Википедиа tgwiki https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D2%B3%D0%B8%D1%84%D0%B0%D0%B8_%D0%B0%D1%81%D0%BB%D3%A3 MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter Медиа Вижа Баҳс Корбар Баҳси корбар Википедиа Баҳси Википедиа Акс Баҳси акс Медиавики Баҳси медиавики Шаблон Баҳси шаблон Роҳнамо Баҳси роҳнамо Гурӯҳ Баҳси гурӯҳ Портал Баҳси портал Лоиҳа Баҳси Лоиҳа TimedText TimedText talk Модул Баҳси Модул Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 2125 1307390 1205721 2022-07-22T04:24:26Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{кулоҳи таърихи тақвимӣ}} == Ҷашнҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Ҷашнҳои {{PAGENAME}}]]'' === Миллӣ === === Динӣ === == Рӯйдодҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Рӯйдодҳои 22 июл]]'' * [[1989]] — «Қонуни забони Республикаи Советии Сотсиалистии Тоҷикистон» пазируфта шуд. == Зодрӯзҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Зодагони 22 июл]]'' * [[1893]]—[[1966]] — [[Борис Трусевич]], доктори илми [[тиб]], [[профессор]]. * [[1898]]—[[1960]] — [[Иля Петрушевский]], доктори илми таърих, [[профессор]]. * [[1938]]—[[2001]] — [[Фаттоҳ Одинаев]], оҳангсоз, Ходими шоистаи ҳунари [[Тоҷикистон]], дорандаи Ҷоизаи давлатии ба номи [[Рӯдакӣ]].<ref>Тақвими санаҳои ҷашнии Ҷумҳурии Тоҷикистон (барои соли 2018) / Мураттиб Ё. Сучонӣ; Зери таҳрири умумии А. Мирализода; Муҳаррирон Г. Маҳмудов, Ф. Аминов. — Душанбе, 2017. — 393 с.</ref> == Даргузаштҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Даргузаштагони 22 июл]]'' == Тақвими мардумӣ == '''Саратон''' ([[22 Июн]] — [[22 Июл]]) — яке аз бурҷҳои дувоздаҳгона аст ва баробар бо [[моҳи Тир]] дар [[тақвими Эронӣ]] аст. [[Акс:Cancer.svg|40px|none|Саратон]] * [[Солшумории дувоздаҳгонаи Мучал]] == Нигаред низ == {{дарахти гурӯҳҳо}} == Пайвандҳо == * http://days.peoples.ru/07-22.html * http://www.calend.ru/day/7-22/ * [http://ru.science.wikia.com/wiki/22_июля Наука, 22.07] * [http://cyclowiki.org/wiki/22_июля cyclowiki 22.07] * [http://www.wikiwand.com/tg/22_%D0%B8%D1%8E%D0%BB wikiwand ба забони тоҷикӣ] == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{хурд}} [[Гурӯҳ:22 июл| ]] 765kxgo6qq9n58mrtnorgwszzo5k5q7 1307391 1307390 2022-07-22T04:25:01Z VASHGIRD 8035 /* Ҷашнҳо */ wikitext text/x-wiki {{кулоҳи таърихи тақвимӣ}} == Ҷашнҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Ҷашнҳои {{PAGENAME}}]]'' === Миллӣ === === Динӣ === == Рӯйдодҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Рӯйдодҳои 22 июл]]'' * [[1989]] — «Қонуни забони Республикаи Советии Сотсиалистии Тоҷикистон» пазируфта шуд. == Зодрӯзҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Зодагони 22 июл]]'' * [[1893]]—[[1966]] — [[Борис Трусевич]], доктори илми тиб, профессор. * [[1898]]—[[1960]] — [[Иля Петрушевский]], доктори илми таърих, профессор. * [[1938]]—[[2001]] — [[Фаттоҳ Одинаев]], оҳангсоз, Ходими шоистаи ҳунари Тоҷикистон, дорандаи Ҷоизаи давлатии ба номи Рӯдакӣ.<ref>Тақвими санаҳои ҷашнии Ҷумҳурии Тоҷикистон (барои соли 2018) / Мураттиб Ё. Сучонӣ; Зери таҳрири умумии А. Мирализода; Муҳаррирон Г. Маҳмудов, Ф. Аминов. — Душанбе, 2017. — 393 с.</ref> == Даргузаштҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Даргузаштагони 22 июл]]'' == Тақвими мардумӣ == '''Саратон''' ([[22 Июн]] — [[22 Июл]]) — яке аз бурҷҳои дувоздаҳгона аст ва баробар бо [[моҳи Тир]] дар [[тақвими Эронӣ]] аст. [[Акс:Cancer.svg|40px|none|Саратон]] * [[Солшумории дувоздаҳгонаи Мучал]] == Нигаред низ == {{дарахти гурӯҳҳо}} == Пайвандҳо == * http://days.peoples.ru/07-22.html * http://www.calend.ru/day/7-22/ * [http://ru.science.wikia.com/wiki/22_июля Наука, 22.07] * [http://cyclowiki.org/wiki/22_июля cyclowiki 22.07] * [http://www.wikiwand.com/tg/22_%D0%B8%D1%8E%D0%BB wikiwand ба забони тоҷикӣ] == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{хурд}} [[Гурӯҳ:22 июл| ]] 6xaxoe9ospy07wentb6nnkwb0riusop 1307405 1307391 2022-07-22T04:48:21Z VASHGIRD 8035 /* Рӯйдодҳо */ wikitext text/x-wiki {{кулоҳи таърихи тақвимӣ}} == Ҷашнҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Ҷашнҳои {{PAGENAME}}]]'' === Миллӣ === === Динӣ === == Рӯйдодҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Рӯйдодҳои 22 июл]]'' * [[1989]] — бо қабули «Қонуни забони Республикаи Советии Сотсиалистии Тоҷикистон», забони тоҷикӣ ба унвони забони давлатии Тоҷикистон эълом шуд. == Зодрӯзҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Зодагони 22 июл]]'' * [[1893]]—[[1966]] — [[Борис Трусевич]], доктори илми тиб, профессор. * [[1898]]—[[1960]] — [[Иля Петрушевский]], доктори илми таърих, профессор. * [[1938]]—[[2001]] — [[Фаттоҳ Одинаев]], оҳангсоз, Ходими шоистаи ҳунари Тоҷикистон, дорандаи Ҷоизаи давлатии ба номи Рӯдакӣ.<ref>Тақвими санаҳои ҷашнии Ҷумҳурии Тоҷикистон (барои соли 2018) / Мураттиб Ё. Сучонӣ; Зери таҳрири умумии А. Мирализода; Муҳаррирон Г. Маҳмудов, Ф. Аминов. — Душанбе, 2017. — 393 с.</ref> == Даргузаштҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Даргузаштагони 22 июл]]'' == Тақвими мардумӣ == '''Саратон''' ([[22 Июн]] — [[22 Июл]]) — яке аз бурҷҳои дувоздаҳгона аст ва баробар бо [[моҳи Тир]] дар [[тақвими Эронӣ]] аст. [[Акс:Cancer.svg|40px|none|Саратон]] * [[Солшумории дувоздаҳгонаи Мучал]] == Нигаред низ == {{дарахти гурӯҳҳо}} == Пайвандҳо == * http://days.peoples.ru/07-22.html * http://www.calend.ru/day/7-22/ * [http://ru.science.wikia.com/wiki/22_июля Наука, 22.07] * [http://cyclowiki.org/wiki/22_июля cyclowiki 22.07] * [http://www.wikiwand.com/tg/22_%D0%B8%D1%8E%D0%BB wikiwand ба забони тоҷикӣ] == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{хурд}} [[Гурӯҳ:22 июл| ]] arabqjzvr9r8vcsar7ijozpolubpi4v 0 4586 1307336 1293638 2022-07-21T14:56:00Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Олим |ном = |номи аслӣ = Юсуф Баширхонович Исҳоқӣ |тасвир = Yusuf.jpg |бар = |тавсифи тасвир = |таърихи таваллуд = 21.07.1932 |зодгоҳ = шаҳри [[Хуҷанд]] |таърихи даргузашт = 06.05.1996 |маҳалли даргузашт = шаҳри [[Душанбе]] |шаҳрвандӣ = [[Тоҷикистон]] |фазои илмӣ = |ҷойҳои кор = [[Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ Ибни Сино|ДДТТ ба номи Абӯалӣ ибни Сино]] |дараҷаи илмӣ = [[доктори илм]]и тиб |унвонҳои илмӣ = [[профессор]], академик |алма-матер = [[Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ Ибни Сино|ДДТТ ба номи Абӯалӣ ибни Сино]] |роҳбари илмӣ = |шогирдони маъруф = |маъруф ба = **Юсуф Исҳоқӣ |ҷоизаҳо = [[Ҷоизаи давлатии Тоҷикистон ба номи Ибни Сино]] ([[1979]]), Арбоби хизматнишондодаи илми Ҷумҳурии Тоҷикистон (1989), ордени Байрақи Сурхи меҳнат (1961Ғ, нишони “Иҷлосияи ХVI Шӯрои Олии Тоҷикистон” (2012). |имзо = |бари имзо = |сайт = |викитека = |викианбор = <!-- БЕ пешванди Category:--> }} [[Акс:Юсуф Исхоки.JPG|thumb|Нимпайкараи академик Юсуф Исҳоқӣ дар Хуҷанд]] '''Юсуф Баширхонович Исҳоқӣ ''' ({{ВД-Дебоча}}) — пизишк, доктори илмҳои тиб (1968), узви вобастаи Академияи илмҳои тиббии ИҶШС(1978), узви вобастаи Академияи илмҳои тиббии Русия (1991—1996), Арбоби хизматнишондодаи илми Ҷумҳурии Тоҷикистон (1989), Барандаи [[Ҷоизаи давлатии Тоҷикистон ба номи Ибни Сино]] ([[1979]]). == Зиндагинома == Исхоқӣ Ю. Б.[[21 июл]]и [[соли 1932]] дар шаҳри [[Хуҷанд]], вилояти Ленинобод ([[вилояти Суғд]]) дар оилаи зиёиён таваллуд ёфтааст. Баъд аз хатми мактаби миёна, солҳои 1947—1948, Исхоқӣ Ю. Б. дар курси тайёрии донишкадаи омӯзгории шаҳри Ленинобод ба номи С. М. Киров (факултаи таърих) таҳсил карда буд. Соли 1948 ҳамчун донишҷӯ ба [[Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино|Донишкадаи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино]] дохил шуд ва соли 1954 бомуваффақият онро хатм намуда, то мартабаи ректори ДДТТ ба номи Абӯалӣ ибни Сино расид. Ӯ дар солҳои 1954—1957 ҳамчун ординатори беморхонаи клиникӣ Донишкадаи давлатии тиббии ба номи Абӯалӣ ибни Синои Тоҷикистон кор кард. Соли 1958 рисолаи номзадиро, дар мавзӯъи «Таҷрибаи истифода бурдани заҳри гурза барон қать кардани хунравӣ ҳангоми ҷарроҳии баъзе бемориҳои гӯшу гулӯю бинӣ» ҳимоя кард. Солҳои 1958—1960 ассистенти кафедраи оториноларингологияи Донишкадаи давлатии тиббии ба номи Абӯалӣ ибни Синои Тоҷикистон мебошад. Соли 1960 бо қарори Комиссияи олии аттестатсионии Совети Вазирони СССР унвони дотсент дода шуд. Солҳои 1960—1964 сардухтури беморхонаи ҷумҳуриявӣ № 4, дотсенти кафедраи оториноларингологияи [[Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ Ибни Сино|ДДТТ ба номи Абӯалӣ ибни Сино]] буд. Табиби ҳозиқ Ю. Б. Исҳоқӣ соли 1962 ба Арабистони Саудӣ, Миср, Лубнон ҳамчун пизишк (духтур) ба ҳоҷиён сарварӣ кардааст. Барои давом додани кори илмии худ солҳои 1964—1968 докторант, ходими калони илмӣ дар шаҳри Маскав, дар Пажӯҳишгоҳи илмӣ-тадқиқотии гӯшу гулӯ ва бинӣ фаъолият бурдааст. Ӯ соли 1968 дар мавзӯъи «Кистаи роҳҳои болои нафас» — рисолаи докторӣ дифоъ кардааст. Вакил ва маърӯзачӣ дар анҷумани VI оториноларингологҳо дар шаҳри Ереван иштирок намуда, аъзои Садорати Ҷамъияти умумииттифоқии оториноларингологҳо интихоб гашт. Ӯ солҳои 1968—1969 вазифаи дотсенти кафедраи оториноларингология, солҳои 1969—1973 вазифаи ноибректори оид ба қисми таълимии Донишкадаи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино бомуваффақият иҷро намудааст. Барои натиҷаҳои корҳои илмиву тадрисӣ соли 1970 унвони илмии профессории ӯ тасдиқ карда шуд ва бо медали «Барои меҳнати шараф» мукофотонида шуд. Ҳамчун олими варзидаи тиб соли 1977 дар Ҳиндустон ва Сейлон бо олимони ЛОРи СССР ба конфронси байналмилалӣ ҳамчун вакил иштирок кард. Соли 1973 ӯ ректори [[Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ Ибни Сино|ДДТТ ба номи Абӯалӣ ибни Сино]] таъйин шуд. Дар асоси озмун ба вазифаи мудири кафедраи оториноларингологияи ин донишкада интихоб шуда, солҳои 1987—1996 ин вазифаро ба уҳда дошт. == Фаъолияти илмӣ == Дар фосилаи умри бобаракати хеш Ю. Б. Исҳоқӣ зиёда аз 300 асарҳои илмӣ, мақолаҳо, ихтироъҳо, монографияҳо нашр кардааст, ки аз доираи васеъи ҷараёни тадқиқот ва корҳои илмиву таълимии эшон паём мерасанд. Нахустин академики илми тибби тоҷик, муаллифи бисъёр таълифоти илмӣ, аз он ҷумла 10 монография, 11 тавсияи методӣ. Асарҳои шинохтаи илмӣ: * «Ядовитые животные» (1964) * «Яд змеи гюрзы» (1968) * «Кисты верхних дыхательных путей» (1973) * «Аллергия в оториноларингологии» (1980) * «Детская оториноларингология» (1977, 1984, 2003) * «Дыхательные пути и высокогорье» (1989) * «Очерки истории медицины Таджикистана» (1993) * «Руководство по оториноларингологии» (1994, 1997) * «Лекции по иммунологии и аллергологии» (1996) * «Лекции по ЛОР-болезням» (1996) * «История медицины Таджикистана» (1997) Асарҳои Ю. Б. Исҳоқӣ дар тибби Тоҷикистон, СССР ва ҷаҳон аҳамияти калони илмию амалӣ дошта, мероси бебаҳои илми тибби ҷаҳонӣ ҳисобида мешавад (якчанд асарҳояшон бо ҳаммуаллифи нашр гардидааст). Таҳти роҳбарии илмии ӯ 13 нафар тадқиқотчиён, аспирантҳо рисолаи номзадӣ ва 2 нафар кормандани калони илмӣ рисолаи докторӣ дифоъ кардаанд. Ю. Б. Исҳоқӣ дар тӯли қариб 40 сол ба донишҷӯёни Донишкадаи (ва сонитар аз соли 1993 донишгоҳ) давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино аз соҳаҳои мухталифи илми оториноларингология дарс додаст, машғулиятҳои лексионию амалӣ ва лабароторияви-амалӣ гузаронидааст. Ҳаминро бояд қайд кунем, ки баробари ин дастовардҳои барҷастаи илмӣ симои Юсуф Исҳоқиро фаъолияти созмондиҳии эшон ба сифати сарвари яке аз донишгоҳҳои олии бонуфузи ҷумҳурӣ — Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба таври шоиста муаррифӣ менамояд. Дар ин даври пурмазмун дар қатори зиёда аз 880 мактабҳои олии СССР Донишкадаи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино дар ҷойҳои аввал меистад. Ба ҳамагон маълум аст, ки номи Абӯалӣ ибни Сино барин ашхос ифтихори халқ, ифтихори мо, ифтихори мардуми ҷаҳон буда, насли имрӯзаро бо корҳои бузург ҳидоят мекунад. Юсуф Баширхонович Исҳоқӣ аз олимони сермаҳсули соҳаи тиб буда, дар инкишофи тандурустии ҷумҳурӣ ва тарбияи насли нави духтурон саҳми беандоза калон гузоштааст. Масалан, китоби «Детская оториноларингология» (Душанбе, Маориф, 1977, 398 с.), якҷоя бо Л. И. Калштейн — мудири пештараи кафедраи оториноларингологияи ДДТТ — офаридаи Ю. Б. Исҳоқӣ барои табибон ва донишҷӯёни мактабҳои олии тиббии собиқ СССР ҳамчун дастури рӯи мизи солиёни дароз хидмат карда истодааст. Китоби «Руководство по оториноларингологии» (М.: Медицина, 1994 ва нашри дуюми он соли 1997), ки Ю. Б. Исхоқӣ бо ҳаммуалифии профессорони номдори СССР Солдатов И. Б., Дайняк Л. Б., Митин Ю. Б. ва дигарон навишта буд, барои духтурони соҳа аҳамияти энсиклопедӣ дорад. Ю. Б. Исхоқӣ дар байни табибон бо одамияти баланди худ, одоби табибӣ ва муносибати волои хеш ба беморон машҳур буданд. Ҳар як табиб орзу мекард, ки мисли Ю. Б. Исҳокӣ дар байни оммаи меҳнаткашон обрӯ ва мавқеъ дошта бошал. Тадқиқоти илмии Ю. Б. Исҳоқӣ ниҳоят фарох буда, ба масоили гуногуни соҳаи тиб бахшида шудааст: истифодаи заҳри мори гурза барои нигоҳ доштани хунравӣ ҳини бемориҳои гӯшу гулӯю бинӣ; этиология, патогенез, ташхис ва муолиҷаи кистаи роҳҳои болои нафас; ихтилои қобилияти гузаронандагии рагҳои хунгузар ва дар ҷавфи назди бинӣ пайдо шудани киста ва ғайра. Дар омӯзишу пажӯҳиши Ю. Б. Исҳоқӣ хоса масъалаҳои робитаи тарафайни амрози бодомакҳои гулӯ ва гурдаҳо дар кӯдакон, мутобиқшавӣ ба шароити баландкӯҳ, таъсири ҳипоксия ба ҳолат ва фаъолияти гӯшу гулӯю бинӣ, омӯзиши бемориҳои аллергиявии узвҳои ЛОР кишвар, мансубияти беморони гирифтори амрози узвҳои ЛОР ва ғайра ҷои муҳимро ишғол менамоянд. Ҷарроҳиҳои мураккабтаринро низ худашон мегузарониданд. == Вазифаҳои ҷамъиятӣ == Солҳои 1961—1964 ба сифати вакили халқии ноҳияи Октябри шаҳри Душанбе, Исҳокӣ Ю. Б. тамоми муаммоҳои ноҳияи Октябрро ба хуби фаҳмида буд, аз ҷумла масъалаҳои оиди сохтмони манзил, маишат, ҳифзи тандурустӣ, экология. Тавассути маҳорати ташкилотчигӣ, меҳнат, обрӯю эътибор, қобилияти исрори нуқтаи назари худ ӯ ҳатман дар ҳалли дурусти масъалаҳои мазкур воқеъан саҳмгузорӣ мекард. Солҳои 1973—1988 вакили халқӣ дар Шӯрои вакилони халқии шаҳри Душанбе, раиси комиссияи доимии тандурустӣ ва таъминоти иҷтимоӣ буд. Аз соли 1974 узви Садорати Ҷамъияти алоқаи дӯстӣ ва мадании Тоҷикистон бо мамлакатҳои хориҷӣ. Узви шӯрои ректорони мактабҳои олии тиббӣ дар назди Вазорати тандурустии СССР ва муҳаррири маҷаллаи «Тандурустии Тоҷикистон», узви Коллегия ва Президиуми Шӯрои илмии Вазорати тандурустии ҷумҳурӣ буд. Олими машҳури соҳаи тиб соли 1975 ҳамчун роҳбари намояндагони ЛОР-и СССР ба Булғория сафар кардааст ва бо медали тилоии Ҷамъияти дӯстии «Булғория-СССР» мукофотонида шудааст. Дар солҳои 1975—1986 Раиси шӯрои махсусгардонидашудаи ҳимояи рисолаҳои номзадӣ дар назди [[Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино|Донишкадаи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино]] буд. Аз соли 1976 аъзои шӯрои илмӣ оид ба проблемаи «Оториноларинологияи» Академияи улуми СССР мебошад. Аъзо ва роҳбари редколлегияи сексияи тиббии энсиклопедияи советии Тоҷикистон буда, мақолаҳои бисъёри илмиро таҳрир карда, ба чоп тавсия намудааст. Барои натиҷаҳои корҳои илмию тадқиқотӣ ва хидматҳои шоён дар назди халқу Ватан бо ордени Ленин сарфароз шудааст. Олими варзидаи соҳаи тиб соли 1977 ҳамчун вакили табибони ЛОР-и СССР дар Иёлотҳои Муттаҳидаи Амрико шаҳри Небраскаи иёлоти Кентуки дар конфронси илмии байналхалқӣ иштирок намудааст дар он ҷо ҷарроҳии намунавӣ гузаронидааст ва ба унвони шаҳрванди фахрии и. Небраска сазовор гардидааст. Дар як вақт аъзои шӯрои семинарҳои методологии назди Академияи улуми Ҷумҳурии Тоҷикистон буданд. Бо нишони сарисинагии «Аълочии тандурустии СССР» мукофотонида шудааст. Барои натиҷаҳои кори илмӣ-тадқиқотӣ дар соҳаи илми тиб соли 1978 аъзо-корреспонденти Академияи фанҳои тиббии СССР интихоб шудааст. Бо медали ВДНХ (Намоишгоҳи умумииттифоқии комёбиҳои хоҷагии ҳалқ) СССР сарфароз шудааст. Солҳои 1980—1987 аъзои Президиуми Комитети мукофотии давлатии Тоҷикистон ба номи Абуалӣ ибни Сино дар соҳаи илм ва техника буданд. Солҳои 1981—1996 аъзои бюро ва раиси сексияи таълими тибби бахши тоҷикистонии Ҷамъияти таърихи фалсафа, табиат ва техника буд. Узви комиссияи проблемавии «Аллергология ва иммунологияи клиникии» Академияи фанҳои тиббии СССР ҳам буд. Соли 1982 раиси комитети ташкилии конфронси илмии оториноларингологони Тоҷикистон буда, онро ба дараҷаи баланди илмӣ гузаронид ва раиси Ҷамъияти илмии аллергологҳо ва иммунологҳои Тоҷикистон интихоб шуд. Вакили Анҷумани VIII умумииттифоқии оториноларингологҳои ИҶШС дар шаҳри Суздал буда, маърӯза карда буд, муҳарририи шуъбаи «Аллергия ва оториноларингология»-и Энсиклопедияи калони тиббиро иҷро мекард. Солҳои 1987—1989 ҳамчун узви комитети ташкилии Ҷумҳурии Тоҷикистон доир ба «Қонун дар бораи забони давлатӣ» корҳои бисъёри ташвиқотиро бурд ва дар қабули қонуни мазкур саҳми арзанда гузошта буд. Соли 1988 ҳамчун вакил дар Анҷумани умумииттифоқии оториноларингологҳо дар шаҳри Кишинёв иштирок намуда бо маърӯзаи илмӣ баромад кард. Дар ин солҳо вазифаи пурмасъулияти раиси Комиссияи доимии Ҷамъияти умумииттифоқии оториноларингологҳои ИҶШС бахшида ба проблемаи «Патологияи узвҳои болоии нафас»-ро иҷро мекард ва дар як вақт раиси Комиссияи доимии проблемавии «Патологияи узвҳои болоии нафас»-и Академияи фанҳои тиббии СССР буд. == Ҷоизаҳо == Соли 1961 бо ордени Байрақи Сурхи меҳнат, соли 1973 бо медали «Дусадсолагии институти тиббии якуми шаҳри Маскав ба номи И. М. Сеченов» мукофотонида шуд. Соли 1979 дар соҳаи илм ва техника бо Мукофоти давлатии ҶШС Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино мукофотонида шудааст. Ҳукумати ҶШС Тоҷикистон хидматҳои шоистаи олими номварро дар соҳаҳои таълим, тарбия ва илм ба инобат гирифта соли 1989 бо унвони давлатии Арбоби хизматнишондодаи илми ҶШС Тоҷикистон мукофотонид. Нишони «Иҷлосияи ХVI Шӯрои Олии Тоҷикистон» (2012)(пас аз марг) == Фоҷеа == [[6 май]]и [[соли 1996]] Юсуф Исҳоқӣ ҳамроҳи ноибректори ДДТТ ба номи Абӯалӣ ибни Сино [[Минҳоҷ Ғуломов]] аз ҷониби қотилони ҷоҳил бераҳмона кушта шудааст. Фоҷеаи куштори табибон ва олимони забардаст мардуми кишварро андӯҳгин намуд.<ref>{{Cite web |url=http://centrasia.ru/newsA.php?st=1146727260 |title=Кровавый понедельник. Ровно 10 лет назад в Душанбе были расстреляны великие врачи |accessdate=2015-01-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141208011739/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1146727260 |archivedate=2014-12-08 }}</ref> == Сарчашма == {{эзоҳ}} == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Пайвандҳо == * [http://old.news.tj/ru/newspaper/article/krovavyi-ponedelnik Кровавый понедельник. Ровно 10 лет назад в Душанбе были расстреляны великие врачи] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170811100100/http://old.news.tj/ru/newspaper/article/krovavyi-ponedelnik |date=2017-08-11 }} * [http://pomnipro.ru/memorypage/biography/10888 Помним]{{Пайванди мурда|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.2shanbe.tj/publ/1-1-0-591 Таджикские Трагедии]{{Пайванди мурда|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Гурӯҳ:Олимони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Академикҳои АИ Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Ходимони давлатии Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Барандагони Ҷоизаи давлатии ба номи Абӯалӣ ибни Сино]] [[Гурӯҳ:Арбобони шоистаи илми ҶШС Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Олимони Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи А. Сино]] [[Гурӯҳ:Табибони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Зодагони шаҳри Хуҷанд]] [[Гурӯҳ:Омӯзгорон аз рӯи алифбо]] cmt0s794a2yaa5ljxxwuhtu6i5boyc8 0 13655 1307438 1288301 2022-07-22T06:25:40Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Олим |ном = Муҳаммад Осимӣ |номи аслӣ = Осимӣ Муҳаммад Сайфиддинович |тасвир = Муҳаммад_Сайфитдинович_Осимов.jpg |бар = |тасифи тасвир = |зодгоҳ = {{Зодгоҳ|Хуҷанд|шаҳри Хуҷанд }}, ҶМШС Туркистон, РСФСР |таърихи даргузашт = 29.07.1996 |шаҳрвандӣ ={{парчамбандӣ|Тоҷикистон}} |маҳалли даргузашт = {{МаҳаллиМарг|Душанбе|шаҳри Душанбе }}, [[Тоҷикистон]] |фазои илмӣ = [[фалсафа]] |ҷойҳои кор = [[Академияи илмҳои ҶШС Тоҷикистон]] |дараҷаи илмӣ = {{Дараҷаи илмӣ|доктор|илмҳои фалсафа}} |унвонҳои илмӣ = {{Унвонҳои илмӣ|АИҶТ|0}} |Альма-матер = |роҳбари илмӣ = |шогирдони маъруф = |маъруф ба = |ҷоизаҳо = {{{!}} style="background:transparent" {{!}}{{Ордени Ленин}}{{!}}{{!}}{{Ордени Ленин}}{{!}}{{!}}{{Ордени Байрақи Сурхи Меҳнат}}{{!}}{{!}}{{Ордени Байрақи Сурхи Меҳнат}} {{!}}} {{{!}} style="background:transparent" {{!}}{{Ордени Инқилоби Октябр}}{{!}}{{!}}{{Ордени Ҷанги Ватанӣ дараҷаи I}}{{!}}{{!}}{{Ордени Ситораи Сурх}}{{!}}{{!}}{{Медали «Барои мудофиаи Ленинград»}} {{!}}} {{{!}} style="background:transparent" {{!}}{{Медали «Барои ғалаба бар Германия дар Ҷанги Бузурги Ватании солҳои 1941—1945»}}{{!}}{{!}}{{Медали «Барои меҳнати шоён»}}{{!}}{{!}}{{Медали «Ба муносибати 100-солагии рӯзи таваллуди Владимир Илич Ленин»}}{{!}}{{!}}{{Медали «Сисолагии Ғалаба дар Ҷанги Бузурги Ватании солҳои 1941—1945»}} {{!}}} {{{!}} style="background:transparent" {{!}}{{Медали «Чилсолагии Ғалаба дар Ҷанги Бузурги Ватании солҳои 1941—1945»}}{{!}}{{!}}{{Медали «50-солагии Қувваҳои Мусаллаҳи СССР»}}{{!}}{{!}}{{Медали «Ветерани меҳнат»}} {{!}}} |имзо = |бари имзо = |сайт = |викитека = }} [[Акс:Мухаммад Осими.JPG|thumb|Нимпайкараи Муҳаммад Осимӣ дар Хуҷанд]] ''' Муҳаммад Осимӣ''' (''Муҳаммад Сайфиддинович Осимӣ''; [[1920]]—[[1996]]) — фаласуф, доктори илмҳои фалсафа ([[1971]]), академики [[Академияи илмҳои Тоҷикистон|Академияи илмҳои ҶШС Тоҷикистон]] ([[1965]]), Арбоби шоистаи илми ҶШС Тоҷикистон ([[1978]]). Президенти [[Академияи илмҳои Тоҷикистон|Академияи илмҳои ҶШС Тоҷикистон]] (1965—1988)<ref>{{Cite web |url=http://anrt.tj/index.php/tj/a-zoi-ai-t/ajati-shakhs-az-soli-1951/a-zoi-pajvastai |title=Аъзои пайвастаи Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Ҳайати шахсӣ , аз соли 1951 |accessdate=2015-07-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170918144546/http://anrt.tj/index.php/tj/a-zoi-ai-t/ajati-shakhs-az-soli-1951/a-zoi-pajvastai |archivedate=2017-09-18 }}</ref>. == Зиндагинома == Муҳаммад Осимӣ Донишгоҳи давлатии Самарқандро хатм кардааст ([[1941]]). Солҳои 1941—1946 дар сафҳои Армияи Шӯравӣ хидмат ва дар Ҷанги Бузурги Ватанӣ иштирок кардааст. Солҳои 1946—1952 мудири кафедраи физика ва муовини директор оид ба корҳои илмию таълимии [[Донишгоҳи давлатии Хуҷанд ба номи академик Бобоҷон Ғафуров|Донишкадаи давлатии омӯзгории Ленинобод]], муовини директори Донишкадаи омӯзгории Хуҷанд, 1952—1955 аспиранти Академияи илмҳои ҷамъиятшиносии назди КМ ҲКИШ, 1956—1962 ректори [[Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи Муҳаммад Осимӣ]] ва соли 1962 Вазири маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон буд. Солҳои 1962—1965 ба ҳайси раиси Коммитети назорати ҳизбию давлатӣ, котиби КМ ҲК Тоҷикистон ва ҷонишини раиси Совети Вазирони ҶШС Тоҷикистон кор кардааст. Аз соли 1965 вазифаи Президенти [[Академияи илмҳои Тоҷикистон|Академияи илмҳои ҶШС Тоҷикистон]]ро иҷро намудааст. Ҳамзамон солҳои 1991—1996 вазифаи раиси Ҷамъияти Пайвандро бар дӯш дошт. Охирҳои солҳои 80-ум ва ибтидои 90-уми асри XX дар кафедраи фалсафаи Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Қ. Ҷӯраев ба донишҷӯён ва аспирантон аз фанни фалсафа дарс гуфтааст. Зери роҳбариаш шогирдони зиёде рисолаҳои номзадӣ ва докторӣ дифоъ намудаанд. Ӯ вакили съездҳои ХХIУ, ХХV ва ХХVI-и ҲКИШ, депутати Шӯрои Олии ҶШС Тоҷикистон (даъвати 6), депутати Совети Олии ИҶШС (даъватҳои 7 ва 14) ва аъзои КМ ҲК Тоҷикистон (1962) буд. == Фаъолияти илмӣ == Самтҳои асосии фаъолияти илмӣ: фалсафаи табиатшиносӣ; таърихи фалсафа, илм, забон, адабиёт. Муаллифи зиёда аз 10 асар ва 250 мақолаҳои илмӣ мебошад. Таълифотҳои ӯро масъалаҳои худшиносӣ, тадқиқи паҳлӯҳои осори Амир Хусрави Деҳлавӣ, масоили ҳастишиносӣ, аз ҷумла тасвири физикии олам ва муаррифинамоии нақши тоҷикон дар рушди тамаддуни ҷаҳонӣ фарогир мебошанд.<ref name="ReferenceA">Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Ҳайати шахсӣ. — Душанбе: Дониш, 2011. — 216 с.</ref> == Осори илмӣ == * Асари барчастаи философияи марксистӣ (Дар бораи асари В. И. Ленин «Материализм и эмпириокритицизм|Материализм ва эмпириокритицизм»). — Душанбе, 1960; * Материя ва тасвири физикии олам. — Душанбе, 1966; * Русско-таджикский терминологический философский словарь. — Душанбе, 1966. [ҳаммуаллиф]; * Пайдоиш ва инкишофи таффакури фалсафӣ. — Душанбе, 1970. * Возникновение и становление философского мышления. — Душанбе, 1970; * Понятие материи и проблемы физической реальности (диссертатсияи докторӣ). — М., 1971. * Авиценна и мировая цивилизация // Народы Азии и Африки. 1980. № 5; * Исторический прогресс социалистических наций. [ҳаммуаллиф]. — М., 1987. == Ҷоизаҳо == * Бо ду ордени Ленин, * ду ордени Байрақи Сурхи Меҳнат, * орденҳои Инқилоби Октябр, * Ҷанги Ватании дараҷаи 1, * Ситораи Сурх, * «Нишони Фахрӣ», * медалҳои «Барои мудофиаи Ленинград», * «Барои Ғалаба бар Германия дар Ҷанги Бузурги Ватании солҳои 1941—1945», * «Барои меҳнати шоён». * Ба муносибати 100-солагии рӯзи таваллуди В. И. Ленин", * «Сисолагии Ғалаба дар Ҷанги Бузурги Ватании солҳои 1941—1945», * «50-солагии Қувваҳои мусаллаҳи ИҶШС», * «Чилсолагии Ғалаба дар Ҷанги Бузурги Ватании солҳои 1941—1945», * «Ветерани меҳнат», * Ифтихорномаҳои Раёсати Шӯрои Олии ҶШС Тоҷикистон сарфароз гардидааст. * Арбоби шоистаи илми ҶШС Тоҷикистон ([[1978]]). * Ҷоизаи байналмилалии ба номи Ҷавоҳирлаъл Неҳру ([[1980]]).<ref name="ReferenceA"/> == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Адабиёт == * {{Cite web|url=http://www.iranicaonline.org/articles/asemi-mohammad-tajik-educator|title=Habib Borjian, “ĀṢEMI, Moḥammad” Encyclopædia Iranica, online edition, 2012, available at |author=|website=www.www.iranicaonline.org|date=|publisher= |lang=en|accessdate=2019-09-16}} == Пайвандҳо == * [http://news.tj/ru/personality/asimov-osimi-mukhamed-saifitdinovich Краткая биография] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20111103113013/http://www.news.tj/ru/personality/asimov-osimi-mukhamed-saifitdinovich |date=2011-11-03 }} на сайте агентства «Asia-Plus» * [http://isaran.ru/?q=ru/person&guid=DA90F7CB-F3A8-03E4-EEFF-7CA950931A8F Историческая справка] на сайте [[Архив Российской академии наук|Архива РАН]] * [http://osimi.org Сайт, посвящённый М. С. Асимову] * [http://www.tgpu.tj/index.php?option=com_content&view=article&id=212&Itemid=92&lang=tj Энсиклопедияи Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи С. Айнӣ] [[Гурӯҳ:Олимони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Фалсафашиносони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Олимони Фарҳангистони улуми Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Президентҳои АИ Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Арбобони шоистаи илми ҶШС Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] bxcntw6xobe1aqgc7x8id51lc6m23bh 0 16908 1307423 1267892 2022-07-22T06:13:21Z VASHGIRD 8035 иловаи [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] бо ёрии [[Википедиа:HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Олим |ном = | номи аслӣ = Аббос Алиев |тасвир = |бар = |тавсифи тасвир = |таърихи таваллуд = 1899 | зодгоҳ = |шаҳрвандӣ = |таърихи даргузашт = 16.01.1958 |маҳалли даргузашт = шаҳри [[Алмаато]] |фазои илмӣ = [[таърих]] |ҷойҳои кор = Ҳукумати ҶХШ Бухоро, Ҳукумати [[Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон|ҶМШС Тоҷикистон]], Донишгоҳи Осиёимиёнагии шаҳри [[Тошкент]], [[Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ|Донишкадаи давлатии педагогии ш. Сталинобод ба номи Т.Г. Шевченко]], мактабҳои олии шаҳрҳои [[Бишкек]], [[Владикавказ]], Днепропетровск, [[Алмаато]] |дараҷаи илмӣ = {{Дараҷаи илмӣ|доктор|илмҳои таърих}} |унвонҳои илмӣ = {{Унвонҳои илмӣ ||0}} |алма-матер = Мактаби олии ҳизбӣ ва сиёсии «Красная профессура»-и назди КМ ВКП (б) |роҳбари илмӣ = |шогирдони маъруф = |маъруф ба = |ҷоизаҳо = ордени Ситораи Тилои Комиҷроияи Марказии Республикаи Халқии Советии Бухоро (1922) |имзо = |бари имзо = |сайт = |викитека = |викианбор = }} '''Аббос Алиев''' ([[1899]]—[[1958]]) — вазири аввалини маорифи [[Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон]], [[олим]], [[доктори илм]] ва [[профессор]]и аввалини тоҷик. Бо [[Ордени Ситораи Сурхи ҶХШБ|ордени «Ситораи зарин»]]-и Комиҷроияи Марказии [[Ҷумҳурии Халқии Шӯравии Бухоро]] (1922) мукофонида шудааст. == Зиндагинома == '''Аббос Алиев''' — соли 1899 дар Бухоро ба дунё омадааст, аз хурдсоли ятим мондааст ва аёми наврасӣ дар ш Чорҷӯй барои рӯзгузаронӣ меҳнат кардааст. Фаъолияти инқилобии Аббос Алиев соли 1917, дар 18 — солагии ӯ оғоз ёфтааст. Тобистони соли 1918 дар [[Тошканд]] Ҳизби коммунисти Бухоро таъсис ёфта, [[25 сентябр]]и [[1918]] нахустин Кумитаи марказии он интихоб гардид. Аббос Алиев аз ҳамон вақт узви Ҳизби коммунисти Бухоро буда, солҳои 1918—1920 дар созмонҳои коммунистии Бухорову Когон (Бухорои Нав) кор кардааст.<ref name="jumhuriyat.tj">[http://www.jumhuriyat.tj/index.php?art_id=13068 Аббос Алиев, муаллиф Муҳаммадҷон Шакурӣ]</ref> Ӯ яке аз иштирокчиёни сарнагун намудани аморати [[Бухоро]] 2 сентябри соли [[1920]] мебошад. Фаъолияти инқилобии ӯ дар [[Бухоро]], Когон ва Чорҷӯй сар шуд. Солҳои 1918—1920 сардори Комитети махфии ҳизбии Чорҷӯй ва яке аз ташкилотчиёни ҶХС Бухоро, солҳои 1921—1923 корманди нахустини идораҳои ҳизбӣ ва муассисаҳои давлатӣ, баъдан муҳаррири [[рӯзнома]]и «Қутулуш» (баътар «Бухоро ахбори», «Озод Бухоро», «Бухоро пролетари», «Бухоро ҳақиқати») буд. Аббос Алиев яке аз Қаӽрамонони Ҷумҳурии Халқии Бухоро гардиааст ва соли 1922 бо нишони «Ситораи зарин» («Олтин юлдуз») сарфароз гардид.<ref name="jumhuriyat.tj"/> [[Муҳаммадҷон Шакурӣ|Муҳаммадҷони Шакурии Бухороӣ]] дар рисолаи Аббос Алиев ([[Муҳаммадҷон Шакурӣ]]. Аббос Алиев. — Душанбе, 2012) оид ба зиндагиномаи ӯ, навиштааст: {{аввали иқтибос}}''«Аз ин ёдмондаи [[Ҷалол Икромӣ]] маълум мешавад, ки Аббос Алиев муборизи шуълавари зидди пантуркизм буда, дар роҳи ҳақ ба нотарсиву ҷонсупорӣ талош кардааст, қобилияте доштааст, ки ҷавонони ҳамиятмандро гирди худ ҷамъ биёвараду ба мубориза алайҳи душманони синфӣ сафарбар бикунад, бо санъати суханварӣ мардумони зиёдеро ба муборизаи миллии озодихоҳӣ бихезонад. Аббос Алиевро ба Маскав, ба Донишгоҳи коммунистии заҳматкашони Шарқ фиристода бошанд. Яъне, аз Бухоро дуртар ронданд, табъид карданд. Агар ин тахмини мо дуруст бошад, тавон гуфт, ба Маскав, ба таҳсил фиристода шудани Аббос Алиев як навъ ҷазо барои ташкили шӯриши зидди пантуркизм буд. Чунончи Икромӣ мегӯяд, пас аз ин намойишу шӯриш қариб ҳамаи мактабҳои Бухоро ба забони тоҷикӣ — ба забони модарии аҳолии шаҳр гардонда шуд. Ин як пирӯзии бузург буд, ки Аббос Алиев ва намойишгарон ба даст оварданд. Вале ин пирӯзӣ дер напоид. Ҳукуматдорон дар андак муддат кам — кам боз мактабҳои Бухороро ба забони ӯзбекӣ гардонданд. Маълумоте ҳаст, ки соли 1924 — дар охири соли мавҷудияти Ҷумҳурияти Халқии Шӯроии Бухоро як мактаби тоҷикӣ боқӣ намонда буд, ҳамаро ӯзбекӣ карда буданд.»''{{охири иқтибос}}<ref name="jumhuriyat.tj"/> {{Photomontage | photo1a = Order of the Red Star Bukhara Soviet Republic, 1 degree.png {{!}} Дараҷаи I | photo2a = Order of the Red Star Bukhara Soviet Republic, 2 degree.png {{!}} Дараҷаи II | photo3a = Order of the Red Star Bukhara Soviet Republic, 3 degree.png {{!}} Дараҷаи III | size = 150 | position = right | spacing = 8 | color = transparent | border = 3 | color_border = #FFDEAD | text = Дараҷаҳои Ордени Ситораи Сурхи ҶХШ Бухоро. Дараҷаи I - ордени «Ситораи зарин» | text_background = #FFDEAD }} Соли 1922 мактаби олии ҳизбӣ ва сиёсии «Красная профессура»-и назди КМ ВКП (б)-ро хатм кардааст. Соли 1924 Ҷумҳурияти Халқии Шӯравии Бухоро барҳам хӯрд. Бухороро ба импиротурии болшавикӣ илҳоқ карданд. Бо марзбандии миллии Осиёи Миёна, соли 1924, Ҷумҳурияти Шӯравии Сотсиалистии Ӯзбекистон ва дар ҳайати он [[Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон]] таъсис шуд. Аз Бухоро, Самарқанд, Хуҷанд, Истаравшан, Конибодом, Исфара ва ғайра, мардумоне, ки касбу кори гуногун доштанд, ба Душанбе омадан гирифтанду бештари онҳо мақсад доштанд, ки Тоҷикистон бисозанд. Бисёре аз тоҷикгароёни Бухоро, касоне чун [[Абдулқодир Муҳиддинов]] ва Аббос Алиев ба Тоҷикистон омаданд. [[Абдулқодир Муҳиддинов]] нахустин сарвазири Тоҷикистон — раиси Шӯрои комиссарони халқӣ, Аббос Алиев якумин вазири маорифи Тоҷикистон — комиссари халқии маориф шуд. Муовини вазир Аббос Алиев устод [[Лоҳутӣ]] буд. {{аввали иқтибос}}''"Он солҳо, ки вазири маориф буд, дар ҳама соҳаҳои ҳаёти фарҳангии Тоҷикистон, ки нав шакл мегирифт, ширкат дошт. Барои таъсиси якумин маҷаллаи Тоҷикистон «Дониш ва омӯзгор» бисёр давутоз кард ва соли 1926 сармуҳаррири он буд. Инчунин, нахустин рӯзномаи Тоҷикистон «Бедории тоҷик» бо ширкати фаъолонаи ӯ таъсис ёфт. (Дар ин бора ниг: [[Пайванди Гулмуродзода]]. Маорифпарварӣ ва низоми нави ҷаҳон. — Душанбе: Ирфон. 2006. — с. 152—158). [[Шӯҳрат Саъдиев]] мегӯяд: «Ӯ чун рӯзноманигори оташсухан бо мақолаҳои рӯзмаррааш дар ҷумҳурӣ машҳур буд»''{{охири иқтибос}}<ref name="jumhuriyat.tj"/> Дар муборизаи зидди босмачиён, маъракаи маҳви бесаводӣ ва инқилоби маданӣ иштирок намудааст. Дар пурсишномаи мазкур Аббос Алиев навиштааст, ки аз соли 1927 то 1936 узви Шӯрои шаҳри Тошканд буд. Яъне, шояд, то тобистони соли 1927 дар Тошканд будаасту баъдан, ба Маскав рафта бошад ҳам, узвияти ӯ дар Шӯрои шаҳри Тошканд ҳамчунон идома доштааст. Ш. Саъдиев дар бораи таҳсили Аббос Алиев дар Институти шарқшиносии Маскав андак батафсил сухан рондааст, ки «дар ин солҳо ӯ ҳамчун донандаи забонҳои халқҳои Осиёи Миёна, арабӣ, туркӣ, урду ном бароварда, забонҳои русӣ, лотинӣ ва инглисиро низ аз худ мекунад». Зиёда аз ин, Ш.Саъдиев порае аз назарнома (изҳори назар)-и академик В. В. Струверо дар бораи Аббос Алиев дар солҳои таҳсили ӯ дар Институти шарқшиносии Маскав овардааст, ки аҷаб баҳои баланд дар бораи дониши Аббос Алиев аст. Дар мақолаи Ш.Саъдиев омадааст: {{аввали иқтибос}}''"Шарқшиноси машҳур академик В. В. Струве дар бораи ӯ менависад: «Профессор Аббос Алиевро ман аз соли 1929 мешиносам. Ӯ дар таҳқиқи илмиву тарҷумаи хати қадимаи оромӣ (мехӣ) иштирок мекард ва аз фанни „Таърихи мамлакатҳои Шарқи қадим“ дарс медод. Тадқиқотчии боистеъдоди тоҷик барои хидматҳояш дар тарҷумаи хати қадимаи мехӣ ду маротиба аз ҷониби роҳбарият қадршиносӣ гардид»''{{охири иқтибос}} (Ш.Саъдиев. Аввалин нозири маорифи Тоҷикистон // «Адиб», 2004. — № 6, — с. 68). Забони оромӣ забони кӯҳнаи мурда — забони даҳум аст, ки Аббос Алиев то расидан ба синни 32-33 омӯхтааст. Ин ҳам муҳим аст, ки дар солҳои таҳсили олӣ дар ҳамон Донишкадаи Маскав аз таърихи Шарқи қадим дарс ҳам мегуфтааст. Пас, санаҳои асосии зиндагии Аббос Алиев, тартиби замонии рӯзгори ӯро аз нимаи даҳаи бист то нимаи даҳаи сӣ ба ин тарз метавон таъйин кард: * Солҳои 1924—1927 — вазири маорифи Тоҷикистон; * Солҳои 1927 −1930 — таҳсили илм ва кор дар Институти ховаршиносии Маскав; * Солҳои 1930—1936 — устоди Донишгоҳи давлатии Осиёи Миёна (САГУ, Тошканд) ва Дорулмуаллимини тоҷикон (Тошканд). [[Муҳаммадҷон Шакурӣ|Муҳаммадҷони Шакурии Бухороӣ]] менависад:{{аввали иқтибос}}''«Ин аст, ки Аббос Алиев аз тоҷикон якумин донишманде буд, ки ба унвони профессорӣ расид. [[Абдуррауфи Фитрат]] хеле пештар аз Аббос Алиев унвони [[профессор]]ӣ дарёфт, лекин [[Абдуррауфи Фитрат|Фитрат]] худро турк ба қалам дода, ба сифати як донишманди ӯзбек соҳиби ин унвон гардид. Аз ин рӯ, мо на Фитрат, балки Аббос Алиевро нахустин [[профессор]]и тоҷик ба шумор меоварем»''{{охири иқтибос}}.<ref name="jumhuriyat.tj"/> Солҳои [[1935]]—[[1939]] бадарғашавӣ (дар натиҷаи туҳмати милатгароёни ӯзбек) ҳамчун «миллатчии буржуазӣ». Дар рисолааш [[Муҳаммадҷон Шакурӣ]] қайд намудааст, ки дар мақолаи Ш.Саъдиев порае аз тарҷумаи ҳоли Аббос Алиев оварда шудааст, ки сабаби зиндонӣ шуданашро эзоҳ медиҳад. Аббос Алиев навиштааст: {{аввали иқтибос}}''«Дар Ӯзбекистон ман боз ба „абарқудратон“ рӯбарӯ шудам… Сабаби ба ҳабс гирифта шуданам навиштани асаре буд, ки дар он ман ғалату камбудиҳои китоби Раиси Шӯрои нозирони ҶШС Ӯзбекистон Файзулло Хоҷаевро, ки ба инқилоби Бухоро бахшида шуда буд, фошу танқид карда будам»''{{охири иқтибос}}. (Ш. Саъдиев. Аввалин нозири маорифи Тоҷикистон // «Адиб», 2004. — № 6. — с.68). Аббос Алиев баъд аз озодшавӣ аз бадарға, Ӯзбекистонро тарк намуда ба шаҳри [[Сталинобод]] кӯчидааст. Ӯ солҳои [[1939/40]]-[[1947]] касби омӯзгориро пеша намуда, ба ҳайси [[профессор]], мудири кафедраи таърихи Шарқи Қадим ва халқҳои ИҶШС, мудири кафедраи таърихи умумӣ, декани факултети таърихи [[Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ|Донишкадаи давлатии педагогии ш. Сталинобод ба номи Т. Г. Шевченко]] фаъолият намудааст ва ба забонҳои тоҷикӣ, русӣ ва узбекӣ дарс гуфтааст. Соли [[1947]] ӯ соҳибӣ унвони илмии [[доктори илм]]ҳои таърих — аввалин доктори илм аз байни тоҷикон гардидааст. Солҳои [[1948]]—[[1958]] Аббос Алиев [[Тоҷикистонро]] тарк намуда фаъолияташро дар мактабҳои олии шаҳрҳои [[Бишкек]], [[Владикавказ]], Днепропетровск, [[Алмаато]] давом додааст. Дар шаҳри [[Алмаато]] соли [[1958]] дафн карда шудааст. == Мероси илмии Аббос Алиев == '''Аббос Алиев''' ҳамчун олими таърихшиноси мамлакатҳои Шарқ ҳанӯз дар солҳои сиюми асри гузашта ном бароварда буд. Асарҳои илмиаш «Таърихнигории Шарқи қадим» (соли [[1933]]) ва «Таърихи халқҳои Осиёи Миёна» (соли 1935) сазовор қадршиносӣ гардида, ба қарори коллегияи Нозироти маорифи ИҶШС ва комиссияи аттестатсионии [[Русия]] ба А. Алиев соли [[1947]] дараҷаи илмии доктори илми таърих дода шудааст. Солҳои мибаъда ӯ боз даҳҳо асару мақолаҳои илмӣ навиштааст. Аз нахустин тарҷумон ва муҳаррирони осори классикони марксизм-ленинизм буд. Муаллифи як қатор асарҳои илмӣ оид ба таърихи тоҷикон ва дигар халқҳои Осиёи Миёна мебошад. Ба қалами ӯ тарҷумаи зиёда аз 60 асари асосгузорони марксизм — ленинизм ба забони тоҷикӣ низ тааллуқ доранд. == Пайвандҳо == * {{Cite web|url=http://www.shakuri.tj/?t=41&c=4|title=Муҳаммадҷони Шакурии Бухороӣ Аббос Алиев. Душанбе,2012. PDF|author=|website=|date=|publisher=|lang=tg|accessdate=2020-09-17}}{{Пайванди мурда|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * {{Cite web|url=https://www.facebook.com/photo?fbid=10220751283163312&set=gm.4292954130778170|title=Аббос Алиев OLI SOMON الی سامون |author=|website=facebook.com|date=|publisher= |lang=tg|accessdate=2020-09-17}} * {{Cite web|url=https://www.facebook.com/azam.sharipov/posts/1344266382595724?notif_id=1616127891892966&notif_t=story_reshare&ref=notif |title= Аббос Алиев|author=|website=facebook.com|date=|publisher=|lang=tg|accessdate=2021-19-03}} == Сарчашма == * [[Муҳаммадҷон Шакурӣ]]. Аббос Алиев. — Душанбе, 2012 * Саъдиев Ш. Аввалин вазири маорифи Тоҷикистон//«Адаб» маҷаллаи илмӣ-методии Вазазорати маорифи ҶТ, 2004, № 6 (66), С.67-68 * Саъдиев Ш. Поягузори маорифи Тоҷикистон//«Масъалаҳои маориф», 2009, № 5-6, с. 3-6 * == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Омӯзгорон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Олимони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Омӯзгорони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Олимони Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ]] [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] 7cujav6nwjmqps08mh30gvs17ndtoiy 1307444 1307423 2022-07-22T06:29:52Z VASHGIRD 8035 /* Мероси илмии Аббос Алиев */ wikitext text/x-wiki {{Олим |ном = | номи аслӣ = Аббос Алиев |тасвир = |бар = |тавсифи тасвир = |таърихи таваллуд = 1899 | зодгоҳ = |шаҳрвандӣ = |таърихи даргузашт = 16.01.1958 |маҳалли даргузашт = шаҳри [[Алмаато]] |фазои илмӣ = [[таърих]] |ҷойҳои кор = Ҳукумати ҶХШ Бухоро, Ҳукумати [[Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон|ҶМШС Тоҷикистон]], Донишгоҳи Осиёимиёнагии шаҳри [[Тошкент]], [[Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ|Донишкадаи давлатии педагогии ш. Сталинобод ба номи Т.Г. Шевченко]], мактабҳои олии шаҳрҳои [[Бишкек]], [[Владикавказ]], Днепропетровск, [[Алмаато]] |дараҷаи илмӣ = {{Дараҷаи илмӣ|доктор|илмҳои таърих}} |унвонҳои илмӣ = {{Унвонҳои илмӣ ||0}} |алма-матер = Мактаби олии ҳизбӣ ва сиёсии «Красная профессура»-и назди КМ ВКП (б) |роҳбари илмӣ = |шогирдони маъруф = |маъруф ба = |ҷоизаҳо = ордени Ситораи Тилои Комиҷроияи Марказии Республикаи Халқии Советии Бухоро (1922) |имзо = |бари имзо = |сайт = |викитека = |викианбор = }} '''Аббос Алиев''' ([[1899]]—[[1958]]) — вазири аввалини маорифи [[Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон]], [[олим]], [[доктори илм]] ва [[профессор]]и аввалини тоҷик. Бо [[Ордени Ситораи Сурхи ҶХШБ|ордени «Ситораи зарин»]]-и Комиҷроияи Марказии [[Ҷумҳурии Халқии Шӯравии Бухоро]] (1922) мукофонида шудааст. == Зиндагинома == '''Аббос Алиев''' — соли 1899 дар Бухоро ба дунё омадааст, аз хурдсоли ятим мондааст ва аёми наврасӣ дар ш Чорҷӯй барои рӯзгузаронӣ меҳнат кардааст. Фаъолияти инқилобии Аббос Алиев соли 1917, дар 18 — солагии ӯ оғоз ёфтааст. Тобистони соли 1918 дар [[Тошканд]] Ҳизби коммунисти Бухоро таъсис ёфта, [[25 сентябр]]и [[1918]] нахустин Кумитаи марказии он интихоб гардид. Аббос Алиев аз ҳамон вақт узви Ҳизби коммунисти Бухоро буда, солҳои 1918—1920 дар созмонҳои коммунистии Бухорову Когон (Бухорои Нав) кор кардааст.<ref name="jumhuriyat.tj">[http://www.jumhuriyat.tj/index.php?art_id=13068 Аббос Алиев, муаллиф Муҳаммадҷон Шакурӣ]</ref> Ӯ яке аз иштирокчиёни сарнагун намудани аморати [[Бухоро]] 2 сентябри соли [[1920]] мебошад. Фаъолияти инқилобии ӯ дар [[Бухоро]], Когон ва Чорҷӯй сар шуд. Солҳои 1918—1920 сардори Комитети махфии ҳизбии Чорҷӯй ва яке аз ташкилотчиёни ҶХС Бухоро, солҳои 1921—1923 корманди нахустини идораҳои ҳизбӣ ва муассисаҳои давлатӣ, баъдан муҳаррири [[рӯзнома]]и «Қутулуш» (баътар «Бухоро ахбори», «Озод Бухоро», «Бухоро пролетари», «Бухоро ҳақиқати») буд. Аббос Алиев яке аз Қаӽрамонони Ҷумҳурии Халқии Бухоро гардиааст ва соли 1922 бо нишони «Ситораи зарин» («Олтин юлдуз») сарфароз гардид.<ref name="jumhuriyat.tj"/> [[Муҳаммадҷон Шакурӣ|Муҳаммадҷони Шакурии Бухороӣ]] дар рисолаи Аббос Алиев ([[Муҳаммадҷон Шакурӣ]]. Аббос Алиев. — Душанбе, 2012) оид ба зиндагиномаи ӯ, навиштааст: {{аввали иқтибос}}''«Аз ин ёдмондаи [[Ҷалол Икромӣ]] маълум мешавад, ки Аббос Алиев муборизи шуълавари зидди пантуркизм буда, дар роҳи ҳақ ба нотарсиву ҷонсупорӣ талош кардааст, қобилияте доштааст, ки ҷавонони ҳамиятмандро гирди худ ҷамъ биёвараду ба мубориза алайҳи душманони синфӣ сафарбар бикунад, бо санъати суханварӣ мардумони зиёдеро ба муборизаи миллии озодихоҳӣ бихезонад. Аббос Алиевро ба Маскав, ба Донишгоҳи коммунистии заҳматкашони Шарқ фиристода бошанд. Яъне, аз Бухоро дуртар ронданд, табъид карданд. Агар ин тахмини мо дуруст бошад, тавон гуфт, ба Маскав, ба таҳсил фиристода шудани Аббос Алиев як навъ ҷазо барои ташкили шӯриши зидди пантуркизм буд. Чунончи Икромӣ мегӯяд, пас аз ин намойишу шӯриш қариб ҳамаи мактабҳои Бухоро ба забони тоҷикӣ — ба забони модарии аҳолии шаҳр гардонда шуд. Ин як пирӯзии бузург буд, ки Аббос Алиев ва намойишгарон ба даст оварданд. Вале ин пирӯзӣ дер напоид. Ҳукуматдорон дар андак муддат кам — кам боз мактабҳои Бухороро ба забони ӯзбекӣ гардонданд. Маълумоте ҳаст, ки соли 1924 — дар охири соли мавҷудияти Ҷумҳурияти Халқии Шӯроии Бухоро як мактаби тоҷикӣ боқӣ намонда буд, ҳамаро ӯзбекӣ карда буданд.»''{{охири иқтибос}}<ref name="jumhuriyat.tj"/> {{Photomontage | photo1a = Order of the Red Star Bukhara Soviet Republic, 1 degree.png {{!}} Дараҷаи I | photo2a = Order of the Red Star Bukhara Soviet Republic, 2 degree.png {{!}} Дараҷаи II | photo3a = Order of the Red Star Bukhara Soviet Republic, 3 degree.png {{!}} Дараҷаи III | size = 150 | position = right | spacing = 8 | color = transparent | border = 3 | color_border = #FFDEAD | text = Дараҷаҳои Ордени Ситораи Сурхи ҶХШ Бухоро. Дараҷаи I - ордени «Ситораи зарин» | text_background = #FFDEAD }} Соли 1922 мактаби олии ҳизбӣ ва сиёсии «Красная профессура»-и назди КМ ВКП (б)-ро хатм кардааст. Соли 1924 Ҷумҳурияти Халқии Шӯравии Бухоро барҳам хӯрд. Бухороро ба импиротурии болшавикӣ илҳоқ карданд. Бо марзбандии миллии Осиёи Миёна, соли 1924, Ҷумҳурияти Шӯравии Сотсиалистии Ӯзбекистон ва дар ҳайати он [[Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон]] таъсис шуд. Аз Бухоро, Самарқанд, Хуҷанд, Истаравшан, Конибодом, Исфара ва ғайра, мардумоне, ки касбу кори гуногун доштанд, ба Душанбе омадан гирифтанду бештари онҳо мақсад доштанд, ки Тоҷикистон бисозанд. Бисёре аз тоҷикгароёни Бухоро, касоне чун [[Абдулқодир Муҳиддинов]] ва Аббос Алиев ба Тоҷикистон омаданд. [[Абдулқодир Муҳиддинов]] нахустин сарвазири Тоҷикистон — раиси Шӯрои комиссарони халқӣ, Аббос Алиев якумин вазири маорифи Тоҷикистон — комиссари халқии маориф шуд. Муовини вазир Аббос Алиев устод [[Лоҳутӣ]] буд. {{аввали иқтибос}}''"Он солҳо, ки вазири маориф буд, дар ҳама соҳаҳои ҳаёти фарҳангии Тоҷикистон, ки нав шакл мегирифт, ширкат дошт. Барои таъсиси якумин маҷаллаи Тоҷикистон «Дониш ва омӯзгор» бисёр давутоз кард ва соли 1926 сармуҳаррири он буд. Инчунин, нахустин рӯзномаи Тоҷикистон «Бедории тоҷик» бо ширкати фаъолонаи ӯ таъсис ёфт. (Дар ин бора ниг: [[Пайванди Гулмуродзода]]. Маорифпарварӣ ва низоми нави ҷаҳон. — Душанбе: Ирфон. 2006. — с. 152—158). [[Шӯҳрат Саъдиев]] мегӯяд: «Ӯ чун рӯзноманигори оташсухан бо мақолаҳои рӯзмаррааш дар ҷумҳурӣ машҳур буд»''{{охири иқтибос}}<ref name="jumhuriyat.tj"/> Дар муборизаи зидди босмачиён, маъракаи маҳви бесаводӣ ва инқилоби маданӣ иштирок намудааст. Дар пурсишномаи мазкур Аббос Алиев навиштааст, ки аз соли 1927 то 1936 узви Шӯрои шаҳри Тошканд буд. Яъне, шояд, то тобистони соли 1927 дар Тошканд будаасту баъдан, ба Маскав рафта бошад ҳам, узвияти ӯ дар Шӯрои шаҳри Тошканд ҳамчунон идома доштааст. Ш. Саъдиев дар бораи таҳсили Аббос Алиев дар Институти шарқшиносии Маскав андак батафсил сухан рондааст, ки «дар ин солҳо ӯ ҳамчун донандаи забонҳои халқҳои Осиёи Миёна, арабӣ, туркӣ, урду ном бароварда, забонҳои русӣ, лотинӣ ва инглисиро низ аз худ мекунад». Зиёда аз ин, Ш.Саъдиев порае аз назарнома (изҳори назар)-и академик В. В. Струверо дар бораи Аббос Алиев дар солҳои таҳсили ӯ дар Институти шарқшиносии Маскав овардааст, ки аҷаб баҳои баланд дар бораи дониши Аббос Алиев аст. Дар мақолаи Ш.Саъдиев омадааст: {{аввали иқтибос}}''"Шарқшиноси машҳур академик В. В. Струве дар бораи ӯ менависад: «Профессор Аббос Алиевро ман аз соли 1929 мешиносам. Ӯ дар таҳқиқи илмиву тарҷумаи хати қадимаи оромӣ (мехӣ) иштирок мекард ва аз фанни „Таърихи мамлакатҳои Шарқи қадим“ дарс медод. Тадқиқотчии боистеъдоди тоҷик барои хидматҳояш дар тарҷумаи хати қадимаи мехӣ ду маротиба аз ҷониби роҳбарият қадршиносӣ гардид»''{{охири иқтибос}} (Ш.Саъдиев. Аввалин нозири маорифи Тоҷикистон // «Адиб», 2004. — № 6, — с. 68). Забони оромӣ забони кӯҳнаи мурда — забони даҳум аст, ки Аббос Алиев то расидан ба синни 32-33 омӯхтааст. Ин ҳам муҳим аст, ки дар солҳои таҳсили олӣ дар ҳамон Донишкадаи Маскав аз таърихи Шарқи қадим дарс ҳам мегуфтааст. Пас, санаҳои асосии зиндагии Аббос Алиев, тартиби замонии рӯзгори ӯро аз нимаи даҳаи бист то нимаи даҳаи сӣ ба ин тарз метавон таъйин кард: * Солҳои 1924—1927 — вазири маорифи Тоҷикистон; * Солҳои 1927 −1930 — таҳсили илм ва кор дар Институти ховаршиносии Маскав; * Солҳои 1930—1936 — устоди Донишгоҳи давлатии Осиёи Миёна (САГУ, Тошканд) ва Дорулмуаллимини тоҷикон (Тошканд). [[Муҳаммадҷон Шакурӣ|Муҳаммадҷони Шакурии Бухороӣ]] менависад:{{аввали иқтибос}}''«Ин аст, ки Аббос Алиев аз тоҷикон якумин донишманде буд, ки ба унвони профессорӣ расид. [[Абдуррауфи Фитрат]] хеле пештар аз Аббос Алиев унвони [[профессор]]ӣ дарёфт, лекин [[Абдуррауфи Фитрат|Фитрат]] худро турк ба қалам дода, ба сифати як донишманди ӯзбек соҳиби ин унвон гардид. Аз ин рӯ, мо на Фитрат, балки Аббос Алиевро нахустин [[профессор]]и тоҷик ба шумор меоварем»''{{охири иқтибос}}.<ref name="jumhuriyat.tj"/> Солҳои [[1935]]—[[1939]] бадарғашавӣ (дар натиҷаи туҳмати милатгароёни ӯзбек) ҳамчун «миллатчии буржуазӣ». Дар рисолааш [[Муҳаммадҷон Шакурӣ]] қайд намудааст, ки дар мақолаи Ш.Саъдиев порае аз тарҷумаи ҳоли Аббос Алиев оварда шудааст, ки сабаби зиндонӣ шуданашро эзоҳ медиҳад. Аббос Алиев навиштааст: {{аввали иқтибос}}''«Дар Ӯзбекистон ман боз ба „абарқудратон“ рӯбарӯ шудам… Сабаби ба ҳабс гирифта шуданам навиштани асаре буд, ки дар он ман ғалату камбудиҳои китоби Раиси Шӯрои нозирони ҶШС Ӯзбекистон Файзулло Хоҷаевро, ки ба инқилоби Бухоро бахшида шуда буд, фошу танқид карда будам»''{{охири иқтибос}}. (Ш. Саъдиев. Аввалин нозири маорифи Тоҷикистон // «Адиб», 2004. — № 6. — с.68). Аббос Алиев баъд аз озодшавӣ аз бадарға, Ӯзбекистонро тарк намуда ба шаҳри [[Сталинобод]] кӯчидааст. Ӯ солҳои [[1939/40]]-[[1947]] касби омӯзгориро пеша намуда, ба ҳайси [[профессор]], мудири кафедраи таърихи Шарқи Қадим ва халқҳои ИҶШС, мудири кафедраи таърихи умумӣ, декани факултети таърихи [[Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ|Донишкадаи давлатии педагогии ш. Сталинобод ба номи Т. Г. Шевченко]] фаъолият намудааст ва ба забонҳои тоҷикӣ, русӣ ва узбекӣ дарс гуфтааст. Соли [[1947]] ӯ соҳибӣ унвони илмии [[доктори илм]]ҳои таърих — аввалин доктори илм аз байни тоҷикон гардидааст. Солҳои [[1948]]—[[1958]] Аббос Алиев [[Тоҷикистонро]] тарк намуда фаъолияташро дар мактабҳои олии шаҳрҳои [[Бишкек]], [[Владикавказ]], Днепропетровск, [[Алмаато]] давом додааст. Дар шаҳри [[Алмаато]] соли [[1958]] дафн карда шудааст. == Мероси илмии Аббос Алиев == Асарҳои илмиаш «Таърихнигории Шарқи қадим» (соли [[1933]]) ва «Таърихи халқҳои Осиёи Миёна» (соли 1935) сазовор қадршиносӣ гардида, ба қарори коллегияи Нозироти маорифи ИҶШС ва комиссияи аттестатсионии [[Русия]] ба А. Алиев соли [[1947]] дараҷаи илмии доктори илми таърих дода шудааст. Солҳои мибаъда ӯ боз даҳҳо асару мақолаҳои илмӣ навиштааст. Аз нахустин тарҷумон ва муҳаррирони осори классикони марксизм-ленинизм буд. Муаллифи як қатор асарҳои илмӣ оид ба таърихи тоҷикон ва дигар халқҳои Осиёи Миёна мебошад. Ба қалами ӯ тарҷумаи зиёда аз 60 асари асосгузорони марксизм — ленинизм ба забони тоҷикӣ низ тааллуқ доранд. == Пайвандҳо == * {{Cite web|url=http://www.shakuri.tj/?t=41&c=4|title=Муҳаммадҷони Шакурии Бухороӣ Аббос Алиев. Душанбе,2012. PDF|author=|website=|date=|publisher=|lang=tg|accessdate=2020-09-17}}{{Пайванди мурда|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * {{Cite web|url=https://www.facebook.com/photo?fbid=10220751283163312&set=gm.4292954130778170|title=Аббос Алиев OLI SOMON الی سامون |author=|website=facebook.com|date=|publisher= |lang=tg|accessdate=2020-09-17}} * {{Cite web|url=https://www.facebook.com/azam.sharipov/posts/1344266382595724?notif_id=1616127891892966&notif_t=story_reshare&ref=notif |title= Аббос Алиев|author=|website=facebook.com|date=|publisher=|lang=tg|accessdate=2021-19-03}} == Сарчашма == * [[Муҳаммадҷон Шакурӣ]]. Аббос Алиев. — Душанбе, 2012 * Саъдиев Ш. Аввалин вазири маорифи Тоҷикистон//«Адаб» маҷаллаи илмӣ-методии Вазазорати маорифи ҶТ, 2004, № 6 (66), С.67-68 * Саъдиев Ш. Поягузори маорифи Тоҷикистон//«Масъалаҳои маориф», 2009, № 5-6, с. 3-6 * == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Омӯзгорон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Олимони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Омӯзгорони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Олимони Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ]] [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] 83yduq3gb8p8apb1os1e645j0m67ktg 0 19029 1307407 1259607 2022-07-22T04:53:34Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki '''Рӯзи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон''' — ҷашни миллиест, ки дар [[5 октябр]] дар Ҷумҳурии Тоҷикистон таҷлил мешавад. == Таърих == Дар нимаи дуюми солҳои 80-уми асри XX баъд аз саршавии равандҳои демократикунонии ҷомеа дар ҷумҳуриҳои Иттиҳоди Шӯравӣ ҷунбишу созмонҳои миллӣ-демократӣ ба миён омаданд. Сиёсати ошкорбаёнӣ имоконият фароҳам овард, ки камбудиҳои сиёсати коммунистии замони шӯравӣ оид ба масъалаи баробарҳуқуқии миллатҳои ИҶШС дар ҷомеа баррасӣ ва муҳокима шаванд. Дар [[Тоҷикистон]] масъалаи асосӣ муайян намудани мақоми [[забони тоҷикӣ]] дар ҷомеа гардид. Бояд гуфт, ки дар давоми с-ҳои 1965—1985 масъалаи мақоми забони тоҷикӣ дар ҷомеа ягон маротиба дар сатҳи роҳбарикунандаи ҳизбию давлатӣ ва муассисаҳои илмии ҷумҳурӣ мавриди муҳокимаи ҷиддӣ қарор нагирифта буд. Баръакс, онҳо сиёсати руссикунонии ҷомеаи ҷумҳуриро (бевосита, бо нишондоди роҳбарияти ҲКИШ -КПСС) амалӣ мегардониданд. Дар натиҷаи ин гуна сиёсати якҷониба, мавқеи забони тоҷикӣ маҳдуд гардида вазифаҳои ҷамъиятиву тарбиявӣ ва маърифативу фарҳангии он дар ҷомеаи тоҷикон коста мегардид. Истифодаи забони тоҷикӣ асосан дар гуфтугузори кӯчагиву дохили оилавӣ ба назар мерасид. Ин муаммои ҷамъиятӣ боиси эҳё гардидани ҳисси миллии халқи тоҷик гардид. Дар ҳамаи гушаву канори мамлакат мардум дар маҷлисҳо, ба воситаи матбуот, оинаи нилгун ва радио андешаҳои худро оид ба мақоми забони тоҷикӣ баён менамуданд. Гарчанде, баъзеҳо талаб мекарданд, ки дар баробари забони тоҷикӣ ба забони русӣ ҳам мақоми давлатӣ дода шавад, вале аксарият ба Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муроҷиат намуда пешниҳод мекарданд, ки дар ҷумҳурӣ ба [[забони тоҷикӣ]] мақоми давлатӣ дода шавад. Зери чунин «фишори» оммавӣ роҳбарияти коммунистии ҷумҳурӣ мачбур шуд, ки оиди ин масъала чораҳо андешад. == Баргузории Рӯзи забон == [[22 июл]]и соли 1989 дар Иҷлосияи Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон '''«Қонуни забони тоҷикӣ (форсӣ)»''' қабул карда шуд. Тибқи қонун забони тоҷикӣ дар ҷумҳурӣ мақоми давлатиро гирифт.<ref>Ахбори Шўрои Олии ҶШС, Тоҷикистон, соли 1989, № 15, мод. 102.</ref> Аз соли 1989 то соли 2009 дар ҷумҳурӣ [[22 июл]] ҳамчун «Рӯзи забон» ҷашн гирифта мешуд. Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади минбаъд такмил додани қонунгузории ҷорӣ Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон '''"Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон "''' — ро қабул кард. [[5 октябр]]и соли 2009 баъд аз имзои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қонуни номбаргардида он ба амал даромад. Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи рӯзҳои ид», тағйирот даровард ва рӯзи [[5 октябр]] — '''Рӯзи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон'''(Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 05.10.09 с., № 699) эълон шудааст.<ref>Қонунҳо ва Қарорҳо.[http://www.parlament.tj Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон]</ref> == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Пайвандҳо == * [http://parlament.tj/images/files/1995/ruzhoi_id.doc Рӯзҳои Ид]{{Пайванди мурда|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Гурӯҳ:Идҳои Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Идҳои расмии Тоҷикистон]] 07c6q929iizukkzkmn79al8ooy0mub6 1307408 1307407 2022-07-22T04:55:29Z VASHGIRD 8035 /* Баргузории Рӯзи забон */ wikitext text/x-wiki '''Рӯзи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон''' — ҷашни миллиест, ки дар [[5 октябр]] дар Ҷумҳурии Тоҷикистон таҷлил мешавад. == Таърих == Дар нимаи дуюми солҳои 80-уми асри XX баъд аз саршавии равандҳои демократикунонии ҷомеа дар ҷумҳуриҳои Иттиҳоди Шӯравӣ ҷунбишу созмонҳои миллӣ-демократӣ ба миён омаданд. Сиёсати ошкорбаёнӣ имоконият фароҳам овард, ки камбудиҳои сиёсати коммунистии замони шӯравӣ оид ба масъалаи баробарҳуқуқии миллатҳои ИҶШС дар ҷомеа баррасӣ ва муҳокима шаванд. Дар Тоҷикистон масъалаи асосӣ муайян намудани мақоми забони тоҷикӣ дар ҷомеа гардид. Бояд гуфт, ки дар давоми солҳои 1965—1985 масъалаи мақоми забони тоҷикӣ дар ҷомеа ягон маротиба дар сатҳи роҳбарикунандаи ҳизбию давлатӣ ва муассисаҳои илмии ҷумҳурӣ мавриди муҳокимаи ҷиддӣ қарор нагирифта буд. Баръакс, онҳо сиёсати руссикунонии ҷомеаи ҷумҳуриро (бевосита, бо нишондоди роҳбарияти ҲКИШ) амалӣ мегардониданд. Дар натиҷаи ин гуна сиёсати якҷониба, мавқеи забони тоҷикӣ маҳдуд гардида вазифаҳои ҷамъиятиву тарбиявӣ ва маърифативу фарҳангии он дар ҷомеаи тоҷикон коста мегардид. Истифодаи забони тоҷикӣ асосан дар гуфтугузори кӯчагиву дохили оилавӣ ба назар мерасид. Ин муаммои ҷамъиятӣ боиси эҳё гардидани ҳисси миллии халқи тоҷик гардид. Дар ҳамаи гушаву канори мамлакат мардум дар маҷлисҳо, ба воситаи матбуот, оинаи нилгун ва радио андешаҳои худро оид ба мақоми забони тоҷикӣ баён менамуданд. Гарчанде, баъзеҳо талаб мекарданд, ки дар баробари забони тоҷикӣ ба забони русӣ ҳам мақоми давлатӣ дода шавад, вале аксарият ба Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муроҷиат намуда пешниҳод мекарданд, ки дар ҷумҳурӣ ба [[забони тоҷикӣ]] мақоми давлатӣ дода шавад. Зери чунин «фишори» оммавӣ роҳбарияти коммунистии ҷумҳурӣ мачбур шуд, ки оиди ин масъала чораҳо андешад. == Баргузории Рӯзи забон == [[22 июл]]и соли 1989 дар Иҷлосияи Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Қонуни забони тоҷикӣ (форсӣ)» қабул карда шуд. Тибқи қонун забони тоҷикӣ (форсӣ) дар ҷумҳурӣ мақоми давлатиро гирифт.<ref>Ахбори Шўрои Олии ҶШС, Тоҷикистон, соли 1989, № 15, мод. 102.</ref> Аз соли 1989 то соли 2009 дар ҷумҳурӣ [[22 июл]] ҳамчун «Рӯзи забон» ҷашн гирифта мешуд. Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади минбаъд такмил додани қонунгузории ҷорӣ Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон" -ро қабул кард. [[5 октябр]]и соли 2009 баъд аз имзои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қонуни номбаргардида он ба амал даромад. Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи рӯзҳои ид», тағйирот даровард ва рӯзи [[5 октябр]] — Рӯзи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 05.10.09 с., № 699) эълон шудааст.<ref>Қонунҳо ва Қарорҳо.[http://www.parlament.tj Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон]</ref> == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Пайвандҳо == * [http://parlament.tj/images/files/1995/ruzhoi_id.doc Рӯзҳои Ид]{{Пайванди мурда|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Гурӯҳ:Идҳои Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Идҳои расмии Тоҷикистон]] jvfer64yhejy7siobzkfl1z14fk7k6c 1307409 1307408 2022-07-22T05:06:41Z VASHGIRD 8035 /* Таърих */ wikitext text/x-wiki '''Рӯзи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон''' — ҷашни миллиест, ки дар [[5 октябр]] дар Ҷумҳурии Тоҷикистон таҷлил мешавад. == Таърих == Ҳаракати дар баробари забони русӣ ба забони тоҷикӣ (форсӣ) додани мақоми расмиву давлатӣ дар нимаи дувуми солҳои 80-уми асри XX, аниқтараш дар соли 1987 бо чопи мақолаҳо дар ин мавзӯъ дар матбуоти кишвар сар зад<ref>Дузабонӣ талаби ҷомеа аст // Мақолаи дастҷамъонаи устодони Институти педагогии шаҳри Хуҷанд (ҳоло Донишгоҳи Давлатии ба номи Бобоҷон Ғафуров) // Газетаи «Муаллимон», 19 майи соли 1987</ref>. Зери таъсири чунин иқдомҳо ва шояд барои паст кардани шиддати вазъият дар моҳи майи соли 1988 қарори якҷояи Кумитаи Марказии Ҳизби Коммунистии Тоҷикистон ва Шӯрои вазирони Тоҷикистон (№127 аз чоруми ноябри 1988) «Дар бораи чорабиниҳо дар мавриди такмили омӯзиши забони тоҷикӣ дар ҷумҳурӣ» қабул карда шуд, ки он аввалин санади расмӣ дар бораи густариши забони миллӣ дар давраи бозсозӣ дар Тоҷикистон буд. Вале қабули ин санад дигар ба вазъи иҷтимоӣ таъсир расонида наметавонист ва таҳти таъсири боло рафтани худшиносии миллӣ ва муборизаи равшанфикрони тоҷик барои ба забони миллӣ додани мақоми давлатӣ 22 июли соли 1989 Иҷлосияи даҳуми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон Қонуни забонро қабул кард. Баъд аз чанд рӯзи қабули қонуни «Тадбирҳо оид ба иҷрои Қонуни забони Республикаи Советии Сотсиалистии Тоҷикистон» аз тарафи Шӯрои Вазирони ҷумҳурӣ ба се забон – тоҷикӣ, русӣ, узбакӣ (№142, аз 11 августи соли 1989) қабул гардид. Қонуни мазкур барои гузаштани коргузории расмии идора ва муассисаҳои давлативу ғайридавлатӣ ба забони давлатӣ як давраи гузаришро муайян сохта буд: «Муқаррар карда шавад, ки дар органҳои ҳокимияти давлатӣ, дар корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо дар давраи гузариш аз соли 1990 то соли 1995 коргузорӣ ба забонҳои давлатӣ ва русӣ буда, аз якуми январи соли 1996 ба забони давлатӣ сурат мегирад<ref>{{Cite web|url=http://old.kmt.tj/sakhifae-az-tarih-konuni-zabon-risolati-hudro-ichro-kard|title=Саҳифае аз таърих: «Қонуни забон» рисолати худро иҷро кард|author=Сайфиддин Назарзода|website=old.kmt.tj|date=2017-07-22|publisher=Китобхонаи миллии Тоҷикистон|accessdate=2022-07-22}}</ref>. Вақте ки Қонуни забони Ҷумҳурии Тоҷикистон 22 июли соли 1989 қабул гардид ва тибқи қонун забони тоҷикӣ (форсӣ) дар ҷумҳурӣ мақоми давлатиро гирифт<ref>Ахбори Шӯрои Олии ҶШС, Тоҷикистон, соли 1989, № 15, мод. 102.</ref>, Тоҷикистон дар ҳайати як давлати абарқудрат вуҷуд дошт, ки сиёсати забонии ҳамаи ҷумҳуриҳои бародарӣ аз як марказ идора мешуд ва албатта қонуни забоне, ки дар Тоҷикистон қабул гардид, яке аз қонунҳои аввалин дар доираи Иттиҳоди Шуравӣ буд. Мардуми Тоҷикистон бо шӯру шавқ ин қонунро ҷонибдорӣ кард, бо ташаббуси [[Зафар Нозим]] «Бунёди забон» таъсис гардид, дар тамоми муассисаҳои Тоҷикистон курсҳои забономӯзӣ ташкил карда шуд. Баъди ба сари кор омадани Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, моҳи декабри соли 1992 ва нисбатан ором гаштани вазъият дар Тоҷикистон ҳамоно Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз пайи ҳалли масъалаҳои забон гардид ва ҳамасола ҷашни Қонуни забон таҷлил мегардид, вобаста ба татбиқи Қонуни забон чорабиниҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар амал пиёда мегардид. Ба вазъи номусоид ва идомаи ҷанги шаҳрвандӣ нигоҳ накарда, соли 1994 Қарори Шӯрои Олӣ «Дар бораи ҷашн гирифтани Рўзи забон» ба имзо расид<ref>Қарори Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон «''Дар бораи ҷашн гирифтани Рўзи забон''» // Ҷумҳурият, 16 июли соли 1994</ref>. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо қабули як силсила қарору тадбирҳои мушаххас ҷиҳати беҳтар кардани вазъи ҳуқуқии забони тоҷикӣ ва татбиқи марҳила ба марҳилаи Қонуни забони тоҷикӣ дар Комиссияи татбиқи Қонуни забони назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои таҷдиди қонун ва таҳияи қонуни нави забон комиссияи махсус таъсис дод, ки муддати солҳои 2007-2008 матни қонуни нави забонро бо номи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» таҳия карда, ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намуд. 5-уми октябри соли 2009 қонуни нави Ҷумҳурии Тоҷикистон бо номи «Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи забони давлатӣ» қабул гардид. Дар қонуни нав масъалаҳое, ки дар қонуни қаблии забон набуд, ҷойгоҳи худро пайдо кард. == Баргузории Рӯзи забон == Аз соли 1989 то соли 2009 дар ҷумҳурӣ [[22 июл]] ҳамчун «Рӯзи забон» ҷашн гирифта мешуд. Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи рӯзҳои ид», тағйирот даровард ва рӯзи [[5 октябр]] — Рӯзи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 05.10.09 с., № 699) эълон шудааст.<ref>Қонунҳо ва Қарорҳо.[http://www.parlament.tj Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон]</ref> == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Идҳои Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Идҳои расмии Тоҷикистон]] gklcf8etpj1ae4ge1k03gdp5rbp73tj 1307410 1307409 2022-07-22T05:09:21Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki '''Рӯзи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон''' — ҷашни миллиест, ки дар [[5 октябр]] дар Ҷумҳурии Тоҷикистон таҷлил мешавад. == Таърих == Ҳаракати дар баробари забони русӣ ба забони тоҷикӣ (форсӣ) додани мақоми расмиву давлатӣ дар нимаи дувуми солҳои 80-уми асри XX, аниқтараш дар соли 1987 бо чопи мақолаҳо дар ин мавзӯъ дар матбуоти кишвар сар зад<ref>Дузабонӣ талаби ҷомеа аст // Мақолаи дастҷамъонаи устодони Институти педагогии шаҳри Хуҷанд (ҳоло Донишгоҳи Давлатии ба номи Бобоҷон Ғафуров) // Газетаи «Муаллимон», 19 майи соли 1987</ref>. Зери таъсири чунин иқдомҳо ва шояд барои паст кардани шиддати вазъият дар моҳи майи соли 1988 қарори якҷояи Кумитаи Марказии Ҳизби Коммунистии Тоҷикистон ва Шӯрои вазирони Тоҷикистон (№ 127 аз чоруми ноябри 1988) «Дар бораи чорабиниҳо дар мавриди такмили омӯзиши забони тоҷикӣ дар ҷумҳурӣ» қабул карда шуд, ки он аввалин санади расмӣ дар бораи густариши забони миллӣ дар давраи бозсозӣ дар Тоҷикистон буд. Вале қабули ин санад дигар ба вазъи иҷтимоӣ таъсир расонида наметавонист ва таҳти таъсири боло рафтани худшиносии миллӣ ва муборизаи равшанфикрони тоҷик барои ба забони миллӣ додани мақоми давлатӣ 22 июли соли 1989 Иҷлосияи даҳуми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон Қонуни забонро қабул кард. Баъд аз чанд рӯзи қабули қонуни «Тадбирҳо оид ба иҷрои Қонуни забони Республикаи Советии Сотсиалистии Тоҷикистон» аз тарафи Шӯрои Вазирони ҷумҳурӣ ба се забон — тоҷикӣ, русӣ, узбакӣ (№ 142, аз 11 августи соли 1989) қабул гардид. Қонуни мазкур барои гузаштани коргузории расмии идора ва муассисаҳои давлативу ғайридавлатӣ ба забони давлатӣ як давраи гузаришро муайян сохта буд: "Муқаррар карда шавад, ки дар органҳои ҳокимияти давлатӣ, дар корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо дар давраи гузариш аз соли 1990 то соли 1995 коргузорӣ ба забонҳои давлатӣ ва русӣ буда, аз якуми январи соли 1996 ба забони давлатӣ сурат мегирад<ref>{{Cite web|url=http://old.kmt.tj/sakhifae-az-tarih-konuni-zabon-risolati-hudro-ichro-kard|title=Саҳифае аз таърих: «Қонуни забон» рисолати худро иҷро кард|author=Сайфиддин Назарзода|website=old.kmt.tj|date=2017-07-22|publisher=Китобхонаи миллии Тоҷикистон|accessdate=2022-07-22}}</ref>. Вақте ки Қонуни забони Ҷумҳурии Тоҷикистон 22 июли соли 1989 қабул гардид ва тибқи қонун забони тоҷикӣ (форсӣ) дар ҷумҳурӣ мақоми давлатиро гирифт<ref>Ахбори Шӯрои Олии ҶШС, Тоҷикистон, соли 1989, № 15, мод. 102.</ref>, Тоҷикистон дар ҳайати як давлати абарқудрат вуҷуд дошт, ки сиёсати забонии ҳамаи ҷумҳуриҳои бародарӣ аз як марказ идора мешуд ва албатта қонуни забоне, ки дар Тоҷикистон қабул гардид, яке аз қонунҳои аввалин дар доираи Иттиҳоди Шуравӣ буд. Мардуми Тоҷикистон бо шӯру шавқ ин қонунро ҷонибдорӣ кард, бо ташаббуси [[Зафар Нозим]] «Бунёди забон» таъсис гардид, дар тамоми муассисаҳои Тоҷикистон курсҳои забономӯзӣ ташкил карда шуд. Баъди ба сари кор омадани Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, моҳи декабри соли 1992 ва нисбатан ором гаштани вазъият дар Тоҷикистон ҳамоно Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз пайи ҳалли масъалаҳои забон гардид ва ҳамасола ҷашни Қонуни забон таҷлил мегардид, вобаста ба татбиқи Қонуни забон чорабиниҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар амал пиёда мегардид. Ба вазъи номусоид ва идомаи ҷанги шаҳрвандӣ нигоҳ накарда, соли 1994 Қарори Шӯрои Олӣ «Дар бораи ҷашн гирифтани Рўзи забон» ба имзо расид<ref>Қарори Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон «''Дар бораи ҷашн гирифтани Рўзи забон''» // Ҷумҳурият, 16 июли соли 1994</ref>. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо қабули як силсила қарору тадбирҳои мушаххас ҷиҳати беҳтар кардани вазъи ҳуқуқии забони тоҷикӣ ва татбиқи марҳила ба марҳилаи Қонуни забони тоҷикӣ дар Комиссияи татбиқи Қонуни забони назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои таҷдиди қонун ва таҳияи қонуни нави забон комиссияи махсус таъсис дод, ки муддати солҳои 2007—2008 матни қонуни нави забонро бо номи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» таҳия карда, ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намуд. 5-уми октябри соли 2009 қонуни нави Ҷумҳурии Тоҷикистон бо номи «Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи забони давлатӣ» қабул гардид. Дар қонуни нав масъалаҳое, ки дар қонуни қаблии забон набуд, ҷойгоҳи худро пайдо кард. == Баргузории Рӯзи забон == Аз соли 1989 то соли 2009 дар ҷумҳурӣ [[22 июл]] ҳамчун «Рӯзи забон» ҷашн гирифта мешуд. Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи рӯзҳои ид», тағйирот даровард ва рӯзи [[5 октябр]] — Рӯзи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 05.10.09 с., № 699) эълон шудааст.<ref>Қонунҳо ва Қарорҳо.[http://www.parlament.tj Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон]</ref> == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Идҳои Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:5 октябр]] [[Гурӯҳ:22 июл]] 14305n8iscy140ebsueofh0k3rm6np3 1307411 1307410 2022-07-22T05:09:32Z VASHGIRD 8035 иловаи [[Гурӯҳ:Забони тоҷикӣ]] бо ёрии [[Википедиа:HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''Рӯзи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон''' — ҷашни миллиест, ки дар [[5 октябр]] дар Ҷумҳурии Тоҷикистон таҷлил мешавад. == Таърих == Ҳаракати дар баробари забони русӣ ба забони тоҷикӣ (форсӣ) додани мақоми расмиву давлатӣ дар нимаи дувуми солҳои 80-уми асри XX, аниқтараш дар соли 1987 бо чопи мақолаҳо дар ин мавзӯъ дар матбуоти кишвар сар зад<ref>Дузабонӣ талаби ҷомеа аст // Мақолаи дастҷамъонаи устодони Институти педагогии шаҳри Хуҷанд (ҳоло Донишгоҳи Давлатии ба номи Бобоҷон Ғафуров) // Газетаи «Муаллимон», 19 майи соли 1987</ref>. Зери таъсири чунин иқдомҳо ва шояд барои паст кардани шиддати вазъият дар моҳи майи соли 1988 қарори якҷояи Кумитаи Марказии Ҳизби Коммунистии Тоҷикистон ва Шӯрои вазирони Тоҷикистон (№ 127 аз чоруми ноябри 1988) «Дар бораи чорабиниҳо дар мавриди такмили омӯзиши забони тоҷикӣ дар ҷумҳурӣ» қабул карда шуд, ки он аввалин санади расмӣ дар бораи густариши забони миллӣ дар давраи бозсозӣ дар Тоҷикистон буд. Вале қабули ин санад дигар ба вазъи иҷтимоӣ таъсир расонида наметавонист ва таҳти таъсири боло рафтани худшиносии миллӣ ва муборизаи равшанфикрони тоҷик барои ба забони миллӣ додани мақоми давлатӣ 22 июли соли 1989 Иҷлосияи даҳуми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон Қонуни забонро қабул кард. Баъд аз чанд рӯзи қабули қонуни «Тадбирҳо оид ба иҷрои Қонуни забони Республикаи Советии Сотсиалистии Тоҷикистон» аз тарафи Шӯрои Вазирони ҷумҳурӣ ба се забон — тоҷикӣ, русӣ, узбакӣ (№ 142, аз 11 августи соли 1989) қабул гардид. Қонуни мазкур барои гузаштани коргузории расмии идора ва муассисаҳои давлативу ғайридавлатӣ ба забони давлатӣ як давраи гузаришро муайян сохта буд: "Муқаррар карда шавад, ки дар органҳои ҳокимияти давлатӣ, дар корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо дар давраи гузариш аз соли 1990 то соли 1995 коргузорӣ ба забонҳои давлатӣ ва русӣ буда, аз якуми январи соли 1996 ба забони давлатӣ сурат мегирад<ref>{{Cite web|url=http://old.kmt.tj/sakhifae-az-tarih-konuni-zabon-risolati-hudro-ichro-kard|title=Саҳифае аз таърих: «Қонуни забон» рисолати худро иҷро кард|author=Сайфиддин Назарзода|website=old.kmt.tj|date=2017-07-22|publisher=Китобхонаи миллии Тоҷикистон|accessdate=2022-07-22}}</ref>. Вақте ки Қонуни забони Ҷумҳурии Тоҷикистон 22 июли соли 1989 қабул гардид ва тибқи қонун забони тоҷикӣ (форсӣ) дар ҷумҳурӣ мақоми давлатиро гирифт<ref>Ахбори Шӯрои Олии ҶШС, Тоҷикистон, соли 1989, № 15, мод. 102.</ref>, Тоҷикистон дар ҳайати як давлати абарқудрат вуҷуд дошт, ки сиёсати забонии ҳамаи ҷумҳуриҳои бародарӣ аз як марказ идора мешуд ва албатта қонуни забоне, ки дар Тоҷикистон қабул гардид, яке аз қонунҳои аввалин дар доираи Иттиҳоди Шуравӣ буд. Мардуми Тоҷикистон бо шӯру шавқ ин қонунро ҷонибдорӣ кард, бо ташаббуси [[Зафар Нозим]] «Бунёди забон» таъсис гардид, дар тамоми муассисаҳои Тоҷикистон курсҳои забономӯзӣ ташкил карда шуд. Баъди ба сари кор омадани Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, моҳи декабри соли 1992 ва нисбатан ором гаштани вазъият дар Тоҷикистон ҳамоно Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз пайи ҳалли масъалаҳои забон гардид ва ҳамасола ҷашни Қонуни забон таҷлил мегардид, вобаста ба татбиқи Қонуни забон чорабиниҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар амал пиёда мегардид. Ба вазъи номусоид ва идомаи ҷанги шаҳрвандӣ нигоҳ накарда, соли 1994 Қарори Шӯрои Олӣ «Дар бораи ҷашн гирифтани Рўзи забон» ба имзо расид<ref>Қарори Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон «''Дар бораи ҷашн гирифтани Рўзи забон''» // Ҷумҳурият, 16 июли соли 1994</ref>. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо қабули як силсила қарору тадбирҳои мушаххас ҷиҳати беҳтар кардани вазъи ҳуқуқии забони тоҷикӣ ва татбиқи марҳила ба марҳилаи Қонуни забони тоҷикӣ дар Комиссияи татбиқи Қонуни забони назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои таҷдиди қонун ва таҳияи қонуни нави забон комиссияи махсус таъсис дод, ки муддати солҳои 2007—2008 матни қонуни нави забонро бо номи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» таҳия карда, ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намуд. 5-уми октябри соли 2009 қонуни нави Ҷумҳурии Тоҷикистон бо номи «Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи забони давлатӣ» қабул гардид. Дар қонуни нав масъалаҳое, ки дар қонуни қаблии забон набуд, ҷойгоҳи худро пайдо кард. == Баргузории Рӯзи забон == Аз соли 1989 то соли 2009 дар ҷумҳурӣ [[22 июл]] ҳамчун «Рӯзи забон» ҷашн гирифта мешуд. Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи рӯзҳои ид», тағйирот даровард ва рӯзи [[5 октябр]] — Рӯзи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон (Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 05.10.09 с., № 699) эълон шудааст.<ref>Қонунҳо ва Қарорҳо.[http://www.parlament.tj Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон]</ref> == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Идҳои Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:5 октябр]] [[Гурӯҳ:22 июл]] [[Гурӯҳ:Забони тоҷикӣ]] kzd6xaiy5u2ijyuwe6qpflkjv0br52a 0 19150 1307328 1267377 2022-07-21T13:28:52Z Based sogdian 34522 /* Преамбула */ wikitext text/x-wiki '''Салҷуқиён''' ё '''''Салоҷика''''' ({{Lang-fa|سلاجقه}}), ё '''''Оли Салҷуқ''''' ({{Lang-fa|آل سلجوق}}) — номи дудмони [[Туркҳо|турк]] аст, ки дар қарнҳои панҷум ва шашуми ҳиҷрии қамарӣ (ёздаҳум ва дувоздаҳуми мелодӣ) бар бахшҳои бузурги Осиёи Ғарбӣ, шомили [[Эрон]]и кунунӣ, фармонварӣ доштанд. Салҷуқиён [[Забони Форсӣ|забони форси]]ро забони расмӣ ва дарбори қарор додаанд ва вазирони ин давра, ба вижа Умедалмалик Кандрӣ ва Хоҷа [[Низомулмулки Тӯсӣ]] хидмати муҳиме ба адабиёти форсӣ ва густариши донишҳо карданд. {{таърих-нопурра}} == Нигаред низ == * [[Давлати Салҷуқиён]] == Адабиёт == * [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%AC%D9%88%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86 Википедиаи Форсӣ] [[Гурӯҳ:Таърихи Осиёи Марказӣ]] [[Гурӯҳ:Салҷуқиён]] 7e9drb548e3sxnz3wmx54svff65ngnd 0 21442 1307329 1267798 2022-07-21T13:35:42Z Based sogdian 34522 /* Сари қудрат омадани Ғуриён */ wikitext text/x-wiki '''Ғуриён''' – [[сулола]]и суннимазҳаби [[тоҷикон]], аз [[Хонадони Шонасбониён (Ғуриён)]] аст. Сарсулолаи хонадон Сури ибни Муҳаммад, сарвари қабилаи вилояти Мандеши кишвари [[Ғур]]) буд. Шонасбониён (Ғуриён) шоҳони давлати Ғуриён - давлати дуюми таърихии [[тоҷикон]] дар [[Хуросон]] буданд. Давлати Ғуриён солҳои [[1150]] – [[1215]] арзи ҳастӣ намудааст. === Сари қудрат омадани Ғуриён === Охири асри ХI дар [[Ғур]] айёми барқароршавии муносибати феодалӣ буд. Дар нимаи дувуми асри ХI ва нимаи аввали асри ХII доираи ҳокимияти маликҳои вилояти Мандеш хеле вусъат пайдо намуда, ба тамоми Ғур паҳн гардид. Дар миёнаҳои асри ХII давлати феодалии Ғуриён таъсис ёфт. Ҳокимони [[Ғур]] баъзе вақтҳо исман ба шинохтани ҳокимияти олии [[Ғазнавиён]] маҷбур шуда бошанд ҳам, вале дар зарфи чандин даҳсолаҳо бар зидди ин сулола мубориза бурдаанд. Ниҳоят, онҳо заиф шудани давлати ғазнавиро фурсати мусоид дарёфта, истиқлоли худро аз нав ба даст оварданд ва дар аҳди ҳукмронии Қутбиддин Маҳмуди Ғурӣ ба rувваи бузурге соҳиб гардиданд. Ин буд, ки [[Баҳромшоҳи Ғазнавӣ|Баҳромшоҳ]] (яке аз охирин султонони ғазнавӣ) аз афзудани иқтидори Ғуриён ва шуҳрат ёфтани Қутбиддин Маҳмуди Ғурӣ тарсида, вайро бо роҳи фиреб ба [[Ғазна]] биёвард ва ба ҳабс гирифта, пас аз чанде заҳр дода ҳалок намуд. Бо вуҷуди ин, дигарбора тасарруф кардани давлати Ғур ба Баҳромшоҳ муяссар нагардид. Баҳромшоҳи Ғазнавӣ дар чанд муҳорибаи шадиде, ки байни ӯ ва бародарони Қутбиддин ба амал омаданд, якзайл шикаст хӯрд. Асосгузори давлати Ғуриён [[Алоуддин Ҳусейн]] (Ҷаҳонсӯз) соли [[1150]] ба Баҳромшоҳи Ғазнавӣ шикасти ҳалкунанда расонида шаҳри [[Ғазна]]ро забт намуд ва оташ зад (аз инҷо лақаби [[Алоуддин Ҳусейн]]- Ҷаҳонсӯз пайдо щудааст). Вале муборизаи [[Ғазнавиён]] ва Ғуриён бо ин ҳама ба итмом нарасид. Дар соли 1186–87 бародарзодаи [[Алоуддин Ҳусейн]] — [[Ғиёсуддин Муҳаммад|Ғиёсуддин Муҳаммади Ғурӣ]] дар яке аз ҷангҳо охирин хонадони [[Ғазнавиён|ғазнавӣ]], Ҳокими Лоҳур - Хисравмаликро асир карда, ба пойтахти давлати Ғур - [[Фирӯзкӯҳ]] фиристод. Бо ҳамин салтанати [[Ғазнавиён]] тамоман аз миён бардошта шуд. Ғуриён ҳокимияти [[Ғазнавиён]]ро барҳам дода, ҳукмрони давлати бузурге гардиданд, ки дере нагузашта ҳудуди он дар натиҷаи футуҳоти минбаъдаи онҳо хеле вусъат пайдо намуд. Маркази ин давлат ҳамоно [[Ғур]] буд.<ref name="ReferenceA">Б.Ғ. Ғафуров Тоҷикон. Китоби дуюм. - Душанбе, 2008. - с. 414</ref> === Нашъу намои давлат === Султонони [[Ғур]] қувваи зиёдеро ташкил мекарданд. Дар ихтиёри онҳо қӯшуни пуршуморе буд, ки дастаҳои низомии қабилаҳоро низ дар бар мегирифт. Ғайр аз ин, онҳоро ашрофи феодалии тоҷик дар кӯҳистони [[Бадахшон]] ва ҳавзаи дарёи Аму пуштибонӣ менамуданд. Дар охири асри ХII маҳалҳои ҷанубии [[Тоҷикистон]]) ва [[Ӯзбекистон]]и кунунӣ, аз ҷумла, ноҳияи [[Вахш]], [[Чағониён]], [[Шуғнон]] ва [[Вахон]] ба ҳайъати давлати Ғуриҳо дохил карда шуданд. Солҳои [[1152]]–[[1206]] дурахшонтарин давраи таърихи мамлакати Ғуриҳо ҳисоб мешавад. Пешрафти бузурги иrтисодӣ ва мадании давлати Ғуриҳо низ ба ҳамин давра алоқаманд аст. Лекин азбаски мамлакати Ғуриҳо нисбат ба дигар маҳалҳои [[Осиёи Миёна]] хеле ақибмонда буд, ин пешравӣ дер давом накард.<ref name="ReferenceA"/> == Нигаред == * [[Таърихи Тоҷикистон]] ==Манобеъ== <references /> == Пайвандҳо == * [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%83%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%8B Гуриды] {{Давлатҳои сулолаҳои форисзабон (тоҷикон)}} [[Гурӯҳ:Таърихи Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Сулолаҳои ҳукуматдорони Осиёи Марказӣ]] [[Гурӯҳ:Вилоятҳои таърихии Тоҷикистон]] q06x6myy2onj7pqvjotygpr9c91oe8e 1307330 1307329 2022-07-21T13:37:25Z Based sogdian 34522 /* Преамбула */ wikitext text/x-wiki '''Ғуриён''' – [[сулола]]и [[Суннӣ|суннимазҳаби]] [[тоҷикон]], аз [[Хонадони Шонасбониён (Ғуриён)]] аст. Сарсулолаи хонадон Сури ибни Муҳаммад, сарвари қабилаи вилояти Мандеши кишвари [[Ғур]]) буд. Шонасбониён (Ғуриён) шоҳони давлати Ғуриён - давлати дуюми таърихии [[тоҷикон]] дар [[Хуросон]] буданд. Давлати Ғуриён солҳои [[1150]] – [[1215]] арзи ҳастӣ намудааст. === Сари қудрат омадани Ғуриён === Охири асри ХI дар [[Ғур]] айёми барқароршавии муносибати феодалӣ буд. Дар нимаи дувуми асри ХI ва нимаи аввали асри ХII доираи ҳокимияти маликҳои вилояти Мандеш хеле вусъат пайдо намуда, ба тамоми Ғур паҳн гардид. Дар миёнаҳои асри ХII давлати феодалии Ғуриён таъсис ёфт. Ҳокимони [[Ғур]] баъзе вақтҳо исман ба шинохтани ҳокимияти олии [[Ғазнавиён]] маҷбур шуда бошанд ҳам, вале дар зарфи чандин даҳсолаҳо бар зидди ин сулола мубориза бурдаанд. Ниҳоят, онҳо заиф шудани давлати ғазнавиро фурсати мусоид дарёфта, истиқлоли худро аз нав ба даст оварданд ва дар аҳди ҳукмронии Қутбиддин Маҳмуди Ғурӣ ба rувваи бузурге соҳиб гардиданд. Ин буд, ки [[Баҳромшоҳи Ғазнавӣ|Баҳромшоҳ]] (яке аз охирин султонони ғазнавӣ) аз афзудани иқтидори Ғуриён ва шуҳрат ёфтани Қутбиддин Маҳмуди Ғурӣ тарсида, вайро бо роҳи фиреб ба [[Ғазна]] биёвард ва ба ҳабс гирифта, пас аз чанде заҳр дода ҳалок намуд. Бо вуҷуди ин, дигарбора тасарруф кардани давлати Ғур ба Баҳромшоҳ муяссар нагардид. Баҳромшоҳи Ғазнавӣ дар чанд муҳорибаи шадиде, ки байни ӯ ва бародарони Қутбиддин ба амал омаданд, якзайл шикаст хӯрд. Асосгузори давлати Ғуриён [[Алоуддин Ҳусейн]] (Ҷаҳонсӯз) соли [[1150]] ба Баҳромшоҳи Ғазнавӣ шикасти ҳалкунанда расонида шаҳри [[Ғазна]]ро забт намуд ва оташ зад (аз инҷо лақаби [[Алоуддин Ҳусейн]]- Ҷаҳонсӯз пайдо щудааст). Вале муборизаи [[Ғазнавиён]] ва Ғуриён бо ин ҳама ба итмом нарасид. Дар соли 1186–87 бародарзодаи [[Алоуддин Ҳусейн]] — [[Ғиёсуддин Муҳаммад|Ғиёсуддин Муҳаммади Ғурӣ]] дар яке аз ҷангҳо охирин хонадони [[Ғазнавиён|ғазнавӣ]], Ҳокими Лоҳур - Хисравмаликро асир карда, ба пойтахти давлати Ғур - [[Фирӯзкӯҳ]] фиристод. Бо ҳамин салтанати [[Ғазнавиён]] тамоман аз миён бардошта шуд. Ғуриён ҳокимияти [[Ғазнавиён]]ро барҳам дода, ҳукмрони давлати бузурге гардиданд, ки дере нагузашта ҳудуди он дар натиҷаи футуҳоти минбаъдаи онҳо хеле вусъат пайдо намуд. Маркази ин давлат ҳамоно [[Ғур]] буд.<ref name="ReferenceA">Б.Ғ. Ғафуров Тоҷикон. Китоби дуюм. - Душанбе, 2008. - с. 414</ref> === Нашъу намои давлат === Султонони [[Ғур]] қувваи зиёдеро ташкил мекарданд. Дар ихтиёри онҳо қӯшуни пуршуморе буд, ки дастаҳои низомии қабилаҳоро низ дар бар мегирифт. Ғайр аз ин, онҳоро ашрофи феодалии тоҷик дар кӯҳистони [[Бадахшон]] ва ҳавзаи дарёи Аму пуштибонӣ менамуданд. Дар охири асри ХII маҳалҳои ҷанубии [[Тоҷикистон]]) ва [[Ӯзбекистон]]и кунунӣ, аз ҷумла, ноҳияи [[Вахш]], [[Чағониён]], [[Шуғнон]] ва [[Вахон]] ба ҳайъати давлати Ғуриҳо дохил карда шуданд. Солҳои [[1152]]–[[1206]] дурахшонтарин давраи таърихи мамлакати Ғуриҳо ҳисоб мешавад. Пешрафти бузурги иrтисодӣ ва мадании давлати Ғуриҳо низ ба ҳамин давра алоқаманд аст. Лекин азбаски мамлакати Ғуриҳо нисбат ба дигар маҳалҳои [[Осиёи Миёна]] хеле ақибмонда буд, ин пешравӣ дер давом накард.<ref name="ReferenceA"/> == Нигаред == * [[Таърихи Тоҷикистон]] ==Манобеъ== <references /> == Пайвандҳо == * [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%83%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%8B Гуриды] {{Давлатҳои сулолаҳои форисзабон (тоҷикон)}} [[Гурӯҳ:Таърихи Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Сулолаҳои ҳукуматдорони Осиёи Марказӣ]] [[Гурӯҳ:Вилоятҳои таърихии Тоҷикистон]] qa4h5y3wva7jnn8c1jqi14h4c9w0h2b 0 45903 1307443 1293085 2022-07-22T06:28:52Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Талбак Назаров |номи аслӣ = |тасвир = Талбак_Назаров.jpg |ном ҳангоми таваллуд = Назаров Талбак Назарович |вазифа = [[Вазири корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон]] |тартиб = 4 |парчам = Flag of Tajikistan.svg |таърихи таваллуд = 15.3.1938 |зодҳо = {{Зодгоҳ|ноҳияи Данғара}}, [[вилояти Кӯлоб]], [[ҶШС Тоҷикистон]], [[ИҶШС]] |президент = [[Эмомалӣ Раҳмон]] |нахуствазир = [[Оқил Оқилов]] |аввалдавр = |охирдавр = [[1 декабр]]и [[2006]] |пешгузашта = |ҷонишин = [[Ҳамрохон Зарифӣ]] |рутба = |солҳои хизмат = |мансубият = |намуди қушун = |ҳизб = |маълумот = Донишкадаи молия ва иқтисоди Ленинград ба номи Н. Л. Вознесенский (1960) |касб = [[дипломат]] |дараҷаи илмӣ = {{Дараҷаи илмӣ|доктор|илмҳои иқтисод}} |унвонҳои илмӣ = {{Унвонҳои илмӣ|АИҶТ|0}} |фаъолият = |мукофотҳо = }} '''Талбак Назарович Назаров''' ([[15 март]]и [[соли 1938]], [[ноҳияи Данғара]], [[вилояти Кӯлоб]], [[ҶШС Тоҷикистон]], [[ИҶШС]]) — арбоби давлатӣ, доктори илмҳои иқтисодӣ ([[1975]]), профессор ([[1976]]), академики [[Академияи илмҳои Тоҷикистон|Академияи илмҳои ҶТ]] ([[1991]]), академики Академияи байналмилалии мактабҳои олӣ ([[1991]]), Арбоби шоистаи илми ҶШС Тоҷикистон (1988), дорандаи [[Ҷоизаи давлатии ба номи Абӯалӣ ибни Сино]] ([[2003]]) == Зиндагинома == Донишкадаи молия ва иқтисоди Ленинград ба номи Н. Л. Вознесенскийро соли (1960), (инчунин аспирантура (1965) ва докторантураи (1975) — ДМИЛ) хатм намудааст. Фаъолияти кориашро ҳамчун муаллими калон (1960—1972)сар карда, ба ҳайси мудири кафедраи молия ва қарз, ҷонишини декан, проректори шуъбаи шабона, декани факултети иқтисодии [[Донишгоҳи миллии Тоҷикистон|ДДТ]] (1976—1982), ректори [[Донишгоҳи миллии Тоҷикистон|ДДТ]] (1982—1988) кор кардааст. Ӯ раиси Шӯрои Олии ҶШС Тоҷикистон (вазифаи ҷамъиятӣ 1986—1988), вазири маорифи ҶШС Тоҷикистон (1988—1990), ҷонишини аввали раиси Шӯрои вазирон — раиси Кумитаи давлатии тарҳрезии ҶШС Тоҷикистон (1990—1991), ноиби президенти [[Академияи илмҳои Тоҷикистон|Академияи илмҳои ҶТ]] (1991—1994), вазири корҳои хориҷии ҶТ (1994—2006), узви Раёсати [[Академияи илмҳои Тоҷикистон|Академияи илмҳои ҶТ]] (1991 — то имрӯз), вакили Шӯрои Олии [[ҶШС Тоҷикистон]] (1980—1990) ва вакили халқии [[ИҶШС]] (1991—1992) буд. Ба ҳайси Раиси Шӯрои ректорони мактабҳои олии ҶШС Тоҷикистон ва узви Кумитаи давлатии маорифи халқи ИҶШС (1982—1988) фаъолият бурдааст. Ӯ инчунин, раиси ҳайати Ҳукумати ҶТ дар гуфтушуниди байни тоҷикон (1996—1997) барои хотима додани [[Ҷанги шаҳрвандии Тоҷикистон]] фаъолият намудааст ва барои дарёфти оштии миллӣ ва сулҳ дар Тоҷикистон саҳми хешро гузоштааст. == Фаъолияти илмӣ == Талбак Назаров муаллифи зиёда аз 100 рисолаю маколаҳои илмӣ оид ба илми иктисодиёт мебошад. Таълифоти ӯ дар соҳаи сиёсати хориҷии Тоҷикистон: * Сиёсати мо сиёсати ошкорост (1996), * Сиёсати мо созанда аст (1996), * Тоҷикистон ва мақоми он дар ҷомеаи байналмилалӣ (1997), * Тоҷикистон: иктисод, сиёсат ва ҳамкориҳои байналмилалӣ (2001), * Тоҷикистон:ҳамкориҳои иктисодӣ ва амният (2003), * Тоҷикистон: рушди иктисодӣ ҳамоиш ва ҳамкориҳои минтакавӣ (2004), * Дипломатияи муосири тоҷик (2006) (бо [[Абдунабӣ Сатторзода]]) * Ислоҳоти иктисодӣ, ҳамкориҳо ва амният (2013). == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Пайвандҳо == * [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2,_%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D0%BA Талбак Назаров] * [http://anrt.tj/index.php/tj/a-zoi-ai-t/ajati-shakhs-az-soli-1951/a-zoi-pajvastai Аъзои пайвастаи Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон. Ҳайати шахсӣ , аз соли 1951] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20170918144546/http://anrt.tj/index.php/tj/a-zoi-ai-t/ajati-shakhs-az-soli-1951/a-zoi-pajvastai |date=2017-09-18 }} {{Зиндагинома-хурд}} [[Гурӯҳ:Олимони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Иқтисодшиносони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Олимони Фарҳангистони улуми Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Олимони Донишгоҳи миллии Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Барандагони Ҷоизаи давлатии ба номи Абӯалӣ ибни Сино]] [[Гурӯҳ:Арбобони шоистаи илми ҶШС Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] 2bpzlkxu9g3c11sjjazj5sr862aiy55 0 59337 1307337 1307172 2022-07-21T15:36:14Z Farorud 26988 /* Харитаҳо */ wikitext text/x-wiki [[File:Tajikistan single age population pyramid 2020.png|350px|alt=|thumb|upright=1.4|Пирамидаи синну сол ва ҷинсии Тоҷикистон дар соли 2020]] Шумораи '''аҳолии Тоҷикистон''' то 1 январи соли 2021 9 млн. 504 ҳаз. нафарро ташкил дод. Аз рӯи афзоиш дар 30 соли охир Тоҷикистон дар байни кишварҳои пасошӯравӣ ҷои аввалро ишғол кард. Дар аввали соли 1991 аҳолии ҷумҳурӣ 5,3 млн нафар буд ва то соли 2021 афзоиши он 80%-ро ташкил дод. == Аз рӯи воҳидҳои маъмурӣ == {| class="wikitable sortable" |+ !Воҳидҳои маъмурӣ !1996 !1999 !2000 !2005 !2010 !2015 !2020 (фарқият) |- |[[ВМКБ]] |191,4 |{{зиёдшавӣ}}203,9 |{{зиёдшавӣ}}206,2 |{{зиёдшавӣ}}206,8 |{{камшавӣ}}204,8 |{{зиёдшавӣ}}214,3 |{{зиёдшавӣ}}228,9 ''(+14,6)'' |- |[[Вилояти Суғд]] |1763,6 |{{зиёдшавӣ}}1842,1 |{{зиёдшавӣ}}1871,9 |{{зиёдшавӣ}}2015,8 |{{зиёдшавӣ}}2197,9 |{{зиёдшавӣ}}2455,5 |{{зиёдшавӣ}}2707,3 ''(+251,8)'' |- |[[Вилояти Хатлон]] |1988,5 |{{зиёдшавӣ}}2100,7 |{{зиёдшавӣ}}2145,2 |{{зиёдшавӣ}}2368,4 |{{зиёдшавӣ}}2618,3 |{{зиёдшавӣ}}2971,5 |{{зиёдшавӣ}}3348,3 ''(+376,8)'' |- |ш. [[Душанбе ]] |505,6 |{{зиёдшавӣ}}538,6 |{{зиёдшавӣ}}564,0 |{{зиёдшавӣ}}630,0 |{{зиёдшавӣ}}711,2 |{{зиёдшавӣ}}788,7 |{{зиёдшавӣ}}863,4 ''(+74,7)'' |- |[[Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ]] |1252,3 |{{зиёдшавӣ}}1316,0 |{{зиёдшавӣ}}1341,2 |{{зиёдшавӣ}}1497,9 |{{зиёдшавӣ}}1685,2 |{{зиёдшавӣ}}1922,0 |{{зиёдшавӣ}}2165,9 ''(+243.9)'' |- |*дар умум |5701,4 |{{зиёдшавӣ}}6001,3 |{{зиёдшавӣ}}6128,5 |{{зиёдшавӣ}}6718,9 |{{зиёдшавӣ}}7417,4 |{{зиёдшавӣ}}8352,0 |{{зиёдшавӣ}}9313,8 ''(+961,8)'' |} == Гурӯҳҳои этникӣ == * [[тоҷикон]] (аз ҷумла яғнобиҳо ва халқҳои Помир) — 84.3% * [[ӯзбакҳо]] — 13.8% * дигарон — 2% (аз ҷумла [[қирғизҳо]], [[русҳо]], [[туркманҳо]], [[тоторҳо]], [[арабҳо]]) '''Ҳайати миллӣ (1926-2010)''' (дар ҳазорҳо)<ref>[http://www.demoscope.ru/weekly/2005/0191/analit05.php Results of the 2000 population census in Tajikistan.] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110807010258/http://www.demoscope.ru/weekly/2005/0191/analit05.php|date=2011-08-07}}</ref><ref name="spo">{{cite journal|last1=Spoorenberg|first1=Thomas|year=2013|title=Fertility changes in Central Asia since 1980|journal=Asian Population Studies|volume=9|issue=1|pages=50–77|doi=10.1080/17441730.2012.752238|s2cid=154532617}}</ref><ref name="spoo">{{cite journal|last1=Spoorenberg|first1=Thomas|year=2015|title=Explaining recent fertility increase in Central Asia|journal=Asian Population Studies|volume=11|issue=2|pages=115–133|doi=10.1080/17441730.2015.1027275|s2cid=153924060}}</ref> {| class="wikitable" |+ ! rowspan="2" |Гурӯҳи этникӣ ! colspan="2" |барӯйхатгири 1926¹ ! colspan="2" |барӯйхатгири 1939² ! colspan="2" |барӯйхатгири 1959³ ! colspan="2" |барӯйхатгири 1970⁴ ! colspan="2" |барӯйхатгири 1979⁵ ! colspan="2" |барӯйхатгири 1989⁶ ! colspan="2" |барӯйхатгири 2000 ! colspan="2" |барӯйхатгири 2010⁸ |- bgcolor="#e0e0e0" !шумора ! % !шумора ! % !шумора ! % !шумора ! % !шумора ! % !шумора ! % !шумора ! % !шумора ! % |- |[[тоҷикон]] | align="right" |617,125 | align="right" |74.6 | rowspan="2" align="right" |883,966 | rowspan="2" align="right" |59.5 | rowspan="2" align="right" |1,051,164 | rowspan="2" align="right" |53.1 | rowspan="2" align="right" |1,629,920 | rowspan="2" align="right" |56.2 | rowspan="2" align="right" |2,237,048 | rowspan="2" align="right" |58.8 | rowspan="2" align="right" |3,172,420 | rowspan="2" align="right" |62.3 | rowspan="2" align="right" |4,898,400 | rowspan="2" align="right" |79.9 | rowspan="2" align="right" |6,373,834 | rowspan="2" align="right" |84.3 |- |[[яғнобиҳо]] | align="right" |1,829 | align="right" |0.2 |- |[[ӯзбакҳо]] | align="right" |175,627 | align="right" |21.2 | align="right" |353,478 | align="right" |23.8 | align="right" |454,433 | align="right" |23.0 | align="right" |665,662 | align="right" |23.0 | align="right" |873,199 | align="right" |22.9 | align="right" |1,197,841 | align="right" |23.5 | align="right" |1,012,500 | align="right" |16.5 | align="right" |1,046,647 | align="right" |13.8 |- |[[қирғизҳо]] | align="right" |11,410 | align="right" |1.4 | align="right" |27,968 | align="right" |1.9 | align="right" |25,635 | align="right" |1.3 | align="right" |35,485 | align="right" |1.2 | align="right" |48,376 | align="right" |1.3 | align="right" |63,832 | align="right" |1.3 | align="right" |65,500 | align="right" |1.1 | align="right" |60,715 | align="right" |0.8 |- |[[русҳо]] | align="right" |5,638 | align="right" |0.7 | align="right" |134,916 | align="right" |9.1 | align="right" |262,610 | align="right" |13.3 | align="right" |344,109 | align="right" |11.9 | align="right" |395,089 | align="right" |10.4 | align="right" |388,481 | align="right" |7.6 | align="right" |68,200 | align="right" |1.1 | align="right" |34,838 | align="right" |0.5 |- |[[туркманҳо]] | align="right" |4,148 | align="right" |0.5 | align="right" |4,040 | align="right" |0.3 | align="right" |7,115 | align="right" |0.4 | align="right" |11,043 | align="right" |0.4 | align="right" |13,991 | align="right" |0.4 | align="right" |20,487 | align="right" |0.4 | align="right" |20,300 | align="right" |0.3 | align="right" |15,171 | align="right" |0.2 |- |[[тоторҳо]] | align="right" |950 | align="right" |0.1 | align="right" |18,296 | align="right" |1.2 | align="right" |56,893 | align="right" |2.9 | align="right" |70,803 | align="right" |2.4 | align="right" |79,529 | align="right" |2.1 | align="right" |79,442 | align="right" |1.6 | align="right" |19,000 | align="right" |0.3 | align="right" |6,495 | align="right" |0.1 |- |[[арабҳо]] | align="right" |3,260 | align="right" |0.4 | align="right" |2,290 | align="right" |0.2 | align="right" |1,297 | align="right" |0.1 | align="right" |248 | align="right" |0.0 | align="right" |176 | align="right" |0.0 | align="right" |276 | align="right" |0.0 | align="right" |14,500 | align="right" |0.2 | align="right" |4,184 | align="right" |0.1 |- |дигарон | align="right" |7,180 | align="right" |0.9 | align="right" |60,137 | align="right" |4.0 | align="right" |120,750 | align="right" |6.1 | align="right" |142,332 | align="right" |4.9 | align="right" |158,812 | align="right" |4.2 | align="right" |169,824 | align="right" |3.3 | align="right" |29,100 | align="right" |0.5 | align="right" |22,618 | align="right" |0.3 |- bgcolor="#e0e0e0" ! align="left" |Total ! colspan="2" |827,167 ! colspan="2" |1,485,091 ! colspan="2" |1,979,897 ! colspan="2" |2,899,602 ! colspan="2" |3,806,220 ! colspan="2" |5,092,603 ! colspan="2" |6,127,500 ! colspan="2" |7,564,502 |- | colspan="17" |<small>¹ Source: [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_26.php?reg=2134]. ² Source: [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_39.php]. ³ Source: [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_59.php]. ⁴ Source: [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_70.php]. ⁵ Source: [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_79.php]. ⁶ Source: [http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php] ⁷ including 51,000 Lakai, 15,100 Kongrat, 4,900 Katagan, 3,700 Barlos and 1,100 Yuz. ⁸ Source: [https://web.archive.org/web/20130116004155/http://stat.tj/en/img/526b8592e834fcaaccec26a22965ea2b_1355502192.pdf], p.&nbsp;7. ⁹ including 65,555 Lakai, 38,078 Kongrat, 7,601 Katagan, 5,271 Barlos and 3,798 Yuz </small>. |} == Вазъи умумӣ == Дар асоси Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон № 100 аз 4 ноябри соли 1995 «Дар бораи тартиби ҳалли масъалаҳои сохти марзиву маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон»<ref>Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1995, №21, мод. 239; соли 2000, №11, мод. 513; соли 2003, №4, мод.153; соли 2008, №3, мод. 182; соли 2009, №7-8, мод.489; №12, мод.</ref>, воҳидҳои марзиву маъмурӣ ва маҳалҳои аҳолишини Ҷумҳурии Тоҷикистон [[Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон]], [[вилоят]], [[шаҳр]], [[ноҳия]], [[шаҳрак]], [[деҳот]] ва [[деҳа]] мебошанд. Ноҳияҳо деҳавӣ ва шаҳрӣ буда, дар итоати ҷумҳурӣ, вилоят ё шаҳр шуда метавонанд. Дар таърихи [[1 январ]]и [[соли 2010]] [[Ҷумҳурии Тоҷикистон]] иборат аз [[Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон]] (ВМКБ); [[Вилояти Суғд]]; [[Вилояти Хатлон]]; 17 шаҳр, 62 ноҳия (ҳамчунин, 13 ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ, ки дар маркази мамлакат ҷойгир шудаанд), 55 шаҳрак ва 368 ҷамоат иборат аст.<ref>{{Cite web |url=http://www.stat.tj/russian_database/socio-demographic_sector/administrative-area_units.xls |title=нусхаи бойгонӣ |accessdate=2014-08-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100816013937/http://www.stat.tj/russian_database/socio-demographic_sector/administrative-area_units.xls |archivedate=2010-08-16 }}</ref> [[File:Taj PopRurPop1958-2005.jpg|thumb|450px|Аҳолии Тоҷикистон: умумӣ (кабуд) ва деҳот (сурх) (1958-2005)]] [[File:Old bearded man from Tajikistan.jpg|thumb|upright|right|Марди тоҷик (2005).]] [[File:Tajik003.jpg|thumb|right|upright|Зани тоҷик бо писараш.]] Дар таърихи [[1 январ]]и [[соли 2014]] [[Ҷумҳурии Тоҷикистон]] иборат аз [[Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон]] (ВМКБ); [[Вилояти Суғд]]; [[Вилояти Хатлон]]; 17 шаҳр, 58 ноҳия (ҳамчунин, 13 ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ, ки дар маркази мамлакат ҷойгир шудаанд), 57 шаҳрак ва 370 ҷамоат иборат аст.<ref>{{Cite web |url=http://www.stat.tj/ru/img/b417f44e3113e555ffff3cd143d5b3fe_1404816557.pdf |title=нусхаи бойгонӣ |accessdate=2014-08-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140714152455/http://www.stat.tj/ru/img/b417f44e3113e555ffff3cd143d5b3fe_1404816557.pdf |archivedate=2014-07-14 }}</ref> Ҳамакнун сарзамини Тоҷикистон (соли 2014)<ref>{{Cite web |url=http://www.stat.tj/ru/img/b417f44e3113e555ffff3cd143d5b3fe_1404816557.pdf |title=ШУМОРАИ АҲОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ТО 1 ЯНВАРИ СОЛИ 2014 |accessdate=2014-08-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140714152455/http://www.stat.tj/ru/img/b417f44e3113e555ffff3cd143d5b3fe_1404816557.pdf |archivedate=2014-07-14 }}</ref> ба чунин воҳидҳо бахш карда шудааст: {| class="wikitable sortable standard" |+ |- ! Ном ! Аҳолӣ<br />([[2014]])<br />ҳазор тан ! Паҳноварӣ,<br />ҳазор км² ! Зичии аҳолӣ,<br />кас/дар 1 км² ! Шумораи<br />ноҳияҳо ! Марказ<br /> | |- class="shadow" | [[Душанбе]] | align=right| 775,8 | align=right| 0,1 | align=right| 7 758,0 | align=right| 4 | |- | [[Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон]] | align=right| 212,1 | align=right| 64,1 | align=right| 3,3 | align=right| 7 | [[Хоруғ]] |- | [[Вилояти Суғд]] | align=right| 2 400,6 | align=right| 25,2 | align=right| 95,3 | align=right| 14 | [[Хуҷанд]] |- | [[Вилояти Хатлон]] | align=right| 2 898,6 | align=right| 24,6 | align=right| 117,8 | align=right| 24 | [[Бохтар]] |- | [[Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ]] | align=right| 1 874,0 | align=right| 28,6 | align=right| 56,2 | align=right| 13 | [[Душанбе]] |} Дар Тоҷикистон баъди ба даст даровардани истиқлол ду дафъа барӯйхатгирии аҳолӣ баргузор шудааст. Бори якум мувофиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 22 майи 1998 «Дар бораи барӯйхатгирии аҳолӣ» 20–27 январи 2000 доир шуда буд. Дар он давра мувофиқи маълумоти оморӣ шумораи аҳолии доимии шаҳрҳо нисбат ба соли 1989 (тибқи Барӯйхатгирии аҳоли пешина) аз 1 млн 668 ҳазор то 1623 ҳазор нафар кам шуда, шумораи аҳолии доимии деҳот баръакс аз 3441 ҳазор то 4504 ҳазор нафар зиёд шудааст. Ҳамин тарз, дар давоми 11 сол (1989—2000) ҳиссаи аҳолии доимии шаҳрҳои Тоҷикистон аз 32,5 дарсад то 26,5 дарсад кам шуда, аҳолии доимии деҳот, баръакс, аз 67,5 дарсад то 73,5 дарсад афзудааст. Бори дуюм мувофиқи Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 29 августи 2009, № 685 «Дар бораи гузаронидани барӯйхатгирии аҳолӣ» аз 21 то 30 сентябри 2010 дар қаламрави ҷумҳурӣ Барӯйхатгирии аҳоли ва фонди манзил баргузор шуд. Аз рӯйи маълумоти пешакии Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба Барӯйхатгирии аҳоли ва фонди манзил, шумораи аҳолии доимии мамлакат ба ҳолати 21 сентиябри 2010-ум 7 565 ҳазор нафарро ташкил кард. Шумораи аҳолии ҷумҳурӣ (дар январи 2010) нисбат ба соли 2000-ум 1 438 ҳазор нафар ё 23 дарсад, дар муқоиса бо ҳисобу китоби маълумоти аввали соли 2010, 35,4 ҳазор нафар ё 0,5 дарсад зиёд шудааст. Ин зиёдшавии шумораи аҳолӣ дар ҷумҳурӣ аз ҳисоби афзоиши табиӣ ва пеш аз ҳама, аз ҳисоби нишондиҳандаҳои баланди таваллуд ва болоравии шумораи таваллуд нисбат ба фавт ба вуҷуд меояд. Сарфи назар аз муҳоҷирати аҳолӣ ба хориҷи ҷумҳурӣ, дар соли 2010 нисбат ба соли 2000 шумораи аҳолии шаҳрҳо 379 ҳазор нафар ё 23,3 дарсад, аҳолии деҳот 1 059 ҳазор нафар ё 23,5 дарсад афзудааст. Ҷараёни шаҳришавӣ (урбанизатсия), ки то соли 2000 дар сатҳи ҷумҳурӣ дар авҷ буд, мувофиқи ҷамъбасти пешакии Барӯйхатгирии аҳоли ва фонди манзили соли 2010 муътадил гашта, таносуби аҳолии шаҳру деҳот 27 дарсади аҳолии шаҳр ва 73 дарсади аҳолии деҳотро ташкил кард. [[26 май]]и [[соли 2018]] шумораи аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба 9 миллион нафар расид.<ref>{{Cite web|url=https://khovar.tj/2018/05/imr-z-sokini-9-millionai-to-ikiston-ba-dunyo-omad-peshvoi-millat-padaru-modari-k-daki-navzod-va-tamomi-a-olii-mamlakatro-bo-in-r-jdodi-fara-bahsh-tabrik-namudand/|title=ИМРӮЗ СОКИНИ 9-МИЛЛИОНАИ ТОҶИКИСТОН БА ДУНЁ ОМАД! Пешвои миллат падару модари кӯдаки навзод ва тамоми аҳолии мамлакатро бо ин рӯйдоди фараҳбахш табрик намуданд|author=|website=khovar.tj|date=|publisher=khovar.tj|lang=tg|accessdate=2018-05-30}}</ref>. === Аҳолии Тоҷикистон дар соли 2020 === Дар соли 2020 шумораи умумии аҳолии Тоҷикистон то 9 678 613 нафар афзудааст. аз он ҷумла: * 9 678 613 — аҳолии умумӣ (2020), ки аз онҳо: * 4 757 443 — мардон (49,2%) * 4 921 170 — занон (50,8%) Дар охири соли 2021 9.857.502 нафар хоҳад шуд.  Афзоиши табиии аҳолӣ мусбат хоҳад буд ва 244 312 нафарро ташкил хоҳад дод.  Дар тӯли тамоми сол тақрибан 299,267 кӯдак таваллуд мешавад ва 54 956 нафар мемиранд.  Агар муҳоҷирати хориҷӣ дар сатҳи соли гузашта боқӣ монад, аҳолӣ бо сабабҳои муҳоҷират 28153 нафар кам мешавад.  Яъне, шумораи умумии одамоне, ки аз кишвар хориҷ мешаванд (эмигрантҳо) нисбат ба шумораи одамоне, ки бо мақсади будубоши дарозмуддат ба кишвар ворид мешаванд (иммигрантҳо) бартарӣ хоҳанд дошт. [[Акс:Зичии аҳолии Тоҷикистон (Намунаи 1).png|мини|Зичии аҳолии Тоҷикистон ]] [[Акс:Зичии аҳолии Тоҷикистон (Намунаи 2).png|мини|Зичии аҳолии Тоҷикистон нусхаи 2]] ==== Динамикаи тағирёбии аҳолии Тоҷикистон дар соли 2021 ==== Дар зер коэффитсиенти тағирёбии аҳолии Тоҷикистон оварда шудааст, ки онро мо барои соли 2021 ҳисоб кардаем: Афзоиш: ба ҳисоби миёна дар як рӯз 820 кӯдак (34,16 дар як соат) таваллуд шудааст Марг: ба ҳисоби миёна дар як рӯз 151 нафар (6,27 дар як соат) фавтиданд Афзоиши аҳолии муҳоҷират: ба ҳисоби миёна -77 нафар дар як рӯз (-3,21 дар як соат) Суръати афзоиши аҳолии Тоҷикистон дар соли 2021 дар як рӯз 592 нафар хоҳад буд.<ref>{{Cite web|url=https://countrymeters.info/ru/Tajikistan|title=Население Таджикистана|website=countrymeters.info|accessdate=2021-03-04}}</ref> == Динамикаи аҳолӣ == {{Main|Барӯйхатгирии аҳолии Тоҷикистон (соли 2000)|Барӯйхатгирии аҳолии Тоҷикистон (соли 2010)|Барӯйхатгирии аҳолии Тоҷикистон (соли 2000)}} {{БароварданиДодаҳо|сутунҳо=8|Сарлавҳо=Шумораи аҳолӣ<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_pop.php 15 новых независимых государств. Численность населения на начало года, 1950-2019, тысяч человек]</ref>|зиёд=зиёдшавӣ|кам=камшавӣ|1950|1532000|1951|1577000|1952|1626000|1953|1678000|1954|1730000|1955|1783000|1956|1836000|1957|1891000|1958|1949000|1959|1981000|1960|2045000|1961|2120000|1962|2211000|1963|2300000|1964|2383000|1965|2469000|1966|2556000|1967|2633000|1968|2715000|1969|2807000|1970|2900000|1971|2983000|1972|3096000|1973|3191000|1974|3288000|1975|3392000|1976|3492000|1977|3598000|1978|3699000|1979|3801000|1980|3901000|1981|4007000|1982|4119000|1983|4239000|1984|4365000|1985|4499000|1986|4648000|1987|4807000|1988|4952000|1989|5109000|1990|5248000|1991|5358000|1992|5570000|1993|5571000|1994|5704000|1995|5786000|1996|5884000|1997|5970000|1998|6067000|1999|6188000|2000|6100000|2001|6200000|2002|6375500|2003|6506500|2004|6640000|2005|6780400|2006|6920300|2007|7063800|2008|7215700|2009|7373800|2010|7529600|2011|7616000|2012|7697500 |2013|7839000|2014|8161100|2015|8576926|2016|8769221| }} {{Wikidata/Population}} Аҳолии Тоҷикистон хеле вақт аст, ки бо суръати гуногун меафзояд: соли 1959 дар инҷо 1981 ҳаз. одам буд, дар солҳои 1989 — 5109 ҳаз. ва, бо фарқ аз кишварҳои аврупоии [[ИДМ]], рушдро дар солҳои 1989-1999 давом дод, новобаста ба муҳоҷирати зиёди аҳолӣ аз ҷумҳурӣ (437 ҳазор нафар дар 11 сол). Фактори асосии зиёдшавии аҳолӣ – Основной фактор роста населения — афзоишии табии босуръат. Дар байни солҳои 1989-2000, аҳолии танҳо шаҳрҳои калон, аз қабили пойтахт – [[Душанбе]], дар натиҷаи ҳиҷрати аҳолии аввал русзабон ва баъдан тоҷику-ӯзбек кам шуданд. Аз вақти азбайнравии [[Иттиҳоди Шӯравӣ]] таркиби миллӣ ба тағйироти зиёд дучор шуд. Барои миллатҳои бумӣ афзоиши баланди табии хос аст, гарчанде ки нишондиҳандаҳои он дар давраи пасошӯравӣ поён рафт. == [[Пиртарин афрод]] аз [[Тоҷикистон]] == * [[Зулҳиҷҷа Ёфтуллоева]] Дар шиносномаи Зулҳиҷҷа Ёфтуллоева таърихи таваллуди ӯ [[5 январ]]и соли [[1897]]-ум қайд шудааст<ref>Сокини 115-солаи ноҳияи Абдураҳмони Ҷомӣ даргузашт - [[Радиои Озодӣ]] http://www.ozodi.org/content/zulhijja-yoftulloeva-/24795283.html</ref> * [[Тоҷигул Қурбонова]] Дар шиносномаи Тоҷигул Қурбонова навишта шудааст, ки ӯ [[8 март]]и соли [[1900]] таваллуд шудааст.<ref>Зани кӯҳансолтарин дар Кӯлоб 112-сола шуд - [[Радиои Озодӣ]] http://www.ozodi.org/content/article/24508182.html</ref> == Харитаҳо == <gallery> Акс:Tajiks in Tajikistan.png|alt=|Тоҷикон дар Тоҷикистон Акс:Uzbeks in Tajikistan.png|alt=|Ӯзбекҳо дар Тоҷикистон Акс:Kyrgyzs in Tajikistan.png|Қирғизҳо дар Тоҷикистон Акс:Russians in Tajikistan.png|Русҳо дар Тоҷикистон Акс:Turkmens in Tajikistan.png|Туркменҳо дар Тоҷикистон Акс:Tatars in Tajikistan.png|Татарҳо дар Тоҷикистон Акс:Kazakhs in Tajikistan.png|Қазоқҳо дар Тоҷикистон Акс:Arabs in Tajikistan.png|alt=|Арабҳо дар Тоҷикистон Акс:Pamiri tajiks in Tajikistan.png|alt=|Тоҷикони бадахшизабон дар Тоҷикистон Акс:Yagnobi tajiks in Tajikistan.png|alt=|Тоҷикони яғнобизабон ва мардуми водии Яғноб Акс:Lulis in Tajikistan.png|alt=|Лӯлиҳо дар Тоҷикистон Акс:Mountainous tajiks.png|alt=|Тоҷикони кӯҳистонӣ (галча) дар Тоҷикистон Акс:Population of Tajikistan by viloyats.png|alt=|Аҳолии Тоҷикистон аз рӯи вилоятҳо Акс:Population of Tajikistan by districts (map).png|alt=|Аҳолии Тоҷикистон аз рӯи ноҳияҳо Акс:Зичии аҳолии Тоҷикистон (Намунаи 1).png|alt=|Зичии аҳолии Тоҷикистон аз рӯи ноҳияҳо Акс:Population density of Tajikistan regions.png|alt=|Зичии аҳолии Тоҷикистон аз рӯи вилоятҳо Акс:Плотность населения Таджикистана (2020 г)-1.png|alt=|Зичии аҳолии Тоҷикистон барои соли 2020 аз рӯи ноҳияҳо Акс:Плотность населения Таджикистана (2020 г)-2.png|alt=|Зичии аҳолии Тоҷикистон аз рӯи ноҳияҳо барои соли 2020 Акс:Сельское и городское население Таджикистана (2020 г).png|alt=|Аҳолии шаҳр ва деҳот барои соли 2020 Акс:Tajiks of Uzbekistan.PNG|alt=|Дида мешавад, ки бисёре аз маҳалҳои аҳолишини Ӯзбекистон дар наздики сарҳади Тоҷикистон ҷойгиранд </gallery> == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{Тоҷикистон-ҷуғ-нопурра}}{{Мавзӯъҳои Тоҷикистон}} [[Гурӯҳ:Аҳолии Тоҷикистон]] jtx2027x15dpyc87k7yyk61zjyyqckg 0 60382 1307437 1292822 2022-07-22T06:25:17Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Олим |ном = Ҳабибулло Неъматуллоев |номи аслӣ = |тасвир = |бар = |тавсифи тасвир = |таърихи таваллуд = 1900 |зодгоҳ = {{Зодгоҳ|Ӯротеппа|ноҳияи Истаравшан}}, [[ҶШС Тоҷикистон]] |таърихи даргузашт = 1975 |маҳалли даргузашт = {{МаҳаллиМарг|ноҳияи Ӯротеппа|ноҳияи Истаравшан}} |шаҳрвандӣ = |фазои илмӣ = |ҷойҳои кор = |дараҷаи илмӣ = |унвонҳои илмӣ = |алма-матер = |роҳбари илмӣ = |шогирдони маъруф = |маъруф ба = |ҷоизаҳо = {{ордени Байрақи Сурхи Меҳнат}} {{ордени Байрақи Сурхи Меҳнат}} {{ордени «Нишони Фахрӣ»}} {{ордени «Нишони Фахрӣ»}} |имзо = |бари имзо = |сайт = |викитека = |викианбор = }} '''Ҳабибулло Неъматуллоев''' (1900, [[Ӯротеппа]] — 1975, [[Душанбе]]) — омӯзгор яке аз иштирокдорони фаъоли сохтмони сотсиализм дар Тоҷикистон. Муаллими хидматнишондодаи ҶШС Тоҷикистон (1960). == Зиндагинома == Курсҳои кӯтоҳмуддати муаллимтайёркунӣ (1919) ва бахши дар Тошканд будаи Донишгоҳи профессураи сурхро хатм кардааст (1937). Омӯзгори мактаби миёна, ҷонишини мудири шуъбаи комсомоли вилоят (1919—1925), мудири шуъбаи маорифи халқи в.Ӯротеппа, котиби масъули кумиҷроияи округ (1926-29), мудири шуъбаи маорифи халқи округи Кӯлоб (1930). Солҳои 1937—1938 директори [[Донишгоҳи давлатии Хуҷанд|Донишкадаи олии омӯзгории Хуҷанд]] буд. Аз с.1938 то 1947 мансабҳои роҳбарикунандаро дар низоми Нашриёти давлатии Тоҷикистон ишғол кардааст. Вазири маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон (1947—1954), ҷонишини вазири фарҳанги ҶШС Тоҷикистон, ҷонишни мудири шуъбаи таблиғоту ташвиқоти КМ ҲК Тоҷикистон (1954—1960), сардори идораи бойгонии назди Шӯрои Вазирони [[ҶШС Тоҷикистон]] (1960—1974). Аз с.1974 дар нафақа. Депутати ШО ҶШС Тоҷикистон (даъватҳои 2,3). Бо ду ордени Байрақи Сурхи Меҳнат, ду ордени «Нишони Фахрӣ», медалҳо, ифтихорномаҳо мукофотонида шудааст.<ref>[http://elbibhgu.narod.ru/TavcifnomaiOmuzgoron/TavsifnomaiOmuzgoron.html]</ref> == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Адабиёт == * А. Бобокалонов, Ҳ. Холҷӯраев, Ш. Шарипов. Роҳи пуршараф: Донишгоҳи давлатии Хуҷанд ба номи академик Бобоҷон Ғафуров 80 сол. — Хуҷанд: Нури маърифат, 2012. — 500 с. [[Гурӯҳ:Олимони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Омӯзгорони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] q5gjuirlmt1zlep4ok66bfgr6h32vrp 0 73958 1307439 1293066 2022-07-22T06:25:56Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Олим |ном = Рустамбек Юсуфбеков |номи аслӣ = |тасвир = |бар = |тавсифи тасвир = |таърихи таваллуд = 1923 |зодгоҳ = |таърихи даргузашт = 2000 |маҳалли даргузашт = |шаҳрвандӣ = |фазои илмӣ = ходими давлатӣ,олим |ҷойҳои кор = |дараҷаи илмӣ = |унвонҳои илмӣ = |алма-матер = |роҳбари илмӣ = |шогирдони маъруф = |маъруф ба = |ҷоизаҳо = |имзо = |бари имзо = |сайт = |викитека = |викианбор = }} ''' Рустамбек Юсуфбеков''' — ходими давлатӣ, доктори илмҳои иқтисодӣ (1972), профессор (1984). Вазири маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон (1963-1974), муовини раиси Шӯрои Вазирони ҶШС Тоҷикистон (1974-1984), вазири корҳои хориҷии ҶШС Тоҷикистон (1981-1984). Узви вобастаи [[Академияи илмҳои Тоҷикистон|Академияи илмҳои ҶТ]] (1975).<ref>Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон.Ҳайати шахсӣ. – Душанбе: Дониш, 2011. - 216 с.</ref> ==Зиндагинома== Рустамбек Юсуфбеков [[Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ|Донишгоҳи давлатии омӯзгории Душанбе ба номи Т.Г.Шевченко]] ро хатм кардааст (1950)., ихтисос – «иқтисоди сиёсӣ». Самтҳои асосии фаъолияти илмӣ: самаранокии бахши кишоварзӣ, рушди беҳбуди моддӣ ва сатҳи фарҳангии мардум, самаранокии иқтисодии маорифи халқ. Мудири кафедраи иқтисоди сиёсии [[Донишгоҳи миллии Тоҷикистон|Донишгоҳи давлатии Тоҷикистон ба номи В.И.Ленин]] (1956-1959). Муовини мудири шуъбаи илм ва мактабҳои КМ ПК Тоҷикистон (1959-1962), вазири маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон (1963-1974), муовини раиси Шӯрои Вазирони ҶШС Тоҷикистон (1974-1984), вазири корҳои хориҷии ҶШС Тоҷикистон (1981-1984). Профессори кафедраи иқтисоди сиёсии [[Донишгоҳи миллии Тоҷикистон]] (1984-2000). == Ҷоизаҳо == * Бо ду ордени Байрақи Сурхи Меҳнат, * ду ордени «Нишони Фахрӣ», * медалҳои «Барои меҳнати шоиста дар Ҷанги Бузурги Ватании солҳои 1941-1945», * «Сисолагии ғалаба дар Ҷанги Бузурги Ватании солҳои 1941-1945» == Манобеъ == {{эзоҳ}} {{Зиндагинома-хурд}} [[Гурӯҳ:Олимони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Иқтисодшиносони Тоҷикистон‎‎]] [[Гурӯҳ:Аъзои вобастаи АИ Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Олимони Донишгоҳи миллии Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] 34kpy6frvi6vkvogv1en2q96nz3iyu5 0 112335 1307412 1307171 2022-07-22T05:37:22Z VASHGIRD 8035 /* Роҳбарони собиқи вазорат */ wikitext text/x-wiki {{Мақомоти иҷроия |ном = Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон |ихтисора = ВМИ ҶТ |номи аслӣ = |номи аслӣ1 = |номи аслӣ2 = |кишвар = Тоҷикистон |юрисдиксия = |матни_сарлавҳаи_юрисдиксия = |нишона = Emblem_of_Tajikistan.svg |бари нишона = 120 |имзои нишона = Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон |муҳр = |бари муҳр = |имзои муҳр = |тасвир = Бинои Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон.jpg |бари тасвир = 260 |имзои тасвир = Бинои Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон |таърихи таъсис = [[14 декабр]]и [[1924]] |пешина1 = Комиссариати маорифи халқи ҶХШС Тоҷикистон |пешина2 = Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон |пешина3 = Вазорати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон |пешина4 = Вазорати маълумоти олӣ ва миёнаи махсуси ҶШС Тоҷикистон |пешина5 = Вазорати маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон |таърихи барҳамдиҳӣ = |баъдина = |тобеият = [[Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон]] |қароргоҳ = [[Душанбе]], кӯч. Нисормуҳаммад, 13а <br /> 734024 |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |region_code = |кормандон = |буҷет = |номи вазир1 = [[Раҳимҷон Саидзода]] |вазифаи вазир1 = |номи вазир2 = |вазифаи вазир2 = |номи роҳбар1 = |вазифаи роҳбар1 = |номи роҳбар2 = |вазифаи роҳбар2 = |мақоми болоӣ = |мақоми поёнӣ1 = |мақоми поёнӣ2 = |ҳуҷҷат1 = |сайт = {{URL|http://maorif.tj}} |қисмати ёддоштҳо = |харита = |бари харита = |имзои харита = }} '''Вазорáти маори́ф ва илми Ҷумҳури́и Тоҷикистóн''' — мақомоти марказии [[ҳокимияти иҷроияи Ҷумҳурии Тоҷикистон]], ки барои таҳия ва тат­биқи [[Сиёсати давлатии Тоҷикистон|сиёсати давлатӣ]] ва батанзимдарории меъёрҳои ҳуқуқии фаъолият дар соҳаи маориф масъул аст. Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси [[Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон]], қонунҳои конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, фармонҳои Президенти Тоҷикистон, қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Маҷлиси намояндагон ва Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият мекунад. == Вазифаҳо == Вазифаҳои асосии вазорат: * фароҳам овардани фазои меъёрӣ-ҳуқуқӣ барои фаъолияти муназзами муассисаҳои таълимӣ; * таълиму тарбияи мутахассисони соҳаи маориф; * ба таҳсил фаро гирифтани бачагони синни мактабӣ. == Таърих == {{асосӣ|Маориф дар Тоҷикистон}} 14 декабри 1924 Комиссариати маорифи халқи ҶХШС Тоҷикистон ташкил гардид, ки он 11 феврали 1925 дар шаҳри Душанбе ба фаъолият шурӯъ намуд. Комиссариати маорифи халқ баъд ба Вазорати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон (1946–78: 1988–92), Вазорати маълумоти олӣ ва миёнаи махсуси ҶШС Тоҷикистон (1978–88) табдили ном кард. Соли 1992 Вазорати аорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон ном гирифт. 19 ноябри соли 2013 Вазорати маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон табдил дода шуд ва муқаррар гардидд, ки вазифаҳои пешбурди сиёсати илм аз доираи ваколатҳои [[Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон]] бароварда шуда, ба Вазорати мазкур вогузор гарданд<ref>{{Cite web|url=http://president.tj/node/5619|title=Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи такмили сохтори мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон|author=|website=Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон|date=|publisher=president.tj|lang=tg|accessdate=2018-02-20}}</ref>. == Сохтор == ;<nowiki>Сохтори Вазорат:</nowiki>: * Роҳбарият (вазир ва 4 муовин); * Раёсати таҳсилоти томактабӣ ва миёнаи умумӣ; * Раёсати таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ; * Раёсати таҳсилоти олии касбӣ ва баъдидипломӣ; * Раёсати кадрҳо, корҳои махсус; * Раёсати баҳисобгирии бухгалтерӣ ва ҳисоботи молиявӣ; * Раёсати иқтисод ва банақшанирӣ; * Раёсати илм ва иноватсия; * Раёсати муносибатҳои байналмилалӣ; * Шуъбаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ ва фаъолияти истеҳсолӣ; * Шуъбаи низоми ахборотии идоракунии маориф; * Шуъбаи таъминоти ҳуқуқӣ ва котибот; * Шуъбаи назорати дохилии ҳуҷҷатҳо ва бойгонӣ; * Шуъбаи маркетинг, моликият ва хариди давлатӣ; * Шуъбаи аудити дохилӣ; * Шуъбаи таҳияи сиёсат дар соҳаи маориф; * Бахши маъмурият ва корҳои ташкилӣ; * Бахши муассисаҳои интернетӣ ва таҳсилоти иловагӣ; * Бахши рушди барномаҳои таҳсилоти байналмилалӣ; * Бахши инвеститсия. ;<nowiki>Муассисаҳои тобеи вазорат:</nowiki> * Хадамоти давлатии назорат дар соҳаи маориф; * Раёсати сохтмони асосӣ; * [[Академияи таҳсилоти Тоҷикистон]]; * Пажӯҳишгоҳи илмҳои педагогӣ; * Донишкадаи ҷумҳуриявии такмили ихтисос ва бозомӯзии кормандони соҳаи маориф; * Маркази ҷумҳуриявии таълимию методӣ; * Маркази ҷумҳуриявии корҳои тарбиявии беруназмактабӣ; * Маркази барномаҳои байналмилалӣ; * [[Маркази миллии тестии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон|Маркази миллии тестӣ]]; * Матбааи Вазорати маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон; * Маҷаллаи «Маърифати омӯзгор»; * [[Омӯзгор (рӯзнома)|Нашрияи «Омӯзгор»]]; * Маҷаллаи «Русский язык и литература в школах Таджикистана»; * Маҷаллаи «Маорифи Тоҷикистон»; * Гурӯҳи татбиқи лоиҳаи таҷдид ва идомаи сохтмони мактабҳои миёна (Бонки исломии рушд); * Маркази ҷумҳуриявии технологияи информатсионӣ ва коммуникатсия; * Маркази ҷумҳуриявии кор бо мактаббачагони шоиста. == Роҳбарони собиқи вазорат == Вазирони вазорат: [[Аббос Алиев]] (1924—1927), [[Нисор Муҳаммад]] (1927—1929, 1930—1932), [[Муҳамадҷон Масаидов]] (1929-1930), [[Саид Носиров]] (1932—1934), [[Кулӣ Абдинов]] (1934—1936), [[Сироҷуддин Ҳасанов]] (1936—1937), [[Муҳаммадамир Ниёзов]] (1937—1938), [[Тоҳир Пӯлодов]] (1938—1942, 1954—1962), [[Ҳотам Солеҳбоев]] (1942—1943), [[Ҳошим Содиқов]] (1943—1947), [[Ҳабибулло Неъматуллоев]] (1947—1954), [[Муҳаммад Осимӣ]] (1962—1963), [[Рустамбек Юсуфбеков]] (1963—1974), [[Рауф Додобоев]] (1974—1986), [[Хушқадам Давлатқадамов]] (1978—1984), [[Абдулбашир Рашидов]] (1986—1988), [[Талбак Назаров]] (1988—1989), [[Исмоил Давлатов]] (1990—1992), [[Зокир Вазиров]] (1992), [[Бозгул Додхудоева]] (1992—1994), [[Мунира Иноятова]] (1994—2000), [[Сафаралӣ Раҷабов]] (2000—2005), [[Абдуҷаббор Раҳмонов]] (2005—2012), [[Нуриддин Саидов]] (2012—2020), [[Муҳаммадюсуф Имомзода]] (2020—2022), [[Раҳимҷон Саидзода]] (аз 2022). == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Ҳамчунин нигаред == * [[Маориф дар Тоҷикистон]] * [[Илм дар Тоҷикистон]] == Пайвандҳо == * {{сайти расмӣ|http://maorif.tj}}{{ref-tg}}{{ref-ru}}{{ref-en}} == Сарчашма == * {{ЭМТ|Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон|3}} {{Сохтори мақомоти марказии ҳокимияти иҷроияи Ҷумҳурии Тоҷикистон}} [[Гурӯҳ:Вазоратҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Маориф дар Тоҷикистон]] ipfyunem41nnbu0udx9erc7jp0r9wj6 1307414 1307412 2022-07-22T05:37:51Z VASHGIRD 8035 /* Роҳбарони собиқи вазорат */ wikitext text/x-wiki {{Мақомоти иҷроия |ном = Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон |ихтисора = ВМИ ҶТ |номи аслӣ = |номи аслӣ1 = |номи аслӣ2 = |кишвар = Тоҷикистон |юрисдиксия = |матни_сарлавҳаи_юрисдиксия = |нишона = Emblem_of_Tajikistan.svg |бари нишона = 120 |имзои нишона = Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон |муҳр = |бари муҳр = |имзои муҳр = |тасвир = Бинои Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон.jpg |бари тасвир = 260 |имзои тасвир = Бинои Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон |таърихи таъсис = [[14 декабр]]и [[1924]] |пешина1 = Комиссариати маорифи халқи ҶХШС Тоҷикистон |пешина2 = Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон |пешина3 = Вазорати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон |пешина4 = Вазорати маълумоти олӣ ва миёнаи махсуси ҶШС Тоҷикистон |пешина5 = Вазорати маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон |таърихи барҳамдиҳӣ = |баъдина = |тобеият = [[Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон]] |қароргоҳ = [[Душанбе]], кӯч. Нисормуҳаммад, 13а <br /> 734024 |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |region_code = |кормандон = |буҷет = |номи вазир1 = [[Раҳимҷон Саидзода]] |вазифаи вазир1 = |номи вазир2 = |вазифаи вазир2 = |номи роҳбар1 = |вазифаи роҳбар1 = |номи роҳбар2 = |вазифаи роҳбар2 = |мақоми болоӣ = |мақоми поёнӣ1 = |мақоми поёнӣ2 = |ҳуҷҷат1 = |сайт = {{URL|http://maorif.tj}} |қисмати ёддоштҳо = |харита = |бари харита = |имзои харита = }} '''Вазорáти маори́ф ва илми Ҷумҳури́и Тоҷикистóн''' — мақомоти марказии [[ҳокимияти иҷроияи Ҷумҳурии Тоҷикистон]], ки барои таҳия ва тат­биқи [[Сиёсати давлатии Тоҷикистон|сиёсати давлатӣ]] ва батанзимдарории меъёрҳои ҳуқуқии фаъолият дар соҳаи маориф масъул аст. Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси [[Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон]], қонунҳои конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, фармонҳои Президенти Тоҷикистон, қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Маҷлиси намояндагон ва Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият мекунад. == Вазифаҳо == Вазифаҳои асосии вазорат: * фароҳам овардани фазои меъёрӣ-ҳуқуқӣ барои фаъолияти муназзами муассисаҳои таълимӣ; * таълиму тарбияи мутахассисони соҳаи маориф; * ба таҳсил фаро гирифтани бачагони синни мактабӣ. == Таърих == {{асосӣ|Маориф дар Тоҷикистон}} 14 декабри 1924 Комиссариати маорифи халқи ҶХШС Тоҷикистон ташкил гардид, ки он 11 феврали 1925 дар шаҳри Душанбе ба фаъолият шурӯъ намуд. Комиссариати маорифи халқ баъд ба Вазорати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон (1946–78: 1988–92), Вазорати маълумоти олӣ ва миёнаи махсуси ҶШС Тоҷикистон (1978–88) табдили ном кард. Соли 1992 Вазорати аорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон ном гирифт. 19 ноябри соли 2013 Вазорати маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон табдил дода шуд ва муқаррар гардидд, ки вазифаҳои пешбурди сиёсати илм аз доираи ваколатҳои [[Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон]] бароварда шуда, ба Вазорати мазкур вогузор гарданд<ref>{{Cite web|url=http://president.tj/node/5619|title=Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи такмили сохтори мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон|author=|website=Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон|date=|publisher=president.tj|lang=tg|accessdate=2018-02-20}}</ref>. == Сохтор == ;<nowiki>Сохтори Вазорат:</nowiki>: * Роҳбарият (вазир ва 4 муовин); * Раёсати таҳсилоти томактабӣ ва миёнаи умумӣ; * Раёсати таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ; * Раёсати таҳсилоти олии касбӣ ва баъдидипломӣ; * Раёсати кадрҳо, корҳои махсус; * Раёсати баҳисобгирии бухгалтерӣ ва ҳисоботи молиявӣ; * Раёсати иқтисод ва банақшанирӣ; * Раёсати илм ва иноватсия; * Раёсати муносибатҳои байналмилалӣ; * Шуъбаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ ва фаъолияти истеҳсолӣ; * Шуъбаи низоми ахборотии идоракунии маориф; * Шуъбаи таъминоти ҳуқуқӣ ва котибот; * Шуъбаи назорати дохилии ҳуҷҷатҳо ва бойгонӣ; * Шуъбаи маркетинг, моликият ва хариди давлатӣ; * Шуъбаи аудити дохилӣ; * Шуъбаи таҳияи сиёсат дар соҳаи маориф; * Бахши маъмурият ва корҳои ташкилӣ; * Бахши муассисаҳои интернетӣ ва таҳсилоти иловагӣ; * Бахши рушди барномаҳои таҳсилоти байналмилалӣ; * Бахши инвеститсия. ;<nowiki>Муассисаҳои тобеи вазорат:</nowiki> * Хадамоти давлатии назорат дар соҳаи маориф; * Раёсати сохтмони асосӣ; * [[Академияи таҳсилоти Тоҷикистон]]; * Пажӯҳишгоҳи илмҳои педагогӣ; * Донишкадаи ҷумҳуриявии такмили ихтисос ва бозомӯзии кормандони соҳаи маориф; * Маркази ҷумҳуриявии таълимию методӣ; * Маркази ҷумҳуриявии корҳои тарбиявии беруназмактабӣ; * Маркази барномаҳои байналмилалӣ; * [[Маркази миллии тестии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон|Маркази миллии тестӣ]]; * Матбааи Вазорати маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон; * Маҷаллаи «Маърифати омӯзгор»; * [[Омӯзгор (рӯзнома)|Нашрияи «Омӯзгор»]]; * Маҷаллаи «Русский язык и литература в школах Таджикистана»; * Маҷаллаи «Маорифи Тоҷикистон»; * Гурӯҳи татбиқи лоиҳаи таҷдид ва идомаи сохтмони мактабҳои миёна (Бонки исломии рушд); * Маркази ҷумҳуриявии технологияи информатсионӣ ва коммуникатсия; * Маркази ҷумҳуриявии кор бо мактаббачагони шоиста. == Роҳбарони собиқи вазорат == Вазирони вазорат: [[Аббос Алиев]] (1924—1927), [[Нисор Муҳаммад]] (1927—1929, 1930—1932), [[Муҳаммадҷон Масаидов]] (1929-1930), [[Саид Носиров]] (1932—1934), [[Кулӣ Абдинов]] (1934—1936), [[Сироҷуддин Ҳасанов]] (1936—1937), [[Муҳаммадамир Ниёзов]] (1937—1938), [[Тоҳир Пӯлодов]] (1938—1942, 1954—1962), [[Ҳотам Солеҳбоев]] (1942—1943), [[Ҳошим Содиқов]] (1943—1947), [[Ҳабибулло Неъматуллоев]] (1947—1954), [[Муҳаммад Осимӣ]] (1962—1963), [[Рустамбек Юсуфбеков]] (1963—1974), [[Рауф Додобоев]] (1974—1986), [[Хушқадам Давлатқадамов]] (1978—1984), [[Абдулбашир Рашидов]] (1986—1988), [[Талбак Назаров]] (1988—1989), [[Исмоил Давлатов]] (1990—1992), [[Зокир Вазиров]] (1992), [[Бозгул Додхудоева]] (1992—1994), [[Мунира Иноятова]] (1994—2000), [[Сафаралӣ Раҷабов]] (2000—2005), [[Абдуҷаббор Раҳмонов]] (2005—2012), [[Нуриддин Саидов]] (2012—2020), [[Муҳаммадюсуф Имомзода]] (2020—2022), [[Раҳимҷон Саидзода]] (аз 2022). == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Ҳамчунин нигаред == * [[Маориф дар Тоҷикистон]] * [[Илм дар Тоҷикистон]] == Пайвандҳо == * {{сайти расмӣ|http://maorif.tj}}{{ref-tg}}{{ref-ru}}{{ref-en}} == Сарчашма == * {{ЭМТ|Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон|3}} {{Сохтори мақомоти марказии ҳокимияти иҷроияи Ҷумҳурии Тоҷикистон}} [[Гурӯҳ:Вазоратҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Маориф дар Тоҷикистон]] 7wphyx8m6j0zm8i5mp4zdwed40jzjhe 14 117046 1307376 1286683 2022-07-22T04:01:03Z Шухрат Саъдиев 5132 гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki {{template category |type = navbox |topic = Ҷуғрофияи Тоҷикистон }} [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Ҷуғрофиё аз рӯи кишварҳо|Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Ҷуғрофияи Осиё]] rgp9fjch47x0xcf2ak2nynbzm74yjie 0 142234 1307385 1304028 2022-07-22T04:19:22Z 185.177.2.129 /* Иқлим */ wikitext text/x-wiki {{МА |мақом = Деҳа |номи тоҷикӣ = Даҳана |номи аслӣ = |тасвир = |тавсифи тасвир = |тобеият = |кишвар = Тоҷикистон |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |шакли минтақа = Вилоят |минтақа = Вилояти Хатлон |минтақа дар ҷадвал = Вилояти Хатлон{{!}} Хатлон |шакли ноҳия = Ноҳия |ноҳия = ноҳияи Кӯлоб |ноҳия дар ҷадвал = ноҳияи Кӯлоб {{!}} Кӯлоб |шакли ҷомеа = Ҷамоат |ҷомеа = Деҳоти Даҳана |ҷомеа дар ҷадвал = |тақсимоти дохилӣ = |шакли роҳбарӣ = Раиси маҳалла |роҳбар = |замони таъсис = 1954 |аввалин номбарӣ = |номҳои пешина = |мақом аз = 1938 |забони расмӣ = тоҷикӣ |аҳолӣ = 1419 |соли барӯйхатгирӣ = 2017 |зичӣ = |агломератсия = |ҳайати миллӣ = [[мардуми тоҷик|тоҷикон]] |ҳайати динӣ = [[мусулмон]]они [[ҳанафӣ|ҳанафимазҳаб]] |этнохороним = даҳанагӣ, даҳанагиҳо |вақти минтақавӣ = |DST = |коди телефон = +992 3322 |нишонаи почта = 735140 |нишонаҳои почта = |коди мошинҳо = TJ03 |шакли шиноса = |шиносаи ададӣ = |гурӯҳ дар Commons = |сайт = }} '''Даҳана''' — деҳа дар Ҷамоати деҳоти Даҳана, ноҳияи Кӯлоб. Аз Даҳана то маркази ноҳия 20 км роҳ. Аҳолиаш 1419 нафар (с. 2017), тоҷикон. == Ҷойгоҳ == Деҳаи Даҳана дар соҳили наҳри Даҳана, 202 км ҷанубу шарқтар аз шаҳри Душанбе, дар доманаи қаторкӯҳҳои Ҳазрати Шоҳ ҷойгир шудааст. Маркази маъмурии Ҷамоати деҳоти Даҳанаи шаҳри Кӯлоб, дар вилояти Хатлон, Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Дар шимол бо деҳаҳои [[Мирапоқ]], [[Хӯҷаи Нур]], дар ғарб бо деҳаҳои [[Дамариқ]], [[Сарёзии боло]], дар ҷануб бо деҳаи [[Ҷерқала]], дар шарқ бо деҳаҳои [[Камар]] ва [[Пистамазор]] ҳамсоя аст. == Нақлиёт == Даҳана дар қитъаи роҳи ҷанубии "''РҶ034"'' ҷойгир шудааст ва аз ин ҷо то фурудгоҳи байналмилалии Кӯлоб 12 км, то маркази ноҳия, шаҳри Кӯлоб 20 км, то маркази вилоят, шаҳри Бохтар 174 км ва то пойтахт, шаҳри Душанбе 202 км роҳ мавҷуд аст. == Бахшбандӣ == Деҳаи Даҳана аз Даҳанаи боло ва Даҳанаи поён иборат буда, деҳаҳои [[Олтовул|Гулрез]], [[Чинор]], Даҳана ва [[Ёхсучиён]]ро дар бар мегирад. Сарвари деҳаи Даҳана, Раиси ҷамоати деҳоти Даҳана мебошад, ки ӯро Ҷамоат бо пешниҳоди Раиси шаҳри Кӯлоб, ба муҳлати 5 сол интихоб менамояд. Ҳоло сарварии Даҳанаро Раиси Ҷамоати деҳоти Даҳана ва Раисони маҳаллаҳои Даҳана, Гулрез, Ёхсучиён ва Чинор ба уҳда доранд. == Номи мавзеъ == Даҳана — аз калимаҳои форсии "دهانه" ва тоҷикии "[[Даҳана]]" гирифта шуда, ин ҷо ба маънои "''даҳанаи кӯҳ''" омадааст. Вобаста ба мавқеъи ҷуғрофиаш, ки дар доманаи қаторкӯҳҳои [[Ҳазрати Шоҳ]] ҷой дорад, ба ин деҳа чунин номгузори кардаанд. == Иқлим == Иқлими деҳаи Даҳана хушкӣ буда, гармии миёнаи ҳаво дар фасли тобистон +18°С ва дар зимистон хунукии ҳаво −9°С мерасад. Бо сабаби дар даҳонаи кӯҳ ҷой доштан, ин ҷо шамол бештар мевазад. Дар зимистон наҳри Даҳана ях баста, то андозае ҳавзаи обаш кам мегардад ва дар тобистон хушк мешавад. Баъзан солҳо, бо сабаби боронҳои зиёд дар кӯҳсорон, маҷрои наҳри Даҳана сел мешавад. == Табиат == Дар кӯҳсори Даҳана гулҳои наврӯзи, лолаи даштӣ, сияҳгӯш ва як чанд навъи гиёҳҳои шифобахш мерӯянд. Дар баландкӯҳҳо ҷайра, мор ва кабк мавҷуд аст, ки аз сабаби шикори зиёд шумораашон кам шудаанд. Дар ҳамвориҳо бештар пахта, ғалла, помидор, ҷуворимакка, ангур, хурмо, тут ва ҳама зироатҳо ва меваҳое, ки дар Тоҷикистон мерӯянд ин ҷо кишт ва парвариш карда мешаванд. Заминҳо аз наҳри Даҳана ва дарёи Ёхсу обёри мешаванд. Даҳана бо таъмини маҳсулотҳои хӯроквории соҳаи кишоварзӣ дар минтақаи Кӯлоб, яке аз фаолон ба ҳисоб меравад. == Таърих == Деҳаи Даҳана ба минтақаи Кӯлоби бостонӣ дохил мешавад. Доир ба ҷуғрофия, таърих, маданияти халқҳои бумӣ, урфу одати онҳо ва мавзеъҳои таърихии ин сарзамин дар асарҳои бостоншиносон ва таърихнигорон Юсуфшо Ёқубов ва О. Нуриддинов дарҷ гардидааст. Сокинони деҳаи Даҳана аз кӯҳистони деҳа ашёҳои сафолиро пайдо карда будаанд, аммо барои омӯзиш ба бостоншиносон пешниҳод накардаанд. Ин ҷо ҳанӯз ҳам тадқиқотҳои аниқи бостоншиносӣ гузаронида нашудааст, бинобар ҳамин таърихи гузаштаи деҳаи Даҳана номаълум мондааст. Аввалҳои асри XIX ин ҷо одамон зиндагӣ мекарданд, дар соли 1938 деҳаи Даҳана дашти қамишзор ва санглох буд. Бо қарори Ҳукумати Шӯравӣ, соли 1954 одамонро аз маҳаллаҳои Дашти Ҷум, Балҷувон ва Ховалинг ба Даҳана мекӯчонанд, хоҷагии ба номи Сафар Амиршоев ташкил ёфта, деҳаи Даҳана обод шуд. ===Аз адабиётҳои таърихи:=== {{аввали иқтибос}}''«Дар бораи таъғиротҳо дар сохти маъмурӣ — территориявии ҶШС Тоҷикистон. Указ аз 04.01.1963 с. (Ведомостҳои Совети Олии ҶШС Тоҷикистон, № 2). Бо мақсади боз ҳам такмил додани роҳбарӣ ба хоҷагии халқ, беҳтар намудани хидматрасонӣ ба аҳолии шаҳр ва қишлоқ, мувофиқи қарори Пленуми ноябрии соли 1962 КМ КПСС Президиуми Совети Олии ҶШС Тоҷикистон қарор мекунад: Аз ҳайати райони Восеъ, Совети қишлоқи Даҳана ба тобеи Совети депутатҳои меҳнаткашони шаҳри Кӯлоб дохил карда шавад. Дар бораи даровардани баъзе тағирот ба тақсимоти маъмурӣ — территориявии ҶШС Тоҷикистон. Указ аз 06.01.1965, (Ведомостҳои Совети Олии ҶШС Тоҷикистон, № 2) Дар ҳайати ҶШС Тоҷикистон райони Кӯлоб ташкил карда шуда, ба ҳайати он Совети қишлоқи Даҳана дохил карда шавад ва Совети қишлоқи Даҳана аз тобеияти райони Восеъ бароварда шавад. Дар бораи барҳам додани баъзе Советҳои қишлоқии вилояти Кӯлоб, ҶШС Тоҷикистон. Укази аз 28.07.1954 (Протоколи № 44, § 45) Совети қишлоқи Зиракӣ барҳам дода шавад ва территорияи он ба Совети қишлоқи Даҳана дохил карда шавад.»[http://tojkiston.ucoz.ru/index/dzhamoat_dakhana/0-1146]''{{охири иқтибос}} === Санаҳои таърихӣ === * 28.07.1954 — Дар вилояти Кӯлоб, ҳудуди Совети қишлоқи Зиракӣ ба Совети қишлоқи Даҳана дохил карда шуд. * 04.01.1963 — Совети қишлоқи Даҳанаи ноҳияи Восеъ, тобеи Совети депутатҳои меҳнаткашони шаҳри Кӯлоб дохил карда шуд. * 06.01.1965 — Совети қишлоқи Даҳана, аз тобеияти ноҳияи Восеъ бароварда шуда ба тобеияти шаҳри Кӯлоб дода шуд. ==Хизматрасониҳо== Зеристгоҳи барқӣ, китобхона, хоҷагиҳои деҳқонии инфиродӣ, Идораи маъмурияти Ҷамоати деҳоти Даҳана, маркази саломатӣ, дорухонаҳо, хонаи фарҳанг, литсейи касбӣ — техникии саноати кишоварзӣ, мактабҳои таҳсилоти миёнаи умумии № 16, 34, 44, боғчаи кӯдакон, филиалҳои Амонатбонк, Агроинвестбонк, бозори фурӯши молҳои ниёзи мардум, бозори фурӯши ҳайвонот, мағозаҳо, ошхонаҳо, осёбҳои обӣ ва барқӣ, нуқтаҳои фурӯши сузишворӣ, коргоҳҳои хурди нонпазӣ, хиштбарорӣ, коркарди чӯб, кафшергарӣ, таъмири техникӣ, масҷиди ҷомеъ ва ғ. == Демография == Ин ҷо асосан тоҷикон зиндагӣ мекунанд, ба яке аз гӯишҳои забони тоҷикӣ, шеваи ҷанубӣ сухан мегӯянд, шуғли асосиашон кишоварзӣ, чорводорӣ ва савдогарӣ мебошад. Намояндагони дигар халқиятҳо - ӯзбекҳо, қазоқҳо ва украиниҳо низ ҳастанд. Даҳана зодгоҳи файласуф [[Абдулвоҳидов Саттор]], овозхон [[Ҳусниддини Наҷмиддин]], ҳунарпешаи халқии Тоҷикистон [[Рустам Дулоев]] буда, ходими намоёни ҷамъиятӣ, ҳуқуқшинос [[Ҷиёнхон Ризоев]] то охири умр ин ҷо зиндагӣ карда буданд. Олими соҳаи фалсафа [[Султон Наврӯзов]] мактаби миёнаи №16 ҳамин деҳаро соли 1957 хатм намудааст. '''Шумораи аҳолии деҳаи Даҳана мувофиқи баруйхатгирии аҳолӣ давоми солҳо:''' *Соли 2017 аз 1419 нафар; *Соли 2010 аз 1493 нафар; *Соли 1987 бошад аз 851 нафар иборат буд. == Адабиёт== * [[Энсиклопедияи миллии тоҷик]] ҷилди 5, Душанбе-2017, саҳифаи 388. * Тақсимоти маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон — {{Д.}}: [[СИЭМТ]], 2017. — 580 с. — ISBN 978-99947-33-68-2 * [[Феҳристи номи маҳалҳои Тоҷикистон]], Душанбе-2013. * [[Кӯлоб (Китоб)|Энсиклопедия — Кӯлоб]], Душанбе-2006, саҳифаи 170. * [[Энсиклопедияи советии тоҷик|Энциклопедияи советии тоҷик]], Душанбе-1980, ҷилди 2, саҳифаи 245. == Пайвандҳо == *[http://tojkiston.ucoz.ru/index/dekha_dakhana/0-1157] Деҳаи Даҳана  *[http://tojkiston.ucoz.ru/index/dzhamoat_dakhana/0-1146] Ҷамоати Даҳана *[http://www.president.tj/node/13289] Мактаби 34, деҳаи Даҳана {{ноҳияи Кӯлоб}} [[Гурӯҳ:Даҳана]] [[Гурӯҳ:Деҳаҳои Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Деҳаҳои ноҳияи Кӯлоб]] [[Гурӯҳ:Ҷамоати Даҳана]] jd6ugqsb2hymu8v5yakacvumekfm2wu 14 146304 1307350 863140 2022-07-21T18:57:23Z Шухрат Саъдиев 5132 илова, гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki [[Гурӯҳ:Муносибатҳои байналмилалӣ]] [[Гурӯҳ:Муносибатҳои дипломатӣ]] c7al5w67y5s5xzfa18mblfqaoopvsk7 0 149469 1307324 1139885 2022-07-21T13:13:57Z Based sogdian 34522 /* Преамбула */ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |вазифа = [[Хон (унвон)|Хони]] [[Хонигарии Бухоро]] |русское имя = Абдулла-хан II |оригинальное имя = {{lang-uz|Abdulla II}} |порядок = |порядок-жен = |портрет = AbdullakhanII.jpg |аввалдавр = [[1583]] |охирдавр = [[1598]] |пешгузашта = [[Искандархон]] |ҷонишин = [[Абдулмуъминхон]] |другие титулы = |вице-президент = |партия = |дата рождения = 1534 |место рождения = [[Бухарское ханство]] |дата смерти = 1598 |место смерти = [[Бухарское ханство]] |в браке = |дети = Абдулмумин |династия = [[Шейбаниды]] |отец = Искандер-хан |мать = }} '''Абдуллоҳхони II''', '''Абдуллоҳи II'''<ref name="kne">{{Книга|часть=[http://www.madenimura.kz/ru/culture-legacy/books/book/kazahstan-nacionalnaa-enciklopedia-1-tom?category=all&page=78 Абдулла-хан, Абдуллах II]|заглавие=[[Казахстан. Национальная энциклопедия]]|место=Алматы|издательство=«Қазақ энциклопедиясы»|год=2004|isbn=9965-9389-9-7}}</ref> (''Абдуллоҳхон ибни Искандар'', {{lang-uz|Abdulla II}}, [[1534]] — [[8 феврал]]и [[1598]], [[Самарқанд]]) — хони [[Ӯзбакҳо|узбак]] аз сулолаи [[Шайбониён]]. == Зиндагинома == Падараш Искандархон, бобояш Ҷонибек, бобокалонаш Хоҷа Муҳаммад ибни Абулхайрхон. Аввал дар Кармина буд, ҳамлаи ҳокими [[Тошканд]] [[Наврӯз Аҳмадхон]] ва Абдуллатифро рафъ карда, падарашро, ки ба ҷониби Амударё фирор карда буд, дубора ба вилояти Кармина баргардонд. Баъдтар Қаршиву Шаҳрисабз ва вилояти Бухороро ба даст даровард. Лекин аз дасти душманон соли 1555 ба Маймана фирор карда, баъд аз фавти душмани қудратмандаш Наврӯз Аҳмадхон (октябри 1556) аз нав Карминаву Шаҳрисабз ва Бухороро тасарруф намуд (1557). Бухоро аз ин баъд то замони забт аз тарафи русҳо (асри 19) маркази асосии сиёсӣ ва фарҳангӣ дар Мовароуннаҳр шуд. Ҳукуматро Абдуллоҳхон ба таври расмӣ (баъд аз марги падараш) аз соли 1583 ба даст гирифт. Соли 1570 Тирмиз, 1573 Балх, 1574 Ҳисор, ӯротеппаву Хуҷанд, 1578 Самарқанд, 1582 – 83 Тошканд, Андиҷон ва дигар вилятҳои водии Фарғонаро низ ба тобеияти худ даровард. Соли 1582 зидди қабоили қазоқ лашкар кашида Шоҳрухия, Сайрам ва Оҳангаронро ба тасарруфи худ даровард. Бадахшон, Хатлон, Қундуз (1584) ва Хуросону Гелон ва баъди муҳосираи мадид Ҳиротро (1588) низ ба худ тобеъ намуд. Дар замони Абдуллоҳхон хонигарии Бухоро аз ҳудуди Қошғар (дар Шарқ) то Туркистону Сайрам (дар Шимол), то бахшҳои шарқии Хуросон (дар Ҷануб) имтидод пайдо кард. Зиндагии баъдии Абдуллоҳхон пур аз ҷанҷол бо писараш Абдулмӯъмин (аз охири 1582) буд. Хон ҳокими Балх буд ва даъво дошт ҳокими воқеӣ гардад. Абдуллоҳхон ба ҳеч ваҷҳ намехост бар нафъи писари худ гузаште кунад. Ақвоми саҳрогарди ӯзбек бо истифода аз зиддияти падару писар, пайваста ба Тошканду Самарқанд ҳамла мекарданд. Абдуллоҳхон барои ҳимояи сарҳадоти моликияташ бо сипоҳи азим ба ҷониби Самарқанд равон шуд, вале дар роҳ фавтид (8 феврали 1598). Писараш Абдулмӯъмин низ баъд аз ним соли марги падараш кушта шуд. Дар аҳди ӯ дар Бухоро ва вилоёти дигар роҳҳо, пулҳо, сардобаҳо, корвонсаройҳо, мадрасаҳо, тимҳои тиҷорат, бозорҳо, ҳаммомҳо сохта шуданд. [[Мадрасаи Абдуллоҳхон]] (дар Бухоро), [[Мадрасаи Кӯкалтош]] (дар Тошканд), [[Тими Абдуллоҳхон]] (дар Бухоро), Пули Кармина низ ба замони Абдуллоҳхон тааллуқ доранд. Дар замони ӯ ҳамчунин зарби сиккаҳои тило шурӯъ гардид. == Эзоҳ == {{эзоҳ|}} == Адабиёт == * Ҳофиз Таниш ибн Мирмуҳаммад Бухорий, Абдулланома, Шарафномаи шоҳий. I — II жилд, Тошкент, 1966 – 1969; * Бартольд В. В., Абдулла б. Искандер // Бартольд В. В., Сочинения, т. II, ч. 2, М., 1964; * Ғафуров Б. Ғ., Тоҷикон, кит. 2, Д., 1985; * Хамза Камол, Политическая история Мавераннахра XVI, Д., 2007. * {{Книга|автор=Хафиз-и Таныш ибн Мир Мухаммад Бухари|заглавие=Шараф-нама-йи шахи (Книга шахской славы)|ссылка=http://www.vostlit.info/Texts/rus9/Buchari1/frametext1.htm|место=М.|год=1983|том=1}} * {{Книга|автор=Хафиз-и Таныш ибн Мир Мухаммад Бухари|заглавие=Шараф-нама-йи шахи (Книга шахской славы)|ссылка=http://www.vostlit.info/Texts/rus9/Buchari2/frametext1.htm|место=М.|год=1983|том=2}} == Сарчашма == * {{ЭМТ||1}} {{таърих-нопурра}} [[Гурӯҳ:Шайбониён]] [[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Бухоро]] nqjbul8g8pnh3xnbvt45nruo6lzwezl 10 149628 1307371 1283642 2022-07-22T03:51:28Z Шухрат Саъдиев 5132 ислоҳ, навсозӣ wikitext text/x-wiki {{Рӯйхати пайдарҳам |ном = Кишварҳои Осиё |navbar = |state = <includeonly>{{{state|autocollapse}}}</includeonly> |сарлавҳа = [[Кишварҳои Осиё]] |ранг = {{ранг|{{#if:{{{ранг|}}}|{{{ранг}}}|{{PAGENAME}}}}}} |тасвир = [[Акс:LocationAsia.png|150px]] |муҳтаво =[[Озарбойҷон]]¹ · [[Арманистон]] · [[Афғонистон]] · [[Бангладеш]] · [[Баҳрайн]] · [[Бруней]] · [[Бутан]] · [[Тимори Шарқӣ]] · [[Ветнам]] · [[Гурҷистон]]¹ · [[Миср]]² · [[Исроил]] · [[Ҳиндустон]] · [[Индонезия]] ³ · [[Урдун]] · [[Ироқ]] · [[Эрон]] · [[Яман]]² · [[Қазоқистон]]⁴ · [[Камбоҷа]] · [[Қатар]] · [[Ҷумҳурии Кипр|Кипр]]¹ · [[Қирғизистон]] · [[Ҷумҳурии Халқии Чин]] · [[Ҷумҳурии Халқии Демократии Корея|ҶХДК]] · [[Кувайт]] · [[Лаос]] · [[Лубнон]] · [[Малайзия]] · [[Малдив]] · [[Муғулистон]] · [[Мянма]] · [[Непал]] · [[Имороти Муттаҳидаи Арабӣ|Иморот]] · [[Умон]] · [[Покистон]] · [[Русия]]⁴ · [[Арабистони Саудӣ]] · [[Сингапур]] · [[Сурия]] · [[Тоҷикистон]] · [[Таиланд]] · [[Туркманистон]] · [[Туркия]]⁴ · [[Ӯзбекистон]] · [[Филиппин]] · [[Шри-Ланка]] · [[Ҷумҳурии Корея|Кореяи Ҷанубӣ]] · [[Ҷопон]] ---- Кишварҳои эътрифнашуда ва қисман эътирофшуда: [[Абхазия]] · [[Озод-Кашмир]] · [[Ва (кишвар)|Кишвари Ва]] · [[Вазиристон]] · [[Курдистони Ироқ| Курдистони Ҷанубӣ]] · [[Курдистони Сурия|Курдистони Ғарбӣ]] · [[Ҷумҳурии Чин]] · [[Ҷумҳурии Қаробоғи Кӯҳӣ |Қаробоғи Кӯҳӣ]] · [[Давлати Фаластин]] <small>([[Маъмурияти миллии Фаластин|қаламрав]] [[Минтақаи Газа]] ва [[Соҳили ғарбии дарёи Урдун]])</small> · [[Чумҳурии Туркии Кипри Шимолӣ]] · [[Давлати Шан]] · [[Осетияи Ҷанубӣ]] ---- '''[[Рӯихати қаламравҳои тобеъ|қаламравҳои тобеъ]]''': [[Акротири ва Декелия]] · [[Қаламрави Бритониё дар Уқёнуси Ҳинд|Қаламрави Бритониё дар Уқёнуси Ҳинд (арх. Чагос)]] · [[Ҳонконг|Ҳонконг (Сянган)]] · [[Макао|Макао (Аомынь)]] ---- ¹ Қисман дар Аврупо ё пурра дар Осиё, вобаста ба [[Сарҳади байни Аврупо ва Осиё|марз]]. ² Ҳамчунин дар Африқо. ³ Ҳамчунин дар Уқёнусия. ⁴ Ҳамчунин дар Аврупо.}}<noinclude> [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Кишварҳо]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Осиё‎]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Ҷуғрофиё аз рӯи кишварҳо]] </noinclude> d1n3qfbeg1ncyz67okej8p68jniisbn 0 173991 1307396 1145299 2022-07-22T04:32:07Z VASHGIRD 8035 VASHGIRD moved page [[Анатоли Кретов]] to [[Анатолий Кретов]] wikitext text/x-wiki {{Варақаи футболбоз |embed = no |ном = Анатоли Кретов |акс = |андозаи_акс = 200 |alt = |шарҳи_акс = |номи_пурра = Анатоли Викторович Кретов<br>(Anatoli Viktorovich Kretov) |ном_ҳангоми_таваллуд = |санаи_таваллуд = {{таърихи таваллуд ва син|1976|07|22}} |макони_таваллуд = [[Макиивка]], [[ҶШС Украина]]<ref group=қайд>[[:en:Ukrainian SSR|Ukrainian SSR]], [[:en:Makiivka|Makiivka]]</ref> |санаи_вафот = |макони_вафот = |қад = {{қад|meter=1.79}} |мавқеъ = {{afp|MF}} |бошгоҳи_кунунӣ = |рақам = |солҳо1 = 1995 |бошгоҳҳо1 = {{расми парчам|Русия}} [[Иртиш Тоболск (бошгоҳи футбол)|Иртиш Тоболск]][[:en:FC Irtysh Tobolsk|^en]] |баромадҳо1 = 6 |голҳо1 = 0 |солҳо2 = 1996 |бошгоҳҳо2 = {{расми парчам|Русия}} [[Самотлор Кскси Нижневартовск (бошгоҳи футбол)|Самотлор Кскси Нижневартовск]][[:en:FC Samotlor-XXI Nizhnevartovsk|^en]] |баромадҳо2 = 7 |голҳо2 = 0 |солҳо3 = 1997–1998 |бошгоҳҳо3 = FC Metalurh Komsomolske[[:en:FC Metalurh Komsomolske|^en]] |баромадҳо3 = 15 |голҳо3 = 0 |солҳо4 = 1998–1999 |бошгоҳҳо4 = {{расми парчам|Русия}} [[Спартак Луховитси (бошгоҳи футбол)|Спартак Луховитси]][[:en:FC Spartak Lukhovitsy|^en]] |баромадҳо4 = 19 |голҳо4 = 3 |солҳо5 = 2000–2001 |бошгоҳҳо5 = {{расми парчам|Украина}} [[Оскил Купянск (бошгоҳи футбол)|Оскил Купянск]][[:en:FC Oskil Kupyansk|^en]] |баромадҳо5 = 15 |голҳо5 = 1 |солҳо6 = 2001–2002 |бошгоҳҳо6 = Jakobstads Bollklubb[[:en:Jakobstads Bollklubb|^en]] |баромадҳо6 = 35 |голҳо6 = 3 |солҳо7 = 2003 |бошгоҳҳо7 = GBK Kokkola[[:en:GBK Kokkola|^en]] |баромадҳо7 = 24 |голҳо7 = 1 |солҳо8 = 2003–2008 |бошгоҳҳо8 = {{расми парчам|Украина}} [[Нафтовик Укрнафта Охтирка (бошгоҳи футбол)|Нафтовик Укрнафта Охтирка]][[:en:FC Naftovyk-Ukrnafta Okhtyrka|^en]] |баромадҳо8 = 130 |голҳо8 = 4 |солҳо9 = 2009 |бошгоҳҳо9 = TUS Terjärv[[:en:TUS Terjärv|^en]] |баромадҳо9 = ? |голҳо9 = 8 |солҳои_умумӣ = |баромадҳои_умумӣ = |голҳои_умумӣ = |шаблонҳои_медал-title = |шаблонҳои_медал = |шаблонҳои_медал-expand = |module = |азнавсозии_бошгоҳ = |азнавсозии_дастаи_миллӣ = }} '''Анатоли Викторович Кретов''' ({{lang-ru|Анатолий Викторович Кретов}}; [[22 июл]]и [[1976]], [[Макиивка]], [[ҶШС Украина]]) — футболбози [[Русия|русӣ]], {{afp|mf}}.<ref>[[:en:Anatoli Kretov|Anatoli Kretov]]</ref> == Зиндагинома == {{васеъкунии фасл}} == Маснади бошгоҳӣ == == Мунтахаби миллӣ == == Эзоҳ == {{эзоҳ|group=қайд|liststyle=lower-alpha}} == Пайвандҳо == {{эзоҳ}} __FORCETOC__ [[Гурӯҳ:Зодагони 22 июл]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1976]] [[Гурӯҳ:Ниммуҳофизатгарони футбол]] [[Гурӯҳ:Футболбозони Русия]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Иртиш Тоболск]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Самотлор Кскси Нижневартовск]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Metalurh Komsomolske]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Спартак Луховитси]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Оскил Купянск]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Jakobstads Bollklubb]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ GBK Kokkola]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Нафтовик Укрнафта Охтирка]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ TUS Terjärv]] {{USSR-footy-bio-stub}} orfakwx57abujtctjbhkluyqq3j170w 0 175566 1307394 1210589 2022-07-22T04:31:43Z VASHGIRD 8035 VASHGIRD moved page [[Евгени Сахаров]] to [[Евгений Сахаров]] wikitext text/x-wiki {{Варақаи футболбоз |embed = no |ном = Евгени Сахаров |акс = |андозаи_акс = 200 |alt = |шарҳи_акс = |номи_пурра = Евгени Николаевич Сахаров<br>(Yevgeni Nikolayevich Sakharov) |ном_ҳангоми_таваллуд = |таърихи_таваллуд = {{таърихи таваллуд ва син|1988|7|22|df=yes}} |макони_таваллуд = |таърихи_вафот = |макони_вафот = |қад = {{қад|m=1.65}} |мавқеъ = {{afp|MF}} |бошгоҳи_кунунӣ = |рақам = |солҳо1 = 2006–2010 |бошгоҳҳо1 = {{расми парчам|Русия}} [[Текстилшчик Иваново (бошгоҳи футбол)|Текстилшчик Иваново]][[:en:FC Tekstilshchik Ivanovo|^en]] |баромадҳо1 = 102 |голҳо1 = 6 |солҳо2 = 2012 |бошгоҳҳо2 = {{расми парчам|Русия}} [[Динамо Кострома (бошгоҳи футбол)|Динамо Кострома]][[:en:FC Dynamo Kostroma|^en]] |баромадҳо2 = 10 |голҳо2 = 0 |солҳо3 = 2012 |бошгоҳҳо3 = FC Dolgoprudny[[:en:FC Dolgoprudny|^en]] |баромадҳо3 = 12 |голҳо3 = 1 |солҳо4 = 2013 |бошгоҳҳо4 = {{расми парчам|Русия}} [[Динамо Кострома (бошгоҳи футбол)|Динамо Кострома]][[:en:FC Dynamo Kostroma|^en]] |баромадҳо4 = 0 |голҳо4 = 0 |солҳо5 = 2014–2015 |бошгоҳҳо5 = {{расми парчам|Русия}} [[Спартак Кострома (бошгоҳи футбол)|Спартак Кострома]][[:en:FC Spartak Kostroma|^en]] |баромадҳо5 = 9 |голҳо5 = 0 |солҳои_умумӣ = |баромадҳои_умумӣ = |голҳои_умумӣ = |шаблонҳои_медал-title = |шаблонҳои_медал = |шаблонҳои_медал-expand = |module = |азнавсозии_бошгоҳ = |азнавсозии_дастаи_миллӣ = }} '''Евгени Николаевич Сахаров''' ({{lang-ru|Евгений Николаевич Сахаров}}; [[22 июл]]и [[1988]]) — футболбози [[Русия|русӣ]], {{afp|mf}}.<ref>[[:en:Yevgeni Sakharov|Yevgeni Sakharov]]</ref> == Зиндагинома == {{васеъкунии фасл}} == Маснади бошгоҳӣ == == Мунтахаби миллӣ == == Эзоҳ == {{эзоҳ|group=қайд|liststyle=lower-alpha}} == Пайвандҳо == {{эзоҳ}} __FORCETOC__ [[Гурӯҳ:Зодагони 22 июл]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1988]] [[Гурӯҳ:Ниммуҳофизатгарони футбол]] [[Гурӯҳ:Футболбозони Русия]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Текстилшчик Иваново]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Динамо Кострома]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Dolgoprudny]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Спартак Кострома]] 4ae4w2dlftw28qxvi3iw5056kaup2cx 0 209584 1307445 1306939 2022-07-22T06:44:14Z Шухрат Саъдиев 5132 илова wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Халифа ибни Салмон ал-Халифа |номи аслӣ = {{lang-ar|خليفة بن سلمان آل خليفة}} |порядок = 1 |изображение = Khalifa ibn Salman Al Khalifa.jpg |описание изображения = |монарх = Исо ибни Салмон ал-Халифа, <br />Ҳамад ибни Исо ал-Халифа |вазифа = |флаг = Flag of Bahrain.svg |оғози кор = [[16 августи]] [[соли 1971]] |анҷоми кор = |пешгузаштҳо = вазифа; ҳамчун Раиси Шӯрои Давлатӣ |преемник = |монарх_2 = Исо ибни Салмон ал-Халифа, <br />Ҳамад ибни Исо ал-Халифа |вазифа_2 = Сарвазири [[Баҳрайн]]|Раиси Шӯрои Давлатии [[Баҳрайн]] |флаг_2 = Flag of Bahrain (1932-1972).svg |оғози коп_2 = [[19 январ]]и соли [[1970]] |анҷоми кор_2 = [[16 август]]и соли [[1971]] |предшественник_2 = должность учреждена |преемник_2 = |қавм = ал-Халифа |эътиқод = [[Ислом]], [[суннӣ]] |санаи таваллуд = 22.11.1936 |ҷойи таваллуд = |мукофотҳо = }} '''Халифа ибни Салмон ал-Халифа''' — Шайх (шоҳписар) Халифа ибни Салмон ал-Халифа ([[арабӣ]]. خليفة بن سلمان آل خليفة)‎; [[22 ноябр]]и соли [[1936]] ба дунё омадааст. Аз [[19 январ]]и [[соли 1970]] ҳамчун сарвазири [[Баҳрайн]] ба кор шурӯъ кард. ==Далелҳои ҷолиб== '''Халифа ибни Салмон Ал Халифа''' дар ҷаҳони имрӯза яке аз сарвазиронест, ки муҳлати хеле дароз (19 январи 1970 - 11 ноябри 2020) ҳамчун сарвазир фаъолият кардааст. == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} {{ПБ}} {{Сарвазирони Баҳрайн}} {{Ҳокимони Баҳрайн}} [[Гурӯҳ:Роҳбарони кунунии кишварҳо]] [[Гурӯҳ:Сарвазирони Баҳрайн]] [[Гурӯҳ:Сарварони асри XX]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XX]] [[Гурӯҳ:Шахсиятҳо:Баҳрайн]] 7s6vkwi4xc7nxasx2f52h6q45a9ve9v 0 210141 1307435 1307195 2022-07-22T06:24:40Z VASHGIRD 8035 /* Пайвандҳо */ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Ҳотам Солеҳбоев |номи аслӣ = Солеҳбоев Ҳотам Ҳакимбоевич |тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = |вазифа = Комиссари [[Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон|маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон]] |тартиб = |парчам = |нахуствазир = |аввалдавр = 1942 |охирдавр = 1943 |пешгузашта = [[Тоҳир Пӯлодов]] |ҷонишин = [[Ҳошим Содиқов]] |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |президент = |маълумот = |касб = |дараҷаи илмӣ = |ҷоизаҳо = }} '''Ҳотам Солеҳбоев''' (''Солеҳбоев Ҳотам Ҳакимбоевич''; [[1910]], [[Хуҷанд]] — [[29 январ]]и [[1987]], [[Душанбе]]) — ходими маъруфи давлатӣ ва ҷамъиятӣ. == Зиндагинома == Солҳои 1931—1935 дар вазифаи директори Техникуми хоҷагии қишлоқ, 1935—1937 директори омӯзишгоҳи омӯзгорӣ, 1937—1939 мудири қисми таълимии мактаби тиббӣ, 1939—1940 мудири маорифи вилояти Ленинобод, ҷонишини раиси Комиҷроияи шӯрои депутатҳои меҳнаткашони ҳамин вилоят, 1940—1942 Раиси Госплани Шӯрои Вазирони ҶШС Тоҷикистон, 1942—1943 вазири маорифи Тоҷикистон, 1943—1945 ҷонишини Раиси Шӯрои Вазирони ҶШС Тоҷикистон, 1947—1951 раиси Комитети иҷроияи Шӯрои депутатҳои меҳнаткашони вилояти Сталинобод, 1951—1953 вазири хоҷагии коммуналӣ кор кардааст. Солҳои 1953—1956 дар мактаби олии ҳизбии назди КМ ҲКИШ таҳсил намуда, солҳои 1956—1957 раиси Комиҷроияи шӯрои депутатҳои меҳнаткашони ш. Душанбе буд. Солҳои 1957—1961 вазифаи директори [[Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ|Донишкадаи давлатии омӯзгории ш. Душанбе ба номи Т. Г. Шевченко]] ро ба уҳда дошт. Якчанд сол дар вазифаи намояндаи доимии ҶШС Тоҷикистон дар назди Шӯрои Вазирони ИҶШС кор кардааст. Ӯ қобилияти баланди ташкилотчигӣ ва таҷрибаи калони кори роҳбарӣ дошт. Дар давраи роҳбарии ӯ дар донишкадаи омӯзгорӣ заминаи моддию таълимии донишкада хеле мустаҳкам шуд. Ӯ ба масъалаҳои таълиму тарбия диққати ҳамаҷониба медод. Дар ёддоштҳои хеш давраи ҳамчун директори Донишкадаи омӯзгории ш. Душанбе кор карданашро ба хотир оварда, чунин менависад: «Аз он вақте, ки ман аз ин коллективи шуҳратманд рафтам, солҳои зиёд гузаштанд. Вале ман он рӯзҳоро, ки бо одамони кушодарӯю хирадманд мегузаронидам, ҳеч фаромӯш карда наметавонам. Ман ин давраро дар ҳаёти худам давраи хушбахттарин мешуморам»<ref>Солеҳбоев Ҳ. Замон ва одамон. Ёддоштҳо, Д., 1976. — С. 224.</ref> == Ҷоизаҳо == Барои хидматҳояш бо орденҳои «Ленин», «Байрақи Сурхи Меҳнат», «Нишони фахрӣ», «Ҷанги Бузурги Ватанӣ» дараҷаи 1, унвони фахрии «Муаллими хизматнишондодаи мактаби ҶШС Тоҷикистон» ва ифтихорномаҳои ИҶШС мукофотонида шудааст. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Пайвандҳо == * [http://www.tgpu.tj/index.php?option=com_content&view=article&id=212&Itemid=92&lang=tj Энсиклопедияи Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи С. Айнӣ] [[Гурӯҳ:Омӯзгорон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Омӯзгорони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Дорандагони нишони Аълочии маорифи Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] cqkxc48gksei5nkpv0xyer0qudj29ww 0 210142 1307436 1307194 2022-07-22T06:24:59Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Ҳошим Содиқов |номи аслӣ = Содиқов Ҳошим Умарович |тасвир = |бар = |тавсифи тасвир = |вазифа = Комиссари [[Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон|маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон]] |тартиб = |парчам = |нахуствазир = |аввалдавр = 1943 |охирдавр = 1947 |пешгузашта = [[Ҳотам Солеҳбоев]] |ҷонишин = [[Ҳабибулло Неъматуллоев]] |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |президент = |таърихи таваллуд = 4.06.1911 |зодгоҳ = {{Зодгоҳ|Самарқанд|шаҳри Самарқанд}} |таърихи даргузашт = 1994 |шаҳрвандӣ = |маҳалли даргузашт = |фазои илмӣ = физик |ҷойҳои кор = |дараҷаи илмӣ = {{Дараҷаи илмӣ|номзад|илмҳои физика ва математика}} |унвонҳои илмӣ = {{Унвонҳои илмӣ||1}} |алма-матер = |роҳбари илмӣ = |шогирдони маъруф = |маъруф ба = |ҷоизаҳо = |имзо = |бари имзо = |сайт = |викитека = |викианбор = }} '''Ҳошим Содиқов''' (''Содиқов Ҳошим Умарович''; [[4 июн]]и [[1911]]<ref>{{Cite web|url=https://sputnik-tj.com/20210604/4-iun-tarih-1039956359.html|title=Медали тилои Расул Боқиев ва зодрӯзи Муаттара Ҷӯраева: 4 июн дар таърих|author=Sputnik Тоҷикистон|website=Sputnik Тоҷикистон|date=2021-06-04|lang=tg|accessdate=2022-01-26}}</ref>, [[Самарқанд]] — [[1994]]) — {{физикдон|Тоҷикистон}}, номзади илмҳои физика ва математика (1951), дотсент. == Зиндагинома == Соли 1931 факултети коргарии ш. Тошкентро хатм намуда, дар мактаби миёнаи ш. Самарқанд аз фанни физика ва математика дарс додааст. Солҳои 1932—1937 дар факултети физикаи Донишгоҳи давлатии ш. Москва таҳсил намудааст. Якчанд солҳо дар шуъбаи шабонаи Донишкадаи давлатии омӯзгории ш. Душанбе ба номи Т. Г. Шевченко ҳамчун муаллим кор кардааст. Солҳои 1939—1940 дар вазифаи сардори шуъбаи мактабҳои олӣ ва миёнаи махсуси Вазорати маорифи ҶШС Тоҷикистон, 1940—1943 директори Донишкадаи давлатии омӯзгории ш. Душанбе ба номи Т. Г. Шевченко, 1943—1947 Вазири маорифи ҶШС Тоҷикистон фаъолият намудааст. Солҳои 1948—1951 вазифаи директори Институти тадқиқотию илмии мактабҳоро ба уҳда дошт. Солҳои 1951—1954 мудири шуъбаи энергетикаи АИ ҶШС Тоҷикистон ва мудири кафедраи физикаи умумии [[Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ|Донишкадаи давлатии омӯзгории ш. Душанбе ба номи Т. Г. Шевченко]], 1954—1959 мудири кафедраи физикаи донишкадаи номбурда буд. Солҳои 1959—1968 ҳамчун декани факултети физикаи [[Донишгоҳи миллии Тоҷикистон|Донишгоҳи давлатии Тоҷикистон ба номи В. И. Ленин]] ва муовини ректори донишгоҳ оид ба корҳои илмӣ кор кардааст. Аз соли 1986 ба нафақа баромадааст. Муаллифи мақолаҳои зиёди илмӣ ва чанд дастуру китобҳои дарсӣ мебошад. Барои хидматҳояш сазовори унвони фахрии «Муаллими хизматнишондодаи мактаби ҶШС Тоҷикистон», ордени «Нишони фахрӣ» ва бисёр медалҳои ИҶШС гаштааст. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Пайвандҳо == * [http://www.tgpu.tj/index.php?option=com_content&view=article&id=212&Itemid=92&lang=tj Энсиклопедияи Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи С. Айнӣ] {{олим-нопурра}} [[Гурӯҳ:Омӯзгорон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Омӯзгорони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Дорандагони нишони Аълочии маорифи Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] n35dtcptqs6skkelt70g7qpkpzt42r2 0 213411 1307325 1305015 2022-07-21T13:17:23Z Based sogdian 34522 /* Преамбула */ wikitext text/x-wiki {{маъноҳои дигар|Афшин}} {{Ходими давлатӣ | ном = Ҳайдар ибни Ковус ал-Афшин | оригинал имени = الأفشين بن كاوس حيدر | изображение = | описание изображения = | должность = [[Афшин (значения)|афшин]] [[Уструшана|Уструшаны]] | периодначало = [[830 год]] | периодконец = [[841 год]] | предшественник = [[Кавус]] | преемник = (титул упразднён) | дата рождения = | место рождения = [[Уструшана]], [[Таджикистан]] | дата смерти = май-июнь [[841 год]]а | место смерти = Самарра, [[Ирак]] | похоронен = | вероисповедание = зороастризм, затем ислам суннитского толка | отец = [[Кавус]] | мать = | супруга = | дети = [[Хайдар]] |номи аслӣ={{lang-ar|{{Nastaliq|الأفشين بن كاوس حيدر‎}}}}|таърихи даргузашт=841|маҳалли даргузашт=Самарра, [[вилояти Салоҳаддин]], [[Ироқ]]|дин=[[маздаясно]], баъд [[ислом]]}} [[Акс:Balami - Tarikhnama - Babak parleys with the Afshin Haydar, the Caliph al-Mu'tasim's general.jpg|thumb|[[Бобаки Хуррамдин|Бобàки Хуррамдин]] бо Ҳайдари Ковус, генерали Халифа ал-Мустасим мулоқот мекунад]] '''Ҳайдари Ковус''', '''Ҳайда́р ибни Ковус ал-Афши́н''' (''Ḥaydar ibn Kāwūs al-Afshīn'', {{lang-ar|{{Nastaliq|الأفشين بن كاوس حيدر}}}}) — шоҳзодаи Усрӯшана [[Истаравшан|(Истаравшан]]и кунунӣ) дар замони вуруди мусалмонон ба Суғдзамин, ки яке аз [[тоҷикон]]и<ref>Lewis,Bernard. "The Political Language of Islam", Published by University of Chicago Press, '''1991'''. excerpt from pg 482: "Babak's Iranianizing Rebellion in Azerbaijan gave occasion for sentiments at the capital to harden against men who were sympathetic to the more explicitly Iranian tradition. Victor (837) over Babak was al-Afshin, who was the hereditary Persian ruler of a district beyond the Oxus, but also a masterful general for the caliph."</ref><ref>Clifford Edmund Bosworth (Translator with Commentary), The History of al-Tabari Vol. 33 "Storm and Stress along the Northern Frontiers of the 'Abbasid Caliphate: The Caliphate of al-Mu'tasim A.D. 833-842/A.H. 218-227", SUNY Press, '''1991'''. Footenote 176 on pg 59: "Abu Dulaf's contigent of volunteers from lower Iraq would be mainly Arabs, and there seems in fact to have been hostility between him, as a representative of Arab influence at the caliphate court, and the Iranian Al-Afshin"</ref><ref>P.B. Golden, "Khazar Turkic Ghulams in Caliphal Service", Journial Asiatique, '''2004''', vol. 292. pg 292:Some of the soldiers were slaves, others, such as al-Afshin, the scion of a ruling Central Asian (Ustrushana/Ushrusana) Iranian family, clearly were not".</ref><ref>Mottahedeh, Roy, "The Abbassid Caliphate in Iran", Cambridge History of Iran, IV, ed. R.N. Frye, 57-89. 1975 pg 75:" Al Mu'atism chose for this task the Afshin, the Iranian king of Ushrusuna".</ref> машҳур дар дастгоҳи хилофати Маъмун ва Муътасими Аббосӣ ҳам буд, шахсияте бисёр мармуз ва пурмоҷарое аст. Ва дар ҳоле ки бисёре аз муаррихон ва муҳаққиқон аз ӯ ба унвони як қаҳрамон ёд мекунанд, аммо дар ин миён пажӯҳишгароне ҳам ҳастанд, ки мӯътақиданд, Афшин ба хотири дарёфти саҳми худ дар ҳукумати [[Фарорӯд]]и даврони [[Аббосиён]], ҳозир ба ҳар гуна ҳамкорӣ бо [[Аббосиён]] буд. Номи [[Афшин]] дар ғолиби манобеъ «Хайзар» омада ва Абӯтаммом низ дар шеъре, ки пас аз дастгирӣ ё қатли Афшин сурудааст, ҳамин номро оварда. (Табарӣ, 9/11). Дар порае дигар аз манобеъ, ин ном ба сурати «Ҳайдар» омадааст (Билозарӣ, 211) ва низ ба сурати «Кайдар» ҳам зикр шудааст, ва бино бар ин, эҳтимол дорад «Хайзар» арабишудаи «Кайдар» бошад. Дар манобеъи мавҷуд, ривояте, ки торихи таваллуди Афшинро таъйин кунад вуҷуд надорад. Вай бад-он сабаб, ки фарзанди писаре ба номи Ҳасан дошт (Табарӣ, 9/106-107) Абулҳасан куня гирифт. Дуруст аст, ки унвони «Афшин»-ро акнун танҳо азони ӯ медонем, аммо дар воқеъ Афшин лақаб ва унвони умумии амирони Усрӯшана будааст. (Хаворазмӣ, 119) Ниёкони Афшин дар минтақаи [[Мулки Усрушана|Усрӯшана]] ҳама ба номи Афшин хонда мешудаанд. (Билозарӣ, 428, 431) == Мухолифати Афшин бо падар == Бино ба ривоёти торихӣ, муддате пас аз сулҳ миёни Ковус (падари Афшин) ва Маъмун, Ковус дубора сар ба мухолифат бардошт, аммо фарзандаш Афшин ба [[Бағдод]] рафт ва халифаро ба фатҳи Усрӯшана барангехт ва зимнан роҳи осони вуруд ба шаҳрро ба ӯ нишон дод. (Билозарӣ, 430; Қуддома, 412). Ривояти Билозарӣ нишон медиҳад, ки Афшин пеш аз ин иқдом, бо падараш ихтилоф дошта ва ҳатто муддате, пинҳон аз ӯ мезиста ва пеш аз омадан ба назди Маъмун ба дини ислом гаравида будааст. Албатта, бархе аз пажӯҳишгарон мӯътақиданд, ки исломи Афшин зоҳирӣ ва сурӣ (шаклӣ) буда ва ӯ то охир ба ойини ислом нагаравида будааст. Ба ҳар ҳол, лашкаре гарон ба саркардагии Аҳмад ибни Абӯхолид аз сӯйи Маъмун бо таваҷҷуҳ ба роҳнамоии Афшин, ба Усрӯшана юриш овард. Гарчӣ Ковус аз [[Ҳайтолиён]] ёрӣ талабид, аммо саранҷом ночор ба таслим шуд ва ба Бағдод рафт. Дар онҷо бино бар сиёсати Маъмун дар бораи наҷибзодагони [[Хуросон]] — ки эшонро мутеъ мекард ва менавохт ва ҳатто бар зодгоҳҳои худ фармонравоӣ медод — мавриди навозиш қарор гирифт. Ин равиш мӯҷиб шуд, ки ба тасреҳи манобеъ, бештари лашкариёни хилофат дар он замон аз аҳолии [[Фарорӯд]] бошанд. (Билозарӣ, 431) Ба ҳар ҳол, Маъмун дар иҷрои сиёсати ёдшуда Ковусро бар минтақаи Усрӯшана ҳоким гардонид ва Афшинро низ ҷонишини ӯ қарор дод. Ривоёти Билозарӣ (с.425) ва Қуддома (с.408), ки гӯё умдаи матолиби худро аз Абӯубайда Муъаммар ибни Мусанно гирифтаанд, бисёр мухтасар аст ва тасвири рӯшане аз сабаби ихтилофи Афшин ва падараш ба даст намедиҳад, аммо аз он достон метавон ҳадс зад, ки эҳтимолан Фазл бародари Афшин назди падар ҷойгоҳи баландтаре дошта ва ҷонишини ӯ будааст. Аммо Афшин ба сабаби ҳамкорӣ бо Маъмун, ҷонишинии падарро ба даст овард ва то поёни зиндагӣ мақоми хешро дар [[Фарорӯд]] ҳифз кард ва бо мардуми минтақа иртибот дошт. == Афшин дар дарбори Маъмун == Пас аз сулҳи Ковус бо Маъмун, Афшин бо он ки ҷонишини падар шуда буд, аммо дар дарбори Маъмун ҳузури мустамир дошт. Зеро муқорини саркӯби шӯриши Ибни Оиша дар ҳудуди соли 210 ҳ.қ, аз ҳузури Афшин дар ҷамъи фармондеҳони аршад ёд шудааст. (Ибни Абӯтоҳир, 96) Дар ҳудуди соли 215 ҳ.қ (830 милодӣ) ҳам, ки гурӯҳе аз аъроб ва қибтиёни [[Миср]] сар ба шӯриш бардоштанд, он андоза эътимод ба Афшин вуҷуд дошт, ки халифа ӯро ба саркӯби онҳо гусел кард. Афшин дар зиқаъдаи 215 ҳ.қ. ба Миср омад ва ба фурӯ нишондани шӯриш машғул шуд. Вай ба як-яки шаҳрҳои шӯришӣ лашкар кашид ва ҳамаро саркӯб ва сипас дар [[Искандария]] ҷойгоҳ гирифт, то халифа худ ба [[Миср]] расид. (Яъқубӣ, 2/465; Табарӣ, 8/625, 627; Ибни Асир, 6/420-421) == Афшин ва шӯриши Бобак == [[Акс:Babak Fort - panoramio (1).jpg|thumb|дижи Бобак]] Дар соли 220 ҳ.қ. (835 милодӣ) дар рӯзгори хилофати Мӯътасими Аббосӣ (бародари Маъмун), маъмурияти Афшин барои саркӯби шӯриши [[Бобаки Хуррамдин]] пеш омад. Комёбии Афшин дар ин маъмурият, аз сӯйе мояи шавкати ӯ ва аз сӯйи дигар мӯҷиби шигифтӣ шуд. Ҷунбиши Бобак дар ноҳияи [[Озарбойҷон]] аз ҳудуди соли 200 ҳ.қ. (816 милодӣ) оғоз шуд. Ва лашкариёни [[халифа]] ҳамвора аз саркӯби ҷунбиши ӯ нотавон буданд. (Масъудӣ, 4/352). Дар ҷумодиулаввал соли 220 ҳ.қ. (июни 835 милодӣ), Афшин дар симати фармонравоии Озарбойҷон аз сӯйи Мӯътасими Аббосӣ, маъмури саркӯби Бобак шуд. (Яъқубӣ, 2/473; Ибни Аъсам, 8/344). Супурдани чунин маъмурияте ба Афшин метавонист барои [[Аббосиён]] мояи дарди сари бисёр шавад. Зеро бештари лашкариёни Афшин аз аҳолии [[Фарорӯд]] буданд (Табарӣ, 9/42, 49) ва иттиҳод миёни Афшин ва сипоҳиёни Бобак қатъан пояҳои хилофати Аббосиро ба ларза меафканд, чунон ки намунаи мушобеҳе солиёни баъд дар моҷарои байъат бо [[Аббос ибни Маъмун]] пеш омад. Бинобар ин, метавон гуфт, ки [[Аббосиён]] ба сабабе, ки маълум нест, дастикам то ин замон ба сарсупурдагии Афшин итминон доштаанд. Ба ҳар ҳол, Афшин бо сипоҳ равони [[Озарбойҷон]] шуд. Ва нахуст дар ноҳияи Барзанд урду зад ва сипас ба сохт ва таҳияи истеҳкомоти низомӣ пардохт ва баъзе аз фармондеҳони аршадро ба нуқоти дигар гусел кард. Дар нахустин даргириҳо, Афшин комёбиҳое касб кард. Ва дар соли 221 ҳ.қ. тавонист яке ду тан аз муттаҳидони Бобакро саркӯб кунад. (Табарӣ, 9/27) Доманаи набард бештар ба сабаби номусоъид будани ҳаво ва вазъи минтақа, ба миёнаҳои соли 222 ҳ.қ низ кашид ва шояд бад-ин сабаб [[Аббосиён]] ба Афшин бадгумон шуданд ва бим доштанд, ки миёни ӯ ва Бобак иттиҳоде сурат гирад. Ба ҳар ҳол, саранҷом дар рамазони 222 ҳ.қ Афшин тавонист бо фатҳҳои гом ба гоми худ, ба қалъаи Баз, ҷойгоҳи Бобак, даст ёбад, аммо Бобак аз маърака ба сӯйи [[Арманистон]] гурехт ва дар марғзоре пинҳон шуд. Афшин аз тариқи ҷосусони худ, аз ниҳонгоҳи вай огоҳӣ ёфт ва онҷоро ба муҳосира даровард. Нахустин ҳила барои дастгирии Бобак, ироаи амонномае аз сӯйи Мӯътасим буд, аммо Бобак напазируфт, то саранҷом бо ҳилаи Саҳл ибни Сунбот ал-Арманӣ, ки ба Бобак паноҳ дода буд, дастгир шуд. (Табарӣ, 9/31, 44/49) Аз бархе ривоёти торихӣ чунин бармеояд, ки рафтори Афшин бо Бобак дар замони асорати ӯ бузургворона будааст. Афшин дар ҳоле ки Бобак ва ёрони аслии ӯро ба асорат дошт, дар 3-уми моҳи сафари 223 ҳ.қ. ба шаҳри Сомирро ворид шуд. (Табарӣ, 9/52) Саркӯби Бобак ба дасти Афшин чунон халифаро хушнуд кард, ки гуфтаанд, бар сари ӯ тоҷ ниҳод ва ҷавоҳир ва амволи бисёр ба ӯ бахшид. Чанд тан аз шоирони дарбори Аббосӣ ва аз ҳама бештар Абӯтаммом, дар мадҳи Афшин ва ситоиш аз ин фатҳ, ашъори бисёр сурудаанд, ҳатто Абӯтаммом ӯро бо Фаридун дар қиёс овард. (Ибни Фақеҳ, 555) == Ҳароси халифа аз фузунии эътибор ва ҷойгоҳи Афшин == [[Акс:Byzantine-Arab wars, 837-838.svg|thumb|350px|Ҷанги Афшин дар Рум [[837]]—[[838]]]] Андаке пас аз саркӯби Бобак, фармонравои [[Рум]] ба манотиқе аз [[Шом]] ҳуҷум овард. Ин бор халифа барои раҳоӣ аз шарри фармонравои Румиён — ки гуфтаанд, ба таҳрики Бобак даст ба таҳаррукоте мезад — худ фармондеҳии кулли лашкарро ба уҳда гирифт ва Афшинро зердасти хеш қарор дод. Зеро шукӯҳи Афшин ба вижа пас аз саркӯби Бобак, рӯ ба фузунӣ ниҳода буд. (Табарӣ, 9/57) Ба ҳар ҳол, халифа Амурияро фатҳ кард ва Афшин ҳам фармонравои Румро шикаст ва фармонраво аз баробари Афшин — ки шояд метавонист ӯро дастгир кунад аммо мегуфт: «Ӯ подшоҳ аст ва подшоҳон риояти якдигарро мекунанд» (Масъудӣ, 4/358) — гурехт. Мулоҳизаи бархе нукот дар лобалои гузоришҳои торихӣ чунин нишон медиҳад, ки бархе аз наздикони Афшин дар лашкари халифа, дар варои ин ҷангу гурезҳо, дар пайи ҳадафи хоссе будаанд ва дастикам як ҳодиса нишон дод, ки ҳузури шахси халифа дар ин лашкаркашӣ бе далел набудааст. Тибқи ривоятҳо, зоҳиран ҳатто пеш аз фатҳи Амурия, шумори бисёре аз лашкариёни халифа бо [[Аббос ибни Маъмун]] — ки иддаъои хилофат дошт ва аз оғози зимомдории Мӯътасим бархе аз бузургони лашкар ба ӯ тамоюл нишон медоданд — ба хилофат байъат карда буданд (Табарӣ, 9/66) ва қасд доштанд, дар фурсате муносиб, халифа ва дигар бузургони лашкар чун Ашноси турк — рақиби Афшинро ба қатл расонанд. (Табарӣ, 9/72) Ҳамроҳони аслии ин тавтиъа бештар аз аҳолии Фарорӯд ва аз наздикони Афшин буданд ва бо он ки нақши ошкоре аз Афшин дар ин тавтиъа дида намешавад, аммо баъид ба назар мерасад, ки бидуни ҳамоҳангӣ бо ӯ, тарҳрезӣ шуда бошад. Саранҷом рози тавтиъа бармало шуд ва Аббос — ки Мӯътасим ӯро таҳти ихтиёри Афшин қарор дода буд — ва сипас дигар саркардагон низ ҳар як ба наҳве ҳалок шуданд. Қатли бештари саркардагони лашкар — ва ғолибан аҳолии [[Фарғона]] — мӯҷиби нотавон шудани нерӯҳои тарафдори Афшин шуд ва метавон гуфт, ки уфули шавкати ӯ аз ин ҳангом оғоз гардид. == Иқдомоти Мӯътасим алайҳи Афшин == Аз ҳудуди соли 224 ҳ.қ. (839 милодӣ), ки Мӯътасим ба Сомирро бозгашт, барои костан аз шукӯҳ ва шавкати Афшин ва саранҷом ҳазфи ӯ, даст ба иқдомоте зад. Ҷузъиёти ин иқдомот дар манобеъи торихӣ ба тафсил зикр шудааст. Нахуст бояд ба қиёми Мозиёр — деҳқони ноҳияи [[Табаристон]] — ишора кард, ки аз пардохти хароҷ ба [[Абдуллоҳ ибни Тоҳир]], ҳокими [[Хуросон]], худдорӣ варзид. Тибқи нақли торихнигорон, гӯӣ дар ин кор, таҳрики Афшин беасар набудааст. Зеро Афшин аз дербоз тамаъ дар вилояти Хуросон дошт ва чун эҳсос кард, ки равобити [[Абдуллоҳ ибни Тоҳир]] бо халифа чандон хуб нест, Мозиёрро ба қиём хонд ва мепиндошт, ки чун [[Абдуллоҳ ибни Тоҳир]] аз саркӯби [[Мозиёр]] фурӯ хоҳад монд, халифа ӯро ба ноҳия гусел хоҳад кард. Баъдҳо низ чунон ки манобеи торихӣ мегӯянд, вақте Афшинро бо [[Мозиёр]] рӯ ба рӯ карданд, [[Мозиёр]] ба мукотибаи бародари Афшин бо бародари худ иқрор кард. (Табарӣ, 9/109; Масъудӣ, 4/359) Моҷарои адоват миёни Афшин ва Абӯдулафи Иҷлӣ — ки душманӣ миёни он ду аз замони ҷанги Бобак оғоз шуда ва гуфтаанд, Афшин қасди ҷони ӯ карда буд — ва дасти Аҳмад ибни Абӯдовуд дар ин қазия, дар беэътимодии халифа ба Афшин муассир афтод. (Абулфараҷи Исфаҳонӣ, 8/250-251; Байҳақӣ, 213). Ҳамчунин дар соли 224 ҳ.қ. (839 милодӣ) Манкҷур — яке аз фармонравоёни Афшин ва бародарзани ӯ ва ноиби Афшин дар [[Озарбойҷон]], бар халифа шӯрид ва Афшин низ яке аз фармондеҳони суғдии худ, Абуссоҷро ба муқобилаи ӯ фиристод, аммо халифа Манкҷур ва Абуссоҷ ҳар дуро олати дасти Афшин дар шӯриш бар зидди худ медонист ва барои маҳви ӯ даст ба кор шуд ва дар нахустин иқдом, Афшинро аз шуғли фармондеҳии нигаҳбонон (ҳарас) азл кард. (Табарӣ, 9/103) == Афшин қасди ҷони халифа мекунад == Дар 4 зиқаъдаи соли 225 ҳ.қ. Афшин халифаро ба хонаи муҷаллали худ дар Сомирро даъват кард. Халифа бо шуморе аз сипоҳиёни худ равона шуд. Ба ривояти Ибни Исфандиёр, Афшин касонеро дар паси парда гузошта буд, ки «то чун Мӯътасим фурӯ нишинад, аз ҷавониб дароянд ва шамшер дар ӯ банданд.» (с.220) Гуфтаанд, ки Афшин хабари чунин тавтиъаеро ба иттилоъи [[Мозиёр]] расонида, ва [[Абдуллоҳ ибни Тоҳир]] иқрори Мозиёрро ба ин мавзӯъ ба шитоб ба халифа огаҳӣ дода буд. Бинобар ин, халифа Афшинро дар дам дастгир кард ва дастур дод, хонаи ӯро оташ зананд ва амволро ба ғорат баранд. Афшинро даст баста ба зиндон бурданд, «то Мозиёр расид.» (Ибни Исфандиёр, 220—221) Аммо ривояти [[Таърихи Табарӣ|Табарӣ]] нишон медиҳад, ки Мӯътасим дар нимашаб аз қасди фирори Афшин ба [[Фарорӯд]] огоҳӣ ёфт ва дар ҳамон ҳангом дастур дод, то ӯро ба ҳузур оварданд ва сипас ба зиндон бурданд. (Табарӣ, 9/195-106) == Муҳокимаи Афшин == Дуруст як рӯз пас аз дастгирии Афшин, халифа ҷаласаи муҳокимае бо ҳузури наздикони худ ба риёсати Муҳаммад ибни Абдулмалики Зайёт ташкил дод ва Мозиёрро низ, ки андаке пеш ба Сомирро ворид шуда буд, ба ҳамрҳи чанд тани дигар ҳозир карданд. (Табарӣ, 9/197) Иттиҳомоте, ки дар ин маҷлиси муҳокима бар Афшин ворид шуд, бисёр ҷолиб аст; ба вижа ки яке аз муддаъиён як мӯбади тозамусалмон буд. Ба Афшин гуфта шуд, ки чаро дар хонаи худ китобе ороста ба гавҳарҳо — киноя аз асаре аз ғайри мусалмонон — нигаҳ медорад. Сипас мӯбади тозамусалмон гувоҳӣ дод, ки Афшин гӯшти ҳайвони хафакарда (ва на ба тариқи исломӣ забҳшуда) мехӯрда ва суннати хатна бар ӯ амал нашудааст. Он гоҳ гуфта шуд, ки аҳолии [[Усрӯшана]] дар номаҳои худ ба Афшин, вайро чунон хитоб мекардаанд, ки гӯӣ дар мартибаи худоӣ аст. Сипас Мозиёрро пеш оварданд. Гарчӣ Афшин инкор кард, ки ӯро мешинохта ё бо ӯ мукотиба доштааст, аммо [[Мозиёр]] гуфт, ки бародари Афшин — Хош — бо бародари Мозиёр — Кӯҳёр — мукотиба карда, ва дар он зимни носазо ба Бобак, гуфта буд, ки бояд динро ба даврони «аҷам» бозгардонд. Ин гуфтугӯҳо дар ҳузури бузургони дарбор бо Афшин анҷом шуд ва ҳаминон ноқилони аслии он будаанд ва маълум нест, то чӣ поя метавон онҳоро ҳақиқат пиндошт. Ба ҳар ҳол, Афшин ба як-яки иттиҳомот посух дод, аммо равшан буд, ки ин маҷлис барои шунидани посухҳои ӯ фароҳам нашудааст. Ва саранҷом низ Буғойтурк — яке аз саркардагони дастгоҳи хилофат, Афшинро бо хорӣ берун бурд ва зиндонӣ кард. (Табарӣ, 9/107-110) Афшин дар муддате, ки маҳбус буд, кӯшид дубора назари Мӯътасимро ҷалб кунад, аммо суде набахшид ва пас аз ҳудуди 9 моҳи ҳабс, дар моҳи шаъбони соли 226 ҳ.қ. (июни 841 милодӣ) шояд ба сабаби гуруснагӣ ё ҳатто заҳр ҳамонҷо аз пой даромад. Ҷанозаи ӯро нахуст барои боздиди умум ба дор кашиданд ва сипас сӯхтанд ва хокистари он ба дарёи Диҷла рехтанд. (Яъқубӣ, 2/478; Табарӣ, 9/113-114; Ибни Ҷавзӣ, 11/112; Нувайрӣ, 22/258) == Афшин чӣ мехост? == [[Акс:Mazyar of the Qarinvand dynasty.jpg|thumb|нимпайкараи Мозиёр дар Эрон]] Шавкати Афшин дар дастгоҳи хилофати Аббосӣ, хадамоти ӯ ба ин хонадон ва сипас сарнавишти шуме, ки дар поён ёфт, мояи ҳайрати бисёр будааст. Дар ҳамон замон Қозӣ Аҳмад ибни Абӯдовуд дар гуфтугӯе бо халифа, Афшинро ба [[Абумуслими Хуросонӣ|Абӯмуслими Хуросонӣ]] ташбеҳ кард (Динурӣ, 405). Муҳаққиқон, [[Афшин]] ва [[Бобаки Хуррамдин]] ва [[Мозиёр]]ро се шохаи як роҳ бо ҳадафи эҳёи рӯзгори бостонии [[Эрон]] қаламдод мекунанд. Тардид нест, ки дар он рӯзгор касоне — ба вижа онҳое, ки аз хонадони подшоҳон буданд — мекӯшиданд, то қудратро аз дасти арабҳо бозситонанд ва давлате марказӣ ҳамчун подшоҳии [[Сосониён]] барпо доранд (Зарринкӯб, 234) ё дастикам истиқлоли ноҳияи таҳти тасаллути худро, ки собиқаи он ба рӯзгори куҳан бозмегашт, ҳифз ва ё таҷдид кунанд. Ин гуфта ба [[Мозиёр]] мансуб аст, ки:«Ман ва Афшин ва Бобак ҳар се аз дербоз аҳду байъат кардаем бар он ки давлат аз араб бозситонем ва мулк ва ҷаҳондорӣ бо хонадони кисравиён кунем…» (Ибни Исфандиёр, 220; Масъудӣ, 4/359; Ибни Ҷавзӣ, 11/111-112) Бо ин ҳама, чунон ки дидем, Бобак ба дасти Афшин саркӯб шуд ва ҳамкории ӯ бо [[Мозиёр]] низ дар пардаи ибҳом аст. Бинобар ин, наметавон эшонро на аз ҳайси шеваҳо ва на аҳдоф ҳамсӯ дид. Албатта ин андоза дуруст аст, ки ин қиёмҳо ва талошҳо ранги зидди арабӣ дошт ва на лузуман зидди исломӣ, чунон ки вақте бародари Бобакро барои муҷозот ба дасти як эронӣ — аз ноҳияи [[Табаристон]] — супурданд, гуфт:«Худойро сипос, ки қатли ман ба дасти деҳқонзодае сурат мегирад!» (Табарӣ, 9/53) Ҳамчунин бо таваҷҷуҳ ба порае аз ривоёти торихӣ, аз ҷумлаи сабаби адоват миёни Афшин ва Абӯдулафи Иҷлӣ, душмании вай бо унсури араб ошкор аст. (Ҷоҳиз, 3/41; Ибни Халлакон, 1/82) Бо таваҷҷуҳ ба ин қароин, бархе муҳаққиқон ҳадс задаанд, ки Афшин ҳамчун [[Тоҳириён]] дар андешаи барпоии як давлати эронӣ будааст. Агар ин ривояти Табарӣ дуруст бошад, ки Афшин қасд дошт пас аз фирор аз маркази [[хилофат]], дар билоди шимолии [[Эрон]] ва [[Фарорӯд]] дар миёни ақвоми гуногун ба таблиғи ислом бипардозад, метавон гуфт, ки вай шояд қасд доштааст, бо тамассук ба диёнати ислом, аҳдофи худро ба пеш бибарад ва тафовути аслии ӯ бо [[Тоҳириён]] дар ин буд, ки эшон «машрӯияти сиёсии» худро аз хилофат мегирифтанд. Бо вуҷуди сарнавиште, ки Афшин ёфт, силсилаи амирони Усрушана аз миён нарафт ва дастикам то соли 279 ҳ.қ. нишонаҳое аз ҳузури онон дар он минтқа дар даст аст. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Адабиёт == * Bosworth, C. E.: «The History of al-Ṭabarī, Volume XXXII: The Reunification of the ʿAbbāsid Caliphate. The Caliphate of al-Ma’mun, A.D. 812—833/A.H. 198—213». Albany, New York: State University of New York Press. ISBN 0-88706-058-7. * Bosworth, C. E.: «Sectarian and national movements in Iran, Khurasan and Transoxania during Umayyad and early Abbasid times». 1998 — ISBN 92-3-103467-7. * Bosworth C. E.: [http://www.iranicaonline.org/articles/afsin-princely-title «Afšīn»], Encyclopædia Iranica, I/6, pp.&nbsp;589–591. * Haldon, John: «The Byzantine Wars: Battles and Campaigns of the Byzantine Era». — Stroud, Gloucestershire: Tempus, 2001. — 160 p. — (Sutton Series). — ISBN 0-7524-1795-9. * Minorsky, V.: «Studies in Caucasian history». Cambridge University Press, 1957. * Treadgold, Warren T.: «A History of the Byzantine State and Society». Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2630-2. * Treadgold, Warren T.: «The Byzantine Revival, 780—842». — Stanford: Stanford University Press, 1988. — 504 p. — ISBN 978-0-8047-1462-4. * de la Vaissière, E.: «Samarcande et Samarra. Elites d’Asie centrale dans l’empire Abbasside». Peeters, 2007. * بیهقی ابوالفضل محمدبنحسین. تاریخ بیهقی. مشهد،۱۳۸۳هـ. ش؛ * * رضای عبدالعظیم. تاریخ دههزارسالۀایران. ج۲. تهران،۱۳۶۸؛ * * زرینکوب عبدالحسین. تاریخ ایران ازآغازتاسقوط سلطنت پهلوی. تهران،۱۳۸۳هـ. ش * pj0bmb5zqivkntgm443agsaqu86kqhb 1307326 1307325 2022-07-21T13:19:24Z Based sogdian 34522 wikitext text/x-wiki {{маъноҳои дигар|Афшин}} {{Ходими давлатӣ | ном = Ҳайдар ибни Ковус ал-Афшин | оригинал имени = الأفشين بن كاوس حيدر | изображение = | описание изображения = | должность = [[Афшин (значения)|афшин]] [[Уструшана|Уструшаны]] | периодначало = [[830 год]] | периодконец = [[841 год]] | предшественник = [[Кавус]] | преемник = (титул упразднён) | дата рождения = | место рождения = [[Уструшана]], [[Таджикистан]] | дата смерти = май-июнь [[841 год]]а | место смерти = Самарра, [[Ирак]] | похоронен = | вероисповедание = зороастризм, затем ислам суннитского толка | отец = [[Кавус]] | мать = | супруга = | дети = [[Хайдар]] |номи аслӣ={{lang-ar|{{Nastaliq|الأفشين بن كاوس حيدر‎}}}}|таърихи даргузашт=841|маҳалли даргузашт=Самарра, [[вилояти Салоҳаддин]], [[Ироқ]]|дин=[[маздаясно]], баъд [[ислом]]}} [[Акс:Balami - Tarikhnama - Babak parleys with the Afshin Haydar, the Caliph al-Mu'tasim's general.jpg|thumb|[[Бобаки Хуррамдин|Бобàки Хуррамдин]] бо Ҳайдари Ковус, генерали Халифа ал-Мустасим мулоқот мекунад]] '''Ҳайдари Ковус''', '''Ҳайда́р ибни Ковус ал-Афши́н''' (''Ḥaydar ibn Kāwūs al-Afshīn'', {{lang-ar|{{Nastaliq|الأفشين بن كاوس حيدر}}}}) — шоҳзодаи [[Мулки Усрушана|Усрушана]] [[Истаравшан|(Истаравшан]]и кунунӣ) дар замони вуруди мусалмонон ба Суғдзамин, ки яке аз [[тоҷикон]]и<ref>Lewis,Bernard. "The Political Language of Islam", Published by University of Chicago Press, '''1991'''. excerpt from pg 482: "Babak's Iranianizing Rebellion in Azerbaijan gave occasion for sentiments at the capital to harden against men who were sympathetic to the more explicitly Iranian tradition. Victor (837) over Babak was al-Afshin, who was the hereditary Persian ruler of a district beyond the Oxus, but also a masterful general for the caliph."</ref><ref>Clifford Edmund Bosworth (Translator with Commentary), The History of al-Tabari Vol. 33 "Storm and Stress along the Northern Frontiers of the 'Abbasid Caliphate: The Caliphate of al-Mu'tasim A.D. 833-842/A.H. 218-227", SUNY Press, '''1991'''. Footenote 176 on pg 59: "Abu Dulaf's contigent of volunteers from lower Iraq would be mainly Arabs, and there seems in fact to have been hostility between him, as a representative of Arab influence at the caliphate court, and the Iranian Al-Afshin"</ref><ref>P.B. Golden, "Khazar Turkic Ghulams in Caliphal Service", Journial Asiatique, '''2004''', vol. 292. pg 292:Some of the soldiers were slaves, others, such as al-Afshin, the scion of a ruling Central Asian (Ustrushana/Ushrusana) Iranian family, clearly were not".</ref><ref>Mottahedeh, Roy, "The Abbassid Caliphate in Iran", Cambridge History of Iran, IV, ed. R.N. Frye, 57-89. 1975 pg 75:" Al Mu'atism chose for this task the Afshin, the Iranian king of Ushrusuna".</ref> машҳур дар дастгоҳи хилофати Маъмун ва Муътасими Аббосӣ ҳам буд, шахсияте бисёр мармуз ва пурмоҷарое аст. Ва дар ҳоле ки бисёре аз муаррихон ва муҳаққиқон аз ӯ ба унвони як қаҳрамон ёд мекунанд, аммо дар ин миён пажӯҳишгароне ҳам ҳастанд, ки мӯътақиданд, Афшин ба хотири дарёфти саҳми худ дар ҳукумати [[Фарорӯд]]и даврони [[Аббосиён]], ҳозир ба ҳар гуна ҳамкорӣ бо [[Аббосиён]] буд. Номи [[Афшин]] дар ғолиби манобеъ «Хайзар» омада ва Абӯтаммом низ дар шеъре, ки пас аз дастгирӣ ё қатли Афшин сурудааст, ҳамин номро оварда. (Табарӣ, 9/11). Дар порае дигар аз манобеъ, ин ном ба сурати «Ҳайдар» омадааст (Билозарӣ, 211) ва низ ба сурати «Кайдар» ҳам зикр шудааст, ва бино бар ин, эҳтимол дорад «Хайзар» арабишудаи «Кайдар» бошад. Дар манобеъи мавҷуд, ривояте, ки торихи таваллуди Афшинро таъйин кунад вуҷуд надорад. Вай бад-он сабаб, ки фарзанди писаре ба номи Ҳасан дошт (Табарӣ, 9/106-107) Абулҳасан куня гирифт. Дуруст аст, ки унвони «Афшин»-ро акнун танҳо азони ӯ медонем, аммо дар воқеъ Афшин лақаб ва унвони умумии амирони Усрӯшана будааст. (Хаворазмӣ, 119) Ниёкони Афшин дар минтақаи Усрӯшана ҳама ба номи Афшин хонда мешудаанд. (Билозарӣ, 428, 431) == Мухолифати Афшин бо падар == Бино ба ривоёти торихӣ, муддате пас аз сулҳ миёни Ковус (падари Афшин) ва Маъмун, Ковус дубора сар ба мухолифат бардошт, аммо фарзандаш Афшин ба [[Бағдод]] рафт ва халифаро ба фатҳи Усрӯшана барангехт ва зимнан роҳи осони вуруд ба шаҳрро ба ӯ нишон дод. (Билозарӣ, 430; Қуддома, 412). Ривояти Билозарӣ нишон медиҳад, ки Афшин пеш аз ин иқдом, бо падараш ихтилоф дошта ва ҳатто муддате, пинҳон аз ӯ мезиста ва пеш аз омадан ба назди Маъмун ба дини ислом гаравида будааст. Албатта, бархе аз пажӯҳишгарон мӯътақиданд, ки исломи Афшин зоҳирӣ ва сурӣ (шаклӣ) буда ва ӯ то охир ба ойини ислом нагаравида будааст. Ба ҳар ҳол, лашкаре гарон ба саркардагии Аҳмад ибни Абӯхолид аз сӯйи Маъмун бо таваҷҷуҳ ба роҳнамоии Афшин, ба Усрӯшана юриш овард. Гарчӣ Ковус аз [[Ҳайтолиён]] ёрӣ талабид, аммо саранҷом ночор ба таслим шуд ва ба Бағдод рафт. Дар онҷо бино бар сиёсати Маъмун дар бораи наҷибзодагони [[Хуросон]] — ки эшонро мутеъ мекард ва менавохт ва ҳатто бар зодгоҳҳои худ фармонравоӣ медод — мавриди навозиш қарор гирифт. Ин равиш мӯҷиб шуд, ки ба тасреҳи манобеъ, бештари лашкариёни хилофат дар он замон аз аҳолии [[Фарорӯд]] бошанд. (Билозарӣ, 431) Ба ҳар ҳол, Маъмун дар иҷрои сиёсати ёдшуда Ковусро бар минтақаи Усрӯшана ҳоким гардонид ва Афшинро низ ҷонишини ӯ қарор дод. Ривоёти Билозарӣ (с.425) ва Қуддома (с.408), ки гӯё умдаи матолиби худро аз Абӯубайда Муъаммар ибни Мусанно гирифтаанд, бисёр мухтасар аст ва тасвири рӯшане аз сабаби ихтилофи Афшин ва падараш ба даст намедиҳад, аммо аз он достон метавон ҳадс зад, ки эҳтимолан Фазл бародари Афшин назди падар ҷойгоҳи баландтаре дошта ва ҷонишини ӯ будааст. Аммо Афшин ба сабаби ҳамкорӣ бо Маъмун, ҷонишинии падарро ба даст овард ва то поёни зиндагӣ мақоми хешро дар [[Фарорӯд]] ҳифз кард ва бо мардуми минтақа иртибот дошт. == Афшин дар дарбори Маъмун == Пас аз сулҳи Ковус бо Маъмун, Афшин бо он ки ҷонишини падар шуда буд, аммо дар дарбори Маъмун ҳузури мустамир дошт. Зеро муқорини саркӯби шӯриши Ибни Оиша дар ҳудуди соли 210 ҳ.қ, аз ҳузури Афшин дар ҷамъи фармондеҳони аршад ёд шудааст. (Ибни Абӯтоҳир, 96) Дар ҳудуди соли 215 ҳ.қ (830 милодӣ) ҳам, ки гурӯҳе аз аъроб ва қибтиёни [[Миср]] сар ба шӯриш бардоштанд, он андоза эътимод ба Афшин вуҷуд дошт, ки халифа ӯро ба саркӯби онҳо гусел кард. Афшин дар зиқаъдаи 215 ҳ.қ. ба Миср омад ва ба фурӯ нишондани шӯриш машғул шуд. Вай ба як-яки шаҳрҳои шӯришӣ лашкар кашид ва ҳамаро саркӯб ва сипас дар [[Искандария]] ҷойгоҳ гирифт, то халифа худ ба [[Миср]] расид. (Яъқубӣ, 2/465; Табарӣ, 8/625, 627; Ибни Асир, 6/420-421) == Афшин ва шӯриши Бобак == [[Акс:Babak Fort - panoramio (1).jpg|thumb|дижи Бобак]] Дар соли 220 ҳ.қ. (835 милодӣ) дар рӯзгори хилофати Мӯътасими Аббосӣ (бародари Маъмун), маъмурияти Афшин барои саркӯби шӯриши [[Бобаки Хуррамдин]] пеш омад. Комёбии Афшин дар ин маъмурият, аз сӯйе мояи шавкати ӯ ва аз сӯйи дигар мӯҷиби шигифтӣ шуд. Ҷунбиши Бобак дар ноҳияи [[Озарбойҷон]] аз ҳудуди соли 200 ҳ.қ. (816 милодӣ) оғоз шуд. Ва лашкариёни [[халифа]] ҳамвора аз саркӯби ҷунбиши ӯ нотавон буданд. (Масъудӣ, 4/352). Дар ҷумодиулаввал соли 220 ҳ.қ. (июни 835 милодӣ), Афшин дар симати фармонравоии Озарбойҷон аз сӯйи Мӯътасими Аббосӣ, маъмури саркӯби Бобак шуд. (Яъқубӣ, 2/473; Ибни Аъсам, 8/344). Супурдани чунин маъмурияте ба Афшин метавонист барои [[Аббосиён]] мояи дарди сари бисёр шавад. Зеро бештари лашкариёни Афшин аз аҳолии [[Фарорӯд]] буданд (Табарӣ, 9/42, 49) ва иттиҳод миёни Афшин ва сипоҳиёни Бобак қатъан пояҳои хилофати Аббосиро ба ларза меафканд, чунон ки намунаи мушобеҳе солиёни баъд дар моҷарои байъат бо [[Аббос ибни Маъмун]] пеш омад. Бинобар ин, метавон гуфт, ки [[Аббосиён]] ба сабабе, ки маълум нест, дастикам то ин замон ба сарсупурдагии Афшин итминон доштаанд. Ба ҳар ҳол, Афшин бо сипоҳ равони [[Озарбойҷон]] шуд. Ва нахуст дар ноҳияи Барзанд урду зад ва сипас ба сохт ва таҳияи истеҳкомоти низомӣ пардохт ва баъзе аз фармондеҳони аршадро ба нуқоти дигар гусел кард. Дар нахустин даргириҳо, Афшин комёбиҳое касб кард. Ва дар соли 221 ҳ.қ. тавонист яке ду тан аз муттаҳидони Бобакро саркӯб кунад. (Табарӣ, 9/27) Доманаи набард бештар ба сабаби номусоъид будани ҳаво ва вазъи минтақа, ба миёнаҳои соли 222 ҳ.қ низ кашид ва шояд бад-ин сабаб [[Аббосиён]] ба Афшин бадгумон шуданд ва бим доштанд, ки миёни ӯ ва Бобак иттиҳоде сурат гирад. Ба ҳар ҳол, саранҷом дар рамазони 222 ҳ.қ Афшин тавонист бо фатҳҳои гом ба гоми худ, ба қалъаи Баз, ҷойгоҳи Бобак, даст ёбад, аммо Бобак аз маърака ба сӯйи [[Арманистон]] гурехт ва дар марғзоре пинҳон шуд. Афшин аз тариқи ҷосусони худ, аз ниҳонгоҳи вай огоҳӣ ёфт ва онҷоро ба муҳосира даровард. Нахустин ҳила барои дастгирии Бобак, ироаи амонномае аз сӯйи Мӯътасим буд, аммо Бобак напазируфт, то саранҷом бо ҳилаи Саҳл ибни Сунбот ал-Арманӣ, ки ба Бобак паноҳ дода буд, дастгир шуд. (Табарӣ, 9/31, 44/49) Аз бархе ривоёти торихӣ чунин бармеояд, ки рафтори Афшин бо Бобак дар замони асорати ӯ бузургворона будааст. Афшин дар ҳоле ки Бобак ва ёрони аслии ӯро ба асорат дошт, дар 3-уми моҳи сафари 223 ҳ.қ. ба шаҳри Сомирро ворид шуд. (Табарӣ, 9/52) Саркӯби Бобак ба дасти Афшин чунон халифаро хушнуд кард, ки гуфтаанд, бар сари ӯ тоҷ ниҳод ва ҷавоҳир ва амволи бисёр ба ӯ бахшид. Чанд тан аз шоирони дарбори Аббосӣ ва аз ҳама бештар Абӯтаммом, дар мадҳи Афшин ва ситоиш аз ин фатҳ, ашъори бисёр сурудаанд, ҳатто Абӯтаммом ӯро бо Фаридун дар қиёс овард. (Ибни Фақеҳ, 555) == Ҳароси халифа аз фузунии эътибор ва ҷойгоҳи Афшин == [[Акс:Byzantine-Arab wars, 837-838.svg|thumb|350px|Ҷанги Афшин дар Рум [[837]]—[[838]]]] Андаке пас аз саркӯби Бобак, фармонравои [[Рум]] ба манотиқе аз [[Шом]] ҳуҷум овард. Ин бор халифа барои раҳоӣ аз шарри фармонравои Румиён — ки гуфтаанд, ба таҳрики Бобак даст ба таҳаррукоте мезад — худ фармондеҳии кулли лашкарро ба уҳда гирифт ва Афшинро зердасти хеш қарор дод. Зеро шукӯҳи Афшин ба вижа пас аз саркӯби Бобак, рӯ ба фузунӣ ниҳода буд. (Табарӣ, 9/57) Ба ҳар ҳол, халифа Амурияро фатҳ кард ва Афшин ҳам фармонравои Румро шикаст ва фармонраво аз баробари Афшин — ки шояд метавонист ӯро дастгир кунад аммо мегуфт: «Ӯ подшоҳ аст ва подшоҳон риояти якдигарро мекунанд» (Масъудӣ, 4/358) — гурехт. Мулоҳизаи бархе нукот дар лобалои гузоришҳои торихӣ чунин нишон медиҳад, ки бархе аз наздикони Афшин дар лашкари халифа, дар варои ин ҷангу гурезҳо, дар пайи ҳадафи хоссе будаанд ва дастикам як ҳодиса нишон дод, ки ҳузури шахси халифа дар ин лашкаркашӣ бе далел набудааст. Тибқи ривоятҳо, зоҳиран ҳатто пеш аз фатҳи Амурия, шумори бисёре аз лашкариёни халифа бо [[Аббос ибни Маъмун]] — ки иддаъои хилофат дошт ва аз оғози зимомдории Мӯътасим бархе аз бузургони лашкар ба ӯ тамоюл нишон медоданд — ба хилофат байъат карда буданд (Табарӣ, 9/66) ва қасд доштанд, дар фурсате муносиб, халифа ва дигар бузургони лашкар чун Ашноси турк — рақиби Афшинро ба қатл расонанд. (Табарӣ, 9/72) Ҳамроҳони аслии ин тавтиъа бештар аз аҳолии Фарорӯд ва аз наздикони Афшин буданд ва бо он ки нақши ошкоре аз Афшин дар ин тавтиъа дида намешавад, аммо баъид ба назар мерасад, ки бидуни ҳамоҳангӣ бо ӯ, тарҳрезӣ шуда бошад. Саранҷом рози тавтиъа бармало шуд ва Аббос — ки Мӯътасим ӯро таҳти ихтиёри Афшин қарор дода буд — ва сипас дигар саркардагон низ ҳар як ба наҳве ҳалок шуданд. Қатли бештари саркардагони лашкар — ва ғолибан аҳолии [[Фарғона]] — мӯҷиби нотавон шудани нерӯҳои тарафдори Афшин шуд ва метавон гуфт, ки уфули шавкати ӯ аз ин ҳангом оғоз гардид. == Иқдомоти Мӯътасим алайҳи Афшин == Аз ҳудуди соли 224 ҳ.қ. (839 милодӣ), ки Мӯътасим ба Сомирро бозгашт, барои костан аз шукӯҳ ва шавкати Афшин ва саранҷом ҳазфи ӯ, даст ба иқдомоте зад. Ҷузъиёти ин иқдомот дар манобеъи торихӣ ба тафсил зикр шудааст. Нахуст бояд ба қиёми Мозиёр — деҳқони ноҳияи [[Табаристон]] — ишора кард, ки аз пардохти хароҷ ба [[Абдуллоҳ ибни Тоҳир]], ҳокими [[Хуросон]], худдорӣ варзид. Тибқи нақли торихнигорон, гӯӣ дар ин кор, таҳрики Афшин беасар набудааст. Зеро Афшин аз дербоз тамаъ дар вилояти Хуросон дошт ва чун эҳсос кард, ки равобити [[Абдуллоҳ ибни Тоҳир]] бо халифа чандон хуб нест, Мозиёрро ба қиём хонд ва мепиндошт, ки чун [[Абдуллоҳ ибни Тоҳир]] аз саркӯби [[Мозиёр]] фурӯ хоҳад монд, халифа ӯро ба ноҳия гусел хоҳад кард. Баъдҳо низ чунон ки манобеи торихӣ мегӯянд, вақте Афшинро бо [[Мозиёр]] рӯ ба рӯ карданд, [[Мозиёр]] ба мукотибаи бародари Афшин бо бародари худ иқрор кард. (Табарӣ, 9/109; Масъудӣ, 4/359) Моҷарои адоват миёни Афшин ва Абӯдулафи Иҷлӣ — ки душманӣ миёни он ду аз замони ҷанги Бобак оғоз шуда ва гуфтаанд, Афшин қасди ҷони ӯ карда буд — ва дасти Аҳмад ибни Абӯдовуд дар ин қазия, дар беэътимодии халифа ба Афшин муассир афтод. (Абулфараҷи Исфаҳонӣ, 8/250-251; Байҳақӣ, 213). Ҳамчунин дар соли 224 ҳ.қ. (839 милодӣ) Манкҷур — яке аз фармонравоёни Афшин ва бародарзани ӯ ва ноиби Афшин дар [[Озарбойҷон]], бар халифа шӯрид ва Афшин низ яке аз фармондеҳони суғдии худ, Абуссоҷро ба муқобилаи ӯ фиристод, аммо халифа Манкҷур ва Абуссоҷ ҳар дуро олати дасти Афшин дар шӯриш бар зидди худ медонист ва барои маҳви ӯ даст ба кор шуд ва дар нахустин иқдом, Афшинро аз шуғли фармондеҳии нигаҳбонон (ҳарас) азл кард. (Табарӣ, 9/103) == Афшин қасди ҷони халифа мекунад == Дар 4 зиқаъдаи соли 225 ҳ.қ. Афшин халифаро ба хонаи муҷаллали худ дар Сомирро даъват кард. Халифа бо шуморе аз сипоҳиёни худ равона шуд. Ба ривояти Ибни Исфандиёр, Афшин касонеро дар паси парда гузошта буд, ки «то чун Мӯътасим фурӯ нишинад, аз ҷавониб дароянд ва шамшер дар ӯ банданд.» (с.220) Гуфтаанд, ки Афшин хабари чунин тавтиъаеро ба иттилоъи [[Мозиёр]] расонида, ва [[Абдуллоҳ ибни Тоҳир]] иқрори Мозиёрро ба ин мавзӯъ ба шитоб ба халифа огаҳӣ дода буд. Бинобар ин, халифа Афшинро дар дам дастгир кард ва дастур дод, хонаи ӯро оташ зананд ва амволро ба ғорат баранд. Афшинро даст баста ба зиндон бурданд, «то Мозиёр расид.» (Ибни Исфандиёр, 220—221) Аммо ривояти [[Таърихи Табарӣ|Табарӣ]] нишон медиҳад, ки Мӯътасим дар нимашаб аз қасди фирори Афшин ба [[Фарорӯд]] огоҳӣ ёфт ва дар ҳамон ҳангом дастур дод, то ӯро ба ҳузур оварданд ва сипас ба зиндон бурданд. (Табарӣ, 9/195-106) == Муҳокимаи Афшин == Дуруст як рӯз пас аз дастгирии Афшин, халифа ҷаласаи муҳокимае бо ҳузури наздикони худ ба риёсати Муҳаммад ибни Абдулмалики Зайёт ташкил дод ва Мозиёрро низ, ки андаке пеш ба Сомирро ворид шуда буд, ба ҳамрҳи чанд тани дигар ҳозир карданд. (Табарӣ, 9/197) Иттиҳомоте, ки дар ин маҷлиси муҳокима бар Афшин ворид шуд, бисёр ҷолиб аст; ба вижа ки яке аз муддаъиён як мӯбади тозамусалмон буд. Ба Афшин гуфта шуд, ки чаро дар хонаи худ китобе ороста ба гавҳарҳо — киноя аз асаре аз ғайри мусалмонон — нигаҳ медорад. Сипас мӯбади тозамусалмон гувоҳӣ дод, ки Афшин гӯшти ҳайвони хафакарда (ва на ба тариқи исломӣ забҳшуда) мехӯрда ва суннати хатна бар ӯ амал нашудааст. Он гоҳ гуфта шуд, ки аҳолии [[Усрӯшана]] дар номаҳои худ ба Афшин, вайро чунон хитоб мекардаанд, ки гӯӣ дар мартибаи худоӣ аст. Сипас Мозиёрро пеш оварданд. Гарчӣ Афшин инкор кард, ки ӯро мешинохта ё бо ӯ мукотиба доштааст, аммо [[Мозиёр]] гуфт, ки бародари Афшин — Хош — бо бародари Мозиёр — Кӯҳёр — мукотиба карда, ва дар он зимни носазо ба Бобак, гуфта буд, ки бояд динро ба даврони «аҷам» бозгардонд. Ин гуфтугӯҳо дар ҳузури бузургони дарбор бо Афшин анҷом шуд ва ҳаминон ноқилони аслии он будаанд ва маълум нест, то чӣ поя метавон онҳоро ҳақиқат пиндошт. Ба ҳар ҳол, Афшин ба як-яки иттиҳомот посух дод, аммо равшан буд, ки ин маҷлис барои шунидани посухҳои ӯ фароҳам нашудааст. Ва саранҷом низ Буғойтурк — яке аз саркардагони дастгоҳи хилофат, Афшинро бо хорӣ берун бурд ва зиндонӣ кард. (Табарӣ, 9/107-110) Афшин дар муддате, ки маҳбус буд, кӯшид дубора назари Мӯътасимро ҷалб кунад, аммо суде набахшид ва пас аз ҳудуди 9 моҳи ҳабс, дар моҳи шаъбони соли 226 ҳ.қ. (июни 841 милодӣ) шояд ба сабаби гуруснагӣ ё ҳатто заҳр ҳамонҷо аз пой даромад. Ҷанозаи ӯро нахуст барои боздиди умум ба дор кашиданд ва сипас сӯхтанд ва хокистари он ба дарёи Диҷла рехтанд. (Яъқубӣ, 2/478; Табарӣ, 9/113-114; Ибни Ҷавзӣ, 11/112; Нувайрӣ, 22/258) == Афшин чӣ мехост? == [[Акс:Mazyar of the Qarinvand dynasty.jpg|thumb|нимпайкараи Мозиёр дар Эрон]] Шавкати Афшин дар дастгоҳи хилофати Аббосӣ, хадамоти ӯ ба ин хонадон ва сипас сарнавишти шуме, ки дар поён ёфт, мояи ҳайрати бисёр будааст. Дар ҳамон замон Қозӣ Аҳмад ибни Абӯдовуд дар гуфтугӯе бо халифа, Афшинро ба [[Абумуслими Хуросонӣ|Абӯмуслими Хуросонӣ]] ташбеҳ кард (Динурӣ, 405). Муҳаққиқон, [[Афшин]] ва [[Бобаки Хуррамдин]] ва [[Мозиёр]]ро се шохаи як роҳ бо ҳадафи эҳёи рӯзгори бостонии [[Эрон]] қаламдод мекунанд. Тардид нест, ки дар он рӯзгор касоне — ба вижа онҳое, ки аз хонадони подшоҳон буданд — мекӯшиданд, то қудратро аз дасти арабҳо бозситонанд ва давлате марказӣ ҳамчун подшоҳии [[Сосониён]] барпо доранд (Зарринкӯб, 234) ё дастикам истиқлоли ноҳияи таҳти тасаллути худро, ки собиқаи он ба рӯзгори куҳан бозмегашт, ҳифз ва ё таҷдид кунанд. Ин гуфта ба [[Мозиёр]] мансуб аст, ки:«Ман ва Афшин ва Бобак ҳар се аз дербоз аҳду байъат кардаем бар он ки давлат аз араб бозситонем ва мулк ва ҷаҳондорӣ бо хонадони кисравиён кунем…» (Ибни Исфандиёр, 220; Масъудӣ, 4/359; Ибни Ҷавзӣ, 11/111-112) Бо ин ҳама, чунон ки дидем, Бобак ба дасти Афшин саркӯб шуд ва ҳамкории ӯ бо [[Мозиёр]] низ дар пардаи ибҳом аст. Бинобар ин, наметавон эшонро на аз ҳайси шеваҳо ва на аҳдоф ҳамсӯ дид. Албатта ин андоза дуруст аст, ки ин қиёмҳо ва талошҳо ранги зидди арабӣ дошт ва на лузуман зидди исломӣ, чунон ки вақте бародари Бобакро барои муҷозот ба дасти як эронӣ — аз ноҳияи [[Табаристон]] — супурданд, гуфт:«Худойро сипос, ки қатли ман ба дасти деҳқонзодае сурат мегирад!» (Табарӣ, 9/53) Ҳамчунин бо таваҷҷуҳ ба порае аз ривоёти торихӣ, аз ҷумлаи сабаби адоват миёни Афшин ва Абӯдулафи Иҷлӣ, душмании вай бо унсури араб ошкор аст. (Ҷоҳиз, 3/41; Ибни Халлакон, 1/82) Бо таваҷҷуҳ ба ин қароин, бархе муҳаққиқон ҳадс задаанд, ки Афшин ҳамчун [[Тоҳириён]] дар андешаи барпоии як давлати эронӣ будааст. Агар ин ривояти Табарӣ дуруст бошад, ки Афшин қасд дошт пас аз фирор аз маркази [[хилофат]], дар билоди шимолии [[Эрон]] ва [[Фарорӯд]] дар миёни ақвоми гуногун ба таблиғи ислом бипардозад, метавон гуфт, ки вай шояд қасд доштааст, бо тамассук ба диёнати ислом, аҳдофи худро ба пеш бибарад ва тафовути аслии ӯ бо [[Тоҳириён]] дар ин буд, ки эшон «машрӯияти сиёсии» худро аз хилофат мегирифтанд. Бо вуҷуди сарнавиште, ки Афшин ёфт, силсилаи амирони Усрушана аз миён нарафт ва дастикам то соли 279 ҳ.қ. нишонаҳое аз ҳузури онон дар он минтқа дар даст аст. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Адабиёт == * Bosworth, C. E.: «The History of al-Ṭabarī, Volume XXXII: The Reunification of the ʿAbbāsid Caliphate. The Caliphate of al-Ma’mun, A.D. 812—833/A.H. 198—213». Albany, New York: State University of New York Press. ISBN 0-88706-058-7. * Bosworth, C. E.: «Sectarian and national movements in Iran, Khurasan and Transoxania during Umayyad and early Abbasid times». 1998 — ISBN 92-3-103467-7. * Bosworth C. E.: [http://www.iranicaonline.org/articles/afsin-princely-title «Afšīn»], Encyclopædia Iranica, I/6, pp.&nbsp;589–591. * Haldon, John: «The Byzantine Wars: Battles and Campaigns of the Byzantine Era». — Stroud, Gloucestershire: Tempus, 2001. — 160 p. — (Sutton Series). — ISBN 0-7524-1795-9. * Minorsky, V.: «Studies in Caucasian history». Cambridge University Press, 1957. * Treadgold, Warren T.: «A History of the Byzantine State and Society». Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2630-2. * Treadgold, Warren T.: «The Byzantine Revival, 780—842». — Stanford: Stanford University Press, 1988. — 504 p. — ISBN 978-0-8047-1462-4. * de la Vaissière, E.: «Samarcande et Samarra. Elites d’Asie centrale dans l’empire Abbasside». Peeters, 2007. * بیهقی ابوالفضل محمدبنحسین. تاریخ بیهقی. مشهد،۱۳۸۳هـ. ش؛ * * رضای عبدالعظیم. تاریخ دههزارسالۀایران. ج۲. تهران،۱۳۶۸؛ * * زرینکوب عبدالحسین. تاریخ ایران ازآغازتاسقوط سلطنت پهلوی. تهران،۱۳۸۳هـ. ش * cqdnlasmzh5nsbctkya9i1dvdhn9d9o 1307327 1307326 2022-07-21T13:21:44Z Based sogdian 34522 wikitext text/x-wiki {{маъноҳои дигар|Афшин}} {{Ходими давлатӣ | ном = Ҳайдар ибни Ковус ал-Афшин | оригинал имени = الأفشين بن كاوس حيدر | изображение = | описание изображения = | должность = [[Афшин (значения)|афшин]] [[Уструшана|Уструшаны]] | периодначало = [[830 год]] | периодконец = [[841 год]] | предшественник = [[Кавус]] | преемник = (титул упразднён) | дата рождения = | место рождения = [[Уструшана]], [[Таджикистан]] | дата смерти = май-июнь [[841 год]]а | место смерти = Самарра, [[Ирак]] | похоронен = | вероисповедание = зороастризм, затем ислам суннитского толка | отец = [[Кавус]] | мать = | супруга = | дети = [[Хайдар]] |номи аслӣ={{lang-ar|{{Nastaliq|الأفشين بن كاوس حيدر‎}}}}|таърихи даргузашт=841|маҳалли даргузашт=Самарра, [[вилояти Салоҳаддин]], [[Ироқ]]|дин=[[маздаясно]], баъд [[ислом]]}} [[Акс:Balami - Tarikhnama - Babak parleys with the Afshin Haydar, the Caliph al-Mu'tasim's general.jpg|thumb|[[Бобаки Хуррамдин|Бобàки Хуррамдин]] бо Ҳайдари Ковус, генерали Халифа ал-Мустасим мулоқот мекунад]] '''Ҳайдари Ковус''', '''Ҳайда́р ибни Ковус ал-Афши́н''' (''Kheyzar ebn-e Kāvus'', {{lang-ar|{{Nastaliq|الأفشين بن كاوس حيدر}}}}) — шоҳзодаи [[Мулки Усрушана|Усрушана]] [[Истаравшан|(Истаравшан]]и кунунӣ) дар замони вуруди мусалмонон ба Суғдзамин, ки яке аз [[тоҷикон]]и<ref>Lewis,Bernard. "The Political Language of Islam", Published by University of Chicago Press, '''1991'''. excerpt from pg 482: "Babak's Iranianizing Rebellion in Azerbaijan gave occasion for sentiments at the capital to harden against men who were sympathetic to the more explicitly Iranian tradition. Victor (837) over Babak was al-Afshin, who was the hereditary Persian ruler of a district beyond the Oxus, but also a masterful general for the caliph."</ref><ref>Clifford Edmund Bosworth (Translator with Commentary), The History of al-Tabari Vol. 33 "Storm and Stress along the Northern Frontiers of the 'Abbasid Caliphate: The Caliphate of al-Mu'tasim A.D. 833-842/A.H. 218-227", SUNY Press, '''1991'''. Footenote 176 on pg 59: "Abu Dulaf's contigent of volunteers from lower Iraq would be mainly Arabs, and there seems in fact to have been hostility between him, as a representative of Arab influence at the caliphate court, and the Iranian Al-Afshin"</ref><ref>P.B. Golden, "Khazar Turkic Ghulams in Caliphal Service", Journial Asiatique, '''2004''', vol. 292. pg 292:Some of the soldiers were slaves, others, such as al-Afshin, the scion of a ruling Central Asian (Ustrushana/Ushrusana) Iranian family, clearly were not".</ref><ref>Mottahedeh, Roy, "The Abbassid Caliphate in Iran", Cambridge History of Iran, IV, ed. R.N. Frye, 57-89. 1975 pg 75:" Al Mu'atism chose for this task the Afshin, the Iranian king of Ushrusuna".</ref> машҳур дар дастгоҳи хилофати Маъмун ва Муътасими Аббосӣ ҳам буд, шахсияте бисёр мармуз ва пурмоҷарое аст. Ва дар ҳоле ки бисёре аз муаррихон ва муҳаққиқон аз ӯ ба унвони як қаҳрамон ёд мекунанд, аммо дар ин миён пажӯҳишгароне ҳам ҳастанд, ки мӯътақиданд, Афшин ба хотири дарёфти саҳми худ дар ҳукумати [[Фарорӯд]]и даврони [[Аббосиён]], ҳозир ба ҳар гуна ҳамкорӣ бо [[Аббосиён]] буд. Номи [[Афшин]] дар ғолиби манобеъ «Хайзар» омада ва Абӯтаммом низ дар шеъре, ки пас аз дастгирӣ ё қатли Афшин сурудааст, ҳамин номро оварда. (Табарӣ, 9/11). Дар порае дигар аз манобеъ, ин ном ба сурати «Ҳайдар» омадааст (Билозарӣ, 211) ва низ ба сурати «Кайдар» ҳам зикр шудааст, ва бино бар ин, эҳтимол дорад «Хайзар» арабишудаи «Кайдар» бошад. Дар манобеъи мавҷуд, ривояте, ки торихи таваллуди Афшинро таъйин кунад вуҷуд надорад. Вай бад-он сабаб, ки фарзанди писаре ба номи Ҳасан дошт (Табарӣ, 9/106-107) Абулҳасан куня гирифт. Дуруст аст, ки унвони «Афшин»-ро акнун танҳо азони ӯ медонем, аммо дар воқеъ Афшин лақаб ва унвони умумии амирони Усрӯшана будааст. (Хаворазмӣ, 119) Ниёкони Афшин дар минтақаи Усрӯшана ҳама ба номи Афшин хонда мешудаанд. (Билозарӣ, 428, 431) == Мухолифати Афшин бо падар == Бино ба ривоёти торихӣ, муддате пас аз сулҳ миёни Ковус (падари Афшин) ва Маъмун, Ковус дубора сар ба мухолифат бардошт, аммо фарзандаш Афшин ба [[Бағдод]] рафт ва халифаро ба фатҳи Усрӯшана барангехт ва зимнан роҳи осони вуруд ба шаҳрро ба ӯ нишон дод. (Билозарӣ, 430; Қуддома, 412). Ривояти Билозарӣ нишон медиҳад, ки Афшин пеш аз ин иқдом, бо падараш ихтилоф дошта ва ҳатто муддате, пинҳон аз ӯ мезиста ва пеш аз омадан ба назди Маъмун ба дини ислом гаравида будааст. Албатта, бархе аз пажӯҳишгарон мӯътақиданд, ки исломи Афшин зоҳирӣ ва сурӣ (шаклӣ) буда ва ӯ то охир ба ойини ислом нагаравида будааст. Ба ҳар ҳол, лашкаре гарон ба саркардагии Аҳмад ибни Абӯхолид аз сӯйи Маъмун бо таваҷҷуҳ ба роҳнамоии Афшин, ба Усрӯшана юриш овард. Гарчӣ Ковус аз [[Ҳайтолиён]] ёрӣ талабид, аммо саранҷом ночор ба таслим шуд ва ба Бағдод рафт. Дар онҷо бино бар сиёсати Маъмун дар бораи наҷибзодагони [[Хуросон]] — ки эшонро мутеъ мекард ва менавохт ва ҳатто бар зодгоҳҳои худ фармонравоӣ медод — мавриди навозиш қарор гирифт. Ин равиш мӯҷиб шуд, ки ба тасреҳи манобеъ, бештари лашкариёни хилофат дар он замон аз аҳолии [[Фарорӯд]] бошанд. (Билозарӣ, 431) Ба ҳар ҳол, Маъмун дар иҷрои сиёсати ёдшуда Ковусро бар минтақаи Усрӯшана ҳоким гардонид ва Афшинро низ ҷонишини ӯ қарор дод. Ривоёти Билозарӣ (с.425) ва Қуддома (с.408), ки гӯё умдаи матолиби худро аз Абӯубайда Муъаммар ибни Мусанно гирифтаанд, бисёр мухтасар аст ва тасвири рӯшане аз сабаби ихтилофи Афшин ва падараш ба даст намедиҳад, аммо аз он достон метавон ҳадс зад, ки эҳтимолан Фазл бародари Афшин назди падар ҷойгоҳи баландтаре дошта ва ҷонишини ӯ будааст. Аммо Афшин ба сабаби ҳамкорӣ бо Маъмун, ҷонишинии падарро ба даст овард ва то поёни зиндагӣ мақоми хешро дар [[Фарорӯд]] ҳифз кард ва бо мардуми минтақа иртибот дошт. == Афшин дар дарбори Маъмун == Пас аз сулҳи Ковус бо Маъмун, Афшин бо он ки ҷонишини падар шуда буд, аммо дар дарбори Маъмун ҳузури мустамир дошт. Зеро муқорини саркӯби шӯриши Ибни Оиша дар ҳудуди соли 210 ҳ.қ, аз ҳузури Афшин дар ҷамъи фармондеҳони аршад ёд шудааст. (Ибни Абӯтоҳир, 96) Дар ҳудуди соли 215 ҳ.қ (830 милодӣ) ҳам, ки гурӯҳе аз аъроб ва қибтиёни [[Миср]] сар ба шӯриш бардоштанд, он андоза эътимод ба Афшин вуҷуд дошт, ки халифа ӯро ба саркӯби онҳо гусел кард. Афшин дар зиқаъдаи 215 ҳ.қ. ба Миср омад ва ба фурӯ нишондани шӯриш машғул шуд. Вай ба як-яки шаҳрҳои шӯришӣ лашкар кашид ва ҳамаро саркӯб ва сипас дар [[Искандария]] ҷойгоҳ гирифт, то халифа худ ба [[Миср]] расид. (Яъқубӣ, 2/465; Табарӣ, 8/625, 627; Ибни Асир, 6/420-421) == Афшин ва шӯриши Бобак == [[Акс:Babak Fort - panoramio (1).jpg|thumb|дижи Бобак]] Дар соли 220 ҳ.қ. (835 милодӣ) дар рӯзгори хилофати Мӯътасими Аббосӣ (бародари Маъмун), маъмурияти Афшин барои саркӯби шӯриши [[Бобаки Хуррамдин]] пеш омад. Комёбии Афшин дар ин маъмурият, аз сӯйе мояи шавкати ӯ ва аз сӯйи дигар мӯҷиби шигифтӣ шуд. Ҷунбиши Бобак дар ноҳияи [[Озарбойҷон]] аз ҳудуди соли 200 ҳ.қ. (816 милодӣ) оғоз шуд. Ва лашкариёни [[халифа]] ҳамвора аз саркӯби ҷунбиши ӯ нотавон буданд. (Масъудӣ, 4/352). Дар ҷумодиулаввал соли 220 ҳ.қ. (июни 835 милодӣ), Афшин дар симати фармонравоии Озарбойҷон аз сӯйи Мӯътасими Аббосӣ, маъмури саркӯби Бобак шуд. (Яъқубӣ, 2/473; Ибни Аъсам, 8/344). Супурдани чунин маъмурияте ба Афшин метавонист барои [[Аббосиён]] мояи дарди сари бисёр шавад. Зеро бештари лашкариёни Афшин аз аҳолии [[Фарорӯд]] буданд (Табарӣ, 9/42, 49) ва иттиҳод миёни Афшин ва сипоҳиёни Бобак қатъан пояҳои хилофати Аббосиро ба ларза меафканд, чунон ки намунаи мушобеҳе солиёни баъд дар моҷарои байъат бо [[Аббос ибни Маъмун]] пеш омад. Бинобар ин, метавон гуфт, ки [[Аббосиён]] ба сабабе, ки маълум нест, дастикам то ин замон ба сарсупурдагии Афшин итминон доштаанд. Ба ҳар ҳол, Афшин бо сипоҳ равони [[Озарбойҷон]] шуд. Ва нахуст дар ноҳияи Барзанд урду зад ва сипас ба сохт ва таҳияи истеҳкомоти низомӣ пардохт ва баъзе аз фармондеҳони аршадро ба нуқоти дигар гусел кард. Дар нахустин даргириҳо, Афшин комёбиҳое касб кард. Ва дар соли 221 ҳ.қ. тавонист яке ду тан аз муттаҳидони Бобакро саркӯб кунад. (Табарӣ, 9/27) Доманаи набард бештар ба сабаби номусоъид будани ҳаво ва вазъи минтақа, ба миёнаҳои соли 222 ҳ.қ низ кашид ва шояд бад-ин сабаб [[Аббосиён]] ба Афшин бадгумон шуданд ва бим доштанд, ки миёни ӯ ва Бобак иттиҳоде сурат гирад. Ба ҳар ҳол, саранҷом дар рамазони 222 ҳ.қ Афшин тавонист бо фатҳҳои гом ба гоми худ, ба қалъаи Баз, ҷойгоҳи Бобак, даст ёбад, аммо Бобак аз маърака ба сӯйи [[Арманистон]] гурехт ва дар марғзоре пинҳон шуд. Афшин аз тариқи ҷосусони худ, аз ниҳонгоҳи вай огоҳӣ ёфт ва онҷоро ба муҳосира даровард. Нахустин ҳила барои дастгирии Бобак, ироаи амонномае аз сӯйи Мӯътасим буд, аммо Бобак напазируфт, то саранҷом бо ҳилаи Саҳл ибни Сунбот ал-Арманӣ, ки ба Бобак паноҳ дода буд, дастгир шуд. (Табарӣ, 9/31, 44/49) Аз бархе ривоёти торихӣ чунин бармеояд, ки рафтори Афшин бо Бобак дар замони асорати ӯ бузургворона будааст. Афшин дар ҳоле ки Бобак ва ёрони аслии ӯро ба асорат дошт, дар 3-уми моҳи сафари 223 ҳ.қ. ба шаҳри Сомирро ворид шуд. (Табарӣ, 9/52) Саркӯби Бобак ба дасти Афшин чунон халифаро хушнуд кард, ки гуфтаанд, бар сари ӯ тоҷ ниҳод ва ҷавоҳир ва амволи бисёр ба ӯ бахшид. Чанд тан аз шоирони дарбори Аббосӣ ва аз ҳама бештар Абӯтаммом, дар мадҳи Афшин ва ситоиш аз ин фатҳ, ашъори бисёр сурудаанд, ҳатто Абӯтаммом ӯро бо Фаридун дар қиёс овард. (Ибни Фақеҳ, 555) == Ҳароси халифа аз фузунии эътибор ва ҷойгоҳи Афшин == [[Акс:Byzantine-Arab wars, 837-838.svg|thumb|350px|Ҷанги Афшин дар Рум [[837]]—[[838]]]] Андаке пас аз саркӯби Бобак, фармонравои [[Рум]] ба манотиқе аз [[Шом]] ҳуҷум овард. Ин бор халифа барои раҳоӣ аз шарри фармонравои Румиён — ки гуфтаанд, ба таҳрики Бобак даст ба таҳаррукоте мезад — худ фармондеҳии кулли лашкарро ба уҳда гирифт ва Афшинро зердасти хеш қарор дод. Зеро шукӯҳи Афшин ба вижа пас аз саркӯби Бобак, рӯ ба фузунӣ ниҳода буд. (Табарӣ, 9/57) Ба ҳар ҳол, халифа Амурияро фатҳ кард ва Афшин ҳам фармонравои Румро шикаст ва фармонраво аз баробари Афшин — ки шояд метавонист ӯро дастгир кунад аммо мегуфт: «Ӯ подшоҳ аст ва подшоҳон риояти якдигарро мекунанд» (Масъудӣ, 4/358) — гурехт. Мулоҳизаи бархе нукот дар лобалои гузоришҳои торихӣ чунин нишон медиҳад, ки бархе аз наздикони Афшин дар лашкари халифа, дар варои ин ҷангу гурезҳо, дар пайи ҳадафи хоссе будаанд ва дастикам як ҳодиса нишон дод, ки ҳузури шахси халифа дар ин лашкаркашӣ бе далел набудааст. Тибқи ривоятҳо, зоҳиран ҳатто пеш аз фатҳи Амурия, шумори бисёре аз лашкариёни халифа бо [[Аббос ибни Маъмун]] — ки иддаъои хилофат дошт ва аз оғози зимомдории Мӯътасим бархе аз бузургони лашкар ба ӯ тамоюл нишон медоданд — ба хилофат байъат карда буданд (Табарӣ, 9/66) ва қасд доштанд, дар фурсате муносиб, халифа ва дигар бузургони лашкар чун Ашноси турк — рақиби Афшинро ба қатл расонанд. (Табарӣ, 9/72) Ҳамроҳони аслии ин тавтиъа бештар аз аҳолии Фарорӯд ва аз наздикони Афшин буданд ва бо он ки нақши ошкоре аз Афшин дар ин тавтиъа дида намешавад, аммо баъид ба назар мерасад, ки бидуни ҳамоҳангӣ бо ӯ, тарҳрезӣ шуда бошад. Саранҷом рози тавтиъа бармало шуд ва Аббос — ки Мӯътасим ӯро таҳти ихтиёри Афшин қарор дода буд — ва сипас дигар саркардагон низ ҳар як ба наҳве ҳалок шуданд. Қатли бештари саркардагони лашкар — ва ғолибан аҳолии [[Фарғона]] — мӯҷиби нотавон шудани нерӯҳои тарафдори Афшин шуд ва метавон гуфт, ки уфули шавкати ӯ аз ин ҳангом оғоз гардид. == Иқдомоти Мӯътасим алайҳи Афшин == Аз ҳудуди соли 224 ҳ.қ. (839 милодӣ), ки Мӯътасим ба Сомирро бозгашт, барои костан аз шукӯҳ ва шавкати Афшин ва саранҷом ҳазфи ӯ, даст ба иқдомоте зад. Ҷузъиёти ин иқдомот дар манобеъи торихӣ ба тафсил зикр шудааст. Нахуст бояд ба қиёми Мозиёр — деҳқони ноҳияи [[Табаристон]] — ишора кард, ки аз пардохти хароҷ ба [[Абдуллоҳ ибни Тоҳир]], ҳокими [[Хуросон]], худдорӣ варзид. Тибқи нақли торихнигорон, гӯӣ дар ин кор, таҳрики Афшин беасар набудааст. Зеро Афшин аз дербоз тамаъ дар вилояти Хуросон дошт ва чун эҳсос кард, ки равобити [[Абдуллоҳ ибни Тоҳир]] бо халифа чандон хуб нест, Мозиёрро ба қиём хонд ва мепиндошт, ки чун [[Абдуллоҳ ибни Тоҳир]] аз саркӯби [[Мозиёр]] фурӯ хоҳад монд, халифа ӯро ба ноҳия гусел хоҳад кард. Баъдҳо низ чунон ки манобеи торихӣ мегӯянд, вақте Афшинро бо [[Мозиёр]] рӯ ба рӯ карданд, [[Мозиёр]] ба мукотибаи бародари Афшин бо бародари худ иқрор кард. (Табарӣ, 9/109; Масъудӣ, 4/359) Моҷарои адоват миёни Афшин ва Абӯдулафи Иҷлӣ — ки душманӣ миёни он ду аз замони ҷанги Бобак оғоз шуда ва гуфтаанд, Афшин қасди ҷони ӯ карда буд — ва дасти Аҳмад ибни Абӯдовуд дар ин қазия, дар беэътимодии халифа ба Афшин муассир афтод. (Абулфараҷи Исфаҳонӣ, 8/250-251; Байҳақӣ, 213). Ҳамчунин дар соли 224 ҳ.қ. (839 милодӣ) Манкҷур — яке аз фармонравоёни Афшин ва бародарзани ӯ ва ноиби Афшин дар [[Озарбойҷон]], бар халифа шӯрид ва Афшин низ яке аз фармондеҳони суғдии худ, Абуссоҷро ба муқобилаи ӯ фиристод, аммо халифа Манкҷур ва Абуссоҷ ҳар дуро олати дасти Афшин дар шӯриш бар зидди худ медонист ва барои маҳви ӯ даст ба кор шуд ва дар нахустин иқдом, Афшинро аз шуғли фармондеҳии нигаҳбонон (ҳарас) азл кард. (Табарӣ, 9/103) == Афшин қасди ҷони халифа мекунад == Дар 4 зиқаъдаи соли 225 ҳ.қ. Афшин халифаро ба хонаи муҷаллали худ дар Сомирро даъват кард. Халифа бо шуморе аз сипоҳиёни худ равона шуд. Ба ривояти Ибни Исфандиёр, Афшин касонеро дар паси парда гузошта буд, ки «то чун Мӯътасим фурӯ нишинад, аз ҷавониб дароянд ва шамшер дар ӯ банданд.» (с.220) Гуфтаанд, ки Афшин хабари чунин тавтиъаеро ба иттилоъи [[Мозиёр]] расонида, ва [[Абдуллоҳ ибни Тоҳир]] иқрори Мозиёрро ба ин мавзӯъ ба шитоб ба халифа огаҳӣ дода буд. Бинобар ин, халифа Афшинро дар дам дастгир кард ва дастур дод, хонаи ӯро оташ зананд ва амволро ба ғорат баранд. Афшинро даст баста ба зиндон бурданд, «то Мозиёр расид.» (Ибни Исфандиёр, 220—221) Аммо ривояти [[Таърихи Табарӣ|Табарӣ]] нишон медиҳад, ки Мӯътасим дар нимашаб аз қасди фирори Афшин ба [[Фарорӯд]] огоҳӣ ёфт ва дар ҳамон ҳангом дастур дод, то ӯро ба ҳузур оварданд ва сипас ба зиндон бурданд. (Табарӣ, 9/195-106) == Муҳокимаи Афшин == Дуруст як рӯз пас аз дастгирии Афшин, халифа ҷаласаи муҳокимае бо ҳузури наздикони худ ба риёсати Муҳаммад ибни Абдулмалики Зайёт ташкил дод ва Мозиёрро низ, ки андаке пеш ба Сомирро ворид шуда буд, ба ҳамрҳи чанд тани дигар ҳозир карданд. (Табарӣ, 9/197) Иттиҳомоте, ки дар ин маҷлиси муҳокима бар Афшин ворид шуд, бисёр ҷолиб аст; ба вижа ки яке аз муддаъиён як мӯбади тозамусалмон буд. Ба Афшин гуфта шуд, ки чаро дар хонаи худ китобе ороста ба гавҳарҳо — киноя аз асаре аз ғайри мусалмонон — нигаҳ медорад. Сипас мӯбади тозамусалмон гувоҳӣ дод, ки Афшин гӯшти ҳайвони хафакарда (ва на ба тариқи исломӣ забҳшуда) мехӯрда ва суннати хатна бар ӯ амал нашудааст. Он гоҳ гуфта шуд, ки аҳолии [[Усрӯшана]] дар номаҳои худ ба Афшин, вайро чунон хитоб мекардаанд, ки гӯӣ дар мартибаи худоӣ аст. Сипас Мозиёрро пеш оварданд. Гарчӣ Афшин инкор кард, ки ӯро мешинохта ё бо ӯ мукотиба доштааст, аммо [[Мозиёр]] гуфт, ки бародари Афшин — Хош — бо бародари Мозиёр — Кӯҳёр — мукотиба карда, ва дар он зимни носазо ба Бобак, гуфта буд, ки бояд динро ба даврони «аҷам» бозгардонд. Ин гуфтугӯҳо дар ҳузури бузургони дарбор бо Афшин анҷом шуд ва ҳаминон ноқилони аслии он будаанд ва маълум нест, то чӣ поя метавон онҳоро ҳақиқат пиндошт. Ба ҳар ҳол, Афшин ба як-яки иттиҳомот посух дод, аммо равшан буд, ки ин маҷлис барои шунидани посухҳои ӯ фароҳам нашудааст. Ва саранҷом низ Буғойтурк — яке аз саркардагони дастгоҳи хилофат, Афшинро бо хорӣ берун бурд ва зиндонӣ кард. (Табарӣ, 9/107-110) Афшин дар муддате, ки маҳбус буд, кӯшид дубора назари Мӯътасимро ҷалб кунад, аммо суде набахшид ва пас аз ҳудуди 9 моҳи ҳабс, дар моҳи шаъбони соли 226 ҳ.қ. (июни 841 милодӣ) шояд ба сабаби гуруснагӣ ё ҳатто заҳр ҳамонҷо аз пой даромад. Ҷанозаи ӯро нахуст барои боздиди умум ба дор кашиданд ва сипас сӯхтанд ва хокистари он ба дарёи Диҷла рехтанд. (Яъқубӣ, 2/478; Табарӣ, 9/113-114; Ибни Ҷавзӣ, 11/112; Нувайрӣ, 22/258) == Афшин чӣ мехост? == [[Акс:Mazyar of the Qarinvand dynasty.jpg|thumb|нимпайкараи Мозиёр дар Эрон]] Шавкати Афшин дар дастгоҳи хилофати Аббосӣ, хадамоти ӯ ба ин хонадон ва сипас сарнавишти шуме, ки дар поён ёфт, мояи ҳайрати бисёр будааст. Дар ҳамон замон Қозӣ Аҳмад ибни Абӯдовуд дар гуфтугӯе бо халифа, Афшинро ба [[Абумуслими Хуросонӣ|Абӯмуслими Хуросонӣ]] ташбеҳ кард (Динурӣ, 405). Муҳаққиқон, [[Афшин]] ва [[Бобаки Хуррамдин]] ва [[Мозиёр]]ро се шохаи як роҳ бо ҳадафи эҳёи рӯзгори бостонии [[Эрон]] қаламдод мекунанд. Тардид нест, ки дар он рӯзгор касоне — ба вижа онҳое, ки аз хонадони подшоҳон буданд — мекӯшиданд, то қудратро аз дасти арабҳо бозситонанд ва давлате марказӣ ҳамчун подшоҳии [[Сосониён]] барпо доранд (Зарринкӯб, 234) ё дастикам истиқлоли ноҳияи таҳти тасаллути худро, ки собиқаи он ба рӯзгори куҳан бозмегашт, ҳифз ва ё таҷдид кунанд. Ин гуфта ба [[Мозиёр]] мансуб аст, ки:«Ман ва Афшин ва Бобак ҳар се аз дербоз аҳду байъат кардаем бар он ки давлат аз араб бозситонем ва мулк ва ҷаҳондорӣ бо хонадони кисравиён кунем…» (Ибни Исфандиёр, 220; Масъудӣ, 4/359; Ибни Ҷавзӣ, 11/111-112) Бо ин ҳама, чунон ки дидем, Бобак ба дасти Афшин саркӯб шуд ва ҳамкории ӯ бо [[Мозиёр]] низ дар пардаи ибҳом аст. Бинобар ин, наметавон эшонро на аз ҳайси шеваҳо ва на аҳдоф ҳамсӯ дид. Албатта ин андоза дуруст аст, ки ин қиёмҳо ва талошҳо ранги зидди арабӣ дошт ва на лузуман зидди исломӣ, чунон ки вақте бародари Бобакро барои муҷозот ба дасти як эронӣ — аз ноҳияи [[Табаристон]] — супурданд, гуфт:«Худойро сипос, ки қатли ман ба дасти деҳқонзодае сурат мегирад!» (Табарӣ, 9/53) Ҳамчунин бо таваҷҷуҳ ба порае аз ривоёти торихӣ, аз ҷумлаи сабаби адоват миёни Афшин ва Абӯдулафи Иҷлӣ, душмании вай бо унсури араб ошкор аст. (Ҷоҳиз, 3/41; Ибни Халлакон, 1/82) Бо таваҷҷуҳ ба ин қароин, бархе муҳаққиқон ҳадс задаанд, ки Афшин ҳамчун [[Тоҳириён]] дар андешаи барпоии як давлати эронӣ будааст. Агар ин ривояти Табарӣ дуруст бошад, ки Афшин қасд дошт пас аз фирор аз маркази [[хилофат]], дар билоди шимолии [[Эрон]] ва [[Фарорӯд]] дар миёни ақвоми гуногун ба таблиғи ислом бипардозад, метавон гуфт, ки вай шояд қасд доштааст, бо тамассук ба диёнати ислом, аҳдофи худро ба пеш бибарад ва тафовути аслии ӯ бо [[Тоҳириён]] дар ин буд, ки эшон «машрӯияти сиёсии» худро аз хилофат мегирифтанд. Бо вуҷуди сарнавиште, ки Афшин ёфт, силсилаи амирони Усрушана аз миён нарафт ва дастикам то соли 279 ҳ.қ. нишонаҳое аз ҳузури онон дар он минтқа дар даст аст. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Адабиёт == * Bosworth, C. E.: «The History of al-Ṭabarī, Volume XXXII: The Reunification of the ʿAbbāsid Caliphate. The Caliphate of al-Ma’mun, A.D. 812—833/A.H. 198—213». Albany, New York: State University of New York Press. ISBN 0-88706-058-7. * Bosworth, C. E.: «Sectarian and national movements in Iran, Khurasan and Transoxania during Umayyad and early Abbasid times». 1998 — ISBN 92-3-103467-7. * Bosworth C. E.: [http://www.iranicaonline.org/articles/afsin-princely-title «Afšīn»], Encyclopædia Iranica, I/6, pp.&nbsp;589–591. * Haldon, John: «The Byzantine Wars: Battles and Campaigns of the Byzantine Era». — Stroud, Gloucestershire: Tempus, 2001. — 160 p. — (Sutton Series). — ISBN 0-7524-1795-9. * Minorsky, V.: «Studies in Caucasian history». Cambridge University Press, 1957. * Treadgold, Warren T.: «A History of the Byzantine State and Society». Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2630-2. * Treadgold, Warren T.: «The Byzantine Revival, 780—842». — Stanford: Stanford University Press, 1988. — 504 p. — ISBN 978-0-8047-1462-4. * de la Vaissière, E.: «Samarcande et Samarra. Elites d’Asie centrale dans l’empire Abbasside». Peeters, 2007. * بیهقی ابوالفضل محمدبنحسین. تاریخ بیهقی. مشهد،۱۳۸۳هـ. ش؛ * * رضای عبدالعظیم. تاریخ دههزارسالۀایران. ج۲. تهران،۱۳۶۸؛ * * زرینکوب عبدالحسین. تاریخ ایران ازآغازتاسقوط سلطنت پهلوی. تهران،۱۳۸۳هـ. ش * cmtflo2n44pkiszbnbgkn8tpz4k4y02 14 218497 1307377 1286672 2022-07-22T04:01:36Z Шухрат Саъдиев 5132 гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Ҷуғрофиё аз рӯи кишварҳо|Покистон]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Покистон]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Ҷуғрофияи Осиё]] pf3646359s9z217va71xci0ysxoi7ra 0 221933 1307406 1307160 2022-07-22T04:50:10Z Ҷамшед Ғафуров 26805 /* Фаъолият */ wikitext text/x-wiki {{Мусиқидон |замина = |ном = Озода Нурсаидова |номи аслӣ = {{Lang-uz|Ozoda Saidzoda}} |тасвир = |бар = |тавсифи тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = Озода Саидзода Парпиевна |номи пурра = Озода Саидзода Парпиевна (Нурсаидова) |таърихи таваллуд = 09.10.1974 |зодгоҳ = {{Зодгоҳ|Тӯйтеппа|Нурафшон}}, [[Вилояти Тошканд]], [[Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Ӯзбекистон|ҶШСӮ]], [[Иттиҳоди Шӯравӣ|ИШ]] |таърихи даргузашт = |маҳалли даргузашт = |солҳои фаъолият = 1994-то ҳол |кишвар = {{Парчам|Ӯзбекистон}} |касб = [[Сароянда]]<br>[[Коргардони мусиқӣ]]<br>[[Оҳангсоз]] |навъи садо = |асбоб = |сабк = [[Эстрада]], [[Мусиқии поп|поп]], [[мақом]], etnic-modern |номи мустаъор = |гурӯҳ = |ҳамкорӣ = |ношир = |ҷоизаҳо = |викианбор = |викитека = |вебгоҳ = }} '''Озода Нурсаидова''' — номи пурра '''Озода Саидзода Парпиевна (Нурсаидова)''' ({{lang-uz|Ozoda Saidzoda Parpiyevna (Nursaidova)}}) - сароянда, оҳангсоз, коргардон ва аъзои узви коргардонҳои "Mesam" дар [[Туркия]]. == Зиндагинома == Озода Нурсаидова 9 октябри соли 1974 дар [[вилояти Тошканд]] таваллуд шудааст<ref name="uzbek-kino">{{cite web|url=http://uzbek-kino.ru/biografija/48-ozoda-nursaidova.html|title=Биография Озоды Нурсаидовой|date=5-01-2011|accessdate=2015-03-27|archiveurl=https://archive.is/20130706103812/http://uzbek-kino.ru/biografija/48-ozoda-nursaidova.html|archivedate=2013-07-06}}</ref>. Соли 1999 факултаи сурудхонии суннатиро дар Консерваторияи давлатии Тошканд ба номи Ашрафӣ хатм кардааст<ref>[https://www.facebook.com/Conservatoryuz/?pnref=about.edu]</ref>. == Фаъолият == Озода фаъолияти эҷодии худро аз сурудани мусиқии шарқӣ, таронаҳо ва мақоми байналмиллалӣ оғоз карда, дар ин самтҳо хуб кор кардааст. Соли 1994 дар фонди тиллоии ширкати миллии телевизион ва радиои Ӯзбекистон ду тарона бо номи "Мугулчаи наво" ва "Инонма"-ро сароидааст. Ҳамон сол Мухаммад Юсуф бо шеър-таронаи «Mуҳаббат қайдасан»-ро эҷод кард. Ин тарона хело машҳур шуд. Сароянда дар болои худ сахт кор кардан гирифт. Ӯ боз ду таронаи «Этмасмидим» ва «Отажон»-ро баровард. Соли 1997, "Мухаббат қайдасан?"-ро клип намуд, ки ин клипи аввалини ӯ гардид. Ҳамон сол ӯ аввалин албоми мусиқии худро омода карда, пешкаши мухлисон кард. Соли 1999 албоми дуюмашро ба шунавандагон расонд. Худи хамон сол консерти яккаашро пешкаши тамошобинон кард. Соли 2001 барандаи ҷоизаи "Беҳтарин овозхони сол" шуд. Дар кишварҳои дигар Озода Саидзодаро ҳам овозхон ҳам оҳангсоз мешиносанд. Зимнан, Озода Нурсаидова, ки дар авоили солҳои 2000-ум дар Ӯзбекистон маҳбубияти бесобиқа пайдо карда буд, барои бисёре аз овозхонҳои шинохта монеи пешравӣ арзёбӣ мешуд. Овози ӯро ба таври ғайрирасмӣ барои 13 сол мамнӯъ эълон намуданд. Аввалин мамнуият дар соли 2003 оғоз ёфт. Соли 2006 ин ҳолат боз такрор шуд. “Ба [[Сурхондарё]] рафтам. Мо бояд консерт медодем. Мо баромад кардем, ба мо маблағ надоданд. Консерти дуюм дар [[Шурчӣ]] дар буд. Ташкилкунандагон ба мо ваъда доданд, ки якбора маблағи ду консертро медиҳанд. Мо ба консерти дуюм рафтем. Маро дар қаҳвахонае, ки дар наздикии варзишгоҳ воқеъ буд, гузоштанд. Навозандагони ман дар стадион буданд ва ба ҳунарнамоӣ омодагӣ медиданд. Вақти баромад кардан расид, аммо маро аз қаҳвахона касе набурд. Издиҳом ба намоиш гузоштанд. Соли 2003 буд. Вақте ба [[Тошканд]] баргаштам, фаҳмидам, ки ба далели ин консерт маро манъ кардаанд.” - гуфт Саидзода. Сурудҳои хонанда дар экранҳои радио ва телевизион дигар намоиш дода намешуданд. Озода Нурсаидова, ки мехост дар хориҷа кор кунад, вале модараш намехост, гумон дошт, ки кораш дар Ӯзбекистон тамом мешавад. Бо вуҷуди ин, ӯ бори дигар кӯшиш кард. Бо вуҷуди мушкилот Озода дар соли 2018 таронаи “Я Ҳабибӣ”-ро пешкаши мухлисон кард ва ин тарона ба яке аз маъруфтарин таронаҳои соли 2018 табдил ёфт. Ба саволе, ки чаро насабатон Нурсаидоваро ба насаби Саидзода иваз кардед, ӯ ҷавоб дод: “Дар шиносномаи аслӣ насабам Нурсаидова аст, аз хурдӣ номи бобоямро мегирифтам, барои ҳамин ба Саидзода иваз кардам". Таронаҳои ӯ аз қабили «Қанийди», «Эслама мени», «Сокини Ишқ», «Соғинди дил», «Аждодлар», «Кечиринг она», «Лейли», «Сен бўлмасанг бошқаси», «Ламбо», «Ҳаяти» хит мебошанд. == Дискография == * 1997 — «Muhabbat qaydasan» * 2000 — «Ketma». * 2001 — «Asrasin» * 2002 — «Endi man ketaman» * 2003 — «Ishq sharobi» * 2004 — «Orzularim» * 2006 — «Bu kuylar kechagimas» * 2010 — «Tinglanmagan qushiqlar» * 2014 — «E’tirof et» == Ҷоизаҳо == * 2001 — Тарона дар номинатсияи «Беҳтарин сарояндаи сол» * 2002 — Замин дар номинатсияи «Беҳтарин сарояндаи сол»  == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Сарояндаҳои Ӯзбекистон]] 7jf8zab7vw3lcfj5f0c7iiagz1s0win 1 262439 1307398 1096930 2022-07-22T04:32:08Z VASHGIRD 8035 VASHGIRD moved page [[Баҳс:Анатоли Кретов]] to [[Баҳс:Анатолий Кретов]] wikitext text/x-wiki {{Сарлавҳаи баҳс|arpol=yes}} dblicplmkfayol9ivafx7e2t3qf0rb0 0 274112 1307441 1293002 2022-07-22T06:27:46Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Хушқадам Давлатқадамович Давлатқадамов''' ([[5 декабр]]и [[Соли 1924|1924]], деҳаи Ямтс, [[ноҳияи Рӯшон]], ҶШС [[Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Туркистон|Туркистон]], [[Иттиҳоди Шӯравӣ|ИҶШС]] — [[3 декабр|3 декабри соли]] [[Соли 1995|1995]], [[Душанбе]], [[Тоҷикистон]]) — ходими шӯравӣ ва тоҷик, котиби якуми кумитаи вилоятии Бадахшони Кӯҳии Ҳизби Коммунистии Тоҷикистон (1970—1978). == Зиндагинома == Дар оилаи деҳқон таваллуд шудааст. Фаъолияти кориашро соли 1943 ба ҳайси муаллими мактаби ҳафтсолаи собиқ ноҳияи Бартанг оғоз кардааст. Соли 1954 мактаби ҳизбии ҷумҳуриявии назди КМ ҲКИШ ва соли 1960 Мактаби олии ҳизбии назди Кумитаи марказии Ҳизби коммунисти Ӯзбекистонро хатм кардааст. Номзади илмҳои фалсафа. Муаллифи як қатор монографияҳо ва мақолаҳо. * Солҳои 1947—1948 — пропагандисти шуъбаи тарғибот ва ташвиқоти Кумитаи ноҳиявии Бартанг ҲК (б) Тоҷикистон; * Солҳои 1948—1951 — Котиби якуми ЛКСМ Бартанг, * Солҳои 1951—1955 — лектор дар шуъбаи тарғибот ва ташвиқоти Кумитаи Ҳизби Коммунисти Тоҷикистон дар Бадахшон, * Солҳои 1955—1957 — котиби кумитаи ҳизбии ноҳияи Рӯшон, * Соли 1960 — мудири Хонаи маорифи сиёсии Кумитаи вилоятии Бадахшон, Ҳизби коммунисти Тоҷикистон; * Солҳои 1961—1964 — аспиранти Академияи илмҳои ҷамъиятии назди КМ ҲКИШ (Москва), * Солҳои 1964—1967 — котиби комитети вилоятии Бадахшони Кӯҳии Ҳизби коммунистии Тоҷикистон, * Солҳои 1967—1970 — Раиси Кумитаи иҷроияи Шӯрои вакилони меҳнаткашони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, * 1970—1978 — Котиби якуми Кумитаи вилоятии Ҳизби коммунистии Тоҷикистон, * Солҳои 1978—1984 — вазири маълумоти олӣ ва миёнаи махсуси ҶШС Тоҷикистон. Аз соли 1984 истеъфо. Ӯ вакили Шӯрои Олии ИЧШС даъвати 8-9 ва ҶШС Тоҷикистон, узви КМ ҲК Тоҷикистон интихоб шудааст. Бо номи ӯ мактаби миёнаи деҳаи Ямтс дар ноҳияи Рӯшони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон гузошта шудааст. == Ҷоизаҳо == Бо орденҳои Инқилоби Октябр, Байрақи Сурхи Меҳнат, чор медал ва Ифтихорномаи Фахрии Президиуми Шӯрои Олии Тоҷикистон сарфароз гардидааст. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Пайвандҳо == * [https://centrasia.org/person2.php?st=1362922358 Давлаткадамов Хушкадам ] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Байрақи Сурхи Меҳнат]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Инқилоби Октябр]] [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]][[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] l423fi3211m9g5idhvt5r1wt3fsb7g0 14 274302 1307379 1286054 2022-07-22T04:02:52Z Шухрат Саъдиев 5132 гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Туркия]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Ҷуғрофиё аз рӯи кишварҳо]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Ҷуғрофияи Осиё]] 7hup1lz370yae7ivljhoxxxy7bu0gqx 14 274719 1307380 1286684 2022-07-22T04:03:22Z Шухрат Саъдиев 5132 гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki {{template category |type = navbox |topic = Ҷуғрофияи Ҳиндустон }} [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Ҳиндустон]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Ҷуғрофиё аз рӯи кишварҳо]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Ҷуғрофияи Осиё]] hmywdnxunlt2eamy6r9uw6s7fx8ezyu 0 276291 1307393 1262707 2022-07-22T04:30:32Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Сиёсатмадор |ном = Идигул Қосимзода |номи аслӣ = Қосимзода Идигул Тағо |тасвир = |бар = |тавсифи тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = |номи мустаъор = |таърихи таваллуд = 4.01.1968 |зодгоҳ = {{Зодгоҳ|ноҳияи Вахш}}, [[ҶШС Тоҷикистон]], [[ИҶШС]] |таърихи даргузашт = 22.7.2021 |маҳалли даргузашт = |шаҳрвандӣ = {{Парчамбандӣ|Тоҷикистон}} |таҳсилот = Донишкадаи омӯзгории шаҳри Қӯрғонтеппа |дараҷаи илмӣ = {{Дараҷаи илмӣ|доктор|илмҳои педагогика}} |унвонҳои илмӣ = {{Унвонҳои илмӣ||0}} |миллат = тоҷик |эътиқод = |ҳизб = [[Ҳизби халқии демократии Тоҷикистон]] |ғояҳои асосӣ = |навъи фаъолият = |падар = |модар = |ҳамсар = |фарзандон = |ҷоизаҳо = |соядаст = |бари соядаст = |вебгоҳ = |викианбор = }} '''Қосимзода Идигул Тағо''' ([[4 январ]]и [[соли 1968|1968]], [[ноҳияи Вахш]], [[вилояти Қурғонтеппа]], [[ҶШС Тоҷикистон]] — [[22 июл]]и [[2021]], [[Тоҷикистон]]) — омӯзгор, доктори илмҳои педагогика, ходими давлатӣ, вакили [[Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон]]. == Зиндагинома == Қосимзода Идигул Тағо 4 январи 1968, ноҳияи Вахши вилояти Қурғонтеппа ба дунё омадааст. Соли 1990 Донишкадаи омӯзгории шаҳри Қӯрғонтеппаро (ҳозира шаҳри Бохтарро) хатм кардааст. Ихтисос омӯзгор, доктори илмҳои педагогика. * 1990—1992 — Котиби масъули шуъбаи кор бо ноболиғони Ҳукумати ноҳияи Вахш. * 1992—2003 — Омӯзгори мактаби таҳсилоти умумии № 51-и ноҳияи Вахш. * 2003—2006 — Омӯзгори [[Донишкадаи давлатии забонҳои Тоҷикистон ба номи Сотим Улуғзода]]. * 2008—2015 — Муовини ректор оид ба тарбияи Донишкадаи давлатии забонҳои Тоҷикистон ба номи Сотим Улуғзода. * 2017—2020 — Раиси Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон. Аз соли 2020 то охири умр вакили Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон буд.<ref>{{Cite web|url=https://parlament.tj/deputats/35|title=Қосимзода Идигул Тағо|author=|website=www.parlament.tj|date=|publisher=|lang=tg|accessdate=2020-04-03|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200808204759/https://parlament.tj/deputats/35|archivedate=2020-08-08}}</ref> == Даргузашт == Идигул Қосимзода 22 июли 2021 бар асари бемории вируси куруно, дар синни 53-солагӣ даргузашт<ref>{{Cite web|url=https://asiaplustj.info/tj/news/tajikistan/society/20210722/darguzashti-idigul-osimzoda-vakili-porlumon-va-raisi-sobii-kumitai-zanon|title=Даргузашти Идигул Қосимзода, вакили порлумон ва раиси собиқи Кумитаи занон дар синни 53-солагӣ|website=asiaplustj.info|date=2021-07-22|publisher=Хабарҳои Тоҷикистон ASIA-Plus|accessdate=2021-07-22}}</ref>. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Вакилони Маҷлиси Намояндагони Ҷумҳурии Тоҷикистон даъвати VI]] [[Гурӯҳ:Занҳо-сиёсатмадорон|Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Занҳо-олимаҳо|Тоҷикистон]] cgrjax9x9q2th4zw5j38pckv5z2znb9 14 287917 1307378 1283633 2022-07-22T04:02:10Z Шухрат Саъдиев 5132 гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Афғонистон]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Ҷуғрофиё аз рӯи кишварҳо|Афғонистон]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Ҷуғрофияи Осиё]] 38zxfragj73slv6fqe5p0zii2obd50w 14 287921 1307375 1286685 2022-07-22T04:00:17Z Шухрат Саъдиев 5132 гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki {{template category |type = navbox |topic = Ҷуғрофияи Ӯзбекистон }} [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Ӯзбекистон]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Ҷуғрофиё аз рӯи кишварҳо]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Ҷуғрофияи Осиё]] k1bmgj92t2uozckxnr0551zj5nep9b6 0 289630 1307356 1307052 2022-07-21T19:09:44Z Шухрат Саъдиев 5132 /* Пайвандҳои беруна */ илова wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ | вазифа = [[Шоҳи Урдун]] | тартиб = 4 | аввалдавр = 1999 | пешгузашта = [[Ҳуссейн ибни Талол]] | валиаҳд = [[Ҳуссейн ибни Абдуллоҳ]] }} '''Абдуллоҳи II ибни Ҳуссейни Ҳошимӣ''', инчунин '''Абдуллоҳи II''' ( {{Lang-ar|عبد الله الثاني بن الحسين}} тав. [[30 январ]]и [[Соли 1962|1962]] дар [[Аммон]]и [[Урдун]]) — шоҳи Урдун аз [[соли 1999]], писари шоҳ [[Ҳуссейн ибни Талол]]. Солҳои 1993—1996 — фармондеҳи нерӯҳои махсуси мусаллаҳи Урдун, аз соли 1996 то 1999 — сардори фармондеҳии амалиёти махсуси нерӯҳои мусаллаҳи Урдун. Фелдмаршали нерӯҳои мусаллаҳи Урдун, маршали нерӯҳои ҳавоии шоҳии Урдун. Абдуллоҳ ҳангоми ба тахт нишастан иқтисодиётро озод кард ва ислоҳоти ӯ ба авҷи иқтисодӣ оварда расонд, ки то соли 2008 идома ёфт. Дар солҳои минбаъда, иқтисодиёти Урдун аз оқибатҳои [[Бӯҳрони ҷаҳонии иқтисодӣ (аз соли 2008)|таназзул (инфлятсия)-и бузург]] ва оқибатҳои баҳори араб, аз ҷумла коҳишёбии интиқоли нафт ва фурӯпошии тиҷорат бо кишварҳои ҳамсоя азият мекашид. Соли 2011 дар кишварҳои арабӣ тазоҳуроти густарда бо талаби ислоҳот сар заданд. Абдуллоҳ дар сатҳи маҳаллӣ ва байналмилалӣ барои ҳифзи суботи Урдун маъмул аст ва инчунин бо ташвиқи муколамаи байни динҳо ва дарки мӯътадили ислом маъруф аст. Саввумин дарозтарин раҳбари араб. Абдуллоҳи II аз ҷониби Маркази Подшоҳии Исломии Тадқиқотҳои Стратегӣ дар соли 2016 бонуфузтарин мусулмони ҷаҳон шинохта шуд. == Зиндагинома == [[Акс:Hussein_of_Jordan_1997.jpg|чап|мини|136x136пкс| Ҳуссейн ибни Талол падари Абдуллоҳи II мебошад.]] [[Акс:MunanancynursingConferencecut.JPG|чап|мини|135x135пкс| Тони Гардинер модари Абдуллоҳи II мебошад.]] Абдуллоҳи II 30 январи соли 1962 дар [[Аммон]]и [[Урдун]] таваллуд шудааст. Вай писари калонии шоҳ Ҳуссейни Бин (Ибни) Талол ва зани дуввуми ӯ Малика Муна (Муна Ал Ҳуссейн; нав Антуанетта Аврил Гардинер) - духтари афсари бритониёӣ мебошад. Зиндагиномаи расмӣ қайд мекунад, ки оилаи ҳукмрони салтанатии Урдун ба сулолаи Ҳошимиён - намояндагони яке аз [[Макка|қабилаҳои асосии Макка]], аз Ҳошим, бобокалони Паёмбари ислом Муҳаммад (с.а.в) мебошанд; Абдуллоҳи II дар 41 (мувофиқи маъхазҳои дигар, дар 43) насл авлоди пайғамбар номида шудааст. Шоҳзода ба номи бобои бузурги худ шоҳ [[Абдуллоҳи I ибни Ҳуссейн]] — асосгузори Урдуни муосир ном шудааст. Вақте ки Абдуллоҳи II се сола буд, падари ӯ қарор кард, ки ӯ қудратро ба бародари худ интиқол хоҳад дод, на ба писараш, бинобар ин Абдуллоҳи II нияти ба тахт нишастанро надошт. Падару модари ӯ соли 1971 аз ҳам ҷудо шуданд . Абдуллоҳи II таҳсилоти ибтидоиро дар Коллеҷи таълимии исломии Аммон гирифта, баъдтар дар Мактаби Санкт Эдмунд дар [[Суррей]]и [[Англия]] таҳсил кардааст. Сипас таҳсилро дар [[Иёлоти Муттаҳида]] — дар Мактаби Иглбрук ва Академияи Дирфилд идома дод. Дар соли 1980 году Абдуллоҳи II ба таҳсил дар Академияи ҳарбии шоҳонаи Сендҳорст дар Британияи Кабир шурӯъ кард ва баъдтар дар артиши шоҳигарии Ҳуссарони [[Бритониёи Кабир]] (13/18-ум) хидмат кард . Дар солҳои 1982-1983 Абдуллоҳи II дар [[Донишгоҳи Оксфорд|Оксфорд]], дар [[Коллеҷи Pembroke|коллеҷи Пемброк]], ки дар он ҷо омӯзиши махсуси [[Шарқи Наздик]] гузаронида мешуд, таҳсил мекард. Бозгашта ба Урдун, вай ба бригадаи 40-уми зиреҳпӯши [[Қувваҳои Мусаллаҳи Урдун]] пайваста, роҳбари взвод ва муовини фармондеҳи баталйон буд. Соли 1985, шоҳзода ба хидмати дивизияи 3-юми корпуси зиреҳпӯш шурӯъ кард. Худи ҳамон сол, Абдуллоҳи II курсҳои афсарони қӯшунҳои зиреҳпӯшро дар Форт Нокси Амрико, Кентуккӣ гузаронд. Соли 1986 шоҳзода ба капитанӣ таъйин шуд, баъдтар ба ӯ рутбаи подполковник дода шуд. Соли 1987 Абдуллоҳи II дар Мактаби дипломатии [[Донишгоҳи Ҷорҷтаун|Донишгоҳи Ҷорҷтауни ИМА]] таҳсил кард, ки дар он ҷо бидуни рафтан аз хидмати ҳарбӣ рисолаи магистрии аз ҷониби дипломатҳои байналмилалиро ҳимоя намуд. Шоҳзода ба хидмати худ дар нерӯҳои зиреҳпӯш шурӯъ карда, "ба зудӣ бо нирӯҳои махсус "бемор" шуд". Дар моҳи январи соли 1993 Абдуллоҳи II муовини фармондеҳи нерӯҳои махсуси Урдун шуд ва моҳи ноябри ҳамон сол фармондеҳи нерӯҳои махсуси Урдун таъйин шуд. Дар соли 1996, шоҳзода бо таҷдиди нерӯҳои вижа ва дигар воҳидҳои элита машғул буд ва онҳоро бо кумаки Фармондеҳии Амалиёти Махсуси Шоҳигарии Урдун (SOCOM) муттаҳид мекард. Қайд карда шуд, ки Абдуллоҳи II дар як қатор кишварҳое, ки "анъанаҳои таълими воҳидҳои элита мустаҳкам буданд", аз ҷумла якчанд маротиба дар [[Иттиҳоди Шӯравӣ|ИҶШС]] ва [[Русия]] тамрин карда буд. Вай инчунин дар ВАО ҳамчун халабон (пилот)-и чархболи синфи ҳамлаии AH-1F "Cobra" номида шудааст, ки Нерӯҳои махсуси Урдун барои дастгирии наздики ҳавоӣ истифода мебаранд. Дар оянда, бо назардошти он, ки "Шоҳигарии Ҳошимии Урдун яке аз мутахассисони пуртаҷриба на танҳо дар Ховари Миёна, балки дар ҷаҳон низомиёни вижа дорад", васоити ахбори омма шоистаи назаррасро дар ин бора шахсан назорат мекарданд. Дар соли 1998 Абдуллоҳи II ба генерал-майор таъйин шуд. Хабар дода мешуд, ки шоҳзода ба ғайр аз хидмати ҳарбӣ, дар набудани падар, ҳамчун сарвари давлат амал мекард ва инчунин аксар вақт ба сафарҳои гуногуни дипломатӣ мерафт. == Мақоми роҳбарикунанда == Моҳи январи соли 1999, шоҳ Ҳуссейн ногаҳон Абдуллоҳи II-ро вориси худ эълон кард. Тибқи баъзе маълумот, ин тасмимро ӯ ба сабаби муноқиша бо бародари худ гирифтааст, илова бар ин, дар ВАО қайд карда шуд, ки подшоҳ ба Абдуллоҳ афзалият додааст, зеро «артиш инро мехост». Пас аз ду ҳафта сарвари давлат аз олам чашм пӯшид. Худи ҳамон рӯз шоҳзода Абдуллоҳ шоҳи нав эълон шуд. Тоҷгузории подшоҳ Абдуллоҳи II моҳи июни ҳамон сол баргузор шуд. Дар баробари унвони подшоҳ, Абдуллоҳи II мансаби фармондеҳи олии нерӯҳои Урдунро ба мерос гирифт; ба ӯ рутбаи фелдмаршали Қувваҳои Мусаллаҳи Урдун дода шуд. Илова бар ин, Абдуллоҳи II маршали нерӯҳои ҳавоии шоҳии Урдун шуд. Яке аз авлавиятҳои шоҳи нав рушди иқтисодии кишвар буд. Дар аввали ҳукмронии худ, ӯ баъзе корхонаҳои давлатиро хусусӣ кард ва дар соли 2000, Урдун ба [[Созмони Ҷаҳонии Тиҷорат]] (СҶТ) пайваст ва бо [[Иёлоти Муттаҳида]] созишномаи тиҷорати озодро баст. Дар сиёсати хориҷӣ, Абдуллоҳи II хатти падари худро идома дод, ки дар доираи он Урдун ба "иттифоқчии муҳими [[Иёлоти Муттаҳида|Амрико]]" табдил ёфт. Қайд карда шуд, ки Абдуллоҳи II борҳо амалҳои террористии аз ҷониби мусулмонон бо сабабҳои динӣ содиршударо маҳкум намуда, сиёсати ҷанги Амрикоро бар зидди терроризм дастгирӣ намуда, таблиғи исломро ҳамчун дини сулҳомез таблиғ мекард. Вай ба ҷустуҷӯи роҳҳои ҳалли мусолиматомези [[Муноқишаи Арабу Исроил|низои Исроилу Фаластин]] диққати калон дод; соли 2003 дар Урдун мизбони ин ҳамоиш буд, ки онҳо президенти ИМА [[Ҷорҷ Уокер Буш|Ҷорҷ Буш]], сарвазири [[Исроил]] [[Ариел Шарон|Ариэл Шарон]] ва сарвазири худмухтори Фаластин [[Маҳмуд Аббос]]ро даъват карданд. Дар соҳаи сиёсати дохилӣ, Абдуллоҳи II, ба мисли падари худ, дар робита бо ҳизби мухолифини Ҷабҳаи Ҳаракатҳои Исломӣ, як ҳизби таҳти сарпарастии созмони байналмилалии [[Ихвону-л-муслимин| Ихвонулмуслимин]] сахтқап буд. Дар интихоботи соли 2003, аз се ду ҳиссаи курсиҳоро дар парлумон номзадҳои мустақили вафодор ба Абдуллоҳи II ба даст оварданд; ҷабҳа аз 84 ҷой 20 ҷой гирифт; дар соли 2007, намояндагии онҳо дар интихобот то 6 нафар коҳиш ёфт. Дар соли 2009 Абдуллоҳи II парлумонро пароканда кард. То интихоботи соли 2010, ӯ ислоҳот гузаронид ва шумораи ҳавзаҳоро зиёд кард. Ҷабҳаи Амалиёти Исломӣ интихоботро бойкот кард: намояндагони он подшоҳро дар он айбдор карданд, ки тағйиротҳои пешниҳодкардаи ӯ бо мақсади зиёд кардани шумораи намояндагони деҳот дар парлумон (дар он ҷо ҷонибдорони Абдуллоҳи II маъмултар буданд) равона шудааст. Дар натиҷа, нерӯҳои тарафдори ҳукумат пирӯзии қатъӣ ба даст оварданд ва Ҷабҳаи Амалиёти Исломӣ намояндагии худро дар парлумон аз даст дод. === Баҳори араб === Дар охири моҳи январи соли 2011, дар Урдун, чун дар бисёр кишварҳои дигар, дар давраи ба истилоҳ "[[Баҳори араб|Баҳори Араб]]" намоишҳои оммавии эътирозии шаҳрвандон аз сиёсати ҳукумат оғоз шуданд. Эътирозҳоро Ҷабҳаи Амалиёти Исломӣ ташкил кардааст. Талаботҳои мухолифин ҳам иқтисодӣ (Урдун аз соли 2008 пайомади бӯҳрони амиқи иқтисодиро аз сар мегузаронд) ва ҳам сиёсӣ буданд: аз ҷумла, тазоҳургарон мехостанд сарвазири кишвар интихоб карда шавад, на инки аз ҷониби подшоҳ таъин карда шавад. Абдуллоҳи II бо кӯшиши фурӯ нишондани норозигӣ бори дигар сарвазир ва тамоми кобинаро бори дигар аз вазифа сабукдӯш кард (дар солҳои қабл подшоҳ ин корро ҳашт маротиба карда буд) ва инчунин ваъда дод, ки ҳукумат интихоб карда мешавад. Оҳиста-оҳиста, фаъолияти эътирозии шаҳрвандон коҳиш ёфт. Васоити ахбори омма қайд карданд, ки ин метавонист аз рӯйдодҳои [[Сурия]]и ҳамсоя таъсир расонад, ки дар он ҷо президент [[Башор Асад]] баромадҳои норозиёнро, ки сахт поймол мекард воқеан ба ҷанги шаҳрвандӣ оварда расонд. Моҳи ноябри соли 2011 Абдуллоҳи II, нахустин пешвои араб, эълом дошт, ки Асад бояд вазифаашро тарк кунад. Шоҳ инчунин кӯшиш кард, ки тазоҳуротро бо тариқи молиявӣ сарнагун созад. Соли 2011 ӯ барои маоши хизматчиёни давлатӣ ва танзими нархи сӯзишворӣ ва молҳои зарурӣ 0,5 миллиард доллар ҷудо кард (қисми ин маблағро ИМА ва [[Иттиҳоди Аврупо|Иттиҳоди Аврупо]] доданд) <ref>Крылов А. В. Особенности демократических реформ в Иордании // Вестник МГИМО Университета. — 2013. — № 2 (29). — С. 117—118</ref>. Ғайр аз ин, дар соли 2011 Урдун аз [[Арабистони Саудӣ]] 1,6 млрд доллар кумак гирифт.<ref>Крылов А. В. Особенности демократических реформ в Иордании // Вестник МГИМО Университета. — 2013. — № 2 (29). — С. 118</ref> Дар тирамоҳи соли 2011 ва сипас дар баҳори соли 2012 Абдуллоҳи II дубора ҳукуматро истеъфо дод. Моҳи сентябри соли 2012 дар Урдун алайҳи 10 дарсад боло рафтани нархи газ тазоҳуроти нав сар зад; 89 аз 120 узви парлумон ба ҳукумат дар робита ба афзоиши нархҳо изҳори нобоварӣ карданд. Подшоҳ ба ин зуд вокуниш нишон дод ва болоравиро лағв кард. Дар аввали моҳи октябри соли 2012, таҳти фишори эътирозгарон, Абдуллоҳи II бори дигар парлумонро пароканда кард. == Ҳаёти шахсӣ == Абдуллоҳи II обшиночӣ, парашютчи ва лётчики бомаҳорат аст. Вай ба гирдиҳамоӣ машғул аст, силоҳ ҷамъ мекунад, донандаи хӯрокҳои ҷопонӣ мебошад. Дар [[соли 1995]] ӯ дар як сериали телевизионии Star Trek: Voyager нақшеро пазируфтааст, ки мухлиси ӯст. Вай бо президенти собиқи [[ИМА]] [[Ҷорҷ Буш]] муносибати дӯстона дорад. Бо Малика Рания, зодаи Фаластин оиладор аст <ref>[http://www.jordantimes.com/?news=29098 King, Queen to cover educational expenses of 200 orphans]{{ref-en}}</ref>. Чор фарзанд (ду писар ва ду духтар) дорад. == Рутбаҳои ҳарбӣ == * Фелдмаршал (7 феврали 1999, Урдун) * Маршали нерӯи ҳавоии салтанатии Урдун (7 феврали 1999) == Эзоҳ == {{эзоҳ}} <references /> == Пайвандҳои беруна == {{Пайвандҳои беруна}} {{Подшоҳони Урдун}} [[Гурӯҳ:Подшоҳони Урдун]] [[Гурӯҳ:Роҳбарони кунунии кишварҳо]] [[Гурӯҳ:Википедия:Мақолаҳои бо сарчашма аз Викидода]] [[Гурӯҳ:Шахсиятҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Википедиа:Зиндагиномаи муосирон]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1962]] [[Гурӯҳ:Зодагони рӯзи 30 январ]] [[Гурӯҳ:Pages with unreviewed translations]] 3llzvxhokwpqn50te6vu222jh0g723c 0 294720 1307456 1306029 2022-07-22T11:42:34Z Asantashanov 35809 wikitext text/x-wiki {{Мардум|population=13,5 млн нафар|regions={{Парчам|Чин}} 10,069,346 (2010)<br> {{Парчам|Қазоқистон}} 251 525 (2015)<br> {{Парчам|Қирғизистон}} 46,944 (1999)<br> {{Парчам|Ӯзбекистон}} 45,800 (2000)<br> {{Парчам|Покистон}} 3,000 (2009)|religions=[[Ислом]] ([[суннӣ]])|languages=[[забони ӯйғурӣ]]|native_name=ئۇيغۇرلار, uyghurlar|flag=Flag of East Turkestan.svg|native_name_lang=lang-ug|total=зиеда аз 13 млн нафар|caption=уйгурҳо|group=[[туркҳо]]}} '''Ӯйғӯрҳо''' ('''ӯйғурҳо, уйғурҳо, ойғурҳо''', худном — т'''урк''', аз соли 1921 уйғур, {{Lang-ug3|ئۇيغۇرلار|uyghurlar}}, {{Lang-zh|维吾尔}} Wéiwú'ěr, қаблан — ''тоторҳои [[Туркистони шарқӣ|Туркистони Шарқӣ]]'', таранчиҳо, қашғарлиқҳо <ref name="БРЭ" />) — аҳолии бумии Туркистони Шарқӣ (ҳоло Синсян-Уйғур, Чин) Аз рӯи эътиқод — [[Мусулмон|мусалмони]] [[суннӣ]]. [[Забони уйғурӣ]] ба [[Забонҳои туркӣ|гурӯҳи забонҳои туркӣ]] мансуб аст. Уйғурҳо мардуми туркизабон буда, аксарияти куллии онҳо дар минтақае бо номи Шинҷон дар ғарби дури Чин зиндагӣ мекунанд <ref>«Mackerras C.» Traditional Uygur Performing Arts //Asian Music, Vol. 16, No. 1 (1985), p. 29.</ref> . == Давлатдориҳо == Дар тули ду ҳазорсола ниёгони уйғурҳо қариб даҳ давлат ва ташкилотҳои нимдавлатӣ барпо карданд, ки дар таърихи Осиё нақши калон бозиданд. Баъзе давлатхо аз Укёнуси Ором то Осиёи Миёна тул кашиданд, дигар давлатҳои хурди шаҳр-давлатҳо буданд, баъзеҳо садҳо сол вуҷуд доштанд, баъзеи дигар ҳатто як сол зам давом надоштанд. Давлатҳои охирини уйғурҳо дер давом накарданд (Султони Илӣ, Йетишар, ҶИТШ), вале онҳо дар дуньёбинии халқи уйғур анъанаҳои мустаҳками худро бо хоҳиши соҳиб шудан ба давлатдории худ гузоштанд. # Когони Уйғур – асрҳои VIII-IX. # Давлати Уйғурҳои Идикутҳои Турфони Кочо — асрҳи IX—XIV. # Давлати Гансу - асрҳои IX-XI # Хонии Ёрканд - асрҳои XV-XVII # Давлати теократии хочаҳо — асрҳои XVII—XVIII # Хонии Кумул - 1696-1930 # Хонии Турфон – 1696 – 1930 # Йетишар — 1864—1877 # Султонияти Илӣ — 1864-1871 # Ҷумҳурии Исломии Туркистони Шарқӣ — 1933-1934 # Ҷумҳурии Инқилобии Туркистони Шарқӣ — 1944-1949 == Паҳншавӣ == [[Акс:Xinjiang_nationalities_by_prefecture_2000.png|чап|мини|300x300пкс| <small>80%-и уйғурҳои Шинҷон дар ҷанубу ғарби вилоят (дар префектураҳои [[Ҳавзаи Қошғар|Кошғар]], Хотан, Округи Мухтори Қизилсуқу Қирғизистон ва Оқсу) зиндагӣ мекунанд</small><small>. <ref>Dillon, Michael (2004). ''Xinjiang: China’s Muslim far northwest''. Routledge. ISBN 978-0-415-32051-1. p. 24</ref></small>]] Бузургтарин миллати туркӣ ва дуюм пас аз ҳуэй ''(дунганҳо)'' мардуми мусулмон дар Чин. Минтақаи асосии аҳолинишин қисми шимолу ғарбии Чин (''[[Туркистони шарқӣ|Туркистони Шарқӣ]] ё [[Синзян-Уйғур|Вилояти Мухтори Шинҷон-Уйғур]]'') ва ноҳияҳои наздисарҳадии Қазоқистон ва Қирғизистон мебошад. Тибқи маълумоти расмии Чин, шумори уйғурҳо дар Чин тақрибан 11 миллион нафарро ташкил медиҳад. Аксарияти мутлақи уйғурҳо дар Туркистони Шарқӣ / Синсян зиндагӣ мекунанд, ки дар он ҷо онҳо бузургтарин аҳолӣ мебошанд, ки 45% аҳолии минтақаро ташкил медиҳанд ва ҷамоатҳои хурд низ дар шаҳрҳои бузурги шарқи Чин зиндагӣ мекунанд. Инчунин як анклави хурди уйғурҳо мавҷуд аст, ки шумораи онҳо тақрибан 7 ҳазор нафарро ташкил медиҳад, дар [[Ҳунан|музофоти Ҳунан]], дар ҷанубу шарқи ҶМЧ вуҷуд дорад, ки онҳо чандин аср боз дар он ҷо зиндагӣ мекунанд <ref>[http://english.people.com.cn/english/200012/28/eng20001228_59085.html Ethnic Uygurs in Hunan Live in Harmony with Han Chinese]</ref> . Теъдоди уйғурҳо дар хориҷ аз Чин тақрибан 0,5 миллион нафарро ташкил медиҳад, ки онҳо дар бисёр кишварҳо намояндагӣ мекунанд, вале бештари онҳо дар ҷумҳуриҳои собиқ шӯравии Осиёи Марказӣ, ки бо Чин ҳамшафат аст, зиндагӣ мекунанд, ки шумораи онҳо беш аз 300 ҳазор аст. Аз ин шумор дар [[Қирғизистон]] 50 ҳазор, дар [[Ӯзбекистон]] 20 ҳазор. Дар [[Туркия]] як диаспораи бузурги уйғур вуҷуд дорад. [[Покистон|Дар Покистон]], [[Имороти Муттаҳидаи Арабӣ|Аморати Муттаҳидаи Араб]], [[Олмон]], [[Белгия]], [[Ҳоланд|Нидерландия]], [[Бритониё|Британияи Кабир]], [[Суэд|Шветсия]], [[Канада]], [[Иёлоти Муттаҳидаи Амрико|ИМА]], [[Русия]], [[Ҷопон]], [[Австралия]] ва Тоҷикистон низ ҷамъиятҳои уйғур мавҷуданд. Диаспораҳои уйғурро дар шаҳрҳои [[Сидней]], [[Пекин]], [[Шангҳай|Шанхай]], [[Макка]], [[Алматӣ|Алмаато]], [[Бишкек]], [[Мюнхен]], [[Душанбе|Душанбе дидан мумкин аст]] . Ҷамоаҳои уйғур бо худидоракунии анъанавӣ дар шакли маҳаллаҳо хосанд, ки ба онҳо ''прорабҳои интихобӣ Жигит-беши'' сарварӣ мекунанд. Одатан ҷамоатҳо аъзои созмонҳои ҷамъиятии уйғур мебошанд, ки созмони муттаҳидкунандаи онҳо дар навбати худ Конгресси умумиҷаҳонии уйғурҳо мебошад . == Забон ва навиштан == Забони ҳозираи уйғурӣ (уйғурии нав) вориси бевоситаи ''забони уйғур-қарахониён аст.'' Ба гурухи забонхои туркии карлук дохил мешавад. Ин ба се лаҳҷаҳо (марказӣ, зотанӣ, лобнорӣ) тақсим аст. Дар тӯли таърих уйғурҳо ва аҷдодони онҳо чандин хатро иваз кардаанд. Тақрибан дар асри VI аҷдодони уйғур дар асоси хатти суғдӣ хати бостонии уйғурӣ эҷод кардаанд. Хати уйғурӣ дар байни халқҳои шарқӣ (туркҳо, муғулҳо, манҷурҳо) паҳн шуда, яке аз хатҳои расмии Империяи Муғулон ва давлати Темуриён буд . Ин навъи хат аз ҷониби баъзе гурӯҳҳои уйғурҳо (кумулҳо, турфонҳо) то асри 16 дар истифода буд. == Дин == Дар замонҳои қадим уйғурҳо тенгриён, манихиён, буддоӣ буданд. Манихейизм дини коганати Уйгур буд . Буддизм дини Идикути уйғур буд . Имрӯз аксарияти кулли диндорони уйғур [[Суннӣ|мусулмонони]] суннии мазҳаби ҳанафӣ мебошанд. Қабули ислом аз ҷониби аҷдодони уйғур ба давраи ҳукмронии ҳокими Қарахониён Сатук Абдукерим Боғрахон (асри X) рост меояд. == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Ақвоми Ӯзбакистон]] [[Гурӯҳ:Ақвоми Қазоқистон]] [[Гурӯҳ:Pages with unreviewed translations]] czfafhdrmb8yz0ao1m6vwvedt06qloz 0 295035 1307440 1290744 2022-07-22T06:26:10Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |тасвир = Рауф Додобоев.jpg |вазифа = Вазири маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон |тартиб = |парчам = |парчам2 = |нахуствазир = |аввалдавр = [[1974]] |охирдавр = [[1986]] |пешгузашта = [[Рустамбек Юсуфбеков]] |ҷонишин = [[Абдулбашир Рашидов]] |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |парчам2_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |таҳсилот = |дараҷаи илмӣ = {{Дараҷаи илмӣ|номзад|}} |касб = |эътиқод = |таърихи таваллуд = |зодгоҳ = |таърихи даргузашт = |маҳали даргузашт = }} '''Рауф Додобоев''' (''Додобоев Рауф Додобоевич''; [[13 декабр|13 декабри]] [[1924]]<ref>{{Cite web|url=https://www.asiaplustj.info/ru/news/tajikistan/20211213/salom-aleikum-tadzhikistan-anonsi-sobitii-den-v-istorii-prognoz-pogodi-na-13-dekabrya-2021-goda|title=Салом алейкум, Таджикистан! Анонсы событий, день в истории, прогноз погоды на 13 декабря 2021 года|website=www.asiaplustj.info|publisher=ASIA-Plus|accessdate=2021-12-21}}</ref>, деҳаи [[Қистакӯз]], [[ноҳияи Хуҷанд]], [[вилояти Ленинобод]], [[ҶШС Тоҷикистон]] — [[30 декабр|30 декабри]] [[2001]], [[Душанбе]], [[Тоҷикистон]]<ref>{{Cite web|url=https://www.polkrf.ru/poisk-veterana/veteran/dadabaev_rauf_dadabaevich_82801/|title=Дадабаев Рауф Дадабаевич|website=www.polkrf.ru|accessdate=2021-12-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211221131148/https://www.polkrf.ru/poisk-veterana/veteran/dadabaev_rauf_dadabaevich_82801/|archivedate=2021-12-21}}</ref>) — ходими ҳизбӣ ва давлатӣ. Иштирокдори Ҷанги Бузурги Ватанӣ. Муаллими хидматнишондодаи ҶШС Тоҷикистон (1974). Вазири маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон (1974—1986). == Зиндагинома == Рауф Додобоев 13 декабри 1924 деҳаи Қистакӯзи ноҳияи Хуҷанд дар хонаводаи деҳқон ба дунё омадааст. Хатмкарддаи курси яксолаи омӯзгории Омӯзишгоҳи педагогии шаҳри Ленинобод<ref>{{Cite web|url=http://old.hgu.tj/ddh.php?sahifa=info&id=25|title=Коллеҷи омӯзгорӣ|website=old.hgu.tj|publisher=ДДХ|accessdate=2021-12-21}}</ref>. Соли 1942 ба сафи Артиши Шӯравӣ даъват шуд. Курсанти мактаби миномётчиёни Маскав ва фармондеҳи дастаи разведкачиёни полки 315-уми гордӣ дар маҳалли Нижний Днепр буд. Дар амалиёти ҷангии ҷабҳаҳои Степной, Воронеж, Украина дар самтҳои Курск-Орёл, Яссо-Кишенёв, озодкунии шаҳрҳои Харков, Кировоград, Кривой Рог, ҳамчунин Маҷористон, Булғория, Молдавия ширкат дошт. Соли 1953 факултети таъриху фплологияи [[Университети давлатии Тоҷикистон|Университети давлатии Тоҷикистонро]] хатм кард ва дар худи ҳамон ҷо ба кор пазируфта шуд. Соли 1962 Академияи илмҳои ҷамъиятии КМ ҲК шаҳри Маскавро хатм ва рисолаи номзадӣ химоя кард. == Корнома == Сардори идораи мактабҳои олӣ ва миёнаи махсуси Вазорати маорифи халқ (1962–1963), мудири шуъбаи идеология, илм, фарҳанг, тарғибу тарвиҷи КМ ҲК Тоҷикистон (1963–1974), Вазири маорифи халқ (1974–1986), дотсенти кафедраи Институти марказии такмили ихтисоси муаллимони Вазорати маорифи ҶШС Тоҷикистон (1986–1993). Аз соли 1993 раиси Шӯрои собиқадорони ҷангу меҳнати Тоҷикистон. Дар съездҳои 15, 16, 17 ва 18-уми ҲК ҶШС Тоҷикистон аъзои КМ ҲК Тоҷикистоя интихоб шуд. Депутати Шӯрои Олии ҶШС Тоҷикистон (даъватҳои 6, 7, 8 ва 9). == Таълифот == Муаллифи чандин асарҳо дар мавридитарбияи коммунистии ҷавонон. Яке аз муаллифони монографияи «Тоҷикистон дар шароити сотсиализми мутараққӣ». == Ҷоизаҳо == Бо орденҳои Шараф (дараҷаи 3), «Ҷанги Ватанӣ» (дараҷаи 2), «Дӯстӣ», «Нишони Фахрӣ», ду ордени Байрақи Сурхи Меҳнат, медалҳо, 6 Грамотаи Фахрии Президиуми Шӯрои Олии ҶШС Тоҷикистон қадрдонӣ шудааст. Муаллими хидматнишондодаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, депутати Шӯрои Олии ҶШС Тоҷикистон (даъватҳои 6,7,8,9). == Некдошт == Барои гиромидошти ёди ӯ дар ҷамоати деҳоти Хистеварзи ноҳияи Бобоҷон Ғафуров мактаби миёнаи № 38 ба номи Рауф Додобоев гузошта шудааст.<ref>{{Cite web|url=http://bg-maorif.tj/index.php/school/?id=35|title=МТМУ №38|website=bg-maorif.tj|accessdate=2021-12-21}}</ref> == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Адабиёт == * {{ЭСТ|Додобоев Рауф|2|312}} * Додобоев Рауф // [[Донишномаи Душанбе]]. — {{Д.}}: [[Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи Миллии Тоҷик|СИЭМТ]], 2016. — С. 263. — 732 с. — ISBN 978-99947-33-89-7. {{хурд}} [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Иштирокдорони Ҷанги Бузурги Ватанӣ]] oxktphbitry9lubpopgbcm5mwzt9ttm 0 295083 1307442 1283955 2022-07-22T06:28:23Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |тасвир = |вазифа = Вазири маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон |тартиб = |парчам = |парчам2 = |нахуствазир = |аввалдавр = [[1986]] |охирдавр = [[1988]] |пешгузашта = [[Рауф Додобоев]] |ҷонишин = [[Талбак Назаров]] |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |парчам2_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |таҳсилот = |дараҷаи илмӣ = {{Дараҷаи илмӣ|номзад|илмҳои фалсафа}} |касб = |эътиқод = |таърихи таваллуд = 2.11.1941 |зодгоҳ = |таърихи даргузашт = 22.4.2006 |маҳали даргузашт = }} '''Абдулбашир Рашидов''' (''Рашидов Абдулбашир Рашидович''; [[2 ноябр]]и [[1941]], деҳаи [[Шӯрқӯрғон]], [[ноҳияи Конибодом]], [[вилояти Ленинобод]], [[ҶШС Тоҷикистон]] — [[22 апрел]]и [[2006]], [[Душанбе]], [[Тоҷикистон]]) — ходими давлатӣ ва донишманди тоҷик, номзади илмҳои фалсафа<ref>{{Cite web|url=http://old.unesco.kz/nasledie/?lang=1&newsid=856&menu=&keyword=&addoff=2&announce=|title=UNESCO HERITAGE PORTAL|website=old.unesco.kz|accessdate=2021-12-23}}</ref> (1980). Вазири маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон (1986—1988). == Зиндагинома == Абдулбашир Рашидов 2 ноябри соли 1941 дар деҳаи Шӯрқӯрғони ноҳияи Конибодом тба дунё омдааст. Вай мисли тамоми фарзандони солҳои ҷанг бе падар (падараш дар ҷабҳаи [[Ҷанги ҷаҳонии дувум]] кушта шуд) зиндагии душворе аз сар гузаронд. Модар дар колхоз кор мекард ва дар солҳои охир ба нафақа баромадан дар мактаб ба ҳайси техник кор мекард. Вай дар зодгоҳаш маълумоти ҳафтсола гирифта, соли 1960 Омӯзишгоҳи омӯзгории шаҳри Панҷакентро хатм кардааст<ref>{{Cite web|url=https://www.asiaplustj.info/ru/news/life/person/20160422/navechno-v-pamyati-narodnoi-o-reformatore-v-sfere-obrazovaniya-abdulbashire-rashidove|title=Навечно в памяти народной… О реформаторе в сфере образования Абдулбашире Рашидове|website=www.asiaplustj.info|date=2016-04-22|publisher=ASIA-Plus|accessdate=2021-12-23}}</ref>. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{хурд}} [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] o1up2sduytr06cuoprbcfa4gby2lltx 14 295568 1307381 1285283 2022-07-22T04:03:54Z Шухрат Саъдиев 5132 гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Ҷуғрофиё аз рӯи кишварҳо|Қазоқистон ]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Қазоқистон]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Ҷуғрофияи Осиё]] ecvsxvvdi1zhq1f9tu9srnk5hhwrsph 14 295781 1307382 1286070 2022-07-22T04:04:24Z Шухрат Саъдиев 5132 гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Қирғизистон|Ҷуғрофия]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Ҷуғрофиё аз рӯи кишварҳо|Қирғизистон]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Ҷуғрофияи Осиё]] m2pus5lizc72i0ftprj9cf2muzbpoh2 0 298024 1307422 1298493 2022-07-22T06:06:08Z Шухрат Саъдиев 5132 /* Феҳристи сарвазирони Алҷазоир */ ислоҳ wikitext text/x-wiki == Феҳристи сарвазирони [[Алҷазоир]] == {| border="1" |1. |[[Аҳмад бин Белла|Аҳмад бен Белла]] |[[27 сентябр|27 сентябри]] [[Соли 1962|1962]] |[[20 сентябр|20 сентябри]] [[Соли 1963|1963]] |[[Соли 1918|1918]]—[[Соли 2012|2012]] |- |* |''Вазифа бекор карда шуд'' |[[20 сентябр|20 сентябри]] [[Соли 1963|1963]] |[[8 март|8 марти]] [[Соли 1979|1979]] |- |2. |Муҳаммад Бен Аҳмад Абдулғанӣ |[[8 март|8 марти]] [[Соли 1979|1979]] |[[22 январ]] [[Соли 1984|1984]] |[[Соли 1927|1927]]—[[Соли 1996|1996]] |- |3. |Абдулҳамид Иброҳимӣ |[[22 январ|22 январи]] [[Соли 1984|1984]] |[[5 ноябр|5 ноябри]] [[Соли 1988|1988]] |[[Соли 1936|1936]]—[[Соли 2021|2021]] |- |4. |Қасдӣ Мербоҳ |[[5 ноябр|5 ноябри]] [[Соли 1988|1988]] |[[9 сентябр|9 сентябри]] [[Соли 1989|1989]] |[[Соли 1938|1938]]—[[Соли 1993|1993]] |- |5. |Мулуд Ҳамруш |[[9 сентябр|9 сентябри]] [[Соли 1989|1989]] |[[5 июн|5 июни]] [[Соли 1991|1991]] |[[Соли 1943|1943]] |- |6. |Сид Аҳмад Ғозалӣ |[[5 июн|5 июни]] [[Соли 1991|1991]] |[[8 июл|8 июли]] [[Соли 1992|1992]] |[[Соли 1937|1937]] |- |7. |Белаид Абдусалом |[[8 июл|8 июли]] [[Соли 1992|1992]] |[[21 август|21 августи]] [[Соли 1993|1993]] |[[Соли 1928|1928]]-2020 |- |8. |Редҳа Малик |[[21 август|21 августи]] [[Соли 1993|1993]] |[[11 апрел|11 апрели]] [[Соли 1994|1994]] |[[Соли 1931|1931]]-2017 |- |9. |Муқдад Сифӣ |[[11 апрел|11 апрели]] [[Соли 1994|1994]] |[[31 декабр|31 декабри]] [[Соли 1995|1995]] |[[Соли 1940|1940]] |- |10. |Аҳмад Уяҳё (1-ум маротиба) |[[31 декабр|31 декабри]] [[Соли 1995|1995]] |[[15 декабр|15 декабри]] [[Соли 1998|1998]] |[[Соли 1952|1952]] |- |11. |Исмоил Ҳамдонӣ |[[15 декабр|15 декабри]] [[Соли 1998|1998]] |[[23 декабр|23 декабри]] [[Соли 1999|1999]] |[[Соли 1930|1930]]-2017 |- |12. |Аҳмад Бенбитур |[[23 декабр|23 декабри]] [[Соли 1999|1999]] |[[27 август]]<nowiki/>и [[Соли 2000|2000]] |[[Соли 1946|1946]] |- |13. |Алӣ Бенфлис |[[27 август|27 августа]] [[Соли 2000|2000]] |[[5 май|5 мая]] [[Соли 2003|2003]] |[[Соли 1944|1944]] |- |14. |Аҳмад Уяҳё (2-ум маротиба) |[[5 май|5]] [[25 май|ма]]<nowiki/>йи [[Соли 2003|2003]] |[[24 май|24]] [[25 май|ма]]<nowiki/>йи [[Соли 2006|2006]] |[[Соли 1952|1952]] |- |15. |Абдулазиз Белходим |[[24 май|24]] [[25 май|ма]]<nowiki/>йи[[Соли 2006|2006]] |[[23 июн|23 июни]] [[Соли 2008|2008]] |[[Соли 1945|1945]] |- |16. |Аҳмад Уяҳё (3-ум маротиба) |[[23 июн]]<nowiki/>и [[Соли 2008|2008]] |[[3 сентябр]]<nowiki/>и [[Соли 2012|2012]] |[[Соли 1952|1952]] |- |17. |Абдулмалик Селлол (1-ум маротиба) |[[3 сентябр]]<nowiki/>и [[Соли 2012|2012]] |[[13 март]]<nowiki/>и [[Соли 2014|2014]] |[[Соли 1948|1948]] |- |18. |Юсуф Юсуфӣ |[[14 март]]<nowiki/>и [[Соли 2014|2014]] |[[28 апрел|28 апрели]] [[Соли 2014|2014]] |[[Соли 1941|1941]] |- |19. |Абдулмалик Селлол (2-ум маротиба) |[[28 апрел]]<nowiki/>и [[Соли 2014|2014]] |[[25 май|25]] [[25 май|ма]]<nowiki/>йи [[Соли 2017|2017]] |[[Соли 1948|1948]] |- |20. |[[Абдулмаҷид Теббӯн]] |[[25 май|25 ма]]<nowiki/>йи [[Соли 2017|2017]] |[[16 август|16 августи]] [[Соли 2017|2017]] |[[Соли 1945|1945]] |- |21. |Аҳмад Уяҳё (4-ум маротиба) |[[26 август|26 августи]] [[Соли 2017|2017]] |[[11 март]]<nowiki/>и [[Соли 2019|2019]] |[[Соли 1952|1952]] |- |22. |Нуриддин Бедуӣ |[[11 март]]<nowiki/>и [[Соли 2019|2019]] |[[19 декабр|19 декабри]] [[Соли 2019|2019]] |[[Соли 1959|1959]] |- |23. |Сабрӣ Буқадум |[[19 декабр]]<nowiki/>и [[Соли 2019|2019]] |[[28 декабр|28 декабри]] [[Соли 2019|2019]] |[[Соли 1958|1958]] |- |24. |[[Абдулазиз Ҷарод]] |[[28 декабр|28 декабрии]] [[Соли 2019|2019]] |[[30 июн|30 июни]] [[Соли 2021|2021]] |[[Соли 1954|1954]] |- |25. |[[Айман ибн Абдурраҳмон]] |[[30 июн|30 июни]] [[Соли 2021|2021]] |то кунун |[[Соли 1966|1966]] |} == Пайвандҳо == * [http://www.worldstatesmen.org/Algeria.html Рӯйхати сарвазирони Алҷазоир]{{Ref-en}} <small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на английском языке">)</small> [[Гурӯҳ:Феҳрист:Алҷазоир]] [[Гурӯҳ:Феҳристи сарвазирон]] gfd84wcd0csmsik0cnzi092lwlmlkya 0 298338 1307361 1299730 2022-07-22T03:17:43Z Шухрат Саъдиев 5132 /* Эзоҳ */ гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Халифа бин Ҳамад Оли Танӣ''' {{Lang-ar|خليفة بن حمد آل ثاني}} [[17 сентябр|17 сентябри]] [[Соли 1932|1932]] - [[23 октябр|23 октябри]] [[Соли 2016|2016]], Ар Райён) — амири 2-юми [[Қатар]] аз сулолаи Оли Танӣ ( [[22 феврал|22 феврали]] [[Соли 1972|1972]] - [[27 июн|27 июни]] [[Соли 1995|1995]] ), писари чоруми Ҳамад ибни Абдуллоҳ ( [[Соли 1896|1896]] - [[Соли 1948|1948]] ), вориси тахт ( [[Соли 1935|1935]] - [[Соли 1948|1948]] ) ва набераи шайхи 5-уми Қатар Абдулло бин Ҷосим Оли Сонӣ ( [[Соли 1913|1913]] - [[Соли 1949|1949]] ). == Зиндагинома == Дар [[соли 1957]] Шайх Алӣ бин Абдуллоҳ Оли Сонӣ (1949-1960) ҷиянаш Халифа бин Ҳамадро вазири маориф таъин кард, баъдтар вазири молия шуд. Соли [[Соли 1960|1960]] амир Алӣ бин Абдуллоҳ ба манфиати писараш Аҳмад (1960-1972) аз қудрат даст кашид. [[24 октябр|24 октябри ]] соли 1960 Халифа бин Ҳамад вориси тахт эълон карда шуд. Амир Аҳмад бин Алӣ вақти зиёдро дар хориҷа сарф карда, дар казиноҳои Аврупову Лубнон пулро исроф мекард <ref name="a">''[[Рыжов, Константин Владиславович|Рыжов К. В.]]'' Все монархи мира. Мусульманский Восток в XV—XX вв. — М.: Вече, 2004. — С. 68. — ISBN 5-9533-0384-X</ref>. Аз ин рӯ, амаки ӯ Халифа бин Ҳамад <ref name="a" /> ҳокими аслии давлат шуд. Маҳз ӯ дар ислоҳоти Қатар ширкат дошт. Дар солхои 1961—1968 қариб сад қонуни нав кабул карда шуд. [[Соли 1964]] Бонки миллии Қатар таъсис ёфт. Апрели [[соли 1970]] конститутсияи мӯътадил эътибор пайдо кард. Ҳокимияти амир бемаҳдуд боқӣ монд, вале дар назди ӯ Шӯрои машваратӣ бо вазифаҳои машваратӣ таъсис дода шуд. Дар моҳи майи ҳамон [[соли 1970]] Халифа ибни Ҳамад нахустин сарвазири Қатар таъин шуд, дар ҳоле ки дар солҳои 1971-1972 [[Соли 1972|дар]] таърихи ин кишвар нахустин вазири корҳои хориҷӣ буд. [[1 сентябр|1 сентябри ]] [[Соли 1971|соли 1971]] истиқлолияти Аморати Қатар аз [[Бритониёи Кабир]] <ref name="a">''[[Рыжов, Константин Владиславович|Рыжов К. В.]]'' Все монархи мира. Мусульманский Восток в XV—XX вв. — М.: Вече, 2004. — С. 68. — ISBN 5-9533-0384-X</ref> эълон карда шуд. 22 феврали соли 1972 бо дастгирии артиш ва нерӯҳои амниятӣ ӯ [[амир]] Аҳмад ибни Алиро, ки дар хориҷа буд, аз тахт хориҷ гамуд ва худро амири нав эълон кард <ref name="a" /> . Ба сифати амир барои навсозӣ ва то андозае демократикунонии низоми идораи давлатӣ як қатор тадбирҳо андешид <ref name="a">''[[Рыжов, Константин Владиславович|Рыжов К. В.]]'' Все монархи мира. Мусульманский Восток в XV—XX вв. — М.: Вече, 2004. — С. 68. — ISBN 5-9533-0384-X</ref> . Ӯ як қисми даромади нафтро, ки қаблан шахсан ба ӯ ҷудо карда мешуд, ба хазинаи давлат интиқол дод. Музди кори коргарон ва хизматчиён зиёд карда шуд <ref name="a" /> . Дар миёнаҳои солҳои 70-ум амир бо бастани шартномаҳо бо ширкатҳои нафтии хориҷӣ, назорати истихроҷи нафтро барои давлат ба даст овард <ref name="a">''[[Рыжов, Константин Владиславович|Рыжов К. В.]]'' Все монархи мира. Мусульманский Восток в XV—XX вв. — М.: Вече, 2004. — С. 68. — ISBN 5-9533-0384-X</ref> . Соли [[Соли 1972|1972]] ширкати миллии нафт таъсис дода шуд, ки то [[Соли 1977|соли 1977 аз]] болои ширкатҳои нафтии хориҷӣ, ки дар кишвар фаъолият мекунанд, назорати комилро ҷорӣ намуд <ref name="a" /> . Дар солҳои 1970-ум, пойтахти аморат - [[Дуҳа|Доҳа]] - аз навсозии қариб пурра гузашта, ба як шаҳри муосир табдил ёфт <ref name="a">''[[Рыжов, Константин Владиславович|Рыжов К. В.]]'' Все монархи мира. Мусульманский Восток в XV—XX вв. — М.: Вече, 2004. — С. 68. — ISBN 5-9533-0384-X</ref> . Қад-қади кучаҳои васеи асфалтпуш қатор-қатор биноҳои аз бетону шиша сохташуда тул кашидаанд. Пойтахт пурра электриконида шуда, бо адоқаи васеи телефон таъмин карда шуд <ref name="a" /> . Моҳи июли [[соли 1989]] девони вазирон иборат аз 15 вазирон бори аввал аз нав ташкил карда шуд, ки аксарияти вазирони пештараро иваз карданд. Моҳи сентябри [[соли 1992]] амир девони вазиронро бори дуюм аз нав ташкил карда, онро то 17 вазир зиёд кард. Моҳи июни [[соли 1995]] бо дастгирии аъзои дигари хонавода, дар ҳоле ки амир Халифа ибни Ҳамад дар сафари хориҷӣ дар [[Суис|Швейтсария]] буд, писараш , валиаҳди тахт [[Ҳамад бин Халифа Оли Танӣ|Ҳамад бин Халифа]] сарвари олии давлати Қатар шуд. Аз [[соли 1995]] то [[Соли 2004|2004]] Халифа бин Ҳамад дар муҳоҷират дар Фаронса зиндагӣ кардааст. Ба ӯ муяссар шуд, ки ҳисобҳои чандмиллиардаи Қатарро дар бонкҳои ғарбӣ назорат кунад. Дере нагузашта вай «Чунбиши барқарор намудани волоияти конун»-и мухолифро таъсис дод. Дар [[соли 1996]] ҷонибдорони падари амир бо роҳбарии собиқ вазири молия ва иқтисод кӯшиши табаддулоти давлатиро карданд. Пас аз саркӯби ошуб, беш аз 120 иштирокчии табаддулот боздошт шуда, 19 нафар аз раҳбарони он ба эъдом ва ҳабси абад маҳкум шуданд. Аз лаҳзаи табаддулот, Падари амир дар пойтахти [[Имороти Муттаҳидаи Арабӣ|Амороти Муттаҳидаи Араб]] паноҳгоҳи доимӣ гирифт, ки дар он ҷо барои ӯ қаср сохта шуда буд, ӯ инчунин дар Аврупо ба таври васеъ сафар кард, муддати тӯлонӣ дар Фаронса зиндагӣ кард. Соли 2004 [[Солҳо|писари]] амир ба падараш иҷозат дод, ки ба Ватан баргардад. Халифа бин Ҳамад 23 октябри соли 2016 дар синни 85-солагӣ даргузашт. <ref>{{Cite news|url=https://lenta.ru/news/2016/10/23/althani/|title=Умер бывший эмир Катара Халифа бин Хамад аль-Тани|date=2016-10-23|publisher=eadaily.com|accessdate=2016-10-23}}</ref> == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} {{Амирони Қатар}} {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Амирони Қатар]] [[Гурӯҳ:Сарвазирони Қатар]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Қатар]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Шахсиятҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Паҳлавӣ]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Ҳусейн ибни Алӣ синфи I]] [[Гурӯҳ:Даргузаштагони соли 2016]] [[Гурӯҳ:Фавтидагони рӯзи 23 октябр]] [[Гурӯҳ:Соли 1932 таваллудшудагон]] [[Гурӯҳ:Зодагони 17 сентябр]] [[Гурӯҳ:Pages with unreviewed translations]] gk9y4t9pmhxzcxkaiuli0ikn5x0gww2 0 298365 1307365 1299757 2022-07-22T03:34:53Z Шухрат Саъдиев 5132 /* Сарвазирони Қатар (1970- то ҳозир) */ навсозӣ wikitext text/x-wiki '''Сарвазири давлати Қатар (''' {{Lang-ar|رئیس الوزرا القطری}} ) раиси вузарои Қатар аст. [[Халифа бин Ҳамад Оли Танӣ]], ки он замон [[Амири давлати Қатар|амири Қатар]] буд, 29 майи соли 1970 ин мақомро таъйин кард ва худаш то замоне бар ӯҳда дошт. 27 июни соли 1995 аз сӯи писараш [[Ҳамад бин Халифа Оли Танӣ]] сарнагун шуд. Аз 28 январи соли 2020 [[Холид бин Халифа бин Абдулазиз Оли Танӣ]] сарвазири кунунӣ аст. == Сарвазирони Қатар (1970- то ҳозир) == {| class="wikitable" !# ! Ном<br /><small>(Санаҳои зиндагӣ)</small> ! Акс ! Оғози ваколатҳо ! Анҷоми ваколат |- | 1 | [[Халифа бин Ҳамад Оли Танӣ|Халифа бин Ҳамад]]<br /><br /> خليفة بن حمد آل ثاني<br /><br /><small>(1932–2016)</small> |[[Акс:Emblem of Qatar.svg|80px]] | 29 майи соли 1970 | 27 июни 1995 <small>(</small> аз вазифа озод <small>карда шуд)</small> |- | 2 | [[Халифа бин Ҳамад Оли Танӣ|Халифа бин Ҳамад]]<br /><br />حمد بن خليفة آل ثاني<br /><br /><small>(1952-)</small> |[[Акс:Hamad bin Khalifa Al Thani (cropped).jpg|80px]] | 27 июни соли 1995 | 29 октябри соли 1996 |- | 3 | [[Абдуллоҳ бин Халифа Оли Танӣ|Абдуллоҳ бин Халифа]]<br /><br /> عندالله بن خليفة آل ثاني<br /><br /> <small>(1959-)</small> | [[Акс:Emblem of Qatar.svg|80px]] | 29 октябри соли 1996 | 3 апрели 2007 <small>(истеъфо)</small> |- | 4 | [[Ҳамад бин Ҷосим бин Ҷобир Оли Танӣ|Ҳамад бин Ҷосим]]<br /><br /> حمد بن جاسم بن جبر آل ثاني<br /><br /> <small>(1959-)</small> |[[Акс:Hamad Bin Jassim.png|80px]] | 3 апрели соли 2007 | 26 июни соли 2013 |- | 5 | [[Абдуллоҳ бин Носир бин Халифа Оли Танӣ|Абдуллоҳ бин Носир]]<br /><br />سعادة الشيخ عبدالله بن ناصر بن خليفة آل ثاني<br /><br /><small>(1960-)</small> |[[Акс:Sheikh Abdullah bin Nasser bin Khalifa Al Thani.jpeg|80px]] | 26 июни соли 2013 | 28 январи соли 2020 |- | 6 | [[Холид бин Халифа бин Абдулазиз Оли Танӣ|Холид бин Халифа]]<br /><br /><nowiki></br></nowiki> صاحب السعادة خالد بن خليفة بن عبد العزيز آل ثاني<br /><br /><small>(1968-)</small> |[[Акс:Steven Mnuchin and Qatari PM Sheikh Khalid Feb 2020 (cropped).jpg|80px]] | 28 январи соли 2020 | амалкунанда |} == Нигаред низ == * [[Амири давлати Қатар]] == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Сарвазирони Қатар]] [[Гурӯҳ:Феҳристи сарвазирон]] 0s347xr1ved6ai8eqdc5digrfxre8h6 1307368 1307365 2022-07-22T03:38:48Z Шухрат Саъдиев 5132 илова wikitext text/x-wiki '''Сарвазири давлати Қатар (''' {{Lang-ar|رئیس الوزرا القطری}} ) раиси вузарои Қатар аст. [[Халифа бин Ҳамад Оли Танӣ]], ки он замон [[Амири давлати Қатар|амири Қатар]] буд, 29 майи соли 1970 ин мақомро таъйин кард ва худаш то замоне бар ӯҳда дошт. 27 июни соли 1995 аз сӯи писараш [[Ҳамад бин Халифа Оли Танӣ]] сарнагун шуд. Аз 28 январи соли 2020 [[Холид бин Халифа бин Абдулазиз Оли Танӣ]] сарвазири кунунӣ аст. == Сарвазирони Қатар (1970- то ҳозир) == {| class="wikitable" !# ! Ном<br /><small>(Санаҳои зиндагӣ)</small> ! Акс ! Оғози ваколатҳо ! Анҷоми ваколат |- | 1 | [[Халифа бин Ҳамад Оли Танӣ|Халифа бин Ҳамад]]<br /><br /> خليفة بن حمد آل ثاني<br /><br /><small>(1932–2016)</small> |[[Акс:Emblem of Qatar.svg|80px]] | 29 майи соли 1970 | 27 июни 1995 <small>(</small> аз вазифа озод <small>карда шуд)</small> |- | 2 | [[Халифа бин Ҳамад Оли Танӣ|Халифа бин Ҳамад]]<br /><br />حمد بن خليفة آل ثاني<br /><br /><small>(1952-)</small> |[[Акс:Hamad bin Khalifa Al Thani (cropped).jpg|80px]] | 27 июни соли 1995 | 29 октябри соли 1996 |- | 3 | [[Абдуллоҳ бин Халифа Оли Танӣ|Абдуллоҳ бин Халифа]]<br /><br /> عندالله بن خليفة آل ثاني<br /><br /> <small>(1959-)</small> | [[Акс:Emblem of Qatar.svg|80px]] | 29 октябри соли 1996 | 3 апрели 2007 <small>(истеъфо)</small> |- | 4 | [[Ҳамад бин Ҷосим бин Ҷобир Оли Танӣ|Ҳамад бин Ҷосим]]<br /><br /> حمد بن جاسم بن جبر آل ثاني<br /><br /> <small>(1959-)</small> |[[Акс:Hamad Bin Jassim.png|80px]] | 3 апрели соли 2007 | 26 июни соли 2013 |- | 5 | [[Абдуллоҳ бин Носир бин Халифа Оли Танӣ|Абдуллоҳ бин Носир]]<br /><br />سعادة الشيخ عبدالله بن ناصر بن خليفة آل ثاني<br /><br /><small>(1960-)</small> |[[Акс:Sheikh Abdullah bin Nasser bin Khalifa Al Thani.jpeg|80px]] | 26 июни соли 2013 | 28 январи соли 2020 |- | 6 | [[Холид бин Халифа бин Абдулазиз Оли Танӣ|Холид бин Халифа]]<br /><br /><nowiki></br></nowiki> صاحب السعادة خالد بن خليفة بن عبد العزيز آل ثاني<br /><br /><small>(1968-)</small> |[[Акс:Steven Mnuchin and Qatari PM Sheikh Khalid Feb 2020 (cropped).jpg|80px]] | 28 январи соли 2020 | амалкунанда |} == Нигаред низ == * [[Амири давлати Қатар]] == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{Сарвазирони Қатар}} [[Гурӯҳ:Сарвазирони Қатар]] [[Гурӯҳ:Феҳристи сарвазирон]] fhcapmqkenox9j9dnopp61qzr0t7vws 0 298366 1307359 1299761 2022-07-22T03:12:12Z Шухрат Саъдиев 5132 гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Шайх Холид бин Халифа бин Абдулазиз Оли Танӣ''' ( {{Lang-ar|خالد بن خليفة بن عبد العزيز آل ثاني}}   1968))&nbsp;- [[Сиёсатмадор]]<nowiki/>и Қатар, ки аз 28 январи соли 2020 [[Сарвазир]]<nowiki/>и Қатар ва вазири корҳои дохилӣ мебошад. Таъиноти ӯ пас аз истеъфои Шайх [[Абдуллоҳ бин Носир бин Халифа Оли Танӣ]] рӯй додааст <ref>{{Cite web|url=https://www.reuters.com/article/us-qatar-politics-idUSKBN1ZR0PY|title=Qatar emir names senior aide as prime minister|date=28 січня 2020}}</ref> <ref name="auto">{{Cite web|url=http://yourvalley.net/stories/qatar-emir-names-new-prime-minister-from-within-royal-court,134541|title=Qatar emir names new prime minister from within royal court|website=Your Valley|accessdate=2022-04-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200201140407/https://www.yourvalley.net/stories/qatar-emir-names-new-prime-minister-from-within-royal-court,134541|archivedate=2020-02-01}}</ref> Шайх Холид соли 1968 дар [[Дуҳа|Доҳа]] таваллуд шудааст. Вай дар мактаб дар Доҳа ва сипас дар [[Иёлоти Муттаҳида]] таҳсил кардааст ва дар соли 1993 дараҷаи [[Бакалавр|бакалаврӣ]] дар бахши идоракунии тиҷоратро гирифтааст. <ref>{{Cite web|url=https://www.iloveqatar.net/guide/whosWho/h-e-sheikh-khalid-bin-khalifa-bin-abdulaziz-al-thani-qatars-new-prime-minister|title=H.E Sheikh Khalid bin Khalifa bin Abdulaziz Al Thani: Qatar's new Prime Minister|website=www.iloveqatar.net}}</ref> Шайх Холид то соли 2002 дар ширкати Qatar Liquefied Gas Company Limited кор кардааст. Солҳои 2002-2006 дар вазифаи муовини аввали сарвазир ва вазири корҳои хориҷӣ кор кардааст. 11 ноябри соли 2014 - 27 январи соли 2020 Амири девони (сарвазир) Қатар буд. <ref>{{Cite web|url=http://yourvalley.net/stories/qatar-emir-names-new-prime-minister-from-within-royal-court,134541|title=Qatar emir names new prime minister from within royal court|website=Your Valley}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.iloveqatar.net/guide/whosWho/h-e-sheikh-khalid-bin-khalifa-bin-abdulaziz-al-thani-qatars-new-prime-minister|title=H.E Sheikh Khalid bin Khalifa bin Abdulaziz Al Thani: Qatar's new Prime Minister|website=www.iloveqatar.net}}</ref> == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Сарвазирони Қатар]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Қатар]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Шахсиятҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1968]] km9t7w4cb10vf7t1h0gplr0bj7nvfrv 1307364 1307359 2022-07-22T03:21:07Z Шухрат Саъдиев 5132 /* Эзоҳ */ гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Шайх Холид бин Халифа бин Абдулазиз Оли Танӣ''' ( {{Lang-ar|خالد بن خليفة بن عبد العزيز آل ثاني}}   1968))&nbsp;- [[Сиёсатмадор]]<nowiki/>и Қатар, ки аз 28 январи соли 2020 [[Сарвазир]]<nowiki/>и Қатар ва вазири корҳои дохилӣ мебошад. Таъиноти ӯ пас аз истеъфои Шайх [[Абдуллоҳ бин Носир бин Халифа Оли Танӣ]] рӯй додааст <ref>{{Cite web|url=https://www.reuters.com/article/us-qatar-politics-idUSKBN1ZR0PY|title=Qatar emir names senior aide as prime minister|date=28 січня 2020}}</ref> <ref name="auto">{{Cite web|url=http://yourvalley.net/stories/qatar-emir-names-new-prime-minister-from-within-royal-court,134541|title=Qatar emir names new prime minister from within royal court|website=Your Valley|accessdate=2022-04-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200201140407/https://www.yourvalley.net/stories/qatar-emir-names-new-prime-minister-from-within-royal-court,134541|archivedate=2020-02-01}}</ref> Шайх Холид соли 1968 дар [[Дуҳа|Доҳа]] таваллуд шудааст. Вай дар мактаб дар Доҳа ва сипас дар [[Иёлоти Муттаҳида]] таҳсил кардааст ва дар соли 1993 дараҷаи [[Бакалавр|бакалаврӣ]] дар бахши идоракунии тиҷоратро гирифтааст. <ref>{{Cite web|url=https://www.iloveqatar.net/guide/whosWho/h-e-sheikh-khalid-bin-khalifa-bin-abdulaziz-al-thani-qatars-new-prime-minister|title=H.E Sheikh Khalid bin Khalifa bin Abdulaziz Al Thani: Qatar's new Prime Minister|website=www.iloveqatar.net}}</ref> Шайх Холид то соли 2002 дар ширкати Qatar Liquefied Gas Company Limited кор кардааст. Солҳои 2002-2006 дар вазифаи муовини аввали сарвазир ва вазири корҳои хориҷӣ кор кардааст. 11 ноябри соли 2014 - 27 январи соли 2020 Амири девони (сарвазир) Қатар буд. <ref>{{Cite web|url=http://yourvalley.net/stories/qatar-emir-names-new-prime-minister-from-within-royal-court,134541|title=Qatar emir names new prime minister from within royal court|website=Your Valley}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.iloveqatar.net/guide/whosWho/h-e-sheikh-khalid-bin-khalifa-bin-abdulaziz-al-thani-qatars-new-prime-minister|title=H.E Sheikh Khalid bin Khalifa bin Abdulaziz Al Thani: Qatar's new Prime Minister|website=www.iloveqatar.net}}</ref> == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Сарвазирони Қатар]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Қатар]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Шахсиятҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1968]] j90u66fchudxbl26oo9txxnyo32gzbb 0 298367 1307360 1299727 2022-07-22T03:13:37Z Шухрат Саъдиев 5132 /* Эзоҳ */ гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Абдуллоҳ бин Носир бин Халифа Оли Танӣ''' ( {{Lang-ar|'''سعادة الشيخ عبدالله بن ناصر بن خليفة آل ثاني'''}} &nbsp;- [[Сарвазир|Сарвазири]] [[Қатар]] 26 июни соли 2013&nbsp;- 28 январи соли 2020. Азбаски Шайх Абдуллоҳ узви маҷлиси ҳокими Қатар Оли Танӣ аст, аз соли 2005 то 2013 дар вазифаи вазири корҳои дохилии Қатар кор кардааст. Ҳамзамон, Қатар дар радабандии самаранокии ҳукуматҳои кишварҳои гуногун, ки Форуми ҷаҳонии иқтисодӣ мебошад, ҷои аввалро гирифт. == Фаъолият == Пас аз дохил шудан ба хизмати ҳарбӣ дар Қатар, <ref name="mirza">{{Cite news|author=Al Khuwaylidi|first=Mirza|title=Qatar's new prime minister reports for duty|url=http://www.aawsat.net/2013/07/article55309889|accessdate=28 жовтня 2013|work=Asharq Alawsat|date=16 July 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150402135943/http://www.aawsat.net/2013/07/article55309889|archivedate=2 квітня 2015}}</ref> ӯ дар соли 1985 ба ҳайси афсари патрулӣ дар полиси наҷот хизмат кардааст. <ref name="hab13"> {{Cite news|title=Profile: Qatar prime minister Shaikh Abdullah bin Nasser Al Thani|url=http://gulfnews.com/news/gulf/qatar/profile-qatar-prime-minister-shaikh-abdullah-bin-nasser-al-thani-1.1202057|accessdate=28 жовтня 2013|work=Gulf News|date=26 June 2013|author=Habib Toumi}} </ref> Дар соли 1989 ӯ ба ҳайси афсари амнияти варзишгоҳ дар Шӯъбаи полиси Амнияти Митрополит хизмат мекард. Сипас дар вазифаи ёвари фармондеҳи шӯъбаи ҳолатҳои фавқулоддаи полис кор кардааст. Абдуллоҳ фармондеҳи бригадаи амалиёти вижаи нерӯҳои амниятии махсуси раёсати пулис ва фармондеҳи воҳиди вижа дар ҳайати раёсати амнияти махсус таъин шуд. 28 декабри соли 2001 ёвари фармондеҳи Нерӯҳои амалиёти махсус шуд. Дар моҳи сентябри соли 2004 ӯ ба унвони генерали бригадир таъин карда шуд. <ref name="mirza" /> Шайх Абдуллоҳ пас аз кор дар вазифаҳои мухталиф 15 феврали соли 2005 вазири давлати Қатар таъин шуд. <ref name="mirza">{{Cite news|author=Al Khuwaylidi|first=Mirza|title=Qatar's new prime minister reports for duty|url=http://www.aawsat.net/2013/07/article55309889|accessdate=28 жовтня 2013|work=Asharq Alawsat|date=16 July 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150402135943/http://www.aawsat.net/2013/07/article55309889|archivedate=2 квітня 2015}}</ref> <ref> {{Cite news|author=Attwood|first=Ed|title=Introducing Qatar's new Emir|url=http://m.arabianbusiness.com/introducing-qatar-s-new-emir-506723.html?page=4|accessdate=28 жовтня 2013|work=Arabian Business|date=30 June 2013}} </ref> 26 июни 2013 дар натиҷаи тағйирот дар девони вазирон, ба ҷои [[Ҳамад бин Ҷосим бин Ҷобир Оли Танӣ]] сарвазир таъин шуд. <ref name="albawaba26june"> {{Cite news|title=Qatar PM replaced in cabinet reshuffle|url=http://www.albawaba.com/news/qatar-pm-replaced-cabinet-reshuffle-502431|accessdate=28 жовтня 2013|work=Albawaba|date=26 June 2013}} </ref> Ҳамзамон дар пайи ҳамон тағйироти идоравӣ ӯ [[Абдуллоҳ бин Халифа Оли Танӣ]] ро вазири умури дохила иваз кард. <ref name="rob26jun"> {{Cite news|author=Tuttle|first=Robert|title=Qatar's Emir Tamim Forms Cabinet Lead by Bin Nasser|url=http://www.bloomberg.com/news/2013-06-26/bin-nasser-to-be -named-qatar-s-prime-minister-al-jazeera-says.html|accessdate=28 жовтня 2013|work=Bloomberg|date=26 June 2013}} </ref> <ref>{{Cite news|title=Qatar's new PM Shaikh Abdullah bin Nasser Al Thani|url=http://www.khaleejtimes.com/kt-article-display-1.asp? xfile = data / middleeast / 2013 / June / middleeast_June282.xml & section = middleeast|accessdate=28 жовтня 2013|work=Khaleej Times|date=27 June 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120302191517/http://www.khaleejtimes.com/kt-article-display-1.asp|archivedate=2 березня 2012}}</ref> == Оила == Шайх Абдулло оиладор ва соҳиби 6 фарзанд аст. <ref name="moi">{{Cite web|url=http://www.moi.gov.qa/site/english/aboutmoi/State_Minister.html|title=Sheikh Abdullah bin Nasser bin Khalifa Al Thani|website=Ministry of Interior|accessdate=28 жовтня 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081219184208/http://www.moi.gov.qa/site/english/aboutmoi/State_Minister.html|archivedate=19 грудня 2008}}</ref> == Унвон == * Шайх Абдуллоҳ бин Носир бин Халифа Оли Танӣ (1965-1989) * Ҷаноби Олӣ Шайх Абдуллоҳ бин Носир бин Халифа Оли Танӣ (2005-2013) * Аълоҳазрат Шайх Абдуллоҳ ибни Носир бин Халифа Оли Танӣ, Сарвазири Қатар (2013 - ҳозир) == Мукофотҳо == Абдуллоҳ бин Носир бин Халифа Оли Танӣ соҳиби ҷоизаҳои зиёд, аз ҷумла [[Ордени Легиони фахрӣ|Ордени Легиони Шараф]] (19 ноябри соли 2009) шудааст. <ref name="moi">{{Cite web|url=http://www.moi.gov.qa/site/english/aboutmoi/State_Minister.html|title=Sheikh Abdullah bin Nasser bin Khalifa Al Thani|website=Ministry of Interior|accessdate=28 жовтня 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081219184208/http://www.moi.gov.qa/site/english/aboutmoi/State_Minister.html|archivedate=19 грудня 2008}}</ref> == Эзоҳ == {{Эзоҳ|2}} {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Сарвазирони Қатар]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Қатар]] [[Гурӯҳ:Шахсиятҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1960]] asa78lzzom4ys64g2fv04hayvauc6tb 0 298384 1307363 1299779 2022-07-22T03:20:13Z Шухрат Саъдиев 5132 /* Эзоҳ */ гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Ҳамид бин Ҷосим бин Ҷобир Оли Танӣ''' ( {{Lang-ar|حمد بن جاسم بن جبر ال ثاني}} таваллуд [[10 январ|10 январи]] [[Соли 1958|1958]] )&nbsp;— арбоби давлатии [[Қатар]], вазири корҳои хориҷӣ, чорумин сарвазири Қатар. == Зиндагинома == Ӯ писари панҷуми Ҷосим бин Ҷобир Оли Танӣ аст. Аз соли 1982 инҷониб дар вазифаҳои гуногуни давлатӣ кор кардааст. Аз соли 1992 то соли 2013 раёсати Вазорати корҳои хориҷиро бар ӯҳда дошт. Моҳи апрели соли 2007 низ сарвазири Қатар шуд. Тобистони [[соли 2013]] дар Қатар [[Амири давлати Қатар|амири]] нав [[Тамим бин Ҳамад Оли Танӣ]] ба тахт нишаст. Вай дарҳол тағйири девони вазиронро ба амал овард, ки дар натиҷа Ҳамад бин [[Ҷосим бин Ҷобир Оли Танӣ|Ҳомид бин Ҷосимро]] аз вазифаҳояш барканор кард. 30 ноябри соли 2012 бо фармони президенти Украина ба ӯ силоҳи оташфишони шахсӣ дода шуд.<ref>Указ Президента України №&nbsp;669/2012 від 30 листопада 2012</ref> <ref>[https://ukranews.com/publication/1857-oruzhye-ot-prezydenta-polnyy-spysok-vladelcev-ymennykh-pystoletov Оружие от президента. Полный список владельцев именных пистолетов]</ref> == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Сарвазирони Қатар]] [[Гурӯҳ:Вазирони Қатар]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Қатар]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Шахсиятҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1958]] [[Гурӯҳ:Зодагони 10 январ]] 1x19xfd67eqb268348qfjjwjn8ky60r 0 298387 1307362 1299781 2022-07-22T03:19:22Z Шухрат Саъдиев 5132 /* Эзоҳ */ гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Абдуллоҳ бин Халифа Оли Танӣ''' (  [[25 декабр|25 декабри соли]] [[Соли 1959|1959]] дар [[Дуҳа|Доха]] <ref>[http://www.rulers.org/indexa1.html rulers.org] (dostęp: 30 grudnia 2017)</ref> )&nbsp;- [[Феҳристи сарвазирони Қатар|Сарвазири]] [[Қатар]] аз [[29 октябр|29 октябри соли]] [[Соли 1996|1996]] то [[3 апрел|3 апрели]] [[Соли 2007|2007]], бародари амири Қатар [[Ҳамад бин Халифа Оли Танӣ|Ҳамад бин Халифа Оли Сонӣ]] . == Зиндагинома == Абдуллоҳ бин Халифа дар Қатар таҳсил карда, соли [[Соли 1976|1976]] Академияи низомии шоҳона дар Сандхурстро хатм кардааст . Баъдан ӯ ба артиши Қатар пайваст ва дар вазифаҳои зиёди раҳбарӣ кор кардааст. Дар [[соли 1989]] Абдуллоҳ бин Халифа ёвари фармондеҳи Қувваҳои Мусаллаҳ бо рутбаи подполковник таъин шуд. Соли [[Соли 1979|1979]] раиси Кумитаи олимпии Қатар шуд ва то [[соли 1989]] ин мақомро бар ӯҳда дошт . == Фаълияти сиёсӣ == * [[17 июл|17 июли соли]] [[Соли 1989|1989]]&nbsp;- Вазири корҳои дохилӣ таъин карда мешавад; * [[11 июл|11 июли соли]] [[Соли 1995|1995]]&nbsp;- муовини Сарвазир ва Вазири корҳои дохилӣ таъин карда мешавад; * [[29 октябр|29 октябри соли]] [[Соли 1996|1996]]&nbsp;- Сарвазир ва Вазири корҳои дохилӣ таъин гардид (то 2 январи 2001); * [[3 апрел|3 апрели соли]] [[Соли 2007|2007]]&nbsp;— аз вазифаи сарвазир истеъфо дод. == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Сарвазирони Қатар]] [[Гурӯҳ:Вазирони Қатар]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Қатар]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Шахсиятҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1958]] [[Гурӯҳ:Зодагони 11 феврал]] mir7wqzdv0k45s3ymgx8uyf4dc5m33m 0 299421 1307425 1307176 2022-07-22T06:17:24Z VASHGIRD 8035 /* Адабиёт */ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Нисор Муҳаммад |номи аслӣ = |тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = Нисор Муҳаммад |вазифа = Комиссари [[Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон|маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон]] |тартиб = |парчам = |нахуствазир = |аввалдавр = 1930 |охирдавр = 1932 |пешгузашта = [[Аббос Алиев]] |ҷонишин = М. М. Масаидов |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |президент = |маълумот = |касб = |дараҷаи илмӣ = |ҷоизаҳо = }} '''Нисор Муҳаммад''' (''Нисор Муҳаммад Юсуфзайи Афғон''; {{ВД-Дебоча}}) — ходими давлатӣ, муҳаққиқи забонҳои мардумони хурди Осиёи Марказӣ; яке аз бунёнгузорони ҶШС Тоҷикистон, наздиктарин ҳамкори [[Шириншо Шотемур]]. == Зиндагинома == Нисор Муҳаммад соли 1897 дар Пешовар ба дунё омад<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/persian/world-57310222|title=نثار محمد پشتون که بود؟|website=BBC News فارسی|date=2021-05-31|lang=fa|accessdate=2022-06-15}}</ref>. Ӯ дар рӯйдодҳои инқилобӣ дар Афғонистон ширкат дошт, яке аз ёрони Амонуллоҳхон буд<ref>{{Cite web|url=https://memory.pvost.org/pages/muhamedov.html|title=МУХАМЕДОВ (Мухаммед, Мухаммедов) Нисар (1897-1937)|website=memory.pvost.org|publisher=ЛЮДИ И СУДЬБЫ|accessdate=2022-06-15}}</ref>, сипас муҳоҷири сиёсӣ шуду ба Осиёи Миёна гурехт. Аз соли 1922 омӯзгори Донишгоҳи Тошканд, узви Анҷумани мутолиоти Тоҷикистон буд. Аз соли 1924 номзад ва аз соли 1928 узви ҲУК(б) буд. Нисор Муҳаммад аввалин хиштҳоро дар пояҳои омӯзиш ва илм дар ҶШС Тоҷикистон гузошт. Аввалин китобҳои дарсӣ ва мактабҳо ба лутфи талошҳои ӯ падидор шуд. Аввалин донишҷуёни тоҷик дар донишгоҳҳои Тошканд, Маскав Ленинград самараи фаъолияти фаъоли ӯ ҳастанд<ref>{{Cite web|url=https://sputnik-tj.com/20180601/filmi-soleh-dar-borai-nisor-1025739920.html|title=Солеҳов дар бораи шахсияти маъруфи Тоҷикистон Нисор Муҳаммад филм ба навор мегирад|author=Sputnik Тоҷикистон|website=Sputnik Тоҷикистон|date=2018-06-01|lang=tg|accessdate=2022-06-15}}</ref>. Дар соли 1926 Комиссари халқии маорифи ҶШС Тоҷикистон шуд. Нақши ӯ дар замони табдили Ҷумҳурии худмухтори Тоҷикистон ба ҷумҳурии иттиҳодия дар соли 1929 низ бисёр олӣ буд. Аз соли 1932 дар Институти шарқшиносии Маскав кор мекарду забонҳои урду ва паштуро дарс медод. Ӯ 8 октябри 1937 ба иттиҳомоти сохтагӣ ва дурӯғин дастгир шуд. Дар ҷараёни таҳқиқот дар 22 октябри 1937 кушта шуд<ref>{{Cite web|url=https://interesnoe.me/source-24231440/post-161734|title=Вечер памяти Нисора Мухаммaда (1897-1937). Автор и ведущий Давлат Худоназаров}}</ref>. == Таълифот == Солҳои 1923–1924 китобҳои ӯ «Раҳнамои ҳисоб» ва «Алифбо» ба табъ расидаанд. == Бузургдошт == Дар шаҳри Душанбе кӯчае, ки сохтимони [[Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон]] дар он воқеъ аст ба номи Нисор Муҳаммад номгузорӣ шудааст. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Адабиёт == * Нисормуҳаммади Афғон // [[Донишномаи Душанбе]]. — {{Д.}}: [[Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи Миллии Тоҷик|СИЭМТ]], 2016. — С. 477. — 732 с. — ISBN 978-99947-33-89-7. [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон] 1zvdse8ux4ia9zyrx8wdafqk06jpv31 1307426 1307425 2022-07-22T06:22:32Z VASHGIRD 8035 /* Адабиёт */ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Нисор Муҳаммад |номи аслӣ = |тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = Нисор Муҳаммад |вазифа = Комиссари [[Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон|маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон]] |тартиб = |парчам = |нахуствазир = |аввалдавр = 1930 |охирдавр = 1932 |пешгузашта = [[Аббос Алиев]] |ҷонишин = М. М. Масаидов |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |президент = |маълумот = |касб = |дараҷаи илмӣ = |ҷоизаҳо = }} '''Нисор Муҳаммад''' (''Нисор Муҳаммад Юсуфзайи Афғон''; {{ВД-Дебоча}}) — ходими давлатӣ, муҳаққиқи забонҳои мардумони хурди Осиёи Марказӣ; яке аз бунёнгузорони ҶШС Тоҷикистон, наздиктарин ҳамкори [[Шириншо Шотемур]]. == Зиндагинома == Нисор Муҳаммад соли 1897 дар Пешовар ба дунё омад<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/persian/world-57310222|title=نثار محمد پشتون که بود؟|website=BBC News فارسی|date=2021-05-31|lang=fa|accessdate=2022-06-15}}</ref>. Ӯ дар рӯйдодҳои инқилобӣ дар Афғонистон ширкат дошт, яке аз ёрони Амонуллоҳхон буд<ref>{{Cite web|url=https://memory.pvost.org/pages/muhamedov.html|title=МУХАМЕДОВ (Мухаммед, Мухаммедов) Нисар (1897-1937)|website=memory.pvost.org|publisher=ЛЮДИ И СУДЬБЫ|accessdate=2022-06-15}}</ref>, сипас муҳоҷири сиёсӣ шуду ба Осиёи Миёна гурехт. Аз соли 1922 омӯзгори Донишгоҳи Тошканд, узви Анҷумани мутолиоти Тоҷикистон буд. Аз соли 1924 номзад ва аз соли 1928 узви ҲУК(б) буд. Нисор Муҳаммад аввалин хиштҳоро дар пояҳои омӯзиш ва илм дар ҶШС Тоҷикистон гузошт. Аввалин китобҳои дарсӣ ва мактабҳо ба лутфи талошҳои ӯ падидор шуд. Аввалин донишҷуёни тоҷик дар донишгоҳҳои Тошканд, Маскав Ленинград самараи фаъолияти фаъоли ӯ ҳастанд<ref>{{Cite web|url=https://sputnik-tj.com/20180601/filmi-soleh-dar-borai-nisor-1025739920.html|title=Солеҳов дар бораи шахсияти маъруфи Тоҷикистон Нисор Муҳаммад филм ба навор мегирад|author=Sputnik Тоҷикистон|website=Sputnik Тоҷикистон|date=2018-06-01|lang=tg|accessdate=2022-06-15}}</ref>. Дар соли 1926 Комиссари халқии маорифи ҶШС Тоҷикистон шуд. Нақши ӯ дар замони табдили Ҷумҳурии худмухтори Тоҷикистон ба ҷумҳурии иттиҳодия дар соли 1929 низ бисёр олӣ буд. Аз соли 1932 дар Институти шарқшиносии Маскав кор мекарду забонҳои урду ва паштуро дарс медод. Ӯ 8 октябри 1937 ба иттиҳомоти сохтагӣ ва дурӯғин дастгир шуд. Дар ҷараёни таҳқиқот дар 22 октябри 1937 кушта шуд<ref>{{Cite web|url=https://interesnoe.me/source-24231440/post-161734|title=Вечер памяти Нисора Мухаммaда (1897-1937). Автор и ведущий Давлат Худоназаров}}</ref>. == Таълифот == Солҳои 1923–1924 китобҳои ӯ «Раҳнамои ҳисоб» ва «Алифбо» ба табъ расидаанд. == Бузургдошт == Дар шаҳри Душанбе кӯчае, ки сохтимони [[Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон]] дар он воқеъ аст ба номи Нисор Муҳаммад номгузорӣ шудааст. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Адабиёт == * Нисормуҳаммади Афғон // [[Донишномаи Душанбе]]. — {{Д.}}: [[Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи Миллии Тоҷик|СИЭМТ]], 2016. — С. 477. — 732 с. — ISBN 978-99947-33-89-7. [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] s35jjodpmu70lpexe8cxingde2j73j2 0 299509 1307429 1307178 2022-07-22T06:23:05Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Саид Носиров |номи аслӣ = Носиров Саид Тӯрабоевич |тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = |вазифа = Комиссари [[Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон|маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон]] |тартиб = |парчам = |нахуствазир = |аввалдавр = 1932 |охирдавр = 1934 |пешгузашта = [[Нисор Муҳаммад]] |ҷонишин = [[Кулӣ Абдинов]] |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |президент = |маълумот = |касб = |дараҷаи илмӣ = |ҷоизаҳо = }} '''Саид Носиров''' (''Носиров Саид Тӯрабоевич''; [[1901]], [[Хуҷанд]] — [[21 октябр|21 октябри]] [[1938]], [[Сталинобод]]<ref>{{Cite web|url=https://pomnirod.ru/materialy-k-statyam/administrativno-territorialnoe-delenie-rossijskoj-imperii/gubernii-rossii/turgajskaya-oblast/poslerevolyucionnye-dokumenty-turgajskoj-oblasti/stalinskie-rasstrelnye-spiski-po-tadzhikskoj-ssr.html|title=Сталинские расстрельные списки по Таджикской ССР.|website=pomnirod.ru|publisher=Мое Семейное Древо|lang=ru|accessdate=2022-06-21}}</ref>) — рӯшанфикри тоҷик, арбоби давлатӣ, собиқадори маориф ва фарҳанги Тоҷикистон. == Зиндагинома == Дар мактаби ибтидоии Хуҷанд ва макта­би русии маҳаллӣ таҳсил кардааст. Саид Носиров солҳои 1918—1920 котиби комитети камбағалони шаҳри Фарғона, котиби комитети комсомо­лии вилояти Фарғона интихоб гардид, солҳои 1920—1922 ба сафи Армияи Сурх даъват шуд ва дар ҳайати Экспедитсияи Ҳисор дар озод намудани Бухорои Шарқӣ иштирок кард. Саид Носиров солҳои 1923—1924 мудири шӯъбаи ташкилии комитети партиявии шаҳри Хуҷанд; соли 1925 котиби комиҷроияи ноҳияи Ҷиликӯл, 1926—1929 прокурори шаҳрҳои Кӯлоб, Уротеппа, Панҷакент, соли 1929 раиси суди округи Хуҷанд, 1930—1931 раиси Комиҷроияи шаҳри Ху­ҷанд, 1931—1932 ҷонишини раиси КИМ ҶШС Тоҷикистон буд. Соли 1932 комиссари маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон таъйин шуд ва дар айни замон (1934) раиси комитети ташкилии Иттифоқи нависандагони ҶШС Тоҷикистон буд, як муддат раиси Иттифоқи нависандагон низ интихоб шудааст. Саид Носиров аз июни 1934 ба хидмати ҳарбӣ гузшт, аввал ҷонишин, баъд комиссари дивизияи 20 кӯҳгарди тоҷик буд<ref name=":0">''Мильбах В. С., Павлович С. Л., Чураков Д. Р.'' [http://www.rkka.ru/handbook/milbah/SAVO.PDF Политические репрессии командно-начальствующего состава, 1937—1938 гг. Среднеазиатский военный округ]. — СПб.: Гангут, 2019. — 340 с. — С.261.</ref>. Саид Носиров аз соли 1923 узви КПСС буд ва дар солҳои 1931—1937 депутати КИМ-и ҶШС Тоҷикистон узви КМ ҲК (б) Тоҷикистон интихоб шудааст. == Ҷоизаҳо == Вай бо ордени Байрақи Сурхи Меҳнати ҶШС Тоҷикистон, грамотаҳои фахрӣ қадрдонӣ шу­дааст. Дар шаҳрҳои Душанбе ва Хуҷанд кӯчаҳои ба номи Носиров мавҷуданд. == Бузургдошт == Яке аз кӯчаҳои шаҳри Душанбе ба номи ӯ гузошта шудааст<ref>Носиров Саид Тӯрабоевич // [[Донишномаи Душанбе]]. — {{Д.}}: [[Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи Миллии Тоҷик|СИЭМТ]], 2016. — С. 480. — 732 с. — ISBN 978-99947-33-89-7.</ref>. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Адабиёт == * {{ЭСТ|Носиров Саид|5|муаллиф=}} [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] fd7kzk9ox24fh2ntdbwhtfat691riec 0 299512 1307431 1307184 2022-07-22T06:23:27Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Сироҷуддин Ҳасанов |номи аслӣ = Ҳасанов Сироҷиддин Файзуллоевич |тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = |вазифа = Комиссари [[Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон|маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон]] |тартиб = |парчам = |нахуствазир = |аввалдавр = 1936 |охирдавр = 1937 |пешгузашта = [[Кулӣ Абдинов]] |ҷонишин = [[Муҳаммадамир Ниёзов]] |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |президент = |маълумот = |касб = |дараҷаи илмӣ = |ҷоизаҳо = }} '''Сироҷуддин Ҳасанов''' (''Ҳасанов Сироҷиддин Файзуллоевич''; [[1905]], Бухоро — [[21 октябр]]и [[1938]], [[Сталинобод]]<ref>{{Cite web|url=https://pomnirod.ru/materialy-k-statyam/administrativno-territorialnoe-delenie-rossijskoj-imperii/gubernii-rossii/turgajskaya-oblast/poslerevolyucionnye-dokumenty-turgajskoj-oblasti/stalinskie-rasstrelnye-spiski-po-tadzhikskoj-ssr.html|title=Сталинские расстрельные списки по Таджикской ССР.|website=pomnirod.ru|publisher=Мое Семейное Древо|lang=ru|accessdate=2022-06-21}}</ref>) — рӯшанфикри тоҷик, собиқадори маориф ва фарҳанги Тоҷикистон. == Зиндагинома == Соли 1905 дар Бухоро дар хонаводаи тоҷик ба дунё омадааст, падараш устои оҳангар буд. Хонаи маорифи Бухоро 1 сол таҳсил карда, шуъбаи умумии иктисодии факултети коргарии 3-солаи Донишгохи давлатии Ленинградро дар солҳои 1924—1927 хатм кардааст. Солҳои 1927—1928 дар факултаи ҳуқуқи советии Донишгоҳи давлатии Маскав таҳсил кардааст. Хатмкардаи шуъбаи омодагии 2-солаи Донишкадаи профессорони сурх (1931—1933). 1 сол дар шуъбаи таърих-ҳизбии Донишкадаи профессорони сурх (1933—1934) хондаву хатм накардааст. == Корнома == Сироҷуддин Ҳасанов соли 1917 корро аз шогирдии оҳангар дар Бухоро шурӯъ кардааст. Солҳои 1921—1923 котиби райком, кумитаи вилоятӣ, КМ ҲКИШ ҶХШ Бухоро кор кардааст; Солҳои 1923-28 донишҷӯ ва дар солхои 1928—1930 сардори Мактаби ҳизбии шӯравии Сталинобод, мудири шуъбаи Главполитпросвет, Главлит — узви коллегияи Комиссариати халқии маорифи Точикистон<ref>{{Cite web|url=https://centrasia.org/person2.php?st=1486739588|title=ХАСАНОВ Сирожедин Файзуллаевич|website=centrasia.org|publisher=ЦентрАзия|accessdate=2022-06-21}}</ref>. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] 38idhmq0ta8oqihqwjz3c70ha62khg6 0 299565 1307433 1307189 2022-07-22T06:23:55Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Тоҳир Пӯлодов |номи аслӣ = Пӯлодов Тоҳир Пирмуҳаммадович |тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = |вазифа = Комиссари [[Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон|маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон]] |тартиб = |парчам = |нахуствазир = |аввалдавр = 1938 |охирдавр = 1942 |пешгузашта = [[Муҳаммадамир Ниёзов]] |ҷонишин = [[Ҳотам Солеҳбоев]] |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |президент = |маълумот = |касб = |дараҷаи илмӣ = |ҷоизаҳо = }} '''Тоҳир Пирмуҳаммадович Пӯлодов''' ({{ВД-Дебоча}}) — ходими давлатӣ ва сиёсии шӯравӣ. == Зиндагинома == Тоҳир Пӯлодов соли 1906 дар Самарқанд ба дунё омадааст. == Корнома == Узви ҲКИШ аз соли 1932. Аз [[соли 1933]] — дар кори хоҷагӣ, ҷамъиятӣ ва сиёсӣ. [[Соли 1933|Солхои 1933]] — [[Соли 1962|1962]] — муаллими иқтисоди сиёсии Мактаби олии хоҷагии қишлоқи коммунистӣ, директори Нашриёти давлатии Точикистон, Комиссари халққии маорифи ҶШС Точикистон, иштирокдори Ҷанги Бузурги Ватанӣ, агитатори Шуъбаи сиёсии Артиши 52-юм, котиби КМ ҲК(б) Тоҷикистон оид барои таблиғоту таҳрик, котиби КМ ҲК (б) Тоҷикистон, Раиси Шӯрои Олии ҶШС Тоҷикистон, мудири Шуъбаи КМ ҲК Тоҷикистон, вазири маорифи ҶШС Точикистон. Тоҳир Пӯлодов депутати Шӯрои Олии ҶШС Точикистон даъватҳои 1—5 интихоб шудааст. Дар соли 1979 даргузашт. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Пайвандҳо == * {{Cite web|url=http://www.knowbysight.info/PPP/05922.asp|title=Пулатов Таир Пирмухамедович|website=www.knowbysight.info|accessdate=2022-06-24|archiveurl =https://web.archive.org/web/20181028214606/http://www.knowbysight.info/PPP/05922.asp|archivedate=2018-10-28}} [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени «Нишони Фахрӣ»]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Ситораи Сурх]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Байрақи Сурхи Меҳнат]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Ҷанги Ватанӣ дараҷаи II]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Ленин]] [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] thxbi13bslz84xrc953xowai62auqf2 1307434 1307433 2022-07-22T06:24:08Z VASHGIRD 8035 /* Пайвандҳо */ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Тоҳир Пӯлодов |номи аслӣ = Пӯлодов Тоҳир Пирмуҳаммадович |тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = |вазифа = Комиссари [[Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон|маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон]] |тартиб = |парчам = |нахуствазир = |аввалдавр = 1938 |охирдавр = 1942 |пешгузашта = [[Муҳаммадамир Ниёзов]] |ҷонишин = [[Ҳотам Солеҳбоев]] |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |президент = |маълумот = |касб = |дараҷаи илмӣ = |ҷоизаҳо = }} '''Тоҳир Пирмуҳаммадович Пӯлодов''' ({{ВД-Дебоча}}) — ходими давлатӣ ва сиёсии шӯравӣ. == Зиндагинома == Тоҳир Пӯлодов соли 1906 дар Самарқанд ба дунё омадааст. == Корнома == Узви ҲКИШ аз соли 1932. Аз [[соли 1933]] — дар кори хоҷагӣ, ҷамъиятӣ ва сиёсӣ. [[Соли 1933|Солхои 1933]] — [[Соли 1962|1962]] — муаллими иқтисоди сиёсии Мактаби олии хоҷагии қишлоқи коммунистӣ, директори Нашриёти давлатии Точикистон, Комиссари халққии маорифи ҶШС Точикистон, иштирокдори Ҷанги Бузурги Ватанӣ, агитатори Шуъбаи сиёсии Артиши 52-юм, котиби КМ ҲК(б) Тоҷикистон оид барои таблиғоту таҳрик, котиби КМ ҲК (б) Тоҷикистон, Раиси Шӯрои Олии ҶШС Тоҷикистон, мудири Шуъбаи КМ ҲК Тоҷикистон, вазири маорифи ҶШС Точикистон. Тоҳир Пӯлодов депутати Шӯрои Олии ҶШС Точикистон даъватҳои 1—5 интихоб шудааст. Дар соли 1979 даргузашт. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Пайвандҳо == * {{Cite web|url=http://www.knowbysight.info/PPP/05922.asp|title=Пулатов Таир Пирмухамедович|website=www.knowbysight.info|accessdate=2022-06-24|archiveurl =https://web.archive.org/web/20181028214606/http://www.knowbysight.info/PPP/05922.asp|archivedate=2018-10-28}} [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] m4fdpi9z6qfeapkco1gf3029l8bre1s 10 299783 1307369 1306273 2022-07-22T03:45:00Z Шухрат Саъдиев 5132 ислоҳ wikitext text/x-wiki {{Рӯйхати пайдарҳам |ном = Сарвазирони Тунис |state = {{{state<includeonly>|collapsed</includeonly>}}} |сарлавҳа = [[Сарвазири Тунис|Сарвазирони Тунис]] |тасвир2 = [[Акс:Coat_of_arms_of_Tunisia.svg|60px|right]] |тасвир = [[Акс:Flag_of_Tunisia.svg|120px|right]] |услуби_синфҳо = hlist |феҳрист = * [[Ҳабиб Бурқиба|Ҳабиб Бурқиба]] * [[Боҳӣ Адғам|Боҳӣ Адғам]] * [[Ҳодӣ Нуира|Ҳодӣ Нуира]] * [[Муҳаммад Мзалӣ|Муҳаммад Мзалӣ]] * [[Рашид Сафар|Рашид Сафар]] * [[Зайналобуддин бин Алӣ]] * [[Ҳодӣ Баккуш|Ҳодӣ Баккуш]] * [[Ҳамид Қаруӣ|Ҳамид Қаруӣ]] * [[Муҳаммад Ғанушӣ|Муҳаммад Ғаннушӣ]] * [[Қоид Сибсӣ|Қоид Сибсӣ]] * [[Ҳамодӣ Ҷаболӣ|Ҳамодӣ Ҷаболӣ]] * [[Алӣ Ариз|Алӣ Ариз]] * [[Маҳдӣ Ҷамаа|Маҳдӣ Ҷамаа]] * [[Ҳабиб Эссид|Ҳабиб Эссид]] * [[Юсуф Шаҳид|Юсуф Шаҳид]] * [[Илёс Фахфох|Илёс Фахфох]] * [[Ҳишам Машишӣ|Ҳишам Машишӣ]] * [[Наҷло Будин|Наҷло Будин]] }}<includeonly>[[Гурӯҳ:Сарвазирони Тунис]]</includeonly> <noinclude> [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Раҳбарони ҳукуматҳо|Тунис]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Тунис]] </noinclude> m4qb3cg6gw356cont4gt8ctn5fneumd 0 299796 1307446 1306334 2022-07-22T06:46:32Z Шухрат Саъдиев 5132 илова, гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}}  '''Салмон ибни Ҳамад ибни Исо ал-Халифа''' (таваллуд [[21 октябр|21 октябри]] [[Соли 1969|1969]] <ref>[http://www.crownprince.bh/en/About-his-Royal-Highness HRH Prince Salman bin Hamad Al Khalifa | Kingdom of Bahrain | About His Royal Highness the Crown Prince]</ref> ) — арбоби давлатии Баҳрайн, валиаҳди [[Баҳрайн]], узви оилаи Ал-Халифа. [[Феҳристи сарвазирони Баҳрайн|Сарвазири Баҳрайн]] аз 11 ноябри соли 2020 <ref>[https://gulfnews.com/world/gulf/bahrain/bahrain-names-crown-prince-salman-al-khalifa-as-new-pm-1.1605115968193 Bahrain names crown prince Salman Al Khalifa as new PM]</ref>. == Зиндагинома == Салмон писари калонии [[Ҳамад ибни Исо Ал-Халифа|Ҳамад ибни Исо ал-Халифа]] ва ҳамсари аввалаш Сабики аст. Соли 1992 Салмон дараҷаи бакалаврӣ дар соҳаи сиёсатшиносиро аз Донишгоҳи Амрико гирифтааст . Соли 1994 дар Коллеҷи Квинс, [[Донишгоҳи Кембриҷ]] дараҷаи магистри фалсафаи таърих ва фалсафаи илмро гирифт. Соли 1999 валиаҳди кишвар шуд ва барои донишҷӯёни боистеъдоди синфҳои болоӣ барои таҳсил дар хориҷа ва бозгашт ба кишвар барномаи стипендия таъсис дод <ref>[http://www.cpisp.bh/ Crown Prince’s International Scholarship Program (CPISP)]</ref> . == Фаъолияти давлатӣ == Солҳои 1992-1995 муовини раиси Маркази тадқиқот ва рушди Баҳрайн буд. Солҳои 1995-1999 - муовини Вазири дифоъ ва раиси Шӯрои сарпарастон. Солҳои 1999-2008 - Сарфармондеҳи Нерӯҳои дифои кишвар. Инчунин ӯ вазифаҳои зеринро ишғол кардааст: Аз 24 феврали соли 2001 - раиси Кумитаи татбиқи Оинномаи миллии амал. Аз 3 марти соли 2002 - раиси Шӯрои рушди иқтисодӣ. Вай инчунин ба дигар кумитаҳо (Кумитаи иҷроияи ҳукумат, Кумитаи захираҳои табиӣ ва амнияти иқтисодӣ ва Кумитаи олии шаҳрсозӣ) роҳбарӣ мекунад. Аз 6 январи соли 2008 - муовини Сарфармондеҳи Нерӯҳои дифои кишвар. Аз марти соли 2013 то 11 ноябри соли 2020 - муовини аввали Сарвазир. Аз 11 ноябри соли 2020 - Сарвазири Баҳрайн. == Оила == Вай то соли 2005 бо Шайха Ҳала бинти Дуай ал-Халифа издивоҷ кард. Вай дар моҳи июни соли 2018 даргузашт <ref>{{Cite web|url=https://khaleejtimes.com/region/bahrain/bahrain-mourns-death-of-sheikha-hala-|title=Sheikha Hala, former wife of Bahrain Crown Prince, passes away|website=Khaleej Times|date=11 June 2018|accessdate=13 June 2018}}</ref> . Онҳо 2 писару 2 духтар доранд. == Мукофотҳо == '''Ҷоизаҳои Баҳрайн''' {| class="wikitable" ! width="20%" |<font color="#696969">кишвар</font> ! width="20%" | <font color="#696969">Санаи расондан</font> ! colspan="2" width="55%" | <font color="#696969">Мукофот</font> ! width="5%" | <font color="#696969">Мактубхо</font> |- |{{Парчамбандӣ|Баҳрайн}} | '''21 октябри 2009 -''' | colspan="2" | Фармондеҳи дараҷаи махсуси ордени Шайх Исо бин Салмон ал-Халифа | |- |{{Парчамбандӣ|Баҳрайн}} | '''13 декабри 2009 -''' | colspan="2" | Дорандаи дараҷаи 1 ордени Эҳёи Шоҳ Ҳамад | |- |{{Парчамбандӣ|Баҳрайн}} | '''—''' | colspan="2" | Дорандаи ордени Аҳмади Фатҳ | |- |{{Парчамбандӣ|Баҳрайн}} | '''—''' | colspan="2" | Дорандаи дараҷаи 1-уми ордени Баҳрайн | |- |{{Парчамбандӣ|Баҳрайн}} | '''—''' | colspan="2" | Медали ҳарбӣ дараҷаи 1 | |} '''Мукофотҳои кишварҳои хориҷӣ''' {| class="wikitable" ! width="20%" |<font color="#696969">кишвар</font> ! width="20%" | <font color="#696969">Санаи расондан</font> ! colspan="2" width="55%" | <font color="#696969">Мукофот</font> ! width="5%" | <font color="#696969">Мактубхо</font> |- |{{Парчамбандӣ|Арабистони Саудӣ}} | '''апрели 2009 -''' | colspan="2" | Дорандаи дараҷаи 1-уми ордени шохҳ Абдулазиз ас-Саудӣ | |- |{{Парчамбандӣ|Урдун}} | '''—''' | colspan="2" | Ситораи калони дараҷаи махсуси ордени Эҳё | |- |{{Парчамбандӣ|АМА}} | '''—''' | colspan="2" | Дорандаи ордени федеролӣ | |} == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} {{ПБ}} {{ПБ}} {{Сарвазирони Баҳрайн}} {{Ҳокимони Баҳрайн}} [[Гурӯҳ:Роҳбарони кунунии кишварҳо]] [[Гурӯҳ:Сарвазирони Баҳрайн]] [[Гурӯҳ:Сарварони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Шахсиятҳо:Баҳрайн]] [[Гурӯҳ:Википедиа:Зиндагиномаи муосирон]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1969]] [[Гурӯҳ:Зодагони 21 октябр]] [[Гурӯҳ:Pages with unreviewed translations]] mmooqrm7q2z78pfauwsqa3r744pcmw3 0 299889 1307358 1306773 2022-07-22T02:57:46Z Шухрат Саъдиев 5132 илова wikitext text/x-wiki Ин '''Феҳристи [[сарвазир]]и [[Ҷибутӣ]]''' аст. Пас аз соли 1977 таъсис ёфтани идораи сарвазир, 6 нафар сарвазири расмӣ буд. Сарвазир раҳбари ҳукумати Ҷибутӣ мебошад. Сарвазири кунунӣ [[Абдулқодир Камил Муҳаммад]], аз соли 2013 аст. == Феҳристи сарвазирони [[Ҷибутӣ]] == {|class="wikitable centre" style="text-align:center" ! № ! Ном ! Оғози ваколат ! Анҷоми ваколат ! Вақти будубош дар вазифа |- {| border="1" |1. |[[Ҳасан Гулед Оптидун|Ҳасан Гулед Оптидун]] |[[27 июн |27 июни]] [[соли 1977|1977]] |[[12 июл |12 июли]] [[соли 1977|1977]] |15 рӯз |- |2. |[[Аҳмад Динӣ Аҳмад|Аҳмад Динӣ Аҳмад]] |[[12 июл |12 июли]] [[соли 1977|1977]] |[[5 феврал|5 феврал]] [[Соли 1978|191978]] |208 рӯз |- |3. |[[Абдуллоҳ Муҳаммад Комил|Абдуллоҳ Муҳаммад Комил]] |[[5 феврал|5 феврал]] [[Соли 1978|191978]] |[[2 октябр|2 октябри]] [[Соли 1978|1978]] | 239 рӯз |- |4. |[[Баракот Ҷарот Ҳамаду|Баракот Ҷарот Ҳамаду]] |[[2 октябр|2 октябри]] [[Соли 1978|1978]] |[[7 март|7 марти]] [[Соли 2001|2001]] |22 сол, 156 рӯз |- |5. |[[Дилейта Муҳаммад Дилейта|Дилейта Муҳаммад Дилейта]] |[[7 март|7 марти]] [[Соли 2001|2001]] |[[1 апрел |1 апрели]] [[Соли 2013|2013]] |12 сол аст, ки 25 рӯз |- |6. |[[Абдулқодир Камил Муҳаммад|Абдулқодир Муҳаммад]] |[[1 апрел |1 апрели]] [[Соли 2013|2013]] |Амалкунанда |9 сол, 104 рӯзи |- {{Сарвазирони Ҷибутӣ}} [[Гурӯҳ:Сарвазирони Ҷибутӣ]] [[Гурӯҳ:Феҳристи сарвазирон]] 0um87nfoddmbhi0i4rq64jy3hfjduix 10 299941 1307339 1306774 2022-07-21T17:53:13Z Шухрат Саъдиев 5132 навсозӣ wikitext text/x-wiki {{Рӯйхати пайдарҳам |ном = Сарвазирони Ҷибутӣ |state = {{{state<includeonly>|collapsed</includeonly>}}} |сарлавҳа = [[Феҳристи сарвазирони Ҷибутӣ|Сарвазирони Ҷибутӣ]] |тасвир2 = [[Акс:Coat of arms of Djibouti.svg|60px|right]] |тасвир = [[Акс:Flag of Djibouti.svg|100px|right]] |услуби_синфҳо = hlist |феҳрист = * [[Ҳасан Гулед Оптидун|Ҳасан Гулед Оптидун]] * [[Аҳмад Динӣ Аҳмад|Аҳмад Динӣ Аҳмад]] * [[Абдуллоҳ Муҳаммад Комил|Абдуллоҳ Муҳаммад Комил]] * [[Баракот Ҷарот Ҳамаду|Баракот Ҷарот Ҳамаду]] * [[Дилейта Муҳаммад Дилейта|Дилейта Муҳаммад Дилейта]] * [[Абдулқодир Камил Муҳаммад|Абдулқодир Муҳаммад]] }}<includeonly>[[Гурӯҳ:Сарвазирони Ҷибутӣ]]</includeonly> <noinclude> [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Раҳбарони ҳукуматҳо|Ҷибутӣ]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Ҷибутӣ]] </noinclude> dolvyy1pky3hhscb8c7lo3t5f43c8k2 0 300019 1307432 1307186 2022-07-22T06:23:40Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Муҳаммадамир Ниёзов |номи аслӣ = |тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = |вазифа = Комиссари [[Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон|маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон]] |тартиб = |парчам = |нахуствазир = |аввалдавр = 1937 |охирдавр = 1938 |пешгузашта = [[Сироҷуддин Ҳасанов]] |ҷонишин = [[Тоҳир Пӯлодов]] |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |президент = |маълумот = |касб = |дараҷаи илмӣ = |ҷоизаҳо = }} '''Муҳаммадамир Ниёзов''' ({{ВД-Дебоча}}) — давлатмард ва сиёсатмадори тоҷик ва шӯравӣ. Узви ҲОК(б) аз соли 1932. == Зиндагинома == Муҳаммадамир Ниёзов соли 1909 дар Помир дар дар хонаводаи тоҷики деҳқони фақир ба дунё омадааст. == Корнома == Муҳаммадамир Ниёзов кори худро дар [[соли 1919]] ба унвони чӯпон дар ноҳияи Шӯғнон оғоз кард, дар солҳои 1926—1928 ба унвони коргар сохтимоне кор кард, сипас дар як интернат таҳсил кард, дар солҳои 1928—1930 дар Мактаби ҳизбии шӯравӣ дар Сталинобод таҳсил кард, кор кард. Ба унвони мураббӣ дар Иттифоқи камбағалон кор кард, дар солҳои 1930—1936 донишҷӯи Донишгоҳи коммунистии заҳматкшони Шарқ дар Маскав буд, дар соли 1936 ӯ ба унвони муовини бахши донишҷуён ва ҷавонони Кумитаи марказии комсомоли Тоҷикистон машғул ба кор шуд. Дар солҳои 1936—1937 ба унвони котиби аввали кумитаи ҲК(б) Тоҷикистон ноҳияи Муъминобод, дар солҳои 1937—1938 комиссари маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон, аз соли 1938 дар кори иқтисодӣ дар ноҳияи Ленинободи ҶШС Тоҷикистон кор кард<ref>{{Cite web|url=https://centrasia.org/person2.php?st=1491139314|title=НИЯЗОВ Мухамедамир|website=centrasia.org|publisher=ЦентрАзия|accessdate=2022-07-19}}</ref>. Ӯ депутати Шӯрои Олии ИҶШС даъвати 1-ум интихоб шудааст. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Вакилони Шӯрои Олии Иттиҳоди Шӯравӣ даъвати 1]] [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] sroastajng59y3ddbzt46zaqi9lo7vg 0 300043 1307354 1307115 2022-07-21T19:08:34Z Шухрат Саъдиев 5132 /* Эзоҳ */ илова wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} [[Акс:Abdulla_the_day_before_his_death.jpg|мини|310x310пкс| Шоҳ ''Абдуллоҳи I'' (аз чап) ва генерали инглис Глубб дар хидмати вай, 19 июли соли 1951.]] '''Абдуллоҳи I ибни Ҳусайн''' <ref>Также возможно написание имени '''Абдалла''' и '''Абдулла'''</ref> ( {{Lang-ar|عبد الله الأول بن الحسين}} [[Соли 1882|1882]], [[Макка]] — [[20 июл|20 июли]] [[Соли 1951|1951]], [[Уршалим|Ерусалим]] ) — аввалин подшоҳи [[Урдун]] ( [[Соли 1946|1946]] — [[Соли 1951|1951]] ) ва асосгузори сулолаи Ҳошимии [[Урдун]]. Аз [[соли 1921]] [[Амир|амири]] Трансиордания . Ӯ дар [[Макка]] дар оилаи шарифи [[Макка]] - Ҳусейн ибни Алӣ ал Ҳошимӣ таваллуд шудааст. Соли [[Соли 1896|1896]] ҳамроҳи бародараш ба [[Истанбул]] ба дарбори султони усмонӣ барои таҳсил ва ҳамчун гаравгон аз хонаводаи Ҳошимиён фиристода шуд. Солҳои [[Соли 1909|1909-1916]] вакили парлумони [[Туркия]] ва муовини раиси он буд. Ӯ бо мақомоти [[Бритониё]] дар [[Миср]] робита дошт. Солҳои [[Соли 1916|1916-1918]] ба [[Соли 1918|дастаҳои]] араб, ки гарнизонҳои туркро дар Ҳиҷоз муҳосира карда буданд, сарварӣ кардааст. Вазири корҳои хориҷии давлати Ҳиҷоз буд. Дар [[Соли 1920|соли 1920 ӯ]] подшоҳи [[Ироқ]] эълон шуд, аммо пас аз як сол ӯро ба манфиати бародари хурдиаш Файсали I , ки аз [[Сурия]] ихроҷ карда шуда буд, барканор карданд. [[Акс:Faisal_I,_King_of_Syria_and_King_of_Iraq.jpg|мини|459x459пкс| Файсали I ]] Соли [[Соли 1921|1921]] бо кумаки [[Ингилистон|Англия]] [[Амир|амири]] Трансиордания <ref name="WDL">{{Cite web|url=http://www.wdl.org/ru/item/422/|title=Телохранитель эмира Абдуллы на верблюде со знаменем красного, зелёного и белого цветов на дальнем плане слева|website=[[World Digital Library]]|date=1921-04|accessdate=2013-07-14|archiveurl=https://www.webcitation.org/6I802cXM9?url=http://www.wdl.org/ru/item/422/|archivedate=2013-07-15}}</ref> ва баъд аз эълони истиқлолияти он аз [[25 май|25 майи соли]] [[Соли 1946|1946]] шоҳи Трансиордания шуд. Вай бо Англия як қатор шартномаҳо баст, ки ин кишварро дар [[Шарқи Наздик|Шарки Наздик]] ба такягоҳи Англия табдил дода, ба вай назорати номаҳдуд аз болои молияи Трансиордания дод. Дар [[Даҳаи 1930 (мелодӣ)|солхои 30-ум]] ба мукобили [[Бадавиён|бадави]]<nowiki/>ҳо як катор экспедитсияҳои ҷазодихӣ гузарондааст. Соли [[Соли 1936|1936]] дар замони шӯриши [[арабҳо]] дар [[Фаластин]] хидмати худро ба ҳайси миёнарав пешниҳод кард ва ҳарчанд арабҳо ба пешниҳоди ӯро бо сардӣ пазироӣ карданд, аммо ин иқдом мавқеъи ӯро ба таври ҷиддӣ таҳким бахшида, ба ӯ имкон дод, ки нақшаи таъсиси Федератсияи Арабро пешниҳод кунад. [[Акс:Cecil_Beaton_Photographs-_Political_and_Military_Personalities;_Abdullah,_King_of_Jordan;_Abdullah,_King_of_Jordan_CBM1666.jpg|чап|мини|170x170пкс]] Дар [[соли 1946]] Абдуллоҳ ибни Ҳусейн подшоҳи салтанати мустақили эълоншудаи Трансиордания эълон шуд . Моҳи апрели [[соли 1948]] Иттиҳодияи Араб Абдуллоҳро сарфармондеҳи [[артиш]]<nowiki/>е, ки мебоист ба иҷрои нақшаи тақсимоти Фаластин ва дар он ҷо барпо намудани давлати [[Исроил]] баъд аз бархам додани мандати Англия ва баровардани қушунҳои Англия монеъ мешуд. Дар натиҷаи ҷанги арабу Исроил дар солҳои 1948-1949, Трансиордания соҳили ғарбии дарёи Урдунро ишғол кард, ки дар қаламрави он, аз ҷумла, Нақшаи тақсимоти таъсиси давлати арабро пешбинӣ карда буд. Баъди [[аннексия]] карда шудани сохили ғарбии дарёи Урдун дар соли 1950 номи Шоҳигарии Трансиордания ба Шоҳигарии [[Урдун]] иваз карда шуд. [[Категория:Википедия:Статьи, требующие конкретизации]] [[20 июл|20 июли]] [[соли 1951]] аз ҷониби як узви созмони террористии фаластинӣ дар остонаи [[Ал Ақсо|масҷиди Ал-Ақсо]] [[Масҷид|дар]] Байтулмуқаддаси Шарқӣ [[Уршалим]] (Иерусалим) , ки соли 1950 аз ҷониби Трансиордания ғасб шуда буд, кушта шуд. Террорист Мустафо Шакри Ашо (дӯзандае, ки дар ҳайати гурӯҳи пинҳонии "Динамити Араб " буд), аз ҷониби посбонони подшоҳ асир гирифта шуда буд, изҳор намуд, ки вай бо далелҳои хиёнати подшоҳ Абдуллоҳи I ба манфиатҳои миллӣ тир холӣ кардааст. Қотил ва панҷ шарики ӯ, ки ҳама сокинони [[Уршалим]] буданд, ба қатл расонида шуданд. Пас аз марги ӯ, ба тахт писари калонии ӯ, шоҳзода [[Талол ибни Абдуллоҳ]], ки ба сабаби бемории рӯҳӣ ғайри қобили амал эълон шуд, ба зудӣ ба фоидаи писараш [[Ҳуссейн ибни Талол]] даст кашид. == Кӯдакон == Подшоҳ Абдуллоҳи I соҳиби ду писар ва чор духтар аст. == Рутбаҳои ҳарбӣ == * Фелдмаршали Артиши Урдун (1948) * Фелдмаршали Артиши Миср (Фелдмаршали Артиши Миср, 1949, унвони фахрӣ) * Коммодори Қуваҳои Ҳарби Ҳавоии Бритониёи Кабир (Commodore RAF, аз 30 октябри 1940, унвони фахрӣ) == Мукофотҳо == * Дорандаи Салиби Бузурги Ордени Империяи Бритониё (GBE), 1920 * Лентаи бузурги ордени Байнаннаҳрайн (Ироқ), 1922 * Доранда Комондори ордени Микоили муқаддас ва Георги муқаддас, 1927 * Ордени бузурги Ҳошимиён ([[Ироқ]]), 1932 * Ордени Файсали дараҷаи 1 ([[Ироқ]]), 1932 * Дорандаи Салиби Бузурги ордени Микоили муқаддас ва Георги муқаддас, 1935 * Медали нуқраи ҷашнии шоҳ Георги V, 1935 * Медали тоҷгузории шоҳ [[Георги VI]], 1937 * Занҷири ордени Муҳаммад Алӣ ( [[Миср]] ), 1948 * Занҷири ордени Паҳлавӣ ([[Эрон]]), 1949 * Салиби бузурги ордени хизматҳои ҳарбӣ дар Сафед ( [[Испания]] ), 1949 * Кордони бузурги ордени Умавиён ([[Сурия]]), 1950 == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} {{Пайвандҳои беруна}} {{Подшоҳони Урдун}} [[Гурӯҳ:Подшоҳони Урдун]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени мисрии Муҳаммад Алӣ]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Паҳлавӣ]] [[Гурӯҳ:Википедия:Мақолаҳои бо сарчашма аз Викидода]] [[Гурӯҳ:Шахсиятҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Даргузаштагони соли 1951]] [[Гурӯҳ:Даргузаштагони 20 июл]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1882]] acqwxdaqs567sxeknx7q1365x5z8lek 0 300051 1307430 1307183 2022-07-22T06:23:16Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Кулӣ Абдинов |номи аслӣ = Абдинов Кулӣ Ҷаъфарович |тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = |вазифа = Комиссари [[Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон|маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон]] |тартиб = |парчам = |нахуствазир = |аввалдавр = 1934 |охирдавр = 1936 |пешгузашта = [[Саид Носиров]] |ҷонишин = [[Сироҷуддин Ҳасанов]] |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |президент = |маълумот = |касб = |дараҷаи илмӣ = |ҷоизаҳо = }} '''Кулӣ Абдинов''' (''Абдинов Кулӣ Ҷаъфарович''; [[1900]], [[Ишқобод]] — [[20 октябр]]и [[1938]]<ref>{{Cite web|url=https://pomnirod.ru/materialy-k-statyam/administrativno-territorialnoe-delenie-rossijskoj-imperii/gubernii-rossii/turgajskaya-oblast/poslerevolyucionnye-dokumenty-turgajskoj-oblasti/stalinskie-rasstrelnye-spiski-po-tadzhikskoj-ssr.html|title=Сталинские расстрельные списки по Таджикской ССР.|website=pomnirod.ru|publisher=Мое Семейное Древо|lang=ru|accessdate=2022-06-21}}</ref>) — сиёсатмадор ва рӯшанфикри тоҷик. Узви Ҳизби Комуунистӣ (аз 1919). == Зиндагинома == Кулӣ Абдинов дар Ишқободи минтақаи Мовароуннаҳр, аз хонаводаи деҳқони форс ба дунё омадааст. Соли 1923 Донишгоҳи коммунистии заҳматкшони Шарқро хатм кардааст<ref>{{Cite web|url=https://centrasia.org/person2.php?st=1373424686|title=АБДИНОВ Кули Джафарович|website=centrasia.org|publisher=ЦентрАзия|accessdate=2022-07-21}}</ref>. == Корнома == Кори худро соли 1914 дар чопхонаи Ишқобод ба унвони ҳуруфчин оғоз карда, соли 1919 котиби кумитаи уездӣ-шаҳрии Марв ҲКО (б), солҳои 1919—1921 инструктори бригадаи артиши якум, комиссари сиёсии низомии бригадаи аспдавонӣ дар зерзамини Форс кор мекард. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] eugjjv6vooyex81rzt7f5fr46y6m045 0 300058 1307355 1307200 2022-07-21T19:09:16Z Шухрат Саъдиев 5132 /* Эзоҳ */ илова wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Талол ибни Абдуллоҳ ибни Ҳуссейн ибни Алӣ''' ( {{Lang-ar|طلال بن عبد الله بن الحسين بن علي}} [[26 феврал|феврали]] - [[7 июл|7]] [[Соли 1909|июли]] [[Соли 1972|1972]] ) — подшоҳи [[Урдун]] аз [[5 сентябр|5 сентябри]] [[Соли 1951|1951]] то [[11 август|11 августи]] [[Соли 1952|1952]]. Писари [[Абдуллоҳи I ибни Ҳуссейн|Абдуллоҳи I ибни Ҳуссейн]] бо сабабҳои саломатӣ ба фоидаи писараш [[Ҳуссейн ибни Талол]] аз тахт даст кашид, зеро ӯ аз бемории руҳӣ ранҷ мебурд. == Зиндагинома == Талол 26 феврали соли 1909 дар ш. [[Макка]] [[Имперотурии Усмонӣ]] таваллуд шудааст. Падари ӯ аввалин подшоҳи Урдун буд ва пас аз марги ӯ қудрат дар кишвар ба писараш Талол гузашт. Талал дар Академияи ҳарбии шоҳии Бритониё Сандхурст таҳсил кардааст. Пас аз хатми академия дар соли 1929 дар полки савораи легионҳои араб хизмат кардааст. Талол баъд аз кушта шудани падараш [[Абдуллоҳи I ибни Ҳуссейн]] дар [[Уршалим]] ба тахт нишаст. 20 июли соли 1951 шоҳ Абдуллоҳи I ва наберааш Ҳусейн барои адои [[Ҷумъа (намоз)|намози ҷумъа]] дар [[масҷиди Ал-Ақсо]] ба [[Уршалим]] сафар карданд. Як террористи фаластинӣ Абдуллоҳи I -ро кушта ба сӯи Ҳусайн тир холӣ кард, аммо тир ба медал бар сари синаи шоҳзода бархӯрд ва ба ӯ осебе нарасонд. Ҳокимият ба дасти Талол гузашт, аммо ҳукмронии ӯ кӯтоҳ буд. Аз сабаби зуд-зуд гирифтор шудани беморӣ парлумони кишвар Талолро аз ваколатҳои подшоҳӣ маҳрум кард. Ҳусейни 16-сола ворис эълон шуд ва моҳи майи соли 1953 ба тахт нишаст <ref>[http://www.kommersant.ru/doc/15175 Большая Политика] / Журнал «[[Коммерсантъ Власть]]», № 6 (307), 16.02.1999</ref> . Дар давраи ҳукмронии кутоҳи Талол Конститутсияи нави Урдун қабул карда шуд. Талол 7 июли соли 1972 дар [[Истамбул]] даргузашт ва дар оромгоҳи шоҳии Қасри Рагадан дар [[Аммон]] ба хок супурда шуд. == Фарзандон == Талол соҳиби чор писар ва ду духтар аст. Баъди марги ӯ вориси тахти шоҳӣ Ҳусейн ибни Талол (14 ноябри 1935 - 7 феврали 1999) гардидааст. == Рутбаҳои ҳарбӣ == * Фелдмаршали Артиши арабии Урдун (аз 20 июли 1951) == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} {{Пайвандҳои беруна}} {{Подшоҳони Урдун}} [[Гурӯҳ:Подшоҳони Урдун]] [[Гурӯҳ:Ҳошимиҳо]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Ҳусейн ибни Алӣ синфи I]] [[Гурӯҳ:Даргузаштагони Истанбул]] [[Гурӯҳ:Шахсиятҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Фавтидагони рӯзи 7 июл]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1909]] [[Гурӯҳ:Зодагони 26 феврал]] dhcivxx4cqds1bfac3s83zym94823i9 0 300059 1307352 1307204 2022-07-21T19:06:12Z Шухрат Саъдиев 5132 илова wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}}  '''Ҳуссейн ибни Талол''' ( {{Lang-ar|حسين بن طلال}} [[14 ноябр|14 ноябри]] [[Соли 1935|1935]] - [[7 феврал|7 феврали]] [[Соли 1999|1999]] ) — подшоҳи [[Урдун]] аз [[11 август|11 августи]] [[Соли 1952|1952]] то [[7 феврал|7 феврали]] [[Соли 1999|1999]]. Писари шоҳ [[Талол ибни Абдуллоҳ|Талол]], падари шоҳ [[Абдуллоҳи II ибни Ҳуссейн|Абдуллоҳи II]] . == Зиндагинома == [[Акс:Six_years_Hussien_with_Mother.jpg|чап|мини|130x130пкс| Бо модараш Зайн ал-Шараф дар соли 1941]] [[Акс:Faisal_II_of_Iraq_and_Hussein_of_Jordan.jpg|рост|мини| Хусейни чавон бо шохи Ирок Файсали II]] [[Акс:King_Hussein_in_uniform_in_1953.jpg|рост|мини| Шоҳ Ҳусейн бо либоси расмӣ, 1953]] Ҳусейн дар [[Аммон]] дар оилаи шоҳзода [[Талол ибни Абдуллоҳ]] ва Зайн бинти Ҷамил ал-Шараф таваллуд шудааст. Вай дар Коллеҷи Викторияи [[Искандария]] ва Мактаби Ҳарроу [[Ингилистон|Англия]], сипас дар Академияи низомии Сандҳерст дар ҳамон ҷо таҳсил кардааст. [[20 июл|20 июли соли]] [[Соли 1951|1951]] бобояш шоҳ [[Абдуллоҳи I ибни Ҳуссейн|Абдуллоҳи Абдуллоҳи I ибни Ҳуссейн]] кушта шуд. Ба ҷои ӯ шоҳзодаи девона [[Талол ибни Абдуллоҳ|Талол]] шоҳ таъин шуд. Пас аз чанд моҳ, Талол маҷбур шуд аз тахт даст кашад ва Ҳусейни 16-сола [[11 август|11 августи]] соли [[Соли 1952|1952]] шоҳи Урдун шуд. [[2 май|2 май соли]] [[Соли 1953|1953]] дар [[Аммон]] расман тоҷдор шуд. Дар [[Соли 1967|соли 1967 ӯ]] дар Ҷанги шашрӯза бо [[Исроил]] ширкат карда, дар ҷараёни он соҳили Ғарбии дарёи Урдунро ( Яҳудо ва Самария ) аз даст дод, гарчанде ки аз ҷиҳати маъмурӣ ин минтақа то [[соли 1988]] ба ӯ итоат мекард. Баъди ҷанг ташкилоти Фаластин барои фаъолияти худ дар Урдун қароргоҳашро барпо карда, дар он ҷо қоидаҳои худро муқаррар карда, ба муқобили [[Исроил]], [[ИМА]] ва Урдун [[Терроризм|амалиёҳои террористӣ]] мебурд. Дар моҳи сентябри [[соли 1970]] Ҳусейн артиши худро ба қаламравҳои таҳти назорати Ташкилоти озодибахши Фаластин фиристод. Дар рафти чангҳо артиши Урдун ғалаба карда, роҳбарони Фаластинро аз хоки Урдун пеш кард. Соли [[Соли 1982|1982]] Ҳусейн барои боздиди расмӣ ба [[ИҶШС]] омад. Соли [[Соли 1988|1988]] Ҳусейн аз ҳаққи худ ба Яҳудо ва Самария даст кашид ва ҳуқуқи фаластиниёнро ба худмуайянкунӣ эътироф кард. Соли [[Соли 1994|1994]] бо иштироки президенти ИМА [[Билл Клинтон]] бо [[Исроил]] созишномаи сулҳ имзо кард. Дар солҳои охири умраш Ҳусейн аз бемории саратони гурда ранҷ мебурд ва муддати тӯлонӣ берун аз Урдун барои табобат дар клиникаи Майо дар [[Миннесота|Миннесотаи]] [[Иёлоти Муттаҳида]] буд. Дар набудани ӯ вазифаи валиаҳдро Ҳасан ибни Талол, бародари подшоҳ иҷро мекард. Подшоҳ аз ноумедии муолиҷаи <a href="./%D0%A1%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BD" rel="mw:WikiLink" data-linkid="undefined" data-cx="{&amp;quot;userAdded&amp;quot;:true,&amp;quot;adapted&amp;quot;:true}">саратон</a> бархурдор шуд, ва писарашро аз зани дуюмаш шоҳзода Абдуллоҳ ибни Ҳусайнро вориси тахт таъин кард. Ва дар аввали моҳи феврал, подшоҳ изҳори хоҳиши вафот кардан дар дар хона, дар доираи одамони наздик ба ӯ, намуд. [[5 феврал|5 феврали соли]] [[Соли 1999|1999]] подшоҳ ба Аммон баргашт. Ӯ ба марги клиникӣ афтод. Чанд муддат зиндагии ӯ бо ёрии дастгоҳҳои сунъии таъминкунандаи ҳаёт дастгирӣ мешуд. [[6 феврал|Рӯзи 6 феврал]] шоҳзода Абдуллоҳи II савганд ёд кард ва субҳи [[7 феврал]] мошинҳое, ки ҳаёти подшоҳи беморро дастгирӣ мекарданд, хомӯш карда шуданд. Ба ҷойи ӯ, [[Абдуллоҳи II ибни Ҳуссейн|Абдуллоҳи II ибни Ҳусайн]] подшоҳи Урдун шуд. == Оила == 4 маротиба оиладор шуд. Ҳама издивоҷҳо ва талоқҳо дар Аммон сурат гирифтанд. == Рутбаҳои ҳарбӣ == * Фелдмаршали артиши араби Урдун (аз 11 августи 1952); * Маршали нерӯҳои ҳавоии шоҳии Урдун (аз 11 августи 1952); * Фелдмаршал (Фелдмаршали Артиши Миср, аз 21 феврали 1955, унвони фахрӣ); * Маршали нерӯҳои ҳавоии Бритониёи Кабир (Сармаршали ҳавоӣ, аз 19 июли 1966, унвони фахрӣ); == Некдошти Ҳусейн ибни Талол == * Боғи имени Ҳусейн ибни Талол дар шаҳри [[Грозний (шаҳр)|Грозн]]<nowiki/>ий (Русия)<ref>{{Cite web|url=http://chechnya.gov.ru/page.php?r=126&id=8886|title=Парк и улица г. Грозного носят имена короля Иордании Абдаллы II и его отца Хусейна бен Талала<!-- Заголовок добавлен ботом -->|deadlink=yes|accessdate=2013-11-18|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140907145220/http://chechnya.gov.ru/page.php?r=126&id=8886|archivedate=2014-09-07}}</ref>. * Хиёбони ба номи Ҳусейн ибни Талол дар шаҳри Нур-Султон (Қазоқистон). == Пайвандҳо == * [http://www.royalark.net/Jordan/jordan3.htm подшоҳони Иордания] * [http://www.tonnel.ru/?l=gzl&uid=814 tunnel.ru] * * {{Синамо дар соли|1982}} Кинохроника - Подшоҳи Урдун Ҳусейн Бен Талал дар СССР <small>''( И.''</small> <small>''Запорожский О.''</small> <small>''Ҷанговарон, Р.''</small> <small>''Петросов)''</small> <ref>[https://www.net-film.ru/film-8662/ «Король Иордании Хусейн Бен Талал в СССР», 1 часть] // net-film</ref> == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} {{Пайвандҳои беруна}} {{Подшоҳони Баҳрайн}} [[Гурӯҳ:Подшоҳони Баҳрайн]] [[Гурӯҳ:Ҳошимиҳо]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Паҳлавӣ]] [[Гурӯҳ:Дорандагони Салиби бузурги ордени Леополди 1]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Ҳусейн ибни Алӣ синфи I]] [[Гурӯҳ:Википедия:Мақолаҳои бо сарчашма аз Викидода]] [[Гурӯҳ:Даргузаштагони соли 1999]] [[Гурӯҳ:Фавтидагони рӯзи 7 феврал]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1935]] rc2slt6d3m6jn5efmmnmw2ji01pivbs 1307353 1307352 2022-07-21T19:07:38Z Шухрат Саъдиев 5132 /* Эзоҳ */ ислоҳ, навсозӣ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}}  '''Ҳуссейн ибни Талол''' ( {{Lang-ar|حسين بن طلال}} [[14 ноябр|14 ноябри]] [[Соли 1935|1935]] - [[7 феврал|7 феврали]] [[Соли 1999|1999]] ) — подшоҳи [[Урдун]] аз [[11 август|11 августи]] [[Соли 1952|1952]] то [[7 феврал|7 феврали]] [[Соли 1999|1999]]. Писари шоҳ [[Талол ибни Абдуллоҳ|Талол]], падари шоҳ [[Абдуллоҳи II ибни Ҳуссейн|Абдуллоҳи II]] . == Зиндагинома == [[Акс:Six_years_Hussien_with_Mother.jpg|чап|мини|130x130пкс| Бо модараш Зайн ал-Шараф дар соли 1941]] [[Акс:Faisal_II_of_Iraq_and_Hussein_of_Jordan.jpg|рост|мини| Хусейни чавон бо шохи Ирок Файсали II]] [[Акс:King_Hussein_in_uniform_in_1953.jpg|рост|мини| Шоҳ Ҳусейн бо либоси расмӣ, 1953]] Ҳусейн дар [[Аммон]] дар оилаи шоҳзода [[Талол ибни Абдуллоҳ]] ва Зайн бинти Ҷамил ал-Шараф таваллуд шудааст. Вай дар Коллеҷи Викторияи [[Искандария]] ва Мактаби Ҳарроу [[Ингилистон|Англия]], сипас дар Академияи низомии Сандҳерст дар ҳамон ҷо таҳсил кардааст. [[20 июл|20 июли соли]] [[Соли 1951|1951]] бобояш шоҳ [[Абдуллоҳи I ибни Ҳуссейн|Абдуллоҳи Абдуллоҳи I ибни Ҳуссейн]] кушта шуд. Ба ҷои ӯ шоҳзодаи девона [[Талол ибни Абдуллоҳ|Талол]] шоҳ таъин шуд. Пас аз чанд моҳ, Талол маҷбур шуд аз тахт даст кашад ва Ҳусейни 16-сола [[11 август|11 августи]] соли [[Соли 1952|1952]] шоҳи Урдун шуд. [[2 май|2 май соли]] [[Соли 1953|1953]] дар [[Аммон]] расман тоҷдор шуд. Дар [[Соли 1967|соли 1967 ӯ]] дар Ҷанги шашрӯза бо [[Исроил]] ширкат карда, дар ҷараёни он соҳили Ғарбии дарёи Урдунро ( Яҳудо ва Самария ) аз даст дод, гарчанде ки аз ҷиҳати маъмурӣ ин минтақа то [[соли 1988]] ба ӯ итоат мекард. Баъди ҷанг ташкилоти Фаластин барои фаъолияти худ дар Урдун қароргоҳашро барпо карда, дар он ҷо қоидаҳои худро муқаррар карда, ба муқобили [[Исроил]], [[ИМА]] ва Урдун [[Терроризм|амалиёҳои террористӣ]] мебурд. Дар моҳи сентябри [[соли 1970]] Ҳусейн артиши худро ба қаламравҳои таҳти назорати Ташкилоти озодибахши Фаластин фиристод. Дар рафти чангҳо артиши Урдун ғалаба карда, роҳбарони Фаластинро аз хоки Урдун пеш кард. Соли [[Соли 1982|1982]] Ҳусейн барои боздиди расмӣ ба [[ИҶШС]] омад. Соли [[Соли 1988|1988]] Ҳусейн аз ҳаққи худ ба Яҳудо ва Самария даст кашид ва ҳуқуқи фаластиниёнро ба худмуайянкунӣ эътироф кард. Соли [[Соли 1994|1994]] бо иштироки президенти ИМА [[Билл Клинтон]] бо [[Исроил]] созишномаи сулҳ имзо кард. Дар солҳои охири умраш Ҳусейн аз бемории саратони гурда ранҷ мебурд ва муддати тӯлонӣ берун аз Урдун барои табобат дар клиникаи Майо дар [[Миннесота|Миннесотаи]] [[Иёлоти Муттаҳида]] буд. Дар набудани ӯ вазифаи валиаҳдро Ҳасан ибни Талол, бародари подшоҳ иҷро мекард. Подшоҳ аз ноумедии муолиҷаи <a href="./%D0%A1%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BD" rel="mw:WikiLink" data-linkid="undefined" data-cx="{&amp;quot;userAdded&amp;quot;:true,&amp;quot;adapted&amp;quot;:true}">саратон</a> бархурдор шуд, ва писарашро аз зани дуюмаш шоҳзода Абдуллоҳ ибни Ҳусайнро вориси тахт таъин кард. Ва дар аввали моҳи феврал, подшоҳ изҳори хоҳиши вафот кардан дар дар хона, дар доираи одамони наздик ба ӯ, намуд. [[5 феврал|5 феврали соли]] [[Соли 1999|1999]] подшоҳ ба Аммон баргашт. Ӯ ба марги клиникӣ афтод. Чанд муддат зиндагии ӯ бо ёрии дастгоҳҳои сунъии таъминкунандаи ҳаёт дастгирӣ мешуд. [[6 феврал|Рӯзи 6 феврал]] шоҳзода Абдуллоҳи II савганд ёд кард ва субҳи [[7 феврал]] мошинҳое, ки ҳаёти подшоҳи беморро дастгирӣ мекарданд, хомӯш карда шуданд. Ба ҷойи ӯ, [[Абдуллоҳи II ибни Ҳуссейн|Абдуллоҳи II ибни Ҳусайн]] подшоҳи Урдун шуд. == Оила == 4 маротиба оиладор шуд. Ҳама издивоҷҳо ва талоқҳо дар Аммон сурат гирифтанд. == Рутбаҳои ҳарбӣ == * Фелдмаршали артиши араби Урдун (аз 11 августи 1952); * Маршали нерӯҳои ҳавоии шоҳии Урдун (аз 11 августи 1952); * Фелдмаршал (Фелдмаршали Артиши Миср, аз 21 феврали 1955, унвони фахрӣ); * Маршали нерӯҳои ҳавоии Бритониёи Кабир (Сармаршали ҳавоӣ, аз 19 июли 1966, унвони фахрӣ); == Некдошти Ҳусейн ибни Талол == * Боғи имени Ҳусейн ибни Талол дар шаҳри [[Грозний (шаҳр)|Грозн]]<nowiki/>ий (Русия)<ref>{{Cite web|url=http://chechnya.gov.ru/page.php?r=126&id=8886|title=Парк и улица г. Грозного носят имена короля Иордании Абдаллы II и его отца Хусейна бен Талала<!-- Заголовок добавлен ботом -->|deadlink=yes|accessdate=2013-11-18|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140907145220/http://chechnya.gov.ru/page.php?r=126&id=8886|archivedate=2014-09-07}}</ref>. * Хиёбони ба номи Ҳусейн ибни Талол дар шаҳри Нур-Султон (Қазоқистон). == Пайвандҳо == * [http://www.royalark.net/Jordan/jordan3.htm подшоҳони Иордания] * [http://www.tonnel.ru/?l=gzl&uid=814 tunnel.ru] * * {{Синамо дар соли|1982}} Кинохроника - Подшоҳи Урдун Ҳусейн Бен Талал дар СССР <small>''( И.''</small> <small>''Запорожский О.''</small> <small>''Ҷанговарон, Р.''</small> <small>''Петросов)''</small> <ref>[https://www.net-film.ru/film-8662/ «Король Иордании Хусейн Бен Талал в СССР», 1 часть] // net-film</ref> == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} {{Пайвандҳои беруна}} {{Подшоҳони Урдун}} [[Гурӯҳ:Подшоҳони Урдун]] [[Гурӯҳ:Ҳошимиҳо]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Паҳлавӣ]] [[Гурӯҳ:Дорандагони Салиби бузурги ордени Леополди 1]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Ҳусейн ибни Алӣ синфи I]] [[Гурӯҳ:Википедия:Мақолаҳои бо сарчашма аз Викидода]] [[Гурӯҳ:Даргузаштагони соли 1999]] [[Гурӯҳ:Фавтидагони рӯзи 7 феврал]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1935]] cdumwfkvmb967ta6u02ug7mlm6d8b00 0 300067 1307331 1307323 2022-07-21T14:50:56Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Донишгоҳ}} '''Донишгоҳи Хоразмӣ''' (тарбияти муаллими собиқ) яке аз донишгоҳҳои давлатӣу вобаста ба вазорати улӯм ، таҳқиқоту фанноварӣ Эронаст ки ба номи Муҳамади бен Мӯсои хоразмии донишманди Эронии қарни сеюм ҳиҷрӣ ، номгузорӣ шудааст ва дар Теҳрону Караҷ қарор дорад . Собиқаи таъсӣси ин донишгоҳ ба соли 1297 хуршедӣ бозме гардад ва ба унвони нахустин муассисаи омӯзиши олӣ дар Эрон шинохта мешавад .<ref>{{Cite web|url=https://www.irna.ir/news/81156111/دانشگاه-نیوساوت-ولز-استرالیا-و-خوارزمی-ایران-تفاهم-نامه-همكاری|title=دانشگاه نیوساوت ولز استرالیا و خوارزمی ایران تفاهم نامه همكاری امضا كردند|author=10|website=ایرنا|date=2014-05-08|lang=fa|accessdate=2022-07-21}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/kharazmi-university|title=Kharazmi University|website=Times Higher Education (THE)|date=2022-03-30|lang=en|accessdate=2022-07-21}}</ref> == Одамони машҳур == * [[Парвин Эътисомӣ]] Ваии пас аз наврӯзи 1315 хуршедӣ яъне дар замони раёсати доктори исои садиқ бар донишсарои олӣ ، ба унвони мудӣри китобхонаи донишсарои олии муддатӣ дар солҳои 1315 ва 1316 ба фаъолият пардохту назму тартиби китобхона дар замони мудӣрияти ваии забонзади донишҷӯёну устодон буд . Гуфта мешавад парвин бар пушти ҷилди бархе китобҳо изҳор назарҳое менавишт ки шояд ҳануз боқӣ бошад . Албата он китобҳо ба китобхонаи адабиёти донишгоҳи Теҳрони мунтақил шудаанд . == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{ПБ}} 77pjtyi90al42ys79ckezsrcenydqq9 1307332 1307331 2022-07-21T14:53:30Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Донишгоҳ}} '''Донишгоҳи Хоразмӣ''' — яке аз донишгоҳҳои давлатӣ ва вобаста ба Вазорати улум, таҳқиқот ва фанноварии Эрон аст ки ба номи Муҳаммад бни Мӯсои Хоразмӣ номгузорӣ шудааст ва дар Теҳрону Караҷ қарор дорад. Собиқаи таъсииси ин донишгоҳ ба соли 1297 хуршедӣ бозмегардад ва ба унвони нахустин муассисаи омӯзиши олӣ дар Эрон шинохта мешавад.<ref>{{Cite web|url=https://www.irna.ir/news/81156111/دانشگاه-نیوساوت-ولز-استرالیا-و-خوارزمی-ایران-تفاهم-نامه-همكاری|title=دانشگاه نیوساوت ولز استرالیا و خوارزمی ایران تفاهم نامه همكاری امضا كردند|author=10|website=ایرنا|date=2014-05-08|lang=fa|accessdate=2022-07-21}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/kharazmi-university|title=Kharazmi University|website=Times Higher Education (THE)|date=2022-03-30|lang=en|accessdate=2022-07-21}}</ref> == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{ПБ}} pm1gqpb76cv3d9q7x8n0iiorr9y2dlt 1307333 1307332 2022-07-21T14:53:50Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Донишгоҳ}} '''Донишгоҳи Хоразмӣ''' ({{lang-fa|دانشگاه خوارزمی}}) — яке аз донишгоҳҳои давлатӣ ва вобаста ба Вазорати улум, таҳқиқот ва фанноварии Эрон аст ки ба номи Муҳаммад бни Мӯсои Хоразмӣ номгузорӣ шудааст ва дар Теҳрону Караҷ қарор дорад. Собиқаи таъсииси ин донишгоҳ ба соли 1297 хуршедӣ бозмегардад ва ба унвони нахустин муассисаи омӯзиши олӣ дар Эрон шинохта мешавад.<ref>{{Cite web|url=https://www.irna.ir/news/81156111/دانشگاه-نیوساوت-ولز-استرالیا-و-خوارزمی-ایران-تفاهم-نامه-همكاری|title=دانشگاه نیوساوت ولز استرالیا و خوارزمی ایران تفاهم نامه همكاری امضا كردند|author=10|website=ایرنا|date=2014-05-08|lang=fa|accessdate=2022-07-21}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/kharazmi-university|title=Kharazmi University|website=Times Higher Education (THE)|date=2022-03-30|lang=en|accessdate=2022-07-21}}</ref> == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{ПБ}} 3ft6ja3tdkbqc2rxprtsis808s5edep 1307334 1307333 2022-07-21T14:53:58Z VASHGIRD 8035 VASHGIRD moved page [[Донишгоҳи хоразмӣ]] to [[Донишгоҳи Хоразмӣ]] wikitext text/x-wiki {{Донишгоҳ}} '''Донишгоҳи Хоразмӣ''' ({{lang-fa|دانشگاه خوارزمی}}) — яке аз донишгоҳҳои давлатӣ ва вобаста ба Вазорати улум, таҳқиқот ва фанноварии Эрон аст ки ба номи Муҳаммад бни Мӯсои Хоразмӣ номгузорӣ шудааст ва дар Теҳрону Караҷ қарор дорад. Собиқаи таъсииси ин донишгоҳ ба соли 1297 хуршедӣ бозмегардад ва ба унвони нахустин муассисаи омӯзиши олӣ дар Эрон шинохта мешавад.<ref>{{Cite web|url=https://www.irna.ir/news/81156111/دانشگاه-نیوساوت-ولز-استرالیا-و-خوارزمی-ایران-تفاهم-نامه-همكاری|title=دانشگاه نیوساوت ولز استرالیا و خوارزمی ایران تفاهم نامه همكاری امضا كردند|author=10|website=ایرنا|date=2014-05-08|lang=fa|accessdate=2022-07-21}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/kharazmi-university|title=Kharazmi University|website=Times Higher Education (THE)|date=2022-03-30|lang=en|accessdate=2022-07-21}}</ref> == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{ПБ}} 3ft6ja3tdkbqc2rxprtsis808s5edep 10 300069 1307338 2022-07-21T17:37:27Z Farorud 26988 Саҳифаи нав: {{Ҷадвали новбарӣ | ном = Забони Тоҷикистон | уновон = [[Забонҳои Тоҷикистон]] | state = {{{state|autocollapse}}} | listclass = hlist | group1 = Забони расмӣ | list1 = *[[забони тоҷикӣ|тоҷикӣ]] (давлвтӣ) *[[забони русӣ|русӣ]] (байнихалқӣ) |group2 = Забонҳои ақаллиятҳои<br/>бузургтарин |list2 = * Забони ӯ... wikitext text/x-wiki {{Ҷадвали новбарӣ | ном = Забони Тоҷикистон | уновон = [[Забонҳои Тоҷикистон]] | state = {{{state|autocollapse}}} | listclass = hlist | group1 = Забони расмӣ | list1 = *[[забони тоҷикӣ|тоҷикӣ]] (давлвтӣ) *[[забони русӣ|русӣ]] (байнихалқӣ) |group2 = Забонҳои ақаллиятҳои<br/>бузургтарин |list2 = * [[Забони ӯзбекӣ|Ӯзбекии шимолӣ]] * [[Забони ӯзбекии ҷанубӣ|ӯзбекии ҷанубӣ]] |group3 = Забонҳои дар зери хатари нестшавӣ |list3 =* [[Забонҳои помирӣ|бадахшӣ]] *[[Aimaqi]] *[[Bartangi]] *[[Bukhori]] *[[Ishkashimi language|Ishkashimi]] *[[Khowar]] *[[Khufi language|Khufi]] *[[Oroshani language|Oroshani]] *[[Parya]] *[[Pashto]] *[[Rushani]] *[[Sanglechi-Ishkashimi]] *[[Shughni language|Shughni]] *[[Wakhi language|Wakhi]] *[[Yaghnobi language|Yaghnobi]] *[[Yazgulyam language|Yazgulyam]] | group4 = Regional/Minority<br />languages | list4 = *[[Belarusian language|Belarusian]] *[[Central Asian Arabic]] *[[Chinese language|Chinese]] *[[Crimean Tatar language|Crimean Tatar]] *[[Dungan language|Dungan]] *[[Hazaragi]] *[[Kyrgyz language|Kyrgyz]] *[[Parya language|Parya]] *[[Pashto language|Pashto]] *[[Tatar]] *[[Turkmen language|Turkmen]] *[[Ukrainian language|Ukrainian]] | group5 = [[Language family|Families]] | list5 = * [[East Slavic languages]] * [[French Sign Language family|French Sign Language]] * [[Iranian languages]] * [[Turkic languages]] | group6 = Mixed-speech | list6 = * Iranian style * Russian-Tajik mixed speech | group7 = [[Sign language|Signs]] | list7 = * [[Russian Sign Language]] | group8 = Foreign languages | list8 = *[[Farsi]] *[[Mandarin Chinese]] *[[Arabic]] *[[English language|English]] *[[French language|French]] *[[German language|German]] *[[Turkish language|Turkish]] }}<noinclude> [[Category:Asia language templates|Tajikistan]] [[Category:Tajikistan templates]] </noinclude> 5vdztd3czpjofm748qcve2dd12b74z2 1307340 1307338 2022-07-21T18:09:31Z Farorud 26988 wikitext text/x-wiki {{Ҷадвали новбарӣ | ном = Забони Тоҷикистон | сарлавҳа = [[Забонҳои Тоҷикистон]] | state = {{{state|autocollapse}}} | listclass = hlist | group1 = Забони расмӣ | list1 = *[[забони тоҷикӣ|тоҷикӣ]] (давлвтӣ) *[[забони русӣ|русӣ]] (байнихалқӣ) |group2 = Забонҳои ақаллиятҳои<br/>бузургтарин |list2 = * [[Забони ӯзбекӣ|ӯзбекии шимолӣ]] * [[Забони ӯзбекии ҷанубӣ|ӯзбекии ҷанубӣ]] |group3 = Забонҳои дар зери хатари нестшавӣ |list3 =* [[Забонҳои бадахшонӣ|бадахшӣ]] *[[забони аймоқӣ|аймоқӣ]] *[[забони бартангӣ|бартангӣ]] *[[лаҳҷаи бухорӣ|яҳудии тоҷикӣ]] *[[забони ишкошимӣ|ишкошимӣ]] *[[забони ховарӣ|ховарӣ]] *[[забони хуфӣ|хуфӣ]] *[[забони рошорвӣ|рошорвӣ]] *[[забони паря|паря]] *[[забони пашту|пашту]] *[[забони рӯшонӣ|рӯшонӣ]] *[[забони сангличӣ|сангличӣ]] *[[забони шуғнонӣ|шуғнонӣ]] *[[забони вахонӣ|вахонӣ]] *[[забони яғнобӣ|яғнобӣ]] *[[забони язғуломӣ|язғуломӣ]] | group4 = Забонҳои минтақавӣ/ақаллиятҳо | list4 = *[[забони беларусӣ|беларусӣ]] *[[забони арабии Осиёи Миёна]] *[[забони чинӣ|чинӣ]] *[[забони қримтоторӣ|қрим-тоторӣ]] *[[забони дунғонӣ|дунғонӣ]] *[[забони ҳазорагӣ|ҳазорагӣ]] *[[забони қирғизӣ]] *[[забони паря|забони паря]] *[[забони пашту|пашту]] *[[забони тоторӣ|тоторӣ]] *[[забони туркманӣ|туркманӣ]] *[[забони украинӣ|украинӣ]] | group5 = Оилаи забонҳо | list5 = * [[Забонҳои славянии шарқӣ]] * [[Забонҳо семитӣ]] * [[Забонҳои эронӣ]] * [[Забонҳои туркӣ]] | group6 = Лаҳҷаи омехта | list6 = * Сабки эронӣ-дарӣ ва эронӣ-форсӣ * Сабки кӯчагӣ * Омехтаи русӣ-тоҷикӣ * Омехтаи тоҷикӣ-ӯзбекӣ * Омехтаи ӯзбекӣ-русӣ * Омехтаи тоҷикӣ-қирғизӣ * Омехтаи помирӣ-тоҷикӣ * Омехтаи помирӣ-қирғизӣ * Омехтаи помирӣ-русӣ | group7 = [[забонҳои ишоравӣ|ишоравӣ]] | list7 = * [[забони ишоравии русӣ]] | group8 = Забонҳои хориҷӣ | list8 = *[[Забони форсӣ|форсӣ]] *[[забони чинӣ|чинӣ]] *[[забони арабӣ|арабӣ]] *[[забони англисӣ|англисӣ]] *[[забони фаронсавӣ|фаронсавӣ]] *[[забони олмонӣ|олмонӣ]] *[[забони туркӣ|туркӣ]] }}<noinclude> [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Тоҷикистон]] </noinclude> 5ebtvrxvo7jc5efskymgwnjkrg8nkon 10 300070 1307341 2022-07-21T18:09:45Z Шухрат Саъдиев 5132 Саҳифаи нав: {{Рӯйхати пайдарҳам |ном = Подшоҳони Урдун |state = {{{state<includeonly>|collapsed</includeonly>}}} |сарлавҳа = [[Подшоҳони Урдун|Подшоҳони Урдун]] |тасвир2 = [[Акс:Flag of Jordan.svg|60px|right]] |тасвир = [[Акс:Royal_Standard_of_Jordan.svg|60px|right]] |услуби_синфҳо = hlist |феҳр... wikitext text/x-wiki {{Рӯйхати пайдарҳам |ном = Подшоҳони Урдун |state = {{{state<includeonly>|collapsed</includeonly>}}} |сарлавҳа = [[Подшоҳони Урдун|Подшоҳони Урдун]] |тасвир2 = [[Акс:Flag of Jordan.svg|60px|right]] |тасвир = [[Акс:Royal_Standard_of_Jordan.svg|60px|right]] |услуби_синфҳо = hlist |феҳрист = * [[Абдуллоҳи I ибни Ҳуссейн|Абдуллоҳи I]] * [[Талол ибни Абдуллоҳ|Талол]] * [[Ҳуссейн ибни Талол|Ҳуссейн]] * [[Абдуллоҳи II ибни Ҳуссейн|Абдуллоҳи II]] }}<includeonly>[[Гурӯҳ:Сарвазирони Ҷибутӣ]]</includeonly> <noinclude> [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Раҳбарони ҳукуматҳо|Урдун]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Урдун]] </noinclude> quopm1eyz3fqzn1d9i8vzyq0g36237i 1307342 1307341 2022-07-21T18:14:47Z Шухрат Саъдиев 5132 Подшоҳони Урдун wikitext text/x-wiki {{Рӯйхати пайдарҳам |ном = Подшоҳони Урдун |state = {{{state<includeonly>|collapsed</includeonly>}}} |сарлавҳа = [[Подшоҳони Урдун|Подшоҳони Урдун]] |тасвир2 = [[Акс:Flag of Jordan.svg|60px|right]] |тасвир = [[Акс:Royal_Standard_of_Jordan.svg|60px|right]] |услуби_синфҳо = hlist |феҳрист = * [[Абдуллоҳи I ибни Ҳуссейн|Абдуллоҳи I ибни Ҳуссейн]] * [[Талол ибни Абдуллоҳ|Талол ибни Абдуллоҳ]] * [[Ҳуссейн ибни Талол|Ҳуссейн ибни Талол]] * [[Абдуллоҳи II ибни Ҳуссейн|Абдуллоҳи II ибни Ҳуссейн]] }}<includeonly>[[Гурӯҳ:Подшоҳони Урдун ]]</includeonly> <noinclude> [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Раҳбарони ҳукуматҳо|Урдун]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Урдун]] </noinclude> pzpsy0oecwjtb3ru0aiskyz29gm2dt6 1307344 1307342 2022-07-21T18:24:48Z Шухрат Саъдиев 5132 ислоҳ wikitext text/x-wiki {{Рӯйхати пайдарҳам |ном = Подшоҳони Урдун |state = {{{state<includeonly>|collapsed</includeonly>}}} |сарлавҳа = [[Подшоҳони Урдун|Подшоҳони Урдун]] |тасвир2 = [[Акс:Flag of Jordan.svg|60px|right]] |тасвир = [[Акс:Royal_Standard_of_Jordan.svg|60px|right]] |услуби_синфҳо = hlist |феҳрист = * [[Абдуллоҳи I ибни Ҳуссейн|Абдуллоҳи I ибни Ҳуссейн]] * [[Талол ибни Абдуллоҳ|Талол ибни Абдуллоҳ]] * [[Ҳуссейн ибни Талол|Ҳуссейн ибни Талол]] * [[Абдуллоҳи II ибни Ҳуссейн|Абдуллоҳи II ибни Ҳуссейн]] }}<includeonly>[[Гурӯҳ:Подшоҳони Урдун ]]</includeonly> <noinclude> [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Раҳбарони ҳукуматҳо|Урдун]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Урдун]] </noinclude> o7wpmk2qtn4q95i3hbaadi9mtqd6fkv 14 300071 1307343 2022-07-21T18:18:28Z Шухрат Саъдиев 5132 гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki [[Гурӯҳ:Шаблонҳо аз рӯи кишвар|Урдун]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Урдун]] gya6koy43287xms6gyu9brsntudffyx 0 300072 1307345 2022-07-21T18:44:54Z Шухрат Саъдиев 5132 Created by translating the page "[[:ru:Special:Redirect/revision/123689040|Иорданско-саудовские отношения]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox bilateral relations}}'''Муносибатҳои Урдун ва Арабистони''' '''Саудӣ —''' муносибатҳои дипломатии дуҷонибаи [[Урдун]] ва [[Арабистони Саудӣ]] мебошанд. Дарозии сарҳади давлатии байни кишварҳо 731 км <ref>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/jo.html|title=The World Factbook<!-- Заголовок добавлен ботом -->|deadlink=yes|accessdate=2016-11-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160521031246/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/jo.html|archivedate=2016-05-21}}</ref> мебошад. == Таърих == Соли 1924 сулолаи Ҳошимиҳо аз ҷониби Абдулазизи II аз Ҳиҷоз барканор карда шуд, ки боиси норозигии Шоҳигарии Ҳошимии Урдун гардид. Пас аз ба охир расидани [[Ҷанги ҷаҳонии дувум|Ҷанги Дуюми Ҷаҳонӣ,]] муносибатҳои байни ду шоҳигарӣ, махсусан дар солҳои 1955 ва 1990 нисбатан дӯстона шуданд. Пас аз сарнагун шудани сулолаи Ҳошимии [[Ироқ]] дар соли 1958 Арабистони Саудӣ ба Урдун дастгирии сиёсӣ расонд. Соли 1967, пас аз анҷоми ҷанги Шашрӯза, [[Риёз]] ба [[Урдун]] кӯмаки иқтисодӣ расонд, то ба ӯ дар бартараф кардани оқибатҳои ҷанг кӯмак кунад. Арабистони Саудӣ инчунин дар низоъҳои байни Урдун ва рақибони арабии он, аз ҷумла Созмони озодии Фаластин дар солҳои 1970-1971 ва [[Сурия]] дар соли 1980 миёнаравӣ кардааст <ref>{{Cite web|url=http://www.photius.com/countries/saudi_arabia/government/saudi_arabia_government_relations_with_jorda~1435.html|title=Saudi Arabia Relations with Jordan — Flags, Maps, Economy, History, Climate, Natural Resources, Current Issues, International Agreements, Population, Social Statistics, Politi…<!-- Заголовок добавлен ботом -->|deadlink=no|accessdate=2016-11-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160101001613/http://www.photius.com/countries/saudi_arabia/government/saudi_arabia_government_relations_with_jorda~1435.html|archivedate=2016-01-01}}</ref> . Дар соли 1990 саркашии Урдун аз пуштибонии [[Арабистони Саудӣ]] дар ҷараёни даргириаш бо Ироқ сарварони [[Риёз]]<nowiki/>ро такон дод ва хашмгин кард. Арабистони Саудӣ мавқеъи Урдунро корд ба тахтапушт задан тавсиф кард. Ҳукумати Арабистони Саудй вокуниши сахт нишон дод: ҳамаи грантҳо ва қарзҳо ба Урдун катъ карда шуданд; бо нархи арзон фурухтани [[нафт]] хотима ёфт; воридоти мол аз Урдун бо боҷҳо маҳдуд карда шуд. Пас аз шикасти Ироқ, Риёз ташаббуси Урдунро барои барқарор кардани муносибатҳои дӯстона рад кард. Дар солҳои 90-ум равобити ин кишварҳо хеле муташанниҷ буд. Дар солҳои 2000-ум муносибатҳои Урдун ва Арабистони Саудӣ ба эътидол омаданд, кишварҳо дубора дар самтҳои асосии иқтисод ва сиёсати хориҷӣ ҳамкорӣ карданд <ref>{{Cite web|url=http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/04/jordan-saudi-arabia-iran-regional-interference-terrorism.html|title=Jordan pivots to Saudi Arabia<!-- Заголовок добавлен ботом -->|deadlink=no|accessdate=2016-11-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161107221848/http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/04/jordan-saudi-arabia-iran-regional-interference-terrorism.html|archivedate=2016-11-07}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://english.aawsat.com/2016/04/article55349207/jordan-our-relations-with-saudi-arabia-are-deep-and-we-continue-to-support-the-islamic-alliance|title=Jordan: Our Relations with Saudi Arabia are Deep and We Continue to Support the Islamic Alliance - ASHARQ AL-AWSAT English Archive<!-- Заголовок добавлен ботом -->|deadlink=no|accessdate=2016-11-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161107222910/http://english.aawsat.com/2016/04/article55349207/jordan-our-relations-with-saudi-arabia-are-deep-and-we-continue-to-support-the-islamic-alliance|archivedate=2016-11-07}}</ref> . == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Муносибатҳои дуҷонибаи Урдун]] [[Гурӯҳ:Муносибатҳои дуҷонибаи Арабистони Саудӣ]] i1jtxst4wocwtoqbhm585phdobnyrjt 1307346 1307345 2022-07-21T18:48:35Z Шухрат Саъдиев 5132 навсозӣ wikitext text/x-wiki '''Муносибатҳои Урдун ва Арабистони Саудӣ''' — муносибатҳои дипломатии дуҷонибаи [[Урдун]] ва [[Арабистони Саудӣ]] мебошанд. Дарозии сарҳади давлатии байни кишварҳо 731 км <ref>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/jo.html|title=The World Factbook<!-- Заголовок добавлен ботом -->|deadlink=yes|accessdate=2016-11-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160521031246/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/jo.html|archivedate=2016-05-21}}</ref> мебошад. == Таърих == Соли 1924 [[сулолаи Ҳошимиҳо]] аз ҷониби [[Абдулазизи II]] аз Ҳиҷоз барканор карда шуд, ки боиси норозигии [[Урдун|Шоҳигарии Ҳошимии Урдун]] гардид. Пас аз ба охир расидани [[Ҷанги ҷаҳонии дувум|Ҷанги Дуюми Ҷаҳонӣ,]] муносибатҳои байни ду шоҳигарӣ, махсусан дар солҳои 1955 ва 1990 нисбатан дӯстона шуданд. Пас аз сарнагун шудани сулолаи Ҳошимии [[Ироқ]] дар соли 1958 Арабистони Саудӣ ба Урдун дастгирии сиёсӣ расонд. Соли 1967, пас аз анҷоми ҷанги Шашрӯза, [[Риёз]] ба [[Урдун]] кӯмаки иқтисодӣ расонд, то ба ӯ дар бартараф кардани оқибатҳои ҷанг кӯмак кунад. Арабистони Саудӣ инчунин дар низоъҳои байни Урдун ва рақибони арабии он, аз ҷумла Созмони озодии Фаластин дар солҳои 1970-1971 ва [[Сурия]] дар соли 1980 миёнаравӣ кардааст <ref>{{Cite web|url=http://www.photius.com/countries/saudi_arabia/government/saudi_arabia_government_relations_with_jorda~1435.html|title=Saudi Arabia Relations with Jordan — Flags, Maps, Economy, History, Climate, Natural Resources, Current Issues, International Agreements, Population, Social Statistics, Politi…<!-- Заголовок добавлен ботом -->|deadlink=no|accessdate=2016-11-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160101001613/http://www.photius.com/countries/saudi_arabia/government/saudi_arabia_government_relations_with_jorda~1435.html|archivedate=2016-01-01}}</ref> . Дар соли 1990 саркашии Урдун аз пуштибонии [[Арабистони Саудӣ]] дар ҷараёни даргириаш бо Ироқ сарварони [[Риёз]]<nowiki/>ро такон дод ва хашмгин кард. Арабистони Саудӣ мавқеъи Урдунро ''"корд ба тахтапушт задан"'' тавсиф кард. Ҳукумати Арабистони Саудӣ вокуниши сахт нишон дод: ҳамаи грантҳо ва қарзҳо ба Урдун қатъ карда шуданд; бо нархи арзон фурӯхтани [[нафт]] хотима ёфт; воридоти мол аз Урдун бо боҷҳо маҳдуд карда шуд. Пас аз шикасти Ироқ, Риёз ташаббуси Урдунро барои барқарор кардани муносибатҳои дӯстона рад кард. Дар солҳои 90-ум равобити ин кишварҳо хеле муташанниҷ буд. Дар солҳои 2000-ум муносибатҳои Урдун ва Арабистони Саудӣ ба эътидол омаданд, кишварҳо дубора дар самтҳои асосии иқтисод ва сиёсати хориҷӣ ҳамкорӣ карданд <ref>{{Cite web|url=http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/04/jordan-saudi-arabia-iran-regional-interference-terrorism.html|title=Jordan pivots to Saudi Arabia<!-- Заголовок добавлен ботом -->|deadlink=no|accessdate=2016-11-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161107221848/http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/04/jordan-saudi-arabia-iran-regional-interference-terrorism.html|archivedate=2016-11-07}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://english.aawsat.com/2016/04/article55349207/jordan-our-relations-with-saudi-arabia-are-deep-and-we-continue-to-support-the-islamic-alliance|title=Jordan: Our Relations with Saudi Arabia are Deep and We Continue to Support the Islamic Alliance - ASHARQ AL-AWSAT English Archive<!-- Заголовок добавлен ботом -->|deadlink=no|accessdate=2016-11-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161107222910/http://english.aawsat.com/2016/04/article55349207/jordan-our-relations-with-saudi-arabia-are-deep-and-we-continue-to-support-the-islamic-alliance|archivedate=2016-11-07}}</ref> . == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Муносибатҳои дуҷонибаи Урдун]] [[Гурӯҳ:Муносибатҳои дуҷонибаи Арабистони Саудӣ]] 9kw77soljxqd0nbmos6zcnktapuze5p 14 300073 1307347 2022-07-21T18:51:16Z Шухрат Саъдиев 5132 гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki [[Гурӯҳ:Муносибатҳои хориҷии Урдун]] [[Гурӯҳ:Муносибатҳои дуҷониба|Урдун]] ff9kx6bstvux7aq0vo7o83465m053jc 1307349 1307347 2022-07-21T18:55:54Z Шухрат Саъдиев 5132 ислоҳ, навсозӣ wikitext text/x-wiki [[Гурӯҳ:Муносибатҳои хориҷии Урдун]] [[Гурӯҳ:Робитаҳои дуҷониба|Урдун]] 51h0vvkwshqxwj8ms36d0ln5yvi5bcz 14 300075 1307351 2022-07-21T18:59:58Z Шухрат Саъдиев 5132 гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki {{Catmain}} [[Гурӯҳ:Муносибатҳои байналмилалӣ]] [[Гурӯҳ:Сиёсати хориҷӣ]] [[Гурӯҳ:Дипломатия]] paru7phd4u34ttkq9tea456p229r2bn 0 300076 1307357 2022-07-21T19:42:33Z 46.211.99.114 Саҳифаи нав: {{манбаъ}} {{Мусиқидон |ном = Ана Мена |тасвир = Premios Goya 2020 - Ana Mena.jpg |тавсифи тасвир = |таърихи таваллуд = 25.02.1997 |зодгоҳ = Естепона, {{flag|Испания}} |сани марг = |маҳалли марг = |мамлакат = |касб = овозхон |сабк = |викианбор = }} '''Ана... wikitext text/x-wiki {{манбаъ}} {{Мусиқидон |ном = Ана Мена |тасвир = Premios Goya 2020 - Ana Mena.jpg |тавсифи тасвир = |таърихи таваллуд = 25.02.1997 |зодгоҳ = Естепона, {{flag|Испания}} |сани марг = |маҳалли марг = |мамлакат = |касб = овозхон |сабк = |викианбор = }} '''Ана Мена''' (тав. [[25 феврал]]и [[1997]], Естепона, [[Испания]]) — овозхони. == Дискография == * Index (2018) == Пайвандҳо == * [https://www.anamenamusic.com/ www.anamenamusic.com] [[Гурӯҳ:Шахсиятҳо аз рӯи алифбо]] 29evdfrei5gj9yet3qjkfemilu2hlw4 1307386 1307357 2022-07-22T04:20:27Z VASHGIRD 8035 VASHGIRD moved page [[Мена, Ана]] to [[Ана Мена]] wikitext text/x-wiki {{манбаъ}} {{Мусиқидон |ном = Ана Мена |тасвир = Premios Goya 2020 - Ana Mena.jpg |тавсифи тасвир = |таърихи таваллуд = 25.02.1997 |зодгоҳ = Естепона, {{flag|Испания}} |сани марг = |маҳалли марг = |мамлакат = |касб = овозхон |сабк = |викианбор = }} '''Ана Мена''' (тав. [[25 феврал]]и [[1997]], Естепона, [[Испания]]) — овозхони. == Дискография == * Index (2018) == Пайвандҳо == * [https://www.anamenamusic.com/ www.anamenamusic.com] [[Гурӯҳ:Шахсиятҳо аз рӯи алифбо]] 29evdfrei5gj9yet3qjkfemilu2hlw4 1307388 1307386 2022-07-22T04:21:11Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Мусиқидон}} '''Ана Мена''' (тав. [[25 феврал]]и [[1997]], Естепона, [[Испания]]) — овозхон ва ҳунарпешаи испониёӣ. == Дискография == * Index (2018) == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Пайвандҳо == * [https://www.anamenamusic.com/ www.anamenamusic.com] {{ПБ}} cu9qaypq1oomj6r7vi4bm51st8c4j2l 1307389 1307388 2022-07-22T04:22:08Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Мусиқидон}} '''Ана Мена''' ({{lang-en|Ana Mena Rojas}}; {{ВД-Дебоча}}) — овозхон ва ҳунарпешаи испониёӣ. == Дискография == * Index (2018) == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Пайвандҳо == * [https://www.anamenamusic.com/ www.anamenamusic.com] {{ПБ}} d1beogdkljw6r4xdwwjsjspplif2nmq 10 300077 1307366 2022-07-22T03:36:52Z Шухрат Саъдиев 5132 Шаблон:Сарвазирони Қатар wikitext text/x-wiki {{Рӯйхати пайдарҳам |ном = Сарвазирони Қатар |state = {{{state<includeonly>|collapsed</includeonly>}}} |сарлавҳа = [[Сарвазири Тунис|Сарвазирони Қатар]] |тасвир2 = [[Акс:Coat_of_arms_of_Qatar.svg|60px|right]] |тасвир = [[Акс:Flag of Qatar.svg|120px|right]] |услуби_синфҳо = hlist |феҳрист = * [[Халифа бин Ҳамад Оли Танӣ|Халифа бин Ҳамад]] * [[Халифа бин Ҳамад Оли Танӣ|Халифа бин Ҳамад]] * [[Абдуллоҳ бин Халифа Оли Танӣ|Абдуллоҳ бин Халифа]] * [[Ҳамад бин Ҷосим бин Ҷобир Оли Танӣ|Ҳамад бин Ҷосим]] * [[Абдуллоҳ бин Носир бин Халифа Оли Танӣ|Абдуллоҳ бин Носир]] * [[Холид бин Халифа бин Абдулазиз Оли Танӣ|Холид бин Халифа]] }}<includeonly>[[Гурӯҳ:Сарвазирони Қатар]]</includeonly> <noinclude> [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Раҳбарони ҳукуматҳо|Қатар]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Қатар]] </noinclude> j39kmpi20fdyw3kz3jm78knsgssuxpg 1307367 1307366 2022-07-22T03:37:30Z Шухрат Саъдиев 5132 Шаблон:Сарвазирони Қатар wikitext text/x-wiki {{Рӯйхати пайдарҳам |ном = Сарвазирони Қатар |state = {{{state<includeonly>|collapsed</includeonly>}}} |сарлавҳа = [[Сарвазири Тунис|Сарвазирони Қатар]] |тасвир2 = [[Акс:Coat_of_arms_of_Qatar.svg|60px|right]] |тасвир = [[Акс:Flag of Qatar.svg|120px|right]] |услуби_синфҳо = hlist |феҳрист = * [[Халифа бин Ҳамад Оли Танӣ|Халифа бин Ҳамад]] * [[Халифа бин Ҳамад Оли Танӣ|Халифа бин Ҳамад]] * [[Абдуллоҳ бин Халифа Оли Танӣ|Абдуллоҳ бин Халифа]] * [[Ҳамад бин Ҷосим бин Ҷобир Оли Танӣ|Ҳамад бин Ҷосим]] * [[Абдуллоҳ бин Носир бин Халифа Оли Танӣ|Абдуллоҳ бин Носир]] * [[Холид бин Халифа бин Абдулазиз Оли Танӣ|Холид бин Халифа]] }}<includeonly>[[Гурӯҳ:Сарвазирони Қатар]]</includeonly> <noinclude> [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Раҳбарони ҳукуматҳо|Қатар]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Қатар]] </noinclude> daup7xbxcz9uzfr8onpe72u6ddsj20e 14 300078 1307370 2022-07-22T03:46:43Z Шухрат Саъдиев 5132 гурҳбандӣ wikitext text/x-wiki [[Гурӯҳ:Шаблонҳо аз рӯи кишвар|Қатар]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Осиё]] ikaznfzit04pidomdxpq51u2wt2ppgk 14 300079 1307373 2022-07-22T03:54:46Z Шухрат Саъдиев 5132 Шухрат Саъдиев moved page [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Ҷуғрофияи Осиё]] to [[Гурӯҳ:Шаблон:Ҷуғрофияи Осиё]]: ивази номгузорӣ wikitext text/x-wiki #равона [[:Гурӯҳ:Шаблон:Ҷуғрофияи Осиё]] j6e0sv9xkd69ngvj1ezrds2hz9mpjyd 1307374 1307373 2022-07-22T03:59:00Z Шухрат Саъдиев 5132 Саҳифаро холӣ кард wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 1307383 1307374 2022-07-22T04:10:06Z Шухрат Саъдиев 5132 гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Осиё]] 1chbc340fkpfih2q5gc7e8db7pudxz5 1307384 1307383 2022-07-22T04:14:48Z Шухрат Саъдиев 5132 илова, гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Осиё|Ҷуғрофия]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Ҷуғрофия|Осиё]] [[Гурӯҳ:Ҷуғрофияи Осиё|{]] 3vwrnak45942of435b9ehfrl3gux650 0 300080 1307387 2022-07-22T04:20:27Z VASHGIRD 8035 VASHGIRD moved page [[Мена, Ана]] to [[Ана Мена]] wikitext text/x-wiki #равона [[Ана Мена]] 6v5ao3by44j0h9nrs6p2d3iiwlk0g59 0 300081 1307392 2022-07-22T04:25:20Z VASHGIRD 8035 Тағйири масир ба [[Фаттоҳ Одина]] wikitext text/x-wiki #равона [[Фаттоҳ Одина]] 5dkdgdp7ms774hm7wjfv8grlji7ksx5 0 300082 1307395 2022-07-22T04:31:44Z VASHGIRD 8035 VASHGIRD moved page [[Евгени Сахаров]] to [[Евгений Сахаров]] wikitext text/x-wiki #равона [[Евгений Сахаров]] g38ekatsjre1mjazcpzcjrzow5342tk 0 300083 1307397 2022-07-22T04:32:07Z VASHGIRD 8035 VASHGIRD moved page [[Анатоли Кретов]] to [[Анатолий Кретов]] wikitext text/x-wiki #равона [[Анатолий Кретов]] n307sc2z4ni2wfvtiisp42l2c7825aa 1 300084 1307399 2022-07-22T04:32:08Z VASHGIRD 8035 VASHGIRD moved page [[Баҳс:Анатоли Кретов]] to [[Баҳс:Анатолий Кретов]] wikitext text/x-wiki #равона [[Баҳс:Анатолий Кретов]] pr0or4mmmq9j0m22gnlv9qnk6oxx172 0 300085 1307400 2022-07-22T04:42:42Z VASHGIRD 8035 Created by translating the page "[[:ru:Special:Redirect/revision/122842143|Пулатов, Тимур Исхакович]]" wikitext text/x-wiki {{Адиб|жанр=[[повесть]], [[роман]]|дебют=«Не ходи по обочине»|Lib=|Сайт=|викитека=}} [[Категория:Персоналии по алфавиту]] [[Категория:Писатели по алфавиту]] [[Категория:Статьи о писателях без ссылки на Викитеку]] '''Темур Исҳоқович Пӯлодов''' (таваллуд [[22 июл|22 июли]] [[Соли 1939|1939]] ) — нависанда ва филмноманависи маъруфи тоҷиктабори Русия. == Зиндагинома == Тимур Пӯлодов соли 1939 дар шаҳри Бухоро (вилояти Бухорои ҶШС Узбакистон, ҳозира Узбакистон) ба дунё омадааст. Хатмкардаи Донишкадаи омӯзгории Бухоро (1963); курсҳои олии филмноманависон ва коргардонҳо дар Маскав(1967). Сармуҳаррири киностудияи «Узбекфилм» шуда кор кардааст. Муаллифи бархе аз филмномаҳои филмҳои бадеӣ («Бозгашти фармондеҳ», аз руи повести ҳамноми Темур Пӯлодов «Дигар маҳалҳои аҳолинишин», 1968, коргардон — Д. Салимов, «Ин писари хуб», 1972., коргардон — Э. Хачатуров, «Сафари охирини Кайп», аз руи повести хамноми Темур Пӯлодов, соли 1991, коргардон— Ф. Давлетшин ва дигарон.) == Ҷоизаҳо == * [[Ордени Дӯстии халқҳо|Ордени Дӯстии Халқҳо]] ( [[28 октябр|28 октябри]] [[Соли 1994|1994]] ) - ''барои хидматҳо дар рушди адабиёт ва ҳунар, таҳкими робитаҳои фарҳангии байни миллатҳо'' <ref>[http://www.kremlin.ru/acts/bank/7161 Указ Президента Российской Федерации от 28 октября 1994 года № 2037 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»]</ref> . * Нависандаи халқии [[ҶШС Узбакистон]] (1989) * Нависандаи мардумии [[Тоҷикистон]] * Ҷоизаи давлатии Узбакистон * Ҷоизаи адабии Важа Пшавела ([[Гурҷистон]]) * Ҷоизаи адабии Саят-Нова ([[Арманистон]]) * Ҷоизаи байнулмилалии М. А. Шолохов == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} == Пайвандҳо == * [https://web.archive.org/web/20100813102646/http://www.islam.ru/pressclub/gost/pulatov/ Тимур Пӯлотов: Ислом рӯҳи маро як умр пур кард!] * [https://archive.today/20130417055636/http://www.litrossia.ru/archive/26/courier/575.php Пулотов озод карда шудааст. Оянда кист?] - « Литературная Россия » № 49 аз 12.08.2000 * [http://mytashkent.uz/2008/05/29/timur-pulatov/ Тимур Пӯлотов] * [http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=26113 «Адибон низ гиря мекунанд»] — Рузномаи « Коммерсант » № 4 (157) аз 10.09.1992 * [http://www.pereplet.ru/text/aleshkin20feb09.html "Даҳгонаи беҳтарин" ҳатмии русӣ "" аз 23.02.2009] * [http://qha.com.ua/haber2.php?id=4944 Вохӯрии насрнавис Тимур Пӯлотов бо зиёиёни тоторҳои Қрим аз 19.10.2010] (пайванди дастнорас) * [http://www.poluostrov.com.ua/novosti/krym/752 "Ба Қрим дӯсти тоторҳои Қрим Тимур Пӯлатов ташриф овард" аз 20.10.2010] [[Гурӯҳ:Филмноманависон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Нависандагони адабиёти русӣ]] [[Гурӯҳ:Адибон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Зодагони шаҳри Бухоро]] mketm0lyxqvz8hczrbzuampb3vezdmo 1307401 1307400 2022-07-22T04:42:58Z VASHGIRD 8035 VASHGIRD moved page [[Пӯлодов, Темур Исҳақович]] to [[Темур Пӯлодов]] wikitext text/x-wiki {{Адиб|жанр=[[повесть]], [[роман]]|дебют=«Не ходи по обочине»|Lib=|Сайт=|викитека=}} [[Категория:Персоналии по алфавиту]] [[Категория:Писатели по алфавиту]] [[Категория:Статьи о писателях без ссылки на Викитеку]] '''Темур Исҳоқович Пӯлодов''' (таваллуд [[22 июл|22 июли]] [[Соли 1939|1939]] ) — нависанда ва филмноманависи маъруфи тоҷиктабори Русия. == Зиндагинома == Тимур Пӯлодов соли 1939 дар шаҳри Бухоро (вилояти Бухорои ҶШС Узбакистон, ҳозира Узбакистон) ба дунё омадааст. Хатмкардаи Донишкадаи омӯзгории Бухоро (1963); курсҳои олии филмноманависон ва коргардонҳо дар Маскав(1967). Сармуҳаррири киностудияи «Узбекфилм» шуда кор кардааст. Муаллифи бархе аз филмномаҳои филмҳои бадеӣ («Бозгашти фармондеҳ», аз руи повести ҳамноми Темур Пӯлодов «Дигар маҳалҳои аҳолинишин», 1968, коргардон — Д. Салимов, «Ин писари хуб», 1972., коргардон — Э. Хачатуров, «Сафари охирини Кайп», аз руи повести хамноми Темур Пӯлодов, соли 1991, коргардон— Ф. Давлетшин ва дигарон.) == Ҷоизаҳо == * [[Ордени Дӯстии халқҳо|Ордени Дӯстии Халқҳо]] ( [[28 октябр|28 октябри]] [[Соли 1994|1994]] ) - ''барои хидматҳо дар рушди адабиёт ва ҳунар, таҳкими робитаҳои фарҳангии байни миллатҳо'' <ref>[http://www.kremlin.ru/acts/bank/7161 Указ Президента Российской Федерации от 28 октября 1994 года № 2037 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»]</ref> . * Нависандаи халқии [[ҶШС Узбакистон]] (1989) * Нависандаи мардумии [[Тоҷикистон]] * Ҷоизаи давлатии Узбакистон * Ҷоизаи адабии Важа Пшавела ([[Гурҷистон]]) * Ҷоизаи адабии Саят-Нова ([[Арманистон]]) * Ҷоизаи байнулмилалии М. А. Шолохов == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} == Пайвандҳо == * [https://web.archive.org/web/20100813102646/http://www.islam.ru/pressclub/gost/pulatov/ Тимур Пӯлотов: Ислом рӯҳи маро як умр пур кард!] * [https://archive.today/20130417055636/http://www.litrossia.ru/archive/26/courier/575.php Пулотов озод карда шудааст. Оянда кист?] - « Литературная Россия » № 49 аз 12.08.2000 * [http://mytashkent.uz/2008/05/29/timur-pulatov/ Тимур Пӯлотов] * [http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=26113 «Адибон низ гиря мекунанд»] — Рузномаи « Коммерсант » № 4 (157) аз 10.09.1992 * [http://www.pereplet.ru/text/aleshkin20feb09.html "Даҳгонаи беҳтарин" ҳатмии русӣ "" аз 23.02.2009] * [http://qha.com.ua/haber2.php?id=4944 Вохӯрии насрнавис Тимур Пӯлотов бо зиёиёни тоторҳои Қрим аз 19.10.2010] (пайванди дастнорас) * [http://www.poluostrov.com.ua/novosti/krym/752 "Ба Қрим дӯсти тоторҳои Қрим Тимур Пӯлатов ташриф овард" аз 20.10.2010] [[Гурӯҳ:Филмноманависон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Нависандагони адабиёти русӣ]] [[Гурӯҳ:Адибон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Зодагони шаҳри Бухоро]] mketm0lyxqvz8hczrbzuampb3vezdmo 1307403 1307401 2022-07-22T04:43:37Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Адиб}} '''Темур Исҳоқович Пӯлодов''' (таваллуд [[22 июл]]и [[Соли 1939|1939]]) — нависанда ва филмноманависи маъруфи тоҷиктабори Русия. == Зиндагинома == Тимур Пӯлодов соли 1939 дар шаҳри Бухоро (вилояти Бухорои ҶШС Узбакистон, ҳозира Узбакистон) ба дунё омадааст. Хатмкардаи Донишкадаи омӯзгории Бухоро (1963); курсҳои олии филмноманависон ва коргардонҳо дар Маскав(1967). Сармуҳаррири киностудияи «Узбекфилм» шуда кор кардааст. Муаллифи бархе аз филмномаҳои филмҳои бадеӣ («Бозгашти фармондеҳ», аз руи повести ҳамноми Темур Пӯлодов «Дигар маҳалҳои аҳолинишин», 1968, коргардон — Д. Салимов, «Ин писари хуб», 1972., коргардон — Э. Хачатуров, «Сафари охирини Кайп», аз руи повести хамноми Темур Пӯлодов, соли 1991, коргардон— Ф. Давлетшин ва дигарон.) == Ҷоизаҳо == * [[Ордени Дӯстии халқҳо|Ордени Дӯстии Халқҳо]] ([[28 октябр]]и [[Соли 1994|1994]]) — ''барои хидматҳо дар рушди адабиёт ва ҳунар, таҳкими робитаҳои фарҳангии байни миллатҳо''<ref>[http://www.kremlin.ru/acts/bank/7161 Указ Президента Российской Федерации от 28 октября 1994 года № 2037 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»]</ref> . * Нависандаи халқии [[ҶШС Узбакистон]] (1989) * Нависандаи мардумии [[Тоҷикистон]] * Ҷоизаи давлатии Узбакистон * Ҷоизаи адабии Важа Пшавела ([[Гурҷистон]]) * Ҷоизаи адабии Саят-Нова ([[Арманистон]]) * Ҷоизаи байнулмилалии М. А. Шолохов == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Пайвандҳо == * [https://web.archive.org/web/20100813102646/http://www.islam.ru/pressclub/gost/pulatov/ Тимур Пӯлотов: Ислом рӯҳи маро як умр пур кард!] * [https://archive.today/20130417055636/http://www.litrossia.ru/archive/26/courier/575.php Пулотов озод карда шудааст. Оянда кист?] — " Литературная Россия " № 49 аз 12.08.2000 * [http://mytashkent.uz/2008/05/29/timur-pulatov/ Тимур Пӯлотов] * [http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=26113 «Адибон низ гиря мекунанд»] — Рузномаи " Коммерсант " № 4 (157) аз 10.09.1992 * [http://www.pereplet.ru/text/aleshkin20feb09.html «Даҳгонаи беҳтарин» ҳатмии русӣ "" аз 23.02.2009] * [http://qha.com.ua/haber2.php?id=4944 Вохӯрии насрнавис Тимур Пӯлотов бо зиёиёни тоторҳои Қрим аз 19.10.2010] (пайванди дастнорас) * [http://www.poluostrov.com.ua/novosti/krym/752 «Ба Қрим дӯсти тоторҳои Қрим Тимур Пӯлатов ташриф овард» аз 20.10.2010] {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Филмноманависон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Нависандагони адабиёти русӣ]] [[Гурӯҳ:Адибон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Зодагони шаҳри Бухоро]] mrpvgnjzp63ls2su2o8uh10f4rcnjh4 1307404 1307403 2022-07-22T04:43:52Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Адиб}} '''Темур Исҳоқович Пӯлодов''' ({{ВД-Дебоча}}) — нависанда ва филмноманависи маъруфи тоҷиктабори Русия. == Зиндагинома == Тимур Пӯлодов соли 1939 дар шаҳри Бухоро (вилояти Бухорои ҶШС Узбакистон, ҳозира Узбакистон) ба дунё омадааст. Хатмкардаи Донишкадаи омӯзгории Бухоро (1963); курсҳои олии филмноманависон ва коргардонҳо дар Маскав(1967). Сармуҳаррири киностудияи «Узбекфилм» шуда кор кардааст. Муаллифи бархе аз филмномаҳои филмҳои бадеӣ («Бозгашти фармондеҳ», аз руи повести ҳамноми Темур Пӯлодов «Дигар маҳалҳои аҳолинишин», 1968, коргардон — Д. Салимов, «Ин писари хуб», 1972., коргардон — Э. Хачатуров, «Сафари охирини Кайп», аз руи повести хамноми Темур Пӯлодов, соли 1991, коргардон— Ф. Давлетшин ва дигарон.) == Ҷоизаҳо == * [[Ордени Дӯстии халқҳо|Ордени Дӯстии Халқҳо]] ([[28 октябр]]и [[Соли 1994|1994]]) — ''барои хидматҳо дар рушди адабиёт ва ҳунар, таҳкими робитаҳои фарҳангии байни миллатҳо''<ref>[http://www.kremlin.ru/acts/bank/7161 Указ Президента Российской Федерации от 28 октября 1994 года № 2037 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»]</ref> . * Нависандаи халқии [[ҶШС Узбакистон]] (1989) * Нависандаи мардумии [[Тоҷикистон]] * Ҷоизаи давлатии Узбакистон * Ҷоизаи адабии Важа Пшавела ([[Гурҷистон]]) * Ҷоизаи адабии Саят-Нова ([[Арманистон]]) * Ҷоизаи байнулмилалии М. А. Шолохов == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Пайвандҳо == * [https://web.archive.org/web/20100813102646/http://www.islam.ru/pressclub/gost/pulatov/ Тимур Пӯлотов: Ислом рӯҳи маро як умр пур кард!] * [https://archive.today/20130417055636/http://www.litrossia.ru/archive/26/courier/575.php Пулотов озод карда шудааст. Оянда кист?] — " Литературная Россия " № 49 аз 12.08.2000 * [http://mytashkent.uz/2008/05/29/timur-pulatov/ Тимур Пӯлотов] * [http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=26113 «Адибон низ гиря мекунанд»] — Рузномаи " Коммерсант " № 4 (157) аз 10.09.1992 * [http://www.pereplet.ru/text/aleshkin20feb09.html «Даҳгонаи беҳтарин» ҳатмии русӣ "" аз 23.02.2009] * [http://qha.com.ua/haber2.php?id=4944 Вохӯрии насрнавис Тимур Пӯлотов бо зиёиёни тоторҳои Қрим аз 19.10.2010] (пайванди дастнорас) * [http://www.poluostrov.com.ua/novosti/krym/752 «Ба Қрим дӯсти тоторҳои Қрим Тимур Пӯлатов ташриф овард» аз 20.10.2010] {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Филмноманависон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Нависандагони адабиёти русӣ]] [[Гурӯҳ:Адибон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Зодагони шаҳри Бухоро]] fal53x44l78jpcs2ymaaigrg73wp7ob 0 300087 1307413 2022-07-22T05:37:39Z VASHGIRD 8035 Тағйири масир ба [[Муҳаммадҷон Масаидов]] wikitext text/x-wiki #равона [[Муҳаммадҷон Масаидов]] tsv7ezwwjrdcsa3ip0ehi1laoed2ak6 0 300088 1307415 2022-07-22T05:50:08Z VASHGIRD 8035 Саҳифаи нав: {{Ходими давлатӣ |ном = Муҳаммадҷон Масаидов |номи аслӣ = Масаидов Муҳаммадҷон Мадалиев |тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = |вазифа = Комиссари [[Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон|маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон]] |тартиб = |пар... wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Муҳаммадҷон Масаидов |номи аслӣ = Масаидов Муҳаммадҷон Мадалиев |тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = |вазифа = Комиссари [[Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон|маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон]] |тартиб = |парчам = |нахуствазир = |аввалдавр = 1929 |охирдавр = 1930 |пешгузашта = [[Нисор Муҳаммад]] |ҷонишин = [[Нисор Муҳаммад]] |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |президент = |маълумот = |касб = |дараҷаи илмӣ = |ҷоизаҳо = }} '''Муҳаммадҷон Масаидов''' (1901, Хуҷанд — 20 октябри 1938<ref>{{Cite web|url=https://pomnirod.ru/materialy-k-statyam/administrativno-territorialnoe-delenie-rossijskoj-imperii/gubernii-rossii/turgajskaya-oblast/poslerevolyucionnye-dokumenty-turgajskoj-oblasti/stalinskie-rasstrelnye-spiski-po-tadzhikskoj-ssr.html|title=Сталинские расстрельные списки по Таджикской ССР.|website=pomnirod.ru|publisher=Мое Семейное Древо|lang=ru|accessdate=2022-06-21}}</ref>) — рӯшанфикри тоҷик, арбоби давлатӣ, собиқадори маориф ва фарҳанги Тоҷикистон. == Зиндагинома == Муҳаммадҷон Масаидов дар соли 1901 дар хонаводаи тоҷик ба дунё омадааст. Аз соли 1919 уз ҲК буд. Маълумоташ олиии нопурра. == Корнома == Муҳаммадҷон Масаидов кори худро дар сол 1917 ба унвони нигаҳбон дар Хуҷанд оғоз кард. Дар соли 1922—1926 ба унвони котиби Угоркоми комсомол, Угоркоми ҳизб дар Хуҷанд, дар 1926—1928 котиби иҷроияи кумитаи минтақаии ҳизб дар Сурхондарёи ҶШС Узбакистон, муовин раиси шуъбаи сиёсии Узбригадаи Артиши Сурх дар Самарқанд, 1929—1930 комиссари халқи маорифи ҶШС Тоҷикистон буд. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Вазирони Тоҷикистон]] grqye9sg9oxt9tr4554gftax1rkpafl 1307416 1307415 2022-07-22T05:50:41Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Муҳаммадҷон Масаидов |номи аслӣ = Масаидов Муҳаммадҷон Мадалиев |тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = |вазифа = Комиссари [[Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон|маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон]] |тартиб = |парчам = |нахуствазир = |аввалдавр = 1929 |охирдавр = 1930 |пешгузашта = [[Нисор Муҳаммад]] |ҷонишин = [[Нисор Муҳаммад]] |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |президент = |маълумот = |касб = |дараҷаи илмӣ = |ҷоизаҳо = }} '''Муҳаммадҷон Масаидов''' (1901, Хуҷанд — 20 октябри 1938<ref>{{Cite web|url=https://pomnirod.ru/materialy-k-statyam/administrativno-territorialnoe-delenie-rossijskoj-imperii/gubernii-rossii/turgajskaya-oblast/poslerevolyucionnye-dokumenty-turgajskoj-oblasti/stalinskie-rasstrelnye-spiski-po-tadzhikskoj-ssr.html|title=Сталинские расстрельные списки по Таджикской ССР.|website=pomnirod.ru|publisher=Мое Семейное Древо|lang=ru|accessdate=2022-06-21}}</ref>) — рӯшанфикри тоҷик, арбоби давлатӣ, собиқадори маориф ва фарҳанги Тоҷикистон. == Зиндагинома == Муҳаммадҷон Масаидов дар соли 1901 дар хонаводаи тоҷик ба дунё омадааст. Маълумоташ олиии нопурра. Аз соли 1919 узви ҲК буд. == Корнома == Муҳаммадҷон Масаидов кори худро дар сол 1917 ба унвони нигаҳбон дар Хуҷанд оғоз кард. Дар соли 1922—1926 ба унвони котиби Угоркоми комсомол, Угоркоми ҳизб дар Хуҷанд, дар 1926—1928 котиби иҷроияи кумитаи минтақаии ҳизб дар Сурхондарёи ҶШС Узбакистон, муовини раиси шуъбаи сиёсии Узбригадаи Артиши Сурх дар Самарқанд, 1929—1930 комиссари халқи маорифи ҶШС Тоҷикистон буд. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Вазирони Тоҷикистон]] qc5rbgc4w2fhqzskurgkiqi04uratb5 1307417 1307416 2022-07-22T06:00:29Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Муҳаммадҷон Масаидов |номи аслӣ = Масаидов Муҳаммадҷон Мадалиев |тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = |вазифа = Комиссари [[Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон|маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон]] |тартиб = |парчам = |нахуствазир = |аввалдавр = 1929 |охирдавр = 1930 |пешгузашта = [[Нисор Муҳаммад]] |ҷонишин = [[Нисор Муҳаммад]] |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |президент = |маълумот = |касб = |дараҷаи илмӣ = |ҷоизаҳо = }} '''Муҳаммадҷон Мадалиевич Масаидов''' ([[1901]], [[Хуҷанд]] — [[20 октябр|20 октябри]] [[1938]]<ref>{{Cite web|url=https://pomnirod.ru/materialy-k-statyam/administrativno-territorialnoe-delenie-rossijskoj-imperii/gubernii-rossii/turgajskaya-oblast/poslerevolyucionnye-dokumenty-turgajskoj-oblasti/stalinskie-rasstrelnye-spiski-po-tadzhikskoj-ssr.html|title=Сталинские расстрельные списки по Таджикской ССР.|website=pomnirod.ru|publisher=Мое Семейное Древо|lang=ru|accessdate=2022-06-21}}</ref>) — рӯшанфикри тоҷик, арбоби давлатӣ, собиқадори маориф ва фарҳанги Тоҷикистон. == Зиндагинома == Муҳаммадҷон Масаидов дар соли 1901 дар хонаводаи тоҷик ба дунё омадааст. Фориғуттаҳсили мадрасаи сесолаи русӣ-бумии Хуҷанд (1917)<ref name=":0">{{Cite web|url=https://centrasia.org/person2.php?st=1492107740|title=МАСАИДОВ Мухамеджан Мадалиевич|website=centrasia.org|publisher=ЦентрАзия|accessdate=2022-07-22}}</ref>. Аз соли 1919 узви ҲК буд. == Корнома == Муҳаммадҷон Масаидов кори худро дар сол 1917 ба унвони нигаҳбон дар Хуҷанд оғоз кард. Дар соли 1922—1926 ба унвони котиби Угоркоми комсомол, Угоркоми ҳизб дар Хуҷанд, дар 1926—1928 котиби иҷроияи кумитаи минтақаии ҳизб дар Сурхондарёи ҶШС Узбакистон, муовини раиси шуъбаи сиёсии бригадаи узбакистонии Артиши Сурх дар Самарқанд, 1929—1930 комиссари халқи маорифи ҶШС Тоҷикистон, 1930 котиби масъули кумитаи минтақии ҳизбии Кӯлоб, 1931 раиси Шӯрои олии иқтисоди миллии ҶШС Тоҷикистон ва дар солҳои 1931—1934 донишҷӯи Промакадемияи Маскав буд<ref name=":0" />. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Вазирони Тоҷикистон]] alw5f0b1bygeig31iypaoozcn1j6h6k 1307421 1307417 2022-07-22T06:04:36Z VASHGIRD 8035 /* Зиндагинома */ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Муҳаммадҷон Масаидов |номи аслӣ = Масаидов Муҳаммадҷон Мадалиев |тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = |вазифа = Комиссари [[Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон|маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон]] |тартиб = |парчам = |нахуствазир = |аввалдавр = 1929 |охирдавр = 1930 |пешгузашта = [[Нисор Муҳаммад]] |ҷонишин = [[Нисор Муҳаммад]] |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |президент = |маълумот = |касб = |дараҷаи илмӣ = |ҷоизаҳо = }} '''Муҳаммадҷон Мадалиевич Масаидов''' ([[1901]], [[Хуҷанд]] — [[20 октябр|20 октябри]] [[1938]]<ref>{{Cite web|url=https://pomnirod.ru/materialy-k-statyam/administrativno-territorialnoe-delenie-rossijskoj-imperii/gubernii-rossii/turgajskaya-oblast/poslerevolyucionnye-dokumenty-turgajskoj-oblasti/stalinskie-rasstrelnye-spiski-po-tadzhikskoj-ssr.html|title=Сталинские расстрельные списки по Таджикской ССР.|website=pomnirod.ru|publisher=Мое Семейное Древо|lang=ru|accessdate=2022-06-21}}</ref>) — рӯшанфикри тоҷик, арбоби давлатӣ, собиқадори маориф ва фарҳанги Тоҷикистон. == Зиндагинома == Муҳаммадҷон Масаидов дар соли 1901 дар хонаводаи тоҷик ба дунё омадааст. Фориғуттаҳсили мадрасаи сесолаи русӣ-бумии Хуҷанд (1917)<ref name=":0">{{Cite web|url=https://centrasia.org/person2.php?st=1492107740|title=МАСАИДОВ Мухамеджан Мадалиевич|website=centrasia.org|publisher=ЦентрАзия|accessdate=2022-07-22}}</ref>. Аз соли 1919 узви ҲК буд. == Корнома == Муҳаммадҷон Масаидов кори худро дар сол 1917 ба унвони нигаҳбон дар Хуҷанд оғоз кард. Дар соли 1922—1926 ба унвони котиби Угоркоми комсомол, Угоркоми ҳизб дар Хуҷанд, дар 1926—1928 котиби иҷроияи кумитаи минтақаии ҳизб дар Сурхондарёи ҶШС Узбакистон, муовини раиси шуъбаи сиёсии бригадаи узбакистонии Артиши Сурх дар Самарқанд, 1929—1930 комиссари халқии маорифи ҶШС Тоҷикистон, 1930 котиби масъули кумитаи минтақии ҳизбии Кӯлоб, 1931 раиси Шӯрои олии иқтисоди миллии ҶШС Тоҷикистон ва дар солҳои 1931—1934 донишҷӯи Промакадемияи Маскав, 1934—1936 комиссари қалқии саноати маҳаллии ҶШС Тоҷикистон 1936—1937 комиссари халқии саноати сабуки ҶШС Тоҷикистон буд<ref name=":0" />. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Вазирони Тоҷикистон]] 13q0aon7ho94oe6yav361wudb0wp6tw 1307428 1307421 2022-07-22T06:22:53Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |ном = Муҳаммадҷон Масаидов |номи аслӣ = Масаидов Муҳаммадҷон Мадалиев |тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = |вазифа = Комиссари [[Комиссариати маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон|маорифи халқи ҶШС Тоҷикистон]] |тартиб = |парчам = |нахуствазир = |аввалдавр = 1929 |охирдавр = 1930 |пешгузашта = [[Нисор Муҳаммад]] |ҷонишин = [[Нисор Муҳаммад]] |вазифа_2 = |тартиб_2 = |парчам_2 = |нахуствазир_2 = |аввалдавр_2 = |охирдавр_2 = |пешгузашта_2 = |ҷонишин_2 = |президент = |маълумот = |касб = |дараҷаи илмӣ = |ҷоизаҳо = }} '''Муҳаммадҷон Мадалиевич Масаидов''' ([[1901]], [[Хуҷанд]] — [[20 октябр|20 октябри]] [[1938]]<ref>{{Cite web|url=https://pomnirod.ru/materialy-k-statyam/administrativno-territorialnoe-delenie-rossijskoj-imperii/gubernii-rossii/turgajskaya-oblast/poslerevolyucionnye-dokumenty-turgajskoj-oblasti/stalinskie-rasstrelnye-spiski-po-tadzhikskoj-ssr.html|title=Сталинские расстрельные списки по Таджикской ССР.|website=pomnirod.ru|publisher=Мое Семейное Древо|lang=ru|accessdate=2022-06-21}}</ref>) — рӯшанфикри тоҷик, арбоби давлатӣ, собиқадори маориф ва фарҳанги Тоҷикистон. == Зиндагинома == Муҳаммадҷон Масаидов дар соли 1901 дар хонаводаи тоҷик ба дунё омадааст. Фориғуттаҳсили мадрасаи сесолаи русӣ-бумии Хуҷанд (1917)<ref name=":0">{{Cite web|url=https://centrasia.org/person2.php?st=1492107740|title=МАСАИДОВ Мухамеджан Мадалиевич|website=centrasia.org|publisher=ЦентрАзия|accessdate=2022-07-22}}</ref>. Аз соли 1919 узви ҲК буд. == Корнома == Муҳаммадҷон Масаидов кори худро дар сол 1917 ба унвони нигаҳбон дар Хуҷанд оғоз кард. Дар соли 1922—1926 ба унвони котиби Угоркоми комсомол, Угоркоми ҳизб дар Хуҷанд, дар 1926—1928 котиби иҷроияи кумитаи минтақаии ҳизб дар Сурхондарёи ҶШС Узбакистон, муовини раиси шуъбаи сиёсии бригадаи узбакистонии Артиши Сурх дар Самарқанд, 1929—1930 комиссари халқии маорифи ҶШС Тоҷикистон, 1930 котиби масъули кумитаи минтақии ҳизбии Кӯлоб, 1931 раиси Шӯрои олии иқтисоди миллии ҶШС Тоҷикистон ва дар солҳои 1931—1934 донишҷӯи Промакадемияи Маскав, 1934—1936 комиссари қалқии саноати маҳаллии ҶШС Тоҷикистон 1936—1937 комиссари халқии саноати сабуки ҶШС Тоҷикистон буд<ref name=":0" />. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҶШС Тоҷикистон]] l8bblcmpj4b717vp41soxce14lzk76l 0 300089 1307418 2022-07-22T06:00:57Z VASHGIRD 8035 Тағйири масир ба [[Муҳаммадҷон Масаидов]] wikitext text/x-wiki #равона [[Муҳаммадҷон Масаидов]] tsv7ezwwjrdcsa3ip0ehi1laoed2ak6 0 300090 1307419 2022-07-22T06:01:56Z Шухрат Саъдиев 5132 Created by translating the page "[[:ru:Special:Redirect/revision/123129892|Бенабдеррахман, Аймен]]" wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ|президент=[[Теббун, Абдельмаджид|Абдельмаджид Теббун]]}} [[Категория:Персоналии по алфавиту]] '''Айман ибн Абдурраҳмон''' (арб {{Lang-ar|أيمن بن عبد الرحمان}} &#x200E; {{Lang-fr|Aïmene Benabderrahmane}}; тав. 30 августи 1966, [[Алҷазира|Алҷазоир]] ) - молиягузор ва сиёсатмадори алҷазоирӣ, [[Феҳристи сарвазирони Алҷазоир|сарвазири Алҷазоир]] аз 30 июни соли 2021. == Зиндагинома == 30 августи соли 1966 дар шаҳри Алҷазоир таваллуд шудааст. Ӯ фаъолияти касбиро ҳамчун маблағгузор сар кардааст <ref>{{Cite web|url=https://www.lalibre.be/international/afrique/2021/06/30/algerie-un-nouveau-premier-ministre-pour-tenter-de-juguler-la-crise-economique-QM3BFU7KYNDBLE7C5AQ7H3MU3Q/|title=Algérie: un nouveau Premier ministre pour tenter de juguler la crise économique|author=|website=|date=2021-06-30|publisher=La Libre|lang=fr|deadlink=no|accessdate=2021-08-13|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210813083808/https://www.lalibre.be/international/afrique/2021/06/30/algerie-un-nouveau-premier-ministre-pour-tenter-de-juguler-la-crise-economique-QM3BFU7KYNDBLE7C5AQ7H3MU3Q/|archivedate=2021-08-13}}</ref> . Солҳои 1991-2000 дар Бозрасии кулли молияи Вазорати молияи Алҷазоир, аз соли 2006 сарнозири молиявӣ, солҳои 2001-2010 муовини директори бозрасӣ кор кардааст. Аз соли 2010 дар Бонки Алҷазоир кор мекард, соли 2019 ба он сарварӣ мекард. 23 июни соли 2020 вазири молияи Алҷазоир таъин шуд <ref>{{Cite web|url=https://www.aps.dz/algerie/124319-biographie-de-m-aimene-benabderrahmane-premier-ministre|title=Le Premier ministre Aïmen Benabderrahmane: un riche parcours dans les finances|author=|website=|date=2021-06-30|publisher=Algerie Presse Service|lang=fr|deadlink=no|accessdate=2021-08-13|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210630215258/https://www.aps.dz/algerie/124319-biographie-de-m-aimene-benabderrahmane-premier-ministre|archivedate=2021-06-30}}</ref> . 30 июни соли 2021 Айман ибн Абдурраҳмон аз ҷониби президент [[Абдулмаҷид Таббӯн|Таббун]] ба вазифаи [[Феҳристи сарвазирони Алҷазоир|сарвазири Алҷазоир]] таъин шуд <ref>{{Cite web|url=https://www.reuters.com/world/africa/algeria-names-new-prime-minister-presidency-2021-06-30/|title=Algeria names finance chief Benabderrahmane as prime minister|website=Reuters|date=2021-06-30|lang=en|deadlink=no|accessdate=2021-07-02|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220323203351/https://www.reuters.com/world/africa/algeria-names-new-prime-minister-presidency-2021-06-30/|archivedate=2022-03-23}}</ref> . 7 июли соли 2021 Айман ибн Абдурраҳмон кобинаи вазиронро иборат аз 34 вазир ташкил дод <ref>{{Cite web|url=https://www.algerie360.com/liste-des-ministres-du-nouveau-gouvernement-daimene-benabderrahmane/|title=le liste les ministres de gouvernement benabderrahmane|author=Cherif Leib|website=|date=2021-07-07|publisher=algerie360.com|lang=fr|deadlink=no|accessdate=2021-08-13|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210813084454/https://www.algerie360.com/liste-des-ministres-du-nouveau-gouvernement-daimene-benabderrahmane/|archivedate=2021-08-13}}</ref> . == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} == Пайвандҳо == * {{Cite web|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/11849239|title=Президент Алжира назначил министров нового правительства|author=|website=|date=2021-07-07|publisher=ТАСС|lang=|accessdate=2021-08-13|archiveurl=|archivedate=}} [[Гурӯҳ:Сарвазирони Алҷазоир]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Роҳбарони кунунии кишварҳо]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Алҷазоир]] [[Гурӯҳ:Шахсиятҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Википедиа:Зиндагиномаи муосирон]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1966]] [[Гурӯҳ:Зодагони рӯзи 30 август]] ocoi6xo025nog2f6bure2xykb6q19p6 1307420 1307419 2022-07-22T06:04:17Z Шухрат Саъдиев 5132 навсозӣ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ|президент=}} '''Айман ибн Абдурраҳмон''' (арб {{Lang-ar|أيمن بن عبد الرحمان}} &#x200E; {{Lang-fr|Aïmene Benabderrahmane}}; тав. 30 августи 1966, [[Алҷазира|Алҷазоир]] ) - молиягузор ва сиёсатмадори алҷазоирӣ, [[Феҳристи сарвазирони Алҷазоир|сарвазири Алҷазоир]] аз 30 июни соли 2021. == Зиндагинома == 30 августи соли 1966 дар шаҳри Алҷазоир таваллуд шудааст. Ӯ фаъолияти касбиро ҳамчун маблағгузор сар кардааст <ref>{{Cite web|url=https://www.lalibre.be/international/afrique/2021/06/30/algerie-un-nouveau-premier-ministre-pour-tenter-de-juguler-la-crise-economique-QM3BFU7KYNDBLE7C5AQ7H3MU3Q/|title=Algérie: un nouveau Premier ministre pour tenter de juguler la crise économique|author=|website=|date=2021-06-30|publisher=La Libre|lang=fr|deadlink=no|accessdate=2021-08-13|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210813083808/https://www.lalibre.be/international/afrique/2021/06/30/algerie-un-nouveau-premier-ministre-pour-tenter-de-juguler-la-crise-economique-QM3BFU7KYNDBLE7C5AQ7H3MU3Q/|archivedate=2021-08-13}}</ref> . Солҳои 1991-2000 дар Бозрасии кулли молияи Вазорати молияи Алҷазоир, аз соли 2006 сарнозири молиявӣ, солҳои 2001-2010 муовини директори бозрасӣ кор кардааст. Аз соли 2010 дар Бонки Алҷазоир кор мекард, соли 2019 ба он сарварӣ мекард. 23 июни соли 2020 вазири молияи Алҷазоир таъин шуд <ref>{{Cite web|url=https://www.aps.dz/algerie/124319-biographie-de-m-aimene-benabderrahmane-premier-ministre|title=Le Premier ministre Aïmen Benabderrahmane: un riche parcours dans les finances|author=|website=|date=2021-06-30|publisher=Algerie Presse Service|lang=fr|deadlink=no|accessdate=2021-08-13|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210630215258/https://www.aps.dz/algerie/124319-biographie-de-m-aimene-benabderrahmane-premier-ministre|archivedate=2021-06-30}}</ref> . 30 июни соли 2021 Айман ибн Абдурраҳмон аз ҷониби президент [[Абдулмаҷид Таббӯн|Таббӯн]] ба вазифаи [[Феҳристи сарвазирони Алҷазоир|сарвазири Алҷазоир]] таъин шуд <ref>{{Cite web|url=https://www.reuters.com/world/africa/algeria-names-new-prime-minister-presidency-2021-06-30/|title=Algeria names finance chief Benabderrahmane as prime minister|website=Reuters|date=2021-06-30|lang=en|deadlink=no|accessdate=2021-07-02|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220323203351/https://www.reuters.com/world/africa/algeria-names-new-prime-minister-presidency-2021-06-30/|archivedate=2022-03-23}}</ref> . 7 июли соли 2021 Айман ибн Абдурраҳмон кобинаи вазиронро иборат аз 34 вазир ташкил дод <ref>{{Cite web|url=https://www.algerie360.com/liste-des-ministres-du-nouveau-gouvernement-daimene-benabderrahmane/|title=le liste les ministres de gouvernement benabderrahmane|author=Cherif Leib|website=|date=2021-07-07|publisher=algerie360.com|lang=fr|deadlink=no|accessdate=2021-08-13|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210813084454/https://www.algerie360.com/liste-des-ministres-du-nouveau-gouvernement-daimene-benabderrahmane/|archivedate=2021-08-13}}</ref> . == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} == Пайвандҳо == * {{Cite web|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/11849239|title=Президент Алжира назначил министров нового правительства|author=|website=|date=2021-07-07|publisher=ТАСС|lang=|accessdate=2021-08-13|archiveurl=|archivedate=}} {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Сарвазирони Алҷазоир]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Роҳбарони кунунии кишварҳо]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Алҷазоир]] [[Гурӯҳ:Шахсиятҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Википедиа:Зиндагиномаи муосирон]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1966]] [[Гурӯҳ:Зодагони рӯзи 30 август]] f6zztj8mbgxyf3ccdk2ju42kxifqkq4 14 300091 1307424 2022-07-22T06:16:04Z VASHGIRD 8035 Саҳифаи нав: [[Гурӯҳ:Вазирони Тоҷикистон|*]] [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҷумҳурҳои ИШҶС|ҶШС Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони ҶШС Тоҷикистон]] wikitext text/x-wiki [[Гурӯҳ:Вазирони Тоҷикистон|*]] [[Гурӯҳ:Комиссарҳои халқ ва вазирони ҷумҳурҳои ИШҶС|ҶШС Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони ҶШС Тоҷикистон]] 5b0dsp4jr165yzdeu15yu62ben8bn3l 10 300092 1307427 2022-07-22T06:22:50Z Шухрат Саъдиев 5132 Шаблон:Сарвазирони Баҳрайн wikitext text/x-wiki {{Рӯйхати пайдарҳам |ном = Сарвазирони Баҳрайн |state = {{{state<includeonly>|collapsed</includeonly>}}} |сарлавҳа = [[Феҳристи сарвазирони Баҳрайн|Сарвазирони Баҳрайн]] |тасвир2 = [[Акс:Coat of arms of Bahrain.svg|60px|right]] |тасвир = [[Акс:Flag of Bahrain.svg|100px|right]] |услуби_синфҳо = hlist |феҳрист = * [[Халифа ибни Салмон ал-Халифа|Халифа ибни Салмон ]] * [[Салмон ибни Ҳамад ибни Исо ал-Халифа|Салмон ибни Ҳамад ибни Исо]] }}<includeonly>[[Гурӯҳ:Сарвазирони Баҳрайн]]</includeonly> <noinclude> [[Гурӯҳ:Шаблонҳои новбарӣ:Раҳбарони ҳукуматҳо|Баҳрайн]] [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Баҳрайн]] </noinclude> 6r1lnckzowh18ct0t5mrpp0c6d34luw 0 300093 1307447 2022-07-22T06:51:47Z VASHGIRD 8035 Created by translating the page "[[:ru:Special:Redirect/revision/124223767|Драупади Мурму]]" wikitext text/x-wiki {{Сиёсатмадор}} '''Драупадӣ Мурму''' ({{Lang-en|Draupadi Murmu}}; насл. 20 июни 1958) — сиёсатмадори [[Ҳиндустон|ҳиндӣ]] аст, ки аз 22 июли соли 2022 президенти Ҳиндустон интихоб шудааст. Губернатори [[Иёлатҳои Ҳиндустон|иёлати]] [[Ҷарханд]] аз соли 2015 то 2021. [[Гурӯҳ:Википедиа:Зиндагиномаи муосирон]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1958]] [[Гурӯҳ:Зодагони рӯзи 20 июн]] gur4yhwo4ke7x04vsnijltzdpic55p5 1307448 1307447 2022-07-22T06:52:19Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Драупадӣ Мурму''' ({{Lang-en|Draupadi Murmu}}; насл. 20 июни 1958) — сиёсатмадори [[Ҳиндустон|ҳиндӣ]] аст, ки аз 22 июли соли 2022 президенти Ҳиндустон интихоб шудааст. Губернатори [[Иёлатҳои Ҳиндустон|иёлати]] [[Ҷарханд]] аз соли 2015 то 2021. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{ПБ}} 0mw441kc41i7tml99wwqyrjmou7bahi 1307449 1307448 2022-07-22T06:52:35Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Драупадӣ Мурму''' ({{Lang-en|Draupadi Murmu}}; {{ВД-Дебоча}}) — сиёсатмадори [[Ҳиндустон|ҳиндӣ]] аст, ки аз 22 июли соли 2022 президенти Ҳиндустон интихоб шудааст. Губернатори [[Иёлатҳои Ҳиндустон|иёлати]] [[Ҷарханд]] аз соли 2015 то 2021. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{ПБ}} 34q2r4hy8hmhp8f9df9r2o6m5p2l1t3 1307450 1307449 2022-07-22T06:54:24Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Драупадӣ Мурму''' ({{Lang-en|Draupadi Murmu}}; {{ВД-Дебоча}}) — сиёсатмадори [[Ҳиндустон|ҳиндӣ]], президенти Ҳиндустон (аз 22 июли соли 2022)<ref>{{Cite web|url=https://www.inform.kz/ru/novym-prezidentom-indii-stala-draupadi-murmu_a3957757|title=Новым президентом Индии стала Драупади Мурму|website=www.inform.kz|date=2022-07-21}}</ref>. Губернатори [[Иёлатҳои Ҳиндустон|иёлати]] [[Ҷарханд]] аз соли 2015 то 2021. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{ПБ}} 9w8qxdit9sofi320kzt1w8b5ugyz6l7 1307451 1307450 2022-07-22T06:56:01Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Драупадӣ Мурму''' ({{Lang-en|Draupadi Murmu}}; {{ВД-Дебоча}}) — сиёсатмадори [[Ҳиндустон|ҳиндӣ]], президенти Ҳиндустон (аз 22 июли соли 2022)<ref>{{Cite web|url=https://www.inform.kz/ru/novym-prezidentom-indii-stala-draupadi-murmu_a3957757|title=Новым президентом Индии стала Драупади Мурму|website=www.inform.kz|date=2022-07-21}}</ref>. Губернатори [[Иёлатҳои Ҳиндустон|иёлати]] [[Ҷарханд]] аз соли 2015 то 2021. == Зиндагинома == Мурму 20 июни соли 1958 таваллуд шудааст. Ӯ аз қабилаи Сантал дар иёлоти шарқии Одиша, ки ба қабилаҳои ба ном рӯйхатшуда тааллуқ дорад. Мурму ба шарафи малика Драупади, қаҳрамони асосии эпикии қадимии Маҳабҳарата, ном гузошта шудааст. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{ПБ}} 9bwwwdl7w08m8wrlfx947f8ne1gz5uj 1307452 1307451 2022-07-22T06:57:32Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Драупадӣ Мурму''' ({{Lang-en|Draupadi Murmu}}; {{ВД-Дебоча}}) — сиёсатмадори [[Ҳиндустон|ҳиндӣ]], президенти Ҳиндустон (аз 22 июли соли 2022)<ref>{{Cite web|url=https://www.inform.kz/ru/novym-prezidentom-indii-stala-draupadi-murmu_a3957757|title=Новым президентом Индии стала Драупади Мурму|website=www.inform.kz|date=2022-07-21}}</ref>. Губернатори [[Иёлатҳои Ҳиндустон|иёлати]] [[Ҷарханд]] аз соли 2015 то 2021. == Зиндагинома == Мурму 20 июни соли 1958 таваллуд шудааст. Ӯ аз қабилаи Сантал дар иёлоти шарқии Одиша, ки ба қабилаҳои ба ном рӯйхатшуда тааллуқ дорад. Мурму ба шарафи малика Драупади, қаҳрамони асосии эпикии қадимии Маҳабҳарата, ном гузошта шудааст<ref>{{Cite web|url=https://khovar.tj/2022/07/draupadi-murmu-prezidenti-navi-induston-intihob-gardid-vaj-18-iyul-dar-intihoboti-prezident-beshtari-ovoz-oro-ba-dast-ovard/|title=Драупади Мурму президенти нави Ҳиндустон интихоб гардид|date=2022-07-22|publisher=Ховар|lang=tg|accessdate=2022-07-22}}</ref>. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{ПБ}} hannhh0636untonpeysb7n6jb3cza2d 0 300094 1307453 2022-07-22T07:39:22Z Шухрат Саъдиев 5132 Created by translating the page "[[:ru:Special:Redirect/revision/113618090|Список премьер-министров Йемена]]" wikitext text/x-wiki '''Сарвазири Яман —''' сардори хукумати ин кишвар мебошад. Ин мақом аз ҷониби президент ба мӯҳлати шаш сол таъин мешавад ва бояд аз се ду ҳиссаи порлумон тасвиб шавад, ин вазифаро танҳо мусулмонон метавонанд ишғол кунанд. Дар зер феҳристии сарвазирони [[Яман]] аз рӯи тартиби солшуморӣ оварда шудааст: == Феҳристи сарвазирони Яман == * Ҳайдар Абубакр Аттосӣ - [[22 май]]<nowiki/>и [[Соли 1990|1990]] - [[9 май]] [[1994]] * Муҳаммадсаид Аттор (иҷрокунанда) - 9 майи 1994 - 6 октябри 1994 * Абдулазиз Абдулғанӣ - 6 октябри 1994 - 14 майи 1997 * Фараҷ Саид ибн Ғанем - 14 майи 1997 - 29 апрели 1998 * Абдурраҳмон Ориёнӣ - 29 апрели 1998 - 7 апрели 2001 * Абдулқодир Боҷамол - 7 апрели 2001 - 7 апрели 2007 * Алимуҳаммад Муҷавар - 7 апрели 2007 - 10 декабри 2011 * Муҳаммадсалим Басиндва - 10 декабри 2011 - 9 ноябри 2014 * Холед Маҳфуз Баҳа - 9 ноябри соли 2014 - 3 апрели 2016 * Аҳмад Убайд ибн Даҳр '''-''' аз 4 апрели соли 2016 - 18 октябри соли 2018 * Моин Абдулмалик Саид — c 18 октябри соли 2018 (Ҳукумат дар муҳоҷират) * Талол Абдулкарим Ақлан - 2016 - 4 октябри соли 2016 (Хусиҳо) * Абдул Азиз бин Солеҳ Ҳабтур - аз 4 октябри соли 2016 (Ҳукумати наҷоти миллӣ) == Пайвандҳо == * [http://www.rulers.org/rulyz.html#yemen Рӯйхати сарвазирони Яман дар ''rulers.org'']{{Ref-en}} <small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на английском языке">)</small> * [http://www.worldstatesmen.org/Yemen.html Рӯйхати сарвазирони Яман дар ''worldstatesmen.org'']{{Ref-en}} <small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на английском языке">)</small> [[Гурӯҳ:Феҳристи сарвазирон]] [[Гурӯҳ:Феҳристи сарвазирони Яман]] bo4x17xare1fw34u0whic1tvkzrwior 1307454 1307453 2022-07-22T07:44:46Z Шухрат Саъдиев 5132 /* Феҳристи сарвазирони Яман */ wikitext text/x-wiki '''Сарвазири Яман —''' сардори хукумати ин кишвар мебошад. Ин мақом аз ҷониби президент ба мӯҳлати шаш сол таъин мешавад ва бояд аз се ду ҳиссаи порлумон тасвиб шавад, ин вазифаро танҳо мусулмонон метавонанд ишғол кунанд. Дар зер феҳристии сарвазирони [[Яман]] аз рӯи тартиби солшуморӣ оварда шудааст: == Феҳристи сарвазирони Яман == * Ҳайдар Абубакр Аттосӣ — [[22 май]]<nowiki/>и [[Соли 1990|1990]] - [[9 май]] [[1994]] * Муҳаммадсаид Аттор (иҷрокунанда) — 9 майи 1994 - 6 октябри 1994 * Абдулазиз Абдулғанӣ — 6 октябри 1994 - 14 майи 1997 * Фараҷ Саид ибн Ғанем — 14 майи 1997 - 29 апрели 1998 * Абдурраҳмон Ориёнӣ — 29 апрели 1998 - 7 апрели 2001 * Абдулқодир Боҷамол — 7 апрели 2001 - 7 апрели 2007 * Алимуҳаммад Муҷавар — 7 апрели 2007 - 10 декабри 2011 * Муҳаммадсалим Басиндва — 10 декабри 2011 - 9 ноябри 2014 * Холед Маҳфуз Баҳа — 9 ноябри соли 2014 - 3 апрели 2016 * Аҳмад Убайд ибн Даҳр — аз 4 апрели соли 2016 - 18 октябри соли 2018 * [[Моин Абдулмалик Саид]] — аз 18 октябри соли 2018 (Ҳукумат дар муҳоҷират) * [[Талол Абдулкарим Ақлан]] — аз 4 октябри соли 2016 (Хусиҳо) * [[Абдулазиз ибн Ҳабтур]] — аз 4 октябри соли 2016 (Ҳукумати наҷоти миллӣ) == Пайвандҳо == * [http://www.rulers.org/rulyz.html#yemen Рӯйхати сарвазирони Яман дар ''rulers.org'']{{Ref-en}} <small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на английском языке">)</small> * [http://www.worldstatesmen.org/Yemen.html Рӯйхати сарвазирони Яман дар ''worldstatesmen.org'']{{Ref-en}} <small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на английском языке">)</small> [[Гурӯҳ:Феҳристи сарвазирон]] [[Гурӯҳ:Феҳристи сарвазирони Яман]] 5vrym03cgq5hpdpw2ntlsi49ta6tsl0 3 300095 1307455 2022-07-22T09:09:53Z VASHGIRD 8035 Саҳифаи нав: {{Хуш омадед}} wikitext text/x-wiki {{Хуш омадед}} 37v6je1neqybamc9km1piso8y52i31s