၼၼ်ႉတႄႉ တေဢမ်ႇမီး ႁိူဝ်းၾႄႇရီႇ ဢၼ်တႃႇမႃး တႃႈလိူဝ်ႇ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လုတ်ႈႁိူဝ်းၵႂႃႇၼႆတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈ ဢဝ် တုၵ်ႉတုၵ်ႉ မႃး ဢမ်ႇၼၼ် လူဝ်ႇႁႃ တီႈၼွၼ်း။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ဢၼ်ၵႂႃႇဢၼ်မႃး ငၢႆၸႂ်ယဝ်ႉ။ ရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇၵေႃႈ မီးဝႆႉယူတင်းၼမ်။ (January 2020)
'''ဢဝ်လႅင်သေ ဢႅဝ်ႇလႄႇႁင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ'''-
တႃႇလႄႇတင်းဝၼ်းၼႆႉ ၵႂႃႇၸူး မႁႃႇမုၼိ၊ ဢႃႇဝ လႄႈ ၶူဝ်ဢူးပဵင်ႇ။ လွႆၸႄႈၵႅင်းၵေႃႈ တေၸၢင်ႈၶဝ်ႈပႃးယူႇ။ ၶူဝ်ဢူးပဵင်ႇၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇ သွင်ပွၵ်ႈ- တႃႇပွၵ်ႈၼိုင်ႈတႄႉ တေပဵၼ်ၵၢၼ်ဝၼ်းသေ ထႅင်ႈပွၵ်ႈတႄႉ တေပဵၼ်ၶၢဝ်းလႅတ်ႇၶဝ်ႈ။ တႄႇဢဝ်တီႈ ၶဵင်ႇယၢမ်းမူင်း ဢၼ်မီးတီႈၸဵင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်း 26 လႄႈ 84 ၼၼ်ႉသေ ၵႂႃႇၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်း 84 သိုဝ်ႈသိုဝ်ႈ တေႃႇပေႃးပူၼ်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 42 သေ။ ပေႃးၼၼ် တေလႆႈႁၼ် သဵၼ်ႈတၢင်း ၽႄၵႂႃႇ 2 သဵၼ်ႈ၊ ၵႂႃႇၽၢႆႇသၢႆႉ။ ပေႃးၵႂႃႇထႅင်ႈဢိတ်းၼိုင်ႈၼႆ တေလႆႈႁၼ် တၢင်းၶဝ်ႈၽြႃးလူင် မႁႃႇမုၼိ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၼၼ် ၶဝ်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇလႆႈ တီႈတႅၼ်းမုင်း ၸိူဝ်းၶၢႆၶူဝ်းၶွင် လႄႈ သူၼ်မွၵ်ႇ ဢၼ်မီး ၽၢႆႇလင် ၵျွင်းၽြႃးၼၼ်ႉလႆႈယဝ်ႉ။
==သိုဝ်ႉ==
* {{Buy
| name=ၵၢတ်ႇၸေးၶျူဝ်ႇ | alt=Pronounced ''စျေးချို'' | url= | email=
| address= | lat=21.982904 | long=96.077130 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ၵၢတ်ႇလူင် တီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ။ ဢၼ်ၶၢႆၶူဝ်းၶွင် ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း။
}}
==ၵိၼ်==
ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ ၼႆႉ မၼ်းလႆႈပဵၼ် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ၶွင် မျၢၼ်ႇမႃႇမႃးသေ မၼ်းပဵၼ်ၵႅၼ်ၵၢင် တီႈၵႃႉၶၢႆ မျၢၼ်ႇမႃႇ တင်း မိူင်းယူႇႁိမ်းၵိၼ်ၸမ် ၼင်ႇ ၶႄႇ၊ ဢိၼ်းတီးယႃး လႄႈ ပင်းၵလႃးတဵတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၽွၼ်းမၼ်းတႄႉ လွင်ႈၶိုၵ်ႉတွၼ်းၵူႈၼႃႈလိၼ် တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ လႄႈ မိူင်းႁိမ်းႁွမ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မႃးမီးဝႆႉတီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽၵ်းဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ မိူင်းတႆးမႃး (ၸိူဝ်းဢၼ်ၶဝ်ႈပႃး ဢူၼ်ၽၵ်း၊ ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ် လႄႈ ၼိူဝ်ႉပႃ၊ ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈ၊ ၶဝ်ႈသွႆး၊ ထူဝ်ႇၽူးဢုၼ်ႇ၊ ထူဝ်ႇၽူးၶူဝ်ႈ၊ ထူဝ်ႇၽူးၶႅပ်း၊ သႃႈၶူမ်၊ တပ်းလူႈ၊ ၼိူဝ်ႉလၢၼ်ႈ၊ ၶဝ်ႈၽၵ်းတႆး) ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶဝ်ႈသွႆးမူႇသလိမ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈ ၶဝ်ႈသွႆးပၢၼ်းသေး ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇဝႆႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵိၼ်သင်ၵေႃႈယဝ်ႉ၊ လူဝ်ႇလႆႈဝႆႉ ဢွင်ႈတီႈပဝ်ႇ တီႈၼႂ်းတွင်ႉၽွင်ႈ တႃႇဝႆႉၵိၼ် ၶဝ်ႈမုၼ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈ '''ထူဝ်းမူင်ႉ''' ဢၼ်ၶၢႆတီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ ဝဵင်းလဵဝ်ၼၼ်ႉ။
*{{Eat
| name=သျၢၼ်းယိၼ်ႇယိၼ်ႇ | alt=Shan Yin Yin|url= | email=
| address=ၸဵင်ႇတၢင်း 68 လႄႈ 35 | lat=21.968242484204318 | long= 96.10263868733851 | directions=
| phone=+95233539| tollfree= | fax=
| hours= | price= ၽၵ်းၼိုင်ႈဝၢၼ်ႇ 3000-6000 ၵျၢပ်ႈ
| content= ပဵၼ်လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းတႆး။ ၶႂ်ႈၵိၼ်သင်ၵေႃႈ ၵႂႃႇလိူၵ်ႈဢဝ်သေ သင်ႇႁဵတ်းလႆႈ။ သႃႈၶူမ် တပ်းလူး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈလႆႈပႃးယူႇ။
}}
*{{Eat
| name=လွႆသၢမ်သိပ်း | alt=|url= | email=
| address=ၼႂ်းၵႄး သဵၼ်ႈတၢင်း 67-68 လႄႈ ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 40-41 | lat=21.957653316148857 | long=96.10314367823533 | directions=
| phone=+9592058588 | tollfree= | fax=
| hours= | price= ၽၵ်းၼိုင်ႈဝၢၼ်ႇ 3000-6000 ၵျၢပ်ႈ
| content= ပဵၼ်လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းတႆး။ ၶႂ်ႈၵိၼ်သင်ၵေႃႈ ၵႂႃႇလိူၵ်ႈဢဝ်သေ သင်ႇႁဵတ်းလႆႈ။
}}
*{{Eat
| name=သူၺ်ႇၸႄႈလၢၼ်ႉ | alt=ရွှေစယ်လန့်|url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 66 ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 37-38 | lat=21.963583482618173 | long=96.10557399785725 | directions=
| phone=+959259912770 | tollfree= | fax=
| hours= | price= ၽၵ်းၼိုင်ႈဝၢၼ်ႇ 3000-6000 ၵျၢပ်ႈ
| content= ပဵၼ်လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းတႆး။ ၶႂ်ႈၵိၼ်သင်ၵေႃႈ ၵႂႃႇလိူၵ်ႈဢဝ်သေ သင်ႇႁဵတ်းလႆႈ။ သႃႈၶူမ် တပ်းလူး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈလႆႈပႃးယူႇ။
}}
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉၶၢႆၶဝ်ႈၽၵ်းတႆး လႃႈသဵဝ်ႈ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 80 | lat=21.9872297 | long=96.0789713 | directions=ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 38 လႄႈ 39
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=2000
| lastedit=2017-05-04
| content=တီႈၶၢႆၶဝ်ႈၽၵ်းတႆး။ သႂ်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႇလဵဝ်သေၵိၼ်။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼိူဝ်ႉသွင်မဵဝ်း၊ ၽၵ်းၶဵဝ် သၢမ်းမဵဝ်း။ ဢမ်ႇၼၼ် သင်ႇဢဝ်ဝၢၼ်ႇလႂ်ဝၢၼ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈလႆႈ။
}}
*{{Eat
| name= Unique Bar and Restaurant | url= | email=
| address= သဵၼ်ႈတၢင်း 66th | lat= 22.001714| long= 96.108104| directions= ၸမ်ၵၼ်တင်း လွႆမၢၼ်းတလေး
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price= ၽၵ်းၼိုင်ႈဝၢၼ်ႇ တေမီးမွၵ်ႈ 5,500 ၵျၢပ်ႈ
| content= လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်လႄႈ လၢၼ်ႉၶၢႆလဝ်ႈပီႇယႃႇ ဢၼ်ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ တိၼ်လွႆမၢၼ်းတလေးသေ ၽွင်းၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ လွႆမၢၼ်းတလေးလႄႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ တီႈႁိမ်းလွႆၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ် တီႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈ ၵိၼ်ၶဝ်ႈဝၼ်းယဝ်ႉ။ ၽၵ်းတီႈလၢၼ်ႉၶဝ်တႄႉ လေႃးလႄးၵၼ်ဝႆႉ ဢရသႃႇ မိူင်းဢၼ်းတူၵ်း၊ ပိုၼ်ႉတီႈ လႄႈ ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆယဝ်ႉ။ ၽၵ်းတီႈၶဝ်ၼၼ်ႉ ၵိုင်ႇၵိၼ်ၸိမ်းတူၺ်း လၢႆမဵဝ်းသေ ၵႃႇၾီႇတီႈၶဝ်ၵေႃႈ ၵိၼ်ၶိုၵ်ႉယူႇ။ တီႈပႃးၶၢႆလဝ်ႈပီႇယႃႇၼၼ်ႉ ၵွၵ်ႉတေးၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈယူႇ။ ပေႃးတၢမ်းၶမ်ႈတႄႉ ၵူၼ်းၵိုၼ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းၵိၼ်ၶဝ်ႈဝၼ်းတႄႉ ၵူၼ်းဢမ်ႇပေႃးၼမ်။
}}
*{{Eat
| name=လၢၼ်ႉၶၢႆထူဝ်းမူင်ႉ | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 78 ၼႂ်းၵႄႈ 30-31 | lat=21.975566819927323 | long=96.08652937184037 | directions= ၽၢႆႇသၢႆႉ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းဝဵင်းလိူဝ်ႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price= ၼိုင်ႈဢႅပ်ႇ တႄႇ 1,800 ၵျၢပ်ႈ
| content= တီႈလၢၼ်ႉၶၢႆထူဝ်းမူင်ႉၼၼ်ႉ ၶဝ်တေတမ်းဝႆႉ ၶဝ်ႈမုၼ်းထူဝ်းမူင်ႉၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း တႃႇၸိမ်းတူၺ်း။ ဢႅပ်ႇလဵဝ်သေၵေႃႈ ၸၢင်ႈလေႃးၵၼ်လႆႈ။ ဢိင်ၼိူဝ် မဵဝ်းၶဝ်ႈမုၼ်းမၼ်းသေ လူဝ်ႇလႆႈၵိၼ် ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 4-7 ဝၼ်း။
}}
*{{Eat
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢိၼ်းတီးယႃး ၽင်ႇတၢင်း | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 82nd လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 27 | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= တၢင်းၵိၼ်ဢိၼ်းတီးယႃး ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇသေ ၵိၼ်ဝၢၼ်၊ ၶဝ်ႈပႃး ၶျႃႇပႃႇတီႇ (ရူဝ်ႇတီႇ 2 ၶႅပ်း၊ ဢၼ်ၵပ်း သွင်မဵဝ်း 300 ၵျၢပ်ႈ)၊ ၶဝ်ႈၵလႃး လႄႈ ၽၵ်းၼိူဝ်ႉပႄႉ။
}}
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းမၢၼ်ႈ တူးတူး | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 27 | lat=21.981080 | long=96.093192 | directions=ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 74 လႄႈ 75
| phone=+959965964334 | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ၵိၼ်လႆႈ ၶဝ်ႈၽၵ်းမၢၼ်ႈ။
}}
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းမၢၼ်ႈ ဢေးမိတ်ႉတႃႇ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 81| lat=21.967611459546564 | long=96.0815785044719 | directions=ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 36-37
| phone= | tollfree= | fax=
| hours=+959444042021 | price=
| content=ၵိၼ်လႆႈ ၶဝ်ႈၽၵ်းမၢၼ်ႈ။
}}
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းမၢၼ်ႈ မျႅတ်ႉၸေႇတၼႃႇ | alt= | url= | email=
| address=ၸဵင်ႇတၢင်း သဵၼ်ႈတၢင်း 33 လႄႈ 68| lat=21.97114333546456 | long=96.10318705895445 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours=+959777717551 | price=
| content=ၵိၼ်လႆႈ ၶဝ်ႈၽၵ်းမၢၼ်ႈ။ ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ။ ၽွင်းၶၢဝ်းၵိၼ်ၶဝ်ႈဝၼ်း ၵူၼ်းသတ်ႉတဵမ်။
}}
* {{Eat
| name=လႃးသဵဝ်ႈလေး | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 23 (ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 83 လႄႈ 84) | lat=21.9872297 | long=96.0789713 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=တႄႇ 3,000 ၵျၢပ်ႈ
| lastedit=2017-05-04
| content=တၢင်းၵိၼ်တႆး ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ။ ၶႂ်ႈၵိၼ်ၽၵ်းသင်ၵေႃႈ ၸီႉသေသင်ႇ။
}}
* {{Eat
| name=ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ | alt= | url= | email=
| address=မီးတီႈၸဵင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်း 76 လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 34 | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours=ၶၢဝ်းယၢမ်း လီသေပိူၼ်ႈ 18:00-19:00 | price=
| lastedit=Sep 2015
| content= ၵိၼ်လႆႈတၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ။ ၵူၼ်းတင်းၼမ် ဢွၼ်ၵၼ် ၸီႉသေသင် ၸိူဝ်းဢၼ်ၶႂ်ႈၵိၼ်။ သဵၼ်ႈမၢႆတၢင်းၵိၼ်တႄႉ တေလႆႈႁၼ် တႅမ်ႈဝႆႉၼင်ႇ ၽၢႆႇမၢၼ်ႈ လႄႈ ၽၢႆႇၶႄႇ။ ၶၢႆမေႃႈမႆႈ၊ ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈၶဝ်ႈသွႆး၊ ထူဝ်ႇၽူးဢုၼ်ႇ၊ တၢင်းၵိၼ်ထႆး၊ တၢင်းၵိၼ်ပၢင်ႇလၢႆႇ၊ ၶဝ်ႈသွႆး တိၼ်မူလၢၼ်ႈ၊ ၶဝ်ၼဵဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉၼူမ်းသူမ်ႈ ဢၼ်သႂ်ႇ ၵိူဝ်ဝၢၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ၼမ်ႉၽိုင်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ။
}}
* {{Eat
| name=Super 81 | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 39 ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 81 လႄႈ 82၊ တႃႈလိူဝ်ႇ | lat=21.9634 | long=96.0810 | directions=
| phone=+959777790081 | tollfree= | fax=
| hours=ၵူႈဝၼ်း 09:00–23:00 | price=5,000–7,500 ၵျၢပ်ႈ
| lastedit=2015-03-08
| content= တၢင်းၵိၼ် တီႈလႆႈ တၢင်းၵိၼ်ပၢင်ႇလၢႆႇပိင်ႈ။ တီႈၸၼ်ႉသွင်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၶွင်ႉမီး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း။ တီႈသဵၼ်ႈတၢင်းၵိၼ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ် ထႆး၊ ၶႄႇ၊ ဢိၼ်းတီးယႃးလႄႈ တၢင်းၵိၼ် မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း။ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တီႈ ပိုၼ်ႉတီႈ။
}}
* {{Eat
| name=သျၢၼ်းထႃႇၼေႇ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 39 ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 81 လႄႈ 82၊ တႃႈလိူဝ်ႇ | lat=21.968957184905 | long=96.09837668002922 | directions=
| phone=+959402572131 | tollfree= | fax=
| hours=ၵူႈဝၼ်း09:00–23:00 | price=ၽၵ်းၼိုင်ႈမီႇ 5,000–7,500 ၵျၢပ်ႈ
| lastedit=2021-06-24
| content= ပဵၼ်လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် လိၼ်ႉဝူဝ်းပိင်ႈ ၵပ်း ဢူၼ်သႃႈၶူမ် ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ။ ပႃမႃႈလႃႈၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ။ တပ်းလူႈသႃႈၶူမ် ၵေႃႈၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ။ ႁွႆႁုင်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈ။ ပီႇယႃႇၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၵိၼ်လႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢဝ်လဝ်ႈတၢင်းၼွၵ်ႈမႃးတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈ။
}}
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉၼိူဝ်ႉပိင်ႈ လႄႈ တၢင်းၵိၼ် Container 65 | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 39 ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 81 လႄႈ 82၊ တႃႈလိူဝ်ႇ | lat=21.987036882524695 | long=96.10833352279512 | directions=
| phone=+959444116565 | tollfree= | fax=
| hours=ၶၢဝ်းယၢမ်းလီသေပိူၼ်ႈ 18 | price=ၽၵ်းၼိုင်ႈမီႇ 500-6000 ၵျၢပ်ႈ
| lastedit=2021-06-24
| content= ပဵၼ်လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်လႆႈဢၼ်ပိင်ႈ လႄႈ ၽၵ်းၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း၊ ပီႇယႃႇၵေႃႈ လႆႈၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း။ ၼမ်ႉၽၵ်းဢၼ်ၶဝ်တမ်းပၼ်လၢႆလၢႆၼၼ်ႉ ဝၢၼ်တႄႉတႄႉ။ သျိသျႃးၵေႃႈလႆႈ။ ဢွင်ႈတီႈမၼ်းၵေႃႈ ၵတ်းယဵၼ်လီ။
}}
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉၼိူဝ်ႉပိင်ႈ လႄႈ တၢင်းၵိၼ် ၵုၼ်ႇၾူး | alt=Kung Fu | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 39 ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 81 လႄႈ 82၊ တႃႈလိူဝ်ႇ | lat=21.987036882524695 | long=96.10833352279512 | directions=
| phone=+959776588858 | tollfree= | fax=
| hours=ၶၢဝ်းယၢမ်းလီသေပိူၼ်ႈ 18 | price=ၽၵ်းၼိုင်ႈမီႇ 500-6000 ၵျၢပ်ႈ
| lastedit=2021-06-24
| content= ပဵၼ်လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်လႆႈဢၼ်ပိင်ႈ လႄႈ ၽၵ်းၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း၊ ပီႇယႃႇၵေႃႈ လႆႈၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း။ သျိသျႃးၵေႃႈလႆႈ။ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးမၼ်းတႄႉ ထူဝ်လိၼ်ၶူဝ်ႈ ဢၼ်တမ်းပၼ်လၢႆလၢႆၼၼ်ႉ ဢဝ် ၼမ်ႉသူမ်ႈသေ ၵူဝ်ႈဝႆႉပၼ်လႄႈ ပဵၼ်ဢၼ် ၵိၼ်ၵိုၵ်း ပီႇယႃႇ ၶႅမ်ႉတႄႉတႄႉ
}}
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ==
* {{Drink
| name=The Rock Gastro Bar | alt= | url= | email=
| address=မၢႆ- B(7-8), သဵၼ်ႈတၢင်းၸေႃးတိၵ | lat=21.97313638193806 | long=96.08736162163869 | directions= ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 77 လႄႈ 78 ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 32 လႄႈ 33 ၊ ၸႄႈဝဵင်းၶျၢၼ်းမျႃႉတႃႇၸီႇ
| phone=+959458786661 | tollfree=
| hours= | price=
| wikidata=
| lastedit=2021-06-28
| content=ပဵၼ်တီႈ ၵိၼ်လဝ် ၵိၼ်ပီႇယႃႇ၊ ပဵၼ်တီႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၶဝ် မႃးၼင်ႈၵိၼ်ၵမ်ႉၼမ်။ ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႈ မႃးၼင်ႈ။ ၽၵ်းၵပ်း လဝ်ႈပီႇယႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ သင်ႇၵိၼ်လႆႈယူႇ။ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် လႄႈ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ၶႅမ်ႉ။ တၢင်းၵိၼ်ၵေႃႈ ဝၢၼ်။
}}
*{{Drink
| name=Golden Coffee Shop | url= | email=
| address=မၢႆ 80/4, သဵၼ်ႈတၢင်း 35 | lat= | long= | directions=ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 88 လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 89
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=တွၼ်ႈတႃႇဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ တႄႉ ၵႃႈၶၼ် မီး 500-2,000 ၵျၢပ်ႈ။ ၶဝ်ႈမုၼ်း/တၢင်းၵိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ်
| content= ၸႂ်ႉလႆႈ ဝၢႆႇၾၢႆႇလၢႆလၢႆ။ ၵႃႈၶၼ် ၼမ်ႉမၢၵ်ႇမႆႉ လႄႈ ၵေႃႇၾီႇၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶၼ်မၼ်း ထုၵ်ႇသေ ၶဝ်ႈမုၼ်းၵေႃႈ မီးၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼၼ်ႉ မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်းသေ ၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈၵေႃႈ ၶဝ်ၶတ်းၸႂ်လၢတ်ႈ ၼင်ႇၶဝ်မေႃယူႇ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တူၺ်းၶႅပ်းႁၢင်ႈ တီႈ ပပ်ႉသဵၼ်ႈတၢင်းၵိၼ်သေၵေႃႈ ၸီႉသေသင်ႇဢဝ်ၵေႃႈလႆႈယူႇ။}}
*{{Drink
| name=V Cafe | url= | email=
| address=မၢႆ 408၊ ၸဵင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်း 80 လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 25 | lat= | long= | directions=မီးၸမ်ၵၼ်တင်း တီႈလိုဝ်ႈသိုဝ်း Royal Guesthouse
| phone=+95 9 6804928 | tollfree= | fax=
| hours= | price=US$5-10
| content=ၵၽႄး ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ တီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ မီးပႃး တၢင်းၵိၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ၊ ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇသေ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၵေႃႈ မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈၵေႃႈၶႅမ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းႁိူဝ်ႉမွႆႈၶဝ်တႄႉ ပဵၼ်တီႈ ႁူးဢွၵ်ႇလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉၸႂ်တီႈၼိုင်ႈယဝ်ႉ။}}
* {{Drink
| name=Nylon Ice Cream Bar | alt= | url= | email=
| address=ၸဵင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်း 83 လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 25 | lat=21.984647 | long=96.079499 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| lastedit=2015-06-05
| content=ပဵၼ်ႈတီႈ ၵိၼ်လႆႈ ၽွင်ၼမ်ႉၶႅင်၊ ၼမ်ႉဝၢၼ်၊ ၼမ်ႉမၢၵ်ႇမႆႉ လႄႈ ပီႇယႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼမ်ႉဝၢၼ်ဢရသႃႇမၼ်းတႄႉ ပဵၼ်ၼမ်ႉဝၢၼ်ဢရသႃႇ ဢေးသျႃးသေ တီႈၼၼ်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးတၢင်းၵိၼ်သင်သေ လိူဝ်သေ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၶၢႆၸွမ်းတၢင်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းယွၼ်းတီႈၼၼ်ႈၼႆႉ ၵႆႉလႄႇပၼ် လွင်ႈသုၵ်ႉသၵ်ႉၸႂ် ၽူႈမႃးၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ယဝ်ႉ။}}
* {{Drink
| name=လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈ သူၺ်ႇပျီႇမူဝ်း | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 35 | lat=21.96818655029009| long=96.107253484439 | directions= ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 65 လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 66
| phone= | tollfree=
| hours=+959771111900 | price=
| wikidata=
| lastedit=2021-06-28
| content=ပဵၼ်လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈ တီႈၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်၊ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉလႆႈၵူႈမဵဝ်း။ ၽွင်းၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ် ၵူၼ်းၵိုၼ်းသတ်ႉ။
}}
==ၼွၼ်း==
===တီႈၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ===
ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇၼၼ်ႉ မီးႁိမ်းႁွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်း 25 ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 81 တေႃႇ သဵၼ်ႈတၢင်း 84 ယဝ်ႉ။ မၼ်းမီးၼမ်လိူဝ် တီႈၼႂ်း သဵၼ်ႈမၢႆ ဢၼ်ၼႄဝႆႉၼႆႉယူႇ။
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း AD1 | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ဢဵင်ႇတေႃႇယႃႇ သိၼ်ႇတတႃး၊ ၸႄႈဝဵင်း ၶျၢၼ်းဢေးတႃႇၸၢၼ်ႇ| lat=21.98169971805908| long=96.0741585330067 | directions=မီးၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ၵွင်းမူး ဢဵင်ႇတေႃႇယႃႇ
| phone=+95 2 34505, +95 9 6502430 | tollfree= | fax=
| hours= | price=US$15-30
| checkin= | checkout=
| content= တင်းၵၢတ်ႇလူင်ၸေးၶျူဝ်ႇသေ ဢမ်ႇပေႃးၵႆၵၼ်။ တီႈၸိၵ်းၸွမ်မၼ်းၼၼ်ႉ ၶိုၵ်းတွၼ်းဝႆႉယူႇသေဢၼ်ဢၼ်။ ဢွင်ႈၼွၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇပေႃးၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉသေတႃႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း ၶၼ်ႇထုၵ်ႇယူႇ။}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ဢီးထီႇ |alt=ET Hotel | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 83 | lat=21.986787236168002 | long=96.07973058117953 | directions= ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 23 လႄႈ 24
| phone=+9524066547 | tollfree= | fax=
| hours= | price=US$20
| checkin= | checkout=
| content=ၶႅမ်ႉလီ လႄႈ မူတ်းသႂ်လီ။ ၸႂ်ႉ ဝၢႆႇၾၢႆႇ လႆႈလၢႆလၢႆ၊ ၸၢင်ႈသင်ႇမၢႆဝႆႉ လွင်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇ လႄႈ ၵၢၼ်ႁပ်ႉသူင်ႇ၊ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶဝ် မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၼၢႆႇလုၼ်ႇ|alt=Nylon Hotel| url= | email=nylon33460@gmail.com
| address= | lat=21.984669338133976 | long=96.07955491779116 | directions=ၸဵင်ႇ သႅၼ်ႈတၢင်း 83 လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 25
| phone=+95 2 33460, +95 2 66550, +95 2 60757 | tollfree= | fax=
| hours= | price=US$10-20
| checkin=ပေႃးမီးဢွင်ႈပဝ်ႇၼႆ ၶဝ်ႈလႆႈၸဝ်ႉၸဝ်ႉ| checkout=12:00
| content=ပေႃးဢဝ်ၵႃႈၶၼ်မၼ်းဝႆႉ ဢွင်ႈၼွၼ်း၊ ၶွင်ႉၼမ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်လၵ်းၸဵင်ႇတႃႇ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။ ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် လႄႈ ဝၢႆႇၾၢႆႇတီႈၼႂ်းၶွင်ႉ။ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်မၼ်း မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်းသေတႃႉ ၸဝ်ႈၶွင်မၼ်း (ဢမ်ႇမေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း၊ ဢမ်ႇသူင်ၸႂ်ၼိူဝ် ၶႅၵ်ႇမႃးၼွၼ်း)။ ၶဝ်တေၸၢင်ႈ တိၵိၼ်တွႆႇၵိၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတီႈ လွႆးၶူဝ်း၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၼပ်ႉသွၼ်ႇတႃႇ ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်လႂ်ဢၼ်ၼၼ်ႉသေ ၼပ်ႉဢၢၼ်ႇဢဝ်ႁင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ။}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်းမႁႃႇ|alt=Mahar Hotel | url= | email=hotelmahar.mdy@gmail.com
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 24 | lat=21.986117792139684 | long=96.07854787599135 | directions=ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 83 လႄႈ 84
| phone=+9524022854 | tollfree= | fax=
| hours= | price=US$18-25
| checkin= | checkout=12:00
| content= ပေႃးတင်းႁူင်းႁႅမ်းၼၢႆႇလုၼ်ႇၼႆ ယၢၼ်ၵၼ် လွၵ်းၼိုင်ႈ၊ ဢွင်ႈၼွၼ်း သႅၼ်ႈသႂ်လီ သေ ပေႃးဢဝ်တီႈ ဝဵင်းလိူဝ်ႇဝႃႈ တင်းၵႃႈၶၼ်မၼ်း ၵိုင်ႇတၢၼ်ၵၼ်ယူႇ၊ ပေႃးပဵၼ် ၶွင်ႉၵေႃႉလဵဝ်တႄႉ လဵၵ်ႉဝႆႉ။ မီးပႃး ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ၊ ၸႂ်ႉလႆႈဝၢႆႇၾၢႆႇလၢႆလၢႆ တီႈၼႂ်းလုမ်း၊ ၶဝ်ႈပႃးတၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်၊ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶဝ် မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း။}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်းၽီးၶွၵ်ႉ|alt=Peacock Lodge | url= | email=peacock lodge@gmail.com
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 60 | lat=21.9825 | long=96.1167 | directions=
| phone=+95261429| tollfree= | fax=
| hours= | price=ၶွင်ႈၼွၼ်းသွင်ၵေႃႉ US$35၊ ၶွင်ႉၶိုၵ်ႉၼွၼ်းသွင်ၵေႃႉ US$55
| checkin= | checkout=
| lastedit=2021-06
| content= ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်း မဵဝ်းၼွၼ်းတီႈႁိူဝ်း၊ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼၼ်ႈ မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း ၸွႆႈထႅမ်။ တင်းၵၢင်ဝဵင်းသေတႄႉ ယၢၼ်ၵၼ်ဢိတ်းဢိတ်း။ မီးပႃး လႅင်တႃႇၶၢတ်ႈ။ တီႈၼႂ်းၶွင်ႉ ၸႂ်ႉလႆႈဝၢႆႇၾၢႆႇလၢႆလၢႆ။ ၶဝ်ႈပႃးတၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် ဢၼ်လႆႈၵိၼ်ၼႂ်းသူၼ်။ မီးပႃးၼမ်ႉဢုၼ်ႇ။ ၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင်ပၼ် တႃႇႁပ်ႉသူင်ႇ တီႈတႃႈႁိူဝ်းမိၼ်၊ သိုဝ်ႉမႂ်တိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉၸ် ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။
}}
* {{Sleep
| name=Rich Queen | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 87 | lat=21.982910963961277 | long=96.07418852459725 | directions=ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 26 လႄႈ 27
| phone=+95 2 260172, +95 9 91028348 | tollfree= | fax=
| hours= | price=US$25
| checkin= | checkout=
| content=ပဵၼ်ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်လႆႈယိၼ်းပဵၼ် တီႈဢၼ်ၶၼ်ထုၵ်ႇၼၼ်ႉယူႇ။ မၼ်းပႃးၶူဝ်းၶွင်ၶိုတ်းၵၢပ်ႈ ဢိၵ်ႇပႃးၼင်ႇ ဢၢင်ႇဢၢပ်ႇၼမ်ႉ။ ၵူႈဢွင်ႈဢွင်ႈၼႆႉ မီးမႃး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း။}}
* {{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ရၢႆႇယႄႇ|alt=Royal Guesthouse | url= | email=
| address=မၢႆ 41 သဵၼ်ႈတၢင်း 25 | lat= | long= | directions=ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 82 လႄႈ 83၊ မီးၽၢႆႇၸၢၼ်းတၢင်း
| phone=+95 2 65697 | tollfree= | fax=
| hours= | price=US$7+
| checkin= | checkout=12:00
| content=ဢွင်ႈၶၢၼ်း ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ၊ တီႈၼႂ်းလုၵ်းၼွၼ်း မီးၽတ်ႉလူမ်း လႄႈ ႁွင်ႈၼမ်ႉတႄႉ ၸႂ်ႉၸွမ်းၵၼ်၊ ပေႃးဢၼ်ၶၼ်မၼ်း ၵႃႈသေၼႆႉ မီးပႃး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း။ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်တီႈၼၼ်ႈ မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်းသေ ၸမ်ၵၼ်တင်း ႁေႃၶမ်း။ တီႈၽၢႆႇပုၼ်ႉတၢင်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၶၢတ်ႈလႅင် (ၼိုင်ႈဝၼ်း 1,500 ၵျၢပ်ႈ၊ မီးတီႈငူပ်ႉငိၵၼ်)။ ၵူၼ်းလိုဝ်ႈသဝ်းၼမ်လႄႈ သင်ၶႂ်ႈလိုဝ်ႈသဝ်းၼႆ သင်ႇမၢႆဝႆႉၼႆႉ လီသေပိူၼ်ႈ။}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၸပႄႇၽျူႇ|alt=Sabai Phyu Hotel | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 81 လႄႈ ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း25/26 | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=US$10-20
| checkin= | checkout=
| content=ၼင်ႇ တီႈတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း ၵႆႉယွၼ်ႉလိူဝ်ၼမ်ၼၼ်ႉ တီႈၼႆႈၼႆႉတႄႉ ပေႃးဢဝ်တီႈ ဢေႇရိယႃႇၼႆႉဝႃႈ တေပဵၼ် တီႈၼွၼ်း ဢၼ်လီသုတ်းယူႇ။ ၼမ်ႉၵိၼ် လႆႈလၢႆ။ တႃႇတၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် လႆႈပၼ် US$1။ မူၵ်ႇသိတ်းၼမ်ႉဢၢပ်ႇၶဝ် ၶႅမ်ႉလီ။}}
* {{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ယူဝ်းယူဝ်းလေး| alt=Yoe Yoe Lay Guesthouse | url=https://www.facebook.com/Yoe-Yoe-Lay-Homestay-122408557948266/ | email=nanbwe1@gmail.com
| address=ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 35 လႄႈ 36၊ ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 57 လႄႈ 58 ၊ Shwe Gal Pwar | lat=21.966847685002637 | long=96.11931508226786 | directions=လုၵ်ႉတီႈ ၵၢင်ဝဵင်း ၵႂႃႇၽၢႆႇဢွၵ်ႇ မွၵ်ႈ 10 တႃ၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်သၢႆ မၢႆ 11 တီႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 35၊ 300 ၵျၢပ်ႈ
| phone=+95 944 404 1944 | tollfree= | fax=
| checkin=12:30 | checkout=12:00 | price=US$7-30
| lastedit=2017-02-08
| content=တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ၶဝ်ႈပႃး မၢၵ်ႇမႆႉမၢၵ်ႇတွၵ်ႇ၊ တၢင်းၵိၼ်မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း လႄႈ တၢင်းၵိၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ၊ ၸႂ်ႉလႆႈ ဝၢႆႇၾၢႆႇ လႄႈ ၼမ်ႉၵိၼ် လၢႆလၢႆ။ တီႈၼွၼ်းသႅၼ်ႈသႂ် ဢိၵ်ႇတင်း ၼမ်ႉဢုၼ်ႇတႃႇဢၢပ်ႇ။ ၸဝ်ႈၶွင် "မမ" လႄႈ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်မၼ်းၵေႃႈ မေႃၸွႆႈထႅမ်။ လႆႈယိၼ်းပဵၼ်ၼင်ႇ ယူႇတီႈႁိူဝ်း။ မီးလႅင် တႃႇၶၢတ်ႈ (ၼိုင်ႈဝၼ်း 2000 ၵျၢပ်ႈ။ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ တႃႇၶၢတ်ႈ (ပေႃးပဵၼ် သီႇမီးဢေႃႇတူဝ်ႇ 10,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ပေႃးပဵၼ် ဢေႃႇတူဝ်ႇၵီႇယႃႇ 12,000 ၵျၢပ်ႈ၊ တႃႇ 24 ၸူဝ်ႈမူင်း)။ ၸဝ်ႈၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင်ပၼ် ရူတ်ႉ တႃႇထွင်ႈတဵဝ်း။ လုၵ်ႉတီႈ ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၶ် ဢမ်ႇၼၼ် ဢီးမေးလ်သေၵေႃႈ ၸၢင်ႈသင်ႇမၢႆဝႆႉ။ ပေႃးပဵၼ် တီႈၼွၼ်းသွင်ၵေႃႉ ပႃးၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း US$30၊ ၶွင်ႈၼမ်ႉၸႂ်ႉၸွမ်းၵၼ်။ ပေႃးပဵၼ် ၶွင်ႉပႃး တီႈၼွၼ်း 4 လႄႈ 6 ၼႆ ၼိုင်ႈၵေႃႉတေတူၵ်း US$7 (ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်။ ပေႃးၸဝ်ႈၶဝ် ၶႂ်ႈထႅမ်သႂ်ႇၼႆ 2,000 ၵျၢပ်ႈ။ မၼ်းၵေႃႈၵိုင်ႇယူႇ၊ ၶဝ်ႈပႃး ၼမ်ႉမၢၵ်ႇမႆႉ၊ ၵေႃႇၾီႇ/ၼမ်ႉၼဵင်ႈ၊ ၶဝ်ႈမုၼ်းၸီႇ၊ ဢူၼ်တႃးၶဝ်ႈမုၼ်း၊ ၶႆၼမ်ႉၼူမ်း၊ ၶႆႇၵႆႇ၊ တဝ်ႈၼမ်ႉ၊ ၶဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၶဝ်ႈသွႆး၊ တႅင်တမ်ႇပူႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ)။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းသဝ်း တရိမ်းလႅၼ်း | alt=Dreamland Guesthouse | url=https://dreamlandguesthouse.wordpress.com/ | email=dreamlandguesthouse.mdy@gmail.com
| address=ၸဵင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်း 69 လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 37 | lat=21.96533129813136 | long=96.1016552755209 | directions=
| phone=+95 2-32850 (ၾူင်းသၢႆ), +95 9-402544997, +95 9-43068299 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=dorm US$10
| content=လွင်ႈဢၼ်ၶႅမ်ႉတီႈ ႁူင်းသဝ်းဢၼ်ၼႆႉတႄႉ မၼ်းၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်။ တီႈႁိမ်းၶၢင်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ပိုတ်ႇဝႆႉပႃး လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ဢွၼ်သေ ဢၼ်ၸၢင်ႈလိူၵ်ႈၵိၼ်မီးဝႆႉတင်းၼမ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၶဝ်ႈမုၼ်း (ၵိူဝ်ဝၢၼ်၊ ထူဝ်ႇ၊ ၵူၺ်ႈ)၊ မူင်ႉႁိင်းငႃး၊ ၶဝ်ႈသွႆးတႆး၊ ၶႆႇၵႆႇ ၸၸိူဝ်းၼႆႉ။ မီးပႃး ၵေႃႇၾီႇလႄႈ ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ် သၢမ်မဵဝ်း။ တီႈၼႂ်းသဵၼ်ႈသင်ႇၼၼ်ႉ မဵဝ်းၼမ်ႉၼဵင် မီးပဵၼ် 8 မဵဝ်း၊ ယွၼ်ႉၼၼ် ထၢမ်တီႈ ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်းလႄႈ။ တီႈႁူင်းႁႅမ်း ၽၢၵ်ႇၼိုၵ်ႈၼႆႉ ပဵၼ် သတူႇတီႇယူဝ်ႇၵၢႆပၢႆးမွၼ်း။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ပေႃးၵၢင်ဝၼ်း လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် မႃးတွႆႇတြေႃး ဢမ်ႇၼၼ် မႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ၽိုၵ်း ပီႇယႃႇၼူဝ်ႇ လႄႈ မီးပႃးပွႆးၸၼ်ႁၢင်ႈပၢၼ်းသီသေ။ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶဝ် မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း လႄႈ မေႃၸွႆႈထႅမ်။ တီႈႁူင်းသဝ်းၼႆႉ မီးၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း လႄႈ မီးတီႈၼွၼ်းၸပ်းၽႃ ဢၼ်ပႃးႁၢၼ်ႉ၊ မီးပႃး ၽႃႈၵင်ႈ၊ ၵွၵ်းၽႆးၾႃႉ လႄႈ ႁူးသဵပ်ႇၽႆးၾႃႉ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၼွၼ်းႁၢၼ်ႉတၢင်းၼိူဝ်ၼႆ တေလႆႈၶိုၼ်ႈၸွမ်းၶူဝ်လႆ။ တီႈၼႂ်းႁိူၼ်းၼႆႉ မီးဝႆႉ ၶွင်ႉဢၢပ်ႇၼမ်ႉတင်းၼမ်သေ မီးပႃးၼမ်ႉဢုၼ်ႇတႃႇဢၢပ်ႇ။ ၸႂ်ႉလႆႈ ဝၢႆႇၾၢႆႇၵူႈတီႈ၊ သႅၼ်ႈသႂ်၊ မီး လႅင် လႄႈ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ တႃႇၶၢတ်ႈ၊ ၼမ်ႉၵိၼ် ၵိၼ်လႆႈလၢႆလၢႆ၊ ၽႃႈၸဵတ်ႉ လႆႈလၢႆလၢႆ။
}}
===တီႈၵႃႈၶၼ် ထၢၼ်ႈၵၢင်===
* {{Sleep
| name=Bagan King | alt= | url=http://www.bagankinghotel.com/ | email=
| address=Blk-732၊ မၢႆ (44)၊ ၸဵင်ႇသဵၼ်ႈတၢင်း 73 လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 28၊ ၸႄႈဝဵင်းၶျၢၼ်းဢေးတႃႇၸၢၼ်ႇ | lat=21.979651268423307 | long=96.09586117930982 | directions=
| phone=+9524067123 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=တႄႇ US$70
| content=ႁူင်းႁႅမ်းၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ၊ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶဝ် မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း၊ ၶဝ်ႈပႃး လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်၊ ပႃး၊ ၸႂ်ႉလႆႈဝၢႆႇၾၢႆႇလၢႆလၢႆ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း သႃႇႁႃႇရႃႉ | alt=Hotel Sahara | url=http://www.hotelsaharamandalay.com | email=hotelsahara.mandalay@gmail.com
| address=မၢႆ- 414/A, သဵၼ်ႈတၢင်း 80၊ ၼႂ်းၵႄႈ ဝဵၼ်ႈတၢင်း 26 လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 27 | lat=21.982802 | long=96.084252 | directions= တင်းၸဵင်ႇၶူးဝဵင်း ၽၢႆႇၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူင်းသေ ယၢၼ်ၵၼ် 50 မီႇတႃႇ
| phone=+95267313 | tollfree= | fax=
| checkin=14:00 | checkout=12:00 | price=ပေႃးၶၢဝ်း ၵူၼ်းႁၢင်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ standard double ၼႆႉ US$16၊ တွၼ်ႈတႃႇ superior twin ၼႆႉ US$19၊ တွၼ်ႈတႃႇ deluxe doubl ၼႆႉ လႆပၼ်ႈပၼ် US$25 ။ ပေႃးၶၢဝ်း ၵူၼ်းၵပ်ႉတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇ standard double ၼႆႉ US$20၊ တွၼ်ႈတႃႇ superior twin ၼႆႉ US$25၊ တွၼ်ႈတႃႇ deluxe double ၼႆႉ US$30။
| lastedit=2018-05-23
| content= ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်း လၢဝ်သွင်လုၵ်ႈ ဢၼ်မီးတီႈ ၵၢင်ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ။ ၶဝ်ႈပႃး 29 ၶွင်ႉ (မဵဝ်းၶွင်ႉ မီး 3 မဵဝ်း)၊ ၶွင်ႉတၢင်းသဵင်ႈၶဝ်ႈပႃး ဢႄးၵွၼ်း၊ ထီႇဝီႇ၊ တိူၵ်ႈၼမ်ႉၶႅင်၊ ၼမ်ႉဢုၼ်ႇၼမ်ႉၵတ်း တႃႇဢၢပ်ႇ၊ ၽႃႈဢၼ်ၼွၼ်းၶႅမ်ႉ၊ ပေႃးပဵၼ်ၶွင်ႉ deluxe ၼႆ တိူဝ်းၵႂၢင်ႈယႂ်ႇ သေ ၶဝ်ႈပႃး ဢၢင်ႇၸေႈၼမ်ႉတႃႇဢၢပ်ႇ။ တီႈၼႂ်း တူင်ႇတီႈၼၼ်ႉ ဝၢႆႇၾၢႆႇၸႂ်ႉလႆႈလၢႆလၢႆ။ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် ပဵၼ် ပူႇၽေး 06:30-09:00။ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶဝ်ၵေႃႈ ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ။ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶဝ် မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း မေႃယုမ်ႉယၢႆႈ မေႃလၢတ်ႈပႃး ၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈလႆႈ လီလီ။
}}
* {{Sleep
| name=Mandalay City Hotel | alt= | url=http://mandalaycityhotel.com/ | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 26 | lat=21.98300585923945 | long=96.0805840755728 | directions=ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 82 လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 83
| phone=+95236146 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$80
| lastedit=2015-06-05
| content=ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်ႁပ်ႉၶၢမ်ႇလႆႈလီ၊ ဢမ်ႇပေႃးမေႃးပၼ်း၊ ဢွင်ႈၼွၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ၊ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၵေႃႈ လီ ၊ မီးပႃးၼွင်လုၺ်းၼမ်ႉ ဢၼ်ၵတ်းယဵၼ်လီ။
}}
* {{Sleep
| name=Smart Hotel | alt= | url=http://smarthotelmandalay.com | email=
| address=မၢႆ 167၊ သဵၼ်ႈတၢင်း 28| lat=21.97976327418615 | long=96.0895894136514 | directions=ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 76 လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 77 ၸႄႈဝဵင်းၶျၢၼ်းဢေးတႃႇၸၢၼ်ႇ
| phone=+95 2 4032682 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$60-90
| content= ႁူင်းႁႅမ်းၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢၼ်မီးတီႈၵၢင်ဝဵင်း။ မီးဝႆႉ မဵဝ်းဢွင်ႈၼွၼ်း လၢႆမဵဝ်း၊ ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈမၼ်းတႄႉ ၶႂ်ႈၶႅမ်ႉဝႆႉတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ (မိူၼ်ၼင်ႇ လၵ်းၸဵင် မိူင်းၵွၵ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ)။ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်တီႈၼၼ်ႈ မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်းသေ ၸၢင်ႈၸွႆႈထႅမ်ပၼ် တႃႇၶပ်ႉမၢႆၵူၼ်းထွင်ႈတဵဝ်း၊ တႃႇမႂ်တိုတ်းလွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်တေသိုပ်ႇၵႂႃႇ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ မီးပႃး လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် လႄႈ ပႃး။ ၸႂ်ႉလႆႈ ဝၢႆႇၾၢႆႇလၢႆလၢႆ။
}}
===တီႈ ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ===
* {{Sleep
| name=Mandalay Hill Resort | alt= | url=http://www.mandalayhillresorthotel.com | email=
| address=မၢႆ 9၊ Kwin (416B)၊ သဵၼ်ႈတၢင်း 10၊ တိၼ်လွႆမၢၼ်းတလေး၊ ၸႄႈဝဵင်းဢွင်ႇမျေႇတႃႇၸၢၼ်ႇ | lat=22.007110668993995 | long=96.10240872644546 | directions=
| phone=+9524035638 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=တႄႇ US$170
| content=ပဵၼ် ႁူင်းႁႅမ်း 8 ၸၼ်ႉ ဢၼ်မီးတီႈ တိၼ်လွႆမၢၼ်းတလေး။
}}
* {{Sleep
| name=Hilton Mandalay |url=https://www.hilton.com/en/hotels/mdlayhi-hilton-mandalay/ | email=
| address=မၢႆၼိုင်ႈ 1၊ တီႈ ၸဵင်ႇသဵၼ်ႈတၢင်း 26 လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 66 | lat=21.98172626105126 | long=96.10595148596344 | directions=
| phone=+9524036488 | tollfree= | fax=
| hours= | price=တႄႇ US$121
| checkin= | checkout=
| content= မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ပဵၼ် ႁူင်းႁႅမ်းသီႇတူဝ်းၼႃး (edona hotel)။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ႁီႇလ်တၼ်ႇၶဝ် ဢၼ်တင်း ၽိင်ႈမၢၼ်ႈ လႄႈ လၢႆးၵေႃႇသၢင်ႈပၢၼ်မႂ်ႇ လေႃးၵၼ်သေ ပၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈဝႆႉ၊ မီးတေႃႇၼႃႈၵၼ်တင်း ႁေႃၶမ်း လႄႈ လွႆမၢၼ်းတလေး။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၸေးၶျူဝ်ႇ | alt=Zegyo Hotel | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 84 | lat=21.981396481000978 | long=96.07722658251019 | directions=ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 27 လႄႈ 28 ဢိူမ်ႈၵၼ်တင်း ၵၢတ်ႇၸေးၶျူဝ်ႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| checkin= | checkout=
| content=ဢွင်ႈတီႈၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ၊ ဢွင်ႈၼွၼ်ႈ ၵဵင်ႈသႂ်လီ။}}
==ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေး==
ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ တီႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၼမ်လိူင်ႇ သေ ပဵၼ်ၵႅၼ်ၵၢင် တီႈၵႃႉၶၢႆ ယႃႈမဝ်ႈၵမ်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ 2005 ၼၼ်ႉ တီႈၵၢတ်ႇၸေးၶျူဝ်ႇ မၢၵ်ႇလႆႈတႅၵ်ႇမႃး။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်း ဢၼ်လွတ်ႈၽေးလီ ဝဵင်းၼိုင်ႈ။
==သိုပ်ႇၵႂႃႇ==
* [[ဢမရပူႇရ]] – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇတူၺ်း တီႈၵဝ်ႇမွၼ် လႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဢႅဝ်ႇလႄႇ ၶူဝ်ဢူးပဵင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ၶူဝ်မႆႉသၵ်း ယၢဝ်းသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ။
* [[သီႇပေႃႉ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွၵ်ႇ 06:00 လႄႈ 14:30 (5,000 ၵျၢပ်ႈ)၊ တၢင်းႁိုင် 5 ၸူဝ်ႈမူင်း။
* [[မေႃႇလမႅင်ႇ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ဢွၵ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ '''Shwe Mandalar''' ၶၢဝ်း 18:00 (15,000 ၵျၢပ်ႈ)၊ ပဵၼ်ရူတ်ႉပၢတ်ႉၸ် ၶိုတ်းၵၢပ်ႈ ၶဝ်ပၼ်ပႃး ၽႃႈၸဵတ်ႉၼႃႈ၊ မွၼ်ႁူဝ်၊ ၽႃႈမႆ၊ ၵၼ်းသီၶဵဝ်ႈ လႄႈ ၼမ်ႉ။ ၽႅဝ်တီႈ [[မေႃႇလမႅင်ႇ]] ၶၢဝ်း 05:00 မူင်း။
* [[ပၢင်ႇဢူး]] (မေႇမျူဝ်ႉ) – ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈလိုဝ်ႈ ၼိူဝ်လွႆၵဝ်ႇ ၶွငဢိင်းၵလဵတ်ႈ တီႈၼႂ်း ပႃႇထိူၼ်ႇၶဵဝ်သုင်သုင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ဝဵင်းဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီး ၶူဝ်းပူၺ်ႈ ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ တင်းၼမ်၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ၸွမ်း သူၼ်မွၵ်ႇမၢၵ်ႇ (ဢၼ်ယိူင်ႈႁဵတ်းမိူၼ်ဝႆႉ ၼင်ႇ သူၼ် Kew ၶွင် မိူင်းဢိင်ႇၵလၢၼ်ႇ)။ လႆႈႁူႉၸွမ်း ယွၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉ မီး ႁူင်းႁဵၼ်းၸွႆႈသၢင်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း (Defence Services Academy) ဢၼ်ပဵၼ်ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၶီႇရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇ ဢၼ်ၶၢတ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်ၵႂႃႇ ၼႆ ၶဝ်တေမႃးႁပ်ႉ (ပေႃးၼင်ႈၽၢႆႇၼႃႈ 7,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ပေႃးၼင်ႈၽၢႆႇလင် 6,500 ၵျၢပ်ႈ၊ တၢင်းႁိုင် 1½ မူင်း)။ ပေႃးၶီႇ ရူတ်ႉႁၢႆးလၢတ်ႉ ဢၼ်ၵူၼ်းၶီႇႁူမ်ႈၵၼ် တင်းၼမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းလုၵ်ႉတီႈ ၸဵင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်း 27 လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 82 သေဢွၵ်ႇ (1,500 ၵျၢပ်ႈ၊ တၢင်းႁိုင် 2 မူင်း)။ ပေႃးၶီႇရူတ်ႉလဵၼ်းၼႆ တေလႆႈ ႁၼ်လွင်ႈမုင်ႈယဵမ်ႈသၽႃႇဝ လႄႈ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈၸႂ် ၶီႇရူတ်ႉလဵၼ်းတႄႉ တိုၼ်းထုၵ်ႇ ၶီႇတူၺ်း ၶၢဝ်းတၢင်းဢၼ်ၼႆႉယူႇ။ ရူတ်ႉလဵၼ်းၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇတီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ ၶၢဝ်း 04:00 မူင်း (တွၼ်ႈတႃႇ တီႈၼင်ႈထၢၼ်ႈသုင် တႄႉ လႆႈပၼ် US$3)။
* [[မိၼ်းၵုၼ်း]] – ဢွၼ်ၵၼ်ႁူႉၸွမ်း ႁိင်ႇလူင်မိၼ်းၵုၼ်း (ႁိင်ႇဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ)၊ လႆႈၵႂႃႇၸွမ်းသၢႆတၢင်းၼမ်ႉ။ ႁိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်းၵုၼ်း (ၽူႈႁေႃႈရူတ်ႉ ႁူႉၵူႈၵေႃႉ) ၶၢဝ်း 09:00 မူင်းသေ ဝၢႆးဝၼ်း 13:00 မူင်း ၶိုၼ်းပွၵ်ႈ။ မိူဝ်ႈၶိုၼ်းပွၵ်ႈ 5,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ၸႄႈၵႅင်း]] – ၼႆႉ မီးဝႆႉ ၵျွင်းၽြႃးပုတ်ႉထ လႄႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈတင်းၼမ်၊ ဢၼ်ၼမ်သုတ်းတႄႉ ပဵၼ်တီႈ လွႆၸႄႈၵႅင်းယဝ်ႉ။
* [[တႃႈၵုင်ႈ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၵႂႃႇတင်းၶိုၼ်း ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 07:00 လႄႈ 09:00 မူင်း (10,500 ၵျၢပ်ႈ)။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ရူ 16,000 ၵျၢပ်ႈ။ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉၵႂႃႇတီႈၵႆသေဢွၵ်ႇ။
* [[ပူးၵမ်ႇ]] ပေႃးၵႂႃႇၸွမ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် (ဢၼ်ပဵၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် OK ၼၼ်ႉ တေႁပ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ၵႂႃႇသူင်ႇထိုင်တီႈ ႁူင်းႁႅမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ) 8,000 ၵျၢပ်ႈ။ ပေႃးၶီႇ ႁိူဝ်းဢၼ်ၵႂႃႇလွႆးလွႆ (တၢင်းႁိုင် 13 ၸူဝ်ႈမူင်း) ၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇ ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ လႄႈ ဝၼ်းပုတ်ႉ ၶၢဝ်းယၢမ်း 05:30 မူင်း လႆႈပၼ် US$15 သေ ပေႃးပဵၼ် ႁိူဝ်းဢၼ်ၵႂႃႇၽႂ်း (8 ၸူဝ်ႈမူင်း) ၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇၵူႈဝၼ်း ၶၢဝ်းယၢမ်း 07:00 မူင်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢွၵ်ႇၼႂ်း လိူၼ်ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ တေႃႇ ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇၵူၺ်း၊ ၵႃႈၶၼ် US$45။ လုမ်းၶၢႆမႂ်တိုတ်းတႄႉ မီးတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 35 လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၸဵင်ႇပၢၼ်း (ပေႃးပဵၼ် ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇႁပ်ႉငိုၼ်းၵျၢပ်ႈ)
{{usablecity}}
{{geo|21.975000|96.083333}}
{{IsPartOf|မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းၵၢင်}}
[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:ၼွၼ်း]]
0lo4jluahusydd1c6ojl0e231uhwbcq
တႃႈၵုင်ႈ
0
1085
5278
4962
2022-08-19T09:56:51Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Yangon banner Shwedagon Buddhist Pagoda.jpg|dotm=yes|origin=0.1,0}}
[[ၾၢႆႇ:Shwedagon-Pano.jpg|thumb|400px|ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ]]
'''တႃႈၵုင်ႈ''' (မၢၼ်ႈ: ရန်ကုန်, ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Yangon), ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ '''Rangoon''',ၼႆႉ လႆႈပဵၼ်မႃး ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈႁင်း [[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ]]တေႃႇထိုင် [[ၼေႇပျီႇတေႃႇ]] လႆႈတႅၼ်းတၢင် ဢဝ်တီႈယူႇမၼ်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 2015 ၼၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉတႄႉ မၼ်းပဵၼ် ဝဵင်း ဢၼ်ၵူၼ်း 5 လၢၼ်ႉပၢႆယူႇသဝ်းဝႆႉသေ တိုၵ်ႉပဵၼ်ဝဵင်းလူင် ဢၼ်ပဵၼ် ငဝ်ႈၸိုင်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၶွင် မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။
==ဢၼ်လူဝ်ႇပွင်ႇၸႂ်ဝႆႉ==
ၸွမ်းၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်မႃး ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ႁင်း ၸိုင်ႈမိူင်းသေ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ၊ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်ၵူၼ်းၵူႈၶိူဝ်းၶိူဝ်းယူႇသဝ်း၊ ပဵၼ်တီႈဢၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေၸၢင်ႈႁႃႁၼ်လႆႈ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵၢင်ၶမ်ႈ၊ လူၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ် လႄႈ ႁွင်ႈၼႄႈပိုၼ်းႁင်းၸိုင်ႈမိူင်း ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေၸၢင်ႈလႆႈႁၼ်ယူႇယဝ်ႉ။ ဝဵင်းလူင်ဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈႁူမ်ႈႁွမ်းလၢႆးမိုဝ်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈ၊ မၢၼ်ႈ၊ ၶႄႇ လႄႈ ဢိၼ်းတီးယႃးသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁွႆးမိုဝ်းဝိသုၵႃႇပၢၼ်ၵူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ မၼ်းယူတ်ႇပင်းမႃးသေတေႃႉ တီႈၼႂ်းဢေးသျႃးၼႆႉ မၼ်းတိုၵ်ႉပဵၼ် ငဝ်းလူင် ဢၼ်ပဵၼ်တူဝ်ယၢင် ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၼႂ်း ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 19 ၼၼ်ႉယူႇ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တႄႇပိုတ်ႇပၼ် ၵၢၼ်ၽင်တိုၼ်းသုၼ်ႇတူဝ်လႄႈ တႄႇဢေဝ် ပီ 1990 ၼၼ်ႉသေ လႆႈတႄႇႁဵတ်း ၸိူဝ်းပဵၼ်ယူင်ႉသၢင်ႈမႂ်ႇဢၼ်သုင်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းပီ 2013 ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇမိုတ်ႈ လွင်ႈၶိုၼ်းတႄႇမႂ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉသေ တီႈၼႂ်း ၵၢင်ဝဵင်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈတႄႇသၢင်ႈ ၶိုၼ်းလႄႈ မႄးၵုမ်းမႃးယူႇယဝ်ႉ။ ၽွင်းၶၢဝ်းယၢမ်းၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ယူင်ႉသၢင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လႄႈ ယူင်ႉသၢင်ႈလုမ်းၽူႈၼၢမ်းၼႂ်းတင်းၼမ်ၼႆႉ လႆႈၶၢႆႉၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၼႄႇပျီႇတေႃႇယူႇယဝ်ႉ။
ၸိုဝ်ႈၵဝ်ႇၵဝ်ႇ တႃႈၵုင်ႈၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈမႃးတူဝ်ယိူဝ်ႇလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ တီႈမိူင်းဢၼ်ၼႆႉ။ ပေႃးလၢတ်ႈတႃႇဢၼ်ၼိုင်ႈၼႆ လႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၸိုဝ်ႈမိူင်း မႃးယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇထႅမ်သႂ်ႇ ၽႄးမၵ်းမၢႆၼႄႉၼွၼ်းတူဝ် ဢၼ်တိုၵ်ႉပဵၼ်မႃးယူႇၼၼ်ႉ ဝဵင်းလူင်ၼႆႉ ထုၵ်ႇသိမ်းဢဝ်သၢႆငၢႆ သုၼ်ႇပဵၼ် ဢၼ်ဝႃႈ ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ လႆႈၶၢႆႉၵႂႃႇၸူးဢွင်ႈတီႈမႂ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈ ၼေႇပျီႇတေႃႇ ဢၼ်ၶိုၼ်းတႄႇတင်ႈဝႆႉဢၼ်မႂ်ႇမႂ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ 2010 ၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းပိၼ်ႇၽၢင်ႁၢင်ႈ ၸွမ်ပိဝ်သေ လႅၵ်ႈလၢႆႈတႅၼ်းတၢင် ဢၼ်ၵဝ်ႇ ဢၼ်ၸႂ်ႉမႃးလၢႆးသိပ်းပီႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၼွၵ်ႈၶဝ် ၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇထင်သဝ်းတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း လႄႈ ႁိူၼ်းသုၼ်ႇတူဝ်ၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈတၢင်ႇမၢႆၽၢင်တီႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆသေတႃႉ ပေႃးတီႈၼႂ်း တႃႈၵုင်ႈတႄႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ် ဢမ်ႇၸွမ်းတူၺ်းၽၢႆလင် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း လႄႈ ၽူႈထွင်ႈတဵဝ်းၶဝ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ဢၼ်တေလႆႈ မၢႆတွင်းဝႆႉတႄႉ ပေႃးဢမ်ႇလႆႈတၢင်ႇမၢႆၽၢင်ဝႆႉတီႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၸႄႈဝဵင်းသေ ၵႂႃႇထင်းသဝ်းတီႈ ဢွင်ႈတီႈသုၼ်ႇတူဝ်ၼႆ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈဢမ်ႇၶဝ်ႈၶႂၢင်ႇတြႃး။
==ၶဝ်ႈၸူး==
===တင်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
* {{Listing | type=go
| name=ၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း တႃႈၵုင်ႈ | alt=မိင်ႇၵလႃႇတူင်ႇ, {{IATA|RGN}} | url=https://www.yangonairport.aero/index.php/en/ | email=
| address= | lat=16.90136 | long=96.13490 | directions=တီႈၽၢႆႇႁွင်ႇတွၼ်ႈၵၢၼ် ဝဵင်းလူင် ca. 30 မိတ်ႉၼိတ်ႉ centre— ပေႃးၶၢဝ်းယၢမ်းၼဵတ်ႈမၢင်ႉ ၶႂၢင်းပၼ် 2 ၸူဝ်ႈမူင်း
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia=Yangon International Airport | image=Ygnbusyairport.jpg | wikidata=Q174764
| content=တီႈႁိမ်းႁွမ်း ၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်ႇၼၼ်ႉ မီးဢွင်ႈတီႈလိုဝ်ႈ ၶႂ်ႈလိူၵ်ႈပႅင်ႈၼင်ႇၸႂ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်မၼ်း သၢင်ႇထုၵ်ႇၸွမ်းလူၺ်ႈ ၶႂ်ႈၸႂ်ႉၸၢႆႇ။
}}
'''ၵႂႃႇၸူး/လုၵ်ႉတီႈ ၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်သေ ၵႂႃႇတၢင်ႇတီႈ''':
:လွၵ်းလၢႆး တႃႇၵႂႃႇၸူးၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် ဢမ်ႇၼၼ် တႃႇလုၵ်ႉတီႈ ၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်ႇသေ ၵႂႃႇတၢင်ႇတီႈၼႆႉ ပဵၼ် '''ထႅၵ်ႇၸီႇ''' (ရူတ်ႉၸၢင်ႈ) (ပေႃးလုၵ်ႉတီႈၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် ၵႂႃႇတီႈၼႂ်းဝဵင်း တေလႆႈၸၢႆႇ တႄႇဝဢဝ် US$10 ႁိုဝ် ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 7000 ၵျၢပ်ႈ၊ တင်းသဵင်ႈၼႆႉ တေလႆႈၸၢႆႇၵႃႈမၼ်းဢွၼ်တၢင်း)။ ပေႃးၶႂ်ႈၸႂ်ႉ '''ရူတ်ႉပၢတ်ႉတႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်''' ၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးတီႈ ထႃႇမီႇၼႄႇလ် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းၼႆၸႂ် ငွၵ်းၽၢႆႇၶႂႃသေ ပႆၵႂႃႇၸွမ်းတၢင်း မွၵ်ႈ 10 တႃၼၼ်ႉၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၵႂႃႇၽႅဝ်တီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ပျီႇ၊ လုၵ်ႈတီႈၼၼ်ႈသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉဢၼ်ၵူၼ်းတင်းၼမ်ၸႂ် ဢၼ်ပဵၼ် မၢႆ 51 သေ တေႃႇထိုင် ၽြူးသူးလေႇ ၼႆႉ (200 ၵျၢပ်ႈ)။ လွၵ်းလၢႆး ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ တႃႇၶီႇလုၵ်ႉတီႈ ၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် ၶီႇပၢတ်ႉၼႆႉ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇတီႈၼိူဝ် တၢင်းၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁွင်ႉထႅၵ်ႇၸီႇ တႃႇၵႂႃႇဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ် (ပေႃးငူပ်ႉငိၵႃႈၶၼ်မၼ်းလႆႈ တေလႆႈပၼ်မွၵ်ႈ US$1) ဢမ်ႇၼၼ် ပႆတၢင်း။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ပႆတၢင်းၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၸႂ်ႉႁႂ်ႈ ၽူႈႁေႃႈရူတ်ႉၸၢင်ႈတႃႇႁႂ်ႈၶဝ် ၵိုတ်းပၼ်တီႈ ဢွင်ႈတီႈရူတ်ႉပၢတ်ႉၵိုတ်း။ ၸိုဝ်ႈတီႈရူတ်ႉပၢတ်ႉၵိုတ်းၼႆႉပဵၼ် "သိပ်းလၵ်း" ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းပျီႇ သေ သၢႆရူတ်ႉၼႆႉ ပဵၼ် 51။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ သၢႆရူတ်ႉ ဢၼ်လဵၼ်ႈ ၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် လႄႈ ၼႂ်းဝဵင်းၵေႃႈ မီးမႃးတၢင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၸႂ်ႉ ထႅၵ်ႇၸီႇ ဢၼ်ၶၢတ်ႇႁူမ်ႇၵၼ်သေၵေႃႈ ၵႂႃႇမႃးလႆႈယူႇ။ ပေႃးတေၶၢတ်ႈဢဝ်တင်းလမ်းၼႆ ၵႃႈမၼ်းတေၸၢင်ႈတူၵ်းၼမ်သေ ပေႃးႁူမ်ႈၵၼ် ၶၢတ်ႈလၢႆၵေႃႉတႄႉ ၵႃႈမၼ်းတေတိူဝ်းသၢင်ႇထုၵ်ႇယဝ်ႉ။
'''ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း''':
:သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈသေ ၵႂႃႇ [[မိူင်းၵွၵ်ႇ]]၊ [[ႁွင်းၵွင်း]]၊ [[ၵဵင်းမႂ်ႇ]]၊ [[တူႇပၢႆး]]၊ [[တႃႇၵႃႇ]]၊ [[ၵႂႃႇလႃႇလမ်ႇပူႇ]]၊ [[သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]]၊ [[ၵူဝ်ႇၵတႃး]]၊ [[ၵႂၢင်ႇၸိူဝ်ဝ်း]]၊ [[ႁၼႂၢႆး]]၊ [[ႁူဝ်ၶျီႇမိၼ်းၸီးတီး]] လႄႈ [[ထၢႆပေႉ]]။ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ပၼ် ၵၢႆၸွႆႈသၢင်ႈယူႇတီႈ တႃႈၵုင်ႈ ၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး Thai Airways, [https://www.emirates.com/us/english/ Emirates], [http://www.bangkokair.com Bangkok Air], Biman Bangladesh, [http://www.malaysiaairlines.com Malaysia Airlines], [http://www.airasia.com AirAsia], Korean Airlines, Silk Air, Vietnam Airlines, China Airlines, Dragon Air လႄႈ Air India ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵေႃႇၾီႇ၊ ၼမ်ႉၼဵင်ႈ လႄႈ ၶဝ်ႈမုၼ်းၶဝ်ႈပွင်း (ၶဝ်ႈမုၼ်းဢၼ်ႁဵတ်းႁေႃႇဝႆႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၶဝ်ႈမုၼ်းၶႆႇၵႆႇ ဢၼ်တႃႇၼိုင်ႈၵေႃႉ) ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၵိၼ်လႆႈယူႇတီႈ ဢေႇရိယႃႇလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၼၼ်ႉ။ တီႈ တႃႇမီႇၼႄႇလ် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈ ဝၢႆႇၾၢႆႇလၢႆလၢႆယူႇ။
===ၵႂႃႇၸွမ်း ရူတ်ႉလဵၼ်း===
* {{Listing | type=go
| name=တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းငဝ်ႈငုၼ်း တႃႈၵုင်ႈ | alt=Yangon Central Railway Station | url= | email=
| address= | lat=16.78118 | long=96.16179 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia=Yangon Central railway station | image=Yangon_Central_railway_station_08.jpg | wikidata=Q8048610
| content=
}}
သၢႆရူတ်ႉလဵၼ်း ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတၢင်ႇတီႈတၢင်ႇလႅၼ် တီႈၼႂ်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇသေ ဢၼ်မႃးၵွင်ႉသိုပ်ႇၸူး တႃႈၵုင်ႈၼႆႉ မီးယူႇတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ရူတ်ႉလဵၼ်းဢွၵ်ႇၵူႈဝၼ်း ဢၼ်ၵွင်ႉသိုပ်ႇ တႃႈၵုင်ႈ တင်း [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] ၼၼ်ႉ လုၵ်ႉတီႈ [[ပႃႇၵိူဝ်]] သေ ၵွင်ႉၸူးတင်း [[ပူးၵမ်ႇ]] လႄႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ [[တႃႇၸီႇ]] ၶိုၼ်းသိုပ်ႇၵွင်ႉသိုပ်ႇၸူးတင်း [[ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ]]။ ရူတ်ႉလဵၼ်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းယၢမ်းၸဝ်ႉၸဝ်ႉ (02:00 ဢမ်ႇၼၼ် 03:00) သေ ၽႅဝ်လိုၵ်းလိုၵ်း။ ရူတ်ႉလဵၼ်း တႃႈၵုင်ႈ-တႃႈလိူဝ်ႇ ၼႆႉ ၶၼ်မၼ်းမီး ပေႃးပဵၼ် ၶွင်ႉၼွၼ်းၼႆ US$35-50၊ ပေႃးပဵၼ် တီႈၼင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် ထၢၼ်ႈထိုင် ၼႆႉ US$30-40၊ ပေႃးပဵၼ် တီႈၼင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် ထၢၼ်ႈသွင် ၼၼ်ႉ လႆႈပၼ် US$10-15 ယဝ်ႉ။ ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉ တႃႈၵုင်ႈ လဵၼ်ႈၸူး [[ပူးၵမ်ႇ]] (US$35) ၵမ်းသိုဝ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ရူတ်ႉလဵၼ်းၼႆႉ ဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်း 24 ၸူဝ်ႈမူင်း သေ ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်းၵျွၵ်းၵျွၵ်းဝႅၼ်ဝႅၼ်လႄႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈၶီႇတီႈ တႃႇၸီႇၼႆႉ တိူဝ်းလီယဝ်ႉ။
သၢႆတၢင်းဢၼ်ၵဝ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပဵၼ် သၢႆတၢင်း တႃႈၵုင်ႈ-[[ပျီႇ]] သေ မၼ်းဢွၵ်ႇႁၢင်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇဢႃႇယုမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းႁိုင် 9 ၸူဝ်ႈမူင်း (US$15) ၼႆႉ မၼ်းၵႂႃႇၸွမ်း ၶူင်ႈၼမ်ႉၵဵဝ်လႄႈ မၼ်းၵေႃႈ ၵိုင်ႇယူႇ။ လုၵ်ႉတီႈ ပျီႇသေ ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢွၵ်ႇ သၢမ်လမ်း။ 1) တႄႇဢွၵ်ႇ 02:00 သေ ၽႅဝ်တီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ၵျိမျိၼ်ႇတႅင်ႇ 13:40 (တၢင်းႁိုင် 11½ မူင်း)။ 2) တႄႇဢွၵ်ႇ 06:15 သေ ၽႅဝ်တီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ၵျိမျိၼ်ႇတႅင်ႇ 17:30 (တၢင်းႁိုင် 11½ မူင်း)။ 3) တႄႇဢွၵ်ႇ 23:30 သေ ၽႅဝ်တီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းငဝ်ႈငုၼ်း တႃႈၵုင်ႈ 07:50 (တၢင်းႁိုင် 8½ မူင်း)။ တႅဝ်းထၢၼ်ႈသုင်ႈ 3,900 လႄႈ တႅဝ်းယူဝ်းယူဝ်း ဢၼ်ပဵၼ်တီႈၼင်ႈ 1,950 ၵျၢပ်ႈ။
ဢၼ်ပဵၼ် သၢႆတၢင်း [[မေႃႇလမႅင်ႇ]] ၼႆႉ သဵတ်ႈတၢင်းၵျွၵ်းဝႅၼ်တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇသေ ဢၼ်ၵႂႃႇၽႂ်း တၢင်းႁိုင် 9 ၸူဝ်ႈမူင်း (06:15, US$17-11) လႄႈ ဢၼ်ၵႂႃႇထိူင်း တၢင်းႁိုင် 11 ၸူဝ်ႈမူင်း (07:00, US$14-5) မၼ်းတိူဝ်းယၢဝ်းသေ တၢင်းလိၼ် ဢိတ်းဢိတ်း။ တီႈၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉတႄႉ ပေႃးဢဝ် တႅဝ်းတီႈၼင်ႈထၢၼ်ႈၼိုင်ႈၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈၼင်ႈတီႈ တင်ႇၼင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ၵူၼ်းၵေႃႈတေဢမ်ႇပေႃးသတ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တႅဝ်းထၢၼ်ႈမၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇပေႃးပိူင်ႈၵၼ်ႁႅင်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။
ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လဵၼ်ၸူး [[ပတဵင်ႇ]] တီႈ ၵုၼ်ပၢၵ်ႇၼမ်ႉ ဢေႇယႃဝတီႇၼၼ်ႉ တႄႉ ၵႂႃႇထိူင်းထိူင်းသေ ၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉၸ်ၼႆႉ တေပဵၼ်တၢင်းလိူၵ်ႈလီသေ ၶီႇရူတ်ႉလဵၼ်းယဝ်ႉ။
===ၵႂႃႇၸွမ်း ႁိူဝ်း===
မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 150 ပီ ၼၼ်ႉ ႁိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်လုၵ်ႉတႃႈၵုင်ႈသေ ၵႂႃႇတၢင်ႇတီႈ လႄႈ ႁိူဝ်းတေႃႉသူင်ႇၾႄႇရီႇ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ သၢႆတၢင်းၼမ်ႉ ၼႂ်းမိူင်း ၼႆႉ တိုၵ်ႉၵႂႃႇၵႂႃႇမႃးမႃးယူႇ တီႈၼႂ်း မႄႈၼမ်ႉလူင်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၶၢဝ်းတၢင်း တႃႈၵုင်ႈ ၵႂႃႇ [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] ၼႆႉ ႁိုင် ၶၢဝ်းတၢင်း 5 ဝၼ်း ဢိၵ်ႇတင်း လႅၵ်ႈလၢႆႈတီႈ [[ပျီႇ]] (3 ဝၼ်း) သေ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်ၶိုၼ်းပွၵ်ႈ (လွင်ႈၸွမ်းၼမ်ႉ) ၼႆတႄႉ ႁိုင်ၶၢဝ်းတၢင်း သၢမ်ဝၼ်း။ ၾႄႇရီႇဢၼ်ဢွၵ်ႇတီႈ ပျီႇၼႆႉ ဢွၵ်ႇၵူႈဝၼ်းသုၵ်း ၶၢဝ်း 06:30 သေ ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ ၶၢဝ်းၢမ်း 21:40 ၼႆႉ ၽႅဝ်တႃႈၵုင်ႈယဝ်ႉ။
ၾႄႇရီႇၶၢမ်ႇၸေးၸိမ်ႇ (the Delta Queen) ၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ် သၢႆတၢင်း တႃႈၵုင်ႈ-[[ပတဵင်ႇ]] (မွၵ်ႈ 20 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ၼိုင်ႈၵေႃႉ US$170) ၼႆႉ မိူၼ်ၶိုၼ်းႁွင်ႉၵႂႃႇၸူး ပၢၼ်ၵူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ႁိူဝ်းၵၢၼ်တေႃႉသူင် သၢႆတၢင်းၼမ်ႉၼႂ်းမိူင်း ဢၼ်လဵၼ်ႈၸူး ပတဵင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်းၵၢင်ၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ႁိုင် 15 ၸူဝ်ႈမူင်း (US$35/10)။
===ၵႂႃႇၸွမ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်===
* {{Listing|type=go
| name=တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွင်ႇမိင်ႇၵလႃႇ | alt=Aung Mingalar Bus Terminal | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းပျီႇ၊ မျွၵ်ႉဢူၵ်ႉၵလႃႇ | lat=16.93061 | long=96.15826| directions= ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၵႂႃႇ တႃႈရူတ်ႉၼႆႉ လႆႈပၼ် 5,000 ၵျၢပ်ႈ၊ မီးၽၢႆႇၼွၵ်ႈဝဵင်းလႄႈ မီးၽၢႆႇလင် တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်၊ မီးၽၢႆႇတူၵ်း တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း မိင်ႇၵလႃႇတူင်ႇ ယၢၼ် မွၵ်ႈ 1 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=တႃႇၵႂႃႇပၢႆတၢင်း မိူၼ်ၼင်ႇ ပူးၵမ်ႇ၊ ၵၢတ်ႇလေႃႉ၊ တႃႈလိူဝ်ႇ၊ တူၼ်ႈတီး၊ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ၊ ပႃႇၵိူဝ်၊ ၽႃဢၢင်ႇ၊ မေႃႇလမႅင်ႇ၊ ပျီႇ၊ လႃႈသဵဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်းယၢမ်း မွၵ်ႈ 09:00 မူင်း လႄႈ 21:00 မူင်း။ တီႈဢၼ်ၶၢႆမႂ်တိုတ်း တႃႇသၢႆၵၢၼ်ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်တင်းသဵင်ႈၼႆႉ မီးတီႈ ၽၢႆႇၼွၵ်ႈပၢင်ႇလဵၼ်ႈႁႅင်း ဢၼ်တေႃႇၼႃႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းလူင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ၶဝ်ပၼ်ပႃး ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈတေႃႉသူင်ႇ ၸူး တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်ႈတီႈၵႆ ဢဝ်တင်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ဢွၼ်ႇ လႆႈပၼ် ၼိုင်ႈၵေႃႉ 1,000 ၵျၢပ်ႈ။ ပေႃးပဵၼ် ရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇတႄႉ မီး 6,000 တေႃႇ 10,000 ယဝ်ႉ။
}}
လုၵ်ႉတီး ပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၼႄႉၼွၼ်း -
* [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] – တီႈၼိူဝ်သၢႆတၢင်းၼႆႉ လွင်ႈၶႄႉၶဵင်ႇ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းဝႆႉ၊ ရူတ်ႉဢၼ်ပႃးၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်းၼႆႉ တႄႇဢဝ် 10,500 ၵျၢပ်ႈ (Mandalar Minn, E lite) awMj 18,000 ၵျၢပ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် VIP ဢၼ်ၼိုင်ႈတႅဝ်း ပႃးတင်ႇၼင်ႈ 3 တီႈ ။ သၢႆၵၢၼ်ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ပဵၼ်ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉၵမ်ႉၼမ်ယဝ်ႉ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈဝၼ်း ဢွၵ်ႇသွင်ၶၢဝ်း၊ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် လႄႈ ယၢမ်းၶမ်ႈ။ ဢၼ်ပဵၼ် သဵၼ်ႈတၢင်းၵႂႃႇၽႂ်းၼႆႉ မၼ်းယွၼ်ႇယွမ်းပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ၶၢဝ်းတၢင်းသေ ပေႃးရူတ်ႉၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉတႄႉ တေႁိုင်မွၵ်ႈ 8 မူင်းပၢႆပၢႆ။
* [[ပူးၵမ်ႇ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၶဝ် ဢမ်ႇပေႃးမႂ်ႇသေ ၵႃႈၶၼ်လႆႈပၼ် 15,000 ၵျၢပ်ႈ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉမႂ်တိုတ်း (13,000 ၵျၢပ်ႈ) တႃႇၵႂႃႇ ပူးၵမ်ႇ ၵႃႈတီႈ တီႈၶၢႆမႂ်တိုတ်း ဢၼ်မီးတီႈၽၢႆႇၼွၵ်ႈ '''ပၢင်ႇလဵၼ်ႈႁႅင်း''' ၼၼ်ႉ။
* [[ပျီႇ]] – ၼိုင်ႈဝၼ်း မီးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ပဵၼ်လၢႆလမ်း - 8 မူင်း ၵႃႈၶၼ် 10,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ငပလီႇ]] ([[တၢၼ်ႇတွႆး]]) – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၵႂႃႇၶၢဝ်းတၢင်း တီႈၼိူဝ်သၢႆတၢင်းၼႆႉ မီးဝႆႉတင်းၼမ်ယဝ်ႉ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းလႄႇလၢဝ်းၶဝ် ၶႂ်ႈၵႂႃႇတီႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ႁၢင်ႈလီ။ လုၵ်ႉတီႈ တၢၼ်ႇတွႆး (ဢိၵ်ႇတင်း တီႈ ငပလီႇ)သေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်တႃႈၵုင်ႈၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းယၢမ်း ၵၢင်ၼႂ်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၶၢဝ်းတၢင်းတႄႇဢွၵ်ႇ 6-8 မူင်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈႁိူဝ်ႉတၢင်းတႄႉတႄႉ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ လႆႈလတ်းႁူၺ်ႈလတ်းလွႆသေ တၢင်းၵမ်ႉၼမ်ၵေႃႈ ငွၵ်းငွၵ်းငႅၵ်းငႅၵ်းလႄႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵူၺ်းယဝ်ႉ တေသၢင်ႇထုၵ်ႇ။ ၼႄႉၼွၼ်း တႃႇတူၺ်းထိုင် ႁူင်းၶဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇလီလီၵူၺ်းလႃႈ။
* [[တူပ်းမိုဝ်း]] – ဢၼ်ပဵၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ယူဝ်းယူဝ်း ဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်း 07:00 သေ ဢၼ်ပဵၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၽႂ်း VIP ၼၼ်ႉတႄႉ ဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်း 11:00 မူင်းယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈတႄႉ လၢႆႈၶီႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၵိုတ်းတီႈ ၵၢတ်ႇလိုဝ်း၊ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ယူဝ်းယူဝ်း ဢွၵ်ႇတီႈ '''ၵၢတ်ႇလိုဝ်း''' ၶၢဝ်း 12:00 မူင်းသေ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၽႂ်း VIP တႄႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 15:00 မူင်းယဝ်ႉ။
* {{Listing|type=go
| name=တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လႅင်ႇတႃႇယႃႇ | alt=တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်တီႈၵႆ တၵူင်ႇဢေႇယႃႇ | url= | email=
| address= | lat=16.879751 | long=96.023763 | directions=ၶၢမ်ႈၶူဝ် ပယိၼ်ႉၼွင်ႇ၊ ပေႃးဢဝ် ထႅၵ်ႇၸီႇၵႂႃႇ ႁိုင် 45 တႃ (6,000 ၵျၢပ်ႈ)
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= ပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်းၵႂႃႇမႃး တီႈ ထုင်ႉၵုၼ်ပၢၵ်ႇၼမ်ႉ ဢေႇယႃႇဝတီႇ (ပတဵင်ႇ၊ ၶျွင်းတႃႇ၊ ငူၺ်ႇသွင်ႇ)။<br/> ပၢတ်ႉသ်ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး [[ၵျၢႆႉထီးယူဝ်း]] (ၶိၼ်ႇပုၼ်း) ၼႆႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ် (တၢင်းႁိုင် 4.5 မူင်း၊ 6,000 ၵျၢပ်ႈ)။<br/>ပၢတ်ႉဢၼ်ၵႂႃႇ မေႃႇလမႅင်ႇ (ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ၶူဝ်ဢၼ်မႂ်ႇသေၵႂႃႇ တၢင်းႁိုင် 6 ၸူဝ်ႈမူင်း) ၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းယၢမ်း ၵၢင်ၼႂ်သေ ဢၼ်ဢွၵ်ႇၵၢင်ၶမ်တႄႉ (8,000 ၵျၢပ်ႈ)။<br/>ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး [[ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ]] လႄႈ [[တၢၼ်ႇတွႆး]] ([[ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ငပလီႇ]]) ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ သဵၼ်ႈတၢင်းဢမ်ႇပႆႇပေႃးလီ သေ ၶၢဝ်းတၢင်းယၢဝ်းၼႃႇ။<br/>တေလႆႈယိၼ်းၶွပ်ႈၸႂ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ႁဵတ်းၶူဝ်မႂ်ႇသေ မႄးပၼ်တၢင်း၊ ပၢတ်ႉသ်ဢၼ်ၵႂႃႇ [[ပတဵင်ႇ]] ၼႆႉ ဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်း မွၵ်ႈ ၸမ် 4 ၸူဝ်ႈမူင်းသေ ၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉတႄႉ လူမ်ၸႂ်လီယူႇ။ သွၼ်ႇသႂ်ႇပႃး ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်တေၶီႇထႅၵ်ႇၸီႇၵႂႃႇၸူး '''တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လႅင်ႇတႃႇယႃႇ'''။ ၵႃႈၶၼ် 6,000 ၵျၢပ်ႈ။
}}
'''ၵႂႃႇမႃး တီႈၼၼ်ႈ-'''
ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်တီႈၵႆ ၵႂႃႇၸူးၼႂ်းဝဵင်းၼႆ တေၸၢင်ႈၶီႇလႆႈ ပၢတ်ႉသ် မၢႆ 43 တေလႆႈပၼ် 300 ၵျၢပ်ႈ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လတ်းၵႂႃႇလတ်းမႃး တီႈၽၢႆႇၼႃႈ ၽၵ်းတူၶဝ်ႈ တီႈ တႃႈရူတ်ႉၼၼ်ႉယူႇ။ တွင်ႈထၢမ်တူၺ်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်းမေႃၸွႆႈထႅမ်ၼၼ်ႉလႄႈ။ တွၼ်ႈတႃႇ တေၵႂႃႇတီႈ တႃႈရူတ်ႉတႄႉ ထၢမ်တီႈ ႁူင်းႁႅမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သေ တႅမ်ႈ မၢႆရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်သေၵေႃႉ ပႂ်ႉၶီႇရူတ်ႉတီႈ ၽၢႆႇၼႂ်ႈ ႁူင်းႁေႃၸိုင်ႈဝဵင်း ဢၼ်မီး တေႃႇၼႃႈ ၽြႃးသူးလေႇ တီႈၵၢင်ဝဵင်းၼၼ်ႉ၊ တေလႆႈပၼ် 200 ၵျၢပ်ႈ။ ၶၢဝ်းယၢမ်းတေလႆႈၽႅဝ်တႃႈရူတ်ႉၼၼ်ႉ ၶဝ်တေတႅမ်ႈဝႆႉတီႈၽၢႆႇတႂ်ႈ မႂ်တိုတ်းၼၼ်ႉလႄႈ၊ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် တေလႆႈၵႂႃႇပႂ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉဢွင်ႇမိင်ႇၵလႃႇၼႆႉ မွၵ်ႈ 3 ၸူဝ်ႈမူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပၢတ်ႉသ် 43 ၼႆႉ တႃႇမၼ်းတေၽႅဝ်တီႈ တႃႈရူတ်ႉၼႆႉ တေႁိုင်ယူႇ မွၵ်ႈ 1 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လူဝ်ၼပ်ႉသွၼ်ႇပႃး ၶၢဝ်းယၢမ်း တႃႇတေၸိူင်ႉၸွမ်းတၢင်း လႄႈ တႃႇတေၶဝ် ၶျႅၵ်ႉဢိၼ်ႇ၊ လုၵ်ႉတီႈ သူးလေႇသေ ဢွၵ်ႇထႃႈလူင်ႈၼႃႈ 2 ၸူဝ်ႈမူင်း ၼႆႉ တိုၵ်ႉထုၵ်ႇဢဝ်ယဝ်ႉ။
ၸိူဝ်းပဵၼ် ၶွမ်ႇပၼီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ယႂ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်တႄႉ ၶဝ်ပၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ တႃႇပၢႆတၢင်း (တႃႈရူတ်ႉဢွင်ႇမိင်ႇၵလႃႇ) ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ဢွင်ႈၶၢႆမႂ်တိုတ်း ဢၼ်မီးတေႃႇၼႃႈ ''' တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းလူင် တႃႈၵုင်ႈ''' (ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉ "မႂ်တိုတ်း ရူတ်ႉတေႃႉသူင်ႇ" တေလႆႈပၼ် 1,000 ၵျၢပ်ႈ)။
==ၸွၼ်ႇတူၺ်း==
{{Cautionbox|ဢမ်ႇၶႂၢင်းဝႆႉပၼ် တႃႇၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈ တီႈၼႂ်း တႃႈၵုင်ႈ — ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇလႅၼ် တီႈၼႂ်းမိူင်းတႄႉ ၶႂၢင်းပၼ်ဝႆႉယူႇ။ ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း ဢၼ်မႃးၸွမ်း ဝီႇသႃႇတူဝ်းရိတ်ႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈၶႂၢင်းဝႆႉပၼ် တႃႇႁေႃႈရူတ်ႉ တီႈၼႂ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ။}}
{{Mapframe|16.80|96.16|zoom=13}}
{{Mapshape|wikidata=Q6732636}}
* {{Listing
| name=ၶူဝ်ဢွင်ႇၸေႇယ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.88045 | long=96.08709 | directions= ပဵၼ်တႃႇၶၢမ်ႈ ၼမ်ႉလႅင်ႇ
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price= | content=မီးတီႈၼိူဝ် ၼမ်ႉလႅင်ႇ ၵပ်းသိုပ်ႇ ၸႄႈဝဵင်းဢိၼ်းၸဵင်ႇ တင်း ၸႄႈဝဵင်းလႅင်ႇတႃႇယႃႇ။
}}
* {{Listing
| name=ၶူဝ်ပယိၼ်ႉၼွင်ႇ | alt= | url= | email= | address=ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇ | lat=16.85638
| long=96.09808| directions= | phone= | tollfree= | fax= | hours= | price= | content=မီးၼိူဝ် ၼမ်ႉလႅင်ႇ
}}
* {{Listing | type=listing
| name=ၶူဝ်မႁႃႇပၼ်ႇတုလ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း မႁႃႇပၼ်ႇတုလ၊ တၵူင်ႇ | lat=16.776667 | long=96.183056 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia=Maha Bandula Bridge | image=Maharbandulabridgeygn.jpg | wikidata=Q6732636
| content=ပဵၼ်ၶူဝ် ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ် ႁွင်ႈ ငမူဝ်းယဵၵ်ႉ။
}}
* {{Listing
| name=ၶူဝ်ငမူဝ်းယဵၵ်ႉ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ပၸုၼ်ႇတွင်ႇၼိူဝ် ဢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇဝႆႉတင်း သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢေႇယႃႇဝုၼ် | lat=16.80499 | long=96.18729 | directions=
| phone= | hours= | price=
| content=ပဵၼ်ၶူဝ် ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ် ႁွင်ႈ ငမူဝ်းယဵၵ်ႉ။
}}
* {{Listing
| name=ၶူဝ်ၼမ်ႉပၢၼ်းလႅင်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.85994 | long=96.03577| directions=ၸႄႈဝဵင်းလႅင်ႇတႃႇယႃႇ
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price=
| content=
}}
* {{Listing
| name=ၶူဝ်တႃႇၵေႇတ | alt= | url= | email=
| address=တၵူင်ႇ | lat=16.78508 | long=96.17905| directions=
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price=
| content=ပဵၼ်ၶူဝ် ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ် ႁွင်ႈ ငမူဝ်းယဵၵ်ႉ။
}}
* {{Listing
| name=ၶူဝ်သုဝုၼ်ႇၼ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းဝေႇၸယၢၼ်ႇတႃႇ | lat=16.81031 | long=96.19226| directions=
| phone=| hours= | price=
| content=ပဵၼ်ၶူဝ် ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ် ႁွင်ႈ ငမူဝ်းယဵၵ်ႉ။
}}
===တင်း ထႅၵ်ႇၸီႇ===
လွၵ်းလၢႆးဢၼ်ငၢႆႈသေပိူၼ်ႈ တႃႇၸွၼ်ႇတူၺ်း တီႈၼႂ်းဝဵင်းၼႆႉ ၵႂႃႇတင်း ရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇၼၼ်ႉယဝ်ႉသေ တီႈတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇ လိူင်ႇဝႃႈလိူင်ႇယဝ်ႉ။ ပေႃးၸဝ်ႇၵဝ်ႇႁၼ် ရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယုၵ်ႉမိုဝ်းၼႆ ၶဝ်တေမႃးၵိုတ်းတီႈႁိမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ် ရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇ ဢၼ်တႄႉမၼ်းတႄႉ ၶႅပ်းမၢႆရူတ်ႉၼႆႉ တေပဵၼ်သီလႅင်၊ တီႈတႅတ်ႉသပူတ်ႉႁူဝ်ၵႃးၼၼ်ႉ တေမီး ၶႅပ်းလွၼ်ႉၶၢဝ်ႇ ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉသေ ထႅၵ်ႇၸီႇတင်းသဵင်ႈၼႆႉ လႆႈတမ်းၸႂ်ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်တေလႆႈၽၢင်ႉတႄႉ ပေႃးပဵၼ် ၶၢဝ်းယၢမ်း ၵိၼ်ၶဝ်ႈဝၼ်း လႄႈ ၶၢဝ်းလိုၵ်းၼႃႇတႄႉ တႃႇတေႁွင်ႉလႆႈ ၼိုင်ႈလမ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇငၢႆႈ။ တီႈၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ႁူင်းႁႅမ်းလူင်ၼႆႉ တေလႆႈႁၼ်မီးဝႆႉထႅၵ်ႇၸီႇယူႇတႃႇသေႇ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃးသူးလေႇ၊ ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ၵၾေးဢေႇရူဝ်းမႃး၊ ပေႃးဝၢႆး ၵၢင်ဝၼ်းၼႆ တီႈ ႁူးၶဝ်ႈၽၢႆႇၸၢၼ်း ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းတီႈၵႆၵၢင်ဝဵင်း မိူၼ်ၼင်ႇ ႁူင်းႁႅမ်းၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ တီႈ ၸႄႈဝဵင်းပၸုၼ်ႇတွင်ႇ ၼၼ်ႉတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈပႂ်ႉ ၼိုင်ႈၵမ်းသေ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်ငၢႆႈသေပိူၼ်ႈတႄႉ ႁႂ်ႈ ႁူင်းႁႅမ်း ႁွင်ႉပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ပေႃးဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း တဵမ်ၸဝ်ႉ (မိူၼ်ၼင်ႇ လူဝ်ႇၶိုတ်း ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ႁိူဝ်းမိၼ် ဢၼ်ဢွၵ်ႇ ၵၢင်ၼႂ် 04:00) ၼႆ၊ ႁႂ်ႈႁူင်းႁႅမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶပ်ႉၶိုင်ဝႆႉပၼ် ၸဵမ်မိူဝ် ႁူဝ်ၶမ်ႈၼၼ်ႉလႄႈ။ ပေႃးပဵၼ် တီႈၽၢႆႇၼွၵ်ႈ Central Hotel ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်း ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်းၼၼ်ႉတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈႁႃလႆႈ ထႅၵ်ႇၸီႇ ၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်းယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈပႆႇၶီႇၼၼ်ႉ တိုၼ်းလူဝ်ႇလႆႈ ငူပ်ႉငိၵႃႈၶၼ်မၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၼႄႉၼွၼ်းဝႃႈ တေလႆႈပၼ်ၵႃႈႁိုဝ် ၼႆတႄႉ ပေႃးဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆၸိုင် တေၸၢင်ႈသွၼ်ႇဝႆႉဝႃႈ ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉၼႆႉ တေတိူဝ်းယွၼ်းလိူဝ်ဝႆႉ 500 ၵျၢပ်ႈၼႆလႃႈ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ထၢင်ႇထိူမ်ဝႃး မၼ်းၵႃႈလိူဝ်ၼႆ သဵတ်ႈႁႂ်ႈယွမ်းပၼ် 500 ၵျၢပ်ႈလႄႈ။ ပေႃးပဵၼ် မွၵ်ႈၼႆႉတႄႉ ၶၼ်ထုၵ်ႇယူႇ - လုၵ်ႉတီႈ ၵၢင်ဝဵင်း ၵႂႃႇၸူး တႃးႁိူဝ်းမိၼ် - 6,000-8,000 ၵျၢပ်ႈ၊ လုၵ်ႉတီႈ ၵၢင်ဝဵင်း ၵႂႃႇ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ - 2,500-3,000 ၵျၢပ်ႈ၊ လုၵ်ႉတီႈ ၵၢင်ဝဵင်း ၵႂႃႇၸူး ၸႄႈဝဵင်းပၸုၼ်ႇတွင်ႇ - 2,500 ၵျၢပ်ႈ၊ လုၵ်ႉတီႈ ၵၢင်ဝဵင်း ၵႂႃႇတီႈ ႁိူၼ်း ၼၢႆးဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ - 3,000 ၵျၢပ်ႈ၊ လုၵ်ႉတီႈ ၵၢင်ဝဵင်း ၵႂႃႇၸူး ဢွင်ႈတီႈၵၢၼ်ႇတေႃႇၵျီး 3,000 ၵျၢပ်ႈ၊ လုၵ်ႉတီႈ ၵၢင်ဝဵင်း ၵႂႃႇ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွင်ႇမိင်ႇၵလႃႇ 5,000-6,000 ၵျၢပ်ႈ၊ လုၵ်ႉတီႈ ၵၢင်ဝဵင်း ၵႂႃႇ တႃးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လႅင်ႇတႃႇယႃႇ 4,000 ၵျၢပ်ႈ။ သွၼ်ႇဝႆႉဝႃႈ တေလႆႈတိူဝ်းပၼ်လိူဝ်ၼႆႉ၊ မၢင်ပွၵ်ႈမႃး ပေႃးရူတ်ႉလဵၼ်းတူၵ်းလိုၼ်းလႄႈ ပေႃးၶမ်ႈၶိုၼ်းလိုၵ်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈလႆႈပၼ်ပဵၼ် သွင်ပုၼ်ႈၵွၼ်ႇ။
Grab (ဢႅပ်ႉ ထႅၵ်ႇၸီႇ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တီႈ ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ) ၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈၸွႆႈထႅမ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁွင်ႉလႆႈ ထႅၵ်ႇၸီႇ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်မၼ်း မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၼၼ်ႉ။
===တင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း===
[[ၾၢႆႇ:Yangon Circular Railway.png|thumb|300px|ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ် သၢႆတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်း ပၼ်ႇႁွပ်ႈဝဵင်း]]
{{Cautionbox|တေႃႇထိုင် မိူဝ်ႈ ၵျူႇလၢႆႇ 2019 ၼၼ်ႉတႄႉ တိုၵ်ႉၶိုၼ်းမႄး သၢႆတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်း ပၼ်ႇႁွပ်ႈဝဵင်းယူႇ၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေၸၢင်ႈၶီႇရူတ်ႉလဵၼ်းလႆႈယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တေဢမ်ႇၶီႇလႆႈႁႂ်ႈပေႃး တဵမ်ၼိုင်ႈႁွပ်ႈ - ၶီႇၵႂႃႇၶိုင်ႈၼိုင်ႈသေ တေလႆႈၶိုၼ်းၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵႂႃႇထႅင်ႈ။}}
* {{Listing | type=go
| name=သၢႆတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်း ပၼ်ႇႁွပ်ႈ တႃႈၵုင်ႈ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=500 ၵျၢပ်ႈ—တွၼ်ႈတႃႇၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆႉ ၶၼ်မၼ်း မိူၼ်ၵၼ်မႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပီ 2014သေ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈဢဝ် ငိုၼ်း US$ ပၼ်
| wikipedia=Yangon Circular Railway | wikidata=Q8048613
| lastedit=2019-02-22
| content=ပိူင်ပၼ်ႇတူင်ႇၼၼ်ႉ မၼ်းၵွင်ႉသိုပ်ႇပၼ် ၼႂ်းဝဵင်း လႄႈ သၢပ်ႇၼွၵ်ႈဝဵင်း။ ပဵၼ်လွၵ်းလၢႆး ဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ် ဢၼ်တေလႆႈႁၼ် ၸၢတ်ႈပၼ်ႈၵူႈဝၼ်း တီႈၼႂ်း တႃႈၵုင်ႈယဝ်ႉ။ မႂ်တိုတ်းရူတ်ႉလဵၼ်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈတီႈ လုမ်းၽူႈၵုမ်းၵၢၼ်တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း (ပႅၵ်ႈပႆ မၢႆ 7 ၊ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း တႃႈၵုင်ႈ)။ ယူင်ႉသၢင်ႈမၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၽၢင်ႁၢင်ႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ မိူဝ်ႈပၢၼ်ႇၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ၊ တီႈယူင်ႉသၢင်ႈလူင်မၼ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်ႁွႆးမေႃႇၵေႃႇသၢင်ႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ လႄႈ ႁွႆးမိုဝ်းမၢၼ်ႈ လေႃးၵၼ်ဝႆႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းၶၢႆၶူဝ်းၶွင်၊ ၵူၼ်းၶၢႆၽၵ်းၶဵဝ်၊ မုၼ်ၸဝ်ႈ၊ ၵူၼ်းၵႂႃႇၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉတင်းသဵင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ် ၸႂ်ႉရူတ်ႉလဵၼ်းၼႆႉသေ လႆႈလတ်းၶၢမ်ႈ ဝၢၼ်ႈတင်းၼမ် ဢၼ်မီးႁိမ်းႁွမ်း တႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈမုင်ႈတူၺ်းၼႆႉ လုၵ်ႉဢဝ်ၼႂ်းဝဵင်းလူင် လၢႆႈၵႂႃႇၸူး တီႈၶွပ်ႇဝဵင်း၊ တေလႆႈႁၼ် ဝၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးၼွင်ၼမ်ႉ၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဝႃႇ ဝူဝ်းဝႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ လတ်းၵႂႃႇလတ်းမႃးႁိမ်းၶၢင်ႈ။ တီႈ '''တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း တႃႈၵုင်ႈ''' ၼၼ်ႉ ရူတ်ႉလဵၼ်း လုၵ်ႉတီႈ ပႅၵ်ႈပႆ 4 ဢမ်ႇၼၼ် 7 သေ ဢွၵ်ႇ၊ လမ်းၼိုင်ႈ ပၼ်ၶိုၼ်ႈ လမ်းၼိုင်ႈပၼ်ႇလူင်း။ ဢၼ်လီသေပိူၼ်ႈတႄႉ လမ်းလႂ်ၽႅဝ်မႃးၵေႃႈ လိူၵ်ႈၶီႇလမ်းၼၼ်ႉ။ ယႃႇပေၶီႇ ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၽႂ်းၽႂ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ရူတ်ႉလဵၼ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၵႂႃႇၵိုတ်းတီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ၵမ်းဢွၼ်ႇၵူၺ်းသေ ၵူၼ်းတဵမ်တဵမ်ဢမ်ႇတဵမ်တဵမ် ၶိုၼ်းဢွၵ်ႇယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၼၼ်ႉ တေႁိုင် 3 ၸူဝ်ႈမူင်း။
}}
===တင်း သၢမ်မၢၵ်ႇ===
တီႈၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်း ၼႆႉ သၢမ်မၢၵ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးသူႈမီး (ပေႃးပႆႇထိုင် 10:00 ၼႆႉ ဢမ်ႇၶႂၢင်းပၼ် တႃႇလႅၼ်ႈၼိူဝ်တၢင်း)၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တီႈၼႂ်းဝဵင်း လႄႈ ၸႄႈဝဵင်းၸွမ်းႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉတႄႉ တေၸၢင်ႈႁၼ်လႆႈယူႇ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ ပေႃးငူပ်ႉငိၵၼ် တိူဝ်းၶႅမ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးဝႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းပွတ်း ဢၼ်လႆႈၶီႇ မွၵ်ႈ သိပ်းတႃ ၼၼ်ႉတႄႉ တေလႆႈပၼ် 500-1000 ၵျၢပ်ႈ၊ တေလႆႈပၼ်လိူဝ်သေ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်ပၼ်သေတႃႉ မၼ်းၵေႃႈ သၢင်ႇထုၵ်ႇယူႇ။
===တင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်===
လွင်ႈၸႂ်ႉတင်း ပၢတ်ႉသ်သေ ၵႂႃႇမႃးၼႆႉ တိူဝ်းလွတ်ႈၽေးလီ တိူဝ်းၶၼ်ႇထုၵ်ႇလီသေ လွင်ႈယူပ်ႈယွမ်းမၼ်းဢၼ်လဵဝ်တႄႉ ၵွင်ႉသၢၼ်သၢႆတၢင်းမၼ်း ပွင်ႇၸႂ်ယၢပ်ႇၼႃႇ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ဢမ်ႇလၢတ်ႈလႆႈ ၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ၊ ၵႂၢမ်းၼွၵ်ႈမိူင်း။ ဢၼ်ပဵၼ် '''Yangon Bus Service''' (YBS) ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ Yangon Region Transport Authority (YRTA) သေ လႆႈပၼ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်သေၵေႃႈ လႆႈတႄႇ လွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် မိူဝ်ႈ ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 2017 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၵွင်ႉသၢၼ်သၢႆတၢင်း မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ဢၼ်မီး မွၵ်ႈ 300 ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႇလူင်းထိုင် 70 ယဝ်ႉ။
မီးဝႆႉ ဢႅပ်ႉမၢင်ၸိူဝ်း ဢၼ်တေၸၢင်ႈၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်း၊ ႁူမ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ၼႄဝႆႉၼင်ႇ ၽၢႆႇမၢၼ်ႈသေတႃႉ မၼ်းၼႄပၼ်ဝႆႉ တီႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵိုတ်း လႄႈ ၼႄပႃး ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ် ဢၼ်ပဵၼ် သၢႆတၢင်း ရူတ်ႉ (တူဝ်ယၢင်ႇ Yangon Bus Service Official App for Android)။
===တင်း ႁိူဝ်း===
ၾႄႇရီႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်း တီႈ ပၢၼ်းသူဝ်းတၢၼ်းၼၼ်ႉ ၶၢမ်ႈၼမ်ႉ ၵႂႃႇၽၢႆႇ ၻလ ယဝ်ႉ။
* {{Listing
| name=တီႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ ၾႄႇရီႇ ၼၢၼ်းတီႇတႃႇ လႄႈ တီႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ ၾႄႇရီႇ ပၢၼ်းသူဝ်းတၢၼ်း| alt= | url= | email=
| address=ၸဵင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်း ပၢၼ်းသူဝ်းတၢင်း လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၵူၼ်းၵႃႉ (ၵူင်ႇတႄႇ) | lat=16.76822 | long=96.16170| directions=
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{Listing
| name=ၶူဝ်တႃႈၼမ်ႉ ပူဝ်ႇတထွင်ႇ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃးပူဝ်ႇတထွင်ႇ | lat=16.76707 | long=96.17198 | directions=
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price= | content=
}}
===ပႆတိၼ်===
တၢင်းၵႂၢင်ႈတီႈ ဢွင်ႈတီႈတူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇပေႃးယႂ်ႇၵႂၢင်ႈႁႅင်းသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈပႆတိၼ်သေဢႅဝ်ႇလႆႈၵူႈတီႈယူႇ။ တီႈပႅၵ်ႈတၢင်းၵူၼ်းပႆၼၼ်ႉ ၵူၼ်းတေၸၢင်ႈၼမ်သေ မိူၼ်ၼင်တီႈ သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼေႃႇရထႃႇၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၵိုၼ်းၼမ်လႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈလႆႈယွၼ်းတၢင်း တႃႇတေလတ်းၶၢမ်ႈ ၵူၼ်းၶၢႆၶူဝ်းၶွင် တႄႇ ၵူၼ်းၶၢႆ သမူႇသႃႇ၊ ၽၵ်း လႄႈ ၶိူင်ႈယိပ်းတၢင်းတိုဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ရီႇမုၵ်ႉၵွၼ်ႇထူဝ်း ထီႇဝီႇ တေႃႇ သိူဝ်ႈၶူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈပႅၵ်ႈတၢင်းၵူၼ်းပႆ ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ မီးဝႆႉ ႁူးယႂ်ႇယႂ်ႇ၊ ပႅၵ်ႇတၢင်းပႆ ဢၼ်သိူဝ်ႇဝႆႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ဢမ်ႇမီး ၽႃႈဢူပ်းႁူးႁွင်ႈၼမ်ႉတႂ်ႈလိၼ်။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ပေႃးပႆတၢင်း ၶၢဝ်းလပ်ႉသိင်ၼႆတႄႉ တေဢမ်ႇပေႃးၸၢင်ႈတမ်းၸႂ်၊ ပႆၼင်ႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် ပႆတီႈၶွပ်ႇတၢင်း ၼၼ်ႉ လီယူႇ။
==တူၺ်း==
ပေႃးၼိူင်းၵၼ်တူၺ်းတင်း ဝဵင်းလူင်တၢင်ႇၸိူဝ်း ၸိူဝ်းမီးတီႈ ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၼႆတီႈၵၢင်ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ တိုၵ်ႉမီးဝႆႉ ၸိူဝ်းၵိုၵ်းပိုၼ်း တင်းၼမ်ယူႇ။ တႃႈၵုင်ႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် တူဝ်ယၢင်ႇ ဝဵင်းလူင် ဢၼ်ပဵၼ် ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇယူးရူပ်ႉမႃး ဢၼ်ထိင်းသိမ်းလႆႈ ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
===ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ===
* {{Listing | type=see
| name=ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ | alt= | url=http://www.shwedagon.org | email=
| address= | lat=16.798333 | long=96.149444 | directions= ထႅၵ်ႇၸီႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၵၢင်ဝဵင်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ် 2,500-3,000 ၵျၢပ်ႈ။ တွၼ်ႈတႃႇၶိုၼ်းပွၵ်ႈမႃးၵေႃႈ ထႅၵ်ႇၸီႇၸိူဝ်းၼႆႉ တူဝ်ႈတၼ်းပႂ်ႉထႃႈယူႇတီႈ တိၼ်လွႆ တီႈၽၵ်းတူင်လူင် ဢၼ်ၶဝ်ႈၸူးၵွင်းမူးၼၼ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၶီႇ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် 204သေ တေလႆႈပၼ် 100 ၵျၢပ်ႈ။ လုၵ်ႉတီး ထၢင်ၽၢႆႈၵူၼ်းတင်းၼမ်ၼၼ်ႉသေ ၶၢမ်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်း သဵၼ်ႈတၢင်းၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇသေၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈပႂ်ႉၶီႇလႆႈယူႇ။ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ တႅဝ်းၵၢတ်ႇၶႄႇသေၼႆ လႆႈပႆ 30 တႃ (2.5 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)။
| phone= | tollfree=
| hours= ၵူႈဝၼ်း 06:30-22:00။ ၵွင်းမူးၼႆႉ ပိုတ်ႇ 05:00 သေတႃႉ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် တူဝ်းရိတ်ႉၼႆႉ ပေႃး 06:30 ၸင်ႇတႄႇပၼ်ၶိုၼ်ႈ
| price=ပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း တူဝ်းရိတ်ႉ ၼႆ တေလႆႈပၼ် 10,000 ၵျၢပ်ႈ။ ဢွင်ႈမႂ်တိုတ်းၼႆႉ မီးတီႈ ႁူဝ်ၶူဝ်လႆ တီႈတၢင်းၶဝ်ႈၸူး ၵွင်းမူးၼၼ်ႉ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶဝ်ႈ 05:00 မူင်းသေ ၶိုၼ်းဢွၵ်ႇ 06:00 မူင်းတႄႉ တေဢမ်ႇလႆႈပၼ်ၵႃႈၶၼ်မၼ်း (ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵူၼ်းပႂ်ႉတီႈၼၼ်ႈ ၶဝ်ၸွမ်းတူၺ်းႁၢင်ႈၽၢင် ၵေႃႉဢၼ်မိူၼ် တူဝ်းရိတ်ႉၼႆ ၶဝ်ၵႆႉၵႂႃႇၵူတ်ႇထတ်း ၸွင်ႇမီး မႂ်တိုတ်းၼႆလႄႈ ပေႃးပဵၼ် တူဝ်းရိတ်ႉတႄႉ ပေႃးပႆႇထိုင်ၶၢဝ်းၶဝ်ႈမၼ်း ဢမ်ႇၶဝ်ႈတႄႉလီ)။ မႂ်တိုတ်းမၼ်းၼႆႉ ၸႂ်ႉလႆႈတႃႇ ၼိုင်ႈဝၼ်းၵူၺ်း (တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းယၢမ်း 24 ၸူဝ်ႈမူင်း) လႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈထိင်းသိမ်ဝႆႉ ၼႂ်းၸူဝ်ႈၶၢဝ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇၼၼ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၸေႈယၢင်ႈၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈတိတ်းၸပ်းဝႆႉတီႈၼိူဝ် သိူဝ်ႈၶူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၼႄႉၼွၼ်းဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမီး မႂ်တိုတ်း ဢၼ်ၸႂ်ႉလႆႈတႃႇဝၼ်းၼၼ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တွၼ်ႈတႃႇ ထႅင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈတႄႉ တေဢမ်ႇၸႂ်ႉလႆႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၼိုင်ႈဝၼ်း ၶဝ်လၢႆႈ သီမၼ်းၼိုင်ႈဢၼ်။ ဢဝ်ထဵပ်ႉဢၼ်ယၢင်သေ ပႃႉဝႆႉ ၸေႈယၢင်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈမၼ်းၸပ်းတီႈ သိူဝ်ႈၶူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ (ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ပေႃးမႆႈ ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃး ဝၼ်းၽူၼ်မႃး၊ မိူၼ်ၼင်ႇ ဝၼ်းၵမ်ႉၼမ် တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇ)။ ဢၼ်ပဵၼ် ၸၢၵ်ႈထွၼ်ငိုၼ်း ATM ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ တီႈၼိူဝ် ပႅၵ်ႈပႆတၢင်း
| wikipedia=Shwedagon Pagoda | image=Rangoon-schwedagon1-feve.jpg | wikidata=Q464535
| content=
}}
ၵွင်းမူး သူၺ်ႇတၵူင်ႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈ ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်း မျၢၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။ ၵွင်းမူးၼႆႉ တႄႇဝႆႉတီႈၼိူဝ် ၸိၵ်းလွႆသိင်ႇၵုၵ်ႉတရသေ၊ ၸွမ်းၼင်ႇသိူၵ်ႈပိုၼ်းဝႃႈမႃးတႄႉ ဢွင်ႈတီႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ထွတ်ႈဢၼ်မျၢၼ်ႈမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈမိုၼ်ႉၵွၼ်ႇ။ တီႈၼိူဝ်လွႆၼႆႉ မွၵ်ႇမူဝ်ႁႃႈလူင်ႇ လႆႈၽုတ်းပေႃႇၵီႈမႃးသေ ၼၼ်ႉ မၼ်းမၢႆထိုင် ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁႃႈသူႇ ဢၼ်တေၸီႉၼႄ သဵၼ်ႈတၢင်းၵႂႃႇၸူး ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ႁဝ်းၶႃႈႁူႉဝႆႉၼၼ်ႉ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၵေႃးတမ ၼႆႉ ပဵၼ် ၸဝ်ႈၽြႃး ထူၼ်ႈသီႇ (ဢၼ်ပဵၼ် ၸဝ်ႈၽြႃး ထူၼ်ႈႁႃႈ ဢရိမိတ်ႉတေယ မႃး ၽတ်ႉတၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ တေသုတ်းသဵင်ႈ)၊ ၽူႈၵူၼ်းၵႃႉ သွင်ၵေႃႉပီႈၼွင်ႉ ပၢင်းမႃး သဵၼ်ႈၶူၼ်ႁူဝ်ၽြႃး ၵေႃးတမ ႁႃႈသဵၼ်ႈသေ မႃႈတႄႇ ၵွင်းမူး ဝႆႉတီႈထွတ်ႈတီႈမျၢတ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ လွင်ႈမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ သိူၵ်ႈပိုၼ်းၵွင်းမူးၼႆႉ မီးမႃးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ မၢႆတွင်း ပိုၼ်းဢၼ်ၸၢင်ႈၼႄႉၼွၼ်းလႆႈတႄႉ လႆႈႁၼ်မႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 6 CE ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သၢင်ႈယဝ်ႉ ၶိုၼ်းသၢင်ႈ၊ တဵၵ်းၶမ်း ယဝ်ႉ ၶိုၼ်းတဵၵ်းထႅင်၊ တီႈၵွင်းမူးၼႆႉ ဢၼ်ႁၢင်ႈမိူၼ်ဢၼ်ၵဝ်ႇၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇႁၼ်မီးယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ ၸၢဝ်းပုတ်ႉထ ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်း ၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်း ဢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ ဢၼ်မႄးၵုမ်းလုမ်းလႃးၵွင်းမူး တွၼ်ႈတႃႇ ၽွၼ်းလီၵုသူဝ်ႇ။<br /> ၵွင်းမူးၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ လီၶဝ်ႈၸႂ်ဝႆႉ - ၾႆးၵူႈသီသီ ပိူင်းထွင်ႇ၊ တေလႆႈႁၼ် ႁွႆးမိုဝ်း ဢၼ်ဢဝ် မႆႉသေ ႁဵတ်းမွၵ်ႇႁဵတ်းမႆ ႁၢင်ႈၶိူင်ႈ ၵိုၵ်းၸွမ်း ယူင်ႉသၢင်ႈပၢၼ်မႂ်ႇယၢမ်းလဵဝ်။ မၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်တင်း ဢွင်ႈတီႈ ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယၢမ် တၢင်ႇတီႈ၊ မၼ်းယိၼ်း လေႃးၵုၵ်ႈ တင်း လေႃးၵီႇ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် လႅၼ်ႈၶိုၼ်ႈ လႅၼ်ႈလူင်း၊ ႁွင်ႉၵႂၢမ်း မုၼ်ၸဝ်ႈၶဝ် ၼင်ႈသေၼိူဝ်ႁၢၼ်ႉသေ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်၊ ၵူၼ်းၼုမ်ႇမၢဝ်ၶဝ် မိူၼ်ႇတူၺ်း ၼၢင်းယိင်း၊ ၼၢင်းယိင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ် လၢတ်ႈၵႂႃးၸူၸီၸူၸီ၊ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ၼင်ႈသေ ဝႆႈၽြႃး၊ ၼင်ႈၵၢၼ်တြႃး၊ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ဢွင်ႈတီႈၵိူဝ်းယမ်ၼႆႉတႄႉ မၼ်းပဵၼ် ဢၼ်မီးတီႈပွင်ႇ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇၶဝ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် တီႈတိုတ်ႉၼွင်ႇ လွင်ႈၵွင်ႉသၢၼ် ၼႂ်းၵႄႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ လႄႈ ၸၢဝ်းပုတ်ႉထ ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
* {{Listing
| name=ၽူႈၸိၼမ်း | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ၽူႈၸိၼ်း ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ၼႆႉ ၸၢင်ႈႁွင်ႉလႆႈသေ တေလႆႈပၼ် US$5 (ဢၼ်ပၼ်ငိုၼ်းၸွမ်ထွမ်း US$1/1000 ၵျၢပ်ႈ)။ ၼမ်ႉၵတ်ႉမၼ်းတႄႉ မီးၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းသေတႃႉ ၽူႈၸိၼမ်းၵမ်ႉၼမ်တႄႉ မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း သေ မေႃၸွႆႈထႅမ်ယူႇ။
}}
* {{Listing
| name=တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ၸမ်သေပိူၼ်ႈၼႆႉ မီးတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်း ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႈ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း ဢူးထွင်ႇပူဝ်ႇ လတ်းၵၼ် (တီႈၽၢႆႇတႂ်ႈ တၢင်းပႆၽၢႆႇၸၢၼ်း)။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ တေမီး လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ်တၢင်းဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီး ၽၢႆႇတႂ်ႈ ၵွင်းမူးၼၼ်ႉသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈၵႂႃႇၵိၼ်လႄႈ ၼမ်ႉၼဵင်ႈ လႄႈ ၶဝ်ႈမုၼ်း။ တီႈၽၢႆႇႁွင်ႇ ၵွင်းမူး၊ တီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတႃး ဢိၼ်းယႃး တီႈၽၢႆႇၼွၵ်ႈဝၢင်းၼၼ်ႉ ဢွင်ႈတီႈၵိၼ်ယႅမ်ႉ မီးတင်းၼမ်၊ ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ် ၵိၼ်လႆႈၽႂ်၊ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်မီး ပီႇၸႃႇ၊ ၵေႃႇၾီႇ လႄႈ သၢၼ်းဝိတ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵၢင်ဝဵင်း ၼႆတႄႉ ယွၼ်ႉလႅတ်ႇမႆႈလႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇပႃးၼမ်ႉၵႂႃႇ။ တီႈၼိူဝ်ၵွင်းမူးၼႆႉ ဢမ်ႇၶၢႆတၢင်းၵိၼ် ဢမ်ႇၶၢႆၼမ်ႉသင်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၼမ်ႉတႄႉ ပိူၼ်လုၵ်ႉတီႈ ယွင်ၼမ်ႉသေ ပွႆႈၸွမ်းလွတ်ႇသေ ၸႃႇၵဝႆႉပၼ်ယူႇ။ ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းသႅၼ်ႈသႂ်လီ၊ ၵတ်းလီသေ ဢမ်ႇလႆႈပၼ်ၵႃႈမၼ်း။
}}
* {{Listing
| name=တႃႇၵူၼ်းတုၵ်ႉၶိတ ၸိူဝ်းမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= သဵၼ်ႈတၢင်းတီႈ ဢၼ်မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း ဢၼ်တီႈတၢင်းၶိုၼ်ႈၸူး လွႆသိင်ႇၵုၵ်ႉတရႃႉ ၶိုင်ႈၼိုင်ႈသေ ဢၼ်ထႅင်ႈတႃႇ ၶိုင်ႈၼိုင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ၶီႇ ၶွင်ႉလႆထၢတ်ႈၵႂႃႇလႆႈယူႇ။ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈတႄႉ သင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းလႆႈၶီႇ တင်ႇလေႃႉ (ဝီးၶျႄး) ၼႆ ၵႂႃႇတၢင်းႁူးၶဝ်ႈ ၼႃႈဝၼ်းတူၵ်းၼၼ်ႉ မီးၶူဝ်လႆထၢတ်ႈသေ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင်တီႈၼိူဝ်ယူႇ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၶူဝ်လႆထၢတ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ တွၼ်ႈတႃႇ တူဝ်းရိတ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈပၼ်ၵႃႈမၼ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ (ဢမ်ႇၼၼ် ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉတီႈၼႂ်း မႂ်တိုတ်း)။
}}
* {{Listing
| name=လွင်ႈၼုင်ႈတၢင်းမႆ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= ၼုင်ႈႁႂ်ႈမၼ်းမီး လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလီ ယႃႇပေႁႂ်ႈပွႆႇၵၢဝ်ႈပွႆႇၶႃ (ၼုင်ႈသိၼ်ႈယၢဝ်း၊ ၼုင်ႈ ဢၼ်တၢင်းယၢဝ်း မီးၼႂ်းၵႄႈ မၢၵ်ႇၵၢဝ်ႈလႄႈ ႁူဝ်ၶဝ်ႇၵေႃႈ လႆႈယူႇ၊ ပေႃးပဵၼ် ဢၼ်ပွတ်းတႄႉ ၸဵမ်ၸၢႆး ၸဵမ်ယိင်း ဢမ်ႇၼုင်ႈလႆႈ)။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼုင်ႈဢၼ်ပိတ်းပွတ်းဝႆႉၼႆ ၽႃႈတူင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ သိုဝ်ႉလႆႈတီႈ ဢွင်ႈတီႈၶၢႆမႂ်တိုတ်းၼၼ်ႉယူႇ။
}}
* {{Listing
| name=ၶႅပ်းတိၼ်၊ သွၵ်းတိၼ် | alt= | url= | address= | lat= | long= | directions= | hours= | price=
| content=တီႈႁိမ်း ယူင်ႉသၢင်ႈၸၢဝ်းပုတ်ႉထတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇပၼ်တိုဝ်းၶႅပ်းတိၼ်။ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးတႄႉ တီႈၼႆႈၼႆႉ တေႃႈ မူင်တိၼ်ၵေႃႈ ယင်းဢမ်ႇပၼ်တိုဝ်း။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းမႃး ဢႅဝ်ႇလႄႇတင်းသဵင် ဢိၵ်ႇပႃး ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈပႆႇၶဝ်ႈတီႈဝၢင်းၵွင်းမူးၼၼ်ႉ လႆႈထွတ်ႇၶႅပ်းတိၼ်ဝႆႉတီႈ ႁူးၶဝ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉဢွင်ႈတီႈ တႃႇဝႆႉ ၶႅပ်းတိၼ် သွၵ်းတိၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ တေလႆႈတေႃႉတႄႉပၼ် ၵႃႈဝႆႉၶႅပ်းတိၼ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃႈဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶဝ်ႈၼႃႈတၢင်းဢွၵ်ႇသေ တေၶႂ်ႈၶိုၼ်းဢွၵ်ႇမိူင်းတီႈ ၼႃႈတၢင်းႁွင်ႇၼႆတႄႉ တေမီးပၼ်ႁႃယဝ်ႉ။ ပႃးထူင်ယၢင်ၵႂႃႇသေ ဢဝ်ၶႅပ်းတိၼ်သႂ်ႇၼႂ်းထူင်ယၢင်သေၵေႃႈ ၽွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပၼ်ႇလဵပ်ႈၵွင်းမူးၼၼ်ႉ တေႃႉၵႂႃႇၸွမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းမီးတီႈ ၽၢႆႇၼွၵ်ႈၵွင်းမူးၼၼ်ႉ တေလေႇႁႃဢဝ် ထူင်ယၢင်ပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢဝ်ထူင်ယၢင်တီႈၶဝ် ၶဝ်တေယွၼ်းငိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တီႈဢေႇသုတ်း US$1 ယဝ်ႉ၊ ပွႆႇၶဝ်ဝႆႉသေၵေႃႈ ဢဝ်သွၵ်းတိၼ် မူင်တိၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဝႆႉတီႈ ဢွင်ႈတီႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၵေႃႈ လႆႈယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်လႆႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇၽွင်းၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ်တႄႉ ပေႃးဝႃႈ ၵႂႃႇဝၢႆးဝၼ်းၼႆ ၶႅပ်းႁိၼ်ၶၢဝ် ၸိူဝ်းသိူဝ်ႇဝႆႉတီႈ ဝၢင်းၵွင်းမူးၼၼ်ႉ တေမႆႈတိၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။
}}
'''ၸိူဝ်းတႃႇတူၺ်း တီႈ သူၺ်ႇတၵူင်ႇ'''
* {{See
| name=ၶပ်ႉမၢႆ | alt= | url= | email= | address= | lat= | long= | directions= | phone= | hours= | price= | content= ၽၢင်ႁၢင်ႈၵွင်းမူးၼႆႉ ၶႂ်ႈငၢႆးမိူၼ်ၵၼ်တင်း Greek cross ယဝ်ႉ။ ႁူးၶဝ်ႈမၼ်းမီးသီႇၼႃႈသေ ၼိုင်ႈၼႃႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ႁုၼ်ႁၢင်ႈသၢင်ႇသီႇမၢၼ်ႈသွင်တူဝ်ပႂ်ႉဝႆႉယဝ်ႉ။ ႁူးၶဝ်ႈမၼ်းၼႆႉ ပိုတ်ႇဝႆႉ တႃႇ သဵၼ်ႈတၢင်းပႆႇ သီႇသဵၼ်ႈ၊ တႃႇၶိုၼ်ႈသွင်သဵၼ်ႈ၊ တႃႇလူင်းသွင်သဵၼ်ႈ။ တီႈၼိူဝ်မၼ်းၼၼ်ႉ မီးတၢင်းၽႄပႅတ်ႇၼႃႇသေ တီႈၼႂ်းၵၢင်မၼ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉၵွင်းမူးလူင်သေ၊ ၵွင်းမူးဢွၼ်ႇလႄႈ ၵျွင်းၽြႃး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။ တီႈတၢင်းပႆၵူၼ်းၼၼ်ႉတႄႉ ဢဝ်ႁိၼ်ၶၢဝ်သေ သိူဝ်ႇဝႆႉယဝ်ႉ။ မီးပႃးႁူၼ်ႁၢင်ႈၽီ ၸဵတ်းလုၵ်ႈဝၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပၼ်ႇလွမ်ႉၵွင်းမူးဝႆႉယဝ်ႉ။ တီႈထႅင်ႈၽၢႆႇ တၢင်းၵူၼ်းပႆၼၼ်ႉ မီးသႃလႃး တီႈၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇၶဝ် ၵူၼ်းမႃးဝႆႈၽြႃးၶဝ် လိုဝ်ႈ၊ ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်ၸုမ်းပဵၼ်ၸုမ်းသေ ဝႆႈၽြႃး။ သႃလႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉတင်း မွၵ်ႇမႆႁွႆးမိုဝ်းၶႅၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=သဵၼ်ႈတၢင်းပႆ ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ၵွင်းမူး | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions= | phone= | hours= | price=
| content= လုၵ်ႉတီႈပၢင်ႇ တီႈတိၼ်လွႆၼၼ်ႉသေ မီးဝႆႉသဵၼ်ႈတၢင်းၵူၼ်းပႆ သီႇသဵၼ်ႈ ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ၵွင်းမူး။ ပႅၵ်ႈပႆဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ မီးတီႈၶၢႆၶူဝ်းၶွင်တွၼ်ႈတႃႇ ၶႅၵ်ႇၸိူဝ်းမႃးလူႇမႃးဝႆႉ (တဵၼ်း၊ မွၵ်ႇ၊ ၶႅပ်းၶမ်း၊ ႁိၼ် လႄႈ ၶိူင်ႈၶူဝ်းလူႇၶူဝ်းတၢၼ်း)၊ ၶူဝ်းၶွင်ၽၢၵ်ႇတွၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမႃးဢႅဝ်ႇ (ႁုၼ်ႁၢင်ႈပုတ်ႉထ၊ ၶူဝ်းယုၼ်း လႄႈ သၼၢပ်ႈၶႃး)။ ပႅၵ်ႇပႆတၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉ ဢမ်ႇပေႃးမီး လွင်ႈဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ်သေတႃႉ ပႅၵ်ႈပႆဢၼ်မီး ၽၢႆႇတူၵ်းၼၼ်ႉတႄႉ မီးပႃးၶူဝ်လႆၸၢၵ်ႈ သေ တီႈၽၢႆႇၸၢၼ်းမၼ်းၼၼ်ႉ မီးၶွင်ႉလႆၸၢၵ်ႈ ယဝ်ႉ။ ပႆၵႂႃႇၸွမ်း ပႅၵ်ႈပႆဢၼ်မီး ၽၢႆႇဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ တေလႆႈႁၼ် တၢင်းႁၢင်ႈလီၵွင်းမူးလႄႈ ပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈ တႃႇၶိုၼ်ႈၼိူဝ်လွႆယဝ်ႉ။<br/> ႁူးၶဝ်ႈမၼ်းၼႆႉ လီႇဢၢမ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ တီႈႁူးၶဝ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ မီးႁုၼ်ႁၢင်ႈသၢင်ႇသီႇလူင် သွင်တူဝ် ပႂ်ႉဝႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးတူၺ်း ႁုၼ်ႁၢင်ႈသၢင်ႇသီႇၼႆႉ ၸႅင်ႈၸႅင်ႈလႅင်းလႅင်းၼႆ တေလႆႈႁၼ် မိူၼ်ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ် ငိုၼ်းၸေႈမျၢၼ်ႇမႃႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၵႄႈလပ်းသိင်ႇၼၼ်ႉ တေလႆႈႁၼ် ၽႆးႁိူင်းလႅင်းထွင်ႇ ၵွင်းမူးလူင်ဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။<br/> တီႈၵျွင်းၽြႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် လွင်ႈၸၼ်ၸႂ်ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ လႄႈ တီႈ ပႅၵ်ႈၵူၼ်းပႆ တေလႆႈႁၼ်ၸႃႇတၵ ၸၢတ်ႈတေႃႇ၊ ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ် မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ၵျွင်းၽြႃး လႄႈ ၼမ်ႉထၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တေလႆႈႁၼ်ပႃး ၸၢတ်ႈပၢၼ်ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ၊ ဝိသုၵႃႇ၊ ႁၢင်ႈႁေႃ လႄႈ လွင်ႈတၢင်းႁၢင်ႈလီ ၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃ၊ ၼၢင်းႁၢင်ႈလီ၊ လွင်ႈႁဵတ်းပွႆးၽြႃး၊ ၶူဝ်းၼုင်ႈၵၢပ်ႈလႂ်ပၢၼ်ၼၼ်ႉ၊ ႁုၼ်ႁၢင်ႈၶုၼ်ၽီ၊ ႁုၼ်ႁၢင်ႈၸၢင်ႉ၊ သၢင်ႇသီႈ လႄႈ ၼၵႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈႁၼ် ၸၼ်ဝႆႉႁၢင်ႈ 3D တီႈပႅၵ်ႈၽႃၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ပႅၵ်ႈၵူၼ်းပႆ တီႈ ၵွင်းမူး | alt= | url= | email= | address= | lat= | long= | directions= | phone=
| hours= | price= | content= သၽေႃးတြႃးမၼ်း ငၢႆးမိူၼ်ၵၼ်တင်း Mecca's kaaba ဢၼ်ဢဝ်ဢွင်ႈတီႈပဝ်ႇၵႂၢင်ႈ လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉ ပႅၵ်ႇၵူၼ်းပႆၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈပဝ်ႇ ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈၵိူဝ်းယမ်သေ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃး လွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈ လႄႈသၢႆငၢႆသင်လႄႈ ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈလီသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၼင်ႈသေ တူၺ်းၵူၼ်း။ သွၵ်ႈႁႃ ယၢင်ႈတိၼ် ဢၼ်လူမ်ၸႂ်လူမ်ၶေႃး ဢမ်ႇၼၼ် ၼင်ႈသႂ်ႇတီႈၼိူဝ်ၽၢၵ်ႈ သေ တူၺ်းႁိမ်းႁွမ်း။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႅၼ်ႈၶိုၼ်ႈလႅၼ်ႈလူင်း၊ မၢင်ၸိူဝ်း ႁွင်ႉၵႂၢမ်းသေ မၢင်ၸိူဝ်းတႄႉ ႁွင်ႉပၢဝ်ႇ။ ၼၢင်းယိင်းၶဝ် ၼင်ႈပဵၼ်ၸေႃသေၵေႃႈ ဢုပ်ႇလၢတ်ႈလွင်ႈပိူၼ်ႈယူႇ။ မုၼ်ၸဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼုင်ႈသၢင်ႇၵၢၼ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈလႆႈႁၼ်ယူႇၵူႈတီႈယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းပႆယူႇတီႈ ပႅၵ်ႈပႆတၢင်း လႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းယူ တီႈသႃလႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် ယွၼ်းသူးယူႇတဵတ်ႇတဵတ်ႇယဝ်ႉ။ သဵင်ႁိင်ႇၵေႃႈ မေႃးမႃးယဝ်ႉ။ တီႈၼႆႈၼႆႉ ဢမ်ႇမီး လွင်ႈလီလႆႈၵူဝ်သေ ၵူၺ်းမီး ၸၢတ်ႈပၢၼ်၊ ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ်လႄႈ ၸၢတ်ႈပၢၼ်လေႃးၵီႇၵူၺ်း။ ၼင်ႈယူႇႁိုင်တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇမၼ်းလႄႈ။ သေၵေႃႉၵေႃႉ တေမႃးဢုပ်ႇဢူဝ်း၊ တေမႃးထၢမ်ၶေႃႈထၢမ် လႄႈ လႅၵ်ႈလႆႈလွၼ်ႉၶၢဝ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=တီႈယွၼ်းသူး ၵျူဝ်ႇလုၵ်ႈဝၼ်း | alt= | url= | email= | address= | lat= | long= | directions= | phone= | hours=
| price= | content=တီႈယွၼ်းသူး ၵျူဝ်ႇလုၵ်ႈဝၼ်းၼႆႉ မီးပႅတ်ႇဢၼ်၊ မီးၸွမ်း ဝၼ်းၶွင်ဝူင်ႈ (တီႈၼႂ်းပပ်ႉယဵမ်ႈဝၼ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းပုတ်ႉၼႆႉ ၸႅၵ်ႇႁဵတ်းဝႆႉသွင်တွၼ်ႈ)၊ မီးဝႆႉတီႈ ၸဵင်ႇပႅတ်ႇၸဵင်ႇတီႈ ၵွင်းမူး (တိၼ်ၵွင်းမူးၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်မီးဝႆႉ ပႅတ်ႇၸဵင်ႇ)၊သေ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ ပေႃးၶဝ်မႃးဢႅဝ်ႇမႃးလူႇမႃးဝႆႉတီႈၵွင်းမူးၽြႃးၼႆၸိုင် ၶဝ်ၵႆႉၵႂႃႇယွၼ်းသူး တီႈ လုၵ်ႈဝၼ်းၶဝ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁူႉဝၼ်းၵိူတ်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆ ၵႂႃႇတႆႈတဵၼ်း၊ လူႇမွၵ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် သွၼ်းၼမ်ႉပၼ်တီႈ ၽြႃး ဢၼ်မီးတီႈ လုၵ်ႈဝၼ်းၼၼ်ႉ။ တႄႇၵႃႇတီႈ ႁူးၶဝ်ႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်းၼၼ်ႉသေ ပၼ်ၸွမ်းၼင်ႇ ယၢမ်းမူင်းသေ လုၵ်ႈဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ လုၵ်ႈဝၼ်းပုတ်ႉ (ၵၢင်ၼႂ်)၊ လုၵ်ႈဝၼ်းသဝ်၊ လုၵ်ႈဝၼ်းၽတ်း၊ လုၵ်ႈဝၼ်းရႃႇႁူႉ (ဢၼ်ၵိူတ်ႇ ဝၼ်းပုတ်ႉ ဝၢႆးဝၼ်း)၊ လုၵ်ႈဝၼ်းသုၵ်း)၊ လုၵ်ႈဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ၊ လုၵ်ႈဝၼ်းၸၼ်၊ လုၵ်ႈဝၼ်းဢၢင်းၵၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈယွၼ်းသူးၼၼ်ႉ တူဝ်သတ်း ဢၼ်ၵိုၵ်းမၼ်းဝႆႉ၊ ဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ်သေပိူၼ်ႈတႄႉ ပဵၼ် ''ၵႃလုၼ်ႇ''၊ ဢၼ်ပဵၼ် ၼူၵ်ႉမီးမိုဝ်းမိူၼ်ၵူၼ်း လၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်ပႂ်ႉ လွႆမႄႇရူး (ပဵၼ်တီႈယွၼ်းသူးတွၼ်ႈတႃႇ လုၵ်ႈဝၼ်း ဢႃးတိတ်ႉ)။
}}
* {{See
| name=ႁုၼ်ႁၢင်ႈဝသုၼ်ႇꩪရေႇ | alt= | url= | email= | address= | lat= | long= | directions= | phone= | hours= | price=
| content=ႁုၼ်ႁၢင်ႈ ''ဝသုၼ်ႇꩪရေႇ''၊ ဢၼ်ပဵၼ်ၼၢင်းၽီ ပႂ်ႉၼင်လိၼ်မိူင်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ တီႈ ၽၢႆႇၶႂႃႇ တီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းပႆၽၢႆႇၸၢၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ''ဝသုၼ်ႇꩪရေႇ'' ၼႆႉ ဢဝ်ၼမ်ႉဢွၵ်ႇတီႈၶူၼ်ႁူဝ်မၼ်းၼၢင်းသေ လႆႈၸွႆႈထႅမ် ယႃႇႁႂ်ႈ ၽႆးမႆႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆယဝ်ႉ။ တီႈႁုၼ်ႁၢင်ႈမၢၵ်ႇႁိၼ် ဢၼ်ပဵၼ်ႁုင်ႈႁၢင်ႈမၼ်းၼၢင်း ၸုၵ်းယူႇၼၼ်ႉ တေလႆႈႁၼ် ႁူၼ်ၶူဝ်းယၢဝ်းမၼ်းၼၢင်း လီလီယူႇ။
}}
* {{See
| name=ႁူင်းထမ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းရၶႅင်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions= | phone= | hours= | price=
| content= မိူဝ်ႈပႆထိုင် တီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းပႆ ၽၢႆႇတူၵ်း ဢိတ်းဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ၊ ပဵၼ်တၢင်းလီ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းရၶႅင်ႇယဝ်ႉ။ ႁူင်းထမ်းၼႆႉ ပဵၼ်ယူဝ်းယူဝ်းသေတႃႉ ႁွႆးမိုဝ်းၶႅၵ်းမႆႉ ဢၼ်မီးတီႈၸွမ်းမၼ်းၼၼ်ႉ ၵိုၵ်ႇဢၢပ်ႇၵၼ်တင်း ၵွင်းမူးယူႇယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ႁိင်ႇမႁႃႇၷၼ်ႇတ | alt=ႁိၼ်ႇၸိၼ်ႉၵူးမိၼ်း | url= | email= | address= | lat= | long= | directions=
| phone= | hours= | price=
| content=တီႈပိုၼ်ႉတီႈတႄႉ ႁူႉဝႃႈပဵၼ် ႁိင်ႇၸိၼ်ႉၵူးမိၼ်း (ပဵၼ်ဝၢႆးလင် ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၸိၼ်ႉၵူး၊ ၵေႃႉဢၼ်ဢဝ်ႁိင်ႇလူႇလၢၼ်းၸူး သူၺ်ႇတၵူင်ႇ)၊ ႁိင်ႇမႁႃႇၷၼ်ႇတ ၼႆႉ လႆႈလေႃႇလွင်းမႃး ၼႂ်းၵႄႈ ပီ 1775 လႄႈ 1779သေ ၼမ်ႉၼၵ်းမၼ်းမီး 23 တၢၼ်ႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ လႆႈၸႂ်သႅၼ်းမၼ်းလႄႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် ဢၢင်ႈဢဝ်ၵႂႃ ႁိင်ႇၼၼ်ႉ ၼင်ႇသိမ်းၶူဝ်းလၢႆ ၽွင်းပဵၼ်သိုၵ်းၵၼ် တင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်း (1825) ၼၼ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢဝ်ႁိင်ႇၼၼ်ႉ ပွႆႇတူၵ်းၼႂ်း မႄႈၼမ်ႉတႃႈၵုင်ႈ။ ပိုၼ်းမၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ၶတ်းၸႂ်ၵူႈလၢႆး တွၼ်ႈတႃႇၶိုၼ်းဢဝ် ႁိင်ႇၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇမႃးတီႈၼႂ်းၼမ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လွၵ်းလၢႆးတၢင်းမေႃၶဝ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇထိုင်တီႈမႃး။ ၶဝ်ယွၼ်းၵၢၼ်ႉၵၢၼ်ႉၵႂႃႇသေ ၶဝ်လၢတ်ႈ မၢၼ်ႈၶဝ်ဝႃႈ ပေႃးဢဝ်ဢွၵ်ႇလႆႈ တီႈၼႂ်းၼမ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈၶိုၼ်းဢဝ်ၶိုၼ်းႁိင်ႇၼၼ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ မၢၼ်ႈၶဝ် ဢဝ်တင်း ပေးမႆႉမွင်ႈသေၵေႃႈ ၸတ်းၵၢၼ်တႃႇၶိုၼ်းဢဝ် ႁိင်ႇဢွၵ်ႇတီႈၼႂ်းၼမ်ႉသေ ႁိင်ႇၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းၽႅဝ်ထိုင်တီႈ ၵွင်းမူးယူႇယဝ်ႉ။ ဢဝ်သၢၵ်ႇတွႆႇႁိင်ႇ တွင်ႈႁိင်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ႁႂ်ႈၵၢမ်ႇလီ။ တီႈ ၽၢႆႇလင်ႁိင်ႇၼၼ်ႉ တေလႆႈႁၼ် တၢင်းမုင်ႈယဵမ်ႈ ၵွင်းမူး (ပေႃးၵၢင်ၶမ်ႈၼႆ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉလီၼႃႇ) သေ တေလႆႈႁၼ် တီႈမုင်ႈယဵမ်ႈတၢင်းယၢဝ်း ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ၵွင်းမူး ၼွင်ႇတေႃႇၵျီးလႄႈ တၢၼ်းသွင်း သၢၼ်ႇတေႃႇဝိၼ်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions= | phone= | tollfree= | fax= | hours= | price=
| content=တီႈၽၢႆႇသၢႆႉ သဵၼ်ႈတၢင်းပႆ ၽၢႆႇႁွင်ႇ၊ ၵွင်းမူးၼွင်ႇတေႃႇၵျီး ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် တီႈၵိုတ်းယင်ႉ ဢၼ်ဢဝ် သဵၼ်ႈၶူၼ်ႁူဝ် ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ မႃးဝႆႉသေ သၢႆႇ မိူဝ်ႇပႆႇဢဝ်သႂ်ႇထႃႇပၼႃႇ တီႈၼႂ်း ၵွင်းမူး။ တီႈၼိူဝ် ပႅၵ်ႈတၢင်းပႆ ၵွင်းမူးၼွင်ႇတေႃႇၵျီးၼၼ်ႉ ၼၢင်းယိင်းၶဝ် ဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈ။ ၸမ်ၵၼ်တင်း တၢၼ်းသွင်းသၢၼ်ႇတေႃႇဝိၼ်ႇ (ၼမ်ႉမေႃႇ ထၢတ်ႈတေႃႇ သဵၼ်ႈၶူၼ်ႁူဝ် ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၶဝ်ႈ) ဢၼ်ပၼ်ၼမ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ သၢႆႇသဵၼ်ႈၶူၼ်ႁူဝ် ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ။ ၼမ်ႉမေႃႇၼႆႉ မၼ်းလၢၵ်ႇလၢႆးဝႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မၼ်းဢိင်ၼိူဝ် ၼမ်ႉၵဵဝ် ယိုင်ႈၶိုၼ်ႈယိုင်ႈလူင်းသေၵေႃႈ ၼမ်ႉမေႃၼၼ်ႉၵေႃႈ ယိုင်ႈၶိုၼ်ႈယိုင်ႈလူင်းၸွမ်းၼင်ႇ သၢႆၼမ်ႉၵဵဝ်၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ မၼ်းမုၼ်းဢွၵ်ႇၼႂ်းလိၼ်။
}}
* {{See
| name=လိၵ်ႈႁိၼ် ထမ်ႇမၸေႇတီႇ | alt= | url= | email= | address= | lat= | long= | directions= | phone= | hours= | price=
| content=ၶႅပ်းႁိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၶွင်မိူဝ်ႈ ပီ 1485 ပဵၼ်ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ပိုၼ်း သူၺ်ႇတၵူင်ႇ ဢၼ်တႅမ်ႈဝႆႉၼင်ႇ ပႃႇလိ၊ မွၼ်း လႄႈ မၢၼ်ႈ။ တီႈၼႂ်း ယူင်ႉသၢင်ႈၵွင်းမူးၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ ဢၼ်ၼႄႉၼွၼ်းလႆႈၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃး လိၵ်ႈႁိၼ် ဢၼ်ၼႆႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။
}}
===ဢွင်ႈတီႈ လွင်ႈၵိူဝ်းယမ် တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇတၢင်း===
* {{See
| name=ၵျွင်းၽြႃးၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ ဢႃႇၸီႇ သဵင်ႉ ဢၼ်ထူဝ်ႇၼီႇ | alt=Saint Anthony R.C. Church | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ပူဝ်ႇမိၼ်းယွင်ႇ | lat=16.78399 | long=96.16298 | directions=
| phone= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{See
| name=ၽြႃႈပူဝ်ႇတထွင်ႇ | alt= | url= | email= | address=Strand Rd | lat=16.76842 | long=96.17198
| directions=လုၵ်ႉတီႈ ႁူင်းႁႅမ်းၵူၼ်းၵႃႉ (The Strand Hotel) သေ ၵႂႃႇမွၵ်ႈ လၢႆလွၵ်း တီႈၸွမ်းႁိမ်း မႄႈၼမ်ႉတႃႈၵုင်ႈ
| phone= | fax=| hours= | price= | content= ဢၼ်ပဵၼ် ၽြႃးငဝ်ႈတိုၼ်းမၼ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇၺႃး မၢၵ်ႇပွႆႇသႂ်ႇ မိူဝ်ႈသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇ ပွၵ်ႈသွင်ၼၼ်ႉသေ လႆႈလူႉလႅဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢွင်ႈတီႈၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈ မီးပိုၼ်းယၢဝ်း ၼင်ႇ သူၺ်ႇတၵူင်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၽြႃးသူးလေႇ၊ လၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ ၵူၼ်းသိုၵ်းႁဵင်ၵေႃႉ လႆႈပၢင်းဢဝ် သဵၼ်ႈၶူၼ်ႁူဝ် ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈမႃးတီႈၼၼ်ႈသေ ၸင်ႇႁွင်ႉဝႃႈ ပူဝ်ႇတထွင်ႇ ၶုၼ်သိုၵ်းႁဵင်ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၵျွင်းၽြႃး ဢၼ်ၶိုၼ်းၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉၼႆႉ တီႈၽၢႆႇၼႂ်းမၼ်းပဵၼ် ၵူင်ႇဝႆႉသေ ဢဝ်ထၢတ်ႈတေႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႄဝႆႉယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၶိုၵ်ႉၶမ်ႇယႂ်ႇလူင် ထၢၼ်ႇ သူၺ်ႇတၵူင်ႇသေတႃႉ ဢၼ်ပဵၼ် ၵျွင်းၽြႃးပဵၼ်ၵူင် ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇမႄႈၼမ်ႉ ၼၼ်ႉ ၵိုင်ႇတၢင်းဢႅဝ်ႇလႄႇယူႇ။ ၵႃႈၶဝ်ႈၼႂ်းမၼ်း လႆႈပၼ် 6,000 ၵျၢပ်ႈ။}}
* {{Listing | type=see
| name=ၽြႃးၶျွၵ်ႉထတ်ႉၵျီး| alt=Reclining Buddha | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းသူၺ်ႇၵူင်ႇတၢႆႇ၊ ၸႄႈဝဵင်းပႁၢၼ်း | lat=16.811758 | long=96.163814 | directions=ၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵႂႃႇၸူး ၶျွၵ်ႉထတ်ႉၵျီး
| phone= | tollfree=
| hours=06:00-20:00 | price=ပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း US$5
| wikipedia=Chaukhtatgyi Buddha Temple | wikidata=Q20683398
| content=ပဵၼ်ၵျွင်းတီႈဢၼ်မီး ၽြႃးၵိင်း ဢၼ်မီးတၢင်း ယၢဝ်း 65 မီႇတႃႇလႄႈ တၢင်းသုင် မီး ႁူၵ်းၸၼ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ၵျွင်းၽြႃးၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ ဢၸီးၸီႇ သဵင်ႉၾရၢင်ႇသိတ်ႉ | alt=St Francis of Assisi Church | url= | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်းၵျႅၵ်ႉၵသၢၼ်ႇ
| lat=16.80114 | long=96.17252 | directions=တီႈၵိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် သဵၼ်ႈတၢင်းသီႇတႃႇ | phone= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{See
| name=ၵျွင်းၽြႃးၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ ၵျႅတ်ႉသၼ်ႇ | alt=Judson Church | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းပျီႇ | lat=16.8308 | long=96.1341| directions=တီႈၵိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် မႃႇလႃႇ၊ မီးတီႈ ပွတ်းၽၢႆႇတူၵ်း ၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ | phone= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{Listing | type=see
| name=Holy Trinity Cathedral | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.780033 | long=96.153836 | directions=သဵၼ်ႈတၢင်းပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉ၊ ၸႄႈဝဵင်းၻၷူင်ႇ၊ တီႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵိုတ်း ၽၢႆႇႁွင်ႇ ၵၢတ်ႇပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉ၊ မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃး၊ တီႈၸဵင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia=Holy Trinity Cathedral, Yangon | wikidata=Q5886380
| content=ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈမႃး ဢႅင်ႇၵျလီႇၵၢၼ်ႇ ၶႅတ်ႇထီတရႄႇ။ ၼႂ်းၵႃႈ ၶႅတ်ႉထီတရႄႇ သွင်ၵျွင်း တီႈတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ၼႆႉ ပဵၼ်ၵျွင်းၼိုင်ႈသေ လွင်ႈႁၢင်ႈၶိူင်ႈၽၢႆႇတင်းၼႂ်းမၼ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ႁၢင်ႈလီတႄႉတႄႉ။
}}
* {{Listing | type=see
| name=ၵွင်းမူး မႁႃႇဝိꩡယ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ| lat=16.794948 | long=96.152215 | directions=တီႈၵိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လၢၼ်ႇၽၢႆႇၸၢၼ်း ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ
|phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia=Maha Wizaya Pagoda | wikidata=Q6732674
| content=
}}
* {{See
| name=ၼွင်ပႃႈ လႄႈ ၼွင်တဝ်ႇ | alt= | url= | email= | address= | lat=16.79486 | long=96.15099
| directions=မီးၽၢႆႇတူၵ်း ၵွင်းမူးမႁႃႇဝိꩡယ
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{See
| name=ၽြႃးမႄႇလမု | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ပဵၼ်တီႈ ၼႃႈလိၼ်ၵႂၢင်ႈယႂ်ႇ ဢၼ်ဢဝ် ႁုၼ်ႁၢင်ႈလၢႆသီသေ ၼႄဝႆႉ ၸၢတ်ႈပၢၼ် ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ။ ၽြႃႈမႄႇလမုၼႆႉ မီးတီႈ ယူင်ႉသၢင်ႈၼႄႁၢင်ႈ တီႈၼိူဝ် ၼွင်ဢၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းဝႆႉ လႄႈ မီးဝႆႉပႃး ၵွင်းမူးတင်းၼမ်။
}}
* {{See
| name=ၵျွင်းပလီႇ မူႇႁမ်ႇမႅတ်ႉ ၸၼ်း | alt=Marmed Jahn Sunni Jamah Mosque| url= | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်းပၺႃးၻလ/သဵၼ်ႈတၢင်းတႃႇမူၺ်ႇ | lat=16.80992 | long=96.17066 | directions=ၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵႂႃႇၸူးတီႈ တီႈၵိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တူင်ႇမူၼ်းတႃႇမူၺ်ႇ | phone=| hours= | price= | content=
}}
* {{See
| name=E.A. Mumsar Mosque |alt= | url= | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၵျႅၵ်ႉၵသၢၼ်ႇ | lat=16.80200 | long=96.17363 | directions=မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ၵျွင်းၽြႃးၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ ဢၸီးၸီႇ သဵင်ႉၾရၢင်ႇသိတ်ႉ ယၢၼ်လွၵ်းၼိုင်ႈ | phone= | hours= | price= | content=
}}
* {{See
| name=ၵျွင်းၽြႃးရႁူႇတီႇ Musmeah Yeshua | alt= | url= | email=
| address=85 26th St | lat=16.77436 | long=96.15406 | directions=တင်း တီႈၵိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉ ၿၼ်ႇတုလ သေ ယၢၼ်ၵၼ်မွၵ်ႈ ၶိုင်ႈၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ| phone= | fax= | hours= | price=
| content= ပဵၼ်ၵျွင်းၽြႃးရႁူႇတီႇ ဢၼ်လဵဝ် ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း တႃႈၵုင်ႈ။ ၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ် ၶူဝ်းပူၺ်ႈ ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ၊ ဢၼ်လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1893။ လွင်ႈႁၢင်ႈၶိူင်ႈ ၽၢႆႇတၢင်းၼႂ်းမၼ်းၼႆႉ လႆႈမႄးဝႆႉ ႁၢင်ႈႁၢင်ႈလီလီ။}}
* {{Listing | type=see
| name=ၵျွင်းၽြႃးၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ သဵင်ႉမႄႇရီႇ | alt=Saint Mary's Cathedral | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ပူဝ်ႇဢွင်ႇၵျေႃႇ | lat=16.778558 | long=96.165444 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia=St. Mary's Cathedral, Yangon | wikidata=Q7401804
| content=ၽၢႆႇတၢင်းၼႂ်း ၵျွင်းၽြႃးၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇလူင်ၼႆႉ ၶိုၼ်းမႄးၵေႃႇၵုမ်းဝႆႉမႂ်ႇမႂ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၽၢႆႇတၢင်းၼွၵ်ႈမၼ်းတႄႉ တိုၵ်ႉႁၢင်ႈၸႃႉတႃယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝႃႈ ဢၼ်ပဵၼ် ႁွႆးမိုဝ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းဝႆႉ 14 Stations of the Cross ၼၼ်ႉတႄႉ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉဝႆႉ။ ႁၢင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝႆႉၼင်ႇ 3D လႄႈ လႆႈႁၼ် ပူမ်မႅၼ်းဢွၵ်ႇဝႆႉတီႈ ၼႃႈၸေႃးယူႇယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ၵျွင်းၽြႃး ၸဵင်ႇယွင်ႇၶျီႇ | alt= | url= | email= | address= | lat=16.78523 | long=96.15395
| directions= | phone= | tollfree= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{See
| name=ၵျွင်းၽြႃးၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ Siyin Baptist| alt= | url= | email= | address=မီးတီႈၸဵင်ႇတၢင်း မႁႃႇပၼ်ႇတုလ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 50
| lat=16.7733 | long=96.1705| directions= | phone= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{See
| name=ၽြႃးသူးလေႇ | alt=Sule Pagoda | url= | email=
| address=Maha Bandula Road | lat=16.7745 | long=96.1588 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=US$3
| wikipedia=Sule Pagoda | image=P1040677.JPG | wikidata=Q1209410
| content= တိုၼ်းၸၢင်ႈၸႂ်ႁဵတ်းဝႆႉ ပဵၼ်ၵုၼ်တီႈဢၼ်တၢင်းၵႂႃႇတၢင်းမႃးရူတ်ႉသုၵ်ႉသၵ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်တီႈၵၢင်ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉ၊ ၽြႃးသူးလေႇၼႆႉ ပဵၼ်ၵျွင်းၽြႃး ဢၼ်ပဵၼ်ၽၢင်ႁၢင်ႈ ပႅတ်ႇၸဵင်ႇသေ မီး 46 မီႇတႃႇ၊ ၸွမ်းလူၺ်ႈဢပုမ်ႇပိုၼ်ႉတီႈဝႃႈတႄႉ ၽြႃးၼႆႉ လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈမႃး မိူဝ်ႈ 2000 ပီပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ဝႆႉ သဵၼ်ႈၶူၼ်ႁူဝ် ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ။ သဵၼ်ႈၶူၼ်ႁူဝ် ၽြႃႈပဵၼ်ၸဝ်ႈ မီးၵေႃႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇမီးၵေႃႈယဝ်ႉ၊ ၼႂ်းၵႄႈ ၵူၼ်းၵိုၼ်းရူတ်ႉသတ်ႉယူႇတင်းဝၼ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် ဢွင်ႈၼႄပိုၼ်းၵွင်းမူးၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈၵတ်းယဵၼ်ၸႂ်ဝႆႉယူႇ ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၶႅပ်းတိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈဝႆႉၵႂႃႇတီႇ ၶွင်ႇတႃႇ တီႈႁူးၶဝ်ႈၼၼ်ႉလႆႈယူႇသေတႃႉ သႂ်ႇၼႂ်းထူင်ယၢင်သေၵေႃႈ ဢဝ်ၵႂႃႇတႄႉလီယူႇ။
}}
* {{See
| name=ၵျွင်းပလီႇ တၶျၢၼ်းပႄႉ | alt= | url= | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်းပၢၼ်းသူဝ်းတၢၼ်း ၽၢႆႇၼိူဝ် | lat=16.78483
| long=96.16177| directions= | phone= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{See
| name=ၽြႃးငႃးထတ်ႉၵျီး | alt=ငါးထပ်ကြီးဘုရား | url= | email=
| address= | lat=16.80833 | long=96.16258 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| lastedit=2020-08-27
| content=မီးႁုၼ်ႁၢင်ႈပုတ်ႉထ ဢၼ်ၼင်ႈ ဢၼ်မီးတၢင်းသုင် 46 ထတ်း။
}}
===သူၼ်မွၵ်ႇ===
* {{See
| name=ၼွင်ၵၢပ်ႇမိူဝ်ႈ | alt=Butterfly Lakes | url= | email= | address=U Ba Han St | lat=16.83354 | long=96.19741
| directions=မီး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ တီႈၸၢႆႇၵၢတ်ႇ A.K.K. | phone= | hours= | price= | content=
}}
* {{Listing | type=see
| name=ၼွင်ဢိၼ်းယႃး | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.836772 | long=96.145217 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia=Inya Lake | wikidata=Q864297
| content=ပဵၼ်ၼွင်ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်းဝဵင်းယဝ်ႉ။ တီႈပႅၵ်ႈၽင်ႇၼွင် ၼွင်ဢိၼ်းယႃး မၢင်ပွတ်းမၢင်တွၼ်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႈပႆတိၼ်ၼိူဝ်မၼ်းသေ ၼၼ်ႉ ၶဝ်ႁူႉဝႃႈပဵၼ် သူၼ်မွၵ်ႇၶဝ်ယဝ်ႉ။ တီႈၸွမ်းသၢပ်ႇ ပႅၵ်ႈၽင်ၼွင်ၼႆႉ မီးဝႆႉ ႁူင်းႁႅမ်းၼွင်ဢိၼ်းယႃး ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ဢၼ်ပဵၼ်ၶွင် တူးသိတ်ႉ။ ၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ (မိူၼ်ၼင်ႇ လွင်ႈဝႆႉဝၢင်း သူၼ်ႇ ဢၼ်ႁၢင်ႈလီ) ၼၼ်ႉ။ ႁိူၼ်းလူင် ၸိူဝ်းမီးတီႈႁိမ်းႁွမ်းၼွင်ၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၽူႈဢွၼ်ႇႁူဝ် တပ်ႉမတေႃႇ ၶဝ်ၵေႃႉပိူင်ႇဝႆႉယဝ်ႉ။
}}
* {{Listing | type=see
| name=ၼွင်ၵၢၼ်ႇတေႃႇၵျီး | alt=မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈတႄႉ ပဵၼ် ၼွင် Victoria | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၵၢၼ်ႇယဵၵ်ႉတႃႇ ၊ တၢင်းၼတ်ႉမွၵ်ႉ | lat=16.795486 | long=96.166561 | directions=မီးတီႈ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၵၢင်ဝဵင်း
| phone= | tollfree=
| hours= | price=300 ၵျၢပ်ႈ (တွၼ်ႈတႃႇ ၵွင်ႈထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ 500 ၵျၢပ်ႈ၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၵွင်ႈထႆႇငဝ်းတူင်း 1,000 ၵျၢပ်ႈ)
| wikipedia=Kandawgyi Lake | wikidata=Q385991
| content=သူၼ် ဢၼ်ၶိုၼ်းမႄး ၵေႃႇၵုမ်းဝႆႉၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၸၢင်ႈပႆလႆႈ ၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ်။ ဢွင်ႈၶၢႆတၢင်းၵိၼ်၊ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ဢွၼ်ႇ မီးဝႆႉတင်းၼမ်သေ တီႈၽၢႆႇၼႂ်းၼႆႉ မီးပႃး တီႈလဵၼ်ႈ။ ၵရဝဵၵ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ႁၢင်ႈမိူၼ် ႁိူဝ်းၶိူဝ်းၶုၼ်မၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း ၼွင်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းႁူႉၸၵ်းၼမ်ယဝ်ႉ။ တီႈၽင်ႇၼွင်ၽၢႆႇၸၢၼ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ၶူဝ်ပႅၼ်ႈတႃႇပႆသေ လုၵ်ႉတီႈ သူၼ်သေ တေၸၢင်ႈတူၺ်း တီႈမုင်ႈယဵမ်ႈဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉယူႇ။ တီႈၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ '''သူၼ် ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွၼ်ႇသၢၼ်း''' ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းၼတ်ႉမွၵ်ႉၼၼ်ႉ။ ႁူးၶဝ်ႈမၼ်းတႄႉ မီးဝႆႉတီႈ ၸဵင်ႇ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းတေလႆႈပၼ် 300 ၵျၢပ်ႈသေ တေလႆႈႁၼ်ပႃး ပၢႆႉ ဢၼ်ၼႄဝႆႉ ပေႃးပႃး ၵွင်ႈထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ တေလႆႈပၼ် 500 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵွင်ႈထႆႇငဝ်းတူင်ႉ 1000 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လႅပ်ႈတေဢမ်ႇတဵၵ်းယွၼ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ႁူးၶဝ်ႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇသေၶဝ်ႈၼႆ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈႁၼ်ၸွတ်ႇ တီႈၼႂ်းသူၼ်၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈပႆပၼ်ႇလဵပ်ႈၵႂႃႇတီႈၼိူဝ်တၢင်း ဢိတ်းဢွၼ်ႇၼိုင်ႈသေ ၸင်ႇၵွႆႈႁၼ်သူၼ် တဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=သူၼ်သၽႃႇဝ ၵၢၼ်ႇတေႃႇၵျီး | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၵၢၼ်ႇယဵၵ်ႉတႃႇ | lat=16.79497 | long=96.17050 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=300 kyat
| content=ပဵၼ်ၵုၼ်ယွၼ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈသေ တေၸၢင်ႈႁၼ်လႆႈ တီႈမုင်ႈယဵမ်ႈ ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ၸိူဝ်းမီးႁိမ်းႁွမ်း ၼွင်ၼၼ်ႉသေ တေၸၢင်ႈၵႂႃႇၸူးလႆႈ ၵရဝဵၵ်ႉ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် (မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ၊ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ) ဢၼ်တမ်းၸႅၼ်ႇၵၼ် တီႈႁိမ်းႁွမ်း ၼႃႈၼွင် လႄႈ မီးပႃး ၶဵင်ႇမူၼ်ႈသူၼ်း တီႈဢၼ်ၵႆႉမီး ပၢင်လဝ်ႇမူၼ်ႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈလႆႈတူၺ်းလၢႆလၢႆ။ ပေႃးဝၼ်းသုၵ်း လႄႈ ဝၼ်းသဝ် ၵၢင်ၶမ်ႈၼႆ ပဵၼ်ဢၼ်လိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈယူႇယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ပႃႇႁဵဝ်ႈ မူႇသလိမ်ႇ သုၼ်ႇၼီႇ ၵၢၼ်ႇတေႃႇလေး | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ပူဝ်ႇမိၼ်းယွင်ႇ | lat=16.78252 | long=96.16636| directions=
| phone= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{See
| name=ပႃႇႁဵတ်ႈ မူႇသလိမ်ႇ သျီးယႃး ၵၢၼ်ႇတေႃႇလေး| alt= | url= | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်း ပူဝ်ႇမိၼ်းယွင်ႇ
| lat=16.78442 | long=96.16594| directions=မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ပႃႇႁဵတ်ႈ မူႇသလိမ်ႇ သုၼ်ႇၼီႇ ၵၢၼ်ႇတေႃႇလေး | phone= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{See
| name=သူၼ်မွၵ်ႇ ၵၢၼ်ႇတေႃႇမိင်ႇၵလႃႇ | alt= | url= | email= | address= | lat=16.79431 | long=96.14930
| directions=မီးတီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်း ပွတ်းႁွင်ႇ ယူင်ႉသၢင်ႈ သူၺ်ႇတၵူင်ႇ | phone= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{See
| name=သူၼ်မွၵ်ႇ မႁႃႇပၼ်တုလ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း သူၼ်မွၵ်ႇ မႁႃႇပၼ်ႇတုလ | lat=16.773022 | long=96.159519 | directions=မီးတီႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ်တပ်ႉသိုၵ်း၊ တီႈၽၢႆႇဢွၵ်ႇမၼ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ် တီႈၵိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် သူၼ်မွၵ်ႇပၼ်ႇတုလ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| wikipedia=Maha Bandula Park | image=Myanmar-Yangon-Independence Monument in Mahabandoola park.jpg | wikidata=Q5371664
| content=ႁူႉၸွမ်း သူၼ်မွၵ်ႇၼၢင်းသီ။ တီႈၼႂ်း သူၼ်မွၵ်ႇၼႆႉ မီးဝႆႉ သဝ်ႁိၼ် လွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ၊ လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈမႃး တႃႇၼႄၽၢင်ႁၢင်ႈ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ မျၢၼ်ႇမႃႇ။ တီႈသူၼ်မွၵ်ႇၼႆႉ လႆႈမုင်ႈႁၼ် ၽၢင်ႈမုင်ႈယဵမ်ႈႁင်း ႁူင်းႁေႃဝဵင်း လႄႈ ယူင်ႉသၢင်ႈ ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ။
}}
* {{See
| name=ၿိမၢၼ်ႇ ၽူႈႁတ်းငၢၼ် | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.8025 | long=96.1475 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| wikipedia=Martyrs' Mausoleum | image=Martyrs' Mausoleum.jpg | wikidata=Q26256318
| content= ယူင်ႉသၢင်ႈတီႈမၢႆတွင်း တႃႇဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ် ဢွင်ႇသၢၼ်းလႄႈ ၽွင်းလူင် ႁူၵ်းၵေႃႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ထုၵ်ႇယိုဝ်းတၢႆ။ ၿိမၢၼ်ႇမၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်လွႆသေ ဢိူမ်ႈၵၼ်တင်း ၵွင်းမူး သူၺ်ႇတၵူင်ႇယဝ်ႉ။ တီႈၼၼ်ႈၵေႃႈ တေၸၢင်ႈမုင်ႈႁၼ်လႆႈ တၢင်းႁၢင်ႈလီ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈယူႇ။
}}
* {{Listing | type=see
| name=သူၼ်မွၵ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်း | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ပျီႇ၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ထမ်ႇမၸေႇတီႇ၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ဢလူင်ႇ၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ဢူးဝိသၸႃႇရ | lat=16.796944 | long=96.142778 | directions=မီးၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ
| phone= | tollfree=
| hours=07:00-19:00 | price=
| wikipedia=People's Square and Park | wikidata=Q7165783
| content=တၢင်းၵႂၢင်ႈမီး 130 ဢေႇၵ၊ မီးၼႂ်းၵႄႈ ပႃႇလီႇမၢၼ်ႇ လႄႈ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇသေ ဢၼ်ႁူႉၸွမ်းၼမ်ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ် မူၵ်ႇၼမ်ႉသိတ်းလူင် ဢၼ်ဢဝ် ၶွၼ်ႇၶရိသေ ႁဵတ်းဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်း သူၼ်မွၵ်ႇၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉ ႁုၼ်ႁၢင်ႈ လႄႈ ထၢတ်ႈတေႃႇ ဢိၵ်ႇပႃး ႁၢင်ႈမိူၼ်ဢွၵ်ႇ ဢၼ်ပၼ်တၢင်းၶဝ်ႈၸႂ်ၸူး လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။ ပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းတႄႉ တေလႆႈပၼ် ၵႃႈၶဝ်ႈမၼ်း။
}}
* {{See
| name=ပႃႇႁဵဝ်ႈ မူႇသလိမ်ႇ တႃႇမူၺ်ႇ| alt= | url= | email=
| address=Tamwe Rd | lat=16.81050 | long=96.17017 | directions= | phone= | hours= | price= | content=
}}
* {{See
| name=သူၼ်မွၵ်ႇ တဵင်ႇၵုၵ်ႉတရ | alt= | url= | email=
| address=U Wisara Rd | lat=16.80051 | long=96.14683| directions=မီးၽၢႆႇဢွၵ်ႇ သူၼ်မွၵ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်း
| phone=| hours= | price= | content=
}}
* {{See
| name=ပႃႇႁဵဝ်ႈ တီႈမၢႆတွင်း သိုၵ်း | alt=War Memorial Cemetery | url= |email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၵျုၼ်းတေႃး | lat=16.81127 | long=96.13323
| directions= | phone= | fax=| hours= | price= | content=
}}
* {{Listing | type=see
| name=သူၼ်သတ်း | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ပူဝ်ႇမိၼ်းၶွင်ႇ| lat=16.791667 | long=96.159444 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours=08:00-18:00 | price=ၵႃႈၶဝ်ႈမၼ်းတႄႉ ၼိုင်ႈၵေႃႉ လႆႈပၼ် 1,000 ၵျၢပ်ႈ
| wikipedia=Yangon Zoological Gardens | image=Yangon Zoo.JPG | wikidata=Q1136334
| content=ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် ပိုတ်ႇမႃး မိူဝ်ႈပီ 1906။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီး ၸိူဝ်ႉၽၼ်းတူဝ်သတ်း 145 မဵဝ်း ဢၼ်ပဵၼ်ႁင်း တူဝ်သတ်းၼိူဝ်လိၼ် 1203 တူဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ဝၼ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ်ၼႆ မီးသႃးၵတ်ႉၸၢင်ႉ ဢၼ်လဝ်ႇမူၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈၸၼ်ၸႂ်။
}}
===ၵူႈသမ်ႇသႅၼ်ပိူင်===
* {{See
| name=ႁိူၼ်း ဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ | alt= | url= | email=
| address=54 သဵၼ်ႈတၢင်းယဵၵ်ႉတႃႇၸၼ်ႉၸွမ် | lat=16.82484 | long=96.14664 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ႁိူၼ်းၼႆႉ ဢဝ်ႁူဝ်ႉသုင်သုင်သေ လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ၽူႈမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇၵူႈၵေႃႉ တေၸၢင်ႈၶဝ်ႈလႆႈၼႂ်းမၼ်း။ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈမုင်ႈမွင်းလႆႈ တီႈသုတ်းတႄႉ ထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ ၵိၵ်ႉၶဝ်ႈဝၢင်း မွၵ်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈၼႂ်းဝဵင်းသေ ၵႂႃႇတီႈၼၼ်ႈၼႆႉ ၵႃႈလူၼ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇၼႆႉ တေလႆႈပၼ်မွၵ်ႈ 3,000 ၵျၢပ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ၶုမ် ပႁႃႇတူး သျႃး ꩡၽႃး | alt=Bahadur Shah Zafar Grave | url= | email= | address= သဵၼ်ႈတၢင်း ꩡီႇဝၵ | lat=16.79001 | long=96.15030 | directions= | phone= | fax= | hours= | price=Free
| content= ပဵၼ်ၶုမ်ၸဝ်ႈဝူင်ႉ Mughal လိုၼ်ႈသုတ်း တီႈဢိၼ်းတီးယႃး လႄႈ ပဵၼ် ၽူႈဢုပ်ႉပိူင်ႇလိုၼ်းသုတ်း ႁင်း ၶိူဝ်းၶုၼ် Timurid ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ လႆႈပဵၼ် လွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတီႈ ဢိၼ်းတီးယႃးယဝ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1857 ၼၼ်ႉ မၼ်း လႄႈ တင်း မေးၼၢင်းမၼ်း Zeenat Mahal ဢိၵ်ႇတင်း မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းမၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ လႆႈထုၵ်ႇပၼ်တၢမ်ႇ လိုပ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်း မႃးၸူး တႃႈၵုင်ႈယဝ်ႉ။ ပႁႃႇတူး သျႃး ၼႆႉ လႆႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ မိူဝ်ႈ ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ 1862 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တိုၵ်ႉလႆႈႁၼ် ၶုမ်ပႃႇႁဵဝ်ႈမၼ်းယူႇ တေႃႇမိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵၢမ်ႇလီၼႆၸိုင် တေလႆႈႁၼ် ၽူႈၸိၼမ်း မီးယူႇတီႈၼၼ်ႈသေ တေၸၢင်ႈပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လွၼ်ႇၶၢဝ်ႇတင်းၼမ် ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ၸဝ်ႈမျၢတ်ႈ သူၾီးၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵႃႈၶဝ်ႈမၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈပၼ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈလူႇတၢၼ်း ထိုင် သူၾီး ပိုၼ်ႉတီႈလႆႈယူႇ။}}
* {{Listing | type=see
| name=ၵၢတ်ႇၶႄႇ '''လႄႈ''' ဢိၼ်းတီးယႃးဢွၼ်ႇ| alt= | url= | email=
| address= | lat=16.774917 | long=96.149639 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia=Yangon Chinatown | wikidata=Q16258866
| content=ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းၶႄႇ လႄႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းဢိၼ်းတီးယႃး ၸိူဝ်းၶၢႆႉမႃးႁဵတ်းၵၢၼ် မိူဝ်ႈပၢၼ်ၵူဝ်ႇလီႇၼီႇၼၼ်ႉ ယူႇမႃး ၸူဝ်ႈလုၵ်ႈပၢၼ်လၢၼ်ယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈႁၼ် ၶူဝ်းပူၺ်ႈမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ဢိၵ်ႇတင်း ၵျွင်းၽြႃးၶႄႇ လႄႈ ၵျွင်းၽြႃးႁိၼ်ႇတူႇ လႄႈ ဢိၵ်ႇပႃး တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း။
}}
* {{Listing | type=see
| name=ငဝ်ႈငုၼ်းယေးငိုၼ်း မျၢၼ်ႇမႃႇ | alt= | url=http://www.cbm.gov.mm/ | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ပၢႆးၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈ မၢႆ 1 | lat=16.82544 | long=96.16064 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia=Central Bank of Myanmar | wikidata=Q1944374
| content=
}}
* {{See
| name=တႃႇဝႃႇသႅၼ်ႇထရႄႇပႂၢႆႉ | alt=Centrepoint Towers | url= | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၽြႃးသူးလေႇ | lat=16.77251 | long=96.15828| directions=မီးၽၢႆႇတူၵ်း သူၼ်မွၵ်ႇမႁႃႇပၼ်ႇတုလ
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{See
| name=ႁူင်းႁေႃဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ | alt=City Hall | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း မႁႃႇပၼ်ႇတုလ | lat=16.77510 | long=96.15964 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| wikipedia=Yangon City Hall | image=Yangon City Hall.jpg | wikidata=Q8048617
| content= ပဵၼ်တီႈ ၽၢႆႇဢုပ်ႉပိူင်ႇဝဵင်း ၼင်ႈလုမ်း၊ ဢၼ်ပဵၼ် ၵေႃႇမတီႇဝဵင်းမူၼ်းၵူၼ်းၵိုၼ်းတႃႈၵုင်ႈ (YCDC)။ လွင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈၼႆႉ လႆႈတႄႇမႃး မိူ်ဝႈ ပီ 1926 သေ ယဝ်ႉတူဝ်ႈ ၼႂ်းပီ 1936။ ႁူင်းႁေႃဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈၼႆႉ လႆႈပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈပိူင်လူင် တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ၸိူဝ်းပဵၼ်မႃး ၼႂ်း ပီ 2000, 2008, 2009 ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
}}
* {{Listing | type=see
| name=ႁွင်ႈၼႄလွင်ႈႁၢႆဝၢႆးယႃႈမဝ်းၵမ် | alt=Drug Elimination Museum | url= | email=
| address=Kyun Taw Rd | lat=16.81573 | long=96.13144 | directions=မီးၸမ်ၵၼ်တင်း တူင်ႇမူၼ်းႁၢၼ်ႇတႃႇဝတီႇ
| phone=+95 1 505016, +95 1 505261 | tollfree=
| hours= | price=ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း- 4,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ- 100 ၵျၢပ်ႈ
| wikipedia=Yangon Drugs Elimination Museum | wikidata=Q8048619
| content=ပဵၼ်ယူင်ႉသၢင်ႈသီႇၸၼ်ႉ ဢၼ်ယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇတိုၵ်းပႅတ်ႈ ယႃႈမဝ်းၵမ်သေ လႆႈၼႄဝႆႉ လွင်ႈၽွၼ်းၸမ်ႉ ယွၼ်ႉၸႂ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် လႄႈ လႆႈၼႄဝႆႉ လွင်ႈၶတ်းၸႂ် တႃႇသွၵ်ႈႁႃ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ဢၼ်တေတႅၼ်းတၢင် ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းၼႄဝႆႉၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈ ဢမ်ႇၶိုတ်းၵၢပ်ႈသေ ပဵၼ် ၽုၼ်ႇမုၵ်ႉလၢႆလၢႆ။ လွင်ႈတၢင်းဢၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼိုင်ႈၵေႃႉမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇယိၼ်းႁၼ် ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးသေလွင်ႈလွင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ဢၼ်ၵိုတ်း မိူဝ်ႈပၢၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝႆႉပဵၼ် ၶႅၵ်ႇၼိုင်ႈၵေႃႉလႄႈ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်မီးဝႆႉယူႇတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ၵႃႈၵွင်ႈထႆႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆႉ တေလႆႈပၼ် US$5 ယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ယူင်ႉသၢင်ႈ လုမ်းတတ်းသိၼ် | alt= | url= | email=
| address=Pansodan Street | lat=16.773133 | long=96.160928 | directions=မီးတီႈႁိမ်းၶၢင်ႈ သူၼ်မွၵ်ႇ မႁႃႇပၼ်ႇတုလ 89-133
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| wikipedia=High Court Building (Yangon) | image=High Court, Yangon, Myanmar.jpg | wikidata=Q20991961
| content=တေႃႇထိုင် ပီ 2006၊ ဢၼ်ပဵၼ် ငဝ်ႈငုၼ်းလုမ်းတတ်းသိၼ်မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လႆႈမီးဝႆႉတီႈ ဢွင်ႈတီႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ယူင်ႉသၢင်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃႈၼႂ်း သဵၼ်ႈမၢႆ ၶူဝ်းပူၺ်ႈၵဝ်ႇမွၼ်ႇ ဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ၶုမ်ၽိမၢၼ်ႇ ၽူႈႁတ်းငၢၼ် | alt= | url= | email= | address= | lat=16.80258 | long=96.14772 | directions=မီးၸမ်ၵၼ်တင်း လၢၼ်ႇၽၢႆႇၸၢၼ်း ႁင်း သူၺ်ႇတၵူင်ႇ | phone= | fax= | hours= | price=
| content=ၶဝ်ႈပႃးၶုမ်ပႃႇႁဵတ်း သုၽယႃးလၢတ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် မေးၼၢင်း ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းလိုၼ်းသုတ်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမျႃႇ၊ တၶိၼ်ႇထိၼ်ႇၵျေႃႇ ဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ လႄႈ ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ၊ ဢူးတၢၼ်ႉ ၵေႃႉဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈၼမ်းၼႂ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ၊ တေႃႇၶိၼ်ႇၵျီႇ ဢၼ်ပဵၼ်မႄႈ တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ။ မိူဝ်ႈပီ 1983 ၽွင်း ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း Chun Doo-hwan မႃးဢႅဝ်ႇလႄႇၼၼ်ႉ ဢေးၵျႅၼ်ႉၵၢဝ်းလီႁွင်ႇၶဝ် မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇယဝ်ႉ။ မၼ်းလႆႈလွတ်ႈၵႂႃႇသေတႃႉ ၵူၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း လႆႈတၢႆၵႂႃႇ 21 ၵေႃႉယဝ်ႉ။ ယူင်ႉသၢင်ႈၼၼ်ႉ မႄးၵေႃႇၶိုၼ်းဢၼ်မႂ်ႇသေ ပဵၼ်ဢၼ်ၶိုင်ႇၶမ်ႉၶႅမ်ႉလႅပ်ႈသေ ဢၼ်ၵဝ်ႇယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ယူင်ႉသၢင်ႈ ၽွင်းလူင် | alt=The Secretariat | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း မႁႃႇပၼ်ႇတုလ | lat=16.77539 | long=96.16570 | directions=တီႈၵိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵၢတ်ႇပူဝ်ႇၵလေး
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| wikipedia=Ministers' Building | image=Secretariat Building, Yangon.jpg | wikidata=Q6866494
| content= ၼၼ်ႉလႆႈပဵၼ်မႃး တီႈပၵ်းသဝ်း ၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇ ၶွင် ပရိတ်ႉတိတ်ႉသျ် ၿႃးမႃး ယဝ်ႉ။ ထိုင် ပီ 2021 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇမႃး ႁူင်းၵၢၼ် ပိုၼ်ႉတီႈ 7 ဢၼ် လႄႈ ႁူင်းၵၢၼ် ၼွၵ်ႈမိူင်း 3 ဢၼ် ႁူမ်ႈၵၼ် လဝ်ႈတၢင်ႇၸူး ၵေႃႇမသျိၼ်ႇ တိုၼ်းလၢင်း မျၢၼ်ႇမႃႇ (Myanmar Investment Commission (MIC)) တႃႇ လၢႆႈဢဝ် ယူင်ႉသၢင်ႈ ၽွင်းလူင်ၼႆႉ ပဵၼ် ႁူင်းႁႅမ်း လႄႈ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း။
}}
* {{See
| name=ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ဢူးတၢၼ်ႉ| alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ဢိၼ်းယႃး | lat=16.8173 | long=96.1382| directions=ၸဵင်ႇသဵၼ်ႈတၢင်းတထူင်ႇ
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{See
| name=ႁွင်ႈၼႄ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ | alt= | url= | email=
| address=26 သဵၼ်ႈတၢင်း ပျီႇ | lat=16.78877 | long=96.14248 | directions=မီးၽၢႆႇၼႃႈ ထၢၼ်ၽွင်းလူင် ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း
| phone= | tollfree= | fax=
| hours=10:00-15:00၊ ဢိုတ်း ဝၼ်းၸၼ်၊ ဝၼ်းဢၢင်းၵၢၼ်း လႄႈ ဝၼ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ် | price=
| content=ၼႄဝႆႉ ၶူဝ်းၶွင်ၵိုၵ်းပိုၼ်း ဢၼ်ပဵၼ် သၢႆသိုပ်ႇၶိူဝ်းၶုၼ်ၵုင်းပွင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် လိုၼ်းသုတ်း ၼၼ်ႉလႄႈ ဢိၵ်ႇတင်း ၶူဝ်းပူၺ်ႈၵဝ်ႇမွၼ် မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႃႈႁွင်ႈၼႄ ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဢၼ်ၸုတွမ်လႆႈၶႅမ်ႉလႅပ်ႈၼၼ်ႉ ပႃး ႁွင်ႈၼႄဢၼ်ၼႆႉဢၼ်ၼိုင်ႈသေ ၶဝ်ႈပႃး ၶူဝ်းပူၺ်ႈပၢႆးမွၼ်း မျၢၼ်ႇမႃႇ လႄႈ ႁွႆးမိုဝ်း ဢၼ်ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁွႆးမိုဝ်းဝိသုၵႃႇ ႁွင်ႈၼႄၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးၶိုၵ်ႉၶၢႆးသေ ပဵၼ်ႁွႆးမိုဝ်း ဝိသုၵႃႇပၢၼ်မႂ်ႇယဝ်ႉ။ ပၢင်ပွႆးၼႄၼႆႉ ထိုင် ပီ 2016 မႃးတႄႉ တိူဝ်းၶႅမ်ႉလႅပ်ႈမႃးသေ ပၢင်ပွႆးၼႄ ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ မီးပၢႆး ဢၼ်တႅမ်ႈဝႆႉ လိၵ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ လိၵ်ႈမၢၼ်ႈ သွင်ၽႃႇသႃႇယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈမၢင်ဢၼ်ၼႆႉ ၽႆးဢမ်ႇပေႃးႁိူဝ်ႈလႅင်း။ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈ လွင်ႈထႆႇၶႅမ်းႁၢင်ႈ။ ယႃႇပေသိုဝ်ႉပပ်ႉ တီႈႁွင်ႈၼႄၼၼ်ႉ။ တီႈလၢၼ်ႉပပ်ႉ ဢိၼ်းၸဵင်ႇၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈလိူၵ်ႈဢဝ်လႆႈၵူႈမဵဝ်းသေ သိုဝ်ႉဢဝ် တီႈလၢၼ်ႉ ၸိူဝ်းမီးၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်းပၢၼ်းသူဝ်းတၢၼ်းၼၼ်ႉလႄႈ။ ပပ်ႉဢၼ်လႆႈပၼ် 38 တေႃႇလႃႇ တီႈ ႁွင်ႈၼႄၼၼ်ႉ တီႈဢိၼ်းဝ လႆႈပၼ် 22 တေႃႇလႃႇၵူၺ်း။
}}
* {{See
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၵူၼ်းၵႃႉ | alt=Strand Hotel | url= | email=
| address=92 သဵၼ်ႈတၢင်း ၵူၼ်းၵႃႉ | lat=16.7696 | long=96.1626 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| wikipedia=Strand Hotel | image=StrandHotel2009.JPG | wikidata=Q7621231
| content=ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်ႁိုင်သေပိူၼ်ႈ လႄႈ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်း မျၢၼ်ႇမႃႇသေ Sarkies ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1901 (ၸိူဝ်းဢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ မႃး Penang's E&O လႄႈ Singapore's Raffles)ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းလႆႈပဵၼ် လၵ်းႁိၼ်ၸိူဝ်ႈၸၢတ်ႈမႃး ဢၼ်ၼိုင်ႈသေ လႆႈ ဝႆႉမဝ်မဝ်မၢင်မၢင်မႃး လၢႆပီယဝ်ႉသေ လႆႈၶိုၼ်းသၢင်ႈၶိုၼ်း မိူဝ်ႈပီ 1990 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=သၽႃး ၸႄႈတိူင်းတႃႈၵုင်ႈ | alt=Congress Building | url= | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်းပျီႇ
| lat=16.79482 | long=96.13758 | directions=မီးၽၢႆႇတူၵ်း သူၼ်ႇမွၵ်ႇၵူၼ်းမိူင်း | phone= | fax= | hours=
| price= | content=
}}
* {{See
| name=သူၼ်ငိူၵ်ႈ တႃႇၵေႇတ | alt= | url= | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်းမျႃႉမႃႇလႃႇ | lat=16.8098 | long=96.2026 | directions=မီးၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ၶူၼ်သုဝုၼ်ႇၼ ယၢၼ် 1 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ | phone= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{See
| name=ႁူင်းၼႄပွႆး တပ်ႉမတေႃႇ | alt=Tatmadaw Exhibition Hall | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ဢူးဝိၸႃႇရ | lat=16.7844 | long=96.1508 | directions=တေႃႇၼႃႈၵၼ်တင်း ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်း၊ တင်း တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ၽယႃးလၢၼ်းသေ ၵႆၵၼ်မွၵ်ႈ ၶိုင်ႈၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* မီးဝႆႉ ဢွင်ႈတီႈလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉၸႂ် ဢၼ်ႁၢမ်းၵႂႃႇ ဢၼ်ၵိုၵ်းၵၼ်ဝႆႉတင်း သူၼ်သတ်း ဢၼ်မီးဝႆႉ ဢၼ်ၶီႇတင်းၼမ် ဢၼ်ပဵၼ် ပႃႇထိူၼ်ႇၵႂႃႇ။ ပေႃးၸွမ်းလၢႆးမၼ်းတႄႉ ၽႂ်ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇၶဝ်ႈလႆႈသေတႃႉ ၵူၼ်းတင်းၼမ်တႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈသေ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် ပၢႆႁဵတ်းပဵၼ် တီႈ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ပေႃးလုၵ်ႉဢဝ်တီႈတၢင်းသေၼႆႉ မီးတၢင်းၵႆ မွၵ်ႈ ႁွင်ႉငိၼ်းလႆႈၼၼ်ႉသေ လီလႆႈၽၢင်ႉလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈသုၼ်ႇတူဝ် ၼၢင်းယိင်း တီႈ သူၼ်သတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၶၢဝ်းၽူၼ်မႃး ယုင်းမီးဢၢၼ်ႁူဝ်လၢၼ်ႉမၼ်းသေ မီးပႃး မႃလိူင်း ဢၼ်မေႃႁဵတ်းတီႈပိူၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ သူၼ်ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ယၢၼ်ၵၼ် 30 မီႇတႃႇ ဢၼ်မီးတင်း ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ႁူးၶဝ်ႈသူၼ်သတ်း ဢၼ်မီးတီႈႁိမ်းၶၢင်ႈ လၵ်းၾူင်း ၼၼ်ႉသေ ၶဝ်ႈလႄႈ။
==ႁဵတ်း==
* {{Listing | type=do
| name=ဝၢင်းလဵၼ်ႈႁႅင်း ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း သူၼ်သတ်း | lat=16.783861 | long=96.160725 | directions=ၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉ ၵႂႃႇၵိုတ်းတီႈ ယွၵ်ႉလၢၼ်း။ မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းလူင် တႃႈၵုင်ႈ
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia=Bogyoke Aung San Stadium | wikidata=Q890722
| content=
}}
* {{Do
| name=ၾႄႇရီႇ ၻလ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်း သဵၼ်ႈတၢင်းပၢၼ်းသူဝ်းတၢၼ်း ဢၼ်လႆႈလုၵ်ႉတီႈ ႁူင်းႁႅမ်းၵူၼ်းၵႃႉသေ ၶၢမ်ႈၵႂႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း 4,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ပဵၼ်တႃႇတၢင်းၵႂႃႇတၢင်းမႃး
| lastedit=2016-02-13
| content= လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈသေ ၶီႇၾႄႇရီႇ ဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ်ၼၼ်ႉသေ လတ်းၶၢမ်ႈၼမ်ႉသေၵေႃႈ ၵႂႃႇတီႈဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ၻလ။ ၶၢဝ်းတၢင်းမၼ်း ႁူမ်ႈဝႃႈ ပွတ်းပွတ်းဢွၼ်ၵူၺ်းၵေႃႈ တေလႆႈႁၼ် ၾႄႇရီႇမၢၼ်ႈ ဢၼ်ယွင်ႇယီႈယွင်ႇယႅင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႈၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈ တႅင်တမ်ႇပူႇ ဢၼ်ႁဵတ်းသိၵ်ႈဝႆႉ၊ လႅၼ်းယႃႈတွင်၊ လႅၼ်းယႃႈၸီႈၵရႅတ်ႉ၊ ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ်၊ တၢင်းၵိၼ်ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း ဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ် ၊ တေၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈၶူဝ်းၶွင်ဢွၼ်ႇဢီႈၸိူဝ်းဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ဢမ်ႇယႂ်ႇ ဢၼ်ႁဵတ်းထုပ်ႉႁဵတ်းႁေႃႇသေၶၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁိူဝ်းတေႃႉသူင်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ႁိူဝ်းတေႃႉသူင်ႇသေ တိူဝ်းမိူၼ်ၵၢတ်ႇၼိူဝ်ၼမ်ႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းၶိုင်ႈဝၼ်းလႄႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈဝၼ်းတႄႉ ၶီႇၵႂႃႇ တုၼ်ႇတေးလႄႈ။ တီႈၻလၼၼ်ႉ မီးၵွင်းမူးသူႇၼိုင်ႈသေ ၵိုင်ႇလီလႄႇယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဝၢၼ်ႈၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈပၢႆတၢင်းတႄႉတႄႉလူး။
}}
* {{Do
| name=ၵူင်းပၼ်ႇ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၽြႃးၵပႃႇဢေး | lat=16.83232 | long=96.15394| directions=ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ၼွင်ဢိၼ်းယႃး
| phone= | hours= | price=
| content=
}}
* {{Do
| name=ၵလၢပ်ႉလုၺ်းၼမ်ႉ ၵူၵ်ႉၵၢႆး | alt= | url= | email= | address=တၢင်းယွမ်ႇ ၵလၢပ်ႉလူၺ်းၼမ်ႉ ၵူၵ်ႉၵၢႆး | lat=16.81839 | long=96.16076| directions=ၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉ ၵိုတ်းတီႈ တီႈၵိုတ်းပၢတ်ႉသ် ႁႃမိတ်ႉတိတ်ႉ | phone= | hours= | price= | content=
}}
* {{Do
| name=ပၢင်လဵၼ်ႈ ၵျႅၵ်ႉၵသၢၼ်ႇ | alt= | url= | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်း ပၢင်ႇမႃႉၶႄႉၶဵင်ႇ ၽၢႆႇၸၢၼ်း (South Race Course Rd) | lat=16.82022 | long=96.16968| directions=မီးတီႈႁိမ်း ႁူင်းတူၺ်းလိၵ်ႈ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ | phone= | fax= | hours= | price= | content=ပဵၼ်ပၢင်ႇလဵၼ်ႈ။
}}
* {{Do
| name=လႄႇၵၢတ်ႇ လႄႈ တူၺ်းလွင်ႈႁဵတ်းၼႄ ၵၢၼ်တူမ်ႈႁုင် | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=ႁူင်းႁႅမ်း Governor’s Residence
| phone= | fax=
| hours= | price=တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း ၶိုင်ႈဝၼ်း ၼႆႉ တေလႆႈပၼ် US$60 သေ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးတႃႇၶဝ်ႈဝၼ်း (ပေႃးဢမ်ႇပႃး တႃႇၶဝ်ႈဝၼ်း US$40)၊ ဢမ်ႇပႃး တႃႇဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ
| content= လွင်ႈႁဵတ်းၼႄ ၵၢၼ်တူမ်ႈႁုင် ၼႆႉ မီးတီႈၸၼ်ႉၼိူဝ် တီႈၼႂ်း ဢွင်ႈမိၼ်းတူင်း ႁင်းႁူင်းႁႅမ်းၼၼ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းလႆႈ တႃႇႁၢင်ႈႁႅၼ်း ဢၼ်ၵူဝ်ႈမၢၼ်ႈ။}}
* {{Do
| name=ၼွင်လုၺ်းၼမ်ႉ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ဢူးဝိၸႃႇရ | lat=16.78368 | long=96.15168| directions=
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{Do
| name=ၶဵင်ႇၸၢတ်ႈ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း မျူဝ်ႉမႃႉၵျွင်း | lat=16.78378 | long=96.14931 | directions=
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price=
| content=
}}
* {{Do
| name=ႁူင်းငဝ်းတူင်ႉ တမတ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃးဢလၢၼ်ႉပျႃႉ | lat=16.78228 | long=96.15879
| directions=ၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵိုတ်ႈတီႈ တီႈၵိုတ်းယွၵ်ႉလၢၼ်း | phone= | fax= | hours= | price=
| content=
}}
* {{Do
| name=ပၢင်လဵၼ်ႈႁႅင်း တဵင်ႇၽျူႇ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ႇယဵၵ်ႉတႃႇ | lat=16.79183 | long=96.16822| directions=ၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵိုတ်ႈတီႈ တီႈမသႃႇသႅတ်ႉ
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{Listing | type=do
| name=ပၢင်လဵၼ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ သုဝုၼ်ႇၼ | alt=Thuwunna Indoor Stadium | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ဝေႇၸယၢၼ်ႇတႃႇ | lat=16.821314 | long=96.186828 | directions=မီးၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ၼိၼ်းသီႇၵူင်း ~700 မီႇတႃႇ
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia=Thuwunna Stadium | wikidata=Q1639369
| content=
}}
* ယူင်ႇငဝ်းတူင်ႉ – မီးဝႆႉယူင်ႇငဝ်းတူင်းတင်းၼမ် ဢၼ်ၼႄ ငဝ်းတူင်ႉဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၸိူဝ်းဢွၵ်ႇဢၼ်မႂ်ႇ။ ယူင်ႇငဝ်ႈတူင်ႉပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ ၵႃႈတူၺ်းမၼ်း ၵူၺ်းလႆႈပၢၼ်လၢႆတေႃႇလႃႇသေ ၵမ်ႉၼမ် သၢႆငၢႆၶႅမ်ႉဝႆႉသေတႃႉ ယူင်ႇငဝ်းတူင်ႉဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈတႄႉ တေလႅပ်ႈပဵၼ် ဢၼ်မီးတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇပလႃႇၸႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၵႂၢမ်းၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆ ယႃႇလိုမ်း လုၵ်ႉၸုၵ်းသေ ယူႇယဵၼ်ယဵၼ်။
* {{Listing | type=do
| name=သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ လေႃႇၵႃး | alt=လှော်ကားအမျိုးသားဥယျာဉ် | url= | email=
| address= | lat=17.04226 | long=96.11605 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours=09:00-17:00 ၵူႈဝၼ်း | price=
| wikidata=
| lastedit=2020-08-27
| content=ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ပႃႇထိူၼ်ႇယႂ်ႇလူင် မီးပႃး သူၼ်သတ်းဢွၼ်ႇသေ မီးပႃးၸၢင်ႉ လႄႈ ၶီႇရူတ်ႉဢႅဝ်ႇလႄႇၼႂ်းထိူၼ်လႆႈ။
}}
==သိုဝ်ႉ==
ၶူဝ်းၶွင်ၸိူဝ်းဢၼဢဝ်မႆႉႁဵတ်းဝႆႉ ဢၼ်မီးၵႃႈၶၼ်သေ ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ၊ ၵႅဝ်ႈသႅင်ငိုၼ်းၶမ်း၊ မီႇၵီးတၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ လႄႈ ၶူဝ်းၶွင်တီႈမၢႆတွင်း။ ၸၢႆႇၵၢတ်ႇ တီႈတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ လီၵျေႃႇဝႆႉ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၶူဝ်းၶွင်မီးၸေးသေ ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်တင်း မိူင်းၵူၼ်းၵိုၼ်းတၢင်ႇမိူင်းတႄႉ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် ၸၢင်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇလႆႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းၵမ်ႈၽွင်ႈသေ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈပၵ်းတႃတူၺ်း။ ပေႃးပဵၼ်ထူဝ်းရိတ်ႉၼႆႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း တေလိူဝ်သေတႃႉ သဵတ်ႈၵၼ်လႆႈယူႇ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈသုၼ်ႇႁဵတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေ ၵူၼ်းၶၢႆၸွမ်းၶၢင်ႈတၢင်းၼႆႉ ပေႃးပႆႇထိုင် 18:00 မူင်း တေဢမ်ႇၶႂၢင်းဝႆႉပၼ် တႃႇပိုတ်ႇလၢၼ်ႉၶဝ်။
* {{Buy
| name=ဢွင်ႈတီႈ ၸၢႆႇၵၢတ်ႇ A.K.K. | alt= | url= | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်း လေးၻွင်ႉၵၢၼ်ႇ |lat=16.82931
| long=96.19168 | directions=တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း တိင်ႇၵၢၼ်းၵျုၼ်း E0.7km | phone= | hours= | price= | content=
}}
* {{Buy
| name=သိူဝ်ႈၶူဝ်း ဢၼ်သင်ယဵပ်ႉ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions= | phone= | fax= | hours= | price=
| content=ႁူမ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉၼမ်ထၢၼ်ႇ မိူင်းၵွၵ်ႇ လႄႈ ႁွင်းၵွင်းသေတႃႉ တႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈလီ တွၼ်ႈတႃႇ သင်ႇယဵပ်ႉသိူဝ်ႈၶူဝ်းယဝ်ႉ။ မွၵ်ႈငိုၼ်း 6 တေႃႇလႃႇၼႆႉၼႆ တေၸၢင်ႈလႆႈသိူဝ်ႈသျတ်ႉ ဢၼ်ပႃးၵေႃႇလႃႇမႅၼ်ႇတရိၼ်းၼၼ်ႉယူႇ။ တွၼ်ႈတႃႇ ယဵပ်ႉသိူဝ်ႈၼႆႉ မွၵ်ႈ 4-5 ဝၼ်းၼႆႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းၵုမ်ႇထူၼ်ႈယူႇ။
}}
* {{Listing | type=buy
| name=ၵၢတ်ႇပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း | alt=Scotts Market | url=http://www.bogyokeaungsanmarket.com | email=
| address= | lat=16.780378 | long=96.1556 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia=Bogyoke Market | wikidata=Q870075
| content=ပဵၼ်ငဝ်ႈငႃၶိုၵ်ႉတွၼ်း တွၼ်ႈတႃႇ ၶူဝ်းၶွင်မေႃမိုဝ်း၊ မိူၼ်ၼင်ႇ ခိူင်ႈၶူဝ်းမႆႉ လႄႈ ၶူဝ်းယုၼ်း။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶူဝ်းယုၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၼႂ်းမိူင်းသေတႃႉ ၶၼ်ၶၢႆမၼ်းသုင်ႇဝႆႉ။
}}
* {{Buy
| name=ၵၢတ်ႇလူင် ၸိုင်ႈဝဵင်း | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း မိၼ်းၼၼ်ႇတႃႇ | lat=16.80281 | long=96.19579 | directions=မီး ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ၶူဝ် ငမူဝ်းယဵၵ်ႉ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ပဵၼ်ၵၢတ်ႇလူင် ဢၼ်ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈ ၽၵ်းၶဵဝ်မႂ်ႇမႂ်ႇသႂ်သႂ်၊ ၼိူဝ်ႉ လႄႈ မီႇၵီးၸိူဝ်းဢမ်ႇသူႈလႃႈလီႁၼ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸၼ်ႉတၢင်းၼိူဝ်သုတ်း လႄႈ တီႈၽၢၵ်ႈ ယူင်ႉသၢင်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈႁၼ် ၶိူင်ႈၽႆးၽႃႉဢၼ်ဢမ်ႇသူႈလႃႈလီႈႁၼ်၊ သိူဝ်ႈၶူဝ်းတွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢိၵ်ႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်မၼ်း သၢင်ႇထုၵ်ႇ၊ သိူဝ်ႈၶူဝ်း၊ သွၵ်းတိၼ် လႄႈ ထူင် ၸိူဝ်းဢၼ်ဢဝ် ၼင်သေႁဵတ်းဝႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ တေၸၢင်ႈႁၼ်လႆႈယူႇ။ တီႈၸၼ်ႉတၢင်းၼိူဝ်သုတ်း တီႈႁိမ်းတီႇဝီႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈႁၼ်လႆႈ ၶႅပ်း Blu-ray ဢၼ် ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇၼၼ်ႉ။ တီႈၸၼ်ႉပဵင်းလိၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ တေလႆႈႁၼ် လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် လႄႈ မၢင်ဝၼ်းမႃး တေလႆႈႁၼ် ၶူဝ်းႁိူၼ်းယေး ဢၼ်ယွမ်းပၼ်ၵႃႈမၼ်းသေၵွၼ်ႇ။ တီႈၸၼ်ႉသွင်ၼၼ်ႉ မီးပႃး ႁွင်ႈၼႄပၢႆးမွၼ်း။
}}
* {{Buy
| name=တႅဝ်းၵၢတ်ႇၶႄႇ | alt= | url= | email= | address= | lat= | long= | directions=
| phone= | hours=15:00-21:00 | price=
| content=ၵူၼ်းသိုဝ်ႉၶၢႆ ၸွမ်းၶၢင်ႈတၢင်း မီးဝႆႉတင်းၼမ်။ ၶႅပ်းတႅင်းၵႃး ပၢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈ၊ ပၵ်းယဵမ်ႈဝၼ်းၶႄႇ၊ ၵျွင်းၽြႃးၶႄႇ၊ လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈ၊ ၵၢတ်ႇတင်းၼမ် လႄႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးဢၼ်လဵၵ်ႉဢွၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေႁၼ်လႆႈယူႇ။
}}
* {{Buy
| name=တီႈၸၢႆႇၵၢတ်ႇ ၵျၼ်းသျိၼ်း သၵႂႄး | alt=Junction Square Shopping Centre | url= | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်းၵျုၼ်းတေႃး | lat=16.81747
| long=96.13095 | directions=ၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၵိုတ်းတီႈ ၸၢႆႉပျူဝ်းယေး | phone= | fax= | hours= | price=
| content= ဢၼ်ၸၼ်ၸႂ် ပိူင်လူင်တႄႉ ပဵၼ် ႁူင်းငဝ်းတူင်ႉ၊ ၶိူင်ႈၶူဝ်းတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ လႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ် ၸၼ်ႉၼိူဝ်သုတ်းသုတ်း။
}}
* {{Buy
| name=ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ ၵျီးမျိၼ်ႇတႅင်ႇ | alt= | url= | address=သဵၼ်ႈတၢင်းၸေးၵျီး/တၢင်းမၼိႇမေႇၶလႃႇ
| lat=16.80960 | long=96.12393| directions=ၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵိုတ်းတီႈ ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ/ၺႃႉၸေး | phone= | fax= | hours=
| price= | content=
}}
* {{Buy
| name=ၵၢတ်ႇၵျွၵ်ႉမျွင်း | alt= | url= | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်းၵျႅၵ်ႉၵသၢၼ်ႇ | lat=16.80355
| long=96.17502 | directions=တီႈဢွင်ႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵိုတ်း ၵျွၵ်ႉမျွင်းၸေး | phone=| fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{Buy
| name=ဢွင်ႈတီးၵၢတ်ႇ သီးတီးမၢတ်ႉ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ထမ်ႇမၸေႇတီႇ | lat=16.8081 | long=96.1500| directions=မီးႁိမ်း လုမ်းၽွင်းတၢင်မိူင်း သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ
| phone= | hours= | price= | content=ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇသိုဝ်ႉတၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ။
}}
* {{Buy
| name=မိင်ႇၵလႃႇၸေး | alt= | url= | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်းၿၺႃးၻလ | lat=16.79282 | long=96.17322
| directions=တီႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵိုတ်း မိင်ႇၵလႃႇၸေး | phone= | hours= | price= | content=
}}
[[ၾၢႆႇ:Myanmar-Yangon-Bogyoke market.jpg|thumb|ၵၢတ်ႇပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း (ၵၢတ်ႇသၵွတ်ႉ)]]
* {{Buy
| name=ၽြႃးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=တီႈတႅဝ်းတၢင်းၶဝ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ လၢၼ်ႉတင်းၼမ် ဢၼ်ၶၢႆ မၢၵ်ႇဢုၼ်လိပ်း၊ ထူင်ဢၼ်ဢဝ်မိုဝ်းတေႃး၊ ၶျႅတ်ႉ ဢၼ်ဢဝ် မႆႉ လႄႈ ၶူဝ်းႁေႈႁဵတ်းဝႆႉ၊ ႁုၼ်ႁၢင်ႈၵဝ်ႉ ဢၼ်ဢဝ်ၸေႈႁဵတ်းဝႆႉ၊ ႁုၼ်ႁၢင်ႈမႆႉ၊ တႅပ်းဝီးႁၢင်ႈလီလီ၊ ၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းတိုဝ်း ဢၼ်ဢဝ်သႅင်ၶဵဝ်ႁဵတ်းဝႆႉ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ဢမ်ႇပေႃးယႂ်ႇလႄႈ ႁုၼ်ႁၢင်ႈပုတ်ႉထ ဢၼ်မီးၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်း။
}}
* {{Buy
| name=ၵၢတ်ႇယႂ်ႇလူင် သူႇပႃႇဝၼ်း | alt=Super One Supermarket | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း လေးၻွင်ႉၵၢၼ်ႇ | lat=16.82112 | long=96.17361 | directions=သဵၼ်ႈတၢင်း လေးၻွင်ႉၵၢၼ်ႇ၊ ၸမ်ၵၼ်တင်း ႁူင်းႁဵၼ်း ILBC
| phone= | tollfree= | fax=
| hours=09:00-21:00| price=
| content=သူႇပႃႇဝၼ်း ၼႆႉ ပဵၼ် ဢွင်ႈၵၢၼ် ဢၼ်မီးၶူဝ်းၶွင် ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းတင်းၼမ် လႄႈ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ ဢၼ်မိၵ်ႈမၼ်းမီးၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း မၢင်ၸိူဝ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယင်းတေဢမ်ႇႁၼ်လႆႈ တီႈ ၵၢတ်ႇယႂ်ႇသုတ်း တီႈ တႃႈၵုင်ႈၵွၼ်ႇ။
}}
*'''ၵျၼ်းသျိၼ်းသီးတီး (Junction City)''' ၼႆႉ ပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈၸၢႆႇၵၢတ်ႇၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း ၵၢင်ဝဵင်း။
===ငိုၼ်း===
ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်း တီႈတႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၼႆႉ မၼ်းၸမ်ၶဵင်ႇတၵၼ်တင်း ၸိူဝ်းမီးတီႈၼႂ်းဝဵင်း၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ လႅၵ်ႈငိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇႈတီႈၼၼ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ဢဝ်ငိုၼ်းဢွၵ်ႇတီႈ ၸၢၵ်ႈဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ။ ယႃႇပေလႅၵ်ႈငိုၼ်းတီႈ ယေးငိုၼ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵဝ်ႇ လႆႈႁၼ် တီႈၼႂ်း ဢွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ။ ယေးငိုၼ်း ဢၼ်မီးၽၢႆႇပုၼ်ႉ တီႈႁူမ်ႈလူမ်ႈၼၼ်ႉ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းမၼ်း တိူဝ်းၶႅမ်ႉလိူဝ်ယဝ်ႉ။
သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႅၵ်ႈငိုၼ်း ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ယၢမ်းၵၢၼ်ငၢၼ်း၊ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶၢဝ်းဢိုတ်းၵၢၼ် လႄႈ ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆတႄႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ယေးငိုၼ်းဢၼ်မီးတႃႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၵူၺ်း တေပိုတ်ႇ။ တီႈ လၢၼ်ႉလႅၵ်ႈငိုၼ်း လႄႈ တီႈဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းလႆႈဢေႇၼႃႇဢႃးလႃး။
ၵူႈလိူၼ်မူၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် ဝၼ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ်ၵူၼ်းတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ယေးငိုၼ်း၊ လၢၼ်ႉလႅၵ်ႈငိုၼ်း လႄႈ လၢၼ်ႉၶႄႇမၢင်ၸိူဝ်း လႄႈ လုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတင်းသဵင်ႈၼႆႉ တေဢိုတ်းဝႆႉယဝ်ႉ။
တီႈတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ၸၢၵ်ႈထွၼ်ငိုၼ်း ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ မီးၼမ်လိူဝ် 500 ပၢႆ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်တင်းသဵင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ တွၼ်ႈတႃႇႁႃတူၺ်း ၸၢၵ်ႈဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်းၵေႃႈ တေၸၢင်ႈႁိုင်ယူႇဢိတ်းဢိတ်း။ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ မၵ်းၶၢၼ်းဝႆႉ 300,000 ၵျၢပ်ႈ ဢိၵ်ႇပႃး ၵႃႈသၢင်ႈၵၢၼ်မၼ်း 5,000 ၵျၢပ်ႈ။
ပေႃးဢဝ်မၢင်တေႃႇလႃႇၵႂႃႇၼႆ ဢၼ်ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်း ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ် မၢင်တေႃႇလႃႇဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ 100 လႄႈ မႂ် 50 ယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် မၢင်ဢွၼ်ႇ (1 တေႃႇလႃႇ၊ 5 တေႃႇလႃႇ လႄႈ 10 တေႃႇလႃႇ) ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ တေလူဝ်ႇပၼ် တီႈ ၵႃႈၶဝ်ႈတူၺ်း လႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇယဝ်ႉ။ မၢင်တီႈမႃး ၵဵပ်းငိုၼ်းတေႃႇလႃႇၵူၺ်း။ ဢဝ်မႃးမၢင်ငိုၼ်း ဢၼ်မႂ်ႇလီလႄႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ပေႃးငိုၼ်းၵဝ်ႇတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇၶႂ်ႈဢဝ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးတေပၼ်မၢင်ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇၼႆႉ ၵူတ်ႇတူၺ်းလီလီ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပၼ် မၢင်ငိုၼ်း ဢၼ်ယွၵ်းတႄႉ ၽႂ်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇႁပ်ႉဢဝ်ဢၼ်ၼၼ်ႉ။
==ၵိၼ်==
ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း သိပ်းပီပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ တီႈတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် လႆႈၼမ်ႁႅင်းမႃးတႄႉတႄႉ သေ တွၼ်ႈတႃႇ ၽၵ်းၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းၵေႃႈ မီးတႃႇလိူၵ်ႈတင်းၼမ် - ဢီႇတႃႇလီႇ၊ ၵျႃႇပၢၼ်ႇ၊ ထႆး လႄႈ ၵၢဝ်းလီ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၽၵ်းပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ မၼ်းမီးၽၢင်ႁၢင်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၼ်းလၢႆႇမဵဝ်း ဢၼ်ပဵၼ် သၽႃႇဝ ဝဵင်း လႄႈ မိူင်း။ ဢိၵ်ႇတင်း တၢင်းၵိၼ်မၢၼ်ႈသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢိၼ်းတီးယႃး လႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶႄႇ ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈသင် ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဢွင်ႈတီႈမၼ်းယူႇလၢႆတီႈ။ ဢၼ်ပဵၼ်လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၵိၼ်လႆႈၽႂ်း (ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ တမ်းၽိူၼ်သေၵိၼ်) ၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈလႆႈ ပႃႇၷႃႇ လႄႈ ၽီႇၸႃႇ လႄႈ ၵၽေးၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လိူင်ႇၼမ်မႃးယူႇ။
ၵႃႈၶၼ်တၢင်းၵိၼ်တႄႉ မီးဝႆႉယူႇ ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းယဝ်ႉ။ လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်း လႄႈ ၵၽေး ၸိူဝ်းမီးတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း လႄႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ ဢဝ်မိူၼ်ၵၼ်တင်း မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းယူႇသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် လၢၼ်ႉဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီးသွင်းၶၢင်ႈတၢင်းၼၼ်ႉတႄႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း တေမီး 500-2,000 ၵျၢပ်ႈ ယဝ်ႉ။
လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၵလႃး (ဢၼ်မၢၼ်ႈၶဝ်ဝႃႈ တၢၼ်ႇပွၵ်ႉ) ၼၼ်ႉၵေႃႈ တီႈၵၢင်ဝဵင်း မီးဝႆႉယူႇတင်းၼမ်၊ ပိူင်လူင်မၼ်း မီးၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼေႃႇယထႃႇ။ လၢၼ်ႉလူင်သၢမ်ဢၼ် ဢၼ် ၶေႉၶဵင်ႇၵၼ်ဝႆႉယူႇတႄႉ (ပဵၼ်ႁႃႇလႃႇတင်းသဵင်ႈသေတႃႉ ၶဝ်ႈၵလႃး တႃႇၵူၼ်းၵိၼ်ၸၢႆၵေႃႈမီးဝႆႉယူႇ) ပဵၼ် ယုၸၼ၊ ၶေႇဢႅတ်ႉသ်ဢႅတ်ႉသ် (ၵျႅတ်ႉသျႃႇၸုၼ်း) လႄႈ ၼီႇလႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
===တီႈၶၼ်ထုၵ်ႇ===
'''တၢင်းၵိၼ်ၸွမ်းတၢင်း''' - တီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼေႃႇယထႃႇ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း မႁႃႇပၼ်ႇတုလ ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်တင်းၼမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ႁိမ်းႁွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း တႃႈၵုင်ႈၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ မဵဝ်းဢၼ်ၵိၼ်ဢိူမ်ႈလႆႈႁိမ်းၽႃ။ ႁိမ်းႁွမ်းၶၢင်ႈတၢင်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈပႃးဢၢႆသႅဝ်ယႃႇပုသေၵွၼ်ႇ။ တၢင်းၵိၼ်ၶၢင်ႈတၢင်း မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၶူဝ်ႈ။ ဝၢၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လၢင်ႉႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်း၊ ဢမ်ႇပႃးၵွၼ်ႇႈသီ ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉဢၼ်လႆ။ ၼမ်ႉၼဵင်ႈၶူမ်တႄႉ လႆႈလၢႆလၢႆ သေ မိူဝ်ႈပႆႇသႂ်ႇယိုဝ်ႉၼၼ်ႉ ဢဝ်ၼမ်ႉယိုဝ်ႉထွၵ်ႇသႂ်ၼႂ်းၵွၵ်း လၢင်ႉၵွၵ်းသေ ႁၢတ်ႇပႅတ်ႈႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်း ႁင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈတႄႉ ၸႂ်ႉၸေႈတိတ်ႉသျူး တီႈၼိူဝ်ၽိူၼ်ၼၼ်ႉသေၵေႃႈ ၸဵတ်ႉလႆႈယူႇ။ မီးပႃး လၢႆးၵိၼ်ပူႇၽေး ဢၼ်ဢဝ်မေႃႈမၼ်း တမ်းၶပ်ႉၵၼ်ၵႂႃႇသေ ၶႂ်ႈၵိၼ်သင်ၵေႃႈ ဢဝ်မိုဝ်းၸိသေသင်ႇ။
တီႈၸွမ်းတၢင်း ဢၼေႃႇယထႃႇ ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း ၽြႃးသူးလေႇ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း သူၺ်ႇပူင်ႇသႃႇ တီႈၵၢင်ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၶၢႆၸွမ်းတၢင်းၼႆႉ ၶဝ်ၶၢႆ သမူႇသႃႇ၊ ၵွၼ်ႈၽၵ်းမီႇ လႄႈ ၶဝ်ႈမုၼ်းဢိၼ်းတီးယၢၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်းသေ ၶၼ်မၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇပူၼ်ႉ 200 ၵျၢပ်ႈ။ '''လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းလႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ဢိုတ်းၸဝ်ႉ မွၵ်ႈ 20:00 ဢမ်ႇၼၼ် 21:00။''' ဢၼ်ၶႅမ်ႉတႄႉ ၵႂႃႇမွၵ်ႈ 19:00 မူင်းၼၼ်ႉလႄႈ။
* {{Listing | type=eat
| name=လၢၼ်ႉၶဝ်ႈသွႆးတႆး 999 | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း 130 34th St | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=မွၵ်ႈ 2,000 ၵျၢပ်ႈ
| lastedit=2019-07
| content=တၢင်းၵိၼ်ယွႆႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၵိၼ်ၵိုၵ်း ၶဝ်ႈသွႆးၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ။
}}
* {{Listing | type=eat
| name=လၢၼ်ႉၶဝ်ႈသွႆးတႆး ဢွင်ႇမိင်ႇၵလႃႇ | alt= | url= | email=
| address=ၸဵင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းၼဝၻေး လႄႈ တၢင်း ပူဝ်ႇယႃႇၺုၼ်ႉ| lat= | long= | directions=
| phone=+95 1 385 185 | tollfree=
| hours=09:00-22:00 | price=2,000-6,000 ၵျၢပ်ႈ
| lastedit=2019-08-07
| content=ပဵၼ်လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်း ဢၼ်လႆႈၽၵ်းတႆး ပဵၼ်ပိူင်လူင်မၼ်း။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ ယႃႇၵႂႃႇတွႆႇၶဝ် မၼ်းတေယၢပ်ႇသေ ယိင်းပႂ်ႉၽိူၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်းတႄႉတႄႉ။
}}
* {{Listing | type=eat
| name=မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းထႆး လႄႈ လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းၶႄႇ| url= | email=
| address= | lat= | long= | directions= မီးတီႈၼႂ်း သျွပ့်ပိင်းမေႃး ဢၼ်မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ ႁူင်းႁႅမ်းၽၢၵ်ႉရႂၢႆႇယႄႇ၊ ၶီႇၶွင်ႉထၢတ်ႈၶိုၼ်ႈၵႂႃႇတီႈ ၸၼ်ႉၼိူဝ်သုတ်း တီႈ တႅဝ်းတၢင်းၵိၼ်၊ တေပဵၼ်လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်မီး ၽၢႆႇၶႂႃမိုဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price=တၢင်းၵိၼ် ၼိုင်ႈမဵဝ်း မွၵ်ႈ 1,000-1,500 ၵျၢပ်ႈ
| content=}}
* {{Eat
| name=ၾီးလ် | url= | email= | address=124 သဵၼ်ႈတၢင်း ပျီႇထွင်ႇၸု | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price=~2,000 ၵျၢပ်ႈ
| content=မီးဝႆႉ ၽၵ်းမၢၼ်ႈတင်းၼမ် ဢၼ်ၼႄဝႆႉ တီႈၽၢႆႇလင်။ ဢၼ်သႃႈ လႄႈ ဢၼ်ၶူဝ်ႈ}}
* {{Listing | type=eat
| name=ၷူဝ်းတႅၼ်း သီးတီး ၶျိတ်ႉတီး | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=မီးၵႂႃႇ ၵူႈတီႈ တႂ်းၼႂ်း တႃႈၵုင်ႈ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=လႆႈတၢင်းၵိၼ် ဢိၼ်းတီးယႃး ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ သေ ၶိုၼ်းထႅမ်ပၼ် ၽၵ်းယွႆႈမၼ်း လၢႆလၢႆ။}}
* {{Listing | type=eat
| name=ၶဝ်ႈမူၵ်း ပရီႇယႅၼ်ႇၼီႇ ၵျႅတ်ႉသျႃႇၸုၼ်း | url=| email=
| address= | lat= | long= | directions=မီးတီႈ ၸႄႈဝဵင်း မိင်ႇၵလႃႇတွင်ႇၺုၼ်ႉ၊ ပပႄးတၢၼ်း လႄႈ ၵျွၵ်ႉတတႃး
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price=700 ၵျၢပ်ႈ
| content=တႄႇတင်ႈမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပီ 1947၊ လႆႈတင်း ၽၵ်းႁႃႇလႃႇ ပရႅၼ်ႇၼီႇ ဢၼ်မီးဢရသႃႇမၢၼ်ႈ။}}
* {{Listing | type=eat
| name=လႃႉမျၢၼ်ႇမႃႇ | alt=လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ သူၺ်ႇပႃႉ | url= | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်း 27 5 | lat= | long=
| directions=လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ ၵိၵ်ႉတၢင်းၶဝ်ႈသူၺ်ႇတၵူင်ႇ ၽၢႆႇၸၢၼ်းသေ လႆႈပၼ်ၵႂႃႇတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ
| phone= | tollfree= | fax= | hours=ၵူႈဝၼ်း 10:00-19:00 | price=2,500 ၵျၢပ်ႈ
| content=ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ် လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉယူဝ်းယူဝ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးတွၼ်ႈတႃႇ ဢၼ်ၶၼ်ႇထုၵ်ႇတႄႉ ၼႆႉ ပဵၼ်တီႈဢၼ်ၶႅမ်ႉတီႈၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈၶဝ်ၼႆႉ လႆႈ ၽၵ်းမၢၼ်ႈ၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ တေပဵၼ်တိုဝ်ႉတၢင်းလီ တွၼ်ႈတႃႇၵိၼ် ၼင်ႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈၵိၼ်ၽၵ်းသင်ၵေႃႈ ဢဝ်မိုဝ်းၸီႉသေ ၵႂႃႇဢဝ်တီႈၼင်ႈ တီႈ တင်ႇၼင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈလႄႈ။ မၼ်းတေႁႃယၢပ်ႇဝႆႉ၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ထၢမ်ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်ႈဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းႁိုဝ်ၵႂႃႇတီႈ လၢၼ်ႉၶဝ်။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်တႄႉ ႁူႉလီယူႇ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသင်ၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ် ႁိူၼ်း ၸၢႆးငဝ်း သူၺ်ႇပႃႉၼႆႉ ယၢမ်ႈမီးမႃး တီႈႁိမ်းၼၼ်ႉ သေ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၼၼ်ႉ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်ၶႃႇ ဢဝ်ၸိုဝ်ႈမၼ်း တၢင်ႇဝႆႉယဝ်ႉ။
}}
* {{Listing | type=eat
| name=ၼိဝ်းတႄႇလီႇ | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=မီးၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း သူၺ်ႇꧤုင်ႇသႃႇ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 20 ဢၼ်မီး တီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼေႃႇရထႃႇ
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price= | content=တိူဝ်းၶႅမ်ႉ လႄႈ တိူဝ်းၶၼ်ထုၵ်ႇလိူဝ် ၷူဝ်းတႅၼ်းသီးတီး။ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈဢွၼ်ႇ ဢိၼ်းတီးယႃး၊ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈတင်း ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် ႁူႉၸွမ်းလီလီ။ ၵိၼ်ဝၢၼ် လႄႈ ၵိုင်ႇၵႃႈမၼ်းယူႇ။}}
* {{Listing | type=eat
| name=ၶဝ်ႈမူၵ်း ပရီႇယႅၼ်ႇၼီႇ ၼီႇၼႃႇ | alt= | url=https://www.facebook.com/Nilar-Biryani-Cold-Drink-376474265848514/ | email=
| address=216 သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼေႃႇရထႃႇ | lat= | long= | directions=
| phone=+95 1253131 | tollfree= | fax=
| hours=ၵူႈဝၼ်း 08:00-20:00 | price=
| content=ပဵၼ်လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉၵဝ်ႇမွၼ်ႇ ပရီႇယႅၼ်ႇၼီႇ ဢၼ်လႆႈ ၼိူဝ်ႉၵႆ၊ ၼိူဝ်ႉၸဵၼ် လႄႈ ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ်။ ၽႂ်း၊ ဝၢၼ် သေ ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ။
}}
* {{Listing | type=eat
| name=လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ သႄးဝႅၼ်းဝၼ်းဝၼ်း | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼေႃႇရထႃႇ | lat= | long= | directions=လုၵ်ႉတီႈ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း မႃးတႃးလႅၼ်း ဢိၼ်း 2 သေ ပႆၶိုၼ်ႈၵႂႃႇ သဵၼ်ႈတၢင်း ပၸုၼ်ႇတွင်ႇတႂ်ႈ ၵႂႃႇၸူး တီႈ တၢင်းႁူပ်ႉ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း၊ ငွၵ်းသၢႆႉၵႂႃႇၸူး တီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼေႃႇရထႃႇ သေ ပႆၵႂႃႇထႅင်ႈ 100-200 မီႇတႃႇ (ပူၼ်ႉ တၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်း) သေ တေမီး ၽၢႆႇၶႂႃမိုဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ | phone= | tollfree= | fax= | hours= | price=1,000-1,500 ၵျၢပ်ႈ
| content=တင်း ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း မႃးတႃးလႅၼ်း ဢိၼ်း သေၸမ်ၵၼ်ဝႆႉတႄႉတႄႉ၊ ပဵၼ်လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶၢင်ႈတၢင်း ဢၼ်ၵဵင်ႈသႂ်။ လႆႈတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ႁုင်ဝႆႉၼင်ႇလၢႆး ဢိၼ်းတီးယႃး မၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးဢရသႃႇဝၢၼ်။ ဢၼ်ပဵၼ် ဢၼ်ၸမ်ႈ "ၽဵတ်း လႄႈ သူမ်ႈ" ၼၼ်ႉ ၶိုၵ်ႉတႄႉတႄႉ။}}
* {{Listing | type=eat
| name=သူၺ်ႇပၸုၼ်ႇ | alt= | url= | email=
| address=246-248 သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼေႃႇရထႃႇ | lat= | long= | directions=
| phone=+95 1 222305 ဢမ်ႇၼၼ် +95 1 211709 | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ပဵၼ်လၢၼ်ႉ ဢၢႆႉသ်ၶရိမ်ႇ လႄႈ တၢင်းၵိၼ်ယွႆႈ ဢၼ်ႁူႉၸွမ်း ၾလူႇတႃႇ၊ ၼမ်ႉၼူမ်း၊ ဢၢႆႉသ်ၶရိမ်ႇ လႄႈ ꩡေႇလီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
}}
* {{Listing | type=eat
| name=သူဝ်ႇပျေႇၸႂႃႇ | url= | email= | address=136 သဵၼ်ႈတၢင်း လႃႉတႃႇ | lat= | long= | directions=
| phone=+95 1385872 | tollfree= | fax= | hours= | price=
| content=လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၵိၼ်ၸၢႆ။ သွင်ပူႇယႃႈ ၵေႃႉႁဵတ်းၵၢၼ်သေ လႆႈၽၵ်းၶဵဝ် လႄႈ ၽၵ်းၼိူဝ်ႉပွမ်။ တီႈၽၢႆႇႁွင်ႇၼၼ်ႉ မီးဝႆႉထႅင်ႈ လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၵိၼ်ၸၢႆထႅင်ႈ သေ တႅမ်ႈဝႆႉတူဝ်လိၵ်ႈၶႄႇၵူၺ်း။}}
* {{Listing | type=eat
| name=YKKO | alt= | url= | email=
| address=286, သဵၼ်ႈတၢင်း သဵၵ်ႉၵၢၼ်းတႃႇ | lat= | long= | directions=ပလွၵ်ႉၽၢႆႇၼိူဝ်
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅတ်ႉ ဢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉလီလီ ဢၼ်ႁူႉၸွမ်း "ၵျေးဢူဝ်း" ဢၼ်ပဵၼ် မဵဝ်း ၶဝ်ႈသွႆးၶႄႇ။ ၶဝ်ႈသွႆး၊ ၼိူဝ်ႉၵွၼ်ႈ၊ ဢွၵ်းဢေႃမူ၊ ၼမ်ႉၽၵ်း။ ၶဝ်တေတမ်းပၼ် ၼမ်ႉမၢၵ်ႇၽိတ်ႉ သီလႅင် ဢၼ်တႃႇၸမ်ႈမၼ်းသေ ၵိၼ်တင်းၸေႃႉမေႈ။
}}
* {{Listing | type=eat
| name=လၢၼ်ႉၶၢႆ တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ပိင်ႈ | url= | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်း 19၊ ၵၢတ်ႇၶႄႇ| lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price=
| content= ပေႃးလၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉပိုတ်ႇ ၶၢဝ်း 18:00-19:00 ၼႆ သဵၼ်ႈတၢင်းၼႆႉ ၵူၼ်းၵိုၼ်းမႃးယဝ်ႉ။ ၸၢင်ႈလိူၵ်ႈလႆႈ ၼိူဝ်ႉၼိူဝ်ႉပႃပႃ လႄႈ ၽၵ်းၶဵဝ် တႃႇတေပိင်ႈၵမ်းလဵဝ်။ }}
===ပၢၼ်ၵၢင်===
* {{Listing | type=eat
| name=သဵၼ်ႈတၢင်း 50 | url= | email= | address=50th St | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price=
| content=ပဵၼ်ၿႃး၊ လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ၊ ၵၾေးဢၼ်လဵဝ် ဢၼ်ပဵၼ် သတၢႆႇမိူင်းဝၼ်းတူၵ်း တီႈၼႂ်း ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ။ ႁွႆးမိုဝ်းၵေႃႇသၢင်ႈ လႄႈ ႁိမ်းႁွမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ။ ဝၢႆႇၾၢႆႇၸႂ်ႉလႆႈလၢႆလၢႆ။ ထီႇဝီႇ ဢၼ်မီး ၶွင်ႉလဵၼ်ႈႁႅင်း လၢႆၶွင်ႉ၊ ၽိူၼ်တီႈ ၼွင်လုၺ်းၼမ်ႉ လႄႈ ၶႅပ်းပိုၼ်ၽၢတ်ႇ (dart board)}}
* {{Listing | type=eat
| name=ၵၾေး ဢေႇရူဝ်းမႃး | alt=Cafe Aroma | url=| email= | address=Sule Pagoda Rd | lat= | long=
| directions=တေႃႇၼႃႈ ႁူင်းႁႅမ်းၵူၼ်းၵႃႉ | phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price= | content=ၵေႃႇၾီႇ ဢၼ်ႁဵတ်းဝႆႉၼင်ႇ လၵ်းၸဵင်မၢၼ်ႈ၊ သျဵၵ်ႉ လႄႈ ဢၼ်ၶူဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၶႅမ်ႉ။
}}
*'''သိုင်ႇၽႆး ၶၢႆသု (Kaisu kitchen)''' (မီးတီးၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်း ပၼ်ႇတုလ၊ ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 11 လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလႄးတၢၼ်း၊ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ လေႃႇထရီးယႃး ၼႆႉ မီး တေႃႇၼႃႈၸၢႆႉတႃၵၼ်) ၼိူဝ်ႉၵႆႇၶူဝ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် သတၢႆႇမိူင်းဝၼ်းတူၵ်း၊ ၿႃႇၵႃႇ လႄႈ တၢင်းၵိၼ် သတၢႆႇသိင်ႇၵႃႇပူႇ - 2500 ၵျၢပ်ႈ။ ၶႅမ်လိူဝ်သေ လေႃႇထရီးယႃး၊ ၶၼ်ထုၵ်ႇလိူဝ်သေ KFC၊ မီးပႃး ဝၢႆႇၾၢႆႇ။
* {{Listing | type=eat
| name=လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ ꧤူႇၽေး ၵရဝဵၵ်ႉ | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းလဵပ်ႈၼွင် (ၵၢၼ်ႇပၢတ်ႉလၢၼ်း) | lat= | long= | directions=တီႈ ၼွင်ၵၢၼ်ႇတေႃႇၵျီး
| phone=+95 1 290546 | tollfree= | fax= | hours= | price=
| content=လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ ꧤူႇၽေး ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ ၽၢႆႇၼႂ်း ၵရဝဵၵ်ႉ၊ ၸၢင်ႈလိူၵ်ႈ လႆႈတၢင်းၵိၼ်ဢေးသျႃး တင်းၼမ်၊ ဢၼ်ပဵၼ် သျူဝ်းၽိင်ႈငႄႈ တၢင်းႁိုင် 1 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉ ၼႄ တႄႇ 19:30 တေႃႇ 20:30 သေ ၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 15,000 ၵျၢပ်ႈ။}}
* {{Listing | type=eat
| name=ႁိူင်းၵေႃႇၾီႇ ၾူႇၵျီႇ | alt=Fuji Coffee House | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း တဵၵ်ႉၵတူဝ်ႇယဵၵ်ႉတႃႇ | lat=16.82501 | long=96.14326 | directions=မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ လုမ်းၽွင်းတၢင် ယူႇဢႅတ်ႉသ်
| phone= | hours= | price= | content=
}}
* {{Listing | type=eat
| name=သပၢႆ သပၢႆ (Sabai Sabai) | url= | email= | address=Dhammazedi Road | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price=
| content=ပဵၼ်လၢၼ်ႉထႆး ဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်းဝဵင်း။ တွၼ်ႈတႃႇ ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ၊ ၼမ်ႉၽိုၵ်း၊ ၽၵ်းတႄႇ လႄႈ ၽၵ်းငဝ်ႈ မၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၼိုင်ႈၵေႃႉ တေတူၵ်း 7,000 ၵျၢပ်ႈၼႆႉ။ ၽၵ်းငဝ်ႈမၼ်းၼႆႉ ၼိုင်ႈဝၢၼ်ႈ တေမီးမွၵ်ႈ 4,000 ၵျၢပ်ႈ။ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၵဵင်ႈသႂ်၊ ႁိမ်းႁွမ်းၵေႃႈပိုတ်ႇပၢင်ႇသေ ပဵၼ်တီႈ ဢၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶဝ် လႆႈၸႂ်။ ၼႂ်းၵႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းၵိၼ်ၶဝ်ႈဝၼ်းယဝ်ႉလႄႈ မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် ၶၢဝ်းၵိၼ်ၶဝ်ႈၵၢင်ၶမ်ႈ (15:00-17:00) ၼၼ်ႉတႄႉ ဢိုတ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်း 21:00 တႄႉ ဢိုတ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇၵမ်ႉၼမ် ႁူႉၸၵ်းတီႈၼႆႈယူႇ။ တီႈႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉ လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ပၢၼ်ၵၢင်ၼႆႉ မီးဝႆႉတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။}}
===တီႈၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ===
* {{Listing | type=eat
| name=မုၼ်ႇသုၼ်း | alt=Monsoon | url=http://monsoonmyanmar.com/ | email=
| address=85-87 သဵၼ်ႈတၢင်း တဵင်ႇၽျူႇ | lat=16.770575 | long=96.166921 | directions=
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price=
| content=လႆႈ တၢင်းၵိၼ်မၢၼ်ႈ၊ လၢဝ်း လႄႈ ထႆး။ ပဵၼ် လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ လႄႈ ၿႃး။ ႁိမ်းႁွမ်းၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ သေ ၸၢင်ႈသုတ်ႇလူမ်းလူမ်ၸႂ်၊ ၸႂ်ႉလႆႈ ဝၢႆႇၾၢႆႇလၢႆလၢႆ။}}
* {{Listing | type=eat
| name=ဢႄႇလ် ဢေႃႇပရႃႇ |alt=L'Opera | url=http://www.operayangon.com/ | email=
| address=C62၊ D၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ဢူးထုၼ်းၺဵင်း | lat=16.845458 | long=96.151807 | directions=
| phone=+95 1 665516 | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ပဵၼ်လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ ဢီႇတလီႇ ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း တႃႈၵုင်ႈ။}}
* {{Listing | type=eat
| name=ၿႃး လႄႈ လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ Le Planteur | url=http://www.leplanteur.net | email=
| address=22 သဵၼ်ႈတၢင်း ၽြႃးၵပႃႇဢေး | lat=16.809669 | long=96.156890 | directions=မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ ၷူဝ်းတႅၼ်းတႃႇဝႃႇ
| phone=+95 1 541997 | tollfree= | fax= | hours= | price=
| content=ၼႂ်းၵႃႈ လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ တီႈၼႂ်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးလၢၼ်ႉၼႆႉ လၢၼ်ႉၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းမၼ်းတႄႉ ပဵၼ် ၽၵ်းၾရၢင်ႇသဵတ်ႈသေ မိုဝ်ႉႁုင်ဝႆႉၼင်ႇ ၼမ်ႉဝၢၼ်ဢေးသျႃး။ ဢွင်ႈတီႈ လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉၼႆႉ (ဢွင်ႈၵဝ်ႇ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ဢေႃႉသထရေးလီးယႃး) ၼႆႉ ၶိုၵ်ႉၶမ်ႇသေ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈၵေႃႈ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢမ်ႇမီးတီႈလၢတ်ႈသင်။}}
* {{Listing | type=eat
| name=လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ သိၵ်ႉၼေးၶျႃး ၷႃးတႅၼ်း | alt= Signature Garden Restaurant | url= | email=
| address= | lat=16.796329 | long=96.156957 | directions=ၸဵင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်း ၽြႃးၵပႃႇဢေး လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ႇယဵၵ်ႉတႃႇ၊ ၼႃႈလိၼ် တီႈလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉလိုဝ်ႈၸႂ် ၵၢၼ်ႇတေႃႇၵျီး | phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price= | content=လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ ဢၼ်ၵိၼ်ဝၢၼ်။}}
* {{Listing | type=eat
| name=ႁူင်းႁႅမ်း သထရႅၼ်း | alt=Strand Hotel | url= | email= | address=92 သဵၼ်ႈတၢင်းသထရႅၼ်း | lat=16.769431283481772 | long=96.16259203919918 | directions=
| phone= | fax= | hours= | price=US$18
| content=ႁူင်းႁႅမ်းၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇယႄႇလ် ၸေးၸိမ်ႇ ႁင်း တႃႈၵုင်ႈ၊ ၽူႈၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ Sarkies ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ လႆႈတႄႇတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1901၊ ပဵၼ်ၸိူဝ်းဢၼ် ၵေႃႇတင်ႈမႃး Penang's Eastern လႄႈ ႁူင်းႁႅမ်း Oriental လႄႈ ႁူင်းႁႅမ်း Raffles ႁင်း သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်း ဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ်ဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၵိၼ်ၼမ်ႉၼဵင်ႈ ဝၢႆးဝၼ်း (high tea) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈၸွႆႈသၢင်ႈတီႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ၵဝ်ႇမွၼ်ႇ ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်တူဝ်ယၢင်ႇ ႁင်း ႁူင်းႁႅမ်းၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ ဢၼ်မီးတီႈ ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တေၸၢင်ႈလိူၵ်ႈလႆႈ ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ် မၢၼ်ႈ ႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ၼမ်ႉၼဵင်ႈ ဝၢႆးဝၼ်း။ တၢင်းၵိၼ်ယွႆႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈတႄႉ တေၶဝ်ႈပႃး သႅၼ်းဝိတ်ႉ၊ ၶဝ်ႈမုၼ်းၵဵၵ်ႉဢွၼ်ႇ လႄႈ ၶဝ်ႈမုၼ်းထၢတ်ႉသေ ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ် မၢၼ်ႈ တႄႉ မီး ၵေႃႇပၢၼ်ႉ လႄႈ သမူႇသႃႇ တင်း တၢင်းၵိၼ်ယွႆႈမၢၼ်ႈ။}}
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ==
ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵၢင်ၶမ်ႈ တႃးၵုင်ႈၼႆႉ လႆႈၸႅၵ်ႇဝႆႉ တီႈၼႂ်းၵႄႈ ၿႃး (လၢၼ်ႉၶၢႆလဝ်ႈ)ပိုၼ်ႉတီႈလႄႈ "လၢၼ်ႉပီႇယႃႇ" ၸိူဝ်းဢိုတ်းၸဵမ်ၸဝ်ႉ (မွၵ်ႈ 21:00 - တဵင်ႈၶိုၼ်း)၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၸၢင်ႈလႆႈတႃႇၵိၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ (မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇ ၼိုင်ႈၵွၵ်း မွၵ်ႈ 900၊ လဝ်ႈဝိတ်ႇသၵီႇပိုၼ်ႉတီႈ ၼိုင်ႈၵွၵ်း 2,000 ၵျၢပ်ႈ)။ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းသေ ပေႃးၵႂႃႇ လၢၼ်ႉၶၢႆလဝ်ႈပိုၼ်ႉတီႈၼႆ ၵူၼ်းတေဢွၼ်ၵၼ်တူၺ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ထူဝ်းရိတ်ႉၼွၵ်ႈမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၵႆႉဢွၼ်ၵူႈသူႈမႃး တီႈ ဢွင်ႈတီႈၸိူင်ႉၼႆ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ၽိင်ႈထုင်းသေ ၼၢင်းယိင်းၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇႁပ်ႉတႃႇၵိၼ်လဝ်ႈလႄႈ လိူဝ်သေ တီႈ ၼၢႆႉၵလၢပ်ႉ တီႈလၢၼ်ႉၶၢႆလဝ်ႈၼႆႉ ယႃႇမုင်ႈမွင်း တေႁွင်ႉလႆႈ ၼၢင်းယိင်း၊ လၢၼ်ႉၶၢႆလဝ်ႈပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၸၢႆးႁူပ်ႉၵၼ် ဢုပ်ႇၵၼ် (ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇ)။
ꧤႃးၵွၵ်ႉတေး လႄႈ ၼၢႆႉၵလၢပ်ႉၶိုတ်းၵၢပ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်တင်း လၢၼ်ႉၶၢႆလဝ်ႈပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈႁၼ်မီးမႃး တီႈဝဵင်းလူင် ၸိူဝ်းၶိုတ်းၵၢပ်ႈပၢၼ်သေ တီႈ ၼၢႆႉၵလၢပ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈႁၼ် ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းမၢၵ်ႈမီး လႄႈ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈယူႇ။ တၢင်းၵိၼ်တႄႉ ၵႃးၶၼ်ယႂ်ႇသေ တီႇၵျေႇၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးလႆႈ ယုမ်ႇၸႂ် ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တေၸၢင်ႈမုင်ႈမွင်းလႆႈ ၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်း မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း၊ ၼၢင်းၵိၼ် ၸိူဝ်းၵိၼ်လဝ်ႈ၊ တီႈၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ပဵၼ် LGBT ဢၼ်မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်းသေ ၵူၼ်းတင်းသဵင်ႈ မီးဝႆႉတီႈၼၼ်ႈယဝ်ႉ။
====ꧤႃး====
* '''ဢေးသျႃး''' (A5IA)၊ ႁၢင်ႈၶိူင်ႈဝႆႉဝၢင်ႈဝႆႉ ႁၢင်ႈလီ၊ တေႃႇၼႃႈၵၼ်တင်း ၵူဝ်ႇသၢၼ်း
* '''ꧤႃး လွင်ႈမူၼ်ႈသိူဝ်းသွင်ပုၼ်ႈ ၵူဝ်ႈသၢၼ်း'''၊ ၶၼ်ထုၵ်ႇ၊ မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း လႄႈ မီးတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 19။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈလွတ်ႈၽေး တီႈ ၵူၼ်းၶၢႆတူဝ်၊ ၵူၼ်းယွၼ်း ၸိူဝ်းဢၼ်ၵႆႉလႆႈထူပ်း တီႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 19 ၼၼ်ႉ။
* '''ꧤႃး ၽႅၼ်ႉႁၢဝ်ႉ (Penthouse bar)'''၊ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉပဵၼ် တီႈတွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းမၢၵ်ႈမီး လႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်းမၢၵ်ႈမီးသေ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ ꧤႃးဢၼ်ၶိုတ်းၵၢပ်ႈသုတ်း တီႈၼႂ်းဝဵင်းယဝ်ႉ။ မီးပႃး ၶမ်ႈၷေး သေၵွၼ်ႇ။
*'''ၽွၼ်ႉဢေႃႇတူဝ်ႇၼူဝ်ႇမီႇ (Port autonomy)'''၊ ၵႃႈတီႈ ဢွင်ႈတီႈမႂ်ႇ သေ ပဵၼ်တီႈၵူၼ်းၵႂႃႇၼမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးဢဝ်ၼင်ႇ ၸၼ်ႉတႃႈၵုင်ႈဝႃႈတႄႉ ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇဝႆႉ။
* {{Listing | type=drink
| name=ꧤႃး 7 Joint | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia= | wikidata=
| lastedit=2019-10-19
| content= ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ ၼႂ်းၵႃး ꧤႃး ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း တီႈတႃႈၵုင်ႈ သေ တိုၵ်ႉၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇဝႆႉယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်းၸၢႆးၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆတႄႉ တေလႆႈႁၼ် ၵူၼ်းၶၢႆတူဝ် ၶဝ် မႃးၵဝ်းတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။
}}
=====ၼၢႆႉၵလၢပ်ႉ=====
ၼၢႆႉၵလၢပ်ႉ (Nightclubs) တီႈတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸိုဝ်ႈလိုဝ်း တီႈၵမ်ႇၽႃႇၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၽဵင်းၵႂၢမ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးသူႈၶႅမ်ႉ သေ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ပဵၼ် ၵႂၢမ်း တိတ်ႉသ်ၵူဝ်ႇ ဢၼ်ႁဵတ်းၶၢႆသေ တီႈၼၢႆႉၵလၢပ်ႉၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ်တေလႆႈႁၼ် မႄႈၶၢႆတူဝ်မၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ် ပႃးၸႂ်ပႃးၶေႃး တႃႇလၢတ်ႈတေႃႇတင်း ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း။
* '''The Music Club''' (မီးတီႈ ႁူမ်းလႅမ်း ၽၢၵ်ႉရၢႆႇရႄႇ (ၵႃႈၶဝ်ႈ US$6၊ ပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်းသဝ်းတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း လႆႈၶဝ်ႈလၢႆလၢႆ)၊ Paddy O'Malley's (တီႈ ႁူင်းႁႅမ်း သီႇတူဝ်းၼႃး၊ ၵႃႈၶဝ်ႈ US$ 5၊ ၶဝ်ႈပႃး တႃႇဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ ၼိုင်ႈမဵဝ်း)။
* '''Fuse nightclub'''
* '''Pioneer nightclub'''၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်းမၢၵ်ႈမီး မႃးၵမ်ႉၼမ် ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တီႇၵျေႇတီႈၼႆႈတႄႉ လႆႈတမ်းၸႂ်၊ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တႃႇသေႇ။ ၵႂႃႇတင်း ၵူၼ်းသီႇၵေႃႉ သိုဝ်ႉ ပႅၵ်ႉၷေႉ ဢၼ်လႆႈပၼ် 8 မိုၼ်ႇ တေၶဝ်ႈပႃး လဝ်ႈဝွတ်ႇၵႃႇ။ ပၢႆးႁူမ်ႈလူမ်ႈ ၵပ်ႉၵႅပ်ႈ။
* '''Level 2 nightclub'''၊ တေလႆႈဝႃႈ မီး တီႇၵျေႇ ဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်းဝဵင်း၊ ယူႇယူႇ ၵႆႉမၼ်း ပၢင်ပွႆး။ ၸပ်းၵၼ်ဝႆႉတင်း ꧤႃး Alchemy ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်။
* '''Pyrite'''၊ မီး ၶမ်ႈၷေး (မိူဝ်ႈ 2019 ၵျူႇလၢႆႇ 7 ၼၼ်ႉတႄႉ တိုၵ်ႉၶိုၼ်းမႄးယူႇသေ တေႃႈလဵဝ်တႄႉ ၶိုၼ်းပိုတ်ႉယဝ်ႉၵႂႃႈ)
* '''BME1 and BME2''' မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇဝဵင်း
*'''Safehouse'''
==ၼွၼ်း==
တီႈလိုဝ်ႈသဝ်း တီႈတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ မၼ်းတိူဝ်းၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇလိူဝ်သေ ၼင်ႇ မိူင်းၵွၵ်ႇ၊ ႁူဝ်ၶျီမိၼ်းသီးတီး လႄႈ ꧤႃႇလီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၶၢဝ်း ထူဝ်းရိတ်ႉ (တီႇသႅမ်ႇပႃႇ-ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ) ၼႆတႄႉ ဢွင်ႈၼွၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပဝ်ႇဝႆႉလၢႆလၢႆၵူၺ်းသေ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်တီး ႁူင်းႁႅမ်း ၵူၼ်းလႄႇလၢဝ်း ၶဝ်ၵူၺ်း။ လွင်ႈသင်ႇမၢႆထႃႈ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇႁဵတ်းၵေႃႈ လႆႈၵွၼ်ႇ။ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် ၸၢင်ႈဢဝ် ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇဢမေႇရိၵၢၼ်ႇသေ ပၼ်လႆႈ (ဢဝ် မၢင်ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ဢၼ်မႂ်ႇမႂ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်တိုၵ်ႉမႂ်ႇသႂ်လီ)၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ငိုၼ်းမျၢၼ်ႇမႃႇၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၼမ်မႃးယူႇယဝ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ်။ တီႈႁူင်းႁႅမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁပ်ႉ ၶရႅတ်ႉတိတ်ႉၵၢၻ်ႉ မႃးယဝ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။
ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁူင်းႁႅမ်း ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ၵမ်ႉၼမ် ၵႆၵၼ်တင်း တီႈၵၢင်ဝဵင်း။ လွင်ႈလီမၼ်းတႄႉ ႁူင်းႁႅမ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တိူဝ်းယဵၼ်လီ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵၢင်ဝဵင်းၼႆႉ သဵင်တေၸၢင်ႈမေႃးပၼ် လႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ ငိုၼ်းဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸႂ်ႉသေ တေၸၢင်ႈလႆႈ ဢွင်ႈၼွၼ်းတိူဝ်းလိူဝ်ယူႇ။ တွၼ်ႈတႃႇ တေၵႂႃႇတီႈ ဢွင်ႈတီႈဢႅဝ်ႇလႄႇ ပိူင်လူင်ႇ ၼင်ႇ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ် လူဝ်ႇလႆႈဢဝ် ထႅၵ်ႇၸီႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈဢမ်ႇလီမၼ်းတႄႉ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ ၵၢင်ဝဵင်း၊ တွၼ်ႈတႃႇပႆတၢင်း ဢမ်ႇၼၼ် တႃႇၶီႇထႅၵ်ႇၸီႇ ၸူး တီႈၵႆ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်တီႈၵႆၵၼ်တင်း ၵၢင်ဝဵင်းၼႆတႄႉ တေၸၢင်ႈမီး လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းသေ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈလိူၵ်ႈလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ၵိုၵ်းၸပ်း ႁူင်းႁႅမ်းသေ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၵၢၼ်ငၢၼ်းၶဝ် ဢမ်ႇပၼ်ႇလႆႈလီငၢမ်းၵေႃႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေဢိုတ်းၵႂႃႇၵွၼ်ႇ။ တီႈ ၸႄႈဝဵင်းပၸုၼ်ႇတွင်ႇ လႄႈ ၸႄႈဝဵင်းပူဝ်ႇတထွင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ တေမီး ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ တင်းၼမ်ယူႇ။ ဢွင်ႈၼွၼ်းမၢင်ၸိူဝ်း ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ တီႈ ႁူင်းႁႅမ်းၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃး ၽၵ်းတူႁူးလႅင်း။ တီႈၵၢင်ဝဵင်းၵေႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ မီးယူႇသေတႃႉ ၵမ်ႉၼမ် ၸိူဝ်းမႃးတႄႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူပ်ႉပဵၼ်ၵူႈမႃးသေ မၼ်းၵဝ်ႇယွၵ်းဝႆႉတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇယဝ်ႉ။
ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁူင်းႁႅမ်း ၵႃႈၶၼ်ပၢၼ်ၵၢင် ၼႆႉ မီးဝႆႉ တီႈႁိမ်းႁွမ်း ၽြႃးသူးလေႇ ၸုတုမ်ဝႆႉ ပဵၼ်လွၵ်းသေ ဢၼ်ပဵၼ် ထႅင်ႈလွၵ်းၼိုင်ႈတႄႉ မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁူင်းႁႅမ်းၶၢမ်ႇၸေးၸိမ်ႇတႄႉ မီးတီႈႁိမ်းႁွမ်း ၼွင်ၵၢၼ်ႇတေႃႇၵျီး ဢမ်ႇၼၼ် တီႈ ၵၢင်ဝဵင်းယဝ်ႉ။
ၵႃႈၶၼ်ႁူင်းႁႅမ်းၼႆႉ ၵႆႉၼႄဝႆႉ တႃႇ ၼိုင်ႈၵေႃႉ/သွင်ၵေႃႉ။ ဢွင်ႈၼွၼ်းမၼ်းတႄႉ ၵမ်ႉၼမ် မိူၼ်ၵၼ်ဝႆႉသေ ပေႃးဝႃႈ ၼိုင်ႈဢွင်ႈ တေႁူမ်ႈၵၼ်ၼွၼ်းသွင်ၵေႃႉၼႆတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇပၼ်လိူဝ် မွၵ်ႈ US$5-10 ၼႆႉယဝ်ႉ။ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်တႄႉ တိုၼ်းဝႃႈ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉယူႇတႃႇသေသေ လွင်ႈၶိုၵ်ႉ လႄႈ မဵဝ်းမၼ်းၸေးတႄႉၵေႃႈ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ၵႃႈၶၼ်ႁူင်းႁႅမ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ် ႁူင်းႁႅမ်း ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇၼႆတႄႉ တေၸၢင်ႈမုင်ႈမွင်းလႆႈ ၵူၺ်ႈ၊ ၶႆႇ လႄႈ ၶဝ်ႈမုၼ်း ၵေႃႇၾီႇ ဢၼ်ဢဝ်တင်း ၵေႃႇၾီႇမိၵ်ႉ (ဢၼ်ပဵၼ် ထူင်ၵေႃႇၾီႇ ဢၼ်ဢဝ် ၽွင်ၵေႃႇၾီႇ၊ ၽွင်ၼမ်ႉၼူမ်း လႄႈ ၵိူဝ်ဝၢၼ်တင်းၼမ်သေ လေႃးၵၼ်ဝႆႉ) သေ ႁဵတ်းဝႆႉ။
လွင်ႈတၢင်းဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ တီႈ လိူၵ်ႈႁူင်းႁႅမ်းၼႆႉ ၽႆးၽႃႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းဝဵင်း ၼႆႉ ၽႆးၽႃႉၼႆႉ ၵမ်းၵမ်းၵႆႉလူႉယူႇ ၵူႈတီႈ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁူင်းႁႅမ်း ၵႃႈၶၼ်ပၢၼ်ၵၢင်တႄႉ ၵမ်ၼမ်ႉ ၶဝ်ႈမီး ၸၢၵ်ႈၽႆးႁင်းၶဝ်သေ ႁူင်းႁႅမ်းၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇတႄႉ ၶဝ်ဢမ်ႇမီး ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ပၼ်လႆႈၸွမ်းၶၢဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ပၼ်ၽႆး တေႃႇထိုင် 23:00 မူင်းသေ ၽတ်ႉလူမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ဢမ်ႇႁဵတ်းၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ၊ ပေႃးဝႃႈ တီႈၼႂ်း ဢွင်ႈၼွၼ်း မီးဢႄးၵွၼ်းၼႆၵေႃႈ ၵႃႈၽႆးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပႆႇၶိုၼ်းမႃး တိုၼ်းတေဢမ်ႇၸႂ်ႉလႆႈ။ မိူဝ်ႈၽွင်းသင်ႇမၢႆၼၼ်ႉ တွင်ႈထၢမ်ဝႆႉ သၢႆငၢႆ ၽႆးၽႃႉသေ၊ ပေႃးဝႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇမီးၸၢၵ်ႈၽႆးၼႆ ၽွင်းၽႆးဢမ်ႇမႃးၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းသင်လႆႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ။
===တီႈ ၵႃႈၶၼ်ႇထုၵ်ႇ===
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်းလႆႈတီႈ ဢွင်ႈတီႈၼွၼ်း ဢၼ် လႆႈၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်လၢႆလၢႆ တီႈတႃႈၵုင်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈၶမ်ႈ လႆႈပၼ် US$4 (ဢေႇပရႄႇ 2019)။
* {{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢွင်ႇၸီႇ | alt= | url=http://www.myanmarhotel-budget.com/ | email=aungsi49@gmail.com
| address=100 သဵၼ်ႈတၢင်း ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း| lat= | long= | directions=ႁူမ်ႈဝႃႈ ႁဵင်းလိၵ်ႈမၼ်း မီးဝႆႉတီႈ ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်းၼႆသေတႃႉ ႁူးၶဝ်ႈၸူး ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်းမၼ်းၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ ၽၢႆႇသၢႆႉ သဵၼ်ႈတၢင်းၵၢတ်ႇ (သဵၼ်ႈတၢင်း 49)၊ ဢၼ်မီး ၽၢႆႇႁွင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်း ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း| phone=+95 1 299874
| tollfree= | fax= | checkin= | checkout= | price=US$25 (သွင်ၵေႃႉ)
| content=ဢွင်ႈၼွၼ်း ၵဵင်ႈသႂ်လီ၊ မီးပႃး ဢႄးၵွၼ်း၊ ၸႂ်ႉလႆႈဝၢႆႇၾၢႆႇလၢႆလၢႆ၊ ၼမ်ႉဢုၼ်ႇၼမ်ႉမႆႈတႃႇဢၢပ်ႇ၊ ၽႆးၽႃႉလႆႈ 24 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼၼ်ႈ မေႃၸွႆႈထႅမ် ၸၢင်ႈၶိုၼ်းၶပ်ပၼ် ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ လႄႈ လွင်ႈသင်ႇမၢႆထႃႈ ႁူင်းႁႅမ်း။ ပေႃးဝႃႈ သင်ႇမၢႆထႃႈ (ထူဝ်းၽူင်း ဢမ်ႇၼၼ် သူင်ႇဢီးမေးလ် သေ ၶပ်ႉၶိုင်ဝႆႉၼႆႉလီသေပိူၼ်ႈ) တႃႇယူႇ 2 ၶိုၼ်းလႄႈ လိူဝ်သေၼၼ်ႉၼႆ မီးၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇပၼ်လၢႆလၢႆ တီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်။
}}
* {{Listing | type=sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၿျူးတီးလႅၼ်း II | alt=Beauty Land Hotel II | url=https://beautylandhoteltwo.business.site/ | email=
| address=188-192 သဵၼ်ႈတၢင်း 33 | lat=16.77856533489306 | long=96.15968456958375 | directions=လုၵ်ႉတီႈ ၽြႃးသူးလေႇသေ လႆႈၵႂႃႇမွၵ်ႈ 3 လွၵ်း၊ မီးဝႆႉတီႈ ပွတ်းၵၢင် သဵၼ်ႈတၢင်း 33
| phone=+95 1 240054, +95 1 240227 | tollfree=
| checkin= | checkout=noon | price=US$30-32 (သွင်ၵေႃႉ)၊ ၵေႃႉလဵဝ် US$22-24
| content=မီးတီႈၵၢင်ဝဵင်းသေ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်း မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း မေႃၸွႆႈထႅမ်။ ၶဝ်မီးဝႆႉ ဢွင်ႈၼွၼ်း ဢၼ်ဢမ်ႇပႃး ဢႄးၵွၼ်း၊ ဢၼ်ပႃးဢႄးၵွၼ်း ဢိၵ်ႇတင်း ထီႇဝီႇ၊ ဢၼ်ပႃး ဢႄးၵွၼ်း ဢိၵ်ႇတင်း ထီႇဝီႇ လႄႈ ၽၵ်းတူႁူးလႅင်း။ ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်။
}}
* {{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ၶျႄႇရီႇ | address=278 သဵၼ်ႈတၢင်းသူၼ်မွၵ်ႇ မႁႃႇပၼ်ႇတုလ| lat=16.778310491042323 | long=96.16053016958372 | directions=
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price=US$20 သွင်ၵေႃႉ | checkin= | checkout= | content= }}
* {{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ၷႃးတႅၼ်း | alt=Garden Guest House| url= | email=
| address=441-445 သဵၼ်ႈတၢင်း မႁႃႇပၼ်ႇတုလ | lat=16.773901262918155 | long=96.15846322725663 | directions=မီးၽၢႆႇတူၵ်း ၽြႃးသူးလေႇ
| phone=+95 1 253779 | fax= | hours= | price=US$5-16 | checkin= | checkout=
| content=ႁိမ်းႁွမ်း ဝူၺ်ႇႁၢင်ႈ သေ ႁူမ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢွင်ႈၼွၼ်းလဵၵ်ႉလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇသေတႃႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢွၼ်ႈတီႈမၼ်းၶႅမ်ႉသေ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းၶိုၵ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၸၢႆႇငိုၼ်းၼမ်သေ ဢမ်ႇၶဝ်ႈၸႂ် လွင်ႈႁၢင်ႈၶိူင်ႈသင်တႄႉ တေၵိုင်ႇတၢၼ်ႇယူႇ။ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် ၶဝ်ႈပႃးသေတႃႉ ပဵၼ်ထမ်ႇမတႃႇမၼ်းၵူၺ်း တေၶဝ်ႈပႃး ၶဝ်ႈမုၼ်းမႅၼ်ႇ၊ ၶႆၼိူၺ်ႈ လႄႈ ယႅၼ်ႈ၊ ၼမ်ႉၼဵင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၵေႃႇၾီႇ။}}
* {{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ၶၼ်ထုၵ်ႇ ၼိၼ်းသီႇ |alt=Hninn Si Budget Inn |url=http://hninnsibudgetinn.com/contactus/ |
| address=213/215 သဵၼ်ႈတၢင်း ၽြႃးပူဝ်ႇတထွင်ႇ | lat=16.775859905386618 | long=96.17249278492957 | directions=
| phone= | fax= | hours= | price=US$23 single | checkin= | checkout=
| content=}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း9 | alt=Hostel9 | url= | email=
| address=34 သဵၼ်ႈတၢင်း 9 | lat=16.77639470477933 | long=96.14280538492967 | directions=ၸႄႈဝဵင်းလၢၼ်းမတေႃႇ
| phone=+95 1 226 828 | tollfree=
| checkin= | checkout= | price=ၼိုင်ႈၵေႃႉ US$8
| lastedit=2015-06-26
| content=မီးဢွင်ႈၼွၼ်း တႃႇ 10 ၵေႃႉ။ ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ဢႄးဝႃးရႅတ်ႉ | alt=Hotel Everest | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်းပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း၊ ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 51 လႄႈ 52 | lat=16.779158389896008 | long=96.1720332272567
| directions=တီႈ တၢင်း ဢၼ်ႁၢမ်ႉၵႆၵၼ်တင်း ၽြႃးသူးလေႇ| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price= | checkin= | checkout=
| content= ဢွင်ႈတီႈၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇႁၢင်ႈလီ၊ ၵူၺ်းၵႃး ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်း မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇတေႃးသယႂ်ႇ၊ ဢမ်ႇဝႆႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပဵၼ်လွင်ႈယႂ်ႇလႄႈ ပေႃးၸၢင်ႈၵုမ်းၵမ် ၽႃဢူၼ်ႈဢူၼ်ႈ ဢၼ်ႁႄႉဝႆႉၼၼ်ႉ ႁၢပ်ႉၶၢမ်ႇလႆႈ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းယူႇ။
}}
* {{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း မေႇၾႄး| url= | email=
| address=မၢႆ-57 သဵၼ်ႈတၢင်း 38 | lat=16.77135652795567 | long=96.16240518492961 | directions=
| phone=+95 1 253454 | tollfree= | fax= | hours= | price=US$10-15 | checkin= | checkout=
| content=ဢွင်ႈတီႈ ၶိုၵ်ႉ မီးတီႈၵၢင်ဝဵင်း။ ဢွင်ႈၼွၼ်းမၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇၶိုတ်းၵၢပ်ႈသေတႃႉ ၶွင်ႉၼမ်ႉတႄႉ သႅၼ်ႈသႂ်လီ။ ၸဝ်ႈၶွင်မၼ်းတႄႉ လႅပ်ႈလီၶႂ်ႈၶူဝ်ဝႆႉသေတႃႉ လုၵ်ႈယိင်းမၼ်းတႄႉ မီး လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇ ဢၼ်ၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်းတင်းၼမ်။ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်တႄႉ ဢမ်ႇပႃး။}}
* {{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း မႃးတႃးလႅၼ်း 2| alt=Motherland Inn 2 | url=http://www.myanmarmotherlandinn.com | email=
| address=433 သဵၼ်ႈတၢင်း ပၸုၼ်ႇတွင်ႇတႂ်ႈ၊ ၸႄႈဝဵင်းပၸုၼ်ႇတွင်ႇ | lat=16.77614 | long=96.17703 | directions=
| phone=+95 1 291343 | tollfree= | fax= | checkin= | checkout= | price=US$30-42
| content=ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉဝႃႈ။ ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇတွၼ်ႈတႃႇ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တိုၵ်ႉၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တႃႇ ဢွင်ႈတီႈ ပႅၵ်ႉၽႅၵ်ႇၵႃႇ ဢၼ်ပႃးတင်း ၶွင်ႉၼမ်ႉသုၼ်ႇတူဝ် လႄႈ ဢၼ်ၸႂ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်၊ မီးပႃး လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်။ ၶဝ်မီးပႃး ရူတ်ႉသွင်ထႅဝ် ဢၼ်တေႁပ်ႉ/သူင်ႇ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ဢိၵ်ႇတင်း တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈၵၢင်ဝဵင်းသေ တေလႆႈပၼ်တၢင်းႁိုင် ဢမ်ႇၼၼ် ၶီႇထႅၵ်ႇၸီႇ တၢင်းပွတ်း။ ဢွင်ႈၼွၼ်းၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉ (ၽတ်ႉလူမ်း၊ ၸႂ်ႉၶွင်ႉၼမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်) ၼႆႉ တေလႆႈပၼ် US$27 ။ ၽၢၵ်ႈမုင်းမၼ်း တႅမ်ႇသေ မၢင်ပွၵ်ႈ ၸၢင်းၺႃးၶွင်ႉ ဢၼ်ဢမ်ႇမီး ၽၵ်းတူႁူးလႅင်းၵွၼ်ႇ။
}}
* {{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢူဝ်းသျိၼ်းပလႄး |alt=Ocean Pearl Inn| url=http://www.oceanpearlinn.com | email=oceanpel@myanmar.com.mm
| address=215 သဵၼ်ႈတၢင်း ၽြႃးပူဝ်ႇတထွင်ႇ၊ ၸႄႈဝဵင်းပၸုၼ်ႇတွင်ႇ | lat=16.776572996264566 | long=96.1726349297324 | directions=
| phone=+95 1 297007 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout=
| price=US$18-28
|lastedit=2017-04-05| content=ဢွင်ႈတၢင်းသဵင်ႈၼႆႉ ပႃးဝႆႉၶွင်ႉၼမ်ႉ၊ ဢႄးၵွၼ်း လႄႈ ၼမ်ႉဢုၼ်ႇတႃႇဢၢပ်ႇ။ လုၵ်ႉတီႈ ၵၢင်ဝဵင်းသေၼႆ တေလႆႈပႆမွၵ်ႈ 15 တႃ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း သၢၼ်းၾလႃးဝႃး| alt=Sunflower Hotel |url= | email=sunflower.ygn@mptmail.net.mm
| address=259/263 သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼေႃႇရထႃႇ | lat=16.777159076087493 | long=96.15601599941878 | directions=တေႃႇၼႃႈ လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်း ၼိဝ်းတေႇလီႇ
| phone=+95 1 240014 | tollfree= | fax=
| hours= | price=US$15-28 ၼိုင်ႈၵေႃႉ၊ US$22-37 သွင်ၵေႃႉ၊ US$29-44 သၢမ်ၵေႃႉ
| checkin= | checkout=
| content=မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် တၢင်းၽႄၵူၼ်းၵိုၼ်း တီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းဢၼေႃႇရထႃႇ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း သူၺ်ႇꧤူင်ႇသႃႇ၊ လုၵ်ႉတီႈ ၽြႃးသူးလေႇ လႄႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းသေ လႆႈပႆမွၵ်ႈလၢႆတႃ၊ ဢွင်ႈတီႈႁူမ်းလႅမ်းၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၶိုၵ်ႉမၼ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တေၸၢင်ႈမေႃးပၼ်း။ ဢွင်ႈၼွၼ်း ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇၼႆႉ တေဢမ်ႇပႃး ၽၵ်းတူႁူးလႅင်းသေ တေငိုပ်းမိုၵ်းဝႆႉလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ဢွင်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉ ဢွင်ႈယႂ်ႇ၊ ပႃးဝႆႉ ဢႄးၵွၼ်း လႄႈ ထီႇဝီႇလၢဝ်ထိမ်း။ ၶဝ်ႈပႃးတၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵူၼ်းႁပ်ႉၶႅၵ်ႇ ၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉတႄႉ ၼႃႈသူမ်ႈဝႆႉ။}}
* {{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း လွတ်ႉၷ်တႃႈၵုင်ႈ | alt=The Lodge Yangon hostel | url= | email=
| address=မၢႆ 114 သဵၼ်ႈတၢင်း သူၺ်ႇတွင်ႇတၢၼ်း | lat=16.777061479096716 | long=96.1463215092669 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| checkin=14:00 | checkout=12:00 | price=US$5
| wikipedia= | wikidata=
| lastedit=2018-10-15
| content=ႁူင်းႁႅမ်း သတၢႆႇၵၢၼ်ငၢၼ်း၊ ပႃးတၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်၊ ၸႂ်ႉလႆႈဝၢႆႇၾၢႆႇလၢႆလၢႆ၊ ဢႄးၵွၼ်းၵေႃႈၶႅမ်ႉသေ တီႈၼိူဝ်ၸွမ်ႁိူၼ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ꧤႃးဢွၼ်ႇ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း သၢမ်ရႃႇသီႇ | alt=Three Seasons Hotel | url= | email=
| address=မၢႆ - 83-85 သဵၼ်ႈတၢင်း 52၊ ၸႄႈဝဵင်းပူဝ်ႇတထွင်ႇ| lat=16.774792795797687 | long=96.17202026958364 | directions=
| phone=+95 1 293304 | tollfree= | fax=+95 1 297946
| hours= | price=US$7-20
| checkin= | checkout=
| content=ဢွင်ႈၼွၼ်း ဢၼ်ပႃးဝႆႉ ၶွင်ႉၼမ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်လႄႈ ၶွင်ႉၼမ်ႉ ဢၼ်ႁူမ်ႈၵၼ်ၸႂ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶွင်မၼ်းပဵၼ် ၵူၼ်းၶိူဝ်းဢိၼ်းတီးယႃး ဢၼ်မေႃမိုတ်ႈၵုဝ်း သေ ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၶပ်ႉမၢႆ တႃႇယူႇသဝ်းတီႈ တႃႈၵုင်ႈမွၵ်ႈလၢႆဝၼ်းၼႆတႄႉ ၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈလီ တႃႇယူႇသဝ်း ဢၼ်မိူၼ်ၼင်ႇ ႁိူၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၸႃႇဢဝ် ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း မႃးတႃးလႅၼ်း 2 ၼႆ တိူဝ်းၸမ်ၵၼ်တင်း ၵၢင်ဝဵင်းသေတႃႉ လူဝ်ႇလႆႈပႆၵႆဢိတ်းၼိုင်ႈယူႇ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း သဵၼ်ႈတၢင်း 20 | alt= | url= | email=
| address=မၢႆ - 23 သဵၼ်ႈတၢင်း 20 | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout=တဵင်ႈဝၼ်း 12 | price=တႃႇတီႈၼွၼ်း ၼိုင်ႈတီႈၼႆႉ US$8
| lastedit=2016-09-25
| content=ပႃးတၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်၊ ၸႂ်ႉလႆႈဝၢႆႇၾၢႆႇလၢႆလၢႆ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ဝၢႆႉႁၢဝ်ႉ | alt=White House Hotel | url=https://www.whitehousehotel.com.mm/
| email=whitehouse.mm@gmail.com | address=69/71 Konzaydan St, Pabedan Township | lat=16.773078947703805 | long=96.1544026134905
| directions=လုၵ်ႉတီႈ ၽြႃးသူးလေႇ သေ လႆႈၵႂႃႇထႅင်ႈ မွၵ်ႈလၢႆႇတၢင်း
| phone=+95 1 240780, +95 1 240781 | tollfree= | fax=
| hours= | price=တီႈၼွၼ်း US$10၊ ဢွင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႉ US$15-25 ၊ ဢွင်ႈသွင်ၵေႃႉ US$20-30
| checkin= | checkout=12:00
| content= ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်း ပႅၵ်ႉၽႅၵ်ႇၵႃႇ ဢၼ်မီး 8 ၸၼ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈၼႆႉ မီးဝႆႉ ၽၢင်ႁၢင်ႈတင်းၼမ်။ ပဵၼ်မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်း ဢၼ်မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း ဢၼ်မေႃၸွႆႈထႅမ်ၼၼ်ႉ ၵေႃႉႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်း။ ဢွင်ႈတီႈၵိၼ်ၶဝ်ႈဢၼ်ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေမီးဢွင်ႈတီႈမုင်ႈယဵမ်ႈ ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ။ တီႈဢွင်ႈတီႈႁၢပ်ႉၶႅၵ်ႇၼၼ်ႉ ဢဝ်တင်းၶႅပ်းႁိၼ်ႁၢင်ႈၽၢင်ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းသေၵေႃႈ သိူဝ်ႇဝႆႉ တီႈၽၢၵ်ႈ၊ တီႈၽႃ လႄႈ တီႈ ၽၢၵ်ႈမုင်း။ မၼ်းမိူၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈ သပဵၼ် ၼင်ႇ တီႈၼႂ်းဢွင်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းဝႆႉမိူၼ်ထမ်ႈ ၷေႃႇၻီႇၼၼ်ႉ။ ၽႆးၽႃႉလႆႈ 24 ၸူဝ်ႈမူင်း။ မၢင်ဢွင်ႈၼႆႉ မီးၽူးတူႁူးလႅင်း၊ မၢင်ဢွင်ႈတႄႉဢမ်ႇမီး၊ မၢင်ဢွင်ႈၼႆႉ ပႃးၶွင်ႉၼမ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်၊ မၢင်ၸိူဝ်းတႄႉ ၸႂ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်။ ၶဝ်ပၼ်ပႃး ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ် ဢၼ်ပႃး မၢႆရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လႄႈ သၢႆတၢင်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်။ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်ၶဝ်ၵေႃႈၶႅမ်ႉ သေ မၼ်းၶဝ်ႈပႃးဝႆႉတီႈၼႂ်း ၵႃႈၶၼ်ႁူင်းႁႅမ်း (ၼမ်ႉမၢၵ်ႇမႆႉမႂ်ႇသႂ်ႇ တႃႇၼိုင်ႈဝၼ်းၼၼ်ႉတႄႉ မၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ၶႅမ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်)။ မၼ်းတေၶဝ်ႈပႃး ဢၼ်ပဵၼ်တွၼ်ႈ မၢၵ်ႇမႆႉယႅၼ်ႈ၊ မၢၵ်ႇမႆႉ ၶွင်ဝၢၼ်၊ တွၼ်ႈတၢင်းၵိၼ် ၵိၼ်ၸၢႆ၊ ဢိၵ်ႇတင်း ၶဝ်ႈမုၼ်းၵူၺ်ႈ လႄႈ ၶဝ်ႈမုၼ်း မၢၵ်ႇၵႅမ်ႈၶွင်ႇ ဢၼ်ႁဵတ်းတီႈႁိူၼ်း၊ ၼမ်ႉဝၢၼ်တႅင်တမ်ႇပူႇ၊ မိူဝ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈၶူဝ်ႈ၊ မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈ ၶဝ်ႈသွႆး၊ ၼမ်ႉၽၵ်း ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးပဵၼ် မဵဝ်းဢမ်ႇပႃး ၽၵ်းတူႁူးလႅင်၊ ထီႇဝီႇ၊ ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ၊ ဢႄးၵွၼ်း လႄႈ ၶွင်ႉၼမ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်ၼႆတႄႉ ၶဝ်ယွမ်းပၼ်ၵႃႈၶၼ်မၼ်း။ ဝၢႆႇၾၢႆႇတႄႉ ၸႂ်ႉလႆႈလၢႆလၢႆ။
}}
===တီႈ ၵႃႈၶၼ်ပၢၼ်ၵၢင်===
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ဢႄႇလ်ၾႃႇ | alt=Alfa Hotel | url= | email=
| address=41 သဵၼ်ႈတၢင်းၼဝတေး | lat= | long= | directions=မီးဝႆႉ တီႈၼႂ်းၵႄႈ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ လႄႈ ၼႂ်းဝဵင်း
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price=US$75-100
| checkin= | checkout=
| content=ယူင်ႉသၢင်ႈမၼ်းတႄႉ ႁၼ်ၵဝ်ႇဝႆႉယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼၼ်ႈ မေႃၸွႆႈထႅမ်သေ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်တႄႉ တဵမ်ထူၼ်ႈလီယူႇ။ ဝၢႆႇၾၢႆႇၵေႃႈ ၽႂ်းလီယူႇ။ လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈ လႄႈ လၢၼ်ႉဢွၼ်ႇလၢၼ်ႉဢိတ်းၼႆႉ မီးဝႆႉ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ တၢင်းၼဝတေးယူႇ။}}
*{{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း သႅၼ်ႇထရႄႇလ် | alt=Central Hotel | url=http://www.centralhotelyangon.com | email=central.ygn@mptmail.net.mm
| address=335-357 သဵၼ်ႈတၢင်း ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း | lat= | long= | directions=မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ ႁူင်းႁႅမ်းၵူၼ်းၵႃႉ
| phone=+95 1 241 001 | tollfree= | fax=+95 1 248 003
| hours= | price=US$30-35 | checkin= | checkout=
| content=ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈ ဢွင်ႈတီႈၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ပေႃးဢဝ် ၵႃႈၶၼ်ပၢၼ်ၵၢင်ဝႃႈ လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်မၼ်းၶႂ်ႈငၢႆးၸမ် ႁူင်းႁႅမ်းၶၢမ်ႇၸေးၸိမ်ႇ။ ဢွင်ႈၼွၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ သႅၼ်ႈသႂ်လီ၊ ၵႂၢင်ႈလီ (ယႃႇပေမုင်ႈမွင်း တႃႇမုင်ႈယဵမ်ႈ) ဢိၵ်ႇတင်း ထီႇဝီႇလၢဝ်ထိမ်း လႄႈ ဢႄးၵွၼ်း။ ဢွင်ႈၼွၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ၵႂၢင်ႈလီသေတႃႉ ႁၢမ်ႉႁၼ်ၵူဝ်ႇဝႆႉဢိတ်းဢိတ်းယဝ်ႉ။ တီႈႁူင်းႁႅမ်းၼႆႉ မီးၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ၽဵဝ်ႈပတ်းၶွင်ႉ လႄႈ လၢၼ်ႉၵေႃႇၾီႇၸိုဝ်ႈလိုဝ်း ဢိၵ်ႇတင်း လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶႄႇ။ ၽႆးၽႃႉ လႆႈ 24 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ႁူင်းႁႅမ်းဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ (ဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈ) လႄႈ ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵေႃႉပိူင်ႇဝႆႉ။
}}
*{{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း သီးတီး တႃႈၵုင်ႈ | alt=City Hotel Yangon | url=https://myanmaraig.com/ | email=newayar@mptmail.net.mm
| address=170-175 သဵၼ်ႈတၢင်းပူဝ်ႇဢွင်ႇၵျေႃႇ၊ ၸႄႈဝဵင်းပူဝ်ႇတထွင်ႇ | lat= | long= | directions=လုၵ်ႉတီႈ ၽြႃးသူးလေႇ ယၢၼ် ၽၢႆႇတူၵ်းသွင်လွၵ်း လႄႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်း ၼိုင်ႈလွၵ်း
| phone=+95 1 256 940 | tollfree= | fax=+95 1 256576
| checkin=24 hr | checkout=12:00 (flexible) | price=US$30-35
| content=လုၵ်ႉတီႈ ၽြႃးသူးလေႇပႆၵႂႃႇၼႆ ၶၢဝ်းတၢင်းႁႃႈတႃ လႄႈ မီးတီႈႁိမ်းၸဵင်ႇ တႃႈၼမ်ႉ၊ မၼ်းပဵၼ်ႁူမ်းလႅမ်း ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈ ဢွင်ႈတီႈလီ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း လူၺ်ႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး။ ပဵၼ်ဢၼ်လဵၵ်ႉသေတႃႉ မီးဝႆႉ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ၊ ႁူင်းႁႅမ်းၼႆႉ ဢႄးၵွၼ်းၶဝ် ပဵၼ်ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈလဵဝ် ပွႆႇပၼ် လႄႈ ဢွင်ႈတင်းသဵင်းၼႆႉ မီးဝႆႉ ထီႇဝီႇလၢဝ်ထိမ်း။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း သီးတီးသတႃး | alt=City Star Hotel | url=http://www.citystarhotel.com | email=citystarhotel@myanmar.com.mm
| address=169/171 သဵၼ်ႈတၢင်း သူၼ်မွၵ်ႇမႁႃႇပၼ်ႇတုလ | lat= | long= | directions=မီးၽၢႆႇလူင် ႁူင်းႁေႃဝဵင်းလူင်၊ ၸမ်ၵၼ်တင်း ၽြႃးသူးလေႇ
| phone=+95 370920 | tollfree= | fax=+95 1 381128 | hours=
| price=ၵေႃႉလဵဝ် US$27၊ သွင်ၵေႃႉ ဢိၵ်ႇတင်း တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် US$32 | checkin= | checkout=
| content=ဢွင်ႈၼွၼ်း သႅၼ်သႂ်၊ လူမ်ၸႂ်လီ၊ ၶဝ်ႈပႃး ထီႇဝီႇ၊ မီႇၼီႇꧤႃး၊ ၵေႃႇၾီႇဢၼ်ပၼ်လၢႆ။ ၽႆးၽႃႉ လႆႈ 24 ၸူဝ်ႈမူင်း။}}
* {{Sleep
| name=ဢိၼ်း ၶလၢတ်ႉသိၵ်ႉ | alt=Classique Inn | url=http://www.classique-inn.com | email=classiqueinn@mptmail.net.mm
| address=53(B) သဵၼ်ႈတၢင်း သူၺ်ႇတွင်ႇၵျႃး ၊ ၸႄႈဝဵင်းပႁၢၼ်း | lat= | long= | directions=
| phone=+95 1 525557 | tollfree= | fax=+95 1 503968 | hours= | price=US$25-80 | checkin= | checkout=
| content=ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်းပူဝ်းထိၵ်ႉဢွၼ်ႇ ႁၢင်ႈႁႅၼ်း ဢွင်ႈၼွၼ်းဝႆႉၶိုၵ်ႉလီ ဢၼ်မီးတီႈ ဢွင်ႈတီႈယဵၼ်လီ တီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ။ တီႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ် လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် (လုၵ်ႉတီႈ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ ယၢၼ်မွၵ်ႈ 2 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)၊ တင်းလူမ်းၽွင်းတၢင် ပႃႇရဵၼ်း ၼၼ်ႉ ယၢၼ်ၵၼ် ဢိတ်းၼိုင်ႈၵူၺ်း။ ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်လီႁၵ်ႉ၊ ဢၼ်လဵၵ်ႉဢွၼ်ႇ၊ ဢၼ်တဵတ်ႇယဵၼ်လီ ဢၼ်ဢဝ် မႆႉသၵ်းသေ ႁၢင်ႈၶိူင်ႈဝႆႉၼင်ႇ ၽိင်ႈငႄႈမၢၼ်ႈ။ တင်းလၢၼ်ႉၶၢႆမူင်ႉႁိၼ်းငႃး ပူဝ်ႇၵလေး (ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉတႃႇ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ)သေ ၵႆယၢၼ်ၵၼ်မွၵ်ႈလၢႆတႃၼၼ်ႉၵူၺ်း။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၶလူဝ်ႇဝႃႇ | alt=Clover Hotel | url=http://www.cloverhotel.asia | email=
| address=7A၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ဝိင်ႇၷပႃႇ၊ ၸႄႈဝဵင်းပႁၢၼ်း | lat=16.80271 | long=96.15923 | directions=တေႃႇၼႃႈၵၼ်တင်း လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ၵျႃႇပၢၼ်
| phone=+95 9 73177781, +95 9 73177782, +95 9 73177783, +95 9 73177784 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$30-75
| content=မီးဢွင်ႈလုၵ်း 40 ပၢႆ၊ ႁူင်းႁႅမ်းၼႆႉ မီးလွင်ႈၵမ်ႉထႅမ် ဢၼ်ပဵၼ်ပိုၼ်ႉထၢၼ် ၼင်ႇ ၼမ်ႉမႆႈ၊ ၽႆးၽႃႉ လႆႈ 24 ၸူဝ်ႈမူင်း လႄႈ မီးပႃး ဢႄးၵွၼ်း။ ဝၢႆႇၾၢႆႇၵေႃႈ ၽႂ်းလီ။ တီႈ ဢွင်ႈၶၢမ်ႇၶႅၵ်ႇတႄႉ ၸႂ်ႉလႆႈလၢႆလၢႆသေ ပေႃးတွၼ်ႈတႃႇ ႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼႂ်း ဢွင်ႈၼွၼ်းတႄႉ ၵၢတ်ႉ 1 GB တေလႆႈပၼ် US&8။ ၵၾေး တီႈၼိူဝ်ၸွမ်ႁိူၼ်းၼၼ်ႉ မီးတီႈမုင်ႈယဵမ်ႈလီ ဢၼ်ႁၼ်လႆႈ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ။
}}
*{{Sleep
| name=ႁူင်းလႅမႂ်း ဝၼ်းတူၵ်း |alt=East Hotel | url=http://www.east.com.mm | email=reservation@east.com.mm
| address=234-240 ပွၵ်ႉ (1) သဵၼ်ႈတၢင်း ၽြႃးသူးလေႈ၊ ၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉတတႃး | lat= | long=
| directions=တေႃႇၼႃႈၵၼ်တင်း ႁူင်းႁႅမ်းၵူၼ်းၵႃႉ၊ မီးၽၢႆႇလင် တႃႇဝႃႇသႃႇၵူႇရႃႇ မွၵ်ႈ 2-3 လွၵ်း
| phone=+95 9 73135311, +95 9 73135299 | fax=+95 1 371358
| hours= | price=US$65 ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် | checkin= | checkout=
| content=ဢွင်ႈၼွၼ်း သႅၼ်ႈသႂ်လီ၊ မီးပႃး ဢႄးၵွၼ်း၊ ၼမ်ႉဢုၼ်ႇၼမ်ႉၵတ်း တႃႇဢၢပ်ႇ။ ၶွင်ႉၼမ်ႉ ဢမ်ႇမီးၽၵ်းတူ၊ မီး ၽႃႈၵင်ႈမူၵ်ႇသိတ်းၼမ်ႉသေ ဢၼ်ပဵၼ် တီႈ ထၢင်တႄႉ ဢဝ်ၽႃသေ ႁႄႉဝႆႉ။ ဝၢႆႇၾၢႆႇၸႂ်ႉလႆႈလၢႆလၢႆသေ ၽႆးၽႃႉ လႆႈ 24 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼၼ်ႈ မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း သေ လၢတ်ႈလႆႈၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ။}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း မေႇသျႃၼ်း | alt=မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ပဵၼ်ဢွင်ႈၶႅၵ်ႇလိုဝ်ႈ | url=http://www.mayshan.com
| email=reservations@mayshan.com | address=115-117 သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃးသူးလေႇ | lat= | long=
| directions= | phone=+95 1 252986 | fax=+95 1 252 968 | hours= | price=US$15-25 | checkin= | checkout=
| content=သႅၼ်ႈသႂ်လီ၊ ထိင်းသိမ်းလႆႈလီသေတႃႉ ဢွင်ႈၼွၼ်းလဵၵ်ႉ၊ မီးႁိမ်းၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ၽြႃးသူးလေႇ။ မီးဝႆႉၸၢၵ်ႈၽႆးသုၼ်ႇတူဝ်၊ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼၼ်ႈ မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း။ မီး ဢႄးၵွၼ်းၵူႈၶွင်ႉ၊ ထီႇဝီႇလၢဝ်ထိမ်း၊ ၶွင်ႉၼမ်ႉ ဢၼ်ပႃးဝႆႉ ၼမ်ႉဢုၼ်ႇၼမ်ႉၵတ်း။ ႁၼ်တႄႉႁၼ်ၵဝ်ႇဢိတ်းဢိတ်းယဝ်ႉ။}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၽႅၼ်ႇတႃႇ | alt=Panda Hotel | url=http://www.myanmarpandahotel.com | email=info@myanmarpandahotel.com
| address=205 သဵၼ်ႈတၢင်း မိၼ်းယႄးၵျေႃႇၸႂႃႇ၊ ၸႄႈဝဵင်းလၢၼ်းမတေႃႇ | lat=16.78215 | long=96.13909
| directions=မီးတီႈၸဵင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းဝတၢၼ်ႇ | phone=+95 1 212850, +95 1 229360 | tollfree= | fax=+95 1 212854
| hours= | price=US$25-38 | checkin= | checkout=
| content=လူမ်ၸႂ်လီ၊ ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်း ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶိုတ်းၵၢပ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈ ၶွပ်ႇၵၢင်ဝဵင်း။ တွၼ်ႈတႃႇၸွၼ်ႇတူၺ်းတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇလႆႈၸႂ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇ (ၸၢင်ႈႁွင်ႉလႆႈ ၸိူဝ်းမီးဝႆႉတီႈၼႃႈ ႁူင်းႁႅမ်း)။ တီႈၶွင်ႉၶႅၵ်ႇၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈ ဝၢႆႇၾၢႆႇ။ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ၸၼ်ႉတၢင်းၼိူဝ်ၼႆ မီးတီႈမုင်ႈယဵမ်ႈ တူၺ်းၼႂ်းဝဵင်း။ တီႈဢွင်ႈတင်းသဵင်ႈၼႆႉ မီး ထီႇဝီႇလၢဝ်ထိမ်း၊ ဢႄးၵွၼ်း လႄႈ ၶဝ်ႈပႃး ၶွင်ႉၼမ်ႉ။ ၸိုဝ်းလိုဝ်းလင်ဝႆႉ။}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း သမတ | alt-Thamada Hotel | url= | email=
| address=5 သဵၼ်ႈတၢင်း ဢလၢၼ်ႇပျႃႉၽယႃး | lat=16.78268 | long=96.15870
| directions=တေႃႇၼႃႈၵၼ်တင်း ႁူင်းႁႅမ်း ၽၢၵ်ႉရၢႆႇယႄႇ လႄႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း | phone=+95 1 243639 | fax=
| hours= | price=US$25-35 | checkin= | checkout=
| content=သႅၼ်ႈသႂ်လီ၊ တူၵ်းတီးၵၢင် ၵူၺ်းၵႃႈ ပဵၼ်ၸၼ်ႉပိုၼ်ႉထၢၼ်။ ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်းၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း တီႈ တႃႈၵုင်ႈသေ ၵိုင်ႇၵႃႈမၼ်းယူႇ။}}
* {{Sleep
| name=ဢိၼ်း ဝိၼ်ႇၼႃႇ | alt=Winner Inn | url=http://www.WinnerInnMyanmar.com | email=WinnerInn@mptmail.net.mm
| address=42 သဵၼ်ႈတၢင်း တၢၼ်ႇလႂိၼ်ႇ၊ ၸႄႈဝဵင်းၿႁၢၼ်း | lat= | long= | directions=ၸဵင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းဢိၼ်းယႃး
| phone=+95 1 535205 | tollfree= | fax=+95 1 524196 | hours= | price=US$30-55
| checkin= | checkout=
| content=ၸမ်ၵၼ်တင်း ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ၊ ႁူင်းႁႅမ်းဢၼ်တဵတ်ႇယဵၼ် ဢၼ်ထူဝ်းရိတ်ႉၵျႃႇမၢၼ်ႇၶဝ် တိူဝ်းလႆႈၸႂ်။ ဢွင်ႈတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး ၶွင်ႉၼမ်ႉ၊ ဢႄးၵွၼ်း လႄႈ ထီႇဝီႇလၢဝ်ထိမ်း။ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ပိုတ်ႇၵိုၵ်းဝႆႉသေတႃႉ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ မၼ်းဢမ်ႇပိုတ်ႇၼႆ ပႆႇၵႂႃႇတီႈ လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ ဢၼ်ၸမ်သေပိူၼ်ႈ ဢၼ်မီးႁိမ်း သႃဝွႆး။ ဝၢႆႇၾၢႆႇၸႂ်ႉလႆႈလၢႆလၢႆ။
}}
===တီႈ ၵႃႈၶၼ်သုင်===
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၶျႅတ်ႇထရီႇယမ်ႇ ရၢႆႇယႄႇလဵၵ်ႉ တႃႈၵုင်ႈ | alt=Chatrium Hotel Royal Lake Yangon | url=https://www.chatrium.com/royallakeyangon | email=info.chry@chatrium.com
| address=40 သဵၼ်ႈတၢင်း ၼတ်ႉမွၵ်ႉ၊ ၸႄႈဝဵင်းတႃႇမူၺ်ႇ | lat=16.8003 | long=96.16866 | directions= မီးတီႈ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၼွင်ၵၢၼ်ႇတေႃႇၵျီး
| phone=+95 1 544 500 | tollfree=
| checkin=14:00 | checkout=12:00 | price=တႄႇ US$123
| lastedit=2021-03-17
| content=ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်မီးဢွင်ႈ 300 ဢွင်ႈ၊ ဢိၵ်ႇတင်း ၼွင်လုၺ်းၼမ်ႉ ဢၼ်မီးတၢင်းၼွၵ်ႈ၊ ဢွင်ႈတီႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ ဢွင်ႈတီႈလဵၼ်ႈႁႅင်း၊ ဢွင်ႈတီႈပၢင်ၵုမ် လႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် 3 လၢၼ်ႉ (လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၵျႃႇပၢၼ်ႇ ၵူဝ်ႇႁႃႉၶု ပိုတ်ႇ 11 ပၸ တေႃႇ 10:30 ပလ၊ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ယူးရူပ်ႉ၊ ဢၼ်ႁူင်းႁႅမ်း လၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ လႆႈတၢင်းၵိၼ် ဢေးသျႃး၊ တၢင်းၵိၼ်ထႆး လႄႈ တၢင်းၵိၼ်လိုမ်လိၼ်လၢႆဢၼ် ဢၼ်လႆႈႁူမ်ႈၵၼ်၊ ဢၼ်ပဵၼ် ပူႇၽေး ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ တႄႇပိုတ်ႇ 06:00-22:30 လႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် တၢႆႉၵႃးႁေးလ် ဢၼ်လႆႈ တိမ်ႇသၢၼ်း လႄႈ ၶဝ်ႈၶမ်ႈ ပူႇၽေးၶႄႇ၊ ပိုတ်ႇ 11:00-22:00)
}}
* {{Sleep
| name=ႁိူၼ်းလိုဝ်ႈသဝ်း ၶုၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇ |alt=The Governor's Residence | url=http://www.governorsresidence.com| email=yangon@orient-express.com
| address=35 သဵၼ်ႈတၢင်းတေႃႇဝိၼ်ႇ၊ ၸႄႈဝဵင်းၻၵူင်ႇ | lat=16.78817 | long=96.13911 | directions=
| phone=+95 1 229860 | tollfree= | fax=+95 1 228260 | hours= | price=US$250-300 | checkin= | checkout=
| content=ႁိူၼ်းမႆႉသၵ်း ဢၼ်ၶိုၼ်းမႄးၵုမ်းဝႆႉၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈဢွၼ်ႇတၢင်းပဵၼ် ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်းတႃႇ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၸႄႈမိူင်းၶၢင်သေ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်း ပွၵ်ႉႁင်းၶေႃ ၶွင် ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈယဝ်ႉ။ ႁူင်းႁႅမ်းၼႆႉ မီးဝႆႉ ဢွင်ႈ 48 ဢွင်ႈ လႄႈ သူၼ်မွၵ်ႇ ဢၼ်လီထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸႂ်။ ၼင်လုၺ်းၼမ် လႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ လၢႆဢၼ်။ ၸမ်ၵၼ်တင်း ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ လႄႈ ၸၢင်ႈပႆတၢင်းသေၵေႃႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ်လႆႈ တီႈၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်း ငၢႆႈငၢႆႈယူႇ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ဢိၼ်းယႃးလဵၵ်ႉ | alt=Inya Lake Hotel | url=http://www.inyalakehotel.com | email=
| address=37၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ၵပႃႇဢေးၽယႃး | lat=16.84527 | long=96.15016 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=
| content=မီးဝႆႉတီႈ ၽင်ၼွင် ၼွင်ဢိၼ်းယႃး၊ လုၵ်ႉတီႈ ၵၢင်ဝဵင်းသေ လႆႈႁေႃႈရူတ်ႉၼႆ ဢိင်ၼိူဝ်တၢင်းရူတ်ႉၵပ်ႉသေ တေႁိုင် မွၵ်ႈ 30 တႃ။ ႁူင်းႁႅမ်းဢၼ်ၶဝ်ႈပႃး သတၢႆႇ သူဝ်ႇဝီႇယႅတ်ႉၼႆႉ Nikita Khruschev လႆႈႁဵတ်းၶွင်ၽၢၵ်ႇၸူး မျၢၼ်ႇမႃႇ မိူဝ်ႈပီ 1958 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် ႁူႉၸွမ်းၼမ် လူၺ်ႈ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ဝၼ်း ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ လႄႈ ၼွင်လုၺ်းၼမ်ႉ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တဵတ်ႇယဵၼ်လီသေ မီးဝႆႉႁိမ်းၶၢင်ႈ ဢွင်ႈယူတ်းယႃ SOS ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
}}
* {{Sleep
| name=ၵၢၼ်ႇယႃဝီႇ ပႄးလႄႉ | alt=Kangyavi Palace | url=http://www.kandawgyipalace-hotel.com/ | email=
| address=Kan Yeik Tha Road | lat=16.79480 | long=96.16205| directions=မီးတီႈ ၶၢင်ႈၼွင်
| phone=+95 1 249 255 | fax= | price= | checkin= | checkout= | content=
}}
* {{Sleep
| name=ၽႅၼ်ႇ ၽသိၽိၵ်ႉ တႃႈၵုင်ႈ | alt=Pan Pacific Yangon | url=https://www.panpacific.com/en/hotels-and-resorts/pp-yangon/offers.html | email=
| address=မီးတီႈ ၸဵင်ႇတၢင်း ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း သူၺ်ႇတၵူင်ႇၽယႃး | lat=16.77911 | long=96.15368 | directions=တေႃႇၼႃႈၵၼ်တင်း ၵျွင်းၽြႃးၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ Holy Trinity Anglican Church
| phone=+95 1 925 3810 | tollfree=
| checkin= | checkout= | price=92,571 ၵျၢပ်ႈ
| lastedit=2020-08-28
| content=ယူင်ႉသၢင်ႈသုင် သႂ်ႇၵႅဝ်ႈလိူမ်ႈတႅင်းတႃ ဢိၵ်ႇတင်း လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ/ꧤႃး/ ဢႄးၵွၼ်း၊ ဝၢႆႇၾၢႆႇ၊ ဢၢင်ႇၼမ်ႉမႆႈ၊ တီႈလႅၼ်ႈႁႅင်း လႄႈ သပႃး။ မီးဝႆႉတီႈ ၵၢင်ဝဵင်းသေ ၸမ်ၵၼ်တင်း ၵၢတ်ႇပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း။
}}
* {{Sleep
| name=ၽၢၵ်ႉရၢႆႇယႄႇလ် တႃးၵုင်ႈ | alt=Parkroyal Yangon | url=http://www.parkroyalhotels.com/en/hotels-resorts/myanmar/yangon.html | email=enquiry.prygn@parkroyalhotels.com
| address=33 သဵၼ်ႈတၢင်း ဢလၢၼ်ႇပျႃႉၽယႃး၊ ၸႄႈဝဵင်းၻၵူင်ႇ | lat=16.78330 | long=96.15852 | directions=
| phone=+95 1 250 388 | fax=+95 1 252 478 | hours= | price=
| content=ႁူင်းႁႅမ်းၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢၼ်မီး ဢွင်ႈၼွၼ်း 272 ဢွင်ႈ။ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် လပရႃႇသႃႇရီႇ (La Brasserie)၊ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶႄႇ ၽီးၼိၵ်ႉ၊ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၵျႃႇပၢၼ်ႇ Shiki-Tei လႄႈ လွပ်ႇပီႇꧤႃး။ ဢၼ်ပဵၼ် '''Music Club''' ဢၼ်ပဵၼ် ဢွင်ႈတီး disco ဢၼ်ၵူၼ်းႁူႉၸွမ်းၼမ်ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉတီႈ ထၢၼ်ႈတႂ်ႈသုတ်း။}}
* {{Sleep
| name=ပူးမႅၼ်း တႃႈၵုင်ႈ သႅၼ်ႇထရႄႇပႂၢႆႉ | alt=Pullman Yangon Centrepoint | url=https://all.accor.com/hotel/B0M3/index.en.shtml | email=
| address=65 ၸဵင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်း ၽြႃးသူးလေႇ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းမႃးၶျႅၼ်ႉ | lat=16.77210 | long=96.15827 | directions=
| phone=+95 1 838 2687 | tollfree=
| checkin= | checkout= | price=119,403 ၵျၢပ်ႈ
| lastedit=2020-08-28
| content=ႁူင်းႁႅမ်း ပူးမႅၼ်း ဢၼ်မီး ဢွင်ႈၼွၼ်းတင်းၼမ် ဢၼ်မီး တီႈမုင်ႈတူၺ်း မႄႈၼမ်ႉတႃႈၵုင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် သူၼ်မွၵ်ႇ မႁႃႇပၼ်ႇတုလ ဢမ်ႇၼၼ် တေၸၢင်ႈႁၼ်ပႃးလႆႈ ၽြႃးသူးလေႇ။ မီးပႃး ၼွင်လုၺ်းၼမ်ႉ၊ သပႃး၊ တီႈလဵၼ်ႈႁႅင်း၊ ဢႄးၵွၼ်း၊ ဝၢႆႇၾၢႆႇ၊ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် လႄႈ ꧤႃး။ မီးဝႆႉတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇ ၽြႃးသူးလေႇ ယၢၼ်လွၵ်းၼိုင်ႈ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း သဝွႆး | alt=Savoy Hotel | url=http://www.savoy-myanmar.com | email=res-savoy@myanmar.com.mm
| address=129 သဵၼ်ႈတၢင်းထမ်မၸေႇတီႇ | lat=16.806449 | long=96.145093 | directions=
| phone=+95 1 526289, +95 1 526298, +95 1 526305 | tollfree= | fax= | hours= | price=US$75-150
| checkin= | checkout= | content=ပဵၼ်ႁိူၼ်းတီႈၼႂ်း ယူင်ႉသၢင်ႈၵဝ်ႇ ပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ ဢၼ်ဢဝ်တင်း ၶူဝ်းၶွင်ႁိူၼ်းယေးၵဝ်ႇ သေ ႁၢင်ႈၶိူင်ႈဝႆႉသေ ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်းဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းၵႃႈ ႁူင်းႁႅမ်းၸၼ်ၸႂ်သေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်းတႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉ။ ပႆတိၼ်ၵမ်ႉဢွၼ်ႇၵေႃႈ ၽႅဝ် ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ၊ မီးပႃး ၼွင်လုၺ်းၼမ်ႉ လႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၶိုၵ်ႉၶမႄ်ႉ။ ပေႃးတူၺ်းတီႈၼိူဝ် ဢွၼ်ႇလၢႆး ၼႆ တေၸၢင်ႈလႆႈ ၶၼ်ဢၼ်ယွမ်းသေ ဢၼ်ၼႄဝႆႉၼၼ်ႉ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း သီႇတူဝ်းၼႃး | alt= | url=http://www.sedonahotels.com.sg/oh_mya_yg_loc.asp | email=
| address=1 သဵၼ်ႈတၢင်း ၵမ်ႇပႃႇဢေးၽယႃး | lat=16.829454 | long=96.155511 | directions=မီးၸမ်ၵၼ်တင်း ၼွင်ဢိၼ်းယႃး
| phone= | fax= | hours= | price=From US$60| content=ၽၢင်ႁၢင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈ လၢႆးမိုဝ်းမၢၼ်ႈ။ မီး ဢွင်ႈၼွၼ်း 366 ဢွင်ႈ။
}}
* {{Sleep
| name=တသထရႅၼ်း | alt=The Strand | url=http://www.hotelthestrand.com/ | email=
| address=92 သဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ | lat=16.7696 | long=96.1626 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$450+
| wikipedia=Strand Hotel | image=StrandHotel2009.JPG | wikidata=Q7621231
| content=ႁူင်းႁႅမ်း ၸၼ်ႉသုင် ပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ ပဵၼ်ဢၼ် Sarkies ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ ၵေႃႇသၢင်ႈမႃး (ပဵၼ်ၵူၼ်း ၸိူဝ်းၵေႃႇသၢင်ႈမႃး ႁူင်းႁႅမ်း Singapore's famed Raffles) မိူဝ်ႈပီ 1901။ ႁူင်းႁႅမ်း သထရႅၼ်း ဢၼ်ၶိုၼ်းမႄးၵုမ်းဝႆႉလီလီၼၼ်ႉ မီးၶူဝ်းၶွင်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ၊ ၽၢၵ်ႈသိူဝ်ႇမႆႉသၵ်း လႄႈ ၶူဝ်ၶွင်ႁိူၼ်းယေး၊ ၵၽေး လႄႈ ꧤႃး လႄႈ မီးဢွင်ႈၼွၼ်း ဢၼ်မီးလူမ်းၶဝ်ႈလူမ်းဢွၵ်ႇလီၼၼ်ႉ။
}}
* {{Sleep
| name=သူးလေႇ သျင်ႇၵရီႇလႃႇ | alt=Sule Shangri-La | url=http://www.shangri-la.com/yangon/suleshangrila/ | email=
| address=#223 သဵၼ်ႈတၢင်း သူးလေႇၽယႃး | lat=16.77851 | long=96.15850 | directions=
| phone=+95 1 824 2828 | tollfree=
| checkin= | checkout= | price=126,111 ၵျၢပ်ႈ
| lastedit=2020-08-28
| content=ၼွင်လုၺ်းၼမ်ႉ၊ သပႃး၊ တီႈလဵၼ်ႈႁႅင်း၊ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်/ꧤႃး၊ ဢႄးၵွၼ်း၊ ဝၢႆႇၾၢႆႇ။ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် ပူႇၽေး။ ပဵၼ်ယူင်ႉသၢင်ႈပၢၼ်ၵဝ်ႇ ဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ် ဢၼ်ၸၼ်ၸႂ် ဢၼ်သၢင်ႈဝႆႉတင်း ႁွႆးမိုဝ်းသတၢႆႇ ဢေးသျႃး။ ၸမ်ၵၼ်တင်း ၽြႃးသူးလေႇ လႄႈ ၵၢတ်ႇပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း သမ်းမိတ်ႉ ၽၢၵ်ႉဝိဝ်း | alt=Summit Parkview Hotel | url=http://www.summityangon.com | email=
| address=350 သဵၼ်ႈတၢင်း ဢလူင်ႇ | lat=16.79343 | long=96.14342 | directions=
| phone=+95 1 211888, +95 1 211966| fax=+95 1 227995
| hours= | price=
| content=မီးၽၢႆႇတူၵ်း ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ ဢၼ်မီးတီႈမုင်ႈယဵမ်ႈၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢၼ်မုင်ႈႁၼ်လႆႈ ၵွင်းမူးၼၼ်ႉ။ မီးပႃး လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် လႄႈ ꧤႃး ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၵူၼ်းၵႃႉ | alt=Traders Hotel | url=http://www.shangri-la.com/en/property/yangon/traders | email=
| address=223 သဵၼ်ႈတၢင်း ၽြႃးသူးလေႇ | lat=16.77899 | long=96.15849 | directions= တီႈတၢင်းၽႄ ၽြႃးသူးလေႇ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း| phone= | fax= | hours= | price=US$100+ | checkin= | checkout= | content= ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီးငဝ်ႈတိုၼ်း တီႈ တႃးၵုင်ႈ။ မီးၼွင်လုၺ်းၼမ်ႉ၊ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈတင်းသဵင်ႈ လႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈမၼ်းတႄႉ တေၶႄႉၶဵင်ႇမၼ်းယၢပ်ႇယူႇ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ယုၸၼၷႃးတႅၼ်း | alt=Yuzana Garden Hotel | url=http://www.yuzanahotels.com/index.php/homepage | email=yuzanagardenhotel@gmail.com
| address=44၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ဢလၢၼ်ႇပျႃႉၽယႃး၊ ၸႄႈဝဵင်း မိင်ႇၵလႃႇတွင်ႇၺုၼ်ႉ | lat=16.784805 | long=96.157855 | directions=
| phone=+95 1 248944 | tollfree= | fax=+95 1 240074
| checkin= | checkout= | price=US$100-180
| content=ယူင်ႉသၢင်ႈၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ ဢၼ်ၶိုၼ်းမႄးၵုမ်းဝႆႉ၊ မီးဢွင်ႈၼွၼ်း 37 ဢွင်ႈ။
}}
==လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇ==
* {{Listing
| name=Institut Français de Birmanie | alt= | url= | email=
| address=340 သဵၼ်ႈတၢင်း ပျီႇ | lat=16.80989 | long=96.13638| directions=တီႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵိုတ်း မႁႃႇမႅင်ႇ
| phone= | fax= | hours= | price= | content=တီႈၵမ်းၵမ်း မီးပၢင်ပွႆး လွင်ႈတူင်ႉၼိုင်!}}
* {{Listing
| name=ႁူင်းတူၺ်းလိၵ်ႈ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ | alt=National Library | url= | email= | address=သဵၼ်ႈတၢင်း လေးထွင်ႉၵၢၼ်ႇ | lat=16.81948 | long=96.17342
| directions=မီးၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ပၢင်ႇလဵၼ် ၵျႅၵ်ႉၵသၢၼ်ႇ၊ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း တႃႇမူၺ်ႇ ယၢၼ် 0.6 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ | phone= | fax= | hours= | price= | content=}}
===ၵၽေး ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ===
ၵၽေး ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉၵေႃႈ လိူင်ႇၼမ်မႃးသေ တီႈတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ဢွင်ႈတီး ဢၼ်ၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈ ဢိၼ်ႇတႃႇၼႅတ်ႉ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်မၼ်း သၢင်ႇထုၵ်ႇၼၼ်ႉ မီးဝႆႉယူႇ ၵမ်ႈၽွင်ႈ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈႁႄႉတတ်း ဝႅပ်ႉသၢႆႉသင်ယဝ်ႉသေတႃႉ တၢင်းၽႂ်းမၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇပႆႇတမ်းၸႂ်လႆႈ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇတဵမ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ တီႈႁူင်းႁႅမ်းၵမ်ႉပႃႈၼမ်တႄႉ မီးပႃးၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉယူႇ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ တေတိူဝ်းယႂ်ႇသေ တီႈ ၵၽေးယူႇ။ ၶၼ်ဢၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇသေပိူၼ်ႈၼႆႉ ၼိုင်ႈမူင်း/4000 ၵျၢပ်ႈ။
* {{Listing
| name=Cyber Cafe II | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=လုၵ်ႉတီႈ ႁူင်းႁႅမ်းၵူၼ်းၵႃႉသေ ၶၢမ်ႈၵႂႃႇၸူး သဵၼ်ႈတၢင်း ၽြႃးသူးလေႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=1 မူင်း/400 ၵျၢပ်ႈ
| content=ပဵၼ်တီႈဢၼ်ၸႂ်ႉလႆႈ ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃး တီႈဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈ။ တၢင်းၽႂ်းမၼ်းၵေႃႈ ၶႅမ်ႉလီ}}
* {{Listing
| name=Tokyo Donuts | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼေႃႇယထႃႇ | lat= | long= | directions=ၼႂ်းၵႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃးသူးလေႇ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၽယႃး မီးဝႆႉၽၢႆႇၸၢၼ်းတၢင်း | phone= | tollfree= | fax= | hours=09:00-21:00 | price=1 မူင်း/400 ၵျၢပ်ႈ
| content=လၢၼ်ႉၶဝ်ႈမုၼ်း တီႈၽၢႆႇၼႂ်းမၼ်း မီး ထႃႇမီႇၼႄႇလ် လၢႆႇဢၼ်။ ၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈပႃး ႁူး USB သေ ၸိုဝ်းသဵင်ယႂ်ႇတီႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ။ ၸႂ်ႉလႆႈ ဝၢႆႇၾၢႆႇလၢႆလၢႆ။}}
===လုမ်း သူင်ႇလိၵ်ႈ===
* {{Listing
| name=လုမ်းသူင်ႇလိၵ်ႈ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းတႃႈၼမ်ႉ | lat=16.76994 | long=96.16400 | directions=မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ယူႇၶေႇ
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price= | content=
}}
===ၶႅပ်းႁၢင်ႈ လႄႈ ငဝ်းတူင်ႉ===
* {{Listing
| name=တဵင်းဝိၼ်း / လၢၼ်ႉၶၢႆၵွင်ႈထႆႇၶိုတ်းၵၢပ်ႈ | alt= | url= | email=
| address=179၊ သဵၼ်ႈတၢင်း 33၊ လွၵ်းတွၼ်ႈၵၢင် | lat= | long= | directions=လုၵ်ႉတီႈ ၸဵင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼေႃႇယထႃႇ၊ လၢၼ်ႉ ထူၼ်ႈ 6 တီႈ ၽၢႆႇသၢႆႉမိုဝ်း
| phone=+95 9-250 650 364 | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ဢွင်ႈတီႈလီ တွၼ်ႈတႃႇမႄး ၵွင်ႈထႆႇ ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း။ ၶိူင်ႈၶူဝ်းၵႅမ် လႄႈ ၵွင်ႈထႆႇ ဢၼ်မႂ်ႇ ဢိၵ်ႇ မိုဝ်းသွင် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ။ ၸဝ်ႈၶွင်မၼ်းတႄႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ ဢၼ်မီးၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်းၼမ်၊ ဢၼ်မေႃလၢတ်ႈၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ လီလီ။ ၸၢင်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ႉပႃး ဢွင်ႈတီႈတွၼ်ႈတႃႇ တၢင်းလူဝ်ႇ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်း လွင်ႈထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ။
}}
==ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေး==
ႁူမ်ႈဝႃးလွင်ႈၵွတ်းၽၢၼ်ၼႆႉ ၸွတ်ႇတူဝ်ႈဝႆႉၼႆသေတႃႉ ၼႂ်းၵႃႈ ဝဵင်းလူင် ဢၼ်မီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ဝဵင်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၵမ်ႉၼမ် ဢိၵ်ႇတင်း ၼၢင်းယိင်းၵေႃႉလဵဝ် ဢွၵ်ႇၵႂႃႇၵၢင်ၶမ်ႈ ႁင်းၶေႃၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးပၼ်ႁႃသင်သေ ႁူမ်ႈဝႃႈ ပႃးၵႂႃႇငိုၼ်းတင်းၼမ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇသူႈမီးလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈသင်။ ပေႃးပဵၼ် လွင်ႈတၢင်းၽိတ်းပၵ်းပိူင် ဢၼ်လႆႈပူၼ်ႉပႅၼ် တီႈၼိူဝ် ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းၶဝ် ပၢၼ်တၢင်းၽိတ်းတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢၼ်ပဵၼ် ၽိင်ႈထုင်းၸၢဝ်းပုတ်ႉထ ၵေႃႈ ၵႅၼ်ႇၶႅင်ဝႆႉ တီႈၼႂ်း ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း၊ ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ တီႈတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ မၼ်းတီႈဢေႇလိူဝ်သေ ၼင်ႇ [[ၵႂႃႇလႃႇလမ်ႇပူႇ]] လႄႈ [[မိူင်းၵွၵ်ႇ]] ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ ႁုၵ်းႁုၵ်းႁၢႆႉႁၢႆႉၼႆႉ ဢမ်ႇသူႈမီး ဢမ်ႇသူႈပဵၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ ဢိတ်ႈဢီႈ ဢၼ်ဢမ်ႇမၢႆထိုင်ဝႃႈ ၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼၼ်ႉတႄႉၵေႃႈ လႆႈမီးမႃးၼင်ႇၵဝ်ႇ။ မၼ်းၵေႃႈလႆႈမီးမႃး ဢၼ်ႁူမ်ႈပႃးတင်း ထူဝ်းရိတ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ပေႃးၶၢဝ်းၶမ်ႈမႃးၼႆႉ ဝႄႈ လွင်ႈၵႂႃႇတီႈ ၵူၼ်းႁၢင်ႇ တီႈဢမ်ႇပေႃးမီးၵူၼ်း လႄႈ ၽၢင်ႉပၼ် ၶူဝ်းၶွင်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇသေ တီႈဝဵင်းလူင်ၼႆႉ ၽၢင်ႉတူဝ်ယူႇၼႆႉ လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ တီႈလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးတႃႇတႅၼ်းတၢင် တွၼ်ႈတႃႇ တၢင်းႁူႉဢၼ်မိူၼ်ၵၼ် ၵမ်ႉၼမ်။
လွင်ႈၶၢႆတူဝ် လႄႈ ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တီႈတႃႈၵုင်ႈတႄႉ ၵူၼ်းၶၢႆတူဝ် မီးဝႆႉတင်းၼမ်၊ တီႈ ꧤႃး ဢၼ်ပဵၼ်ၶွင် ၸွမ်းသိုၵ်းလူင်ၶဝ် ပိုတ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈႁၼ် ၵူၼ်းၶၢႆတူဝ်တင်းၼမ်။ ပေႃးၵႃႉၶၢႆယႃႈမဝ်းၵမ်တႄႉ ၺႃး တၢမ်ႇတၢႆယဝ်ႉ။
===လွင်ႈၽႅတ်ႉလႅၼ်===
လၢႆးလႅၼ် ဢၼ်ပဵၼ်ၼမ်မႃး တေႃးလဵဝ်တႄႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ ႁိမ်းႁွမ်း (ၽြႃးသူးလေႇ၊ သူၼ်ႇမွၵ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ) ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ တေလဵပ်ႈမႃးၸမ်သေ တေလၢတ်ႈ ႁႂ်ႈႁွင်ႉၶဝ်ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈၼႂ်းဝဵင်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေႁွင်ႉထူဝ်းရိတ်ႉၼၼ်ႉ ၵႂႃႇ ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ယၢၼ်ၵႆပိူၼ်ႈ (ၵမ်ႉၼမ် ၶၢမ်ႈမႄႈၼမ်ႉၵႂႃႇ) သေ ၸုမ်းၵူၼ်းၸုမ်းၼိုင်ႈ တေပေႃႇမႃးသေ ယွၼ်းငိုၼ်းတင်းၼမ်ယဝ်ႉသေ တေႁွင်ႉထူဝ်းရိတ်ႉၼၼ်ႉ ၵႂႃႇၸူး တီႈ ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇသေၵေႃႈ တေတဵၵ်းႁႂ်ႈထွၼ်ငိုၼ်းဢွၵ်ႇပၼ်ၶဝ်ယဝ်ႉ။
တႃႇၸႅၵ်ႇဢွၵ်ႇ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တီႈ ၽူႈၸိၼမ်းၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်မႃးၼႄႉၼွၼ်းတူဝ်သေ ယွၼ်းငိုၼ်းလိူဝ် တွၼ်ႈတႃႇၶၢဝ်းတၢင်းပွတ်းပွတ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းႁႅင်ႉယၢပ်ႇဝႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။
ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇ တီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်လႄႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွင်ႇမိင်ႇၵလႃႇ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ၵႃႈမီးၵႃႈ ယွၼ်းၵႃႈမၼ်းလိူဝ်တေႃႇ ၵူၼ်းၸိုဝ်းဢၼ်တိုၵ်ႉႁႃၽႅဝ်မႃးၼၼ်ႉသေ ၶဝ်လႅၼ်လၢတ်ႈ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸႂ်ႉ ထႅၵ်ႇၸီႇ ၷရပ်ႉ (Grab) ၼၼ်ႉ တိူဝ်းႁူမ်ႇလူမ်ႈလီ လႄႈ တိူဝ်းၶၼ်ထုၵ်ႇလီယူႇ။
လွင်ႈၽႅတ်ႉလႅၼ် ဢၼ်ပဵၼ်ၼမ်သေပိူၼ်ႈတီႈ ပဵၼ်တီႈ ဢွင်ႈလႅၵ်ႈငိုၼ်း ဢၼ်ၶဝ်ၵမ်းၵမ်းလႅၵ်ႈငိုၼ်းၼၼ်ႉလႄႈ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႅၵ်ႈငိုၼ်းၼႆ ဢၢၼ်ႇတူၺ်းငိုၼ်းၵျၢၼ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇလီလီ။ ဢွင်ႈလိူၵ်ႈငိုၼ်း တီႈ ၵၢတ်ႇပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉၼၼ်ႉ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်း ၵႆႉႁၢႆႉဝႆႉတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢၼ်ပဵၼ် လၢၼ်ႉၶၢႆၵႅဝ်ႈသႅင်ၼၼ်ႉတႄႉ တေဢမ်ႇမိပ်ႇငႅၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ယႃႇပေၵဵင်ၸႂ် လွင်ႈဢၼ်ၶဝ်ႈဝႃႈ "မၢႆၶပ်ႉၸႅၼ်ႇ မၢင်ငိုၼ်း ဢမ်ႇၶႅမ်ႉ" ၼၼ်ႉမၼ်းပဵꧣ် ငၢႆးၽႅတ်ႉလႅၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈယဝ်ႉ (ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ငိုၼ်းတေႃႇလၢႆႇ ဢၼ်ဢဝ် တူဝ် "CB" တႄႇ တီႈ မၢႆၶပ်ႉၸႅၼ်ႇ ၼၼ်ႉတႄႉ တေပဵၼ်ဢၼ်ပွမ်ၵူၺ်း)။ ပေႃးၵႂႃႇလႅၵ်ႈငိုၼ်း တီႈႁိမ်းႁွမ်း ၽြႃးသူးလေႇၼၼ်ႉၼႆတႄႉ ၽၢင်ႉလီလီ။ ၶဝ်တေဢၢၼ်ႇငိုၼ်းပႃႈၼႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေၽၢမ်းတႃၸဝ်ႈၵဝ်ႇ(ယွၼ်ႉမိုဝ်းၶဝ်လႅတ်းၽႂ်းၼႃႇ)။ ၵူၼ်းၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ဢမ်ႇပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵႂႃႇလႅၵ်ႈငိုၼ်းတီႈၼၼ်ႈ။
တီႈၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်း ၸိူဝ်းႁိမ်းႁွမ်း ႁူင်းႁႅမ်း သူးလေႇသျၼ်ႇၵရီႇလႃႇ (ႁူင်းႁႅမ်း ထရိတ်ႉတႃး) လႄႈ တီႈ ၵၢတ်ႇပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉၼၼ်ႉ ၼၼ်ႉ မီးမုၼ်ၸဝ်ႈပွမ်တင်းၼမ်။ ပေႃးပဵၼ် မုၼ်ၸဝ်ႈဢၼ်တႄႉမၼ်းတႄႉ တေႃႈပဵၼ်တီႈ ႁိမ်းႁွမ်း ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် ၵႆႉၵႂႃႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇယွၼ်းလူႇၶၢမ်ႇသင်။
==ယူႇ ႁႂ်ႈယူႇလီၵိၼ်ဝၢၼ်==
* ပေႃးဝႃႈ လႅတ်ႇမႆႈႁႅင်းၼႆတႄႉ တႃႈၵုင်ႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈ မႆႈလိူဝ်ႁႅင်း။ ၸႂ်ႉၸွင်ႈသေၵႄႃႈ ႁႄႉလႅတ်ႇ လႄႈ တၢင်းမႆႈ တွၼ်ႈတႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ ၵိၼ်ပၼ်ၼမ်ႉၼမ်ၼမ် သေ ၽွင်းၶၢဝ်းတဵင်ႈဝၼ်းၼႆ ယူႇသဝ်းဝႆႉတီႈ ၽၢႆႇတၢင်းၼႂ်းလႄႈ။
* ၼမ်ႉဢၼ်မႃးၸွမ်းလွတ်ႇ တီႈတႃႈၵုငင်ႈၼႆႉ ၵိၼ်ဢမ်ႇလႆႈ။ တေလႆႈသိုဝ်ႉ တဝ်ႈၼမ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၶိုၼ်းထႅမ်ၼမ်ႉ သႅၼ်ႈသႂ် တီႈ ဢုမ်လူင်။ တီႈၵျွင်းၽြႃး ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇဢဝ်ၵႃႈဢဝ်ႁူဝ်မၼ်းသေ ပၼ်ဝႆႉ ၼမ်ႉသႅၼ်ႈသႂ်ယူႇ (ပၼ်ဝႆႉတင်း ဢုမ်သတီးလူင်လူင်) လႄႈ တီႈ လၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၶွင်ၵမ်ႉၼမ်ၵေႃႈ ၶဝ်ၸူမ်းသိူဝ်း တႃႇႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ထႅမ်ၼမ်ႉၶိုၼ်းယူႇ။
* ယုင်းၼႆႉၶဝ် တေႃႉ မူင်ႈမႅင်းတၢင်းပဵၼ် လႄႈ ၼၢဝ်ၼူၵ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ မီးသုတ်းၼႆတႄႉ ၵၢင်ၶမ်ႈမႃး ယူႇၼႂ်းသုတ်းလႄႈ။ တီႈသုတ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တူၺ်းလီလီဝႃႈ ယႃႇႁႂ်ႈမၼ်းမီးႁူးပွင်ႇဝႆႉ။ ထႅဝ်တူၼ်ႈသွင် တွၼ်ႈတႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇတႄႉ ပဵၼ် ယႃႈၸုၼ်းယုင်း လႄႈ ယႃႈသိတ်းယုင်းယဝ်ႉ။
* တၢင်းၵိၼ်ၶၢင်ႇတၢင်းတင်းသဵင်ႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉတႄႉ မၼ်းဢမ်ႇလွတ်ႈၽေး၊ မၼ်းၸၢင်ႈပဵၼ် ငဝ်ႈငႃႇတႃႇၵူႈလွင်ႈ တႄႇဢဝ် ပဵၼ်တွင်ႉ တေႃႇ တၢႆႉၽႂၢႆႉ လႄႈ မႅင်းတွင်း။
* ၵိၼ်တီႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် လႄႈ လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈ ဢၼ်လွတ်ႈလႅတ်ႇလွတ်ႈၽူၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇဝေႇဢၼ်ႇႁၢင်ႈၼၼ်ႉလႄႈ။
* မႃၵၢင်လၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မေႃပေႃႇမႃႈမူလႄႈ ပေႃးတေလဵပ်ႈၵႂႃႇႁိမ်းၶဝ် လူဝ်ႇၽၢင်ႉတူဝ်၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၶဝ်ႈတေၸၢင်ႈမေႃ ႁဵတ်းႁၢႆႉ။
* ႁွင်ႈတင်းသဵင်ႈ တီႈတႃႈၵုင်ႈ ပိုတ်ႇဝႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးဝႃႈ ၽူၼ်မႃးႁႅင်းၼႆတႄႉ ၼမ်ႉထူမ်ႈယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈၶိုၵ်ႉၶၢင်ႉၵႂႃႇၸုၵ်းၺႃး တီႈၼႂ်းႁွင်ႈလိုၵ်ႉ ပဵင်းဢူၵ်းယူႇ။ လၢႆးဝႆႉဝၢင်းၵမ်ႉၼမ်တႄႉ လၢၼ်ႉ-ႁွင်ႈၼမ်ႉ-သိူဝ်ၶႅပ်းႁိၼ်-တၢင်း-တၢင်းၵူၼ်းပႆ-ႁွင်ႈၼမ်ႉ-လၢၼ်ႉၶၢႆ။ မၢင်တီႈတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇပႆငၢႆႈၼႆသေ ဢဝ်ၶႅပ်းမၢၵ်ႇႁိၼ် ႁဵတ်းၽႃႈႁူမ်ႇႁွင်ႈဝႆႉသေ မၢင်တီႈတႄႉ ဢမ်ႇမီး။ ၽွင်းၶၢဝ်းၽူၼ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၼမ်ႉမေႃထူမ်ႈတၢင်းလႄႈ တိၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈ ၸေႈၼမ်ႉဝႆႉသေ တေၸၢင်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်။
* ၵူၼ်းႁေႃးရူတ်ႉၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇတူၺ်းသီႇတူၺ်းႁႃႈၵူၺ်း။ ပေႃးဝႃႈ ၵူၼ်းႁေႃႈထႅၵ်ႇၸီႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁေႃႈရူတ်ႉဢမ်ႇတူၺ်းသီႇတူၺ်းႁႃႈၼႆၸိုင် လၢတ်ႈၶဝ် ႁႂ်ႈႁေႃႈလွႆးလွႆးလႄႈ။ ယႃႇပေယူႇမဝ်မၢင်ႈ၊ ယွၼ်ႉပဵၼ် လွင်ႈၶိုၵ်ႉၶၢၵ်ႉရူတ်ႉၽႃႇၵၼ်သေ ၵူၼ်းတၢႆၼမ်ထူၼ်ႈ။
* ယႃႈယႃ တီႈလၢၼ်ႉၶၢႆယႃႈယႃၼၼ်ႉ ဢၼ်ပွမ်မၼ်းမီးၼမ်ထူၼ်ႈ။ လၢၼ်ႉၶၢႆယႃႈယႃ ႁိင်ႇၶမ်း ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း သဵၼ်ႈမၢႆၽၢႆႇတႂ်ႈၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်ယုမ်ႇယမ်လႆႈယူႇ။
===လွင်ႈတူၺ်းထိုင် ပၢႆးယူႇလီ===
တၢင်းပဵၼ် ပွတ်ႇၸဵပ်း လႄႈ တၢင်းပဵၼ်ဢဵတ်ႇ ၼႆႉ ပေႃးဢဝ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းဝႃႈ ပဵၼ်ၼမ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လွင်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ဢဵတ်ႇၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးထိုင် ၸၼ်ႉပဵၼ် ၽေးၵႃႇလ (ႁူဝ်ၼပ်ႉၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ယွမ်းသေ 1%)။ တၢင်းပဵၼ်ၽေး ၼၢဝ်ၵတ်းသၼ်တႄႉ မီးဝႆႉယူႇ။ ပေႃးပဵၼ် တီႈတၢင်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈတႄႉ မီးၽေးၼၢဝ်ၼူၵ်ႉ။
လွင်ႈတူၺ်းထိုင် ပၢႆးယူတ်းယႃၼႆႉ မီးလွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းသေတႃႉ ပေႃးပဵၼ် ႁွင်ႈယူတ်းယႃသုၼ်ႇတူဝ်တႄႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ် သၢင်ႇထုၵ်ႇယူႇ။ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း လႄႈ ႁူင်းႁႅမ်းၵမ်ႉပႃႈၼမ်တႄႉ ၶဝ်တေၸၢင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် ႁဵင်းလိၵ်ႈ မေႃယႃ ဢၼ်မီးၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်း လွင်ႈယူတ်းယႃ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပႆႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼၼ်ႉ သမ်းဝႆႉ ယႃႈယႃၵႅတ်ႇၵင်ႈ ၼၼ်ႉ လီသေပိူၼ်ႈ။ ပေႃးဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇၵေႃႉ တေႃႉပႃး ၶိူင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈ ပၢႆးယူႇလီ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃး ယႃႈယႃဢၼ်မဵဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႆႉၵိၼ်၊ ယႃႈယႃၸဵပ်းမူၺ်ႈ၊ ယႃႈယႃမဵဝ်းမိူၼ် ရူဝ်ႇပရႃႇမၢႆႉ (loperamide) ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယႃႈယႃၼၢဝ်ၼူၵ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လီဢဝ်ပႃးၵႂႃႇယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈယူတ်းယႃ ဢၼ်ပဵၼ်ပိူင်ယႂ်ႇမၼ်းတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၵႂႃႇယူတ်းယႃ တီႈ မိူင်းၵွၵ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
* {{Listing
| name=ႁွင်ႈယူတ်းယႃ SOS | alt= | url=https://www.internationalsos.com/locations | email=
| address= Inya Lake Hotel complex | lat= | long=| directions=လၢတ်ႈၵူၼ်းႁေႃႈ ထႅၵ်ႇၸီႇ ႁႂ်ႈၵႂႃႇသူင်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တီႈ ႁူင်းႁႅမ်းဢိၼ်းယႃးလဵၵ်ႉ
| phone= | tollfree= | fax=| hours= | price=ၼပ်ႉဢဝ်ၵႃႈမၼ်း ၼင်ႇ တေႃႇလႃႇယူႇဢႅတ်ႉသ်၊ ၶႅပ်းၸၢႆႇငိုၼ်းၵေႃႈ ႁပ်ႉယူႇ။ ၵႃးၶၼ် တႃႇထူပ်းမေႃ လႄႈ တႃႇယႃႈယႃ တွၼ်ႈတႃႇ ၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ၽိတ်း ၼၼ်ႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 70$ | content= မေႃယႃၸိူဝ်းႁဵၼ်းၵၢၼ်ယူတ်းယႃ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းမႃးၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈ တူၺ်းထိုင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလီလီယူႇ။ လူဝ်ႇႁဵတ်းသင်ၵေႃႈ ႁဵတ်းၽႂ်းၽႂ်းသေ ၵႂႃႇ မိူင်းၵွၵ်ႇ လႃႈ။
}}
* {{Listing
| name=ႁွင်ႈယူတ်းယႃ ပၢၼ်းလႅင်ႇ | alt= | url= | email=
| address=ၸၼ်ႉ 4၊ မၢႆ 380၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း၊ ဢႅပ်ႉၾ်ဢႅမ်ႇဢၢႆႇ သႅၼ်ႇထႃႇ၊ ပပႄးတၢၼ်း၊ တႃႈၵုင်ႈ | lat= | long= | directions=လၢတ်ႈၵူၼ်းႁေႃႈ ထႅၵ်ႇၸီႇ ႁႂ်ႈၵႂႃႇသူင်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တီႈ "ဢႅပ်ႉၾ်ဢႅမ်ႇဢၢႆႇ သႅၼ်ႇတႃႇ တီႈ ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉလၢၼ်း"၊ ဢႅပ်ႉၾ်ဢႅမ်ႇဢၢႆႇ သႅၼ်ႇထႃႇ၊ ဢၼ်မီးတီႈၶၢင်ႈ ၵၢတ်ႇပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉ။
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=Charges in Kyat
| content=တီႈၼၼ်ႈ မီးမေႃယႃပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၶိုၵ်ႉမၼ်း ဢၼ်တူၺ်းထိုင်လႆႈ ၽိသဵတ်ႇမၼ်း။ ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ႁဵတ်းမႃး ၽိုၵ်းမႃး တီႈ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း။
}}
* {{Listing
| name=လၢၼ်ႉၶၢႆယႃႈယႃ ႁိင်ႇၶမ်း (သူၺ်ႇၶွင်းလွင်း)| alt= | url=https://www.facebook.com/GoldenBellPharmacy/ | email=
| address=မၢႆ-006 ယုၸၼ တႃႇဝႃႇ၊ သူၺ်ႇၵူင်ႇတၢႆႇ | lat= | long=| directions=လၢတ်ႇၵူၼ်းႁေႃႈထႅၵ်ႇၸီႇ ႁႂ်ႈၵႂႃႇသူင်ႇပၼ်တီႈ ယုၸၼ တႃႇဝႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=| hours= | price= | content=ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ၶၢႆယႃႈယႃ ဢၼ်ၶၢႆ ယႃႈယႃဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇ ဢၼ်တီႈလႆႈတမ်းၸႂ်။
}}
* {{Listing
| name=ႁူင်းယႃလူင် တႃႈၵုင်ႈ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း | lat=16.77887 | long=96.14897 | directions=
| phone=+95 1256112 | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia= | wikidata=
| lastedit=2018-04-23
| content=ႁူင်းယႃ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ လၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ ဢမ်ႇပေႃးလႆႈ တမ်းၸႂ်သေ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် လူဝ်ႇလႆႈပၼ်သူးလၢပ်ႈၵွၼ်ႇဝႃႇ။ ပေႃးဢမ်ႇၸႂ်ႈ လွင်ႈၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉတႄႉ ယႃႇၵႂႃႇႁႃ လွင်ႈတူၺ်းထိုင် ပၢႆးယူႇလီလႃႈ။ လွင်ႈၵဵင်ႈသႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးမီးသေ လွင်ႈထိုင်တီႈၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးမီးဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လၵ်းၸဵင်လွင်ႈၵဵင်ႈသႂ် မျၢၼ်ႇမႃႇ လႄႈ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းတႄႉ ႁူႉမၼ်းမီး လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ယူႇ။
}}
==ပွင်ၵၢၼ်လႆႈ==
===လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင်===
ပေႃးပဵၼ် သၢႆငၢႆၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉၼႆ ၽၢင်ႉပၼ် တႃႇလူင်းၸိုဝ်ႈဝႆႉ တီႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶဝ်ၼၼ်ႉလႄႈ။ လွင်ႈတၢင်းႁူဝ်ယွႆႈမၼ်းတႄႉ တေၸၢင်ႈႁၼ်လႆႈယူႇ တီႈၼႆႈ -https://www.embassypages.com/myanmar
* {{Flag|Australia}} {{Listing
| name=ဢေႃႉသထရေးလီးယႃး | alt= | url= | email=
| address=88၊ သဵၼ်ႈတၢင်းတႃႈၼမ်ႉ | lat=16.76951 | long=96.16306 | directions=တေႃႇၼႃႈၵၼ်တင်း ႁူင်းႁႅမ်း သထရႅၼ်း
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{Flag|Bangladesh}}'''ပင်းၵလႃးတဵတ်ႈ'''၊ 11B သဵၼ်ႈတၢင်း တၢၼ်ႇလႂိၼ်ႇ
* {{Flag|Cambodia}}'''ၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး'''၊ 25 သဵၼ်ႈတၢင်းၽႄ ၸၼ်ႉၸွမ်
* {{Flag|Canada}}'''ၶႅၼ်ႇၼေႇတႃႇ'''၊ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ဢေႃႉသထရေးလီးယႃး ပၼ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ်။
* {{Flag|China}}'''ၶႄႇ'''၊ 1 သဵၼ်ႈတၢင်း ပျီႇထွင်ႇၸုယဵၵ်ႉတႃႇ၊ ယူင်ႉသၢင်ႈမၼ်း တႃးႁၢၼ်သီလႅင်ဝႆႉလႄႈ မုင်ႈႁၼ်လႆႈၸႅင်ႈၸႅင်ႈယူႇ။
* {{Flag|France}}'''ၾရၢင်ႇသဵတ်ႈ'''၊ 1၊ 102 သဵၼ်ႈတၢင်း ပျီႇထွင်ႇၸုယဵၵ်ႉတႃႇ၊ ၸမ်ၵၼ်တင်း ၶွပ်ႇဝဵင်း။
* {{Flag|Germany}} {{Listing
| name= ၵျႃႇမၼီႇ| alt= | url= | email=
| address=32၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ၼတ်ႉမွၵ်ႉ | lat=16.80247 | long=96.16266| directions=မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ၼွင်ၵၢၼ်ႇတေႃႇၵျီး
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=
}}
* {{Flag|India}} {{Listing
| name=ဢိၼ်းတီးယႃး | alt= | url= | email= | address=545-547 သဵၼ်ႈတၢင်းၵၢတ်ႇ | lat=16.77139 | long=96.16126
| directions=လုၵ်ႉဢဝ် သူၼ်မွၵ်ႇမႁႃႇပၼ်ႇတုလ ၵႂႃႇၽၢႆႇဢွၵ်ႇ မွၵ်ႈသွင်လွၵ်း| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price= | content=
}}
* {{Flag|Indonesia}}'''ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး'''၊ 100 သဵၼ်ႈတၢင်း ပျီႇထွင်ႇၸုယဵၵ်ႉတႃႇ။
* {{Flag|Israel}} {{Listing
| name=ဢိတ်ႇသရေး | alt= | url= | email=| address=15 သဵၼ်ႈတၢင်းၵပွင်း | lat=16.83911 | long=96.13358
| directions=မီးၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ၼွင်ဢိၼ်းယႃး။ ၸမ်ၵၼ်တင်း ဢွင်ႈတီႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵိုတ်း တတႃးၽျူႇ | phone= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{Flag|Italy}}'''ဢီႇတႃႇလီႇ'''၊ 3 သဵၼ်ႈတၢင်း ဢိၼ်းယႃးမႅင်ႇ
* {{Flag|Japan}} {{Listing
| name=ၵျႃႇပၢၼ်ႇ | alt= | url= | email=
| address=100၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ၼတ်ႉမွၵ်ႉ | lat= | long= | directions=မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ၼွင်ၵၢၼ်ႇတေႃႇၵျီး
| phone= | hours= | price= | content=
}}
* {{Flag|South Korea}}'''ၵၢဝ်းလီ'''၊ 97 သဵၼ်ႈတၢင်းၽႄ ၸၼ်ႉၸွမ်
* {{Flag|Laos}}'''လၢဝ်း'''၊ A1 ပွၵ်ႉၽွင်းတၢင်၊ သဵၼ်ႈတၢင်းတေႃႇဝိၼ်ႇ
* {{Flag|Malaysia}}'''မလေးသျႃး'''၊ 82 သဵၼ်ႈတၢင်း ပျီႇထွင်ႇၸုယဵၵ်ႉတႃႇ
* {{Flag|Nepal}}'''ၼေႇပေႃး'''၊ 16 သဵၼ်ႈတၢင်းၼတ်ႉမွၵ်ႉ
* {{Flag|Netherlands}}'''ၼႄႇတႃႇလႅၼ်ႇ'''၊ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ၵျႃႇမၢၼ်ႇ ပၼ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ်။
* {{Flag|New Zealand}}'''ၼိဝ်းၸီႇလႅၼ်ႇ'''၊ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ယူႇၶေႇ ပၼ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ်။
* {{Flag|Pakistan}}'''ပႃႇၵိတ်ႈသတၼ်ႇ'''၊ 4A သဵၼ်ႈတၢင်းပျီႇ
* {{Flag|Philippines}}'''ၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း'''၊ 50 သဵၼ်ႈတၢင်း သြႃႇၸၢမ်ႇ
* {{Flag|Russia}}'''ရတ်ႈသျႃး'''၊ 38 သဵၼ်ႈတၢင်း ၸၵဝႃႇ
* {{Flag|Singapore}} {{Listing
| name=သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ | alt= | url= | email= | address=238 သဵၼ်ႈတၢင်း ထမ်မၸေႇတီႇ | lat=16.80685 | long=96.15363
| directions=မီးၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ႁူင်းႁႅမ်း သဝွႆး | phone= | hours= | price= | content=
}}
* {{Flag|Sri Lanka}}'''သီႇရိလင်းၵႃ'''၊ 34 သဵၼ်ႈတၢင်း တေႃႇဝိၼ်ႇ
* {{Flag|Sweden}}'''သုၺ်ႇတိၼ်ႇ'''၊ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ယူႇၶေႇ ပၼ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ်။
* {{Flag|Switzerland}}'''သဝိတ်ႈၸႃႇလႅၼ်ႇ'''၊ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ၵျႃႇမၢၼ်ႇ ပၼ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ်။
* {{Flag|Thailand}}'''ထႆး'''၊ 94 သဵၼ်ႈတၢင်းပျီႇ
* {{Flag|United Kingdom}} {{Listing
| name=မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႁေႃၶမ်း ပရိတ်ႈတဵၼ်ႇ| alt= | url= | email=
| address=80၊ သဵၼ်ႈတၢင်းတႃႈၼမ်ႉ | lat=16.76947 | long=96.16347| directions= ဢိူမ်ႈၵၼ်တင်း လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ဢေႃႉသထရေးလီးယႃး။
| phone= | tollfree= | fax= | hours= | price= | content=
}}
* {{Flag|United States}} {{Listing
| name=မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢႃႇမႄႇရိၵ | alt= | url= | email= | address=110 သဵၼ်ႈတၢင်းၽေ ၸၼ်ႉၸွမ် | lat=16.82441
| long=96.14468| directions= | phone= | tollfree= | fax= | hours= | price=
| content=
}}
* {{Flag|Vietnam}}'''ဝႅတ်ႉၼမ်း'''၊ 72 သဵၼ်ႈတၢင်းတၢၼ်ႇလႂိၼ်ႇ။
==ၵႂႃႇထႅင်ႈ==
[[ၾၢႆႇ:Taukkyan.jpg|thumb|တီႈမၢႆတွင်း ၶုမ်ပႃႇႁဵဝ်ႈ သိုၵ်းဢူၺ်းလီ၊ ထွၵ်ႉၵျၢၼ်ႉ]]
* တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း တႃႈၵုင်ႈ - ထႅၵ်ႇၸီႇ ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၼႆႉ တေမီးယူႇ ႁိမ်းႁွမ်း 8,000 ၵျၢပ်ႈ ၶဝ်ႈပႃး တိူၵ်ႈၶူဝ်း။ ၽူႈၸတ်းၵၢၼ် ႁူင်းႁႅမ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈႁေႃႈရူတ်ႉ ၵႂႃႇသူင်ႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸူးတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်။ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ယူင်ႉသၢင်ႈႁၢင်ႈလီ 3 ၸၼ်ႉ ဢၼ်မီးႁၢင်ႈပၢၼ်းသီ တီႈၽႃ ဢၼ်တႅမ်ႈၸၼ်ဝႆႉ လွင်ႈၸၢတ်ႈပၢၼ်ယူႇသဝ်း ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈၶဝ်သေ တေလႆႈႁၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၽွင်းမိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇထၢၼ်ႈ 2 တီႈၵူတ်ႇထတ်း ၵၢၼ်ၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်းဢွၵ်ႇမိူင်း ၼၼ်ႉသေ ပဵၼ်ဢၼ်ၵိုင်ႇ ထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ ႁဵတ်းပဵၼ် တီႈမၢႆတွင်းဝႆႉယူႇ။
* [[ပႃႇၵိူဝ်]] (ပၵူဝ်း) - ပဵၼ်ဝဵင်းလမ်ႇလွင်ႈ ဢၼ်မီးဝႆႉ ၵွင်းမူးလႄႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈတင်းၼမ် မီးၽၢႆႇဢွၵ်ႇ တႃႈၵုင်ႈ ယၢၼ် 60 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ။ လုၵ်ႉတႃႈၵုင်ႈသေ ၵႂႃႇဝၼ်းမႃးဝၼ်းလႆႈ။
* [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] - ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵႂႃႇၵၢင်ၶမ်ႈ လႄႈ ရူတ်ႉလဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ ၼႆႉ ဢွၵ်ႇၸူး တႃႈလိူဝ်ႇယူႇ ၵူႈဝၼ်း။ တွၼ်ႈတႃႇ သင်ႇမၢႆထႃႈ မႂ်တိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈၵႂႃႇ ႁဵတ်းလႆႈတီႈ ဢေးၵျႅၼ်ႉဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း တႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
* [[မေႃႇလမႅင်ႇ]] - ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်မီးတီႈ ၶၢင်ႈပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ထုၵ်ႇၸႂ် ဢၼ်ၸၢင်ႈၵႂႃႇဝၼ်းမႃးဝၼ်းလႆႈ။ ရူတ်ႉလဵၼ်းလႅၼ်ႈၽႂ်း 9 ၸူဝ်ႈမူင်းၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ် မွၵ်ႈ 06:15 (လႄႈ ဢၼ်ပဵၼ် ရူတ်ႉလဵၼ်းထိူင်း 11 ၸူဝ်ႈမူင်း ၼၼ်ႉတႄႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 07:00 မူင်း)။ ပေႃးပဵၼ်မႂ်တိုတ်းယူဝ်းယူဝ်း ပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ US$5 လႄႈ ပေႃးပဵၼ် မႂ်တိုတ်းထၢၼ်ႈသုင် ၼႆႉ တေတူၵ်း US$14 ယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈလႆႈ တီႈၼင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ၵူၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးသတ်ႉတဵမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ထၢၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈလႄႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ ဢမ်ႇပေႃး ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ႁႅင်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။
* [[ပတဵင်ႇ]] - ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ၸွမ်း ၸွင်ႈပတဵင်ႇ ဢၼ်ဢဝ်ၸေႈသေႁဵတ်းဝႆႉ ဢိၵ်ႇတင်း လၢႆးမေႃးၵေႃႇသၢင်ႈ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ်၊ လႄႈ မီး ဢၼ်ၶီႁိူဝ်းၵႂႃႇၵၢင်ၶိုၼ်း (ဢမ်ႇၼၼ် ၶၢတ်ႈရူတ်ႉၵႃးၵႂႃႇ တၢင်းႁိုင် 4 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ၵႂႃႇၸွမ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်) ၵႂႃႇၽၢႆႇဢွၵ်ႇ။ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ပတဵင်ႇသေ ၵႂႃႇထႅင်ႈ မွၵ်ႈ လၢႆၸူဝ်ႈမူင်းၼႆ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ [[ၶျွင်းတႃႇ]] လႄႈ [[ငူၺ်ႇသွင်ႇ]]။
* [[ထွၵ်ႉၵျၢၼ်ႉ]] - လုၵ်ႉတီႈၵၢင်ဝဵင်းသေ တေလႆႈႁေႃႈရူတ်ႉၵႂႃႇ မွၵ်ႈ ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း (35 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ) လႄႈ မီးဢွင်ႈတီႈ ပႃႇႁဵတ်းတီႈမၢႆတွင်း ဢူၺ်းလီသိုၵ်း ထွၵ်ႉၵျၢၼ်ႉ။
* [[တၢၼ်ႇလိၼ်ႇ]] - ပဵၼ်ဝဵင်း ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ ဢၼ်မီႈဝႆႉ တီႈၼိူဝ် ၵုၼ်ၽင်ႇၼမ်ႉ ဢေႇရႃႇဝတီႇ၊ ပဵၼ်ႁူးဢွၵ်ႇၸူး ၵျွၵ်ႉတၢၼ်း ဢၼ်ပဵၼ် ၵုၼ်ဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း မႄႈၼမ်ႉတႃႈၵုင်ႈ၊ ဢၼ်မီး ဢွင်ႈတီႈ ၽြႃးၵၢင်ၼမ်ႉ 4 ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
* [[တုၼ်ႇတေး]] - ပဵၼ်ဝဵင်းတႃႈၼမ်ႉ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈသေ ႁွတ်ႈၽႅဝ်လႆႈ၊ ဢၼ်ၸၢင်ႈၵႂႃႇဝၼ်းမႃးဝၼ်းလႆႈ။
{{Guidecity}}
{{Geo|16.8000|96.1500}}
{{IsPartOf|မျၢၼ်ႇမႃႇ}}
[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:ၼွၼ်း]]
2glbmc9lztd34qt0adedblcgl66y3cw
ထဝႄႇ
0
1087
5272
4750
2022-08-19T09:54:09Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Dawei Banner for Wikivoyage.jpg|origin=0.1,0}}
'''ထဝႄႇ''' ၼႆႉ ပဵၼ် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၶွင် ၸႄႈတိူင်း တၼိၼ်းတႃႇယီႇ၊ ဢၼ်မီးတီႈ [[မျၢၼ်ႇမႃႇ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ|ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ]]ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
==ပွင်ႇၸႂ်==
[[ၾၢႆႇ:Dawei 12.jpg|thumb|လၢႆးမိုဝ်းၵေႃႇသၢင်ႈ ပၢၼ်ၵဝ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉမီးယူႇတီႈ ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ ထဝႄႇ]]
ထဝႄႇၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းၽင်ႇၼမ်ႉ ဢၼ်မီးတီႈ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇမႄႈၼမ်ႉ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈမိူၼ်ၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၶၢဝ်းၽူၼ်မႃးတႄႉ ၼမ်ႉမေႃထူမ်ႈသေ၊ ၸိုဝ်ႈ ''ထဝႄႇ'' ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸိုဝ်ႈၵူၼ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်မီးတီႈ ထုင်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
==ၵႂႃႇၸူး==
[[ၾၢႆႇ:Daweiairport.jpg|thumb|ၽၢင်ႁၢင်ႈမုင်ႈယဵမ်ႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ထဝႄႇ လႄႈ လွႆပႃႇထိူၼ်ႇ မီးဝႆႉၽၢႆႇလင်၊ 2008]]
တီႈၽၢႆႇႁွင်ႇၼႆႉ မီးတၢင်းၵႂႃႇၸူး [[မေႃႇလမႅင်ႇ]]သေ တီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်းၼႆႉ မီးတၢင်းၵႂႃႇၸူး [[မျဵၵ်ႉ]]၊ [[ပူၵ်ႉပျိၼ်း]] လႄႈ [[ၵေႃႉတွင်း]]၊ ဢၼ်ပဵၼ်သၢႆတၢင်း ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၶဝ်ၸၢင်ႈၸႂ်ႉတႃႇၵႂႃႇမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===ၵႂႃႇၸွမ်းတင်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
[https://www.flymna.com/ Myanmar National Airlines] မီး သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၵူႈဝၼ်း၊ [https://web.archive.org/web/20170812133259/http://www.asianwingsair.com/ Asian Wing Airways] ၼိုင်ႈဝူင်ႈ မီးသၢႆၵၢၼ်မိၼ် 3 ပွၵ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ [[တႃႈၵုင်ႈ]]ၵႂႃႇ။ မျၢၼ်မႃႉဢႄးဝေး ၼႆႉ မိၼ်ၸူး (ၵမ်ႉၼမ် ၼိုင်ႈဝူင်ႈၼိုင်ႈပွၵ်ႈ) [[မေႃႇလမႅင်ႇ]]၊ [[မျဵၵ်ႉ]]၊ [[ပူၵ်ႉပျိၼ်း]] လႄႈ [[ၵေႃႉတွင်း]] ၵေႃႈ တေၸၢင်ႈ မီးယူႇ။
ဢိင်ၼိူဝ် သၢႆငၢႆ ၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇလၢမ်းလႆႈ ဢမ်ႇၼၼ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ သၢႆငၢႆၽူၼ်လူမ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁၢမ်းဝႆႉ လွင်ႈသင်ႇမၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈသင် သၢႆၵၢၼ်မိၼ်ႇၼႆႉ ၸၢင်ႈယႃႉပႅတ်ႈ လွင်ႈၵၢၼ်မိၼ်ယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မိူင်းမူဝ်းလႄႈ လုၵ်ႉတီႈၼိူဝ် ႁိူဝ်းမိၼ်သေ ဢမ်ႇပေႃးၸၢင်ႈႁၼ်လႆႈသင်။ ပေႃးဝၢႆးသေ ၶၢဝ်းၽူၼ်ယဝ်ႉတႄႉ တွင်ႉၾႃႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၸိုၼ်ႈသႂ်လီ ၽွင်း ၼႂ်းလိူၼ် ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ-ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ။
===ၵႂႃႇၸွမ်းတင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်===
ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်း ၵႂႃႇ/မႃး [[မေႃႇလမႅင်ႇ]]၊ [[မျဵၵ်ႉ]]၊ (6-8 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 12,000 ၵျၢပ်ႈ)၊ [[ပူၵ်ႉပျိၼ်း]] (လုၵ်ႉတီႈတီႈ မျဵၵ်ႉ)၊ [[ၵေႃႉတွင်း]] (လုၵ်ႉတီႈ မျဵၵ်ႉ - 20 ၸူဝ်ႈမူင်း) လႄႈ [[ယႄး]] (ဢွၵ်ႇတီႈ ယႄး ၶၢဝ်း 07:00 လႄႈ 09:00)။
===ၵႂႃႇၸွမ်းတင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း===
လုၵ်ႉတီႈ '''[[ယႄး]]''' သေ ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်း 10:30 (တင်းႁိုင် 12 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ထၢၼ်ႈယူဝ်းယူဝ်း 1,300 ၵျၢပ်ႈ၊ ထၢၼ်ႈသုင်ႈ 3,750 ၵျၢပ်ႈ)။
==ၸွၼ်ႇတူၺ်း==
{{Mapframe|14.0864|98.1943|zoom=14|width=300|height=560|layer=W|lang=en}}
==တူၺ်း==
*'''ၽြႃး သျိၼ်ႇမူၵ်ႉတီး'''ၼႆႉ မီးၽၢႆႇၸၢၼ်းဝဵင်း မွၵ်ႈလၢႆ ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ၊ မီးတီႈဝၢၼ်ႈ သျိၼ်ႇမူၵ်ႉတီး။
*'''ၽြႃး သျိၼ်ႇꩪတ်ႉဝႄး'''ၼႆႉ မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇ မီးဝႆႉတီႈ ဝၢၼ်ႈမွင်ႇမႄႇသျွင်ႇ။
*'''ၽြႃး သျိၼ်ႇမေႃႇတွင်ႇ''' ၼႆႉ မီးတီႈ ၵွင်းသုင်ၵုၼ်ပႅၼ် ဢၼ်မီးၽၢႆႇၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇၼၼ်ႉလႄႈ တၢင်းႁၢင်ႈလီ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇၸိူဝ်းၼႆႉ တေပႂ်ႉႁပ်ႉတွၼ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။ မီးဝႆႉတီႈ ဝၢၼ်ႈၵျႅတ်ႉလုတ်ႉ။
*'''ၽြႃး လေႃးၵသရၽူႇ''' ၼႆႉ ပဵၼ်တီႈ မီးႁုၼ်ႁၢင်ႈၽြႃးၵိင်း ဢၼ်မီးတၢင်းယၢဝ်း 75 မီႇတႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
* {{See
| name=ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ မွင်းမၵၢၼ်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=14.14376 | long=98.09016 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| lastedit=2016-09-20
| content=ဢၼ်ပဵၼ် ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ်တီႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် လိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉမႃးယဝ်ႉ။ တီႈၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇၼႆႉ မီးတႅဝ်းတူၼ်ႈမၢၵ်ႇဢုၼ်သေ မီးပႃး လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်း ၵေႃႉပိုတ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ သၼ်ႇမႃႇရီႇယႃႇ လႄႈ ၽြႃးၵွင်းမူးမျေႃႇယိတ်ႉ | alt=San Maria Bay and Myawyik Pagoda | url= | email=
| address= | lat=14.0872 | long=98.0697 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= ပဵၼ်ၽြႃးၵွင်းမူး ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်ၵုၼ်ႁၢင်ႈလီဢွၼ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်မီး ၽၢႆႇၸၢၼ်း မွင်းမၵၢၼ်ႇ ယၢၼ် 14 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ။
}}
[[ၾၢႆႇ:Beach_north_of_Teyzit_beach,_Dawei_Peninsula_2.jpg|thumb|350px|ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်မီး ၽၢႆႇႁွင်ႇ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇတေႇꩡိတ်ႉ ပဵၼ်မိူဝ်ႈ တီႇသႅမ်ႇပႃႇ 2016။ လွင်ႈဝႃႈ ၸွင်ႇတိုၵ်ႉတေမိူၼ်ၼႆႉႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႃႈ။]]
* {{See
| name=ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ တီႇၸိတ်ႉ | alt= | url= | email=
| address= | lat=13.91470 | long=98.07389 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| image=Beach north of Teyzit beach, Dawei Peninsula 2.jpg
| lastedit=2017-04-04
| content=ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ တီႇၸိတ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ၵႂၢင်ႈ ဢၼ်ၵတ်းယဵၼ် ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇၽႅဝ်ႁွတ်ႈတီႈၼၼ်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈလတ်းၶၢမ်ႈ ၶၢႆးၵိူဝ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၶႂ်ႈၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈသေ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းၼႆ ဢိင်ၼိူဝ် ၼမ်ႉယိုင်ႈၶိုၼ်ႈသေ ၶၢႆးၼႆႉ တေၸၢင်ႈၼမ်ႉၼွင်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းတီႈၼိူဝ်ႁိူဝ်း ၼၼ်ႉ တေတူၺ်းထိုင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။ တွၼ်ႈတႃႇၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈလႅၼ်ႇ တီႈၼိူဝ်တၢင်းဢၼ်ၼႆႉတႄႉ တေယၢပ်ႇဝႆႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်မီးတီႈ ပွတ်းၽၢႆႇၶႂႃၼႃႈႁွင်ႇ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇတီႇၸိတ်ႉၼႆႉ တိူဝ်းႁၢင်ႈလီယဝ်ႉ။ တီႈမၢႆဢၼ်ၼႆႉ မၵ်းသႂ်ႇဝႆႉဝႃႈ ပဵၼ်ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်လဵၵ်ႉဢွၼ်ႇ။
}}
* {{See
| name=ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ꧡိၼ်ႇထွၵ်ႉ | alt= | url= | email=
| address= | lat=13.694493 | long=98.107414 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| lastedit=2018-05-14
| content=ၼႂ်းၵႃႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ႁၢင်ႈလီသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ꧡိၼ်ႇထွၵ်ႉၼႆႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈထဝႄႇသေ လႆႈၵႂႃႇ သွင်ၸူဝ်ႈမူင်းယဝ်ႉ။ တီႈတၢင်းယၢဝ်း 1500 မီႇတႃႇ လႄႈ တၢင်းၵႂၢင်ႈ 50 မီႇတႃႇၼႆႉ ပဵၼ် ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇပဝ်ႇ ဢၼ်မီး သၢႆးၶၢဝ်၊ ၼမ်ႉသႅၼ်သႂ် သေ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် မီးပႃး ၶွၼ်ၼမ်ႉဢၼ်လီဢၢမ်းသေၵွၼ်ႇ။ ပေႃးၶၢဝ်းၽူၼ် ၼႂ်းၵႄႈ လိူၼ်ၵျုၼ်ႇ လႄႈ ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇၼႆႉတႄႉ တႃႇႁွတ်ႈၽႅဝ်တီႈၼၼ်ႉ မၼ်းတေယၢပ်ႇယဵၼ်းသေ မၼ်းဢမ်ႇၵိုင်ႇ တႃႇၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇတီႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ။
}}
* '''[http://www.myanmarparadisebeach.com ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ပႃႇရႃႇတၢႆႉ]။''' ပဵၼ်ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ဢၼ်ႁၢင်ႈလီသေပိူၼ်ႈသေ မီးပႃး ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း လႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် တွၼ်ႈတႃႇၶႅၵ်ႇၸိူဝ်းမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇၼၼ်ႉ။ ပေႃးၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈၼႆႉ တေႁိုင် 15 တႃၵူၺ်းသေ ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃးပႆၸွမ်းတၢင်းထိူၼ်ႇတႄႉ တေႁိုင်ယူႇ မွၵ်ႈ 45 တႃၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
* {{See
| name=ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=| long=| directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| lastedit=
| content=တီႈသၢပ်ႇဝဵင်းထဝႄႇ၊ ပေႃးဢဝ်ထႅၵ်ႇၸီႇသေၵႂႃႇတီႈၼၼ်ႈၼႆ တေႁိုင်ယူႇမွၵ်ႈ ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်းသေ မၼ်းၸမ်ၵၼ်တင်း ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ မွင်းမၵၢၼ်ႇ (မီးတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းလုၵ်ႉထဝႄႇၵႂႃႇ မွင်းမၵၢၼ်ႇ)။
}}
==ႁဵတ်း==
* {{Do
| name=Enjoy South Myanmar | alt= | url=http://enjoysouthmyanmar.com/ | email=enjoysouthmyanmar@gmail.com
| address=Dawei | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours=07:30-19:00 | price=
| lastedit=2016-12-09
| content=ပဵၼ်ဢေႇၵျႅၼ်ႇၸီႇ ပိုၼ်ႉတီႈသေ မီးပႃး ၽူႈၸိၼမ်း ဢၼ်မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်းၸွႆႈထႅမ်။ ၶဝ်ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇ၊ ၸိၼမ်းပၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း၊ ၶၢဝ်းတၢင်း ၵမ်ႉလႆႈၸႂ်၊ လွင်ႈလမ်ၼမ်ႉ၊ မႂ်တိုတ်း ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။
}}
==သိုဝ်ႉ==
*'''ၽႃႈတူင်ႇ''' ပဵၼ်ၶူဝ်းဢွၵ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ။
*'''မဵတ်ႉသီႇႁူဝ်ႇ လႄႈ မဵတ်ႉမၢၵ်ႇဢုၼ်''' ၸိူဝ်းၼႆႉ ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ သူင်ႇဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း ၶဝ်ႈပႃး '''မၢၵ်ႇလၢင်းမဵၼ်'''ယဝ်ႉ။
*'''ၸိၼ်ႇတီႇ''' (ပဵၼ်ၵႂၢမ်းပိုၼ်ႉတီႈ) မၢၵ်ႇမႆႉ ဢၼ်လႆႈႁၼ်တီႈ ထဝႄႇ လႄႈ ဢွင်ႈတီႈႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း။ မၼ်းမီး သၢႆဝၢၼ်သေ သူမ်ႈဢိတ်းဢိတ်း။
* ယေးငိုၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ မီးဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ ဢၼ်ႁပ်ႉၵၢတ်ႉ Visa လႄႈ MasterCard ဢၼ်ထုၵ်ႈဢဝ်ငိုၼ်းလႆႈ။
==ၵိၼ်==
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ꧡိၼ်ႇထွၵ်ႉ | alt= | url= | email=
| address= | lat=13.691394 | long=98.109548 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| lastedit=2018-05-14
| content=ဢဝ်မႆႉႁၢင်ႈလီလီသေ ၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉတင်းသဵင်ႈ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉတႃႇတူၺ်း လႅတ်ႇၸူမ်။ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်ၵုၼ်ႁၢတ်ႇသၢႆးသေ မီးပႃးဢွင်ႈတီႈၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ဢၼ်မီးႁူမ်ႈလီ။ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉၵေႃႈ ဝၢၼ်၊ ၼမ်ႉမၢၵ်ႇၵေႃႈ ၶႅမ်ႉ။
}}
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ==
တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်တင်းၼမ်။ '''မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇ''' ၼိုင်ႈတဝ်ႈမီး 1,800 ၵျၢပ်ႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးပႃး ၼမ်ႉမၢၵ်ႇမႆႉ (မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၺ်ႈ၊ မၢၵ်ႇသၢင်းၽေႃး၊ မၢၵ်ႇၵဵင်၊ မၢၵ်ႇမူင်ႈ ၸၵႂႃႇ)။
==ၼွၼ်း==
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၼိဝ်းလၢႆႉ | alt=New Light | url=https://www.facebook.com/NewLightHotelDaweiCity/ | email=
| address= | lat=14.074126 | long=98.204994 | directions=
| phone=+95 59 23 951 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=
| lastedit=2016-09-20
| content=ႁူင်းႁႅမ်း ပိုၼ်ႉထၢၼ် ဢၼ်မီးတၢင်းၶႆႈၸႂ် လွင်ႈႁၼ်လီ တီႈၼိူဝ် ဢွၼ်ႇလၢႆး
}}
* {{Sleep
| name=ၸေႇယႃႇထႅတ်ႉၸၢၼ်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=14.0752046 | long=98.1938199 | directions=
| phone=+95 59 23 902 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=ၼိုင်ႈၶိုၼ်း တေလႆႈပၼ် မွၵ်ႈ 40$
| lastedit=2016-09-20
| content=ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်ထုၵ်ပၼ် ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈၶႅမ်ႉ တီႈၼိူဝ်ဢွၼ်ႇလၢႆး
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၷူဝ်းတႅၼ်းၵၢတ်ႉ | alt=Golden Guest Hotel | url= | email=
| address= | lat=14.0750025 | long=98.1904158 | directions=
| phone=+95 9 564 5227 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=ဢွင်ႈလၵ်းၸဵင် ၼိုင်ႈဢွင်ႈ US$55
| lastedit=2016-09-20
| content=ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်ပိုတ်ႇမႃး မိူဝ်ႈပီ 2014 လႆႈတင်း လွင်ႈႁၼ်ထိုင် ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ။
}}
* {{Sleep
| name=Shwe Moung Than Hotel | alt= | url= | email=
| address= မၢႆ - 665၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ၵျွင်းပၶူၵ်ႉၵူႇ| lat=| long= | directions=
| phone=+95 59 23763| tollfree= | fax=
| checkin= | checkout=12:00 | price=ဢွင်ႈလၵ်းၸဵင် ၼိုင်ႈဢွၵ်ႈ 25,000 ၵျၢပ်ႈ
| lastedit=2017-10-31
| content=ၵိုင်ႇၵၼ်တင်း ငိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈပၼ်ယူႇ။ သႅၼ်ႈၸႂ်၊ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် မေႃၸွႆႈထႅမ်၊ မီးဢွင်ႈပဝ်ႇဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ တီႈၼိူဝ်ၸွမ်။
}}
* '''[http://www.myanmarparadisebeach.com ပင်ႇၵလူဝ်ႇ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ မျၢၼ်ႇမႃႇ ပႃႇရႃႇတၢႆႉ (Myanmar Paradise Beach Bungalows)]''' ဢၼ်မီးတီႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ Zat Sar Aw ။ မီးတီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်း ထဝႄႇ ယၢၼ်မွၵ်ႈ တၢင်းၵႂႃႇ 2 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၶီႇမီႇၼီႇပၢတ်ႉသ် သေၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈႁွတ်ႈၽႅဝ်လႆႈသေ တႃႇတေဢဝ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇၼၼ်ႉတႄႉ မီးဝႆႉ လူတ်ႇၶိူင်ႈထႅၵ်ႇၸီႇယူႇ။ တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁေႃႈရူတ်ႉၶိူင်ႈသေၵေႃႈ ၸၢင်ႈႁွတ်ႈၽႅဝ်လႆႈၸူး ပႃႇရႃႇတၢႆႉယူႇ။ ပေႃးၶၢဝ်းၵူၼ်းၵိုၼ်း (ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ 1 - ဢေႇပရႄႇ 30)ဢွင်ႈၵူႈၼိုင်ႈၵေႃႉ 32,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵူႇသွင်ၵေႃႉ 42,000 ၵျၢပ်ႈ ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်။ ပေႃးၶၢဝ်းၵူၼ်းႁၢင်ႇတႄႉ တိူဝ်းၶၼ်ႇထုၵ်ႇလိူဝ်ၼၼ်ႉ။
[[ၾၢႆႇ:Sin Htauk Beach.jpg|thumb|350px|ပင်ႇၵလူဝ်ႇ တီႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇꧡိၼ်ႇထွၵ်ႉ တီႈၵုၼ်ယွၼ်ႇထဝႄႇ]]
* {{Sleep
| name=ပင်ႇၵလူဝ်ႇ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ꧡိၼ်ႇထွၵ်ႉ| alt=Sinhtauk Beach Bungalows | url=http://www.sinhtauk-beachbungalows.com | email=sinhtauk@gmail.com
| address= | lat=13.691271 | long=98.109412 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=
| image=Sin Htauk Beach.jpg
| lastedit=2018-05-14
| content=တီႈၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ပင်ႇၵလူဝ်ႇသိပ်းဢၼ် ဢၼ်မီးၽၵ်းတူၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈ၊ ၸၢၼ်း လႄႈ ၶဝ်ႈပႃး ၶွင်ႉဢၢပ်ႇၼမ်ႉ။ ၶၢမ်ႇလူမ်းၵတ်းလူမ်းယဵၼ်သေ ၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်လီဢၼ်ဝၢၼ် တီႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆ။ မီးတီႈ ထႅမ်ၼမ်ႉ ဢၼ်လႆႈလၢႆ။
}}
==ၵႂႃႇထႅင်ႈ==
လုၵ်ႉတီႈ ထဝႄႇသေ တႃႇၵႂႃႇထႅင်ႈ ဝဵင်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸွမ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢမ်ႇၼၼ် ရူတ်ႉဝႅၼ်ႇ။ ပေႃးဝႃႈ မီးတၢင်းလိူၵ်ႈယူႇတႄႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸွမ်း ရူတ်ႉဝႅၼ်ႇၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉ ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇၼွၵ်ႈဝဵင်း ယၢၼ် 4 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၼၼ်ႉသေ ဢွၵ်ႇယဝ်ႉ။
* ဝဵင်းဢၼ်ၸမ်သေပိူၼ်ႈ တင်း ထဝႄႇၼႆႉ ပဵၼ် [[ယေႇၽျူႇ]]ယဝ်ႉ။
* [[မျဵၵ်ႉ]]
* [[ၽႃဢၢင်ႇ]]
* [[ပူၵ်ႉပျိၼ်း]]
* [[မေႃႇလမႅင်ႇ]]
* [[ၵေႃႉတွင်း]] (လုၵ်ႉတီႈ မျဵၵ်ႉသေၵႂႃႇ)
* [[ယေး]]
* [[တႃႈၵုင်ႈ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ယူဝ်းယူဝ်းၼႆႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 17:00 သေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 15,500 ၵျၢပ်ႈ။ ရူတ်ႉ VIP ၼႆႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 18:00 သေ တူၵ်းၸူဝ်ႈ 25,500 ၵျၢပ်ႈ။
{{Usablecity}}
{{IsPartOf|မျၢၼ်ႇမႃႇ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ}}
{{Geo|14.036727778|98.186727778}}
[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:ၼွၼ်း]]
tvlzwfau1a0r8avsevpial3r1lposlu
ပူးၵမ်ႇ
0
1092
5275
4754
2022-08-19T09:55:15Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Bagan_Myanmar_24912385475_(cropped).jpg|unesco=yes}}
{{Cautionbox|မိူဝ်ႈ ပီ 2016 ဢေႃးၵၢတ်ႉ 24 ၼၼ်ႉ ဢိင်ႇသၼ်ႇလူင် လႆႈဝႆၶွၼ်းၵႂႃႇတီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇပွတ်းၵၢင်သေ ၽွၼ်းမၼ်းတႄႉ ၵျွင်းၽြႃးလႄႈ ၵွင်းမူး တီႈပူးၵမ်ႇ လႆႈလုလဵဝ်ၵႂႃႇတင်းၼမ်။ တီႈၸိူဝ်းလုလႅဝ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉၶိုၼ်းၵေႃႇၵုမ်းလုမ်းလႃးယူႇ၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ဢၼ်ၶႂ်ႈပၼ် တၢင်းၶႆႈၸႂ် ၵူၼ်းတေၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇတီႈၼၼ်ႈၼႆႉ ယႃႇပေႁႂ်ႈၵႂႃႇ ႁႄႉၺႃး ၸိူဝ်းဢၼ်တိုၵ်ႉမႄးၵုမ်းၼၼ်ႉသေ '''ယူႇသဝ်းပၼ် ႁႂ်ႈလွတ်ႈၵၢင်း''' ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ လွင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇပႆႇမၼ်ႈၼိမ် လႄႈ ၶူဝ်းၶွင်ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉၸၢင်ႈယၢတ်ႇတူၵ်း။}}
'''ပူးၵမ်ႇ''' (မၢၼ်ႈ ပုဂံ၊ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ Bagan) ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်မီးတီႈ [[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းၵၢင်]] တီႈ [[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ]] ဢၼ်တႅမ်ႈမၢႆဝႆႉတီႈၼႂ်း [[:en:UNESCO World Heritage List|သဵၼ်ႈမၢႆ ၶူဝ်းပူၺ်ႈမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၵမ်ႇၽႃႇ UNESCO]]။
==ပွင်ႇၸႂ်==
[[Image:Bagan_002.jpg|thumb|right|350px|ထုင်ႉပူးၵမ်ႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇသၢၼ်ႇတေႃႇသေ မုင်ႈႁၼ်]]
===ပိုၼ်း===
==ၵႂႃႇၸူး==
{{Mapframe|||zoom=10}}
လိူဝ်သေဝႃႈ မႃးၸွမ်းႁိူဝ်း၊ ပေႃးဝႃႈ ၸိူဝ်းဢၼ်မႃးတီႈ ပူးၵမ်ႇၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ လႆႈလတ်းၶၢမ်ႈ ၺွင်ႇဢူး သေမႃးယဝ်ႉ။
===တင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်===
* {{Listing | type=go
| name=တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ႁၢႆးဝေး ပူးၵမ်ႇသူၺ်ႇပျီႇ | alt=Bagan Shwe Pyi Highway Bus Terminal | url= | email=
| address= | lat=21.157397 | long=94.931601 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| lastedit=2019-07-25
| content=ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈၼႆႈ ၵႂႃႇတီႈၼႂ်း ၺွင်ႇဢူးၼႆႉ ၼိုင်ႈၵေႃႉ တေလႆႈပၼ် 8,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် ၵမ်ၵႃႈၶၼ်ဝႆႉ၊ ပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းပဵၼ် မဵဝ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၵႂႃႇတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်သေ ပႂ်ႉၶီႇ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မေႃႇသဵတ်ႈၼႆတႄႉ တေလႆႈၵႃႈၶၼ် ထမ်ႇမတႃႇ ဢၼ်လႆႈပၼ် 1,000-1,500 ၵျၢပ်ႈၼၼ်ႉ။
}}
လုၵ်ႉတီႈ ပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၼႄႉၼွၼ်းသေမႃး -
* [[လွႆပူပ်ႉပႃး]] – မီးတီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ယၢၼ် 50 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ၊ ရူတ်ႉသွင်ထႅဝ် ပိုၼ်ႉတီႈ၊ 1½ မူင်း၊ 1,000-1,500 ၵျၢပ်ႈ။
* [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] – သၢႆရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၶီႇတိူဝ်းလူမ်ၸႂ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈလိူဝ်ႇမႃးၼၼ်ႉ မီးဝႆႉယူႇ၊ ၵမ်ႉၼမ် တေမီးၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ် တႄႇဢဝ် 06:00 တေႃႇ 10:00၊ ပေႃးပဵၼ်ဝၢႆးဝၼ်းတႄႉ တေမီး မီႇၼီႇပၢတ်ႉသ် (ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ႁၢတ်ႈ)ၵူၺ်း။ 5-8 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 7-8,000 ၵျၢပ်ႈ။ ထႅၵ်ႇသီႇသုၼ်ႇတူဝ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈၶၢတ်ႈလႆႈယူႇသေ တေလႆႈပၼ် US$90-100 ယဝ်ႉ။
* [[တႃႈၵုင်ႈ]] – လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွင်ႇမိင်ႇၵလႃႇသေ မီးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်းဢွၵ်ႇ ၵၢင်ၼႂ် လႄႈ တၢမ်းၶမ်ႈ။ လူဝ်ႇလႆႈသင်ႇမၢႆဝႆႉထႃႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် သၢႆတၢင်းၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်။ တၢင်းႁိုင် 9-11 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 13-18,000 ၵျၢပ်ႈ (ပေႃးပဵၼ်ရူတ်ႉ ဝီႇဢၢႆႇၽီႇ 2+1 ၼႆ တေလႆႈပၼ် 20-23,000 ၵျၢပ်ႈ)။ ပေႃးဝႃႈ တေလုၵ်ႉတီႈ ၵၢင်ဝဵင်း တီႈ ၽြႃးသူးလေႇ ၵႂႃႇ တီႈ တႃးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွင်ႇမိင်ႇၵလႃႇၼႆ တေလႆႈၵႂႃႇထႃႈ မွၵ်ႈသွင်ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉ။ ပေႃးတေၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၼႂ်းဝဵင်းၼႆတႄႉ ၶီႇ မၢႆ 36 လႄႈ။
* [[ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ]] (ယွင်ႁူၺ်ႈ) – မီးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢႄးၵွၼ်း တေလႅပ်ႈလႆႈပၼ် မွၵ်ႈ 14,000 သေ တေႁိုင် 9 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ရူတ်ႉဢၼ်တေၽႅဝ်ၵမ်းသိုဝ်ႈတႄႉ တေဢမ်ႇလႅပ်ႈမီး၊ လူဝ်ႇလႆႈပႂ်ႉၶီႇ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တူၼ်ႈတီးမႃး၊ မႃးပႂ်ႉတီႈ တၢင်းၽႄ ဢၼ်မီးၽၢႆႇႁွင် ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ တီႈယၢၼ် 12 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ၊ မွၵ်ႈ ၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ် 07:00။ သင်ႇမၢႆဝႆႉထႃႈသေ မႃးပႂ်ႉၶီႇၵေႃႈလႆႈ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈလတ်းၶၢမ်ႈ [[ၵၢတ်ႇလေႃႉ]] ၵႂႃႇသေ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈတႄႉ တေႁိုင် မွၵ်ႈ 7 ၸူဝ်ႈမူင်း။
* [[တူၼ်ႈတီး]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈ တူၼ်ႈတီး (06:00) ဢၼ်လႆႈၵႂႃႇ (12 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ) ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလတ်း '''ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ ''' (ယွင်ႁူၺ်ႈ) ၵႂႃႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တေလတ်းၵႂႃႇ '''ၵၢတ်ႇလေႃႉ'''( 7 ၸူဝ်ႈမူင်း)။ တၢင်းႁိုင် 10 ၸူဝ်ႈမူင်း။
* [[ပျီႇ]] – ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်းမႂ်ႇလူင် ဢၼ်ၵပ်းၵၼ်ဝႆႉ တင်း တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉလႄႈ တႃႇလုၵ်ႉတီႈ ပျီႇ သေ ၵႂႃႇပူးၵမ်ႇၼႆႉ တေပႂ်ႉရူတ်ႉ ယၢပ်ႇဝႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈၼၼ်ႈၵေႃႈ မီးယူႇဢၼ်ၼိုင်ႈ၊ ဢၼ်ဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်း 17:00 မူင်း၊ လႆႈပၼ် 11,000 ၵျၢပ်ႈ၊ တၢင်းႁိုင် တႃႇၽႅဝ် ပူးၵမ်တႄႉ တေမီးမွၵ်ႈ 10 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၶီႇ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်း ၽႅဝ်ႁွတ်ႈ မၵူၺ်းသေ ၶိုၼ်းလုၵ်ႉတီႈ မၵူၺ်းၵႂႃႇ ပူးၵမ်ႇ၊ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ မိူၼ်ၵၼ်ၵူၺ်း။
* [[မၵူၺ်း]] – 6 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 4,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[မျွၵ်ႉဢူး]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၽႅဝ်ၵမ်းသိုဝ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇမီး၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇလႆႈၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ႁွတ်ႈၽႅဝ် မၵူၺ်း (09:00 & 12:00, 16 မူင်း၊ 24-27,000 ၵျၢပ်ႈ) ဢမ်ႇၼၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၽႅဝ် တႃႈလိူဝ်ႇ (08:00 &10:00) သေၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈတီႈ မၵူၺ်း ဢမ်ႇၼၼ် {{Marker|type=city|name=ၵျွၵ်ႉပတွင်း|lat=20.835329|long=95.124734}} (19 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း မိူၼ်ၵၼ်တင်း တႃႈလူဝ်ႇ)။ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈသေတႄႉ တေၸၢင်ႈႁႄႉ ရူတ်ႉ ငၢႆႈငၢႆႈ ၸိူဝ်းဢၼ်တေၵႂႃႇပူးၵမ်ႇၼၼ်ႉယူႇ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈ တေၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တီႈ မျွၵ်ႉဢူးၼၼ်ႉ ၵူတ်းထတ်းတူၺ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸွင်ႇၸႂ်ႈ ဢၼ်တေလတ်းၵႂႃႇတီႈ (ၵျွၵ်ႉပတွင်း) ႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉလႄႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းၶၢႆမႂ်ႇတိုတ်း လႄႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ႁူင်းၵၢၼ်ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်၊ ဢိင်ၼိူဝ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်တေဢွၵ်ႇသေ ၵူၼ်းၶီႇမၼ်းၵေႃႈ လႆႈလၢႆႈၵႂႃႇလၢႆႈမႃးယဝ်ႉ။ သၢႆတၢင်း ၵျွင်းပတွင်းၼၼ်ႉတႄႉ တေတိူဝ်းလီ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃး မၼ်းတိူဝ်းၸမ် ပူးၵမ်ႇသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ '''လွႆပူပ်ႉပႃး''' ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ၊ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတူၺ်း ၽွင်းလႅတ်ႇဢွၵ်ႇ လႄႈ ၵျွင်းၽြႃး ဢၼ်မီးဝႆႉ တီႈၼိူဝ် ၸိၵ်းလွႆ။ 20 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 28,000 ၵျၢပ်ႈ။
===တင်း ရူတ်ႉလဵꧣ်း===
[[File:Train to Bagan from Mandalay 4.jpg|thumb|တီႈၼိူဝ်ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉ တႃႈလိူဝ်ႇ ၵႂႃႇ ပူးၵမ်ႇ]]
* {{Listing | type=go
| name=တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ပူးၵမ်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=21.154474|long=94.935207 | directions=လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉ သေ ၵႂႃႇၽၢႆႇၸၢၼ်း 1.2 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia= | wikidata=
| lastedit=2019-07-25
| content=
}}
မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် သၢႆတၢင်းမၼ်း ၵျၢပ်း၊ ဢၢႆသႅဝ်မၼ်းမဵၼ်၊ ထိူင်း သေ ပၢႆမီးမႅင်းသေၵွၼ်ႇ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ ၵိုင်ႇတၢၼ်ႇယူႇ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈယူႇလႆႈၵၢင်ၶမ်ႈၼႆတႄႉ တေမီးၸိူင်းဢၼ်ၶႅမ်ႉတွၼ်ႈတႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။
လုၵ်ႉတီႈ ပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၼႄႉၼွၼ်းသေမႃး -
* [[တႃႈၵုင်ႈ]] – ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၵၢင်ၶမ်ႈ ဢွၵ်ႇယူႇၵူႈၵဝၼ်း၊ လုၵ်ႉတီႈတႃႈၵုင်ႈသေ ဢွၵ်ႇမွၵ်ႈ ၶၢဝ်း 16:00 မူင်းသေ ႁွတ်ႈၽႅဝ်တီႈ ပူးၵမ်ႇ 09:00 ထႅင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ - ပေႃးပဵၼ် ထၢၼ်ႈ ဢၼ်ပႃးတီႈၼွၼ်း (16,500 ၵျၢပ်ႈ)၊ ထၢၼ်ႈတီႈၼင်ႈ ၸၼ်ႉသုင် (12,000 ၵျၢပ်ႈ)၊ ထၢၼ်ႈတီႈၼင်ႈယူဝ်းယူဝ်း (4,500 ၵျၢပ်ႈ)။
* [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] – မီးဝႆ့ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇမႃးသွင်ၽၢႆႇ ဢၼ်လႅၼ်ႈၸူး ပူးၵမ်ႇ ၵူႈဝၼ်း၊ တႃႇဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 07:20 သေ ႁွတ်ႈၽႅဝ် 18:45 သေ တၢင်ႇထႅင်ႈလမ်းၼိုင်ႈတႄႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 21:00 သေၵေႃႈ ၵႂႃႇၽႅဝ် 04:59 ထႅင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈ။ ဢၼ်ပဵၼ်ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢွၵ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈ ၶၢဝ်းၵူၼ်းဢေႇတႄႉ လႅပ်ႈတေဢမ်ႇလႅၼ်ႈ၊ တီႈၼင်ႈတႄႉ မၼ်း ထၢၼ်ႈၼိုင်ႈ လႄႈ ၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းတႄႉ လီသေပိူၼ်ႈ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်တႄႉ တေၺႃး ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်လႆႈသိမ်းၶူဝ်းၶွင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝႆႉႁင်းၶေႃသေ တေလႆႈၼင်ႈၸွမ်း တီႈၼင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇလူမ်ၸႂ် ဢၼ်ၵူၼ်းသတ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မႂ်တိုတ်းမၼ်းတႄႉ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈတီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းသေ တွၼ်ႈတႃႇ (ထၢၼ်ႈၼိုင်ႈ) လႆႈပၼ် 1,800 ၵျၢပ်ႈသေ တွၼ်ႈတႃႇ (ထၢၼ်ႈယူဝ်းယူဝ်း) တေလႆႈပၼ် 1,300 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ပျီႇ]] – ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ပျီႇမႃးၼၼ်ႉတႄႉ သၢႆငၢႆမၼ်း ဢမ်ႇၸႅင်ႈလႅင်းလီ၊ လႅပ်ႈမီးပဵၼ်ၶၢဝ်းမၼ်းၵူၺ်း။ ပျီႇၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၸွမ်းသၢႆတၢင်း ဢၼ်လုၵ်ႉ တႃႈၵုင်ႈၵႂႃႇ ပူးၵမ်ႇ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ လႅပ်ႈတေပဵၼ် မွၵ်ႈ 5-7,000 ၵျၢပ်ႈ (တွၼ်ႈတႃႇတီႈၼင်ႈထၢၼ်ႈသုင်)။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ (ၵျီးမျိၼ်ႇတၢႆ ဢမ်ႇၼၼ် ၵၢင်ၵႅၼ်) ၵႂႃႇၸူး ပျီႇ ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉယူႇ ၵူႈဝၼ်း၊ တွၼ်ႈတႃႇတီႈၼင်ႈထၢၼ်ႈသုင် တေလႆႈပၼ် 3,900 ၵျၢပ်ႈ။
===တင်း ႁိူဝ်း===
ႁိူဝ်း ဢၼ်ၵႂႃႇမႃးတီႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉ မီးတီႈ {{Marker|type=other|name=ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်း ၺွင်ႇဢွင်ႇ|lat=21.208326|long=94.916266}} ဢၼ်မီး တီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၵၢတ်ႇၺွင်ႇဢူး ယၢၼ် 1.5 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ။ ဢွင်ႈတီႈထႅင်ႈတၢင်ႇတီႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၾႄႇရီႇၼၼ်ႉတႄႉ မီးတီႈ {{Marker|type=other|name=ၶူဝ်တႃႈၼမ်ႉ ပူးၵမ်ႇၵဝ်ႇ|lat=21.178491|long=94.859913}} မီးတီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ပူးၽယႃး ယၢၼ် 350 မီႇတႃႇ။
'''တႃႈလိူဝ်ႇ'''<br/>
ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ႁိူဝ်းၾႄႇရီႇ "လႅၼ်ႈၽႂ်း" ဢၼ်လွင်ႈလူင်းၸွမ်း ၼမ်ႉၵဵဝ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ ၵႂႃႇ ပူးၵမ်ႇၼၼ်ႉ တၢင်းႁိုင် မွၵ်ႈ 9-12 ၸူဝ်ႈမူင်း (ဢမ်ႇ ၶႂ်ႈဝႃႈတႄႉ ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း ၵႂႃႇ 30 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ US$ 35/40။ ၶီႇႁိူဝ်းၶရုတ်ႉ ဢၼ်ၵႂႃႇလွႆးလွႆး ၼႆႉ တေတိူဝ်းၶႅမ်ႉသေ ၶီႇႁိူဝ်းဢၼ်ၵႂႃႇၽႂ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တေၸၢင်ႈလႆႈႁၼ် တၢင်းႁၢင်ႈလီ ၸွမ်းမႄႈၼမ်ႉ၊ တေၸၢင်ႈသုတ်ႇၼူမ်လႆႈ လူမ်းသႅၼ်ႈသႂ်၊ တေလႆႈၸၢင်ႈတူၺ်းလႆႈ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ ၸိူဝ်းမီးၸွမ်း ႁိမ်းၽင်ႇၼမ်ႉ၊ လွင်ႈဢၼ်ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸွမ်းၽင်ႇၼမ်ႉ ဢဝ်မိုဝ်းယုၵ်ႉၼႄ တူင်ႉတၵ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸႂ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ [http://www.myanmarrivercruises.com/rv_shwe_keinnery.php RV သူၺ်ႇၵိင်ႇၼရီႇ] ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈႁိူဝ်းၵေႃးဝဵင်ႇ တီႈ တႃႈလိူဝ်ႇသေ ဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်း 07:00 မူင်းသေ ႁွတ်ႈၽႅဝ်တီႈ ပူးၵမ်ႇ ၶၢဝ်း 17:00 မူင်းယဝ်ႉ။ ၾႄႇရီႇၼႆႉ တႄႇဢဝ် ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ တေႃႇ မၢတ်ႉၶျ် ၼၼ်ႉ လႅၼ်ႈပၼ်ၵူႈဝၼ်းသေ ပေႃးဝႃႈ ၽွင်းၼမ်ႉဢေႇၵႂႃႇ ၼႂ်း လိူၼ်ဢေႇပရႄႇ၊ မေႇ လႄႈ ၵျုၼ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ၶဝ်ဢမ်ႇလႅၼ်ႈ။ ႁူင်းၵၢၼ် ထႅင်ႈတၢင်ႇဢၼ် ဢၼ်လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ''MGRG Express Ferry'' ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႅၼ်ႈသၢႆတၢင်းမိူၼ်ၵၼ် ၶၢဝ်းယၢမ်းမိူၼ်ၵၼ်သေ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ US$45 ယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇသင်ႇမၢႆမၼ်းတႄႉ လုၵ်ႉတီႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉ၊ ႁူင်းႁႅမ်း လႄႈ ဢေးၵျႅၼ်ႉဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းသေဢၼ်ဢၼ်၊ MTT (လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇ ထူဝ်းရိတ်ႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ) ဢမ်ႇၼၼ် လုမ်း IWT တီႈ သဵၼ်ႈတၢင်း 35 တီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ ဢၼ် ယၢၼ်တင်း မႄႈၼမ်ႉ မွၵ်ႈ လၢႆလၢႆပၢၵ်ႇမီႇတႃႇၼၼ်ႉ။
ႁိူဝ်းၾႄႇရီႇပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၵႂႃႇလွႆးလွႆး ဢၼ်ၵႂႃႇသဵၼ်ႈတၢင်းမိူၼ်ၵၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးသူႈၵႂႃႇတႃႇသေႇၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉသေ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 18,000 ၵျၢပ်ႈ။ တေႁိုင် ၼႂ်းၵႄႈ 14-17 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တေမီးတိုဝ်ႉတၢင်း တႃႇတေလႆႈၵႂႃႇၸွမ်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ။ လႅပ်ႈတေလႅၼ်ႈ ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ လႄႈ ဝၼ်းပုတ်ႉၵူၺ်း၊ ၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းလႄႈ။ တီႈၼိူဝ်ႁိူဝ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈၶၢတ်ႈလႆႈ တင်ႇၵေႃႇ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တွၼ်ႈတႃႇၼင်ႈလႆႈၼၼ်ႉ ဢဝ်ၵႂႃႇသေဢၼ်ဢၼ်။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယွၼ်းၼႆ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် ႁူမ်ၸူမ်း တႃႇဢဝ်ၶွင်ၶဝ် ၽႄပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸႂ်ႉယူႇ။ မႂ်တိုတ်းမၼ်းတႄႉ ၸၢင်ႈၵႂႃႇသိုဝ်ႉလႆႈတီႈ ၼိူဝ်ႁိူဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် လုၵ်ႉတီႈ ဢေးၵျႅၼ်ႉဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း။
ႁိူဝ်းၼႆႉၵႂႃႇၵိုတ်းတီႈ ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်းၺွင်ႇဢူး။ ပေႃးဝႃႈ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇတီႈ ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်းၼၼ်ႉ တေမီး တီႈၵဵပ်းငိုၼ်း ဢၼ်တေလႆႈပၼ် 25,000 တွၼ်ႈတႃႇ မႂ်ႇတိုတ်း တႃႇၶဝ်ႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ် ပူးၵမ်ႇ။
ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း မၢင်ၸိူဝ်းတႄႉ ၸႂ်ႉလု ၸွမ်း လွင်ႈယူႇၵႆၵႆ သေ လႆးမုင်ႈတူၺ်း တီႈၽင်ႇၼမ်ႉ။
'''ပျီႇ'''<br/>
ၵူႈဝၼ်းသဝ်း ၶၢဝ်း 05:30 ၼၼ်ႉ မီး ၾႄႇရီႇပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ပျီႇသေ ဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မႃးၽႅဝ် ဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်း ၶၢဝ်း 17:30 (48 ၸူဝ်ႈမူင်း) သေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 20,000 ၵျၢပ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းႁွတ်ႈၽႅဝ်မၼ်းတႄႉ တေၸၢင်ႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈယူႇ၊ ၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းလႄႈ။
===တင်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
[[File:Bagan Airport (8412839529).jpg|thumb|တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၺွင်ႇဢူး]]
* {{Listing | type=go
| name=တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၺွင်ႇဢူး | alt={{IATA|NYU}} | url= | email=
| address= | lat=21.175088|long=94.928500 | directions=4 km south of Nyaung U
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia= | wikidata=Q1320347
| lastedit=2019-07-25
| content=လုၵ်ႉတီႈ [[တႃႈၵုင်ႈ]] သေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၶီႇ [http://www.airmandalay.com Air Mandalay], [http://www.asianwingsair.com Asian Wings] ဢမ်ႇၼၼ် [http://maiair.com/ Myanmar Airways International] သေၵေႃႈ ၵႂႃႇၸူး ပူးၵမ်ႇလႆႈယူႇ။ ပႃးဝႆႉ ၵႃႈၶၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းၵတ်း လႄႈ ၶၢဝ်းမႆႈယူႇ။ ဢၼ်ပဵၼ် သၢႆၵၢၼ်မိၼ် Air Mandalay ၼၼ်ႉၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈ [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] သေ မိၼ်ၸူး ပူးၵမ်ႇယူႇ။
}}
ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၵႂႃႇၸူး ပူးၵမ်ႇမႂ်ႇၼႆႉ ပေႃးၶီႇၵႃးၵႂႃႇၼႆ တေႁိုင်ယူႇ 15-20 မိတ်ႉၼိတ်ႉ၊ သေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 7-10,000 ၵျၢပ်ႈ။ ပေႃးပဵၼ် ႁူင်းႁႅမ်းၶၢမ်ႇၸေးၸိမ် ပၢၼ်ၵၢင်ၼႆၵူၺ်းၵေႃႈ ၶဝ်ပေႃး မႃးႁပ်ႉပၼ်လၢႆလၢႆ ၵႃႈတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ယူႇယဝ်ႉ။
==ၵႃႈၶၼ် လႄႈ ပႃႇမိတ်ႉ==
မိူဝ်ႈပႆႇၶဝ်ႈၸူး ပူးၵမ်ႇ၊ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းမႃးၸွမ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈႁွတ်ႈၽႅဝ်ၸူး '''သုမ်ႉမႂ်တိုတ်း''' ၵမ်းသိုဝ်ႈ (ႁွတ်ႈၽႅဝ်ၵမ်းသိုဝ်ႈ တီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ဢမ်ႇၼၼ် မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်တၢင်း တီႈၼႂ်းၵႄႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ႁၢႆးဝေး လႄႈ တၢင်းၽေ သဵၼ်ႈတၢင်းတႃႈႁိူဝ်းမိၼ်၊ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵႂႃႇ မွၵ်ႈ 1 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ) တီႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈၼႄ ပပ်ႉၶၢမ်ႈမိူင်း (ၽၢတ်ႉၽူတ်ႉ) ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ သိုဝ်ႉ '''မႂ်တိုတ်း တႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ဢွင်ႈတီႈ ၵဝ်ႇမွၼ်''' ဢၼ်တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း 5 ဝၼ်း တႄႇဢဝ် ဝၼ်းသိုဝ်ႉမႂ်တိုတ်းၼၼ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ တေမီး '''US$20 ဢမ်ႇၼၼ် 25,000 ၵျၢပ်ႈ''' ၼၼ်ႉပဵၼ် မိူဝ်ႈ လိူၼ်ၵျုၼ်ႇ ပီ 2019၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၸႂ်ႉငိုၼ်း တင်းသွင်မဵဝ်းၼၼ်ႉသေ သိုဝ်ႉလႆႈယူႇ။ မႂ်တိုတ်းၼၼ်ႉတႄႉ တေထုၵ်ႇၵူတ်ႇထတ်းတီႈ ၵျွင်းၽြႃး ထီးလူဝ်ႇမိၼ်းလူဝ်ႇ လႄႈ ၵျွင်းၽြႃးသူၺ်ႇသၢၼ်ႇတေႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ငိုၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇၽႅဝ်ၸူး ၼႃႈလိၼ် တီႈပူးၵမ်ႇသေ မၼ်းႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင်ၸူး ၼႂ်းထွင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆယဝ်ႉ။
==ၸွၼ်ႇတူၺ်း==
[[ၾၢႆႇ:Waiting_Cart_(8405290740).jpg|thumb|right|350px|လေႃႉမႃႉ]]
* {{Listing
| name=ပႆတၢင်း | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=တၢင်းလိူၵ်ႈဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းၵူၺ်းတေမီး တီႈပွင်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း တီႈၼႂ်းဝဵင်း၊ ပူးၵမ်ႇမႂ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၺွင်ႇဢူး။
}}
* {{Listing
| name=ရူတ်ႉသွင်ထႅဝ် ၶီႇႁူမ်ႈၵၼ် | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ရူတ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်လႅၼ်ႈပၼ်ဝႆႉ တီႈၼႂ်းၵႄႈ ၵၢတ်ႇၺွင်ႇဢူး လႄႈ ပူးၵမ်ႇၵဝ်ႇ (200 ၵျၢပ်ႈ)၊ တီႈ ပူးၵမ်ႇမႂ်ႇ လႄႈ ပူးၵမ်ႇၵဝ်ႇ (400 ၵျၢပ်ႈ) ၵေႃႈ လႅၼ်ႈပၼ်ယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ မၢင်ပွၵ်ႈမႃး ပေႃးပဵၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၼႆႉ ၶဝ်တေၶႂ်ႈယွၼ်းထိုင် 1,000 ၵျၢပ်ႈၵွၼ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ယႃႇပေၶီႇသေ ပႂ်ႉထႅင်ႈလမ်းၼိုင်ႈလႄႈ။ ဢၼ်ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်တၢင်းလိူၵ်ႈဢၼ်လဵဝ် ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးတၢင်းယိူင်းဢၢၼ်းတႃႇ ပၢႆးတၢင်းတႃႇၵႂႃႇ သေတီႈတီႈ ၼႂ်း သၢမ်ဝဵင်းၼႆႉ။ တွၼ်ႈတႃႇပႆတၢင်းသေ တူၺ်းၵျွင်းၽြႃးၵႂႃႇ တီႈၼႂ်းပူးၵမ်ႇၵဝ်ႇၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇပေႃး လူမ်ၸႂ်။
}}
* {{Listing
| name=လႅင် | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | fax=
| hours= | price=ၼိုင်ႈဝၼ်း 1,000 ၵျၢပ်ႈ
| content=ဢၼ်ၼႆႉတႄႉ ၶႅမ်ႉဢေႃႈ၊ ၵႃႈၶၼ်ဢမ်ႇယႂ်ႇသေ ၸၢင်ႈၸွၼ်ႇၼႂ်း ပူးၵမ်ႇသေ ၵႂႃႇတီႈတူၺ်းတီႈယဵမ်ႈ (ၼႆသေတႃႉ တီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းဢၼ်လဵဝ်ၼၼ်ႉတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉ ရူတ်ႉၸိူဝ်းၵႂႃႇၸိူဝ်းမႃး)။ ႁူင်းႁႅမ်းၵမ်ႉပႃႈၼမ် ၶၢတ်ႈလႅင်လႆႈယူႇ။ ဢွင်ႈတီႈပူးၵမ်ႇၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈဢဝ်လႅင်သေၵေႃႈ ႁွတ်းၽႅဝ်လႆႈ ငၢႆႈငၢႆႈယူႇ။ ၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ် မိူဝ်ႈပႆႇပေႃး မႆႈႁႅင်းၼၼ်ႉ လီၶီႇလႅင်သေ ၸွၼ်ႇတူၺ်းယူႇ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းႁိမ်းႁွမ်း ပူးၵမ်ႇၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၶဝ်လုၵ်ႉလႃႈလႄႈ ပေႃးဢွၵ်ႇလႄႇတဵမ်ၸဝ်ႉတႄႉ တေလႆႈႁၼ် ပူးၵမ်ႇ ၼႆႉ မိူၼ်"မိူင်းႁၢမ်း" ယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈပဵၼ်ၶၢဝ်းမႆႈမႃးတႄႉတႄႉ တႄႉ တႃႇႁဵတ်းၼႆၼင်ႇတႄႉ မၼ်းဢမ်ႇပေႃးၶႅမ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းႁႅင်ႈႁွင်တႄႉ ၶီလႅင်ၸွမ်းတၢင်းသၢႆး ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ၵျွင်းၽြႃး ၸိူဝ်းမီးၵႆၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင် ဢၼ်ႁိူဝ်ႉမွႆႈဢၼ်ၼိုင်ႈသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇဝႃႈ ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇထုၵ်ႇသေ ၸၢင်ႈၵႂႃႇလႆႈလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်းၼၼ်ႉၼႆတႄႉ ၶီႇလႅင်ၼႆႉ တိုၵ်ႉပဵၼ် တၢင်းလိူၵ်ႈဢၼ်လီသေပိူၼ်ႈဝႆႉယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးၵႂႃႇ ၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉလႄႈ တၢမ်းၶမ်ၼႆတႄႉ ဢဝ်ပႃးဝႃႈ ၽႆးပိူင်း ဢၼ်သႂ်ႇတီႈႁူဝ်ၼၼ်ႉလႄႈ။}}
* {{Listing
| name=လႅင်ၽႆးၾႃႉ | alt=E-bike | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ပေႃးပဵၼ်ဢၼ်ၵဝ်ႇၼႆ ၼိုင်ႈဝၼ်း တေလႆးပၼ် 4-6,000၊ 5,000 ၵျၢပ်ႈ (1 ၵေႃႉ) ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃးပဵၼ်ဢၼ်မႂ်ႇ 8,000 ၵျၢပ်ႈ (2 ၵေႃႉ)
| content=တၢင်းႁၼ်ထိုင်တင်းသဵင်ႈ ဢၼ်ၵဵဝ်လူၺ်ႈလႅင် ၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈ ၵပ်းၵၢႆႇပႃး လႅင်ၽႆးၾႃႉယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ မႆႈမႃးယဝ်ႉၼႆတႄႉ လႅင်ၽႆးၾႃႉၼႆႉ တေၸၢင်ႈတိူဝ်းၶႅမ်ႉလိူဝ်ယဝ်ႉ။ လႅင်ၽႆးၾႃႉၵမ်ႉၼမ်တႄႉ မၼ်းၵူၺ်းတၢင်ႇလႆႈ ၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉၵူၺ်းသေ ဢွမ်ထၢတ်ႈမၼ်းၼႆႉ မၼ်းတေၸႂ်ႉလႆႈတႃႇ ၶိုင်ႈဝၼ်း (ယႃႇပေယုမ်ႇ ဢၼ်ၶဝ်ဝႃႈ မၼ်းၶၢမ်ႇလႆႈတႃႇ တင်းဝၼ်း)။ လႅင်ၽႆးၾႃႉ ဢၼ်ၶီႇလႆႈ သွင်ၵေႃႉၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ။ လႅင်ၽႆးၾႃႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းတေၼႄ တၢင်းဝႆႉမၼ်းပၼ် တီႈၼႃႈၸေႃးမၼ်းသေ ဢွမ်ထၢတ်ႈမၼ်းၵေႃး ၸႂ်ႉလႆႈတႃႇတင်းဝၼ်း သေ ၶဝ်တေၸၢင်ႈၵႂႃႇလႆႈ တၢင်းၽႆးမိူင်း 1ၸူဝ်ႈမူင်း 80 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပဵၼ်ၵေႃႉလဵဝ်ၼႆတႄႉ တေၸၢင်ႈၶၢတ်ႈၶဝ်လႆႈငၢႆႈငၢႆႈ ဢၼ်ပဵၼ်တႃႇ ၵေႃႉလဵဝ်ၼၼ်ႉယူႇ။}}
* {{Listing
| name=လေႃႉမႃႉ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၼိုင်ႈဝၼ်း 10-15,000 ၵျၢပ်ႈ (ၶီႇလႆႈ တေႃႇထိုင် ၵူၼ်း 4 ၵေႃႉ)။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သင်ႇမၢႆထႃႈ တီႈႁူင်းႁႅမ်းၼႆ တေလႆႈပၼ် 25,000 ၵျၢပ်း
| content=ၼႆႉပဵၼ် လွၵ်းလၢႆးၵဝ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ဢႅဝ်ႇလႄႇ ဢွင်ႈတီႈၼႂ်း ပူးၵမ်ႇ လႄႈ တႃႇတူၺ်းတႃႇယဵမ်ႈ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈလၢတ်ႈ ၵူၼ်းႁေႃႈလေႃႉမႃႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈၵႂႃႇတီႈလႂ် ဢမ်ႇၼၼ် ပၼ်ႁႂ်ႈၶဝ် တႅမ်းတတ်းသေ ႁွင်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇ၊ ပေႃးဝႃႈ ၶဝ်တေႁွင်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇတီႈ ၵႃႈၾႄးၼႆ ၶဝ်တေလႆႈ ၵေႃႇမသျိၼ်ႇမၼ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းလိူၵ်ႈ ဢၼ်ႁၢႆႉၸႃႉတႃႇသေႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ လွၵ်ႈလၢႆးဢၼ်ငၢႆႈသေပိူၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ႁႃၵူၼ်းႁေႃႈလေႃႉမႃႉ ႁင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇတႄႉ ဝၢႆးသေ လႅတ်ႇၶဝ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ ပႆၸွၼ်ႇတူၺ်းၼႆၵေႃႈ ၵူၼ်းႁေႃႈ လေႃႉမႃႉ တေႁၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။
}}
==တူၺ်း==
===သိုပ်ႇမိုတ်ႈ===
ယႃႇပေဝႃႈ တႃႇဢႅဝ်ႇလႄ ၽြႃးၵွင်းမူး 2,000 တီႈၼၼ်ႉလႃႈ တႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ႁႂ်ႈလိူဝ် 20 တီႈၵူၺ်း ၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။ တႄႇဢဝ် ၶၢဝ်းလႅတ်ႇဢွၵ်ႇတေႃႇထိုင် ၶၢဝ်းလႅတ်ႇတူၵ်းၼၼ်ႉ တီႈပူးၵမ်ႇတႄႉ ဢႅဝ်ႇလႄႇ ဝၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႈ ၵုမ်ႇထူမ်ႈ (တေႃႈ ၶီႇလႅင်သေၵေႃႈ) တႃႇတေတူၺ်း ၵျွင်းၽြႃး ၸိူဝ်းယိူင်းဢၢၼ်းဝႆႉၼၼ်ႉလႄႈ တီႈတူၺ်းတီႈယဵမ်ႈ။ ဝၼ်းထူၼ်ႈသွင်ၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈၽင်ၸႂ် ၼိူဝ် တႃတူၺ်းယဵမ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် တႃႇႁဵတ်း ဢၼ်ၼႄႉၼွၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၵႂႃႇလွႆပူပ်ႉပႃး၊ ၶီႇႁိူဝ်းၶရုတ်ႉ လတ်းၶၢမ်ႈၼႂ်းမႄႈၼမ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၵႂႃႇလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉလိုဝ်ႈၸႂ် သေတီႈတီႈ တီႈၼႂ်း ပူးၵမ်ႇၵဝ်ႇ။
ၵျွင်းၽြႃးပိူင်လူင် ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၶဝ်တႅမ်ႈပၢႆႉဝႆႉၼင်ႇ ၽၢႆႇဢိင်းၵလဵတ်ႈသေ မၼ်းၵေႃႈ ယႂ်ႇလီ ပေႃးတႃႇမုင်ႈႁၼ်လႆးယူႇ၊ ပေႃးဝႃႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵျွင်းၽြႃးဢွၼ်ႇဢီႈ တၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉ တေလႆႈလူဝ်ႇ ၵျီႇၽီႇဢႅတ်ႉသ် ယူႇ။
လႆႈမီး လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ထိုင် "တၢင်းႁဵတ်းသၢင်ႈ ထူဝ်းရိတ်ႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇယဵၼ်ႇငႄႈ" ၼၼ်ႉသေ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ်ၵေႃႈ ႁႄႉႁၢမ်ႈမႃးႁႅင်းယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၵမ်ႈၽွင်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်လီၸႂ်ႉလုၼၼ်ႉ လႆႈမီးလွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉဝႃႈ '''ႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉ လွင်ႈၵၢၼ်းၶိုၼ်ႈ တီႈၼိူဝ် ၵွင်းမူး "ဢၼ်ပဵၼ်တီႈၼပ်ႉယမ်" သေ မုင်ႈတူၺ်းၽၢင်မုင်ႈယဵမ်ႈ ပူးၵမ်ႇ''' ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်တႄႉ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ လွင်ႈႁဵတ်းၼၼ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈဢမ်ႇယဵၼ်ႇငႄႈသေ မၼ်းၸၢင်ႈတိူဝ်ႉၶိူၵ်ႈ ယူင်ႉသၢင်ႈၵဝ်ႇၵႄႇ ၸိူဝ်းဢၼ်ၸၢင်ႈလုလႅဝ်ငၢႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ 2016 ၼၼ်ႉ လိူဝ်သေ ၽြႃးႁႃႈသူႇသေ ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇႁႄႉႁၢမ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇၶိုၼ်ႈ တီႈပွတ်းၼိူဝ်ၽြႃးၵွင်းမူးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇပဵၼ် ဢၼ်သၢႆႈၶိုၼ်းၼႆသေ တႃႇထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် တေမုင်ႈတူၺ်းလႆႈ ၽွင်းလႅတ်ႇၶဝ်ႈ လႅတ်ႇဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈႁဵတ်းၽင်ႇႁိုၵ်းလူင်ဝႆႉပၼ်ယူႇ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉပႃး ၶဵင်ႇမုင်ႈယဵမ်ႈလူင် ဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇ။
===ပွင်ႇၸႂ်===
===ၶပ်ႉမၢႆၶၢဝ်းတၢင်း===
ၽွင်းၸၼ်ၶပ်ႉမၢႆ လွၵ်းလၢႆးဢၼ်လီသေပိူၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဢႅဝ်ႇတူၺ်း ပူးၵမ်ႇၼႆႉ လူတၢင်းၶႆႈၸႂ် လႄႈ လွင်ႈသပ်းလႅင်း တီႈၽၢႆႇတႂ်ႈၼႆႉ သဵင်ႈသဵင်ႈ၊ လိူၵ်ႈဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈႁၼ် လႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းသေ ဢဝ်သႂ်ႇၸွမ်း ၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်း ၸႂ်ႉ ႁၢင်ႈလႅၼ်လိၼ် ဢၼ်ၼႄဝႆႉတီႈ ၸဵင်ႇတီႈၼိူဝ်ၽၢႆႇၶႂႃ တီႈဢၼ် မီးသဵၼ်ႈမၢႆ ၵျွင်းၽြႃး ဢၼ်မီး မၢႆ GPS ၼၼ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸႂ်ႉ ဢႅပ်ႉ ၼင်ႇ OSMand တီႈ ၽူင်းတိလၢႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆၸိုင်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈဢဝ် မၢႆ GPS ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶၢႆႉၶဝ်ႈသေ ၸႂ်ႉ ဢွပ်ႉၾ်လၢႆး လႆႈယူႇ။
တွၼ်ႈတႃႇဝႄႈ တီးၵူၼ်းၵိုၼ်းၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် ဢွင်ႈတီႈႁႃႈတီႈၼႆႉၼႆသေတႃႉ မၼ်းၵေႃႈတေလႆႈ တူဝ်ထူပ်း လွင်ႈယိုဝ်းယၢဝ်းပူးၵမ်ႇယူႇ - ''ၵျွင်းၽြႃးလေႃးၵဢုသျွင်ႇ'' (ၶႅမ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇတူၺ်းလႅတ်ႇဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်း 05:00)၊ ''ပူးၵမ်ႇၵဝ်ႇ'' (ဝၢႆးသေ လႅတ်ႇဢွၵ်ႇယဝ်ႉ မိူဝ်ႈၵူၼ်းပႆႇမႃးၼမ်)၊ ''ၵျွင်းၽြႃးၵတေႃႉပလိၼ်ႇ''(ၵျွင်းၽြႃးၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်၊ ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉ လၢၼ်ႉဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႄႉဝႆႉသေတႃႉ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ၵျွင်းၽြႃးဢွၼ်ႇ ၸိူဝ်းမီးၽၢႆႇၸၢၼ်း ဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႈတၢင်းသေ မုင်ႈတူၺ်းတႄႉ လႆႈႁၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉယူႇ)၊ ''ၵျွင်းၽြႃးပျႃႉသၢတ်ႈၵျီး'' (ၽြႃးဝၢႆႇၼႃႈၵႂႃႇတင်းတူၵ်း၊ ပဵၼ်တိုဝ်ႉတၢင်းလီ တွၼ်ႈတႃႇ ႁၼ်ပုတ်ႉထလႆႈ တီႈတၢင်းၼွၵ်ႈၵၢင်ပၢင်ႇ တီႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ်ၼႆႉ)၊ ''ၵျွင်းၽြႃးမျွၵ်ႉၵူႇၼီႇ'' (တီႈမုင်ႈသႃႇ ၽွင်းလႅတ်ႇၶဝ်ႈ ၼႂ်းၵႃႈ ဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈ တီႈၼိုင်ႈ၊ သွၵ်ႈႁႃတူၺ်း တၢင်းလပ်ႉ ဢၼ်ၶိုၼ်ႈၸူး ၸၼ်ႉ 7)။
ဢၼ်ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်တႄႉ လိူၵ်ႈတူၺ်း ၽြႃးပူးၵမ်ႇ ၸိူဝ်းဢၼ်ႁၢင်ႈလီ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇဝႆႉ ၵဝ်ႈဢၼ် ၼင်ႇဢၼ်ၼႄဝႆႉ - ''ၵျွင်းၽြႃးၸဵင်းၺႅတ်ႉၶဝ်ႈပီႈၼွင်ႉ'' (ယဵၼ်လီသေ ၵူၼ်းဢမ်ႇၵိုၼ်း)၊ ''ၵွင်းမူး သူၺ်ႇသၢၼ်ႇတေႃႇ'' (ဝၢႆးသေလႅတ်ႇဢွၵ်ႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈၽုင်ၵူၼ်းႁၢင်ႇၵႂႃႇ)၊ ''ၵျွင်းၽြႃးသပ်ႉပႆႇၺု'' (ၵူၼ်းဢမ်ႇပေႃးၼမ်သေ မီးတီႈမုင်ႈသႃႇၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢၼ်ႁၼ်လႆႈ ၵျွင်းၽြႃးဢၼၼ်ႇတႃႇ)၊ ''ၵျွင်းၽြႃးဢၼၼ်ႇတႃႇ'' (လတ်းၶၢမ်ႈ တိတ်ႉသ်ၼေးလႅၼ်း သေၵေႃႈ မူၼ်ႈၸႂ်တီႈ ပၢင်ႇတဵတ်ႇယဵၼ်)၊ ''ၵျွင်းၽြႃးသူႇလႃႇမုၼိ'' (ယွၼ်ႉသၢႆလႅင်းလႅတ်ႇသေ ပဵၼ်ဢၼ်ႁိူဝ်ႈလႅင်းလႄႈ ပဵၼ်တီႈလီထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ)၊ ''ၵျွင်းၽြႃးတမ်ႇပူႇလ'' (ႁိူဝ်ႈလႅင်းလီ၊ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉတွၼ်ႈတႃႇထႆႇႁၢင်ႈ)၊ ''ၵျွင်းၽြႃးထမ်ႇမယၼ်ႇၵျီး'' (လႅပ်ႈတေယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈသေ ပဵၼ်ၵျွင်းၽြႃးလၢၵ်ႇလၢႆး ဢိၵ်ႇတင်း ပိုၼ်းဢိူၵ်ႇလိူတ်ႈယၢင်)၊ ''ၵျွင်းၽြႃးပျႃႉတၢတ်ႈၵျီး'' (ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ တူၺ်း လႅတ်ႇၶဝ်ႈ)။
===ၽြႃး ပိူင်လူင်===
[[ၾၢႆႇ:Well worth the view this evening (4501575121) (cropped).jpg|thumb|right|350px|ဢႃႇၼၼ်ႇတႃႇ လႄႈ သပ်ႉပႆၺု ဢၼ်မီးၽၢႆႇလင်]]
* {{See
| name=ၽြႃးဢႃႇၼၼ်ႇတႃႇ | alt=အာနန္ဒာ ဘုရား | url= | email=
| address= | lat=21.170903 | long=94.867713 | directions=မီးၽၢႆႇသၢႆႉမိုဝ်း တီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း ပူးၵမ်ႇ-ၺွင်ႇဢူး၊ မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် တၢင်းဢၼ်တေၵႂႃႇၸူး ၵိၵ်ႉသရပႃႇ တီႈ ပူးၵမ်ႇၵဝ်ႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ၵျွင်းၽြႃးပူးၵမ်း ဢၼ်မျၢတ်ႈသေပိူၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ် ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းထူၼ်ႈသၢမ် ဢၼ်ပဵၼ် ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း သၢင်ႇၵႅတ်ႉသႃး လႆႈ တႄႇတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1091 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢႃႇၼၼ်ႇတႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ၸိုဝ်ႈ လုၵ်ႈၼွင်ႉတပေးၽြႃး ပႃးၼိုင်ႈသေ မၼ်းလုၵ်ႉတီႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်းပႃႇလိ "ဢၼၼ်ႇတပၼ်ႇၺ" ဢၼ်မီးတီႈပွင်ႇဝႃႈ "ပႆၺႃႇ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးတီႈသုတ်း" ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၵျွင်းၽြႃးၼႆႉ မီးဝႆႉ ၽြႃးသီႇသူႇ ဢၼ်ၸိူဝ်းႁွတ်ႈၽႅဝ် ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇၵႂႃႇၼၼ်ႉ။ ၽြႃး ဢရိမိတ်ႉတေႇယတႄႉ ပႆႇပေႃႇပႂၢင်ႉမႃး။ ယၢမ်းလဵဝ် ဢဝ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ် ဢိၼ်းတီးယႃးသေၵေႃႈ တိုၵ်ႉၶိုၼ်း မႄးၵုမ်း ၵျွင်းၽြႃးၼႆႉယူႇ။
}}
===ၽြႃး တၢင်ႇၸိူဝ်း===
==ႁဵတ်း==
==သိုဝ်ႉ==
==ၵိၼ်==
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ==
==ၼွၼ်း==
===တီႈ ပူးၵမ်ႇမႂ်ႇ===
====တီႈၶၼ်ထုၵ်ႇ====
====ပၢၼ်ၵၢင်====
====တီႈၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ====
===ၺွင်ႇဢူး===
====တီႈၶၼ်ထုၵ်ႇ====
====ပၢၼ်ၵၢင်====
==ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေးလီ==
==ၵႂႃႇထႅင်ႈ==
===တင်း သၢႆတၢင်းလိၼ်===
===တင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း===
===တင်း ႁိူဝ်း===
{{Geo|21.1667|94.8667}}
{{IsPartOf|မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းၵၢင်}}
0g7qoovnz3gdambpzk4nmi6tvnwh5wf
ပႃႇၵိူဝ်
0
1099
5295
4985
2022-08-19T10:04:30Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Bago Wikivoyage Banner 1.jpg|pgname=Bago}}
'''ပႃႇၵိူဝ်''' (မၢၼ်ႈ - ပဲခူးမြို့၊ ဢိင်ႈၵလဵတ်ႈ - Bago) ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႃႈ ႁၢင်းသႃႇဝတီႇ ၼႆႉ ပဵၼ် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၸႄႈတိူင်းပႃႇၵိူဝ်သေ ပဵၼ်ဝဵင်းယႂ်ႇသုတ်း ထူၼ်ႈ 4 ၶွင် [[မျၢၼ်ႇမႃႇ|မိူင်းမျၢႇၼ်ႇမႃႇ]] သေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း မီးယူႇ 254,000 (ၼင်ႇသဵၼ်ႈမၢႆ ပီ 2014) ယဝ်ႉ။
==လီႁူႉဝႆႉ==
[[ၾၢႆႇ:Bago 02 (cropped).JPG|thumb|right|350px|ၽြႃးၵိင်း]]
လုၵ်ႉတီႈၸိၵ်းလွၵ် ၵွင်းမူးမႁႃႇၸေႇတီႇသေၵေႃႈ ပေႃႈၶၢဝ်းလႅၵ်ႇတူၵ်းၼႆ တေလႆႈႁၼ် တီႈမုင်ႈယဵမ် တၢင်းႁၢင်ႈလီ ၵွင်းမူး ႁိမ်းႁွမ်းလႄႈ တၢင်းႁၢင်ႈလီ သၽႃႇဝႁိမ်းႁွမ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁိပ်ႈၼႅတ်ႈၼႆတႄႉ ၶၢတ်ႈရူတ်ႉၶိူင်ႈသေ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း သၢမ်သီႇၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ဢွင်ႈတီႈၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇသေ ၵေႃႈ ၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇလႆႈယူႇ။
==ၵႂႃႇၸူး==
===ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်===
{{Marker|type=other|name=တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တီႈၵႆ|lat=17.326591|long=96.471908}} ၼႆႉ ၸၢင်ႈပႆတိၼ်သေၵေႃႈ ၵႂႃႇလႆႈငၢႆႈငၢႆႈယူႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၶပ်ႉမၢႆ တႃႇလႅၵ်ႈပၢတ်ႉသ် တီႈ ပႃႇၵိူဝ်ၼႆႉ ၽၢင်ႉပၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈၵႂႃႇလူင်းရူတ်ႉ ႁိမ်းၼၼ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵႃႈတီႈ {{Marker|type=other|name=တီႈ ရူတ်ႉပၢ်ႉသ် ၵိုတ်း|lat=17.333392|long=96.477272}} ဢၼ်မီးၸမ်ၵၼ်တင်း ႁူင်းႁႅမ်း သၼ်ႇၾရၢၼ်ႇသိတ်ႉသ်ၵူဝ်ႇ။ ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လုၵ်ႉၽၢႆႇၸၢၼ်းမႃး မႃးလႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇ မႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ တေမီး တီႈၶၢႆမႂ်တိုတ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်သေ မၼ်းတေဝႃႈ တီႈပႃႇၵိူဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီး တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်လူင်သေ တေႁဵတ်းဝႃႈ မၼ်းပဵၼ် တီႈလဵဝ် တႃႇၶၢႆမႂ်တိုတ်း ဢၼ်တႃႇသိုပ်ႇၵႂႃႇ (ၵႃႈၶၼ် ၶႂ်ႈပဵၼ်သွင်ပုၼ်ႈ)။ ၼၼ်ႉမၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈပႆ ဢမ်ႇၼၼ် ဢဝ်ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇသေဢၼ်ဢၼ်သေၵေႃႈ ၵႂႃႇလႆႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တီႈဢၼ်ၵႃႈၶၼ် မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၼၼ်ႉ။
* [[တႃႈၵုင်ႈ]] – 3,000 ၵျၢပ်ႈ၊ 2 ၸူဝ်ႈမူင်း ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 07:00 မူင်း။ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉ ဢွင်ႇမိင်ႇၵလႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဵင်ႇသဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်း ၽြႃးသူးလေႇ။ တၢင်းလိူၵ်ႈ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇတႄႉ ၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် 51 ၸူး တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸေႃႇပႂႃးၵျီးၵူင်း ဢၼ်ၸမ်ၵၼ်တင်း တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် တီႈဢၼ်ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ပႃႇၵိူဝ် ဢွၵ်ႇၼၼ်ႉလႄႈ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉ တေႁိုင် 1-2 ၸူဝ်ႈမူင်းသေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 1,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ ၵိၼ်ႇပုၼ်းသေ ဢွၵ်ၢၶၢဝ်း 06:00၊ 08:00၊ 09:00 လႄႈ 13:00 သေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 5,000 ၵျၢပ်ႈ (ၵူၺ်းၵႃႈ ၸၢင်ႈယွမ်းပၼ်လႆႈထိုင် 4,000 ၵျၢပ်ႈ)။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈပႂ်ႉႁႄႉၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တီႈ ၵျႅၵ်ႉထူဝ်ႇ ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၵမ်းလဵဝ် ဢၼ်လတ်းၶၢမ်ႈၵႂႃႇ ၽႃဢၢင် ဢမ်ႇၼၼ် မေႃႇလမႅင်ႇ။
* [[ၽႃဢၢင်ႇ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လႆႈပၼ် 5-7,000 ၵျၢပ်ႈ၊ တၢင်းႁိုင် 4-5 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ လုၵ်ႉတီႈ ၶဵင်ႇယၢမ်းမူင်းသေ ဢွၵ်ႇ။
* [[မေႃႇလမႅင်ႇ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢႄးၵွၼ်း ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 07:00၊ 08:00၊ 09:00 လႄႈ 12:30။ 5-10,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ယွင်ႁူၺ်ႈသေဢွၵ်ႇၼႆႉ တီႈဢေႇသုတ်း မီးသၢမ်လမ်း၊ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 15:30၊ 17:30၊ လႄႈ 18:30 သေ တင်းသဵင်ႈၼႆႉ ႁွတ်ႈၽႅဝ် ၵၢင်ၼႂ်။ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 10-20,000 ၵျၢပ်ႈ။
ၸွမ်းလူၺ်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းၵႄႈ [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] လႄႈ [[တႃႈၵုင်ႈ]] ၼၼ်ႉသေ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်တင်းသဵင်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်လုၵ်ႉ ၽၢႆႇႁွင်ႇမႃး ('''တႃႈလိူဝ်ႇ'''၊ '''ပူးၵမ်ႇ'''၊ '''ၼေႇပျီႇတေႃႇ''') ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈႁွတ်ႈၽႅဝ်လႆႈၸူး ပႃႇၵိူဝ်ယူႇ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇလူင်းတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်သေ ၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶီႇ ပိၵ်ႉၵပ်ႉ တႃႇ 26 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇယဝ်ႉ။
ၽၢင်ႉၵႂၢမ်းၽႅတ်ႉ- ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇလုၵ်ႉၽၢႆႇၸၢၼ်း မႃး မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တေၵိုတ်း တီႈၽၢႆႇၼွၵ်ႈဝဵင်း ယၢၼ် 4 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းႁေႃႈသၢမ်လေႃႉ တေၶို်ၼႈမႃးတီႈၼိူဝ်ပၢတ်ႉသေ တေလၢတ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝႃႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵိုတ်း တီႈၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်း၊ ၼၼ်ႉၶဝ်ၽႅတ်ႉလႅၼ်ၵူၺ်း။ ယႃႇၶဝ်ႈၸႂ်ၶဝ်၊ သိုပ်ႇယူႇတီႈၼိူဝ်ပၢတ်ႉသ် သေ လၢတ်ႈၵူၼ်းၸွမ်းပၢတ်ႉသ်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈၵႂႃႇ တီႈၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်း ၼႆလႄႈ။
===ရူတ်ႉလဵၼ်း===
ရူတ်ႉလဵၼ်းၼႆႉ မီးတၢင်းၵႂႃႇလွတ်ႈလႅဝ်း တႃႇၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ တီႈ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၵၢင်ဝဵင်း ဢၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်တင်း တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ တီႈၼင်ႈထၢၼ်ႈသုင် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈမႃးၼႆႉ တေလႆႈပၼ် 1,150 ၵျၢပ်ႈ (ပေႃးပဵၼ်ထၢၼ်ႈယူဝ်းယူဝ်း ၼႆႉ 600 ၵျၢပ်ႈ)၊ ပေႃးလုၵ်ႉ မေႃႇလမႅင်ႇမႃး 3,150 ၵျၢပ်ႈ၊ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ တႃႈလိူဝ်ႇမႃး မွၵ်ႈ 9,000 ၵျၢပ်ႈသေ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ၼေႇပျီႇတေႃႇမႃးတႄႉ တေလႆႈပၼ် မွၵ်ႈ 5,000 ၵျၢပ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။
* {{Marker|type=other|name=တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ပႃႇၵိူဝ်|lat=17.334837|long=96.474934}} ၼႆႉ ၼိုင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈဝၼ်း ၸိူဝ်းပဵၼ်ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတႃႇႈၵုင်ႈမႃးၼၼ်ႉ မီးဝႆႉတင်းၼမ်ယဝ်ႉ၊ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းတႃႈၵုင်ႈ ဢွၵ်ႇ 06:00၊ 08:00၊ 11:00၊ 15:00၊ 17:00၊ 20:30 သေ ပေႃးႁိုင် 2 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ယဝ်ႉ။
* ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ '''မေႃႇလမႅင်ႇ''' မႃးၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ သၢမ်လမ်းသေ ဢွၵ်ႇမႃး ၶၢဝ်း 08:00၊ 19:30 လႄႈ 20:55 သေ လတ်ႈၶၢမ်ႈ '''[[ၵျႅၵ်ႉထူဝ်ႇ]]''' မႃးသေ ဝၢႆးႁိုင် 7 မူင်းပၢႆ 15 တႃ ၼၼ်ႉ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ယဝ်ႉ။
* ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ '''တႃႈလိူဝ်ႇ''' ဢွၵ်ႇမႃး ၶၢဝ်း 06:00၊ 15:00 လႄႈ 17:00 ၼၼ်ႉ (ဝၢႆးႁိုင် 2 ၸူဝ်ႈမူင်း 45 တႃ) ၼၼ်ႉ ၵိုတ်းတီႈ '''တႃႇၸီႇ'''၊ (ဝၢႆးႁိုင် 6 ၸူဝ်ႈမူင်း) ၵိုတ်းတီႈ '''ၼေႇပျီႇတေႃႇ''' လႄႈ (ဝၢႆးႁိုင် 8-9 ၸူဝ်ႈမူင်း) ၵိုတ်းတီႈ '''တွင်ႇငူႇ''' သေ ဝၢႆးႁိုင် 13 ၸူဝ်ႈမူင်းတႄႉ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ယဝ်ႉ။
* ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ '''ၼေႇပျီႇတေႃႇ''' ဢွၵ်ႇမႃး ၶၢဝ်း 02:00၊ 08:00 လႄႈ 20:00 ၼၼ်ႉ ၵိုတ်ႈတီႈ တွင်ႇငူႇ (ဝၢႆးႁိုင် 2-3 ၸူဝ်ႈမူင်း) သေ ဝၢႆးႁိုင် 7-9 ၸူဝ်ႈမူင်းတႄႉ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ယဝ်ႉ။
===ထႅၵ်ႇၸီႇ===
ၶီႇရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇ (US$40-50) သေၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈလုၵ်ႉတီႈ [[တႃႈၵုင်ႈ]] သေ ဢွၵ်ႇမႃး ၵၢင်ၼႂ်လႆႈယူႇ။ ထႅၵ်ႇၸီႇတႄႉ ပဵၼ်တၢင်းလိူၵ်ႈ ဢၼ်လူမ်ၸႂ်တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ (သေတႃႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတိုၵ်ႉယႂ်ႇဝႆႉယူႇ) ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသင်ၼႆ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢဝ်တင်းထႅၵ်ႇၸီႇမႃးၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေႁၼ် တႃႇတူၺ်း တီႈၼႂ်းပႃႇၵိူဝ် ၸိူဝ်းဢၼ်မီးဝႆႉ တီႈၵႆတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၵိုတ်းလႆႈတီႈ [[ထွၵ်ႉၵျၢၼ်ႉ]] ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် သၢႆတၢင်းၼၼ်ႉ။
==ၸွၼ်ႇတူၺ်း==
{{Mapframe|17.3270|96.4740|zoom=14|width=520|height=560|layer=W|lang=en}}
===ပႆတၢင်း===
ဢွင်ႈတီႈလႄႇတူၺ်း တီႈၼႂ်းပႃႇၵိူဝ်ၼႆႉ ပႆတိၼ်သေၵေႃႈ ၸၢင်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇလႆႈသေ ဢၼ်ၼိုင်ႈလႄႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈၼႆႉ မီးၼႂ်း 2 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးလႅတ်ႇမႆႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၽူၼ်မႃးၼႆတႄႉ ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ လွၵ်းလၢႆးလီၼင်ႇၵဝ်ႇ။ လွၵ်းလၢႆးၵႄႈလိတ်ႈမၼ်းတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တင်းပႆ တင်းၶီႇတုၵ်ႉတုၵ်ႉ မဵဝ်းၶီႇႁူမ်ႈၵၼ် (200 ၵျၢပ်ႈ)။ ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈလႄႇတူၺ်း ဢၼ်မီး ၽၢႆႇတူၵ်းဝဵင်းသုတ်းသုတ်း (ႁိမ်းႁွင်း ၽြႃးသူၺ်ႇတႃႇလျွင်း) ၸိူဝ်းၼႆႉ တၢင်းၵႆ ဢၼ်ပႆတၢင်းထိုင်လႆႈ၊ တေႃႈ ၽြႃးမႁႃႇၸေႇတီႇၼၼ်ႉၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈ ၽြႃးၵိင်းသေ လႆႈပႆ မွၵ်ႈ 5-10 တႃ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===လႅင်===
ဢွင်ႈတီႈၶၢတ်ႈလႅင်တႄႉ မီးယူႇလၢႆတီႈ၊ ထၢမ်တူၺ်းတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း တီႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇလိုဝ်ႈသဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် တီႈ ႁူင်းႁႅမ်း သၼ်ႇၾရၼ်ႇသိတ်ႇသ်ၵူဝ်ႇ၊ ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇမႆႈႁႅင်းၼႆတႄႉ ၶီလႅင်လႄႇၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးလီဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇ။ ၵႃႈၶၢတ်ႈလႅင်ၼႆႉ တေမီး ၼႂ်းၵႄႈ 1,000 လႄႈ 2,000 ၵျၢပ်ႈ ယဝ်ႉ။
===ႁူမ်ႈၵၼ်ၶီႇ===
ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၼၼ်ႉ တေလႆႈႁၼ် တုၵ်ႉတုၵ်ႉ လႄႈ ပိၵ်ႉၵပ်ႉ မဵဝ်းလႆႈ ၶီႇႁူမ်ႈၵၼ်။ ၵႃႈတႃႇ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၼၼ်ႉ ယႃႇပေပၼ်လိူဝ်ႇသေ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ - ပေႃးၶီႇ တုၵ်ႉတုၵ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵပ်ႉ မဵဝ်းလႆႈ ၶီႇၸွမ်းပိူၼ်ႈၼႆ 200 ၵျၢပ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵူၼ်းႁေႃႈ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ လႄႈ ၵူၼ်းႁေႃႈ တုၵ်ႉတုၵ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ တေဢွၼ်ၵၼ်မႃးပဵၼ်ၽုင်သေ တေမႃး ၶျေႃး ႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇပၼ် 1,000 ၵျၢပ်ႈယဝ်ႉ။ ပႆၵႂႃႇႁႂ်ႈယၢၼ်ၵႆၶဝ်သေ ၵႂႃႇႁႄႉတုၵ်ႉတုၵ်ႉ/ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵပ်ႉ ဢၼ်တိုၵ်ႉလတ်းၵႂႃႇ တီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေဢမ်ႇလႆႈထူပ်းပၼ်ႁႃ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===ရူတ်ႉၶိူင်ႈ===
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၶၢတ်ႈရူတ်ႉၶိူင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် တုၵ်ႉတုၵ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇတင်းဝၼ်း တေလႆႈပၼ် 6,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ပေႃးဢုပ်ႇၵၼ်ဢိတ်းဢိတ်းၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈၶၢတ်ႈရူတ်ႉၶိုင်ႈ ဢမ်ႇပႃးၵူၼ်းႁေႃႈမၼ်း။ ပေႃးဝႃႈ ၵၼူ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶဝ်ၼမ် ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈလႄႇတူၺ်းတင်းဝၼ်း တေႃႇထိုင် မိူင်းပေႃးလပ်းသိင်ႇၼႆတႄႉ မၼ်းၵေႃႈ ၵိုင်ႇၵႃႈမၼ်းယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ၵေႃႉလဵဝ်ၵူၺ်းတႄႉ ၶီႇတုၵ်ႉတုၵ်ႉႁူမ်ႈတင်းပိူၼ်ႈၼႆႉ တိူဝ်းၶၼ်ထုၵ်ႇယဝ်ႉ။ ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ ဢွင်ႈတီႈလႄႇ ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇတူၵ်းဝဵင်းသုတ်းသုတ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်ပႆတိၼ်ႁွတ်ႈၽႅဝ်လႆႈယဝ်ႉ (မွၵ်ႈ 20 တႃ ဢမ်ၼၼ် ယွမ်းသေၼၼ်ႉ)။
===ၶီႇရူတ်ႉ သုၼ်ႇတူဝ်===
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈႁွင်ႉ တုၵ်ႉတုၵ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ရူတ်ႉၶိူင်ႈ သုၼ်ႇတူဝ် တီႈ ၸဵင်ႇတၢင်းၵမ်ႉၼမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၶဝ်တေယွၼ်းၵႃႈ မၼ်းတိူဝ်းလိူဝ် (ၶဝ်တေၶႂ်ႈလႆႈ ပေႃးၶီႇၼိုင်ႈၵမ်း 1,000 ၵျၢပ်ႈ သေ ပေႃးၶၢတ်ႈ တႃႇၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း 5,000 ၵျၢပ်ႈ)။ ပေႃးပဵၼ်ၼၼ်တႄႉ ပႆၵႂႃႇတီႈၵႆသေ ၵႂႃႇထၢမ်တူၺ်းထႅင်ႈတၢင်ႇလမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ဢဝ် တုၵ်ႉတုၵ်ႉ/ပိၵ်ႉၵပ်ႉ မဵဝ်းၶီႇႁူမ်ႈၵၼ်။ ပေႃးပဵၼ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈတႄႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် ပၼ် 500 ၵျၢပ်ႈ။ ပေႃးၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇတီႈ ၵွင်းမူးၽြႃး ၼႆ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းတႄႉ တေလႆႈပၼ် ၶွၼ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ 10,000 ၵျၢပ်ႈ။ တီႈၶဝ်ၵဵပ်းၵႃႈၶဝ်ႈမၼ်းၼႆႉ မီးဝႆႉ သွင်တီႈၵူၺ်း။ ၸၢင်ႈဝႄႈလႆႈငၢႆႈငၢႆႈယူႇ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းႁေႃးထႅၵ်ႇၸီႇတႄႉ ဢမ်ႇလူဝ်ႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။
==တူၺ်း==
ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆ '''ၶွၼ်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ''' ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ဢၼ်တေလႆႈပၼ် တႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ဢွင်ႈတီႈၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ တီႈပႃႇၵိူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ် 10,000 ၵျၢပ်ႈယဝ်ႉ။ တီႈၽြႃးသူၺ်ႇတႃႇလျွင်း၊ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇမေႃႇတေႃး လႄႈ တီႈ ႁေႃၶမ်းၵမ်ႇပေႃးꩡတႃၻိ ၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈမၵ်းမၢႆဝႆႉ တႅၵ်ႇတႅၵ်ႇလႅင်းလႅင်းယဝ်ႉ။
* {{See
| name=ၵွင်းမူး မႁႃႇၸေႇတီႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=17.339239 | long=96.454262 | directions=ဝၢႆးသေ ၶၢမ်ႈၶူဝ် ဢၼ်လတ်းၶၢမ်ႈတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်းယဝ်ႉ မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် တၢင်းငွၵ်းလူင်ၽၢႆႇသၢႆႉၼၼ်ႉ ၵႂႃႇၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်းဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီးၽၢႆႇၶႂႃ ဢၼ်ၵႂႃႇၽၢႆႇတူၵ်းၼၼ်ႉလႄႈ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၶွၼ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵဵပ်းတီႈၼႆႈ၊ ၵႃႈၵွင်ႈထႆႇ 300 ၵျၢပ်ႈ
| wikipedia=Mahazedi Pagoda | image=Bago-Mahazedi Paya.JPG | wikidata=Q13071790
| content=ပဵၼ်ၵွင်းမူး မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ၊ ယွၼ်ႉၶိုၼ်းမႄးၵုမ်းဝႆႉလႄႈ မိူၼ်ႁၢင်ႈပဵၼ်ဢၼ်မႂ်ႇဝႆႉ။ ၵူၼ်းၸၢႆးၵူၺ်းတေၸၢင်ႈၶိုၼ်ႈ ၽၢႆႇၼိူဝ်မၼ်းသေ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈသေၵေႃႈ တေၸၢင်ႈမုင်ႈႁၼ်လႆႈ တၢင်းႁၢင်ႈလီ ဝဵင်း ယဝ်ႉ။ ပေႃးႁူမ်ႇတူၺ်းတင်းသဵင်တႄႉ ၵွင်းမူးၼႆႉ လီထၢင်ႇယႂ်ႇလိူဝ်သေ ၵွင်းမူး သူၺ်ႇမေႃႇꩪေႃး ဢၼ်ၶႂ်ႈငၢႆးမိူၼ်ၵၼ်တင်း သူၺ်ႇတၵူင်ႇ တီႈ တႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
}}
[[ၾၢႆႇ:Shwemawdaw Pagoda, Bago.jpg|right|350px|thumb|ၵွင်းမူး သူၺ်ႇမေႃႇꩪေႃး]]
* {{See
| name=ၵွင်းမူး သူၺ်ႇမေႃႇꩪေႃး | alt=Golden God Temple | url= | email=
| address= | lat=17.336659 | long=96.496778 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၵဵပ်းၶွၼ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တီႈ တၢင်းၶဝ်ႈ တင်းသီႇတီႈ
| wikipedia=Shwemawdaw Pagoda | image=Shwemawdaw Pagoda, Bago.jpg | wikidata=Q4925986
| content=တၢင်းသုင်မီး 114 မီႇတႃႇ၊ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇမေႃႇꩪေႃး ၼႆႉ ပဵၼ် ၵွင်းမူး ဢၼ်သုင်သုတ်း တီႈၼႂ်းမိူင်းယဝ်ႉ။ မၼ်းၶႂ်ႈငၢႆးမိူၼ်ၵၼ်တင်း ၵွင်းမူး သူၺ်ႇတၵူင်ႇ တီႈ တႃႈၵုင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၵွင်းမူးဢုပႃတတၼ်တိ တီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ။
}}
* {{See
| name=ၷမ်ႇၿေႃးꩡတႃၻိ / ႁေႃၶမ်း လႄႈ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ| alt= | url= | email=
| address= | lat=17.330576 | long=96.492963 | directions=လုၵ်ႉတီႈ ၶဵင်ႇယၢမ်းမူင်း ဢၼ်မီးၽၢႆႇဢွၵ်ႇၼမ်ႉၼၼ်ႉသေ ၵႂႃႇၸွမႂ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢၼ်ၵႂႃႇ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈၼၼ်ႉ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=Gov. fee enforced
| wikipedia=Kanbawzathadi Palace | image=Kanbawzathadi Palace - Bago, Myanmar 20130219-01.jpg | wikidata=Q4925999
| content= ႁေႃၶမ်းၼႆႉ လႄႈ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸိူဝ်းႁွပ်ႈဝႆႉၼႆႉ မၼ်းမီးဝႆႉ လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇပိုၼ်းဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ တႃႇ ဝဵင်း လႄႈ ဢွင်ႈတီႈႁိမ်းႁွမ်း ပိူင်လူင်မၼ်း တႃႇ ဝဵင်းၵဝ်ႇပႃႇၵိူဝ် ဢၼ်မီးမႃး မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇဢွၼ်ၼၼ်ႉ။ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ၶိုၵ်ႉၶမ်ႇလူင်လၢင်သေတႃႉ ပေႃးဝႃႈ လႆႈပၼ်ၶွၼ်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈယဝ်ႉၼႆတႄႉ ၵိုင်တၢင်းမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်းယူႇ။
}}
* {{See
| name=ၵျွင်းၽြႃး သူၺ်ႇတႃႇလျွင်း| alt= | url= | email=
| address= | lat=17.33795 | long=96.46241 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၶွၼ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ၵဵပ်းတီႈ ႁူးၶဝ်ႈတီႈၽၢႆႇၼႃႈၼၼ်ႉသေ ဢၼ်ပဵၼ် သုမ်ႉလတ်းတႃႇ ၵၼူ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်ႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉတီႈႁိမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
| wikipedia=Shwethalyaung Buddha | image=Bago-Shwethalyaung Buddha.JPG | wikidata=Q638624
| content=ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ၽြႃးၵိင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ၊ ဢၼ်မီးတၢင်းယၢဝ်း 55 မီႇတႃႇ တၢင်းသုင် 16 မီႇတႃႇ ၼ်ႂ်းၵႃႈ ၽြႃးၵိင်းဢၼ်သူႇယႂ်ႇသုတ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးသူၼိုင်ႈသေ တၢင်းယႂ်ႇမၼ်းတႄႉ တၢမ်းၽၢႆႇလင် ဢၼ်မီးတီႈ မေႃႇလမႅင်ႇ တင်း ဢၼ်မီးတီႈ ထဝႄႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယုမ်ႇယမ်ဝႆႉဝႃႈတႄႉ ၽြႃးၼႆႉ လႆႈသၢင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 994 ၽွင်းပဵၼ်ၵၢပ်ႈပၢၼ် ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းမွၼ်း မိၷၻေပ ၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ၽြႃးမျႃႉတႃႇလျွင်း | alt= | url= | email=
| address= | lat=17.335105 | long=96.462205 | directions=မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း ၸဝ်ႈပီႈမၼ်း
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ဢမ်ႇတဵၵ်းၵဵပ်းၵႃႈၶဝ်ႈ
| content=လႅပ်ႈတိူဝ်းႁၢင်ႈလီသေ ဢၼ်မီးတီႈ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတႃႇလျွင်းၼၼ်ႉ။ ၽြႃးၵိင်းသူႇၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈၼိူဝ် ၵွင်းမူး မႁႃႇၸေႇတီႇသေ လႆႈမုင်ႈႁၼ် မီးဝႆႉတီႈၼႂ်းၵႄႈ သိုင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ ဢၼ်ၶဵဝ်ယဝ်ႉ။ တီႈၽၢႆႇတူၵ်းသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ၼွင်ဢွၼ်ႇသေ တေလႆႈႁၼ် မီးတဝ်ႇ မွၵ်ႈလၢႆသိပ်း ၽွင်းလဵင်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶဝ် မိူဝ်ႈၵၢင်ဝၼ်းပႆႇတူၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးပႆတၢင်း လတ်းၶၢမ်ႈ သူၼ်မွၵ်ႇတီႈ ၵျွင်းၽြႃးၼႆၸိုင် ထွတ်ႇၶႅပ်းတိၼ်လႄႈ။ တေၸၢင်ႈလတ်းပႆၶၢမ်ႈၵႂႃႇတီႈၼႂ်း ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ တီႈၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇၶဝ်ယူႇသဝ်းၼၼ်ႉ၊ ထၢမ်တူၺ်း တၢင်းၵႂႃႇမၼ်းလႄႈ။
}}
* {{See
| name=ၽြႃးသီႇၼႃႈ | alt=လေးမျႅတ်ႉၼႃႇ ၽယႃး | url= | email=
| address= | lat=17.334574 | long=96.463522 | directions=မီးၽၢႆႇသၢႆႉ တီႈတၢင်းၽႄ တီႈဢၼ်တေလႆႈႁၼ်ပႃး ၽြႃးမျႃႉတႃႇလျွင်း
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ပီးၽြႃးၸုၵ်း ဝၢႆႇၼႃႈတေႃႇ သီႇၼႃႈမိူင်း။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽႅဝ်ဝႆႉတီႈဢွင်ႈၼၼ်ႉၼႆတႄႉ ၵိုင်ႇယဝ်ႉ၊ တူဝ်ႇယၢင်ႇမၼ်း တႃႇ ၽြႃးၵိင်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵွင်းမူး မႁႃႇၸေႇတီႇ။
}}
* {{See
| name=သိမ်ႇ မႁႃႇၵလျႃႇၼီႇ | alt= | url=http://www.myanmartours.us/destinations/bago/bo-attractions/maha-kalyani-sima/ | email=
| address= | lat=17.333176 | long=96.464388 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=မီးႁုၼ်ႁၢင်ႈပုတ်ႉထထႅင်ႈတင်းၼမ်။
}}
[[ၾၢႆႇ:08_Bago_Kyajk_Pun_(8).JPG|right|350px|thumb|ၽြႃးၵျႅၵ်ႉပုၼ်]]
* {{See
| name=ၽြႃးၵျႅၵ်ႉပုၼ် | alt= | url= | email=
| address= | lat=17.304155 | long=96.458893 | directions=မီးတီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း ဝဵင်း၊ ၵႆတၢင်းတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| wikipedia=Kyaikpun Buddha | image=Kyaik Pun Paya - Bago, Myanmar 20130219-01.jpg | wikidata=Q6450656
| content=ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်မီး ၽြႃးၼင်ႈ သီႇသူႇ၊ တၢင်းသုင် မီး 27 မီႇတႃႇ၊ သေ ပဵၼ်ၽြႃး ဢၼ်ၼင်ႇ ဝၢႆႇၼႃႈတေႃႇ သီႇၼႃႈမိူင်း၊ ၼင်ႈၵွင်လင်ၸူးၵၼ်။
}}
* {{See
| name=ၽြႃးငူး လႄႈ ၽြႃးသူၺ်ႇဢွင်ႇယူၺ်း| url= | email=
| address= | lat=17.324798648800943 | long=96.50567280253678 | directions=မီးတီႈၽၢႆႇ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇဝဵင်းသေ ၵႆတၢင်းဝႆႉတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=Free
| content=ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇယၢမ်ႈႁၼ် ငူးလိူမ်လူင်ဢၼ်ယႂ်ႇယႂ်ႇၼႆတႄႉ ၼႆႉတေလီတူၺ်းဝႆႉယူႇ တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်း (ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ၵႆတၢင်းဝႆႉ) ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇပေႃးၵိုင်ႇ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈၽႅဝ်ဝႆႉတီႈၼၼ်ႈယဝ်ႉၼႆတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၵႂႃႇၸူး ၽြႃးသူၺ်ႇဢွင်ႇယူၺ်း ဢၼ်မီး ၽၢႆႇႁွင်ႇ တီႈၼိူဝ် ၸိၵ်းလွႆဢွၼ်ႇ၊ တီႈဢၼ်ၸၢင်ႈမုင်ႈႁၼ်လႆႈ ဝဵင်း။ ပေႃးမႃးသွၼ်ႇတူၺ်းတႄႉ ၽြႃးဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ်လွႆၼႆႉ တိူဝ်းၶႅမ်ႉလိူဝ် ၽြႃးငူးယဝ်ႉ။}}
==ႁဵတ်း==
လိူဝ်သေဝႃႈ ပႆတၢင်း ဢမ်ႇၼၼ် ၶီႇရူတ်ႉ သေ ဢႅဝ်ႇလႄႇ ဢွင်ႈတီႈမုင်ႈတူၺ်းတင်းၼမ်သေ တီႈပႃႇၵိူဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းသင် တင်းၼမ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။
==သိုဝ်ႉ==
==ၵိၼ်==
လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ဢွၼ်ႇၼႆႉ ၶႂ်ႈဝႆႉ မီးၸွတ်ႇၵႂႃႇတင်းဝဵင်းသေ လႆႈ ၼမ်ႉၽၵ်း၊ ၶဝ်ႈသွႆး လႄႈ တၢင်းၵိၼ်မၢၼ်ႈ ၵမ်ႉၼမ်။ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်သႅၼ်ႈသႂ်ယူႇ။ တၢင်းၵိၼ်ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၵႆႈလႆႈပၼ် ဢမ်ႇပူၼ်ႉ 1,000 ၵျၢပ်ႈသေ မၢင်ၸိူဝ်းပၢႆမီး ဢမ်ႇပူၼ်ႉ 500 ၵျၢပ်ႈၵွၼ်ႇ။
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉ တီႈၵၢတ်ႇ| alt= | url= | email=
| address= | lat=17.334580 | long=96.479980 | directions=လုၵ်ႉတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း ဢႅမ်ႇၽႃႇရႃႇ သေ ၶၢမ်ႈၼမ်ႉၵႂႃႇHotel
| phone= | fax=
| hours= | checkin= | checkout= | price=
| content=ၵၢတ်ႇၵၢင်ၼႂ်ၼႆႉ မီးၵူၼ်းၶၢႆၵၢတ်ႇတင်းၼမ်သေ လႆႈတၢင်းၵိၼ်ၽိင်ႈငႄႈ။}}
* {{Eat
| name=ၶဵင်ႇယၢမ်းမူင်း | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=လုၵ်ႉတီႈ ၶဵင်ႇယၢမ်းမူင်းသေ ၵႂႃႇၸူး ၽၢႆႇ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇမေႃႇတေႃး၊ တီႈတၢင်းထူၼ်ႈသွင်ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ၵၾေး
| phone= | fax=
| hours= |checkin= | checkout= | price=
| content=ၽိူၼ်တမ်းၽၢႆႇၼွၵ်ႈ၊ လႆႈပီႈယႃႇၵတ်းၵတ်း သေ ႁိမ်းႁွမ်းယိၼ်းႁပ်ႉတွၼ်ႈ။ တူၺ်းႁႃ ပၢႆႉမျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်တေမီးပႃး မိၵ်ႈပီႇယႃႇတၢင်းၸိူဝ်းသေၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢႆႉၵႃး၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၶႂ်ႈဝႄႈ ၶူဝ်းၶွင် လူင်ပွင်ႈၸိုင်ႈသိုၵ်း။ ပီႇယႃႇတၢႆးၵႃး ၼိုင်ႈတဝ်ႈ 1,800 ၵျၢပ်ႈ၊ ၶဝ်ႈသွႆးၶူဝ်ႈၼိူဝ်ႉမူ လႄႈ ၼမ်ႉၽၵ်း တင်း မီႇၵီးဢၼ်တမ်းပၼ် ၼႆႉ 1,500 ၵျၢပ်ႈ။
}}
* {{Eat
| name=သတႃး ၶိင်း | alt=Star King | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=မီးႁိမ်း ႁူင်းႁႅမ်း ဢႅမ်ႇၽႃႇရႃႇ ဢၼ်တၢင်းၵႂႃႇ မႄႈၼမ်ႉ
| phone= | fax=
| hours= |checkin= | checkout= | price=
| content=လၢၼ်ႉ ဢၢႆးၶရိမ်ႇ။ ၸႂ်ႉလႆႈ ဝၢႆႇၾၢႆႇ လၢႆလၢႆ။ ၶဝ်ႈမုၼ်း၊ သႅၼ်းဝိတ်ႉ၊ ၼမ်ႉမၢၵ်ႇမႆႉ၊ ၵေႃႇၾီႇ၊ ပီႇယႃႇ။ ၶဝ်ႈသွႆးတီႈၼၼ်ႈတႄႉ ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ယူႇ။}}
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ==
တီႈၽၢႆႇဢွၵ်ႇ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း လႄႈ တၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ လၢၼ်ႉ ပီႇယႃႇ တင်းၼမ်။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၵိၼ်တီႈ ၸိူဝ်းမီးႁိမ်း ၶဵင်ႇယၢမ်းမူင်း ဢၼ်လၢတ်ႈမႃး ၽၢႆႇၼိူဝ်ၼၼ်ႉ။
==ၼွၼ်း==
ႁူင်းႁႅမ်း ၸိူဝ်းမီးၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၼၼ်ႉ ယွၼ်း ဢွင်ႈၼွၼ်း ဢၼ်မီးၽၢႆႇလင် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တီႈသဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၼၼ်ႉ ရူတ်ႉၵႂႃႇမႃး ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈတႃႈၵုင်ႈ ၵႂႃႇၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ၼႆႉ လတ်းၵႂႃႇလတ်းမႃး၊ ပႃးၸဵမ်ၵၢင်ၶမ်ႈယဝ်ႉ။
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၵမ်ႇꧤေႃးꩡ ႁၢင်းသႃႇ | alt=KBZ Hinthar Hotel | url=http://kbzhinthar.com/ | email=info@kbzhinthar.com
| address=မၢႆ- A1၊ သဵၼ်ႈတၢင်းၿထူး၊ ပွၵ်ႉ 2| lat=17.323642 | long=96.456062 | directions=
| phone=+95 9977454543 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$50
| lastedit=2017-04-05
| content= ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်း လၢဝ်သၢမ်လုၵ်ႈ ပိုတ်ႇမႃး မိူဝ်ႈ ပီ 2014။ ပဵၼ်ပင်ႇၵလူဝ်ႇ ဢၼ်ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈသႅၼ်ႈသႂ် ဢိၵ်ႇတင်း ထီႇဝီႇၽႅပ်ႉ လႄႈ ဢႄးၵွၼ်း။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ပၵူဝ်းသတႃး | alt=Bago Star Hotel | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၵျႅၵ်ႉပုၼ် | lat=17.305106 | long=96.463706 | directions=မီးတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းၵႂႃႇ ၽြႃးၵျႅၵ်ႉပုၼ်
| phone=+95 9 477 84517 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=
| content=ႁူင်းလႅမ် ဢၼ်မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း ဢၼ်မီးပႃး ၼွင်လုၺ်းၼမ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢွင်ႈၼွၼ်း လပ်းသိုင်ႇ လႄႈ ႁူမ်ႈဝႆႉ။ ၶဝ်ႈပႃးတၢင်းၵိၼ်ၵၢင်။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဢွင်ႈတီႈမၼ်းလႄႈ ယဵၼ်ဝႆႉဢႃးလႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ လႄႈ တၢင်းၶႅမ်ႉ ဢၼ်ပၼ်ဝႆႉ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ဢႅမ်ႇၽႃႇရႃႇ | alt=Emperor Hotel | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် | lat=17.333642 | long=96.477737 | directions=မီးဝႆႉ ၽၢႆႇတူၵ်းၼမ်ႉ တီႈတိၼ်ၶူဝ်
| phone= | tollfree= | fax=
| price=တႄႇ 10,000 ၵျၢပ်ႈ၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၶွင်ႉသုၼ်ႇတူဝ် ဢၼ်ပႃး ဢႄးၵွၼ်း၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၶွင်ႉသွင်ၵေႃႉ 26,000 ၵျၢပ်ႈ | checkin= | checkout=
| content=ဢွင်ႈၼွၼ်း ၸိူဝ်းဝၢႆႇၼႃႈၸူး တၢင်းလူင်တႄႉ တေလႆႈယိၼ်း လွင်ႈရူတ်ႉၵႂႃႇမႃးယူႇ၊ တီႈၽၢႆႇလင်တႄႉ တိူဝ်းယဵၼ်လီသေတႃႉ တီႈၽၢႆႇလင် ႁူင်းႁႅမ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ၵျွင်းပလီႇယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈၼွၼ်းလဵၵ်ႉလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇသေ ၶိုၵ်ႉဝႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ တီႈႁူင်းႁႅမ်း မျႃ့ၼၼ်ႇတႃႇ ဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႈတၢင်းၵႂႃႇၼၼ်ႉတႄႉ ၵႃႈမၼ်းတေတိူဝ်းၵိုင်ႇလီ။ ၶဝ်ႈပႃး ဝၢႆႇၾၢႆႇ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း မျႃႉၼၼ်ႇတႃႇ| alt= | url= | email=
| address=10 သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် | lat=17.333252 | long=96.478223 | directions=မီးတေႃႇၼႃႈ ႁူင်းႁႅမ်း ဢႅမ်ႇၽႃႇရႃႇ
| phone=+955 219 799, +95 52 9 501 9799, +95 52 2275, +95 52 24576 | tollfree= | fax=
| price=US$10/20 ၵေႃႉလဵဝ်/သွင်ၵေႃႉ ဢိၵ်ႇတင်း ဢႄးၵွၼ်း
| checkin= | checkout=
| content=မၼ်းလႅပ်ႈ တိူဝ်းၵိုင်ႇသေ ႁူင်းႁႅမ်း ဢႅမ်ႇၽႃႇရႃႇ၊ ပေႃးတူၺ်းၽၢႆႇၼွၵ်ႈမၼ်းတႄႉ ဢွင်ႈၼွၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ တိူဝ်းၶႅမ်ႉလိူဝ် တိူဝ်းယႂ်ႇလိူဝ်။ ဢၼ်လိူဝ်မၼ်းတႄႉ မၼ်းမီး ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ။ ဢၼ်မိူၼ်ၵၼ်တင်း ႁူင်းႁႅမ်း ဢႅမ်ႇၽႃႇရႃႇၼႆႉတႄႉ ယွၼ်ႉမၼ်း တေႃႇၼႃႈၸူးတၢင်းလႄႈ သဵင်ရူတ်ႉၵႂႃႇမႃးတႄႉ မေႃးပၼ်းဝႆႉ။ ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် လႄႈ ဝၢႆႇၾၢႆႇ။}}
* {{Sleep
| name=မူဝ်ႇတႄႇလ် သၼ်ႇၾရၢၼ်ႇသိတ်ႇသ်ၵူဝ်ႇ | alt=San Francisco Motel | url= | email=
| address=14 သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် | lat=17.333285 | long=96.477952 | directions=
| phone=+95 52 2222265, +95 52 21394, +95 52 22264 | tollfree= | fax=
| price=10/15/18/25,000 ၵျၢပ်ႈ (ၵေႃႉလဵဝ်/သွင်ၵေႃႉ/သွင်ၵေႃႉ ဢႅၼ်းသုတ်ႉ/သွင်ၵေႃႉ ဢႄးၵွၼ်း) | checkin= | checkout=
| content=မူဝ်ႇတႄႇလ်ၼႆႉတႄႉ ၼၢင်းယိင်းၸိူဝ်းမေႃမိုတ်းၵိုဝ်းၶဝ် ၵေႃႉႁဵတ်း၊ ဢွင်ႈၼွၼ်း ၶႅမ်ႉလီ သႅၼ်ႈသႂ်လီ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝႃႈ မီးၽတ်ႉလူမ်းၵူၺ်း၊ ဢမ်ႇမီး ဢႄးၵွၼ်း။ ၶဝ်ႈၵေႃႈ မီးဝၢႆႇၾၢႆႇ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။}}
==ၵႂႃႇထႅင်ႈ==
ပႃႇၵိူဝ်ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်လူမ်ၸႂ် တႃႇသိုပ်ႇၵႂႃႇပၢႆတၢင်း ထႅင်ႈတင်းၼမ်၊ ပေႃးၵႂႃႇ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ ငူၺ်ႇသွင်ႇ၊ ပေႃးၵႂႃႇ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း လႄႈ မေႃႇလမႅင်ႇ၊ ပေႃးၵႂႃႇၽၢႆႇႁွင်ႇတႄႉ လုၵ်ႉတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၽႂ်းလူင် သေ ၵႂႃႇလႆႈ ပူးၵမ်ႇ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇ။ တေၸၢင်ႈလိူၵ်ႈယၢပ်ႇယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ လႄႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈႁူမ်ႈၵၼ်ပဵၼ် တူင်ႇလူင်၊ တူဝ်ယၢင်ႇ ၼင်ႇ လုၵ်ႉတီႈ မျွၵ်ႉဢူး။
===ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်===
* [[တႃႈၵုင်ႈ]] – ၵူႈၶၢဝ်း၊ တၢင်းႁိုင် 2 မူင်း တေႃႇထိုင် 18:00။ 3-4,000 ၵျၢပ်ႈ။ တူၺ်း တၢင်းႁၼ်ထိုင် လွင်ႈရူတ်ႉလဵၼ်း တီႈၽၢႆႇတႂ်ႈၼႆႉ။
* [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] – ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ ၸွမ်း ၵွင်းမူးမၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်း။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၵူၺ်းၵိုတ်းတီႈ '''ၵျႅၵ်ႉထူဝ်ႇ'''သေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇဢဝ် ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ (ရူတ်ႉသွင်ထႅဝ်) ၵႂႃႇၸူး '''ၵိၼ်ႇပုၼ်း''' ("တီႈတိၼ်လွႆ") လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈသေ ိၶုၼ်းၶီႇရူတ်ႉတၢင်ႇၵူၼ်း ဢၼ်ၶိုၼ်ႈလွႆႈၸူး '''ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း''' တီႈမီး ၵွင်းမူးမၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်းၼၼ်ႉ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၽႅဝ်ၸူး ၵိၼ်ႇပုၼ်းၵမ်းသိုဝ်ႈၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ၊ ထၢမ်တူၺ်းပိူၼ်ႈလႄႈ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၼႆႉ တေႁိုင် မွၵ်ႈ 2-3 ၸူဝ်ႈမူင်းသေ တူၵ်းၸူဝ်ႈ 4-6,000 ၵျၢပ်ႈယဝ်ႉ။
* [[ၽႃဢၢင်ႇ]] – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မီးထမ်ႈတင်းၼမ်လႄႈ ၸွမ်းႁိမ်းႁွမ်း မီးပႃႇထိူၼ်ႇၶဵဝ်။ ၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၽႅဝ်ၵမ်းသိုဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး မေႃႇလမႅင်ႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၽႅဝ် ၽႃဢၢင်ႇၵမ်းသိုဝ်ႈၼႆ လူင်းတီႈ သထူင်ႇႀေ တေၸၢင်ႈႁႄႉရူတ်ႉသွင်ထႅဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်းမႃး ဢၼ်တေႁွတ်ႈၽႅဝ် ၽႃဢၢင်ႇ။ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ တၢင်းႁိုင် 4-5 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 5-10,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[မေႃႇလမႅင်ႇ]] – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် မီး ႁုၼ်ႁၢင်ႈၽြႃးၵိင်း ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဝဵင်းယႂ်ႇသေႈပိူၼ်ႈ ထူၼ်ႈသၢမ် တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇ။ တၢင်းႁိုင် 6-7 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 5-10,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ]] – ၼႂ်းၵႃႈ ပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်သေပိူၼ်ႈ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃး ၼွင်ႁၢႆးယႃႈၼႆႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈ၊ တၢင်းႁိုင် 14 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵၢင်ၶမ်ႈ ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ယွင်ႁူၺ်ႈ ၼႆႉ ဢွၵ်ႇမွၵ်ႈ ၶၢဝ်း 18:30 သေ တူၵ်းၸူဝ်ႈ 13,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ၼေႇပျီႇတေႃႇ]] – ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၶွင် မျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ဢမ်ႇပေႃးမီး ဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ်သင်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပဵၼ်တီႈၵိုတ်းယင်ႉ တီႈၼိူဝ်တၢင်းၵႂႃႇ '''ပူးၵမ်ႇ''' ဢမ်ႇၼၼ် '''တႃႈလိူဝ်ႇ'''၊ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ တႃႇထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ဢိတ်းဢွတ်း တီႈ ၵွင်းမူးဢုပႃတတၼ်တိ။ တၢင်းႁိုင် 8 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 8,000 ၵျၢပ်ႈ။
===ရူတ်ႉလဵၼ်း===
ၵႃႈၶၼ် ၸိူဝ်းဢၼ်ၼႄဝႆႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ တီႈၼင်ႈထၢၼ်ႈသုင်သေ ဢၼ်ပဵၼ် ထၢၼ်ႈယူဝ်းယူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ၵႃႈၶၼ်တေတိူဝ်းထုၵ်ႇလိူဝ်သေတႃႉ မၼ်းတေၸၢင်ႈတဵမ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ႁူဝ်ယွႆႈမၼ်း တူၺ်းတီႈ [http://www.seat61.com/Burma.htm Seat61.com] ဢမ်ႇၼၼ် ၵႂႃႇတီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းၵမ်းသိုဝ်ႈသေ ၵႂႃႇသိုဝ်ႉမႂ်တိုတ်း တီႈၼၼ်ႈ။
* ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းလိူၵ်ႈ ဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈ တႃႇၶဝ်ႈၸူး '''တႃႈၵုင်ႈ'''၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသင်ၼႆ ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်တင်း တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်း ၵၢင်ဝဵင်း။ ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉ ပႃႇၵိူဝ် ၸူး တႃႈၵုင်ႈ ဢၼ်ႁိုင် 2 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 02:45၊ 02:58၊ 03:16၊ 04:13၊ 05:49 လႄႈ 12:11၊ 15:24၊ 18:59 (1,150 ၵျၢပ်ႈ)။
* ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး '''မေႃႇလမႅင်ႇ''' တၢင်းႁိုင် 7½-hr (3,150 ၵျၢပ်ႈ) ၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 21:04၊ 20:19 လႄႈ 22:50 သေ ၵိုတ်းပႃး တီႈ '''ၵျႅၵ်ႉထူဝ်ႇ''' (2,450 ၵျၢပ်ႈ) ဝၢႆးႁိုင် 2.5 မူင်း။
* ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး '''ၼေႇပျီႇတေႃႇ''' တၢင်းႁိုင် 7-9 ၸူဝ်ႈမူင်း (~5,000 ၵျၢပ်ႈ) ၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 09:43၊ 13:16 လႄႈ 20:13သေ ၵိုတ်းတီႈ '''တွင်ႇငူႇ''' ဝၢႆးႁိုင် 5 ၸူဝ်ႈမူင်း။
* ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး '''တႃႈလိူဝ်ႇ''' ဢၼ်ႁိုင် 13 ၸူဝ်ႈမူင်း တႃႇတင်းတၢင်း (~9,000 ၵျၢပ်ႈ) ၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 19:48၊ 16:44 လႄႈ 18:48 သေ ဝၢႆးႁိုင် 4 ၸူဝ်ႈမူင်း ၵိုတ်းတီႈ '''တွင်ႇငူႇ'''၊ ဝၢႆးႁိုင် 7-9½ ၸူဝ်ႈမူင်း ၵိုတ်းတီႈ '''ၼေႇပျီႇတေႃႇ''' (~5,000 ၵျၢပ်ႈ) လႄႈ ဝၢႆးႁိုင် 10 ၸူဝ်ႈမိူင်း ၵိုတ်းတီႈ '''တႃႇၸီႇ''' (~7,000 ၵျၢပ်ႈ)။
{{IsPartOf|မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းၸၢၼ်း}}
{{geo|17.33671|96.47970|zoom=14}}
{{usablecity}}
[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:ၼွၼ်း]]
ngytawbt10539ak2w1sf4322fugwvcm
မိူင်းတီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ
0
1100
5291
5031
2022-08-19T10:00:29Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|East Timor banner Reef Tube sponge.jpg|caption=East Timor Reef|pgname= မိူင်းတီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ}}
==ၼႃႈလိၼ်==
==ဝဵင်းလူင်==
==ပၢႆတၢင်း တၢင်ႇၸိူဝ်း==
==ပွင်ႇၸႂ်==
===ရႃႇသီႇၽိင်ႈၽႃႉ===
==ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ==
==ၵႂႃႇၸူး==
===လွင်ႈတၢင်းလူဝ်ႇ တႃႇၶဝ်ႈမိူင်း===
===ၵႂႃႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ် ===
===ၵႂႃႇတင်း တၢင်းလိၼ် ===
===ၵႂႃႇတင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်===
====ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်းဢမ်ႇၽႅဝ်ၵမ်းသိုဝ်ႉ====
==ၸွၼ်ႇတူၺ်း==
===ၸွၼ်ႇတင်း ႁိူဝ်း===
===ၸွၼ်ႇတၢင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်===
===ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉၵႃး===
===ၸွၼ်ႇတင်း ႁိူဝ်း===
===ၸွၼ်ႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
===ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈ===
==တူၺ်း==
==ႁဵတ်း==
===လွင်ႈလမ်ၼမ်ႉ တင်း သၵူႇပႃႇ===
====လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇ လွင်ႈလမ်ၼမ်ႉ====
===ၸၢတ်ႈပၢၼ်သၢႆၼမ်ႉ တီႈ မိူင်းတီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ===
==သိုဝ်ႉ==
===ငိုၼ်းတွင်း===
===တေသိုဝ်ႉသင်===
==ၵိၼ်==
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ==
==လဵပ်ႈႁဵၼ်း==
==ႁဵတ်းၵၢၼ်==
==ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေး==
===တၢင်းၶႆႈၸႂ် လွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း တီႈ မိူင်းတီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ===
==ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈပၢႆးယူႇလီ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ==
=== ႁူင်းယႃ လႄႈ မေႃယႃ ===
==ဝႆႉလွင်ႈၼပ်ႉယမ်==
==လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇ==
===တႄႇလီႇၽူင်း===
====မၢႆၵပ်းသိုပ်ႇ တႃႇလွင်ႈလမ်ႇလွင်ႈ====
===ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ===
==ၵႂႃႇထႅင်ႈ==
{{Geo|-8.5667|125.5667|zoom=9}}
{{IsPartOf|ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ}}
{{Outlinecountry}}
{{DEFAULTSORT:Timor-Leste (East Timor)}}
lggfv2fx3owoafilgbxzx2dcy4h0nqc
မိူင်းပရူႇၼၢႆး
0
1106
5288
4766
2022-08-19T09:59:59Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Brunei banner.jpg|caption=Water Village on the Brunei River}}
{{COVID-19 box|လွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး လႄႈ လွင်ႈတူင်ႉၼိုင်ႈ တီႈ မိူင်းပရူႇၼၢႆးၼႆႉ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉႁၢဝ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းႁႅင်း။ တွၼ်ႈတႃႇ ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉမၼ်းတႄႉ တူၺ်းတီႈ [https://www.bruneitourism.com/covid19-travellers-advisory/ ၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်း ပရူႇၼၢႆး]|lastedit=2021-11-26}}
[http://www.bruneitourism.travel/ မိူင်းသူႇလ်တၼ်ႇ '''ပရူႇၼၢႆး'''] (ၸိုဝ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈ - ''ၼႄႇၵႃႇရႃႇ ပရူႇၼၢႆး တႃႇရူႇသလမ်ႇ''၊ တႃႇရူႇသလမ်ႇ ၼႆႉ မီးတီႈပွင်ႇဝႃႈ "ႁေႃႁိူၼ်း လွင်ႈငမ်းယဵမ်") ၼႆႉ လဵၵ်ႉလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇသေတႃႉ - ၶွပ်ႈၸႂ်ထိုင်ၸူး ဢၢႆၵႂၼ်းထၢတ်ႈ သၽႃႇဝ လႄႈ ၶွင်တိုၼ်း ၼမ်ႉမၼ်းမဵၼ် - ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်မၢၵ်ႈမီးတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ ဢၼ်မီးတီႈ ၵုၼ် [[ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ|ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ]] ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်မီး ၵျွင်းပလီႇ ဢၼ်တဵတ်ႇယဵၼ်လီ၊ မီးပႃႇထိူၼ်ႇၵွင်းလွႆး ဢၼ်ၵတ်းယဵၼ်လီ လႄႈ မီးၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်မေႃမိုတ်ႈမေႃႈၵိုဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
==ဝဵင်းလူင်==
{{Mapframe|4.544|114.71|zoom=9|width=470|height=470}}
<!--{{Mapshape}}-->
*{{Marker|type=city|name=[[ပၼ်တႃ သႄရီ ပၵႃးဝုၼ်ႇ]]|lat=4.892|long=114.939|image=Sultan Omar Ali Saifuddin Mosque with the ceremonial ship at the front.jpg|wikidata=Q9279}} – ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ၊ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ႁွင်ႉဝႃႈ "ပၼ်တႃ" ဢမ်ႇၼၼ် တူဝ်ယေႃႈမၼ်းတႄႉ "BSB"
*{{Marker|type=city|name=[[ပၼ်ၵႃ]]|lat=4.708333|long=115.073611|image=|wikidata=Q1125479}} – ပဵၼ်ႁူးၶဝ်ႈၸူးဝဵင်း ထႅမ်ပႃရွၼ်ႇ တီႈဢၼ်လွင်ႈသၽႃႇဝ ပႆႇလုပႆႇလႅဝ်သင်ၼၼ်ႉ
*{{Marker|type=city|name=[[ၶႂႃးလႃႇ ပႄႇလဵတ်ႉ]]|lat=4.583333|long=114.183333|image=|wikidata=Q588045}} – ဝဵင်းယႂ်ႇသုတ်း ထူၼ်ႈသွင် လႄႈ ဝဵင်းလႅၼ်လိၼ် တီႈၼိူဝ်တၢင်းၵႂႃႇ [[သႃႇရႃႇဝၵ်ႉ]]၊ [[မိူင်းမလေးသျႃး|မလေးသျႃး]]
*{{Marker|type=city|name=[[မေႃးရႃႇ]]|wikidata=Q2982479}} — ဝဵင်းတႃႈၼမ်ႉဢွၼ်ႇ
*{{Marker|type=city|name=[[သီးရီးယႃး]]|lat=4.614132|long=114.330246|image=One Billionth Barrel Monument.jpg|wikidata=Q2159472}} – ဢွင်ႈတီႈၵၢင်ၵႅၼ် ၵၢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၼမ်ႉမၼ်းမဵၼ်၊ မီးႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း လႄႈ Billionth Barrel Monument
*{{Marker|type=city|name=[[တူးတူင်ႇ]]|lat=4.806667|long=114.659167|image=|wikidata=Q2299301}} – ဝဵင်းဢွၼ်ႇဝဵင်းၼိုင်ႈ၊ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်ၽင်ႇ မႄႈၼမ်ႉတူးတူင်ႇ
==ပၢႆတၢင်း တၢင်ႇၸိူဝ်း==
*{{Marker|name=[[ပၼ်ၵႃ#တူၺ်း|သူၼ်မွၵ်ႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဢူးလူး ထႅမ်ပႃရွၼ်ႇ]]|lat=4.478|long=115.2077|image=A walk in nature.jpg}} – ပဵၼ်ႇသူၼ်ႇမွၵ်ႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ်တႄႇတင်ႈမႃးတီႈ ပရူႇၼၢႆး၊ မီးပႃး ပႃႇထိူၼ်ႇ ဢၼ်ဢမ်ႇပႆလူႉပႆႇလႅဝ် လႄႈ ႁူႉဝႆႉၼင်ႇ "ၶူဝ်းၵႅဝ်ႈသီၶဵဝ် ၶွင် ပရူႇၼၢႆး" ၼႆယဝ်ႉ။
==ပွင်ႇၸႂ်==
ပရူႇၼၢႆးၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းသႅၼ်းဢွၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် မိူင်းသူႇတၢၼ်ႇၼဵတ်ႉ ဢၼ်မီးၼမ်ႉမၼ်းမဵၼ်ၼမ်ၵိုၼ်းသေ ၸွမ်းလူၺ်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ပီ 2016 ၼၼ်ႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမီး 450,000 ၵေႃႉ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉတီႈ ဢွင်ႈတီႈၶိုၵ်ႉလီ တီႈၼႂ်းပၢင်ႇလၢႆႇၸၢၼ်းၶႄႇသေ မီးဝႆႉတီႈႁိမ်းသၢႆတၢင်းပၢင်ႇလၢႆႇလမ်ႇလွင်ႈ ဢၼ်သိုပ်ႇဝႆႉ ဢိၼ်းတီးယႃး လႄႈ သမ်ႇမုၵ်ႉတရႃႇပၸိၽိၵ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိုၼ်ႉၼမ်ႉမၼ်းမဵၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ သူႇတၢၼ်ႇ လႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၵမ်ႈၽွင်ႈ မၢၵ်ႈမီးလီပဵၼ်သေ လၵ်းထၢၼ် ဢၼ်လႆႈႁၼ်ၸႅင်ႈသေပိူၼ်ႈတႄႉ တူၺ်းဢဝ် ႁေႃၶမ်း လႄႈ ၵျွင်းပလီႇ ၼၼ်ႉလႃႈ။ ၵူၼ်းမိူင်းပရူႇၼၢႆး ဢိၵ်ႇပႃး ၸိူဝ်းယူႇသဝ်းတီႈ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉ (Kampong Ayer) ၼၼ်ႉ ၶဝ်တိုၵ်ႉယူႇသဝ်း ယူဝ်းယူဝ်းသေၵေႃႈ တိုၵ်ႉဢွၼ်ၵၼ် ႁႃလဵင်ႉတွင်ႉ လူမ်ၸႂ်လူမ်ၶေႃးယူႇ။
လွင်ႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ "သူႇတၼ်ႇၼဵတ်ႉ ဢၼ်မၢၵ်ႈမီးၼမ်ႉမၼ်း" ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၼႂ်းတႃ တေၵႂႃႇႁၼ်မႅၼ်ႈၺႃး [[မိူင်းတူႇပၢႆး|တူႇပၢႆး]] လႄႈ [[မိူင်းၶႃႇတႃႇ]] ၸိူဝ်းၼႆႉသေတႃႉ ၽူႈၸိူဝ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူးတႄႉ တေလႅပ်ႈၸႂ်ႉလုယူႇ။ တီႈပရူႇၼၢႆးၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမီး တီႈၸၼ်ၸႂ် ဢၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းဝႆႉၼၼ်ႉသေတႃႉ မၼ်းမီး တီႈလမ်ၼမ်ႉၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ လႄႈ မီးတွၼ်ႈတႃႇ ပႆတိၼ်ဢွၵ်ႇတၢင်းၼႂ်းထိူၼ်ႇ၊ တီႈမၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမီးဝႆႉ သူၼ်ႇမွၵ်ႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၼင်ႇ မိူင်းယူႇႁိမ်းၵိၼ်ၸမ် ၼင်ႇ [[သပ်ႉပႃႉ]] လႄႈ [[သႃရႃဝၵ်ႉ]] ၶွင် မလေးသျႃးၼၼ်ႉ။ ၵူၼ်းၵမ်ႉၼမ် ဢၼ်ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ပရူႇၼၢႆႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ၸိူဝ်းတႃႇဢဝ် "တီႈမၢႆတွင်း ႁွတ်ႈၽႅဝ်ၸူး မိူင်း" ဢမ်ႇၼၼ် "ၸိူဝ်းတႃႇႁွမ် ၸုမ်ႈၶၢမ်ႈမိူင်း" ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
သင်ဝႃႈ တီႈပရူႇၼၢႆး မီးလွင်ႈၸၼ်ၸႂ်ၼႆတႄႉ တေပဵၼ် လွင်ႈၵူၼ်းဢမ်ႇသတ်ႉတဵမ်၊ တေပဵၼ် လွင်ႈယူႇလူမ်ၸႂ် သုတ်ႇလႆႈ လူမ်းၵတ်းလူမ်းယဵၼ် လႄႈ တေလႆႈႁၼ် တူင်ႇဝိူင်း ဢၼ်တိုၵ်ႉမိူၼ် ပၵ်းၵဝ်ႇပိူင်ၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ လႄႈ တေလႆႈႁၼ် တူင်ႇဝိူင်း ၸိူဝ်းဝႆႉလွင်ႈၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် ပဵၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ၊ တေပဵၼ်လွင်ႈထဵင် တႃႇႁပ်ႉယိုၼ် လွင်ႈၵၢပ်ႈပၢၼ်မႂ်ႇ တေဢမ်ႇႁပ်ႉယိုၼ် ဢၼ်ဝႃႈ ၵမ်ႇၽႃႇလူင်ၼႆႉ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈလူင် ဢၼ်ၼိုင်ႈၼႆၼၼ်ႉ။
===ပိုၼ်း===
===ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး===
===ၽိင်ႈထုင်း===
===ပထဝီႇ လႄႈ ရႃႇသီႇၽိင်ႈၽႃႉ===
==ၵႂႃႇၸူး==
===လွင်ႈတၢင်းလူဝ်ႇ တႃႇၶဝ်ႈမိူင်း===
===ၵႂႃႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
===ၵႂႃႇတင်း ရူတ်ႉၵႃး===
===ၵႂႃႇတင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်===
===ၵႂႃႇတင်း ႁိူဝ်း===
==ၸွၼ်ႇတူၺ်း==
===ၸွၼ်ႇတင်း ၵႃး===
===ၸွၼ်ႇတင်း ထႅၵ်ႇၸီႇ===
===ၸွၼ်ႇတင်း ဝႅၼ်ႇထူဝ်း===
===ၸွၼ်ႇတင်း ႁိူဝ်း===
===ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်===
===ၸွၼ်ႇတင်း ႁႄႉရူတ်ႉပိူၼ်ႈ===
==ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ==
==တူၺ်း==
==ႁဵတ်း==
===လွင်ႈလမ်ၼမ်ႉ တင်း သၵူးပႃး===
==သိုဝ်ႉ==
===ငိုၼ်းတွင်း===
===ၵႃႈၶၼ်===
=== ၶူဝ်းတွၼ်ႈ ===
==ၵိၼ်==
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ==
==ၼွၼ်း==
==ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေး==
==ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈပၢႆးယူႇလီ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ==
==ၼပ်ႉယမ်==
==ၵပ်းသိုပ်ႇ==
===တင်း ၽူင်း===
hhkbqj6m8rxlbo8io9gvynsebkpnu95
မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း
0
1120
5287
4773
2022-08-19T09:59:48Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Ha Long bay (Vietnam) banner Islands in the bay.png|caption=Panorama of Halong Bay in Vietnam}}
'''[http://www.vietnamtourism.com ဝႅတ်ႉၼမ်း]''' ([[ပပ်ႉပွင်ႈၵႂၢမ်း ဝႅတ်ႉၼမ်း|ဝႅတ်ႉၼမ်း]]: Việt Nam) ၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်မီးတီႈ [[ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ]]ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
မၼ်းလႆႈလၢႆးတၢမ်ႇ [[ပၢင်တိုၵ်း ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၶျၢႆးၼႃး|ပၢင်တိုၵ်း ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ]] (ႁွင်ႉဝႃႈ ပၢင်တိုၵ်းၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ဝႅတ်ႉၼမ်း)မႃးသေ တႄႇဢဝ် ပီ 1990 မႃး ဝႅတ်ႉၼမ်းၼႆႉ လႆႈလုၵ်ႉၶိုၼ်းမႃးတီႈၼႂ်း ၵွင်တဝ်ႈသေၵေႃႈ ဢဝ်ဢဵၼ်ႇႁႅင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ လႄႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ၸိူဝ်းမီးဝိရိယသေ ၶတ်းၸႂ်ၶိုင်သၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးမႃး ၸႃႇၵၼ်တင်း [[မိူင်းထႆး]] ဢၼ်မီးတၢင်းၵိၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ လႄႈ ဢၼ်မၢၵ်ႈမီးလွင်ႈ သၽႃႇဝ ဢိၵ်ႇတင်း ၽိင်ႈထုင်း ၸိူဝ်းပဵၼ်လွင်ႈၸၼ်ၸႂ်ၼၼ်ႉတႄႉ တေလႆႈဝႃႈ မၼ်းတိုၵ်ႉပႆႇပေႃး ႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵႃႈႁိူဝ်။ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸိူဝ်းသူင်ၸႂ်ၼၼ်ႉတႄႉ မၼ်းၵေႃႈမီး လွင်ႈပၼ်လႆႈ တင်းၼမ်ယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။
== ၼႃႈလိၼ် ==
== ဝဵင်းလူင် ==
== ပၢႆတၢင်း တၢင်ႇၸိူဝ်း ==
== ပွင်ႇၸႂ် ==
===ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း===
=== ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ===
=== ၵူၼ်း ===
=== ၽိင်ႈထုင်း ===
=== ရႃႇသီႇၽိင်ႈၽႃႉ ===
=== လူဢၢၼ်ႇ ===
=== တူၺ်း ===
=== ဝၼ်းတၼ်း ===
== ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ ==
== ၵႂႃႇၸူး ==
===လွင်ႈဢၼ်လူဝ်ႇ တႃႇၶဝ်ႈမိူင်း===
==== ၵႃႈၶၼ် ဝီႇသႃႇ ====
====ဢီး-ဝီႇသႃႇ====
==== ဝီႇသႃႇ ၽွင်းႁွတ်ႈၽႅဝ် ====
====ၼႃႈလိၼ် ဝီႇသႃႇ ၾရီး====
==== ၵူၼ်းမိူင်း သွင်မိူင်း ====
=== ၵႂႃႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ် ===
=== ၵႂႃႇတင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း ===
=== ၵႂႃႇတင်း သဵၼ်ႈတၢင်းလိၼ် ===
==== မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး ====
==== မိူင်းၶႄႇ ====
==== မိူင်းလၢဝ်း ====
== ၸွၼ်ႇတူၺ်း ==
=== ၸွၼ်ႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ် ===
=== ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း ===
=== ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ===
=== ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉၵႃး ===
=== ၸွၼ်ႇတင်း လႅင် ===
=== ၸွၼ်ႇတင်း ထႅၵ်ႇၸီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈ ===
=== ၸွၼ်ႇတၢင်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ===
=== ၸွၼ်ႇတၢင်း လႅင်သၢမ်မၢၵ်ႇ ===
=== ၸွၼ်ႇတင်း ႁိူဝ်း ===
===ၸွၼ်ႇတင်း ထႅၵ်ႇၸီႇ===
==တႈူၺ်း==
===ၸၢတ်ႈပၢၼ် ဝဵင်းလူင်===
===ထိူၼ်ႇလွႆ လႄႈ သၽႃႇဝ===
===ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း===
== ႁဵတ်း ==
== သိုဝ်ႉ ==
===ငိုၼ်း===
====ယေးငိုၼ်း====
===ဢၢၼ်းၶိုၼ်း ၶွၼ်ႇ===
===လွင်ႈပၼ်ထိပ်ႉ===
===လွင်ႈသဵတ်ႈၵႃႈၶၼ်===
===သူႇပႃႇမႃးၵႅတ်ႉ===
===ၵႃႈၶၼ်===
== ၵိၼ် ==
== ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ ==
=== ပီႇယႃႇ ===
=== ၵေႃႇၾီႇ ===
=== ၼမ်ႉၵတ်းၼမ်ႉဝၢၼ် ===
=== ဝၢႆႇ လႄႈ လဝ်ႈ ===
== ၼွၼ်း ==
== လဵပ်ႈႁဵၼ်း ==
== ၵၢၼ်ငၢၼ်း ==
==ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေး==
=== ၵၢတ်ၽိတ်းၽိင်ႈ ===
=== လွင်ႈၵိၼ်သူး ၵိၼ်လၢပ်ႈ ===
=== ၵူၼ်းၶၢႆတူဝ် ===
=== ၽႅတ်ႉလႅၼ် ===
===မုၼ်ၸဝ်ႈပွမ်===
=== သၢႆတၢင်းရူတ်ႉ ===
=== ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵၢင်ၶမ်ႈ ===
=== ၸၢတ်ႈပၢၼ်ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ ===
===ၽူႈဢွၵ်ႇတၢင်း ဢႄႇလ်ၵျီႇပီႇထီႇ===
== ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈပၢႆးယူႇလီ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ ==
===လွင်ႈတူၺ်းထိုင် ပၢႆးယူႇလီ===
===တၢင်းပဵၼ် ဢဵတ်ႇ===
== ၼပ်ႉယမ် ==
===ၵၢၼ်မိူင်း===
===ပၢင်သိုၵ်း ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ===
===လွင်ႈၵိူဝ်းယမ်===
==ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ==
===တႄႇလီႇၽူင်း===
====ၽူင်း မူဝ်ႇပၢႆး====
====မၢႆၽူင်း ၸိူဝ်းၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်း====
===ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ===
{{Usablecountry}}
{{Geo|16|108|zoom=6}}
{{IsPartOf|ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ}}
kb9m2207v4hi272coka2xvmr718ubqw
မိူင်းဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး
0
1122
5289
3389
2022-08-19T10:00:09Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Bali banner Sunset.jpg}}
==ၼႃႈလိၼ်==
==ဝဵင်းလူင်==
==ပၢႆတၢင်း တၢင်ႇၸိူဝ်း==
==ပွင်ႇၸႂ်==
===ပိုၼ်း===
====လွင်ႈၶိုၼ်းၶူင်သၢင်ႈ====
====လွင်ႈတၢင်း ပၵ်းပိူင်မၢႆမီ====
===ၵူၼ်း===
===ၽိင်ႈထုင်း===
===လွင်ႈၵိူဝ်းယမ်===
====ၽိင်ႈထုင်း လွင်ႈယုမ်ႇယမ်====
===ဝၼ်းတၼ်း===
===ရႃႇသီႇၽိင်ႈၽႃႉ===
===ၶၢဝ်းယၢမ်း===
==ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ==
==ၵႂႃႇၸူး==
===ဝီႇသႃႇ===
====လွင်ႈၸုၼ်ႉပႅတ်ႈ ဝီႇသႃႇ====
====လွင်ႈလဝ်ႈတၢင်ႇ တႃႇ ဝီႇသႃႇ====
===ၶၢတ်ႇသတမ်ႇ===
===ၵႂႃႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
===ၵႂႃႇတင်း ႁိူဝ်း===
====ၵႂႃႇတၢင်း ႁိူဝ်းၶရုတ်ႉ====
===ၵႂႃႇတင်း ႁိူဝ်းၶီႇတၢင်းၵျေႃႇ===
===ၵႂႃႇတင်း တၢင်းလိၼ်===
==ၸွၼ်ႇတူၺ်း==
===ၸွၼ်ႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
===ၸွၼ်ႇတင်း ႁိူဝ်း===
===ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း===
====ထၢၼ်ႈ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ====
===ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်===
==== ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်ၸၼ် ၶပ်ႉမၢႆဝႆႉ ဢမ်ႇၼၼ် လွင်ႈတေႃႉသူင်ႇ ====
===ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉၵႃး===
====ႁေႃႈရူတ်ႉ ႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ====
====ၶၢတ်ႇရူတ်ႉ ဢိၵ်ႇတင်း ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉ====
===ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈ===
===ၸွၼ်ႇတင်း ထႅၵ်ႇၸီႇ===
===ၸွၼ်ႇတၢင်း ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ လွင်ႈႁွင်ႉဢဝ် ရူတ်ႉတႃႇၶီႇ===
===ၸွၼ်ႇတင်း ဢင်းၶွတ်ႉ===
===ၸွၼ်ႇတၢင်း ပၵျႃႉ===
===ၸွၼ်ႇတင်း ထႅၵ်ႇၸီႇ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ===
===ၸွၼ်ႇတင်း လႅင်သၢမ်မၢၵ်ႇ===
===ပႆတိၼ်===
===ၸွၼ်ႇတင်း လေႃႉမႃႉ===
==တူၺ်း==
===သၽႃႇဝ တီႈၸိူဝ်းၸၼ်ၸႂ်===
===ဢၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်း၊ လွင်ႈၵိူဝ်းယမ် လႄႈ ၽိင်ႈထုင်း ၸိူဝ်းၸၼ်ၸႂ်===
===ၶၢဝ်းတၢင်း===
==ႁဵတ်း==
===လမ်ၼမ်ႉ===
===လွင်ႈယူတ်းယႃ သပႃး===
===ၶီႇ ပႅၼ်ႈၽိဝ်ၼမ်ႉ===
===ပႆတိၼ် ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း လႄႈ ၶိုၼ်ႈလွႆ===
===ၶႃႇရႃႇဢူဝ်ႇၶေႇ===
==သိုဝ်ႉ==
===ငိုၼ်းတွင်း===
====လွင်ႈလႅၵ်ႈငိုၼ်း====
====ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ====
====ၶႅပ်းၸၢႆႇငိုၼ်း====
====လွင်ႈၸၢႆႇငိုၼ်း မူဝ်ႇပၢႆး====
===ၵႃႈၶၼ်===
===လွင်ႈပၼ်ထိပ်ႉ===
===သိုဝ်ႉၶွင်===
====ၶၢဝ်းယၢမ်း သိုဝ်ႉၶွင်====
====လၢၼ်ႉသတူဝ်း ၶၢႆၶူဝ်းၶွင်ၵူႈမဵဝ်း====
===သဵတ်ႈၵႃႈၶၼ်===
===ဢူဝ်လေး-ဢူဝ်ႇလေး (ပႃႁႅင်ႈ)===
==ၵိၼ်==
===လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ===
===ၽိင်ႈတိုဝ်းၵမ် လွင်ႈၵိၼ်ယႅမ်ႉ===
===ဢွင်ႈတီႈ တႃႇ ၵိၼ်===
===လၢၼ်ႉၽႄ===
===သင်ႇတီႈ===
=== ၽၢင်ႉ ===
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ==
===ၼမ်ႉဝၢၼ်ၼမ်ႉၸဵမ်း===
===ၵေႃႇၾီႇ လႄႈ ၼမ်ႉၼဵင်ႈ===
===''ၵျႃမူ''===
===ၼမ်ႉဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ ၽိင်ႈငႄႈ===
===လဝ်ႈ===
==လႅၼ်းယႃႈ==
==ၼွၼ်း==
==လဵပ်ႈႁဵꧣ်း==
==ၵၢၼ်ငၢၼ်း==
==ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေး==
===ၵၢၼ်ၽိတ်းၽိင်ႈ===
===လွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ===
===လွင်ႈၵူၼ်းမိူင်း သုၵ်ႉယုင်ႈ လႄႈ လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ===
===ယႃႈမဝ်းၵမ်===
===ၽေးသၽႃႇဝ===
===ၸၢတ်ႈပၢၼ်တူဝ်ထိူၼ်ႇ===
===ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ဢႄႇလ်ၵျီႇပီႇထီႇ===
===လွင်ႈၼႄတၢင်း===
==ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈပၢႆးယူႇလီ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ==
===တၢင်းပဵၼ် ဢဵတ်ႇ===
===ၼမ်ႉ===
==ဝႆႉလွင်ႈၼပ်ႉယမ်==
===ၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းမႆ===
==လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ==
===ႁွင်ႉၽူင်း===
===ၽူင်း မူဝ်ႇပၢႆး===
===ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ===
===လွင်ႈၸိၼႄ တႄႇလီႇၽူင်း လႄႈ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇ===
====ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇ တၢင်ႇၸိူဝ်း====
===ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ သူင်ႇလိၵ်ႈ===
===ဢွင်ႈတီႈ ယွင်ႈၵႃႈၶၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉ===
===လွင်ႈပဵၼ် ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ===
===သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ===
==လွင်ႈႁဵတ်းပဵၼ်လႆႈ==
===ၽႆးၽႃႉ===
=== လွႆးၶူဝ်း ===
===လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် လႄႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇ===
60seaq9wraokojgdz24ffmaja6wpu9u
မိူင်းၶႄႇ
0
1124
5286
3394
2022-08-19T09:59:38Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|China Banner 2.jpg|caption=Nine Dragon Wall|pgname=China}}
==ၼႃႈလိၼ်==
==ဝဵင်းလူင်==
==ပၢႆတၢင်း တၢင်ႇၸိူဝ်း==
==ပွင်ႇၸႂ်==
===ပိုၼ်း===
====မိူင်းၶႄႇ မိူဝ်ႈမိုၼ်ႉၵွၼ်ႇ====
====မိူင်းဝူင်ႉ ၶႄႇ====
====မိူင်းၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ လႄႈ သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇ ပွၵ်ႈ 2====
==== ၶႄႇလႅင်====
===လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လႄႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း===
===ၵူၼ်း လႄႈ ၵႃႇသတမ်ႇ===
====တူဝ်ၼပ်ႉ သုၼ်ႇမၢၼ်====
===ရႃႇသီႇၽိင်ႈၽႃႉ လႄႈ ၼႃႈလိၼ်===
===ယူႇၼိတ်ႉ ၶွင် တႅၵ်ႈ===
===ဝၼ်းတၼ်း===
===ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်===
===လူဢၢၼ်ႇ===
==ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ==
===ဢိင်းၵလဵတ်ႈ===
===ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း တၢင်ႇၸိူဝ်း===
==ၵႂႃႇၸူး==
====ဢမ်ႇမီးဝီႇသႃႇသေ ႁဵတ်းထရၼ်ႇသိတ်ႉ====
====မဵဝ်း ဝီႇသႃႇ====
====လူင်းၸိုဝ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈယူႇသဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ====
===ၵႂႃႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
====သၢႆၵၢၼ်မိၼ်====
===ၵႂႃႇတင်းရူတ်ႉလဵၼ်း===
===ၵႂႃႇတင်း သဵၼ်ႈတၢင်းလိၼ်===
====ဢိၼ်းတီးယႃး====
====မျၢၼ်ႇမႃႇ====
====ဝႅတ်ႉၼမ်း====
====လၢဝ်း====
====ပႃႇၵိတ်ႈသတၼ်ႇ====
====ၼေႇပေႃး====
====မူင်ႇၵူဝ်းလီးယႃး====
====ၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇ====
====ၵႃႇၵိတ်ႈသတၼ်ႇ====
====တႃႇၵျီႇၵီႇသတၼ်ႇ====
====ရတ်ႈသျႃး====
====ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇ====
====ႁွင်းၵွင်း====
====မႃႇၵၢဝ်ႈ====
====တၢင်ႇၸိူဝ်း====
===ၵႂႃႇတင်း ႁိူဝ်း===
==ၸွၼ်ႇတူၺ်း==
===ၸွၼ်ႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
===ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉလဵꧣ်း===
===ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်===
===ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉလဵၼ်းတႂ်ႈလိၼ်===
=== ၸွၼ်ႇတင်း ထႅၵ်ႇသီႇ ===
===ၸွၼ်ႇတင်း လႅင်===
===ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉၵႃး===
===ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈ===
===ၸွၼ်ႇတင်း လႅင်သၢမ်မၢၵ်ႇ===
==တူၺ်း==
===တီႈမုင်ႈယဵမ်ႈ လွႆမၢၵ်ႇႁိၼ်===
===လွႆဢၼ်လီၵူဝ်===
====လွႆလူင် ႁႃႈလုၵ်ႈ====
====လွႆလူင်ပုတ်ႉထ သီႇလုၵ်ႈ ဢၼ်လီၵူဝ်====
====လွႆၸၢဝ်းတၢဝ်း သီႇလုၵ်ႈ ဢၼ်လီၵူဝ်====
===မွၵ်ႇ===
===ပၢႆမွၼ်း လွင်ႈလဝ်ႇမူၼ်ႈ===
===ဢွင်ႈတီႈ တၢင်ႇၸိူဝ်း===
===ၶၢဝ်းတၢင်း===
==ႁဵတ်း==
===မိပ်ႇၼူတ်ႈ===
===ပၢႆးမွၼ်း ၽိင်ႈငႄႈ===
===[[လၢႆး]]===
===လွင်ႈၵႃႈလွၵ်း===
===ပွႆးၽိင်ႈငႄႈ===
==သိုဝ်ႉ==
===ငိုၼ်းတွင်း===
====ငိုၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း====
====ဢၼ်ပွမ်====
====လႅၵ်ႈငိုၼ်း====
====ၶႅပ်း ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ====
===ၶႅပ်း ၶရႅတ်ႉတိတ်ႉ===
===လွင်ႈၸၢႆႇငိုၼ်း မူဝ်ႇပၢႆး===
===ၵႃႈၶၼ်===
===လွင်ႈပၼ်ထိပ်ႉ===
===သိုဝ်ႉၶွင်===
===သဵၼ်ႈၵႃႈၶၼ်===
===ၶူဝ်းပိုၼ်ႉထၢၼ်===
===ၵုၼ်ႇသိၼ် မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း===
=== ၶူဝ်းၶွင် မႆယႃႈလူင် ===
==ၵိၼ်==
===လွင်ႈၵူၼ်း===
===ၽၵ်း ပိုၼ်ႉတီႈ===
===လွင်ႈမၵ်းၵၢၼ် တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ===
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ==
===တွၵ်းၵွၵ်း===
===လဝ်ႈ===
===ꧤႃး၊ တိတ်ႇသၵူဝ်ႇ လႄႈ ၶႃႇရႃႇဢူဝ်ႇၶေႇ===
===ၼမ်ႉၼဵင်ႈ===
===ၵေႃႇၾီႇ===
===ၼမ်ႉၵတ်းၼမ်ႉဝၢၼ်===
==ၼွၼ်း==
===တီးလိုဝ်ႈသဝ်း ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ===
===ႁူင်းလႅမ်း ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ===
===ႁူင်းလႅမ်း ၵႃႈၶၼ်ပၢၼ်ၵၢင်===
===ႁူင်းလႅမ်း ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ===
==လဵပ်ႈႁဵၼ်း==
==ၵၢၼ်ငၢၼ်း==
==ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေး==
===ဢေႇၵျႅၼ်ႇၸီႇ လွင်ႈႁူမ်ႇငမ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ===
===ၵၢၼ်ၽိတ်းၽိင်ႈ===
===သၢႆတၢင်းရူတ်ႉ===
===လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ===
===လွင်ႈယွၼ်းၵိၼ်===
====မုၼ်ၸဝ်ႈ ၸၢဝ်းပုတ်ႉ====
===သၽႃႇဝ===
===လွင်ႈၽႅတ်ႉလႅၼ်===
===ယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်===
===ၶွင် ၸိူဝ်းႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉ===
===လွင်ႈၵိူဝ်းယမ်===
===လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽေ ၶိူဝ်းၵူၼ်း===
===ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵေး လႄႈ လႅတ်ႇသပီႇယႅၼ်ႇ===
==ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈပၢႆးယူႇလီ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ==
===လွင်ႈမူတ်းသႂ် သုၼ်ႇတူဝ်===
===တၢင်းၵိၼ် လႄႈ ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ===
====တၢင်းၵိၼ်====
====ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ====
===လူမ်းဝေႇႁင်ႈ===
===လွင်ႈတူၺ်းထိုင် ပၢႆးယူႇလီ===
====တၢင်းပဵၼ် ၸိူဝ်းမေႃၸပ်း====
==လွင်ႈၼပ်ႉယမ်==
===ၶူဝ်းတွၼ်ႈ===
===လွင်ႈၵိၼ်===
====လွင်ႈၸၢႆႇ====
===ၵၢၼ်မိူင်း===
===လၵ်းၸဵင် ၽိင်ႈငႄႈ ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်===
==ပွင်ပဵၼ်လႆႈ==
===သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ===
==လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇ==
===ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ===
====ၵၾေး ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ လႄႈ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး====
====== လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ဝၢႆႇၾၢႆႇ ======
===မေးလ်===
===ၾႅၵ်ႉ===
===တႄႇလီႇၽူင်း===
=====ၽူင်း မူဝ်ႇပၢႆး=====
====ၶူတ်ႉ ၼႃႈလိၼ်====
====မၢႆၵပ်းသိုပ်ႇ လွင်ႈၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ====
khwf8ux1jy2scs033tclsh4snhtoxkb
မေႃႇလမႅင်ႇ
0
1130
5292
4775
2022-08-19T10:01:47Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Mawlamyine banner Reclining Buddha - Win Sein Taw Ya.jpg}}
'''မေႃႇလမႅင်ႇ''' (မွၼ်း မတ်မလီု၊ မၢၼ်ႈ မော်လမြိုင်မြို့၊ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ Moulmein ဢမ်ႇၼၼ် Mawlamyine ဢမ်ႇၼၼ် Mawlamyaing) ၼႆႉ ပဵၼ် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၸႄႈမိူင်းမွၼ်း ဢၼ်မီးတီႈ [[မျၢၼ်ႇမႃႇ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ]] ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
==ပွင်ႇၸႂ်==
[[ၾၢႆႇ:MawlamyaingMoghulShahMosque.jpg|thumb|right|350px|ၵျွင်းပလီႇၵဝ်ႇ တီႈ မေႃႇလမႅင်ႇ]]
မေႃႇလမႅင်ႇၼၼ်ႇႉ ပဵၼ်ဝဵင်းယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ထူၼ်ႈသီႇ တီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ (ႁဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း မွၵ်ႈ 326,000) သေ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ၸွမ်း လွင်ႈမုင်ႈယဵမ်ႈ လႄႈ လွင်ႈၸၼ်ၸႂ်၊ ပိူင်လူင်မၼ်း ပဵၼ် ႁုၼ်ႁၢင်ႈပုတ်ထ ဢၼ်ၵိင်း ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်းဝဵင်း 18 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇလႄႈ မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်း ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇဝဵင်း 20 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပဵၼ်တီႈၵိုတ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း တွၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်းလုၵ်ႉမိူင်းထႆးမႃးသေ မၼ်းပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈလီ တႃႇတႄႇၵႂႃႇ ပွတ်းတွၼ်ႈမျၢၼ်ႇမႃႇ ၸိူဝ်းၵိုတ်းဝႆႉၼၼ်ႉ။
==ၵႂႃႇၸူး==
လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ၊ ၼေႇပျီႇတေႃႇ၊ တႃႈလိူဝ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ပူးၵမ်ႇသေၵေႃႈ မႃးၸွမ်းၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၼင်ႇၽၢႆႇတႂ်ႈၼႆႉ၊ ယႃႇပေၶၢမ်ႈပူၼ်ႉ [[ပႃႇၵိူဝ်]] ဢမ်ႇၼၼ် မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်း တီႈ [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]]။ ၵူၼ်းမႃးလူႇမႃးဝႆႈၽြႃး ဢၢၼ်ႇႁူဝ်ႁဵင်မၼ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်လိုဝ်ႈသဝ်း တီႈၼိူဝ်ၸိၵ်းလွႆ၊ ၼၼ်ႉပဵၼ်တိုဝ်ႉတၢင်းဢၼ်ၼိုင်ႈသေတႃႉ ယႃႇလိုမ်းဢဝ် ဢၼ်တူမ်းႁူ လႄႈ ထူင်ၽႃႈသိူဝ်ႇၼွၼ်း။ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈတႄႉ လိုဝ်ႈသဝ်းတီႈ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း တီႈ ၶိၼ်ႇပုၼ်း၊ တီႈတိၼ်လွႆၼၼ်ႉ။
=== တင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ===
{{Marker|type=go|name=တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်လူင်|lat=16.47838|long=97.6327}} ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းမွင်း ဢၼ်လႆႈလတ်းဝဵင်းၵႂႃႇၽၢႆႇဢွၵ်ႇ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵမ်ႉၼမ် ၵိုတ်း (လႄႈ တႄႇဢွၵ်ႇ)တီႈၼႆႈ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ -
* [[ၽႃဢၢင်ႇ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လုၵ်ႉတီႈ ၶဵင်ႇယၢမ်းမူင်းသေဢွၵ်ႇ တၢင်းႁိုင် 2 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 1,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[မျႃႉဝတီႇ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၼႆႉ တေလႆႈပၼ် မွၵ်ႈ 5,000 ၵျၢပ်ႈ သေ တၢင်းႁိုင် 3-5 ၸူဝ်ႈမူင်း။
* [[တႃႈၵုင်ႈ]] – လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉဢွင်ႇမိင်ႇၵလႃႇ ဢၼ်မီးတီႈ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်းတႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉသေ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွၵ်ႇတင်းၼမ်၊ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း ၼႂ်းၵႄႈ 07:30 လႄႈ 21:00၊ ဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်း မွၵ်ႈ 5½-7 မူင်းသေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 6,000-8,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ၼေႇပျီႇတေႃႇ]] – လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉၽေႃးၵသီႇရိ ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇၼေႇပျီႇတေႃႇၼၼ်ႉသေ ၸိူဝ်းပဵၼ်ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် သၵႅၼ်ႇၼီးယႃး ဢွၵ်ႇ 19:00 သေ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈ 05:00၊ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 11,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] – မီးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လႆႈၶီႇမီးၸေးၸိမ်ႇ ဢၼ်ဢွၵ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ (ၶွမ်ႇပၼီႇ-သူၺ်ႇမၢၼ်ႇတလႃႇ) ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်း တႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉသေ ဢွၵ်ႇ 18:00။ တေၶဝ်ႈပႃး၊ ၽႃႈၸဵတ်ႈ၊ မွၼ်ႁူၼ်၊ ၽႃႈမႆ၊ မႆႉသီၶဵဝ်ႈ လႄႈ ၼမ်ႉ၊ ႁွတ်ႈမေႃႇလမႅင်ႇ ၶၢဝ်း 05:00၊ တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း ၵိုတ်းလိုဝ်ႈသွင်တီႈ။ မၼ်းၵႂႃႇတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းၽႂ်းလူင် ဢၼ်မီးၼႂ်းၵႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ တႃႈၵုင်ႈ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတေမီးတေႃႇထိုင် 15,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ထဝႄႇ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လုၵ်ႉတီႈ ထဝႄႇဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်း 10:00 လႄႈ 17:00 သေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 12,000 ၵျၢပ်ႈ။
=== တင်း ပိၵ်ႉၵၢပ်ႉ/ ထႅၵ်ႇၸီႇ ===
ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၵမ်ႉၼမ် ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်းၶဝ်ႈမႃးတီႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇသေမႃးယဝ်ႉ မႃးတမ်းပၼ်ၵူၼ်းၶီႇ ၵႃႈတီႈ {{Marker|type=go|name=တီႈတၢင်းၽႄလူင်|lat=16.452799|long=97.635395}} တီႈဢၼ်ၵူၼ်းၵိုၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်လုၵ်ႉ မျႃႉဝတီႇမႃးတႄႉ တေလႆႈပၼ် မွၵ်ႈ 12,000 ၵျၢပ်ႈ (ထႅၵ်ႇၸီႇၶီႇႁူမ်ႈၵၼ်) သေ သၢႆတၢင်းတႄႉ ၶႅမ်ႉလီၼႃႇယဝ်ႉ။ တေႁိုင်လႆႈ မွၵ်ႈ 2-3 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈဢဝ် ငိုၼ်းထႆးသေ ပၼ်လႆႈယူႇ (ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၼၼ်ႉ ၸၢၵ်ႈထုၵ်ႈငိုၼ်း ATM ၵေႃႈ လိူင်ႇၼႃႇ ၵူၼ်းလႅၵ်ႈငိုၼ်းၵေႃႈ လိူင်ႇၼႃႇ)။
ပေႃးပဵၼ် ထႅၵ်ႇၸီႇၶီႇႁူမ်ႈၵၼ်တႄႉ တေၵႂႃႇတမ်းပၼ်ထိုင်တီႈ ဢွင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===တင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း ===
ၼိုင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈဝၼ်း တီႈ {{Marker|type=go|name=တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း|lat=16.471454|long=97.635101}} ၼႆႉ မီးရူတ်ႉလဵၼ်းသၢမ်လမ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ၊ [[ပႃႇၵိူဝ်]] လႄႈ ၵျႅၵ်ႉထူဝ်ႇမႃး၊ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈ ၶၢဝ်း 04:00၊ 06:00 လႄႈ 16:30 သေ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ ပႃႇၵိူဝ် ဢွၵ်ႇထႃႈမွၵ်ႈ 9 ၸူဝ်ႈမူင်း ဢမ်ႇၼၼ် 7 ၸူဝ်ႈမူင်းယဝ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ် တွၼ်ႈတႃႇ တီႈၼင်ႈထၢၼ်ႈသုင်ၼႆႉ ၵူၺ်းလႆႈပၼ် 4,250 ၵျၢပ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း တၢင်းၵႆ 281 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈမႃး။ မႂ်တိုတ်းမၼ်းၼႆႉ လူင်ႈၼႃႈၶၢႆဝႆႉထႃႈ သၢမ်ဝၼ်း၊ ၶၢႆတီႈ လုမ်းမႂ်တိုတ်း ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း ဝဵင်း။
===တင်း ႁိူဝ်း===
တီႈၼႂ်းၵႄႈ ၽႃဢၢင်ႇ လႄႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼၼ်ႉ မီးၶၢဝ်းတၢင်း ႁိူဝ်းသေတႃႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း ၼမ်ၼိူဝ်သေ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လႄႈ ရူတ်ႉလဵၼ်း - 70,000 ၵျၢပ်ႈ (ၶွင်ႉသုၼ်ႇတူဝ်) ဢမ်ႇၼၼ် ၼိုင်ႈၵေႃႉ 10,000 ၵျၢပ်ႈ (ၶီႇႁူမ်ႈၵၼ်၊ ၼႆႉပဵၼ် ၶၼ် မိူဝ်ႈၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 2019)။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ၶဝ်ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်လႆႈႁၼ် တၢင်းႁၢင်ႈလီသၽႃႇဝ ၸွမ်း သၢႆၼမ်ႉ ဢၼ်ၶိုၼ်ႈဢၼ်လူင်း။ [https://web.archive.org/web/20190306071854/http://www.elegantmyanmar.travel/ Elegant Myanmar] ၶၢႆ မႂ်ႇတိုတ်း တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း 08:30 ၊ ၶၢႆတီႈ လုမ်းၶဝ် ဢၼ်မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ YKKO တီႈၽၢႆႇၸၢၼ်း ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ။ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈတႄႉ ထၢမ် တီႈ ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် တီႈ Breeze Inn Guesthouse ၵေႃႉဢၼ်ႁေႃႈႁိူဝ်း။ တၢင်းႁိုင်ၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉ တေမီး 4 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းႁႅင်ႈတႄႉ တေၸၢင်ႈတိူဝ်းႁိုင်မွၵ်ႈ 2 ၸူဝ်ႈမူင်း ဢမ်ႇၼၼ် 5 ၸူဝ်ႈမူင်း ၶဝ်ႈပႃး ၸိူဝ်းတီႈလႆႈၵိုတ်းၸွမ်း ဝၢၼ်ႈဢွၵ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ တင်း ၵျွင်းၽြႃး (ၾႅပ်ႇ 2019)။
==ၸွၼ်ႇတူၺ်း==
===ပႆတိၼ်===
ပႆတိၼ်လႄႇ ၼႆႉ တေပဵၼ်ၵၢၼ်လိူၵ်ႈသၢင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ တႃႇတီႈၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် တၢင်းယၢဝ်း ဢၼ်မီး 5.5 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ၸွမ်း သၢႆမႄႈၼမ်ႉ။
===တင်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ===
တီႈၼႂ်းဝဵင်းၼႆႉ မီး ထႅၵ်ႇၸီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈ၊ သၢမ်လေႃႉ၊ ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵၢပ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ၊ ပိူင်လူင်မၼ်း မီးတီႈ ၵၢတ်ႇလူင်။ သေၵေႃႉၵေႃႉ တေမႃးလၢတ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တႃႇ ၸၢင်ႈရူတ်ႉ၊ ပေႃးပဵၼ်တီႈၼႂ်းဝဵင်းတႄႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း ဢမ်ႇထုၵ်ႇပၼ်လိူဝ် 350 ၵျၢပ်ႈ။
ပေႃးတေၵႂႃႇတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်၊ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် တၢင်းၽႄႈ တီႈၵၢင်ဝဵင်း ၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၼႆႉ ယႃႇပေပၼ်လိူဝ် 700 ၵျၢပ်ႈ (ရူတ်ႉၶိူင်ႈ/သၢမ်လေႃႉ)။ ၵူၼ်းႁေႃႈတုၵ်ႉတုၵ်ႉၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇၶၢဝ်းတၢင်း သွင်လၵ်းၼႆႉ ၶဝ်တေယွၼ်းထိုင် 3,000 ၵျၢပ်ႈ၊ မၼ်းၼမ်ၼႃႇဢႃးလႃး။
===တင်း ၸုမ်းသူင်ႇလႄႇ===
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈဢဝ် ၸုမ်းသူင်ႇလႄႇ ဢိၵ်ႇတင်းတုၵ်ႉတုၵ်ႉသေ ဢႅဝ်ႇလႄႇႁိမ်းႁွမ်းၼႆ တေလႆႈပၼ် 25,000 ၵျၢပ်ႈ (3-4 ၸူဝ်ႈမူင်း) - ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးလႆႈပၼ် ၶိုင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇယူႇ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇတီႈလႂ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈ ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉလႆႈယူႇ။
==တူၺ်း==
ဢွင်ႈတီႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ဢၼ်ပဵၼ် ႁင်းမေႃႇလမႅင်ႇၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ် မီးဝႆႉၽၢႆႇၼွၵ်ႈဝဵင်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လွင်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇဢွင်ႈတီႈ ၸိူဝ်းမီးတီႈၼႂ်းဝဵင်း (ၶဝ်ႈပႃး ၵၢတ်ႇလႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်)ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈဝႃႈတင်းဝၼ်းယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။
[[ၾၢႆႇ:Mawlamyine 212.JPG|thumb|right|350px|ၵွင်းမူး ၵျႅၵ်ႉတၢၼ်ႇလၢၼ်ႇ ၽွင်းလႆႈႁၼ် ယၢမ်းၶမ်ႈ]]
* {{See
| name=ၵွင်းမူး ၵျႅၵ်ႉတၢၼ်ႇလၢၼ်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.489293 | long=97.628441 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်လွႆသေ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ၸွမ်း တီႈမုင်ႈယဵမ်ႈၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉမၼ်း လႄႈ ဢွင်ႈတီႈတူၺ်းလႅတ်ႇၶဝ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ ၵွင်းမူး တီႈၼိူဝ်လွႆ ဢၼ်မီး ၽၢႆႇ ပွတ်းႁွင်ႇ(ဢွၵ်ႇ)ဝဵင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ၽြႃး မႁႃႇမုၼိ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.492459 | long=97.627778 | directions= မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ (ၽၢႆႇႁွင်ႇ) ၵွင်းမူးၵျႅၵ်ႉတၢၼ်ႇလၢၼ်ႇ ဢၼ်ၸၢင်ႈမုင်ႈႁၼ်လႆႈ မေႃႇလမႅင်ႇ
| phone= | fax=
| hours= | checkin= | checkout= | price=
| content= ၽြႃးၵွင်းမူး ဢၼ်မီးဝႆႉ ႁုၼ်ႁၢင်ႈပုတ်ႉထ ဢၼ်ဢႃႇယုမီး ၼိုင်ႈပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ဢၼ်ထုတ်ႇမိူၼ်ၵၼ်တင်း ၽြႃးမႁႃႇမုၼိ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ (ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် လွင်ႈသုၵ်ႈၼႃႈၽြႃး ၵၢင်ၼႂ်တဵမ်ၸဝ်ႉ)။ တီႈၼႆႈၼႆႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈတိူဝ်းႁၼ်လႆႈ လွင်ႈမုင်ႈယဵမ်ႈ ႁုၼ်ႁၢင်ႈၽြႃးပုတ်ႉထ၊ ၼၢင်းယိင်းၶဝ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈၵႂႃႇၸူးလႆႈၸမ်ၸမ် သေ မီးထူဝ်းရိတ်ႉၵမ်ႈၽွင်း ၼိူင်းၵၼ်တင်း ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈၼႆႈတႄႉ ဢမ်ႇမီး လွင်ႈသုၵ်ႈၼႃႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ၶမ်း ဢၼ်တဵၵ်းဝႆႉတီႈ တူဝ်ၽြႃးၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ ၶႂ်ႈၼႃထၢၼ်ႇတီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။}}
* {{See
| name=ၵုၼ်ၽီလူး | alt=Bilu Island | url= | email=
| address= | lat=16.472735 | long=97.603003 | directions=လုၵ်ႉတီႈ ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်းသေ ႁိူဝ်းၾႄႇရီႇဢွၼ်ႇ 10 တႃ ဢွၵ်ႇၼိုင်ႈပွၵ်ႈ၊ ဢၼ်မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ႁူင်းႁေႃပူႇၼၢႆး
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=တႃႇၶီႇၾႄႇရီႇ 600 ၵျၢပ်ႈ
| content= ၵုၼ်ဢၼ်လုၵ်ႉ မေႃႇလမႅင်ႇသေ လႆႈၶၢမ်ႈၼမ်ႉၵႂႃႇၼၼ်ႉ လႆႈႁူႉၸွမ်း ၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ လွင်ႈၵၢၼ်သၢၼ်၊ ၵၢၼ်တေႃးႁုၵ်ႇ၊ ပႅၼ်ႈလမ်၊ လွတ်ႇ၊ မၢၵ်ႇႁူဝ် လႄႈ ၼင်တူင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လူဝ်ပႃးၵူၼ်းၽူႈၸိၼမ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵုၼ်ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းၽႄဢွၵ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉ ဢွင်ႈတီႈမၼ်း ၶႂ်ႈထၢၼ်ႇ သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင် ၶၢဝ်းတၢင်း ၵႃႈတီႈ Breeze Inn Guesthouse (ၼိုင်ႈၵေႃႉ 18,000 ၵျၢပ်ႈ) ဢမ်ႇၼၼ် ၵႂႃႇတီႈ တႃႈၼမ်ႉသေၵေႃႈ ၵႂႃႇထၢမ်ႁိမ်းႁွမ်း တႃႇ ၵူၼ်းၶတ်းႁိူဝ်း ဢၼ်မေႃလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈၼၼ်ႉ။ ပေႃးၵၢင်ၼႂ်ၼႆႉ ၼမ်ႉယိုင်ႈၶိုၼ်ႈသေ တေလႆႈလူင်းၼႂ်းဢုင်လႄႈ တိုဝ်းၶႅပ်းတိၼ်ဢဝ်ၼႆႉ တိူဝ်းၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
}}
[[ၾၢႆႇ:ShampooIsland.jpg|thumb|right|350px|ၵုၼ်သုၵ်ႈႁူဝ်]]
* {{See
| name=ၵုၼ်သုၵ်ႈႁူဝ် ဢိၵ်ႇတင်း ၵွင်းမူးသၢၼ်ႇတေႃႇသျိၼ်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.507310 | long=97.621937 | directions=မီးတီႈၼႂ်းၼမ်ႉ၊ မီးၽၢႆႇသၢႆႉၶူဝ် ယၢၼ် 50 မီႇတႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၵႃႈႁိူဝ်း 3,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးပႂ်ႉၵူၼ်းၼမ်တႄႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း တေတိူဝ်းသၢင်ႇထုၵ်ႇ
| content=ပဵၼ်ၵုၼ်ဢွၼ်ႇသေ မီးဝႆႉၵွင်းမူး၊ ၸၢင်ႈမုင်ႇတူၺ်းလႆႈ တၢင်းႁၢင်ႈလီ မႄႈၼမ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ၶူဝ်တၢၼ်ႇလႂိၼ်ႇ (မေႃႇလမႅင်ႇ) | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.5112 | long=97.6179 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| lastedit=2020-07-31
| content=ၶူဝ်ၼႆႉ တၢင်းယၢဝ်းမီး 2 လၵ်းသေ လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 2005 သေ ပဵၼ်ၶူဝ်ယၢဝ်းသေပိူၼ်ႈ ထူၼ်ႈသွင် တီႈၼႂ်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။
}}
* '''ၶျၢတ်ႉ'''- သဵင်ႉပႅတ်ႉထရိၵ်ႉ (1829)၊ သဵင်ႉမႅတ်ႉထိဝ်း (1887)၊ ဢၼ်ႁၢမ်း လႄႈ ဢၼ်ၶတ်းသေႃးဝႆႉ - First Baptist (1827); Holy Family (1954)
=== ၽၢႆႇႁွင်ႇ===
* {{See
| name=ၵွင်းမူး ၼႂႃးလꧤူဝ်ႉ | url= | email=
| address= | lat=16.641999 | long=97.502799 | directions= | phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၵႃႈၵွင်ႈထႆႇ 500 ၵျၢပ်ႈ
| content=ဢၼ်ပဵၼ် လွင်ႈၸၼ်ၸႂ်ပိူင်လူင် ႁင်းၵွင်းမူးၼႆႉတႄႉ ပိုၼ်ႉမၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်း၊ ငၢႆးမိူၼ်ၵၼ်တင်း [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]]၊ ၵူၺ်းၵႃႈ သႅၼ်းမၼ်း လဵၵ်ႉသေၼၼ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ယွၼ်ႉႁၢင်ႈတူဝ် လႄႈ လွင်ႈၽဵင်ႇၶိုင်ႈ (မၢၵ်ႇႁိၼ် 3 လုၵ်ႈတၢင်ႇၼိူဝ်ၵၼ်ဝႆႉ) သေ မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်းၼႆႉၵေႃႈ လီဢၢမ်းမိူၼ်ၵၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇ ၽွင်းၵူၼ်းဢမ်ႇပေႃးၼမ်ၼႆ လႄႈ ၽွင်းၶၢဝ်းပိူၼ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႆတႄႉ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ တေမီးတိုဝ်ႉတၢင်းဝႃႈ တေမီးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႉလဵဝ်ၵူၺ်း ၵႃႈတီႈၼၼ်ႈ။<br/>တႃႇၵႂႃႇတီႈၼၼ်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈဢဝ် ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵပ်ႉ ၵႃႈတီႈ တူင်ႇမူင်း ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်းၶူဝ်ၼၼ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်တႄႉ တွၼ်ႈတႃႇ သၢႆတၢင်းၼိုင်ႈဢၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ပၼ် မွၵ်ႈ 500 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးပဵၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉတႄႉ ၶဝ်တေၸၢင်ႈၵဵပ်း 1,000 ၵျၢပ်ႈ။ ထႅၵ်ႇၸီႇတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇၶၢဝ်းတၢင်း မိူၼ်ၵၼ် တႃႇၶိုၼ်းပွၵ်ႈၼႆႉ ၶဝ်တေယွၼ်း 8,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈႁႂ်ႈၶဝ်ယွမ်းထိုင် 5,000 ၵျၢပ်ႈ။<br/>တီႈႁိမ်း ဝၢၼ်ႈၵျုၼ်းၵ ပေႃးလၢတ်ႈႁႂ်ႈၼႄႉၼွၼ်းၼႆတႄႉ မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ တူင်ႇမူင်း 19.7 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ၵႂႃႇၸွမ်း {{Marker|type=other|name=တၢင်း ၶွၼ်ႇၵရိ|lat=16.607135|long=97.511183}} ၽၢႆႇၶႂႃတင်းၼိူဝ် ဢၼ်မီးႁိမ်း ၵွင်းမူး၊ ယၢၼ် 6.7 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ဢမ်ႇၼပ်ႉသွၼ်ႇ ၼႃႈတၢင်းသုင်။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶိုၼ်ႈ သေ လူင်း ၼႆႉ တီႈဢေႇသုတ်း သၢႆတၢင်းၼိုင်ႈဢၼ်ၼႆႉ တေႁိုင်ယူႇ 1.5-2.5 မူင်း၊ ဢဝ်ၵႂႃႇ ၼမ်ႉ ႁႂ်ႈမၼ်းၵုမ်ႇထူၼ်ႈလီ၊ တိုဝ်းၵႂႃႇ သွၵ်းတိၼ်ၶႅမ်ႉၶႅမ်ႉ လႄႈ ပႃး ဢၼ်ႁႄႉလႅတ်ႇ မၢၵ်ႇႁူဝ် ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တၢင်းမႆႈ လႄႈ တၢင်းမိုၵ်း ၼႆႉ မၼ်းသုင်ဝႆႉ။ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၶီႇ ရူတ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ် (တႃႇပွၵ်ႈၶိုၼ်း ၼိုင်ႈၵေႃႉ 2,000 ၵျၢပ်ႈ) ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးၶၢဝ်းၵူၼ်းဢေႇ တိူဝ်းၶၼ်သုင်ယဝ်ႉ။ လွင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းၸူး သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၼႆႉ မၼ်းငၢႆႈယူႇ၊ ၵူၺ်းလူဝ်ႇႁႄႉ ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵပ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ရူတ်ႉသေလမ်းလမ်း ၸိူဝ်းလတ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ။
}}
=== ၽၢႆႇၸၢၼ်း ===
လွၵ်းလၢႆးလီသေပိူၼ်ႈ တႃႇသွၵ်ႇတဝ်တူၺ်း ၸိူဝ်းႁိမ်းႁွမ်း ၼႃႈလိၼ်ၸိူဝ်းမီး ၽၢႆႇၸၢၼ်း ၼၼ်ႉတႄႉ ၶီႇ သၵူႇတႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈ ၵႂႃႇ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ တၢင်းၵႆတၢင်းၸမ်သေ တီႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼႆႉ ဢွင်ႈတီႈပၢႆတၢင်း မီးဝႆႉယူႇ ၼင်ႇၼႆ -
* {{See
| name=ၵွင်းမူး သူၺ်ႇၼတ်ႉတွင်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.415175 | long=97.655744 | directions=4.8 km from [[မေႃႇလမႅင်ႇ#ၵႂႃႇၸူး|တၢင်းႁူပ်ႉလူင်]]
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=တီႈၼိူဝ်ၸိၵ်းလွႆၼႆႉ တေၸၢင်ႈမုင်ႈယဵမ်ႈ တၢင်းႁၢင်ႈလီသေ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉတွၼ်ႈတႃႇ ထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ။
}}
*{{See
| name=ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၽႃးဢွၵ်ႉတေႃးယ | url=http://www.paaukforestmonastery.org/ | email=
| address= | lat=16.371054 | long=97.673755 | directions=မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း [[မေႃႇလမႅင်ႇ#ၵႂႃႇၸူး|တၢင်းႁူပ်ႉလူင်]] ယၢၼ် 10 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ၊ ၶီႇရူတ်ႉပိၵ်ႉၵပ်ႉပိုၼ်ႉတီႈၵႂႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်တြႃး၊ ၵူၼ်းၼမ်တႄႉၼမ်ႉဝႃႈ မေႃမိုတ်ႈမေႃၵိုဝ်း။ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈ 10:00 သေ ပႆႇၵႂႃႇတီႈ ၵျွင်းသွမ်း၊ 11:00 မူင်းမႃး မုၼ်ၸဝ်ႈပၢၵ်ႇပၢႆ လႄႈ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈ ၸိူဝ်းမႃးၽိုၵ်းၵၢၼ်တြႃး ဢွၼ်ၵၼ် ၵိၼ်သွမ်း။
}}
* {{See
| name=ၵျွင်းၽြႃး ႁိၼ်ႇတူႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.321564 | long=97.709466 | directions=လွႆဢၼ်မီး ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်၊ မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် ၽြႃးလျွင်းတေႃႇမူႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=
}}
* {{See
| name=ၵျွၵ်ႉတလူင်း | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.317198 | long=97.705818 | directions=လွႆဢၼ်မီး ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်၊ မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် ၽြႃးလျွင်းတေႃႇမူႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=လွႆဢၼ်ၼႆႉ ပၼ် တီႈမုင်ႈယဵမ်ႈ တၢင်းႁၢင်ႈလီ တႃႇတူၺ်း ဢွင်ႈတီႈႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉသေ ပဵၼ်ၸိၵ်းလွႆ ဢၼ်မီးၽြႃးၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်။ တွၼ်ႈတႃႇတူၺ်း လႅတ်ႇၶဝ်ႈၵေႃႈ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉ ၸိၵ်းလွႆသွင်ဢၼ်၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၼၢင်းယိင်းတႄႉ လႆႈၶိုၼ်ႈဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးၸရွပ်ႈပွင်ႇ ဢၼ်ၵဝ်ႇသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေၸၢင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ၼွၼ်းၶိုၼ်းလႆႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ လူဝ်ႇပႃးၵႂႃႇ သုတ်း၊ ၽႃႈသိူဝ်ႇ လႄႈ ထူင်ၽႃႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၶိုၼ်ႈလွႆၼႆႉ ႁိုင်မွၵ်ႈ 20-30 တႃ (မိတ်ႉၼိတ်ႉ) ၼႆႉ။}}
[[ၾၢႆႇ:Reclining Buddha (World's Largest) - Win Sein Taw Ya 4.jpg|thumb|right|250px|ၼႃႈၽြႃးၵိင်း]]
* {{See
| name=ႁုၼ်ႁၢင်ႈၽြႃးၵိင်း ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ | alt=ဝိၼ်းၸဵင်ႇတေႃးယ | url= | email=
| address= | lat=16.322235 | long=97.723285 | directions=မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၽႃးဢွၵ်ႉတေႃးယ ယၢၼ် 7.8 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ၊ မီးတီႈၸွမ်းတၢင်း သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| image=Win Sein Taw Ya - Reclining Buddha.jpg
| content=တီႈႁိမ်းၶၢင်ႈ မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်း တီႈ [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈတူၺ်းယဵမ်ႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်း မိူင်းမွၼ်းယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇယဝ်ႉသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇတႄႉ တိုၵ်ႉပဵၼ် ၽြႃးၵိင်း ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈယူႇ။ ႁုၼ်ႁၢင်ႈရႁၢၼ်း ဢၢၼ်သိပ်းမၼ်းၼႆႉ မီးၸွမ်း သၢႆတၢင်း သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ၽြႃးၵိင်းၼၼ်ႉယူႇ။ ပေႃးၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈ တူၺ်းယဵမ်ႈၼၼ်ႉၸိုင် တေလႆႈႁၼ် သႅၼ်းၽြႃးၵိင်း (100 မီႇတႃႇပၢႆ)ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီယွင်ႈဢၢမ်းတႄႉတႄႉ။ တီႈတေႃႇၼႃႈၼၼ်ႉႁူမ်ႈဝႃႈ မီးထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈသေတႃႉ မၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသႅၼ်းမၼ်းလႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ ဢၼ်လႆႈတင်းမူတ်းၼႆတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈပႆသေ တူၺ်းဢွင်ႈမီးလီလီ။}}
ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵပ်ႉ တႃႇသၢႆလဵဝ် ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ၽြႃးၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ်မွၵ်ႈ 500 ၵျၢပ်ႈ၊ တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း တႃႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ။ ပေႃးပဵၼ် ထႅၵ်ႇၸီႇတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းသၢႆလဵဝ်တႄႉ တေလႆႈပၼ် မွၵ်ႈ 4,000 ၵျၢပ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃးတင်းၵႂႃႇတင်းမႃးတႄႉ တေလႆႈပၼ် မွၵ်ႈ 7,000 ၵျၢပ်ႈၼႆႉ။
* {{See
| name=ၼွင်ၵၢၼ်ႇၵျီး လႄႈ ၵွင်းမူး | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.246689 | long=97.733838 | directions=မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း မေႃႇလမႅင်ႇ ယၢၼ် 26 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ လႄႈ မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း မုတူင်ႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ၵႂၢမ်းၵၢင်လၢႆဝႃႈတႄႉ ၽႂ်ဢမ်ႇႁူႉ တၢင်းလိုၵ်ႉၼွင်ၼႆႉၼႆယဝ်ႉ။ ယႃႇပေယိၼ်းပဵၼ်ၸွမ်း လွင်ႈပိူၼ်ႈၶျေႃး တႃႇႁႃတူၺ်း။ ၼၢင်းယိင်းၶဝ် ဢမ်ႇလႆႈၶႂၢင်းပၼ်ဝႆႉ တႃႇလုၺ်းၼမ်ႉ၊ ၼၼ်ႉပဵၼ် လွင်ႈယုမ်ႇယမ်၊ မေႃပဵၼ်မႃး လွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉ သေလွင်ႈလွင်ႈ။ ပႆတိၼ်သေၵေႃႈ ၸၢင်ႈပၼ်ႇလဵပ်ႈၼွင်ၼႆႉ လႆႈငၢႆႈငၢႆႈယူႇ။
}}
==ႁဵတ်း==
* ၶၢတ်ႈ သၵူဝ်ႇတႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် ရူတ်ႉၶိူင်ႈသေၵေႃႈ ၸွၼ်ႇတူၺ်း ဢွင်ႈတီႈႁိမ်းႁွမ်း၊ ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈ ပွတ်းၸၢၼ်း။
* ၶီႇႁိူဝ်း ၶိုၼ်ႈလူင်း တီႈၼႂ်း မႄႈၼမ်ႉ။
==သိုဝ်ႉ==
{{Marker|type=buy|name=ၵၢတ်ႇလူင်|lat=16.494224|long=97.618046}} လႄႈ {{Marker|type=buy|name=ၵတၢ်ႇမႂ်ႇ|lat=16.495654|long=97.618379}} ဢၼ်မီးတီႈ ပွတ်းႁွင်ႇဝဵင်း၊ မီးႁိမ်းမႄႈၼမ်ႉ။
==ၵိၼ်==
*{{Eat
| name=ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ လႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် | alt= | url= | email=
| address=Strand Rd | lat=16.481837 | long=97.618558 | directions=ၽၢႆႇႁွင်ႇလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် YKKO | phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=1,000-2,500 ၵျၢပ်ႈ
| content=ဢွင်ႈတီႈၼႆႉ ပဵၼ်တီႈဢၼ်မီးတိုဝ်ႉတၢင်း တႃႇၶဝ်ႈလေႃးၵၼ်တင်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ။ တီႈလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၸိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈလိူၵ်ႈ တၢင်းၵိၼ်တင်းၼမ်၊ မၢင်ၸိူဝ်းမႃး မီးပႃး လိၵ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈသေ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တူၺ်းၽၵ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၶဝ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉၼၼ်ႉ လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈ ပၢႆမီး ၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း သဵၼ်ႈတၢင်းၵိၼ်ၵွၼ်ႇ။ ဢၼ်ပိင်ႈ (ၼိုင်ႈသဵပ်ႇ 100-200 ၵျၢပ်ႈ)၊ တၢင်းၵိၼ်ပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ၊ တၢင်းၵိၼ်ၸၢႆ၊ ၶဝ်ႈ လႄႈ ၼမ်ႉၽၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈယူႇ။}}
*{{Eat
| name=ၶျၢၼ်းတႃႇ | url= | email=
| address= | lat=16.485283 | long=97.619813 | directions=မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ ႁူင်းႁႅမ်း Sandalwood
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=1,000/2,000/2,500 ၵျၢပ်ႈ (ၸၢႆ/ၼိူဝ်ႉ/တၢင်းၵိၼ်ပၢင်ႇလၢႆႇ), မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇ ၼိုင်ႈတဝ်ႈ 1,500 ၵျၢပ်ႈ
| content=လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းၶႄႇ ဢၼ်မီး သဵၼ်ႈတၢင်းၵိၼ်တႅမ်ႈဝႆႉၽၢႆႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ။ ပၢင်လဵၼ်ႈတီႈလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉၸႂ်/ဢွင်ႈတေႃႇလွင်း ၼမ်လိူဝ်သေလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်။}}
*{{Eat
| name=ယုၼ်ႇၼၼ်ႇ / လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်း ယုၼ်ႇၼၼ်ႇပၢၼ်းသေး | alt= | url= | email=
| address=Strand Rd | lat=16.486238 | long=97.618461 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၶဝ်ႈၶူဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၼမ်ႉၽၵ်း 1,500 ၵျၢပ်ႈ။ ၽၵ်းဢၼ်ပႃးၵုင်ႈ 2,200 ၵျၢပ်ႈ။
| content=တၢင်းၵိၼ်ထႆး။ မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း သေ သႅၼ်ႈသႂ်လီ။}}
*{{Eat
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် မျူဝ်ႉမ ရေးဝႃးဝိဝ်း | alt=Myo Ma River View Restaurant | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ | lat=16.484978 | long=97.618263 | directions=ၸမ်ၵၼ်တင်း ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်း မျူဝ်ႉမ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=2,000+ ၵျၢပ်ႈ၊ ၶဝ်ႈတင်း ၽၵ်းပူပၢင်ႇလၢႆႇ 3,000 ၵျၢပ်ႈ
| content= မီးဝႆႉတီႈၼင်ႇ ၵၢတ်ႇၵုၼ်ႇလူင်ဢၼ်ၼိုင်ႈလႄႈ လႅပ်ႈတေၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇသေတႃႉ ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇယူႇ။ မီးသဵၼ်ႈတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ယႂ်ႇ၊ မီးပႃး ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် ဢၼ်တူၺ်းထိုင်ပၼ်လီလီလႄႈ ဢၼ်မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း။ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၼႆႉ ယႂ်ႇသွင်ပုၼ်ႈ ပဵၼ်ၼင်ႇ ႁွင်ႈၼႄပၢႆးမွၼ်း။}}
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် YKKO | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.48072 | long=97.618546 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=လႆႈၽၵ်းၶႄႇ လႄႈ ၽၵ်းထႆးသေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉၶႅမ်ႉလႅပ်ႈတႅတ်ႈၼႅတ်ႈ။
}}
* {{Eat
| name=သူၺ်ႇၼၢၼ်းတေႃႇ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၽၢႆႇတႂ်ႈ | lat=16.490551 | long=97.618582 | directions=မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢေႃႇရူဝ်ႇရႃႇ ယၢၼ် 600 မီႇတႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours=ပိုတ်ႇၵၢင်ၼႂ်တဵမ်ၸဝ်ႉ | price=
| content=လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၶိုၵ်ႉ ဢၼ်မီးပႃး ၸၢၼ်း၊ ၶဝ်ႈမုၼ်းမႂ်ႇသႂ်ႇ၊ ၶဝ်ႈပႃး တႃႇလိူၵ်ႈ ၵိၼ်ၸၢႆ၊ လွင်ႈၶိုၵ်ႉတွၼ်း တၢင်းၵိၼ်ၶႄႇ (ဢၼ်ၶူဝ်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈ)၊ ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ်ၽဵတ်း။ ၸဝ်ႈၶွင်မၼ်း မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်းတႄႉတႄႉ။
}}
* {{Eat
| name=တေႃႇယီႇ| alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၵွင်းဢူး ဢူးၸေႇၼ၊ ၸဵင်ႇသဵၼ်ႈတၢင်းပၼ်ႇၼွင် | lat= | long= | directions= လုၵ်ႉတီႈ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း Breeze Inn သေ ပဵၼ် ၶူဝ်ႈတႃႈၼမ်ႉ ထူၼ်ႈသီႇ၊ လႆႈပႆ 20 တႃ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၽၵ်းသွင်ဝၢၼ်ႇ လႄႈ ၶဝ်ႈၼိုင်ႈဝၢၼ်ႈ လႆႈပၼ် 3,000 ၵျၢပ်ႈ
| content= ပဵၼ်လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်လႆႈ ၽၵ်းမွၼ်းတင်းၼမ်။ ၶဝ်ႈပႃး ၼမ်ႉၼဵင်ႈ၊ ၼမ်ႉၽၵ်း လႄႈ ဢၼ်ၵူဝ်ႈ။}}
* {{Eat
| name=Deli France Bakery | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၽင်ႇၼမ်ႉ | lat= | long= | directions=မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း Breeze Inn
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=တွၼ်ႈတႃႇ တၢင်းၵိၼ် တႄႇ 2,000 ၵျၢပ်ႈ၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၶဝ်ႈမုၼ်းၵဵၵ်ႉ 500 ၵျၢပ်ႈ၊ ၶဝ်ႈမုၼ်း ၵေႃႇၾီႇ 1,200 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵွၵ်ႉတေးလ် 1,700 ၵျၢပ်ႈ
| content=လႆႈၽၵ်း မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း၊ ႁၢင်ႈၶိူင်ႈဝႆႉ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ၊ မီးပႃး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း။ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းတင်း ၵူပ်ႉၵူႈမၢဝ်ႇသၢဝ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ။}}
* {{Eat
| name=ၸွႆႈထႅမ် ပူႇ လႄႈ ၼၢႆး | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=မီးတီႈၸွမ်းတၢင်း တၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ၊ မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း Breeze Inn
| phone= | tollfree= | fax=
| hours=တႄႇ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်တေႃႇ ၶဝ်ႈၶမ်ႈ | price=1,500 ၵျၢပ်ႈ (ၵိၼ်ၸၢႆ)၊ 2,000-2,500 ၵျၢပ်ႈ (ၼိူဝ်ႉ)၊ ၼမ်ႉၼဵင်ႈ လႆႈလၢႆ
| content=လႆႈတၢင်းၵိၼ်ၶႄႇ လႄႈ တၢင်းၵိၼ် ၵိၼ်ၸၢႆ ပဵၼ်မဵဝ်း ႁႅၼ်းၼိုင်ႈပွၵ်ႈ။ ယူင်ႉသၢင်ႈဢၼ်မႂ်ႇ၊ မီးပႃးပၢႆႉ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ ဢၼ်ယႂ်ႇယႂ်ႇ၊ တိူဝ်းၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇသေ ဢၼ်ၵဝ်ႇ။ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈလီလႂ် မၼ်းၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တႃႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႉ ဢွင်ႈတီႈမီးတီႈႁိမ်းၽင်ႇၼမ်ႉ လႄႈ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း။ ၶဝ်လၢတ်ႈတႄႉ မၼ်ႉမျၢတ်ႈၼမ်ႉတွၼ်းမၼ်း ၶဝ်ဢဝ်ၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းထဝ်ႈ ၸိူဝ်းမီးတီႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼႆယဝ်ႉ။}}
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ရူႇပီႇ | alt=Ruby Restaurant | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢေႃႇရူဝ်ႇရႃႇ ယၢၼ် လွၵ်းၼိုင်း
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶႄႇ မီးပႃး သဵၼ်ႈမၢႆတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်တႅမ်ႈဝႆႉ ၽၢႆႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ။}}
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ==
'''ၽလူႇတႃႇ''' ဢၼ်ဢဝ်တင်း ၶဝ်ႈမုၼ်း၊ ၵျွၵ်ႉၵျေႃး၊ တႃႇၵူႇ၊ ၼမ်ႉၼူမ်း၊ မၢၵ်ႇဢုၼ်၊ ပၵ်ႉမူၼ်ႇယႅၼ်ႈ၊ မၢၵ်ႇၵဵင်းယႅၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းဝႆႉ။ တေၸၢင်ႈႁၼ်လႆႈတီႈ ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ် ဢမ်ႇၼၼ် တီႈ လၢၼ်ႉၶဝ်ႈမုၼ်း တႄႇလီႇၾရႅၼ်ႉ။
* {{Drink
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ဢူဝ်ႇၶေႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.495159 | long=97.617849 | directions=မီးတီႈ ၸဵင်ႇတၢင်း တၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ လႄႈ တၢင်းတထူင်ႇတတႃး
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=တၢင်းၵိၼ်တႄႉ ၵႃႈယႂ်ႇဢိတ်းဢိတ်း ၵူၺ်းၵႃႈ ၼမ်ႉၵတ်းၼမ်ႉဝၢၼ်ၶဝ်တႄႉ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈယူႇare OK
| content=ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇတင်း ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း။
}}
* {{Drink
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် Strand View | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ | lat=16.498035 | long=97.618615 | directions=မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇသုတ်းသုတ်း တီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၵွၵ်ႉတေးလ် 3-4,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ၼိုင်ႈတဝ်ႈ 25,000 ၵျၢပ်ႈ
| content=မီးသူၼ်မွၵ်ႇတၢင်းၼွၵ်ႈ တီႈဢၼ် ႁိမ်းႁွမ်းၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ။
}}
* {{Drink
| name=မျႃႉၼၢၼ်းတီႇတႃႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ဢေႃႇရူဝ်ႇရႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၽလူႇတႃႇ ၼိုင်ႈၵွၵ်း 1,000 ၵျၢပ်ႈ
| content=မိတ်ႉသျဵၵ်ႉ၊ ၽွင်မူၺ်၊ ၽလူႇတႃႇ လႄႈ ၵူလ်ၾီး။
}}
==ၼွၼ်း==
တီႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼႆႉ ဢွင်ႈတီႈ တႃႇလိုဝ်ႈသဝ်းတႄႉ လိူင်ႇၼႃႇၼႃႇ။
=== တီႈၶၼ်ထုၵ်ႇ ===
* {{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢေးၶျၢၼ်းမျႃႉ | alt= | url= | email=
| address=မၢႆ- 680၊ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်း ပွတ်းတႂ်း၊ ပွၵ်ႉမွင်းငၢၼ်ႇ| lat=16.459212 | long=97.625971 | directions=
| phone=+95 9253433643 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=5/10-20,000 ၵျၢပ်ႈ (ၵူႈၵေႃႉလဵဝ် ၽတ်ႉလူမ်းႁူမ်ႈၵၼ်/ၵူႇသွင်ၵေႃႉ ပႃးၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း ဢႅၼ်းသုတ်ႉ)
| content=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်မႂ်ႇ၊ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈၵၢင်ဝဵင်းသေၼႆႉတႄႉ ၵႆဢိတ်းဢိတ်းသေတႃႉ ၵိုင်ၵႃႈမၼ်းယူႇ။
}}
*{{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢေႃႇရူဝ်ႇရႃႇ | url= | email=
| address=277 သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၽၢႆႇတႂ်ႈ | lat=16.485146 | long=97.618986 | directions=လုၵ်ႉတီႈ ၼၢမ်ႇသႃႇၽိူၵ်ႇသေ မီးမွၵ်ႇႁိမ်းၸဵင်ႇမၼ်း
| phone=+95 57-22785 | tollfree= | fax=
| hours= | price=ပေႃးပဵၼ်ၶွင်ႉ ဢၼ်ပႃးၽတ်ႉလူမ်း ဢၼ်လႆႈၸႂ်ႉ ၶွင်ႉၼမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ် ၵူႈၼိုင်ႈၵေႃႉ/သွင်ၵေႃႉ US$7/14၊ ပေႃးပဵၼ် ၶွင်ႉ ဢၼ်ပႃး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း ပႃး ၶွင်ႉၼမ်ႉဢႅၼ်းသုတ်ႉ US$15/25 (ဢေႇပရႄႇ 2015)
| checkin= | checkout=
| content=မီး ဝၢႆႇၾၢႆႇ။ ဢမ်ႇပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း မိူၼ်ၵၼ်တင်း ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း Breeze Inn ၵူၺ်းၵႃႈ ဢွင်ႈၼွၼ်းမၼ်း တိူဝ်းၶိုၵ်ႉသေၼၼ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶွင်မၼ်းၼႆႉ ပေႃးမိူဝ်ႈတႄႇမၼ်း လႅပ်ႈဢွၵ်ႇႁၢင်ႈၸႂ်လမ်ဝႆႉသေတႃႉ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ် ဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းသေ လၢတ်ႈတေႃႇမၼ်းၼႆ မၼ်းမေႃမိုတ်ႈ မေႃၸွႆႈထႅမ်ယူႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပဵၼ်ၵေႃႉလဵဝ်သေ သမ်ႉမီး ဢွင်ႈတႃႇ သွင်ၵေႃႉၵူၺ်းၼႆ မၼ်းတေဢဝ်ၵႃႈမၼ်း ၼင်ႇယူႇဢွင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႉၼၼ်ႉၵူၺ်း။}}
* {{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ပၢၼ်းသုဝူၺ်ႇ | alt= | url= | email=
| address=မၢႆ 333/ၵ၊ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၽၢႆႇတႂ်ႈ | lat=16.480856 | long=97.61958 | directions=ၸဵင်ႇတၢင်း ၵူၼ်းၵႃႉထဝႄႇ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၽၢႆႇတႂ်ႈ| phone=+95 9 2525(2) 4837, +95 9 2525(2) 4838 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=13,000/26,000 ၵျၢပ်ႈ (ဢွင်ႈၵေႃႉလဵဝ်/သွင်ၵေႃႉ)
| content=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်မီး ၶွင်ႉ ဢၼ်ပႃး ၽတ်ႉလူမ်း လႄႈ ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း၊ ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ၊ ဝၢႆႇၾၢႆႇ။ ၶွင်ႉၼမ်ႉဢႅၼ်းသုတ်ႉ။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢၼ်ၶၢမ်ႇၸေးၸိမ်ႇသေတႃႉ မၼ်းႁပ်ႉၶၢမ်ႇလႆႈယူႇ။
}}
*{{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း လေႇၺိၼ်းတႃႇ | alt=Breeze Inn Guesthouse | url= | email=breeze.guesthouse@gmail.com
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၽင်ႇၼမ်ႉ 6 | lat=16.486463 | long=97.618466 | directions=
| phone=+95 57 21450, +855 98 701180 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$8 ၵေႃႉလဵဝ်၊ သွင်ၵေႃႉ တႄႇ US$14
| content=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်ၵူၼ်းႁူႉၼမ် ဢၼ်ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်မၼ်း မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း။ မိတ်ႇသတႃႇ ဢႅၼ်ႇထူဝ်ႇၼႆႉ ၼႆႉ ပဵၼ် ၵူၼ်းထဝ်ႈ သေ မၼ်းလႆႈၸႂ် လၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢိၵ်ႇတင်း တၢင်းၶႆႈၸႂ် ဢပုမ်ႇ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢွင်ႈတီႈမၼ်းတႄႉ ၵဝ်ႇ သေ မၢၵ်ႇမိူဝ်ဝႆႉ။ ဢွင်ႈၼွၼ်းမၼ်းတႄႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ မီးႁူးလႅင်းသေတႃႉ ဢွၵ်ႇဢၢႆဝႆႉ။ ၽႃၵေႃႈ မၢင်မၢင်၊ ၽႃႈသိူဝ်ႇၵေႃႈ ၵႅၼ်ႇၵႅၼ်ႇ၊ ပွတ်းပွတ်း။ ဢွင်ႈၼွၼ်း ၸိူဝ်းမီး ၽၢႆႇလင်ၼၼ်ႉတႄႉ တေတိူဝ်းၶႅမ်ႉသေ ၵႃႈမၼ်းၵေႃႈ တေၼမ်လိူဝ်ၼႆႉ၊ ပိူင်လူင်မၼ်း မီးၶွင်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်သတၢႆႇ ပၢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈသေ ၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ် US$40။ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်ၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉသေ (ၵေႃႇၾီႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၼမ်ႉၼဵင်ႈ၊ ၶႆၼမ်ႉၼူမ်း လႄႈ ယႅၼ်ႈ၊ ၶႆႇတူမ်ႈ၊ ၵူၺ်ႈ) သေ ႁႅၼ်းလဵင်ႉပၼ်တီႈ တၢင်ႉၶူဝ်လႂ် ဢၼ်တေႃႇၼႃႈၼမ်ႉ။ ဝၢႆႇၾၢႆႇတႄႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ်ႉၼမ်ယူႇ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ဢူဝ်ႇၶေႇ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ | lat=16.495159 | long=97.617849 | directions=မီးတီႈ ၸဵင်ႇတၢင်း သဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၶူဝ်းတထူင်ႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$10/12
| content=ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်းဢွၼ်ႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵဵင်ႈသႂ်လီ။ မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း။ မီးဝၢႆႇၾၢႆႇ။}}
=== ပၢၼ်ၵၢင် ===
*{{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၸိၼ်ႇတရႄးလႃး | alt=Cinderella Hotel | url=http://www.cinderellahotel.com | email=hotel.cinderella@gmail.com
| address=21 သဵၼ်ႈတၢင်းၿႁူဝ်ႇ | lat=16.485410 | long=97.621796 | directions=တင်းတိူၵ်ႈသူင်ႇလိၵ်ႈသေ ယၢၼ်ၵၼ် 100 မီႇတႃႇ
| phone=+95-57-24411, +95-57-24860, +95-9-8703610, +95-9-8703611 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$15-80
| lastedit=2017-02-08
| content=ႁၢင်ႈၶိူင်ႈဝႆႉ ႁၢင်ႈလီႁၢင်ႈငၢမ်းသေ ၵဵင်ႈသႂ်လီ၊ ၼႂ်းၵႃႈၶၼ်မၼ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်၊ တီႈၼွင်းၶွင်ႉ ပႃးထီႇဝီႇ၊ ဝၢႆႇၾၢႆႇ၊ ဢႄးၵွၼ်း။ တီႈႁိမ်းၶၢင်ႈၶွင်ႉၶႅၵ်ႇလူင်ၼၼ်ႉ မီးပႃး ၶွင်ႉၼွၼ်းလၢႆၶွင်ႉ။ တီႈလၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉၼၼ်ႉ လႆႈတၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈဢၼ်မၼ်း။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼၼ်ႈ မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း မေႃၸွႆႈထႅမ်တႄႉတႄႉ။ လႆႈဝႆႉ တၢင်းၶႆႈၸႂ်လီ တီႈၼိူဝ်ဢွၼ်ႇလၢႆး။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇပႄႉၵႃႈၼွၼ်းမၼ်းၼႆၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်တီႈၼၼ်ႈ၊ တေလႆႈပၼ် 3,500 ၵျၢပ်ႈ။ ၶဝ်မၼ်းပႃး ဢွင်ႈၵူႇသွင်ၸၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းပိူဝ်ႉလင်လႄႇလၢဝ်း။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၼၢင်းႁေႃၶမ်း ၸမႃးတေႇဝီႇ | alt= Hotel Queen Jamadevi| url=https://www.facebook.com/hotelqueenjamadevi | email= hotelqueenjamadevi@gmail.com
| address=127၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ယႃႇၸႃႇတရိတ်ႉ၊ မျႅင်ႇတႃႇယႃႇ | lat=16.455501 | long=97.652317 | directions=ၼႂ်းၵႄႈ ၵၢင်ဝဵင်း (လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း သေ ယၢၼ် 3.5 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)၊ တင်း တႃႈႁိူဝ်ႈမိၼ် (ယၢၼ် 2.5 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ) လႄႈ တင်းၸၼ်ႉၸွမ် (ယၢၼ် 3 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)
| phone=+95572030526 | tollfree= | fax=
| checkin=14:00 | checkout=noon | price=တွၼ်ႈတႃႇ ၶွင်ႈ delux US$40 ၊ တွၼ်ႈတႃႇ ပင်ႇၷလူဝ်ႇ US$60
| lastedit=2018-05-28
| content=ပိုတ်ႇမိူဝ်ႈပီ 2016 သေ ပဵၼ်တီႈ ဢၼ်ယဵၼ်လီ။ ၶွင်ႉတၢင်းသဵင်ႈၼႆႉ မီးၶွင်ႉၼမ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်၊ ဢိၵ်ႇပႃး ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ၊ ထီႇဝီႇလၢဝ်ႇထိမ်း၊ တိူၵ်ႈလၢင်ႈ/မီႇၼီႇၿႃး၊ တဝ်ႈထၢတ်ႈ၊ ၽၢၵ်ႈသိူဝ်ႇမႆႉ။ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် ပူႇၽေး ဢဝ်ၸိူဝ်းပဵၼ်လွင်ႈၶိုၵ်ႉတွၼ်း ၸႄႈမိူင်းမွၼ်း ႁႅၼ်းဝႆႉ။ ၸၢင်ႈလိူၵ်ႈလႆႈ ဢွင်ႈတီႈၵိၼ်။ သူၼ်မွၵ်ႇ။ ဝၢႆႇၾၢႆႇၸႂ်ႉလႆႈလၢႆလၢႆ။ လွင်ႈႁပ်ႉသူင်ႇလၢႆလၢႆ ဢၼ် ၵႂႃႇ/မႃး တႃးႁိူဝ်းမိၼ်။ ပဵၼ်ၵၢၼ်မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းၵေႃႉႁဵတ်း။ မီးပႃး လွင်ႈသင်ႇမၢႆထႃႈ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ (ဢမ်ႇမီးၵႃႈဢၼ်လူဝ်ႇလႆႈတိူဝ်းပၼ်ထႅင်ႈၼိူဝ် ၵႃႈမႂ်တိုတ်း)။ လႅင် လႄႈ ရူတ်ႉၶိူင်ႈၵေႃႈ ၸၢင်ႈၶၢတ်ႈလႆႈ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၽင်ႇၼမ်ႉ မေႃႇလမႅင်ႇ | alt=Mawlamyine Strand Hotel | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၽင်ႇၼမ်ႉ ၊ ပွၵ်ႉၽႅတ်ႉတၢၼ်း | lat=16.497492 | long=97.618665 | directions=
| phone=+95 32-22560 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=ၵူႇၵေႃႉလဵဝ် US$36၊ ၵူႇသွင်ၵေႃႉ US$48
| content=မီး 24 ၶွင်ႉ၊ ၶဝ်ႈပႃး ဢႄးၵွၼ်း လႄႈ ၶွင်ႉၼမ်ႉ။
}}
*{{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း သႅၼ်ႇတႄႇလ်ဝုတ်ႉ | alt=Sandalwood Hotel | url= | email=
| address=278 သဵၼ်ႈတၢင်းၶူဝ်မျူဝ်ႉမ | lat=16.485041 | long=97.619288 | directions=
| phone=+95 57 27253, +95 57 21185, +95 98 702511 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= တဵင်ႈဝၼ်း | price=20,000/25,000 ၵျၢပ်ႈ (ၵေႃႉလဵဝ်/သွင်ၵေႃႉ) ပိူင်ၵႅဝ်ႈ၊ တႄႇ 30,000/35,000 ၵျၢပ်ႈ (ၼိုင်ႈၵေႃႉ/သွင်ၵေႃႉ) ၶိုၵ်ႉတွၼ်း
| content=မိူဝ်ႈပီ 2018 ၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်းဢၼ်မႂ်ႇ၊ သိူဝ်ႇၶႅပ်းႁိၼ်ဝႆႉတဵမ်တဵမ် သေ ၵဵင်ႈသႂ်လီ၊ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်း မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း၊ တီႈၼႂ်းၵႃႈၶၼ်မၼ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်၊ ၼႂ်းၶွင်ႉ ပႃးထီႇဝီႇ လႄႈ တီႈၶွင်ႉၶၢမ်ႇၶႅၵ်ႇ မီးပႃး ဝၢႆႇၾၢႆႇ။ ၸၢင်ႈယိမ်လႆႈ ၶဵင်ႇတၢင်ႇၶူဝ်း လႄႈ ၸွင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၶွင်ႉပိူင်ၵႅဝ်ႈၼႆႉ ၵူၺ်းၸၢင်ႈလႆႈ တႃႇ သွင်ၶွင်ႉၵူၺ်းလႄႈ တႃႇလႆႈၶွင်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈယၢပ်ႇဝႆႉ၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၵပ်းသိုပ်ႇဝႆႉထႃႈ ဢွၼ်တၢင်း။
}}
* {{Sleep
| name=မူဝ်ႇတႄႇ ပိၼ်ႇလူင်းပၢၼ်း | alt= | url=http://www.facebook.com/PinlonPannMotel | email=sale.pinlonpann@gmail.com
| address=22B၊ သဵၼ်ႈတၢင်းမျူဝ်ႉသျွင်ႇ | lat= | long= | directions=ၸမ်ၵၼ်တင်း တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်
| phone=+95 9 43116366 | tollfree= | fax=
| checkin=12:00 | checkout=12:00 | price=US$20–25
| lastedit=2018-12-25
| content=ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ လႄႈ ယဵၼ်လီ၊ မီးဝၢႆႇၾၢႆႇဢၼ်ၽႂ်းၽႂ်းသေ မီးပႃးၸၢၵ်ႈထွၼ်ငိုၼ်း ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ 24 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်း မေႃၸွႆႈထႅမ်တႄႉတႄႉ။ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႉ ဢၼ်မူဝ်ႇတႄႇၵေႃႉႁဵတ်း။ ထႅၵ်ႇၸီႇတႄႉၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇၼႃႇဢႃးလႃး၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တုၵ်ႉတုၵ်ႉတႄႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ယူႇ။ ဢွင်ႈၼွၼ်းၵေႃႈ ၵဵင်ႈၵဵင်ႈသႂ်သႂ် သေ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်ၵေႃႈ ၶႅမ်ႉ လႄႈ မီးပႃး သိုင်ႇၽႆးသူး။
}}
==ၵႂႃႇ ထႅင်ႈ==
ၽွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢဝ်ထႅၵ်ႇၸီႇသေ ၵႂႃႇတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၼႆ လၢတ်ႈၶဝ်ဝႃႈ တေၵႂႃႇလူင်းတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢမ်ႇၼၼ် ၵႃႈတီႈ {{Marker|type=other|name=ဢွင်ႈၶၢႆမႂ်တိုတ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်|lat=16.496826|long=97.62158}} (တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵဝ်ႇ) တီႈၼႂ်း ဝဵင်း ဢၼ်မီးၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼွၵ်ႉတၢတ်ႉမျီး တီႈဢၼ်မီး ၾေႇရီႇ ဢၼ်တေႃႉသူင်ႇပၼ်လၢႆလၢႆ ၸူး တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်၊ တီႈဢေႇသုတ်း တွၼ်ႈတႃႇ ပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်းၵႂႃႇ ၽႃဢၢင်ႇ။ ပႆၵႂႃႇၸူး တီႈ ဢွင်ႈတီႈၶၢႆ မႂ်တိုတ်းၼၼ်ႉလႄႈ။
* [[ၽႃဢၢင်ႇ]] – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ၸွမ်း ထမ်ႈ ၸိူဝ်းမီးတီႈၼၼ်ႈ လႄႈ ပၢင်ႇပႃႇၶဵဝ်။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၵဝ်ႇ၊ ဢၼ်ဢမ်ႇပႃး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း ၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈဝၼ်း ဢွၵ်ႇပဵၼ်လၢႆလမ်းသေ 1000 ၵျၢပ်ႈ၊ ႁိုင် 2 ၸူဝ်ႈမူင်း။ မီးပႃး ႁိူဝ်းသေ (ပေႃးၶၢတ်ႈသုၼ်ႇတူဝ်ႈ 70,000 ၵျၢပ်ႈသေ ပေႃးၶီႇႁူမ်ႈၵၼ်တႄႉ ၼိုင်ႈၵေႃႉ 8,000 ၵျၢပ်ႈ၊ တၢင်းႁိုင် 5 ၸူဝ်ႈမူင်း)။
* [[မျႃႉဝတီႇ]] – တႃႇ [[မႄႈသွတ်ႇ]] ([[မိူင်းထႆး]])၊ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် (5,000 ၵျၢပ်ႈ) ဢမ်ႇၼၼ် ဢဝ် ထႅၵ်ႇၸီႇႁူမ်ႈၵၼ် (10,000 ၵျၢပ်ႈ)၊ တၢင်းႁိုင် 3-5 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၵမ်ႉၼမ် ဢွၵ်ႇၵၢင်ၼႂ်။
* [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] – ၸိုဝ်းလိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇ ၵွင်းမူးမၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်း၊ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈယဵမ်တူၺ်း ဢၼ်လိုဝ်းလင် တီႈၼႂ်း ၸႄႈမိူင်းမွၼ်း။ 07:30 & 09:30၊ 7,000 ၵျၢပ်ႈ၊ 3-4 ၸူဝ်ႈမူင်း။ မီးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၽႅဝ်တီႈ ပၢင်လိုဝ်ႈသဝ်း ၵိၼ်ႇပုၼ်း ဢၼ်ပဵၼ်တီႈ တိၼ်လွႆ။
* [[ပႃႇၵိူဝ်]] – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇ ၵွင်းမူးသုင်သုတ်း တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ၊ ဢၼ်ပဵၼ်ၵွင်းမူး သူၺ်ႇမေႃႇၻေႃး။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉဢွၵ်ႇ 07:00/08:00/09:00 လႄႈ 12:30၊ 5-10,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] – လိုဝ်းလင် တႃႇ ၶူဝ်ဢူးပဵင်ႇ၊ လွင်ႈသုၵ်ႈၼႃႈၽြႃးလူင် လႄႈ ၶီႇရူတ်ႉလဵၼ်းၶိုၼ်ႈလွႆ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢၼ်ဢွၵ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ (ႁူင်းၵၢၼ်ရူတ်ႉ - သူၺ်ႇမၢၼ်ႇတလႃႇ)။ ၵႃႈၶီႇမၼ်း မီးတေႃႇထိုင် 15,000 ၵျၢပ်ႈ။ ၶဝ်ႈပႃး ၽႃႈၸဵတ်ႉ၊ မွၼ်ႁူဝ်၊ ၽႃႈမႆ၊ မႆႉသီၶဵဝ်ႈ လႄႈ ၼမ်ႉ။
* [[တႃႈၵုင်ႈ]] – လိုဝ်းလင် တႃႇ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ လႄႈ ဝဵင်း။ ၼိုင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈဝၼ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ဢွၵ်ႇပဵၼ်လၢႆလမ်း။
* [[ယေး]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွၵ်ႇ 06:30/09:15/11:45 & 15:30, 4-5 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 6,000 ၵျၢပ်ႈ။ ပေႃးပဵၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ဢွၼ်ႇတႄႉ 4,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ထဝႄႇ]] – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇ မၼ်းလႄႈ ဢၼ်ပႆႇပေႃးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ၊ ၽြႃးဢၼ်သူႇယႂ်ႇ လႄႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်မီးတီႈၵႆ (မွင်းမၵၢၼ်ႇ)။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွၵ်ႇ 05:00 13:00/14:00/16:00, 8-10 မူင်း၊ 12,000 ၵျၢပ်ႈ။
ရူတ်ႉလဵၼ်း တႃႇၵႂႃႇတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 08:00၊ 19:30 လႄႈ 20:55။ လႆႈလတ်းၶၢမ်ႈ ၵျႅၵ်ႉထူဝ်ႇ ဢၼ်မီးၸမ်ၵၼ်တင်း [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] လႄႈ [[ပႃႇၵိူဝ်]] သေ ဝၢႆးႁိုင် 9 ၸူဝ်ႈမူင်းသေၵေႃႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်ၵႂႃႇတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ 2,150/5,500 ၵျၢပ်ႈ (တီႈၼင်ႈယူဝ်းယူဝ်း/ထၢၼ်ႈသုင်)။ တွၼ်ႈတႃႇ လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇထႅင်ႈတႄႉ [http://www.seat61.com/Burma.htm#Yangon%20%28Rangoon%29%20-%20Mawlamyine Seat61.com] ဢမ်ႇၼၼ် သင်ႇမၢႆထႃႈ တီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း။
ရူတ်ႉလဵၼ်းဢၼ်ၵႂႃႇ တႃႈႁိူဝ်းထဝႄႇ ၼၼ်ႉတႄႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 04:00 မူင်း သေ ဝၢႆးႁိုင် 15 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆၵေႃႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ယဝ်ႉ။
{{Usablecity}}
{{Geo|16.4833|97.6333}}
{{IsPartOf|မျၢၼ်ႇမႃႇ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ}}
[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:ၼွၼ်း]]
ir93snnao1rqwqmhe8yeuq3eig5wcr6
5293
5292
2022-08-19T10:02:22Z
Saimawnkham
7
/* တူၺ်း */
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Mawlamyine banner Reclining Buddha - Win Sein Taw Ya.jpg}}
'''မေႃႇလမႅင်ႇ''' (မွၼ်း မတ်မလီု၊ မၢၼ်ႈ မော်လမြိုင်မြို့၊ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ Moulmein ဢမ်ႇၼၼ် Mawlamyine ဢမ်ႇၼၼ် Mawlamyaing) ၼႆႉ ပဵၼ် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၸႄႈမိူင်းမွၼ်း ဢၼ်မီးတီႈ [[မျၢၼ်ႇမႃႇ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ]] ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
==ပွင်ႇၸႂ်==
[[ၾၢႆႇ:MawlamyaingMoghulShahMosque.jpg|thumb|right|350px|ၵျွင်းပလီႇၵဝ်ႇ တီႈ မေႃႇလမႅင်ႇ]]
မေႃႇလမႅင်ႇၼၼ်ႇႉ ပဵၼ်ဝဵင်းယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ထူၼ်ႈသီႇ တီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ (ႁဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း မွၵ်ႈ 326,000) သေ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ၸွမ်း လွင်ႈမုင်ႈယဵမ်ႈ လႄႈ လွင်ႈၸၼ်ၸႂ်၊ ပိူင်လူင်မၼ်း ပဵၼ် ႁုၼ်ႁၢင်ႈပုတ်ထ ဢၼ်ၵိင်း ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်းဝဵင်း 18 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇလႄႈ မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်း ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇဝဵင်း 20 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပဵၼ်တီႈၵိုတ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း တွၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်းလုၵ်ႉမိူင်းထႆးမႃးသေ မၼ်းပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈလီ တႃႇတႄႇၵႂႃႇ ပွတ်းတွၼ်ႈမျၢၼ်ႇမႃႇ ၸိူဝ်းၵိုတ်းဝႆႉၼၼ်ႉ။
==ၵႂႃႇၸူး==
လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ၊ ၼေႇပျီႇတေႃႇ၊ တႃႈလိူဝ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ပူးၵမ်ႇသေၵေႃႈ မႃးၸွမ်းၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၼင်ႇၽၢႆႇတႂ်ႈၼႆႉ၊ ယႃႇပေၶၢမ်ႈပူၼ်ႉ [[ပႃႇၵိူဝ်]] ဢမ်ႇၼၼ် မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်း တီႈ [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]]။ ၵူၼ်းမႃးလူႇမႃးဝႆႈၽြႃး ဢၢၼ်ႇႁူဝ်ႁဵင်မၼ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်လိုဝ်ႈသဝ်း တီႈၼိူဝ်ၸိၵ်းလွႆ၊ ၼၼ်ႉပဵၼ်တိုဝ်ႉတၢင်းဢၼ်ၼိုင်ႈသေတႃႉ ယႃႇလိုမ်းဢဝ် ဢၼ်တူမ်းႁူ လႄႈ ထူင်ၽႃႈသိူဝ်ႇၼွၼ်း။ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈတႄႉ လိုဝ်ႈသဝ်းတီႈ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း တီႈ ၶိၼ်ႇပုၼ်း၊ တီႈတိၼ်လွႆၼၼ်ႉ။
=== တင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ===
{{Marker|type=go|name=တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်လူင်|lat=16.47838|long=97.6327}} ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းမွင်း ဢၼ်လႆႈလတ်းဝဵင်းၵႂႃႇၽၢႆႇဢွၵ်ႇ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵမ်ႉၼမ် ၵိုတ်း (လႄႈ တႄႇဢွၵ်ႇ)တီႈၼႆႈ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ -
* [[ၽႃဢၢင်ႇ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လုၵ်ႉတီႈ ၶဵင်ႇယၢမ်းမူင်းသေဢွၵ်ႇ တၢင်းႁိုင် 2 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 1,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[မျႃႉဝတီႇ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၼႆႉ တေလႆႈပၼ် မွၵ်ႈ 5,000 ၵျၢပ်ႈ သေ တၢင်းႁိုင် 3-5 ၸူဝ်ႈမူင်း။
* [[တႃႈၵုင်ႈ]] – လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉဢွင်ႇမိင်ႇၵလႃႇ ဢၼ်မီးတီႈ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်းတႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉသေ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွၵ်ႇတင်းၼမ်၊ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း ၼႂ်းၵႄႈ 07:30 လႄႈ 21:00၊ ဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်း မွၵ်ႈ 5½-7 မူင်းသေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 6,000-8,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ၼေႇပျီႇတေႃႇ]] – လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉၽေႃးၵသီႇရိ ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇၼေႇပျီႇတေႃႇၼၼ်ႉသေ ၸိူဝ်းပဵၼ်ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် သၵႅၼ်ႇၼီးယႃး ဢွၵ်ႇ 19:00 သေ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈ 05:00၊ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 11,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] – မီးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လႆႈၶီႇမီးၸေးၸိမ်ႇ ဢၼ်ဢွၵ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ (ၶွမ်ႇပၼီႇ-သူၺ်ႇမၢၼ်ႇတလႃႇ) ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်း တႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉသေ ဢွၵ်ႇ 18:00။ တေၶဝ်ႈပႃး၊ ၽႃႈၸဵတ်ႈ၊ မွၼ်ႁူၼ်၊ ၽႃႈမႆ၊ မႆႉသီၶဵဝ်ႈ လႄႈ ၼမ်ႉ၊ ႁွတ်ႈမေႃႇလမႅင်ႇ ၶၢဝ်း 05:00၊ တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း ၵိုတ်းလိုဝ်ႈသွင်တီႈ။ မၼ်းၵႂႃႇတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းၽႂ်းလူင် ဢၼ်မီးၼႂ်းၵႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ တႃႈၵုင်ႈ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတေမီးတေႃႇထိုင် 15,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ထဝႄႇ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လုၵ်ႉတီႈ ထဝႄႇဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်း 10:00 လႄႈ 17:00 သေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 12,000 ၵျၢပ်ႈ။
=== တင်း ပိၵ်ႉၵၢပ်ႉ/ ထႅၵ်ႇၸီႇ ===
ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၵမ်ႉၼမ် ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်းၶဝ်ႈမႃးတီႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇသေမႃးယဝ်ႉ မႃးတမ်းပၼ်ၵူၼ်းၶီႇ ၵႃႈတီႈ {{Marker|type=go|name=တီႈတၢင်းၽႄလူင်|lat=16.452799|long=97.635395}} တီႈဢၼ်ၵူၼ်းၵိုၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်လုၵ်ႉ မျႃႉဝတီႇမႃးတႄႉ တေလႆႈပၼ် မွၵ်ႈ 12,000 ၵျၢပ်ႈ (ထႅၵ်ႇၸီႇၶီႇႁူမ်ႈၵၼ်) သေ သၢႆတၢင်းတႄႉ ၶႅမ်ႉလီၼႃႇယဝ်ႉ။ တေႁိုင်လႆႈ မွၵ်ႈ 2-3 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈဢဝ် ငိုၼ်းထႆးသေ ပၼ်လႆႈယူႇ (ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၼၼ်ႉ ၸၢၵ်ႈထုၵ်ႈငိုၼ်း ATM ၵေႃႈ လိူင်ႇၼႃႇ ၵူၼ်းလႅၵ်ႈငိုၼ်းၵေႃႈ လိူင်ႇၼႃႇ)။
ပေႃးပဵၼ် ထႅၵ်ႇၸီႇၶီႇႁူမ်ႈၵၼ်တႄႉ တေၵႂႃႇတမ်းပၼ်ထိုင်တီႈ ဢွင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===တင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း ===
ၼိုင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈဝၼ်း တီႈ {{Marker|type=go|name=တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း|lat=16.471454|long=97.635101}} ၼႆႉ မီးရူတ်ႉလဵၼ်းသၢမ်လမ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ၊ [[ပႃႇၵိူဝ်]] လႄႈ ၵျႅၵ်ႉထူဝ်ႇမႃး၊ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈ ၶၢဝ်း 04:00၊ 06:00 လႄႈ 16:30 သေ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ ပႃႇၵိူဝ် ဢွၵ်ႇထႃႈမွၵ်ႈ 9 ၸူဝ်ႈမူင်း ဢမ်ႇၼၼ် 7 ၸူဝ်ႈမူင်းယဝ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ် တွၼ်ႈတႃႇ တီႈၼင်ႈထၢၼ်ႈသုင်ၼႆႉ ၵူၺ်းလႆႈပၼ် 4,250 ၵျၢပ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း တၢင်းၵႆ 281 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈမႃး။ မႂ်တိုတ်းမၼ်းၼႆႉ လူင်ႈၼႃႈၶၢႆဝႆႉထႃႈ သၢမ်ဝၼ်း၊ ၶၢႆတီႈ လုမ်းမႂ်တိုတ်း ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း ဝဵင်း။
===တင်း ႁိူဝ်း===
တီႈၼႂ်းၵႄႈ ၽႃဢၢင်ႇ လႄႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼၼ်ႉ မီးၶၢဝ်းတၢင်း ႁိူဝ်းသေတႃႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း ၼမ်ၼိူဝ်သေ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လႄႈ ရူတ်ႉလဵၼ်း - 70,000 ၵျၢပ်ႈ (ၶွင်ႉသုၼ်ႇတူဝ်) ဢမ်ႇၼၼ် ၼိုင်ႈၵေႃႉ 10,000 ၵျၢပ်ႈ (ၶီႇႁူမ်ႈၵၼ်၊ ၼႆႉပဵၼ် ၶၼ် မိူဝ်ႈၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 2019)။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ၶဝ်ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်လႆႈႁၼ် တၢင်းႁၢင်ႈလီသၽႃႇဝ ၸွမ်း သၢႆၼမ်ႉ ဢၼ်ၶိုၼ်ႈဢၼ်လူင်း။ [https://web.archive.org/web/20190306071854/http://www.elegantmyanmar.travel/ Elegant Myanmar] ၶၢႆ မႂ်ႇတိုတ်း တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း 08:30 ၊ ၶၢႆတီႈ လုမ်းၶဝ် ဢၼ်မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ YKKO တီႈၽၢႆႇၸၢၼ်း ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ။ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈတႄႉ ထၢမ် တီႈ ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် တီႈ Breeze Inn Guesthouse ၵေႃႉဢၼ်ႁေႃႈႁိူဝ်း။ တၢင်းႁိုင်ၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉ တေမီး 4 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းႁႅင်ႈတႄႉ တေၸၢင်ႈတိူဝ်းႁိုင်မွၵ်ႈ 2 ၸူဝ်ႈမူင်း ဢမ်ႇၼၼ် 5 ၸူဝ်ႈမူင်း ၶဝ်ႈပႃး ၸိူဝ်းတီႈလႆႈၵိုတ်းၸွမ်း ဝၢၼ်ႈဢွၵ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ တင်း ၵျွင်းၽြႃး (ၾႅပ်ႇ 2019)။
==ၸွၼ်ႇတူၺ်း==
===ပႆတိၼ်===
ပႆတိၼ်လႄႇ ၼႆႉ တေပဵၼ်ၵၢၼ်လိူၵ်ႈသၢင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ တႃႇတီႈၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် တၢင်းယၢဝ်း ဢၼ်မီး 5.5 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ၸွမ်း သၢႆမႄႈၼမ်ႉ။
===တင်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ===
တီႈၼႂ်းဝဵင်းၼႆႉ မီး ထႅၵ်ႇၸီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈ၊ သၢမ်လေႃႉ၊ ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵၢပ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ၊ ပိူင်လူင်မၼ်း မီးတီႈ ၵၢတ်ႇလူင်။ သေၵေႃႉၵေႃႉ တေမႃးလၢတ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တႃႇ ၸၢင်ႈရူတ်ႉ၊ ပေႃးပဵၼ်တီႈၼႂ်းဝဵင်းတႄႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း ဢမ်ႇထုၵ်ႇပၼ်လိူဝ် 350 ၵျၢပ်ႈ။
ပေႃးတေၵႂႃႇတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်၊ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် တၢင်းၽႄႈ တီႈၵၢင်ဝဵင်း ၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၼႆႉ ယႃႇပေပၼ်လိူဝ် 700 ၵျၢပ်ႈ (ရူတ်ႉၶိူင်ႈ/သၢမ်လေႃႉ)။ ၵူၼ်းႁေႃႈတုၵ်ႉတုၵ်ႉၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇၶၢဝ်းတၢင်း သွင်လၵ်းၼႆႉ ၶဝ်တေယွၼ်းထိုင် 3,000 ၵျၢပ်ႈ၊ မၼ်းၼမ်ၼႃႇဢႃးလႃး။
===တင်း ၸုမ်းသူင်ႇလႄႇ===
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈဢဝ် ၸုမ်းသူင်ႇလႄႇ ဢိၵ်ႇတင်းတုၵ်ႉတုၵ်ႉသေ ဢႅဝ်ႇလႄႇႁိမ်းႁွမ်းၼႆ တေလႆႈပၼ် 25,000 ၵျၢပ်ႈ (3-4 ၸူဝ်ႈမူင်း) - ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးလႆႈပၼ် ၶိုင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇယူႇ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇတီႈလႂ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈ ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉလႆႈယူႇ။
==တူၺ်း==
{{mapframe}}
ဢွင်ႈတီႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ဢၼ်ပဵၼ် ႁင်းမေႃႇလမႅင်ႇၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ် မီးဝႆႉၽၢႆႇၼွၵ်ႈဝဵင်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လွင်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇဢွင်ႈတီႈ ၸိူဝ်းမီးတီႈၼႂ်းဝဵင်း (ၶဝ်ႈပႃး ၵၢတ်ႇလႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်)ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈဝႃႈတင်းဝၼ်းယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။
[[ၾၢႆႇ:Mawlamyine 212.JPG|thumb|right|350px|ၵွင်းမူး ၵျႅၵ်ႉတၢၼ်ႇလၢၼ်ႇ ၽွင်းလႆႈႁၼ် ယၢမ်းၶမ်ႈ]]
* {{See
| name=ၵွင်းမူး ၵျႅၵ်ႉတၢၼ်ႇလၢၼ်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.489293 | long=97.628441 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်လွႆသေ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ၸွမ်း တီႈမုင်ႈယဵမ်ႈၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉမၼ်း လႄႈ ဢွင်ႈတီႈတူၺ်းလႅတ်ႇၶဝ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ ၵွင်းမူး တီႈၼိူဝ်လွႆ ဢၼ်မီး ၽၢႆႇ ပွတ်းႁွင်ႇ(ဢွၵ်ႇ)ဝဵင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ၽြႃး မႁႃႇမုၼိ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.492459 | long=97.627778 | directions= မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ (ၽၢႆႇႁွင်ႇ) ၵွင်းမူးၵျႅၵ်ႉတၢၼ်ႇလၢၼ်ႇ ဢၼ်ၸၢင်ႈမုင်ႈႁၼ်လႆႈ မေႃႇလမႅင်ႇ
| phone= | fax=
| hours= | checkin= | checkout= | price=
| content= ၽြႃးၵွင်းမူး ဢၼ်မီးဝႆႉ ႁုၼ်ႁၢင်ႈပုတ်ႉထ ဢၼ်ဢႃႇယုမီး ၼိုင်ႈပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ဢၼ်ထုတ်ႇမိူၼ်ၵၼ်တင်း ၽြႃးမႁႃႇမုၼိ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ (ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် လွင်ႈသုၵ်ႈၼႃႈၽြႃး ၵၢင်ၼႂ်တဵမ်ၸဝ်ႉ)။ တီႈၼႆႈၼႆႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈတိူဝ်းႁၼ်လႆႈ လွင်ႈမုင်ႈယဵမ်ႈ ႁုၼ်ႁၢင်ႈၽြႃးပုတ်ႉထ၊ ၼၢင်းယိင်းၶဝ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈၵႂႃႇၸူးလႆႈၸမ်ၸမ် သေ မီးထူဝ်းရိတ်ႉၵမ်ႈၽွင်း ၼိူင်းၵၼ်တင်း ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈၼႆႈတႄႉ ဢမ်ႇမီး လွင်ႈသုၵ်ႈၼႃႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ၶမ်း ဢၼ်တဵၵ်းဝႆႉတီႈ တူဝ်ၽြႃးၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ ၶႂ်ႈၼႃထၢၼ်ႇတီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။}}
* {{See
| name=ၵုၼ်ၽီလူး | alt=Bilu Island | url= | email=
| address= | lat=16.472735 | long=97.603003 | directions=လုၵ်ႉတီႈ ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်းသေ ႁိူဝ်းၾႄႇရီႇဢွၼ်ႇ 10 တႃ ဢွၵ်ႇၼိုင်ႈပွၵ်ႈ၊ ဢၼ်မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ႁူင်းႁေႃပူႇၼၢႆး
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=တႃႇၶီႇၾႄႇရီႇ 600 ၵျၢပ်ႈ
| content= ၵုၼ်ဢၼ်လုၵ်ႉ မေႃႇလမႅင်ႇသေ လႆႈၶၢမ်ႈၼမ်ႉၵႂႃႇၼၼ်ႉ လႆႈႁူႉၸွမ်း ၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ လွင်ႈၵၢၼ်သၢၼ်၊ ၵၢၼ်တေႃးႁုၵ်ႇ၊ ပႅၼ်ႈလမ်၊ လွတ်ႇ၊ မၢၵ်ႇႁူဝ် လႄႈ ၼင်တူင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လူဝ်ပႃးၵူၼ်းၽူႈၸိၼမ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵုၼ်ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းၽႄဢွၵ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉ ဢွင်ႈတီႈမၼ်း ၶႂ်ႈထၢၼ်ႇ သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင် ၶၢဝ်းတၢင်း ၵႃႈတီႈ Breeze Inn Guesthouse (ၼိုင်ႈၵေႃႉ 18,000 ၵျၢပ်ႈ) ဢမ်ႇၼၼ် ၵႂႃႇတီႈ တႃႈၼမ်ႉသေၵေႃႈ ၵႂႃႇထၢမ်ႁိမ်းႁွမ်း တႃႇ ၵူၼ်းၶတ်းႁိူဝ်း ဢၼ်မေႃလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈၼၼ်ႉ။ ပေႃးၵၢင်ၼႂ်ၼႆႉ ၼမ်ႉယိုင်ႈၶိုၼ်ႈသေ တေလႆႈလူင်းၼႂ်းဢုင်လႄႈ တိုဝ်းၶႅပ်းတိၼ်ဢဝ်ၼႆႉ တိူဝ်းၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
}}
[[ၾၢႆႇ:ShampooIsland.jpg|thumb|right|350px|ၵုၼ်သုၵ်ႈႁူဝ်]]
* {{See
| name=ၵုၼ်သုၵ်ႈႁူဝ် ဢိၵ်ႇတင်း ၵွင်းမူးသၢၼ်ႇတေႃႇသျိၼ်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.507310 | long=97.621937 | directions=မီးတီႈၼႂ်းၼမ်ႉ၊ မီးၽၢႆႇသၢႆႉၶူဝ် ယၢၼ် 50 မီႇတႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၵႃႈႁိူဝ်း 3,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးပႂ်ႉၵူၼ်းၼမ်တႄႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း တေတိူဝ်းသၢင်ႇထုၵ်ႇ
| content=ပဵၼ်ၵုၼ်ဢွၼ်ႇသေ မီးဝႆႉၵွင်းမူး၊ ၸၢင်ႈမုင်ႇတူၺ်းလႆႈ တၢင်းႁၢင်ႈလီ မႄႈၼမ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ၶူဝ်တၢၼ်ႇလႂိၼ်ႇ (မေႃႇလမႅင်ႇ) | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.5112 | long=97.6179 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| lastedit=2020-07-31
| content=ၶူဝ်ၼႆႉ တၢင်းယၢဝ်းမီး 2 လၵ်းသေ လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 2005 သေ ပဵၼ်ၶူဝ်ယၢဝ်းသေပိူၼ်ႈ ထူၼ်ႈသွင် တီႈၼႂ်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။
}}
* '''ၶျၢတ်ႉ'''- သဵင်ႉပႅတ်ႉထရိၵ်ႉ (1829)၊ သဵင်ႉမႅတ်ႉထိဝ်း (1887)၊ ဢၼ်ႁၢမ်း လႄႈ ဢၼ်ၶတ်းသေႃးဝႆႉ - First Baptist (1827); Holy Family (1954)
=== ၽၢႆႇႁွင်ႇ===
* {{See
| name=ၵွင်းမူး ၼႂႃးလꧤူဝ်ႉ | url= | email=
| address= | lat=16.641999 | long=97.502799 | directions= | phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၵႃႈၵွင်ႈထႆႇ 500 ၵျၢပ်ႈ
| content=ဢၼ်ပဵၼ် လွင်ႈၸၼ်ၸႂ်ပိူင်လူင် ႁင်းၵွင်းမူးၼႆႉတႄႉ ပိုၼ်ႉမၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်း၊ ငၢႆးမိူၼ်ၵၼ်တင်း [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]]၊ ၵူၺ်းၵႃႈ သႅၼ်းမၼ်း လဵၵ်ႉသေၼၼ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ယွၼ်ႉႁၢင်ႈတူဝ် လႄႈ လွင်ႈၽဵင်ႇၶိုင်ႈ (မၢၵ်ႇႁိၼ် 3 လုၵ်ႈတၢင်ႇၼိူဝ်ၵၼ်ဝႆႉ) သေ မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်းၼႆႉၵေႃႈ လီဢၢမ်းမိူၼ်ၵၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇ ၽွင်းၵူၼ်းဢမ်ႇပေႃးၼမ်ၼႆ လႄႈ ၽွင်းၶၢဝ်းပိူၼ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႆတႄႉ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ တေမီးတိုဝ်ႉတၢင်းဝႃႈ တေမီးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႉလဵဝ်ၵူၺ်း ၵႃႈတီႈၼၼ်ႈ။<br/>တႃႇၵႂႃႇတီႈၼၼ်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈဢဝ် ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵပ်ႉ ၵႃႈတီႈ တူင်ႇမူင်း ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်းၶူဝ်ၼၼ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်တႄႉ တွၼ်ႈတႃႇ သၢႆတၢင်းၼိုင်ႈဢၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ပၼ် မွၵ်ႈ 500 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးပဵၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉတႄႉ ၶဝ်တေၸၢင်ႈၵဵပ်း 1,000 ၵျၢပ်ႈ။ ထႅၵ်ႇၸီႇတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇၶၢဝ်းတၢင်း မိူၼ်ၵၼ် တႃႇၶိုၼ်းပွၵ်ႈၼႆႉ ၶဝ်တေယွၼ်း 8,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈႁႂ်ႈၶဝ်ယွမ်းထိုင် 5,000 ၵျၢပ်ႈ။<br/>တီႈႁိမ်း ဝၢၼ်ႈၵျုၼ်းၵ ပေႃးလၢတ်ႈႁႂ်ႈၼႄႉၼွၼ်းၼႆတႄႉ မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ တူင်ႇမူင်း 19.7 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ၵႂႃႇၸွမ်း {{Marker|type=other|name=တၢင်း ၶွၼ်ႇၵရိ|lat=16.607135|long=97.511183}} ၽၢႆႇၶႂႃတင်းၼိူဝ် ဢၼ်မီးႁိမ်း ၵွင်းမူး၊ ယၢၼ် 6.7 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ဢမ်ႇၼပ်ႉသွၼ်ႇ ၼႃႈတၢင်းသုင်။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶိုၼ်ႈ သေ လူင်း ၼႆႉ တီႈဢေႇသုတ်း သၢႆတၢင်းၼိုင်ႈဢၼ်ၼႆႉ တေႁိုင်ယူႇ 1.5-2.5 မူင်း၊ ဢဝ်ၵႂႃႇ ၼမ်ႉ ႁႂ်ႈမၼ်းၵုမ်ႇထူၼ်ႈလီ၊ တိုဝ်းၵႂႃႇ သွၵ်းတိၼ်ၶႅမ်ႉၶႅမ်ႉ လႄႈ ပႃး ဢၼ်ႁႄႉလႅတ်ႇ မၢၵ်ႇႁူဝ် ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တၢင်းမႆႈ လႄႈ တၢင်းမိုၵ်း ၼႆႉ မၼ်းသုင်ဝႆႉ။ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၶီႇ ရူတ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ် (တႃႇပွၵ်ႈၶိုၼ်း ၼိုင်ႈၵေႃႉ 2,000 ၵျၢပ်ႈ) ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးၶၢဝ်းၵူၼ်းဢေႇ တိူဝ်းၶၼ်သုင်ယဝ်ႉ။ လွင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းၸူး သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၼႆႉ မၼ်းငၢႆႈယူႇ၊ ၵူၺ်းလူဝ်ႇႁႄႉ ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵပ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ရူတ်ႉသေလမ်းလမ်း ၸိူဝ်းလတ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ။
}}
=== ၽၢႆႇၸၢၼ်း ===
လွၵ်းလၢႆးလီသေပိူၼ်ႈ တႃႇသွၵ်ႇတဝ်တူၺ်း ၸိူဝ်းႁိမ်းႁွမ်း ၼႃႈလိၼ်ၸိူဝ်းမီး ၽၢႆႇၸၢၼ်း ၼၼ်ႉတႄႉ ၶီႇ သၵူႇတႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈ ၵႂႃႇ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ တၢင်းၵႆတၢင်းၸမ်သေ တီႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼႆႉ ဢွင်ႈတီႈပၢႆတၢင်း မီးဝႆႉယူႇ ၼင်ႇၼႆ -
* {{See
| name=ၵွင်းမူး သူၺ်ႇၼတ်ႉတွင်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.415175 | long=97.655744 | directions=4.8 km from [[မေႃႇလမႅင်ႇ#ၵႂႃႇၸူး|တၢင်းႁူပ်ႉလူင်]]
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=တီႈၼိူဝ်ၸိၵ်းလွႆၼႆႉ တေၸၢင်ႈမုင်ႈယဵမ်ႈ တၢင်းႁၢင်ႈလီသေ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉတွၼ်ႈတႃႇ ထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ။
}}
*{{See
| name=ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၽႃးဢွၵ်ႉတေႃးယ | url=http://www.paaukforestmonastery.org/ | email=
| address= | lat=16.371054 | long=97.673755 | directions=မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း [[မေႃႇလမႅင်ႇ#ၵႂႃႇၸူး|တၢင်းႁူပ်ႉလူင်]] ယၢၼ် 10 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ၊ ၶီႇရူတ်ႉပိၵ်ႉၵပ်ႉပိုၼ်ႉတီႈၵႂႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်တြႃး၊ ၵူၼ်းၼမ်တႄႉၼမ်ႉဝႃႈ မေႃမိုတ်ႈမေႃၵိုဝ်း။ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈ 10:00 သေ ပႆႇၵႂႃႇတီႈ ၵျွင်းသွမ်း၊ 11:00 မူင်းမႃး မုၼ်ၸဝ်ႈပၢၵ်ႇပၢႆ လႄႈ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈ ၸိူဝ်းမႃးၽိုၵ်းၵၢၼ်တြႃး ဢွၼ်ၵၼ် ၵိၼ်သွမ်း။
}}
* {{See
| name=ၵျွင်းၽြႃး ႁိၼ်ႇတူႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.321564 | long=97.709466 | directions=လွႆဢၼ်မီး ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်၊ မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် ၽြႃးလျွင်းတေႃႇမူႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=
}}
* {{See
| name=ၵျွၵ်ႉတလူင်း | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.317198 | long=97.705818 | directions=လွႆဢၼ်မီး ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်၊ မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် ၽြႃးလျွင်းတေႃႇမူႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=လွႆဢၼ်ၼႆႉ ပၼ် တီႈမုင်ႈယဵမ်ႈ တၢင်းႁၢင်ႈလီ တႃႇတူၺ်း ဢွင်ႈတီႈႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉသေ ပဵၼ်ၸိၵ်းလွႆ ဢၼ်မီးၽြႃးၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်။ တွၼ်ႈတႃႇတူၺ်း လႅတ်ႇၶဝ်ႈၵေႃႈ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉ ၸိၵ်းလွႆသွင်ဢၼ်၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၼၢင်းယိင်းတႄႉ လႆႈၶိုၼ်ႈဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးၸရွပ်ႈပွင်ႇ ဢၼ်ၵဝ်ႇသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေၸၢင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ၼွၼ်းၶိုၼ်းလႆႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ လူဝ်ႇပႃးၵႂႃႇ သုတ်း၊ ၽႃႈသိူဝ်ႇ လႄႈ ထူင်ၽႃႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၶိုၼ်ႈလွႆၼႆႉ ႁိုင်မွၵ်ႈ 20-30 တႃ (မိတ်ႉၼိတ်ႉ) ၼႆႉ။}}
[[ၾၢႆႇ:Reclining Buddha (World's Largest) - Win Sein Taw Ya 4.jpg|thumb|right|250px|ၼႃႈၽြႃးၵိင်း]]
* {{See
| name=ႁုၼ်ႁၢင်ႈၽြႃးၵိင်း ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ | alt=ဝိၼ်းၸဵင်ႇတေႃးယ | url= | email=
| address= | lat=16.322235 | long=97.723285 | directions=မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၽႃးဢွၵ်ႉတေႃးယ ယၢၼ် 7.8 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ၊ မီးတီႈၸွမ်းတၢင်း သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| image=Win Sein Taw Ya - Reclining Buddha.jpg
| content=တီႈႁိမ်းၶၢင်ႈ မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်း တီႈ [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈတူၺ်းယဵမ်ႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်း မိူင်းမွၼ်းယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇယဝ်ႉသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇတႄႉ တိုၵ်ႉပဵၼ် ၽြႃးၵိင်း ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈယူႇ။ ႁုၼ်ႁၢင်ႈရႁၢၼ်း ဢၢၼ်သိပ်းမၼ်းၼႆႉ မီးၸွမ်း သၢႆတၢင်း သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ၽြႃးၵိင်းၼၼ်ႉယူႇ။ ပေႃးၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈ တူၺ်းယဵမ်ႈၼၼ်ႉၸိုင် တေလႆႈႁၼ် သႅၼ်းၽြႃးၵိင်း (100 မီႇတႃႇပၢႆ)ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီယွင်ႈဢၢမ်းတႄႉတႄႉ။ တီႈတေႃႇၼႃႈၼၼ်ႉႁူမ်ႈဝႃႈ မီးထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈသေတႃႉ မၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသႅၼ်းမၼ်းလႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ ဢၼ်လႆႈတင်းမူတ်းၼႆတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈပႆသေ တူၺ်းဢွင်ႈမီးလီလီ။}}
ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵပ်ႉ တႃႇသၢႆလဵဝ် ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ၽြႃးၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ်မွၵ်ႈ 500 ၵျၢပ်ႈ၊ တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း တႃႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ။ ပေႃးပဵၼ် ထႅၵ်ႇၸီႇတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းသၢႆလဵဝ်တႄႉ တေလႆႈပၼ် မွၵ်ႈ 4,000 ၵျၢပ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃးတင်းၵႂႃႇတင်းမႃးတႄႉ တေလႆႈပၼ် မွၵ်ႈ 7,000 ၵျၢပ်ႈၼႆႉ။
* {{See
| name=ၼွင်ၵၢၼ်ႇၵျီး လႄႈ ၵွင်းမူး | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.246689 | long=97.733838 | directions=မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း မေႃႇလမႅင်ႇ ယၢၼ် 26 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ လႄႈ မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း မုတူင်ႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ၵႂၢမ်းၵၢင်လၢႆဝႃႈတႄႉ ၽႂ်ဢမ်ႇႁူႉ တၢင်းလိုၵ်ႉၼွင်ၼႆႉၼႆယဝ်ႉ။ ယႃႇပေယိၼ်းပဵၼ်ၸွမ်း လွင်ႈပိူၼ်ႈၶျေႃး တႃႇႁႃတူၺ်း။ ၼၢင်းယိင်းၶဝ် ဢမ်ႇလႆႈၶႂၢင်းပၼ်ဝႆႉ တႃႇလုၺ်းၼမ်ႉ၊ ၼၼ်ႉပဵၼ် လွင်ႈယုမ်ႇယမ်၊ မေႃပဵၼ်မႃး လွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉ သေလွင်ႈလွင်ႈ။ ပႆတိၼ်သေၵေႃႈ ၸၢင်ႈပၼ်ႇလဵပ်ႈၼွင်ၼႆႉ လႆႈငၢႆႈငၢႆႈယူႇ။
}}
==ႁဵတ်း==
* ၶၢတ်ႈ သၵူဝ်ႇတႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် ရူတ်ႉၶိူင်ႈသေၵေႃႈ ၸွၼ်ႇတူၺ်း ဢွင်ႈတီႈႁိမ်းႁွမ်း၊ ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈ ပွတ်းၸၢၼ်း။
* ၶီႇႁိူဝ်း ၶိုၼ်ႈလူင်း တီႈၼႂ်း မႄႈၼမ်ႉ။
==သိုဝ်ႉ==
{{Marker|type=buy|name=ၵၢတ်ႇလူင်|lat=16.494224|long=97.618046}} လႄႈ {{Marker|type=buy|name=ၵတၢ်ႇမႂ်ႇ|lat=16.495654|long=97.618379}} ဢၼ်မီးတီႈ ပွတ်းႁွင်ႇဝဵင်း၊ မီးႁိမ်းမႄႈၼမ်ႉ။
==ၵိၼ်==
*{{Eat
| name=ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ လႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် | alt= | url= | email=
| address=Strand Rd | lat=16.481837 | long=97.618558 | directions=ၽၢႆႇႁွင်ႇလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် YKKO | phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=1,000-2,500 ၵျၢပ်ႈ
| content=ဢွင်ႈတီႈၼႆႉ ပဵၼ်တီႈဢၼ်မီးတိုဝ်ႉတၢင်း တႃႇၶဝ်ႈလေႃးၵၼ်တင်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ။ တီႈလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၸိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈလိူၵ်ႈ တၢင်းၵိၼ်တင်းၼမ်၊ မၢင်ၸိူဝ်းမႃး မီးပႃး လိၵ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈသေ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တူၺ်းၽၵ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၶဝ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉၼၼ်ႉ လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈ ပၢႆမီး ၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း သဵၼ်ႈတၢင်းၵိၼ်ၵွၼ်ႇ။ ဢၼ်ပိင်ႈ (ၼိုင်ႈသဵပ်ႇ 100-200 ၵျၢပ်ႈ)၊ တၢင်းၵိၼ်ပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ၊ တၢင်းၵိၼ်ၸၢႆ၊ ၶဝ်ႈ လႄႈ ၼမ်ႉၽၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈယူႇ။}}
*{{Eat
| name=ၶျၢၼ်းတႃႇ | url= | email=
| address= | lat=16.485283 | long=97.619813 | directions=မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ ႁူင်းႁႅမ်း Sandalwood
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=1,000/2,000/2,500 ၵျၢပ်ႈ (ၸၢႆ/ၼိူဝ်ႉ/တၢင်းၵိၼ်ပၢင်ႇလၢႆႇ), မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇ ၼိုင်ႈတဝ်ႈ 1,500 ၵျၢပ်ႈ
| content=လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းၶႄႇ ဢၼ်မီး သဵၼ်ႈတၢင်းၵိၼ်တႅမ်ႈဝႆႉၽၢႆႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ။ ပၢင်လဵၼ်ႈတီႈလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉၸႂ်/ဢွင်ႈတေႃႇလွင်း ၼမ်လိူဝ်သေလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်။}}
*{{Eat
| name=ယုၼ်ႇၼၼ်ႇ / လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်း ယုၼ်ႇၼၼ်ႇပၢၼ်းသေး | alt= | url= | email=
| address=Strand Rd | lat=16.486238 | long=97.618461 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၶဝ်ႈၶူဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၼမ်ႉၽၵ်း 1,500 ၵျၢပ်ႈ။ ၽၵ်းဢၼ်ပႃးၵုင်ႈ 2,200 ၵျၢပ်ႈ။
| content=တၢင်းၵိၼ်ထႆး။ မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း သေ သႅၼ်ႈသႂ်လီ။}}
*{{Eat
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် မျူဝ်ႉမ ရေးဝႃးဝိဝ်း | alt=Myo Ma River View Restaurant | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ | lat=16.484978 | long=97.618263 | directions=ၸမ်ၵၼ်တင်း ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်း မျူဝ်ႉမ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=2,000+ ၵျၢပ်ႈ၊ ၶဝ်ႈတင်း ၽၵ်းပူပၢင်ႇလၢႆႇ 3,000 ၵျၢပ်ႈ
| content= မီးဝႆႉတီႈၼင်ႇ ၵၢတ်ႇၵုၼ်ႇလူင်ဢၼ်ၼိုင်ႈလႄႈ လႅပ်ႈတေၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇသေတႃႉ ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇယူႇ။ မီးသဵၼ်ႈတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ယႂ်ႇ၊ မီးပႃး ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် ဢၼ်တူၺ်းထိုင်ပၼ်လီလီလႄႈ ဢၼ်မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း။ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၼႆႉ ယႂ်ႇသွင်ပုၼ်ႈ ပဵၼ်ၼင်ႇ ႁွင်ႈၼႄပၢႆးမွၼ်း။}}
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် YKKO | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.48072 | long=97.618546 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=လႆႈၽၵ်းၶႄႇ လႄႈ ၽၵ်းထႆးသေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉၶႅမ်ႉလႅပ်ႈတႅတ်ႈၼႅတ်ႈ။
}}
* {{Eat
| name=သူၺ်ႇၼၢၼ်းတေႃႇ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၽၢႆႇတႂ်ႈ | lat=16.490551 | long=97.618582 | directions=မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢေႃႇရူဝ်ႇရႃႇ ယၢၼ် 600 မီႇတႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours=ပိုတ်ႇၵၢင်ၼႂ်တဵမ်ၸဝ်ႉ | price=
| content=လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၶိုၵ်ႉ ဢၼ်မီးပႃး ၸၢၼ်း၊ ၶဝ်ႈမုၼ်းမႂ်ႇသႂ်ႇ၊ ၶဝ်ႈပႃး တႃႇလိူၵ်ႈ ၵိၼ်ၸၢႆ၊ လွင်ႈၶိုၵ်ႉတွၼ်း တၢင်းၵိၼ်ၶႄႇ (ဢၼ်ၶူဝ်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈ)၊ ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ်ၽဵတ်း။ ၸဝ်ႈၶွင်မၼ်း မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်းတႄႉတႄႉ။
}}
* {{Eat
| name=တေႃႇယီႇ| alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၵွင်းဢူး ဢူးၸေႇၼ၊ ၸဵင်ႇသဵၼ်ႈတၢင်းပၼ်ႇၼွင် | lat= | long= | directions= လုၵ်ႉတီႈ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း Breeze Inn သေ ပဵၼ် ၶူဝ်ႈတႃႈၼမ်ႉ ထူၼ်ႈသီႇ၊ လႆႈပႆ 20 တႃ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၽၵ်းသွင်ဝၢၼ်ႇ လႄႈ ၶဝ်ႈၼိုင်ႈဝၢၼ်ႈ လႆႈပၼ် 3,000 ၵျၢပ်ႈ
| content= ပဵၼ်လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်လႆႈ ၽၵ်းမွၼ်းတင်းၼမ်။ ၶဝ်ႈပႃး ၼမ်ႉၼဵင်ႈ၊ ၼမ်ႉၽၵ်း လႄႈ ဢၼ်ၵူဝ်ႈ။}}
* {{Eat
| name=Deli France Bakery | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၽင်ႇၼမ်ႉ | lat= | long= | directions=မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း Breeze Inn
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=တွၼ်ႈတႃႇ တၢင်းၵိၼ် တႄႇ 2,000 ၵျၢပ်ႈ၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၶဝ်ႈမုၼ်းၵဵၵ်ႉ 500 ၵျၢပ်ႈ၊ ၶဝ်ႈမုၼ်း ၵေႃႇၾီႇ 1,200 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵွၵ်ႉတေးလ် 1,700 ၵျၢပ်ႈ
| content=လႆႈၽၵ်း မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း၊ ႁၢင်ႈၶိူင်ႈဝႆႉ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ၊ မီးပႃး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း။ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းတင်း ၵူပ်ႉၵူႈမၢဝ်ႇသၢဝ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ။}}
* {{Eat
| name=ၸွႆႈထႅမ် ပူႇ လႄႈ ၼၢႆး | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=မီးတီႈၸွမ်းတၢင်း တၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ၊ မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း Breeze Inn
| phone= | tollfree= | fax=
| hours=တႄႇ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်တေႃႇ ၶဝ်ႈၶမ်ႈ | price=1,500 ၵျၢပ်ႈ (ၵိၼ်ၸၢႆ)၊ 2,000-2,500 ၵျၢပ်ႈ (ၼိူဝ်ႉ)၊ ၼမ်ႉၼဵင်ႈ လႆႈလၢႆ
| content=လႆႈတၢင်းၵိၼ်ၶႄႇ လႄႈ တၢင်းၵိၼ် ၵိၼ်ၸၢႆ ပဵၼ်မဵဝ်း ႁႅၼ်းၼိုင်ႈပွၵ်ႈ။ ယူင်ႉသၢင်ႈဢၼ်မႂ်ႇ၊ မီးပႃးပၢႆႉ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ ဢၼ်ယႂ်ႇယႂ်ႇ၊ တိူဝ်းၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇသေ ဢၼ်ၵဝ်ႇ။ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈလီလႂ် မၼ်းၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တႃႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႉ ဢွင်ႈတီႈမီးတီႈႁိမ်းၽင်ႇၼမ်ႉ လႄႈ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း။ ၶဝ်လၢတ်ႈတႄႉ မၼ်ႉမျၢတ်ႈၼမ်ႉတွၼ်းမၼ်း ၶဝ်ဢဝ်ၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းထဝ်ႈ ၸိူဝ်းမီးတီႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼႆယဝ်ႉ။}}
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ရူႇပီႇ | alt=Ruby Restaurant | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢေႃႇရူဝ်ႇရႃႇ ယၢၼ် လွၵ်းၼိုင်း
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶႄႇ မီးပႃး သဵၼ်ႈမၢႆတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်တႅမ်ႈဝႆႉ ၽၢႆႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ။}}
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ==
'''ၽလူႇတႃႇ''' ဢၼ်ဢဝ်တင်း ၶဝ်ႈမုၼ်း၊ ၵျွၵ်ႉၵျေႃး၊ တႃႇၵူႇ၊ ၼမ်ႉၼူမ်း၊ မၢၵ်ႇဢုၼ်၊ ပၵ်ႉမူၼ်ႇယႅၼ်ႈ၊ မၢၵ်ႇၵဵင်းယႅၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းဝႆႉ။ တေၸၢင်ႈႁၼ်လႆႈတီႈ ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ် ဢမ်ႇၼၼ် တီႈ လၢၼ်ႉၶဝ်ႈမုၼ်း တႄႇလီႇၾရႅၼ်ႉ။
* {{Drink
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ဢူဝ်ႇၶေႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.495159 | long=97.617849 | directions=မီးတီႈ ၸဵင်ႇတၢင်း တၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ လႄႈ တၢင်းတထူင်ႇတတႃး
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=တၢင်းၵိၼ်တႄႉ ၵႃႈယႂ်ႇဢိတ်းဢိတ်း ၵူၺ်းၵႃႈ ၼမ်ႉၵတ်းၼမ်ႉဝၢၼ်ၶဝ်တႄႉ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈယူႇare OK
| content=ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇတင်း ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း။
}}
* {{Drink
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် Strand View | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ | lat=16.498035 | long=97.618615 | directions=မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇသုတ်းသုတ်း တီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၵွၵ်ႉတေးလ် 3-4,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ၼိုင်ႈတဝ်ႈ 25,000 ၵျၢပ်ႈ
| content=မီးသူၼ်မွၵ်ႇတၢင်းၼွၵ်ႈ တီႈဢၼ် ႁိမ်းႁွမ်းၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ။
}}
* {{Drink
| name=မျႃႉၼၢၼ်းတီႇတႃႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ဢေႃႇရူဝ်ႇရႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၽလူႇတႃႇ ၼိုင်ႈၵွၵ်း 1,000 ၵျၢပ်ႈ
| content=မိတ်ႉသျဵၵ်ႉ၊ ၽွင်မူၺ်၊ ၽလူႇတႃႇ လႄႈ ၵူလ်ၾီး။
}}
==ၼွၼ်း==
တီႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼႆႉ ဢွင်ႈတီႈ တႃႇလိုဝ်ႈသဝ်းတႄႉ လိူင်ႇၼႃႇၼႃႇ။
=== တီႈၶၼ်ထုၵ်ႇ ===
* {{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢေးၶျၢၼ်းမျႃႉ | alt= | url= | email=
| address=မၢႆ- 680၊ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်း ပွတ်းတႂ်း၊ ပွၵ်ႉမွင်းငၢၼ်ႇ| lat=16.459212 | long=97.625971 | directions=
| phone=+95 9253433643 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=5/10-20,000 ၵျၢပ်ႈ (ၵူႈၵေႃႉလဵဝ် ၽတ်ႉလူမ်းႁူမ်ႈၵၼ်/ၵူႇသွင်ၵေႃႉ ပႃးၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း ဢႅၼ်းသုတ်ႉ)
| content=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်မႂ်ႇ၊ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈၵၢင်ဝဵင်းသေၼႆႉတႄႉ ၵႆဢိတ်းဢိတ်းသေတႃႉ ၵိုင်ၵႃႈမၼ်းယူႇ။
}}
*{{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢေႃႇရူဝ်ႇရႃႇ | url= | email=
| address=277 သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၽၢႆႇတႂ်ႈ | lat=16.485146 | long=97.618986 | directions=လုၵ်ႉတီႈ ၼၢမ်ႇသႃႇၽိူၵ်ႇသေ မီးမွၵ်ႇႁိမ်းၸဵင်ႇမၼ်း
| phone=+95 57-22785 | tollfree= | fax=
| hours= | price=ပေႃးပဵၼ်ၶွင်ႉ ဢၼ်ပႃးၽတ်ႉလူမ်း ဢၼ်လႆႈၸႂ်ႉ ၶွင်ႉၼမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ် ၵူႈၼိုင်ႈၵေႃႉ/သွင်ၵေႃႉ US$7/14၊ ပေႃးပဵၼ် ၶွင်ႉ ဢၼ်ပႃး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း ပႃး ၶွင်ႉၼမ်ႉဢႅၼ်းသုတ်ႉ US$15/25 (ဢေႇပရႄႇ 2015)
| checkin= | checkout=
| content=မီး ဝၢႆႇၾၢႆႇ။ ဢမ်ႇပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း မိူၼ်ၵၼ်တင်း ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း Breeze Inn ၵူၺ်းၵႃႈ ဢွင်ႈၼွၼ်းမၼ်း တိူဝ်းၶိုၵ်ႉသေၼၼ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶွင်မၼ်းၼႆႉ ပေႃးမိူဝ်ႈတႄႇမၼ်း လႅပ်ႈဢွၵ်ႇႁၢင်ႈၸႂ်လမ်ဝႆႉသေတႃႉ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ် ဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းသေ လၢတ်ႈတေႃႇမၼ်းၼႆ မၼ်းမေႃမိုတ်ႈ မေႃၸွႆႈထႅမ်ယူႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပဵၼ်ၵေႃႉလဵဝ်သေ သမ်ႉမီး ဢွင်ႈတႃႇ သွင်ၵေႃႉၵူၺ်းၼႆ မၼ်းတေဢဝ်ၵႃႈမၼ်း ၼင်ႇယူႇဢွင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႉၼၼ်ႉၵူၺ်း။}}
* {{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ပၢၼ်းသုဝူၺ်ႇ | alt= | url= | email=
| address=မၢႆ 333/ၵ၊ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၽၢႆႇတႂ်ႈ | lat=16.480856 | long=97.61958 | directions=ၸဵင်ႇတၢင်း ၵူၼ်းၵႃႉထဝႄႇ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၽၢႆႇတႂ်ႈ| phone=+95 9 2525(2) 4837, +95 9 2525(2) 4838 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=13,000/26,000 ၵျၢပ်ႈ (ဢွင်ႈၵေႃႉလဵဝ်/သွင်ၵေႃႉ)
| content=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်မီး ၶွင်ႉ ဢၼ်ပႃး ၽတ်ႉလူမ်း လႄႈ ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း၊ ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ၊ ဝၢႆႇၾၢႆႇ။ ၶွင်ႉၼမ်ႉဢႅၼ်းသုတ်ႉ။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢၼ်ၶၢမ်ႇၸေးၸိမ်ႇသေတႃႉ မၼ်းႁပ်ႉၶၢမ်ႇလႆႈယူႇ။
}}
*{{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း လေႇၺိၼ်းတႃႇ | alt=Breeze Inn Guesthouse | url= | email=breeze.guesthouse@gmail.com
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၽင်ႇၼမ်ႉ 6 | lat=16.486463 | long=97.618466 | directions=
| phone=+95 57 21450, +855 98 701180 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$8 ၵေႃႉလဵဝ်၊ သွင်ၵေႃႉ တႄႇ US$14
| content=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်ၵူၼ်းႁူႉၼမ် ဢၼ်ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်မၼ်း မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း။ မိတ်ႇသတႃႇ ဢႅၼ်ႇထူဝ်ႇၼႆႉ ၼႆႉ ပဵၼ် ၵူၼ်းထဝ်ႈ သေ မၼ်းလႆႈၸႂ် လၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢိၵ်ႇတင်း တၢင်းၶႆႈၸႂ် ဢပုမ်ႇ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢွင်ႈတီႈမၼ်းတႄႉ ၵဝ်ႇ သေ မၢၵ်ႇမိူဝ်ဝႆႉ။ ဢွင်ႈၼွၼ်းမၼ်းတႄႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ မီးႁူးလႅင်းသေတႃႉ ဢွၵ်ႇဢၢႆဝႆႉ။ ၽႃၵေႃႈ မၢင်မၢင်၊ ၽႃႈသိူဝ်ႇၵေႃႈ ၵႅၼ်ႇၵႅၼ်ႇ၊ ပွတ်းပွတ်း။ ဢွင်ႈၼွၼ်း ၸိူဝ်းမီး ၽၢႆႇလင်ၼၼ်ႉတႄႉ တေတိူဝ်းၶႅမ်ႉသေ ၵႃႈမၼ်းၵေႃႈ တေၼမ်လိူဝ်ၼႆႉ၊ ပိူင်လူင်မၼ်း မီးၶွင်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်သတၢႆႇ ပၢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈသေ ၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ် US$40။ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်ၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉသေ (ၵေႃႇၾီႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၼမ်ႉၼဵင်ႈ၊ ၶႆၼမ်ႉၼူမ်း လႄႈ ယႅၼ်ႈ၊ ၶႆႇတူမ်ႈ၊ ၵူၺ်ႈ) သေ ႁႅၼ်းလဵင်ႉပၼ်တီႈ တၢင်ႉၶူဝ်လႂ် ဢၼ်တေႃႇၼႃႈၼမ်ႉ။ ဝၢႆႇၾၢႆႇတႄႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ်ႉၼမ်ယူႇ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ဢူဝ်ႇၶေႇ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ | lat=16.495159 | long=97.617849 | directions=မီးတီႈ ၸဵင်ႇတၢင်း သဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၶူဝ်းတထူင်ႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$10/12
| content=ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်းဢွၼ်ႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵဵင်ႈသႂ်လီ။ မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း။ မီးဝၢႆႇၾၢႆႇ။}}
=== ပၢၼ်ၵၢင် ===
*{{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၸိၼ်ႇတရႄးလႃး | alt=Cinderella Hotel | url=http://www.cinderellahotel.com | email=hotel.cinderella@gmail.com
| address=21 သဵၼ်ႈတၢင်းၿႁူဝ်ႇ | lat=16.485410 | long=97.621796 | directions=တင်းတိူၵ်ႈသူင်ႇလိၵ်ႈသေ ယၢၼ်ၵၼ် 100 မီႇတႃႇ
| phone=+95-57-24411, +95-57-24860, +95-9-8703610, +95-9-8703611 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$15-80
| lastedit=2017-02-08
| content=ႁၢင်ႈၶိူင်ႈဝႆႉ ႁၢင်ႈလီႁၢင်ႈငၢမ်းသေ ၵဵင်ႈသႂ်လီ၊ ၼႂ်းၵႃႈၶၼ်မၼ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်၊ တီႈၼွင်းၶွင်ႉ ပႃးထီႇဝီႇ၊ ဝၢႆႇၾၢႆႇ၊ ဢႄးၵွၼ်း။ တီႈႁိမ်းၶၢင်ႈၶွင်ႉၶႅၵ်ႇလူင်ၼၼ်ႉ မီးပႃး ၶွင်ႉၼွၼ်းလၢႆၶွင်ႉ။ တီႈလၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉၼၼ်ႉ လႆႈတၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈဢၼ်မၼ်း။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼၼ်ႈ မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း မေႃၸွႆႈထႅမ်တႄႉတႄႉ။ လႆႈဝႆႉ တၢင်းၶႆႈၸႂ်လီ တီႈၼိူဝ်ဢွၼ်ႇလၢႆး။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇပႄႉၵႃႈၼွၼ်းမၼ်းၼႆၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်တီႈၼၼ်ႈ၊ တေလႆႈပၼ် 3,500 ၵျၢပ်ႈ။ ၶဝ်မၼ်းပႃး ဢွင်ႈၵူႇသွင်ၸၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းပိူဝ်ႉလင်လႄႇလၢဝ်း။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၼၢင်းႁေႃၶမ်း ၸမႃးတေႇဝီႇ | alt= Hotel Queen Jamadevi| url=https://www.facebook.com/hotelqueenjamadevi | email= hotelqueenjamadevi@gmail.com
| address=127၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ယႃႇၸႃႇတရိတ်ႉ၊ မျႅင်ႇတႃႇယႃႇ | lat=16.455501 | long=97.652317 | directions=ၼႂ်းၵႄႈ ၵၢင်ဝဵင်း (လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း သေ ယၢၼ် 3.5 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)၊ တင်း တႃႈႁိူဝ်ႈမိၼ် (ယၢၼ် 2.5 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ) လႄႈ တင်းၸၼ်ႉၸွမ် (ယၢၼ် 3 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)
| phone=+95572030526 | tollfree= | fax=
| checkin=14:00 | checkout=noon | price=တွၼ်ႈတႃႇ ၶွင်ႈ delux US$40 ၊ တွၼ်ႈတႃႇ ပင်ႇၷလူဝ်ႇ US$60
| lastedit=2018-05-28
| content=ပိုတ်ႇမိူဝ်ႈပီ 2016 သေ ပဵၼ်တီႈ ဢၼ်ယဵၼ်လီ။ ၶွင်ႉတၢင်းသဵင်ႈၼႆႉ မီးၶွင်ႉၼမ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်၊ ဢိၵ်ႇပႃး ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ၊ ထီႇဝီႇလၢဝ်ႇထိမ်း၊ တိူၵ်ႈလၢင်ႈ/မီႇၼီႇၿႃး၊ တဝ်ႈထၢတ်ႈ၊ ၽၢၵ်ႈသိူဝ်ႇမႆႉ။ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် ပူႇၽေး ဢဝ်ၸိူဝ်းပဵၼ်လွင်ႈၶိုၵ်ႉတွၼ်း ၸႄႈမိူင်းမွၼ်း ႁႅၼ်းဝႆႉ။ ၸၢင်ႈလိူၵ်ႈလႆႈ ဢွင်ႈတီႈၵိၼ်။ သူၼ်မွၵ်ႇ။ ဝၢႆႇၾၢႆႇၸႂ်ႉလႆႈလၢႆလၢႆ။ လွင်ႈႁပ်ႉသူင်ႇလၢႆလၢႆ ဢၼ် ၵႂႃႇ/မႃး တႃးႁိူဝ်းမိၼ်။ ပဵၼ်ၵၢၼ်မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းၵေႃႉႁဵတ်း။ မီးပႃး လွင်ႈသင်ႇမၢႆထႃႈ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ (ဢမ်ႇမီးၵႃႈဢၼ်လူဝ်ႇလႆႈတိူဝ်းပၼ်ထႅင်ႈၼိူဝ် ၵႃႈမႂ်တိုတ်း)။ လႅင် လႄႈ ရူတ်ႉၶိူင်ႈၵေႃႈ ၸၢင်ႈၶၢတ်ႈလႆႈ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၽင်ႇၼမ်ႉ မေႃႇလမႅင်ႇ | alt=Mawlamyine Strand Hotel | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၽင်ႇၼမ်ႉ ၊ ပွၵ်ႉၽႅတ်ႉတၢၼ်း | lat=16.497492 | long=97.618665 | directions=
| phone=+95 32-22560 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=ၵူႇၵေႃႉလဵဝ် US$36၊ ၵူႇသွင်ၵေႃႉ US$48
| content=မီး 24 ၶွင်ႉ၊ ၶဝ်ႈပႃး ဢႄးၵွၼ်း လႄႈ ၶွင်ႉၼမ်ႉ။
}}
*{{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း သႅၼ်ႇတႄႇလ်ဝုတ်ႉ | alt=Sandalwood Hotel | url= | email=
| address=278 သဵၼ်ႈတၢင်းၶူဝ်မျူဝ်ႉမ | lat=16.485041 | long=97.619288 | directions=
| phone=+95 57 27253, +95 57 21185, +95 98 702511 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= တဵင်ႈဝၼ်း | price=20,000/25,000 ၵျၢပ်ႈ (ၵေႃႉလဵဝ်/သွင်ၵေႃႉ) ပိူင်ၵႅဝ်ႈ၊ တႄႇ 30,000/35,000 ၵျၢပ်ႈ (ၼိုင်ႈၵေႃႉ/သွင်ၵေႃႉ) ၶိုၵ်ႉတွၼ်း
| content=မိူဝ်ႈပီ 2018 ၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်းဢၼ်မႂ်ႇ၊ သိူဝ်ႇၶႅပ်းႁိၼ်ဝႆႉတဵမ်တဵမ် သေ ၵဵင်ႈသႂ်လီ၊ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်း မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း၊ တီႈၼႂ်းၵႃႈၶၼ်မၼ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်၊ ၼႂ်းၶွင်ႉ ပႃးထီႇဝီႇ လႄႈ တီႈၶွင်ႉၶၢမ်ႇၶႅၵ်ႇ မီးပႃး ဝၢႆႇၾၢႆႇ။ ၸၢင်ႈယိမ်လႆႈ ၶဵင်ႇတၢင်ႇၶူဝ်း လႄႈ ၸွင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၶွင်ႉပိူင်ၵႅဝ်ႈၼႆႉ ၵူၺ်းၸၢင်ႈလႆႈ တႃႇ သွင်ၶွင်ႉၵူၺ်းလႄႈ တႃႇလႆႈၶွင်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈယၢပ်ႇဝႆႉ၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၵပ်းသိုပ်ႇဝႆႉထႃႈ ဢွၼ်တၢင်း။
}}
* {{Sleep
| name=မူဝ်ႇတႄႇ ပိၼ်ႇလူင်းပၢၼ်း | alt= | url=http://www.facebook.com/PinlonPannMotel | email=sale.pinlonpann@gmail.com
| address=22B၊ သဵၼ်ႈတၢင်းမျူဝ်ႉသျွင်ႇ | lat= | long= | directions=ၸမ်ၵၼ်တင်း တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်
| phone=+95 9 43116366 | tollfree= | fax=
| checkin=12:00 | checkout=12:00 | price=US$20–25
| lastedit=2018-12-25
| content=ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ လႄႈ ယဵၼ်လီ၊ မီးဝၢႆႇၾၢႆႇဢၼ်ၽႂ်းၽႂ်းသေ မီးပႃးၸၢၵ်ႈထွၼ်ငိုၼ်း ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ 24 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်း မေႃၸွႆႈထႅမ်တႄႉတႄႉ။ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႉ ဢၼ်မူဝ်ႇတႄႇၵေႃႉႁဵတ်း။ ထႅၵ်ႇၸီႇတႄႉၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇၼႃႇဢႃးလႃး၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တုၵ်ႉတုၵ်ႉတႄႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ယူႇ။ ဢွင်ႈၼွၼ်းၵေႃႈ ၵဵင်ႈၵဵင်ႈသႂ်သႂ် သေ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်ၵေႃႈ ၶႅမ်ႉ လႄႈ မီးပႃး သိုင်ႇၽႆးသူး။
}}
==ၵႂႃႇ ထႅင်ႈ==
ၽွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢဝ်ထႅၵ်ႇၸီႇသေ ၵႂႃႇတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၼႆ လၢတ်ႈၶဝ်ဝႃႈ တေၵႂႃႇလူင်းတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢမ်ႇၼၼ် ၵႃႈတီႈ {{Marker|type=other|name=ဢွင်ႈၶၢႆမႂ်တိုတ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်|lat=16.496826|long=97.62158}} (တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵဝ်ႇ) တီႈၼႂ်း ဝဵင်း ဢၼ်မီးၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼွၵ်ႉတၢတ်ႉမျီး တီႈဢၼ်မီး ၾေႇရီႇ ဢၼ်တေႃႉသူင်ႇပၼ်လၢႆလၢႆ ၸူး တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်၊ တီႈဢေႇသုတ်း တွၼ်ႈတႃႇ ပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်းၵႂႃႇ ၽႃဢၢင်ႇ။ ပႆၵႂႃႇၸူး တီႈ ဢွင်ႈတီႈၶၢႆ မႂ်တိုတ်းၼၼ်ႉလႄႈ။
* [[ၽႃဢၢင်ႇ]] – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ၸွမ်း ထမ်ႈ ၸိူဝ်းမီးတီႈၼၼ်ႈ လႄႈ ပၢင်ႇပႃႇၶဵဝ်။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၵဝ်ႇ၊ ဢၼ်ဢမ်ႇပႃး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း ၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈဝၼ်း ဢွၵ်ႇပဵၼ်လၢႆလမ်းသေ 1000 ၵျၢပ်ႈ၊ ႁိုင် 2 ၸူဝ်ႈမူင်း။ မီးပႃး ႁိူဝ်းသေ (ပေႃးၶၢတ်ႈသုၼ်ႇတူဝ်ႈ 70,000 ၵျၢပ်ႈသေ ပေႃးၶီႇႁူမ်ႈၵၼ်တႄႉ ၼိုင်ႈၵေႃႉ 8,000 ၵျၢပ်ႈ၊ တၢင်းႁိုင် 5 ၸူဝ်ႈမူင်း)။
* [[မျႃႉဝတီႇ]] – တႃႇ [[မႄႈသွတ်ႇ]] ([[မိူင်းထႆး]])၊ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် (5,000 ၵျၢပ်ႈ) ဢမ်ႇၼၼ် ဢဝ် ထႅၵ်ႇၸီႇႁူမ်ႈၵၼ် (10,000 ၵျၢပ်ႈ)၊ တၢင်းႁိုင် 3-5 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၵမ်ႉၼမ် ဢွၵ်ႇၵၢင်ၼႂ်။
* [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] – ၸိုဝ်းလိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇ ၵွင်းမူးမၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်း၊ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈယဵမ်တူၺ်း ဢၼ်လိုဝ်းလင် တီႈၼႂ်း ၸႄႈမိူင်းမွၼ်း။ 07:30 & 09:30၊ 7,000 ၵျၢပ်ႈ၊ 3-4 ၸူဝ်ႈမူင်း။ မီးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၽႅဝ်တီႈ ပၢင်လိုဝ်ႈသဝ်း ၵိၼ်ႇပုၼ်း ဢၼ်ပဵၼ်တီႈ တိၼ်လွႆ။
* [[ပႃႇၵိူဝ်]] – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇ ၵွင်းမူးသုင်သုတ်း တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ၊ ဢၼ်ပဵၼ်ၵွင်းမူး သူၺ်ႇမေႃႇၻေႃး။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉဢွၵ်ႇ 07:00/08:00/09:00 လႄႈ 12:30၊ 5-10,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] – လိုဝ်းလင် တႃႇ ၶူဝ်ဢူးပဵင်ႇ၊ လွင်ႈသုၵ်ႈၼႃႈၽြႃးလူင် လႄႈ ၶီႇရူတ်ႉလဵၼ်းၶိုၼ်ႈလွႆ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢၼ်ဢွၵ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ (ႁူင်းၵၢၼ်ရူတ်ႉ - သူၺ်ႇမၢၼ်ႇတလႃႇ)။ ၵႃႈၶီႇမၼ်း မီးတေႃႇထိုင် 15,000 ၵျၢပ်ႈ။ ၶဝ်ႈပႃး ၽႃႈၸဵတ်ႉ၊ မွၼ်ႁူဝ်၊ ၽႃႈမႆ၊ မႆႉသီၶဵဝ်ႈ လႄႈ ၼမ်ႉ။
* [[တႃႈၵုင်ႈ]] – လိုဝ်းလင် တႃႇ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ လႄႈ ဝဵင်း။ ၼိုင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈဝၼ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ဢွၵ်ႇပဵၼ်လၢႆလမ်း။
* [[ယေး]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွၵ်ႇ 06:30/09:15/11:45 & 15:30, 4-5 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 6,000 ၵျၢပ်ႈ။ ပေႃးပဵၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ဢွၼ်ႇတႄႉ 4,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ထဝႄႇ]] – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇ မၼ်းလႄႈ ဢၼ်ပႆႇပေႃးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ၊ ၽြႃးဢၼ်သူႇယႂ်ႇ လႄႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်မီးတီႈၵႆ (မွင်းမၵၢၼ်ႇ)။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွၵ်ႇ 05:00 13:00/14:00/16:00, 8-10 မူင်း၊ 12,000 ၵျၢပ်ႈ။
ရူတ်ႉလဵၼ်း တႃႇၵႂႃႇတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 08:00၊ 19:30 လႄႈ 20:55။ လႆႈလတ်းၶၢမ်ႈ ၵျႅၵ်ႉထူဝ်ႇ ဢၼ်မီးၸမ်ၵၼ်တင်း [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] လႄႈ [[ပႃႇၵိူဝ်]] သေ ဝၢႆးႁိုင် 9 ၸူဝ်ႈမူင်းသေၵေႃႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်ၵႂႃႇတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ 2,150/5,500 ၵျၢပ်ႈ (တီႈၼင်ႈယူဝ်းယူဝ်း/ထၢၼ်ႈသုင်)။ တွၼ်ႈတႃႇ လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇထႅင်ႈတႄႉ [http://www.seat61.com/Burma.htm#Yangon%20%28Rangoon%29%20-%20Mawlamyine Seat61.com] ဢမ်ႇၼၼ် သင်ႇမၢႆထႃႈ တီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း။
ရူတ်ႉလဵၼ်းဢၼ်ၵႂႃႇ တႃႈႁိူဝ်းထဝႄႇ ၼၼ်ႉတႄႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 04:00 မူင်း သေ ဝၢႆးႁိုင် 15 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆၵေႃႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ယဝ်ႉ။
{{Usablecity}}
{{Geo|16.4833|97.6333}}
{{IsPartOf|မျၢၼ်ႇမႃႇ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ}}
[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:ၼွၼ်း]]
ki8hl7ulvssy2mknt5sg6l9d7e51gju
5294
5293
2022-08-19T10:02:44Z
Saimawnkham
7
/* ၼွၼ်း */
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Mawlamyine banner Reclining Buddha - Win Sein Taw Ya.jpg}}
'''မေႃႇလမႅင်ႇ''' (မွၼ်း မတ်မလီု၊ မၢၼ်ႈ မော်လမြိုင်မြို့၊ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ Moulmein ဢမ်ႇၼၼ် Mawlamyine ဢမ်ႇၼၼ် Mawlamyaing) ၼႆႉ ပဵၼ် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၸႄႈမိူင်းမွၼ်း ဢၼ်မီးတီႈ [[မျၢၼ်ႇမႃႇ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ]] ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
==ပွင်ႇၸႂ်==
[[ၾၢႆႇ:MawlamyaingMoghulShahMosque.jpg|thumb|right|350px|ၵျွင်းပလီႇၵဝ်ႇ တီႈ မေႃႇလမႅင်ႇ]]
မေႃႇလမႅင်ႇၼၼ်ႇႉ ပဵၼ်ဝဵင်းယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ထူၼ်ႈသီႇ တီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ (ႁဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း မွၵ်ႈ 326,000) သေ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ၸွမ်း လွင်ႈမုင်ႈယဵမ်ႈ လႄႈ လွင်ႈၸၼ်ၸႂ်၊ ပိူင်လူင်မၼ်း ပဵၼ် ႁုၼ်ႁၢင်ႈပုတ်ထ ဢၼ်ၵိင်း ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်းဝဵင်း 18 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇလႄႈ မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်း ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇဝဵင်း 20 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပဵၼ်တီႈၵိုတ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း တွၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်းလုၵ်ႉမိူင်းထႆးမႃးသေ မၼ်းပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈလီ တႃႇတႄႇၵႂႃႇ ပွတ်းတွၼ်ႈမျၢၼ်ႇမႃႇ ၸိူဝ်းၵိုတ်းဝႆႉၼၼ်ႉ။
==ၵႂႃႇၸူး==
လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ၊ ၼေႇပျီႇတေႃႇ၊ တႃႈလိူဝ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ပူးၵမ်ႇသေၵေႃႈ မႃးၸွမ်းၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၼင်ႇၽၢႆႇတႂ်ႈၼႆႉ၊ ယႃႇပေၶၢမ်ႈပူၼ်ႉ [[ပႃႇၵိူဝ်]] ဢမ်ႇၼၼ် မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်း တီႈ [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]]။ ၵူၼ်းမႃးလူႇမႃးဝႆႈၽြႃး ဢၢၼ်ႇႁူဝ်ႁဵင်မၼ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်လိုဝ်ႈသဝ်း တီႈၼိူဝ်ၸိၵ်းလွႆ၊ ၼၼ်ႉပဵၼ်တိုဝ်ႉတၢင်းဢၼ်ၼိုင်ႈသေတႃႉ ယႃႇလိုမ်းဢဝ် ဢၼ်တူမ်းႁူ လႄႈ ထူင်ၽႃႈသိူဝ်ႇၼွၼ်း။ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈတႄႉ လိုဝ်ႈသဝ်းတီႈ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း တီႈ ၶိၼ်ႇပုၼ်း၊ တီႈတိၼ်လွႆၼၼ်ႉ။
=== တင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ===
{{Marker|type=go|name=တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်လူင်|lat=16.47838|long=97.6327}} ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းမွင်း ဢၼ်လႆႈလတ်းဝဵင်းၵႂႃႇၽၢႆႇဢွၵ်ႇ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵမ်ႉၼမ် ၵိုတ်း (လႄႈ တႄႇဢွၵ်ႇ)တီႈၼႆႈ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ -
* [[ၽႃဢၢင်ႇ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လုၵ်ႉတီႈ ၶဵင်ႇယၢမ်းမူင်းသေဢွၵ်ႇ တၢင်းႁိုင် 2 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 1,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[မျႃႉဝတီႇ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၼႆႉ တေလႆႈပၼ် မွၵ်ႈ 5,000 ၵျၢပ်ႈ သေ တၢင်းႁိုင် 3-5 ၸူဝ်ႈမူင်း။
* [[တႃႈၵုင်ႈ]] – လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉဢွင်ႇမိင်ႇၵလႃႇ ဢၼ်မီးတီႈ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်းတႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉသေ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွၵ်ႇတင်းၼမ်၊ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း ၼႂ်းၵႄႈ 07:30 လႄႈ 21:00၊ ဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်း မွၵ်ႈ 5½-7 မူင်းသေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 6,000-8,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ၼေႇပျီႇတေႃႇ]] – လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉၽေႃးၵသီႇရိ ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇၼေႇပျီႇတေႃႇၼၼ်ႉသေ ၸိူဝ်းပဵၼ်ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် သၵႅၼ်ႇၼီးယႃး ဢွၵ်ႇ 19:00 သေ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈ 05:00၊ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 11,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] – မီးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လႆႈၶီႇမီးၸေးၸိမ်ႇ ဢၼ်ဢွၵ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ (ၶွမ်ႇပၼီႇ-သူၺ်ႇမၢၼ်ႇတလႃႇ) ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်း တႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉသေ ဢွၵ်ႇ 18:00။ တေၶဝ်ႈပႃး၊ ၽႃႈၸဵတ်ႈ၊ မွၼ်ႁူၼ်၊ ၽႃႈမႆ၊ မႆႉသီၶဵဝ်ႈ လႄႈ ၼမ်ႉ၊ ႁွတ်ႈမေႃႇလမႅင်ႇ ၶၢဝ်း 05:00၊ တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း ၵိုတ်းလိုဝ်ႈသွင်တီႈ။ မၼ်းၵႂႃႇတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းၽႂ်းလူင် ဢၼ်မီးၼႂ်းၵႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ တႃႈၵုင်ႈ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတေမီးတေႃႇထိုင် 15,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ထဝႄႇ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လုၵ်ႉတီႈ ထဝႄႇဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်း 10:00 လႄႈ 17:00 သေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 12,000 ၵျၢပ်ႈ။
=== တင်း ပိၵ်ႉၵၢပ်ႉ/ ထႅၵ်ႇၸီႇ ===
ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၵမ်ႉၼမ် ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်းၶဝ်ႈမႃးတီႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇသေမႃးယဝ်ႉ မႃးတမ်းပၼ်ၵူၼ်းၶီႇ ၵႃႈတီႈ {{Marker|type=go|name=တီႈတၢင်းၽႄလူင်|lat=16.452799|long=97.635395}} တီႈဢၼ်ၵူၼ်းၵိုၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်လုၵ်ႉ မျႃႉဝတီႇမႃးတႄႉ တေလႆႈပၼ် မွၵ်ႈ 12,000 ၵျၢပ်ႈ (ထႅၵ်ႇၸီႇၶီႇႁူမ်ႈၵၼ်) သေ သၢႆတၢင်းတႄႉ ၶႅမ်ႉလီၼႃႇယဝ်ႉ။ တေႁိုင်လႆႈ မွၵ်ႈ 2-3 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈဢဝ် ငိုၼ်းထႆးသေ ပၼ်လႆႈယူႇ (ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၼၼ်ႉ ၸၢၵ်ႈထုၵ်ႈငိုၼ်း ATM ၵေႃႈ လိူင်ႇၼႃႇ ၵူၼ်းလႅၵ်ႈငိုၼ်းၵေႃႈ လိူင်ႇၼႃႇ)။
ပေႃးပဵၼ် ထႅၵ်ႇၸီႇၶီႇႁူမ်ႈၵၼ်တႄႉ တေၵႂႃႇတမ်းပၼ်ထိုင်တီႈ ဢွင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===တင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း ===
ၼိုင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈဝၼ်း တီႈ {{Marker|type=go|name=တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း|lat=16.471454|long=97.635101}} ၼႆႉ မီးရူတ်ႉလဵၼ်းသၢမ်လမ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ၊ [[ပႃႇၵိူဝ်]] လႄႈ ၵျႅၵ်ႉထူဝ်ႇမႃး၊ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈ ၶၢဝ်း 04:00၊ 06:00 လႄႈ 16:30 သေ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ ပႃႇၵိူဝ် ဢွၵ်ႇထႃႈမွၵ်ႈ 9 ၸူဝ်ႈမူင်း ဢမ်ႇၼၼ် 7 ၸူဝ်ႈမူင်းယဝ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ် တွၼ်ႈတႃႇ တီႈၼင်ႈထၢၼ်ႈသုင်ၼႆႉ ၵူၺ်းလႆႈပၼ် 4,250 ၵျၢပ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း တၢင်းၵႆ 281 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈမႃး။ မႂ်တိုတ်းမၼ်းၼႆႉ လူင်ႈၼႃႈၶၢႆဝႆႉထႃႈ သၢမ်ဝၼ်း၊ ၶၢႆတီႈ လုမ်းမႂ်တိုတ်း ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း ဝဵင်း။
===တင်း ႁိူဝ်း===
တီႈၼႂ်းၵႄႈ ၽႃဢၢင်ႇ လႄႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼၼ်ႉ မီးၶၢဝ်းတၢင်း ႁိူဝ်းသေတႃႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း ၼမ်ၼိူဝ်သေ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လႄႈ ရူတ်ႉလဵၼ်း - 70,000 ၵျၢပ်ႈ (ၶွင်ႉသုၼ်ႇတူဝ်) ဢမ်ႇၼၼ် ၼိုင်ႈၵေႃႉ 10,000 ၵျၢပ်ႈ (ၶီႇႁူမ်ႈၵၼ်၊ ၼႆႉပဵၼ် ၶၼ် မိူဝ်ႈၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 2019)။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ၶဝ်ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်လႆႈႁၼ် တၢင်းႁၢင်ႈလီသၽႃႇဝ ၸွမ်း သၢႆၼမ်ႉ ဢၼ်ၶိုၼ်ႈဢၼ်လူင်း။ [https://web.archive.org/web/20190306071854/http://www.elegantmyanmar.travel/ Elegant Myanmar] ၶၢႆ မႂ်ႇတိုတ်း တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း 08:30 ၊ ၶၢႆတီႈ လုမ်းၶဝ် ဢၼ်မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ YKKO တီႈၽၢႆႇၸၢၼ်း ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ။ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈတႄႉ ထၢမ် တီႈ ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် တီႈ Breeze Inn Guesthouse ၵေႃႉဢၼ်ႁေႃႈႁိူဝ်း။ တၢင်းႁိုင်ၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉ တေမီး 4 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းႁႅင်ႈတႄႉ တေၸၢင်ႈတိူဝ်းႁိုင်မွၵ်ႈ 2 ၸူဝ်ႈမူင်း ဢမ်ႇၼၼ် 5 ၸူဝ်ႈမူင်း ၶဝ်ႈပႃး ၸိူဝ်းတီႈလႆႈၵိုတ်းၸွမ်း ဝၢၼ်ႈဢွၵ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ တင်း ၵျွင်းၽြႃး (ၾႅပ်ႇ 2019)။
==ၸွၼ်ႇတူၺ်း==
===ပႆတိၼ်===
ပႆတိၼ်လႄႇ ၼႆႉ တေပဵၼ်ၵၢၼ်လိူၵ်ႈသၢင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ တႃႇတီႈၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် တၢင်းယၢဝ်း ဢၼ်မီး 5.5 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ၸွမ်း သၢႆမႄႈၼမ်ႉ။
===တင်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ===
တီႈၼႂ်းဝဵင်းၼႆႉ မီး ထႅၵ်ႇၸီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈ၊ သၢမ်လေႃႉ၊ ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵၢပ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ၊ ပိူင်လူင်မၼ်း မီးတီႈ ၵၢတ်ႇလူင်။ သေၵေႃႉၵေႃႉ တေမႃးလၢတ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တႃႇ ၸၢင်ႈရူတ်ႉ၊ ပေႃးပဵၼ်တီႈၼႂ်းဝဵင်းတႄႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း ဢမ်ႇထုၵ်ႇပၼ်လိူဝ် 350 ၵျၢပ်ႈ။
ပေႃးတေၵႂႃႇတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်၊ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် တၢင်းၽႄႈ တီႈၵၢင်ဝဵင်း ၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၼႆႉ ယႃႇပေပၼ်လိူဝ် 700 ၵျၢပ်ႈ (ရူတ်ႉၶိူင်ႈ/သၢမ်လေႃႉ)။ ၵူၼ်းႁေႃႈတုၵ်ႉတုၵ်ႉၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇၶၢဝ်းတၢင်း သွင်လၵ်းၼႆႉ ၶဝ်တေယွၼ်းထိုင် 3,000 ၵျၢပ်ႈ၊ မၼ်းၼမ်ၼႃႇဢႃးလႃး။
===တင်း ၸုမ်းသူင်ႇလႄႇ===
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈဢဝ် ၸုမ်းသူင်ႇလႄႇ ဢိၵ်ႇတင်းတုၵ်ႉတုၵ်ႉသေ ဢႅဝ်ႇလႄႇႁိမ်းႁွမ်းၼႆ တေလႆႈပၼ် 25,000 ၵျၢပ်ႈ (3-4 ၸူဝ်ႈမူင်း) - ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးလႆႈပၼ် ၶိုင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇယူႇ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇတီႈလႂ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈ ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉလႆႈယူႇ။
==တူၺ်း==
{{mapframe}}
ဢွင်ႈတီႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ဢၼ်ပဵၼ် ႁင်းမေႃႇလမႅင်ႇၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ် မီးဝႆႉၽၢႆႇၼွၵ်ႈဝဵင်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လွင်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇဢွင်ႈတီႈ ၸိူဝ်းမီးတီႈၼႂ်းဝဵင်း (ၶဝ်ႈပႃး ၵၢတ်ႇလႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်)ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈဝႃႈတင်းဝၼ်းယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။
[[ၾၢႆႇ:Mawlamyine 212.JPG|thumb|right|350px|ၵွင်းမူး ၵျႅၵ်ႉတၢၼ်ႇလၢၼ်ႇ ၽွင်းလႆႈႁၼ် ယၢမ်းၶမ်ႈ]]
* {{See
| name=ၵွင်းမူး ၵျႅၵ်ႉတၢၼ်ႇလၢၼ်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.489293 | long=97.628441 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်လွႆသေ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ၸွမ်း တီႈမုင်ႈယဵမ်ႈၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉမၼ်း လႄႈ ဢွင်ႈတီႈတူၺ်းလႅတ်ႇၶဝ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ ၵွင်းမူး တီႈၼိူဝ်လွႆ ဢၼ်မီး ၽၢႆႇ ပွတ်းႁွင်ႇ(ဢွၵ်ႇ)ဝဵင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ၽြႃး မႁႃႇမုၼိ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.492459 | long=97.627778 | directions= မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ (ၽၢႆႇႁွင်ႇ) ၵွင်းမူးၵျႅၵ်ႉတၢၼ်ႇလၢၼ်ႇ ဢၼ်ၸၢင်ႈမုင်ႈႁၼ်လႆႈ မေႃႇလမႅင်ႇ
| phone= | fax=
| hours= | checkin= | checkout= | price=
| content= ၽြႃးၵွင်းမူး ဢၼ်မီးဝႆႉ ႁုၼ်ႁၢင်ႈပုတ်ႉထ ဢၼ်ဢႃႇယုမီး ၼိုင်ႈပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ဢၼ်ထုတ်ႇမိူၼ်ၵၼ်တင်း ၽြႃးမႁႃႇမုၼိ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ (ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် လွင်ႈသုၵ်ႈၼႃႈၽြႃး ၵၢင်ၼႂ်တဵမ်ၸဝ်ႉ)။ တီႈၼႆႈၼႆႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈတိူဝ်းႁၼ်လႆႈ လွင်ႈမုင်ႈယဵမ်ႈ ႁုၼ်ႁၢင်ႈၽြႃးပုတ်ႉထ၊ ၼၢင်းယိင်းၶဝ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈၵႂႃႇၸူးလႆႈၸမ်ၸမ် သေ မီးထူဝ်းရိတ်ႉၵမ်ႈၽွင်း ၼိူင်းၵၼ်တင်း ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈၼႆႈတႄႉ ဢမ်ႇမီး လွင်ႈသုၵ်ႈၼႃႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ၶမ်း ဢၼ်တဵၵ်းဝႆႉတီႈ တူဝ်ၽြႃးၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ ၶႂ်ႈၼႃထၢၼ်ႇတီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။}}
* {{See
| name=ၵုၼ်ၽီလူး | alt=Bilu Island | url= | email=
| address= | lat=16.472735 | long=97.603003 | directions=လုၵ်ႉတီႈ ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်းသေ ႁိူဝ်းၾႄႇရီႇဢွၼ်ႇ 10 တႃ ဢွၵ်ႇၼိုင်ႈပွၵ်ႈ၊ ဢၼ်မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ႁူင်းႁေႃပူႇၼၢႆး
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=တႃႇၶီႇၾႄႇရီႇ 600 ၵျၢပ်ႈ
| content= ၵုၼ်ဢၼ်လုၵ်ႉ မေႃႇလမႅင်ႇသေ လႆႈၶၢမ်ႈၼမ်ႉၵႂႃႇၼၼ်ႉ လႆႈႁူႉၸွမ်း ၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ လွင်ႈၵၢၼ်သၢၼ်၊ ၵၢၼ်တေႃးႁုၵ်ႇ၊ ပႅၼ်ႈလမ်၊ လွတ်ႇ၊ မၢၵ်ႇႁူဝ် လႄႈ ၼင်တူင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လူဝ်ပႃးၵူၼ်းၽူႈၸိၼမ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵုၼ်ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းၽႄဢွၵ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉ ဢွင်ႈတီႈမၼ်း ၶႂ်ႈထၢၼ်ႇ သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင် ၶၢဝ်းတၢင်း ၵႃႈတီႈ Breeze Inn Guesthouse (ၼိုင်ႈၵေႃႉ 18,000 ၵျၢပ်ႈ) ဢမ်ႇၼၼ် ၵႂႃႇတီႈ တႃႈၼမ်ႉသေၵေႃႈ ၵႂႃႇထၢမ်ႁိမ်းႁွမ်း တႃႇ ၵူၼ်းၶတ်းႁိူဝ်း ဢၼ်မေႃလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈၼၼ်ႉ။ ပေႃးၵၢင်ၼႂ်ၼႆႉ ၼမ်ႉယိုင်ႈၶိုၼ်ႈသေ တေလႆႈလူင်းၼႂ်းဢုင်လႄႈ တိုဝ်းၶႅပ်းတိၼ်ဢဝ်ၼႆႉ တိူဝ်းၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
}}
[[ၾၢႆႇ:ShampooIsland.jpg|thumb|right|350px|ၵုၼ်သုၵ်ႈႁူဝ်]]
* {{See
| name=ၵုၼ်သုၵ်ႈႁူဝ် ဢိၵ်ႇတင်း ၵွင်းမူးသၢၼ်ႇတေႃႇသျိၼ်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.507310 | long=97.621937 | directions=မီးတီႈၼႂ်းၼမ်ႉ၊ မီးၽၢႆႇသၢႆႉၶူဝ် ယၢၼ် 50 မီႇတႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၵႃႈႁိူဝ်း 3,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးပႂ်ႉၵူၼ်းၼမ်တႄႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း တေတိူဝ်းသၢင်ႇထုၵ်ႇ
| content=ပဵၼ်ၵုၼ်ဢွၼ်ႇသေ မီးဝႆႉၵွင်းမူး၊ ၸၢင်ႈမုင်ႇတူၺ်းလႆႈ တၢင်းႁၢင်ႈလီ မႄႈၼမ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ၶူဝ်တၢၼ်ႇလႂိၼ်ႇ (မေႃႇလမႅင်ႇ) | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.5112 | long=97.6179 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| lastedit=2020-07-31
| content=ၶူဝ်ၼႆႉ တၢင်းယၢဝ်းမီး 2 လၵ်းသေ လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 2005 သေ ပဵၼ်ၶူဝ်ယၢဝ်းသေပိူၼ်ႈ ထူၼ်ႈသွင် တီႈၼႂ်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။
}}
* '''ၶျၢတ်ႉ'''- သဵင်ႉပႅတ်ႉထရိၵ်ႉ (1829)၊ သဵင်ႉမႅတ်ႉထိဝ်း (1887)၊ ဢၼ်ႁၢမ်း လႄႈ ဢၼ်ၶတ်းသေႃးဝႆႉ - First Baptist (1827); Holy Family (1954)
=== ၽၢႆႇႁွင်ႇ===
* {{See
| name=ၵွင်းမူး ၼႂႃးလꧤူဝ်ႉ | url= | email=
| address= | lat=16.641999 | long=97.502799 | directions= | phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၵႃႈၵွင်ႈထႆႇ 500 ၵျၢပ်ႈ
| content=ဢၼ်ပဵၼ် လွင်ႈၸၼ်ၸႂ်ပိူင်လူင် ႁင်းၵွင်းမူးၼႆႉတႄႉ ပိုၼ်ႉမၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်း၊ ငၢႆးမိူၼ်ၵၼ်တင်း [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]]၊ ၵူၺ်းၵႃႈ သႅၼ်းမၼ်း လဵၵ်ႉသေၼၼ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ယွၼ်ႉႁၢင်ႈတူဝ် လႄႈ လွင်ႈၽဵင်ႇၶိုင်ႈ (မၢၵ်ႇႁိၼ် 3 လုၵ်ႈတၢင်ႇၼိူဝ်ၵၼ်ဝႆႉ) သေ မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်းၼႆႉၵေႃႈ လီဢၢမ်းမိူၼ်ၵၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇ ၽွင်းၵူၼ်းဢမ်ႇပေႃးၼမ်ၼႆ လႄႈ ၽွင်းၶၢဝ်းပိူၼ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႆတႄႉ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ တေမီးတိုဝ်ႉတၢင်းဝႃႈ တေမီးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႉလဵဝ်ၵူၺ်း ၵႃႈတီႈၼၼ်ႈ။<br/>တႃႇၵႂႃႇတီႈၼၼ်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈဢဝ် ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵပ်ႉ ၵႃႈတီႈ တူင်ႇမူင်း ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်းၶူဝ်ၼၼ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်တႄႉ တွၼ်ႈတႃႇ သၢႆတၢင်းၼိုင်ႈဢၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ပၼ် မွၵ်ႈ 500 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးပဵၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉတႄႉ ၶဝ်တေၸၢင်ႈၵဵပ်း 1,000 ၵျၢပ်ႈ။ ထႅၵ်ႇၸီႇတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇၶၢဝ်းတၢင်း မိူၼ်ၵၼ် တႃႇၶိုၼ်းပွၵ်ႈၼႆႉ ၶဝ်တေယွၼ်း 8,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈႁႂ်ႈၶဝ်ယွမ်းထိုင် 5,000 ၵျၢပ်ႈ။<br/>တီႈႁိမ်း ဝၢၼ်ႈၵျုၼ်းၵ ပေႃးလၢတ်ႈႁႂ်ႈၼႄႉၼွၼ်းၼႆတႄႉ မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ တူင်ႇမူင်း 19.7 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ၵႂႃႇၸွမ်း {{Marker|type=other|name=တၢင်း ၶွၼ်ႇၵရိ|lat=16.607135|long=97.511183}} ၽၢႆႇၶႂႃတင်းၼိူဝ် ဢၼ်မီးႁိမ်း ၵွင်းမူး၊ ယၢၼ် 6.7 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ဢမ်ႇၼပ်ႉသွၼ်ႇ ၼႃႈတၢင်းသုင်။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶိုၼ်ႈ သေ လူင်း ၼႆႉ တီႈဢေႇသုတ်း သၢႆတၢင်းၼိုင်ႈဢၼ်ၼႆႉ တေႁိုင်ယူႇ 1.5-2.5 မူင်း၊ ဢဝ်ၵႂႃႇ ၼမ်ႉ ႁႂ်ႈမၼ်းၵုမ်ႇထူၼ်ႈလီ၊ တိုဝ်းၵႂႃႇ သွၵ်းတိၼ်ၶႅမ်ႉၶႅမ်ႉ လႄႈ ပႃး ဢၼ်ႁႄႉလႅတ်ႇ မၢၵ်ႇႁူဝ် ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တၢင်းမႆႈ လႄႈ တၢင်းမိုၵ်း ၼႆႉ မၼ်းသုင်ဝႆႉ။ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၶီႇ ရူတ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ် (တႃႇပွၵ်ႈၶိုၼ်း ၼိုင်ႈၵေႃႉ 2,000 ၵျၢပ်ႈ) ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးၶၢဝ်းၵူၼ်းဢေႇ တိူဝ်းၶၼ်သုင်ယဝ်ႉ။ လွင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းၸူး သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၼႆႉ မၼ်းငၢႆႈယူႇ၊ ၵူၺ်းလူဝ်ႇႁႄႉ ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵပ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ရူတ်ႉသေလမ်းလမ်း ၸိူဝ်းလတ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ။
}}
=== ၽၢႆႇၸၢၼ်း ===
လွၵ်းလၢႆးလီသေပိူၼ်ႈ တႃႇသွၵ်ႇတဝ်တူၺ်း ၸိူဝ်းႁိမ်းႁွမ်း ၼႃႈလိၼ်ၸိူဝ်းမီး ၽၢႆႇၸၢၼ်း ၼၼ်ႉတႄႉ ၶီႇ သၵူႇတႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈ ၵႂႃႇ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ တၢင်းၵႆတၢင်းၸမ်သေ တီႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼႆႉ ဢွင်ႈတီႈပၢႆတၢင်း မီးဝႆႉယူႇ ၼင်ႇၼႆ -
* {{See
| name=ၵွင်းမူး သူၺ်ႇၼတ်ႉတွင်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.415175 | long=97.655744 | directions=4.8 km from [[မေႃႇလမႅင်ႇ#ၵႂႃႇၸူး|တၢင်းႁူပ်ႉလူင်]]
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=တီႈၼိူဝ်ၸိၵ်းလွႆၼႆႉ တေၸၢင်ႈမုင်ႈယဵမ်ႈ တၢင်းႁၢင်ႈလီသေ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉတွၼ်ႈတႃႇ ထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ။
}}
*{{See
| name=ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၽႃးဢွၵ်ႉတေႃးယ | url=http://www.paaukforestmonastery.org/ | email=
| address= | lat=16.371054 | long=97.673755 | directions=မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း [[မေႃႇလမႅင်ႇ#ၵႂႃႇၸူး|တၢင်းႁူပ်ႉလူင်]] ယၢၼ် 10 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ၊ ၶီႇရူတ်ႉပိၵ်ႉၵပ်ႉပိုၼ်ႉတီႈၵႂႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်တြႃး၊ ၵူၼ်းၼမ်တႄႉၼမ်ႉဝႃႈ မေႃမိုတ်ႈမေႃၵိုဝ်း။ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈ 10:00 သေ ပႆႇၵႂႃႇတီႈ ၵျွင်းသွမ်း၊ 11:00 မူင်းမႃး မုၼ်ၸဝ်ႈပၢၵ်ႇပၢႆ လႄႈ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈ ၸိူဝ်းမႃးၽိုၵ်းၵၢၼ်တြႃး ဢွၼ်ၵၼ် ၵိၼ်သွမ်း။
}}
* {{See
| name=ၵျွင်းၽြႃး ႁိၼ်ႇတူႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.321564 | long=97.709466 | directions=လွႆဢၼ်မီး ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်၊ မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် ၽြႃးလျွင်းတေႃႇမူႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=
}}
* {{See
| name=ၵျွၵ်ႉတလူင်း | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.317198 | long=97.705818 | directions=လွႆဢၼ်မီး ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်၊ မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် ၽြႃးလျွင်းတေႃႇမူႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=လွႆဢၼ်ၼႆႉ ပၼ် တီႈမုင်ႈယဵမ်ႈ တၢင်းႁၢင်ႈလီ တႃႇတူၺ်း ဢွင်ႈတီႈႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉသေ ပဵၼ်ၸိၵ်းလွႆ ဢၼ်မီးၽြႃးၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်။ တွၼ်ႈတႃႇတူၺ်း လႅတ်ႇၶဝ်ႈၵေႃႈ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉ ၸိၵ်းလွႆသွင်ဢၼ်၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၼၢင်းယိင်းတႄႉ လႆႈၶိုၼ်ႈဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးၸရွပ်ႈပွင်ႇ ဢၼ်ၵဝ်ႇသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေၸၢင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ၼွၼ်းၶိုၼ်းလႆႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ လူဝ်ႇပႃးၵႂႃႇ သုတ်း၊ ၽႃႈသိူဝ်ႇ လႄႈ ထူင်ၽႃႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၶိုၼ်ႈလွႆၼႆႉ ႁိုင်မွၵ်ႈ 20-30 တႃ (မိတ်ႉၼိတ်ႉ) ၼႆႉ။}}
[[ၾၢႆႇ:Reclining Buddha (World's Largest) - Win Sein Taw Ya 4.jpg|thumb|right|250px|ၼႃႈၽြႃးၵိင်း]]
* {{See
| name=ႁုၼ်ႁၢင်ႈၽြႃးၵိင်း ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ | alt=ဝိၼ်းၸဵင်ႇတေႃးယ | url= | email=
| address= | lat=16.322235 | long=97.723285 | directions=မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၽႃးဢွၵ်ႉတေႃးယ ယၢၼ် 7.8 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ၊ မီးတီႈၸွမ်းတၢင်း သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| image=Win Sein Taw Ya - Reclining Buddha.jpg
| content=တီႈႁိမ်းၶၢင်ႈ မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်း တီႈ [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈတူၺ်းယဵမ်ႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်း မိူင်းမွၼ်းယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇယဝ်ႉသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇတႄႉ တိုၵ်ႉပဵၼ် ၽြႃးၵိင်း ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈယူႇ။ ႁုၼ်ႁၢင်ႈရႁၢၼ်း ဢၢၼ်သိပ်းမၼ်းၼႆႉ မီးၸွမ်း သၢႆတၢင်း သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ၽြႃးၵိင်းၼၼ်ႉယူႇ။ ပေႃးၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈ တူၺ်းယဵမ်ႈၼၼ်ႉၸိုင် တေလႆႈႁၼ် သႅၼ်းၽြႃးၵိင်း (100 မီႇတႃႇပၢႆ)ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီယွင်ႈဢၢမ်းတႄႉတႄႉ။ တီႈတေႃႇၼႃႈၼၼ်ႉႁူမ်ႈဝႃႈ မီးထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈသေတႃႉ မၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသႅၼ်းမၼ်းလႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ ဢၼ်လႆႈတင်းမူတ်းၼႆတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈပႆသေ တူၺ်းဢွင်ႈမီးလီလီ။}}
ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵပ်ႉ တႃႇသၢႆလဵဝ် ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ၽြႃးၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ်မွၵ်ႈ 500 ၵျၢပ်ႈ၊ တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း တႃႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ။ ပေႃးပဵၼ် ထႅၵ်ႇၸီႇတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းသၢႆလဵဝ်တႄႉ တေလႆႈပၼ် မွၵ်ႈ 4,000 ၵျၢပ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃးတင်းၵႂႃႇတင်းမႃးတႄႉ တေလႆႈပၼ် မွၵ်ႈ 7,000 ၵျၢပ်ႈၼႆႉ။
* {{See
| name=ၼွင်ၵၢၼ်ႇၵျီး လႄႈ ၵွင်းမူး | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.246689 | long=97.733838 | directions=မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း မေႃႇလမႅင်ႇ ယၢၼ် 26 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ လႄႈ မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း မုတူင်ႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ၵႂၢမ်းၵၢင်လၢႆဝႃႈတႄႉ ၽႂ်ဢမ်ႇႁူႉ တၢင်းလိုၵ်ႉၼွင်ၼႆႉၼႆယဝ်ႉ။ ယႃႇပေယိၼ်းပဵၼ်ၸွမ်း လွင်ႈပိူၼ်ႈၶျေႃး တႃႇႁႃတူၺ်း။ ၼၢင်းယိင်းၶဝ် ဢမ်ႇလႆႈၶႂၢင်းပၼ်ဝႆႉ တႃႇလုၺ်းၼမ်ႉ၊ ၼၼ်ႉပဵၼ် လွင်ႈယုမ်ႇယမ်၊ မေႃပဵၼ်မႃး လွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉ သေလွင်ႈလွင်ႈ။ ပႆတိၼ်သေၵေႃႈ ၸၢင်ႈပၼ်ႇလဵပ်ႈၼွင်ၼႆႉ လႆႈငၢႆႈငၢႆႈယူႇ။
}}
==ႁဵတ်း==
* ၶၢတ်ႈ သၵူဝ်ႇတႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် ရူတ်ႉၶိူင်ႈသေၵေႃႈ ၸွၼ်ႇတူၺ်း ဢွင်ႈတီႈႁိမ်းႁွမ်း၊ ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈ ပွတ်းၸၢၼ်း။
* ၶီႇႁိူဝ်း ၶိုၼ်ႈလူင်း တီႈၼႂ်း မႄႈၼမ်ႉ။
==သိုဝ်ႉ==
{{Marker|type=buy|name=ၵၢတ်ႇလူင်|lat=16.494224|long=97.618046}} လႄႈ {{Marker|type=buy|name=ၵတၢ်ႇမႂ်ႇ|lat=16.495654|long=97.618379}} ဢၼ်မီးတီႈ ပွတ်းႁွင်ႇဝဵင်း၊ မီးႁိမ်းမႄႈၼမ်ႉ။
==ၵိၼ်==
*{{Eat
| name=ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ လႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် | alt= | url= | email=
| address=Strand Rd | lat=16.481837 | long=97.618558 | directions=ၽၢႆႇႁွင်ႇလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် YKKO | phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=1,000-2,500 ၵျၢပ်ႈ
| content=ဢွင်ႈတီႈၼႆႉ ပဵၼ်တီႈဢၼ်မီးတိုဝ်ႉတၢင်း တႃႇၶဝ်ႈလေႃးၵၼ်တင်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ။ တီႈလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၸိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈလိူၵ်ႈ တၢင်းၵိၼ်တင်းၼမ်၊ မၢင်ၸိူဝ်းမႃး မီးပႃး လိၵ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈသေ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တူၺ်းၽၵ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၶဝ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉၼၼ်ႉ လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈ ပၢႆမီး ၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း သဵၼ်ႈတၢင်းၵိၼ်ၵွၼ်ႇ။ ဢၼ်ပိင်ႈ (ၼိုင်ႈသဵပ်ႇ 100-200 ၵျၢပ်ႈ)၊ တၢင်းၵိၼ်ပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ၊ တၢင်းၵိၼ်ၸၢႆ၊ ၶဝ်ႈ လႄႈ ၼမ်ႉၽၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈယူႇ။}}
*{{Eat
| name=ၶျၢၼ်းတႃႇ | url= | email=
| address= | lat=16.485283 | long=97.619813 | directions=မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ ႁူင်းႁႅမ်း Sandalwood
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=1,000/2,000/2,500 ၵျၢပ်ႈ (ၸၢႆ/ၼိူဝ်ႉ/တၢင်းၵိၼ်ပၢင်ႇလၢႆႇ), မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇ ၼိုင်ႈတဝ်ႈ 1,500 ၵျၢပ်ႈ
| content=လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းၶႄႇ ဢၼ်မီး သဵၼ်ႈတၢင်းၵိၼ်တႅမ်ႈဝႆႉၽၢႆႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ။ ပၢင်လဵၼ်ႈတီႈလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉၸႂ်/ဢွင်ႈတေႃႇလွင်း ၼမ်လိူဝ်သေလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်။}}
*{{Eat
| name=ယုၼ်ႇၼၼ်ႇ / လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်း ယုၼ်ႇၼၼ်ႇပၢၼ်းသေး | alt= | url= | email=
| address=Strand Rd | lat=16.486238 | long=97.618461 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၶဝ်ႈၶူဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၼမ်ႉၽၵ်း 1,500 ၵျၢပ်ႈ။ ၽၵ်းဢၼ်ပႃးၵုင်ႈ 2,200 ၵျၢပ်ႈ။
| content=တၢင်းၵိၼ်ထႆး။ မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း သေ သႅၼ်ႈသႂ်လီ။}}
*{{Eat
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် မျူဝ်ႉမ ရေးဝႃးဝိဝ်း | alt=Myo Ma River View Restaurant | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ | lat=16.484978 | long=97.618263 | directions=ၸမ်ၵၼ်တင်း ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်း မျူဝ်ႉမ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=2,000+ ၵျၢပ်ႈ၊ ၶဝ်ႈတင်း ၽၵ်းပူပၢင်ႇလၢႆႇ 3,000 ၵျၢပ်ႈ
| content= မီးဝႆႉတီႈၼင်ႇ ၵၢတ်ႇၵုၼ်ႇလူင်ဢၼ်ၼိုင်ႈလႄႈ လႅပ်ႈတေၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇသေတႃႉ ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇယူႇ။ မီးသဵၼ်ႈတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ယႂ်ႇ၊ မီးပႃး ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် ဢၼ်တူၺ်းထိုင်ပၼ်လီလီလႄႈ ဢၼ်မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း။ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၼႆႉ ယႂ်ႇသွင်ပုၼ်ႈ ပဵၼ်ၼင်ႇ ႁွင်ႈၼႄပၢႆးမွၼ်း။}}
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် YKKO | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.48072 | long=97.618546 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=လႆႈၽၵ်းၶႄႇ လႄႈ ၽၵ်းထႆးသေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉၶႅမ်ႉလႅပ်ႈတႅတ်ႈၼႅတ်ႈ။
}}
* {{Eat
| name=သူၺ်ႇၼၢၼ်းတေႃႇ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၽၢႆႇတႂ်ႈ | lat=16.490551 | long=97.618582 | directions=မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢေႃႇရူဝ်ႇရႃႇ ယၢၼ် 600 မီႇတႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours=ပိုတ်ႇၵၢင်ၼႂ်တဵမ်ၸဝ်ႉ | price=
| content=လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၶိုၵ်ႉ ဢၼ်မီးပႃး ၸၢၼ်း၊ ၶဝ်ႈမုၼ်းမႂ်ႇသႂ်ႇ၊ ၶဝ်ႈပႃး တႃႇလိူၵ်ႈ ၵိၼ်ၸၢႆ၊ လွင်ႈၶိုၵ်ႉတွၼ်း တၢင်းၵိၼ်ၶႄႇ (ဢၼ်ၶူဝ်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈ)၊ ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ်ၽဵတ်း။ ၸဝ်ႈၶွင်မၼ်း မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်းတႄႉတႄႉ။
}}
* {{Eat
| name=တေႃႇယီႇ| alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၵွင်းဢူး ဢူးၸေႇၼ၊ ၸဵင်ႇသဵၼ်ႈတၢင်းပၼ်ႇၼွင် | lat= | long= | directions= လုၵ်ႉတီႈ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း Breeze Inn သေ ပဵၼ် ၶူဝ်ႈတႃႈၼမ်ႉ ထူၼ်ႈသီႇ၊ လႆႈပႆ 20 တႃ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၽၵ်းသွင်ဝၢၼ်ႇ လႄႈ ၶဝ်ႈၼိုင်ႈဝၢၼ်ႈ လႆႈပၼ် 3,000 ၵျၢပ်ႈ
| content= ပဵၼ်လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်လႆႈ ၽၵ်းမွၼ်းတင်းၼမ်။ ၶဝ်ႈပႃး ၼမ်ႉၼဵင်ႈ၊ ၼမ်ႉၽၵ်း လႄႈ ဢၼ်ၵူဝ်ႈ။}}
* {{Eat
| name=Deli France Bakery | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၽင်ႇၼမ်ႉ | lat= | long= | directions=မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း Breeze Inn
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=တွၼ်ႈတႃႇ တၢင်းၵိၼ် တႄႇ 2,000 ၵျၢပ်ႈ၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၶဝ်ႈမုၼ်းၵဵၵ်ႉ 500 ၵျၢပ်ႈ၊ ၶဝ်ႈမုၼ်း ၵေႃႇၾီႇ 1,200 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵွၵ်ႉတေးလ် 1,700 ၵျၢပ်ႈ
| content=လႆႈၽၵ်း မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း၊ ႁၢင်ႈၶိူင်ႈဝႆႉ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ၊ မီးပႃး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း။ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းတင်း ၵူပ်ႉၵူႈမၢဝ်ႇသၢဝ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ။}}
* {{Eat
| name=ၸွႆႈထႅမ် ပူႇ လႄႈ ၼၢႆး | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=မီးတီႈၸွမ်းတၢင်း တၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ၊ မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း Breeze Inn
| phone= | tollfree= | fax=
| hours=တႄႇ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်တေႃႇ ၶဝ်ႈၶမ်ႈ | price=1,500 ၵျၢပ်ႈ (ၵိၼ်ၸၢႆ)၊ 2,000-2,500 ၵျၢပ်ႈ (ၼိူဝ်ႉ)၊ ၼမ်ႉၼဵင်ႈ လႆႈလၢႆ
| content=လႆႈတၢင်းၵိၼ်ၶႄႇ လႄႈ တၢင်းၵိၼ် ၵိၼ်ၸၢႆ ပဵၼ်မဵဝ်း ႁႅၼ်းၼိုင်ႈပွၵ်ႈ။ ယူင်ႉသၢင်ႈဢၼ်မႂ်ႇ၊ မီးပႃးပၢႆႉ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ ဢၼ်ယႂ်ႇယႂ်ႇ၊ တိူဝ်းၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇသေ ဢၼ်ၵဝ်ႇ။ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈလီလႂ် မၼ်းၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တႃႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႉ ဢွင်ႈတီႈမီးတီႈႁိမ်းၽင်ႇၼမ်ႉ လႄႈ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း။ ၶဝ်လၢတ်ႈတႄႉ မၼ်ႉမျၢတ်ႈၼမ်ႉတွၼ်းမၼ်း ၶဝ်ဢဝ်ၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းထဝ်ႈ ၸိူဝ်းမီးတီႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼႆယဝ်ႉ။}}
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ရူႇပီႇ | alt=Ruby Restaurant | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢေႃႇရူဝ်ႇရႃႇ ယၢၼ် လွၵ်းၼိုင်း
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶႄႇ မီးပႃး သဵၼ်ႈမၢႆတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်တႅမ်ႈဝႆႉ ၽၢႆႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ။}}
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ==
'''ၽလူႇတႃႇ''' ဢၼ်ဢဝ်တင်း ၶဝ်ႈမုၼ်း၊ ၵျွၵ်ႉၵျေႃး၊ တႃႇၵူႇ၊ ၼမ်ႉၼူမ်း၊ မၢၵ်ႇဢုၼ်၊ ပၵ်ႉမူၼ်ႇယႅၼ်ႈ၊ မၢၵ်ႇၵဵင်းယႅၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းဝႆႉ။ တေၸၢင်ႈႁၼ်လႆႈတီႈ ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ် ဢမ်ႇၼၼ် တီႈ လၢၼ်ႉၶဝ်ႈမုၼ်း တႄႇလီႇၾရႅၼ်ႉ။
* {{Drink
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ဢူဝ်ႇၶေႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=16.495159 | long=97.617849 | directions=မီးတီႈ ၸဵင်ႇတၢင်း တၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ လႄႈ တၢင်းတထူင်ႇတတႃး
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=တၢင်းၵိၼ်တႄႉ ၵႃႈယႂ်ႇဢိတ်းဢိတ်း ၵူၺ်းၵႃႈ ၼမ်ႉၵတ်းၼမ်ႉဝၢၼ်ၶဝ်တႄႉ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈယူႇare OK
| content=ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇတင်း ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း။
}}
* {{Drink
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် Strand View | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ | lat=16.498035 | long=97.618615 | directions=မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇသုတ်းသုတ်း တီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၵွၵ်ႉတေးလ် 3-4,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ၼိုင်ႈတဝ်ႈ 25,000 ၵျၢပ်ႈ
| content=မီးသူၼ်မွၵ်ႇတၢင်းၼွၵ်ႈ တီႈဢၼ် ႁိမ်းႁွမ်းၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ။
}}
* {{Drink
| name=မျႃႉၼၢၼ်းတီႇတႃႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ဢေႃႇရူဝ်ႇရႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၽလူႇတႃႇ ၼိုင်ႈၵွၵ်း 1,000 ၵျၢပ်ႈ
| content=မိတ်ႉသျဵၵ်ႉ၊ ၽွင်မူၺ်၊ ၽလူႇတႃႇ လႄႈ ၵူလ်ၾီး။
}}
==ၼွၼ်း==
{{mapframe}}
တီႈ မေႃႇလမႅင်ႇၼႆႉ ဢွင်ႈတီႈ တႃႇလိုဝ်ႈသဝ်းတႄႉ လိူင်ႇၼႃႇၼႃႇ။
=== တီႈၶၼ်ထုၵ်ႇ ===
* {{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢေးၶျၢၼ်းမျႃႉ | alt= | url= | email=
| address=မၢႆ- 680၊ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်း ပွတ်းတႂ်း၊ ပွၵ်ႉမွင်းငၢၼ်ႇ| lat=16.459212 | long=97.625971 | directions=
| phone=+95 9253433643 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=5/10-20,000 ၵျၢပ်ႈ (ၵူႈၵေႃႉလဵဝ် ၽတ်ႉလူမ်းႁူမ်ႈၵၼ်/ၵူႇသွင်ၵေႃႉ ပႃးၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း ဢႅၼ်းသုတ်ႉ)
| content=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်မႂ်ႇ၊ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈၵၢင်ဝဵင်းသေၼႆႉတႄႉ ၵႆဢိတ်းဢိတ်းသေတႃႉ ၵိုင်ၵႃႈမၼ်းယူႇ။
}}
*{{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢေႃႇရူဝ်ႇရႃႇ | url= | email=
| address=277 သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၽၢႆႇတႂ်ႈ | lat=16.485146 | long=97.618986 | directions=လုၵ်ႉတီႈ ၼၢမ်ႇသႃႇၽိူၵ်ႇသေ မီးမွၵ်ႇႁိမ်းၸဵင်ႇမၼ်း
| phone=+95 57-22785 | tollfree= | fax=
| hours= | price=ပေႃးပဵၼ်ၶွင်ႉ ဢၼ်ပႃးၽတ်ႉလူမ်း ဢၼ်လႆႈၸႂ်ႉ ၶွင်ႉၼမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ် ၵူႈၼိုင်ႈၵေႃႉ/သွင်ၵေႃႉ US$7/14၊ ပေႃးပဵၼ် ၶွင်ႉ ဢၼ်ပႃး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း ပႃး ၶွင်ႉၼမ်ႉဢႅၼ်းသုတ်ႉ US$15/25 (ဢေႇပရႄႇ 2015)
| checkin= | checkout=
| content=မီး ဝၢႆႇၾၢႆႇ။ ဢမ်ႇပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း မိူၼ်ၵၼ်တင်း ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း Breeze Inn ၵူၺ်းၵႃႈ ဢွင်ႈၼွၼ်းမၼ်း တိူဝ်းၶိုၵ်ႉသေၼၼ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶွင်မၼ်းၼႆႉ ပေႃးမိူဝ်ႈတႄႇမၼ်း လႅပ်ႈဢွၵ်ႇႁၢင်ႈၸႂ်လမ်ဝႆႉသေတႃႉ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ် ဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းသေ လၢတ်ႈတေႃႇမၼ်းၼႆ မၼ်းမေႃမိုတ်ႈ မေႃၸွႆႈထႅမ်ယူႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပဵၼ်ၵေႃႉလဵဝ်သေ သမ်ႉမီး ဢွင်ႈတႃႇ သွင်ၵေႃႉၵူၺ်းၼႆ မၼ်းတေဢဝ်ၵႃႈမၼ်း ၼင်ႇယူႇဢွင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႉၼၼ်ႉၵူၺ်း။}}
* {{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ပၢၼ်းသုဝူၺ်ႇ | alt= | url= | email=
| address=မၢႆ 333/ၵ၊ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၽၢႆႇတႂ်ႈ | lat=16.480856 | long=97.61958 | directions=ၸဵင်ႇတၢင်း ၵူၼ်းၵႃႉထဝႄႇ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၽၢႆႇတႂ်ႈ| phone=+95 9 2525(2) 4837, +95 9 2525(2) 4838 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=13,000/26,000 ၵျၢပ်ႈ (ဢွင်ႈၵေႃႉလဵဝ်/သွင်ၵေႃႉ)
| content=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်မီး ၶွင်ႉ ဢၼ်ပႃး ၽတ်ႉလူမ်း လႄႈ ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း၊ ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ၊ ဝၢႆႇၾၢႆႇ။ ၶွင်ႉၼမ်ႉဢႅၼ်းသုတ်ႉ။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢၼ်ၶၢမ်ႇၸေးၸိမ်ႇသေတႃႉ မၼ်းႁပ်ႉၶၢမ်ႇလႆႈယူႇ။
}}
*{{Sleep
| name=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း လေႇၺိၼ်းတႃႇ | alt=Breeze Inn Guesthouse | url= | email=breeze.guesthouse@gmail.com
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၽင်ႇၼမ်ႉ 6 | lat=16.486463 | long=97.618466 | directions=
| phone=+95 57 21450, +855 98 701180 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$8 ၵေႃႉလဵဝ်၊ သွင်ၵေႃႉ တႄႇ US$14
| content=ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်ၵူၼ်းႁူႉၼမ် ဢၼ်ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်မၼ်း မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း။ မိတ်ႇသတႃႇ ဢႅၼ်ႇထူဝ်ႇၼႆႉ ၼႆႉ ပဵၼ် ၵူၼ်းထဝ်ႈ သေ မၼ်းလႆႈၸႂ် လၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢိၵ်ႇတင်း တၢင်းၶႆႈၸႂ် ဢပုမ်ႇ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢွင်ႈတီႈမၼ်းတႄႉ ၵဝ်ႇ သေ မၢၵ်ႇမိူဝ်ဝႆႉ။ ဢွင်ႈၼွၼ်းမၼ်းတႄႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ မီးႁူးလႅင်းသေတႃႉ ဢွၵ်ႇဢၢႆဝႆႉ။ ၽႃၵေႃႈ မၢင်မၢင်၊ ၽႃႈသိူဝ်ႇၵေႃႈ ၵႅၼ်ႇၵႅၼ်ႇ၊ ပွတ်းပွတ်း။ ဢွင်ႈၼွၼ်း ၸိူဝ်းမီး ၽၢႆႇလင်ၼၼ်ႉတႄႉ တေတိူဝ်းၶႅမ်ႉသေ ၵႃႈမၼ်းၵေႃႈ တေၼမ်လိူဝ်ၼႆႉ၊ ပိူင်လူင်မၼ်း မီးၶွင်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်သတၢႆႇ ပၢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈသေ ၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ် US$40။ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်ၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉသေ (ၵေႃႇၾီႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၼမ်ႉၼဵင်ႈ၊ ၶႆၼမ်ႉၼူမ်း လႄႈ ယႅၼ်ႈ၊ ၶႆႇတူမ်ႈ၊ ၵူၺ်ႈ) သေ ႁႅၼ်းလဵင်ႉပၼ်တီႈ တၢင်ႉၶူဝ်လႂ် ဢၼ်တေႃႇၼႃႈၼမ်ႉ။ ဝၢႆႇၾၢႆႇတႄႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ်ႉၼမ်ယူႇ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ဢူဝ်ႇၶေႇ | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ | lat=16.495159 | long=97.617849 | directions=မီးတီႈ ၸဵင်ႇတၢင်း သဵၼ်ႈတၢင်းၽင်ႇၼမ်ႉ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၶူဝ်းတထူင်ႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$10/12
| content=ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်းဢွၼ်ႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵဵင်ႈသႂ်လီ။ မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း။ မီးဝၢႆႇၾၢႆႇ။}}
=== ပၢၼ်ၵၢင် ===
*{{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၸိၼ်ႇတရႄးလႃး | alt=Cinderella Hotel | url=http://www.cinderellahotel.com | email=hotel.cinderella@gmail.com
| address=21 သဵၼ်ႈတၢင်းၿႁူဝ်ႇ | lat=16.485410 | long=97.621796 | directions=တင်းတိူၵ်ႈသူင်ႇလိၵ်ႈသေ ယၢၼ်ၵၼ် 100 မီႇတႃႇ
| phone=+95-57-24411, +95-57-24860, +95-9-8703610, +95-9-8703611 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$15-80
| lastedit=2017-02-08
| content=ႁၢင်ႈၶိူင်ႈဝႆႉ ႁၢင်ႈလီႁၢင်ႈငၢမ်းသေ ၵဵင်ႈသႂ်လီ၊ ၼႂ်းၵႃႈၶၼ်မၼ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်၊ တီႈၼွင်းၶွင်ႉ ပႃးထီႇဝီႇ၊ ဝၢႆႇၾၢႆႇ၊ ဢႄးၵွၼ်း။ တီႈႁိမ်းၶၢင်ႈၶွင်ႉၶႅၵ်ႇလူင်ၼၼ်ႉ မီးပႃး ၶွင်ႉၼွၼ်းလၢႆၶွင်ႉ။ တီႈလၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉၼၼ်ႉ လႆႈတၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈဢၼ်မၼ်း။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼၼ်ႈ မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း မေႃၸွႆႈထႅမ်တႄႉတႄႉ။ လႆႈဝႆႉ တၢင်းၶႆႈၸႂ်လီ တီႈၼိူဝ်ဢွၼ်ႇလၢႆး။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇပႄႉၵႃႈၼွၼ်းမၼ်းၼႆၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်တီႈၼၼ်ႈ၊ တေလႆႈပၼ် 3,500 ၵျၢပ်ႈ။ ၶဝ်မၼ်းပႃး ဢွင်ႈၵူႇသွင်ၸၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းပိူဝ်ႉလင်လႄႇလၢဝ်း။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၼၢင်းႁေႃၶမ်း ၸမႃးတေႇဝီႇ | alt= Hotel Queen Jamadevi| url=https://www.facebook.com/hotelqueenjamadevi | email= hotelqueenjamadevi@gmail.com
| address=127၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ယႃႇၸႃႇတရိတ်ႉ၊ မျႅင်ႇတႃႇယႃႇ | lat=16.455501 | long=97.652317 | directions=ၼႂ်းၵႄႈ ၵၢင်ဝဵင်း (လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း သေ ယၢၼ် 3.5 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)၊ တင်း တႃႈႁိူဝ်ႈမိၼ် (ယၢၼ် 2.5 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ) လႄႈ တင်းၸၼ်ႉၸွမ် (ယၢၼ် 3 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)
| phone=+95572030526 | tollfree= | fax=
| checkin=14:00 | checkout=noon | price=တွၼ်ႈတႃႇ ၶွင်ႈ delux US$40 ၊ တွၼ်ႈတႃႇ ပင်ႇၷလူဝ်ႇ US$60
| lastedit=2018-05-28
| content=ပိုတ်ႇမိူဝ်ႈပီ 2016 သေ ပဵၼ်တီႈ ဢၼ်ယဵၼ်လီ။ ၶွင်ႉတၢင်းသဵင်ႈၼႆႉ မီးၶွင်ႉၼမ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်၊ ဢိၵ်ႇပႃး ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ၊ ထီႇဝီႇလၢဝ်ႇထိမ်း၊ တိူၵ်ႈလၢင်ႈ/မီႇၼီႇၿႃး၊ တဝ်ႈထၢတ်ႈ၊ ၽၢၵ်ႈသိူဝ်ႇမႆႉ။ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် ပူႇၽေး ဢဝ်ၸိူဝ်းပဵၼ်လွင်ႈၶိုၵ်ႉတွၼ်း ၸႄႈမိူင်းမွၼ်း ႁႅၼ်းဝႆႉ။ ၸၢင်ႈလိူၵ်ႈလႆႈ ဢွင်ႈတီႈၵိၼ်။ သူၼ်မွၵ်ႇ။ ဝၢႆႇၾၢႆႇၸႂ်ႉလႆႈလၢႆလၢႆ။ လွင်ႈႁပ်ႉသူင်ႇလၢႆလၢႆ ဢၼ် ၵႂႃႇ/မႃး တႃးႁိူဝ်းမိၼ်။ ပဵၼ်ၵၢၼ်မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းၵေႃႉႁဵတ်း။ မီးပႃး လွင်ႈသင်ႇမၢႆထႃႈ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ (ဢမ်ႇမီးၵႃႈဢၼ်လူဝ်ႇလႆႈတိူဝ်းပၼ်ထႅင်ႈၼိူဝ် ၵႃႈမႂ်တိုတ်း)။ လႅင် လႄႈ ရူတ်ႉၶိူင်ႈၵေႃႈ ၸၢင်ႈၶၢတ်ႈလႆႈ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၽင်ႇၼမ်ႉ မေႃႇလမႅင်ႇ | alt=Mawlamyine Strand Hotel | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၽင်ႇၼမ်ႉ ၊ ပွၵ်ႉၽႅတ်ႉတၢၼ်း | lat=16.497492 | long=97.618665 | directions=
| phone=+95 32-22560 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=ၵူႇၵေႃႉလဵဝ် US$36၊ ၵူႇသွင်ၵေႃႉ US$48
| content=မီး 24 ၶွင်ႉ၊ ၶဝ်ႈပႃး ဢႄးၵွၼ်း လႄႈ ၶွင်ႉၼမ်ႉ။
}}
*{{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း သႅၼ်ႇတႄႇလ်ဝုတ်ႉ | alt=Sandalwood Hotel | url= | email=
| address=278 သဵၼ်ႈတၢင်းၶူဝ်မျူဝ်ႉမ | lat=16.485041 | long=97.619288 | directions=
| phone=+95 57 27253, +95 57 21185, +95 98 702511 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= တဵင်ႈဝၼ်း | price=20,000/25,000 ၵျၢပ်ႈ (ၵေႃႉလဵဝ်/သွင်ၵေႃႉ) ပိူင်ၵႅဝ်ႈ၊ တႄႇ 30,000/35,000 ၵျၢပ်ႈ (ၼိုင်ႈၵေႃႉ/သွင်ၵေႃႉ) ၶိုၵ်ႉတွၼ်း
| content=မိူဝ်ႈပီ 2018 ၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်းဢၼ်မႂ်ႇ၊ သိူဝ်ႇၶႅပ်းႁိၼ်ဝႆႉတဵမ်တဵမ် သေ ၵဵင်ႈသႂ်လီ၊ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်း မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း၊ တီႈၼႂ်းၵႃႈၶၼ်မၼ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်၊ ၼႂ်းၶွင်ႉ ပႃးထီႇဝီႇ လႄႈ တီႈၶွင်ႉၶၢမ်ႇၶႅၵ်ႇ မီးပႃး ဝၢႆႇၾၢႆႇ။ ၸၢင်ႈယိမ်လႆႈ ၶဵင်ႇတၢင်ႇၶူဝ်း လႄႈ ၸွင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၶွင်ႉပိူင်ၵႅဝ်ႈၼႆႉ ၵူၺ်းၸၢင်ႈလႆႈ တႃႇ သွင်ၶွင်ႉၵူၺ်းလႄႈ တႃႇလႆႈၶွင်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈယၢပ်ႇဝႆႉ၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၵပ်းသိုပ်ႇဝႆႉထႃႈ ဢွၼ်တၢင်း။
}}
* {{Sleep
| name=မူဝ်ႇတႄႇ ပိၼ်ႇလူင်းပၢၼ်း | alt= | url=http://www.facebook.com/PinlonPannMotel | email=sale.pinlonpann@gmail.com
| address=22B၊ သဵၼ်ႈတၢင်းမျူဝ်ႉသျွင်ႇ | lat= | long= | directions=ၸမ်ၵၼ်တင်း တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်
| phone=+95 9 43116366 | tollfree= | fax=
| checkin=12:00 | checkout=12:00 | price=US$20–25
| lastedit=2018-12-25
| content=ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ လႄႈ ယဵၼ်လီ၊ မီးဝၢႆႇၾၢႆႇဢၼ်ၽႂ်းၽႂ်းသေ မီးပႃးၸၢၵ်ႈထွၼ်ငိုၼ်း ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ 24 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်း မေႃၸွႆႈထႅမ်တႄႉတႄႉ။ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႉ ဢၼ်မူဝ်ႇတႄႇၵေႃႉႁဵတ်း။ ထႅၵ်ႇၸီႇတႄႉၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇၼႃႇဢႃးလႃး၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တုၵ်ႉတုၵ်ႉတႄႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ယူႇ။ ဢွင်ႈၼွၼ်းၵေႃႈ ၵဵင်ႈၵဵင်ႈသႂ်သႂ် သေ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်ၵေႃႈ ၶႅမ်ႉ လႄႈ မီးပႃး သိုင်ႇၽႆးသူး။
}}
==ၵႂႃႇ ထႅင်ႈ==
ၽွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢဝ်ထႅၵ်ႇၸီႇသေ ၵႂႃႇတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၼႆ လၢတ်ႈၶဝ်ဝႃႈ တေၵႂႃႇလူင်းတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢမ်ႇၼၼ် ၵႃႈတီႈ {{Marker|type=other|name=ဢွင်ႈၶၢႆမႂ်တိုတ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်|lat=16.496826|long=97.62158}} (တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵဝ်ႇ) တီႈၼႂ်း ဝဵင်း ဢၼ်မီးၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼွၵ်ႉတၢတ်ႉမျီး တီႈဢၼ်မီး ၾေႇရီႇ ဢၼ်တေႃႉသူင်ႇပၼ်လၢႆလၢႆ ၸူး တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်၊ တီႈဢေႇသုတ်း တွၼ်ႈတႃႇ ပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်းၵႂႃႇ ၽႃဢၢင်ႇ။ ပႆၵႂႃႇၸူး တီႈ ဢွင်ႈတီႈၶၢႆ မႂ်တိုတ်းၼၼ်ႉလႄႈ။
* [[ၽႃဢၢင်ႇ]] – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ၸွမ်း ထမ်ႈ ၸိူဝ်းမီးတီႈၼၼ်ႈ လႄႈ ပၢင်ႇပႃႇၶဵဝ်။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၵဝ်ႇ၊ ဢၼ်ဢမ်ႇပႃး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း ၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈဝၼ်း ဢွၵ်ႇပဵၼ်လၢႆလမ်းသေ 1000 ၵျၢပ်ႈ၊ ႁိုင် 2 ၸူဝ်ႈမူင်း။ မီးပႃး ႁိူဝ်းသေ (ပေႃးၶၢတ်ႈသုၼ်ႇတူဝ်ႈ 70,000 ၵျၢပ်ႈသေ ပေႃးၶီႇႁူမ်ႈၵၼ်တႄႉ ၼိုင်ႈၵေႃႉ 8,000 ၵျၢပ်ႈ၊ တၢင်းႁိုင် 5 ၸူဝ်ႈမူင်း)။
* [[မျႃႉဝတီႇ]] – တႃႇ [[မႄႈသွတ်ႇ]] ([[မိူင်းထႆး]])၊ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် (5,000 ၵျၢပ်ႈ) ဢမ်ႇၼၼ် ဢဝ် ထႅၵ်ႇၸီႇႁူမ်ႈၵၼ် (10,000 ၵျၢပ်ႈ)၊ တၢင်းႁိုင် 3-5 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၵမ်ႉၼမ် ဢွၵ်ႇၵၢင်ၼႂ်။
* [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] – ၸိုဝ်းလိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇ ၵွင်းမူးမၢၵ်ႇႁိၼ်ၶမ်း၊ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈယဵမ်တူၺ်း ဢၼ်လိုဝ်းလင် တီႈၼႂ်း ၸႄႈမိူင်းမွၼ်း။ 07:30 & 09:30၊ 7,000 ၵျၢပ်ႈ၊ 3-4 ၸူဝ်ႈမူင်း။ မီးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၽႅဝ်တီႈ ပၢင်လိုဝ်ႈသဝ်း ၵိၼ်ႇပုၼ်း ဢၼ်ပဵၼ်တီႈ တိၼ်လွႆ။
* [[ပႃႇၵိူဝ်]] – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇ ၵွင်းမူးသုင်သုတ်း တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ၊ ဢၼ်ပဵၼ်ၵွင်းမူး သူၺ်ႇမေႃႇၻေႃး။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉဢွၵ်ႇ 07:00/08:00/09:00 လႄႈ 12:30၊ 5-10,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] – လိုဝ်းလင် တႃႇ ၶူဝ်ဢူးပဵင်ႇ၊ လွင်ႈသုၵ်ႈၼႃႈၽြႃးလူင် လႄႈ ၶီႇရူတ်ႉလဵၼ်းၶိုၼ်ႈလွႆ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢၼ်ဢွၵ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ (ႁူင်းၵၢၼ်ရူတ်ႉ - သူၺ်ႇမၢၼ်ႇတလႃႇ)။ ၵႃႈၶီႇမၼ်း မီးတေႃႇထိုင် 15,000 ၵျၢပ်ႈ။ ၶဝ်ႈပႃး ၽႃႈၸဵတ်ႉ၊ မွၼ်ႁူဝ်၊ ၽႃႈမႆ၊ မႆႉသီၶဵဝ်ႈ လႄႈ ၼမ်ႉ။
* [[တႃႈၵုင်ႈ]] – လိုဝ်းလင် တႃႇ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ လႄႈ ဝဵင်း။ ၼိုင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈဝၼ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ဢွၵ်ႇပဵၼ်လၢႆလမ်း။
* [[ယေး]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွၵ်ႇ 06:30/09:15/11:45 & 15:30, 4-5 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 6,000 ၵျၢပ်ႈ။ ပေႃးပဵၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ဢွၼ်ႇတႄႉ 4,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ထဝႄႇ]] – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇ မၼ်းလႄႈ ဢၼ်ပႆႇပေႃးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ၊ ၽြႃးဢၼ်သူႇယႂ်ႇ လႄႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်မီးတီႈၵႆ (မွင်းမၵၢၼ်ႇ)။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွၵ်ႇ 05:00 13:00/14:00/16:00, 8-10 မူင်း၊ 12,000 ၵျၢပ်ႈ။
ရူတ်ႉလဵၼ်း တႃႇၵႂႃႇတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 08:00၊ 19:30 လႄႈ 20:55။ လႆႈလတ်းၶၢမ်ႈ ၵျႅၵ်ႉထူဝ်ႇ ဢၼ်မီးၸမ်ၵၼ်တင်း [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] လႄႈ [[ပႃႇၵိူဝ်]] သေ ဝၢႆးႁိုင် 9 ၸူဝ်ႈမူင်းသေၵေႃႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်ၵႂႃႇတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ 2,150/5,500 ၵျၢပ်ႈ (တီႈၼင်ႈယူဝ်းယူဝ်း/ထၢၼ်ႈသုင်)။ တွၼ်ႈတႃႇ လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇထႅင်ႈတႄႉ [http://www.seat61.com/Burma.htm#Yangon%20%28Rangoon%29%20-%20Mawlamyine Seat61.com] ဢမ်ႇၼၼ် သင်ႇမၢႆထႃႈ တီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း။
ရူတ်ႉလဵၼ်းဢၼ်ၵႂႃႇ တႃႈႁိူဝ်းထဝႄႇ ၼၼ်ႉတႄႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 04:00 မူင်း သေ ဝၢႆးႁိုင် 15 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆၵေႃႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ယဝ်ႉ။
{{Usablecity}}
{{Geo|16.4833|97.6333}}
{{IsPartOf|မျၢၼ်ႇမႃႇ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ}}
[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:ၼွၼ်း]]
jifr6kuo3uk3ktsme7k3w4k2yovvnar
မျၢၼ်ႇမႃႇ
0
1133
5276
4778
2022-08-19T09:55:36Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Bagan (Myanmar) banner Sunset.jpg|caption=The temples of Bagan at dawn}}
{{Warningbox|တေႃႇထိုင် တီႇသႅမ်ႇပႃႇ 2021 ၼႆႉ လွင်ႈၵူၼ်းလႆႈလုတၢႆ၊ လွင်ႈလႆႈတၢင်းၸဵပ်းမၢတ်ႇ လႄႈ လွင်ႈတိၺွပ်းၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ထၢင်ႇႁၢင်ႈတိူဝ်းၼမ်မႃးယူႇယဝ်ႉ။ လႆႈမီးလွင်ႈပိုတ်ႇယိုတ်းၸူး ႁူင်းပလိၵ်ႈ၊ လုမ်းၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇ ပွၵ်ႉ၊ လုမ်းၽႆးၾႃႉၸႄႈဝဵင်း၊ ၸုမ်းပလိၵ်ႈ လႄႈ ရူတ်ႉၽၢႆႇသိုၵ်ႈ၊ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၽၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ လႄႈ ၽၢႆႇဢုပ်ႉပိူင်ႇ တီႈတႃႈၵုင်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း ပတ်ႉပိုၼ်ႉမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႃးလိၼ်ၵမ်ႉၼမ် တီႈၼႂ်းမိူင်းၵေႃႈ လႆႈမီးလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်သိုၵ်းတင်းၼမ်။ လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈတိူဝ်းယႂ်ႇမႃးလႆႈၽႂ်းၽႂ်း။ လွင်ႈတိၺွပ်းၵူၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်မႃးတၢင်းၼမ်သေ ၶဝ်ႈပႃးၸဵမ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉၵွၼ်ႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မီးလွင်ႈဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းၼႆသေ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတင်းၼမ်ၼႆႉ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ယႃႇႁႂ်ႈၵႂႃႇ ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ၊ ၸႄႈမိူင်းတႆး၊ ၸႄႈမိူင်းၶၢင်၊ ၸႄႈမိူင်းယၢင်းလႅင်၊ ၸႄႈမိူင်းယၢင်း၊ ၸႄႈမိူင်းၶျၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လႆႈမီးၶေႃႈၸိသင်ႇၸူး ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းမီးတီႈ ၸႄႈဝဵင်းတယႅတ်ႉၶျွင်း လႄႈ လွင်းလူင်၊ ထဝႄႇ တီႈၸႄႈတိူင်းတၼိၼ်းတႃႇယီႇ ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇႁင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁူမ်ႇႁူမ်ႇလူမ်ႈလူမ်ႈ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈ ပီ 2021 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 1 ဝၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ် လွင်ႈသိုၵ်းသိမ်းဢၢမ်းၼၢတ်ႈသေ လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသၢႆငၢႆဝၢၼ်ႈမိူင်းၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ တႃႇပီၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၵၼ်ၵေႃႈ ၵမ်းၵမ်းၶၢတ်ႇလဵဝ် သေ မီးလွင်ႈဢိုတ်းႁပ်းလွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၶၢဝ်းတၢင်းသၢႆႁိူဝ်းမိၼ် ၼႂ်းမိူင်းၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႈ လႆႈဢိုတ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ တီႈလွင်ႈဢွၵ်ႇၼႄၵၢင်ၸႂ်ၼၼ်ႉ လႆႈထူပ်းႁၼ်ၵၼ်တင်း '''ဢဵၼ်ႁႅင်း ၸိူဝ်းဢၼ်ၸၢင်ႈႁႂ်ႈလူႉတၢႆ''' ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၶေႃႈပူင်ဝႆႉ ဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈဢွၵ်ႇတၢင်းၼွၵ်ႈၵၢင်ၶမ်ႈ တႄႇ 8 မူင်း တေႃႇၵၢင်ၼႂ် 4 မူင်းၼၼ်ႉသေ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈ လွင်ႈၵူၼ်းၸုမ်တုမ်ၵၼ် တေဢမ်ႇလိူဝ် 5 ၵေႃႉ။ ၽွင်းတိုၵ်ႉမီးယူႇတီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ဝႆႉၽၢင်ႉတူဝ်သေၵမ်း။ ယူႇတူင်ႉတူင်ႉတိုၼ်ႇတိုၼ်ႇသေ ႁႂ်ႈဝႄႈ လွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေၵမ်း။ ၵူၼ်းၼႄၵၢင်ၸႂ် ၵမ်ႉၼမ်ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ လွင်ႈသိမ်းဢႃႇၼႃႇၼႆႉ ၵူၼ်းယိပ်းၸိူၵ်ႈၽၢႆႇလင်မၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇၼႆလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းလုၵ်ႉတီႈ မိူင်းၶႄႇမႃးဢႅဝ်ႇၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉဝႄႈ လွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ်သေ လူဝ်ႇလႆႈငိူင်ႉဝႄႈ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းၶႄႇ တီႈၽၢႆႇၼႃႈ ၵူၼ်းတင်းၼမ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းမီးတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈယုၵ်ႉပၼ်ပိုၼ်ႉႁူႉ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ၊ လူဝ်ႇလႆႈဝႄႈပၼ် ဢွင်ႈတီႈတင်းသဵင်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်တေၸၢင်ႈပဵၼ် လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ၊ လူဝ်ႇလႆႈဝႄႈ ယူင်ႈသၢင်ႈ ၽၢႆႇဢုပ်ႉပိူင်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း လႄႈ သၢႆရူတ်ႉၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ လူဝ်ႇလႆႈပႂ်ႉတူၺ်း သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႂ်းမိူင်း လီလီသေ ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ဝႆႉ ႁႂ်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇတင်း လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶဝ် တႃႇသေ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။
|australia=http://smartraveller.gov.au/Countries/asia/south-east/Pages/myanmar.aspx
|nz=https://www.safetravel.govt.nz/myanmar
|canada=https://travel.gc.ca/destinations/myanmar
|uk=https://www.gov.uk/foreign-travel-advice/myanmar
|us=https://travel.state.gov/content/travel/en/traveladvisories/traveladvisories/burma-travel-advisory.html
|lastedit=2021-12-26
}}
'''[https://web.archive.org/web/20180819201854/http://tourism.gov.mm/en_US/ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ] {{Dead link|December 2020}}''' (မိူင်းမၢၼ်ႈ), ဢမ်ႇၼၼ် '''Burma''' ၼႆႉ ပဵၼ် မိူင်း ဢၼ်မီးတီႈ [[ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ]]ယဝ်ႉ။
မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ဝၢႆးလင် ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 20 ၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်ၸဝ်ႈဢၢမ်းၼၢတ်ႈၶဝ် ဢုပ်ႉပိူင်ႇမႃးယဝ်ႉ။ ပီ 2010 မႃး လႆႈပဵၼ်လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇမႃးသေ ၶၢဝ်းတၢင်းမိူဝ်းၼႃႇႁင်း ၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉၵေႃႈ ပႆႇႁဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းလီလီ၊ ပႆႇမီးလွင်ႈၼႄႉၼွၼ်းသင်လီလီ။ တွၼ်ႈတႃႇၽူႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၶဝ်ႄတႉ တေလႆႈႁၼ် ဢႃႇၶီႇတႅၵ်ႉၶျႃႇ ၽႃႇသႃႇပုတ်ႉထ လႄႈ ထိူၼ်ႇလိုၵ်ႉလူင် ဢၼ်ဢမ်ႇယိုၼ်းထိုင်လႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
== ထုင်ႉ ==
{{Regionlist
| regionmap=Burma Regions Map.png
| regionmapsize=425px
| region1name=[[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းၸၢၼ်း]]
| region1items=''ဢေႇယႃႇဝတီႇ၊ ပႃႇၵိူဝ်၊ တႃႈၵုင်ႈ''
| region1color=#CAA7C9
| region1description= တီႈၼႃႈလိၼ်တႅမ် ၼိူဝ်ၵုၼ်ပၢၵ်ႇၼမ်ႉ ဢေႇယႃႇဝတီႇ တင်း ဝဵင်းလူင်ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈ
| region2name=[[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းၵၢင်]]
| region2items=''မၵူၺ်း၊ တႃႈလိူဝ်ႇ၊ ၼေႇပျီႇတေႃႇ''
| region2color=#E5B775
| region2description=ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ၊ ဢွင်ႈတီႈၵိုၵ်းပိုၼ်း လႄႈ တီႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉၶွင်ၵဝ်ႇ လႄ ဝဵင်းၼိူဝ်လွႆ ဢၼ်ၵတ်းယဵၼ်လီ။
| region3name=[[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းတူၵ်း]]
| region3items=''ရၶႅင်ႇ၊ ၶျၢင်း''
| region3color=#A4C78A
| region3description=ထုင်ႉသၼ်လွႆဢၼ်ၵႆယၢဝ်း လႄႈ ၽင်ႇပၢႆႇလၢႆ တီႈဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇပိင်းၵလႃး။
| region4name=[[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းႁွင်ႇ]]
| region4items=''ၸႄႈၵႅင်း၊ ၶၢင်''
| region4color=#d17c82
| region4description=တီႈၽၢႆႇၸၢၼ်း သၼ်လွႆႁိမဝုၼ်ႇတႃႇ လႄႈ ၶဝ်ႈပႃး ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၼ်းတင်းၼမ်။
| region5name=[[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းဢွၵ်ႇ]]
| region5items=''တႆး၊ ယၢင်းလႅင်''
| region5color=#76AED2
| region5description=သၢမ်ၸဵင်ႇၶမ်း လႄႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ယုင်ႈယၢင်ႈ။
| region6name=[[မျၢၼ်ႇမႃႇ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ|မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ]]
| region6items=''တၼိၼ်းတႃႇယီႇ၊ မွၼ်း၊ ယၢင်း''
| region6color=#DDE28E
| region6description=သၢပ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ပွတ်းၸၢၼ်းၼၼ်ႉ ဢိူမ်ႈၸပ်းၵၼ်ဝႆႉတင်း မိူင်းထႆး။
}}
== ဝဵင်းလူင် ==
* {{Marker|type=city|name=[[ၼေႇပျီႇတေႃႇ]]|wikidata=Q37400}} (''ပၢင်မၢၵ်ႇၼႃႉ'') — ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်သၢင်ႈဝႆႉမႂ်ႇမႂ်ႇ
* {{Marker|type=city|name=[[ပႃႇၵိူဝ်|ဝဵင်းပႃႇၵိူဝ်]]|wikidata=Q800122}} (''ပၵူဝ်း'') — ဝဵင်းၵိုၵ်းပိုၼ်း ဢၼ်မီးၸမ်တႃႈၵုင်ႈ ဢၼ်မီးလွင်ႈ တီႈလီတူၺ်း လွင်ႈပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ ဢၼ်လီဢၢမ်းဢေႃးတၢင်းၼမ်
* {{Marker|type=city|name=[[ၵေႃႉတွင်း|ဝဵင်းၵေႃႉတွင်း]]|wikidata=Q978611}} — ဝဵင်းၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်းသုတ်းသေ ပဵၼ်ၶွင်မျၢၼ်ႇမႃႇမီး ဢၼ်မိူၼ်တင်း မိူင်းထႆး
* {{Marker|type=city|name=[[တႃႈလိူဝ်ႇ|ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ]]|wikidata=Q185518}} — ပဵၼ် ဝဵင်းၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၵဝ်ႇ သၢႆသိုပ်ႇၵုင်းပွင်ႇ သေ ပဵၼ်ဝဵင်းၵႅၼ်ၵၢင်ၵႃႉၶၢႆ တႃႇ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇပွတ်းၼိူဝ်ယဝ်ႉ။
* {{Marker|type=city|name=[[မေႃႇလမႅင်ႇ|ဝဵင်းမေႃႇလမႅင်ႇ]]|wikidata=Q685941}} (''Moulmein'') — ပဵၼ်ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၶွင် ၸႄႈမိူင်းမွၼ်းသေ ပဵၼ်ဝဵင်းယႂ်ႇလိူဝ်သေပိူၼ်ႈ ထူၼ်ႈသၢမ် ယဝ်ႉ
* {{Marker|type=city|name=[[ပၢင်ႇဢူး]]|wikidata=Q1360318}} (''မေႇမျူဝ်ႉ'') — ဝဵင်းၼိူဝ်လွႆ ဢၼ်ၵတ်းယဵၼ်လီ ဢၼ်ပဵၼ်မႃး တီႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် မိူဝ်ႈပၢၼ် ၵူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ
* {{Marker|type=city|name=[[တူၼ်ႈတီး|ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး]]|wikidata=Q1075566}} — ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၶွင် မိူင်းတႆး ဢၼ်ပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ် ႁင်း သၢမ်ၸဵင်ႇၶမ်း
* {{Marker|type=city|name=[[တုၼ်ႇတေး|ဝဵင်းတုၼ်ႇတေး]]|wikidata=Q7857423}} — ပဵၼ်ဝဵင်း ၼိူဝ်ၵုၼ်ပၢၵ်ႇၼမ်ႉ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင် ႁဵတ်းဢုမ်လိၼ်
* {{Marker|type=city|name=[[တႃႈၵုင်ႈ|ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ]]|wikidata=Q37995}} (''formerly Rangoon'') — ပဵၼ်ၵၢင်ၵႅၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ ဢၼ်ၵူၼ်းႁူႉၸၵ်းၼမ် ပဵၼ် ၽြႃးၵွင်းမူး လႄႈ ဢႃႇၶီႇထႅၵ်ႇၶျႃႇ ၵူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ
== တီႈၵႂႃႇထႅင်ႈ တၢင်ႇတီႈ ==
* [[ပူးၵမ်ႇ]] — ပဵၼ်ၼႃႈလိၼ် ၶူဝ်းပူၺ်ႈၵဝ်ႇမွၼ်ႇ လႄႈ မီးဝႆႉ ၵွင်းမူးၵဝ်ႇၵႄႇ ၵွင်းမူးမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ဢၢၼ်ႇႁူဝ်ႁဵင်မၼ်းသေ မီးဝႆႉတီႈၽင်ႇ ၼမ်ႉၵဵဝ်ယဝ်ႉ
* [[ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ]] - ပဵၼ်ၼွင်ယႂ်ႇထူၼ်ႈသွင် ၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇသေ ပေႃးၶီႇႁိူဝ်းဢွၼ်ႇလႄႇလၢဝ်း ပဵၼ်ဢၼ်လီမူင်ႈလီယဵမ်ႈ၊ ဢႅဝ်ႇလႄႇလႆႈ ဝၢၼ်ႈတီႈၼိူဝ်ၼမ်ႉ တီႈဢၼ် ၵူၼ်းဢၢင်းသႃးၶဝ် ယူႇသဝ်း၊ မီးတီႈၶိုၼ်ႈလွႆ လႄႈ မီးပႃးၽႅၼ်ႇမၼ်ႈၼႂ်းၼွင်
* [[ၵဵင်းတုင်]] - မီးၼႂ်းၵႄႈ [[မိူင်းလႃး]] (တီႈၼိူဝ် ၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ် တင်း မိူင်းၶႄႇ) လႄႈ [[တႃႈၶီႈလဵၵ်း]] (တီႈၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ် မိူင်းထႆး) တီႈၼႂ်း သၢမ်ၸဵင်ႇၶမ်း၊ တေၸၢင်ႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်းလႆႈ ပိုၼ်းၸဝ်ႈၾႃႉ၊ ၵၢတ်ႇၸဝ်ႈၾႃႉ၊ ၶုမ်ပႃႇႁဵတ်ႈၸဝ်ႈၾႃႉ လႄႈ တီႈလႄႇလၢဝ်း မီးဝႆႉတင်းၼမ်
* [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] - ၵွင်းမူးၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း ဢၼ်တင်ႈဝႆႉတီႈၼိူဝ် မၢၵ်ႇႁိမ်ၶမ်း မိၼ်ႇမီႈတီႈၽင်ႇႁိၵ်း၊ မီးတီႈ [[မိူင်းမွၼ်း]]၊ ပဵၼ်တီႈ မႃးလူႇမႃးဝႆႈ
* [[လွႆပူပ်ႉပႃး]] - ပဵၼ်လွႆၽႆးတၢႆ ဢၼ်မၢႆဝႃႈ ပဵၼ်လွႆဢူဝ်းလမ်းပိတ်ႉ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ၊ တီႈထုင်ႉပွတ်းမႆႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉပဵၼ် ပႃႇထိူၼ်ႇၶဵဝ်လီ၊ တင်း ပူးၵမ်ႇသေ ၵႂႃႇဝၼ်းမႃးဝၼ်းလႆႈ။
* [[မျွၵ်ႉဢူး]] - ပဵၼ်ဝဵင်းလူင်ၵဝ်ႇ ၶွင် မိူင်းၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ရၶႅင်ႇ
* [[ငပလီႇ]] - ပဵၼ်ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ႁၢင်ႈလီ ဢၼ်မီးတီႈ ပွတ်းတူၵ်း [[မိူင်းရၶႅင်ႇ]] ဢၼ်ႁေႈသႂ်ႇတီႈ ဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ပိင်းၵလႃး
* [[ငူၺ်ႇသွင်ႇ]] - ပဵၼ်ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ယၢဝ်းသေပိူၼ်ႈ တီႈ ၸႄႈတိူင်း ဢေႇရႃႇဝတီႇ (English: Irrawaddy) ၊ မီးၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ သၢႆးၶၢဝ်ၶၢဝ် လႄႈ ၼမ်ႉဢၼ်ၸိုၼ်ႈသႂ် ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽၢင်ႁၢင်ႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ငူၺ်ႇသွင်ႇယဝ်ႉ
* [[ပျီႇ]] - ပဵၼ်ဝဵင်း ဢၼ်မီးတီႈ ပွတ်းၵၢင် ၼမ်ႉၵဵဝ် ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းၵႄႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ ပူးၵမ်ႇ၊ ဢၼ်ၵူၼ်းႁူႉၸၵ်းၼမ် ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ သီႇရိၶိတ်ႉတရႃႇ ''Sri Kittara'' ဢၼ်ပဵၼ် ဝဵင်းလူင်ၵဝ်ႇမွၼ်ႇ ပျူႇ မိူဝ်ႈ 2 တေႃႇ 9 CE ၼၼ်ႉ
* [[ပတဵင်ႇ]] - ပဵၼ်ဝဵင်းမႄႈၼမ်ႉ ဢၼ်မီးတီႈ ၵုၼ်ပၢၵ်ႇၼမ်ႉဢေႇရႃႇဝတီႇ ဢၼ်ဢွၼ်ၵၼ်ႁူႉၸၵ်းဝႃႈ ပဵၼ်တီႈ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၸွင်ႈ၊ ပဵၼ်တီႈ ႁူးၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ တႃႇၵႂႃႇ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ၶျွင်းတႃႇ လႄႈ ငူၺ်ႇသွင်ႇ
== လီႁူႉဝႆႉ ==
{{Quickbar|location=LocationMyanmar.png}}
=== ပိုၼ်း ===
ၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ်တင်းမိူင်း ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၵူၼ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ လႄႈ ပိုၼ်းမၼ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး ၵူၼ်းၸိူဝ်းၶၢႆႉဢွင်ႈတီး မႃးယူႇသဝ်း၊ ၶဝ်ႈပႃး လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်သိမ်းဢွင်ႈတီႈ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ပိုၼ်းမၼ်းတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်ယုင်ႈယၢင်ႈလီၶဝ်ႈၸႂ်ဝႆႉ။ မွၼ်းလႄႈ ပျူႇၼႆႉ လႆႈႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ လုၵ်ႉတၢင်းဢိၼ်းတီးယႃးမႃးသေ မၢၼ်ႈၸမ်ႉ လုၵ်ႉတီႈ တိပႅတ်ႉသေ ၶၢႆႉမႃးယူႇသဝ်းသေယဝ်ႉၵေႃႈ လႆႈတႄႇတင်ႈမိူင်းဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇ တီႈပူးၵမ်ႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼႂ်း ႁူဝ်ႁဵင်ပီၼၼ်ႉ မိူင်းဝူင်ႉမၢၼ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်ႈ ဢွင်ႇပႄႉ မိူင်းထႆး (ဢယုတ်ႉထယ) လႄႈ မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး (မၼိပူႇရ) သေ ဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇမႃးယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၶႄႇ လႄႈ ၵူၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႂ်းမိူင်း ပိုတ်ႇတိုၵ်းလႄႈ ဢဵၼ်ႁႅင်း လႆႈတူၵ်းမႃးယဝ်ႉ။
[[ၾၢႆႇ:Bago, Myanmar (Burma) - panoramio (44).jpg|thumb|ႁူၼ်ႁၢင်ႈၽြႃးၵိင်း တီႈပႃႇၵိူဝ်]]
ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းမႃး [[မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႁေႃၶမ်း ပရိတ်ႈတဵၼ်ႇ|ပရိတ်ႈတဵၼ်ႇ]] လႆႈသိမ်းဢဝ် မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း 62 ပီ (1824-1886) သေၵေႃႈ ဢဝ်ယဵတ်ႈသႂ်ႇတီႈၼႂ်း မိူင်းဝူင်ႉဢိၼ်းတီးယႃးသေၵေႃႈ ၸူးလိုပ်ႈဢဝ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ၵႂႃႇတီႈ ရတၼၵိရိ မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေပဵၼ်မႃး ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇႁင်းၶေႃယဝ်ႉ လႆႈဢုပ်ႉပိူင်ႇၼၼ်ႉ ၸႄႈမိူင်းႁင်း မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး မႃး တေႃႆထိုင် 1937 ယဝ်ႉ။ ထိုင် သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်မႃး သိုၵ်းဢူၺ်းလီၶဝ်ၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇႁူမ်ႇငမ်းလႆႈ လိုမ်ဢေးသျႃးၼႆသေ လႆႈတိုၵ်းၵျႃႇပၢၼ်မႃးလႄႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လႆႈပဵၼ်တီႈၼႃႈလိၼ်သိုၵ်းမႃးယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇလႆႈတၢင်းၵမ်ႉထႅမ်တီႈမိူင်းၶႄႇသေၼႆ လႆႈႁဵတ်း သဵၼ်ႈတၢင်းၿႃးမႃး မႃးယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် သဵၼ်ႈတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်း ထႆး-မျၢၼ်ႇမႃႇ (Death Railway) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ လႆႈလတ်းၶၢမ်ႈ မႄႈၼမ်ႉၶႂႄ တီႈ ၵၢၼ်ၶျၼပူရီႊ သေ ၵျႃႇပၢၼ်ၶဝ် လႆႈတဵၵ်းၸႂ်ႉ ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းသေၵေႃႈ ႁဵတ်းတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်းမႃးၸူး မျၢၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်း ဢၼ်တဵၵ်းၸႂ်ႉၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈသိုၵ်း၊ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ထႆး၊ မၢၼ်ႈ လႄႈ တၢင်ႇၸိူဝ်း တီႈ ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်လႆႈႁဵတ်းၵၢၼ် တႂ်ႈ သၢႆငၢႆ ဢၼ်လီၵူဝ်တႄႉတႄႉသေၵေႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းၵေႃႇႁဵတ်း တၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း ၵူၼ်းလႆႈတၢႆတင်းၼမ် (လၢမ်းသွၼ်ႇဝႃႈ တၢႆ 80,000) ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈပွတ်းတူၵ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပိူင်လူင်မၼ်း ၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ ဢၼ်ဢိူမ်ႈၸပ်းၵၼ်တင်း ဢိၼ်းတီးယႃးၼၼ်ႉ ၽွင်းပဵၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉ လႆႈလုလႅဝ်ႁႅင်းယဝ်ႉ။
ဢဵၼ်ႁႅင်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ဢၼ် ''ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း'' ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ တိုၵ်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် ဢွၵ်ႇၼႂ်းမိူင်းၼႆသေ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း လႆႈၵႂႃႇႁူမ်ႈၵၼ်တင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇမႃးသေ ၵျႃႇပၢၼ်ႇၶဝ် လႆႈပၼ်ၵႂၢမ်းမၼ်ႈ တႃႇပၼ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း ၵႂၢမ်းမၼ်ႈၵျႃႇပၢၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁၢမ်းပဝ်ႇၵႂႃႇပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်ၵျႃႇပၢၼ်ႇၼႆႉ တိူဝ်းႁုၵ်းႁၢႆႉလိူဝ်သေ ဢိင်းၵလဵတ်သေ ၵူၼ်းတီႈမိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇၶႃႈႁႅမ်တၢႆတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးလင်မႃး ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်းၼႆႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈၸုမ်းဢူၺ်းလီသေ ၸွႆႈထႅမ် ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် တႃႇဢဝ် မိူင်းမၢၼ်ႈၶိုၼ်း တီႈၼႂ်းမိုဝ်းၵျႃႇပၢၼ်ႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်ယဝ်ႉတူဝ်ႈ၊ ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း လႆႈငူပ်ႉငိၵၼ်တင်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈသေ မိူဝ်ႈပီ 1947 ၼၼ်ႉ ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် လႆႈၽွမ်ႉ တႃႇပၼ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃႈ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆသေတႃႉ တူဝ်ပူဝ်ၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်းတႄႉ လႆႈထုၵ်ႇယိုဝ်းတၢႆသေ မၼ်းဢမ်ႇတၼ်းလႆႈႁၼ် လွင်ႈၼွၼ်းၽၼ်မၼ်း ဢၼ်တေပဵၼ်မႃးတႄႉတႄႉၼၼ်ႉ။ ထိုင် 1948 ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ ဝၼ်းထိ 4 မႃး လႆႈလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ တီႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ်မႃးသေ တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႉၼမ် ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပေႃႈ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ ၼႆယဝ်ႉ။
မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မႂ်ႇၼႆႉ ဢဝ်တင်း ၸႄႈမိူင်း ဢၼ်လႆႈမၵ်းမၼ်ႈ ၼင်ႇတၢင်တူဝ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ ဢၼ်မီးလွင်ႈၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃမႃး လၢႆႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီ သေ ဢၼ်လႆႈသၢၼ်ၶတ်းၵၼ်မႃးၼၼ်ႉသေ လႆႈပေႃႇပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉမီးၵၢင်ၸႂ် ၶႂ်ႈလႆႈလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ တီႈဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ်လႄႈ တင်းၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း တီႈထုင်ႉလွႆသေ လႆႈၵႂၢမ်းမၼ်ႈၵၼ်ဝႃႈ ၼႂ်းၵႄႈ ၸႄႈမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉ တေမီးလွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄဢႃႇၼႃႇပၼ်သေ တေႁူမ်ႈၵၼ် ဢုပ်ႉပိူင်ႇၵႂႃႇ တႃႇသိပ်းပီသေ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း တေမီးသုၼ်ႇ တႃႇၸႅၵ်ႇဢွၵ်ႇတီႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၶေႃႈၽွမ်ႉၸႂ် လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်ၼၼ်ႉ လႆႈဢဝ်မၵ်းမၼ်ႈ တီႈ လၵ်းမိူင်း 1947/1948 ၶွင် မိူင်းမၢၼ်ႈမႂ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ငဝ်ႈငုၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇၼႆႉ ၶဝ်ၼႅတ်ႈႁဵတ်း တႃႇဢႃႇၼႃႇၶဝ်တေ မၼ်ႈၵႅၼ်ႇလႄႈ လႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈ တႃႇဢဝ်ပႅတ်ႈ လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ ဢၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ သၢၼ်ၶတ်းမႃး မွၵ်ႈသိပ်းပီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင်ပီ 1961 မႃး ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်း ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး၊ ၵူၼ်းၶိူဝ်းၶၢင်၊ ယၢင်းလႅင်၊ ယၢင်း၊ ၶျၢင်း၊ မွၼ်း လႄႈ ရၶႅင်ႇ သွင်ပၢၵ်ႇပၢႆၼႆႉ လႆႈႁူပ်ႉၵၼ်တင်း (မၢၼ်ႈ) လူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်ႈငုၼ်းသေ ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၸၼ်ၶိုၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈပိူင်မႂ်ႇ ဢၼ်တေမၼ်ႈၸႂ်ဝႃႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆႉ သုၼ်ႇဢုပ်ႉပိူင်ႇႁင်းၶေႃ လႄႈ သုၼ်ႇမၵ်းမၼ်ႈလႆႈႁင်းၶေႃ ၸွမ်းၼင်ႇပိူင်ၾႅတ်ႇတရႄႇ ၼႆယဝ်ႉ။
လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇၼႆႉ တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇၽွတ်ႈႁႅၼ်းမႃးသေပွၵ်ႈ။ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် ဢူးၼေႇဝိၼ်း သိမ်းဢႃႇၼႃႇ 1962 ၼၼ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၼႂ်းၵႃႈလိုမ်ဢေးသျႃးၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ လႄႈ မိူင်းဢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶိုၼ်ႈၽႂ်းသေ လႆႈယွင်ႈဢၢမ်း ပဵၼ် မိူင်းဢၼ်ၶႄႉၶဵင်ႇ ၵျႃႇပၢၼ်ႇမႃးယဝ်ႉ။ ထိုင် 1962 မႃး ဢူးၼေႇဝိၼ်းၼႆႉ လႆႈပူတ်းပႅတ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်လိူၵ်ႈဝႆႉၸွမ်းလွၵ်းလၢႆး တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇသေၵေႃႈ ဢဝ်တူဝ်မၼ်းတၢင်ႇပဵၼ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် 1962 တေႃႇ 1988 ၼႆႉ ဢူးၼေႇဝိၼ်း လႆႈမၵ်းမၼ်ႈတူဝ်မၼ်းပဵၼ် ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢၼ်မီးသုၼ်ႇၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃ သေ ဝၢႆးမႃး ႁဵတ်းပဵၼ် ရႃႇၸႃႇပၢႆးမိူင်းသေၵေႃႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇမႃးယဝ်ႉ။ ပၢၼ်ဢူးၼေႇဝိၼ်းၼႆႉ မီးလွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်သေ ယွၼ်ႉမီးလွင်ႈပႄႉပႃႉ ၶိူဝ်းၵူၼ်းလႄႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ လႆႈလူင်းၵႂႃႇသေ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶိုၼ်းငွၵ်ႈႁူဝ်မႃးထႅင်ႈသေပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ထိုင် 1988 မႃး လႆႈပဵၼ်လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ ၼႄၵၢင်ၸႂ် တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇတင်းမိူင်းသေ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ၸေႃးမွင်ႇ လႆႈသိမ်းဢႃႇၼႃႇသေ လႆႈဢဝ် နိုင်ငံတော်ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှုတည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့ (နဝတ) သေၵေႃႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇဝၢၼ်ႈမိူင်းသေ ၸိုဝ်ႈမိူင်းၵေႃႈ လႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ် မျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။
ထိုင် 1990 မႃး လႆႈၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၵူႈပႃႇတီႇသေ ဢၼ်ပဵၼ် ပႃႇတီႇသၢၼ်ၶတ်း ဢမျူဝ်းတႃးတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇဢၽွႆႉၶျူၵ်ႉ (NLD) လႆႈဢွင်ႇပႄႉတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈယဝ်ႉ (ဢွင်ႈတီႈတႅၼ်းၽွင်း 489 ၼႆႉ လႆႈ 392)။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၼဝတ ၶဝ် ဢမ်ႇယွမ်းဢၢပ်ႇပၼ်ဢႃႇၼႃႇသေ လႆႈတိၺွပ်းဢဝ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်း NLD ဢၼ်ပဵၼ် တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီး (လုၵ်ႈယိင်း ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း) ၼၼ်ႉ ၶင်ဝႆႉ တီႈႁိူၼ်းမၼ်း တႃႇ 14 ပီယဝ်ႉ။
မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်မီးၶူဝ်းၶွင်ဢွၵ်ႇၼႂ်းလိၼ်လိူင်ႇၼမ်သေ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လွင်ႈၵုမ်းၵမ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ပိူင်ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢၼ်ဢမ်ႇထိုင်တီႈ လႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈယၢပ်ႇယဵၼ်းၶၢၼ်ၸႂ်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၽွင်းယၢမ်းၼၼ်ႉတႄႉ ၼႂ်းဢေးသျႃးၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်မၢၵ်ႈမီးသေပိူၼ်ႈ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈသေ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈလႄႈ လႆႈၽၢၼ်ၵႂႃႇၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပွတ်းၸဝ်ႉ 1990 ၼၼ်ႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းၼႆႉ ဝၢႆးသေ လႆႈတူၵ်းသုမ်း တီႈ သူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉလၢႆးမၢၼ်ႈယဝ်ႉ ဢၢင်ႈတေယွၼ်ႇယွမ်းပၼ် လွင်ႈၵုမ်းထိင်းလွၵ်းၵၢတ်ႇၼႆသေတႃႉ ၵူၼ်းတူင်ႉၼိုင်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၶဝ် လႆႈသၢၼ်ၶတ်း ၶပ်ႉမၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ လႆႈႁွင်ႉတပ်ႉသိုၵ်းသေ သၢၼ်ၶတ်းၵူၼ်းမိူင်း ႁၼ်ႉတေႃႇထိုင် ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇၶဝ် ပေႃႈလႆႈၶဝ်ႈၼႂ်းၵႄႈတင်းသွင်ၽၢႆႇသေၵေႃႈ လၢတ်ႈႁႂ်ႈၵူႈၵေႃႉ ပွၵ်ႈမိူဝ်းႁိူၼ်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လွင်ႈသုၵ်ႉယူင်ႈၼၼ်ႉသေလႄႈ လွင်ႈၸွႆႈထႅမ်ၵၢၼ်ႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၸိူဝ်းဢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်းပၼ်မႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈၵိုတ်းၵႂႃႇသေ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈ လႆႈယႃႉပႅတ်ႈ ၽွၼ်းလႆႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 1990 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဝႃႈပဵၼ် လွင်ႈတွပ်ႇၶိုၼ်း လွင်ႈဢၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ႁဵတ်းႁၢႆႉသၢႆရူတ်ႉ တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ မိူဝ်ႈ လိူၼ်မေႇ 2003 ၼၼ်ႉ ၼႆသေ [[ယူႇဢႅတ်ႉသ်ဢေႇ]]ၶဝ် တမ်းဝၢင်း လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ၶဝ်ႈပႃး လွင်ႈဢဝ်ၶူဝ်းၶွင်ၶဝ်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇမႃး လႄႈ လွင်ႈပၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈငိုၼ်းတွင်း ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇႁဵတ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၶၢဝ်းမႆႈ ပီ 2007 ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈပဵၼ် လွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ် သၢၼ်ၶတ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ်ၼႆႉ ပဵၼ်လူၺ်ႈ ယွၼ်ႉၶၼ်ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ ၶိုၼ်ႈသုင်ႁႅင်းၼႃႇသေ လႆႈတႄႇပဵၼ်မႃး မိူဝ်ႈလိူၼ်ဢေႃးၵၢတ်ႉၼၼ်ႉ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇသၢမ်ပႃး လႆႈထုၵ်ႉပေႃႉႁႅမ် တီႈ ပွႆးၼႄၵၢင်ၸႂ် တီႈဝဵင်းပၶူၵ်ႉၵူႇၼၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇလႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ် လွင်ႈၶဵင်ႇတ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇၶဝ် တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈၶိုၼ်းယွမ်းတၢင်းၽိတ်းၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢမ်ႇတၵ်းသဵင်သင်လႄႈ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇ တီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ တႃႈၵုင်ႈ ဢိၵ်ႇတီႈ ဝဵင်းလူင်ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပိၼ်ႈသီႇပိတ်ႈသေၵေႃႈ ပႆတၢင်းၶပ်ႉယႂ် ၼႄၵၢင်ၸႂ်မႃးယဝ်ႉ။ ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈႁိမ်းၽြႃးသူးလေႇ ၵၢင်ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈ ၵႅၼ်ၵၢင် လွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ်မႃးယဝ်ႉ။ ၽွင်းၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇၶဝ် ၶပ်ႉယႆပႆတၢင်းၼႄၵၢင်ၸႂ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ဢွၵ်ႇမႃးၼိူဝ်ၵၢင်တၢင်းသေ မႃးၵမ်ႉထႅမ်ၸွမ်း ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇၶဝ်လႄႈ တီႈၼိူဝ် ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉၼၼ်ႉ ၶႅပ်းႁၢင်ႈ၊ ငဝ်းတူင်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးၸွတ်ႇတူဝ်ႈၵႂႃႇသဵင်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ပိုတ်ႇယိုဝ်းၽုင်ၵူၼ်း၊ တိၺွပ်းၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇ၊ ဢိုတ်းပႅတ်ႈၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈသေ တတ်းၶၢတ်ႇဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉပႅတ်ႈ တင်းမူတ်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼၼ်ႉၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ယူႇဢႅတ်ႉသ်၊ [[ဢေႃႉသထရေးလီးယႃး]]၊ [[ၶႅၼ်ႇၼေႇတႃႇ]] လႄႈ [[ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉ]] ၶဝ် လႆႈသိုပ်ႇတမ်း လွင်ႈတတ်းႁႄႉ ဢၼ်ယိူင်းၸူး ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်ငိုၼ်းတွင်း ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်တပ်ႉသိုၵ်း လႄႈ မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
[[ၾၢႆႇ:Aung San Suu Kyi December 2011 (cropped).jpg|thumb|ဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ]]
ဝၢႆး ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2010 ယဝ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ လႆႈတႄႇ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းမႃးသေ ၼၼ်ႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ လွင်ႈဢိုတ်းႁႄႉ ဢၼ် ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ လႄႈ မိူင်းတင်းၸိူဝ်း တမ်းဝႆႉၼၼ်ႉ လႆႈယွၼ်ႇယွမ်းပၼ် ဢမ်ႇၼၼ် လႆႈပၢၵ်ႈပႅတ်ႈပၼ်မႃးယဝ်ႉ။ ပီ 2021 ၼၼ်ႉ တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ လႆႈထုၵ်ႇလိူၵ်ႈတၢင်ႇတီႈပႃႇလီႇမၢၼ်ႇမျၢၼ်ႇမႃႇသေၵေႃႈ လႆႈသုၼ်ႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး ယူးရူပ်ႉတင်း ဢမေႇရိၵပွတ်းႁွင်ႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈတတ်းသႅၼ်ႇသႃႇ ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈၵိုတ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။
ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ 2015 မႃး ဢမျူဝ်းတႃးတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇဢၽွႆႉၶျူၵ်ႉ ႁင်း တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇၶဝ် လႆႈဢွင်ႇပႄႉတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ တီႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ သၢင်ႈၽိင်ႈမိူင်းသေ ဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇ ၵေႃႉဢၼ်ၸမ်ၸႂ်ၵၼ်တင်း တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ လႆႈၶိုၼ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈမႃးယဝ်ႉ။ ထိုင် ပီ 2016 လိူၼ်ဢေႇပရႄႇမႃး တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ လႆႈဢဝ်တႃၶုၼ် ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ၸၼ်ႉထၢၼ်မၼ်းၽဵင်ႇၵၼ်တင်း ၸွမ်ၽွင်းလူင်သေၵေႃႈ လႆႈဢွၼ်ႁူဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မၼ်းၼၢင်းမႃးယဝ်ႉ။
ထိုင် ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 2021 မႃး တပ်ႉသိုၵ်း ၶိုၼ်းသိမ်းဢႃႇၼႃႇထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ တီႈၼႂ်းမိူင်းပတ်ႉပိုၼ်ႉ လႆႈမီးလွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ် လႄႈ လွင်ႈသၢၼ်ၶတ်းဢႃႇၼႃႇမႃးယဝ်ႉ။ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ၼႆႉ လႆႈပိုတ်ႇယိုဝ်း ၵူၼ်းၼႄၵၢင်ၸႂ် ၸိူဝ်းတူင်ႉတိုၼ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ပွတ်းၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် NLD လႄႈ ၵူၼ်းၼႄၵၢင်ၸႂ် ႁူဝ်ႁဵင်မၼ်း ထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိၺွပ်းယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် လွင်ႈသိမ်းဢႃႇၼႃႇမႃးသေ ၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈထုၵ်ႇယိုဝ်း၊ ထုၵ်ႇတိၺွပ်း ပေႃႉႁႅမ်သေ လႆႈတၢႆၵႂႃႇၼႆႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း မီးၵႂႃႇ ႁဵင်ပၢႆယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းသၢၼ်ၶတ်း ၸုမ်းၶွင်ႇၸီႇသိုၵ်းသိမ်းဢႃႇၼႃႇၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ် ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇသေၵေႃႈ တိုၵ်ႉသၢၼ်ၶတ်း တပ်ႉသိုၵ်းသိမ်းဢႃႇၼႃႇ ဢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉယူႇ။
===ၽိင်ႈထုင်း===
ၽိင်ႈထုင်း ၶွင် မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ၽိင်ႈထုင်ႈပိုၼ်ႉတီႈ လႄႈ မီးလွင်ႈႁူမ်ႇငမ်း ၶႄႇ လႄႈ ဢိၼ်းတီးယႃး ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းပတ်ႉပိုၼ်ႉမိူင်းၼႆႉ တေလႆႈႁၼ် ၽြႃး၊ ၵွင်းမူး ၸိူဝ်းၼႆႉသေ မၼ်းၶႂ်ႈငၢႆးမိူၼ်ၵၼ်တင်း ဢိၼ်းတီးယႃး ပွတ်းႁွင်ႇယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ [[မိူင်းထႆး]] ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၽႃႇသႃႇပုတ်ႉထ ထေရဝႃႇတ ၼႆႉ ပဵၼ် ၽႃႇသႃႇၵိုဝ်းယမ် ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 88 ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵိုဝ်းယမ် ၽႃႇသႃႇပုတ်ႉထသေ တေႃႈပဵၼ်တီႈဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ ဢၼ်မီးတီႈၵႆ တီႈၸွၵ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉ ၵျွင်းၽြႃးယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽႃႇသႃႇၵိုဝ်းယမ်တၢင်ႇၸိူဝ်း ၼင်ႇ ၶရိတ်ႉသျၢၼ်ႇ၊ ဢိတ်ႇသလၢမ်ႇ လႄႈ ႁိၼ်ႇတူႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ။ ၵူၼ်းယုမ်ႇယမ်ၽီၵေႃႈ တေလႆႈႁၼ်မီးဝႆႉယူႇ တီႈၼႂ်းမိူင်းပတ်ႉပိုၼ်ႉသေ ပိူင်လူင်မၼ်း တေလႆႈႁၼ် တီႈၼိူဝ်လွႆ ဢၼ်တိူဝ်းၵႆယၢၼ်ပိူၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===ၵူၼ်း===
ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၼ်း ဢၼ်ႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉ တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ႁွင်ႉဝႃႈ မၢၼ်ႈ (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၶဝ်ဝႃႈ Burma) ၼႆယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်း လႄႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီး ၽိင်ႈငႄႈ လႄႈ ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်း ႁင်းၶေႃၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လိူဝ်သေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸႃႇတိသေဢမ်ႇၵႃး ၸိူဝ်းပဵၼ် ၶႄႇ လႄႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းဢိၼ်းတီးယႃး ၸိူဝ်းၶၢႆႉမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပၢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉသေ တေလႆႈႁၼ် မီးတီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇ ၵမ်ႉၼမ်ယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇတီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လႆႈၸႅၵ်ႇဝႆႉ ၸႄႈမိူင်း ၸဵတ်း ၸႄႈမိူင်း လႄႈ ၸႄႈတိူင်း ၸဵတ်းၸႄႈတိူင်းယဝ်ႉ။ ပေႃးလၢတ်ႈဢဝ် လၢႆးငၢႆႈမၼ်းတႄႉ ၸႄႈတိူင်းၼႆႉ ပဵၼ်မၢၼ်ႈၶဝ် ႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉသေ ၸႄႈမိူင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ႇၶဝ် ႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လႆႈမီးလွင်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉၼိူဝ် မူႇသလိမ်ႇ ရူဝ်ႇႁိၼ်ႇၵျႃႇ ၸိူဝ်းမီးတီႈ ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ ဢၼ်ဢိူမ်ႈၸပ်းၵၼ်တင်းတင်း လႅၼ်လိၼ် ပင်းၵလႃးတဵတ်ႈၼၼ်ႉလႄႈ ၸိုင်ႈမိူင်းတၢင်ႇၸိူဝ်း ဢွၼ်ၵၼ် သႄႉသွမ်းဝႆႉယူႇ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမျၢၼ်ႇမႃႇၵေႃႈ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉၶဝ်ပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်းသေ လၢတ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ၼႆႉပဵၼ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းလုၵ်ႉတင်း ပင်းၵလႃးတဵတ်ႈသေ ၶၢႆႉမႃးယူႇ ဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼႆယဝ်ႉ။ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ၵမ်ႉၼမ် ယုမ်ႇယမ်ႁပ်ႉၶၢမ်ႇဝႆႉယဝ်ႉ။ ၸူးလႆႈတဵၵ်းႁႂ်ႈၶဝ် ဢွၵ်ႇပၢႆႈၵႂႃႇၸူး ပင်းၵလႃးတဵတ်ႈ သေ လႆႈမၵ်းမၼ်ႈၶဝ်ႈပဵၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းယဝ်ႉ၊ ၵူၼ်းတင်းၼမ်ၵေႃႈ လႆႈၶတ်းၸႂ် တႃႇၵႂႃႇသေႃႉယူႇ တီႈ မလေးသျႃး လႄႈ တႃႇၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်သေ လႆႈလုသုမ်းသၢႆၸႂ်ၸွမ်းတၢင်း တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။
ပေႃးလႆႈလၢတ်ႈတႄႉ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း၊ ယဵၼ်ႇငႄႈသေ ၶဝ်တေၶတ်းၸႂ်ၼင်ႇၵႃႈၶဝ်ပဵၼ်လႆႈ တွၼ်ႈတႃႇႁပ်ႉတွၼ်ႈၸဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၸူး မိူင်းၶဝ်ယူႇ။
===ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း===
မျၢၼ်ႇမႃႇ ဢၼ် ၸိုဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႃႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ '''Republic of the Union of Myanmar''' (ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်)ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် မိူင်းၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ သၽႃးသၢင်ႈၽိင်ႈမိူင်း သေ လႆႈပၼ်ၵၢၼ် ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ တႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် ပဵၼ်ၽူႈယႂ်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ လႄႈ တင်းၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၼ်း လႆႈသိုပ်ႇၽွတ်ႈႁႅၼ်း ၸုမ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်ယဝ်ႉ။ သၽႃးသၢင်ႈၽိင်ႈမိူင်းၼႆႉ ပဵၼ် ''သၽႃးမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်'' သေ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ သၽႃးၼိူဝ် (သၽႃးၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ) လႄႈ သၽႃးတႂ်ႈ (သၽႃးၵူၼ်းမိူင်း) ယဝ်ႉ။ တႅၼ်းၽွင်းသၢင်ႈၽိင်ႈမိူင်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် လိူၵ်ႈတၢင်ႇသေတႃႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ဢဝ်တီႇယူႇဝႆႉ သီႇပုၼ်ႈၼိုင်ႈပုၼ်ႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပၢင်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ 2015 ၼၼ်ႉ ဢမျူဝ်းတႃးတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇဢၽွႆႉၶျူၵ်ႉ (NLD) ႁင်း တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇၶဝ် လႆႈဢွင်ႇပႄႉ ဢွင်ႈတီႈ တႅၼ်းၽွင်းၵမ်ႉပႃႈၼမ်ယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈလၵ်းမိူင်းသေ မၼ်းၼၢင်းၼႆႉ ထုၵ်ႇႁႄႉႁၢမ်ႈ တႃႇ တႃၶုၼ်ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ (ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မၼ်းၼၢင်း တႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၸွမ်း ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း)လႄႈ မၼ်းၼၢင်း လႆႈဢဝ်တႃၶုၼ် ဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ်ၸိုင်ႈမိူင်းသေၵေႃႈ လႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ပဵၼ်ၼင်ႇ ၽူႈယႂ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႃးယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ပီ 2021 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇမႃး ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းၶဝ် လႆႈၶိုၼ်းသိမ်းဢဝ်ဢႃႇၼႃႇယဝ်ႉ။
=== ရႃႇသီႇဢုတု ===
ရႃႇသီႇဢုတု တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉ 3 ၶၢဝ်း။ ၶၢဝ်းမႆႈၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ် တႄႇ မၢတ်ႉၶျ်-ဢႄႇပရႄႇ။ ပေႃးၶၢဝ်းၽူၼ်မႃးတႄႉ တႄႇဢဝ် မေႇ-ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ ၼၼ်ႉ တၢင်ႉလူမ်းမႆႈယွမ်းလူင်း။ ၶိင်ႇၶၢဝ်းလႄႇလၢဝ်းတႄႉ တႄႇ ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ-ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ။ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းမႆႈၼႆ တီႈတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ တၢင်းလူမ်းမႆႈ ၸၢင်ႈသုင်ထိုင် 36°C သေ ပေႃးၶၢဝ်းၵတ်းတႄႉ ပေႃးတဵင်ႈဝၼ်းၼႆ တၢင်းလူမ်ႉမႆႈၼႆႉ မီးယူႇ 32°C၊ ပေႃးပဵၼ်ၵၢင်ၶိုၼ်းတႄႉ တၢင်းလူမ်ႉမႆႈ တူၵ်းလူင်ထိုင် 19°C ယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းၵတ်းတႄႉ တီႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ တိူဝ်းၵတ်းလိူဝ်တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ၊ တၢင်ႉလူမ်းမႆႈ တူၵ်းလူင်းထိုင် 13°C သေ ပေႃးၶၢဝ်းမႆႈတႄႉ သုင်ထိုင် 37°C ယဝ်ႉ။ ပေႃးၽတ်ႉၽဵင်ႇတူၺ်း ဢွင်ႈတီႈႁိမ်းႁွမ်းတႃႈၵုင်ႈ ၼႆႉ ၽူၼ်တိူဝ်းလိူင်ႇလိူဝ်သေ ဢွင်ႈတီႈႁႅင်ႈႁွင် ပွတ်းၼိူဝ် မျၢၼ်ႇမႃႇ (ႁိမ်းႁွမ်း တႃႈလိူဝ်ႇ) ယဝ်ႉ။
တီႈၼႃႈလိၼ်သုင် မိူၼ်ၼင်ႇတီႈ [[ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ]] လႄႈ [[ပၢင်ႇဢူး]] ၼၼ်ႉတႄႉ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းၵတ်း ၵၢင်ၶမ်ႈမႃး တၢင်ႉလူမ်းမႆႈ တူၵ်းလူင်းထိုင် ၽၢႆႇ တႂ်ႈ 10°C သေ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းၵၢင်ဝၼ်းတႄႉ တၢင်ႉလူမ်းမႆႈ ပဵၼ်ဢၼ်လီယူႇတႄႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈပဵၼ် ၶၢဝ်းမႆႈၵေႃႈယႃႇ တၢင်ႉလူမ်းမႆႈၼႆႉ ဢမ်ႇသူႈပူၼ် 32°C ။ တီႈ [[ၸႄႈမိူင်းၶၢင်]] ဢၼ်မီးႁိမ်း လႅၼ်လိၼ် ဢိၼ်းတီးယႃးၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ လွႆမူၺ် ဢၼ်ၵၢမ်ႈယူႇ တႃႇသေႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
=== ပပ်ႉတႃႇလူ ===
[[ၾၢႆႇ:Haridaung-Mrauk U-Aussicht-06-Pagoden im Dunst-gje.jpg|thumb|တီႈတူၺ်းယဵမ်ႈ မျွၵ်ႉဢူး]]
* ''From the Land of the Green Ghosts'' ဢၼ် Pascal Khoo Thwe တႅမ်ႈဝႆႉ။ ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ဢၼ်ယဝ်ႉပၢႆးပိင်ႇၺႃႇတီႈ ၶႅမ်းပရဵတ်ႉ လႆႈတၢင်ႇၽိုၼ်ဝႆႉ မိူဝ်ႈမၼ်းပႆႇပဵၼ်ၵူၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼၼ်ႉ လွင်ႈမၼ်းလႆႈလတ်းၶၢမ်ႈယၢပ်ႇယၢပ်ႇယဵၼ်းယဵၼ်း ၼင်ႇ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလွႆ-ပတွင်ႇ တီႈၼႂ်းၵႄႈ တူင်ႇဝူင်းၵၢၼ်ပၢႆမိူင်း ဢၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ။ ({{ISBN|0007116829}})
* ''The Glass Palace'' ဢၼ် Amitav Ghosh တႅမ်ႈဝႆႉ။ ပဵၼ်ဝတ်ႉထုယၢဝ်းလူင်ဢၼ်ၼိုင် ဢၼ်တႄႇဢဝ် လွင်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ ဢွင်ႇပႄႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်။ ပဵၼ်ၽိုၼ်မၢႆတွင်းဢၼ်လီဢၢမ်း ဢၼ်ပဵၼ်ႁင်း မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ယူႇသဝ်းငမ်ႇမႅၼ်ႈမႃးၸွမ်း ၵၢပ်ႈပၢၼ်ၸိူဝ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃး။ မၼ်းပၼ် လွင်ႈမုင်ႈႁၼ်လႆႈ ၽိင်ႈငႄႈမၢၼ်ႈ။
* ''The River of Lost Footsteps'' ဢၼ် တၢၼ်းမျိၼ်ႉ-ဢူး တႅမ်ႈဝႆႉ။ ပဵၼ်ပိုၼ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ဢၼ်ယိုၼ်းမိုဝ်းထိုင်လႆႈ ဢၼ်ငၢႆႈသုတ်း။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇပႆႇၵႂႃႇၼၼ်ႉ လူပပ်ႉၼၼ်ႉထႃႈဢွၼ်ႇတၢင်းသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေလႆႈဢၢမ်းဝႃႈ ႁဵတ်းႁိုဝ်ႈလႄႈ ဢၼ်ပဵၼ် ဝဵင်းမၢၵ်ႈမီး (ၼင်ႇ မူၵ်ႉတမ၊ တၢၼ်ႇလျိၼ်ႇ လႄႈ မျွၵ်ႉဢူး) ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈပဵၼ်ၵႂႃႇ ဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ၵဝ်ႇမွၼ်ဝဝ်ႈသႃးၵႂႃႇ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။({{ISBN|0374163421}})
* ''The Trouser People'' ဢၼ် Andrew Marshall တႅမ်ႈဝႆႉ။ ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈၼႆႉ ၸွမ်းႁွႆးတိၼ် ၽူႈၸွၼ်ႇတဝ် ဝိၵ်ႇထူဝ်းရီးယႅၼ်း ဢၼ်ပဵၼ် Sir George Scott ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပပ်ႉဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းတူၺ်းဝႆႉ ၶူဝ်းပူၺ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၸိူဝ်းႁၢႆၵႂႃႇ လႄႈ လွင်ႈႁၢႆႉၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇ ယူႇ ပၢၼ်ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ။({{ISBN|0140294457}})
=== ဝၼ်းတၼ်း ===
* ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 4 - ဝၼ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ
* ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ - ပီမႂ်ႇယၢင်း - လိူၼ်ၵမ်မႂ်ႇ 1 ၶမ်ႈ
* ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 12 - ဝၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်
* မၢတ်ႉၶျ် - လိူၼ်သီႇမူၼ်း
* မၢတ်ႉၶျ် - ဝၼ်းတပ်ႉသိုၵ်း
* ဢေႇပရႄႇ - သၢင်းၵျၢၼ်ႇ (ပီမႂ်ႇမၢၼ်ႈ) - ပဵၼ်ပွႆး ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသေပိူၼ်ႈ တီးၼႂ်း မျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ၵူၼ်းတီႈၼၼ်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁူတ်းၼမ်ႉၵၼ်။ ႁူႉၸွမ်းဝႃႈ ပဵၼ်ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉသေ မိူၼ်ၵၼ်တင်း ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ တီႈမိူင်းထႆး၊ မိူင်းၶႄႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
* မေႇ - လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း
* ၵျူႇလၢႆႇ - လိူၼ်ပႅတ်ႇမူၼ်း
* ၵျူႇလၢႆႇ 19 - ဝၼ်းၵူၼ်းႁတ်းငၢၼ်
* ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ - လိူၼ်သိပ်းဢဵတ်းမူၼ်း၊ ပွႆးဢွၵ်ႇဝႃႇ
* ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ - ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ - လိူၼ်သိပ်းသွင်လွင်ႈ 10 ၶမ်ႈ
* တီႇသႅမ်ႇပႃႇ 25 - ဝၼ်းၶရိတ်ႉသမၢတ်ႉ
=== ယူႇၼိတ်ႉတႅၵ်ႈ ===
{{See also|Metric and Imperial equivalents}}
တႄႇဢဝ် ပီ 2013 မႃးသေ မျၢၼ်ႇမႃႇ လႆႈတႄႇ မူၼ်ႉမႄး ပိူင်မႅတ်ႉထရိတ်ႉ '''metric system''' (SI) ဢၼ်ၸႂ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၽိုၼ်မွၵ်ႇလၢတ်ႈ လွင်ႈရႃႇသီႇဢုတု၊ ၵႃႈၶၼ်ၼမ်ႉမၼ်း လႄႈ လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းတၢင်းဝႆး လႄႈ တီႈ ပၢႆးသဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်မႂ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ဢၼ်ပဵၼ် ပိူင်ဢိမ်ႇၽီးရီးယႄႇလ် '''imperial system''' လႄႈ '''ယူႇၼိတ်ႉတႅတ်ႈ လၢႆးမၢၼ်ႈ''' ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇမီးဝႆႉယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပၢႆႉသဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်ၵဝ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉၸႂ်ႉ လၵ်း လႄႈ ၼိုင်ႈမူင်းလၢႆလၵ်း ၼႆယူႇ၊ ၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉ ဢဝ် ယူႇၼိၵ်ႈတႅၵ်ႈ လၢႆးမၢၼ်ႈ သေ ပိၼ်ႇၶၢႆႉၸူး ပိူင်မႅတ်ႉထရိတ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ဢိမ်ႇၽီးရီးယႄႇလ်ယူႇ။
== ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ ==
{{See also|ပပ်ႉပွင်ႈၵႂၢမ်း မၢၼ်ႈ}}
ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ ၸႂ်ႉၼႂ်းလုမ်းၼႆႉ ပဵၼ် '''ၵႂၢမ်း[[ပပ်ႉပွင်ႈၵႂၢမ်ႈ မၢၼ်ႈ|မၢၼ်ႈ]]'''၊ ပဵၼ် ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်း ၶႄႇ-တိပႅတ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်သၢႆၶႄႇလႄႈ ပဵၼ် ဢဝ် သဵင် သေ ၸႅၵ်ႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈၵေႃႈ ဢဝ်တူဝ်လိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ဢၼ်ဢိင်ဝႆႉၼိူဝ် လိၵ်ႈပႃႇလိမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ် တီႈဢွၵ်ႇတၢင်း ၵမ်ႉပႃႈၼမ်တႄႉ တေလႆႈႁၼ် တႅမ်ႈဝႆႉ ၽႃႇသႃႇသွင်မဵဝ်း (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ လႄႈ မၢၼ်ႈ) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တူဝ်ၼပ်ႉတႄႉ ၵႆႉႁၼ်တႅမ်ႈဝႆႉၼင်ႇ ၽၢႆႇမၢၼ်ႈ။ ဝေႃးႁၢၼ်ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းပႃႇလိသေ လႆလူင်းမႃးယဝ်ႉ (ပၢၼ်ပုတ်ႉထ)။
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်ႇၸိူဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ မွၼ်း၊ တႆး၊ ရၶႅင်ႇ လႄႈ ထႅင်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်း ဢၼ်တိုၵ်ႇသိုပ်ႇလၢတ်ႈ ၵႂၢမ်းၽႃႇသႃႇၶွင်ၶဝ်ၼၼ်ႉ။ မီးပႃး ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶႄႇ ဢၼ်မေႃႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၶႄႇ ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းၼၼ်ႉ။ ၶႄႇၵမ်ႉၼမ် ၸိူဝ်းမီးတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်းဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၾူးၵျႅၼ်ႉ လႄႈ ၵႂၢင်းတူင်ႈ သေ ၶၢႆႉမႃးလႄႈ လၢတ်ႈၵႂၢမ်ႈ [[ပပ်ႉပွင်ႈၵႂၢမ်း မိၼ်းၼၼ်|ႁွၵ်ႈၶိၼ်း(Hokkien)]] လႄႈ ထၢႆႇဝၢၼ်းသေ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၶႄႇ ဢၼ်မီးတႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉၸမ်ႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈ ယုၼ်ႇၼၼ်ႇသေ ၶၢႆႉလူင်းမႃးလႄႈ ၶဝ်လၢတ်ႈၵႂၢမ်း [[ပပ်ႉပွင်ႈၵႂၢမ်း ၶႄႇ|မႅၼ်ႇတရိၼ်း (ၶႄႇ)]]ယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢိၼ်းတီးယႃးသေ ၶဝ်ၵေႃႈ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢိၼ်းတီးယႃးယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။
မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လႆႈပဵၼ် ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ ဢိင်းၵလဵတ်ႈမႃႈလႄႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ပွင်ၸႂ် ၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈယူႇ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းမေႃပႆႇၺႃႇ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းထၢၼ်ႈသုင်ၼၼ်ႉ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ လႆႈလီလီသေ ၵူၼ်းမေႃပႆႇၺႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ႁူႉဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၸၼ်ႉငဝ်ႈမၼ်းယူႇ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈ ႁူင်းႁႅမ်း လႄႈ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢိၵ်ႇတင်း ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼႂ်း တူင်ႇဝူင်း ၵၢၼ်ထူဝ်းရိတ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၼ်ႉလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် ၶႅမ်ႉဝႆႉယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။
== ၵႂႃႇၸူး ==
[[ၾၢႆႇ:Visa policy of Myanmar.png|thumb|450px|ပိူင်ၵၢၼ် ဝီႇသႃႇ ၶွင် မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ]]
===''လွင်ႈတၢင်းလူဝ်ႇ တႃႇၶဝ်ႈမိူင်း''===
သၢႆငၢႆ ဝီႇသႃႇ တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈၽႂ်းၼႃႇ သေ တေႃႈ တီႈၼႂ်းၵႄႈၵၢၼ် ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈ/ဢွၵ်ႇမိူင်းၵူၺ်း ပေႃးပဵၼ်လွင်ႈယုင်ႈယၢင်ႈလူင်ဝႆႉယူႇ လႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်လႄႈ ဝႅပ်ႉသၢႆၸိၼမ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ဢမ်ႇၶိုတ်းမိူဝ်ႈၶိုတ်းဝၼ်းမၼ်း။ ၵူတ်ႇတူၺ်း ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး တွၼ်ႈတႃႇ [https://en.wikipedia.org/wiki/Visa_policy_of_Myanmar ပိူင်ၵၢၼ် ဝီႇသႃႇ]။
====ဢၼ်ၵၢင်းလွတ်ႈ-ဝီႇသႃႇ====
လွင်ႈၶဝ်ႈမိူင်း ဢၼ်ၵၢင်းလွတ်ႈ-ဝီႇသႃႇ ၼႆႉ လႆႈတွၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်း [[မိူင်းပရူႇၼၢႆး|ပရူႇၼၢႆး]]၊ [[မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး|ၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး]]၊ [[မိူင်းဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး|ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး]]၊ [[မိူင်းလၢဝ်း|လၢဝ်း]]၊ [[မိူင်းၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း|ၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း]]၊ [[မိူင်းထႆး|ထႆး]]၊ [[မိူင်းၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း|ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း]]၊ [[မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ|ၵျႃႇပၢၼ်ႇ]] လႄႈ [[မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း|ဝႅတ်ႉၼမ်ႉ]] သေ တေၸၢင်ႈယူႇသဝ်းလႆႈတေႃႇထိုၼ် 14 ဝၼ်းသေ '''တေလႆႈ ၶဝ်ႈမႃး ၸွမ်းႁိူဝ်းမိၼ်ၵူၺ်း'''။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်း [[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]] တႄႉ ဢမ်ႇပႃးဝီႇသႃႇၵေႃႈ ၸၢင်ႈၶဝ်ႈၼႂ်းမိူင်းသေ ၸၢင်ႈယူႇသဝ်း လႆႈတေႃႇထိုင် 30 ဝၼ်း။ ၸိူဝ်းပဵၼ် လွင်ႈၵၢင်းလွတ်ႈ ဝီႇသႃႇၼႆႉ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈသိုပ်ႇၶႂၢၵ်ႈထႅင်ႈ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း တၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉ လူဝ်ႇလႆႈ လူင်ႈၼႃႈ လဝ်ႈတၢင်ႇ ဝီႇသႃႇ ဝႆႉယဝ်ႉ။
====ဢီး-ဝီႇသႃႇ====
တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းလႄႇလၢဝ်း ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈ မိူင်းတင်းၼမ်မႃးၼႆႉ မီးဝႆႉ [http://evisa.moip.gov.mm/ ဢီး-ဝီႇသႃႇ] ၊ ၶဝ်ႈပႃး တႃႇ ၸိူဝ်းပဵၼ် မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၵမ်ႉၼမ်၊ တွၼ်ႈတႃႇ ဝီႇသႃႇထူဝ်းရိတ်ႉ-US$50 လႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဝီႇသႃႇၵူၼ်းဢွၵ်ႇတၢင်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီး-US$70 (ၸွမ်းၼင်ႇ ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 2020)သေ တေၸၢင်ႈတၢင်ႇလႆႈတီႈ [http://evisa.moip.gov.mm/ ဝႅပ်ႉသၢႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်းဢွၵ်ႇမိူင်း မျၢၼ်ႇမႃႇ]သေ ၶၢဝ်းယၢမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်းတႄႉ တေႁိုင်ယူႇ မွၵ်ႈ 3 ဝၼ်းၼႆႉ။ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းဝီႇသႃႇလႆႈၽႂ်းၽႂ်းၵေႃႈ မီးဝႆႉသေ ပဵၼ်တီႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တေလႆႈပၼ် US$56 သေ တေဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်း 24 ၸူဝ်ႈမူင်း (မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် လၢႆၸူဝ်ႈမူင်းၵူၺ်းၵေႃႈ လႆႈယဝ်ႉ)။
ၵူတ်ႇတူၺ်းတီႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉ ဢီးဝီႇသႃႇ တွၼ်ႈတႃႇ တူၺ်းလႆႈႁူဝ်ယွႆႈမၼ်းဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းလႂ် တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈဢၼ်ၼႆႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ။ ဝီႇသႃႇၼႆႉ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းထိ ဢၼ်ထူၵ်းပၼ်သေ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 90 ဝၼ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈယူႇသဝ်းတႃႇ 28 ဝၼ်းယဝ်ႉသေ မၼ်းပဵၼ် ဢၼ်ၶဝ်ႈမိူင်းဢၼ်လဵဝ်ယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇတေ လဝ်ႈတၢင်ႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈ လူတ်ႇၶိုၼ်ႈပၼ် ၶႅပ်းႁၢင်ႈပႃးသီ ဢၼ်ပဵၼ်သႅၼ်း မႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်း (ၽၢတ်ႉၽူတ်ႉ) လႄႈ လွင်ႈၸၢႆႇငိုၼ်းတႄႉ ႁပ်ႉဢဝ် ဢၼ်ပဵၼ် ၶရႅတ်ႉတိတ်ႉၵၢတ်ႉၵူၺ်း။ တီႈၶဝ်ႈမိူင်း ဢၼ်လႆႈၶႂၢင်းပၼ်ဝႆႉတႄႉ - တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း တႃႈၵုင်ႈ၊ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း တႃႈလိူဝ်ႇ၊ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ၼေႇပျီႇတေႃႇ လႄႈ ပေႃးတေမႃးၸွမ်း လႅၼ်လိၼ်တႄႉ တီႈ တႃႈၶီႈလဵၵ်း၊ မျႃႉဝတီႇ၊ ၵေႃႉတွင်း၊ တူပ်းမိုဝ်း လႄႈ ရီႇၶေႃးတႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ဝီႇသႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၼႆႉ တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈ တႃႇ 3 လိူၼ်။ ဝီႇသႃႇၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈ တႃႇယူႇသဝ်း ႁၢၼ်ႉတေႃႇ တၢင်းႁိုင် သီႇဝူင်ႈ (တႄႇဢဝ် ဝၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း)၊ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယူႇပူၼ်ႉဝၼ်းမၼ်းတႄႉ ၽွင်းမိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၶိုၼ်းဢွၵ်ႇမိူင်းၼၼ်ႉ တေၼပ်ႉဢဝ် ၼိုင်ႈဝၼ်း US$3 ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမႃးႁဵတ်းၵၢၼ်တႄႉ '''ဢမ်ႇပၼ်ၸႂ်ႉ''' ဝီႇဝႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉသေ ပေႃးႁဵတ်းၼၼ်တႄႉ တေၸၢင်ႈထုၵ်ႇတိၺွပ်းသေ လိုပ်ႈဢွၵ်ႇၼႂ်းမိူင်းယဝ်ႉ။ ပေႃးလဝ်ႈတၢင်ႇၶႅမ်ႉလႅပ်ႈၵႂႃၼႆတႄႉ ၶဝ်တေထူၵ်းပၼ် "ၾွမ်ႇႁွတ်ႈၽႅဝ်"၊ ဢၼ်တေတိတ်းၸပ်းပၼ်တီႈ မႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢၼ်တေလႆႈၼႄ ၽွင်းႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃးတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇသေ တီႈမႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ တေၶဝ်ႈပႃး ၸတိၵ်ႇၵႃႇ ဝီႇသႃႇယဝ်ႉ။
====ဝီႇသႃႇ ၽွင်းႁွတ်ႈၽႅဝ်====
ၸွမ်းၼင်ႇ မိူဝ်ႈ ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 2019 ၼၼ်ႉသေ ဢၼ်ပဵၼ် [http://www.mip.gov.mm/on-arrival-visa/ ဝီႇသႃႇ ၽွင်းႁွတ်ႈၽႅဝ်] ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈဢဝ်လႆႈ တွၼ်ႈတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉ လႄႈ ၵူၼ်းဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈ - ၸၢင်ႈဢဝ်လႆႈ တီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် တႃႈၵုင်ႈ၊ တႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ ၼေႇပျီႇတေႃႇ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈဢဝ် ၶႅပ်းႁၢင်ႈ သႅၼ်းၽၢတ်ႉၽူတ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၶႅပ်းႁၢင်ႈပႃးသီလႄႈ လိၵ်ႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၶွမ်ႇပၼီႇ ဢၼ်ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် ဝီႇသႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ (တွၼ်ႈတႃႇ ဝီႇသၢႆၵၢၼ်)။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဢမ်ႇမီး လွင်ႈမႄးၵုမ်း ဢၼ်ႁႂ်ႈငမ်ႇမႅၼ်ႈ လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ဢၼ်ၶိုတ်းမိုဝ်ႉၶိုတ်းဝၼ်းမၼ်းတႄႉ တီႈတႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉမီး လွင်ႈယုင်ႈယၢင်ႈဝႆႉယူႇသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵမ်ႉပႃႈၼမ်တႄႉ ဢမ်ႇမီးတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇသင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ မီးလွင်ႈတုၵ်းယွၼ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း လွင်ႈၼမ်ႉၵတ်ႉတဵမ်ထူၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဝီႇသႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ ၼႆတႄႉ ထၢမ်ႁႃ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၸၼ်ႉသုင်သေၵေႃႉၵေႃႉလႄႈ။
====ဝီႇသႃႇ တီႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် လႄႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇ====
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈလဝ်ႈတၢင်ႇ ဝီႇသႃႇ ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း ၵႃႈတီႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် မျၢၼ်ႇမႃႇ လႄႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇ ၵႃႈတီႈဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ လႄႈ ဝဵင်းလူင် တီႈပတ်ႉပိုၼ်ႉၵမ်ႇၽႃႇ။ တူၺ်းလွင်ႈတၢင်းႁူဝ်ယွႆႈမၼ်း ႁႂ်ႈၼႄႉၼွၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈၵပ်းသိုပ်ႇ၊ ၶၢဝ်းယၢမ်း ၸၵႂႃႇ ပိူင်လူင်မၼ်း တွၼ်ႈတႃႇ [[မိူင်းၵွၵ်ႇ#လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင်|မိူင်းၵွၵ်ႇ]] လႄႈ [[ၵဵင်းမႂ်ႇ#လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇ|ၵဵင်းမႂ်ႇ]] တီႈ မိူင်းထႆး၊ [[တေႇလီႇ#ၸတ်းၵၢၼ်|တေႇလီႇ]] တီႈ ဢိၼ်းတီးယႃး၊ [[ႁွင်းၵွင်း#လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇ|ႁွင်းၵွင်း]] တီႈ မိူင်းၶႄႇ၊ လႄႈ [[ဝၢတ်ႉသျိၼ်ႇတၢၼ်ႇ တီႇၸီႇ#လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင်|ဝၢၼ်ႉသျိၼ်ႇတၢၼ်ႇ တီႇၸီႇ]] တီႈ ယူႇဢႅတ်ႉသ်။
ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ လွင်ႈလဝ်ႈတၢင်ႇဝီႇဝႃႇၼႆႉ တေလူဝ်ႇ ၽိုၼ်လူင်းဝီႇသႃႇဢၼ်တဵမ်ထူၼ်ႈ (ၸၢင်ႈဢဝ်လႆႈ တီႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် မျၢၼ်ႇမႃႇ)၊ ၽိုၼ်လူင်း ဝီႇသႃႇ ၽွင်းႁွတ်ႈၽႅဝ် (ၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈဢဝ်လႆႈတီႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင်)၊ ၽိုၼ်ထုတ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၼႃႈလိၵ်ႈၽၢတ်ႉၽူတ်ႉ ဢၼ်မီးၶႅပ်းႁၢင်ႈ၊ ၶႅပ်းႁၢင်ႈသႅၼ်းၽၢတ်ႉၽူတ်ႉ သွင်ၶႅပ်း လႄႈ တင်း ၵႃႈလဝ်ႈတၢင်ႇ။
=== ၵႂႃႇၸွမ်း တင်းႁိူဝ်းမိၼ် ===
ဢၼ်ပဵၼ် တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်လူင် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ၶွင် မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ '''[[တႃႈၵုင်ႈ]]'''၊ ဢၼ်ပဵၼ်ဝဵင်းယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈသေ ပဵၼ်ၵႅၼ်ၵၢင်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈသေ မီးဝႆႉသၢႆၵၢၼ်မိၼ်တႃႇသေ ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းလူင် ဢေးသျႃးၼၼ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸိူဝ်းပဵၼ်ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ၼႃႈလိၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ လၢႆးဢၼ်ငၢႆႈသေပိူၼ်ႈ တႃႇၶဝ်ႈၸူး မျၼၢ်ႇမႃႇၼႆႉ တေၸၢင်ႈၵႂႃႇၶီႇႁိူဝ်းမိၼ်ၵႃႈတီႈ [[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]] ဢမ်ႇၼၼ် [[မိူင်းၵွၵ်ႇ]]၊ တင်းသွင်ဝဵင်းၼႆႉ ပဵၼ်တီႈဢၼ်ၵူၼ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ဢၼ်ယူႇၼွၵ်ႈမိူင်း ယူႇသဝ်းၼမ်သေပိူၼ်ႈသေ ႁိူဝ်းမိၼ် ဢၼ်မိၼ်ၸူး တႃႈၵုင်ႈၵေႃႈ ၼိုင်ႈဝၼ်း မီးပဵၼ်လၢႆလမ်းယဝ်ႉ။
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၵူႈၸိုင်ႈမူၼ်း ထူၼ်ႈသွင် ဢၼ်မီးတီႈ '''[[တႃႈလိူဝ်ႇ]]'''၊ ဢၼ်ပၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈ ႁွင်းၵွင်း၊ မိူင်းၶႄႇ၊ မိူင်းထႆး လႄႈ သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ မႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
သဵၼ်ႈမၢႆ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် လႄႈ ပၢႆတၢင်း တွၼ်ႈတႃႇယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ တူၺ်း [http://www.yangonairportonline.com/destinations-and-airlines.aspx တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် တႃႈၵုင်ႈ] {{Dead link|December 2020}}။ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်လူင် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ပဵၼ် ပိူင်လူင် သွင်ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ် '''[http://flymna.com/ Myanmar National Airines]''' လႄႈ '''[http://www.maiair.com/ Myanmar Airways International]'' ဢၼ်ပဵၼ် ၶွင်တူဝ်လဵဝ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===ၵႂႃႇၸွမ်း တၢင်းလိၼ်===
မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးလႅၼ်လိၼ် ၸပ်းၵၼ်တင်း မိူင်းႁႃႈမိူင်း - မိူင်းၶႄႇ၊ မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး၊ မိူင်းပင်းၵလႃးတဵတ်ႈ၊ မိူင်းထႆး လႄႈ မိူင်းလၢဝ်း ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်ၼႆႉ ဢိၵ်ႇတင်း ဝီႇသႃႇမျၢၼ်ႇမႃႇ ဢၼ်ၵမ်ႉထႅမ်ဝႆႉၼၼ်ႉသေ လုၵ်ႉတီႈ မိူင်းထႆးသေ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇလႆႈ လွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်းယူႇ။ လုၵ်ႉတီႈ လႅၼ်လိၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်းသေ ၶဝ်ႈၸူး မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးလွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈဝႆႉ။ တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း တေလႆႈလူင်ႈၼႃႇ တၢင်ႇ ပႃႇမိတ်ႉၶိုၵ်ႉတွၼ်းသေ တွၼ်ႈတႃႇလႆႈ ပႃႇပိတ်ႉၼၼ်ႉတႄႉ လူဝ်ႇလႆႈၶဝ်ႈပႃးတီႈၼႂ်း ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်ၸိၼမ်းဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
====မိူင်းထႆး====
လႅၼ်လိၼ် ဢၼ်ၸၢင်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ တီႈၼႂ်း ၵႄႈ မျၢၼ်ႇမႃႇ လႄႈ [[မိူင်းထႆး]] ၼႆႉ မီးဝႆႉယူႇ သီႇတီႈသေ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ [[တႃႈၶီႈလဵၵ်း]]/[[မႄႈသၢႆ]]၊ [[မျႃႉဝတီႇ]]/[[မႄႈသွတ်ႇ]]၊ [[ပၼ်း ၽူႈၼမ်းရွၼ်း]]/[[ထီးၶီး]] လႄႈ [[ၵေႃႉတွင်း]]/[[ရယွင်း]]။ တီႈလတ်းၶၢမ်ႈ လႅၼ်လိၼ် တင်းသီႇတီႈၼႆႉ လႆႈပိုတ်ႇဝႆႉပၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇဝႆႉ လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းၼိူဝ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းသေ ၸၢင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇၸူး မျၢၼ်ႇမႃႇပွတ်းၵၢင်ယူႇ။ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၶီႈလဵၵ်းသေ ပေႃးဢမ်ႇမီး ပႃႇမိတ်ႉၶိုၵ်ႉတွၼ်း ပေႃးဢမ်ႇၵႂႃႇၸွမ်း ၽူႈၸိၼမ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉ ၵဵင်းတုင်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႈ။ ဢမ်ႇမီး ဝီႇသႃႇ ၽွင်းႁွတ်ႈၽႅဝ်၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ဝီႇသႃႇ ထႆး (ပေႃးလူဝ်ႇ) လႄႈ ဝီႇသႃႇ မျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႄႉၼွၼ်းလီ တီႈလႅၼ်လိၼ်လႄႈ။ ဢၼ်ပဵၼ် ဢီးဝီႇသႃႇ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉၵေႃႈ ႁၢပ်ႉဢဝ်တႃႇ လွင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်တင်းသဵင်ႈ လိူဝ်သေ တႃႇၶဝ်ႈမိူင်း တီႈ ထီးၶီး၊ လႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈလုၵ်ႉတီႈ လွင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် တင်းသီႇတီႈသေ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇလႆႈယူႇ။
====မိူင်းၶႄႇ====
ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် ၸၢင်ႈၶဝ်ႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ တီႈ [[မူႇၸေႈ]]၊ [[မိူင်းၶႄႇ]] လုၵ်ႉတီႈ [[သူၺ်ႇလီႇ]] (တီႈ ယုၼ်ႇၼၼ်ႇ)၊ လူဝ်ႇပႃႇမိတ်ႉ (ဝီႇဝႃႇ ၵေႃႈလူဝ်ႇၼင်ႇၵဝ်ႇ) လႄႈ ၽူႈၸိၼမ်း။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလူဝ်ႇလႆႈၸွမ်း ၵၢၼ်ထွင်တဵဝ်းဢၼ်ၶပ်ႉၶိုင်ဝႆႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ မိူဝ်ႈပီ 2009 ဢေႇပရႄႇၼၼ်ႉတႄႉ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်ၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇလႆႈ ဝီႇသႃႇတီႈ [[ၶုၼ်းမိင်]] တူဝ်ယၢင်ႇ - တွၼ်ႈတႃႇ ၸုမ်းထွင်ႈတဵဝ်း ၼႆ ပဵၼ် ၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇဝၼ်းမႃးဝၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈလႆႈ၊။ လွင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈ လုၵ်ႉၽၢႆႇမျၢၼ်ႇမႃႇ ၵႂႃႇၽၢႆႇမိူင်းၶႄႇ ၼိုင်ႈၶႅၼ်းတိူဝ်းယၢပ်ႇ တႃႇႁၢင်ႈႁႅၼ်း လႄႈ လွင်ႈတၢင်းႁူဝ်ယွႆႈမၼ်း ၵေႃႈ ဢမ်ႇၼႄႉၼွၼ်း။ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈလီလႂ် ၸၢင်ႈလုၵ်ႉတီႈ [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] ၶီႇႁိူဝ်းမိၼ် ၵႂႃႇၸူး [[ၶုၼ်းမိင်]] သေ တီႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ မီးဝႆႉ လုမ်းၽွင်းတၢင်ႇဢွၼ်ႇ ၶႄႇ ဢၼ်ထူၵ်းပၼ် ဝီႇသႃႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
====မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး====
လွင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် တီႈၼႂ်းၵႄႈ [[မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး|ဢိၼ်းတီးယႃး]] လႄႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ [[မူဝ်ရေး]]/[[တူပ်းမိုဝ်း]] သေ မၼ်းပိုတ်ႇဝႆႉတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉ ဢၼ်မီးရူတ်ႉ လႄႈ ဢၼ်ပႆတိၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်မီး ၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်း။
လႅၼ်လိၼ်ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်ႈမီးတီႈ ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း ယွၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်းသေ မိူဝ်ႈ ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 2019 ၼၼ်ႉ တီႈဝဵင်းမူဝ်ရေး လႅၼ်လိၼ်ဢိၼ်တီးယႃးၼၼ်ႉ လႆႈမီးလွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ် သွင်ပွၵ်ႈသေ မၢၵ်ႇၵေႃႈ လႆႈတႅၵ်ႈမႃးယဝ်ႉ။ လႆႈပၼ်တၢင်းၶႂ်ႈၸႂ် ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ဝႆႉတႄႉ ပေႃးၶၢဝ်းၵၢင်ၶမ်ႈၼႆႉ ယႃႇပေပၼ်ႇၵႂႃႇပၼ်ႇမႃး လႄႈ ပေႃးပဵၼ်လႆႈ ယႃႇပေယူႇသဝ်း တီႈ တူပ်းမိုဝ်း ၽၢႆႇ မျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။
တွၼ်ႈတႃႇၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ [[မၼိပူႇရ်]] ဢၼ်ပဵၼ် ၸႄႈမိူင်း ၶွင် ဢိၼ်းတီးယႃး ဢၼ်မီး တီႈ လႅၼ်လိၼ် မျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇ ပႃႇမိတ်ႉယဝ်ႉ။
ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ [[တူပ်းမိုဝ်း]] သေ တႃႇၶဝ်ႈၸူး ဢမ်ႇၼၼ် ဢွၵ်ႇတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈတႄႉ လူဝ်ႇ ပႃႇမိတ်ႉ MTT မႃးယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ မိူဝ်ႈ 2019 လိူၼ်မေႇၼၼ်ႉတႄႉ တႃႇလုၵ်ႉတီႈ [[တူပ်းမိုဝ်း]] သေ ၶဝ်ႈၸူး မျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇ ပႃႇမိတ်ႉ MTT ယဝ်ႉ။ —တူၺ်း [[တူပ်းမိုဝ်း#ၵႂႃႇၸူး|ၽိုၼ်ႈလိၵ်ႈ သုၼ်ႇတူဝ်]].။
====မိူင်းလၢဝ်း====
ၶူဝ်ဢူၺ်းၵေႃႉ မျၢၼ်ႇမႃႇ-လၢဝ်း ၼႆႉ လႆႈၵွင်ႉသိုပ်ႇၵၼ်ဝႆႉတီႈ [[မိူင်းတႆး]] တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇ တင်း [[လွင်ၼမ်ႉတႃ|ၸႄႈတွၼ်ႈ လွင်ၼမ်ႉတႃ]] တီႈ [[မိူင်းလၢဝ်း]]ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
====ပင်းၵလႃးတဵတ်ႈ====
တႃႇလတ်းၶၢမ်ႈလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း တီႈ လႅၼ်လိၼ် ၼႂ်းၵႄႈ မျၢၼ်ႇမႃႇ လႄႈ [[မိူင်းပင်းၵလႃးတဵတ်ႈ|ပင်းၵလႃးတဵတ်ႈ]] ၼႆႉတႄႉ မၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။
== ၸွၼ်ႇတူၺ်း ==
ယူင်ႉသၢင်ႈပိုၼ်ႉထၢၼ်ႈ ၶွင် မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မၼ်းႁႅင်းဢေႇဝႆႉ။ မၢင်ႈတီႈၼႆႉ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉ တႃႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈမီး ပႃႇမိတ်ႉၶိုၵ်ႉတွၼ်း၊ တေလူဝ်ႇလႆႈမီး ၽူႈၸိၼမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း/ၽူႈပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်း/ တၢင်းၶႆႈၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ "ၽူႈၸိၼမ်း" ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တႃႇ တူၺ်းထုင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇၽၢင်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယႃႇႁႂ်ႈၵႂႃႇတီႈဢၼ် လူင်ပွင်ႈၸိုင်ႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁၼ်ၼၼ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼႂ်းၵႄႈ ဢွင်ႈတီႈပိူင်လူင် တီႈဢၼ်ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် ဢႅဝ်ႇလႄႇၼၼ်ႉလႄႈ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ တႃႈလိူဝ်ႇ၊ ပူးၵမ်ႇ၊ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ လႄႈ တႃႈၵုင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ တႃႇၵႂႃႇတႃႇမႃးငၢႆႈငႅမ်ႈလူမ်ၸႂ်ယူႇ။
===ဢွင်ႈတီႈ ၸိူဝ်းႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉ===
ဢွင်ႈတီႈၵမ်ႉၼမ် တီႈၼႂ်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လႆႈဢိုတ်းဝႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းသေ ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းလိၼ် ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၵႆႁႅင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢိုတ်းဝႆႉတင်းၼမ်၊ (တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း [[မျွၵ်ႉဢူး]]၊ [[ပူႇတႂ်း]]၊ [[ၵလေးဝ]]၊ [[ၵဵင်းတုင်]])။ ယွၼ်ႉမီး လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းသေ ၼႂ်းၵႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လႄႈ ၸုပ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉၼႃႈလိၼ်သေ ဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢမ်ႇႁွတ်ႈၽႅဝ်ႈ ဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၶဝ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်းၸူး တီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းၵၢၼ် ဢၼ်ပဵၼ် တီႈၼႃႈလိၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ယူႇသဝ်းၼၼ်ႉသေတႃႉ ပေႃးတေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး ၼႃႈလိၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ မီးလွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ႁဵတ်းလွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၸွမ်းလၢႆးမၼ်းဝႃႈတႄႉ ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၸိူဝ်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးတေၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ဢွင်ႈတီႈၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃးတေၵႂႃႇၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်းလိၼ်သေဢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈလဝ်ႈတၢင်ႇ တႃႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢၼ်တႄႉမၼ်းတေႉ လွင်ႈတႃႇပၼ် ပႃႇမိတ်ႉတႃႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼၼ်ႉ တေၸိူင်ႉဝႆႉတႃႇၶၢဝ်းယၢမ်း ၼိုင်ႈဢၼ် ဢမ်ႇၼၼ် တေဢမ်ႇထူၵ်းပၼ်ၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ။ တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈတၢင်းမၢင်ၸိူဝ်းတႄႉ ၸၢင်ႈယွၼ်းလႆး ၶေႃႈၶႂၢင်ႉပၼ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ လႆႈယူႇ။ (တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း [[ၵလေးဝ]] ၼႆႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းလႆႈတီႈ [[သူၺ်ႇပူဝ်ႇ]]) ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ လႆႈႁဵတ်းတီႈ [[တႃႈၵုင်ႈ]] ယဝ်ႉ။ တႃႇတုၵ်းယွၼ်း တႃႇၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈ ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ လႆႈႁဵတ်းတီႈ လုမ်း [http://myanmartravelsandtours.com/ MTT (Myanmar Travel and Tours)] ဢၼ်မီးတီႈ တႃႈၵုင်ႈ (မၢႆ 77-91၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ၽြႃးသူးလေႈ၊ တႃႈၵုင်ႈ) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် လွင်ႈလဝ်ႈတၢင်ႇ တႃႇ ပႃႇမိတ်ႉပိုၼ်ႉတီႈတႄႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းလႆႈတီႈ လုမ်း ဢႅမ်ႇထီႇထီႇပိုၼ်ႉတီႈ ဢမ်ႇၼၼ် တီႈ ႁူင်းပလိၵ်ႈ။ ပႃႇမိတ်ႉပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈဢဝ်လႆႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဢွင်ႈတီႈ လႄႈ သၢႆတၢင်း ၼင်ႇၽၢႆႇတႂ်ႈၼႆႉၵူၺ်း -
*[[ၵဵင်းတုင်]] - [[တႃႈၶီႈလဵၵ်း]]။ ဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းတႄႉ ငၢႆႈငႅမ်ႈလူမ်ၸႂ်သေတႃႉ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ တွၼ်ႈတႃႇ လႆႈဢမ်ႇလႆႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၼႄႉၼွၼ်း။
*[[မျွၵ်ႉဢူး]] ၶၢဝ်းတၢင်း ၶျၢင်း/ဝၢၼ်ႈၸူဝ်ႇမီး။ တွၼ်ႈတႃႇ မျွၵ်းဢူးတႄႉ ၸၢင်ႈလႆႈငၢႆႈငၢႆႈသေ ၵူၺ်းၵႃႈ တေလႆႈဢႅဝ်ႇလႄႇတင်း ၽူႈၸိၼမ်းၶၢဝ်းတၢင်း။ ႁူင်းႁႅမ်းတီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇၼွၼ်း လႄႈ ႁူင်းၵၢၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းပိုၼ်ႉတီႈ တေၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင် ပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းဢၼ်ၼႆႉယူႇ။
*[[ၸႄႈၼႃး]] - [[ၼွင်မႄႈမၢႆႈ]]။ ၸၢင်ႈလႆႈငၢႆႈငၢႆႈတီႈ ၸေႈၼႃးသေ ၵူၺ်းၵႃႈ တေလႆႈဢႅဝ်ႇလႄႇတင်း ၽူႈၸိၼမ်းၶၢဝ်းတၢင်း။ ႁူင်းႁႅမ်းတီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇၼွၼ်း လႄႈ ႁူင်းၵၢၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းပိုၼ်ႉတီႈ တေၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင် ပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းဢၼ်ၼႆႉယူႇ။
*[[သူၺ်ႇပူဝ်ႇ]] - [[ၵလေးဝ]]။ ပေႃးဝႃႈ တေၵႂႃႇၸွမ်း တၢင်းလိၼ်ၼႆႉ တေလူဝ်ႇပႃႇမိတ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၵႂႃႇၸွမ်း ႁိူဝ်းၼႆတႄႉ လွင်ႈဝႃႈ လူဝ်ႇပႃႇမိတ်ႉႁိုဝ် ဢမ်ႇလူဝ်ႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇၼႄႉၼွၼ်း
*[[ၼႃႈလိၼ် ပဢူဝ်ႈ ၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃ]] တီႈၼႂ်ႈ [[မိူင်းတႆး]] (ၶဝ်ႈပႃး ၽြႃးၵၢတ်ႇၵူႇ)။ ၸၢင်ႈဢဝ်လႆႈ တီႈ [[တူၼ်ႈတီး]]၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တေလႆႈၵႂႃႇၸွမ်း ၽူႈၸိမ်းပဢူဝ်း။ ႁူင်းႁႅမ်းတီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇၼွၼ်း လႄႈ ႁူင်းၵၢၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းပိုၼ်ႉတီႈ တေၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင် ပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းဢၼ်ၼႆႉယူႇ။
ပႃႇမိတ်ႉ ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ႇ တႃႇတၢင်ႇၸိူဝ်း တင်းသဵင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ တေလႆႈဢဝ်တီႈ တႃႈၵုင်ႈယဝ်ႉ။
ပႃႇမိတ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ ဢွင်ႈတီႈ ၼင်ႇပူႇတႂ်ႇၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈဢဝ်လႆႈသေတႃႉ တေလူဝ်ႇလႆႈ လူင်ႈၼႃႈ လဝ်ႈတၢင်ႇဝႆႉယဝ်ႉ။
မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ [[မိူင်းၵၢဝ်းလီႁွင်ႇ|ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇ]]၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈပႆတၢင်းၵႂႃႇမႃး လွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလွဝ်း၊ ၸၢင်ႈၵႂႃႇတီႈ လၢၼ်ႉၵၢတ်ႇသေ သိူၵ်ႈသမ်ႇတင်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်လႆႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးတေၵႂႃႇ တီႈၵႆႁႅင်းၼႃႇဢႃး လႄႈ တေၵႂႃႇတီႈ ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉတႃႇ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်ၼၼ်ႉၼႆတႄႉ လူင်ႈၼႃႈႁၢင်ႈႁႅၼ်း ဝီႇသႃႇၼႂ်းမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
ႁူင်းၵၢၼ် ၸိူဝ်ႈဢၼ်တေၸၢင်ႈၸွႆႈထႅမ် တႃႇ ဝီႇဝႃႇၼႂ်းမိူင်း ၼၼ်ႉတႄႉ -
*[http://www.asiatours.net Asia Tours]
*[http://www.mrmyanmartravel.com Mr Myanmar Travel]
*[http://www.remoteasia.com Remote Asia Travel]
*[http://www.travelmyanmar.com Travel Myanmar]
===ၵႂႃႇ တင်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
{| class="wikitable" style="float:right;"
|+ '''ၵႃႈၶၼ်တူဝ်ယၢင်ႇ ၼႂ်းၵႄႈပၢႆတၢင်း ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ (မႃးတီႈ ဢေႇၵျႅၼ်ႇၸီႇ ၶၢဝ်းတၢင်းၼႂ်းမိူင်း)'''
! လုၵ်ႉ!! ၸူး !! ၵႃႈၶၼ် မွၵ်ႈ
|-
| [[တႃႈၵုင်ႈ]] || [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] || US$95
|-
| [[တႃႈၵုင်ႈ]] || [[ပူးၵမ်ႇ]] || US$85
|-
| [[ပူးၵမ်ႇ]] || [[ႁၢႆးဝူဝ်း]] || US$65
|-
| [[ႁၢႆးဝူဝ်း]] || [[တႃႈၵုင်ႈ]] || US$85
|}
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ သၢႆငၢႆတၢင်း လႄႈ တၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်း တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မၼ်းႁၢႆႉၸႃႉဝႆႉလႄႈ ပေႃးဝႃႈ တေၵႂႃႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႆၼႆတႄႉ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းလိူၵ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇလူမ်ၸႂ် တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
သၢႆၵၢၼ်မိၼ် တၢင်ႇၸွမ်ပိဝ် '''[https://www.flymna.com/ Myanmar National Airlines]''' ၼႆႉ လုၵ်ႉဢဝ် တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း တႃႈၵုင်ႈ သေ ၵွင်ႉသိုပ်ႇ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၸူးတီႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၵၢၼ်မိၼ်ၼႂ်းမိူင်း တီႈတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းပူၼ်ႉမႃးႁိုင်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းႁူႉဝႃႈ လွင်ႈမၢႆတွင်း ၵၢၼ်လွတ်ႈၽေးၶဝ် ၼေႃႉၼႄႉ ၼႃႇၼႆသေ ၵမ်းၼႆႉတႄႉ သိုဝ်ႉႁိူဝ်းမိၼ်မႂ်ႇသေၵေႃႈ လႆႈဝႃႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးသေ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉတႄႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း လွင်ႈလွတ်ႈၽေး တင်းသွင်ဢၼ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈၼိူင်းၵၼ်တူၺ်း သၢႆၵၢၼ်မိၼ် သုၼ်ႇတူဝ် တင်းၼမ်ယူႇယဝ်ႉ။
သၢႆၵၢၼ်မိၼ် သုၼ်ႇတူဝ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီး တႃႈၵုင်ႈသေ မိၼ်ပၼ်ႇၼႂ်းမိူင်းၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ လၢႆဢၼ်။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁူင်းၵၢၼ်သၢႆၵၢၼ်မိၼ် သုၼ်ႇတူဝ်ၼႆႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းမၢၼ်ႇလီသေ မၢင်ပွၵ်ႈ ပၢႆဢွၵ်ႇၸဝ်ႉ (10-20 တႃ)၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ႁႂ်ႈႁွတ်ႈၽႅဝ် တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၶိုတ်းၶၢဝ်းမၼ်းသေ ၼႄႉၼွၼ်း လွင်ႈၶၢဝ်းတၢင်းၵၢၼ်မိၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းႁိူဝ်းမိၼ် လူင်ႈၼႃႈ မွၵ်ႈ 1-2 ဝၼ်းၼႆႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် မိူဝ်ႈပႆႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း မွၵ်ႈလၢႆဝၼ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၵႂႃႇ (ပွင်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတိုၵ်ႉ ၶီႇႁိူဝ်းမိၼ်ၸူး ပၢႆတၢင်းလိုၼ်းသုတ်း ၸွမ်းၼင်ႇ ၶၢဝ်းယၢမ်းမီးၶပ်ႉမၢႆဝႆႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၼႂ်းၵႄႈ မၼ်း ထုၵ်ႇထႅမ်သႂ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ထွၼ်ႇပႅတ်ႈ တီႈၵိုတ်း၊ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း တႃႈၵုင်ႈ-ပူးၵမ်ႇ ၼႆႉ ပဵၼ်ၵႂႃႇ တႃႈၵုင်ႈ-တႃႈလိူဝ်ႇ-ပူးၵမ်ႇ)။ ၼၼ်ႉတႄႉ တေၸၢင်ႈယွၼ်ႈထိုင် ၶၢဝ်းယၢမ်းႁွတ်ႈၽႅဝ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ဢၼ်ၵိုတ်းၼႂ်းၵႄႈမၼ်းတႄႉ ၵူၺ်းတေဢဝ် ၶၢဝ်းယၢမ်း မွၵ်ႈ 10-20 တႃၼၼ်ႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ပၢႆတၢင်းလိုၼ်းသုတ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆ ၽွင်းႁိူဝ်းမိၼ်ၵိုတ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈယူႇသဝ်းဝႆႉတီႈၼိူဝ် ႁိူဝ်းမိၼ်လႆႈယူႇ။
ၵၢၼ်မိၼ်ၼႂ်းမိူင်းတင်းသဵင်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ ဢွၵ်ႇၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ ထႃႇမီႇၼႄႇ 3 သေဢွၵ်ႇ၊ ဢၼ်ပဵၼ် ၵၢၼ်မိၼ်ၸူးၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းတႄႉ လုၵ်ႉတီႈ ထႃႇမီႇၼႄႇ 1 လႄႈ 2 သေ ဢွၵ်ႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်ထႅၵ်ႇၸီႇ လုၵ်ႉၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်း ၵႂႃႇ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၼႆႉ သင်လၢတ်ႈ ၵူၼ်းႁေႃႈထႅၵ်ႇၸီႇဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၶီႇႁိူဝ်းမိၼ် ၼႂ်းမိူင်း၊ ပေႃးၼၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸင်ႇတေဢမ်ႇၽိတ်း ထႃႇမီႇၼႄႇယဝ်ႉ။
===ၵႂႃႇ တင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း===
{| class="wikitable" style="float:right;"
|+ '''ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢွၵ်ႇတၢင်း ၸွမ်းရူတ်ႉလဵၼ်း/ၵႃႈၶၼ် ၼႂ်းၵႄႈ ပၢႆတၢင်း'''
! လုၵ်ႉ !! ၸူး !! တင်းႁိုင် || ယူဝ်းယူဝ်း || ထၢၼ်ႈသုင် || ၶွင်ႉၼွၼ်း
|-
| [[တႃႈၵုင်ႈ]] || [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] || 16 မူင်း || 4,600 ၵျၢပ်ႈ || 9,300 ၵျၢပ်ႈ || 13,000 ၵျၢပ်ႈ
|-
| [[တႃႈၵုင်ႈ]] || [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] || 6 မူင်း || 1,200 ၵျၢပ်ႈ || 2,500 ၵျၢပ်ႈ || ဢမ်ႇမီး
|-
| [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] || [[ပၢင်ႇဢူး]] || 4 မူင်း || 550 ၵျၢပ်ႈ || 1,200 ၵျၢပ်ႈ || ဢမ်ႇမီး
|-
| [[ပၢင်ႇဢူး]] || [[သီႇပေႃႉ]] || 7 မူင်း || 1,200 ၵျၢပ်ႈ || 2,750 ၵျၢပ်ႈ || ဢမ်ႇမီး
|-
| [[ပၢင်ႇဢူး]] || [[လႃႈသဵဝ်ႈ]] || 16 မူင်း || 1,900 ၵျၢပ်ႈ || 4,400 ၵျၢပ်ႈ || ဢမ်ႇမီး
|}
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉ ၵွင်ႉသၢၼ်တၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈ လႄႈ ဢၼ်ၵဝ်ႇၵႄႇယဝ်ႉ။ ရူတ်ႉလဵၼ်းၼႆႉ ထိူင်း၊ မေႃးပၼ်း၊ ၶွၼ်းဝႆၽၢႆႇသၢႆႉၽၢႆႇၶႂႃသေ ႁူမ်ႈဝႃႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈလီသေတႃႉ ၶၢဝ်းတၢင်းၵႆႉၸိူင်ႉယဝ်ႉ။ လွင်းၽႆးၽႃႉၶၢတ်ႉလူႉတႄႉ ဢမ်ႇသူႈမီးသေတႃႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ဢႄးၵွၼ်း၊ ၽတ်ႉလူမ်း ဢမ်ႇၼၼ် လွင်ႈၽႄႈပၼ် ၽႆးၽႃႉၼၼ်ႉ တေႁဵတ်းၵၢၼ်ပၼ် တင်းတၢင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇၼႄႉၼွၼ်း။ ရူတ်ႉလဵၼ်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ မီးဝႆႉ တီႈၼင်ႈ ထၢၼ်ႈသုင် လႄႈ ထၢၼ်ႈယူဝ်းယူဝ်း။ ထၢၼ်ႈယူဝ်းယူဝ်းၼႆႉ မီးၽၵ်းတူႁူးလႅင်းၵႂၢင်ႈ ဢၼ်ပိုတ်ႇလႆႈ၊ မီးပႃး တင်ႇၼင်ႈယၢဝ်းသေ ပဵၼ်တီႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် တေႃႉၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶဝ်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် တီႈၼင်ႈထၢၼ်ႈသုင်တႄႉ မီး တင်ႇၼင်ႈ ဢၼ်ပႃး သိူဝ်ႈသုပ်း၊ ၽတ်ႉလူမ်း လႄႈ ၵူၼ်းဢမ်ႇပေႃးသတ်ႉတဵမ်။ ၽၢင်ႉပၼ် လွင်ႈဢဝ်ႁူဝ်ပႅၼ်ဢွၵ်ႇ ႁူးလႅင်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႆႉ တေၸၢင်ႈၺႃး ၵိင်ႇမႆႉ ၽတ်ႉသႂ်ႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈတူၼ်ႈမႆႉတူၼ်ႈတွၵ်ႇ ဢွၵ်ႇႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်း ရူတ်ႉလဵၼ်းသေ ၸမ်ႁႅင်းဢႃးလႃးလႄႈ တီႈတင်ႈၼင်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈႁၼ် မီးဝႆႉ မႆမႆႉ ၸိူဝ်းၽတ်ႉၺႃးၵိင်ႇမၼ်းသေ ဢၼ်ႁူင်ႈတူၵ်းသႂ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မႂ်တိုတ်းမၼ်းတႄႉ ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇဝႆႉသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၵေႃႈ လႆႈပၼ်ၵႃႈၶၼ်မိူၼ်ၵၼ်တင်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးပဵၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၼႆ တေဢမ်ႇပႆႇၸၢင်ႈသိုဝ်ႉ မႂ်တိုတ်း တီႈၼိူဝ်ရူတ်ႉလဵၼ်း။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၵႂႃႇႁႃ ၽူႈၸတ်းၵၢၼ် တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၸႂ်ႉ ၵူၼ်းပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇပၼ်သေၵေႃႈ သိုဝ်ႉမႂ်ႇတိုတ်း တီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းဢွၼ်ႇလႆႈယူႇ။ ၽွင်းသိုဝ်ႉ မႂ်တိုတ်း တီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းၼၼ်ႉ တေလူဝ်ႇလႆႈၼႄ မႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်း (ၽၢတ်ႉၽူတ်ႉ) ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။
ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸွမ်းရူတ်ႉလဵၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ တူၺ်းယဵမ်ႈ မိူင်း လႄႈ ႁူပ်ႉထူပ်း ၵူၼ်း။ ဢၼ်ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း သၢႆရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လူၵ်ႉ [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] ၵိင်ႈၶိုၼ်ႈလွႆႈ ငွၵ်းငႅၵ်း ၵႂႃႇၸူး [[ပၢင်ႇဢူး]] သေ လတ်းၶၢမ်ႈႁူမ်ႈ ၶၢမ်ႈလွႆသေ ၵႂႃႇၸူး ၶူဝ်ႁူဝ်ၵိုတ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၶၢဝ်းဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ တီးၼႂ်းၵႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းလိုဝ်းလင် ရူတ်ႉလဵၼ်း ၶွင်ၵမ်ႇၽႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ပဵၼ်ၽၢႆႇတႂ်ႈ တႃႈလိူဝ်ႇ၊ တႃႈၵုင်ႈ-ပတဵင်ႇ လႄႈ တႃႈၵုင်ႈ-မေႃႇလမႅင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်တူင်ႇဝူင်းဢွၼ်ႇႁင်းၶူဝ် သေ မီးပႃႈ ၵူၼ်းၶၢႆႇၶူဝ်းၶေႃႈ ၸိူဝ်းဢၼ် ဝူၼ်ႉလႆႈသင်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၶၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ် ရူတ်ႉလဵၼ်းၽႂ်းၼႆတႄႉ မီးပႃႈ ၶွင်ႉတီႈၼွၼ်းသေ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းၵူၼ်းၵိုၼ်းၼႆတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူ်ဝႇလႆႈ သင်ႇမၢႆထႃႈဝႆႉ မွၵ်ႈလၢႆဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မႂ်တိုတ်းၼႆႉ လူင်ႈၼႃႈၶၢႆဝႆႉထႃႇ တႃႇသၢမ်ဝၼ်း။ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းမၢင်ဢၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ႇၸႅၵ်ႇၶွင်ႉၶၢႆဝႆႉႁင်းမၼ်း တွၼ်ႈတႃႇ သင်ႇမၢႆထႃႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸႅၵ်ႇဝႆႉ ယူင်ႉသၢင်ႈႁင်းမိူၼ်း (တူဝ်ယၢင်ႇ- ၼင်ႇတီႈ တႃႈၵုင်ႈ)။ တီႈၼိူဝ် ရူတ်ႉလဵၼ်းၽႂ်း ဢၼ်ၵႂႃႇမႃး ၼႂ်းၵႄႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉ မီးပႃး ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉယဝ်ႉ။
တီႈသၢႆတၢင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵွင်ႉသိုပ်ႇၸူး [[မေႃႇလမႅင်ႇ]] ၼၼ်ႉ မီးမႃး ၶူဝ်ႇမႂ်ႇ လႄႈ သၢႆတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်းမႂ်ႇ ဢၼ်ၵႂႃႇၽူး ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း၊ ၵွင်ႉသၢၼ်သၢႆတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်သၢႆတၢင်း ဢၼ်မီးမႃး မိူဝ်ႈပၢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သၢႆတၢင်း ဢၼ်ၸႂ်ႉၼမ်သေပိူၼ်ႈ ဢၼ်မီးရူတ်ႉလဵၼ်းလၢႆလမ်းတႃႇၵူႈဝၼ်းၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်သၢႆတၢင်း တႃႈၵုင်ႈ ၸူး တႃႈလိူဝ်ႇ ဢၼ်မီးတၢင်းၵႆ 325 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်း မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၼၼ်ႉ ပဵၼ်သၢႆတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်းဢၼ်လဵဝ် ဢၼ်မီးတၢင်းၵႂႃႇတၢင်းမႃး သွင်သဵၼ်ႈႁူမ်ႈၵၼ် သေ ပဵၼ်တၢင်းဢၼ်လဵဝ် ဢၼ်ၸၢင်ႈၶႄႉၶဵင်ႇၵၼ်တင်း ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼင်ႇ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်။ ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၽႂ်းသေပိူၼ်ႈၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ 384 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၼႆႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းလဵၼ်ႈမၼ်း ဢဝ် 15 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ၶႂ်ႈဝႃႈတႄႉ ၼိုင်ႈမူင်း ၵႂႃႇ 25 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ။ ဢၼ်ပဵၼ် သၢႆထူၼ်ႈသွင် ဢၼ်ၵွင်ႉ တႃႈၵုင်ႈ တင်း ပျီႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း 175 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၼႆႉ ႁိုင် 9 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ဢၼ်ၵိင်ႇၽႄမၼ်း ဝၢႆႇၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းပတဵင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ထုင်ႉၵုၼ်ႁိမ်းၽင်ႇၼမ်ႉ။ သၢႆတၢင်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႇမႃး ၸဝ်ႉသုတ်းပိူၼ်ႈသေ မီးၽၢင်ႁၢင်ႈ ႁၢႆႉၸႃႉဝႆႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ လွင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈၶူဝ် ဢၼ်လတ်းၶၢမ်ႈ ၼမ်ႉၶူင်းၼၼ်ႉသေ တေႃႈလဵဝ်တႄႉ လုၵ်ႉဢဝ် တႃႈၵုင်ႈသေ ၸၢင်ႈၶီႇရူတ်ႉလဵၼ်းၵႂႃႇၸူး မေႃႇလမႅင်ႇ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 200 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၼႆႉ တေႁိုင် 8 ၸူဝ်ႈမူင်းသေ ၸၢင်ႈၵႂႃႇၸူး ပႃး ယေး လႄႈ ထဝႄႇ။ လုၵ်ႉတီး တႃႈလိူဝ်ႇသေ ရူတ်ႉလဵၼ်း သိုပ်ႇၵႂႃႇၸူး ၸႄႈၼႃး တီႈ ၸႄႈမိူင်းၶၢင်၊ ၶၢဝ်းတၢင်း 350 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ႁိုင် 24 ၸူဝ်ႈမူင်း လႄႈ ၵႂႃႇၸူး ထိုင်ပႃး လႃႈသဵဝ်ႈ တီႈ မိူင်းတႆး။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးပႃး ၵွင်ႉသၢၼ်သၢႆရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵွင်ႉသိုပ်ႇ တႃႈၵုင်ႈ-မူးၵမ်ႇ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇ-ပူးၵမ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းလိူၵ်ႈလီသေ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ ၵႂႃႇပူးၵမ်ႇ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 175 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ၼႆႉ တေႁိုင် 10 ၸူဝ်ႈမူင်း ယဝ်ႉ။
တီႈၼႂ်းၵႄႈ တႃႈၵုင်ႈ-ပူးၵမ်ႇၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ သၢႆရူတ်ႉလဵၼ်းယဝ်ႉ။ တၢင်းႁိုင် 16 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ တီႈၼင်ႈ ထၢၼ်ႈၼိုင်ႈ US$30၊ တီႈၼင်ႈထၢၼ်ႈသုင်ႈ US$40၊ ၶွင်ႉတီႈၼွၼ်း US$50 (ၵူတ်ႇတူၺ်း တႃႇ ၵႃႈၶၼ်မႂ်ႇ)
မႂ်တိုတ်းရူတ်ႉလဵၼ်းၼႆႉ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈဢဝ် ငိုၼ်း တေႃႇလႃႇသေပၼ်၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ် ၸုၼ်ႉပႅတ်ႈ လၢႆးၵေႃႇသၢင်ႈ ဢၼ်လႆႈႁၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် လႆႈပၼ်ၵႃႈၶၼ်လိူဝ်ၼၼ်ႉ။
=== ၵႂႃႇ တင်း ႁိူဝ်း ===
မီးဝႆႉပႃး ၵွင်ႉသၢၼ်ၾႄႇရီႇၼ်ႉ ဢၼ်ယႂ်ႇလူင် သေၼင်ႇၵဝ်ႇ။ တင်းသွင်ဢၼ်ၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵေႃႉ မႄႇၶႂၢၵ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ႇသေ ဢၼ်ပဵၼ် ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈၾႄႇရီႇ သုၼ်ႇတူဝ်ၵေႃႈ မီးမႃးယူႇယဝ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ်။ ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်လုၵ်ႉ တႃႈလိူဝ်ႇ ၵႂႃႇ ပူးၵမ်ၼႆႉ ပဵၼ် ၶၢဝ်းတၢင်း ၼိုင်ႈဝၼ်းသေ ပေႃးလုၵ်ႉ ပူးၵမ်ႇၵႂႃႇ တႃႈၵုင်ႈတႄႉ တေႁိုင် မွၵ်ႈလၢႆဝၼ်းယဝ်ႉ။
=== ၵႂႃႇ တင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ===
{| class="wikitable" style="float:right;"
|+ ''' ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်/ၵႃႈၶၼ် ၼႂ်းၵႄႈ ပၢႆတၢင်း'''
! လုၵ်ႉ !! ၸူး !! တင်းႁိုင် || ၵႃႈၶၼ် (ၵျၢပ်ႈ)
|-
| [[တႃႈၵုင်ႈ]] || [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] || 11 ၸူဝ်ႈမူင်း || 10,400
|-
| [[တႃႈၵုင်ႈ]] || [[ပူးၵမ်ႇ]] || 10 ၸူဝ်ႈမူင်း || 12,000
|-
| [[တႃႈၵုင်ႈ]] || [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] || 4 ၸူဝ်ႈမူင်း || 6,000
|-
| [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] || [[ပၢင်ႇဢူး]] || 2 ၸူဝ်ႈမူင်း || 1,500
|-
| [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] || [[သီႇပေႃႉ]] || 5.5 ၸူဝ်ႈမူင်း || 4,500
|}
တီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း မျၢၼ်ႇမႃႇ ၼၼ်ႉ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း လဵၼ်ႈၵႂႃႇလဵၼ်ႈမႃးဝႆႉယူႇ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၶၢမ်ႇၸေးၸိမ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လဵၼ်ႈ တႃႈလိူဝ်ႇ-တႃႈၵုင်ႈသေ ၸိူဝ်းပဵၼ်တႃႇတေႃႉၶႅၵ်ႇ ၵႂႃႇၸူး တၢင်ႇတီႈၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇၵမ်ႈၽွင်ႈ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ ပေႃးဢဝ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈဝႃႈ ၶၼ်ထုၵ်ႇယူႇ၊ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၼႆႉ တိူဝ်းၽႂ်းလိူဝ်သေ ရူတ်ႉလဵၼ်းယဝ်ႉ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်းၵႂႃႇ ၶၢဝ်ႈတၢင်းၵႆၼႆႉ ၶဝ်တမ်းပၼ်တီႈၼင်ႈ၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ မိူဝ်ႈၵႂႃႇသင်ႇမၢႆၼၼ်ႉ လိူၵ်ႈတီႈၼင်ႈဝႆႉၼႆႉ လီသေပိူၼ်ႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တၢင်းဢၼ်ၵႂႃႇမၢင်တီႈၼႆႉ မီးတိုၵ်ႉမႄးဝႆႉယူႇလႄႈ မၢင်တီႈတၢင်းတိုၵ်ႉယၢပ်ႇသေ တိုၵ်ႉၵျွၵ်းၵျွၵ်းဝႅၼ်ဝႅၼ်၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ မိူဝ်ႈသင်ႇမၢႆ တီႈၼၼ်ႈၼၼ်ႉ သင် ဢဝ် တီႈၼင်ႇ ပွတ်းၽၢႆႇၼႃႈမၼ်းလႄႈ။ ပေႃးပဵၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ယူဝ်းယူဝ်းၼႆတႄႉ ၼႂ်းၵႄႈမၼ်း ပၢႆပႃး တင်ႇၼင်ႈ ဢၼ်လိူဝ်ႇ ဢၼ်ၶႂၢင်တၢင်းဝႆႉသေၵွၼ်ႇ၊ ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈပဵၼ် လွင်ႈဢမ်ႇလူမ်ၸႂ် (ၼၼ်ႉပွင်ႇဝႃႈ ပေႃးၵူၼ်းၶႃယၢဝ်းတႄႉ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈ လႅၼ်တိၼ်ဢွၵ်ႇတၢင်းၶၢင်ႈ)။ တီႈၼင်ႈၽၢႆႇတၢင်းၼႃႈ၊ ဢၼ်ၸမ်ၽၵ်းတူၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
တေႃႈပဵၼ် ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢႆႇငိုၼ်းၼမ်ၵေႃႈ တူဝ်ၶဝ် ဢမ်ႇၵေႃႉၵႂႃႇသိုဝ်ႉမႂ်တိုတ်း တီႈ ႁူင်းၵၢၼ်ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်သေ လႆႈႁၼ်ၶဝ် လုၵ်ႉတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း တီႈၶဝ်လိုဝ်ႈသဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် လုၵ်ႉတီႈ ဢေႇၵျႅၼ်ႇၸီႇသေသိုဝ်ႉၵမ်ႉၼမ်ယဝ်ႉ။ လုမ်းၶဝ်ၼႆႉ မၼ်းမီးဝႆႉ တီႈၵႆတင်း ဢွင်ႈတီႈ ထူဝ်းရိတ်ႉလႄႈ တႃႇၵႂႃႇတႃႇမႃး တီႈၼၼ်ႈၵေႃႈ မၼ်းတေတူၵ်းၸူဝ်ႈၼမ်သေ ဢၼ်လႆႈပၼ် တီႈႁူင်းႁႅမ်း တႃႇၵႃႈႁဵတ်းၵၢၼ်ပၼ် ဢၼ်ႁႂ်ႈသိုဝ်ႉ မႂ်တိုတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸွၼ်ႇတူၺ်း ဢွင်ႈတီႈသိုဝ်ႉမၼ်းသေ မိူဝ်ႈပႆႇသိုဝ်ႉ မႂ်တိုတ်းၼၼ်ႉ ၼိူင်းၵၼ်တူၺ်း ၵႃႈၶၼ်မၼ်းလႄႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းၶၢႆမႂ်တိုတ်းမၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး ရူတ်ႉႁပ်ႉသူင်ႇ ထိုင် တီႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
တီႈတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ လွင်ႈလိင်ႉလႅၼ်မႂ်တိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၼႆႉ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ဝႆႉယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈၵိုတ်းတီႈ ပႃႇၵိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်လၢတ်ႈဝႆႉတီႈ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် တီႈ တႃႈရူတ်ႉဝႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈ မႂ်တိုတ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းလိူဝ်ႇၵမ်းသိုဝ်ႈ။ တီႈမိူင်း ဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈၵူႈလွင်ႈ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၼႆႉ ၵူၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ် လိုမ်းဝႆႉဢၼ်ၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈတေႉမၼ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်ႉ၊ တွၼ်ႈတႃႇသိုဝ်ႉမႂ်တိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်တေသိုပ်ႇၵႂႃႇတၢင်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇၶိုၼ်းမိူဝ်း တႃႈၵုင်ႈ။ တီႈ ပႃႇၵိူဝ်ၼႆႉ မီးဝႆႉ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်မီး ႁူင်းၵၢၼ်ပၢတ်ႉသ် တင်းၼမ်။ သိုဝ်ႉမႂ်တိုတ်းတီႈ ပႃႇၵိူဝ်ၼႆႉ တိူဝ်းၶၼ်ထုၵ်ႇ (ဢိင်ၼိူဝ် ၼမ်ႉၵတ်ႉမေႃႇသဵတ်ႈၵႃႈၶၼ်) သေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တိူဝ်းလွတ်ႈလႅဝ်း တႃႇသိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ၼၼ်ႉ။
တီႈလွၵ်းသဵၼ်ႈ ဢၼ်ဢိူမ်ႈဝႆႉတီႈတၢင်းၶၢင်ႈၼႆႉ ၼႄဝႆႉပၼ် ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇသေ ၼႄဝႆႉပႃး ၶၢဝ်းယၢမ်း တၢင်းႁိုင် လႄႈ ၵႃႈၶၼ် ဢၼ်လမ်းဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၶၼ်ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ ၶိုၼ်ႈမႃးလႄႈ ၵႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေၸၢင်ႈၶိုၼ်ႈၸွမ်းလႄႈ ၵႃႈၶၼ် ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း လွၵ်းသဵၼ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်လၢမ်းဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
=== ၵႂႃႇ တင်း ရူတ်ႉသွင်ထႅဝ် ===
ရူတ်ႉသွင်ထႅဝ်ၵဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ လႅၼ်ႈဝႆႉယူႇၵူႈတီႈ တီႈၼႂ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ၵႃႈၶီႇမၼ်း ဢမ်ႇပေႃး ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇသေ တေႃႉဢဝ် ၵူၼ်းယိင်း၊ ၵူၼ်းၸၢႆး၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လႄႈ ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈၼိုင်ႈ သူင်ႇထိုင် တီႈၼိုင်ႈယူႇ။ ပေႃးပဵၼ် ရူတ်ႉထရႅၵ်ႉဢၼ်ႁၢမ်ႉယႂ်ႇၼႆတႄႉ တီႈၼင်ႈတင်ႇယၢဝ်း သႂ်ႇသၢမ်တႅဝ်း၊ ၽၢႆႇၶၢင်ႈ သွင်တႅဝ်း ၼႂ်းၵၢင်တႅဝ်းၼႆႉ (ပေႃးပဵၼ်ရူတ်ႉဢၼ်လဵၵ်ႉဢိတ်းၼိုင်ႈတႄႉ မီး သွင်ထႅဝ်ၵူၺ်း)။ တီႈယဵပ်ႇၶိုၼ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ သႂ်ႇပႃး ၶႅပ်းတႃႇယဵပ်ႇၸုၵ်းသေ ၵူၼ်းႁူၵ်းၵေႃႉဢမ်ႇၼၼ် ၼမ်သေၼၼ်ႉ ယဵပ်ႇသေၵေႃႈ ၶီႇၸွမ်း (ဢဝ်မိုဝ်းၸၼ်ႁၢဝ်းမုင်းသေ)။ ရူတ်ႉသွင်ထႅဝ်ၼႆႉ လႆႈႁၼ်မီးၵႂႃႇၵူႈတီႈ တီႈၼႂ်းမျၢၼ်ႇမျႃႇလႄႈ တီႈၵူႈဝဵင်းၵူႈဝဵင်းၼႆႉ ႁၼ်မီးၸွမ်း ၵၢင်ဝဵင်းသေၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈဢွၵ်ႇၸူး တီႈၸမ်တီႈၵႆယဝ်ႉ။ ထူဝ်းရိတ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၵႆႉလႄႇဢွၼ်ၵၼ် ၶီႇဢၼ်ၼႆႉ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇၶီႇဢၼ်ၼႆႉၼႆ တၢင်းလိူၵ်ႈထႅင်ႈတၢင်ႇလၢႆးတႄႉ ၵူၺ်းမီး ထႅၵ်ႇၸီႇ လႄႈ ရူတ်ႉသုၼ်ႇတူဝ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇၼၼ်ႉၵူၺ်းလူး။
လွင်ႈတၢင်းလူဝ်ႇ ရူတ်ႉသွင်ထႅဝ်ၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ ယူဝ်းယူဝ်းဢွၼ်ၵူၺ်း၊ ပႂ်ႉၵူၼ်းတေႃႇပေႃးတဵမ်၊ ၵူၼ်းတဵမ်ယဝ်ႉၼႆ ဢွၵ်ႇ။ တီႈဢၼ်ပဵၼ်သၢႆတၢင်း ၸိူဝ်းပိူၼ်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼမ် (တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ သၢႆတၢင်း တႃႈလိူဝ်ႇ-ပၢင်ႇဢူး)၊ ၵူၼ်းၸဵဝ်းတဵမ်သေ ၶၢဝ်းတၢင်းၵေႃႈ ၽႂ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ သၢႆတၢင်း ဢၼ်ၵူၼ်းၵႂႃႇမႃး ဢေႇ (တူဝ်ယၢင်ႇ - [[မၢၼ်ႈမေႃႇ]]-[[ၵၢတ်ႇသႃ]]) ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းတေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉ ၽႅဝ်း (ၸဝ်ႉၸဝ9်ႉ၊ မွၵ်ႈ ၵၢင်ၼႂ် 06:00) ၼႆႉသေ မႃးမၢႆဢွင်ႈတီႈယဝ်ႉသေၵေႃႈ ၵႂႃႇႁိမ်းႁွမ်းသေ ၵိၼ်ၼမ်ႉၼဵင်ႈ၊ ၼင်ႈဢုပ်ႇၵၼ် တေႃႇ ရူတ်ႉၵူၼ်းပေႃးတဵမ်ယဝ်ႉ။ ၽွင်းရူတ်ႉတႄႇဢွၵ်ႇၵေႃႈ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇ ၵမ်းလွႆးလွႆးသေ ၼၼ်ႉ ယူဝ်ႇတေၸၢင်ႈလႆႈၵူၼ်းၶီႇထႅင်ႈၼႆယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်း ရူတ်ႉသွင်ထႅဝ်ၼၼ်ႉ မႆႈ လႄႈ ဢမ်ႇလူမ်ၸႂ်သေဢိတ်း။ ၵူၼ်းၶီႇရူတ်ႉၼႆႉ သတ်ႉတဵမ် ၼင်ႇပႃႇဢႅပ်ႇယဝ်ႉ။ ၸူၵ်းတီႈ ပႅၼ်ႈယဵပ်ႇ တီႈၵူၼ်ႈရူတ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းတိူဝ်းမွႆႈၸႂ်သေ မိူင်းသွင်ၶွၼ်တႄႉ ပေႃးၶႂ်ႈၶႅင်ယဝ်ႉ။ တီႈၼင်ႈ ႁိမ်းၽၵ်းတူ တီႈႁူဝ်ရူတ်ႉ ဢၼ်ႁိမ်းၵူၼ်းႁေႃႈမၼ်းတႄႉ လူမ်ၸႂ်ဝႆႉသေ မၼ်းၵေႃႈၵိုင်တၢင်း လႆႈပၼ်ၵႃႈမၼ်းလိူဝ်ဢိတ်းၼိုင်ႈယူႇ၊ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၵႂႃႇၸဝ်ႉၸဝ်ႉသေ ၵႂႃႇဢဝ်ဝႆႉ တီႈၼင်ႈထႃႈၼႆႉ လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
=== ၵႂႃႇ တင်း ရူတ်ႉၵႃး ===
[[ၾၢႆႇ:20160729 traffic in Mandalay 5761.jpg|thumb|သဵၼ်ႈတၢင်း ၵူၼ်းၵိုၼ်း တီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ]]
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈ ၶၢတ်ႈ ရူတ်ႉၵႃးသုၼ်ႇတူဝ် တင်း ၵူၼ်းႁေႃႈမၼ်းသေၵေႃႈ ၸၢင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းလႆႈ လွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်းယူႇ။
ကိုယ်ပိုင်ကားနှင့် ယာဉ်မောင်းကို သင့်တင့်သောနှုန်းထားဖြင့် လွတ်လပ်စွာ ခရီးသွားနိုင်ပါသည်။ ၽူႈၸိၼမ်း ၸိူဝ်းမီး မႂ်ၶႂၢင်း တီႈ ၽြႃးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ တီႈ တႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင်ႈ တႃႇ ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉ ဢိၵ်ႇတင်းရူတ်ႉ တႃႇမႃးႁူပ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇတီႈ ႁူင်းႁႅမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉ။ ထႅင်ႈတၢင်ႇလၢႆးတႄႉ လုၵ်ႉတီႈ ဢေႇၵျႅၼ်ႇၸီႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းသေ ၶပ်ႉၶိုင်ရူတ်ႉ၊ ၼၼ်ႉတႄႉ တေၸၢင်ႈတိူဝ်း ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ။ ၵဝ်ႇၸဝ်ႇၸၢင်ႈႁႂ်ႈၶဝ် ႁေႃႈသူင်ႇ ပၼ်ႇတူၺ်းၼႂ်းဝဵင်း မွၵ်ႈ 10 ဢမ်ႇၼၼ် 15 တႃသေၵေႃႈ ၸၢမ်းတူၺ်း ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉလႆႈယူႇ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁၢၼ်ႉၸႂ်ၼႆ ၸၢင်ႈငူပ်ႉငိ ၶၢဝ်းယၢမ်း၊ ဝၼ်းထိ လႄႈ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းယူႇ။ ၽူႈၸိၼမ်း မၢင်ၸိူဝ်း မီးၵၢင်ၸႂ် ၶႂ်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸွမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁဵတ်းပဵၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇ။
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ သၢႆတၢင်းရူတ်ႉ ပဵၼ် မိုဝ်းၶႂႃ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉရူတ်ႉ ဢၼ်ႁေႃႈ တင်းသၢႆ တင်းၶႂႃ တင်းသွင်မဵဝ်းသေ ရူတ်ႉၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ပဵၼ်ရူတ်ႉမိုဝ်းၶႂႃ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ဢဝ်ရူတ်ႉမိုဝ်းသွင် တီႈ ၵျႃႇပၢၼ်ႇ လႄႈ ထႆး သႂၢင်းၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ၵႂႃႇၸူး ပၢႆတၢင်း ဢွင်ႈတီႈထူဝ်းရိတ်ႉၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်လွတ်ႈၽေးယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တၢင်းမၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေၵျၢမ်းဝႆႉဢိတ်းဢိတ်း။ ပေႃးပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်တႄႉ ၵႆႈလႆႈႁၼ် ပဵၼ် တၢင်းသွင်ၽၢႆႇ သေ ရူတ်ႉၸိူဝ်းၶၢမ်ႈၵၼ်ၵေႃႈ ၵႆႇလႄႇၶၢမ်ႈ ဢမ်ႇတူၺ်းသီႇတူၺ်းႁႃႈယဝ်ႉ။ ၸိူင်ႉၼင်ႇလၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ တၢင်းယၢမ်ႈ ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼင်ႇ လၢတ်ႈမႃးၼင်ႇၵဝ်ႇ [[မိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း|ဝႅတ်ႉၼၢမ်း]]။ ပေႃးဝႃႈ ရႃႇသီႇၼႃႈၽႃႉၼႃႈမိူင်းၶႅမ်ႉၼႆႉ ပေႃးလုၵ်ႉဢဝ် တႃႈၵုင်ႈ ႁေႃႈရူတ်ႉ ၵႂႃႇထိုင် ပူးၵမ်ႇၼႆ တေၸၢင်ႈႁိုင်ယူႇ သွင်ဝၼ်း။ ပျီႇ ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်တီႈ လီၵိုတ်းယင်ႉတီႈၼိုင်ႈ။ ပေႃးတေလုၵ်ႉတီႈ ပူးၵမ်ႇ ၵႂႃႇ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈၼႆတႄႉ တေႁိုင်ယူႇ ဝၼ်းၼိုင်ႈ။
တီႈၼႂ်းဝဵင်းလူင်ၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ ၽႆးလိူင်လႄႈ ဢမ်ႇၵိုတ်းသေ ၶၢမ်ႈၵႂႃၼႆ လႆႈသွၼ်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ႁူမ်ႈဝႃႈ လတ်းၶၢမ်ႈတၢင်းမႃး သီႇပုၼ်ႈ/သၢမ်ပုၼ်ႈယဝ်ႉသေတႃႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇၶိုၼ်းၵိုတ်း တီႈၼႂ်းၵၢင်တၢင်းသေ ၶိုၼ်းႁူၼ်လင်ယဝ်ႉ။
လွင်ႈပဵၼ် ဢမ်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇ လႄႈ လွင်ႈလုတၢႆၼႆႉ ၵႆႉႁၼ်ပဵၼ်ၼမ်။ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၵၢင်ၶမ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇပေႃးၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်၊ တီႈဢွင်ႈတီႈ တီႈဢၼ်ၵႆဝဵင်းၼႆႉ လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ် ပၢႆးယႃႈယႃ မီးလွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းဝႆႉ။ တီႈႁူင်းယႃလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈလႆႈ မွၼ်ႇငိုၼ်းၵွၼ်ႇ။ မူၵ်ႇသမ်းၶဵမ် ဢၼ်မႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လီဢဝ်ၵႂႃႇၸွမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ် တၢင်းပဵၼ် ဢဵတ်ႇ ၼႆႉ ပဵၼ်ပၼ်ႁႃလူင်ဝႆႉယူႇ။
===ၵႂႃႇ တင်း ထႅၵ်ႇၸီႇ===
ရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇ တင်းသဵင်ႈ (လႆႈမႄႇၶႂၢၵ်ႈ ရူတ်ႉ တႃႇၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ၵူၼ်း လႄႈ ၵုၼ်ႇသိၼ်) ၼႆႉ ၶႅပ်းမၢႆရူတ်ႉမၼ်း ပဵၼ် သီလႅင်လႄႈ တူဝ်လိၵ်ႈၽိူၵ်ႇ၊ ပေႃးပဵၼ်ရူတ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်တႄႉ ၶႅပ်းမၢႆရူတ်ႉမၼ်း ပဵၼ် သီလမ်လႄႈ တူဝ်လိၵ်ႈၽိူၵ်ႇ။ ပေႃးပဵၼ်ရူတ်ႉ ၶွင် ဢေႇၵျႅၼ်ႇၸီႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၼႆတႄႉ ၶႅပ်းမၢႆရူတ်ႉ မၼ်း ပဵၼ် သီႇသွမ် လႄႈ တူဝ်လိၵ်ႈ သီၽိူၵ်ႇ။
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ လွင်ႈၶၢတ်ႇရူတ်ႉ ၼင်ႇ Grab ၸိူဝ်ႈၼႆႉၵေႃႈ မီးမႃးယူႇယဝ်ႉ။
=== ၵႂႃႇ တင်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ===
လွင်ႈၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈ တီႈၼႂ်း တႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ တီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း တႃႈလိူဝ်ႇတႄႉ တေလႆႈႁၼ် ရူတ်ႉၶိူင်ႈတဵမ်တၢင်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။
=== ၵႂႃႇ တင်း လႅင် ===
မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈ ပူးၵမ်ႇ၊ တႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵႂႃႇမႃး ႁိမ်းႁွမ်း ၸိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉ တီႈ ဢွင်ႈတီႈၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈၶၢတ်ႈလႆႈ လႅင်သေ ၼိုင်ႈဝၼ်း တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 1,500 ၵျၢပ်ႈ။
=== ပႆတိၼ် ===
ရူတ်ႉၵႃး လႄႈ ၵူၼ်းၵႂႃႇၵူၼ်းမႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇၸွမ်း မၢႆမီႈ ၸိူဝ်းတမ်းဝႆႉ လႄႈ လွင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈယၢပ်ႇယဵၼ်းဝႆယူႇ။ ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၼ်းဢမ်ႇယွမ်းပၼ် ၵူၼ်းပႆတၢင်းၸိူဝ်းၵႂႃႇမႃး တေႃႈၼင်ႇတီႈ တၢင်းလၢႆးဢၼ်ၵူၼ်းလတ်းၶၢမ်ႈတၢင်းၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇယွၼ်ႇယွမ်းပၼ်။
==တူၺ်း==
[[ၾၢႆႇ:InleRowing.jpg|300px|thumb|ဢဝ်တိၼ်ၽၢႆးႁိူဝ်း တီႈ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈLeg rowing, Inle Lake]]
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ သၢႆငၢႆပၢႆးမိူင်း ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း လႄႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်း ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း လႄႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ဢမ်ႇပႆႇၸႂ်ႈ ဢွင်ႈတီႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တီႈဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တႄႇဢဝ် ပီ 2015 သေၵေႃႈ သၢႆငၢႆ ပၢႆးမိူင်း လႄႈ လွင်ႈထွင်ႈတဵဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈႁၼ်ၶိုၼ်ယႂ်ႇမႃးယူႇတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပဵၼ်မေႃႇသႅင်မေႃႇၶမ်း ဢၼ်ဢမ်ႇလုဢမ်ႇလဵဝ်၊ ဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇ ဢၼ်ၼိုင်ႈသေ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းၶဝ်ႈၸႂ် ၽိင်ႈငႄႈ လႄႈ ပိုၼ်းၼႆတႄႉ ထုၵ်ႇလီယိပ်းၵမ် လွင်ႈတၢင်းၶဝ်ႈၸႂ်ဝႆႉယူႇ။ လွင်ႈပႆတၢင်း တီႈ [[တႃႈၵုင်ႈ]] ၼႆႉ တေမိူၼ်ၸၼ်ၶိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽႅဝ်ၵႂႃႇ ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 19 မိူဝ်ႈပၢၼ် ဢိင်းၵလဵတ်ႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇၼၼ်ႉယူႇ။ သူၼ်မွၵ်ႇ ဢၼ်လိူမ်ႈသႂ်လီ၊ ၵျွင်းၽြႃးၸိူဝ်းၼႆႉ၊ ယူင်ႉသၢင်ႈသတၢႆႇ ပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ လႄႈ ၵူင်ႁူး ဢၼ်လိုၵ်ႉလိုၵ်ႉ။ လွင်ႈၵိူဝ်းယမ်လႄႈ ၽိင်ႈထုင်းၶဝ် ဢၼ်ၸၼ်ၸႂ် မိူၼ်ၼင်ႇ '''ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ'''၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တၢင်းယုမ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၶဝ်လႄႈ လႆႈယိၼ်းပဵၼ် လွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆး ႁင်း ဝဵင်းၼၼ်ႉယူႇ။ တီႈၸဵင်ႇတၢင်းၵူႈဢၼ်ၼႆႉ ဢဝ်လွင်ႈဢၼ်မႂ်ႇသႂ်မႃးသေ လွင်ႈၶီႇၾေႇရီႇလတ်းၶမ်ႈ မႄႈၼမ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ တေပၼ်လွင်ႈမုင်ႈတူၺ်း ၸၢတ်ႈပၢၼ်ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ တီႈၼႂ်းမိူင်းယူႇ။ ဝဵင်းၽိင်ႈငႄႈ လႄႈ ဝဵင်းၵိုၵ်းပိုၼ်း ဢၼ်ၸမ်ၵၼ်တင်း တႃႈၵုင်ႈတႄႉ ပဵၼ် [[ပႃႇၵိူဝ်]] ဢၼ်မီး ၽြႃး တီႈၸၢင်ႈၵႂႃႇ ဢႅဝ်ႇတူၺ်း၊ ဝဵင်းၼိူဝ်ၵုၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ [[တုၼ်ႇတေး]] ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ၸွမ်း ၵၢၼ်ႇႁဵတ်းမေႃႈ၊ လႄႈ ဢွင်ႈတီႈ ၵႂႃႇဝႆႈၽြႃး မိူၼ်ၼင်ႇ [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] ဢၼ်တႄႇၵွင်းမူးဝႆႉ တီႈ မၢၵ်ႇႁိၼ်မိၼ်ႇမီး ဢၼ်မီးတီႈ ၽင်ႇႁိုၵ်းလူင်ၼၼ်ႉ။
မၼ်းၵေႃႈၵိုင်ႇတၢၼ်ႇ လီၵႂႃႇတႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်းတီႈ ၼႃႈလိႁူဝ်ၸႂ် မျၢၼ်ႇမႃႇယူႇ။ ဢၼ်ၵၢမ်ႇဢမ်ႇလီတႄႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်မီးတီႈၵႆ တီႈၸွမ်းသၢပ်ႇမိူင်းၼၼ်ႉ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ဢမ်ႇပၼ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၵႂႃႇ၊ ႁူမ်ႈဝႃႈ တီႈၼိူဝ်ဢွၼ်ႇလၢႆးၼႆႉ မီးဝႆႉလွၼ်ႉၶၢဝ်ႇဢၼ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈမၼ်းသေတႃႉ ယွၼ်ႉတီႈၼိူဝ် ၼႃႈလိၼ်ၼႆႉ သၢႆငၢႆမၼ်း လႅၵ်ႈလၢႆႈၽႂ်းၼႃႇလႄႈ ၸွပ်ႇထၢမ်တူၺ်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်ၼႆႉ လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
[[ၾၢႆႇ:Maymyo also known as Pyin Oo Lwin (14703742020).jpg|thumb|ပၢင်ႇဢူး]]
ဝဵင်းၵဝ်ႇ [[ပူးၵမ်ႇ]] ၼႆႉ မၼ်ပဵၼ် ရတၼႃႇဢၼ်ၼိုင်ႈသေ ဢွင်ႈတီႈတီႈၼႆႈၼႆႉ မိူဝ်ႈပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 11 လႄႈ ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 12 ၼၼ်ႉ မၼ်းတေလႆႈပဵၼ်ႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းၼႄဝႆႉယူႇ။ မႃႇၵူဝ်ႇပူဝ်ႇလူဝ်ႇ တႅမ်ႈၼႄဝႆႉတႄႉ "ပဵၼ်မိူင်းသီၶမ်း ဢၼ်လႆႈငိၼ်း သဵင်တွႆႇႁိင်ႇ လႄႈ သဵင်ၸိူၵ်ႈမုၼ်ၸဝ်ႈၶဝ်" ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ ပူးၵမ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်မီး ၵျွင်းၽြႃး ၽႃႇသႃႇပုတ်ႉထ၊ ၽြႃး၊ ၵွင်းမူး ဢၼ်ၼမ်သေပိူၼ်ႈသေ ၸိူဝ်းလုၸိူဝ်းလႅမ်ၵေႃႈ ၼမ်သေပိူၼ်ႈ သတ်ႉသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ [[မျွၵ်ႉဢူး]] တႄႉ ယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈတဵတ်ႇသဵတ်ႇၵူၺ်းယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵွင်းမူး ၸိူဝ်းၵူၼ်ႇပင်း လႄႈ ၵျွင်းၽြႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ၶိုၼ်ပၼ်လွင်ႈၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၸဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈၽွင်း မၼ်းလႆႈပဵၼ် ဝဵင်းလူင် ႁင်း မိူင်းဝူင်ႉ ဢၼ်မီးလွင်ႈတၢင်းၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်ႉတေႃႇ သိုဝ်ႉၶၢႆၵၼ်တင်း ၵူၼ်းၵႃႉ ပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ၊ တၢတ်ႉၶျ်၊ ၾရၢင်ႇသဵတ်ႈ လႄႈ ဢႃႇရၢပ်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇဝၼ်းမႃးဝႆႉ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] ၵႂႃႇလႆႈၼၼ်ႉ ပဵၼ် [[ဢႃႇဝ]]၊ ဢၼ်ပဵၼ်ဝဵင်းၵဝ်ႇထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈသေ တီႈဢၼ်ၵိုတ်း ဢၼ်လုဢၼ်လႅဝ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇၶဝ် ၶိုၼ်းၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ လွင်ႈယိုင်ႈယႂ်ႇမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယႃႇပေလိုမ်းၵႂႃႇ [[ပၢင်ႇဢူး]] ဢၼ်ပဵၼ် ဝဵင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ၼိူဝ်လွႆ ဢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ်တင်ႈမႃး ဢၼ်ရႃႇသီႇၽိင်ႈၽႃႉ ၵတ်းလီၼၼ်ႉ။
တီႈၼႂ်းမိူင်းၼႆႉ မီးဝႆႉ '''တၢင်းႁၢင်ႈလီ သၽႃႇဝ'''။ [[ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ]] ၼႆႉ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ပႅၵ်ႉၽႅၵ်ႇၵႃႇၶဝ်သေ မၼ်းပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈဢၼ်ၼိုင်ႈဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၵႃႈဢွင်ႈတီး ဢၼ်လႆႈယိၼ်းပဵၼ်ၼင်ႇ ၶိုမ်းတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉ။ သေတႃႉၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈ ပႆႇလႆႈၶီႇႁိူဝ်း တီႈၼႂ်းၼွင် ၼႆၸိုင် ၶၢဝ်းတၢင်းၼႂ်း မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မၼ်းပႆႇတဵမ်ထူၼ်ႈ။ မၼ်းမီး လွင်ႈယူႇသဝ်း ၸွမ်းႁိူၼ်းတိၼ်သုင် လႄႈ တေလႆႈႁၼ် ၽိင်ႈဢၼ်ဢဝ်တိၼ်ၽၢႆးႁိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈတႅဝ်းတႅၼ်ႈၼမ်ႉ ဢၼ်မီး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ '''ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ''' လၢႆဢၼ်၊ မိူၼ်ၼင်ႇ [[ၶျွင်းတႃႇ]]၊ [[ငူၺ်ႇသွင်ႇ]] လႄႈ [[ငပလီႇ]] ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇၺႃး ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶၢဝ်း ဝၼ်းတၼ်း ၽိင်ႈထုင်းၼႂ်းမိူင်းၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈလႆႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ သၢႆၶၢဝ်း ဢၼ်ႁၢင်ႈလီၼၼ်ႉယူႇ။
==ႁဵတ်း==
မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ '''ပႆတိၼ်ဢွၵ်ႇတၢင်း'''။ [[ၵၢတ်ႇလေႃႉ]] ၼႆႉ ပဵၼ်ၵႅၼ်ၵၢင် တႃႇ ပႆတိၼ်ဢွၵ်ႇတၢင်းသေ မၼ်းမီးဝႆႉ သဵၼ်ႈတၢင်းပႆ ဢၼ်မီးလၢႆလၵ်း ဢၼ်လႆႈလတ်းၶၢမ်ႈ ၵွင်း လႄႈ ဝၢၼ်ႈၸိူဝ်းမီးတီႈၼိူဝ်လွႆ။ [[ၵဵင်းတုင်]] ၵေႃႈ မီး သဵၼ်ႈတၢင်းပႆၶိုၼ်ႈၸူး ဝၢၼ်ႈဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ်လွႆ၊ တီႈ [[သီႇပေႃႉ]] ၼႆႉ မီးသဵၼ်ႈတၢင်းၶိုၵ်ႉ ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇ။ '''လွင်ႈတူၺ်းၼူၵ်ႉ''' တႄႉ တူၺ်းတီႈ ႁိမ်းႁွမ်း [[ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ]] ၵေႃႉယဝ်ႉယဝ်ႈ။
==သိုဝ်ႉ==
===ငိုၼ်း===
{{Exchange rates
| currency=ငိုၼ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ
| currencyCodeAfter= ၵျၢပ်ႈ
| date=ၵျူႇလၢႆႇ 2021
| AUD=1,220
| CAD=1,320
| CHF=1,790
| CNY=260
| EUR=1,950
| GBP=2,270
| HKD=220
| JPY=1,500
| MYR=400
| NZD=1,160
| THB=520
| USD=1,650
| source=[http://www.xe.com/currency/mmk-burmese-kyat]}}
{{Infobox|ၵမ်း ငိုၼ်းတွင်း |တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး တူဝ်ငိုၼ်း တိုၵ်ႉပဵၼ်ယႂ်ႇယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၸၢၵ်ႈထွၼ်ငိၼ်း ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ ၵေႃႈပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ်ႉၵႂၢင်ႈၶႂၢင်မႃး။ တႃႇတိုၵ်းပႅတ်ႈ လွင်ႈလၵ်ႉလွမ်သိုဝ်ႉၶၢႆၵၼ်ၼႆသေ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၵႆႉလေႇႁဵတ်းၽိတ်း ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းယၢမ်ႈ ''ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇငိုၼ်းပႃႉ'' ၼၼ်ႉသေ မိူဝ်ႈပီ 1964 ၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ်မႃး ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ။ ပီ 1985 ၼၼ်ႉ လႆႈထွၼ်ဢွၵ်ႇ ငိုၼ်းၸႄႈ မၢင် 20၊ 50၊ 100 ပၢၵ်ႇသေ ၶိုၼ်းဢဝ်ငိုၼ်း မၢင်ၸေႈ ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈသမ်ႇမတႃႇ မိူၼ်ၼင်ႇ မၢင် 25၊ 25၊ 75 ၸိူဝ်းၼႆႉ တႅၼ်းတၢင်ၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈႁူမ်ႇငမ်း ဢူးၼေႇဝိၼ်းယဝ်ႉ။ ငိုၼ်းၸေႈ မၢင် 75 ၼၼ်ႉ လႆႈသိုပ်ႇမိုတ်ႈ ဝၼ်းၵိူတ်ႇမၼ်း ထူၼ်ႈ 75 ပီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ထိုင် ပီ 1987 မႃး လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ဢၼ်ပၼ် ၶေႃႈၽၢင်ႉသင်သေ လႆႈယႃႉပႅတ်ႈ ငိုၼ်း မၢင် 25၊ 35 လႄႈ 75 သေ ငိုၼ်းၶွင် ၸိုင်ႈမိူင်း 75% ၼႆႉ ဢဝ် ဢမ်ႇမီးၵႃႈၶၼ်ပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ ၶိုၼ်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ငိုၼ်းမၢင်ႇမႂ်ႇ 15၊ 45 လႄႈ 90 ၵျၢပ်ႈ ၶဝ်ႈပႃး တူဝ်ၼပ်ႉၵဝ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် တူဝ်ၼပ်ႉ ဢၼ်ၼေႇဝိၼ်း လႆႈၸႂ်။ ၽွၼ်းမၼ်းတႄႉ လႆႈမီး လွင်ႈယႃႉၵဝ်း ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးမႃးသေ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းမႃး ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ၸေႃးမေႃႇ လႆႈသိမ်းဢဝ်ဢႃႇၼႃႇ မိူဝ်ႈပီ 1989 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ သိမ်းဢႃႇၼႃႇယဝ်ႉ ငိုၼ်းမၢင်ၸေႈ 1-1000 ၵျၢပ်ႈၼႆႉ တိူဝ်းၼမ်မႃးသေ ပွၵ်ႈၵမ်းၼႆႉတႄႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ငိုၼ်းဢၼ်ၵဝ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုပ်ႇၵိုတ်းပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႆႉယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။}}
ငိုၼ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႆႉ ပဵၼ် ၵျၢပ်ႈ '''Kyat''' တီႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ ပေႃးတႅမ်ႈၼႄၵႃႈၶၼ်မၼ်းၼႆ တူဝ်ယေႃႈမၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် '''K''' ဢမ်ႇၼၼ် '''Ks''' ၼႆယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် တူဝ်ယေႃႈ ISO ၼႆႉတႄႉ '''MMK''' ၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈ ဝီႇၶီႇဝွႆးဢဵတ်ႇꩡ် ၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၼႄလွင်ႈငိုၼ်းတွင်းၼႆႉ တေၸႂ်ႉ '''ၵျၢပ်ႈ'''ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် '''ပျႃး''' တႄႉ ပဵၼ် မဵတ်ႉငိုၼ်းယွႆႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၢႆးသေၶၼ်ငိုၼ်းလူင်းႁႅင်းၵႂႃႇသေ ဢမ်ႇသူႈလႆႈႁၼ်ၶဝ်ယဝ်ႉ။ ငိုၼ်းမဵတ်ႉ 50 ပျႃးၼႆႉ ၵိုင် US$0.001 ယွမ်းလိူဝ်သေၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ။
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈႁၼ်ပႃး ငိုၼ်းၸေႈ မၢင် 20၊ 10၊ 5 လႄႈ 1 '''ၵျၢပ်ႈ လႄႈ မၢင် 50 '''ပျႃး'''။ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈဝႃႈၸႂ်ႉလႆႈယူႇသေတႃႉ ဢမ်ႇသူႈလႃႈလီႁၼ်သေ ၵူၺ်းတေမီးတီႈ ဢွင်ႈတီႈၶၢႆၶူဝ်းၶွင်တီႈမၢႆတွင်း။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ငိုၼ်းၸေႈ ဢၼ်ပဵၼ် ဢၼ်ၵဝ်ႇမွၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ် တႃႇၶၢႆႇပၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်သေ၊ ႁူမ်ႈဝႃႈ မၼ်းပဵၼ် ဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇမၼ်းသေတႃႉ ဢမ်ႇသူႈမီးၵႃႈၶၼ်။
ၸိူဝ်းပဵၼ် မၢင် 50၊ မၢင် 100 လႄႈ မၢင် 200 တင်း မၢင် 500 ၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ် ၵဝ်ႇယွၵ်းဝႆႉသေတႃႉ တီႈၵၢၼ်သိုဝ်ႉၶၢႆ လဵၵ်ႉလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ တိုၵ်ႉႁပ်ႉဢဝ်ယူႇ။ ဢၼ်ပဵၼ် ငိုၼ်းမၢင် 1,000 တႄႉ တိုၵ်ႉၶႅမ်ႉယူႇတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈလႅၵ်ႈငိုၼ်းၼၼ်ႉ ၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်း မၢင်ငိုၼ်းလီလီဝႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ငိုၼ်းယွၵ်း။ ပေႃးဝႃႈ တီႈလႅၵ်ႈငိုၼ်း ပၼ်ငိုၼ်းယွၵ်းမႃးၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈႁႂ်ႈၶဝ် လႅၵ်ႈပၼ်ငိုၼ်း ဢၼ်ၵဝ်ႇယွၵ်းၼၼ်ႉလႆႈယူႇ။
မိူဝ်ႈပႆႇဢွၵ်ႇမိူင်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ ဢဝ်ငိုၼ်းၵျၢပ်ႈၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းလႅၵ်ႈငိုၼ်းဝႆႉလႄႈ။ ပေႃးဝႃႇ ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆ ငိုၼ်းၵျၢပ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၵႃႈၶၼ်သင်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၸၢင်ႈဢဝ်ႁဵတ်းပၼ် ၶွင်ၽၢၵ်ႇလီ လႆႈယူႇ။ ငိုၼ်းၵျၢပ်ႈၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်တီႈၼွၵ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇလႅၵ်ႈလႆႈ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်၊ ဢွင်ႈတီႈလႅၵ်ႈငိုၼ်း တီႈၼွၵ်ႈမိူင်း တီႈဢၼ်ၵူၼ်းမျၢၼ်ႇမႃႇယူႇတင်းၼမ် မိူၼ်ၼင်ႇ [[သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]] ၼၼ်ႉတႄႉ တေၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလႆႈယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းမၼ်းတႄႉ ပေႃးၶႂ်ႈလီၵူဝ်ယဝ်ႉ။ ငိုၼ်းၵျၢပ်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ တီႈ တီႈဢွၵ်ႇယၢၼ် တီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် တႃႈၵုင်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းမီးၼၼ်ႉ။
====တေႃႇလႃႇ ယူႇဢႅတ်ႉသ်====
{{Infobox|မၼ်းလွတ်ႈၽေးယူႇႁႃႉ?|ၽွင်းၵူၼ်း တီႈမိူင်းၼၼ်ႉ ငိုၼ်းၶဝ်ႈၶဝ် ၼိုင်ႈဝၼ်း မီးမွၵ်ႈလၢႆတေႃႇလၢႆႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသမ်ႉ ဢဝ် တေႃႇလႃႇဢမ်ႇဝႃႈ ႁူဝ်ႁဵင်းမၼ်းသေတႃႉ ဢဝ်တေႃႇလႃႇႁူဝ်ပၢၵ်ႇမၼ်း ၸွမ်ထူင်ၸွမ်ထွင်းသေ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းယူႇ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းႁိမ်းႁွမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ၶဝ်ႁူႉယူႇ သင်ဝႃႈၶဝ်လႆႈ ငိုၼ်းတီႈၼႂ်းထူင်ထွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆ ၶဝ်တေမၢၵ်ႈမီး တႃႇ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၶဝ်။ ပေႃးၼၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၶႂ်ႈထၢမ်ယူႇ၊ သေၵေႃႉၵေႃႉ တေၶတ်းၸႂ် ဢဝ်ငိုၼ်းတီႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႄႇ ၼႆႁိုဝ်? ၶေႃႈတွပ်ႇမၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ မၼ်းၵေႃႈယၢမ်ႈမီး လွင်ႈပဵၼ် ဢၼ်လိင်ႉလႅၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၵေႃႉၼိုင်ႈသေ ၼၼ်ႉၵေႃႈပဵၼ် လွင်ႈလၵ်ႉ ဢၼ်ဢမ်ႇသူႈယၢမ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်လွတ်ႈၽေးလီ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းယဝ်ႉ။ မၢင်ၸိူဝ်းလၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ မၼ်းပဵၼ် ယွၼ်ႉၽိင်ႈသၽႃႇဝၵူၼ်း။ မၢင်ၸိူဝ်းလၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ ပေႃးႁိမ်ၸူၼ်တီႈ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆ တၢမ်ႇမၼ်းၼၵ်းၼႃႇၼႅၼ်ႇ ၼႆၵေႃႈဝႃႈ၊ မၢင်ၸိူဝ်းလၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ မၼ်းပဵၼ်ယွၼ်ႉ ၸၢဝ်းပုတ်ႉထ၊ ဢၼ်ထုၵ်ႇႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉ ပေႃးၸဝ်ႈပိူၼ်ႈဢမ်ႇပၼ် တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ်ၶူဝ်းၶွင်သင် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။}}
ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇၸၢႆႇ ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇ ၵႃႈတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း၊ ဢွင်ႈတီႈၸၼ်ၸႂ် ထူဝ်းရိတ်ႉ၊ မႂ်တိုတ်း ရူတ်ႉလဵၼ်း လႄႈ ႁိူဝ်းမိၼ်၊ မႂ်တိုတ်း ၾႄႇရီႇ လႄႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်။ ၸွမ်းၼင်ႇ မိူဝ်ႈပီ 2015 ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ငိုၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇၼိမ် လႄႈ ၶၼ်ငိုၼ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ လႆႈတူၵ်းၵႂႃႇသေ ဢွင်ႈတီႈၵမ်ႉၼမ်ၼႆ ၶဝ်ၼႄဝႆႉ ၵႃႈၶၼ် ၼင်ႇ တေႃႇလႃႇ ယူႇဢႅတ်ႉသ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လွင်ႈႁဵတ်းၸိူင်ႉၼၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ၸိူဝ်းပဵၼ် လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ ငဝ်ႈငုၼ်းယေးငိုၼ်း လႆႈႁၢမ်ႈၸႂ်ႉၸၢႆႇ ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇၼႆသေတႃႉ ၶဝ်ၵႆႉၼႄဝႆႉ ၼင်ႇ ၶၼ်တေႃႇလႃႇ ယူႇဢႅတ်ႉသ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇမီး မႂ်ၶႂၢင်းသေ ပေႃးႁပ်ႉငိုၼ်းတေႃႇလႃႇ (ဢမ်ႇၼၼ် ယိပ်းဝႆႉ) ၼႆ ၼၼ်ႉမၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပၵ်းပိူင်ဢၼ်ၼႆႉတႄႉ ၵမ်ႉၼမ် ၶၢမ်ႈပႅတ်ႈသေၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁပ်ႉ ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇယူႇ။ ယႃႇပေတုၵ်းယွမ်း ႁႂ်ႈႁပ်ႉသေပွၵ်ႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မၼ်းတေၸၢင်ႈမီး ၽေးၶဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းတေႁပ်ႉငိုၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပေႃးတေဢဝ်တေႃႇလႃႇၵႂႃႇၼႆ ဢဝ်ၵႂႃႇ ဢၼ်မႂ်ႇသႂ်လီ၊ ဢၼ်ဢမ်ႇယွၵ်းဢမ်ႇၵဝ်ႇ (ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် ၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ ႁူင်းႁႅမ်း၊ လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ လႄႈ ဢွင်ႈတီႈ လႅၵ်ႈငိုၼ်းၼႆႉ ၶဝ်တေဢမ်ႇႁပ်ႉဢဝ်)။ မၢင်တေႃႇလႃႇ ဢၼ်မီး ႁွႆးဢိတ်းဢွတ်းၵူၺ်းၵေႃႈ ၶဝ်ပေႃးဢမ်ႇႁပ်ႉဢဝ်ယဝ်ႉ။ ဢဝ်ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇၼၼ်ႉ ဝႆႉပဵၼ်ၼင်ႇတၢင်းသိုဝ်ႈမၼ်း၊ ယႃႇပေၵႂႃႇ တူပ်ႉၺႃး။ ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁဵတ်းၺႃးဢိတ်းဢွတ်းၼႆ ယႃႇၸႂ်ႉတႃႇ လႅၵ်ႈငိုၼ်းသေ ၸႂ်ႉတီႈ တႃႇၸၢႆႇလႄႈ၊ ဢမ်ႇၼၼ် ၶိုၼ်းၵႂႃႇလႅၵ်ႈတူၺ်းတီႈ ထႅင်ႈ ဢွင်ႈတီႈတၢင်ႇတီႈ။
====ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ====
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸၢၵ်ႈထွၼ်ငိုၼ်း ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇၼႆႉ မီးၵႂႃႇၵူႈတီႈသေ ႁပ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵၢတ်ႉ ဝီႇသႃႇ လႄႈ မႃႇသတႃႇ ယူႇ။ ဢွင်ႈတီႈ ၸိူဝ်းထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် ၵႂႃႇၼမ်ၼၼ်ႉ ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ ၶႅၼ်းမီးၼမ်ယဝ်ႉ။ တီႈပၢႆတၢင်း ဢၼ်ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် ဢမ်ႇပေႃးမႃးၼမ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယင်းမီး ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ (ပႃႇၵိူဝ်၊ ၽႃဢၢင်ႇ ၸၵႂႃႇ)၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢမ်ႇပေႃးမီးၼမ်ႁႅင်း။ ပေႃးၵႂႃႇတီႈ ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ဢွင်ႈတီႈထူဝ်းရိတ်ႉ ပိူင်လူင်ၼၼ်ႉၼႆတႄႉ ဢဝ်ပႃးၵႂႃႇငိုၼ်းၽွင်ႈလႄႈ။
သင်ၸိူဝ်ႉဝႃး ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ ဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႆႉ ၸၢမ်းတူၺ်း ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈလႄႈ။ လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်း ဢၼ်ထွၼ်ငိုၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် 300,000 သေ ၵႃႈႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်း ဢဝ် 5,000 ၵျၢပ်ႈ။ ပေႃးဝႃႈ ငိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မူတ်းၵႂႃႇၼႆ ႁႂ်ႈ ၵူၼ်းႁေႃႈထႅၵ်ႇၸီႇ ၵႂႃႇသူင်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇတီႈ ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ ၶွင် ယေးငိုၼ်းသီႇပီႇ။
'''ၽၢင်ႉ'''- ႁူမ်ႈဝႃႈ ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇၼႆႉ ႁပ်ႉၸႂ်ႉ ဝီႇသႃႇ/မႃႇသတႃႇၵၢတ်ႉၼႆသေတႃႉ ယေးငိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၼႆႉ တေၸၢင်ႈထဵင် တႃႇဢူၼ်းငိုၼ်း ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ ၵမ်ႈၽွင်ႈ/တင်းသဵင်ႈ တီႈ မျၢၼ်ႇမျႃႇ။ မိူဝ်ႈပႆႇၶဝ်ႈၼႂ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ၵူတ်ႇထတ်း ယေးငိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢွၼ်တၢင်းလႄႈ။
====ၶႅပ်း ၶရႅတ်ႉတိတ်ႉ====
ဢွင်ႈတီႈ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ၵႂႃႇၼမ် (ႁူင်းႁႅမ်း၊ ဢေႇၵျႅၼ်ႇသီႇ၊ လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ) ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁပ်ႉဢဝ်တင်း ၶႅပ်း ၶရႅတ်ႉတိတ်ႉ (တေလႆႈပၼ် ငိုၼ်းလိူဝ်မၼ်းထႅင်ႈ)။ ပေႃးဝႃႈ သိုဝ်ႉၼမ်လိူဝ် 100 တေႃႇလႃႇယူႇဢႅတ်ႉသ် ၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉ ၶႅပ်းမႃႇသတႃႇ သေ ၸၢႆႇငိုၼ်းတီႈ လၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်မီးတီႈ ၵၢင် ၼွင်ဢိၼ်းယႃးၼၼ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢွင်ႈတီႈၵမ်ႉပႃႈၼမ်တႄႉ ၸႂ်ႉၸၢႆ မၢင်ငိုၼ်းၵူၺ်း။
တီႈႁိမ်းၶၢင်ႈ ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ (တူဝ်ယၢင်ႇ - ႁူင်းႁႅမ်း တီႈတႃႈၵုင်ႈ)ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈဢဝ်တင်း ၶႅပ်းၶရႅတ်ႉတိတ်ႉသေ ဢဝ်လႆႈငိုၼ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းမၼ်းတႄႉ သုင်ႁႅင်းၼႃႇဢႃးလႃး (ဢမ်ႇယွမ်း 7%)။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တွၼ်ႈတႃႇႁဵတ်း လွင်ႈဢူၼ်းငိုၼ်းၼႆႉ ၶဝ်တေလူဝ်ႇတူၺ်း မႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေၵွၼ်ႇ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းယူႇဢႅတ်ႉသ်တႄႉ ပေႃးပဵၼ်လွင်ႈၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉမႃး ၸၢင်ႈလုၵ်ႉတီႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ယူႇဢႅတ်ႉသ်သေၵေႃႈ ၸၢင်ႈႁပ်ႉဢဝ်ငိုၼ်းလႆႈ ၵႃႈတီႈ ဢူၺ်းၵေႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် ပီႈၼွင်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။
====လႅၵ်ႈငိုၼ်း====
လွင်ႈလိူၵ်ႈၸႂ်ႉ ငိုၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆႉ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပဵၼ် တေႃႇလႃႇ ယူႇဢႅတ်ႉသ်၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ တီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ငိုၼ်းယူႇရူဝ်ႇ လႄႈ ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇ သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ လႆႈယူႇငၢႆႈငၢႆႈ။ တၢင်းလိူၵ်ႈထႅင်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ် ငိုၼ်းယွၼ်ႇၶႄႇ လႄႈ ငိုၼ်းꧤၢတ်ႉထႆး။ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်း ဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈတႄႉ ပဵၼ်တီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်ငိုၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ဢၼ်ၸႂ်ႉပိူင်လူင်မၼ်းၼႆႉ မၢင်ငိုၼ်းမၼ်း လူဝ်ႇလႆႈမႂ်ႇသႂ်လီ၊ ပေႃးပဵၼ် ငိုၼ်းရူႇပီး လႄႈ ငိုၼ်းၽၢတ်ႉထႆး တႄႉၵေႃႈ ႁူမ်ႈဝႃႈမၼ်းၵဝ်ႇတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇၵေႃႈ ႁပ်ႉဢဝ်ယူႇ။
လႆႈယွၼ်ႇယွမ်းပၼ် လွင်ႈၵုမ်းၵမ်ငိုၼ်းတွင်းသေၵေႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ယေးငိုၼ်းၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႅၵ်ႈပၼ်ငိုၼ်း ၼင်ႇ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်း ဢၼ်လီၶႂ်ႈၶူဝ် ၸိူဝ်းယၢမ်ႈပဵၼ်မႃးၼင်ႇ ၵူႈပွၵ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယေးငိုၼ်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ႁပ်ႉဢဝ် ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇယူႇဢႅတ်ႉသ်၊ ငိုၼ်းယူႇရူဝ်ႇ လႄႈ ငိုၼ်းယွၼ်ႇၶႄႇ။ ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇ သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ လႄႈ ငိုၼ်းꧤၢတ်ႉထႆး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလႆႈ တီႈ ယေးငိုၼ်းလူင် ၵမ်ႈၽွင်ႈယူႇ။
ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ဝၼ်းတၼ်း လႄႈ ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ ၼႆႉ ငိုၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီလႅၵ်ႈတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ဢဝ်၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ဝၼ်းၼၼ်ႉၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်ယေးငိုၼ်းတီႈၼႂ်းဝဵင်းၼႆႉ ဢိုတ်းဝႆႉ။ တီႈလႅၵ်ႈငိုၼ်းၼၼ်ႉ ၶိုၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းၶဝ် တႅမ်ႇတႄႉတႄႉသေ ပေႃးတႃႇလႅၵ်ႈ ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇယူႇဢႅတ်ႉသ် လႄႈ ယူႇရူဝ်ႇၼႆ (တႅမ်ႇ 5-10%) ယဝ်ႉ။ တၢင်းလိူၵ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇလူဝ်ႇလႆႈ ၵႂၢမ်းၼမ်တႄႉ လႅၵ်ႈငိုၼ်းတီႈတႃႈႁိူဝ်းမိၼ် တႃႇငိုၼ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇ၊ ဢိင်ၼိူဝ်ၶၼ်ငိုၼ်းသေ ၶိုၼ်းလႅၵ်ႈၶိုၼ်းလႆႈ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၼ်လႅၵ်ႈဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ လူဝ်ႇလႆႈၸွၼ်ႇတူၺ်း ယေးငိုၼ်းလၢႆဢၼ်ယဝ်ႉ။
ပေႃးဝႃႈမႃးၼႆ ဢဝ်ပႃးမႃး ငိုၼ်းမၢင်လေႃးလႄးၵၼ်၊ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ဢႅဝ်ႇလႄႇတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ်ၼႆႉ တီႈလႅၵ်ႈငိုၼ်းၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇလႅၵ်ႈပၼ် သေ ၸိူဝ်းပဵၼ်မၢင်ဢွၼ်ႇ (ဢၼ်မႂ်ႇသႂ်လီ) ၼႆႉ တေၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်း တွၼ်ႈတႃႇ ၵႃႈၶဝ်ႈလႄႇ လႄႈ ၵႃႈတႃႇၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တီႈယေးငိုၼ်းၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်ငိုၼ်းမၢင်ယႂ်တႄႉ ၶၼ်လႅၵ်ႈမၼ်း တိူဝ်းၶႅမ်ႉလီယဝ်ႉ။
မၢင်ငိုၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆႉ လူဝ်ႇၼႄႉၼွၼ်းဝႆႉ -
* တေလႆႈမီး ႁွႆးၶၼ်ႇ – တေဢမ်ႇလႆႈ မီးႁွႆးတွၵ်ႇၸုမ်ႈ၊ တေလႆႈဢဝ်ၵမ်ၸိုမ်းတႅမ်ႈၶၼ်ႇဝႆႉၼိူဝ်မၼ်၊ တေဢမ်ႇလႆႈ ဢဝ်ၼမ်ႉမိုၵ်း လႄႈ လွင်ႈတႅမ်ႈမၢႆသေဢၼ်ဢၼ် တႅမ်ႈမၢႆဝႆႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၵမ်ၸိုၼ်းတႄႉ ဢဝ်တင်း ၵွၼ်ႈမွတ်ႇလီလီသေ ၸၢင်ႈမွတ်ႇလႆႈသေတေႃႉ ပေႃးပဵၼ် မဵဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈမွတ်ႇလႆႈၼၼ်ႉတႄႉ ၽွင်းလႅၵ်ႈငိုၼ်းၼၼ်ႉ ၵႃႈၶၼ်ငိုၼ်း တေၸၢင်ႈယွမ်းၵႂႃႇ
* ပေႃးပဵၼ်လႆႈ လူဝ်ႇလႆႈမႂ်ႇသႂ်လီ ၶွပ်ႈလီၼင်ႇ ငိုၼ်းမႂ်ႇမႂ်ႇ - သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ မၢင်ငိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၼၼ်ႉ မၼ်းမီးႁွႆးတူပ်ႉ မၼ်းၵဝ်ႇၼႆတႄႉ တီႈလႅၵ်ႈငိုၼ်းၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇႁပ်ႉ မၢင်ငိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။
* တေဢမ်ႇလႆႈမီးႁွႆးယွၵ်း ႁွႆးမၢင်ႈ - တေဢမ်ႇလႆႈ မီးႁွမ်းယမ်းၼမ်၊ တေဢမ်ႇလႆႈ မၢင်ႈဝႆႉ၊ တေဢမ်ႇလႆႈ ပွင်ႇဝႆႉ၊ တေဢမ်ႇလႆႈ ၵုပ်းဝႆႉ။
* တိူဝ်းလႆႈၸႂ် ဢၼ်ပဵၼ်တီႇသၢႆးဢၼ်မႂ်ႇ ဢၼ်ပႃးႁၢင်ႈၵူၼ်းတိူဝ်းယႂ်ႇ ဢၼ်မီးသီၸေး။ ၵူၺ်းၵႃးဝႃႈ ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇယူႇဢႅတ်ႉသ် 1 တေႃႇ ဢၼ်ပဵၼ် သတၢႆႇၵဝ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ တိုၵ်ႉသိုဝ်ႉသိုဝ်ႉၶၢႆၶၢႆၵၼ် ၼမ်ယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။
* တွၼ်ႈတႃႇ မၢင် တေႃႇလႃႇယူႇဢႅတ်ႉသ် 100 ၼႆႉ ဢမ်ႇမီး တူဝ်ၼပ်ႉၸႅၼ်ႇ ဢၼ်တႄႇတင်း "CB"။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ မၼ်းလႆႈၵပ်းၵၢႆ ငိုၼ်းဢၼ်ပွမ် "superbill" ဢၼ်လႆႈၽႄႈၸွတ်ႇမႃး မိူင်ႈယၢမ်းၼၼ်ႉ။
'''ၽႅတ်ႉလႅၼ်''' -
* တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးလွၵ်းလၢႆးလိင်ႉလႅၼ်ၵိၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉ ၸိူဝ်းပႃးငိုၼ်းတေႃႇလႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း လႄႈ ၵူၼ်းၵႃႉၶၢႆၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေပၼ်မၢင်ငိုၼ်း ဢၼ်ယွၵ်း ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈလႅၵ်ႈၶိုၼ်းလႆႈ တီႈ လႅၵ်ႈငိုၼ်းၼၼ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ပေႃးသိုဝ်ႉၶူဝ်းၶွင်လႄႈ ပေႃးပိူၼ်ႈဢၢၼ်းငိုၼ်းၶိုၼ်းၼႆ ၵူတ်ႇတူၺ်း မၢင်ငိုၼ်းလီလီ၊ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်တႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၺႃးတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလႄႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၶဝ်ဢၢၼ်းငိုၼ်းယွၵ်း၊ ငိုၼ်းမဵဝ်းတေဢမ်ႇၸၢင်ႈၶိုၼ်း လႅၵ်ႈလႆႈၼၼ်ႉၼႆ ၶိုၼ်းမွၵ်ႇလၢတ်ႈၶဝ်လႄႈ၊ ၼႆႉမၼ်းပဵၼ် လွင်ႈယွမ်းႁပ်ႉလႆႈယူႇ။ ယႃႇပေလီဢၢႆ။
* ဢွင်ႈတီႈလႅၵ်ႈငိုၼ်းမၢင်တီႈၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်ငိုၼ်းယွၵ်း ငိုၼ်းၵဝ်ႇ ၼႆ ၶဝ်တေငႅၼ်းၵႃႈၶၼ်မၼ်းယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈတၢင်ႇလၢတ်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်း ဢၼ်ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ဝႆႉတႄႉ တေဢၢၼ်ႇငိုၼ်းၵျၢပ်ႈသေလၢႆးလၢႆးသေ ၽွင်းပၼ်ၵၼ် ၵမ်ႈၽွင်ႈၼၼ်ႉ မေႃႁၢႆၵႂႃႇတီႈၼိူဝ်ၽိူၼ်ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ပေႃးဢၢၼ်ႇငိုၼ်း မၢင်ႁဵင်ၼၼ်ႉ ဢွင်ႈတီႈလႅၵ်ႈငိုၼ်းၼႆႉ ၶဝ်မေႃထွၼ်ဢဝ် တီႈၼႂ်း ၼဵပ်ႇသိပ်းမၢင်ၼၼ်ႉ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပႆႇႁပ်ႉလႆႈငိုၼ်းၵျၢပ်ႈၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယင်းဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇ ထွၼ်တေႃႇလႃႇဢွၵ်ႇပၼ်ၵွၼ်ႇ။ ပေႃးဝႃးၼၼ် လႅပ်ႈတေပူၼ်ႉပႅၼ်ႁႅင်းၼႃႇၼႆသေတႃႉ
* ၽွင်းလႅၵ်ႈငိုၼ်းၼၼ်ႉ၊ ဢၼ်လူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉတႄႉ ပေႃးဝႃႈ ပႆႇလႆႈၽွမ်ႉၸႂ်ၵၼ် ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းၼႆ ယႃႇပေပၼ်ၽႂ်တိူဝ်ႉငိုၼ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပေႃးပႆႇလႆႈၶေႃႈၽွမ်ႉၸႂ် ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းၼႆ ယႃႇပၼ်ၽႂ်ၶၢႆႉဢဝ် ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁႂ်ႈႁၢႆတႂ်ႈၼႃႈတႂ်ႈတႃၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ပေႃးဝႃႈၼၼ် လႅပ်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်ႁႅင်းၼႃႇၼႆသေတႃႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်တီႈ မိူင်း ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈတိူဝ်ႉငိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တီႈၼႂ်း ယေးငိုၼ်းၼၼ်ႉလႄႈ မၼ်းတေၸၢင်ႈတိူဝ်ႉၶိူၵ်ႈ ၶပ်ႉမၢႆၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။
====ၶျႅတ်ႉ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း====
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ '''ဢမ်ႇႁပ်ႉ''' ၶျႅတ်ႉ (မႂ်တိုတ်းထွၼ်ငိုၼ်း) ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း။ ဢၼ်တေၸၢင်ႈမုင်ႈမွင်းလႆႈ လၢႆးလဵဝ်တႄႉ တီႈ ဢွင်ႈလႅၵ်ႈငိုၼ်း ဢၼ်လၵ်ႉသိုဝ်ႉၶၢႆ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လူဝ်ႇႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇပၼ် ၵေႃႇမသျိၼ်ႇ ဢၼ်ထိုင်လိူၼ်ထိုင်လၢဝ် (30% ၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလၢႆးမၼ်း)။
===သိုဝ်ႉၶွင်===
====ပၼ်ထိပ်ႉ====
လွင်ႈပၼ်ႇထိပ်ႉ (ငိုၼ်းတွၼ်ႈ) ၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ် တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ဢမ်ႇမီးတၢင်းယၢမ်ႈ ႁဵတ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၼင်ႇတီႈမိူင်း ဢၼ်ယၢပ်ႇၵိၼ်းၼႆႉတႄႉ ပေႃးဝႃႈ ပၼ်ငိုၼ်းတွၼ်ႈ ၼႆတႄႉ ၶဝ်ၵေႃႈ တိုၼ်းတေႁူမ်ၸူမ်းယူႇတႄႉတႄႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ငိုၼ်းထိပ်ႉ ဢၼ်တတ်းဢဝ်တီႈ ၶႅပ်းၶရႅတ်ႉတိတ်ႉၼၼ်ႉတႄႉ တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶဝ်လႄႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၵၢင်ၸႂ် ၶႂ်ႈပၼ်ငိုၼ်းတွၼ်ႈ ၼႆႉ ဢဝ်မၢင်ိငုၼ်း သႂ်ႇပၼ်ၼႂ်းမိုဝ်း ၵူၼ်းဢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉလႄႈ။
====ၵႃႈၶၼ်====
ႁူမ်ႈဝႃႈ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇလဵၵ်ႉဢေႇသေတႃႉ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပေႃးမႃးၼိူင်းၵၼ်တူၺ်း ၼင်ႇ မိူင်းဢေးသီးယႅၼ်း ၼင်ႇ မိူင်းထႆး လႄႈ မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း ၼႆ မိူၼ်းတိူဝ်းၵႃႈၶၼ်သုင်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉတႄႉ မၼ်းပဵၼ် ဢၼ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵႃႈၶၼ် ႁူင်းႁႅမ်း တီႈဢၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇၼမ်ၼၼ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢမ်ႇမီး သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ ဢၼ်ၶေႉၶဵင်ႇလႄႈ ၼၼ်ႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်ၼႂ်းမိူင်း ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇယဝ်ႉ။
[[ၾၢႆႇ:Maymyo also known as Pyin Oo Lwin (14703766279).jpg|thumb|ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ တီႈ ပၢင်ႇဢူး]]
ၸွမ်းလူၺ်ႈ မိူဝ်ႈ (လိူၼ်မေႇ 2013) ၼၼ်ႉသေ ၼိုင်ႈဝၼ်းၼႆႉ ပေႃးယွမ်းသေ US$25 ၼႆႉ ယူႇ ဢမ်ႇပေႃးလူမ်ၸႂ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ် ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆတႄႉ တေၸၢင်ႈလႆႈပၼ်ၵႃႈၶၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵွင်ႈထႆႇငဝ်းတူင်ႉ၊ ၵွင်ႈထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ၊ ၵႃႈၶဝ်ႈ၊ ၵႃႈဝႆႉရူတ်ႉ လႄႈ ၵႃႈၶဝ်ႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ်။ တီႈဢွင်ႈတီႈထူဝ်းရိတ်ႉၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ဢဝ်ၵွင်ႈထႆႇ မဵဝ်းသင်မႃးၵေႃႈ တေလႆႈပၼ်ၵႃႈမၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈၼွၼ်း ဢၼ်တႃႇသွင်ၵေႃႉ ဢၼ်ပႃးၶွင်ႉၼမ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်ၼႆႉ တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇယွမ်း US$20 ၊ တီႈတႃႈၵုင်ႈတႄႉ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈၼွၼ်း တႃႇသွင်ၵေႃႉ ဢၼ်ဢမ်ႇပႃး ၶွင်ႉၼမ်ႉၼႆႉ တူၵ်းၸူဝ်ႈ US$20 ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈၼွၼ်း မဵဝ်း ႁူမ်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ တေမီးမွၵ်ႈ US$10 (သႅပ်ႇထႅမ်ႇပႃႇ 2015)။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၽိမ်းၸၢႆႇလႆႈ တႃႇ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်းၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈ ၽိမ်းၸၢႆႇလႆႈ တွၼ်ႈတႃႇ တၢင်းၵိၼ်ယူႇ။ တၢင်းၵိၼ်ၸွမ်းတၢင်းၼႆႉ ပေႃးပဵၼ် ၶဝ်ႈမုၼ်းၵလႃး ဢၼ်ပႃးၽၵ်းၵပ်း 2 မဵဝ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ် US$0.30 ၼၼ်ႉသေ ပေႃးပဵၼ် ယူဝ်းယူဝ်း (တႃႇၵူၼ်းၵိၼ်ၸၢႆတႄႉ) တေလႆႈပၼ် US$1 ယဝ်ႉ။ တေႃႈၼင်ႇတီႈ ထူဝ်းရိတ်ႉလႄႇၼမ် မိူၼ်ၼင်ႇ ပူးၵမ်ႇၼၼ်ႉ တၢင်းၵိၼ်ၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇလိူဝ် US$1 (ၽၵ်းၶဵဝ်) လႄႈ US$2 (ၼိူဝ်ႉ)။
====တေလႆႈသိုဝ်ႉသင်====
* '''ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇမွၼ်''' – လွင်ႈသိုဝ်ႉၶူဝ်းၶွင်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ လႄႈ ဢၼ်ၵဝ်ႇမွၼ် တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈမၢႆမီႈသီၶွၼ်ႇ ဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈသေ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ၶူဝ်းၶွင်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ 2015 ၼၼ်ႉဝႃႈတႄႉ ပေႃးဝႃႈ ဢႃႇယုၶူဝ်းၶွင် ပူၼ်ႉလူဝ် 100 ပီတႄႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်သေဢၼ်။ တၢင်းၽိတ်းမၼ်းတႄႉ ၸၢင်ႈၺႃး တၢမ်ႇၶွၵ်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း တၢမ်ႇငိုၼ်းယဝ်ႉ။ ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႂ်ႈၸႂ်တႄႉ ပေႃးဝႃႈပဵၼ်ထူဝ်းရိတ်ႉၼႆတႄႉ ဝႄႈလွင်ႈသိုဝ်ႉၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇမွၼ်၊ ဢမ်ႇၼၼ် သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈၶႂၢင်ႉ ထၢၼ်ႈၽွင်းလူင်ၽၢႆႇၽိင်ႈငႄႈ တႃႇဢဝ် ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇမွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇ လႄႈ သင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးပိုၼ်ႉႁူႉ တႃႇ ဝႄႈလႆႈ ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇမွၼ်ႇ ဢၼ်ပွမ်။ ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇမွၼ်ႇဢၼ်ပွမ် လႄႈ ဢၼ်ထုတ်ႇမိူၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈတီႈ ၵၢတ်ႇပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉ လႄႈ တီႈ လၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇမွၼ် တၢင်ႇၸိူဝ်း တီႈဢၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် ၵႆႉၽႅဝ်ၼၼ်ႉ။ ပေႃးဢဝ် ၶူဝ်းၶွင်ႇၵဝ်ႇမွၼ်ႇ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆႉ မၼ်းၽိတ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ (လိၵ်ႈလူင်၊ ႁုၼ်ႁၢင်ႈၽြႃး ၸၵႂႃႇ..)
* '''ပၢႆမွၼ်းပၢၼ်းသီ''' - လွၵ်းၵၢတ်ႇ ပၢႆးမွၼ်း ပၢၼ်းသီ မျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႆႉ တႅၵ်ႇဢွၵ်ႇမႃးယဝ်ႉ၊ ၵၢၼ်ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ တီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃးလိူဝ်ႇ ၼၼ်ႉ မီးၵႃႈၶၼ်မႃးယဝ်ႉ။ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်း ၶွင်ႉၼႄ ႁၢင်ႈပၢၼ်းသီ တီႈ တႃႈၵုင်ႈ မွၵ်ႈလၢႆႇဢၼ်သေၼႆ တေယိၼ်းႁၼ် ႁွႆးမိုဝ်းၶဝ်ယူႇ။ ပၢၼ်းသီၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈၸၢဝ်းပုတ်ႉထ လႄႈ သၢႆငၢႆပၢႆမိူင်းလွင်ႈၵူၼ်း၊ ဢိၵ်ႇတင်း လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၽိင်ႈထုင်း ၼင်ႇ ၵၢတ်ႇ၊ ၼၢႆးထဝ်ႈ လုတ်ႇလႅၼ်းယႃႈ၊ ႁၢင်ႈၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း လႄႈ ႁၢင်ႈမုၼ်ၸဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆယဝ်ႉ။ တီႈ ၵၢတ်ႇ ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ႁၢင်ႈပၢၼ်းသီ ဢၼ်ၵၢၼ်ၶၼ်ထုၵ်ႇ/ယႂ်ႇ တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။
* '''သႅင်''' - မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပဵၼ်တီႈ သႅင်ၶဵဝ်၊ သႅင်လႅင်၊ သႅင်သွမ်ႇ ဢွၵ်ႇ (လွင်ႈပၼ်ဝႂ် တႃႇႁႂ်ႈ ၾရၢင်ႇသဵတ်ႈၶဝ် ၶုတ်းသႅင်လႅင် တီႈ [[မိူင်းၵုတ်ႈ]] ၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ၼိုင်ႈ တႃႇႁႂ်ႈပဵၼ် သိုၵ်း ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ပွၵ်ႈၵမ်းသၢမ်) လႄႈ တေၸၢင်ႈလႆႈ ဢၼ်ပုတ်းပဵၼ်ပွတ်း ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ တီႈ ဝၼ်းမိူင်းတူၵ်းၼၼ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၵႄႈ ဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇမၼ်းၼၼ်ႉ မီးဢၼ်ပွမ်တင်းၼမ်လႄႈ သင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇႁူႉလွင်ႈသႅင်လီလီၼႆ ၵႂႃႇသိုဝ်ႉတီႈ လၢၼ်ႉလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်တႄႉ တေၸၢင်ႈထုၵ်ႇၽႅတ်ႉလႅၼ်ယဝ်ႉ။ ၵၢတ်ႇပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်းလႄႈ ႁူင်းႁေႃၼႄၵႅဝ်ႈသႅင်မျၢၼ်ႇမႃႇ တီႈ [[တႃႈၵုင်ႈ]] လႄႈ လၢၼ်ႉၸိူဝ်းမီးဝႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ၵမ်ႉၼမ် ပဵၼ်တီႈဢၼ်လႆႈတမ်းၸႂ် တွၼ်ႈတႃႇသိုဝ်ႉ သႅင် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။
* '''ၶိူင်ႈတႃးႁၢၼ်''' - ပဵၼ်လွင်ႈသိုဝ်ႉ ဢၼ်လိုဝ်းလင်၊ ဢၼ်ႁဵတ်းဝႆႉ ၼင်ႇ ဝၢၼ်ႇ၊ ၵွၵ်း၊ ဢွမ်မွၵ်ႇ၊ ၽိူၼ်လႄႈ ၶူဝ်းၶွင်ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းသေ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈယူႇ ၵူႈတီႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် တီႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၶိူင်ႈတႃးႁၢၼ် ငဝ်ႈငုၼ်းမၼ်းတႄႉ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇတီႈ [[ပူးၵမ်ႇ]] တီႈ [[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းၵၢင်]] ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လူဝ်ႇလႆႈၽင်ႉ ၶိူင်ႈတႃးႁၢၼ် ဢၼ်ပွမ် ဢၼ်မဵဝ်းလႃႈလီႈႁဵတ်းဝႆႉၼၼ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တူၺ်းတႄႉ မိူၼ်ဢၼ်ၸႅတႉမၼ်းဝႆႉ။ ပေႃးဝႃႈတေလႆႈၸိၼမ်းၼႄတႄႉ ပေႃးဝႃႈ ၶိူင်ႈတႃးႁၢၼ် ၼၼ်ႉ ၶႅင်လိုင်ႈတိုင်ႈလူင်ဝႆႉတႄႉ တေလႆႈဝႃႈ ဢမ်ႇၶႅမ်ႉသေ ပေႃးဝႃႈ မၼ်းငေႃးလႆႈ ၵူင်ႇလႆႈၼႆတႄႉ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ် ၶိူင်ႈတႃးႁၢၼ် ဢၼ်ၶႅမ်ႉမၼ်းယဝ်ႉ။
*'''ၶူဝ်းသွႆ''' - မၢၼ်ႈၶဝ်ဝႃႈတႄႉ ဢၼ်ဝႃႈ ပဵၼ် '''သူၺ်ႇၶျီႇထူဝ်း''' ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽိင်ႈငႄႈၵၢၼ်ၶူဝ်းသွႆ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ် ဢၼ်လတ်းမႃးၶၢဝ်းယၢဝ်းတၢင်းႁိုင်ယဝ်ႉ။ ဢဝ်မႆငိုၼ်းမႆၶမ်းသေ သွႆတႅင်းႁဵတ်းႁၢင်ႈသေ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ပဵၼ်ဢပုမ်ႇ ၸၢတ်ႈတေႃႇၽြႃး (''ၸႃႇတၵ'') ဢမ်ႇၼၼ် ၸိူဝ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈလေႃးၵီႇ (တူဝ်သတ်း မႃးၼႂ်းဢပုမ်ႇ ၼင်ႇ ၼူၵ်ႉႁၢင်းသႃႇ၊ ၵႃလူၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ် ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ)။ ၽိင်ႈသွႆၶူဝ်းၼႆႉ ၶႂ်ႈဝႃႈႁၢႆၵႂႃယူႇၼႆသေတႃႉ တီႈတႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ တႃႈၵုင်ႈတႄႉ ႁဵတ်းဝႆႉတင်းၼမ် တွၼ်ႈတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ယူႇ။ ၶူဝ်းသွႆမၢၼ်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ မဵဝ်းၶၢမ်ႇလႆႈႁိုင်ႁိုင်လႄႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ သေၵေႃႉၵေႃႉ လၢတ်ႈဝႃႈ ပဵၼ် ၶူဝ်းသွႆမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼႆ ၽၢင်ႉလီလီလႄႈ။
* '''ၽႅၼ်ႇမၼ်ႈ''' - ၽႅၼ်ႇမၼ်ႈတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီဢၢမ်းတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႃႈလိၼ် လႄႈ တီႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၽႂ်မၼ်းၼၼ်ႉ မီး လၢႆးမိုဝ်းၽႂ်မၼ်း။ ၽႅၼ်ႇမၼ်ႈ ၶျၢင်းၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်လီဢၢမ်းထူၼ်ႈ။ ၶဝ်မီးလွၵ်းသၢၼ် ဢၼ်မီးႁၢင်ႈ လႅမ်သီႇၸဵင်ႇ၊ ၵမ်ႉၼမ်ႉ ပႃး သီလႅင်ၵမ်ႇ လႄႈ သီၶဵဝ်ၸမ်ႉ တင်း သီၽိူၵ်ႇ။ မၼ်းတေၸၢင်ႈ ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇဝႆႉတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ၊ တွၼ်ႈတႃႇ ႁဵတ်းၽႃႈတူင်ႇၼိုင်ႈတူင်ႇၼႆႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈယူႇ US$20 ။
==ၵိၼ်==
[[ၾၢႆႇ:Outdoor café, Yangon, Myanmar.jpg|thumb|ၵၾႄး ၵၢင်ပၢင်ႇ တီႈ တႃႈၵုင်ႈ]]
တၢင်းၵိၼ်မၢၼ်ႈၼႆႉ မီးလွင်ႈႁူမ်ႇငမ်း ၶႄႇ လႄႈ ဢိၼ်းတီးယႃးသေ မၼ်းၵေႃႈ တီႈမၼ်းၵေႃႈ မီးဝႆႉ ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ႈပိူၼ်ႈယူႇ။ ဢမ်ႇၵႃးဝႃႈ တၢင်းၵိၼ်မၢၼ်ႈၵူၺ်း ၸိူဝ်းပဵၼ် တၢင်းၵိၼ်ၽိင်ႈငႄႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းၵိၼ်တႆး၊ တၢင်းၵိၼ်ရၶႅင်ႇ လႄႈ တၢင်းၵိၼ် မျဵၵ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇဝႆႉ။ တီႈတၢင်းၵိၼ်မၢၼ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈ ၼႆႉ ပဵၼ်ပိူင်လူင်မၼ်းသေ တၢင်းၵိၼ်ၽၵ်းၶဵဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈလႆႈတင်းၼမ်ယူႇ။ တၢင်းၵိၼ်မၢၼ်ႈၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ်ၵႆႉၸႂ်ႉၼမ်ႉမၼ်းၼမ်။ ၵေႃႈမိူၼ်ၼင်ႇ မိူင်းဢေႇသီႇယႅၼ်ႇႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် '''ၼမ်ႉပႃ''' (ငၢၼ်ႇပျႃႇယေႇ) ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၼမ်ႉမိူတ်ႇၽၵ်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇသေ လႆႈၸႂ်ႉတႃႇသႂ်ႇၼႂ်းၽၵ်း ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်ယဝ်ႉ။ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ တီႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇသေ (ပေႃးပဵၼ်တီႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ပိုၼ်ႉတီႈၼႆ တေမီး 500-3,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးပဵၼ်တီႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ဢၼ်တိူဝ်းၶႅမ်ႉတႄႉ တေၸၢင်ႈမီးထိုင် 8,000 ၵျၢပ်ႈ ၼၼ်ႉယူႇ)။ တီႈတႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ မီးဝႆႉတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။
ၸိူဝ်းပဵၼ်လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်း ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇလႄႈ ၵႃႈၶၼ်ပၢၼ်ၵၢင်ၼႆႉ ၶဝ်ၸႂ်ႉ ၼမ်ႉမၼ်းမၢၵ်ႈဢုၼ် သေ တူမ်ႈႁုင်ယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းတေဢမ်ႇၶႅမ်ႉတွၼ်ႈတႃႇ ပႃႆးယူႇလီ၊ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈဝႄႈ လွင်ႈတၢင်းပဵၼ် လိူတ်ႈလိူဝ်၊ တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ် ဢမ်ႇၼၼ် မၼ်း တၢင်ႇၸိူဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် သၢႆငၢႆ မၼ်းၼႂ်းလိူတ်ႈ ၼႆတႄႉ လူဝ်ႇလႆႈဝႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶၢင်တၢင်း။ ၸိူဝ်းပဵၼ် လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ထၢၼ်ႈသုင် ၼၼ်ႉတႄႉ ၸႂ်ႉ ၼမ်ႉမၼ်းထူဝ်ႇယဝ်ႉ။
ၽၵ်းႁင်းၶေႃးၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ -
[[ၾၢႆႇ:Chapati and mutton curry.JPG|thumb|ၶျႃႇပႃႇတီႇ လႄႈ ၽၵ်းၼိူဝ်ႉၸဵၼ်]]
* '''ၽၵ်း''' – ၵူၼ်းတီႈ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ လွင်ႈၶဝ် ပိုတ်ႇတီႈပွင်ႇ ၽၵ်း ၼႆႉ မၼ်းပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်တင်း မိူင်းတၢင်ႇၸိူဝ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၼိူင်းၵၼ်တူၺ်းတင်း ဢိၼ်းတီးယႃး လႄႈ ထႆးၼႆ ၽၵ်းၶဝ် တိူဝ်းၽဵတ်းႁႅင်းသေ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ် လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇၼႆ ၶဝ် ၶၢႆတီႈ ၸွမ်းၼင်ႇ တၢင်ႉလူမ်းမႆႈဢွင်ႈတီႈ ၼၼ်ႉၵူၺ်း၊ ၽၵ်းတီႈ ႁိူၼ်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၽဵတ်းၽဵတ်းမႆႈမႆႈ။ ၽၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇသူႈသႂ်ႇ ၼမ်ႉၼူမ်းမၢၵ်ႇဢုၼ်၊ ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်တင်း မိူင်းတီႈ ဢေးသီးယႅၼ်း ၼၼ်ႉတႄႉ ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းလႆႈၸႂ် မေႃတူမ်ႈႁုင် လႄႈ ဢိင်ၼိူဝ် ၼႃႈလိၼ်သေ ၸႂ်ႉ ၽၵ်းမီႁူဝ်လႅင် လႄႈ မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈ တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ် ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇဝႃႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၸႂ်ႉ ၽၵ်းမီႇႁူဝ်လႅင် ၼမ်သေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၽၵ်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ ၸႂ်ႉ ၼမ်ႉမၼ်းတင်းၼမ်လိူဝ်သေ မိူင်းတၢင်းၸိူဝ်း တီႈၼႂ်း ပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
* '''သမူႇသႃႇၵူဝ်ႈ''' – တၢင်းၵိၼ် ၸွမ်းၶၢင်ႈတၢင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်း၊ ဢဝ် ထူဝ်လိူင်၊ ဢႃႇလူး၊ မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈ၊ မူႇလႃႇႁေႃႇ၊ ပူႇၸီႇၼၢၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၵူဝ်ႈၵဝ်လေႃးၵၼ်တင်း သမူႇသႃႇ။
* '''မူင်ႉႁိၼ်းငႃး''' – ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ဢဝ် ၽွင်ထူဝ်၊ ပႃ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ႁုင်ဝႆႉ။ သႂ်ႇပႃး ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈဢွၼ်ႇ၊ ဢၼ်ၶူဝ်ႈ၊ ၽၵ်းၵီး၊ မၢၵ်ႇၽႃႈ၊ ၽွင်မၢၵ်ႇၽိတ်ႉ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼမ်ႉဝၢၼ်မၼ်းတႄႉၵေႃႈ ဝၢၼ်ဝၢၼ်တေႃႇ ၽဵတ်းၽဵတ်းသေ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ၵိၼ်တႃႇ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်ယဝ်ႉ။ ၼၼ်ႉ လီဝူၼ်ႉဝႃႈ ပဵၼ် တၢင်းၵိၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၶဝ် ၼႆသေ တီႈၼႂ်းမိူင်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈၵိၼ်လႆႈၵႂႃႇ ၵူႈတီႈတီႈသေတႃႉ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ဢွင်ႈတီႈမၼ်းသေၵေႃႈ လၢႆးမၼ်း တေၸၢင်ႈ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ယူႇ။
* '''မူင်ႉလိၼ်ႇမယႃး''' (ၶဝ်ႈမုၼ်းၽူဝ်မေး) – ၶဝ်ႈမုၼ်းၶဝ်ႈ ဢၼ်ဢဝ် ဢူၼ်ၶဝ်ႈသေ ၶူဝ်း သႂ်ႇပႃး ထူဝ်တူမ်ႈ လႄႈ ၶႆႇ၊ မၢင်းၸိူဝ်း သႂ်ႇပႃး မၢၵ်ၽိတ်ႉဢိၵ်ႇတင်း မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈ။
* '''ၶဝ်ႈၼဵဝ်''' – မီးဝႆႉ ၶဝ်ႈၼဵဝ် ဢၼ်ၽိူၵ်ႇ လႄႈ ၶဝ်ႈသႅင်၊ မၢင်းၸိူဝ်းၵေႃႈ ႁၼ်သႂ်ႇမိၼ်ႉ။
* '''ၼၢၼ်းၵျီးတူၵ်ႉ''' (ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈၵူဝ်ႈ-ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈ ဢၼ်သဵၼ်ႈယႂ်ႇ) – ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈၵူဝ်ႈ ဢၼ်သႂ်ႇၶေး သေၵူဝ်ႈ၊ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ သႂ်ႇၶေးၼိူဝ်ႉၵႆႇ လႄႈ ၽွင်ထူဝ်လိူင်သေၵူဝ်ႈ။ တီႈပွတ်းၵၢင် မျၢၼ်ႇမႃႇတႄႉ ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ၵူၼ်းၵိၼ်ၼမ်ယဝ်ႉ။
* '''ဢူင်းၼူဝ်ႉၶဝ်ႈသွႆး''' (ၶဝ်ႈသွႆး ၼမ်ႉၼူမ်းမၢၵ်ႇဢုၼ်) – ပဵၼ်ၶဝ်ႈသွႆး ဢၼ်သႂ်ႇ ၼမ်ႉၽၵ်း ဢၼ်ဢဝ် ၼမ်ႉၼူမ်းမၢၵ်ႇဢုၼ် လႄႈ ၼိူဝ်ႉၵႆႇသေ ႁုင်ဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်သႂ်ႇၵိုၵ်းမၼ်းတႄႉ မီးဝႆႉတင်းၼမ် တႄႇဢဝ် ဢၼ်ၶူဝ် တေႃႇ လိူတ်ႈပဵတ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်ႈသွႆး ၼႆႉ တီႈ သဵၼ်ႈတၢင်း ၵဵင်းမႂ်ႇၵေႃႈ တေလႆႈႁၼ်တင်းၼမ်သေ ၼႆႉတႄႉ မၼ်းလုၵ်ႉတီႈ တၢင်းၵိၼ်တႆးသေ လူင်းပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ။ မၼ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈၼိူင်းၵၼ်တင်း လၵ်ႉသႃႇ ဢၼ်တိူဝ်းၽဵတ်း ဢၼ်လႆႈႁၼ်တီႈ မိူင်းၵုၼ်ပႅၼ် တီႈ ဢေးသီးယႅၼ်း ၼင်ႇ မလေးသျႃး လႄႈ သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
* '''တၢင်းၵိၼ် တႆး''' – တႆးၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ယူႇသဝ်း တီႈ မိူင်းတႆး ဢၼ်ၸမ်ၵၼ်တင်း လႅၼ်လိၼ်ထႆး။ တၢင်းၵိၼ်ၶဝ်ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းပေႇၸႂ်။ တီႈတႃႈၵုင်ႈၵေႃႈ တေၸၢင်ႈႁႃၵိၼ်လႆႈ ငၢႆႈငၢႆႈယူႇ။
* '''ထူဝ်ႇၽူး တႆး''' – ဢဝ် ၽွင်ထူဝ်လိူင်သေႁဵတ်းဝႆႉ။ ထူဝ်ႇၽူးၼႆႉ တေမီး ထူဝ်ၽူးဢုၼ်ႇ ဢၼ်ဢဝ် ၶဝ်ႈသွႆးသႂ်ႇသေၵိၼ်၊ ထူဝ်ႇၽူးၶူဝ်ႈ၊ ထူဝ်ႇၽူးသႃႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
* '''ၼဵင်ႈၵူဝ်ႈ''' – ၼဵင်ႈယမ်း ၵူဝ်ႈလေႃႈတင်း မီႇၵီး ၼင်ႇ ၽၵ်းမီႇႁေႃ၊ မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈ လႄႈ ထူဝ်ႇၶူဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ သႂ်ႇပႃး မူႇလႃႇႁေႃႇသေ ၵိၼ်ၵပ်းၶဝ်ႈယဝ်ႉ။ တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်ၼႆႉတႄႉ မႃးတီႈ မိူင်းတႆးယဝ်ႉ။
* '''တၢင်းၵိၼ် ၶႄႇ''' – တေၸၢင်ႈၵိၼ်လႆႈ တီႈဝဵင်းၵမ်ႉပႃႈၼမ်သေ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ပိူၼ်ႈ။
* '''တၢင်းၵိၼ် ၶၢင်''' – ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ တေၸၢင်ႈၵိၼ်လႆႈ တီႈ မိူင်းၶၢင်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တီႈတႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶၢင်ၵေႃႈ ပိုတ်ႇမႃးၼမ်ယဝ်ႉ။ တၢင်းၵိၼ်ၶၢင်ၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးပႃး ၼမ်ႉမၼ်း၊ ဢမ်ႇပေႃး ၸႂ်ႉ ၽွင်ဝၢၼ် ထၢၼ်ႇ တၢင်းၵိၼ်မၢၼ်ႈ။ ပေႃးဝႃႈ တၢင်းၵိၼ်မၢၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ် မဵဝ်းဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈၸႂ်ၼႆတႄႉ တၢင်းၵိၼ်ၶၢင်ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်တၢင်းလိူၵ်ႈ ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။
== ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ ==
'''ၼမ်ႉပႃးၸွမ်းလွတ်ႇ''' တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ဢမ်ႇၵိၼ်လႆႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၼမ်ႉ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ႁူင်းၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇဝႆႉ ဢၼ်မီးလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ဢူဝ်ႇၶေႇယူႇ။ '''တဝ်ႈၼမ်ႉ''' ၵေႃႈ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈ ငၢႆႈငၢႆႈယူႇ။ ၼမ်ႉ တီႈၼႂ်း ဢုမ်လိၼ် ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းမိူင်း ပတ်ႉပိုၼ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၵိၼ်လႆႈ လွတ်ႈၽေးလီယူႇ ဢမ်ႇၼၼ် ႁႃ ၼမ်ႉၵိၼ် ဢၼ်လွတ်ႈၽေး တီႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ။ ၶဝ်တေဢဝ် ၼမ်ႉသႅၼ်ႈသႂ် သႂ်ႇဝႆႉတီႈၼႂ်း ဢုမ်သတီးလူင်သေ တေႁွႆႈပႃးၵွၵ်းဝႆႉယူႇ။ ၼမ်ႉၼႂ်း ဢုမ်လိၼ် ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ဢဝ် ထွင်သေ ထွင်ဝႆႉႁႂ်ႈသႅၼ်ႈသႂ်ယဝ်ႉ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶွင် ဢုမ်လိၼ် ၼၼ်ႉၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ႁႂ်ႈလႆႈ ၵုသူဝ်ႇၼမ်ႉၼႆသေ ဢဝ် ၼမ်ႉ ထႅမ်သႂ်ႇပၼ်ဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။
တီႈၽိူၼ်လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းၼႆႉ ၵႆႉတမ်း ၼမ်ႉၼဵင်ႈ ပၼ်လၢႆလၢႆယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ၼမ်ႉၼဵင်ႈၶူမ် ဢၼ်ဢဝ်ၼဵင်ႈသႂ်ႇၼႂ်း ၼမ်ႉၽူတ်ႉသေၵေႃႈ သႂ်ႇတဝ်ႈထၢၼ်ႈသေ တမ်းပၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉၼဵင်ႈၼၼ်ႉ ၵိၼ်လႆႈ လွတ်ႈၽေးလီယူႇ (ႁူမ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၼႂ်း လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းသေတႃႉ ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၼမ်ႉသႅၼ်ႈသႂ် ၼႂ်းတဝ်ႈၼႆ ယႃႇပေၵႂႃႇၵိၼ်ၼမ်ႉလိပ်း)။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ယႃႇပေလိုမ်းသင်ႇ ၼင်ႈၵူဝ်ႈ။ '''ၼမ်ႉၼဵင်ဝၢၼ်''' ၼႆႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵိၼ်တင်းၼမ်ယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢၼ်လူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉတႄႉ ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ် ဢၼ်မၢၼ်ႈၶဝ်ၵိၼ်ၼႆႉ မၼ်းဝၢၼ်ၼႃႇဢႃးလႃး။
'''လဝ်ႈ''' တႄႉ ၸွမ်းလူၺ်ႈၽိင်ႈထုင်းသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸၢဝ်းပုတ်ႉထ၊ ၸၢဝ်းႁိၼ်ႇတူႇ လႄႈ ၸၢဝ်းမုတ်ႇသလိမ်ႇၶဝ် ႁေႈတႃႈတူၺ်းသေတႃႉ ၵူၼ်းပဵၼ် ၵူၼ်းၸၢႆးၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ဢွၼ်ၵၼ် ၵိၼ်ယူႇ ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းတႄႉ တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇတႄႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ထိုင် ပီ 2021 လိူၼ်ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ တႄႇဢဝ် ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သိမ်းဢဝ် ဢႃႇၼႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းယဝ်ႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းၵမ်ႉၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်သၢၼ်ၶတ်း မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ၶူဝ်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼႆလႄႈ လႆႈၽွမ်ႉၵၼ် ၼႄၵၢင်ၸႂ် တႃႇဢမ်ႇသိုပ်ႇၵိၼ် မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇၼႆလႄႈ ၸိုဝ်ႈသဵင် မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇၵေႃႈ လႆႈတူၵ်းလူင်းၵႂႃႇႁႅင်းႁႅင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်ဝႄႈ လွင်ႈၵိၼ် မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇ ဢိၵ်ႇတင်း မၼ်းတလေးပီႇယႃႇ ဝႆႉယူႇ။ တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းၵၢင်ၼၼ်ႉတႄႉ လွင်ႈၵိၼ် ၼမ်ႉထၢၼ် ၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းဝႆႉ။ လဝ်ႈၶဝ်ႈ တီႈမိူင်းတႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ဝႆႉသေ ၵူၺ်းၼႃႇ မၼ်းႁႅင်းၼႃႇ ဝႃႈၼႆ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈ ပီႇယႃႇၶျၢၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ မိူင်းထႆးမႃးၼၼ်ႉ။
တီႈၸႄႈမိူင်း ၸိူဝ်းမီးတီႈပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈ ဢဝ်လဝ်ႈတမ်းပၼ်ၵၼ်ၼႆတႄႉ ၽၢင်ႉဝႆႉဢိတ်းၼိုင်ႈ။ လဝ်ႈတၢင်းၼၼ်ႉၼႆႉ မၼ်းမီးဝႆႉၵူႈမဵဝ်း၊ လဝ်ႈဢၼ်ၽႆးမႆႈၵေႃႈမီး လဝ်ႈဢၼ်ၽႆးဢမ်ႇမႆႈၵေႃႈမီး၊ လဝ်ႈဢၼ်ၸေႈဝႆႉ ႁၢၵ်ႈမႆႉႁၢၵ်ႈတွၵ်ႇၵေႃႈမီး၊ လဝ်ႈဢၼ်ၸေႈဝႆႉတင်း တူဝ်သတ်းၵေႃႈမီးယဝ်ႉ။
ၼၢႆႉၵလၢပ်ႉ တႄႉမီးဝႆႉတင်းၼမ်၊ မၢင်ၸိူဝ်းမႃး ပိုတ်ႇၵိုၵ်းဝႆႉတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း လၢဝ်ႁႃႈလုၵ်ႈ (တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း - ၵရႅၼ်းပလႃႇၸႃႇ) လႄႈ မီးပႃႈ ဢွင်ႈတီႈလဝ်ႇမူၼ်ႈ (တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း ၼင်ႇ JJs လႄႈ ဢေးသျႃး ပလႃႇၸႃႇ)။
=== လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ် ===
[[ၾၢႆႇ:Myanmar Tea House Food.jpg|thumb|ၼမ်ႉၼဵင်ႈ လႄႈ ၶဝ်ႈမုၼ်း တီႈ လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ်]]
လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈလမ်ႇလွင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈႁူပ်ႉထူပ်း ၵၼ်သေ မၼ်းၸိုဝ်ႈလိုဝ်း တင်း ပိုတ်ႉပိုၼ်ႉမိူင်းယဝ်ႉ။ ပေႃးတူၺ်းတႄႉ လႅပ်ႈမိူင်း လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းသေတႃႉ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇတူၺ်းၸမ်ၸမ်ၼႆႉ တေလႆႈႁၼ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵိၼ်ၼမ်ႉၼဵင်ႈၶူမ် (ၾရီး)၊ ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ် လႄႈ ၶဝ်ႈမုၼ်း။ လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ် မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈပႃး ၶဝ်ႈၶူဝ်ႈ လႄႈ ၶဝ်ႈသွႆးၶူဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉသေၵွၼ်ႇ။
ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇၼင်ႈ ၶဝ်ႈတေထၢင်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေသင်ႇ ၵေႃႇၾီႇၼႆသေ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵေႃႇၾီႇၽေႃႇသေ ၵိၼ်လႆႈၵမ်းလဵဝ်ၼၼ်ႉလႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇထုၵ်ႇၵႂႃႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးပဵၼ် လၢၼ်ႉယႂ်ႇလူင် တႄႉၵေႃႈ ၵေႃႇၾီႇၶဝ် ၶႅမ်ႉယူႇ။ သင်ႇတူၺ်း ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ်ၶဝ်လႄႈ။ တေပဵၼ် ၼမ်ႉၼဵင်ႈ လေႃးၵၼ်တင်း ၼမ်ႉၼူမ်း ဢၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ဢၼ်မၼ်း သၢႆဝၢၼ် -
*''ပူင်ႇမၢၼ်ႇ'' - ဢမ်ႇပေႃးဝၢၼ်ႁႅင်း ဢမ်ႇပေႃး ၸၢင်ႁႅင်း
*''ၶျူဝ်ႇၸဵင်ႉ'' - ဢၼ်ဝၢၼ်
*''ၵျွၵ်ႉပတွင်း'' - တိူဝ်းဝၢၼ်ႁႅင်း
*''ပရၢဝ်း'' - ဝၢၼ်ၵေႃႈဝႃႈ ၶူမ်ၵေႃႈၶူမ်ႈ
*''ၵျႃႉသဵင်ႉ'' - ဢၼ်ဝၢၼ်မၼ်း မဝ်ဢိတ်းၼိုင်ႈ၊ သႂ်ႇၼမ်ႉၼူမ်း၊ ဢမ်ႇပေႃး ႁႅင်း
*''ၽၢၼ်ႇၶျူဝ်ႇ'' - ၽၢတ်ႇၽၢတ်ႇဝၢၼ်ဝၢၼ်
*''ပေႃႉသဵင်ႉ'' - ဢမ်ႇပေႃးႁႅင်း
*''ၼူဝ်ႉၸဵင်းတီး'' - ၼမ်ႉၼဵင်ႈ ဢၼ်ဢဝ် ၼမ်ႉၼူမ်းလေႃးသေ ၽေႃႇဝႆႉ ဢမ်ႇပႃး ၵိူဝ်ဝၢၼ်
လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈၼင်ႇ တီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇ ၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ဢၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးယဝ်ႉ။ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉၵေႃႈ လႆႈၸေးၼႃႇ။ မၢင်မဵဝ်းၼႆႉ လႆႈတၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် တၢင်းၵိၼ်ဝၢႆးဝၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵွၼ်ႇ။ ၶဝ်ႈမုၼ်းမၢင်မဵဝ်းၼႆႉ လႆႈပွတ်းၼႂ်ၵူၺ်း၊ ၶဝ်ႈမုၼ်းမၢင်မဵဝ်းၸမ်ႉ လႆႈပွတ်းဝၢႆးဝၼ်းၵူၺ်း။ လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈယႂ်ႇလူင် ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ၶႂ်ႈၵိၼ်သင် ဢမ်ႇမီးယႃႇႁႂ်ႈပဵၼ်ၼႆသေ ဢွၼ်ၵၼ် ၶၢႆၵႂႃႇၵူႈမဵဝ်းယဝ်ႉ။ ၸဵမ်ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈၶဝ်ႈသွႆး၊ ၶဝ်ၼဵဝ်၊ ၶဝ်ႈသႅင်၊ မူင်ႉႁိၼ်းငႃး၊ ၶဝ်ႈသွႆးၼမ်ႉၼူမ်းမၢၵ်ႇဢုၼ်၊ ၶဝ်ႈမုၼ်းၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။
ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၼမ်ႉၼဵင်ႈၼိုင်ႈၵွၵ်းၼႆႉ ၶႂ်ႈမီးယူႇ ၼႂ်းၵႄႈ 500 လႄႈ 1000 ၼႆႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈတႄႉ ပေႃးပဵၼ် ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ်ယူဝ်းယူဝ်း ၶၼ်မၼ်းပဵၼ်မဵဝ်းၼိုင်ႈ။ ပေႃးပၼ် ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ်သျႄႇ ၼႆ ၶၼ်မၼ်းပဵၼ်မဵဝ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ တီႈလၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ် မၢင်တီႈၼႆႉ ပေႃးၵႂႃႇၼင်ႈၼႆ ၶဝ်ႈတေဢဝ် ၶဝ်ႈမုၼ်းၶဝ်ႈပွင်း မႃးတမ်းပၼ်သေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢဝ်ၵိၼ်ဢၼ်လႂ်ၵေႃႈ တေလႆႈသွၼ်ႇပၼ်ၵႃႈမၼ်း တႃႇဢၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ပေႃးဝႃႈ ဢဝ်တၢင်းၵိၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇၵိၼ်တီႈ လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ်သေ ဢမ်ႇသင်ႇသင် ၼႆတႄႉ မၼ်းႁႅင်ႉလိူင်းၼႃႇၽႅဝ်လႄႈ လူဝ်ႇသင်ႇသေမဵဝ်းမဵဝ်းယူႇယဝ်ႉ။
== ၼွၼ်း ==
[[ၾၢႆႇ:Sule-Pagoda by-Night.jpg|thumb|ၵၢင်ၶမ်ႈ တီႈ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ]]
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးႁူင်းႁႅမ်း တီႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ၊ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ တီႈ ဝဵင်းလူင် လႄႈ တီႈ ဢွင်ႈတီႈ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ၵႂႃႇၼမ်သေ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ ယႂ်ႇသုင်လိူဝ်သေတီႈ [[မိူင်းထႆး]] ဢမ်ႇၼၼ် [[မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း]] တႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေတီႈတႃႈၵုင်ႈ တီႈလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ မီးဢွင်ႈတီႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်ပႃးၶွင်ႉၼမ်ႉ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ် ဢမ်ႇထိုင် US$10 ၼၼ်ႉသေ မဵဝ်းဢၼ်လႆႈၸႂ်ႉ ၶွင်ႉၼမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ တေမီးယူႇ US$3-6။ ၶႂ်ႈဝႃႈ ႁူင်းႁႅမ်းၵူႈဢၼ်ၼႆႉ မီးဝႂ် တွၼ်ႈတႃႇႁပ်ႉၶႅၵ်ႇ ထူဝ်းရိတ်ႉယူႇ။ ႁူင်းႁႅမ်း ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ် ၵဵင်ႈသႂ်လီယူႇ။ ပေႃးပဵၼ် တီႈဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇတႄႉ ၸဵမ်ၽႃႈသိူဝ်ႇ ၽႃႈမႆၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇပေႃႈၶႅမ်ႉ၊ လူမ်းၶဝ်ႈလူမ်းဢွၵ်ႇၵေႃႈ တေဢမ်ႇပေႃးလႆႈလီ။ ႁူင်းႁႅမ်း ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တီႈ ဝဵင်းလူင် တၢင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းဝႆႉ ဢွင်ႈတီႈၼွၼ်းဢွၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် တႃႇၼွၼ်းၵေႃႉလဵဝ် ၼၼ်ႉ ၵဵင်ႈသႂ်လီသေတႃႉ မၼ်းဢမ်ႇပႃးၽၵ်းတူႁူးလႅင်း။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ တႅမ်ႈဝႆႉၼင်ႇ ၵေႃႉလဵဝ်/သွင်ၵေႃႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢွင်ၼွၼ်းတႄႉ မိူၼ်ၵၼ်ၵူၺ်းသေ မီးတီႈဝႃႈ တေၼွၼ်းၵေႃႉလဵဝ် ႁိုဝ် သွင်ၵေႃႉၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ပေႃးပဵၼ်တီႈ ႁူင်းႁႅမ်း ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉတႄႉ ၼႂ်းၵႃႈ ဢွင်ႈၼွၼ်းၼၼ်ႉ တိုၼ်းၶဝ်ပႃး တွၼ်ႈတႃႇ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်ဝႆႉယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၵၢၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လႆႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်မႃးလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ယူင်ႉသၢင်ႈပိုၼ်ႉထၢၼ် ၼႆႉ လႆႈမီးတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၶႅၵ်ႇၸိူဝ်းမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇၼၼ်ႉယူႇ။ ၶွင်ႉႁူင်းႁႅမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႆႉလႆႈၶၢႆၶၢတ်ႇဢွၵ်ႇၽႂ်းၽႂ်းသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၵူၼ်းလႆႈၸႂ်ၼမ် တႃႇၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈၶၢႆလူင်ႈၼႃႈ မူတ်းထႃႈ ႁူဝ်လိူၼ်မၼ်းယဝ်ႉ။ ၽွၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇမီး လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်လႆႈ တဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း လႆႈသုင်ႈၶိုၼ်ႈမႃးတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈယူႇ။ ပေႃးဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၶပ်ႉမၢႆ တႃႇၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆတႄႉ ၽိူဝ်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽႅဝ်ယဝ်ႉၸင်ႇႁႃႁူင်းလႅမ်ၼႆ တႃႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူင်ႈၼႃႈ သင်ႇမၢႆထႃႈဝႆႉၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးပၼ်ႁႃ လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ် ၽႆးၽႃႉ ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈပၼ်တႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းမၼ်းလႄႈ ၵူႈတီႈတီႈၼႆႉ ပေႃးၵမ်းၵၢႆႇၽႆးၽႃႉမႃး မီးလွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းဝႆႉယူႇ။ ပေႃးပဵၼ်တီႈ ဝဵင်းလူင် ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၽႆးၽႃႉ လႆႈမႃးလီသေတႃႉ မၢင်တီႈၼႆႉတႄႉ တိုၵ်ႉလႆႈ တွၼ်ႈတႃႇ ႁူဝ်ၶမ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၶႆႈသုတ်းသဵင်ၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တီႈဢၼ်ဢမ်ႇမီး ၽတ်ႉလူမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ဢႄးၵွၼ်းၼႆ ထၢမ်တူၺ်း ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်မီးၸၢၵ်ႈၽႆး ႁင်းၶေႃ (ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁူင်းလႅမ် ၵႃႈၶၼ်ပၢၼ်ၵၢၼ်ၼႆႉ မီးဝႆႉၵမ်ႉၼမ်)။ ႁူင်းႁႅမ်းမၢင်ဢၼ်ၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ လႆႈၸႂ်ႉၸၢၵ်ႈၽႆးသုၼ်ႇတူဝ်ၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ဢႄးၵွၼ်းတီႈၼႂ်း ၶွင်ႉၼွၼ်းၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ် (ၵႃႈၶၼ်မၼ်းၵေႃႈ တိူဝ်းလႆႈပၼ်ဢေႇ)။ မၢင်တီႈမႃးၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃး တီႈႁူင်းႁႅမ်းၶဝ် မီးၸၢၵ်ႈၽႆးၼႆသေတႃႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈမၼ်ႈၸႂ်ဝႃႈ တေၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ၽႆးၽႃႉလႆႈ ၽွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇၸႂ်ႉၼၼ်ႉ၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၸဵမ်ၶိုၼ်း ၸဵမ်ဝၼ်းၼႆႉ လူဝ်ႇႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ လွင်ႈၽႆးမွတ်ႇ။ ၸိူဝ်းပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်း ထူဝ်းရိတ်ႉ ၸိူဝ်းမီးတႃႈ တႃႈၵုင်ႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ၽႆးၽႃႉဢမ်ႇပၼ်မွတ်ႇသေဢိတ်းၼႆသေတႃႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႃႇၼိုင်ႈၶမ်ႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈမီးမွၵ်ႈ တႄႇ US$80-300 ၼႆႉယဝ်ႉ။
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ႁူင်းႁႅမ်း ၶႅမ်ႉသုင်သုတ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးမႃးၼမ်ယူႇယဝ်ႉ (မိူၼ်ၼင်ႇ ႁူင်းႁႅမ်း သထရႅၼ်း တီႈတႃႈၵုင်ႈ လႄႈ ႁူင်းႁႅမ်း ၵၢၼ်ႇတေႃႇၵျီးပႄးလဵတ်ႉ တီႈတႃႈၵုင်ႈ)။ ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်ပဵၼ် ၶွင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမျၢၼ်ႇမႃႇၵေႃႈ မီးဝႆႉ ၶဝ်ႈပႃး ဢၼ်ပဵၼ် ၵၢပ်ႈပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ ဢၼ်ၼိုင်ႈၵွၼ်ႇ။ ငိုၼ်းၵႃႈလိုဝ်ႈသဝ်းတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၵႂႃႇၸူးတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇမီး လွင်ႉၵွင်ႉၵၢႆ ဢမ်ႇၼၼ် လွင်ႈလႆႈပၼ်ငိုၼ်းၸူး တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ႁဵတ်းၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ႁႂ်ႈဢွင်ႇမၢၼ်ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉၵေႃႈ ၵၢပ်ႈပၢၼ်မၼ်း လႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးယဝ်ႉ။
== ၵၢၼ်ငၢၼ်း ==
တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း တေမႃးႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မၼ်းတေယၢပ်ႇယဵၼ်းယူႇ။ ၸုမ်း ဢႅၼ်ႇၵျီႇဢူဝ်ႇ လႄႈ ၸုမ်းၵမ်ႉၸွႆႈ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ပၼ်ႇၵၢၼ်တီႈ ဝဵင်းလူင် လႄႈ တီႈၼႃႈလိၼ်တီႈၵႆဝဵင်းၼၼ်ႉယူႇသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢတ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇလႆႈမီး ၼမ်ႉၵတ်ႉဢၼ်ၼႄႉၼွၼ်းယဝ်ႉ။ တၢင်းလိူၵ်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉ ပဵၼ် ၶွမ်ႇပၼီႇ ယူးရူပ်ႉ လႄႈ ဢေးသျႅၼ်း၊ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ပဵၼ်လွင်ႈပွင်ၵၢၼ်ဢၼ်လဵၵ်ႉဢွၼ်ႇၵူၺ်း။ ပူင်သွၼ်လိၵ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်းသုၼ်ႇတူဝ်တႄႉၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈယူႇသေတႃႉ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းတင်းၼမ် လၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ မီးလွင်ႈထွၼ်ဢဝ် ငိုၼ်းလိူၼ် လႄႈ ၶဝ်ဢမ်ႇၽွမ်ႉတႃႇပၼ်ငိုၼ်း ၸိူဝ်းၸဵဝ်း ထွၼ်တူဝ် ဢွၵ်ႇၵၢၼ်သေ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢဝ်လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ ဢၼ်ဢမ်ႇမႅၼ်ႈလွင်ႈမႅၼ်ႈတၢင်းမၼ်းၼၼ်ႉ ၼႄၼႆယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ထၢၼ်ၽွင်းလူင် ၵၢၼ်ပၢႆးပႆႇၺႃႇတႄႉ ၶဝ်ၵူၺ်းၸၢင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် ဢၼ်မီး မႂ် တႃႇ ပူင်သွၼ်လိၵ်ႈ ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၶႂ်ႈၸွႆႈ ၵူၼ်းထူပ်းၽေး ၼႆႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ဢႅၼ်ႇၵျီႇဢူဝ်ႇ တီႈ [[မိူင်းထႆး]] လႄႈ။
== ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေး ==
=== ၵၢၼ်ၽိတ်းၽိင်ႈ ===
ပေႃးဝႃႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၽိတ်းၽိင်ႈတေႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ၼႆ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပၼ်တၢင်းၽိတ်းၼၵ်းၼႃလႄႈ ၽွၼ်းမၼ်းတႄႉၵေႃႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မၼ်းမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းသေ တေႃႈပဵၼ်ၵၢင်ၶမ်ႈ ၵႂႃႇၼိူဝ်တၢင်းၵေႃႉလဵဝ်ၵေႃႈ လွတ်ႈၽေးလီယူႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ပေႃးၸႃႇသေ [[မိူင်းထႆး]] လႄႈ [[မိူင်းမလေးသျႃး]] ၼႆ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေဢမ်ႇသူႈပဵၼ်လႆႈ တူဝ်ယိူဝ်ႇ လွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၽိတ်းၽိင်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လွင်ႈၽိတ်းၽိင်ႈလဵၵ်ႉၼွႆႉ ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈမၢႆထိုင်ဝႃႈ ပဵၼ် လွင်ႈၽိတ်းၽိင်ႈၼၼ်ႉတႄႉၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇသေ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢမ်ႇဝူၼ်ႉဢမ်ႇသွၼ်ႇသင်တႄႉ မၼ်းၵေႃႈ တေၸၢင်ႈထူပ်းၺႃးယူႇ။ ၼင်ႇပဵၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၼိုင်ႈၵေႃႉၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၵၢၼ်ၽိတ်းၽိင်ႈ ဢၼ်တေလႆႈ မႆႈၸႂ်ၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ် လွင်ႈလၵ်ႉၶူဝ်းၶွင်လႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇသိမ်းပႅင်း ၶူဝ်းၶွင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလီလီ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ပႆၵႂႃႇႁိမ်း လၢၼ်ႉၶၢႆလဝ်ႈၼႆသေတႃႉၵေႃႈ လွင်ႈဢၼ်တူဝ်ၶိင်း လႄႈသင် လွင်ႈဢဝ်ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈသေ ႁႂ်ႈႁဵတ်း/လၢတ်ႈ ပူၼ်ႉပႅၼ်တေႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇသူႈမီး။
တႄဢဝ် ပီ 2005 မႃးသေ တီႈ [[တႃႈၵုင်ႈ]] လႄႈ [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] ၼၼ်ႉ လွင်ႈဝႃႈၸူၼ်ၵၼ်တီႈၼိူဝ်တၢင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈဝႃႈမီးႁေႇၼႃႇ။ မိူဝ်ႈပီ 2005 ၼၼ်ႉ တီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ တႃႈၵုင်ႈ မီးလွင်ႈမၢၵ်ႇတႅၵ်ႇမႃးသေ တီႈ [[ပႃႇၵိူဝ်]] ၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈမီးလွင်ႈမၢၵ်ႇတႅၵ်ႇမႃႈ မိူဝ်ႈပီ 2006 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
=== လွင်ႈယွၼ်းၵိၼ် ===
ပေႃးဢဝ် ၽိင်ႈထုင်းဝႃႈ လွင်ႈယွၼ်းၵိၼ်ၼႆႉ ႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉသေတႃႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် တီႈထူဝ်းရိတ်ႉဢႅဝ်ႇၼမ် မိူၼ်ၼင်ႇ ပႃႇၵိူဝ် လႄႈ ၵူးၵမ်ႇၼၼ်ႉ လွင်ႈယွၼ်းၵိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်မႃးပၼ်ႁႃလူင်ဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႃႈ ၵူၼ်းယွၼ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃး လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ မႄႈ ဢၼ်ႁွပ်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇဝႆႉၸိူဝ်းၼႆႉ ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းယွၼ်းၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ ၶဝ်ႈတေလႅပ်ႈပဵၼ် ၼႂ်းၸုမ်ႈၵူၼ်းယွၼ်း ဢၼ်တိူဝ်းၽုင်ယႂ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၶဝ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ထူဝ်းရိတ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမၢၵ်ႈမီး။ ပေႃးလႆႈထႅမ်လၢတ်ႈထႅင်ႈၵေႃႈ ၵူၼ်းၽၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ သင်ၶဝ်ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၸၢႆႇၼႆ ၶဝ်ၸၢင်ႈလႆႈၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်လၢႆလၢႆ တီႈၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈယူႇ၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ လွင်ႈယွၼ်းၵိၼ်ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၵၢၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ဢၼ်လီႁဵတ်း။ ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢၢၼ်းဝႃႈတေပၼ်ၼႆႉ လူဝ်ႇတွင်းဝႃႈ မၢၼ်ႈၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ငိုၼ်းၶဝ်ႈၶဝ် ၼိုင်ႈလိူၼ်ၼႆႉ ၵူၺ်းမီးမွၵ်ႈ US$40 ၼႆႉၵူၺ်းလႄႈ သင်ဝႃႈပၼ် ၵူၼ်းယွၼ်း 1 တေႃႇလႃႇ ၼႆ မၼ်းပဵၼ် ဢၼ်မီးၼမ်ႉၸႂ်လီၼႅၼ်ႇယဝ်ႉ။
===မုၼ်ၸဝ်ႈ ပွမ်===
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၽႃႇသႃႇပုတ်ႉထ ထေရဝႃႇတ ၼႆႉ ပဵၼ် ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် ပိူင်လူင်ယဝ်ႉလႄႈ ပေႃးၵၢင်ၼႂ် ၼႆ တေလႆႈႁၼ် ၸဝ်ႈၶဝ် ၶၢမ်ႇသွမ်းယူႇယဝ်ႉ။ တီႈဢွင်ႈတီႈ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ၵႂႃႇၼမ်ၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်မီး မုၼ်ၸဝ်ႈဢၼ်ပွမ်တင်းၼမ်သေ ၶဝ်လေႇႁႃ ပၼ်ၽွၼ်းၸူး ၶႅၵ်ႇၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇမုင်ႈမွင်းဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈလႄႇႁႃၶၢမ်ႇသွမ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် တွၼ်ႈတႃႇ တုင်းဢဝ် ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၵူၺ်း၊ ပေႃးပဵၼ် မုၼ်ႈၸဝ်ႈဢၼ်ၸႅတ်ႈၸၢင်ႇမၼ်းတႄႉ ထုၵ်ႇႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉ လွင်ႈႁပ်ႉဢဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ယင်းတေဢမ်ႇလႆႈ တိူဝ်ႉယိပ်း ငိုၼ်းၵွၼ်ႇ။ မုၼ်ၸဝ်ႈၶဝ်ၼႆႉ ပေႃးတဵင်ႈဝၼ်းယဝ်ႉၼႆ ဢမ်ႇလႆႈသုင်းသွမ်းယဝ်ႉ၊ တေဢမ်ႇလႆႈၶၢႆၶူဝ်းၶွင်သင်ပၼ် ဢမ်ႇၼၼ် တေဢမ်ႇလႆႈ ႁူၺ်းသေ လူႇၶၢမ်ႇ။ ပေႃးပဵၼ် မုၼ်ၸဝ်ႈဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇမၼ်းတႄႉ တေလႆႈႁၼ် ၶဝ် ႁွပ်ႇသီႇပိတ်ႈသေၵေႃႈ ၶပ်ႉယႆပဵၼ်ထႅဝ်ၵႂႃႇသေ ၶၢမ်ႇသွမ်းယဝ်ႉ။ ပေႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁၼ် မုၼ်ၸဝ်ႈမီးပႃးလဵဝ်သေ လႄႇႁႃတုင်းၶၢမ်ႇငိုၼ်းတီႈ ထူဝ်းရိတ်ႉၼႆတႄႉ ၼၼ်ႉမၼ်းပဵၼ် ၵူၼ်းပႅတ်ႉလႅၼ်ၵူၺ်း။
===လွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ===
ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃးပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်ၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈသေပိူၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း လႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်ၼႆႉ ၶဝ်တေလွမ်ယွၼ်းသူးလၢပ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် တေႁဵတ်းလွင်ႈတၢင်း (လွင်ႈဝႃႈ ၾွမ်ႇဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ၊ လုမ်းဢိုတ်းဝႆႉ ၸၵႂႃႇ) ဢၼ်တေႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပေႃးတေလႆႈပၼ်သူးလၢပ်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ။ ႁဵတ်းၵဵင်ႈ ဢမ်ႇပွင်ႇ ဢၼ်ၶဝ်လၢတ်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ယွၼ်းထူပ်းၽူႈယႂ်ႇၶဝ်ၼၼ်ႉတႄႉ တေပဵၼ်ၵၢၼ်ယူႇ။ ၵူၼ်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်း တႄႉ ဢမ်ႇသူႈပဵၼ် တူဝ်ယိူဝ်ႇၶဝ်သေတႃႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းဢေးသျႅၼ်း (ၶဝ်ႈပႃး ဢေးသျႅၼ်းပွတ်းၸၢၼ်း လႄႈ ဢေးသျႅၼ်း ပွတ်းဢွၵ်ႇ) ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ တိုၼ်းႁႂ်ႈပၼ် သူးပၼ်လၢပ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပၼ်ႁႃၼႆႉတႄႉ မၼ်းၵႂႃႇယွၼ်ႉ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ သမတႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
တီႈမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းတႄႉ လွင်ႈယွၼ်းသူးလၢပ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇသူႈမီးသေတႃႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ယွၼ်းသူးလၢပ်ႈၵမ်ႉပႃႈၼမ် ဢၼ်ယွၼ်းမွၵ်ႈ တေႃႇလႃႇလူင်းတႂ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ဢေႇသေၼၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်မီးငိုၼ်းၶဝ်ႈ ၼိုင်ႈလိူၼ် မွၵ်ႈ 30 တေႃႇလႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
=== သၢႆငၢႆ လွင်ႈႁေႃႈရူတ်ႉ ===
ယူင်ႉသၢင်ႈပိုၼ်ႉထၢၼ် တၢင်း ဢၼ်ၺၢမ်ႉၶုၺ်ႈ လႄႈ တီႈၼိူဝ်တၢင်း ၼႂ်းမိူင်းၼၼ်ႉ တေလႆႈႁၼ်ပႃး ရူတ်ႉၵဝ်ႇမွၼ်ႇသေ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးလီ ဢၼ်တႃႇၼႄ သၢႆငၢႆသဵၼ်ႈတၢင်းယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ပေႃးၸႃႇဢဝ် [[မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း|ဝႅတ်ႉၼမ်း]] တႄႉ တၢင်းယၢမ်ႈ လွင်ႈႁေႃႈရူတ်ႉၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢမ်ႇပေႃးမီး လွင်ႈပၢၼ်းၽိတ်းလႄႈ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်း မီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ လွင်ႈလူမ်ၸႂ်တႃႇ ၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉယူႇ။ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး လၢႆပီၼၼ်ႉတႄႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၶဝ် ၶႄႉႁေႃႈရူတ်ႉၵႃးၼိူဝ်သၢႆတၢင်း လႄႈ လႆးမီးလွင်ႈလုတၢႆမႃးသေတႃႉ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼၢၼ်းပဵၼ်ၼၢၼ်းမီးယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ လႆႈတမ်းပၵ်းပိူင်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼိူဝ် ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈရူတ်ႉပဵၼ်ဢမ်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇၼၼ်ႉလႄႈ တႄႇဢဝ် ပီ 2010 မႃးတႄႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ လွင်ႈပဵၼ်မၼ်း ဢေႇၵႂႃႇသေတႃႉ ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၼႆႉ တိုၵ်ႉပဵၼ်ၽေးၶဵၼ် ဢၼ်ႁၢႆႉဝႆႉယူႇ။
ဢၼ်လီဢၢၼ်းတႄႉ တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးရူတ်ႉမိုဝ်းသၢႆႉ ဢိၵ်ႇတင်း မိုဝ်းၶႂႃ တင်းသွင်မဵဝ်းသေ၊ ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်ႁေႃႈၽၢႆႇၶႂႃသေ ဢွၼ်ၵၼ်ႁေႃတီႈၼိူဝ်သၢႆတၢင်း ၽၢႆႇၶႂႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇယၢမ်ႈႁေႃႈရူတ်ႉတီႈ မိူင်းဢၼ်ဢမ်ႇမီးပၵ်းပိူင် လွင်ႈႁေႃႈရူတ်ႉ လႄႈ ဢၼ်မီးရူတ်ႉယွၵ်းယွၵ်းၼၼ်ႉၼႆတႄႉ ဝႄႈလွင်ႈႁေႃႈရူတ်ႉ တီႈၼႂ်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇလႄႈ။
=== လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၼႂ်းမိူင်း ===
လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႄႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တင်းၼမ်လႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ ၼႃႈလိၼ် ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ မီးဝႆႉလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈတင်းၼမ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် ထႆး၊ ၶႄႇ၊ ဢိၼ်းတီးယႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၶဝ် ယူႇသဝ်းယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇၸူး ၼႃႈလိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေလူဝ်ႇ ပႃႇမိတ်ႉလူင်ပွင်ၸိုင်ႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၼႃႈလိၼ် ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းၼႆသေ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈ တႃႇၵႂႃႇ '''ၸႄႈမိူင်းယၢင်းလႅင်၊ ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ လႄႈ ၸႄႈမိူင်းၶၢင်'''။ ၵႂႃႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး တီႈ ဢၼ်ဢမ်ႇမီး လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ တႃႈၵုင်ႈ၊ ပႃႇၵိူဝ်၊ ဢေႇယႃႇဝတီႇ၊ ၸႄႈၵႅင်း၊ တၼိၼ်းတႃႇယီႇ၊ တႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ မၵူၺ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တီႈဢၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ ဢိုတ်းဝႆႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈပိုတ်ႇၶိုၼ်းၵေႃႈပိုတ်ႇသေ တီႈဢၼ်ဝႃႈ ပိုတ်ႇဝႆႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈပၼ်ၶေႃႈၽၢင်ႉသင်သေၵေႃႈ ဢိုတ်းၵႂႃႇၵေႃႈမီး။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး ၸိူဝ်းပဵၼ် လုမ်းၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း ၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်းဢွၵ်ႇမိူင်း ဢၼ်မီးတီႈ ပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်မီး လွင်ႈပိုတ်ႇတီႈပွင်ႇ ပၵ်းပိူင် ႁင်းၶဝ်ထႅင်ႈၵွၼ်ႇ။
=== ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း ===
[[ၾၢႆႇ:Propaganda, Myanmar 2.jpg|thumb|ပၢႆႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပူၵ်းတင်ႈဝႆႉ။]]
တႄႇဢဝ် ပီ 1962 တေႃႇ ပီ 2012 ၼႆႉ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လႆႈမီးတႂ်ႈ သိုၵ်းဢုပ်ႉပိူင်ႇမိူင်းမႃးသေ တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ ဢၼ်ပဵၼ်ႁၢင်ႈႁိင်ႈတႃႇ တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈထုၵ်ႇၶင်ဝႆႉတီႈႁိူၼ်းသေ သိုၵ်းၶဝ်ဢုပ်ႉပိူင်မႃးၼႆႉ လႆႈမီးလွင်ႈၸိုဝ်ႈသဵင်လုမႃးယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း မွၵ်ႈ 1,500 ၵေႃႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇတိၺွပ်းသႂ်ႇၶွၵ်ႈ (ပၼ်တၢမ်ႇၶွၵ်ႈ 65 ပီ လႄႈ ၵၢၼ်ၼၵ်းၼႃသေ သူင်ႇၸူး ၶွၵ်ႈ တီႈဢၼ်ၵႆၵႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ)၊ မၢင်းၸိူဝ်းၵေႃႈ ပွႆႇပၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ ၽွင်းမီးယူႇတီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ဝႄႈလွင်ႈတူင်ႉၼိုင် ၵၢၼ်မိူင်းသေ ယႃႇပေလူလၢႆ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။
ပေႃးဝႃႈ တေဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းၼႆ ဢုပ်ႇတင်းၵူၼ်းဢၼ်တေပၼ်လႆႈၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်တေယိၼ်းႁူႉၸွမ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၽေးၶဵၼ်ၼႆႉ တေၸၢင်ႈမီးမႃးၼိူဝ် ၵူၼ်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လၢတ်ႈတေႃႇၼၼ်ႉလႄႈ ပွႆႇၶဝ် ဢွၼ်ႁူဝ်လၢတ်ႈၵႂႃႇလႄႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သၢႆၵပ်းသိုပ်ႇၽူင်းၵေႃႈ တေၸၢင်ႈထုၵ်ႇ လၵ်ႉထွမ်ႇယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢဝ် ပၢႆႉ တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ ၽႅတ်းဝႆတီႈၼိူဝ်တၢင်းၼႆတႄႉ တီႈႁိူဝ်းမိၼ် ဢၼ်တေဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ တေလႆႈႁၼ်ပႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
ၼႂ်းၵႄႈ ပီ 2012-2020 ၼၼ်ႉတႄႉ ၸွမ်းလူၺ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢၼ်မႂ်ႇ ၶိုၼ်ႈမႃးသေၵေႃႈ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵေႃႈ လႆႈဝႃႈ မီးၼမ်မႃးယူႇယဝ်ႉ။ ပွင်ႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ထတ်းသၢင်ၵၢၼ်မိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈႁၼ် ပႃးမႃးၼႂ်း လိၵ်ႈၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေ ဢၼ်ပဵၼ် ငဝ်းတူင်ႉဢၼ်ပျၢၵ်ႈ သႅၼ်ႇသႃႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈထူၵ်းဢွၵ်ႇမႃးသေ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ မိူဝ်ႈပီ 2010 ၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇမီးဝၼ်းတႃႇတေပိုၼ်ဢွၵ်ႇလႆႈ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ထိုင် ပီ 2021 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 1 ဝၼ်း ဢၼ်ပဵၼ် ဝၼ်း တေႁွင်ႉ သၽႃးမႂ်ႇၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ၶိုၼ်းသိမ်းဢဝ် ဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းသေၵေႃႈ ၶိုၼ်းတိၺွပ်း ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢိၵ်ႇတင်း တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ လႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၵူႈၸႄႈမိူင်းၸႄႈတိူင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းၼၼ်ႉမႃးသေ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆ လႆႈဢွၵ်ႇၼႄ ၵၢင်ၸႂ် တီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းမႃးလႄႈ ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် လႆႈဢဝ်ဢဵၼ်ႁႅင်းပူၼ်ႉတီႈသေ တိၺွပ်း ႁႅမ်တၢႆ ပိုတ်းယိုဝ်းမႃးယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းလႆႈလုတၢႆၵႂႃႇ မီး ႁဵင်ပၢႆသေ ၵူၼ်းႁူဝ်မိုၼ်ႇမၼ်းၵေႃႈ ထုၵ်ႇတိၺွပ်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၸွမ်းလူၺ်ႈသၢႆငၢႆသေ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၵႂႃႇထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ ပလိၵ်ႈ၊ ႁူင်းပလၵ်ႈ လႄႈ ရူတ်ႉပလိၵ်ႈ ရူတ်ႉသိုၵ်းၼႆတႄႉ ၽၢႆႇသိုၵ်း လႄႈ ပလိၵ်ႈၶဝ် တေၸၢင်ႈႁႃ ပၼ်ႁႃ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ လီလႆႈၽၢင်ႉတူဝ်ဝႆႉယူႇ။
== ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈပၢႆးယူႇလီ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ ==
လွင်ႈၵဵင်ႈသႂ် တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ်တႄႉ တေပဵၼ် ဢၼ်လီၵူဝ်ဝႆႉၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈ မီးလွင်ႈၽၢင်ႉတူဝ်ပိုၼ်ႉထၢၼ် ၼင်ႇဝႃႈ သမ်းဝႆႉယႃႈႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်၊ ၽၢင်ႉသေ လိူၵ်ႈၵိၼ် တၢင်းၵိၼ် လႄႈ ၼမ်ႉ၊ ယႃႈယႃတႃး ဢၼ်ၵႅတ်ႇၵင်ႈ မူင်ႈမႅင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆတႄႉ ယူႇသဝ်းၵႂႃႇလႆႈယူႇ။ '''ယႃႇပေၵိၼ် [[ၼမ်ႉမႃးၼႂ်းလွတ်ႇ]]''' လႃးလႃး။ လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆႉ ၶဝ်ၸႂ်ႉ ၼမ်ႉၵမ်ႈ ဢၼ်ုလၵ်ႉတီႈ ၶွမ်ႇပၼီႇၼမ်ႉသႅၼ်ႈသႂ်ၼၼ်ႉလႄႈ သင်ဝႃႈ သင်ႇၼမ်ႉၵၢမ်ႈၼႆတႄႉ မၼ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်လွတ်ႈၽေးလီယူႇ။ ပေႃးၵိၼ်ၼမ်ႉၼႆ ၵိၼ်တဝ်ႈၼမ်ႉသႅၼ်ႈသႂ်သေ မိူဝ်ႈပႆႇၵိၼ်ၼၼ်ႉ ၵူတ်ႇတူၺ်း ၽႃႈႁူမ်ႇမၼ်း ႁႂ်ႈပဵၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇပႆႇလႆႈယႃႉဝႆႉ။ တၢင်းပဵၼ် ၼင်ႇ [[ၼၢဝ်ၵတ်းသၼ်ႇ]]၊ [[တၢင်းပဵၼ်ဢွၵ်းဢေႃၵႂ်ႈ ၵျႃႇပၢၼ်ႇ]] လႄႈ [[ၼၢဝ်ၼူၵ်ႉ]] ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ဢၼ်ၵႆႉလႆႈႁၼ်ယဝ်ႉ။ တီႈၼႃႈလိၼ်ၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ၼၢဝ်ၼူၵ်ႉ ဢၼ်ငေႈတင်း ယႃႈယႃ လႄႈ တၢင်းပဵၼ် တီႇပီႇဢၼ်ၸိူဝ်ႉၽၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႆႉလႆႈႁၼ်ၼမ်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆးၸႂ်ယႂ်ႇယႂ်ႇၼမ်ၼမ်တႄႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈသမ်းဝႆႉ ယႃႈၵႅတ်ႇၵင်ႈ တၢင်းပဵၼ်တပ်းၵႂ်ႈၼိူဝ်ႉလိူင် လႄႈ ယႃႈယႃၵႅတ်ႇၵင်ႈ တၢင်းပဵၼ်တွင်ႉ။ တီႈၽိူၼ်ၶဝ်ႈၼႆႉ မၢၼ်ႈၶဝ် ၸႂ်ႉ ၸေႃႉလႄႈ ၸေႃႉငႅမ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃးတိူဝ်းလူမ်ၸႂ်ၼႆတႄႉ ၸႂ်ႉပႃးၼိူဝ်ႉမိုဝ်းၵွၼ်ႇ။ မိူဝ်ႈပႆႇၵိၼ်ၶဝ်ႈၼၼ်ႉ လၢင်ႉပႅတ်ႈတၢင်းသဵင်ႈ ၼႆႉ တေတိူမ်းယိၼ်းၶႅမ်ႉလီယဝ်ႉ။ ဢဝ်တင်း ၼမ်ႉယႃႈယႃၶႃႈမူင်ႈမႅင်း ဢမ်ႇၼၼ် ဢဝ်တင်း ဢႄႇလ်ၵူဝ်ႇႁေႃးသေ ပွတ်ႈလၢင်ႉမိုဝ်းပႅတ်ႈၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉလီဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။
ၸွမ်းၼင်ႇ တီႈမိူင်း ဢၼ်တိုၵ်ႉႁႃႁုၼ်ႈမုၼ်းမႃးၼၼ်ႉ - "ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶူဝ်ႈ၊ ပိင်ႈ၊ ၵွၵ်း ဢမ်ႇၼၼ် တူမ်ႈၼႆ - လိုမ်းပႅတ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေလႃႈ"။
===တၢင်းပဵၼ် ဢဵတ်ႇ (HIV)===
ပေႃးဢဝ်လၵ်းၸဵင် ဢေးသျႅၼ်း လႄႈ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းဝႃႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉ တၢင်းပဵၼ်ဢဵတ်ႇ ဢၼ်ၽေႈၸပ်းတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ သုင်ဝႆႉယဝ်ႉ (မိူဝ်ႈပီ 2019 ၼၼ်ႉ မီး 0.7% ၶွင် ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းယဝ်ႉ)။
===လွင်ႈတူၺ်းထိုင် ပၢႆးယူႇလီ===
ငိုၼ်းၵွင်ၵၢၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်တူၺ်းထိုင် ပၢႆးယူႇလီ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မၼ်းဢေႇၼႃႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပဵၼ်တၢင်းၶႆႈၼၢဝ်ဢွၼ်ႇဢီႈ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆၸိုင် ၸၢင်ႈၵႂႃႇၼႄတီႈ မေႃယႃ ၸိူဝ်ႈမီးတီႈ ဝဵင်းလူင်ၼၼ်ႉယူႇ။ ပေႃးပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် မဵဝ်းလူၺ်ႇတူၺ်းထိုင်လမ်ႇလွင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ သၢႆငၢႆႁူင်းယႃၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးၵႆႉမီး လွင်ႈမူတ်းသႂ်သေ လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ပၢႆးယႃႈယႃၵေႃႈ ၵႆႉမူတ်းသဵင်ႈဝႆႉယူႇ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉၵေႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် တီႈဝဵင်းလူင်ၼၼ်ႉတႄႉ မီးႁူင်းယႃသုၼ်ႇတူဝ် ဢၼ်ၶိုတ်းၵၢပ်ႈမႃးယူႇသေတႃႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ တေတိူဝ်းသုင်လိူဝ်သေ ႁူင်းယႃ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈယူႇ။ ပေႃးပဵၼ် ႁူင်းယႃဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပိူင်ႇဝႆႉၼၼ်ႉသမ်ႉ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉလႄႈသင် ယႃႈယႃၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈသင် ဢမ်ႇတဵမ်ဢမ်ႇထူၼ်ႈဝႆႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈယႂ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လႄႈ ၵူၼ်းမၢၵ်ႈမီးတီႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်တႄႉ ပေႃးဝႃႈ လူဝ်ႇယူတ်းယႃတၢင်းပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈၼႆ ၶဝ်ၵႂႃႇၸူးတီႈ [[မိူင်းထႆး]] လႄႈ [[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]] သေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈ ပေႃးႁဵတ်းၼၼ်တႄႉ လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်သၢႆငၢႆလမ်ႇလွင်ႈမႃးသေ ပေႃးတေတၢင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်ၵႂႃႇၼႆႉ ယွၼ်ႉမၼ်းတေတူၵ်းၸူဝ်ႈငိုၼ်းၼမ်လႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇႁဵတ်း လွင်ႈမၼ်ႈၸႂ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ႁႂ်ႈမၼ်းၼႄႉၼွၼ်းလီဝႆႉ။
တီႈပပ်ႉဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းမၢင်ၸိူဝ်း လႄႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉမၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ႁဵတ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ႁွင်ႈယူတ်းယႃ ဢၼ် လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ဢေႃႉသထရေးလီးယႃး ၵေႃႉပွင်ၵၢၼ်ဝႆႉၼႆသေတႃႉ ႁွင်ႈယူတ်းယႃၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈဢိုတ်းႁပ်းၵႂႃႇ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပီ 2018 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈတိူင်ႇပၢင်ႇ၊ လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်း လႄႈ လွင်ႈထႆႇၶႅပ်းထၢတ်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း လွတ်ႈၽႃႇတတ်းလဵၵ်ႉၼွႆႉတႄႉၵေႃႈ တီႈ ႁူင်းႁႅမ်း ဢိၼ်းယႃးလဵၵ်ႉ တီႈတႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉ မီးဝႊႉ [https://myanmarmix.com/en/directory/international-sos-clinic-yangon ႁွင်ႈယူတ်းယႃ ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း] ယူႇ။
== ဝႆႉလွင်ႈၼပ်ႉယမ် ==
{{Infobox|လွင်ႈပၼ်ၸိုဝ်ႈ|ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်တင်း ၽိင်ႈထုင်းတၢင်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ တီႈၽိင်ႈထုင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ဢမ်ႇမီးဝႆႉ ၸိုဝ်ႈမုင်ႉႁေႃႁိူၼ်း၊ ၸိုဝ်ႈဢၼ်ႁွင်ႉၵိုၵ်းတင်း ၸိုဝ်ႈပေႃႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸိုဝ်ႈမႄႈၼၼ်ႉသေ ၵူၺ်းမီးၸိုဝ်ႈ ဢၼ်ပၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉၵူၺ်း။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း မၼ်ၼင်ႇ ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ '''ထိၼ်ႇၵျေႃႇ''' ၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၸိုဝ်ႈဢၼ်တၢင်ႇဝႆႉၵူၺ်း မၼ်းဢမ်ႇပႃး ၸိုဝ်ႈမုင်ႉႁေႃႁိူၼ်း၊ ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉၵိုၵ်းၸိုဝ်ႈပေႃႈ ၸိုဝ်ႈမႄႈသေ ပေႃးဢဝ် ၵူၼ်းလၢတ်ႈၵႂၢမ်းတႆးဝႃႈတႄႉ သႂ်ႇ '''လုင်း''' ဢမ်ႇၼၼ် '''ပႃႈ''' ၼႆသေ ပေႃးဝႃႈၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢႆးၼႆ တီႈၽၢႆႇၼႃႈၸိုဝ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ သႂ်ႇ '''ဢူး''' (ဦး) သေ ပေႃးပဵၼ် ၼၢင်းယိင်းတႄႉ သႂ်ႇ '''တေႃႇ''' (ဒေါ်) ၼႆလႄႈ တေၸၢင်ႈႁွင်ႉဝႃႈ ''ဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇ'' ၼႆယဝ်ႉ။}}
[[ၾၢႆႇ:Mrauk U - 0002.jpg|thumb|400px|[[မျွၵ်ႉဢူး]]၊ ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ရၶႅင်ႇ တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇ]]
လွင်ႈၼုင်ႈၶဝ်း ႁူမ်ႇလူမ်ႈတႅတ်းတေႃးလီၼၼ်ႉတႄႉ လိူဝ်သေဝႃႈ တီႈ ၼၢႆႉၵလၢပ်ႉ တေလႆႈႁၼ်ယူႇၵူႈတီႈ ၼင်ႇတီႈ ဢွင်ႈၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵွင်းမူး၊ ၵျွင်းၽြႃး လႄႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ (ဢၼ်မီးဢၢၼ်ႇႁူဝ်ႁဵင်မၼ်း)။ ပေႃးပဵၼ်ၶူဝ်းဢၼ်ပိတ်းဢၼ်ပွတ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇၶႂၢင်းပၼ် တႃႇၼုင်ႈ တီႈ ဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ပေႃးၽႅဝ်တီႈ ၵွင်းမူး၊ ၵျွင်းၽြႃး၊ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၼႆ တေလႆႈထွတ်ႇၶႅပ်းတိၼ်၊ မၢင်ႈတီႈမႃး လႆႈထွတ်ႇပႃး မူင်တိၼ်ဝႃႇတိၼ် သေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈဝႆႉမႃးတီႈ ႁူးၶဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸၢင်ႈသႂ်ႇထူင်သေၵေႃႈ တေႃႉၵႂႃႇၸွမ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈယူႇ။ ပေႃးဢဝ်တီႈဢေးသျႃးဝႃႈ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်လီဢၢမ်းဢေႃး ၼမ်သေသေ မီးလွင်ႈၸၼ်ၸႂ်လိူဝ်သေ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဝူၼ်ႉဝႆႉၼၼ်ႉယူႇ။
ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈၶဝ်တႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၸွမ်းၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇၼႄ လွင်ႈႁၵ်ႉပႅင်းၵၼ်တီႈ ၼႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်၊ ၼၼ်ႉမၼ်းမၢႆထိုင်ဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈဝူၺ်ႇႁင်ႈၼႆလႄႈ ထုၵ်ႇလီဝႄႈယူႇ။
ၸဵမ်ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းၸၢႆး ဢွၼ်ၵၼ်ၼုင်ႈ ၽႃႈတူင်ႇ/ သိၼ်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ၶၢႆၵူႈတီႈၵူႈတၢင်းၼၼ်ႉသေ ပေႃးလႆႈႁၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ပႆတၢင်းယူႇႁိမ်းႁွမ်းၶဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ လွင်ႈဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးသင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ လၢႆးဝႅတ်ႉ ၵူၼ်းၸၢႆးလႄႈ ၵူၼ်းယိင်း ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပဵၼ်ၵူၼ်ႈၸၢႆးၼႆၵေႃႈ တေလႆႈဝႅတ်ႉၼင်ႇၵူၼ်းၸၢႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇတီႈ ၵျွင်းၽြႃးၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈၼုင်ႈၶူဝ်း ႁႂ်ႈမီးလွင်ႈယဵၼ်ႇငႄႈသေ တီႈႁူးၶဝ်ႈ ၵျွင်းၽြႃးမၢင်တီႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈယိမ်လႆႈ ၽႃႈတူင်ႇယူႇ။
ၽွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇပၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ႁပ်ႉဢဝ် '''ၶႅပ်းႁဵင်းလိၵ်ႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး''' ၼႆ ၸႂ်ႉမိုဝ်းၶႂႃႇတႃႇသေတႃႉ၊ ဢၼ်ပဵၼ် မိုဝ်းသၢႆႉၼႆႉ ဢဝ်ႁွင်းတႂ်ႈ ငွၵ်းသွၵ်ႈမိုဝ်းၶႂႃႇလႄႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မိုဝ်းသၢႆႉၼႆႉ ၸွမ်းလူၺ်ႈၽိင်ႈထုင်းသေ ပွင်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ယိပ်းလွင်ႈဝူၺ်ႇႁၢင်ႈ၊ ဢဝ်မိုဝ်းသၢႆႉ ယိပ်းၵမ် ၶႅပ်းႁဵင်းလိၵ်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈ မၼ်းလိူင်းၼႆယဝ်ႉ။
မၢၼ်ႈၶဝ်ႁွင်ႉၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းဝႃႈ ''ပူဝ်ႇ'' ၼႆသေ မၼ်းမီးတီႈပွင်ႇဝႃႈ "ၽူႈမီးၸၼ်ႉတႃၶုၼ်" ပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းၶူဝ်ႈပူၺ်ႈ ပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ႁွင်ႉၸိူဝ်းဢႃႇယုယႂ်ႇတႄႉ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢႆး ႁွင်ႉဝႃႈ ''လုင်း'' မၢၼ်ႈၶဝ်တႄႉဝႃႈ ''ဢူး'' ဢမ်ႇၼၼ် "ဢၼ်ၵႄႇ" ၼႆသေ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းယိင်းဢႃႇယုယႂ်ႇ ႁွင်ႉဝႃႈ ''ပႃႈ'' မၢၼ်ႈၶဝ်တႄႉဝႃႈ ''တေႃႇ'' ဢမ်ႇၼၼ် "ဢၼ်ႇတီႇ" ၼႆယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ၼႆႉ ပေႃးဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တိုၵ်ႉမီး လွင်ႈၼပ်ႉယမ်ၼိူဝ်ၽိင်ႈထုင်းၶဝ်ယူႇၼႆတႄႉ တၢင်းမိုတ်ႈၵိုဝ်း တၢင်းယဵၼ်ႇငႄႈၶဝ်ၼၼ်ႉ ပေႃးၶႂ်ႈလီဢၢမ်းယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈတေႃႇ ၵူၼ်းသိုဝ်ႉၶွင်ၶဝ်ၼၼ်ႉ ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၶႅမ်ႉတႄႉတႄႉ (မၢင်ၸိူဝ်းဝႃႈ ၶႅမ်ႉလိူဝ်သေ [[မိူင်းထႆး]]ၵွၼ်ႇ) ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ၵူၼ်းသိုဝ်ႉၶွင်ၶဝ်ၼႆႉ ငိုၼ်းၶဝ်ႈၶဝ် ဢမ်ႇပေႃးလႆႈၼမ်၊ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၵၢင်ၸႂ် ၶႂ်ႈပၼ်ထိပ်ႉ ပၼ်ငိုၼ်းတွၼ်ႈသူးတႃႇ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼႄႉၼွၼ်း ႁႂ်ႈထိုင်ၼႂ်းမိုဝ်းၶဝ်လီလီတႃႉ။
===ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း===
ပေႃးဢဝ်ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်းဝႃႈတႄႉ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းတႄႉ ပေႃးၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ရူဝ်ႇႁိင်ႇၵျႃႇ ဢၼ်ဝႃႈ ပင်ႇၵႃႇလီႇၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ် လွင်ႈယွၼ်ႈငၢႆႈမႃးသေတႃႉ ဝၢႆးသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ သိမ်းဢၢမ်းၼတ်ႈ မိူဝ်ႈပီ 2021 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 1 ဝၼ်းယဝ်ႉသေၵေႃႈ လွင်ႈၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်း ႁၼ်ထိုင်ၼိူဝ် ၵလႃးပင်ႇၵႃႇလီႇၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈလႅၵ်ႈလၢႆးမႃးယူႇၵမ်ႈၽွင်ႈယဝ်ႉ။ ၽွင်းယၢမ်းတေႃႈလဵဝ်တႄႉ တိုၵ်ႉပဵၼ် ၽွင်းသိုၵ်းမၢၵ်ႈ သိမ်းဢဝ် ဢၢမ်းၼတ်ႈသေ တိုၵ်ႉၶတ်းၸႂ် ၶိုင်ပွင် ႁႂ်ႈတင်းၵမ်ႇၽႃႇ ယိုၼ်ႁပ်ႉၶဝ်ပဵၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေတႃႉ ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ်ယိပ်းၵွင်ႈၵၢၼ်ႇ သၢၼ်ၶတ်းၶဝ်ဝႆႉယူႇလႄႈ သၢႆငၢႆ ၵၢၼ်မိူင်းတႄႉ တိုၵ်ႉပဵၼ် ဢၼ်ယွၼ်ႈငၢႆႈယူႇ ၵူႈတီႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်ႉ ပေႃးၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေလႆႈတူၺ်းသေဢုပ်ႇ၊ တေလႆႈၽၢင်ႉ ယႃႇႁႂ်ႈၵႂႃႇထႆႇ ၶႅပ်းႁၢင်ႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် လုၵ်ႈသိုၵ်း၊ ပလိၵ်ႈ လႄႈ ရူတ်ႉၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ သင်ဝႃႈ ၶဝ်ႁႄႉတႃႇတွင်ႈထၢမ်ၼႆၵေႃႈ ၵိုတ်းပၼ်ရူတ်ႉလီလီသေ ၵေႃႈ တွပ်ႇဢၼ်ၶဝ်ထၢမ်ၼၼ်ႉလီလီ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် ၶဝ်တေပိုတ်ႇယိုဝ်း။ ယွၼ်ႉပဵၼ်လွင်ႈၸိူင်ႉၼၼ်သေ ၸိူဝ်းလႆႈလုတၢႆၵႂႃႇၵေႃႈ မီးမႃး တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။
=== ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် ===
ၵေႃႈငၢႆးမိူၼ်ၵၼ်ၼင်ႇ မိူင်းထႆးယူႇ။ ပေႃးၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈႁၼ် ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းသင်ႇၶႃႇၶဝ်ႇ ပႃးသီႇပိတ်ႈသေၵေႃႈ တုင်းသွမ်း ၸွမ်းသဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းယူႇ။ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၽႃႇသႃႇပုတ်ႉထၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ဢွၼ်ၵၼ်ဝႆႉလိုၵ်ႉလမ်ႇတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈသေ ပေႃးပဵၼ် ၸၢဝ်းပုတ်ႉထယူႇၼႆ မိူဝ်ႈပၢၼ်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ တီႈဢေႇသုတ်း လူဝ်ႇလႆႈ ၼုင်ႈသၢင်ႇၼိုင်ႈပွၵ်ႈ ပေႃးထိုင်ပၢၼ်ဢႃႇယု တဵမ်သၢဝ်း လႄႈ ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်မႃး လူဝ်ႇလႆႈ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸၢင်းယူႇ ၼိုင်ႈပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ၽႃႈလိူင်သၢင်ႇၵၢၼ်းတႄႉၵေႃႈ တင်းမိူင်းထႆးသေ မိူၼ်ၵၼ်ယူႇၵူၺ်း။ ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇရႁၢၼ်းၼႆ တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ် တူဝ်ၶိင်း တိူဝ်ႉၵၼ်တင်း ၼၢင်းယိင်း၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၽွင်းမိူဝ်ႈလူႇတၢၼ်းၼၼ်ႉ ၼၢင်းယိင်းၶဝ် တေလႆႈၽၢင်ႉတူဝ် ယႃႇႁႂ်ႈတိူဝ်ႉၼိူဝ်ႉတင်း ၸဝ်ႈၶဝ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈယိပ်းငိုၼ်း။ ပေႃးၶႂ်ႈလူႇတၢၼ်းၸဝ်ႈၶဝ်ၼႆ လူႇၶဝ်ၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်သေ ပေႃးလႆႈလူႇတၢင်း ငိုၼ်းဝတ်ႉထုၼႆၵေႃႈ လူႇတၢၼ်းတမ်ႈတီႈ ၵပ်ႉပီႇၶဝ်ဢဝ်လႄႈ။ လွင်ႈလူႇတၢၼ်းၸူးၸဝ်ႈၶဝ်ၼႆႉ တေလႆႈပဵၼ် ဢၼ်ပေႃႇပဵၼ်မႃးႁင်းမၼ်းၵူၺ်း။ တေဢမ်ႇလႆႈပႃး လွင်ႈသေႃႇသူၼ်းတႃႇႁႂ်ႈလူႇႁႂ်ႈတၢၼ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇလႆႈၵႂႃႇႁႃလူႇၶၢမ်ႇတီႈ ဢွင်ႈတီႈထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ၵႆႉမႃးၼၼ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈႁၼ် မုၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်လႄႇႁႃလူႇၶၢမ်ႇငိုၼ်း ၸွမ်းတီႈဢၼ်ဢွင်ႈတီႈ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်မႃးၼမ်ၼၼ်ႉၸိုင် ၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ် မုၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ပွမ်ၵူၺ်း။
ဝႄႈလွင်ႈ ၼုင်ႈသိူဝ်ႈဢၼ်ပႃးႁၢင်ႈၽြႃးပုတ်ႉထ လႄႈ လွင်ႈသမ်းလၢႆး ႁၢင်ႈပုတ်ႉထ၊ ၼၼ်ႉမၼ်းပဵၼ် လွင်ႈဢမ်ႇၼပ်ႉယမ်တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ လႄႈ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ထူဝ်းရိတ်ႉၵမ်ႈၽွင်ႈ ယၢမ်ႈထုၵ်ႇတိၺွပ်ႉသေ လိုပ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပူၼ်ႉပႅၼ်ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈဢၼ်ၼၼ်ႉ။
တီႈၵျွင်းၽြႃး လႄႈ တီႈၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ လူႇလူႇတၢၼ်းတၢၼ်းၼႆသေတႃႉၵေႃႈ မၢင်တီႈၼႆႉ မီးဢွင်ႈတီႈႁႄႉႁၢမ်ႈ တီႈၼၢင်းယိင်း ဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈတီႈတႄႉမၼ်းတႄႉ ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၼၢင်းယိင်း ၸိူဝ်းသမတႃႇၼၢင်းယိင်းတိုၵ်ႉလူင်းၼၼ်ႉၵူၺ်းၼႆသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇ တွင်ႈထၢမ်ၼႆႉ မၼ်းႁႅင်ႉလိူင်းၼႃႇၽႅဝ်လႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ၼၢင်းယိင်းတင်းသဵင်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈယိပ်းငိုၼ်း၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ သင်ဝႃႈၶႂ်ႈလူႇတၢၼ်းငိုၼ်းၼႆ လူႇတၢၼ်းတွတ်ႈသႂ်ႇတီႈၼႂ်း တိူၵ်ႈငိုၼ်းလႆႈယူႇ။
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈသိုဝ်ႉ ၶႅပ်းၶမ်းမၢင်မၢင်သေၵေႃႈ တဵၵ်းၶမ်းတီႈႁုၼ်ႁၢင်ႈၽြႃးလႆႈယူႇ။
မိူဝ်ႈပႆႇၶဝ်ႈ တီႈၼႂ်း ဝၢင်းၵျွင်းၽြႃးၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈထွတ်ႇၶႅပ်းတိၼ်/သွၵ်းတိၼ် (မၢင်တီႈၼႆႉ လႆႈထွတ်ႇပႃး မူင်တိၼ်ဝႃႇတိၼ်) ၵွၼ်ႇ၊ ပေႃးဢမ်ႇႁဵတ်းၼႆ မၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ပွမ်ၵူၺ်း၊ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ပေႃးဝႃႈ ဝႆႈၽြႃးၼႆ ယႃႇပေႁႂ်ႈဢဝ် တိၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဝၢႆႇၵႂႃႇၸူး ၽြႃး။ ပေႃးမီးတီႈ ၵျွင်းၽြႃး ၽၢႆႇၼႃႈ ၽြႃးၼႆၸိုင် ၼင်ႈၶုပ်ႉၶဝ်ႇဢဝ်လႄႈ။
သဝသတိၵ ၼႆႉ တေလႆႈႁၼ်ပဵၼ် ႁၢင်ႈတၢင် ဢၼ်လႆႈႁၼ်ၼမ် တီႈ ၵျွင်းၽြႃးပုတ်ႉထ ၼၼ်ႉယူႇ။ ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇမၢႆထိုင် ၼႃႇၸီႇ ဢမ်ႇၼၼ် လွင်ႈသၢၼ်ၶတ်းၵျူး။
==လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ==
=== တႄႇလီႇၾူင်း===
ၶူတ်ႉ ၸိုင်ႈမိူင်း: +95
တူဝ်ၼၢမ်းၼႃႈ တႃႇႁွင်ႉၸူး ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း: 00
ပိူင်မၢႆၾူင်းတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉၼင်ႇ code>+95 1 234-5678</code> ၼႆသေ ဢၼ်ပဵၼ် "95" ၼႆႉ ပဵၼ် ၶူတ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း တွၼ်ႈတႃႇ မျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ဢၼ်ပဵၼ်တူဝ်ၼပ်ႉတီႈ ၼိုင်ႈ, သွင်, သၢမ် လႄႈ သီႇ ၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၶူတ်ႉၼႃႈလိၼ်သေ ၸိူဝ်းပဵၼ် တူဝ်ၼပ်ႉ ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ႇ ၼၼ်ႉ ပဵၼ် မၢႆၾူင်းပိုၼ်ႉတီႈယဝ်ႉ။
တီႈတႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ဢမ်ႇၼၼ် တီႈ လၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈ သိမ်းၵၢတ်ႉ GSM/4G ယူႇ။ ပေႃးပဵၼ်ၵၢတ်ႉလၵ်းၸဵင်တႄႉ တေလႆႈပၼ် 1,500 ၵျၢပ်ႈ။ ဢေႃႇပရေႇတႃႇမၢင်ဢၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ၶၢႆပၼ်သိမ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်း တွၼ်ႈတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ယဝ်ႉ။ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉ ဢေႃႇပရေႇတႃႇ မူဝ်ႇပၢႆး 4 ဢၼ်၊ MPT (Government+KDDI), Telenor, Ooredoo လႄႈ MyTel (Military+VietTel)။ ၸွမ်းလႄႈ လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈ ၵႂၢင်ႈၶႂၢင်လႄႈ ၽူႈဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းဝႆႉသေ MPT ၼႆႉ ပဵၼ် ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။ ဢေႃႇပရေႇတႃႇၶဝ်ၼႆႉ ၶဝ်ၶၢႆပၼ်ပလႅၼ်ႇ လၢႆမဵဝ်း - ၼင်ႇ တွၼ်ႈတႃႇႁွင်ႉၾူင်းလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၼႆ ၼိုင်ႈတႃ 20 ၵျၢပ်ႈ - 25 ၵျၢပ်ႈ။ တွၼ်ႈတႃႇ မႅၵ်ႉသဵတ်ႉတႄႉ ၼိုင်ႈၽိုၼ် 15 ၵျၢပ်ႈ -20 ၵျၢပ်ႈ။ ဢၼ်ပဵၼ် လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း တေႇတႃႇတႄႉ 1 MB/ 7 ၵျၢပ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈ ပလႅၼ်ႇမီးဝႆႉ လၢႆမဵဝ်း 1 GB 1000 ၵျၢပ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇလိူဝ်ၼၼ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ်တွၼ်ႈတႃႇ IDD လႄႈ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ရူမ်းမိင်းၼၼ်ႉတႄႉ ဢိင်ၼိူဝ် ဢေႃႇပရေႇတႃႇ လႄႈ မိူင်းပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁွင်ႉၸူးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸႂ်ႉတီႈၼႂ်း ဢေႇရိယႃႇဝဵင်းလူင် တေၸႂ်ႉတွၼ်ႈတႃႇ လၢတ်ႈၾူင်းၵူၺ်းၼႆတႄႉ ၼႂ်းၵႄႈ ဢေႃႇပရေႇတႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပေႃးပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်သင်။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈ ဢွင်ႈတီႈဢၼ်ၵႆၵႆၼႆ ၵူတ်ႇတူၺ်းဝႃႈ ဢေႃႇပရေႇတႃႇဢၼ်လႂ်တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈတီႈၼၼ်ႈ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸႂ်ႉ IDD ဢမ်ႇၼၼ် ရူမ်းမိင်းၼႆ ၶဝ်ႈတူၺ်းၵႃႈၶၼ် ဢၼ်ၶဝ်ပၼ်ဝႆႉ တီႈၼႃႈလိၵ်ႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉၶဝ်ၼၼ်ႉတႃႉ။
=== မေးလ် ===
လုၵ်ႉတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇသေ ဢၼ်သူင်ႇလိၵ်ႈၸူး ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ လၢတ်ႈဝႃႈ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈလီယူႇၼႆယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢဝ် ၶူဝ်းၶွင်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ သူင်ႇၼင်ႇ ပႃႇသႄႇယူဝ်းယူဝ်းၵူၺ်းၼႆ မၼ်းၵေႃႈ တေၸၢင်ႈမီးၽေးၼင်ႇ တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇလႅၼ်ၼၼ်ႉယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးတွၼ်ႈတႃႇသူင်ႇပႃႇသႄႇၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၶၼ်မၼ်းထုၵ်ႇၼႆတႄႉ ၸႂ်ႉ EMS လႄႈ။
=== ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ ===
တွၼ်ႈၵၢၼ် လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ လႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 2013 ၼၼ်ႉသေ တၢင်းၽႂ်းတၢင်းဝႆးမၼ်းၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈမႃးသေ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းၵေႃႈ တိူဝ်းၶၼ်ထုၵ်ႇမႃးယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ပီ 2020 ၼၼ်ႉသေ ၶႂ်ႈဝႃႈတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း တင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၸႂ်ႉလႆႈ ဝၢႆႇၾၢႆႇ ၽရီးယူႇ။ ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်တင်း တၢင်ႇမိူင်းတႄႉ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၸႂ်ႉ ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ 4G ၼမ်လိူဝ်သေ ၸိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ဝၢႆႇၾၢႆႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်လီဢၢမ်းတႄႉၵေႃႈ တႃႈၵုင်ႈၼႆႉ မိူဝ်ႈပီ 2013 ၼၼ်ႉ တၢင်းၽႂ်း 4G ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်တႅမ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈ ဢေးသျႃးၼႆႉသေ ၵမ်းၼႆႉတႄႉ တၢင်းၽႂ်းမၼ်း ၶိုၼ်ႈထိုင်မႃး ထူၼ်ႈသီႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ 4G ၼႆႉတႄႉ ၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈ ၵူႈဝဵင်းလူင်၊ ဝဵင်း လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢၼ်ပဵၼ်ပိူင်လူင်မၼ်းၼၼ်ႉယူႇ။ တေႃႈပဵၼ်တီႈဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႈ တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈပႃး ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ 3G လိူဝ်သေဝႃႈ ပဵၼ် တီႈဢၼ်ၵႆႁႅင်းၼႃႇဢႃးလႃး တႄႉ ပဵၼ်တီႈ ဢွင်ႈတီႈ မီးလွင်ႈသုၵ်ႈယုင်းတင်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢၼ်ႇ။ ၵႃႈၶၼ် တေႇတႃႇတႄႉၵေႃႈ 1 GB ၼႆႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈယူႇ 2,500 ၵျၢပ်ႈ။ ဢိင်ၼိူဝ် ဢေႃႇပရေႇတႃႇသေၵေႃႈ ပလႅၼ်ႇဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ။ MPT ၼႆႉ ပဵၼ် ဢေႃႇပရေႇတႃႇ ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈသေ တႄႇလီႇၼေႃးတႄႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ယႂ်ႇသုတ်း ထူၼ်ႈသွင်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် သိမ်း 4G ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် လႄႈ တီႈ လၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ဢၼ်လႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၾူင်းသမၢတ်ႉ လႄႈ 4G ၸိူဝ်းၼႆႉ မႄႇၶႂၢၵ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၶွင် ၵၾေးဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈၵိုတ်းၵႂႃႇသေ ၶဝ်ၶိုၼ်းသိုပ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈၸူး ဢွင်ႈတီႈလဵၼ်ႈၵဵမ်းယူႇယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ မီးလွင်ႈတၢင်းမႃး တွၼ်ႈတႃႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉလူဝ်ႇၸႂ်ႉ ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ မႃးၼႆ ၸၢင်ႈၵႂႃႇၸႂ်ႉလႆႈတီႈ ဢွင်ႈတီႈလဵၼ်ႈၵဵမ်းၼၼ်ႉသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇ လူတ်ႇလူင်းၾၢႆႇတႄႉၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇပေႃးႁပ်ႉတွၼ်ႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မၼ်းတေၸၢင်ႈၵႂႃႇယွၼ်ႈ လွင်ႈလဵၼ်ႈၵဵမ်းၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ Facebook လႄႈ Viber ၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ဢႅပ်ႉ ဢၼ်ၸႂ်ႉၼမ်သေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
{{IsPartOf|ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ}}
{{Outlinecountry}}
{{Geo|22|96|zoom=5}}
[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:ၼွၼ်း]]
4h7f67qs4wcibulr9d50njpkvukb8ls
5277
5276
2022-08-19T09:56:33Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Bagan (Myanmar) banner Sunset.jpg|caption=The temples of Bagan at dawn}}
{{Warningbox|တေႃႇထိုင် တီႇသႅမ်ႇပႃႇ 2021 ၼႆႉ လွင်ႈၵူၼ်းလႆႈလုတၢႆ၊ လွင်ႈလႆႈတၢင်းၸဵပ်းမၢတ်ႇ လႄႈ လွင်ႈတိၺွပ်းၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ထၢင်ႇႁၢင်ႈတိူဝ်းၼမ်မႃးယူႇယဝ်ႉ။ လႆႈမီးလွင်ႈပိုတ်ႇယိုတ်းၸူး ႁူင်းပလိၵ်ႈ၊ လုမ်းၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇ ပွၵ်ႉ၊ လုမ်းၽႆးၾႃႉၸႄႈဝဵင်း၊ ၸုမ်းပလိၵ်ႈ လႄႈ ရူတ်ႉၽၢႆႇသိုၵ်ႈ၊ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၽၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ လႄႈ ၽၢႆႇဢုပ်ႉပိူင်ႇ တီႈတႃႈၵုင်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း ပတ်ႉပိုၼ်ႉမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႃးလိၼ်ၵမ်ႉၼမ် တီႈၼႂ်းမိူင်းၵေႃႈ လႆႈမီးလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်သိုၵ်းတင်းၼမ်။ လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈတိူဝ်းယႂ်ႇမႃးလႆႈၽႂ်းၽႂ်း။ လွင်ႈတိၺွပ်းၵူၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်မႃးတၢင်းၼမ်သေ ၶဝ်ႈပႃးၸဵမ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉၵွၼ်ႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မီးလွင်ႈဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းၼႆသေ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတင်းၼမ်ၼႆႉ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ယႃႇႁႂ်ႈၵႂႃႇ ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ၊ ၸႄႈမိူင်းတႆး၊ ၸႄႈမိူင်းၶၢင်၊ ၸႄႈမိူင်းယၢင်းလႅင်၊ ၸႄႈမိူင်းယၢင်း၊ ၸႄႈမိူင်းၶျၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လႆႈမီးၶေႃႈၸိသင်ႇၸူး ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းမီးတီႈ ၸႄႈဝဵင်းတယႅတ်ႉၶျွင်း လႄႈ လွင်းလူင်၊ ထဝႄႇ တီႈၸႄႈတိူင်းတၼိၼ်းတႃႇယီႇ ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇႁင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁူမ်ႇႁူမ်ႇလူမ်ႈလူမ်ႈ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈ ပီ 2021 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 1 ဝၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ် လွင်ႈသိုၵ်းသိမ်းဢၢမ်းၼၢတ်ႈသေ လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသၢႆငၢႆဝၢၼ်ႈမိူင်းၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ တႃႇပီၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၵၼ်ၵေႃႈ ၵမ်းၵမ်းၶၢတ်ႇလဵဝ် သေ မီးလွင်ႈဢိုတ်းႁပ်းလွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၶၢဝ်းတၢင်းသၢႆႁိူဝ်းမိၼ် ၼႂ်းမိူင်းၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႈ လႆႈဢိုတ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ တီႈလွင်ႈဢွၵ်ႇၼႄၵၢင်ၸႂ်ၼၼ်ႉ လႆႈထူပ်းႁၼ်ၵၼ်တင်း '''ဢဵၼ်ႁႅင်း ၸိူဝ်းဢၼ်ၸၢင်ႈႁႂ်ႈလူႉတၢႆ''' ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၶေႃႈပူင်ဝႆႉ ဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈဢွၵ်ႇတၢင်းၼွၵ်ႈၵၢင်ၶမ်ႈ တႄႇ 8 မူင်း တေႃႇၵၢင်ၼႂ် 4 မူင်းၼၼ်ႉသေ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈ လွင်ႈၵူၼ်းၸုမ်တုမ်ၵၼ် တေဢမ်ႇလိူဝ် 5 ၵေႃႉ။ ၽွင်းတိုၵ်ႉမီးယူႇတီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ဝႆႉၽၢင်ႉတူဝ်သေၵမ်း။ ယူႇတူင်ႉတူင်ႉတိုၼ်ႇတိုၼ်ႇသေ ႁႂ်ႈဝႄႈ လွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေၵမ်း။ ၵူၼ်းၼႄၵၢင်ၸႂ် ၵမ်ႉၼမ်ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ လွင်ႈသိမ်းဢႃႇၼႃႇၼႆႉ ၵူၼ်းယိပ်းၸိူၵ်ႈၽၢႆႇလင်မၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇၼႆလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းလုၵ်ႉတီႈ မိူင်းၶႄႇမႃးဢႅဝ်ႇၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉဝႄႈ လွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ်သေ လူဝ်ႇလႆႈငိူင်ႉဝႄႈ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းၶႄႇ တီႈၽၢႆႇၼႃႈ ၵူၼ်းတင်းၼမ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းမီးတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈယုၵ်ႉပၼ်ပိုၼ်ႉႁူႉ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ၊ လူဝ်ႇလႆႈဝႄႈပၼ် ဢွင်ႈတီႈတင်းသဵင်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်တေၸၢင်ႈပဵၼ် လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ၊ လူဝ်ႇလႆႈဝႄႈ ယူင်ႈသၢင်ႈ ၽၢႆႇဢုပ်ႉပိူင်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း လႄႈ သၢႆရူတ်ႉၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ လူဝ်ႇလႆႈပႂ်ႉတူၺ်း သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႂ်းမိူင်း လီလီသေ ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ဝႆႉ ႁႂ်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇတင်း လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶဝ် တႃႇသေ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။
|australia=http://smartraveller.gov.au/Countries/asia/south-east/Pages/myanmar.aspx
|nz=https://www.safetravel.govt.nz/myanmar
|canada=https://travel.gc.ca/destinations/myanmar
|uk=https://www.gov.uk/foreign-travel-advice/myanmar
|us=https://travel.state.gov/content/travel/en/traveladvisories/traveladvisories/burma-travel-advisory.html
|lastedit=2021-12-26
}}
'''[https://web.archive.org/web/20180819201854/http://tourism.gov.mm/en_US/ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ] {{Dead link|December 2020}}''' (မိူင်းမၢၼ်ႈ), ဢမ်ႇၼၼ် '''Burma''' ၼႆႉ ပဵၼ် မိူင်း ဢၼ်မီးတီႈ [[ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ]]ယဝ်ႉ။
မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ဝၢႆးလင် ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 20 ၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်ၸဝ်ႈဢၢမ်းၼၢတ်ႈၶဝ် ဢုပ်ႉပိူင်ႇမႃးယဝ်ႉ။ ပီ 2010 မႃး လႆႈပဵၼ်လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇမႃးသေ ၶၢဝ်းတၢင်းမိူဝ်းၼႃႇႁင်း ၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉၵေႃႈ ပႆႇႁဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းလီလီ၊ ပႆႇမီးလွင်ႈၼႄႉၼွၼ်းသင်လီလီ။ တွၼ်ႈတႃႇၽူႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၶဝ်ႄတႉ တေလႆႈႁၼ် ဢႃႇၶီႇတႅၵ်ႉၶျႃႇ ၽႃႇသႃႇပုတ်ႉထ လႄႈ ထိူၼ်ႇလိုၵ်ႉလူင် ဢၼ်ဢမ်ႇယိုၼ်းထိုင်လႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
== ထုင်ႉ ==
{{Regionlist
| regionmap=Burma Regions Map.png
| regionmapsize=425px
| region1name=[[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းၸၢၼ်း]]
| region1items=''ဢေႇယႃႇဝတီႇ၊ ပႃႇၵိူဝ်၊ တႃႈၵုင်ႈ''
| region1color=#CAA7C9
| region1description= တီႈၼႃႈလိၼ်တႅမ် ၼိူဝ်ၵုၼ်ပၢၵ်ႇၼမ်ႉ ဢေႇယႃႇဝတီႇ တင်း ဝဵင်းလူင်ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈ
| region2name=[[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းၵၢင်]]
| region2items=''မၵူၺ်း၊ တႃႈလိူဝ်ႇ၊ ၼေႇပျီႇတေႃႇ''
| region2color=#E5B775
| region2description=ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ၊ ဢွင်ႈတီႈၵိုၵ်းပိုၼ်း လႄႈ တီႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉၶွင်ၵဝ်ႇ လႄ ဝဵင်းၼိူဝ်လွႆ ဢၼ်ၵတ်းယဵၼ်လီ။
| region3name=[[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းတူၵ်း]]
| region3items=''ရၶႅင်ႇ၊ ၶျၢင်း''
| region3color=#A4C78A
| region3description=ထုင်ႉသၼ်လွႆဢၼ်ၵႆယၢဝ်း လႄႈ ၽင်ႇပၢႆႇလၢႆ တီႈဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇပိင်းၵလႃး။
| region4name=[[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းႁွင်ႇ]]
| region4items=''ၸႄႈၵႅင်း၊ ၶၢင်''
| region4color=#d17c82
| region4description=တီႈၽၢႆႇၸၢၼ်း သၼ်လွႆႁိမဝုၼ်ႇတႃႇ လႄႈ ၶဝ်ႈပႃး ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၼ်းတင်းၼမ်။
| region5name=[[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းဢွၵ်ႇ]]
| region5items=''တႆး၊ ယၢင်းလႅင်''
| region5color=#76AED2
| region5description=သၢမ်ၸဵင်ႇၶမ်း လႄႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ယုင်ႈယၢင်ႈ။
| region6name=[[မျၢၼ်ႇမႃႇ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ|မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ]]
| region6items=''တၼိၼ်းတႃႇယီႇ၊ မွၼ်း၊ ယၢင်း''
| region6color=#DDE28E
| region6description=သၢပ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ပွတ်းၸၢၼ်းၼၼ်ႉ ဢိူမ်ႈၸပ်းၵၼ်ဝႆႉတင်း မိူင်းထႆး။
}}
== ဝဵင်းလူင် ==
* {{Marker|type=city|name=[[ၼေႇပျီႇတေႃႇ]]|wikidata=Q37400}} (''ပၢင်မၢၵ်ႇၼႃႉ'') — ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်သၢင်ႈဝႆႉမႂ်ႇမႂ်ႇ
* {{Marker|type=city|name=[[ပႃႇၵိူဝ်|ဝဵင်းပႃႇၵိူဝ်]]|wikidata=Q800122}} (''ပၵူဝ်း'') — ဝဵင်းၵိုၵ်းပိုၼ်း ဢၼ်မီးၸမ်တႃႈၵုင်ႈ ဢၼ်မီးလွင်ႈ တီႈလီတူၺ်း လွင်ႈပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ ဢၼ်လီဢၢမ်းဢေႃးတၢင်းၼမ်
* {{Marker|type=city|name=[[ၵေႃႉတွင်း|ဝဵင်းၵေႃႉတွင်း]]|wikidata=Q978611}} — ဝဵင်းၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်းသုတ်းသေ ပဵၼ်ၶွင်မျၢၼ်ႇမႃႇမီး ဢၼ်မိူၼ်တင်း မိူင်းထႆး
* {{Marker|type=city|name=[[တႃႈလိူဝ်ႇ|ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ]]|wikidata=Q185518}} — ပဵၼ် ဝဵင်းၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၵဝ်ႇ သၢႆသိုပ်ႇၵုင်းပွင်ႇ သေ ပဵၼ်ဝဵင်းၵႅၼ်ၵၢင်ၵႃႉၶၢႆ တႃႇ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇပွတ်းၼိူဝ်ယဝ်ႉ။
* {{Marker|type=city|name=[[မေႃႇလမႅင်ႇ|ဝဵင်းမေႃႇလမႅင်ႇ]]|wikidata=Q685941}} (''Moulmein'') — ပဵၼ်ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၶွင် ၸႄႈမိူင်းမွၼ်းသေ ပဵၼ်ဝဵင်းယႂ်ႇလိူဝ်သေပိူၼ်ႈ ထူၼ်ႈသၢမ် ယဝ်ႉ
* {{Marker|type=city|name=[[ပၢင်ႇဢူး]]|wikidata=Q1360318}} (''မေႇမျူဝ်ႉ'') — ဝဵင်းၼိူဝ်လွႆ ဢၼ်ၵတ်းယဵၼ်လီ ဢၼ်ပဵၼ်မႃး တီႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် မိူဝ်ႈပၢၼ် ၵူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ
* {{Marker|type=city|name=[[တူၼ်ႈတီး|ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး]]|wikidata=Q1075566}} — ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၶွင် မိူင်းတႆး ဢၼ်ပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ် ႁင်း သၢမ်ၸဵင်ႇၶမ်း
* {{Marker|type=city|name=[[တုၼ်ႇတေး|ဝဵင်းတုၼ်ႇတေး]]|wikidata=Q7857423}} — ပဵၼ်ဝဵင်း ၼိူဝ်ၵုၼ်ပၢၵ်ႇၼမ်ႉ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင် ႁဵတ်းဢုမ်လိၼ်
* {{Marker|type=city|name=[[တႃႈၵုင်ႈ|ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ]]|wikidata=Q37995}} (''formerly Rangoon'') — ပဵၼ်ၵၢင်ၵႅၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ ဢၼ်ၵူၼ်းႁူႉၸၵ်းၼမ် ပဵၼ် ၽြႃးၵွင်းမူး လႄႈ ဢႃႇၶီႇထႅၵ်ႇၶျႃႇ ၵူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ
== တီႈၵႂႃႇထႅင်ႈ တၢင်ႇတီႈ ==
* [[ပူးၵမ်ႇ]] — ပဵၼ်ၼႃႈလိၼ် ၶူဝ်းပူၺ်ႈၵဝ်ႇမွၼ်ႇ လႄႈ မီးဝႆႉ ၵွင်းမူးၵဝ်ႇၵႄႇ ၵွင်းမူးမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ဢၢၼ်ႇႁူဝ်ႁဵင်မၼ်းသေ မီးဝႆႉတီႈၽင်ႇ ၼမ်ႉၵဵဝ်ယဝ်ႉ
* [[ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ]] - ပဵၼ်ၼွင်ယႂ်ႇထူၼ်ႈသွင် ၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇသေ ပေႃးၶီႇႁိူဝ်းဢွၼ်ႇလႄႇလၢဝ်း ပဵၼ်ဢၼ်လီမူင်ႈလီယဵမ်ႈ၊ ဢႅဝ်ႇလႄႇလႆႈ ဝၢၼ်ႈတီႈၼိူဝ်ၼမ်ႉ တီႈဢၼ် ၵူၼ်းဢၢင်းသႃးၶဝ် ယူႇသဝ်း၊ မီးတီႈၶိုၼ်ႈလွႆ လႄႈ မီးပႃးၽႅၼ်ႇမၼ်ႈၼႂ်းၼွင်
* [[ၵဵင်းတုင်]] - မီးၼႂ်းၵႄႈ [[မိူင်းလႃး]] (တီႈၼိူဝ် ၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ် တင်း မိူင်းၶႄႇ) လႄႈ [[တႃႈၶီႈလဵၵ်း]] (တီႈၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ် မိူင်းထႆး) တီႈၼႂ်း သၢမ်ၸဵင်ႇၶမ်း၊ တေၸၢင်ႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်းလႆႈ ပိုၼ်းၸဝ်ႈၾႃႉ၊ ၵၢတ်ႇၸဝ်ႈၾႃႉ၊ ၶုမ်ပႃႇႁဵတ်ႈၸဝ်ႈၾႃႉ လႄႈ တီႈလႄႇလၢဝ်း မီးဝႆႉတင်းၼမ်
* [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] - ၵွင်းမူးၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း ဢၼ်တင်ႈဝႆႉတီႈၼိူဝ် မၢၵ်ႇႁိမ်ၶမ်း မိၼ်ႇမီႈတီႈၽင်ႇႁိၵ်း၊ မီးတီႈ [[မိူင်းမွၼ်း]]၊ ပဵၼ်တီႈ မႃးလူႇမႃးဝႆႈ
* [[လွႆပူပ်ႉပႃး]] - ပဵၼ်လွႆၽႆးတၢႆ ဢၼ်မၢႆဝႃႈ ပဵၼ်လွႆဢူဝ်းလမ်းပိတ်ႉ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ၊ တီႈထုင်ႉပွတ်းမႆႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉပဵၼ် ပႃႇထိူၼ်ႇၶဵဝ်လီ၊ တင်း ပူးၵမ်ႇသေ ၵႂႃႇဝၼ်းမႃးဝၼ်းလႆႈ။
* [[မျွၵ်ႉဢူး]] - ပဵၼ်ဝဵင်းလူင်ၵဝ်ႇ ၶွင် မိူင်းၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ရၶႅင်ႇ
* [[ငပလီႇ]] - ပဵၼ်ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ႁၢင်ႈလီ ဢၼ်မီးတီႈ ပွတ်းတူၵ်း [[မိူင်းရၶႅင်ႇ]] ဢၼ်ႁေႈသႂ်ႇတီႈ ဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ပိင်းၵလႃး
* [[ငူၺ်ႇသွင်ႇ]] - ပဵၼ်ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ယၢဝ်းသေပိူၼ်ႈ တီႈ ၸႄႈတိူင်း ဢေႇရႃႇဝတီႇ (English: Irrawaddy) ၊ မီးၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ သၢႆးၶၢဝ်ၶၢဝ် လႄႈ ၼမ်ႉဢၼ်ၸိုၼ်ႈသႂ် ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽၢင်ႁၢင်ႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ငူၺ်ႇသွင်ႇယဝ်ႉ
* [[ပျီႇ]] - ပဵၼ်ဝဵင်း ဢၼ်မီးတီႈ ပွတ်းၵၢင် ၼမ်ႉၵဵဝ် ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းၵႄႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ ပူးၵမ်ႇ၊ ဢၼ်ၵူၼ်းႁူႉၸၵ်းၼမ် ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ သီႇရိၶိတ်ႉတရႃႇ ''Sri Kittara'' ဢၼ်ပဵၼ် ဝဵင်းလူင်ၵဝ်ႇမွၼ်ႇ ပျူႇ မိူဝ်ႈ 2 တေႃႇ 9 CE ၼၼ်ႉ
* [[ပတဵင်ႇ]] - ပဵၼ်ဝဵင်းမႄႈၼမ်ႉ ဢၼ်မီးတီႈ ၵုၼ်ပၢၵ်ႇၼမ်ႉဢေႇရႃႇဝတီႇ ဢၼ်ဢွၼ်ၵၼ်ႁူႉၸၵ်းဝႃႈ ပဵၼ်တီႈ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၸွင်ႈ၊ ပဵၼ်တီႈ ႁူးၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ တႃႇၵႂႃႇ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ၶျွင်းတႃႇ လႄႈ ငူၺ်ႇသွင်ႇ
== လီႁူႉဝႆႉ ==
{{Quickbar|location=LocationMyanmar.png}}
=== ပိုၼ်း ===
ၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ်တင်းမိူင်း ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၵူၼ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ လႄႈ ပိုၼ်းမၼ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး ၵူၼ်းၸိူဝ်းၶၢႆႉဢွင်ႈတီး မႃးယူႇသဝ်း၊ ၶဝ်ႈပႃး လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်သိမ်းဢွင်ႈတီႈ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ပိုၼ်းမၼ်းတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်ယုင်ႈယၢင်ႈလီၶဝ်ႈၸႂ်ဝႆႉ။ မွၼ်းလႄႈ ပျူႇၼႆႉ လႆႈႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ လုၵ်ႉတၢင်းဢိၼ်းတီးယႃးမႃးသေ မၢၼ်ႈၸမ်ႉ လုၵ်ႉတီႈ တိပႅတ်ႉသေ ၶၢႆႉမႃးယူႇသဝ်းသေယဝ်ႉၵေႃႈ လႆႈတႄႇတင်ႈမိူင်းဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇ တီႈပူးၵမ်ႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼႂ်း ႁူဝ်ႁဵင်ပီၼၼ်ႉ မိူင်းဝူင်ႉမၢၼ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်ႈ ဢွင်ႇပႄႉ မိူင်းထႆး (ဢယုတ်ႉထယ) လႄႈ မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး (မၼိပူႇရ) သေ ဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇမႃးယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၶႄႇ လႄႈ ၵူၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႂ်းမိူင်း ပိုတ်ႇတိုၵ်းလႄႈ ဢဵၼ်ႁႅင်း လႆႈတူၵ်းမႃးယဝ်ႉ။
[[ၾၢႆႇ:Bago, Myanmar (Burma) - panoramio (44).jpg|thumb|ႁူၼ်ႁၢင်ႈၽြႃးၵိင်း တီႈပႃႇၵိူဝ်]]
ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းမႃး [[မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႁေႃၶမ်း ပရိတ်ႈတဵၼ်ႇ|ပရိတ်ႈတဵၼ်ႇ]] လႆႈသိမ်းဢဝ် မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း 62 ပီ (1824-1886) သေၵေႃႈ ဢဝ်ယဵတ်ႈသႂ်ႇတီႈၼႂ်း မိူင်းဝူင်ႉဢိၼ်းတီးယႃးသေၵေႃႈ ၸူးလိုပ်ႈဢဝ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ၵႂႃႇတီႈ ရတၼၵိရိ မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေပဵၼ်မႃး ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇႁင်းၶေႃယဝ်ႉ လႆႈဢုပ်ႉပိူင်ႇၼၼ်ႉ ၸႄႈမိူင်းႁင်း မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး မႃး တေႃႆထိုင် 1937 ယဝ်ႉ။ ထိုင် သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်မႃး သိုၵ်းဢူၺ်းလီၶဝ်ၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇႁူမ်ႇငမ်းလႆႈ လိုမ်ဢေးသျႃးၼႆသေ လႆႈတိုၵ်းၵျႃႇပၢၼ်မႃးလႄႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လႆႈပဵၼ်တီႈၼႃႈလိၼ်သိုၵ်းမႃးယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇလႆႈတၢင်းၵမ်ႉထႅမ်တီႈမိူင်းၶႄႇသေၼႆ လႆႈႁဵတ်း သဵၼ်ႈတၢင်းၿႃးမႃး မႃးယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် သဵၼ်ႈတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်း ထႆး-မျၢၼ်ႇမႃႇ (Death Railway) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ လႆႈလတ်းၶၢမ်ႈ မႄႈၼမ်ႉၶႂႄ တီႈ ၵၢၼ်ၶျၼပူရီႊ သေ ၵျႃႇပၢၼ်ၶဝ် လႆႈတဵၵ်းၸႂ်ႉ ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းသေၵေႃႈ ႁဵတ်းတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်းမႃးၸူး မျၢၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်း ဢၼ်တဵၵ်းၸႂ်ႉၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈသိုၵ်း၊ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ထႆး၊ မၢၼ်ႈ လႄႈ တၢင်ႇၸိူဝ်း တီႈ ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်လႆႈႁဵတ်းၵၢၼ် တႂ်ႈ သၢႆငၢႆ ဢၼ်လီၵူဝ်တႄႉတႄႉသေၵေႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းၵေႃႇႁဵတ်း တၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း ၵူၼ်းလႆႈတၢႆတင်းၼမ် (လၢမ်းသွၼ်ႇဝႃႈ တၢႆ 80,000) ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈပွတ်းတူၵ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပိူင်လူင်မၼ်း ၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ ဢၼ်ဢိူမ်ႈၸပ်းၵၼ်တင်း ဢိၼ်းတီးယႃးၼၼ်ႉ ၽွင်းပဵၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉ လႆႈလုလႅဝ်ႁႅင်းယဝ်ႉ။
ဢဵၼ်ႁႅင်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ဢၼ် ''ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း'' ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ တိုၵ်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် ဢွၵ်ႇၼႂ်းမိူင်းၼႆသေ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း လႆႈၵႂႃႇႁူမ်ႈၵၼ်တင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇမႃးသေ ၵျႃႇပၢၼ်ႇၶဝ် လႆႈပၼ်ၵႂၢမ်းမၼ်ႈ တႃႇပၼ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း ၵႂၢမ်းမၼ်ႈၵျႃႇပၢၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁၢမ်းပဝ်ႇၵႂႃႇပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်ၵျႃႇပၢၼ်ႇၼႆႉ တိူဝ်းႁုၵ်းႁၢႆႉလိူဝ်သေ ဢိင်းၵလဵတ်သေ ၵူၼ်းတီႈမိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇၶႃႈႁႅမ်တၢႆတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးလင်မႃး ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်းၼႆႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈၸုမ်းဢူၺ်းလီသေ ၸွႆႈထႅမ် ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် တႃႇဢဝ် မိူင်းမၢၼ်ႈၶိုၼ်း တီႈၼႂ်းမိုဝ်းၵျႃႇပၢၼ်ႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်ယဝ်ႉတူဝ်ႈ၊ ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း လႆႈငူပ်ႉငိၵၼ်တင်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈသေ မိူဝ်ႈပီ 1947 ၼၼ်ႉ ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် လႆႈၽွမ်ႉ တႃႇပၼ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃႈ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆသေတႃႉ တူဝ်ပူဝ်ၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်းတႄႉ လႆႈထုၵ်ႇယိုဝ်းတၢႆသေ မၼ်းဢမ်ႇတၼ်းလႆႈႁၼ် လွင်ႈၼွၼ်းၽၼ်မၼ်း ဢၼ်တေပဵၼ်မႃးတႄႉတႄႉၼၼ်ႉ။ ထိုင် 1948 ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ ဝၼ်းထိ 4 မႃး လႆႈလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ တီႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ်မႃးသေ တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႉၼမ် ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပေႃႈ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ ၼႆယဝ်ႉ။
မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မႂ်ႇၼႆႉ ဢဝ်တင်း ၸႄႈမိူင်း ဢၼ်လႆႈမၵ်းမၼ်ႈ ၼင်ႇတၢင်တူဝ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ ဢၼ်မီးလွင်ႈၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃမႃး လၢႆႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီ သေ ဢၼ်လႆႈသၢၼ်ၶတ်းၵၼ်မႃးၼၼ်ႉသေ လႆႈပေႃႇပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉမီးၵၢင်ၸႂ် ၶႂ်ႈလႆႈလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ တီႈဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ်လႄႈ တင်းၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း တီႈထုင်ႉလွႆသေ လႆႈၵႂၢမ်းမၼ်ႈၵၼ်ဝႃႈ ၼႂ်းၵႄႈ ၸႄႈမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉ တေမီးလွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄဢႃႇၼႃႇပၼ်သေ တေႁူမ်ႈၵၼ် ဢုပ်ႉပိူင်ႇၵႂႃႇ တႃႇသိပ်းပီသေ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း တေမီးသုၼ်ႇ တႃႇၸႅၵ်ႇဢွၵ်ႇတီႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၶေႃႈၽွမ်ႉၸႂ် လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်ၼၼ်ႉ လႆႈဢဝ်မၵ်းမၼ်ႈ တီႈ လၵ်းမိူင်း 1947/1948 ၶွင် မိူင်းမၢၼ်ႈမႂ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ငဝ်ႈငုၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇၼႆႉ ၶဝ်ၼႅတ်ႈႁဵတ်း တႃႇဢႃႇၼႃႇၶဝ်တေ မၼ်ႈၵႅၼ်ႇလႄႈ လႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈ တႃႇဢဝ်ပႅတ်ႈ လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ ဢၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ သၢၼ်ၶတ်းမႃး မွၵ်ႈသိပ်းပီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင်ပီ 1961 မႃး ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်း ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး၊ ၵူၼ်းၶိူဝ်းၶၢင်၊ ယၢင်းလႅင်၊ ယၢင်း၊ ၶျၢင်း၊ မွၼ်း လႄႈ ရၶႅင်ႇ သွင်ပၢၵ်ႇပၢႆၼႆႉ လႆႈႁူပ်ႉၵၼ်တင်း (မၢၼ်ႈ) လူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်ႈငုၼ်းသေ ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၸၼ်ၶိုၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈပိူင်မႂ်ႇ ဢၼ်တေမၼ်ႈၸႂ်ဝႃႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆႉ သုၼ်ႇဢုပ်ႉပိူင်ႇႁင်းၶေႃ လႄႈ သုၼ်ႇမၵ်းမၼ်ႈလႆႈႁင်းၶေႃ ၸွမ်းၼင်ႇပိူင်ၾႅတ်ႇတရႄႇ ၼႆယဝ်ႉ။
လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇၼႆႉ တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇၽွတ်ႈႁႅၼ်းမႃးသေပွၵ်ႈ။ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် ဢူးၼေႇဝိၼ်း သိမ်းဢႃႇၼႃႇ 1962 ၼၼ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၼႂ်းၵႃႈလိုမ်ဢေးသျႃးၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ လႄႈ မိူင်းဢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶိုၼ်ႈၽႂ်းသေ လႆႈယွင်ႈဢၢမ်း ပဵၼ် မိူင်းဢၼ်ၶႄႉၶဵင်ႇ ၵျႃႇပၢၼ်ႇမႃးယဝ်ႉ။ ထိုင် 1962 မႃး ဢူးၼေႇဝိၼ်းၼႆႉ လႆႈပူတ်းပႅတ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်လိူၵ်ႈဝႆႉၸွမ်းလွၵ်းလၢႆး တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇသေၵေႃႈ ဢဝ်တူဝ်မၼ်းတၢင်ႇပဵၼ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် 1962 တေႃႇ 1988 ၼႆႉ ဢူးၼေႇဝိၼ်း လႆႈမၵ်းမၼ်ႈတူဝ်မၼ်းပဵၼ် ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢၼ်မီးသုၼ်ႇၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃ သေ ဝၢႆးမႃး ႁဵတ်းပဵၼ် ရႃႇၸႃႇပၢႆးမိူင်းသေၵေႃႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇမႃးယဝ်ႉ။ ပၢၼ်ဢူးၼေႇဝိၼ်းၼႆႉ မီးလွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်သေ ယွၼ်ႉမီးလွင်ႈပႄႉပႃႉ ၶိူဝ်းၵူၼ်းလႄႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ လႆႈလူင်းၵႂႃႇသေ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶိုၼ်းငွၵ်ႈႁူဝ်မႃးထႅင်ႈသေပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ထိုင် 1988 မႃး လႆႈပဵၼ်လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ ၼႄၵၢင်ၸႂ် တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇတင်းမိူင်းသေ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ၸေႃးမွင်ႇ လႆႈသိမ်းဢႃႇၼႃႇသေ လႆႈဢဝ် နိုင်ငံတော်ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှုတည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့ (နဝတ) သေၵေႃႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇဝၢၼ်ႈမိူင်းသေ ၸိုဝ်ႈမိူင်းၵေႃႈ လႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ် မျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။
ထိုင် 1990 မႃး လႆႈၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၵူႈပႃႇတီႇသေ ဢၼ်ပဵၼ် ပႃႇတီႇသၢၼ်ၶတ်း ဢမျူဝ်းတႃးတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇဢၽွႆႉၶျူၵ်ႉ (NLD) လႆႈဢွင်ႇပႄႉတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈယဝ်ႉ (ဢွင်ႈတီႈတႅၼ်းၽွင်း 489 ၼႆႉ လႆႈ 392)။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၼဝတ ၶဝ် ဢမ်ႇယွမ်းဢၢပ်ႇပၼ်ဢႃႇၼႃႇသေ လႆႈတိၺွပ်းဢဝ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်း NLD ဢၼ်ပဵၼ် တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီး (လုၵ်ႈယိင်း ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်း) ၼၼ်ႉ ၶင်ဝႆႉ တီႈႁိူၼ်းမၼ်း တႃႇ 14 ပီယဝ်ႉ။
မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်မီးၶူဝ်းၶွင်ဢွၵ်ႇၼႂ်းလိၼ်လိူင်ႇၼမ်သေ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လွင်ႈၵုမ်းၵမ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ပိူင်ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢၼ်ဢမ်ႇထိုင်တီႈ လႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈယၢပ်ႇယဵၼ်းၶၢၼ်ၸႂ်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၽွင်းယၢမ်းၼၼ်ႉတႄႉ ၼႂ်းဢေးသျႃးၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်မၢၵ်ႈမီးသေပိူၼ်ႈ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈသေ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈလႄႈ လႆႈၽၢၼ်ၵႂႃႇၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပွတ်းၸဝ်ႉ 1990 ၼၼ်ႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းၼႆႉ ဝၢႆးသေ လႆႈတူၵ်းသုမ်း တီႈ သူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉလၢႆးမၢၼ်ႈယဝ်ႉ ဢၢင်ႈတေယွၼ်ႇယွမ်းပၼ် လွင်ႈၵုမ်းထိင်းလွၵ်းၵၢတ်ႇၼႆသေတႃႉ ၵူၼ်းတူင်ႉၼိုင်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၶဝ် လႆႈသၢၼ်ၶတ်း ၶပ်ႉမၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ လႆႈႁွင်ႉတပ်ႉသိုၵ်းသေ သၢၼ်ၶတ်းၵူၼ်းမိူင်း ႁၼ်ႉတေႃႇထိုင် ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇၶဝ် ပေႃႈလႆႈၶဝ်ႈၼႂ်းၵႄႈတင်းသွင်ၽၢႆႇသေၵေႃႈ လၢတ်ႈႁႂ်ႈၵူႈၵေႃႉ ပွၵ်ႈမိူဝ်းႁိူၼ်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လွင်ႈသုၵ်ႉယူင်ႈၼၼ်ႉသေလႄႈ လွင်ႈၸွႆႈထႅမ်ၵၢၼ်ႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၸိူဝ်းဢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်းပၼ်မႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈၵိုတ်းၵႂႃႇသေ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈ လႆႈယႃႉပႅတ်ႈ ၽွၼ်းလႆႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 1990 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဝႃႈပဵၼ် လွင်ႈတွပ်ႇၶိုၼ်း လွင်ႈဢၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ႁဵတ်းႁၢႆႉသၢႆရူတ်ႉ တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ မိူဝ်ႈ လိူၼ်မေႇ 2003 ၼၼ်ႉ ၼႆသေ [[ယူႇဢႅတ်ႉသ်ဢေႇ]]ၶဝ် တမ်းဝၢင်း လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ၶဝ်ႈပႃး လွင်ႈဢဝ်ၶူဝ်းၶွင်ၶဝ်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇမႃး လႄႈ လွင်ႈပၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈငိုၼ်းတွင်း ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇႁဵတ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၶၢဝ်းမႆႈ ပီ 2007 ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈပဵၼ် လွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ် သၢၼ်ၶတ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ်ၼႆႉ ပဵၼ်လူၺ်ႈ ယွၼ်ႉၶၼ်ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ ၶိုၼ်ႈသုင်ႁႅင်းၼႃႇသေ လႆႈတႄႇပဵၼ်မႃး မိူဝ်ႈလိူၼ်ဢေႃးၵၢတ်ႉၼၼ်ႉ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇသၢမ်ပႃး လႆႈထုၵ်ႉပေႃႉႁႅမ် တီႈ ပွႆးၼႄၵၢင်ၸႂ် တီႈဝဵင်းပၶူၵ်ႉၵူႇၼၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇလႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ် လွင်ႈၶဵင်ႇတ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇၶဝ် တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈၶိုၼ်းယွမ်းတၢင်းၽိတ်းၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢမ်ႇတၵ်းသဵင်သင်လႄႈ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇ တီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ တႃႈၵုင်ႈ ဢိၵ်ႇတီႈ ဝဵင်းလူင်ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပိၼ်ႈသီႇပိတ်ႈသေၵေႃႈ ပႆတၢင်းၶပ်ႉယႂ် ၼႄၵၢင်ၸႂ်မႃးယဝ်ႉ။ ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈႁိမ်းၽြႃးသူးလေႇ ၵၢင်ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈ ၵႅၼ်ၵၢင် လွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ်မႃးယဝ်ႉ။ ၽွင်းၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇၶဝ် ၶပ်ႉယႆပႆတၢင်းၼႄၵၢင်ၸႂ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ဢွၵ်ႇမႃးၼိူဝ်ၵၢင်တၢင်းသေ မႃးၵမ်ႉထႅမ်ၸွမ်း ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇၶဝ်လႄႈ တီႈၼိူဝ် ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉၼၼ်ႉ ၶႅပ်းႁၢင်ႈ၊ ငဝ်းတူင်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးၸွတ်ႇတူဝ်ႈၵႂႃႇသဵင်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ပိုတ်ႇယိုဝ်းၽုင်ၵူၼ်း၊ တိၺွပ်းၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇ၊ ဢိုတ်းပႅတ်ႈၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈသေ တတ်းၶၢတ်ႇဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉပႅတ်ႈ တင်းမူတ်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼၼ်ႉၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ယူႇဢႅတ်ႉသ်၊ [[ဢေႃႉသထရေးလီးယႃး]]၊ [[ၶႅၼ်ႇၼေႇတႃႇ]] လႄႈ [[ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉ]] ၶဝ် လႆႈသိုပ်ႇတမ်း လွင်ႈတတ်းႁႄႉ ဢၼ်ယိူင်းၸူး ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်ငိုၼ်းတွင်း ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်တပ်ႉသိုၵ်း လႄႈ မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
[[ၾၢႆႇ:Aung San Suu Kyi December 2011 (cropped).jpg|thumb|ဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ]]
ဝၢႆး ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2010 ယဝ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ လႆႈတႄႇ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းမႃးသေ ၼၼ်ႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ လွင်ႈဢိုတ်းႁႄႉ ဢၼ် ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ လႄႈ မိူင်းတင်းၸိူဝ်း တမ်းဝႆႉၼၼ်ႉ လႆႈယွၼ်ႇယွမ်းပၼ် ဢမ်ႇၼၼ် လႆႈပၢၵ်ႈပႅတ်ႈပၼ်မႃးယဝ်ႉ။ ပီ 2021 ၼၼ်ႉ တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ လႆႈထုၵ်ႇလိူၵ်ႈတၢင်ႇတီႈပႃႇလီႇမၢၼ်ႇမျၢၼ်ႇမႃႇသေၵေႃႈ လႆႈသုၼ်ႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး ယူးရူပ်ႉတင်း ဢမေႇရိၵပွတ်းႁွင်ႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈတတ်းသႅၼ်ႇသႃႇ ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈၵိုတ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။
ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ 2015 မႃး ဢမျူဝ်းတႃးတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇဢၽွႆႉၶျူၵ်ႉ ႁင်း တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇၶဝ် လႆႈဢွင်ႇပႄႉတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ တီႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ သၢင်ႈၽိင်ႈမိူင်းသေ ဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇ ၵေႃႉဢၼ်ၸမ်ၸႂ်ၵၼ်တင်း တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ လႆႈၶိုၼ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈမႃးယဝ်ႉ။ ထိုင် ပီ 2016 လိူၼ်ဢေႇပရႄႇမႃး တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ လႆႈဢဝ်တႃၶုၼ် ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ၸၼ်ႉထၢၼ်မၼ်းၽဵင်ႇၵၼ်တင်း ၸွမ်ၽွင်းလူင်သေၵေႃႈ လႆႈဢွၼ်ႁူဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မၼ်းၼၢင်းမႃးယဝ်ႉ။
ထိုင် ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 2021 မႃး တပ်ႉသိုၵ်း ၶိုၼ်းသိမ်းဢႃႇၼႃႇထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ တီႈၼႂ်းမိူင်းပတ်ႉပိုၼ်ႉ လႆႈမီးလွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ် လႄႈ လွင်ႈသၢၼ်ၶတ်းဢႃႇၼႃႇမႃးယဝ်ႉ။ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ၼႆႉ လႆႈပိုတ်ႇယိုဝ်း ၵူၼ်းၼႄၵၢင်ၸႂ် ၸိူဝ်းတူင်ႉတိုၼ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ပွတ်းၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် NLD လႄႈ ၵူၼ်းၼႄၵၢင်ၸႂ် ႁူဝ်ႁဵင်မၼ်း ထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိၺွပ်းယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် လွင်ႈသိမ်းဢႃႇၼႃႇမႃးသေ ၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈထုၵ်ႇယိုဝ်း၊ ထုၵ်ႇတိၺွပ်း ပေႃႉႁႅမ်သေ လႆႈတၢႆၵႂႃႇၼႆႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း မီးၵႂႃႇ ႁဵင်ပၢႆယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းသၢၼ်ၶတ်း ၸုမ်းၶွင်ႇၸီႇသိုၵ်းသိမ်းဢႃႇၼႃႇၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ် ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇသေၵေႃႈ တိုၵ်ႉသၢၼ်ၶတ်း တပ်ႉသိုၵ်းသိမ်းဢႃႇၼႃႇ ဢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉယူႇ။
===ၽိင်ႈထုင်း===
ၽိင်ႈထုင်း ၶွင် မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ၽိင်ႈထုင်ႈပိုၼ်ႉတီႈ လႄႈ မီးလွင်ႈႁူမ်ႇငမ်း ၶႄႇ လႄႈ ဢိၼ်းတီးယႃး ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းပတ်ႉပိုၼ်ႉမိူင်းၼႆႉ တေလႆႈႁၼ် ၽြႃး၊ ၵွင်းမူး ၸိူဝ်းၼႆႉသေ မၼ်းၶႂ်ႈငၢႆးမိူၼ်ၵၼ်တင်း ဢိၼ်းတီးယႃး ပွတ်းႁွင်ႇယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ [[မိူင်းထႆး]] ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၽႃႇသႃႇပုတ်ႉထ ထေရဝႃႇတ ၼႆႉ ပဵၼ် ၽႃႇသႃႇၵိုဝ်းယမ် ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 88 ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵိုဝ်းယမ် ၽႃႇသႃႇပုတ်ႉထသေ တေႃႈပဵၼ်တီႈဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ ဢၼ်မီးတီႈၵႆ တီႈၸွၵ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉ ၵျွင်းၽြႃးယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽႃႇသႃႇၵိုဝ်းယမ်တၢင်ႇၸိူဝ်း ၼင်ႇ ၶရိတ်ႉသျၢၼ်ႇ၊ ဢိတ်ႇသလၢမ်ႇ လႄႈ ႁိၼ်ႇတူႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ။ ၵူၼ်းယုမ်ႇယမ်ၽီၵေႃႈ တေလႆႈႁၼ်မီးဝႆႉယူႇ တီႈၼႂ်းမိူင်းပတ်ႉပိုၼ်ႉသေ ပိူင်လူင်မၼ်း တေလႆႈႁၼ် တီႈၼိူဝ်လွႆ ဢၼ်တိူဝ်းၵႆယၢၼ်ပိူၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===ၵူၼ်း===
ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၼ်း ဢၼ်ႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉ တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ႁွင်ႉဝႃႈ မၢၼ်ႈ (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၶဝ်ဝႃႈ Burma) ၼႆယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်း လႄႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီး ၽိင်ႈငႄႈ လႄႈ ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်း ႁင်းၶေႃၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လိူဝ်သေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸႃႇတိသေဢမ်ႇၵႃး ၸိူဝ်းပဵၼ် ၶႄႇ လႄႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းဢိၼ်းတီးယႃး ၸိူဝ်းၶၢႆႉမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပၢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉသေ တေလႆႈႁၼ် မီးတီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇ ၵမ်ႉၼမ်ယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇတီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လႆႈၸႅၵ်ႇဝႆႉ ၸႄႈမိူင်း ၸဵတ်း ၸႄႈမိူင်း လႄႈ ၸႄႈတိူင်း ၸဵတ်းၸႄႈတိူင်းယဝ်ႉ။ ပေႃးလၢတ်ႈဢဝ် လၢႆးငၢႆႈမၼ်းတႄႉ ၸႄႈတိူင်းၼႆႉ ပဵၼ်မၢၼ်ႈၶဝ် ႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉသေ ၸႄႈမိူင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ႇၶဝ် ႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လႆႈမီးလွင်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉၼိူဝ် မူႇသလိမ်ႇ ရူဝ်ႇႁိၼ်ႇၵျႃႇ ၸိူဝ်းမီးတီႈ ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ ဢၼ်ဢိူမ်ႈၸပ်းၵၼ်တင်းတင်း လႅၼ်လိၼ် ပင်းၵလႃးတဵတ်ႈၼၼ်ႉလႄႈ ၸိုင်ႈမိူင်းတၢင်ႇၸိူဝ်း ဢွၼ်ၵၼ် သႄႉသွမ်းဝႆႉယူႇ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမျၢၼ်ႇမႃႇၵေႃႈ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉၶဝ်ပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်းသေ လၢတ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ၼႆႉပဵၼ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းလုၵ်ႉတင်း ပင်းၵလႃးတဵတ်ႈသေ ၶၢႆႉမႃးယူႇ ဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼႆယဝ်ႉ။ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ၵမ်ႉၼမ် ယုမ်ႇယမ်ႁပ်ႉၶၢမ်ႇဝႆႉယဝ်ႉ။ ၸူးလႆႈတဵၵ်းႁႂ်ႈၶဝ် ဢွၵ်ႇပၢႆႈၵႂႃႇၸူး ပင်းၵလႃးတဵတ်ႈ သေ လႆႈမၵ်းမၼ်ႈၶဝ်ႈပဵၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းယဝ်ႉ၊ ၵူၼ်းတင်းၼမ်ၵေႃႈ လႆႈၶတ်းၸႂ် တႃႇၵႂႃႇသေႃႉယူႇ တီႈ မလေးသျႃး လႄႈ တႃႇၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်သေ လႆႈလုသုမ်းသၢႆၸႂ်ၸွမ်းတၢင်း တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။
ပေႃးလႆႈလၢတ်ႈတႄႉ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း၊ ယဵၼ်ႇငႄႈသေ ၶဝ်တေၶတ်းၸႂ်ၼင်ႇၵႃႈၶဝ်ပဵၼ်လႆႈ တွၼ်ႈတႃႇႁပ်ႉတွၼ်ႈၸဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၸူး မိူင်းၶဝ်ယူႇ။
===ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း===
မျၢၼ်ႇမႃႇ ဢၼ် ၸိုဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႃႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ '''Republic of the Union of Myanmar''' (ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်)ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် မိူင်းၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ သၽႃးသၢင်ႈၽိင်ႈမိူင်း သေ လႆႈပၼ်ၵၢၼ် ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ တႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် ပဵၼ်ၽူႈယႂ်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ လႄႈ တင်းၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၼ်း လႆႈသိုပ်ႇၽွတ်ႈႁႅၼ်း ၸုမ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်ယဝ်ႉ။ သၽႃးသၢင်ႈၽိင်ႈမိူင်းၼႆႉ ပဵၼ် ''သၽႃးမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်'' သေ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ သၽႃးၼိူဝ် (သၽႃးၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ) လႄႈ သၽႃးတႂ်ႈ (သၽႃးၵူၼ်းမိူင်း) ယဝ်ႉ။ တႅၼ်းၽွင်းသၢင်ႈၽိင်ႈမိူင်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် လိူၵ်ႈတၢင်ႇသေတႃႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ဢဝ်တီႇယူႇဝႆႉ သီႇပုၼ်ႈၼိုင်ႈပုၼ်ႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပၢင်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ 2015 ၼၼ်ႉ ဢမျူဝ်းတႃးတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇဢၽွႆႉၶျူၵ်ႉ (NLD) ႁင်း တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇၶဝ် လႆႈဢွင်ႇပႄႉ ဢွင်ႈတီႈ တႅၼ်းၽွင်းၵမ်ႉပႃႈၼမ်ယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈလၵ်းမိူင်းသေ မၼ်းၼၢင်းၼႆႉ ထုၵ်ႇႁႄႉႁၢမ်ႈ တႃႇ တႃၶုၼ်ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ (ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မၼ်းၼၢင်း တႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၸွမ်း ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း)လႄႈ မၼ်းၼၢင်း လႆႈဢဝ်တႃၶုၼ် ဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ်ၸိုင်ႈမိူင်းသေၵေႃႈ လႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ပဵၼ်ၼင်ႇ ၽူႈယႂ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႃးယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ပီ 2021 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇမႃး ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းၶဝ် လႆႈၶိုၼ်းသိမ်းဢဝ်ဢႃႇၼႃႇယဝ်ႉ။
=== ရႃႇသီႇဢုတု ===
ရႃႇသီႇဢုတု တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉ 3 ၶၢဝ်း။ ၶၢဝ်းမႆႈၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ် တႄႇ မၢတ်ႉၶျ်-ဢႄႇပရႄႇ။ ပေႃးၶၢဝ်းၽူၼ်မႃးတႄႉ တႄႇဢဝ် မေႇ-ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ ၼၼ်ႉ တၢင်ႉလူမ်းမႆႈယွမ်းလူင်း။ ၶိင်ႇၶၢဝ်းလႄႇလၢဝ်းတႄႉ တႄႇ ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ-ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ။ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းမႆႈၼႆ တီႈတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ တၢင်းလူမ်းမႆႈ ၸၢင်ႈသုင်ထိုင် 36°C သေ ပေႃးၶၢဝ်းၵတ်းတႄႉ ပေႃးတဵင်ႈဝၼ်းၼႆ တၢင်းလူမ်ႉမႆႈၼႆႉ မီးယူႇ 32°C၊ ပေႃးပဵၼ်ၵၢင်ၶိုၼ်းတႄႉ တၢင်းလူမ်ႉမႆႈ တူၵ်းလူင်ထိုင် 19°C ယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းၵတ်းတႄႉ တီႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ တိူဝ်းၵတ်းလိူဝ်တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ၊ တၢင်ႉလူမ်းမႆႈ တူၵ်းလူင်းထိုင် 13°C သေ ပေႃးၶၢဝ်းမႆႈတႄႉ သုင်ထိုင် 37°C ယဝ်ႉ။ ပေႃးၽတ်ႉၽဵင်ႇတူၺ်း ဢွင်ႈတီႈႁိမ်းႁွမ်းတႃႈၵုင်ႈ ၼႆႉ ၽူၼ်တိူဝ်းလိူင်ႇလိူဝ်သေ ဢွင်ႈတီႈႁႅင်ႈႁွင် ပွတ်းၼိူဝ် မျၢၼ်ႇမႃႇ (ႁိမ်းႁွမ်း တႃႈလိူဝ်ႇ) ယဝ်ႉ။
တီႈၼႃႈလိၼ်သုင် မိူၼ်ၼင်ႇတီႈ [[ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ]] လႄႈ [[ပၢင်ႇဢူး]] ၼၼ်ႉတႄႉ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းၵတ်း ၵၢင်ၶမ်ႈမႃး တၢင်ႉလူမ်းမႆႈ တူၵ်းလူင်းထိုင် ၽၢႆႇ တႂ်ႈ 10°C သေ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းၵၢင်ဝၼ်းတႄႉ တၢင်ႉလူမ်းမႆႈ ပဵၼ်ဢၼ်လီယူႇတႄႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈပဵၼ် ၶၢဝ်းမႆႈၵေႃႈယႃႇ တၢင်ႉလူမ်းမႆႈၼႆႉ ဢမ်ႇသူႈပူၼ် 32°C ။ တီႈ [[ၸႄႈမိူင်းၶၢင်]] ဢၼ်မီးႁိမ်း လႅၼ်လိၼ် ဢိၼ်းတီးယႃးၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ လွႆမူၺ် ဢၼ်ၵၢမ်ႈယူႇ တႃႇသေႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
=== ပပ်ႉတႃႇလူ ===
[[ၾၢႆႇ:Haridaung-Mrauk U-Aussicht-06-Pagoden im Dunst-gje.jpg|thumb|တီႈတူၺ်းယဵမ်ႈ မျွၵ်ႉဢူး]]
* ''From the Land of the Green Ghosts'' ဢၼ် Pascal Khoo Thwe တႅမ်ႈဝႆႉ။ ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ဢၼ်ယဝ်ႉပၢႆးပိင်ႇၺႃႇတီႈ ၶႅမ်းပရဵတ်ႉ လႆႈတၢင်ႇၽိုၼ်ဝႆႉ မိူဝ်ႈမၼ်းပႆႇပဵၼ်ၵူၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼၼ်ႉ လွင်ႈမၼ်းလႆႈလတ်းၶၢမ်ႈယၢပ်ႇယၢပ်ႇယဵၼ်းယဵၼ်း ၼင်ႇ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလွႆ-ပတွင်ႇ တီႈၼႂ်းၵႄႈ တူင်ႇဝူင်းၵၢၼ်ပၢႆမိူင်း ဢၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ။ ({{ISBN|0007116829}})
* ''The Glass Palace'' ဢၼ် Amitav Ghosh တႅမ်ႈဝႆႉ။ ပဵၼ်ဝတ်ႉထုယၢဝ်းလူင်ဢၼ်ၼိုင် ဢၼ်တႄႇဢဝ် လွင်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ ဢွင်ႇပႄႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်။ ပဵၼ်ၽိုၼ်မၢႆတွင်းဢၼ်လီဢၢမ်း ဢၼ်ပဵၼ်ႁင်း မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ယူႇသဝ်းငမ်ႇမႅၼ်ႈမႃးၸွမ်း ၵၢပ်ႈပၢၼ်ၸိူဝ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃး။ မၼ်းပၼ် လွင်ႈမုင်ႈႁၼ်လႆႈ ၽိင်ႈငႄႈမၢၼ်ႈ။
* ''The River of Lost Footsteps'' ဢၼ် တၢၼ်းမျိၼ်ႉ-ဢူး တႅမ်ႈဝႆႉ။ ပဵၼ်ပိုၼ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ဢၼ်ယိုၼ်းမိုဝ်းထိုင်လႆႈ ဢၼ်ငၢႆႈသုတ်း။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇပႆႇၵႂႃႇၼၼ်ႉ လူပပ်ႉၼၼ်ႉထႃႈဢွၼ်ႇတၢင်းသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေလႆႈဢၢမ်းဝႃႈ ႁဵတ်းႁိုဝ်ႈလႄႈ ဢၼ်ပဵၼ် ဝဵင်းမၢၵ်ႈမီး (ၼင်ႇ မူၵ်ႉတမ၊ တၢၼ်ႇလျိၼ်ႇ လႄႈ မျွၵ်ႉဢူး) ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈပဵၼ်ၵႂႃႇ ဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ၵဝ်ႇမွၼ်ဝဝ်ႈသႃးၵႂႃႇ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။({{ISBN|0374163421}})
* ''The Trouser People'' ဢၼ် Andrew Marshall တႅမ်ႈဝႆႉ။ ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈၼႆႉ ၸွမ်းႁွႆးတိၼ် ၽူႈၸွၼ်ႇတဝ် ဝိၵ်ႇထူဝ်းရီးယႅၼ်း ဢၼ်ပဵၼ် Sir George Scott ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပပ်ႉဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းတူၺ်းဝႆႉ ၶူဝ်းပူၺ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၸိူဝ်းႁၢႆၵႂႃႇ လႄႈ လွင်ႈႁၢႆႉၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇ ယူႇ ပၢၼ်ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ။({{ISBN|0140294457}})
=== ဝၼ်းတၼ်း ===
* ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 4 - ဝၼ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ
* ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ - ပီမႂ်ႇယၢင်း - လိူၼ်ၵမ်မႂ်ႇ 1 ၶမ်ႈ
* ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 12 - ဝၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်
* မၢတ်ႉၶျ် - လိူၼ်သီႇမူၼ်း
* မၢတ်ႉၶျ် - ဝၼ်းတပ်ႉသိုၵ်း
* ဢေႇပရႄႇ - သၢင်းၵျၢၼ်ႇ (ပီမႂ်ႇမၢၼ်ႈ) - ပဵၼ်ပွႆး ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသေပိူၼ်ႈ တီးၼႂ်း မျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ၵူၼ်းတီႈၼၼ်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁူတ်းၼမ်ႉၵၼ်။ ႁူႉၸွမ်းဝႃႈ ပဵၼ်ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉသေ မိူၼ်ၵၼ်တင်း ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ တီႈမိူင်းထႆး၊ မိူင်းၶႄႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
* မေႇ - လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း
* ၵျူႇလၢႆႇ - လိူၼ်ပႅတ်ႇမူၼ်း
* ၵျူႇလၢႆႇ 19 - ဝၼ်းၵူၼ်းႁတ်းငၢၼ်
* ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ - လိူၼ်သိပ်းဢဵတ်းမူၼ်း၊ ပွႆးဢွၵ်ႇဝႃႇ
* ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ - ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ - လိူၼ်သိပ်းသွင်လွင်ႈ 10 ၶမ်ႈ
* တီႇသႅမ်ႇပႃႇ 25 - ဝၼ်းၶရိတ်ႉသမၢတ်ႉ
=== ယူႇၼိတ်ႉတႅၵ်ႈ ===
{{See also|Metric and Imperial equivalents}}
တႄႇဢဝ် ပီ 2013 မႃးသေ မျၢၼ်ႇမႃႇ လႆႈတႄႇ မူၼ်ႉမႄး ပိူင်မႅတ်ႉထရိတ်ႉ '''metric system''' (SI) ဢၼ်ၸႂ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၽိုၼ်မွၵ်ႇလၢတ်ႈ လွင်ႈရႃႇသီႇဢုတု၊ ၵႃႈၶၼ်ၼမ်ႉမၼ်း လႄႈ လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းတၢင်းဝႆး လႄႈ တီႈ ပၢႆးသဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်မႂ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ဢၼ်ပဵၼ် ပိူင်ဢိမ်ႇၽီးရီးယႄႇလ် '''imperial system''' လႄႈ '''ယူႇၼိတ်ႉတႅတ်ႈ လၢႆးမၢၼ်ႈ''' ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇမီးဝႆႉယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပၢႆႉသဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်ၵဝ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉၸႂ်ႉ လၵ်း လႄႈ ၼိုင်ႈမူင်းလၢႆလၵ်း ၼႆယူႇ၊ ၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉ ဢဝ် ယူႇၼိၵ်ႈတႅၵ်ႈ လၢႆးမၢၼ်ႈ သေ ပိၼ်ႇၶၢႆႉၸူး ပိူင်မႅတ်ႉထရိတ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ဢိမ်ႇၽီးရီးယႄႇလ်ယူႇ။
== ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ ==
{{See also|ပပ်ႉပွင်ႈၵႂၢမ်း မၢၼ်ႈ}}
ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ ၸႂ်ႉၼႂ်းလုမ်းၼႆႉ ပဵၼ် '''ၵႂၢမ်း[[ပပ်ႉပွင်ႈၵႂၢမ်ႈ မၢၼ်ႈ|မၢၼ်ႈ]]'''၊ ပဵၼ် ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်း ၶႄႇ-တိပႅတ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်သၢႆၶႄႇလႄႈ ပဵၼ် ဢဝ် သဵင် သေ ၸႅၵ်ႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈၵေႃႈ ဢဝ်တူဝ်လိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ဢၼ်ဢိင်ဝႆႉၼိူဝ် လိၵ်ႈပႃႇလိမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ် တီႈဢွၵ်ႇတၢင်း ၵမ်ႉပႃႈၼမ်တႄႉ တေလႆႈႁၼ် တႅမ်ႈဝႆႉ ၽႃႇသႃႇသွင်မဵဝ်း (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ လႄႈ မၢၼ်ႈ) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တူဝ်ၼပ်ႉတႄႉ ၵႆႉႁၼ်တႅမ်ႈဝႆႉၼင်ႇ ၽၢႆႇမၢၼ်ႈ။ ဝေႃးႁၢၼ်ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းပႃႇလိသေ လႆလူင်းမႃးယဝ်ႉ (ပၢၼ်ပုတ်ႉထ)။
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်ႇၸိူဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ မွၼ်း၊ တႆး၊ ရၶႅင်ႇ လႄႈ ထႅင်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်း ဢၼ်တိုၵ်ႇသိုပ်ႇလၢတ်ႈ ၵႂၢမ်းၽႃႇသႃႇၶွင်ၶဝ်ၼၼ်ႉ။ မီးပႃး ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶႄႇ ဢၼ်မေႃႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၶႄႇ ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းၼၼ်ႉ။ ၶႄႇၵမ်ႉၼမ် ၸိူဝ်းမီးတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်းဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၾူးၵျႅၼ်ႉ လႄႈ ၵႂၢင်းတူင်ႈ သေ ၶၢႆႉမႃးလႄႈ လၢတ်ႈၵႂၢမ်ႈ [[ပပ်ႉပွင်ႈၵႂၢမ်း မိၼ်းၼၼ်|ႁွၵ်ႈၶိၼ်း(Hokkien)]] လႄႈ ထၢႆႇဝၢၼ်းသေ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၶႄႇ ဢၼ်မီးတႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉၸမ်ႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈ ယုၼ်ႇၼၼ်ႇသေ ၶၢႆႉလူင်းမႃးလႄႈ ၶဝ်လၢတ်ႈၵႂၢမ်း [[ပပ်ႉပွင်ႈၵႂၢမ်း ၶႄႇ|မႅၼ်ႇတရိၼ်း (ၶႄႇ)]]ယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢိၼ်းတီးယႃးသေ ၶဝ်ၵေႃႈ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢိၼ်းတီးယႃးယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။
မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လႆႈပဵၼ် ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ ဢိင်းၵလဵတ်ႈမႃႈလႄႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ပွင်ၸႂ် ၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈယူႇ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းမေႃပႆႇၺႃႇ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းထၢၼ်ႈသုင်ၼၼ်ႉ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ လႆႈလီလီသေ ၵူၼ်းမေႃပႆႇၺႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ႁူႉဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၸၼ်ႉငဝ်ႈမၼ်းယူႇ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈ ႁူင်းႁႅမ်း လႄႈ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢိၵ်ႇတင်း ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼႂ်း တူင်ႇဝူင်း ၵၢၼ်ထူဝ်းရိတ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၼ်ႉလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် ၶႅမ်ႉဝႆႉယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။
== ၵႂႃႇၸူး ==
[[ၾၢႆႇ:Visa policy of Myanmar.png|thumb|450px|ပိူင်ၵၢၼ် ဝီႇသႃႇ ၶွင် မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ]]
===''လွင်ႈတၢင်းလူဝ်ႇ တႃႇၶဝ်ႈမိူင်း''===
သၢႆငၢႆ ဝီႇသႃႇ တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈၽႂ်းၼႃႇ သေ တေႃႈ တီႈၼႂ်းၵႄႈၵၢၼ် ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈ/ဢွၵ်ႇမိူင်းၵူၺ်း ပေႃးပဵၼ်လွင်ႈယုင်ႈယၢင်ႈလူင်ဝႆႉယူႇ လႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်လႄႈ ဝႅပ်ႉသၢႆၸိၼမ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ဢမ်ႇၶိုတ်းမိူဝ်ႈၶိုတ်းဝၼ်းမၼ်း။ ၵူတ်ႇတူၺ်း ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး တွၼ်ႈတႃႇ [https://en.wikipedia.org/wiki/Visa_policy_of_Myanmar ပိူင်ၵၢၼ် ဝီႇသႃႇ]။
====ဢၼ်ၵၢင်းလွတ်ႈ-ဝီႇသႃႇ====
လွင်ႈၶဝ်ႈမိူင်း ဢၼ်ၵၢင်းလွတ်ႈ-ဝီႇသႃႇ ၼႆႉ လႆႈတွၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်း [[မိူင်းပရူႇၼၢႆး|ပရူႇၼၢႆး]]၊ [[မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး|ၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး]]၊ [[မိူင်းဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး|ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး]]၊ [[မိူင်းလၢဝ်း|လၢဝ်း]]၊ [[မိူင်းၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း|ၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း]]၊ [[မိူင်းထႆး|ထႆး]]၊ [[မိူင်းၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း|ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း]]၊ [[မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ|ၵျႃႇပၢၼ်ႇ]] လႄႈ [[မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း|ဝႅတ်ႉၼမ်ႉ]] သေ တေၸၢင်ႈယူႇသဝ်းလႆႈတေႃႇထိုၼ် 14 ဝၼ်းသေ '''တေလႆႈ ၶဝ်ႈမႃး ၸွမ်းႁိူဝ်းမိၼ်ၵူၺ်း'''။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်း [[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]] တႄႉ ဢမ်ႇပႃးဝီႇသႃႇၵေႃႈ ၸၢင်ႈၶဝ်ႈၼႂ်းမိူင်းသေ ၸၢင်ႈယူႇသဝ်း လႆႈတေႃႇထိုင် 30 ဝၼ်း။ ၸိူဝ်းပဵၼ် လွင်ႈၵၢင်းလွတ်ႈ ဝီႇသႃႇၼႆႉ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈသိုပ်ႇၶႂၢၵ်ႈထႅင်ႈ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း တၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉ လူဝ်ႇလႆႈ လူင်ႈၼႃႈ လဝ်ႈတၢင်ႇ ဝီႇသႃႇ ဝႆႉယဝ်ႉ။
====ဢီး-ဝီႇသႃႇ====
တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းလႄႇလၢဝ်း ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈ မိူင်းတင်းၼမ်မႃးၼႆႉ မီးဝႆႉ [http://evisa.moip.gov.mm/ ဢီး-ဝီႇသႃႇ] ၊ ၶဝ်ႈပႃး တႃႇ ၸိူဝ်းပဵၼ် မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၵမ်ႉၼမ်၊ တွၼ်ႈတႃႇ ဝီႇသႃႇထူဝ်းရိတ်ႉ-US$50 လႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဝီႇသႃႇၵူၼ်းဢွၵ်ႇတၢင်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီး-US$70 (ၸွမ်းၼင်ႇ ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 2020)သေ တေၸၢင်ႈတၢင်ႇလႆႈတီႈ [http://evisa.moip.gov.mm/ ဝႅပ်ႉသၢႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်းဢွၵ်ႇမိူင်း မျၢၼ်ႇမႃႇ]သေ ၶၢဝ်းယၢမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်းတႄႉ တေႁိုင်ယူႇ မွၵ်ႈ 3 ဝၼ်းၼႆႉ။ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းဝီႇသႃႇလႆႈၽႂ်းၽႂ်းၵေႃႈ မီးဝႆႉသေ ပဵၼ်တီႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တေလႆႈပၼ် US$56 သေ တေဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်း 24 ၸူဝ်ႈမူင်း (မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် လၢႆၸူဝ်ႈမူင်းၵူၺ်းၵေႃႈ လႆႈယဝ်ႉ)။
ၵူတ်ႇတူၺ်းတီႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉ ဢီးဝီႇသႃႇ တွၼ်ႈတႃႇ တူၺ်းလႆႈႁူဝ်ယွႆႈမၼ်းဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းလႂ် တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈဢၼ်ၼႆႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ။ ဝီႇသႃႇၼႆႉ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းထိ ဢၼ်ထူၵ်းပၼ်သေ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 90 ဝၼ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈယူႇသဝ်းတႃႇ 28 ဝၼ်းယဝ်ႉသေ မၼ်းပဵၼ် ဢၼ်ၶဝ်ႈမိူင်းဢၼ်လဵဝ်ယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇတေ လဝ်ႈတၢင်ႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈ လူတ်ႇၶိုၼ်ႈပၼ် ၶႅပ်းႁၢင်ႈပႃးသီ ဢၼ်ပဵၼ်သႅၼ်း မႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်း (ၽၢတ်ႉၽူတ်ႉ) လႄႈ လွင်ႈၸၢႆႇငိုၼ်းတႄႉ ႁပ်ႉဢဝ် ဢၼ်ပဵၼ် ၶရႅတ်ႉတိတ်ႉၵၢတ်ႉၵူၺ်း။ တီႈၶဝ်ႈမိူင်း ဢၼ်လႆႈၶႂၢင်းပၼ်ဝႆႉတႄႉ - တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း တႃႈၵုင်ႈ၊ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း တႃႈလိူဝ်ႇ၊ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ၼေႇပျီႇတေႃႇ လႄႈ ပေႃးတေမႃးၸွမ်း လႅၼ်လိၼ်တႄႉ တီႈ တႃႈၶီႈလဵၵ်း၊ မျႃႉဝတီႇ၊ ၵေႃႉတွင်း၊ တူပ်းမိုဝ်း လႄႈ ရီႇၶေႃးတႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ဝီႇသႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၼႆႉ တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈ တႃႇ 3 လိူၼ်။ ဝီႇသႃႇၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈ တႃႇယူႇသဝ်း ႁၢၼ်ႉတေႃႇ တၢင်းႁိုင် သီႇဝူင်ႈ (တႄႇဢဝ် ဝၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း)၊ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယူႇပူၼ်ႉဝၼ်းမၼ်းတႄႉ ၽွင်းမိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၶိုၼ်းဢွၵ်ႇမိူင်းၼၼ်ႉ တေၼပ်ႉဢဝ် ၼိုင်ႈဝၼ်း US$3 ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမႃးႁဵတ်းၵၢၼ်တႄႉ '''ဢမ်ႇပၼ်ၸႂ်ႉ''' ဝီႇဝႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉသေ ပေႃးႁဵတ်းၼၼ်တႄႉ တေၸၢင်ႈထုၵ်ႇတိၺွပ်းသေ လိုပ်ႈဢွၵ်ႇၼႂ်းမိူင်းယဝ်ႉ။ ပေႃးလဝ်ႈတၢင်ႇၶႅမ်ႉလႅပ်ႈၵႂႃၼႆတႄႉ ၶဝ်တေထူၵ်းပၼ် "ၾွမ်ႇႁွတ်ႈၽႅဝ်"၊ ဢၼ်တေတိတ်းၸပ်းပၼ်တီႈ မႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢၼ်တေလႆႈၼႄ ၽွင်းႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃးတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇသေ တီႈမႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ တေၶဝ်ႈပႃး ၸတိၵ်ႇၵႃႇ ဝီႇသႃႇယဝ်ႉ။
====ဝီႇသႃႇ ၽွင်းႁွတ်ႈၽႅဝ်====
ၸွမ်းၼင်ႇ မိူဝ်ႈ ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 2019 ၼၼ်ႉသေ ဢၼ်ပဵၼ် [http://www.mip.gov.mm/on-arrival-visa/ ဝီႇသႃႇ ၽွင်းႁွတ်ႈၽႅဝ်] ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈဢဝ်လႆႈ တွၼ်ႈတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉ လႄႈ ၵူၼ်းဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈ - ၸၢင်ႈဢဝ်လႆႈ တီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် တႃႈၵုင်ႈ၊ တႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ ၼေႇပျီႇတေႃႇ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈဢဝ် ၶႅပ်းႁၢင်ႈ သႅၼ်းၽၢတ်ႉၽူတ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၶႅပ်းႁၢင်ႈပႃးသီလႄႈ လိၵ်ႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၶွမ်ႇပၼီႇ ဢၼ်ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် ဝီႇသႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ (တွၼ်ႈတႃႇ ဝီႇသၢႆၵၢၼ်)။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဢမ်ႇမီး လွင်ႈမႄးၵုမ်း ဢၼ်ႁႂ်ႈငမ်ႇမႅၼ်ႈ လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ဢၼ်ၶိုတ်းမိုဝ်ႉၶိုတ်းဝၼ်းမၼ်းတႄႉ တီႈတႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉမီး လွင်ႈယုင်ႈယၢင်ႈဝႆႉယူႇသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵမ်ႉပႃႈၼမ်တႄႉ ဢမ်ႇမီးတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇသင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ မီးလွင်ႈတုၵ်းယွၼ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း လွင်ႈၼမ်ႉၵတ်ႉတဵမ်ထူၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဝီႇသႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ ၼႆတႄႉ ထၢမ်ႁႃ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၸၼ်ႉသုင်သေၵေႃႉၵေႃႉလႄႈ။
====ဝီႇသႃႇ တီႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် လႄႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇ====
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈလဝ်ႈတၢင်ႇ ဝီႇသႃႇ ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း ၵႃႈတီႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် မျၢၼ်ႇမႃႇ လႄႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇ ၵႃႈတီႈဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ လႄႈ ဝဵင်းလူင် တီႈပတ်ႉပိုၼ်ႉၵမ်ႇၽႃႇ။ တူၺ်းလွင်ႈတၢင်းႁူဝ်ယွႆႈမၼ်း ႁႂ်ႈၼႄႉၼွၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈၵပ်းသိုပ်ႇ၊ ၶၢဝ်းယၢမ်း ၸၵႂႃႇ ပိူင်လူင်မၼ်း တွၼ်ႈတႃႇ [[မိူင်းၵွၵ်ႇ#လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင်|မိူင်းၵွၵ်ႇ]] လႄႈ [[ၵဵင်းမႂ်ႇ#လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇ|ၵဵင်းမႂ်ႇ]] တီႈ မိူင်းထႆး၊ [[တေႇလီႇ#ၸတ်းၵၢၼ်|တေႇလီႇ]] တီႈ ဢိၼ်းတီးယႃး၊ [[ႁွင်းၵွင်း#လုမ်းၽွင်းတၢင်ဢွၼ်ႇ|ႁွင်းၵွင်း]] တီႈ မိူင်းၶႄႇ၊ လႄႈ [[ဝၢတ်ႉသျိၼ်ႇတၢၼ်ႇ တီႇၸီႇ#လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင်|ဝၢၼ်ႉသျိၼ်ႇတၢၼ်ႇ တီႇၸီႇ]] တီႈ ယူႇဢႅတ်ႉသ်။
ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ လွင်ႈလဝ်ႈတၢင်ႇဝီႇဝႃႇၼႆႉ တေလူဝ်ႇ ၽိုၼ်လူင်းဝီႇသႃႇဢၼ်တဵမ်ထူၼ်ႈ (ၸၢင်ႈဢဝ်လႆႈ တီႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် မျၢၼ်ႇမႃႇ)၊ ၽိုၼ်လူင်း ဝီႇသႃႇ ၽွင်းႁွတ်ႈၽႅဝ် (ၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈဢဝ်လႆႈတီႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင်)၊ ၽိုၼ်ထုတ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၼႃႈလိၵ်ႈၽၢတ်ႉၽူတ်ႉ ဢၼ်မီးၶႅပ်းႁၢင်ႈ၊ ၶႅပ်းႁၢင်ႈသႅၼ်းၽၢတ်ႉၽူတ်ႉ သွင်ၶႅပ်း လႄႈ တင်း ၵႃႈလဝ်ႈတၢင်ႇ။
=== ၵႂႃႇၸွမ်း တင်းႁိူဝ်းမိၼ် ===
ဢၼ်ပဵၼ် တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်လူင် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ၶွင် မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ '''[[တႃႈၵုင်ႈ]]'''၊ ဢၼ်ပဵၼ်ဝဵင်းယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈသေ ပဵၼ်ၵႅၼ်ၵၢင်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈသေ မီးဝႆႉသၢႆၵၢၼ်မိၼ်တႃႇသေ ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းလူင် ဢေးသျႃးၼၼ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸိူဝ်းပဵၼ်ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ၼႃႈလိၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ လၢႆးဢၼ်ငၢႆႈသေပိူၼ်ႈ တႃႇၶဝ်ႈၸူး မျၼၢ်ႇမႃႇၼႆႉ တေၸၢင်ႈၵႂႃႇၶီႇႁိူဝ်းမိၼ်ၵႃႈတီႈ [[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]] ဢမ်ႇၼၼ် [[မိူင်းၵွၵ်ႇ]]၊ တင်းသွင်ဝဵင်းၼႆႉ ပဵၼ်တီႈဢၼ်ၵူၼ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ဢၼ်ယူႇၼွၵ်ႈမိူင်း ယူႇသဝ်းၼမ်သေပိူၼ်ႈသေ ႁိူဝ်းမိၼ် ဢၼ်မိၼ်ၸူး တႃႈၵုင်ႈၵေႃႈ ၼိုင်ႈဝၼ်း မီးပဵၼ်လၢႆလမ်းယဝ်ႉ။
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၵူႈၸိုင်ႈမူၼ်း ထူၼ်ႈသွင် ဢၼ်မီးတီႈ '''[[တႃႈလိူဝ်ႇ]]'''၊ ဢၼ်ပၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈ ႁွင်းၵွင်း၊ မိူင်းၶႄႇ၊ မိူင်းထႆး လႄႈ သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ မႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
သဵၼ်ႈမၢႆ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် လႄႈ ပၢႆတၢင်း တွၼ်ႈတႃႇယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ တူၺ်း [http://www.yangonairportonline.com/destinations-and-airlines.aspx တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် တႃႈၵုင်ႈ] {{Dead link|December 2020}}။ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်လူင် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ပဵၼ် ပိူင်လူင် သွင်ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ် '''[http://flymna.com/ Myanmar National Airines]''' လႄႈ '''[http://www.maiair.com/ Myanmar Airways International]'' ဢၼ်ပဵၼ် ၶွင်တူဝ်လဵဝ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===ၵႂႃႇၸွမ်း တၢင်းလိၼ်===
မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးလႅၼ်လိၼ် ၸပ်းၵၼ်တင်း မိူင်းႁႃႈမိူင်း - မိူင်းၶႄႇ၊ မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး၊ မိူင်းပင်းၵလႃးတဵတ်ႈ၊ မိူင်းထႆး လႄႈ မိူင်းလၢဝ်း ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်ၼႆႉ ဢိၵ်ႇတင်း ဝီႇသႃႇမျၢၼ်ႇမႃႇ ဢၼ်ၵမ်ႉထႅမ်ဝႆႉၼၼ်ႉသေ လုၵ်ႉတီႈ မိူင်းထႆးသေ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇလႆႈ လွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်းယူႇ။ လုၵ်ႉတီႈ လႅၼ်လိၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်းသေ ၶဝ်ႈၸူး မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးလွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈဝႆႉ။ တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း တေလႆႈလူင်ႈၼႃႇ တၢင်ႇ ပႃႇမိတ်ႉၶိုၵ်ႉတွၼ်းသေ တွၼ်ႈတႃႇလႆႈ ပႃႇပိတ်ႉၼၼ်ႉတႄႉ လူဝ်ႇလႆႈၶဝ်ႈပႃးတီႈၼႂ်း ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်ၸိၼမ်းဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
====မိူင်းထႆး====
လႅၼ်လိၼ် ဢၼ်ၸၢင်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ တီႈၼႂ်း ၵႄႈ မျၢၼ်ႇမႃႇ လႄႈ [[မိူင်းထႆး]] ၼႆႉ မီးဝႆႉယူႇ သီႇတီႈသေ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ [[တႃႈၶီႈလဵၵ်း]]/[[မႄႈသၢႆ]]၊ [[မျႃႉဝတီႇ]]/[[မႄႈသွတ်ႇ]]၊ [[ပၼ်း ၽူႈၼမ်းရွၼ်း]]/[[ထီးၶီး]] လႄႈ [[ၵေႃႉတွင်း]]/[[ရယွင်း]]။ တီႈလတ်းၶၢမ်ႈ လႅၼ်လိၼ် တင်းသီႇတီႈၼႆႉ လႆႈပိုတ်ႇဝႆႉပၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇဝႆႉ လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းၼိူဝ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းသေ ၸၢင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇၸူး မျၢၼ်ႇမႃႇပွတ်းၵၢင်ယူႇ။ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၶီႈလဵၵ်းသေ ပေႃးဢမ်ႇမီး ပႃႇမိတ်ႉၶိုၵ်ႉတွၼ်း ပေႃးဢမ်ႇၵႂႃႇၸွမ်း ၽူႈၸိၼမ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉ ၵဵင်းတုင်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႈ။ ဢမ်ႇမီး ဝီႇသႃႇ ၽွင်းႁွတ်ႈၽႅဝ်၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ဝီႇသႃႇ ထႆး (ပေႃးလူဝ်ႇ) လႄႈ ဝီႇသႃႇ မျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႄႉၼွၼ်းလီ တီႈလႅၼ်လိၼ်လႄႈ။ ဢၼ်ပဵၼ် ဢီးဝီႇသႃႇ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉၵေႃႈ ႁၢပ်ႉဢဝ်တႃႇ လွင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်တင်းသဵင်ႈ လိူဝ်သေ တႃႇၶဝ်ႈမိူင်း တီႈ ထီးၶီး၊ လႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈလုၵ်ႉတီႈ လွင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် တင်းသီႇတီႈသေ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇလႆႈယူႇ။
====မိူင်းၶႄႇ====
ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် ၸၢင်ႈၶဝ်ႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ တီႈ [[မူႇၸေႈ]]၊ [[မိူင်းၶႄႇ]] လုၵ်ႉတီႈ [[သူၺ်ႇလီႇ]] (တီႈ ယုၼ်ႇၼၼ်ႇ)၊ လူဝ်ႇပႃႇမိတ်ႉ (ဝီႇဝႃႇ ၵေႃႈလူဝ်ႇၼင်ႇၵဝ်ႇ) လႄႈ ၽူႈၸိၼမ်း။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလူဝ်ႇလႆႈၸွမ်း ၵၢၼ်ထွင်တဵဝ်းဢၼ်ၶပ်ႉၶိုင်ဝႆႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ မိူဝ်ႈပီ 2009 ဢေႇပရႄႇၼၼ်ႉတႄႉ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်ၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇလႆႈ ဝီႇသႃႇတီႈ [[ၶုၼ်းမိင်]] တူဝ်ယၢင်ႇ - တွၼ်ႈတႃႇ ၸုမ်းထွင်ႈတဵဝ်း ၼႆ ပဵၼ် ၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇဝၼ်းမႃးဝၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈလႆႈ၊။ လွင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈ လုၵ်ႉၽၢႆႇမျၢၼ်ႇမႃႇ ၵႂႃႇၽၢႆႇမိူင်းၶႄႇ ၼိုင်ႈၶႅၼ်းတိူဝ်းယၢပ်ႇ တႃႇႁၢင်ႈႁႅၼ်း လႄႈ လွင်ႈတၢင်းႁူဝ်ယွႆႈမၼ်း ၵေႃႈ ဢမ်ႇၼႄႉၼွၼ်း။ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈလီလႂ် ၸၢင်ႈလုၵ်ႉတီႈ [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] ၶီႇႁိူဝ်းမိၼ် ၵႂႃႇၸူး [[ၶုၼ်းမိင်]] သေ တီႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ မီးဝႆႉ လုမ်းၽွင်းတၢင်ႇဢွၼ်ႇ ၶႄႇ ဢၼ်ထူၵ်းပၼ် ဝီႇသႃႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
====မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး====
လွင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် တီႈၼႂ်းၵႄႈ [[မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး|ဢိၼ်းတီးယႃး]] လႄႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ [[မူဝ်ရေး]]/[[တူပ်းမိုဝ်း]] သေ မၼ်းပိုတ်ႇဝႆႉတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉ ဢၼ်မီးရူတ်ႉ လႄႈ ဢၼ်ပႆတိၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်မီး ၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်း။
လႅၼ်လိၼ်ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်ႈမီးတီႈ ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း ယွၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်းသေ မိူဝ်ႈ ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 2019 ၼၼ်ႉ တီႈဝဵင်းမူဝ်ရေး လႅၼ်လိၼ်ဢိၼ်တီးယႃးၼၼ်ႉ လႆႈမီးလွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ် သွင်ပွၵ်ႈသေ မၢၵ်ႇၵေႃႈ လႆႈတႅၵ်ႈမႃးယဝ်ႉ။ လႆႈပၼ်တၢင်းၶႂ်ႈၸႂ် ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ဝႆႉတႄႉ ပေႃးၶၢဝ်းၵၢင်ၶမ်ႈၼႆႉ ယႃႇပေပၼ်ႇၵႂႃႇပၼ်ႇမႃး လႄႈ ပေႃးပဵၼ်လႆႈ ယႃႇပေယူႇသဝ်း တီႈ တူပ်းမိုဝ်း ၽၢႆႇ မျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။
တွၼ်ႈတႃႇၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ [[မၼိပူႇရ်]] ဢၼ်ပဵၼ် ၸႄႈမိူင်း ၶွင် ဢိၼ်းတီးယႃး ဢၼ်မီး တီႈ လႅၼ်လိၼ် မျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇ ပႃႇမိတ်ႉယဝ်ႉ။
ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ [[တူပ်းမိုဝ်း]] သေ တႃႇၶဝ်ႈၸူး ဢမ်ႇၼၼ် ဢွၵ်ႇတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈတႄႉ လူဝ်ႇ ပႃႇမိတ်ႉ MTT မႃးယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ မိူဝ်ႈ 2019 လိူၼ်မေႇၼၼ်ႉတႄႉ တႃႇလုၵ်ႉတီႈ [[တူပ်းမိုဝ်း]] သေ ၶဝ်ႈၸူး မျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇ ပႃႇမိတ်ႉ MTT ယဝ်ႉ။ —တူၺ်း [[တူပ်းမိုဝ်း#ၵႂႃႇၸူး|ၽိုၼ်ႈလိၵ်ႈ သုၼ်ႇတူဝ်]].။
====မိူင်းလၢဝ်း====
ၶူဝ်ဢူၺ်းၵေႃႉ မျၢၼ်ႇမႃႇ-လၢဝ်း ၼႆႉ လႆႈၵွင်ႉသိုပ်ႇၵၼ်ဝႆႉတီႈ [[မိူင်းတႆး]] တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇ တင်း [[လွင်ၼမ်ႉတႃ|ၸႄႈတွၼ်ႈ လွင်ၼမ်ႉတႃ]] တီႈ [[မိူင်းလၢဝ်း]]ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
====ပင်းၵလႃးတဵတ်ႈ====
တႃႇလတ်းၶၢမ်ႈလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း တီႈ လႅၼ်လိၼ် ၼႂ်းၵႄႈ မျၢၼ်ႇမႃႇ လႄႈ [[မိူင်းပင်းၵလႃးတဵတ်ႈ|ပင်းၵလႃးတဵတ်ႈ]] ၼႆႉတႄႉ မၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။
== ၸွၼ်ႇတူၺ်း ==
ယူင်ႉသၢင်ႈပိုၼ်ႉထၢၼ်ႈ ၶွင် မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မၼ်းႁႅင်းဢေႇဝႆႉ။ မၢင်ႈတီႈၼႆႉ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉ တႃႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈမီး ပႃႇမိတ်ႉၶိုၵ်ႉတွၼ်း၊ တေလူဝ်ႇလႆႈမီး ၽူႈၸိၼမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း/ၽူႈပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်း/ တၢင်းၶႆႈၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ "ၽူႈၸိၼမ်း" ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တႃႇ တူၺ်းထုင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇၽၢင်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယႃႇႁႂ်ႈၵႂႃႇတီႈဢၼ် လူင်ပွင်ႈၸိုင်ႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁၼ်ၼၼ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼႂ်းၵႄႈ ဢွင်ႈတီႈပိူင်လူင် တီႈဢၼ်ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် ဢႅဝ်ႇလႄႇၼၼ်ႉလႄႈ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ တႃႈလိူဝ်ႇ၊ ပူးၵမ်ႇ၊ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ လႄႈ တႃႈၵုင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ တႃႇၵႂႃႇတႃႇမႃးငၢႆႈငႅမ်ႈလူမ်ၸႂ်ယူႇ။
===ဢွင်ႈတီႈ ၸိူဝ်းႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉ===
ဢွင်ႈတီႈၵမ်ႉၼမ် တီႈၼႂ်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လႆႈဢိုတ်းဝႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းသေ ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းလိၼ် ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၵႆႁႅင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢိုတ်းဝႆႉတင်းၼမ်၊ (တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း [[မျွၵ်ႉဢူး]]၊ [[ပူႇတႂ်း]]၊ [[ၵလေးဝ]]၊ [[ၵဵင်းတုင်]])။ ယွၼ်ႉမီး လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းသေ ၼႂ်းၵႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လႄႈ ၸုပ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉၼႃႈလိၼ်သေ ဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢမ်ႇႁွတ်ႈၽႅဝ်ႈ ဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၶဝ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်းၸူး တီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းၵၢၼ် ဢၼ်ပဵၼ် တီႈၼႃႈလိၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ယူႇသဝ်းၼၼ်ႉသေတႃႉ ပေႃးတေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး ၼႃႈလိၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ မီးလွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ႁဵတ်းလွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၸွမ်းလၢႆးမၼ်းဝႃႈတႄႉ ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၸိူဝ်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးတေၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ဢွင်ႈတီႈၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃးတေၵႂႃႇၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်းလိၼ်သေဢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈလဝ်ႈတၢင်ႇ တႃႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢၼ်တႄႉမၼ်းတေႉ လွင်ႈတႃႇပၼ် ပႃႇမိတ်ႉတႃႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼၼ်ႉ တေၸိူင်ႉဝႆႉတႃႇၶၢဝ်းယၢမ်း ၼိုင်ႈဢၼ် ဢမ်ႇၼၼ် တေဢမ်ႇထူၵ်းပၼ်ၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ။ တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈတၢင်းမၢင်ၸိူဝ်းတႄႉ ၸၢင်ႈယွၼ်းလႆး ၶေႃႈၶႂၢင်ႉပၼ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ လႆႈယူႇ။ (တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း [[ၵလေးဝ]] ၼႆႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းလႆႈတီႈ [[သူၺ်ႇပူဝ်ႇ]]) ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ လႆႈႁဵတ်းတီႈ [[တႃႈၵုင်ႈ]] ယဝ်ႉ။ တႃႇတုၵ်းယွၼ်း တႃႇၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈ ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ လႆႈႁဵတ်းတီႈ လုမ်း [http://myanmartravelsandtours.com/ MTT (Myanmar Travel and Tours)] ဢၼ်မီးတီႈ တႃႈၵုင်ႈ (မၢႆ 77-91၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ၽြႃးသူးလေႈ၊ တႃႈၵုင်ႈ) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် လွင်ႈလဝ်ႈတၢင်ႇ တႃႇ ပႃႇမိတ်ႉပိုၼ်ႉတီႈတႄႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းလႆႈတီႈ လုမ်း ဢႅမ်ႇထီႇထီႇပိုၼ်ႉတီႈ ဢမ်ႇၼၼ် တီႈ ႁူင်းပလိၵ်ႈ။ ပႃႇမိတ်ႉပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈဢဝ်လႆႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဢွင်ႈတီႈ လႄႈ သၢႆတၢင်း ၼင်ႇၽၢႆႇတႂ်ႈၼႆႉၵူၺ်း -
*[[ၵဵင်းတုင်]] - [[တႃႈၶီႈလဵၵ်း]]။ ဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းတႄႉ ငၢႆႈငႅမ်ႈလူမ်ၸႂ်သေတႃႉ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ တွၼ်ႈတႃႇ လႆႈဢမ်ႇလႆႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၼႄႉၼွၼ်း။
*[[မျွၵ်ႉဢူး]] ၶၢဝ်းတၢင်း ၶျၢင်း/ဝၢၼ်ႈၸူဝ်ႇမီး။ တွၼ်ႈတႃႇ မျွၵ်းဢူးတႄႉ ၸၢင်ႈလႆႈငၢႆႈငၢႆႈသေ ၵူၺ်းၵႃႈ တေလႆႈဢႅဝ်ႇလႄႇတင်း ၽူႈၸိၼမ်းၶၢဝ်းတၢင်း။ ႁူင်းႁႅမ်းတီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇၼွၼ်း လႄႈ ႁူင်းၵၢၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းပိုၼ်ႉတီႈ တေၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင် ပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းဢၼ်ၼႆႉယူႇ။
*[[ၸႄႈၼႃး]] - [[ၼွင်မႄႈမၢႆႈ]]။ ၸၢင်ႈလႆႈငၢႆႈငၢႆႈတီႈ ၸေႈၼႃးသေ ၵူၺ်းၵႃႈ တေလႆႈဢႅဝ်ႇလႄႇတင်း ၽူႈၸိၼမ်းၶၢဝ်းတၢင်း။ ႁူင်းႁႅမ်းတီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇၼွၼ်း လႄႈ ႁူင်းၵၢၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းပိုၼ်ႉတီႈ တေၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင် ပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းဢၼ်ၼႆႉယူႇ။
*[[သူၺ်ႇပူဝ်ႇ]] - [[ၵလေးဝ]]။ ပေႃးဝႃႈ တေၵႂႃႇၸွမ်း တၢင်းလိၼ်ၼႆႉ တေလူဝ်ႇပႃႇမိတ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၵႂႃႇၸွမ်း ႁိူဝ်းၼႆတႄႉ လွင်ႈဝႃႈ လူဝ်ႇပႃႇမိတ်ႉႁိုဝ် ဢမ်ႇလူဝ်ႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇၼႄႉၼွၼ်း
*[[ၼႃႈလိၼ် ပဢူဝ်ႈ ၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃ]] တီႈၼႂ်ႈ [[မိူင်းတႆး]] (ၶဝ်ႈပႃး ၽြႃးၵၢတ်ႇၵူႇ)။ ၸၢင်ႈဢဝ်လႆႈ တီႈ [[တူၼ်ႈတီး]]၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တေလႆႈၵႂႃႇၸွမ်း ၽူႈၸိမ်းပဢူဝ်း။ ႁူင်းႁႅမ်းတီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇၼွၼ်း လႄႈ ႁူင်းၵၢၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းပိုၼ်ႉတီႈ တေၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင် ပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းဢၼ်ၼႆႉယူႇ။
ပႃႇမိတ်ႉ ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ႇ တႃႇတၢင်ႇၸိူဝ်း တင်းသဵင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ တေလႆႈဢဝ်တီႈ တႃႈၵုင်ႈယဝ်ႉ။
ပႃႇမိတ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ ဢွင်ႈတီႈ ၼင်ႇပူႇတႂ်ႇၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈဢဝ်လႆႈသေတႃႉ တေလူဝ်ႇလႆႈ လူင်ႈၼႃႈ လဝ်ႈတၢင်ႇဝႆႉယဝ်ႉ။
မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ [[မိူင်းၵၢဝ်းလီႁွင်ႇ|ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇ]]၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈပႆတၢင်းၵႂႃႇမႃး လွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလွဝ်း၊ ၸၢင်ႈၵႂႃႇတီႈ လၢၼ်ႉၵၢတ်ႇသေ သိူၵ်ႈသမ်ႇတင်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်လႆႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးတေၵႂႃႇ တီႈၵႆႁႅင်းၼႃႇဢႃး လႄႈ တေၵႂႃႇတီႈ ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉတႃႇ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်ၼၼ်ႉၼႆတႄႉ လူင်ႈၼႃႈႁၢင်ႈႁႅၼ်း ဝီႇသႃႇၼႂ်းမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
ႁူင်းၵၢၼ် ၸိူဝ်ႈဢၼ်တေၸၢင်ႈၸွႆႈထႅမ် တႃႇ ဝီႇဝႃႇၼႂ်းမိူင်း ၼၼ်ႉတႄႉ -
*[http://www.asiatours.net Asia Tours]
*[http://www.mrmyanmartravel.com Mr Myanmar Travel]
*[http://www.remoteasia.com Remote Asia Travel]
*[http://www.travelmyanmar.com Travel Myanmar]
===ၵႂႃႇ တင်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
{| class="wikitable" style="float:right;"
|+ '''ၵႃႈၶၼ်တူဝ်ယၢင်ႇ ၼႂ်းၵႄႈပၢႆတၢင်း ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ (မႃးတီႈ ဢေႇၵျႅၼ်ႇၸီႇ ၶၢဝ်းတၢင်းၼႂ်းမိူင်း)'''
! လုၵ်ႉ!! ၸူး !! ၵႃႈၶၼ် မွၵ်ႈ
|-
| [[တႃႈၵုင်ႈ]] || [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] || US$95
|-
| [[တႃႈၵုင်ႈ]] || [[ပူးၵမ်ႇ]] || US$85
|-
| [[ပူးၵမ်ႇ]] || [[ႁၢႆးဝူဝ်း]] || US$65
|-
| [[ႁၢႆးဝူဝ်း]] || [[တႃႈၵုင်ႈ]] || US$85
|}
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ သၢႆငၢႆတၢင်း လႄႈ တၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်း တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မၼ်းႁၢႆႉၸႃႉဝႆႉလႄႈ ပေႃးဝႃႈ တေၵႂႃႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႆၼႆတႄႉ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းလိူၵ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇလူမ်ၸႂ် တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
သၢႆၵၢၼ်မိၼ် တၢင်ႇၸွမ်ပိဝ် '''[https://www.flymna.com/ Myanmar National Airlines]''' ၼႆႉ လုၵ်ႉဢဝ် တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း တႃႈၵုင်ႈ သေ ၵွင်ႉသိုပ်ႇ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၸူးတီႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၵၢၼ်မိၼ်ၼႂ်းမိူင်း တီႈတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းပူၼ်ႉမႃးႁိုင်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းႁူႉဝႃႈ လွင်ႈမၢႆတွင်း ၵၢၼ်လွတ်ႈၽေးၶဝ် ၼေႃႉၼႄႉ ၼႃႇၼႆသေ ၵမ်းၼႆႉတႄႉ သိုဝ်ႉႁိူဝ်းမိၼ်မႂ်ႇသေၵေႃႈ လႆႈဝႃႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးသေ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉတႄႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း လွင်ႈလွတ်ႈၽေး တင်းသွင်ဢၼ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈၼိူင်းၵၼ်တူၺ်း သၢႆၵၢၼ်မိၼ် သုၼ်ႇတူဝ် တင်းၼမ်ယူႇယဝ်ႉ။
သၢႆၵၢၼ်မိၼ် သုၼ်ႇတူဝ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီး တႃႈၵုင်ႈသေ မိၼ်ပၼ်ႇၼႂ်းမိူင်းၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ လၢႆဢၼ်။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁူင်းၵၢၼ်သၢႆၵၢၼ်မိၼ် သုၼ်ႇတူဝ်ၼႆႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းမၢၼ်ႇလီသေ မၢင်ပွၵ်ႈ ပၢႆဢွၵ်ႇၸဝ်ႉ (10-20 တႃ)၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ႁႂ်ႈႁွတ်ႈၽႅဝ် တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၶိုတ်းၶၢဝ်းမၼ်းသေ ၼႄႉၼွၼ်း လွင်ႈၶၢဝ်းတၢင်းၵၢၼ်မိၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းႁိူဝ်းမိၼ် လူင်ႈၼႃႈ မွၵ်ႈ 1-2 ဝၼ်းၼႆႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် မိူဝ်ႈပႆႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း မွၵ်ႈလၢႆဝၼ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၵႂႃႇ (ပွင်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတိုၵ်ႉ ၶီႇႁိူဝ်းမိၼ်ၸူး ပၢႆတၢင်းလိုၼ်းသုတ်း ၸွမ်းၼင်ႇ ၶၢဝ်းယၢမ်းမီးၶပ်ႉမၢႆဝႆႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၼႂ်းၵႄႈ မၼ်း ထုၵ်ႇထႅမ်သႂ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ထွၼ်ႇပႅတ်ႈ တီႈၵိုတ်း၊ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း တႃႈၵုင်ႈ-ပူးၵမ်ႇ ၼႆႉ ပဵၼ်ၵႂႃႇ တႃႈၵုင်ႈ-တႃႈလိူဝ်ႇ-ပူးၵမ်ႇ)။ ၼၼ်ႉတႄႉ တေၸၢင်ႈယွၼ်ႈထိုင် ၶၢဝ်းယၢမ်းႁွတ်ႈၽႅဝ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ဢၼ်ၵိုတ်းၼႂ်းၵႄႈမၼ်းတႄႉ ၵူၺ်းတေဢဝ် ၶၢဝ်းယၢမ်း မွၵ်ႈ 10-20 တႃၼၼ်ႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ပၢႆတၢင်းလိုၼ်းသုတ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆ ၽွင်းႁိူဝ်းမိၼ်ၵိုတ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈယူႇသဝ်းဝႆႉတီႈၼိူဝ် ႁိူဝ်းမိၼ်လႆႈယူႇ။
ၵၢၼ်မိၼ်ၼႂ်းမိူင်းတင်းသဵင်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ ဢွၵ်ႇၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ ထႃႇမီႇၼႄႇ 3 သေဢွၵ်ႇ၊ ဢၼ်ပဵၼ် ၵၢၼ်မိၼ်ၸူးၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းတႄႉ လုၵ်ႉတီႈ ထႃႇမီႇၼႄႇ 1 လႄႈ 2 သေ ဢွၵ်ႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်ထႅၵ်ႇၸီႇ လုၵ်ႉၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်း ၵႂႃႇ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၼႆႉ သင်လၢတ်ႈ ၵူၼ်းႁေႃႈထႅၵ်ႇၸီႇဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၶီႇႁိူဝ်းမိၼ် ၼႂ်းမိူင်း၊ ပေႃးၼၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸင်ႇတေဢမ်ႇၽိတ်း ထႃႇမီႇၼႄႇယဝ်ႉ။
===ၵႂႃႇ တင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း===
{| class="wikitable" style="float:right;"
|+ '''ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢွၵ်ႇတၢင်း ၸွမ်းရူတ်ႉလဵၼ်း/ၵႃႈၶၼ် ၼႂ်းၵႄႈ ပၢႆတၢင်း'''
! လုၵ်ႉ !! ၸူး !! တင်းႁိုင် || ယူဝ်းယူဝ်း || ထၢၼ်ႈသုင် || ၶွင်ႉၼွၼ်း
|-
| [[တႃႈၵုင်ႈ]] || [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] || 16 မူင်း || 4,600 ၵျၢပ်ႈ || 9,300 ၵျၢပ်ႈ || 13,000 ၵျၢပ်ႈ
|-
| [[တႃႈၵုင်ႈ]] || [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] || 6 မူင်း || 1,200 ၵျၢပ်ႈ || 2,500 ၵျၢပ်ႈ || ဢမ်ႇမီး
|-
| [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] || [[ပၢင်ႇဢူး]] || 4 မူင်း || 550 ၵျၢပ်ႈ || 1,200 ၵျၢပ်ႈ || ဢမ်ႇမီး
|-
| [[ပၢင်ႇဢူး]] || [[သီႇပေႃႉ]] || 7 မူင်း || 1,200 ၵျၢပ်ႈ || 2,750 ၵျၢပ်ႈ || ဢမ်ႇမီး
|-
| [[ပၢင်ႇဢူး]] || [[လႃႈသဵဝ်ႈ]] || 16 မူင်း || 1,900 ၵျၢပ်ႈ || 4,400 ၵျၢပ်ႈ || ဢမ်ႇမီး
|}
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉ ၵွင်ႉသၢၼ်တၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈ လႄႈ ဢၼ်ၵဝ်ႇၵႄႇယဝ်ႉ။ ရူတ်ႉလဵၼ်းၼႆႉ ထိူင်း၊ မေႃးပၼ်း၊ ၶွၼ်းဝႆၽၢႆႇသၢႆႉၽၢႆႇၶႂႃသေ ႁူမ်ႈဝႃႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈလီသေတႃႉ ၶၢဝ်းတၢင်းၵႆႉၸိူင်ႉယဝ်ႉ။ လွင်းၽႆးၽႃႉၶၢတ်ႉလူႉတႄႉ ဢမ်ႇသူႈမီးသေတႃႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ဢႄးၵွၼ်း၊ ၽတ်ႉလူမ်း ဢမ်ႇၼၼ် လွင်ႈၽႄႈပၼ် ၽႆးၽႃႉၼၼ်ႉ တေႁဵတ်းၵၢၼ်ပၼ် တင်းတၢင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇၼႄႉၼွၼ်း။ ရူတ်ႉလဵၼ်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ မီးဝႆႉ တီႈၼင်ႈ ထၢၼ်ႈသုင် လႄႈ ထၢၼ်ႈယူဝ်းယူဝ်း။ ထၢၼ်ႈယူဝ်းယူဝ်းၼႆႉ မီးၽၵ်းတူႁူးလႅင်းၵႂၢင်ႈ ဢၼ်ပိုတ်ႇလႆႈ၊ မီးပႃး တင်ႇၼင်ႈယၢဝ်းသေ ပဵၼ်တီႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် တေႃႉၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶဝ်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် တီႈၼင်ႈထၢၼ်ႈသုင်တႄႉ မီး တင်ႇၼင်ႈ ဢၼ်ပႃး သိူဝ်ႈသုပ်း၊ ၽတ်ႉလူမ်း လႄႈ ၵူၼ်းဢမ်ႇပေႃးသတ်ႉတဵမ်။ ၽၢင်ႉပၼ် လွင်ႈဢဝ်ႁူဝ်ပႅၼ်ဢွၵ်ႇ ႁူးလႅင်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႆႉ တေၸၢင်ႈၺႃး ၵိင်ႇမႆႉ ၽတ်ႉသႂ်ႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈတူၼ်ႈမႆႉတူၼ်ႈတွၵ်ႇ ဢွၵ်ႇႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်း ရူတ်ႉလဵၼ်းသေ ၸမ်ႁႅင်းဢႃးလႃးလႄႈ တီႈတင်ႈၼင်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈႁၼ် မီးဝႆႉ မႆမႆႉ ၸိူဝ်းၽတ်ႉၺႃးၵိင်ႇမၼ်းသေ ဢၼ်ႁူင်ႈတူၵ်းသႂ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မႂ်တိုတ်းမၼ်းတႄႉ ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇဝႆႉသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၵေႃႈ လႆႈပၼ်ၵႃႈၶၼ်မိူၼ်ၵၼ်တင်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးပဵၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၼႆ တေဢမ်ႇပႆႇၸၢင်ႈသိုဝ်ႉ မႂ်တိုတ်း တီႈၼိူဝ်ရူတ်ႉလဵၼ်း။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၵႂႃႇႁႃ ၽူႈၸတ်းၵၢၼ် တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၸႂ်ႉ ၵူၼ်းပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇပၼ်သေၵေႃႈ သိုဝ်ႉမႂ်ႇတိုတ်း တီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းဢွၼ်ႇလႆႈယူႇ။ ၽွင်းသိုဝ်ႉ မႂ်တိုတ်း တီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းၼၼ်ႉ တေလူဝ်ႇလႆႈၼႄ မႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်း (ၽၢတ်ႉၽူတ်ႉ) ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။
ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸွမ်းရူတ်ႉလဵၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ တူၺ်းယဵမ်ႈ မိူင်း လႄႈ ႁူပ်ႉထူပ်း ၵူၼ်း။ ဢၼ်ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း သၢႆရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လူၵ်ႉ [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] ၵိင်ႈၶိုၼ်ႈလွႆႈ ငွၵ်းငႅၵ်း ၵႂႃႇၸူး [[ပၢင်ႇဢူး]] သေ လတ်းၶၢမ်ႈႁူမ်ႈ ၶၢမ်ႈလွႆသေ ၵႂႃႇၸူး ၶူဝ်ႁူဝ်ၵိုတ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၶၢဝ်းဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ တီးၼႂ်းၵႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းလိုဝ်းလင် ရူတ်ႉလဵၼ်း ၶွင်ၵမ်ႇၽႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ပဵၼ်ၽၢႆႇတႂ်ႈ တႃႈလိူဝ်ႇ၊ တႃႈၵုင်ႈ-ပတဵင်ႇ လႄႈ တႃႈၵုင်ႈ-မေႃႇလမႅင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်တူင်ႇဝူင်းဢွၼ်ႇႁင်းၶူဝ် သေ မီးပႃႈ ၵူၼ်းၶၢႆႇၶူဝ်းၶေႃႈ ၸိူဝ်းဢၼ် ဝူၼ်ႉလႆႈသင်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၶၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ် ရူတ်ႉလဵၼ်းၽႂ်းၼႆတႄႉ မီးပႃႈ ၶွင်ႉတီႈၼွၼ်းသေ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်းၵူၼ်းၵိုၼ်းၼႆတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူ်ဝႇလႆႈ သင်ႇမၢႆထႃႈဝႆႉ မွၵ်ႈလၢႆဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မႂ်တိုတ်းၼႆႉ လူင်ႈၼႃႈၶၢႆဝႆႉထႃႇ တႃႇသၢမ်ဝၼ်း။ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းမၢင်ဢၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ႇၸႅၵ်ႇၶွင်ႉၶၢႆဝႆႉႁင်းမၼ်း တွၼ်ႈတႃႇ သင်ႇမၢႆထႃႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸႅၵ်ႇဝႆႉ ယူင်ႉသၢင်ႈႁင်းမိူၼ်း (တူဝ်ယၢင်ႇ- ၼင်ႇတီႈ တႃႈၵုင်ႈ)။ တီႈၼိူဝ် ရူတ်ႉလဵၼ်းၽႂ်း ဢၼ်ၵႂႃႇမႃး ၼႂ်းၵႄႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉ မီးပႃး ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉယဝ်ႉ။
တီႈသၢႆတၢင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵွင်ႉသိုပ်ႇၸူး [[မေႃႇလမႅင်ႇ]] ၼၼ်ႉ မီးမႃး ၶူဝ်ႇမႂ်ႇ လႄႈ သၢႆတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်းမႂ်ႇ ဢၼ်ၵႂႃႇၽူး ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း၊ ၵွင်ႉသၢၼ်သၢႆတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်သၢႆတၢင်း ဢၼ်မီးမႃး မိူဝ်ႈပၢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သၢႆတၢင်း ဢၼ်ၸႂ်ႉၼမ်သေပိူၼ်ႈ ဢၼ်မီးရူတ်ႉလဵၼ်းလၢႆလမ်းတႃႇၵူႈဝၼ်းၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်သၢႆတၢင်း တႃႈၵုင်ႈ ၸူး တႃႈလိူဝ်ႇ ဢၼ်မီးတၢင်းၵႆ 325 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်း မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၼၼ်ႉ ပဵၼ်သၢႆတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်းဢၼ်လဵဝ် ဢၼ်မီးတၢင်းၵႂႃႇတၢင်းမႃး သွင်သဵၼ်ႈႁူမ်ႈၵၼ် သေ ပဵၼ်တၢင်းဢၼ်လဵဝ် ဢၼ်ၸၢင်ႈၶႄႉၶဵင်ႇၵၼ်တင်း ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼင်ႇ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်။ ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၽႂ်းသေပိူၼ်ႈၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ 384 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၼႆႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းလဵၼ်ႈမၼ်း ဢဝ် 15 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ၶႂ်ႈဝႃႈတႄႉ ၼိုင်ႈမူင်း ၵႂႃႇ 25 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ။ ဢၼ်ပဵၼ် သၢႆထူၼ်ႈသွင် ဢၼ်ၵွင်ႉ တႃႈၵုင်ႈ တင်း ပျီႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း 175 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၼႆႉ ႁိုင် 9 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ဢၼ်ၵိင်ႇၽႄမၼ်း ဝၢႆႇၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းပတဵင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ထုင်ႉၵုၼ်ႁိမ်းၽင်ႇၼမ်ႉ။ သၢႆတၢင်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႇမႃး ၸဝ်ႉသုတ်းပိူၼ်ႈသေ မီးၽၢင်ႁၢင်ႈ ႁၢႆႉၸႃႉဝႆႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ လွင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈၶူဝ် ဢၼ်လတ်းၶၢမ်ႈ ၼမ်ႉၶူင်းၼၼ်ႉသေ တေႃႈလဵဝ်တႄႉ လုၵ်ႉဢဝ် တႃႈၵုင်ႈသေ ၸၢင်ႈၶီႇရူတ်ႉလဵၼ်းၵႂႃႇၸူး မေႃႇလမႅင်ႇ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 200 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၼႆႉ တေႁိုင် 8 ၸူဝ်ႈမူင်းသေ ၸၢင်ႈၵႂႃႇၸူး ပႃး ယေး လႄႈ ထဝႄႇ။ လုၵ်ႉတီး တႃႈလိူဝ်ႇသေ ရူတ်ႉလဵၼ်း သိုပ်ႇၵႂႃႇၸူး ၸႄႈၼႃး တီႈ ၸႄႈမိူင်းၶၢင်၊ ၶၢဝ်းတၢင်း 350 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ႁိုင် 24 ၸူဝ်ႈမူင်း လႄႈ ၵႂႃႇၸူး ထိုင်ပႃး လႃႈသဵဝ်ႈ တီႈ မိူင်းတႆး။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးပႃး ၵွင်ႉသၢၼ်သၢႆရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵွင်ႉသိုပ်ႇ တႃႈၵုင်ႈ-မူးၵမ်ႇ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇ-ပူးၵမ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းလိူၵ်ႈလီသေ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ ၵႂႃႇပူးၵမ်ႇ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 175 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ၼႆႉ တေႁိုင် 10 ၸူဝ်ႈမူင်း ယဝ်ႉ။
တီႈၼႂ်းၵႄႈ တႃႈၵုင်ႈ-ပူးၵမ်ႇၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ သၢႆရူတ်ႉလဵၼ်းယဝ်ႉ။ တၢင်းႁိုင် 16 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ တီႈၼင်ႈ ထၢၼ်ႈၼိုင်ႈ US$30၊ တီႈၼင်ႈထၢၼ်ႈသုင်ႈ US$40၊ ၶွင်ႉတီႈၼွၼ်း US$50 (ၵူတ်ႇတူၺ်း တႃႇ ၵႃႈၶၼ်မႂ်ႇ)
မႂ်တိုတ်းရူတ်ႉလဵၼ်းၼႆႉ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈဢဝ် ငိုၼ်း တေႃႇလႃႇသေပၼ်၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ် ၸုၼ်ႉပႅတ်ႈ လၢႆးၵေႃႇသၢင်ႈ ဢၼ်လႆႈႁၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် လႆႈပၼ်ၵႃႈၶၼ်လိူဝ်ၼၼ်ႉ။
=== ၵႂႃႇ တင်း ႁိူဝ်း ===
မီးဝႆႉပႃး ၵွင်ႉသၢၼ်ၾႄႇရီႇၼ်ႉ ဢၼ်ယႂ်ႇလူင် သေၼင်ႇၵဝ်ႇ။ တင်းသွင်ဢၼ်ၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵေႃႉ မႄႇၶႂၢၵ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ႇသေ ဢၼ်ပဵၼ် ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈၾႄႇရီႇ သုၼ်ႇတူဝ်ၵေႃႈ မီးမႃးယူႇယဝ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ်။ ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်လုၵ်ႉ တႃႈလိူဝ်ႇ ၵႂႃႇ ပူးၵမ်ၼႆႉ ပဵၼ် ၶၢဝ်းတၢင်း ၼိုင်ႈဝၼ်းသေ ပေႃးလုၵ်ႉ ပူးၵမ်ႇၵႂႃႇ တႃႈၵုင်ႈတႄႉ တေႁိုင် မွၵ်ႈလၢႆဝၼ်းယဝ်ႉ။
=== ၵႂႃႇ တင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ===
{| class="wikitable" style="float:right;"
|+ ''' ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်/ၵႃႈၶၼ် ၼႂ်းၵႄႈ ပၢႆတၢင်း'''
! လုၵ်ႉ !! ၸူး !! တင်းႁိုင် || ၵႃႈၶၼ် (ၵျၢပ်ႈ)
|-
| [[တႃႈၵုင်ႈ]] || [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] || 11 ၸူဝ်ႈမူင်း || 10,400
|-
| [[တႃႈၵုင်ႈ]] || [[ပူးၵမ်ႇ]] || 10 ၸူဝ်ႈမူင်း || 12,000
|-
| [[တႃႈၵုင်ႈ]] || [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] || 4 ၸူဝ်ႈမူင်း || 6,000
|-
| [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] || [[ပၢင်ႇဢူး]] || 2 ၸူဝ်ႈမူင်း || 1,500
|-
| [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] || [[သီႇပေႃႉ]] || 5.5 ၸူဝ်ႈမူင်း || 4,500
|}
တီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း မျၢၼ်ႇမႃႇ ၼၼ်ႉ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း လဵၼ်ႈၵႂႃႇလဵၼ်ႈမႃးဝႆႉယူႇ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၶၢမ်ႇၸေးၸိမ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လဵၼ်ႈ တႃႈလိူဝ်ႇ-တႃႈၵုင်ႈသေ ၸိူဝ်းပဵၼ်တႃႇတေႃႉၶႅၵ်ႇ ၵႂႃႇၸူး တၢင်ႇတီႈၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇၵမ်ႈၽွင်ႈ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ ပေႃးဢဝ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈဝႃႈ ၶၼ်ထုၵ်ႇယူႇ၊ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၼႆႉ တိူဝ်းၽႂ်းလိူဝ်သေ ရူတ်ႉလဵၼ်းယဝ်ႉ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸိူဝ်းၵႂႃႇ ၶၢဝ်ႈတၢင်းၵႆၼႆႉ ၶဝ်တမ်းပၼ်တီႈၼင်ႈ၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ မိူဝ်ႈၵႂႃႇသင်ႇမၢႆၼၼ်ႉ လိူၵ်ႈတီႈၼင်ႈဝႆႉၼႆႉ လီသေပိူၼ်ႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တၢင်းဢၼ်ၵႂႃႇမၢင်တီႈၼႆႉ မီးတိုၵ်ႉမႄးဝႆႉယူႇလႄႈ မၢင်တီႈတၢင်းတိုၵ်ႉယၢပ်ႇသေ တိုၵ်ႉၵျွၵ်းၵျွၵ်းဝႅၼ်ဝႅၼ်၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ မိူဝ်ႈသင်ႇမၢႆ တီႈၼၼ်ႈၼၼ်ႉ သင် ဢဝ် တီႈၼင်ႇ ပွတ်းၽၢႆႇၼႃႈမၼ်းလႄႈ။ ပေႃးပဵၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ယူဝ်းယူဝ်းၼႆတႄႉ ၼႂ်းၵႄႈမၼ်း ပၢႆပႃး တင်ႇၼင်ႈ ဢၼ်လိူဝ်ႇ ဢၼ်ၶႂၢင်တၢင်းဝႆႉသေၵွၼ်ႇ၊ ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈပဵၼ် လွင်ႈဢမ်ႇလူမ်ၸႂ် (ၼၼ်ႉပွင်ႇဝႃႈ ပေႃးၵူၼ်းၶႃယၢဝ်းတႄႉ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈ လႅၼ်တိၼ်ဢွၵ်ႇတၢင်းၶၢင်ႈ)။ တီႈၼင်ႈၽၢႆႇတၢင်းၼႃႈ၊ ဢၼ်ၸမ်ၽၵ်းတူၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
တေႃႈပဵၼ် ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢႆႇငိုၼ်းၼမ်ၵေႃႈ တူဝ်ၶဝ် ဢမ်ႇၵေႃႉၵႂႃႇသိုဝ်ႉမႂ်တိုတ်း တီႈ ႁူင်းၵၢၼ်ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်သေ လႆႈႁၼ်ၶဝ် လုၵ်ႉတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း တီႈၶဝ်လိုဝ်ႈသဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် လုၵ်ႉတီႈ ဢေႇၵျႅၼ်ႇၸီႇသေသိုဝ်ႉၵမ်ႉၼမ်ယဝ်ႉ။ လုမ်းၶဝ်ၼႆႉ မၼ်းမီးဝႆႉ တီႈၵႆတင်း ဢွင်ႈတီႈ ထူဝ်းရိတ်ႉလႄႈ တႃႇၵႂႃႇတႃႇမႃး တီႈၼၼ်ႈၵေႃႈ မၼ်းတေတူၵ်းၸူဝ်ႈၼမ်သေ ဢၼ်လႆႈပၼ် တီႈႁူင်းႁႅမ်း တႃႇၵႃႈႁဵတ်းၵၢၼ်ပၼ် ဢၼ်ႁႂ်ႈသိုဝ်ႉ မႂ်တိုတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸွၼ်ႇတူၺ်း ဢွင်ႈတီႈသိုဝ်ႉမၼ်းသေ မိူဝ်ႈပႆႇသိုဝ်ႉ မႂ်တိုတ်းၼၼ်ႉ ၼိူင်းၵၼ်တူၺ်း ၵႃႈၶၼ်မၼ်းလႄႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းၶၢႆမႂ်တိုတ်းမၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး ရူတ်ႉႁပ်ႉသူင်ႇ ထိုင် တီႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
တီႈတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ လွင်ႈလိင်ႉလႅၼ်မႂ်တိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၼႆႉ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ဝႆႉယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈၵိုတ်းတီႈ ပႃႇၵိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်လၢတ်ႈဝႆႉတီႈ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် တီႈ တႃႈရူတ်ႉဝႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈ မႂ်တိုတ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းလိူဝ်ႇၵမ်းသိုဝ်ႈ။ တီႈမိူင်း ဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈၵူႈလွင်ႈ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၼႆႉ ၵူၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ် လိုမ်းဝႆႉဢၼ်ၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈတေႉမၼ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်ႉ၊ တွၼ်ႈတႃႇသိုဝ်ႉမႂ်တိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်တေသိုပ်ႇၵႂႃႇတၢင်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇၶိုၼ်းမိူဝ်း တႃႈၵုင်ႈ။ တီႈ ပႃႇၵိူဝ်ၼႆႉ မီးဝႆႉ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်မီး ႁူင်းၵၢၼ်ပၢတ်ႉသ် တင်းၼမ်။ သိုဝ်ႉမႂ်တိုတ်းတီႈ ပႃႇၵိူဝ်ၼႆႉ တိူဝ်းၶၼ်ထုၵ်ႇ (ဢိင်ၼိူဝ် ၼမ်ႉၵတ်ႉမေႃႇသဵတ်ႈၵႃႈၶၼ်) သေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တိူဝ်းလွတ်ႈလႅဝ်း တႃႇသိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ၼၼ်ႉ။
တီႈလွၵ်းသဵၼ်ႈ ဢၼ်ဢိူမ်ႈဝႆႉတီႈတၢင်းၶၢင်ႈၼႆႉ ၼႄဝႆႉပၼ် ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇသေ ၼႄဝႆႉပႃး ၶၢဝ်းယၢမ်း တၢင်းႁိုင် လႄႈ ၵႃႈၶၼ် ဢၼ်လမ်းဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၶၼ်ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ ၶိုၼ်ႈမႃးလႄႈ ၵႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေၸၢင်ႈၶိုၼ်ႈၸွမ်းလႄႈ ၵႃႈၶၼ် ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း လွၵ်းသဵၼ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်လၢမ်းဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
=== ၵႂႃႇ တင်း ရူတ်ႉသွင်ထႅဝ် ===
ရူတ်ႉသွင်ထႅဝ်ၵဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ လႅၼ်ႈဝႆႉယူႇၵူႈတီႈ တီႈၼႂ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ၵႃႈၶီႇမၼ်း ဢမ်ႇပေႃး ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇသေ တေႃႉဢဝ် ၵူၼ်းယိင်း၊ ၵူၼ်းၸၢႆး၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လႄႈ ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈၼိုင်ႈ သူင်ႇထိုင် တီႈၼိုင်ႈယူႇ။ ပေႃးပဵၼ် ရူတ်ႉထရႅၵ်ႉဢၼ်ႁၢမ်ႉယႂ်ႇၼႆတႄႉ တီႈၼင်ႈတင်ႇယၢဝ်း သႂ်ႇသၢမ်တႅဝ်း၊ ၽၢႆႇၶၢင်ႈ သွင်တႅဝ်း ၼႂ်းၵၢင်တႅဝ်းၼႆႉ (ပေႃးပဵၼ်ရူတ်ႉဢၼ်လဵၵ်ႉဢိတ်းၼိုင်ႈတႄႉ မီး သွင်ထႅဝ်ၵူၺ်း)။ တီႈယဵပ်ႇၶိုၼ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ သႂ်ႇပႃး ၶႅပ်းတႃႇယဵပ်ႇၸုၵ်းသေ ၵူၼ်းႁူၵ်းၵေႃႉဢမ်ႇၼၼ် ၼမ်သေၼၼ်ႉ ယဵပ်ႇသေၵေႃႈ ၶီႇၸွမ်း (ဢဝ်မိုဝ်းၸၼ်ႁၢဝ်းမုင်းသေ)။ ရူတ်ႉသွင်ထႅဝ်ၼႆႉ လႆႈႁၼ်မီးၵႂႃႇၵူႈတီႈ တီႈၼႂ်းမျၢၼ်ႇမျႃႇလႄႈ တီႈၵူႈဝဵင်းၵူႈဝဵင်းၼႆႉ ႁၼ်မီးၸွမ်း ၵၢင်ဝဵင်းသေၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈဢွၵ်ႇၸူး တီႈၸမ်တီႈၵႆယဝ်ႉ။ ထူဝ်းရိတ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၵႆႉလႄႇဢွၼ်ၵၼ် ၶီႇဢၼ်ၼႆႉ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇၶီႇဢၼ်ၼႆႉၼႆ တၢင်းလိူၵ်ႈထႅင်ႈတၢင်ႇလၢႆးတႄႉ ၵူၺ်းမီး ထႅၵ်ႇၸီႇ လႄႈ ရူတ်ႉသုၼ်ႇတူဝ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇၼၼ်ႉၵူၺ်းလူး။
လွင်ႈတၢင်းလူဝ်ႇ ရူတ်ႉသွင်ထႅဝ်ၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ ယူဝ်းယူဝ်းဢွၼ်ၵူၺ်း၊ ပႂ်ႉၵူၼ်းတေႃႇပေႃးတဵမ်၊ ၵူၼ်းတဵမ်ယဝ်ႉၼႆ ဢွၵ်ႇ။ တီႈဢၼ်ပဵၼ်သၢႆတၢင်း ၸိူဝ်းပိူၼ်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼမ် (တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ သၢႆတၢင်း တႃႈလိူဝ်ႇ-ပၢင်ႇဢူး)၊ ၵူၼ်းၸဵဝ်းတဵမ်သေ ၶၢဝ်းတၢင်းၵေႃႈ ၽႂ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ သၢႆတၢင်း ဢၼ်ၵူၼ်းၵႂႃႇမႃး ဢေႇ (တူဝ်ယၢင်ႇ - [[မၢၼ်ႈမေႃႇ]]-[[ၵၢတ်ႇသႃ]]) ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းတေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉ ၽႅဝ်း (ၸဝ်ႉၸဝ9်ႉ၊ မွၵ်ႈ ၵၢင်ၼႂ် 06:00) ၼႆႉသေ မႃးမၢႆဢွင်ႈတီႈယဝ်ႉသေၵေႃႈ ၵႂႃႇႁိမ်းႁွမ်းသေ ၵိၼ်ၼမ်ႉၼဵင်ႈ၊ ၼင်ႈဢုပ်ႇၵၼ် တေႃႇ ရူတ်ႉၵူၼ်းပေႃးတဵမ်ယဝ်ႉ။ ၽွင်းရူတ်ႉတႄႇဢွၵ်ႇၵေႃႈ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇ ၵမ်းလွႆးလွႆးသေ ၼၼ်ႉ ယူဝ်ႇတေၸၢင်ႈလႆႈၵူၼ်းၶီႇထႅင်ႈၼႆယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်း ရူတ်ႉသွင်ထႅဝ်ၼၼ်ႉ မႆႈ လႄႈ ဢမ်ႇလူမ်ၸႂ်သေဢိတ်း။ ၵူၼ်းၶီႇရူတ်ႉၼႆႉ သတ်ႉတဵမ် ၼင်ႇပႃႇဢႅပ်ႇယဝ်ႉ။ ၸူၵ်းတီႈ ပႅၼ်ႈယဵပ်ႇ တီႈၵူၼ်ႈရူတ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းတိူဝ်းမွႆႈၸႂ်သေ မိူင်းသွင်ၶွၼ်တႄႉ ပေႃးၶႂ်ႈၶႅင်ယဝ်ႉ။ တီႈၼင်ႈ ႁိမ်းၽၵ်းတူ တီႈႁူဝ်ရူတ်ႉ ဢၼ်ႁိမ်းၵူၼ်းႁေႃႈမၼ်းတႄႉ လူမ်ၸႂ်ဝႆႉသေ မၼ်းၵေႃႈၵိုင်တၢင်း လႆႈပၼ်ၵႃႈမၼ်းလိူဝ်ဢိတ်းၼိုင်ႈယူႇ၊ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၵႂႃႇၸဝ်ႉၸဝ်ႉသေ ၵႂႃႇဢဝ်ဝႆႉ တီႈၼင်ႈထႃႈၼႆႉ လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
=== ၵႂႃႇ တင်း ရူတ်ႉၵႃး ===
[[ၾၢႆႇ:20160729 traffic in Mandalay 5761.jpg|thumb|သဵၼ်ႈတၢင်း ၵူၼ်းၵိုၼ်း တီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ]]
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈ ၶၢတ်ႈ ရူတ်ႉၵႃးသုၼ်ႇတူဝ် တင်း ၵူၼ်းႁေႃႈမၼ်းသေၵေႃႈ ၸၢင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းလႆႈ လွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်းယူႇ။
ကိုယ်ပိုင်ကားနှင့် ယာဉ်မောင်းကို သင့်တင့်သောနှုန်းထားဖြင့် လွတ်လပ်စွာ ခရီးသွားနိုင်ပါသည်။ ၽူႈၸိၼမ်း ၸိူဝ်းမီး မႂ်ၶႂၢင်း တီႈ ၽြႃးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ တီႈ တႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင်ႈ တႃႇ ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉ ဢိၵ်ႇတင်းရူတ်ႉ တႃႇမႃးႁူပ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇတီႈ ႁူင်းႁႅမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉ။ ထႅင်ႈတၢင်ႇလၢႆးတႄႉ လုၵ်ႉတီႈ ဢေႇၵျႅၼ်ႇၸီႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းသေ ၶပ်ႉၶိုင်ရူတ်ႉ၊ ၼၼ်ႉတႄႉ တေၸၢင်ႈတိူဝ်း ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ။ ၵဝ်ႇၸဝ်ႇၸၢင်ႈႁႂ်ႈၶဝ် ႁေႃႈသူင်ႇ ပၼ်ႇတူၺ်းၼႂ်းဝဵင်း မွၵ်ႈ 10 ဢမ်ႇၼၼ် 15 တႃသေၵေႃႈ ၸၢမ်းတူၺ်း ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉလႆႈယူႇ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁၢၼ်ႉၸႂ်ၼႆ ၸၢင်ႈငူပ်ႉငိ ၶၢဝ်းယၢမ်း၊ ဝၼ်းထိ လႄႈ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းယူႇ။ ၽူႈၸိၼမ်း မၢင်ၸိူဝ်း မီးၵၢင်ၸႂ် ၶႂ်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸွမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁဵတ်းပဵၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇ။
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ သၢႆတၢင်းရူတ်ႉ ပဵၼ် မိုဝ်းၶႂႃ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉရူတ်ႉ ဢၼ်ႁေႃႈ တင်းသၢႆ တင်းၶႂႃ တင်းသွင်မဵဝ်းသေ ရူတ်ႉၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ပဵၼ်ရူတ်ႉမိုဝ်းၶႂႃ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ဢဝ်ရူတ်ႉမိုဝ်းသွင် တီႈ ၵျႃႇပၢၼ်ႇ လႄႈ ထႆး သႂၢင်းၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ၵႂႃႇၸူး ပၢႆတၢင်း ဢွင်ႈတီႈထူဝ်းရိတ်ႉၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်လွတ်ႈၽေးယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တၢင်းမၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေၵျၢမ်းဝႆႉဢိတ်းဢိတ်း။ ပေႃးပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်တႄႉ ၵႆႈလႆႈႁၼ် ပဵၼ် တၢင်းသွင်ၽၢႆႇ သေ ရူတ်ႉၸိူဝ်းၶၢမ်ႈၵၼ်ၵေႃႈ ၵႆႇလႄႇၶၢမ်ႈ ဢမ်ႇတူၺ်းသီႇတူၺ်းႁႃႈယဝ်ႉ။ ၸိူင်ႉၼင်ႇလၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ တၢင်းယၢမ်ႈ ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼင်ႇ လၢတ်ႈမႃးၼင်ႇၵဝ်ႇ [[မိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း|ဝႅတ်ႉၼၢမ်း]]။ ပေႃးဝႃႈ ရႃႇသီႇၼႃႈၽႃႉၼႃႈမိူင်းၶႅမ်ႉၼႆႉ ပေႃးလုၵ်ႉဢဝ် တႃႈၵုင်ႈ ႁေႃႈရူတ်ႉ ၵႂႃႇထိုင် ပူးၵမ်ႇၼႆ တေၸၢင်ႈႁိုင်ယူႇ သွင်ဝၼ်း။ ပျီႇ ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်တီႈ လီၵိုတ်းယင်ႉတီႈၼိုင်ႈ။ ပေႃးတေလုၵ်ႉတီႈ ပူးၵမ်ႇ ၵႂႃႇ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈၼႆတႄႉ တေႁိုင်ယူႇ ဝၼ်းၼိုင်ႈ။
တီႈၼႂ်းဝဵင်းလူင်ၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ ၽႆးလိူင်လႄႈ ဢမ်ႇၵိုတ်းသေ ၶၢမ်ႈၵႂႃၼႆ လႆႈသွၼ်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ႁူမ်ႈဝႃႈ လတ်းၶၢမ်ႈတၢင်းမႃး သီႇပုၼ်ႈ/သၢမ်ပုၼ်ႈယဝ်ႉသေတႃႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇၶိုၼ်းၵိုတ်း တီႈၼႂ်းၵၢင်တၢင်းသေ ၶိုၼ်းႁူၼ်လင်ယဝ်ႉ။
လွင်ႈပဵၼ် ဢမ်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇ လႄႈ လွင်ႈလုတၢႆၼႆႉ ၵႆႉႁၼ်ပဵၼ်ၼမ်။ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၵၢင်ၶမ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇပေႃးၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်၊ တီႈဢွင်ႈတီႈ တီႈဢၼ်ၵႆဝဵင်းၼႆႉ လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ် ပၢႆးယႃႈယႃ မီးလွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းဝႆႉ။ တီႈႁူင်းယႃလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈလႆႈ မွၼ်ႇငိုၼ်းၵွၼ်ႇ။ မူၵ်ႇသမ်းၶဵမ် ဢၼ်မႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လီဢဝ်ၵႂႃႇၸွမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ် တၢင်းပဵၼ် ဢဵတ်ႇ ၼႆႉ ပဵၼ်ပၼ်ႁႃလူင်ဝႆႉယူႇ။
===ၵႂႃႇ တင်း ထႅၵ်ႇၸီႇ===
ရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇ တင်းသဵင်ႈ (လႆႈမႄႇၶႂၢၵ်ႈ ရူတ်ႉ တႃႇၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ၵူၼ်း လႄႈ ၵုၼ်ႇသိၼ်) ၼႆႉ ၶႅပ်းမၢႆရူတ်ႉမၼ်း ပဵၼ် သီလႅင်လႄႈ တူဝ်လိၵ်ႈၽိူၵ်ႇ၊ ပေႃးပဵၼ်ရူတ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်တႄႉ ၶႅပ်းမၢႆရူတ်ႉမၼ်း ပဵၼ် သီလမ်လႄႈ တူဝ်လိၵ်ႈၽိူၵ်ႇ။ ပေႃးပဵၼ်ရူတ်ႉ ၶွင် ဢေႇၵျႅၼ်ႇၸီႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၼႆတႄႉ ၶႅပ်းမၢႆရူတ်ႉ မၼ်း ပဵၼ် သီႇသွမ် လႄႈ တူဝ်လိၵ်ႈ သီၽိူၵ်ႇ။
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ လွင်ႈၶၢတ်ႇရူတ်ႉ ၼင်ႇ Grab ၸိူဝ်ႈၼႆႉၵေႃႈ မီးမႃးယူႇယဝ်ႉ။
=== ၵႂႃႇ တင်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ===
လွင်ႈၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈ တီႈၼႂ်း တႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ တီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း တႃႈလိူဝ်ႇတႄႉ တေလႆႈႁၼ် ရူတ်ႉၶိူင်ႈတဵမ်တၢင်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။
=== ၵႂႃႇ တင်း လႅင် ===
မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈ ပူးၵမ်ႇ၊ တႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵႂႃႇမႃး ႁိမ်းႁွမ်း ၸိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉ တီႈ ဢွင်ႈတီႈၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈၶၢတ်ႈလႆႈ လႅင်သေ ၼိုင်ႈဝၼ်း တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 1,500 ၵျၢပ်ႈ။
=== ပႆတိၼ် ===
ရူတ်ႉၵႃး လႄႈ ၵူၼ်းၵႂႃႇၵူၼ်းမႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇၸွမ်း မၢႆမီႈ ၸိူဝ်းတမ်းဝႆႉ လႄႈ လွင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈယၢပ်ႇယဵၼ်းဝႆယူႇ။ ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၼ်းဢမ်ႇယွမ်းပၼ် ၵူၼ်းပႆတၢင်းၸိူဝ်းၵႂႃႇမႃး တေႃႈၼင်ႇတီႈ တၢင်းလၢႆးဢၼ်ၵူၼ်းလတ်းၶၢမ်ႈတၢင်းၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇယွၼ်ႇယွမ်းပၼ်။
==တူၺ်း==
[[ၾၢႆႇ:InleRowing.jpg|300px|thumb|ဢဝ်တိၼ်ၽၢႆးႁိူဝ်း တီႈ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈLeg rowing, Inle Lake]]
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ သၢႆငၢႆပၢႆးမိူင်း ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း လႄႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်း ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း လႄႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ဢမ်ႇပႆႇၸႂ်ႈ ဢွင်ႈတီႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တီႈဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တႄႇဢဝ် ပီ 2015 သေၵေႃႈ သၢႆငၢႆ ပၢႆးမိူင်း လႄႈ လွင်ႈထွင်ႈတဵဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈႁၼ်ၶိုၼ်ယႂ်ႇမႃးယူႇတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပဵၼ်မေႃႇသႅင်မေႃႇၶမ်း ဢၼ်ဢမ်ႇလုဢမ်ႇလဵဝ်၊ ဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇ ဢၼ်ၼိုင်ႈသေ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းၶဝ်ႈၸႂ် ၽိင်ႈငႄႈ လႄႈ ပိုၼ်းၼႆတႄႉ ထုၵ်ႇလီယိပ်းၵမ် လွင်ႈတၢင်းၶဝ်ႈၸႂ်ဝႆႉယူႇ။ လွင်ႈပႆတၢင်း တီႈ [[တႃႈၵုင်ႈ]] ၼႆႉ တေမိူၼ်ၸၼ်ၶိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽႅဝ်ၵႂႃႇ ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 19 မိူဝ်ႈပၢၼ် ဢိင်းၵလဵတ်ႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇၼၼ်ႉယူႇ။ သူၼ်မွၵ်ႇ ဢၼ်လိူမ်ႈသႂ်လီ၊ ၵျွင်းၽြႃးၸိူဝ်းၼႆႉ၊ ယူင်ႉသၢင်ႈသတၢႆႇ ပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ လႄႈ ၵူင်ႁူး ဢၼ်လိုၵ်ႉလိုၵ်ႉ။ လွင်ႈၵိူဝ်းယမ်လႄႈ ၽိင်ႈထုင်းၶဝ် ဢၼ်ၸၼ်ၸႂ် မိူၼ်ၼင်ႇ '''ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ'''၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တၢင်းယုမ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၶဝ်လႄႈ လႆႈယိၼ်းပဵၼ် လွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆး ႁင်း ဝဵင်းၼၼ်ႉယူႇ။ တီႈၸဵင်ႇတၢင်းၵူႈဢၼ်ၼႆႉ ဢဝ်လွင်ႈဢၼ်မႂ်ႇသႂ်မႃးသေ လွင်ႈၶီႇၾေႇရီႇလတ်းၶမ်ႈ မႄႈၼမ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ တေပၼ်လွင်ႈမုင်ႈတူၺ်း ၸၢတ်ႈပၢၼ်ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ တီႈၼႂ်းမိူင်းယူႇ။ ဝဵင်းၽိင်ႈငႄႈ လႄႈ ဝဵင်းၵိုၵ်းပိုၼ်း ဢၼ်ၸမ်ၵၼ်တင်း တႃႈၵုင်ႈတႄႉ ပဵၼ် [[ပႃႇၵိူဝ်]] ဢၼ်မီး ၽြႃး တီႈၸၢင်ႈၵႂႃႇ ဢႅဝ်ႇတူၺ်း၊ ဝဵင်းၼိူဝ်ၵုၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ [[တုၼ်ႇတေး]] ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ၸွမ်း ၵၢၼ်ႇႁဵတ်းမေႃႈ၊ လႄႈ ဢွင်ႈတီႈ ၵႂႃႇဝႆႈၽြႃး မိူၼ်ၼင်ႇ [[ၵျႅၵ်ႉထီးယူဝ်း]] ဢၼ်တႄႇၵွင်းမူးဝႆႉ တီႈ မၢၵ်ႇႁိၼ်မိၼ်ႇမီး ဢၼ်မီးတီႈ ၽင်ႇႁိုၵ်းလူင်ၼၼ်ႉ။
မၼ်းၵေႃႈၵိုင်ႇတၢၼ်ႇ လီၵႂႃႇတႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်းတီႈ ၼႃႈလိႁူဝ်ၸႂ် မျၢၼ်ႇမႃႇယူႇ။ ဢၼ်ၵၢမ်ႇဢမ်ႇလီတႄႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်မီးတီႈၵႆ တီႈၸွမ်းသၢပ်ႇမိူင်းၼၼ်ႉ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ဢမ်ႇပၼ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၵႂႃႇ၊ ႁူမ်ႈဝႃႈ တီႈၼိူဝ်ဢွၼ်ႇလၢႆးၼႆႉ မီးဝႆႉလွၼ်ႉၶၢဝ်ႇဢၼ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈမၼ်းသေတႃႉ ယွၼ်ႉတီႈၼိူဝ် ၼႃႈလိၼ်ၼႆႉ သၢႆငၢႆမၼ်း လႅၵ်ႈလၢႆႈၽႂ်းၼႃႇလႄႈ ၸွပ်ႇထၢမ်တူၺ်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်ၼႆႉ လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
[[ၾၢႆႇ:Maymyo also known as Pyin Oo Lwin (14703742020).jpg|thumb|ပၢင်ႇဢူး]]
ဝဵင်းၵဝ်ႇ [[ပူးၵမ်ႇ]] ၼႆႉ မၼ်ပဵၼ် ရတၼႃႇဢၼ်ၼိုင်ႈသေ ဢွင်ႈတီႈတီႈၼႆႈၼႆႉ မိူဝ်ႈပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 11 လႄႈ ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 12 ၼၼ်ႉ မၼ်းတေလႆႈပဵၼ်ႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းၼႄဝႆႉယူႇ။ မႃႇၵူဝ်ႇပူဝ်ႇလူဝ်ႇ တႅမ်ႈၼႄဝႆႉတႄႉ "ပဵၼ်မိူင်းသီၶမ်း ဢၼ်လႆႈငိၼ်း သဵင်တွႆႇႁိင်ႇ လႄႈ သဵင်ၸိူၵ်ႈမုၼ်ၸဝ်ႈၶဝ်" ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ ပူးၵမ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်မီး ၵျွင်းၽြႃး ၽႃႇသႃႇပုတ်ႉထ၊ ၽြႃး၊ ၵွင်းမူး ဢၼ်ၼမ်သေပိူၼ်ႈသေ ၸိူဝ်းလုၸိူဝ်းလႅမ်ၵေႃႈ ၼမ်သေပိူၼ်ႈ သတ်ႉသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ [[မျွၵ်ႉဢူး]] တႄႉ ယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈတဵတ်ႇသဵတ်ႇၵူၺ်းယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵွင်းမူး ၸိူဝ်းၵူၼ်ႇပင်း လႄႈ ၵျွင်းၽြႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ၶိုၼ်ပၼ်လွင်ႈၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၸဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈၽွင်း မၼ်းလႆႈပဵၼ် ဝဵင်းလူင် ႁင်း မိူင်းဝူင်ႉ ဢၼ်မီးလွင်ႈတၢင်းၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်ႉတေႃႇ သိုဝ်ႉၶၢႆၵၼ်တင်း ၵူၼ်းၵႃႉ ပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ၊ တၢတ်ႉၶျ်၊ ၾရၢင်ႇသဵတ်ႈ လႄႈ ဢႃႇရၢပ်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇဝၼ်းမႃးဝႆႉ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] ၵႂႃႇလႆႈၼၼ်ႉ ပဵၼ် [[ဢႃႇဝ]]၊ ဢၼ်ပဵၼ်ဝဵင်းၵဝ်ႇထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈသေ တီႈဢၼ်ၵိုတ်း ဢၼ်လုဢၼ်လႅဝ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇၶဝ် ၶိုၼ်းၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ လွင်ႈယိုင်ႈယႂ်ႇမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယႃႇပေလိုမ်းၵႂႃႇ [[ပၢင်ႇဢူး]] ဢၼ်ပဵၼ် ဝဵင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ၼိူဝ်လွႆ ဢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ်တင်ႈမႃး ဢၼ်ရႃႇသီႇၽိင်ႈၽႃႉ ၵတ်းလီၼၼ်ႉ။
တီႈၼႂ်းမိူင်းၼႆႉ မီးဝႆႉ '''တၢင်းႁၢင်ႈလီ သၽႃႇဝ'''။ [[ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ]] ၼႆႉ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ပႅၵ်ႉၽႅၵ်ႇၵႃႇၶဝ်သေ မၼ်းပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈဢၼ်ၼိုင်ႈဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၵႃႈဢွင်ႈတီး ဢၼ်လႆႈယိၼ်းပဵၼ်ၼင်ႇ ၶိုမ်းတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉ။ သေတႃႉၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈ ပႆႇလႆႈၶီႇႁိူဝ်း တီႈၼႂ်းၼွင် ၼႆၸိုင် ၶၢဝ်းတၢင်းၼႂ်း မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မၼ်းပႆႇတဵမ်ထူၼ်ႈ။ မၼ်းမီး လွင်ႈယူႇသဝ်း ၸွမ်းႁိူၼ်းတိၼ်သုင် လႄႈ တေလႆႈႁၼ် ၽိင်ႈဢၼ်ဢဝ်တိၼ်ၽၢႆးႁိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈတႅဝ်းတႅၼ်ႈၼမ်ႉ ဢၼ်မီး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ '''ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ''' လၢႆဢၼ်၊ မိူၼ်ၼင်ႇ [[ၶျွင်းတႃႇ]]၊ [[ငူၺ်ႇသွင်ႇ]] လႄႈ [[ငပလီႇ]] ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇၺႃး ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶၢဝ်း ဝၼ်းတၼ်း ၽိင်ႈထုင်းၼႂ်းမိူင်းၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈလႆႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ သၢႆၶၢဝ်း ဢၼ်ႁၢင်ႈလီၼၼ်ႉယူႇ။
==ႁဵတ်း==
မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ '''ပႆတိၼ်ဢွၵ်ႇတၢင်း'''။ [[ၵၢတ်ႇလေႃႉ]] ၼႆႉ ပဵၼ်ၵႅၼ်ၵၢင် တႃႇ ပႆတိၼ်ဢွၵ်ႇတၢင်းသေ မၼ်းမီးဝႆႉ သဵၼ်ႈတၢင်းပႆ ဢၼ်မီးလၢႆလၵ်း ဢၼ်လႆႈလတ်းၶၢမ်ႈ ၵွင်း လႄႈ ဝၢၼ်ႈၸိူဝ်းမီးတီႈၼိူဝ်လွႆ။ [[ၵဵင်းတုင်]] ၵေႃႈ မီး သဵၼ်ႈတၢင်းပႆၶိုၼ်ႈၸူး ဝၢၼ်ႈဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ်လွႆ၊ တီႈ [[သီႇပေႃႉ]] ၼႆႉ မီးသဵၼ်ႈတၢင်းၶိုၵ်ႉ ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇ။ '''လွင်ႈတူၺ်းၼူၵ်ႉ''' တႄႉ တူၺ်းတီႈ ႁိမ်းႁွမ်း [[ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ]] ၵေႃႉယဝ်ႉယဝ်ႈ။
==သိုဝ်ႉ==
===ငိုၼ်း===
{{Exchange rates
| currency=ငိုၼ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ
| currencyCodeAfter= ၵျၢပ်ႈ
| date=ၵျူႇလၢႆႇ 2021
| AUD=1,220
| CAD=1,320
| CHF=1,790
| CNY=260
| EUR=1,950
| GBP=2,270
| HKD=220
| JPY=1,500
| MYR=400
| NZD=1,160
| THB=520
| USD=1,650
| source=[http://www.xe.com/currency/mmk-burmese-kyat]}}
{{Infobox|ၵမ်း ငိုၼ်းတွင်း |တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး တူဝ်ငိုၼ်း တိုၵ်ႉပဵၼ်ယႂ်ႇယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၸၢၵ်ႈထွၼ်ငိၼ်း ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ ၵေႃႈပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ်ႉၵႂၢင်ႈၶႂၢင်မႃး။ တႃႇတိုၵ်းပႅတ်ႈ လွင်ႈလၵ်ႉလွမ်သိုဝ်ႉၶၢႆၵၼ်ၼႆသေ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၵႆႉလေႇႁဵတ်းၽိတ်း ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းယၢမ်ႈ ''ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇငိုၼ်းပႃႉ'' ၼၼ်ႉသေ မိူဝ်ႈပီ 1964 ၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ်မႃး ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ။ ပီ 1985 ၼၼ်ႉ လႆႈထွၼ်ဢွၵ်ႇ ငိုၼ်းၸႄႈ မၢင် 20၊ 50၊ 100 ပၢၵ်ႇသေ ၶိုၼ်းဢဝ်ငိုၼ်း မၢင်ၸေႈ ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈသမ်ႇမတႃႇ မိူၼ်ၼင်ႇ မၢင် 25၊ 25၊ 75 ၸိူဝ်းၼႆႉ တႅၼ်းတၢင်ၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈႁူမ်ႇငမ်း ဢူးၼေႇဝိၼ်းယဝ်ႉ။ ငိုၼ်းၸေႈ မၢင် 75 ၼၼ်ႉ လႆႈသိုပ်ႇမိုတ်ႈ ဝၼ်းၵိူတ်ႇမၼ်း ထူၼ်ႈ 75 ပီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ထိုင် ပီ 1987 မႃး လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ဢၼ်ပၼ် ၶေႃႈၽၢင်ႉသင်သေ လႆႈယႃႉပႅတ်ႈ ငိုၼ်း မၢင် 25၊ 35 လႄႈ 75 သေ ငိုၼ်းၶွင် ၸိုင်ႈမိူင်း 75% ၼႆႉ ဢဝ် ဢမ်ႇမီးၵႃႈၶၼ်ပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ ၶိုၼ်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ငိုၼ်းမၢင်ႇမႂ်ႇ 15၊ 45 လႄႈ 90 ၵျၢပ်ႈ ၶဝ်ႈပႃး တူဝ်ၼပ်ႉၵဝ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် တူဝ်ၼပ်ႉ ဢၼ်ၼေႇဝိၼ်း လႆႈၸႂ်။ ၽွၼ်းမၼ်းတႄႉ လႆႈမီး လွင်ႈယႃႉၵဝ်း ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးမႃးသေ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းမႃး ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ၸေႃးမေႃႇ လႆႈသိမ်းဢဝ်ဢႃႇၼႃႇ မိူဝ်ႈပီ 1989 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ သိမ်းဢႃႇၼႃႇယဝ်ႉ ငိုၼ်းမၢင်ၸေႈ 1-1000 ၵျၢပ်ႈၼႆႉ တိူဝ်းၼမ်မႃးသေ ပွၵ်ႈၵမ်းၼႆႉတႄႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ငိုၼ်းဢၼ်ၵဝ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုပ်ႇၵိုတ်းပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႆႉယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။}}
ငိုၼ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႆႉ ပဵၼ် ၵျၢပ်ႈ '''Kyat''' တီႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ ပေႃးတႅမ်ႈၼႄၵႃႈၶၼ်မၼ်းၼႆ တူဝ်ယေႃႈမၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် '''K''' ဢမ်ႇၼၼ် '''Ks''' ၼႆယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် တူဝ်ယေႃႈ ISO ၼႆႉတႄႉ '''MMK''' ၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈ ဝီႇၶီႇဝွႆးဢဵတ်ႇꩡ် ၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၼႄလွင်ႈငိုၼ်းတွင်းၼႆႉ တေၸႂ်ႉ '''ၵျၢပ်ႈ'''ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် '''ပျႃး''' တႄႉ ပဵၼ် မဵတ်ႉငိုၼ်းယွႆႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၢႆးသေၶၼ်ငိုၼ်းလူင်းႁႅင်းၵႂႃႇသေ ဢမ်ႇသူႈလႆႈႁၼ်ၶဝ်ယဝ်ႉ။ ငိုၼ်းမဵတ်ႉ 50 ပျႃးၼႆႉ ၵိုင် US$0.001 ယွမ်းလိူဝ်သေၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ။
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈႁၼ်ပႃး ငိုၼ်းၸေႈ မၢင် 20၊ 10၊ 5 လႄႈ 1 '''ၵျၢပ်ႈ လႄႈ မၢင် 50 '''ပျႃး'''။ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈဝႃႈၸႂ်ႉလႆႈယူႇသေတႃႉ ဢမ်ႇသူႈလႃႈလီႁၼ်သေ ၵူၺ်းတေမီးတီႈ ဢွင်ႈတီႈၶၢႆၶူဝ်းၶွင်တီႈမၢႆတွင်း။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ငိုၼ်းၸေႈ ဢၼ်ပဵၼ် ဢၼ်ၵဝ်ႇမွၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ် တႃႇၶၢႆႇပၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်သေ၊ ႁူမ်ႈဝႃႈ မၼ်းပဵၼ် ဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇမၼ်းသေတႃႉ ဢမ်ႇသူႈမီးၵႃႈၶၼ်။
ၸိူဝ်းပဵၼ် မၢင် 50၊ မၢင် 100 လႄႈ မၢင် 200 တင်း မၢင် 500 ၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ် ၵဝ်ႇယွၵ်းဝႆႉသေတႃႉ တီႈၵၢၼ်သိုဝ်ႉၶၢႆ လဵၵ်ႉလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ တိုၵ်ႉႁပ်ႉဢဝ်ယူႇ။ ဢၼ်ပဵၼ် ငိုၼ်းမၢင် 1,000 တႄႉ တိုၵ်ႉၶႅမ်ႉယူႇတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈလႅၵ်ႈငိုၼ်းၼၼ်ႉ ၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်း မၢင်ငိုၼ်းလီလီဝႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ငိုၼ်းယွၵ်း။ ပေႃးဝႃႈ တီႈလႅၵ်ႈငိုၼ်း ပၼ်ငိုၼ်းယွၵ်းမႃးၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈႁႂ်ႈၶဝ် လႅၵ်ႈပၼ်ငိုၼ်း ဢၼ်ၵဝ်ႇယွၵ်းၼၼ်ႉလႆႈယူႇ။
မိူဝ်ႈပႆႇဢွၵ်ႇမိူင်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ ဢဝ်ငိုၼ်းၵျၢပ်ႈၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းလႅၵ်ႈငိုၼ်းဝႆႉလႄႈ။ ပေႃးဝႃႇ ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆ ငိုၼ်းၵျၢပ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၵႃႈၶၼ်သင်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၸၢင်ႈဢဝ်ႁဵတ်းပၼ် ၶွင်ၽၢၵ်ႇလီ လႆႈယူႇ။ ငိုၼ်းၵျၢပ်ႈၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်တီႈၼွၵ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇလႅၵ်ႈလႆႈ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်၊ ဢွင်ႈတီႈလႅၵ်ႈငိုၼ်း တီႈၼွၵ်ႈမိူင်း တီႈဢၼ်ၵူၼ်းမျၢၼ်ႇမႃႇယူႇတင်းၼမ် မိူၼ်ၼင်ႇ [[သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]] ၼၼ်ႉတႄႉ တေၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလႆႈယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းမၼ်းတႄႉ ပေႃးၶႂ်ႈလီၵူဝ်ယဝ်ႉ။ ငိုၼ်းၵျၢပ်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ တီႈ တီႈဢွၵ်ႇယၢၼ် တီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် တႃႈၵုင်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းမီးၼၼ်ႉ။
====တေႃႇလႃႇ ယူႇဢႅတ်ႉသ်====
{{Infobox|မၼ်းလွတ်ႈၽေးယူႇႁႃႉ?|ၽွင်းၵူၼ်း တီႈမိူင်းၼၼ်ႉ ငိုၼ်းၶဝ်ႈၶဝ် ၼိုင်ႈဝၼ်း မီးမွၵ်ႈလၢႆတေႃႇလၢႆႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသမ်ႉ ဢဝ် တေႃႇလႃႇဢမ်ႇဝႃႈ ႁူဝ်ႁဵင်းမၼ်းသေတႃႉ ဢဝ်တေႃႇလႃႇႁူဝ်ပၢၵ်ႇမၼ်း ၸွမ်ထူင်ၸွမ်ထွင်းသေ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းယူႇ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းႁိမ်းႁွမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ၶဝ်ႁူႉယူႇ သင်ဝႃႈၶဝ်လႆႈ ငိုၼ်းတီႈၼႂ်းထူင်ထွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆ ၶဝ်တေမၢၵ်ႈမီး တႃႇ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၶဝ်။ ပေႃးၼၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၶႂ်ႈထၢမ်ယူႇ၊ သေၵေႃႉၵေႃႉ တေၶတ်းၸႂ် ဢဝ်ငိုၼ်းတီႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႄႇ ၼႆႁိုဝ်? ၶေႃႈတွပ်ႇမၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ မၼ်းၵေႃႈယၢမ်ႈမီး လွင်ႈပဵၼ် ဢၼ်လိင်ႉလႅၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၵေႃႉၼိုင်ႈသေ ၼၼ်ႉၵေႃႈပဵၼ် လွင်ႈလၵ်ႉ ဢၼ်ဢမ်ႇသူႈယၢမ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်လွတ်ႈၽေးလီ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းယဝ်ႉ။ မၢင်ၸိူဝ်းလၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ မၼ်းပဵၼ် ယွၼ်ႉၽိင်ႈသၽႃႇဝၵူၼ်း။ မၢင်ၸိူဝ်းလၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ ပေႃးႁိမ်ၸူၼ်တီႈ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆ တၢမ်ႇမၼ်းၼၵ်းၼႃႇၼႅၼ်ႇ ၼႆၵေႃႈဝႃႈ၊ မၢင်ၸိူဝ်းလၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ မၼ်းပဵၼ်ယွၼ်ႉ ၸၢဝ်းပုတ်ႉထ၊ ဢၼ်ထုၵ်ႇႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉ ပေႃးၸဝ်ႈပိူၼ်ႈဢမ်ႇပၼ် တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ်ၶူဝ်းၶွင်သင် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။}}
ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇၸၢႆႇ ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇ ၵႃႈတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း၊ ဢွင်ႈတီႈၸၼ်ၸႂ် ထူဝ်းရိတ်ႉ၊ မႂ်တိုတ်း ရူတ်ႉလဵၼ်း လႄႈ ႁိူဝ်းမိၼ်၊ မႂ်တိုတ်း ၾႄႇရီႇ လႄႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်။ ၸွမ်းၼင်ႇ မိူဝ်ႈပီ 2015 ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ငိုၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇၼိမ် လႄႈ ၶၼ်ငိုၼ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ လႆႈတူၵ်းၵႂႃႇသေ ဢွင်ႈတီႈၵမ်ႉၼမ်ၼႆ ၶဝ်ၼႄဝႆႉ ၵႃႈၶၼ် ၼင်ႇ တေႃႇလႃႇ ယူႇဢႅတ်ႉသ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လွင်ႈႁဵတ်းၸိူင်ႉၼၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ၸိူဝ်းပဵၼ် လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ ငဝ်ႈငုၼ်းယေးငိုၼ်း လႆႈႁၢမ်ႈၸႂ်ႉၸၢႆႇ ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇၼႆသေတႃႉ ၶဝ်ၵႆႉၼႄဝႆႉ ၼင်ႇ ၶၼ်တေႃႇလႃႇ ယူႇဢႅတ်ႉသ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇမီး မႂ်ၶႂၢင်းသေ ပေႃးႁပ်ႉငိုၼ်းတေႃႇလႃႇ (ဢမ်ႇၼၼ် ယိပ်းဝႆႉ) ၼႆ ၼၼ်ႉမၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပၵ်းပိူင်ဢၼ်ၼႆႉတႄႉ ၵမ်ႉၼမ် ၶၢမ်ႈပႅတ်ႈသေၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁပ်ႉ ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇယူႇ။ ယႃႇပေတုၵ်းယွမ်း ႁႂ်ႈႁပ်ႉသေပွၵ်ႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မၼ်းတေၸၢင်ႈမီး ၽေးၶဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းတေႁပ်ႉငိုၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပေႃးတေဢဝ်တေႃႇလႃႇၵႂႃႇၼႆ ဢဝ်ၵႂႃႇ ဢၼ်မႂ်ႇသႂ်လီ၊ ဢၼ်ဢမ်ႇယွၵ်းဢမ်ႇၵဝ်ႇ (ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် ၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ ႁူင်းႁႅမ်း၊ လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ လႄႈ ဢွင်ႈတီႈ လႅၵ်ႈငိုၼ်းၼႆႉ ၶဝ်တေဢမ်ႇႁပ်ႉဢဝ်)။ မၢင်တေႃႇလႃႇ ဢၼ်မီး ႁွႆးဢိတ်းဢွတ်းၵူၺ်းၵေႃႈ ၶဝ်ပေႃးဢမ်ႇႁပ်ႉဢဝ်ယဝ်ႉ။ ဢဝ်ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇၼၼ်ႉ ဝႆႉပဵၼ်ၼင်ႇတၢင်းသိုဝ်ႈမၼ်း၊ ယႃႇပေၵႂႃႇ တူပ်ႉၺႃး။ ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁဵတ်းၺႃးဢိတ်းဢွတ်းၼႆ ယႃႇၸႂ်ႉတႃႇ လႅၵ်ႈငိုၼ်းသေ ၸႂ်ႉတီႈ တႃႇၸၢႆႇလႄႈ၊ ဢမ်ႇၼၼ် ၶိုၼ်းၵႂႃႇလႅၵ်ႈတူၺ်းတီႈ ထႅင်ႈ ဢွင်ႈတီႈတၢင်ႇတီႈ။
====ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ====
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸၢၵ်ႈထွၼ်ငိုၼ်း ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇၼႆႉ မီးၵႂႃႇၵူႈတီႈသေ ႁပ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵၢတ်ႉ ဝီႇသႃႇ လႄႈ မႃႇသတႃႇ ယူႇ။ ဢွင်ႈတီႈ ၸိူဝ်းထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် ၵႂႃႇၼမ်ၼၼ်ႉ ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ ၶႅၼ်းမီးၼမ်ယဝ်ႉ။ တီႈပၢႆတၢင်း ဢၼ်ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် ဢမ်ႇပေႃးမႃးၼမ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယင်းမီး ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ (ပႃႇၵိူဝ်၊ ၽႃဢၢင်ႇ ၸၵႂႃႇ)၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢမ်ႇပေႃးမီးၼမ်ႁႅင်း။ ပေႃးၵႂႃႇတီႈ ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ဢွင်ႈတီႈထူဝ်းရိတ်ႉ ပိူင်လူင်ၼၼ်ႉၼႆတႄႉ ဢဝ်ပႃးၵႂႃႇငိုၼ်းၽွင်ႈလႄႈ။
သင်ၸိူဝ်ႉဝႃး ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ ဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႆႉ ၸၢမ်းတူၺ်း ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈလႄႈ။ လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်း ဢၼ်ထွၼ်ငိုၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် 300,000 သေ ၵႃႈႁဵတ်းၵၢၼ်မၼ်း ဢဝ် 5,000 ၵျၢပ်ႈ။ ပေႃးဝႃႈ ငိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မူတ်းၵႂႃႇၼႆ ႁႂ်ႈ ၵူၼ်းႁေႃႈထႅၵ်ႇၸီႇ ၵႂႃႇသူင်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇတီႈ ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ ၶွင် ယေးငိုၼ်းသီႇပီႇ။
'''ၽၢင်ႉ'''- ႁူမ်ႈဝႃႈ ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇၼႆႉ ႁပ်ႉၸႂ်ႉ ဝီႇသႃႇ/မႃႇသတႃႇၵၢတ်ႉၼႆသေတႃႉ ယေးငိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၼႆႉ တေၸၢင်ႈထဵင် တႃႇဢူၼ်းငိုၼ်း ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ ၵမ်ႈၽွင်ႈ/တင်းသဵင်ႈ တီႈ မျၢၼ်ႇမျႃႇ။ မိူဝ်ႈပႆႇၶဝ်ႈၼႂ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ၵူတ်ႇထတ်း ယေးငိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢွၼ်တၢင်းလႄႈ။
====ၶႅပ်း ၶရႅတ်ႉတိတ်ႉ====
ဢွင်ႈတီႈ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ၵႂႃႇၼမ် (ႁူင်းႁႅမ်း၊ ဢေႇၵျႅၼ်ႇသီႇ၊ လၢၼ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉ) ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁပ်ႉဢဝ်တင်း ၶႅပ်း ၶရႅတ်ႉတိတ်ႉ (တေလႆႈပၼ် ငိုၼ်းလိူဝ်မၼ်းထႅင်ႈ)။ ပေႃးဝႃႈ သိုဝ်ႉၼမ်လိူဝ် 100 တေႃႇလႃႇယူႇဢႅတ်ႉသ် ၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉ ၶႅပ်းမႃႇသတႃႇ သေ ၸၢႆႇငိုၼ်းတီႈ လၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်မီးတီႈ ၵၢင် ၼွင်ဢိၼ်းယႃးၼၼ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢွင်ႈတီႈၵမ်ႉပႃႈၼမ်တႄႉ ၸႂ်ႉၸၢႆ မၢင်ငိုၼ်းၵူၺ်း။
တီႈႁိမ်းၶၢင်ႈ ဢေႇထီႇဢႅမ်ႇ (တူဝ်ယၢင်ႇ - ႁူင်းႁႅမ်း တီႈတႃႈၵုင်ႈ)ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈဢဝ်တင်း ၶႅပ်းၶရႅတ်ႉတိတ်ႉသေ ဢဝ်လႆႈငိုၼ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းမၼ်းတႄႉ သုင်ႁႅင်းၼႃႇဢႃးလႃး (ဢမ်ႇယွမ်း 7%)။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တွၼ်ႈတႃႇႁဵတ်း လွင်ႈဢူၼ်းငိုၼ်းၼႆႉ ၶဝ်တေလူဝ်ႇတူၺ်း မႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေၵွၼ်ႇ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းယူႇဢႅတ်ႉသ်တႄႉ ပေႃးပဵၼ်လွင်ႈၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉမႃး ၸၢင်ႈလုၵ်ႉတီႈ လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ယူႇဢႅတ်ႉသ်သေၵေႃႈ ၸၢင်ႈႁပ်ႉဢဝ်ငိုၼ်းလႆႈ ၵႃႈတီႈ ဢူၺ်းၵေႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် ပီႈၼွင်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။
====လႅၵ်ႈငိုၼ်း====
လွင်ႈလိူၵ်ႈၸႂ်ႉ ငိုၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆႉ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပဵၼ် တေႃႇလႃႇ ယူႇဢႅတ်ႉသ်၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ တီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ငိုၼ်းယူႇရူဝ်ႇ လႄႈ ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇ သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ လႆႈယူႇငၢႆႈငၢႆႈ။ တၢင်းလိူၵ်ႈထႅင်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ် ငိုၼ်းယွၼ်ႇၶႄႇ လႄႈ ငိုၼ်းꧤၢတ်ႉထႆး။ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်း ဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈတႄႉ ပဵၼ်တီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်ငိုၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ဢၼ်ၸႂ်ႉပိူင်လူင်မၼ်းၼႆႉ မၢင်ငိုၼ်းမၼ်း လူဝ်ႇလႆႈမႂ်ႇသႂ်လီ၊ ပေႃးပဵၼ် ငိုၼ်းရူႇပီး လႄႈ ငိုၼ်းၽၢတ်ႉထႆး တႄႉၵေႃႈ ႁူမ်ႈဝႃႈမၼ်းၵဝ်ႇတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇၵေႃႈ ႁပ်ႉဢဝ်ယူႇ။
လႆႈယွၼ်ႇယွမ်းပၼ် လွင်ႈၵုမ်းၵမ်ငိုၼ်းတွင်းသေၵေႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ယေးငိုၼ်းၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႅၵ်ႈပၼ်ငိုၼ်း ၼင်ႇ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်း ဢၼ်လီၶႂ်ႈၶူဝ် ၸိူဝ်းယၢမ်ႈပဵၼ်မႃးၼင်ႇ ၵူႈပွၵ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယေးငိုၼ်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ႁပ်ႉဢဝ် ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇယူႇဢႅတ်ႉသ်၊ ငိုၼ်းယူႇရူဝ်ႇ လႄႈ ငိုၼ်းယွၼ်ႇၶႄႇ။ ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇ သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ လႄႈ ငိုၼ်းꧤၢတ်ႉထႆး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလႆႈ တီႈ ယေးငိုၼ်းလူင် ၵမ်ႈၽွင်ႈယူႇ။
ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ဝၼ်းတၼ်း လႄႈ ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ ၼႆႉ ငိုၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီလႅၵ်ႈတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ဢဝ်၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ဝၼ်းၼၼ်ႉၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်ယေးငိုၼ်းတီႈၼႂ်းဝဵင်းၼႆႉ ဢိုတ်းဝႆႉ။ တီႈလႅၵ်ႈငိုၼ်းၼၼ်ႉ ၶိုၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းၶဝ် တႅမ်ႇတႄႉတႄႉသေ ပေႃးတႃႇလႅၵ်ႈ ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇယူႇဢႅတ်ႉသ် လႄႈ ယူႇရူဝ်ႇၼႆ (တႅမ်ႇ 5-10%) ယဝ်ႉ။ တၢင်းလိူၵ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇလူဝ်ႇလႆႈ ၵႂၢမ်းၼမ်တႄႉ လႅၵ်ႈငိုၼ်းတီႈတႃႈႁိူဝ်းမိၼ် တႃႇငိုၼ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇ၊ ဢိင်ၼိူဝ်ၶၼ်ငိုၼ်းသေ ၶိုၼ်းလႅၵ်ႈၶိုၼ်းလႆႈ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၼ်လႅၵ်ႈဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ လူဝ်ႇလႆႈၸွၼ်ႇတူၺ်း ယေးငိုၼ်းလၢႆဢၼ်ယဝ်ႉ။
ပေႃးဝႃႈမႃးၼႆ ဢဝ်ပႃးမႃး ငိုၼ်းမၢင်လေႃးလႄးၵၼ်၊ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ဢႅဝ်ႇလႄႇတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ်ၼႆႉ တီႈလႅၵ်ႈငိုၼ်းၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇလႅၵ်ႈပၼ် သေ ၸိူဝ်းပဵၼ်မၢင်ဢွၼ်ႇ (ဢၼ်မႂ်ႇသႂ်လီ) ၼႆႉ တေၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်း တွၼ်ႈတႃႇ ၵႃႈၶဝ်ႈလႄႇ လႄႈ ၵႃႈတႃႇၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တီႈယေးငိုၼ်းၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်ငိုၼ်းမၢင်ယႂ်တႄႉ ၶၼ်လႅၵ်ႈမၼ်း တိူဝ်းၶႅမ်ႉလီယဝ်ႉ။
မၢင်ငိုၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆႉ လူဝ်ႇၼႄႉၼွၼ်းဝႆႉ -
* တေလႆႈမီး ႁွႆးၶၼ်ႇ – တေဢမ်ႇလႆႈ မီးႁွႆးတွၵ်ႇၸုမ်ႈ၊ တေလႆႈဢဝ်ၵမ်ၸိုမ်းတႅမ်ႈၶၼ်ႇဝႆႉၼိူဝ်မၼ်၊ တေဢမ်ႇလႆႈ ဢဝ်ၼမ်ႉမိုၵ်း လႄႈ လွင်ႈတႅမ်ႈမၢႆသေဢၼ်ဢၼ် တႅမ်ႈမၢႆဝႆႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၵမ်ၸိုၼ်းတႄႉ ဢဝ်တင်း ၵွၼ်ႈမွတ်ႇလီလီသေ ၸၢင်ႈမွတ်ႇလႆႈသေတေႃႉ ပေႃးပဵၼ် မဵဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈမွတ်ႇလႆႈၼၼ်ႉတႄႉ ၽွင်းလႅၵ်ႈငိုၼ်းၼၼ်ႉ ၵႃႈၶၼ်ငိုၼ်း တေၸၢင်ႈယွမ်းၵႂႃႇ
* ပေႃးပဵၼ်လႆႈ လူဝ်ႇလႆႈမႂ်ႇသႂ်လီ ၶွပ်ႈလီၼင်ႇ ငိုၼ်းမႂ်ႇမႂ်ႇ - သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ မၢင်ငိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၼၼ်ႉ မၼ်းမီးႁွႆးတူပ်ႉ မၼ်းၵဝ်ႇၼႆတႄႉ တီႈလႅၵ်ႈငိုၼ်းၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇႁပ်ႉ မၢင်ငိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။
* တေဢမ်ႇလႆႈမီးႁွႆးယွၵ်း ႁွႆးမၢင်ႈ - တေဢမ်ႇလႆႈ မီးႁွမ်းယမ်းၼမ်၊ တေဢမ်ႇလႆႈ မၢင်ႈဝႆႉ၊ တေဢမ်ႇလႆႈ ပွင်ႇဝႆႉ၊ တေဢမ်ႇလႆႈ ၵုပ်းဝႆႉ။
* တိူဝ်းလႆႈၸႂ် ဢၼ်ပဵၼ်တီႇသၢႆးဢၼ်မႂ်ႇ ဢၼ်ပႃးႁၢင်ႈၵူၼ်းတိူဝ်းယႂ်ႇ ဢၼ်မီးသီၸေး။ ၵူၺ်းၵႃးဝႃႈ ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇယူႇဢႅတ်ႉသ် 1 တေႃႇ ဢၼ်ပဵၼ် သတၢႆႇၵဝ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ တိုၵ်ႉသိုဝ်ႉသိုဝ်ႉၶၢႆၶၢႆၵၼ် ၼမ်ယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။
* တွၼ်ႈတႃႇ မၢင် တေႃႇလႃႇယူႇဢႅတ်ႉသ် 100 ၼႆႉ ဢမ်ႇမီး တူဝ်ၼပ်ႉၸႅၼ်ႇ ဢၼ်တႄႇတင်း "CB"။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ မၼ်းလႆႈၵပ်းၵၢႆ ငိုၼ်းဢၼ်ပွမ် "superbill" ဢၼ်လႆႈၽႄႈၸွတ်ႇမႃး မိူင်ႈယၢမ်းၼၼ်ႉ။
'''ၽႅတ်ႉလႅၼ်''' -
* တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးလွၵ်းလၢႆးလိင်ႉလႅၼ်ၵိၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉ ၸိူဝ်းပႃးငိုၼ်းတေႃႇလႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း လႄႈ ၵူၼ်းၵႃႉၶၢႆၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေပၼ်မၢင်ငိုၼ်း ဢၼ်ယွၵ်း ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈလႅၵ်ႈၶိုၼ်းလႆႈ တီႈ လႅၵ်ႈငိုၼ်းၼၼ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ပေႃးသိုဝ်ႉၶူဝ်းၶွင်လႄႈ ပေႃးပိူၼ်ႈဢၢၼ်းငိုၼ်းၶိုၼ်းၼႆ ၵူတ်ႇတူၺ်း မၢင်ငိုၼ်းလီလီ၊ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်တႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၺႃးတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလႄႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၶဝ်ဢၢၼ်းငိုၼ်းယွၵ်း၊ ငိုၼ်းမဵဝ်းတေဢမ်ႇၸၢင်ႈၶိုၼ်း လႅၵ်ႈလႆႈၼၼ်ႉၼႆ ၶိုၼ်းမွၵ်ႇလၢတ်ႈၶဝ်လႄႈ၊ ၼႆႉမၼ်းပဵၼ် လွင်ႈယွမ်းႁပ်ႉလႆႈယူႇ။ ယႃႇပေလီဢၢႆ။
* ဢွင်ႈတီႈလႅၵ်ႈငိုၼ်းမၢင်တီႈၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်ငိုၼ်းယွၵ်း ငိုၼ်းၵဝ်ႇ ၼႆ ၶဝ်တေငႅၼ်းၵႃႈၶၼ်မၼ်းယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈတၢင်ႇလၢတ်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်း ဢၼ်ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ဝႆႉတႄႉ တေဢၢၼ်ႇငိုၼ်းၵျၢပ်ႈသေလၢႆးလၢႆးသေ ၽွင်းပၼ်ၵၼ် ၵမ်ႈၽွင်ႈၼၼ်ႉ မေႃႁၢႆၵႂႃႇတီႈၼိူဝ်ၽိူၼ်ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ပေႃးဢၢၼ်ႇငိုၼ်း မၢင်ႁဵင်ၼၼ်ႉ ဢွင်ႈတီႈလႅၵ်ႈငိုၼ်းၼႆႉ ၶဝ်မေႃထွၼ်ဢဝ် တီႈၼႂ်း ၼဵပ်ႇသိပ်းမၢင်ၼၼ်ႉ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပႆႇႁပ်ႉလႆႈငိုၼ်းၵျၢပ်ႈၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယင်းဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇ ထွၼ်တေႃႇလႃႇဢွၵ်ႇပၼ်ၵွၼ်ႇ။ ပေႃးဝႃးၼၼ် လႅပ်ႈတေပူၼ်ႉပႅၼ်ႁႅင်းၼႃႇၼႆသေတႃႉ
* ၽွင်းလႅၵ်ႈငိုၼ်းၼၼ်ႉ၊ ဢၼ်လူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉတႄႉ ပေႃးဝႃႈ ပႆႇလႆႈၽွမ်ႉၸႂ်ၵၼ် ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းၼႆ ယႃႇပေပၼ်ၽႂ်တိူဝ်ႉငိုၼ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပေႃးပႆႇလႆႈၶေႃႈၽွမ်ႉၸႂ် ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းၼႆ ယႃႇပၼ်ၽႂ်ၶၢႆႉဢဝ် ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁႂ်ႈႁၢႆတႂ်ႈၼႃႈတႂ်ႈတႃၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ပေႃးဝႃႈၼၼ် လႅပ်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်ႁႅင်းၼႃႇၼႆသေတႃႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်တီႈ မိူင်း ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈတိူဝ်ႉငိုၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တီႈၼႂ်း ယေးငိုၼ်းၼၼ်ႉလႄႈ မၼ်းတေၸၢင်ႈတိူဝ်ႉၶိူၵ်ႈ ၶပ်ႉမၢႆၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။
====ၶျႅတ်ႉ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း====
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ '''ဢမ်ႇႁပ်ႉ''' ၶျႅတ်ႉ (မႂ်တိုတ်းထွၼ်ငိုၼ်း) ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း။ ဢၼ်တေၸၢင်ႈမုင်ႈမွင်းလႆႈ လၢႆးလဵဝ်တႄႉ တီႈ ဢွင်ႈလႅၵ်ႈငိုၼ်း ဢၼ်လၵ်ႉသိုဝ်ႉၶၢႆ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လူဝ်ႇႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇပၼ် ၵေႃႇမသျိၼ်ႇ ဢၼ်ထိုင်လိူၼ်ထိုင်လၢဝ် (30% ၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလၢႆးမၼ်း)။
===သိုဝ်ႉၶွင်===
====ပၼ်ထိပ်ႉ====
လွင်ႈပၼ်ႇထိပ်ႉ (ငိုၼ်းတွၼ်ႈ) ၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ် တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ဢမ်ႇမီးတၢင်းယၢမ်ႈ ႁဵတ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၼင်ႇတီႈမိူင်း ဢၼ်ယၢပ်ႇၵိၼ်းၼႆႉတႄႉ ပေႃးဝႃႈ ပၼ်ငိုၼ်းတွၼ်ႈ ၼႆတႄႉ ၶဝ်ၵေႃႈ တိုၼ်းတေႁူမ်ၸူမ်းယူႇတႄႉတႄႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ငိုၼ်းထိပ်ႉ ဢၼ်တတ်းဢဝ်တီႈ ၶႅပ်းၶရႅတ်ႉတိတ်ႉၼၼ်ႉတႄႉ တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶဝ်လႄႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၵၢင်ၸႂ် ၶႂ်ႈပၼ်ငိုၼ်းတွၼ်ႈ ၼႆႉ ဢဝ်မၢင်ိငုၼ်း သႂ်ႇပၼ်ၼႂ်းမိုဝ်း ၵူၼ်းဢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉလႄႈ။
====ၵႃႈၶၼ်====
ႁူမ်ႈဝႃႈ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇလဵၵ်ႉဢေႇသေတႃႉ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပေႃးမႃးၼိူင်းၵၼ်တူၺ်း ၼင်ႇ မိူင်းဢေးသီးယႅၼ်း ၼင်ႇ မိူင်းထႆး လႄႈ မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း ၼႆ မိူၼ်းတိူဝ်းၵႃႈၶၼ်သုင်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉတႄႉ မၼ်းပဵၼ် ဢၼ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵႃႈၶၼ် ႁူင်းႁႅမ်း တီႈဢၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇၼမ်ၼၼ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢမ်ႇမီး သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ ဢၼ်ၶေႉၶဵင်ႇလႄႈ ၼၼ်ႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်ၼႂ်းမိူင်း ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇယဝ်ႉ။
[[ၾၢႆႇ:Maymyo also known as Pyin Oo Lwin (14703766279).jpg|thumb|ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ တီႈ ပၢင်ႇဢူး]]
ၸွမ်းလူၺ်ႈ မိူဝ်ႈ (လိူၼ်မေႇ 2013) ၼၼ်ႉသေ ၼိုင်ႈဝၼ်းၼႆႉ ပေႃးယွမ်းသေ US$25 ၼႆႉ ယူႇ ဢမ်ႇပေႃးလူမ်ၸႂ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ် ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆတႄႉ တေၸၢင်ႈလႆႈပၼ်ၵႃႈၶၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵွင်ႈထႆႇငဝ်းတူင်ႉ၊ ၵွင်ႈထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ၊ ၵႃႈၶဝ်ႈ၊ ၵႃႈဝႆႉရူတ်ႉ လႄႈ ၵႃႈၶဝ်ႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ်။ တီႈဢွင်ႈတီႈထူဝ်းရိတ်ႉၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ဢဝ်ၵွင်ႈထႆႇ မဵဝ်းသင်မႃးၵေႃႈ တေလႆႈပၼ်ၵႃႈမၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈၼွၼ်း ဢၼ်တႃႇသွင်ၵေႃႉ ဢၼ်ပႃးၶွင်ႉၼမ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်ၼႆႉ တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇယွမ်း US$20 ၊ တီႈတႃႈၵုင်ႈတႄႉ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈၼွၼ်း တႃႇသွင်ၵေႃႉ ဢၼ်ဢမ်ႇပႃး ၶွင်ႉၼမ်ႉၼႆႉ တူၵ်းၸူဝ်ႈ US$20 ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈၼွၼ်း မဵဝ်း ႁူမ်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ တေမီးမွၵ်ႈ US$10 (သႅပ်ႇထႅမ်ႇပႃႇ 2015)။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၽိမ်းၸၢႆႇလႆႈ တႃႇ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်းၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈ ၽိမ်းၸၢႆႇလႆႈ တွၼ်ႈတႃႇ တၢင်းၵိၼ်ယူႇ။ တၢင်းၵိၼ်ၸွမ်းတၢင်းၼႆႉ ပေႃးပဵၼ် ၶဝ်ႈမုၼ်းၵလႃး ဢၼ်ပႃးၽၵ်းၵပ်း 2 မဵဝ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ် US$0.30 ၼၼ်ႉသေ ပေႃးပဵၼ် ယူဝ်းယူဝ်း (တႃႇၵူၼ်းၵိၼ်ၸၢႆတႄႉ) တေလႆႈပၼ် US$1 ယဝ်ႉ။ တေႃႈၼင်ႇတီႈ ထူဝ်းရိတ်ႉလႄႇၼမ် မိူၼ်ၼင်ႇ ပူးၵမ်ႇၼၼ်ႉ တၢင်းၵိၼ်ၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇလိူဝ် US$1 (ၽၵ်းၶဵဝ်) လႄႈ US$2 (ၼိူဝ်ႉ)။
====တေလႆႈသိုဝ်ႉသင်====
* '''ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇမွၼ်''' – လွင်ႈသိုဝ်ႉၶူဝ်းၶွင်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ လႄႈ ဢၼ်ၵဝ်ႇမွၼ် တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈမၢႆမီႈသီၶွၼ်ႇ ဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈသေ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ၶူဝ်းၶွင်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ 2015 ၼၼ်ႉဝႃႈတႄႉ ပေႃးဝႃႈ ဢႃႇယုၶူဝ်းၶွင် ပူၼ်ႉလူဝ် 100 ပီတႄႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်သေဢၼ်။ တၢင်းၽိတ်းမၼ်းတႄႉ ၸၢင်ႈၺႃး တၢမ်ႇၶွၵ်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း တၢမ်ႇငိုၼ်းယဝ်ႉ။ ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႂ်ႈၸႂ်တႄႉ ပေႃးဝႃႈပဵၼ်ထူဝ်းရိတ်ႉၼႆတႄႉ ဝႄႈလွင်ႈသိုဝ်ႉၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇမွၼ်၊ ဢမ်ႇၼၼ် သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈၶႂၢင်ႉ ထၢၼ်ႈၽွင်းလူင်ၽၢႆႇၽိင်ႈငႄႈ တႃႇဢဝ် ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇမွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇ လႄႈ သင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးပိုၼ်ႉႁူႉ တႃႇ ဝႄႈလႆႈ ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇမွၼ်ႇ ဢၼ်ပွမ်။ ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇမွၼ်ႇဢၼ်ပွမ် လႄႈ ဢၼ်ထုတ်ႇမိူၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈတီႈ ၵၢတ်ႇပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉ လႄႈ တီႈ လၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇမွၼ် တၢင်ႇၸိူဝ်း တီႈဢၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် ၵႆႉၽႅဝ်ၼၼ်ႉ။ ပေႃးဢဝ် ၶူဝ်းၶွင်ႇၵဝ်ႇမွၼ်ႇ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆႉ မၼ်းၽိတ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ (လိၵ်ႈလူင်၊ ႁုၼ်ႁၢင်ႈၽြႃး ၸၵႂႃႇ..)
* '''ပၢႆမွၼ်းပၢၼ်းသီ''' - လွၵ်းၵၢတ်ႇ ပၢႆးမွၼ်း ပၢၼ်းသီ မျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႆႉ တႅၵ်ႇဢွၵ်ႇမႃးယဝ်ႉ၊ ၵၢၼ်ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ တီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃးလိူဝ်ႇ ၼၼ်ႉ မီးၵႃႈၶၼ်မႃးယဝ်ႉ။ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်း ၶွင်ႉၼႄ ႁၢင်ႈပၢၼ်းသီ တီႈ တႃႈၵုင်ႈ မွၵ်ႈလၢႆႇဢၼ်သေၼႆ တေယိၼ်းႁၼ် ႁွႆးမိုဝ်းၶဝ်ယူႇ။ ပၢၼ်းသီၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈၸၢဝ်းပုတ်ႉထ လႄႈ သၢႆငၢႆပၢႆမိူင်းလွင်ႈၵူၼ်း၊ ဢိၵ်ႇတင်း လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၽိင်ႈထုင်း ၼင်ႇ ၵၢတ်ႇ၊ ၼၢႆးထဝ်ႈ လုတ်ႇလႅၼ်းယႃႈ၊ ႁၢင်ႈၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း လႄႈ ႁၢင်ႈမုၼ်ၸဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆယဝ်ႉ။ တီႈ ၵၢတ်ႇ ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ႁၢင်ႈပၢၼ်းသီ ဢၼ်ၵၢၼ်ၶၼ်ထုၵ်ႇ/ယႂ်ႇ တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။
* '''သႅင်''' - မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပဵၼ်တီႈ သႅင်ၶဵဝ်၊ သႅင်လႅင်၊ သႅင်သွမ်ႇ ဢွၵ်ႇ (လွင်ႈပၼ်ဝႂ် တႃႇႁႂ်ႈ ၾရၢင်ႇသဵတ်ႈၶဝ် ၶုတ်းသႅင်လႅင် တီႈ [[မိူင်းၵုတ်ႈ]] ၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ၼိုင်ႈ တႃႇႁႂ်ႈပဵၼ် သိုၵ်း ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ပွၵ်ႈၵမ်းသၢမ်) လႄႈ တေၸၢင်ႈလႆႈ ဢၼ်ပုတ်းပဵၼ်ပွတ်း ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ တီႈ ဝၼ်းမိူင်းတူၵ်းၼၼ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၵႄႈ ဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇမၼ်းၼၼ်ႉ မီးဢၼ်ပွမ်တင်းၼမ်လႄႈ သင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇႁူႉလွင်ႈသႅင်လီလီၼႆ ၵႂႃႇသိုဝ်ႉတီႈ လၢၼ်ႉလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်တႄႉ တေၸၢင်ႈထုၵ်ႇၽႅတ်ႉလႅၼ်ယဝ်ႉ။ ၵၢတ်ႇပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉဢွင်ႇသၢၼ်းလႄႈ ႁူင်းႁေႃၼႄၵႅဝ်ႈသႅင်မျၢၼ်ႇမႃႇ တီႈ [[တႃႈၵုင်ႈ]] လႄႈ လၢၼ်ႉၸိူဝ်းမီးဝႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ၵမ်ႉၼမ် ပဵၼ်တီႈဢၼ်လႆႈတမ်းၸႂ် တွၼ်ႈတႃႇသိုဝ်ႉ သႅင် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။
* '''ၶိူင်ႈတႃးႁၢၼ်''' - ပဵၼ်လွင်ႈသိုဝ်ႉ ဢၼ်လိုဝ်းလင်၊ ဢၼ်ႁဵတ်းဝႆႉ ၼင်ႇ ဝၢၼ်ႇ၊ ၵွၵ်း၊ ဢွမ်မွၵ်ႇ၊ ၽိူၼ်လႄႈ ၶူဝ်းၶွင်ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းသေ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈယူႇ ၵူႈတီႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် တီႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၶိူင်ႈတႃးႁၢၼ် ငဝ်ႈငုၼ်းမၼ်းတႄႉ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇတီႈ [[ပူးၵမ်ႇ]] တီႈ [[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းၵၢင်]] ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လူဝ်ႇလႆႈၽင်ႉ ၶိူင်ႈတႃးႁၢၼ် ဢၼ်ပွမ် ဢၼ်မဵဝ်းလႃႈလီႈႁဵတ်းဝႆႉၼၼ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တူၺ်းတႄႉ မိူၼ်ဢၼ်ၸႅတႉမၼ်းဝႆႉ။ ပေႃးဝႃႈတေလႆႈၸိၼမ်းၼႄတႄႉ ပေႃးဝႃႈ ၶိူင်ႈတႃးႁၢၼ် ၼၼ်ႉ ၶႅင်လိုင်ႈတိုင်ႈလူင်ဝႆႉတႄႉ တေလႆႈဝႃႈ ဢမ်ႇၶႅမ်ႉသေ ပေႃးဝႃႈ မၼ်းငေႃးလႆႈ ၵူင်ႇလႆႈၼႆတႄႉ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ် ၶိူင်ႈတႃးႁၢၼ် ဢၼ်ၶႅမ်ႉမၼ်းယဝ်ႉ။
*'''ၶူဝ်းသွႆ''' - မၢၼ်ႈၶဝ်ဝႃႈတႄႉ ဢၼ်ဝႃႈ ပဵၼ် '''သူၺ်ႇၶျီႇထူဝ်း''' ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽိင်ႈငႄႈၵၢၼ်ၶူဝ်းသွႆ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ် ဢၼ်လတ်းမႃးၶၢဝ်းယၢဝ်းတၢင်းႁိုင်ယဝ်ႉ။ ဢဝ်မႆငိုၼ်းမႆၶမ်းသေ သွႆတႅင်းႁဵတ်းႁၢင်ႈသေ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ပဵၼ်ဢပုမ်ႇ ၸၢတ်ႈတေႃႇၽြႃး (''ၸႃႇတၵ'') ဢမ်ႇၼၼ် ၸိူဝ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈလေႃးၵီႇ (တူဝ်သတ်း မႃးၼႂ်းဢပုမ်ႇ ၼင်ႇ ၼူၵ်ႉႁၢင်းသႃႇ၊ ၵႃလူၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ် ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ)။ ၽိင်ႈသွႆၶူဝ်းၼႆႉ ၶႂ်ႈဝႃႈႁၢႆၵႂႃယူႇၼႆသေတႃႉ တီႈတႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ တႃႈၵုင်ႈတႄႉ ႁဵတ်းဝႆႉတင်းၼမ် တွၼ်ႈတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ယူႇ။ ၶူဝ်းသွႆမၢၼ်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ မဵဝ်းၶၢမ်ႇလႆႈႁိုင်ႁိုင်လႄႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ သေၵေႃႉၵေႃႉ လၢတ်ႈဝႃႈ ပဵၼ် ၶူဝ်းသွႆမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼႆ ၽၢင်ႉလီလီလႄႈ။
* '''ၽႅၼ်ႇမၼ်ႈ''' - ၽႅၼ်ႇမၼ်ႈတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီဢၢမ်းတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႃႈလိၼ် လႄႈ တီႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၽႂ်မၼ်းၼၼ်ႉ မီး လၢႆးမိုဝ်းၽႂ်မၼ်း။ ၽႅၼ်ႇမၼ်ႈ ၶျၢင်းၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်လီဢၢမ်းထူၼ်ႈ။ ၶဝ်မီးလွၵ်းသၢၼ် ဢၼ်မီးႁၢင်ႈ လႅမ်သီႇၸဵင်ႇ၊ ၵမ်ႉၼမ်ႉ ပႃး သီလႅင်ၵမ်ႇ လႄႈ သီၶဵဝ်ၸမ်ႉ တင်း သီၽိူၵ်ႇ။ မၼ်းတေၸၢင်ႈ ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇဝႆႉတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ၊ တွၼ်ႈတႃႇ ႁဵတ်းၽႃႈတူင်ႇၼိုင်ႈတူင်ႇၼႆႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈယူႇ US$20 ။
==ၵိၼ်==
[[ၾၢႆႇ:Outdoor café, Yangon, Myanmar.jpg|thumb|ၵၾႄး ၵၢင်ပၢင်ႇ တီႈ တႃႈၵုင်ႈ]]
တၢင်းၵိၼ်မၢၼ်ႈၼႆႉ မီးလွင်ႈႁူမ်ႇငမ်း ၶႄႇ လႄႈ ဢိၼ်းတီးယႃးသေ မၼ်းၵေႃႈ တီႈမၼ်းၵေႃႈ မီးဝႆႉ ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ႈပိူၼ်ႈယူႇ။ ဢမ်ႇၵႃးဝႃႈ တၢင်းၵိၼ်မၢၼ်ႈၵူၺ်း ၸိူဝ်းပဵၼ် တၢင်းၵိၼ်ၽိင်ႈငႄႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းၵိၼ်တႆး၊ တၢင်းၵိၼ်ရၶႅင်ႇ လႄႈ တၢင်းၵိၼ် မျဵၵ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇဝႆႉ။ တီႈတၢင်းၵိၼ်မၢၼ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈ ၼႆႉ ပဵၼ်ပိူင်လူင်မၼ်းသေ တၢင်းၵိၼ်ၽၵ်းၶဵဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈလႆႈတင်းၼမ်ယူႇ။ တၢင်းၵိၼ်မၢၼ်ႈၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ်ၵႆႉၸႂ်ႉၼမ်ႉမၼ်းၼမ်။ ၵေႃႈမိူၼ်ၼင်ႇ မိူင်းဢေႇသီႇယႅၼ်ႇႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် '''ၼမ်ႉပႃ''' (ငၢၼ်ႇပျႃႇယေႇ) ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၼမ်ႉမိူတ်ႇၽၵ်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇသေ လႆႈၸႂ်ႉတႃႇသႂ်ႇၼႂ်းၽၵ်း ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်ယဝ်ႉ။ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ တီႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇသေ (ပေႃးပဵၼ်တီႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ပိုၼ်ႉတီႈၼႆ တေမီး 500-3,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးပဵၼ်တီႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ဢၼ်တိူဝ်းၶႅမ်ႉတႄႉ တေၸၢင်ႈမီးထိုင် 8,000 ၵျၢပ်ႈ ၼၼ်ႉယူႇ)။ တီႈတႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ မီးဝႆႉတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။
ၸိူဝ်းပဵၼ်လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်း ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇလႄႈ ၵႃႈၶၼ်ပၢၼ်ၵၢင်ၼႆႉ ၶဝ်ၸႂ်ႉ ၼမ်ႉမၼ်းမၢၵ်ႈဢုၼ် သေ တူမ်ႈႁုင်ယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းတေဢမ်ႇၶႅမ်ႉတွၼ်ႈတႃႇ ပႃႆးယူႇလီ၊ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈဝႄႈ လွင်ႈတၢင်းပဵၼ် လိူတ်ႈလိူဝ်၊ တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ် ဢမ်ႇၼၼ် မၼ်း တၢင်ႇၸိူဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် သၢႆငၢႆ မၼ်းၼႂ်းလိူတ်ႈ ၼႆတႄႉ လူဝ်ႇလႆႈဝႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶၢင်တၢင်း။ ၸိူဝ်းပဵၼ် လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ထၢၼ်ႈသုင် ၼၼ်ႉတႄႉ ၸႂ်ႉ ၼမ်ႉမၼ်းထူဝ်ႇယဝ်ႉ။
ၽၵ်းႁင်းၶေႃးၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ -
[[ၾၢႆႇ:Chapati and mutton curry.JPG|thumb|ၶျႃႇပႃႇတီႇ လႄႈ ၽၵ်းၼိူဝ်ႉၸဵၼ်]]
* '''ၽၵ်း''' – ၵူၼ်းတီႈ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ လွင်ႈၶဝ် ပိုတ်ႇတီႈပွင်ႇ ၽၵ်း ၼႆႉ မၼ်းပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်တင်း မိူင်းတၢင်ႇၸိူဝ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၼိူင်းၵၼ်တူၺ်းတင်း ဢိၼ်းတီးယႃး လႄႈ ထႆးၼႆ ၽၵ်းၶဝ် တိူဝ်းၽဵတ်းႁႅင်းသေ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ် လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇၼႆ ၶဝ် ၶၢႆတီႈ ၸွမ်းၼင်ႇ တၢင်ႉလူမ်းမႆႈဢွင်ႈတီႈ ၼၼ်ႉၵူၺ်း၊ ၽၵ်းတီႈ ႁိူၼ်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၽဵတ်းၽဵတ်းမႆႈမႆႈ။ ၽၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇသူႈသႂ်ႇ ၼမ်ႉၼူမ်းမၢၵ်ႇဢုၼ်၊ ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်တင်း မိူင်းတီႈ ဢေးသီးယႅၼ်း ၼၼ်ႉတႄႉ ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းလႆႈၸႂ် မေႃတူမ်ႈႁုင် လႄႈ ဢိင်ၼိူဝ် ၼႃႈလိၼ်သေ ၸႂ်ႉ ၽၵ်းမီႁူဝ်လႅင် လႄႈ မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈ တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ် ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇဝႃႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၸႂ်ႉ ၽၵ်းမီႇႁူဝ်လႅင် ၼမ်သေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၽၵ်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ ၸႂ်ႉ ၼမ်ႉမၼ်းတင်းၼမ်လိူဝ်သေ မိူင်းတၢင်းၸိူဝ်း တီႈၼႂ်း ပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
* '''သမူႇသႃႇၵူဝ်ႈ''' – တၢင်းၵိၼ် ၸွမ်းၶၢင်ႈတၢင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်း၊ ဢဝ် ထူဝ်လိူင်၊ ဢႃႇလူး၊ မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈ၊ မူႇလႃႇႁေႃႇ၊ ပူႇၸီႇၼၢၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၵူဝ်ႈၵဝ်လေႃးၵၼ်တင်း သမူႇသႃႇ။
* '''မူင်ႉႁိၼ်းငႃး''' – ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ဢဝ် ၽွင်ထူဝ်၊ ပႃ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ႁုင်ဝႆႉ။ သႂ်ႇပႃး ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈဢွၼ်ႇ၊ ဢၼ်ၶူဝ်ႈ၊ ၽၵ်းၵီး၊ မၢၵ်ႇၽႃႈ၊ ၽွင်မၢၵ်ႇၽိတ်ႉ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼမ်ႉဝၢၼ်မၼ်းတႄႉၵေႃႈ ဝၢၼ်ဝၢၼ်တေႃႇ ၽဵတ်းၽဵတ်းသေ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ၵိၼ်တႃႇ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်ယဝ်ႉ။ ၼၼ်ႉ လီဝူၼ်ႉဝႃႈ ပဵၼ် တၢင်းၵိၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၶဝ် ၼႆသေ တီႈၼႂ်းမိူင်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈၵိၼ်လႆႈၵႂႃႇ ၵူႈတီႈတီႈသေတႃႉ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ဢွင်ႈတီႈမၼ်းသေၵေႃႈ လၢႆးမၼ်း တေၸၢင်ႈ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ယူႇ။
* '''မူင်ႉလိၼ်ႇမယႃး''' (ၶဝ်ႈမုၼ်းၽူဝ်မေး) – ၶဝ်ႈမုၼ်းၶဝ်ႈ ဢၼ်ဢဝ် ဢူၼ်ၶဝ်ႈသေ ၶူဝ်း သႂ်ႇပႃး ထူဝ်တူမ်ႈ လႄႈ ၶႆႇ၊ မၢင်းၸိူဝ်း သႂ်ႇပႃး မၢၵ်ၽိတ်ႉဢိၵ်ႇတင်း မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈ။
* '''ၶဝ်ႈၼဵဝ်''' – မီးဝႆႉ ၶဝ်ႈၼဵဝ် ဢၼ်ၽိူၵ်ႇ လႄႈ ၶဝ်ႈသႅင်၊ မၢင်းၸိူဝ်းၵေႃႈ ႁၼ်သႂ်ႇမိၼ်ႉ။
* '''ၼၢၼ်းၵျီးတူၵ်ႉ''' (ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈၵူဝ်ႈ-ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈ ဢၼ်သဵၼ်ႈယႂ်ႇ) – ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈၵူဝ်ႈ ဢၼ်သႂ်ႇၶေး သေၵူဝ်ႈ၊ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ သႂ်ႇၶေးၼိူဝ်ႉၵႆႇ လႄႈ ၽွင်ထူဝ်လိူင်သေၵူဝ်ႈ။ တီႈပွတ်းၵၢင် မျၢၼ်ႇမႃႇတႄႉ ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ၵူၼ်းၵိၼ်ၼမ်ယဝ်ႉ။
* '''ဢူင်းၼူဝ်ႉၶဝ်ႈသွႆး''' (ၶဝ်ႈသွႆး ၼမ်ႉၼူမ်းမၢၵ်ႇဢုၼ်) – ပဵၼ်ၶဝ်ႈသွႆး ဢၼ်သႂ်ႇ ၼမ်ႉၽၵ်း ဢၼ်ဢဝ် ၼမ်ႉၼူမ်းမၢၵ်ႇဢုၼ် လႄႈ ၼိူဝ်ႉၵႆႇသေ ႁုင်ဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်သႂ်ႇၵိုၵ်းမၼ်းတႄႉ မီးဝႆႉတင်းၼမ် တႄႇဢဝ် ဢၼ်ၶူဝ် တေႃႇ လိူတ်ႈပဵတ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်ႈသွႆး ၼႆႉ တီႈ သဵၼ်ႈတၢင်း ၵဵင်းမႂ်ႇၵေႃႈ တေလႆႈႁၼ်တင်းၼမ်သေ ၼႆႉတႄႉ မၼ်းလုၵ်ႉတီႈ တၢင်းၵိၼ်တႆးသေ လူင်းပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ။ မၼ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈၼိူင်းၵၼ်တင်း လၵ်ႉသႃႇ ဢၼ်တိူဝ်းၽဵတ်း ဢၼ်လႆႈႁၼ်တီႈ မိူင်းၵုၼ်ပႅၼ် တီႈ ဢေးသီးယႅၼ်း ၼင်ႇ မလေးသျႃး လႄႈ သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
* '''တၢင်းၵိၼ် တႆး''' – တႆးၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ယူႇသဝ်း တီႈ မိူင်းတႆး ဢၼ်ၸမ်ၵၼ်တင်း လႅၼ်လိၼ်ထႆး။ တၢင်းၵိၼ်ၶဝ်ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းပေႇၸႂ်။ တီႈတႃႈၵုင်ႈၵေႃႈ တေၸၢင်ႈႁႃၵိၼ်လႆႈ ငၢႆႈငၢႆႈယူႇ။
* '''ထူဝ်ႇၽူး တႆး''' – ဢဝ် ၽွင်ထူဝ်လိူင်သေႁဵတ်းဝႆႉ။ ထူဝ်ႇၽူးၼႆႉ တေမီး ထူဝ်ၽူးဢုၼ်ႇ ဢၼ်ဢဝ် ၶဝ်ႈသွႆးသႂ်ႇသေၵိၼ်၊ ထူဝ်ႇၽူးၶူဝ်ႈ၊ ထူဝ်ႇၽူးသႃႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
* '''ၼဵင်ႈၵူဝ်ႈ''' – ၼဵင်ႈယမ်း ၵူဝ်ႈလေႃႈတင်း မီႇၵီး ၼင်ႇ ၽၵ်းမီႇႁေႃ၊ မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈ လႄႈ ထူဝ်ႇၶူဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ သႂ်ႇပႃး မူႇလႃႇႁေႃႇသေ ၵိၼ်ၵပ်းၶဝ်ႈယဝ်ႉ။ တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်ၼႆႉတႄႉ မႃးတီႈ မိူင်းတႆးယဝ်ႉ။
* '''တၢင်းၵိၼ် ၶႄႇ''' – တေၸၢင်ႈၵိၼ်လႆႈ တီႈဝဵင်းၵမ်ႉပႃႈၼမ်သေ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ပိူၼ်ႈ။
* '''တၢင်းၵိၼ် ၶၢင်''' – ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ တေၸၢင်ႈၵိၼ်လႆႈ တီႈ မိူင်းၶၢင်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တီႈတႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶၢင်ၵေႃႈ ပိုတ်ႇမႃးၼမ်ယဝ်ႉ။ တၢင်းၵိၼ်ၶၢင်ၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးပႃး ၼမ်ႉမၼ်း၊ ဢမ်ႇပေႃး ၸႂ်ႉ ၽွင်ဝၢၼ် ထၢၼ်ႇ တၢင်းၵိၼ်မၢၼ်ႈ။ ပေႃးဝႃႈ တၢင်းၵိၼ်မၢၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ် မဵဝ်းဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈၸႂ်ၼႆတႄႉ တၢင်းၵိၼ်ၶၢင်ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်တၢင်းလိူၵ်ႈ ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။
== ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ ==
'''ၼမ်ႉပႃးၸွမ်းလွတ်ႇ''' တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ဢမ်ႇၵိၼ်လႆႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၼမ်ႉ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ႁူင်းၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇဝႆႉ ဢၼ်မီးလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ဢူဝ်ႇၶေႇယူႇ။ '''တဝ်ႈၼမ်ႉ''' ၵေႃႈ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈ ငၢႆႈငၢႆႈယူႇ။ ၼမ်ႉ တီႈၼႂ်း ဢုမ်လိၼ် ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းမိူင်း ပတ်ႉပိုၼ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၵိၼ်လႆႈ လွတ်ႈၽေးလီယူႇ ဢမ်ႇၼၼ် ႁႃ ၼမ်ႉၵိၼ် ဢၼ်လွတ်ႈၽေး တီႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ။ ၶဝ်တေဢဝ် ၼမ်ႉသႅၼ်ႈသႂ် သႂ်ႇဝႆႉတီႈၼႂ်း ဢုမ်သတီးလူင်သေ တေႁွႆႈပႃးၵွၵ်းဝႆႉယူႇ။ ၼမ်ႉၼႂ်း ဢုမ်လိၼ် ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ဢဝ် ထွင်သေ ထွင်ဝႆႉႁႂ်ႈသႅၼ်ႈသႂ်ယဝ်ႉ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶွင် ဢုမ်လိၼ် ၼၼ်ႉၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ႁႂ်ႈလႆႈ ၵုသူဝ်ႇၼမ်ႉၼႆသေ ဢဝ် ၼမ်ႉ ထႅမ်သႂ်ႇပၼ်ဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။
တီႈၽိူၼ်လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းၼႆႉ ၵႆႉတမ်း ၼမ်ႉၼဵင်ႈ ပၼ်လၢႆလၢႆယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ၼမ်ႉၼဵင်ႈၶူမ် ဢၼ်ဢဝ်ၼဵင်ႈသႂ်ႇၼႂ်း ၼမ်ႉၽူတ်ႉသေၵေႃႈ သႂ်ႇတဝ်ႈထၢၼ်ႈသေ တမ်းပၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉၼဵင်ႈၼၼ်ႉ ၵိၼ်လႆႈ လွတ်ႈၽေးလီယူႇ (ႁူမ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၼႂ်း လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းသေတႃႉ ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၼမ်ႉသႅၼ်ႈသႂ် ၼႂ်းတဝ်ႈၼႆ ယႃႇပေၵႂႃႇၵိၼ်ၼမ်ႉလိပ်း)။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ယႃႇပေလိုမ်းသင်ႇ ၼင်ႈၵူဝ်ႈ။ '''ၼမ်ႉၼဵင်ဝၢၼ်''' ၼႆႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵိၼ်တင်းၼမ်ယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢၼ်လူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉတႄႉ ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ် ဢၼ်မၢၼ်ႈၶဝ်ၵိၼ်ၼႆႉ မၼ်းဝၢၼ်ၼႃႇဢႃးလႃး။
'''လဝ်ႈ''' တႄႉ ၸွမ်းလူၺ်ႈၽိင်ႈထုင်းသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸၢဝ်းပုတ်ႉထ၊ ၸၢဝ်းႁိၼ်ႇတူႇ လႄႈ ၸၢဝ်းမုတ်ႇသလိမ်ႇၶဝ် ႁေႈတႃႈတူၺ်းသေတႃႉ ၵူၼ်းပဵၼ် ၵူၼ်းၸၢႆးၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ဢွၼ်ၵၼ် ၵိၼ်ယူႇ ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းတႄႉ တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇတႄႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ထိုင် ပီ 2021 လိူၼ်ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ တႄႇဢဝ် ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သိမ်းဢဝ် ဢႃႇၼႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းယဝ်ႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းၵမ်ႉၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်သၢၼ်ၶတ်း မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ၶူဝ်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼႆလႄႈ လႆႈၽွမ်ႉၵၼ် ၼႄၵၢင်ၸႂ် တႃႇဢမ်ႇသိုပ်ႇၵိၼ် မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇၼႆလႄႈ ၸိုဝ်ႈသဵင် မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇၵေႃႈ လႆႈတူၵ်းလူင်းၵႂႃႇႁႅင်းႁႅင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်ဝႄႈ လွင်ႈၵိၼ် မျၢၼ်ႇမႃႇပီႇယႃႇ ဢိၵ်ႇတင်း မၼ်းတလေးပီႇယႃႇ ဝႆႉယူႇ။ တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းၵၢင်ၼၼ်ႉတႄႉ လွင်ႈၵိၼ် ၼမ်ႉထၢၼ် ၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းဝႆႉ။ လဝ်ႈၶဝ်ႈ တီႈမိူင်းတႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ဝႆႉသေ ၵူၺ်းၼႃႇ မၼ်းႁႅင်းၼႃႇ ဝႃႈၼႆ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈ ပီႇယႃႇၶျၢၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ မိူင်းထႆးမႃးၼၼ်ႉ။
တီႈၸႄႈမိူင်း ၸိူဝ်းမီးတီႈပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈ ဢဝ်လဝ်ႈတမ်းပၼ်ၵၼ်ၼႆတႄႉ ၽၢင်ႉဝႆႉဢိတ်းၼိုင်ႈ။ လဝ်ႈတၢင်းၼၼ်ႉၼႆႉ မၼ်းမီးဝႆႉၵူႈမဵဝ်း၊ လဝ်ႈဢၼ်ၽႆးမႆႈၵေႃႈမီး လဝ်ႈဢၼ်ၽႆးဢမ်ႇမႆႈၵေႃႈမီး၊ လဝ်ႈဢၼ်ၸေႈဝႆႉ ႁၢၵ်ႈမႆႉႁၢၵ်ႈတွၵ်ႇၵေႃႈမီး၊ လဝ်ႈဢၼ်ၸေႈဝႆႉတင်း တူဝ်သတ်းၵေႃႈမီးယဝ်ႉ။
ၼၢႆႉၵလၢပ်ႉ တႄႉမီးဝႆႉတင်းၼမ်၊ မၢင်ၸိူဝ်းမႃး ပိုတ်ႇၵိုၵ်းဝႆႉတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း လၢဝ်ႁႃႈလုၵ်ႈ (တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း - ၵရႅၼ်းပလႃႇၸႃႇ) လႄႈ မီးပႃႈ ဢွင်ႈတီႈလဝ်ႇမူၼ်ႈ (တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း ၼင်ႇ JJs လႄႈ ဢေးသျႃး ပလႃႇၸႃႇ)။
=== လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ် ===
[[ၾၢႆႇ:Myanmar Tea House Food.jpg|thumb|ၼမ်ႉၼဵင်ႈ လႄႈ ၶဝ်ႈမုၼ်း တီႈ လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ်]]
လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈလမ်ႇလွင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈႁူပ်ႉထူပ်း ၵၼ်သေ မၼ်းၸိုဝ်ႈလိုဝ်း တင်း ပိုတ်ႉပိုၼ်ႉမိူင်းယဝ်ႉ။ ပေႃးတူၺ်းတႄႉ လႅပ်ႈမိူင်း လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်းသေတႃႉ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇတူၺ်းၸမ်ၸမ်ၼႆႉ တေလႆႈႁၼ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵိၼ်ၼမ်ႉၼဵင်ႈၶူမ် (ၾရီး)၊ ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ် လႄႈ ၶဝ်ႈမုၼ်း။ လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ် မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈပႃး ၶဝ်ႈၶူဝ်ႈ လႄႈ ၶဝ်ႈသွႆးၶူဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉသေၵွၼ်ႇ။
ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇၼင်ႈ ၶဝ်ႈတေထၢင်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေသင်ႇ ၵေႃႇၾီႇၼႆသေ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵေႃႇၾီႇၽေႃႇသေ ၵိၼ်လႆႈၵမ်းလဵဝ်ၼၼ်ႉလႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇထုၵ်ႇၵႂႃႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးပဵၼ် လၢၼ်ႉယႂ်ႇလူင် တႄႉၵေႃႈ ၵေႃႇၾီႇၶဝ် ၶႅမ်ႉယူႇ။ သင်ႇတူၺ်း ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ်ၶဝ်လႄႈ။ တေပဵၼ် ၼမ်ႉၼဵင်ႈ လေႃးၵၼ်တင်း ၼမ်ႉၼူမ်း ဢၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ဢၼ်မၼ်း သၢႆဝၢၼ် -
*''ပူင်ႇမၢၼ်ႇ'' - ဢမ်ႇပေႃးဝၢၼ်ႁႅင်း ဢမ်ႇပေႃး ၸၢင်ႁႅင်း
*''ၶျူဝ်ႇၸဵင်ႉ'' - ဢၼ်ဝၢၼ်
*''ၵျွၵ်ႉပတွင်း'' - တိူဝ်းဝၢၼ်ႁႅင်း
*''ပရၢဝ်း'' - ဝၢၼ်ၵေႃႈဝႃႈ ၶူမ်ၵေႃႈၶူမ်ႈ
*''ၵျႃႉသဵင်ႉ'' - ဢၼ်ဝၢၼ်မၼ်း မဝ်ဢိတ်းၼိုင်ႈ၊ သႂ်ႇၼမ်ႉၼူမ်း၊ ဢမ်ႇပေႃး ႁႅင်း
*''ၽၢၼ်ႇၶျူဝ်ႇ'' - ၽၢတ်ႇၽၢတ်ႇဝၢၼ်ဝၢၼ်
*''ပေႃႉသဵင်ႉ'' - ဢမ်ႇပေႃးႁႅင်း
*''ၼူဝ်ႉၸဵင်းတီး'' - ၼမ်ႉၼဵင်ႈ ဢၼ်ဢဝ် ၼမ်ႉၼူမ်းလေႃးသေ ၽေႃႇဝႆႉ ဢမ်ႇပႃး ၵိူဝ်ဝၢၼ်
လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈၼင်ႇ တီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇ ၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ဢၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးယဝ်ႉ။ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉၵေႃႈ လႆႈၸေးၼႃႇ။ မၢင်မဵဝ်းၼႆႉ လႆႈတၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် တၢင်းၵိၼ်ဝၢႆးဝၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵွၼ်ႇ။ ၶဝ်ႈမုၼ်းမၢင်မဵဝ်းၼႆႉ လႆႈပွတ်းၼႂ်ၵူၺ်း၊ ၶဝ်ႈမုၼ်းမၢင်မဵဝ်းၸမ်ႉ လႆႈပွတ်းဝၢႆးဝၼ်းၵူၺ်း။ လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈယႂ်ႇလူင် ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ၶႂ်ႈၵိၼ်သင် ဢမ်ႇမီးယႃႇႁႂ်ႈပဵၼ်ၼႆသေ ဢွၼ်ၵၼ် ၶၢႆၵႂႃႇၵူႈမဵဝ်းယဝ်ႉ။ ၸဵမ်ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈၶဝ်ႈသွႆး၊ ၶဝ်ၼဵဝ်၊ ၶဝ်ႈသႅင်၊ မူင်ႉႁိၼ်းငႃး၊ ၶဝ်ႈသွႆးၼမ်ႉၼူမ်းမၢၵ်ႇဢုၼ်၊ ၶဝ်ႈမုၼ်းၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။
ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၼမ်ႉၼဵင်ႈၼိုင်ႈၵွၵ်းၼႆႉ ၶႂ်ႈမီးယူႇ ၼႂ်းၵႄႈ 500 လႄႈ 1000 ၼႆႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈတႄႉ ပေႃးပဵၼ် ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ်ယူဝ်းယူဝ်း ၶၼ်မၼ်းပဵၼ်မဵဝ်းၼိုင်ႈ။ ပေႃးပၼ် ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ်သျႄႇ ၼႆ ၶၼ်မၼ်းပဵၼ်မဵဝ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ တီႈလၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ် မၢင်တီႈၼႆႉ ပေႃးၵႂႃႇၼင်ႈၼႆ ၶဝ်ႈတေဢဝ် ၶဝ်ႈမုၼ်းၶဝ်ႈပွင်း မႃးတမ်းပၼ်သေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢဝ်ၵိၼ်ဢၼ်လႂ်ၵေႃႈ တေလႆႈသွၼ်ႇပၼ်ၵႃႈမၼ်း တႃႇဢၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ပေႃးဝႃႈ ဢဝ်တၢင်းၵိၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇၵိၼ်တီႈ လၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ်သေ ဢမ်ႇသင်ႇသင် ၼႆတႄႉ မၼ်းႁႅင်ႉလိူင်းၼႃႇၽႅဝ်လႄႈ လူဝ်ႇသင်ႇသေမဵဝ်းမဵဝ်းယူႇယဝ်ႉ။
== ၼွၼ်း ==
[[ၾၢႆႇ:Sule-Pagoda by-Night.jpg|thumb|ၵၢင်ၶမ်ႈ တီႈ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ]]
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးႁူင်းႁႅမ်း တီႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ၊ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ တီႈ ဝဵင်းလူင် လႄႈ တီႈ ဢွင်ႈတီႈ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ၵႂႃႇၼမ်သေ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ ယႂ်ႇသုင်လိူဝ်သေတီႈ [[မိူင်းထႆး]] ဢမ်ႇၼၼ် [[မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း]] တႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေတီႈတႃႈၵုင်ႈ တီႈလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ မီးဢွင်ႈတီႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်ပႃးၶွင်ႉၼမ်ႉ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ် ဢမ်ႇထိုင် US$10 ၼၼ်ႉသေ မဵဝ်းဢၼ်လႆႈၸႂ်ႉ ၶွင်ႉၼမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ တေမီးယူႇ US$3-6။ ၶႂ်ႈဝႃႈ ႁူင်းႁႅမ်းၵူႈဢၼ်ၼႆႉ မီးဝႂ် တွၼ်ႈတႃႇႁပ်ႉၶႅၵ်ႇ ထူဝ်းရိတ်ႉယူႇ။ ႁူင်းႁႅမ်း ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ် ၵဵင်ႈသႂ်လီယူႇ။ ပေႃးပဵၼ် တီႈဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇတႄႉ ၸဵမ်ၽႃႈသိူဝ်ႇ ၽႃႈမႆၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇပေႃႈၶႅမ်ႉ၊ လူမ်းၶဝ်ႈလူမ်းဢွၵ်ႇၵေႃႈ တေဢမ်ႇပေႃးလႆႈလီ။ ႁူင်းႁႅမ်း ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တီႈ ဝဵင်းလူင် တၢင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းဝႆႉ ဢွင်ႈတီႈၼွၼ်းဢွၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် တႃႇၼွၼ်းၵေႃႉလဵဝ် ၼၼ်ႉ ၵဵင်ႈသႂ်လီသေတႃႉ မၼ်းဢမ်ႇပႃးၽၵ်းတူႁူးလႅင်း။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ တႅမ်ႈဝႆႉၼင်ႇ ၵေႃႉလဵဝ်/သွင်ၵေႃႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢွင်ၼွၼ်းတႄႉ မိူၼ်ၵၼ်ၵူၺ်းသေ မီးတီႈဝႃႈ တေၼွၼ်းၵေႃႉလဵဝ် ႁိုဝ် သွင်ၵေႃႉၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ပေႃးပဵၼ်တီႈ ႁူင်းႁႅမ်း ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉတႄႉ ၼႂ်းၵႃႈ ဢွင်ႈၼွၼ်းၼၼ်ႉ တိုၼ်းၶဝ်ပႃး တွၼ်ႈတႃႇ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်ဝႆႉယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၵၢၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လႆႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်မႃးလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ယူင်ႉသၢင်ႈပိုၼ်ႉထၢၼ် ၼႆႉ လႆႈမီးတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၶႅၵ်ႇၸိူဝ်းမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇၼၼ်ႉယူႇ။ ၶွင်ႉႁူင်းႁႅမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႆႉလႆႈၶၢႆၶၢတ်ႇဢွၵ်ႇၽႂ်းၽႂ်းသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၵူၼ်းလႆႈၸႂ်ၼမ် တႃႇၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈၶၢႆလူင်ႈၼႃႈ မူတ်းထႃႈ ႁူဝ်လိူၼ်မၼ်းယဝ်ႉ။ ၽွၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇမီး လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်လႆႈ တဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း လႆႈသုင်ႈၶိုၼ်ႈမႃးတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈယူႇ။ ပေႃးဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၶပ်ႉမၢႆ တႃႇၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆတႄႉ ၽိူဝ်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽႅဝ်ယဝ်ႉၸင်ႇႁႃႁူင်းလႅမ်ၼႆ တႃႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူင်ႈၼႃႈ သင်ႇမၢႆထႃႈဝႆႉၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးပၼ်ႁႃ လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ် ၽႆးၽႃႉ ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈပၼ်တႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းမၼ်းလႄႈ ၵူႈတီႈတီႈၼႆႉ ပေႃးၵမ်းၵၢႆႇၽႆးၽႃႉမႃး မီးလွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းဝႆႉယူႇ။ ပေႃးပဵၼ်တီႈ ဝဵင်းလူင် ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၽႆးၽႃႉ လႆႈမႃးလီသေတႃႉ မၢင်တီႈၼႆႉတႄႉ တိုၵ်ႉလႆႈ တွၼ်ႈတႃႇ ႁူဝ်ၶမ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၶႆႈသုတ်းသဵင်ၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တီႈဢၼ်ဢမ်ႇမီး ၽတ်ႉလူမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ဢႄးၵွၼ်းၼႆ ထၢမ်တူၺ်း ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်မီးၸၢၵ်ႈၽႆး ႁင်းၶေႃ (ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁူင်းလႅမ် ၵႃႈၶၼ်ပၢၼ်ၵၢၼ်ၼႆႉ မီးဝႆႉၵမ်ႉၼမ်)။ ႁူင်းႁႅမ်းမၢင်ဢၼ်ၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ လႆႈၸႂ်ႉၸၢၵ်ႈၽႆးသုၼ်ႇတူဝ်ၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ဢႄးၵွၼ်းတီႈၼႂ်း ၶွင်ႉၼွၼ်းၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ် (ၵႃႈၶၼ်မၼ်းၵေႃႈ တိူဝ်းလႆႈပၼ်ဢေႇ)။ မၢင်တီႈမႃးၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃး တီႈႁူင်းႁႅမ်းၶဝ် မီးၸၢၵ်ႈၽႆးၼႆသေတႃႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈမၼ်ႈၸႂ်ဝႃႈ တေၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ၽႆးၽႃႉလႆႈ ၽွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇၸႂ်ႉၼၼ်ႉ၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၸဵမ်ၶိုၼ်း ၸဵမ်ဝၼ်းၼႆႉ လူဝ်ႇႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ လွင်ႈၽႆးမွတ်ႇ။ ၸိူဝ်းပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်း ထူဝ်းရိတ်ႉ ၸိူဝ်းမီးတႃႈ တႃႈၵုင်ႈ တႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ၽႆးၽႃႉဢမ်ႇပၼ်မွတ်ႇသေဢိတ်းၼႆသေတႃႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႃႇၼိုင်ႈၶမ်ႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈမီးမွၵ်ႈ တႄႇ US$80-300 ၼႆႉယဝ်ႉ။
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ႁူင်းႁႅမ်း ၶႅမ်ႉသုင်သုတ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးမႃးၼမ်ယူႇယဝ်ႉ (မိူၼ်ၼင်ႇ ႁူင်းႁႅမ်း သထရႅၼ်း တီႈတႃႈၵုင်ႈ လႄႈ ႁူင်းႁႅမ်း ၵၢၼ်ႇတေႃႇၵျီးပႄးလဵတ်ႉ တီႈတႃႈၵုင်ႈ)။ ႁူင်းႁႅမ်း ဢၼ်ပဵၼ် ၶွင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမျၢၼ်ႇမႃႇၵေႃႈ မီးဝႆႉ ၶဝ်ႈပႃး ဢၼ်ပဵၼ် ၵၢပ်ႈပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ ဢၼ်ၼိုင်ႈၵွၼ်ႇ။ ငိုၼ်းၵႃႈလိုဝ်ႈသဝ်းတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၵႂႃႇၸူးတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇမီး လွင်ႉၵွင်ႉၵၢႆ ဢမ်ႇၼၼ် လွင်ႈလႆႈပၼ်ငိုၼ်းၸူး တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ႁဵတ်းၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ႁႂ်ႈဢွင်ႇမၢၼ်ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉၵေႃႈ ၵၢပ်ႈပၢၼ်မၼ်း လႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးယဝ်ႉ။
== ၵၢၼ်ငၢၼ်း ==
တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း တေမႃးႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မၼ်းတေယၢပ်ႇယဵၼ်းယူႇ။ ၸုမ်း ဢႅၼ်ႇၵျီႇဢူဝ်ႇ လႄႈ ၸုမ်းၵမ်ႉၸွႆႈ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ပၼ်ႇၵၢၼ်တီႈ ဝဵင်းလူင် လႄႈ တီႈၼႃႈလိၼ်တီႈၵႆဝဵင်းၼၼ်ႉယူႇသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢတ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇလႆႈမီး ၼမ်ႉၵတ်ႉဢၼ်ၼႄႉၼွၼ်းယဝ်ႉ။ တၢင်းလိူၵ်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉ ပဵၼ် ၶွမ်ႇပၼီႇ ယူးရူပ်ႉ လႄႈ ဢေးသျႅၼ်း၊ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ပဵၼ်လွင်ႈပွင်ၵၢၼ်ဢၼ်လဵၵ်ႉဢွၼ်ႇၵူၺ်း။ ပူင်သွၼ်လိၵ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်းသုၼ်ႇတူဝ်တႄႉၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈယူႇသေတႃႉ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းတင်းၼမ် လၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ မီးလွင်ႈထွၼ်ဢဝ် ငိုၼ်းလိူၼ် လႄႈ ၶဝ်ဢမ်ႇၽွမ်ႉတႃႇပၼ်ငိုၼ်း ၸိူဝ်းၸဵဝ်း ထွၼ်တူဝ် ဢွၵ်ႇၵၢၼ်သေ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢဝ်လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ ဢၼ်ဢမ်ႇမႅၼ်ႈလွင်ႈမႅၼ်ႈတၢင်းမၼ်းၼၼ်ႉ ၼႄၼႆယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ထၢၼ်ၽွင်းလူင် ၵၢၼ်ပၢႆးပႆႇၺႃႇတႄႉ ၶဝ်ၵူၺ်းၸၢင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် ဢၼ်မီး မႂ် တႃႇ ပူင်သွၼ်လိၵ်ႈ ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၶႂ်ႈၸွႆႈ ၵူၼ်းထူပ်းၽေး ၼႆႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ဢႅၼ်ႇၵျီႇဢူဝ်ႇ တီႈ [[မိူင်းထႆး]] လႄႈ။
== ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေး ==
=== ၵၢၼ်ၽိတ်းၽိင်ႈ ===
ပေႃးဝႃႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၽိတ်းၽိင်ႈတေႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ၼႆ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပၼ်တၢင်းၽိတ်းၼၵ်းၼႃလႄႈ ၽွၼ်းမၼ်းတႄႉၵေႃႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မၼ်းမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းသေ တေႃႈပဵၼ်ၵၢင်ၶမ်ႈ ၵႂႃႇၼိူဝ်တၢင်းၵေႃႉလဵဝ်ၵေႃႈ လွတ်ႈၽေးလီယူႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ပေႃးၸႃႇသေ [[မိူင်းထႆး]] လႄႈ [[မိူင်းမလေးသျႃး]] ၼႆ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေဢမ်ႇသူႈပဵၼ်လႆႈ တူဝ်ယိူဝ်ႇ လွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၽိတ်းၽိင်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လွင်ႈၽိတ်းၽိင်ႈလဵၵ်ႉၼွႆႉ ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈမၢႆထိုင်ဝႃႈ ပဵၼ် လွင်ႈၽိတ်းၽိင်ႈၼၼ်ႉတႄႉၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇသေ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢမ်ႇဝူၼ်ႉဢမ်ႇသွၼ်ႇသင်တႄႉ မၼ်းၵေႃႈ တေၸၢင်ႈထူပ်းၺႃးယူႇ။ ၼင်ႇပဵၼ် ထူဝ်းရိတ်ႉၼိုင်ႈၵေႃႉၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၵၢၼ်ၽိတ်းၽိင်ႈ ဢၼ်တေလႆႈ မႆႈၸႂ်ၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ် လွင်ႈလၵ်ႉၶူဝ်းၶွင်လႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇသိမ်းပႅင်း ၶူဝ်းၶွင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလီလီ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ပႆၵႂႃႇႁိမ်း လၢၼ်ႉၶၢႆလဝ်ႈၼႆသေတႃႉၵေႃႈ လွင်ႈဢၼ်တူဝ်ၶိင်း လႄႈသင် လွင်ႈဢဝ်ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈသေ ႁႂ်ႈႁဵတ်း/လၢတ်ႈ ပူၼ်ႉပႅၼ်တေႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇသူႈမီး။
တႄဢဝ် ပီ 2005 မႃးသေ တီႈ [[တႃႈၵုင်ႈ]] လႄႈ [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] ၼၼ်ႉ လွင်ႈဝႃႈၸူၼ်ၵၼ်တီႈၼိူဝ်တၢင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈဝႃႈမီးႁေႇၼႃႇ။ မိူဝ်ႈပီ 2005 ၼၼ်ႉ တီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ တႃႈၵုင်ႈ မီးလွင်ႈမၢၵ်ႇတႅၵ်ႇမႃးသေ တီႈ [[ပႃႇၵိူဝ်]] ၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈမီးလွင်ႈမၢၵ်ႇတႅၵ်ႇမႃႈ မိူဝ်ႈပီ 2006 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
=== လွင်ႈယွၼ်းၵိၼ် ===
ပေႃးဢဝ် ၽိင်ႈထုင်းဝႃႈ လွင်ႈယွၼ်းၵိၼ်ၼႆႉ ႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉသေတႃႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် တီႈထူဝ်းရိတ်ႉဢႅဝ်ႇၼမ် မိူၼ်ၼင်ႇ ပႃႇၵိူဝ် လႄႈ ၵူးၵမ်ႇၼၼ်ႉ လွင်ႈယွၼ်းၵိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်မႃးပၼ်ႁႃလူင်ဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႃႈ ၵူၼ်းယွၼ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃး လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ မႄႈ ဢၼ်ႁွပ်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇဝႆႉၸိူဝ်းၼႆႉ ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းယွၼ်းၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ ၶဝ်ႈတေလႅပ်ႈပဵၼ် ၼႂ်းၸုမ်ႈၵူၼ်းယွၼ်း ဢၼ်တိူဝ်းၽုင်ယႂ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၶဝ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ထူဝ်းရိတ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမၢၵ်ႈမီး။ ပေႃးလႆႈထႅမ်လၢတ်ႈထႅင်ႈၵေႃႈ ၵူၼ်းၽၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ သင်ၶဝ်ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၸၢႆႇၼႆ ၶဝ်ၸၢင်ႈလႆႈၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်လၢႆလၢႆ တီႈၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈယူႇ၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ လွင်ႈယွၼ်းၵိၼ်ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၵၢၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ဢၼ်လီႁဵတ်း။ ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢၢၼ်းဝႃႈတေပၼ်ၼႆႉ လူဝ်ႇတွင်းဝႃႈ မၢၼ်ႈၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ငိုၼ်းၶဝ်ႈၶဝ် ၼိုင်ႈလိူၼ်ၼႆႉ ၵူၺ်းမီးမွၵ်ႈ US$40 ၼႆႉၵူၺ်းလႄႈ သင်ဝႃႈပၼ် ၵူၼ်းယွၼ်း 1 တေႃႇလႃႇ ၼႆ မၼ်းပဵၼ် ဢၼ်မီးၼမ်ႉၸႂ်လီၼႅၼ်ႇယဝ်ႉ။
===မုၼ်ၸဝ်ႈ ပွမ်===
တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၽႃႇသႃႇပုတ်ႉထ ထေရဝႃႇတ ၼႆႉ ပဵၼ် ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် ပိူင်လူင်ယဝ်ႉလႄႈ ပေႃးၵၢင်ၼႂ် ၼႆ တေလႆႈႁၼ် ၸဝ်ႈၶဝ် ၶၢမ်ႇသွမ်းယူႇယဝ်ႉ။ တီႈဢွင်ႈတီႈ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ၵႂႃႇၼမ်ၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်မီး မုၼ်ၸဝ်ႈဢၼ်ပွမ်တင်းၼမ်သေ ၶဝ်လေႇႁႃ ပၼ်ၽွၼ်းၸူး ၶႅၵ်ႇၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇမုင်ႈမွင်းဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈလႄႇႁႃၶၢမ်ႇသွမ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် တွၼ်ႈတႃႇ တုင်းဢဝ် ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၵူၺ်း၊ ပေႃးပဵၼ် မုၼ်ႈၸဝ်ႈဢၼ်ၸႅတ်ႈၸၢင်ႇမၼ်းတႄႉ ထုၵ်ႇႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉ လွင်ႈႁပ်ႉဢဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ယင်းတေဢမ်ႇလႆႈ တိူဝ်ႉယိပ်း ငိုၼ်းၵွၼ်ႇ။ မုၼ်ၸဝ်ႈၶဝ်ၼႆႉ ပေႃးတဵင်ႈဝၼ်းယဝ်ႉၼႆ ဢမ်ႇလႆႈသုင်းသွမ်းယဝ်ႉ၊ တေဢမ်ႇလႆႈၶၢႆၶူဝ်းၶွင်သင်ပၼ် ဢမ်ႇၼၼ် တေဢမ်ႇလႆႈ ႁူၺ်းသေ လူႇၶၢမ်ႇ။ ပေႃးပဵၼ် မုၼ်ၸဝ်ႈဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇမၼ်းတႄႉ တေလႆႈႁၼ် ၶဝ် ႁွပ်ႇသီႇပိတ်ႈသေၵေႃႈ ၶပ်ႉယႆပဵၼ်ထႅဝ်ၵႂႃႇသေ ၶၢမ်ႇသွမ်းယဝ်ႉ။ ပေႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁၼ် မုၼ်ၸဝ်ႈမီးပႃးလဵဝ်သေ လႄႇႁႃတုင်းၶၢမ်ႇငိုၼ်းတီႈ ထူဝ်းရိတ်ႉၼႆတႄႉ ၼၼ်ႉမၼ်းပဵၼ် ၵူၼ်းပႅတ်ႉလႅၼ်ၵူၺ်း။
===လွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ===
ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃးပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်ၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈသေပိူၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း လႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်ၼႆႉ ၶဝ်တေလွမ်ယွၼ်းသူးလၢပ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် တေႁဵတ်းလွင်ႈတၢင်း (လွင်ႈဝႃႈ ၾွမ်ႇဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ၊ လုမ်းဢိုတ်းဝႆႉ ၸၵႂႃႇ) ဢၼ်တေႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပေႃးတေလႆႈပၼ်သူးလၢပ်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ။ ႁဵတ်းၵဵင်ႈ ဢမ်ႇပွင်ႇ ဢၼ်ၶဝ်လၢတ်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ယွၼ်းထူပ်းၽူႈယႂ်ႇၶဝ်ၼၼ်ႉတႄႉ တေပဵၼ်ၵၢၼ်ယူႇ။ ၵူၼ်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်း တႄႉ ဢမ်ႇသူႈပဵၼ် တူဝ်ယိူဝ်ႇၶဝ်သေတႃႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းဢေးသျႅၼ်း (ၶဝ်ႈပႃး ဢေးသျႅၼ်းပွတ်းၸၢၼ်း လႄႈ ဢေးသျႅၼ်း ပွတ်းဢွၵ်ႇ) ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ တိုၼ်းႁႂ်ႈပၼ် သူးပၼ်လၢပ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပၼ်ႁႃၼႆႉတႄႉ မၼ်းၵႂႃႇယွၼ်ႉ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ သမတႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
တီႈမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းတႄႉ လွင်ႈယွၼ်းသူးလၢပ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇသူႈမီးသေတႃႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ယွၼ်းသူးလၢပ်ႈၵမ်ႉပႃႈၼမ် ဢၼ်ယွၼ်းမွၵ်ႈ တေႃႇလႃႇလူင်းတႂ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ဢေႇသေၼၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်မီးငိုၼ်းၶဝ်ႈ ၼိုင်ႈလိူၼ် မွၵ်ႈ 30 တေႃႇလႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
=== သၢႆငၢႆ လွင်ႈႁေႃႈရူတ်ႉ ===
ယူင်ႉသၢင်ႈပိုၼ်ႉထၢၼ် တၢင်း ဢၼ်ၺၢမ်ႉၶုၺ်ႈ လႄႈ တီႈၼိူဝ်တၢင်း ၼႂ်းမိူင်းၼၼ်ႉ တေလႆႈႁၼ်ပႃး ရူတ်ႉၵဝ်ႇမွၼ်ႇသေ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးလီ ဢၼ်တႃႇၼႄ သၢႆငၢႆသဵၼ်ႈတၢင်းယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ပေႃးၸႃႇဢဝ် [[မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း|ဝႅတ်ႉၼမ်း]] တႄႉ တၢင်းယၢမ်ႈ လွင်ႈႁေႃႈရူတ်ႉၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢမ်ႇပေႃးမီး လွင်ႈပၢၼ်းၽိတ်းလႄႈ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်း မီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ လွင်ႈလူမ်ၸႂ်တႃႇ ၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉယူႇ။ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး လၢႆပီၼၼ်ႉတႄႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၶဝ် ၶႄႉႁေႃႈရူတ်ႉၵႃးၼိူဝ်သၢႆတၢင်း လႄႈ လႆးမီးလွင်ႈလုတၢႆမႃးသေတႃႉ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼၢၼ်းပဵၼ်ၼၢၼ်းမီးယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ လႆႈတမ်းပၵ်းပိူင်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼိူဝ် ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈရူတ်ႉပဵၼ်ဢမ်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇၼၼ်ႉလႄႈ တႄႇဢဝ် ပီ 2010 မႃးတႄႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ လွင်ႈပဵၼ်မၼ်း ဢေႇၵႂႃႇသေတႃႉ ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၼႆႉ တိုၵ်ႉပဵၼ်ၽေးၶဵၼ် ဢၼ်ႁၢႆႉဝႆႉယူႇ။
ဢၼ်လီဢၢၼ်းတႄႉ တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးရူတ်ႉမိုဝ်းသၢႆႉ ဢိၵ်ႇတင်း မိုဝ်းၶႂႃ တင်းသွင်မဵဝ်းသေ၊ ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်ႁေႃႈၽၢႆႇၶႂႃသေ ဢွၼ်ၵၼ်ႁေႃတီႈၼိူဝ်သၢႆတၢင်း ၽၢႆႇၶႂႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇယၢမ်ႈႁေႃႈရူတ်ႉတီႈ မိူင်းဢၼ်ဢမ်ႇမီးပၵ်းပိူင် လွင်ႈႁေႃႈရူတ်ႉ လႄႈ ဢၼ်မီးရူတ်ႉယွၵ်းယွၵ်းၼၼ်ႉၼႆတႄႉ ဝႄႈလွင်ႈႁေႃႈရူတ်ႉ တီႈၼႂ်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇလႄႈ။
=== လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၼႂ်းမိူင်း ===
လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႄႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တင်းၼမ်လႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ ၼႃႈလိၼ် ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ မီးဝႆႉလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈတင်းၼမ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် ထႆး၊ ၶႄႇ၊ ဢိၼ်းတီးယႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၶဝ် ယူႇသဝ်းယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇၸူး ၼႃႈလိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေလူဝ်ႇ ပႃႇမိတ်ႉလူင်ပွင်ၸိုင်ႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၼႃႈလိၼ် ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းၼႆသေ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈ တႃႇၵႂႃႇ '''ၸႄႈမိူင်းယၢင်းလႅင်၊ ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ လႄႈ ၸႄႈမိူင်းၶၢင်'''။ ၵႂႃႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး တီႈ ဢၼ်ဢမ်ႇမီး လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ တႃႈၵုင်ႈ၊ ပႃႇၵိူဝ်၊ ဢေႇယႃႇဝတီႇ၊ ၸႄႈၵႅင်း၊ တၼိၼ်းတႃႇယီႇ၊ တႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ မၵူၺ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တီႈဢၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ ဢိုတ်းဝႆႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈပိုတ်ႇၶိုၼ်းၵေႃႈပိုတ်ႇသေ တီႈဢၼ်ဝႃႈ ပိုတ်ႇဝႆႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈပၼ်ၶေႃႈၽၢင်ႉသင်သေၵေႃႈ ဢိုတ်းၵႂႃႇၵေႃႈမီး။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး ၸိူဝ်းပဵၼ် လုမ်းၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း ၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်းဢွၵ်ႇမိူင်း ဢၼ်မီးတီႈ ပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်မီး လွင်ႈပိုတ်ႇတီႈပွင်ႇ ပၵ်းပိူင် ႁင်းၶဝ်ထႅင်ႈၵွၼ်ႇ။
=== ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း ===
[[ၾၢႆႇ:Propaganda, Myanmar 2.jpg|thumb|ပၢႆႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပူၵ်းတင်ႈဝႆႉ။]]
တႄႇဢဝ် ပီ 1962 တေႃႇ ပီ 2012 ၼႆႉ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ လႆႈမီးတႂ်ႈ သိုၵ်းဢုပ်ႉပိူင်ႇမိူင်းမႃးသေ တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ ဢၼ်ပဵၼ်ႁၢင်ႈႁိင်ႈတႃႇ တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈထုၵ်ႇၶင်ဝႆႉတီႈႁိူၼ်းသေ သိုၵ်းၶဝ်ဢုပ်ႉပိူင်မႃးၼႆႉ လႆႈမီးလွင်ႈၸိုဝ်ႈသဵင်လုမႃးယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း မွၵ်ႈ 1,500 ၵေႃႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇတိၺွပ်းသႂ်ႇၶွၵ်ႈ (ပၼ်တၢမ်ႇၶွၵ်ႈ 65 ပီ လႄႈ ၵၢၼ်ၼၵ်းၼႃသေ သူင်ႇၸူး ၶွၵ်ႈ တီႈဢၼ်ၵႆၵႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ)၊ မၢင်းၸိူဝ်းၵေႃႈ ပွႆႇပၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ ၽွင်းမီးယူႇတီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ဝႄႈလွင်ႈတူင်ႉၼိုင် ၵၢၼ်မိူင်းသေ ယႃႇပေလူလၢႆ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။
ပေႃးဝႃႈ တေဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းၼႆ ဢုပ်ႇတင်းၵူၼ်းဢၼ်တေပၼ်လႆႈၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်တေယိၼ်းႁူႉၸွမ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၽေးၶဵၼ်ၼႆႉ တေၸၢင်ႈမီးမႃးၼိူဝ် ၵူၼ်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လၢတ်ႈတေႃႇၼၼ်ႉလႄႈ ပွႆႇၶဝ် ဢွၼ်ႁူဝ်လၢတ်ႈၵႂႃႇလႄႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သၢႆၵပ်းသိုပ်ႇၽူင်းၵေႃႈ တေၸၢင်ႈထုၵ်ႇ လၵ်ႉထွမ်ႇယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢဝ် ပၢႆႉ တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ ၽႅတ်းဝႆတီႈၼိူဝ်တၢင်းၼႆတႄႉ တီႈႁိူဝ်းမိၼ် ဢၼ်တေဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ တေလႆႈႁၼ်ပႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
ၼႂ်းၵႄႈ ပီ 2012-2020 ၼၼ်ႉတႄႉ ၸွမ်းလူၺ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢၼ်မႂ်ႇ ၶိုၼ်ႈမႃးသေၵေႃႈ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵေႃႈ လႆႈဝႃႈ မီးၼမ်မႃးယူႇယဝ်ႉ။ ပွင်ႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ထတ်းသၢင်ၵၢၼ်မိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈႁၼ် ပႃးမႃးၼႂ်း လိၵ်ႈၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေ ဢၼ်ပဵၼ် ငဝ်းတူင်ႉဢၼ်ပျၢၵ်ႈ သႅၼ်ႇသႃႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈထူၵ်းဢွၵ်ႇမႃးသေ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ မိူဝ်ႈပီ 2010 ၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇမီးဝၼ်းတႃႇတေပိုၼ်ဢွၵ်ႇလႆႈ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ထိုင် ပီ 2021 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 1 ဝၼ်း ဢၼ်ပဵၼ် ဝၼ်း တေႁွင်ႉ သၽႃးမႂ်ႇၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ၶိုၼ်းသိမ်းဢဝ် ဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းသေၵေႃႈ ၶိုၼ်းတိၺွပ်း ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢိၵ်ႇတင်း တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ လႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၵူႈၸႄႈမိူင်းၸႄႈတိူင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းၼၼ်ႉမႃးသေ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆ လႆႈဢွၵ်ႇၼႄ ၵၢင်ၸႂ် တီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းမႃးလႄႈ ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် လႆႈဢဝ်ဢဵၼ်ႁႅင်းပူၼ်ႉတီႈသေ တိၺွပ်း ႁႅမ်တၢႆ ပိုတ်းယိုဝ်းမႃးယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းလႆႈလုတၢႆၵႂႃႇ မီး ႁဵင်ပၢႆသေ ၵူၼ်းႁူဝ်မိုၼ်ႇမၼ်းၵေႃႈ ထုၵ်ႇတိၺွပ်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၸွမ်းလူၺ်ႈသၢႆငၢႆသေ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၵႂႃႇထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ ပလိၵ်ႈ၊ ႁူင်းပလၵ်ႈ လႄႈ ရူတ်ႉပလိၵ်ႈ ရူတ်ႉသိုၵ်းၼႆတႄႉ ၽၢႆႇသိုၵ်း လႄႈ ပလိၵ်ႈၶဝ် တေၸၢင်ႈႁႃ ပၼ်ႁႃ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ လီလႆႈၽၢင်ႉတူဝ်ဝႆႉယူႇ။
== ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈပၢႆးယူႇလီ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ ==
လွင်ႈၵဵင်ႈသႂ် တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ်တႄႉ တေပဵၼ် ဢၼ်လီၵူဝ်ဝႆႉၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈ မီးလွင်ႈၽၢင်ႉတူဝ်ပိုၼ်ႉထၢၼ် ၼင်ႇဝႃႈ သမ်းဝႆႉယႃႈႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်၊ ၽၢင်ႉသေ လိူၵ်ႈၵိၼ် တၢင်းၵိၼ် လႄႈ ၼမ်ႉ၊ ယႃႈယႃတႃး ဢၼ်ၵႅတ်ႇၵင်ႈ မူင်ႈမႅင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆတႄႉ ယူႇသဝ်းၵႂႃႇလႆႈယူႇ။ '''ယႃႇပေၵိၼ် [[ၼမ်ႉမႃးၼႂ်းလွတ်ႇ]]''' လႃးလႃး။ လၢၼ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆႉ ၶဝ်ၸႂ်ႉ ၼမ်ႉၵမ်ႈ ဢၼ်ုလၵ်ႉတီႈ ၶွမ်ႇပၼီႇၼမ်ႉသႅၼ်ႈသႂ်ၼၼ်ႉလႄႈ သင်ဝႃႈ သင်ႇၼမ်ႉၵၢမ်ႈၼႆတႄႉ မၼ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်လွတ်ႈၽေးလီယူႇ။ ပေႃးၵိၼ်ၼမ်ႉၼႆ ၵိၼ်တဝ်ႈၼမ်ႉသႅၼ်ႈသႂ်သေ မိူဝ်ႈပႆႇၵိၼ်ၼၼ်ႉ ၵူတ်ႇတူၺ်း ၽႃႈႁူမ်ႇမၼ်း ႁႂ်ႈပဵၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇပႆႇလႆႈယႃႉဝႆႉ။ တၢင်းပဵၼ် ၼင်ႇ [[ၼၢဝ်ၵတ်းသၼ်ႇ]]၊ [[တၢင်းပဵၼ်ဢွၵ်းဢေႃၵႂ်ႈ ၵျႃႇပၢၼ်ႇ]] လႄႈ [[ၼၢဝ်ၼူၵ်ႉ]] ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ဢၼ်ၵႆႉလႆႈႁၼ်ယဝ်ႉ။ တီႈၼႃႈလိၼ်ၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ၼၢဝ်ၼူၵ်ႉ ဢၼ်ငေႈတင်း ယႃႈယႃ လႄႈ တၢင်းပဵၼ် တီႇပီႇဢၼ်ၸိူဝ်ႉၽၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႆႉလႆႈႁၼ်ၼမ်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆးၸႂ်ယႂ်ႇယႂ်ႇၼမ်ၼမ်တႄႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈသမ်းဝႆႉ ယႃႈၵႅတ်ႇၵင်ႈ တၢင်းပဵၼ်တပ်းၵႂ်ႈၼိူဝ်ႉလိူင် လႄႈ ယႃႈယႃၵႅတ်ႇၵင်ႈ တၢင်းပဵၼ်တွင်ႉ။ တီႈၽိူၼ်ၶဝ်ႈၼႆႉ မၢၼ်ႈၶဝ် ၸႂ်ႉ ၸေႃႉလႄႈ ၸေႃႉငႅမ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃးတိူဝ်းလူမ်ၸႂ်ၼႆတႄႉ ၸႂ်ႉပႃးၼိူဝ်ႉမိုဝ်းၵွၼ်ႇ။ မိူဝ်ႈပႆႇၵိၼ်ၶဝ်ႈၼၼ်ႉ လၢင်ႉပႅတ်ႈတၢင်းသဵင်ႈ ၼႆႉ တေတိူမ်းယိၼ်းၶႅမ်ႉလီယဝ်ႉ။ ဢဝ်တင်း ၼမ်ႉယႃႈယႃၶႃႈမူင်ႈမႅင်း ဢမ်ႇၼၼ် ဢဝ်တင်း ဢႄႇလ်ၵူဝ်ႇႁေႃးသေ ပွတ်ႈလၢင်ႉမိုဝ်းပႅတ်ႈၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉလီဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။
ၸွမ်းၼင်ႇ တီႈမိူင်း ဢၼ်တိုၵ်ႉႁႃႁုၼ်ႈမုၼ်းမႃးၼၼ်ႉ - "ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶူဝ်ႈ၊ ပိင်ႈ၊ ၵွၵ်း ဢမ်ႇၼၼ် တူမ်ႈၼႆ - လိုမ်းပႅတ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေလႃႈ"။
===တၢင်းပဵၼ် ဢဵတ်ႇ (HIV)===
ပေႃးဢဝ်လၵ်းၸဵင် ဢေးသျႅၼ်း လႄႈ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းဝႃႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉ တၢင်းပဵၼ်ဢဵတ်ႇ ဢၼ်ၽေႈၸပ်းတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ သုင်ဝႆႉယဝ်ႉ (မိူဝ်ႈပီ 2019 ၼၼ်ႉ မီး 0.7% ၶွင် ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းယဝ်ႉ)။
===လွင်ႈတူၺ်းထိုင် ပၢႆးယူႇလီ===
ငိုၼ်းၵွင်ၵၢၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်တူၺ်းထိုင် ပၢႆးယူႇလီ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မၼ်းဢေႇၼႃႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပဵၼ်တၢင်းၶႆႈၼၢဝ်ဢွၼ်ႇဢီႈ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆၸိုင် ၸၢင်ႈၵႂႃႇၼႄတီႈ မေႃယႃ ၸိူဝ်ႈမီးတီႈ ဝဵင်းလူင်ၼၼ်ႉယူႇ။ ပေႃးပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် မဵဝ်းလူၺ်ႇတူၺ်းထိုင်လမ်ႇလွင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ သၢႆငၢႆႁူင်းယႃၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးၵႆႉမီး လွင်ႈမူတ်းသႂ်သေ လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ပၢႆးယႃႈယႃၵေႃႈ ၵႆႉမူတ်းသဵင်ႈဝႆႉယူႇ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉၵေႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် တီႈဝဵင်းလူင်ၼၼ်ႉတႄႉ မီးႁူင်းယႃသုၼ်ႇတူဝ် ဢၼ်ၶိုတ်းၵၢပ်ႈမႃးယူႇသေတႃႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ တေတိူဝ်းသုင်လိူဝ်သေ ႁူင်းယႃ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈယူႇ။ ပေႃးပဵၼ် ႁူင်းယႃဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပိူင်ႇဝႆႉၼၼ်ႉသမ်ႉ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉလႄႈသင် ယႃႈယႃၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈသင် ဢမ်ႇတဵမ်ဢမ်ႇထူၼ်ႈဝႆႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈယႂ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လႄႈ ၵူၼ်းမၢၵ်ႈမီးတီႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်တႄႉ ပေႃးဝႃႈ လူဝ်ႇယူတ်းယႃတၢင်းပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈၼႆ ၶဝ်ၵႂႃႇၸူးတီႈ [[မိူင်းထႆး]] လႄႈ [[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]] သေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈ ပေႃးႁဵတ်းၼၼ်တႄႉ လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်သၢႆငၢႆလမ်ႇလွင်ႈမႃးသေ ပေႃးတေတၢင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်ၵႂႃႇၼႆႉ ယွၼ်ႉမၼ်းတေတူၵ်းၸူဝ်ႈငိုၼ်းၼမ်လႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇႁဵတ်း လွင်ႈမၼ်ႈၸႂ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ႁႂ်ႈမၼ်းၼႄႉၼွၼ်းလီဝႆႉ။
တီႈပပ်ႉဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းမၢင်ၸိူဝ်း လႄႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉမၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ႁဵတ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ႁွင်ႈယူတ်းယႃ ဢၼ် လုမ်းၽွင်းတၢင်လူင် ဢေႃႉသထရေးလီးယႃး ၵေႃႉပွင်ၵၢၼ်ဝႆႉၼႆသေတႃႉ ႁွင်ႈယူတ်းယႃၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈဢိုတ်းႁပ်းၵႂႃႇ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပီ 2018 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈတိူင်ႇပၢင်ႇ၊ လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်း လႄႈ လွင်ႈထႆႇၶႅပ်းထၢတ်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း လွတ်ႈၽႃႇတတ်းလဵၵ်ႉၼွႆႉတႄႉၵေႃႈ တီႈ ႁူင်းႁႅမ်း ဢိၼ်းယႃးလဵၵ်ႉ တီႈတႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉ မီးဝႊႉ [https://myanmarmix.com/en/directory/international-sos-clinic-yangon ႁွင်ႈယူတ်းယႃ ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း] ယူႇ။
== ဝႆႉလွင်ႈၼပ်ႉယမ် ==
{{Infobox|လွင်ႈပၼ်ၸိုဝ်ႈ|ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်တင်း ၽိင်ႈထုင်းတၢင်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ တီႈၽိင်ႈထုင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ဢမ်ႇမီးဝႆႉ ၸိုဝ်ႈမုင်ႉႁေႃႁိူၼ်း၊ ၸိုဝ်ႈဢၼ်ႁွင်ႉၵိုၵ်းတင်း ၸိုဝ်ႈပေႃႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸိုဝ်ႈမႄႈၼၼ်ႉသေ ၵူၺ်းမီးၸိုဝ်ႈ ဢၼ်ပၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉၵူၺ်း။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း မၼ်ၼင်ႇ ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ '''ထိၼ်ႇၵျေႃႇ''' ၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၸိုဝ်ႈဢၼ်တၢင်ႇဝႆႉၵူၺ်း မၼ်းဢမ်ႇပႃး ၸိုဝ်ႈမုင်ႉႁေႃႁိူၼ်း၊ ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉၵိုၵ်းၸိုဝ်ႈပေႃႈ ၸိုဝ်ႈမႄႈသေ ပေႃးဢဝ် ၵူၼ်းလၢတ်ႈၵႂၢမ်းတႆးဝႃႈတႄႉ သႂ်ႇ '''လုင်း''' ဢမ်ႇၼၼ် '''ပႃႈ''' ၼႆသေ ပေႃးဝႃႈၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢႆးၼႆ တီႈၽၢႆႇၼႃႈၸိုဝ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ သႂ်ႇ '''ဢူး''' (ဦး) သေ ပေႃးပဵၼ် ၼၢင်းယိင်းတႄႉ သႂ်ႇ '''တေႃႇ''' (ဒေါ်) ၼႆလႄႈ တေၸၢင်ႈႁွင်ႉဝႃႈ ''ဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇ'' ၼႆယဝ်ႉ။}}
[[ၾၢႆႇ:Mrauk U - 0002.jpg|thumb|400px|[[မျွၵ်ႉဢူး]]၊ ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ရၶႅင်ႇ တီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇ]]
လွင်ႈၼုင်ႈၶဝ်း ႁူမ်ႇလူမ်ႈတႅတ်းတေႃးလီၼၼ်ႉတႄႉ လိူဝ်သေဝႃႈ တီႈ ၼၢႆႉၵလၢပ်ႉ တေလႆႈႁၼ်ယူႇၵူႈတီႈ ၼင်ႇတီႈ ဢွင်ႈၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵွင်းမူး၊ ၵျွင်းၽြႃး လႄႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ (ဢၼ်မီးဢၢၼ်ႇႁူဝ်ႁဵင်မၼ်း)။ ပေႃးပဵၼ်ၶူဝ်းဢၼ်ပိတ်းဢၼ်ပွတ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇၶႂၢင်းပၼ် တႃႇၼုင်ႈ တီႈ ဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ပေႃးၽႅဝ်တီႈ ၵွင်းမူး၊ ၵျွင်းၽြႃး၊ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၼႆ တေလႆႈထွတ်ႇၶႅပ်းတိၼ်၊ မၢင်ႈတီႈမႃး လႆႈထွတ်ႇပႃး မူင်တိၼ်ဝႃႇတိၼ် သေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈဝႆႉမႃးတီႈ ႁူးၶဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸၢင်ႈသႂ်ႇထူင်သေၵေႃႈ တေႃႉၵႂႃႇၸွမ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈယူႇ။ ပေႃးဢဝ်တီႈဢေးသျႃးဝႃႈ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်လီဢၢမ်းဢေႃး ၼမ်သေသေ မီးလွင်ႈၸၼ်ၸႂ်လိူဝ်သေ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဝူၼ်ႉဝႆႉၼၼ်ႉယူႇ။
ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈၶဝ်တႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၸွမ်းၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇၼႄ လွင်ႈႁၵ်ႉပႅင်းၵၼ်တီႈ ၼႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်၊ ၼၼ်ႉမၼ်းမၢႆထိုင်ဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈဝူၺ်ႇႁင်ႈၼႆလႄႈ ထုၵ်ႇလီဝႄႈယူႇ။
ၸဵမ်ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းၸၢႆး ဢွၼ်ၵၼ်ၼုင်ႈ ၽႃႈတူင်ႇ/ သိၼ်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ၶၢႆၵူႈတီႈၵူႈတၢင်းၼၼ်ႉသေ ပေႃးလႆႈႁၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ပႆတၢင်းယူႇႁိမ်းႁွမ်းၶဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ လွင်ႈဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးသင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ လၢႆးဝႅတ်ႉ ၵူၼ်းၸၢႆးလႄႈ ၵူၼ်းယိင်း ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပဵၼ်ၵူၼ်ႈၸၢႆးၼႆၵေႃႈ တေလႆႈဝႅတ်ႉၼင်ႇၵူၼ်းၸၢႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇတီႈ ၵျွင်းၽြႃးၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈၼုင်ႈၶူဝ်း ႁႂ်ႈမီးလွင်ႈယဵၼ်ႇငႄႈသေ တီႈႁူးၶဝ်ႈ ၵျွင်းၽြႃးမၢင်တီႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈယိမ်လႆႈ ၽႃႈတူင်ႇယူႇ။
ၽွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇပၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ႁပ်ႉဢဝ် '''ၶႅပ်းႁဵင်းလိၵ်ႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး''' ၼႆ ၸႂ်ႉမိုဝ်းၶႂႃႇတႃႇသေတႃႉ၊ ဢၼ်ပဵၼ် မိုဝ်းသၢႆႉၼႆႉ ဢဝ်ႁွင်းတႂ်ႈ ငွၵ်းသွၵ်ႈမိုဝ်းၶႂႃႇလႄႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မိုဝ်းသၢႆႉၼႆႉ ၸွမ်းလူၺ်ႈၽိင်ႈထုင်းသေ ပွင်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ယိပ်းလွင်ႈဝူၺ်ႇႁၢင်ႈ၊ ဢဝ်မိုဝ်းသၢႆႉ ယိပ်းၵမ် ၶႅပ်းႁဵင်းလိၵ်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈ မၼ်းလိူင်းၼႆယဝ်ႉ။
မၢၼ်ႈၶဝ်ႁွင်ႉၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းဝႃႈ ''ပူဝ်ႇ'' ၼႆသေ မၼ်းမီးတီႈပွင်ႇဝႃႈ "ၽူႈမီးၸၼ်ႉတႃၶုၼ်" ပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းၶူဝ်ႈပူၺ်ႈ ပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ႁွင်ႉၸိူဝ်းဢႃႇယုယႂ်ႇတႄႉ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢႆး ႁွင်ႉဝႃႈ ''လုင်း'' မၢၼ်ႈၶဝ်တႄႉဝႃႈ ''ဢူး'' ဢမ်ႇၼၼ် "ဢၼ်ၵႄႇ" ၼႆသေ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းယိင်းဢႃႇယုယႂ်ႇ ႁွင်ႉဝႃႈ ''ပႃႈ'' မၢၼ်ႈၶဝ်တႄႉဝႃႈ ''တေႃႇ'' ဢမ်ႇၼၼ် "ဢၼ်ႇတီႇ" ၼႆယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ၼႆႉ ပေႃးဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တိုၵ်ႉမီး လွင်ႈၼပ်ႉယမ်ၼိူဝ်ၽိင်ႈထုင်းၶဝ်ယူႇၼႆတႄႉ တၢင်းမိုတ်ႈၵိုဝ်း တၢင်းယဵၼ်ႇငႄႈၶဝ်ၼၼ်ႉ ပေႃးၶႂ်ႈလီဢၢမ်းယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈတေႃႇ ၵူၼ်းသိုဝ်ႉၶွင်ၶဝ်ၼၼ်ႉ ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၶႅမ်ႉတႄႉတႄႉ (မၢင်ၸိူဝ်းဝႃႈ ၶႅမ်ႉလိူဝ်သေ [[မိူင်းထႆး]]ၵွၼ်ႇ) ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ၵူၼ်းသိုဝ်ႉၶွင်ၶဝ်ၼႆႉ ငိုၼ်းၶဝ်ႈၶဝ် ဢမ်ႇပေႃးလႆႈၼမ်၊ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၵၢင်ၸႂ် ၶႂ်ႈပၼ်ထိပ်ႉ ပၼ်ငိုၼ်းတွၼ်ႈသူးတႃႇ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼႄႉၼွၼ်း ႁႂ်ႈထိုင်ၼႂ်းမိုဝ်းၶဝ်လီလီတႃႉ။
===ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း===
ပေႃးဢဝ်ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်းဝႃႈတႄႉ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းတႄႉ ပေႃးၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ရူဝ်ႇႁိင်ႇၵျႃႇ ဢၼ်ဝႃႈ ပင်ႇၵႃႇလီႇၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ် လွင်ႈယွၼ်ႈငၢႆႈမႃးသေတႃႉ ဝၢႆးသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ သိမ်းဢၢမ်းၼတ်ႈ မိူဝ်ႈပီ 2021 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 1 ဝၼ်းယဝ်ႉသေၵေႃႈ လွင်ႈၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်း ႁၼ်ထိုင်ၼိူဝ် ၵလႃးပင်ႇၵႃႇလီႇၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈလႅၵ်ႈလၢႆးမႃးယူႇၵမ်ႈၽွင်ႈယဝ်ႉ။ ၽွင်းယၢမ်းတေႃႈလဵဝ်တႄႉ တိုၵ်ႉပဵၼ် ၽွင်းသိုၵ်းမၢၵ်ႈ သိမ်းဢဝ် ဢၢမ်းၼတ်ႈသေ တိုၵ်ႉၶတ်းၸႂ် ၶိုင်ပွင် ႁႂ်ႈတင်းၵမ်ႇၽႃႇ ယိုၼ်ႁပ်ႉၶဝ်ပဵၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေတႃႉ ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ်ယိပ်းၵွင်ႈၵၢၼ်ႇ သၢၼ်ၶတ်းၶဝ်ဝႆႉယူႇလႄႈ သၢႆငၢႆ ၵၢၼ်မိူင်းတႄႉ တိုၵ်ႉပဵၼ် ဢၼ်ယွၼ်ႈငၢႆႈယူႇ ၵူႈတီႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်ႉ ပေႃးၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေလႆႈတူၺ်းသေဢုပ်ႇ၊ တေလႆႈၽၢင်ႉ ယႃႇႁႂ်ႈၵႂႃႇထႆႇ ၶႅပ်းႁၢင်ႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် လုၵ်ႈသိုၵ်း၊ ပလိၵ်ႈ လႄႈ ရူတ်ႉၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ သင်ဝႃႈ ၶဝ်ႁႄႉတႃႇတွင်ႈထၢမ်ၼႆၵေႃႈ ၵိုတ်းပၼ်ရူတ်ႉလီလီသေ ၵေႃႈ တွပ်ႇဢၼ်ၶဝ်ထၢမ်ၼၼ်ႉလီလီ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် ၶဝ်တေပိုတ်ႇယိုဝ်း။ ယွၼ်ႉပဵၼ်လွင်ႈၸိူင်ႉၼၼ်သေ ၸိူဝ်းလႆႈလုတၢႆၵႂႃႇၵေႃႈ မီးမႃး တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။
=== ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် ===
ၵေႃႈငၢႆးမိူၼ်ၵၼ်ၼင်ႇ မိူင်းထႆးယူႇ။ ပေႃးၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈႁၼ် ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းသင်ႇၶႃႇၶဝ်ႇ ပႃးသီႇပိတ်ႈသေၵေႃႈ တုင်းသွမ်း ၸွမ်းသဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းယူႇ။ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၽႃႇသႃႇပုတ်ႉထၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ဢွၼ်ၵၼ်ဝႆႉလိုၵ်ႉလမ်ႇတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈသေ ပေႃးပဵၼ် ၸၢဝ်းပုတ်ႉထယူႇၼႆ မိူဝ်ႈပၢၼ်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ တီႈဢေႇသုတ်း လူဝ်ႇလႆႈ ၼုင်ႈသၢင်ႇၼိုင်ႈပွၵ်ႈ ပေႃးထိုင်ပၢၼ်ဢႃႇယု တဵမ်သၢဝ်း လႄႈ ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်မႃး လူဝ်ႇလႆႈ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸၢင်းယူႇ ၼိုင်ႈပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ၽႃႈလိူင်သၢင်ႇၵၢၼ်းတႄႉၵေႃႈ တင်းမိူင်းထႆးသေ မိူၼ်ၵၼ်ယူႇၵူၺ်း။ ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇရႁၢၼ်းၼႆ တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ် တူဝ်ၶိင်း တိူဝ်ႉၵၼ်တင်း ၼၢင်းယိင်း၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၽွင်းမိူဝ်ႈလူႇတၢၼ်းၼၼ်ႉ ၼၢင်းယိင်းၶဝ် တေလႆႈၽၢင်ႉတူဝ် ယႃႇႁႂ်ႈတိူဝ်ႉၼိူဝ်ႉတင်း ၸဝ်ႈၶဝ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈယိပ်းငိုၼ်း။ ပေႃးၶႂ်ႈလူႇတၢၼ်းၸဝ်ႈၶဝ်ၼႆ လူႇၶဝ်ၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်သေ ပေႃးလႆႈလူႇတၢင်း ငိုၼ်းဝတ်ႉထုၼႆၵေႃႈ လူႇတၢၼ်းတမ်ႈတီႈ ၵပ်ႉပီႇၶဝ်ဢဝ်လႄႈ။ လွင်ႈလူႇတၢၼ်းၸူးၸဝ်ႈၶဝ်ၼႆႉ တေလႆႈပဵၼ် ဢၼ်ပေႃႇပဵၼ်မႃးႁင်းမၼ်းၵူၺ်း။ တေဢမ်ႇလႆႈပႃး လွင်ႈသေႃႇသူၼ်းတႃႇႁႂ်ႈလူႇႁႂ်ႈတၢၼ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇလႆႈၵႂႃႇႁႃလူႇၶၢမ်ႇတီႈ ဢွင်ႈတီႈထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ၵႆႉမႃးၼၼ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈႁၼ် မုၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်လႄႇႁႃလူႇၶၢမ်ႇငိုၼ်း ၸွမ်းတီႈဢၼ်ဢွင်ႈတီႈ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်မႃးၼမ်ၼၼ်ႉၸိုင် ၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ် မုၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ပွမ်ၵူၺ်း။
ဝႄႈလွင်ႈ ၼုင်ႈသိူဝ်ႈဢၼ်ပႃးႁၢင်ႈၽြႃးပုတ်ႉထ လႄႈ လွင်ႈသမ်းလၢႆး ႁၢင်ႈပုတ်ႉထ၊ ၼၼ်ႉမၼ်းပဵၼ် လွင်ႈဢမ်ႇၼပ်ႉယမ်တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ လႄႈ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ထူဝ်းရိတ်ႉၵမ်ႈၽွင်ႈ ယၢမ်ႈထုၵ်ႇတိၺွပ်ႉသေ လိုပ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပူၼ်ႉပႅၼ်ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈဢၼ်ၼၼ်ႉ။
တီႈၵျွင်းၽြႃး လႄႈ တီႈၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ လူႇလူႇတၢၼ်းတၢၼ်းၼႆသေတႃႉၵေႃႈ မၢင်တီႈၼႆႉ မီးဢွင်ႈတီႈႁႄႉႁၢမ်ႈ တီႈၼၢင်းယိင်း ဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈတီႈတႄႉမၼ်းတႄႉ ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၼၢင်းယိင်း ၸိူဝ်းသမတႃႇၼၢင်းယိင်းတိုၵ်ႉလူင်းၼၼ်ႉၵူၺ်းၼႆသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇ တွင်ႈထၢမ်ၼႆႉ မၼ်းႁႅင်ႉလိူင်းၼႃႇၽႅဝ်လႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ လႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ၼၢင်းယိင်းတင်းသဵင်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈယိပ်းငိုၼ်း၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ သင်ဝႃႈၶႂ်ႈလူႇတၢၼ်းငိုၼ်းၼႆ လူႇတၢၼ်းတွတ်ႈသႂ်ႇတီႈၼႂ်း တိူၵ်ႈငိုၼ်းလႆႈယူႇ။
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈသိုဝ်ႉ ၶႅပ်းၶမ်းမၢင်မၢင်သေၵေႃႈ တဵၵ်းၶမ်းတီႈႁုၼ်ႁၢင်ႈၽြႃးလႆႈယူႇ။
မိူဝ်ႈပႆႇၶဝ်ႈ တီႈၼႂ်း ဝၢင်းၵျွင်းၽြႃးၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈထွတ်ႇၶႅပ်းတိၼ်/သွၵ်းတိၼ် (မၢင်တီႈၼႆႉ လႆႈထွတ်ႇပႃး မူင်တိၼ်ဝႃႇတိၼ်) ၵွၼ်ႇ၊ ပေႃးဢမ်ႇႁဵတ်းၼႆ မၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ပွမ်ၵူၺ်း၊ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ပေႃးဝႃႈ ဝႆႈၽြႃးၼႆ ယႃႇပေႁႂ်ႈဢဝ် တိၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဝၢႆႇၵႂႃႇၸူး ၽြႃး။ ပေႃးမီးတီႈ ၵျွင်းၽြႃး ၽၢႆႇၼႃႈ ၽြႃးၼႆၸိုင် ၼင်ႈၶုပ်ႉၶဝ်ႇဢဝ်လႄႈ။
သဝသတိၵ ၼႆႉ တေလႆႈႁၼ်ပဵၼ် ႁၢင်ႈတၢင် ဢၼ်လႆႈႁၼ်ၼမ် တီႈ ၵျွင်းၽြႃးပုတ်ႉထ ၼၼ်ႉယူႇ။ ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇမၢႆထိုင် ၼႃႇၸီႇ ဢမ်ႇၼၼ် လွင်ႈသၢၼ်ၶတ်းၵျူး။
==လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ==
=== တႄႇလီႇၾူင်း===
ၶူတ်ႉ ၸိုင်ႈမိူင်း: +95
တူဝ်ၼၢမ်းၼႃႈ တႃႇႁွင်ႉၸူး ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း: 00
ပိူင်မၢႆၾူင်းတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉၼင်ႇ code>+95 1 234-5678</code> ၼႆသေ ဢၼ်ပဵၼ် "95" ၼႆႉ ပဵၼ် ၶူတ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း တွၼ်ႈတႃႇ မျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ဢၼ်ပဵၼ်တူဝ်ၼပ်ႉတီႈ ၼိုင်ႈ, သွင်, သၢမ် လႄႈ သီႇ ၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၶူတ်ႉၼႃႈလိၼ်သေ ၸိူဝ်းပဵၼ် တူဝ်ၼပ်ႉ ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ႇ ၼၼ်ႉ ပဵၼ် မၢႆၾူင်းပိုၼ်ႉတီႈယဝ်ႉ။
တီႈတႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ဢမ်ႇၼၼ် တီႈ လၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈ သိမ်းၵၢတ်ႉ GSM/4G ယူႇ။ ပေႃးပဵၼ်ၵၢတ်ႉလၵ်းၸဵင်တႄႉ တေလႆႈပၼ် 1,500 ၵျၢပ်ႈ။ ဢေႃႇပရေႇတႃႇမၢင်ဢၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ၶၢႆပၼ်သိမ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်း တွၼ်ႈတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ယဝ်ႉ။ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉ ဢေႃႇပရေႇတႃႇ မူဝ်ႇပၢႆး 4 ဢၼ်၊ MPT (Government+KDDI), Telenor, Ooredoo လႄႈ MyTel (Military+VietTel)။ ၸွမ်းလႄႈ လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈ ၵႂၢင်ႈၶႂၢင်လႄႈ ၽူႈဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းဝႆႉသေ MPT ၼႆႉ ပဵၼ် ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။ ဢေႃႇပရေႇတႃႇၶဝ်ၼႆႉ ၶဝ်ၶၢႆပၼ်ပလႅၼ်ႇ လၢႆမဵဝ်း - ၼင်ႇ တွၼ်ႈတႃႇႁွင်ႉၾူင်းလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၼႆ ၼိုင်ႈတႃ 20 ၵျၢပ်ႈ - 25 ၵျၢပ်ႈ။ တွၼ်ႈတႃႇ မႅၵ်ႉသဵတ်ႉတႄႉ ၼိုင်ႈၽိုၼ် 15 ၵျၢပ်ႈ -20 ၵျၢပ်ႈ။ ဢၼ်ပဵၼ် လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း တေႇတႃႇတႄႉ 1 MB/ 7 ၵျၢပ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈ ပလႅၼ်ႇမီးဝႆႉ လၢႆမဵဝ်း 1 GB 1000 ၵျၢပ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇလိူဝ်ၼၼ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ်တွၼ်ႈတႃႇ IDD လႄႈ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ရူမ်းမိင်းၼၼ်ႉတႄႉ ဢိင်ၼိူဝ် ဢေႃႇပရေႇတႃႇ လႄႈ မိူင်းပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁွင်ႉၸူးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸႂ်ႉတီႈၼႂ်း ဢေႇရိယႃႇဝဵင်းလူင် တေၸႂ်ႉတွၼ်ႈတႃႇ လၢတ်ႈၾူင်းၵူၺ်းၼႆတႄႉ ၼႂ်းၵႄႈ ဢေႃႇပရေႇတႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပေႃးပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်သင်။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈ ဢွင်ႈတီႈဢၼ်ၵႆၵႆၼႆ ၵူတ်ႇတူၺ်းဝႃႈ ဢေႃႇပရေႇတႃႇဢၼ်လႂ်တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈတီႈၼၼ်ႈ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸႂ်ႉ IDD ဢမ်ႇၼၼ် ရူမ်းမိင်းၼႆ ၶဝ်ႈတူၺ်းၵႃႈၶၼ် ဢၼ်ၶဝ်ပၼ်ဝႆႉ တီႈၼႃႈလိၵ်ႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉၶဝ်ၼၼ်ႉတႃႉ။
=== မေးလ် ===
လုၵ်ႉတီႈ မျၢၼ်ႇမႃႇသေ ဢၼ်သူင်ႇလိၵ်ႈၸူး ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ လၢတ်ႈဝႃႈ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈလီယူႇၼႆယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢဝ် ၶူဝ်းၶွင်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ သူင်ႇၼင်ႇ ပႃႇသႄႇယူဝ်းယူဝ်းၵူၺ်းၼႆ မၼ်းၵေႃႈ တေၸၢင်ႈမီးၽေးၼင်ႇ တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇလႅၼ်ၼၼ်ႉယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးတွၼ်ႈတႃႇသူင်ႇပႃႇသႄႇၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၶၼ်မၼ်းထုၵ်ႇၼႆတႄႉ ၸႂ်ႉ EMS လႄႈ။
=== ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ ===
တွၼ်ႈၵၢၼ် လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ လႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 2013 ၼၼ်ႉသေ တၢင်းၽႂ်းတၢင်းဝႆးမၼ်းၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈမႃးသေ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းၵေႃႈ တိူဝ်းၶၼ်ထုၵ်ႇမႃးယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ပီ 2020 ၼၼ်ႉသေ ၶႂ်ႈဝႃႈတီႈ ႁူင်းႁႅမ်း တင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၸႂ်ႉလႆႈ ဝၢႆႇၾၢႆႇ ၽရီးယူႇ။ ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်တင်း တၢင်ႇမိူင်းတႄႉ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ၸႂ်ႉ ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ 4G ၼမ်လိူဝ်သေ ၸိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ဝၢႆႇၾၢႆႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်လီဢၢမ်းတႄႉၵေႃႈ တႃႈၵုင်ႈၼႆႉ မိူဝ်ႈပီ 2013 ၼၼ်ႉ တၢင်းၽႂ်း 4G ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်တႅမ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈ ဢေးသျႃးၼႆႉသေ ၵမ်းၼႆႉတႄႉ တၢင်းၽႂ်းမၼ်း ၶိုၼ်ႈထိုင်မႃး ထူၼ်ႈသီႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ 4G ၼႆႉတႄႉ ၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈ ၵူႈဝဵင်းလူင်၊ ဝဵင်း လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢၼ်ပဵၼ်ပိူင်လူင်မၼ်းၼၼ်ႉယူႇ။ တေႃႈပဵၼ်တီႈဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႈ တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈပႃး ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ 3G လိူဝ်သေဝႃႈ ပဵၼ် တီႈဢၼ်ၵႆႁႅင်းၼႃႇဢႃးလႃး တႄႉ ပဵၼ်တီႈ ဢွင်ႈတီႈ မီးလွင်ႈသုၵ်ႈယုင်းတင်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢၼ်ႇ။ ၵႃႈၶၼ် တေႇတႃႇတႄႉၵေႃႈ 1 GB ၼႆႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈယူႇ 2,500 ၵျၢပ်ႈ။ ဢိင်ၼိူဝ် ဢေႃႇပရေႇတႃႇသေၵေႃႈ ပလႅၼ်ႇဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ။ MPT ၼႆႉ ပဵၼ် ဢေႃႇပရေႇတႃႇ ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈသေ တႄႇလီႇၼေႃးတႄႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ယႂ်ႇသုတ်း ထူၼ်ႈသွင်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် သိမ်း 4G ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် လႄႈ တီႈ လၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ဢၼ်လႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၾူင်းသမၢတ်ႉ လႄႈ 4G ၸိူဝ်းၼႆႉ မႄႇၶႂၢၵ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၶွင် ၵၾေးဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈၵိုတ်းၵႂႃႇသေ ၶဝ်ၶိုၼ်းသိုပ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈၸူး ဢွင်ႈတီႈလဵၼ်ႈၵဵမ်းယူႇယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ မီးလွင်ႈတၢင်းမႃး တွၼ်ႈတႃႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉလူဝ်ႇၸႂ်ႉ ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ မႃးၼႆ ၸၢင်ႈၵႂႃႇၸႂ်ႉလႆႈတီႈ ဢွင်ႈတီႈလဵၼ်ႈၵဵမ်းၼၼ်ႉသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇ လူတ်ႇလူင်းၾၢႆႇတႄႉၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇပေႃးႁပ်ႉတွၼ်ႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မၼ်းတေၸၢင်ႈၵႂႃႇယွၼ်ႈ လွင်ႈလဵၼ်ႈၵဵမ်းၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ Facebook လႄႈ Viber ၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ဢႅပ်ႉ ဢၼ်ၸႂ်ႉၼမ်သေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
{{IsPartOf|ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ}}
{{Outlinecountry}}
{{Geo|22|96|zoom=5}}
[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:ၼွၼ်း]]
mynjgrklc2u8ei6bbjjzi0w0hox0hp8
လၢႆႇၸႃႇ
0
1146
5284
4789
2022-08-19T09:59:15Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Mena-asia_default_banner.jpg}}
'''လၢႆႇၸႃႇ''' (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ Laiza) ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်း ဢၼ်မီးတီႈ [[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းႁွင်ႇ]]၊ တီႈလႅၼ်လိၼ် ၶၼ်ႈၵၼ်တင်း [[မိူင်းၶႄႇ]] ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် 1994 ဢၼ်ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ်မႃး ဝဵင်းဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်း ၸႄႈမိူင်းၶၢင် ဝၢႆးသေ ၸုမ်း Kachin Independence Organisation (KIO) ၶဝ် လႆႈၶေႃႈၽွမ်ႉၸႂ်ႉၵိုတ်း လွင်ႈယိုဝ်းၵၼ်တင်း State Peace and Development Council (SPDC)။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈဢဝ် လၢႆႇၸႃႇ လႄႈ မၢႆႇၵျႃးယင်ႇၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ဝဵင်း ဢၼ်ၸုမ်းၵမ်ၵွင်ႈၶဝ် သၢင်ႈမႃးၼၼ်ႉ ဢၢပ်ႈပၼ်ၶဝ်ၼႆယဝ်ႉ။ ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တႃႇလႆႈၼႃႈတႃ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူဝ်ႈပႆႇၸၼ် လၵ်းမိူင်း ဢၼ်မႂ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
==ၵႂႃႇၸူး==
တႃႇၵႂႃႇၸူးလၢႆႇၸႃႇၼႆႉ တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉ ရူတ်ႉၵႃး မဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်း။ ၵႃႈဢၼ်လဵၼ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၵၢၼ်သုၼ်ႇလဵဝ်ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉယူႇ တင်းဝၼ်းယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းတႄႉ တႃႇတေၶၢမ်ႈ ၶူဝ်ပလႃႉမိၼ်းထိၼ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈႁိမ်း ဝဵင်းၸေႈၼႃး ဢၼ်ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းၵႂႃႇၸူး လၢႆႇၸႃႇၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈမီး လွင်ႈၶႂၢင်းပၼ်ယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈပႆႇၶၢမ်ႈၶူဝ်ၼၼ်ႉ မီးတီႈၵူတ်ႇထတ်းတီႈၼိုင်ႈသေ ဝၢႆးသေ ၶၢမ်ႈၶူဝ်ၵႂႃႇၸမ်တေၶဝ်ႈ [[ဝဵင်းမႂ်ႇ]]ၼၼ်ႉ မီးတီႈၵူတ်ႇထတ်းတီႈၼိုင်ႈသေ ၼၼ်ႉပဵၼ် ၵိၵ်ႉတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈလိုၼ်ႈသုတ်း တီႈၼႂ်း [[လၵျႃးယၢင်ႇ]] သေ တီႈၸမ်ၶဝ်ႈ လၢႆႇၸႃႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈႁၼ် တီႈၵူတ်ႇထတ်း ဢၼ်ၼိုင်ႈသေ ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းၵႂႃႇၸူး [[မၢၼ်ႈမေႃႇ]]ယဝ်ႉ။
==ဢႅဝ်ႇလႄႇႁိမ်းႁွမ်း==
==တူၺ်း==
==ႁဵတ်း==
* '''ၶႃႇသီႇၼူဝ်ႇ''' ဢမ်ႇၼၼ် သိုဝ်ႉၶူဝ်းၶွင်၊ ဢႅဝ်ႇလႄႇ သေ လၢတ်ႇတေႃႇတင်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ။
==သိုဝ်ႉ==
ၵုၼ်ႇသိၼ်ၶႄႇ၊ ၵုၼ်ႇသိၼ်ၽိင်ႈငႄႈ ၶၢင်၊ ၵႅဝ်ႈသႅင်ငိုၼ်းၶမ်း လႄႈ သႅင်ၶဵဝ်။
==ၵိၼ်==
ၸၢင်ႈၵိၼ်လႆႈ တၢင်းၵိၼ် ၶႄႇ၊ ၶၢင်၊ တႆး လႄႈ မၢၼ်ႈ သေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၵိၼ်လႆႈ ၶဝ်ႈမုၼ်း လႄႈ မၢၵ်ႇမႆႉမၢၵ်ႇသူမ်ႈ၊ ဝၢႆႇမၢၵ်ႇဢိတ်ႇ ၵႃႈတီႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် '''Country Restaurant'''။
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႇ==
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၵိၼ် ပီႇယႃႇၶႄႇ၊ ပီႇယႃႇၶဝ်ႈၶၢင် ဢမ်ႇၼၼ် ဝၢႆႇၶဝ်ႈ၊ ဝၢႆႇၼမ်ႉမၢၵ်ႇသူမ်ႈ၊ လဝ်ႈတႆး။
==ၼွၼ်း==
တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း လႄႈ ႁူင်းလႅမ်းမီးဝႆႉယူႇ တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ႁူင်းလႅမ်းလၢႆႇၸၢႆႇ '''Laiza Hotel''' ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းယဝ်ႉ။
==သိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ==
ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တိုၵ်ႉမီးဝႆႉယူႇတီႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ် Kachin Independence Army (KIA) ၶဝ် ၵုမ်းၵမ်ဝၼၼ်ႉၼၼ်ႉ လိူဝ်သေဝႃႈ တီႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ၵူတ်ႇထတ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈပၼ် တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇသေၼႆ ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ၼၼ်ႉတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလွတ်ႈၽေး
{{Geo|24.760000|97.563333}}
{{IsPartOf|မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းႁွင်ႇ}}
{{Outlinecity}}
[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:ၼွၼ်း]]
kwssmh7ee46y5bv92bs47xrjak4a5do
ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ
0
1157
5279
5197
2022-08-19T09:57:20Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Bagan banner2.jpg|caption=The temples of Bagan in Myanmar}}
'''ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ''' ၼႆႉ ပဵၼ် ၸုမ်းမိူင်းမႆႈ ဢၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ် ဢၼ်မီးဝႆႉ တီႈၼႂ်းၵႄႈ သမ်ႇမုၵ်ႉတရႃႇဢိၼ်းတီးယႃး လႄႈ သမ်ႇမုၵ်ႉတရႃႇပၸိၽိၵ်ႉ ၼၼ်ႉသေၶဝ်ႈပႃး ၽိင်ႈငႄႈ ဢၼ်မီးလွင်ႈႁူမ်ႇငမ်း ၶႄႇ လႄႈ တင်းဢိၼ်းတီးယႃးသေ မီးတူင်ႇဝူင်းလူင်ၵူၼ်းၶိူဝ်းၶႄႇ ဢၼ်ယူႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈထုင်ႉၼၼ်ႉ မီးမိူင်းမူႇသလိမ်ႇ ဢၼ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းၼမ်သေပိူၼ်ႈ - ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး၊ မိူင်းၸၢဝ်းပုတ်ႉထ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် လႄႈ ၶဝ်ႈပႃး တူင်ႇဝူင်း ဢၼ်ၵိူဝ်းယမ် ၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ၊ ႁိၼ်ႇတူႇ လႄႈ ၸိူဝ်းၵိူဝ်းယမ်ၽီ ၸိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈ ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၼႆႉ မီးၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်တဵမ်ထူႈၼ်၊ တၢင်းၵိၼ် လီတၢင်းၵိၼ်ဝၢၼ်၊ မီးလွင်ႈၵွင်ႉသိုပ်ႇ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ပဵၼ်ၸဵင်ႇလႆႈၸႂ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းပႃႉထူင်ႉပိူဝ်ႉလင်ဢႅဝ်ႇလႄႇၶဝ်ယဝ်ႉ။
==ၸိုင်ႈမိူင်း==
{{Regionlist
| regionmap=Map of Southeast Asia.png
| regionmaptext=
| regionmapsize=256px
| region1name=[[မိူင်းပရူႇၼၢႆး|ပရူႇၼၢႆး]]
| region1color=#d46d76
| region1items=
| region1description=သူလ်တၼ်ႇၼဵၵ်ႉ ဢွၼ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်မၢၵ်ႈမီးၼမ်ႉမၼ်းမဵၼ် ဢၼ်မီးတီႈ [[ပေႃႇၼီႇယူဝ်ႇ]]၊ မီးလွင်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇ ဢိတ်းဢွတ်း ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵျွင်းပလီႇ ဢၼ်ၼိမ်သဝ်း လႄႈ ဢွင်ႈတီႈၽိင်ႈငႄႈၸိူဝ်းၼႆႉ မီးတဵမ်ၵႂႃႇ၊ တွၼ်ႈတႃႇလွင်ႈလႄႇလၢဝ်း ယႂ်ႇယႂ်ႇလူင်လူင်တႄႉ ပႆႇၸၢင်ႈပၼ်ႇၵၢၼ်လႆႈ။
| region2name=[[မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး|ၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး]]
| region2color=#a78379
| region2items=
| region2description=ဢွင်ႈပဵၼ်တီႈ ဝဵင်းၵဝ်ႇမွၼ်ႇ ၶွင် [[ဢင်းၵေႃး]] လႄႈ ပဵၼ်တီႈ ဢၼ်ၵိုတ်း ၶွင် မိူင်းဝူင်ႉၶမဵၼ် ဢၼ်ယၢမ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇမႃး၊ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပူၵ်းပွင် ၵႃႈတီႈလႆႈပဵၼ်သိုၵ်းမႃး ႁူဝ်သိပ်းပီၼၼ်ႉ။
| region3name=[[မိူင်းတီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ|တီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ]]
| region3color=#ccff42
| region3items=
| region3description=ၼႂ်းၵႃႈ မိူင်းမႂ်ႇသုတ်းၶွင် ၵမ်ႇၽႃႇၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃး တီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၼႆႉ မိူင်းၼိုင်ႈ၊ ဢၼ်ယၢမ်ႈပဵၼ်မႃး ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ ပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ ဢၼ်မီးပွတ်းၽၢႆႇဢွၵ်ႇ တီႈ ၵုၼ်တီႇမေႃး၊ မီးတီႈလမ်ၼမ်ႉ ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ လႄႈ တီႈၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၼၼ်ႉ မီးၽိင်ႈငႄႈ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆး။
| region4name=[[မိူင်းဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး|ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး]]
| region4color=#71b37b
| region4items=
| region4description=ပဵၼ်မိူင်းမူႇၵုၼ် ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉသေ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ မူႇၵုၼ် 16,000 ပၢႆး လႄႈ ပဵၼ် မိူင်းဢၼ်ၸၢဝ်းမူႇသလိမ်ႇၼမ်သေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢၼ်ပဵၼ် ၽိင်ႈထုင်ႈ ႁိၼ်ႇတူႇ လႄႈ ၽိင်ႈထုင်းပုတ်ႉထ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉ လိုၵ်ႉလိုၵ်ႉလမ်ႇလမ်ႇသေ ၵဵဝ်ႇလူၺ်းလူၺ်ႈ လွင်ႈလေႃးၷီႇယဝ်ႉ။
| region5name=[[မိူင်းလၢဝ်း|လၢဝ်း]]
| region5color=#d5dc76
| region5items=
| region5description=ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်လဵဝ် ဢၼ်ဢမ်ႇမီးၸမ်တင်း ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇသေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းၵေႃႈ ႁၢင်ႈဢေႇ၊ ပဵၼ်မိူင်းၸၢဝ်းပုတ်ႉထသေ မီးဝႆႉ သၽႃႇဝႁၢင်ႈလီလႄႈ မီးဝဵင်းဢၼ်လီႁၵ်ႉ။
| region6name=[[မိူင်းမလေးသျႃး|မလေးသျႃး]]
| region6color=#4da9c4
| region6items=
| region6description=ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်မီး ၽိင်ႈထုင်းလၢႆမဵဝ်း (ၶဝ်ႈပႃး မလေး မူႇသလိမ်ႇ၊ ပိူင်လူင်မၼ်း ၶႄႇ ၸၢဝ်းပုတ်ႉထ၊ ပိူင်လူင်မၼ်း ဢိၼ်းတီးယၼ်း ႁိၼ်ႇတူႇ၊ လႄႈ ၵူၼ်းငဝ်ႈတိုၼ်း ဢေႃရင်ႈ ဢႅတ်ႇသလီႇ၊ ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈ ပူဝ်ႇၼီႇယူဝ်ႇ) ဢၼ်တၢင်ႇၸၼ်ႉ တႄႇဢဝ် ယူင်ႉသၢင်ႈထိုင်မွၵ်ႇၾႃႉ (skyscrapers) တီႈ [[ၵႂႃႇလႃႇလမ်ႇပူႇ]] တေႃႇ ပေႃးထိုင် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၼ်းၼႂ်းထိူၼ်ႇ တီႈ [[ပူဝ်ႇၼီႇယူဝ်ႇ]]
| region7name=[[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ|မျၢၼ်ႇမႃႇ]] (ၿႃးမႃး)
| region7color=#d5b66b
| region7items=
| region7description=မိူင်းၵဝ်ႇၵႄႇ ဢၼ်မီး ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလၢႆမဵဝ်း၊ ဢၼ်မီးပိုၼ်း မိူင်းဝူင်ႉပိုၼ်ႉတီႈ ဢိၵ်ႇတင်း ဢၼ်လႆႈပဵၼ် ပွတ်းတွၼ်ႈ ၶွင် မိူင်းဝူင်ႉ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ
| region8name=[[မိူင်းၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း|ၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း]]
| region8color=#ffd0d0
| region8items=
| region8description=လွင်ႈႁူမ်ႈပွင်း ၽိင်ႈထုင်း ဢေးသျၼ်း ဢၼ်ဢမ်ႇတေႃႇသူႈၼႃႈတႃ လႄႈ လွင်ႈၼပ်ႉယမ် ၽူႈယႂ်ႇ ဢၼ်ႁူမ်ႈပွင်းဝႆႉၼင်ႇ ပၢႆးဝူၼ်ႉ သပဵၼ်ႇ '''မၶျိသမူဝ်ႇ'''၊ ရူမ်း လႄႈ ၵၢပ်ႈပၢၼ်မႂ်ႇ၊ တီႈၼႂ်းၼႃႈလိၼ်တႄႉ ပဵၼ်မိူင်းၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ လႄႈ ပဵၼ်မိူင်းမူႇၵုၼ် ဢၼ်ယႂ်ႇထူၼ်ႈသွင် ၶဝ်ႈပႃး မူႇၵုၼ် 7,641 – ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ မီး ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ႁၢင်ႈလီ၊ ဢုၼ်ႇဢူၵ်းဢုၼ်ႇၸႂ် လႄႈ မေႃယုမ်ႉမိုတ်ႈၵိုဝ်း
| region9name=[[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]]
| region9color=#585b5b
| region9items=
| region9description=ပဵၼ်မိူင်းၼိူဝ်ၵုၼ် ဢၼ်သႃႇယႃႇၵတ်းယဵၼ်၊ သႅၼ်သႂ်လီသေ ႁူမ်ႈဝႃႈ မီးၶႄႇ ၵမ်ႉၼမ်သေတႃႉ ဢိၵ်ႇတင်း တူင်ႇဝူင်း မလေး လႄႈ ဢိၼ်းတီးယႃးသေ ပဵၼ် ၼႃႈလိၼ်ၵႅၼ်ၵၢင် တွၼ်ႈတႃႇ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး လႄႈ လွင်ႈငိုၼ်းတွင်း
| region10name=[[မိူင်းထႆး|ထႆး]]
| region10color=#d56d76
| region10items=
| region10description=ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်လဵဝ် ဢၼ်လႆႈလွၵ်ႈၵၢင်းတင်း ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း၊ လႆႈႁူႉၸွမ်း မီးၽိင်ႈငႄႈလိူင်ႇၼမ် လႄႈ ၽၵ်းတၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ လႄႈ ဝဵင်းၵိုၼ်းၵူၼ်းၵိုၼ်း၊ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ၵတ်းယဵၼ်လီ၊ မိူင်းႁေႃၶမ်း ပုတ်ႉထ ဢၼ်တိုၵ်ႉၵိုတ်းမီးဝႆႉယူႇ၊ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ဢၼ်ၶႅၵ်ႇၶဝ် ၵႂႃႇမႃးယဝ်ႉ ၶိုၼ်းၵႂႃႇထႅင်ႈ
| region11name=[[မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း|ဝႅတ်ႉၼမ်း]]
| region11color=#b383b3
| region11items=
| region11description=ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်ပႆၸူး ပိူင်ၸဝ်ႈတိုၼ်းလၢင်း မိူင်းၼိုင်ႈသေ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၵမ်ႇၽႃႇ ၶိုၼ်ႈၽႂ်း မိူင်းၼိုင်ႈ၊ တီႈဝႅတ်ႉၼမ်းၼႆႉ မီး ၽိင်ႈငႄႈ ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ လႄႈ ၽိင်ႈငႄႈၶႄႇ ႁူမ်ႈလေႃးၵၼ်ဝႆႉသေ လႆႈမီးပႃး လွင်ႈႁူမ်ႇငမ်း မိူဝ်ႈပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ ၾရၢင်ႇသဵတ်ႈ၊ မီးပႃး ဢွင်ႈတီႈၸၼ်ၸႂ်တင်းၼမ် ၸိူဝ်းဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ၽိင်ႈငႄႈ လႄႈ သၽႃႇဝ။
}}
ၼႃႈလိၼ် ၸိူဝ်းမီးလွင်ႈထဵင်ၵၼ် တီႈၼႂ်း ပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉတႄႉ ပဵၼ် -
* [[မူႇၵုၼ် ၽႃႇရႃႇသႄးလ်]] – မိူင်းၶႄႇ ၵေႃႉ ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉသေ ၽၢႆႇဝႅတ်ႉၼမ်းၵေႃႈ တုၵ်းယွၼ်းဝႆႉ၊ ထူဝ်းရိတ်ႉၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇလႄႇတီႈၼၼ်ႈ။
* [[မူႇၵုၼ် သၽရတ်ႉလီႇ]] – မူႇၵုၼ်တီႈဢၼ်ၵူၼ်းဢမ်ႇယူႇ လႄႈ တႅဝ်းမၢၵ်ႇႁိၼ်ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ လႆႈထူပ်းၺႃး လွင်ႈထဵင်ၼႃႈလိၼ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢၼ်လူဝ်ႇလႆႈတွင်းဝႆႉ ပၢႆတၢင်းဢၼ်လဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ် တီႈလမ်ၼမ်ႉ [[လယၢင် လယၢင်]]။
လိူဝ်သေ မိူင်းတီႇမေႃး ပွတ်းဢွၵ်ႇ၊ ၸိူဝ်းပဵၼ် မိူင်း 10 မိူင်း ဢၼ်လၢတ်ႈမႃး ၽၢႆႇၼိူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ် မိူင်းၶဝ်ႈၸုမ်း ဢသီးယၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ၸုမ်း မိူင်း ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
[[ႁၢႆးၼၼ်]] (ပွတ်းတွၼ်ႈ ၶွင် [[မိူင်းၶႄႇ|ၶႄႇ]]) လႄႈ [[ထၢႆႇဝၢၼ်း]] ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီး သၽႃႇဝ လႄႈ ၽိင်ထုင်းမိူၼ်ၵၼ်တင်း ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇယဝ်ႉ။
==ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ==
{{Mapframe|width=600|height=500}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#d46d76|title=[[|မိူင်းပရူႇၼၢႆး|ပရူႇၼၢႆး]]|wikidata=Q921}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#a78379|title=[[|မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး|ၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး]]|wikidata=Q424}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#ccff42|title=[[|မိူင်းတီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ|တီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ]]|wikidata=Q574}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#71b37b|title=[[|မိူင်းဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး|ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး]]|wikidata=Q252}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#d5dc76|title=[[|မိူင်းလၢဝ်း|လၢဝ်း]]|wikidata=Q819}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#4da9c4|title=[[|မိူင်းမလေးသျႃး|မလေးသျႃး]]|wikidata=Q833}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#d5b66b|title=[[|မျၢၼ်ႇမႃႇ|မျၢၼ်ႇမႃႇ]]|wikidata=Q836}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#ffd0d0|title=[[|မိူင်းၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း|ၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း]]|wikidata=Q928}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#585b5b|title=[[|မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]]|wikidata=Q334}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#d56d76|title=[[|မိူင်းထႆး|ထႆး]]|wikidata=Q869}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#b383b3|title=[[|မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း|ဝႅတ်ႉၼမ်း]]|wikidata=Q881}}
ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၵဝ်ႈဝဵင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်း ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး-
[[ၾၢႆႇ:Singapore_skyline_at_sunset_viewed_from_Gardens_by_the_Bay_East_-_20120426.jpg|thumb|250px|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]]
<!--
READ THIS ==>Do NOT change before using this article's Discussion page
READ THIS ==>
READ THIS ==> This list is meant to be only a SMALL REPRESENTATIVE SAMPLE of
READ THIS ==> cities in South East Asia
READ THIS ==> We know you want to see your city listed here, but in the interest
READ THIS ==> of keeping the list manageable a consensus was reached to limit
READ THIS ==> the list to nine ( 9 ). Discuss on the talk page under
READ THIS ==> before adding more or deleting any.
READ THIS ==>
-->
* {{Marker|type=city|name=[[ၵုင်းထဵပ်ႈ]]|wikidata=Q1861}} — ပဵၼ်ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ဝဵင်းၵိုၼ်းလူင် ၶွင် မိူင်းထႆး ဢိၵ်ႇတင်း ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵၢင်ၶမ်ႈ လႄႈ လွင်ႈမီးၼမ်ႉၸႂ်ႁႅင်းၵိုၼ်း
* {{Marker|type=city|name=[[ႁူဝ်ႇၶျီႇမိၼ်း သီးတီး]]|wikidata=Q1854}} (ၸိုဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် - သၢႆးၵွၼ်ႇ) — ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈ ဝႅတ်ႉၼမ်း လႄႈ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်ၵိုၼ်းသေပိူၼ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်မႃး တီႈၵၢင်ၵႅၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး
* {{Marker|type=city|name=[[ၵျႃႇၵႃႇတႃႇ]]|wikidata=Q3630}} — ပဵၼ် ဝဵင်းလူင် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈ ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇသေ တၢမ်းၶမ်ႈမႃး လႆႈႁၼ် ၸၢတ်ႈပၢၼ် ဢၼ်ႁၢင်ႈလီ
* {{Marker|type=city|name=[[ၵႂႃႇလႃႇလမ်ႇပူႇ]]|wikidata=Q1865}} — လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ ဝၢၼ်ႈဢွၵ်ႇ ဢၼ်ၶႄႇ ၶုတ်းၶမ်းၽိူၵ်ႇသေ လႅၵ်ႈလၢႆႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးပဵၼ် ဝဵင်းလူင်
* {{Marker|type=city|name=[[လူင်းၽရႃးပၢင်း]]|wikidata=Q190165}} — ပဵၼ် [[:en:UNESCO World Heritage List|ဝဵင်းၶူဝ်းပူၺ်ႈၵမ်ႇၽႃႇ UNESCO]] ဢၼ်ႁူႉ ၸွမ်း ဢၼ်မၼ်းမီး ၵျွင်းၽြႃးတင်းၼမ်၊ မီးၽၢင်ႁၢင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈ ၵၢပ်ႈပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ လႄႈ မီးၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းတိုၼ်ႇသၢၼ်ႈ
* {{Marker|type=city|name=[[မၼီႇလႃႇ]]|wikidata=Q1461}} — ဝဵင်း ၵူၼ်းၵိုၼ်း၊ ၵိုၵ်းပိုၼ်း၊ ဝဵင်းတိုၼ်ႇသၢၼ်ႈ ဢၼ်ႁူႉၸွမ်း လွင်ႈၽိင်ႈထုင်း လႄႈ ဢရသႃႇ ဢမ်ႇမိူၼ်ႈပိူၼ်ႈ၊ မီးဢွင်ႈတီႈတႃႇတူၺ်း တင်းၼမ် လႄႈ ၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်း
* {{Marker|type=city|name=[[ၽၼွမ်းၽႅၼ်ႇ]]|wikidata=Q1850}} — ဝဵင်း ဢၼ်တၢင်ႇၸိုဝ်ႈဝႃႈ ပဵၼ် "ပလႄး ၶွင် ဢေးသျႃး" ဢၼ်လႆႈႁူႉမႃး မိူဝ်ႈပႆထိုင် 1970
* {{Marker|type=city|name=[[သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]]|wikidata=Q334}} — ဝဵင်းၶိုတ်းၵၢပ်ႈ၊ ဝဵင်းမၢၵ်ႈမီး တီႈဢၼ် ၸၢဝ်းၶႄႇ၊ ၸၢဝ်းဢိၼ်းတီးယႃး လႄႈ ၸၢဝ်းမလေးၶဝ် ႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉ
* {{Marker|type=city|name=[[တႃႈၵုင်ႈ]]|wikidata=Q37995}} (ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ ရၼ်ႇၵုၼ်း) — ပဵၼ်ဝဵင်းၵႃႉၶၢႆ ၶွင် မျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ႁူႉၸွမ်းလူၺ်ႈ ၽြႃး ၵွင်းမူး လႄႈ ၽၢင်ႁၢင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈ ၵၢပ်ႈပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ
==ပၢႆတၢင်း တၢင်ႇၸိူဝ်း==
[[ၾၢႆႇ:Ha Long Bay - North East Vietnam.JPG|thumb|250px|ဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ႁႃႉလူင်၊ ဝႅတ်ႉၼၢမ်း]]
တီႈၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ဝဵင်းလူင် ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ -
<!-- this list is meant to be only a representative sample of nine major non-city destinations in Southeast Asia, not a complete list. Do NOT change before using this article's Discussion page -->
* {{Marker|name=[[သူၼ် ဢွင်ႈတီႈၵဝ်ႇၵႄႇ ဢင်းၶေႃး]]|wikidata=Q163607}} —ပဵၼ်တီႈ ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ ဝဵင်းလူင် ၶွင် မိူင်းဝူင်ႉၶမဵၼ်
* {{Marker|name=[[ပႃႇလီႇ]]|wikidata=Q4648}} — ၽိင်ႈထုင်းႁိၼ်ႇတူႇ ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ႈပိူၼ်ႈ၊ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ လႄႈ လွႆ ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ် "ၵုၼ် ၽြႃး"။
* {{Marker|name=[[ပူဝ်ႇရူဝ်ႇပူတႂႃ]]|wikidata=Q42798}} — ၼႂ်းၵႃႈၵျွင်းၽြႃးပုတ်ႉထ ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးဢၼ်ၼႆႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ
* {{Marker|name=[[သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၷုၼ်ၼုင်မူလူႇ]]|wikidata=Q61535}} — ထမ်ႈႁိၼ်ၶၢၼ် ဢၼ်လီႁၢင်ႈလီ လႄႈ ပိုၼ်ႉထၢၼ် ၶၢတ်ႉ (karst)
* {{Marker|name=[[ဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ႁႃႉလူင်]]|wikidata=Q190128}} — ပေႃးပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇတႄႉ ပွင်ႇဝႃႈ "ဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ တီႈၼၵႃး လူင်းမႃး"၊ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ၸွမ်း တီႈမုင်ႈတူၺ်း ပိုၼ်ႉမၢၵ်ႇႁိၼ်
* {{Marker|name=[[သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၶူဝ်ႇမူဝ်ႇတူဝ်ႇ]]|wikidata=Q4520}} — ပဵၼ်တီႈယူႇ ဢၼ်လဵဝ် တွၼ်ႈတႃႇ ၶူဝ်ႇမူဝ်ႇတူဝ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် တူဝ်ၵၢၼ်ၼိူဝ်လိၼ် ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်း ၵမ်ႇၽႃႇ
* {{Marker|name=[[ၸႄႈတွၼ်ႈ ၶရႃႇပီႇ]]|wikidata=Q236769}} — ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ လႄႈ တၢင်းလဵၼ်ႈၼမ်ႉမႅၵ်ႇၵႃႇ၊ ၶဝ်ႈပႃး ၸိူဝ်းပဵၼ် [[ဢူဝ်ၼၢင်း]]၊ [[ရႆလႄႈ]]၊ [[ၶူဝ်ၽီးၽီး]] လႄႈ [[ၶူဝ်လၼ်တ]]
* {{Marker|name=[[ပလဝၢင်]]|wikidata=Q13869}} — ပဵၼ်ၵုၼ်ဢၼ်ဢမ်ႇဢိုတ်းဝႆႉ ဢၼ်မီႈတီႈ ၽၢႆႇတူၵ်းသုတ်း တီႈ ၾီႇလိပ်ႈပိၼ်းသေ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ တႃႇလုၺ်းၼမ်ႉ တႃႇလမ်ၼမ်ႉ ဢၼ်မီးၽွၼ်းလီသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ။
* {{Marker|name=[[ၽရိယႃ ဝီႁိယႃ]]|wikidata=Q45949}} — ပဵၼ်ၵျွင်းၽြႃး ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ်ၸိၵ်းလွႆ မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် ဢင်းၶေႃးဝတ်ႉ
==ပွင်ၸႂ်==
[[ၾၢႆႇ:SouthBeach_Curve.JPG|thumb|250px|ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ပွတ်းၸၢၼ်း၊ [[မူႇၵုၼ် ၽႃႁႅၼ်သျၼ်]]၊ [[မိူင်းမလေးသျႃး|မလေးသျႃး]]]]
ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆတၢင်းထူဝ်းရိတ်ႉ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်သေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉယဝ်ႉ။ မိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉ '''ၽိင်ႈၽႃႉၶၢဝ်းမႆႈ''' ဢုၼ်ႇ (ဢမ်ႇၼၼ် မႆႈ) တႃႇတင်းပီ၊ '''ၽိင်ႈငႄႈ''' ၵေႃႈ လိူင်ႇၼမ်၊ '''ၽၢင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ''' ဢၼ်ႁၢင်ႈလီၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ၊ '''တၢင်းၵိၼ်''' ဢၼ်ဝၢၼ်ဢၼ်လီဢၢမ်း လႄႈ '''ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ'''။ ပိုၼ်းမၼ်း လႄႈ သၢႆငၢႆပၢႆးမိူင်းယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ သုၵ်ႉယုင်ႈဝႆႉသေတႃႉ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ မီးတၢင်းႁူမ်ႇလူမ်ႈသေ ၵႂႃႇငၢႆႈမႃးငၢႆႈယူႇ။
ၼႃႈလိၼ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇ [[လိုဝ်ႈၵၢၼ် တီႈၼွၵ်ႈမိူင်း]]၊ လႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတင်းၼမ် တီႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ်ၼႆႉ ပၼ် [[လွင်ႈလိုဝ်ႈၵၢၼ် တီႈၼွၵ်ႈမိူင်း#ဝီႇသႃႇ_လွင်ႈလိုဝ်ႈၵၢၼ်|ဝီႇသႃႇ ၶၢဝ်းယၢဝ်း ၶိုၵ်ႉတွၼ်း]] ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၸိူဝ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ်ၵႂႃႇ။
===ပိုၼ်း===
[[ၾၢႆႇ:Angkor_Wat.jpg|thumb|250px|right|[[ဢင်းၶေႃး]]၊ [[မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး]]]]
[[ၾၢႆႇ:San Agustin 01.jpg|thumb|250px|ၵျွင်းၽြႃးၶျၢတ်ႉ သၼ်ႇ ဢေႃးၵၢတ်ႉသတိၼ်း တီႈ [[မၼီႇလႃႇ]]၊ [[မိူင်းၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း]]]]
ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်မီးလွင်ႈပႅၵ်ႈပိူင်ႈၵၼ်တင်းၼမ်၊ ဢၼ်မီးၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းၼမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈပႆႇတႅမ်ႈတၢင်ႇပိုၼ်းၼၼ်ႉ တီႈဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ဢမ်ႇပႆႇပေႃးမီးၼမ်။ ၸုမ်းၵူၼ်းယူႇသဝ်း ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း တီႈ ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ပဵၼ် ၵူၼ်း ဢေႃႉသထရူဝ်ႇဢေးသျႃး၊ ဢၼ်ယုမ်ႇယမ်ဝႆႉဝႃႈ ပဵၼ်ၸိူဝ်းဢၼ်လုၵ်ႉတင်း ပွတ်းၸၢၼ်းၶႄႇသေ ၶၢႆႉလူင်းမႃး ဢၼ်ပဵၼ်ပူႇမွၼ်ႇၼႃးယၢင်း ၵူၼ်းၶိူဝ်း ဝႅတ်ႉၼမ်း၊ ၶမဵၼ် လႄႈ လၢဝ်း ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၼၼ်ႉ။ ၸုမ်းဢၼ်မႃးဝၢႆးလင်ၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး ၵူၼ်းတႆး ၸိူဝ်းဢၼ်ယုမ်ႇယမ်ဝႆႉဝႃႈ ပဵၼ် ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈ ထႆး၊ လၢဝ်း လႄႈ တႆး ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၼၼ်ႉ၊ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်း သီႇၼူဝ်ႇ-တိဝႅတ်ႉ ဢၼ်ယုမ်ႇယမ်ဝႆႉဝႃႈ ပဵၼ် ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ လႄႈ ရၶႅင်ႇ လႄႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမွင်း။ တီႈ တီႇမေႃး ပွတ်းဢွၵ်ႇ၊ ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး လႄႈ ၾီလိပ်ႈပိင်း ဢိၵ်ႇတင်း မလေးသျႃး ၼၼ်ႉ ၵူၼ်း ဢေႃႉသထရူဝ်ႇၼေးသီးယႅၼ်း ၶဝ် ယူႇသဝ်းပိူင်လူင်သေ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်းဢၼ်ယုမ်ႇယမ်ဝႆႉဝႃႈ ဢၼ်လႆႈၸွမ်းႁွႆးၶဝ်တူၺ်း ငဝ်ႈငႃႇၶဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸႃႇတိ ၶွင် [[ထၢႆႇဝၢၼ်း]] ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===ၽိင်ႈထုင်း===
===ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ်===
===ၽိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ===
==ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ==
==ၵႂႃႇၸူး==
မိူင်းဢၼ်ၵူၼ်းဢႅဝ်ႇလႄႇၼမ်သေပိူၼ်ႈ ၶွင် ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၸိူဝ်းပဵၼ် [[မိူင်းမလေးသျႃး]]၊ [[မိူင်းၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း]]၊ [[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]]၊ [[မိူင်းထႆး]] လႄႈ [[မိူင်းဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး]] ၼႆႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းမႃးဢႅဝ်ႇၶဝ် မိူဝ်ႈၶဝ်ႈပႆႇႁွတ်ႈၽႅဝ်ႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇဢဝ် ဝီႇသႃႇ။ [[မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး]]၊ [[မိူင်းလၢဝ်း]] လႄႈ [[မိူင်းတီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ]] ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ တီႈႁူးၶဝ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ပၼ်ဝႆႉ ဝီႇသႃႇၽွင်းႁွတ်ႈၽႅဝ်ယူႇ။ တီႈ [[မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း]] လႄႈ [[မျၢၼ်ႇမႃႇ|မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ]] ၼၼ်ႉတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇၶႅၵ်ႉၵမ်ႉၼမ် တေလူဝ်ႇလႆႈႁဵတ်း ၵၢၼ်မၢင်ၸေႈဝႆႉထႃႈယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး မိူင်းဢေးသီးယႅၼ်း (မိူင်းတင်ႈသဵင်ႈ ႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉ လိူဝ်သေ မိူင်းတီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ) ၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉ လွင်ႈယွၼ်ႈထိုင်ၼိူဝ် '''[[ဝီႇသႃႇ]]'''ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းဢေးသီးယႅၼ်း ၼႆႉ ပေႃးတေၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ မိူင်းဢေးသီးယႅၼ်း တၢင်ႇမိူင်းၼႆ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇပၼ် ၵႃႈဝီႇသႃႇ၊ သေ လွင်ႈၽွမ်ႉၸႂ်ၼၼ်ႉ မီးပႃးတီႈ မိူင်းႁိမ်းႁွမ်း ၼင်ႇ [[မိူင်းၶႄႇ]] ဢိင်ၼိူဝ် ပၢႆတၢင်းသေၵေႃႈ တီႈမီးလွင်ႈယွၼ်ႈၼိူဝ် ဝီႇသႃႇယဝ်ႉ။ ဝီႇသႃႇၾရီးၼႆႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းတေတိူဝ်းပွတ်းလိူဝ် ဢၼ်ဢဝ်ဝီႇသႃႇသေ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း၊ လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းမၼ်းတႄႉ တေမီးဝႆႉယူႇ တေႃႇထိုင် 14 ဝၼ်း။ ဢွင်ႈတီႈ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ဢေးသီးယႅၼ်း ဢၼ်ၵူၼ်းဢႅဝ်ႇလႄႇၼမ်ၼႆႉ မၼ်းၶႂ်ႈငၢႆးမိူင် [[:en:Schengen Agreement|လွင်ႈၽွမ်ႉၸႂ် သျႅၼ်းၵၼ်ႇ]] တွၼ်ႈတႃႇ ယူးရူပ်ႉ ဢၼ်လႆႈၸၼ်ၶပ်ႉမၢႆႉဝႆႉသေ ပႆႇလႆႈတႄႇသၢင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶႅၵ်ႇၸိူဝ်းဢၼ်တေလုၵ်ႉတီႈ ၼွၵ်ႈ ဢေးသီးယႅၼ်းမႃးၼၼ်ႉတႄႉ တိုၵ်ႉလူဝ်ႇလႆႈဢဝ် ဝီႇသႃႇ တွၼ်ႈတႃႇမိူင်း ဢၼ်ၶဝ်တေမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ် ဝီႇဝႃႇပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼႆတႄႉ တေၸၢင်ႈဢဝ်လႆႈ လွင်ႈယွၼ်ႇယွမ်း ၶွၼ်ႇ လႄႈ လွင်ႈၸတ်းၵၢၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၼႂ်းၵႄႈ ၸိုင်ႈမိူင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၶႅၵ်ႇမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇ ၸွမ်း ဝီႇသႃႇထမ်ႇမတႃႇၼႆ တီႈၵျူႇတီႇၾရီႇၶဝ်ၼၼ်ႉ မီးလွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်း ၼိူဝ် လႅၼ်းယႃႈ၊ လဝ်ႈ၊ ၼမ်ႉႁွမ် ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ။
===ၵႂႃႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
[[ၾၢႆႇ:Bangkok - Suvarnabhumi International (BKK - VTBS) AN1907895.jpg|thumbnail|ၶွင်ႇတႃႇ ၵူတ်ႇၶဝ်ႈ တီႈ [[BKK]]]]
သၢႆတၢင်းၵိၵ်ႉ ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ပိူင်လူင် ဢၼ်တႃႇၶဝ်ႈၸူး ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၼႆႉ ပဵၼ် [[ၵုင်းထဵပ်ႈ]] ({{IATA|BKK}})၊ [[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]] ({{IATA|SIN}})၊ [[ၵႂႃႇလႃႇလမ်ႇပူႇ]] ({{IATA|KUL}})လႄႈ [[ၵျႃႇၵႃႇတႃႇ]] ({{IATA|CGK}})ယဝ်ႉ။ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်း ဢၼ်မီးလွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇၶႅမ်ႉလႅပ်ႈတင်း ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ၼႃႈလိၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ် [[မၼီႇလႃႇ]] ({{IATA|MNL}})၊ [[တႅၼ်းပသႃႇ]] ({{IATA|DPS}})၊ [[ၽူးၵဵတ်ႇ]] ({{IATA|HKT}})၊ [[ႁူဝ်ႇၶျီႇမိၼ်း သီးတီး]] ({{IATA|SGN}}) လႄႈ [[ႁၼႂၢႆး]] ({{IATA|HAN}})။ [[ႁွင်းၵွင်း]] ၵေႃႈ ႁဵတ်းပၼ် သဵၼ်ႈတၢင်းလီ တွၼ်ႈတႃႇၶဝ်ႈၸူး ၼႂ်းၼႃႈလိၼ် ဢိၵ်ႇတင်း [[:en:air travel on a budget|ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ]] ၸိူဝ်းမိၼ်ၸူး ပၢႆတၢင်းတီႈ ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
'''[http://www.singaporeair.com သၢႆၵၢၼ်မိၼ် သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]'''၊ '''[http://www.malaysiaairlines.com သၢႆၵၢၼ်မိၼ် မလေးသျႃး]''' လႄႈ '''[http://www.thaiairways.com ထႆး ဢႄးဝေး]''' ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မီးမၢႆတွင်း လွင်ႈလွတ်ႈၽေးလီသေ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈၶဝ်ႈ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းႁူႉၸွမ်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ တီႈၼႂ်းတွၼ်ႈဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ် '''[http://www.philippineairlines.com သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း]''' ၼႆႉ ပဵၼ် သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ႁိုင်သေပိူၼ်ႈသေ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇဢဝ် ၸိုဝ်ႈၼၼ်ႉသေ မိၼ်ၶၢဝ်းတၢင်းဝႆႉယူႇ။ ဢၼ်ပဵၼ် '''[https://www.vietnamairlines.com သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဝႅတ်ႉၼမ်း]''' လႄႈ '''[https://www.garuda-indonesia.com ၵရုတ ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး]''' ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ႁၢမ်ႉလွႆးဝႆႉသေတႃႉၵေႃႈ ၵွင်ႉသၢၼ် ဢၼ်မိၼ်ၸူး ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းတႄႉၵေႃႈ ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈမႃးယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ဢၼ်ပဵၼ် '''[http://www.airasia.com ဢႄးဢေးသျႃး]''' ၼၼ်ႉၵေႃႈ မိၼ်ဢွၵ်ႇၽၢႆႇၼွၵ်ႈ [[ၵႂႃႇလႃႇလမ်ႇပူႇ]] ၵႂႃႇၸူးတီႈ ဢွင်ႈတီႈပိူင်လူင် ဢေးသျႃး ပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ လႄႈ ဝဵင်းလူင်တီႈ ဢေးသျႃး ပွတ်းၸၢၼ်း သေဢမ်ႇၵႃး ၸိူဝ်းပဵၼ် သၢႆတၢင်းတီႈၵႆ [[သိတ်ႇၼီႇ]]၊ [[မႄးလ်ပူမ်း]]၊ [[ၽၢတ်ႉ]] လႄႈ [[ဢွၵ်ႇၵလႅၼ်ႇ]] ၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးၵွင်ႉသိုပ်ႇၸူး တၢင်းၽေၵႂႃႇလႃႇလမ်ႇပူႇ သေၵေႃႈ သိုပ်ႇၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းလူင်တီႈ ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ လႆႈယူႇ။ ဢႄးဢေးသျႃးၼႆႉ ပၼ်ႇၵၢၼ်ၼင်ႇ တီႈၽႄထူၼ်ႈသွင် တီႈ ၵျႃႇၵႃႇတႃႇ၊ ၵုင်းထဵပ်ႈ လႄႈ မၼီႇလႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၵွင်ႉသၢၼ် ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇၵေႃႈ ၼမ်ဝႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးတေလႆႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈ လွင်ႈ ဢႄးဢေးသျႃးထႅင်ႈတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇသၢႆၵၢၼ်မိၼ်တီႈၵႆ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈသင်ႇမၢႆလႆႈတီႈ '''[http://www.jetstar.com/sg/en/home ၵျႅတ်ႉသတႃး]''' လႄႈ '''[http://www.flyscoot.com သၵွတ်ႉ]''' ဢၼ်မီးတီႈ သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် '''[https://www.cebupacificair.com သႄးပူး ပၸိၽိၵ်ႉ]'''ႁၢပ်ႉ ဢၼ်မီးတီႈ မၼီႇလႃႇၼၼ်ႉ။
===ၵႂႃႇတင်း လူတ်ႉလဵၼ်း===
သဵꧣ်ႈတၢင်းလူတ်ႉလဵၼ်းဢၼ်လဵဝ် ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းၵႄႈ [[မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း|ဝႅတ်ႉၼမ်း]] လႄႈ [[မိူင်းၶႄႇ|ၶႄႇ]] လႄႈ ဢၼ်မီးတီႈ [[မိူင်းရတ်ႈသျႃး|ရတ်ႈသျႃး]] လႄႈ [[ယူးရူပ်ႉ]]ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝႅတ်ႉၼမ်း လႄႈ မိူင်းတၢင်ႇၸိူဝ်း တီႈ ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ ပႆႇမီးသဵၼ်ႈတၢင်းလူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵွင်ႉသိုပ်ႇၵၼ်သေတႃႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵွင်ႉသၢၼ် [[မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး|ၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး]] လႄႈ [[မျၢၼ်ႇမႃႇ]] ၼႆႉ မီးၶပ်ႉမၢႆ တႃႇၵွင်ႉသိုပ်ႇၸူး ၵွင်ႉသၢၼ် [[မိူင်းထႆး|ထႆး]]-[[မိူင်းမလေးသျႃး|မလေးသျႃး]] သေတႃႉ ၶပ်ႉမၢႆဢၼ်ၼၼ်ႉၼႆႉ မီးမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ် ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ပဵၼ် Belt and Road Initiative ၶွင်ၶႄႇၼၼ်ႉ လႆႈမႃးထႅင်ႈႁႅင်း လႄႈ သႂ်ႇတိုၼ်းဢၼ်မႂ်ႇထႅင်ႈယူႇယဝ်ႉ။
===ၵႂႃႇတင်း ႁိူဝ်း===
ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆတၢင်းလိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇ ၶီႇႁိူဝ်းၶရုတ်ႉ ဢႅဝ်ႇလႄႇၼ်ႉသေ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်ႈတၢင်းလဵပ်ႈႁဵၼ်းၽင်ႇၼမ်ႉၼႆသေ ဢွၼ်ၵၼ်ၵိုတ်းလိုဝ်ႈတီႈ ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ တႃႈႁိူဝ်း ဢၼ်ၵူၼ်းလႆႈၸႂ်ၼမ်ၼႆႉ၊ သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ၊ လင်ႇၵႃႇဝီႇ၊ ပႅၼ်ႇၼင်ႇ၊ တီႇဢူဝ်ႇမႅၼ်ႇ၊
ရႅတ်ႉတင်ႇ၊ ၽူႈၵဵတ်ႇ၊ ၼႃႉထရင်၊ ဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ႁႃႉလူင်၊ ႁူဝ်ႇၶျီႇမိၼ်းသီးတီး လႄႈ ၵူဝ်သမူဢီ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး ဢၼ်ပဵၼ် [http://www.starcruises.com သတႃး ၶရုတ်ႉ]ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပၼ်ႇၵၢၼ်ႇၶရုတ်ႉ လုၵ်ႉတီႈ [[ႁွင်းၵွင်း]] လႄႈ [[ထၢႆႇဝၢၼ်း]] လႅၼ်ႈသၢႆၵၢၼ်ႁိူဝ်း ၵႂႃႇၸူး ၶၢဝ်းတၢင်း ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၵူႈတီႈတီႈယူႇ။
==ၸွၼ်ႇတူၺ်း==
လိူဝ်သေ [[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]] ၵွင်ႉသၢၼ်ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵူၼ်းတင်းၼမ် တီႈ ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ တိုၵ်ႉတူၵ်းလိုၼ်းဝႆႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တၢင်းယၢမ်ႈ လွင်ႈႁေႃႈလူတ်ႉ ဢမ်ႇတူၺ်ႈသီႇတူၺ်းႁႃႈ၊ လွင်ႈႁေႃႈလူတ်ႉၼႆႉၵေႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈတွၼ်ႈတႃႇ ဢၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သဝ်ႈဝဝ်းမွင်ၼင်ႇၵဝ်ႇလႂ်။ ၶၢဝ်းယၢမ်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် လွင်ႈၶီႇ ႁိူဝ်းမိၼ်၊ လူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လႄႈ လူတ်ႉလဵၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် လွၵ်ႈလၢႆးလီ တွၼ်ႈတႃႇ ၸွၼ်ႇတူၺ်းယဝ်ႉ။
ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ တီႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ တႃႇၸၼ်ၶႅၵ်ႇၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ လူတ်ႉၶိူင်ႈ၊ ထရၢၵ်ႉ၊ ဝႅၼ်ႇ လႄႈ လႅင် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼႂ်းၵႃႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉတေၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ [[ၵျိပ်ႉၼီႇ]]၊ [[ယူႇဝီႇ ဢဵၵ်ႇသ်ပရႅတ်ႉ]] လႄႈ [[လူတ်ႉၶိူင်ႈသၢမ်လေႃႉ]] တီႈ ၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း၊ [[မိူင်းထႆး#သွင်ထႅဝ်|သွင်ထႅဝ်]] လႄႈ [[မိူင်းထႆး#တုၵ်ႉတုၵ်ႉ|တုၵ်ႉတုၵ်ႉ]] တီႈ မိူင်းထႆး၊ လႄႈ လူတ်ႉ ဢၼ်မိူၼ်ၵၼ်တင်း တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇလႅၼ်။ လူတ်ႉၶိူင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ႁၢင်ႈၽိင်ႈတိုၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈထႅၵ်ႇၸီႇယူႇ တီႈၵမ်ႉပႃႈၼမ်။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇလၢႆးၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ပဵၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇသေ သီမၼ်းၵေႃႈၸေးၸုင်ႇလီ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တေၸၢင်ႈဢမ်ႇပေႃးလူမ်ၸႂ်သေ ၸၢင်ႈတေမီးၽေးၶဵၼ်ၵွၼ်ႇ။
ၽွင်းလတ်းၶၢမ်ႈ လႅၼ်လိၼ်မိူင်းၵႂႃႇၼႆ လူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉ '''လွင်ႈၽႅတ်ႉလႅၼ်''' ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ သေၵေႃႉၵေႃႈ မႃးလၢတ်ႈ တႃႇၸွႆႈထႅမ် ဢဝ်ပၼ် ဝီႇသႃႇ တွၼ်ႈတႃႇ ထႅင်ႈမိူင်းၼိုင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် မႃးလၢတ်ႈ ၼႄတၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တႃႇၵႂႃႇ "ၵူတ်ႇထတ်း ပၢႆးယူႇလီ"ၼႆၸိုင် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၼႄႉၼွၼ်းလႆႈဝႃႈ ၼၼ်ႉမၼ်းပဵၼ် ၵူၼ်းဢၼ်တေမႃးၽႅတ်ႉလႅၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ တီႈ [[မိူင်းထႆး]]၊ [[မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း]]၊ [[မျၢၼ်ႇမႃႇ]]၊ [[မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး]] လႄႈ [[မိူင်းလၢဝ်း]] ၼၼ်ႉၼႆႉ လွင်ႈဢၼ် ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၽၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၸုမ်ႈ ၶဝ်ႈမိူင်းဢွၵ်ႇမိူင်းၼၼ်ႉ ယွၼ်းသူးလၢပ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးသင်။ ပေႃးပဵၼ်တီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်တႄႉ ၼႆႉဢမ်ႇၸႂ် ပၼ်ႁႃ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးတီႈလတ်းၶၢမ်ႈ လႅၼ်လိၼ် တီႈတၢင်းလိၼ်ၼႆတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်ႈၼိုင်ႈၵေႃႉၼႆႉ ၶဝ်ၵႆႉယွၼ်း US$1-3 bofh>
ဢႅပ်ႉဢၼ်ႁွင်ႉလူတ်ႉၸၢင်ႈ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်သေပိူၼ်ႈ တီႈ မိူင်း ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ လၢႆလၢႆမိူင်းၼႆႉတႄႉ '''[https://www.grab.com/ Grab]''' ၶွင် မလေးသျႃး လႄႈ '''[https://www.gojek.com/ Gojek]''' ၶွင် ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃးယဝ်ႉ။ Uber လႄႈ Lyft ၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇႁၼ်မီးဝႆႉ။
===ၸွၼ်ႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
[[ၾၢႆႇ:Nokair and ThaiAirAsia.JPG|thumbnail|ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇၼႆႉၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ တီႈ ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဝႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇ]]
ယၢမ်းလဵဝ် တီႈ ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇၼႆႉ ႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉသတ်ႉတဵမ်လီသေ ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈတႄႉ ပဵၼ် '''[https://www.airasia.com AirAsia]''' ၶွင် ၵူၼ်းမလေးသျႃး လႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵၢၼ်ၽႄမၼ်းၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ ထႆး၊ ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး၊ ၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်း ၵႂႃႇလႆႈၽႂ်း လႄႈ ပဵၼ်သၢႆတၢင်း ဢၼ်ပွင်ပဵၼ်လႆႈယူႇ။ တီႈၼႂ်းတွၼ်ႈၼႆႉတႄႉ [[ၵုင်းထဵပ်ႈ]]၊ [[ၵျႃႇၵႃႇတႃႇ]]၊ [[ၵႂႃႇလႃႇလမ်ႇပူႇ]] လႄႈ [[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]] ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တီႈ တၢင်းၽေပိူင်လူင် တွၼ်ႈတႃႇ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇၼႆႉ မၼ်းတိူဝ်းလိုဝ်းလင်လႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်ပၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးၽႄႈၸွတ်ႇၼင်ႇၵူႈပွၵ်ႈယဝ်ႉသေ သဵၼ်ႈသၢႆတၢင်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်း သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇၶဝ်ၵေႃႉပၼ် ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈဝႆႉယူႇ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် တီႈမိူင်းလႂ်မိူင်းၼၼ်ႉၼႆႉ တိုၵ်ႉပၼ်တၢင်းလိူၵ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၼႂ်းၵႄႈဝဵင်းလူင် တီႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈယူႇသေ '''[http://www.silkair.com/ Silk Air]'''ဢၼ်ပဵၼ် ဢၼ်ၽၢၵ်ႈ Singapore Airlines ၼႆႉ ဢဝ် သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ ပဵၼ်ပိုၼ်ႉၵၢင်သေၵေႃႈ ၵွင်ႉသၢၼ်မၼ်း ၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ဝႆႉယူႇ။ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇဢၼ်ယႂ်ႇ လၢႆလၢႆမိူင်း လႄႈ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်တီႈ မိူင်းလႂ်မိူင်းၼၼ်ႉၼႆႉ လီၼပ်ႉယမ်ၶဝ်ယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်ႁၢမ်ႉလဵၵ်ႉၼၼ်ႉတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းၼႂ်းမိူင်းၼႆ ၶဝ်ၸႂ်ႉ ႁိူဝ်းမိၼ်ဢၼ်ၵဝ်ႇ လႄႈ လႆႈမီး လွင်ႈမၢႆတွင်းၵၢၼ်လွတ်းၽေး ဢၼ်လီထၢင်ႇထိူမ်မႃးယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပႆႇသိုဝ်ႉမႂ်တိုတ်းၼၼ်ႉ ၶူၼ်ႉၶႂႃႉတူၺ်းဢွၼ်ႇတၢင်းလႄႈ။
ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ ပႅၵ်ႈပႆပၢႆးမၢၵ်ႈမီး [[ၵျႃႇၵႃႇတႃႇ]]-[[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]]၊ [[ၵႂႃႇလႃႇလမ်ႇပူႇ]]-[[ၵုင်းထဵပ်ႈ]] ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆႉ ဢၼ်ၵႂႃႇဢၼ်မႃးၼမ်ၼင်ႇ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈလူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လႅၼ်ႈၶၢဝ်းၵၢင်ဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ လွင်ႈၶႄႉၶဵင်ႇၵၼ် ႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ သင်ဝႃႈ သင်ႇမၢႆထႃးၼႆတႄႉ ၵႃႈၶၼ်တေတိူဝ်းထုၵ်ႇလီယဝ်ႉ။
===ၸွၼ်ႇတင်း လူတ်ႉလဵၼ်း===
===ၸွၼ်ႇတင်း လူတ်ႉပၢတ်ႉသ်===
===ၸွၼ်ႇတင်း ႁိူဝ်း===
===ၸွၼ်ႇတင်း ၵႃး===
==တူၺ်း==
=== ၽၢင်မုင်ႈယဵမ် လႄႈ သၽႃႇဝ ===
=== ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ===
=== ဢွင်ႈတီႈၵဝ်ႇမွၼ်ႇ လႄႈ ၶူဝ်းပူၺ်ႈပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ ===
=== ၶူဝ်းပူၺ်ႈ ပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ ===
=== တီႈတူၺ်း ထႅင်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်း ===
===ၶၢဝ်းတၢင်း===
==ႁဵတ်း==
===လွင်ႈလဵၼ်ႈႁႅင်း ၸွမ်းၼမ်ႉ===
===မိပ်ႇၼူတ်ႈ===
=== လွင်ႈလဵၼ်ႈႁႅင်း ===
==သိုဝ်ႉ==
===ၵႃႈၶၼ်===
===သိုဝ်ႉၶွင်===
===သဵတ်ႈၵႃႈၶၼ်===
==ၵိၼ်==
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ==
== ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေး ==
== ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈပၢႆးယူႇလီ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ ==
==ဝႆႉလွင်ႈၼပ်ႉယမ်==
{{Geo|10|110|zoom=5}}
{{IsPartOf|ဢေးသျႃး}}
{{Usableregion}}
ddrchzc2wxdblh1chwn0nab3xdyyxnb
5282
5279
2022-08-19T09:58:22Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Bagan banner2.jpg|caption=The temples of Bagan in Myanmar}}
'''ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ''' ၼႆႉ ပဵၼ် ၸုမ်းမိူင်းမႆႈ ဢၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ် ဢၼ်မီးဝႆႉ တီႈၼႂ်းၵႄႈ သမ်ႇမုၵ်ႉတရႃႇဢိၼ်းတီးယႃး လႄႈ သမ်ႇမုၵ်ႉတရႃႇပၸိၽိၵ်ႉ ၼၼ်ႉသေၶဝ်ႈပႃး ၽိင်ႈငႄႈ ဢၼ်မီးလွင်ႈႁူမ်ႇငမ်း ၶႄႇ လႄႈ တင်းဢိၼ်းတီးယႃးသေ မီးတူင်ႇဝူင်းလူင်ၵူၼ်းၶိူဝ်းၶႄႇ ဢၼ်ယူႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈထုင်ႉၼၼ်ႉ မီးမိူင်းမူႇသလိမ်ႇ ဢၼ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းၼမ်သေပိူၼ်ႈ - ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး၊ မိူင်းၸၢဝ်းပုတ်ႉထ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် လႄႈ ၶဝ်ႈပႃး တူင်ႇဝူင်း ဢၼ်ၵိူဝ်းယမ် ၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ၊ ႁိၼ်ႇတူႇ လႄႈ ၸိူဝ်းၵိူဝ်းယမ်ၽီ ၸိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈ ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၼႆႉ မီးၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်တဵမ်ထူႈၼ်၊ တၢင်းၵိၼ် လီတၢင်းၵိၼ်ဝၢၼ်၊ မီးလွင်ႈၵွင်ႉသိုပ်ႇ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ပဵၼ်ၸဵင်ႇလႆႈၸႂ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းပႃႉထူင်ႉပိူဝ်ႉလင်ဢႅဝ်ႇလႄႇၶဝ်ယဝ်ႉ။
==ၸိုင်ႈမိူင်း==
{{Regionlist
| regionmap=Map of Southeast Asia.png
| regionmaptext=
| regionmapsize=256px
| region1name=[[မိူင်းပရူႇၼၢႆး|ပရူႇၼၢႆး]]
| region1color=#d46d76
| region1items=
| region1description=သူလ်တၼ်ႇၼဵၵ်ႉ ဢွၼ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်မၢၵ်ႈမီးၼမ်ႉမၼ်းမဵၼ် ဢၼ်မီးတီႈ [[ပေႃႇၼီႇယူဝ်ႇ]]၊ မီးလွင်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇ ဢိတ်းဢွတ်း ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵျွင်းပလီႇ ဢၼ်ၼိမ်သဝ်း လႄႈ ဢွင်ႈတီႈၽိင်ႈငႄႈၸိူဝ်းၼႆႉ မီးတဵမ်ၵႂႃႇ၊ တွၼ်ႈတႃႇလွင်ႈလႄႇလၢဝ်း ယႂ်ႇယႂ်ႇလူင်လူင်တႄႉ ပႆႇၸၢင်ႈပၼ်ႇၵၢၼ်လႆႈ။
| region2name=[[မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး|ၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး]]
| region2color=#a78379
| region2items=
| region2description=ဢွင်ႈပဵၼ်တီႈ ဝဵင်းၵဝ်ႇမွၼ်ႇ ၶွင် [[ဢင်းၵေႃး]] လႄႈ ပဵၼ်တီႈ ဢၼ်ၵိုတ်း ၶွင် မိူင်းဝူင်ႉၶမဵၼ် ဢၼ်ယၢမ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇမႃး၊ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပူၵ်းပွင် ၵႃႈတီႈလႆႈပဵၼ်သိုၵ်းမႃး ႁူဝ်သိပ်းပီၼၼ်ႉ။
| region3name=[[မိူင်းတီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ|တီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ]]
| region3color=#ccff42
| region3items=
| region3description=ၼႂ်းၵႃႈ မိူင်းမႂ်ႇသုတ်းၶွင် ၵမ်ႇၽႃႇၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃး တီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၼႆႉ မိူင်းၼိုင်ႈ၊ ဢၼ်ယၢမ်ႈပဵၼ်မႃး ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ ပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ ဢၼ်မီးပွတ်းၽၢႆႇဢွၵ်ႇ တီႈ ၵုၼ်တီႇမေႃး၊ မီးတီႈလမ်ၼမ်ႉ ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ လႄႈ တီႈၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၼၼ်ႉ မီးၽိင်ႈငႄႈ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆး။
| region4name=[[မိူင်းဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး|ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး]]
| region4color=#71b37b
| region4items=
| region4description=ပဵၼ်မိူင်းမူႇၵုၼ် ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉသေ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ မူႇၵုၼ် 16,000 ပၢႆး လႄႈ ပဵၼ် မိူင်းဢၼ်ၸၢဝ်းမူႇသလိမ်ႇၼမ်သေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢၼ်ပဵၼ် ၽိင်ႈထုင်ႈ ႁိၼ်ႇတူႇ လႄႈ ၽိင်ႈထုင်းပုတ်ႉထ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉ လိုၵ်ႉလိုၵ်ႉလမ်ႇလမ်ႇသေ ၵဵဝ်ႇလူၺ်းလူၺ်ႈ လွင်ႈလေႃးၷီႇယဝ်ႉ။
| region5name=[[မိူင်းလၢဝ်း|လၢဝ်း]]
| region5color=#d5dc76
| region5items=
| region5description=ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်လဵဝ် ဢၼ်ဢမ်ႇမီးၸမ်တင်း ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇသေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းၵေႃႈ ႁၢင်ႈဢေႇ၊ ပဵၼ်မိူင်းၸၢဝ်းပုတ်ႉထသေ မီးဝႆႉ သၽႃႇဝႁၢင်ႈလီလႄႈ မီးဝဵင်းဢၼ်လီႁၵ်ႉ။
| region6name=[[မိူင်းမလေးသျႃး|မလေးသျႃး]]
| region6color=#4da9c4
| region6items=
| region6description=ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်မီး ၽိင်ႈထုင်းလၢႆမဵဝ်း (ၶဝ်ႈပႃး မလေး မူႇသလိမ်ႇ၊ ပိူင်လူင်မၼ်း ၶႄႇ ၸၢဝ်းပုတ်ႉထ၊ ပိူင်လူင်မၼ်း ဢိၼ်းတီးယၼ်း ႁိၼ်ႇတူႇ၊ လႄႈ ၵူၼ်းငဝ်ႈတိုၼ်း ဢေႃရင်ႈ ဢႅတ်ႇသလီႇ၊ ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈ ပူဝ်ႇၼီႇယူဝ်ႇ) ဢၼ်တၢင်ႇၸၼ်ႉ တႄႇဢဝ် ယူင်ႉသၢင်ႈထိုင်မွၵ်ႇၾႃႉ (skyscrapers) တီႈ [[ၵႂႃႇလႃႇလမ်ႇပူႇ]] တေႃႇ ပေႃးထိုင် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၼ်းၼႂ်းထိူၼ်ႇ တီႈ [[ပူဝ်ႇၼီႇယူဝ်ႇ]]
| region7name=[[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ|မျၢၼ်ႇမႃႇ]] (ၿႃးမႃး)
| region7color=#d5b66b
| region7items=
| region7description=မိူင်းၵဝ်ႇၵႄႇ ဢၼ်မီး ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလၢႆမဵဝ်း၊ ဢၼ်မီးပိုၼ်း မိူင်းဝူင်ႉပိုၼ်ႉတီႈ ဢိၵ်ႇတင်း ဢၼ်လႆႈပဵၼ် ပွတ်းတွၼ်ႈ ၶွင် မိူင်းဝူင်ႉ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ
| region8name=[[မိူင်းၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း|ၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း]]
| region8color=#ffd0d0
| region8items=
| region8description=လွင်ႈႁူမ်ႈပွင်း ၽိင်ႈထုင်း ဢေးသျၼ်း ဢၼ်ဢမ်ႇတေႃႇသူႈၼႃႈတႃ လႄႈ လွင်ႈၼပ်ႉယမ် ၽူႈယႂ်ႇ ဢၼ်ႁူမ်ႈပွင်းဝႆႉၼင်ႇ ပၢႆးဝူၼ်ႉ သပဵၼ်ႇ '''မၶျိသမူဝ်ႇ'''၊ ရူမ်း လႄႈ ၵၢပ်ႈပၢၼ်မႂ်ႇ၊ တီႈၼႂ်းၼႃႈလိၼ်တႄႉ ပဵၼ်မိူင်းၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ လႄႈ ပဵၼ်မိူင်းမူႇၵုၼ် ဢၼ်ယႂ်ႇထူၼ်ႈသွင် ၶဝ်ႈပႃး မူႇၵုၼ် 7,641 – ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ မီး ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ႁၢင်ႈလီ၊ ဢုၼ်ႇဢူၵ်းဢုၼ်ႇၸႂ် လႄႈ မေႃယုမ်ႉမိုတ်ႈၵိုဝ်း
| region9name=[[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]]
| region9color=#585b5b
| region9items=
| region9description=ပဵၼ်မိူင်းၼိူဝ်ၵုၼ် ဢၼ်သႃႇယႃႇၵတ်းယဵၼ်၊ သႅၼ်သႂ်လီသေ ႁူမ်ႈဝႃႈ မီးၶႄႇ ၵမ်ႉၼမ်သေတႃႉ ဢိၵ်ႇတင်း တူင်ႇဝူင်း မလေး လႄႈ ဢိၼ်းတီးယႃးသေ ပဵၼ် ၼႃႈလိၼ်ၵႅၼ်ၵၢင် တွၼ်ႈတႃႇ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး လႄႈ လွင်ႈငိုၼ်းတွင်း
| region10name=[[မိူင်းထႆး|ထႆး]]
| region10color=#d56d76
| region10items=
| region10description=ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်လဵဝ် ဢၼ်လႆႈလွၵ်ႈၵၢင်းတင်း ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း၊ လႆႈႁူႉၸွမ်း မီးၽိင်ႈငႄႈလိူင်ႇၼမ် လႄႈ ၽၵ်းတၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ လႄႈ ဝဵင်းၵိုၼ်းၵူၼ်းၵိုၼ်း၊ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ၵတ်းယဵၼ်လီ၊ မိူင်းႁေႃၶမ်း ပုတ်ႉထ ဢၼ်တိုၵ်ႉၵိုတ်းမီးဝႆႉယူႇ၊ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ဢၼ်ၶႅၵ်ႇၶဝ် ၵႂႃႇမႃးယဝ်ႉ ၶိုၼ်းၵႂႃႇထႅင်ႈ
| region11name=[[မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း|ဝႅတ်ႉၼမ်း]]
| region11color=#b383b3
| region11items=
| region11description=ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်ပႆၸူး ပိူင်ၸဝ်ႈတိုၼ်းလၢင်း မိူင်းၼိုင်ႈသေ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၵမ်ႇၽႃႇ ၶိုၼ်ႈၽႂ်း မိူင်းၼိုင်ႈ၊ တီႈဝႅတ်ႉၼမ်းၼႆႉ မီး ၽိင်ႈငႄႈ ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ လႄႈ ၽိင်ႈငႄႈၶႄႇ ႁူမ်ႈလေႃးၵၼ်ဝႆႉသေ လႆႈမီးပႃး လွင်ႈႁူမ်ႇငမ်း မိူဝ်ႈပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ ၾရၢင်ႇသဵတ်ႈ၊ မီးပႃး ဢွင်ႈတီႈၸၼ်ၸႂ်တင်းၼမ် ၸိူဝ်းဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ၽိင်ႈငႄႈ လႄႈ သၽႃႇဝ။
}}
ၼႃႈလိၼ် ၸိူဝ်းမီးလွင်ႈထဵင်ၵၼ် တီႈၼႂ်း ပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉတႄႉ ပဵၼ် -
* [[မူႇၵုၼ် ၽႃႇရႃႇသႄးလ်]] – မိူင်းၶႄႇ ၵေႃႉ ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉသေ ၽၢႆႇဝႅတ်ႉၼမ်းၵေႃႈ တုၵ်းယွၼ်းဝႆႉ၊ ထူဝ်းရိတ်ႉၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇလႄႇတီႈၼၼ်ႈ။
* [[မူႇၵုၼ် သၽရတ်ႉလီႇ]] – မူႇၵုၼ်တီႈဢၼ်ၵူၼ်းဢမ်ႇယူႇ လႄႈ တႅဝ်းမၢၵ်ႇႁိၼ်ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ လႆႈထူပ်းၺႃး လွင်ႈထဵင်ၼႃႈလိၼ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢၼ်လူဝ်ႇလႆႈတွင်းဝႆႉ ပၢႆတၢင်းဢၼ်လဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ် တီႈလမ်ၼမ်ႉ [[လယၢင် လယၢင်]]။
လိူဝ်သေ မိူင်းတီႇမေႃး ပွတ်းဢွၵ်ႇ၊ ၸိူဝ်းပဵၼ် မိူင်း 10 မိူင်း ဢၼ်လၢတ်ႈမႃး ၽၢႆႇၼိူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ် မိူင်းၶဝ်ႈၸုမ်း ဢသီးယၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ၸုမ်း မိူင်း ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
[[ႁၢႆးၼၼ်]] (ပွတ်းတွၼ်ႈ ၶွင် [[မိူင်းၶႄႇ|ၶႄႇ]]) လႄႈ [[ထၢႆႇဝၢၼ်း]] ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီး သၽႃႇဝ လႄႈ ၽိင်ထုင်းမိူၼ်ၵၼ်တင်း ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇယဝ်ႉ။
==ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ==
{{Mapframe|width=600|height=500}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#d46d76|title=[[|မိူင်းပရူႇၼၢႆး|ပရူႇၼၢႆး]]|wikidata=Q921}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#a78379|title=[[|မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး|ၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး]]|wikidata=Q424}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#ccff42|title=[[|မိူင်းတီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ|တီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ]]|wikidata=Q574}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#71b37b|title=[[|မိူင်းဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး|ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး]]|wikidata=Q252}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#d5dc76|title=[[|မိူင်းလၢဝ်း|လၢဝ်း]]|wikidata=Q819}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#4da9c4|title=[[|မိူင်းမလေးသျႃး|မလေးသျႃး]]|wikidata=Q833}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#d5b66b|title=[[|မျၢၼ်ႇမႃႇ|မျၢၼ်ႇမႃႇ]]|wikidata=Q836}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#ffd0d0|title=[[|မိူင်းၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း|ၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း]]|wikidata=Q928}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#585b5b|title=[[|မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]]|wikidata=Q334}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#d56d76|title=[[|မိူင်းထႆး|ထႆး]]|wikidata=Q869}}
{{Mapshape|type=geoshape|fill=#b383b3|title=[[|မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း|ဝႅတ်ႉၼမ်း]]|wikidata=Q881}}
ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၵဝ်ႈဝဵင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်း ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး-
[[ၾၢႆႇ:Singapore_skyline_at_sunset_viewed_from_Gardens_by_the_Bay_East_-_20120426.jpg|thumb|250px|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]]
<!--
READ THIS ==>Do NOT change before using this article's Discussion page
READ THIS ==>
READ THIS ==> This list is meant to be only a SMALL REPRESENTATIVE SAMPLE of
READ THIS ==> cities in South East Asia
READ THIS ==> We know you want to see your city listed here, but in the interest
READ THIS ==> of keeping the list manageable a consensus was reached to limit
READ THIS ==> the list to nine ( 9 ). Discuss on the talk page under
READ THIS ==> before adding more or deleting any.
READ THIS ==>
-->
* {{Marker|type=city|name=[[ၵုင်းထဵပ်ႈ]]|wikidata=Q1861}} — ပဵၼ်ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ဝဵင်းၵိုၼ်းလူင် ၶွင် မိူင်းထႆး ဢိၵ်ႇတင်း ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵၢင်ၶမ်ႈ လႄႈ လွင်ႈမီးၼမ်ႉၸႂ်ႁႅင်းၵိုၼ်း
* {{Marker|type=city|name=[[ႁူဝ်ႇၶျီႇမိၼ်း သီးတီး]]|wikidata=Q1854}} (ၸိုဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် - သၢႆးၵွၼ်ႇ) — ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈ ဝႅတ်ႉၼမ်း လႄႈ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်ၵိုၼ်းသေပိူၼ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်မႃး တီႈၵၢင်ၵႅၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး
* {{Marker|type=city|name=[[ၵျႃႇၵႃႇတႃႇ]]|wikidata=Q3630}} — ပဵၼ် ဝဵင်းလူင် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈ ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇသေ တၢမ်းၶမ်ႈမႃး လႆႈႁၼ် ၸၢတ်ႈပၢၼ် ဢၼ်ႁၢင်ႈလီ
* {{Marker|type=city|name=[[ၵႂႃႇလႃႇလမ်ႇပူႇ]]|wikidata=Q1865}} — လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ ဝၢၼ်ႈဢွၵ်ႇ ဢၼ်ၶႄႇ ၶုတ်းၶမ်းၽိူၵ်ႇသေ လႅၵ်ႈလၢႆႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးပဵၼ် ဝဵင်းလူင်
* {{Marker|type=city|name=[[လူင်းၽရႃးပၢင်း]]|wikidata=Q190165}} — ပဵၼ် [[:en:UNESCO World Heritage List|ဝဵင်းၶူဝ်းပူၺ်ႈၵမ်ႇၽႃႇ UNESCO]] ဢၼ်ႁူႉ ၸွမ်း ဢၼ်မၼ်းမီး ၵျွင်းၽြႃးတင်းၼမ်၊ မီးၽၢင်ႁၢင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈ ၵၢပ်ႈပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ လႄႈ မီးၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းတိုၼ်ႇသၢၼ်ႈ
* {{Marker|type=city|name=[[မၼီႇလႃႇ]]|wikidata=Q1461}} — ဝဵင်း ၵူၼ်းၵိုၼ်း၊ ၵိုၵ်းပိုၼ်း၊ ဝဵင်းတိုၼ်ႇသၢၼ်ႈ ဢၼ်ႁူႉၸွမ်း လွင်ႈၽိင်ႈထုင်း လႄႈ ဢရသႃႇ ဢမ်ႇမိူၼ်ႈပိူၼ်ႈ၊ မီးဢွင်ႈတီႈတႃႇတူၺ်း တင်းၼမ် လႄႈ ၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်း
* {{Marker|type=city|name=[[ၽၼွမ်းၽႅၼ်ႇ]]|wikidata=Q1850}} — ဝဵင်း ဢၼ်တၢင်ႇၸိုဝ်ႈဝႃႈ ပဵၼ် "ပလႄး ၶွင် ဢေးသျႃး" ဢၼ်လႆႈႁူႉမႃး မိူဝ်ႈပႆထိုင် 1970
* {{Marker|type=city|name=[[သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]]|wikidata=Q334}} — ဝဵင်းၶိုတ်းၵၢပ်ႈ၊ ဝဵင်းမၢၵ်ႈမီး တီႈဢၼ် ၸၢဝ်းၶႄႇ၊ ၸၢဝ်းဢိၼ်းတီးယႃး လႄႈ ၸၢဝ်းမလေးၶဝ် ႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉ
* {{Marker|type=city|name=[[တႃႈၵုင်ႈ]]|wikidata=Q37995}} (ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ ရၼ်ႇၵုၼ်း) — ပဵၼ်ဝဵင်းၵႃႉၶၢႆ ၶွင် မျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ႁူႉၸွမ်းလူၺ်ႈ ၽြႃး ၵွင်းမူး လႄႈ ၽၢင်ႁၢင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈ ၵၢပ်ႈပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ
==ပၢႆတၢင်း တၢင်ႇၸိူဝ်း==
[[ၾၢႆႇ:Ha Long Bay - North East Vietnam.JPG|thumb|250px|ဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ႁႃႉလူင်၊ ဝႅတ်ႉၼၢမ်း]]
တီႈၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ဝဵင်းလူင် ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ -
<!-- this list is meant to be only a representative sample of nine major non-city destinations in Southeast Asia, not a complete list. Do NOT change before using this article's Discussion page -->
* {{Marker|name=[[သူၼ် ဢွင်ႈတီႈၵဝ်ႇၵႄႇ ဢင်းၶေႃး]]|wikidata=Q163607}} —ပဵၼ်တီႈ ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ ဝဵင်းလူင် ၶွင် မိူင်းဝူင်ႉၶမဵၼ်
* {{Marker|name=[[ပႃႇလီႇ]]|wikidata=Q4648}} — ၽိင်ႈထုင်းႁိၼ်ႇတူႇ ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ႈပိူၼ်ႈ၊ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ လႄႈ လွႆ ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ် "ၵုၼ် ၽြႃး"။
* {{Marker|name=[[ပူဝ်ႇရူဝ်ႇပူတႂႃ]]|wikidata=Q42798}} — ၼႂ်းၵႃႈၵျွင်းၽြႃးပုတ်ႉထ ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးဢၼ်ၼႆႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ
* {{Marker|name=[[သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၷုၼ်ၼုင်မူလူႇ]]|wikidata=Q61535}} — ထမ်ႈႁိၼ်ၶၢၼ် ဢၼ်လီႁၢင်ႈလီ လႄႈ ပိုၼ်ႉထၢၼ် ၶၢတ်ႉ (karst)
* {{Marker|name=[[ဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ႁႃႉလူင်]]|wikidata=Q190128}} — ပေႃးပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇတႄႉ ပွင်ႇဝႃႈ "ဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ တီႈၼၵႃး လူင်းမႃး"၊ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ၸွမ်း တီႈမုင်ႈတူၺ်း ပိုၼ်ႉမၢၵ်ႇႁိၼ်
* {{Marker|name=[[သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၶူဝ်ႇမူဝ်ႇတူဝ်ႇ]]|wikidata=Q4520}} — ပဵၼ်တီႈယူႇ ဢၼ်လဵဝ် တွၼ်ႈတႃႇ ၶူဝ်ႇမူဝ်ႇတူဝ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် တူဝ်ၵၢၼ်ၼိူဝ်လိၼ် ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်း ၵမ်ႇၽႃႇ
* {{Marker|name=[[ၸႄႈတွၼ်ႈ ၶရႃႇပီႇ]]|wikidata=Q236769}} — ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ လႄႈ တၢင်းလဵၼ်ႈၼမ်ႉမႅၵ်ႇၵႃႇ၊ ၶဝ်ႈပႃး ၸိူဝ်းပဵၼ် [[ဢူဝ်ၼၢင်း]]၊ [[ရႆလႄႈ]]၊ [[ၶူဝ်ၽီးၽီး]] လႄႈ [[ၶူဝ်လၼ်တ]]
* {{Marker|name=[[ပလဝၢင်]]|wikidata=Q13869}} — ပဵၼ်ၵုၼ်ဢၼ်ဢမ်ႇဢိုတ်းဝႆႉ ဢၼ်မီႈတီႈ ၽၢႆႇတူၵ်းသုတ်း တီႈ ၾီႇလိပ်ႈပိၼ်းသေ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ တႃႇလုၺ်းၼမ်ႉ တႃႇလမ်ၼမ်ႉ ဢၼ်မီးၽွၼ်းလီသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ။
* {{Marker|name=[[ၽရိယႃ ဝီႁိယႃ]]|wikidata=Q45949}} — ပဵၼ်ၵျွင်းၽြႃး ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ်ၸိၵ်းလွႆ မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် ဢင်းၶေႃးဝတ်ႉ
==ပွင်ၸႂ်==
[[ၾၢႆႇ:SouthBeach_Curve.JPG|thumb|250px|ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ပွတ်းၸၢၼ်း၊ [[မူႇၵုၼ် ၽႃႁႅၼ်သျၼ်]]၊ [[မိူင်းမလေးသျႃး|မလေးသျႃး]]]]
ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆတၢင်းထူဝ်းရိတ်ႉ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်သေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉယဝ်ႉ။ မိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉ '''ၽိင်ႈၽႃႉၶၢဝ်းမႆႈ''' ဢုၼ်ႇ (ဢမ်ႇၼၼ် မႆႈ) တႃႇတင်းပီ၊ '''ၽိင်ႈငႄႈ''' ၵေႃႈ လိူင်ႇၼမ်၊ '''ၽၢင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ''' ဢၼ်ႁၢင်ႈလီၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ၊ '''တၢင်းၵိၼ်''' ဢၼ်ဝၢၼ်ဢၼ်လီဢၢမ်း လႄႈ '''ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ'''။ ပိုၼ်းမၼ်း လႄႈ သၢႆငၢႆပၢႆးမိူင်းယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ သုၵ်ႉယုင်ႈဝႆႉသေတႃႉ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ မီးတၢင်းႁူမ်ႇလူမ်ႈသေ ၵႂႃႇငၢႆႈမႃးငၢႆႈယူႇ။
ၼႃႈလိၼ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇ [[လိုဝ်ႈၵၢၼ် တီႈၼွၵ်ႈမိူင်း]]၊ လႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတင်းၼမ် တီႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ်ၼႆႉ ပၼ် [[လွင်ႈလိုဝ်ႈၵၢၼ် တီႈၼွၵ်ႈမိူင်း#ဝီႇသႃႇ_လွင်ႈလိုဝ်ႈၵၢၼ်|ဝီႇသႃႇ ၶၢဝ်းယၢဝ်း ၶိုၵ်ႉတွၼ်း]] ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၸိူဝ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ်ၵႂႃႇ။
===ပိုၼ်း===
[[ၾၢႆႇ:Angkor_Wat.jpg|thumb|250px|right|[[ဢင်းၶေႃး]]၊ [[မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး]]]]
[[ၾၢႆႇ:San Agustin 01.jpg|thumb|250px|ၵျွင်းၽြႃးၶျၢတ်ႉ သၼ်ႇ ဢေႃးၵၢတ်ႉသတိၼ်း တီႈ [[မၼီႇလႃႇ]]၊ [[မိူင်းၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း]]]]
ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်မီးလွင်ႈပႅၵ်ႈပိူင်ႈၵၼ်တင်းၼမ်၊ ဢၼ်မီးၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းၼမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈပႆႇတႅမ်ႈတၢင်ႇပိုၼ်းၼၼ်ႉ တီႈဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ဢမ်ႇပႆႇပေႃးမီးၼမ်။ ၸုမ်းၵူၼ်းယူႇသဝ်း ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း တီႈ ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ပဵၼ် ၵူၼ်း ဢေႃႉသထရူဝ်ႇဢေးသျႃး၊ ဢၼ်ယုမ်ႇယမ်ဝႆႉဝႃႈ ပဵၼ်ၸိူဝ်းဢၼ်လုၵ်ႉတင်း ပွတ်းၸၢၼ်းၶႄႇသေ ၶၢႆႉလူင်းမႃး ဢၼ်ပဵၼ်ပူႇမွၼ်ႇၼႃးယၢင်း ၵူၼ်းၶိူဝ်း ဝႅတ်ႉၼမ်း၊ ၶမဵၼ် လႄႈ လၢဝ်း ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၼၼ်ႉ။ ၸုမ်းဢၼ်မႃးဝၢႆးလင်ၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး ၵူၼ်းတႆး ၸိူဝ်းဢၼ်ယုမ်ႇယမ်ဝႆႉဝႃႈ ပဵၼ် ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈ ထႆး၊ လၢဝ်း လႄႈ တႆး ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၼၼ်ႉ၊ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်း သီႇၼူဝ်ႇ-တိဝႅတ်ႉ ဢၼ်ယုမ်ႇယမ်ဝႆႉဝႃႈ ပဵၼ် ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ လႄႈ ရၶႅင်ႇ လႄႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမွင်း။ တီႈ တီႇမေႃး ပွတ်းဢွၵ်ႇ၊ ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး လႄႈ ၾီလိပ်ႈပိင်း ဢိၵ်ႇတင်း မလေးသျႃး ၼၼ်ႉ ၵူၼ်း ဢေႃႉသထရူဝ်ႇၼေးသီးယႅၼ်း ၶဝ် ယူႇသဝ်းပိူင်လူင်သေ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်းဢၼ်ယုမ်ႇယမ်ဝႆႉဝႃႈ ဢၼ်လႆႈၸွမ်းႁွႆးၶဝ်တူၺ်း ငဝ်ႈငႃႇၶဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸႃႇတိ ၶွင် [[ထၢႆႇဝၢၼ်း]] ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===ၽိင်ႈထုင်း===
===ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ်===
===ၽိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ===
==ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ==
==ၵႂႃႇၸူး==
မိူင်းဢၼ်ၵူၼ်းဢႅဝ်ႇလႄႇၼမ်သေပိူၼ်ႈ ၶွင် ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၸိူဝ်းပဵၼ် [[မိူင်းမလေးသျႃး]]၊ [[မိူင်းၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း]]၊ [[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]]၊ [[မိူင်းထႆး]] လႄႈ [[မိူင်းဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး]] ၼႆႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းမႃးဢႅဝ်ႇၶဝ် မိူဝ်ႈၶဝ်ႈပႆႇႁွတ်ႈၽႅဝ်ႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇဢဝ် ဝီႇသႃႇ။ [[မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး]]၊ [[မိူင်းလၢဝ်း]] လႄႈ [[မိူင်းတီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ]] ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ တီႈႁူးၶဝ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ပၼ်ဝႆႉ ဝီႇသႃႇၽွင်းႁွတ်ႈၽႅဝ်ယူႇ။ တီႈ [[မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း]] လႄႈ [[မျၢၼ်ႇမႃႇ|မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ]] ၼၼ်ႉတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇၶႅၵ်ႉၵမ်ႉၼမ် တေလူဝ်ႇလႆႈႁဵတ်း ၵၢၼ်မၢင်ၸေႈဝႆႉထႃႈယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး မိူင်းဢေးသီးယႅၼ်း (မိူင်းတင်ႈသဵင်ႈ ႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉ လိူဝ်သေ မိူင်းတီႇမေႃးပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ) ၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉ လွင်ႈယွၼ်ႈထိုင်ၼိူဝ် '''[[ဝီႇသႃႇ]]'''ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းဢေးသီးယႅၼ်း ၼႆႉ ပေႃးတေၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ မိူင်းဢေးသီးယႅၼ်း တၢင်ႇမိူင်းၼႆ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇပၼ် ၵႃႈဝီႇသႃႇ၊ သေ လွင်ႈၽွမ်ႉၸႂ်ၼၼ်ႉ မီးပႃးတီႈ မိူင်းႁိမ်းႁွမ်း ၼင်ႇ [[မိူင်းၶႄႇ]] ဢိင်ၼိူဝ် ပၢႆတၢင်းသေၵေႃႈ တီႈမီးလွင်ႈယွၼ်ႈၼိူဝ် ဝီႇသႃႇယဝ်ႉ။ ဝီႇသႃႇၾရီးၼႆႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းတေတိူဝ်းပွတ်းလိူဝ် ဢၼ်ဢဝ်ဝီႇသႃႇသေ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း၊ လွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းမၼ်းတႄႉ တေမီးဝႆႉယူႇ တေႃႇထိုင် 14 ဝၼ်း။ ဢွင်ႈတီႈ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ဢေးသီးယႅၼ်း ဢၼ်ၵူၼ်းဢႅဝ်ႇလႄႇၼမ်ၼႆႉ မၼ်းၶႂ်ႈငၢႆးမိူင် [[:en:Schengen Agreement|လွင်ႈၽွမ်ႉၸႂ် သျႅၼ်းၵၼ်ႇ]] တွၼ်ႈတႃႇ ယူးရူပ်ႉ ဢၼ်လႆႈၸၼ်ၶပ်ႉမၢႆႉဝႆႉသေ ပႆႇလႆႈတႄႇသၢင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶႅၵ်ႇၸိူဝ်းဢၼ်တေလုၵ်ႉတီႈ ၼွၵ်ႈ ဢေးသီးယႅၼ်းမႃးၼၼ်ႉတႄႉ တိုၵ်ႉလူဝ်ႇလႆႈဢဝ် ဝီႇသႃႇ တွၼ်ႈတႃႇမိူင်း ဢၼ်ၶဝ်တေမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ် ဝီႇဝႃႇပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼႆတႄႉ တေၸၢင်ႈဢဝ်လႆႈ လွင်ႈယွၼ်ႇယွမ်း ၶွၼ်ႇ လႄႈ လွင်ႈၸတ်းၵၢၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၼႂ်းၵႄႈ ၸိုင်ႈမိူင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၶႅၵ်ႇမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇ ၸွမ်း ဝီႇသႃႇထမ်ႇမတႃႇၼႆ တီႈၵျူႇတီႇၾရီႇၶဝ်ၼၼ်ႉ မီးလွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်း ၼိူဝ် လႅၼ်းယႃႈ၊ လဝ်ႈ၊ ၼမ်ႉႁွမ် ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ။
===ၵႂႃႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
[[ၾၢႆႇ:Bangkok - Suvarnabhumi International (BKK - VTBS) AN1907895.jpg|thumbnail|ၶွင်ႇတႃႇ ၵူတ်ႇၶဝ်ႈ တီႈ [[BKK]]]]
သၢႆတၢင်းၵိၵ်ႉ ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ပိူင်လူင် ဢၼ်တႃႇၶဝ်ႈၸူး ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၼႆႉ ပဵၼ် [[ၵုင်းထဵပ်ႈ]] ({{IATA|BKK}})၊ [[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]] ({{IATA|SIN}})၊ [[ၵႂႃႇလႃႇလမ်ႇပူႇ]] ({{IATA|KUL}})လႄႈ [[ၵျႃႇၵႃႇတႃႇ]] ({{IATA|CGK}})ယဝ်ႉ။ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်း ဢၼ်မီးလွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇၶႅမ်ႉလႅပ်ႈတင်း ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ၼႃႈလိၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ် [[မၼီႇလႃႇ]] ({{IATA|MNL}})၊ [[တႅၼ်းပသႃႇ]] ({{IATA|DPS}})၊ [[ၽူးၵဵတ်ႇ]] ({{IATA|HKT}})၊ [[ႁူဝ်ႇၶျီႇမိၼ်း သီးတီး]] ({{IATA|SGN}}) လႄႈ [[ႁၼႂၢႆး]] ({{IATA|HAN}})။ [[ႁွင်းၵွင်း]] ၵေႃႈ ႁဵတ်းပၼ် သဵၼ်ႈတၢင်းလီ တွၼ်ႈတႃႇၶဝ်ႈၸူး ၼႂ်းၼႃႈလိၼ် ဢိၵ်ႇတင်း [[:en:air travel on a budget|ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ]] ၸိူဝ်းမိၼ်ၸူး ပၢႆတၢင်းတီႈ ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
'''[http://www.singaporeair.com သၢႆၵၢၼ်မိၼ် သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]'''၊ '''[http://www.malaysiaairlines.com သၢႆၵၢၼ်မိၼ် မလေးသျႃး]''' လႄႈ '''[http://www.thaiairways.com ထႆး ဢႄးဝေး]''' ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မီးမၢႆတွင်း လွင်ႈလွတ်ႈၽေးလီသေ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈၶဝ်ႈ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းႁူႉၸွမ်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ တီႈၼႂ်းတွၼ်ႈဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ် '''[http://www.philippineairlines.com သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း]''' ၼႆႉ ပဵၼ် သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ႁိုင်သေပိူၼ်ႈသေ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇဢဝ် ၸိုဝ်ႈၼၼ်ႉသေ မိၼ်ၶၢဝ်းတၢင်းဝႆႉယူႇ။ ဢၼ်ပဵၼ် '''[https://www.vietnamairlines.com သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဝႅတ်ႉၼမ်း]''' လႄႈ '''[https://www.garuda-indonesia.com ၵရုတ ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး]''' ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ႁၢမ်ႉလွႆးဝႆႉသေတႃႉၵေႃႈ ၵွင်ႉသၢၼ် ဢၼ်မိၼ်ၸူး ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းတႄႉၵေႃႈ ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈမႃးယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ဢၼ်ပဵၼ် '''[http://www.airasia.com ဢႄးဢေးသျႃး]''' ၼၼ်ႉၵေႃႈ မိၼ်ဢွၵ်ႇၽၢႆႇၼွၵ်ႈ [[ၵႂႃႇလႃႇလမ်ႇပူႇ]] ၵႂႃႇၸူးတီႈ ဢွင်ႈတီႈပိူင်လူင် ဢေးသျႃး ပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ လႄႈ ဝဵင်းလူင်တီႈ ဢေးသျႃး ပွတ်းၸၢၼ်း သေဢမ်ႇၵႃး ၸိူဝ်းပဵၼ် သၢႆတၢင်းတီႈၵႆ [[သိတ်ႇၼီႇ]]၊ [[မႄးလ်ပူမ်း]]၊ [[ၽၢတ်ႉ]] လႄႈ [[ဢွၵ်ႇၵလႅၼ်ႇ]] ၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးၵွင်ႉသိုပ်ႇၸူး တၢင်းၽေၵႂႃႇလႃႇလမ်ႇပူႇ သေၵေႃႈ သိုပ်ႇၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းလူင်တီႈ ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ လႆႈယူႇ။ ဢႄးဢေးသျႃးၼႆႉ ပၼ်ႇၵၢၼ်ၼင်ႇ တီႈၽႄထူၼ်ႈသွင် တီႈ ၵျႃႇၵႃႇတႃႇ၊ ၵုင်းထဵပ်ႈ လႄႈ မၼီႇလႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၵွင်ႉသၢၼ် ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇၵေႃႈ ၼမ်ဝႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပေႃးတေလႆႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈ လွင်ႈ ဢႄးဢေးသျႃးထႅင်ႈတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇသၢႆၵၢၼ်မိၼ်တီႈၵႆ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈသင်ႇမၢႆလႆႈတီႈ '''[http://www.jetstar.com/sg/en/home ၵျႅတ်ႉသတႃး]''' လႄႈ '''[http://www.flyscoot.com သၵွတ်ႉ]''' ဢၼ်မီးတီႈ သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် '''[https://www.cebupacificair.com သႄးပူး ပၸိၽိၵ်ႉ]'''ႁၢပ်ႉ ဢၼ်မီးတီႈ မၼီႇလႃႇၼၼ်ႉ။
===ၵႂႃႇတင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း===
သဵꧣ်ႈတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်းဢၼ်လဵဝ် ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းၵႄႈ [[မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း|ဝႅတ်ႉၼမ်း]] လႄႈ [[မိူင်းၶႄႇ|ၶႄႇ]] လႄႈ ဢၼ်မီးတီႈ [[မိူင်းရတ်ႈသျႃး|ရတ်ႈသျႃး]] လႄႈ [[ယူးရူပ်ႉ]]ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝႅတ်ႉၼမ်း လႄႈ မိူင်းတၢင်ႇၸိူဝ်း တီႈ ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ ပႆႇမီးသဵၼ်ႈတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵွင်ႉသိုပ်ႇၵၼ်သေတႃႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵွင်ႉသၢၼ် [[မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး|ၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး]] လႄႈ [[မျၢၼ်ႇမႃႇ]] ၼႆႉ မီးၶပ်ႉမၢႆ တႃႇၵွင်ႉသိုပ်ႇၸူး ၵွင်ႉသၢၼ် [[မိူင်းထႆး|ထႆး]]-[[မိူင်းမလေးသျႃး|မလေးသျႃး]] သေတႃႉ ၶပ်ႉမၢႆဢၼ်ၼၼ်ႉၼႆႉ မီးမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ် ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ပဵၼ် Belt and Road Initiative ၶွင်ၶႄႇၼၼ်ႉ လႆႈမႃးထႅင်ႈႁႅင်း လႄႈ သႂ်ႇတိုၼ်းဢၼ်မႂ်ႇထႅင်ႈယူႇယဝ်ႉ။
===ၵႂႃႇတင်း ႁိူဝ်း===
ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆတၢင်းလိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇ ၶီႇႁိူဝ်းၶရုတ်ႉ ဢႅဝ်ႇလႄႇၼ်ႉသေ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်ႈတၢင်းလဵပ်ႈႁဵၼ်းၽင်ႇၼမ်ႉၼႆသေ ဢွၼ်ၵၼ်ၵိုတ်းလိုဝ်ႈတီႈ ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ တႃႈႁိူဝ်း ဢၼ်ၵူၼ်းလႆႈၸႂ်ၼမ်ၼႆႉ၊ သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ၊ လင်ႇၵႃႇဝီႇ၊ ပႅၼ်ႇၼင်ႇ၊ တီႇဢူဝ်ႇမႅၼ်ႇ၊
ရႅတ်ႉတင်ႇ၊ ၽူႈၵဵတ်ႇ၊ ၼႃႉထရင်၊ ဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ႁႃႉလူင်၊ ႁူဝ်ႇၶျီႇမိၼ်းသီးတီး လႄႈ ၵူဝ်သမူဢီ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး ဢၼ်ပဵၼ် [http://www.starcruises.com သတႃး ၶရုတ်ႉ]ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပၼ်ႇၵၢၼ်ႇၶရုတ်ႉ လုၵ်ႉတီႈ [[ႁွင်းၵွင်း]] လႄႈ [[ထၢႆႇဝၢၼ်း]] လႅၼ်ႈသၢႆၵၢၼ်ႁိူဝ်း ၵႂႃႇၸူး ၶၢဝ်းတၢင်း ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၵူႈတီႈတီႈယူႇ။
==ၸွၼ်ႇတူၺ်း==
လိူဝ်သေ [[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]] ၵွင်ႉသၢၼ်ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵူၼ်းတင်းၼမ် တီႈ ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ တိုၵ်ႉတူၵ်းလိုၼ်းဝႆႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တၢင်းယၢမ်ႈ လွင်ႈႁေႃႈရူတ်ႉ ဢမ်ႇတူၺ်ႈသီႇတူၺ်းႁႃႈ၊ လွင်ႈႁေႃႈရူတ်ႉၼႆႉၵေႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈတွၼ်ႈတႃႇ ဢၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သဝ်ႈဝဝ်းမွင်ၼင်ႇၵဝ်ႇလႂ်။ ၶၢဝ်းယၢမ်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် လွင်ႈၶီႇ ႁိူဝ်းမိၼ်၊ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် လႄႈ ရူတ်ႉလဵၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် လွၵ်ႈလၢႆးလီ တွၼ်ႈတႃႇ ၸွၼ်ႇတူၺ်းယဝ်ႉ။
ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ တီႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ တႃႇၸၼ်ၶႅၵ်ႇၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ၊ ထရၢၵ်ႉ၊ ဝႅၼ်ႇ လႄႈ လႅင် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼႂ်းၵႃႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉတေၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ [[ၵျိပ်ႉၼီႇ]]၊ [[ယူႇဝီႇ ဢဵၵ်ႇသ်ပရႅတ်ႉ]] လႄႈ [[ရူတ်ႉၶိူင်ႈသၢမ်လေႃႉ]] တီႈ ၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း၊ [[မိူင်းထႆး#သွင်ထႅဝ်|သွင်ထႅဝ်]] လႄႈ [[မိူင်းထႆး#တုၵ်ႉတုၵ်ႉ|တုၵ်ႉတုၵ်ႉ]] တီႈ မိူင်းထႆး၊ လႄႈ ရူတ်ႉ ဢၼ်မိူၼ်ၵၼ်တင်း တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇလႅၼ်။ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ႁၢင်ႈၽိင်ႈတိုၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈထႅၵ်ႇၸီႇယူႇ တီႈၵမ်ႉပႃႈၼမ်။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇလၢႆးၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ပဵၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇသေ သီမၼ်းၵေႃႈၸေးၸုင်ႇလီ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တေၸၢင်ႈဢမ်ႇပေႃးလူမ်ၸႂ်သေ ၸၢင်ႈတေမီးၽေးၶဵၼ်ၵွၼ်ႇ။
ၽွင်းလတ်းၶၢမ်ႈ လႅၼ်လိၼ်မိူင်းၵႂႃႇၼႆ လူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉ '''လွင်ႈၽႅတ်ႉလႅၼ်''' ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ သေၵေႃႉၵေႃႈ မႃးလၢတ်ႈ တႃႇၸွႆႈထႅမ် ဢဝ်ပၼ် ဝီႇသႃႇ တွၼ်ႈတႃႇ ထႅင်ႈမိူင်းၼိုင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် မႃးလၢတ်ႈ ၼႄတၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တႃႇၵႂႃႇ "ၵူတ်ႇထတ်း ပၢႆးယူႇလီ"ၼႆၸိုင် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၼႄႉၼွၼ်းလႆႈဝႃႈ ၼၼ်ႉမၼ်းပဵၼ် ၵူၼ်းဢၼ်တေမႃးၽႅတ်ႉလႅၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ တီႈ [[မိူင်းထႆး]]၊ [[မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း]]၊ [[မျၢၼ်ႇမႃႇ]]၊ [[မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး]] လႄႈ [[မိူင်းလၢဝ်း]] ၼၼ်ႉၼႆႉ လွင်ႈဢၼ် ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၽၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၸုမ်ႈ ၶဝ်ႈမိူင်းဢွၵ်ႇမိူင်းၼၼ်ႉ ယွၼ်းသူးလၢပ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးသင်။ ပေႃးပဵၼ်တီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်တႄႉ ၼႆႉဢမ်ႇၸႂ် ပၼ်ႁႃ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးတီႈလတ်းၶၢမ်ႈ လႅၼ်လိၼ် တီႈတၢင်းလိၼ်ၼႆတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်ႈၼိုင်ႈၵေႃႉၼႆႉ ၶဝ်ၵႆႉယွၼ်း US$1-3 bofh>
ဢႅပ်ႉဢၼ်ႁွင်ႉရူတ်ႉၸၢင်ႈ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်သေပိူၼ်ႈ တီႈ မိူင်း ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ လၢႆလၢႆမိူင်းၼႆႉတႄႉ '''[https://www.grab.com/ Grab]''' ၶွင် မလေးသျႃး လႄႈ '''[https://www.gojek.com/ Gojek]''' ၶွင် ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃးယဝ်ႉ။ Uber လႄႈ Lyft ၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇႁၼ်မီးဝႆႉ။
===ၸွၼ်ႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
[[ၾၢႆႇ:Nokair and ThaiAirAsia.JPG|thumbnail|ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇၼႆႉၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ တီႈ ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဝႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇ]]
ယၢမ်းလဵဝ် တီႈ ဢေးသျႃး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇၼႆႉ ႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉသတ်ႉတဵမ်လီသေ ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈတႄႉ ပဵၼ် '''[https://www.airasia.com AirAsia]''' ၶွင် ၵူၼ်းမလေးသျႃး လႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵၢၼ်ၽႄမၼ်းၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ ထႆး၊ ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး၊ ၾီႇလိပ်ႈပိၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်း ၵႂႃႇလႆႈၽႂ်း လႄႈ ပဵၼ်သၢႆတၢင်း ဢၼ်ပွင်ပဵၼ်လႆႈယူႇ။ တီႈၼႂ်းတွၼ်ႈၼႆႉတႄႉ [[ၵုင်းထဵပ်ႈ]]၊ [[ၵျႃႇၵႃႇတႃႇ]]၊ [[ၵႂႃႇလႃႇလမ်ႇပူႇ]] လႄႈ [[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]] ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တီႈ တၢင်းၽေပိူင်လူင် တွၼ်ႈတႃႇ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇၼႆႉ မၼ်းတိူဝ်းလိုဝ်းလင်လႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်ပၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးၽႄႈၸွတ်ႇၼင်ႇၵူႈပွၵ်ႈယဝ်ႉသေ သဵၼ်ႈသၢႆတၢင်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်း သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇၶဝ်ၵေႃႉပၼ် ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈဝႆႉယူႇ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် တီႈမိူင်းလႂ်မိူင်းၼၼ်ႉၼႆႉ တိုၵ်ႉပၼ်တၢင်းလိူၵ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၼႂ်းၵႄႈဝဵင်းလူင် တီႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈယူႇသေ '''[http://www.silkair.com/ Silk Air]'''ဢၼ်ပဵၼ် ဢၼ်ၽၢၵ်ႈ Singapore Airlines ၼႆႉ ဢဝ် သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ ပဵၼ်ပိုၼ်ႉၵၢင်သေၵေႃႈ ၵွင်ႉသၢၼ်မၼ်း ၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ဝႆႉယူႇ။ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇဢၼ်ယႂ်ႇ လၢႆလၢႆမိူင်း လႄႈ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်တီႈ မိူင်းလႂ်မိူင်းၼၼ်ႉၼႆႉ လီၼပ်ႉယမ်ၶဝ်ယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်ႁၢမ်ႉလဵၵ်ႉၼၼ်ႉတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းၼႂ်းမိူင်းၼႆ ၶဝ်ၸႂ်ႉ ႁိူဝ်းမိၼ်ဢၼ်ၵဝ်ႇ လႄႈ လႆႈမီး လွင်ႈမၢႆတွင်းၵၢၼ်လွတ်းၽေး ဢၼ်လီထၢင်ႇထိူမ်မႃးယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပႆႇသိုဝ်ႉမႂ်တိုတ်းၼၼ်ႉ ၶူၼ်ႉၶႂႃႉတူၺ်းဢွၼ်ႇတၢင်းလႄႈ။
ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ ပႅၵ်ႈပႆပၢႆးမၢၵ်ႈမီး [[ၵျႃႇၵႃႇတႃႇ]]-[[မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ|သိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ]]၊ [[ၵႂႃႇလႃႇလမ်ႇပူႇ]]-[[ၵုင်းထဵပ်ႈ]] ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆႉ ဢၼ်ၵႂႃႇဢၼ်မႃးၼမ်ၼင်ႇ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လႅၼ်ႈၶၢဝ်းၵၢင်ဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ လွင်ႈၶႄႉၶဵင်ႇၵၼ် ႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ သင်ဝႃႈ သင်ႇမၢႆထႃးၼႆတႄႉ ၵႃႈၶၼ်တေတိူဝ်းထုၵ်ႇလီယဝ်ႉ။
===ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း===
===ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်===
===ၸွၼ်ႇတင်း ႁိူဝ်း===
===ၸွၼ်ႇတင်း ၵႃး===
==တူၺ်း==
=== ၽၢင်မုင်ႈယဵမ် လႄႈ သၽႃႇဝ ===
=== ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ===
=== ဢွင်ႈတီႈၵဝ်ႇမွၼ်ႇ လႄႈ ၶူဝ်းပူၺ်ႈပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ ===
=== ၶူဝ်းပူၺ်ႈ ပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ ===
=== တီႈတူၺ်း ထႅင်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်း ===
===ၶၢဝ်းတၢင်း===
==ႁဵတ်း==
===လွင်ႈလဵၼ်ႈႁႅင်း ၸွမ်းၼမ်ႉ===
===မိပ်ႇၼူတ်ႈ===
=== လွင်ႈလဵၼ်ႈႁႅင်း ===
==သိုဝ်ႉ==
===ၵႃႈၶၼ်===
===သိုဝ်ႉၶွင်===
===သဵတ်ႈၵႃႈၶၼ်===
==ၵိၼ်==
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ==
== ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေး ==
== ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈပၢႆးယူႇလီ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ ==
==ဝႆႉလွင်ႈၼပ်ႉယမ်==
{{Geo|10|110|zoom=5}}
{{IsPartOf|ဢေးသျႃး}}
{{Usableregion}}
d36g1i5eed7cp83dh5kp9a5v35f8f4g
ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ
0
1187
5281
5106
2022-08-19T09:57:50Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Sittwe, foreshore (cropped).JPG}}
'''ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ''' (မၢၼ်ႈ စစ်တွေမြို့၊ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ Sittwe or Akyab) ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်း (ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း 148,000၊ မိူဝ်ႈပီ 2014) ၸႄႈတွၼ်ႈ တီႈ ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ၊ [[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇပွတ်းတူၵ်း|မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းတူၵ်း]] ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
==ပွင်ႇၸႂ်==
[[ၾၢႆႇ:Sittwe, new clock tower.JPG|200px|thumb|right|ၶဵင်ႇယၢမ်းမူင်း]]
ၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ မီးၽၢႆႇတူၵ်း တီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇသေ မၼ်ႈပဵၼ်တီႈ ၽႄတၢင်း တႃႇ တူဝ်းရိတ်ႉၸိူဝ်းၶီႇႁိူဝ်းမိၼ် ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း တႃႇၵႂႃႇၸူး [[မျွၵ်ႉဢူး]]၊ ပိူင်ယၢင်ႇ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈသေမႃး။
==ၵႂႃႇၸူး==
{{Mapframe}}
===ၵႂႃႇတင်း ရူတ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်===
ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးရူတ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်ၼႆတႄႉ သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ (ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ပျီႇ သေၵႂႃႇ) ၼၼ်ႉ မၼ်းလူမ်ၸႂ်ဝႆႉယူႇ။ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈၵႂႃႇၼႆတႄႉ ၼပ်ႉဝႆႉဝႃႈ ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်းသွင်ဝၼ်း။ ဢၼ်ပဵၼ် သၢႆတၢင်းၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆၼႆႉ မၼ်းတိုၵ်ႉ လႆႈၵႂႃႇယၢဝ်းသေ သဵၼ်ႈတၢင်း ဢမ်ႇပေႃႈလီ။
* {{Listing | type=go
| name=တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=20.151951 | long=92.872044 | directions=မီးၽၢႆႇၼွၵ်ႈဝဵင်း ၽၢႆႇတၢင်းၵႂႃႇ မျွၵ်ႉဢူး ယၢၼ် 4 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia= | wikidata=
| lastedit=2019-07-25
| content= တီႈႁိမ်းၵၢတ်ႇလူင်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉ တီႈၵိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၶႅမ်ႉတွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းတီႈၸမ်။
}}
လုၵ်ႉတီႈ ပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၼႄႉၼွၼ်း
* [[တႃႈၵုင်ႈ]] – တၢင်းႁိုင် 26 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 25-35,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈလိူဝ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ၵိုတ်းတီႈမၵူၺ်း တီႈႁိမ်း ၶူဝ် ဢၼ်ၶၢမ်ႈ မႄႈၼမ်ႉၵဵဝ်ၼၼ်ႉ။
* [[ပူးၵမ်ႇ]] – ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လုၵ်ႉတီႈ ပူးၵမ်ႇသေ တႄႇဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေလႆႈ ၶီႇရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸူး မၵူၺ်း သေ လၢႆႈၶီႇ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်တေၵႂႃႇၸူး ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ (ဢမ်ႇၼၼ် မျွၵ်ႉဢူး) ဢၼ်မီးတီႈႁိမ်း ၶူဝ် ဢၼ်လတ်းၶမ်ႈ ၼမ်ႉၵဵဝ် ဢမ်ႇၼၼ် တီႈၽၢႆႇၼႃႈ လၢၼ်ႉၾႅတ်ႉသျိၼ်ႇ K.H.M ၼၼ်ႉ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လုၵ်ႉ ပူးၵမ်ႇ ဢွၵ်ႇၸူး မၵူၺ်းၼႆႉ ဢွၵ်ႇတီႈ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်မီးတီႈႁိမ်း တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၼၼ်ႉသေ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 10:00, 12:30 လႄႈ 23:00 သေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 4,000 ၵျၢပ်ႈ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လုၵ်ႉ မၵူၺ်း ၵႂႃႇ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 25-30,000 သေ တေႁိုင် 18 ၸူဝ်ႈမူင်းယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ ၵျွၵ်ႉပတွင်းၵေႃႈ ၵႂႃႇၶၢဝ်းတၢင်းၼင်ႇၼႆလႆႈယူႇ၊ ဢၼ်လီသေပိူၼ်ႈတႄႉ ထၢမ်တူၺ်း တီႈ ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ပၼ် ဢေးၵျႅၼ်ႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းလိူၵ်ႈပၼ်လႄႈ။
===တင်း ႁိူဝ်း===
ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်လတ်းပိၵ်ႇထိူၼ်ႇႁၢင်ၶိူဝ်းသေ ၶိုၼ်ႈၸွမ်းသၢႆၼမ်ႉၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်ၶႅမ်ႉဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ တေၸၢင်ႈမီးလိူင်ႈ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ႁိူဝ်း၊ လႆႈပဵၼ်မႃႈ လွင်ႈႁိမ်ၶူဝ်းၶွင်။ ၶႅၼ်းတေႃႈ ဢဝ်လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇဢၼ်ပဵၼ် ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉမၼ်းသေၵမ်း။
* {{Listing
| name=ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ <> တွင်ႇၵူၵ်ႉ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ႁိူဝ်းၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈႁိူဝ်းတွင်ႇၵူၵ်ႉ သေဢွၵ်ႇ ဝၼ်းပုတ်ႉ လႄႈ ဝၼ်းသဝ် ၶၢဝ်းယၢမ်း 06:30 သေ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈ 15:30 ယဝ်ႉ။ မႂ်တိုတ်းမၼ်းတႄႉ ၶၢႆတီႈ လုမ်းၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ မလိၶ ဢၼ်မီးတီႈသဵၼ်ႈတၢင်း ၽၢႆႇႁွင်ႇ တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်မီးတီႈႁိမ်းၶၢင်ႈ ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်ဝၢႆႇၼႃႇၸူး ၵၢတ်ႇ။ (တီႈၵႂၢင်ႈမၼ်း တူၺ်းတီႈ ပွင်ႈၵႂၢမ်း [[တွင်ႇၵူၵ်ႉ]] ၼၼ်ႉလႄႈ)
}}
* {{Listing | type=listing
| name=ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ <> မျွၵ်ႉဢူး | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=20,000 ၵျၢပ်ႈ
| content=ႁိူၼ်းဢၼ်လဵၼ်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ လႄႈ မျွၵ်ႉဢူးၼႆႉ ၵူၺ်းႁိုင် 3 ၸူဝ်ႈမူင်း သေ လဵၼ်ႈၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ။ ဢွၵ်ႇတီႈ မျွၵ်ႉဢူး ၶၢဝ်း 14:00 မူင်း။
}}
ႁိူဝ်းၾႄႇရီႇလူင် ဢၼ်လႅၼ်ႈ '''မျွၵ်ႉဢူး''' ၸူး '''ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ''' ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉယူႇသွင်လမ်း - ဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ ပဵၼ် ႁိူဝ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ (XGov၊ ယၢမ်းလဵဝ်ပဵၼ်ၶွင်တူဝ်ယဝ်ႉ) လႄႈ ဢွင်ႇၵျေႃႇမူဝ်း (AKM) ဢၼ်ပဵၼ် ႁိူဝ်းသွင်ၸၼ်ႉ။ ႁိူဝ်းတင်းသွင်လမ်းၼႆႉ ပေႃးဝႃႈပဵၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆ ဢဝ် US$10 သေ ႁိုင် 7 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ႁိူဝ်းၵႂႃႇၽႂ်းၼႆႉ $20 သေ ႁိုင် 3 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ထၢမ်တူၺ်းႁိူဝ်းသုၼ်ႇတူဝ် ဢၼ်လႆႈပၼ်ၸွမ်းၼင်ႇ ဢွင်ႈတီႈ (ၵူၼ်းၶီႇ 5+၊ $20၊ ႁိုင် 6 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ၵႂႃႇသၢႆလဵဝ်) ဢၼ်ၶဝ်ႈတၢင်းတၢင်း ဢၼ်ၵႂႃႇဝၢႆးဝၼ်းသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေဢမ်ႇလူဝ်ႇၼွၼ်းတီႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ၼိုင်ႈၶိုၼ်း။
'''ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ၸူး မျွၵ်ႉဢူး'''- ၾႄႇရီႇ ၵႂႃႇ ဝၼ်းၸၼ် (AKM)၊ ဝၼ်းဢၢင်းၵၢၼ်း (XGov)၊ ဝၼ်းသုၵ်း (XGov)၊ ဝၼ်းသဝ် (AKM) ဢွၵ်ႇၶၢဝ်း 07:00 မူင်း။ ႁိူဝ်းၵႂႃႇၽႂ်း တႄႉ ဢွၵ်ႇ ဝၼ်းပုတ်ႉ - ၶၢဝ်းယၢမ်း 14:00 မူင်း သေ တီႈ ဝၼ်းၽတ်းၼႆႉ ဢွင်ႇၵျေႃႇမူဝ်း မီးၶၢဝ်းတၢင်းဢၼ်ၼိုင်ႈ (ဝၼ်းၽတ်းၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈ)။
'''မျွၵ်ႉဢူး ၸူး ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ''' ၾႄႇရီႇ ၵႂႃႇ ဝၼ်းဢၢင်းၵၢၼ်း (AKM)၊ ဝၼ်းပုတ်ႉ (XGov)၊ ဝၼ်းသုၵ်း (AKM)၊ ဝၼ်းသဝ် (XGov)၊ ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ (AKM) ၶၢဝ်း 07:00 မူင်း။ ႁိူဝ်းၵႂႃႇၽႂ်းတႄႉ ဢွၵ်ႇ ဝၼ်းဢၢင်းၵၢၼ်း ၶၢဝ်း 07:00 မူင်း။
တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈယူႇ။ ၾႄႇရီႇၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉတႄႉတႄႉသေတႃႉ မၼ်းလႅမ်ႈ ႁူမ်ႇလူမ်ႈလီယူႇ။ ႁိူဝ်းသုၼ်ႇတူဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈၶၢတ်ႈလႆႈ တီႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇသေ တေၸၢင်ႈၵႂႃႇၶၢဝ်းတၢင်း ၽႂ်းလိူဝ်ၼၼ်ႉ ( 4 ၸူဝ်ႈမူင်း တေႃႇ 6 ၸူဝ်ႈမူင်း)၊ ၵႃႈၶၼ် $80 (မိူဝ်ႈပီ 2008) ၼၼ်ႉတႄႉ မီးတီႈၼမ်ႉ ၼမ်ႉၵတ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇမေႃႇသဵတ်ႈလႄႈ မီးတီႈ တၢင်းၼမ်ႁူဝ်ၵူၼ်း တီႈၸုမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽွၼ်းလီ လွင်ႈၶၢတ်ႈႁိူဝ်းသုၼ်ႇတူဝ်တႄႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇ ပႂ်ႉ ၶပ်ႉမၢႆၾႄႇရီႇယဝ်ႉ။ ပေႃးၶၢဝ်းၶႅၵ်ႇၼမ်ၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁိူဝ်းသုၼ်ႇတူဝ်ၼႆႉ ဢွၵ်ႇၸူး မျွၵ်ႉဢူး ၶႂ်းဝႃႈၵူႈဝၼ်းလႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈ ၸွမ်းသေ ၶၼ်မၼ်းၵေႃႈ တေထုၵ်ႇယူႇ။ ႁိူဝ်းမိၼ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈတီႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈဝၢႆးဝၼ်းလႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၶၢတ်ႈ ႁိူဝ်းသေ ၵႂႃႇ မျွၵ်ႉဢူး တီႈဝၢႆးဝၼ်းၼၼ်ႉလႆႈယူႇ၊ ပွင်ႇဝႃႈ လုၵ်ႉတႃႈၵုင်ႈသေ ၽႅဝ်မျွၵ်ႉဢူး ဝၼ်းလဵဝ်။ ပေႃးဝႃႈ တေၵႂႃႇၸွမ်း ၾႄႇရီႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆတႄႉ လုၵ်ႉဢဝ် တႃႈၵုင်ႈ တေႃႇ မျွၵ်ႉဢူးၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈၼပ်ႉသွၼ်ႇဝႆႉ ၶၢဝ်းတၢင်း သွင်ဝၼ်းယဝ်ႉ (ဢိၵ်ႇပႃး သၢႆတၢင်းႁိူဝ်းမိၼ်)၊ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽႅဝ်ၺႃးၼႃႈ ဝၼ်းၾႄႇရီႇဢိုတ်းၼႆ ၶႅၼ်းတေႁိုင်လိူဝ်ၼၼ်ႉ။
===တင်းႁိူဝ်းမိၼ်===
* {{Listing | type=go
| name=တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ | alt={{IATA|AKY}} | url= | email=
| address= | lat=20.134877378995462 | long=92.8732033705938 | directions=
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia= | wikidata=Q1927143
| lastedit=2019-07-25
| content=[http://www.airmandalay.com Air Mandalay] လႄႈ [http://www.yangonair.com Yangon Airways] ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ် လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ မိၼ်ၸူး ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ၊ ၵႃႈၶၼ် US$70-140။ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ ၶဝ်ၵႂႃႇတီႈ တၢၼ်ႇတွႆး။ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် (ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးလိူဝ်တွၼ်း သင်ၼင်ႇ ပၢင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် မိူဝ်ႈ သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်) ၼႆႉ တင်းဝဵင်းသေ ၵႆၵၼ် မွၵ်ႈ လၢႆၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၵူၺ်းလႄႈ ထႅၵ်ႇၸီႇၸိူဝ်းၼႆႉမီးယူႇသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းပွတ်းပွတ်းထၢၼ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ သၢမ်လေႃႉၼႆႉ တေတိူဝ်းၶၼ်ႇထုၵ်ႇယူႇ (သၢမ်လေႃႉၸိူဝ်းၼႆႉ ပႂ်ႉဝႆႉတီႈ ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်)။
}}
==ၸွၼ်ႇတူၺ်း==
[[ၾၢႆႇ:Sittwe City Family Transportation (7313687656) (cropped).jpg|200px|right|thumb|မိူဝ်ႈၽွင်းဝၼ်းၼၼ်ႉ]]
ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လိုဝ်ႈသဝ်းတီႈ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်မီးတီႈ ၵၢင်ဝဵင်းၼႆတႄႉ တီႈၸွၼ်ႇတူၺ်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ပႆတိၼ်သေၵေႃႈ ၸၢင်ႈႁွတ်ႈၽႅဝ်လႆႈယူႇ။ သၢမ်လေႃႉ လႄႈ ရူတ်ႉၶိူင်ႈထႅၵ်ႇၸီႇၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈၶၢတ်ႈလႆႈငၢႆႈငၢႆႈယူႇ။ ရူတ်ႉသုၼ်ႇတူဝ် ဢၼ်ၶီႇၵႂႃႇၸူး တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈပၼ် 1,000 ၵျၢပ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၼမ်သေၼၼ်ႉ။ ပေႃးၶီႇရူတ်ႉပိၵ်ႉၵၢပ်ႉ ဢၼ်ၶီႇႁူမ်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း 10-15 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၼႆႉ လႆႈပၼ် 500 ၵျၢပ်ႈ။
မိူၼ်ၼင်ႇတႃႇသေႇၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၶၢတ်ႈလႅင် တီႈ ႁူင်းႁႅမ်း လႄႈ ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း၊ ၵႃႈၶၢတ်ႈ 1,000 ၵျၢပ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် တေၸၢင်ႈလႆႈပၼ်ၼမ်လိူဝ်ၼၼ်ႉ။
==တူၺ်း==
[[ၾၢႆႇ:Shwe Zedi, Sittwe, Myanmar.jpg|300px|right|thumb|ၵျွင်းသူၺ်ႇၸေႇတီႇ၊ ၵျွင်းမုၼ်ႈၸဝ်ႈ ဢူးဢူၵ်ႉတမ]]
* {{See
| name=ၽြႃးလူင် | alt=(The Great Buddha Image) Pagoda | url= | email=
| address= | lat=20.147131 | long=92.894449 | directions=မီးတီႈႁိမ်း Sakrokeya Creak
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ၵေႃႇသၢင်ႈမႃး မိူဝ်ႈ ပီ 1255။
}}
* {{See
| name=ၵွင်းမူးလေႃးၵၼၼ်ႇတႃႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=20.136565 | long=92.885667 | directions=မီးတီႈၼိူဝ်တၢင်း ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး တႃးႁိူဝ်းမိၼ်
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= ပဵၼ်ဢၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈ လႄႈ ယူင်ႉသၢင်ႈပၢၼ်မႂ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် တီႈတူၺ်း မၢႆ 1 တီႈ Tripadvisor။
}}
* {{See
| name=ၵွင်းမူး ဢူးယႄးၵျေႃႇတူႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=20.154243 | long=92.900452 | directions=မီးတီႈ ပွတ်းၽၢႆႇႁွင်ႇဝဵင်း
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=
}}
* {{See
| name=ၵျွင်းသူၺ်ႇၸေႇတီႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=20.146324 | long=92.894478 | directions=ၸမ်ၵၼ်တင်း ၵၢင်ဝဵင်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မီးၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်းၵၢင်ဝဵင်း
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ၵျွင်းမုၼၸဝ်ႈ ဢူးဢူၵ်ႉတမ
}}
* {{See
| name=ၵျွင်းၵျေးယူၵ်ႉ | alt= | url= | email=
| address= | lat=20.150249 | long=92.892400 | directions= မီး ၽၢႆၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်း ၵၢင်ဝဵင်း၊ တင်း ၼမ်ႉသေ ယၢၼ်ၵၼ် 100 မီႇတႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=
}}
* {{See
| name=ၵျွင်းပလီႇ ၵျမႃး |alt=Jama Mosque | url= | email=
| address= | lat=20.141386 | long=92.898798 | directions=မီးတီႈ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ သူၼ်မွၵ်ႇ ဢူးဢူၵ်ႉတမ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=လႆႈသၢင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1959။
}}
* {{See
| name=ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸၢဝ်းပုတ်ႉထ | alt=Maka Kuthala Kyaungdawgyi | url= | email=
| address= | lat=20.138992 | long=92.880619 | directions=ၽွင်းဢွၵ်ႇၵႂႃႇ ၼွၵ်ႈဝဵင်းၼၼ်ႉ ငွၵ်းၽၢႆႇသၢႆႉ တီႈတၢင်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ်ၵႂႃႇတၢင်း တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၼၼ်ႉ။
| phone= | fax=
| hours= |checkin= | checkout= | price=
| content=ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းဢၼ်လၢၵ်ႈလၢႆး ဢၼ်မီး ႁွႆးမိုဝ်း ပၢၼ်ၶူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇ လႄႈ ၶူဝ်းၶွင်ၸၢဝ်းပုတ်ႉထ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ။ ဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ ပဵၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ဢမ်ႇလိုဝ်ႈသဝ်း တီႈၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ဢမ်ႇပဵၼ် ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ လွင်ႈထွင်ႈတဵဝ်းဢွၼ်ႇ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉယူႇ။ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ႁိူၼ်းလူင် မိူဝ်ႈပၢၼ်ၵူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇလႄႈ မၼ်းၵေႃႈ ၵိုင်ဢႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်းယူႇယဝ်ႉ။}}
* {{See
| name=ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းၽိင်ႈငႄႈ ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ| alt= | url= | email=
| address= | lat=20.141934 | long=92.899089 | directions=မီးၽၢႆႇ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ သူၼ်မွၵ်ႇဢူးဢူၵ်ႉတမ၊ မီးႁိမ်း ၵျွင်းပလီႇ
| phone= | fax=
| hours= |checkin= | checkout= | price=US$2
| content=ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈလၢႆးငၢႆးသေပိူၼ်ႈ တႃႇတေႁူႉႁၼ်လႆႈ ၽိင်ႈငႄႈ တီႈ ၼႃႈလိၼ်ၼႆႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်းဢႅဝ်ႇလႄႇၼႆႉ ဢမ်ႇႁိုင် ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း။}}
==ႁဵတ်း==
ၵူၼ်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၸႂ်ႉ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ပဵၼ်တီႈ ၵိုတ်းယင်ႉ တွၼ်ႈတႃႇၵႂႃ [[မျွၵ်ႉဢူး]] သေ ဢမ်ႇပေႃးသူႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်း တႃႇဢႅဝ်ႇတီႈၼႂ်းဝဵင်း ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ၽၢပ်ႈၽိပ်ႈလႄႇတီႈၼႂ်းဝဵင်း ၵေႃႈ လီယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။
* {{Do
| name=The Point | alt= | url= | email=
| address= | lat=20.114585 | long=92.897308 | directions=မီးတီႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်းဝဵင်းသုတ်းသုတ်း တီႈတၢင်းဢွၵ်ႇၸူး ၼမ်ႉၵလႃးၵတၢၼ်ႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=50 kyat
| content=ၶၢဝ်းတၢမ်းၶမ်ႈ ၽွင်းလႅတ်ႇၶဝ်ႈၼၼ်ႉ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈ တူၺ်းယဵမ်ႈ ၽွင်းလႅတ်ႇၸူမ် တီႈ ပၢင်ႇလၢႆႇပႅၼ်ႇၵႄႇလ်။ ပႆၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်းတႃႈၼမ်ႉသေၵေႃႈ ၵိၼ်ပီႇယႃႇ လႄႈ ထွမ်ႇၽဵင်းႁိမ်းၽင်ႇၼမ်ႉ ၵႃႈတီႈ '''City Point Restaurant/Music''' ၼၼ်ႉလႄႈ။
}}
* {{Do
| name=တူၼ်ႈမႆႉ မိင်ႇႁွႆႈ | alt=Fruit Bat Trees | url= | email=
| address= | lat=20.139589 | long=92.897213 | directions=မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ သူၼ်ႇမွၵ်ႇ ဢူးဢူၵ်ႉတမ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= ၵူၼ်းတီႈဝဵင်းၼၼ်ႉတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်ႁူႉဝႃႈ မိင်ႇမၢၵ်ႇမႆႉ၊ ပေႃးႁူဝ်ၶမ်ႈမႃး ဢွၼ်ၵၼ် မိၼ်ၵႂႃႇ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇမၼ်း။ ဢွင်ႈတီႈၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်တီႈလီ တႃႇမုင်ႈယဵမ်ႈ။
}}
* {{Do
| name=တီႈပေႃႉၵွပ်ႉၾ် မျႃႉယု | alt=Mya Yu Golf Club | url= | email=
| address= | lat=20.125894 | long=92.886551 | directions=မီးတီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=
}}
* {{Do
| name=ၵုၼ် Bayonga Island | alt= | url= | email=
| address= | lat=19.992661 | long=93.043075 | directions=မီးတီႈ ႁူးဢွၵ်ႇၸူး မႄႈၼမ်ႉ ၵလတၢၼ်ႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ပဵၼ်မူႇၵုၼ်ႇဢၼ်ၼိုင်၊ ပဵၼ်တီႈ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၼမ်ႉမၼ်း လႄႈ ပဵၼ်တီႈ ၵူၼ်းၺွပ်းပႃပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် ၸႂ်ႉ။ ႁိူဝ်းၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ႁိူဝ်းယူဝ်းယူဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈၵႂႃႇၽႅဝ်တီႈၼၼ်ႈလႆႈယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တွၼ်ႈတႃႇၵႂႃႇတီႈၼၼ်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈမီး လွင်ႈၶႂၢင်းပၼ် (ပႃႇမိတ်ႉ)။ ႁိူဝ်းယူဝ်းယူဝ်းတႄႉ တႄႇတီႈ ၵႂၢႆ တီႈ ၼမ်ႉၵလတၢၼ်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
}}
==သိုဝ်ႉ==
* {{Buy
| name=ၵၢတ်ႇပႃ | alt= | url= | email=
| address= | lat=20.141786 | long=92.902529 | directions=မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ ၵၢတ်ႇလူင် ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ၼမ်ႉ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours=06:00 ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႉလိူဝ်ၼၼ်ႉ | price=
| content= တီႈတႄႉမၼ်းတႄႉ ပဵၼ်တႃႇတူၺ်း လိူဝ်သေ သိုဝ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈၸႂ်တူၺ်း ပႃၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း ဢၼ်မီး ႁူဝ်ႁဵင်မၼ်းၼႆတႄႉ ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈ တႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်သုၵ်ႉ သေ ပဵၼ်ဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ်တႄႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
}}
* {{Buy
| name=ၵၢတ်ႇလူင် | alt= | url= | email=
| address= | lat=20.143417 | long=92.899713 | directions=မီးၸမ်ၵၼ်တင်း တီႈၵိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=လေႃႈၵႂႃႇလေႃႈမႃးတူၺ်း တီႈၼႂ်း ၵၢတ်ႇဝဵင်း ဢၼ်တူင်ႉၼိုင်ယူႇၼႆႉလႄႈ။
}}
==ၵိၼ်==
ပေႃးဝႃႈ တေၵိၼ်ၸိမ်းတူၺ်း တၢင်းၵိၼ်ရၶႅင်ႇၼႆ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ တိူဝ်းၶႅမ်ႉသေ မျွၵ်ႉဢူးယဝ်ႉ။ တၢင်းၵိၼ်ရၶႅင်ႇၼႆႉ ၽဵတ်းသေ မၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးတီႈ ၽၵ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ။ '''ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈ''' ဢၼ်သႂ်ႇ မူင်ႉႁိၼ်းငႃး ရၶႅင်ႇ ၼၼ်ႉ မၼ်းတိူဝ်းသဵၼ်ႈသေး သေ တိူဝ်းၽဵတ်းလိူဝ်ယဝ်ႉ။ ၽၵ်းပႃ ရၶႅင်ႇ၊ ဢၼ်ပဵၼ် ပႃလုၵ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တီႈပိုၼ်ႉတီႈသေ တေၸၢင်ႈၵိၼ်လႆႈ တီႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၸိူဝ်းမီးတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် လႄႈ ၸွမ်းၽင်ႇတၢင်း ၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၼင်ႇ '''City Point''', '''ၺဵင်းၶျၢၼ်း''' လႄႈ ဢၼ်မီးတီႈ '''ႁူင်းႁႅမ်း သူၺ်ႇတၸိၼ်ႇ''' ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈလႆႈ တၢင်းၵိၼ် မၢၼ်ႈ လႄႈ တၢင်းၵိၼ်လႄႇယူႇလႄႈ လိုမ်းဝႆႉၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႆႈယူႇ။
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉ တၢင်းၵိၼ်ပၢင်ႇလၢႆႇ River Valley | alt= | url= | email=
| address=Main Road | lat=20.140575 | long=92.898278 | directions=မီးၶၢင်ႈ သူၼ်ႇမွၵ်ႇ ဢူးဢူၵ်ႉတမ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=တႃႇၵိၼ်တူၺ်း ပႃဢၼ်တိုၵ်ႉမႂ်ႇသႂ်လီဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁၼ်တီႈ ၵၢတ်ႇၼၼ်ႉၼႆ ၵိၼ်တူၺ်းတီႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၼႆႉလႄႈ။
}}
* {{Eat
| name=ၵိတ်ႉသပၼတီႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=သဵၼ်ႈတၢင်းမိၼ်းပႃႇၵျီး၊ ၸမ်ၵၼ်တင်း ႁူင်းႁေႃဝဵင်း
| phone=+95 43 22385 | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၼိုင်ႈဝၢၼ်ႇ 1,500-6000 ၵျၢပ်ႈ
| content=မိူၼ်ၵၼ်တင်း လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ပၢင်ႇလၢႆႇ River Valley၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၶၼ်တေထုၵ်ႇသေၼၼ်ႉ။
}}
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ==
* {{Drink
| name=City Point Restaurant/Music | alt= | url= | email=
| address= | lat=20.134643 | long=92.897288 | directions=မီးၽၢႆႇလင် လုမ်းတိူၵ်ႈသူင်ႇလီ တီႈ ၽင်ႇၼမ်ႉ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=
}}
==ၼွၼ်း==
===တီႈၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ===
* {{Sleep
| name=ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ပရိၼ်ႉ | alt=Prince Guest House | url= | email=
| address=7 သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်၊ ပွၵ်ႉယူႇပႃႇႁွင်ႇ (တီႈၵၢင်ဝဵင်း) | lat=20.146991 | long=92.901046 | directions=
| phone=+95 43-21395 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$6-20
| content= တီႈႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်းၼႆႉ မီး ၶွင်ႉယူဝ်းယူဝ်း ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃး ၽတ်ႉလူမ်း လႄႈ ၶွင်ႉၼမ်ႉ ၸႂ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်၊ ပေႃးဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ တေပႃးၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း၊ ၶွင်ႉၼွၼ်း ဢၼ်ပႃး ၶွင်ႉၼမ်ႉၸွမ်း လႄႈ တိူၵ်ႈလၢင်ႈ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်းပႄးလ်လဵတ်ႉ | alt=Palace Hotel | url= | email=
| address=5 သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် | lat=20.146135 | long=92.900268 | directions=
| phone=+95 43-21657 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$10-15
| content=ၶွင်ႉၼွၼ်းၼႆႉ ပႃး ၽတ်ႉလူမ်း လႄႈ ဢၼ်ပႃးၶွင်ႉၼမ်ႉၸွမ်း။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ၵိတ်ႉသ် | alt=Kiss Guest House | url= | email=
| address=မၢႆ-145 ၊ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်၊ ပွၵ်ႉရူႇပၸၢၼ်း | lat=20.143027 | long=92.899310 | directions=မီးတီႈၽၢႆႇၸၢၼ်း ၵၢတ်ႇလူင်
| phone= | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$15-20
| content= ပဵၼ်တီႈလိူၵ်ႈ တႃႇ ၵႃႈၶၼ် သၢင်ႇထုၵ်ႇ၊ မီး ဢွင်ႈၼွၼ်း 20 ဢွင်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း ဢွင်ႈၼွၼ်း ဢၼ်ပႃးဝႆႉ ၶွင်ႉၼမ်ႉၵိုၵ်းၵၼ် လႄႈ မၢင်ဢွင်ႈၼႆႉ တေမႃး ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ယတၼႃႇထုၼ်း| alt=Yadanar Htun Guest House | url= | email=
| address=မၢႆ 39 သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် | lat=20.139274 | long=92.897804 | directions=မီးၽၢႆႇၼႃႈ သူၼ်မွၵ်ႇ ဢူးဢူၵ်ႉတမ
| phone= | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=
| content=
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း သတႃး | alt=Star Guest House | url= | email=
| address= | lat=20.158726 | long=92.903818 | directions=မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇဝဵင်းသုတ်းသုတ်း
| phone= | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=
| content=
}}
===ပၢၼ်ၵၢင်===
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း ၼူဝ်ႇပႄႇ | alt=Noble Hotel | url= | email=
| address= | lat=20.142181 | long=92.898626 | directions=မီးတီႈ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ သူၼ်မွၵ်ႇဢူးဢူၵ်ႉတမ
| phone= | fax=
| hours= | checkin= | checkout= | price=ၵူႇၼိုင်ႈၵေႃႉ/ၵူႇသွင်ၵေႃႉ US$25-30
| content=ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း၊ ၶွင်ႉၼမ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်၊ ၸၢၵ်ႈၾႆး}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း သူၺ်ႇတၸိၼ်ႇ | alt=Shwe Thazin Hotel | url=http://www.shwethazinhotel.com/ | email=stz@myanmar.com.mm
| address=250 သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်။ ပွၵ်ႉၵျေးပိၼ်ႇၵျီး | lat=20.138988 | long=92.897768 | directions=မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း သူၼ်မွၵ်ႇ ဢူးဢူၵ်ႉတမ
| phone=+95 43-23579 | fax=
| hours= |checkin= | checkout= | price=US$20-50
| content=ႁူင်းႁႅမ်းဢၼ်မႂ်ႇ၊ သၢင်ႇထုၵ်ႇ၊ ၵဵင်ႈသႂ် ႄလႈ မီးၶွင်ႉ သတၢႆႇပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢၼ်ပႃး ထီႇဝီႇ။ ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း၊ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်၊ ၶွင်ႉၼမ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်၊ ၸၢၵ်ႈၾႆး။ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ ၸၼ်ႉၼိူဝ်။}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း သူၺ်ႇမျိၼ်ႉမူဝ်ႇ | alt=Shwe Myint Mho Guest House | url= | email=
| address= | lat=20.139230 | long=92.897784 | directions=မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း သူၺ်ႇတၸိၼ်ႇ
| phone=+95 9 496 60533 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=From US$25
| content=ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်ၶႅမ်ႉဝႆႉတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း မႅမ်ႇမူဝ်ႇရီႇ | alt=Hotel Memory| url=http://hotelmemorysittwe.com | email=info@hotelmemorysittwe.com
| address=19. သဵၼ်ႈတၢင်းဢၵွၵ်ႉယူင်း| lat=20.141148 | long=92.899188 | directions=
| phone=+95 43 21794, +95 43 22701, +95 1 548598 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=တႄႇတီႈ US$50
| content= ဢၼ်မႂ်ႇ၊ သႅၼ်ႈသႂ်လီ၊ ၶဝ်ႈပႃးၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ။ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶဝ်ႈ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်သုတ်းသုတ်းၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈဝႃႈ ၵျႃႉယူႇ။
}}
* {{Sleep
| name=တီႈလိုဝ်ႈသဝ်း ရၢႆႇယႄႇၸိတ်ႉတူၺ်ႇ | alt=Royal Sittwe Resort | alt= | url=http://www.royalsittweresort.asia | email=royalsittweresort2011@gmail.com
| address=မီးၽၢႆႇတူၵ်း ပွၵ်ႉၸၢၼ်ႇပျႃႉ | lat=20.119622 | long=92.884727 | directions=လုၵ်ႉတီႈ The Point ၵႂႃႇ ၽၢႆႇတူၵ်း 1 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ
| phone=+95 43 23478, +95 43 21328, +95 43 24008, +95 43 24009, +95-1 393434, +95 1 393458 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$30-120
| content=ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း၊ ၶွင်ႉၼမ်ႉ ဢၼ်ၵိုၵ်းပႃး တီႈ ၶွင်ႉၼွၼ်း၊ ၼွင်လုၺ်းၼမ်ႉ လႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်။
}}
==သိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ==
ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸွမ်း တၢင်းလိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်မႃးယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉတႄႉ တေၸၢင်ႈၶီႇႁိူဝ်းမိၼ် ၸူးတီႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶီႇႁိူဝ်းသေ ၶိုၼ်းၵႂႃႇ မျွၵ်ႉဢူး ဢမ်ႇၼၼ် ထႅင်ႈလွၵ်ႈလၢႆးတၢင်ႇမဵဝ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မီးလွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းလွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း တႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
* [[မျွၵ်ႉဢူး]] – ၸိုဝ်းလိုဝ်းလင် တႃႇတူၺ်းယဵမ်ႈ ဢွင်ႈတီႈ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈၶျၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉ လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉ သေ ယၢၼ် 70 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ။ လုၵ်ႉတီႈ တႃးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်မီးတီႈ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်းဝဵင်းၼၼ်ႉသေ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွၵ်ႇတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉ ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵၢပ်ႉပိုၼ်ႉတီႈ လႄႈ ရူတ်ႉဝႅၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၶီႇ တီႈ တီႈၵိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်မီးႁိမ်း ၵၢတ်ႇလူင်ၼၼ်ႉႄလႈ။ 1.5 မူင်း၊ 2-3000 ၵျၢပ်ႈ။ ႁိူဝ်းဢၼ်ၵႂႃႇမျွၵ်ႉဢူးၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးယူႇ။ ဢွၵ်ႇဝၢႆးဝၼ်း 16:00 မူင်း တၢင်းႁိုင် 3 ၸူဝ်ႈမူင်း သေ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ လႆႈပၼ် 20,000 ၵျၢပ်ႈ။ ၵပ်းသိုပ်ႇတူၺ်း - 09 49660076, 09 421720296, www.mraukutraveler.com, www.mraukukyawmoe.com, ဢီးမေးလ် mraukukyawmoe@gmail.com. တွၼ်ႈတႃႇ လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈႁိူဝ်းၼႆ တူၺ်းတီႈ [[#ၵႂႃႇၸူး|#ၵႂႃႇၸူး]] ၼၼ်ႉလႄႈ။
* [[တွင်ႇၵူၵ်ႉ]] – ဢမ်ႇမီး ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးသင် တႄႉတႄႉၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးတႃႇလိူၵ်ႇ ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်း တွၼ်ႈတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉ ၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းတေၸၢင်ႈပဵၼ် တီႈၽႄတၢင်းဢၼ်လူမ်ၸႂ် တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းရူတ်ႉ ၼႂ်းၵႄႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ၊ မျွၵ်ႉဢူး၊ ပျီႇ လႄႈ ငပလီႇ။ ၼိုင်ႈဝၼ်းၼႆႉ တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွၵ်ႇသွင်လမ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ငပလီႇ ဢၼ်ၵိုၵ်းတီႈ တွင်ႇၵူၵ်ႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇပေႃးၵျေႃႇ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသၢႆငၢႆတၢင်း ဢမ်ႇပေႃးၶႅမ်ႉ၊ ပေႃးၶီႇရူတ်ႉၼႆ ႁႂ်ႈလႆႈတီႈၼင်ႈ ၽၢႆႇၼႃႈမၼ်းလႄႈ။ တၢင်းႁိုင် 14 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 17,000 ၵျၢပ်ႈ။ တီႈတွင်ႇၵူၵ်ႉၼႆႉ မီးပႃး တႃႈၼမ်ႉ တီႈဢၼ် ႁိူင်းဢၼ်လုၵ်ႉ တီႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ဢွၵ်ႇ ဝၼ်းၸၼ် လႄႈ ဝၼ်းၽတ်း၊ လုၵ်ႉတီႈ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ဢွၵ်ႇ 06:00 ၽႅဝ်တီႈ တွင်ႇၵူၵ်ႈ 15:00 ။
* [[ငပလီႇ]] – မီးၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ႁၢင်ႈလီသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢွင်ႈတီႈလိုဝ်ႈ တီႈဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇတႄႇ ဢမ်ႇပေႃးမီးၼမ်။ ၼိုင်ႈဝၼ်း မီးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢွၵ်ႇသွင်လမ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး တႃႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တၢၼ်ႇတွႆး၊ ယၢၼ် 6 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ၊ ၵႂႃႇၵိုတ်းတီႈ တွင်ႇၵူၵ်ႉ။ သၢႆငၢႆတၢင်းတႄႉ ဢမ်ႇပေႃးလီ။ 17 ၸူဝ််ႈမူင်း၊ 20,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ပူးၵမ်ႇ]] – ပဵၼ်တီႈ ဢၼ်ၸၼ်ၸႂ်သေပိူၼ်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈ တီႈၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢၼ်လႅၼ်ႈၸူးပူးၵမ်ႇၵမ်းသိုဝ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇမီး၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈ ၶီႇပၢတ်ႉသ် ၵႂႃႇၸူး မၵူၺ်း (07:00 & 10:00, 18 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 25-30,000 ၵျၢပ်ႈ) ဢမ်ႇၼၼ် တႃႈလိူဝ်ႇ (ၶၢဝ်းယၢမ်း မိူၼ်ၵၼ်) သေ လူင်းတီႈ မၵူၺ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵျွၵ်ႉပတွင်း (19 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ၵႃႈၶၼ်မိူၼ်ၵၼ်တင်း တႃႈလိူဝ်ႇ)။ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈသေ တေၸၢင်ႈပႂ်ႉၶီႇ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ဢၼ်တေၵႂႃႇပူးၵမ်ႇ၊ ပိၵ်ႉၵၢပ်ႉ/ဝႅၼ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ပၢတ်ႉသ် တၢင်ႇၸိူဝ်း။ ၽွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶိုၼ်ႈရူတ်ႉၼႆ ၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းဝႃႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၼၼ်ႉ တေႁွတ်ႈၽႅဝ် တီႈၼၼ်ႈ (ၵျွၵ်ႉပတွင်း)။ ၵူၼ်းၶၢႆမႂ်တိုတ်းရူတ်ႉ လႄႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ် ၶွမ်ႇပၼီႇဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသင်ၼႆ ဢိင်ၼိူဝ်ၵူၼ်းၶီမၼ်းသေ ၶဝ်ဢဝ် လေႃးလႄးၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ တိူဝ်းလႆႈၸႂ် ဢၼ်ပဵၼ်သၢႆတၢင်း ၵျွၵ်ႉပတွင်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵျွၵ်ႉပတွင်းၼႆႉ မၼ်းၸမ်ၵၼ်တင်း ပူးၵမ်ႇ ႄလႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၵိုတ်းတီႈ '''[[လွႆပူပ်ႉပႃး]]''' ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ် သၢႆတၢင်းၼၼ်ႉ၊ ယူႇတီႈၼိူဝ် ၸိၵ်းလွႆၼၼ်ႉသေၵေႃႈ မုင်ႈတူၺ်းလႆႈ ၽွင်းလႅတ်ႇၶဝ်ႈ။ 22 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ တႄႇ 30,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[ပျီႇ]] – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ယွၼ်ႉၸမ်ၵၼ်တင်း ဝဵင်းၵဝ်ႇပိဝ်ႇ။ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ မီးရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵၢင်ၼႂ် ဢၼ်လႅၼ်ႈၸူး တႃႈၵုင်ႈ။ 18 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ 22,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] – ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇ ၶူဝ်ဢူးပဵင်ႇ၊ သုၵ်ႈၼႃႈ ၽြႃးမႁႃႇမျၢတ်ႉမုၼိ၊ ၶီႇရူတ်ႉလဵၼ်းၶိုၼ်ႈလွႆ။ 07:00-10:00, 23 မူင်း၊ 25-35,000 ၵျၢပ်ႈ။
* [[တႃႈၵုင်ႈ]] – ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵမ်ႉၼမ် ဢၼ်ဢွၵ်ႇၸူး တႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ဢွၵ်ႇတဵမ်ၸဝ်ႉ ဢွၵ်ႇၼႂ်းၵႄႈ 06:00 တေႃႇ 09:00 ယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈၵႂႃႇ ၸူးတႃႈရူတ်ႉၸဝ်ႉၸဝ်ႉ၊ ၵႂႃႇမွၵ်ႈသေ 05:30 ၼၼ်ႉ ၸင်ႇၼႄႉၼွၼ်း တႃႇတေလႆႈ တီႈၼင်ႈ၊ ဢမ်ႇၼၼ် သင်ႇမၢႆ ဝႆႉၼႆႉ လီသေပိူၼ်ႈ။ ပၢတ်ႉသ်လိုၼ်းသုတ်းၼႆႉ ပဵၼ်မွၵ်ႈ 12:00 ။ ပၢတ်ႉသ် တင်းသဵင်ႈၼႆႉ ဝၢႆးႁိုင် 18 ၸူဝ်ႈမူင်းယဝ်ႉ ၵိုတ်းယင်ႉတီႈ [[ပျီႇ]]။ တၢင်းႁိုင်တင်းမူတ်းၼႆႉ 26 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 25-35,000 ၵျၢပ်ႈ။
{{outlinecity}}
{{Geo|20.1500|92.9000}}
{{IsPartOf|မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းတူၵ်း}}
jpsxnynhwjj3d95dgmewpo16qi0yd1s
ၼမ်ႉသၼ်ႇ
0
1207
5274
5112
2022-08-19T09:55:04Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Mena-asia_default_banner.jpg}}
{{warningbox|လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတင်းၼမ် ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ဝႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ယႃႇႁႂ်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇၸူး တီႈ ရၶႅင်ႇ၊ မိူင်းတႆး လႄႈ မိူင်းၶၢင် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မီးဝႆႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်သေ မီးလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈဝႆႉ။ တႄႇဢဝ် လိူၼ်ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 2021 သိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇ လႆႈသိမ်းဢႃႇၼႃႇသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် မိူင်းၶျၢင်း၊ မိူင်းယၢင်းလႅင်၊ ၸႄႈမိူင်းယၢင်း၊ ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးလွင်ႈ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶိုၼ်းႁၢဝ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းႁႅင်းလႄႈ ပေႃးတေ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇၸူး တီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လီလႆႈၽၢင်ႉ ထွမ်ႇၶၢဝ်ႇငၢဝ်းလီလီယူႇ။|lastedit=2022-06-27}}
'''ၼမ်ႉသၼ်ႇ''' ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်း ဢၼ်မီး [[မိူင်းတႆး]] ပွတ်းႁွင်ႇ တီႈ [[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ]]ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉသၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်တီႈ ထုင်ႉပလွင်ႈၶဝ်ယူႇသဝ်းယဝ်ႉ။
==လီပွင်ႇၸႂ်ဝႆႉ==
သဵၼ်ႈတၢင်းၵႂႃႇ ဝဵင်းၼမ်ႉသၼ်ႇၼႆႉ ၶဝ်ႇၶဝ်ႇၶွၼ်းၶွၼ်းသေ ဝဵင်းၼမ်ႉသၼ်ႇၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဝဵင်း ဢၼ်ၼွၼ်းလပ်းဝႆႉယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းၼၼ်ႉတႄႉ ယၢမ်ႈပဵၼ် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈႁင်း တွင်ႇပႅင်ႇ ၶွင်မိူင်းတႆး မႃးယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်ထုၵ်ႇ သိမ်းဢဝ် ဢၢမ်းၼၢတ်ႈ ပီ 1952 သေယဝ်ႉၵေႃႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဝဵင်းၼၼ်ႉ လႆႈယူပ်ႈယွမ်းမႃးယူႇယဝ်ႉ။
==ၵႂႃႇၸူး==
===ၸွမ်းတၢင်း===
သဵၼ်ႈတၢင်းတႃႇၵႂႃႇၸူးၼမ်ႉသၼ်တႄႉ လႆႈလုၵ်ႉတီႈ [[သီႇပေႃႉ|ဝဵင်းသီႇပေႃႉ]] သေၵႂႃႇ၊ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈတႄႉ သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်ပဵၼ်ယၢမ်ႇယဵၼ်းၶၢၼ်ၸႂ်ၼႃႇ (ၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးသူႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇ) သေ တၢင်းသဵၼ်ႈၼၼ်ႉၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် တၢင်းဢၼ်လဵဝ် တႃႇၵႂႃႇၸူးယဝ်ႉ။ ပေႃးလုၵ်ႉတၢင်း လႃႈသဵဝ်ႈမႃးတႄႉ လႆႈလတ်း မၢၼ်ႈၸၢၼ်မိူင်းမု သေ တေၽႅဝ်ႁွတ်တီႈ တၢင်းၽႄၵႂႃႇ ၼမ်ႉသၼ်ႇယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ လွၵ်းလၢႆးဢၼ်ငၢႆႈသေပိူၼ်ႈတႄႉ ယိမ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈ (ၸၢင်ႈယိမ်လႆႈၵႃႈတီႈ သီႇပေႃႉ)ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးလႄႈ ရူတ်ႉၵႃး မီးဝႆႉယူႇတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈပီ 2012 ၼၼ်ႉတႄႉ ရူတ်ႉ လုၵ်ႉတီႈ သီႇပေႃႉ ၵႂႃႇၼမ်ႉသၼ်ႇၼႆႉ ၵႃႈမႂ်တိုတ်းမၼ်း လႆႈပၼ် 6,000 ၵျၢပ်ႈသေ တၢင်းႁိုင်မၼ်း လႆႈၶီႇ 6 ၸူင်းမူင်း၊ တၢင်းၵႆမၼ်းမီး 80 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇယဝ်ႉ။ ပေႃးတွင်ႈထၢမ်တီႈ ႁူင်းႁႅမ်း တီႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လိုဝ်ႈသဝ်း တီႈသီႇပေႃႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်တေမွၵ်ႇၼႄပၼ်ယူႇ လွင်ႈဝႃႈ တေႁဵတ်းႁိုဝ် ၵႂႃႇၸူးလႆႈ ၼမ်ႉသၼ်ႇ။ လုၵ်ႉတီႈ လႃႈသဵဝ်သေ ၵႂႃႇၵမ်းသိုဝ်ႈၵေႃႈလႆႈ၊ လုၵ်ႉတီႈ [[တႃႈလိူဝ်ႇ|ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ]]သေၵေႃႈ ၵႂႃႇလႆႈယူႇၵမ်းသိုဝ်ႈယဝ်ႉ။
==ဢႅဝ်ႇလႄႇ==
ဝဵင်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ဝဵင်းဢွၼ်ႇၵူၺ်းလႄႈ ၶႂ်ႈၵႂႃႇတီႈလႂ်ၵေႃႈ ပႆတိၼ်သေ ဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵေႃႈလႆႈယူႇ။ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇမီးၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ တႃႇ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ မီးမႃးၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၼႂ်းဝဵင်းယူႇယဝ်ႉ။
==တူၺ်း==
*'''ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉ'''
==ႁဵတ်း==
ပႆတိၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း၊ လုၵ်ႉၼမ်ႉသၼ်ႇ တေႃႇ သီႇပေႃႉ (ပေႃးဢမ်ႇပႃးၵူၼ်းၸိၼၢမ်းသၢႆတၢင်းၼႆ ပေႃးပဵၼ်လႆႈ ယွၼ်းႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလီတီႈ ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉ) ဢမ်ႇၼၼ် တင်းၽူႈၸိၼမ်းသၢႆတၢင်းသေ ၶိုၼ်ႈလွႆၸွမ်း တီႈႁိမ်းႁွမ်းၼမ်ႉသၼ်ႇ။ တင်းသွင်မဵဝ်းၼၼ်ႉ ၶႅမ်ႉတင်းသွင်ဢၼ်ယဝ်ႉ၊ တေလႆႈႁၼ် တီႈမုင်ႈယဵမ်ႈ ႁၢင်ႈလီ လႄႈ ဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵႃႈၶၼ်ယိမ်ႁွင်ႉ ၽူႈၸိၼမ်းသၢႆတၢင်းၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၶၼ်ႇထုၵ်ႇတႄႉတႄႉ။
==သိုဝ်ႉ==
==ၵိၼ်==
တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် 3 လၢၼ်ႉသေ တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်းတႄႉ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶႄႇ လၢၼ်ႉၼိုင်ႈ လႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် မၢၼ်ႈ လၢၼ်ႉၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ လၢၼ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢိုတ်းတဵမ်ၸဝ်ႉယဝ်ႉ။ ၼဵင်ႈၼမ်ႉသၼ်ႇၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၼဵင်ႈဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈ ၶွင်မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႇ==
==ၼွၼ်း==
တီႈၼၼ်ႉၼႆႉ ဢွင်ႈတီႈလိုဝ်ႈသိုဝ်း ဢၼ်ႁပ်ႉၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈလဵဝ်ၵူၺ်း (လွင်ႈဝႃႈမီးမႂ်ၶႂၢင်း တႃႇႁဵတ်းၼၼ်ႉႁိုဝ်တႄႉ ဢမ်ႇၸႅင်ႈလႅင်း)။ တႃႇဢွင်ႈၼွၼ်းၼိုင်ႈတီႈ လႄႈ ၽႃႈႁူမ်ႇ၊ ႁူမ်ႈလုၵ်းၼွၼ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ လႆႈပၼ်ယူႇ USD1 ဢမ်ႇၼၼ် USD2။ တႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေႁူမ်လုၵ်းၼွၼ်းတႄႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။ ၼိုင်ႈၶွင်ႉၼႆႉ တႃႇၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉ တေလႆႈပၼ်ယူႇ 3,500 ၵျၢပ်ႈ (ၵျုၼ်ႇ 2012)။
==သၢႆၵွင်ႉသိုပ်ႇ==
သၢႆၵွင်ႉသိုပ်ႇ တႃႇ ၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇတႄႉ မီးဝႆႉယူႇ။ ၾူင်း ၵျီႇဢႅတ်ႉသ်ဢႅမ်ႇ လႄႈ ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉမူဝ်ႇပၢႆးၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸႂ်ႉလႆႈယူႇ။
==သိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ==
ၼမ်ႉသၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်တီႈသုတ်းသၢႆတၢင်း တွၼ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်း ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈလုၵ်ႉတီႈ ၼမ်ႉသၼ်ႇသေ ပွၵ်ႈၸူးၶိုၼ်း [[သီႇပေႃႉ]] ဢမ်ႇၼၼ် [[ၵျွၵ်းမႄး]]။
{{IsPartOf|မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းဢွၵ်ႇ}}
{{Geo|22.9650|97.1633}}
{{outlinecity}}
3vh5skitlrs4eoztry7zab1g4zkuyqz
ၼွင်ၶဵဝ်
0
1210
5290
5130
2022-08-19T10:00:19Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Goteik viaduct view from the road to Hsipaw - panoramio (1) (cropped).jpg}}
'''ဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ်''' ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း [[မိူင်းတႆး]] တီႈ [[မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းဢွၵ်ႇ|မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ]] ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] - [[လႃႈသဵဝ်ႈ]] ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ဝဵင်း ဢၼ်မီးတီႈႁိမ်း လႅၼ်ႈလိၼ်ၶႅၼ်ႈၵၼ်တင်း ၸႄႈမိူင်းတႆး လႄႈ ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
==ပွင်ႇၸႂ်==
==ၵႂႃႇၸူး==
တၢင်းၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ်ၼႆႉ မီးဝႆႉယူႇ သၢမ်သဵၼ်ႈ။ သဵၼ်ႈၼိုင်ႈၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] လတ်းၶၢမ်ႈ [[ပၢင်ႇဢူး]] သေၵႂႃႇၸူး၊ ထႅင်ႈသဵၼ်ႈၼိုင်ႈတႄႉ လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ [[လႃႈသဵဝ်ႈ]] လတ်းၶၢမ်ႈ [[သီႇပေႃႉ]]၊ [[ၵျွၵ်းမႄး]] သေၵႂႃႇၸူး၊ ထႅင်ႈသဵၼ်ႈၼိုင်ႈတႄႉ လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ [[တူၼ်ႈတီး]] မႃးတၢင်း လွၵ်ႉၸွၵ်ႇ သေ ၶၢမ်ႈၼမ်ႉတူႈသေ ၵႂႃႇၸူး ၼႆသေ မီးဝႆႉယူႇတၢင်းသၢမ်သဵၼ်ႈ။ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းတႄႉ ၵမ်ႉၼမ် လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ မႃးယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်လုၵ်ႉ တူၼ်ႈတီးမႃးၼၼ်ႉတႄႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသၢႆငၢႆသဵၼ်ႈတၢင်းသေ ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် ဢမ်ႇသူႈပႆတၢင်းသဵၼ်ႈၼၼ်ႉ။ တေႃႈပဵၼ် ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်း ယင်းဢမ်ႇပေႃးၵႆႉပႆသဵၼ်ႈတၢင်းသဵၼ်ႈၼၼ်ႉ။
ၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ ၵႂႃႇ ၼွင်ၶဵဝ်ၼၼ်ႉ ပွတ်းဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈလိူဝ်ႇ မႃးထိုင် ပၢင်ႇဢူးၼႆႉ တၢင်းၵႆမီး 74.6 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇသေ တေႁိုင် ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း ၶိုင်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉဢဝ် ပၢင်ႇဢူး ၵႂႃႇ ၼွင်ၶဵဝ်ၸမ်ႉ တၢင်းၵႆ မီး 57.1 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇသေ တေႁိုင် ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ပေႃးလုၵ်ႉ တႃႈလိူဝ်ႇ တေႃႇ ၼွင်ၶဵဝ်ၼႆႉ တၢင်းၵႆ မီး 121 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇသေ တေလႆႈၵႂႃႇမွၵ်ႈ 2 ၸူဝ်ႈမူင်း ၶိုင်ႈ ၼႆႉယဝ်ႉ။
===ၵႂႃႇတင်း ရူတ်ႉၵႃး===
* {{Listing | type=go
| name=တႃႈရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇ တေႃႇဝိၼ်ႇၶျူဝ်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=22.331036880807407 | long= 96.79840557238786 | directions=မီးတီႈ ၵၢင်ဝဵင်း၊ မီးႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်း သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် တႃႈလိူဝ်ႇ-လႃႈသဵဝ်ႈ
| phone=+959258513339 | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia= | wikidata=
| lastedit=2021-12-24
| content=
}}
=== ၵႂႃႇတင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း===
* {{Listing | type=go
| name=တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ၼွင်ၶဵဝ် | alt= | url= | email=
| address= | lat=22.336772425049347 | long= 96.794079123150951 | directions=မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇဝဵင်း၊ မီးတီႈသုတ်း သဵၼ်ႈတၢင်းပူႇတႃႇ ဢၼ်မႃးသိုပ်ႇသႂ်ႇတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် တႃႈလိူဝ်ႇ-လႃႈသဵဝ်ႈ။
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikipedia= | wikidata=
| lastedit=2021-12-24
| content=
}}
တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း ၼႆႉ မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇဝဵင်း သေ မၼ်းမီးၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ တႃႇၵႂႃႇမႃး [[တႃႈလိူဝ်ႇ]]၊ [[ပၢင်ႇဢူး]]၊ [[ၵျွၵ်းမႄး]]၊ [[သီႇပေႃႉ]] လႄႈ [[လႃႈသဵဝ်ႈ]]။
==ဢႅဝ်ႇလႄႇ==
==တူၺ်း==
==ႁဵတ်း==
==သိုဝ်ႉ==
* {{Buy
| name=ယေးငိုၼ်း ၵမ်ႇပေႃးၸ | alt= | url=https://www.kbzbank.com/ | email=
| address= | lat=22.331345383480315 | long=96.80143138363667 | directions=မီးတီႈၵၢင်ဝဵင်း၊ ပူၼ်ႉၽႆးတၢင်း လိူင်ၶဵဝ်လႅင်ၵႂႃႇသေ မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် တႃႈလိူဝ်ႇ-လႃႈသဵဝ်ႈ
| phone= | tollfree=
| hours= | price=
| wikidata=
| lastedit=2021-12-24
| content=
}}
* {{Buy
| name=ယေးငိုၼ်း သီႇပီႇ | alt= | url=https://www.cbbank.com.mm/en | email=
| address= | lat=22.331345383480315 | long=96.80143138363667 | directions=မီးတီႈၵၢင်ဝဵင်း၊ တေႃႇၼႃႈၸၢႆႉၵၼ်တင်း ယေးငိုၼ်းၵမ်ႇပေႃးၸ မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် တႃႈလိူဝ်ႇ-လႃႈသဵဝ်ႈ
| phone=+958285510 | tollfree=
| hours= | price=
| wikidata=
| lastedit=2021-12-24
| content=
}}
==ၵိၼ်==
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႇ==
==ၼွၼ်း==
==သၢႆၵွင်ႉသိုပ်ႇ==
==သိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ==
{{outlinecity}}
{{IsPartOf|မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းဢွၵ်ႇ}}
{{Geo|22.33141885111816|96.80081599002492}}
9vx242pf70q3kpjikjapaz2t2xegw17
ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ
0
1211
5285
5131
2022-08-19T09:59:26Z
Saimawnkham
7
wikitext
text/x-wiki
{{Pagebanner|Inle Lake banner.jpg}}
'''ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ''' ၼႆႉ ပဵၼ်ၼွင်တိုၼ်ႈဢၼ်မီး တီႈမိူင်းတႆး၊ တီႈ ပွတ်းၵၢင် [[မျၢၼ်ႇမႃႇ]] တီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ [[တႃႈလိူဝ်ႇ]] ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်းယၢဝ်းၼွင်ၼႆႉ မီး 22 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇသေ တီႈၼႂ်းၼွင်ၼႆႉ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း လၢႆၶိူဝ်း ယူႇသဝ်းၸွမ်းၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။
[[ၾၢႆႇ:Water hyacinth Inle Lake.JPG|thumb|400px|ႁိူဝ်းၽိင်ႈငႄႈ တီႈၼႂ်း ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ]]
==ၵႂႃႇၸူး==
===ၵႂႃႇၸွမ်း ႁိူဝ်းမိၼ်===
တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ဢၼ်ၸမ်သေပိူၼ်ႈၼႆႉ မီးတီႈ [[ႁၢႆးဝူဝ်း]]၊ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ယွင်ႁူၺ်ႈ တီႈၽင်ႇၼွင်ၼၼ်ႉ ၵႂႃႇတင်းရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇၼႆ ႁိုင် 45 တႃ (ပႆၵႂႃႇၸူး တီႈသဵၼ်ႈတၢင်းလူင်သေ ငူပ်ႉငိၵႃႈမၼ်း)။ ဢဝ်ရူတ်ႉထႅၵ်ႇၸီႇ တီႈတႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၼႆႉ မၼ်းတေၸၢင်ႈတူၵ်းၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ၊ တေမီးမွၵ်ႈ 25,000 ၵျၢပ်ႈ။ ၵူၼ်းၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ႁွင်ႉထႅၵ်ႇၸီႇႁူမ်ႈၵၼ် ၶီႈၸွမ်းၵၼ် 3 ၵေႃႉ။ လွၵ်းလၢႆးလီ ဢၼ်ငိုၼ်းတေဢမ်ႇပေႃးသဵင်ႈၼမ်ၼႆႉတႄႉ သင်ႇထႅၵ်ႇၸီႇဝႆႉပႃးတီႈ ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၵႂႃႇလိုဝ်ႈသဝ်းၼၼ်ႉသေ တေတူၵ်းမွၵ်ႈ 15,000 ၵျၢပ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။
ၶၢဝ်းၵတ်း လႄႈ ၶၢဝ်းမႆႈၼႆ သၢႆၵၢၼ်မိၼ်လူင် ၼႂ်းမိူင်း လဵၼ်ႈၸူးတီႈၼၼ်ႈတင်းသဵင်ႈယဝ်ႉ။
===ၵႂႃႇၸွမ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉ===
လုၵ်ႉတီႈ [[တႃႈၵုင်ႈ]]သေ ရူတ်ႉပၢတ်ႉၸ် ဢွၵ်ႇၵူႈဝၼ်းသေ တၢင်းႁိုင်တႄႉ တေမီးယူႇ 13 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉၸ် ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈ [[တႃႈလိူဝ်ႇ]]မႃးၼၼ်ႉတႄႉ ႁိုင်မွၵ်ႈ 10 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ရူတ်ႉပၢတ်ႉၸ် JJ ဢၼ်ပႃးၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ [[ပူးၵမ်ႇ]]မႃးၼၼ်ႉ ႁိုင် 9 ၸူဝ်ႈမူင်း သေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ US$11-20 (ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ၵၢတ်ႇလေႃႉ ၼႆ ႁိုင် 2 ၸူဝ်ႈမူင်း) သေ ရူတ်ႉၵႃး မီး ၵၢင်ဝၼ်းၵၢင်ၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ တၢင်းရူတ်ႉတႄႉ ၶႅမ်ႉလီသေ ၵႆႉၵိုတ်းပၼ် ပႃး တႃႇၵိၼ်ၶဝ်ႈဝၼ်းယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ [[ပႃႇၵိူဝ်]] မႃးၼႆ တၢင်းႁိုင် 14 ၸူဝ်ႈမူင်းသေ တူၵ်းၸူဝ်ႈ 13,000 ၵျၢပ်ႈ။ ၼိူဝ်ႉရူတ်ႉပၢတ်ႉၸ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိုတ်ႇၸၢၵ်ႈလူမ်ႈၵတ်းႁႅင်းလႄႈ လူဝ်ႇလႆႈပႃးသိူဝ်ႈသွၼ်ႉယဝ်ႉ။ ရူတ်ႉမၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ၵႆႉပိုတ်ႇၵႂၢမ်းတီႈ ၸၢၵ်ႈငဝ်းတူင်ႉ တီႈႁူဝ်ရူတ်ႉၼၼ်ႉလႄႈ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈၼွၼ်းတႄႉ လူဝ်ႇလႆႈပႃး ဢၼ်ၵိုတ်းႁူယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉၸ်ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၶိုၼ်ႈသင်ႉမႃးသေ ၸၢၵ်ႈငဝ်းတူင်ႈၵေႃႈ ၵိုၵ်းပႃးဝႆႉ ၽၢႆႇၼႃႈ တီႈၼင်ႈၽႂ်မၼ်းသေ ၶဝ်တမ်းပၼ် ၶိူင်ႈထွမ်ႇႁူ ၵေႃႉလႂ်ၵေႃႉၼၼ်ႉလႄႈ ဢမ်ႇပေႃးဢူၼ်ဢၢၼ်မေႃးမႄးသင်ယဝ်ႉ။
===ၵႂႃႇၸွမ်း ပိၵ်ႉၵၢပ်ႉ (ရူတ်ႉသၢႆ)===
ဢၼ်ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်တႃလိူၵ်ႈဢၼ်ၶၼ်ႇထုၵ်ႇ ဢၼ်လီႇရူတ်ႉသၢႆ လုၵ်ႉတီႈ [[တူၼ်ႈတီး]] (တၢင်းႁိုဝ် 1 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ မွၵ်ႈ 600 ၵျၢပ်ႈ)။ ရူတ်ႉသၢႆၸိူဝ်းၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈၵၢတ်ႇလူင် တူၼ်ႈတီးသေ ဢွၵ်ႇယဝ်ႉ။
==ၸွၼ်ႇတူၺ်း==
{{Mapframe|20.5531|96.9186|zoom=11}}
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈပႆၸွၼ်ႇတူၺ်း တီႈၼႂ်းဝဵင်းလႆႈ ငၢႆႈငၢႆႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၶၢတ်ႇရူတ်ႉၶိူင်ႈသေၵေႃႈ ဢႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်း ႁိမ်းႁွမ်းလႆႈယူႇ။
==တူၺ်း==
* {{See
| name=ၵွင်းမူးၵၢတ်ႇၵူႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=20.4453555 | long=97.1366068 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| lastedit=2017-10-24
| content= ၵွင်းမူး 2,000 သူႇ ဢၼ်လေႇတႄႇမႃး မိူဝ်ႈပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 12။ မီးတီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ မီးတီႈၼႂ်း ၵႄႈလွႆ သေ မီးဝႆႉႁင်းမၼ်း ၶေႃၶေႃသေ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ လုၵ်ႉတီး [[တူၼ်ႈတီး|ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး]]ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ပေႃးတၢမ်းၶမ်ႈ 5 မူင်းၼႆ ဢိုတ်းယဝ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ဝၢၼ်ႈၶွင်ႇတၢႆႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=20.6029 | long=96.8815 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| lastedit=2017-10-24
| content=ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈတမ်ႇငႃႈဢွၼ်ႇ ဝၢၼ်ႈၼိုင်ႈသေ ၶီႇလႅင်ႁွတ်ႈထိုင်ယဝ်ႉ။ တီႈၽၢႆႇႁွင်ႇ 1 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ တီႈဢၢပ်ႇၼမ်ႉဢုၼ်ႇ လႄႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈၼိူဝ်လွႆယဝ်ႉ။ လုၵ်ႈတီႈၼၼ်ႈ မီးႁိူဝ်း ဢၼ်တေသူင်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လတ်းၵႂႃႇၸူး မိူင်းတွၵ်ႇ (တီႈၼမ်ၼမ် ၼိုင်ႈၵေႃႉ တေလႆႈပၼ် 8,000 ၵျၢပ်ႈ၊ တၢင်းႁိုင် 30 တႃ)။
}}
* {{See
| name=ၵွင်းမူး လႄႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ မိူင်းတွၵ်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat=20.5779115 | long=96.9601714 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| lastedit=2017-10-24
| content=လုၵ်ႉတီႈဝၢၼ်ႈ မိူင်းတွၵ်ႇသေ လႆႈပႆၶိုၼ်ႈလွႆ မွၵ်ႈ 20-30 တႃၼၼ်ႉ။
}}
* {{See
| name=ၵွင်းမူၺ်းသူၺ်ႇဢိၼ်းတဵင်ႇ| alt= | url= | email=
| address= | lat=20.4587659 | long=96.832873 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| lastedit=2017-10-24
| content= ပဵၼ်တီႈၵွင်းမူးမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇမီးဝႆႉ။ လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ တႃႈၼမ်ႉ ၵႂႃႇၸူးၵွင်းမူးၼၼ်ႉ လႆႈပႆၼႂ်း တႅၼ်ႈမုင်းယၢဝ်းယၢဝ်းလူင်။ တီႈၼႂ်း တႅၼ်ႈမုင်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ လၢၼ်ႉၶၢႆ ၶူဝ်းၶွင်။ ၵႃႈၶဝ်ႈမၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈပၼ်၊ ၵႃႈၵွင်ႈထႆႇတႄႉ လႆႈပၼ် 500 ၵျၢပ်ႈ။ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ယွင်ႁူၺ်ႈၼႆႈ လႆႈႁေႃႈ မွၵ်ႈ 90 တႃၼႆႉ။ ပေႃးပဵၼ် ထႅၵ်ႇၸီႇၵႂႃႇမႃးၼႆ တေတူၵ်းၸူဝ် 40,000 ၵျၢပ်ႈ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၶီႇႁိူဝ်းသေၵေႃႈ ထိုင်တီႈၼၼ်ႈလႆႈယူႇ (ပႃးတင်း လွင်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈၼႂ်းၼွင်ႁၢႆးယႃႈသေ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ ၼိုင်ႈၵေႃႉ 50,00 ၵျၢပ်ႈ)။ တီႈသူၺ်ႈဢိၼ်းတဵင်ႇၼႆႉ ၶီႇလႅင်သေၵေႃႈ ၽႅဝ်လႆႈယူႇ။
}}
==ႁဵတ်း==
===ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ===
[[ၾၢႆႇ:Leg Rowing Fisherman Inle Lake Myanmar.jpg|thumb|တမ်ႇငႃႈ တီႈၼွင်ႁၢႆးယႃႈ၊ ဢဝ်တိၼ်သေ ၽၢႆးႁိူဝ်း]]
ပေႃးပဵၼ် ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆ ပေႃးတေၵႂႃႇတီႈ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵဵပ်းငိုၼ်း ၼိုင်ႈၵေႃႉ 15,000 ၵျၢပ်ႈ (မိူဝ်ႈ ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 2019)။ ၵႃႈၶၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ ၵႆႉၵဵပ်းတီႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉၸ် ဢမ်ႇၼၼ် ၽွင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁွတ်ႈၽႅဝ် တီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵၢမ်ႇလီတႄႉ ၵူၼ်းႁေႃႈရူတ်ႉ တေဢမ်ႇၵိုတ်းပၼ်တီႈ ၵူတ်ႇထတ်းသေ ပေႃးဝႃႈ တီႈၼႂ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉၸ်ၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးပႃး ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼမ် ဢမ်ႇၼၼ် ၽွင်းၵူၼ်းမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ်ၶဝ်ႈမႃးၼၼ်ႉ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢဝ်ၽႃႈတူင်ႇ ႁူမ်ႇၼႃႈသေ ႁဵတ်းၼင်ႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၼွၼ်းလပ်းဝႆႉၼႆတႄႉ တေဢမ်ႇလႆႈပၼ်ၵႃႈမၼ်း။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပူၼ်ႉၵႂႃႇတီႈ ၵူတ်ႇထတ်းယဝ်ႉၼႆ ၶဝ်ဢမ်ႇၵူတ်ႇထတ်း မႂ်တိုတ်းထႅင်ႈယဝ်ႉ။
လွင်ႈၶီႇႁိူဝ်းဢႅဝ်ႇလႄႇ ၼႂ်းၼွင်ၼႆႉတႄႉ မၼ်းပဵၼ်ဢၼ်လူဝ်ႇႁဵတ်းတူၺ်းဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးပဵၼ်ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းတႄႉ မၼ်းတေပဵၼ် ၶိုမ်းဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသင်ၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်း ဢွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် 3-6 ဢၼ်သေ တီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်တေဢဝ် ၶၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်းသေ ၶၢႆပၼ်ၶူဝ်းၶွင်ယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၵမ်ႉၼမ်ၵေႃႈ ၶဝ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉတႃႇ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၵမ်ႉၼမ်ၵူၺ်းသေ သင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၵၢင်ၸႂ်တႄႉ လၢတ်ႈၵူၼ်းႁေႃႈႁိူဝ်းဝႃႈ တေဢမ်ႇၶႂ်ႈၵႂႃႇတီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၼႆၵေႃႈလႆႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လွင်ႈဢၼ်လႆႈၵႂႃႇႁၼ် ၵႂႃႇတူၺ်း ၵၢၼ်ငၢၼ်း လႄႈ ပၢႆးမွၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉတႄႉၵေႃႈ ၵိုင်ႇယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။
တီႈၼႂ်းၼွင်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈႁၼ် ၵူၼ်းဢၼ်ၼုင်ႈၶူဝ်း ၽိင်ႈထုင်းဝႆႉသေ ၸုၵ်းတိၼ်ၶွၼ်လဵဝ် တႃႇတိၼ်ထႅင်ႈၶွၼ်သမ်ႉ ၽၢႆးႁိူဝ်းသေ ပႃးတင်း သွင်းၺွပ်းပႃၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ် ၶၢဝ်းတၢင်းတင်းဝၼ်းၼႆႉ တေႁိုင်မွၵ်ႈ 7 မူင်းၼႆႉသေ တေလႆႈပၼ် ၼႂ်းၵႄႈ 15000 တေႃႇ 20000 ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းႁေႃႈႁိူဝ်းၼႆႉ တေၵႂႃႇၸွမ်းသူင်ႇပၼ် တီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လၢတ်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်လူဝ်ႇႁူႉဝႆႉတႄႉ မၼ်းၼႆႉဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းၸိၼၢမ်းၶၢဝ်းတၢင်း၊ ၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈၵေႃႈ မၼ်းတေဢမ်ႇမေႃ။ ဢေႇၵျႅၼ်ႇၸီႇၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်း ဢၼ်လႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင်ၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉ တႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈယူႇ။ တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇၶၢတ်ႈႁိူဝ်းၵမ်းသိုဝ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ တေၸၢင်ႈပဵၼ် တူဝ်ထူပ်းဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇ။ မိူဝ်ႈပႆႇၶၢတ်ႈၼၼ်ႉ ဢဝ်ၶေႃႈၽွမ်ႉၸႂ်ဝႃႈ တေၵႂႃႇၵိုတ်းတီႈလႂ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်လႆႈ တႄႇဢွၵ်ႇၸဵမ်ၸဝ်ႉ မိူဝ်ႈႁိူဝ်းထွင်ႈတဵဝ်းတၢင်ႇၸိူဝ်းပႆႇပေႃးသုၵ်ႉၼၼ်ႉၼႆ တေႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇၽႅဝ်တီႈၵၢတ်ႇ ၽွင်းၵိုၼ်းမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ 2015 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်ဝႃႈတႄႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၵူၼ်းထွင်ႈတဵဝ်းၼမ်ၼႃႇဢႃးလႃးလႄႈ ၵၢတ်ႇၼိူဝ်ၼမ်ႉၼႆႉ တေၸၢင်ႈႁၢႆၵႂႃႇယူႇ ၼႆယဝ်ႉ။
ပေႃးၶၢဝ်းၵူၼ်းဢေႇၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵေႃႉလဵဝ်ၼၼ်ႉ တႃႇတေႁူမ်ႈပိူၼ်ႈၶီႇႁိူဝ်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈႁႃၵူၼ်းယၢပ်ႇယူႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ပႆၵႂႃႇပႆမႃး တီႈၼိူဝ်ၶူဝ်ဢၼ်တႃႇၶီႇႁိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈ။ ႁိူဝ်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ဢွၵ်ႇ 08:00 - 11:00 မူင်းယဝ်ႉ။
ၽွင်းၵူၼ်း ဢၢပ်ႇၼမ်ႉ လႄႈ လၢင်ႉမေႃႈလၢင်ႉဝၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ယႃႇပေထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ။
လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇတႃႇထွင်ႈတဵဝ်းၼၼ်ႉ တီႈလၢၼ်ႉပၼ်လၢႆလၢႆယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ ဝူၼ်ႉဝႆႉတေသိုဝ်ႉၶွင်ၽၢၵ်ႇၼႆ ဢဝ်မႃးငိုၼ်းၸေႈလႄႈ။
[[ၾၢႆႇ:Man paddling a traditional boat in the Floating Gardens on Inle Lake, Myanmar.jpg|thumb|ႁိူဝ်းၽိင်ႈထုင်း တီႈၼႂ်း ၵုၼ်လႆ]]
'''တီႈၵိုတ်း ဢၼ်ၵူၼ်းၵႆႉၵိုတ်းၼမ်''' လႄႈ ၸိူဝ်းတႃႇႁဵတ်း-
* {{Listing
| name=မႆႉသၵ်းလႄႈ လႅၼ်းယႃႈလူင် | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=တီႈၵၢတ်ႇၼၢင်းပၢင်ႇၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ တီႈႁဵတ်းၵၢၼ်မႆႉသၵ်း လႄႈ တီႈႁဵတ်းလႅၼ်းယႃႈ။ တူၺ်းသေ လဵပ်ႈႁဵၼ်း လွင်ႈဝႃႈ ႁဵတ်းႁိုဝ်ႁဵတ်းႁိူဝ်း သေ တူၺ်းၶူဝ်းၶွင်ဢွၼ်ႇ ဢၼ်ဢဝ်မႆႉသၵ်းႁဵတ်း တႃႇၶွင်ၽၢၵ်ႇ။ တူၺ်းပႃး လွင်ႈႁဵတ်း လႅၼ်းယႃႈပိုၼ်ႉတီႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေဢမ်ႇၶႂ်ႈသိုဝ်ႉဢၼ်ၼၼ်ႉ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တီႈၼႂ်းဝဵင်းၼႆႉ ၶူဝ်းၶွင်မၼ်းမိူၼ်ၵၼ်သေ တီႈၼႆႈၼႆႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း ၼမ်လိူဝ်ၼၼ်ႉႁူၵ်းပုၼ်ႈ (လႅၼ်းယႃႈၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉလႆႈယူႇၵူႈတီႈ ၼမ်ႉဝၢၼ်ႈဢၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈလႆႈတီႈ ယွင်ႁူၺ်ႈ)၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးပဵၼ်တီႈဝဵင်းလူင် တီႈလၢၼ်ႉလူင်တႄႉ တေၸၢင်ႈလႆႈယူႇ။
}}
* {{Listing
| name=လွင်ႈတေႃးၽႃႈၽႅၼ်ႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= တေၸၢင်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်း ဢၼ်ဢဝ်ႁၢၵ်ႈမူဝ်သေ တေႃးၽႃႈၽႅၼ်ႇ သၢင်ႇၵၢၼ်း။
}}
* {{Listing
| name=ၸေႈသႃး | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=တေလႆႈတူၺ်း ဢၼ်ဢဝ်မႆႉသေ ႁဵတ်းၸေႈတႆးၵူႈသီသီ ဢၼ် ဢဝ်ႁဵတ်း ပုင်းၽႆးတဵၼ်း လႄႈ ဝီး။
}}
* {{Listing
| name=တီႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၵူၼ်းၶေႃးယၢဝ်း | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ၼၢင်းယိင်းမၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ဢဝ်ၶူဝ်းၽိင်ႈထုင်းၶဝ် ၼႄဝႆႉၼင်ႇ 'ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ'ယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇမၢင်ၸိူဝ်းတႄႉ တေပဵၼ် လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၸႂ်ယဝ်ႉ။
}}
* {{Listing
| name=ၶူဝ်းငိုၼ်း ၶူဝ်းၶမ်း | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်းၵမ်ႉပႃႈၼမ်တႄႉ တေၶဝ်ႈပႃး တီႈၵႂႃႇတူၺ်း ၸၢင်ႈငိုၼ်း ဢၼ်လေႃႇငိုၼ်း ဢၼ်ႁဵတ်းပဵၼ် ႁၢင်ႈၸွပ်ႇ၊ 'ပီႇႁူ လၢႆးမိုဝ်းတႆး' လႄႈ ၶူဝ်းႁွႆႈတၢင်းတိုဝ်း တၢင်ႇၸိူဝ်း။
}}
*{{Listing
| name=သူၼ်ၼိူဝ်ၵုၼ်လႆ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= တူၺ်းဝႃႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် ႁဵတ်းႁိုဝ် သွမ်ႈမၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈ လႄႈ ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ် တီႈၼႂ်းၼွင်။
}}
* {{Listing
| name=ဝၢၼ်ႈလႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် တီႈၼႂ်းၼွင် | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=တီႈၸွမ်းသၢႆတၢင်းၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်မီး လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၵမ်ႈၽွင်ႈယူႇ။ ပဵၼ်တီႈလိူၵ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇတၢင်းၵိၼ်ပၢင်ႇလၢႆႇယဝ်ႉ။
}}
* {{Listing
| name=ၽြႃးၽွင်ႇတေႃႇဢူး | alt= | url= | email=
| address= | lat=20.474503 | long=96.887995 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| wikipedia=Hpaung Daw U Pagoda | image=Hpaung Daw U Pagoda.jpg | wikidata=Q3360462
| content= ပဵၼ်တီႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်တီႈၼိုင်ႈ ၼႂ်းၵႃႈ တီႈဝႆႈၽြႃး တီႈၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။ တီႈၵျွင်းၽြႃးၽွင်ႇတေႃႇဢူးၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ၽြႃးႁႃႈသူႇသေ တဵၵ်းၶမ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ တီႈၼိူဝ်ၽႃၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ တေလႆႈႁၼ် ၶႅပ်းႁၢင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် ၽၢင်ႁၢင်ႈငဝ်ႈတိုၼ်း ၽြႃးၽွင်ႇတေႃႇဢူးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တေလႆႈႁၼ်ပႃး ႁၢင်ႈသိူၵ်ႈပိုၼ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ လႄႈ တေလႆႈႁၼ်ပႃး မိူဝ်ႈပၢင်းၽြႃးမႃးယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်ပွႆးၶွပ်ႈၶူပ်ႇ '''ပွႆး 18 ဝၼ်း''' ၼႆႉ ၵႆႉႁဵတ်းၼႂ်း လိူၼ်ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ (မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈ တူၵ်းၼႂ်းလိူၼ် တီႇသႅမ်ႇပႃႇ)သေ ၽွင်းၶၢဝ်းပွႆးၼၼ်ႉ ပၢင်းဢဝ်ၽြႃးသီႇသူႇ တၢင်ႇသႂ်ႇတီႈၼိူဝ် ၽွင်ႇသေ ပၼ်လဵပ်ႈ ၼႂ်း 14 ဝၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း ၼွင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽွင်ႇလူင် ဢၼ်ပၢင်းၽြႃးမႃးၼၼ်ႉ ၽၢႆႇၼႃႈမၼ်း မီးႁိူဝ်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ၼုင်ႈၶူဝ်းၽိင်ႈထုင်းသေ ဢဝ်တိၼ်သေၽၢႆးၼၼ်ႉ ၸၼ်ၽွင်ႇၵႂႃႇသေ ၽၢႆႇလင်ၽွင်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁိူဝ်းႁူဝ်ပၢၵ်ႇမၼ်း ၸွမ်းလင်သေ လဵပ်ႈပၼ်ဢဝ်ၵုသူဝ်ႇၸွမ်းယဝ်ႉ။ ဝၢၼ်ႈႁိမ်းႁွမ်း တီႈဢၼ် ၽွင်ႇႁိူဝ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၽႅဝ်မႃးၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ် ဝႆႈသႃၵၼ်ႇတေႃးယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႃႈပၢင်ပွႆး ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းၼႂ်းၼွင်ၼၼ်ႉ ပၢင်ပွႆးၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ယႂ်ႇၵိုၼ်းသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းဢၼ်ၶဝ်ႈၸႂ်သေပိူၼ်ႈ ၼိူဝ်ပွႆးဢၼ်ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ် ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းယဝ်ႉ။ မီးပႃးပွႆးၶေႉၶဵင်ႇၽၢႆးႁိူဝ်းၽိင်ႈထုင်းတႆး ဢၼ်ဢဝ်တိၼ်သေၽၢႆးႁိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ လွင်ႈဢဝ်တိၼ်သေၽၢႆးႁိူဝ်းသေ ၶေႉၶဵင်ႇလွင်ႈၽၢႆးႁိူဝ်းၵၼ်ၼႆႉ တေလႆႈႁၼ် တီႈ ၼွင်ႈႁၢႆးယႃႈၼႆႉ တီႈလဵဝ်ၵူၺ်း။
}}
* {{Listing
| name=ႁိူၼ်းၶူဝ်းပူၺ်ႈ ဢၢင်းသႃး|alt=Inthar Heritage House | url= | email=
| address= | lat=20.4462433 | long=96.8991116 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ဢွၼ်ၵၼ်ႁူႉပႃးဝႃႈ ပဵၼ် ႁိူၼ်းမႅဝ်းမၢၼ်ႈ "The Burmese Cat House"၊ လုၵ်ႉတီႈၾွင်ႇတေးသျိၼ်းသေ ၸတ်းၵၢၼ်။ ၵိၼ်ၶဝ်ႈဝၼ်း ၶိုၵ်ႉ၊ မီးမဵဝ်းမၢၼ်ႈ တင်းၼမ်။
}}
* {{Listing
| name=ၵျွင်းငၽႄႇ(ၵျွင်းမႅဝ်းဝႅၼ်) | alt= | url= | email=
| address= | lat=20.5167745 | long=96.8955842 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= လႆႈႁွင်ႉယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မုၼ်ၸဝ်ႈတီႈၼၼ်ႈ လႆႈၽိုၵ်းဝႆႉပၼ်မႅဝ်းၵျွၵ်းဝႅၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃး မုၼ်ၸဝ်ႈထဝ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ လွၼ်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉသေ မႅဝ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၵျွၵ်းဢမ်ႇဝႅၼ်ယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပဵၼ်ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢၼ်ၵိုၵ်ႇထိူၵ်ႈတႃႇႁိမ်းႁွမ်းယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ပိုၼ်းပုတ်ႉထ ဢၼ်မီးဝႆႉ တီႈၼိူဝ်ၽႃၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ်ဝႆႉယဝ်ႉ။
}}
* {{Listing
| name=ၽြႃးသူၺ်ႇဢိၼ်းတဵင်ႇ | url= | email=
| address= | lat=20.45586777079321 | long=96.8364295386369 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= ၶီႇႁိူဝ်းသေၵေႃႈ ၸၢင်ႈၽႅဝ်လႆႈယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈပၼ်ငိုၼ်းလိူဝ်ထႅင်ႈ 5,000 ၵျၢပ်ႈ၊ တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈတၢင်း တီးၵႂၢင်ႈမၼ်း တီႈတီႈတွၼ်ႈ [[#တူၺ်း]] ၼၼ်ႉလႄႈ။
}}
* {{Listing
| name=တူၺ်းလႅတ်ႇၶဝ်ႈ တီႈ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ၽွင်းၵူၼ်းႁေႃႈႁိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈႁိမ်း တမ်ႇငႃႈၼႆ မၼ်းတေႁဵတ်းႁၢင်ႈတမ်ႇငႃႈ ဢၼ်ပဵၼ်ႁၢင်ႈႁိင်ႈၼွင်ႈႁၢႆးယႃႈၼၼ်ႉ ၼႄၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ ဢၼ်ဢဝ် ၼႅင်ႈတၢင်ႇတီႈ ၶႃႈၽၢႆႇလဵဝ်သေ ပိုၼ်သႂ်ႇတီႈၼိူဝ်ၼမ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇၸမ်ၶဝ်ၼႆ ၶဝ်တေဢဝ် မိုဝ်းပႅၼ်ယွၼ်းငိုၼ်း တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈၼႄႁၢင်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈပၼ်ၶဝ်ငိုၼ်းၼႆ လူဝ်ႇလၢတ်ႈၵူၼ်းႁေႃႈႁိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ယႃႇပေပႂ်ႉတီႈႁိမ်းၸႂ် တမ်ငႃႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆလႄႈ။
}}
* {{Listing
| name=လုၺ်းၼမ်ႉ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=တၢင်ႉလူမ်းမႆႈတီႈၼွင်ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇပေႃးၵတ်း။ တၢင်းလိုၵ်ႉမၼ်းၵေႃႈ တေမီးမွၵ်ႈ 2 တေႃႇ 3 မီႇတႃႇ၊ ပေႃးဝႃႈဢမ်ႇၼႄႉၼွၼ်းၼႆ ႁႂ်ႈၵူၼ်းႁေႃႈႁိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵူတ်ႇတူၺ်းဢွၼ်တၢင်းလႄႈ။
}}
===ႁိမ်းႁွမ်းၼွင်===
* {{Do
| name=လွင်ႈတူၺ်းၼူၵ်ႉ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | fax=
| hours= |checkin= | checkout= | price=ၽူႈၸိၼမ်း 12,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃးတႃႇ ႁိူဝ်း လႄႈ ၵူၼ်းႁေႃႈႁိူဝ်း။
| content= ၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်း ဢၼ်ၵိုင်ႇလီႁဵတ်းတူၺ်းထႅင်ႈ ဢၼ် ၵူၼ်းထွင်ႈတဵဝ်းၵမ်ႉပႃႈၼမ် လုတ်ႈႁၢမ်းတႃႇတူၺ်းတႄႉ ပဵၼ် ၼူၵ်ႉၼမ်ႉ ဢၼ်မီးႁူဝ်ႁဵင်မၼ်း ဢၼ်ၵိူတ်ႇတီႈ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်ႇတီးၶၢႆႉမႃး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်ႉၼူၵ်ႉမၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇသူႈလႃႈလီႈႁၼ်လႆႈ တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇလႅၼ်။ ၶၢဝ်းလိူၼ်တီႇသႅမ်ႇပႃႇ လႄႈ ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇၼႆႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၼွင်ၼႆႉ ယွၼ်ႉမၼ်းပဵၼ် တီႈလွတ်ႈၽေး တႃႇတူဝ်သတ်း လႄႈ ၽူႈလူလွမ်ၵုမ်းထိင်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် တေၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင်ပၼ် ၽူႈၸိၼမ်း ဢၼ်မီး တၢင်းႁူႉ ဢၼ်ႁူႉ ၸိုဝ်ႈဢိင်းၵလဵတ်သေ တေၸၢင်ႈၼႄၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝႃႈ ၼူၵ်ႉၸိူဝ်းလႂ်မီးတီႈလႂ်ၼႆလႄႈ ၵိုင်ၵႃႈမၼ်းယူႇ။ ငိုၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေပဵၼ်ဢၼ်တႃႇၵမ်ႉထႅမ် ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် တီႈဢွင်ႈလွတ်ႈၽေးတူဝ်သတ်း ဢၼ်မီးလွင်ႈငိုၼ်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢဝ်မူၵ်ႇတူၺ်းၸမ် (binoculars) ၶွင်တူဝ်မႃးသေ ၵႂႃႇၸဵမ်ၸဝ်ႉ ၽွင်းၼူၵ်ႉၶဝ် တိုၵ်ႉတူင်ႉတိုၼ်ႇၼၼ်ႉ။ လၢတ်ႈႁႂ်ႈ ႁူင်းႁႅမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁႂ်းၶဝ်ႁဵတ်းပၼ် လွင်ႈၶပ်ႉၶိုင်ႈပၼ်လႄႈ။
}}
* {{Do
| name=ၶၢတ်ႈ လႅင် | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၼိုင်ႈဝၼ်း 1,500 ၵျၢပ်ႈ | lastedit=
| content= ဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းသေ ဝၼ်းၼိုင်ႈသေ ၶီႇပၼ်ႇၸွၼ်ႇတူၺ်း ဝၢၼ်ႈႁိမ်းႁွမ်း။ မိူဝ်ႈပႆႇဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ ၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်း လႅင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလီလီ။
}}
:* {{Listing
| name=ဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇဝၢႆႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price= | lastedit=Oct 2017
| content=လုၵ်ႉတီႈ ယွင်ႁူၺ်ႈသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၽႅဝ်လႆႈတီႈ Red Mountain Estate (တူၺ်းပႃး [[#ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ]]) လႆႈငၢႆႈငၢႆႈယူႇ။ ၶီႇလႅင်ၵႂႃႇၸူးတီႈ ဢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇဝၢႆႇ တီႈႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉၼႆ တေလႆႈႁၼ် တီႈမုင်ႈယဵမ်ႈတူၺ်း ဝၢၼ်ႈဢၼ်ၵတ်းယဵၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉသေ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈမုင်ႈႁၼ် တၢင်းႁၢင်ႈလီ သၽႃႇဝယူႇ။ တီႈၽိုၼ်လိၵ်ႈယိုၼ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ တီႈထုင်ႉၼိူဝ်လွႆ ဢၼ်မီးၸမ် တႃႈလိူဝ်ႇ လႄႈ မိူင်းတႆးၼၼ်ႉ လႆႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ဝၢႆႇ ဢၼ်မီးၼမ်ႉဝၢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ၊ ၸၢင်ႈၶႄႉၶဵင်ႇလႆႈ ဝၢႆႇၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ယူးရူပ်ႉ ၸိူဝ်းၶဝ်ႈၶႄႉၶဵင်ႇတီႈ ပၢင်ၶႄႉၶဵင်ႇဝၢႆႇ ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈ Red Mountain Estate ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၵိၼ်တၢင်းၵိၼ် လႆႈတီႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်၊ ၸၢင်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်းတီႈ တဵၵ်းဝၢႆႇ လႄႈ ၸၢင်ႈသိုဝ်ႉဝၢႆႇ။ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ယွင်ႁူၺ်ႈသေ ၶီႇၵႂႃႇၼႆ တၢင်းႁိုင် တေမီးမွၵ်ႈ 40 တႃ ၼႆႉယဝ်ႉ။}}
:* {{Listing
| name=လွင်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈၸမ် (20 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ) | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price= | lastedit=Oct 2017
| content=သၢႆတၢင်း ဢၼ်ၵႂႃႇၼမ်တႄႉ ဢွၵ်ႇတီႈ ယွင်ႁူၺ်ႈသေ ၵႂႃႇၸူးလွႆ ဢၼ်မီးၽၢႆႇတူၵ်း။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁွတ်ႈၽႅဝ်တီး တၢင်းၽႄ ဢၼ်ပဵၼ် ႁၢင်ႈ T ၼၼ်ႉ ဝၢႆၼႃႈ ၵႂႃႇၽၢႆႇၸၢၼ်းၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈႁၼ် '''ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ''' (တူၺ်းၽၢႆႇတႂ်ႈ)ယဝ်ႉ။ တီႈၼၼ်ႈၼၼ်ႉ တေမီး ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈဢွၼ်ႇၵျွင်းၼိုင်ႈ ဢၼ်တေႃႇၼႃႈတင်း လွႆ။ ပေႃးသိုပ်ႇၵႂႃႇသေ လၢႆတႃၼၼ်ႉၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေႁွတ်ႈၽႅဝ် ဝၢၼ်ႈၶွင်ႇတႅင်ႇယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၶၢတ်ႈႁိူဝ်းသေၵေႃႈ လတ်းၶၢမ်ႈၼွင်ၵႂႃႇလႆႈယူႇ၊ ၵႃႈၶၼ်တႃႇႁိူဝ်းတင်းလမ်းၼႆႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇပၼ်လိူၼ် 8,000 ၵျၢပ်ႈ။ ၶဝ်တေၵႂႃႇတမ်းပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတီႈဝၢၼ်ႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းတွၵ်ႈယဝ်ႉ။ တီႈၽၢႆႇၸၢၼ်းဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ၵၢတ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈ လႄႈ တီႈၽၢႆႇဢွၵ်ႇလွႆၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၵျွင်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးၶိုၼ်းပွၵ်ႈမႃး ၽၢႆႇႁွင်ႇ ယွင်ႁူၺ်ႈၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈမႃးၵိုတ်းတီႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇဝၢႆႇ ဢၼ်မီးတီႈၸွမ်းတၢင်းၼၼ်ႉ။ ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်ပၼ်ႇၼိုင်ႈႁွပ်ႈၼႆႉ တေႁိုင်ယူႇ မွၵ်ႈ 3 မူင်း တေႃႇ 4 မူင်း (ပေႃးၵႂႃႇထိူင်းထိူင်း၊ ပေႃးၵိုတ်းၵိၼ်ၶဝ်ႈဝၼ်း လႄႈ ပေႃးၸွၼ်ႇတူၺ်း ႁိမ်းႁွမ်း ၼႆတႄႉ ၶႂ်ႈဝႃႈ ၵႂႃႇတင်းဝၼ်းယဝ်ႉ)။
}}
:* {{Listing
| name=ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ သူၺ်ႇဢိင်းတဵင်ႇ တင်းဝၼ်း (40 km) | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price= | lastedit=Sep 2015
| content=လုၵ်ႉတီႈယွင်ႁူၺ်ႈသေ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇတဵမ်ၸဝ်ႉသေ ၵႂႃႇတၢင်းၼမ်ႉဢုၼ်ႇ (မီးပၢႆႉဝႆႉ)ၼၼ်ႉလႄႈ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးတီးမုင်ႈယဵမ်ႈဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉသေ ၼၼ်ႉ ပဵၼ်မွၵ်ႈ 200 မီႇတႃႇ မိူဝ်ႈပႆႇၽႅဝ် ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ (တီႈဢၼ်တၢင်းငွၵ်း 90°၊ ႁႃတူၺ်းၶူဝ်လႆသေ ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်မၼ်း)။ ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလူင်သေ ၵႂႃႇၽၢႆၸၢၼ်းတိၵ်းတိၵ်းလႄႈ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေယိၼ်းလႆႈၸႂ်ယူႇ၊ တူၺ်းၵႂႃႇ ဝၢၼ်ႈႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉလႄႈ။ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းယၢမ်း (3-4 မူင်း၊ 30 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ) ၼၼ်ႉယဝ်ႉၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈ ၶူဝ် ဢၼ်ၵၢႆႇတႃႇၶၢမ်ႈ ႁွင်ႈၶုတ်းသွင်ဢၼ် (တီးၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ ၼၼ်ႉပဵၼ် ၶူဝ်ဢၼ်လဵဝ်ယဝ်ႉ)။ ပေႃးပူၼ်ႉၶူဝ်ၵႂႃႇၼႆ ၶဝ်တေယွၼ်း ၵႃႈၶဝ်ႈၼႂ်းမၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵႃႈၵွင်ႈထႆႇ 500 ၵျၢပ်ႈ၊ ၵူၺ်ႈၵႃႈဝႃႈ ဢိၼ်းတဵင်ႇၼႆႉ လႆႈၶဝ်ႈလၢႆလၢႆသေ ၵႃႈမၼ်းၼႆႉတႄႉ တေပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ လၢၼ်ႉၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း။ ၵေႃႈလူဝ်ႇၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်သေၵႂႃႇ ဝၢႆးသေ ပူၼ်ႉၶူဝ်ယဝ်ႉ ငွၵ်းၽၢႆႇၶႂႃ မွၵ်ႈ 50 မီႇတႃႇၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈႁၼ် ၵွင်းမူးၵဝ်ႇမွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မီးယူႇ ၽၢႆႇၶႂႃၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးသိုပ်ႇၵႂႃႇသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈၼႆႉ တေၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈ ၽၢႆႇၼိူဝ် ၵွင်းမူးႁၢမ်း ဢိၼ်းတဵင်ႇ ဢၼ်မႅၼ်းဢွၵ်ႇယူႇ ၼႂ်းၵႄႈ တူၼ်ႈမႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ မွၵ်ႈ 2 တႃ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁၼ် ၵွင်းမူးၽြႃးႁၢမ်း မီးယူႇတီႈၽၢႆႇၶႂႃၼၼ်ႉၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈလတ်းၵႂႃႇတီႈၼႂ်း ၵႄႈယုမ်းလႆႈယူႇ။ ၸွၼ်ႇတူၺ်းလႄႈ။ တႃႇတေၶိုၼ်းပွၵ်ႈ ယွင်ႁူၺ်ႈၼႆႉ ၵႂႃႇတီႈၶူဝ်သေၵေႃႈ ထၢမ်တူၺ်း ႁိူဝ်း ဢၼ်တေၵႂႃႇ မိူင်းတွၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ယွင်ႁူၺ်ႈ (1 မူင်း ဢမ်ႇၼၼ် 1.5 မူင်း)။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ပေႃးတၢမ်းၶမ်ႈ ပေႃးလႅတ်ႇၸမ်ၶဝ်ႈၼႆတႄႉ ၽၢင်ႉၵႃႈၶၼ်မၼ်းလႄႈ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉႁူႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈ ၶီႇလႅင်သေ ပွၵ်ႈမိူဝ်းလႄႈ ၵူၺ်းလူဝ်ႇပိုင်ႈဢိင်ၼိူဝ် ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ႁိူဝ်းၵူၺ်း။ ႁိူဝ်းၼိုင်ႈလမ်းၼႆႉ တေမီးယူႇ 15,000-18,000 ၵျၢပ်ႈ။ လုၵ်ႉမိူင်းတွၵ်ႈ ၵႂႃႇၽၢႆႇႁွင်ႇ (ထၢမ်တႃႇ ၵႂႃႇ ယွင်ႁူၺ်ႈ)။ ယွင်ႁူၺ်ႈ - ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ ၼႆႉ မီး 10 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ၊ ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ-ဢိၼ်းတဵင်ႇၼႆႉ မီး 20 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ၊ မိူင်းတွၵ်ႈ-ယွင်ႁူၺ်ႈၼႆႉ မီး 11 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ။ လႅင်တႄႉ ဢမ်ႇလူဝ်ႇ။ ၵႅဝ်ႈၵင်ႈတႃ လႄႈ တႃႇတူမ်းႁူဝ်တႄႉ လီပႃးၵႂႃႇယူႇ။
}}
* {{Do
| name=ၶၢဝ်းတၢင်းပႆတိၼ်လႄႇ | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | fax=
| hours= |checkin= | checkout= | price=
| content=ၶၢဝ်းတၢင်းပႆတိၼ်လႄႇ ၼႆႉ မီးဝႆႉ ဢၼ်ပႆလႄႇ ၼိုင်ႈဝၼ်း တီႈႁိမ်းႁွမ်းလွႆ ဢမ်ႇၼၼ် ၶၢဝ်းတၢင်းပႆတိၼ်လႄႇ 3 ဝၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၵၢတ်ႇလေႃႉၼႆသေ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် တႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းပႆတိၼ်ႇလႄႇ ၼိုင်ႈဝၼ်းၼႆတႄႉ ၼိုင်ႈၵေႃႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ မွၵ်ႈ 10,000 ၵျၢပ်ႈသေ တႄႇ 08:00 သေၵေႃႈ သုတ်း 16:00-18:00 ယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်းပႆတိၼ်လႄႇၼႆႉ တေၸၢင်ႈႁိူဝ်ႉမွႆႈတႄႉတႄႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃး မၼ်းလႆႈပႆတိၼ်တင်းၼမ် (မွၵ်ႈ 20 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁိူဝ်ႉမွႆႈၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈႁႂ်ႈ ၽူႈၸိၼမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ႁႂ်းၵႂႃႇပၼ် ၶၢဝ်းတၢင်းဢၼ်တိူဝ်းပွတ်းလိူဝ်)၊ ပႆတၢင်း တီႈတၢင်းထိူၼ်ႇ လႄႈ တၢင်းမႆႈ (ပေႃးပဵၼ်ၼႂ်း ၶၢဝ်း လိူၼ်ဢေႇပရႄႇ) ၼၼ်ႉ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တိူဝ်းႁိူဝ်ႉမွႆႈ။ ဢဝ်ၵႂႃႇၼမ်ႉၼမ်ၼမ်၊ ၼိုင်ႈၵေႃႉ မွၵ်ႈ 2-3 လီႇတႃႇ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ပေႃးၵႂႃႇၸိူင်ႉၼၼ်ႉ တႃႇတေသိုဝ်ႉၼမ်ႉၼႆ မၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈ၊ လူဝ်ႇမီး သွၵ်းတိၼ် ပႆတၢင်းၶႅမ်ႉၶႅမ်ႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ တေလႆႈ ပႆလတ်းၶၢမ်ႈလွႆ၊ ထိူၼ် လႄႈ ဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၼ်းၼိူဝ်လွႆၶဝ်ယူႇသဝ်းၼၼ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ယႃႇပေမုင်ႈမွင်းဝႃႈ ၶဝ်တေၼုင်ႈၶူဝ်း ၽိင်ႈငႄႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁၢင်ႈလီႁၢင်ႈငၢမ်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ၸၢတ်ႈပၢၼ်ဢၼ်တႄႉၶဝ်။ ႁူမ်ႈဝႃး ၶၢဝ်းတၢင်းပႆတိၼ်ၼႆႉ ႁိူဝ်ႉမွႆႈသေတႃႉ မၼ်းတေပၼ် တိုဝ်ႉတၢင်း ႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈၽိူဝ်ႇႁၼ်ႇ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ဢၼ်တႄႉ ၸိူဝ်းယူႇသဝ်းႁိမ်းႁွမ်း ၼွင်ႁၢႆးယႃႈၼၼ်ႉလႄႈ လႆႈႁၼ်ပႃး တၢင်းႁၢင်ႈလီ သၽႃႇဝယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢၼ်တိၵိၼ်တွႆၵိၼ် ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း ၼင်ႇႁိူဝ်း ဢၼ်မီးတီႈ ၼႂ်းၼွင်ၼၼ်ႉ။}}
* {{Do
| name=ၼွင်ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ | alt=Hot Springs | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | fax=
| hours= |checkin= | checkout= | price=ၼိုင်ႈၵေႃႉ US$8 တႃႇ ၼွင်ၼမ်ႉသုၼ်ႇတူဝ် ၶဝ်ႈပႃး ၽႃႈၸဵတ်ႉ
| content=ၶၢတ်ႈလႅၼ် တႃႇ ဝၼ်းၼိုင်ႈ (မွၵ်ႈ US$2) သေ ၶီႇၵႂႃႇၽၢႆႇ မီးလွႆ (ၽၢႆႇတူၵ်း ယွင်ႁူၺ်ႈ) မွၵ်ႈ 45 တႃ ၼၼ်ႉသေ ဢႅဝ်ႇလႄႇတီႈ ၼွင်ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ တႃႇလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉၽွင်းႁူဝ်ၶမ်ႈ။ ၼွင်ၼမ်ႉဢုၼ်ႇၼႆႉ တီႈတႄႉမၼ်းပဵၼ် ၼွင်လုၺ်းၼမ်ႉ 3 ဢၼ် ဢၼ်မီး သပႃး တီႈၼႂ်းၵၢင်မၼ်းၼၼ်ႉ၊ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈလႆႈၼင်ႇ ႁိမ်းႁွမ်းသၽႃႇဝၼႆတႄႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇၵႂႃႇတီႈၼၼ်ႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၶီလႅင်ႇၵႂႃႇတီႈ သပႃးၼၼ်ႉတႄႉ မၼ်းတေလႆႈႁၼ် သၽႃႇဝ လႄႈ ၵိုင်ႇတၢင်းၵႂႃႇယူႇ။ တီႈၼွင်သုၼ်ႇတူဝ်ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ပႃး ဢၼ်မီးလဝ်ႈၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။}}
* {{Do
| name=Roller Skate | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=သဵၼ်ႈတၢင်းယူင်းၵျီး (သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်)
| phone= | fax=
| hours=09:00 - 21:00 |checkin= | checkout= | price=ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း 1,000 ၵျၢပ်ႈ၊ ၶဝ်ႈပႃး ၵႃးၶၢတ်ႇ
|lastedit=Sept 2015
| content= ပဵၼ်တီႈ ၶီႇ သၵဵၵ်ႉလဵၼ်ႈသေ ၼႄသတၢၼ်ႉ ၸွမ်း ၽဵင်းပွပ်ႉမိူင်းဝၼ်းတူၵ်း။ ၶဝ်တေပၼ် ထူင်ယၢင် ပၼ်လၢႆလၢႆ တွၼ်ႈတႃႇ သႂ်ႇၶႅပ်းတိၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။
}}
* {{Do
| name=ပွႆၼႄႁုၼ်ၸိူၵ်ႈ ဢွင်ႇ | alt=Aung Puppet Show | url= | email=
| address= | lat=20.661314 | long=96.934860 | directions=မီးႁိမ်း ႁူင်းႁႅမ်းၼၼ်ႇတဝုၼ်ႇ
| phone=+95936201984 | tollfree= | fax=
| hours=19:00 & 20:30| တၢင်းႁိုင် ၶိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း | price=5,000 ၵျၢပ်ႈ | lastedit=2018-05-10
| content= ပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းၵႃႈ ႁုၼ်ၸိူၵ်ႈ ၽိင်ႈငႄႈမၢၼ်ႈ။ လုင်းဢွင်ႇ ၵေႃႉပဵၼ်ၸဝ်ႈႁုၼ်ၸိူၵ်ႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်း မၢႆ4၊ သေ ဢၼ်ပဵၼ်ၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်း တေပဵၼ်မႃး မၢႆ 5 ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉဢွၼ်ႇမၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸွႆႈထႅမ်မၼ်းဝႆႉ။
}}
==သိုဝ်ႉ==
ယႃႇပေလိုမ်း '''သဵတ်ႈ'''၊ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ပၢႆတၢင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တႃႇၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းၵေႃႈ တေတၢင်ႇပဵၼ် သွင်ပုၼ်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းတေပၼ်ၼၼ်ႉ။ ၶူဝ်းၶွင်မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၵ်ႇႁၢင်ႈဢၼ်ၵဝ်ႇမွၼ်သေ ပဵၼ်ဢၼ်ပွမ် (မိူၼ်ၼင်ႇ မၢၵ်ႇႁဵဝ်ႈ) လႄႈ ၶူဝ်းၵုၼ်ၵမ်ႉၼမ် ဢၼ်ၶၢႆတီႈလၢၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ ဢၼ်ႁဵတ်းဝႆႉတွၼ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
* {{Buy
| name=မိပ်ႇၼူတ်ႈတီႈ သုမ်ႉမႆႉမွင် ၽျူႇၽျူႇ | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းယူင်းၵျီး | lat= | long= | directions=တီႈႁိမ်းၶူဝ်
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇတီႈ တီႈမိပ်ႇၼူတ်ႈၽိင်ႈငႄႈမၢၼ်ႈ တီႈ သုမ်ႉမႆႉမွင်ၽျူႇၽျူႇ ဢၼ် ၵူၼ်း မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းၽျူႇၽျူႇၶဝ် ၵေႃႉမိပ်ႇပၼ်ၼ်ႉ။ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းဢွၼ်ႇ (ဢိၵ်ႇတင်း မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်း ၸႂ်လီ) ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈသင်ႇမၢႆပၼ် ၶၢဝ်းတၢင်းႁိူဝ်း (လႄႈ ၸိၼမ်းပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ)၊ ႁိူဝ်းၵၼူး လႄႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၵျၢမ်း ဢၼ်ပႆတိၼ်။}}
* {{Buy
| name=Mr A Tun | alt=Mu Kyi | url= | email=nangmukyi1985@gmail.com
| address=ယွင်ႁူၺ်ႈ | lat= | long= | directions=ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်း/ၵၢတ်ႇ သေမႃးၼႆ မီးတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်၊ ပူၼ်ႉ the pizzeria (Golden Kite) ၵႂႃႇ ၶိုင်ႈလွၵ်းၼိုင်ႈ၊ မီးၽၢႆႇသၢႆႉ
| phone=+95 9 431 97443 | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= ပဵၼ် ၶွမ်ႇပၼီႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းဢွၼ်ႇ ဢၼ် Mu Kyi ၵေႃႉႁဵတ်း၊ ၶဝ်ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ယႃႇႁႂ်ႈမၼ်းမိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်ႇဢၼ်ၸိူဝ်းဢၼ်မီးတီႈ ယွင်ႁူၺ်ႈ။ မၼ်းလၢတ်ႈလႆႈၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈလီလီသေ မၼ်းဢမ်ႇၵိၼ်ၸိၵ်းၼိူဝ် ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း ၼင်ႇ တီမၢင်ၸိူဝ်း ဢၼ်ဢမ်ႇသိုဝ်ႈယူဝ်းၼၼ်ႉ။ မႂ်တိုတ်းရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် တႃႇၵႂႃႇတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ တိူဝ်းၶၼ်ႇထုၵ်ႇ 1,000 ၵျၢပ်ႈ သေ တၢင်ႇတီႈ (14,000 ၵျၢပ်ႈ)။}}
* {{Buy
| name=ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းႁူဝ်ဝၼ်း သၢၼ်ႇၼီႇ | alt=Sunny Day Tour Services | url= | email=htwe.sunny@yahoo.com
| address=ၽၢႆႇတူၵ်းၵၢတ်ႇ၊ ၸႄႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ| lat= | long= | directions=လုၵ်ႉတီႈၶူဝ်သေ ၵႂႃႇၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်းၽၢႆႇတႂ်ႈ၊ ပေႃးၼၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေလႆႈႁၼ် မၼ်းမီး ၽၢႆႇသၢႆႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႈတၢင်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=တေမီးမွၵ်ႈ 10,000 ၵျၢပ်ႈ
| content=ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၶၢတ်ႈ ၵူၼ်းၸိၼမ်း ၶၢဝ်းတၢင်းပႆတိၼ် ဢၼ်ၵႃႈၶၢတ်ႈမၼ်း သၢင်ႇထုၵ်ႇ။ ၽူႈၸိၼမ်း ၵူဝ်ႇထူၺ်းၼၼ်ႉ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈလႆႈလီလီသေ မၼ်းၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင်ပၼ် လွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ပႆတိၼ်သေ ဢိင်ၼိူဝ်တီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶႂ်ႈၵႂႃႇၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင်ပွၼ်ယဝ်ႉ။ မၼ်းၸၢင်ႈၸိၼမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇ ၵၢတ်ႇလေႃႉပႃးၵွၼ်ႇ။}}
* {{Buy
| name=T.K (တီႈၶၢႆ မႂ်တိုတ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်) | alt=T.K (Bus Ticket Centre) | url= | email=thargyiinma85@gmail.com
| address=ပွၵ်ႉဝိၼ်ႈ (သဵၼ်ႈတၢင်းၽွင်ႇတေႃႇသႅၵ်ႉ တီႈႁိမ်း ႁူင်းႁႅမ်း Bright) | lat= | long= | directions=ၸမ်ႁိမ်း ၶူဝ်တႃႈၼမ်လူင်
| phone=+959428358770, +959428358770 | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| lastedit=2017-07-16
| content=မႂ်တိုတ်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်၊ မႂ်တိုတ်း ႁိူဝ်းမိၼ်၊ မႂ်တိုတ်း ႁိူဝ်း၊ လွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ပႆတိၼ်၊ ၶၢတ်ႈလႅင်
}}
==ၵိၼ်==
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်တင်းၼမ် ၸိူဝ်းမီးဝၢၼ်ႈ ၼႂ်းၼွင် | alt= | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=4,000 ၵျၢပ်ႈ
| content= တီႈဝၢၼ်ႈၼႂ်းၼွင်ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် တႃႇလိူၵ်ႈတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ လၢၼ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵဵင်ႈသႂ်လီသေ ပဵၼ်ဢၼ်လီတူၺ်းဝႆႉ။ တၢင်းၵိၼ်ၶဝ်ႈၵေႃႈ ၵႃးၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇသေ ၵိၼ်ဝၢၼ်ႇယူႇ။ ယႃႇပေလိုမ်းၵိၼ် ၽၵ်းပႃ ဢၼ်ႁုင်ၽဵတ်း ဢၼ်ပဵၼ်ႁွႆးမိုဝ်းၼွင်ႁၢႆးယႃႈၼၼ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ လိူၵ်ႈၼႄဢၼ်ၼိုင်ႈၼႆတႄႉ ပဵၼ်လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် သူၺ်ႇၵျႅတ်ႉပႂိၼ်ႉ။
}}
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် Aurora | alt= | url= | email=
| address=1 သဵၼ်ႈတၢင်းလုမ်းလူင် (ယူင်းၵျီး)၊ ပွၵ်ႉၼၼ်ႇတဝုၼ်ႇ၊ ယွင်ႁူၺ်ႈ | lat=20.66113 | long=96.93426 | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=2,000 ၵျၢပ်ႈ
| content= ပဵၼ်လၢၼ်ႉတၢင်ၵိၼ် ဢၼ်မၢၼ်ႈပိုတ်ႇဝႆႉ လႆႈတၢင်းၵိၼ် ၽိင်ႈမၢၼ်ႈ၊ ၶႄႇ လႄႈ ၶဝ်ႈသွႆးၵူဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဝၢၼ်ႇၶဝ်ပဵၼ်ဝၢၼ်ႇယႂ်ႇ။ ၶဝ်ႈသွႆးဢၼ်ႁဵတ်းတင်းမိုဝ်း လႄႈ ပႃၶူဝ်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ လီၵိၼ်တူၺ်းယူႇ။
}}
* {{Eat
| name=Golden Kite | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းလုမ်းလူင် (ယူင်းၵျီး) လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းမျႃႉဝတီႇ | lat=20.6611 | long=96.9339 | directions=
| phone=+95 81 29327 | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ၵေႃႉပဵၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမၼ်း မီႇယူဝ်ႇၼၼ်ႉ ႁဵတ်း ပၢတ်ႇသတႃႇ လႄႈ ပီႇၸႃႇ။
}}
* {{Eat
| name=Unique Superb Food | url= | email=
| address=3 သဵၼ်ႈတၢင်းမျႃႉဝတီႇ၊ ၸႄႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ | lat= | long= | directions= မီးတီႈႁိမ်း ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း Remember လႄႈ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းပုတ်ႉထ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content=ၸိုဝ်ႈမၼ်ႈၵေႃႈ ၶႂ်ႈငၢဝ်ႈဝႆႉ သေ လၢၼ်ႉမၼ်းၵေႃႈ လဵၵ်ႉလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇ၊ သၢႆငၢႆဢမ်ႇပေႃးလီ။ လွင်ႈတူမ်ႈႁုင်ၶဝ်ၵေႃႈ ထိူင်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၶဝ်ႁဵတ်းတၢင်းၵိၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၽၵ်းၼိုင်ႈဝၢၼ်ႇၼႆႉ တေမီးယူႇ မွၵ်ႈ 3,000 ၵျၢပ်ႈ။}}
* ၵိၼ်တူၺ်း ၶဝ်ႈသွႆး ထူဝ်ႇၽူး တီႈ '''ၵၢတ်ႇ''' လႄႈ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေလႆႈႁၼ် ၼၢင်းယိင်း ဢၼ်တိုၵ်ႉႁၢင်ႈႁႅၼ်း တၢင်းၵိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ (ဢၼ်တိုၵ်ႉတေၵႂႃႇၵိၼ် တီႈ ဢၼ်မီး တင်ႇၼင်ႈပလၢတ်ႉသတိၵ်ႉဢွၼ်ႇ) တီႈၼႂ်းတူင်ႇတီႈၵၢတ်ႇ။ ထႅင်ႈတၢင်ႇတီႈတႄႉ မီးတီႈ တေႃႇၼႃႈၵၢတ်ႇ တီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၵိၼ်လႆႈ ၶဝ်ႈသွႆး၊ ၼဵင်ႈၵူဝ်ႈ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ၊ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ တေမီးမွၵ်ႈ US$ 1.25 (1,000-1,500 ၵျၢပ်ႈ)။
* {{Eat
| name=ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ | alt=
| address= | lat=20.6605 | long=96.9314 | directions=
| hours= | price=
| lastedit=2015-03-08
| content=ႁႃတူၺ်းပၢႆႉ ဢၼ်တႅမ်ႈဝႆႉ ၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ “Night Market” ဢၼ်မီးတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၼၼ်ႉသေ ပႆၶဝ်ႈၵႂႃႇ တီႈၼႂ်း တၢင်းဢွၼ်ႇသေ တေလႆႈႁၼ် လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ဢွၼ်ႇယူႇ။
}}
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် တၢႆးမုၼ်း | alt=Diamond Restaurant
| address= | lat=20.657412 | long=96.92817 | directions=
| hours= | price=ၽၵ်းၼိုင်ႈဝၢၼ်ႇ မွၵ်ႈ 2,000-4,000 ၵျၢပ်ႈ
| lastedit=2015-03-30
| content=ဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႇ၊ တၢင်းၵိၼ် ဢိၼ်းတီးယႃး ဝၢၼ်။ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းသၢၵ်ႈလွတ်ႈတႄႉ ပဵၼ်တီႈလိူၵ်ႈလီ၊ သေ ၼမ်ႉၼူမ်းၵွၼ်ႇ ႁဵတ်းဢဝ်တီႈႁိူၼ်း၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၵိၼ်ၼိူဝ်ႉၵေႃႈ မီးတႃႇလိူၵ်ႈတင်းၼမ်။ ၶဝ်ႈမုၼ်းဢၼ်ဝၢၼ်ဢၼ်မၼ်းၵေႃႈ မီးတႃႇလိူၵ်ႈတင်းၼမ်။ ၸဝ်ႈၶွင် မိတ်ႇသတႃႇဢႅမ်ႇတီႇၼၼ်ႉၵေႃႈ မေႃမိုတ်ႈမေႃၵိုဝ်း၊ လၢတ်ႈလႆႈၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ လီလီသေ တေလႆႈႁၼ်ပႃး ၸၢၼ်ႈပၢၼ်ၵူႈဝၼ်း ႁင်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈယူႇ။
}}
* {{Eat
| name=Diamond Restaurant | alt=
| address= | lat=20.657412 | long=96.92817 | directions=
| hours= | price=About 2,000-4,000 kyat for a main dish
| lastedit=2015-03-30
| content=Authentic, delicious Indian food. Good choice for vegetarians, and the paneer is made in-house, with plenty of options for meat-eaters. Also some tasty dessert options. The owner, Mr MD is very friendly, speaks excellent English, and offers an insight into the daily life of the local people.
}}
* {{Eat
| name=လၢၼ်ႉတၢင်ႈၵိၼ် လၢဝ်လႅင် | alt=Red Star Restaurant | url= | email=
| address=4, သဵၼ်ႈတၢင်း ၽွင်ႇတေႃႇပျၢၼ်ႇ၊ ပွၵ်ႉၼၼ်ႇတဝုၼ်ႇ၊ ယွင်ႁူၺ်ႈ | lat= | long= | directions= မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ Aquarius Inn၊ တေႃႇၼႃႈ Little Inn
| phone=+95 081 209753 | tollfree= | fax=
| hours= | price=ၽၵ်းၼိုင်ႈဝၢၼ်ႈ 1,500 ၵျၢပ်ႈ |lastedit=2015-09
| content= ပဵၼ်လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းဢွၼ်ႇ ၵေႃႉႁဵတ်း၊ မီးပၢင်ႇတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ၊ ၵိၼ်လႆႈ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်၊ ၶဝ်ႈဝၼ်း လႄႈ ၶဝ်ႈၶမ်ႈ။ တီႈၶဝ်ႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ လတ်ႉသီႇလၢႆမဵဝ်းယဝ်ႉ၊ ၵိၼ်ဝၢၼ်တင်းသဵင်ႈယဝ်ႉ (1,000 ၵျၢပ်ႈ) လႄႈ မႁိတူဝ်ႇ ၵွၵ်းယႂ်ႇ (1,000 ၵျၢပ်ႈ)။}}
* {{Eat
| name=ၵၾႄး သုၶ | alt=Thu Kha Cafe | url= | email=
| address= | lat=20.661032 | long=96.931046 | directions= မီးတီႈၸဵင်ႇ ဢၼ်တေႃႇၼႃႈ ၵၢတ်ႇလူင်
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| lastedit=2017-08-06
| content=ပဵၼ်ဢွင်ႈ ပိုၼ်ႉတီႈ၊ ပိုတ်ႇၵၢင်ၼႂ်တဵမ်ၸဝ်ႉ။ ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ် (300 ၵျၢပ်ႈ)၊ ယူးထႅဝ်ႇ၊ သမူႇသႃႇ (100 ၵျၢပ်ႈ)၊ မီးပႃး ၼမ်ႉမၢၵ်ႇမႆႉ။
}}
==ဢိုၵ်ႉဢွၵ်ႉ==
* {{Drink
| name=Smiling Moon Restaurant | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းလုမ်းလူင်| lat= | long= | directions=
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= ဢၼ်ပဵၼ် မိတ်ႉလ်သဵၵ်ႉ လႄႈ လတ်ႉၸီႇ ၶဝ်ၼၼ်ႉ ၶၼ်မၼ်း ထုၵ်ႇ။ တၢင်းၵိၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉ မီးထႅင်ႈၸၼ်ႉတၢင်ႇဢၼ်။ ၸဝ်ႈၶွင်မၼ်း ၵေႃႉဢၢၼ်းငိုၼ်း။}}
* {{Drink
| name=Red Mountain Estate | alt= | url=http://www.redmountain-estate.com/ | email=
| address= | lat=20.6391 | long=96.9549 | directions= မီး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ယွင်ႁူၺ်ႈ ယၢၼ် 4 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ
| phone= | tollfree= | fax=
| hours=09:00-18:00 | price=
| lastedit=Sep 2015
| content=ၶၢတ်ႈလႅင် သေ ၶီႈၶိုၼ်ႈလွႆဢွၼ်ႇ ၵႂႃႇၸူး တီႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇဝၢႆႇ (20 တႃ)။ ပေႃးဝႃႈ တေၸိမ်းတူၺ်း ဝၢႆႇ 4 မဵဝ်း ဢၼ်မဵဝ်းမၼ်း ပိူင်ႈၵၼ်ၼႆႉၼႆ တေလႆႈပၼ် 5,000 ၵျၢပ်ႈ (ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 2017)
}}
==ၼွၼ်း==
===တီႈၵႃးၶၼ်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇ===
* {{Sleep
| name=Aquarius Inn | url=http://aquariusinninlelake.com/#contact | email=aquarius352@gmail.com
| address= | lat=20.6526057 | long=96.8894174 | directions=
| phone=+95 81209352, +95 81209615 | tollfree= | fax=
| hours= | price=US$5-20
| checkin= | checkout=
| content=တင်းၼွင်သေ ဢမ်ႇပေႃးၵႆၵၼ်၊ ပဵၼ်ၶွင် မူင်ႉႁေႃႁိူၼ်း ဢၼ်မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်းသေ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်ၶဝ်ၵေႃႈ ၶိုၵ်ႉ။}}
* {{Sleep
| name=Gypsy Inn | alt= | url= | email=
| address=မၢႆ 82၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ၽင်ႇၼမ်ႉ (ၵၢၼ်းၼႃးလၢၼ်း)၊ ပွၵ်ႉဝိၼ်း၊ ယွင်ႁူၺ်ႈ | lat=20.6582154 | long=96.9226993 | directions=မီးတီႈၼိူဝ် ႁွင်ႈလူင် ဢၼ်မီးၽၢႆႇတူၵ်းဝၼ်း
| phone=+95 08129084 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout=12:00 | price=US$8-20
| content=ပဵၼ်ဢွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်းၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢိၵ်ႇတင်း ယူင်ႉသၢင်ႈမႂ်ႇ (ပေႃးၶွင်ႉၶၼ်ယႂ်ႇ ၶဝ်ႈပႃး ထီႇဝီႇ လႄႈ တိူၵ်ႈၵတ်း) လႄႈ ယူင်ႉသၢင်ႈၵဝ်ႇ (ၶွင်ႉၼွၼ်းမၢင်ၶွင်ႉ ဢမ်ႇပႃး ၶွင်ႉၼမ်ႉ၊ ၶွင်ႈၼမ်ႉ လႆႈၸႂ်ႉႁူမ်ႈၵၼ် တီႈၽၢႆႇၼွၵ်ႈ)။ ၶဝ်ႈပႃး တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶဝ် မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း။ တွၼႈတႃႇ တီႈၼွၼ်း US$8။
}}
* {{Sleep
| name=ႁူင်းႁႅမ်း Joy | alt= | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၶူဝ်တႃႈၼမ်ႉ | lat=20.6616057 | long=96.9269872 | directions=မီႈတီႈၼိူဝ် ႁွင်ႈလူင်
| phone= | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=US$15-20
| content= ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶဝ် မေႃမိုတ်ႈၵိုတ်း၊ သႅၼ်ႈသႂ်၊ ပေႃးၵၢင်ၼႂ်ၼႆ တေၸၢင်ႈလႆႈႁၼ် ၸိူဝ်းၵၢၼ်သုၵ်ႉ တီႈၼႂ်းႁွင်ႈလူင်။ ဢွင်ႈတီး တူဝ်းရိတ်ႉလႄႇတႄႉ ဢမ်ႇပေႃးမီးၼမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တိုၵ်ႉလီယူႇ သေ ၸမ်ၵၼ်တင်း လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ။
}}
* {{Sleep
| name=Little Inn | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်း ၽွင်ႇတေႃႇပျၢၼ်ႇ | lat=20.6577759 | long=96.9280842 | directions=ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ပၢင်လဵၼ်ႈႁႅင်း၊ တေႃႇၼႃႈ Aquarius Inn
| phone=+95 081 209195| tollfree= | fax=
| hours= | price=double US$18
| checkin= | checkout= |lastedit=2015-09
| content=ဢွင်ႈၼွၼ်း သႅၼ်ႈသႂ်လီ၊ ပႃး ၶွင်ႉၼမ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်၊ ၼမ်ႉမႆႈ၊ သူၼ်ႇမွၵ်ႇ၊ တွၼ်ႈတႃႇတၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် ၶဝ်ႈမုၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၶႆႇၶူဝ်၊ ဝၢႆႇၾၢႆႇ၊ ၵူၼ်းႁဵတ်ႈၵၢၼ် ဢၼ်မေႃၸွႆႈထႅမ်၊ ပၼ်ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်၊ လုၵ်ႉတီႈၶူဝ်တႃးႁိူဝ်းသေ လႆႈပၼ် 5 တႃ။}}
* {{Sleep
| name=May Guesthouse | alt= | url= | email=mayguesthouse@gmail.com
| address=85၊ သဵၼ်ႈတၢင်းမျႃႉဝတီႇ၊ ယွင်ႁူၺ်ႈ | lat=20.659847 | long=96.934287 | directions=
| phone=+95 08129417 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price=ၶွင်ႉၵေႃႉလဵဝ် US$15, သွင်ၵူႇ/ၵူႇသွင်ၵေႃႉ US$25, တီႈၼွၼ်းသၢမ်တီႈ US$35
| content=မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်း၊ ၵဵင်ႈသႂ် လႄႈ လူမ်ၸႂ်လီ၊ ပဵၼ် ႁူင်းႁႅမ်း မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းၵေႃႉႁဵတ်း။ မီးသူၼ်မွၵ်ႇဢွၼ်ႇ ဢိၵ်ႇတင်း ၽိူၼ် လႄႈ တီႈၼင်ႈ၊ ယဵၼ်လီသေတႃႉ မီးယုင်းၼမ် (ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 2017)။ ဢမ်ႇမီးၵူႇသွင်ၵေႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူႇၵေႃႉလဵဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယႂ်ႇဝႆႉယူႇ။ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်းၵႄႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈတင်းၼမ်။
}}
* {{Sleep
| name=Zawgi Inn | alt= | url=http://zawgiinn.com | email=zawgiinn@gmail.com
| address=122 သဵၼ်ႈတၢင်းၼၼ်ႇတဝုၼ်ႇ၊ ပွၵ်ႉၼၼ်ႇတဝုၼ်ႇ၊ ယွင်ႁူၺ်ႈ၊ မိူင်းတႆး၊ မျၢၼ်ႇမႃႇ| lat=20.659874 | long=96.935789 | directions=
| phone=+95 81 209 929 | tollfree= | fax=
| checkin= | checkout= | price= US$20/သွင်ၵေႃႉ (ၸၢင်ႈသဵတ်ႈလႆႈယူႇ)
| lastedit=2017-05
| content=တီႈလိုဝ်ႈသဝ်း ပဵၼ်ဝႆႉ ပင်ႇၵလူဝ်ႇ တီႈၶၢင်ႈဝၢင်း၊ မွၵ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉ။ ပင်ႇၵလူဝ်ႇၼိုင်ႈလုၵ်ႈၼႆႉ မီး သၢမ်ၶွင်ႉ (ၶွင်ႉၼမ်ႉ၊ မူၵ်ႇၼမ်ႉသိတ်း၊ ၶွင်ႉၼွၼ်း) ယဝ်ႉၵေႃႈ ပႃး ၸၢၼ်းသေ တီႈၸၢၼ်းၼၼ်ႉ မီးပႃးၽိူၼ်လႄႈ တင်ႇၼင်ႈ။ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် (ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၵႃႈတီႈၼွၼ်း) ပႃး ၶႆႇၵႆႇ (ၶူဝ်ႈ/ၵႅဝ်းသေၶူဝ်/ၶူၼ်းသေၶူဝ်ႈ)၊ ၶဝ်ႈမုၼ်းၵဵၵ်ႉ (ဢမ်ႇပႃးသင်ႇ/တင်းၵူၺ်ႈ)၊ ၶဝ်ႈမုၼ်းၸီႇၽႆး၊ ၶႆၼမ်ႉၼူမ်း၊ မၢၵ်ႇမႆႉဢွင်ႇ၊ မၢၵ်ႇမႆႉၵမ်ႈၽွင်ႈ လႄႈ ၼမ်ႉၼဵင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၵေႃႇၾီႇ။ လုၵ်ႉတီႈ ၵၢတ်ႇသေ ပႆၵႂႃႇၼႆ တေႁိုင် 10 တႃ။ ဝၢႆႇၾၢႆၶဝ် ၸႂ်ႉလႆႈလၢႆ၊ လႅင်းမၼ်းၼိမ်လီ၊ ၽႂ်းလီ။}}
* {{Sleep
| name=Remember Inn | url=http://rememberinn.jimdo.com/ | email=
| address= | lat=20.6624566 | long=96.934779 | directions=မီးၽၢႆႇႁွင်ႇဝဵင်း
| phone=+95 81 209257, +95 9 521 4070, +95 9 42803170816, +95 9961819362 | tollfree= | fax=
| hours= | price=US$15-50
| checkin= | checkout=
| content=ၵဵင်ႈသႂ်ဝႆႉတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶွင်ႉတႄႉၵဝ်ႇဝႆႉသေ တီႈၼိူဝ်ၸၼ်ႉၼိူဝ်သုတ်း မီးတီႈလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉၸႂ်။ တၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ်ၵေႃႈ ၶိုၵ်ႉၶႅမ် သေ ၶဝ်ၸူမ်းသိူဝ်း တႃႇၸွႆႈထႅမ် တႃႇ ၸတ်းၵၢၼ်ပၼ် သၢႆၵၢၼ်မိၼ်၊ ႁိူဝ်း လႄႈ ၶၢဝ်းတၢင်းပႆတိၼ်။ ၸဝ်ႈၶွင်မၼ်း ၶႅမ်ႉတႄႉတႄႉသေ မေႃၸွႆႈထႅမ်။}}
===ပၢၼ်ၵၢင်===
* {{Sleep
| name=တီႈလိုဝ်ႈသဝ်း မင်ႇၵလႃႇ (ဢိၼ်း) | alt=Min Ga Lar Inn | url=http://mingalar-inn.com/ | email=mingalarinn@gmail.com
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းၽွင်ႇတေႃႇပျၢၼ်ႇ၊ ပွၵ်ႉမင်ႇၵလႃႇ၊ ယွင်ႁူၺ်ႈ | lat=20.6577495 | long=96.9306148 | directions=မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ ၵွင်းမူးလူင်ႈ တီႈၼႂ်းဝဵင်း
| phone=+95 81 209198, +95 21 6278 (Mobile) | tollfree= | fax=
| hours= | price=US$30-45
| checkin= | checkout=
| content=ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼၼ်ႈ မေႃမိုတ်ႈၵိုဝ်းပေႇၸႂ်၊ မေႃလၢတ်ႈၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈသေ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇတၢင်းလွၼ်ႉၶၢဝ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် တႃႇၶပ်ႉၶိုင် လွင်ႈဢွၵ်ႇလႄႇၼႆၵေႃႈ ၶဝ်မေႃၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ယူႇ။ ဢွင်ႈၼွၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႂၢင်ႈယႂ်ႇသေ ၵဵင်ႈသႂ်လီ၊ ၶဝ်ႈပႃး ၼမ်ႉဢုၼ်ႇတႃႇဢၢပ်ႇ။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼၼ်ႈ တေၸၢင်ႈ ၶပ်ႉၶိုင်ပၼ် ၶၢဝ်းတၢင်းႁိူဝ်း ဢၼ်လႆႈပၼ် 17,000 ၵျၢပ်ႈ လႄႈ လွင်ႈၶပ်ႉၶိုင် တႃႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း။ ဢၼ်ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်တႄႉ ၶီႇႁိူဝ်းၵၼူးသေၵေႃႈ ပၼ်တူၺ်း ဝၢၼ်ႈပိုၼ်ႉတီႈ လွင်ႈၸၼ်ၸႂ် တီႈၼႂ်းၼွင် လႄႈ ႁွင်ႈလူင်။ ဢၼ်ၼၼ်ႉၼႆႉ မၼ်းတေလႆႈ ၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်း ဢၼ်ၶီႇႁိူဝ်းလၢဝ်းလႄႇ တီႈၼႂ်းၼွင်သေ ၼၼ်ႉ လုၵ်ႉတီႈ ႁွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင်ပၼ်ယူႇ။}}
===တီႈၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ===
* {{Sleep
| name=Spring Lodge Inle | alt= | url=http://www.springinle.com | email=mktspringlodge@gmail.com
| address=76/78 သဵၼ်ႈတၢင်းၼၢၼ်းတႄး၊ ပွၵ်ႉၼမ်ႉပၢင်၊ ယွင်ႁူၺ်ႈ | lat=20.656918 | long=96.923672 | directions=
| phone=+95-9-44546-0125 | tollfree= | fax=
| checkin=14:00 | checkout=12:00 | price=မေႇ-သႅပ်ႇထႅမ်ႇပႃႇ US$70 တွၼ်ႈတႃႇ ၶွင်ႉၼွၼ်းသွင်ၵေႃႉ၊ US$90 တွၼ်ႈတႃႇ ၶွင်ႉၼွၼ်းသၢမ်ၵေႃႉ။ ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ-ဢေႇပရႄႇ US$100 တွၼ်ႈတႃႇ ၶွင်ႉၼွၼ်းသွင်ၵေႃႉ၊ US$135 တွၼ်ႈတႃႇၶွင်ႉၼွၼ်းသၢမ်ၵေႃႉ
| lastedit=2018-05-13
| content= ပဵၼ်ႁူင်းႁႅမ်း လၢဝ်သၢမ်လုၵ်ႈ ဢၼ်ပိုတ်ႇမိူဝ်ႈ ပီ 2017။ မီးဝႆႉတီႈ ဢွင်ႈတီႈ ယဵၼ်ၸႂ် တီႈၽၢႆႇၼွၵ်ႈၵၢင်ဝဵင်သေ မီးႁိမ်းၶူဝ်တႃႈႁိူဝ်းယွင်ႁူၺ်ႈ တီႈဢၼ်ႁိူဝ်း ဢွၵ်ႇၸူး ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ။ မီးၶွင်ႉ ဢၼ်ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈ၊ ၶွင်ႉတၢင်းသဵင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်တီႈ ထၢၼ်ႈၼိူဝ်လိၼ်လၢႆလၢႆ၊ မီးတီႈၼွၼ်း ဢၼ်ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇလီၼွၼ်း၊ သုတ်း၊ ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း၊ ထီႇဝီႇ၊ ၽိူၼ်၊ မီးမူၵ်ႇသိတ်းဢၢပ်ႇၼမ်ႉ + ဢၢင်ႇဢၢပ်ႇၼမ်ႉ။ တီႈၽၢႆႇၼွၵ်ႈ မီးပႃးၼွင်လုၺ်းၼမ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈၼႂ်း ဢွင်ႈၶၢၼ်းသေ ၸႂ်ႉလႆႈဝၢႆႇၾၢႆႇလၢႆလၢႆ၊ မီးၼွင်လုၺ်းၼမ်ႉ လႄႈ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်။ ၶဝ်ႈပႃးတၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် ဢၼ်ၵုမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈထူၼ်ႈ 06:30-09:30။ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶဝ်ၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ယႂ်ႇဢၼ်ၵႂၢင်ႈ ပဵၼ်တီႈ ဢၼ်ၵိုင်ႇတၢင်ႇ တင်း ၸၢႆႇငိုၼ်း။ လႅင် လႄႈ လႅင်ၶီၼိူဝ်လွႆ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈဢဝ်ၶီႇလႆႈလၢႆလၢႆယူႇ။ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်တီႈၼၼ်ႈ မေႃမိုတ်းၵိုဝ်းသေ လၢတ်ႈလႆႈၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈလီလီသေ ၸၢင်ႈၸွႆႈႁႃပၼ် ၵူၼ်းႁေႃႈႁိူဝ်း၊ လႄႈ ၸၢင်ႈၶပ်ႉၶိုင်ပၼ် ရူတ်ႉပိၵ်ႉၵၢပ်ႉ တႃႇႁပ်ႉတႃႇသူင်ႇ ၸူးတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ႁၢႆးဝူဝ်း။
}}
* {{Sleep
| name=Inle Heritage Stilt Houses | alt= | url=http://inleheritage.org/en/home/ | email=contact@inleheritage.org
| address=Inle Heritage ၊ ဝၢၼ်ႈဢိၼ်းပေႃႇၶူၼ်ႇ၊ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ | lat=20.446268 | long=96.901846 | directions= မီးတီႈ ပွတ်းၸၢၼ်းၼွင်၊ တီႈႁိမ်း ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉပၢင် လႄႈ ႁိမ်းဝၢၼ်ႈဢိၼ်းပေႃႇၶူၼ်ႇ "the weaving village"
| phone=+959778212003 | tollfree= | fax=
| checkin=14:00 | checkout=12:00 | price=ပေႃးၶၢဝ်းၵူၼ်းႁၢင်ႇတႄႉ US$150 သေ ပေႃးၶၢဝ်းၵူၼ်းၼမ်တႄႉ US$230
| lastedit=2018-05-10
| content="ဢွင်ႈၼွၼ်း" ၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁိူၼ်းၼိုင်ႈလင်ယဝ်ႉ၊ ၶိူင်ႈၶူဝ်း ၸိူဝ်းၵိုင်ႇမီးၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉမူတ်း၊ မၼ်းၵူၺ်းမီး 10 ဢွင်ႈၵူၺ်းသေ မၼ်းပၼ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ် တႃႇလႆႈၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်း သုၼ်ႇတူဝ်ၶေႃၶေႃၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ "ဢွင်ႈၼွၼ်း" ၼႆႉ ႁၢင်ႈလီသေ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉၶူဝ်းၶွင်ပႃးၸေး၊ ၼင်ႇ ၸၢၵ်ႈလူမ်းၵတ်း၊ ၽတ်ႉလူမ်း၊ တီႈၼွၼ်းၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈ သမ်ႉပေႃးၼွၼ်းၶႂၢင်ၵေႃႈလႆႈ၊ သုတ်း၊ ႁူးသဵပ်ႇၾႆးၾႃႉမီးၵႂႃႇၵူႈတီႈ၊ မူၵ်ႇတူၺ်းၸမ် တႃႇတူၺ်းၼူၵ်ႉ၊ မီးႁၢၼ်ႉၶူဝ်လႆသုၼ်ႇတူဝ်၊ မီးပႃးၼမ်ႉဢုၼ်ႇ ဢၼ်ၸႂ်ႉသူဝ်ႇလႃႇႁင်းၶေႃ.. ၼွင်လုၺ်းၼမ်ႉ။ မီးပႃး လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် “Grandma's Inthar Cooking”။ ၶဝ်ႈပႃးတၢင်းၵိၼ်ၵၢင်ၼႂ် ဢၼ်ၵုမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈထူၼ်ႈလူၼ်ႉလူၼ်ႉလိူဝ်လိူဝ် (06:00-09:00) ၸႂ်ႉလႆႈ ဝၢႆႇၾၢႆႇလၢႆလၢႆ (ဢၼ်ၽႅဝ်ႁွတ်ႈထိုင် လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်၊ တီႈဢွင်ႈၼွၼ်း၊ တီႈၼွင်လုၺ်းၼမ်ႉ)။ ၽူႈၸိၼၢမ်းပၼ်လၢႆလၢႆ ဢၼ်တေၵႂႃႇၼႄ ၸိူဝ်းၶဝ်ႈပႃး ဝၢၼ်ႈမဵဝ်း၊ ႁွင်ႈၼႄတူဝ်သတ်းၼမ်ႉ၊ ႁူင်းႁဵၼ်းၵၢၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ၊ ႁူင်းႁဵၼ်းႁုင်တူမ်ႈ၊ သူၼ်ႇၽၵ်းၶဵဝ်၊ လၢၼ်ႉၶူဝ်းၶွင်ၽၢၵ်ႇ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်ႁဵတ်း။ ၼိုင်ႈဝၼ်း ၽဵဝ်ႈဢွင်ႈၶၢၼ်းသွင်ပွၵ်ႈ။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼၼ်ႈ မေႃယုမ်ႉမေႃယၢႆ သေ လၢတ်ႈလႆႈၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈလီလီ။ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ပွတ်းတွၼ်ႈၶွင်ႁင်း Inle Heritage not-for-profit organization (ဢၼ်ပဵၼ်ႁူင်းႁဵၼ်းၵၢၼ်ႁႃလဵင်ႉတွင်ႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈပီ ႁပ်ႉလႆႈ မွၵ်ႈ 40 ၵေႃႉ.. သွၼ်ပၼ်လၢႆလၢႆသေဢမ်ႇၵႃး ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ပႃး တီႈယူႇတီႈၵိၼ်ၵွၼ်ႇ။
}}
* {{Sleep
| name=Shwe Inn Tha Floating Resort | url=http://www.inlefloatingresort.com/ | email=
| address=ဝၢၼ်ႈတႃးလေး | lat=20.4789338 | long=96.8960022 | directions= တီႈၼႂ်းၼွင် ဢၼ်မီးၸမ်ၵၼ်တင်း ၵုၼ်သူၼ်ၽၵ်း
| phone=+95 95 192952 ,+95 94 9351315 | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| checkin= | checkout=
| content=
}}
==လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇ==
* {{Listing
| name=Internet @ iNet | url= | email=
| address=သဵၼ်ႈတၢင်းဢလတ်ႉဢွင်ႇၵျွင်း | lat= | long= | directions=ပူၼ်ႉၽၢႆႇသၢႆႉမိုဝ်း Smiling Moon restaurant ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= တီႈလဵၼ်ႈလႆႈ ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇသေပိူၼ်ႈတီႈၼႂ်းဝဵင်း (ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း 400 ၵျၢပ်ႈ)ၼႆသေတႃႉ တိုၵ်ႉၽႂ်းယူႇ။ }}
* {{Listing
| name=Internet @ Pancake Kingdom | url= | email=
| address= | lat= | long= | directions=ၵႂႃႇၸွမ်ပၢႆႉ တီႈၶူဝ်ႁွင်ႈလူင်
| phone= | tollfree= | fax=
| hours= | price=
| content= ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ ဢၼ်ဢမ်ႇၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ (လႆႈပႃးတၢင်းၵိၼ်ၶႅမ်ႉ)။ ပေႃးပဵၼ် ဝၢႆႇၾၢႆႇ ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈ 300 ၵျၢပ်ႈ သေပေႃးၸႂ်ႉတင်း ၶွမ်ႇပိဝ်ႇတႃႇတႄႉ ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း 500 ၵျၢပ်ႈ။}}
==သိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ==
* [[ႁၢႆးဝူဝ်း]]
* [[ၵၢတ်ႇလေႃႉ]] - ဢဝ်တီႈမၢႆတွင်း (လွႆးလွႆး) ၶီႇရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းယွင်ႁူၺ်ႈသေဢွၵ်ႇ (#131 or #143)။ ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်း 08:00 မူင်းသေ ႁိုင်ၸမ်မွၵ်ႈ 4 ၸူဝ်ႈမူင်း။ တေလႆႈႁၼ် တီႈမုင်ႈတူၺ်း ၸၢတ်ႈပၢၼ်ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ။ (တွၼ်ႈတႃႇ တီႈၼင်ႈထၢၼ်ႈသုင် 1,200 ၵျၢပ်ႈ) ဢမ်ႇၼၼ် ၵႂႃႇတင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်။ ဢၼ်ၶႅမ်ႉလိူဝ်တႄႉ ၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈၵႂႃႇၸူး သူၺ်ႇၺွင်ႇ (20 တႃ လႆႈပၼ် 2,500 ၵျၢပ်ႈ) သေ ပႂ်ႉတီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် တေလႆႈႁၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ဢွၼ်ႇ ဢၼ်လႅၼ်ႈၸူး ၵၢတ်ႇလေႃႉၵမ်းသိုဝ်ႈ၊ 2,400 ၵျၢပ်ႈ (ဢေႇပရႄႇ 2019)
* [[မဵၵ်ႉထီႇလႃႇ]] - ဝဵင်းမီးတီႈ ၽင်ႇၼွင် ဢၼ်ၸၼ်ၸႂ်
* [[တႃႇၸီႇ]] - ဢဝ်တီႈမၢႆတွင်း လႆႈၶီႇရူတ်ႉလဵၼ်းၵႂႃႇထိူင်းထိူင်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းသူၺ်ႇၺွင်ႇ ၶိုၼ်းပွၵ်ႈၸူး တႃႈလိူဝ်ႇ။
* [[ပူးၵမ်ႇ]] - ပဵၼ်တီႈ ၵျွင်းၽြႃးပုတ်ႉထၵဝ်ႇၵႄႇ၊ ၵွင်းမူးမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၸိူဝ်းလူႉႁၢမ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ဝၼ်းၸွႆးမၼ်းတႄႉ ၵမ်ႉၼမ် မႃးတီႈ ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 11 လႄႈ 12 ယဝ်ႉ။
** 09:30 ရူတ်ႉဝႅၼ်ႇဢွၼ်ႇ (11,000 ၵျၢပ်ႈ)
** 19:30 ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်ၵႂႃႇၽႂ်း (ထၢၼ်ႈယူဝ်းယူဝ်း)၊ ႁွတ်ႈၽႅဝ် 04:30 (11,000 ၵျၢပ်ႈ)
** 20:30 ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် VIP ၊ ႁွတ်ႈၽႅဝ် 05:30 (17,000 ၵျၢပ်ႈ)
{{usablecity}}
{{Geo|20.5500|96.9167}}
{{IsPartOf|မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပွတ်းဢွၵ်ႇ}}
[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:ၼွၼ်း]]
pczn5wvzac7i385by37njqbwbkx2pty