వికీసోర్స్ tewikisource https://te.wikisource.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%A6%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80 MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter మీడియా ప్రత్యేక చర్చ వాడుకరి వాడుకరి చర్చ వికీసోర్స్ వికీసోర్స్ చర్చ దస్త్రం దస్త్రంపై చర్చ మీడియావికీ మీడియావికీ చర్చ మూస మూస చర్చ సహాయం సహాయం చర్చ వర్గం వర్గం చర్చ ద్వారము ద్వారము చర్చ రచయిత రచయిత చర్చ పుట పుట చర్చ సూచిక సూచిక చర్చ TimedText TimedText talk మాడ్యూల్ మాడ్యూల్ చర్చ Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 3516 398107 27279 2022-08-20T08:09:34Z 151.210.143.213 wikitext text/x-wiki {{Annamayya-box1-top|జగడపు జనవుల (రాగం: ) (తాళం : )}} <poem> జగడపు చనువుల జాజర, సగినల మంచపు జాజర మొల్లలు తురుముల ముడిచిన బరువున, మొల్లపు సరసపు మురిపెమున జల్లన పుప్పొడి జారగ పతిపై చల్లే రతివలు జాజర భారపు కుచముల పైపై కడు సింగారము నెరపేటి గంధవొడి చేరువ పతిపై చిందగ పడతులు, సారెకు చల్లేరు జాజర బింకపు కూటమి పెనగేటి చెమటల, పంకపు పూతల పరిమళము వేంకటపతిపై వెలదులు నించేరు, సంకుమ దమ్ముల జాజర </poem> {{Annamayya-box-bottom}} {{Annamayya-box2-top|jagaDapu janavula (Raagam: ) (Taalam: )}} <poem> jagaDapu chanuvula jaajara, saginala maMchapu jaajara mollalu turumula muDichina baruvuna, mollapu sarasapu muripemuna jallana puppoDi jaaraga patipai challae patipai, challae rativalu jaajara bhaarapu kuchamula paipai kaDu siMgaaramu nerapaeTi gaMdhavoDi chaeruva patipai chiMdaga paDatulu, saareku challaeru jaajara biMkapu kooTami penagaeTi chemaTala, paMkapu pootala parimaLamu vaeMkaTapatipai veladulu niMchaeru, saMkuma daMbula jaajara </poem> {{Annamayya-box-bottom}} ===బయటి లింకులు=== [http://esnips.com/doc/185015d4-6741-4c77-954d-a5943c61c65e/Jagadapu-Chanavula---BKP.mp3 Jagadapu-Chanavula---BKP] ---- {{అన్నమయ్య పాటలు}} [[Category:అన్నమయ్య పాటలు ]] 944nm3pq0w1u5v7xfh2yuodst6de0t0 104 113261 398100 361327 2022-08-20T02:56:30Z Ramesam54 3001 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Ramesam54" /></noinclude>{{p|fsు125|ac}}శ్రీ</p> {{p|fs150|ac}}సుందరకాండ</p> {{p|fs125|ac}}సర్గ 25 </p> {{left margin|5em}}<poem> 1 రక్కసు లట్టుల అంకెలు వేయుచు ప్రాణగొడ్డములు పలుక పరుషముగ, జనకపుత్రి వేసరి పరితాపము . పట్టలేక, ఒక పెట్టున నేడ్చుచు 2 పలికె నిట్లు రావణు కావలి క త్తెల చూచుచు మైథిలి మనోవ్యథల పొడిచి పొర్లి వచ్చెడి కన్నీళ్ళా కట్టిన గద్గద కంఠస్వరమున, 3 మానవకన్యక దానవపురుషుని భార్య కాతగదు; పాటించను మీ పాడుమాట లెప్పాటను, తధ్యము చంపి తినుడు నను చల్లారు వ్యధలు. 4 దేవకన్యలకు దీటగు జనకజ : రాకాసుల మారాటములన్ బడి . సుఖ మెఱుగక నిష్ఠుర దుఃఖార్తిని పొగులుచుండె దశముఖు తర్జనలకు </poem></div><noinclude><references/></noinclude> 0zxg7k47al12nd1dqibqwme4yyi4q1s 398101 398100 2022-08-20T02:56:54Z Ramesam54 3001 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Ramesam54" /></noinclude>{{p|fsు125|ac}}శ్రీ</p> {{p|fs150|ac}}సుందరకాండ</p> {{p|fs125|ac}}సర్గ 25 </p> {{left margin|5em}}<poem> 1 రక్కసు లట్టుల అంకెలు వేయుచు ప్రాణగొడ్డములు పలుక పరుషముగ, జనకపుత్రి వేసరి పరితాపము . పట్టలేక, ఒక పెట్టున నేడ్చుచు 2 పలికె నిట్లు రావణు కావలి క త్తెల చూచుచు మైథిలి మనోవ్యథల పొడిచి పొర్లి వచ్చెడి కన్నీళ్ళా కట్టిన గద్గద కంఠస్వరమున, 3 మానవకన్యక దానవపురుషుని భార్య కాతగదు; పాటించను మీ పాడుమాట లెప్పాటను, తధ్యము చంపి తినుడు నను చల్లారు వ్యధలు. 4 దేవకన్యలకు దీటగు జనకజ : రాకాసుల మారాటములన్ బడి . సుఖ మెఱుగక నిష్ఠుర దుఃఖార్తిని పొగులుచుండె దశముఖు తర్జనలకు </poem></div><noinclude><references/></noinclude> hjqo8i7chimh1w9mnhe02jg7eim0p3t 104 113262 398102 361328 2022-08-20T03:02:00Z Ramesam54 3001 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Ramesam54" /></noinclude>{{rh|సర్గ 25| | }} {{left margin|5em}}<poem> 5 మందవిడిచి వనమధ్యమందు తో డేళ్ళ గుంపున బడిన లేడిపగిది ఒడులంతయు లోనొదుగ ముడుచుకొని వణకుచుండె నతిభయమున మైథిలి. 6 పొడుగుసాగి పువ్వుల గుత్తులతో శోభిలుచున్న అశోకశాఖ అవ లంబనముగ వల్లభుని స్మరించుచు మనసు గాయపడ మ్రగ్గుచు నుండెను. 7 అంతుకనబడని అష్టకష్టముల నడిసముద్రమునబడి శోకింపగ, కనుదోయిని పొర్లిన జలములతో స్నానమాడె జానకి సుస్తనములు. 8 రక్కసులటు లూరక వేధింపగ ఛిన్నచిత్తయై విన్నబాటొఱయ, భీతభీతయై సీత శోభిలెను, సుడిగాడ్పుల కీడ్వడిన కదళివలె. 9 కాతరమతియై కంపించిన వై దేహి వెన్నునన్ దీర్ఘదీర్ఘముగ వ్రేలుకాడె ముడివిచ్చినజడ; పొద లాడుచున్న కాలాహిచందమున. 10 శోకవేగమున సొగయగ చిత్తము, నిట్టూర్పులు ఘూర్ణిల్ల, నార్తయై విలపించుచు మైథిలి, వెడదకనుల వెళ్ళబోసె కన్నీళ్ళు కడవలను. </poem></div><noinclude><references/> {{left|210}}</noinclude> 2ur80c7s0r6cstkd9yb5qir18586y7l 104 113263 398103 361329 2022-08-20T03:07:52Z Ramesam54 3001 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Ramesam54" /></noinclude>{{rh|||సుందరకాండ}} {{left margin|5em}}<poem> 11 హా ! రఘురామాయని వాపోవును, హా ! లక్ష్మణ యని ఆక్రందించును, హా ! కౌసల్యా! హా సుమిత్రా ! య టంచు స్మరించు, తపించును, తహతహ. 12 గడవరాదు లోక ప్రవాదమని పెద్దలు చెప్పిన సుద్ది వాస్తవము, కాలము రానిది కలుగదు మృత్యువు, పురుషులకైనను పొలతులకై నను, 13 ప్రాణేశ్వరు నెడబాసి క్షణంబును ఉండరా దటయ్యును నే జీవిం తును రాఘవునకు దూరనై, నిశా చరులు క్రూరముగ చెఱలు పెట్ట నిట. 14 నోచితి తక్కువ నోములు మును పిసి నారినగుచు, ఈనా డనాధవలె అల్లాడుదు; లవణార్ణవమున ఉ ప్పెన గాడ్పుల బడి మునుగు నావవలె. 15 రక్కసి మూకకు దక్కి చిక్కుకొని, ప్రియునిచూచు వీలయినను తోచక శోకముతో దరిలేక క్రుంగెదను; నీటివడికి తెగు ఏటి యొడ్డువలె. 16 ధవళ పద్మముల మివులు కనులతో సింహమువలె ధర్షించి నడచు, నా ప్రియుని రాఘవుని, నయభాషిని, ద ర్శింతురు పుణ్యము చేసిన ధన్యులు. </poem></div><noinclude><references/> {{right|211}}</noinclude> brmj8tzxurbuqfr2fwufesw9hzhrbya 104 113265 398104 361331 2022-08-20T03:11:15Z Ramesam54 3001 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Ramesam54" /></noinclude>{{rh|సర్గ 25|| }} {{left margin|5em}}<poem> 17 మనసెఱిగిన స్వామిని, శ్రీ రాముని, సహవాస సుఖోత్సవములేక, నా బ్రతుకు దుస్సహము; పచ్చివిసము తీ వ్రముగా సోకిన ప్రాణి చందమున. 18 ఏ పాతకములు ఎఱిగీ యెఱుగక కావించితినో గత జన్మములను, ఇంత ఘోరమును ఇంత దారుణము నగు దుఃఖము నిపు డనుభవించెదను. 19 రక్కసు లిట్టులు రాత్రిందివములు కన్నులు మూయక కావలి తిరుగన్, లభియింపడు నా విభుడిక, కావున. ప్రాణత్యాగమే పరమార్థంబగు. 20 ఎంత హీనమో యీ నరజన్మము. చచ్చుటకైనను సాధ్యముకా ది ష్టానుసారముగ; అంతయును పరా ధీనము లోకములోన జీవితము. </poem></div><noinclude><references/></noinclude> a2ra055p5dril4y4k0bknzprkxrqegg 104 129824 398083 398009 2022-08-19T12:13:40Z శ్రీరామమూర్తి 1517 /* అచ్చుదిద్దబడిన */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="శ్రీరామమూర్తి" />{{rh|176|కాశీమజిలీ కథలు - ఆఱవ భాగము|}}</noinclude> {{p|fs100|ac}}ఎనుబదియవ మజిలీ</p> {{p|fs125|ac}}వీర సేనుని కథ</p> అయ్యో ? పురోహితుండనని యించుకయుఁ గనికరింపక నాకుఁ గూడ ద్వీపాంతరశిక్ష విధించినది. రాజపుత్రిక యెంత కఠినాత్మురాలు. అక్కటా ? ఇఁక నీ జన్మమునకు జన్మభూమిఁజూచు భాగ్యమునాకు లభింపదు కాబోలు. అన్నన్నా పెండ్లి యనిన నలంకరించుకొని పోయితినిగాని యీ యిక్కట్టుఁ దెలిసికొననైతిని. మా తల్లి తో నైన జెప్పుట కవకాశ మిచ్చినదికాదు. మా యుసురు‌ కాంతిసేన కెప్పుడు తగులునో ? యని శంతనుఁడు దుఃఖింపుచుండఁ గరభ శరభు లోదార్చుచు నిట్లనిరి. శంతనా ! నీకేమి కొఱంత వచ్చినది. పంచాంగముఁ జెప్పుకొని యెక్కడ బ్రతుకలేక లేవు ? మా మాటఁజెప్పుము. అలోకసామాన్యములైన విద్యలు రెండును కోలుపోయి రెక్కలు విరిగిన పక్షులవలెఁ బడిపోయితిమి. ఆ విద్యలే మాచేతిలో నుండిన నీ ద్వీపముఁ బాలింపకపోవుదుమా ఇంతకును నీ వంతకు నంతఃకలహములు కారణములు పోనిమ్ము. బ్రాహ్మణులముగదా? ముష్టిఎత్తుకొని బ్రతుకుదముగాక. చింతించిఁ బ్రయోజనములేదు. అదీగో ? అల్లంతదూరములో నేదియో పల్లె కనంబడుచున్నది. పోవుదము పదుఁము. అని ధైర్యముఁ గరిపిరి. మువ్వురును గలసి యా జనపదంబున కరిగిరి. అందున్న వారందరు గిరాతులుఁ వారి చర్యలు, కడు క్రూరములు. ఒకప్పుడు మనుష్యులనే తినుచుందురు. సముద్రములో వలలం బన్ని చేపలం బట్టి జీవింతురు. మిట్టమధ్యాహ్న మగుడు వీరు దాహ మిమ్మని యొకయింటికిం బోయి యడిగిరి. వీరిమాట లంతగాఁ దెలియకున్నన్ను సజ్ఞలవలన గ్రహించి యా యింటి యజమానురాలు పాలు తెచ్చి యిచ్చినది. వా రా దుగ్దంబులంగ్రోలి యాకలి యడంచుకొనిరి పిమ్మట‌ నాగేస్తురాలు వెలయిమ్మని యడిగినది. తనియొద్ద నేమియు లేకపోవుటచే దయా పూర్వకముగా విడువమని ప్రార్దించిరి. కాని యది‌ యనుమతించినది కాదు. ఏదియో మిషఁ బన్ని వారొక్క రొక్కురుగా నవ్వలకు దాటిరి. అప్పుడు యింటి యజమానుఁడువచ్చి వారి వెదకి పట్టుకొని న్యాయసభకుఁ దీసికొనిపోయి వారి యపరాధ మెరింగించెను. అధికారి వారియొద్ద నేమియును లేకపోవుట విమర్శించి విడిచివేసెను. అది కారణముగా నా పల్లె లోని ప్రజలు రెండు తెగలై కలహింపఁ దొడంగిరి. ఆ కలహములు క్రమంబున యుద్దములై యొకరినొకరు చంపుకొన మొదలు పెట్టిరి. ఆ సంగర వృత్తాంతముఁ దెలిసికొని యా కుళద్వీపాధిపతి కుళధ్వజుండు దండనాధులఁ బనిచి వారి నెల్లఁ బట్టి తీసికొని రమ్మని నియమించెను. ఆ సేనాధి<noinclude><references/></noinclude> 2q79e2s2cmlwaqfgr4kgqmcfv4aay4s 104 129825 398094 398010 2022-08-20T00:23:07Z శ్రీరామమూర్తి 1517 /* అచ్చుదిద్దబడిన */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="శ్రీరామమూర్తి" />{{rh|(23)|వీరసేనుని కథ|177}}</noinclude>పతులు సేనలతో వచ్చి యిరుదెగలవారిం బట్టుకొని యా బ్రాహ్మణులతోఁగూడ గుశధ్వజునొద్దకుఁ దీసికొనిపోయిరి. కుశధ్వజుండు వారినెల్ల మందలించి యనిపి యా విప్రకుమారుల మువ్వురం జేరఁజీరి మీ రెవ్వరు ? ఏదేశము? ఈ దీవి కేమిటికి వచ్చితిరి? నిజముఁ జెప్పుడని యడిగిన శంతనుఁ డిట్లని‌యె. దేవా! మాది జంబూ ద్వీపము. మేము బ్రాహ్మణులము. నేను రాజ పురోహితుండను. వీ రిరువురు నింద్రజాలము పకారయప్రవేశవిద్యల నెక్కడనో యుపదేశముఁ బొంది మా వీఁడు వచ్చిరి. రాజపుత్రిక కపటముఁజేసి యా విద్యలు లాగికొని యిక్కడికిఁ బంపినది. వీరికి విహితుండని నన్నుఁగూడ దేశమునకుఁ బాపినది. తండ్రీ ! ఇదియే నిజము. నిరపరాధులమైన బ్రాహ్మణులకు బాథఁ గలుగజేసిన పాపమునకు ఫలం బనుభవింపక పోవదు. అని తమ కథయంతయు నెరింగించెను. దయాహృదయుండగు నాదయితుండు వారి మొఱలువిని వెఱవకుడని యభయహస్త మిచ్చి వీరసేనుండను తన కుమారుని రప్పించి పుత్రా ! వీరి చరిత్రమును వింటివా కాంతి‌సేనయను రాజపుత్రిక పెండ్లి యాడెదనని చెప్పి వీరి‌ విద్యల లాగికొని శిక్షించినదఁట. ఇట్టి యన్యాయ మెందైనం గలదా ? బ్రహ్మాణుల హరించినఁ గులనాశనము కాదా ?‌ నీవు మహేంద్రజాల విద్యా పారంగతుండవు. కావున నీ కడ దాని మాయలు సాగవు. వీరిని వెంటఁ బెట్టుకొని పోయి యా రాచపట్టిని మందలించి వీరి విద్యల వీరి కిప్పింపుము అని యాజ్ఞాపించెను. వారివలన వీరసేనుం డారాజకుమారి చారిత్రమంతయు విని యబ్బుచు నప్పుడే తగుపరివారముతోఁ బురివెడలి కరభ శరభ శంతనులు తన్నాశ్రయించుకొని రా నోడయెక్కి సముద్రముదాటి జంబూద్వీపముఁజేరి క్రమంబునఁ గొన్ని సమయములకు నానగర వరంబుఁ జేరెను. మహేంద్రజాలవిద్యాపాటవంబున నా వీటికి రెండుయోజనములు దూరములో నోక యద్యానవనముఁ గల్పించుకొని అందు మహేంద్ర భవనవిభవ విరాజమానంబగు ప్రాసాదరాజంబున వసియించి యా రాజపుత్రుఁడు పట్టణమర్మంబులం దెలిసికొనిరండని గూఢముగాఁ గింకరుల నియమించెను. కరభ శరభ శంతనులు గడ్డములు పెంచికొని యోగులవలె నందుఁ గూర్చుండి జపముఁ జేసికొనుచుండిరి. కాంతిసేన చారులవలన నా యుద్యానవన వృత్తాంతమునువిని వెరగుపడుచు నవ్విశేషములం దెలిసికొని రమ్మని కేసరణి నంపినది. ఆ పరిచారిక వినీతవేషముతోఁజని యవ్వనమంతయుం దిఱుగుచు నొకచోటఁ గరభ శరభ శంతనులంగాంచి గురుతుపట్టి యోహో ? మా పురోహితులు కాబోలు. సేమముగానున్నారా ? యని నమస్కరించినది. అప్పుడు శంతనుఁడు కన్నులెత్తి చూచుచు నోసీ ? మేము పురోహితులమో ? అహితులమో తెలిసికొందువుగానిలే. తొందరపడకుము. ఇది<noinclude><references/></noinclude> rn7h397e7vst5cxboekk2s9qkc38uq7 104 129880 398084 2022-08-19T12:20:59Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 /* అచ్చుదిద్దబడిన */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{Telugu poem|type=|lines=<poem>గొఱత వడకుండ వినుటకు పెఱవారల కిట్టులనియె, బ్రియనదయుండై.</poem>|ref=33}} {{left margin|5em}}'అరుదు' రేఫ మన్నారు. శకటరేఫ మగుటకు— </div> {{left margin|2em}}'''తిక్కనగారి ఉత్తర రామాయణము (9-57) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>మఱియు నొకమాట యెవ్వరు నెఱుఁగనియది దశరథునకు నేకాంతమునం దఱమఱ లేక దృఢంబుగ నఱుదుగ నొకతిబిసి చెప్ప నంతయు వింటిన్.</poem>|ref=34}} {{left margin|5em}}'పెఱుగుట' శకటరేఫ మన్నారు. రేఫ యగుటకు— </div> {{left margin|2em}}'''తిక్కనగారి ఉత్తర రామాయణము (9-75) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>పెరుగుట స్రగ్గుట దెవులం బొరయుట యవశంబు కాన పుట్టువు చావుం బెరయుట పాయు పదార్ధో త్కరముల నైజ మది యెట్లు తప్పింపఁదగున్?</poem>|ref=35}} {{left margin|2em}}'''ఆదిపర్వము (3-12) '''— </div> {{Telugu poem|type=సీ.|lines=<poem>పాండుకుమారులు పాండుభూపతిపరో క్షంబున హస్తిపురంబునందు ధృతరాష్ట్రు నొద్దఁ దత్సుతులతో నొక్కట బెరుగుచు భూసురవరుల వలన వేదంబులును ధనుర్వేదాది విద్యలు గఱచుచుఁ గడలేని యెఱుక దనరు</poem>|ref=36}} {{left margin|5em}}'చేరుట' రేఫ మన్నారు. శకటరేఫ మగుటకు—</div> {{left margin|2em}}'''ఆదిపర్వము (5-166) '''— </div> {{Telugu poem|type=సీ.|lines=<poem>కూడి జలక్రీడ లాడుచోఁ గడఁగియా ధృతరాష్ట్రుతనయుల నతులశక్తి లెక్కించియుఁ బదుండ్ర నొక్కొక్క భుజమున నెక్కించుకొని వారి నుక్కడంగ</poem>|ref=}}<noinclude><references/></noinclude> 3whikd9eeas265cxjpu8pb24yrfofoz 104 129881 398085 2022-08-19T12:29:35Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 /* అచ్చుదిద్దబడిన */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{Telugu poem|type=|lines=<poem>గొంచక నీటిలో ముంచుచు నెత్తుచు గాణించి తీరంబు చేఱఁబెట్టు........</poem>|ref=37}} {{left margin|5em}}‘చీరుట' తునకలు సేయుట - శకటరేఫ మన్నారు. రేఫమగుటకు—</div> {{left margin|2em}}'''అశ్వమేధపర్వము (4-104) '''— </div> {{Telugu poem|type=ఉ.|lines=<poem>సారథిఁ గూల్చి యశ్వములఁ జంపి రథంబు వగిల్పి కేతువుం జీరి శరాసనంబు పొడిచేసి(న నమ్మగథుండు ధీరతో దారగతిన్ సముజ్జ్వలగదాభ్రమణంబున బాహువొప్ప న వ్వీరవరేణ్యుపైఁ గవిసె విక్రమ మాకృతిదాల్చి పొల్చెనాన్)</poem>|ref=38}} {{left margin|2em}}'''అరణ్యపర్వము (6-187) '''— </div> {{Telugu poem|type=ఉ.|lines=<poem>ఘోరగదావిదారణవిఘూర్ణితశాత్రవకుంభికుంభముల్ జీరుచు మౌక్తికప్రతతిచే రణభూమి (నలంకరించు కే లీరసలోలుఁడై సమదలీల బకాంతకుఁ డేఁగుదేరఁ గ న్నారఁగఁ జూచి కాక యిటు లంతకు నీమది త్రుళ్ళడంగునే).</poem>|ref=39}} {{left margin|5em}}'చీరు' పిలుచుట - రేఫ మన్నారు. (కాని) రెండునునుం గలవు. శకటరేఫ మగుటకు— </div> {{left margin|2em}}'''పోతనగారి భాగవతము - సప్తమస్కందము (194) '''— </div> {{Telugu poem|type=ఉ.|lines=<poem>పాఱఁడు లేచి దిక్కులకు బాహుల నొడ్డడు బంధురాజిలో దూఱఁడు ఘోరకృత్యమని దూఱఁడు తండ్రిని మిత్రవర్గముం జీఱఁడు మాతృసంఘము వసించు సువర్ణగృహంబులోనికిం దాఱఁడు కావరే యనఁడు తాపము నొందఁడు కంటగింపఁడున్.</poem>|ref=40}} {{left margin|5em}}రేఫ మగుటకు— </div> {{left margin|2em}}'''శాంతిపర్వము (2-440) '''— </div> {{Telugu poem|type=స్రగ్ధర.|lines=<poem>ధీరోదారోగ్రలీల న్వినముడు సమరో ర్విం బలోల్లాస మొప్పం జీరన్ బాహసముల్లాసిత ఘనరుచిరా సి ప్రభా భాసురుండై</poem>|ref=}}<noinclude><references/></noinclude> 14vw3a2rygre92rbdrzkpz41shnd7tv 104 129882 398086 2022-08-19T20:53:31Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 /* అచ్చుదిద్దబడిన */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{Telugu poem|type=|lines=<poem>యారక్షోనాథుపైఁ బేఱలుక మఱపుజే యంగ నీతండు డిగ్గెన్ దే రుద్యత్ ఖడ్గదీప్తుల్ దెసల నిగుడ దై తేయవీరు ల్చలింపన్.</poem>|ref=41}} {{left margin|5em}}'ఉల్లాసిత' (అని లకార)దీర్ఘము (గూడ కలదు). {{float right|42}}</div> {{left margin|5em}}‘ముందఱ’ శకటరేఫమన్నారు. రేఫమగుటకు— </div> {{left margin|2em}}'''ఆదిపర్వము (3-241) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>ధరణిఁ గడుపేదవారును పురుటికి ఘృతతైలధాన్యములఁ జెచ్చెరముం దర సంగ్రహింతురని మన కరుదుగ నతిదుర్లభంబు లర్థము లేమిన్.</poem>|ref=43}} {{left margin|5em}}శకటరేఫ మగుటకు— </div> {{left margin|2em}}'''ఉద్యోగపర్వము (2-294) '''— </div> {{Telugu poem|type=చ.|lines=<poem>ఎఱిఁగి యెఱింగి యొండె మది నేది యెఱుంగక యొండె నెప్డు నం దఱు వినఁ బాండునందనులు దర్పితులై యని గెల్తురండ్రు ముం దఱ నిను బాహ్లికున్ గురునిఁ దక్కినవారిని నమ్మి నేను నే డ్తెఱ నని సేయఁబూనితి కడిందిమగంటిమితోడఁ జాలరే.</poem>|ref=44}} {{left margin|5em}}ఇందఱ - శకటరేఫ మన్నారు. రేఫ మగుటకు— </div> {{left margin|2em}}'''ఉద్యోగపర్వము (4-228) '''— </div> {{Telugu poem|type=మ.|lines=<poem>వరదివ్యాస్త్రవిదుండు బాహుఘనుఁ డశ్వత్థామ గాండీవితోఁ బురుడింపందగువాడుఁ వీని కెన యీ భూలోకసంచారు లె వ్వరు లే రీతఁడు బ్రాహ్మణుండనిన భావంబూనఁగా నోర్వమిం దర నూహింపఁగలేదు కాని జము చందంబయ్యెడిన్ బోరులన్.</poem>|ref=45}} {{left margin|5em}}'చారు' రేఫ మన్నారు. శకటరేఫ మగుటకు— </div> {{left margin|2em}}'''శ్రీనాథుని హరవిలాసము (2-32) '''— </div> {{Telugu poem|type=ఉ.|lines=<poem>బోఱున వర్షముల్ గురియ సువ్రతుఁడా చిఱుతొండనంబి దై వాఱెడు భక్తిఁ బెట్టు శివభక్తుల కర్థిఁ జతుర్విధాన్నముల్</poem>|ref=}}<noinclude><references/></noinclude> r7uf0c7wn8vjoweclyth9bhubi2ws55 104 129883 398087 2022-08-19T21:18:48Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 /* అచ్చుదిద్దబడిన */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{Telugu poem|type=|lines=<poem>తాఱని యొల్పుఁ బప్పును ఘృతంబును దియ్యని పానకంబులున్ జాఱులు పిండివంటలును శర్కరయున్ దధియున్ యథేచ్ఛఁగన్.</poem>|ref=46}} {{left margin|5em}}'చేఱు' శకటరేఫ మన్నారు. రేఫ మగుటకు— </div> {{left margin|2em}}'''కళాపూర్ణోదయము (7-124) '''— </div> {{Telugu poem|type=ఉ.|lines=<poem>క్రిందను మీదనుం బడి యకించిదసూయఁ బెనంగులాడు న ర్ధేందుఁడు నుల్లసత్ఫలసమృద్ధతమిస్రమువోలెఁ జాలఁ జె న్నొందెడు భాలముం గబరియు న్మరి పాపట ముత్తియంపుఁజే రుం దలకంపుఁగస్తురియు రూఢిగ బాహులలీల నొప్పఁగన్.</poem>|ref=47}} {{left margin|5em}}'రేకు' రేఫ మన్నారు. శకటరేఫ మగుటకు— </div> {{left margin|2em}}'''భీష్మపర్వము (2-20) '''— </div> {{Telugu poem|type=ఉ.|lines=<poem>ఱెక్కలు సించి కంఠమున ఱేకులు వాపి శిరంబుపుచ్చి పే రుక్కునఁ గ్రొంచచందమగు నొడ్డుఁ గలంగఁగజేసి భీష్ముఁ డే దిక్కునఁ దానయై దిశలు దీటుకొనన్ శరకోటి నింపఁ గెం పెక్కిన కంటిక్రేవ చెలువెక్కుడు సేయఁగ గ్రీడి కృష్ణుతోన్.</poem>|ref=48}} {{left margin|5em}}'కారులు' రేఫ మన్నారు. శకటరేఫ మగుటకు— </div> {{left margin|2em}}'''ఉద్యోగపర్వము (3–107) '''— </div> {{Telugu poem|type=ఉ.|lines=<poem>ఆఱడి పోకయున్ ఫలము లందుటయుం గని పల్కనేరమిన్ మాఱట నోరిదాననయి మాటలు చిత్తమునం దలంపకే కాఱులు వల్కెదన్ వినుము కర్జము నెగ్గును (గాన నల్కమై వీఱిడియైన మానిసికి వెండి వివేకము గల్గనేర్చునే.)</poem>|ref=49}} {{left margin|5em}}'కూర' రేఫ మన్నారు. శకటరేఫ మగుటకు— </div> {{left margin|2em}}'''కాకమాను రాయని బహులాశ్వచరిత్రము (4-50) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>ఆఱేడు వగల బాఱుల్ నూఱువిధంబుల రసావలు ల్వేయు వహుల్</poem>|ref=}}<noinclude><references/></noinclude> gixnhe6pocayhyt6iwudxst33ovol64 104 129884 398088 2022-08-19T21:36:09Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 /* అచ్చుదిద్దబడిన */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{Telugu poem|type=|lines=<poem>కూఱలు పచ్చ ళ్లూర్బిం డూఱుంగాయలకు లెక్కయు న్మరి కలదే.</poem>|ref=50}} {{left margin|5em}}'అర' = సగము, దీనికి లక్ష్యము-అరగంటఁ జూచుట = సగము కంటఁ జూచుట, అరగొఱత = సగము తక్కువ- ఈమొదలైనవిన్ని, చెరువు = తటాకము, చెరగులు = అంచులు — ఇవి రేఫము లన్నారు. అఱచెయ్యి, అఱకాలు, తఱలుట, తీఱు, చూఱ, నీలపుఱాయి — శకటరేఫము లన్నారు. ఉభయములును గలవు. {{float right|51}}</div> {{left margin|5em}}''''అర' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''తిక్కనగారి ఉత్తర రామాయణము (6-30) '''— </div> {{Telugu poem|type=చ.|lines=<poem>అరవిరిగుత్తులం బొలిచి యల్లన గాడ్పుల నీగు నీరతన్ దరహసితోదయంబు స(విలాసతనూవలనంబుఁ గల్గు సుం దరుల తెఱంగుగాఁ బతి విధంబున నున్న రసాలపోత మీ గిరితటభూమికిన్ సరసకేలికి వచ్చిన మాడ్కి నొప్పెడిన్).</poem>|ref=52}} {{left margin|2em}}'''కళాపూర్ణోదయము (1-41) '''— </div> {{Telugu poem|type=సీ.|lines=<poem>అరవిడు గొప్పున విరుల వాసనకుఁ దో రపుటూర్పు గాడ్పులు ప్రాపుగాఁగ...</poem>|ref=53}} {{left margin|2em}}'''కవికర్ణరసాయనము (3-167) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>గరివంక బొమలపైఁ గ స్తురిఁ దీర్చిన తిలకరేఖ సుదతికిఁ బొలిచెన్ మరుఁడు వెడవింటఁ దొడిగిన యరవిరి నును నల్లగల్వయమ్మునుబోలెన్.</poem>|ref=54}} {{left margin|2em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''విరాటపర్వము (2-83) '''— </div> {{Telugu poem|type=సీ.|lines=<poem>కరువలి సుడియమిఁ గదలక చెన్నొందె నఱవిరిదమ్ముల నుఱక దెగడి...</poem>|ref=55}}<noinclude><references/></noinclude> 2k63mnt26t6o73770mr1jlmbyfshb2c 398089 398088 2022-08-19T21:37:24Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{Telugu poem|type=|lines=<poem>కూఱలు పచ్చ ళ్లూర్బిం డూఱుంగాయలకు లెక్కయు న్మరి కలదే.</poem>|ref=50}} {{left margin|5em}}'అర' = సగము, దీనికి లక్ష్యము-అరగంటఁ జూచుట = సగము కంటఁ జూచుట, అరగొఱత = సగము తక్కువ- ఈమొదలైనవిన్ని, చెరువు = తటాకము, చెరగులు = అంచులు — ఇవి రేఫము లన్నారు. అఱచెయ్యి, అఱకాలు, తఱలుట, తీఱు, చూఱ, నీలపుఱాయి — శకటరేఫము లన్నారు. ఉభయములును గలవు. {{float right|51}}</div> {{left margin|5em}}''''అర' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''తిక్కనగారి ఉత్తర రామాయణము (6-30) '''— </div> {{Telugu poem|type=చ.|lines=<poem>అరవిరిగుత్తులం బొలిచి యల్లన గాడ్పుల నీగు నీరతన్ దరహసితోదయంబు స(విలాసతనూవలనంబుఁ గల్గు సుం దరుల తెఱంగుగాఁ బతి విధంబున నున్న రసాలపోత మీ గిరితటభూమికిన్ సరసకేలికి వచ్చిన మాడ్కి నొప్పెడిన్).</poem>|ref=52}} {{left margin|2em}}'''కళాపూర్ణోదయము (1-41) '''— </div> {{Telugu poem|type=సీ.|lines=<poem>అరవిడు గొప్పున విరుల వాసనకుఁ దో రపుటూర్పు గాడ్పులు ప్రాపుగాఁగ...</poem>|ref=53}} {{left margin|2em}}'''కవికర్ణరసాయనము (3-167) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>గరివంక బొమలపైఁ గ స్తురిఁ దీర్చిన తిలకరేఖ సుదతికిఁ బొలిచెన్ మరుఁడు వెడవింటఁ దొడిగిన యరవిరి నును నల్లగల్వయమ్మునుబోలెన్.</poem>|ref=54}} {{left margin|2em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''విరాటపర్వము (2-83) '''— </div> {{Telugu poem|type=సీ.|lines=<poem>కరువలి సుడియమిఁ గదలక చెన్నొందె నఱవిరిదమ్ముల నుఱక దెగడి...</poem>|ref=55}}<noinclude><references/></noinclude> 2698bm2pcc3a20lmu1gsj3uocqp6k28 398090 398089 2022-08-19T21:39:18Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{Telugu poem|type=|lines=<poem>కూఱలు పచ్చ ళ్లూర్బిం డూఱుంగాయలకు లెక్కయు న్మరి కలదే.</poem>|ref=50}} {{left margin|5em}}'అర' = సగము, దీనికి లక్ష్యము-అరగంటఁ జూచుట = సగము కంటఁ జూచుట, అరగొఱత = సగము తక్కువ- ఈమొదలైనవిన్ని, చెరువు = తటాకము, చెరగులు = అంచులు — ఇవి రేఫము లన్నారు. అఱచెయ్యి, అఱకాలు, తఱలుట, తీఱు, చూఱ, నీలపుఱాయి — శకటరేఫము లన్నారు. ఉభయములును గలవు. {{float right|51}}</div> {{left margin|5em}}''''అర' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''తిక్కనగారి ఉత్తర రామాయణము (6-30) '''— </div> {{Telugu poem|type=చ.|lines=<poem>అరవిరిగుత్తులం బొలిచి యల్లన గాడ్పుల నీగు నీరతన్ దరహసితోదయంబు స(విలాసతనూవలనంబుఁ గల్గు సుం దరుల తెఱంగుగాఁ బతి విధంబున నున్న రసాలపోత మీ గిరితటభూమికిన్ సరసకేలికి వచ్చిన మాడ్కి నొప్పెడిన్).</poem>|ref=52}} {{left margin|2em}}'''కళాపూర్ణోదయము (1-41) '''— </div> {{Telugu poem|type=సీ.|lines=<poem>అరవిడు గొప్పున విరుల వాసనకుఁ దో రపుటూర్పు గాడ్పులు ప్రాపుగాఁగ...</poem>|ref=53}} {{left margin|2em}}'''కవికర్ణరసాయనము (3-167) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>గరివంక బొమలపైఁ గ స్తురిఁ దీర్చిన తిలకరేఖ సుదతికిఁ బొలిచెన్ మరుఁడు వెడవింటఁ దొడిగిన యరవిరి నును నల్లగల్వయమ్మునుబోలెన్.</poem>|ref=54}} {{left margin|5em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''విరాటపర్వము (2-83) '''— </div> {{Telugu poem|type=సీ.|lines=<poem>కరువలి సుడియమిఁ గదలక చెన్నొందె నఱవిరిదమ్ముల నుఱక దెగడి...</poem>|ref=55}}<noinclude><references/></noinclude> t7kxfv4w23ya8rcqecpc99tlu9m4ch3 104 129885 398091 2022-08-19T21:48:26Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 /* అచ్చుదిద్దబడిన */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{left margin|2em}}'''అరణ్యపర్వము (3-235) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>అఱబోర కుఱుచ చేతులు నొఱవ శరీరంబు గలిగి యొటులకుఁ జూడం గొఱగాకుండియు మన్మథు నొఱపులఁ బడియెడు నితండు యువతిప్రీతిన్.</poem>|ref=56}} {{left margin|2em}}'''రంగనాథ రామాయణము '''— </div> {{Telugu poem|type=ద్వి.|lines=<poem>అఱగౌను లసియాడ నలసయానముల మెఱువులోయలతలై మేదీఁగ లొలయ</poem>|ref=57}} {{left margin|5em}}అరచేయి, అరకాలు– అనగా క్రిందివైపు (చేయి, కాలు) అని అర్థము గాని, సగము (అని అర్థము) కాదు, మీజేయి, మీఁగాలు– అనగా పైవైపు అని అర్థము. అరచేయి, అరకాలు క్రిందవైపు అర్థము గావున నొకటిగా నెంచవలెను. {{float right|58}}</div> {{left margin|5em}}'''రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''రామాభ్యుదయము (5-172) '''— </div> {{Telugu poem|type=|lines=<poem>అరకాలు ముల్లు గొన కిదె తిరిగి రఘుస్వామి యేగుదెంచు న్మదిలో తరుణీ వెఱవకు విపినాం తరమున నిను విడిచిపోవఁ దగ దిది నాకున్.</poem>|ref=59}} {{left margin|5em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''శ్రీనాథుని నైషధము (8-125) '''— </div> {{Telugu poem|type=మ.|lines=<poem>తఱి నాక్రాంతసమస్తలోకబలివిధ్వంసీ... యోదేవ నీ యఱకా లుధ్ధతి రాహుమండలము బ్రహ్మాండంబుతో నెత్తినం గుఱగుఱ్ఱం చెడ సంధి బిట్టొరలు నఘ్ఘోరాహి నీ యంఘ్రికిన్ కిఱుచెప్పైన విధంబుగా మనములోఁ గీలించిన ట్లయ్యెడున్.</poem>|ref=60}}<noinclude><references/></noinclude> 7uoc80tq2wa9xs9qtv1of8ld5qqcrnu 104 129886 398092 2022-08-19T22:30:21Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 /* అచ్చుదిద్దబడిన */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{left margin|2em}}'''స్త్రీపర్వము (2-88) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>పిఱుదం గురు ధరణీపతి యఱచేతం బ్రాణములుగ నరినృపతిబలం బుఱతెగువ ముందటం బే సుకవి మనోరంజనము ర్గొఱలుట చిత్తమునఁ బెట్టుకొని హరియించున్.</poem>|ref=61}} {{left margin|5em}}''''చెఱువు' శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''ఎఱ్ఱనగారి రామాయణము '''— </div> {{Telugu poem|type=మ.|lines=<poem>చెఱకుం దోటలఁ బెంచి శాలిమయ సుక్షేత్రస్థలుల్ నించి య క్కఱ లేకుండఁగఁ బూగ నాగలతికాకాంతారముల్ బ్రోచి యే డ్తెఱ నంతం గుముదోత్సలాబ్జవనవాటీకోటిఁ బాటించి పెం జెఱువుల్ వొల్బుఁ బురంబునల్దెసలఁ బ్రస్ఫీతాంబుపూర్ణస్థితిన్.</poem>|ref=62}} {{left margin|5em}}మరియును గలవు, రేఫ యగుటకు. </div> {{Telugu poem|type=సీ. గీ.|lines=<poem>తనరు బక పఙ్క్తులకు జానుదఘ్న మయ్యె చెరువు గమి యుడుములన రేల్ దిరిగె కుక్క పసికి (బావులఁ బడుటకు బనులు యెరువు టెఱలకు మొసళ్లు మలుగు మీన్బొఱియ దూఱె)</poem>|ref=63}} {{left margin|5em}}'తిరుగుట' ఉభయము గలుగుటవలన 'చెరువు' రేఫముకు చింత్యము. {{float right|64}}</div> {{left margin|5em}}''''చెరగు' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''శ్రీకృష్ణరాయల ఆముక్తమాల్యద (2-17) '''— </div> {{Telugu poem|type=చ.|lines=<poem>రవి యను దివ్వె కేతువు చెరంగున మూసి కృతోర్ధ్వయంత్ర వా ర విరల ఘర్మమై కలరవాల్పరవోక్తుల (వాంత ధూపరా జి వరనిశ న్దనన్మదన చేతులఁ జాతురి నెయ్యపుం గురుం జువిదలు దార్ప విష్ణు పదమొత్తుఁ బురీ గృహలక్ష్మి నూత్ననాన్)</poem>|ref=65}} {{left margin|2em}}'''కాకమానురాయని బహులాశ్వచరిత్ర (4-5) '''— </div> {{Telugu poem|type=ఉ.|lines=<poem>రంగు మెఱుంగు బంగరు చెరంగుల రెంటెము నాల్గుకొంగులన్...</poem>|ref=66}}<noinclude><references/></noinclude> tb1r94hvqzcms6fakq7nvfsk96s1yk2 104 129887 398093 2022-08-20T00:04:11Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 /* అచ్చుదిద్దబడిన */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{left margin|5em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''వసుచరిత్రము (5–73) '''— </div> {{Telugu poem|type=మ.|lines=<poem>చెఱఁగుల్ పూతపసిండి వ్రాతపసిమిం జిత్రాతిచిత్రంబులై మెఱయన్ రత్నపుకుచ్చు లంచుల బడి న్మించం దువాళించుఁ గ్రొ మ్మెఱుఁగుల్ చంద్రిక కాటపట్టు సురభూమీజార్పితం బిచ్చెనా తఱుచుంగన్నుల వేల్పుపట్టి వసుగోత్రామండలస్వామికిన్.</poem>|ref=67}} {{left margin|2em}}'''శ్రీనాథుని కాశీఖండము (2-32) '''— </div> {{Telugu poem|type=సీ.|lines=<poem>కనకమేఖలఁ గ్రుచ్చికట్టె నెవ్వఁడు లీలఁ జెఱఁగునఁ బూషార్కు మెఱుఁగుబండ్లు</poem>|ref=68}} {{left margin|5em}}''''తరులు' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''యయాతిచరిత్రము (4-47) '''— </div> {{Telugu poem|type=చ.|lines=<poem>మురియుచుఁ దమ్మిచూలి ముది ముంద రెఱింగనయట్ల నేర్పుతో తరులను బైడికట్లిడిన దానఁ దిరంబయి యుండెఁగాక యే వెరపున నిల్చు దీనివగు వ్రేకపుచన్నుల వ్రేగునం బయల్ దొరసిన యట్టి నెన్నడుము తోరపు నల్వకడంక మెచ్చితిన్.</poem>|ref=69}} {{left margin|5em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''వసుచరిత్రము (5-75) '''— </div> {{Telugu poem|type=చ.|lines=<poem>తఱు లర నిక్కఁ బూత నెరతావియ చిక్క నపాంగమాలికల్ మెఱుఁగులు గ్రక్క నూరుపుల మేలిమి తేఁటులు చొక్కహారము ల్కుఱచలు ద్రొక్క ముంగురులు క్రొంజెమటం బదు నెక్క వేలుపుం దెఱవ యొకర్తు చేది జగతీపతికిన్ సిరసంటె నేర్పుగన్.</poem>|ref=70}} {{left margin|5em}}అహోబల పండితులవారు 'క్రక్క' గ్రామ్యమన్నారు. </div> {{Telugu poem|type=|lines=<poem>'నిష్యూతోదీర్ణమంతాది, గౌణవృత్తి వ్యపాశ్రయమ్ అతిసుందర మన్యత్ర, గ్రామ్యకక్షాం విగాహతే'</poem>|ref=}}<noinclude><references/></noinclude> rbtc2hsgyh5snyce3bcwt4mb89n6466 104 129888 398095 2022-08-20T02:27:22Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 /* అచ్చుదిద్దబడిన */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{left margin|5em}}అని యున్నందున, గీర్వాణమందు నిష్ఠ్యూతాది పదము లెటువంటివో, తెలుగున 'కక్కు' అను పదమున్ను అటువంటిదే కాని) 'క్రక్క' అనగా 'ప్రసరింపుచుండగ' అని అర్థము. గ్రామ్యము కనుపించదు {{float right|71}}</div> {{left margin|5em}}''''తరలుట' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''వసుచరిత్రము (1-49) '''— </div> {{Telugu poem|type=చ.|lines=<poem>అరిజయకీర్తిసాంద్రుఁడగు నయ్యలు రామనరేంద్రు సోదరుం దిరుమల దేవరాయని నుతింపఁదరంబె తదీయహేతిశాం కరి యతిలోహితావయనగాఁ దను నాత్మ హృదంతరంబులం దరలక దాల్చువారలకుఁ దార్చు సురీవరణీయవైఖరుల్.</poem>|ref=72}} {{left margin|5em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''భాస్కర రామాయణము '''— </div> {{Telugu poem|type=చ.|lines=<poem>ఒఱగె వసుధంరాస్థలి మహోరగనాథుఁడు వంగె కూర్మముం దఱలె నభంబు మ్రోసె సురదంతులు మ్రొగ్గ దిగంతరంబు ల త్తఱి నదవె న్మరుత్సుతుఁడు దర్పమెలర్ప నహారముద్ధతిం బెఱుకఁగ గోత్రశైలములు పెల్లదలెం గలఁగెం బయోనిధుల్.</poem>|ref=73}} {{left margin|5em}}''''తిరుగుట' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''ఆదిపర్వము (1-168) '''— </div> {{Telugu poem|type=చ.|lines=<poem>తిరిగెడుఁ బుట్టలం బొదలఁ ద్రిమ్మరు పాముల రోసిరోసి ని ష్ఠురభుజదీర్ఘదండమున డొల్లఁగవ్రేయుచు (వచ్చివచ్చి య య్యిరవున డుండుభంబను నహిం గని వ్రేయఁగ దండమెత్తుడున్ హరి హరి యంచు డుండుభమహాహి భయంపడి పల్కు భార్గవున్.)</poem>|ref=74}} {{left margin|5em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''స్త్రీపర్వము (2–45) '''— </div> {{Telugu poem|type=గీ.|lines=<poem>ఉడుకు కన్నీరు దడియంగ నొరలుచును వి చేష్టయై యూరకుండుచు చెలులఁదోడ</poem>|ref=}}<noinclude><references/></noinclude> 8swjdozuvi7mpknhlckbigve6ziedpx 104 129889 398096 2022-08-20T02:33:27Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 /* అచ్చుదిద్దబడిన */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{Telugu poem|type=|lines=<poem>తిఱిగి పొగలంగ వేసరి నెఱియ మనల యవులఁ దిరుగుచునున్నది యక్కటకట!</poem>|ref=75}} {{left margin|5em}}''''వాతెఱ' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''పారిజాతాపహరణము (3-48) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>గురువిందఁ జైత్రు డొడ్డినఁ గరమలుకన్ మాని యపుడు కరచిన నునువా తెరమీఁదఁ గాననగు పలు వరుస యనన్ ననలు పల్లవము పై మొనసెన్.</poem>|ref=76}} {{left margin|5em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''ఆదిపర్వము (7-74) '''— </div> {{Telugu poem|type=చ.|lines=<poem>నెఱిగురులన్ విలోలసితనేత్రయుగంబును నొప్పుకొప్పు వా తెఱయును దీని యాననము దెల్పుఁ గరంబు మనోముదంబు నే నెఱిఁగినయంతనుండియును నిట్టుల నాలలితాంగిఁ జూచి యే నెఱుఁగ సురేంద్రకన్యకలు నిట్టిద రూపవిలాససంపదన్.</poem>|ref=77}} {{left margin|5em}}''''తీరు' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''యయాతిచరిత్రము (5-95) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>ఈ రాజున కివముగ నొక తీరునఁ గావించి సీదఁదీర్పమి దగనా (యోరుచునా మైసెగలకుఁ జేరఁగ రాదనుచు నెడము సేయందగునే)</poem>|ref=78}} {{left margin|5em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div>: {{left margin|2em}}'''తిక్కనగారి ఉత్తర రామాయణము (1-20) '''— </div> {{Telugu poem|type=గీ.|lines=<poem>సందియంబు పడ విచారంబునకుఁ జొర మాఱుపల్కు నొండుతీఱు సేయ</poem>|ref=}}<noinclude><references/></noinclude> trgylsyadocwgaoacs9xjxat9f5yl99 398097 398096 2022-08-20T02:33:43Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{Telugu poem|type=|lines=<poem>తిఱిగి పొగలంగ వేసరి నెఱియ మనల యవులఁ దిరుగుచునున్నది యక్కటకట!</poem>|ref=75}} {{left margin|5em}}''''వాతెఱ' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''పారిజాతాపహరణము (3-48) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>గురువిందఁ జైత్రు డొడ్డినఁ గరమలుకన్ మాని యపుడు కరచిన నునువా తెరమీఁదఁ గాననగు పలు వరుస యనన్ ననలు పల్లవము పై మొనసెన్.</poem>|ref=76}} {{left margin|5em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''ఆదిపర్వము (7-74) '''— </div> {{Telugu poem|type=చ.|lines=<poem>నెఱిగురులన్ విలోలసితనేత్రయుగంబును నొప్పుకొప్పు వా తెఱయును దీని యాననము దెల్పుఁ గరంబు మనోముదంబు నే నెఱిఁగినయంతనుండియును నిట్టుల నాలలితాంగిఁ జూచి యే నెఱుఁగ సురేంద్రకన్యకలు నిట్టిద రూపవిలాససంపదన్.</poem>|ref=77}} {{left margin|5em}}''''తీరు' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''యయాతిచరిత్రము (5-95) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>ఈ రాజున కివముగ నొక తీరునఁ గావించి సీదఁదీర్పమి దగనా (యోరుచునా మైసెగలకుఁ జేరఁగ రాదనుచు నెడము సేయందగునే)</poem>|ref=78}} {{left margin|5em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''తిక్కనగారి ఉత్తర రామాయణము (1-20) '''— </div> {{Telugu poem|type=గీ.|lines=<poem>సందియంబు పడ విచారంబునకుఁ జొర మాఱుపల్కు నొండుతీఱు సేయ</poem>|ref=}}<noinclude><references/></noinclude> 9bux9bhrjckmxrswc4ipodri42xcs9u 104 129890 398098 2022-08-20T02:41:04Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 /* అచ్చుదిద్దబడిన */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{Telugu poem|type=|lines=<poem>(వెరవుగాక పిడుగువేసిన యట్లైన మాట కియ్యగొనుచుఁ బోటి పలుకు)</poem>|ref=79}} {{left margin|5em}}''''చూర' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''రంగనాథ రామాయణము '''— </div> {{Telugu poem|type=ద్వి.|lines=<poem>ఏసి బండారంపుటిండ్లలోఁ జొచ్చి రాసులర్ధములు చూరలు చల్లువారు</poem>|ref=80}} {{left margin|5em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''ఎఱ్ఱనగారి రామాయణము '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>నూఱుతెఱంగుల నెఱసులు మీఱఁగ నీ విభ్రమములు మెఱయించు మునిం గాఱఁగఁ జేయుచు మేనక చూఱగొనదె యతని తెలివి సొమ్ములు మున్నున్.</poem>|ref=81}} {{left margin|5em}}‘కాఱుట’ గ్రామ్యమౌను. 'నిష్ఠ్యూత' పదమువంటిది 'స్రవించుట’ అర్థము చెప్పితే బాగుంటుంది. ఎఱ్ఱాప్రెగడ 'కాఱుట' పదము ప్రయోగించినందుననే రామరాజభూషణకవి 'క్రక్క' అని ప్రయోగించినాడు. {{float right|82}}</div> {{left margin|5em}}''''రాయి' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''కవిధూర్జటిగారి శ్రీకాలహస్తీశ్వరశతకము '''— </div> {{Telugu poem|type=శా.|lines=<poem>రాలన్ రువ్వఁగఁ జేతులాడవు, కుమారా, రమ్మురమ్మంచు నే జాలన్ జంపఁగ, నేత్రము ల్దివియఁగా శక్తుండ నే గాను, నా శీలం బేమని చెప్ప, నున్నదిఁక నీచిత్తంబు నాభాగ్య మో శ్రీలక్ష్మీపతిసేవితాంఘ్రికమలా! శ్రీకాలహస్తీశ్వరా!</poem>|ref=83}} {{left margin|5em}}బహులములు గలవు. (ఇక) శకటరేఫ మగుటకు: {{float right|84}}</div> {{left margin|2em}}'''తిమ్మకవి లక్షణసారసంగ్రహము (3-288) '''— </div> {{Telugu poem|type=|lines=<poem>రాయి యనెడుచోటఁ బాయక రేఫమం చాద్యులై ప్రసిద్ధులైన కవులు</poem>|ref=}}<noinclude><references/></noinclude> lorhbto08wkcv79o1rang4evu3ozpdi 398099 398098 2022-08-20T02:41:23Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{Telugu poem|type=|lines=<poem>(వెరవుగాక పిడుగువ్రేసిన యట్లైన మాట కియ్యగొనుచుఁ బోటి పలుకు)</poem>|ref=79}} {{left margin|5em}}''''చూర' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''రంగనాథ రామాయణము '''— </div> {{Telugu poem|type=ద్వి.|lines=<poem>ఏసి బండారంపుటిండ్లలోఁ జొచ్చి రాసులర్ధములు చూరలు చల్లువారు</poem>|ref=80}} {{left margin|5em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''ఎఱ్ఱనగారి రామాయణము '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>నూఱుతెఱంగుల నెఱసులు మీఱఁగ నీ విభ్రమములు మెఱయించు మునిం గాఱఁగఁ జేయుచు మేనక చూఱగొనదె యతని తెలివి సొమ్ములు మున్నున్.</poem>|ref=81}} {{left margin|5em}}‘కాఱుట’ గ్రామ్యమౌను. 'నిష్ఠ్యూత' పదమువంటిది 'స్రవించుట’ అర్థము చెప్పితే బాగుంటుంది. ఎఱ్ఱాప్రెగడ 'కాఱుట' పదము ప్రయోగించినందుననే రామరాజభూషణకవి 'క్రక్క' అని ప్రయోగించినాడు. {{float right|82}}</div> {{left margin|5em}}''''రాయి' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''కవిధూర్జటిగారి శ్రీకాలహస్తీశ్వరశతకము '''— </div> {{Telugu poem|type=శా.|lines=<poem>రాలన్ రువ్వఁగఁ జేతులాడవు, కుమారా, రమ్మురమ్మంచు నే జాలన్ జంపఁగ, నేత్రము ల్దివియఁగా శక్తుండ నే గాను, నా శీలం బేమని చెప్ప, నున్నదిఁక నీచిత్తంబు నాభాగ్య మో శ్రీలక్ష్మీపతిసేవితాంఘ్రికమలా! శ్రీకాలహస్తీశ్వరా!</poem>|ref=83}} {{left margin|5em}}బహులములు గలవు. (ఇక) శకటరేఫ మగుటకు: {{float right|84}}</div> {{left margin|2em}}'''తిమ్మకవి లక్షణసారసంగ్రహము (3-288) '''— </div> {{Telugu poem|type=|lines=<poem>రాయి యనెడుచోటఁ బాయక రేఫమం చాద్యులై ప్రసిద్ధులైన కవులు</poem>|ref=}}<noinclude><references/></noinclude> 9piwxxau37vwvdtarnzl99trwd2qkdr 104 129891 398105 2022-08-20T07:52:21Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 /* అచ్చుదిద్దబడిన */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{Telugu poem|type=|lines=<poem>కృతులనిలిపి రమలమతిఁ దిక్కమభి గురు రేఫగాగ నివిపె కృతి నుమేశ!</poem>|ref=85}} {{left margin|2em}}'''భీష్మపర్వము (3-419) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>నా యుల్ల మరయ నినుమో ఱాయో కా కిట్లు రూపఱక విన నేర్చెన్ సాయక సముదయ ఖర భవ దీయవచనచయము గవియు దేరం దిరమై.</poem>|ref=86}} {{left margin|2em}}'''శ్రీనాథుని భీమఖండము (2-154) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>పోక నడుకొట్టితేనియు ఱాకింతుఁజుమీ మొగంబు ఱాచట్టుపయిన్ శ్రీకాశిని నిందించిన నీ కింతట నెలవు పోవు నీచచరిత్రా.</poem>|ref=87}} {{left margin|5em}}'మరలుట' ఉభయముగలదు. ఱంతు, పరుసదనము, పరతెంచుట, చూపర, పలుమఱు - శకటరేఫము లన్నారు. ఉభయములుగలవు. {{float right|88}}</div> {{left margin|5em}}''''రంతు' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''శ్రీనాథుని చాటుధార '''— </div> {{Telugu poem|type=|lines=<poem>అంగడివీథి పల్లవుల కాసగ మామిడిపండు లమ్ముచున్ జంగమువారి పిన్నది పిసాళితనంబునఁ జూచెఁబో నిశా తాంగజబాణకైరవసితాంబుజమత్తచకోరబాలసా రంగతటిన్నికాయముల రంతుల జేసెడి వాలుచూపులన్.</poem>|ref=89}} {{left margin|2em}}'''వారిదే మరొక చాటుధార '''— </div> {{Telugu poem|type=|lines=<poem>రంతుల్ సేయకు కుక్కుటాధమ దరిద్రక్షుద్ర శూద్రాంగణ ప్రాంతోలూ చాల మూలపల్లవకణ గ్రాసంబుచేఁ క్రొవ్వి దు ర్ధాంతస్వాతభిన్నహృత్ఫణిఫణాంతర్మాంసమాధుర్యమే చెంతం గ్రోలు ఖగేంద్రు చెంగటను నీ జెంఝూటముల్ సాగునే.</poem>|ref=90}}<noinclude><references/></noinclude> l5pfx7qbgsmdnbuayyegvwj6zvmnl1t 104 129892 398106 2022-08-20T08:00:32Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 /* అచ్చుదిద్దబడిన */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>298 {{left margin|5em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''శ్రీనాథుని భీమఖండము (4-96) '''— </div> {{Telugu poem|type=ఉ.|lines=<poem>ఱంతులు మీఁదు మిక్కిలిగ ఱాగతనంబున దొమ్మి చేసి దు ర్ధాంతపరాక్రమోన్నతులు దానవదైత్యులు (వేల్పువెజ్జు ధ న్వంతరి చేతి దుగ్ధమయవార్థి సుధారసపూర్ణకుంభమున్ సంతనకట్టి పుచ్చుకొని చయ్యననేగిరి నిర్విశంకతన్)</poem>|ref=91}} {{left margin|2em}}'''యయాతిచరిత్రము (4-22) '''— </div> {{Telugu poem|type=రగడ.|lines=<poem>ఱంతేమిటికిఁ గొఱంతే మల్లెల వంతులకాసే వంతులు చెల్లెల.</poem>|ref=92}} {{left margin|5em}}''''పరుసదనము' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''ద్రోణపర్వము (5-51) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>తురగము తురగము కరి కరి నరుని నరునిఁ దేరు తేరు నలి దాఁకిన న ప్పరుసదన మేమి చెప్పుదు బొరిమిడుగురు లెగసె కైదువులపొడి రాలెన్.</poem>|ref=93}} {{left margin|5em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''సభాపర్వము (2-228) '''— </div> {{Telugu poem|type=గీ.|lines=<poem>ఎల్లువారు నెఱుఁగ నొల్లని ధర్మువు బేల నీక యెఱుఁగ నేల వలసె చిఱుతవాని కింత పఱుసందనమ్ములు సన్నె వృద్ధజనము లున్నచోట.</poem>|ref=94}} {{left margin|5em}}''''పరతెంచుట' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''తిక్కనగారి ఉత్తరరామాయణము (6-140) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>బరసికొని పోవ నత్తఱి సురసైన్యం బార్చుటయును జూచి తిమిరముం</poem>|ref=}}<noinclude><references/></noinclude> dof44rwnlufpc3bcqso4pr0wbqoqp6w 104 129893 398108 2022-08-20T08:43:52Z దేవీప్రసాదశాస్త్రి 4290 /* అచ్చుదిద్దబడిన */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="దేవీప్రసాదశాస్త్రి" /></noinclude>{{Telugu poem|type=|lines=<poem>గర మచ్చెరువుగఁ గ్రక్కనఁ బరతెంచుడు నసురకొడుకు పరతెంచి వడిన్.</poem>|ref=95}} {{left margin|5em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''ఆదిపర్వము (5-256) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>వెఱచఱచి నీరిలో న క్కెఱగా నొకమొసలి చూడ్కికి నగోచరమై పఱతెంచి కుంభసంభవు చిఱుదొడ వడిఁ బట్టుకొనియె శిష్యులు చెదరన్.</poem>|ref=96}} {{left margin|5em}}''''చూపర' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''శృంగార షష్ఠము '''— </div> {{Telugu poem|type=మ.|lines=<poem>గురుబంధుల్ దను జుట్టురాఁ దిగిచి యాక్రోశింప నిశ్చేష్టుఁడై యెరులం దన్ను నెఱుంగలేక యసుహృద్ వ్యూఢార్తి ముం జెంది చూ పర దన్ రోయుచుఁ బో వివర్ణత మెయిం బాటిల్ల......</poem>|ref=97}} {{left margin|5em}}'''శకటరేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''భీష్మపర్వము (1-288) '''— </div> {{Telugu poem|type=క.|lines=<poem>కొఱవియుఁ గొఱవియుఁ దాకిన తెఱఁగున నర్జునుఁడు సురనదీసూనుఁడు చూ పఱ వొగడం దాఁకుట ని ద్దఱిదిక్కుల సైన్యములును దలపడియె వడిన్.</poem>|ref=98}} {{left margin|5em}}''''పలుమరు' రేఫ మగుటకు '''— </div> {{left margin|2em}}'''రామాభ్యుయము (4−126) '''— </div> {{Telugu poem|type=చ.|lines=<poem>ఇరువురు సిగ్గులగ్గలపుటేవ కచాకచి పైకొన న్ముఖాం బురుహయుగంటు వాంచి తలపుల్మది నువ్విళులూఱఁ జూపులొం డొరులపదంబులం దొరయ నొండు నెపంబున మోములెత్తి ప ల్మరు మరువెట్టిచూడ నెడమం గుడినేయఁదొడంగెఁ గంతుఁడున్.</poem>|ref=99}}<noinclude><references/></noinclude> aw8w8x6hb7eands1xebjk9wl2689zwd