పుట:కాశీమజిలీకథలు-06.pdf/157

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="te">
  <siteinfo>
    <sitename>వికీసోర్స్</sitename>
    <dbname>tewikisource</dbname>
    <base>https://te.wikisource.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%A6%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">మీడియా</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">ప్రత్యేక</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">చర్చ</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">వాడుకరి</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">వాడుకరి చర్చ</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">వికీసోర్స్</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">వికీసోర్స్ చర్చ</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">దస్త్రం</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">దస్త్రంపై చర్చ</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">మీడియావికీ</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">మీడియావికీ చర్చ</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">మూస</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">మూస చర్చ</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">సహాయం</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">సహాయం చర్చ</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">వర్గం</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">వర్గం చర్చ</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">ద్వారము</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">ద్వారము చర్చ</namespace>
      <namespace key="102" case="first-letter">రచయిత</namespace>
      <namespace key="103" case="first-letter">రచయిత చర్చ</namespace>
      <namespace key="104" case="first-letter">పుట</namespace>
      <namespace key="105" case="first-letter">పుట చర్చ</namespace>
      <namespace key="106" case="first-letter">సూచిక</namespace>
      <namespace key="107" case="first-letter">సూచిక చర్చ</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">మాడ్యూల్</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">మాడ్యూల్ చర్చ</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>పుట:కాశీమజిలీకథలు-06.pdf/157</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129627</id>
    <revision>
      <id>397678</id>
      <parentid>397631</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T23:50:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>శ్రీరామమూర్తి</username>
        <id>1517</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5627" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;శ్రీరామమూర్తి&quot; /&gt;{{rh|162|కాశీమజిలీ కథలు - ఆఱవ భాగము|}}&lt;/noinclude&gt;వ్రాయఁబడి యున్నది. ఆ విలాసముఁ జూచి కరభుఁడు సంతసించుచు లోనికిం బోయి తాను బరదేశుఁడననియు నా పూట భోజనము పెట్టుమనియు నడిగెను. పురోహితుం డప్పుడింట లేకపోవుటచే నతనితల్లి కడు నిల్లాలగుట నతిధిపూజ కంగీకరించినది. ఆమె కెనుబదియేండ్లున్నవి.  కొడుకులును గోడండ్రును దేవతగానెంచి పూజించుచుందురు. కావున పనిపాటలులేక యొక తిన్నెమీద గూర్చుండి జపమాలను ద్రిప్పుచుఁ బంచాక్షరీ జపముఁ జేసికొనుచుండును.

ఆ యతిధి యామెయొద్దఁ గూర్చుండి అమ్మా ! నీవు కడు యోగ్యురాలవు. అదృష్టవంతురాలవు. అడిగినంతనే భోజనమునకు రమ్మంటివి. ఇప్పటి కాలములో నీపాటి‌ ధర్మపరిపాటిగలవా రుండిరా ? అని పొగడుచుఁ గొ‌డుకు లెందరు ? కోడండ్రు చెప్పినట్లు విందురా ? కూతుండ్రు గలరా ? పుత్రుల కేమిపని అని యడిగిన నామె  యిట్లనియె. అయ్యా! నాకు మువ్వురు కొడుకులు. కూత్రుండ్రు లేరు మాకు రాజపౌరోహిత్యము కలిగియున్నది. దానంజేసి జీవికకు నేమియుఁ గొఱఁతలేదు. పెద్దవాఁడు సంతతము రాజసమక్షమున నిలిచి తిధి వార నక్షత్ర గ్రహచార విశేషంబులం దెలుపుచుండును.  రెండవవాఁడు తన్మంత్రుల నాశ్రయించును. మూడవవాఁడు రాజపత్నియొద్ద బంచాంగముఁ జెప్పుచుండును. మువ్వురు రెండుపూటలయందును నగరున కరుగుచుందురు. వచ్చువేళయైనది. నా కే కొరంతయు లేదు అని తన వృత్తాంత మంతయుం జెప్పినది. అంతలోఁ గొడుకులు మువ్వురు కోటలోనుండి వచ్చి తల్లి కి నమస్కరించిరి. తల్లి దీవించుచు వత్సలారా! నగరు విశేషము లేమి? రాజు కుశలియై యున్నవాఁడా ? రాజపత్నికి భద్రమా అని యడిగిన పెద్దవాఁ డిట్ల నియె.

అమ్మా! మనరాజు నాటినుండియు విపరీత బుద్దియై యుండెను. మునుపటి ధర్మగుణ మొక్కటియును లేదు. పంచాంగము చెప్పనక్కరలేదఁట. తానే చూచుకొనునఁట.  అరువదియేండ్లు దాటినవి. భార్య తనయొద్దకు వచ్చినది  కాదని మిగులఁ గోపించుచు నిప్పు డొక పెండ్లి కూతుం జూడుమని నాకు నియమించెను. మాట కడ్డుఁ జెప్పినవారి శిక్షింపు చున్నాడు‌. ఈ రాజునొద్దఁ గొల్వుఁ‌జేయుట కష్టముగా నున్నదని పెద్దవాఁడు చెప్పెను.

అప్పుడు రెండవవాఁడు తల్లీ! మంత్రులు రాత్రింబవళ్ళు రాజు దుశ్చేష్టితముల గురించి విచారించుచున్నవారు. నాఁడు రాజు సమసినంత నతని దేహములోఁ బరకాయ ప్రవేశ విద్యానిపుణుఁ డగు నీచుఁ డెవ్వఁడో ప్రవేశించెనని యొకమంత్రి వాదించుచున్నవాఁడు. అని రెండవ కుమారుఁడు చెప్పుటయు విని తల్లి మూడవ కొడుకువంకఁ జూచి నాయనా! రాజపత్ని కడు ధర్మాత్మురాలు. పతి దుశ్చేష్టితముల గురించి యేమను చున్నదని యడిగిన నతం డిట్లనియె.

అంబా ! ఆమెకుఁ బతియొద్ద కరుగవలయునని లేదట. ఎన్నిసార్లు&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>spsozdobprxcebndyjnk1a13tzcz26c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:కాశీమజిలీకథలు-06.pdf/158</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129628</id>
    <revision>
      <id>397691</id>
      <parentid>397632</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T04:31:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>శ్రీరామమూర్తి</username>
        <id>1517</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5386" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;శ్రీరామమూర్తి&quot; /&gt;{{rh||శంతనుని కథ|163}}&lt;/noinclude&gt;పిలిపించినను బోయినదికాదు. పతి నాఁడే మృతినొందె ననియు దాను విధవననియుం జెప్పుచున్నది. ఇప్పుడు రాజు మరలఁ బెండ్లి యాడునని సంతసించుచున్నది. భర్త కూఁతు పెండ్లి మాటఁ దలపెట్టక తన పెండ్లి మాటయే ముచ్చటించుచుండెనని విని పరితపించుచున్నది. అని‌ మువ్వురు కోటలోని విశేషముల నుడివిరి.

కరభుఁ డా మాటలన్నియును విని వారిం బలకరించి పరిచయముఁ గలుగ జేసికొని యిట్లనియె. అన్నలారా ! మీ రాజువిషయమై మీరు పరిపరి గతులఁ దలఁచుచున్నారు. అతని వృత్తాంతము నంతయు నే నెరుంగుదును. మీ రాజు నాఁడే మృతిబొందెను. శరభుఁడనువాఁడు  పరకాయ ప్రవేశముఁ జేసి యిట్టి కృత్యముల గనబరచుచున్నవాఁడు. అని తన కథయు వాని కథయు నా మూలాగ్రముగా వక్కాణించెను.

అంతలో భోజనసమయ మగుటయు వారెల్ల నింటిలోనికింబోయి తృప్తిగా భుజించిరి. శరభుని చరిత్రమును విని పెద్దవాఁడు శంతనుఁడనువాఁడు రహస్య స్థలమునకు కరభుని తీసికొనిపోయి మిత్రమా ? నీవు కొన్ని దినములు మా యింటిలో నుండవలయును. ఈ రాజు తనకుఁ దగిన కన్యకం దీసికొని రమ్మనమని వేపుచున్నవాఁడు. దీని కెద్దియేని యుపాయముఁ జెప్పుము. అని అడిగిన సంతసించుచు గరభుం డిట్ల నియె. అన్నా! నీ విందులకు వెరవకుము. ఇంద్రజాల మహిమంబున నీ రాజును బరిభవింతము గాక. అని చేయదగిన కృత్యము లన్నియు బోధించెను.

అప్పుడు శంతనుండు మిక్కిలి సంతసించుచు నాల్గుదినములు జాగుచేసి మరల రాజునొద్దకరుగుటయు నా రత్నాకరుఁడు శంతనా ! పెండ్లి కూతుం దీసికొని వచ్చితివా ? లేదా అని యడిగెను. దేవా! దేవర సంకల్పము రిత్త పోవునదియా ? అది మనుష్యకాంత కాదు? అప్సరసగావలయు. ఒక చిన్నది మన నగరమునకు వచ్చియున్నది. స్వయంవరమున నా యువతి పతిని వరించునట. తగిన వరుడు దొర‌కొనమి దేశములు తిరుగుచు నిటకు వచ్చినది. ఇప్పురి బాహ్యోద్యానవనములో నున్నది. దేవరఁజూచి వరింపక మానదు అని యా మూఢుని మనస్సు రంజింపఁ జేసెను.

రత్నాకరుఁడు మిగుల నుప్పొంగుచు నయ్యంగనఁ జూపుమని కోరుకొనుటయు నాటి సాయంకాలమున నేకాంతముగా నా ధరాకాంతుని వెంటఁబెట్టుకొని శంతనుం డయ్యుపవనమున కరిగెను. శరభుం డంతకమున్న తన జాలమహిమంబున నద్భుత పుష్పవనాదులఁ గల్పించియున్న వాఁడు గావున నా భూవల్లభుం డా పూవుదోట విశేషములఁ గాంచి పులకాంకిత శరీరుండై శంతనా ! ఈ వింతవన మెవ్వరిది? అక్కాంత యెందున్నది? అని యడుగుచుండ నతండు నవ్వచు దేవర క్రొత్త వారలైతిరా యేమి? పెక్కుసారులీ తోటలోనికి మనము వచ్చియుంటిమే. ------------ అయ్యండజగమన యప్పొదరింటిలో నుండునని పలుకుచు నతని&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>q7ms5nur2vxugr2ldo65w6u68a3r6k5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:తెలుగు భాషాచరిత్ర.pdf/223</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129634</id>
    <revision>
      <id>397667</id>
      <parentid>397649</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T12:45:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Palakabalapam</username>
        <id>5413</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4992" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Palakabalapam&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{rh|208|||తెలుగు భాషా చరిత్ర|}}

“ఓం: న్వస్తి శ్రీమత్‌ సత్యాశ్రయ శ్రీప్రిథివీ వల్లభ మహారాజాధిరాజు విక్రమాదిత్య;
పరమేశ్వరభటారులాకున్‌ (శ్రీమదున్నత ప్రవద్ధ౯మాన విజయరాజ్య సంవత్సరంబుళ్-
ఆ చంద్రతారపురస్సరం ద్వితీయవర్షం ప్రవర్తమానం కానగొగ్గి భటారళ దక్షిణ భుజాయ.
మానుంఱయిన అలకుమర ప్రియతనయింఱయిన ఉజేనీ పిశాచ నామధేయింఱు తుఱుతటాక నామాభిధాన నగర ధిష్టానుంఱయి ఏఱువ విషయంబేళన్‌ తస్యమాతా దత్తం గోవృషాణ భట్టారహౌ శతపంచాశత్‌ క్షేత్రం,”

ఈ గద్యకూడా కావ్యశైలిలో రచించబడిందని వేరే చెప్పనవసరం లేదు. పైన నిరూపించిన గద్యశాసనాల్లోని భాషకూ, ఇతర గద్యశాసనాల్లోని భాషకూ స్పష్టమైన భేదం కనబడుతుంది. కావ్యశ్తై లిలో ఉన్నభాష సంధి సూత్రాలకు నియత ప్రవృత్తి, తత్సమ పదబాహుళ్యం, అన్వయ సౌన్టవంతో కూడిన వాక్యరచనా విధానం, ఈ లక్షణాలతో కనబడుతుంది. వ్యావహారిక భాషలో సంధి ఐచ్చికం. తత్సమ పదాలు విశేషంగా ఉండవు. వాక్యరచనకూడా కొంత అసాధారణంగాను, అసహజంగాను కనబడుతుంది. ఉదా : చోటి మహారాజు ఇందుకూరు (కడపజిల్లా) శాసనం (7వ శతాబ్దం ప్రధమపాదం) (AI 27,229-230).

“న్వ స్త్రిశ్రీ” చోజమవోరాజు ల్లేళన్‌ ఎరిగల్‌ దుగరాజుల్‌ ఇచ్చిన సన్నన కొచ్చియ.
పాఅ రెన సమ్మాజరికిన్‌  తేనిలచ్చిన న్ధ పబ్బ మవోపాళక సంయక్తున్దుగ;
మొదటివాక్యంలో కర్మపదం చివరకు రావడం, రెండవ దానిలో “దీనిని
అనడానికి బదులు తేని ( జూ దేని(నిి ) అసి - సంస్కృతంలో యత్‌-తత్‌ వాక్య
నిర్మాణ (ప్రభావంచేత కాబోలు = వాడడం విలక్షణం.

మరొక 'ఊఉదాహరణం : ఇదీ రేనాటిచోళుల శాసనమే. ఎర్రగుడిపొడు (కడప
జిల్టా). 6 వ శతాబ్ది చతుర్ధపాదం. (4-72 ?,225-0). ఒక వ్యాసవాక్యంలో చెప్ప
దగిన భావాన్ని మూడు చిన్నవాళ్యాల్లో విరిచి చెప్పడం

“వ్య స్తిఫ్రీ” ఎరికి ల్ము త్తురాజుల్లి కుజ్జీ కాళ్ళు నినబుకాను ఇచ్చిన పన్నస దుజయరాజుల
ముత్తురాజులు నవ్యపియముత్తురాజులు వల్లనదుకరజాలు శక్షికాషు ఇచ్చిన పన్నన ఇరవది.
యాదినాల్కు, మయన్స్తుజ్జు నేల.

చిన్న చిన్న వాక్యాల్లో, పునరుక్తితో ఈ విరంగా చెప్పడం వ్యావవోరిక
భాషలోనే కాని కావ్యభావలో ఒప్పదు, పె శాసనపంక్తులే కావ్యశైళిలో నడుస్తే
వాక్యనిర్మాణం ఎలాఉండేదో మార్చిచూపవచ్చును. &quot;'ఎజికల్ముత్తు రాజల్లకుణ్ణికావు
నివబుకాను దుజయరాజుల ముత్తురాజులు నవ్యవియ ముత్తురాజులు వల్చవదుకరజులు&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>4hrna1ez180epx5oq026ze6fy90p6n9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/154</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129639</id>
    <revision>
      <id>397664</id>
      <timestamp>2022-08-10T12:20:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2675" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|5em}}కొందఱు లాక్షిణీకులు స్వరయతి లక్షణము వ్రాసిన పద్యము —&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;అ ఆ లై ఔలకు మరి
ఇ ఈలు ఋకార సహిత మె ఏఐకు నౌ
ఉ ఊల్ దమలో నొడఁబడి
ఓ ఓలకు వళ్లగున్ నయోన్నతచరితా!&lt;ref&gt;ఇది కవిజనాశ్రయమున కన్పించును. సంజ్ఞ, 63. కస్తూరి రంగకవి 'భీమనచ్ఛందము'లోనిదిగా నీపద్యము నుదాహరించినాడు. (ఆనందరంగ రాట్ఛందము. 3-114)&lt;/ref&gt;&lt;/poem&gt;|ref=}}
{{left margin|5em}}ఈ పద్యచరణములందు ఆదిని నున్న అ ఆ ఇ ఈ - ఈ నాలుగున్ను, ఎ ఏలనుచోట ఎకారమున్ను గురువులు, ఏది హేతువుననైనవో తెలియదు. పామరులు బాలురకు చెప్పెడుపట్ల దగ్గిరనున్న ఆ ఈ ఊ ఓ — ఈనాలుగక్షరముల నూతగా నుచ్చరించుట మాత్రముచేత గురుత్వమొందవు. ఎకారమునకు ఆ పామరోక్తియు లేదు. పరిశీలించనందున లక్షణభంగమైనది. {{float right|30}}&lt;/div&gt;
{{left margin|5em}}'''స్వర ప్రధానవలులకు లక్ష్యములు''' : &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''శ్రీనాథుని కాశీఖండము (4-200) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;ఆదిగర్భేశ్వరుండౌట అనుచితంబు
మిగుల చక్కనివాఁ డౌట మేలుకాదు
పాప మభినవయౌవనోద్భాసి యగుట
యరయ మంచిగుణంబులే యవగుణములు.&lt;/poem&gt;|ref=31}}
{{left margin|5em}}రెండు యతులు. &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''అందే (7-95) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;ఈశ్వరద్రోహి గర్వాంధ ఋషివరేణ్య
బంధనాశైకకారణ పాపకర్మ
చావు మని యొక్కపెట్టున చక్రధార
దక్షుతలఁ ద్రెళ్లనేసెఁ భాలాక్షసుతుఁడు.&lt;/poem&gt;|ref=32}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>lnnucyrkfrlpt9hpnswzhg4ohogcn5e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397665</id>
      <parentid>397664</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T12:21:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2671" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|5em}}కొందఱు లాక్షణీకులు స్వరయతి లక్షణము వ్రాసిన పద్యము —&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;అ ఆ లై ఔలకు మరి
ఇ ఈలు ఋకార సహిత మె ఏఐకు నౌ
ఉ ఊల్ దమలో నొడఁబడి
ఓ ఓలకు వళ్లగున్ నయోన్నతచరితా!&lt;ref&gt;ఇది కవిజనాశ్రయమున కన్పించును. సంజ్ఞ, 63. కస్తూరి రంగకవి 'భీమనచ్ఛందము'లోనిదిగా నీపద్యము నుదాహరించినాడు. (ఆనందరంగరాట్ఛందము. 3-114)&lt;/ref&gt;&lt;/poem&gt;|ref=}}
{{left margin|5em}}ఈ పద్యచరణములందు ఆదిని నున్న అ ఆ ఇ ఈ - ఈ నాలుగున్ను, ఎ ఏలనుచోట ఎకారమున్ను గురువులు, ఏది హేతువుననైనవో తెలియదు. పామరులు బాలురకు చెప్పెడుపట్ల దగ్గిరనున్న ఆ ఈ ఊ ఓ — ఈనాలుగక్షరముల నూతగా నుచ్చరించుట మాత్రముచేత గురుత్వమొందవు. ఎకారమునకు ఆ పామరోక్తియు లేదు. పరిశీలించనందున లక్షణభంగమైనది. {{float right|30}}&lt;/div&gt;
{{left margin|5em}}'''స్వర ప్రధానవలులకు లక్ష్యములు''' : &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''శ్రీనాథుని కాశీఖండము (4-200) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;ఆదిగర్భేశ్వరుండౌట అనుచితంబు
మిగుల చక్కనివాఁ డౌట మేలుకాదు
పాప మభినవయౌవనోద్భాసి యగుట
యరయ మంచిగుణంబులే యవగుణములు.&lt;/poem&gt;|ref=31}}
{{left margin|5em}}రెండు యతులు. &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''అందే (7-95) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;ఈశ్వరద్రోహి గర్వాంధ ఋషివరేణ్య
బంధనాశైకకారణ పాపకర్మ
చావు మని యొక్కపెట్టున చక్రధార
దక్షుతలఁ ద్రెళ్లనేసెఁ భాలాక్షసుతుఁడు.&lt;/poem&gt;|ref=32}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>juryx854his5jwsm208uz9q1pm9rkbq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397666</id>
      <parentid>397665</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T12:21:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2671" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|5em}}కొందఱు లాక్షణికులు స్వరయతి లక్షణము వ్రాసిన పద్యము —&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;అ ఆ లై ఔలకు మరి
ఇ ఈలు ఋకార సహిత మె ఏఐకు నౌ
ఉ ఊల్ దమలో నొడఁబడి
ఓ ఓలకు వళ్లగున్ నయోన్నతచరితా!&lt;ref&gt;ఇది కవిజనాశ్రయమున కన్పించును. సంజ్ఞ, 63. కస్తూరి రంగకవి 'భీమనచ్ఛందము'లోనిదిగా నీపద్యము నుదాహరించినాడు. (ఆనందరంగరాట్ఛందము. 3-114)&lt;/ref&gt;&lt;/poem&gt;|ref=}}
{{left margin|5em}}ఈ పద్యచరణములందు ఆదిని నున్న అ ఆ ఇ ఈ - ఈ నాలుగున్ను, ఎ ఏలనుచోట ఎకారమున్ను గురువులు, ఏది హేతువుననైనవో తెలియదు. పామరులు బాలురకు చెప్పెడుపట్ల దగ్గిరనున్న ఆ ఈ ఊ ఓ — ఈనాలుగక్షరముల నూతగా నుచ్చరించుట మాత్రముచేత గురుత్వమొందవు. ఎకారమునకు ఆ పామరోక్తియు లేదు. పరిశీలించనందున లక్షణభంగమైనది. {{float right|30}}&lt;/div&gt;
{{left margin|5em}}'''స్వర ప్రధానవలులకు లక్ష్యములు''' : &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''శ్రీనాథుని కాశీఖండము (4-200) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;ఆదిగర్భేశ్వరుండౌట అనుచితంబు
మిగుల చక్కనివాఁ డౌట మేలుకాదు
పాప మభినవయౌవనోద్భాసి యగుట
యరయ మంచిగుణంబులే యవగుణములు.&lt;/poem&gt;|ref=31}}
{{left margin|5em}}రెండు యతులు. &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''అందే (7-95) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;ఈశ్వరద్రోహి గర్వాంధ ఋషివరేణ్య
బంధనాశైకకారణ పాపకర్మ
చావు మని యొక్కపెట్టున చక్రధార
దక్షుతలఁ ద్రెళ్లనేసెఁ భాలాక్షసుతుఁడు.&lt;/poem&gt;|ref=32}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>rdedy49p67cl84gigyvs4ybwbiynr6n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/155</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129640</id>
    <revision>
      <id>397668</id>
      <timestamp>2022-08-10T15:31:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2348" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}'''చేమకూరవారి విజయవిలాసము: (2-167) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;ఎచ్చటఁ గంటిరా విజయు నిక్కువ నిక్కువమౌనె రాఁడుగా
యిచ్చటి కంచుఁ గోరికలు నేకట యేకటఁ బెట్టి పల్కఁగా
నొచ్చెములేని బీర మెద నూఱఁగ నూఱఁగ సాగె వెంటనే
పచ్చనివింటివాఁ డపుడు పైదలిపైఁ దలిరాకుఁగైదువుల్.&lt;/poem&gt;|ref=33}}
{{left margin|5em}}'''మూడు యతులు''' —&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''చేమకూరవారి సారంగధర చరిత్ర (2-41) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;ఔర వీని మోహనాకార రేఖ వే
మారు మారు హరికుమారు మారు
(వీని కన్నుదోయి విరిదమ్మితొగల తీ
రేపు మాపు బాపు! రేపు మాపు)&lt;/poem&gt;|ref=34}}
{{left margin|5em}}ఇటు వలెనే తెలుసుకొనేది. {{float right|35}}&lt;/div&gt;
{{p|al|fwb}}2. ఋవలి&lt;/p&gt;
{{left margin|2em}}'''తిమ్మకవి లక్షణసారసంగ్రహము (2-221) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;&lt;/poem&gt;|ref=36}}
భావింప ఋకారమునకు
రీ విశ్రమ మినఁగఁ జెల్లుఁ గృతులఁ గవీంద్రుల్
ధీ వైఖరి విలసిల్లఁగ
భావజ దుర్గర్వహరణ! పర్వత శరణా!
{{left margin|5em}}'''లక్ష్యములు'''—&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''సభాపర్వము (2-11) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;(ఈతని వృద్ధని యెఱఁగి పూజించితే
             వసుదేవుఁ డుండంగ వసుమతీశ)
ఋత్విజుండని విచారించి పూజించితే
             ద్వైపాయనుం డుండ ధర్మబుద్ధి...&lt;/poem&gt;|ref=37}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>4br02ej7aiuqpi59ios2eh8mbzn09h3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397669</id>
      <parentid>397668</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T15:32:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2346" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}'''చేమకూరవారి విజయవిలాసము: (2-167) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;ఎచ్చటఁ గంటిరా విజయు నిక్కువ నిక్కువమౌనె రాఁడుగా
యిచ్చటి కంచుఁ గోరికలు నేకట యేకటఁ బెట్టి పల్కఁగా
నొచ్చెములేని బీర మెద నూఱఁగ నూఱఁగ సాగె వెంటనే
పచ్చనివింటివాఁ డపుడు పైదలిపైఁ దలిరాకుఁగైదువుల్.&lt;/poem&gt;|ref=33}}
{{left margin|5em}}'''మూడు యతులు''' —&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''చేమకూరవారి సారంగధర చరిత్ర (2-41) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;ఔర వీని మోహనాకార రేఖ వే
మారు మారు హరికుమారు మారు
(వీని కన్నుదోయి విరిదమ్మితొగల తీ
రేపు మాపు బాపు! రేపు మాపు)&lt;/poem&gt;|ref=34}}
{{left margin|5em}}ఇటు వలెనే తెలుసుకొనేది. {{float right|35}}&lt;/div&gt;
{{p|al|fwb}}2. ఋవలి&lt;/p&gt;
{{left margin|2em}}'''తిమ్మకవి లక్షణసారసంగ్రహము (2-221) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;భావింప ఋకారమునకు
రీ విశ్రమ మిడఁగఁ జెల్లుఁ గృతులఁ గవీంద్రుల్
ధీ వైఖరి విలసిల్లఁగ
భావజ దుర్గర్వహరణ! పర్వతశరణా!&lt;/poem&gt;|ref=36}}
{{left margin|5em}}'''లక్ష్యములు'''—&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''సభాపర్వము (2-11) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;(ఈతని వృద్ధని యెఱఁగి పూజించితే
             వసుదేవుఁ డుండంగ వసుమతీశ)
ఋత్విజుండని విచారించి పూజించితే
             ద్వైపాయనుం డుండ ధర్మబుద్ధి...&lt;/poem&gt;|ref=37}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>dj6a0zrcgb3zbl4uzp8gw9t6xt4r13k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/156</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129641</id>
    <revision>
      <id>397670</id>
      <timestamp>2022-08-10T22:06:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2377" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|5em}}ఋకార మనగా వట్రసుడికి సంజ్ఞ కలదు గావున— {{float right|38}}&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}మనుచరిత్ర (2-36)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;ప్రతిఘటించు చివుళ్లపై నెఱ్ఱవారిన
             రీతి నున్నవి వీని మృదుపదములు...&lt;/poem&gt;|ref=39}}
{{left margin|2em}}చేమకూరవారి విజయవిలాసము (1-18)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;ఆణిమెఱుంగు ముత్తెపుటొయారపుమ్రుగ్గులు రత్నదీపికా
శ్రేణులు ధూపవాసనలు హృద్యనిరంతరవాద్యఘోషముల్
(రాణఁబొసంగఁ బ్రోలు మిగులం గనువిందొనరించు నిత్యక
ల్యాణము పచ్చతోరణమునై జనులందరు నుల్లసిల్లఁగన్).&lt;/poem&gt;|ref=40}} 
{{left margin|2em}}గోపికాహృదయలోలశతకము—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;శ్రీ పద్మవాసినీపృథుతరకుచశీత
             కుంభకుంభవిలిప్తఘుమఘుమాయ
మానచందనమృగమదసంకుమదకుంకు
             మాగురుపంకసమన్వితోరు
బాహాంతరాలవిభ్రాజమానమూల్య
             కౌస్తుభమణిఘృణికలితలలిత
మౌక్తికహారశుంభదుదరభరితలో
             కనికురుఁడవు నీవు కనికరంబు
మీఱ భక్తజనాలి కమేయదివ్య
భాస్వదనపాయ సకలసంపద లొసంగి
సాగి కొనుమయ్య నిరతంబు సరసముగను
మదనగోపాల గోపికాహృదయలోల!&lt;/poem&gt;|ref=41}} 
{{p|al|fwb}}3. ఋత్వ సంబంధవలి&lt;/p&gt;
{{left margin|2em}}కాకునూరి అప్పకవి ఆంధ్రశబ్దచింతామణి (3-26) —&lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>6kt9lebwwzcbjvx2kvu6jiuc84o4b3h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397690</id>
      <parentid>397670</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T03:08:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2400" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|5em}}ఋకార మనగా వట్రసుడికి సంజ్ఞ కలదు గావున— {{float right|38}}&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''మనుచరిత్ర''' (2-36)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;ప్రతిఘటించు చివుళ్లపై నెఱ్ఱవారిన
             రీతి నున్నవి వీని మృదుపదములు...&lt;/poem&gt;|ref=39}}
{{left margin|2em}}'''చేమకూరవారి విజయవిలాసము''' (1-18)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;ఆణిమెఱుంగు ముత్తెపుటొయారపుమ్రుగ్గులు రత్నదీపికా
శ్రేణులు ధూపవాసనలు హృద్యనిరంతరవాద్యఘోషముల్
(రాణఁబొసంగఁ బ్రోలు మిగులం గనువిందొనరించు నిత్యక
ల్యాణము పచ్చతోరణమునై జనులందరు నుల్లసిల్లఁగన్).&lt;/poem&gt;|ref=40}} 
{{left margin|2em}}'''గోపికాహృదయలోలశతకము'''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;శ్రీ పద్మవాసినీపృథుతరకుచశీత
             కుంభకుంభవిలిప్తఘుమఘుమాయ
మానచందనమృగమదసంకుమదకుంకు
             మాగురుపంకసమన్వితోరు
బాహాంతరాలవిభ్రాజమానమూల్య
             కౌస్తుభమణిఘృణికలితలలిత
మౌక్తికహారశుంభదుదరభరితలో
             కనికురుఁడవు నీవు కనికరంబు
మీఱ భక్తజనాలి కమేయదివ్య
భాస్వదనపాయ సకలసంపద లొసంగి
సాగి కొనుమయ్య నిరతంబు సరసముగను
మదనగోపాల గోపికాహృదయలోల!&lt;/poem&gt;|ref=41}} 
{{p|al|fwb}}3. ఋత్వసంబంధవలి&lt;/p&gt;
{{left margin|2em}}'''కాకునూరి అప్పకవి ఆంధ్రశబ్దచింతామణి''' (3-26) —&lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>gby8shzyt1bmlw6ksswikzqlwwtdhnb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/157</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129642</id>
    <revision>
      <id>397671</id>
      <timestamp>2022-08-10T22:13:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2566" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;సొరిదిఁ గాదుల వట్రువసుడుల కెల్ల
ఋత్వమిత్రంబులగు నచ్చు తెనయ నైదుఁ
జెల్లు హయలును స్వరమైత్రిఁ జెందునపుడు
వెలయు నివి ఋత్వసంబంధ వలు లనంగ.&lt;/poem&gt;|ref=42}}
{{left margin|5em}}అర్థము: కృ గృ మొదలైన వట్రసుడి గల హల్లులన్నియు ఇ, ఈ, ఎ, ఏలు ఋకారము – ఈ అయిదచ్చులకు వడి చెల్లును. {{float right|43}}&lt;/div&gt;
{{left margin|5em}}లక్ష్యములు— &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}సుభాషితరత్నావలి—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;నృపులు పండితులగు వారి యెడల గర్వ
కలన మానుఁడు వారి మీ కలిమి తృణము
లీల వారింపలేదు మృణాలగుణము
భూరిమదవారణములకు వారణంబై.&lt;/poem&gt;|ref=44}}
{{left margin|2em}}తిమ్మకవి రసికజనమనోభిరామము—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;వృద్ధునకు యువతి విషమగు
వృద్ధాంగనకు యువజనుండు వెలయఁగ సుధయౌ
సిద్ధమని కొంద ఱపుడా
వృద్ధా గౌతముల నెగ్గు లెన్నిరి పెలుచన్.&lt;/poem&gt;|ref=45}}
{{left margin|2em}}మనుచరిత్రము (1-57)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;తీర్ధథసంవాసు లేతెంచినారని విన్న
             నెదురుగా నేగు దవ్వెంతయైన
నేగి తత్పదముల కెరగి యింటికిఁ దెచ్చుఁ
             దెచ్చి సద్భక్తి నాతిథ్య మిచ్చు
నిచ్చి యిష్టాన్నసంతృప్తులుగాఁ జేయుఁ
             జేసి కూర్చున్నచోఁ జేరవచ్చు
వచ్చి యిద్దరగల్గు వనధిపర్వతనదీ
             తీర్థమాహాత్మ్యముల్ తెలియ నడుగు...&lt;/poem&gt;|ref=46}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>3xybbe9r8hqs9y1177ba34oh6hpplpb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397689</id>
      <parentid>397671</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T03:07:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2584" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;సొరిదిఁ గాదుల వట్రువసుడుల కెల్ల
ఋత్వమిత్రంబులగు నచ్చు తెనయ నైదుఁ
జెల్లు హయలును స్వరమైత్రిఁ జెందునపుడు
వెలయు నివి ఋత్వసంబంధ వలు లనంగ.&lt;/poem&gt;|ref=42}}
{{left margin|5em}}అర్థము: కృ గృ మొదలైన వట్రసుడి గల హల్లులన్నియు ఇ, ఈ, ఎ, ఏలు ఋకారము – ఈ అయిదచ్చులకు వడి చెల్లును. {{float right|43}}&lt;/div&gt;
{{left margin|5em}}లక్ష్యములు— &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''సుభాషితరత్నావలి'''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;నృపులు పండితులగు వారి యెడల గర్వ
కలన మానుఁడు వారి మీ కలిమి తృణము
లీల వారింపలేదు మృణాలగుణము
భూరిమదవారణములకు వారణంబై.&lt;/poem&gt;|ref=44}}
{{left margin|2em}}'''తిమ్మకవి రసికజనమనోభిరామము'''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;వృద్ధునకు యువతి విషమగు
వృద్ధాంగనకు యువజనుండు వెలయఁగ సుధయౌ
సిద్ధమని కొంద ఱపుడా
వృద్ధా గౌతముల నెగ్గు లెన్నిరి పెలుచన్.&lt;/poem&gt;|ref=45}}
{{left margin|2em}}'''మనుచరిత్రము''' (1-57)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;తీర్ధథసంవాసు లేతెంచినారని విన్న
             నెదురుగా నేగు దవ్వెంతయైన
నేగి తత్పదముల కెరగి యింటికిఁ దెచ్చుఁ
             దెచ్చి సద్భక్తి నాతిథ్య మిచ్చు
నిచ్చి యిష్టాన్నసంతృప్తులుగాఁ జేయుఁ
             జేసి కూర్చున్నచోఁ జేరవచ్చు
వచ్చి యిద్దరగల్గు వనధిపర్వతనదీ
             తీర్థమాహాత్మ్యముల్ తెలియ నడుగు...&lt;/poem&gt;|ref=46}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>3syax38qofmw2w4n3eeecjpz5nurbdi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/158</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129643</id>
    <revision>
      <id>397672</id>
      <timestamp>2022-08-10T22:22:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2682" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}కృష్ణరాయల ఆముక్తమాల్యద (4-273)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;హితులు భిషగ్గ్రహజ్ఞబుధబృందకవీంద్రపురోహితుల్ హితా
హితులు ధనార్జనాది నృపకృత్యనియుక్తులు వెండి కేసలా
హితులు దశాదశార్పితసమృద్దరమాచరణేచ్ఛులౌట
హితమున నట్ల కాఁ జతురవృత్తిఁ జరింపఁగ నీతి ఱేనికిన్.&lt;/poem&gt;|ref=47}}
{{p|al|fwb}}4. ఋత్వసామ్యవలులు&lt;/p&gt;
{{left margin|2emకాకునూరి అప్పకవి 'ఆంధ్రశబ్ద చింతామణి’ (3-84)}}—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;వట్రువలు జెంది తమలోన వ్యంజనములు
నన్నియునుగూడ ఋత్వసామ్యవలు లగును
వృష్ణవంశాబ్ధిసోముఁడై పృథివిఁ బుట్టి
మృతునిఁ గావించెఁ గంసునిఁ గృష్ణుఁ డనఁగ.&lt;/poem&gt;|ref=48}} 
{{left margin|2em}}ఆముక్తమాల్యద (2–91)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=మ.|lines=&lt;poem&gt;గృహసమ్మార్జనమో జలాహరణమో శృంగారపల్యంకికా
వహనంబో వనమాలికాకరణమో వాల్లభ్యలభ్యధ్వజ
గ్రహణంబో వ్యజినాతపత్రధృతియో ప్రాగ్దీపికారోపమో
నృహరీ! వాదము లేల లేరె యితురుల్ నీలీలకుం బాత్రముల్.&lt;/poem&gt;|ref=49}} 
{{left margin|2em}}అందే (1–41)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;తిరుగు హరిపురి సురతరు సురల మఱిగి
బహులహలహలభరితకల్బరిగనగర
సగరపురవరపరివృఢజవనయమన
పృతన భవదసి ననిఁ దెగి కృష్ణరాయ!&lt;/poem&gt;|ref=50}} 
{{left margin|2em}}తిమ్మకవి రసికజనమనోభిరామము—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;వనములఁ బడి మాధవ ప్రసాదము గోరు
             కృష్ణవేష ద్విజబృందములును......&lt;/poem&gt;|ref=51}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>o70gjsiibdsenkf7jmgq85p6p9w2avi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397673</id>
      <parentid>397672</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T22:23:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2682" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}కృష్ణరాయల ఆముక్తమాల్యద (4-273)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;హితులు భిషగ్గ్రహజ్ఞబుధబృందకవీంద్రపురోహితుల్ హితా
హితులు ధనార్జనాది నృపకృత్యనియుక్తులు వెండి కేసలా
హితులు దశాదశార్పితసమృద్దరమాచరణేచ్ఛులౌట
హితమున నట్ల కాఁ జతురవృత్తిఁ జరింపఁగ నీతి ఱేనికిన్.&lt;/poem&gt;|ref=47}}
{{p|al|fwb}}4. ఋత్వసామ్యవలులు&lt;/p&gt;
{{left margin|2em}}కాకునూరి అప్పకవి 'ఆంధ్రశబ్ద చింతామణి’ (3-84)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;వట్రువలు జెంది తమలోన వ్యంజనములు
నన్నియునుగూడ ఋత్వసామ్యవలు లగును
వృష్ణవంశాబ్ధిసోముఁడై పృథివిఁ బుట్టి
మృతునిఁ గావించెఁ గంసునిఁ గృష్ణుఁ డనఁగ.&lt;/poem&gt;|ref=48}} 
{{left margin|2em}}ఆముక్తమాల్యద (2–91)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=మ.|lines=&lt;poem&gt;గృహసమ్మార్జనమో జలాహరణమో శృంగారపల్యంకికా
వహనంబో వనమాలికాకరణమో వాల్లభ్యలభ్యధ్వజ
గ్రహణంబో వ్యజినాతపత్రధృతియో ప్రాగ్దీపికారోపమో
నృహరీ! వాదము లేల లేరె యితురుల్ నీలీలకుం బాత్రముల్.&lt;/poem&gt;|ref=49}} 
{{left margin|2em}}అందే (1–41)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;తిరుగు హరిపురి సురతరు సురల మఱిగి
బహులహలహలభరితకల్బరిగనగర
సగరపురవరపరివృఢజవనయమన
పృతన భవదసి ననిఁ దెగి కృష్ణరాయ!&lt;/poem&gt;|ref=50}} 
{{left margin|2em}}తిమ్మకవి రసికజనమనోభిరామము—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;వనములఁ బడి మాధవ ప్రసాదము గోరు
             కృష్ణవేష ద్విజబృందములును......&lt;/poem&gt;|ref=51}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>tvv5qchlpugji2l950j0ejlb235fc8k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397688</id>
      <parentid>397673</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T03:06:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2712" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}'''కృష్ణరాయల ఆముక్తమాల్యద''' (4-273)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;హితులు భిషగ్గ్రహజ్ఞబుధబృందకవీంద్రపురోహితుల్ హితా
హితులు ధనార్జనాది నృపకృత్యనియుక్తులు వెండి కేసలా
హితులు దశాదశార్పితసమృద్దరమాచరణేచ్ఛులౌట
హితమున నట్ల కాఁ జతురవృత్తిఁ జరింపఁగ నీతి ఱేనికిన్.&lt;/poem&gt;|ref=47}}
{{p|al|fwb}}4. ఋత్వసామ్యవలులు&lt;/p&gt;
{{left margin|2em}}'''కాకునూరి అప్పకవి 'ఆంధ్రశబ్ద చింతామణి’''' (3-84)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;వట్రువలు జెంది తమలోన వ్యంజనములు
నన్నియునుగూడ ఋత్వసామ్యవలు లగును
వృష్ణవంశాబ్ధిసోముఁడై పృథివిఁ బుట్టి
మృతునిఁ గావించెఁ గంసునిఁ గృష్ణుఁ డనఁగ.&lt;/poem&gt;|ref=48}} 
{{left margin|2em}}'''ఆముక్తమాల్యద''' (2–91)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=మ.|lines=&lt;poem&gt;గృహసమ్మార్జనమో జలాహరణమో శృంగారపల్యంకికా
వహనంబో వనమాలికాకరణమో వాల్లభ్యలభ్యధ్వజ
గ్రహణంబో వ్యజినాతపత్రధృతియో ప్రాగ్దీపికారోపమో
నృహరీ! వాదము లేల లేరె యితురుల్ నీలీలకుం బాత్రముల్.&lt;/poem&gt;|ref=49}} 
{{left margin|2em}}'''అందే''' (1–41)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;తిరుగు హరిపురి సురతరు సురల మఱిగి
బహులహలహలభరితకల్బరిగనగర
సగరపురవరపరివృఢజవనయమన
పృతన భవదసి ననిఁ దెగి కృష్ణరాయ!&lt;/poem&gt;|ref=50}} 
{{left margin|2em}}'''తిమ్మకవి రసికజనమనోభిరామము'''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;వనములఁ బడి మాధవ ప్రసాదము గోరు
             కృష్ణవేష ద్విజబృందములును......&lt;/poem&gt;|ref=51}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>8uzjk6enk89pgye4hf0iuhx8d6nzh3j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/159</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129644</id>
    <revision>
      <id>397674</id>
      <timestamp>2022-08-10T22:40:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2558" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{p|al|fwb}}5. లుప్తవిసర్గకస్వరయతి&lt;/p&gt;
{{left margin|2em}}లక్షణసారము—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;స్వరము తుదనుండి లుప్తవిసర్గ కోత్వ
మైన గూఢస్వరయతి దాసోహ మనఁగ
నచ్యుతాశ్రితు లుర్వి నన్యోన్యమిత్రు
లనఁగ నమ్మాధవుండు యశోబ్ధి యనఁగ.&lt;ref&gt;నన్నయ లక్షణసారము నందలి దీ పద్యమని కస్తూరి రంగకవి తన 'ఆనందరంగచ్ఛందము'న ఉదాహరించినాడు. కాని ఇది అనంతునిఛందమందు స్వల్పమైన మార్పులతో కన్పించును. రెండవపాదమున 'గూఢస్వరయతి'కి బదులు 'స్వరవిరామంబు' అని నాల్గవపాదమున 'యశోబ్ధి'కి బదులు 'యశోర్థి' యన్నవా మార్పులు (చూ. అనం.ఛం. 1-85) వేంకటరాయకవి రంగకవిని చూచి ఉదాహరించినట్లున్నది.&lt;/ref&gt;&lt;/poem&gt;|ref=}} 
{{left margin|5em}}(లుప్తవిసర్గకస్వరయతినే) కొందఱు 'గూఢస్వరయతి' యని అంటారు. రెండు పేరులును గలవు.&lt;/div&gt;
{{left margin|5em}}లక్ష్యములు &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}చేమకూరవారి విజయవిలాసము (1-49)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=శా.|lines=&lt;poem&gt;తా సైరింప కపర్ణ యుండఁగ భవద్గర్భంబునం దాల్చి తే
జో౽సహ్యున్ శరజన్ము గాంచి యల నీహారక్షమాభృత్కుమా
రీసాపత్న్యము గన్నమోహపుఁ బురంధ్రీరత్న మౌ టీవ కా
వే సర్వజ్ఞుఁడు నిన్ను నేల తలపై నెక్కించుకో జాహ్నవీ!&lt;/poem&gt;|ref=54}}
{{left margin|5em}}—రెండవచరణమందు లుప్తవిసర్గకస్వరయతి, నాలవచరణమందు కాకుస్వరయతి. &lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>3jiqu65pq5bprd2dp3jwi7mk20s5awh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397675</id>
      <parentid>397674</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T22:41:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2578" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{p|al|fwb}}5. లుప్తవిసర్గకస్వరయతి&lt;/p&gt;
{{left margin|2em}}లక్షణసారము—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;స్వరము తుదనుండి లుప్తవిసర్గ కోత్వ
మైన గూఢస్వరయతి దాసోహ మనఁగ
నచ్యుతాశ్రితు లుర్వి నన్యోన్యమిత్రు
లనఁగ నమ్మాధవుండు యశోబ్ధి యనఁగ.&lt;ref&gt;నన్నయ లక్షణసారము నందలి దీ పద్యమని కస్తూరి రంగకవి తన 'ఆనందరంగచ్ఛందము'న ఉదాహరించినాడు. కాని ఇది అనంతునిఛందమందు స్వల్పమైన మార్పులతో కన్పించును. రెండవపాదమున 'గూఢస్వరయతి'కి బదులు 'స్వరవిరామంబు' అని నాల్గవపాదమున 'యశోబ్ధి'కి బదులు 'యశోర్థి' యన్నవా మార్పులు (చూ. అనం.ఛం. 1-85) వేంకటరాయకవి రంగకవిని చూచి ఉదాహరించినట్లున్నది.&lt;/ref&gt;&lt;/poem&gt;|ref=52}} 
{{left margin|5em}}(లుప్తవిసర్గకస్వరయతినే) కొందఱు 'గూఢస్వరయతి' యని అంటారు. రెండు పేరులును గలవు.{{float right|53}}&lt;/div&gt;
{{left margin|5em}}లక్ష్యములు &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}చేమకూరవారి విజయవిలాసము (1-49)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=శా.|lines=&lt;poem&gt;తా సైరింప కపర్ణ యుండఁగ భవద్గర్భంబునం దాల్చి తే
జో౽సహ్యున్ శరజన్ము గాంచి యల నీహారక్షమాభృత్కుమా
రీసాపత్న్యము గన్నమోహపుఁ బురంధ్రీరత్న మౌ టీవ కా
వే సర్వజ్ఞుఁడు నిన్ను నేల తలపై నెక్కించుకో జాహ్నవీ!&lt;/poem&gt;|ref=54}}
{{left margin|5em}}—రెండవచరణమందు లుప్తవిసర్గకస్వరయతి, నాలవచరణమందు కాకుస్వరయతి. &lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>9o8te43b67ac35advz1jo3k53uh85ql</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397687</id>
      <parentid>397675</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T03:06:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2590" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{p|al|fwb}}5. లుప్తవిసర్గకస్వరయతి&lt;/p&gt;
{{left margin|2em}}'''లక్షణసారము'''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;స్వరము తుదనుండి లుప్తవిసర్గ కోత్వ
మైన గూఢస్వరయతి దాసోహ మనఁగ
నచ్యుతాశ్రితు లుర్వి నన్యోన్యమిత్రు
లనఁగ నమ్మాధవుండు యశోబ్ధి యనఁగ.&lt;ref&gt;నన్నయ లక్షణసారము నందలి దీ పద్యమని కస్తూరి రంగకవి తన 'ఆనందరంగచ్ఛందము'న ఉదాహరించినాడు. కాని ఇది అనంతునిఛందమందు స్వల్పమైన మార్పులతో కన్పించును. రెండవపాదమున 'గూఢస్వరయతి'కి బదులు 'స్వరవిరామంబు' అని నాల్గవపాదమున 'యశోబ్ధి'కి బదులు 'యశోర్థి' యన్నవా మార్పులు (చూ. అనం.ఛం. 1-85) వేంకటరాయకవి రంగకవిని చూచి ఉదాహరించినట్లున్నది.&lt;/ref&gt;&lt;/poem&gt;|ref=52}} 
{{left margin|5em}}(లుప్తవిసర్గకస్వరయతినే) కొందఱు 'గూఢస్వరయతి' యని అంటారు. రెండు పేరులును గలవు.{{float right|53}}&lt;/div&gt;
{{left margin|5em}}లక్ష్యములు &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''చేమకూరవారి విజయవిలాసము''' (1-49)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=శా.|lines=&lt;poem&gt;తా సైరింప కపర్ణ యుండఁగ భవద్గర్భంబునం దాల్చి తే
జో౽సహ్యున్ శరజన్ము గాంచి యల నీహారక్షమాభృత్కుమా
రీసాపత్న్యము గన్నమోహపుఁ బురంధ్రీరత్న మౌ టీవ కా
వే సర్వజ్ఞుఁడు నిన్ను నేల తలపై నెక్కించుకో జాహ్నవీ!&lt;/poem&gt;|ref=54}}
{{left margin|5em}}—రెండవచరణమందు లుప్తవిసర్గకస్వరయతి, నాలవచరణమందు కాకుస్వరయతి. &lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>67bounmya1lqc7vgs127n0lsi0cj0b3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/160</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129645</id>
    <revision>
      <id>397676</id>
      <timestamp>2022-08-10T22:48:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3096" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}మనుచరిత్రము (3−77)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=చ.|lines=&lt;poem&gt;అపరిమితానురాగసుమనోలసయై చిగురాకుచేతులం
దపసినిఁ గౌఁగిలించె వనితా! యిది రంభ దలంప..... దా
నపరిమితానురాగసుమనోలసయై చిగురాకుచేతులం
దపసినిఁ గౌఁగిలించు టుచితంబె కదా యని నవ్వె రంభయున్.&lt;/poem&gt;|ref=56}} 
{{left margin|5em}}—ప్రథమ తృతీయ చరణములందు గూఢ (లుప్తవిసర్గక) స్వరయతి. ద్వితీయచరణమందు గాన ప్లుతము. {{float right|57}}&lt;/div&gt;
{{p|al|fwb}}6. వృద్ధివలులు&lt;/p&gt;
{{left margin|2em}}తిమ్మకవి లక్షణసారసంగ్రహము (2–186)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;పూని యకారాంతంబుల
పై నే ఓ లదుక నవియె పన్నుగ నై ఔ
లై నిలిచి వృద్ధివలులనఁ
గా నిరుదెఱఁగులఁ బొసంగు గౌరీరమణా!&lt;/poem&gt;|ref=58}} 
{{left margin|5em}}అకారాంతములైన రస, బిడ - మొదలైన పదముల చివర, ఏక, ఓజః - మొదలగు పదములు సంధి చేయగా, రసైక, దానైక. శుభైక, పుణ్యెక, బిడౌజ అని (ఏర్పడును). 'వృద్ధి రేచి' అనుసూత్రము చేత వృద్ధి వచ్చినందున వృద్ధివలులని పేరు. సంధియందు ఐకారము ప్రధానమై, ఆ ఆ ఐ ఔలు చెల్లును. ఎకారము ప్రధానమై ఇ ఈలు ఏలు ఋకారము, వట్రసుడిగల హల్లులన్నియును, గుడియైనా ఏత్వమైనా గలిగిన హకార యకారములును చెల్లును. 'బిడౌజ' అను సంధియందు ఔకారము ప్రధానమై అ ఆ ఐ ఔలున్ను, ఓకారము ప్రధానమై ఉ ఊ ఒ ఓలును చెల్లును. {{float right|59}}&lt;/div&gt;
{{left margin|5em}}లక్ష్యములు &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}శ్రీనాథుని కాశీఖండము (7-111)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;శైలాది వాగ్భుజాస్తంభం బొనర్చుట
             నజ్ఞానవిరహితుం డయ్యెనేని
ముక్తిమంటపమధ్యమునఁ బురాణంబులు
             శైవంబు లేపొద్దు జదివెనేని&lt;/poem&gt;|ref=}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>nliybgyeg7vnm14opkfu879mo51ahud</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397686</id>
      <parentid>397676</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T03:05:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3114" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}'''మనుచరిత్రము''' (3−77)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=చ.|lines=&lt;poem&gt;అపరిమితానురాగసుమనోలసయై చిగురాకుచేతులం
దపసినిఁ గౌఁగిలించె వనితా! యిది రంభ దలంప..... దా
నపరిమితానురాగసుమనోలసయై చిగురాకుచేతులం
దపసినిఁ గౌఁగిలించు టుచితంబె కదా యని నవ్వె రంభయున్.&lt;/poem&gt;|ref=56}} 
{{left margin|5em}}—ప్రథమ తృతీయ చరణములందు గూఢ (లుప్తవిసర్గక) స్వరయతి. ద్వితీయచరణమందు గాన ప్లుతము. {{float right|57}}&lt;/div&gt;
{{p|al|fwb}}6. వృద్ధివలులు&lt;/p&gt;
{{left margin|2em}}'''తిమ్మకవి లక్షణసారసంగ్రహము''' (2–186)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;పూని యకారాంతంబుల
పై నే ఓ లదుక నవియె పన్నుగ నై ఔ
లై నిలిచి వృద్ధివలులనఁ
గా నిరుదెఱఁగులఁ బొసంగు గౌరీరమణా!&lt;/poem&gt;|ref=58}} 
{{left margin|5em}}అకారాంతములైన రస, బిడ - మొదలైన పదముల చివర, ఏక, ఓజః - మొదలగు పదములు సంధి చేయగా, రసైక, దానైక. శుభైక, పుణ్యెక, బిడౌజ అని (ఏర్పడును). 'వృద్ధి రేచి' అనుసూత్రము చేత వృద్ధి వచ్చినందున వృద్ధివలులని పేరు. సంధియందు ఐకారము ప్రధానమై, ఆ ఆ ఐ ఔలు చెల్లును. ఎకారము ప్రధానమై ఇ ఈలు ఏలు ఋకారము, వట్రసుడిగల హల్లులన్నియును, గుడియైనా ఏత్వమైనా గలిగిన హకార యకారములును చెల్లును. 'బిడౌజ' అను సంధియందు ఔకారము ప్రధానమై అ ఆ ఐ ఔలున్ను, ఓకారము ప్రధానమై ఉ ఊ ఒ ఓలును చెల్లును. {{float right|59}}&lt;/div&gt;
{{left margin|5em}}లక్ష్యములు &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''శ్రీనాథుని కాశీఖండము''' (7-111)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;శైలాది వాగ్భుజాస్తంభం బొనర్చుట
             నజ్ఞానవిరహితుం డయ్యెనేని
ముక్తిమంటపమధ్యమునఁ బురాణంబులు
             శైవంబు లేపొద్దు జదివెనేని&lt;/poem&gt;|ref=}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>9ijb7tc62ph7zu4bqgzdr69uftt3fke</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/161</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129646</id>
    <revision>
      <id>397677</id>
      <timestamp>2022-08-10T22:56:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2843" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Telugu poem|type=|lines=&lt;poem&gt;భాగీరథీతటోపాంతస్థలంబున
             లింగప్రతిష్ఠి గల్గించెనేని
పుణ్యపంచక్రోశభూతీర్థమహిమంబు
             నెరవుగా సర్వంబు నెఱిఁగెనేని
తపములకు బాధకములు క్రోధంబు లగుట
తెలిసి యొక్కింతయేని తితీక్ష లేక
నేల శపియించెఁ గాశిఁ బుణ్యైకరాశి
గంధవతిపట్టి యానవీ కార్తికేయ!&lt;/poem&gt;|ref=60}}
{{left margin|5em}}పుణ్య-ఏకరాశి అని పదవిభాగము. ఇచ్చట ఏకారము ప్రధానము. ‘ఉపాంత' (అనుచోట) ప్రాదియతి. {{float right|61}}&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}పారిజాతాపహరణము (1-12)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;ఎవ్వాని సత్యదానైకవిలాసంబు
             లారూఢతరతులాపూరుషములు...&lt;/poem&gt;|ref=62}}
{{left margin|5em}}దాన-ఏక అని పదవిభాగము. ఇచ్చట ఏకారము ప్రధానము.{{float right|63}} &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}చేమకూరవారి విజయవిలాసము (1-105)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;అంకె యెఱిగి యాసరసుఁ డంత వివాహవిధిజ్ఞుఁడైన మీ
నాంకుఁ డొనర్చినాఁ డిది శుభైకముహూర్తము రమ్మటంచుఁ బ
ర్యంకముఁ జేర నెచ్చెలి కరగ్రహణం బొనరించె తన్మణీ
కంకణకింకిణీగణవికస్వరసుస్వరముల్ చెలంగఁగన్.&lt;/poem&gt;|ref=64}} 
{{left margin|5em}}శుభ - ఏక అని ఇచ్చట ఐకారము ప్రధానము.{{float right|65}}&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}వసుచరిత్రము (5-28)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=చ.|lines=&lt;poem&gt;సతి నడిగించు భవ్యగుణకాలి వసుం డఁట, వేడవచ్చువాఁ
డతులితదేవరాజ్యభరణైకధురంధరుఁడైన యాశత
క్రతువఁట సత్కృపామహిమఁ గన్నియ నిచ్చుట సర్వదేవతా
హితమఁట యింతకన్న శుభ మెయ్యది తొయ్యలిఁ గన్నవారికిన్.&lt;/poem&gt;|ref=66}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>huk5dxdkzdvdskcezzip031bcdvovr6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397685</id>
      <parentid>397677</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T03:04:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2861" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Telugu poem|type=|lines=&lt;poem&gt;భాగీరథీతటోపాంతస్థలంబున
             లింగప్రతిష్ఠి గల్గించెనేని
పుణ్యపంచక్రోశభూతీర్థమహిమంబు
             నెరవుగా సర్వంబు నెఱిఁగెనేని
తపములకు బాధకములు క్రోధంబు లగుట
తెలిసి యొక్కింతయేని తితీక్ష లేక
నేల శపియించెఁ గాశిఁ బుణ్యైకరాశి
గంధవతిపట్టి యానవీ కార్తికేయ!&lt;/poem&gt;|ref=60}}
{{left margin|5em}}పుణ్య-ఏకరాశి అని పదవిభాగము. ఇచ్చట ఏకారము ప్రధానము. ‘ఉపాంత' (అనుచోట) ప్రాదియతి. {{float right|61}}&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''పారిజాతాపహరణము''' (1-12)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;ఎవ్వాని సత్యదానైకవిలాసంబు
             లారూఢతరతులాపూరుషములు...&lt;/poem&gt;|ref=62}}
{{left margin|5em}}దాన-ఏక అని పదవిభాగము. ఇచ్చట ఏకారము ప్రధానము.{{float right|63}} &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''చేమకూరవారి విజయవిలాసము''' (1-105)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;అంకె యెఱిగి యాసరసుఁ డంత వివాహవిధిజ్ఞుఁడైన మీ
నాంకుఁ డొనర్చినాఁ డిది శుభైకముహూర్తము రమ్మటంచుఁ బ
ర్యంకముఁ జేర నెచ్చెలి కరగ్రహణం బొనరించె తన్మణీ
కంకణకింకిణీగణవికస్వరసుస్వరముల్ చెలంగఁగన్.&lt;/poem&gt;|ref=64}} 
{{left margin|5em}}శుభ - ఏక అని ఇచ్చట ఐకారము ప్రధానము.{{float right|65}}&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''వసుచరిత్రము''' (5-28)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=చ.|lines=&lt;poem&gt;సతి నడిగించు భవ్యగుణకాలి వసుం డఁట, వేడవచ్చువాఁ
డతులితదేవరాజ్యభరణైకధురంధరుఁడైన యాశత
క్రతువఁట సత్కృపామహిమఁ గన్నియ నిచ్చుట సర్వదేవతా
హితమఁట యింతకన్న శుభ మెయ్యది తొయ్యలిఁ గన్నవారికిన్.&lt;/poem&gt;|ref=66}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>bkzo54krovdiu7jcvyhf67vm0e2wpzc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/162</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129647</id>
    <revision>
      <id>397679</id>
      <timestamp>2022-08-11T02:38:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2236" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|5em}}భరణ - ఏక అని. ఇచ్చట ఐకారమే (ఇక) ఉభయముకు: &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}—&lt;/div&gt;రామచంద్రశతకము :
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;ఆనాటి తార తా రమణుని
             ప్రార్థింప వినకయ యరుగు టరయ
నతనికిఁ బాడిగాదా యెవరైన రా
             జత్వాభిమానులు జగతియందు
హిత సుబుద్ధిని వినిరే స్వేచ్ఛ కింపైన
             నడ్డము నొప్పుదు రా పిపీలి
కయు రాజగురుచేత ఖట్వాంగమును దొల
             గించ నాజ్ఞయొసంగె నంచు శాస్త్ర
ము లెఱిఁగింప కపియు రాజు తలఁపగ భువ
నైకశూరుండు నగువాలి యెట్టుల విను
నమలదరహాస భక్తచిత్తాబ్జవాజి
రమ్యగుణసాంద్ర జానకీరామచంద్ర!&lt;/poem&gt;|ref=67}} 
{{left margin|5em}}భువన- ఏక అని. ఏకారము ప్రధానము. రెండవ, మూడవ చరణములందు మూడు కాకుస్వరయతులు {{float right|68}}&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}అందే—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;గ్రక్కున వాలి పేరక్కున నక్కోల
             దగిలి నంతనె హరిధ్వజము భంగి
వరరత్నభూషణసురుచిరగాత్రుఁ డా
             బలఘాతిసూతి భూతలమునందు,
బడియున్న తఱిని యా సజ్జకు మెల్లనఁ
             జని నీవు నిలుచున్నఁ గని సురేంద్ర
తనయుఁ డహో యేమి తపము గావించెనో
             యనుపమవరభువనైకవీరు&lt;/poem&gt;|ref=}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>irse17wcjhr8hxg1lm46gimu9sgvxar</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397680</id>
      <parentid>397679</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T02:39:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2234" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|5em}}భరణ - ఏక అని. ఇచ్చట ఐకారమే (ఇక) ఉభయముకు: &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}రామచంద్రశతకము—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;ఆనాటి తార తా రమణుని
             ప్రార్థింప వినకయ యరుగు టరయ
నతనికిఁ బాడిగాదా యెవరైన రా
             జత్వాభిమానులు జగతియందు
హిత సుబుద్ధిని వినిరే స్వేచ్ఛ కింపైన
             నడ్డము నొప్పుదు రా పిపీలి
కయు రాజగురుచేత ఖట్వాంగమును దొల
             గించ నాజ్ఞయొసంగె నంచు శాస్త్ర
ము లెఱిఁగింప కపియు రాజు తలఁపగ భువ
నైకశూరుండు నగువాలి యెట్టుల విను
నమలదరహాస భక్తచిత్తాబ్జవాజి
రమ్యగుణసాంద్ర జానకీరామచంద్ర!&lt;/poem&gt;|ref=67}} 
{{left margin|5em}}భువన- ఏక అని. ఏకారము ప్రధానము. రెండవ, మూడవ చరణములందు మూడు కాకుస్వరయతులు {{float right|68}}&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}అందే—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;గ్రక్కున వాలి పేరక్కున నక్కోల
             దగిలి నంతనె హరిధ్వజము భంగి
వరరత్నభూషణసురుచిరగాత్రుఁ డా
             బలఘాతిసూతి భూతలమునందు,
బడియున్న తఱిని యా సజ్జకు మెల్లనఁ
             జని నీవు నిలుచున్నఁ గని సురేంద్ర
తనయుఁ డహో యేమి తపము గావించెనో
             యనుపమవరభువనైకవీరు&lt;/poem&gt;|ref=}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>5yrq5bnbupmpasfc2m3nekj1w3xddd9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397681</id>
      <parentid>397680</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T02:40:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2246" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|5em}}భరణ - ఏక అని. ఇచ్చట ఐకారమే (ఇక) ఉభయముకు: &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''రామచంద్రశతకము'''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;ఆనాటి తార తా రమణుని
             ప్రార్థింప వినకయ యరుగు టరయ
నతనికిఁ బాడిగాదా యెవరైన రా
             జత్వాభిమానులు జగతియందు
హిత సుబుద్ధిని వినిరే స్వేచ్ఛ కింపైన
             నడ్డము నొప్పుదు రా పిపీలి
కయు రాజగురుచేత ఖట్వాంగమును దొల
             గించ నాజ్ఞయొసంగె నంచు శాస్త్ర
ము లెఱిఁగింప కపియు రాజు తలఁపగ భువ
నైకశూరుండు నగువాలి యెట్టుల విను
నమలదరహాస భక్తచిత్తాబ్జవాజి
రమ్యగుణసాంద్ర జానకీరామచంద్ర!&lt;/poem&gt;|ref=67}} 
{{left margin|5em}}భువన- ఏక అని. ఏకారము ప్రధానము. రెండవ, మూడవ చరణములందు మూడు కాకుస్వరయతులు {{float right|68}}&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''అందే'''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;గ్రక్కున వాలి పేరక్కున నక్కోల
             దగిలి నంతనె హరిధ్వజము భంగి
వరరత్నభూషణసురుచిరగాత్రుఁ డా
             బలఘాతిసూతి భూతలమునందు,
బడియున్న తఱిని యా సజ్జకు మెల్లనఁ
             జని నీవు నిలుచున్నఁ గని సురేంద్ర
తనయుఁ డహో యేమి తపము గావించెనో
             యనుపమవరభువనైకవీరు&lt;/poem&gt;|ref=}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>outjzn6klcyjdgi8a0owyv5pxl59mt2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/163</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129648</id>
    <revision>
      <id>397682</id>
      <timestamp>2022-08-11T02:51:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2864" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Telugu poem|type=|lines=&lt;poem&gt;నురుదయారసోజ్జ్వలు ధర్మనిరతుపుత్రు
బడయటకు దశరథజనపాలవరుఁ డ
టంచు పలుకఁడె నిను గూర్చి యలుక బేర్చి
రమ్యగుణసాంద్ర జానకీరామచంద్ర!&lt;/poem&gt;|ref=69}}
{{left margin|5em}}భువన- ఏక అని. ఇచ్చట ఐకారము ప్రధానము. {{float right|70}}&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''అయ్యపరాజు రామభద్రుని చాటుధార'''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;రాజ బిడౌజా విద్యా
భోజా దీనార్థికల్పభూజా రిపుసం
జ్ఞాజా వైభవవిజిత బి
రౌణా రవితేజ గుత్తి యప్పలరాజా!&lt;/poem&gt;|ref=71}}
{{left margin|5em}}బిడ - ఓజ అని. ఇచ్చట ఔకారము ప్రధానము &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''భాస్కర రామాయణము (సుం. 450)'''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=శా.|lines=&lt;poem&gt;నీ కంఠార్పితకాపాశలము శిరోనిర్ఘాతపాతంబు లం
కౌకస్సంచయ కాలరాత్రిగలబద్ధోదగ్రకాలాహి క
న్యా కారాగతమృత్యువున్ జనరకన్యన్ వేగ నొప్పించి లో
కైకత్రాణుని రామునిం గనుము నీ కీబుద్ధి గాకుండినన్.&lt;/poem&gt;|ref=72}}
{{left margin|5em}}ఇచ్చట, లంక-ఓక అక్షచోట ఓకారము ప్రధానము. లోక-ఏక అనుచోట ఏకారము ప్రధానము, ఇటువలెనే తెలుసుకునేది. {{float right|73}}&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=|lines=&lt;poem&gt;'ఓత్వోష్ఠయో స్సమాసే వా'&lt;/poem&gt;|ref=}}
{{left margin|5em}}అను సూత్రముచేత ఓత్వోష్ఠ శబ్దములు ఇతర శబ్దములతో సమాసము చేయునపుడు గుణవృద్ధులు రెండు నగును. గుణమైతే ఓత్వము, వృద్ధి అయితే ఔత్వము. పల్లవోష్ఠి, పల్లవౌష్ఠి; స్థూలోతుః, స్థూలౌతుః- ఈ మొదలైనవి రెండువిధములు గలవు. ఔత్వము గలుగునపుడు వృద్ధియతి గావున ఆ ఆ ఐ ఔలు, ఉ ఊ ఓ ఓలు చెల్లును. &lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>rj9hfe5zz2kzcg0lxyre8v4cu3xdxst</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/164</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129649</id>
    <revision>
      <id>397683</id>
      <timestamp>2022-08-11T02:57:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2541" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Telugu poem|type=|lines=&lt;poem&gt;'అక్షా దూహిన్యా ముపసంఖ్యానమ్'.&lt;/poem&gt;|ref=}}
{{left margin|5em}}అను సూత్రముచేత ‘అక్షోహిణీ, అక్షౌహిణీ అని గుణవృద్ధులు రెండును గలవు. కొందఱు లాక్షణికులు అక్షౌహిణీ శబ్దము వృద్ధియతులందు వ్రాసినారు. తిమ్మకవి 'లక్షణసారసంగ్రహ' మందు 'నిత్యసమాసయతు' లందు (2-286) వ్రాసినారు. వృద్ధియతికి అధర్వణచ్ఛందమున : &lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;హరియె పరమాత్ముఁడును త్రిలోకైకనాథుఁ
డిందిరాదేవి సర్వలోకైకజనని
యుష్ణకరసూనుఁ డయ్యె న క్షౌహిణీశుఁ
డట్ల శల్యుఁడు నాథుఁ డక్షౌహిణులకు.&lt;/poem&gt;|ref=74}} 
{{left margin|5em}}(అని ఉన్నది.) నిత్యసమాసయతికి తిమ్మకవి 'లక్షణసారసంగ్రహము'నందు (2–296) : &lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;అక్షౌహిణి యనఁగా మణి
యక్షోహిణి యనఁగఁ గృతుల నైత్వోత్వంబుల్
లాక్షణికులు యతు లిడుదురు
దక్షాధ్వరభంగ! పాణితలసారంగా!&lt;/poem&gt;|ref=75}} 
{{left margin|5em}}(అని వ్రాసి) &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''జైమినీ భారతము'''(1-84)—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;సందడించుచు దశాక్షౌహిణీ సైన్యంబు
             లనిశంబు గొలగొల మనుచు నుండ......&lt;/poem&gt;|ref=76}} 
{{left margin|2em}}'''ఉద్యోగపర్వము (1-226)'''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;బాహుబలఘనుఁడు భీముఁడు
సాహసరసికాత్ముఁ  డైన సాత్యకియు మహో
గ్రాహవభూమి సహస్రా
క్షోహిణు లట్లగుట మీరు చూడరె యెందున్.&lt;/poem&gt;|ref=77}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>6pttxbo15ooesv0ejpicq87ezhknqdn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/165</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129650</id>
    <revision>
      <id>397684</id>
      <timestamp>2022-08-11T03:03:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2275" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|5em}}అని హల్లులకు లక్ష్యములు వ్రాసినారు. అచ్చుకు సుప్రసిద్ధమే. కావున. &lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=|lines=&lt;poem&gt;'..... సహస్రా, క్షోహిణి లట్లగుట మీకు నూహకు రాదే'&lt;/poem&gt;|ref=}}
{{left margin|5em}}అని అచ్చుకును యతి చెప్పవచ్చును. ఇవి స్వరయతులు. {{float right|78}}&lt;/div&gt;
{{p|ac|fwb}}వ్యంజనాక్షరయతులు&lt;/p&gt;
{{p|al|fwb}}1. వర్గయతులు&lt;/p&gt;
{{left margin|5em}}లక్షణము—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;అడరఁగ కచటతపంబుల
కడ నొక్కొకవర్ణ ముడుపఁ గడమని నాల్గుం
దొడరి తను తమకె వలులవు
మృడ! పీఠపురీవిహార! మృత్యువిదూరా!&lt;/poem&gt;|ref=79}}
{{left margin|5em}}లక్ష్యములు &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''శ్రీనాథుని కాశీఖండము (4-208)'''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;ఘనతరాహంకారకాలకూటవిషాన
             లాభీలములు కటాక్షాంచలములు
దుర్వారతరతీవ్రగర్వగలగ్రహా
             కలితగాద్గద్యఘర్ఘరము మాట
లస్మితాసంభూతవిస్మయాపస్మార
             విస్మృతధైర్యంబు వినయగరిమ
యుద్దామదర్పభారోష్మదాహజ్వరా
             రంభసంభృతవికారంబు మనసు
చరణచంక్రమ మభిమానసంనిపాత
జాతసర్వాంగభంగంబు జనపతులకు
భూభుజుల తప్పె యది వారిఁ బొందియున్న
ధరణి సామ్రాజ్యభూతంబు తప్పుగాక.&lt;/poem&gt;|ref=80}} 
{{left margin|5em}}నాలుగు వర్గయతులు. &lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>lof6whd9e0iwj1c6rsh7k7o51k8bbho</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:కాశీమజిలీకథలు-06.pdf/161</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129651</id>
    <revision>
      <id>397692</id>
      <timestamp>2022-08-11T04:56:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>శ్రీరామమూర్తి</username>
        <id>1517</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడని */ [[WP:AES|←]]Created page with '  విశేషములివయే సుడీ* నన్ను గిలువక నకాలమున నత్తోర కేమిటిి. టోయితిరి ? మీ మాటలు వారి యసమాననును ద, ధపరచుచున్నవి అసే పలిశెను. ఓహో: మీ రాజ్యములో నిన్ని చి.ళములున్ననయా ? ఎరుగక ఫోయితి...'</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5415" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;శ్రీరామమూర్తి&quot; /&gt;{{rh|166|కాశీమజిలీ కథలు - ఆఱవ భాగము|}}&lt;/noinclude&gt;

విశేషములివయే సుడీ* నన్ను గిలువక నకాలమున నత్తోర కేమిటిి. టోయితిరి ?
మీ మాటలు వారి యసమాననును ద, ధపరచుచున్నవి అసే పలిశెను.
ఓహో: మీ రాజ్యములో నిన్ని చి.ళములున్ననయా ? ఎరుగక
ఫోయితింగదా । యనుట: వంశనుండు నవ్వుచు దేవర యిది మీ రాజ్యపఘసచున్నా
కేమి + మేరు పవూయినారా? అని [పత్యుత్తర మిచ్చెను. రాజు నాలక గంచు
గు ఈ తనా । మాటవరసే రట్లంటి. పోనిమ్ము మంతులు నన్ను బరీ, టైం
చా ఏది మూ ర్శాతి మరల నా వంతలం చూపుము. చారిపని ఈ
7 వేసెదనని అహ్మాగహ ముఖాండ్రె పలి3ను.
శంతనుండు మరల సాయంకాల మా తోటకు చీసికొనిపోయి.. వెనుకటి
వీశేషములన్నియు! జూపెను.. ఆ యోషామణియు గంఠాళ్లేషము వేసికొన్నడి.
అంతలో కాలాంత మగుటయు భంతనుండు వాని నింటికిం దీసికొని వచ్చెను. తినగుట్టు
_గహించినవారనీ నప్పుడున్న మంతులనెల్ల ల్ల నుద్యోగమునుండి తొలగించి [కొత్త వోరి
నేర్చగచెను. ఆ మం తులందప గమింగూకే యాలోచించి రాజు దుర్నీరి యంతయు
భంసేనుని తమ్ముడు కామందకని మాఖముగా రాజుపత్నికి. దెలియ6 జేసిరి. కొమంద
కండు రాజపర్నితో అమ్మా! మన [పళువు నాండే స్వసస్తు. దయ్యెను. సీచుం
డెవ్వ(డో యా బొందులో( _బవేశించెను. మిమ్ము గణింపక నౌక చిన్నదానిం వెంగ్లి
యాడుటకు సిద్ధముగా నన్సదాండు, వానికి. గలిగిన సంళతికే ౮ రాజ్యము సం,5మింపే
గలదు. ఇప్పుడు న్‌ కుతురు కాంతిసేనక(. బెండి డ్లి చేయవలసియన్నదిగదా ?
ఆ మాట దలపెట్టక( ద, పెండ్లి కే తొందరపడుచున్నాండు. దీనీ కెద్దీటేని
| పతీకార హంస . మా యింట నొక బుద్ధిమంతుండు కాపురి.. ఎలచను.
హీనితో నాలోచించిన నంళకయు ఇెప్పంగలడు. అని &quot;బోంంచి రాజపర్ని నొప్పించి
సాయంకాలమన గరభు నచ్చతకిం దీసికొని పోయెను,
రాజపత్ని కరభుంబూచి నీ వెన్వండవు? మా రాణుచర్యలు నీ పెట్టు
(గహించితివి.. నీ తెజం గెరింగింపుమని యడిగినం. గరభుండు శిరమించిర నంచి
వినయము సూచించుచు ౮న న గారరరతరుంబెన్సి యా ళరథంయడే సీపరి
హందెల బవేళించెనని సివదించి?, అట్లయిన సీడ్‌ వాని ఎపొయంటేసి గాలు
గౌండెలోనుండి తొలంగునట్టు చేయుము. తని చెప్పినది. అవి మొొలు !ళఖనష
మళ. పరిచయము ౭లనఏ సిత్యముపోయి రాం తలు అడుచు నటోయపహాలు
'సెప్పుచుండును. ఒకనాడు రాజప్పు త్‌ యగు కాంతి సేనను హటాతుగా(. ౫) సిరిభుండు

శల

పంచళర విద్దహృదయుండై భంళని తోమి (తమాః కాంతిసేన నా హ్మం , వంరర్ణించి

నది. ,యెడనా కే:'0ఠ.: లేదుగదా! సీవా తర్షణీషుణిన నామ ౬ణయమః(
గాసెంతువేని నా ఇయ్యదజాలవిద్య సీకు ఛారటోసెద. నీ పట్టు కావింప నాడు నాకు

మరణ.పే శరణ్యము అని మిక్కిలి గీనుండై [పా వెను,

ళో&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>fpqynqb7ur2k305tcjqjcmfty9n1kr4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:కాశీమజిలీకథలు-06.pdf/162</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129652</id>
    <revision>
      <id>397693</id>
      <timestamp>2022-08-11T04:57:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>శ్రీరామమూర్తి</username>
        <id>1517</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడని */ [[WP:AES|←]]Created page with '  రరభుసి యుందజాల పభావంగు? చూచినది పఎవలు శంతనుని కొవిద సం గహాంపవలయునసి సంకల్పము కిలిగయున్నది అమా విననతోడనే నంఠనుం జంతేన సంతసించుచు మ్మిళమాః మన కళారణముగా నితువహాన దున మతి క...'</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5050" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;శ్రీరామమూర్తి&quot; /&gt;{{rh||శంతనుని కథ|167}}&lt;/noinclude&gt;

రరభుసి యుందజాల పభావంగు? చూచినది పఎవలు శంతనుని కొవిద
సం గహాంపవలయునసి సంకల్పము కిలిగయున్నది అమా విననతోడనే నంఠనుం
జంతేన సంతసించుచు మ్మిళమాః మన కళారణముగా నితువహాన దున మతి కిలసినది
గదా : నీకు దప్పకి కాం” సేనం చెండ్తిసేసెద. ని జొలవు నా పపదే౦ంపుమని
యతిగను, అసినం గరభ(ండు మ్మితమా। ”జపు తిననునా కిచ్చుటకు వ
మ్రైనితోతనే నామర్శతను నీ కుపడేశించెద నట్టి [పయశ్నము సత్వరముగా( జేయు
మ్‌స్‌ వానిం దొందర+ బెట్టుటయు నలం చట్టి యత్నము గాఎంపుమనెను.

రాజు సేయు కృత్యము: వలన మం సతులకును (బజలకును నసూయ వ్య స్లో
బొందిబొచ్చినది, రహస్యముగా సభలుచేసి “యతనం గూల్చి వితర్కించుచుండీని,
రాజున కాంతరంగిః హితుండు ఛంతనుం డొక్క.డే. ఒకనాంయ శంగనండు
రాజుతో రహస్యముగా దేవాః నీకీ యదా నవనయు పగలు కినంబడలేదని మర్యతు
లెటింగిరి కదా :ః నీవు పరకాయ (పపము ఇసితివని పప్పుకొనుచున్నారు. ఆ మాట
సత్యమని నాతో బప్పుము, (పఠీ?ర మాలోచింటెదనన యుక్తి యుక్త ముగా
నడుగుటయు లఘుమకతియగు నతడు దాపునకు లివి చెంలో యదార్థమేయని చెప్పు
కొనియెను. అతండా మాటివిని అయ్యో: నా కీింళప ముందై నను సేప్పితివికావేమ?
సంతుల కనుమానము. గల గకుండం వేసియుందును గదా. పోనిమ్ము. = గిప్పుడు
మిగిలిన దేమియు”ప లేదు. ఇకముందు నేను చెప్పినట్టు కేయరండ పే అని
యుప్పించెను,

అది మొదలు జనపడి శంతనుండు చెప్పినట్టు జ్రేయుచుండెను. మటి
ంమీకనాడు ఛంకనుండు వాజుంచూచి దేవా? కాంతిసేనకు వివాహము చేయనలసి
యున్నది. వెపకటిరాజు కొంత (పయత్నను:( జేయుచు మ సృతినొందిను. మన
మిప్పునా చిన్న దానిన సామాన్యుని కిచ్చి వి*హాము( వేయరమే. అధికుందై
నచో పున మన్యములన్నయుట. వేడించి లొవ ఆ ౬. ఆచేసికొనయలడు పెండ్ల్‌
పరు పేరు బ్‌మ్మల ( దెలియపనుచుదము అని యే ఎమో బోధంచుటయు నతం

టు! గొపించెగు
ళా

 

ట్వ

ళు.

న్‌ు

రాజపత్ని శంఠనుం చిలిపించి మీ రాజు రూతునకు వివాహ సన్నాహయు(
గావింపుచున్నాంయబ  పెండ్మిముహూర్త ము దగ్గింయున్నదట.. వతం డెవ్వన
పీచు ఎలియినా * అం యడిగిన నాకు దెలియదు. -;:€%కొని మెప్పెదనస చప్పి
యిప్పటికి బోయి మజీరెండు దివసంబు లరిగిన పషళ మరల జపర్నిం :

వటి.
ల

, కాసింజూది శంచనా : కాంతసేనను గరథునకే యిప్పించు[స(
ఎన్ను. సేయుచున్నా పటగాదా?. నాసం ఒతియనిచ్చితిం కామ? నేను
న సమ్మతింపక( బోవుదునా* అని యశిగిని నతండు చితము చితము

టో వ

€&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>iwy8iuashp8dwdv1st4kgs7brxv5dw0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:కాశీమజిలీకథలు-06.pdf/163</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129653</id>
    <revision>
      <id>397694</id>
      <timestamp>2022-08-11T04:59:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>శ్రీరామమూర్తి</username>
        <id>1517</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడని */ [[WP:AES|←]]Created page with '  అయ్యగారు నాతో నా మాట నిన్ననే చెప్పిరి. వ్యాధి వచ్చినప్పుడు న్న ఎన తూ/తును [వాహ్మణునకు( బెండ్లి చేయుదునని (యొుక్కుకొనె నటు సగపహు తాజ్య మతనికిచ్చునంట, అని యత్తె ఆం గెంింగించ...'</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5187" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;శ్రీరామమూర్తి&quot; /&gt;{{rh|168|కాశీమజిలీ కథలు - ఆఱవ భాగము|}}&lt;/noinclude&gt;

అయ్యగారు నాతో నా మాట నిన్ననే చెప్పిరి. వ్యాధి వచ్చినప్పుడు న్న ఎన
తూ/తును [వాహ్మణునకు( బెండ్లి చేయుదునని (యొుక్కుకొనె నటు సగపహు తాజ్య
మతనికిచ్చునంట, అని యత్తె ఆం గెంింగించెను.

అప్పుడు రాజపత్ని విహ్వలమతియె యా [బావ్మాణ ఇప్కుతులు హొపించు
కపటకృత్యము అన్నియు. దనకూంతు కాంతిసేనం ఏలిచి యొొంగించినడె. కంతి సేన
కడు చక్కనిది. విద్యావతి బుద్ధిమతి ఇంచుకయు. &quot;దాఎంపక ఫ్రర్యము వితువరో
అమ్మా: ఉపాయయిన' నెట్టి యీపాయంబు నైనను దప్పించుకొనవచ్చును ఇందును
బుద్ధిమతిక కధయే ని దర్శనమే,

{{p|fs125|ac}}బుద్ధిమతికకథ&lt;/p&gt;

పెనము. ఈ &quot;ల్లి బుద్దిమనిక యను (బాహ్మణ త్రీ యిరువురు పిర్ణలతో
ఖర్తతో బండి యెక్కై రుని యరణ్యమార్గంమిన నణుగుచుండెను, అందొళిచిట
నెద్దిమోసన గ్రహించి బండి ఎద్దులు రెండుసీ తాళ్ళ దెంచుకొని రివ్వున పారి
పోయినవి. బాసేంబట్టుకొనుటకు దిండివాడును భర్తయు నరిగిరి. అప్పుడు బుద్దిముతిర
చింతింపుచు! వలల “బండిడింపి తొడలపై నిడుకొని యొక చెట్టుకింద గూర్చుండి
భర్తరాక నరయుచుండెను,

అప్పు డప్పొంతనున్న _పొదరింటిలో నుండి యొకపులి యక్కలికిం జూచి
యాహా। ఆహారము నేడు దైనము నో 'టికందిచ్చెంగదా 1 మనుష్యమాసంము,డిని
పె్దకాలసైనడి అని యుబు, చ్‌ అన్నన్నా యిన్నెలతుక వన్ని గుండెలున్న విరూరి దా?
సిర్భీయణ సుగావచ్చి నాపొదదొపుననే కూర్చున్నడి ఇందులకే మేని క. 1ఇమున్న దనియా?
తొంచరపడి మిదకురుకరాదు. కొంత యోచనచేయవలయును అయో? కార్యాళావ్య
విరిజ్హాడ్యు నానుం.తి జంఖుకకాజు సమయమునకు సమవమున అేశపోయెంగదా 1
ఆలసిక సీ తెలం గెరింగిాకునా * వీవు అంతయేల (నచ్చినది జపరాగ్ని త్త
మాం ముల

 

ఏపన్నట సీసం గమచిపట్ట వఎండినటార పం నిన స్సయుంచే
కన్నులు నిప్పులు రొలం చోశనాడింది నేలం గొప్టేచః దత ఆపల. ఎన శిరి. - చుచు

నొలు* యప్నంది యుజుకటోవు సమయంబున బుద్దిసతిన యలాళ్టుంలను ఆయె 5. &quot;సెసెటో

ను  గరరిప్రడ్‌ చెడరీిన హృదయము &quot; సదురుపరచుకొనుచు నిమ్మనిసెతి

తమ్ము షక ముఖ౧దునం బకినవారిగొ( దలంచియు నాశ యుపాయ-హథీపంచి
నిచురంచు చున్న పిల్లల సద్దరం గిల్లినది ఆశీపవులు శ్రేవురమని రోదనము సేయం
దొచంగిరి.. వరిం ోలొట్టుతు &quot;ఫెడ్దలారా | నేనేమి సేయుదును, ఏమిలమం తినక

ఎప నలు ల పులిమాంన సవం తెమ్మనీ యేడ్చుచుందురు. అందులకేశదా నేసీ యానికి

వల్చితిం ఎంచును బఖులులు శనంబడకున్నవి. ఒక పులిదాకినేని జంపి మిసవురుషం

క

నళ&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>4uztdnp2ajjfa8pw9oebd3327fo3zi4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:కాశీమజిలీకథలు-06.pdf/164</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129654</id>
    <revision>
      <id>397695</id>
      <timestamp>2022-08-11T05:00:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>శ్రీరామమూర్తి</username>
        <id>1517</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడని */ [[WP:AES|←]]Created page with '  ఐంచియిచ్చెద. రెండు దొరికినం జెరియొకట్‌ యిచ్చెద. నూరు ఢిల్లుండని జోలపాడినది. అపులి యప ల్పలుకులు విని జపకు వొడమ నొతలు ముడిచికొనుచు( జప్పుడు కారుండ మెల్లన నహ్పాదరిల్లు దాటి...'</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5063" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;శ్రీరామమూర్తి&quot; /&gt;{{rh|(22)|బుద్ధిమతి కథ|169}}&lt;/noinclude&gt;

ఐంచియిచ్చెద. రెండు దొరికినం జెరియొకట్‌ యిచ్చెద. నూరు ఢిల్లుండని జోలపాడినది.
అపులి యప ల్పలుకులు విని జపకు వొడమ నొతలు ముడిచికొనుచు( జప్పుడు కారుండ
మెల్లన నహ్పాదరిల్లు దాటి చెంగుచెంగున సగసి యస్టమైన లఅతాపాదపాదులం (6ంచి
ప్రైచుచు నితివేగమగా+ వెద్దదూరము పరువెత్తి యొపాషాణమెక్కి గుం డెలదర(
గంపనుతో నిక్కి. దిక్కు. తు సూచుచుండెను.

అప్పుడు న మ న్నగాలం బెల్తచనుం్‌ ననూ యరుదెంచుచు
నాళార్టూలము గాంచి చేర నరగి నమస్కరించి పెంచిన రితో మృగేం,దమా |
సీన్‌ గ్‌ంటిమై సేవీజశమునకేమిటికి వచ్చితివి ? ప పసి, రలిగినబరిచరులతో
రావంయుంగదా 1 ఇది కడు (ప్రమాదమైన పని ఇక “ందుండరాదు. మన వసతి
కరుగుదము రమ్మనుటయు నా పులి నలుదిక్కులు పాజంజూచుచు యా నక్కపో
తక్కటలికి వాక్కులు వినలేదు. కొవున స్‌. నొట్లనుడున్నది. కానిమ్ము. అంతయుం
వఐీప్పుదంగాక యని తలంచుచు నిట్టనయె,

సృగాల సత్తమాః నన్ను నాతల్లి కడుపున పెండియిం బట్టిన దాననగాం
చంపుము. నేను నీతోనిట్లు మరల మాట్లొడుట పూర్వపుణ్యపంపాకముననే నుం;
అబ్బా ; అపాటు నితో పప్పుటకు &quot;సిగ్గు యను వసరం బెరవారస్వడూ రూ
లేరుకీదా ? అని భయం ఐభినయించుచు నామీంచువోంణి. వచించిన మాటనన్ని మం
పెప్పినది.

అక్కథవిని యానక్క_ నవ్వుచు నక్య్కాటా * మాటల
గడు చోద్యముగా నున్నవి. సింహంబు కొజంతగా మృగ సంతొనంబలప్నా
నాయుంపై యొప్పు కార్దూల కులంనునం వొడమి యిద్టి “పంక మాటలం జెప్పుఎ:వఎ
క ప సీ బలయినీ పెకుంగవు. సింగంబు తరు,

సీనొక్క యాడుదానికి చె౨చి పారివచ్చితినన ప్ప

నపభ్యాతి నీ కఠయినం గలిగినది. నాన్నా కయి
-ఎగ్గిపడినడి. అన్నన్నా : మొుబ్బు 1 .
ఆ మాటలువిని పరువెత్తికొని వచ్చితివా? ఎొరుష సు పారినిప్రే యున్నద. న్‌
“లు, నా పెంటరమ్ము. ఆ గయ్యాళిం జుపుము, షిల్లలతొంహాన దాసిరీ
సీసం గొనుకగా సమర్చించెద తద్గళరక్తంబు. జూనకముగాం _గోలుదువుగాని. అని
సలికిన ములి యిట్ల నియె.

అగనగు సీ బల పర్మాకమములు నే నెపంగనిప్‌ కావు. ఇక్కడ న్ని

లత నాగనచ్చును, రానిం జ్టాగ వూనాచు... సగిరించిన పిమ్మట

(. ౮. పై గెలింబచవు. పో పొమ్ము. నే సప్పుతుకాను. అ వ్య్యాఘహం్శతి యరిగిన
ప్‌మ్మ్యు [ వచ్శెచనని గద్దించి పలికిన విని గోమాయువు మరల నిబ్జ నియె,

 

  

తి సింగం బంచదాసప్ప. ఐటి

ప

ప్రామచయుని . ఏలరి.- . ల

ఖ్‌

కానాయున్నా సీ భి
ను సంజన

  
  

  

పిల అప ఎకి చూంసనుు &quot;వయం&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>bob861v2r2ytpujvipdfbo8ahr5yhok</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:కాశీమజిలీకథలు-06.pdf/165</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129655</id>
    <revision>
      <id>397696</id>
      <timestamp>2022-08-11T05:01:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>శ్రీరామమూర్తి</username>
        <id>1517</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడని */ [[WP:AES|←]]Created page with '  ఆవో। నీ పౌరుషము :నీ దెహందిట్టు దాచికొని యెన్నినాళ్ళు (బతిందపు? సీ బలము దలంచియు నా బుద్దిబలమః దంంచియ్‌ు. నీమాటలు ఐన నొల్లర చింగిల్లు చున్నదొాన, ఓరుల తెఖంగున మనల బెదరించిన య...'</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5515" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;శ్రీరామమూర్తి&quot; /&gt;{{rh|170|కాశీమజిలీ కథలు - ఆఱవ భాగము|}}&lt;/noinclude&gt;

ఆవో। నీ పౌరుషము :నీ దెహందిట్టు దాచికొని యెన్నినాళ్ళు (బతిందపు?
సీ బలము దలంచియు నా బుద్దిబలమః దంంచియ్‌ు. నీమాటలు ఐన నొల్లర చింగిల్లు
చున్నదొాన, ఓరుల తెఖంగున మనల బెదరించిన యమ్మించుబోణి రర్త మూంసమః ప్రీ
పీల్చకున్న వంచకు;డననగు దాని టక్కరి జిత్తులు నక్కియొద్ద సాగునా? లెమ్ము.
అమ్ము, నానా మాట నమ్మవేని ౦: లతాప్రాళముల నాకును సేక్షను బంగంపుము.
అని బోధించుచు దాని నొడంబడబేసి తీగలచే సెరువురి యంగంబులకు లంట
వై చి బలవంతమున నా పులిని నా పజళంతియన న్న పొదదాపునకు లాగికొని వచ్చినది.
పలి వెనుకకు లాగుచుండ నక్క ముందరికి లాగుచున్నడి.
బుద్ధిమతిక యా రాకంజూచి యౌరా : మె టగం నలు దాటినది. పులి
నెట్లో బెదరించిరీని. కాని యీ నక్క మరల లాగెకొని వచ్చినది. ఈ మాటు
దీస్‌ నోటికి గబళములగుదుము. నా జిత్తులు నక్కయొద్ద సాగవు. ఏమిచేయుదు
దై వమా? యని యాలోచించుచు నొత యుపాయము తోచ్‌ యహో: సృగాలమా 1
న్‌న్నెంత మోసము. జేసితివి. నీ వంచకనామము సార్థక మైనది. ఇద్దర పిల్ల లకు
వం యొక పురినిదెచ్చి యిచ్చెదనని లంచము/గొని యింతప్‌నుక వ వచ్చితివికోదు. సొద
పులి యేదీ: ఒక్కదానినే నర్సిరిరల? పిల్ల లాట మంమల మాడుచున్నారు. పిరి
కిది యేమూలకు వచ్చెడిదె నీ పని. బట్టక్‌ పడును. నిలునిలమని యదలించినది
ఆ మాటలువిని యా బెబ్బులి గొబ్బున మరలి అన్నన్నా : ఆప్తుంపసని
నమ్మినందులకు మంచి యుపకారము( జేశవంబూనింఏ, ఇదియానీ సంకల్పము !
తెలిసినది. అక్కటా ! ఎంత గండము గడిచినడి. అని పలుకుచు నానక్క
మెడయందు గుదె 1వలె నేల (చేలాడుచుండ నిమ్మాన్నత విభాగము( దెలియక
తరులతాగుల్మినీ స సమ్ఫుతుల బడనేయుగు నతికయంబున బతుగెత్త( దొతంగాను.
అట్టు పెద్ద దూరము పణచి ధా వనాయానమున రక నొక చెట్టునీత కంద
గుండెలు తటతిట గొట్టుకొనం బచ్చు పెచ, ఈ కోపములో ఇలికన ముల కాపి వంచకాః
ను సీ యం్యతముల విదించి రత్త ము _దాశవను సేక్స కావించిన మ్మిత
'హమున కిది చాలునా ? అని యకిగిన సా నక్క ఏం (నినా బులటుచు స్వా?
నా షన సైరింపు(తుం త గప్పుచేసితి. అధి యట్లుం సు నలిచిరిశేసి యా
వ్యా ఘహంతి మభీయ చరమాంగరర్న ధార నకుసకింని గ
హోకీమదు. అడి ఇకమున్న మీ దం సమురుపొండు. సా నప్పు. శరిరిప్పులు
నిమర్శింతురు గాని యని పలికిన నదియు యుక్తి యః. ళలంచి యాచారముల గలం
రక అడవికి బారిఫోయినది. | భూరులకడ 'సీజము+ జెప్పినను ఎాసయే చేయుదురు
గదా,

 

 

 

  

   

అ ఈసారి చుూనిన

శరీ 1 అ బుదిమరకయా గోమయము ఏల్బులిబాథ నెట్టు. చప్పించి
క షణ గ నీ స్ట్‌ ణ్‌
కొసఠో యుపాయంమిన నేనును సీ మొహ్యాణ _పభువురి మాయఅనభ్హ తప్పించు

ళ్‌&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>4abmaay1wdybbh98ksewbppjgshs6ui</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/166</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129656</id>
    <revision>
      <id>397697</id>
      <timestamp>2022-08-11T06:09:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2383" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}'''అందే (4-203) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;భువనైకధన్వియౌ పుష్పాయుధునిచేతఁ
             బ్రసవాస్త్రమున వ్రేయఁబడని వాఁడు
యతిగాఢమైన క్రోధాంధకారంబునఁ
             గన్నుల నంధుండు గానివాఁడు
నిర్ణిబంధనిరోధనిద్రాభరంబునఁ
             బారవశ్యంబుచేఁ బడనివాఁడు
లక్ష్మీకటాక్షలీలాసీధుమదమున
             మనములోపల నన్ను గొననివాఁడు
లేఁడు నరపతి కలిగె నెవ్వాఁడు నృపతి
విశ్వధాత్రీజనులపాలి వేల్పు గాఁడె.
బాహ్యశత్రులఁ బరిహరింపంగ వచ్చు
నంతరరుల విసర్జింప నలవిగాదు.&lt;/poem&gt;|ref=81}} 
{{left margin|5em}}నాలుగు వర్గయతులు. &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''కావ్యాలంకారచూడామణి (7-37) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;కమనీయరాజశిఖామణి కవిరాజు
             గర్వమహీధ్రనిర్ఘాతమునకు.....&lt;/poem&gt;|ref=82}} 
{{left margin|5em}}ఇటువలెనే తెలుసుకొనేది. {{float right|83}}&lt;/div&gt;
 {{p|al|fwb}}2. అఖండవడి&lt;/p&gt;
{{left margin|5em}}'''లక్షణము'''—&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''కవిజనాశ్రయము (సంజ్ఞా. 86) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;మానుగ విశ్రమాక్షరసమన్వితమై స్వరమూదినం దదీ
యానుగుణాక్షరంబు గొనియైనను జెప్పఁగ నొప్పు నీ క్రియన్
భాను సహస్రభాసి వృషభాధిపుఁ డన్నటు లర్థయుక్తమై
పూనినచో నఖండవడి పొల్పగు నాదికవి ప్రణీతమై.&lt;/poem&gt;|ref=84}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>pi0ssuuhto02lx9sn50out9fddsawa5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/167</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129657</id>
    <revision>
      <id>397698</id>
      <timestamp>2022-08-11T06:19:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2523" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}'''తిమ్మకవి లక్షణసార సంగ్రహము (2-120) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;హల్లునకు హల్లు వడి యిడునపుడు దాని
తుదిని స్వరము ఘటిల్లిన నది యఖండ
వడి యనగఁ బొల్చుఁ గృతుల దేవాధిదేవ
యనుచుఁ జెప్పిన శైలకన్యాసహాయ.&lt;/poem&gt;|ref=85}} 
{{left margin|5em}}'''లక్ష్యములు'''—&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''నూత్నదండి ఆంధ్రభాషాభూషణము (16) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;ఆదులు స్వరములు నచ్చులు
కాదు లొగిని వ్యంజనములు హల్లులనంగా
మే నెల్లెడఁ జెల్లును
&lt;ref&gt;ము. ప్ర.'.......కాదులు నైదైదు గూర్పనగు వర్గంబుల్'. (వావిళ్ల ప్రచురణ. 1949.)&lt;/ref&gt;కాదులు నై రైదుఁ గూడఁగా వర్గంబుల్.&lt;/poem&gt;|ref=86}} 
{{left margin|2em}}'''శ్రీనాథుని నైషధము (4-90) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;కాంత! యశ్రుబిందుచ్యుతి కైతవమునఁ
దివిరి బిందుచ్యుతక కేలిఁ దవిలె దీవు
సారె సారెకు నాదు సంసారమునను
సారముగఁ జేయవే సారసాభనయన!&lt;/poem&gt;|ref=87}}
{{left margin|2em}}'''అందే (6–76) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=శా.|lines=&lt;poem&gt;వైదర్భీ బహుజన్మనిర్మలతపోవర్ధిష్ణు తల్లోచన
స్వాదు ప్రౌఢవిలాస మీ వసుమతీసంజాత తృష్ణాయుధం
బాదిత్యాన్వయ సార్వభౌమ సుకృతాహంకార&lt;ref&gt;ము. ప్ర. ......దుష్ర్పాస భై,
          మీ దాంపత్యమునం జిరాయువయి నెమ్మిం...&lt;/ref&gt;దుష్ప్రాభవం
బీ దాంపత్యమునం జిరాయువయి నెమ్మిం బొందుగా కెంతయున్.&lt;/poem&gt;|ref=88}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>hpttadz80bjrmxij81hdlp8w7eigvnb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/168</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129658</id>
    <revision>
      <id>397699</id>
      <timestamp>2022-08-11T06:32:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3477" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|5em}}అఖండవడిలక్షణమందు (కవిజనాశ్రయమున) '... తదీయానుగుణాక్షరంబుఁ గొనియైనను జెప్పఁగ నొప్పు......' అనగా, ఏ యక్షరమున కా యక్షరము సరే, లేని పక్షముకు ఆ యక్షరముకు చెల్లిన యే యక్షరమైనా చెప్పవచ్చునని తాత్పర్యము. గనుకనె, బిందువు దాపలగల బకారము మకారముకు (పైపద్యమున నాల్గవచరణమందు) యతియైనది. 'ఈ దాంపత్య' మని స్వరమున్నందున నఖండవడి, స్వరము లేకపోతే బిందుయతి. ఇదే '... తదీయానుగుణాక్షర...' మనుట. ఈ రహస్యము తెలియలేరు మరియును——{{float right|89}} &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''శ్రీనాథుని నైషధమునందే (7-184) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;&lt;ref&gt;ము. ప్ర. ‘క్రిక్కిరి చన్నుదోయి యిరు గ్రేవల'...&lt;/ref&gt;క్రిక్కిరి సున్నచన్నుఁగవ కేవలఁ గాంతియుఁ బంచబాణు క్రొ
వ్వెక్కఁగఁజేయు హస్తయుగ మెత్తిన హారభరంబు &lt;ref&gt;ము. ప్ర. '... పేర్మికిన్
విక్కి ప్రమానము ల్గురియు వేనలి వీడిచి...'&lt;/ref&gt;పేర్మి గై
పెక్కి ప్రసూనముల్ గురియు వేనలి వీడిచి కొప్పు వెట్టుచో
చొక్కుల పెట్టి భూవిభుని చూపుల కోమలి బాహుమూలముల్.&lt;/poem&gt;|ref=90}}
{{left margin|5em}}కైపు-ఎక్కి-కైపెక్కి. స్వరము వ పలకు అభేదమునైన అఖండయతి. {{float right|91}}&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''శ్రీనాథుని కాశీఖండము (1-33) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;అంభోధి వలయితావని
&lt;ref&gt;ము. ప్ర. 'సంభరణ ప్రౌఢ నిజ భుజయుగ యుగళీ'&lt;/ref&gt;సంభరణ ప్రౌఢ నిజ భుజార్గల యుగలీ
సంభావిత కిటి కచ్ఛప
కుంభీనస సార్వభౌమ కులకుధరునకున్.&lt;/poem&gt;|ref=92}}
{{left margin|2em}}'''అందే (6–141) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;కైటభదైత్యవైరి యధికంబగు నేర్పున మన్నుఱేని కు
చ్చాటన మాచరించి తన జక్కి ఖగేంద్రుని బంచెఁ గ్రమ్మఱన్
హాటకలేఖ దానును గజాస్యుఁడు లక్ష్మియుఁ జేసినట్టి కై
లాటమునన్ ఘటిల్లె సకలార్థము దేవరయాజ్ఞపెంపునన్.&lt;/poem&gt;|ref=93}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>92x24ts4dhfdq123xscm0y984t5zkf5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/169</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129659</id>
    <revision>
      <id>397700</id>
      <timestamp>2022-08-11T07:39:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2998" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}'''అందే (3–60) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;చాకున్న నీదు ముక్తులు
శ్రీ కాశీక్షేత్ర మెవ్వరికి నే నిక్కం
బీ కుధరమిచ్చు శిఖరా
&lt;ref&gt;ము. ప్ర. ...లోకనమాత్రమున ముక్తులు కురంగాజీ&lt;/ref&gt;లోకనమాత్రమున ముక్తు లుల్లసిలంగన్.&lt;/poem&gt;|ref=94}}
{{left margin|5em}}చాకున్న—వకారలోపము. &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''అందే (5-304) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;యంత్రితభక్తిభావమున నగ్ని సమింధన సామిధేని రు
ఙ్మంత్రము లుచ్చరించుచు సమగ్రతరారణి మంధనక్రియా
తంత్రము లాచరించి వసుధావర ముఖ్యులు వీతిహోత్రు నా
మంత్రణ సేయలేరయిరి మచ్చరికించియుఁ గాశికాపురిన్.&lt;/poem&gt;|ref=95}} 
{{left margin|2em}}'''పారిజాతాపహరణము (5-68) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;దావవభేది సత్యయును దాను యథోచితవృత్తి మంగల
స్త్నానమొనర్చి శుభ్రవసనంబులు గట్టి యనర్ఘరత్నభూ
షానివహంబుఁ బూని హరిచందనచర్చ వహించి బంధువృ
&lt;ref&gt;ము. ప్ర. ....వృద్ధన
ఖ్యానుమతి న్సులగ్నమున వావ్రతదీక్ష వహించె నయ్యెడన్.
                                             (ఎమెస్కో ప్రచురణ)&lt;/ref&gt;ద్ధానుమతిన్ సులగ్నమునఁ దద్వ్రతదీక్ష వహించె నయ్యెడన్.&lt;/poem&gt;|ref=96}} 
{{left margin|2em}}'''నంది మల్లయ కవిన్ని, ఆయన మేనల్లుడు ఘంటా మలయమారుత కవిన్ని రచించిన 'ప్రబోధచంద్రోదయము' '''—&lt;/div&gt;:
{{Telugu poem|type=శా.|lines=&lt;poem&gt;శ్రీ నిత్యంబుగ నిచ్చుగాత కరుణాశ్రీమత్సుధారాశియై
నానాజీవులలోన రత్నములలోనన్ సూత్రముంబోలెఁ దా
లీనుండయ్యు జగత్కరండక నిచోలీభావముం దాల్చు బో
ధానందైకమయుండు శంకరుఁ డనంతస్వామి గంగయ్యకున్.&lt;/poem&gt;|ref=97}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>77iw5meo5jywnboosceps3lgy8s57zw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397701</id>
      <parentid>397700</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T07:41:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2995" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}'''అందే (3–60) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;చాకున్న నీదు ముక్తులు
శ్రీ కాశీక్షేత్ర మెవ్వరికి నే నిక్కం
బీ కుధరమిచ్చు శిఖరా
&lt;ref&gt;ము. ప్ర. ...లోకనమాత్రమున ముక్తులు కురంగాజీ&lt;/ref&gt;లోకనమాత్రమున ముక్తు లుల్లసిలంగన్.&lt;/poem&gt;|ref=94}}
{{left margin|5em}}చాకున్న—వకారలోపము. &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''అందే (5-304) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;యంత్రితభక్తిభావమున నగ్ని సమింధన సామిధేని రు
ఙ్మంత్రము లుచ్చరించుచు సమగ్రతరారణిమంథనక్రియా
తంత్రము లాచరించి వసుధావరముఖ్యులు వీతిహోత్రు నా
మంత్రణ సేయలేరయిరి మచ్చరికించియుఁ గాశికాపురిన్.&lt;/poem&gt;|ref=95}} 
{{left margin|2em}}'''పారిజాతాపహరణము (5-68) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;దావవభేది సత్యయును దాను యథోచితవృత్తి మంగల
స్త్నానమొనర్చి శుభ్రవసనంబులు గట్టి యనర్ఘరత్నభూ
షానివహంబుఁ బూని హరిచందనచర్చ వహించి బంధువృ
&lt;ref&gt;ము. ప్ర. ....వృద్ధన
ఖ్యానుమతి న్సులగ్నమున వావ్రతదీక్ష వహించె నయ్యెడన్.
                                             (ఎమెస్కో ప్రచురణ)&lt;/ref&gt;ద్ధానుమతిన్ సులగ్నమునఁ దద్వ్రతదీక్ష వహించె నయ్యెడన్.&lt;/poem&gt;|ref=96}} 
{{left margin|2em}}'''నంది మల్లయ కవిన్ని, ఆయన మేనల్లుడు ఘంటా మలయమారుత కవిన్ని రచించిన 'ప్రబోధచంద్రోదయము' '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=శా.|lines=&lt;poem&gt;శ్రీ నిత్యంబుగ నిచ్చుగాత కరుణాశ్రీమత్సుధారాశియై
నానాజీవులలోన రత్నములలోనన్ సూత్రముంబోలెఁ దా
లీనుండయ్యు జగత్కరండక నిచోలీభావముం దాల్చు బో
ధానందైకమయుండు శంకరుఁ డనంతస్వామి గంగయ్యకున్.&lt;/poem&gt;|ref=97}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>rzg4gzk4oso45y1mqa830vvkx600cq1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397702</id>
      <parentid>397701</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T07:41:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2995" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}'''అందే (3–60) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;చాకున్న నీదు ముక్తులు
శ్రీ కాశీక్షేత్ర మెవ్వరికి నే నిక్కం
బీ కుధరమిచ్చు శిఖరా
&lt;ref&gt;ము. ప్ర. ...లోకనమాత్రమున ముక్తులు కురంగాజీ&lt;/ref&gt;లోకనమాత్రమున ముక్తు లుల్లసిలంగన్.&lt;/poem&gt;|ref=94}}
{{left margin|5em}}చాకున్న—వకారలోపము. &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''అందే (5-304) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;యంత్రితభక్తిభావమున నగ్ని సమింధన సామిధేని రు
ఙ్మంత్రము లుచ్చరించుచు సమగ్రతరారణిమంథనక్రియా
తంత్రము లాచరించి వసుధావరముఖ్యులు వీతిహోత్రు నా
మంత్రణ సేయలేరయిరి మచ్చరికించియుఁ గాశికాపురిన్.&lt;/poem&gt;|ref=95}} 
{{left margin|2em}}'''పారిజాతాపహరణము (5-68) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;దావవభేది సత్యయును దాను యథోచితవృత్తి మంగల
స్త్నానమొనర్చి శుభ్రవసనంబులు గట్టి యనర్ఘరత్నభూ
షానివహంబుఁ బూని హరిచందనచర్చ వహించి బంధువృ
&lt;ref&gt;ము. ప్ర. ....వృద్ధస
ఖ్యానుమతి న్సులగ్నమున నావ్రతదీక్ష వహించె నయ్యెడన్.
                                             (ఎమెస్కో ప్రచురణ)&lt;/ref&gt;ద్ధానుమతిన్ సులగ్నమునఁ దద్వ్రతదీక్ష వహించె నయ్యెడన్.&lt;/poem&gt;|ref=96}} 
{{left margin|2em}}'''నంది మల్లయ కవిన్ని, ఆయన మేనల్లుడు ఘంటా మలయమారుత కవిన్ని రచించిన 'ప్రబోధచంద్రోదయము' '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=శా.|lines=&lt;poem&gt;శ్రీ నిత్యంబుగ నిచ్చుగాత కరుణాశ్రీమత్సుధారాశియై
నానాజీవులలోన రత్నములలోనన్ సూత్రముంబోలెఁ దా
లీనుండయ్యు జగత్కరండక నిచోలీభావముం దాల్చు బో
ధానందైకమయుండు శంకరుఁ డనంతస్వామి గంగయ్యకున్.&lt;/poem&gt;|ref=97}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>438jm00v7pzwd8jdmq6sjktlaat7sva</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/170</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129660</id>
    <revision>
      <id>397703</id>
      <timestamp>2022-08-11T07:55:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2733" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}'''హరిశ్చంద్రోపాఖ్యానము (2-180) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;నేరవు సౌఖ్యమందు ధరణిశ! యజీర్ణముఁ బొందునంచు నా
హారము మాని పెల్లొదవు నాఁకటిచే కృశమై చరించుటల్
సారవివేకమా తలఁప సయ్యన నీ యెలదీఁగెబోఁడులన్
గౌరవశీల! గైకొనుము గాదుసుమీ మది సంశయింపఁగన్.&lt;/poem&gt;|ref=98}} 
{{left margin|2em}}'''అందే (3–158) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=చ.|lines=&lt;poem&gt;అలుక జనింపఁ గౌశికమహాముని యేమరిపాటు భీమభం
గులఁ జనుదెంచి మాధనము గొబ్బునఁదెమ్మని యానవెట్టినన్
గలుగుచు నే యుపాయమును గానక నిన్నును నీ తనూజుఁ గొం
&lt;ref&gt;ము. ప్ర. '...కొం, దలమున విక్రయించు వసుధాధవు...'
                                          (వావిళ్ల ప్రచురణ. 1916)&lt;/ref&gt;దలమున విక్రయించు వసుధాధిపుఁ డెవ్వరినైనఁ జెచ్చెరన్.&lt;/poem&gt;|ref=99}}
{{left margin|2em}}'''అందే (4-20) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=|lines=&lt;poem&gt;కుముదమిత్రోపలగోపురంబులచేత
             విద్రుమప్రాకారవితతిచేత
మరకతహరినీలమండపంబులచేత
             బహుశాతశాతకుంభములచేతఁ
జాల దీపించు ముత్యాలమ్రుగ్గులచేతఁ
             గనుపట్టు పట్టుమేల్కట్లచేతఁ
గమనీయపద్మరాగచ్ఛత్రములచేత
             వృషరాజకేతనశ్రేణిచేత
మహితకర్పూరధూపధూమములచేత
నన్యమాణిక్యనీరాజనములచేత
శంఖభేరీమృదంగఘోషములచేత
&lt;ref&gt;ము. ప్ర. 'వెలయు నవ్విశ్వనాథుదేవళముఁ గాంచె'
                                         (వావిళ్ల ప్రచురణ. 1916)&lt;/ref&gt;వెలయు నవ్విశ్వనాథు దేవేశుఁగాంచి.&lt;/poem&gt;|ref=100}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>kzfyqs2thaje6rrd1esje9xejhtse27</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397704</id>
      <parentid>397703</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T07:56:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2734" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}'''హరిశ్చంద్రోపాఖ్యానము (2-180) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;నేరవు సౌఖ్యమందు ధరణిశ! యజీర్ణముఁ బొందునంచు నా
హారము మాని పెల్లొదవు నాఁకటిచే కృశమై చరించుటల్
సారవివేకమా తలఁప సయ్యన నీ యెలదీఁగెబోఁడులన్
గౌరవశీల! గైకొనుము గాదుసుమీ మది సంశయింపఁగన్.&lt;/poem&gt;|ref=98}} 
{{left margin|2em}}'''అందే (3–158) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=చ.|lines=&lt;poem&gt;అలుక జనింపఁ గౌశికమహాముని యేమరిపాటు భీమభం
గులఁ జనుదెంచి మాధనము గొబ్బునఁదెమ్మని యానవెట్టినన్
గలుగుచు నే యుపాయమును గానక నిన్నును నీ తనూజుఁ గొం
&lt;ref&gt;ము. ప్ర. '...కొం, దలమున విక్రయించు వసుధాధవు...'
                                          (వావిళ్ల ప్రచురణ. 1916)&lt;/ref&gt;దలమున విక్రయించు వసుధాధిపుఁ డెవ్వరినైనఁ జెచ్చెరన్.&lt;/poem&gt;|ref=99}}
{{left margin|2em}}'''అందే (4-20) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=|lines=&lt;poem&gt;కుముదమిత్రోపలగోపురంబులచేత
             విద్రుమప్రాకారవితతిచేత
మరకతహరినీలమండపంబులచేత
             బహుశాతశాతకుంభములచేతఁ
జాల దీపించు ముత్యాలమ్రుగ్గులచేతఁ
             గనుపట్టు పట్టుమేల్కట్లచేతఁ
గమనీయపద్మరాగచ్ఛత్రములచేత
             వృషరాజకేతనశ్రేణిచేత
మహితకర్పూరధూపధూమములచేత
నన్యమాణిక్యనీరాజనములచేత
శంఖభేరీమృదంగఘోషములచేత
&lt;ref&gt;ము. ప్ర. 'వెలయు నవ్విశ్వనాథుదేవళముఁ గాంచె'
                                         (వావిళ్ల ప్రచురణ. 1916)&lt;/ref&gt;వెలయు నవ్విశ్వనాథు దేవేశుఁ గాంచి.&lt;/poem&gt;|ref=100}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>f9q1f0q1ibysphur651gj1p4dchtepp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/171</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129661</id>
    <revision>
      <id>397705</id>
      <timestamp>2022-08-11T10:03:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2812" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}'''అందే (4-111) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=చ.|lines=&lt;poem&gt;అతిశయరోషసంయుతమహాహిభయంకరమండలాగ్రఖం
డితరిపుదంతికుంభతటనిర్ణితమౌక్తికరాజిఁ బూని యా
&lt;ref&gt;ము. ప్ర. '...యా, యత జయలక్ష్మికిన్ బరిణయాంగముగా...'
                                             (వావిళ్ల ప్రచురణ. 1916)&lt;/ref&gt;తతజయలక్ష్మికిన్ పరిణతాంగముగాఁ దలఁబ్రాలు వోయు బా
త్రతగల క్షత్రవంశజు కరంబులు హాలికవృత్తి కోర్చునే.&lt;/poem&gt;|ref=101}}
{{left margin|2em}}'''అందే (5-83) '''—&lt;/div&gt;
 {{Telugu poem|type=చ.|lines=&lt;poem&gt;&lt;ref&gt;ము. ప్ర. 'పరహితమార్గవర్తన శుభంకర...'
                                            (వావిళ్ల ప్రచురణ. 1918)&lt;/ref&gt;పరహితమార్గవర్తన శుభాకర నన్నొకకొంత సత్కృపా
సరణి గనుంగొన న్వలయు సంపద గల్గినదానవోలె ని
ష్ఠురగతి మాటలాడెదవు చూడఁగ నే నిరుపేదరాల నె
వ్వరు మరి దిక్కులేరు తగవా నను శోకపయోధి ముంపఁగన్.&lt;/poem&gt;|ref=102}}
{{left margin|5em}}చతుర్థచరణమందు కాకుస్వరయతి. &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''రుక్మాంగదచరిత్రము (4-132) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;తెలుపెక్కె దిశల వెన్నెల
బలుపెక్కె చకోరములకుఁ బండువులయ్యెన్
బొలుపెక్కెఁ గలువలకు మఱి
నలుపెక్కెం జక్కవలకు నల విరహులకున్.&lt;/poem&gt;|ref=103}}
{{left margin|2em}}'''అందే (4–184) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;ఆఁకటఁ జిక్కె బలంబుల
కేకరి పెను దప్పిఁ బెదవు లెండఁగ నేడి
ట్టీకలములోన నూరక
&lt;ref&gt;ము. ప్ర. 'నా కేటికి నవయ నని మనం బురియాడన్'
                                            (వావిళ్ల ప్రచురణ 1954)&lt;/ref&gt;నాఁకటికిని నవయనని మనం బురి యాడన్.&lt;/poem&gt;|ref=104}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>eabv0ecyt1f2ve953mzbghizt4mrv9p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/172</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129662</id>
    <revision>
      <id>397706</id>
      <timestamp>2022-08-11T10:12:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2409" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}'''అందే (4-48) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;ఏనుఁగు నెక్కి భేరి మొఱయించుచు నిస్సహణాతిభూరిని
&lt;ref&gt;ము. ప్ర....ని, స్స్వానము లుల్లసిల్లఁ జలజాతహితేందు విశాలవీథులన్'
                                          (వావిళ్ల ప్రచురణ. 1954)&lt;/ref&gt;స్సాణము లుల్లసిల్ల జలజాప్తకులేందుని యాజ్ఞ...’&lt;/poem&gt;|ref=105}}
{{left margin|2em}}'''అందే (5–195) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=సీ.|lines=&lt;poem&gt;అక్కథకుఁడు శౌనకాదిసన్మునులకు
             రుక్మాంగదుని కథ రూఢిగాను
జెప్పి, యో మునులార చిరతరభక్తితో
             మది మెచ్చి యీ కథ చదువువారు
పుస్తకంబు లిఖించి పూనిక వినువారు
             కలశాంబునిధిశాయి కరుణచేత
ధనధాన్యపుత్రపౌత్రాయురైశ్వర్యవై
             భవశత్రుజయము సద్భక్తి గలిగి
యంత మీఁదట సిద్ధవిద్యాధరోర
గులకు దుర్లభమైన వైకుంఠపురము
నందు నిజపుత్రపౌత్రదారాన్వితముగ
నూర్జితప్రాభవంబున నుందు రనుచు.&lt;/poem&gt;|ref=106}}
{{left margin|2em}}'''చేమకూరవారి విజయవిలాసము (2-84) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;&lt;ref&gt;ము. ప్ర. 'చనుఁ డచటికి నిపు డింపెన
           య, 'న దుఃఖం పంచభిస్సహ' యనంగా మున్...'&lt;/ref&gt;చనుఁ డచ్చోటికి నిపుడిం
పెనయ నగ నదుఃఖ పంచభిస్సహ యనుటన్
వినియుందురెకద యేటికి
మనమున నుమ్మలికనొంద మదవతులారా!&lt;/poem&gt;|ref=107}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>kbyscuuiaqaqtrvlx99r302gyajrv95</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/173</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129663</id>
    <revision>
      <id>397707</id>
      <timestamp>2022-08-11T10:21:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2838" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}'''అందే (1–147) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=చ.|lines=&lt;poem&gt;ఒకచిగురాకుకొమ్మ పిక మొక్క ప్రసూనలతాగ్రసీమఁ దేం
&lt;ref&gt;ము. ప్ర. '...దేం, ట్లొకఫలశాఖ రాచిలుకయున్ రొదసేయఁగ...'&lt;/ref&gt;ట్లొకఫలశాఖ రాచిలుకలున్ రొదసేయఁగ గాడ్పువొందు వా
యక పయివెన్నెల ల్వొలయ నామని యొప్పులఁ జాల నందమౌ
నొకయెలమావిక్రింద మరుఁడో యనఁగా నరుఁడుండె వేడుకన్.&lt;/poem&gt;|ref=108}}
{{left margin|2em}}'''చేమకూరవారి సారంగధరచరిత్రము (2-195) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;ఈరీతి శిరసు మజ్జన
&lt;ref&gt;ము. ప్ర. 'మజ్జన, మారోగిణమయి మణీమయవుఁబాదుక...'&lt;/ref&gt;మారోగణమైన సుమణి మయపాదుక లొ
య్యారగముగ మెట్టి యుడిగపు
నీరజముఖి కేలుపట్టి నృపుఁ డిం పెసఁగన్.&lt;/poem&gt;|ref=109}} 
{{left margin|2em}}'''అందే (2–281) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=చ.|lines=&lt;poem&gt;మిగుల దృఢంబు జేసి వగ మీరడుగం దగఁ బంపఁజెల్లు ని
మ్మగువనె యింక నిక్కమగు మాటకు సందడగింపు డూరకే
బెగడకు మారు నాఱడిని బెట్టఁగఁ జెల్లదు వింటలేదె యిం
ట గెలిచి రచ్చ గెల్వుమను నానుడి నానుడి నిశ్చయంబుగన్.&lt;/poem&gt;|ref=110}} 
{{left margin|5em}}చివరి (చరణనుందు) అనునాసికయతిచేత వచ్చిన యఖండయతి. &lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''అందే (2-144) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;కావక రాజుచిత్తము వకావకలై తెగఁ జూచునట్టు లా
హా, విపరీతమైన పలుకాడెడ నంటివి మున్వినాశకా
లే విపరీతబుద్ధి యని లెస్స బయల్పడఁ జెప్పినారె కా
నీ విధియాడు మీయనఁగ నీ విధి యాడెదుసుమ్మి భామినీ!&lt;/poem&gt;|ref=111}} 
{{left margin|5em}}చివర (చరణమం దఖండయతి) &lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>hti47hn0mrl19768ac9zjkrq6i4ee3f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/174</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129664</id>
    <revision>
      <id>397708</id>
      <timestamp>2022-08-11T10:32:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3191" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|2em}}'''అందే (3–257) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;కాంచి యపుడు ప్రమోదించి మంచి దింక
నడవగాలేక యుండెడు నాకనికిని
దనకరము లిచ్చి హరిపట్టి యొనర పట్టి
యల నడుగిడఁగ జేసిఁ బాలుడుగఁ జేసి.&lt;/poem&gt;|ref=112}} 
{{left margin|2em}}'''శ్రీరంగమాహాత్యము '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;ఆకులవృత్తి రాఘవు శరాగ్రమునందు తృణాగ్నలగ్ననీ
రాకృతి వార్థి నిల్చుట దశాననుఁ డీల్గుట మిథ్యగాదె వా
ల్మీకులు చెప్పకున్నఁ గృతిలేని నరేశ్వరు వర్తనంబు ర
త్నాకరవేష్టితావని విన౦బడ దాతఁడు మేరు వెత్తినన్.&lt;/poem&gt;|ref=113}}
{{left margin|2em}}'''జైమినిభారతము (6-249) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;ఘోరదురితావహంబగు
&lt;ref&gt;ము. ప్ర. '.... శ్రీరామాయణము చదివిరి వివిధమగు నా నారాగ రచన...'
                                                                           (వావిళ్ల. 1958)&lt;/ref&gt;శ్రీరామాయణము చదివి రీవిధమున నా
నారాగరచనఁ దుంబుర
నారదు లన నఖిలజనమనఃప్రమోదమునన్.&lt;/poem&gt;|ref=114}}
{{left margin|5em}}శ్రీనాథాది మహాకవి లక్ష్యములు 26 వ్రాసినాము. మరియును గలవు గాని, కొందఱు భారతలక్ష్యము లేదని, అఖండయతి మంచిది గాదని, కనుకనే, అప్పకవిగా రొప్పినారు కారని తలంతురు. భారతలక్ష్యము లనేకములు గలవు. అప్పకవిగారు దిద్దినవి వ్రాసుతున్నాము. {{float right|115}}&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''కాకునూరి అప్పకవిగారు &quot;ఆంధ్రశబ్దచింతామణి&quot; యందు (3-202) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=ఉ.|lines=&lt;poem&gt;నన్నయముఖ్యసత్కవిజనంబుల కావ్యములందు లేఖకుల్
గొన్నియుఁ బాఠకాధములు గొన్నియుఁ బోకడవెట్టి తక్కువై
యున్నెడఁ గాంచి జానపదు లోడక దిద్దినఁ దప్పుత్రోవ లె
ల్ల న్నిజమంచుఁ గైకొనిన లక్షణకర్తలు సమ్మతింతురే.&lt;/poem&gt;|ref=116}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>n6pm9lfotfyerm263mvmeemnhwzqrke</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/175</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129665</id>
    <revision>
      <id>397709</id>
      <timestamp>2022-08-11T11:45:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3548" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Telugu poem|type=వ.|lines=&lt;poem&gt;అది యెట్లనిన, సులక్షణసారంబునందు లింగముగుంట తిమ్మన
వ్రాసిన యప్రశస్తంబులగు లక్ష్యంబుల నాశ్చర్యంబు నొంది, బహుపుస్త
కంబులు నిరీక్షించి, వాని నెల్లను బ్రక్షిప్తంబులుగా నెఱింగినవాఁడనై లక్షణ
వంతంబులగు పురాతనకవిప్రోక్తంబులు వివరించెద—&lt;/poem&gt;|ref=117}} 
{{left margin|2em}}'''ఆదిపర్వము (5.121) '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=క.|lines=&lt;poem&gt;నా వచనమున నసత్యము
గా విలచుచుం గుంతి నీకుఁ గడునెయ్యమునన్
నీ వగచిన యీ యర్థమ
సూవె మనంబునఁ దలంచు సుందరి! యెపుడున్.&lt;/poem&gt;|ref=118}}
{{left margin|5em}}అని వ్రాసినారు. &lt;/div&gt;
{{left margin|5em}}అయితే, 'మునుపున్న పాఠమిది, మధ్యవారు చెప్పిన పాఠమిది' అని వ్రాయలేదు. శ్రోత్రియుడు చండాలుని పేరుచ్చరించనటుల ఆ పాఠమే వ్రాసినారుగాదు. తమరు దిద్దినది ఇదియని యెవరికి తెలియగలదు? మునుపున్నపాఠమని లింగముగుంట తిమ్మన్న మాత్రమే గాదు, లాక్షణికు లందఱును లక్ష్యము వ్రాసినది. &lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=|lines=&lt;poem&gt;'... సూవె మనంబునఁ దలంచుచుండెద నేనున్'&lt;/poem&gt;|ref=}}
{{left margin|5em}}అని యున్నది. ఇటుల నుండుటే, శ్రీ వ్యాసకృతశ్లోకార్థము ననుసరించి
యున్నది. &lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=|lines=&lt;poem&gt;'మమాప్యేష సదా మాద్రి, హృద్యర్థః పరివర్తతే'&lt;/poem&gt;|ref=}}
{{left margin|5em}}'నా యొక్క హృదయమందున్ను యీ యర్థమే యెపుడు నుండుచున్నది' అని అర్థము గదా: 'సదా స్మరామి, ధ్యాయామి, చింతయా' మీత్యాదిక్రియాపదములు లేవు. 'తలంతు' నని సకర్మకము గాదు. 'ఏ షోర్థ స్సదా పరివర్తతే' అని నందు వలననే, 'తలంచుచుండెద' నని నన్నయభట్టు గారున్ను రచించినారు. కవితాశయ్య నాలోచించితే, యే పాఠము సాఫుగా నున్నదో కవిత్వకలాధురంధరులకు స్పష్టము కాగలదు. 'అప్పకవి గారు మాత్రము కవితాశయ్య నెఱుంగనివారా?' అనరాదు. కవితాశయ్య నెఱింగినా, ఆఖండ &lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>co4ltfint537ncyt3ujwhf9rj5uuiqd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/176</title>
    <ns>104</ns>
    <id>129666</id>
    <revision>
      <id>397710</id>
      <timestamp>2022-08-11T11:57:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <comment>/* అచ్చుదిద్దబడిన */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3686" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|5em}}వడియందు నఖండద్వేషముగాన, కామక్రోధములు గ్రమ్మితే నెంతవారికిని తత్త్వము పట్టుపడదు. కామమే కాకపోతే, ఏ మహాకవి ప్రయోగము లున్నవని 'మవర్ణవిరామము’ నిలిపిరి? ఏ మహాకవిప్రయోగములు లేవని యఖండయతిని ఖండించిరి? ఇంతమాత్రమున నఖండయతి ఖండితమగునా?&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''(ఇక) ఉద్యోగపర్వము (4-140) నందు దిద్దినది '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|typeచ.=|lines=&lt;poem&gt;అని తగ నిశ్చయించి తగునందఱఁ బిల్వఁగఁ బంచి వారితో
ననిచిన మాటలాడి వినయంబునఁ బ్రార్ధనఁజేసి మీరు మా
కొనరిన సైన్యముల్ పదునొకొంటికిఁ బ్రాభవ మాచరింపఁ జొ
చ్చిన సకలంబు నొప్ప నభిషేకము గైకొనుఁ డుత్సవంబునన్.&lt;/poem&gt;|ref=}}
{{left margin|5em}}దీని మూడవపాదంబునందు పదునొకొంటికి ననియున్న చోట సంధిని గూర్చి స్వరప్రధానవడిగాను సోమయాజులు గారు ప్రయోగించినారు. ఇది తెలియక కొందఱు మూఢులు దేశ్యనిత్యసమాసవడి యని యనుకొందురు” అని వ్రాసినారు. &lt;/div&gt;
{{left margin|5em}}'ఒకొంటికి' అను పదమందు సంధిలేదు. రెండుపదము లయితే సంధి యుండును. ఇది యఖండపడి. ఇచ్చట దిద్దుటకు శక్యముగాక పదద్వయ మన్నారు. ఉయ్యెల, పయ్యెద- ఎట్టివో, ఇదియున్ను నేకపదమే. ఒకటి-ఒకొటి అని ఒత్వమున్ను తలకట్టున్ను రెండువిధములు గలవు. అప్పకవిగారు 'ఆంధ్రశబ్దచింతామణి' (2-92) యందు— &lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;కాంచు హ్రస్వద్వితీయ వక్రంబునంద
ఱొక్కఁడను దీని రెండవ యక్కరంబు
హ్రస్వమగు చోటను పదంబునందు మొదటి
వర్ణమును గబ్బములను గావలసినపుడు.&lt;/poem&gt;|ref=120}}
{{left margin|5em}}అని, అందఱు-అందొఱు, ఒక్కఁడు - ఒక్కొఁడు రెండు విధములు చెప్పి లక్ష్యములున్ను వ్రాసినారు. ఒండు, ఒకటి, ఒక్కటి, ఒక్కండు, ఒక్కొటి, ఒకొటి, ఒకొండు— అని ఉన్నందున, 'పదునొకొంటికి' అనుచోట నకారమందు స్వరమున్నదిగాని, కకారమందు స్వరములేదు. కకారము యతిగాని, నకారము &lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>4qvehr5xd0vdqvb51j69c6bp6aqt0f7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>397711</id>
      <parentid>397710</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T11:57:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>దేవీప్రసాదశాస్త్రి</username>
        <id>4290</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3686" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;దేవీప్రసాదశాస్త్రి&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left margin|5em}}వడియందు నఖండద్వేషముగాన, కామక్రోధములు గ్రమ్మితే నెంతవారికిని తత్త్వము పట్టుపడదు. కామమే కాకపోతే, ఏ మహాకవి ప్రయోగము లున్నవని 'మవర్ణవిరామము’ నిలిపిరి? ఏ మహాకవిప్రయోగములు లేవని యఖండయతిని ఖండించిరి? ఇంతమాత్రమున నఖండయతి ఖండితమగునా?&lt;/div&gt;
{{left margin|2em}}'''(ఇక) ఉద్యోగపర్వము (4-140) నందు దిద్దినది '''—&lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=చ.|lines=&lt;poem&gt;అని తగ నిశ్చయించి తగునందఱఁ బిల్వఁగఁ బంచి వారితో
ననిచిన మాటలాడి వినయంబునఁ బ్రార్ధనఁజేసి మీరు మా
కొనరిన సైన్యముల్ పదునొకొంటికిఁ బ్రాభవ మాచరింపఁ జొ
చ్చిన సకలంబు నొప్ప నభిషేకము గైకొనుఁ డుత్సవంబునన్.&lt;/poem&gt;|ref=}}
{{left margin|5em}}దీని మూడవపాదంబునందు పదునొకొంటికి ననియున్న చోట సంధిని గూర్చి స్వరప్రధానవడిగాను సోమయాజులు గారు ప్రయోగించినారు. ఇది తెలియక కొందఱు మూఢులు దేశ్యనిత్యసమాసవడి యని యనుకొందురు” అని వ్రాసినారు. &lt;/div&gt;
{{left margin|5em}}'ఒకొంటికి' అను పదమందు సంధిలేదు. రెండుపదము లయితే సంధి యుండును. ఇది యఖండపడి. ఇచ్చట దిద్దుటకు శక్యముగాక పదద్వయ మన్నారు. ఉయ్యెల, పయ్యెద- ఎట్టివో, ఇదియున్ను నేకపదమే. ఒకటి-ఒకొటి అని ఒత్వమున్ను తలకట్టున్ను రెండువిధములు గలవు. అప్పకవిగారు 'ఆంధ్రశబ్దచింతామణి' (2-92) యందు— &lt;/div&gt;
{{Telugu poem|type=గీ.|lines=&lt;poem&gt;కాంచు హ్రస్వద్వితీయ వక్రంబునంద
ఱొక్కఁడను దీని రెండవ యక్కరంబు
హ్రస్వమగు చోటను పదంబునందు మొదటి
వర్ణమును గబ్బములను గావలసినపుడు.&lt;/poem&gt;|ref=120}}
{{left margin|5em}}అని, అందఱు-అందొఱు, ఒక్కఁడు - ఒక్కొఁడు రెండు విధములు చెప్పి లక్ష్యములున్ను వ్రాసినారు. ఒండు, ఒకటి, ఒక్కటి, ఒక్కండు, ఒక్కొటి, ఒకొటి, ఒకొండు— అని ఉన్నందున, 'పదునొకొంటికి' అనుచోట నకారమందు స్వరమున్నదిగాని, కకారమందు స్వరములేదు. కకారము యతిగాని, నకారము &lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>mzphfs0wnfk8gu3n2ou7s8mm7gcp91y</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>