Википедиа tgwiki https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D2%B3%D0%B8%D1%84%D0%B0%D0%B8_%D0%B0%D1%81%D0%BB%D3%A3 MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Медиа Вижа Баҳс Корбар Баҳси корбар Википедиа Баҳси Википедиа Акс Баҳси акс Медиавики Баҳси медиавики Шаблон Баҳси шаблон Роҳнамо Баҳси роҳнамо Гурӯҳ Баҳси гурӯҳ Портал Баҳси портал Лоиҳа Баҳси Лоиҳа TimedText TimedText talk Модул Баҳси Модул Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 2211 1309489 1255753 2022-08-09T16:57:57Z 64.202.160.96 /* Тайван дар асрҳои XX ва XXI */ wikitext text/x-wiki {{тарҷума}} {{Кишвар |common_name=Taiwan |Парчам=Flag of the Republic of China.svg |Номи тоҷикӣ=Ҷумҳурии Чин |Номи аслӣ='''中華民國'''<br />'''Zhōnghuá Mínguó''' |Нишон=National Emblem of the Republic of China.svg |Шиор= |Номи суруди миллӣ=Се принсипи халқӣ [[File:National anthem of the Republic of China (Taiwan) 中華民國國歌(演奏版).ogg|center]] |Дар харита=Locator map of the ROC Taiwan.svg |Забон=[[Забони чинӣ|Чинӣ]] |Рӯзи истиқлол= |Соҳибистиқлол аз= |Пойтахт=[[Тайпей]]<ref>{{Cite web |url=http://www.gio.gov.tw/taiwan-website/abroad/ru/glance/ch12.htm |title=Government Information Office |accessdate=2016-11-01 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110606065642/http://www.gio.gov.tw/taiwan-website/abroad/ru/glance/ch12.htm |archivedate=2011-06-06 }}</ref> |Шаҳри калонтарин=Гаосюн, Тайпей |Сохтори давлат= |Вазифаи сарварон=[[Президенти Ҷумҳурии Чин|Президент]]<br />[[Ноиби президент]]<br />[[Сарвазири Ҷумҳурии Чин|Сарвазир]] |Сарварон=[[Тсай Инвен]]<br />[[Чен Дзянжен]]<br />[[Лин Тсюан]] |Ҷой аз рӯи масоҳат=134 |Масоҳат=35,980км² |Фоизи об=10,3% |Ҷой аз рӯи аҳолӣ=51 |Аҳолӣ= 23 299 716<ref>{{cite web|url=http://www.census.gov/population/international/data/countryrank/rank.php|title=Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013|author=Census.gov|date=2013|publisher=U.S. Department of Commerce|accessdate=2013-05-09|archiveurl=https://www.webcitation.org/6GUHbJYCI?url=http://www.census.gov/population/international/data/countryrank/rank.php|archivedate=2013-05-09}}</ref> |Соли ба шумор гирифтани аҳолӣ=2013 |Зичии аҳолӣ=648 |ММД=929,5 млрд |Соли ҳисоби ММД= 2013 |Ҷой дар ҷаҳон аз рӯи ММД= 20 |ММД ба сари аҳолӣ= 39 767 |Пули миллӣ=[[Доллари нави тайванӣ]] |Домен=[[.tw]] |Коди телефон=886 |Соат=[[Вақти ҷаҳони аз рӯи Гринвич|ВҶГ]]+8 |Эзоҳот=шаҳри Тайпей. Ҷумҳурии Халқии Чин ҶХЧ Нанкинро пойтахти Тайван ҳисоб мекунад, аз рӯи нигоҳи Чин Тайван ба провинсияи [[Фудзян]] дар [[Чини Китъавӣ|Хитои материкавӣ]] таалуқ дорад. }} '''Тайва́н''' ({{lang-zh|臺灣|台湾|Táiwān}}) (уст. Формо́за, ''Formosa'' — ''зебо'') — ҷазира дар шарқи [[Осиё]] ва яке аз провинтсияҳои [[Чин|Хитой]]; як давлати алоҳида бо номи «Ҷумҳурии Чин» ({{lang-la|中華民國|中华民国|Zhōnghuá Mínguó}} — ''Ҷунхуа Минго'', ''Republic of China'') мебошад. == Чуғрофияи Тайван == ''ниг. мақолаи пурра [[Ҷуғрофияи Тайван]].'' == Тайван дар асрҳои XX ва XXI == Соли [[1949]], дар ҷанги шаҳрвандӣ бо қӯшуни [[Мао Зедунг]] ноком шуд, сардори ҳукумати миллии [[Ҷумҳурии Чин]] генералиссимус [[Чан Кайши]] дар Тайван пинҳон шуд. Бо ӯ ба онҷо ҳизби ӯ бо номи [[Гоминданг]] ҷой дарёфт кард, маъмурият ва парламенти Чин - Маҷлиси миллӣ, ки аз намояндагони ҳамаи вилоятҳои чини иборат буд. Аз навинтихобшави баъд аз озод кардани Чини минтақавӣ аз коммунистон ба назар гирифта шуд буд. == Сиёсати хориҷӣ == [[Акс:Taiwan NASA Terra MODIS 23791.jpg|right|357x357px|Ҷазираи Тайван]] '''2004''' '''Август''' [[11 августа]] Тайван в двенадцатый раз подал заявку на вступление в [[ООН]] — по мнению властей Тайвана, это поможет разрешить его конфликт с [[КНР|Китаем]]. Тайван пытается вступить в ООН с [[1993]] года, но каждый раз получает отказ — прежде всего из-за противодействия Китая, который считает Тайван частью территории КНР и выступает против вступления Тайвана в ООН, полагая, что членство в этой международной организации фактически будет равносильно признанию Тайвана как независимого государства. В 2005 году лидеры двух главных оппозиционных партий Тайваня (в том числе лидер [[Гоминьданг]]а [[Лян Ҷан]]) посетили с визитом [[КНР]], где встречались с председателем КНР [[Ху Ҷиньтао]]. Официальный Пекин расценивает этот факт как большой успех и прогресс в деле решения тайваньского вопроса. == Иқтисодиёти Тайван == [[Акс:Taroko national park Taiwan 1.jpg|right|357x357px]] Одна из важнейших отраслей экономики Тайвана - производство электроники. Крупнейшие тайваньские компании в сфере IT (по объёму продаж в 2004): * [[Hon Hai]] - 16,2 млрд. долл.; * [[Quanta]] - 10,5 млрд. долл.; * [[TSMC]] - 8,2 млрд. долл.; * [[Asustek]] - 7,5 млрд. долл.; * [[Compal]] - 7,3 млрд. долл.; * [[Acer]] - 7,1 млрд. долл.; * [[Lite-on]] Technology - 6,4 млрд. долл.; * [[BenQ]] - 5,2 млрд. долл. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{Authority control}} [[Гурӯҳ:Давлатҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Давлатҳои Осиё]] [[Гурӯҳ:Осиёи Шарқӣ]] [[Гурӯҳ:Тайван| ]] 4657dflkudzc9ex5lpvhrlzxz8qr6mo 0 2270 1309493 1278029 2022-08-10T06:37:06Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{кулоҳи таърихи тақвимӣ}} == Ҷашнҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Ҷашнҳои {{PAGENAME}}]]'' === Миллӣ === * [[Рӯзи истиқлол]]и [[Эквадор]] ([[1809]]) === Динӣ === == Рӯйдодҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Рӯйдодҳои 10 август]]'' * [[1519]] — сайёҳати аввали гирди ҷаҳонии [[Магеллан]] * [[1792]] — Инқилоби Бузурги фаронсавӣ: забти қаъаи Тюилри, ба ҳабс гирифтани шох [[Людовик XVI]] * [[1956]] — Санаи ташкилёбии шаҳри Чкаловск (аз [[3 март]]и [[соли 2016]] [[Бӯстон (шаҳр)|Бӯстон]]) [[вилояти Суғд]] * [[1992]] — бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 10 августи соли [[1992]] ба донишкада номи Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон дода шуд.<ref>[http://www.tgpu.tj/index.php?option=com_content&view=article&id=4&Itemid=89&lang=tj Таърихи донишгоҳ (мухтасар)]</ref> == Зодрӯзҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Зодагони 10 август]]'' * [[1938]] — [[Қобил Шарифов]], олими соҳаи [[физика]]. * [[1940]] — [[Фарҳод Зикриёев]], забоншинос, доктори илмҳои филологӣ, профессор. * [[1943]] — [[Раҳмат Ботуралиев]], рассом, Ходими шоистаи ҳунари [[Тоҷикистон]], дорандаи Ҷоизаи давлатии ба номи [[Рӯдакӣ]]. * [[1945]] — [[Хайруллоев Сайдулло]], ходими давлатӣ ва сиёсии тоҷик. * [[1948]] — [[Назокати Олим]], рӯзноманигор, мутарҷим. * [[1948]] — [[Гулмурод Малиев]], арбоби фарҳангӣ, Корманди шоистаи [[Тоҷикистон]]. * [[1948]] — [[Мирзомуддин Раҳмонов]], актёр ва коргардони [[театр]]. * [[1948]] — [[Муҳаммад Ҷӯраев]], доктори илми [[тиб]], [[профессор]]. * [[1958]] — [[Алишер Неъматов]], кинорежиссёр. * [[1958]] — [[Қудратулло Абдураҳимов]], доктори илми педагогӣ, [[профессор]]. * [[1958]] — [[Мурод Саидов]], олими соҳаи биология.<ref>Тақвими санаҳои ҷашнии Ҷумҳурии Тоҷикистон (барои соли 2018) / Мураттиб Ё. Сучонӣ; Зери таҳрири умумии А. Мирализода; Муҳаррирон Г. Маҳмудов, Ф. Аминов. — Душанбе, 2017. — 393 с.</ref> == Даргузаштҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Даргузаштагони 10 август]]'' == Тақвими мардумӣ == '''Асад''' ([[23 Июл]] — [[22 Август]]) — яке аз бурҷҳои дувоздаҳгона аст ва баробар бо [[моҳи Мурдод]] дар [[тақвими Эронӣ]] аст. [[Акс:Leo.svg|40px|none|Асад]] == Нигаред низ == {{дарахти гурӯҳҳо}} == Пайвандҳо == * http://days.peoples.ru/1008.html {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20120823080805/http://days.peoples.ru/1008.html |date=2012-08-23 }} * http://www.calend.ru/day/10-08/ * [http://ru.science.wikia.com/wiki/10_%D0%B0%D0%B2%D0%B3%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0 Наука, 10.08] * [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/10/default.stm BBC On this day, 10.08] == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{хурд}} [[Гурӯҳ:10 август| ]] g49etc56i2qhjy9zgglhsb88t980ysd 1309509 1309493 2022-08-10T06:47:53Z VASHGIRD 8035 /* Зодрӯзҳо */ wikitext text/x-wiki {{кулоҳи таърихи тақвимӣ}} == Ҷашнҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Ҷашнҳои {{PAGENAME}}]]'' === Миллӣ === * [[Рӯзи истиқлол]]и [[Эквадор]] ([[1809]]) === Динӣ === == Рӯйдодҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Рӯйдодҳои 10 август]]'' * [[1519]] — сайёҳати аввали гирди ҷаҳонии [[Магеллан]] * [[1792]] — Инқилоби Бузурги фаронсавӣ: забти қаъаи Тюилри, ба ҳабс гирифтани шоҳ Людовик XVI * [[1956]] — Санаи ташкилёбии шаҳри [[Чкаловск]] * [[1992]] — бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 10 августи соли [[1992]] ба донишкада номи Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон дода шуд.<ref>[http://www.tgpu.tj/index.php?option=com_content&view=article&id=4&Itemid=89&lang=tj Таърихи донишгоҳ (мухтасар)]</ref> == Зодрӯзҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Зодагони 10 август]]'' * [[1938]] — [[Қобил Шарифов]], олими соҳаи физика. * [[1940]] — [[Фарҳод Зикриёев]], забоншинос, доктори илмҳои филологӣ, профессор. * [[1943]] — [[Раҳмат Ботуралиев]], рассом, Ходими шоистаи ҳунари Тоҷикистон, дорандаи Ҷоизаи давлатии ба номи Рӯдакӣ. * [[1945]] — [[Хайруллоев Сайдулло]], ходими давлатӣ ва сиёсии тоҷик. * [[1948]] — [[Назокати Олим]], рӯзноманигор, мутарҷим. * [[1948]] — [[Гулмурод Малиев]], арбоби фарҳангӣ, Корманди шоистаи Тоҷикистон. * [[1948]] — [[Мирзомуддин Раҳмонов]], ҳунарпеша ва коргардони театр. * [[1948]] — [[Муҳаммад Ҷӯраев]], доктори илми тиб, профессор. * [[1958]] — [[Алишер Неъматов]], кинорежиссёр. * [[1958]] — [[Қудратулло Абдураҳимов]], доктори илми педагогӣ, профессор. * [[1958]] — [[Мурод Саидов]], олими соҳаи биология.<ref>Тақвими санаҳои ҷашнии Ҷумҳурии Тоҷикистон (барои соли 2018) / Мураттиб Ё. Сучонӣ; Зери таҳрири умумии А. Мирализода; Муҳаррирон Г. Маҳмудов, Ф. Аминов. — Душанбе, 2017. — 393 с.</ref> == Даргузаштҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Даргузаштагони 10 август]]'' == Тақвими мардумӣ == '''Асад''' ([[23 Июл]] — [[22 Август]]) — яке аз бурҷҳои дувоздаҳгона аст ва баробар бо [[моҳи Мурдод]] дар [[тақвими Эронӣ]] аст. [[Акс:Leo.svg|40px|none|Асад]] == Нигаред низ == {{дарахти гурӯҳҳо}} == Пайвандҳо == * http://days.peoples.ru/1008.html {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20120823080805/http://days.peoples.ru/1008.html |date=2012-08-23 }} * http://www.calend.ru/day/10-08/ * [http://ru.science.wikia.com/wiki/10_%D0%B0%D0%B2%D0%B3%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0 Наука, 10.08] * [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/10/default.stm BBC On this day, 10.08] == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{хурд}} [[Гурӯҳ:10 август| ]] csvww8k1vq55v73phi7p5tvss0kbzy9 1309512 1309509 2022-08-10T07:05:56Z VASHGIRD 8035 /* Зодрӯзҳо */ wikitext text/x-wiki {{кулоҳи таърихи тақвимӣ}} == Ҷашнҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Ҷашнҳои {{PAGENAME}}]]'' === Миллӣ === * [[Рӯзи истиқлол]]и [[Эквадор]] ([[1809]]) === Динӣ === == Рӯйдодҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Рӯйдодҳои 10 август]]'' * [[1519]] — сайёҳати аввали гирди ҷаҳонии [[Магеллан]] * [[1792]] — Инқилоби Бузурги фаронсавӣ: забти қаъаи Тюилри, ба ҳабс гирифтани шоҳ Людовик XVI * [[1956]] — Санаи ташкилёбии шаҳри [[Чкаловск]] * [[1992]] — бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 10 августи соли [[1992]] ба донишкада номи Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон дода шуд.<ref>[http://www.tgpu.tj/index.php?option=com_content&view=article&id=4&Itemid=89&lang=tj Таърихи донишгоҳ (мухтасар)]</ref> == Зодрӯзҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Зодагони 10 август]]'' * [[1938]] — [[Қобил Шарифов]], олими соҳаи физика. * [[1940]] — [[Фарҳод Зикриёев]], забоншинос, доктори илмҳои филологӣ, профессор. * [[1943]] — [[Раҳмат Ботуралиев]], рассом, Ходими шоистаи ҳунари Тоҷикистон, дорандаи Ҷоизаи давлатии ба номи Рӯдакӣ. * [[1945]] — [[Сайдулло Хайруллоев]], ходими давлатӣ ва сиёсии тоҷик. * [[1948]] — [[Назокати Олим]], рӯзноманигор, мутарҷим. * [[1948]] — [[Гулмурод Малиев]], арбоби фарҳангӣ, Корманди шоистаи Тоҷикистон. * [[1948]] — [[Мирзомуддин Раҳмонов]], ҳунарпеша ва коргардони театр. * [[1948]] — [[Муҳаммад Ҷӯраев]], доктори илми тиб, профессор. * [[1958]] — [[Алишер Неъматов]], кинорежиссёр. * [[1958]] — [[Қудратулло Абдураҳимов]], доктори илми педагогӣ, профессор. * [[1958]] — [[Мурод Саидов]], олими соҳаи биология.<ref>Тақвими санаҳои ҷашнии Ҷумҳурии Тоҷикистон (барои соли 2018) / Мураттиб Ё. Сучонӣ; Зери таҳрири умумии А. Мирализода; Муҳаррирон Г. Маҳмудов, Ф. Аминов. — Душанбе, 2017. — 393 с.</ref> == Даргузаштҳо == ''Бознигаред: [[:Гурӯҳ:Даргузаштагони 10 август]]'' == Тақвими мардумӣ == '''Асад''' ([[23 Июл]] — [[22 Август]]) — яке аз бурҷҳои дувоздаҳгона аст ва баробар бо [[моҳи Мурдод]] дар [[тақвими Эронӣ]] аст. [[Акс:Leo.svg|40px|none|Асад]] == Нигаред низ == {{дарахти гурӯҳҳо}} == Пайвандҳо == * http://days.peoples.ru/1008.html {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20120823080805/http://days.peoples.ru/1008.html |date=2012-08-23 }} * http://www.calend.ru/day/10-08/ * [http://ru.science.wikia.com/wiki/10_%D0%B0%D0%B2%D0%B3%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0 Наука, 10.08] * [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/10/default.stm BBC On this day, 10.08] == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{хурд}} [[Гурӯҳ:10 август| ]] danbrdrisaclt4lavaibt6x2mlvwm6f 0 2445 1309508 1260350 2022-08-10T06:45:43Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Адиб}} '''Дунолд Биссет''' ({{lang-en|Donald Bisset}}; {{ВД-Дебоча}}) — бозигар, нависанда ва тасвиргари аҳли Биритониё буд. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Нависандагони Британияи Кабир]] {{bio-stub}} dpyq0s0jgon9wc77xgjun1x2oaoi9kz 0 5020 1309487 1309423 2022-08-09T13:14:26Z InternetArchiveBot 30618 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{Кишвар |common_name= Comoros |Парчам=Flag of Comoros.svg |Номи тоҷикӣ=Иттиҳоди ҷазираҳои Қамар |Номи аслӣ=Union of the Comoros |Нишон=Seal of the Comoros.svg |Шиор= |Номи суруди миллӣ= [[File:National Anthem of Comoros by US Navy Band.ogg|center]] |Сохтори давлат=[[Давлати федеративӣ|федеролӣ]] [[ҷумҳурии президентӣ]]<ref name="atlas">{{книга|заглавие=Атлас мира: Максимально подробная информация|ответственный=Руководители проекта: А. Н. Бушнев, А. П. Притворов|место=Москва|издательство=АСТ|год=2017|страницы=73|страниц=96|isbn=978-5-17-10261-4}}</ref> |Дар харита=Comoros (orthographic projection).svg |Забон= |Рӯзи истиқлол= 6 июли 1975 |Соҳибистиқлол аз=[[Фаронса|Фаронса]] |Пойтахт=Моронӣ |Шаҳри калонтарин=Моронӣ |Вазифаи сарварон=[[Президент|Президент]] |Сарварон=Азали Ассуманӣ |Ҷой аз рӯи масоҳат= 180 |Масоҳат=2235 км² |Фоизи об= |Ҷой аз рӯи аҳолӣ= |Аҳолӣ=614382 |Соли ба шумор гирифтани аҳолӣ= 2020 |Зичии аҳолӣ=846 281<ref name="datacia">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cn.html|title=Comoros :: People and Society|publisher=CIA|accessdate=2020-08-27|lang=en|archive-date=2018-12-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20181224211326/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cn.html|deadlink=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181223041336/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cn.html|archivedate=2018-12-23}}</ref> |ММД=2,373 млрд<ref name="dataimf">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/02/weodata/weorept.aspx?sy=2017&ey=2024&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=44&pr1.y=12&c=614%2C666%2C638%2C668%2C616%2C674%2C748%2C676%2C618%2C678%2C624%2C684%2C622%2C688%2C626%2C728%2C628%2C692%2C632%2C694%2C636%2C714%2C634%2C716%2C662%2C722%2C642%2C718%2C643%2C724%2C734%2C199%2C644%2C733%2C646%2C738%2C648%2C742%2C652%2C746%2C656%2C754%2C654%2C698%2C664&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=|title=World Economic Outlook Database, October 2019 – Report for Selected Countries and Subjects|date=2019-10-11|publisher=[[International Monetary Fund]] (IMF)|accessdate=2020-03-12|lang=en|archive-date=2020-05-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20200528151328/https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/02/weodata/weorept.aspx?sy=2017&ey=2024&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=44&pr1.y=12&c=614%2C666%2C638%2C668%2C616%2C674%2C748%2C676%2C618%2C678%2C624%2C684%2C622%2C688%2C626%2C728%2C628%2C692%2C632%2C694%2C636%2C714%2C634%2C716%2C662%2C722%2C642%2C718%2C643%2C724%2C734%2C199%2C644%2C733%2C646%2C738%2C648%2C742%2C652%2C746%2C656%2C754%2C654%2C698%2C664&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=|deadlink=no}}</ref> |Соли ҳисоби ММД= 2019 |Ҷой дар ҷаҳон аз рӯи ММД= 177 |ММД ба сари аҳолӣ=1391<ref name="dataimf"/> |Пули миллӣ=Франки қамарӣ |Домен=[[.km]] |Коди телефон=269 |Соат=+3 |Эзоҳот= }} {{бознависӣ}} '''Иттиҳоди ҷазираҳои Қамар''' — ({{lang-ar|جزر القمر}}, {{lang-fr|Union des Comores}}, com. Udzima wa Komori, ҷазираҳои Қамар), номи расмӣ Иттиҳоди Қамар мебошад. Давлат дар [[Африқои Шарқӣ]]. Дар [[Уқёнуси Ҳинд]] дар қисми шимолии канали Мозамбик дар байни шимоли Мадагаскар ва шимоли [[Мозамбик]] ҷойгир аст. Масоҳат - 1862 км² (бо ҷазираи Майотта - 2235 км²). Аҳолӣ - 846,281 нафар (2020, ба истиснои Майотта, бо он - зиёда аз 1,050,000 нафар). Пойтахт — шаҳри Моронӣ. Забонҳои расмӣ коморӣ (ба суоҳилӣ алоқаманд), фаронсавӣ ва арабӣ. Дини давлат [[Ислом]] аст. == Таърих == == Сиёсат ва ҳукумат == == Бахшбандии кишварӣ == == Ҷуғрофия == == Иқтисодиёт == == Мардум == == Фарҳанг ва маориф == == Инҷоро ҳам бингаред == {{Умуми}} == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} {{Пайвандҳои беруна}} {{Кишварҳои Африқо}} [[Гурӯҳ:Иттиҳоди Қамар]] [[Гурӯҳ:Давлатҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Давлатҳои Африқо]] == Таърих == == Сиёсат ва ҳукумат == == Бахшбандии кишварӣ == == Ҷуғрофия == == Иқтисодиёт == == Мардум == == Фарҳанг ва маориф == == Инҷоро ҳам бингаред == {{Умуми}} == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} <references group="lower-alpha" />{{ТарҷумаКунед|en| Comoros }}<references /> {{Пайвандҳои беруна}} {{Кишварҳои Африқо}} [[Гурӯҳ:Иттиҳоди Қамар]] [[Гурӯҳ:Давлатҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Давлатҳои Африқо]] tdeqfx322srfshge5orbg7slwyqfujf 0 7824 1309491 328321 2022-08-09T17:45:04Z Sillerkiil 33200 Видеои дрон аз kомбайни ғаллағундор 2022 wikitext text/x-wiki [[Акс:Drone video of combine harvester and tractor on a field in Jõgevamaa, Estonia (July 2022).webm|мини|Видеои дрон аз kомбайни ғаллағундор 2022]] '''Комбайни ғаллағундор''' - мошинест,ки зироати [[ғалладона]]ро дар як вақт даравида мекӯбад,донашро тоза карда,[[коҳ]]у [[пахол]]ашро меғурдорад.Аввалин комбайн дар [[ИМА]] ба вуҷуд омада буд,ки онро 20-30 [[асп]] мекашид. Дар [[Россия]] нахустин комбайни ғаллағундорро соли [[1868]] аграноми рус А .Р. Власенко сохтааст. {{Ҷавона}} cl05k1tj674xxd9fd122ti66wwnnmt1 0 16512 1309503 1273024 2022-08-10T06:43:51Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Синамогар}} '''Станислав Иосифович Ростотский''' ([[21 апрел]], [[1922]] — [[10 август]] [[2001]]) - [[коргардон]], [[филмноманавис]], [[омӯзгор]]и [[Иттиҳоди Шӯравӣ|шӯравӣ]]. [[Ҳунарпешаи халқии ИҶШС]] (1974). Лауреати ордени [[Ленин]] (1980) ва ду мукофоти давлатии [[ИҶШС]] (1970, 1975). == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{ПБ}} {{Нависанда-нопурра}} [[Гурӯҳ:Нависандагони адабиёти русӣ]] 17qwyofgd3z3vvd2khnkjps7x8oga24 1309504 1309503 2022-08-10T06:44:06Z VASHGIRD 8035 VASHGIRD moved page [[Станислав Иосифович Ростотский]] to [[Станислав Ростотский]] wikitext text/x-wiki {{Синамогар}} '''Станислав Иосифович Ростотский''' ([[21 апрел]], [[1922]] — [[10 август]] [[2001]]) - [[коргардон]], [[филмноманавис]], [[омӯзгор]]и [[Иттиҳоди Шӯравӣ|шӯравӣ]]. [[Ҳунарпешаи халқии ИҶШС]] (1974). Лауреати ордени [[Ленин]] (1980) ва ду мукофоти давлатии [[ИҶШС]] (1970, 1975). == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{ПБ}} {{Нависанда-нопурра}} [[Гурӯҳ:Нависандагони адабиёти русӣ]] 17qwyofgd3z3vvd2khnkjps7x8oga24 0 112266 1309523 1215396 2022-08-10T10:47:21Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Адиб |навъи фаъолият = {{шоир|}} }} '''Жола Бадеъ''' ({{lang-fa|'''مستانه سلطانی'''}} — '''''Мастонаи Султонӣ''''', маъруф бо номҳои {{lang-fa|ژاله اصفهانی}} — ''Жолаи Исфаҳонӣ ва Жолаи Зиндарӯдӣ''; [[1921]], [[Исфаҳон]] — [[29 ноябр]]и [[соли 2007]], [[Лондон]]) — [[Шоир|шоири]] эронӣ. Узви [[Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон]] (1965) == Зиндагинома == Жола Бадеъ соли 1922 дар шаҳри Исфаҳони Эрон ба ҷаҳон омадааст. Баъди хатми мактаб дар Бонки миллӣ кор кардааст. Соли 1945 дар Табрез, дар мактаби ҳарбӣ, дарси адабиёт гуфтааст. Соли 1946 ба Иттиҳоди Шӯравӣ фирор карда, соли 1952 факултаи филологияи Донишгоҳи давлатии Бокуро фарҷом бахшидааст. Соли 1959 вориди аспирантураи Донишгоҳи давлатии Маскав ба номи М.В. Ломоносов шуда, соли 1960 рисолаи номзадӣ дифоъ кардааст. Аз соли 1965 узви Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон аст. 4 декабри соли 2007 аз олам даргузашт. ==Эҷодиёт== Аввалин шеърҳояш соли 1938 оммавӣ шудаанд. Китобҳояш дар Душанбе, Боку, Маскав, Тошканд, Теҳрон, Лондон, Порис ба табъ расидаанд, ки муҳимтаринашон «Гулҳои худрӯй» (Теҳрон, 1945), «Ёдгор» (Боку, 1950), «Модарон сулҳ мехоҳанд» (1956), «Армуғон» (Боку, 1956), «Дастагул» (1958), «Зиндарӯд» (1964), «Интизор» (1969), «Ҳангоми вафот»(1974), «Киштии кабуд» (1978), «Живая река» (Маскав, 1965), «Синий корабль» (Маскав, 1978), «Перелётные птицы» (Маскав, 1974) ва ғ. мебошанд.Муаллифи рисолаи «Шеъри нав дар Эрон» аст. Дар заминаи либреттои ӯ дар Театри давлатии академии опера ва балети ба номи Садриддин Айнӣ операи «Парасту» саҳнагузорӣ шудааст.<ref>Адибони Тоҷикистон (маълумотномаи мухтасари шарҳиҳолӣ)./Таҳия ва танзими Асрори Сомонӣ ва Маҷид Салим. – Душанбе, «Адиб», 2014, – с. 52 - 53 ISBN 978-99947-2-379-9</ref> == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Сарчашма == [[Гурӯҳ:Адибони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Аъзои Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Шоирони тоҷик]] th5m4xxtuvh9wuvskoa6lhriedtg6so 0 147242 1309518 1299840 2022-08-10T10:24:15Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Адиб |ном = Ҳушанг Ибтиҳоҷ |номи аслӣ = {{lang-fa|امیر هوشنگ ابتهاج}} }} '''Амир Ҳушанги Ибтиҳоҷ''' ({{lang-fa|امیر هوشنگ ابتهاج}}, мутхаллис ба '''Ҳ. И. Соя''', {{lang-fa|ه. ا. سایه‎}}; {{ВД-Дебоча}}) — [[шоир]]и эронӣ, аз беҳтарин ғазалсароёни муосири [[Эрон]]. == Зиндагинома == Ҳушанг Ибтиҳоҷ дар соли 1928 дар шаҳристони [[Рашт (Эрон)|Рашт]] (дар шимоли [[эрон]]) чашм ба ҷаҳон кушод ва пас аз он, ки таҳсилоти худро дар он шаҳр ба поён расонид, ҳамроҳи хонаводааш рошии [[Теҳрон]] шуд. == Сабк == Ғазали ӯ, ки аз ранги иҷтимои бисёр зарифе моя мегирад, ёдовари сурудаҳои дилкаши ғазалсароёни номии шеъри клоссикии Эрон аст. Дар нахустин дафтари шеъри худ — «Нахустин нағмаҳо» Соя бештар аз [[Ҳофиз]] таъсир пазируфтааст, аммо дар дафтари баъдии худ — «Сароб» тақрибан ба навъе ба истиқлол расидааст ва ин китоб аз ҳайси қолабҳои шеърӣ ва аз ҳам аз диди навоварию баёни дарёфтҳо ва таҷоруби шахсӣ ва завқӣ чашмгир аст ва дар осори баъдии Соя зулоли шеъраш гуворотар мегардад ва «ман» — и фардии ӯ табдил ба «Ман»-и ҷамъи мешавад ва ашъораш бозтоби орзуҳо ва таманниёти ҷомеа мегардад ва шеъру забону дардҳову ормонҳояш ба мардум наздику наздиктар мешавад. Ӯ худ дар ин бора мегӯяд: {{иқтибос|Замоне буд, ки ман ҳанӯз душману дӯсти худро нашинохта будам, ҳанӯз ошиқи бузургамро наёфта будам, бо дигарон месӯхтам, аммо шеъри ман сароб буд ва дар поёни он рӯзгор навиштам: ба ҳангоме ки хурӯши хашму фарёди дард дар пардаи дили ту меовезад, ман барои дилам, барои ишқи беморам овоз хондаам, ҳангоме, ки чеҳраҳои зарду шикастаи ҳаммеҳанони ман ман бо ашку хун оғӯшта мешавад, ман барои гулҳои ёс, барои шабҳои маҳтобӣ, барои хобҳо ва руъёҳои худ шеър сурудаам. Шеъри ман ҳамчун нолаи шаб овози андӯҳу парешонӣ ва шикаст шудааст ва ман дигар намехоҳам, ки чунин бошад. Ман овози хешро дар ин дили танг сар хоҳам дод ва ин орзуро, ки саргузашти ранҷу разми пуршукӯҳи инсонҳост, аз миёни ҳисорҳои вайрони шаби хунолуд ба гӯши дуртарин ситораи бедори осмон хоҳам расонд ва чунин кардам.}} Соя ҳам дар қолабҳои куҳан ва ҳам дар сабки нимоӣ устод аст. Ғазалиёти модерн ва дорои сохту муҳтавои мутафовит аст. Вай дар паноҳи баҳрагириҳои баҷо ва баҳинҷори ғазал сабки ироқӣ, а ҷойе, ки бар боварҳои хештан басе устувор ва пойдор монда ва ба худ муттакист, сурудаҳояшро бархурдор аз волоӣ ва шоистагиҳои вижа сохта, ки дар ин паҳно шеъри ӯро мумтозу барҷаста намуда ва ӯро дар канори ғазалсароёни бузурги муосир ҳамчун Шаҳриёр, Имоди Хуросонӣ ва Симини беҳбаҳонӣ менишонад. Дар заминаи шеър Нимо низ ашъораш саршор аз халлоқият ва навоварист. Ғазалҳои Сояро метавон ҳадди восит байни ғазали суннатӣ ва ғазали нави муосир ба шумор овард ҳам аз ҳайси бофти калом ва ҳам аз ҷиҳати гароиш ба муҳтавои иҷтимоию сиёсӣ. Гароиши Соя ба шеъри нимоӣ гоҳ ба ғазалҳои ӯ бо вуҷуди шӯру шевоии хос ҳуввияте клоссик доранд. Ба таври куллӣ метавон гуфт: Соя шоире маъногаро ва мутаҳҳид аст ва шеъраш зимни бархурдорӣ аз зебоиҳои каломӣ ва балоғӣ, ки бисёр маҳсус ва малмусанд ва аз ибҳому иҳом ба дуранд, иртиботе содаву самимӣ бо хонанда барқарор мекунад ва аз ҳаёҳу ва ҷанҷолу шиорҳои рӯзмарра ва таккрорӣ ба дур аст ва ба қавли худаш: {{иқтибос|биниши ҳунариро бо нигараи инсонӣ дар ҳам меомезад.}} Эътиқодаш ин аст, ки маонии зеҳнии шоир бояд шакле ҳунарӣ дошта бошад, то тавони раҳоёбӣ ба ҳофизаи адабӣ ва мардумро пайдо кунад. Албатта бад-ин тартиб шеър наметавонад яксӯя ва яксара дар банди фикри шахсӣ бимонад. Қаламраве он тарафтар барои шоири имрӯз матраҳ аст ва он қаламрави инсон васоили инсонӣ аст. Соя аз маъдуди шоироне аст, ки ба чанд шаҳри шӯравӣ, аз ҷумла [[Ереван]], [[Маскав]], [[Ленинград]], [[Тошканд]], [[Самарқанд]] ва [[Бухоро]]<nowiki/>ву Киев сафар кардааст (1965) ва шеъри '''«ман ба боғи гули сурх»''' ҳосили ин сафар аст. <references group="Алиасғари Шеърдӯст. Шеъри муосири Эрон. Пажӯҳишгоҳи фарҳанги форсӣ-тоҷикии Сафорати Ҷумҳурии Исломии Эрон дар Тоҷикистон. – Душанбе 2012. - С.248" /> == Осор == * «Нахустин нағмаҳо» * «Сароб» * «Сиёҳмашқ» * «Шабгир» * «Замин» * «Чанд барг аз ялдо» * «Сиёҳмашқи 1, 2, 3» * «Ойина дар ойина» * «Ёдгори сарви хун» * «Девони ашъор» == Намунаи ашъор == ;Лаби хомӯш {{Шеър}} {{б|Имшаб ба қиссаи дили ман гӯш мекунӣ.|Фардо маро чу қисса фаромӯш мекунӣ}} {{б|Ин дур(р) ҳамеша дар садафи рӯзгор нест,|Мегӯямат, вале ту куҷо гӯш мекунӣ.}} {{б|Дастам намерасад. Ки дар оғӯш гирамат.|Эй моҳ, бо кӣ аст дар оғӯш мекунӣ.}} {{б|Дар соғари ту чист, ки бо ҷуръаи нахуст|Ҳушёру мастро ҳама мадҳуш мекунӣ.}} {{б|Май ҷӯш мезанад ба дили хум, биё, бубин,|Ёде агар зи хуни Сиёвуш мекунӣ.}} {{б|Гар гӯш мекунӣ, сухане хуш бигуямат,|Беҳтар зи гавҳаре, ки ту дар гӯш мекунӣ.}} {{б|Ҷоми ҷаҳон зи хуни дили ошиқон пур аст,|Ҳурмат нигаҳ дор, агар нӯш мекунӣ.}} {{б|Соя, чун шамъ шуъла дар афкандаӣ ба ҷамъ,|З-ин достон, ки бо лаби хомӯш мекунӣ.}} {{поёни шеър}} == Адабиёт == * Алиасғари Шеърдӯст. Шеъри муосири Эрон. Пажӯҳишгоҳи фарҳанги форсӣ-тоҷикии Сафорати Ҷумҳурии Исломии Эрон дар Тоҷикистон. — Душанбе 2012. — С.248 [[Гурӯҳ:Шоирони форсу тоҷик]] [[Гурӯҳ:Шоирон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Шоирони порсигӯ]] ol50qtfamf9yetj3ws3k9ench301a4o 1309519 1309518 2022-08-10T10:24:55Z VASHGIRD 8035 /* Намунаи ашъор */ wikitext text/x-wiki {{Адиб |ном = Ҳушанг Ибтиҳоҷ |номи аслӣ = {{lang-fa|امیر هوشنگ ابتهاج}} }} '''Амир Ҳушанги Ибтиҳоҷ''' ({{lang-fa|امیر هوشنگ ابتهاج}}, мутхаллис ба '''Ҳ. И. Соя''', {{lang-fa|ه. ا. سایه‎}}; {{ВД-Дебоча}}) — [[шоир]]и эронӣ, аз беҳтарин ғазалсароёни муосири [[Эрон]]. == Зиндагинома == Ҳушанг Ибтиҳоҷ дар соли 1928 дар шаҳристони [[Рашт (Эрон)|Рашт]] (дар шимоли [[эрон]]) чашм ба ҷаҳон кушод ва пас аз он, ки таҳсилоти худро дар он шаҳр ба поён расонид, ҳамроҳи хонаводааш рошии [[Теҳрон]] шуд. == Сабк == Ғазали ӯ, ки аз ранги иҷтимои бисёр зарифе моя мегирад, ёдовари сурудаҳои дилкаши ғазалсароёни номии шеъри клоссикии Эрон аст. Дар нахустин дафтари шеъри худ — «Нахустин нағмаҳо» Соя бештар аз [[Ҳофиз]] таъсир пазируфтааст, аммо дар дафтари баъдии худ — «Сароб» тақрибан ба навъе ба истиқлол расидааст ва ин китоб аз ҳайси қолабҳои шеърӣ ва аз ҳам аз диди навоварию баёни дарёфтҳо ва таҷоруби шахсӣ ва завқӣ чашмгир аст ва дар осори баъдии Соя зулоли шеъраш гуворотар мегардад ва «ман» — и фардии ӯ табдил ба «Ман»-и ҷамъи мешавад ва ашъораш бозтоби орзуҳо ва таманниёти ҷомеа мегардад ва шеъру забону дардҳову ормонҳояш ба мардум наздику наздиктар мешавад. Ӯ худ дар ин бора мегӯяд: {{иқтибос|Замоне буд, ки ман ҳанӯз душману дӯсти худро нашинохта будам, ҳанӯз ошиқи бузургамро наёфта будам, бо дигарон месӯхтам, аммо шеъри ман сароб буд ва дар поёни он рӯзгор навиштам: ба ҳангоме ки хурӯши хашму фарёди дард дар пардаи дили ту меовезад, ман барои дилам, барои ишқи беморам овоз хондаам, ҳангоме, ки чеҳраҳои зарду шикастаи ҳаммеҳанони ман ман бо ашку хун оғӯшта мешавад, ман барои гулҳои ёс, барои шабҳои маҳтобӣ, барои хобҳо ва руъёҳои худ шеър сурудаам. Шеъри ман ҳамчун нолаи шаб овози андӯҳу парешонӣ ва шикаст шудааст ва ман дигар намехоҳам, ки чунин бошад. Ман овози хешро дар ин дили танг сар хоҳам дод ва ин орзуро, ки саргузашти ранҷу разми пуршукӯҳи инсонҳост, аз миёни ҳисорҳои вайрони шаби хунолуд ба гӯши дуртарин ситораи бедори осмон хоҳам расонд ва чунин кардам.}} Соя ҳам дар қолабҳои куҳан ва ҳам дар сабки нимоӣ устод аст. Ғазалиёти модерн ва дорои сохту муҳтавои мутафовит аст. Вай дар паноҳи баҳрагириҳои баҷо ва баҳинҷори ғазал сабки ироқӣ, а ҷойе, ки бар боварҳои хештан басе устувор ва пойдор монда ва ба худ муттакист, сурудаҳояшро бархурдор аз волоӣ ва шоистагиҳои вижа сохта, ки дар ин паҳно шеъри ӯро мумтозу барҷаста намуда ва ӯро дар канори ғазалсароёни бузурги муосир ҳамчун Шаҳриёр, Имоди Хуросонӣ ва Симини беҳбаҳонӣ менишонад. Дар заминаи шеър Нимо низ ашъораш саршор аз халлоқият ва навоварист. Ғазалҳои Сояро метавон ҳадди восит байни ғазали суннатӣ ва ғазали нави муосир ба шумор овард ҳам аз ҳайси бофти калом ва ҳам аз ҷиҳати гароиш ба муҳтавои иҷтимоию сиёсӣ. Гароиши Соя ба шеъри нимоӣ гоҳ ба ғазалҳои ӯ бо вуҷуди шӯру шевоии хос ҳуввияте клоссик доранд. Ба таври куллӣ метавон гуфт: Соя шоире маъногаро ва мутаҳҳид аст ва шеъраш зимни бархурдорӣ аз зебоиҳои каломӣ ва балоғӣ, ки бисёр маҳсус ва малмусанд ва аз ибҳому иҳом ба дуранд, иртиботе содаву самимӣ бо хонанда барқарор мекунад ва аз ҳаёҳу ва ҷанҷолу шиорҳои рӯзмарра ва таккрорӣ ба дур аст ва ба қавли худаш: {{иқтибос|биниши ҳунариро бо нигараи инсонӣ дар ҳам меомезад.}} Эътиқодаш ин аст, ки маонии зеҳнии шоир бояд шакле ҳунарӣ дошта бошад, то тавони раҳоёбӣ ба ҳофизаи адабӣ ва мардумро пайдо кунад. Албатта бад-ин тартиб шеър наметавонад яксӯя ва яксара дар банди фикри шахсӣ бимонад. Қаламраве он тарафтар барои шоири имрӯз матраҳ аст ва он қаламрави инсон васоили инсонӣ аст. Соя аз маъдуди шоироне аст, ки ба чанд шаҳри шӯравӣ, аз ҷумла [[Ереван]], [[Маскав]], [[Ленинград]], [[Тошканд]], [[Самарқанд]] ва [[Бухоро]]<nowiki/>ву Киев сафар кардааст (1965) ва шеъри '''«ман ба боғи гули сурх»''' ҳосили ин сафар аст. <references group="Алиасғари Шеърдӯст. Шеъри муосири Эрон. Пажӯҳишгоҳи фарҳанги форсӣ-тоҷикии Сафорати Ҷумҳурии Исломии Эрон дар Тоҷикистон. – Душанбе 2012. - С.248" /> == Осор == * «Нахустин нағмаҳо» * «Сароб» * «Сиёҳмашқ» * «Шабгир» * «Замин» * «Чанд барг аз ялдо» * «Сиёҳмашқи 1, 2, 3» * «Ойина дар ойина» * «Ёдгори сарви хун» * «Девони ашъор» == Намунаи ашъор == ;Лаби хомӯш {{Шеър}} {{б|Имшаб ба қиссаи дили ман гӯш мекунӣ.|Фардо маро чу қисса фаромӯш мекунӣ}} {{б|Ин дур(р) ҳамеша дар садафи рӯзгор нест,|Мегӯямат, вале ту куҷо гӯш мекунӣ.}} {{б|Дастам намерасад, ки дар оғӯш гирамат.|Эй моҳ, бо кӣ аст дар оғӯш мекунӣ.}} {{б|Дар соғари ту чист, ки бо ҷуръаи нахуст|Ҳушёру мастро ҳама мадҳуш мекунӣ.}} {{б|Май ҷӯш мезанад ба дили хум, биё, бубин,|Ёде агар зи хуни Сиёвуш мекунӣ.}} {{б|Гар гӯш мекунӣ, сухане хуш бигуямат,|Беҳтар зи гавҳаре, ки ту дар гӯш мекунӣ.}} {{б|Ҷоми ҷаҳон зи хуни дили ошиқон пур аст,|Ҳурмат нигаҳ дор, агар нӯш мекунӣ.}} {{б|Соя, чун шамъ шуъла дар афкандаӣ ба ҷамъ,|З-ин достон, ки бо лаби хомӯш мекунӣ.}} {{поёни шеър}} == Адабиёт == * Алиасғари Шеърдӯст. Шеъри муосири Эрон. Пажӯҳишгоҳи фарҳанги форсӣ-тоҷикии Сафорати Ҷумҳурии Исломии Эрон дар Тоҷикистон. — Душанбе 2012. — С.248 [[Гурӯҳ:Шоирони форсу тоҷик]] [[Гурӯҳ:Шоирон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Шоирони порсигӯ]] p2bs4lgl14pf7ab4pqtwnmmgg099oev 1309520 1309519 2022-08-10T10:27:30Z VASHGIRD 8035 /* Намунаи ашъор */ wikitext text/x-wiki {{Адиб |ном = Ҳушанг Ибтиҳоҷ |номи аслӣ = {{lang-fa|امیر هوشنگ ابتهاج}} }} '''Амир Ҳушанги Ибтиҳоҷ''' ({{lang-fa|امیر هوشنگ ابتهاج}}, мутхаллис ба '''Ҳ. И. Соя''', {{lang-fa|ه. ا. سایه‎}}; {{ВД-Дебоча}}) — [[шоир]]и эронӣ, аз беҳтарин ғазалсароёни муосири [[Эрон]]. == Зиндагинома == Ҳушанг Ибтиҳоҷ дар соли 1928 дар шаҳристони [[Рашт (Эрон)|Рашт]] (дар шимоли [[эрон]]) чашм ба ҷаҳон кушод ва пас аз он, ки таҳсилоти худро дар он шаҳр ба поён расонид, ҳамроҳи хонаводааш рошии [[Теҳрон]] шуд. == Сабк == Ғазали ӯ, ки аз ранги иҷтимои бисёр зарифе моя мегирад, ёдовари сурудаҳои дилкаши ғазалсароёни номии шеъри клоссикии Эрон аст. Дар нахустин дафтари шеъри худ — «Нахустин нағмаҳо» Соя бештар аз [[Ҳофиз]] таъсир пазируфтааст, аммо дар дафтари баъдии худ — «Сароб» тақрибан ба навъе ба истиқлол расидааст ва ин китоб аз ҳайси қолабҳои шеърӣ ва аз ҳам аз диди навоварию баёни дарёфтҳо ва таҷоруби шахсӣ ва завқӣ чашмгир аст ва дар осори баъдии Соя зулоли шеъраш гуворотар мегардад ва «ман» — и фардии ӯ табдил ба «Ман»-и ҷамъи мешавад ва ашъораш бозтоби орзуҳо ва таманниёти ҷомеа мегардад ва шеъру забону дардҳову ормонҳояш ба мардум наздику наздиктар мешавад. Ӯ худ дар ин бора мегӯяд: {{иқтибос|Замоне буд, ки ман ҳанӯз душману дӯсти худро нашинохта будам, ҳанӯз ошиқи бузургамро наёфта будам, бо дигарон месӯхтам, аммо шеъри ман сароб буд ва дар поёни он рӯзгор навиштам: ба ҳангоме ки хурӯши хашму фарёди дард дар пардаи дили ту меовезад, ман барои дилам, барои ишқи беморам овоз хондаам, ҳангоме, ки чеҳраҳои зарду шикастаи ҳаммеҳанони ман ман бо ашку хун оғӯшта мешавад, ман барои гулҳои ёс, барои шабҳои маҳтобӣ, барои хобҳо ва руъёҳои худ шеър сурудаам. Шеъри ман ҳамчун нолаи шаб овози андӯҳу парешонӣ ва шикаст шудааст ва ман дигар намехоҳам, ки чунин бошад. Ман овози хешро дар ин дили танг сар хоҳам дод ва ин орзуро, ки саргузашти ранҷу разми пуршукӯҳи инсонҳост, аз миёни ҳисорҳои вайрони шаби хунолуд ба гӯши дуртарин ситораи бедори осмон хоҳам расонд ва чунин кардам.}} Соя ҳам дар қолабҳои куҳан ва ҳам дар сабки нимоӣ устод аст. Ғазалиёти модерн ва дорои сохту муҳтавои мутафовит аст. Вай дар паноҳи баҳрагириҳои баҷо ва баҳинҷори ғазал сабки ироқӣ, а ҷойе, ки бар боварҳои хештан басе устувор ва пойдор монда ва ба худ муттакист, сурудаҳояшро бархурдор аз волоӣ ва шоистагиҳои вижа сохта, ки дар ин паҳно шеъри ӯро мумтозу барҷаста намуда ва ӯро дар канори ғазалсароёни бузурги муосир ҳамчун Шаҳриёр, Имоди Хуросонӣ ва Симини беҳбаҳонӣ менишонад. Дар заминаи шеър Нимо низ ашъораш саршор аз халлоқият ва навоварист. Ғазалҳои Сояро метавон ҳадди восит байни ғазали суннатӣ ва ғазали нави муосир ба шумор овард ҳам аз ҳайси бофти калом ва ҳам аз ҷиҳати гароиш ба муҳтавои иҷтимоию сиёсӣ. Гароиши Соя ба шеъри нимоӣ гоҳ ба ғазалҳои ӯ бо вуҷуди шӯру шевоии хос ҳуввияте клоссик доранд. Ба таври куллӣ метавон гуфт: Соя шоире маъногаро ва мутаҳҳид аст ва шеъраш зимни бархурдорӣ аз зебоиҳои каломӣ ва балоғӣ, ки бисёр маҳсус ва малмусанд ва аз ибҳому иҳом ба дуранд, иртиботе содаву самимӣ бо хонанда барқарор мекунад ва аз ҳаёҳу ва ҷанҷолу шиорҳои рӯзмарра ва таккрорӣ ба дур аст ва ба қавли худаш: {{иқтибос|биниши ҳунариро бо нигараи инсонӣ дар ҳам меомезад.}} Эътиқодаш ин аст, ки маонии зеҳнии шоир бояд шакле ҳунарӣ дошта бошад, то тавони раҳоёбӣ ба ҳофизаи адабӣ ва мардумро пайдо кунад. Албатта бад-ин тартиб шеър наметавонад яксӯя ва яксара дар банди фикри шахсӣ бимонад. Қаламраве он тарафтар барои шоири имрӯз матраҳ аст ва он қаламрави инсон васоили инсонӣ аст. Соя аз маъдуди шоироне аст, ки ба чанд шаҳри шӯравӣ, аз ҷумла [[Ереван]], [[Маскав]], [[Ленинград]], [[Тошканд]], [[Самарқанд]] ва [[Бухоро]]<nowiki/>ву Киев сафар кардааст (1965) ва шеъри '''«ман ба боғи гули сурх»''' ҳосили ин сафар аст. <references group="Алиасғари Шеърдӯст. Шеъри муосири Эрон. Пажӯҳишгоҳи фарҳанги форсӣ-тоҷикии Сафорати Ҷумҳурии Исломии Эрон дар Тоҷикистон. – Душанбе 2012. - С.248" /> == Осор == * «Нахустин нағмаҳо» * «Сароб» * «Сиёҳмашқ» * «Шабгир» * «Замин» * «Чанд барг аз ялдо» * «Сиёҳмашқи 1, 2, 3» * «Ойина дар ойина» * «Ёдгори сарви хун» * «Девони ашъор» == Намунаи ашъор == {{иқтибоси академикӣ|<poem> Имшаб ба қиссаи дили ман гӯш мекунӣ, Фардо маро чу қисса фаромӯш мекунӣ. Ин дурр ҳамеша дар садафи рӯзгор нест, Мегӯямат, вале ту куҷо гӯш мекунӣ. Дастам намерасад, ки дар оғӯш гирамат, Эй моҳ, бо ки даст дар оғӯш мекунӣ. Дар соғари ту чист, ки бо ҷуръаи нахуст Ҳушёру мастро ҳама мадҳуш мекунӣ. Май ҷӯш мезанад ба дили хум, биё, бубин, Ёде агар зи хуни Сиёвуш мекунӣ. Гар гӯш мекунӣ, сухане хуш бигӯямат Беҳтар зи гаҳваре, ки ту дар гӯш мекунӣ. Ҷоми ҷаҳон зи хуни дили ошиқон пур аст, Ҳурмат нигоҳ дор, агар нӯш мекунӣ. Соя чу шамъ шуъла дарафкандаӣ ба ҷамъ, З-ин достон, ки бо лаби хомӯш мекунӣ. </poem>|сарчашма=}} == Адабиёт == * Алиасғари Шеърдӯст. Шеъри муосири Эрон. Пажӯҳишгоҳи фарҳанги форсӣ-тоҷикии Сафорати Ҷумҳурии Исломии Эрон дар Тоҷикистон. — Душанбе 2012. — С.248 [[Гурӯҳ:Шоирони форсу тоҷик]] [[Гурӯҳ:Шоирон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Шоирони порсигӯ]] a9cxifm9n2p3g7f9o8te35v6wpxwkak 1309521 1309520 2022-08-10T10:27:56Z VASHGIRD 8035 /* Адабиёт */ wikitext text/x-wiki {{Адиб |ном = Ҳушанг Ибтиҳоҷ |номи аслӣ = {{lang-fa|امیر هوشنگ ابتهاج}} }} '''Амир Ҳушанги Ибтиҳоҷ''' ({{lang-fa|امیر هوشنگ ابتهاج}}, мутхаллис ба '''Ҳ. И. Соя''', {{lang-fa|ه. ا. سایه‎}}; {{ВД-Дебоча}}) — [[шоир]]и эронӣ, аз беҳтарин ғазалсароёни муосири [[Эрон]]. == Зиндагинома == Ҳушанг Ибтиҳоҷ дар соли 1928 дар шаҳристони [[Рашт (Эрон)|Рашт]] (дар шимоли [[эрон]]) чашм ба ҷаҳон кушод ва пас аз он, ки таҳсилоти худро дар он шаҳр ба поён расонид, ҳамроҳи хонаводааш рошии [[Теҳрон]] шуд. == Сабк == Ғазали ӯ, ки аз ранги иҷтимои бисёр зарифе моя мегирад, ёдовари сурудаҳои дилкаши ғазалсароёни номии шеъри клоссикии Эрон аст. Дар нахустин дафтари шеъри худ — «Нахустин нағмаҳо» Соя бештар аз [[Ҳофиз]] таъсир пазируфтааст, аммо дар дафтари баъдии худ — «Сароб» тақрибан ба навъе ба истиқлол расидааст ва ин китоб аз ҳайси қолабҳои шеърӣ ва аз ҳам аз диди навоварию баёни дарёфтҳо ва таҷоруби шахсӣ ва завқӣ чашмгир аст ва дар осори баъдии Соя зулоли шеъраш гуворотар мегардад ва «ман» — и фардии ӯ табдил ба «Ман»-и ҷамъи мешавад ва ашъораш бозтоби орзуҳо ва таманниёти ҷомеа мегардад ва шеъру забону дардҳову ормонҳояш ба мардум наздику наздиктар мешавад. Ӯ худ дар ин бора мегӯяд: {{иқтибос|Замоне буд, ки ман ҳанӯз душману дӯсти худро нашинохта будам, ҳанӯз ошиқи бузургамро наёфта будам, бо дигарон месӯхтам, аммо шеъри ман сароб буд ва дар поёни он рӯзгор навиштам: ба ҳангоме ки хурӯши хашму фарёди дард дар пардаи дили ту меовезад, ман барои дилам, барои ишқи беморам овоз хондаам, ҳангоме, ки чеҳраҳои зарду шикастаи ҳаммеҳанони ман ман бо ашку хун оғӯшта мешавад, ман барои гулҳои ёс, барои шабҳои маҳтобӣ, барои хобҳо ва руъёҳои худ шеър сурудаам. Шеъри ман ҳамчун нолаи шаб овози андӯҳу парешонӣ ва шикаст шудааст ва ман дигар намехоҳам, ки чунин бошад. Ман овози хешро дар ин дили танг сар хоҳам дод ва ин орзуро, ки саргузашти ранҷу разми пуршукӯҳи инсонҳост, аз миёни ҳисорҳои вайрони шаби хунолуд ба гӯши дуртарин ситораи бедори осмон хоҳам расонд ва чунин кардам.}} Соя ҳам дар қолабҳои куҳан ва ҳам дар сабки нимоӣ устод аст. Ғазалиёти модерн ва дорои сохту муҳтавои мутафовит аст. Вай дар паноҳи баҳрагириҳои баҷо ва баҳинҷори ғазал сабки ироқӣ, а ҷойе, ки бар боварҳои хештан басе устувор ва пойдор монда ва ба худ муттакист, сурудаҳояшро бархурдор аз волоӣ ва шоистагиҳои вижа сохта, ки дар ин паҳно шеъри ӯро мумтозу барҷаста намуда ва ӯро дар канори ғазалсароёни бузурги муосир ҳамчун Шаҳриёр, Имоди Хуросонӣ ва Симини беҳбаҳонӣ менишонад. Дар заминаи шеър Нимо низ ашъораш саршор аз халлоқият ва навоварист. Ғазалҳои Сояро метавон ҳадди восит байни ғазали суннатӣ ва ғазали нави муосир ба шумор овард ҳам аз ҳайси бофти калом ва ҳам аз ҷиҳати гароиш ба муҳтавои иҷтимоию сиёсӣ. Гароиши Соя ба шеъри нимоӣ гоҳ ба ғазалҳои ӯ бо вуҷуди шӯру шевоии хос ҳуввияте клоссик доранд. Ба таври куллӣ метавон гуфт: Соя шоире маъногаро ва мутаҳҳид аст ва шеъраш зимни бархурдорӣ аз зебоиҳои каломӣ ва балоғӣ, ки бисёр маҳсус ва малмусанд ва аз ибҳому иҳом ба дуранд, иртиботе содаву самимӣ бо хонанда барқарор мекунад ва аз ҳаёҳу ва ҷанҷолу шиорҳои рӯзмарра ва таккрорӣ ба дур аст ва ба қавли худаш: {{иқтибос|биниши ҳунариро бо нигараи инсонӣ дар ҳам меомезад.}} Эътиқодаш ин аст, ки маонии зеҳнии шоир бояд шакле ҳунарӣ дошта бошад, то тавони раҳоёбӣ ба ҳофизаи адабӣ ва мардумро пайдо кунад. Албатта бад-ин тартиб шеър наметавонад яксӯя ва яксара дар банди фикри шахсӣ бимонад. Қаламраве он тарафтар барои шоири имрӯз матраҳ аст ва он қаламрави инсон васоили инсонӣ аст. Соя аз маъдуди шоироне аст, ки ба чанд шаҳри шӯравӣ, аз ҷумла [[Ереван]], [[Маскав]], [[Ленинград]], [[Тошканд]], [[Самарқанд]] ва [[Бухоро]]<nowiki/>ву Киев сафар кардааст (1965) ва шеъри '''«ман ба боғи гули сурх»''' ҳосили ин сафар аст. <references group="Алиасғари Шеърдӯст. Шеъри муосири Эрон. Пажӯҳишгоҳи фарҳанги форсӣ-тоҷикии Сафорати Ҷумҳурии Исломии Эрон дар Тоҷикистон. – Душанбе 2012. - С.248" /> == Осор == * «Нахустин нағмаҳо» * «Сароб» * «Сиёҳмашқ» * «Шабгир» * «Замин» * «Чанд барг аз ялдо» * «Сиёҳмашқи 1, 2, 3» * «Ойина дар ойина» * «Ёдгори сарви хун» * «Девони ашъор» == Намунаи ашъор == {{иқтибоси академикӣ|<poem> Имшаб ба қиссаи дили ман гӯш мекунӣ, Фардо маро чу қисса фаромӯш мекунӣ. Ин дурр ҳамеша дар садафи рӯзгор нест, Мегӯямат, вале ту куҷо гӯш мекунӣ. Дастам намерасад, ки дар оғӯш гирамат, Эй моҳ, бо ки даст дар оғӯш мекунӣ. Дар соғари ту чист, ки бо ҷуръаи нахуст Ҳушёру мастро ҳама мадҳуш мекунӣ. Май ҷӯш мезанад ба дили хум, биё, бубин, Ёде агар зи хуни Сиёвуш мекунӣ. Гар гӯш мекунӣ, сухане хуш бигӯямат Беҳтар зи гаҳваре, ки ту дар гӯш мекунӣ. Ҷоми ҷаҳон зи хуни дили ошиқон пур аст, Ҳурмат нигоҳ дор, агар нӯш мекунӣ. Соя чу шамъ шуъла дарафкандаӣ ба ҷамъ, З-ин достон, ки бо лаби хомӯш мекунӣ. </poem>|сарчашма=}} == Адабиёт == * Алиасғари Шеърдӯст. Шеъри муосири Эрон. Пажӯҳишгоҳи фарҳанги форсӣ-тоҷикии Сафорати Ҷумҳурии Исломии Эрон дар Тоҷикистон. — Душанбе 2012. — С.248 {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Шоирони форсу тоҷик]] [[Гурӯҳ:Шоирон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Шоирони порсигӯ]] pjcs2earga6j4m1228c9fy0si06khho 1309522 1309521 2022-08-10T10:29:52Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Адиб |ном = Ҳушанг Ибтиҳоҷ |номи аслӣ = {{lang-fa|امیر هوشنگ ابتهاج}} }} '''Амир Ҳушанги Ибтиҳоҷ''' ({{lang-fa|امیر هوشنگ ابتهاج}}, мутахаллис ба '''Ҳ. И. Соя''', {{lang-fa|ه. ا. سایه‎}}; {{ВД-Дебоча}}) — [[шоир]] ва пажӯҳишгари эронӣ, аз беҳтарин ғазалсароёни муосири [[Эрон]]. == Зиндагинома == Ҳушанг Ибтиҳоҷ дар соли 1928 дар шаҳристони [[Рашт (Эрон)|Рашт]] чашм ба ҷаҳон кушод ва пас аз он, ки таҳсилоти худро дар он шаҳр ба поён расонид, ҳамроҳи хонаводааш роҳии [[Теҳрон]] шуд. == Сабк == Ғазали ӯ, ки аз ранги иҷтимои бисёр зарифе моя мегирад, ёдовари сурудаҳои дилкаши ғазалсароёни номии шеъри клоссикии Эрон аст. Дар нахустин дафтари шеъри худ — «Нахустин нағмаҳо» Соя бештар аз [[Ҳофиз]] таъсир пазируфтааст, аммо дар дафтари баъдии худ — «Сароб» тақрибан ба навъе ба истиқлол расидааст ва ин китоб аз ҳайси қолабҳои шеърӣ ва аз ҳам аз диди навоварию баёни дарёфтҳо ва таҷоруби шахсӣ ва завқӣ чашмгир аст ва дар осори баъдии Соя зулоли шеъраш гуворотар мегардад ва «ман» — и фардии ӯ табдил ба «Ман»-и ҷамъи мешавад ва ашъораш бозтоби орзуҳо ва таманниёти ҷомеа мегардад ва шеъру забону дардҳову ормонҳояш ба мардум наздику наздиктар мешавад. Ӯ худ дар ин бора мегӯяд: {{иқтибос|Замоне буд, ки ман ҳанӯз душману дӯсти худро нашинохта будам, ҳанӯз ошиқи бузургамро наёфта будам, бо дигарон месӯхтам, аммо шеъри ман сароб буд ва дар поёни он рӯзгор навиштам: ба ҳангоме ки хурӯши хашму фарёди дард дар пардаи дили ту меовезад, ман барои дилам, барои ишқи беморам овоз хондаам, ҳангоме, ки чеҳраҳои зарду шикастаи ҳаммеҳанони ман ман бо ашку хун оғӯшта мешавад, ман барои гулҳои ёс, барои шабҳои маҳтобӣ, барои хобҳо ва руъёҳои худ шеър сурудаам. Шеъри ман ҳамчун нолаи шаб овози андӯҳу парешонӣ ва шикаст шудааст ва ман дигар намехоҳам, ки чунин бошад. Ман овози хешро дар ин дили танг сар хоҳам дод ва ин орзуро, ки саргузашти ранҷу разми пуршукӯҳи инсонҳост, аз миёни ҳисорҳои вайрони шаби хунолуд ба гӯши дуртарин ситораи бедори осмон хоҳам расонд ва чунин кардам.}} Соя ҳам дар қолабҳои куҳан ва ҳам дар сабки нимоӣ устод аст. Ғазалиёти модерн ва дорои сохту муҳтавои мутафовит аст. Вай дар паноҳи баҳрагириҳои баҷо ва баҳинҷори ғазал сабки ироқӣ, а ҷойе, ки бар боварҳои хештан басе устувор ва пойдор монда ва ба худ муттакист, сурудаҳояшро бархурдор аз волоӣ ва шоистагиҳои вижа сохта, ки дар ин паҳно шеъри ӯро мумтозу барҷаста намуда ва ӯро дар канори ғазалсароёни бузурги муосир ҳамчун Шаҳриёр, Имоди Хуросонӣ ва Симини беҳбаҳонӣ менишонад. Дар заминаи шеър Нимо низ ашъораш саршор аз халлоқият ва навоварист. Ғазалҳои Сояро метавон ҳадди восит байни ғазали суннатӣ ва ғазали нави муосир ба шумор овард ҳам аз ҳайси бофти калом ва ҳам аз ҷиҳати гароиш ба муҳтавои иҷтимоию сиёсӣ. Гароиши Соя ба шеъри нимоӣ гоҳ ба ғазалҳои ӯ бо вуҷуди шӯру шевоии хос ҳуввияте клоссик доранд. Ба таври куллӣ метавон гуфт: Соя шоире маъногаро ва мутаҳҳид аст ва шеъраш зимни бархурдорӣ аз зебоиҳои каломӣ ва балоғӣ, ки бисёр маҳсус ва малмусанд ва аз ибҳому иҳом ба дуранд, иртиботе содаву самимӣ бо хонанда барқарор мекунад ва аз ҳаёҳу ва ҷанҷолу шиорҳои рӯзмарра ва таккрорӣ ба дур аст ва ба қавли худаш: {{иқтибос|биниши ҳунариро бо нигараи инсонӣ дар ҳам меомезад.}} Эътиқодаш ин аст, ки маонии зеҳнии шоир бояд шакле ҳунарӣ дошта бошад, то тавони раҳоёбӣ ба ҳофизаи адабӣ ва мардумро пайдо кунад. Албатта бад-ин тартиб шеър наметавонад яксӯя ва яксара дар банди фикри шахсӣ бимонад. Қаламраве он тарафтар барои шоири имрӯз матраҳ аст ва он қаламрави инсон васоили инсонӣ аст. Соя аз маъдуди шоироне аст, ки ба чанд шаҳри шӯравӣ, аз ҷумла [[Ереван]], [[Маскав]], [[Ленинград]], [[Тошканд]], [[Самарқанд]] ва [[Бухоро]]<nowiki/>ву Киев сафар кардааст (1965) ва шеъри '''«ман ба боғи гули сурх»''' ҳосили ин сафар аст. <references group="Алиасғари Шеърдӯст. Шеъри муосири Эрон. Пажӯҳишгоҳи фарҳанги форсӣ-тоҷикии Сафорати Ҷумҳурии Исломии Эрон дар Тоҷикистон. – Душанбе 2012. - С.248" /> == Осор == * «Нахустин нағмаҳо» * «Сароб» * «Сиёҳмашқ» * «Шабгир» * «Замин» * «Чанд барг аз ялдо» * «Сиёҳмашқи 1, 2, 3» * «Ойина дар ойина» * «Ёдгори сарви хун» * «Девони ашъор» == Намунаи ашъор == {{иқтибоси академикӣ|<poem> Имшаб ба қиссаи дили ман гӯш мекунӣ, Фардо маро чу қисса фаромӯш мекунӣ. Ин дурр ҳамеша дар садафи рӯзгор нест, Мегӯямат, вале ту куҷо гӯш мекунӣ. Дастам намерасад, ки дар оғӯш гирамат, Эй моҳ, бо ки даст дар оғӯш мекунӣ. Дар соғари ту чист, ки бо ҷуръаи нахуст Ҳушёру мастро ҳама мадҳуш мекунӣ. Май ҷӯш мезанад ба дили хум, биё, бубин, Ёде агар зи хуни Сиёвуш мекунӣ. Гар гӯш мекунӣ, сухане хуш бигӯямат Беҳтар зи гаҳваре, ки ту дар гӯш мекунӣ. Ҷоми ҷаҳон зи хуни дили ошиқон пур аст, Ҳурмат нигоҳ дор, агар нӯш мекунӣ. Соя чу шамъ шуъла дарафкандаӣ ба ҷамъ, З-ин достон, ки бо лаби хомӯш мекунӣ. </poem>|сарчашма=}} == Адабиёт == * Алиасғари Шеърдӯст. Шеъри муосири Эрон. Пажӯҳишгоҳи фарҳанги форсӣ-тоҷикии Сафорати Ҷумҳурии Исломии Эрон дар Тоҷикистон. — Душанбе 2012. — С.248 {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Шоирони форсу тоҷик]] [[Гурӯҳ:Шоирон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Шоирони порсигӯ]] 4yvxu3kqdnsk85jmcfx1ohawty0cu09 1 271244 1309506 1110739 2022-08-10T06:44:07Z VASHGIRD 8035 VASHGIRD moved page [[Баҳс:Станислав Иосифович Ростотский]] to [[Баҳс:Станислав Ростотский]] wikitext text/x-wiki {{Сарлавҳаи баҳс|arpol=yes}} dblicplmkfayol9ivafx7e2t3qf0rb0 0 278648 1309492 1293238 2022-08-09T17:46:36Z Ҷамшед Ғафуров 26805 /* Филмнома */ wikitext text/x-wiki {{Синамогар |ном = Бариш Фалай |номи аслӣ = {{lang-tr|Barış Falay}} |тасвир = |бар = |тавсифи тасвир = |ном ҳангоми таваллуд = Бариш Фалай |таърихи таваллуд = 09.04.1972 |зодгоҳ = {{Зодгоҳ|Эдремит, Боликесир}}, [[Туркия]] |таърихи даргузашт = |маҳалли даргузашт = |шаҳрвандӣ = {{Парчамбандӣ|Туркия}} |касб = [[ҳунарпеша]] |солҳои фаъолият = 1995-то ҳол |самт = [[телевизион]]<br>[[синамо]] |мукофотҳо = }} '''Бариш Фалай''' ({{lang-tr|Barış Falay}}); тав. [[9 апрел]]и [[1972]], [[Эдремит, Боликесир]], [[Туркия]]) — [[ҳунарпеша]]и турк. == Ҳаёт ва фаъолият == Бариш Фалай дар [[Эдремит]]и [[вилояти Боликесир]] таваллуд шудааст ва оилаи ӯ аз [[Босния]] мебошад<ref>https://www.sabah.com.tr/baris-falay</ref>. Ӯ шуъбаи театрии Донишгоҳи Анқараро хатм кардааст. Пас аз 2 сол дар Театри давлатии Анқара кор кардан, ӯ ба театри шаҳри Измир гузаштааст, ки дар намоишномаҳои “Üç Kuruşluk Opera”, “Misafir”, “Kamyon”, “Roberto Zucco”, “Kırmızı Yorgunları”, “Azizname”, “Barış”, “Bahar Noktası”, “Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz” ва “Karar Kimin” ҳунарнамоӣ намудааст. Ӯ намоишномаҳои Deniz Kızı Masalı” ва “Bir Yaz Gecesi Rüyası”-ро ба саҳна гузошт ва дар мактаби театр дарс медод. Баъдтар Фалай ба Театри Kocaeli Metropolitan пайвастааст<ref name="sacitaslan">{{cite web|url=http://www.sacitaslan.com/magazin-baris-falaydan-enteresan-sozler_21174.html|title=BARIŞ FALAY'DAN ENTERESAN SÖZLER|accessdate=2012-02-06|work=sacitaslan.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20120801184435/http://www.sacitaslan.com/magazin-baris-falaydan-enteresan-sozler_21174.html|archive-date=2012-08-01|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120801184435/http://www.sacitaslan.com/magazin-baris-falaydan-enteresan-sozler_21174.html|archivedate=2012-08-01}}</ref><ref name="ozgurkocaeli">{{cite web |url=http://www.ozgurkocaeli.com.tr/yazi/su-bizim-muco-7864.htm |archive-url=https://archive.is/20130418212951/http://www.ozgurkocaeli.com.tr/yazi/su-bizim-muco-7864.htm |url-status=dead |archive-date=2013-04-18 |title=Şu Bizim Müco |accessdate=2012-02-06 |work=www.ozgurkocaeli.com.tr |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150924063456/http://www.ozgurkocaeli.com.tr/yazi/su-bizim-muco-7864.htm |archivedate=2015-09-24 }}</ref>. Фаъолияти телевизионии худро ӯ дар ситкомҳои, ба монанди Tatlı Hayat, Yarım Elma ва Dadı оғоз карда, пас аз он дар силсилафилми Aliye бозӣ кардааст. Дар байни солҳои 2009 ва 2011, ӯ дар силсилафилми Ezel нақш офаридааст, ки барои он ӯ якчанд ҷоизаҳои ҳунариро ба даст овардааст. Фалай дар филми Ya Sonra нақши асосиро бозидааст. Бариш Фалай соли 2011 бо силсилафилми Al Yazmalım ба телевизион баргашт. Аз соли 2013 то 2015, ӯ дар силсилафилми телевизионии Medcezir нақши Салим Серезро иҷро кардааст. Соли 2020 ӯ инчунин нақши марказиро дар силсилафилми "Menajerimi Ara" - и шабакаи [[Star TV (Туркия)|Star TV]] бозидааст. == Филмнома == === Силсилафилм === {| class="wikitable" !width="50"|Сол !width="190"|Номгӯй !width="140"|Нақш |- | 2020–2021 || ''Menajerimi Ara'' || Кирач Оздал |- |- | 2015–2017 || ''Paramparça'' || Ҳорун Эргуван |- | 2013–2015 || ''Medcezir'' || Салим Серез |- | 2011–2012 || ''Al Yazmalım'' || Ҷамшед |- | 2009–2011 || ''Ezel'' || Алӣ Қирғиз |- | 2009 || ''İstanbul Çocukları'' || |- | 2007 || ''Çemberin Dışında '' || Мафия |- | 2006 || ''Bebeğim'' || Явуз Короғлу |- | 2004 || ''Karım ve Annem'' || |- | 2004 || ''Aliye'' || Муҷоҳид Гурбоға |- | 2002 || ''Yarım Elma'' || | |- | 2002 || ''Kuzenlerim'' || Муаллим Энгин |- | 2001 || ''90-60-90'' || | |- | 2001 || ''Tatlı Hayat'' || | |- | 2001 || ''Bizim Çocuklarımız'' || | |- | 2001 || ''Dadı'' || Шафақ |- | 1995 || ''Çiçek Taksi'' || | |} === Филм === {| class="wikitable" !width="50"|Сол !width="190"|Номгӯй !width="140"|Нақш |- | 2011 || ''Ya Sonra'' || Ҷем |- | 2008 || ''Şeytanın Pabucu'' || Ниёзӣ |- | 2008 || ''Kirpi'' || Ҷилет Саъдӣ |} == Нигаред низ == *[[Феҳристи ҳунарпешамардони Туркия]] == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Пайвандҳо == {{Authority control}} [[Гурӯҳ:Ҳунарпешаҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Ҳунарпешамардони синамои Туркия]] [[Гурӯҳ:Ҳунарпешамардони телевизиони Туркия]] [[Гурӯҳ:Ҳунарпешаҳои мард асри XXI]] [[Гурӯҳ:Ҳунарпешаҳои мард асри XX]] [[Гурӯҳ:Ҳунарпешамардони театри Туркия]] 8ivimm9yy60i81xpmejiaypcbqicoa6 0 282003 1309485 1215837 2022-08-09T12:10:03Z CommonsDelinker 163 Replacing Presidential_Standard_of_Peru.svg with [[File:Insignia_of_the_President_of_Peru.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR3|Criterion 3]] (obvious error) · There's no such thing like wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ |мухотаб = |ном = Мартин Алберто Вискарра Корнехо |номи аслӣ = {{lang-еs|Martín Alberto Vizcarra Cornejo}} |тасвир = |бар = |тавсифи тасвир = |нишон = |имзои нишон = |бари нишон = <!—ИТТИЛООТ ДАР БОРАИ ВАЗИФА--> |вазифа = [[Президенти Перу]] |бо номи = |парчам = Insignia of the President of Peru.svg |парчам2 = Flag of Peru.svg |шиор = |аввалдавр = [[23 март]]и [[2018]] |охирдавр = [[9 ноябр]]и [[2020]] |давраи ҳокимият = [[Мерседес Араос]],<br>[[Сесар Вилянуэва]],<br>[[Салвадор дел Солар]],<br>[[Висенте Себалиос]] |пешгузашта = [[Педро Пабло Кучински]] |ҷонишин = [[Мануэл Мерино]] |номи шоҳӣ = |тоҷгузорӣ = |дасткашӣ = |ворис = |шарики ҳукумат1 = |шарики ҳукумат1аввалдавр = |шарики ҳукумат1охирдавр = |салтанат1 = |салтанат1аввалдавр = |салтанат1охирдавр = |нахуствазир = |ноиби президент = |президент = |подшоҳ = |губернатор = |ноиби губернатор = |эзоҳ = <!-- ИТТИЛООТИ ИНФИРОДӣ --> |таърихи таваллуд = 22.03.1963 |зодгоҳ = {{Зодгоҳ|Лима}}, [[Перу]] |таърихи даргузашт = |маҳалли даргузашт = |дафн = |ҷинс = |ном ҳангоми таваллуд = Martín Alberto Vizcarra Cornejo |падар = |модар = |ҳамсар = |фарзандон = <!-- ХИЗМАТИ ҲАРБӢ --> |рутба = |солҳои хизмат = |мансубият = |намуди қушун = |фармондеҳ = |ҷангҳо = <!-- ФАЪОЛИЯТИ ИЛМӣ --> |фазои илмӣ = |ҷойҳои кор = |маъруф ба = <!-- ДИГАРҲО --> |ҳизб = |маълумот = |дараҷаи илмӣ = |унвонҳои илмӣ = |касб = |фаъолият = |эътиқод = |ҷоизаҳо = |соядаст = |монограмма = |бари монограммаҳо = |сайт = |викианбор = }} '''Мартин Алберто Вискарра Корнехо''' ({{lang-es|Martín Alberto Vizcarra Cornejo}}; тав. [[22 март]]и [[соли 1963]], [[Лима]], [[Перу]]) — муҳандиси перугӣ, сиёсатмадор ва арбоби давлатӣ. Президенти Перу аз 23 марти 2018 то 9 ноябри соли 2020. Қабл аз он, аз соли 2016, ӯ ба ҳайси ноиби аввали президенти Перу кор мекард. 10 ноябри соли 2020, ҷаласаи пленуми конгресси Перу барои аз мансаб сабукдӯш кардани Мартин Визкарра барои иттиҳоми ришваситонӣ ҳамчун губернатори вилояти [[Мокегуа]] дар солҳои 2011-2014 овоз дод. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Пайвандҳо == {{Authority control}} 9klo5riztty3805tgyju5grb5489ppt 0 282334 1309486 1296722 2022-08-09T12:10:19Z CommonsDelinker 163 Replacing Presidential_Standard_of_Peru.svg with [[File:Insignia_of_the_President_of_Peru.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR3|Criterion 3]] (obvious error) · There's no such thing like wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ | ном = Мануэл Артуро Мерино де Лама | оригинал имени = | описание изображения = | ширина = 270px | вазифа = [[Президенти Перу]] | порядок = | парчам = Insignia of the President of Peru.svg | парчам2 = Flag of Peru.svg | аввалдавр = [[10 ноябр]]и [[2020]] | охирдавр = [[15 ноябр]]и [[2020]] | пешгузашта = [[Мартин Вискарра]] | ҷонишин = {{нп5|Франсиско Сагасти||en|Francisco Sagasti}} | сарвазир = {{нп5|Антеро Флорес Араос||en|Ántero Flores Aráoz}} | ноиби президент = ''вазифа холӣ'' | вазифа_2 = {{нп5|Раиси Конгресси Перу|Раиси|en|President of the Congress of Peru}} [[Конгресси Ҷумҳурии Перу|Конгресси Перу]] | порядок_2 = | парчам_2 = Flag of Peru.svg | парчам2_2 = | аввалдавр_2 = [[16 март]]и [[2020]] | охирдавр_2 = [[10 ноябр]]и [[2020]] | пешгузашта_2 = {{нп5|Педро Олаэчеа||en|Pedro Olaechea}} | ҷонишин_2 = {{нп5|Луис Валдес Фариас||en|Luis Valdez Farías}}<br/><small>(и.в., 10-15 ноябри 2020);</small><br/>{{нп5|Росио Силва-Сантистебан||en|Rocío Silva-Santisteban}}<br/><small>(и.в., 15-16 ноябри 2020);</small><br/> {{нп5|Франсиско Сагасти||en|Francisco Sagasti}} | вазифа_3 = Ҷонишини аввали раиси [[Конгресси Ҷумҳурии Перу|Конгресси Перу]] | парчам_3 = Flag of Peru.svg | флаг3 = | аввалдавр_3 = [[25 июл]]и [[2011]] | охирдавр_3 = [[26 июл]]и [[2012]] | пешгузашта_3 = {{нп5|Алехандро Агинана||en|Alejandro Aguinaga}} | ҷонишин_3 = {{нп5|Марко Фалкони||es|Marco Falconí}} | вазифа_4 = Вакили [[Конгресси Ҷумҳурии Перу|Конгресси Перу]] аз минтақаи [[Тумбес (минтақа)|Тумбес]] | папчам_4 = Flag of Peru.svg | аввалдавр_4 = [[16 март]]и [[2020]] | охирдавр_4 = | аввалдавр_5 = [[25 июл]]и [[2011]] | охирдавр_5 = [[26 июл]]и [[2016]] | аввалдавр_6 = [[25 июл]]и [[2001]] | охирдавр_6 = [[26 июл]]и [[2006]] | должность_3 = | флаг_3 = | флаг3 = | периодначало_3 = | периодконец_3 = | предшественник_3 = | преемник_3 = | премьер_3 = | президент_3 = | периодначало_4 = | периодконец_4 = | предшественник_4 = | преемник_4 = | премьер_4 = | президент_4 = | должность_5 = | порядок_5 = | флаг_5 = | периодначало_5 = | периодконец_5 = | предшественник_5 = | преемник_5 = | премьер_5 = | президент_5 = | похоронен = | вероисповедание = | отец = | мать = | супруга = | дети = | профессия = | образование = | учёная степень = | награды = | автограф = | сайт = | партия = | викисклад = }} '''Мануэл Артуро Мерино де Лама''' (20 августи 1961) <ref>{{Cite web|url=http://www4.congreso.gob.pe/comisiones/2001/pesqueria/mmerino.htm|title=hRESEÑA HISTORICA|website=congreso.gob.pe|lang=es}}</ref> – сиёсатмадори Перу, аз 10 ноябри соли 2020 то 15 ноябри соли 2020 иҷрокунандаи вазифаи президенти Перу . <ref name="pres">{{Cite web|url=https://elcomercio.pe/politica/martin-vizcarra-en-vivo-sigue-en-directo-el-debate-y-votacion-de-segunda-mocion-de-vacancia-presidencial-en-congreso-de-la-republica-minuto-a-minuto-noticias-manuel-merino-pleno-del-congreso-noticia/|title=Martín Vizcarra EN VIVO: Congreso de la República aprobó vacancia presidencial en contra del mandatario &#124; Minuto a minuto &#124; Noticias &#124; Manuel Merino &#124; Pleno del Congreso &#124; Presidente del Perú &#124; ONLINE &#124; TV Perú &#124; Congreso TV &#124; &#124; POLITICA|first=NOTICIAS EL COMERCIO|last=PERÚ|website=El Comercio Perú|date=November 9, 2020|lang=es}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2020/11/09/world/americas/Peru-president-Vizcarra-impeached.html|title=Peru President Is Impeached by Congress|first=Anatoly|last=Kurmanaev|coauthors=Mitra Taj|date=2020-11-10|publisher=nytimes.com|lang=en}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.reuters.com/article/us-peru-politics-vizcarra-idUSKBN27P2EK|title=Peru plunged into political upheaval as Congress ousts President Vizcarra|first=Marco|last=Aquino|date=2020-11-10|lang=en}}</ref> Вай аз 16 март то [[9 ноябр|9 ноябри соли]] [[Соли 2020|2020]] ба ҳайси президенти [[Конгресси Ҷумҳурии Перу|Конгресси Перу]] фаъолият кардааст . Пеш аз он, ӯ узви Конгресс буд, ҳамчун узви Ҳизби [[Амалиёти халқӣ (Перу)|Амалиёти Халқӣ]] [[Тумбес|Тумбесро]] дар давраи солҳои 2020-2021 намояндагӣ мекард. <ref>{{Cite web|url=http://www.congreso.gob.pe/congresistas2016/ManuelMerino/|title=Merino de Lama, Manuel Arturo|website=congreso.gob.pe|lang=es|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200430103527/http://www.congreso.gob.pe/congresistas2016/ManuelMerino/|archivedate=2020-04-30}}</ref> Ӯ қаблан дар Конгресс дар солҳои 2001-2006 ва 2011-2016 кор кардааст. 9 ноябри соли 2020 дар Конгресси Перу Президент [[Мартин Вискарра|Мартин Вискарруро]] бо иттиҳоми ришваситонӣ, ӯро «ахлоқан муфлис» эълон карда, {{Бе тарҷума 5|Импичменти Мартин Вискарру|аз вазифааш озод намуд||Impeachment of Martín Vizcarra}} . Рӯзи дигар, ҳамчун Президенти Конгресси Перу, Мерино мувофиқи [[Конститутсияи Перу|конститутсияи кишвар]] Президенти нави Перу шуд {{Ref+|Конститутсияи Перу интихоби ду ноиби президентро ба назар мегирад – якум ва дуюмро. Дар ҳолати марг, ё истихфои президент вазифааш аввал ба ноиби аввал ва бпъдан ба ноиби дуввум мегузарад. Танҳо дар ҳолати холӣ будани вазифаҳо (ки ҳамин тавр шуд) баъдан вазифа ба Раиси Конгресс мегузарад. |K}} <ref>{{Cite web|url=https://www.emol.com/noticias/Internacional/2020/11/09/1003313/Congreso-peru-destituya-Vizcarra.html|title=Congreso peruano aprueba moción de vacancia y destituye al Presidente Martín Vizcarra|website=El Mercurio|date=9 November 2020|lang=es|accessdate=9 November 2020}}</ref> . Дар робита ба таъин шудани Меринои на онқадар машҳур, дар ҳамаи кишвар аз аввали солҳои 2020-ум калонтарин {{Бе тарҷума 5|Эътирозҳои омма дар Перу (2020)|Эътирозҳои рмма дар Перу||2020 Peruvian protests}} оғоз ёфтанд <ref>{{Cite web|url=https://rg.ru/2020/11/12/v-peru-prohodiat-protesty-protiv-smeshcheniia-prezidenta.html|title=В Перу проходят протесты против смещения президента|website=Российская газета|lang=ru|accessdate=2020-11-13|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201113042359/https://rg.ru/2020/11/12/v-peru-prohodiat-protesty-protiv-smeshcheniia-prezidenta.html|archivedate=2020-11-13}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.theguardian.com/world/2020/nov/10/peru-coup-accusations-head-of-congress-made-president-predecessor-ousted|title=Peru's new president accused of coup after ousting of predecessor|website=the Guardian|date=2020-11-10|lang=en|accessdate=2020-11-13}}</ref>, эътирозгарон дар задухӯрдҳо бо маъмурони амниятӣ кушта шуданд. 15 ноябри соли 2020, Мерино истеъфо дод {{Ref+|Истихфои Мерино аз вазифааш холигии ҳокимиятро ба бор овард, чунки дар Конститутсияи кунунӣ навишта нашудааст, ки ба кӣ {{нп5|Ирсгузарии ҳуқуқҳои президентӣ дар Перу|вазифаи президент бояд гузарад|es|Línea de sucesión presidencial del Perú}}, яъне дар ҳолати оне ки на ноибони президент ва на раиси Конгресс вазифаашро ишғол карда наметавонад.|K}} <ref>{{Cite web|url=https://www.kommersant.ru/doc/4574044|title=Президент и руководство парламента Перу подали в отставку|website=kommersant.ru|date=2020-11-15|lang=ru|accessdate=2020-11-15}}</ref> . == Шарҳҳо == <references group="K" /> == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Википедиа:Зиндагиномаи муосирон]] [[Гурӯҳ:Сарварони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Википедия:Мақолаҳои бо сарчашма аз Викидода]] [[Гурӯҳ:Зодагони 20 август]] [[Гурӯҳ:Президентҳои Конгресси Перу]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Перу]] [[Гурӯҳ:Президентҳои Перу]] [[Гурӯҳ:Зодагони Тумбес]] js61vzjz4j6si58ou994nb0oaissqfi 0 287610 1309498 1302477 2022-08-10T06:40:31Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ | вазифа = [[Сарвазири Беларус]] | парчам = Coat of arms of Belarus (2020–present).svg | парчам2 = Flag of Belarus.svg | аввалдавр = 4 июни 2020 | охирдавр = | пешгузашта = [[Сергей Румас]] | преемник = | президент = [[Александр Лукашенко]] | вазифа_2 = Раиси кумитаи давлатии ҳарбӣ-саноатии Беларус | парчам_2 = Gerb-gvpk.png | парчам2_2 = Flag of Belarus.svg | аввалдавр_2 = 18 августи 2018 | охирдавр_2 = 3 июни 2020 | пешгузашта_2 = [[Олег Двигалев]]<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://www.belta.by/president/view/dvigalev-naznachen-predsedatelem-goskomvoenproma-belarusi-257849-2017/|title=Двигалев назначен председателем Госкомвоенпрома Беларуси|author=|website=[[Белорусское телеграфное агентство|БелТА]]|date=2017-07-18|publisher=|accessdate=2020-08-24}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://news.tut.by/economics/551912.html|title=Президент назначил нового председателя Госкомвоенпрома|website=TUT.BY|date=2017-07-18|accessdate=2020-08-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190819075620/https://news.tut.by/economics/551912.html|archivedate=2019-08-19}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://www.tvr.by/news/prezident/novym_predsedatelem_gosudarstvennogo_voenno_promyshlennogo_komiteta_naznachen_oleg_dvigalev_/|title=Новым председателем Государственного военно-промышленного комитета назначен Олег Двигалев|author=|website=www.tvr.by|date=2017-07-19|publisher=|accessdate=2020-08-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200904053704/https://www.tvr.by/news/prezident/novym_predsedatelem_gosudarstvennogo_voenno_promyshlennogo_komiteta_naznachen_oleg_dvigalev_/|archivedate=2020-09-04}}</ref> | ҷонишин_2 = [[Дмитрий Пантус]] | нахуствазир_2 = [[Сергей Румас]] | вазифа_3 = Сафири фавқулода ва мухтори Ҷумҳурии Беларус дар Аморати Муттаҳидаи Араб | парчам_3 = Flag of Belarus.svg | парчам2_3 = Flag of United Arab Emirates.svg | аввалдавр_3 = 22 апрели 2013 | охирдавр_3 = 18 августи 2018 | пешгузашта_3 = [[Александр Семешко]] | ҷонишие_3 = [[Андрей Лученок]] }} '''Роман Александрович Головченко''' ({{Lang-be|Рама́н Алякса́ндравіч Гало́ўчанка}}; тав. [[10 август]]и [[Соли 1973|1973]], Жодино, [[вилояти Минск]], [[ҶШС Белорус|РСС Белоруссия]], [[Иттиҳоди Шӯравӣ|СССР]]) — [[Сиёсатмадор|арбоби давлатии]] Беларус. [[Сарвазири Беларус]] аз 4 июни соли 2020. Қаблан ӯ ба ҳайси раиси Кумитаи давлатии ҳарбӣ-саноатии Беларус (2018—2020) ва сафири фавқулодда ва мухтори Беларус дар [[Имороти Муттаҳидаи Арабӣ|Амороти Муттаҳидаи Араб]] (2013—2018) кор кардааст. == Зиндагинома == 10 августи соли 1973 дар Жодинои вилояти Минск таваллуд шудааст, дар оила як фарзанд буд. Падар — Александр Николаевич, Донишкадаи политехникии Беларусро хатм кардааст, ба ҳайси муҳандис дар бюрои тарроҳии Заводи трактории Минск кор кардааст<ref>[https://zhodinonews.by/2012/02/01/d0-ba-d1-80-d0-b0-d1-81-d0-bd-d0-be-d0-b7-d0-bd-d0-b0-d0-bc-d0-b5-d0-bd-d0-bd-d0-be-d0-b5-d1-82-d0-be-d1-80-d0-bf-d0-b5-d0-b4-d0-be-d0-b4-d0-b5-d1-82-d0-b8-d0-b2-d0-be-d0-b9-d0-bd-d1-8b/ Краснознаменное Торпедо. Дети войны]{{Пайванди мурда|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. То соли 1983 дар Жодино зиндагӣ мекард, дар мактаби миёна таҳсил мекард. Соли 1983 ӯ бо волидонаш ба Минск кӯчид ва мактаби миёнаро онҷо хатм кард<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=252990&lang=ru Женат второй раз, сын пишет стихи по-белорусски: что известно о семье нового премьер-министра Романа Головченко 16]</ref>. Соли 1996 Донишкадаи давлатии муносибатҳои байналмилалии Маскави Вазорати корҳои хориҷии Федератсияи Россияро бо ихтисоси равобити байналмилалӣ ва соли 2003 — Академияи идоракунии назди Президенти Ҷумҳурии Беларусро бо ихтисоси хатм кардааст. Иқтисодиёт ва идоракунии фаъолияти иқтисодии хориҷӣ. Солҳои 1997—2002 — сармутахассиси Котиботи Давлатии Шӯрои Амнияти Ҷумҳурии Беларус. Солҳои 2002—2005 муовини сардори Раёсати Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Беларус. Солҳои 2005—2006 сармушовири шуъбаи сиёсати хориҷии Дастгоҳи Президент. Дар солҳои 2006—2009 сармушовири Департаменти ҳамкориҳои байналмилалӣ дар соҳаи амният, сармушовири Департаменти амнияти байналмилалии Котиботи давлатии Шӯрои Амният ба уҳда дошт. Аз моҳи июли соли 2009 то декабри соли 2009 — вазир-мушовири Сафорати Ҷумҳурии Беларус дар [[Лаҳистон|Полша]]. Аз декабри соли 2009 то апрели 2013 — муовини якуми раиси Кумитаи давлатии ҳарбӣ-саноатии Ҷумҳурии Беларус. Аз 22 апрели 2013 то 2018 — Сафири Фавқулода ва Мухтор дар Амороти Муттаҳидаи Араб, инчунин дар [[Арабистони Саудӣ]] ва [[Қатар]]. Аз 18 августи 2018 то 3 июни соли 2020 ӯ дар ҳукумати Сергей Румас фаъолият дошт<ref name="bel">{{Cite web|url=https://www.belta.by/president/view/lukashenko-smenil-rukovodstvo-pravitelstva-premjerom-naznachen-rumas-314482-2018/|title=Лукашенко сменил руководство правительства, премьером назначен Румас|author=Матвеев, Владимир|date=2018-08-18|publisher=[[Белорусское телеграфное агентство]]|accessdate=2020-06-05}}</ref>. 4 июни соли 2020 вай сарвазир таъйин шуд<ref>[http://president.gov.by/ru/news_ru/view/coveschanie-po-novomu-sostavu-pravitelstva-23758/ Принятие кадровых решений по новому составу Правительства]</ref>. Англисӣ, арабӣ, олмонӣ ва полякиро медонад<ref>{{Cite web|url=https://www.kp.ru/daily/27138/4230168/|title=Биография Романа Головченко: что известно о новом премьер-министре Белоруссии|author=Александр ИГОРЕВ {{!}} Сайт «Комсомольской правды»|website=kp.by - Сайт «Комсомольской правды»|date=2020-06-04|accessdate=2020-08-16}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/20200604/1572451451.html|title=Биография Романа Головченко|website=РИА Новости|date=20200604T1209|lang=ru|accessdate=2020-08-16}}</ref>. == Оила == * Писар (аз издивоҷи аввалааш) — Георгий Романович Ятсковский, донишҷӯи Донишгоҳи техникии Маскав ба номи Бауман. * Ду духтар (аз издивоҷи дуюм). == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Пайвандҳо == * {{Cite web|url=https://tass.ru/info/8645875|title=Биография нового премьер-министра Белоруссии Романа Головченко|date=2020-06-04|publisher=[[ТАСС]]|accessdate=2020-06-04}} [[Гурӯҳ:Сарварони Аврупо асри XXI]] [[Гурӯҳ:Роҳбарони кунунии кишварҳо]] [[Гурӯҳ:Иқтисоддонҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Олимон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Иқтисоддонҳои Беларус]] [[Гурӯҳ:Сарвазирони Беларус]] [[Гурӯҳ:Иқтисоддонҳои асри XXI]] [[Гурӯҳ:Дипломатҳои Беларус]] [[Гурӯҳ:Дипломатҳои асри XX]] [[Гурӯҳ:Дипломатҳои асри XXI]] [[Гурӯҳ:Сафирони Беларус дар Қатар]] [[Гурӯҳ:Сафирони Беларус дар Аморати Муттаҳидаи Араб]] [[Гурӯҳ:Дипломатҳо аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Сафирони дигар кишварҳо дар Қатар]] [[Гурӯҳ:Сафирони дигар кишварҳои дар Аморати Муттаҳидаи Араб]] [[Гурӯҳ:Сарвазироне, ки соли 2020 ба кор шурӯъ карданд]] tj0xheule3dgx5r4m36az1vomn4iyqu 0 288778 1309497 1245206 2022-08-10T06:39:26Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Синамогар | сайт = https://www.kyliecosmetics.com/ }} '''Кайлӣ Кристен Ҷеннер''' ({{lang-en|Kylie Kristen Jenner}} тав. [[10 август]]и [[Соли 1997|1997]]) — мудели амрикоӣ, соҳибкор, шахсияти иҷтимоӣ ва расонаӣ мебошад. Иштирокчии реалити-шоуи телевизионии « Оилаи Кардашян»-и канали ''E!'' аз соли 2007, асосгузори {{Бе тарҷума 5|Kylie Cosmetics|||}} . Зиёда аз 200 миллион обуначӣ дорад ва аз рӯи шумораи пайравони шабакаи иҷтимоии " [[Instagram]] " ҷои 4-умро ишғол менамояд<ref>{{Cite web|url=https://www.instagram.com/kyliejenner/|title=Kylie (@kyliejenner) • Instagram photos and videos|website=www.instagram.com|lang=en|accessdate=2020-10-09}}</ref> . == солҳои аввал == Ҷеннер 10 августи соли 1997<ref>{{Cite web|url=https://people.com/tv/kylie-jenner-turns-17-how-the-kardashians-and-justin-bieber-wished-her-happy-birthday/|title=Kylie Jenner Turns 17: How the Kardashians and Justin Bieber Wished Her Happy Birthday|author=Michele Corriston|date=2014-08-10|publisher=[[People]]|lang=en|accessdate=2019-01-18}}</ref> дар [[Лос Анҷелес|Лос-Анҷелеси]] [[Калифорния]] таваллуд шудааст. Кайлӣ духтари дуввуми [[Ҷеннер, Кейтлин|Кейтлин Ҷеннер]] ва соҳибкор [[Крис Ҷеннер]] (то издивоҷ — Хоутон) мебошад. Вай як хоҳар дорад, [[Ҷеннер, Кендалл|Кендалл]]. Кайли инчунин хоҳарони аз тарафи модар [[Кардашян, Куртни|Кортни]], [[Ким Кардашян|Ким]], [[Кардашян, Хлӯо|Хлой]] ва бародари модарӣ [[Кардашян, Роб|Роб]], бародарони хунӣ — <span>Бертон Ҷеннер, Брэндон Ҷеннер, Ҷейк Ҷеннер,</span> [[Ҷеннер, Броди|Броуди Ҷеннер]] ва хоҳари дигар Кэйси Ҷеннер дорад. Вай черлидери Мактаби Сиерра Канион буд, аз моҳи сентябри соли 2012 ба таҳсили хонагӣ гузашт. Вай мактаби миёнаро соли 2015 хатм кардааст. == Карера == Кайлӣ ва хоҳари ӯ Кендалл бори аввал дар ''мақолаи Paper'' Magazine’s ''People Beautiful'' дар соли 2010 тавсиф шуда буданд<ref>{{Cite web|url=http://www.papermag.com/2010/03/beautiful_people_2010_kendall_kylie_jenner.php|title=Beautiful People 2010: Kendall & Kylie Jenner|author=Hobey Echlin.|date=2010-03-29|publisher=Paper|lang=en|accessdate=2013-10-28}}</ref> . Вай [[Мудел (шахс)|карераи моделсозиро]] аз таблиғи либоси Crush Your Style оғоз кард ва инчунин дар наворҳои аксбардорӣ барои ''OK!''<ref>{{Cite web|url=http://okmagazine.com/uncategorized/ok-exclusive-kendall-kylie-open-interview-photoshoot/|title=Kendall & Kylie Open Up in Interview & Photoshoot|author=Staff writers.|date=2010-10-07|publisher=OK!|lang=en|accessdate=2013-10-28}}</ref>, Teen Vogue ва суратгир Ник Саглимбени пайдо шудан гирифт. Кайлӣ инчунин модели ширкати дӯхтаи ҷияни худ Наташа буд. Вай ба омӯхтани актёрӣ шавқ зоҳир кард, аммо изҳор дошт, ки хатми коллеҷ дар навбати аввал аст.<ref>{{Cite web|url=http://www.teenvogue.com/fashion/2011-01/growing-up-kardashian-kendall-and-kylie-jenner|title=Growing Up Kardashian: Kendall and Kylie Jenner|author=Jane Keltner de Valle.|publisher=Teen Vogue|lang=en|accessdate=2013-10-28}}</ref> Дар соли 2011, дар ҳафтаи мӯди [[Ню-Йорк]] Ҷеннер дар намоиши либосҳои Abbey Dawn, ки онро овозхон Аврил Лавин офаридааст, ширкат варзид. 8 феврали соли 2013 эълон карда шуд, ки PacSun як хати махсуси либосҳои Kendall & Kylie -ро, ки хоҳарон Кайли ва Кендалл Ҷеннер тарроҳӣ кардаанд, мебарорад<ref>{{Cite web|url=http://finance.yahoo.com/news/pacsun-launches-premier-kendall-kylie-110000610.html|title=PacSun Launches Premier "Kendall & Kylie" Collection Nationwide|date=2013-02-08|publisher=Yahoo!|lang=en|accessdate=2013-10-29|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130714073219/http://finance.yahoo.com/news/pacsun-launches-premier-kendall-kylie-110000610.html|archivedate=2013-07-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.pacsun.com/content/kendall-kylie.html|title=Kendall & Kylie|publisher=PacSun|lang=en|accessdate=2013-10-29}}</ref> . Дар охири моҳи майи соли 2014, китоби Исёнгарон: Шаҳри Индра: Қиссаи Лекс ва Ливия<ref>{{Cite web|url=http://www.bustle.com/articles/25896-kendall-kylie-jenners-rebels-city-of-indra-the-best-lines-from-the-first-2|title=Kendall & Kylie Jenner's 'Rebels: City of Indra' — The Best Lines From The First 2 Chapters|author=Kristie Rohwedder.|publisher=www.bustle.com|lang=en|accessdate=2014-06-08}}</ref><ref>{{Книга|автор=Kendall Jenner, Kylie Jenner.|заглавие=Rebels: City of Indra: The Story of Lex and Livia|ссылка=https://www.amazon.com/Rebels-City-Indra-Story-Livia/dp/1451694423}}</ref> аз ҷониби Кайли ва хоҳари ӯ Кендалл нашр карда шуд. 15 июни соли 2014, Кайлӣ ҳамроҳи хоҳараш Кендалл мизбони ҷоизаҳои Much Music Video буд<ref>{{Cite web|url=https://www.thestar.com/entertainment/2014/06/14/hosts_kylie_and_kendall_jenner_just_wanna_have_fun_at_mmvas.html|title=Hosts Kylie and Kendall Jenner just wanna have fun at MMVAs|last=Jacques Gallant.|publisher=TheStar.com|lang=en|accessdate=2014-06-18}}</ref> . Дар охири соли 2015, вай хати косметикии худро бо номи Kylie Cosmetics офарид. Маҷмӯаи аввал дар тӯли 30 сония фурӯхта шуд. Пас аз он, Кайлӣ ба васеъ кардани доираи хати худ шурӯъ кард. Дар миёнаи соли 2018 даромади вай 900 миллион долларро ташкил медиҳад. Кайли саҳифаи [[Instagram|Instagram-ро]] бомуваффақият пеш мебарад. Дар соли 2018, ӯ дар рӯйхати ситораҳои пурқиматтарини Instagram сарварӣ кард (мувофиқи Instagram Rich List 2018); барои як пости таблиғотӣ дар ҳисоби Instagram-и худ, рекламадиҳанда бояд 1 миллион доллар пардохт кунад<ref>{{Cite web|url=https://www.hopperhq.com/blog/instagram-rich-list/|title=Instagram Rich List 2018 - Hopper HQ|publisher=Hopper Instagram Scheduler|lang=en|accessdate=2018-08-02}}</ref><ref>{{Cite news|title=Названы самые «дорогие» звезды Instagram|url=https://news.rambler.ru/starlife/40414797-nazvany-samye-dorogie-zvezdy-instagram/|work=Рамблер/новости|accessdate=2018-08-02|language=ru}}</ref> . 10 майи соли 2019 дар бораи ба фурӯш баровардани косметикаи Kylie Skin маълум шуд, нахустнамоиш 22 майи соли 2019 баргузор гардид<ref>{{Cite web|url=https://www.eonline.com/videos/288766/kylie-jenner-adds-another-business-to-mega-successful-empire|title=Kylie Jenner Adds Another Business to Mega-Successful Empire|lang=en|accessdate=2019-05-12}}</ref> . Дар соли 2019 [[Forbes|маҷаллаи Forbes]] сарвати ӯро 1 миллиард доллар ҳисоб карда, ӯро ҷавонтарин миллиардер дар таърих гардонд. Дар моҳи майи соли 2020, ширкати косметикии Coty аз Jenner 51 % саҳмияҳои ширкати вайро ба маблағи 600 миллион доллар харид. Пас аз он ки Коти аудити ширкатро анҷом дод, маълумот нашр шуд, ки Кайли Ҷеннер дар тӯли якчанд сол тиҷорати худро аз будаш зиёд нишон додааст ва ӯ ба туфайли муомила бо Коти қисми зиёди маблағҳои худро ба даст овард. Пас аз интишори ин маълумот, Форбс Ҷеннерро аз нав ҳисоб карда, нишондиҳандаҳои молиявии ӯро аз рӯйхати миллиардерҳо хориҷ кард<ref>{{Cite web|url=https://www.forbes.ru/newsroom/milliardery/401763-godami-razduvala-masshtab-svoego-biznesa-forbes-lishil-kayli-dzhenner|title=«Годами раздувала масштаб своего бизнеса»: Forbes лишил Кайли Дженнер статуса миллиардера|publisher=www.forbes.ru|lang=ru|accessdate=2020-05-30}}</ref> . Дар соли 2020, вай сарфи назар аз ҷанҷоли қаллобӣ бо даромади 590 миллион доллар дар рӯйхати ситораҳои сердаромадтарин қарор гирифт. Дар моҳи октябри ҳамон сол, тибқи Forbes сарвати Кайлӣ дар рӯйхати сарватмандтарин занони [[Иёлоти Муттаҳидаи Амрико|Иёлоти Муттаҳида]] 700 миллион долларро ташкил дод. == Ҳаёти шахсӣ == Аз соли 2014 то 2017, Ҷеннер бо рэпер Tyga вомехӯрд<ref>{{Cite web|url=https://www.eonline.com/news/691374/kylie-jenner-stars-in-tyga-s-stimulated-music-video-couple-puts-their-romance-and-pda-on-display-watch-now|title=Watch Tyga and Kylie Flaunt PDA in Stimulated Music Video|author=Francesca Bacardi|website=|date=2015-08-31|publisher=E! Online|lang=en|accessdate=2019-09-19}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.huffpost.com/entry/kylie-jenner-tyga-sexism_n_55b6883ee4b0074ba5a595fe|title=How Excusing Tyga And Kylie Jenner's Relationship Validates The Sexualization of Young Girls|author=Zeba Blay|date=2015-07-29|publisher=HuffPost|lang=en|accessdate=2019-09-19}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.mtv.com/news/2241031/kylie-jenner-tyga-birthday-mexico-pictures/|title=Kylie Jenner And Tyga Show PDA In Mexico As Her Birthday Celebration Continues|author=Christina Garibaldi|publisher=MTV News|lang=en|accessdate=2019-09-19}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://people.com/tv/kylie-jenner-opens-up-tyga-split/|title=Kylie Jenner Opens Up About Split from Tyga on Life of Kylie: 'There Was No Crazy Fight'|author=Stephanie Petit|website=|date=2017-08-21|publisher=People|lang=en|accessdate=2019-09-19}}</ref> . Аз моҳи апрели соли 2017 то сентябри соли 2019, Ҷеннер бо рэпер Травис Скотт мулоқот кард, ки аз ӯ духтар дорад, Сторми Вебстер (таваллуд 1 феврали соли 2018)<ref>{{Cite news|title=Kylie Jenner Gives Birth to First Child With Travis Scott|author=Samantha Schnurr & Holly Passalaqua|url=http://www.eonline.com/news/897107/kylie-jenner-gives-birth-to-first-child-with-travis-scott|work=[[E!]]|date=2018-02-04|accessdate=2018-02-04|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|title=Kylie Jenner and Travis Scott split, but it may be temporary|author=|url=https://www.latimes.com/entertainment-arts/story/2019-10-02/kylie-jenner-travis-scott-split-breakup-break|work=[[Los Angeles Times]]|date=2019-10-02|language=en}}</ref> . == Филмография == {{ДарФилмБоло}} {{ДарСилсилафилм|2007|н.в.|[[Семейство Кардашян]]|Keeping Up with the Kardashians|Играет саму себя}} {{ДарСилсилафилм|2008||[[E! Правдивая голливудская история]]|E! True Hollywood Story|{{abbr|[[камео]]|в эпизоде «The Kardashians»|0}}}} {{ДарСилсилафилм|2009|2010|Кортни и Хлои в Майами|Kourtney and Khloé Take Miami|{{abbr|камео|в эпизоде «It's My Life»|0}}}} {{ДарСилсилафилм|2011|2012|Хлои и Ламар|Khloé & Lamar|{{abbr|камео|в эпизоде «Unbreakable»|0}}}} {{ДарСилсилафилм|2013||Кортни и Ким в Майами|Kourtney and Kim Take Miami|{{abbr|камео|в эпизоде «Dragon Me Down»|0}}}} {{ДарСилсилафилм|2017|2017|[[Жизнь Кайли]]|Life of Kylie|Играет саму себя}} {{ДарФилмПоён}} {{Эзоҳ|30em}} [[Гурӯҳ:Зодагони Лос-Анҷелес]] [[Гурӯҳ:Соҳибкорбонувон]] [[Гурӯҳ:Кардашян]] [[Гурӯҳ:Кӯдакон-моделҳои ИМА]] g16qf5h6wq6qwqtxn4hbavexvdird9j 0 290857 1309517 1257166 2022-08-10T10:18:53Z Billinghurst 7141 rm link spam wikitext text/x-wiki {{Ширкат }} '''Picnik''' — хадамоти таҳририи онлайнии аксҳо буд, ки онро [[Google]] дар [[соли 2010]] харида буд. Қароргоҳи он дар шаҳри [[Сиэтл, Вашингтон|Сиэттл]], [[Вашингтон (иёлат)|Вашингтон]], [[Иёлоти Муттаҳидаи Амрико|Иёлоти Муттаҳида]] ҷойгир буд. Сомона ба корбарон иҷозат медод, ки тасвирҳоро таҳрир кунанд, ба тасвирҳои воридшуда сабкҳо илова кунанд ва аз абзорҳои оддии таҳрир, ба монанди буридан ва тағйири андозаи тасвир истифода баранд. Истифодабарандагон метавонистанд аксҳоро аз [[Facebook]], [[Myspace]], [[Web Albums Picasa]], [[Flickr]], [[Yahoo Image search]], [[Google+]] ворид кунанд ва инчунин имконоти боргузорӣ аз [[компютер]] ё боргузорӣ аз вебсайтро пешниҳод мекарданд. Бисёр асбобҳои оддии таҳрири аксҳои Picnik ройгон истифода мешуданд. Picnik Premium хусусиятҳои иловагии таҳрири аксро дар бар мегирифт ва бо нархи моҳона, 6 моҳа ё солона пешниҳод карда мешуд. Picnik иҷозати зеркашии мундариҷаи сабтшударо қатъ кард ва 19 апрели соли 2013 пурра хомӯш шуд. Ду муҳандиси аслии Picnik Google-ро тарк карданд, то дар аввали соли 2012 муҳаррири монанди аксро бо номи [[PicMonkey]] барноманависӣ кунад.<ref>{{Cite web|url=https://www.geekwire.com/2012/picnik-prepares-closure-staffers-tout-picmonkey/|title=With Picnik set to shut down, former Picnik engineers scratch itch with PicMonkey|website=GeekWire|date=2012-04-17|lang=en-US|accessdate=2021-07-15}}</ref> == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} == Пайвандҳои беруна == {{Пайвандҳои беруна }} * [https://picnik.com picnik.com] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20210724020045/http://www.picnik.com/ |date=2021-07-24 }} {{Ref-en}} — сомонаи расмӣ k914gvqgxfipv7kvg29vg8hodktnvl5 0 291591 1309495 1263451 2022-08-10T06:38:50Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ | парчам = Flag of the President of Lithuania.svg | тартиб = 1 | вазифа = [[Президент]]и [[Ҷумҳурии Литва (1918-1940)|Ҷумҳурии Литва]] | аввалдавр = [[4 апрел]]и [[1919]] | охирдавр = [[19 июн]]и [[1920]] | ҷонишин = [[Александрас Стулгинскис]] | пешгузаштагон = вазифа таъсис ёфт | аввалдавр_2 = [[19 декабр]]и [[1926]] | охирдавр_2 = [[15 июн]]и [[1940]] | пешгузашта_2 = [[Казис Гринюс]] | ҷонишин_2 = [[Антанас Меркис]] | парчам_2 = Flag of the President of Lithuania.svg | тартиб_2 = 4 | вазифа_2 = [[Президент]]и [[Ҷумҳурии Литва (1918-1940)|Ҷумҳурии Литва]] }} '''Антанас Сметона''' ({{Lang-lt|Antanas Smetona}}; тав. [[10 август]]и [[Соли 1874|1874]], деҳ. Ужуленис, уезди Вилкмерги, губернияи Ковен, [[Империяи Русия]] (ҳоло ноҳияи Укмергский, [[Вилояти Вилнюс|уезди Вилнюс]], [[Литва]]), — фавт. [[9 январ]]и [[Соли 1944|1944]], [[Кливленд]], [[Оҳайо]], [[Иёлоти Муттаҳидаи Амрико|ИМА]]) — арбоби давлатӣ ва сиёсатмадори Литва, Президенти Ҷумҳурии Литва дар солҳои [[Соли 1926|1926]]—[[Соли 1940|1940]]<ref name="Хронос">{{Cite web|url=http://www.lnm.lt/ru/exposition-locations/house-of-signatories/signatories-of-act-of-independence?task=view&id=133|title=Антанас Сметона (1874–1944)|author=|website=Национальный Музей Литвы|date=|publisher=|lang=ru|deadlink=yes|accessdate=2014-06-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140719213910/http://www.lnm.lt/ru/exposition-locations/house-of-signatories/signatories-of-act-of-independence?task=view&id=133#|archivedate=2014-07-19}}</ref>. == Зиндагинома == Вай мактаби ибтидоиро дар Тауенай хатм кардааст, дар Укмерге ва Либава дарсҳои хусусӣ мегирифт, соли 1893 гимназияи Палангаро хатм карда, ба гимназияи Митава (ҳоло [[Елгава]]) дохил шуд, узви ташкилоти махфии ватандӯстонаи донишҷӯён буд. Барои эътироз бар зидди иштироки ҳатмӣ дар хидматҳои православӣ хориҷ карда шуд<ref name="Биография1">{{Cite web|url=http://www.hrono.ru/biograf/bio_s/smetona.html|title=Антанас Сметона|author=|website=Хронос|date=|publisher=|lang=ru|accessdate=2014-06-06}}</ref>. Ӯ мактаби миёнаро дар [[Санкт-Петербург]] хатм кард ([[Соли 1897|1897]]) ва ба [[Донишгоҳи давлатии Санкт-Петербург|Донишгоҳи Петербург]] дар факултаи ҳуқуқшиносӣ дохил шуда, ду дафъа аз донишгоҳ хориҷ карда шудааст, аммо онро соли [[Соли 1902|1902]] хатм кард. Вай дар [[Вилнюс|Вилна]] дар Бонки замин кор мекард. Ӯ муҳаррири рӯзномаи «Вилтис» ({{Забон-код|lt|„Viltis“}}, «Умед»; [[Соли 1907|1907]]—[[Соли 1913|1913]]), маҷаллаи " Вайрас " ({{Забон-код|lt|„Vairas“}}, «Рул»; [[Соли 1914|1914]]—[[Соли 1915|1915]]), ки якҷоя бо Тумас-Вайжгантас таъсис ёфтааст, дар рӯзномаи " Хабарҳои Вилна ({{Забон-код|lt|„Vilniaus žinios“}}) ҳамкорӣ карда, муддате муҳаррири воқеии ҳафтаномаи «Летувос укининкас» ({{Забон-код|lt|„Lietuvos ūkininkas“}}, Деҳқони Литва) буд. Дар давраи [[Ҷанги ҷаҳонии якум|Ҷанги Якуми Ҷаҳонӣ]] муовини аввали раис, сипас раиси Кумитаи ҷамъияти литваии кумак ба қурбониёни ҷанг буд. Аз [[соли 1923]] то [[соли 1927]] дар Донишгоҳи Литва дар Каунас (аз [[соли 1930]] Донишгоҳи Бузурги Витаутас) аз фанҳои ахлоқ, фалсафаи қадима, услуби забони литва дарс додааст. Аз [[соли 1926]] дотсент. [[Соли 1932]] ба ӯ унвони доктори фахрии фалсафа аз Донишгоҳи Витаутаси Бузург дода шуд. === Фаъолияти сиёсӣ === Аз [[соли 1902]] то [[Соли 1907|1907]] узви Ҳизби Демократии Литва ({{Забон-код|lt|Lietuvių demokratų partija}}) буд. Вай дар Конгресси литваниҳо дар Вилнюс [[4 декабр|4]]—[[5 декабр]]и [[соли 1905]] ширкат варзид («Сеймҳои Бузурги Вилнюс»), талаботро нисбати мухторияти Литва пешбарӣ кард. Дар конфронси Литва, ки [[18 сентябр|18]]—[[22 сентябр]]и [[соли 1917]] дар Вилна баргузор шуд, вай ба Шӯрои Литва ({{Забон-код|lt|Lietuvos Taryba}}, баъдтар Шӯрои давлатӣ) интихоб шуда, раиси он ([[Соли 1917|1917]]—[[Соли 1919|1919]]) шуд. [[16 феврал|16 феврали соли]] [[Соли 1918|1918]] Шӯро истиқлоли Литваро эълон кард. [[4 апрел]]и [[Соли 1919|1919]]—[[19 апрел]]и [[Соли 1920|1920]] аввалин президенти Литва буд. Вай аз [[соли 1920]] то [[соли 1924]] сарвари Ҳизби Пешравии Миллӣ ({{Забон-код|lt|Tautos Pažangos Partija}}) буд. Ӯ [[Соли 1921|солҳои 1921]]—[[Соли 1924|1924]] як қатор нашрияҳои давриро таъсис ва таҳрир кардааст. То [[соли 1924]] ӯ дар фаъолияти ташкилоти ҳарбии ватандӯстонаи иттифоқи шаулисҳои литваӣ ({{Забон-код|lt|Lietuvos šaulių sąjunga}}) иштирок мекард. [[Соли 1924]] ӯ яке аз ташкилкунандагони ҳизби миллатгарои ''Таутининки ("Иттиҳоди миллатгароёни Литва "'') ва раиси он ([[Соли 1925|1925]]—[[Соли 1926|1926]]) буд. [[Акс:Lietuvos_Tarybos_prezidiumas.Presidium_of_Council_of_Lithuania_(1918).jpg|мини| Президиуми Шӯрои Литва ([[Соли 1918|1918]]): А. Сметона, Ю. Стайгаитис (нишаста), Й. Шярнас, Ю. Шоулис]] [[Акс:10_LT_1938_A_Smetona.png|мини| Профили Сметона дар тангаи хотиравии [[Литаи Литва|10 литас]] [[Соли 1938|(1938)]]]] === Таъсиси диктатура дар Литва === Яке аз роҳбарон ва ташкилкунандагони табаддулоти низомӣ дар 17 декабри соли 1926 ки қудрати эътилофи чапи марказиро аз байн бурд. Дар рӯзи табаддулот вай президенти Литва интихоб шуд; дар солҳои [[1931]] ва [[Соли 1938|1938]] дубора интихоб шуда, ба режими муқарраршудаи авторитарӣ раҳбарӣ мекард. [[Акс:Antanas_Smetona_inspects_the_Lithuanian_Army_soldiers.jpg|мини|Президенти Литва Антанас Сметона артишро аз назар мегузаронад]] [[Акс:Roszczenia_litewskie.PNG|мини|Харитаи Ҷумҳурии Литва байни Ҷангҳои Ҷаҳонӣ]] === Муҳоҷират === Пас аз он ки [[Иттиҳоди Шӯравӣ]] [[14 июн]]и соли 1940 ба Литва ултиматум пешниҳод кард,, ӯ ваколатҳои президентиро<ref>''Thomas Remeikis.'' The decision of the Lithuanian government to accept the soviet ultimatum of june 14, 1940 // Lituanus. Volume 21, No.4 — Winter 1975</ref><ref>[http://www2.omnitel.net/ramunas/Lietuva/lt_government_presidents_smetona.shtml Antanas Smetona] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20080129070244/http://www2.omnitel.net/ramunas/Lietuva/lt_government_presidents_smetona.shtml |date=2008-01-29 }}{{Ref-en}}</ref><ref>''Aleksandras Vitkus.'' Diskutuotini paskutiniojo Nepriklausomos Lietuvos ministro pirmininko veiklos aspektai // Voruta. 2003. Nr. 22 (544), lapkričio 22 d.{{ref-lt}}</ref> супурд ва бо оилааш ба Олмон фирор кард ва баъдтар ба [[Суис|Швейтсария]] кӯчид. Моҳҳои охирро дар [[Иёлоти Муттаҳидаи Амрико]] гузаронданд. Дар сӯхтор дар [[Кливленд]], [[Оҳайо]] кушта шуд. Вай дар калисои қабристони Кливленд дафн карда шуд<ref name="Хронос">{{Cite web|url=http://www.lnm.lt/ru/exposition-locations/house-of-signatories/signatories-of-act-of-independence?task=view&id=133|title=Антанас Сметона (1874–1944)|author=|website=Национальный Музей Литвы|date=|publisher=|lang=ru|deadlink=yes|accessdate=2014-06-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140719213910/http://www.lnm.lt/ru/exposition-locations/house-of-signatories/signatories-of-act-of-independence?task=view&id=133#|archivedate=2014-07-19}}</ref>. == Оила == Ҳамсар — София (аз оилаи полякӣ, то издивоҷ Ходаковская, дар манбаъҳои Литва номи духтар ҳамчун Ходакаускайте интиқол дода мешавад). Кӯдакон: * Мария (Марита), ки бо генерал ва дипломат Алоизас Валушис издивоҷ кардааст, ба ИМА муҳоҷират кардааст; * Бируте, дар хурдсолӣ фавтидааст; * Юлиус, саноатчӣ, ба Иёлоти Муттаҳида муҳоҷират кард. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} == Адабиёт == * A. Smetona. Rinktiniai raštai («Избранные сочинения»). Kaunas: Menta, 1990 * A. Banevičius. 111 Lietuvos valstybės 1918—1940 m. politikos veikėjų: Encikloped. žinynas. Vilnius: Knygų prekybos valst. firma «Knyga», 1991 * A. Eidintas. Antanas Smetona: polit. biografijos bruožai. Vilnius: Mintis, 1990 * Liudas Truska, Algimantas Lileikis, Gediminas Ilgunas, Rimgaudas Gelezevicius. Lietuvos prezidentai. Vilnius, 1995 * L. Truska. Antanas Smetona ir jo laikai. Vilnius: Valstybinis leidybos centras, 1996 == Пайвандҳо == * [http://www3.lrs.lt/seimu_istorija/w3_viewer.viewdoc-p_int_tekst_id=5342&p_int_tv_id=283.htm Антанас Сметона]{{Ref-lt}} <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="на литовском языке">)</span> * [https://web.archive.org/web/20050310041853/http://www.ktl.mii.lt/prezidentai/Smetona_e.html Антанас Сметона]{{Ref-en}} <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="на английском языке">)</span> {{ПБ }} {{Президентҳои Литва}} [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XX]] [[Гурӯҳ:Дорандагони Салиби бузурги ордени Леополди 1]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Витаутаси Бузург бо занҷири тилоӣ]] 8494g8xu0evx17e6mtew1q1gtp5j3zb 0 294588 1309496 1282745 2022-08-10T06:39:06Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Варахагири Венката Гирӣ''' ({{Lang-te|వరాహగిరి వేంకట గిరి}}, {{Lang-hi|वराहगिरी वेंकट गिरी}} ; {{Date|10|8|1894|3}}, Берхампур, [[Ҳиндустони Бритониё]] — [[23 июн]]и [[Соли 1980|1980]], [[Ченнаи|Ченнай]], [[Ҳиндустон]]) — [[Ҳиндустон|арбоби давлатии Ҳиндустон]], ки президенти Ҳиндустон буд (1969—1974). == Адабиёт == * Варахагири Венката Гири (Люди и события) // Новое время. — М., 1969. — № 20. — С. 4. {{хурд}} == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{Президентҳои Ҳиндустон}} {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Ҳиндустон]] [[Гурӯҳ:Президентҳои Ҳиндустон]] [[Гурӯҳ:Сарварони асри XX]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XX]] [[Гурӯҳ:Даргузаштагони Ҳиндустон]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорон аз рӯи алифбо]] 9otqfrt34f6983ulnxigmsfuq8kjmpl 0 294744 1309499 1288610 2022-08-10T06:41:51Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Оғо Муҳаммад Яҳё Хон''' ({{Lang-ur|آغا محمد یحیی خان}}) — арбоби давлатии [[Покистон]], генерал. [[Президенти Покистон|Президенти]] сеюми Покистон ин мақомро бо мақоми вазири умури хориҷа муттаҳид кард. == Зиндагинома == 4 феврали соли 1917 дар Чаквали [[Ҳиндустони Бритониё]] таваллуд шудааст. Хонаводаи Яҳёхон решаҳои туркӣ доштанд, ки аз қабилаҳои қизилбош буданд. Падараш Саодат Алихон аз [[Пешовар|Пешовар буд]]. Яҳё Хон пас аз хатми донишгоҳи Панҷоб ба Академияи низомии Ҳиндустон дар Деҳрадун дохил шуд. Дар соли 1938 ӯ дар артиши Ҳиндустони Бритониё дар як қисми низомии воқеъ дар музофоти сарҳадии шимолу ғарбӣ хидматро оғоз кард. Дар давоми [[Ҷанги ҷаҳонии дувум|Ҷанги Дуюми Ҷаҳонӣ]] ӯ дар [[Африқои Шимолӣ]], [[Ироқ]] ва [[Итолиё|Италия]] хидмат кардааст. Пас аз тақсими Ҳиндустони Бритониё, Яҳё Хон дар таъсиси Коллеҷи фармондеҳони Покистон дар Кветта саҳм гузоштааст. Дар солҳои чанги соли 1965 ба дивизиям пиёдагардӣ фармондехй мекард. Ӯ генерал шуд ва дар соли 1966 фармондеҳи нерӯҳои пиёдагарди Покистон таъйин шуд. Дар соли 1969 вазъ дар саросари кишвар аз назорат берун шуд ва президент [[Муҳаммад Айюб Хон]] маҷбур шуд, ки қудратро ба генерал Яҳё Хон супорад. Яҳё Хон дарҳол баъди ба сари ҳокимият омадан дар мамлакат вазъияти харбӣ эълон кард. Вай конститутсияро бекор карда, маҷлисҳои миллӣ ва музофотиро пароканда кард. 31 марти соли 1969 Яҳё Хон расман президенти Ҷумҳурии Исломии Покистон шуд<ref name="CDI">{{Cite web|url=http://www.storyofpakistan.com/person.asp?perid=P018|title=Yahya Khan|author=|date=|publisher=|lang=en|deadlink=yes|accessdate=2012-01-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120129090251/http://storyofpakistan.com/person.asp?perid=P018|archivedate=2012-01-29}}</ref>. Яҳё Хон дар ин ҷанги Покистону Ҳиндустон (зимистони 1971) фармондеҳи олии артиши Покистон буд. Дар ниҳояти кор Покистон дар ҷанг мағлуб шуд, кишвар аз ҳам ҷудо шуд ва 90 000 нафар аскарони Покистон ба ҳиндуҳо таслим шуданд. Таслим шудани Қувваҳои мусаллаҳи Покистон дар [[Дака]] бе ҳеч як муқовимат Яхё Хонро ба фарди манфитарини мамлакат табдил дод. Мардум аз ҳама табақаҳои ҷомеа ба интиқод шурӯъ карданд ва ӯ илоҷи дигаре надошт, ки қудратро ба раҳбари маъруфтарин ҳизби Покистон [[Зулфиқор Алӣ Бҳутто]] 20 декабри соли 1971 супорад. Соли 1972 Бҳутто фармон дод, ки Яҳё Хонро ба ҳабси хонагӣ нигоҳ доранд<ref name="CDI"/> Яҳё Хон 10 августи соли 1980 дар [[Равалпинди|Равалпиндӣ]] даргузашт.<ref name="CDI"/>. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{хурд}} {{Пайвандҳои берунӣ}} {{Президентҳои Покистон}} [[Гурӯҳ:Президентҳои Покистон]] [[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Покистон]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XX]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Паҳлавӣ]] n1d4wnjw5luxbl1tbd9nnvr62rgbm39 1309502 1309499 2022-08-10T06:42:41Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Оғо Муҳаммад Яҳё Хон''' ({{Lang-ur|آغا محمد یحیی خان}}; {{ВД-Дебоча}}) — арбоби давлатии [[Покистон]], генерал. [[Президенти Покистон|Президенти]] сеюми Покистон ин мақомро бо мақоми вазири умури хориҷа муттаҳид кард. == Зиндагинома == 4 феврали соли 1917 дар Чаквали [[Ҳиндустони Бритониё]] таваллуд шудааст. Хонаводаи Яҳёхон решаҳои туркӣ доштанд, ки аз қабилаҳои қизилбош буданд. Падараш Саодат Алихон аз [[Пешовар|Пешовар буд]]. Яҳё Хон пас аз хатми донишгоҳи Панҷоб ба Академияи низомии Ҳиндустон дар Деҳрадун дохил шуд. Дар соли 1938 ӯ дар артиши Ҳиндустони Бритониё дар як қисми низомии воқеъ дар музофоти сарҳадии шимолу ғарбӣ хидматро оғоз кард. Дар давоми [[Ҷанги ҷаҳонии дувум|Ҷанги Дуюми Ҷаҳонӣ]] ӯ дар [[Африқои Шимолӣ]], [[Ироқ]] ва [[Итолиё|Италия]] хидмат кардааст. Пас аз тақсими Ҳиндустони Бритониё, Яҳё Хон дар таъсиси Коллеҷи фармондеҳони Покистон дар Кветта саҳм гузоштааст. Дар солҳои чанги соли 1965 ба дивизиям пиёдагардӣ фармондехй мекард. Ӯ генерал шуд ва дар соли 1966 фармондеҳи нерӯҳои пиёдагарди Покистон таъйин шуд. Дар соли 1969 вазъ дар саросари кишвар аз назорат берун шуд ва президент [[Муҳаммад Айюб Хон]] маҷбур шуд, ки қудратро ба генерал Яҳё Хон супорад. Яҳё Хон дарҳол баъди ба сари ҳокимият омадан дар мамлакат вазъияти харбӣ эълон кард. Вай конститутсияро бекор карда, маҷлисҳои миллӣ ва музофотиро пароканда кард. 31 марти соли 1969 Яҳё Хон расман президенти Ҷумҳурии Исломии Покистон шуд<ref name="CDI">{{Cite web|url=http://www.storyofpakistan.com/person.asp?perid=P018|title=Yahya Khan|author=|date=|publisher=|lang=en|deadlink=yes|accessdate=2012-01-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120129090251/http://storyofpakistan.com/person.asp?perid=P018|archivedate=2012-01-29}}</ref>. Яҳё Хон дар ин ҷанги Покистону Ҳиндустон (зимистони 1971) фармондеҳи олии артиши Покистон буд. Дар ниҳояти кор Покистон дар ҷанг мағлуб шуд, кишвар аз ҳам ҷудо шуд ва 90 000 нафар аскарони Покистон ба ҳиндуҳо таслим шуданд. Таслим шудани Қувваҳои мусаллаҳи Покистон дар [[Дака]] бе ҳеч як муқовимат Яхё Хонро ба фарди манфитарини мамлакат табдил дод. Мардум аз ҳама табақаҳои ҷомеа ба интиқод шурӯъ карданд ва ӯ илоҷи дигаре надошт, ки қудратро ба раҳбари маъруфтарин ҳизби Покистон [[Зулфиқор Алӣ Бҳутто]] 20 декабри соли 1971 супорад. Соли 1972 Бҳутто фармон дод, ки Яҳё Хонро ба ҳабси хонагӣ нигоҳ доранд<ref name="CDI"/> Яҳё Хон 10 августи соли 1980 дар [[Равалпинди|Равалпиндӣ]] даргузашт.<ref name="CDI"/>. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{хурд}} {{Пайвандҳои берунӣ}} {{Президентҳои Покистон}} [[Гурӯҳ:Президентҳои Покистон]] [[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Покистон]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорон аз рӯи алифбо]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XX]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Паҳлавӣ]] 2gk05hzvhbr1x2hlp9lr1ny7u6rj7lk 0 297782 1309500 1297776 2022-08-10T06:41:59Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Валерий Иванович Чаптинов''' ([[11 июн|11 июни]] [[Соли 1945|1945]], деҳаи Верх-Апшуяхтаи ноҳияи Шебалини Вилояти Мухтори Ойрот, Олтойи РСФСР, [[Иттиҳоди Шӯравӣ|ИҶШС]] — [[10 август|10 августи]] [[Соли 1997|1997]], [[Маскав|Москва]], [[Русия]]) — арбоби ҳизбӣ ва давлатии шӯравӣ ва рус. Сарвари Ҷумҳурии Олтой аз 28 апрели соли 1990 то 30 январи соли 1997. == Зиндагинома == 11 июни соли 1945 дар дехаи Верх-Апшуяхтаи нохияи Шебалинскии вилояти автономии Ойрот таваллуд шудааст. Аз рӯи миллаташ - олтойӣ <ref>Институт социальных систем: [http://www.niiss.ru/old/Publications/FedSob/SF/Ch/chaptinov.htm Чаптынов Валерий Иванович] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20150610193027/http://www.niiss.ru/old/Publications/FedSob/SF/Ch/chaptinov.htm |date=2015-06-10 }}</ref> . Вай соли [[Соли 1967|1967]] Институти хоҷагии қишлоқи Олтойро бо ихтисоси олими соҳаи чорводорӣ хатм кардааст. Муддати кӯтоҳ директори стансияи давлатии байнирайонии зотпарварии Уст-Коксинск буд. Солҳои [[Соли 1969|1969]] — [[Соли 1972|1972]] котиб, баъд раиси комиҷроияи Совети ноҳияи Уст-Коксин шуда кор кард. Солҳои 1972—1976 котиб, котиби дуюм, котиби якуми комитети [[Иттифоқи Ленинии Коммунистии Ҷавонони Умумииттифоқ|комсомолии]] вилояти Кӯҳистони Олтой шуда кор кардааст. Солҳои 1976-1978 [[Соли 1978|дар]] Академияи илмҳои ҷамъиятшиносии назди КМ КПСС таҳсил кардааст. Солҳои 1978—1983 инструктори КМ [[Ҳизби коммунисти Иттиҳоди Шӯравӣ|КПСС]], котиби якуми комитети ноҳиявии ноҳияи Кош-агач буд. Соли 1983 котиб, аз [[соли 1984]] то [[соли 1988]] котиби дуюми КМ ҲКИШ-и Кӯҳистони Олтой. == Фаъолияти сиёсӣ == === Дар Олтой === Мохи ноябри соли 1988 раиси комиҷроияи вилояти Кӯҳистони Олтой интихоб шуд. Моҳи марти [[соли 1990]] котиби якуми КМ ҲКИШ ва ҳамзамон раиси Шӯрои депутатҳои халқи вилоят шуд. Суботкорона кушиш мекард, ки вазъи [[вилояти мухтор]] бехтар карда шавад. Дар натиҷа [[25 октябр|25 октябри соли]] 1990 сессияи сеюми ғайринавбатии Шӯрои вилояти Кӯҳистони Олтой Эъломия «Дар бораи сохибихтиёрии давлатии ҶШС Кӯҳистони Олтой»-ро қабул кард. Аз [[3 июл|3 июли соли]] [[Соли 1991|1991]] — Раиси Шӯрои Олии ҶШС худхондашудаи Кӯҳистони Олтой. [[20 август|20 августи соли]] 1991 ба воситаи радиои Олтой баромад карда, гуфт, ки Конститутсияи РСФСР дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Олтой амал мекунад, вале дар айни замон ба вилоятҳо бо супориши ташкили дастгирии давлат телеграммаҳо фиристод. Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда. Моҳи феврали [[соли 1992]] — раиси Шӯрои Олии нав интихобшудаи Ҷумҳурии Олтой. Моҳи октябри [[соли 1993]] ӯ қарори Ассотсиатсияи Созиши Сибирро дар бораи лағви муҳосираи Шӯрои Олиро имзо кард. [[1 феврал|1 феврали соли]] [[Соли 1994|1994]] аз 27 нафар 21 овоз гирифта, раиси Маҷлиси давлатии Ҷумҳурии Олтой интихоб шуд [[30 январ|. 30 январи соли]] 1997 дар иҷлосияи Маҷлиси давлатӣ раиси ҳукумати Ҷумҳурии Олтой интихоб шуд, ки аз моҳи март ба номи Совети Вазирон маълум гардид. === Дар Россия === Вакили Съезди XXVIII КПСС. Моҳи марти соли 1990 вакили халқи РСФСР интихоб шуд. Вай аъзои фраксияи «Соҳибихтиёрӣ ва баробарӣ» ва комиссияи конститутсионии Съезди вакилони халқи РСФСР буд. Моҳи феврали соли 1993 вакили Анҷумани I муассисони [[Ҳизби коммунистии Русия|Ҳизби коммунисти]] Федератсияи Русия буд. [[12 декабр|12 декабри соли]] 1993 бо касби 46,29% овоз ба Шӯрои Федератсия интихоб шуд. Вай узви Кумитаи оид ба корҳои федератсия, шартномаи федералӣ ва сиёсати минтақавӣ буд. [[Соли 1996|Солҳои 1996-1997]] аз рӯи вазифа узви Шӯрои Федератсия буд. 10 августи соли 1997 дар Маскав даргузашт. == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени «Нишони Фахрӣ»]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Байрақи Сурхи Меҳнат]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Дӯстӣ (Русия)]] [[Гурӯҳ:Даргузаштагони Маскав]] dhotvqzf7w2lhkfs3920okeg23klr0z 1309501 1309500 2022-08-10T06:42:19Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Валерий Иванович Чаптинов''' ([[11 июн]]и [[Соли 1945|1945]], деҳаи Верх-Апшуяхтаи ноҳияи Шебалини Вилояти Мухтори Ойрот, Олтойи РСФСР, [[Иттиҳоди Шӯравӣ|ИҶШС]] — [[10 август]]и [[Соли 1997|1997]], [[Маскав|Москва]], [[Русия]]) — арбоби ҳизбӣ ва давлатии шӯравӣ ва рус. Сарвари Ҷумҳурии Олтой аз 28 апрели соли 1990 то 30 январи соли 1997. == Зиндагинома == 11 июни соли 1945 дар дехаи Верх-Апшуяхтаи нохияи Шебалинскии вилояти автономии Ойрот таваллуд шудааст. Аз рӯи миллаташ — олтойӣ<ref>Институт социальных систем: [http://www.niiss.ru/old/Publications/FedSob/SF/Ch/chaptinov.htm Чаптынов Валерий Иванович] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20150610193027/http://www.niiss.ru/old/Publications/FedSob/SF/Ch/chaptinov.htm |date=2015-06-10 }}</ref> . Вай соли [[Соли 1967|1967]] Институти хоҷагии қишлоқи Олтойро бо ихтисоси олими соҳаи чорводорӣ хатм кардааст. Муддати кӯтоҳ директори стансияи давлатии байнирайонии зотпарварии Уст-Коксинск буд. Солҳои [[Соли 1969|1969]] — [[Соли 1972|1972]] котиб, баъд раиси комиҷроияи Совети ноҳияи Уст-Коксин шуда кор кард. Солҳои 1972—1976 котиб, котиби дуюм, котиби якуми комитети [[Иттифоқи Ленинии Коммунистии Ҷавонони Умумииттифоқ|комсомолии]] вилояти Кӯҳистони Олтой шуда кор кардааст. Солҳои 1976—1978 [[Соли 1978|дар]] Академияи илмҳои ҷамъиятшиносии назди КМ КПСС таҳсил кардааст. Солҳои 1978—1983 инструктори КМ [[Ҳизби коммунисти Иттиҳоди Шӯравӣ|КПСС]], котиби якуми комитети ноҳиявии ноҳияи Кош-агач буд. Соли 1983 котиб, аз [[соли 1984]] то [[соли 1988]] котиби дуюми КМ ҲКИШ-и Кӯҳистони Олтой. == Фаъолияти сиёсӣ == === Дар Олтой === Мохи ноябри соли 1988 раиси комиҷроияи вилояти Кӯҳистони Олтой интихоб шуд. Моҳи марти [[соли 1990]] котиби якуми КМ ҲКИШ ва ҳамзамон раиси Шӯрои депутатҳои халқи вилоят шуд. Суботкорона кушиш мекард, ки вазъи [[вилояти мухтор]] бехтар карда шавад. Дар натиҷа [[25 октябр|25 октябри соли]] 1990 сессияи сеюми ғайринавбатии Шӯрои вилояти Кӯҳистони Олтой Эъломия «Дар бораи сохибихтиёрии давлатии ҶШС Кӯҳистони Олтой»-ро қабул кард. Аз [[3 июл|3 июли соли]] [[Соли 1991|1991]] — Раиси Шӯрои Олии ҶШС худхондашудаи Кӯҳистони Олтой. [[20 август|20 августи соли]] 1991 ба воситаи радиои Олтой баромад карда, гуфт, ки Конститутсияи РСФСР дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Олтой амал мекунад, вале дар айни замон ба вилоятҳо бо супориши ташкили дастгирии давлат телеграммаҳо фиристод. Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда. Моҳи феврали [[соли 1992]] — раиси Шӯрои Олии нав интихобшудаи Ҷумҳурии Олтой. Моҳи октябри [[соли 1993]] ӯ қарори Ассотсиатсияи Созиши Сибирро дар бораи лағви муҳосираи Шӯрои Олиро имзо кард. [[1 феврал|1 феврали соли]] [[Соли 1994|1994]] аз 27 нафар 21 овоз гирифта, раиси Маҷлиси давлатии Ҷумҳурии Олтой интихоб шуд [[30 январ|. 30 январи соли]] 1997 дар иҷлосияи Маҷлиси давлатӣ раиси ҳукумати Ҷумҳурии Олтой интихоб шуд, ки аз моҳи март ба номи Совети Вазирон маълум гардид. === Дар Россия === Вакили Съезди XXVIII КПСС. Моҳи марти соли 1990 вакили халқи РСФСР интихоб шуд. Вай аъзои фраксияи «Соҳибихтиёрӣ ва баробарӣ» ва комиссияи конститутсионии Съезди вакилони халқи РСФСР буд. Моҳи феврали соли 1993 вакили Анҷумани I муассисони [[Ҳизби коммунистии Русия|Ҳизби коммунисти]] Федератсияи Русия буд. [[12 декабр|12 декабри соли]] 1993 бо касби 46,29 % овоз ба Шӯрои Федератсия интихоб шуд. Вай узви Кумитаи оид ба корҳои федератсия, шартномаи федералӣ ва сиёсати минтақавӣ буд. [[Соли 1996|Солҳои 1996—1997]] аз рӯи вазифа узви Шӯрои Федератсия буд. 10 августи соли 1997 дар Маскав даргузашт. == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени «Нишони Фахрӣ»]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Байрақи Сурхи Меҳнат]] [[Гурӯҳ:Дорандагони ордени Дӯстӣ (Русия)]] [[Гурӯҳ:Даргузаштагони Маскав]] doq7k9gj0qz8kcofal7n6ihqc32rfhx 0 297903 1309494 1297949 2022-08-10T06:38:35Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ|президент=[[Борис Николаевич Ельцин]]}} '''Анатолий Александрович Собчак''' ([[10 август]]и [[Соли 1937|1937]], Чита — [[19 феврал]]и [[Соли 2000|2000]], Светлогорск, вилояти Калининград) — олими ҳуқуқшиноси шӯравӣ ва рус, сиёсатмадор, аввалин ва ягона шаҳрдори Санкт-Петербург (ҳамаи дигар сарони шаҳр губернатор ном доштанд). == Зиндагинома == Анатолий Собчак [[10 август]]и [[Соли 1937|1937]] дар Чита таваллуд шудааст. Айёми кӯдакӣ дар [[Ӯзбекистон|Узбакистон]] ([[Қӯқанд]], [[Тошканд]]) гузаштааст. Соли 1956 ба факултети ҳуқуқшиносии Донишгоҳи давлатии Ленинград дохил шуд. === Фаъолияти сиёсӣ === ==== Давраи шӯравӣ ==== Узви [[Ҳизби коммунисти Иттиҳоди Шӯравӣ|КПСС]] аз соли 1988<ref>{{Cite web|url=http://sobchak.org/site/111.html|title=Официальный сайт Анатолия Собчака|website=sobchak.org}}</ref>, соли 1990 аз КПСС баромад. Соли 1989 вакили халқи СССР интихоб шуд. Дар съезди якум вакили [[Шӯрои Олии Иттиҳоди Шӯравӣ|Совети Олии СССР]] шуд. Раиси комиссияи Совети Олии СССР оид ба қонунгузории иқтисодии Комитети оид ба қонунгузорӣ, қонуният ва тартиботи ҷамъиятӣ. Моҳи июни соли 1989 ба гуруҳи вакилони байниминтақавӣ дохил шуд. Моҳи апрели соли 1990 ба Шӯрои шаҳри Ленинград интихоб шуд. 23 май соли 1990 раиси Совети шаҳри Ленинград интихоб шуд. 12 июни соли 1991 А. А. Собчак дар интихоботе, ки ҳамзамон бо интихоботи президентии Русия баргузор шуд, шаҳрдори [[Санкт-Петербург|Ленинград]] интихоб шуд. Ҳамзамон дар як раъйпурсӣ тасмим гирифта шуд, ки номи Санкт-Петербург ба Ленинград баргардонида шавад. Собчак дар барқарор кардани номи таърихии Петербург нақши ҳалкунанда бозид ва баъдан инро муҳимтарин дастоварди сиёсии худ донист. Вай ба имконияти ба Петербург кучондани пойтахти Россиян нав хушбин буд ва ҳамфикрии монархистии худро ошкоро намоиш дод. Ва дар моҳи ноябри соли 1991, Анатолий Александрович сафари Герсоги Бузург Владимир Кирилловичро ба Русия ташкил кард<ref name="Hirn">''Елена Хеллберг-Хирн.'' Печать Империи. Постсоветский Петербург. Перевод с английского Д. Д. Невельской. Издательство «Европейский Дом» — 2008—414 с., илл. ISBN 978-5-8015-0232-8, С. 146—147</ref> . Моҳи июли соли 1991 яке аз асосгузорони Ҷунбиши ислоҳоти демократӣ буд. ==== Мухолифат ба путчи августӣ ==== Вай дар моҳи августи соли 1991 ба амалҳои Кумитаи ҳолатҳои фавқулоддаи давлатӣ (ГКЧП) мухолифат карда, воқеан муқовимат ба путчистҳоро дар Ленинград роҳбарӣ мекард. ==== Давраи пасошӯравӣ ==== А. А. Собчак дар раванди таъсиси Конститутсияи нави Русия фаъолона иштирок дошт. Бо қарори шӯрои сиёсии Ҷунбиши ислоҳоти демократии Русия ӯ ба навиштани яке аз вариантҳои алтернативии он роҳбарӣ кард, ки соли 1992 ҳамроҳ бо С. С. Алексеев пешниҳод карда буд<ref>{{Книга|автор=Алексеев С.С., Собчак А.А.|заглавие=Конституция Российской Федерации: (проект): альтернативный вариант|ссылка=http://constitution.garant.ru/history/active/101203/|викитека=|место=М.|издательство=Новости|год=1992|страниц=45|isbn=|тираж=}}</ref> . Духтараш К. А. Собчак ва баъзе сиёсатмадорон (В. Л. Шейнис, [[Валентина Матвиенко|В. И. Матвиенко]]) ӯро яке аз муаллифони асосии лоињаи Конститутсияи феълии Федератсияи Россия меноманд<ref>[http://www.echo.msk.ru/programs/proverka/53923/ Семидесятилетие Анатолия Собчака] // [[Эхо Москвы]], программа «Проверка слуха», эфир от 11.08.2007 г.</ref><ref>[http://sobchak.org/site/105.html Мы вновь ощущаем горечь потери] // [[Невское время]], 20 февраля 2010</ref> . Моҳи октябри соли 1993 ӯ ба рӯйхати федералии номзадҳо ба Думаи давлатӣ аз Ҷунбиши Русия барои ислоҳоти демократӣ роҳбарӣ мекард. Дар интихоботи 12 декабри соли 1993 блок шумораи овозҳои заруриро барои ворид шудан ба Думаи давлатӣ ба даст наовард.<ref>{{Cite web|url=http://www.chaskor.ru/article/the_vzglyad_bitly_perestrojki_28758|title=«The Взгляд. Битлы перестройки», «Частный Корреспондент».|accessdate=2022-03-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130511224450/http://www.chaskor.ru/article/the_vzglyad_bitly_perestrojki_28758|archivedate=2013-05-11}}</ref> Аз соли 1994 Анатолий Собчак раиси ҳукумати Санкт-Петербург буд. Моҳи феврали соли 1996 ба бахши Санкт-Петербурги ҷунбиши «Хонаи мо Русия аст» пайваст. 16 июни соли 1996 дар интихоботи губернатори Санкт-Петербург аз муовини худ [[Владимир Анатолевич Яковлев|Владимир Яковлев]] мағлуб шуд<ref>''[[Коцюбинский, Даниил Александрович|Даниил Коцюбинский]]''. [[Нарусова, Людмила Борисовна|Людмила Нарусова]]: [http://www.idelo.ru/360/1.html Власть разъедает душу] // [[Дело (газета, Санкт-Петербург)|Дело]], 21.05.2005</ref><ref>''[[Вишневский, Борис Лазаревич|Вишневский Б. Л.]]'' [http://www.yabloko.ru/Publ/Book/Freedom/freedom_061.html Владимир Яковлев: последний бросок на юг] // К демократии и обратно. — Интеграл-Информ, 2004. — 352 с. — 3000 экз. — ISBN 5-89069-093-0</ref> . Узви аввалин Шӯрои сарпарастони Донишгоҳи аврупоии Санкт-Петербург буд<ref>{{Cite web|url=http://old.eu.spb.ru/univ/advcounc/old.htm|title=Первый состав<!-- Заголовок добавлен ботом -->|deadlink=yes|accessdate=2015-12-22|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151223012316/http://old.eu.spb.ru/univ/advcounc/old.htm|archivedate=2015-12-23}}</ref> . === Марг === Вай шаби 19 ба 20 феврали соли 2000 дар меҳмонхонаи «Рус»-и Светлогорск (вилояти Калининград) бар асари нокомии шадиди дил даргузашт. Овозаҳо дар бораи куштор дарҳол пайдо шуданд, зеро Собчак «аз ҳад зиёд медонист». Додситонии вилояти Калининград рӯзи 6 май аз рӯи далели куштор (заҳролудкунӣ) парвандаи ҷиноӣ боз кард. Аммо ташхиси ҷасад, ки дар Санкт-Петербург анҷом шуд, мавҷуд набудани машрубот ва заҳролудшавиро нишон дод. Рӯзи 4 август додситонии Калининград парвандаро қатъ кард<ref>[https://web.archive.org/web/20060325024726/http://www.vestnik.com/issues/2000/0815/win/lebedev.htm Собчак и Исаев: две смерти — причина одна?] // vestnik.com</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20071023043007/http://www.smi.ru/text/00/07/31/228481.html Анатолий Собчак был убит] // СМИ.ru</ref>. == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Докторони улуми ҳуқуқшиносӣ]] j2t24atj66mp619x3f5aizqvgv7bfni 0 298102 1309510 1309440 2022-08-10T07:02:53Z Шухрат Саъдиев 5132 /* Феҳристи сарварон */ ислоҳ wikitext text/x-wiki [[Либиё|Либиё]] соли [[Соли 1951|1951]] ҳамчун давлати мустақил ба вуҷуд омад&nbsp; Дар ибтидо, он шоҳигарӣ буд, ки ба он подшоҳ сарварӣ мекард. Аз соли 1969&nbsp;[[Либиё]] ҷумҳурӣ гардид. Давраи 1969-2011 &nbsp;ҳукмронии [[Муаммар Қаззофӣ]] воқеан сарвар буд, аммо расман аз соли 1979 то 2011&nbsp; сарвари ҷумҳурӣ буд. Мувофиқи қонун ӯ сардори давлат, котиби Конгресси умумихалқии Либиё низ буд. [[Муаммар Қаззофӣ]] дар мақом — «Пешвои инқлоби Либиё» буд. Пас аз сарнагунии [[Муаммар Қаззофӣ|Қаззофӣ]] қудрат ба Шӯрои миллии шӯришчиён гузашт. Баъд Конгресси умумимиллии Либиё интихоб шуд. Аммо соли 2014 дар Либиё чудоӣ ба амал омад, ду ҳукумат ташкил карда шуд. == Феҳристи сарварон == '''Подшоҳии Муттаҳидаи Либиё''' * [[Идриси I]]&nbsp; - 1951—1969 '''Ҷамоҳирияи Либиёи Араб''' * [[Муаммар Қаззофӣ]]&nbsp; - 1969-2011 '''Котибони Конгресси умумихалқии Либиё''' * [[Абдулотӣ Убайдӣ]]&nbsp;- 2.3.1979&nbsp; - 7.1.1981 * [[Муҳаммад Заруқ Раҷаб]]&nbsp;- 7.1.1981&nbsp; - 15.2.1984 * [[Мифтоҳ Усто Умар]]&nbsp;- 15.2.1984&nbsp; - 7.10.1990 * [[Абдулраззоқ ас-Савсаҳ]]&nbsp;- 7.10.1990&nbsp; - 18.11.1992 * [[Муҳаммад аз-Зенатӣ]]&nbsp;- 18.11.1992&nbsp; - 3.3.2008 * [[Мифтоҳ Муҳаммад Кеиба]]&nbsp;- 3.3.2008&nbsp; - 5.3.2009 * [[Имборак Абдуллоҳ Шомеҳ]]&nbsp;- 5.3.2009&nbsp; - 26.1.2010 * [[Муҳаммад Абдулқосим Зуаӣ]]&nbsp;- 26.1.2010&nbsp; - 23.8.2011 '''Шӯрои миллии муваққатии Ҷумҳурии Либиё''' * [[Мустафо Абдулҷалил]]&nbsp;- 5.03.2011&nbsp; - 9.8.2012 '''Раиси Конгресси умумимиллӣ''' * [[Муҳаммад Алӣ Салим]]&nbsp;- 9 - 10.08.2012 (и. в.) * [[Муҳаммад Мақариф]]&nbsp;- 10.08.2012&nbsp; - 28.5.2013 * [[Ҷумъа Атиқа]]&nbsp;- 28.05.- 25.06.2013 (и. в.) * [[Нурӣ Абусаҳмайн]]&nbsp;- 25.06.2013&nbsp; - 4.08.2014 (дар м.&nbsp;Триполи&nbsp;- то 30.3.2016) '''Раиси Палатаи Намояндагон''' * [[Абубакр Мустафо Байрат]]&nbsp;- 4 -5.8.2014 (и. в. ) * [[Оқоилоҳ Солеҳ Исо]]&nbsp;- 5.8.2014&nbsp;- 30.03.2016 '''Раиси Шӯрои президент''' * [[Файз Сироҷ]]&nbsp;- 30.03.2016&nbsp;- то имрӯз == Сарчашмаҳо == * www.worldstatesmen.org/Libya [[Гурӯҳ:Феҳристи президентҳо]] [[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Либиё]] 25xnmo0sj1vb8xevbzldwl8ze0fo1ee 1309511 1309510 2022-08-10T07:04:49Z Шухрат Саъдиев 5132 /* Феҳристи сарварон */ ислоҳ wikitext text/x-wiki [[Либиё|Либиё]] соли [[Соли 1951|1951]] ҳамчун давлати мустақил ба вуҷуд омад&nbsp; Дар ибтидо, он шоҳигарӣ буд, ки ба он подшоҳ сарварӣ мекард. Аз соли 1969&nbsp;[[Либиё]] ҷумҳурӣ гардид. Давраи 1969-2011 &nbsp;ҳукмронии [[Муаммар Қаззофӣ]] воқеан сарвар буд, аммо расман аз соли 1979 то 2011&nbsp; сарвари ҷумҳурӣ буд. Мувофиқи қонун ӯ сардори давлат, котиби Конгресси умумихалқии Либиё низ буд. [[Муаммар Қаззофӣ]] дар мақом — «Пешвои инқлоби Либиё» буд. Пас аз сарнагунии [[Муаммар Қаззофӣ|Қаззофӣ]] қудрат ба Шӯрои миллии шӯришчиён гузашт. Баъд Конгресси умумимиллии Либиё интихоб шуд. Аммо соли 2014 дар Либиё чудоӣ ба амал омад, ду ҳукумат ташкил карда шуд. == Феҳристи сарварон == '''Подшоҳии Муттаҳидаи Либиё''' * [[Идриси I]]&nbsp; - 1951—1969 '''Ҷамоҳирияи Либиёи Араб''' * [[Муаммар Қаззофӣ]]&nbsp; - 1969-2011 '''Котибони Конгресси умумихалқии Либиё''' * [[Абдулотӣ Убайдӣ]]&nbsp;- 2.3.1979&nbsp; - 7.1.1981 * [[Муҳаммад Заруқ Раҷаб]]&nbsp;- 7.1.1981&nbsp; - 15.2.1984 * [[Мифтоҳ Усто Умар]]&nbsp;- 15.2.1984&nbsp; - 7.10.1990 * [[Абдулраззоқ ас-Савсаҳ]]&nbsp;- 7.10.1990&nbsp; - 18.11.1992 * [[Муҳаммад аз-Зенатӣ]]&nbsp;- 18.11.1992&nbsp; - 3.3.2008 * [[Мифтоҳ Муҳаммад Кеиба]]&nbsp;- 3.3.2008&nbsp; - 5.3.2009 * [[Имборак Абдуллоҳ Шомеҳ]]&nbsp;- 5.3.2009&nbsp; - 26.1.2010 * [[Муҳаммад Абдулқосим Зуаӣ]]&nbsp;- 26.1.2010&nbsp; - 23.8.2011 '''Шӯрои миллии муваққатии Ҷумҳурии Либиё''' * [[Мустафо Абдулҷалил]]&nbsp;- 5.03.2011&nbsp; - 9.8.2012 '''Раиси Конгресси умумимиллӣ''' * [[Муҳаммад Алӣ Салим]]&nbsp;- 9 - 10.08.2012 (и. в.) * [[Муҳаммад Мақариф]]&nbsp;- 10.08.2012&nbsp; - 28.5.2013 * [[Ҷумъа Аҳмад Атиқа]]&nbsp;- 28.05.- 25.06.2013 (и. в.) * [[Нурӣ Абусаҳмайн]]&nbsp;- 25.06.2013&nbsp; - 4.08.2014 (дар м.&nbsp;Триполи&nbsp;- то 30.3.2016) '''Раиси Палатаи Намояндагон''' * [[Абубакр Мустафо Байрат]]&nbsp;- 4 -5.8.2014 (и. в. ) * [[Оқоилоҳ Солеҳ Исо]]&nbsp;- 5.8.2014&nbsp;- 30.03.2016 '''Раиси Шӯрои президент''' * [[Файз Сироҷ]]&nbsp;- 30.03.2016&nbsp;- то имрӯз == Сарчашмаҳо == * www.worldstatesmen.org/Libya [[Гурӯҳ:Феҳристи президентҳо]] [[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Либиё]] 94d4j8jizqezaexjhzbuwbbci5edhgx 0 299688 1309488 1306701 2022-08-09T13:14:45Z CommonsDelinker 163 Replacing Flag_of_Southwestern_Somalia.svg with [[File:Flag_of_South_West_State_of_Somalia.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name)). wikitext text/x-wiki {{Таҳрир|04.07.2022 |[[Корбар:Шухрат Саъдиев|Шухрат Саъдиев]] ([[Баҳси корбар:Шухрат Саъдиев|баҳс]]) }} [[Акс:Arabic_speaking_world.svg|рост|мини|450x450пкс|Миллатҳое, ки Забони арабӣ дар ин кишварҳо забони расмӣ аст (де-факто ё де-юре). Арабӣ дар кишварҳое, ки беш аз 50% арабзабонон доранд, забони аксарият ҳисобида мешавад, вагарна ин забони ақаллиятҳост.]] Ба [[забони арабӣ]] ва ба лаҳҷаҳои мухталифи он тақрибан 422 миллион нафар сухангӯён (забонҳои модарӣ ва ғайримуқаррарӣ) дар [[ҷаҳони араб]] ва инчунин дар диаспораҳои араб ҳарф мезананд, ки онро яке аз панҷ забони маъмултарин дар ҷаҳон мекунад. Ҳоло 23 кишвари узви Лигаи Араб мебошанд (инчунин ба 5 кишвар мақоми нозир дода шудааст), ки [[соли 1945]] дар [[Қоҳира]] таъсис ёфтааст. [[Забони арабӣ]] як кластери забонҳост, ки 30 ё тақрибан навъҳои муосирро дар бар мегирад. <ref>{{Cite web|url=http://www-01.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=ara|title=Documentation for ISO 639 identifier: ara}}</ref> Забони арабӣ забони мардумест, ки дар кишварҳои [[ҷаҳони араб]], инчунин [[Арабҳо|арабҳое]], ки дар диаспора зиндагӣ мекунанд, бахусус дар [[Амрикои Лотинӣ]] (хусусан [[Бразилия]], [[Аргентина]], [[Венесуэла]], [[Чили]] ва [[Колумбия]] ) ё [[Аврупои Ғарбӣ]] (ба монанди [[Фаронса]], [[Испания]], [[Олмон]] ё [[Итолиё]] зиндагӣ мекунанд). Забони арабии кипрӣ як забони ақаллиятҳои эътирофшуда дар кишварҳои узви [[Иттиҳодияи Аврупо]] дар [[Кипр]] аст ва дар баробари забони малтизаӣ яке аз ду навъи аврупоии забони арабӣ аст, ҳарчанд он шакли адабии худро дорад ва бо забони арабии расмӣ робитаи диглоссивӣ надорад. <ref>{{Cite book|last=Robert D Hoberman|title=Morphologies of Asia and Africa, Alan S. Kaye (Ed.), Chapter 13: Maltese Morphology|date=2007|publisher=Eisenbrown|isbn=9781575061092|quote=Maltese is the chief exception: Classical or Standard Arabic is irrelevant in the Maltese linguistic community and there is no diglossia.|url=https://books.google.com/books?id=gaktTQ8vq28C&q=robert+d+hoberman+morphologies+of+Asia+and+Africa+Chapter+13&pg=PA257}}</ref> Забони малтизаӣ яке аз [[Забонҳои Иттиҳодияи Аврупо|забонҳои расмии Иттиҳоди Аврупо]] аст. == Кишварҳои соҳибихтиёр, ки дар онҳо, забони арабӣ забони расмист == То соли 2018, 23 [[кишвар]]<nowiki/>и соҳибихтиёр мавҷуд буданд, ки дар онҳо [[забони арабӣ|забони арабии муосир]] [[Забони расмӣ|забони расмӣ]] буд. Дар зерфеҳристи давлатҳо ва қаламравҳои соҳибихтиёр оварда шудааст, ки дар онҳо [[забони арабӣ]] [[забони расмӣ]] мебошад. {| class="sortable wikitable" |+Кишварҳои соҳибихтиёр, ки дар онҳо, забони арабӣ забони расмист ! scope="col" |№. ! width="class=&quot;unsortable&quot;" |Кишварҳои соҳибихтиёр ! width="100px" |Аҳолӣ ! width="600px" |Қайдҳо ! width="130px" |Давлати узви Лигаи Араб |- |1. |{{Парчам|Алҷазоир}} |41,701,000 |Забони муштараки расмӣ дар баробари [[Забони барбарӣ|забони барбарӣ]] (Berber) |Оре |- |2. |{{Парчам|Баҳрайн}} |1,343,000 |[[забони расмӣ]] |Оре |- |3. |{{Парчам|Чад}} |10,329,208 |Забони муштараки расмӣ дар баробари [[Забони фаронсавӣ]] |мақоми нозир |- |4. |{{Парчам|Comoros}} [[Иттиҳоди Қамар]] |798,000 |Забони муштараки расмӣ дар баробари [[Забони фаронсавӣ|Забони фаронсавӣ]] |Оре |- |5. |{{Парчам|Ҷибути}} |810,179 |Забони муштараки расмӣ дар баробари [[Забони фаронсавӣ|Забони фаронсавӣ]] |Оре |- |6. |{{Парчам|Миср}} |102,442,939 |[[забони расмӣ]] |Оре |- |7. |{{Парчам|Ироқ}} |36,004,552 |Забони муштараки расмӣ дар баробари [[Забони курдӣ|Забони курдӣ]] |Оре |- |8. |{{Парчам|Урдун}} |6,655,000 |[[забони расмӣ]] |Оре |- |9. |{{Парчам|Кувайт}} |2,789,000 |[[забони расмӣ]] |Оре |- |10. |{{Парчам|Лубнон}} |4,965,914 |[[забони расмӣ]] |Оре |- |11. |{{Парчам|Либия}} |6,244,174 |[[забони расмӣ]] |Оре&nbsp;^a |- |12. |{{Парчам|Мавритания}} |3,359,185 |[[забони расмӣ]] |Оре |- |13. |{{Парчам|Марокаш}} |35,250,000 |Забони муштараки расмӣ дар баробари [[Забони барбарӣ|забони барбарӣ]] (Berber) |Оре |- |14. |{{Парчам|Умон}} |4,055,418 |[[забони расмӣ]] |Оре |- |15. |{{Парчам|Фаластин}}^b |4,484,000 |[[Забони расмӣ]] дар қаламрави Фаластин |Оре |- |16. |{{Парчам|Қатар}} |2,155,446 |[[забони расмӣ]] |Оре |- |17. |{{Парчам|Арабистони Саудӣ}} |30,770,375 |[[забони расмӣ]] |Оре |- |18. |{{Парчам|Сомали}} |10,428,043 |Забони муштараки расмӣ дар баробари [[Забони сомалӣ|забони сомалӣ]] |Оре |- |19. |{{Парчам|Судан}} |40,235,000 |Забони муштараки расмӣ дар баробари [[Забони инглисӣ|забони англисӣ]] |Оре |- |20. |{{Парчам|Сурия}}&nbsp;^d |20,956,000 |[[забони расмӣ]] |Оре |- |21. |{{Парчам|Тунис}} |10,982,754 |[[забони расмӣ]] |Оре |- |22. |{{Парчам|Аморати Муттаҳидаи Араб}} |9,346,129 |[[забони расмӣ]] |Оре |- |23. |{{Парчам|Яман}} |23,833,000 |[[забони расмӣ]] |Оре |- |'''Σ 23''' |'''Ҳамагӣ''' |'''Σ 395,979,000''' |Конгресси Шӯрои байналмилалии забони арабӣ |Лигаи Араб |- class="sortbottom" | colspan="7" |<small>a. Ҷойгоҳи Либияро Палатаи Намояндагон (Либия) ишғол мекунад.</small><br /><br /><small>b. Аз 193 кишвари узви Созмони Милали Муттаҳид, 136 кишвари узв феълан давлати Фаластинро ба расмият мешиносанд.</small><br /><br /> <small>c. Сарзаминҳои Фаластин (инчунин онро қаламравҳои ишғолкардаи Исроил меноманд) аз ҷониби Исроил ишғол карда шудаанд, аммо тибқи қонуни Додгоҳи олии Исроил ва Додгоҳи байналмилалии адлияи [[Исроил|Давлати Исроил]] ба тааллуқ надоранд.[[Созмони Милали Муттаҳид|СММ]].</small> <small>d. Эътилофи миллии Сурия қисман ҳамчун ҳукумати ягонаи қонунии давлати Сурияи Араб эътироф шудааст.</small> <small>e. Syria's seat currently occupied by the Syrian National Coalition,<ref>{{Cite web|url=http://news.xinhuanet.com/english/video/2013-04/06/c_132288184.htm|title=Syrian president slams Arab League for granting seat to opposition|date=2013-04-06|publisher=[[Xinhua News Agency]]|accessdate=6 June 2017}}</ref> while Ba'athist [[Сурия|Syrian Arab Republic]] suspended on 16 November 2011.<ref>{{Cite web|url=http://www.cnn.com/2011/11/12/world/meast/syria-unrest/index.html?eref=igoogledmn_topstories|title=Regime backers express anger at other nations after Arab League suspends Syria|author=<!--Staff writer(s); no by-line.-->|website=cnn.com|date=2011-11-13|publisher=CNN|accessdate=6 June 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.arableagueonline.org/hello-world/#more-1|title=Presentation of the Arab League|date=2012-09-13|publisher=Arableagueonline.org|accessdate=6 June 2017}}</ref></small> <small>f. Ҷойгоҳи Яманро Девони Яман ишғол мекунад (ки онро Кумитаи олии инқилобии Ҳуси иваз мекунад).</small> |} == Кишварҳои дорои эътирофи маҳдуд ва қаламравҳое, ки дар онҳо, забони арабӣ забони расмӣ аст == Дар зерфеҳристи давлатҳои эътирофан маҳдуд, инчунин қаламравҳое оварда шудааст, ки арабӣ забони расмӣ ё ''амалан'' расмист. {| class="sortable wikitable" |+Давлатҳо/қаламравҳое, ки онҳо арабӣ забони расмӣ аст ! scope="col" | бале. ! width="class=&quot;unsortable&quot;" | Давлат/қаламрав ! width="100px" | Аҳолӣ ! width="580px" | Қайдҳо ! width="150px" | Давлати узви Лигаи Араб |- | 1. |{{Парчам|Сомалӣ}} | 5.700.000 | Забони муштараки расмӣ, дар баробари [[Забони сомалӣ|забони сомалӣ]] ва [[Забони инглисӣ|забони инглисӣ]] | Не |- | 2. |{{Парчам|Занзибар}} | 1.303.569 | Забони муштараки расмӣ, дар баробари [[Забони своҳилӣ|забони суахили]] ва [[Забони инглисӣ|забони инглисӣ]] | Не |- | 3. |{{Парчам|Sahrawi Arab Democratic Republic}}Ҷумҳурии Демократии Сахараи Араб | 502,585 | Забони муштараки расмӣ, дар баробари [[Забони испониёӣ|забони испониёӣ]] | Не |- class="sortbottom" | colspan="7" | <small>а.</small> <small> [[Танзания|Вилояти ниммухтори Танзания]] .</small> |} == Кишварҳое, ки арабӣ забони миллӣ/корӣ ё забони эътирофшудаи ақаллиятҳост == То соли 2016, 7 кишвари мустақил мавҷуд буданд, ки дар онҳо арабӣ забони миллӣ / корӣ ё забони эътирофшудаи [[Ақаллияти миллӣ|ақаллият]]<nowiki/>ҳо мебошад, аммо забони асосӣ нест. Дар зерферист давлатҳо ва қаламравҳои соҳибихтиёр оварда шудааст, ки дар онҳо забони арабӣ забони миллӣ ё забони [[Ақаллияти миллӣ|ақаллият]]<nowiki/>ҳои эътирофшуда мебошад. [[Акс:Arabic_Dispersion.svg|мини| Паҳншавии забони арабии модарӣ ҳамчун аксарият (сабз) ё ақаллият (сабзи пастранг).]] [[Акс:Baggara_Arabs_Belt.svg|рост|мини|300x300пкс| Камарбанди арабҳои Бағгара]] {| class="wikitable sortable" |+Кишварҳое, ки арабӣ забони миллӣ/корист<br /> ё забони эътирофшудаи ақаллиятҳо аст ! №. ! кишвар ! Аҳолӣ ! Забони миллӣ/корӣ<br /> ё забони ақаллиятҳо ! Қитъа |- | 1. |{{Парчам|Кипр}} | 875,900 | Забони ақаллиятҳо | [[Осиё]], [[Аврупо|Авропо]] |- | 2. |{{Парчам|Эритрея}} | 6.380.803 | Забони корӣ | [[Африқо]] |- | 3. |{{Парчам|Эрон}} | 83,145,546 | Забони ақаллиятҳо | [[Осиё]] |- | 4. |{{Парчам|Мали}} | 19.973.000 | Забони миллӣ | [[Африқо]] |- | 5. |{{Парчам|Нигер}} | 22.314.743 | Забони миллӣ | [[Африқо]] |- | 6. |{{Парчам|Сенегал}} | 16,209,125 | Забони миллӣ | [[Африқо]] |- | 7. |{{Парчам|Туркия}} | 82.003.882 | Забони ақаллиятҳо | Осиё, [[Аврупо]] |- | '''Σ 7''' | '''Ҳамагӣ''' | '''Σ 230,027,000''' | | |} {{Тарҷума}} # Кипр # # Эритрея # # Эрон # # Мали # # Нигер # # Сенегал # # Туркия == Кишварҳое, ки забони арабӣ тибқи конститутсия мақоми махсус дорад == То соли 2018, 5 кишвари мустақил мавҷуд буданд, ки забони арабӣ тибқи конститутсия мақоми махсус дорҳт. Дар зерфеҳрист давлатҳо ва қаламравҳои соҳибихтиёр оварда шудааст, ки дар онҳо забони арабӣ тибқи конститутсия мақоми махсус дорад. {| class="wikitable sortable" |+Кишварҳое, ки арабӣ тибқи конститутсия мақоми махсус дорад ! Не. ! кишвар ! Аҳолӣ ! Забон(ҳо)и расмӣ ! Дигар эътироф забон(ҳо) ! Қитъа |- | 1. |{{Парчам|Эрон}} | 83,145,546 | [[Забони форсӣ|форсӣ]] | [[Забони арабӣ|арабӣ]] | Осиё |- | 2. |{{парчам|Исроил}} | 9,149,960 | [[Забони ибрӣ|ибрӣ]] | [[Забони арабӣ|арабӣ]] | Осиё |- | 3. |{{Парчам|Покистон}} | 218.396.000 | [[Забони урду|урду]], [[Забони инглисӣ|инглисӣ]] | [[Забони арабӣ|арабӣ]] | Осиё |- | 4. |{{парчам|Филиппин}} | 100,981,437 | забони филиппинӣ, [[забони инглисӣ|инглисӣ]] | [[забони арабӣ|арабӣ]] | Осиё |- | 5. |{{Парчам|Ҷумҳурии Африқои Ҷанубӣ}} | 60,142,978 |[[Забони инглисӣ|инглисӣ]], забонҳои Африкаанс, Сепеди, Сетсвана, Сесото, Ксисонга, Сисвати (Свазӣ), Тшивенда ва диг. | [[Забони арабӣ|арабӣ]] | Африқо |- | '''Σ 5''' | '''Ҳамагӣ''' | '''Σ 471,815,921''' | | | |- class="sortbottom" | colspan="7" | <small>а.{{Note|a}}Қонуни асосии [[Ҷумҳурии Исломии Эрон]] [[забони арабӣ|забони арабиро]] ба унвони забони ислом эътироф карда, ба он мақоми расмӣ ба унвони забони дин додааст ва густариши онро дар чаҳорчӯби барномаи таълимии миллии Эрон танзим кардааст.</small> <small>Конститутсия дар боби дуюм эълон мекунад: (Забони расмӣ, хат, тақвим ва парчами кишвар) дар моддаи 16 "Азбаски забони [[Қуръон]] ва матну таълимоти исломӣ арабӣ аст, ... бояд таълим дода шавад. Баъд аз синфҳои ибтидоӣ, дар ҳамаи синфҳои мактаби миёна ва дар ҳамаи соҳаҳои таҳсил». <ref>[[Constitution of the Islamic Republic of Iran]]: [https://www.constituteproject.org/constitution/Iran_1989?lang=en ''Iran (Islamic Republic of)`s Constitution of 1979. - Article: 16 Official or national languages''], 1979, retrieved 25 July 2018</ref></small> <small>б.</small> <small>Аз 193 кишвари узви [[Созмони Милали Муттаҳид]] 162 кишвари узв феълан давлати [[Исроил|Исроилро]] ба расмият шинохт.</small> <small>c.{{Note|c}}<span class="citation wikicite" id="endnote_c"></span><span> Конститутсия: Исроил ҳамчун давлати миллии мардуми яҳудӣ (Конститутсияи Исроил, ки табиати [[Исроил|давлати Исроилро]] ҳамчун давлати миллии халқи[[Банӣ Исроил|яҳудиён]] муайян мекунад) дар № 4 (B) мегӯяд, ки "[[Забони арабӣ]] дар давлат мақоми махсус дорад; Танзими истифодаи [[Забони арабӣ|забони арабиро]] дар муассисаҳои давлатӣ ё аз ҷониби онҳо [[қонун]] муайян мекунад».</small> <small>Қонун дар № 4 (С) эълон мекунад: «Ин банд ба мақоми ба [[Забони арабӣ|забони арабӣ]] додашуда, ки пеш аз эътибор пайдо кардани ин қонун дода шудааст, зарар намерасонад».</small> <small>Қонун [[19 июл]]и [[соли 2018]] аз ҷониби Кнессет 62 нафар ба ҷонибдорӣ, 55 нафар муқобил ва ду нафар бетараф пазируфта шуд <ref>{{Cite web|url=https://knesset.gov.il/spokesman/eng/PR_eng.asp?PRID=13978|title=Full text of Basic Law: Israel as the Nation State of the Jewish People|website=The Knesset: Press Releases|publisher=State of Israel|accessdate=20 July 2018}}</ref></small> <small>d.{{Note|d}}<span class="citation wikicite" id="endnote_d">'''^'''</span><span> </span>Қонуни асосии [[Покистон|Ҷумҳурии Исломии Покистон]] дар моддаи 31 рақами 2 омадааст, ки “Давлат дар робита ба мусулмонони Покистон саъй мекунад, ки таълими [[Қуръони карим]] ва [[Ислом|исломро]] воҷиб гардонад ва ба омӯзиши илмҳои исломӣ мусоидат кунад. Забони арабӣ..." <ref>[[Constitution of Pakistan]]: [https://pakistanconstitutionlaw.com/article-31-islamic-way-of-life ''Constitution of Pakistan, 1973 - Article: 31 Islamic way of life''], 1973, retrieved 13 June 2018</ref></small> <small>e.{{Note|e}}<span class="citation wikicite" id="endnote_e">'''^'''</span><span> </span>Қонуни асосии [[Филиппин]] дар соли 1987 "Забонҳои испанӣ ва арабӣ бояд дар асоси ихтиёрӣ пешбарӣ карда шаванд." <ref>{{Cite web|url=http://www.chanrobles.com/article14language.htm|title=1987 Constitution of the Republic of the Philippines, Article XIV, Section 7.|author=Joselito Guianan Chan|publisher=Chan Robles & Associates Law Firm|accessdate=June 13, 2018}}</ref></small> <small>f.{{Note|f}}<span class="citation wikicite" id="endnote_f">'''^'''</span><span> </span>Конститутсияи [[Ҷумҳурии Африқои Ҷанубӣ]] дар боби 1 (Муқаррароти таъсисӣ) Фасли 6, забонҳоро қайд мекунад, ки "Шӯрои забонҳои Африқои Ҷанубӣ, ки аз ҷониби қонунгузории миллӣ таъсис дода шудааст, бояд (б) эҳтиром ва эҳтироми - ҳамаи забонҳоеро, ки маъмулан аз ҷониби онҳо истифода мешаванд ҷамоатҳо дар Африқои Ҷанубӣ, аз ҷумла ...; ва арабӣ, ... бо мақсадҳои динӣ дар Африқои Ҷанубӣ риоя карда шавад." <ref name="http://www.gov.za/documents/constitution-republic-south-africa-1996 South African Government Information: Constitution">[[Constitution of South Africa]]: [http://www.gov.za/documents/constitution-republic-south-africa-1996 South African Government Information: Constitution ''Constitution of South Africa, 1996 - Chapter 1, Section 6, Languages''], 1996, retrieved 19 September 2021</ref></small> |} {{Тарҷума}} # Эрон # # Исроил # # Покистон # # Филиппин # # Африқои Ҷанубӣ == Субъектҳо ва қаламравҳои ғайридавлатӣ, ки дар онҳо забони арабӣ забони расмӣ ё амалан расмӣ мебошад == Дар зерфеҳрист субъектҳои ғайридавлатӣ ва вилоятҳои худмухтор, инчунин қаламравҳое оварда шудааст, ки арабӣ забони расмӣ ё амалан расмӣ мебошад. {| class="wikitable sortable" |+Субъектҳо ва қаламравҳои ғайридавлатӣ, ки дар онҳо забони арабӣ забони расмӣ ё амалан расмӣ мебошад ! №. ! Субъекти ғайридавлатӣ/қаламрав ! Аҳолӣ ! Қайдҳо ! Қитъа |- | 1. |[[File:Flag_of_the_Arab_Movement_of_Azawad.svg|сарҳад|23x23пкс]]<ref>{{Cite web|url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=mali|title=Languages of Mali|publisher=Ethnologue.com|accessdate=6 April 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120429183429/http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=Mali|archivedate=29 April 2012}}</ref> Ҳаракати арабии Азавад | 1.300.000 | Забони муштараки расмӣ, дар баробари туарег | Африқо |- | 2. | Галмудуг (дар Сомали) (Galmudug) | 1.230.000 | Забони муштараки расмӣ, дар баробари [[Забони сомалӣ|забони сомалӣ]] | Африқо |- | 3. | [[File:Hirshabeelle.png|сарҳад|23x23пкс]] Хиршабел (дар Сомали) | 1.800.000 | Забони муштараки расмӣ, дар баробари Сомалӣ | Африқо |- | 4. |Курдистони Ироқ (Iraqi Kurdistan)<ref>{{Cite web|url=https://unpo.org/article/538?id=538|title=Kurdistan: Constitution of the Iraqi Kurdistan Region}} Retrieved 29 May 2021</ref> | 5.300.000 | Забони муштараки расмӣ дар баробари [[Забони курдӣ|курдӣ]] | Осиё |- | 5. |ДОИШ | 4.800.000 | Забони расмӣ | Осиё |- | 6. |Ҷубаланд (дар Сомали) (Jubaland) | 1,000,000 | Забони муштараки расмӣ, дар баробари Сомалӣ | Африқо |- | 7. |Хатумо (дар Сомали) (Khatumo) | 2.000.000 | Забони муштараки расмӣ, дар баробари Сомалӣ | Африқо |- | 8. | Пунтланд (дар Сомали)(Puntland) | 1.285.000 | Забони муштараки расмӣ, дар баробари Сомалӣ | Африқо |- | 9. | Федератсияи демократии Сурияи Шимолӣ | 4.600.000 | Забони муштараки расмӣ дар баробари курдӣ ва [[Забони сурёнӣ|сурёнӣ]] | Осиё |- | 10. |[[File:Flag of South West State of Somalia.svg|сарҳад|23x23пкс]] Давлати Ҷанубу Ғарбии Сомали | 2.000.000 | Забони муштараки расмӣ, дар баробари Сомалӣ | Африқо |- | 11. |Сурияи мухолифин<ref>{{Cite web|url=https://en.etilaf.org|title=National Coalition for Syrian Revolutionary and Opposition Forces}} Retrieved 29 May 2021</ref> | 3.500.000 | Забони расмӣ | Осиё |- | '''Σ 11''' | '''Ҳамагӣ''' | '''Σ 28,835,000''' | | |- class="sortbottom" | colspan="7" |<small>а.</small> <small>Эътилофи миллии Сурия қисман ҳукумати ягонаи қонунии давлати Сурияи Араб эътироф шудааст.</small> |} == Таърих == [[Акс:Map_of_expansion_of_Caliphate.svg|рост|мини|350x350пкс| [[Хилофат|Васеъшавии Хилофатҳои]] аввал: <div class="legend"><span class="legend-color" style="background-color:#a1584e; color:white;">&nbsp;</span>&nbsp;Тавсеа дар назди [[Prophets and messengers in Islam|паёмбари ислом]] [[Constitution of Medina|Муҳаммад]] , 622–632 [[Gregorian calendar|милодӣ]] / 1-11 [[Hijri year|ҳиҷрӣ]]</div>]] [[Акс:Abbasids_Dynasty_750_-_1258_(AD).PNG|рост|мини| Тавсеаи [[хилофати Аббосиён]], 750-1258 милодӣ / 132-923 ҳиҷрӣ]] [[Акс:Empire_of_Oman.svg|рост|мини|387x387пкс| Тавсеаи Имперотурии Уммон 1696-1856 милодӣ]] {{Тарҷума}} # [[Хилофати Умавиён]] # # [[Хилофати Аббосиён]] # # Хилофати Фотимиён # # Андалус # # Италия ва Малта # # Юнон # # Имперотурии Уммон # # Судони Ҷанубӣ # # Гамбия # # Исроил == Қаламравҳое, ки арабӣ забони расмӣ ё амалан расмӣ буд ва баъдтар иваз ё бекор карда шуд == Якчанд қаламравҳо (ки баъдан ба давлатҳои мустақил табдил ёфтанд) буданд, ки дар онҳо забони арабӣ [[забони расмӣ]] ё амалан расмӣ буд ва забони арабӣ бо забонҳои дигар иваз карда ё бекор карда шуд. Феҳристи қаламравҳоро (ки баъдан ба давлатҳои мустақил табдил ёфт) муайян мекунад, ки забони арабӣ забони расмӣ буд, вақте ки ин қаламравҳо тобеи [[Хилофати Умавиён]] буданд. Дар замони ҳукмронии халифаи панҷуми Умавиён [[Абдулмалик ибни Марвон]] забони арабӣ забони расмии Хилофати Умавиён гардид. <ref>{{Cite book|last=Blankinship|first=Khalid Yahya|title=The End of the Jihâd State: The Reign of Hishām ibn ʻAbd al-Malik and the Collapse of the Umayyads|date=1994|publisher=State University of New York Press|location=Albany, New York|page=94|isbn=0-7914-1827-8|url=https://books.google.com/books?id=Jz0Yy053WS4C}}</ref> <ref>{{Cite book|last=Kazhdan|first=Alexander P.|last2=Talbot|first2=Alice-Mary|display-authors=etal|title=The Oxford Dictionary of Byzantium|date=1991|publisher=State Oxford University Press|location=New York, Oxford|page=3|isbn=9780195046526|url=https://archive.org/details/the-oxfrod-dictionary-of-byzantium-vol.-1-oup-1991/The%20Oxfrod%20Dictionary%20of%20Byzantium_Vol.%201_OUP_1991/mode/2up}}</ref> <ref>{{Cite book|last=Watkins|first=John|last2=Reyerson|first2=Kathryn L.|title=Mediterranean Identities in the Premodern Era, Entrepots, Islands, Empires|date=2016|publisher=Routledge|location=New York Routledge|page=143|isbn=9781409455998|url=https://books.google.com/books?id=HNQFDAAAQBAJ&dq=Identity+formation+of+the+bureaucracy+arabic&pg=PA143}}</ref> <ref>{{Cite book|last=Esposito|first=John L.|title=The Oxford Dictionary of Islam|date=2003|publisher=Oxford University Press|location=Oxford, New York|page=1|isbn=0-19-512558-4|url=https://books.google.com/books?id=E324pQEEQQcC&dq=The+Oxford+Dictionary+of+Islam+Abd+al-Malik+ibn+Marwan&pg=PA1}}</ref> Забонҳои расмии қаблии маҳаллӣ дар қаламравҳои гуногун бо забони арабӣ иваз карда шуданд. <ref>{{Cite book|last=Bowen|first=Wayne H.|title=The history of Saudi Arabia|date=2008|publisher=Greenwood Press|location=Westport, Connecticut|page=47|isbn=978-0-313-34012-3|url=https://books.google.com/books?id=S6J2Q3TlJpMC&dq=Abd+al-Malik+introduced+coinage+reforms+and+introduced+Arabic+as+the+official+administrative+language.&pg=PA47}}</ref> {| class="wikitable sortable" |+Territories where Arabic was an official or de facto official language and later replaced or repealed !№. !Кишвар !Забони ҷорӣ<br /><br />забони расмӣ(s) !Забони ҷорӣ<br /><br />забони гуфтугӯ(s) !Таърих<br /><br />мутаалиқ ба !Таърих<br /><br />забони расмӣ(s) !Таърих<br /><br />забони гуфтугӯ(s) !солҳои<br /><br />давраи !Қитъа |- |1 |{{Парчам|Афғонистон}} |[[Пашту|Пашту]], [[Забони дарӣ|дарӣ]] |Пашту, дарӣ, ва диг. |{{Nobr|[[Хилофати Умавиён]]}} |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |Пашту, дарӣ,, ӯзбекӣ, туркманӣ, [[Лаҳҷаҳои осиёимиёнагии забони арабӣ]] |661-750 |[[Осиё]] |- |2 |{{Парчам|Арманистон}} |[[Забони арманӣ|арманӣ]] |[[Забони арманӣ|арманӣ]] ва забонҳои диг. |[[Хилофати Умавиён]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]], [[Забони арманӣ|арманӣ]] |661-750 |[[Осиё]] |- |3 |{{Парчам|Озарбойҷон}} |[[Забони озарбойҷонӣ|озарбойҷонӣ]] |[[Забони озарбойҷонӣ|озарбойҷонӣ]] ва забонҳои диг. |[[Хилофати Умавиён]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]], [[Забони озарбойҷонӣ|озарбойҷонӣ]] |661-750 |[[Осиё]] |- |4 |{{Парчам|Кипр}} |[[Забони юнонӣ|юнонӣ]], Co-official language, along with [[Забони туркӣ|туркӣ]] |[[Забони юнонӣ|юнонӣ]], [[Забони туркӣ|туркӣ]] ва забонҳои диг. |[[Хилофати Умавиён]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |Siculo-Arabic |661-750 |[[Осиё]] |- |5 |{{Парчам|Фаронса}}<ref>{{Cite book|last=Blankinship|first=Khalid Yahya|title=The End of the Jihâd State: The Reign of Hishām ibn ʻAbd al-Malik and the Collapse of the Umayyads|date=1994|publisher=State University of New York Press|location=Albany, New York|pages=112–113|isbn=0-7914-1827-8|url=https://books.google.com/books?id=Jz0Yy053WS4C}}</ref> |[[Забони фаронсавӣ|фаронсавӣ]] |[[Забони фаронсавӣ|фаронсавӣ]] ва забонҳои диг. |Narbonne and a part of Septimania belonged to the Umayyad Caliphate |Arabic in the part of France which belonged to the Umayyad Caliphate |Frankish, [[Забони лотинӣ|лотинӣ]], Vulgar Latin (Gallo-Roman), Gaulish, [[Забони арабӣ|арабӣ]] |719-759 |[[Аврупо]] |- |6 |{{Парчам|Гурҷистон}} |[[Забони гурҷӣ|гурҷӣ]] |Georgian |[[Хилофати Умавиён]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]], [[Забони гурҷӣ|гурҷӣ]] |661-750 |[[Осиё]] |- |7 |{{Парчам|Юнон}} |Greek |Greek, various others |Emirate of Crete |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]], Greek, various others |824-961 |[[Аврупо]] |- |8 |{{Парчам|Эрон}} |[[Забони форсӣ|форсӣ]] |Persian, various others |[[Хилофати Умавиён]], [[Хилофати Аббосиён]], Buyid dynasty |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]], [[Забони форсӣ|форсӣ]] |661-1062 |[[Осиё]] |- |9 |{{Парчам|Исроил}} |Hebrew |Hebrew, Arabic, English, Russian, various others |Rashidun Caliphate, several other Muslim dynasties |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]], Hebrew |636-2018 |[[Осиё]] |- |10 |''{{Парчам|Итолиё}}'' |[[Забони итолиёӣ|Italian]] |Italian, various others |Emirate of Sicily |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |Siculo-Arabic, Byzantine Greek, Vulgar Latin |831-1091 |[[Аврупо]] |- |11 |{{Парчам|Кения}} |[[Забони своҳилӣ|Swahili]], Co-official language, along with [[Забони инглисӣ|English]] |Swahili, various others |Omani Empire |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |Omani Arabic, Yemeni Arabic, Swahili |1696-1856 |[[Африқо]] |- |12 |{{Парчам|Қирғизистон}} |[[Забони қирғизӣ|қирғизӣ]] |[[Забони қирғизӣ|қирғизӣ]], [[Забони ӯзбекӣ|Uzbek]] |[[Хилофати Умавиён]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |[[Лаҳҷаҳои осиёимиёнагии забони арабӣ]], [[Забони қирғизӣ|қирғизӣ]] |651-750 |[[Осиё]] |- |13 |{{Парчам|Малта}} |Maltese, Co-official language, along with [[Забони инглисӣ|English]] |Maltese, English, various others |Emirate of Sicily |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |Siculo-Arabic, Byzantine Greek, Vulgar Latin |831-1091 |[[Аврупо]] |- |14 |{{Парчам|Нигер}} |[[Забони фаронсавӣ|French]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]], [[Забони хауса|Hausa]], Zarma, various others |Sokoto Caliphate |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |Classical Arabic, [[Забони хауса|хауса]], Zarma |1804-1908 |[[Африқо]] |- |15 |{{Парчам|Нигерия}} |[[Забони инглисӣ|инглисӣ]] |English, various others |Sokoto Caliphate |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |Classical Arabic, [[Забони хауса|хауса]], Fula |1804-1908 |[[Африқо]] |- |16 |{{Парчам|Покистон}} |[[Забони урду|урду]], Co-official language, along with English |Urdu, various others |[[Хилофати Умавиён]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |[[Забони урду|урду]], Central Asian Arabic |661-750 |[[Осиё]] |- |17 |{{Парчам|Португалия}} |[[Забони португалӣ|Portuguese]] |Portuguese, various others |[[Хилофати Умавиён]], [[Иморати Қуртуба]], Caliphate of Córdoba, Taifa of Badajoz, [[Алмуробитун|Almoravid dynasty]], Almohad Caliphate |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |Andalusian Arabic, Mozarabic, Medieval Hebrew |711-1139 |[[Аврупо]] |- |18 |{{Парчам|Испания}}<ref>{{Cite book|last=Blankinship|first=Khalid Yahya|title=The End of the Jihâd State: The Reign of Hishām ibn ʻAbd al-Malik and the Collapse of the Umayyads|date=1994|publisher=State University of New York Press|location=Albany, New York|pages=29–30|isbn=0-7914-1827-8|url=https://books.google.com/books?id=Jz0Yy053WS4C}}</ref> |[[Забони испониёӣ|испониёӣ]] |Spanish, various others |[[Хилофати Умавиён]], [[Иморати Қуртуба]], Caliphate of Córdoba, Taifa of Zaragoza, Taifa Kingdom of Seville, Taifa of Córdoba, [[Алмуробитун|Almoravid dynasty]], Almohad Caliphate, [[Иморати Ғарнота|Emirate of Granada]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |Andalusian Arabic, Mozarabic, Medieval Hebrew |711-1492 |[[Аврупо]] |- |19 |{{Парчам|Судани Ҷанубӣ}} |English |Juba Arabic, various others |[[Иёлати Миср]], [[Судон]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |Juba Arabic |1863-2011 |[[Африқо]] |- |20 |{{Парчам|Тоҷикистон}} |[[Забони тоҷикӣ|тоҷикӣ]] |[[Забони тоҷикӣ|тоҷикӣ]] |[[Хилофати Умавиён]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |[[Лаҳҷаҳои осиёимиёнагии забони арабӣ]], [[Забони тоҷикӣ|тоҷикӣ]] |661-750 |[[Осиё]] |- |21 |{{Парчам|Танзания}} |[[Забони своҳилӣ|Swahili]], Co-official language, along with [[Забони инглисӣ|English]], [[Забони арабӣ|Arabic]] in Zanzibar |[[Забони своҳилӣ|Swahili]], various others; Omani Arabic in Zanzibar |Omani Empire |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |[[Забони своҳилӣ|Swahili]], Omani Arabic, Yemeni Arabic |1696-1856 |[[Африқо]] |- |22 |{{Парчам|Туркия}} |Turkish |Turkish, various others |[[Хилофати Умавиён]], [[Хилофати Аббосиён]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |North Mesopotamian Arabic |661-1517 |[[Осиё]] |- |23 |{{Парчам|Туркманистон}} |[[Забони туркманӣ|туркманӣ]] |[[Забони туркманӣ|туркманӣ]] |[[Хилофати Умавиён]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |[[Лаҳҷаҳои осиёимиёнагии забони арабӣ]], [[Забони туркманӣ|туркманӣ]] |661-750 |[[Осиё]] |- |24 |{{Парчам|Ӯзбекистон}} |[[Забони ӯзбекӣ|ӯзбекӣ]], [[Забонҳои Ӯзбекистон]] |[[Забони ӯзбекӣ|ӯзбекӣ]] |[[Хилофати Умавиён]] |[[Забони арабӣ|арабӣ]] |[[Лаҳҷаҳои осиёимиёнагии забони арабӣ]], [[Забони ӯзбекӣ|ӯзбекӣ]] |661-750 |[[Осиё]] |} == Ҳамчунин нигаред == * [[Забони арабӣ|забони арабӣ]] == Ин ҷоро ҳам бингаред == {{Интервики|code=ar}} * [[Ҷаҳони араб]] * [[Феҳристи кишварҳои арабзабон]] * [[Забони арабии Осиёи Марказӣ]] * [[Баҳори араб]] * [[Феҳристи сарзаминҳое, ки форсӣ як забони расмӣ дар онҷо аст]] == Хониши минбаъда == * [http://www.danielpipes.org/blog/2004/04/arab-immigrants-in-latin-american-politics Муҳоҷирони араб дар сиёсати Амрикои Лотинӣ] * [https://web.archive.org/web/20080924024833/http://www.dawn.com/2005/05/14/int14.htm Насли арабхое, ки дар Америкаи С] * [http://www.washingtontimes.com/news/2005/jul/11/20050711-092503-1255r/ "Решаҳои арабӣ дар деги бои обшавии Бразилия чуқур мерӯянд"], ''The Washington Times'' == Пайвандҳо == * [https://sites.google.com/site/illustratedarabicvocabulary/arab-countries Рӯйхати кишварҳое, ки арабӣ забони расмӣ аст, бо расмҳо ва парчамҳо] [[Гурӯҳ:Забони арабӣ|*]] [[Гурӯҳ:Забонҳо|арабӣ]] [[Гурӯҳ:Звбонҳои семитӣ|арабӣ]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Алҷазоир]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Гибралтар]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Миср]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Ҷибутӣ]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Урдун]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Ироқ]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Яман]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Қатар]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Кувайт]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Лубнон]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Либия]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Мавритания]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Марокаш]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Арабистони Саудӣ]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Имороти Муттаҳидаи Араб]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Уммон]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Сурия]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Сомалӣ]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Судон]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Чад]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Тунис]] {{DEFAULTSORT:арабӣ}} == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Кишварҳои арабӣ]] [[Гурӯҳ:Забони арабӣ]] rmmuz1ua9rruqsolcev5bqoi6xtc8iy 0 300530 1309490 1309439 2022-08-09T17:42:10Z InternetArchiveBot 30618 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Мустафо Абдулҷалил''' <ref>{{Cite news|url=http://edition.cnn.com/2011/WORLD/africa/03/09/libya.civil.war/|title=Rebel leader calls for 'immediate action' on no-fly zone|publisher=CNN|date=10 March 2011|accessdate=18 March 2011}}</ref> ( {{Lang-ar|مصطفى عبد الجليل}}; инчунин ''Абдул'' ''-Ҷалил, Абд-ал-Ҷалил'', <ref>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-l/libya.html|title=World leaders - Chiefs of State and Cabinet Members of Foreign Governments (Libya, as at March 17, 2010)|publisher=[[CIA]]|accessdate=23 February 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070612235002/https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-l/libya.html|archivedate=12 June 2007}}</ref> таваллуд 1952) <ref>{{Cite web|url=http://www.monstersandcritics.com/news/africa/news/article_1625037.php/PROFILE-Provisional-rebel-government-leader-Mustafa-Abdel-Jalil|title=Provisional rebel government leader Mustafa Abdel Jalil|date=10 March 2011|publisher=Monsters and Critics|accessdate=18 March 2011}}</ref> — сиёсатмадори [[Либиё]] аст, ки аз 5 марти соли 2011 то пароканда шудани он дар 8 августи 2012 Раиси Шӯрои Миллии Гузариш буд . Ин мақом маънои онро дошт, ки ӯ дар як давраи гузариш пас аз суқути [[Муаммар Қаззофӣ|ҳукумати Муаммар Қаззофӣ]] дар ҷанги дохилии Либиё ва то замони интиқоли қудрат ба Конгресси умумимиллӣ раҳбари [[Сарварони Либиё|давлати Либиё]] буд. Қабл аз ҷанг, Абдулҷалил дар аҳди полковник [[Муаммар Қаззофӣ]] дар вазифаи вазири адлия (расман котиби [[Кумитаи олии халқии Либиё]]) кор мекард. <ref>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-l/libya.html|title=World leaders - Chiefs of State and Cabinet Members of Foreign Governments (Libya, as at March 17, 2010)|publisher=[[CIA]]|accessdate=23 February 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070612235002/https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-l/libya.html|archivedate=12 June 2007}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20070612235002/https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-l/libya.html "World leaders - Chiefs of State and Cabinet Members of Foreign Governments (Libya, as at March 17, 2010)"]. [[Идораи иттилооти марказӣ|CIA]]. Archived from [https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-l/libya.html the original] {{Бойгонишуда|url=https://web.archive.org/web/20130816203302/https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-l/libya.html |date=2013-08-16 }} on 12 June 2007<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">23 February</span> 2011</span>.</cite></ref> Ӯ дар баъзе расонаҳои хабарӣ қайд карда шуд  барои мавқеъаш ба муқобили [[Ҳуқуқҳои инсон|нақзи ҳуқуқҳои инсон]] дар Либиё, ҳарчанд Диана Уэст ӯро дар оштинопазирӣ дар ҷараёни қазияи ҳамшираҳои булғорӣ муттаҳам кард . <ref>{{Cite web|url=http://www.dianawest.net/Home/tabid/36/EntryId/1887/Post-Qaddafi-Libya-The-Triumph-of-Bulgarian-Nurses-Affair-Cabal.aspx|title=Post-Qaddafi Libya: The Triumph of "Bulgarian Nurses Affair" Cabal|author=Diana West|authorlink=Diana West|date=26 August 2011|publisher=dianawest.net}}</ref> == Фаъолияти касбӣ == Абдулҷалил пас аз хатми шӯъбаи шариат ва қонуни факултаи забони арабӣ ва исломшиносии Донишгоҳи Либиё дар соли 1975 дар аввал "ёрдамчии котиби додситонӣ" дар [[Ал Байда|Ал Бейда]] буд ва то соли 1978 қозӣ таъин шуд. Абдулҷалил қозӣ буд, ки "бо ҳукмронии пайваста бар зидди режим" пеш аз мансаби вазири адлия дар соли 2007 маъруф буд. Моҳи январи соли 2010 ӯ дар телевизиони миллӣ ба далели нокомии ҳукумат дар раҳоии маҳбусони сиёсӣ кӯшиши истеъфо намуд. Дархости истеъфои ӯ рад карда шуд. Ӯ 21 феврали соли 2011 пас аз фиристодан ба Бенғозӣ барои музокира дар бораи раҳоии гаравгонони аз ҷониби шӯришиён гирифташуда истеъфо дод, <ref>{{Cite news|title=Libyan Islamists seize arms, take hostages|date=21 February 2011|url=http://news.smh.com.au/breaking-news-world/libyan-islamists-seize-arms-take-hostages-20110221-1b19c.html|work=The Sydney Morning Herald}}</ref> <ref name="minister quits">{{Cite news|url=https://af.reuters.com/article/commoditiesNews/idAFLDE71K1PJ20110221|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110227061725/http://af.reuters.com/article/commoditiesNews/idAFLDE71K1PJ20110221|archivedate=27 February 2011|title=Libyan minister quits over crackdown - report|work=[[Reuters]]|date=21 February 2011}}</ref> ӯ аз аввалин мансабдори баландпоя ин корро кардааст. Дар мактубҳои махфии дипломатии ИМА, ки аз ҷониби вебсайти [[WikiLeaks]] ифшо шудааст, ӯ ҳамчун кушода ва ҳамкорӣ тавсиф мешавад. Пас аз истеъфои ӯ аз ҳукумати [[Муаммар Қаззофӣ]] ба нишони эътироз ба амалкарди он дар замони ҷанги дохилии Либиё, барои боздошти ӯ 500 000 [[Динори Либиё|динори Либиё]], тақрибан 400 000 [[Доллари ИМА|доллари ИМА]] ҷоиза эълон шуд. <ref>{{Cite web|url=http://www.monstersandcritics.com/news/africa/news/article_1625037.php/PROFILE-Provisional-rebel-government-leader-Mustafa-Abdel-Jalil|title=PROFILE: Provisional rebel government leader Mustafa Abdel Jalil|website=[[Monsters & Critics]]|date=10 March 2011|accessdate=31 July 2011}}</ref> === 2011 эътирозҳо ва ҷанги шаҳрвандӣ === Дар замони ҷанги дохилии Либиё ӯро писари Қаззофӣ ба Бенғозӣ фиристода буд, то гӯё "дар бораи раҳоии гаравгонҳои аз ҷониби исломгароён гирифташуда гуфтушунид кунад". <ref>{{Cite news|date=10 March 2011|url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748704629104576190720901643258|title=Rebel Leadership Casts a Wide Net|work=The Wall Street Journal|first=Charles|author=Levinson}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFLevinson2011">Levinson, Charles (10 March 2011). [https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748704629104576190720901643258 "Rebel Leadership Casts a Wide Net"]. ''The Wall Street Journal''.</cite></ref> ''The Sydney Morning Herald'' [[Агентии Франс Пресс]] 21 February 2011.</cite></ref> Рӯзи 21 феврал рӯзномаи хусусии " Қурина " хабар дод, ки ӯ ба далели "истифодаи аз ҳад зиёди хушунат алайҳи эътирозгарони зиддиҳукуматӣ" истеъфо додааст. Рӯзи 22 феврал ӯ дар мусоҳиба бо рӯзномаи Шветсия ''Expressen'' иддао кард, ки ӯ далеле дорад, ки [[Муаммар Қаззофӣ]] шахсан фармоиши бомбгузории Локербиро дар соли 1988 додааст. <ref>{{Cite news|title=Muammar Gaddafi ordered Lockerbie bombing, says Libyan minister|url=http://www.news.com.au/breaking-news/muammar-gaddafi-ordered-lockerbie-bombing-says-libyan-minister/story-e6frfku0-1226011070628|accessdate=23 February 2011|work=News Australia|date=24 February 2011}} citing an original interview with Expressen in Sweden: {{Cite news|title=Khadaffi gav order om Lockerbie-attentatet [Gaddafi ordered the Lockerbie bombing]|url=http://www.expressen.se/nyheter/1.2341356/khadaffi-gav-order-om-lockerbie-attentatet|accessdate=23 February 2011|date=23 February 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110226032909/http://www.expressen.se/nyheter/1.2341356/khadaffi-gav-order-om-lockerbie-attentatet|archivedate=26 February 2011}} [https://translate.google.com/translate?hl=en&sl=sv&u=http://www.expressen.se/nyheter/1.2341356/khadaffi-gav-order-om-lockerbie-attentatet&ei=M1FlTc-NCsqBOqz6mJUG&sa=X&oi=translate&ct=result&resnum=1&ved=0CBQQ7gEwAA&prev=/search%3Fq%3Dhttp://www.expressen.se/nyheter/1.2341356/khadaffi-gav-order-om-lockerbie-attentatet%26num%3D100%26hl%3Den%26safe%3Doff%26client%3Dopera%26hs%3DsZz%26rls%3Den%26channel%3Dsuggest%26prmd%3Divns English translation]</ref> То имрӯз ӯ ин далелро ошкор накардааст. Рӯзи 24 феврал [[Би-би-сӣ]] хабар дод, ки дар як нишасти сиёсатмадорони мухолиф, афсарони собиқи низомӣ ва раҳбарони қабилаҳо дар шаҳри шарқии [[Ал Байда|Ал Байда]] Абдулҷалил гуфт, ки бо раҳбари Либиё ҳеҷ музокира нахоҳад шуд ва хостори истеъфои фаврии ӯ шудааст. <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-12564104|title=Libya protests: Gaddafi embattled by opposition gains|work=BBC|date=24 February 2011|accessdate=24 February 2011}}</ref> Рӯзи 5 март [[Рейтер|хабаргузории Рейтер]] хабар дод, ки Абдулҷалил иддао кардааст, ки "бо кишварҳои аврупоӣ ва арабӣ (кишварҳо) равобити расмӣ дорад" ва "баъзе кишварҳо "ба зудӣ" фаъолияти Шӯрои миллии гузароро эътироф мекунанд. <ref>{{Cite news|url=http://uk.reuters.com/article/us-libya-interim-recognition-idUKTRE72425R20110305|title=Libyan rebel Council expects international recognition soon|work=Reuters UK|date=5 March 2011}}</ref> Абдулҷалил рӯзи 9 март хостори ҷорӣ кардани минтақаи мамнӯъ дар болои Либиё шуд. <ref>{{Cite news|url=http://edition.cnn.com/2011/WORLD/africa/03/09/libya.civil.war/|title=Rebel leader calls for 'immediate action' on no-fly zone|publisher=CNN|date=10 March 2011|accessdate=18 March 2011}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[http://edition.cnn.com/2011/WORLD/africa/03/09/libya.civil.war/ "Rebel leader calls for 'immediate action' on no-fly zone"]. CNN. 10 March 2011<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">18 March</span> 2011</span>.</cite></ref> Ҳангоме ки набард дар Триполи ба нафъи нерӯҳои посухгӯӣ ба ММТ авҷ гирифт, Абдулҷалил рӯзи 24 август гуфт, ки баъд аз ҳашт моҳ интихоботи демократӣ баргузор мешавад. Вай ҳамчунин гуфт, ки [[Муаммар Қаззофӣ]] ва писаронаш, ки замоне дастгир шуданд, дар Либиё муҳокима хоҳанд шуд, то барои муҳокима ба Додгоҳи Байналмилалии Ҷиноӣ ба [[Гаага]] фиристода шаванд. <ref>{{Cite news|url=http://www.english.rfi.fr/africa/20110824-rebels-battle-tripoli-kadhafi-hides-out|title=Rebels battle for Tripoli as Kadhafi hides out|date=24 August 2011|accessdate=25 August 2011}}</ref> == Саъю кушиши ташкили ҳукумати муваққатӣ == 24 феврали соли 2011 сиёсатмадорони мухолиф, афсарони собиқи низомӣ, раҳбарони қабилаҳо, донишмандон ва тоҷирон дар шаҳри шарқии Бейда нишасте баргузор карданд. <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-12564104|title=Libya protests: Gaddafi embattled by opposition gains|work=BBC|date=24 February 2011|accessdate=24 February 2011}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-12564104 "Libya protests: Gaddafi embattled by opposition gains"]. ''BBC''. 24 February 2011<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">24 February</span> 2011</span>.</cite></ref> Маҷлисро Абдулҷалил, ки чанд рӯз пеш аз ҳукумат тарк карда буд, роҳбарӣ мекард. Вакилон аҳамияти ягонагии миллии Либиёро қайд намуда, изҳор намуданд, ки [[Триполи]] пойтахт аст. Онҳо пешниҳодҳоро дар бораи маъмурияти муваққатӣ бо бисёре аз вакилон, ки дархости дахолати [[СММ]] дар Либиёро пешниҳод карда буданд, баррасӣ карданд. <ref>{{Cite web|url=http://maltastar.com/pages/r1/ms10dart.asp?a=14356|title=Discussions under way for provisional government in Libya|website=Malta Star|date=25 February 2011|accessdate=18 March 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111003071612/http://maltastar.com/pages/r1/ms10dart.asp?a=14356|archivedate=3 October 2011}}</ref> Дар минбари маҷлис парчами даврони пеш аз Қаззофии Подшоҳии Либиё (1951—1969) намоиш дода мешуд. <ref>{{Cite web|url=https://www.npr.org/2011/02/23/134003954/New-Government-Forms-In-Eastern-Libya|title=Provisional Government Forming In Eastern Libya|website=NPR|date=23 February 2011|accessdate=18 March 2011}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.businessweek.com/news/2011-02-25/libya-s-eastern-rebels-long-time-qaddafi-foes-driving-revolt.html|title=Libya's Eastern Rebels, Long-Time Qaddafi Foes, Driving Revolt|website=Businessweek|date=25 February 2011|accessdate=18 March 2011}}</ref> 25 феврали соли 2011 хабаргузории [[Ал-Ҷазира]] хабар дод, ки музокирот миёни "шахсиятҳои бонуфузи шарқӣ ва ғарбии Либиё" барои ташкили ҳукумати муваққат барои даврони пас аз Қаззофӣ ҷараён дорад. <ref>{{Cite web|url=https://www.npr.org/2011/02/23/134003954/New-Government-Forms-In-Eastern-Libya|title=Provisional Government Forming In Eastern Libya|website=NPR|date=23 February 2011|accessdate=18 March 2011}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.npr.org/2011/02/23/134003954/New-Government-Forms-In-Eastern-Libya "Provisional Government Forming In Eastern Libya"]. ''NPR''. 23 February 2011<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">18 March</span> 2011</span>.</cite></ref> Рӯзи 26 феврал хабар дода шуд, ки Абдулҷалил раванди ташкили ҳукумати муваққатро, ки дар Бенғозӣ қарор дорад, роҳбарӣ мекунад. <ref>{{Cite web|url=http://www.abs-cbnnews.com/global-filipino/world/02/26/11/terror-tripoli-pressure-builds-yemen|title=Terror in Tripoli as pressure builds in Yemen|website=ABS-CBN News|date=26 February 2011|accessdate=18 March 2011}}</ref> Абдулҷалил изҳор дошт, ки "танҳо [[Муаммар Қаззофӣ]] масъулияти ҷиноятҳои рухдода дар Либиёро бар дӯш дошт" ва ҳамчунин бар ваҳдати [[Либиё]] исрор кард ва Триполи пойтахт аст. <ref>{{Cite web|url=http://www.lse.co.uk/FinanceNews.asp?ArticleCode=77c8l0riig2uluz&ArticleHeadline=Ex_Libyan_minister_forms_interim_govtreport|title=Ex Libyan minister forms interim govt-report|website=London South East|date=26 February 2011|accessdate=18 March 2011}}</ref> Талошҳо барои таъсиси ҳукумати алтернативӣ аз ҷониби сафири Либиё дар [[Иёлоти Муттаҳидаи Амрико|ИМА]] Алӣ Сулаймон Ауҷалӣ пуштибонӣ шудааст . <ref>{{Cite news|url=https://af.reuters.com/article/energyOilNews/idAFN2613766620110226|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110305222935/http://af.reuters.com/article/energyOilNews/idAFN2613766620110226|archivedate=5 March 2011|title=Libya envoy to U.S. backs interim government|work=Reuters Africa|date=26 February 2011|accessdate=18 March 2011}}</ref> Муовини сафири Либиё дар [[Созмони Милали Муттаҳид]] Иброҳим Даббашӣ изҳор дошт, ки аз ҳукумати нави алтернативӣ "аслан" пуштибонӣ мекунад. <ref>{{Cite web|url=http://english.aljazeera.net/news/africa/2011/02/201122702915408866.html#|title=Interim Libyan govt wins support|website=Al Jazeera|date=27 February 2011|accessdate=18 March 2011}}</ref> Аъзои ҳукумати нави муваққат мебоист 27 феврали соли 2011 дар як нишасти матбуотӣ дар шаҳри Бенғозӣ эълон мешуданд. Баъзе курсиҳои ҳукуматӣ бояд барои намояндагон дар минтақаҳое, ки то ҳол ҳукумати таҳти раҳбарии [[Муаммар Қаззофӣ]] назорат мекарданд, холӣ мемонданд. <ref>{{Cite web|url=http://www.digitaljournal.com/article/304083|title=Anti Gadhaffi forces form interim government for Libya|publisher=Digital Journal|accessdate=18 March 2011}}</ref> Ҳукумати муваққатии пешниҳодшуда ҳадаф дорад, ки то се моҳ дар сари қудрат бимонад, ки баъд аз он интихобот баргузор мешавад. <ref>{{Cite news|first=Bradley|author=Klapper|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/n/a/2011/02/26/national/w160736S43.DTL|title=Envoy claims Libyans set up caretaker government|work=San Francisco Chronicle|date=26 February 2011|accessdate=18 March 2011}}</ref> Ҳукумати нави муваққатӣ бояд ҳам шаҳрвандон ва ҳам афроди низомиро дар бар гирад. <ref>{{Cite news|url=http://en.rian.ru/world/20110227/162779544.html|title=Benghazi 'caretaker' government to prepare democratic election in Libya|work=RIA Novosti|date=27 February 2011|accessdate=18 March 2011}}</ref> Абдулҷалил дар изҳороти таъсиси Шӯро аз 5 марти соли 2011 раҳбари Шӯрои миллии гузор баён шудааст <ref>{{Cite web|url=http://ntclibya.org/english/founding-statement-of-the-interim-transitional-national-council/|title=Founding statement of the Interim National Transitional Council|date=5 March 2011|publisher=[[National Transitional Council]]|accessdate=7 March 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110310051658/http://ntclibya.org/english/founding-statement-of-the-interim-transitional-national-council/|archivedate=10 March 2011}}</ref> == Қатли Абдулфатоҳ Юнис == Дар як иттилоот аз Сидней Блументал ба [[Ҳиллари Клинтон]] омадааст, ки "моҳҳои июл ва августи соли 2011 афсарони амниятии NTC далелҳои иртиботи махфии Юнисро бо Сайф ал Ислом Қаззофӣ кашф карданд. Дар вокуниш ба ин хабар як манбаи ҳассос гуфтааст, ки Ҷалил ба афсарони амниятии ММТ амр додааст, ки Юнисро ҳангоми сафар ба нишаст дар қароргоҳи ММТ ба қатл расонанд. Сипас Ҷалил хабар дод, ки Юнисро мухолифони исломгаро дар миёни сарбозонаш куштаанд.” <ref>{{Cite web|url=https://wikileaks.org/clinton-emails/emailid/12092|title=WikiLeaks - Hillary Clinton Email Archive|website=www.wikileaks.org|date=16 March 2016|publisher=Wikileaks|accessdate=25 March 2016}}</ref> Дар ҳамин иттлоот ба Клинтон ҳамчунин гуфта мешавад, ки " талошҳои [[Алӣ Зейдан|Алӣ Зёйдан]] бо мушкилоти идомаи ҳуқуқии раҳбари собиқи Шӯрои миллии гузор Мустафо Абдулҷалил, ки ҳам аз ҷониби додситонҳои низомӣ ва ҳам ғайринизомӣ дар робита ба нақши ӯ дар куштори моҳи июли соли 2011 бозпурсӣ мешаванд, печидатар аст. генерал Абдулфаттоҳ Юнис, собиқ вазири умури дохилии [[Муаммар Қаззофӣ]] ва яке аз аввалин фироркунандагони умдаи режими кӯҳна. Мустафо Абдулҷалил ва 10 корманди дигари ММТ дар марги Юнис муттаҳам мешаванд, ҳарчанд ҳеҷ кас боздошт нашудааст”. <ref>{{Cite web|url=https://wikileaks.org/clinton-emails/emailid/12092|title=WikiLeaks - Hillary Clinton Email Archive|website=www.wikileaks.org|date=16 March 2016|publisher=Wikileaks|accessdate=25 March 2016}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://wikileaks.org/clinton-emails/emailid/12092 "WikiLeaks - Hillary Clinton Email Archive"]. ''www.wikileaks.org''. Wikileaks. 16 March 2016<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">25 March</span> 2016</span>.</cite></ref> == Пайвандҳои беруна == * [https://web.archive.org/web/20110522091355/http://www.ntclibya.com/InnerPage.aspx?SSID=7&ParentID=3&LangID=1 Чеҳра] дар NTC * [https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-14613679 Бӯҳрони Либиё: Профили раиси ММТ Мустафо Абдулҷалил], ''News BBC'', 22 августи 2011 * Mustafa Abdul Jalil дар * Mustafa Abdul Jalil дар рӯзномаи * [http://timesofindia.indiatimes.com/topic/Mustafa-Abdul-Jalil Мустафо Абдулҷалил] дар ''рӯзномаи The Times of India'' хабар ва тафсирҳоро ҷамъоварӣ кардааст == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Сарварони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Либиё]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Либиё]] [[Гурӯҳ:Википедиа:Зиндагиномаи муосирон]] [[Гурӯҳ:Соли 1952 таваллудшудагон]] [[Гурӯҳ:Pages with unreviewed translations]] p6t42e3judj1lgli8kuy9zkjx59mghh 0 300543 1309505 2022-08-10T06:44:07Z VASHGIRD 8035 VASHGIRD moved page [[Станислав Иосифович Ростотский]] to [[Станислав Ростотский]] wikitext text/x-wiki #равона [[Станислав Ростотский]] iarudum5gn6cgfs2k7vyrppdp9gz3wm 1 300544 1309507 2022-08-10T06:44:07Z VASHGIRD 8035 VASHGIRD moved page [[Баҳс:Станислав Иосифович Ростотский]] to [[Баҳс:Станислав Ростотский]] wikitext text/x-wiki #равона [[Баҳс:Станислав Ростотский]] 7di0arswth92weu88d1wsjgj6f9e599 0 300545 1309513 2022-08-10T07:11:25Z Шухрат Саъдиев 5132 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1075577874|Giuma Ahmed Atigha]]" wikitext text/x-wiki   '''Ҷумъа Аҳмад Атиқа''' (соли таваллудаш 1950).  ) - сиёсатмадори [[Либиягихо|Либиё]] аст, ки аз соли 2012 ба ҳайси муовини раиси Конгресси Миллии Либиё кор кардааст  ва иҷрокунандаи вазифаи президенти Конгресси умумимиллии Либиё баъд аз истеъфои [[Муҳаммад Мақариф|Муҳаммад Юсуф ал-Мақариф]] аз 28 майи соли 2013 то 25 июни соли 2013 буд. == Фаъолияти сиёсӣ == 7 июли соли 2012 Атиқа дар интихоботи Конгресси соли 2012 ҳамчун конгрессмени мустақил интихоб шуд. 10 август ҷонишини президенти Конгресси умумимиллй интихоб шуд . Атиқа баъд аз истеъфои [[Муҳаммад Мақариф]] иҷрокунандаи вазифаи президенти Конгресс шуд. Ӯ ҳамчун сарвари муваққатии давлат Сарфармондеҳи Артиши миллии Либиё таъин шуд . <ref>{{Cite web|url=http://yellowpages.ly/listing.php?id=773|title=Archived copy|accessdate=2013-06-15|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140325111426/http://yellowpages.ly/listing.php?id=773|archivedate=2014-03-25}}</ref> == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Википедиа:Зиндагиномаи муосирон]] [[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Либиё]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1950]] 5okb41162bv1bxhz7s8chtg7wyjtbcr 1309514 1309513 2022-08-10T07:17:00Z Шухрат Саъдиев 5132 навсозӣ, гурӯҳбандӣ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}}  '''Ҷумъа Аҳмад Атиқа''' (соли таваллудаш 1950) — сиёсатмадори [[Либиё|либиёӣ]] аст, ки аз соли 2012 ба ҳайси муовини раиси Конгресси Миллии Либиё кор кардааст  ва иҷрокунандаи вазифаи президенти Конгресси умумимиллии Либиё баъд аз истеъфои [[Муҳаммад Мақариф|Муҳаммад Юсуф ал-Мақариф]] аз 28 майи соли 2013 то 25 июни соли 2013 буд. == Фаъолияти сиёсӣ == 7 июли соли 2012 Атиқа дар интихоботи Конгресси соли 2012 ҳамчун конгрессмени мустақил интихоб шуд. 10 август ҷонишини президенти Конгресси умумимиллӣ интихоб шуд . Атиқа баъд аз истеъфои [[Муҳаммад Мақариф]] иҷрокунандаи вазифаи президенти Конгресс (аз 28 майи соли 2013 то 25 июни соли 2013) шуд. Ӯ ҳамчун сарвари муваққатии давлат Сарфармондеҳи Артиши миллии Либиё таъин шуд. <ref>{{Cite web|url=http://yellowpages.ly/listing.php?id=773|title=Archived copy|accessdate=2013-06-15|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140325111426/http://yellowpages.ly/listing.php?id=773|archivedate=2014-03-25}}</ref> == Сарчашмаҳо == * Бэнкс, Артур С., Томас Мюллер ва Вилям Оверстрит. Дастури сиёсии ҷаҳон 2008, CQ Press, 2008. * Шӯрои Амнияти Байналмилалӣ, ''Корҳои ҷаҳонӣ'', Ҷилди 1, Шумораи 3-4, 1986, саҳ.&nbsp;56–59. * Ассотсиатсияи Байналмилалии Таҳқиқоти Стратегӣ, Дастур оид ба мудофиа ва корҳои хориҷӣ, 2002 - Технология ва муҳандисӣ * Метц, Ҳелен Чапин (1987). "ЛИВИЁ: омӯзиши кишвар, боби 4. Ҳукумат ва сиёсат: мухолифат бо Қаззофӣ: мухолифони бадарғашуда». Шӯъбаи федералии тадқиқот, Китобхонаи Конгресс. * Вандеволл, Дирк (2006). Таърихи Либиёи муосир. Матбуоти Донишгоҳи Кембриҷ. == Эзоҳ == {{Эзоҳ|2}} {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Сарварони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Либиё]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Либиё]] [[Гурӯҳ:Википедиа:Зиндагиномаи муосирон]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1950]] fpdze9rf2p67ni1faw857q1pa6ubybi 0 300546 1309515 2022-08-10T07:49:57Z Шухрат Саъдиев 5132 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1094224258|Nouri Abusahmain]]" wikitext text/x-wiki   '''Нурӣ Абусаҳмайн''' ( {{Lang-ar|نوري أبو سهمين}} ; 25 октябри соли 1956 таваллуд шудааст) сиёсатмадори [[Либиё]] аст. Вай як чеҳраи умдаи ҷанбаи исломгароёни низои Либиё дар соли 2014 ва муассиси гурӯҳи LROR аст, ки аз ҷониби парлумони Либиё гурӯҳи эътирофшудаи байналмилалӣ "террорист" дониста мешавад. Гуфта мешавад, ки вай ҳангоми кор карданаш ба ҳайси президенти Конгресси умумимиллӣ <ref name="Historical Dictionary of Libya">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=xIrOAwAAQBAJ&q=Nouri+Abusahmain+money+LROR&pg=PA201|title=Historical Dictionary of Libya|isbn=9780810878761|access-date=4 December 2014|last=John|first=Ronald Bruce St|date=4 June 2014}}</ref> тақаллуб кардааст. == Зинданинома == Ӯ дар ибтидо ба Конгресси Миллии Либиё ҳамчун узви Зувара интихоб шуда буд. Ӯ аз ҷониби [[Ихвону-л-муслимин|Ихвон-ул-муслимин]] каме пуштибонӣ мекард, аммо ҳамчун номзади мустақил баромад. Вай иртиботи қавӣ бо [[Ихвону-л-муслимин|Ихвон-ул-муслимин]]<nowiki/>ро рад кардааст. Дар соли 2013 ӯ номзади исломгаро ба курсии раиси Конгресси Миллии Либиё буд, аммо номзади созишпазир барои аъзои либералии конгресс қобили қабул дониста шуд. Дар натиҷа, ӯ 25 июни соли 2013 президенти Конгресси Миллии Либиё шуд. <ref name="alarabiya25june">{{Cite news|title=Libya's national assembly elects new president|url=http://english.alarabiya.net/en/News/middle-east/2013/06/25/Libya-s-national-assembly-elects-new-president.html|publisher=Al Arabiya|date=25 June 2013|accessdate=27 May 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140306084137/http://english.alarabiya.net/en/News/middle-east/2013/06/25/Libya-s-national-assembly-elects-new-president.html|archivedate=6 March 2014}}</ref> Ӯ дар интихобот аз [[Ихвону-л-муслимин|ҳизби]] [[Ихвону-л-муслимин|Ихвон-ул-муслимин]], Ҳизби Адолат ва Сохтмон пуштибонӣ кард. <ref>{{Cite web|url=https://www.reuters.com/article/us-libya-congress-idUSBRE95O0VQ20130625|title=Libya assembly votes in first Berber as new chief|website=Reuters|date=25 June 2013|accessdate=27 May 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140924041520/http://www.reuters.com/article/2013/06/25/us-libya-congress-idUSBRE95O0VQ20130625|archivedate=24 September 2014}}</ref> Вақте ки президенти Конгресси Миллии Либиё шуд, Абусаҳмайн аввалин намояндаи [[Барбарҳо|Барбарҳои]] Либиё буд, ки пас аз Ҷумҳурии Триполитани солҳои 1918-22 нақши роҳбарии миллиро ба даст овард. <ref>{{Cite book|last=St John|first=Ronald Bruce|date=4 June 2014|title=Historical Dictionary of Libya|publisher=Rowman & Littlefield|page=24}}</ref> Абусаҳмайн фавран як гурӯҳи мусаллаҳи исломии LROR -ро таъсис дод, ки дар моҳи октябри соли 2013 кӯшиши табаддулоти исломиро анҷом дод. Вай мубоҳисаҳо ва пурсишҳоеро, ки қисми исломии КМЛ намехост,, аз ҷумла мубоҳисаро дар бораи сарфи ғайриқонунии пул ба сӯи LROR пахш кард. <ref name="Historical Dictionary of Libya">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=xIrOAwAAQBAJ&q=Nouri+Abusahmain+money+LROR&pg=PA201|title=Historical Dictionary of Libya|isbn=9780810878761|access-date=4 December 2014|last=John|first=Ronald Bruce St|date=4 June 2014}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJohn2014">John, Ronald Bruce St (4 June 2014). [https://books.google.com/books?id=xIrOAwAAQBAJ&q=Nouri+Abusahmain+money+LROR&pg=PA201 ''Historical Dictionary of Libya'']. [[Стандарти байналмилалии рақамгузории китоб|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/9780810878761|<bdi>9780810878761</bdi>]]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">4 December</span> 2014</span>.</cite></ref> Дар давраи раиси ҷумҳурии Абусаҳмайн дар КМЛ (GNC) ва баъд аз тасмими он дар бораи татбиқи қонуни [[шариат]] дар моҳи декабри соли 2013, аз аввали соли 2014 дар донишгоҳҳои Либиё сегрегатсияи гендерӣ ва ҳиҷоби ҳатмӣ ҷорӣ карда шуда буд, ки интиқоди шадиди гурӯҳҳои ҳуқуқи занонро ба бор овард. Вай дар бӯҳрони конститутсионӣ, ки ҳангоми гӯё [[Аҳмад Маитиқ]] дар иҷлосияи КМЛ дар моҳи апрели соли 2014 ба мақоми нахуствазир интихоб шуд, ки аз ҷониби ҷангиёни мусаллаҳи исломгаро ба порлумон ворид шуданд, нақш дошт. <ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-27276153|title=Libya Congress rejects new PM Ahmed Maiteg|website=BBC News|accessdate=4 December 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141125093642/http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-27276153|archivedate=25 November 2014}}</ref> Ҳарчанд муовини раиси ҷумҳур, Вазорати адлия, Додгоҳи олӣ ва ҳизбҳои мухолиф ин мурофиаро ғайриқонунӣ хонданд, Абусаҳмайн фармонеро имзо кард, ки [[Аҳмад Маитиқ]]<nowiki/>ро тасдиқ мекунад <ref>{{Cite web|url=http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/05/libya-speaker-confirms-new-pm-appointment-201455112129860614.html|title=Libya speaker confirms new PM's appointment|date=5 May 2014|publisher=Al Jazeera|accessdate=27 May 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140508142458/http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/05/libya-speaker-confirms-new-pm-appointment-201455112129860614.html|archivedate=8 May 2014}}</ref> Ба гуфтаи тарафдорони ҳукумати шарқӣ, мӯҳлати ӯ замоне ба поён расид, ки Маҷлиси нави намояндагон 4 августи соли 2014 таъсис ёфт <ref name="transfer">{{Cite web|url=https://news.yahoo.com/libyas-congress-says-hand-power-parliament-august-4-115948954.html|title=Libya power handover agreed as airport battle rages on|author=Lamloum|first=Imed|publisher=Yahoo! News|accessdate=26 July 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140812192601/http://news.yahoo.com/libyas-congress-says-hand-power-parliament-august-4-115948954.html|archivedate=12 August 2014}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Libya's new parliament meets in Tobruk|url=http://www.libyaherald.com/2014/08/04/libyas-new-parliament-meets-in-tobruk/|accessdate=4 August 2014|work=Libya Herald|date=4 August 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140806165448/http://www.libyaherald.com/2014/08/04/libyas-new-parliament-meets-in-tobruk/#axzz39S15dqTQ|archivedate=6 August 2014}}</ref> Ҷонишини ӯ [[Абубакр Мустафо Байрат|Абубакри Байрат]], раиси муваққати парлумони нав шуд. <ref>{{Cite news|title=Libyan parliament meets|url=http://www.iol.co.za/news/africa/libyan-parliament-meets-1.1730301#.U_-BqqPVEb4|accessdate=28 August 2014|publisher=IOL News|date=4 August 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140908201450/http://www.iol.co.za/news/africa/libyan-parliament-meets-1.1730301#.U_-BqqPVEb4|archivedate=8 September 2014}}</ref> Вай инчунин намояндаи КМЛ аз ғарби кишвар, зодгоҳи [[Барбарҳо|Барбарҳои]] худ Зувара буд. <ref name="lh">{{Cite news|title=Nuri Ali Abu Sahmain elected Congress President|url=http://www.libyaherald.com/2013/06/25/nuri-ali-abu-sahmain-elected-congress-president/|work=Libya Herald|date=25 June 2013|accessdate=25 June 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130629001828/http://www.libyaherald.com/2013/06/25/nuri-ali-abu-sahmain-elected-congress-president/|archivedate=29 June 2013}}</ref> == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Википедиа:Зиндагиномаи муосирон]] [[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Либиё]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1956]] 36tk8rhf1p03gh61joyid4m2416m5t7 1309516 1309515 2022-08-10T07:59:56Z Шухрат Саъдиев 5132 навсозӣ wikitext text/x-wiki {{Ходими давлатӣ}} '''Нурӣ Абусаҳмайн''' ( {{Lang-ar|نوري أبو سهمين}}; 25 октябри соли 1956 таваллуд шудааст) — сиёсатмадори [[Либиё]] аст. Вай як чеҳраи умдаи ҷанбаи исломгароёни низои Либиё дар соли 2014 ва муассиси гурӯҳи LROR аст, ки аз ҷониби парлумони Либиё гурӯҳи эътирофшудаи байналмилалӣ "террорист" дониста мешавад. Гуфта мешавад, ки вай ҳангоми кор карданаш ба ҳайси президенти Конгресси Миллии Либиё<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=xIrOAwAAQBAJ&q=Nouri+Abusahmain+money+LROR&pg=PA201|title=Historical Dictionary of Libya|isbn=9780810878761|access-date=4 December 2014|last=John|first=Ronald Bruce St|date=4 June 2014}}</ref> тақаллуб кардааст. == Зинданинома == Ӯ дар ибтидо ба Конгресси Миллии Либиё ҳамчун узви ноҳияи Зувара интихоб шуда буд. Ӯ аз ҷониби гурӯҳи [[Ихвону-л-муслимин|Ихвон-ул-муслимин]] каме пуштибонӣ мекард, аммо ҳамчун номзади мустақил баромад. Вай иртиботи қавӣ бо [[Ихвону-л-муслимин|Ихвон-ул-муслимин]]<nowiki/>ро рад кардааст. Дар соли 2013 ӯ номзади гурӯҳи исломгаро ба курсии раиси Конгресси Миллии Либиё буд, аммо номзади созишпазир аз ҷониби аъзоёни либералии конгресс қобили қабул дониста шуд. Дар натиҷа, ӯ 25 июни соли 2013 президенти Конгресси Миллии Либиё (GNC) шуд. <ref>{{Cite news|title=Libya's national assembly elects new president|url=http://english.alarabiya.net/en/News/middle-east/2013/06/25/Libya-s-national-assembly-elects-new-president.html|publisher=Al Arabiya|date=25 June 2013|accessdate=27 May 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140306084137/http://english.alarabiya.net/en/News/middle-east/2013/06/25/Libya-s-national-assembly-elects-new-president.html|archivedate=6 March 2014}}</ref> Ӯ дар интихобот аз [[Ихвону-л-муслимин|ҳизби]] [[Ихвону-л-муслимин|Ихвон-ул-муслимин]], Ҳизби Адолат ва Сохтмон пуштибонӣ кард. <ref>{{Cite web|url=https://www.reuters.com/article/us-libya-congress-idUSBRE95O0VQ20130625|title=Libya assembly votes in first Berber as new chief|website=Reuters|date=25 June 2013|accessdate=27 May 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140924041520/http://www.reuters.com/article/2013/06/25/us-libya-congress-idUSBRE95O0VQ20130625|archivedate=24 September 2014}}</ref> Вақте ки президенти Конгресси Миллии Либиё шуд, Абусаҳмайн аввалин намояндаи [[Барбарҳо|Барбарҳои]] Либиё буд, ки пас аз Ҷумҳурии Триполитани солҳои 1918-22 нақши роҳбарии миллиро ба даст овард. <ref>{{Cite book|last=St John|first=Ronald Bruce|date=4 June 2014|title=Historical Dictionary of Libya|publisher=Rowman & Littlefield|page=24}}</ref> Абусаҳмайн фавран як гурӯҳи мусаллаҳи исломии LROR -ро таъсис дод, ки дар моҳи октябри соли 2013 кӯшиши табаддулоти исломиро анҷом дод. Вай мубоҳисаҳо ва пурсишҳоеро, ки қисми исломии КМЛ намехост,, аз ҷумла мубоҳисаро дар бораи сарфи ғайриқонунии пул ба сӯи LROR пахш кард. <ref name="Historical Dictionary of Libya">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=xIrOAwAAQBAJ&q=Nouri+Abusahmain+money+LROR&pg=PA201|title=Historical Dictionary of Libya|isbn=9780810878761|access-date=4 December 2014|last=John|first=Ronald Bruce St|date=4 June 2014}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJohn2014">John, Ronald Bruce St (4 June 2014). [https://books.google.com/books?id=xIrOAwAAQBAJ&q=Nouri+Abusahmain+money+LROR&pg=PA201 ''Historical Dictionary of Libya'']. [[Стандарти байналмилалии рақамгузории китоб|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/9780810878761|<bdi>9780810878761</bdi>]]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">4 December</span> 2014</span>.</cite></ref> Дар давраи раисии Абусаҳмайн дар КМЛ (GNC) ва баъд аз тасмими он дар бораи татбиқи қонуни [[шариат]] дар моҳи декабри соли 2013, аз аввали соли 2014 дар донишгоҳҳои Либиё сегрегатсияи гендерӣ ва ҳиҷоби ҳатмӣ ҷорӣ карда шуда буд, ки интиқоди шадиди гурӯҳҳои ҳуқуқи занонро ба бор овард. Вай дар бӯҳрони конститутсионӣ, ки ҳангоми дар иҷлосияи КМЛ дар моҳи апрели соли 2014 ба мақоми нахуствазир [[Аҳмад Маитиқ]] интихоб шуд, ки аз ҷониби ҷангиёни мусаллаҳи исломгаро ба порлумон ворид шуда буданд, гуё нақш дошт. <ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-27276153|title=Libya Congress rejects new PM Ahmed Maiteg|website=BBC News|accessdate=4 December 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141125093642/http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-27276153|archivedate=25 November 2014}}</ref> Ҳарчанд муовини раиси ҷумҳур, Вазорати адлия, Додгоҳи олӣ ва ҳизбҳои мухолиф ин мурофиаро ғайриқонунӣ хонданд, Абусаҳмайн фармонеро имзо кард, ки [[Аҳмад Маитиқ]]<nowiki/>ро тасдиқ мекунад <ref>{{Cite web|url=http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/05/libya-speaker-confirms-new-pm-appointment-201455112129860614.html|title=Libya speaker confirms new PM's appointment|date=5 May 2014|publisher=Al Jazeera|accessdate=27 May 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140508142458/http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/05/libya-speaker-confirms-new-pm-appointment-201455112129860614.html|archivedate=8 May 2014}}</ref> Ба гуфтаи тарафдорони ҳукумати шарқӣ, мӯҳлати ӯ замоне ба поён расид, ки Маҷлиси нави намояндагон 4 августи соли 2014 таъсис ёфт <ref name="transfer">{{Cite web|url=https://news.yahoo.com/libyas-congress-says-hand-power-parliament-august-4-115948954.html|title=Libya power handover agreed as airport battle rages on|author=Lamloum|first=Imed|publisher=Yahoo! News|accessdate=26 July 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140812192601/http://news.yahoo.com/libyas-congress-says-hand-power-parliament-august-4-115948954.html|archivedate=12 August 2014}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Libya's new parliament meets in Tobruk|url=http://www.libyaherald.com/2014/08/04/libyas-new-parliament-meets-in-tobruk/|accessdate=4 August 2014|work=Libya Herald|date=4 August 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140806165448/http://www.libyaherald.com/2014/08/04/libyas-new-parliament-meets-in-tobruk/#axzz39S15dqTQ|archivedate=6 August 2014}}</ref> Ҷонишини ӯ [[Абубакр Мустафо Байрат|Абубакри Байрат]], раиси муваққати парлумони нав шуд. <ref>{{Cite news|title=Libyan parliament meets|url=http://www.iol.co.za/news/africa/libyan-parliament-meets-1.1730301#.U_-BqqPVEb4|accessdate=28 August 2014|publisher=IOL News|date=4 August 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140908201450/http://www.iol.co.za/news/africa/libyan-parliament-meets-1.1730301#.U_-BqqPVEb4|archivedate=8 September 2014}}</ref> Вай инчунин намояндаи КМЛ аз ғарби кишвар, зодгоҳи [[Барбарҳо|Барбарҳои]] худ Зувара буд. <ref name="lh">{{Cite news|title=Nuri Ali Abu Sahmain elected Congress President|url=http://www.libyaherald.com/2013/06/25/nuri-ali-abu-sahmain-elected-congress-president/|work=Libya Herald|date=25 June 2013|accessdate=25 June 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130629001828/http://www.libyaherald.com/2013/06/25/nuri-ali-abu-sahmain-elected-congress-president/|archivedate=29 June 2013}}</ref> == Эзоҳ == {{Эзоҳ}} {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Сарварони асри XXI]] [[Гурӯҳ:Ҳукуматдорони Либиё]] [[Гурӯҳ:Сиёсатмадорони Либиё]] [[Гурӯҳ:Википедиа:Зиндагиномаи муосирон]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1956]] molshks50z4uddu1nk5ydjnqd64m8dr 0 300547 1309524 2022-08-10T11:39:49Z VASHGIRD 8035 Саҳифаи нав: {{Шахс}} '''Мулло Нуров''' (''Нуров Ёрмаҳмад Нурмаҳмадович''; [[8 март]]и [[1936]], [[Шайнаки Гадо (деҳа, н. Рӯдакӣ)|Шайнаки Муллогадо]], [[ноҳияи Ҳисор]], [[ҶШС Тоҷикистон]] — [[2 декабр]]и [[1992]], [[Тоҷикистон]]) — майори милиса, бозраси БДА ва яке аз намодҳои [[Душанбе]] дар замони... wikitext text/x-wiki {{Шахс}} '''Мулло Нуров''' (''Нуров Ёрмаҳмад Нурмаҳмадович''; [[8 март]]и [[1936]], [[Шайнаки Гадо (деҳа, н. Рӯдакӣ)|Шайнаки Муллогадо]], [[ноҳияи Ҳисор]], [[ҶШС Тоҷикистон]] — [[2 декабр]]и [[1992]], [[Тоҷикистон]]) — майори милиса, бозраси БДА ва яке аз намодҳои [[Душанбе]] дар замони шӯравӣ. == Зиндагинома == == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Душанбе]] jnnxwj9h0zk9ws1a7h0izzgfzkmu3nd 1309525 1309524 2022-08-10T11:50:02Z VASHGIRD 8035 wikitext text/x-wiki {{Шахс}} '''Мулло Нуров''' (''Нуров Ёрмаҳмад Нурмаҳмадович''; [[8 март]]и [[1936]], [[Шайнаки Гадо (деҳа, н. Рӯдакӣ)|Шайнаки Муллогадо]], [[ноҳияи Ҳисор]], [[ҶШС Тоҷикистон]] — [[2 декабр]]и [[1992]], [[Тоҷикистон]]) — майори милиса, бозраси БДА ва яке аз намодҳои [[Душанбе]] дар замони шӯравӣ. == Зиндагинома == Ӯ 8 марти 1936 дар рустои Шайнаки Муллогадои ноҳияи Ҳисор севумин писар дар хонаводаи Нурмаҳмад Нуров ба дунё омадааст. Падараш номи ӯро Ёрмаҳмад гузошт. Писари боҳушу доно бузург шуд. Падараш дар хона ҷувози равғанкашӣ дошт, ӯ дар ин кор падарашро ёрӣ мекард ва дар лаҳзоти истироҳат аз ӯ дарси хондани Қуръон мегирифт. Базудӣ ин Ёрмуҳаммад бисёре аз оёти Қуръонро азхуд кард, ки боиси ба худ гирифтани номи дувумаш — Мулло гардид ва ӯ то поёни умр бо ин ном зиндагӣ кард<ref>{{Cite web|url=https://asiaplustj.info/ru/news/life/person/20191110/rasskaz-o-samom-chestnom-inspektore-gai-tadzhikistana|title=Честный гаишник – это не миф. Рассказ о самом справедливом инспекторе ГАИ Таджикистана|website=asiaplustj.info|date=2019-11-10|publisher=ASIA-Plus|accessdate=2022-08-10}}</ref>. == Эзоҳ == {{эзоҳ}} [[Гурӯҳ:Душанбе]] qc0nt9efv6ocu7d6u4j35khtqclforc