Википедиа tgwiki https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D2%B3%D0%B8%D1%84%D0%B0%D0%B8_%D0%B0%D1%81%D0%BB%D3%A3 MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Медиа Вижа Баҳс Корбар Баҳси корбар Википедиа Баҳси Википедиа Акс Баҳси акс Медиавики Баҳси медиавики Шаблон Баҳси шаблон Роҳнамо Баҳси роҳнамо Гурӯҳ Баҳси гурӯҳ Портал Баҳси портал Лоиҳа Баҳси Лоиҳа TimedText TimedText talk Модул Баҳси Модул Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 2162 1310226 1301164 2022-08-20T20:23:52Z Woomerrrr 35805 dschok — «чок» чи ост??? wikitext text/x-wiki {{Забон|худном=[[File:Parsi.png|thumb|پارسی به خط نستعلیق]]|шумораи гӯишварон=Забони модарӣ:78،000،000 тан(2017) Ҳамагӣ:120،000،000|ном=Порсӣ форсӣ(Эрон) точики(Узбекистон ва Точикистон) Дари(Афгонистон)|забони расмӣ=Эрон Афгонистон Точикистон Доғистон (дар Русия)}} '''Забони форсӣ''' ё '''порсӣ''' ({{lang-fa|زبان فارسی}} [fɒːrsi-zæbɒːn], {{lang-fa|فارسی}} [fɒːrs], ''устар''. {{lang-fa| پارس}} [pɒːrs]), — (се шоха: форсӣ, [[тоҷикӣ]] ва [[дарӣ]]) яке аз [[забонҳои ҳинду аврупоӣ]] буда мардуми ба ин забон гуфтугӯкунанда асосан дар кишварҳои [[Тоҷикистон]], [[Эрон]], [[Афғонистон]], [[Ӯзбекистон]], [[Покистон]], [[Туркия]] ва дигар давлатҳои ҷаҳон зиндагӣ мекунанд ва зиёда аз 122 миллион тан мардуми бумӣ ва ҳама [[Порсигӯ]] мебошад. Бо забони форсӣ шоирону нависандагони бузург [[Рӯдакӣ]], [[Фирдавсӣ]], [[Хайём]], [[Сино]], [[Ҷомӣ]], [[Мавлоно]], [[Ҳофиз]], Дониш, [[Айнӣ]], [[Абулқосим Лоҳутӣ|Лоҳутӣ]], [[Турсунзода]] ва бисёре аз дигарон, асарҳои оламшумуле эҷод кардаанд. Дар замони муосир танҳо се давлати форсизабон — [[Эрон]], [[Тоҷикистон]] ва [[Афғонистон]] яке аз шохаҳои забони порсиро — форсӣ, [[тоҷикӣ]] ва [[дарӣ|дари]]ро дар кишварашон ҳамчун забони расмии давлатӣ қабул кардаанд. {| class="wikitable" |- ! Форсии бостон || форсии миёна || форсии нав || юнонии бостонӣ|| лотинӣ|| олмонӣ|| инглисӣ|| лаҳистонӣ|| сӯъдӣ || литвониёӣ |- | pitar || pidar || pedar (پدر) || patēr || pater || Vater || father || ojciec || fa(de)r || tėvas |- | mātar || mād(ar) || mādar (مادر) || mētēr || mater || Mutter || mother || matka || mo(de)r || motina |- | brātar || brād(ar) || barādar (برادر) || adelphos || frater || Bruder || brother || brat || bro(de)r || brolis |- | ? || ducht(ar) || dokhtar (دختر) || thygatēr || filia || Tochter || daughter || córka || dotter || dukra |- | nāman || nām || nām (نام) || onoma || nomen || Name || name || imię || namn || vardas |- | martiya (Sterblicher) || mard || mard (مرد) || anēr || mortalis || Mord || murder || martwy || mord || mirtingas (Sterblicher) |- | dadā-tanaiy || dādan || dādan (دادن) || didōmi || dare || geben || give || dać || giva/ge || duoti |- | hischta-tanaiy || awischtadan || istādan (ایستادن) || histēmi || sistere || stehen || stand || stać || ställa sig || stoti |- | manā (mich) || man (ich, mich) || man (ich) (من) || eme || me || mich || me (ich, mich) || mnie || mig || mane |- | pantscha || pandsch || pandsch (پنج) || pente || quinque || fünf || five || pięć || fem || penki |- | hafta || haft || haft (هفت) || hepta || septem || sieben || seven || siedem || sju || septyni |- | utā || ud || o (و) || kai || et || und || and || i || och || ir |- | rāsta || rāst || rāst (راست) || orthos || rectus || recht, richtig, rechts || right || prawy ||rätt,riktig(t),höger || dešinė |- | yaug || dschog || dschok (?)|| skōmma || iocus || Jux || joke || żart || skämt || juokas |} == Нигаред низ == * [[Ҳуруфи Порсӣ]] == Пайвандҳо == * [http://easypersian.com Easy Persian. Farsi lessons in English] {{ref-en}} * [http://omniglot.com Omniglot - site about writing systems] {{ref-en}} * [http://www.geonames.de/wl-iranian.html Iranian glossary] {{ref-en}} [[Гурӯҳ:Забонҳои эронӣ|форсӣ]] [[Гурӯҳ:Забонҳои Эрон|Форсӣ]] tm4bl26bdyznra5qj47amj9yn3llmdm 0 8959 1310228 1129573 2022-08-20T21:14:09Z CommonsDelinker 163 Replacing Symbol_of_Sunagawa_Hokkaido.svg with [[File:Emblem_of_Sunagawa,_Hokkaido.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR3|Criterion 3]] (obvious error) · Emblem is a more accurate transla wikitext text/x-wiki {{ятим}} {{Қуттии Шаҳри Ҷопон |Номи тоҷикӣ=Сунагава |Номи аслӣ=砂川市 |Акс=Emblem of Sunagawa, Hokkaido.svg |Харита = Sunagawa in Hokkaido Prefecture Ja.svg |Префектура=Ҳоккаидо |Ташкил шудааст=[[1 июл]], [[1958]] |Аҳолӣ=20351 |Зичии аҳолӣ=258.62 |Масоҳат=78.69 }} '''Сунагава''' ({{забон-ҷа|砂川市}}) яке аз шаҳрҳои [[префектураи Ҳоккаидо]], [[Ҷопон]] аст. == Таърих == == Ҷуғрофия == == Иқтисодёт == == Инҷоро ҳам бингаред == {{Умуми}} {{Ҷопон-ҷуғ-нопурра}} 1pj5dye5nv93224tw4c1kostkvkwxgk 0 21221 1310227 1300193 2022-08-20T20:48:30Z Farorud 26988 wikitext text/x-wiki {{Кишвар |common_name=جمهوريت اجتماعی شوروى مختار تاجيكستان <br />Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон |image_flag =Flag of Tajik ASSR-1929-2.gif |Номи тоҷикӣ=Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон |Номи аслӣ=جمهوريت اجتماعی شوروى مختار تاجيكستان <br/> Çumhūrijati Sūsiolistiji Şūraviji Muxtori Toçikston<br /> |Нишона=Coat of Arms of Tajik ASSR.png |Шиори миллӣ= !پرولتارهای همه جهان، يک شويد<br />Proletarhoi hamai çahon, yak şaved!<br /> Пролетарии всех стран, соединяйтесь! |Номи суруди миллӣ= |Сохтори давлат= |Дар харита=SovietUnionTajikASSR.png |Забон= тоҷикӣ, ӯзбекӣ, русӣ |Рӯзи истиқлол=[[14 октября]] [[1924]] |Соҳибистиқлол аз= |Пойтахт=[[Душанбе]] |Шаҳри калонтарин=[[Душанбе]], [[Кӯлоб]], [[Истаравшан|Ӯротеппа]] |Вазифаи сарварон= раиси КИМ ҶМШС Тоҷикистон |Сарварон= [[Нусратулло Махсум]] |Ҷой аз рӯи масоҳат= |Масоҳат=135 620. |Фоизи об= |Ҷой аз рӯи аҳолӣ= |Аҳолӣ= 827,1 ҳаз. наф. |Соли ба шумор гирифтани аҳолӣ=([[1926]]) |Зичии аҳолӣ= |ММД= |Соли ҳисоби ММД= |Ҷой дар ҷаҳон аз рӯи ММД= |ММД ба сари аҳолӣ= |Пули миллӣ= |Қурби пули милли= |Домен= |Коди телефон= |Соат= |Эзоҳот= }} '''Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон''' ([[ҶМШС Тоҷикистон]])({{lang-tg|جمهوريت اجتماعی شوروى مختار تاجيكستان / Çumhūrijati Sūsiolistiji Şūraviji Muxtori Toçikston}}) — [[ҶМШС|ҷумҳурии мухтор]] (солҳои 1924 -1929) яке аз воҳидҳои маъмурии ҶШС Ӯзбекистон (дар ҳайати [[ИҶШС]]). == Номгузорӣ == * Республикаи Социалистии Советии Мухтори (Автономии) Тоҷикистон (Таджикская Автономная Социалистическая Советская Республика), Республикаи Мухтори Социалистии Советии Тоҷикистон, Ҷумҳурии Мухтори Сотсиалистии Шӯравии Тоҷикистон (ҶМСШТ) * Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон (ҶМШСТ) * Ҷумҳурии худмухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон (ҶХШСТ) == Таърих == [[Акс:Ташкилёбии ҶМШС Тоҷикистон ва ҶШС Тоҷикистон.png|мини|Ташкилёбии ҶМШС Тоҷикистон ва ҶШС Тоҷикистон]] [[14 октябр]]и [[соли 1924]] дар натиҷаи таъйиноти ҳудуди миллию давлатии ҷумҳуриҳои шӯравии [[Осиёи Миёна]] дар ҳайати Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Ӯзбекистон, аввал бо номи Ҷумҳӯрияти Сӯсиолистии Шӯравии Мухтори Тоҷикистон (ба хати лотин Çumhūrijati Sūsiolistiji Şūraviji Muxtori Toçikiston) ([[ИҶШС]]) таъсис ёфт. ҶМШС Тоҷикистон - иборат аз вилоятҳои Қаротегин ([[Ғарм]] ва Дарвозу Ванҷ), [[Кӯлоб]], [[Қурғонтеппа]], [[Ҳисор]], [[ноҳияи Панҷакент]] (ва Фалғар - [[ноҳияи Айнӣ]]), - [[ноҳияи Истаравшан|ноҳияи Ӯротеппа]] (ва [[Ноҳияи Кӯҳистони Мастчоҳ]]) ва қисман ноҳияи Сариосиё (аз ҳисоби Ҷумҳурии Халқии Шӯравии Бухоро) ва 12 ноҳия буд. Кумитаи инқилобии Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон (ҶМШС Тоҷикистон) дар маҷлиси якуми худ, ки [[9 декабр]]и [[соли 1924]] дар шаҳри [[Тошканд]] баргузор шуд, масъалаҳои тартиби ба таври расмӣ эълон кардани таъсисёбии Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон, ба шаҳри [[Душанбе]] кӯчида омадани ҳайати ҳукумат, тасдиқи сохтори дастгоҳи ҳукумат, буҷети ҷумҳурӣ ва дигар масъалаҳои муҳимтарин, аз ҷумла масъалаи муайян намудани маълумоти мушаххас оид ба шумораи аҳолии ба ҳайати ҷумҳурӣ дохилшаванда, ҳудуди [[Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон]], ки ба Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон (ҶМШС Тоҷикистон) ҳамроҳ карда мешуд, дар бораи расонидани ёрӣ ба хоҷагиҳое, ки аз ҷанги босмачигарӣ зарар дидаанд ва ғайраҳоро муҳокима кард. Ҳангоми муайян кардани сохтори ҳукумати ҷумҳурӣ махсус қайд карда шуд, ки бояд «дар навбати аввал Комиссариати халқии корҳои дохилӣ, Раёсати сиёсии давлатӣ (ГПУ), Комиссариати молия, Комиссариати маориф, Комиссариати адлия ва прокуратураи давлатӣ ташкил карда шаванд». Ҳамин тавр Комиссариати халқии адлия яке аз аввалин комиссариатҳое буд, ки дар Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон ташкил карда шуд.<ref>[http://www.minjust.tj/index.php?option=com_content&view=article&id=96&Itemid=101&lang=tj Сомонаи Вазорати адлияии ҶТ/Таърих]</ref> Вилояти махсуси [[Помир]], ки пештар ба ҳайати Ҷумҳуриии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Туркистон дохил буд, ба [[Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон|Вилояти Мухтори Бадахшони Кӯҳӣ]] табдил дода шуд ва [[2 январ]]и соли [[1925]] ба ҳайати ҶМШС Тоҷикистон ҳамроҳ гардид. Масоҳати Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон 135 620 км², аҳолӣ 739 503 нафарро ташкил мекард. [[29 апрел]]и [[соли 1929]] дар анҷумани II Шуроҳои ҶМШС Тоҷикистон Конститутсияи ҷумҳурӣ қабул шудааст. == Талошҳо барои пайвастани маҳалҳои тоҷикнишин == Қаҳрамоние, ки Конибодому конибодомиён нишон доданд дар таърихи навини тоҷик бемисл аст. Феврали [[соли 1925]] конибодомиён поезди Раиси ВСИК [[Михаил Калинин]]ро, ки ба самти [[водии Фарғона]] ҳаракат мекард, нигоҳ дошта аз ӯ хоҳиш карданд, ки то волосташонро ба Тоҷикистон бипайванданд ва ё мухторият бидиҳанд, зеро онҳо тоҷиканд. Конибодомиён бо ин амалашон на танҳо Конибодомро, балки Исфараву деҳаҳои тоҷикнишини атрофро наҷот доданд. Дертар сарварони ин иқдом Аъзам Нодиров ва Маҳмудҷони Ашурмуаҳаммадзодаро - Маҳмудҷон ревком (падари асосгузори филмҳои мазҳакавии тоҷик [[Муқадас Маҳмудов]]) баҳри амали густохонаашон ба лагерҳои сталинӣ партофтанд, Аъзам Нодиров дар он ҷон дод.<ref>{{Cite web|url=http://virusim.blogspot.com/|title= Душмани №1 тоҷик - вируси М|author=Ҳабиб Саид |website= virusim.blogspot.com |date=|publisher=|lang=tg|accessdate=2020-05-14}}</ref>. [[16 октябр]]и соли [[1929]] Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон ба [[Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон]] табдил дода шудааст. [[5 декабр]]и [[соли 1929]] [[Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон]] ба ҳайати [[ИҶШС]] қабул шудааст. ==Манобеъ== * {{ЭСТ|||муаллиф=}} == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{ПБ}} [[Гурӯҳ:Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Таърихи Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Иттиҳоди Шӯравӣ]] 2zrruh5vvjmozcamemtdii3xqnpbwe4 10 97747 1310229 843274 2022-08-20T23:15:04Z Pacha Tchernof 34487 png → svg wikitext text/x-wiki {{tmbox | image = [[Акс:Myriada A Gold.svg|55px]] | text = Мақолаи '''«{{PAGENAME}}»''' дар дохили рӯйхати [[Википедиа:Лоиҳа:Мириада/Рӯйхат|умумӣ барои ҳама бахшҳои забонии Википедиа '''рӯйхати муфассали мақолаҳои зарурӣ''']] мебошад.<br/> Тараққиёти ӯ, то сатҳи [[Википедиа:Мақолаи баргузида чист|унвони мақолаи баргузида]] вазифаи муҳими равиши бахши тоҷикии Википедиа аст.</br><small>''Шумо метавонед саҳифаи [[Википедиа:Лоиҳа:Мириада|лоиҳаи «Мириада»]] -ро, ки ба беҳгардонии [[Википедиа:Лоиҳа:Мириада/Рӯйхат|мақолаҳои муҳими Википедиа]] машғул аст, зиёрат кунед ва агар хоҳиш дошта бошед, метавонед ба ӯ ҳамроҳ шавед''</small> }}<includeonly> [[Гурӯҳ:10 000 мақолаҳои муҳим]]</includeonly><noinclude> {{doc-inline}} Шаблон помещается в обсуждение статей, входящих в [[Проект:Мириада/Список|расширенный список статей, которые должны быть во всех языковых версиях]]. {{doc-end}} [[Гурӯҳ:Шаблонҳо:Сарлавҳаҳои саҳифаҳои баҳс]]</noinclude> au55z8ncbfjtf6ieatc3a35ueye46gl 0 167379 1310224 1301259 2022-08-20T19:53:17Z Sebleouf 638 new image 2022 wikitext text/x-wiki {{Варақаи футболбоз |embed = no |ном = Сонни Андерсон |акс = Sonny Anderson - Portrait 2022.jpg |андозаи_акс = 200 |alt = |шарҳи_акс = Anderson in 2012 |номи_пурра = Андерсон да Силва<br>(Anderson da Silva) |ном_ҳангоми_таваллуд = |санаи_таваллуд = {{таърихи таваллуд ва син|1970|9|19|df=yes}} |макони_таваллуд = [[Гоiатуба]], [[Бразилия]]<ref group=қайд>[[:en:Brazil|Brazil]], [[:en:Goiatuba|Goiatuba]]</ref> |санаи_вафот = |макони_вафот = |қад = {{қад|meters=1.81}} |мавқеъ = {{afp|SR}} |бошгоҳи_кунунӣ = |рақам = |солҳои_ҷавонӣ1 = 1987 |бошгоҳҳои_ҷавонӣ1 = Esporte Clube XV de Novembro [[:en:Esporte Clube XV de Novembro|^en]] |солҳо1 = 1988–1991 |бошгоҳҳо1 = {{расми парчам|Бразилия}} [[КР Васко Да Гама|Васко Да Гама]][[:en:CR Vasco da Gama|^en]] |баромадҳо1 = 64 | goals = 13 |голҳо1 = |солҳо2 = 1992 |бошгоҳҳо2 = Guarani Futebol Clube[[:en:Guarani Futebol Clube|^en]] |баромадҳо2 = 18 |голҳо2 = 4 |солҳо3 = 1992–1994 |бошгоҳҳо3 = {{расми парчам|Швейтсария}} [[Серветте (бошгоҳи футбол)|Серветте]][[:en:Servette FC|^en]] |баромадҳо3 = 52 |голҳо3 = 31 |солҳо4 = 1994 |бошгоҳҳо4 = {{расми парчам|Фаронса}} [[Олэмпик Де Марсел]][[:en:Olympique de Marseille|^en]] |баромадҳо4 = 20 |голҳо4 = 16 |солҳо5 = 1994–1997 |бошгоҳҳо5 = {{расми парчам|Фаронса}} [[АС Монако (бошгоҳи футбол)|АС Монако]][[:en:AS Monaco FC|^en]] |баромадҳо5 = 91 |голҳо5 = 51 |солҳо6 = 1997–1999 |бошгоҳҳо6 = {{расми парчам|Испания}} [[Барселона (бошгоҳи футбол)|Барселона]][[:en:FC Barcelona|^en]] |баромадҳо6 = 47 |голҳо6 = 16 |солҳо7 = 1999–2003 |бошгоҳҳо7 = {{расми парчам|Фаронса}} [[Олэмпик Лйоннес]][[:en:Olympique Lyonnais|^en]] |баромадҳо7 = 110 |голҳо7 = 71 |солҳо8 = 2003–2004 |бошгоҳҳо8 = {{расми парчам|Испания}} [[Виларреал (бошгоҳи футбол)|Виларреал]][[:en:Villarreal CF|^en]] |баромадҳо8 = 38 |голҳо8 = 13 |солҳо9 = 2004–2005 |бошгоҳҳо9 = {{расми парчам|Қатар}} [[Ал Райян Спoртс Клуб]][[:en:Al Rayyan SC|^en]] |баромадҳо9 = 20 |голҳо9 = 24 |солҳо10 = 2006 |бошгоҳҳо10 = {{расми парчам|Қатар}} [[Ал Ғарафа Спoртс Клуб]][[:en:Al-Gharafa Sports Club|^en]] |баромадҳо10 = 19 |голҳо10 = 6 |солҳои_умумӣ = |баромадҳои_умумӣ = 494 |голҳои_умумӣ = 249 |солҳои_миллӣ1 = 1987 |дастаи_миллӣ1 = {{Футбол то|17|Brazil}}[[:en:Brazil national under-17 football team|^en]] |баромадҳои_миллӣ1 = 2 |голҳои_миллӣ1 = 0 |солҳои_миллӣ2 = 1989 |дастаи_миллӣ2 = {{Футбол то|20|Brazil}}[[:en:Brazil national under-20 football team|^en]] |баромадҳои_миллӣ2 = 6 |голҳои_миллӣ2 = 3 |солҳои_миллӣ3 = 1997–2001 |дастаи_миллӣ3 = {{Футбол|Brazil}}[[:en:Brazil national football team|^en]] |баромадҳои_миллӣ3 = 6 |голҳои_миллӣ3 = 1 |солҳои_мураббигарӣ1= 2011 |бошгоҳҳои_мураббигарӣ1 = {{расми парчам|Швейтсария}} [[Нойхâтел Ксамакс]][[:en:Neuchâtel Xamax|^en]] |шаблонҳои_медал-title = |шаблонҳои_медал = |шаблонҳои_медал-expand = |module = |азнавсозии_бошгоҳ = |азнавсозии_дастаи_миллӣ = }} '''Андерсон да Силва''' ({{lang-pt|''Anderson da Silva''}}; [[19 сентябр]]и [[1970]], [[Гоiатуба]], [[Бразилия]]) — футболбози [[Бразилия|бразилӣ]], маснадашро анҷом додааст, {{afp|sr}}, муррабӣ.<ref>[[:en:Sonny Anderson|Sonny Anderson]]</ref> == Зиндагинома == {{васеъкунии фасл}} == Маснади бошгоҳӣ == == Мунтахаби миллӣ == == Эзоҳ == {{эзоҳ|group=қайд|liststyle=lower-alpha}} == Пайвандҳо == {{эзоҳ}} __FORCETOC__ [[Гурӯҳ:Зодагони 19 сентябр]] [[Гурӯҳ:Зодагони соли 1970]] [[Гурӯҳ:Ҳуҷумкунандагони футбол]] [[Гурӯҳ:Мураббиёни футбол]] [[Гурӯҳ:Футболбозони Бразилия]] [[Гурӯҳ:Футболбозони тими миллии футболи Бразилия]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ КР Васко Да Гама]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Guarani Futebol Clube]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Серветте]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Олэмпик Де Марсел]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ АС Монако]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Барселона]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Олэмпик Лйоннес]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Виларреал]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Ал Райян Спoртс Клуб]] [[Гурӯҳ:Бозингарони БФ Ал Ғарафа Спoртс Клуб]] {{Brazil-footy-bio-stub}} tu70sfvo26n00bn8m60svzo0v9hk3r6 0 206581 1310223 1309262 2022-08-20T18:04:24Z Farorud 26988 wikitext text/x-wiki {|style="float:right; margin-left:1em" |{{Харитаи Тоҷикистон||float=right}} |} '''Тақсимоти маъмурӣ-ҳудудии [[Ҷумҳурии Тоҷикистон]]''' — тибқи Қо­нуни Ҷум­ҳурии Тоҷи­кистон аз 19 марти соли 2013 № 958 ''«Дар бораи тартиби ҳалли масъалаҳои сохти марзиву маъмурии Ҷумҳурии Тоҷи­кис­тон»'' муайян карда мешавад<ref>Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2013, № 3, мод. 177</ref>. [[Акс:Тақсимоти маъмурии Тоҷикистон.png|мини|250x250пкс|Тақсимоти маъмурии Тоҷикистон ]] Воҳидҳои маъмурӣ-ҳудудӣ ва маҳал­ҳои аҳолинишини Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи қонуни мазкур: * [[Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон]] * [[вилоят]] ** [[шаҳр]] ** [[ноҳия]] *** [[шаҳрак]] *** [[деҳот]] (ҷамоат) **** [[деҳа]] Ноҳияҳо ба деҳотӣ ва шаҳрӣ тақсим шуда, метавонанд тобеи ҷум­ҳурӣ, вилоят ва ё шаҳр бошанд. [[Маҳалли аҳолинишин|Маҳалҳои аҳолинишини]] Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шаҳрӣ ва деҳотӣ ҷудо мешаванд. Ба маҳалҳои шаҳрӣ, шаҳрҳо ва шаҳракҳо, ба маҳалҳои деҳотӣ деҳаҳо, новобаста ба тобеияти маъмуриашон, дохил мешаванд. Шаҳрҳо метавонанд аҳаммияти ҷумҳуриявӣ ё вилоятӣ дошта бошанд. Ҷумҳурии Тоҷикистон [[Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон|Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадах­шон]], вилоятҳои [[Вилояти Суғд|Суғд]] ва [[Вилояти Хатлон|Хатлон]], 62 ноҳия<ref>{{Cite web|url=http://www.stat.tj/russian_database/socio-demographic_sector/administrative-area_units.xls|title=Число административно-территориальных единиц на 1 января 2009 г.|author=Агентства по статистике при Президенте Республики Таджикистан|website=|date=|lang=ru|publisher=www.stat.tj|accessdate=2018-01-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100816013937/http://www.stat.tj/russian_database/socio-demographic_sector/administrative-area_units.xls|archivedate=2010-08-16}}</ref>, аз он ҷумла 4 ноҳия дар шаҳри [[Душанбе]], 18 шаҳр, 62 шаҳрак, 370 ҷамоати деҳот ва 4223 деҳаро дар бар мегирад<ref>Тақсимоти маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон — {{Д.}}: [[СИЭМТ]], 2017. — С. 6. — 580 с. — ISBN 978-99947-33-68-2 </ref>. {| class="standard" |- ! № ! Ном ! Шумораи ноҳияҳо !Шумораи шаҳрҳо ! Маркази маъмурӣ ! Аҳолӣ,<br>01.01.2016<ref>{{Cite web|url=http://stat.tj/img/7a20337ca019c92e18235196b4e62aaa_1470197833.pdf|title=Шумораи аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон то 1 январи соли 2016|author=Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон|website=|date=|publisher=www.stat.tj|accessdate=2018-01-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180219141017/http://stat.tj/img/7a20337ca019c92e18235196b4e62aaa_1470197833.pdf|archivedate=2018-02-19}}</ref><br>наф. ! Ҳудуд,<br>км² ! Зичӣ,<br>наф./км² |- class="shadow" | 1 | [[Душанбе]] | align=center| 4 | | | align=right| 802 700 | align=right| 100 | align=right| 7887,00 |- | 2 | [[Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон]] | align=center| 7 | align=center| 1 | [[Хоруғ]] | align=right| 217 400 | align=right| 64 200 | align=right| 3,30 |- | 3 | [[Вилояти Суғд]] | align=center| 14 | align=center| 8 | [[Хуҷанд]] | align=right| 2 511 000 | align=right| 25 400 | align=right| 94,70 |- | 4 | [[Вилояти Хатлон]] | align=center| 24 | align=center| 4 | [[Қурғонтеппа]] | align=right| 3 047 800 | align=right| 24 800 | align=right| 120,80 |- | 5 | [[Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ]] | align=center| 13 | align=center| 4 | [[Душанбе]] | align=right| 1 972 300 | align=right| 28 600 | align=right| 67,20 |- style="background: #CCC;" | || Ҳамагӣ || align="center" | 62 || align="center" | 18 || || align="right" | 8 551 200 || align="right" | 143 100 || align="right" | 58,60 |} == Ноҳияҳои Тоҷикистон == {{асосӣ|Ноҳияҳои Тоҷикистон}} [[Акс:Тақсимоти маъмурии Тоҷикистон бо шаҳрҳо.png|мини|Тақсимоти маъмурии Тоҷикистон]] == Шаҳрҳои Тоҷикистон == {{асосӣ|Шаҳрҳои Тоҷикистон}} == Таърих == [[File:Achaemenid Empire ru.svg|thumb|right|400px|Шоҳаншоҳии Ҳахоманишиҳо]] [[File:Age of Caliphs.png|thumb|right|400px|Хилофати Исломӣ]] [[File:Бухарский Эмират.png|thumb|right|400px|Аморати Бухоро сарҳадди ҷумҳуриҳои кунунии Осиёи Миёна]] [[File:Central Asia 1900-ru.svg|thumb|400px|[[Ҳукмронии Русия дар Осиёи Миёна]] дар оғози [[асри XX]] {| |{{легенда|#d6d6ae|<small>[[Вилояти Урал (Империяи Русия)|Вилояти Урал]]</small>}} |{{легенда|#c2dcbb|<small>[[Вилояти Тургай (Империяи Русия)|Вилояти Тургай]]</small>}} |- |{{легенда|#e4d48f|<small>[[Вилояти Акмолин (Империяи Русия)|Вилояти Акмолин]]</small>}} |{{легенда|#fbe5e6|<small>[[Вилояти Семипалатин (Империяи Русия)|Вилояти Семипалатин]]</small>}} |- |{{легенда|#e7c9d7|<small>[[Вилояти Семиречен]]</small>}} |{{легенда|#feb28e|<small>[[Вилояти Сирдарё (Империяи Русия)|Вилояти Сирдарё]]</small>}} |- |{{легенда|#fdfdc6|<small>[[Вилояти Сирдарё (Империяи Русия)|Вилояти Самарқанд]]</small>}} |{{легенда|#e5e2f5|<small>[[Вилояти Фарғона (Империяи Русия)|Вилояти Фарғона]]</small>}} |- |{{легенда|#c0c0c0|<small>[[Хонигарии Хива]]</small>}} |{{легенда|#c6e3c6|<small>[[Аморати Бухоро]]</small>}} |- |{{легенда|#fde3e4|<small>[[Вилояти Закаспий]]</small>}} | |} ]] === Давраи бостон === Нахустин ишораҳо дар бораи воҳидҳои ҳудудии [[Ҷуғрофиёи Авасто|замин, ки ниёкони тоҷик]] зиндагӣ мекарданд дар «[[Авасто]]» сабт шудааст. Ҳамин тавр, кишвар «''даҳйу''» ({{lang-ae|«dahyu-»}}, {{lang-tg|деҳа}}) ном дошт ва аз чанд вилоят — «''гава''» ({{lang-ae|«gava-»}}) иборат буд, ки якчанд ҷамоат — «''вис''» ({{lang-ae|«wīs-»}})-ро муттаҳид мекард. Ҳамзамон, «''даҳйу''» ба маънии ҳамон гуна «давлатчаҳое» буд, ки тибқи манбаъҳои ошурӣ, дар Мидия вуҷуд доштанд, яъне иттиҳодияҳои минтақавие будаанд, ки на ҳамчун давлат, балки ҳамчун ташкилотҳои бузурги қабилавӣ амал мекарданд. В. А. Лившитс ҳаққонӣ хотиррасон мекунад, ки даҳйу «пеш аз ҳама, мафҳуми ҳудудӣ ва ҷуғрафист, ки дар он умумияти этникӣ хеле зиёд аст, вале он ҳоло дар таркиби давлати ташаккулёфта воҳиди маъмурӣ нест». Дар сари «''даҳйу''» «''даҳйупати''» ({{lang-ae|«dahyu-pati-»}}) меистод, «''гава''»-ро «''гавапати''» ({{lang-ae|«gava-pati-»}}), «''вис''» — «''виспати''» ({{lang-ae|«wīs-pati-»}}) идора мекард<ref>''Гафуров Б. Г.'' Таджики: Древнейшая, древняя и средневековая история. ИВАН СССР, Наука, М. 1972. — стр. 67 — 70]</ref>. Дар замонҳои баъдат сарзамини кунунии Тоҷикистон ба ҳайати [[Шоҳаншоҳии Ҳахоманишиҳо]] медоряд. Тамоми давлати Ҳахоманишӣ ба вилоятҳои молиётдиҳандаи ҳарбӣ, яъне сатрапиҳо ({{lang-peo|'''xšaθra'''}} — ''шаҳр''; {{lang-fa|'''شهر'''}}) тақсим гардида буд, ки онҳоро сатрапҳо ({{lang-peo|'''xšaθrapāvan'''}} — ''шаҳрбон''; {{lang-pal|šatrap}}, {{lang-fa|'''شهربان'''}}) идора мекарданд. Чи навъе ки [[Ҳеродот]] хабар медиҳад, дар аҳди [[Дорои I]] (522—486 то милод) шумораи ин қабил шаҳрҳо ба 20 мерасид<ref>[''Гафуров Б. Г.'' Таджики: Древнейшая, древняя и средневековая история. ИВАН СССР, Наука, М. 1972. — стр. 92 — 93]</ref>. Қаламрави ҳозираи Тоҷикистон ба таркиби [[Сарзамини Суғд|сатрапии ХI]] дохил мешуд === Давраи исломӣ === {{дар нақша}} === Аморати Бухоро === {{дар нақша}} === Давраии Шӯравӣ === {{дар нақша}} === Давраи истиқлол === {{дар нақша}} == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{Тақсимоти маъмурии Тоҷикистон}} {{Мавзуъҳои Тоҷикистон}} b5bu4wsgfgzoedmfdtstp0sds2zjl0v 1310225 1310223 2022-08-20T20:06:31Z Farorud 26988 /* Давраии Шӯравӣ */ wikitext text/x-wiki {|style="float:right; margin-left:1em" |{{Харитаи Тоҷикистон||float=right}} |} '''Тақсимоти маъмурӣ-ҳудудии [[Ҷумҳурии Тоҷикистон]]''' — тибқи Қо­нуни Ҷум­ҳурии Тоҷи­кистон аз 19 марти соли 2013 № 958 ''«Дар бораи тартиби ҳалли масъалаҳои сохти марзиву маъмурии Ҷумҳурии Тоҷи­кис­тон»'' муайян карда мешавад<ref>Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2013, № 3, мод. 177</ref>. [[Акс:Тақсимоти маъмурии Тоҷикистон.png|мини|250x250пкс|Тақсимоти маъмурии Тоҷикистон ]] Воҳидҳои маъмурӣ-ҳудудӣ ва маҳал­ҳои аҳолинишини Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи қонуни мазкур: * [[Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон]] * [[вилоят]] ** [[шаҳр]] ** [[ноҳия]] *** [[шаҳрак]] *** [[деҳот]] (ҷамоат) **** [[деҳа]] Ноҳияҳо ба деҳотӣ ва шаҳрӣ тақсим шуда, метавонанд тобеи ҷум­ҳурӣ, вилоят ва ё шаҳр бошанд. [[Маҳалли аҳолинишин|Маҳалҳои аҳолинишини]] Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шаҳрӣ ва деҳотӣ ҷудо мешаванд. Ба маҳалҳои шаҳрӣ, шаҳрҳо ва шаҳракҳо, ба маҳалҳои деҳотӣ деҳаҳо, новобаста ба тобеияти маъмуриашон, дохил мешаванд. Шаҳрҳо метавонанд аҳаммияти ҷумҳуриявӣ ё вилоятӣ дошта бошанд. Ҷумҳурии Тоҷикистон [[Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон|Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадах­шон]], вилоятҳои [[Вилояти Суғд|Суғд]] ва [[Вилояти Хатлон|Хатлон]], 62 ноҳия<ref>{{Cite web|url=http://www.stat.tj/russian_database/socio-demographic_sector/administrative-area_units.xls|title=Число административно-территориальных единиц на 1 января 2009 г.|author=Агентства по статистике при Президенте Республики Таджикистан|website=|date=|lang=ru|publisher=www.stat.tj|accessdate=2018-01-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100816013937/http://www.stat.tj/russian_database/socio-demographic_sector/administrative-area_units.xls|archivedate=2010-08-16}}</ref>, аз он ҷумла 4 ноҳия дар шаҳри [[Душанбе]], 18 шаҳр, 62 шаҳрак, 370 ҷамоати деҳот ва 4223 деҳаро дар бар мегирад<ref>Тақсимоти маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон — {{Д.}}: [[СИЭМТ]], 2017. — С. 6. — 580 с. — ISBN 978-99947-33-68-2 </ref>. {| class="standard" |- ! № ! Ном ! Шумораи ноҳияҳо !Шумораи шаҳрҳо ! Маркази маъмурӣ ! Аҳолӣ,<br>01.01.2016<ref>{{Cite web|url=http://stat.tj/img/7a20337ca019c92e18235196b4e62aaa_1470197833.pdf|title=Шумораи аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон то 1 январи соли 2016|author=Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон|website=|date=|publisher=www.stat.tj|accessdate=2018-01-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180219141017/http://stat.tj/img/7a20337ca019c92e18235196b4e62aaa_1470197833.pdf|archivedate=2018-02-19}}</ref><br>наф. ! Ҳудуд,<br>км² ! Зичӣ,<br>наф./км² |- class="shadow" | 1 | [[Душанбе]] | align=center| 4 | | | align=right| 802 700 | align=right| 100 | align=right| 7887,00 |- | 2 | [[Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон]] | align=center| 7 | align=center| 1 | [[Хоруғ]] | align=right| 217 400 | align=right| 64 200 | align=right| 3,30 |- | 3 | [[Вилояти Суғд]] | align=center| 14 | align=center| 8 | [[Хуҷанд]] | align=right| 2 511 000 | align=right| 25 400 | align=right| 94,70 |- | 4 | [[Вилояти Хатлон]] | align=center| 24 | align=center| 4 | [[Қурғонтеппа]] | align=right| 3 047 800 | align=right| 24 800 | align=right| 120,80 |- | 5 | [[Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ]] | align=center| 13 | align=center| 4 | [[Душанбе]] | align=right| 1 972 300 | align=right| 28 600 | align=right| 67,20 |- style="background: #CCC;" | || Ҳамагӣ || align="center" | 62 || align="center" | 18 || || align="right" | 8 551 200 || align="right" | 143 100 || align="right" | 58,60 |} == Ноҳияҳои Тоҷикистон == {{асосӣ|Ноҳияҳои Тоҷикистон}} [[Акс:Тақсимоти маъмурии Тоҷикистон бо шаҳрҳо.png|мини|Тақсимоти маъмурии Тоҷикистон]] == Шаҳрҳои Тоҷикистон == {{асосӣ|Шаҳрҳои Тоҷикистон}} == Таърих == [[File:Achaemenid Empire ru.svg|thumb|right|400px|Шоҳаншоҳии Ҳахоманишиҳо]] [[File:Age of Caliphs.png|thumb|right|400px|Хилофати Исломӣ]] [[File:Бухарский Эмират.png|thumb|right|400px|Аморати Бухоро сарҳадди ҷумҳуриҳои кунунии Осиёи Миёна]] [[File:Central Asia 1900-ru.svg|thumb|400px|[[Ҳукмронии Русия дар Осиёи Миёна]] дар оғози [[асри XX]] {| |{{легенда|#d6d6ae|<small>[[Вилояти Урал (Империяи Русия)|Вилояти Урал]]</small>}} |{{легенда|#c2dcbb|<small>[[Вилояти Тургай (Империяи Русия)|Вилояти Тургай]]</small>}} |- |{{легенда|#e4d48f|<small>[[Вилояти Акмолин (Империяи Русия)|Вилояти Акмолин]]</small>}} |{{легенда|#fbe5e6|<small>[[Вилояти Семипалатин (Империяи Русия)|Вилояти Семипалатин]]</small>}} |- |{{легенда|#e7c9d7|<small>[[Вилояти Семиречен]]</small>}} |{{легенда|#feb28e|<small>[[Вилояти Сирдарё (Империяи Русия)|Вилояти Сирдарё]]</small>}} |- |{{легенда|#fdfdc6|<small>[[Вилояти Сирдарё (Империяи Русия)|Вилояти Самарқанд]]</small>}} |{{легенда|#e5e2f5|<small>[[Вилояти Фарғона (Империяи Русия)|Вилояти Фарғона]]</small>}} |- |{{легенда|#c0c0c0|<small>[[Хонигарии Хива]]</small>}} |{{легенда|#c6e3c6|<small>[[Аморати Бухоро]]</small>}} |- |{{легенда|#fde3e4|<small>[[Вилояти Закаспий]]</small>}} | |} ]] === Давраи бостон === Нахустин ишораҳо дар бораи воҳидҳои ҳудудии [[Ҷуғрофиёи Авасто|замин, ки ниёкони тоҷик]] зиндагӣ мекарданд дар «[[Авасто]]» сабт шудааст. Ҳамин тавр, кишвар «''даҳйу''» ({{lang-ae|«dahyu-»}}, {{lang-tg|деҳа}}) ном дошт ва аз чанд вилоят — «''гава''» ({{lang-ae|«gava-»}}) иборат буд, ки якчанд ҷамоат — «''вис''» ({{lang-ae|«wīs-»}})-ро муттаҳид мекард. Ҳамзамон, «''даҳйу''» ба маънии ҳамон гуна «давлатчаҳое» буд, ки тибқи манбаъҳои ошурӣ, дар Мидия вуҷуд доштанд, яъне иттиҳодияҳои минтақавие будаанд, ки на ҳамчун давлат, балки ҳамчун ташкилотҳои бузурги қабилавӣ амал мекарданд. В. А. Лившитс ҳаққонӣ хотиррасон мекунад, ки даҳйу «пеш аз ҳама, мафҳуми ҳудудӣ ва ҷуғрафист, ки дар он умумияти этникӣ хеле зиёд аст, вале он ҳоло дар таркиби давлати ташаккулёфта воҳиди маъмурӣ нест». Дар сари «''даҳйу''» «''даҳйупати''» ({{lang-ae|«dahyu-pati-»}}) меистод, «''гава''»-ро «''гавапати''» ({{lang-ae|«gava-pati-»}}), «''вис''» — «''виспати''» ({{lang-ae|«wīs-pati-»}}) идора мекард<ref>''Гафуров Б. Г.'' Таджики: Древнейшая, древняя и средневековая история. ИВАН СССР, Наука, М. 1972. — стр. 67 — 70]</ref>. Дар замонҳои баъдат сарзамини кунунии Тоҷикистон ба ҳайати [[Шоҳаншоҳии Ҳахоманишиҳо]] медоряд. Тамоми давлати Ҳахоманишӣ ба вилоятҳои молиётдиҳандаи ҳарбӣ, яъне сатрапиҳо ({{lang-peo|'''xšaθra'''}} — ''шаҳр''; {{lang-fa|'''شهر'''}}) тақсим гардида буд, ки онҳоро сатрапҳо ({{lang-peo|'''xšaθrapāvan'''}} — ''шаҳрбон''; {{lang-pal|šatrap}}, {{lang-fa|'''شهربان'''}}) идора мекарданд. Чи навъе ки [[Ҳеродот]] хабар медиҳад, дар аҳди [[Дорои I]] (522—486 то милод) шумораи ин қабил шаҳрҳо ба 20 мерасид<ref>[''Гафуров Б. Г.'' Таджики: Древнейшая, древняя и средневековая история. ИВАН СССР, Наука, М. 1972. — стр. 92 — 93]</ref>. Қаламрави ҳозираи Тоҷикистон ба таркиби [[Сарзамини Суғд|сатрапии ХI]] дохил мешуд === Давраи исломӣ === {{дар нақша}} === Аморати Бухоро === {{дар нақша}} [[Акс:ҶШС Тоҷикистон (соли 1974).png|мини|ҶШС Тоҷикистон дар соли 1974]] [[Акс:ҶШС Тоҷикистон соли 1940.png|мини|ҶШС Тоҷикистон дар соли 1940]] [[Акс:ҶШС Тоҷикистон соли 1944.png|мини|ҶШС Тоҷикистон дар соли 1944]] === Давраии Шӯравӣ === {{дар нақша}} === Давраи истиқлол === {{дар нақша}} == Эзоҳ == {{эзоҳ}} {{Тақсимоти маъмурии Тоҷикистон}} {{Мавзуъҳои Тоҷикистон}} 545rlh9vj6gkvp105luzbewo9og5q0u