సూచిక:PadabhamdhaParijathamu.djvu

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="te">
  <siteinfo>
    <sitename>వికీసోర్స్</sitename>
    <dbname>tewikisource</dbname>
    <base>https://te.wikisource.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%A6%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.21</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">మీడియా</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">ప్రత్యేక</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">చర్చ</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">వాడుకరి</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">వాడుకరి చర్చ</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">వికీసోర్స్</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">వికీసోర్స్ చర్చ</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">దస్త్రం</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">దస్త్రంపై చర్చ</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">మీడియావికీ</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">మీడియావికీ చర్చ</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">మూస</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">మూస చర్చ</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">సహాయం</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">సహాయం చర్చ</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">వర్గం</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">వర్గం చర్చ</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">ద్వారము</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">ద్వారము చర్చ</namespace>
      <namespace key="102" case="first-letter">రచయిత</namespace>
      <namespace key="103" case="first-letter">రచయిత చర్చ</namespace>
      <namespace key="104" case="first-letter">పుట</namespace>
      <namespace key="105" case="first-letter">పుట చర్చ</namespace>
      <namespace key="106" case="first-letter">సూచిక</namespace>
      <namespace key="107" case="first-letter">సూచిక చర్చ</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">మాడ్యూల్</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">మాడ్యూల్ చర్చ</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>సూచిక:PadabhamdhaParijathamu.djvu</title>
    <ns>106</ns>
    <id>16922</id>
    <revision>
      <id>396810</id>
      <parentid>247820</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T03:25:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inquisitive creature</username>
        <id>3593</id>
      </contributor>
      <model>proofread-index</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="521" xml:space="preserve">{{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template
|రకం=పుస్తకం
|శీర్షిక=[[పదబంధ పారిజాతము]]
|భాష=te
|సంపుటి=
|రచయిత=[[రచయిత:నార్ల వెంకటేశ్వరరావు]]
|అనువాదకులు=
|ఎడిటర్=
|చిత్రకర్త=
|పాఠశాల=
|ప్రచురణకర్త=
|చిరునామా=ఆంధ్రప్రదేశ్ సాహిత్య అకాడమి, హైదరాబాదు
|సంవత్సరం=1959
|ఆధారం=
|ISBN=
|OCLC=
|LCCN=
|BNF_ARK=
|ARC=
|మూలం=djvu
|బొమ్మ=1
|పురోగతి=MS
|పుటలు={{remove pages 
 | pages = 4
}}
&lt;pagelist
1to2=&quot;ముఖచిత్రం&quot;
3to3=&quot;మువి&quot;
4=-
5to14=&quot;పీఠిక&quot;
15to16=&quot;ఉపయుక్త గ్రంథాలు&quot;
17to26=&quot;సూచిక&quot;
27=1
/&gt;
|సంపుటాలు=
|వ్యాఖ్యలు=
|వెడల్పు=
|సిఎస్ఎస్=
|పేజీ మొదటి వరుస=పదబంధ పారిజాతము
|పేజీ చివరివరుస=
}}</text>
      <sha1>s0ttsuq0qe9ixygdbbfpci3au8n78pg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396811</id>
      <parentid>396810</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T03:26:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inquisitive creature</username>
        <id>3593</id>
      </contributor>
      <model>proofread-index</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="489" xml:space="preserve">{{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template
|రకం=పుస్తకం
|శీర్షిక=[[పదబంధ పారిజాతము]]
|భాష=te
|సంపుటి=
|రచయిత=[[రచయిత:నార్ల వెంకటేశ్వరరావు]]
|అనువాదకులు=
|ఎడిటర్=
|చిత్రకర్త=
|పాఠశాల=
|ప్రచురణకర్త=
|చిరునామా=ఆంధ్రప్రదేశ్ సాహిత్య అకాడమి, హైదరాబాదు
|సంవత్సరం=1959
|ఆధారం=
|ISBN=
|OCLC=
|LCCN=
|BNF_ARK=
|ARC=
|మూలం=djvu
|బొమ్మ=1
|పురోగతి=MS
|పుటలు=&lt;pagelist
1to2=&quot;ముఖచిత్రం&quot;
3to3=&quot;మువి&quot;
4=-
5to14=&quot;పీఠిక&quot;
15to16=&quot;ఉపయుక్త గ్రంథాలు&quot;
17to26=&quot;సూచిక&quot;
27=1
/&gt;
|సంపుటాలు=
|వ్యాఖ్యలు=
|వెడల్పు=
|సిఎస్ఎస్=
|పేజీ మొదటి వరుస=పదబంధ పారిజాతము
|పేజీ చివరివరుస=
}}</text>
      <sha1>866xhcy2rey62u7th8a3mywuvycv7sj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:PadabhamdhaParijathamu.djvu/5</title>
    <ns>104</ns>
    <id>17221</id>
    <revision>
      <id>396809</id>
      <parentid>176051</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T03:22:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inquisitive creature</username>
        <id>3593</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3091" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Gokulellanki&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{p|fs125}}పీఠిక&lt;/p&gt;

పరస్పరభావవినిమయం ప్రధానలక్ష్యంగా ఏర్పడిన భాష నానాటికీ పదునుదేరుతూ వస్తుంది. అవసర మేర్పడిన ట్లెల్లా, ఆసక్తి పెంపొందినట్లెల్లా, మానవవిజ్ఞానం వికసించిన ట్లెల్లా, మనసూ మేధా నేవళం తేరిన ట్లెల్లా, మనసూ మేధా నేవళం తేలిన ట్లెల్లా భాషలో మార్పులూ, చేర్పులూ, కూర్పులూ అనంతంగా వర్ధిల్లడం అనూచానంగా వస్తున్నది.

తన మనోభావాల నన్నింటినీ తోడివారికి చెప్పుకొనగలచేవ తన భాషకు సంతరించుకొనడంలో ప్రతి మనిషీ, ప్రతి కాలంలోనూ ప్రయత్నపూర్వకంగానో, అప్రయత్నంగానో ఎంతో కొంత కృషి చేస్తూనే వుంటాడు. తత్ఫలితంగా ఒకనాటికంటె మఱొకనాడు భాషలో కొత్తమాటలూ, కొత్త మాటలతేటలూ, మాటలు కొత్తవి కానప్పుడు వానికే కొంగ్రొత్త భావచ్చాయలూ ఏర్పడుతూ వస్తున్నవి.

సామాన్యంగా విడివిడిగా పొడి మాటలుగా ఉన్నవే. అపూర్వసమ్మేళనంతో - ఆ మాటలకు విడివిడిగా వేనికీ లేని ఏదో ఒక అపూర్వభావవ్యక్తీకరణకు మూలములై - విశిష్ట పదబంధాలుగా భాషలో నిలిచిపోతున్నవి.

వానినే పదబంధము లనీ, నుడికారము లనీ, పలుకు బడు లనీ, జాతీయము లనీ పేర్కొంటూ ఉంటాము. ఇవే కవితాలతాంకుర ప్రథమాలవాలా లనీ విజ్ఞులు భావిస్తారు.

మాటకు 'కళ్ళలో కారం పోసుకొను' అన్న పలుకుబడి తీసుకుందాం. ఇందులో మూడు మాటల చేరికవాని విడివిడి అర్థాలకు వేనికీ చెందని అసూయాగ్రస్తతను వెలనాడుతున్నది.

‘కాస్త పచ్చగా కనిపిస్తే సరి అది కళ్ళలో కారం పోసుకుంటుంది.’&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>hp4u4xm7tmsw95noniiycepc5n9mqhy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Prabodha Tarangalul.pdf/9</title>
    <ns>104</ns>
    <id>25543</id>
    <revision>
      <id>396761</id>
      <parentid>233543</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T14:12:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ఇందుశ్రీ ఉషశ్రీ</username>
        <id>1907</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2282" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Bhaskaranaidu&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;&lt;br&gt;
9.		దేహశుద్ధికి  స్నానమవసరము,  దేహి (జీవాత్మ)  శుద్ధికి 				జ్ఞానమవసరము.

10.		ఒక జన్మలో శరీరములోనికి జీవుడు ప్రవేశించడము ఒక 				పర్యాయమే మరల నిష్క్రమించడము కూడ ఒక పర్యాయమే.

11.		జీవ శరీరాలు భూమిమీద జన్మించు విధానం అన్నిటికి 				ఒకేరకంగా ఉంటుంది.  కాని మరణించడము మాత్రము				నాల్గు విధములుగా ఉంటుంది.

12.		జీవునకు కర్మ అనుభవించడము వలన అయిపోతున్నది,  కానీ			అహంకారము మరింత కర్మను సంపాదించి పెట్టుచున్నది.

13.		అజ్ఞానము వలన అహంకారము,  అహంకారము వలన 				ఆగామికర్మ జీవునకు కలుగుచున్నది.

14.		పరిశుద్ధమైన ఔషధాన్ని సేవించిన శరీరరోగము వదలిపోవునట్లు, 			పరిశుద్ధ జ్ఞానశక్తిని పొందిన జీవున్ని కర్మరోగము వదలిపోతుంది.

15.		ఆరోగ్యమియ్యని ఔషధమూ,  ఆత్మజ్ఞానమియ్యని బోధ 				నిష్ప్రయోజనము.

16.		కామ, క్రోధ, లోభ, మోహ, మధ మత్సరములను ఆయుధములచే 			జీవుడు తన్నుతానే హింసించుకొంటున్నాడు.

17.		శరీరమనే గృహమందు  అజ్ఞానమనే అంధకారములో ఉన్న 			జీవుడు జ్ఞానదివ్వెను వెల్గించి చూచుకొంటేనే తన్నుతాను 				తెలుసుకోగలడు.&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>oeb6mgqp9gsj9130l94lw9cpwbiw5p7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396762</id>
      <parentid>396761</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T14:14:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ఇందుశ్రీ ఉషశ్రీ</username>
        <id>1907</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2287" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Bhaskaranaidu&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
9.		దేహశుద్ధికి  స్నానమవసరము,  దేహి (జీవాత్మ)  శుద్ధికి 				జ్ఞానమవసరము.

10.		ఒక జన్మలో శరీరములోనికి జీవుడు ప్రవేశించడము ఒక 				పర్యాయమే మరల నిష్క్రమించడము కూడ ఒక పర్యాయమే.

11.		జీవ శరీరాలు భూమిమీద జన్మించు విధానం అన్నిటికి 				ఒకేరకంగా ఉంటుంది.  కాని మరణించడము మాత్రము				నాల్గు విధములుగా ఉంటుంది.

12.		జీవునకు కర్మ అనుభవించడము వలన అయిపోతున్నది,  కానీ			అహంకారము మరింత కర్మను సంపాదించి పెట్టుచున్నది.

13.		అజ్ఞానము వలన అహంకారము,  అహంకారము వలన 				ఆగామికర్మ జీవునకు కలుగుచున్నది.

14.		పరిశుద్ధమైన ఔషధాన్ని సేవించిన శరీరరోగము వదలిపోవునట్లు, 			పరిశుద్ధ జ్ఞానశక్తిని పొందిన జీవున్ని కర్మరోగము వదలిపోతుంది.

15.		ఆరోగ్యమియ్యని ఔషధమూ,  ఆత్మజ్ఞానమియ్యని బోధ 				నిష్ప్రయోజనము.

16.		కామ, క్రోధ, లోభ, మోహ, మధ మత్సరములను ఆయుధములచే 			జీవుడు తన్నుతానే హింసించుకొంటున్నాడు.

17.		శరీరమనే గృహమందు  అజ్ఞానమనే అంధకారములో ఉన్న 			జీవుడు జ్ఞానదివ్వెను వెల్గించి చూచుకొంటేనే తన్నుతాను 				తెలుసుకోగలడు.&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>e3cfhd2a83uvm7wdwp5h2z2oj7jqh0o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Prabodha Tarangalul.pdf/10</title>
    <ns>104</ns>
    <id>25544</id>
    <revision>
      <id>396763</id>
      <parentid>233462</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T14:15:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ఇందుశ్రీ ఉషశ్రీ</username>
        <id>1907</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2266" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Bhaskaranaidu&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;&lt;br&gt;
&lt;br&gt;
18.		అహంకారము తొలగక అజ్ఞానము అంతరించదు.  అజ్ఞానము 			అంతరించక ఆత్మదర్శనము కాదు.

19.		పంచభూతములచే నిర్మింపబడిన శరీరములు  పంచభూతముల 			వలనే నశిస్తున్నాయి.

20.		అష్ట ఐశ్వర్యాలతో తులతూగేవారిని చూచి  నేను అలాలేనని 			అసూయచెందితే ప్రయోజనమేమి?  ముందు జన్మలలో వారు 			చేసుకొన్న పుణ్యఫలమే వారినాస్థితియందుంచినది.

21.		అపారమైన సముద్రములోని జలబిందువువంటిది శరీరములోని 			జీవాత్మ. 
 
22.		బాహ్యపూజలకన్నా భావపూజయే దేవునికి ఇష్టము.

23.		ఆహారపదార్థముల ప్రభావము వలన గుణప్రభావములు మారవు.  			కానీ  గుణప్రభావము వలన ఆయా ఆహారముల తినుటకు 			అభిలాషకల్గును.

24.		చేప దాని స్వస్థానమైన నీటియందుంటేనే దానికానందము 				అలాగే 	మనస్సు దాని స్వస్థానమైన ఆత్మయందుంటేనే 				దానికానందము.

25.		సంకల్పాల రాహిత్యము చేసుకోవడమే సత్యమైన బ్రహ్మయోగము.

26.		ఆడంబర పూజలన్ని అజ్ఞానానికి దోహదం చేస్తాయి.  కానీ 			ఆత్మభావాన్ని అందించలేవు.

27.		పాత్ర కడిగి చేసిన పాకమూ, పాత్రలెరిగి చేసిన జ్ఞానదానము 			పరిశుద్ధ ఫలమిచ్చును.&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>3ag25da157qlh3ttrh0adoosateobrs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Geetham Geetha Total.pdf/5</title>
    <ns>104</ns>
    <id>26159</id>
    <revision>
      <id>396837</id>
      <parentid>229985</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T10:15:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inquisitive creature</username>
        <id>3593</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7029" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Bhaskaranaidu&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;&lt;center&gt;
{{p|fs125}}{{underline|ఇందూ జ్ఞానవేదిక ప్రచురణలు లభించు చిరునామా}}&lt;/p&gt;

&lt;poem&gt;
'''ప్రబోధాశ్రమము'''  (శ్రీకృష్ణమందిరము)
చిన్నపొడమల (గ్రా), తాడిపత్రి (మం), అనంతపురం (జిల్లా) A.P. 
Cell: 9866512667, 9951675081, 9948191506, Phone : 08558-225966. 
ఇందూ జ్ఞానవేదిక    
(రాష్ట్రకార్యాలయము) Phone : 040-24146006.
శ్రీదేవికాంప్లెక్స్‌, ప్రభాత్‌నగర్‌, చైతన్యపురి, దిల్‌సుఖ్‌నగర్‌, హైదరాబాద్‌ 
9848057951, 9491877239, 9848590172.

పి. నాగయ్య  (ప్ర.సభ్యుడు)  
ఇ.నెం.76/97/29, కోట్లనగర్‌ ప్రక్కన, వీకర్‌ సెక్షన్‌ కాలనీ, కర్నూలు (జిల్లా).
cell : 9440244598, 9849303902,

బాలం లక్ష్మీనరసింహులు  (ప్రెసిడెంట్‌) 
కదిరి రోడ్డు, రాజానగర్‌, నీరుగట్టువారి పల్లి, మదనపల్లి, చిత్తూరు జిల్లా.
Cell : 9440825533, 8519938999.

పోటు వెంకటేశ్వర్లు (గురూజీ) 
ధన్వంతరి హెల్త్‌ కేర్‌ సెంటర్‌,
 హుజూర్‌నగర్‌, నల్లగొండ (జిల్లా)
Cell  : 9848574803, 9502932941.

పి. ఆదినారాయణ (ప్ర.సభ్యుడు) 
భాగ్యనగర్‌ ముద్దిరెడ్డి పల్లి (గ్రా॥), హిందూపురం (తా), అనంతపురం (జిల్లా).
cell : 9440745800, 7259851861.

కె.లక్ష్మినారాయణాచారి (ప్రెసిడెంట్‌) 
బ్యాటరీషాప్‌, నియర్‌ ఎస్‌.ఐ.యు చర్చి, మార్కెట్‌స్ట్రీట్‌, ధర్మవరం, అనంతపురం (జి)
Cell :9440556968, 9290012413,

అనమల మహేశ్వర్‌  (ప్రెసిడెంట్‌) 
చవటపాల్యం (గ్రా), గూడూరు (మం), నెల్లూరు జిల్లా. 
Cell  : 9494631664, 9490809181, 8106065300.

డా॥యం. వెంకటేశ్వర రావు (ప్రెసిడెంట్‌) 
డోర్‌ నెం. 24-4-178, గోవింద నిలయం,
శాంతినగర్‌,  నెల్లూరు జిల్లా-524003., 
Cell  : 9440615064, 9246770277.

టి. వీరనారాయణ రెడ్డి  (ప్ర.సభ్యుడు) 
బట్టేపాడు గ్రా॥ ఆత్మకూరు మం॥, నెల్లూరు (జిల్లా)., 
Cell : 9494618322, 8374923363

బి. ఆదిశేషయ్య (టీచర్‌)  (ప్రెసిడెంట్‌) 
రామానుజం స్కూల్‌ దగ్గర, ఉప్పరవీధి, గుత్తి, అనంతపురం (జిల్లా)
Cell  : 9491362448, 7382986963.

ఎన్‌.బి. నాయక్‌ (ప్ర.సభ్యుడు) 
పెదమడక, అగనంపూడి,విశాఖపట్నం (జిల్లా)
Cell: 7396492239, 9248315309

డా॥బి. ధర్మలింగాచారి (ప్ర.సభ్యుడు) 
శ్రీ కనక మహాలక్ష్మి క్లినిక్‌, 
(S కోట), విజయనగరము (జిల్లా).
Cell: 08966-275208, 9704911737

వి. శంకర రావు (ప్ర.సభ్యుడు) 
అశోక్‌నగర్‌,  కొత్తపేటవాటర్‌ ట్యాంక్‌, విజయనగరము (జిల్లా).
Cell : 9703534224, 9491785963.

ఎ. నాగేంద్ర  (ప్రెసిడెంట్‌) 
కమ్మపాలెం వీధి, క్రొత్త చెరువు (గ్రా, మం)
అనంతపురం జిల్లా. Cell : 9493622669,
9959316410, 9949995090.

రౌతు శ్రీనివాసరావు (ప్రెసిడెంట్‌) 
ఏటుకూడు రోడ్‌, దర్గామాన్యం, గుంటూరు (జి)
Cell : 9948014366, 9052870853

డి. బాలాజీ  (వైస్‌ ప్రెసిడెంట్‌) 
బంగారు పాళ్యం (గ్రా), చిత్తూరు జిల్లా.
Cell: 9985483241, 7396077408.

వై. రేణుక దేవి (ఇ.సభ్యులు)  
పద్మావతినగర్‌, తిరుపతి.
Cell : 9491773455, 9032903955.

వి.సి.వర్మ (గురూజీ) ఆనందాశ్రమము
మజ్జివలస (గ్రా, పోస్టు), భీమిలి (మం), విశాఖపట్నం (జిల్లా) ` 531162.
Cell: 9441567394, 9502172711.

ఇందూ జ్ఞానవేదిక శాఖ
మద్దిగట్ల (గ్రా), పెద్దమందడి (మం),
మహబూబ్‌నగర్‌ (జిల్లా).
Cell : 8790558815, 9440655409,9701261165.

ఎన్‌.వి. రామకృష్ణ (ప్ర.సభ్యుడు) 
మెయిన్‌ రోడ్డు, బొద్దాం (గ్రా), 
రాజాం (మం), శ్రీకాకుళం (జిల్లా).

టి. ఉదయకుమార్‌ (ప్రెసిడెంట్‌) 
మోటుపల్లివారి వీధి, బుధవారము మార్కెట్‌, భీమవరం-1, పశ్చిమగోదావరి.
Cell: 9948275984, 7386433834.

ఎన్‌.వి. రామకృష్ణ (ప్ర.సభ్యుడు) 
మెయిన్‌ రోడ్డు, బొద్దాం (గ్రా), 
రాజాం (మం), శ్రీకాకుళం (జిల్లా).
Cell : 9494248963, 9959779187.

టి.వి. రమణ (ప్రెసిడెంట్‌) 
ముదిగుబ్బ (గ్రా, మం), కదిరి (తా),
అనంతపురం జిల్లా-515511.
Cell : 9440980036, 8185020272.

వి. రామక్రిష్ణన్‌  (వైస్‌ ప్రెసిడెంట్‌) 
నిరంజన్‌ టైమ్స్‌, తహశీల్దార్‌ ఆఫీస్‌ ఎదురుగా, 
నేతాజిరోడ్డు కుప్పం, చిత్తూరు జిల్లా
Cell : 9652755110.
&lt;/poem&gt;


&lt;/center&gt;
&lt;center&gt;
'''www.thraithashakam.org *     Email:info@thraithashakam.org
'''&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>8w7yudysb7ggxkegu5vjqeo6juv7dci</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Geetham Geetha Total.pdf/2</title>
    <ns>104</ns>
    <id>26169</id>
    <revision>
      <id>396836</id>
      <parentid>229869</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T10:13:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inquisitive creature</username>
        <id>3593</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="724" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Bhaskaranaidu&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Center|
{{p|fs150}}గీతం-గీత&lt;/p&gt;

{{p|fs125}}(పాటల జ్ఞానము)&lt;/p&gt;
}}


{{Center|
{{p|fs125}}{{underline|రచించినవారు}}&lt;/p&gt;

{{p|fs150}}ప్రబోధాశ్రమ భక్తులు&lt;/p&gt;
}}

{{Css image crop
|Image = Matamu-Pathamu.pdf
|Page = 2
|bSize = 425
|cWidth = 138
|cHeight = 159
|oTop = 299
|oLeft = 150
|Location = center
|Description = 
}}
{{Center|
{{p|fs125}}ఇందూ జ్ఞానవేదిక&lt;/p&gt;
}}
{{Center|
{{p}}(Regd.No. : 168/2004)&lt;/p&gt;
}}

త్రైత శకము-35

ప్రథమ ముద్రణ : సం|| 2013

ప్రతులు : 1000                '''వెల : 150/-&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>mlx0du20rn2oivaz9i8qk56aej2qy3c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Meegrada Tarakalu Sri Veturi Prabhakarasastri 2008 188 P 5010010082711.pdf/2</title>
    <ns>104</ns>
    <id>48666</id>
    <revision>
      <id>396818</id>
      <parentid>192840</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T05:28:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inquisitive creature</username>
        <id>3593</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="766" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Nrgullapalli&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{center|
{{p|fs200}}మీఁగడ తఱకలు
{{p|fs125}}(వ్యాససంపుటి)
}}


{{center|
{{p|fs125}}రచయిత
{{p|fs150}}శ్రీవేటూరిప్రభాకరశాస్త్రి
}}


{{Css image crop
|Image = Meegrada_Tarakalu_Sri_Veturi_Prabhakarasastri_2008_188_P_5010010082711.pdf
|Page = 2
|bSize = 369
|cWidth = 242
|cHeight = 261
|oTop = 228
|oLeft = 54
|Location = center
|Description = 
}}

{{center|
{{p|fs100}}ప్రచురణ
{{p|fs125}}తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానములు
{{p|fs100}}తిరుపతి
{{p|fs100}}(''శ్రీ వేటూరి ప్రభాకరశాస్త్రి 120 వ జయంతి ప్రచురణము)
}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>pyi79o25af2hsrdcv5vgdob9ekr67yq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Meegrada Tarakalu Sri Veturi Prabhakarasastri 2008 188 P 5010010082711.pdf/4</title>
    <ns>104</ns>
    <id>48668</id>
    <revision>
      <id>396819</id>
      <parentid>268953</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T05:32:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inquisitive creature</username>
        <id>3593</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="818" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Nrgullapalli&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Css image crop
|Image = Meegrada_Tarakalu_Sri_Veturi_Prabhakarasastri_2008_188_P_5010010082711.pdf
|Page = 4
|bSize = 369
|cWidth = 80
|cHeight = 99
|oTop = 60
|oLeft = 113
|Location = center
|Description = 
}}

{{center|
{{p|fs200}}మీఁగడ తఱకలు
{{p|fs125}}(వ్యాససంపుటి)
}}


{{C|★}}


{{center|
{{p|fs125}}రచయిత
{{p|fs200}}శ్రీవేటూరిప్రభాకరశాస్త్రి
}}


{{C|★}}


{{center|
{{p|fs100}}''శ్రీమాన్ వేటూరిప్రభాకరశాస్త్రి వాఙ్మయపీఠము
{{p|fs150}}‘శ్వేత’ భవనము
{{p|fs125}}తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానములు
{{p|fs125}}తిరుపతి  ఆం॥ ప్ర॥}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>r9bf4oux4f28xbw08on2v85cp2jkijb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Meegrada Tarakalu Sri Veturi Prabhakarasastri 2008 188 P 5010010082711.pdf/5</title>
    <ns>104</ns>
    <id>48669</id>
    <revision>
      <id>396823</id>
      <parentid>279545</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T06:07:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inquisitive creature</username>
        <id>3593</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1237" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Bhaskaranaidu&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;&lt;big&gt;﻿'''''మీఁగడ తఱకలు&lt;/big&gt;

రచయిత        : శ్రీవేటూరిప్రభాకరశాస్త్రి

ద్వితీయ ముద్రణము : ఫిబ్రవరి 2008

&lt;big&gt;&lt;big&gt;{{c|'''''శ్రీవేటూరిప్రభాకరశాస్త్రి 120వ జయంతి సందర్భముగా}}&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;

ప్రతులు        : 1000

{{C|వెల :}}

{{C|ప్రకాశకులు&lt;br&gt; 
'''శ్రీ కె.వి.రమణాచారి, ఐ.ఏ.ఎస్.,&lt;br&gt;
కార్యనిర్వహణాధికారి&lt;br&gt; తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానములు తిరుపతి}}

   డి.టి.పి.               ముద్రణము&lt;br&gt; 
&lt;big&gt;'''యూనివర్సిటీ జెరాక్స్       తిరుమల తిరుపతి&lt;/big&gt;&lt;br&gt; 
ప్రకాశం రోడ్డు, తిరుపతి    &lt;big&gt;  '''దేవస్థాన ముద్రణాలయము&lt;/big&gt; 
 ఫోన్ : 2261515             తిరుపతి&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>tbsbcztr533kob2h8x4470qavahbmp1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396824</id>
      <parentid>396823</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T06:10:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inquisitive creature</username>
        <id>3593</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1241" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Bhaskaranaidu&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;&lt;big&gt;﻿'''''మీఁగడ తఱకలు&lt;/big&gt;

రచయిత        : శ్రీవేటూరిప్రభాకరశాస్త్రి

ద్వితీయ ముద్రణము : ఫిబ్రవరి 2008

&lt;big&gt;&lt;big&gt;{{c|'''''శ్రీవేటూరిప్రభాకరశాస్త్రి 120వ జయంతి సందర్భముగా}}&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;

ప్రతులు        : 1000

{{C|వెల :}}

{{C|ప్రకాశకులు&lt;br&gt; 
'''శ్రీ కె.వి.రమణాచారి, ఐ.ఏ.ఎస్.,&lt;br&gt;
కార్యనిర్వహణాధికారి&lt;br&gt; తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానములు తిరుపతి}}


   డి.టి.పి.               ముద్రణము&lt;br&gt; 
&lt;big&gt;'''యూనివర్సిటీ జెరాక్స్       తిరుమల తిరుపతి&lt;/big&gt;&lt;br&gt; 
ప్రకాశం రోడ్డు, తిరుపతి    &lt;big&gt;  '''దేవస్థాన ముద్రణాలయము&lt;/big&gt; 
 ఫోన్ : 2261515             తిరుపతి&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>3mtown4f8vr152taik0wuhjdfrih2om</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Meegrada Tarakalu Sri Veturi Prabhakarasastri 2008 188 P 5010010082711.pdf/8</title>
    <ns>104</ns>
    <id>48672</id>
    <revision>
      <id>396825</id>
      <parentid>279546</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T06:17:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inquisitive creature</username>
        <id>3593</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2802" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Bhaskaranaidu&quot; /&gt;{{c|''ఓం నమో వేంకటేశాయ}}&lt;/noinclude&gt;﻿

&lt;big&gt;&lt;big&gt;{{c|'''ముందుమూట}}&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;

'''భూమన కరుణాకరరెడ్డి'''        27.01.2008.
అధ్యక్షులు&lt;br&gt;
తి. తి. దేవస్థానపాలకమండలి,&lt;br&gt;
తిరుపతి.

తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానాలు చేపట్టి  పురోగమిస్తున్న అనేక సామాజిక, సాహిత్య తాత్త్విక, భక్తి, ధార్మిక ప్రచార కార్యక్రమాలు ప్రజల్లో నూతనోత్తేజాన్ని పెంపొందింప జేస్తున్నాయి. ఈ మార్గంలో రామాయణ భారత భాగవతాదిగ్రంథాల్ని వివరణాత్మకంగా సామాన్యప్రజలకు సైతం అర్ధమయి, అందుబాటులో ఉండేవిధంగా ప్రచురిస్తున్నాము.
అన్నమయ్య, వెంగమాంబ సాహిత్యాన్ని విశేషంగా ప్రజలవద్దకు తీసుకువెళ్లేందుకు శతధా కృషి చేస్తున్నాము. ప్రాచీనసాహిత్యంలో , నవీన సాహిత్యంలో ధార్మికాంశాలు విశేషంగా ఉన్నవాటిల్ని నేరుగానూ, ఆర్థిక సహాయం అందించడం ద్వారానూ ప్రచురిస్తున్నాము.
ఈ మధ్య “శ్రీమాన్ వేటూరి ప్రభాకరశాస్త్రివాజ్మయపీఠాన్ని శ్వేతలో నెలకొల్పి, శ్రీప్రభాకరశాస్త్రిగారి సాహిత్యాన్నీ అన్నమయ్య కీర్తనల పరిశోధనలో వారుగావించిన కృషినీ, సహృదయ సమాజం చిరకాలం గుర్తుంచుకొనేట్టుగా కార్యక్రమాలు రూపొందించి, నిర్వహిస్తున్నాము.
శ్రీప్రభాకరశాస్త్రిగారు సంస్కృతాంధ్రాల్లో గొప్పపండితులు. తెలుగులో అనేకాంశాలపై ఎంతో పరిశోధించి, అనేక నూతనాంశాలు వెల్వరించారు.&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>abivd6fg6bq6z566vdbvoivseevtlkm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396826</id>
      <parentid>396825</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T06:18:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inquisitive creature</username>
        <id>3593</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2801" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Bhaskaranaidu&quot; /&gt;{{c|''ఓం నమో వేంకటేశాయ}}&lt;br&gt;&lt;big&gt;&lt;big&gt;{{c|'''ముందుమూట}}&lt;/big&gt;&lt;/big&gt;&lt;/noinclude&gt;

'''భూమన కరుణాకరరెడ్డి'''        27.01.2008.
అధ్యక్షులు&lt;br&gt;
తి. తి. దేవస్థానపాలకమండలి,&lt;br&gt;
తిరుపతి.

తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానాలు చేపట్టి  పురోగమిస్తున్న అనేక సామాజిక, సాహిత్య తాత్త్విక, భక్తి, ధార్మిక ప్రచార కార్యక్రమాలు ప్రజల్లో నూతనోత్తేజాన్ని పెంపొందింప జేస్తున్నాయి. ఈ మార్గంలో రామాయణ భారత భాగవతాదిగ్రంథాల్ని వివరణాత్మకంగా సామాన్యప్రజలకు సైతం అర్ధమయి, అందుబాటులో ఉండేవిధంగా ప్రచురిస్తున్నాము.
అన్నమయ్య, వెంగమాంబ సాహిత్యాన్ని విశేషంగా ప్రజలవద్దకు తీసుకువెళ్లేందుకు శతధా కృషి చేస్తున్నాము. ప్రాచీనసాహిత్యంలో , నవీన సాహిత్యంలో ధార్మికాంశాలు విశేషంగా ఉన్నవాటిల్ని నేరుగానూ, ఆర్థిక సహాయం అందించడం ద్వారానూ ప్రచురిస్తున్నాము.
ఈ మధ్య “శ్రీమాన్ వేటూరి ప్రభాకరశాస్త్రివాజ్మయపీఠాన్ని శ్వేతలో నెలకొల్పి, శ్రీప్రభాకరశాస్త్రిగారి సాహిత్యాన్నీ అన్నమయ్య కీర్తనల పరిశోధనలో వారుగావించిన కృషినీ, సహృదయ సమాజం చిరకాలం గుర్తుంచుకొనేట్టుగా కార్యక్రమాలు రూపొందించి, నిర్వహిస్తున్నాము.
శ్రీప్రభాకరశాస్త్రిగారు సంస్కృతాంధ్రాల్లో గొప్పపండితులు. తెలుగులో అనేకాంశాలపై ఎంతో పరిశోధించి, అనేక నూతనాంశాలు వెల్వరించారు.&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ffzraoyahi75zbribzios1iph8phcjv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Meegrada Tarakalu Sri Veturi Prabhakarasastri 2008 188 P 5010010082711.pdf/9</title>
    <ns>104</ns>
    <id>48673</id>
    <revision>
      <id>396828</id>
      <parentid>279547</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T07:26:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inquisitive creature</username>
        <id>3593</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3364" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Bhaskaranaidu&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;:::::::::::﻿II
&quot;మాస్టరు సి.వి.వి&quot; యోగాన్ని సాధించి, ఆశ్రయించిన వారి శారీరక, మానసిక వ్యాధుల్ని పోగొట్టి, ధనాపేక్ష లేకుండా గొప్ప వైద్య సేవ లందించారు.

గ్రంథరచన, విమర్శలు, పఠనం, పాఠనం, తాళపత్రగ్రంథాల సేకరణ, పరిశీలన, అనేక ప్రాచీన శిల్పాలు సేకరించడం, - ఇలా అనేక కోణాల్లో జగమెరిగిన ఉత్తమకవిపండితులు - శ్రీశాస్త్రిగారు. వీరి విమర్శలు నిష్పాక్షికంగానూ, సశాస్త్రీయంగానూ, సునిశితంగానూ ఉంటాయి. తెలియని విషయాన్ని తెలియ దని ధైర్యంగా చెప్పే సహృదయపండితుల్లో శాస్త్రిగారు అగ్రగణ్యులు.

శ్రీశాస్త్రిగారి 120వ జయంతి సందర్భంగా (07-02-2008) వీరి రచనల్లో కొన్నింటిని పునర్ముద్రించి, సాహితీలోకానికి అందిస్తున్నాము. ప్రస్తుతం &quot;తెలుగు మెఱుగులు&quot;, &quot;మీగడతఱకలు&quot;, &quot;ప్రజ్ఞాప్రభాకరము&quot;, సింహావలోకనము” అనే నాల్గు పుస్తకాలు ప్రచురిస్తున్నాము.

వీటిలో “ప్రజ్ఞాప్రభాకరం&quot; యోగానికి సంబంధించింది. తక్కినవి ఆంధ్రసాహిత్యానికి సంబంధించిన వ్యాసరత్నాలు. నన్నయనుండి చిన్నయ వరకూ గల సాహిత్యాన్ని ఆపోశనం పట్టిన శాస్త్రిగారి ఈ వ్యాసాలు సాహితీవిద్యార్థులకు ఎంతో ఉపకరిస్తాయి. అంతేకాదు - వారిలో కొత్త ఆలోచనలకూ, విమర్శనధోరణికి బాటలు వేస్తాయి. ప్రాచీన సాహిత్యంపై అభిరుచిని కలిగిస్తాయి.

సాహితీప్రియులు మా యీ కృషిని అభినందిస్తారనీ, ఆదరిస్తారనీ - శ్రీశాస్త్రిగారివాజ్మయపీఠంద్వారా ఉత్తమపరిశోధనలు వెల్వరిస్తారనీ ఆక్షాంక్షిస్తున్నాను.

:::::“శ్రీవేంకటేశచరణా శరణం ప్రపద్యే”
::::::::::::::శ్రీవారి సేవలో,

::::::::::::'''(భూమన కరుణాకరరెడ్డి)&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ndcb8gjmypvylh0pq5wbrfmskhg46px</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Meegrada Tarakalu Sri Veturi Prabhakarasastri 2008 188 P 5010010082711.pdf/121</title>
    <ns>104</ns>
    <id>48785</id>
    <revision>
      <id>396814</id>
      <parentid>283982</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T03:32:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inquisitive creature</username>
        <id>3593</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2823" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;శ్రీరామమూర్తి&quot; /&gt;{{rh| |102|మీఁగడ తఱకలు}}
{{Rule}}&lt;/noinclude&gt;
{{left margin|5em}}&lt;poem&gt;
డాలొందుచంద్రఖండంబు లెన్నియొ కాని
           యందఱు ధరియింతు రమృతకరుని
విషరాశిఁ బుట్టినవిషము లెన్నియొ కాని
           యందఱు హాలాహలాంకగళులు

గీ‍॥ గంధగజదైత్యు లెందఱో కాని యంద 
     ఱతులగజచర్మపటధారులైనవారు 
     కర్మ బంధంబు....................... 
     క్రాలుకొనకుండ నిద్రింపఁజాలుఘనులు.
                                            -ఉద్భట చరిత్ర 

సీ|| మొకరితేఁటులు మూతి ముట్టవు తేనియల్
                శ్రీమధుశాసి కర్పించి కాని 
      కోకిలమ్ములు చివురాకులు గొఱుకవు 
                శ్రీవనమాలి కర్పించి కాని 
      లేcబచ్చికల్ గబళింపవు హరిణముల్ 
                శ్రీనీలమూర్తి కర్పించి కాని 
       ఫలభుజిక్రియలకుఁ జిలుకలు దలఁపవు
               శ్రీమాధవునకు నర్పించి కాని

గీ|| యితరజంతవులును హరి మతిఁ దలంచి 
     కాని యేవర్తనమునకుఁ బూన వనిన 
     నాతపోవనమాహాత్మ్యమభినుతింప 
     నలవియే వేమొగంబులచిలువ కైన||

మ|| పులు లేదున్ మృగశాబకంబుల హరుల్ వోషించు నత్యాదృతిన్ 
       గలభానీకముఁ గాకముల్ మెలఁగు ఘూక శ్రేణితోఁ బిల్లు లె 
       ల్కలఁ గాచున్ శిఖికోటి లేఁజిలువలన్ లాలించు నుత్పుల్లబ 
       ర్హలసచ్చాయల నుంచి యచ్చటియరణ్యానీప్రదేశంబులన్

క|| ఒక చిత్ర మచటి జటిపా
     ళికి మున్ సంజలను గ్రుంకి లేచి సమాధిన్ 
     సకలశకుంతంబులు తా 
     రకమంత్రోచ్చారణాభిరతి మతిఁ బొదలున్.
&lt;/poem&gt;&lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>0ei1f23v5zx26xnp9r67wq0zo56nje9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>రచయిత:అనంతామాత్యుడు</title>
    <ns>102</ns>
    <id>89509</id>
    <revision>
      <id>396799</id>
      <parentid>396105</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T00:02:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1093" xml:space="preserve">{{రచయిత
 |ఇంటిపేరు = 
 |అసలుపేరు = అనంతామాత్యుడు
 |పేరు_మొదటి_అక్షరం = అ
 |పుట్టిన_యేడు = 
 |గిట్టిన_యేడు = 
 |వివరణ = 
 |బొమ్మ= 
 |వికీపీడియా_లంకె = అనంతామాత్యుడు
 |వికీవ్యాఖ్య_లంకె = 
 |కామన్సు లంకె= 
}}

==రచనలు==
* [[భోజరాజీయము]] (ముద్రణ: 1969) {{small scan link|Bhoojaraajiiyamu.pdf}}
* [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము|ఛందోదర్పణము]] (1921) {{small scan link|Ananthuni-chandamu.pdf}}
* [[రసాభరణము]] (1931) {{small scan link|రసాభరణము.pdf}}

==రచయిత గురించిన రచనలు==
* [[ఆంధ్ర కవుల చరిత్రము - ప్రథమ భాగము/అనంతామాత్యుఁడు]]</text>
      <sha1>mdwpvjtyyb25k53s3ngkcuydf0j8uwm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396800</id>
      <parentid>396799</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T00:02:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="977" xml:space="preserve">{{రచయిత
 |ఇంటిపేరు = 
 |అసలుపేరు = అనంతామాత్యుడు
 |పేరు_మొదటి_అక్షరం = అ
 |పుట్టిన_యేడు = 
 |గిట్టిన_యేడు = 
 |వివరణ = 
 |బొమ్మ= 
 |వికీపీడియా_లంకె = అనంతామాత్యుడు
 |వికీవ్యాఖ్య_లంకె = 
 |కామన్సు లంకె= 
}}

==రచనలు==
* [[భోజరాజీయము]] (ముద్రణ: 1969) {{small scan link|Bhoojaraajiiyamu.pdf}}
* [[ఛందోదర్పణము]] (1921) {{small scan link|Ananthuni-chandamu.pdf}}
* [[రసాభరణము]] (1931) {{small scan link|రసాభరణము.pdf}}

==రచయిత గురించిన రచనలు==
* [[ఆంధ్ర కవుల చరిత్రము - ప్రథమ భాగము/అనంతామాత్యుఁడు]]</text>
      <sha1>dx6vaulpcryvx3ilk5c2myym28t0s76</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396801</id>
      <parentid>396800</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T00:03:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1059" xml:space="preserve">{{రచయిత
 |ఇంటిపేరు = 
 |అసలుపేరు = అనంతామాత్యుడు
 |పేరు_మొదటి_అక్షరం = అ
 |పుట్టిన_యేడు = 
 |గిట్టిన_యేడు = 
 |వివరణ = 
 |బొమ్మ= 
 |వికీపీడియా_లంకె = అనంతామాత్యుడు
 |వికీవ్యాఖ్య_లంకె = 
 |కామన్సు లంకె= 
}}

==రచనలు==
* [[భోజరాజీయము]] (ముద్రణ: 1969) {{small scan link|Bhoojaraajiiyamu.pdf}}
* అనంతునిఛందము అని నామాంతరము గల [[ఛందోదర్పణము]] (1921) {{small scan link|Ananthuni-chandamu.pdf}}
* [[రసాభరణము]] (1931) {{small scan link|రసాభరణము.pdf}}

==రచయిత గురించిన రచనలు==
* [[ఆంధ్ర కవుల చరిత్రము - ప్రథమ భాగము/అనంతామాత్యుఁడు]]</text>
      <sha1>d8rofn89ovktgcradmc0pvitalce8gx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>సూచిక:Ananthuni-chandamu.pdf</title>
    <ns>106</ns>
    <id>89523</id>
    <revision>
      <id>396770</id>
      <parentid>305213</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:34:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-index</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="297" xml:space="preserve">{{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template
|రకం=పుస్తకం
|శీర్షిక=[[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము|ఛందోదర్పణము]]
|భాష=te
|సంపుటి=
|రచయిత=[[రచయిత:అనంతామాత్యుడు|అనంతామాత్యుడు]]
|అనువాదకులు=
|ఎడిటర్=
|చిత్రకర్త=
|పాఠశాల=
|ప్రచురణకర్త=
|చిరునామా=
|సంవత్సరం=1921
|ఆధారం=
|ISBN=
|OCLC=
|LCCN=
|BNF_ARK=
|ARC=
|మూలం=pdf
|బొమ్మ=1
|పురోగతి=MS
|పుటలు=&lt;pagelist /&gt;
|సంపుటాలు=
|వ్యాఖ్యలు=
|వెడల్పు=
|సిఎస్ఎస్=
|పేజీ మొదటి వరుస=
|పేజీ చివరివరుస=
}}</text>
      <sha1>j720d5ureyaq4e3q5cmes9mo20lxmpg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ఛందోదర్పణము</title>
    <ns>0</ns>
    <id>89635</id>
    <revision>
      <id>396771</id>
      <parentid>305214</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:35:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>దేవీప్రసాదశాస్త్రి, [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము]] పేజీని [[ఛందోదర్పణము]] కు తరలించారు</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="665" xml:space="preserve">{{తలకట్టు
 | శీర్షిక = [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము]]
 | రచయిత = అనంతామాత్యుడు
|అనువాదం=
 | విభాగము  = ఛందోదర్పణము
 | ముందరి = 
 | తదుపరి =[[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/ఉపోద్ఘాతము|ఉపోద్ఘాతము]]
 | వివరములు = 
|సంవత్సరం= 1921
}}
&lt;pages index=&quot;Ananthuni-chandamu.pdf&quot; from=1 to=4/&gt;</text>
      <sha1>58e9a2kb38kffcgqrbmj2pex94eu34i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396773</id>
      <parentid>396771</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:36:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="501" xml:space="preserve">{{తలకట్టు
 | శీర్షిక = [[ఛందోదర్పణము]]
 | రచయిత = అనంతామాత్యుడు
|అనువాదం=
 | విభాగము  = ఛందోదర్పణము
 | ముందరి = 
 | తదుపరి =[[ఛందోదర్పణము/ఉపోద్ఘాతము|ఉపోద్ఘాతము]]
 | వివరములు = 
|సంవత్సరం= 1921
}}
&lt;pages index=&quot;Ananthuni-chandamu.pdf&quot; from=1 to=4/&gt;</text>
      <sha1>hrybl1sclowsbptex0tuws46sq59cwo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ఛందోదర్పణము/ఉపోద్ఘాతము</title>
    <ns>0</ns>
    <id>89636</id>
    <revision>
      <id>396784</id>
      <parentid>396733</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:40:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>దేవీప్రసాదశాస్త్రి, [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/ఉపోద్ఘాతము]] పేజీని [[ఛందోదర్పణము/ఉపోద్ఘాతము]] కు తరలించారు</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="425" xml:space="preserve">{{తలకట్టు
 | శీర్షిక = [[../]]
 | రచయిత = అనంతామాత్యుడు
|అనువాదం=
 | విభాగము  = ఉపోద్ఘాతము
 | ముందరి = [[../]]
 | తదుపరి = [[../ప్రథమాశ్వాసము/]]
 | వివరములు = 
|సంవత్సరం= 1921
}}
&lt;pages index=&quot;Ananthuni-chandamu.pdf&quot; from=5 to=83/&gt;</text>
      <sha1>814dxjl57qoco1h7ljspmjfx4t91ni4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ఛందోదర్పణము/ప్రథమాశ్వాసము</title>
    <ns>0</ns>
    <id>89637</id>
    <revision>
      <id>396782</id>
      <parentid>305216</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:40:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>దేవీప్రసాదశాస్త్రి, [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/ప్రథమాశ్వాసము]] పేజీని [[ఛందోదర్పణము/ప్రథమాశ్వాసము]] కు తరలించారు</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="585" xml:space="preserve">{{తలకట్టు
 | శీర్షిక = [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము]]
 | రచయిత = అనంతామాత్యుడు
|అనువాదం=
 | విభాగము  = ప్రథమాశ్వాసము
 | ముందరి = [[../ఉపోద్ఘాతము/]]
 | తదుపరి = [[../ద్వితీయాశ్వాసము/]]
 | వివరములు = 
|సంవత్సరం= 1921
}}
&lt;pages index=&quot;Ananthuni-chandamu.pdf&quot; from=85 to=111/&gt;</text>
      <sha1>hqsk9p2z9n6znz0u7ctm29qld5qiix3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ఛందోదర్పణము/ద్వితీయాశ్వాసము</title>
    <ns>0</ns>
    <id>89638</id>
    <revision>
      <id>396780</id>
      <parentid>305217</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:40:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>దేవీప్రసాదశాస్త్రి, [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/ద్వితీయాశ్వాసము]] పేజీని [[ఛందోదర్పణము/ద్వితీయాశ్వాసము]] కు తరలించారు</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="595" xml:space="preserve">{{తలకట్టు
 | శీర్షిక = [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము]]
 | రచయిత = అనంతామాత్యుడు
|అనువాదం=
 | విభాగము  = ద్వితీయాశ్వాసము
 | ముందరి = [[../ప్రథమాశ్వాసము/]]
 | తదుపరి = [[../తృతీయాశ్వాసము/]]
 | వివరములు = 
|సంవత్సరం= 1921
}}
&lt;pages index=&quot;Ananthuni-chandamu.pdf&quot; from=112 to=148/&gt;</text>
      <sha1>pf1koxrtor1r0rqfngm8yojgx1we79z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:కాశీమజిలీకథలు -01.pdf/319</title>
    <ns>104</ns>
    <id>116592</id>
    <revision>
      <id>396808</id>
      <parentid>396540</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T03:11:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Inquisitive creature</username>
        <id>3593</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3755" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;{{rh|308|కాశీమజిలీ కథలు - మొదటి భాగము|}}&lt;/noinclude&gt;వాక్యములు జెప్పినది. కాని యతని యహంకార మణఁగినదికాదు. భార్యలనందఱ బరిభవించి యారాజు రాజ్యము మంత్రి కిచ్చివేసి తాను తపోవనంబునఁ కరిగెను.

మంత్రియు లవంగివలన వారుపోయిన వృత్తాంతమంతయు విని సంతసించుచు గొడుకును గోడండ్రను గూఁతురును నల్లుండును దన్ను భజింప మహావైభవముతోఁ బెద్దకాలము రాజ్యము గావింపుచు ధరిత్రీతలంబున సకలసౌఖ్యము లనుభవించెను.

గోపా! నీవు చూచిన యినుపచిక్కములలో నున్న వారు అంతఃపురద్రోహులు వారే. తైలసిక్తములగుట వారి కళేబరములు చెడక పెద్దకాలమట్లే యున్నవని చెప్పి మణిసిద్ధ యతీంద్రుఁడు శిష్యునితోఁగూడ బోయిపోయి యొకనాఁడు సాయంకాలమునకు జగన్నాథంబు బ్రవేశించెను.
{{c|తో ద క వృ త్త ము}}
{{left margin|5em}}&lt;poem&gt;
    వాగ్వినితాప్రియ వారిజనాభ
    ప్రాగ్వరముఖ్య సుపర్వగణేడ్యా
    దిగ్వసనాంచిత ధీరజనో క్తి
    స్రగ్విభవార్చిత చంద్రకపర్దాత॥

క. మంగళమగుఁ బ్రజలకు నృప
   పుంగవు లేలుదురు ధర్మబుద్ధిదనర ధా
   త్రిం గోవులకును విప్రుల
   కుం గల్గుశుభంబు మనుజకోటి జెలంగన్.

క. కరలోచన కరితారే
   సర్వ సంఖ్యా కలితశాలి శకదీపిత శా
   ర్వరివత్సరమునఁ గాశీ
   పురయాత్రావసధ చరితముం జేసితిగా.
&lt;/poem&gt;&lt;/div&gt;

{{c|గద్య-ఇది శ్రీమద్విశ్వనాథ సదనుకంపాసంపాదిత కవితావిచిత్రాత్రేయ ముని}}
{{c|సుత్రామగోత్ర పవిత్ర మధి కులకలశ జలనిధి రాకాకుముదమిత్ర లక్ష్మీ}}
{{c|నారాయణ పౌత్ర కొండయార్యపుత్ర సోమిదేవీ గర్భశుక్తి ముక్తాఫల}}
{{c|విబుధజనాభి రక్షిత సుబ్బన్నదీక్షిత కవి విరచితంబగు శ్రీకాశీ}}
{{c|యాత్రావసధర చరిత్రమను మహాప్రబంధంబునందు}}
{{c|ప్రథమ భాగము సమాప్తము.}}
{{c|శ్రీ విశ్వనాథార్పణమస్తు.}}
{{c|శ్రీ శ్రీ శ్రీ శ్రీ శ్రీ}}
{{C|★}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;
{{rule}}
{{rh|| శ్రీ బాలాజీ ప్రింటర్స్, విజయవాడ-1.|}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>9bh46wkhspfur0jiaj5lsoej2tx32jo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:కాశీమజిలీకథలు-06.pdf/93</title>
    <ns>104</ns>
    <id>128837</id>
    <revision>
      <id>396797</id>
      <parentid>396195</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T23:39:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>శ్రీరామమూర్తి</username>
        <id>1517</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4832" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;శ్రీరామమూర్తి&quot; /&gt;{{rh|98|కాశీమజిలీ కథలు - ఆఱవ భాగము|}}&lt;/noinclude&gt;శశాంకుఁడు మిక్కిలి దుఃఖింపుచు నతని కపర సంస్కారములు నిర్వర్తించి యనంతరము మంత్రి సామంత పురోహితాదులచే నిమంత్రితుండై పట్టాభిషిక్తుండయ్యెను. అతండట్లు రాజ్యభారము మీదవైచికొని లోపములు సవరించుచు చట్టములు నిర్మించుచు దుర్జనుల శిక్షించుచు సుజనులను రక్షించుచు చిరకాలములో నధిక విఖ్యాతి సంపాదించెను.

కొంతకాల మరిగినవెనుకు కిన్నరదత్తునిభార్య శశాంకునొద్ద కొకలేఖ నంపినది. వత్సా ! శశాంకా ! నీవు శశాంకునిపగిది ప్రజలకుఁ జల్లనివాఁడవై రాజ్యంబేలుచు మీ తండ్రికీర్తి వర్ధిల్లజేసితివి. ఇందుకు బ్రకృతివర్గము చాలా సంతోషించుచున్నది. అది యటుండె నాయన్న కూఁతురు తారావళినిఁ దల్లి లేనిదానిని జిన్నతనమునుండి నేను పోషించి పెద్దదానిం జేసితిని. దాని చారిత్రము నీవదివరకు
వినియే యున్నావు. వృద్ధరాజు అది నీ పట్టమహిషియని చెప్పియే యున్నాడు. ఇప్పడా చిన్నది సమారూఢయౌవనయై యున్నది. కావునఁ బెండ్లియాడి గృహస్థు డిపుఁగమ్ము. నేను మిగుల సంతసించెదనని తల్లివ్రాసిన కమ్మను గన్నుల కద్దికొని శశాంకుఁడు తనపూర్వోదంత మంతయు నంతఃకరణ గోచరమగుటయు నప్పుడామెకు సమాధానముగాఁ బ్రతిలేఖనంపి యాత్మగతంబున నిట్లు తలంచె

ఆహా ! రాజ్యమదాంధులు తమ్ముఁ దామే యెరుఁగనిచో నొరులనెట్లు తెలిసికొనఁ జాలుదురు. 
ఆఁడుదానను మగరూపున రాజ్యం బేలుచున్నదాన ననుమాటయే మరచిపోయితిని. ఔరా ! ఎంతచిత్రము. రాజ్యభోగ వ్యసన మెట్టి మైకము కలుగఁజేసినది? అయ్యో ? యిప్పుడుపోయి వయస్యలఁ గలసికొందమన్నను నీ రాజ్యము నాకుఁ బాదగళమైనదిగదా. కానిమ్ము.  వారినిచ్చటికి వచ్చునట్లు
చేసెదనని యాలోచించి యొక పత్రికయం దీ పద్యము వ్రాయించెను.
{{left margin|5em}}&lt;poem&gt;
ఆ. వె. పిన్నపాపనలనఁ గన్నెలు మువ్వురు
         గలిగి రట్టివారు కన్మొఱంగి
         దెసలఁ గొసలఁ దెలియఁ దిరుగుచు నున్నారు
         వారిజాడఁ దెలియవలయు మాకు.
&lt;/poem&gt;&lt;/div&gt;
అని వ్రాయించి కింకరులకిచ్చి మీరు దేశదేశముల దిరుగుచు నీ పద్యముఁ జదువునది. దీనికి సానుభవముగాఁ బ్రత్యుత్తర మిచ్చినవారి సబపఱమానముగా నా యొద్దకుఁ దీసికొనిరండని యాజ్ఞాపించి పంపించి తా నంతఃపురమునకుఁ బోయెను. అని యెరింగించి మణిసిద్ధుం డవ్వలికథ తరువాతి యవసధంబునఁ జెప్పం దొడంగెను.&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>1oksgzb99rxvtpzx8bje7pl8fu9harv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:కాశీమజిలీకథలు-06.pdf/94</title>
    <ns>104</ns>
    <id>128838</id>
    <revision>
      <id>396802</id>
      <parentid>396196</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T01:12:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>శ్రీరామమూర్తి</username>
        <id>1517</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5206" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;శ్రీరామమూర్తి&quot; /&gt;{{rh||సత్వవంతుని కథ|99}}&lt;/noinclude&gt;
{{p|fs100|ac}}డెబ్బది యొకటవ మజిలీ.&lt;/p&gt;
{{p|fs125|ac}}సత్వవంతుని కథ&lt;/p&gt;

దూరమునందుండిన కొండలోయనుండి జలపూరితమగు వెదురుబొంగు భుజంబున నిడికొని లోపల కైపారు మెకంబుల యర్పులు వినుచుఁ గేసరుఁడను బిల్లుఁ డల్లంత ప్రొద్దువేళ నాదారిఁ బోవుచుఁ బిపాసాపీడితుఁడైయున్న మకరాంకుని జూచి వెరఁగుపడుచు బాలుఁడా ! నీ నెవ్వండ వేమిటికిట్లు పడియుంటివని యడిగెను. ఆ ధ్వనివిని తన సఖురాలు దాహ మిచ్చుచున్నదని తలంచి యా మకరాంకుండు కన్నులం దెరువకయే నోరుఁ దెరచెను. అప్పుడా కిరాతవరుం డాసంజ్ఞ గ్రహించి
వెదురుబొంగు చీలదీఁసి మొగమున నీళ్ళుఁజల్లి ధారగా నోఁటిలోఁ బోసెను. చల్లని యా తోయముఁ గడుపునిండాద్రావి మేనంతయుఁ జల్లఁబడి చెమ్మటలు గ్రమ్మఁ గన్నుల నులిమికొనుచు మకరాంకుఁడు మెల్లగా లేచి కూర్చుండెను.

సుకుమారుఁడా ! నీ వీ మహారణ్యమున కొక్కరుడ నెట్లువచ్చితివి ? నీ విందేల పడియుంటివి ? నీ పేరేమిటి ? యని యడిగిన మకరాంకుఁడు పుణ్యాత్మా ! నేఁడు నీవు నాకుఁ బ్రాణదానముఁ గావించితివి. మే మిద్దరము బ్రాహ్మణ కుమారులము. స్వదేశమునకుఁ బోవుచుఁ దెలియక నీ దారిం బడితిమి. నన్ను వరాహము తరిమిన నేలంబడి మూర్చిల్లి తిని. నా స్నేహితుఁడు నాకు దాహముఁ
దేఁబోయెను. ఈ యరణ్యమున నతండెందుఁ జిక్కు పడియెనో తెలియదు ఇదియే నా వృత్తాంతము. ఆకారణ బంధుండనై జీవనమిచ్చిన నీ కులశీల నామంబులు వినఁ గోరెద నుడువుమని పలికిన నతండు నవ్వుచు నిట్లనియె.

అయ్యా ! నీకు నేనేమి యుపకారము సేసితినని నన్నింతగాఁ గైవారము సేసెదవు? నేను బోయవాఁడను. మా పట్టణ మీ ప్రాంతమందే యున్నది. నా పేరు కాసరు డందురు. పొద్దు వాలుచున్నది. ఒక్కడ విందుండలేవు. నావెంట మా యింటికిరమ్ము రేపు దారిఁజూపి యం పెదనని చెప్పిన సంతసించుచు మకరాంకు డప్పుడు నేదియుఁ గర్తవ్యము తెలియక యక్కిరాతునివెంట బిల్ల పల్లి కరిగెను. శరభ శార్దూలాది మహాసత్వంబుల కృత్తి విశేషంబుల బటంబులుగను గటంబులుగను వితానంబులుగను జేసికొనుచు మృగప్రధాన కరణకీకసంబుల సుపకరణంబులుగా నొప్పార ఫల దర కుసుమ కిసలయాదికములు రవణములుగా ధరించి చెంచు మించుబోణు లందంద యొయ్యారముసూప సింహ నఖర విదళిత గజదండ ఫలితంబులగు మొత్తంబులతో నత్తించినఁ గురువింద పూసల పేరు లరుతమెరయ నాడుకొను డిలధికులచే శోబిల్లు బిల్ల పల్లెంజూచి యతం డొక్కింత సంతసముతో నిట్లు దలంచెను.

ఆహా ! యీ కిరాతు లవక్రవిక్రమశాలురై నను విద్యాబుద్ధిబలసూన్యులగుట&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>32krbnylfln2evtomnq09ppgeh41g11</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:కాశీమజిలీకథలు-06.pdf/95</title>
    <ns>104</ns>
    <id>128839</id>
    <revision>
      <id>396803</id>
      <parentid>396199</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T01:36:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>శ్రీరామమూర్తి</username>
        <id>1517</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5090" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;శ్రీరామమూర్తి&quot; /&gt;{{rh|100|కాశీమజిలీ కథలు - ఆఱవ భాగము|}}&lt;/noinclude&gt;మృగప్రాయులై యున్నారు. అయ్యారే ! ఈ శబరపురంధ్రులు నాగరికత యెరుఁగకున్నను స్వభావ సుందరులగుట దర్శనీయలై యుండిరి. ఈ పల్లె వెదురు తడకలచే నల్లబడిన గుడిసెలు కలదైనను నందుగల వస్తువిశేషములచే మనోహరమై యున్నది. అని తలంచుచు గాసరునివెంట వానియింటి కరిగెను
{{left margin|5em}}&lt;poem&gt;
సీ. తోలుమూసిన మంచి తుంబీఫలంబులు పైడి గంగాళముల్పగిదిగ్రాల
    పునుగుజవ్వాది కప్పురముగస్తురి గమగమలాడు వెదురుగొట్టములనొప్పి
    గురువిందపూసలు గూర్చిగట్టిన మంచిముతైపు తోరణంబులఁజెలంగి
    పరచిన రత్నకంబళులట్ల బహుచిత్రమృగకృత్తులెదల భ్రమింపజేయ.

గీ. చాయలీనెడు నెమలిపించములు గలిగి
    ధవళచామర చయధగద్ధగిత మగుచు
    మురువుఁగాంచెడు రాజమందిరముపగిదిఁ
    గరము దనరారు నాభిల్ల వరునిగృహము.
&lt;/poem&gt;&lt;/div&gt;
మకరాంకుఁ డందలి విశేషంబులం జూచుచు నిలువంబడినంత గాసరుఁడు గుడిసెయొద్ధకరిగి పింగళికా ! యిటురా యని పిలిచినంత వానిభార్య తడకఁదెఱచికొని వాకిటకువచ్చి మగనికి నమస్కరించుచు మకరాంకునిజూచి యీతఁ డెవ్వండని యడిగిన వాఁడిట్ల నియె.

ఈతఁడొక బాటసారి. అడవినడుమ వ్రేటు తినినపోత్రిచే నడపబడి యాత్రముఁ జెందియున్నవాడు. దప్పిఁదీర్చి యిచ్చటికిఁ దీసికొనివచ్చితిని. పాప మాకలి యగుచున్నది. తడవుసేయక వేగమ వెదురు బియ్యము వండుము. కుడువఁ గలఁడని నుడువుటయు నప్పడతి కులుకుచుఁ దృటిలో వంటఁజేసి కుడవ రమ్మని పిలిచినది.

ఆ చెంచతగావించు నుపచారముల కలరుచు మకరాంకు డౌరా ? కృప యెట్టిదో యెరుంగని యెరుకవంగడములో నుదయించిన మీ దంపతుల కీ గృహస్థ ధర్మంబు లెట్ల లవడినవో తెలియదు. 
మృగతూల్యయైన పింగళిక పతిభక్తియు నతిధిభక్తియు నెవ్వరియొద్ద నేర్చుకొన్నదో విచారణీయమై యున్నది. అని యాశ్చర్య మందుచు బింగళికచే వడ్డింపఁబడిన యన్నము తేనెపండ్లులోనగు పదార్ధములు భుజించి తృప్తుండై పింగళిక కిట్లనియె.

సాధ్వీమణీ ! నీవు శాపోపహతవై యిక్కులంబులఁ బుట్టితివని తోచుచున్నది. కాక శ్రీరామునకు ఫలంబులనిచ్చి యాకలి యడంచిన యా శబరివైనం గావలయును. సామాన్య బిల్ల పల్లవాధరి కీ యౌధార్య మెట్లుగలుగును ! నీ చేతి యన్నంబుఁదిని నేను ధన్యుఁడనైతినని పొగడుచు నీకు సంతానమున్నదియా యని యడిగిన నా యిల్లాలు అప్పా ! మమ్మొక గొప్పఁజేసి పొగడుచుంటివా ? చాలుచాలు మాకును మృగములకును నించుకయు భేదము లేదు. మేము స్తుతి పాత్రులముగాము.&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>tt4pb45721ybnudh56n4zrostd7hees</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:కాశీమజిలీకథలు-06.pdf/96</title>
    <ns>104</ns>
    <id>128840</id>
    <revision>
      <id>396804</id>
      <parentid>396198</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T01:59:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>శ్రీరామమూర్తి</username>
        <id>1517</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5600" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;శ్రీరామమూర్తి&quot; /&gt;{{rh||సత్వవంతుని కథ|101}}&lt;/noinclude&gt;అని పలుకుచు నాకొక కుమారుఁడు గలఁడు. వాఁడింతకుముందే యడవికిఁబోయి యున్నవాఁడు ; వచ్చువేళయైనదని చెప్పుచుండగనే యా భిల్లకుమారుం డొక శార్దూలశాబకమును వింటికొనకు దగిలించుకొని యింటికివచ్చెను.

వానింజూచి పింగళిక నాయనా ఈ బాల శార్దూలము నేమిటికిఁ జంపితివి? దీనికొరకు దల్లి యెంత పరితపించుచుండునోకదా ! మృగంబులం జంపునెడ నానుడివిన మాటలను మరచితివా ? అని యడిగిన నా బాలుండు అమ్మా ! నీమాటలే నేమిటికి మరచువాఁడ. విను మీ వ్యాఘ్రడింభకంబు తల్లి తో విడిపోయి యేకతమ తిరుగుచు నా కడ్డము వచ్చినది. అప్పుడిది నిసువని తలంచి దానిజోలికిబోక నేను వేరొక తెరవునఁ దప్పించుకొని పోఁదలంచితిని. ఈ పులిపిల్ల నన్ను విడువక మీదికి లంఘించి పరాక్రమముఁ జూపుటయు నేను చంపక పెద్దతడుపు పారఁదోల వలయునని యదలించితిని. నా యదపులు లక్ష్యము సేయక మీదికురికినది. అప్పుడు ప్రాణసంకటముగాఁ దోచిన వింటికొన వ్రేటున దీనిం గడతేర్చితిని తప్పా ! చెప్పుము అని చెప్పిన నా యిల్లాలు తండ్రీ ! తప్పులేదు. ప్రాణసంకటమైనప్పు డెట్టి దానినైనఁ జంపవచ్చును. రమ్ము. రమ్ము. జలక మాడుము. కుడువుము
ప్రొద్దుపోయినదని పలకినది. అప్పు డా సంవాదమంతయు విని మకరాంకుండు.
{{left margin|5em}}&lt;poem&gt;
శా. తారాచంద్ర సముజ్వల న్ముఖముతోఁ బ్రాంచల్ల లాటంబుతో
    నాకర్ణాంత విశాలనేత్రములతో నాజానుబాహాయుగ
    శ్రీకమ్రాంగముతో మనోహర రధశ్రేణి న్విరాజిల్లు మూ
    రాకారున్ శబరీకుమారుఁ గని యోహాక్రాంత చిత్తంబుతో.
&lt;/poem&gt;&lt;/div&gt;
ఔరా ! వింతలపై వింతలు గనంబడుచున్నవి. ఇమ్మహారణ్య మధ్యమునఁ బచ్చిమాంసము భక్షించెడి కిరాతకములో నిట్టిగుణవంతు లుండుటయే యాశ్చర్యము. ఉండెఁబో. ఇట్టివారికి నిట్టి యద్భుతరూప సంపన్నుండైన కొమరుఁ డుదయించుట మిక్కిలి యబ్బురముఁ గలుగుచున్నది. ఆహా ! విధివిలసితములు వినిమయోపగతములుగదా ! అయ్యో ! పరమేష్టి యిక్కుమారశేఖరుని సార్వభౌముని యింటఁ బుట్టింపక యిట్టి నికృష్టజాతియందుఁ బుట్టించునా. అన్నన్నా ! ఈపిన్నవాఁడు పాదచారియై యీ కుటీరములో సంచరింపఁ దగినవాఁడా ! ఇట్టి సుందరుని గని విని యెరుంగనుగదా!
ఏమిచిత్ర మేమిచిత్రముఁ మదీయ దేశాటనోద్యమ మిప్పటికి సాద్గుణ్యము నొందినది. కన్నులు గలిగి నందులకు ఫల మనుభవించితిని వీని రూపమున కనురూపములైన గుణములు గలిగియున్నవి. కాని వీఁడు విద్యాగంధరహితుండని తోచుచున్నది. పరీక్షించి చూచెదంగాక యని తలంచుచు మకరాంకుఁడు, మిత్రమా ! యిటురా ! నీ పేరేమని యడుగుటయు నతండు నవ్వుమోముతోఁ దల్లివంకజూచి అమ్మా ! యీతడు యెవ్వరు ? నన్నుఁబేరేమని యడుగుచున్నాఁడు. ఏమని చెప్పవలయు నని యడిగెను.&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>atexsrc69gtfbhay6vvk62nwluzfsci</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:కాశీమజిలీకథలు-06.pdf/97</title>
    <ns>104</ns>
    <id>128841</id>
    <revision>
      <id>396816</id>
      <parentid>396200</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T03:41:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>శ్రీరామమూర్తి</username>
        <id>1517</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5597" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;శ్రీరామమూర్తి&quot; /&gt;{{rh|102|కాశీమజిలీ కథలు - ఆఱవ భాగము|}}&lt;/noinclude&gt;అప్పుడు పింగళిక యీతఁ డొకమార్గస్తుఁడు. దారితప్పి మనయింటి కతిధిగా వచ్చెను. పేరడగినం దప్పా ? చెప్పుము చెప్పుము. అని సంజ్ఞచేసిన నాబాలుఁడు అయ్యా ! నా పేరు సత్యవంతుఁడు. అని పలికెనుఁ బాపురే ! కుమార మంచిపేరు పెట్టుకొంటివి. అందులకుఁ దగిన వాఁడ వగుదువు. అని మెచ్చుచ్చు వయస్యా ! నీ వేమైనం జదివితివా ! యని యడిగిన నమాట వాని కర్ధముకాక దిక్కులు సూచుచు నదియేమని మరల నడిగెను.

భుజింపుము. పిమ్మట నతైరం గే నెరింగించెదనని పలికిన నా బాలుండు తృటికాలంబులోఁ గుడిచి యతనివద్దకువచ్చి అయ్యా ! అది యేదియో చెప్పెద నంటివి. చెప్పెదవాయని యడిగిన మకరాంకుడు విద్యావిషయమైన పద్ధతు లన్నియుం జెప్పి దానియందు వాని కాసక్తి గలుగునట్లుఁ జేసెను.

అది మొదలు సత్వవంతుఁడు తనకావిద్య చెప్పుమని మకరాంకుని నిర్బంధింప దొడంగెను. మకరాంకుఁడు తొలుత నక్షరములు గుణితము పేరులు లోనగు పద్ధతు లన్నియు వ్రాసి యిచ్చుటయు సత్వవంతుఁ డవియన్నియు నొకసారి వినియే గ్రహించెను. మకరాంకుఁ డారీతి ప్రతిదినము చెప్పుచు నొక సంవత్సరము నాటికిఁ దనకు వచ్చిన విద్యయంతయు నేరిపి సత్వవంతు నధికవిద్యాపరిపూర్ణుం జేసెను. స్వల్పకాలములో ననవద్యమగు విద్యసంగ్రహించి యొకనాఁడు శబరకుమారుండు
మకరాంకుఁడు వినుచుండ తల్లితండ్రుల కిట్ల నియె.

ధాత్రీతలంబున నెన్ని యేనిఁ జిత్రంబులు గలిగియున్నవి. మనము విద్యా విహీనుల మగుటఁ బశుప్రాయులమై యీ మహారణ్యంబునఁబడి యున్నవారము. మనుష్యులందరు నేకజాతివారైనను సేవ సేవక న్యాయంబులు బుద్ధిబలము ననుసరించి గలుగుచున్నవి. అందులకు విద్యయే మూలకారణము. విద్యలేనివాఁడు కన్నులున్నను గుడ్డివాఁడేసుడీ ? ఈ మహాత్ముని కృపావిశేషమున నేను సకల విద్యా మర్మంబులం దెలిసికొంటి. మనమిఁక విందుండ నవసరములేదు. జనపదంబుల కరుగుదము రండు
మదీయ విద్యాబుద్ధి బల విశేషంబుల మిమ్ము రాజతుల్యులం గావింతునని పలికిన విని నవ్వుచు శబరదంపతు లిట్లనిరి.

అబ్బా ? ఆపాడుపట్టణము లొకసారి పోయి చూచితిమి డొంకయుఁ జా టును మాటును లేవుగదా? పెద్ద పెద్దమిద్దెలంట. వాకిట నిలువఁబడనీయరు. పొండు పొండని పలుకుచుందురు. అవి మనకొండలకన్న పెద్దవియాయేమి ? ఎక్కడజూచినను మేకల తెగలపోలిక నరులే తిరుగుచుందురు. అంతకన్న నరకమే మేలు. చీకాకులేని యీ యడవియే స్వర్గమని పలికిన నవ్వుచుఁ బోనిండు. నే నొకసారిఁ జూచివచ్చెద ననుజ్ఞ యిండని వేడుకొనుటయు నెట్టకేని వా రంగీకరించి మకరాంకున కప్పగించి నగరముఁ జూపించి వెండియుఁ దీసికొనిరమ్మని చెప్పిరి.

మకరాంకుఁడు పరమ సంతోషముతో నందుల కియ్యకొనినాఁడే పయన&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>4v25nh7b91u8rd8lyddgq9f6sgmf819</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:కాశీమజిలీకథలు-06.pdf/98</title>
    <ns>104</ns>
    <id>128842</id>
    <revision>
      <id>396830</id>
      <parentid>396201</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T07:45:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>శ్రీరామమూర్తి</username>
        <id>1517</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5607" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;శ్రీరామమూర్తి&quot; /&gt;{{rh||సత్వవంతుని కథ|103}}&lt;/noinclude&gt;మునకు సత్వవంతుని తొందర పెట్టెను. ఏనుగులవలెఁ బలిసియున్న యెనుబోతులనెక్కి యిరువురు ధర్మదేవతలవలె నొప్పుచు నతిజవంబున నయ్యరణ్యంబులు దాటి యనేక జనపదంబులు సూచికొనుచు నొకనాడు మధ్యాహ్నమునకు శోభావతీయను పట్టణంబునకుం బోయి యందు విఫణి మార్గంబుల సంచరింపుచుండిరి.

విద్యారూప పరాక్రంబుల గురుస్మరనరులం దిరస్కరించుచు విలు నమ్ములు ధరించి రాజమార్గంబునఁ దిరుగుచున్న సత్వవంతుంజూచి ప్రజలు విస్మయపడఁ జొచ్చిరి. పురరక్షకులు దిరియుటకు వెరచుచుండిరి. అంతలో నొకదెస కోలోహలధ్వని వినంబడినది. అందరు నా దెశకుఁజూచుచుండ గొందరు రాజభటులు యుద్ధసన్నాహములతో వచ్చుచుండిరి. అ వీరభటులు సత్వవంతునింజూచి నీ వెవ్వఁడవు? ధనుర్బాణములు ధరించితివి. నీవు వీరుఁడవా? లేక పిట్టలం గొద్దెదవా? యని సపరిహాసముగా నడిగిన నతండు మొగమంతయుఁ గన్నులు చేయుచు ఏమీ? మీ కండకావరము కానిండు నేవీరుఁడ గానుగాని మిమ్ము బిట్టలం గొట్టినట్టు కొట్టగలనని తిరస్కార భావముతోఁ
బ్రత్యుత్తరమిచ్చెను.

ఓరీ ! నీచా ! మే మెవ్వరమో తెలిసికొనక దురభిమానమునఁ బ్రేలితివి. రాజుగారి ప్రధానవీరులమని తెలిసికొనుము. సంగరమునకే యరుగుచున్న వారము. తప్పుఁ బల్కితివని మాకు మ్రొక్కుము. మ్రొక్కవేని నీశిరము భూతబలిగానిత్తుము. అప్పుడు మాకేమియు నడ్డములేదని బెదిరించిన నతండలుగుచు నిలుఁడని యదలించుచు వారిసంధించి పది వాడితూపుల నేసి వారినెల్లఁ బలాయితులం గావించెను. ఆ వీర యోధులు శరబాధ సైపక కాందిశీకులై రాజునొద్దకరిగి య త్తెరం గెరింగించిరి. ఆ  నృపతి యపరిమితముగా నాశ్చర్యమందుచు మి మ్మందర నొక్కఁడు పారదోలెనని చెప్పుచున్నారు. అది కడుచోద్యము. అయ్యసహాయశూరునిపై మనము కినియరాదు. సానునయముగా రప్పించి కార్యము సాధించుకొనవలయు నతం డర్జునుఁ డంతటివాఁడు కానిచో నొక్కరుఁడు పదుగురతో ఢీకొనునా? అని యాలోచించి రా జతనిం దీసికొని రండని తనమంత్రులకు బోధించి యంపెను.

ఆ ప్రధానులా సత్వవంతునొద్దకరిగి తదాకారగౌరవము గౌరవము సూచింప వినయముతో మ్రొక్కుచు సుబలా ! ఇవ్వీఁతు శశాంకుడనురాజు పాలించుచున్నాడు మీపరాక్రమమువిని యమ్మహారాజు మిగుల సంతసించుచుఁ దమయోధులఁ చాల మందలించెను. మీవలన నొకసహాయము కోరఁదలఁచి మిమ్మిచ్చటికిఁ తీసుకొనిరమ్మని పుత్తెంచే. పోవుదము రండని వేడుకొనుటయు నవ్వు మొగముతో నోహో! మీరు నన్నంతగాఁ బొగడవలదు రాజాజ్ఞకు బద్ధుఁడనై యరుదెంచెద. మీరు పదుఁడు. నా -------------
పనిమీద నవ్వలికింబోయె నతండు వచ్చినతోడనే వచ్చువాడనని ----------------------------

అయ్యా ! మేము మీరువచ్చుదనుక నిందేయుండెదము మీ మిత్రుడు రానీ&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>gzauv8o73mjb8yrxn12bch0kw5ojxnn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ఛందోదర్పణము/తృతీయాశ్వాసము</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129103</id>
    <revision>
      <id>396778</id>
      <parentid>396648</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:40:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>దేవీప్రసాదశాస్త్రి, [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/తృతీయాశ్వాసము]] పేజీని [[ఛందోదర్పణము/తృతీయాశ్వాసము]] కు తరలించారు</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="486" xml:space="preserve">{{తలకట్టు
 | శీర్షిక = [[../]]
 | రచయిత = అనంతామాత్యుడు
|అనువాదం=
 | విభాగము  = తృతీయాశ్వాసము
 | ముందరి = [[../ద్వితీయాశ్వాసము/]]
 | తదుపరి = [[../చతుర్థాశ్వాసము/]]
 | వివరములు = 
|సంవత్సరం= 1921
}}
&lt;pages index=&quot;Ananthuni-chandamu.pdf&quot; from=149 to=172/&gt;</text>
      <sha1>f4otfmb3p3i9hnxc3kvbo3jwbe8ecr3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ఛందోదర్పణము/చతుర్థాశ్వాసము</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129104</id>
    <revision>
      <id>396776</id>
      <parentid>396649</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:39:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>దేవీప్రసాదశాస్త్రి, [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/చతుర్థాశ్వాసము]] పేజీని [[ఛందోదర్పణము/చతుర్థాశ్వాసము]] కు తరలించారు</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="471" xml:space="preserve">{{తలకట్టు
 | శీర్షిక = [[../]]
 | రచయిత = అనంతామాత్యుడు
|అనువాదం=
 | విభాగము  = చతుర్థాశ్వాసము
 | ముందరి = [[../తృతీయాశ్వాసము/]]
 | తదుపరి = [[../అనుక్రమణిక/]]
 | వివరములు = 
|సంవత్సరం= 1921
}}
&lt;pages index=&quot;Ananthuni-chandamu.pdf&quot; from=173 to=199/&gt;</text>
      <sha1>4aenqdtol0pb1j2kx1fb3cvw71aryqy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ఛందోదర్పణము/అనుక్రమణిక</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129105</id>
    <revision>
      <id>396774</id>
      <parentid>396650</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:39:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>దేవీప్రసాదశాస్త్రి, [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/అనుక్రమణిక]] పేజీని [[ఛందోదర్పణము/అనుక్రమణిక]] కు తరలించారు</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="424" xml:space="preserve">{{తలకట్టు
 | శీర్షిక = [[../]]
 | రచయిత = అనంతామాత్యుడు
|అనువాదం=
 | విభాగము  = అనుక్రమణిక
 | ముందరి = [[../చతుర్థాశ్వాసము/]]
 | తదుపరి = 
 | వివరములు = 
|సంవత్సరం= 1921
}}
&lt;pages index=&quot;Ananthuni-chandamu.pdf&quot; from=201 to=206/&gt;</text>
      <sha1>afufw4zwcrxcg1wdjnm16v6rik9qsfu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/74</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129186</id>
    <revision>
      <id>396764</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:06:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2224" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ఇందుకు తార్కాణముగా పదియవఛందములో చతురస్రగతిని నడిచేపద్యము లెన్నిగలవో చూడండి:—

ఈ ఛందములో 16 మాత్రలుండి గుర్వంతముగా ఉండే వృత్తములు 126. వీటిలో నూరుపద్యములు చక్కగా నడుచును. అన్నీ ఇక్కడ చూపించుట కవకాశములేదు గనుక కొన్ని మాత్రమే చూపిస్తున్నాను.

&lt;poem&gt;{{float right|వృత్తసంఖ్య}}
(1)IIII UU UU UU నలగగగాగాల్ + నాళీకాక్షా{{float right|(16)}}
(2)UII IIU UU UU క్రాలునుభసముల్ + గాగాల్ పంక్తిన్ {{float right|(31)}}
(3) UU IIII II II గాపై నలగగ+గంబుల్ రెండున్ {{float right|(61)}}
(4) UU UII IIU UU క్రాలున్ గాభస + గగముల్ పంక్తిన్{{float right|(121)}}
(5) UU UU IIII UU గాగా నల్గాల్ + క్రమమున నిల్చున్ {{float right|(241)}}
(6) UU UU UII IIU పంక్తిన్ గాగా+భంబుసగణమున్ {{float right|(481)}}
(7) IIU IIU UU UU ససగా గగముల్ + సాగున్ శౌరీ{{float right|(28)}}
(8) UII UII UU UU భాగగగాల్ చను + పాదంబందున్{{float right|53}}
(9) UU IIU IIU UU గాసా గగముల్ +గలుగున్ బంక్తిన్{{float right|(109)}}
(10) UU UII UII UU గాభా గాలయి + గ్రాలున్ శౌరీ{{float right|(217)}}
(11) UU UU IIU IIU శౌరీ గాగా + ససముల్ వరలున్{{float right|(433)}}&lt;/poem&gt;
4. చతుస్రగతిని ఎదురుగా నడిచేవి. (అనగా జగణములు గలవి) ప్రమితాక్షరము, జలోద్ధతగతి, మంజుభాషిణి మొదలయినవి.
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>8kiju44l3knh4uni541axbt0qfanr12</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396765</id>
      <parentid>396764</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:06:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2226" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ఇందుకు తార్కాణముగా పదియవఛందములో చతురస్రగతిని నడిచేపద్యము లెన్నిగలవో చూడండి:—

ఈ ఛందములో 16 మాత్రలుండి గుర్వంతముగా ఉండే వృత్తములు 126. వీటిలో నూరుపద్యములు చక్కగా నడుచును. అన్నీ ఇక్కడ చూపించుట కవకాశములేదు గనుక కొన్ని మాత్రమే చూపిస్తున్నాను.

&lt;poem&gt;{{float right|వృత్తసంఖ్య}}
(1)IIII UU UU UU నలగగగాగాల్ + నాళీకాక్షా{{float right|(16)}}
(2)UII IIU UU UU క్రాలునుభసముల్ + గాగాల్ పంక్తిన్ {{float right|(31)}}
(3) UU IIII II II గాపై నలగగ+గంబుల్ రెండున్ {{float right|(61)}}
(4) UU UII IIU UU క్రాలున్ గాభస + గగముల్ పంక్తిన్{{float right|(121)}}
(5) UU UU IIII UU గాగా నల్గాల్ + క్రమమున నిల్చున్ {{float right|(241)}}
(6) UU UU UII IIU పంక్తిన్ గాగా+భంబుసగణమున్ {{float right|(481)}}
(7) IIU IIU UU UU ససగా గగముల్ + సాగున్ శౌరీ{{float right|(28)}}
(8) UII UII UU UU భాగగగాల్ చను + పాదంబందున్{{float right|(53)}}
(9) UU IIU IIU UU గాసా గగముల్ +గలుగున్ బంక్తిన్{{float right|(109)}}
(10) UU UII UII UU గాభా గాలయి + గ్రాలున్ శౌరీ{{float right|(217)}}
(11) UU UU IIU IIU శౌరీ గాగా + ససముల్ వరలున్{{float right|(433)}}&lt;/poem&gt;
4. చతుస్రగతిని ఎదురుగా నడిచేవి. (అనగా జగణములు గలవి) ప్రమితాక్షరము, జలోద్ధతగతి, మంజుభాషిణి మొదలయినవి.
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>bmz0848r2x3wnh86p88g3ib80pc4z6b</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396766</id>
      <parentid>396765</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:07:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2229" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ఇందుకు తార్కాణముగా పదియవఛందములో చతురస్రగతిని నడిచేపద్యము లెన్నిగలవో చూడండి:—

ఈ ఛందములో 16 మాత్రలుండి గుర్వంతముగా ఉండే వృత్తములు 126. వీటిలో నూరుపద్యములు చక్కగా నడుచును. అన్నీ ఇక్కడ చూపించుట కవకాశములేదు గనుక కొన్ని మాత్రమే చూపిస్తున్నాను.

&lt;poem&gt;{{float right|వృత్తసంఖ్య}}
(1)IIII UU UU UU నలగగగాగాల్ + నాళీకాక్షా{{float right|(16)}}
(2)UII IIU UU UU క్రాలునుభసముల్ + గాగాల్ పంక్తిన్ {{float right|(31)}}
(3) UU IIII II II గాపై నలగగ+గంబుల్ రెండున్ {{float right|(61)}}
(4) UU UII IIU UU క్రాలున్ గాభస + గగముల్ పంక్తిన్{{float right|(121)}}
(5) UU UU IIII UU గాగా నల్గాల్ + క్రమమున నిల్చున్ {{float right|(241)}}
(6) UU UU UII IIU పంక్తిన్ గాగా+భంబుసగణమున్ {{float right|(481)}}
(7) IIU IIU UU UU ససగా గగముల్ + సాగున్ శౌరీ{{float right|(28)}}
(8) UII UII UU UU భాగగగాల్ చను + పాదంబందున్{{float right|(53)}}
(9) UU IIU IIU UU గాసా గగముల్ +గలుగున్ బంక్తిన్{{float right|(109)}}
(10) UU UII UII UU గాభా గాలయి + గ్రాలున్ శౌరీ{{float right|(217)}}
(11) UU UU IIU IIU శౌరీ గాగా + ససముల్ వరలున్{{float right|(433)}}&lt;/poem&gt;
4. చతురస్రగతిని ఎదురుగా నడిచేవి. (అనగా జగణములు గలవి) ప్రమితాక్షరము, జలోద్ధతగతి, మంజుభాషిణి మొదలయినవి.
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>2r5esi3flcky13ynu87zugf16wghrwt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396841</id>
      <parentid>396766</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:16:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2229" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ఇందుకు తార్కాణముగా పదియవఛందములో చతురస్రగతిని నడిచేపద్యము లెన్నిగలవో చూడండి:—

ఈ ఛందములో 16 మాత్రలుండి గుర్వంతముగా ఉండే వృత్తములు 126. వీటిలో నూరుపద్యములు చక్కగా నడుచును. అన్నీ ఇక్కడ చూపించుట కవకాశములేదు గనుక కొన్ని మాత్రమే చూపిస్తున్నాను.

&lt;poem&gt;{{float right|వృత్తసంఖ్య}}
(1)IIII UU UU UU నలగగగాగాల్ + నాళీకాక్షా{{float right|(16)}}
(2)UII IIU UU UU క్రాలునుభసముల్ + గాగాల్ పంక్తిన్ {{float right|(31)}}
(3) UU IIII UU UU గాపై నలగగ+గంబుల్ రెండున్ {{float right|(61)}}
(4) UU UII IIU UU క్రాలున్ గాభస + గగముల్ పంక్తిన్{{float right|(121)}}
(5) UU UU IIII UU గాగా నల్గాల్ + క్రమమున నిల్చున్ {{float right|(241)}}
(6) UU UU UII IIU పంక్తిన్ గాగా+భంబుసగణమున్ {{float right|(481)}}
(7) IIU IIU UU UU ససగా గగముల్ + సాగున్ శౌరీ{{float right|(28)}}
(8) UII UII UU UU భాగగగాల్ చను + పాదంబందున్{{float right|(53)}}
(9) UU IIU IIU UU గాసా గగముల్ +గలుగున్ బంక్తిన్{{float right|(109)}}
(10) UU UII UII UU గాభా గాలయి + గ్రాలున్ శౌరీ{{float right|(217)}}
(11) UU UU IIU IIU శౌరీ గాగా + ససముల్ వరలున్{{float right|(433)}}&lt;/poem&gt;
4. చతురస్రగతిని ఎదురుగా నడిచేవి. (అనగా జగణములు గలవి) ప్రమితాక్షరము, జలోద్ధతగతి, మంజుభాషిణి మొదలయినవి.
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>4c7x7o5ybgi1sg6t2yw1eqd45p3usts</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/23</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129187</id>
    <revision>
      <id>396767</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:17:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2907" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;కవిజనాశ్రయములోను కావ్యాలంకారచూడామణిలో ఉన్నవి; తక్కిన విషయములు మూడున్ను అనంతుడున్ను అప్పకవిన్ని చెప్పినారు. అయితే అప్పకవి చెప్పినట్లు మూడున్ను మూడుభేదములుగా చెప్పక అనంతుడు రెండుభేదములుగానే చెప్పినాడు.

3-వది అనంతుడు మాత్రమే చెప్పివాడు; తక్కినలాక్షణికులు దీనిని గురించి ఏమీ చెప్పినట్లు కనబడదు. ఋవళిని బట్టి ఌవళి ఒప్పుకోవలసినదే.

9-వ దానిలో Σοత్=న్; Σοట్ =ణ్; అని బిందుయతులకిందను; న్=ణ్ అని సరసయతులకిందను, అందరున్ను చెప్పినారు. ఇవి కాక, Σοత్ =ణ్; Σοట్=న్; Σοత్ = Σοట్ వేరేభేదములుగా అప్పకవి చెప్పినాడు; గాని అనవసరము; బిందుసరసయతులబట్టి ఇవి సాధించవచ్చును.

10-వ దానిలో Σοప=మ అని మాత్రమే బిందుయతికింద అందరును చెప్పినారు. Σοయ=మ అనేమకారయతి అనంతుడు, అప్పకవి చెప్పినారు; విన్నకోట పెద్దన చెప్పలేదు. అప్పకవీయములో ఈవళికి లక్ష్యముగా భీమన చాటుపద్యము (చ. గరళపు...) ఉన్నది. ఈభీమనే కవిజనాశ్రయకర్త అయితే ఈవళిభేదము తన లక్షణగ్రంథములో ఎందుకు పేర్కోలేదో!

12-వ దానిగురించి భారతములో ప్రయోగములున్నా కవిజనాశ్రయములో గాని కావ్యాలంకారచూడామణిలోగాని ఏమీ చెప్పలేదు. అనంతుడు వపలకుమాత్రమే మైత్రి చెప్పి దీనికి 'అభేదవిరతి' అని పేరు పెట్టినాడు. వబలకు అభేదమున్నదిగానీ వపలకు లేదుగదా! గనుక, ఈపేరు వీటికి సార్థకము కాలేదు. అప్పకవి&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>sfxkl8zq3o4285sjwzpy4cdfjhg13zn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/24</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129188</id>
    <revision>
      <id>396768</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:24:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3061" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;అందుచేతనే వబలకు అభేదవిరతి అనిన్ని Σప వలకు అభేదవర్గయతులనిన్ని పేర్లు పెట్టినాడు. అయితే, రెండవదానిలో మొదటిదికూడా ఇమిడి ఉన్నది గనుక Σపవల మైత్రి (అభేదవర్గయతి) అని ఒక్కటిగా చెప్పితే చాలదా?

13-వ దానిగురించి కవిజనాశ్రయములోగాని కావ్యాలంకారచూడామణిలోగాని ఏమీ కనబడదు. జ్ఞΣలకు మాత్రము వడి అనంతుడు చెప్పినాడు. జ్ఞΣకలకు కూడా వడిగలదని తిక్కనసోమయాజి ప్రయోగ మాధారముగా తీసికొని చెప్పినాడు; గాని సోమయాజి మరియెక్కడను ఇటువంటి ప్రయోగము చేయలేదు. ఈప్రయోగమైనా చేసి ఉండడనిన్ని ఇది సరియైన పాఠముకాదనిన్ని కొందఱి అభిప్రాయము. ఇది సరియైన పాఠమే అయితే తిక్కనసోమయాజిగారి కాలముననే జ్ఞాకు తాలవ్యోచ్చారణ మారి ఇప్పుడున్నట్టు 'గ్యా' అని కంఠ్యోచ్చారణ వచ్చినదని ఊహించవలెను. నన్నయ ఈవడి వాడలేదు; మీద చెప్పిన ప్రయోగముకాక పూర్వకవి ప్రయోగము మరియొంటి కనబడలేదు; గానీ, ఉత్తరాంధ్రకవులు కొందరు వాడినారు.

14-వ దానిగురించి స్పష్టముగా చెప్పినవాడు అప్పకవి. స్పష్టముగా లక్షణము చెప్పకపోయినా, అనంతకవి తాను వ్రాసిన పద్యములో ళడలకు మైత్రిపాటించుటచేత అతని కీమైత్రి ఇష్టమే అని ఊహించవలసి ఉన్నది. (చూ. మూ.1.95) లళకు మైత్రి కలదని ఎక్కటియతి గురించి వ్రాసినపద్యములో చెప్పినాడు. వీటినిగురించి కవిజనాశ్రయములోను కావ్యాలంకారచూడామణిలోను ఏమీ చెప్పియుండలేదు. లళమైత్రికి ఆదిపర్వమందే ప్రయోగ మున్నది.&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>1jip013t9a8pt9bd4ymnx809qf89nlt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/25</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129189</id>
    <revision>
      <id>396769</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:29:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2865" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{nop}}
16-వ దానిలో నాలుగువిషయము లున్నవి. రెండు విధములయిన సంధికార్యములచేత స్వరమున్ను మరి రెండువిధములయిన సంధికార్యములచేత వ్యంజనమున్ను గూఢముగా ఉంటవి. ఈనాలుగు విషయములను నాలుగువిధములైన యతులుగా అప్పకవి పేర్కొన్నాడు: (లుప్తవిసర్గ, వృద్ధి, అంత్యోష్మసంధి, వికల్పసంధి). వీటిలో స్వరసంబంధమైనవి రెండున్ను ఒక్కటిగా చేసి అనంతుడు మూడువిధములయిన యతులు పేర్కొన్నాడు. విన్నకోట పెద్దన వృద్ధివళులగురించే లక్షణమున చెప్పి ఆదేశయతికి లక్ష్యముగా ఇచ్చినపద్యములో లుప్తవిసర్గవళికి కూడా సరిపోయినట్లు 'అన్యోన్య' లో 'గూఢస్వరమునకు 'అ' తో వడి కూర్చినాడు. గూఢముగా ఉన్న వ్యంజనముగూర్చి ఏమీ చెప్పలేదు. కవిజనాశ్రయములో వీటిలో ఏదిన్నీ చెప్పియుండలేదు. నన్నయ భారతమందు కాక తక్కిన కొన్ని పూర్వగ్రంథములందు వీటికి లక్ష్యములు చూపించవచ్చును.

18-వ దానిగుఱించి మతభేదములున్నవి.

సుప్రసిద్ధమైన ప్రయోగములు అనేకముగా ఉండుటచేతను పేరు పొందిన లాక్షణికులలో కొందరి సమ్మతి కలదు గనుకను అఖండవడి ఒప్పుకోక తప్పదని, “తెలుగు” అనేపత్రికలో సం॥9-10 లో నేను వ్రాసిన వ్యాసమును చూడండి.

అఖండవడి ఒప్పుకొన్నతర్వాత ప్రాది మొదలయిన ఉభయవళులు వేరే పేర్కొనుట అనవసరము.  కాకుప్లుతము మొదలయినవాటిలో స్వరము ప్రధానము అని చెప్పితే చాలును. అఖం&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>feglaxczavdriwbjk6drhkg9wophm69</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129190</id>
    <redirect title="ఛందోదర్పణము" />
    <revision>
      <id>396772</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:35:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>దేవీప్రసాదశాస్త్రి, [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము]] పేజీని [[ఛందోదర్పణము]] కు తరలించారు</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="69" xml:space="preserve">#దారిమార్పు [[ఛందోదర్పణము]]</text>
      <sha1>q06n80dk2xrce5cyl645anrr6pld96g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/అనుక్రమణిక</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129191</id>
    <redirect title="ఛందోదర్పణము/అనుక్రమణిక" />
    <revision>
      <id>396775</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:39:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>దేవీప్రసాదశాస్త్రి, [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/అనుక్రమణిక]] పేజీని [[ఛందోదర్పణము/అనుక్రమణిక]] కు తరలించారు</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="100" xml:space="preserve">#దారిమార్పు [[ఛందోదర్పణము/అనుక్రమణిక]]</text>
      <sha1>sfzuhl5ksdkdzhecmx18rkwg00cllxj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/చతుర్థాశ్వాసము</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129192</id>
    <redirect title="ఛందోదర్పణము/చతుర్థాశ్వాసము" />
    <revision>
      <id>396777</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:39:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>దేవీప్రసాదశాస్త్రి, [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/చతుర్థాశ్వాసము]] పేజీని [[ఛందోదర్పణము/చతుర్థాశ్వాసము]] కు తరలించారు</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="112" xml:space="preserve">#దారిమార్పు [[ఛందోదర్పణము/చతుర్థాశ్వాసము]]</text>
      <sha1>rr7hn4wb4lqcn9p5kaebzlbumb1tucy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/తృతీయాశ్వాసము</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129193</id>
    <redirect title="ఛందోదర్పణము/తృతీయాశ్వాసము" />
    <revision>
      <id>396779</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:40:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>దేవీప్రసాదశాస్త్రి, [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/తృతీయాశ్వాసము]] పేజీని [[ఛందోదర్పణము/తృతీయాశ్వాసము]] కు తరలించారు</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="109" xml:space="preserve">#దారిమార్పు [[ఛందోదర్పణము/తృతీయాశ్వాసము]]</text>
      <sha1>mzxeddzwg6tmr9a59arlnztvj7i1vrg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/ద్వితీయాశ్వాసము</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129194</id>
    <redirect title="ఛందోదర్పణము/ద్వితీయాశ్వాసము" />
    <revision>
      <id>396781</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:40:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>దేవీప్రసాదశాస్త్రి, [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/ద్వితీయాశ్వాసము]] పేజీని [[ఛందోదర్పణము/ద్వితీయాశ్వాసము]] కు తరలించారు</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="115" xml:space="preserve">#దారిమార్పు [[ఛందోదర్పణము/ద్వితీయాశ్వాసము]]</text>
      <sha1>5puuoqpze9iiva42qrn1thy2y8mm5ec</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/ప్రథమాశ్వాసము</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129195</id>
    <redirect title="ఛందోదర్పణము/ప్రథమాశ్వాసము" />
    <revision>
      <id>396783</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:40:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>దేవీప్రసాదశాస్త్రి, [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/ప్రథమాశ్వాసము]] పేజీని [[ఛందోదర్పణము/ప్రథమాశ్వాసము]] కు తరలించారు</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="109" xml:space="preserve">#దారిమార్పు [[ఛందోదర్పణము/ప్రథమాశ్వాసము]]</text>
      <sha1>d6r3a9bjvej2m8lro18syjvs3e76lat</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/ఉపోద్ఘాతము</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129196</id>
    <redirect title="ఛందోదర్పణము/ఉపోద్ఘాతము" />
    <revision>
      <id>396785</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:40:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>దేవీప్రసాదశాస్త్రి, [[అనంతుని ఛందము అను నామాంతరముగల ఛందోదర్పణము/ఉపోద్ఘాతము]] పేజీని [[ఛందోదర్పణము/ఉపోద్ఘాతము]] కు తరలించారు</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="100" xml:space="preserve">#దారిమార్పు [[ఛందోదర్పణము/ఉపోద్ఘాతము]]</text>
      <sha1>2ten8rdtf194sew25qm1wik3ny0k5td</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/26</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129197</id>
    <revision>
      <id>396786</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:52:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2837" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;డవడి ఒప్పుకోకపోవుటచేత అనంతుడు కొన్ని ఉభయవళి విభాగములు ఏర్పర్చుకోవలసివచ్చినది. అత డేర్పరచిన విభాగములలో చేరక కొన్ని అఖండవళ్లు కనిపించడముచేత అప్పకవి మఱికొన్నివిభాగము లేర్పర్చవలసివచ్చినది. 12 విధములయిన ఉభయవళ్లు అప్పకవి పేర్కొన్నా వీటిలో దేనికిందనూరాని అఖండవళ్లు కనబడుతూనే ఉన్నవి; ఉ. ఏవార్ధకవడి; ఇంచుగ్వడి; చతుర్థీవిభక్తివడి మొదలయినవి.

19-వ ది గీతాద్యుపజాతులలో తప్ప మరియెక్కడను దీనిప్రయోజనము లేదు గనుకను, అక్షరమైత్రితో సంబంధము లేదు గనుకను, దీనిని పూర్వలాక్షణికులు యతులలో పేర్కొనలేదు. యతికి బదులుగా వచ్చేది గనుక ఇదిన్ని ఒక యతిభేదమే అని అప్పకవి పేర్కొన్నాడు.

అనవసరముగా చెప్పిన యతిభేదములు.

భిన్నయతులు, ప్రత్యేకయతులు: అనంతుఁడు, అప్పకవి పేర్కొన్నారు. 'చేతిది'&lt;ref&gt;చూ. అప్పక. అనంత. 123.&lt;/ref&gt; లో ఉన్న 'తీ'కిన్ని 'దివిజ' లో ఉన్న 'దీ'కిన్ని మైత్రి కలదు; చేతి య దిలో ఉన్న 'యా'కు అకారముతో మైత్రికలదు;‘ధరించె&lt;ref&gt;చూ. అప్పక, అనంత. 123.&lt;/ref&gt;'లో ఉన్న ‘రీ'కి రేఫతో మైత్రి కలదు; ‘ధరియించె’ లోఉన్న ‘యీ'కి ఇకారముతో మైత్రి కలదు; అని ప్రత్యేకముగా కొత్తయతిభేదములవలె ఎందుకు చెప్పవలెనో తెలియదు. చేతిదిలో ఉన్న తకారముపై స్వరము విరుగునన్న భ్రమపడకూడదని చెప్పవలెనంటే, ఆలాగునే చెప్పరాదా? ఇటువంటివి ఇంకా&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>47rrk7q9mnckz3ccbnneqh34iiy99fu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/27</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129198</id>
    <revision>
      <id>396787</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:10:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2473" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ఉన్నవి; ఎన్నని పేర్కొగలము? ఉ. ఉన్నది, (ఉన్న + అది), ఉన్నవి (ఉన్న +వి), ఉన్నాడు (ఉన్న +వాడు;
ఉన్న + ఆడు),&lt;ref&gt;శృంగారనైష. III. 120. టీ. “నముచి దమనుండు పుత్తించినాడు&quot;లో యతి తప్పని బ్ర॥ వేదము వేంకటరాయశాస్త్రులవారు దిద్దినారుగాని, ఈపాఠమే వ్రాతప్రతులలో ఉన్నది. తిక్కన ఇట్టి యతులు వాడినారు. చూ, శాంతి. II. 87. “నాకు దక్షిణగా నిచ్చివాఁడవింక; అశ్వ 1. 45 నాదు గుఱుతు సెప్పినా రెవ్వరనినను.&quot; గనుక తప్పుకాదు.&lt;/ref&gt; చిన్నవి (చిన్న + అవి), రాజవు (రాజు + అవు) ఇటువంటి మాటలు
'చేతిది' వంటివి కావా?

పోషించు, భుజించు మొదలయినవాటిలో మధ్యవర్ణముపై స్వరము విరుగుననుటకు ప్రసిద్ధులయిన పూర్వకవుల ప్రయోగములున్నవి:—

1. సందియం బీరమణీయకాంతి నుప+మింపఁగ.(ఆది ప. V. 155)

2. ఇరవు గదాధార గొని భు+జించుట యొప్పు. (పద్మపు II. 93)

3. ఎక్కబఠించునంతకు వ+రించుట. (పద్మపు. III. 170)

రేఫయుతయతి:— ఈయతిభేదము అనంతు డెందుకు చెప్పినాడో తెలియదు, &quot;తెనుగుమాటలలో ఋకారముండదు; స్రుక్కు, క్రుమ్ము మొదలయిన మాటలలో ఉన్నది రేఫ&quot;, అని చెప్పియుండును గాని ఇది యొకయతిభేదముగా చెప్పియుండడని నా అభిప్రాయము, అందుచేతనే పట్టికలో దీనికి వేరేసంఖ్య చూపక&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>cdiqu808dvosmich03zr9zic1uqk10x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/28</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129199</id>
    <revision>
      <id>396788</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:15:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2543" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;18 అని ఉంచినాను. ఇదికలిపితే అనంతుడు 25 వడి భేదములను పేర్కొన్నాడని చెప్పవలసి ఉంటుంది. 24 వడి భేదములనే అనంతుడు పేర్కొనినట్లు అప్పకవి వ్రాసినాడు.

ఎక్కటి (ఏకతర) వళ్లు: ఇవి లాక్షణికు లందరున్ను చెప్పినారు. ఏ అక్షరమునకు ఆ అక్షరమే వడిగలది అని దీని అర్థము. అటువంటి అక్షరములు 'మయరలవ'లు అని కవిజనాశ్రయములోను, 'మరఱలవ'లు అని కావ్యాలంకారచూడామణిలోను, 'మరఱళవ'లు అని ఛందోదర్పణములోను ఉన్నది.

బిందుయతినిబట్టి, 'మాకు Σοపతోవడి ఉండగా, ‘మ’ ఎట్లు ఎక్కటివడి కాగలదు? సరసయతినిబట్టి అయహలకు వడి చెల్లగా, 'య' ఎట్లు ఎక్కటివడి కాగలదు? డకారముతోను, లకారముతో 'ళా' కు వడి అంగీకరించిన అనంతుడు 'ళా' ఎక్కటివడిగా ఎట్లు చెప్పగలడు?

ఇది అంతా చక్కగా విమర్శించే కాబోలు అప్పకవి, రఱలనే ఏకతరయతులక్రింద పేర్కొన్నాడు.

లాక్షణికులు పాటించిన అక్షరమైత్రి చాలామట్టుకు “తుల్యాస్యప్రయత్నం సావర్ణ్యం” అనే ధర్మమునుబట్టే ఏర్పడ్డదని చెప్పవచ్చును. కాని ఈదిగువ నుదాహరించిన వాటిలో తుల్యాస్యప్రయత్నము పూర్తిగా ఉన్నట్లు కనబడదు.

1. ఇ, ఎ=ఋ. ఋకారము మూర్ధన్యముగదా? తాలవ్యాచ్చులతో ఎట్లు మైత్రికలుగును? అయితే, ఋకారమునకు&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>irzaywi510s7kkv1mkqmpl5zkxcom5z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/29</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129200</id>
    <revision>
      <id>396789</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:23:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2748" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;తాలవ్యోచ్చారణ పూర్వముఉండెను. గనుకనే కృష్ణుఁడు - కిత్తడయినది.&lt;ref&gt;ప్రాకృతభాషలలోను, పాలీలోను ఋకారము కొన్నియెడల ఇకారమయినది. అరవములో కృ=కిరు, తెలుగులోను, కన్నడములోను కృ=క్రి.&lt;/ref&gt; రానురాను ఋకారమునకు తాలవ్యోచ్చారణ మారి ఉత్వముతోకలిసిన రేఫోచ్చారణవచ్చినది. ఋ ౠలు తెలుగువారు పలుకుచున్నారు. ఇది అనంతునినాటికే వచ్చినట్లు కనబడుచున్నది. స్రుక్కు రేఫయుతమే గాని 'సృక్కు 'అని ఋకారయుతము కాదని చెప్పినాడు. ఇటువంటిదే ఌవడి.

2. దంత్య ‘ౘౙస' లకు తాలవ్య 'చజశ'లకు మూర్ధన్య 'ష'కారమునకు మైత్రి ఎట్లు సావర్ణ్యమునుబట్టి కలిగినది? వీటిమైత్రికంటె 'సెలవు'లో 'సె'కున్ను 'శలభము'లో ఉన్న 'శ'కున్ను మైత్రి తెలుగువారి ఉచ్చారణబట్టి ఎక్కువగా ఉన్నట్లున్నది. ఇవి అన్నీ ఉష్మములు గనుక వాటికి మైత్రి కలదు అంటే, హకారము కూడా ఊష్మము,
ఉపధ్మానీయజిహ్వామూలీయములు కూడా అట్టివే. అంతస్థములయిన “యరలవ”ల కేల మైత్రి లేదు?

3. లఘ్వలఘు యకారములకు తుల్యాస్యప్రయత్నము పూర్తిగాఉన్నదా ? 'యామినీ' లోని 'య' 'వచ్చినయప్పుడు'లోని 'య' — ఈ రెండున్ను ఒక్కలాటివా?

4. నణలు భిన్నవర్గములు; అనునాసికత్వమే సామాన్యము; అంటే, తక్కినఅనునాసికలతో ఎందుకు మైత్రికూడదు? తత్సమ తద్భవములలో నణలు మారుచుండును. ఉ. గుణము; గొనము;&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>kkhpq3jjq0vetou8nv6v6vzdaf01kyq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396790</id>
      <parentid>396789</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T22:24:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2769" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;తాలవ్యోచ్చారణ పూర్వముఉండెను. గనుకనే కృష్ణుఁడు - కిత్తడయినది.&lt;ref&gt;ప్రాకృతభాషలలోను, పాలీలోను ఋకారము కొన్నియెడల ఇకారమయినది. అరవములో కృ=కిరు, తెలుగులోను, కన్నడములోను కృ=క్రి.&lt;/ref&gt; రానురాను ఋకారమునకు తాలవ్యోచ్చారణ మారి ఉత్వముతోకలిసిన రేఫోచ్చారణవచ్చినది. ఋౠలు రురూలని తెలుగువారు పలుకుచున్నారు. ఇది అనంతునినాటికే వచ్చినట్లు కనబడుచున్నది. స్రుక్కు రేఫయుతమే గాని 'సృక్కు 'అని ఋకారయుతము కాదని చెప్పినాడు. ఇటువంటిదే ఌవడి.

2. దంత్య ‘ౘౙస' లకు తాలవ్య 'చజశ'లకు మూర్ధన్య 'ష'కారమునకు మైత్రి ఎట్లు సావర్ణ్యమునుబట్టి కలిగినది? వీటిమైత్రికంటె 'సెలవు'లో 'సె'కున్ను 'శలభము'లో ఉన్న 'శ'కున్ను మైత్రి తెలుగువారి ఉచ్చారణబట్టి ఎక్కువగా ఉన్నట్లున్నది. ఇవి అన్నీ ఉష్మములు గనుక వాటికి మైత్రి కలదు అంటే, హకారము కూడా ఊష్మము,
ఉపధ్మానీయజిహ్వామూలీయములు కూడా అట్టివే. అంతస్థములయిన “యరలవ”ల కేల మైత్రి లేదు?

3. లఘ్వలఘు యకారములకు తుల్యాస్యప్రయత్నము పూర్తిగాఉన్నదా ? 'యామినీ' లోని 'య' 'వచ్చినయప్పుడు'లోని 'య' — ఈ రెండున్ను ఒక్కలాటివా?

4. నణలు భిన్నవర్గములు; అనునాసికత్వమే సామాన్యము; అంటే, తక్కినఅనునాసికలతో ఎందుకు మైత్రికూడదు? తత్సమ తద్భవములలో నణలు మారుచుండును. ఉ. గుణము; గొనము;&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>km0vev7nkfg5h1qug0ayblcyk1jpqv6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396791</id>
      <parentid>396790</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T22:26:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2768" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;తాలవ్యోచ్చారణ పూర్వముఉండెను. గనుకనే కృష్ణుఁడు - కిత్తడయినది.&lt;ref&gt;ప్రాకృతభాషలలోను, పాలీలోను ఋకారము కొన్నియెడల ఇకారమయినది. అరవములో కృ=కిరు, తెలుగులోను, కన్నడములోను కృ=క్రి.&lt;/ref&gt; రానురాను ఋకారమునకు తాలవ్యోచ్చారణ మారి ఉత్వముతోకలిసిన రేఫోచ్చారణవచ్చినది. ఋౠలు రురూలని తెలుగువారు పలుకుచున్నారు. ఇది అనంతునినాటికే వచ్చినట్లు కనబడుచున్నది. స్రుక్కు రేఫయుతమే గాని 'సృక్కు 'అని ఋకారయుతము కాదని చెప్పినాడు. ఇటువంటిదే ఌవడి.

2. దంత్య ‘ౘౙస' లకు తాలవ్య 'చజశ'లకు మూర్ధన్య 'ష'కారమునకు మైత్రి ఎట్లు సావర్ణ్యమునుబట్టి కలిగినది? వీటిమైత్రికంటె 'సెలవు'లో 'సె'కున్ను 'శలభము'లో ఉన్న 'శ'కున్ను మైత్రి తెలుగువారి ఉచ్చారణబట్టి ఎక్కువగా ఉన్నట్లున్నది. ఇవి అన్నీ ఉష్మములు గనుక వాటికి మైత్రి కలదు అంటే, హకారము కూడా ఊష్మము,
ఉపధ్మానీయజిహ్వామూలీయములు కూడా అట్టివే. అంతస్థములయిన “యరలవ”ల కేల మైత్రి లేదు?

3. లఘ్వలఘు యకారములకు తుల్యాస్యప్రయత్నము పూర్తిగాఉన్నదా? 'యామినీ' లోని 'య' 'వచ్చినయప్పుడు'లోని 'య' — ఈ రెండున్ను ఒక్కలాటివా?

4. నణలు భిన్నవర్గములు; అనునాసికత్వమే సామాన్యము; అంటే, తక్కినఅనునాసికలతో ఎందుకు మైత్రికూడదు? తత్సమ తద్భవములలో నణలు మారుచుండును. ఉ. గుణము; గొనము;&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>rdz6l3gq3pt01j2wnwyd8pcsqj84s1j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/30</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129201</id>
    <revision>
      <id>396792</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:31:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2761" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;సావర్ణ్యము కొంతవర కుండబట్టే ఈ రెండును ఒకదాని కొకటి వచ్చునంటే, దడలు ఈలాగునే దేశ్యపదములలో కనిపించును గదా; వాటికి మైత్రి ఎందుకు చెప్పరాదు? ఉ. దొంగ, డొంగ; దాపల; డాపల, సంస్కృతమందు తకార మొకప్పుడు టకార మగునుగదా.

5. లడలు, వ బలకు (వ, Σప) అభేదమన్న కారణముచేత మైత్రి అంగీకరించినప్పుడు, రలల కెందుకు మైత్రి ఉండరాదు! (సరిరము, సలిలము; రేఖ, లేఖ)

6. తెలుగులో గవలు, ‘లన'లు కొన్నిమాటలలో మారుచుండును; ఉ. పగడము, పవడము; తెలుఁగు, తెనుఁగు.
{{Center|వడిస్థలము}}
సంస్కృతశ్లోకములలో విశ్రాంతి ప్రధానము; ఖండాద్యక్షరమైత్రి కావలెనన్న నియమము లేదు. తెలుగు పద్యములలో ఖండాద్యక్షరమైత్రి ప్రధానము. విశ్రాంతి (అనగా పదము ముగియవలెనన్న) నియమము లేదు. విశ్రాంతి ఐచ్ఛికముగా ఉండుటవల్ల మేలే కలిగినదని చెప్పవచ్చును. అన్నిపాదములలోను విశ్రాంతి ఒక్కచోటనే ఉండుటకంటె మారుతూ ఉంటే పద్యము రసోచితముగా ఉండుటకు వీలుండును. అక్షరమైత్రి కావలెనని కోరేవారు విశ్రాంతిస్థలమందు వడిపాటించుట మంచిదే కాని విశ్రాంతిస్థలమును నిర్ణయించుటలో రసజ్ఞు లైనకవులు తమస్వాతంత్య్రము చెడగొట్టుకోకూడదని నామతము.

లక్షణసూత్రములు మీరరానివన్నట్లున్నా కవులు కొద్దిగా స్వాతంత్ర్యమును చూపించకపోలేదు. సంస్కృతలాక్షణికులు&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>t3nas805v1d07vmtlfdyrlon6bhod9g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/31</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129202</id>
    <revision>
      <id>396793</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:39:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2235" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;వృత్తములలో ఎక్కడెక్కడ విశ్రాంతి ఉండవలె నని చెప్పినారో ఆవృత్తములకు సరియైన తెలుగుపద్యములలో ఆయాస్థలములందే వడినియమము సాధారణముగా ఉన్నది; గాని, చాలాచోట్ల తప్పినది. ఉదాహరణములు:

1. భుజంగ ప్రయాతము:-- సంస్కృతమున 6 అక్షరములు తర్వాత&lt;ref&gt;కొందరు లాక్షణికులు ఎన్ని అక్షరములయిన తర్వాత వడి ఉండునో ఆసంఖ్య తెలియజేతురు. కొందరు ఎన్నవఅక్షరము వడి గలదో ఆసంఖ్య తెలియజేతురు. సంకేతభేదమేగాని, స్థితి ఒకటే.&lt;/ref&gt; తెలుగున 7 తర్వాత వేదము వేంకటరాయశాస్త్రులవారు సంస్కృతపండితులు గనుక సంస్కృతనియమమే పాటించినారు.

2. పంచచామరము: సం. 8; తెలుగు 9.

3. శిఖరిణి:—సం. 6; తె. 12.

4. ఆర్యాదిజాతులు:—చూడండి; మూలము III. 3. 4.

తెలుగుపద్యములలోసే వళిస్థలముల గురించి లాక్షణికులలోను కవులలోను మతభేదమున్నది. చూడండి:—

1. పృథ్వి:— సంస్కృతములో 8. ఈమర్యాద ననుసరించినవారు పెద్దన. అప్పకవి, అనంతుడు, విన్నకోట పెద్దన కవిజనాశ్రయకర్త  వీరి మతమున 11 తర్వాత. ఈనియమమును  నన్నయ రామరాజభూషణుడు మొదలయిన వారు పాటించినారు.
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>a17ufl15zxdqt4ozpwiv5809do2veys</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396794</id>
      <parentid>396793</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T22:40:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2227" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;వృత్తములలో ఎక్కడెక్కడ విశ్రాంతి ఉండవలె నని చెప్పినారో ఆవృత్తములకు సరియైన తెలుగుపద్యములలో ఆయాస్థలములందే వడినియమము సాధారణముగా ఉన్నది; గాని, చాలాచోట్ల తప్పినది. ఉదాహరణములు:

1. భుజంగ ప్రయాతము:-- సంస్కృతమున 6 అక్షరములు తర్వాత&lt;ref&gt;కొందరు లాక్షణికులు ఎన్ని అక్షరములయిన తర్వాత వడి ఉండునో ఆసంఖ్య తెలియజేతురు. కొందరు ఎన్నవఅక్షరము వడి గలదో ఆసంఖ్య తెలియజేతురు. సంకేతభేదమేగాని, స్థితి ఒకటే.&lt;/ref&gt; తెలుగున 7 తర్వాత వేదము వేంకటరాయశాస్త్రులవారు సంస్కృతపండితులు గనుక సంస్కృతనియమమే పాటించినారు.

2. పంచచామరము: సం. 8; తెలుగు 9.

3. శిఖరిణి:—సం. 6; తె. 12.

4. ఆర్యాదిజాతులు:—చూడండి; మూలము III. 3. 4.

తెలుగుపద్యములలోసే వళిస్థలముల గురించి లాక్షణికులలోను కవులలోను మతభేదమున్నది. చూడండి:—

1. పృథ్వి:— సంస్కృతములో 8. ఈమర్యాద ననుసరించినవారు పెద్దన. అప్పకవి, అనంతుడు, విన్నకోట పెద్దన కవిజనాశ్రయకర్త  వీరి మతమున 11 తర్వాత. ఈనియమమును  నన్నయ రామరాజభూషణుడు మొదలయిన వారు పాటించినారు.&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>6zg97a7jqcv6cxydr1ls1dkcrbvvmbm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/32</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129203</id>
    <revision>
      <id>396795</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:46:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2435" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;తాతంభొట్లు మతమున 13 తర్వాత.

2. కవిరాజవిరాజితము:— అప్పకవి మొదలయినలాక్షణికులందరిమతమున. పాదాక్షరములలో 8 వది,14 వది, 20 వది మొదటి అక్షరముతో మైత్రి కలవి.

కవిజనాశ్రయములో(చూ. వు. 49) రెండవ పాదమున “ కామనిభా” అనుచోటమాత్రము వడి తప్పినది. గాని,
అప్పకవి మొదలయినవారు చెప్పినట్లే ఉన్నది.&lt;ref&gt;జయంతి రామయ్యపంతులుగారిచే పరిశోధితమై ఆంధ్రసాహిత్యపరిషత్తువారిచే ప్రకటితమైనప్రతిలో “కామనిభా” అని ఉన్నది; గాని నావద్దనున్న ప్రతిలో “రామనిభా” అని ఉన్నది. పరిష్కర్తలు తమవద్ద నున్న ప్రతులలోని పాఠము నిచ్చివారుకాబోలు. కవిజనాశ్రయములో వడి గురించి లక్షణమున ఏమి చెప్పియుండలేదు; గాని లక్ష్యలక్షణపద్యములో అప్పకవి చెప్పినట్లు మొదటిపాదమున వళ్లు ఉండడము చేత రెండవపాదమునకూడా అట్లే ఉండవలెనని తోచును.&lt;/ref&gt;

కంకంటి పాపన మొదలయిన కవులు కొందరిట్లే వడి పాటించివారు. గాని నన్నయ, పెద్దన, జక్కన మొదలయినవారు కొందరు పాదమధ్యమున ఒక్కచోటనే వడి పాటించినారు.

3. మధ్యాక్కర: — లాక్షణికులందరును మూడుగణముల తర్వాత వడి నియమించినారు. నన్నయ ఒక్కడే నాలుగుగణముల తర్వాత వడి&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>1teeo24531bmg0f6r3tmdvmaezc61ow</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396796</id>
      <parentid>396795</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T22:46:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2435" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;తాతంభొట్లు మతమున 13 తర్వాత.

2. కవిరాజవిరాజితము:— అప్పకవి మొదలయినలాక్షణికులందరిమతమున. పాదాక్షరములలో 8 వది,14 వది, 20 వది మొదటి అక్షరముతో మైత్రి కలవి.

కవిజనాశ్రయములో(చూ. పు. 49) రెండవ పాదమున “ కామనిభా” అనుచోటమాత్రము వడి తప్పినది. గాని,
అప్పకవి మొదలయినవారు చెప్పినట్లే ఉన్నది.&lt;ref&gt;జయంతి రామయ్యపంతులుగారిచే పరిశోధితమై ఆంధ్రసాహిత్యపరిషత్తువారిచే ప్రకటితమైనప్రతిలో “కామనిభా” అని ఉన్నది; గాని నావద్దనున్న ప్రతిలో “రామనిభా” అని ఉన్నది. పరిష్కర్తలు తమవద్ద నున్న ప్రతులలోని పాఠము నిచ్చివారుకాబోలు. కవిజనాశ్రయములో వడి గురించి లక్షణమున ఏమి చెప్పియుండలేదు; గాని లక్ష్యలక్షణపద్యములో అప్పకవి చెప్పినట్లు మొదటిపాదమున వళ్లు ఉండడము చేత రెండవపాదమునకూడా అట్లే ఉండవలెనని తోచును.&lt;/ref&gt;

కంకంటి పాపన మొదలయిన కవులు కొందరిట్లే వడి పాటించివారు. గాని నన్నయ, పెద్దన, జక్కన మొదలయినవారు కొందరు పాదమధ్యమున ఒక్కచోటనే వడి పాటించినారు.

3. మధ్యాక్కర: — లాక్షణికులందరును మూడుగణముల తర్వాత వడి నియమించినారు. నన్నయ ఒక్కడే నాలుగుగణముల తర్వాత వడి&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>c8ctav5q48udj27b6qdfep7levjmrcd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/33</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129204</id>
    <revision>
      <id>396798</id>
      <timestamp>2022-07-23T23:58:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2048" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;పాటించినకవి. యుద్ధమల్లుని శాసనమందున్న మధ్యాక్కరలలో నాలుగుగణముల తర్వాతనే వళి ఉన్నది.

కొన్నిపద్యములలో తెలుగులాక్షణికు లందరున్ను చెప్పినస్థలముందుగాక మరియొకచోటను వళి ఉంటే ఎక్కువ బాగుగా ఉండునని నాయభిప్రాయము.

1. జలోద్ధతగతి:—సరోరుహదళాక్ష + శాశ్వతయశా (అనంతుడు), తెలుగులాక్షణికు లందరును ఇట్లే వళి పాటించినారు; గాని' సంస్కృతలాక్షణికుల నియమము పాటించుట మంచిదని నేను వ్రాసినది చూడండి.
{{left margin|5em}}&lt;poem&gt;సరోజనయనా + జలోద్ధతగతిన్
సరూపగతులన్ + జసంబు జసమున్
జరించు; విరతుల్ + షడర్ణములపై
కరీంద్రవరదా + ఖగేంద్రతురగా&lt;/poem&gt;&lt;/div&gt;
2. ప్రమితాక్షరము:— ‘కమనీయ తేజునిన+గణ్యయశున్' అనంతుడు లాక్షణికు లందరును ఇట్లే 8 తర్వాత వడి ఉంచినారు. గాని 6 త ర్వాత వడి ఉంచి నేను వ్రాసినది చూడండి.
{{left margin|5em}}&lt;poem&gt;జగదేకదేవ + సజసాయుతమై
ద్విగణాంతమందు + విరమం బమరన్
భగవంతుఁ గొల్వ + ప్రమితాక్షరమై
జగమందు నిల్చు + జలజాక్షహరీ&lt;/poem&gt; &lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>kvbrgvvt948hcvzyph4xsu8v3yzqoou</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/34</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129205</id>
    <revision>
      <id>396805</id>
      <timestamp>2022-07-24T03:03:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2118" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;3. మౌక్తికమాలావృత్తము:——
{{left margin|5em}}&lt;poem&gt;“భక్తజనత్రాత +భతనగాసం
యుక్తములై మౌని+యుతయతుల్ సు—&quot; (అప్పకవి)&lt;/poem&gt; &lt;/div&gt;
తక్కినలాక్షణికులు ఈ వృత్తము పేర్కోలేదు.

సంస్కృతమున ఉన్నట్లు 5 తర్వాత విశ్రాంతి ఉంచి నేను వ్రాసినది చూడండి.
{{left margin|5em}}&lt;poem&gt;భక్తులఁ గాచే+వనరుహనేత్రున్
సూక్తులఁ బల్కే+సురుచిరగాత్రున్
ముక్తి నొసంగే+మునిజనమిత్రున్
మౌక్తికమాలన్+బలుమఱు గొల్తున్&lt;/poem&gt; &lt;/div&gt;
{{p|ac|fwb}}ప్రాసము&lt;/p&gt;
అలంకారతుల్యములైన ప్రాసములు – సుకర, దుష్కర, ద్వి, త్రి, చతుష్ప్రాస, అనుప్రాస, అంత్యప్రాసములు ఏడింటిని అప్పకవి చెప్పినాడు. వీటిలో మొదటిదిగాక తక్కిన ఆరున్ను ఛందోదర్పణములో ఉన్నవి. చతుష్ప్రసముగాక తక్కినఆరున్ను కవిజనాశ్రయములోను, కావ్యాలంకారచూడామణిలోను ఉన్నవి. అయితే కావ్యాలంకారచూడామణిలో చతుష్ప్రాసప్రాసము లక్షణపద్యమందు కనబడకపోయినా దానికి లక్ష్యముగా త్రిప్రాసలక్ష్యపద్యము తర్వాత నొకపద్య మున్నది. ఇది ప్రక్షిప్తము కాబోలు.
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>6u9txbt3e5f0noq1df0ilm0erewav2u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/35</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129206</id>
    <revision>
      <id>396806</id>
      <timestamp>2022-07-24T03:09:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2117" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ప్రధానప్రాసభేదములలో లళడ ఋక్రాంతప్రాసములపద్యములు మూడు కవిజనాశ్రయములో ఉన్నవి. ఈపద్యములే కావ్యాలంకారచూడామణిలో కూడా ఉన్నవి. ఇవి ఎవరివో తెలియదు. ఇంతకు మించి ప్రాసభేదములు ఈలక్షణగ్రంథములలో లేవు. ఈలక్షణగ్రంథకర్తలు నన్నయ భారతములోని పద్యములందు గల ప్రాసభేదములను చక్కగా పరిశీలించలేదని చెప్పవచ్చును.

అనంతుడు సమప్రాసవిధులు చూపించి మరి పదకొండువిధములైన విశేషప్రాసముల గురించి చెప్పినాడు. (మూలము 10.వ పుట చూడుము.)

అనంతుడు చెప్పిన పండ్రెండువిధములేకాక అతడు చెప్పక విడిచిన మరి యేడు విశేషములు అప్పకవి చెప్పినాడు. అవి ఏవంటే:—
{{left margin|5em}}&lt;poem&gt;(1) వేఁడు, పండ్లకు.
(2) లోక, (భా)పాకౢప్తకు.
(3) సషలకు.
(4) తమ్ములు, (భ)క్తి మ్ముర (భక్తిన్ + ముర) లకు
(5) దధలకు, ందంథలకు.
(6) లఘ్వలఘు యకారప్రాసము.
(7) లడలకు.&lt;/poem&gt; &lt;/div&gt;
ఈ ప్రాసములలో కొన్ని అనంతునికి పూర్వము ప్రసిద్ధులయిన కవులు వాడినారు గనుక కొంతవరకు అతని పరిశీలనలో లోపమున్నదని చెప్పక తప్పదు.&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>kmrg2zsn0f4a198u8nvzc8sd6d3qq5h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>396807</id>
      <parentid>396806</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T03:10:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2117" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ప్రధానప్రాసభేదములలో లళడ ఋక్రాంతప్రాసములపద్యములు మూడు కవిజనాశ్రయములో ఉన్నవి. ఈపద్యములే కావ్యాలంకారచూడామణిలో కూడా ఉన్నవి. ఇవి ఎవరివో తెలియదు. ఇంతకు మించి ప్రాసభేదములు ఈలక్షణగ్రంథములలో లేవు. ఈలక్షణగ్రంథకర్తలు నన్నయ భారతములోని పద్యములందు గల ప్రాసభేదములను చక్కగా పరిశీలించలేదని చెప్పవచ్చును.

అనంతుడు సమప్రాసవిధులు చూపించి మరి పదకొండువిధములైన విశేషప్రాసముల గురించి చెప్పినాడు. (మూలము 10.వ పుట చూడుము.)

అనంతుడు చెప్పిన పండ్రెండువిధములేకాక అతడు చెప్పక విడిచిన మరి యేడు విశేషములు అప్పకవి చెప్పినాడు. అవి ఏవంటే:—
{{left margin|5em}}&lt;poem&gt;(1) వేఁడు, పండ్లకు.
(2) లోక, (భా)షాకౢప్తకు.
(3) సషలకు.
(4) తమ్ములు, (భ)క్తి మ్ముర (భక్తిన్ + ముర) లకు
(5) దధలకు, ందంథలకు.
(6) లఘ్వలఘు యకారప్రాసము.
(7) లడలకు.&lt;/poem&gt; &lt;/div&gt;
ఈ ప్రాసములలో కొన్ని అనంతునికి పూర్వము ప్రసిద్ధులయిన కవులు వాడినారు గనుక కొంతవరకు అతని పరిశీలనలో లోపమున్నదని చెప్పక తప్పదు.&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>kai5rags8ni2sa7phld7vxwbqf4900v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/36</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129207</id>
    <revision>
      <id>396812</id>
      <timestamp>2022-07-24T03:26:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2863" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{p|ac|fwb}}యతిప్రాసములు&lt;/p&gt;
&quot;యతిప్రాసనియమము త్యజించుట కాంధ్రలోక మంగీకరించునని తోఁపదు” అని జయంతి రామయ్యగారు కవిజనాశ్రయపీఠికలో కొన్నికారణము లిచ్చి సిద్ధాంతము చేసినారు. ఈనియమములను త్యజింపవలయునని గాని త్యజించరాదనిగాని శాసించి నిర్బంధించకూడదనిన్ని, త్యజించదలచుకొన్నవారిని పాటించదలచుకొన్నవారిని సమదృష్టితో చూడవలసినదనిన్ని నాయభిప్రాయము. ఈనియమములు శబ్దాలంకారములవలె ఐచ్ఛికముగా వాడుకోవచ్చును; లేదా ఇవి విడిచిపెట్టి యుక్తివిశేషము ప్రధానముగా పెట్టుకొని రసవంతముగా కావ్యములు చెప్పవచ్చును. సంస్కృతశ్లోకములకు తెలుగుపద్యములలో ఉండవలెనన్న నియమములు లేవు. అంతమాత్రాన కాళిదాసాది మహాకవుల కావ్యములకు ఏమి లోటు కలిగినది? వాటికంటే తెలుగుకావ్యములకు వళ్లవల్లను ప్రాసములవల్లను వచ్చిన ఘనత ఏమి?

&quot;శబ్దస్వరూపము నిర్ణయించుట కత్యంతోపయోగకరము” లని రామయ్యపంతులుగారి అభిప్రాయము. వడిప్రాసములు లేకపోయినా సంస్కృతభాషాశబ్దస్వరూపము వేదకాలమునుండి నేటికిని ఎక్కువ చక్కగా నిర్ణయించవచ్చును గదా. అయితే ఇతరసాధనము లున్నవందురేమో. సూర్యారాయనిఘంటువువంటి నిఘంటువులున్ను, అచ్చు మొదలయిన ఇతరసాధనములున్ను వచ్చుచున్నవిగనుక వడిప్రాసములవంటి సాధనములు శబ్దస్వరూపనిర్ణయమున కిక నవసరమని తోచదు.
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>69sts4f52fjhkgnmc3zn16nbrzc541z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/37</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129208</id>
    <revision>
      <id>396813</id>
      <timestamp>2022-07-24T03:30:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2040" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;“ఆంధ్రవాఙ్మయాభివృద్ధి కీ నియమములు బాధకములుగా ఉండియుండకపోయిన&quot; వని రామయ్యగారి అభిప్రాయము. నన్నయ, తిక్కన మొదలయిన మహాకవులు సయితము వడిప్రాసముల కోసము పొల్లుమాటలు వాడుక చేసినట్లు వందలకొలది ఉదాహరణములు చూపించవచ్చును.

ఇటువంటి నియమములు పాటించవలెనని నిర్బంధముగా ఉన్నంతకాలము ఆంగ్లవాఙ్మయము ఎట్లుండెనో స్వేచ్ఛ కలిగిన తర్వాత (Romantic Period) లో ఎట్లు అభివృద్ధి పొందినదో చూడండి.

పద్యములకు నడక ప్రధానమైనది. పద్యముల కుండవలసిన ఈ ముఖ్యలక్షణమును స్పష్టముగా తెలియజేసేటట్లు లాక్షణికులు కొన్నిచోట్ల సరియైన లక్ష్యలక్షణపద్యములను ఇయ్యలేదని నా యభిప్రాయము. ఈ విషయమును గురించి “తెలుగు”పత్రిక 5, 6, 7, 8 సంచికలలో నేను వ్రాసిన “ఛందోరహస్యదర్పణము”ను చూడండి.
{{p|ac|fwb}}సీసములు&lt;/p&gt;
లాక్షణికు లందరిలోను అనంతుడు ఎక్కువగా పదిసీసభేదములను చెప్పినాడు.

1. సమసీసము — (సామాన్యసీసము; విశేషలక్షణమేమీలేదు.)
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>nifvndj8cb4hjjvvis84cl29yhg04tk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/38</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129209</id>
    <revision>
      <id>396815</id>
      <timestamp>2022-07-24T03:36:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1552" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;2. సర్వతఃప్రాససీసము—(అన్ని చరణములలోను ఒకే అక్షరము ప్రాసయతులుగలది. అనగా24 చోట్ల ఒకటే ప్రాసాక్షరము.)

3. అక్కిలిప్రాససీసము—(పెద్దపాదములందుగల 8 ఖండములలోను గీతి నాలుగుపాదములలోను రెండవ అక్షర మొక్కటే అయి ఉండవలెను,అనగా 12 చోట్ల ఒకటే ప్రాసాక్షరము.)
4. సమప్రాససీసము—(నాలుగు పెద్దపాదములందును గీతిలో బేసిపాదముల రెంటను రెండవఅక్షరము ఒక్కటే అయి ఉండవలెను. అనగా ఆరుచోట్ల ఒకప్రాసాక్షరము.)

5. వృత్త ప్రాససీసము— (పెద్దపాదముల నాల్గింటమాత్రమే వృత్తములు కున్నట్లు ప్రాస ముండవలెను.)

6. అవకలిప్రాససీసము— (అన్నిచోట్లను ప్రాసయతినియమముమాత్రమే కలది.)

7, అక్కిలివడిసీసము— (అన్నిచోట్లనువడి నియమమేకలది.)
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>eh08grl4yhzuvr8enyjlaydkk53647z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/39</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129210</id>
    <revision>
      <id>396817</id>
      <timestamp>2022-07-24T03:47:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1895" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;8. వడిసీసము — (అన్ని చోట్లను వడినియమ ముండవలెను; అంతేకాక పాదాదినున్నవర్ణముతో మైత్రిగల వర్ణములే పాదముపొడవున యతిస్థలములందు రావలెను.)

9. విషమసీసము— (ఉత్సాహ, గీతపద్యమున్ను కలిసినది.)

10. సర్వలఘుసీసము— (ఇందులో ఇంద్రగణములకు బదులుగా అయిదు లఘువుల గణము లుండును.)

వీటిలో 3, 4, 6, 7, 8, 9 —సీసభేదములు కవిజనాశ్రయములోను కావ్యాలంకారచూడామణిలోను ఉన్నవి. అయితే 3 వది సరిగా అనంతుడు చెప్పినట్లు లేదు; 8 పాదములలోను ప్రాసాక్షర మొక్కటయితే చాలును; పెద్దపాదముల పశ్చిమార్థములం దీనియమము లేదు.

ఈ రెండు లక్షణగ్రంథములలోను సీసభేదముల విభాగమున్ను లక్షణములున్ను ఒక్కలాగుననే ఉన్నవి గాని, కవిజనాశ్రయములో రెండేసిభేదముల కొకొక్కపద్యమే ఉన్నందున కావ్యాలంకారచూడామణిలో ఉన్నంత స్పష్టముగా లక్షణము లేదు. రెండు గ్రంథములలోను విషమసీసములుగాక తక్కిన అయి&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>11fc5xw461f6u2pgi6jqrc6mzqa80t2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/40</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129211</id>
    <revision>
      <id>396820</id>
      <timestamp>2022-07-24T05:45:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3018" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;దున్ను సమసీసములని చెప్పియన్నదిగాని సమసీసము ఒకసీసభేదముగా చెప్పలేదు.

“సీ. వృత్తంబునకువలె” అన్న పద్యము కవిజనాశ్రయములోను ఛందోదర్పణములోను ఉన్నది. ఇది సీసభేదముల పేళ్లు గలసీసము; అవకలిసీసమునకు లక్ష్యముగా ఉన్నది. ఇందులో వృత్తప్రాససీసమును సమసీసమును పేర్కొన్నారు. వీటికి కవిజనాశ్రయములో లక్ష్యపద్యములు లేవు; సీసభేదములను పేర్కొన్న
గద్య వేరేఉన్నది; ఆగద్యలో ఈ రెండు భేదములు పేర్కొనలేదు. ఈవిషయము లన్నీ చూడగా ఈ పద్యము అనంతునిదే అనిన్ని కవిజనాశ్రయములో ప్రక్షిప్తమనిన్ని ఊహించవచ్చును.

ఈలాగుననే మరికొన్ని పద్యములు కవిజనాశ్రయము వ్రాతప్రతులలో దూరినవి, అని ప్రక్షిప్తములని ఆంధ్రసాహిత్యపరిషత్ప్రకాశితప్రతిలో పుట అడుగున సూచితమై ఉన్నది గాని ఈపద్యముగురించి ఏమియు చెప్పలేదు. పరిష్కర్తలు చూచిన అన్నిప్రతులందును ఈపద్య మున్నది కాబోలు.

అప్పకవీయములో లక్ష్మణపద్యమును బట్టి లక్ష్యములు సరిగా లేవు గనుక కవి అభిప్రాయము స్పష్టముగా తెలియదు. అతడు చెప్పిన సమసీసము, సర్వతఃప్ర్రాససీసము, విషమసీసము, సర్వలఘుసీసము అనంతుడు చెప్పినట్లే ఉన్నవిగాని, అప్పకవి అక్కిలిప్రాససీసమన్నది అనంతుని సమప్రాససీసమునకు సరిపోయినది. అయితే అందుకు లక్ష్యముగా అప్పకవి ఇచ్చిన పద్యములో చివరను “చెలఁగుచుండు వృత్తిప్రాససీసము లిల&quot; అని ఉండుటకు కారణమేమో తెలియదు.
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>1p490wzkbe6bf9qczxl4slmv2ur15th</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/41</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129212</id>
    <revision>
      <id>396821</id>
      <timestamp>2022-07-24T05:51:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2548" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;“ఆదినే వడి నిల్పి రావడే పదమెల్లఁ జేయ నయ్యది వడిసీస మనఁగ” అని అప్పకవి అనంతునివలెనే లక్షణము చెప్పి అందుకు లక్ష్యముగా ఇచ్చిన పద్యములో ఆ లక్షణము పాటించలేదు. అనంతుడు అక్కిలివడికి చెప్పిన లక్షణము మాత్రమే పాటించినాడు.

అనంతుడు 'అవకలిప్రాస' మన్నసీసమునకు అప్పకవి అవకలివడిసీసమని పేరుపెట్టినాడు.

ఇంతకున్ను ఎంతమట్టుకు ఈసీసభేదములు కవులు తమకావ్యములలో చూపించినారో విచారణీయము. “సప్తవిధము లివియ శబ్దశాసనుుడి, పంచమామ్నాయఫక్కిలోఁ బల్కెఁగాని, కడమకవు లాఱుసీసము ల్విడిచిపెట్టి చెలఁగి సమసీసపద్యమే చెప్పినారు” అని అప్పకవి వ్రాసినాడు; గాని ఇది సత్యము కాదు.

నన్నయ 13 విధము లయిన సీసములు చెప్పినాడు. వీటిలో రెండుమాత్రమే లాక్షణికులు చెప్పిన సీసభేదములలో ఉన్నవి:- (1) అక్కిలివడిసీసము (2) అవకలిప్రాససీసము. ఈవిషయము “తెలుగు” రెండవసంచికలో చర్చించినాను.

ఆవ్యాసమున చెప్పమరచిన దొకటేమంటే నన్నయసీసములలో రెండు (ఆది. 11. 21; 111. 27) వృత్తప్రాససీసము లున్నవి. అయితే వాటిలో ఒకవిశేషమున్నది. ప్రాసాక్షరము పశ్చిమార్థములందున్ను కలదు.

ఎర్రాప్రెగడ భారతములో నన్నయ చెప్పిన సీసభేదములు కలవు.
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>pmvgn36bip9w26gpb2k6bbuna19jaml</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/42</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129213</id>
    <revision>
      <id>396822</id>
      <timestamp>2022-07-24T05:55:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2623" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;భాగవతములో పోతనామాత్యుడు నన్నయవలెనే కొన్నినియమములను పాటించి పలువిధములయిన సీసములను చెప్పినట్లు వావిలికొలను సుబ్బారావుగారు పరిషత్పత్రికలో (సంపుటము 6 పుటలు 417-420) తెలియజేసినారు.

భాగవతము ఏకాదశస్కంధమున 72-వ పద్యము సర్వలఘుసీసము. లాక్షణికులు చెప్పినట్లు ఇందులో ఇంద్ర గణములకు బదులుగా 5 లఘువులగణము అన్నవి. ఇది తెలియక కాబోలు (చూ. ఆనంద ...1904 ముద్రితము) పుట అడుగున ఈసీసము లక్షణసమన్వయముగాక యున్నదని సంప్రతించినవారు వ్రాసినారు.

కూచిమంచి తిమ్మకవి మొదలయినకవులు కొంద రిట్లే సర్వలఘుసీసములు చెప్పినారు. గణపవరపు వేంకటకవిమాత్రము తన ప్రబంధములో నలములయిన ఇంద్రగణములతోనే సీసము వ్రాసినాడు (చూ. 75, 221 పద్యములు.)
{{p|ac|fwb}}ఆర్యలు, గీతులు&lt;/p&gt;
పథ్య, విపుల, చపల, ముఖచపల, జఘనచపల అని ఆర్యలు అయిదు. గీతి, ఉపగీతి, ఉద్గీతి, ఆర్యాగీతి అని గీతులు నాలుగు. ఈ తొమ్మిదిన్ని సంస్కృతచ్ఛందములో ఉన్నవి; కందమన్నపేరు దానిలో లేదు గానీ, ఆర్యాగీతిలక్షణము కందపద్యలక్షణమునకు సరిపోయినది. గనుక కందము గీతులలో ఒకటిగా చెప్పవచ్చును గాని అప్పకవి చెప్పినట్లు కందమును ఆర్య లయిదింటిలో చేర్చి కందము లారువిధములని చెప్పుట యుక్తియుక్తముగా లేదు.
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>hlqzrg74pwvdtlrt8tm1boibge7ag9a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/43</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129214</id>
    <revision>
      <id>396827</id>
      <timestamp>2022-07-24T07:22:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2217" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;సంస్కృతమున ఉన్న ఆర్యలయిదింటికిన్ని సామాన్యలక్షణము:-
{{left margin|5em}}&lt;poem&gt;“లక్ష్మైతత్ సప్తగణా, గోపేతాభవతి నేహ విషమేజః।
షష్ఠోజశ్చనలఘువా, ప్రథమార్థే నియతమార్యాయాః॥
షష్ఠే ద్వితీయలాత్పర, క్లేన్లేముఖలాచ్చసయతిపద నియమః।
చరమే౽ర్థేపంచమ కే, తస్మాదిహ భవతి షష్ఠోలః॥&quot;&lt;/poem&gt; &lt;/div&gt;
&lt;poem&gt;4+4+4
4+4+1|+3|+4+4 
4+4+4
4|+4+1|+4+2&lt;/poem&gt;
అంకెలు మాత్రాసంఖ్యను నిలువుగీతలు యతిస్థానములను తెలియజేయును.

(రెండవపాదము మూడోగణము నలమో జగణమో కావలెను. దానిలో మొదటిలఘువు తర్వాత యతి గనుక 1+3 అని వ్రాయవలసివచ్చినది.) పైని చెప్పిన విషయములు సూత్రప్రాయముగా అనంతుడు III. 3-4 లో చెప్పినాడు. ఈలక్షణము యతిప్రాసనియమములలో కాక తక్కిన విషయములలో సరిపోయినది. కందములో కనబడునట్లు ప్రాసమున్ను సమపాదములలో మూడవగణముతర్వాత వళిన్ని ఉండవలెనని తెలుగులాక్షణికులు చెప్పినారు.

ఇప్పుడు ముద్రితమైన ఛందోదర్పణప్రతిలో ఆర్యాగీతుల లక్ష్యపద్యములు కనబడవు. లాక్షణికుల ఆచారమును అనుసరించి లక్ష్యలక్షణములను ఒక పద్యమందు ఇతరస్థలములలో&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>rd9yvuh8vvdknx0q5jjzdzoiyw2l4lc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/44</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129215</id>
    <revision>
      <id>396829</id>
      <timestamp>2022-07-24T07:29:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2075" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;చూపించిన అనంతుడు ఈఆర్యాగీతులందు మాత్రము చూపించియుండడా! అజ్ఞానముచేత కొందరు లేఖకులు అనంతుని ఆర్యాగీతులను కందములవలె నడిచేటట్లు “సవరించి” రూపుమాపినారు. అనవసరముగా అతికినమాటలు తీసివేసినయెడల వాటిలో లక్ష్యలక్షణములు రెండున్ను స్పష్టముగా కనబడగలవు. చూడండి:-

{{Telugu poem|type=పథ్యార్య—|lines=&lt;poem&gt;బేసులు త్రిగణయుతము లై
యాసమపాదములఁ బొరసి + యార్యయనన్
భాసిల్లుఁ బథ్య యనఁగా
వాసవముఖదివిజ+వర్గనుతా.&lt;/poem&gt;|ref=}}
{{Telugu poem|type=విపులార్య—|lines=&lt;poem&gt;ప్రకటసమపాదముల నిలు
వక శబ్దము నవలఁ జొచ్చి+వచ్చినఁ ద
క్కక విపులార్యయగును సే
వక జనమందార+వనజాక్షా.&lt;/poem&gt;|ref=(పుట. 66)}} 
{{Telugu poem|type=చపలార్య—|lines=&lt;poem&gt;వరుసను ద్వితీయ మంత్యము
స్ఫురద్గమాద్యగజకార+ములు దగరెం
డరయఁగఁ దనర్చునేనిన్
హరీ మురారి చప+లార్య యగున్.&lt;/poem&gt;|ref=(పుట. 66)}}
{{Telugu poem|type=ముఖచపలార్య—|lines=&lt;poem&gt;చపలా గణప్రకారం
బపారకారుణ్యసాగ+రా! ప్రథమా
ర్థపరం బగుచున్నది ముఖ
చపలార్య యనంగఁ +జనుఁ గృతులన్.&lt;/poem&gt;|ref=(పుట. 66)}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>of0kzrml8jkuy272y063ksy3w1khaxk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/45</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129216</id>
    <revision>
      <id>396831</id>
      <timestamp>2022-07-24T09:15:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1913" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Telugu poem|type=జఘనచపలార్య—|lines=&lt;poem&gt;మొదలిసగము చపలార్యా
స్పదగణలక్షణము సౌరక+చరమార్థం
బుదితప్రకారరేఖన్
గదాధరా! చను జ+ఘనచపలన్.&lt;/poem&gt;|ref=(పుట.67)}}
{{Telugu poem|type=గీతి—|lines=&lt;poem&gt;లసదార్యమొదలి సగమున
నెనగఁగ రెండరలు చెప్పి + రే నది గీ
తిసమాహ్వయమగుఁ గృతులన్
వసుధాధర కృష్ణ యాద + వస్వామీ.&lt;/poem&gt;|ref=(పుట.67)}}
{{Telugu poem|type=ఉపగీతి—|lines=&lt;poem&gt;ధర నార్యమీఁదిసగమున
నిరుసగమున చెప్పి + రే నది దాఁ
బరగు నుపగీతి యనఁగా
సరసిజదళనేత్ర + శార్ఙ్గధరా.&lt;/poem&gt;|ref=(పుట.67)}}
{{Telugu poem|type=ఉద్గీతి—|lines=&lt;poem&gt;విదితార్యచరమదళమున్
మొదలి సగము చేసి + మొదలిసగం
బది యపరార్థముఁ జేసిన
బొదువగు నుద్గీతి భుజగ + భుగ్గమనా.&lt;/poem&gt;|ref=(పుట.67)}}
నేనుచూచిన (పరవస్తువారి) ప్రతిలో మొదటివి రెండున్ను కాక తక్కినవన్నీ నేనిక్కడ చూపించినట్లే ఉన్నవి. మొదటిది ఇప్పుడు ముద్రితమైనప్రతిలో ఉన్నట్లేఉన్నది; రెండవదానిలో రెండవపాదము నేను చూపించినట్లే ఉన్నది.&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>17oa816nqzgdd05okcas8qqwcj47uxk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/46</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129217</id>
    <revision>
      <id>396832</id>
      <timestamp>2022-07-24T09:18:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1717" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{p|ac|fwb}}అక్కరలు&lt;/p&gt;
అక్కరలు దేశ్యజాతులలో చేరినవి. ఇవి కన్నడమందును గలవు. తెలుగు అక్కరలకు కన్నడపు అక్కరలకు చాలామట్టుకు సాదృశ్యమున్ను కొద్దిగా భేదమున్ను ఉన్నది.
{{Css image crop
|Image = Ananthuni-chandamu.pdf
|Page = 46
|bSize = 398
|cWidth = 321
|cHeight = 191
|oTop = 176
|oLeft = 39
|Location = center
|Description = 
}}
వీటిలో మహాక్కరకు పిరియక్కర, అంతరాక్కరకు ఎడెయక్కర, అల్పాక్కరకు కిరియక్కర అనేపేళ్లు సరిగా ఉన్నవి. కాని తక్కినవి సరిగా లేవు. అక్కర లయిదింటిలోను పాదమున ఉన్న గణసంఖ్యను బట్టి నడుమ నున్నది గనుక నడువణక్కర అనేపేరు కన్నడమున అన్వర్థముగా ఉన్నది. అయితే లక్షణమును బట్టి
దీనికిసరియైన తెలుగు పేరు మధురాక్కర; అర్థమునుబట్టి సరియైన తెలుగు పేరు మధ్యాక్కర. మధ్యాక్కరకు లక్షణమును బట్టి సరియైన కన్నడము పేరు దొరెయక్కర. దొరెయక్కరనగా సమాన&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>0pmsvxj8cao33yx9wp11poofaa01ia9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/47</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129218</id>
    <revision>
      <id>396833</id>
      <timestamp>2022-07-24T09:23:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2615" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;భాగములుగల అక్కర అని అర్థము; అంటే పాదము రెండుసమభాగములు చేయగా రెండుసమభాగములలోను గణములు ఒక్కతీరున ఉంటవని అర్థము.

2, 3, అక్కరల పేళ్లలో ఇంతమట్టుకు వైషమ్యమున్నా జయంతి రామయ్యపంతులు గారు అది కనిపెట్టకపోవడమే కాక '... పాదమున కై దేసి గణములుగల యక్కర గణసంఖ్యచే నైదక్కరలకు మధ్యస్థానమున నుండుటచే మధ్యాక్కర మను పేరును నన్వర్థములుగానున్న” వని వ్రాయుట చాలావింతగా ఉన్నది. మధ్యాక్కరపాదములో ఉన్న గణములు ఆరుగాని, ఆయన చెప్పినట్లు అయిదుకాదు. “మధ్యాక్కర” అని అర్థమిచ్చే కన్నడవు నడువణక్కర అనే పేరు అన్వర్థముగా ఉన్నదని కాబోలు వారు చెప్పదలచి అట్లు వ్రాసినారు.

కన్నడవు అక్కరలకున్ను తెలుగు అక్కరలకున్ను లక్షణములో కొద్దిగా భేదములున్నవి.

1. తెలుగు పద్యములలో సూర్యగణము లుండేచోట కన్నడపద్యములలో బ్రహ్మగణము లుంటవి (అనగా నగణ హగణములేకాక గగ, సగణములు కూడాను). తెలుగులో ఇంద్రగణము లుండేచోట కన్నడములో విష్ణుగణము లుంటవి (అనగా నల, నగ, సల, భ, ర, తలేకాక మగణము, సగణగురువు కూడాను). తెలుగులో చంద్రగణము లుండేచోట కన్నడములో రుద్రగణము లుంటవి(అనఁగా నగగ, నహ, సలల, భల, భగ, మల, సవ, సహ, తల, రల, నవ, నలల, రగ, తగలేకాక మగ, సగగములు కూడాను).
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>87tj4uc4y3c9noju5rj930v8toqvqq5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/48</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129219</id>
    <revision>
      <id>396834</id>
      <timestamp>2022-07-24T09:27:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2612" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;2. తెలుగు మధ్యాక్కరకు లక్షణముబట్టి సరిపోయిన కన్నడవు దొరెయక్కరలో చివరనున్న బ్రహ్మగణము అంతమందు గురువుగలదిగా ఉండవలెనన్న నియమమే ఉన్నది. అంటే గగమో సగణమో కావలెను. ఇందులో విష్ణుగణములు మాత్రము 4 గాని, 5 గాని మాత్రలుగల గణము కావలెనన్నారు గనుక తెలుగున ఉన్న ఇంద్రగణములే అగును.

నాగవర్మ కన్నడఛందములో లక్ష్యముగా ఇచ్చిన యక్కరలలో పాదాదినుండే బ్రహ్మగణములు మూడుమాత్రల
గణములుగానే ఉన్నవి; గాని దొరెయక్కరలలో నడుమనున్న బ్రహ్మగణములు కొన్ని గగములున్ను, కొన్ని సగణములున్ను అయి ఉన్నవి.

3. కన్నడ పిరియక్కరల సరిపాదములందు 6 వ గణము బ్రహ్మగణము కావలెనన్న నియమమున్నది. అటువంటి విశేషలక్షణము మహాక్కరలందున్నట్లు కవిజనాశ్రయములో చెప్పలేదు. “రెండును నాలుగుసగు వాసరంబున నర్కుఁడైన, నాదరంబుననెడ సొచ్చునని మహాక్కరంబలుకుదు రార్యులెల్ల” అని అనంతుడును, &quot;రెండవచోట నాలవచోటఁ జిత్రభానుగణంబు గదియుచుండు” అని అప్పకవీయములోను ఉన్నది. ఈవిశేషలక్షణము తెలుగు లాక్షణికుల మతమున ఐచ్ఛికముగా ఉన్నట్లు కనబడుచున్నది.

తెలుగు లాక్షణికులు అందరును ఒక్కలాగుననే మధ్యాక్కరకు లక్షణము చెప్పినారు. (ప్రతిపాదమునను రెండు ఇంద్ర&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>pslw9f7ganl89qrq6eymlj0e0jcnss5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/49</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129220</id>
    <revision>
      <id>396835</id>
      <timestamp>2022-07-24T09:30:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2970" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;గణములు, ఒక సూర్యగణము, రెండు ఇంద్రగణములు, ఒక సూర్యగణము ఉండును. అన్ని అందరున్ను మూడవగణము తర్వాతనే వడి నియమించినారు.

నన్నయ మధ్యాక్కరపాదములలో నాల్గవగణము తర్వాత వడి కనిపించుచున్నది. యుద్ధమల్లుని శాసనాక్కరలలో సైతము నాల్గవగణము తర్వాతనే వడి ఉండడముచేత పూర్వము అట్లే వడిస్థాన ముండేదని ఊహించవలసి ఉన్నది. తిక్కన మధ్యాక్కరలు చెప్పలేదు. ఎర్రాప్రెగడ మూడవగణము తర్వాతనే వడి పాటించినాడు. మరి యేకవిన్నీ మధ్యాక్కరలు చెప్పినట్టు కనబడదు. లాక్షణికులు ఎర్రాప్రెగ్గడ పాటించిన వడి గురించే చెప్పినారు గాని నన్నయపాటించిన వడి గురించి చెప్పలేదు.

నన్నయ మధ్యాక్కరలకున్ను తెలుగులాక్షణికులు చెప్పిన మధ్యాక్కరలకున్ను వడిస్థలములోనే భేదమున్నదా లేక గణములలో సయితము భేదమున్నదా? ఇటువంటి ప్రశ్న పుట్టుటకు కారణ మేమంటే, పాఠభేదములు అనేకముగా ఉన్నవి. నన్నయ ఎట్లు వ్రాసి ఉండునో తెలుసుకొనుట కష్టముగా ఉన్నది. వాటిలో
అనేకపాదములందు గణములతీరు తెలుగులాక్షణికులు చెప్పినట్లు లేదు. భారతము పరిష్కరించి అచ్చు వేయించినవారు తెలుగులాక్షణికుల మతము ననుసరించి సవరించినారు. ఎంతో శ్రమపడి వారు ఆలాగున సవరించి అచ్చువేయించినా అచ్చుపుస్తకములలో కొన్ని పాదములందు గణములతీరు తెలుగులాక్షణికులు చెప్పినట్లు లేదు. చూడండి:—(వేమూరివారు ప్రకటించినది.)
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>cgtzmp93dfxeqwesdce66fw5wghtz38</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/50</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129221</id>
    <revision>
      <id>396838</id>
      <timestamp>2022-07-24T10:32:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1704" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;(1) తనదివ్యశక్తి నప్పాశముల విడిచి + తన్మునినాథు (ఆది. VII.112)

(2) నంగురుకుల హానికరుఁడయి ధారుణీ + నాథనీసుతుఁడు (సభా. II. 188)

(3) సమరంగ ధర్మువురక్షించుఁ బ్రీతి+నని శత్రులందు (ఆర. I. 225)

(4) గలుగు టెరిఁగి యుపాయపూర్వమునఁ +గడఁగి తత్సిద్ధి (ఆర. I. 284)

(5) అరుణసరోరుహదళమృదులంబు + లైనయి తరుణి (ఆర. III. 299)

(6) పరఁగ నాకారణమున నిట్టి దుఃఖ +భారము దాల్చె (ఆర. III. 299.)

(7) నరిగె నీశానుదిక్కునకు నీయనుజుఁ + డనిలవేగమున (ఆర. III. 373)

(8) తోనేఁగెనుత్తరముమించి ధర్మని + త్యుఁడు ధర్మజుండు (ఆర. IV. 3)
(9) పదుండ్ర బోలెడు సుతులనూర్వురఁ + బడయంగవలతొ 
(10) పదుండ్ర నూర్వుర కెనయగుసుతులఁ + బడయంగ వలతోొ (ఆర. II. 349)

వ్రాతప్రతులు చూచినయెడల మరి కొన్నిపాదములలో ఈలాగుననే గణములతీరు లాక్షణికులు చెప్పినదానికి భిన్నముగా గనబడును.
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>1nd04ykb38qobxbx333cpow8tjl8j46</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/51</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129222</id>
    <revision>
      <id>396839</id>
      <timestamp>2022-07-24T10:35:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2282" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;కొన్నిచోట్ల చాలావ్రాతప్రతులలో ఒక్కలాగుననే ఉన్నపాఠము అచ్చుపడ్డపుస్తకములలో కనబడకపోవుటచేతను, అచ్చుపడ్డపుస్తకములలో ఉన్న పాఠము నన్నయ వాగ్వ్యవహారమునకు విరుద్ధముగా ఉండడముచేతను పరిష్కర్తలు తెలుగులాక్షణికులమతము ననుసరించి నన్నయపాఠములను దిద్దినారని ఊహించవలసి ఉన్నది. చూడండి:-

(1) నీపరోక్షంబున రాజుగావలె + నెమ్మినిట్లీఁగ (ఆది. 1V. 175)

(2) ఏమేము మున్ను పూజింపుదుము రుద్రు + నిందని వేడ్క (ఆర. II. 255)

'కావలె' 'పూజిందుము' వంటి ప్రయోగములు మరియెచ్చటను నన్నయభారతముందు కనబడవు. ఇవి ఇటీవలి కవులు వాడినారు గాని పూర్వకవిప్రయోగములు కావు; గనుక 'కావలయు' 'పూజింతుము' అనే నన్నయ వాడి ఉండును. అయిదారు వ్రాతప్రతులలో ఇట్లే ఉన్నది. 'కావలయు', 'పూజింతుము' అని ఉన్నయెడల మీద చూపించిన 10 పాదములవలెనే ఈ రెండుపాదములలోను గణములతీరు లాక్షణికులు చెప్పినవిధమున ఉండదు, చూడండి:-

(1) నీపరోక్షంబున రాజుగావలయు + - నెమ్మినిట్లిఁగ (వ్రాతప్రతులు)

(2) ఏమేము మున్నుపూజింతుము రుద్రు + నిందని వేడ్క (వ్రాతప్రతులు)
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>jzzzmtw200lzpowv4oznw9t2mmnfb3j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Ananthuni-chandamu.pdf/52</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129223</id>
    <revision>
      <id>396840</id>
      <timestamp>2022-07-24T11:13:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2395" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ఈలాగున పరిశీలించి చూచిన యెడల నన్నయ మధ్యాక్కరలు తెలుగులాక్షణికులు చెప్పిన లక్షణమునకు కొంచెము విరుద్ధముగా ఉన్నవి. అయితే నన్నయ మధ్యాక్కరలకు వేరేలక్షణము చెప్పగలమా?

ఈవిషయము కొంతవరకు విమర్శించినవారు, టేకుమళ్ల రాజగోపాలరావుగారు, శ్రీ వఝల  చినసీతారామస్వామి శాస్త్రులవారు మొదలయినవారు.

వీరిలో శాస్త్రులవారు &lt;ref&gt;ఆంధ్రచ్ఛందస్సులు, ఆంధ్రసాహిత్యపరిషత్పత్రిక సంపుటం 8 సంచిక 2.&lt;/ref&gt;ఒక క్రొత్తమార్గ మవలంబించి నన్నయమధ్యాక్కరలకు లక్షణసమన్వయము చేయబోయినారు గనుక వారు చెప్పినది మొట్టమొదట విమర్శించవలసి ఉన్నది.

శాస్త్రులవారు అవలంబించిన మార్గమునకు యుద్ధమల్లునిశాసనములోని మధ్యాక్కరలే ఆధారము. ఆశాసనములో అరసున్నలు లేవు. అవి పూర్వకాలపులిపిలో లేనేలేవు. లేకపోవుట పూర్వకాలపు లేఖనసంప్రదాయము. అర్ధానుస్వారము లుండదగినచోటకూడా పూర్ణానుస్వారములే ఉన్నా వాటికి పూర్వ
మందున్న హ్రస్వాక్షరము ఛందోనియమములకు సరిపడునట్లు  ఊదిపలుకుటగాని తేల్చిపలుకుటగాని సంప్రదాయవిరుద్ధము కాదు, ఇందుకు దృష్టాంతముగా చూడండి:—
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>gx7cdoumx6tt3fd42y9xo3c7d3qixyq</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>